01_2017

KWARTALNIK NR 1/2017 

WYWIAD 

o współpracy między architektem a inżynierem 

Maciej Matyja i Robert Ritter 

DESIGN 

Krzesło - ikona designu 

BUDOWNICTWO 

Mosty wiszące 

ARCHITEKTURA 

Budownictwo energooszczędne 

ZBLIŻA SIĘ... 

II Ogólnopolska Konferencja Studentów i Doktorantów 

Budownictwo Zrównoważone

OD REDAKCJI 

Szanowni Czytelnicy, 

z każdym numerem nasz zespół redakcyjny dokłada wszelkich starań, 

aby dotrzeć do jak największej liczby odbiorców. W tym celu 

poszerzamy tematykę czasopisma o nowe sekcje, jak na przykład 

Design, który po raz pierwszy ukazał się w poprzednim wydaniu.Poza 

nowinkami związanymi z wystrojem wnętrz, pragniemy 

w nim również przedstawić zarys powstawania przedmiotów 

i urządzeń otaczających nas na co dzień. Przedmiotów, nie tylko 

funkcjonalnych i ergonomicznych, ale również nadających swoisty 

charakter każdemu pomieszczeniu. 

Ponadto w niniejszym numerze znajdziecie informacje, m.in. na temat 

budownictwa energooszczędnego, a także zdradzimy Wam 

sekret dobrej współpracy architekta z inżynierem budownictwa. 

Przypominamy także o tym, że każdy z Was może zostać twórcą 

magazynu Poliforum. Po bardziej szczegółowe informacje odsyłamy 

na naszą stronę internetową www.poliforum.pl. 

Angelika Józefiak 

Zastępca Redaktora Naczelnego 

MAGAZYN STUDENCKI „POLIFORUM” 3

ZESPÓŁ REDAKCYJNY 

SPIS TREŚCI 

Redaktor naczelny: 

Dawid Sinacki 

Z-ca redaktora naczelnego: 


Redakcja i edycja: 

Monika Ossig 

Karolina Filipiak 

Natalia Szczepaniak 

Korekta: 

Lidia Gancarz 

Joanna Wiśniewska 

Joanna Mądrzak 

Stanisław Karl 

Grafika: 

Monika Ossig 

Foto: 


Strona internetowa: 

Kinga Katafoni 

Krystian Katafoni 

AKTUALNOŚCI 

BUDYNKI NA NIEBIESKO 

WYDARZENIA 

OGÓLNOPOLSKI KONKURS MOSTÓW DREWNIANYCH 

WYWIAD 

O WSPÓŁPRACY MIĘDZY ARCHITEKTEM A INŻYNIEREM 

MACIEJ MATYJA I ROBERT RITTER 

ARCHITEKTURA 

BUDOWNICTWO ENERGOOSZCZĘDNE 

DESIGN 

KRZESŁO - IKONA DESIGNU 

BUDOWNICTWO 

MOSTY WISZĄCE 

WPŁYW ZEOLITU NA WŁAŚCIWOŚCI BETONU 

BUDOWNICTWO ENERGOOSZCZĘDNE - WYBRANE ASPEKTY 

CIEKAWOSTKI 

CIEKAWE HOTELE 

OGŁOSZENIA 

II OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA 

BUDOWNICTWO ZRÓWNOWAŻONE 

BIBLIOGRAFIA 

GRAFIK I ZDJĘĆ 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

16 

17 

20 

21 

25 

26 

30 

33 

37 

38 

40 

41 

42 

4 MAGAZYN STUDENCKI „POLIFORUM” 


AKTUALNOŚCI 

BUDYNKI NA 

NIEBIESKO 

POLSKA NA NIEBIESKO 

„Na niebiesko dla autyzmu” to polska adaptacja 

akcji „Light it up blue” rozpoczętej przez organizację 

Autism Speaks w 2011 roku. Niebieskie 

iluminacje organizowane są w Polsce od 2011 roku. 

W tym roku po raz kolejny dnia 2 kwietnia polskie 

budynki rozświetliły się na niebiesko z okazji Światowego 

Dnia Wiedzy o Autyzmie, tym razem pod 

hasłem „Chcemy być sobą”. Tegoroczna odsłona poświęcona 

była osobom dorosłym ze spektrum autyzmu: 

ich alienacji i stygmatyzacji. Według danych 

Fundacji JiM 63% osób z ASD chce być sobą i akceptuje 

swój autyzm. Celem akcji jest szerzenie wiedzy 

na temat autyzmu i dotarcie do jak największej liczby 

odbiorców. Na terenie całego kraju można było 

znaleźć punkty informacyjne dla wszystkich, którzy 

chcieli dowiedzieć się więcej na ten temat oraz specjalne 

plakaty przygotowane przy współpracy z osobami 

z autyzmem. Podczas finału akcji kilka tysięcy 

budynków w Polsce rozświetliło się na niebiesko. 

Autor artykułu: 

Natalia Szczepaniak 

Kładka podwieszana nad ulicą abpa Antoniego Baraniaka, Poznań, fot. Karolina Filipiak 


WYDARZENIA 

II OKMD 

DREWNO, GWOŹDZIE PŁYTKI PERFOROWANE... 

EH, MACARENA! 

16-18 listopada 2016 r. w Białymstoku odbyła się druga edycja Ogólnopolskiego Konkursu Mostów 

Drewnianych, organizowanego przez Studenckie Koło Naukowe Konstruktor z Politechniki Białostockiej. Jest 

to jedyna tego typu impreza w kraju, gdzie studenci uczelni z całej Polski zmagają się w skali makro z najbardziej 

zdradliwym surowcem w budownictwie. 

Ta edycja była serią pozytywnych zaskoczeń. Pierwsze z nich pojawiło się już w październiku, kiedy 

na osiem miejsc przewidzianych przez organizatorów, zgłosiło się dziewiętnaście drużyn z całej Polski. Niestety, 

mimo poświęceń ze strony organizatorów, udało się przyjąć tylko (lub aż) dwanaście z siedmiu uczelni (politechniki: 

Białostocka, Gdańska, Łódzka, Śląska, Warszawska i Wrocławska oraz SGGW). 

Jakie były zasady? W określonym terminie należało przygotować projekt mostu zgodnie z wymaganiami 

opisanymi regulaminem, korzystając z katalogu elementów, do którego wchodziły krawędziaki, płytki kolczaste, 

gwoździe, wkręty i płytki perforowane. Po zaakceptowaniu projektów przez sędziów, trzeba było jeszcze 

przyjechać i złożyć swoją konstrukcję pierwszego dnia konkursu, która następnie była obciążana dnia drugiego 

(na co też zebrał się tłum gapiów). Na wynik składały się przede wszystkim wartości określające nośność, zużyty 

materiał oraz ugięcie. 

Mało kto spodziewał się, że konstrukcje o objętości do 0,30 m 3 drewna i rozpiętości około 3,60 m wytrzymają 

ponad 50 kN, więc wywołało to ogólne zaskoczenie. Rekordzista przeniósł 112 kN (sic!), po czym 

w imponującym stylu uległ zniszczeniu. I znowu zaskoczenie – nie był zwycięzcą. 

Organizatorzy zebrali sporo ciepłych słów nie tylko od uczestników, ale też od różnego pokroju władz, a krótka 

relacja została wyemitowana nawet w Teleexpresie, co świadczy o tym, że wydarzenie wręcz prosi się o trzecią 

edycję, na którą mam przyjemność, w imieniu SKN Konstruktor, zaprosić. Więcej informacji zapewne w okolicach 

maja. 


Paweł Turkowicz 

Zdj.1 Prawdziwa kobieta musi umieć obsługiwać 

szminkę, pędzel i wkrętarkę 

Zdj.2 Zwycięzcy konkursu – drużyna „Janusze drewna” 

z Politechniki Śląskiej. Ich most nie był najbardziej nośny, 

aczkolwiek wygrał korzystną kombinacją kosztową 

i sztywnościową 

Kamienica przy ul. Sikorskiego w Poznaniu, fot. Karolina Filipiak 


WYWIAD 

WYWIAD 

Z MACIEJEM MATYJĄ I ROBERTEM RITTEREM, 

FIRMA MATYJA I RITTER - ARCHITEKT I INŻYNIER 

BUDOWNICTWA SPÓŁKA PARTNERSKA 

Prowadzą Panowie wspólną firmę Matyja i Ritter 

Architekt i Inżynier Budownictwa. Za jakie kwestie 

jest w niej odpowiedzialny każdy z Panów, jakie 

obejmuje stanowisko? 

Maciej Matyja: Jesteśmy wspólnikami spółki partnerskiej. 

W związku z czym, nie ma u nas stanowisk 

typu prezes czy dyrektor. Ja jestem architektem, mój 

wspólnik inżynierem budownictwa i każdy z nas zajmuje 

się swoim obszarem zainteresowań, ponieważ 

posiadamy uprawnienia w innych zakresach. Ja posiadam 

prawo do projektowania architektonicznego 

bez ograniczeń, a Robert, jako konstruktor, do projektowania 

bez ograniczeń oraz do prowadzenia 

budów. Poza tym, do mnie jeszcze należy przygotowanie 

całego procesu projektowania – od koncepcji 

i wstępnych rozmów z inwestorem poprzez wdrożenie 

pomysłu, załatwienie spraw formalnych. Dopiero 

na etapie wykonania projektu budowlanego włącza 

się do działania konstruktor. Odtąd zaczynamy ściślej 

współpracować w kwestiach technicznych. 

Jak dokładnie wygląda taka współpraca między zespołami? 

Zaczyna się już na etapie projektu czy dopiero 

w bardziej zaawansowanym stadium realizacji? 

M.M.: Staramy się, aby współpraca między architektem 

a konstruktorem była od samego początku. 

Pozwala to uniknąć tworzenia fikcji nie do zrealizowania 

oraz konieczności wprowadzania nagłych radykalnych 

zmian w koncepcji obiektu. Dlatego już od 

momentu tworzenia projektu omawiamy, wszelkie 

aspekty konstrukcyjne, Analizujemy co jest dobre 

pod względem konstrukcyjnym, na co możemy sobie 

pozwolić. Ale także – co jest ekonomiczne. Zawsze 

musimy uwzględniać ograniczenia inwestorów, którzy 

pilnują budżetów. Przyjęte na początku założenia 

często ulegają radykalnym zmianom, jednak staramy 

się już na etapie koncepcji mieć wizję konstrukcyjną 

obiektu. Po jej ustaleniu pozostaje już tylko kwestia 

uszczegółowiania wszystkiego i negocjacje z konstruktorem 

dotyczące rozwiązań, które będą też dobrze 

wyglądały w detalu. Tak stopniowo prowadzimy 

projekt do końca. 

Z jakich programów komputerowych korzystają Panowie 

przy pracy? Są one w jakiś sposób zintegrowane? 

M.M.: Korzystamy ze spójnego oprogramowania. 

Ostatnio zainwestowaliśmy w programy architektoniczne, 

które są kompatybilne z oprogramowaniem 

do projektowania konstrukcyjnego i obliczeń. Dzięki 

temu architekci modelują obiekt w trzech wymiarach, 

po czym konstruktor może przejąć go w swoje 

ręce i dzięki temu, że wykorzystuje program, który 

się kontaktuje z naszym. Nie musi modelować całości 

od nowa. Oczywiście, mamy AutoCady w różnych 

wersjach, Robot Structural Analysis, Revit. Na całym 

etapie powstawania obiektu wymieniamy pomiędzy 

sobą informacje głównie w formie cyfrowej. Papier 

i ołówek są czasem w ruchu jako element wspomagający, 

ale głównie dlatego, że ja jestem trochę 

analogowy i lubię rysować. Często jest tak, że rysuję 

ręcznie, a nasi koledzy, młodzi architekci, zamieniają 

te rysunki w formę cyfrową i dopiero taka wersja 

podlega dalszej obróbce. 

Realizacją jakich typów obiektów najczęściej się Panowie 

zajmują? 

