Zalewski - patomorfologia podstawowa - zaburzenia w krążeniu
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Zmiany w <strong>krążeniu</strong><br />
Grzegorz <strong>Zalewski</strong>
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Plan prezentacji<br />
• Przekrwienie<br />
• Obrzęk<br />
• Krwotok<br />
• Miażdżyca<br />
• Zakrzepica<br />
• Zatorowośd<br />
• Zawał<br />
• Tętniaki
Przekrwienie<br />
(Hyperemia, congestio)<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
DEF: Miejscowy wzrost objętości krwi w naczyniach<br />
włosowatych.<br />
MORF: Poszerzone przestrzenie naczyniowe +<br />
odpowiednie zmiany towarzyszące<br />
• Przekrwienie czynne (hyperemia) – ↑ napływ<br />
– Zapalenie ostre<br />
• Przekrwienie bierne/zastój (congestio) - ↓ odpływ<br />
– Ostre – zapalenie, wstrząs, niewydolnośd serca, niedrożnośd<br />
naczynia żylnego (np. zadzierzgnięta przepuklina)<br />
– Przewlekłe – niewydolnośd serca (lewo lub prawokomorowa),<br />
niedrożnośd żył (np. zespół żyły głównej górnej)
<strong>Zalewski</strong> 2008
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Przekrwienie<br />
• Zmiany towarzyszące przekrwieniu<br />
– Obrzęk<br />
– Naciek komórek zapalnych<br />
– Zwyrodnienie hipoksemiczne, śmierd<br />
– Naprawa - włóknienie<br />
– Krwinkotok, minikrwotok<br />
– Hemosyderoza miejscowa<br />
Ostre i przewlekłe<br />
Ostre zapalne<br />
Przewlekłe
Przekrwienie bierne watroby<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008
Obrzęk<br />
(Edema, Oedema)<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
DEF: Wzrost objętości płynu w przestrzeni pozakomórkowej,<br />
pozanaczyniowej (czyli międzykomórkowej i jamach ciała)<br />
– Miejscowy (e. localis) – zapalenie, upośl. drenaż chłonki<br />
– Uogólniony (e. universalis) – niewydolnośd serca, nerek, wątroby<br />
MORF: Zatarcie/rozjaśnienie i separacja struktur<br />
pozakomórkowych, płyn obrzękowy w wolnych<br />
przestrzeniach w HE<br />
• Hydrothorax – płyn obrzękowy w jamie opłucnowej<br />
• Hydropericardium – w jamie osierdziowej<br />
• Hydroperitoneum/ascites – w jamie otrzewnowej<br />
• Anasarca – uogólniony obrzęk skóry i tkanki podskórnej
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Rodzaje płynu obrzękowego<br />
• Przesięk – płyn obrzękowy niezapalny powstały na<br />
skutek zaburzeo hemodynamicznych (niska<br />
zawartośd białka i niski ciężar właściwy < 1.012)<br />
• Wysięk – zapalny płyn obrzękowy powstały w<br />
wyniku zwiększonej przepuszczalności naczyniowej<br />
(towarzyszy mu naciek/domieszka leukocytów, niski<br />
poziom glukozy i wysoka zawartośd białka,<br />
cw>1.020)
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Obrzęk<br />
Mechanizmy (na poziomie mikrokrążenia!!!):<br />
Wzrost ciśnienia wewnątrznaczyniowego<br />
– Wzrost ciśnienia hydrostatycznego/zastój żylny<br />
– Wzrost objętości krwi krążącej (retencja sodu)<br />
Spadek ciśnienia onkotycznego krwi<br />
Wzrost przepuszczalności ściany naczyniowej<br />
Upośledzony drenaż chłonki<br />
przesięk/chłonka<br />
przesięk<br />
wysięk
<strong>Zalewski</strong> 2008
<strong>Zalewski</strong> 2008
<strong>Zalewski</strong> 2008
Krwotok<br />
(Hemorrhagia)<br />
• DEF: Ucieczka krwi poza układ naczyniowy w wyniku<br />
uszkodzenia ściany naczynia (uraz, naciek<br />
nowotworowy)<br />
– Do otaczających tkanek narządu<br />
• krwiak (hematoma) – struktury bogate w tkankę łączną<br />
• ognisko krwotoczne (focus hemorrhagicus) – destrukcja tkanek<br />
– Do jam ciała – hemothorax, -pericardium, -peritoneum<br />
– Do światła narządu rurowego lub bezpośrednio na zewnątrz<br />
– Do skóry, błon śluzowych, błon surowiczych (formy krwiaka) –<br />
wybroczyny punktowe (
Wybroczynki (petechiae) na nasierdziu<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Krwiak<br />
• Krwiak -> uprzątanie<br />
– Przemiana hemoglobiny w krwiaku<br />
• deoksybilirubina -> biliwerdyna -> bilirubina -> złogi żelaza<br />
(miejscowa hemosyderoza)<br />
• Ognisko krwotoczne ->uprzątanie-> naprawa<br />
(ziarninowanie, włóknienie - blizna)
Ec<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008
Krwiak podoponowy<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008
Miażdżyca<br />
Atherosclerosis<br />
• DEF: Przewlekłe zapalenie ściany naczyniowej (głównie<br />
