Fachowy Dekarz & Cieśla 1/2006

RHEINZINK ® 

rynny cynkowo-tytanowe 

Rynny dachowe RHEINZINK ® wykonane są z naturalnego, jednorodnego 

materiału RHEINZINK ® tytan-cynk, odpornego na każdą pogodę. 

Mają estetyczny wygląd oraz nie wymagają konserwacji, 

przez pokolenia zachowując wszystkie swoje zalety. 

Nie bez podstawy system orynnowania 

cynkowo-tytanowego RHEINZINK ® 

to jeden z najczęściej sprzedawanych 

systemów 

w Europie. 

■ Trwała estetyka 

■ Wszystkie rozmiary 

■ Bez zawartości żelaza 

■ Spełnione najostrzejsze normy europejskie 

■ Odporność na obciążenia lodem i śniegiem 

■ RHEINZINK 

® 

tytan-cynk – trwałość bez konserwacji 

■ System znany w całej Europie 

Informacje na temat najbliższych punktów sprzedaży naszych produktów można uzyskać 

pod bezpłatnym numerem infolinii: 

0 800 129 029 

RHEINZINK Polska Sp. z o.o., Majdan 105 k/Warszawy, PL 05-462 Wiązowna, 

tel.: +48 (22) 611-71-30/-31, faks: +48 (22) 611-71-32, e-mail: info@rheinzink.pl, www.rheinzink.pl 

[RZ] 2.721- 4C - PL

WARSZTAT 

Wydawca: 

ARDO-STUDIO sp. z o.o. 

60-275 Poznań, ul. Pogodna 24 

tel. +48 61 861 00 05 

Redaktor Prowadzący: 

Robert Tomaszkiewicz 

e-mail: 

robert.tomaszkiewicz@ardo.pl 

Współpraca: 

Juliusz Głowacki 

Piotr Leń 

Robert Myśliwiec 

Szef Produkcji: 

Piotr Korytowski 

Dział Graficzny: 

Małgorzata Dobień 

Mateusz Zarzyński 

Dział Promocji i Reklamy: 

Marcin Sikora 

tel. +48 22 531 20 01 

tel. kom. 0-515 251 025 

e-mail: marcin.sikora@ardo.pl 

Kamila Rabęda 

tel. +48 22 635 05 82 

tel. kom. 0-502 604 231 

e-mail: kamila.rabeda@ardo.pl 

Robert Karwowski 

tel. +48 22 531 20 09 

tel. kom. 0-502 255 774 

e-mail: robert.karwowski@ardo.pl 

Szanowni 

Państwo, 

już dawno popyt zasypała podaż przynajmniej 

w kwestii informacji. Obszerność 

wielu tematów nie pozwala na potraktowanie 

ich inaczej, jak poświęcając im dedykowane 

wydania. Trzymacie w dłoni dodatek 

specjalny „Fachowego Dekarza i Cieśli”. 

Dołączamy go do czwartego wydania magazynu 

„Budowlaniec”. 

Spotkamy się być może podczas. 

Mistrzostw Młodych Dekarzy w Krakowie, 

które zaplanowane zostały na 15-17 listopada 

2006 r. na terenach Centrum Targowego 

Chemobudowa – Kraków S.A. 

„Dekarz i Cieśla” w całości poświęcony 

jest tematom bliskim dekarzom i cieślom. 

Duża część to materiały merytoryczne. 

o produktach wykorzystywanych w ramach 

wykonywania inwestycji i budów. 

Niezależnie od tego, jak „Dekarz i Cieśla” 

trafił do Was, mamy nadzieję, że z chęcią 

sięgniecie po kolejne jego wydania już 

wkrótce. 

Tymczasem możecie podzielić się swoimi 

opiniami na temat „Dekarza i Cieśli”, 

wysyłając je na adres e-mail: dekarz@ 

ardo.pl. Chętnych zapraszamy do złożenia 

zamówienia na bezpłatną prenumeratę kolejnych 

wydań „Dekarza i Cieśli” na stronie. 

www.fachowydekarz.pl 

Redaktor prowadzący 

Robert Tomaszkiewicz 

Adres Działu Promocji i Reklamy 

ARDO-STUDIO sp. z o.o. 

00-095 Warszawa 

Plac Bankowy 2/ 1912 

tel. +48 22 531 20 01 

fax. +48 22 635 41 08 

Prenumerata 

Anna Musiołowska 

tel. +48 61 861 03 96 

e-mail: anna.musiolowska@ardo.pl 

Druk: 

POLIGRAFIA PIOTROWSKI 

SPIS TREŚCI 

Nowości.............................................. 6 

Kryteria oceny dachówek. ................................. 8 

System obrotowych rynhaków Rheinzink ........................10 

Kątomierz ciesielski . ....................................12 

Złącza konstrukcyjne do drewna . ............................13 

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamówionych, 

zastrzega sobie prawo ich redagowania 

oraz skracania. Nie odpowiadamy 

za treść zamieszczonych reklam. 

Nowy program tarcz pilarskich BOSCH..........................16 

4 

Dekarz & Cieśla 1 / 2006

NOWOŚCI 

Klej do rynien 

cynkowo-tytanowych 

Alternatywnym rozwiązaniem dla tradycyjnego lutowania 

rynien cynkowo-tytanowych jest ich klejenie. Profesjonalny 

klej do rynien metalowych jest odporny na uderzenia. 

i warunki pogodowe. 

Przy stosowaniu kleju do rynien RHEINZINK® należy 

przestrzegać następujących wskazówek: 

· zapoznać się z poniższą instrukcją oraz kartą 

bezpieczeństwa kleju, 

· miejsce klejone musi być wolne od kurzu i smarów. 

(do czyszczenia zaleca się aceton), 

· szczelina klejowa nie może być szersza niż 2 mm, 

· szczelina klejowa musi być całkowicie wypełniona 

klejem, 

· połączenie uzyskuje natychmiastową szczelność 

od momentu wykonania spoiny, należy jednak 

pamiętać, że całkowity czas wiązania kleju zależy. 

od temperatury i wilgotności powietrza, ze względu 

na wąską szczelinę klejenia (czyli ograniczony dopływ 

wilgoci z powietrza) czas ten może wahać się od. 

1 do 5 dni, 

· nie należy stosować kleju w temperaturze poniżej 5°C 

Zawartość 310 ml. 

Produkcja: Niemcy 

www.rheinzink.pl Infolinia 0800 129 029 

www.polskabudowa.pl 

Z NAMI MOŻESZ TYLKO ZYSKAĆ 

6 


NOWOŚCI 

Nowe kolory 

rynien Kanion 

Wavin Metalplast-Buk wprowadził do swojej oferty 

dwa nowe kolory systemów rynnowych Kanion - 

ceglasto-czerwony oraz miedziany. Zmodyfikowana 

oferta rynien KANION to teraz sześć kolorów, a oprócz 

nowości są to: ciemny brąz, biały, czarny, grafitowy. 

System rynnowy KANION posiada certyfikat zgodności 

z Polską Normą PN-EN 607:1999 i Polską Normą. 

PN-EN 12200-1:2002, Nr ITB – 0678/W wydany przez 

Instytut Techniki Budowlanej oraz Atest Higieniczny 

HK/B/2830/01/98 Państwowego Zakładu Higieny. 

