ny Tempoly
ny Tempoly
ny Tempoly
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ZATOVOVAVY<br />
BOKY<br />
FAMPIANARANA<br />
3
Zatovovavy, boky fampianarana 3<br />
Navoakan’ <strong>ny</strong> Fiangonan’ i Jesoa Kristy ho an’ <strong>ny</strong> Olomasin’ <strong>ny</strong> Andro Fara<strong>ny</strong><br />
Salt Lake City, Utah<br />
1994 an’ <strong>ny</strong> Intellectual Reserve, Inc.
Zo rehetra voatokana<br />
Natonta ta<strong>ny</strong> Etazonia Amerika.<br />
Fankatoavana <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> Anglisy: 1/92<br />
Fankatoavana <strong>ny</strong> fandikan-te<strong>ny</strong>: xx/xx<br />
Fandikana <strong>ny</strong> Young Women 3<br />
Malagasy
Votoati<strong>ny</strong><br />
Filaharana sy lohatenin’ <strong>ny</strong> lesona Pejy<br />
Fampidirana v<br />
Fiaina amin’ <strong>ny</strong> maha-zanakavavin’ Andriamanitra 1<br />
1 Andriamanitra Ray 2<br />
2 Manao izay ahafantarana <strong>ny</strong> Mpamonjy 7<br />
3 Miaina <strong>ny</strong> filazantsara isan’ andro 11<br />
Fanatontosana ireo anjara asa nomen’ Andriamanitra <strong>ny</strong> vehivavy 15<br />
4 Miomana mba ho tonga vady mandrakizay 16<br />
5 Manorina tontolo ara-panahy ao an-tokantrano 19<br />
6 Ny andraikitry <strong>ny</strong> vehivavy hampianatra 23<br />
7 Ny tanjontsika eo amin’ <strong>ny</strong> fiainana 27<br />
Fandraisana anjara amin’ <strong>ny</strong> fiainam-pianakaviana 31<br />
8 Ny fianakaviana mandrakizay 32<br />
9 Manentana <strong>ny</strong> firaisan’ <strong>ny</strong> fianakaviana 36<br />
10 Manetsiketsika fiaraha-mientana mahafinaritra <strong>ny</strong> mpianakavy 39<br />
11 Ny fifandraisana amin’ ireo havana 43<br />
Fianarana momba <strong>ny</strong> fisoronana 47<br />
12 Ny fitahiana amin’ <strong>ny</strong> fisoronana 48<br />
13 Afaka mitahy <strong>ny</strong> fianakaviana <strong>ny</strong> fisoronana 52<br />
14 Manana lova maha finaritra isika 56<br />
Fianarana momba <strong>ny</strong> tetiarana sy <strong>ny</strong> asan’ <strong>ny</strong> tempoly 61<br />
15 Ny fitahiana ho an’ <strong>ny</strong> Mpianakavin’ i Isiraely 62<br />
16 Ny fanafiana masina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> <strong>Tempoly</strong> 66<br />
17 Miomana hanka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> <strong>Tempoly</strong> 70<br />
18 Ny fanambadiana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> <strong>Tempoly</strong> 74<br />
19 Ny lova 78<br />
Fandraisana anjara amin’ <strong>ny</strong> asa fitoriana 83<br />
20 Ny fahafantarana <strong>ny</strong> andraikitry <strong>ny</strong> misiônera 84<br />
21 Mianatra mizara <strong>ny</strong> filazantsara 88<br />
Fivoarana ara-panahy 93<br />
22 Fomba fijery mandrakizay 94<br />
23 Ny fandresena <strong>ny</strong> fifanoherana 98<br />
24 Ny safidy 103<br />
iii
iv<br />
25 Ny fankatoavana 107<br />
26 Ny fibebahana 111<br />
27 Ny famelana <strong>ny</strong> tena 114<br />
28 Ny fanokanana sy <strong>ny</strong> fanaovana sorona 118<br />
29 Ny fiovam-po 122<br />
30 Ny fandalinana <strong>ny</strong> Soratra Masina 125<br />
31 Ny fanompoana ao am-piangonana 129<br />
32 Ny fanompoana ao amin’ <strong>ny</strong> fiarahamonina 133<br />
Miaina fiainana feno hasina 137<br />
33 Manana toe-panahin’ Andriamanitra sy maharitra<br />
mandrakizay <strong>ny</strong> olona tsirairay 138<br />
34 Ny fifadiana <strong>ny</strong> tsy fahamarinan-toetra 142<br />
35 Ny fanapahan-kevitra hiaraka amin’ <strong>ny</strong> olona iray 145<br />
36 Ny fenitra amin’ <strong>ny</strong> fanambadiana 148<br />
37 Ho fenitra <strong>ny</strong> tenin’ Andriamanitra 151<br />
Ny fitandroana <strong>ny</strong> fahasalaman’ <strong>ny</strong> vatana 157<br />
38 Ny fomba tsara mitondra fahasalamana 158<br />
Fivelarana eo amin’ <strong>ny</strong> lafi<strong>ny</strong> sosialy sy eo amin’ <strong>ny</strong> toe-po 161<br />
39 Ny fahafantarana <strong>ny</strong> hasin’ <strong>ny</strong> tena 162<br />
40 Ny fitiavana <strong>ny</strong> tena sy <strong>ny</strong> hafa 166<br />
41 Azo ianteherana 169<br />
42 Fiomanana amin’ <strong>ny</strong> fiovana 173<br />
43 Ny fifandraisana amin’ <strong>ny</strong> hafa 176<br />
Fitantanana <strong>ny</strong> fananan’ <strong>ny</strong> tena 181<br />
44 Ny fisorohana <strong>ny</strong> fametrahana olana eo amin’ <strong>ny</strong> fiainana 182<br />
45 Ny fifidianana <strong>ny</strong> asa tiana hatao 185<br />
46 Ny fitantanam-bola 188<br />
Fampivelarana <strong>ny</strong> fahaiza-mitondra olona 191<br />
47 Hafatra avy amin’ ireo Mpaminanin’ <strong>ny</strong> Andro Fara<strong>ny</strong> 192<br />
48 Ho an’ <strong>ny</strong> Mpampianatra: Fanomanana Lesona avy ao amin’<br />
<strong>ny</strong> Lahate<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> Fihaonambem–piangonana 197<br />
Sary 199
Fampidirana<br />
FANAZAVANA<br />
ANKAPOBENY<br />
Fampianarana<br />
isaky <strong>ny</strong> fizarana<br />
Ity boky fampianarana ity dia natokana ho an’ <strong>ny</strong> zatovovavy roa ambin’ <strong>ny</strong> folo ka hatramin’<br />
<strong>ny</strong> fito ambin’ <strong>ny</strong> folo taona ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana. Amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fianarana<br />
ireo lesona ato amin’ ity boky fampianarana ity, dia toko<strong>ny</strong> hahalala bebe kokoa <strong>ny</strong> drafitry<br />
<strong>ny</strong> Tompo ho azy ireo <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay, ary ho afaka hanompana bebe kokoa <strong>ny</strong><br />
safidi<strong>ny</strong> manokana sy <strong>ny</strong> fitondrantena<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fitsipiky <strong>ny</strong> filazantsara.<br />
Ny Loholona M. Russell Ballard dia nanoro hevitra hoe: “Ny mpampianatra dia toko<strong>ny</strong><br />
ho notoroina hevitra mba handalina tsara <strong>ny</strong> soratra masina sy <strong>ny</strong> boky fampianaran’ izy<br />
ireo alohan’ <strong>ny</strong> hitadiavana fanampim-pitaovana. Betsaka amin’ <strong>ny</strong> mpampianatra no toa<br />
mihataka amin’ ireo fitaovam-pampianarana izay efa nankatoavina ary tsy mamerina mijery<br />
tanteraka iza<strong>ny</strong> akory. Raha mahatsapa <strong>ny</strong> mpampianatra fa mila mampiasa fanampina<br />
fitaovana tsara ankoatra <strong>ny</strong> soratra masina sy <strong>ny</strong> boky fampianarana amin’ <strong>ny</strong> fanolorana<br />
<strong>ny</strong> lesona, dia toko<strong>ny</strong> heverin’ izy ireo aloha <strong>ny</strong> hampiasa <strong>ny</strong> gazetibokim-piangonana”<br />
(tao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Apr. 1983, p. 93; na Ensign, Mey 1983, p. 68).<br />
Ity boky fampianarana ity dia mizara toy izao manaraka izao:<br />
Fiaina amin’ <strong>ny</strong> maha-zanakavavin’ Andriamanitra<br />
Fanatontosana <strong>ny</strong> anjara asa nomen’ Andriamanitra <strong>ny</strong> vehivavy<br />
Fandraisana anjara amin’ <strong>ny</strong> fiainam-pianakaviana<br />
Fianarana momba <strong>ny</strong> Fisoronana<br />
Fianarana momba <strong>ny</strong> Tetiarana sy <strong>ny</strong> asan’ <strong>ny</strong> <strong>Tempoly</strong><br />
Fandraisana anjara amin’ <strong>ny</strong> asa fitoriana<br />
Fivoarana ara-panahy<br />
Miaina Fiainana feno hasina<br />
Ny fitandroana <strong>ny</strong> fahasalaman’ <strong>ny</strong> vatana<br />
Fivelarana eo amin’ <strong>ny</strong> lafi<strong>ny</strong> sosialy sy eo amin’ <strong>ny</strong> toe-po<br />
Fitantanana <strong>ny</strong> fananan’ <strong>ny</strong> tena<br />
Fampivelarana <strong>ny</strong> fahaiza-mitondra olona<br />
Ny fizarana tsirairay dia ahitana fitsipika mifandray sy manamafy iza<strong>ny</strong> mba hahafahan’ <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
mahafantatra sy mampihatra ireo fitsipika ireo. Rehefa mampianatra ireo fizarana ireo,<br />
dia fantaro <strong>ny</strong> zavatra ilain’ <strong>ny</strong> zatovovavy ao amin’ <strong>ny</strong> kilasinao amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong><br />
fanontaniana <strong>ny</strong> tena araka ireto manaraka ireto:<br />
Inona <strong>ny</strong> olana atrehan’ izy ireo?<br />
Inona no lesona efa vitan’ izy ireo teo aloha momba io foto-kevitra io?<br />
Inona no efa fantatr’ izy ireo momba io foto-kevitra io?<br />
Iza amin’ ireo lesona ireo no mifanaraka kokoa amin’ izay ilain’ izy ireo?<br />
Rehefa nohadihadinao tsara <strong>ny</strong> zavatra ilain’ ireo zatovovavinao, dia ianaro <strong>ny</strong> lohatenin’<br />
<strong>ny</strong> lesona sy <strong>ny</strong> tanjon’ <strong>ny</strong> lesona tsirairay mba hanapahanao hevitra <strong>ny</strong> amin’ izay lesona<br />
mifanaraka kokoa amin’ ireo filana ireo. Amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fanomanana mialoha, dia ho<br />
azonao toky fa handray lesona avy amin’ <strong>ny</strong> fizarana rehetra <strong>ny</strong> zatovovavy, ary hanome<br />
fampianarana feno sy mifandanja ianao.<br />
Fitaovana Ampiasao ireto fitaovana manaraka ireto amin’ <strong>ny</strong> fanomanana <strong>ny</strong> lesonao:<br />
Ny soratra masina: Ny fototra tena ilaina amin’ <strong>ny</strong> fampianarana dia <strong>ny</strong> soratra masina.<br />
Entano <strong>ny</strong> zatovovavy mba hitondra ireo soratra masina nankatoavina a<strong>ny</strong> an-dakilasy<br />
isan-kerinandro.<br />
v
NY FIRAFITRY<br />
NY LESONA<br />
vi<br />
Ampiasao amin’ <strong>ny</strong> lesonao isan-kerinandro <strong>ny</strong> soratra masina. Raha voafetra <strong>ny</strong> fotoana<br />
na tsy mihaino <strong>ny</strong> mpianatra, dia fidio ireo toko sy andini<strong>ny</strong> izay mahomby indrindra.<br />
Mandritra <strong>ny</strong> fanomananao, dia mety ho tonga ho fitaovam-pampianarana manan-kery<br />
<strong>ny</strong> soratra masina.<br />
Ny zatovovavy ao amin’ <strong>ny</strong> kilasinao dia toko<strong>ny</strong> samy hamaky ao amin’ <strong>ny</strong> soratra<br />
masina saika mandritra <strong>ny</strong> lesona rehetra. Entano izy ireo amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fanomezana<br />
fanontaniana na fanolorana olana. Mety ho tianao <strong>ny</strong> hanoratra e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe ireo<br />
toko sy andini<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masina mba hahafantaran’ <strong>ny</strong> zatovovavy izay toko<strong>ny</strong><br />
hojerena. Mazàna dia toko<strong>ny</strong> hanome fanontaniana ianao alohan’ <strong>ny</strong> hamakiana <strong>ny</strong> soratra<br />
masina. Raha tsy iza<strong>ny</strong>, dia manjary miverina mamaky ilay soratra masina <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
vao afaka mamaly <strong>ny</strong> fanontaniana. Indraindray dia mety hanome vali<strong>ny</strong> marina amin’ <strong>ny</strong><br />
fomba fiteni<strong>ny</strong> azy <strong>ny</strong> zatovovavy iray, na dia tsy mijery ilay andalana ao amin’ <strong>ny</strong> soratra<br />
masina aza. Raha mitranga iza<strong>ny</strong>, dia manomeza fanampim-panontaniana mba hamakia<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> soratra masina, ohatra: “Ahoana no fomba nilazan’ i Paoly iza<strong>ny</strong>?” na “Inona no<br />
fanampim-pahalalana azontsika avy amin’ io andalana io?’<br />
Alohan’ <strong>ny</strong> hanentananao <strong>ny</strong> zatovovavy hazoto amin’ <strong>ny</strong> fandalinana <strong>ny</strong> soratra masina,<br />
dia toko<strong>ny</strong> hazoto amin’ iza<strong>ny</strong> aloha ianao. Miomàna amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fandalinana,<br />
vavaka, ary fandinihana ireo andalana izay hohadihadinao ao an-dakilasy<br />
L’ Enseignement—Pas de plus grand appel(33043) dia fitaovana sarobidy ho an’ <strong>ny</strong> mpampianatra<br />
rehetra. Mirakitra soso-kevitra momba <strong>ny</strong> fanomanana lesona sy <strong>ny</strong><br />
fiomanana ara-panahy ary <strong>ny</strong> fomba fampianarana samihafa iza<strong>ny</strong>, toy <strong>ny</strong> tantara<br />
an-tsehatra, fifanakalozan-kevitra mizarazara anaty tarika, fanontaniana, fanazavana<br />
e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe, fanazavana amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fampiasana zavatra, ary fampandraisana<br />
anjara <strong>ny</strong> mpianatra amin’ <strong>ny</strong> lesona. Mirakitra torohevitra momba <strong>ny</strong> fifehezana<br />
<strong>ny</strong> fitondrantena ao an-dakilasy sy <strong>ny</strong> fanomanana <strong>ny</strong> trano fianarana ary <strong>ny</strong> fampivoarana<br />
<strong>ny</strong> fahaiza-mampianatra iha<strong>ny</strong> koa iza<strong>ny</strong>. Ampiasao iza<strong>ny</strong> mba ho fanampiana<br />
amin’ <strong>ny</strong> fanomanana sy <strong>ny</strong> fampianarana <strong>ny</strong> lesona.<br />
Gazetibokim-piangonana: Ny Gazetibokim-piangonana dia mirakitra filazalazana<br />
sy tantara izay mety hanatsarana <strong>ny</strong> fitaovana ao amin’ <strong>ny</strong> lesona.<br />
Ny lesona tsirairay dia ahitana izao manaraka izao:<br />
1. Tanjona. Iza<strong>ny</strong> dia manambara <strong>ny</strong> anton’ <strong>ny</strong> lesona—izay tianao ho fantatry <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
na tianao hatao<strong>ny</strong> mba ho vokatr’ ilay lesona.<br />
2. Fanomanana. Tafiditra ao anatin’ iza<strong>ny</strong> ireo fitaovana ilaina mba hanolorana <strong>ny</strong> lesona,<br />
toy <strong>ny</strong> sary, taratasy misy fanazavana izay zaraina, ary andraikitra izay ilaina hovitaina<br />
mialoha. Ny ankamaroan’ <strong>ny</strong> sary izay angatahina dia hita a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> boky<br />
fampianarana. Ireo isa ao anaty fonon-te<strong>ny</strong> dia entina milaza fa ilay sary dia avy ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> tranom-bokim- piangonana. Tsy azo ongotana hiala amin’ <strong>ny</strong> boky fampianarana<br />
<strong>ny</strong> sary. Ireo taratasy misy fanazavana izay zaraina dia hita a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong><br />
lesona. Azonao atao, raha tianao, <strong>ny</strong> manao dika mitovy amin’ iza<strong>ny</strong> ho an’ <strong>ny</strong> mpianatra.<br />
Ny ankamaroan’ <strong>ny</strong> lesona dia mitaky soratra masina, tsaoka, ary solaitrabe.<br />
3. Soso-kevitra hamelabelarana <strong>ny</strong> lesona. Ny fanamarihana eo amin’ <strong>ny</strong> lafi<strong>ny</strong> havia dia<br />
manoro hevitra <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fomba fampianarana, ary <strong>ny</strong> vatan’ <strong>ny</strong> lesona dia mampiseho<br />
ireo fanazavana izay hampianarina. Avy amin’ ireo fanazavana izay nomena, dia<br />
fanteno ireo fitaovana sy fomba tena tsara izay mifanaraka amin’ <strong>ny</strong> ilain’ <strong>ny</strong> zatovovavinao<br />
ao anatin’ <strong>ny</strong> fotoana izay ananana. (Raha ilaina dia azo alavaina mihoatra <strong>ny</strong><br />
fotoam-pampianarana iray <strong>ny</strong> lesona.)<br />
Ny vatan’ <strong>ny</strong> lesona dia ahitana ireto manaraka ireto:<br />
a. Fampidirana. Ity no fomba atolotra hanombohana <strong>ny</strong> lesona sy mba hisintonana<br />
<strong>ny</strong> saina sy <strong>ny</strong> fahalianan’ <strong>ny</strong> mpianatra.<br />
b. Lohate<strong>ny</strong>. Ny fizarana tsirairay ao amin’ <strong>ny</strong> lesona dia ahitana ireo hevi-dehibe.<br />
Ampianaro <strong>ny</strong> fizarana tsirairay amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fampiasana <strong>ny</strong> soratra masina,<br />
tantara, te<strong>ny</strong> nindramina, ary ireo fampiasana nomena.<br />
c. Famaranana. Io no manome <strong>ny</strong> famintinana <strong>ny</strong> lesona, ary manoro hevitra <strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> fizarana <strong>ny</strong> fihetseham-po momba <strong>ny</strong> fitsipiky <strong>ny</strong> filazantsara nohadihadina sy<br />
<strong>ny</strong> fijoroana ho vavolombelona momba ilay fitsipika.