M.M.: Właściwie wszystkimi konstrukcjami, które 

są obiektami budowlanymi. Są nimi na przykład 

budynki użyteczności publicznej takie jak szkoły, 

sale sportowe, budynki zamieszkania zbiorowego, 

ale też budynki przemysłowe. Kiedyś zajmowaliśmy 

się tylko i wyłącznie takimi, ale teraz wykonujemy 

dużo różnych obiektów, które często są nawet bardziej 

konstrukcyjne niż architektoniczne. Robiliśmy 

na przykład wiele obiektów obsługujące autostrady, 

np. zadaszenia nad miejscami poboru opłat (PPO 

i SPO). W tego typu realizacjach czystej architektury 

jest niewiele, więc wtedy ja zajmuję się czynnościami 

administracyjnymi, natomiast konstruktor skupia 

się na kwestiach technicznych i konstrukcyjnych. 

Malta Office Park, Poznań, fot. Karolina Filipiak 


Skąd pojawił się pomysł na połączenie sił w jednym 

przedsiębiorstwie? Czy początki współpracy były 

trudne? 

M.M.: Współpracujemy ze sobą już od ponad 20 lat. 

Poznaliśmy się w biurze projektowym, gdzie obaj 

byliśmy zatrudnieni na etatach, potem przeszliśmy 

razem przez kilka biur. Odszedłem z jednego z nich, 

aby założyć własną pracownię projektową i ściągnąłem 

Roberta do współpracy. Początkowo każdy z nas 

działał na własny rachunek, ale szybko stwierdziliśmy, 

że skoro występujemy razem w wielu obiektach, 

to dobrze byłoby, żeby to sformalizować. Od 

tego czasu występujemy jako jedna firma zajmująca 

się projektowaniem, we wszystkich branżach. 

Co prawda pracują u nas tylko architekci oraz konstruktorzy 

i nie zatrudniamy fachowców takich jak 

instalatorzy czy elektrycy, ale zajmujemy się zawsze 

całością opracowania. Więc jeśli mamy projekt pełnobranżowy, 

wszelkie zadania wykraczające poza nasze 

uprawnienia, zlecamy na zewnątrz. 

Zdj. 1. Dom akademicki w Poznaniu, wizualizacja jednej 

z pierwszych koncepcji 

Mieli Panowie jakieś problemy ze znalezieniem 

wspólnego języka przy pracy nad którymś z projektów 

bądź podczas realizacji? Czy wręcz przeciwnie, 

nie było z tym nigdy najmniejszych problemów? 

M.M.: Nie, nie zdarzyło nam się jeszcze posprzeczać 

w zasadniczych kwestiach dotyczących działalności. 

Może dlatego, że mamy bardzo jasno określone zasady 

naszej współpracy, jak chociażby rozdziału pieniędzy. 

Chyba jeszcze nigdy nie było między nami konfliktu 

związanego z czymś takim, prawda? 

Robert Ritter: Nie było. 

M.M.: Wychodzimy z takiego założenia, że są aspekty, 

w które bardziej zaangażowany jest architekt i te, 

którymi zajmuje się głównie konstruktor. W związ- 

Zdj. 2. Dom dla osób starszych, adaptacja dawnego szpitala 

w Owińskach- wizualizacja 

ku z tym, nasze dochody są zawsze dzielone na pół, 

niezależnie od tego, jaka ilość poświęconego czasu 

przypada na jednego czy drugiego, bo to się ostatecznie 

wyrównuje. Ale pojawiają się czasem niewielkie 

spory związane z jakimiś problemami projektowymi, 

bo architekt ma swoje życzenia czy marzenia, które 

nie zawsze można zrealizować w sposób prosty i tani. 

Jednak konstruktor zawsze stara się te problemy rozwiązywać, 

mając na uwadze estetykę, na której zależy 

architektowi. Myślę, że my po tylu latach wspólnego 

działania się dotarliśmy – ja rozumiem problemy 

konstrukcyjne, a Robert rozumie problemy architektoniczne 

i też dba o to, żeby ten obiekt, który tworzymy, 

wyglądał dobrze. 

Naprawdę przez 20 lat współpracy nie było żadnych 

sporów? 

M.M.: Nie pamiętam, żeby były jakieś. Staramy 

się nie myśleć kategoriami tego typu. Nawet, jeżeli 

coś nam nie wyszło i może nawet uważamy, że to jest 

wina jednego albo drugiego, zachowujemy swoje 

uwagi dla siebie i nie roztrząsamy tego. Tak jak już 

mówiłem na początku, niezbędny jest dystans. Czasami 

się zdarza, że coś nie wyjdzie, gdy ktoś jest w gorszej 

formie, ma problemy rodzinne, pokłóci się z żoną 

czy z mężem, rozwiedzie, jego dziecko się rozchoruje 

– i przez to gorzej mu się pracuje oraz mniej uwagi 

poświęca sprawom zawodowym. Ale to są sytuacje 

normalne i sporadyczne. Nie skupiamy się na nich. 

Bo czy warto? 

Jest jakiś wspólny projekt, który szczególnie utkwił 

Panom w pamięci? 

M.M.: Tak, chyba jest taki. To był pierwszy projekt, 

który realizowaliśmy we współpracy z zachodnimi 

biurami, już tylko i wyłącznie na własny rachunek. 

Braliśmy udział w projektowaniu wielkiej obory z niemieckim 

biurem projektowym, autoryzując projekt 

Zdj. 3. MAXIM Zakład Ceramiki Reklamowej - wizualizacja 

na potrzeby polskich urzędów i dostosowując go 

do naszych przepisów prawa budowlanego. Był to jeden 

z pierwszych obiektów tego typu w Polsce, dlatego 

inwestor nas wysłał, do Stanów Zjednoczonych, 

żebyśmy przyjrzeli się jak takie budowle wyglądają 

oraz funkcjonują. Pozwolili nam skorzystać z ich doświadczeń. 

Zobaczyliśmy mnóstwo interesujących 

dla nas rzeczy, zupełnie nowych, i zastanawialiśmy 

się, jak pewne rozwiązania techniczne zaadaptować 

do polskich warunków. Takimi realizacjami na zachodzie 

zajmują się głównie firmy specjalistyczne, 

a firma, z którą współpracowaliśmy przy tym obiekcie, 

była właśnie jedną z nich. Nie budowała obiektów 

mieszkalnych lub przemysłowych, tylko skupiała 

się na projektowaniu budynków do hodowli zwierząt. 

To pozwalało jej szefom być specjalistami w jednej 

dziedzinie: wiedzieli o wszystkim, co niezbędne 

do takiego projektu: jak zachowuje się zwierzę, jakich 

warunków i temperatury potrzebuje, ile mleka daje 

krowa, ile wydala. Dla nas to była nowość. Potem 

prowadziliśmy cały proces inwestycji, aż po oddanie 

do użytkowania. Pracowaliśmy nad tym chyba 2 lata 

– od projektu do realizacji, ale samo przygotowanie 

było jeszcze wcześniej, około dwóch lat wcześniej. 

I to była jedna z większych naszych inwestycji zaprojektowanych 

i wykonanych od początku do końca. 

Stanowiła dla nas duże wyzwanie, dlatego to, że udało 

nam się je zrealizować, dało nam sporo satysfakcji. 

Zdj. 4. MAXIM Zakład Ceramiki Reklamowej - zdjęcie 

W środowisku budowlanym krąży wiele krytycznych 

opinii dotyczących współpracy architektów 

z inżynierami budownictwa. Ciekawi jesteśmy, co 

Panowie sądzą na ten temat? 

M.M.: Nie rozumiemy tego. Może wynikają one z niedobrania 

partnerów? Albo z odmiennych pomysłów 

na funkcjonowanie firmy? Znam przedsiębiorstwa, 

będące spółkami architektonicznymi, które mają problem 

z rozliczaniem swoich własnych projektów, ponieważ 

każdy wspólnik jest opłacany indywidualnie, 

np. jeden partner zarabia 1500 zł, bo tyle przepracował 

w danym miesiącu, a drugi 15000 zł. W takich 

przypadkach często dochodzi do konfliktu, bez względu 

na branżę. 

My natomiast mamy zupełnie inne założenie: 

prowadzimy jedną firmę, która ma nam przynosić 

dochody, dlatego intensywnie współpracujemy. 

Wszyscy wkładamy tyle samo wysiłku, każdy trochę 

innego, ale dajemy z siebie wszystko, bo nie mamy 

innych źródeł dochodu. Taki układ jak nasz: architekt 

– konstruktor, obaj z uprawnieniami, poszerza 

pole działania, w którym można się obracać. Robimy 

nie tylko projekty, ale również ekspertyzy. Nasza 

firma zbiera różne doświadczenia i może różne 

opracowania włączyć do swojego, portfolio. Niejednokrotnie 

pełniąc rolę inwestora zastępczego, zajmowaliśmy 

się prowadzeniem inwestycji czy nadzorami 

inwestorskimi. W porównaniu z nami, samodzielny 

architekt ma bardzo ograniczone uprawnienia. Gdybyśmy 

byli samą pracownią architektoniczną, nasza 

rola kończyła by się na zaprojektowaniu obiektu 

i dopełnieniu nadzoru autorskiego. A dzięki obecnej 

formie działalności, mogą zdarzać się (i zdarzają) sytuacje, 

w których prowadzimy całą budowę, łącznie 

z rozliczeniem finansowym, bo i tego się nauczyliśmy 

– Robert potrafi kosztorysować. To pozwala nam 

wyceniać inwestycje już na wstępnym etapie prac. 

Gdy inwestor przychodzi do nas i chce wiedzieć, ile 

obiekt będzie kosztował, możemy mu od razy przedstawić 

szacunkowy koszt realizacji projektu. 

12 MAGAZYN STUDENCKI „POLIFORUM” Biurowiec MALTA - dach zielony MAGAZYN intensywny STUDENCKI 2013, fot. „POLIFORUM” Wojciech Woliński 13

Zdj. 5. MAXIM Zakład Ceramiki Reklamowej - wnętrze 

Pytanie do Pana Rittera: Czy zdarza się Panu, jako 

inżynierowi budownictwa, wykonywać projekty 

bez konsultacji z architektem? 

R.R.: Zdarzało mi się współpracować z różnymi fachowcami 

oprócz mojego wspólnika i powiem, 

że było mi trudno przyzwyczaić się do odmiennego 

sposobu pracy, ale to także byli architekci. Nigdy 

nie podejmuję się tworzenia obiektu bez konsultacji 

z nimi. Jako inżynier jestem konstruktorem, nie architektem, 

te zawody skupiają na innych obszarach 

działania. 

M.M.: Pewnie też dlatego, że architekt pełni funkcję 

koordynatora projektu, zbiera wszystko w całość. 

To on musi mieć w swojej głowie ogólny obraz budynku. 

Oczywiście nie w szczegółach, bo to instalator 

sanitarny zna się na przykład na tym, jaki system 

wentylacji dobrać dokładnie, jakie urządzenia, 

ile mają mieć wymian, dlaczego muszą ich tyle mieć. 

Zdj.6. Rozbudowa Obornickiego Ośrodek Kultury - wizualizacja 


Natomiast architekt musi dopilnować, aby to wszystko 

się w konkretnym obiekcie zmieściło i ze sobą nie 

kolidowało. Zwykle to on podejmuje się tego zadania, 

bo gromadzi wiedzę o budynku od samego początku, 

czyli od założeń projektowych, przez koncepcję, projekt 

budowlany i wykonawczy. Dlatego dobrze jest, 

gdy uczestniczy również w procesie realizacji. Może 

wtedy zauważyć, co źle zrobił, ale też i szybko temu 

zaradzić. Każda branża najczęściej skupia się na swoich 

rozwiązaniach, natomiast architekt będzie myślał 

o tym, jak je ze sobą zespolić, aby wszystko dobrze 

wyglądało i działało użytkowo. 

Czy uważają Panowie, że już na uczelni wyższej powinno 

kłaść się większy nacisk na współpracę pomiędzy 

przyszłymi architektami, inżynierami budownictwa 

i inżynierii środowiska? 

M.M.: Zdecydowanie, w ogóle na jakąkolwiek współpracę. 

Studiowałem dawno, ale nie pamiętam, żeby 

w ogóle uświadamiano nas o tym, że trzeba z kimś 

współpracować. Mnie się wtedy wydawało, że kiedyś 

pójdę do jakiejś pracy, usiądę przy biurku i będę 

sobie dziobał rysuneczki, które ktoś mi zleci. Ale pamiętam, 

że ktoś zorganizował konsultacje w ramach 

naszych zajęć architektonicznych z konstruktorem. 