błony wewnętrznej) w odpowiedzi na uszkodzenie<br />
śródbłonka<br />
• MORF: Blaszka miażdżycowa<br />
– procesy hemodynamiczne – przekrwienie i wysięk bogaty w<br />
kom. zapalne<br />
– procesy zwyrodnieniowe, martwica i zanik (zmiany wsteczne)<br />
– procesy naprawcze (zmiany wytwórcze)<br />
Proces dotyczy :<br />
– dużych i średnich tętnic<br />
– w pierwszym rzędzie rozgałęzieo naczyo<br />
– preferencyjnie pewnych łożysk naczyniowych<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Lokalizacja zmian – zespoły kliniczne<br />
• Choroba niedokrwienna serca<br />
– Dławica piersiowa<br />
– Zawał<br />
– Nagły zgon sercowy<br />
• Choroby naczyniowo-mózgowe<br />
– Przejsciowe napady niedokrwienne<br />
– Udar niedokrwienny mózgu zatorowy i zakrzepowy<br />
• Miażdżyca zarostowa tętnic kooczyn dolnych<br />
– Przewlekłe niedokrwienie kooczyn dolnych – chromanie<br />
przestankowe<br />
– Krytyczne niedokrwienie kooczyn<br />
• Tętniak aorty brzusznej
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Miażdżyca – klasyczne czynniki ryzyka<br />
• Modyfikowalne:<br />
– Dyslipidemia (min. ↑LDL, ↓HDL)<br />
– Cukrzyca<br />
– Otyłośd centralna<br />
– Nadciśnienie<br />
– Palenie papierosów<br />
• Niemodyfikowalne:<br />
– Wiek (max - >60M, >70K)<br />
– Płed (M>K)<br />
– Wywiad rodzinny w kierunku chorób związanych z miażdżycą
Modyfikacja LDL – czynnik inicjujący<br />
rozwój ognisk miażdżycy<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008
LDL vs HDL<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008
<strong>Zalewski</strong> 2008
Anatomia blaszki miażdżycowej<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Otoczka<br />
włóknista<br />
Światło<br />
Intima<br />
Rdzeń<br />
lipidowy/martwiczy<br />
Media<br />
Blaszka<br />
elastyczna<br />
wewnętrzna<br />
zewnętrzna
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Etapy rozwoju zmian miażdżycowych<br />
Adaptacyjne<br />
pogrubienie<br />
intimy<br />
Nacieczenie<br />
tłuszczowe<br />
Patologiczne<br />
pogrubienie intimy/<br />
preatheroma<br />
Atheroma/<br />
Fibroatheroma<br />
Blaszka włóknisto-tłuszczowa
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Powikłana blaszka miażdżycowa - zakrzep<br />
Pęknięcie<br />
Nadżerka<br />
Powierzchowne<br />
zwapnienie
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Powikłana blaszka miażdżycowa – krwotok<br />
do blaszki
Blaszka koncentryczna vs ekscentryczna<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008
<strong>Zalewski</strong> 2008
<strong>Zalewski</strong> 2008
<strong>Zalewski</strong> 2008
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Miażdżyca - powikłania<br />
• Okluzja – przewlekłe niedokrwienie, zanik<br />
• Tętniaki i ich konsekwencje<br />
• Incydenty zakrzepowo-zatorowe (tj. zakrzepica i<br />
zatory skrzeplinowe) – ostre zespoły niedokrwienne<br />
np.: zawał mięśnia sercowego, udar niedokwienny<br />
mózgu
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Zakrzepica<br />
DEF: Proces powstawania zakrzepu.<br />
Zakrzep (skrzeplina, thrombus) – konglomerat (czop,<br />
zlep) fibryny i elementów morfotycznych krwi<br />
powstały w wyniku aktywacji wykrzepiania<br />
wewnątrznaczyniowego w żywym organizmie<br />
MORF: Zależy od miejsca powstania. Zmiana zawsze<br />
silnie związana ze ścianą naczynia (w odróżnieniu od<br />
zatoru skrzeplinowego)<br />
Skrzep – materiał powstały<br />
– po wydostaniu się krwi poza naczynie w żywym organizmie<br />
– wewnątrznaczyniowo – po smierci
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Zakrzepy - rodzaje<br />
Tętniczy - formuje się w obszarach intensywnego<br />
przepływu krwi szczególnie predysponowane są tętniaki<br />
(zawirowanie przepływu laminarnego) i ogniska<br />
miażdżycy (uszkodzenie śródbłonka)<br />
MORF: Budowa warstwowa – naprzemienne warstwy 1.<br />
włóknika i płytek oraz 2.elementów morfotycznych krwi<br />
Żylny – powstaje w obszarach o spowolnionym<br />
przepływie krwi<br />
MORF: Mniej uporządkowana, słabiej wyrażona<br />
warstwowośd a czasami siatka włóknika z zatopionymi<br />
elementami morfotycznymi krwi (jak w skrzepie)
Struktura mikroskopowa zakrzepu tętniczego<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008
Zakrzepica żył kooczyn dolnych<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008