FAMPIANARANA<br />
NY ZATOVOVAVY<br />
FAMPANDRAISA-<br />
NA ANJARA IREO<br />
IZAY SEMBANA<br />
d. Fampiharana <strong>ny</strong> Lesona. Io dia manome soso-kevitra momba <strong>ny</strong> tetik’ asa, andraikitra,<br />
na tanjona hanampy <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay hampihatra izay fitsipika nohadihadina<br />
eo amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>. Raha azo atao, dia afaka manome fotoana ianao amin’ <strong>ny</strong> fanombohan’<br />
<strong>ny</strong> fotoan-dakilasy manaraka mba hizaran’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> traikefa<strong>ny</strong>.<br />
Afaka milaza ianao hoe: “Tamin’ <strong>ny</strong> herinandro lasa dia niresaka momba <strong>ny</strong> isika.<br />
Nanandrana iza<strong>ny</strong> ve ianao? Ahoana <strong>ny</strong> fihetseham-ponao momba iza<strong>ny</strong>?” Raha tsy<br />
mamaly ireo zatovovavy amin’ <strong>ny</strong> voaloha<strong>ny</strong>, dia afaka milaza ianao hoe: “Nanandrana<br />
iza<strong>ny</strong> aho, ary izao <strong>ny</strong> zava-niainako”. Amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fizarana <strong>ny</strong> zavatra tsara<br />
niainanao, dia afaka manampy <strong>ny</strong> zatovovavy ianao hianatra izay fomba hampiharana<br />
ireo fitsipika ireo eo amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>.<br />
e. Soso-kevitra amin’ <strong>ny</strong> fampiasana. Ireo dia fampiasana mifandray izay azo omanina mba<br />
hampitomboana sy hanamafisana <strong>ny</strong> fitsipiky <strong>ny</strong> filazantsara<br />
Ny tantara sy ohatra omena ao amin’ <strong>ny</strong> lesona dia natao hanampiana <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
mba hahafantara<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fomba hampiharana ireo fitsipiky <strong>ny</strong> filazantsara nampianarina<br />
eo amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> andavanandro. Rehefa nitondra am-bavaka <strong>ny</strong> fanomananao sy<br />
fanoloranao <strong>ny</strong> lesonao ianao dia mety hahatsiaro ho voasarika hanolo ireo tantara sy<br />
ohatra amin’ izay niseho taminao manokana na avy amin’ <strong>ny</strong> loharano azo antoka iray<br />
hafa izay mahazatra kokoa <strong>ny</strong> zatovovavy ampianarinao. Rehefa manao iza<strong>ny</strong>, dia ataovy<br />
ao an-tsaina lalandava <strong>ny</strong> fitsipiky <strong>ny</strong> filazantsara nampianarina ao amin’ <strong>ny</strong> lesona.<br />
Ny fanampin-tantara dia toko<strong>ny</strong> hanohana sy hanampy <strong>ny</strong> fampianarana <strong>ny</strong> fitsipiky <strong>ny</strong><br />
filazantsara izay nasongadina ao amin’ <strong>ny</strong> tanjon’ <strong>ny</strong> lesona.<br />
Tsy voatery hampianarina araka <strong>ny</strong> firafitra hita ao amin’ <strong>ny</strong> boky fampianarana <strong>ny</strong> lesona,<br />
nefa kosa <strong>ny</strong> foto-kevitra rehetra dia toko<strong>ny</strong> ho voakasika amin’ <strong>ny</strong> fotoana mahamety<br />
iza<strong>ny</strong> mandritra <strong>ny</strong> taona.<br />
Tadidio fa mampianatra zatovovavy ianao fa tsy mampianatra lesona fotsi<strong>ny</strong> akory.<br />
Mivavaha mba hahazoana aingam-panahy mba hanampy azy ireo hahatratra <strong>ny</strong> fahaiza<strong>ny</strong><br />
feno amin’ <strong>ny</strong> maha-zanakavavin’ Andriamanitra azy.<br />
Ny fampianarana mahomby dia ahitana <strong>ny</strong> fahafantarana <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay avy,<br />
<strong>ny</strong> ray aman-dreni<strong>ny</strong> ary <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong>. Eritrereto <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay sy<br />
<strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong>. Miezaha hijery azy araka <strong>ny</strong> fijerin’ <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra azy. Raiso<br />
araka <strong>ny</strong> fari-pahaiza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> tsirairay, ary ampio izy mba hisondrotra ao amin’ <strong>ny</strong> filazantsara.<br />
Ianaro <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fanomezanao ireto fanontaniana<br />
manaraka ireto amin’ <strong>ny</strong> tenanao:<br />
• Inona <strong>ny</strong> zavatra mahaliana azy, <strong>ny</strong> faniria<strong>ny</strong>, <strong>ny</strong> talenta<strong>ny</strong>, ary <strong>ny</strong> tanjo<strong>ny</strong>?<br />
• Ahoana <strong>ny</strong> mombamomba azy sy <strong>ny</strong> miseho ami<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> an-trano? a<strong>ny</strong> am-piangonana?<br />
a<strong>ny</strong> am- pianarana? a<strong>ny</strong> am-piasana? miaraka amin’ ireo nama<strong>ny</strong>?<br />
• Inona no ilai<strong>ny</strong>?<br />
• Ahoana no ahafahako manampy azy?<br />
Ny fomba tsara indrindra hanampiana <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay dia <strong>ny</strong> fanampiana azy<br />
hianatra sy hiaina <strong>ny</strong> filazantsara. Ny Filoha Marion G. Romney dia nanoro hevitra hoe:<br />
“Ny fianarana <strong>ny</strong> filazantsara avy amin’ <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> voasoratra— dia tsy ampy. Tsy maintsy<br />
iainana iha<strong>ny</strong> koa iza<strong>ny</strong>. Raha <strong>ny</strong> tena marina, dia mifampiankina <strong>ny</strong> fahazoana fahalalana<br />
momba <strong>ny</strong> filazantsara sy <strong>ny</strong> fiainana iza<strong>ny</strong>. Mifandray izy ireo. Tsy afaka <strong>ny</strong> hianatra<br />
tanteraka <strong>ny</strong> filazantsara <strong>ny</strong> olona iray raha tsy miaina iza<strong>ny</strong>. Mandeha amin’ <strong>ny</strong> ambaratonga<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> fahalalana <strong>ny</strong> filazantsara: mianatra kely <strong>ny</strong> olona iray, dia mankatò izay<br />
nianara<strong>ny</strong>; mianatra bebe kokoa ary mankatò iza<strong>ny</strong>. Mitohy tsy hanam-pahataperana<br />
io hodina io. Iza<strong>ny</strong> no drafitra mba hahafahan’ <strong>ny</strong> olona iray misondrotra ho amin’ <strong>ny</strong><br />
fahalalana feno <strong>ny</strong> filazantsara.” (“Records of Great Worth, “ Ensign, Sept. 1980, p. 4).<br />
Naneho ohatra tamintsika <strong>ny</strong> Mpamonjy tamin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fahatsapana fangorahana<br />
ireo izay sembana. Rehefa nitsidika <strong>ny</strong> Nefita Izy taorian’ <strong>ny</strong> nitsangana<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong><br />
maty dia nilaza hoe:<br />
vii
viii<br />
Moa va ianareo manana ireo izay marary eo anivonareo? Ento at˜ ireo. Moa va ianareo<br />
manana izay malemy, na jamba, na mandringa, na kilemaina, na boka, na izay maina, na<br />
izay marenina, na izay ory na manao ahoana na manao ahoana iza<strong>ny</strong>? Ento at˜ izy dia<br />
hositraniko, fa manana fangorahana anareo Aho; <strong>ny</strong> kiboko dia feno famindram-po.<br />
(3 Nefia 17:7)<br />
Amin’ <strong>ny</strong> maha-mpampianatra anao ao an-dakilasin’ <strong>ny</strong> Fiangonana, dia eo amin’ <strong>ny</strong> toerana<br />
tsara fampisehoana fangorahana ianao. Na dia tsy voahofana hanome torohevitry <strong>ny</strong><br />
manampahaizana aza ianao, amin’ <strong>ny</strong> maha-mpampianatra, dia afaka mampiseho firaikana<br />
sy fifankahazoana amin’ ireo olona sembana tsirairay avy ianao. Azonao ampandraisina<br />
anjara araka izay azo atao <strong>ny</strong> mpianatra tsirairay mandritra <strong>ny</strong> fampianarana.<br />
Ireo mpianatra izay sembana dia mety hanana fahasahiranana eo amin’ <strong>ny</strong> fomba fianarana,<br />
fahalemena ara-tsaina, olana eo amin’ <strong>ny</strong> fomba fite<strong>ny</strong>, tsy fahitana na tsy fahenoana,<br />
olana eo amin’ <strong>ny</strong> fomba fitondrantena sy ara-tsosialy, aretina ara-tsaina, olana eo<br />
amin’ <strong>ny</strong> fomba fihetsehana na tsy fihetsehana, na fahasimban’ <strong>ny</strong> fahasalamana izay<br />
maharitra ela. Mety ho sarotra sy tsy mahazatra <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fomba fite<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fomba<br />
fihetsika. Na dia eo aza <strong>ny</strong> zava-mitranga toy iza<strong>ny</strong> eo amin’ <strong>ny</strong> olona iray, <strong>ny</strong> mpianatra<br />
tsirairay dia mila tiavina sy raisina hianatra <strong>ny</strong> filazantsara ary handray anjara tanteraka,<br />
ka hanompo <strong>ny</strong> hafa.<br />
Ampiasao ireto soso-kevitra manaraka ireto rehefa mampianatra sembana ianao:<br />
• Aza jerena <strong>ny</strong> fahasembanana ary miezaha hahafantatra ilay olona. Mijoroa amin’<br />
<strong>ny</strong> maha-izy anao, sariaka sy tsara fanahy.<br />
• Fantaro <strong>ny</strong> lafi<strong>ny</strong> mampatanjaka ilay olona sy <strong>ny</strong> mahaosa azy.<br />
• Ampianaro <strong>ny</strong> mpianatra <strong>ny</strong> andraikitr’ izy ireo hanaja <strong>ny</strong> mpianatra hafa. Ny fanampiana<br />
olona sembana dia zavatra iainan’ <strong>ny</strong> kristiana, izay fianarana ho an’ <strong>ny</strong> mpianatra<br />
rehetra.<br />
• Tadiavo izay fomba tena tsara hampianarana <strong>ny</strong> mpianatra amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> firesahana<br />
amin’ <strong>ny</strong> ray aman-dre<strong>ny</strong>, olona hafa ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana, ary raha azo atao<br />
dia amin’ ilay mpianatra mihitsy.<br />
• Alohan’ <strong>ny</strong> hangatahana ireo mpianatra sembana hamaky te<strong>ny</strong>, hivavaka, na handray<br />
anjara, dia anontanio azy ireo izay fihetseham-po<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fandraisana anjara ao<br />
an-dakilasy. Asongadino <strong>ny</strong> fahaizana sy <strong>ny</strong> talentan’ <strong>ny</strong> olona tsirairay, ary tadiavo<br />
izay fomba ahafahan’ <strong>ny</strong> tsirairay mandray anjara malalaka sy amim-pahombiazana.<br />
• Ampifanaraho amin’ izay ilain’ ireo mpianatra sembana <strong>ny</strong> fitaovana ampiasaina<br />
amin’ <strong>ny</strong> lesona sy <strong>ny</strong> zavatra manodidina.
Fiaina amin’ <strong>ny</strong> maha-Zanakavavin’<br />
Andriamanitra
Lesona<br />
1<br />
2<br />
Andriamanitra Ray<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay dia hampitombo <strong>ny</strong> fahalala<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Rai<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> an-danitra<br />
FANOMANANA 1. Sary1, Ny Fahitana Voaloha<strong>ny</strong> (62470654), hita a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> boky fampianarana.<br />
2. Isafidianana: Manomàna peta-drindrina misy ireo toko sy andini<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> soratra<br />
masina sy ireo toetra voalaza ao amin’ <strong>ny</strong> ampaha<strong>ny</strong> faharoa ao amin’ <strong>ny</strong> lesona.<br />
3. Manendre olona iray hihira irery na hitarika <strong>ny</strong> hafa hihira <strong>ny</strong> “Combien Tu es Grand”<br />
(Cantiques, no 176) na “O Mon Pere” (Cantiques, no 185).<br />
4. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
Hazavao fa ity tantara manaraka ity dia manazava <strong>ny</strong> olana ananan’ <strong>ny</strong> olona maro<br />
mikasika <strong>ny</strong> tena toetran’ Andriamanitra Ray.<br />
Tantara Nisy zavatra vitsivitsy izay tsy niova mihitsy teo amin’ <strong>ny</strong> fiainana miovaova hatra<strong>ny</strong><br />
nananan’ i Ev, zazalahy izay notaizana tao Georgia tamin’ <strong>ny</strong> taona 1950 ta<strong>ny</strong> ho a<strong>ny</strong>. Na<br />
iza<strong>ny</strong> aza anefa, <strong>ny</strong> toe-javatra iray izay azo<strong>ny</strong> antoka isan-kerinandro dia <strong>ny</strong> fanangonan’<br />
<strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong> hatra<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> misy olona maro ary <strong>ny</strong> fitondra<strong>ny</strong> azy ireo a<strong>ny</strong><br />
am-piangonana. Mpitandrina <strong>ny</strong> rain’ i Ev.<br />
Raha vao efatra ambin’ <strong>ny</strong> folo taona teo ho eo i Ev dia nanomboka nanonta<strong>ny</strong> momba<br />
ireo fampianarana sasa<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> fiangona<strong>ny</strong>. Ny nampisafotofoto azy indrindra dia<br />
<strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> famaritan’ <strong>ny</strong> fiangona<strong>ny</strong> an’ Andriamanitra. Sarotra tami<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> naka sary<br />
an-tsaina an’ Andriamanitra tsy manana vatana, ratsam-batana, na filana, izay mety ho<br />
e<strong>ny</strong> rehetra e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fotoana iray ary tsy tena fantatra hoe aiza na aiza. Nahalala<br />
bebe kokoa an’ i Jesoa izy satria efa nahita <strong>ny</strong> sari<strong>ny</strong> ary efa namaky tantara ao amin’<br />
<strong>ny</strong> Baiboly momba <strong>ny</strong> asa fanompoa<strong>ny</strong> tet˜ an-ta<strong>ny</strong>.<br />
Nanjary nihasarotra tamin’ i Ev <strong>ny</strong> fandehanana ta<strong>ny</strong> am-piangonana, na dia tia<strong>ny</strong> aza<br />
<strong>ny</strong> nihira tao amin’ <strong>ny</strong> antokom-pihira. Fa <strong>ny</strong> tena zava-dehibe, dia nanjary nihasarotra<br />
tami<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> nivavaka tamin’ ity Andriamanitra feno misitery ity. Tamin’ <strong>ny</strong> fara<strong>ny</strong> dia<br />
tsapa<strong>ny</strong> fa nihanalavitra <strong>ny</strong> fanabeazana ara-panahy azo<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>.<br />
Taona vitsivitsy tat˜ aoriana, dia nifanena tamin’ <strong>ny</strong> misiônera Olomasin’ <strong>ny</strong> Andro<br />
Fara<strong>ny</strong> roa izy ta<strong>ny</strong> am-piasana<strong>ny</strong>. Nipololotra tao am-po<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fahatsiarovana <strong>ny</strong><br />
fiainana ara-pinoana nanana<strong>ny</strong> teo aloha, ary dia nangataka ireo misiônera ho a<strong>ny</strong><br />
an-trano<strong>ny</strong> izy hampianatra azy. Rehefa nanolotra <strong>ny</strong> tantaran’ i Joseph Smith <strong>ny</strong><br />
misiônera, dia tsy nahataitra an’ i Ev <strong>ny</strong> nahafantatra <strong>ny</strong> fisafotofotoana nananan’<br />
i Joseph momba izay fiangonana hirotsaha<strong>ny</strong> ho mpikambana, satria tsaroa<strong>ny</strong> <strong>ny</strong><br />
fihetseham-po<strong>ny</strong> fo<strong>ny</strong> izy zatovolahy.<br />
Sary Asehoy <strong>ny</strong> sarin’ <strong>ny</strong> Fahitana Voaloha<strong>ny</strong><br />
Naverin’ ireo misiônera notantaraina <strong>ny</strong> tantaran’ <strong>ny</strong> fahitana voalohan’ i Joseph Smith,<br />
ary nolazai<strong>ny</strong> tamin’ i Ev <strong>ny</strong> nisehoan’ <strong>ny</strong> Ray sy <strong>ny</strong> Zanaka tamin’ <strong>ny</strong> maha-olon-droa<br />
miavaka feno voninahitra Azy ireo. Nahatsapa <strong>ny</strong> fahamarinan’ ilay fahitana i Ev, ary<br />
feno hafanana mahafinaritra <strong>ny</strong> fo<strong>ny</strong>.<br />
Dia natao batisa izy. Tamin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fahafantarana fa Andriamanitra no Rai<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong><br />
an- danitra, ary izy dia tena zanaka ara-panahin’ Andriamanitra, dia nanjary afaka nahita<br />
tanjona lehibe teo amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> i Ev.
Afaka mampitombo <strong>ny</strong> fahalalantsika an’ Andriamanitra Ray isika<br />
Fanadihadiana • Nahoana no sarotra tamin’ i Ev <strong>ny</strong> nivavaka tamin’ <strong>ny</strong> Rai<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> an-danitra?<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
sy soratra masina<br />
Solaitrabe sy te<strong>ny</strong><br />
nindramina<br />
Solaitrabe na<br />
fanolorana<br />
peta-drindrina<br />
• Inona no nosintonin’ i Ev avy amin’ <strong>ny</strong> tantaran’ <strong>ny</strong> fahitana voalohan’ i Joseph Smith?<br />
• Nahoana no nanohina <strong>ny</strong> fo<strong>ny</strong> tanteraka io tantara io?<br />
• Inona no nianarantsika momba <strong>ny</strong> tena toetran’ Andriamanitra?<br />
Jereo tsara raha takatry <strong>ny</strong> zatovovavy fa amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> tenivavolombelon’ <strong>ny</strong><br />
mpamina<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> soratra masina ary <strong>ny</strong> fanambarana manokana no ahafantarantsika<br />
<strong>ny</strong> toetran’ Andriamanitra.<br />
Hazavao fa nampianatra i Joseph Smith fa “<strong>ny</strong> fitsipika voalohan’ <strong>ny</strong> Filazantsara dia <strong>ny</strong><br />
fahafantarana tanteraka <strong>ny</strong> tena Toetran’ Andriamanitra” (Teachings of the Prophet Joseph<br />
Smith, nofantenan’ i Joseph Fielding Smith [Salt Lake City: Deseret Book Co., 1938], p. 345).<br />
Lazao <strong>ny</strong> zatovovavy fa notantarain’ i Joseph Smith <strong>ny</strong> zava-niaina<strong>ny</strong> niaraka tamin’<br />
<strong>ny</strong> Ray sy <strong>ny</strong> Zanaka. Asaovy mamaky mafy <strong>ny</strong> Tantaran’ i Joseph Smith 1:17 ary <strong>ny</strong><br />
Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 76:19–24 <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> anaran’ Andriamanitra Ray dia i Elohima, ary Izy no rain’ <strong>ny</strong> fanahin’<br />
<strong>ny</strong> olombelona rehetra. Izy iha<strong>ny</strong> koa no rain’ i Jesoa Kristy ara-nofo.<br />
Vakio ity fanambarana manaraka avy amin’ <strong>ny</strong> Fiadidiana Voaloha<strong>ny</strong> ity: “Andriamanitra<br />
Ray Mandrakizay izay lazaintsika amin’ <strong>ny</strong> anarana voasandratra hoe ‘Elohima,’no tena<br />
Rain’ <strong>ny</strong> Tompo sy Mpamonjy antsika Jesoa Kristy, sy <strong>ny</strong> an’ <strong>ny</strong> fanahin’ <strong>ny</strong> olombelona<br />
rehetra. (Ny Ray sy <strong>ny</strong> Zanaka: Fampisehoana Fotopampianarana nataon’ <strong>ny</strong> Fiadidiana<br />
Voaloha<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> Roambinifololahy, “Improvement Era, Aog. 1916, p. 934).<br />
Hazavao fa Andriamanitra Ray dia niseho sy niresaka tamin’ <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong> tet˜ an-ta<strong>ny</strong><br />
tamin’ <strong>ny</strong> toe-javatra mahalam-piseho. Raha nanao iza<strong>ny</strong> Izy dia mba ho fijoroana ho<br />
vavolombelona <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fahefana masin’ i Jesoa Kristy Zana<strong>ny</strong> fotsi<strong>ny</strong> iha<strong>ny</strong>.<br />
Oviana no nijoro ho vavolombelona ho an’ <strong>ny</strong> Zana<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Ray? (Tamin’ <strong>ny</strong> fahitana<br />
voalohan’ i Joseph Smith, tamin’ <strong>ny</strong> nanaovana batisa an’ i Kristy, tamin’ i Kristy niova<br />
endrika teo anoloan’ <strong>ny</strong> Apôstôli<strong>ny</strong>, tamin’ i Kristy niseho tamin’ ireo Nefita taorian’ <strong>ny</strong><br />
nitsangana<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> maty.)<br />
Hazavao fa nilaza i Joseph Smith fa toko<strong>ny</strong> hahalala <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> toetran’ Andriamanitra<br />
Ray izay lazaina manaraka isika. Rehefa mamaky ireo hevitra enina ianao, dia soraty e<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe ireto te<strong>ny</strong> ireto: 1. Mandrakizay, 2. Be famindram-po, 3. Tsy miova, 4.<br />
Marina, 5. Tsy mizaha tavan’ olona, 6. Be fitiavana.<br />
“Voaloha<strong>ny</strong>, dia Izy no Andriamanitra talohan’ <strong>ny</strong> namoronana <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong>, ary dia mbola<br />
io Andriamanitra io iha<strong>ny</strong> taorian’ <strong>ny</strong> namoronana iza<strong>ny</strong><br />
“Faharoa, dia be famindram-po sy be fahasoavana Izy, tsy mora tezitra, feno hatsarana,<br />
ary toy iza<strong>ny</strong> Izy hatramin’ izay, ary mbola ho toy iza<strong>ny</strong> mandrakizay.<br />
“Fahatelo, dia tsy miova Izy, na dia misy fiovaovana aza eo Ami<strong>ny</strong>; fa Izy ilay tsy miova<br />
hatramin’ izay ka ho mandrakizay, ilay tsy miova omaly sy anio ary ho mandrakizay; ary<br />
<strong>ny</strong> lala<strong>ny</strong> dia faribolana mandrakizay tsy miova.<br />
“Fahefatra, dia Andriamanitry <strong>ny</strong> fahamarinana Izy ary tsy mandainga.<br />
“Fahadimy, dia tsy mizaha tavan’ olona Izy; fa ireo izay matahotra an’ Andriamanitra<br />
sy miasa amim-pahamarinana ao amin’ <strong>ny</strong> firenena rehetra dia hankasitraha<strong>ny</strong>.<br />
“Fahenina, dia fitiavana Izy” (Lectures on faith, nangonin’ i N. B. Lundwall [Salt Lake City:<br />
N. B. Lundwall, n.d.], p. 35).<br />
Soraty eo amin’ <strong>ny</strong> lafi<strong>ny</strong> iray amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe ireto toko sy andini<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> soratra<br />
masina manaraka ireto, ary <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> amin’ ireo toetran’ Andriamanitra eo andani<strong>ny</strong>. (Na<br />
asehoy <strong>ny</strong> peta-drindrina izay efa nomaninao.) Asaovy tadiavin’ <strong>ny</strong> zatovovavy ilay soratra<br />
masina ka hovaki<strong>ny</strong> mafy iza<strong>ny</strong>. Asaovy manoritra tsipika izy ireo hampifandray <strong>ny</strong> toetra<br />
marina izay mifanaraka amin’ ilay toko sy andini<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masina.<br />
3
4<br />
Zanaka sady Mpandova <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra Isika<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Hazavao fa <strong>ny</strong> mpaminanintsika amin’ <strong>ny</strong> andro fara<strong>ny</strong> dia nampianatra fa zanaka<br />
ara-panahin’ <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra ara-bakite<strong>ny</strong> isika.<br />
Asaovy vakina izao te<strong>ny</strong> nindramina manaraka izao:<br />
“Isika izay mety maty dia tena zanaka fanahin’ Andriamanitra ara-bakite<strong>ny</strong> tokoa. Raha<br />
nahafantatra, nino, ary nanaiky ity fahamarinana ity sy niaina iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> olona, dia ho<br />
niova endrika sy voavotra ity fiarahamonintsika marary sy efa ho faty ity, ary hanana<br />
fiadanana <strong>ny</strong> olona ankehitri<strong>ny</strong>, ary fifaliana mandrakizay amin’ <strong>ny</strong> hoavy” (Marion G.<br />
Romney, tao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Apr. 1973, p. 133; na Ensign, Jolay 1973, p. 11).<br />
Fanadihadiana Entano <strong>ny</strong> zatovovavy hieritreritra fomba manokana izay hitondra voka<strong>ny</strong> eo amin’<br />
<strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fahalala<strong>ny</strong> fa zanak’ Andriamanitra izy ireo. Azonao atao, raha tianao,<br />
<strong>ny</strong> manome ireto fanontaniana manaraka izao ireto:<br />
Nahoana <strong>ny</strong> fahalalana fa zanak’ Andriamanitra ianao no misy ako<strong>ny</strong> eo amin’<br />
<strong>ny</strong> fitondranao <strong>ny</strong> tenanao?<br />
Nahoana io fahalalana io no mitondra ako<strong>ny</strong> eo amin’ <strong>ny</strong> fomba fitondranao <strong>ny</strong> olona<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> fianakavianao sy <strong>ny</strong> namanao?<br />
Ahoana no mety ho fiainanao raha tsy nahalala ianao fa manana Ray a<strong>ny</strong> an-danitra<br />
izay azonao ivavahana?<br />
Ny fahalalana fa Andriamanitra no Raintsika dia mitondra fiadanana sy hafaliana ho<br />
antsika ary manampy antsika hahafantatra <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> olona tsirairay<br />
eto an-ta<strong>ny</strong>.<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Jaona 3:16 Izy no rain’ <strong>ny</strong> fanahintsika.<br />
Fotopampianarana sy Tia antsika Izy.<br />
Fanekempihavanana<br />
130:22<br />
Hebreo 12:9 Manana vatana nofo sy taolana Izy.<br />
Fotopampianarana sy Tsy miova Izy.<br />
Fanekempihavanana<br />
109:77<br />
Môrmôna 9:9 Mitoetra a<strong>ny</strong> an-danitra Izy.<br />
Asaovy mamaky <strong>ny</strong> Romana 8:16–17 <strong>ny</strong> zatovovavy iray.<br />
Hazavao fa ireo andini<strong>ny</strong> ireo dia mampianatra fa zanak’ Andriamanitra isika ary mpandova<br />
Azy. Afaka mandova <strong>ny</strong> fiainana mandrakizay isika, izay karazam-piainana iainan’<br />
Andriamanitra. Hamela antsika hizara <strong>ny</strong> fahalalana sy voninahitra mitovy amin’ izay<br />
anana<strong>ny</strong> Andriamanitra. Nanome fepetra izay tsy maintsy tratrarintsika anefa<br />
Andriamanitra, raha te handova <strong>ny</strong> fiainana mandrakizay isika.<br />
• Aiza no ahafahantsika mahita ireo fepetra izay tsy maintsy tratrantsika ireo? (Ao amin’<br />
<strong>ny</strong> soratra masina, fampianaran’ <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong> amin’ izao andro izao, fampianaran’ <strong>ny</strong><br />
ray aman-drenintsika, fivoriantsika a<strong>ny</strong> am-piangonana.)<br />
Hazavao fa ireo fepetra ireo dia <strong>ny</strong> didy izay nomen’ Andriamanitra antsika. Ireo didy<br />
ireo dia manoro antsika <strong>ny</strong> lalana mba hahasambatra araka izay azo atao amin’ izao<br />
fiainana izao, ary mba handovana <strong>ny</strong> fiainana mandrakizay amin’ <strong>ny</strong> fiainana hoavy.<br />
Ampio <strong>ny</strong> zatovovavy hahafantatra fa tsy misy zavatra lehibe kokoa na tsara kokoa<br />
noho <strong>ny</strong> karazam-piainana izay iainan’ Andriamanitra. Tsy azontsika an-tsaina akory<br />
<strong>ny</strong> hafaliana entin’ iza<strong>ny</strong> fiainana iza<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> hatsara<strong>ny</strong>. Ny fitandremana <strong>ny</strong> didy no<br />
tambin’ <strong>ny</strong> ezaka rehetra izay takian’ iza<strong>ny</strong>, satria amin’ <strong>ny</strong> fanaovana iza<strong>ny</strong> iha<strong>ny</strong><br />
no hahatonga antsika ho tahaka <strong>ny</strong> Raintsika ary handova <strong>ny</strong> fiainana mandrakizay.