Uchwyty rynnowe spełniają wymagania normy. 

PN-EN 1462:2001. Trwałość elementów objęta jest. 

10-letnią pisemną gwarancją. 

www.wavin.pl 

Nowa dachówka typu „S” firmy Röben 

Koniec wieńczy dzieło. Stąd często właśnie wyjątkowe pokrycia 

dachowe określają niepowtarzalny styl budynków. Dachy 

ceramiczne, dzięki swej wielowiekowej tradycji nadają domom 

specyficzny, bogaty w pozytywne konotacje, klimat. Szczególnego 

znaczenia nabiera dach w momencie, kiedy wyraźnie nawiązuje 

do pokryć znanych z historii architektury cywilizacji europejskiej. 

Jednym z bogatych w historyczne odniesienia produktów jest 

dachówka typu „S”, nazywana inaczej holenderką. 

W 2005 r. firma Röben uruchomiła nową dachówczarnię 

wyposażoną w nowoczesną linię technologiczną. Dzięki tej 

inwestycji oraz doskonałemu surowcowi ze złoża w okolicach 

Środy Śląskiej w tym roku do produkcji została wprowadzona 

między innymi właśnie Eska. 

Do niedawna dachówka typu „S” była sztandarowym produktem 

oferowanym konserwatorom zabytków przy renowacji 

historycznych obiektów. Widoczne specyficzne pofalowanie 

powierzchni dachu, spowodowane „esowatym” kształtem 

dachówki, nadal zwraca uwagę, szczególnie na zachowanych 

dachach wielu zabytkowych domów i kościołów. Dziś Eska jest 

pokryciem coraz chętniej sugerowanym we współczesnych 

projektach domów jedno- i wielorodzinnych. 

Całkowita długość i szerokość dachówki typu „S” firmy 

Röben wynosi ok. 444 mm x 285 mm. Na pokrycie 1 mkw. 

dachu potrzeba 12,5 sztuki. Ciężar 1 mkw. dachu to 47 kg.. 

Do dyspozycji klientów przygotowano dwa rodzaje wykończenia 

powierzchni: angobowaną lub naturalną oraz pięć kolorów: 

czerwony naturalny, miedziany, kasztanowy, czarny i czarno-. 

-brązowy. Gwarancja na Eskę wynosi 30 lat. 

Każdy rodzaj dachówki (typu „S”, średzka falista Plus, 

średzka falista) pochodzącej z zakładów Röben Ceramika 

Budowlana w Środzie Śląskiej oferowany jest z kompletnym 

kompatybilnym systemem akcesoriów. Pozwalają one na 

sprawną realizację i prawidłowe wykonanie wysokiej jakości 

detali architektonicznych. 

Röben. 

Ceramika Budowlana Sp. z o.o. 

ul. Rakoszycka 2 

55-300 Środa Śląska 

tel. 071/ 39 78 100 

e-mail: biuro@roben.pl 

www.roben.pl 

Dekarz & Cieśla 1 / 2006 

7

PORADY 

Kryteria 

oceny dachówek 

Dachówki cementowe to obecnie 

jeden z najbardziej popularnych 

materiałów pokryciowych, stosowanych 

na dachach spadzistych. Trwałość 

tego materiału pokryciowego 

jest niepodważalna, natomiast 

jakość oraz estetyka wykonania 

jest sprawą indywidualną, zależną 

od producenta. 

Braas jest producentem najwyższej 

jakości dachówek cementowych, 

spełniającym wszystkie wymagania 

zawarte zarówno w polskich, jak 

i europejskich normach. Markę Braas 

wyróżnia ponad 50 lat tradycji i doświadczenia. 

Precyzyjnie opracowana 

oferta zapewnia bezpieczeństwo, 

estetykę oraz funkcjonalność dachu. 

Oprócz walorów takich jak kształt 

czy kolor dachówki, kryterium oceny 

materiału pokryciowego i wyboru producenta 

powinny być parametry określające 

ich własności jakościowe, takie 

jak: wytrzymałość, odporność na działanie 

wody, a także związana z tym 

mrozoodporność. Wszystkie dachówki 

cementowe, które są dopuszczone do 

obrotu w naszym kraju, muszą spełniać 

określone wymagania, zawarte 

8 


PORADY 

w normie PN-EN 490. Jedynie producenci 

wykorzystujący nowoczesne, ale 

i sprawdzone technologie, mogą uzyskać 

dużo lepsze parametry techniczne 

od tych, które narzucone są przez PN. 

Dla określenia trwałości dachówek i 

związanej z tym mrozoodporności bada 

się ich nasiąkliwość i przesiąkliwość. 

Wymogi PN precyzują dopuszczalną 

wielkość tych parametrów. Badanie 

nasiąkliwości polega na badaniu przyrostu 

masy dachówki po zanurzeniu 

jej w wodzie, aż do momentu, kiedy 

przyrost masy będzie stały. Ciężar badanej 

dachówki może się zwiększyć 

do 10 proc. – dachówki Braas osiągają 

maksymalnie 2,5 proc. Przesiąkliwość 

natomiast to sprawdzenie przenikania 

wody od powierzchni zewnętrznej do 

wewnętrznej. Według tej normy po 

20 godzinach mogą pojawić się na 

spodniej stronie dachówki wilgotne 

plamy, ale nie mogą pojawić się krople 

wody – na dachówkach Braas nie 

występują nawet wilgotne plamy, przy 

wielokrotnie dłuższym działaniu słupa 

wody. Po przełamaniu dachówki 

poddanej badaniu przesiąkliwości widać, 

że woda praktycznie nie przenika 

przez powłokę zewnętrzną. Zarówno 

przesiąkliwość, jak i nasiąkliwość dachówek 

ma zasadniczy wpływ na ich 

mrozoodporność — Braas tę właściwość 

obejmuje 30-letnią gwarancją. 

Kolejną ważną cechą dachówek, 

podlegającą badaniu, jest ich wytrzymałość. 

Mierzona jest po 28 dniach 

(okres wiązania betonu) od daty produkcji 

dachówki. Wytrzymałość dachówki 

określona jest przez siłę łamiącą 

i według PN-EN 490 dla dachówek 

o szerokości większej od 300 mm 

i wysokości profilu większej od 20 mm 

powinna wynosić minimum 200 daN, 

a więc ok. 200 kg. Średnia siła łamiąca 

dla dachówek Braas to ok. 300 kg, 

a więc o 50 proc. więcej niż wskazania 

normy, a dla niektórych modeli wynosi 

ok. 400 kg. 

Proces produkcyjny dachówek Braas, 

bez działania wysokich temperatur, 

nie wpływa na zmianę wymiarów 

uformowanej dachówki i nie powoduje 

wprowadzania wysokich naprężeń 

technicznych. Nie występują odchyłki 

od kształtu czy płaskości dachówek, co 

sprawia, że zachowują one dokładne 

wymiary. Dokładność wymiarowa to 

cecha niezwykle istotna przy układaniu 

pokrycia dachowego. Dlatego szerokie 

grono dekarzy tak bardzo chwali 

sobie dachówki Braas. Dokładnie pasujące 

do siebie elementy zapewniają 

szybkie i łatwe ułożenie dachu. Świetne 

parametry techniczne tych dachówek 

pozwalają na ich zastosowanie w 

szerokim kącie nachylenia połaci – od 

10 do 90 stopni. 