Przyszedł na nie docent albo doktor, popatrzył, pogadał, 

ale nie mówił o problemach, o których dzisiaj 

wiem. Wiem o nich, bo pracuję już 27 lat w projektowaniu 

i nauczyłem się z doświadczenia. mam wrażenie, 

że osoby, które prowadziły wtedy z nami zajęcia 

nie miały zielonego pojęcia o koordynacji pracy 

projektowej, formalnościach, zarządzaniu. Mam nadzieję, 

że na uczelniach od tego czasu dużo się w tej 

kwestii zmieniło. 

R.R.: Ale nie można mówić tylko o współpracy pomiędzy 

architektem i konstruktorem. Jest jeszcze 

wiele innych osób, z którymi też trzeba umieć się porozumieć, 

np. instalatorzy czy elektrycy. 

M.M.: Tak, na każdym etapie pojawiają się kolejne 

osoby. Przedstawię to na swoim przykładzie: do moich 

zadań należą kwestie negocjacji, współpracy z inwestorem, 

załatwiania spraw formalnych. Myślę, 

że tak naprawdę 80% mojej pracy to administrowanie 

projektem: kontakty z urzędem, pisanie wniosków, 

chodzenie na spotkania, uzgadnianie różnych 

spraw z konserwatorem, urzędem miasta, zarządem 

dróg miejskich. Projektowanie właściwe, które jest 

dla mnie przyjemnością i w kierunku którego się przecież 

kształciłem, stanowi mały procent mojej pracy. 

Mam wrażenie, że przeciętny student politechniki 

na wydziale architektury ma słabe pojęcie 

o realiach zawodowych. A przynajmniej za moich 

czasów tak było: gdzieś z tyłu głowy studentowi 

majaczyło, że trzeba uzyskać pozwolenie na budowę, 

ale na tym kończyła się nasza wiedza, mimo 

że mieliśmy nawet semestr prawa budowalnego. 

Dopiero po skończeniu studiów, gdy sami musieliśmy 

wszystko załatwiać, otrzeźwieliśmy. Zaczęliśmy łapać, 

na czym to wszystko polega, że nie wystarczy raz 

się czegoś nauczyć, trzeba ciągle weryfikować swoją 

wiedzę, np. w kwestiach prawnych. Zmiany należy 

śledzić cały czas, żeby mieć pojęcie, co należy zrobić, 

aby obiekt powstał: jaki przygotować dokument, 

jaką umowę sporządzić, jakie uzgodnienie uzyskać, 

aby dokumentacja została przyjęta przez urząd bez 

zastrzeżeń. Może powinno być tak jak w niektórych 

Zdj.7. Rozbudowa Obornickiego Ośrodek Kultury - wizualizacja 

krajach zachodnich, że zanim student otrzyma dyplom, 

musi odbyć solidną praktykę w biurze projektowym 

i zobaczyć, jak taka praca wygląda. 

R.R.: W ogóle studenci powinni robić co najmniej jeden 

projekt wspólnie. Wszyscy z trzech wydziałów. 

A mają Panowie przepis na dobrą współpracę? 

M.M.: Trzeba mieć hobby, interesować się czymś 

poza byciem inżynierem czy architektem. Myślę, 

że takie oderwanie od pracy, zajmowanie się sprawami 

pozazawodowymi gwarantuje higienę umysłową. 

Nie można żyć tylko projektowaniem. Potrzeba 

miejsca, które pozwoli na chwilę o nim zapomnieć 

i się wyłączyć. To pozwala przychodzić do firmy 

z nową energią. Praca jest fajna, ale nie należy z nią 

przesadzać. 

R.R.: I nie można rozmawiać tylko o niej. 

M.M.: Tak. Poza tym istotne jest zaufanie do wiedzy 

i umiejętności osoby, z którą współpracujemy, wiara 

w to, że nasz partner też coś wie i że możemy na nim 

polegać. 

R.R.: Zaufanie to kluczowa kwestia. Dziedziny, którymi 

się zajmujemy, zazębiają się, ale nie są tym samym, 

więc polegamy na własnych kompetencjach. 

Wywiad przeprowadziły: 




ARCHITEKTURA 

BUDOWNICTWO 

ENERGOOSZCZĘDNE 

Pojęcie „budynku energooszczędnego” pojawiło 

się w literaturze związanej z architekturą 

i budownictwem w latach 80. XX wieku. Projektanci 

tamtych czasów zaczęli dostrzegać nowe możliwości 

stawiania przede wszystkim domów jedno- i wielorodzinnych. 

W oknach zaczęło przybywać szklanych 

tafli. Zwiększała się jakość wypełniających szczeliny 

materiałów izolacyjnych. Wraz z postępem wzrastała 

świadomość architektoniczna ludzi odpowiedzialnych 

za nowe budownictwo. Coraz większą uwagę 

skupiano na usytuowaniu budynków względem stron 

świata, ogrzewaniu elektrycznym lub opałowym, 

materiałach na ściany nośne i działowe oraz innych 

instalacjach. W rezultacie dziś, po ponad trzydziestu 

latach, możemy wyodrębnić trzy główne typy 

budynków, których koszty utrzymania pozwalają 

na zaoszczędzenie pieniędzy, jakie zostałyby skonsumowane 

przez dom standardowy. Są to budynki: 

energooszczędne, wysoko energooszczędne, oraz pasywne. 

Budynki energooszczędne są to takie, 

których roczny koszt utrzymania nie przekracza 

70 kWh/m 2 . Istotnie, koszt wzniesienia budynku niestandardowego 

będzie większy od takiego, w którym 

nie zainstalowano energooszczędnych udogodnień, 

jednakże warto powalczyć o dodatkowe kilka do kilkunastu 

tysięcy na start, które będą zwracały się 

rocznie, a po okresie spłaty kredytu przyniosą zysk. 

Elementy, które w praktyce wpływają na cenę eksploatacji 

budynku to: 

• wielkość budynku – ogrzewana powierzchnia, kubatura; 

• kształt oraz to, czy jest parterowy, czy piętrowy; 

• liczba i wielkość okien, powierzchnia przeszkleń; 

• układ pomieszczeń i usytuowanie okien względem 

stron świata; 

• materiały zastosowane do wykonania ścian, dachu, 

podłogi oraz grubość izolacji termicznej; 

• rozwiązania architektoniczne sprzyjające powstawaniu 

mostków termicznych; 

• jakość wykonania ocieplenia domu; 

• odpowiedniej jakości wentylacja. 

Wielkość budynku 

Mały dom – małe zużycie energii. Im mniejsza 

powierzchnia grzewcza, tym mniejsze straty 

energetyczne. Ponadto na koszt eksploatacji wpływa 

też bryła obiektu. Im bardziej zwarta, tym tańsza w 

utrzymaniu. Przy projektowaniu takiego budynku 

warto obliczyć stosunek powierzchni przegród zewnętrznych 

do jego kubatury, czyli A/V. Im mniejszy, 

tym lepiej. 

Rys. 1. RAAS Architekci, dom pasywny 

Kształt budynku oraz liczba kondygnacji 

Jeżeli chodzi o najlepsze możliwości energooszczędne 

w dzisiejszej architekturze mieszkaniowej, 

to mamy do czynienia z pewną zasadą – im prostszy 

kształt i bryła projektowanego budynku, tym tańsza 

eksploatacja na przestrzeni lat. Prostszy projekt 

uniemożliwia też wykonawcy popełnienie błędów 

budowlanych. Na dom energooszczędny i pasywny 

najlepiej nadają się budynki piętrowe i z poddaszem 

użytkowym, zostawiając w tyle parterowe. Wynika 

to z tego, że do największej ilości strat dochodzi przez 

dach, a w budynkach parterowych powierzchnia dachu 

jest największa. Poprzez wykorzystanie orientacji 

(skierowanie większej powierzchni przegród 

zewnętrznych w stronę południową) i nasłonecznienia 

można zmniejszyć zapotrzebowanie budynku 

na energię. Z tego powodu na południowej elewacji 

najczęściej umieszcza się spore przeszklenia, a także 

oszklone werandy i tarasy. 

Warto także zwrócić uwagę na dach. Jednospadowy 

jest korzystniejszy dla oszczędzania energii 

od dwuspadowego, gdyż umożliwia zwiększenie po- 

Bałtyk, Poznań, fot. Karolina Filipiak 


Dobra wentylacja 

Standardowa wentylacja grawitacyjna 

nie jest w stanie zapewnić oszczędności cieplnych, 

które są wymagane do tego, aby budynek można 

było nazwać energooszczędnym. Z tego też powodu 

w budynkach, w których stawia się na zmniejszenie 

kosztów utrzymania, montuje się raczej wentylację 

mechaniczno-grawitacyjną lub tylko mechaniczną. 

Jeżeli budynek energooszczędny to taki, którego 

roczne zapotrzebowanie na energię nie przekracza 

70 kWh/m 2 , to zapotrzebowanie na energię 

budynku wysoko energooszczędnego nie przekracza 

39,7 kWh/m 2 . Warto dodać, że budynek taki spełnia 

wymienione powyżej czynniki, które zapewniają 

mu uzyskanie takiej energochłonności. Porównując 

ze sobą te dwa typy, możemy zauważyć, że nie różwierzchni 

elewacji, na którą pada największa ilość 

promieni słonecznych 

. 

Liczba i wielkość okien 

Należy podkreślić znaczenie okien w projekcie. 

Wysokie przeszklenia sprawdzą się tylko na elewacji 

południowej, choć i tam lepiej byłoby dla całości, 

aby były szersze, niż żeby sięgały do podłogi. Ponadto 

warto zainwestować w okna o niższym od standardowego 

współczynniku przenikania U, np. trzyszybowe, 

z ramami z profili wielokomorowych z wkładkami termoizolacyjnymi 

o współczynniku U = 0,8. 

Układ pomieszczeń 

Budynek, a w tym przypadku dom energooszczędny, 

wymaga z góry określonego układu pomieszczeń, 

wynikający z usytuowania funkcji względem 

stron świata. W ten sposób na stronę północną 

będziemy mogli spojrzeć przez okna pomieszczeń pomocniczych 

takich jak schowek, garderoba, pomieszczenie 

techniczne lub garaż. Poprzez odpowiednie 

wyregulowanie instalacji grzewczej można w tych 

pokojach utrzymywać temperaturę niższą niż w pozostałych 

lub nawet całkowicie zrezygnować z okien 

na północnej elewacji. 

Materiały 

Dobór materiałów, z jakich wykonane są przegrody 

zewnętrzne budynku, jest bardzo ważny, gdyż 

to właśnie przez nie przenika ciepło. Z tego względu 

należy zadbać o ich staranne docieplenie odpowiednio 

grubą warstwą izolacji termicznej. Teoretycznie 

nie można zbudować budynku energooszczędnego 

ze ścianami jednowarstwowymi. Dlatego też standardowa 

grubość izolacji wynosi 12 cm. W dzisiejszych 

Rys. 2. Układ pomieszczeń w domu energooszczędnym 

czasach coraz częściej namawia się konstruktorów 

do zamontowania izolacji o grubości nawet 20 cm 

i większej. Właściwości fizyczne ciepłego powietrza 

(unoszenie w górę) powodują, że warstwa izolacji dachowej 

nie może być mniejsza niż 20 cm. 

Mostki termiczne 

Są to miejsca, które zazwyczaj poprzez gorsze 

zaizolowanie, powodują większe straty ciepła niż 

w przegrodach w innych miejscach w domu. Mowa 

tu o połączeniach płyty balkonowej z płytą stropową 

w wieńcach, nadprożach, w ościeżach otworów 

okiennych i drzwiowych. Miejsca te wymagają starannego 

ocieplenia. Jeśli zaniedba się odpowiedniego 

zabezpieczenia tych miejsc, to użytkownikowi 

grożą nie tylko większe rachunki za ogrzewanie, ale 

także skraplanie się pary wodnej sprzyjającej rozwojowi 

pleśni i grzybów. 

nią się one zbytnio od siebie. Energochłonność jest 

w ich minimalizowana przy użyciu tych samych zabiegów 

konstruktorsko-wykonawczych. Zróżnicowanie, 

a co za tym idzie większe lub mniejsze zapotrzebowanie 

na energię, wynika tylko i wyłącznie z ilości 

zabiegów przeprowadzonych podczas wznoszenia 

budynku. 