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Afaka mianatra momba <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra isika amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fianarana<br />
momba an’ i Jesoa Kristy<br />
Asaovy mamaky <strong>ny</strong> Jaona 14:7 <strong>ny</strong> zatovovavy iray<br />
Hazavao fa vitsy amin’ ireo te<strong>ny</strong> sy asan’ <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra no ananantsika<br />
ka voarakitra ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masina. Ny fomba iray tena tsara izay ahafahantsika<br />
mianatra momba <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra dia amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fianarana momba<br />
<strong>ny</strong> Zana<strong>ny</strong> Jesoa Kristy.<br />
Mba hanampiana <strong>ny</strong> zatovovavy hahafantatra <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> ahafahantsika mianatra momba<br />
<strong>ny</strong> Ray amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fianarana <strong>ny</strong> momba an’ i Jesoa Kristy, dia atolory ireto torohevitra<br />
manaraka ireto:<br />
1. Ny Ray a<strong>ny</strong> an-danitra sy i Jesoa Kristy dia iray.<br />
• Amin’ <strong>ny</strong> fomba ahoana no maha-iray an’ Andriamanitra sy i Jesoa Kristy?<br />
Ataovy azo antoka <strong>ny</strong> fahafantaran’ <strong>ny</strong> zatovovavy fa <strong>ny</strong> Ray sy <strong>ny</strong> Zanaka dia iray<br />
fieritreretana, iray tarigetra, ary iray tanjona. Olona miavaka izy ireo, ary satria tena<br />
mitovy eritreritra sy atao izy ireo, ilay iray hafa dia afaka mite<strong>ny</strong> eo amin’ <strong>ny</strong> toeran’<br />
<strong>ny</strong> iray. Afaka mianatra momba <strong>ny</strong> zavatra nolazaina sy nataon’ i Kristy isika, ary<br />
afaka mahafantatra fa <strong>ny</strong> Ray dia nilaza sy nanao ireo zavatra ireo iha<strong>ny</strong> koa. (Jereo<br />
Jaona 17:20-23)<br />
Indraindray <strong>ny</strong> zatovovavy dia manonta<strong>ny</strong> tena hoe oviana no i Jesoa Kristy no mite<strong>ny</strong><br />
ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masina, ary oviana no <strong>ny</strong> Ray no mite<strong>ny</strong>. Ny te<strong>ny</strong> nindramina<br />
manaraka dia hanampy hamaliana iza<strong>ny</strong> fanontaniana iza<strong>ny</strong>.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina “Ny ankamaroan’ <strong>ny</strong> soratra masina izay miresaka momba an’ Andriamanitra na <strong>ny</strong><br />
Tompo dia tsy misahirana akory manavaka <strong>ny</strong> Ray sy <strong>ny</strong> Zanaka, tsotra fotsi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong><br />
anto<strong>ny</strong>, satria tsy misy fahasamihafana na iza na iza no Andriamanitra voakasika. Iray<br />
iha<strong>ny</strong> izy ireo. Ny te<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> asan’ <strong>ny</strong> iray amin’ izy ireo dia ho te<strong>ny</strong> sy asan’ ilay iray<br />
hafa iha<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fisehoan-javatra iray.<br />
“Fanampin’ iza<strong>ny</strong>, raha misy fanambarana avy amin’ <strong>ny</strong> na amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> herin’<br />
<strong>ny</strong> Fanahy Masina, dia matetika iza<strong>ny</strong> no tenin’ <strong>ny</strong> Zanaka, e<strong>ny</strong> fa na dia izay lazain’ <strong>ny</strong><br />
Zanaka aza dia lazain’ <strong>ny</strong> Ray iha<strong>ny</strong> koa, ary noho iza<strong>ny</strong>, ireo te<strong>ny</strong> ireo dia azo atao hoe<br />
an’ <strong>ny</strong> Ray iha<strong>ny</strong> koa.” (Bruce R. McConkie, “Our Relationship with the Lord,” tao<br />
amin’ <strong>ny</strong> Brigham Young University 1981-82 Fireside and Devotional Speeches [Provo:<br />
BrighamYoung University Press, 1982], p. 101).<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Lesona 1<br />
2. Mitovy <strong>ny</strong> fitiavan’ <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra sy i Jesoa antsika.<br />
Mampiseho antsika fitiavana mandrakizay i Jesoa amin’ izay zavatra rehetra atao<strong>ny</strong>.<br />
Mitovy amin’ iza<strong>ny</strong> koa <strong>ny</strong> fitiavan’ <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra antsika. Rehefa mamaky<br />
momba ireo asam-pitiavana lehibe izay nasehon’ i Jesoa tamin’ <strong>ny</strong> Jiosy sy <strong>ny</strong> Nefita<br />
isika dia afaka mahafantatra fa tia antsika tahaka iza<strong>ny</strong> fitiavana tonga lafatra iza<strong>ny</strong><br />
koa <strong>ny</strong> Ray. I Kristy dia nampianatra <strong>ny</strong> fitiavana lehibe izay ananan’ <strong>ny</strong> Ray amintsika.<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> iray amin’ ireo zatovovavy <strong>ny</strong> Matio 7:7-11. Hazavao fa tia antsika<br />
loatra <strong>ny</strong> Ray, ary tsy hanao zavatra izay tsy hahasoa antsika velively Izy.<br />
3. Nanatanteraka <strong>ny</strong> drafitry <strong>ny</strong> famonjen’ <strong>ny</strong> Ray i Jesoa Kristy.<br />
Ny drafitry <strong>ny</strong> famonjena dia drafitry <strong>ny</strong> Ray. Natolo<strong>ny</strong> antsika iza<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
fisiana talohan’ <strong>ny</strong> nahaterahana, ary nifidy <strong>ny</strong> Zana<strong>ny</strong> Jesoa Kristy Izy mba hanatanteraka<br />
iza<strong>ny</strong>. Tonga tet˜ an-ta<strong>ny</strong> i Kristy ary nampianatra antsika <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> drafitry<br />
<strong>ny</strong> fibebahana sy <strong>ny</strong> fankatoavana <strong>ny</strong> didin’ Andriamanitra. Rehefa iza<strong>ny</strong>, dia nijaly<br />
noho <strong>ny</strong> fahotantsika Izy ary nitsangana tamin’ <strong>ny</strong> maty mba hahafahantsika miverina<br />
a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> Ray raha mibebaka isika. Afaka mahafantatra isika fa hendry sy be fitiavana<br />
<strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra rehefa fantatsika <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> drafitry <strong>ny</strong> famonjena<br />
lehibe izay notanterahin’ i Jesoa Kristy.<br />
4. I Jesoa Kristy no Zanaka Lahitokan’ <strong>ny</strong> Ray ara-nofo. Mitovy sy manao tahaka izay<br />
ataon’ <strong>ny</strong> Ray Izy. Jereo Jaona 1:14; Hebreo 1:1-3.<br />
5. Mivavaka amin’ <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra amin’ <strong>ny</strong> anaran’ i Jesoa Kristy isika.<br />
Jereo 3 Nefia 18: 19–21; 2 Nefia 32:9.<br />
5
6<br />
6. Nasehon’ i Jesoa Kristy antsika tamin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> ohatra <strong>ny</strong> lalana miverina a<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> Ray. Jereo Jaona 14:6; 2 Nefia 31: 16–18.<br />
Famaranana<br />
Hazavao fa amin’ <strong>ny</strong> maha-zanakavavin’ Andriamanitra azy, <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay dia<br />
manana andraikitra mba hampitombo <strong>ny</strong> fahalala<strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> toetran’ Andriamanitra.<br />
Rehefa mianatra bebe kokoa momba <strong>ny</strong> Rai<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> an-danitra izy dia haniry <strong>ny</strong> hankatò<br />
<strong>ny</strong> didi<strong>ny</strong> ary hahatratra <strong>ny</strong> fahaiza<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> maha-zanakavavi<strong>ny</strong> azy.<br />
Hira Asaovy hiraina olon-tokana na asaovy hirain’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> “Combien Tu Es Grand”<br />
na “Ô Mon Père.”<br />
Fampiharana <strong>ny</strong> lesona<br />
1. Asaovy tadidian’ <strong>ny</strong> zatovovavy mandritra <strong>ny</strong> herinandro manaraka fa izy ireo dia<br />
zanak’ Andriamanitra, ary <strong>ny</strong> olona hafa dia anadahy sy rahavavi<strong>ny</strong>. Asaovy raketi<strong>ny</strong><br />
ao amin’ <strong>ny</strong> diari<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fomba nanovan’ iza<strong>ny</strong> fahalalana iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fomba fitondrantena<strong>ny</strong><br />
sy <strong>ny</strong> fitondra<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> hafa.<br />
2. Asaovy ataon’ <strong>ny</strong> zatovovavy tsianjery <strong>ny</strong> Jaona 17:3
Manao izay ahafantarana<br />
<strong>ny</strong> Mpamonjy<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay dia hiezaka <strong>ny</strong> haka an’ i Jesoa Kristy ho nama<strong>ny</strong>.<br />
FANOMANANA 1. Sary 2, Jesoa eo am-baravarana (62170654), hita a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> boky<br />
fampianarana.<br />
2. Asehoy amin’ <strong>ny</strong> mpianatra <strong>ny</strong> sary.<br />
3. Asaovy mamboraka <strong>ny</strong> fihetseham-po<strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> Mpamonjy sy <strong>ny</strong> fifandraisa<strong>ny</strong><br />
Ami<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy iray.<br />
4. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
Tantara Lazao izao tantara manaraka izao:<br />
Maty <strong>ny</strong> lehilahy iray ary nitsangana tamin’ <strong>ny</strong> maty, ary miandry ao amin’ <strong>ny</strong> efitrano iray<br />
mba hanao tafa sy dinika. Nisy lehilahy iray hafa teo aloha<strong>ny</strong>. Nisokatra <strong>ny</strong> varavarana,<br />
niditra ilay lehilahy, ary rehefa iza<strong>ny</strong> dia nikatona ilay varavarana. Afaka nandre <strong>ny</strong> fifampiresahana<br />
tao ambadiky <strong>ny</strong> varavarana ilay lehilahy tao ivela<strong>ny</strong>. Nanomboka <strong>ny</strong> tafa sy<br />
dinika: “tiako holazainao amiko izay fantatrao momba an’ i Jesoa Kristy.”<br />
“E<strong>ny</strong>, naterak’ i Maria tao Betlehema Izy; niaina nandritra <strong>ny</strong> telo amby telopolo taona<br />
Izy ary nanda<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> telo taona fara<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> fananganana <strong>ny</strong> fiangona<strong>ny</strong>, <strong>ny</strong> fifidianana<br />
<strong>ny</strong> Apôstôli<strong>ny</strong> ary <strong>ny</strong> fanomezana <strong>ny</strong> filazantsara hitarika <strong>ny</strong> fiainantsika.”<br />
Nanajanona azy ilay mpanonta<strong>ny</strong> ary nilaza hoe: “E<strong>ny</strong> e!, e<strong>ny</strong> e!, marina avokoa iza<strong>ny</strong>,<br />
fa tiako holazainao amiko izay fantatrao momba an’ i Jesoa Kristy.”<br />
“E<strong>ny</strong>, nijaly sy maty Izy mba hahazoantsika <strong>ny</strong> fiainana mandrakizay. Telo andro tat˜<br />
aoriana dia nitsangana tamin’ <strong>ny</strong> maty Izy mba hahafahantsika miverina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
Ray a<strong>ny</strong> an- danitra.”<br />
“E<strong>ny</strong> e! e<strong>ny</strong> e!, marina avokoa iza<strong>ny</strong>, fa tiako holazainao amiko izay fantatrao momba<br />
an’ i Jesoa Kristy”. Gagagaga iha<strong>ny</strong> ilay lehilahy, ary nanomboka indray izy hoe: “E<strong>ny</strong>,<br />
namerina indray <strong>ny</strong> filazantsara tamin’ <strong>ny</strong> fahafenoa<strong>ny</strong> tet˜ ambonin’ <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> Izy tamin’<br />
<strong>ny</strong> alalan’ i Joseph Smith, nanangana indray <strong>ny</strong> fiangona<strong>ny</strong>, nanome tempoly ho antsika<br />
mba hahafahantsika miasa hamonjena ireo havantsika efa maty. Nanome antsika ôrdônansy<br />
manokana Izy mba ho famonjena sy ho fanandratana faratampo<strong>ny</strong> antsika.”<br />
Nanajanona azy indray ilay mpanonta<strong>ny</strong> ary nilaza hoe: “Marina avokoa izay nolazainao<br />
tamiko”. Ary dia nasaina nivoaka <strong>ny</strong> efitrano ilay lehilahy. Rehefa lasa izy dia nisokatra<br />
<strong>ny</strong> varavarana ary niditra ilay lehilahy faharoa. Raha nanatona ilay mpanonta<strong>ny</strong> izy dia<br />
niankohaka teo Ami<strong>ny</strong> sady nilaza hoe: “Ry Tompoko, ry Andriamanitro.”<br />
Afaka mianatra <strong>ny</strong> hahafantatra an’ i Jesoa Kristy isika tsirairay<br />
Fanadihadiana Asaovy mandinika <strong>ny</strong> momba Azy <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay, ary Asaovy mamaly izao<br />
fanontaniana manaraka izao a<strong>ny</strong> an-tsai<strong>ny</strong>. Omeo iray minitra fahanginana <strong>ny</strong> kilasy<br />
mba handiniha<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> valin-teni<strong>ny</strong>.<br />
• Ampy ve <strong>ny</strong> fahalalanao momba <strong>ny</strong> Mpamonjy amin’ izao fotoana izao, ka ho fantatrao<br />
Izy raha mifanena ami<strong>ny</strong> ianao?<br />
Lesona<br />
2<br />
7
Avelao <strong>ny</strong> kilasy hanadihady <strong>ny</strong> fihetseham-po<strong>ny</strong>. Ataovy azo antoka tsara <strong>ny</strong> fahafantaran’<br />
izy ireo fa tsy ilaina <strong>ny</strong> mahita <strong>ny</strong> Mpamonjy mba hahafahana mahalala Azy. Na dia<br />
nampanantena aza Izy fa hiseho amin’ ireo marina amin’ <strong>ny</strong> fomba sy fotoana izay tia<strong>ny</strong><br />
(jereo Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 93:1), dia nilaza tamin’ i Tomasy iha<strong>ny</strong><br />
koa Izy hoe: “Sambatra izay tsy nahita, nefa nino” (Jaona 20:29).<br />
Famakafakana sary Asehoy <strong>ny</strong> sarin’ i Jesoa eo am-baravarana.<br />
• Inona no zavatra hafahafa momba ity sary ity? (Tsy misy fanintonam-baravarana<br />
avy ao ivelan’ ilay varavarana.)<br />
• Raha hiditra i Kristy dia inona no tsy maintsy mitranga? (Tsy maintsy mamoha<br />
<strong>ny</strong> varavarana isika tsirairay.)<br />
Soratra masina Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> 3 Nefia 9:14. Asaovy mitady io soratra masina<br />
io <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay. Vakio sy hadihadio miaraka amin’ <strong>ny</strong> kilasy iza<strong>ny</strong>.<br />
Ampio <strong>ny</strong> kilasy hahita fa i Kristy mihitsy no nanasa antsika tsirairay mba hanatona<br />
Azy. Nefa kosa tsy maintsy mandray fanapahan-kevitra hanaovana iza<strong>ny</strong> isika.<br />
Tantara Vakio <strong>ny</strong> zava-niseho tamin’ <strong>ny</strong> Loholona Melvin J. Ballard izay nahita<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> hafaliana<br />
mety ho azon’ ireo izay manatona marina an’ i Kristy.<br />
Tadidiko <strong>ny</strong> zava-niseho tamiko roa taona lasa izay, nijoro ho vavolombelona tamin’ <strong>ny</strong><br />
fanahiko <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fahamarinan’ <strong>ny</strong> nahafatesa<strong>ny</strong>, <strong>ny</strong> nanomboana Azy, ary <strong>ny</strong> nitsangana<strong>ny</strong><br />
tamin’ <strong>ny</strong> maty izay tsy hohadinoiko velively. Hijoroako ho vavolombelona aminareo<br />
iza<strong>ny</strong> anio alina, aminareo ry zatovolahy sy zatovovavy; tsy amin’ <strong>ny</strong> fanahy te<br />
hoderaina fa kosa amin’ <strong>ny</strong> fo feno fankasitrahana sy fisaorana feno ao amin’ <strong>ny</strong> fanahiko.<br />
Fantatro fa velona Izy, ary fantatro fa avy Ami<strong>ny</strong> no tsy maintsy ahazoan’ <strong>ny</strong> olona <strong>ny</strong><br />
famonje<strong>ny</strong>, ary tsy afaka hodiantsika tsy hita ity fanati-pitahiana izay nome<strong>ny</strong> antsika ity<br />
ho fitomboantsika ara-panahy mba hanomana antsika hanatona Azy sy hohamarinina.<br />
“Ta<strong>ny</strong> Fort Peck Reservation izay nanaovako asa fitoriana …, indray hariva, tao anatin’<br />
<strong>ny</strong> nofy alina, dia tao amin’ iza<strong>ny</strong> trano masina lehibe iza<strong>ny</strong> aho, dia <strong>ny</strong> tempoly.<br />
Taorian’ <strong>ny</strong> fotoam-pivavahana sy firavoravoana, dia nolazaina aho fa hanana tombontsoa<br />
hiditra amin’ <strong>ny</strong> iray amin’ ireo efitra mba hahita Olona iray feno voninahitra, ary<br />
raha niditra <strong>ny</strong> varavarana aho dia nahita Olona iray feno voninahitra tokoa mipetraka<br />
eo amin’ <strong>ny</strong> lapi-hazo ambo<strong>ny</strong> izay tsy mbola hitan’ <strong>ny</strong> masoko hatrizay, na izay tsy neritreretiko<br />
ho nisy velively a<strong>ny</strong> amin’ ireo tontolo mandrakizay rehetra. Raha nanatona aho<br />
mba hifankahalala Ami<strong>ny</strong>, dia nitsangana Izy nanatona ahy ary nanatsotra <strong>ny</strong> tana<strong>ny</strong>,<br />
ary nitsiky Izy raha nanonona moramora <strong>ny</strong> anarako. Na hiaina iray tapitrisa taona aza<br />
aho dia tsy hohadinoiko velively iza<strong>ny</strong> fitsiky iza<strong>ny</strong>. Nosakambini<strong>ny</strong> aho ary nohoroha<strong>ny</strong>,<br />
nofihini<strong>ny</strong> teo an-tratra<strong>ny</strong> aho ary notsofi<strong>ny</strong> rano, mandra-pahatongan’ <strong>ny</strong> ati-taolako<br />
ho toy <strong>ny</strong> nitsonika. Rehefa vita<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong>, dia niankohoka teo an-tongo<strong>ny</strong> aho, ary raha<br />
nanasa iza<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> ranomasoko sy <strong>ny</strong> horoka aho, dia hitako ireo diam-pantsika teo<br />
amin’ <strong>ny</strong> tongotry <strong>ny</strong> Mpanavotra izao tontolo izao. Ny fihetseham-po izay nananako teo<br />
anatrehan’ Ilay izay manana <strong>ny</strong> zava-drehetra eo an-tana<strong>ny</strong>, mba hananana <strong>ny</strong> fitiava<strong>ny</strong>,<br />
<strong>ny</strong> firaharahia<strong>ny</strong> ary <strong>ny</strong> fitahia<strong>ny</strong> dia toy izao: raha afaka mandray izay nananako na dia<br />
ho santatra fotsi<strong>ny</strong> aza aho, dia ho natolotro <strong>ny</strong> tenako manontolo, <strong>ny</strong> fanantenako rehetra<br />
mba hahatsapako izay tsapako tamin’ iza<strong>ny</strong> fotoana iza<strong>ny</strong>!” (Melvin J. Ballard:<br />
Crusader for Righteousness [Salt Lake City: Bookcraft, 1966], p. 138–39).<br />
Ny soratra masina sy <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong> dia mampianatra antsika <strong>ny</strong> fomba hanatonana<br />
an’ i Kristy<br />
• Voatery ho Apôstôly ve vao ho tonga naman’ i Kristy? Tsy maintsy tanteraka ve isika?<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Asaovy mamaky izao fanambarana manaraka izao <strong>ny</strong> zatovovavy iray:<br />
“Tia<strong>ny</strong> hanatona Azy isika amin’ izao isika izao. Tsy ilaina ho tanteraka isika vao hanatona<br />
Azy. Raha tet˜ an-ta<strong>ny</strong> i Jesoa dia nifanerasera tamin’ <strong>ny</strong> mpamory hetra sy <strong>ny</strong> mpanota;<br />
ary nanonta<strong>ny</strong> Azy <strong>ny</strong> mpiana<strong>ny</strong> nanao hoe nahoana no mifanerasera amin’ izy ireo<br />
Izy; fanontaniana izay novalin’ i Jesoa tamin’ <strong>ny</strong> vali<strong>ny</strong> mahafinaritra sy tsotra hoe: ‘Tsy<br />
<strong>ny</strong> finaritra no mila mpanao fanafody fa <strong>ny</strong> marary.’ (Marka 2;17). Tsy mangataka antsika<br />