Odpowiedzią na oczekiwania Klientów 

szukających pokrycia dachu 

najwyższej trwałości oraz o niepowtarzalnej 

estetyce jest innowacyjna 

technologia produkcji dachówek Braas 

o nazwie Cisar. Dachówka Romańska 

wykonana w tej technologii jest obecnie 

najnowocześniejszym rozwiązaniem 

wśród pokryć dachowych w kraju. 

Technologia Cisar polega na produkcji 

dachówek z trzech specjalnych warstw. 

Zastosowanie dodatkowej, drobnoziarnistej 

warstwy nadaje dachówkom 

wyjątkowo gładką, estetyczną powierzchnię 

oraz znacznie zwiększa ich 

odporność na zabrudzenia i porastanie 

mchem. Drobnoziarnista warstwa nie 

wchłania ponadto wody, dzięki czemu 

dachówki posiadają zwiększoną 

mrozoodporność. Dzięki zastosowaniu 

technologii Cisar dachówka zyskuje 

ponadto intensywny i trwały kolor. 

Jest odporna na niekorzystne działanie 

czynników atmosferycznych i promieni 

UV. Mimo iż do sprzedaży dachówka 

Romańska trafiła zaledwie przed 

kilkoma miesiącami, to już została wyróżniona 

medalem odbywających się 

w Szczecinie międzynarodowych targów 

budowlanych Bud-Gryf – największej 

tego typu imprezie organizowanej 

na Pomorzu. Dachówka Romańska 

zdobyła także Złoty Medal Międzynarodowych 

Targów Budownictwa w Poznaniu 

„ Budma 2006”. Szczególnym 

wyróżnieniem dla dachówki Braas jest 

przyznane godło „Laur Klienta 2006” 

w kategorii pokrycia dachowe. Ciesząc 

się uznaniem ze strony Klientów, zdobyła 

pierwsze miejsce i Złoty Medal. 

Pamiętajmy, że budowa czy remont 

dachu to inwestycja na wiele lat. Wybór 

rodzaju pokrycia oraz producenta 

powinien być oparty o wysokie kryteria 

oceny i właśnie one stanowią 

o walorach systemu dachowego Braas. 


9

PORADY 

System obrotowych 

rynhaków RHEINZINK® 

Podwieszane rynny dachowe są mocowane zazwyczaj hakami rynnowymi do belki lub deski 

okapowej. Tradycyjny montaż i wypoziomowanie bywają czasami trudne lub co najmniej 

niewygodne, pochłaniają dużo czasu i wymagają specjalnych narzędzi. System obrotowych 

haków rynnowych RHEINZINK®, składający się z ceownika mocowanego do okapu lub też 

do ściany i mocowanych w nim półobrotem uchwytów, zapewnia istotne ułatwienie tych 

prac. Poprzez lekkie zatrzaśnięcie w haku rynnowym można następnie zamocować rynny 

półokrągłe typu 280 (125 mm) lub 333 (150 mm). 

Fot. 1. Kontrola podkonstrukcji nośnej pod 

względem jej ułożenia w płaszczyźnie i w pionie 

Fot. 2. Montaż szyny rynnowwej RHEINZINK® 

poniżej linii okapu 

Fot. 3. Montaż rynhaków obrotowych do szyny 

montażowej w obrębie krokwi 

Rozwiązanie 

System obrotowych rynhaków. 

RHEINZINK® to produkt upraszczający 

montaż, a co za tym idzie – przyczyniający 

się do redukcji kosztów i nakładu 

czasu pracy. Składa się z aluminiowego 

ceownika będącego szyną montażową 

oraz obracanych uchwytów rynnowych. 

Szyna montażowa przytwierdzana jest 

śrubami do różnych materiałów pokryć: 

elewacji, krokwi, desek czołowych itd. 

Należy zachować zazwyczaj stosowane 

odległości przy łączeniu śrubami do krawędzi 

bocznych belek drewnianych, muru 

itd. Rynhaki można zamontować poprzez 

obrót w każdym dowolnym miejscu szyny. 

Następnie rynna jest dociskana do tylnego 

noska rynhaka, a wulstwa rynny zatrzaskiwana 

na przednim nosku. Dotychczas 

niezbędne poziomowanie uchwytów 

przy pomocy sznurka oraz ich przyginanie 

nie jest już konieczne. Wpuszczanie rynhaków 

w powierzchnię deskowania jest 

również zbyteczne. 

Kolejność montażu 

1. Kontrola podkonstrukcji (deska czołowa 

gzymsowa, krokwie, okap, mur itd.) 

pod względem jej ułożenia w płaszczyźnie i 

pionie. W przypadku przekroczenia tolerancji. 

> 2,0 cm przy rynnie dachowej nierówności 

będą wyraźnie widoczne. 

2. Montaż szyny rynnowej RHEINZINK® ok. 

2 cm poniżej linii okapu (należy uwzględnić 

regionalne wymogi dotyczące spadku śniegu 

i stopnia nachylenia dachu). Szynę należy 

tak zamontować, aby jej dłuższe ramię znajdowało 

się na dole. Mocowanie następuje do 

konstrukcji nośnej przy zastosowaniu odpowiednich 

śrub lub innych materiałów mocujących. 

Należy uwzględnić spadek rynien 

dachowych. Kolejna szyna montowana jest 

przy pomocy łącznika umiejscowionego. 

z lewej strony już przymocowanej szyny. 

Uwaga! Aby umożliwić wzdłużne rozszerzanie 

się szyny rynnowej, powinna zostać 

zachowana odległość w połączeniu 

ok. 3 – 5 mm. Obróbka ostatniej szyny 

wykonywana jest przy użyciu piły do metalu 

lub innych odpowiednich narzędzi 

przycinających. 

3. Montowanie obrotowych rynhaków: 

wkręcać zgodnie z kierunkiem wskazówek 

zegara! Uchwyty rynnowe powinny być 

wpinane w szynę w miejscach mocowania 

jej wkrętami (5 cm). 

4. Wpasowanie rynny dachowej. 

RHEINZINK® w uchwyty rynnowe. 

Wskazówka dotycząca spadku 

rynny dachowej: rzemieślnicze 

reguły fachowe określają 

spadek rynny dachowej na 1 – 3 

mm/m rynny dachowej. W szczególnych 

przypadkach dopuszczalny 

jest również montaż poziomy zgodny 

z odrębnymi zaleceniami firmy 

RHEINZINK. 

10 


PORADY 

Ekonomiczna jakość 

Obok zalet technicznych zmiana procedur 

roboczych przy wykonywaniu odwodnień 

dachowych prowadzi do odczuwalnego. 

polepszenia wszystkich prac. Efektywność 

pracy dekarzy – poprzez zastosowanie 

tego opatentowanego systemu – wyraźnie 

wzrasta. System obrotowych haków przekonuje 

zarówno pod względem jakościowym, 

jak i ekonomicznym. Posiadając certyfikat 

wg PN EN ISO 9001:2000 wszystkie produkty 

RHEINZINK® spełniają najwyższe kryteria 

jakościowe. 

Rys. 1. Okap przy desce czołowej 

z dachówkami 

Rys. 2. Okap przy pokryciu z 

RHEINZINK® na rąbek stojący 

Rys. 3. Okap z kotwą szynową 

przy kątowym zakończeniu krokwi. 