Budynek pasywny natomiast to taki typ 

budownictwa energooszczędnego, którego roczne 

zużycie jest radykalnie zminimalizowane i nie przekracza 

15 kWh/m 2 . Wynik ten osiąga się poprzez 

zastosowanie wszystkich wymienionych powyżej zabiegów 

budowlanych. Ponadto ściany maluje się od 

zewnątrz na ciemne kolory, które pochłaniają światło 

słoneczne. Okna montuje się wysoko, a przestrzeń 

między szybami wypełnia się gazami szlachetnymi 

takimi jak argon lub krypton. Okna powinny być trójszybowe, 

a szyby pokryte niskoemisyjnymi powłokami 

z tlenków metali. Działanie takie powoduje pracę 

szkła na zasadzie koca termicznego. Zimą długie fale 

są odbijane, a krótkie wpuszczane do pomieszczeń, 

dzięki czemu pomieszczenia ogrzewane są przy maksymalnym 

wykorzystaniu energii słonecznej. Latem 

działa to zupełnie odwrotnie, gdyż fale podczerwone 

nie są wpuszczane do środka. Dzięki temu pomieszczenia 

nie są przegrzewane. 

Domy pasywne wykonuje się w technologiach 

zapewniających odpowiednią izolacyjność 

termiczną. Bardzo ważne jest izolowanie wszelkich 

mostków termicznych. Usterki, jakie zdarzają 

się w standardowym budownictwie są niedopuszczalne 

w budownictwie pasywnym. 

Coraz częściej w technologii pasywnej stosuje 

się także odnawialne źródła energii. Mowa 

tu o energii wiatrowej, geotermalnej oraz słonecznej, 

aczkolwiek pierwsze dwie nie są tak powszechnie 

dostępne jak ostatnia z wymienionych. Panele solarne 

na dachach domków jednorodzinnych powoli 

Rys. 3. SKAGEN DCP401 – Lipińscy 

przestają dziwić przypadkowego przechodnia. Coraz 

więcej osób decyduje się na zainstalowanie własnych 

urządzeń tego typu, służących m.in. do ogrzewania 

wody do kąpieli. Zastosowanie paneli potrafi zaspokoić 

aż do 70% zapotrzebowania na ciepłą wodę 

w domu. Fakt, że energia słoneczna jest bezpłatna, 

a system taki jest ekologiczny zwiększa tylko popyt 

na wprowadzanie tego typu rozwiązań. 

Temat budynków energooszczędnych i pasywnych 

jest bardzo obszerny. Domy energooszczędne, 

pasywne i inteligentne to przyszłość budownictwa, 

która realizuje się na naszych oczach. Co prawda, 

jej wymagania kłócą się jeszcze z artystycznymi wymogami 

architektów dotyczących wymyślnych brył, 

złożoności form budynków oraz ich niepowtarzalnością, 

ale osobiście uważam, że jest to tylko kwestia 

lat, gdy uda się nam połączyć energooszczędność 

ze złożonością formy. Potrzeba jeszcze sporo czasu, 

aby osiągnąć kompromis w tej dziedzinie. Uważam, 

że monumentalne gmachy, które same będą energetycznie 

samowystarczalne, dzięki zastosowaniu 

odpowiednich przeszkleń, materiałów przegród, usytuowania 

względem stron świata, kolorów ścian zewnętrznych 

oraz systemów wentylacyjnych, to idea, 

którą można zrealizować już teraz. 

Analiza typów budynków energooszczędnych, 

jaką przeprowadziłem powyżej wskazuje 

na to, że jest to budownictwo bardzo ekonomiczne 

i opłacalne. Moim zdaniem podczas decydowania 

się na dom klient nie powinien długo się zastanawiać 

nad tym, czy chce mieszkać w domu standardowym, 

czy pasywnym. 


Jerzy Jarczyński 

Politechnika Poznańska 

Bibliografia: 

[1]https://pl.wikipedia.org/wiki/Budownictwo_energooszcz%C4%99dne 

[data dostępu: 09.01.2017] 

[2]http://muratordom.pl/eko-murator/buduj-ekologicznie/dom-energooszczedny-8-elementow-projekt- 

domu-tani-dom-eksploatacja,116_2427.html 

[data dostępu: 

09.01.2017] 

[3]http://www.gazetka.be/index.php?option=com_content&view=article&id=1262:dom 

-energooszczdny&catid=372:nr-146-listopad-2015&Itemid=162 

[data dostępu: 

09.01.2017] 

[4]http://www.domenergooszczedny.com.pl/index.php/ 

component/content/featured?id=featured&start=10 


[5]http://www.budujemydom.pl/domy-pasywne/18677-ile-energii-zuzywa-dom-standardowy-a-ile-energooszczedny 


[6]https://pl.wikipedia.org/wiki/Inteligentny_budynek 




DESIGN 

KRZESŁO 

IKONA DESIGNU 

Krzesło jest jednym z najstarszych i najbardziej 

prestiżowych mebli. Według definicji to jednoosobowy 

mebel do siedzenia z oparciem. Czasem 

dodaje się określenie „bez podłokietników”, uznając 

je za cechę charakterystyczną dla fotela. 

Projektanci-designerzy tworząc meble, powinni 

starać się, aby były funkcjonalne, ergonomiczne 

i piękne. Te trzy cechy łączy w sobie termin „design”. 

Mianem funkcjonalnego określa się mebel 

dobrze spełniający swoją funkcję. W przypadku 

krzesła jest nią przeniesienie obciążeń własnych i zewnętrznych 

(ciężaru ludzkiego ciała) na podłoże. Zadanie 

to realizuje konstrukcja – w krzesłach zwykle 

stosuje się konstrukcję szkieletową. 

Celem ergonomicznego projektowania jest 

polepszenie warunków pracy człowieka, współpracy 

ciała z „maszyną” – krzesłem. 

Piękno jest kategorią dyskusyjną i zależną od indywidualnych 

upodobań odbiorcy. Design (w tym znaczeniu: 

sam wygląd) musi być przemyślany, ponieważ 

jest pierwszym elementem, który zwraca uwagę. 

Przedmiot piękny, ale pozbawiony pozostałych wymienionych 

cech jest rzeźbą, a nie meblem. 

Przykładem sprzętów niefunkcjonalnych, 

których twórca zignorował zarówno kwestie ergonomii 

jak i własności materiałów, są krzesła Gerrita 

Rietvelda, projektanta należącego do modernistycznego 

abstrakcyjnego ruchu, grupy De Stijl. Jej symbolem 

stało się zaprojektowane przez Rietvelda krzesło 

Red Blue Yellow. Nie jest ono przedmiotem funkcjonalnym, 

ale dziełem sztuki. 

Innym znanym projektem Rietvelda jest Zig- 

-Zag Chair, składający się z czterech płyt połączonych 

przez zazębienie. 

Przez pierwsze tysiąclecia cywilizacji krzesło 

było symbolem władzy. Najstarsze przedstawienia 

krzeseł pochodzą z epoki neolitu. W dawnych kulturach 

Starej Europy, m. in. w kulturze Cucuteni-Trypole, 

wykonywano gliniane figurki bogiń siedzących 

na krzesłach. 

Również z neolitu pochodzi figurka Bogini 

Matki siedzącej na tronie, którego poręcze uformowane 

zostały w kształt lwic, znaleziona na stanowisku 

archeologicznym Çatal Höyük w Turcji. 

Zdj. 3. Bogini Matka z Çatal Höyük, ok. 5500-6000 r. p.n.e. 

Nie ma jednak dowodów na obecność 

w tamtym okresie krzeseł-mebli. Najstarsze zachowane 

pochodzą ze starożytnego Egiptu, gdzie stworzono 

większość wykorzystywanych do dziś konstrukcji, 

takich jak składany stołek krzyżowy, stołek sztywny 

i krzesło szkieletowe. Kolejna większa zmiana w formie 

nastąpiła dopiero w XIX wieku. 

Zdj. 1. Red Blue Yellow Chair, Gerrit 

Rietveld, 1917-23 r. 

Zdj. 2. Zig-Zag Chair, Gerrit Rietveld, 

1934 r. 

Zdj. 4. składany stołek krzyżowy 

z Egiptu, 2030-1640 r. p.n.e. 

Brama Poznania ICHOT, fot. Karolina Filipiak 


Zdj. 5. figurki rytualne kultury Cucuteni-Trypole, ok. 4900- 

4750 r. p.n.e. 

Najstarsze zachowane krzesło to składany 

stołek krzyżowy ze skórzanym siedziskiem, którego 

powstanie datuje się na ok. 2030-1640 r. p.n.e. 

Egipskie krzesło szkieletowe zawierało 

w swej budowie elementy kształtem przypominające 

części ciała zwierząt, np. nogi, łapy, ogon. Krzesła 

przeznaczone dla królowych miały często niskie siedziska. 

Z kultury minojskiej pochodzi kamienny tron 

bogini z pałacu w Knossos, naśladujący konstrukcję 

drewnianego krzesła szkieletowego. Natomiast z kultury 

mykeńskiej zachowały się wyłącznie terakotowe 

modele krzeseł trójnożnych. Krzesła trójnożne 

mają tę ciekawą cechę, że są zawsze stabilne, nawet 

na nierównym podłożu. 

Starożytni Grecy stworzyli nową formę krzesła 

zwaną klismos. Wyróżnia się wklęsłym oparciem 

oraz charakterystycznymi, łukowato wygiętymi na zewnątrz 

nogami, które zwężają się ku dołowi, zwiększając 

jego stabilność. Klismos jest do dziś naśladowane 

przez wielu designerów. Niestety nie zachowało się w 

oryginalne, jego wygląd znany jest z licznych przedstawień 

w malarstwie wazowym, na płaskorzeźbach 

oraz dzięki zachowanym figurkom terakotowym. 

Co ciekawe, osobami siedzącymi na krzesłach klismos 

były prawie zawsze kobiety. Być może wiązało 

się to z małą wytrzymałością konstrukcji, wynikającą 

z mocnego wygięcia nóg i braku stężeń. Badaczy 

zastanawia również technika wykonania tych krzeseł 

– podejrzewają, że starożytni Grecy znali już metodę 

wyginania drewna na gorąco. 

Zdj. 8. “Klismos” Chair według Terence’a Harolda Robsjohn-Gibbingsa, 

1937 r. 

Rzymianie stworzyli własny odpowiednik 

stołka krzyżowego – krzesło kurulne. Służyło królom 

i najwyższym urzędnikom jako symbol władzy również 

na początku średniowiecza. Władza duchowna 

korzystała z bardziej monumentalnych i bogato 

zdobionych form wykonanych z kamienia, drewna 

lub brązu. 

Zdj. 9. krzesło kurulne, Torre Gaia, Rzym, od ok. 50 r. p.n.e. 

do 50 r. n.e. 

Zanim krzesło kurulne stało się przedmiotem 

codziennego użytku, przedstawiciele niższych 

warstw siedzieli na ławach i skrzyniach. Pierwsze 

krzesła skrzyniowe i szkieletowe pojawiły się dopiero 

w XIV wieku. 

W baroku i rokoko dokonano kilku modyfikacji, 

m. in. zredukowano ilość stężeń oraz zastosowano 

pełną tapicerkę, jednak zmiany w konstrukcji nie były 

już tak radykalne jak we wcześniejszych wiekach. 

W klasycyzmie krzesła zaczęto przypisywać 

do ich twórców, nie władców lub kultur. Odwołania 

do antyku były widoczne jedynie w dekoracji. Stolarze 

tacy jak Chippendale, Hepplewhite i Sheraton 

tworzyli wzorniki elementów, z których klient mógł 

skomponować mebel wedle własnego upodobania. 

Zdj. 11. wzornik Chippendale’a 

Historyzm czerpał inspiracje z przeszłości, 

za jego sprawą powstały m. in. neogotyk, neorenesans 

i neobarok. Styl kolonialny również nie przyniósł 

nic nowego. Większe zmiany nastąpiły dopiero pod 

koniec XIX wieku, w okresie przejściowym pomiędzy 

historyzmem a modernizmem, dzięki ruchowi 

Arts & Crafts, który zapoczątkował nurty Art Nouveau 

i secesję. 

Twórca Art Nouveau, belgijski architekt 

Henry van de Velde, jako pierwszy wprowadził we 

wzornictwie abstrakcyjną linię krzywą. Jednym z jego 

ważniejszych projektów było krzesło wykonane 

do własnego domu Bloemenwerf w Ukkel, w Belgii. 