hanasitrana <strong>ny</strong> tenantsika amin’ <strong>ny</strong> tsy fahatanterahantsika <strong>ny</strong> Tompo alohan’ <strong>ny</strong> hanatonantsika<br />
Azy fa kosa hanatona Azy miaraka amin’ iza<strong>ny</strong> tsy fahatanterahana iza<strong>ny</strong>; ary<br />
8
Soratra masina<br />
sy solaitrabe<br />
hanampy antsika handresy iza<strong>ny</strong> Izy. Tia antsika <strong>ny</strong> Tompo ary tia<strong>ny</strong> ho resintsika <strong>ny</strong><br />
fahotantsika ary hanampy antsika Izy rehefa mampiasa <strong>ny</strong> safidintsika isika. Tsy maintsy<br />
manomboka <strong>ny</strong> dingan’ <strong>ny</strong> fibebahana isika, ary miezaka amin’ <strong>ny</strong> herintsika rehetra mba<br />
handresy <strong>ny</strong> fahalementsika ” (Fotopampianaran’ <strong>ny</strong> Filazantsara [A Course of Study for<br />
the Melchizedek Priesthood Quorums, 1970–71], p. 57).<br />
Asongadino fa afaka mahafantatra <strong>ny</strong> Mpamonjy izao tontolo izao isika tsirairay avy. Tsy<br />
mangataka antsika ho tanteraka Izy fa kosa mangataka antsika mba hanao fiezahana.<br />
• Araka <strong>ny</strong> voalaza ao amin’ io fanambarana izay vao novakina io, inona no toko<strong>ny</strong><br />
hataontsika mba hanakaikezana kokoa <strong>ny</strong> Mpamonjy?<br />
Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe eo ambanin’ <strong>ny</strong> hoe “Ahoana no fomba hanakaikezako<br />
kokoa <strong>ny</strong> Mpamonjy?” <strong>ny</strong> valin-tenin’ <strong>ny</strong> zatovovavy. (Jereo <strong>ny</strong> fanazavana e<strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> solaitrabe).<br />
Hazavao fa nanana fangatahana hafa i Jesoa ao amin’ <strong>ny</strong> Jaona 15:14. Vakio ilay soratra<br />
masina, ary dia soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe iza<strong>ny</strong> fangatahana iza<strong>ny</strong>.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Mba hanampiana <strong>ny</strong> kilasy hahatakatra <strong>ny</strong> dikan’ <strong>ny</strong> hoe “na inona na inona handidiako<br />
anareo”, dia vakio izao te<strong>ny</strong> nindramina manaraka izao:<br />
“Ianareo ry zatovo, ianareo no taranaka tena tsara. Tandrovy <strong>ny</strong> fahadiovanareo. Meteza<br />
ho mpitondra faneva eo amin’ <strong>ny</strong> dingana lehibe hitondrana <strong>ny</strong> olona rehetra ho ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> Tompo. Omano <strong>ny</strong> sainareo amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> famenoana iza<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
fahamarinana mandrakizay izay voarakitra ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masina. Ankatoavy <strong>ny</strong><br />
ray aman-dre<strong>ny</strong> ary Andriamanitra. Henoy sy hirao <strong>ny</strong> hiran’ <strong>ny</strong> lanitra. Alaviro <strong>ny</strong><br />
mozika tsisy foto<strong>ny</strong> sy midobodobok’ i Satana. Tia<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> hahazo sitraka avy aminareo<br />
miaraka amin’ <strong>ny</strong> figado<strong>ny</strong> mampientana <strong>ny</strong> filan’ <strong>ny</strong> nofo; rehefa iza<strong>ny</strong>, dia hitarika<br />
anao hidina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> helo. Reseo <strong>ny</strong> fakampanahy amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fanorenana<br />
fifandraisana matanjaka amin’ i Kristy. Tsy hisy fifandraisana hafa hanome anao hafaliana<br />
sy fahasambarana lehibe toy iza<strong>ny</strong>”. (William R. Bradford, tao amin’ <strong>ny</strong> Conference<br />
Report, Apr. 1976, p. 146; na Ensign, Mey 1976, p. 98).<br />
Fanadihadiana Hadihadio <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> amin’ ireo torohevitry <strong>ny</strong> Loholona Bradford. Ampio <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
hahita fa ireo soso-kevitra tsotra ireo dia hanampy azy ireo hiaina <strong>ny</strong> didy. Amin’ <strong>ny</strong><br />
alalan’ <strong>ny</strong> fankatoavana <strong>ny</strong> didy sy <strong>ny</strong> fanarahana <strong>ny</strong> torohevitry <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong> velona,<br />
dia hanakaiky kokoa <strong>ny</strong> Mpamonjy izy ireo.<br />
Soratra masina Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 88:62–63.<br />
Asaovy mitady iza<strong>ny</strong> soratra masina iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
• Inona koa no nangatahan’ <strong>ny</strong> Mpamonjy hataontsika mba ho tonga nama<strong>ny</strong>?<br />
• Ahoana no ahafahantsika “manakaiky kokoa”, “mitady” ary “mangataka”? Soraty e<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe ireo te<strong>ny</strong> ireo<br />
Famintinana Asongadino tsara fa rehefa miezaka <strong>ny</strong> manao ireo zavatra voalaza eo amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe<br />
ireo <strong>ny</strong> zatovovavy, dia hanakaiky kokoa <strong>ny</strong> Mpamonjy izy ireo. Ny lesona amin’ ity<br />
taona ity dia hanampy azy ireo hahafantatra bebe kokoa an’ i Jesoa Kristy sy ho tonga<br />
nama<strong>ny</strong>.<br />
Ahoana no fomba ahafahako manakaiky<br />
kokoa <strong>ny</strong> Mpamonjy ahy?<br />
Manatona Azy mba hampia<strong>ny</strong> handresy <strong>ny</strong><br />
tsy fahatanterahako.<br />
Miezaka <strong>ny</strong> hibebaka sy handresy <strong>ny</strong> fahalemeko.<br />
Manao izay nandidian’ i Kristy amin’ <strong>ny</strong> alalan’<br />
<strong>ny</strong> fiainana <strong>ny</strong> didy rehetra.<br />
Manakaiky kokoa, mitady, mangataka.<br />
Lesona 2<br />
9
10<br />
Famaranana<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Farano amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> famakiana ireto te<strong>ny</strong> nindramina anankiroa manaraka ireto<br />
<strong>ny</strong> lesona:<br />
“Meteza ho naman’ i Kristy, dia hanakaiky anao kokoa Izy sady ho namanao akaiky<br />
indrindra. Tsy misy namana tsara kokoa noho i Kristy.” (William R. Bradford, tao amin’<br />
<strong>ny</strong> Conference Report, Apr. 1976, p.146; na Ensign, Mey 1976, p. 98).<br />
“Mijoro ho vavolombelona aminareo aho fa <strong>ny</strong> Tompo sy Mpamonjy Jesoa Kristy dia<br />
namantsika. Porofoi<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong> isan’ andro amin’ <strong>ny</strong> fenitra mahafinaritra araha<strong>ny</strong> eo amin’<br />
<strong>ny</strong> fandidiana, fananarana, fandraisana, fanambarana, famporisihana ary <strong>ny</strong> fahari-po<strong>ny</strong>.<br />
Tsy hisalasalana fa vonona <strong>ny</strong> handray antsika amin’ <strong>ny</strong> maha-isika antsika Izy, nefa<br />
kosa, tia<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> hamela antsika hivoatra ao amin’ <strong>ny</strong> teni<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> lala<strong>ny</strong>.” (Marvin J.<br />
Ashton, tao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Okt. 1972, p. 34; na Ensign, Jan. 1973, p. 43).<br />
Fijoroana ho<br />
vavolombelona<br />
Avelao ilay zatovovavy voatondro mba hamboraka <strong>ny</strong> fihetseham-po<strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong><br />
Mpamonjy. Avelao ireo mpianatra hafa mba hanao toy iza<strong>ny</strong> koa.<br />
Mijoroa ho vavolombelona <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fitiavanao manokana <strong>ny</strong> Mpamonjy. Entano <strong>ny</strong><br />
zatovovavy tsirairay mba hiezaka mafimafy kokoa hanakaiky <strong>ny</strong> Mpanavotra azy mandritra<br />
<strong>ny</strong> taona manaraka. Ny lesona amin’ ity taona ity dia hanome fanentanana hafa ho an’<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay. Toko<strong>ny</strong> hitondra <strong>ny</strong> soratra masi<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> an-dakilasy <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
ary hianatra <strong>ny</strong> tenin’ <strong>ny</strong> Mpamonjy amin’ <strong>ny</strong> alalan’ ireo mpamina<strong>ny</strong> taloha sy amin’ izao<br />
fotoana izao. Ny zatovovavy tsirairay izay mianatra <strong>ny</strong> soratra masina, mibebaka amin’ <strong>ny</strong><br />
fahotana sy <strong>ny</strong> fahalemena ary miaina <strong>ny</strong> didy dia hahatsapa <strong>ny</strong> fifandraisa<strong>ny</strong> amin’ i Jesoa<br />
Kristy ho mihamafy sy mihamatanjaka.
Miaina <strong>ny</strong> filazantsara<br />
isan’ andro<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay dia hiezaka <strong>ny</strong> hahatsapa ho akaikin’ <strong>ny</strong> Tompo eo amin’<br />
<strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> andavanandro<br />
FANOMANANA 1. Sary 3, <strong>ny</strong> Mpamonjy (62572654), hita a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> boky fampianarana.<br />
2. Isafidianana: Manomàna peta-drindrina misy <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy<br />
Fanekempihavanana 19:23.<br />
3. Isafidianana: Manomàna taratasy nohetezana misy soratra na peta-drindrina izay<br />
ahitana <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> hoe Fitiavana, Vavaka, asa fanompoana, Fankatoavana, Fianarana, Asa.<br />
4. Isafidianana: Manomàna fanasarahana takelaka na zavatra mitovitovy amin’ iza<strong>ny</strong> ho<br />
an’ <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay avy, izay misy soratra hoe: “Ny lalana azo antoka ho amin’<br />
<strong>ny</strong> fiadanana sy fahasambarana amin’ izao fiainana izao sy amin’ <strong>ny</strong> fiainana hoavy<br />
dia <strong>ny</strong> fanompoana <strong>ny</strong> Tompo androa<strong>ny</strong> sy isan’ andro.<br />
5. Omeo lohahevitra iray avy amin’ ireto manaraka ireto <strong>ny</strong> zatovovavy enina: Milazà<br />
zava- niainana momba <strong>ny</strong> (1) fitiavana, (2) vavaka, (3) asa fanompoana, (4) fankatoavana,<br />
(5) fianarana <strong>ny</strong> soratra masina, na (6) asa, izay nanampy anao hahatsapa akaikin’<br />
<strong>ny</strong> Tompo kokoa. Raha tsy manana zatovovavy enina ianao ao amin’ <strong>ny</strong> kilasinao dia<br />
manondroa foto-kevitra vitsivitsy omena.<br />
6. Manendre zatovovavy iray hihira na hamaky <strong>ny</strong> “Viens et Suis-moi” (Cantiques, no 61),<br />
“Oh, J’ai Besoin de Toi” (Cantiques, no 53), na hira hafa izay mitondra hafatra mitovy<br />
amin’ iza<strong>ny</strong>.<br />
7. Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
Sary peta-drindrina<br />
ary fanadihadiana<br />
Fanadihadiana<br />
ampiasana solaitrabe<br />
Lesona<br />
3<br />
Asehoy <strong>ny</strong> sarin’ <strong>ny</strong> Mpamonjy sy <strong>ny</strong> peta-drindrina misy <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy<br />
Fanekempihavanana 19:23. Hadihadio ilay soratra masina, ary asongadino <strong>ny</strong> mahazava-dehibe<br />
<strong>ny</strong> fianarana <strong>ny</strong> momba an’ i Kristy sy <strong>ny</strong> fiainana araka <strong>ny</strong> fomba niaina<strong>ny</strong><br />
mba hahafahantsika mahazo <strong>ny</strong> fitahiam-piadanana eo amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika. Asaovy<br />
manamarika ilay andini<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy, ary lazao izy<br />
ireo mba hitadidy iza<strong>ny</strong> hevitra iza<strong>ny</strong> ao an-tsai<strong>ny</strong> rehefa mandeha <strong>ny</strong> lesona.<br />
Afaka mahatsapa akaikin’ <strong>ny</strong> Tompo isika eo amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika<br />
andavanandro.<br />
Hazavao fa raha te hahatsapa <strong>ny</strong> fiadanan’ i Kristy eo amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika isika dia tsy<br />
maintsy miezaka <strong>ny</strong> hanakaiky an’ i Kristy isan’ andro.<br />
• Inona no toko<strong>ny</strong> hataontsika mba hahatsapana <strong>ny</strong> maha-eo akaikin’ <strong>ny</strong> Tompo eo<br />
amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika andavanandro?<br />
Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> valin-tenin’ ireo zatovovavy. Ny valin-teni<strong>ny</strong> dia mety<br />
hahitana hevitra toy <strong>ny</strong> hoe mampiseho fitiavana bebe kokoa <strong>ny</strong> hafa, mamaky <strong>ny</strong> soratra<br />
masina, mivavaka an-kitsim-po bebe kokoa, ary manao asa fanompoana bebe kokoa.<br />
Rehefa avy namboraka <strong>ny</strong> eritreri<strong>ny</strong> ireo zatovovavy, dia angataho <strong>ny</strong> maromaro amin’<br />
izy ireo mba hamaky ireto te<strong>ny</strong> nindramina manaraka ireto avy amin’ <strong>ny</strong> mpitarika <strong>ny</strong><br />
Fiangonana. Asongadino fa ireto te<strong>ny</strong> nindramina ireto dia mampahafantatra ireo<br />
11
Taratasy nohetezana<br />
misy soratra<br />
12<br />
zavatra azontsika atao mba hahatsapana <strong>ny</strong> maha-eo akaikin’ <strong>ny</strong> Tompo kokoa isan’<br />
andro. Aorian’ <strong>ny</strong> famakiana <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> nindramina tsirairay avy, dia angataho ilay zatovovavy<br />
voatondro mba hilaza <strong>ny</strong> nanampian’ iza<strong>ny</strong> fitsipika iza<strong>ny</strong> azy hahatsapa akaikin’<br />
<strong>ny</strong> Tompo kokoa.<br />
Rehefa mamaky ilay te<strong>ny</strong> nindramina <strong>ny</strong> zatovovavy, dia asehoy ilay taratasy nohetezana<br />
misy soratra, na ilay peta-drindrina izay mifanaraka amin’ iza<strong>ny</strong>, na soraty e<strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> solaitrabe ilay te<strong>ny</strong>.<br />
Fitiavana. “Mila tiavina <strong>ny</strong> zanak’ Andriamanitra, ary mila olona hotiavina ….Manana<br />
fanamby roa lehibe isika, izaho sy ianao, ary ireo fanamby ireo dia tsy hitsahatra velively<br />
raha mbola misy koa <strong>ny</strong> fofon’ aina : mifidy Azy ary tia Azy. Rehefa iza<strong>ny</strong> dia afaka<br />
maka toky isika fa hahafantatra Azy eto amin’ ity tontolo ity sy a<strong>ny</strong> amin’ ilay fanjakana<br />
izay tsy eto amin’ ity tontolo ity amin’ <strong>ny</strong> fara<strong>ny</strong>. (Marion D. Hanks, tao amin’ <strong>ny</strong><br />
Conference Report, Apr. 1980, p. 42–44; na Ensign, Mey 1980, p. 30–31).<br />
Vavaka. “Ny vavaka atao an-kitsim-po no fototry <strong>ny</strong> fiainana feno fahasambarana sy<br />
mamokatra. Manamafy <strong>ny</strong> finoana <strong>ny</strong> vavaka. Ny vavaka dia fiomanana ho amin’ <strong>ny</strong><br />
fahagagana. Ny vavaka dia manokatra <strong>ny</strong> varavarana manka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fahasambarana<br />
mandrakizay” (H. Burke Peterson, tao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Okt. 1973, p. 13; na<br />
Ensign, Jan. 1974, p. 19).<br />
Asa fanompoana. “Ny fanompoana <strong>ny</strong> hafa an-tsitrapo sy tsy misy fitiavan-tena dia toko<strong>ny</strong><br />
ho iray amin’ ireo hatsarana lehibe ananantsika. Tsy misy resaka safidy amin’ iza<strong>ny</strong>.<br />
Adidy iza<strong>ny</strong>, didy masina ….<br />
“Noho iza<strong>ny</strong>, aoka isika hifanompo amin’ <strong>ny</strong> fitiavana ara-pirahalahiana sy tsy ho reraka<br />
velively amin’ ireo zavatra angatahina amintsika, ary haharitra sy hitozo ary halala-tanana”<br />
(Ezra Taft Benson, “Your Charge,” New Era, Sept. 1979, p. 44).<br />
Fankatoavana. “Ny tanjona iray izay iraisan’ <strong>ny</strong> maro amintsika eto amin’ ity fiainana ity<br />
dia <strong>ny</strong> faniriana hahatratra <strong>ny</strong> tena hafaliana sy fahasambarana maharitra. Lalana iray<br />
iha<strong>ny</strong> no ahafahana manao iza<strong>ny</strong>, dia <strong>ny</strong> fankatoavana <strong>ny</strong> didin’ Andriamanitra rehetra<br />
…. ‘Rehefa mandidy <strong>ny</strong> Tompo, dia ataovy, iza<strong>ny</strong> no lalam-piainan’ <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong> voaloha<strong>ny</strong><br />
amin’ izao andro izao. Enga anie iza<strong>ny</strong> ka mba ho tarigetra sy mba ho fombantsika<br />
tsirairay avy” (Delbert L. Stapley, tao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Okt. 1977, p. 26, 30;<br />
na Ensign, Nôv. 1977, p. 19, 21).<br />
Fianarana. “Rehefa manaraka <strong>ny</strong> torohevitry <strong>ny</strong> mpitarika antsika isika mba hamaky sy<br />
hianatra <strong>ny</strong> soratra masina, dia ho tonga eo amintsika <strong>ny</strong> tombon-tsoa sy fitahiana maro<br />
isankaraza<strong>ny</strong> …. Inona no fampiasam-potoana hahazoana tombon-tsoa tsara lavitra<br />
mihoatra noho <strong>ny</strong> famakiana ireo haisoratra avy amin’ <strong>ny</strong> bokin-tsoratra masina, izay<br />
mampianatra antsika hahalala an’ Andriamanitra sy hahafantatra <strong>ny</strong> fifandraisantsika<br />
Ami<strong>ny</strong>? (Howard W. Hunter, tao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Okt. 1979, p. 91; na<br />
Ensign, Nov. 1979, p. 64).<br />
Asa. “Ny asa ampiasan-kery sy misy tanjona dia mitondra fahasalamana tsara, vokatra<br />
mendri-piderana, fieritreretana madio, ary torimaso manala sasatra. Ny asa dia efa fahasoavana<br />
ho an’ <strong>ny</strong> olona hatramin’ izay. Enga anie ianao mba hanana fanajana tanteraka<br />
<strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> asa, na iza<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> loha, na amin’ <strong>ny</strong> fo, na amin’ <strong>ny</strong> tanana” (Ezra Taft<br />
Benson, “Your Charge,” p. 44).<br />
Fanadihadiana Rehefa voavaky ireo te<strong>ny</strong> nindramina, ary rehefa nahavita <strong>ny</strong> fanolora<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy,<br />
dia omeo izao fanontaniana manaraka izao:<br />
• Nahoana no sarotra indraindray <strong>ny</strong> mitoetra akaikin’ <strong>ny</strong> Tompo isan’ andro? Entano<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy mba hanome vali<strong>ny</strong> mazava tsara.<br />
Ampahatsiahivo <strong>ny</strong> zatovovavy fa raha te hanakaiky <strong>ny</strong> Tompo izy ireo dia tsy maintsy<br />
mandray ireo fitsipika ireo ho isan’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> mandrakariva. Tsy ampy <strong>ny</strong> fiaina <strong>ny</strong> fahamarinana<br />
amin’ <strong>ny</strong> Alahady fotsi<strong>ny</strong> iha<strong>ny</strong>, na amin’ <strong>ny</strong> fotoana manokana fotsi<strong>ny</strong> iha<strong>ny</strong>.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Asaovy vakina izao te<strong>ny</strong> nindramina manaraka izao: “Ny lalana azo antoka manka<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> fiadanana sy <strong>ny</strong> fahasambarana amin’ izao fiainana izao sy amin’ <strong>ny</strong> fiainana<br />
a<strong>ny</strong> aoriana dia <strong>ny</strong> fanompoana <strong>ny</strong> Tompo die<strong>ny</strong> izao sy isan’ andro” (Marion G. Romney,<br />
“Serve the Lord Today,” Ensign, Jona 1979, p. 3).