Mocowanie przy zastosowaniu. 

3 sztuk samowkrętów 5,0 x 45 mm 

Fot. 4. Dociśnięcie rynny dachowej 

RHEINZINK® zapewnia umieszczenie. 

jej w pewny i trwały sposób 

Rys. 4. Okap przy pokryciu z 

RHEINZINK® na rąbek stojący 

Rys. 5. Okap z łatą okapową i 

kontrłatą a z dachówkami 

Rys. 6. Okap przy elementach 

prefabrykowanych 

Mocowanie szyny w czołowej łacie lub desce czołowej 

i zakończeniu krokwi 

Odległość krokwi Grubość laty czołowej Grubość deski czołowej 

przy mocowaniu na 

zakończeniu krokwi 

≤ 80 cm > 45 mm > 20 mm od ≤ 30 mm 

> 80 – 120 cm > 60 mm 

Rys. 7. Odległość między szynami umożliwia 

wydłużanie się 

Więcej instrukcji montażowych jest do 

pobrania na www.rheinzink.pl lub pod 

tel. (022) 611 71 30 

Fot. 5. Montaż haków w skrócie 


11

WARSZTAT 

Kątomierz ciesielski 

Ciesielstwo to stare rzemiosło, które jest mocno zakorzenione w europejskiej tradycji. Gruntowna wiedza o drewnie 

jako materiale budowlanym zaowocowała mnogością styli projektowania i technik wykonania. Skomplikowane konstrukcje 

drewniane oraz połączenia wymagają dużego doświadczenia oraz dobrej wyobraźni przestrzennej. 

Jednym z przyrządów, które w znacznym 

stopniu ułatwiają i przyspieszają pracę cieśli, 

jest specjalny kątomierz – kątomierz 

ciesielski (fot. 1). To bardzo funkcjonalny 

i użyteczny przyrząd. Umożliwia szybkie 

wyznaczenie kąta nachylenia połaci dachowych, 

linii pionu oraz linii poziomu na 

elementach konstrukcji więźby. Jest swego 

rodzaju połączeniem kątownika z kątomierzem. 

Kątomierz posiada ramiona ze skalą 

liniową (pomiar długości) i specjalne ramię 

z otworami (wyznaczanie obholzu). Kolejne 

dwa ramiona połączone skalą kątową, często 

podwójną, służą określeniu linii pionu. 

i poziomu dla ustalonego kąta. Na kątomierzu 

można ustawić dowolny kąt w zakresie od 

0 do 90 stopni. Specjalna śruba umożliwia 

blokadę ustawienia kąta. Ramię najbliższe 

odczytowi 0 stopni określa linię pionu. Ramię 

najbliższe odczytowi 90 stopni określa linię 

poziomu. Opisywany kątomierz związany jest. 

z niemiecką kulturą ciesielską, dlatego wyjaśnienia 

wymagają niektóre terminy. 

Obholz – nie posiada swojego odpowiednika 

w języku polskim. Związany jest z zaciosem 

elementu i określa ilość pozostałego materiału 

po wykonaniu zaciosu. Obholz może 

być mierzony w kierunku pionowym LO lub 

prostopadle do krawędzi elementu RO. 

Przydatność kątomierza ciesielskiego ujawnia 

się przy skomplikowanych elementach 

wieźby dachowej: krokwie koszowe, krawężnice 

czy kulawki. 

Zasadniczo są trzy sposoby wyznaczenia 

krokwi koszowej i narożnej: 

• poprzez odsunięcie poziome, 

• poprzez odsunięcie pochylone, 

• poprzez kąt płatwi. 

Najszybsza i najdokładniejsza metoda to wyznaczenia 

krokwi narożnej poprzez kąt płatwi, . 

mierzony przez punkt przecięcia linii naroża 

(kosza). W tym przypadku szerokość elementu 

nie wpływa na poprawność wyznaczenia 

krokwi narożnej, metoda ta wymaga jednak 

zastosowania kątomierza. 

Wyznaczenia krawężnicy poprzez kąt 

płatwi 

Górna strona krawężnicy (fot. 2) 

• Na górnej stronie krawężnicy znaczymy 

linię początkową elementu (od strony okapu) 

oraz linię końcową elementu (od strony kalenicy), 

mierząc wzdłuż linii narożnej. 

• Znaczymy linię naroża (linia naroża może 

być asymetryczna przy różnych nachyleniach 

połaci). 

• Znaczymy linię przecięcia płatwi z linią 

naroża. Przez wyznaczony punkt za pomocą 

kątomierza prowadzimy linie – kąt płatwi. 

• Przez punkt przecięcia linii naroża z linią 

końca elementu prowadzimy kąt cięcia krawężnicy 

w kalenicy. 

Bok krawężnicy (fot. 3) 

• Ustawiamy kąt nachylenia krawężnicy na 

kątomierzu. 

• Za pomocą kątomierza znaczymy linie pionu 

w punktach przecięcia linii – kąt płatwi z 

krawędziami krawężnicy. 

• Na linii pionu znaczymy prostopadle do 

krawędzi belki wysokość fazy krawężnicy. 

• Od punktu przecięcia linii fazy krawężnicy 

z linią pionu znaczymy obholz pionowy. 

• Przy pomocy kątomierza ciesielskiego 

znaczymy linię poziomu przechodzącą przez 

punkt obholzu pionowego na linii pionu. 

Dolna strona krawężnicy (fot. 4) 

• Łączymy ze sobą linie wejścia i wyjścia 

płatwi. 

• Przenosimy linię poziomu zaciosu na dolną 

stroną krawężnicy. 

• Znaczymy linię poziomu zaciosu na drugim 

boku krawężnicy. 

Kątomierz służy jedynie do przeniesienia 

informacji na element więźby. Podstawową 

kwestią jest określenie, jak dany element winien 

wyglądać. Przygotowanie dokumentacji 

warsztatowej można wykonać na podstawie 

obliczeń geometrii dachu lub posiłkować się 

specjalistycznym oprogramowaniem, które automatycznie 

dokona wymiarowania elementów. 

Piotr Leń 

Fot. 1 

Fot. 2 

Fot. 3 

Fot. 4 

Przykładowa dokumentacja warsztatowa 

sporządzona w oprogramowaniu firmy Dietrich’s 

– krokiew narożna. 

12 


PORADY 

Złącza konstrukcyjne 

do drewna 

Złącza (łączniki) konstrukcyjne do drewna (ciesielskie) to perforowane profile 

z wysokogatunkowej ocynkowanej blachy stalowej (SD250GD) o grubości od 1 do 4 mm. 

Ich kształty są dostosowane do typowych połączeń drewna w konstrukcjach drewnianych. 

„Filozofia produktu” jest prosta: belki przycina się pod odpowiednim kątem i bez wycinania 

w drewnie zamków ciesielskich łączy się je na styk pod różnymi kątami za pośrednictwem 

odpowiednio wyprofilowanej blachy. Montaż jest łatwy, zmniejsza się zużycie drewna, 

a konstrukcja zyskuje na pewności i sztywności. 

