Alojzy Czech_Rektorat i budynek A. Pierwsze własne obiekty Uczelni_internet
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Wizualizacja secesyjnej kuchni<br />
dla Szpitala Spółki Brackiej<br />
w Królewskiej Hucie, 1903<br />
Źródło: Der oberschlesische<br />
Knappschaftsverein, seine<br />
Entwicklung, Lazarette und<br />
Heilanstalten, Phönie-Verlag, Berlin–<br />
Kattowitz–Breslau 1910.<br />
i pozbawionych smaku baraków”<br />
przeminęły, gdyż „w tej dziedzinie<br />
dokonała się ostatnio zmiana,<br />
wielki kapitał zaangażował swoje<br />
potężne środki w służbę ludzkości.<br />
Wiele uczyniono w obszarze pomocy<br />
socjalnej dla robotników, ochrony<br />
zdrowia i kultury rodzimej, na czoło<br />
wysuwają się dzieła wynikające z dążeń<br />
idealistycznych” 25 . Oprócz Górnośląskiej<br />
Spółki Brackiej Hartmann<br />
współpracował jeszcze z Halleschen<br />
Knappschaftsverein, projektując<br />
szpital w Hohenmölsen.<br />
Drugą wielką spuścizną Hartmanna<br />
na Górnym Śląsku są prace<br />
wykonane na zlecenie koncernu Huty<br />
Donnersmarck S.A. w Zabrzu: budy-<br />
25<br />
„Deutsche Bauzeitung” 1910, J. 44,<br />
Nr. 23, s. 259.<br />
nek dyrekcji (1907), „monumentalna<br />
budowla w szarej cegle z użyciem<br />
terakoty” 26 , z imponująco przeszklonym<br />
holem, reprezentacyjną<br />
klatką schodową i charakterystyczną<br />
wieżyczką (obecnie siedziba Urzędu<br />
Miasta Zabrze), kolonia mieszkaniowa<br />
położona obok z urozmaiconymi<br />
domami mieszkalnymi (tzw. Zandka),<br />
z budynkami dyrektorskimi, urzędniczymi,<br />
jak i robotniczymi, żłobek<br />
oraz zespół straży ogniowej z wieżą<br />
wykonane w fachwerku, położone<br />
obok wraz ze stajniami 27 . Całość<br />
tworzyła niepowtarzalną scenerię<br />
26<br />
Ibid., s. 258.<br />
27<br />
D. Guz, Osiedla patronackie Huty Donnersmarck<br />
Zandka Sandkolonie, http://www.<br />
zabrze -aplus.pl/zandka---sandkolonie.html,<br />
ilustracje powtórzone za „Berliner Architekturwelt”<br />
J. 17, H. 10/11.<br />
osiedla patronackiego, zbudowanego<br />
w urozmaicanym przez twórcę stylu<br />
ojczyźnianym (Heimatstil), łączącym<br />
„tradycję średniowieczną z drewnianą<br />
architekturą fachwerkową<br />
niemieckiego renesansu i klasycyzującym<br />
neobarokiem zwanym »stylem<br />
około 1800 roku«” 28 . Projekty zyskiwały<br />
na malowniczości przez wzbogacanie<br />
wieżyczkami, wykuszami<br />
i plastycznym zdobieniem elewacji.<br />
28<br />
I. Kozina, Projekty architektoniczne Arnolda<br />
Hartmanna dla katowickiego szpitala Spółki<br />
Brackiej, op. cit., s. 254. Więcej o „stylu około<br />
roku 1800” zob. I. Kozina, „Styl około 1800”.<br />
Styl narodowy czy nowa rzeczywistość w architekturze<br />
Górnego Śląska?, w: Nacjonalizm<br />
w sztuce i historii sztuki 1789–1950, pod red.<br />
D. Konstantynowa, R. Pasiecznego i P. Paszkiewicza,<br />
Instytut Sztuki PAN, Kraków 1998,<br />
s. 171–183; także A. Borowik, Architektura<br />
neobarokowa historycznego obszaru Galicji, UJ,<br />
Kraków 2003, maszynopis, rozdz. II.<br />
Budynek dyrekcji Huty Donnersmarck S.A., 1907<br />
Źródło: Donnersmarckhütte 1872–1922 Denkschrift zum 50<br />
jährigen Bestehen als Aktien-Gesellschaft, Hindenburg 1923.<br />
16<br />
17
Change language