Fanasarahana<br />
takelaka<br />
Omeo <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay <strong>ny</strong> fanasarahana takelaka, na zavatra mitovitovy amin’<br />
iza<strong>ny</strong> izay efa nomaninao. Toroy hevitra izy mba hitahiry iza<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> toerana<br />
izay ahafaha<strong>ny</strong> mitadidy isan’ andro <strong>ny</strong> hafatra voalaza ao.<br />
Raha miaina <strong>ny</strong> filazantsara isika dia hanampy antsika amin’ <strong>ny</strong> fanatrehana <strong>ny</strong> olana<br />
mianjady amintsika isan’ andro <strong>ny</strong> Tompo<br />
Fanadihadiana • Hanala <strong>ny</strong> olantsika rehetra ve <strong>ny</strong> fiainana akaikin’ <strong>ny</strong> Tompo?<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> olana dia ho ampaha<strong>ny</strong> amon’ <strong>ny</strong> fiainantsika hatra<strong>ny</strong>, e<strong>ny</strong> fa na dia miaina<br />
<strong>ny</strong> filazantsara aza isika. Nefa kosa, <strong>ny</strong> filazantsara dia manome fitarihan-dalana mba<br />
hanampy antsika hamaha <strong>ny</strong> olantsika; ary <strong>ny</strong> fampiononana sy <strong>ny</strong> fiadanana izay raisintsika<br />
noho <strong>ny</strong> fiainana akaikin’ <strong>ny</strong> Tompo dia afaka manampy antsika hiatrika ireo olana<br />
ireo tsy amin-tahotra na horohoro.<br />
• Inona ireo fanamby sy olana sasan-tsasa<strong>ny</strong> izay atrehinao isan’ andro? Soraty e<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> valin-tenin’ ireo zatovovavy.<br />
Hazavao fa miovaova <strong>ny</strong> fahasarotan’ <strong>ny</strong> olana mianjady amintsika. Ny sasa<strong>ny</strong> amin’<br />
izy ireo dia tsotra, sady tsisy dika<strong>ny</strong>. Nefa kosa, raha tsy atrehina amin’ <strong>ny</strong> toko<strong>ny</strong> ho izy<br />
iza<strong>ny</strong>, dia mety hiteraka tsy fifankahazoan-kevitra, tsy fahafaliana ary fahatezerana. Misy<br />
iha<strong>ny</strong> koa ireo olana lehibe sy lalina kokoa izay mety hitohy fotoana maharitra, izay miteraka<br />
ahiahy isan’ andro.<br />
Asaovy mifidy roa na telo amin’ ireo olana izay voasoratra e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong><br />
zatovovavy. Fafao <strong>ny</strong> solaitrabe, ary soraty er˜ ambo<strong>ny</strong> ireo olana ireo. Angataho <strong>ny</strong><br />
zatovovavy mba hanolotra fomba izay ahafahana mampiasa ireo fitsipika enina nohadihadina:<br />
fitiavana, vavaka, fanompoana, fankatoavana, fianarana ary asa hanampy azy<br />
ireo hiatrika ireo fanamby ireo. Soraty eo ambanin’ <strong>ny</strong> olana izay mifanaraka amin’ iza<strong>ny</strong><br />
ireo soso-kevitra avy ami<strong>ny</strong> ireo.<br />
Fandalinana<br />
toe-javatra<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Lesona 3<br />
Lazao <strong>ny</strong> zatovovavy fa hanome trangan-javatra izay mampiseho <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> amin’ ireo<br />
fanamby sarotra indrindra izay mety hatreha<strong>ny</strong> na hatrehan’ <strong>ny</strong> nama<strong>ny</strong> ianao. Asaovy<br />
manolotra soso-kevitra izy ireo amin’ <strong>ny</strong> fomba izay ahafaha<strong>ny</strong> mampiasa <strong>ny</strong> fitsipiky<br />
<strong>ny</strong> filazantsara mba hanampy azy ireo hamaha <strong>ny</strong> olana.<br />
1. Talohan’ izao dia mbola tsy nilaza na inona na inona taminao momba ireo olam-pianakaviana<br />
sasan-tsasa<strong>ny</strong> izay mampiahiahy azy tanteraka <strong>ny</strong> namanao. Nanomboka<br />
nifoka sigara <strong>ny</strong> rahavavi<strong>ny</strong> ary nanda<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> androantokon’ andro<strong>ny</strong> niaraka tamin’ <strong>ny</strong><br />
namana izay mitarika amin’ <strong>ny</strong> ratsy. Ny ray aman-dreni<strong>ny</strong> dia mifamaly mandrakariva,<br />
ary ankehitri<strong>ny</strong>, dia miresaka malalaka momba <strong>ny</strong> fisarahana. Nanonta<strong>ny</strong> tena izy<br />
hoe nahoana no misy eo amin’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> sy eo amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> ireo olana ireo.<br />
Nanomboka niahiahy momba <strong>ny</strong> fahamarinan’ <strong>ny</strong> filazantsara koa izy. Nolazai<strong>ny</strong> anao<br />
ireo olana ireo, ary nangataka torohevitra avy a<strong>ny</strong> aminao izy. Inona no azonao lazaina<br />
azy mba hanampy azy hiatrika ireo olana ireo?<br />
2. Nametraka olana ho an’ <strong>ny</strong> tenanao ianao tamin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> firotorotoana sy fanapahan-kevitra<br />
diso. Tamin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> taom-pianarana, rehefa nahatsapa tena ho novesaran’<br />
ireo fanadinana fara<strong>ny</strong> isaky <strong>ny</strong> taranja ianao, dia nangala-tahaka <strong>ny</strong> asan’ <strong>ny</strong><br />
hafa tamin’ <strong>ny</strong> taranja tantara. Nahazo “Tena tsara” ianao tamin’ iza<strong>ny</strong> asa iza<strong>ny</strong>, saingy<br />
ankehitri<strong>ny</strong> dia mahatsapa tena ho meloka sy menatra. Nanenina ianao fa namitaka,<br />
ary niahiahy iha<strong>ny</strong> koa fa raha miaiky <strong>ny</strong> hadisoanao ianao, dia ho gaga sy ho diso<br />
fanantenana aminao <strong>ny</strong> hafa. Inona no toko<strong>ny</strong> hataonao?<br />
3. Nanintona anao <strong>ny</strong> zatovolahy iray izay tsy mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana,<br />
izay toa liana momba anao. Mpianatra mahafatra-po izy, madio fitafy ary <strong>ny</strong> fitsipipitondrantena<strong>ny</strong><br />
dia toa azo ekena iha<strong>ny</strong>. Na iza<strong>ny</strong> aza anefa dia fantatrao fa mifoka<br />
sigara sy misotro labiera izy indraindray. Inona no toko<strong>ny</strong> hataonao raha mangataka<br />
anao hiaraka ami<strong>ny</strong> izy?<br />
Mangataha zatovovavy iray hamaky <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 58:2–4.<br />
Ampahatsiahivo <strong>ny</strong> zatovovavy fa <strong>ny</strong> Tompo dia tsy nanome fampanantenana antsika fa<br />
hanala <strong>ny</strong> olana, nefa kosa nampanantena antsika Izy fa hanohana antsika amin’ <strong>ny</strong> fitsapana<br />
antsika. Raha mahatoky isika dia hahazo valisoa lehibe a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fanjakan’ <strong>ny</strong> lanitra.<br />
13
14<br />
Famaranana<br />
Asaovy mihira na mamaky <strong>ny</strong> “Viens et Suis-moi”, “Oh! J’ai Besoin de Toi”, na hira misy<br />
hafatra mitovitovy amin’ iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy iray.<br />
Fampiharana <strong>ny</strong> lesona<br />
1. Manoroa hevitra fa rehefa manao <strong>ny</strong> fandaharam-potoa<strong>ny</strong> isan’ andro mandritra <strong>ny</strong><br />
herinandro manaraka <strong>ny</strong> zatovovavy, dia toko<strong>ny</strong> hanomana asa tsotra iray izy ireo<br />
mba hanampy azy hahatsapa ho akaikin’ <strong>ny</strong> Tompo kokoa amin’ iza<strong>ny</strong> andro iza<strong>ny</strong>.<br />
Azo<strong>ny</strong> atao, raha tia<strong>ny</strong>, <strong>ny</strong> mampiasa ireo fitsipika enina nohadihadiana tao amin’<br />
<strong>ny</strong> lesona mba hanampy azy hifidy io asa io.<br />
2. Toroy hevitra <strong>ny</strong> zatovovavy fa rehefa miatrika ireo olana andavanandro izy ireo<br />
amin’ <strong>ny</strong> herinandro manaraka dia toko<strong>ny</strong> hiezaka mba hitadidy iza<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
alalan’ <strong>ny</strong> fampiasana ireo fitsipika nohadihadiana tao amin’ <strong>ny</strong> lesona.
Fanatontosana ireo anjara asa nomen’<br />
Andriamanitra <strong>ny</strong> vehivavy<br />
15
Lesona<br />
4<br />
16<br />
Miomana mba ho tonga<br />
vady mandrakizay<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay dia hahatsapa ireo fomba izay ahafaha<strong>ny</strong> miomana mba<br />
ho tonga vady mandrakizay<br />
FANOMANANA 1. Manomàna taratasy sy pensilihazo ho an’ <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay<br />
2. Isafidianana: Manomàna latabatra fampirantiana mba hanazavana ireo sehatra mila<br />
fanomanana amin’ <strong>ny</strong> fanambadiana. Iza<strong>ny</strong> fampisehoana iza<strong>ny</strong> dia toko<strong>ny</strong> hahitana<br />
soratra masina, diary, sakafo amin’ <strong>ny</strong> boaty, tetik’ asa fanjairana, na fitaovana<br />
fikarakarana zaridaina.<br />
3. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay tianao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Toko<strong>ny</strong> hiomana ho amin’ <strong>ny</strong> fanambadiana <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay<br />
Tantara Lazao izao tantara manaraka izao:<br />
23 Desambra tamin’ izay. Tonga iha<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> fara<strong>ny</strong> ilay andro izay hodin’ i Sahondra<br />
avy a<strong>ny</strong> andrenivohitra lavitra iray mba handa<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fotoam-pialan-tsasatry <strong>ny</strong> Noely miaraka<br />
amin’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong>. Raha niditra teo amin’ <strong>ny</strong> lalana fidirana <strong>ny</strong> fiara, dia indro <strong>ny</strong><br />
reni<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong> ary <strong>ny</strong> anadahi<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> rahavavi<strong>ny</strong> nihazakazaka hiarahaba azy. Rehefa<br />
avy nifamihana sy nifanoroka izy ireo, dia niverina tao amin’ <strong>ny</strong> hafanan’ <strong>ny</strong> trano<strong>ny</strong> izay<br />
heniky <strong>ny</strong> fofo-manitry <strong>ny</strong> sakafo Krismasy <strong>ny</strong> fianakaviana. Mbola tsy nahafinaritra an’<br />
i Sahondra ohatr’ iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> tao an-trano. Nalahelo <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> tokoa izy!<br />
Raha nanampy <strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong> nanasa lovia izy io hariva io, dia niresaka momba ireo zavatra<br />
betsaka izay nianara<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> lavitra ta<strong>ny</strong> i Sahondra. “Ny zavatra iray izay fantatro ry<br />
Ne<strong>ny</strong>”, hoy izy, dia “tena tsy mbola vonona <strong>ny</strong> hanambady aho. Rehefa mipetraka irery<br />
tampoka miaraka amin’ <strong>ny</strong> namana miray trano aminao ianao, izay ezahina <strong>ny</strong> hahaizana<br />
hiaraha-mipetraka, dia mahafantatra zavatra betsaka momba anao, <strong>ny</strong> toetranao, <strong>ny</strong> fahaizanao<br />
momba <strong>ny</strong> fikarakarana tokantrano—na <strong>ny</strong> tsy fahampian’ <strong>ny</strong> fahaizana momba <strong>ny</strong><br />
fikarakarana tokantrano. Tahaka izay aho mba nijery tsara <strong>ny</strong> fomba fanadiovanao, <strong>ny</strong> fandrahoanao<br />
sakafo, ary <strong>ny</strong> fitantananao vola. Toko<strong>ny</strong> ho moramora kokoa tamiko <strong>ny</strong> fiainana.<br />
Farafaharatsi<strong>ny</strong> mba manana fotoana hahafahana mizatra miaraka amin’ <strong>ny</strong> namana<br />
miray trano amiko aho, fa tsy hanandrana <strong>ny</strong> zava- drehetra amin’ <strong>ny</strong> vady vao.<br />
Nianatra aho fa ilaina <strong>ny</strong> manana faharetana bebe kokoa, ary ilaina <strong>ny</strong> mitsimbina kokoa<br />
<strong>ny</strong> fihetseham-pon’ <strong>ny</strong> hafa. Tsy maintsy miankina tanteraka amin’ <strong>ny</strong> Raiko a<strong>ny</strong> an-danitra<br />
aho, satria ianao sy i Dada tsy eo hiresahina. Nitombo <strong>ny</strong> faniriako hianatra <strong>ny</strong> soratra<br />
masina sy hanoman-tena hampianatra <strong>ny</strong> hafa momba <strong>ny</strong> filazantsara. Hianatra araka izay<br />
azoko atao aho rehefa at˜ an-trano, ary hiasa mafy rehefa tafaverina a<strong>ny</strong> andrenivohitra<br />
mba hiomana <strong>ny</strong> hanana tokantrano sambatra ho an’ <strong>ny</strong> fianakaviako indray andro a<strong>ny</strong>.<br />
Fanadihadiana • Inona no nianaran’ i Sahondra momba <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> raha mbola ta<strong>ny</strong> lavitra izy? Tamin’<br />
<strong>ny</strong> lafi<strong>ny</strong> inona no nahatsapa<strong>ny</strong> tsy fahombiazana na tsy fahavononana?<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> vehivavy amin’ izao fotoana izao dia manana anjara asa marobe isan-karaza<strong>ny</strong>.<br />
Misy anefa anjara asa iray izay horaisin’ <strong>ny</strong> ankabetsahan’ <strong>ny</strong> vehivavy amin’ <strong>ny</strong> fotoana<br />
sasa<strong>ny</strong> eo amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>. Anontanio <strong>ny</strong> zatovovavy izay hevi<strong>ny</strong> amin’ io anjara asa io.<br />
(Vady). Ny fanatanterahan’ <strong>ny</strong> zatovovavy io anjara asa io no hamaritra <strong>ny</strong> fahasambara<strong>ny</strong><br />
mandrakizay sy <strong>ny</strong> fahasambaran’ ireo izay akaiky azy amin’ <strong>ny</strong> ankapobe<strong>ny</strong>.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Nilaza <strong>ny</strong> Filoha Spencer W. Kimball hoe: “Ny zatovovavy dia toko<strong>ny</strong> hikasa sy hiomana<br />
amin’ <strong>ny</strong> fanambadiana sy <strong>ny</strong> fitondrana vohoka ary <strong>ny</strong> fitaizana ankizy. Zo masinareo
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
ary lalana manka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fahasambarana tsara indrindra sy ambo<strong>ny</strong> indrindra iza<strong>ny</strong>”<br />
(Ensign, Nôv. 1978, p. 103).<br />
Vakio sy hadihadio miaraka amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> amin’ ireto soratra masina<br />
manaraka ireto: Genesisy 2:18, 24; 1 Korintiana 11:11; Mosesy 3:18, 21–24. Ampio <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
hahafantatra fa <strong>ny</strong> fanambadiana dia tendrin’ Andriamanitra<br />
Fanadihadiana Hazavao fa betsaka amin’ <strong>ny</strong> vehivavy no miditra amin’ <strong>ny</strong> fanambadiana tsy dia misy<br />
fiomanana loatra amin’ izay zavatra takin’ iza<strong>ny</strong>. Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe ireto<br />
lohate<strong>ny</strong> manaraka ireto: Aim-panahy sy Fikarakarana tokantrano. Hazavao fa misy sehatra<br />
maro hafa izay toko<strong>ny</strong> hiomanan’ <strong>ny</strong> zatovovavy, saingy anankiroa iha<strong>ny</strong> no hohadihadina<br />
amin’ ity lesona ity.<br />
• Ahoana no fomba ahafahan’ <strong>ny</strong> zatovovavy miomana amin’ ireo sehatra tsirairay ireo?<br />
Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> valin-tenin’ ireo zatovovavy.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Nilaza <strong>ny</strong> Filoha Spencer W. Kimball hoe: “Lazaiko <strong>ny</strong> zatovovavy … fa toko<strong>ny</strong> hanao izay tratry<br />
<strong>ny</strong> heri<strong>ny</strong> rehetra izy ireo mba hahatonga azy ireo hanintona eo amin’ <strong>ny</strong> lafi<strong>ny</strong> ara-batana,<br />
amin’ <strong>ny</strong> fomba fitafy sy <strong>ny</strong> fahavaran-tena; ara-tsaina, amin’ <strong>ny</strong> fananana fahalalana momba<br />
<strong>ny</strong> sehatra maro; ara-panahy, amin’ <strong>ny</strong> fahavononana hamaly; ara-pihetseham-po, amin’ <strong>ny</strong><br />
fitandroana <strong>ny</strong> fahamarinana sy <strong>ny</strong> fahamendrehana” (“Marriage Is Honorable,” tao amin’<br />
<strong>ny</strong> Speeches of the Year, 1973 [Provo: Brigham Young University Press, 1974], p. 261–62).<br />
Asongadino fa mety ho tsy manana fahaizana ao amin’ ireo lafi<strong>ny</strong> tsirairay ireo <strong>ny</strong><br />
zatovovavy amin’ <strong>ny</strong> fotoana hanambadia<strong>ny</strong>. Fa arakaraka <strong>ny</strong> hiomanan’ izy ireo tsara<br />
no mety hananan’ izy ireo fanambadiana sambatra.<br />
Fampiasana Omeo taratasy sy pensilihazo <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay. Mandritra <strong>ny</strong> fanadihadiana<br />
manaraka, dia asaovy manao lisitra momba ireo lafi<strong>ny</strong> manokana izay ilà<strong>ny</strong> fanomanana<br />
bebe kokoa <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Fiomanana ara-panahy<br />
Hazavao fa raha miomana ara-panahy isika dia ho afaka hiatrika tsaratsara kokoa ireo olana<br />
amin’ <strong>ny</strong> fanambadiana. Ilaina <strong>ny</strong> hampitomboan’ <strong>ny</strong> vehivavy <strong>ny</strong> fahazarana mianatra <strong>ny</strong><br />
soratra masina, mivavaka, mifady hanina ary manoratra ao amin’ <strong>ny</strong> diari<strong>ny</strong>. Ny Filoha Ezra<br />
Taft Benson dia nanome izao torohevitra izao ho an’<strong>ny</strong> zatovovavy ao amin’<strong>ny</strong> Fiangonana:<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina “Ry zatovovavy, avelao aho hananatra anareo mba handray anjara amin’ <strong>ny</strong> fandaharampotoana<br />
amin’ <strong>ny</strong> famakiana sy famakafakana <strong>ny</strong> soratra masina isan’ andro …. Hanova<br />
<strong>ny</strong> fiainanareo <strong>ny</strong> Bokin’ i Môrmôna. Hanamafy anareo hanohatra <strong>ny</strong> ratsy amin’ izao<br />
androntsika izao iza<strong>ny</strong>. Hitondra aim-panahy izay tsy ho hain’ <strong>ny</strong> boky hafa entina eo<br />
amin’ <strong>ny</strong> fiainanareo iza<strong>ny</strong>. Ho boky tena manan-danja izay hovakinareo ho fiomanana<br />
amin’ <strong>ny</strong> olan’ <strong>ny</strong> fiainana iza<strong>ny</strong>. Ny zatovovavy izay mahafantatra sy tia <strong>ny</strong> Bokin’ i<br />
Môrmôna, izay namaky iza<strong>ny</strong> im-betsaka, izay manana fijoroana ho vavolombelona<br />
amin’ <strong>ny</strong> fahamarinan’ iza<strong>ny</strong> mitoetra ao ami<strong>ny</strong>, ary mampihatra <strong>ny</strong> fampianarana ao<br />
amin’ iza<strong>ny</strong>, dia ho afaka hijoro hanohitra <strong>ny</strong> fitaky <strong>ny</strong> devoly, ary ho tonga fitaovana<br />
mahery eo am-pelatanan’ <strong>ny</strong> Tompo” (Ensign, Nôv. 1986, p. 82).<br />
Fanadihadiana • Ahoana no nitahian’ <strong>ny</strong> Bokin’ i Môrmôna <strong>ny</strong> fiainanao? Ahoana no hahatonga<br />
<strong>ny</strong> fianarana <strong>ny</strong> soratra masina ho fitahiana ho anao rehefa manambady sy manana<br />
fianakaviana ianao?<br />
Tantara Ity tantara manaraka ity dia mampiseho fa <strong>ny</strong> fiomanan’ <strong>ny</strong> zatovovavy iray ara-panahy<br />
dia nanampy azy tamin’ <strong>ny</strong> maha-vady vao azy.<br />
I Mahery sy i Hary dia nandray toro-hevitra hendry avy a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> mpamehy a<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> tempoly tamin’ <strong>ny</strong> andron’ <strong>ny</strong> fanambadian’ izy ireo: “Hitranga <strong>ny</strong> fifamaliana.<br />
Mianara mifampiresaka. Mivavaha momba <strong>ny</strong> fahasamihafanareo sy <strong>ny</strong> olanareo.<br />
Mahaiza mifamela. Mifanompoa amin’ <strong>ny</strong> tsy fitiavan-tena.”<br />
Na dia nankasitrahan’ izy ireo aza io toro-hevitra io, dia toa ohatran’ <strong>ny</strong> tsy nilaina<br />
tamin’ iza<strong>ny</strong> fotoana iza<strong>ny</strong>. Kanjo, vao nivady fotoana fohy monja izy ireo dia efa nanomboka<br />
<strong>ny</strong> fifamaliana voaloha<strong>ny</strong>. Talohan’ <strong>ny</strong> nivadian’ izy ireo, dia tsy nieritreritra azy<br />
roa hifamaly velively i Hary. Nandritra <strong>ny</strong> fifamaliana, dia nilaza zavatra izay tsy toko<strong>ny</strong><br />
holazaina izy roa, ary dia nirintona nivoaka <strong>ny</strong> trano tamim-pahatezerana i Mahery.<br />
Mbola tsy nahatsiaro ho naratra tao anaty toy iza<strong>ny</strong> i Hary hatramin’ izay. Talohan’ <strong>ny</strong><br />
fanambadiana, dia nisy ray aman-dre<strong>ny</strong> be fitiavana sy namana mandrakariva teo mba<br />
17
hianteherana amin’ <strong>ny</strong> fotoan-tsarotra, fa tamin’ ity fotoana ity kosa, dia nahatsiaro tena<br />
ho irery izy. Nandohalika izy ary namboraka <strong>ny</strong> fihetseham-po<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> Rai<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong><br />
an-danitra. Nivavaka izy mba hihamalefaka <strong>ny</strong> fon’ izy ireo, ary mba hiverina ao an-trano<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> fifanarahana.<br />
Rehefa avy nivavaka izy dia nahafantatra fa na inona na inona olana miseho, dia tia<strong>ny</strong> ho<br />
mandrakizay <strong>ny</strong> fanambadian’ izy ireo. Raha mitady <strong>ny</strong> fanampian’ <strong>ny</strong> Tompo izy ireo<br />