Złącze mocuje się do belki głównej, 

wbijając w perforację (otwory) specjalne 

karbowane gwoździe („anchory”) o średnicy 

od 3,1 do 4 mm i długość od 35 do 

100 mm, które „wgniatają” się w drewno 

(nie rozszczepiając go jak gwoździe gładkie) 

karbami i gdy drewno schnie i kurczy 

się, tkwią w nim nieruchomo. Anchory 

są stożkowo pogrubione pod łebkiem, 

pracują na ścinanie w otworze łącznika 

całym swoim przekrojem i dzięki temu 

przenoszą określone siły (dużo większe 

obciążenia, niż zwykłe gwoździe o jednakowym 

przekroju na całej długości). 

Na rynku jest wielu producentów dziurkowanych 

blaszek. Natomiast producent 

markowych złączy wykonuje testy i publikuje 

gotowe tabele z gwarantowanymi 

obliczeniami statycznymi, za pomocą 

których konstruktor łatwo obliczy każdy 

punkt konstrukcji. A więc – aby złącza 

móc nazwać konstrukcyjnymi – muszą 

być spełnione trzy warunki: odpowiedniej 

klasy drewno plus przetestowane złącze 

plus karbowany gwóźdź. Te trzy elementy 

razem tworzą węzeł konstrukcyjny. 

Stosowanie „garażowych” wyrobów albo 

przybijanie złączy zwykłymi gwoździami 

to strata czasu i pieniędzy oraz ryzyko 

zawalenia się konstrukcji. 

Złącza służą do łączenia belek bezpośrednio 

na placu budowy, czyli belka po 

belce. Tym różnią się od płytek kolczastych 

(tzw. „jeży”), które wprasowuje się 

w cienkie kantówki jednakowej grubości 

i które służą do prefabrykacji kratownic 

w fabrykach. 

Istnieje wiele rodzajów łączników do 

połączeń drewno/drewno, drewno/beton 

i drewno/stal. Ich kształt i wielkość oraz 

długość dobranych gwoździ zależy od 

przekrojów drewna i rodzaju połączenia 

(np. krokiew/jętka, krokiew/płatew, belka/murłata, 

belka/słup itd.). 

Najpowszechniej używane są: 

• Złącza kątowe, czyli kątowniki (zwane 

przez majstrów starej daty „winklami”) 

do prostopadłych, czyli krzyżowych połączeń, 

np. belka/legar, słup/belka. Mogą 

mieć ramiona równej albo różnej długości. 

Mogą być w wersji wzmocnionej i 

Konstrukcja schroniska „Chata Socjologa” na Otrycie (Bieszczady) odbudowana po 

pożarze. Dzieki zastosowaniu złączy ciesielskich grupie amatorów udało się to zrobić 

w dwa tygodnie i w skrajnie trudnych warunkach. 


13

PORADY 

wtedy mają tzw. żebro, czyli wytłoczenie. 

Te stosować należy na konstrukcji o dużym 

spadku, np. na łukowatych żebrach. 

Najpopularniejsze złącze kątowe to tzw. 

„dziewięćdziesiątka”, czyli kątownik o ramionach 

dł. 90 mm. 

• Płytki perforowane do połączeń 

w jednej płaszczyźnie, np. miecz/słup, 

jętka/krokiew. Są na pewno lepszym rozwiązaniem, 

niż ciągle stosowane kawałki 

desek. Ponadto, mając grubość 1,5 lub. 

2 mm, nie przeszkadzają w zakładaniu 

instalacji. Standardowo mają rozmiary od 

40 x 120 mm do 200 x 300 mm, ale dla 

dużych konstrukcji można je zamówić w 

wymiarach do 3,9 mkw. Można też wycinać 

samemu dowolne kształty z dużych 

blach perforowanych, ale należy to robić 

zgodnie z zasadami opisanymi dokładnie 

w katalogu inżynierskim. 

Prefabrykowane kratownice (płytkami 

kolcowymi) stężone taśmami. 

Prefabrykowane kratownice (płytkami kolcowymi) stężone taśmami. 

• Taśma perforowana służy do stężania 

konstrukcji i zastępuje dawną drewnianą 

wiatrownicę. Mając tę samą zaletę 

małej grubości, co płytki, nie wymaga 

nabijania dodatkowych kontrłat. Można 

od razu na krokwie kłaść poszycie, np. z 

płyty OSB. Taśmy stalowe można dostać 

w rolkach po 25 i 50 m.b. Jeśli to mało, 

można odcinki taśmy łączyć i przy okazji 

naciągać złączkami do taśmy (rzymska 

śruba). Napięcie 50 m taśmy o przekroju. 

60 x 2 mm bez użycia dźwigni jest niemożliwe, 

toteż producent pomyślał o małym 

urządzeniu zwanym naciągarką do taśmy. 

Do wielkich dźwigarów z drewna klejonego, 

których łuki o rozpiętości nawet. 

100 m tworzą piękne konstrukcje drewniane, 

stosuje się też obok taśm naciągi z 

prętów o nagwintowanych końcach. 

• Wsporniki belek, czyli tzw. „buty” 

albo wieszaki lub siodełka. Przybija się 

je do dźwigarów, murłat albo oczepów i 

w nich jak w strzemionach zawiesza się 

prostopadle belki drugorzędne. Buty typu 

„I” mają wąsy zagięte do wewnątrz. Przybija 

się je tam, gdzie na zwykłe buty nie 

ma miejsca, np. belka do słupa o tej samej 

grubości. Istotna jest szerokość wewnętrzna 

dopasowana do standardowych 

grubości drewna budowlanego. Przydatne 

są „buty” o szer. wewn. 38 mm do „tubajforów”, 

czyli elementów szkieletu 

drewnianego. Są też buty typu „S” – z 

żebrami, szczególnie przydatne do przyjmowania 

dwuosiowych obciążeń w bardzo 

pochyłych konstrukcjach dachowych. 

Inny rodzaj to wieszaki o przekroju litery 

„T” – stalowe z otworami lub aluminiowe 

– bez otworów. Służą do połączeń krytych 

(niewidocznych). Belkę nacina się pionowo, 

nasadza na wspornik i kotwię kołkami 

stalowymi ø8 i ø12. 

• We wspornikach ALU wszystkie otwory 

„drewno-aluminium-drewno” wierci się 

naraz. Nie trudno zgadnąć, że to daje. 

100 proc. dokładności otworów, w które 

wbija się kołki stalowe. 

• Wsporniki Gerbera (nazwisko niemieckiego 

konstruktora) łączą belki 

wzdłuż. Dzięki nim z krótkich odcinków 

można uzyskać belkę „wędrującą” przez 

kilkadziesiąt metrów bieżących konstrukcji. 

Połączenie wypada w powietrzu 

w zerowym punkcie (moment), czyli w 

1/5 rozpiętości odcinka, np. płatwi pomiędzy 

legarami. Są prawe oraz lewe. 

i zawsze występują parami. „Gerbery”. 

są chyba przykładem najefektywniejszego 

zastąpienia dawnego zamka ciesielskiego 

złączem, które łączy obie belki na styk. 

Na takim połączeniu oszczędza się nawet 

metr bieżący belki. 

• Kotwie (a nie „kotwy”, bo odmieniają 

się jak żagwie) drewno/beton i drewno/stal 

(do łączenia tregry stalowej z 

belką drewnianą), kotwie krokwiowo-płatwiowe, 

które dają nie tylko łączenie, ale 

też zabezpieczenie krokwi położonych na 

wiązarach od naporu wiatru. Pozwalają 

na zmienne odstępy pomiędzy krokwiami 

w dachach jętkowych. Konstrukcja dachu 

nie jest wtedy zależna od belkowania 

stropu. Są dobre również do zamocowania 

jętek. 