Wiedeńska Secesja narodziła się z protestu 

grupy artystów przeciw panującemu historyzmowi, 

jej projekty wyposażenia wnętrz prawie całkowicie 

pozbawione były dekoracji. W 1859 r. Michael Thonet, 

niemiecko-austriacki stolarz i pionier przemysłowej 

produkcji mebli, stworzył Krzesło nr 14. Szybko 

stało się najpopularniejszym modelem wykorzystywanym 

w wiedeńskich kawiarniach i nadal pozostaje 

jednym z najchętniej kupowanych na świecie. Do dziś 

wyprodukowano ok. 60 milionów sztuk krzeseł według 

tego projektu oraz liczne kopie wykonane przez 

konkurentów Thoneta. 

W 1903 r. Josef Hoffmann, austriacki architekt, 

wzorując się na Wiedeńskiej Secesji, założył 

Warsztaty Wiedeńskie, które zapoczątkowały geometryczny 

styl – Art Deco. Krzesło Hoffmanna, Kubus, 

mimo że powstało w epoce secesji, znacznie 

ją wyprzedziło. Tapicerka, którą jest obite wewnątrz 

i na zewnątrz, symbolizuje „komfort totalny”. 

Modernizm można podzielić na trzy nurty: 

abstrakcyjny (grupa De Stijl), funkcjonalistyczny 

(Bauhaus) oraz ekspresjonistyczny (Warsztaty Wiedeńskie 

i Art Deco) 

Według koncepcji Bauhausu krzesło było 

„maszyną do siedzenia”. Symbolem tego nurtu stało 

się krzesło wspornikowe wykonane z giętej rury stalowej, 

które dzięki zastosowanemu materiałowi oraz 

konstrukcji było elastyczne. Spór o autorstwo krzesła 

wspornikowego wiedli Mart Stam, Ludwik Mies van 

der Rohe i Marcel Breuer. Ostatecznie sąd przyznał 

prawa autorskie van der Rohemu. 

Najbardziej znane krzesło Miesa van der Rohe’a 

w rzeczywistości zostało zaprojektowane przez 

jego partnerkę życiową i zawodową Lilly Reich, która 

pracowała wcześniej w Warsztatach Wiedeńskich 

u boku Josefa Hoffmanna. Barcelona Chair, bo o nim 

mowa, nawiązuje wyglądem do stołka kurulnego 

i należy bardziej do stylu Art Deco, niż do Bauhausu. 

Większość wybitnych designerów tworzących 

między końcem XX wieku a początkiem XXI pochodzi 

z Europy północnej. Są to m. in. Duńczycy: Ka- 

Zdj. 6. krzesło szkieletowe królowej 

Hetepheres I, matki Cheopsa, 

ok. 2300 r. p.n.e. 

Zdj. 7. tron bogini z Knossos, 

ok. 1500 r. p.n.e. 

Zdj. 10. terakotowy model krzesła, 

Mykeny, ok. 1425-1100 r. p.n.e. 

Zdj. 12. krzesło Bloemenwerf, Henry 

van de Velde, 1895 r. 

Zdj. 13. Krzesło Nr 14, Michael Thonet, 

1859 r. 

Zdj. 14. Kubus, Josef Hoffmann, 

1910 r. 




Ewa Urbańska 

Politechnika Poznańska 

BUDOWNICTWO 

Bibliografia: 

[1] http://www.historiasztuki.com.pl/strony/ 

008-00-00-HISTORIA-MEBLARSTWO-LID.html 

[2] http://denverartmuseum.org/article/staff-blogs/brief- 

-history-chair-design 

[3] http://coshamie.com/history-of-chair-design/ 

[4] http://www.disd.edu/blog/take-seat-exploring-chair- 

-throughout-history/ 

Zdj. 15. prototyp krzesła wspornikowego wykonany z rur 

i kolanek gazowych, Mart Stam, 1926 r. 

are Klint, Arne Jacobsen, Hans Wegner oraz Finowie: 

Alvar Aalto, Eero Saarinen i Eero Aarnio. 

Innymi ważnymi postaciami w historii designu 

jest para Amerykańskich projektantów, Charles 

i Rey Eamesowie. Zapoczątkowali oni technologie 

wytwarzania mebli z włókna szklanego, tworzyw 

sztucznych oraz drucianej siatki. Ich plastikowe krzesła 

są dziś niezwykle popularne. Jednak najbardziej 

rozpoznawalnym projektem jest skórzany fotel z podnóżkiem, 

Eames Lounge Chair & Ottoman. 

Nie sposób wymienić wszystkich nowych 

form, które przyniosły XX i XIX wiek. Kilka bardziej 

znaczących, w tym te wymienionych przeze mnie designerów, 

Vahid Sadeghi umieścił na grafice. 

Zdj. 17. Eames Lounge Chair & Ottoman, Charles i Ray 

Eames’owie, 1956 r. 

Zdj. 16. Barcelona Chair, Mies van der Rohe i Lilly Reich, 

1929 r. 

Zdj. 18. Icons of Chair Design by Vahid Sadeghi 


Urząd Marszałkowski w Poznaniu, fot. Karolina Filipiak

MOSTY WISZĄCE 

KONSTRUKCJA I BUDOWA 

Pierwsze mosty wiszące powstały 2000 lat 

temu w Chinach. Liny nośne były wówczas wykonywane 

z żelaznych łańcuchów. Podobne konstrukcje 

w Europie zaczęto wznosić na początku XVI wieku, 

ale ich wyraźny rozwój nastąpił dopiero w drugiej połowie 

XIX w., kiedy odkryto stal. To był początek rozpiętości 

przęseł równych współczesnym. Największe 

rozpiętości, wynoszące nawet 2 km, osiągają mosty 

wiszące. 

Rys. 1. San Francisco-Oakland BayBridge 

Do pokonywania rozległych przeszkód z jednoczesnym 

minimalizowaniem ilości podpór tworzy 

się różnorakie konstrukcje, które są rozwinięciem 

i usprawnieniem prostych ustrojów belkowych. Podstawową 

modyfikacją mostu belkowego jest podparcie 

łukiem lub podwieszenie do łuku. Najbardziej 

korzystne jest użycie łuku parabolicznego, w którym 

znacząco zmniejsza się momenty zginające, na rzecz 

siły ściskającej i znacznego rozporu fundamentów. 

Podwieszenie przęsła do łuków lub pylonów w mostach 

podwieszonych pozwala na zmniejszanie rozpiętości 

tych przęseł, bowiem punkty podwieszenia 

stanowią miejsca sprężystego podparcia dźwigarów. 

Innym ze sposobów zwiększania rozpiętości 

przęseł jest stosowanie ich sprężenia. Technologia 

sprężania jest z powodzeniem wykorzystywana 

w konstrukcjach betonowych, ale znane są również 

realizacje stalowych i zespolonych obiektów sprężonych. 

Nowoczesnym typem obiektów mostowych 

wykorzystującym efekt podwieszenia przęsła oraz 

efekt sprężenia są popularne w ostatnich latach mosty 

„extradosed”. W mostach tego typu pylony przybierają 

formę krótkich dewiatorów pozwalających 

na zwiększenie mimośrodu działania siły sprężającej, 


Rys. 3. Forth Road Bridge w Wielkiej Brytanii 

bardziej efektywną redukcję naprężeń rozciągających 

w strefie podporowej i dzięki temu zwiększenie 

rozpiętości przęsła. Powszechnie takie mosty zostały 

nazwane jako „mosty extradosed”. Można uznać, 

że są one pośrednią formą pomiędzy mostem belkowym, 

a mostem podwieszonym. W Polsce mosty 

podwieszone zyskały dużą popularność wśród projektantów 

konstrukcji dużych rozpiętości. Najbardziej 

znaną budowlą w skali Europy jest most Rędziński we 

Wrocławiu o długości 612 m. Innym bardzo efektywnym 

sposobem przekraczania rozległych przeszkód 

w trudnych warunkach terenowych jest budowa 

mostów wiszących. Charakterystyczne dla nich jest 

to, że cięgna podwieszające nie są zakotwione bezpośrednio 

do pylonu, lecz do stalowej liny rozpiętej 

pomiędzy dwoma pylonami. W Polsce wiszące 

Rys. 2. Uproszczony proces wznoszenia mostu wiszącego 

Rys. 4. Tsing Ma Bridge w Hong-Kong’u Rys. 5. Montaż liny nośnej Rys. 6. Przekrój liny nośnej 

Technologia budowy mostów wiszących 

Wznoszenie mostu wiszącego składa 

się z wielu złożonych procesów. W dużym uproszczeniu 

proces ten został pokazany na Rys. 2. Jednym 

z ważniejszych zadań w trakcie budowy staje się zawieszenie 

głównej liny pomiędzy pylonami. Prace 

rozpoczynają się od stworzenia między pylonami pomostów 

roboczych w formie pomostów wstęgowych 

rozpiętych na pomocniczych linach oraz od przygotowania 

lin służących do powieszenia kołowrotka 

pozwalając ego na przeciąganie między pylonami 

cięgien tworzących linę nośną. Przy dużych rozpiętościach 

pomocnicze liny technologiczne rozpina 

się między pylonami z wykorzystaniem helikoptera 

lub – w bardziej spektakularny sposób sposób – przy 

użyciu małych rakiet. Najczęściej liny nośne mostów 

wiszących wykonywane są z równolegle ułożonych 

obok siebie drutów połączonych w sześciokątne 

przekroje ściśle do siebie dopasowane. W budowie 

lin nośnych unika się lin splatanych (lin zwitych) z powodu 

niekorzystnych efektów dociskania do siebie 

splotów liny i powstających z tego powodu niepoobiekty 

mostowe są rzadko realizowane głównie 

z powodu warunków terenowych nie wymagających 

stosowania konstrukcji o tak dużych rozpiętościach. 

Na terenie całego kraju znaleźć jednak można liczne 

przykłady wiszących kładek dla pieszych, będących 

świadectwami obecności tej technologii w polskim 

mostownictwie. 

Mosty wiszące 

Mosty wiszące można dzielić na różne typy. 

Podstawowy podział związany jest z liczbą przęseł. 

Najpowszechniej stosuje się mosty trójprzęsłowe. 

W dalszej kolejności można wyróżniać obiekty, 

w których pomost jest ciągły lub jest przegubowo 

przymocowany do pylonu. Różny może być też układ 

wieszaków podwieszających pomost do liny głównej. 

Najpowszechniej stosuje się pionowe wieszaki. 

Spotykane są również wieszaki ukośne zastosowane 

np. w moście Humber. Typowy most wiszący składa 

się z co najmniej dwóch pylonów, lin nośnych, wieszaków, 

pomostu nazywanego także dźwigarem oraz 

bloków kotwiących usytuowanych na końcach przęseł 

i przejmujących siły reakcji z zakotwionych w nich 

lin nośnych. Pylony wykonywane są w formie płaskich 

ram żelbetowych, stalowych lub zespolonych. 

Ich podstawa wykonywana jest jako masywna płyta 

fundamentowa posadowiona na palach. Rozległy 

i mocny fundament pozwalają zachować wymaganą 

stateczność pylonu, nawet na słabym gruncie. Pomost 

najczęściej wykonuje się jako stalowy, bowiem 

pozwala znacznie zredukować ciężar własny w stosunku 

do żelbetowego. Konstrukcja pomostu to często 

konstrukcja kratownicowa lub belka o opływowym 

przekroju skrzynkowym. Szczególnie ważnym 

elementem składowym mostów wiszących są liny 

nośne. Ich tworzenie jest złożonym procesem technologicznym. 

Olinowanie 

Liny nośne są tym elementem, którego 

wymiana w późniejszym procesie eksploatacji jest 

wręcz niemożliwa, a który jednocześnie jest narażony 

na szczególnie niekorzystne warunki atmosferyczne 

(woda, tlen, oblodzenie). Z tego powodu wiele 

uwagi należy poświęcić prawidłowemu zaprojekto- 

waniu i wykonaniu zabezpieczeń antykorozyjnych 

lin nośnych. Wieszaki w odróżnieniu od lin nośnych 

są elementami o prostej konstrukcji, względnie prosto 

wymienialnymi (bez konieczności długotrwałych 

i kosztownych wyłączeń ruchu na moście. Istotnym 

elementem konstrukcyjnym mostów wiszących 

są bloki kotwiące lin nośnych. Przygotowanie ich projektu 

wymaga skrupulatnej analizy i zastosowania 

właściwych rozwiązań konstrukcyjnych. 