dia ho afaka hamaha <strong>ny</strong> ola<strong>ny</strong>. No<strong>ny</strong> niverina i Mahery, dia nifampiresaka tsara izy ireo<br />
ary samy naneho fialan-tsi<strong>ny</strong>. Niara-nandohalika nivavaka izy ireo.<br />
Fanadihadiana • Ahoana no nanampian’ <strong>ny</strong> fiomanana ara-panahin’ i Hary azy ho tonga vady tsaratsara<br />
kokoa? Inona no mety ho vokatr’ ilay fifamaliana raha tsy nivavaka i Hary? Inona no<br />
taratra nananan’ <strong>ny</strong> famehezana ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly tamin’ ity fanambadiana ity?<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong> mpampianatra<br />
18<br />
Fiomanana amin’ <strong>ny</strong> fahaizana mikarakara tokantrano<br />
Hazavao fa nanontaniana <strong>ny</strong> zatovolahy iray ta<strong>ny</strong> am-panaovana asa fitoriana <strong>ny</strong> zavatra<br />
tsaroa<strong>ny</strong> tena banga amin’ <strong>ny</strong> maha-lavitra <strong>ny</strong> misy azy. “Ny fandrahoan-tsakafo tsaran’<br />
i Ne<strong>ny</strong>”, hoy izy namaly tsy tamim-pihambahambana. Nanontaniana izay tsaroa<strong>ny</strong> tena<br />
banga <strong>ny</strong> zatovovavy iray nianatra lavitra. “Ny tontolo iainana sambatra izay naorin’ i<br />
Ne<strong>ny</strong> tao an-tranonay. Madio lalandava iza<strong>ny</strong>, ary voaravaka amin’ <strong>ny</strong> zavatra namboari<strong>ny</strong>,<br />
ka mahatonga <strong>ny</strong> tranonay tsy manam-paharoa aminay”. Nanontaniana <strong>ny</strong> ray vao <strong>ny</strong><br />
zavatra tsaroa<strong>ny</strong> tena banga raha ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> hôpitaly niteraka <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> voaloha<strong>ny</strong> <strong>ny</strong><br />
vadi<strong>ny</strong>. “Angamba tsy dia nahatsapa loatra ireo zavatra rehetra izay natao<strong>ny</strong> mba hahatonga<br />
<strong>ny</strong> tranonay ho toerana tsara hipetrahana aho. Amin’ <strong>ny</strong> fahatongavan’ <strong>ny</strong> vahi<strong>ny</strong> kely<br />
ato an-tokantranonay, dia mankasitraka tanteraka aho fa manana fahaizana mikarakara<br />
tokantrano izay ilaina mba hikarakarana <strong>ny</strong> fianakaviana sy <strong>ny</strong> ato an-trano <strong>ny</strong> vadiko”.<br />
Fanadihadiana • Inona <strong>ny</strong> zavatra izay nalahelovan’ ireo olona telo ireo? (Fahaizana mikarakara<br />
tokantrano). Nahoana araka <strong>ny</strong> hevitrao no zava-dehibe ireo fahaizana ireo ao amin’<br />
<strong>ny</strong> fanambadiana sy ao an-trano?<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Hoy <strong>ny</strong> Rahavavy Camilla Kimball, vadin’ <strong>ny</strong> Filoha Spencer W. Kimball: “Na iza na<br />
iza vehivavy ka hilaza amim-pialan-tsi<strong>ny</strong> hoe ‘Mpikarakara tokantrano fotsi<strong>ny</strong> aho’,<br />
dia mbola tsy nankasitraka tanteraka <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe sy <strong>ny</strong> halalin’ <strong>ny</strong> asa<strong>ny</strong> izy.<br />
Anisan’ <strong>ny</strong> toetra takina mba hahombiazana <strong>ny</strong> fitiavana sy faharetana, <strong>ny</strong> tsy fitiavantena,<br />
ary <strong>ny</strong> fandeferana tsy misy fetra<strong>ny</strong>.<br />
“Ny vehivavy dia toko<strong>ny</strong> hanana fahaizana amin’ <strong>ny</strong> fanabeazana zaza eo amin’ <strong>ny</strong><br />
ara-tsaina sy ara-tsosialy, ara-bola sy ara-pitantanana, ara-tsakafo sy ara-pahasalamana”<br />
(A Woman’s Preparation,” Ensign, Mar. 1977, p. 58)<br />
Fanadihadiana • Inona avy ireo sehatra hanaovana fiomanana nolazain’ <strong>ny</strong> Rahavavy Kimball ? Inona<br />
no ataonao die<strong>ny</strong> izao mba hiomanana amin’ <strong>ny</strong> andraikitry <strong>ny</strong> mpikarakara tokantrano?<br />
Entano <strong>ny</strong> zatovovavy mba hanadihady ireo zavatra manokana izay azo<strong>ny</strong> atao mba<br />
hanomanan’ izy ireo tena ho lasa mpikarakara tokantrano mahomby.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong> mpampianatra<br />
Famaranana<br />
Nisy olona nilaza indray mandeha hoe: “Tsy misy fotoana hiandrasana, fa fotoana<br />
hiomanana fotsi<strong>ny</strong> iha<strong>ny</strong>.” Tena torohevitra tena tsara iza<strong>ny</strong> rehefa ampiharina amin’<br />
<strong>ny</strong> fanambadiana. Matetika dia miandry <strong>ny</strong> fanambadiana fotsi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy fa tsy<br />
miomana eo am-piandrasana. Hazavao amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy fa raha miomana izy ireo<br />
dia hanjary ho olona izay hahasarika <strong>ny</strong> zatovolahy mendrika.<br />
Hanambady amin’ <strong>ny</strong> fotoana samy hafa <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay. Na iza<strong>ny</strong> aza anefa,<br />
raha manoman-tena amin’ ireo lafi<strong>ny</strong> nohadihadiana tao amin’ ity lesona ity izy ireo,<br />
dia hitombo <strong>ny</strong> fahafahan’ izy ireo hanana fanambadiana mahomby sy sambatra.<br />
Fampiharana <strong>ny</strong> Lesona<br />
Amporisiho <strong>ny</strong> zatovovavy mba hitondra mody <strong>ny</strong> lisitr’ izy ireo, ary hitahiry iza<strong>ny</strong> ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> diary na amin’ <strong>ny</strong> toerana azo antoka; ary mba hijery iza<strong>ny</strong> matetika. Entano<br />
izy ireo mba hisafidy iray amin’ ireo zavatra izay nosorata<strong>ny</strong>, ary hampihatra iza<strong>ny</strong><br />
mandritra <strong>ny</strong> herinandro manaraka. Entano iha<strong>ny</strong> koa izy ireo mba hamerina hijery <strong>ny</strong><br />
lisitr’ izy ireo sy hisafidy zavatra hafa mba hampiharina mandritra <strong>ny</strong> taona manaraka.
Manorina tontolo ara-panahy<br />
ao an-tokantrano<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay dia hiezaka <strong>ny</strong> hanorina tontolo ara-panahy ao an-tokantrano<strong>ny</strong>.<br />
FANOMANANA 1. Omeo taratasy sy pensilihazo <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay<br />
2. Manendre zatovovavy maromaro mba hitondra zavatra avy a<strong>ny</strong> an-tokantrano izay<br />
mampiseho <strong>ny</strong> fahatsarana ao an-trano<strong>ny</strong>. Asaovy hazavai<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> kilasy ireo<br />
zavatra ireo.<br />
3. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindram<br />
ina izay nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
Fanoratana Zarao <strong>ny</strong> taratasy sy pensilihazo. Asaovy manoratra midina <strong>ny</strong> isa iray ka hatramin’ <strong>ny</strong><br />
valo eo amin’ <strong>ny</strong> faritra ankavian’ <strong>ny</strong> taratasi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay. Asaovy manoratra<br />
<strong>ny</strong> valin-teni<strong>ny</strong> voaloha<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> iray na roa <strong>ny</strong> zatovovavy amin’ <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong><br />
tsirairay izay vakinao. Rehefa iza<strong>ny</strong> dia vakio <strong>ny</strong> lisitra misy ireto te<strong>ny</strong> manaraka ireto.<br />
1. Tokantrano<br />
2. Tsiky<br />
3. Mikorontana<br />
4. <strong>Tempoly</strong><br />
5. Efitrano fandriana<br />
6. Haizina<br />
7. Mozika<br />
8 Ray aman-dre<strong>ny</strong><br />
Fanadihadiana Asaovy mampitaha <strong>ny</strong> valin–teni<strong>ny</strong> ireo zatovovavy ary rehefa iza<strong>ny</strong>, dia hadihadio<br />
ireto manaraka ireto :<br />
• Iza amin’ ireo te<strong>ny</strong> ireo no mitondra fihetseham-po tsara ho anao? Nahoana?<br />
• Iza amin’ ireo te<strong>ny</strong> ireo no mitondra fihetseham-po ratsy ho anao ? Nahoana ?<br />
• Nahoana <strong>ny</strong> manodidina antsika, toy ireo te<strong>ny</strong> ireo, no manorina fihetsehampo<br />
sy fomba fisainana ?<br />
Manorina fomba fisainana ao an-tokantrano<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
Solaitrabe Hazavao fa betsaka ireo zavatra izay manampy amin’ <strong>ny</strong> fanorenana fomba fisainana<br />
na rivotra iainana ao an-trano. Ity lesona ity dia hanadihady <strong>ny</strong> roa amin’ izy ireo :<br />
(1) <strong>ny</strong> zavatra azo tsapain–tanana manodidina sy (2) <strong>ny</strong> toetran’ ireo izay monina<br />
ao. Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe ireo zavatra roa ireo.<br />
Ny zavatra manodidina azo tsapain-tanana<br />
Fanoratana Asaovy alain’ <strong>ny</strong> zatovovavy sary an–tsaina <strong>ny</strong> efitranon’ izy ireo (na faritra izay<br />
iandraiketa<strong>ny</strong> ao an–trano) taorian’ <strong>ny</strong> nandehana<strong>ny</strong>. Asaovy sorata<strong>ny</strong> eo amin’ <strong>ny</strong><br />
faritra ankavanan’ <strong>ny</strong> taratasi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> efatra izay milazalaza <strong>ny</strong> momba ilay efitra<br />
na ilay faritra amin’ izao fotoana izao.<br />
Lesona<br />
5<br />
19
Tantara Lazao izao tantara manaraka izao, izay nolazain’ <strong>ny</strong> vadin’ <strong>ny</strong> filohan’ <strong>ny</strong> tsatòka iray :<br />
“Niara-nipetraka taminay <strong>ny</strong> Loholona Legrand Richards nandritra <strong>ny</strong> fihaonamben’<br />
<strong>ny</strong> tsatòka. Rehefa nentiko ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> efitrano izay hipetraha<strong>ny</strong> izy, dia nieritreritra<br />
momba ireo olona hafa izay nampiasa io efitrano io aho.<br />
“Nisy fotoana izay nisiana zatovo nanana olana niara–nipetraka taminay ary noravaha<strong>ny</strong><br />
araka izay nieritrereta<strong>ny</strong> azy sy nihevera<strong>ny</strong> azy ilay efitrano. Indraindray aza dia mampatahotra<br />
<strong>ny</strong> manokatra ilay varavarana ka mahita sarim–biby mampatahotra, lehilahy<br />
matanjaka e<strong>ny</strong> ambo<strong>ny</strong> môtô, na mpandihy rôka malaza lava volo mivandravandra<br />
eo amin’ <strong>ny</strong> peta–drindrina. Tsy efitrano maha-te-honina iza<strong>ny</strong> raha hidirana.<br />
“Vao nifindra vao haingana tao amin’ io efitrano io <strong>ny</strong> zanakay roavavy ary nandravaka<br />
iza<strong>ny</strong> araka <strong>ny</strong> toetra<strong>ny</strong>. Raha nanokatra <strong>ny</strong> varavarana aho tamin’ ity indray mitoraka<br />
ity, dia fantatro fa efitrano antonona <strong>ny</strong> Apôstôlin’ <strong>ny</strong> Tompo iza<strong>ny</strong> .”<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
20<br />
Asaovy mamaky <strong>ny</strong> fanekempinoana fahatelo ambin’ <strong>ny</strong> folo sy <strong>ny</strong> Fotopampianarana<br />
<strong>ny</strong> Fanekempihavanana 90:18 <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
• Nahoana no zava-dehibe <strong>ny</strong> fanalavirantsika <strong>ny</strong> hakamoana sy <strong>ny</strong> havoretrana?<br />
Asaovy mijery ireo te<strong>ny</strong> milazalaza momba <strong>ny</strong> efitrano<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
• Hahitana taratra <strong>ny</strong> aim-panahy ve ireo te<strong>ny</strong> ireo ?<br />
Toetra<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> toetran’ <strong>ny</strong> olona iray dia misy fiantraika<strong>ny</strong> tanteraka eo amin’<br />
<strong>ny</strong> fianakaviana iray manontolo.<br />
• Ahoana <strong>ny</strong> fomba fiantraikan’ <strong>ny</strong> toetranao amin’ ireo olona hafa ao amin’ <strong>ny</strong> trano<br />
fonenanao ?<br />
Tantara Lazao izao tantara manaraka izao:<br />
Tonga tao an–trano <strong>ny</strong> renin’ i Masy indray tolakandro rehefa avy nanatrika fivoriana<br />
fandaminana rafitr’ asa naharitra ela niaraka tamin’ <strong>ny</strong> fiadidiana <strong>ny</strong> Zatovovavy ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> paroasy. Reraka izy ary nanantena <strong>ny</strong> filaminana ao an- trano<strong>ny</strong>. Feno<br />
avonavona sy fahasiahana <strong>ny</strong> fandraisan’ i Masy.<br />
“Taiza ianao ry Ne<strong>ny</strong>? Mazàna ato an–trano mandrakariva ianao rehefa tonga izahay.<br />
Mananiha<strong>ny</strong> ireo ankizivavy kely i Tovo. Noana aho, ary tsy hitako ilay akanjo izay<br />
nampanantenainao fa hamboarinao ho ahy. Tsy maintsy mandeha a<strong>ny</strong> amin’ i Safidy<br />
aho afaka minitra vitsy monja.”<br />
Nisento <strong>ny</strong> renin’ i Masy ary nanonta<strong>ny</strong> hoe: “Nanao ahoana <strong>ny</strong> fandehan’ <strong>ny</strong> lalaonareo<br />
androa<strong>ny</strong> tolakandro?”<br />
“Nahatsiravina”, hoy <strong>ny</strong> valin-tenin’ i Masy. “Resy izahay saingy tsy hadisoanay iza<strong>ny</strong>.<br />
Nanao fahadisoana ilay mpitsara”.<br />
Fanadihadiana. • Inona no vokatra nentin’ i Masy tamin’ <strong>ny</strong> fomba fisainana tao an-trano<strong>ny</strong>.<br />
• Ahoana no fomba mety ho nanana<strong>ny</strong> vokatra tsara ?<br />
Angataho <strong>ny</strong> zatovovavy mba hieritreritra izay traikefa nanana<strong>ny</strong> niaraka tamin’ <strong>ny</strong><br />
fianakavia<strong>ny</strong> ka nampitombo na nampihena <strong>ny</strong> aim-panahy tao an-trano<strong>ny</strong>. Asao izy<br />
ireo mba hizara iza<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> kilasy.<br />
Famelabelarana Hazavao amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy fa <strong>ny</strong> toetra sy <strong>ny</strong> fomba fanao izay hatsarain’ izy ireo<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> fikarakarana <strong>ny</strong> trano<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fomba fihetsi<strong>ny</strong> ao dia misy fiantraika<strong>ny</strong> amin’<br />
mpampianatra <strong>ny</strong> rivotra iaina<strong>ny</strong> ao an-trano<strong>ny</strong> mandritra <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>. Afaka hampitombo na<br />
hampihena <strong>ny</strong> aim-panahy ao an–trano<strong>ny</strong> izy ireo.<br />
Ny mpianatra Angataho ireo zatovovavy voatondro mba hampiseho ireo zavatra izay nenti<strong>ny</strong> avy<br />
a<strong>ny</strong> an-trano, ary hanazava iza<strong>ny</strong>.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina<br />
sy fanadihadiana<br />
Ny fanorenana tontolo ara–panahy ao an–tokantrano dia mitaky fiomanana sy asa<br />
Vakio izao filazana manaraka nataon’ <strong>ny</strong> Filoha David O. Mckay izao. “Ny aim–panahy<br />
dia <strong>ny</strong> fieritreretana <strong>ny</strong> fandresena <strong>ny</strong> tena sy <strong>ny</strong> firaisana amin’ <strong>ny</strong> tsy Manam–pahataperana”<br />
( tao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Apr. 1949, p. 17 ).
Tantara sy<br />
fanadihadiana<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Hazavao fa tsy maintsy mianatra mba handresy <strong>ny</strong> toetra ratsintsika sy <strong>ny</strong> fomba<br />
ratsy fanaontsika isika raha te hampivoatra <strong>ny</strong> aim–panahy ao an–tranontsika.<br />
Lazao izao tantara manaraka izao:<br />
Nanana namana miramiran-dava aho ta<strong>ny</strong> am-pianarana, ka tonga tahaka <strong>ny</strong> tanamasoandro<br />
mibaliaka izy. Rehefa maraina i<strong>ny</strong> indrindra, dia mankahery izy ary falifaly<br />
aminay tsirairay avy. Tsy nisy nahalala ahy ho olona sariaka rehefa mifoha voaloha<strong>ny</strong><br />
aho, ary tsy fantatro toy iza<strong>ny</strong> koa izy.<br />
Indray andro, dia nanontaniako azy <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> mahafaly azy lalandava amin’ <strong>ny</strong> maraina.<br />
Ny valin-te<strong>ny</strong> nome<strong>ny</strong> dia nampihetsi-po ahy tanteraka. Nilaza izy fa fo<strong>ny</strong> mbola kely dia<br />
tsy faly lava amin’ <strong>ny</strong> maraina; ary tsy mahafinaritra <strong>ny</strong> manakaiky azy. Indray andro dia<br />
nantsoin-dreni<strong>ny</strong> izy, ary nolazai<strong>ny</strong> fa izay ho vadi<strong>ny</strong> sy ho zana<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> aoriana dia ho<br />
fadiranovana raha tsy hovai<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fomba fitondrantena<strong>ny</strong>. Tena nahataitra azy iza<strong>ny</strong>.<br />
Nanapa-kevitra <strong>ny</strong> hiova izy, satria tsy tia<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> hampiseho <strong>ny</strong> toetra ratsi<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
fianakavia<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> aoriana. Isa-maraina, nandritra <strong>ny</strong> volana maromaro, dia nanery tena<br />
izy hifoha ary hanao izay hahamiramirana. Sarotra iza<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> amboaloha<strong>ny</strong>. Nila <strong>ny</strong> fifehezan-tena<br />
rehetra nanana<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong>. Rehefa afaka fotoana ela kosa, dia tsy nila ho mody<br />
miramirana intso<strong>ny</strong> izy.<br />
Nanapa-kevitra aho fa mba hanandrana koa. Sarotra iza<strong>ny</strong>, fa no<strong>ny</strong> afaka volana maromaro,<br />
dia tsapako fa afaka mifoha amim-pifaliana sy miramirana aho. Vehivavy tanora<br />
manam-bady aho amin’ izao fotoana izao, ary hitako <strong>ny</strong> fiovana nentin’ <strong>ny</strong> toetrako teo<br />
amin’ <strong>ny</strong> rivo-piainana ara- panahy tao an-tokantranoko.<br />
• Nahoana <strong>ny</strong> toetra izay nananan’ ity zatovovavy ity teo aloha no mety hampihena<br />
<strong>ny</strong> aim-panahy ao an-trano?<br />
• Ahoana <strong>ny</strong> fomba niova<strong>ny</strong>?<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> fanatsarana <strong>ny</strong> fomba fanao sy <strong>ny</strong> toetra mba hampitomboana <strong>ny</strong><br />
aim-panahy dia tsy mora, ary mendri-piezahana iza<strong>ny</strong>. Ny fitomboan’ <strong>ny</strong> aim-panahy dia<br />
mitondra fitiavana sy fifaliana ao an-tokantranontsika. Hazavao fa <strong>ny</strong> fahatrarana zavatra<br />
izay misy vidi<strong>ny</strong> eo amin’ <strong>ny</strong> fiainana dia mitaky fandaminana, fiomanana ary asa.<br />
Fanadihadiana • Nahoana no zava-dehibe <strong>ny</strong> manova <strong>ny</strong> toetra ratsy?<br />
• Ahoana no fomba hanovanao toetra?<br />
Rehefa voahadihady iza<strong>ny</strong> dia mety ho tianao <strong>ny</strong> hamintina <strong>ny</strong> valin-te<strong>ny</strong> e<strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> solaitrabe. Mety hahitana ireto manaraka ireto iza<strong>ny</strong> lisitra iza<strong>ny</strong>:<br />
Manapaha hevitra ianao fa hiova.<br />
Mangataha <strong>ny</strong> fanampian’ <strong>ny</strong> Tompo amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> vavaka.<br />
Miasà mafy mba hiova.<br />
Famelabelarana Asaovy soratan’ <strong>ny</strong> zatovovavy amin’ <strong>ny</strong> taratasi<strong>ny</strong> ireo fomba fanao na toetra izay<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
anana<strong>ny</strong> izay tsy mampisy aim-panahy ao an-tranon’ izy ireo.<br />
mpampianatra Entano izy ireo mba hampitombo <strong>ny</strong> aim-panahy ao an-trano<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong><br />
fiasana mafy mba hanovana ireo fomba fanao sy toetra ireo. Hazavao fa ho mora kokoa<br />
iza<strong>ny</strong> raha mitandrina <strong>ny</strong> manodidina ho madio sy milamina izy ireo, mba hanasana <strong>ny</strong><br />
fanatrehan’ <strong>ny</strong> Fanahin’ <strong>ny</strong> Tompo. Amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fanombohana die<strong>ny</strong> izao sy <strong>ny</strong><br />
fitadiavana <strong>ny</strong> fanampian’ <strong>ny</strong> Tompo, dia hitombo <strong>ny</strong> aim-panahin’ izy ireo na inona na<br />
inona ataon’ ireo olona hafa ao an- tokantrano.<br />
Asaovy sorata<strong>ny</strong> ireo zavatra hafa manokana izay azo<strong>ny</strong> atao die<strong>ny</strong> izao mba hampitombo<br />
<strong>ny</strong> aim-panahy ao an-trano<strong>ny</strong>.<br />
Fijoroana ho<br />
vavolombelona<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Famaranana<br />
Mijoroa ho vavolombelona amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy fa raha manao <strong>ny</strong> tokantrano<strong>ny</strong><br />
ho toerana ara-panahy kokoa izy ireo dia ho sambatra kokoa amin’ izao fotoana izao<br />
sy ho mandrakizay.<br />
Lesona 3<br />
21
22<br />
Fampiharana <strong>ny</strong> lesona<br />
Entano <strong>ny</strong> zatovovavy mba handrakitra ao amin’ <strong>ny</strong> diari<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> ezaka vita<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong><br />
alalan’ <strong>ny</strong> fandresena ireo zavatra izay mampihena <strong>ny</strong> aim-panahy ao an-trano<strong>ny</strong> teo<br />
amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>.