• Knagi są szczególnie przydatne do 

mocowania płatwi (one też się odmieniają 

jak „żagwie”) do pochyłych dźwigarów. 

Wyglądają jak winkiel z dospawanymi bokami. 

Przenoszą ogromne siły. Dobre są 

też jako konsole podpierające belki. W 

dobie mody na „techno design” robią karierę 

jako konsole półek w nowoczesnym 

wnętrzu. 

• Wsporniki słupów (kotwie słupów, 

stopki, stopy fundamentowe) do osadzania 

słupów w betonie lub na drewnie. 

Można je generalnie podzielić na wsporniki 

do zabetonowania i te do przykręca- 

14 


PORADY 

Kratownice łączone płytkami perforowanymi (gwoździowymi) i łaty łączone poza krokwiami 

(przepisy BHP) łącznikami do łat. 

nia kołkami rozporowymi do już wcześniej 

wylanego betonu. Mają kształt litery „U” i 

wtedy obejmują słup (są widoczne), albo 

odwróconej litery „T” i wtedy wchodzą w 

nacięcie w słupie, chowając się w nim. 

Często mocuje się je do drewna dyblami 

stalowymi ocynkowanymi elektrolitycznie. 

Przydatną rzeczą jest tu szablon do 

wiercenia otworów – pomaga wcelować 

wiertłem. Wiele rodzajów wsporników 

słupa ma regulację wysokości, co bardzo 

pomaga wypoziomować cały, jak to się 

kiedyś mówiło – „ustrój budowlany”. 

• Złącza uniwersalne – do mocowania 

płatwi (znów ta deklinacja) na belkach, 

krokwi na płatwiach oraz do połączeń ryglowych. 

Mają trzy płaszczyzny mocowania, 

co czyni montaż połączeń nośnych 

wygodnym i skutecznym. Są w wersji 

„prawe” i „lewe”, ale nie są bliźniakami, 

jak złącza Gerbera. Można je stosować 

parami (wtedy koniecznie diagonalnie), 

ale też pojedynczo. W zależności od rozmiaru 

i wielkości przenoszonych sił mają 

nazwy Micro, Mini, Midi i Maxi. 

• Cała gama ok. 6000 rodzajów/rozmiarów 

złączy stosowanych w Ameryce, a 

u nas ciągle jeszcze mało znanych. Dzieje 

się tak głównie dlatego, że są głównie 

przystosowane do budownictwa szkieletowego, 

które w USA stanowi 80 proc. 

Jednak wiele z nich można stosować 

w każdym budownictwie drewnianym. 

Przykłady to: wspornik stopni schodów, 

klipsy do usztywniania poszycia z OSB 

albo sklejki, klipsy do desek tarasowych, 

wsporniki desek (np. do balustrad) i wiele 

innych. 

Co ogólnie daje stosowanie 

złączy ciesielskich? 

Stosując złącza ciesielskie, budowniczy 

oszczędza: 

• Na drewnie: łączenie na styk pozwala 

do tych samych obciążeń zastosować 

belki krótsze o zaciosy i o mniejszych 

przekrojach (można oszczędzić 30 proc. 

drewna). 

• Na transporcie: wynika z powyższego. 

• Na czasie: dzięki prostocie montażu 

znacznie skraca się czas wykonania 

konstrukcji. A czas kosztuje coraz więcej. 

Belki przycięte według projektu można 

okuć złączami na ziemi i tak przygotowane 

szybko składać na górze. 

• Na robociźnie: nie potrzeba wykwalifikowanych 

cieśli. Wystarczy jeden, który 

umie czytać projekt. 

• Na sprzęcie: ponieważ ideą złączy 

jest łączenie elementów na konstrukcji 

– nie potrzeba ciężkiego sprzętu, zwłaszcza 

przy budowie dachu na domu jednorodzinnym. 

• Na nerwach: i projektant, i wykonawca, 

i inwestor mogą spać spokojnie 

pod konstrukcją opartą na markowych 

złączach, ponieważ producent gwarantuje 

jakość i skuteczność połączeń odpowiednimi 

badaniami i atestami. 

• Na dalszych pracach typu zakładanie 

ociepleń: większość złączy jest zrobionych 

z blachy o grubości 2 mm. 

Duża rozmaitość złączy pozwala budować 

obiekty od hal sportowych (słynna 

już „Łódź Wikingów” z Norwegii), wielkich 

i skomplikowanych architektonicznie 

budynków użyteczności publicznej 

(gmach opery w Sydney) czy nowoczesnych 

kościołów przez domy mieszkalne, 

na wiatach i pergolach oraz drewnianych 

mostach kończąc. Złącza są dobre zarówno 

dla budownictwa szkieletowego, jak 

dla zwykłych więźb dachowych na budynkach 

murowanych. 

Juliusz Głowacki 

Zdjęcia pochodzą z archiwum firmy 

Simpson Strong-Tie 

Wspornik belki (tu dźwigara zbudowanego 

z belek i stalowych zastrzałów) mocowany 

„top flange”. 

Wspornik belki dwuteowej („I-beam”). 

Te belki są już dostępne w Polsce 

(Kronopol i Steico). 


15

WARSZTAT 

Nowy program 

tarcz pilarskich BOSCH 

BOSCH zoptymalizował program tarcz do pilarek ręcznych i stołowych, aby w jeszcze większym 

stopniu dopasować swoją ofertę do potrzeb profesjonalnego użytkownika. 

BOSCH przedstawia od wielu już lat ofertę 

handlową zoptymalizowanych typów 

tarcz pilarskich w bardzo czytelnej formie. 

Dobrane są najlepsze właściwości techniczne 

tarczy i wskazane jej przeznaczenie do 

obróbki ściśle określonej grupy materiałów. 

Dzięki temu użytkownik ma ułatwiony wybór 

spośród kilku typów tarcz. Oferta BOSCH 

zawiera ponadto jednoznaczną dedykację 

typu tarczy dla poszczególnych rodzajów 

pilarek. 

Dobór właściwej tarczy pilarskiej stanowi 

od wielu lat coraz to większy problem 

w związku z napływem dużej liczby tych 

narzędzi z całego świata. Oferta wielu producentów 

tarcz pilarskich ciągle powiększa 

się o nowe typy. Obserwujemy coraz większą 

specjalizację tych narzędzi profesjonalnych. 

Taki stan sprawia duży kłopot użytkownikowi 

profesjonalnemu, który obecnie nie ma 

czasu na zapoznanie się z kilkoma ofertami 

firm i na analizę parametrów narzędzi. 

Potrzebna jest obszerna wiedza techniczna, 

aby dobrze wybrać z katalogu określony typ 

tarczy. A koszty za niewłaściwie dobraną 

tarczę ponosi użytkownik. W wypadku stosowania 

tarczy do produkcji mogą to być 

wysokie koszty. Składają się na nie: zbyt 

mała wydajność cięcia, pracochłonna konserwacja 

lub wymiana piły, częste ostrzenie, 

dodatkowe operacje obróbki lub zniszczenie 

materiału. Trudno jest przecenić wartość 

trafnego wyboru optymalnego typu tarczy. 