Rys. 7. Budowa mostu wiszącego 


żądanych naprężeń zwiększających naprężenia w linach 

nośnych i zmniejszających odpuszczalne obciążenie 

mostu. Podczas montażu liny nośnej tworzące 

ją pojedyncze druty przeciągane są między pylonami 

za pomocą kołowrotka do którego przymocowany 

jest z staw drutów tworzących linę nośną. Technologia 

ta określana jest mianem powietrznego przędzenia 

liny nośnej (aerial spinning method). Tworzenie 

Rys. 8. Schemat trójprzęsłowego mostu wiszącego 

liny nośnej i ruch kołowrotka z wraz z przeciąganymi 

drutami przypomina zasadę działania wyciągów linowych 

z podwieszonymi do nich wagonikami lub krzesełkami 

przemieszczanymi z jednego końca wyciągu 

na drugi i z powrotem. Przeciągnięte druty są następnie 

wiązane specjalnymi obejmami o kształcie 

sześciokątnym. Sześciokątne wiązki liny nośnej ściśle 

dopasowane do siebie tworzą przekrój liny o dużej 

średnicy. Przykładowo średnica liny nośnej mostu 

Akashi Kaikyo, mostu o największej dotychczas rozpiętości 

przęsła głównego, wynoszącej 1991 m, wynosi 

1,11 m. Tarcie występujące między sześciokątnymi 

wiązkami liny gwarantuje jej pracę jak lity przekrój 

stalowy i pozwala na przenoszenie dużych sił rozciągających 

występujących w linie. 

Ochrona antykorozyjna lin nośnych 

Powszechnie znanym i kosztownym problemem 

wiążącym się z użyciem wyrobów stalowych 

jest konieczność zabezpieczenia ich przed korozją. 

Najprymitywniejszą metodą radzenia sobie z tą wadą 

konstrukcji stalowych jest pokrywanie stali różnymi 

powłokami malarskimi. Metoda ta wymaga jednak 

dużych nakładów robocizny, a tworzone warstwy 

ochronne podatne są na uszkodzenia, które mogą 

doprowadzić do rozwinięcia ognisk korozji. Lepszą 

metodą jest cynkowanie stali. Drobne uszkodzenia 

w powłoce cynkowej, dzięki procesom elektrochemicznych 

pomiędzy stalą i cynkiem z czasem zanikają 

i powłoka znowu może stać się szczelna. Niezwykle 

ważny staje się związek postępu korozji z wilgotnością 

względną środowiska, w jakim znajduje się stal. 

Na wykresie można zauważyć, że gdy wilgotność spada 

poniżej 60% to korozja stali zdecydowanie maleje. 

A już przy 40% w ogóle nie zachodzi. Najbardziej 

Rys. 9. Wykres wielkości korozji od wilgotności względnej 

(%) 

wydajną metodą ochrony antykorozyjnej jest więc 

zabezpieczanie elementów stalowych przed dopływem 

wilgoci i utrzymywanie niskiego poziomu wilgoci 

w ich otoczeniu (dehumidification). System osuszania 

lin to 3 podstawowe części: system osuszający 

i rozprowadzający suche powietrze w głównych kablach, 

zespół elementów zapewniających szczelność 

obudowy liny, system monitoringu parametrów. Instalacja 

pompuje suche powietrze, które wywołuje 

nadciśnienie, uniemożliwiające wnikanie przez drobne 

nieszczelności wilgoci i wody z zewnątrz. W odpowiednich 

miejscach znajdują się otwory, przez które 

pompowane powietrze może uchodzić. Do zapewnienia 

szczelności stosuje się elastomerowe taśmy 

o grubości 1,1 mm i szerokości 200 mm. Taka taśma 

jest nawijana z zakładką 50%, zatem całkowita grubość 

powłoki ochronnej wynosi 2,2 mm. Po owinięciu 

kabla połączenia są zgrzewane, aby stworzyć 

szczelną powłokę (wrapping system). Rozwój tej 

metody zapoczątkowano w 1990 roku w Japonii 

i Danii. Pierwszym mostem zabezpieczonym w omawiany 

sposób był Akashi-Kaikyo-Bridge. Sposób zabezpieczenia 

okazał się nadzwyczaj skuteczny, gdyż 

po 10 latach od rozpoczęcia użytkowania tego mostu 

stwierdzono, że liny są w takim stanie jak trakcie 

montażu. Po sukcesie tej metody kolejnym mostem 

wg niej wykonanym był Little Belt Suspension Bridge 

w Danii o rozpiętości przęsła wynoszącej 600 m. 

Jest to most zbudowany w 1970 roku, natomiast system 

osuszania zainstalowano w nim 2003 roku tylko 

na głównych linach nośnych. Po tych udanych próbach 

w wielu innych mostach na świecie zainstalowano 

ten sam system osuszania lin nośnych. 

Kotwienie lin nośnych 

Dużym wyzwaniem dla projektantów mostów 

wiszących jest również opracowanie projektu 

zakotwienia lin nośnych w blokach kotwiących. 

Nie sprawdzają się tutaj typowe, znane z mostów 

podwieszonych, zakotwienia. Liny nośne o dużej 

średnicy wymagają podzielenia na mniejsze wiązki 

drutów i oddzielnego kotwienia tak wyodrębnionych 

wiązek. Sposób ten zapewnia skuteczne rozłożenie 

znacznych sił w bloku kotwiącym. 

Siodła lin nośnych 

Lina główna przechodząca na pylonem przechodzi 

przez stalowe siodło, które równomiernie rozkłada 

pionowe siły na pylon i pozwala na przemieszczenia 

lin nośnych wynikające z działania obciążeń 

termicznych i wywołanych nimi odkształceń konstrukcji 

mostu. Jeśli niezbędna jest zmiana kierunku 

liny głównej w kierunku bloku kotwiącego, wówczas 

należy użyć pochylonych siodeł. 

Autorzy: 

Wojciech Plewiński 

dr inż. Marek Pańtak 

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki 

Bibliografia: 

[1] Harazaki I., Suzuki S., Okukawa A. “Suspension Bridges” 

Bridge Engineering Handbook, 2000 

[2] Thomsen J.V., Bloomstine M. L. “Little belt suspension 

bridge – corrosion protection of the main cables and 

maintance of major components” 

[3] Bloomstine M. L., Sørensen O.“Prevention of main cable 

corrosion by dehumidification” 

[4] http://highestbridges.com/ 

[5] http://www.skyscrapercity.com/ 

Rys. 11. Schemat utwierdzenia liny nośnej w bloku kotwiącym 

Rys. 12. Zakotwienie liny nośnej 

Rys. 13. Siodło mostu wiszącego 

Rys. 10. Schemat działanie instalacji osuszania lin nośnych 



WPŁYW ROZDROBNIENIA 

ZEOLITU NATURALNEGO 

Zeolity są grupą materiałów o mikroporowatej 

strukturze, która może pomieścić wiele różnych 

kationów, takich jak Na, K, Ca, Mg i innych. 

Jony te, są dość luźno i łatwo rozmieszczone, mogą 

być zatem wymieniane na inne. Niektóre z bardziej 

popularnych zeolitów mineralnych to analcym, chabazyt 

klinoptylolit, heulandyt, natrolit, phillipsyt 

i stylbit. 

Minerały te zostały odkryte przez szwedzkiego 

mineraloga Alexa Frederika Cronstedta, który 

zauważył, że po szybkim podgrzaniu, z wnętrza 

materiału zaczynają odparowywać duże ilości zaadsorbowanej 

wody. Nazwa „Zeolit” wywodzi się od 

greckiego ZEO (zagotować) oraz LITHOS (kamień). 

[1] Naturalnie zeolity tworzą się w miejscach, gdzie 

pokłady skał i popiołów wulkanicznych reagują z zasadowymi 

wodami gruntowymi. Z racji faktu, że naturalnie 

występujące zeolity są często zanieczyszczone, 

do celów komercyjnych stosuje się obecnie 

zeolity wytworzone sztucznie. [2]. W literaturze[4, 5, 

6] przedstawiono wyniki badań próbek betonowych 

z dodatkiem zeolitu, które dowodzą pozytywnego 

oddziaływania zeolitu naturalnego na właściwości takie 

jak: penetracja wodna, skurcz i odporność na korozję. 

Zeolity naturalne zbudowane są z elementów 

krzemianowych[SiO4] i glinianowych [AlO4] 

połączonych jonami tlenowymi w poliedry, które 

są podstawowymi jednostkami budowy przestrzennej 

zeolitów. Na Rys.1 przedstawiono motyw struktury 

krystalicznej klinoptylolitu- materiału wykorzystanego 

do badań będących podstawą niniejszego 

opracowania. [7] 

Klinoptylolit to uwodniony glinokrzemian zawierający 

dużą ilość krzemu, co stwarza możliwości 

chemicznej modyfikacji ich właściwości adsorpcyjnych 

i jonowymiennych. Przeważającymi kationami 

wchodzącymi w jego skład są wapń, sód i potas. 

[8] Jest zeolitem najbardziej rozpowszechnionym 

w przyrodzie i tworzącym największe zasoby. Przez 

lata doświadczeń zakres stosowania zeolitów rozszerzył 

się. Wykorzystuje się je nie tylko w uzdatnianiu 


NA WŁAŚCIWOŚCI BETONU 

i zmiękczaniu wód, ale również w separacji i magazynowaniu 

gazów, katalizie oraz jako dodatków do betonów.[8] 

Rys.1 Motyw struktury krystalicznej (z lewej) i złożonego 

układu sieci 3x3x3 (z prawej) na przykładzie zeolitu naturalnego 

klinoptylolitu.[8] 

Do badań przygotowano 4 serie próbek. Każda 

seria składała się z trzech prostopadłościennych 

beleczek o wymiarach 40 x 40 x 160 mm. Skład eksperymentalnych 

wyrobów zestawiono w Tabeli 1. 

Seria I to zaprawa normowa bez dodatku zeolitu. 

W serii II, III i IV 20% cementu zastąpiono zeolitem 

o różnej frakcji. W serii II zastosowano zeolit o frakcji 

0-0,35 mm. W serii III frakcji 0-0,125 mm , natomiast 

w serii ostatniej dodano zeolit o frakcji 0-0,063 mm. 

Postępując zgodnie z PN-EN 196-1:2006 wykonano 

zaprawy i zaformowano próbki, wcześniej badając 

konsystencję na stoliku rozpływowym. Po 24 godzinach 

próbki przełożono do kąpieli wodnej. W pełni 

zanurzone w stałych warunkach cieplnowilgotnościowych 

dojrzewały przez 28 dni. Gotowe wyroby 

poddano badaniu wytrzymałości na zginanie (Fot.1) 

i ściskanie (Fot.2) wykorzystując prasę hydrauliczną 

włoskiego producenta Tecnotest w laboratorium Politechniki 

Świętokrzyskiej. Zaczyny cementowe o takim 

samym stosunku w/s oraz ilości dodatku jak przy 

zaprawach zbadano pod kątem początku czasu wiązania 

przy użyciu aparatu Vicata. 

Wyniki badań konsystencji na stoliku rozpływowym 

wykazały pogorszenie się badanego parametru 

po dodaniu zeolitu o frakcji 0-0,35 (średni rozpływ 

16cm) oraz 0-0,125 (średni rozpływ 17,33cm) względem 

zaprawy normowej (średni rozpływ 18,23cm) 

co można wytłumaczyć wodożądnością dodatku. 

Tab.1 Skład mieszanki. [Źródło: opracowanie własne] 

W przypadku klinoptylolitu o rozdrobnieniu 0-0,063 

konsystencja nieznacznie się poprawiła (średni rozpływ 

18,45cm) co może być spowodowane wymiarami 

ziarenek, które zmniejszyły tarcie wewnętrzne 

mieszanki. 

Badanie początku czasu wiązania aparatem 

Vicata wykazało, że zastąpienie 20% cementu 

klinoptylolitem powoduje wydłużenie początku 

czasu wiązania. Próbka bez dodatku zaczęła wiązać 

po 246 minutach, a próbki z zeolitem kolejno wraz 

z rozdrobnieniem dodatku po 264, 257 i 251 minutach. 

