BULTEN (3)

ÖLÜŞ
Ian Crichton Smith John Berger
Soluk alışlar kötüleşince yan odaya geçti ve Dante
cildini aldı. O gece ve önceki gece boyunca, bunun
bir ölüş olduğunu bilmese de ölüşü seyrediyordu. Başı
çevreleyen kır saçlar, pusulanın ibresine benzer
biçimde panik içindeymiş gibi görünüyordu, bazen
açık bazen kapalı olan gözler de sürekli ona
bakıyormuş gibi görünüyordu. Daha önce hiç ölüş
görmemişti. Soluk yetmezliği, biraz astıma ya da ağır
bronşite benziyordu; bazen de, istasyondan çıkan tren
gibi yükselerek bir çeşit ıslık sesine dönüşüyordu. Ses,
konuştuğunda kızgın ve tersti. Su, çok fazla su, süt,
çok fazla süt, susuzluğunu giderecek bir şey istiyordu;
o zaman bile o, bunun bir ölüş olduğunu bilmiyordu.
Süt verirken dil ona çok soğukmuş gibi geliyordu.
Soğuktu, neredeyse kaskatıydı. Bir keresinde, gece
yarısına doğru, yanakların aniden kıpkırmızı kesildiğini,
gözlerin üstlerinden zorla bakabileceği kadar şiştiğini
gördü. Bir aynanın getirilmesini istediğinde kadın
aynaya bakıyor, kafasını huzursuz huzursuz bir o yana
bir öbür yana sallıyordu. O ise, şişliğin bir çeşit kanıt,
dıştaki karanlıktan gelen bir ileti, bir kehanet olduğunu
biliyordu.
Dışarıda devamlı bir kar yağıyordu; karmakarışık
kar taneleri, anlaşılmaz bir örüntü dokuyordu. Işığı
kapatacak olsa, o zaman ölü bir gezegenden
geliyormuş kadar yabancı olan o öteki ışık, ayın ışığı
odaya girecekti, hasta bir pırıltı, neredeyse soyut bir
ışık. Bu ışık, şimdi her zamankinden daha çok
gereksinme duyduğu Dante’nin sayfalarını
aydınlatacak, kof parlaklığını şiirin üzerine yayacaktı.
Sayfaları açtı ama devamlı yüze bakıp
durduğundan bu sayfalar hiçbir şey ifade etmiyordu.
Ölen kişi ellerinin arasından kayıyordu. Kadın ölüşünün
içine çekilmişti ve o neler olduğunu anlamıyordu.
Ölmek öylesine olağandışı bir şeydi, öylesine özel bir
meseleydi ki! Bazen elini uzatıyordu, kadın da bu eli
sıkı sıkı kavrıyordu; o kendini sanki bir kayıktaymış,
kadın da kayığı çevreleyen karanlık suların içindeymiş
gibi hissediyordu. Bütün bu süre boyunca soluklar,
sanki bir şey uzaklarda olmak istiyormuşçasına daha
da hızlanıyordu. Alın soğuktu ama ağız hala su
istiyordu. Vücut huzursuz huzursuz bir o yana, bir bu
yana dönüyordu. Gittikçe güçsüzleşiyordu, üstüne bir
şey gelmişti ve o güçten düşüyordu.
Senin İradendedir Benim Huzurum... Dante’nin
bu sözleri, onun zihnine aktı. Bu sözler, pencerenin
ötesinde kaynaşarak yağan yoğun karlardan çıkıp
geliyor gibi görünüyordu. Hayalinde Dante’nin
evrenini bir saat olarak düşündü. Saat sabahın beşini
gösteriyordu. Üşüdü, ışık pencereyi mavileştirmeye
başlıyordu. Dışarıda sokak insansız ve trafiksizdi.
Dünyada kendisinden başka canlı yoktu. Sokak
lambaları, donuk ışıklarını sokağa yayıyorlardı. Bütün
gece, kendi halelerinin üstüne eğilip öylece
durmuşlardı.
Tekrar baktığında, ıslık sesi takırtıya
dönüşüyordu. O soğuk elleri kendi ellerine aldı. Baş
yeniden yastığın üstüne düştü, ağız, karaya vurmuş
bir balığın ağzı gibi açılmıştı, gözler geri dönülemez
biçimde onun ötesine dikilmişti. Tek çubuklu elektirik
sobası, odanın bir köşesinde mırıldanıyordu, koyu ve
çiğ bir kırmızı. Dante cildi elinden düştü, yatağın
yanında süt ve çorba lekeleriyle dolu kırmızı yün
halının üstünde öylece kaldı. Baş aşağı asılı duran bir
uzay gemisinde oturuyor ve bütün o masmavilik
içinde siyah, ortaçağa özgü bir miğfer biçiminde
kendisine doğru gelmekte olan başka bir gemi
görüyor gibiydi. Uzay gemisinde siyah, kauçuk içine
hapsolmuş en az bir adam vardı ama onun yüzünü
göremiyordu. Adam ya ona fırlatacağı bir iple veya
ona ateş edeceği bir tabancayla uğraşıyordu. Şekli bir
Eskimo’nunki gibi tıknaz ve yabancıydı.