Oferta tarcz pilarskich BOSCH uwalnia 

użytkownika od wymienionych kłopotów 

związanych z doborem właściwego typu 

narzędzia, gdyż przedstawiona jest czytelna 

dedykacja kilku typów tarcz o zoptymalizowanych 

właściwościach. W ten sposób 

BOSCH przychodzi z dużą pomocą użytkownikom 

profesjonalnym w dobieraniu właściwego 

typu tarczy pilarskiej 

Optymalnie dobrane typy tarcz 

pilarskich BOSCH 

W ostatnim czasie firma Bosch kolejny 

raz udoskonaliła swoje tarcze pilarskie 

do pilarek tarczowych, przeznaczone do 

prac na budowie i w warsztacie. Wynikiem 

tego są cztery typy tarcz, przeznaczone 

do zastosowań profesjonalnych 

w pilarkach ręcznych i stołowych oraz 

dwa typy tarcz do ukośnic. Tarcze pilarskie 

z zębami z węglików spiekanych 

posiadają nowy profil i są wykonane 

z wysokiej jakości materiałów. Specjalne 

szczeliny dylatacyjne i otwory w korpusie 

zmniejszają poziom drgań, tłumią 

hałas i ograniczają wytwarzanie ciepła. 

Nowy system oznaczania kolorem i nazwami 

ułatwia użytkownikom orientację 

w programie tarcz. 

Do pilarek ręcznych BOSCH oferuje 

cztery typy tarczy pilarskiej optymalnie 

dobranej do rodzaju materiału oraz do 

każdego rodzaju zastosowań. 

Optiline Wood 

Tarcza do precyzyjnych cięć we wszystkich 

standardowych pracach związanych 

z obróbką drewna miękkiego i twardego, 

16 


WARSZTAT 

lignofolu warstwowego i drewna krzyżowo-włóknistego 

oraz płyt wiórowych. 

i płyt stolarskich. Zęby naprzemianległe 

WZ z węglików spiekanych, o ostrym kącie 

nachylenia powierzchni roboczych 

gwarantują równomierne, szybkie i precyzyjne 

cięcia. 

Speedline Wood 

Tarcza do szybkich cięć wzdłużnych. 

i poprzecznych we wszystkich gatunkach 

drewna oraz materiałów płytowych. Idealne 

narzędzie zarówno do cięcia zgrubnego, 

jak i do dokładnych cięć kątowych. 

Kontrolowane, w dużym stopniu pozbawione 

wibracji cięcie dzięki zastosowaniu 

specjalnego kształtu zębów FZ-WZ z wklęsłą 

powierzchnią: dwa zęby naprzemianległe 

i jeden ząb płaski. 

Multi Material 

Tarcza do wydajnego i czystego cięcia 

różnorodnych materiałów, jak: metale 

nieżelazne, tworzywa sztuczne, pleksiglas, 

płyty wiórowe laminowane, płyty 

ociepleniowe. Mocne uzębienie z węglików 

spiekanych o geometrii TR-F z ujemnym 

kątem natarcia. Dwa zęby ułożone 

naprzemiennie: ząb trapezowy wydajnie 

nacina materiał, a ząb płaski gwarantuje 

gładkie krawędzie. 

Construct Wood 

Tarcza do zgrubnego cięcia drewna konstrukcyjnego. 

Bez trudu tną drewno montażowe, 

deski szalunkowe (z pozostałościami 

betonu), gazobeton, płyty wiórowe, a nawet 

drewno z gwoździami. Idealne narzędzie do 

zastosowań profesjonalnych na budowach. 

Specjalny profil zębów FWF — na przemian 

fazowane i szeroka część grzbietowa sprawiają, 

że tarcza jest niezwykle wytrzymała 

na obciążenia dynamiczne. 

Optymalne tarcze do każdego 

typu pilarki 

Drugą cechą szczególną oferty BOSCH 

jest optymalne dostosowanie tarcz do 

typu pilarki i rodzaju prac na nich prowadzonych. 

Oferowane są typy tarcz dostosowane 

do pilarek ręcznych, ukośnic i do 

pilarek stołowych. Oferta tarcz do pilarek 

ręcznych była przedstawiona wyżej. 

Do ukośnic są oferowane dwa zasadnicze 

typy tarcz z następującym przeznaczeniem. 

Ukośnice 

Tarcza do bardzo czystych i precyzyjnych 

cięć w drewnie i płytach. Zęby naprzemianległe 

z ujemnym kątem natarcia 

typu WZ: do precyzyjnych cięć w drewnie. 

i płytach, listwach, panelach, grubościennych 

profilach 

z tworzywa 

sztucznego oraz. 

w MDF. Zęby naprzemianległe 

z dodatnim 

kątem natarcia 

typu WZ: do szybkich 

cięć w drewnie, 

płytach, listwach. 

i panelach. 

Special Alu 

Specjalna tarcza do 

cięcia metali nieżelaznych, 

a zwłaszcza 

profili aluminiowych 

i cienkościennych tworzyw sztucznych. 

Mocne uzębienie z węglików spiekanych 

o geometrii TR-F z ujemnym kątem natarcia. 

Dwa zęby ułożone naprzemiennie: 

ząb trapezowy wydajnie nacina materiał, 

a ząb płaski gwarantuje gładkie krawędzie. 

Do pilarek stołowych BOSCH oferuje 

tarcze podobnych typów jak do 

pilarek ręcznych. Różnica polega na 

większych średnicach tarcz w zakresie. 

250 – 500 mm z większą liczbą zębów. 

Optymalizacja tarcz pilarskich 

według BOSCH 

BOSCH zoptymalizował konstrukcję 

tarcz pilarskich głównie pod kątem najlepszego 

dostosowania do cięcia grupy 

materiałów o podobnych właściwościach 

oraz do określonego rodzaju cięcia. Wynika 

to z wymagań stawianych obecnie 

przez użytkowników: osiąganie dużej 

wydajności w procesie cięcia z jednoczesnym 

zachowaniem wysokiej jakości 

powierzchni materiału po przecięciu oraz 

dużą trwałością tarczy. Dla spełnienia wymienionych 

wymagań, w procesie optymalizacji 

właściwości tarczy należy wziąć pod 

uwagę następujące czynniki: rodzaj materiału 

ciętego, grubość materiału, oczekiwana 

wydajność cięcia, rodzaj obróbki, 

jakość cięcia, rodzaj maszyny, konieczność 

wyciszenia hałasu, rodzaj węglików spiekanych 

zębów, geometria ostrza zębów.. 

Z tego wyliczenia widać, jak duży problem 

jest z doborem optymalnej tarczy. 

Dobrze jest wiedzieć, jak poszczególne 

czynniki wpływają na cechy tarczy i prawidłowe 

cięcie materiałów. Wskażemy na 

niektóre najważniejsze. 

Geometria zębów w sposób decydujący 

wpływa na przydatność danego typu tarczy 

do cięcia określonego materiału, wpływa 

na wydajność i jakość cięcia, moc potrzebną 

do napędu, trwałość narzędzia. Wynika 

to z ogólnej teorii skrawania materiałów, 

która wyznacza zasady praktyczne. 