Ny andraikitry <strong>ny</strong> vehivavy hampianatra<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay dia hahafantatra sy hanatontosa <strong>ny</strong> andraiki<strong>ny</strong> hampianatra.<br />
FANOMANANA 1. Sary 4, Jesoa miaraka amin’ <strong>ny</strong> ankizy; sary 5, Jesoa mampianatra eo amin’ <strong>ny</strong> sambo;<br />
sary 6, Torite<strong>ny</strong> teo an-tendrombohitra. Hita a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> boky fampianarana<br />
daholo ireo.<br />
2. Manendre mpianatra mba hanolotra ireo toetra dimy mampiavaka <strong>ny</strong> fampianaran’<br />
i Kristy, izay nofakafakaina tao amin’ <strong>ny</strong> fizarana faharoa amin’ <strong>ny</strong> lesona. Toko<strong>ny</strong><br />
hanadihady ireo toetra voatondro ho azy tsirairay <strong>ny</strong> zatovovavy amin’ <strong>ny</strong> alalan’<br />
<strong>ny</strong> fampiasana ireo toko sy andini<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masina izay nomena.<br />
3. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Hanana fotoana hampianarana isika mandritra <strong>ny</strong> fiainantsika<br />
Soratra masina sy<br />
fanadihadiana<br />
Mangataha zatovovavy telo mba hamaky ireto soratra masina manaraka ireto:<br />
Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 88:77; 88:118; Môsià 4:14-15<br />
• Inona no atao hoe mampianatra olona iray ?<br />
• Nahoana no zava–dehibe <strong>ny</strong> mampianatra <strong>ny</strong> hafa ?<br />
Antitrantero fa raha mampianatra amin’ <strong>ny</strong> fomba marina isika dia manome fahalalana<br />
sy fahaizana <strong>ny</strong> hafa, izay afaka ampiasai<strong>ny</strong> mba hanatsara<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fiainan’<br />
<strong>ny</strong> hafa. Ianarantsika avy amin’ <strong>ny</strong> olona hafa <strong>ny</strong> ankabetsahan’ <strong>ny</strong> zavatra izay ilaintsika<br />
ho fantatra, na avy amin’ <strong>ny</strong> fiteni<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong> na avy amin’ <strong>ny</strong> ohatra ome<strong>ny</strong>.<br />
• Amin’ <strong>ny</strong> fomba ahoana no maha-mpampianatra <strong>ny</strong> vehivavy ?<br />
Hazavao amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy fa hanana fotoana hampianarana izy ireo mandritra <strong>ny</strong><br />
androm–piaina<strong>ny</strong> rehetra. Mampianatra ireo fianakavia<strong>ny</strong> amin’ izao fotoana izao izy ireo;<br />
a<strong>ny</strong> am-pianarana; eo anivon’ <strong>ny</strong> mpifanolo-bodirindrina; namana , ary ireo izay mitovy<br />
taona ami<strong>ny</strong>; ao amin’ <strong>ny</strong> fiaraha-monina misy azy; ary amin’ <strong>ny</strong> antso a<strong>ny</strong> am-piangonana.<br />
Hampianatra amin’ <strong>ny</strong> toerana misy <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> aoriana iha<strong>ny</strong> koa izy ireo.<br />
Raha miresaka amin’ <strong>ny</strong> namana iray izy ireo, manoro hevitra olona iray, na manova <strong>ny</strong><br />
fiainan’ <strong>ny</strong> zaza iray, dia efa nampianatra. Mampianatra amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fomba fite<strong>ny</strong>,<br />
fihetsika, ary ohatra izy ireo isan’ andro. Mampianatra lalandava izy ireo.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina. Ny Loholona Boyd K. Packer dia nilaza hoe: “Ny ankabetsahan’ <strong>ny</strong> zavatra ataontsika<br />
dia fampianarana. Ny fampisehoana amin’ <strong>ny</strong> zaza madinika <strong>ny</strong> fomba famatorana <strong>ny</strong><br />
kiraro<strong>ny</strong>,…. fanampiana zanakavavy eo amin’ <strong>ny</strong> fomba fandrahoan-tsakafo vaovao,<br />
fanomezana torite<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> am-piangonana, fijoroana ho vavolombelona, fitarihana fivoriana<br />
fandaminana rafitr’ asa, ary indrindra indrindra <strong>ny</strong> fampianarana kilasy— iza<strong>ny</strong> rehetra<br />
iza<strong>ny</strong> dia fampianarana ary ataontsika tsy ankijanona iza<strong>ny</strong>” (Teach Ye Deligently [Salt<br />
Lake City: Desert Book Co., 1975], p.2)<br />
Solaitrabe Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> hoe : Mpampianatra lalandava.<br />
Fanadihadiana Asaovy mieritreritra ireo fomba izay nampianara<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong>, fihetsika,<br />
zavatra atao na ohatra nandritra <strong>ny</strong> efatra amby roapolo ora lasa <strong>ny</strong> zatovovavy. Entano<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy mba hilaza ireo zavatra manokana izay natao<strong>ny</strong>.<br />
• Aiza no toerana tena manan-danja izay ahafahan’ <strong>ny</strong> olona iray mampianatra ?<br />
Lesona<br />
6<br />
23
Te<strong>ny</strong> nindramina. Vakio izao filazana manaraka nataon’ <strong>ny</strong> Filoha David O. Mckay izao: “ Ao an-trano no<br />
toerana voaloha<strong>ny</strong> sy mahomby indrindra ho an’ <strong>ny</strong> ankizy hianara<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> leson’ <strong>ny</strong> fiainana<br />
dia <strong>ny</strong>: fahamarinana, fanajana, fahadiovana, fifehezan-tena; <strong>ny</strong> hasarobidin’ <strong>ny</strong> fianarana,<br />
<strong>ny</strong> asa marina, ary <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> tombon-tsoan’ <strong>ny</strong> fiainana. Tsy misy na inona<br />
na inona mahasolo toerana <strong>ny</strong> ao an-trano amin’ <strong>ny</strong> fitaizana sy fampianarana <strong>ny</strong> ankizy<br />
ary tsy misy fahombiazana afaka manonitra <strong>ny</strong> tsy fahombiazana ao an-trano” ( tao<br />
amin’ <strong>ny</strong> Manuel des soirées familiales, 1968-69, p.iii ).<br />
Tantara Lazao izao tantara manaraka izao izay milaza <strong>ny</strong> fomba nitahian’ <strong>ny</strong> fampianaran–<br />
dreni<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> lahy tamin’ <strong>ny</strong> fotoana tena nilai<strong>ny</strong> fanampiana.<br />
Ny Loholona Frank Croft dia misiônera ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faritra atsimon’ <strong>ny</strong> Etazonia<br />
Amerika ta<strong>ny</strong> am-piandohan’ <strong>ny</strong> fiangonana. Nampianatra <strong>ny</strong> filazantsara ta<strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> faritra izay nahitana olona tezitra be tamin’ <strong>ny</strong> fampianara<strong>ny</strong> izy. Nisy andianjiolahy<br />
nitondra fiadiana nanery azy ary nitondra azy ta<strong>ny</strong> anaty ala, ka nilaza tami<strong>ny</strong><br />
mba hanala <strong>ny</strong> fitafia<strong>ny</strong> rehetra hatreo amin’ <strong>ny</strong> valaha<strong>ny</strong> no ho miakatra. Nofatoran’<br />
izy ireo teo amin’ <strong>ny</strong> hazo <strong>ny</strong> tana<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> vata<strong>ny</strong> ary niomana <strong>ny</strong> hively <strong>ny</strong> lamosi<strong>ny</strong><br />
izy ireo mandra–pivoaka <strong>ny</strong> ra.<br />
Tsy nanan-tsafidy <strong>ny</strong> Loholona Croft fa nanao izay nampanaovin’ ireo andian-jiolahy<br />
azy; fa teo am-panaova<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong>, dia indro nisy taratasy nilatsaka avy tao am-paosi<strong>ny</strong>.<br />
Nosoratan–dreni<strong>ny</strong> izay mipetraka a<strong>ny</strong> Utah iza<strong>ny</strong>. Fotoana fohy talohan’ izao, dia<br />
nanoratra taratasy ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> ray aman-dreni<strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> habibian’ <strong>ny</strong> andianjiolahy<br />
<strong>ny</strong> Loholona Croft ary ity taratasy avy a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong> ity dia mamaly<br />
<strong>ny</strong> ahiahi<strong>ny</strong>. Izao no voalazan’ ilay taratasy :<br />
“‘Ry zanako malala, tadidio lalandava <strong>ny</strong> tenin’ <strong>ny</strong> Mpamonjy raha hoy Izy: “Sambatra<br />
izay enjehina noho <strong>ny</strong> fahamarinana, fa azy <strong>ny</strong> fanjakan’ <strong>ny</strong> lanitra”, ary koa, “Sambatra<br />
hianareo raha haratsian’ <strong>ny</strong> olona sy enjehi<strong>ny</strong> ary asia<strong>ny</strong> izay te<strong>ny</strong> ratsy rehetra hitenena<strong>ny</strong><br />
lainga anareo noho <strong>ny</strong> Amiko. Mifalia sy miravoravoa hianareo fa lehibe <strong>ny</strong> valim–pitianareo<br />
a<strong>ny</strong> an-danitra; fa toy iza<strong>ny</strong> iha<strong>ny</strong> no nanenjeha<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong> izay talohanareo”.<br />
Tadidio iha<strong>ny</strong> koa <strong>ny</strong> Mpamonjy teo amin’ <strong>ny</strong> hazo fijaliana, izay nijaly noho <strong>ny</strong> fahotan’<br />
izao tontolo izao raha nanambara izao te<strong>ny</strong> tsy mety maty izao : “Ray ô! mamelà <strong>ny</strong> helo<strong>ny</strong><br />
fa tsy fanta<strong>ny</strong> izay atao<strong>ny</strong>”. Mino aho ry zanako lahy fa ireo izay mampahory anareo<br />
Loholona dia tsy mahafantatra izay atao<strong>ny</strong> raha tsy iza<strong>ny</strong> dia tsy hanao iza<strong>ny</strong> izy ireo.<br />
Indray andro a<strong>ny</strong>, a<strong>ny</strong> ho a<strong>ny</strong>, dia hahafantatra izy ireo ary hanenina amin’ <strong>ny</strong> natao<strong>ny</strong> ary<br />
hanaja anareo noho <strong>ny</strong> asa sarobidy izay ataonareo. Noho iza<strong>ny</strong>, mahareta ry zanako, tiavo<br />
ireo izay mampahory anao sy mite<strong>ny</strong> ratsy anao, ary <strong>ny</strong> Tompo hitahy anao sy hanandratra<br />
anao eo imason’ izy ireo, ary <strong>ny</strong> asa nanirahana anao dia hahomby amim- boninahitra.<br />
Nandray ilay taratasy ilay mpitarika <strong>ny</strong> jiolahy ary nanomboka namaky iza<strong>ny</strong>. Masiaka<br />
sady loza be <strong>ny</strong> endri<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> maso<strong>ny</strong> ka fantatry <strong>ny</strong> Loholona Croft fa tsy hisy indrafo<br />
velively avy a<strong>ny</strong> ami<strong>ny</strong>. Nakimpi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> maso<strong>ny</strong> ary niandry <strong>ny</strong> fanombohan’ <strong>ny</strong> fivelesana<br />
izy ary nieritreritra mangina <strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> an-trano<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> re<strong>ny</strong> malala<strong>ny</strong>. Nahira<strong>ny</strong> <strong>ny</strong><br />
maso<strong>ny</strong> no<strong>ny</strong> afaka fotoana fohy ary hita<strong>ny</strong> ilay mpitarika nipetraka teo ambo<strong>ny</strong> vatankazo<br />
akaiky teo, ary namerina namaky ilay taratasy. Nanjary niova tanteraka <strong>ny</strong> endri<strong>ny</strong>.<br />
“Nanjavona teo ilay endrika masiaka sady loza be, nihananganohano <strong>ny</strong> maso<strong>ny</strong>. Toa<br />
ohatran’ <strong>ny</strong> niova tanteraka <strong>ny</strong> toetra<strong>ny</strong> manontolo. Mamaky andalana iray na roa, na<br />
andinin-dahatsoratra iray izy, dia mipetraka sy mandalina iza<strong>ny</strong>, ary <strong>ny</strong> eritreritra lalina<br />
tao an-tsain’ ilay Loholona dia <strong>ny</strong> fanantenana, e<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fandresen-dahatra fa novan’ <strong>ny</strong><br />
hatsaran’ <strong>ny</strong> taratasin–dreni<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fon’ ilay lehilahy.<br />
Fara<strong>ny</strong> dia nitsangana ilay lehilahy ary nilaza hoe: “ ‘Tena manana re<strong>ny</strong> mahatehotia<br />
ianao ry tovolahy. Hitanao, nanana iza<strong>ny</strong> koa aho taloha’. Rehefa iza<strong>ny</strong>, dia nilaza tamin’<br />
ireo andian-jiolahy sisa izy hoe: ‘Rehefa avy namaky ity taratasin-drenin’ ity môrmôna<br />
ity aho ry zalahy dia tsy afaka <strong>ny</strong> hanohy an’ ity asa ity. Angamba tsara <strong>ny</strong> hamelantsika<br />
azy handeha’. Navotsi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Loholona Croft ary lasa nandeha. ( Arthur M. Richardson,<br />
The Life and Ministry of John Morgan [Nicholas G. Morgan, Sr., 1965], pp. 267–68).<br />
Fanadihadiana • Ahoana <strong>ny</strong> fomba nampianaran’ ity re<strong>ny</strong> ity <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> lahy ?<br />
• Araka <strong>ny</strong> hevitrao, inona no nataon’ ity re<strong>ny</strong> ity hiomanana mba hampianatra<br />
am-pitiavana sy amin-kery lehibe?<br />
• Inona no azonao ianarana avy amin’ ity re<strong>ny</strong> ity momba <strong>ny</strong> andraikitry <strong>ny</strong><br />
vehivavy hampianatra?<br />
24
Hazavao amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy fa mpampianatra ao an–trano<strong>ny</strong> izy ireo amin’ <strong>ny</strong> izao<br />
fotoana izao, ary koa miomana <strong>ny</strong> hampianatra <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> hoavy.<br />
Lesona 6<br />
Jesoa Kristy no ohatra ho antsika amin’ <strong>ny</strong> maha-mpampianatra<br />
Famelabelarana Hazavao amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy fa betsaka ireo fomba izay ahafahan’ izy ireo mio-<br />
ataon’ <strong>ny</strong> mpammana die<strong>ny</strong> izao mba ho tonga ho mpampianatra mahomby.<br />
pianatra<br />
• Iza no mpampianatra lehibe indrindra?<br />
Sary Asehoy <strong>ny</strong> sarin’ i Kristy mampianatra, ary hazavao fa i Jesoa no lehiben’ <strong>ny</strong> mpampianatra.<br />
Hazavao fa afaka mianatra zavatra maro isika amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fianarana <strong>ny</strong><br />
fomba<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fanarahana <strong>ny</strong> ohatra nome<strong>ny</strong>.<br />
Asaovy manolotra <strong>ny</strong> endriky <strong>ny</strong> fampianaran’ i Jesoa ireo mpianatra voatendry, ary<br />
hadihadio <strong>ny</strong> fomba nisehoan’ ireo endrika ireo ao amin’ <strong>ny</strong> andinin-tsoratra masina<br />
izay nianaran’ izy ireo. Rehefa manao <strong>ny</strong> famelabelara<strong>ny</strong> avy <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay<br />
dia manorata te<strong>ny</strong> fohy e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe ho famintinana.<br />
Soratra masina sy 1. Tia ireo olona nampianari<strong>ny</strong> i Jesoa, ary izy ireo dia nahatsapa <strong>ny</strong> fitiava<strong>ny</strong>. Jereo<br />
fanadihadiana<br />
3 Nefia 17:3– 10. (Tia dia tia <strong>ny</strong> olona i Jesoa ha<strong>ny</strong> ka nijanona ela niaraka tamin’ izy<br />
ireo Izy, satria tian’ izy ireo <strong>ny</strong> hijanona<strong>ny</strong>. Nanasitrana <strong>ny</strong> mararin’ izy ireo Izy, ary<br />
nidera Azy izy ireo).<br />
2. Nampiasa tantara sy ohatra izay tsy zoviana amin’ <strong>ny</strong> olona Izy mba hahafahan’ izy<br />
ireo mahatakatra sy mampihatra <strong>ny</strong> fampianara<strong>ny</strong>. Jereo Lioka 15:3–10. (Nampiasa <strong>ny</strong><br />
ohatra momba ilay mpiandry ondry sy ilay vehivavy nanadio <strong>ny</strong> trano<strong>ny</strong> i Jesoa<br />
mba hampiseho <strong>ny</strong> hafalian’ <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra rehefa mibebaka <strong>ny</strong> mpanota.)<br />
3. Nampianatra <strong>ny</strong> olona Izy rehefa nila fampianarana izy ireo. Tsy nilaza tamin’ izy<br />
ireo Izy mba hiandry mandra-panana<strong>ny</strong> fotoana hanaovana iza<strong>ny</strong>. Jereo Lioka 9:10–11.<br />
(Nandeha ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> toerana izay nahafaha<strong>ny</strong> ho irery i Jesoa sy <strong>ny</strong> Apôstôly,<br />
saingy nanaraka azy ireo <strong>ny</strong> olona. Tsy nasain’ i Jesoa nody izy ireo ka hiverina rehefa<br />
kelikely. Nampianatra azy ireo Izy ary nanasitrana azy ireo).<br />
4. Nahalala tsara <strong>ny</strong> soratra masina Izy ary efa niomana ara-panahy mba hampianatra.<br />
Jereo Matio 4:1–11 (Nandeha ta<strong>ny</strong> an’ efitra i Jesoa mba hahafaha<strong>ny</strong> manana fotoana<br />
hifadiankanina sy hiarahana amin’ <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra. Rehefa tonga <strong>ny</strong> devoly<br />
haka fanahy Azy, dia afaka nandresy ireo fakampanahy Izy satria fanta<strong>ny</strong><br />
izay nampianarin’ <strong>ny</strong> soratra masina).<br />
5. Nivavaka tamin’ <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra matetika Izy mba hanampy Azy hampianatra sy<br />
mba hitahy <strong>ny</strong> olona izay nampianari<strong>ny</strong>. Jereo 3 Nefia 17:14–17. (Rehefa nivavaka tamin’<br />
<strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra i Jesoa, ary nangataka Tami<strong>ny</strong> mba hitahy <strong>ny</strong> olona, dia masina<br />
tokoa ireo zavatra izay nolazai<strong>ny</strong> ha<strong>ny</strong> ka tsy azon’ <strong>ny</strong> olona nosoratana akory iza<strong>ny</strong>).<br />
Hazavao fa amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fanarahana <strong>ny</strong> ohatra nataon’ i Jesoa, dia afaka mampianatra<br />
<strong>ny</strong> hafa sy manampy azy ireo hanova <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
Fandalinana<br />
Hanana fotoana hampianarana <strong>ny</strong> zatovovavy amin’ <strong>ny</strong> fandalinana ireto toe-javatra mana-<br />
toe-javatra<br />
raka ireto. Asaovy manapa-kevitra <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fomba ahafahan’ <strong>ny</strong> zatovovavy mampiasa<br />
ireo toetra avy amin’ <strong>ny</strong> fiainan’ i Kristy izay vao avy nohadihadiana <strong>ny</strong> mpianatra.<br />
Atolory ireto fandalinana toe-javatra manaraka ireto, ary omeo fotoana <strong>ny</strong> kilasy<br />
hanadihady iza<strong>ny</strong>.<br />
Fandalinana toe-javatra 1<br />
Nifankahita tamin’ i Sendra zanaky <strong>ny</strong> mpiray tampo amin’ <strong>ny</strong> ray aman-dreni<strong>ny</strong> izay<br />
tsy mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> fiangonana i Lalaina ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fivoriam-pianakaviana.<br />
Nanomboka nifanoratra ry zareo, ary nanjary mpinamana. Nanoratra tamin’ i Lalaina<br />
i Sendra vao haingana, ary nanonta<strong>ny</strong> azy momba <strong>ny</strong> foto-pinoa<strong>ny</strong>.<br />
Fandalinana toe-javatra 2<br />
Nasaina nanampy an’ i Samy zandri<strong>ny</strong> lahy amin’ <strong>ny</strong> taranja kaji<strong>ny</strong> i Soafara. Nilaza<br />
i Samy fa tsy tia<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> kajy, ary tsy milaza inona ami<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> tarehimarika.<br />
25
26<br />
Fandalinana toe-javatra 3<br />
Voantso ho mpamangy isan-tokantrano ao amin’ <strong>ny</strong> Fikambanana Ifanampiana i Sariaka.<br />
Nanasa azy mba hamangy <strong>ny</strong> rahavavy iray, fa kosa nangataka azy tsy hanome hafatra<br />
ara-pivavahana.<br />
Fandalinana toe-javatra 4<br />
Nanendry an’ i Haritiana mba hiresaka <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> fibebahana mandritra <strong>ny</strong> takarivan’<br />
<strong>ny</strong> mpianakavin’ izy ireo <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong>. Manana zandry vavy telo sy renibe i Haritiana ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong>.<br />
Famaranana<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Hazavao fa nanambara izao <strong>ny</strong> Filoha Spencer W. Kimball momba <strong>ny</strong> andraikitra tena<br />
lehibe ananantsika amin’ <strong>ny</strong> fampianarana.<br />
“Tadidintsika <strong>ny</strong> tenin’ i Nefia raha nanoro hevitra izy hoe: Ary miresaka an’ i Kristy<br />
isika, mifaly amin’ i Kristy, mitory an’ i Kristy, mamina<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> amin’ i Kristy, . . .mba<br />
hahafantaran’ <strong>ny</strong> zanatsika <strong>ny</strong> loharano azo<strong>ny</strong> andrandraina ho famelana <strong>ny</strong> fahota<strong>ny</strong>.’<br />
(2 Ne. 25:26). Ho hery toy inona no ho ao anatin’ <strong>ny</strong> olona rehetra raha fantatr’ izy ireo fa<br />
<strong>ny</strong> Tompo sy <strong>ny</strong> fampianara<strong>ny</strong> no tena loharano lehibe <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fitarihana, loharano<br />
lehibe <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> ohatra marina, loharano lehibe <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fanampiana! Io no tanjontsika<br />
voaloha<strong>ny</strong> indrindra amin’ <strong>ny</strong> fampianarana rehetra ataontsika ao an-trano.”<br />
(“Therefore I Was Taught”, Ensign, Jan. 1982, p. 4)<br />
Fampiharana <strong>ny</strong> lesona<br />
Asaovy manandrana mampiasa ireo fomba fampianarana sasa<strong>ny</strong> nomen’ i Kristy <strong>ny</strong><br />
zatovovavy mandritra <strong>ny</strong> herinandro. Azonao atao, raha tianao, <strong>ny</strong> mampieritreritra<br />
azy ireo toe-javatra iray izay mety hampianara<strong>ny</strong> mandritra <strong>ny</strong> herinandro.