Zakrzep żylny<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Zakrzepica - czynniki predysponujące<br />
1. Zwolnienie przepływu krwi (np zastój żylny)<br />
2. Uszkodzenie ściany naczyniowej<br />
3. Nieprawidłowy „skład” krwi<br />
• Trombofilia - nieprawidłowości osoczowych czynników<br />
krzepnięcia<br />
• Trombocytemia<br />
• Erytrocytemia (czerwienica)
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Zakrzepica<br />
• Konsekwencje: upośledzenie lub całkowite<br />
przerwanie krążenia krwi ->niedokrwienie lub zawał<br />
• Losy zakrzepu:<br />
– Upłynnienie (resolutio) - fibrynoliza<br />
– Organizacja (organisatio) – wrastanie tkanki ziarninowej i<br />
wbudowanie w ścianę naczynia<br />
– Rekanalizacja (recanalisatio) – powstanie wtórnego<br />
światła w zorganizowanym zakrzepie<br />
– Zatorowośd – odrywanie fragmentów skrzepliny
<strong>Zalewski</strong> 2008
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Zatorowośd<br />
• DEF: Przemieszczanie się i więźnięcie materiału zatorowego w<br />
naczyniach krwionośnych.<br />
• Materiał zatorowy (zator)<br />
– Lite fragmenty<br />
• Fragmenty skrzepliny (thromboembolus)– najczestszy!!!<br />
• Fragmenty blaszki miażdżycowej – cholesterol, masy kaszowate<br />
• Komórki nowotworowe – przerzuty nowotworowe<br />
– Płynny<br />
• Tłuszcz<br />
• Płyn owodniowy<br />
– Gazowy<br />
• Powietrze – urazy dużych naczyo<br />
• Azot – choroba kesonowa
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Zatory skrzeplinowe – rodzaje<br />
• Żylne<br />
– Powstają w żyłach i są rozprowadzane krążeniem żylnym<br />
– Grzęzną w rozgałęzieniach tętnicy płucnej i powodują zatorowośd<br />
płucną<br />
• Tętnicze<br />
– Powstają w lewym przedsionku lub komorze, aorcie i dużych<br />
tętnicach i przenoszone są z krwią tętniczą<br />
– Są ważną przyczyną zawałów niedokrwiennych powstałych w<br />
wyniku zatkania tętnic obwodowych<br />
• Paradoksalne (skrzyżowane)<br />
– Powstaja w <strong>krążeniu</strong> żylnym ale przez patologiczne połączenia (np.<br />
przetrwały otwór owalny) przedostaja się do krążenia tętniczego<br />
– Dają objawy jak zatory tętnicze
Zatory<br />
tętnicze<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008
Zator tętniczy gałęzi tętnicy krezkowej górnej<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008
Zator żylny tętnic płucnych<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008
Zator żylny, skrzeplinowy tętnic płucnych<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008
<strong>Zalewski</strong> 2008
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
H&E<br />
Barwienie specjalne na tłuszcze czerwienią Sudanu<br />
Zator tłuszczowy
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Zawał<br />
(Infarctus)<br />
DEF: Lokalna martwica spowodowana upośledzoną perfuzją i<br />
niedotlenieniem.<br />
MORF: Obraz martwicy skrzepowej lub rozpływnej (z nadzianką<br />
krwawą w przypadku zawału czerwonego)<br />
Zawał blady<br />
– Upośledzenie drożności naczynia tętniczego (czynnościowo koocowego)<br />
– Zbyt niskie ciśnienie w tętnicach zaopatrujących obszary tzw „ostatniej<br />
łączki” (np. w przebiegu wstrząsu)<br />
Zawał czerwony (krwotoczny)<br />
– Upośledzenie drożności naczynia tętniczego w pewnych łożyskach<br />
naczyniowych:<br />
• Rozległe anastomozy tętniczo-tętnicze (jelita)<br />
• Podwójne unaczynienie czynnościowe i odżywcze (płuco)<br />
– Uniedrożnienie naczynia żylnego
<strong>Zalewski</strong> 2008<br />
Zawał<br />
• Przyczyny ostrej okluzji naczyniowej:<br />
– Zakrzep<br />
– Zator<br />
– Ucisk (np. uwięźnięta przepuklina)<br />
– Skurcz<br />
• Losy zawału<br />
– Narządy miąższowe: Ostre zapalenie -> uprzatanie -> naprawa<br />
poprzez ziarninowanie i wytworzenie blizny lub regeneracja<br />
(małe zawały w narządach zdolnych do reneracji)<br />
– OUN: Resorpcja -> jama poudarowa otoczona blizną glejową
Morfologia zawału mięśnia sercowego<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008
<strong>Zalewski</strong> 2008
<strong>Zalewski</strong> 2008
<strong>Zalewski</strong> 2008
<strong>Zalewski</strong> 2008
Zawały blade śledziony<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008
Zawał czerwony płuca<br />
<strong>Zalewski</strong> 2008
Change language