Kształt krawędzi skrawających zębów 

wpływa na wydajność, a zwłaszcza jakość 

cięcia. Zasada ogólna stosowania 

różnych kształtów zębów jest następująca: 

zęby proste, trapezowe i szerokie są 

przeznaczone do cięcia zgrubnego materiałów 

twardych (metale). Natomiast 

zęby naprzemianskośne służą do cięcia 

dokładnego drewna i materiałów drewnopochodnych. 

Przy czym duże znaczenie 

praktyczne ma wielkość kąta natarcia. 

Zgodnie z zasadami technologii skrawania 

materiałów, wielkość kąta natarcia 


17

WARSZTAT 

zęba ma zasadniczy wpływ na prawidłowe 

cięcie. Kąt natarcia jest dobierany 

do właściwości materiału obrabianego. 

Generalnie, duży kąt natarcia zęba zapewnia 

lepsze zagłębianie się ostrza 

i lepsze wycinanie materiału miękkiego. 

Dlatego zęby z kątem natarcia. 

15 – 20 stopni najlepiej służą do cięcia 

wzdłużnego drewna z dużą wydajnością 

i precyzją. Wymienione zależności 

zdecydowały o zastosowaniu takiej 

geometrii w uzębieniu WZ i piłach typu 

Optiline Wood. Natomiast ząb z małym 

kątem natarcia lub ujemnym w zakresie . 

-5 – 0 stopni mało zagłębia się w materiał 

i krawędzią ostrza powoduje zeskrobywanie 

cienkiej warstwy twardego materiału. 

Z tego powodu jest zastosowany w 

geometrii uzębieni TR-F w tarczach typu 

Multi Material. 

Trzeba wiedzieć, że producenci tarcz 

stosują obecnie różne gatunki węglików 

spiekanych na zęby w zależności 

od właściwości materiału i warunków 

cięcia. Najważniejszymi parametrami 

węglików spiekanych jest ich twardość 

i ziarnistość. Od tych parametrów zależą 

w bardzo dużym stopniu ich właściwości 

użytkowe. A rozpiętość twardości 

i ziarnistości różnych gatunków węglików 

spiekanych jest duża. Dlatego istotny 

jest dobór odpowiedniego gatunku węglików 

spiekanych do cięcia określonego 

materiału i warunków procesu cięcia. Na 

przykład, węgliki spiekane o wysokiej 

twardości mają strukturę drobnoziarnistą 

i są bardzo odporne na ścieranie, można 

z nich uzyskać znacznie ostrzejsze krawędzie 

tnące zęba. Z tego powodu zęby 

z drobnoziarnistych węglików spiekanych 

mogą ciąć materiały bardzo twarde lepiej 

i dokładniej, dając powierzchnię o wysokiej 

gładkości przy jednocześnie wyższej 

prędkości skrawania. Taki gatunek 

węglików został zastosowany w tarczach 

BOSCH typu Multi Material. 

Liczba zębów tarczy pilarskiej 

W ofercie BOSCH znajduje się kilka tarcz 

pilarskich o jednej średnicy nominalnej. 

z różną liczbą zębów, np. tarcza Optiline 

Wood o średnicy 160 mm jest oferowana 

z liczbą zębów 12, 24, 36, 42. 

Zasada ogólna doboru liczby zębów 

tarczy jest następująca: im cieńszy. 

i bardziej twardy jest materiał, tym 

większa powinna być liczba zębów piły. . 

I odwrotnie, im grubszy i bardziej miękki 

jest materiał cięty, tym mniejsza powinna 

być liczba zębów piły. Taka zasada 

jest ważna z uwagi na liczbę zębów, jaka 

powinna być jednocześnie w trakcie cięcia 

materiału (w jego przekroju). W zasadzie 

dwa i nie więcej jak cztery zęby 

powinny znajdować się jednocześnie. 

w procesie cięcia drewna miękkiego i grubego. 

Dla materiałów twardych trzy do 

sześciu zębów powinny być jednocześnie 

w procesie cięcia. Kilka zębów zagłębionych 

jednocześnie w materiale stabilizuje 

ruch obrotowy i nie pozwala na drgania 

poprzeczne cienkiej tarczy. W rezultacie 

otrzymujemy wyższą jakość powierzchni 

przeciętego materiału. 

Liczba zębów w tarczy wpływa decydująco 

na jakość krawędzi przeciętego 

materiału i wydajność cięcia. Tarcza. 

o średnicy 160 mm z liczbą zębów 12 jest 

przeznaczona do cięcia zgrubnego i szybkiego 

z dużym wiórem. Natomiast tarcza 

z liczbą zębów 42 służy do cięcia bardzo 

dokładne, ale z mniejszą wydajnością. 

Piły BOSCH pasują do 

wszystkich pilarek 

Program tarcz BOSCH jest przeznaczony 

nie tylko do pilarek tej firmy, lecz również 

do prawie każdej dostępnej obecnie 

na rynku pilarki profesjonalnej ręcznej. 

i stołowej marki: AEG, Atlas Copco, Black 

& Decker, DeWalt, EINHELL, ELU, Fein, 

Festool, Hitachi, Holtz-her, Kress, Mafell, 

Makita, Metabo, RYOBI, SKIL. 

W ofercie BOSCH znajduje się każdy 

rozmiar nominalny tarczy w zakresie 

średnicy zewnętrznej od 130 mm do. 

700 mm. Otwory w piłach mają średnice: 

16; 20; 30 mm, proporcjonalnie do 

wielkości. Otwór w tarczy musi dokładnie 

pasować do średnicy mocowania na wrzecionie 

pilarki. Jeśli pilarka jakiejś firmy 

ma inną średnicę wrzeciona niż otwór. 

w tarczy BOSCH, to można zastosować 

odpowiedni pierścień redukcyjny. Dostępne 

są pierścienie redukcyjne ze wszystkimi 

potrzebnymi średnicami otworu: 12,7; 

13,0; 15,0; 16,0; 20,0; 25,0 mm. 

Robert Myśliwiec 

Brand Manager Osprzęt Bosch 

BOSCH radzi 

Ustawienie właściwej 

głębokości cięcia 

Ustawienie właściwego położenia 

zębów w stosunku do powierzchni 

ciętego materiału jest 

bardzo ważne dla prawidłowego 

przebiegu procesu cięcia. Istotny 

jest kąt, pod jakim powierzchnia 

natarcia zęba wchodzi w 

powierzchnię ciętego materiału. 

Optymalny kąt wynosi ok. 45stopni. 

Przy takim ustawieniu tarczy 

proces cięcia materiałów grubych 

przebiega równomiernie i otrzymuje 

się najlepszą jakość górnej 

powierzchni przeciętego materiału. 

Natomiast materiały cienkie 

muszą być cięte przy ustawieniu 

wierzchołka zęba nie więcej niż 

3 mm ponad powierzchnię materiału. 

Chodzi tu o spełnienie 

warunku, aby co najmniej dwa 

zęby znajdowały się w materiale 

podczas cięcia. Odpryski na krawędzi 

materiału są tym mniejsze, 

im mniej tarcza jest zagłębiona w 

materiale. 

Ogólne zalecenie prawidłowego 

ustawienia głębokości cięcia tarczy 

jest też formułowane w następujący 

sposób. Tarcza powinna 

wystawać na wysokość zęba lub 

ok. 10 – 15 mm ponad powierzchnię 

ciętego materiału. 

18

Fachowy Dekarz & Cieśla 1/2006

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?