Ombudsman

Burak COŞKUN - Hamza GÜNAYDIN
B. ZAKİR
AVŞAR
Ombudsman: İyi
Yönetilen Türkiye
İçin Kamu Hakemi
Kitap-2012
Kitabında ombudsmanlığın kökenine ilişkin
kapsamlı bir bölüm ayıran diğer bir
yazar B. Zakir AVŞAR; Muhtesib, şurta,
divan, divan-ı mezalim, dar-ül adl, Divan-ı
Hümayun, kâdılkudât, kazasker, kadı, ahilik
gibi kurumların ve görevlilerin ayrıntılı
incelemesini yapmış ve kökene ilişkin diğer
görüşleri de çalışmasına yansıtmıştır.
Nihayetinde ombudsman uygulaması ve
anlayışının ilk kaynağının Hz. Peygamber’den
itibaren İslam ülkelerinde uygulanan
hisbe kurumu olduğunun açıklığını
ifade etmiş, ancak Osmanlı’dan İsveç’e
uyarlanan kurumun divan mı, Muhtesib
mi, kadı mı, şeyhülislam mı, ahilik mi
yoksa hepsinin bir karışımı mı olduğunu
söylemenin mümkün olmadığı yargısına
varmıştır (s. 67-99).
Zehra
ODYAKMAZ
Bilal
ERYILMAZ
Çağdaş Bir Denetim
Mekanizması
Olarak Kamu
Denetçiliği
(Ombudsmanlık)
Kurumu’nun
Türkiye İçin
Gerekliliği ve Diğer
Benzer Kurumlarla
Karşılaştırılması
Makale-2012
Kamu Yönetimi
Kitap-2013
Yazar, ombudsmanlığın kurulmasında
Osmanlı Devleti’nde bulunan Kâdılkudât,
Divan-ı Mezalim ve Muhtesiblik kurumlarından
etkilenildiğini belirtmiş, bu
kurumlara Divan-ı Hümayunu da ilave
ederek, yabancı kaynaklarda da bu kurumların
zikredildiğini ifade etmiştir (s. 140).
Yazar İsveç ombudsmanının Osmanlı
Devletinde etkilendiği makamın şeyhülislamlık
kurumu olduğunu söylemiştir.
Emevi, Abbasi, Memlûk ve Selçuklu gibi
İslam devletlerinde ombudsman benzeri
Divan-ı Mezalim (haksızlıklar divanı)
veya Dar’ül-Adl (Adalet Evi) gibi kurumların
görev yapmakta olduğunu, Osmanlı
Devleti’nde ise bu görevin Divan-ı Hümayun
tarafından yerine getirildiğini belirtmiştir
(s.390-391).
KAMU DENETÇILIĞI KURUMU
17