Opóźnienie to zapewne ma związek z tym, 

że w próbkach z dodatkiem było 20% mniej cementu, 

który bezpośrednio reaguje z wodą. Kolejnym 

faktem, który może tłumaczyć opóźnienie wiązania 

jest to, że do zajścia reakcji pucolanowej niezbędny 

jest wodorotlenek wapnia, który najpierw musi wytworzyć 

się w reakcji cementu z wodą. Dodatkowo 

reakcja pucolanowa jest reakcją powolną w stosunku 

do reakcji cement-woda. Różnice pomiędzy kolejnymi 

frakcjami wynikają z rozdrobnienia, a tym samym 

powierzchni właściwej i aktywności chemicznej dodatku. 

Im większe rozdrobnienie tym większa powierzchnia 

właściwa i tym „chętniej” dodatek ulega 

reakcji. 

Fot.1 Próbka poddana badaniu wytrzymałości na 

zginanie. 

Z przeprowadzonych badań wynika, że zastąpienie 

20% cementu zeolitem w przypadku próbek 

nienapowietrzanych po 28 dniach dojrzewania skutkuje 

obniżeniem wytrzymałości na zginanie w stosunku 

do próbki normowej. Zastosowanie zeolitu 

o frakcji 0-0,35 mm powoduje spadek wytrzymałości 

o ponad 1 MPa. Zastosowanie mniejszych frakcji 

z kolei, spadek o około 0,6 MPa. Uśrednione wyniki 

wytrzymałości na zginanie poszczególnych serii 

przedstawiono na Wykresie 1. Powody takiego stanu 

rzeczy są analogiczne jak w przypadku badania aparatem 

Vicata. 

Wyniki badań próbek na ściskanie są rozbieżne 

w 4 z 12 pomiarów (różnica rzędu 17 MPa), 

dlatego zdecydowano się ponownie przeprowadzić 

to badanie. Prawdopodobną przyczyną mógł być 

błąd pomiarowy. 

Podsumowując zeolit ma wiele przemysłowych 

zastosowań, dzięki swoim właściwościom i budowie. 

Na podstawie przeprowadzonychi omówionych 

w pracy badań można stwierdzić, że im większe 

rozdrobnienie dodatku tym lepszy efekt względem 

zeolitu o grubszym uziarnieniu. 

Fot.1 i 2 Próbka poddana badaniu wytrzymałości na 

ściskanie. 


BUDOWNICTWO 

ENERGOOSZCZĘDNE 

WYBRANE ASPEKTY 

Wykres 1 Wyniki badań wytrzymałościowych- zginanie. [Źródło: Opracowanie własne] 

Autorzy artykułu: 

Katarzyna Komisarczyk 

Maciej Czechowicz 

Politechnika Świętokrzyska w Kielcach 

Bibliografia: 

[1] Heterogeneous asymmetric epoxidation of cis-ethyl 

cinnamte over Jacobsen’s catalyst immobilized in inorganic 

porous materials p.37 [thesis p.28], § 2.4.1 Zeolites. 

[2] Tschernich, Rudy W. (1992). Zeolites of the World .Geoscience 

Press.p.563. 

[3] Jana, Dypayan (2007). „Clinoptilolite – a promising pozzolan 

in concrete” . A New Look at an Old Pozzolan 

.29th ICMA Conference.Quebec City, Canada: Construction 

Materials Consultants, Inc. Retrieved 7 October 

2013 

[4] MeysamNajimiiinni. “An experimental study on durability 

properties of ceoncere containing zeolite as a highly 

reactive natural pozzolan. Construction and Building 

Materials” 35 (2012) 1023-1033, 

[5] Ahmadi B., Shekarch M. “Use of natural zeolite as a 

supplementary cementitiuos material. Cement & Concrete 

Composites” 32 (2010) 134–141, 

[6] Yılmaz B. iinni. “Properties of zeolitic tuff (clinoptilolite) 

blended portland cement. Building and Environment” 

42 (2007) 3808–3815, 

[7 ]Vladimir O. Vasylenko i inni, “Badania nad przydatnością 

zakarpackiego klinoptylolitu do adsorpcji chloroformu 

z roztworów wodnych.”, Ochrona środowiska, 

nr 3/1998, 

[8] Michał Stachów, „Porowate nanostruktury krystaliczne- 

porowatość a potencjał przemysłowej aplikacji.”, 

Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych, 

nr 13, Warszawa- Opole 2013, 

[9] Proc NatlAcadSci U S A. 1999 Mar 30; 96(7): 3463– 

3470. La rocamagica: Uses of natural zeolites in agriculture 

and industry - Frederick A. Mumpton , 

[10] Vasylij I. Gomonaj i inni, „Badania nad przydatnością 

zakarpackiego klinoptylolitu do adsorbcji jonów Hg(II), 

Cr(III) i Ni(II) z roztworów wodnych.”, Ochrona środowiska, 

nr 4/1998. 

W związku z nałożeniem na kraje członkowskie 

Unii Europejskiej obowiązku zwiększenia efektywności 

energetycznej w budownictwie poprzez 

Dyrektywę 2010/31/UE Parlamentu Europejskiego 

i Rady z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki 

energetycznej budynków [1] rośnie zapotrzebowanie 

na nowoczesne materiały termoizolacyjne 

i rozwiązania energooszczędne. 

Od 1 stycznia 2017 r. obowiązuje Rozporządzenie 

Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki 

Morskiej z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniające 

rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, 

jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie 

[2], które m. in. zaostrza wartości współczynnika 

przenikania ciepła U c(max) 

[W/(m 2·K)] dla przegród budowlanych 

oraz wskaźnik obliczeniowego zapotrzebowania 

na nieodnawialną energię pierwotną EP max 

wyrażony w [kWh/(m 2·rok)]. Kolejna zmiana zostanie 

wprowadzona od 1 stycznia 2021 r. Nowe obiekty 

budowlane będą musiały cechować się wysoką charakterystyką 

energetyczną, co oznacza prawie zerowe 

zużycie energii. Energia wytwarzana w budynku 

lub w jego pobliżu powinna być pozyskiwana z odnawialnych 

źródeł. Takie działania obligują do projektowania 

i wykonywania budynków w standardzie 

niskoenergetycznym lub o prawie zerowym zużyciu 

energii. Pojawiło się także określenie „budynek o niskim 

zużyciu energii” [3], które dotyczy budynku 

spełniającego wymagania związane z oszczędnością 

energii i izolacyjności cieplnej zawarte w przepisach 

techniczno-budowlanych W.T. [2] obowiązujących 

po 2021 roku. Tradycyjne rozwiązania konstrukcyjno-materiałowe 

coraz częściej nie wystarczają 

do spełnienia wymagań w aspekcie ochrony cieplno-wilgotnościowej, 

przestają być również opłacalne 

ekonomicznie. 

W związku z tym, zasadne jest stosowanie 

nowoczesnych materiałów izolacyjnych, takich jak 

izolacje z poliuretanu PUR, poliizocyjanuratu PIR, 

pianki rezolowej lub izolacji transparentnych. 

W nowelizacji Rozporządzenia [2] określono 

wymagania ogólne oraz szczegółowe do projektowania 

i wykonywania budynków, dotyczące izolacyjności 

cieplnej przegród zewnętrznych i wartości wskaźnika 

EP –konieczne jest spełnienie obu z nich. Wprowadzone 

zmiany, odnoszące się do obniżenia gwarantowanych 

wartości w zakresie izolacyjności cieplnej 

przegród zewnętrznych, obejmują wszystkie obiekty 

budowlane bez względu na ich funkcję użytkową. 

Pominięto rozróżnianie przegród z uwagi na typ 

konstrukcji(jedno- lub wielowarstwową). Szczegółowe 

wymagania dla przegród budowlanych dotyczą 

ich parametrów izolacyjnych. „Wartości współczynnika 

przenikania ciepła U C 

ścian, dachów, stropów 

i stropodachów dla wszystkich rodzajów budynków, 

uwzględniające poprawki ze względu na pustki powietrzne 

w warstwie izolacji, łączniki mechaniczne 

przechodzące przez warstwę izolacyjną oraz opady 

na dach o odwróconym układzie warstw, obliczone 

zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi obliczania 

oporu cieplnego i współczynnika przenikania ciepła 

oraz przenoszenia ciepła przez grunt, nie mogą być 

większe niż wartości U C(max) 

” [2]. 

Przepisy prawne odnoszą się także do izolacji 

termicznej podłogi na gruncie, w pomieszczeniu 

ogrzewanym, w budynku mieszkalnym, zamieszkania 

zbiorowego, użyteczności publicznej, produkcyjnym, 

magazynowym i gospodarczym. Rozporządzenie wymusza 

tym samym projektowanie izolacji termicznej 

jako obwodowej, wytworzonej z konkretnego materiału 

izolacyjnego, który charakteryzuje się minimalnym 

oporem cieplnym równym 2,0 (m 2 ·K)/W, 

obliczonym zgodnie z Polskimi Normami. Ponadto 

możliwe jest dopuszczenie większych wartości współczynnika 

U niż U C(max) 

oraz U (max) 

. Dotyczy to budynków 

produkcyjnych, magazynowych i gospodarczych 

w przypadku uzasadnionego rachunku efektywności 

ekonomicznej inwestycji, która obejmuje koszty budowy 

i eksploatacji budynku. Wymagania prawne 

stawiane ścianom, dachom, stropodachom, podłogom 

na gruncie oraz stropom, dla wszystkich rodzajów 

budynków, uwzględniając poszczególne okresy 

obowiązywania przepisów, zestawiono w Tabeli 1. 



Tabela 1. Wymagania szczegółowe maksymalnych wartości współczynnika przenikania ciepła 

U c(maks.) 

przegród budowlanych 

Wymagania ochrony wilgotnościowej 

Projektowanie i wykonywanie obiektów budowlanych 

wiąże się z zapewnieniem ochrony wilgotnościowej, 

którą należy uwzględnić na wczesnym 

etapie prowadzonych prac, m.in. przez zapewnienie 

ciągłości izolacji przeciwwilgociowej lub przeciwwodnej 

oraz izolacji poziomej budynku. Wymagania podane 

w Rozporządzeniu [2] dotyczą także spełnienia 

warunków w zakresie występowania powierzchniowej 

kondensacji pary wodnej. Spełnienie kryterium 

wilgotnościowego umożliwia ograniczenie kondensacji 

wewnątrz przegrody, a także pozwala wyeliminować 

kondensację powierzchniową. 

Wymagania zmieniające się w zakresie 

ochrony cieplno-wilgotnościowej umożliwiają również 

zmniejszenie strat ciepła czy ryzyka występowania 

rozwoju pleśni i grzybów pleśniowych. Zagadnienia 

te charakteryzuje współczynnik temperaturowy 

f Rsi 

, określany w stosunku do przegród zewnętrznych 

budynku oraz ich złączy – węzłów konstrukcyjnych. 

Jego wartość należy obliczać zgodnie z normą [4] 

dla przegród, a w przypadku mostków cieplnych – 

stosując model przestrzenny przegrody – według 

normy [5].Wartość współczynnika temperaturowego 

f Rsi 

powinna być nie mniejsza niż wartość krytyczna, 

obliczona zgodnie z normą [4]. Spełnienie warunku 

f Rsi(obl.) 

≥f Rsi(kryt.) 

informuje o tym, że ryzyko kondensacji 

pary wodnej na wewnętrznej powierzchni przegrody 

nie wystąpi. Rozporządzenie [2] umożliwia przyjęcie 

wartości krytycznej współczynnika temperaturowego 

równej 0,72, jednak w praktyce projektowej 

unika się stosowania wartości krytycznej f Rsi 

na tym 

poziomie. Prawidłowe zaprojektowanie przegrody 

wymaga określenia wartości f Rsi(kryt) 

obliczanej dla każdego 

miesiąca, z uwzględnieniem przy tym parametrów 

powietrza zewnętrznego (lokalizacja budynku) 

i wewnętrznego (zależnie od klasy wilgotności pomieszczeń),a 

następnie wybrania najwyższej wartości 

f Rsi(kryt) 

spośród 12 miesięcy. Rozporządzenie [2] 

dopuszcza przypadek, w którym w okresie zimowym 

wystąpi kondensacja pary wodnej wewnątrz przegrody, 

pod warunkiem odpowiednich właściwości 

przegrody, której struktura pozwoli w okresie letnim 

na wyparowanie kondensatu. Przy czym nie można 

dopuścić, aby kondensacja przyczyniła się do degradacji 

konstrukcyjno-materiałowej. 