Bütün bu süre boyunca pencere masmavi
kesildi; vücut da kütüğe benziyordu; soluğun tümüyle
çıkıp gittiği ağız çarpılmıştı. Yastığın bir tarafına doğru
devrilmişti. Ölüm onurlu değildi. Ölü bir yüz, ölüşünün
acısını, bir kütük haline gelmek için neler çektiğini
gösteriyordu. Sessizce ağlayarak hiçbir yeşilliğin ve
hiçbir eğretilemenin bulunmadığı geri dönülmez
merkezin bu olduğunu düşündü. Böyle bir zamanda,
şiir çaresizdir. Beden bir taş kadar boş, çarpılmış
ağzıyla ona bakıyordu. Tanıdığı hiç kimseye ait değildi.
Dante cildi bir uçuruma düşmüş gibi
görünüyordu. Kırmızı halının üzerinde bir ateşin
ortasındaymış gibi duruyordu. Oysa kendisi o kadar
üşüyordu, öylesine uyuşmuştu ki! Yüzü buz gibi ve
hareketsiz kalsa da, birden titreyişlerle sarsılmaya
başladı. O yabancı mavi ışık, karların beyaz pırıltısıyla
karışarak gittikçe artıyordu. Pencerenin dışındaki
manzara, insana özgü bir manzara değildi. Yataktaki
beden, insan değildi.
Yaşlar gözlerinden yavaş yavaş akmaya başladı.
Sağ elinde, her nasılsa eline almış olduğu küçük bir
altın saat olduğunu farketti. Onu eline aldığını
anımsayamıyordu. Saatin tiktak seslerini bile
duyamıyordu. Nazik bir mekanizmaydı bu, küçük ve
altından. Kulağına tuttu ve o anda, beyaz, donuk
pırıltının içinde göz yaşları boşanıverdi. Gözyaşlarının
arasından saati, onun ötesinde kırmızı halının üstünde
duran Dante cildini, onun da ötesinde gene, değişmez
göründüğü halde, herşey değiştiği için değişecek olan
kütüğü gördü.
O anda bunu düşünemeyecek olsa da,
kendisinin de değişeceğini anladı. Değişeceğini
biliyordu, kütük de değişecekti; onu ağlatan,
herşeyden çok buydu; kütüğün bir zamanlar ne
olduğunu düşünmek, acı çeken bir vücut, büyüyen,
evlenen ve çocukları olan bir kız. Bu kütüğün bütün
bunlar olabilmesi o kadar tufaftı ki! Bu kütüğün bir
zamanlar, damatahtası gibi kareli elbiseler giymiş
olması, onu yemeğe çağırmış olması,geleceği
düşünerek geceleri uykusuz kalmış olması o kadar
tuhaftı ki!
Bu , öylesine tuhaf, öylesine yerine konamaz
bir şeydi ki bir acı ve merhamet depremiyle sarsılıyor
gibi sarsıldı. Dante’ye bakmayı göze alamıyordu;
hareket etmesini bekliyormuş gibi kütüğe sadece
bakabiliyordu. Kütük yanlızca kendisiyle ilgileniyordu.
Hala nefes almak istiyormuş gibi duran o çarpık ağız
hiçbir söz, hiçbir ödün vermiyordu.
Orada otururken yavaş yavaş pencerenin
dışından gelen çekiç seslerinin farkına vardı, aynı
zamanda odanın bir ucundan bir ucuna çakan mavi
şimşeğin de farkına vardı. Atölyeyi unutmuştu.
Yürüyerek pencereye gitti ve akkor alevin üstüne
eğilmiş kasklı adamları gördü. Mavi parlamalar başka
bir dünyadan geliyormuş gibi soğuk ve garipti. Aynı
anda, işle uğraşan insanlardan gelen anlaşılmaz
bağırışları duydu; arkasına bakmak için dönen kasketli
bir baş gördü. Onun ötesinde sabahın keskin mavisi
yerine oturuyordu. Onun önünde de savrulan kar
tanelerini gördü. Harap olmuş yüzüyle yere, Dante’ye
baktı; çekiçlerin vuruşlarıyla çizgileri birleştirdiğini, bir
evren oluşturduklarını, insanların mavi bir ışığın
içinden bağırdıkları bir dünyayı bir arada tuttuklarını
hissetti. Çekiç, kütüğü döve döve bir vazoya,
mermere, mavi taştan yapılmış çiçeklere,
eğretilemelerin en dayanıklısına dönüştürüyor gibiydi.