Wymagania w zakresie charakterystyki energetycznej 

budynków 

Do podstawowych parametrów charakterystyki 

energetycznej budynku należą: wskaźnik 

rocznego zapotrzebowania na energię pierwotną 

EP [kWh/(m 2 · rok)], wskaźnik rocznego zapotrzebowania 

na energię końcową EK [kWh/(m 2 · rok)], 

wskaźnik rocznego zapotrzebowania na energię 

użytkową EU [kWh/(m 2 · rok)], jednostkową emisję 

CO 2 

E CO2 

[t CO2 

/(m 2 · rok)], udział odnawialnych źródeł 

energii w rocznym zapotrzebowaniu na energię końcową 

UOZE [%] [6]. 

Wymagania zawarte w Rozporządzeniu 

[2] odnoszą się do wartości wskaźnika EP 

[kWh/(m2 · rok)], który określa roczne obliczeniowe 

zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną 

do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia, a także 

przygotowania ciepłej wody użytkowej, jak również 

do oświetlenia wbudowanego dla budynków użyteczności 

publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, 

gospodarczych i magazynowych. Obliczając 

wartości wskaźnika EP oraz współczynników cząstkowych, 

należy również wziąć pod uwagę przeznaczenie 

budynku (budynek mieszkalny, zamieszkania 

zbiorowego, użyteczności publicznej, gospodarczy, 

magazynowy i produkcyjny). W tabelach 2 i 3 zestawiono 

cząstkowe maksymalne wartości wskaźnika EP 

na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania 

ciepłej wody użytkowej, na potrzeby chłodzenia 

oraz oświetlenia, biorąc pod uwagę przeznaczenie 

obiektu. 

Podsumowanie 

Nowelizacja Rozporządzenia Ministra Transportu, 

Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 

5 lipca 2013 r. zmieniająca Rozporządzenie w sprawie 

warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać 

budynki i ich usytuowanie [2], obowiązująca 

od 1 stycznia 2014r., dąży do zaostrzenia przepisów 

dotyczących m.in. izolacyjności cieplnej, wymuszając 

od początku 2021 r. projektowanie i wykonywanie 

obiektów budowlanych w standardzie niskoenergetycznym. 

Spełnienie wymagań prawnych jest możliwe 

dzięki odpowiedniemu dostosowaniu rozwiązań 

konstrukcyjno-materiałowych przegród zewnętrznych 

i materiałów izolacyjnych oraz dzięki szczegółowym 

obliczeniom wykonywanym za pomocą zaawansowanych 

programów komputerowych. 


Marta Maciaszek 

Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy 

w Bydgoszczy 

Bibliografia: 

[1] Dyrektywa 2010/31/UE Parlamentu Europejskiego 

i Rady z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki 

energetycznej budynków. 

[2] Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa 

i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniające 

rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, 

jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, 

Dz. U. z 2013 r. poz. 926 z późniejszymi zmianami. 

[3] Uchwała Rady Ministrów z dnia 22 czerwca 2015 

r. w sprawie przyjęcia „Krajowego planu mającego 

na celu zwiększenie liczby budynków o niskim zużyciu 

energii”. 

[4] PN-EN ISO 13788:2003, Cieplno-wilgotnościowe właściwości 

komponentów budowlanych i elementów budynku. 

Temperatura powierzchni i kondensacja międzywarstwowa. 

Metody obliczania. 

[5] PN-EN ISO 10211:2008 Mostki cieplne w budynkach. 

Strumienie ciepła i temperatury powierzchni. Obliczenia 

szczegółowe. 

[6] Pawłowski K., 2016, „Projektowanie przegród zewnętrznych 

w świetle aktualnych warunków technicznych 

dotyczących budynków. Obliczenia cieplno-wilgotnościowe 

przegród zewnętrznych i ich złączy”, GW 

Medium, Warszawa 2016. 



CIEKAWOSTKI 

Tabela 2. Cząstkowe maksymalne wartości wskaźnika EP na potrzeby ogrzewania, wentylacji 

oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej 

Tabela 3. Cząstkowe maksymalne wartości wskaźnika EP na potrzeby chłodzenia oraz 

oświetlenia 


Hotel PURO w Poznaniu, fot. Karolina Filipiak

CIEKAWE HOTELE 

Coraz więcej osób podróżuje po Polsce w celach biznesowych i wypoczynkowych. Z tego powodu rynek 

hotelarski cały czas się rozwija. Architekci tworzą ciekawe projekty, a ich standardy wzrastają, aby zachęcić jak największą 

liczbę turystów i biznesmanów. 

Przedstawiamy parę oryginalnych hoteli powstałych w Polsce, które wyróżniają się kształtem spośród 

innych inwestycji. Przyjrzyjmy się wybranym realizacjom! 

INTERCONTINENTAL 

Gdzie: Warszawa 

Projekt: PORR Polska 

Powierzchnia: 57500 m2 

Zakończenie budowy: listopad 2003 

Funkcja: hotelarska 

Ciekawostki: na 43. piętrze znajduje się basen 

2 

HOTEL MIKOŁAJKI 

Gdzie: Mikołajki 

Projekt: P.K. Studio 


Zakończenie budowy: wrzesień 2013 


Ciekawostki: hotel posadowiony jest na wodzie 

5 

1 

HOTEL FAHRENHEIT 

Gdzie: Gdańsk 

Projekt: Szotyńscy – Pracownia Architektoniczna 

Powierzchnia: ok. 1031 m2 

Zakończenie budowy: listopad 2010 


Ciekawostki: hotel o standardzie trzech gwiazdek 

6 

PURO HOTEL 

Gdzie: Gdańsk 

Projekt: KD Kozikowski Design Pracownia Architektoniczna 


Zakończenie budowy: maj 2015 


Ciekawostki: w obiekcie powstaje automatyczna recepcja 

THE WESTIN WARSAW 

Gdzie: Warszawa 

Projekt: Biuro Projektów Kazimierski 


Zakończenie budowy: 2003 


Cechy szczególne: podświetlana nocą tuba zawiera w sobie szyby 

panoramicznych wind 

4 

3 

HOTEL PIRAMIDA 

Gdzie: Tychy 

Projekt: Barysz i Nowacki 


Zakończenie budowy: listopad 2004 


Cechy szczególne: hotel posiada 8 kondygnacji nadziemnych 





OGŁOSZENIA 

KONFERENCJA 

II OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA 

STUDENTÓW I DOKTORANTÓW 

BUDOWNICTWO ZRÓWNOWAŻONE 

Koło Naukowe Budownictwo Energooszczędne działającego na Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym 

w Bydgoszczy organizuje II Ogólnopolską Konferencję Studentów i Doktorantów Budownictwo Zrównoważone, 

która odbędzie się w dniach 5-6 października 2017 roku na terenie UTP w Bydgoszczy. Jest ona skierowana 

do studentów I, II oraz III stopnia uczelni technicznych z całej Polski. Podstawowym celem konferencji 

jest przegląd i charakterystyka współczesnych rozwiązań materiałowych, konstrukcyjnych i technologicznych 

współczesnego budownictwa oraz wymiana i prezentacja poglądów środowiska akademickiego z praktykami 

w zakresie projektowania, wznoszenia i eksploatacji obiektów budowlanych. 

Więcej informacji: 

http://budownictwozrownowazone.pl/ 

Profil Koła Naukowego Budownictwo Energooszczędne: 

https://www.facebook.com/kolonaukowebe 

Zdj. 1. Komitet Organizacyjny z poprzedniej edycji 

Pałac Działyńskich, Poznań, fot. Karolina Filipiak 


BIBLIOGRAFIA 

GRAFIK I ZDJĘĆ 

AKTUALNOŚCI: BUDYNKI NA NIEBIESKO 

Fotografia: Fundacja Synapsis, grafika: www.jim.org 

Bibliografia: 

www.jim.org 

www.budynekfocus.com 

WYDARZENIA: II OKMD 

Zdjęcia: Madziocha Photography 

WYWIAD 

Zdjęcia są własnością firmy Matyja i Ritter - Architekt i Inżynier Budownictwa Spółka Partnerska. 

ARCHITEKTURA: BUDOWNICTWO ENERGOOSZCZĘDNE 

Rys.1: http://raas.pl/gallery/dom-pasywny/dom_kopanka_3.jpg 

Rys.2: http://mieszkajenergooszczednie.pl/images/poradnik_inwestora/roz_04/rys4_7.png 

Rys.3:https://lipinscy.pl/www_data/dcp401/.th/640x427_dcp401_og1.jpg?ver=20150115134039 

DESIGN: KRZESŁO - IKONA DESIGNU 

(1) http://scandinaviancollectors.com/post/74410925088/gerrit-rietveld-red-and-blue-chair-1917-a- 

-master 

(2) http://the189.com/design/zig-zag-chair-designed-by-gerrit-thomas-rietveld/ 

(3) http://archeowiesci.pl/2010/12/27/wielka-bogini-i-matriarchat-czyli-wielka-wpadka-archeologii/ 

(4) http://www.metmuseum.org/art/collection/search/544252 

(5) https://en.wikipedia.org/wiki/File:CucuteniRitualStatues.jpg 

(6) http://www.disd.edu/blog/take-seat-exploring-chair-throughout-history/ 

(7) http://museum-of-artifacts.eu/post/112691262562/the-throne-room-at-the-heart-of-the-bronze-age 

(8) http://www.metmuseum.org/art/collection/search/491766 

(9) https://oc.wikipedia.org/wiki/Fichi%C3%A8r:Relief_curule_chair_Massimo.jpg 

(10) http://omgthatartifact.tumblr.com/post/21334753719/chair-mycenae-1425-1100-bc-the-j-paul- 

-getty 

(11) http://buzzonantiques.blogspot.co.il/2009/09/buzz-on-chippendale-versus-chip-n-dale.html 

(12) http://chairblog.eu/2011/01/21/bloemenwerf-chair-by-henry-van-de-velde/ 

(13) http://gadgets.boingboing.net/2008/11/12/the-worlds-greatest-1.html 

(14) https://simplycirculate.wordpress.com/2012/03/03/3650/ 

(15) http://icancauseaconstellation.tumblr.com/post/18347493048/via-the-milanese-welded-gas-pipe-cantilever 

(16) http://www.myhomedesign.fr/blog/zoom-sur-charles-et-ray-eames/ 

(17) http://www.instructables.com/id/5-Piece-Cardboard-Lounge-Chair/ 

(18) http://www.coroflot.com/vahid-sadeghi/Icons-of-Chair-Design 

BUDOWNICTWO: MOSTY WISZĄCE 

http://highestbridges.com/ 

http://www.skyscrapercity.com/ 

BUDOWNICTWO: WPŁYW ZEOLITU NA WŁAŚCIWOŚCI BETONU 

Zdjęcia są własnością autora artykułu. 

CIEKAWOSTKI 

(1) http://www.horecanet.pl/Jak-powstawal-hotel-Fahrenheit-w-Gdansku,wiadomosc,6,listopad,2012.aspx 

(2) https://pl.tripadvisor.com/Hotel_Review-g274856-d284134-Reviews-InterContinental_Hotel_Warsaw-Warsaw_Mazovia_Province_Central_Poland.html 

(3) http://www.hotelpiramida.pl/ 

(4) http://www.urbanity.pl/mazowieckie/warszawa/the-westin-warsaw,b629 

(5) https://archirama.muratorplus.pl/architektura/hotel-mikolajki-na-ptasiej-wyspie-juz-otwarty,67_2798.html 

(6) http://wikimapia.org/33154382/pl/Puro-Hotel-Gda%C5%84sk 

OGŁOSZENIA 

Zdj. 1. https://scontent-waw1-1.xx.fbcdn.net/v/t31. 

0-8/13416985_1403099053330203_4136489427929142047_o.jpg?oh=7461dffb6af9983d2af66f38bc5bfa68&oe=597E23D6 

Logo: http://budownictwozrownowazone.pl/wp-content/uploads/2017/03/3logo.jpg 

OKŁADKA 

Zdjęcia są własnością Karoliny Filipiak 

42 MAGAZYN STUDENCKI „POLIFORUM”

NUMER POWSTAŁ WE WSPÓŁPRACY

01_2017

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?