Ny tanjontsika eo amin’<br />
<strong>ny</strong> fiainana<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay dia hitady mba hahafantatra sy hanatontosa <strong>ny</strong> antom-piaina<strong>ny</strong>.<br />
FANOMANANA 1. Manomàna dika mitovy ho an’ <strong>ny</strong> zatovovavy tsairairay amin’ ireo fomba dimy izay<br />
azontsika ianarana momba <strong>ny</strong> tanjontsika eo amin’ <strong>ny</strong> fiainana izay hita a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
fizarana faharoa amin’ <strong>ny</strong> lesona .<br />
2. Raha misy ao amin’ <strong>ny</strong> faritra misy anao, dia azonao atao, raha tianao, <strong>ny</strong> mampiseho<br />
<strong>ny</strong> kasety video Man’s search for happiness, izay ampaha<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> Come Unto Me<br />
(53146).<br />
3. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Misy tanjona eo amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Hazavao fa indraindray isika dia mety hahatsapa tena ho tsy manan-danja, ary manonta<strong>ny</strong><br />
tena raha tena misy dika<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fiainantsika. Nanome toky antsika <strong>ny</strong> Loholona Gordon<br />
B. Hinckley fa <strong>ny</strong> olona tsirairay dia manan-danja eo amin’ <strong>ny</strong> drafitra mandrakizain’ <strong>ny</strong><br />
Tompo, ary manana tanjona ho antsika izay teraka amin’ izao fotoanandro izao Izy.<br />
“Mino aho fa Andriamanitra dia … nifidy <strong>ny</strong> tsirairay aminareo hanao zavatra misy lanja<strong>ny</strong><br />
ao amin’ <strong>ny</strong> drafitra lehibe<strong>ny</strong>… Tia<strong>ny</strong> ianareo ary manana asa hampanaovina anareo tsirairay<br />
Izy” (tao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report , Okt. 1972, p. 106; na Ensign, Jan. 1973, p. 91)<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra.<br />
Hazavao fa raha oharina amin’ <strong>ny</strong> isan’ <strong>ny</strong> mponina marobe eto ambonin’ <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> isa<br />
vitsin’ <strong>ny</strong> Olomasin’ <strong>ny</strong> Andro Fara<strong>ny</strong>, dia toy <strong>ny</strong> tsy misy dika<strong>ny</strong> isika. Ny anjara asa<br />
nomen’ Andriamanitra antsika mba hiomanana amin’ <strong>ny</strong> fiavian’ <strong>ny</strong> Mpamonjy fanindroa<strong>ny</strong><br />
dia toa lehibe loatra amintsika izay vitsy tokoa. Ny fanambarana manaraka dia<br />
manome antsika torohevitra mankahery momba <strong>ny</strong> asa izay toko<strong>ny</strong> hataontsika.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina “Efa ho enina arivo taona teo ho eo izay, no nanokanan’ Andriamanitra anareo mba hiseho<br />
amin’ <strong>ny</strong> andro fara<strong>ny</strong> mialoha <strong>ny</strong> Fiavian’ <strong>ny</strong> Tompo Fanindroa<strong>ny</strong>. Ny fotoanandron’<br />
<strong>ny</strong> filazantsara rehetra teo aloha dia nirona ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> apôstazia, fa <strong>ny</strong> antsika kosa<br />
dia tsy ho a<strong>ny</strong> … Natokan’ Andriamanitra ho amin’ <strong>ny</strong> andro fara<strong>ny</strong> ireo zana<strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong><br />
tena matanjaka, izay hanampy hanangana <strong>ny</strong> Fanjakana amim-pandresena. Ary amin’<br />
izay ianareo no miditra, satria ianareo no taranaka izay tsy maintsy vonona hitsena <strong>ny</strong><br />
Andriamanitrareo.<br />
“Nandritra <strong>ny</strong> taona maro, ireo mpamina<strong>ny</strong> dia nahita <strong>ny</strong> androntsika tamin’ <strong>ny</strong> alalan’<br />
<strong>ny</strong> lalantsaram-potoana. Olona efa maty analavitr’ isa<strong>ny</strong> sy ireo izay mbola ho teraka<br />
no mijery antsika. Aza manao hadisoana momba iza<strong>ny</strong>— taranaka voamarika ianareo.<br />
Mbola tsy nisy olona nampoizina ho mahatoky tamin’ <strong>ny</strong> fotoana fohy toa antsika.”<br />
(Ezra Taft Benson, “In His Steps,” tao amin’ <strong>ny</strong> Speeches of the year, 1979 [Provo: Brigham<br />
Young University Press, 1980], p. 59).<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Hazavao fa niaina niaraka tamin’ <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra nandritra <strong>ny</strong> fotoana ela isika<br />
talohan’ <strong>ny</strong> nahaterahantsika, ary fanta<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zava-drehetra momba antsika—<strong>ny</strong> herintsika,<br />
sy <strong>ny</strong> fahalementsika, <strong>ny</strong> zavatra tiantsika sy <strong>ny</strong> tsy tiantsika, <strong>ny</strong> halalin’ <strong>ny</strong> finoantsika sy<br />
<strong>ny</strong> tenivavolombelontsika, <strong>ny</strong> talenta sy <strong>ny</strong> fahaizantsika, ary <strong>ny</strong> fahatsapana ao am-pontsika.<br />
Fanta<strong>ny</strong> fa afaka mampiasa iza<strong>ny</strong> toetra iza<strong>ny</strong> isika tsirairay avy mba hitomboantsika<br />
bebe kokoa sy ho fananganana <strong>ny</strong> fanjakan’ Andriamanitra amin’ izao andro fara<strong>ny</strong> izao.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Ny Eveka H. Burke Peterson dia nilaza hoe:<br />
Mieritreritra ve ianao fa mety ho kisendrasendra no nandefasan’ <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra<br />
<strong>ny</strong> iray amin’ <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> tet˜ an-ta<strong>ny</strong>, fa tsy nisy <strong>ny</strong> asa lehibe izay hotanterahina?<br />
Lesona<br />
7<br />
27
Soratra masina sy<br />
fanadihadiana<br />
28<br />
“Ry namako malala, taranaka mpanjaka ianareo. Nokajiana ianareo mba ho tonga et˜ anta<strong>ny</strong><br />
amin’ izao fotoana izao noho <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> manokana. Tsy <strong>ny</strong> vitsivitsy aminareo iha<strong>ny</strong><br />
fa ianareo rehetra. Misy zavatra toko<strong>ny</strong> hataon’ <strong>ny</strong> tsirairay aminareo izay tsy ho vitan’ <strong>ny</strong><br />
olon-kafa afa-tsy ianareo iha<strong>ny</strong>… Raha avelanareo Izy, dia mijoro ho vavolombelona aho fa <strong>ny</strong><br />
Ray a<strong>ny</strong> an-danitra dia hiaraka aminareo mandritra <strong>ny</strong> lalam-piainana, ary hanome aingam–panahy<br />
ho anareo mba hahafantaranareo <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> manokana nahatongavanareo eto”. (“Your Life<br />
Has a Purpose ,” New Era, May 1979, pp. 4-5; miampy soramandry).<br />
Ny fahafantarana <strong>ny</strong> sitrapon’ <strong>ny</strong> Tompo dia afaka manome fitarihana eo amin’<br />
<strong>ny</strong> fiainantsika<br />
• Vakio miaraka ary mariho <strong>ny</strong> Ohabolana 3: 5–6.<br />
• Inona no asaina hataontsika ao amin’ io soratra masina io ?<br />
Ahoana no fomba ahafahantsika tsirairay avy mahafantatra ireo tanjona manokana<br />
izay ananan’ <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra ho an’ <strong>ny</strong> fiainantsika?<br />
Solaitrabe Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> valin-tenin’ <strong>ny</strong> zatovovavy, ary ampio an’ izao<br />
manaraka izao raha toa ka tsy tao anatin’ iza<strong>ny</strong> ireto hevitra ireto:<br />
1. Vavaky <strong>ny</strong> tena manokana<br />
Hazavao fa afaka miresaka amin’ <strong>ny</strong> Raintsika isika amin’ <strong>ny</strong> vavaka manokana ataontsika,<br />
ary afaka mangataka izay tia<strong>ny</strong> hampanaovina antsika raha mbola et˜ amin’ <strong>ny</strong><br />
fiainana an-ta<strong>ny</strong>. Ny Filoha Spencer W. Kimball dia nanoro hevitra hoe: “Tsy handratra<br />
antsika iza<strong>ny</strong>, raha toa ka miato isika a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> vavaka ataontsika mba<br />
hihaino fatratra—na dia iray na roa minitra monja aza—ary mivavaka lalandava toy <strong>ny</strong><br />
nataon’ <strong>ny</strong> Mpamonjy, ‘tsy <strong>ny</strong> sitrapoko anie no hatao fa <strong>ny</strong> Anao’ ( Lioka 22: 42 )” (tao<br />
amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Okt. 1979, p. 5; na Ensign, Nôv 1979, p. 4–5)<br />
Fanadihadiana • Efa nisy ve fotoana nifanoheran’ <strong>ny</strong> sitrapontsika sy <strong>ny</strong> sitrapon’ <strong>ny</strong> Tompo? Angataho<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy mba hilaza <strong>ny</strong> sasantsasa<strong>ny</strong> amin’ ire<strong>ny</strong> fotoana ire<strong>ny</strong>.<br />
• Inona na toko<strong>ny</strong> hataonao amin’ <strong>ny</strong> fitrangan-javatra toy iza<strong>ny</strong> ?<br />
2. Fianarana sy Fandinihana<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Soratra masina sy<br />
fanadihadiana<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> famakiana <strong>ny</strong> soratra masina entina amim-bavaka dia afaka manampy<br />
antsika hahafantatra izay tian’ <strong>ny</strong> Tompo ampanaovina antsika. Ny soratra masina dia<br />
manambara amintsika <strong>ny</strong> didin’ Andiamanitra izay toko<strong>ny</strong> harahintsika rehetra. Afaka<br />
mampiasa <strong>ny</strong> soratra masina matetika anefa isika mba hahita vali<strong>ny</strong> amin’ ireo toe-javatra<br />
misy amintsika manokana.<br />
Hazavao fa maro amin’ <strong>ny</strong> soratra masina no natao mba hanampiana <strong>ny</strong> olona hahafantatra<br />
izay tian’ <strong>ny</strong> Tompo hataon’ izy ireo. Ireo olona ireo dia niaina tamin’ <strong>ny</strong> fotoana hafa,<br />
fa <strong>ny</strong> torohevitra izay nomen’ <strong>ny</strong> Tompo azy ireo kosa dia azo ampiharina amintsika. Ny<br />
fizarana faha-121 ao amin’ <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana dia vavaka izay<br />
nataon’ i Joseph Smith raha mbola tao amin’ <strong>ny</strong> tranomaizin’ i Liberty izy nandritra <strong>ny</strong><br />
fotoana izay nila<strong>ny</strong> fanampiana. Tia<strong>ny</strong> ho fantatra izay tian’ Andriamanitra hatao<strong>ny</strong>.<br />
Vakio <strong>ny</strong> andini<strong>ny</strong> faha-7 sy faha-8, izay ahitana <strong>ny</strong> ampaha<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> valin-tenin’<br />
<strong>ny</strong> Tompo.<br />
• Ahoana na ahafahan’ iza<strong>ny</strong> valim-bavak’ i Joseph Smith iza<strong>ny</strong> manampy antsika<br />
hahafantatra izay tian’ <strong>ny</strong> Tompo hataontsika amin’ izao andro izao.<br />
3. Fanomezana <strong>ny</strong> Fanahy Masina<br />
Hazavao fa amin’ <strong>ny</strong> maha-mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana antsika, dia efa samy<br />
nandray <strong>ny</strong> Fanomezana <strong>ny</strong> Fanahy Masina avokoa isika. Ny Fanahy Masina dia iray<br />
amin’ <strong>ny</strong> ireo mpitari-dalana tena tsara amin’ <strong>ny</strong> fahafantarana izay tian’ <strong>ny</strong> Tompo<br />
hataontsika et˜ an-ta<strong>ny</strong>. Hibitsika sy hitarika antsika izy mandritra <strong>ny</strong> fiainantsika.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina “Meteza ho taomin’ ilay feo mora sy malefaka. Tadidio fa nisy olona iray nanana fahefana<br />
nametraka <strong>ny</strong> tana<strong>ny</strong> teo ambo<strong>ny</strong> lohanao tamin’ <strong>ny</strong> fotoana nandraisana anao ho mpikambana,<br />
ary nilaza hoe “Raiso <strong>ny</strong> Fanahy Masina”. Sokafy <strong>ny</strong> fonao, e<strong>ny</strong>, <strong>ny</strong> fanahinao rehetra,<br />
ho amin’ <strong>ny</strong> fanenon’ iza<strong>ny</strong> feo manokana iza<strong>ny</strong>, izay mijoro ho vavolombelona <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
fahamarinana. Araka <strong>ny</strong> fampanantenana nomen’ i Isaia mpamina<strong>ny</strong> hoe: “Ary <strong>ny</strong> sofinareo<br />
dia haheno feo … izay milaza hoe: Inty no lalana, mandehana amin’ iza<strong>ny</strong> ianareo”(30:21)<br />
(Thomas S. Monson, “The Lighthouse of the Lord,” New Era, July 1980, p.19).
Fanadihadiana Asaovy mizara zavatra niaina<strong>ny</strong> izay nahatsapa<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fitaoman’ <strong>ny</strong> Fanahy Masina<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy. Azonao atao, raha tianao, <strong>ny</strong> hizara zavatra niainanao.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
4. Fitahiana avy amin’ <strong>ny</strong> fisoronana<br />
Hazavao fa afaka mangataka tsodrano avy amin’ <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong>, amin’ ireo mpampianatra<br />
isan- tokantrano, na mpitarika <strong>ny</strong> fisoronana hafa izay mendrika <strong>ny</strong> zatovovavy rehefa<br />
mila fanampiana na fitarihana. Mety hanome aingam–panahy ireo mpihazona <strong>ny</strong><br />
fisoronana ireo <strong>ny</strong> Tompo, ka hanome te<strong>ny</strong> fitarihana sy fampiononana.<br />
5. Tsodranon’ <strong>ny</strong> patriarka<br />
Hazavao fa amin’ <strong>ny</strong> maha-mpikambana mendrika ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana, dia afaka<br />
mandray <strong>ny</strong> tsodranon’ <strong>ny</strong> patriarka isika, izay nomen’ <strong>ny</strong> Tompo ho antsika tsirairay<br />
avy. Rehefa mandray <strong>ny</strong> tsodranon’ <strong>ny</strong> patriarka isika dia lazaina amintsika ireo fitahiana<br />
izay natokan’ <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra ho antsika amin’ ity fiainana ity sy amin’ <strong>ny</strong> mandrakizay.<br />
Ho antsika ireo fitahiana ireo raha miaina amim-pahamarinana sy amim-pahatokiana<br />
isika. Matetika <strong>ny</strong> tsodranon’ <strong>ny</strong> patriarka dia mampahafantatra ireo fanomezampahasoavan’<br />
<strong>ny</strong> fanahintsika. Ny fahafantarana ireo fanomezam-pahasoavana ireo dia<br />
afaka manampy antsika hahafantatra <strong>ny</strong> antom-piainantsika. (Jereo Fotopampianarana<br />
sy Fanekempihavanana 46:10–12). Indraindray dia ampitandremana mialoha isika mba<br />
hanalavitra ireo fitaoman-dratsy sasa<strong>ny</strong> izay fantatry <strong>ny</strong> Raintsika fa haka fanahy antsika.<br />
Amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fahalalana ireo fitahiana nampanantenaina, sy ireo fanomezam-pahasoavana<br />
avy amin’ <strong>ny</strong> fanahy azontsika, ary ireo fampitandremana, dia afaka mandray<br />
fanapahan-kevitra hendry kokoa isika eo amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika.<br />
Tantara Tao anatin’ <strong>ny</strong> safidy sarotra i Misa. Nangataka azy ho vady i Andry. Efa niaraka nandritra<br />
<strong>ny</strong> herintaona izy ireo, ary tena nifankatia tokoa. Nieritreritra i Misa fa <strong>ny</strong> andro hahasambatra<br />
azy indrindra eo amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> dia <strong>ny</strong> andro izay angatahin’ i Andry azy<br />
ho vadi<strong>ny</strong>. Tonga anefa iza<strong>ny</strong> andro iza<strong>ny</strong>, ary nahatsapa tena ho sahiran-tsaina i Misa.<br />
Mbola tsy nanome azy valin-te<strong>ny</strong> hentitra izy fa kosa nilaza tami<strong>ny</strong> fa hanome vali<strong>ny</strong> <strong>ny</strong><br />
ampitso. Inona no nampiahiahy azy? I Andry dia loholona ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana, ary<br />
nilaza fa raha tia<strong>ny</strong> dia hivady a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly izy ireo. Tsy afaka nisahana andraikitra<br />
tao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana nandritra <strong>ny</strong> fotoana elaela izy noho <strong>ny</strong> asa<strong>ny</strong>, fa nampanantena<br />
kosa izy fa hiova aorian’ <strong>ny</strong> fanambadian’ izy ireo.<br />
Tadidin’ i Misa fa <strong>ny</strong> tsodranon’ <strong>ny</strong> patriarka azo<strong>ny</strong> dia nilaza zavatra momba <strong>ny</strong> olona<br />
izay ho vadi<strong>ny</strong>, ka dia navoaka<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong>, ary nanomboka namaky izy: “Ho avy <strong>ny</strong> fotoana<br />
izay hakan’ <strong>ny</strong> olona anao ho vady. Mangataka anao aho mba hivavaka mafy mba hanananao<br />
fahendrena hisafidy iray amin’ ireo izay mangata-bady anao, dia izay mendrika. Amin’<br />
<strong>ny</strong> alalan’ ireto famantarana ireto no ahafantaranao ilay iray izay ankasitrahan’ <strong>ny</strong> Tompo.<br />
Ho madio ara-batana sy ara-tsaina izy. Hihazona <strong>ny</strong> fisoronana masina izy ary haniry <strong>ny</strong><br />
hitondra anao a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly, ary a<strong>ny</strong> dia hofehezina ami<strong>ny</strong> ianao, ary izy aminao,<br />
ho amin’ izao fiainana izao sy ho mandrakizay”. Fantatr’ i Misa fa tsy nanana ireo zavatra<br />
takina rehetra ireo i Andry. Fanta<strong>ny</strong> fa tsy iray amin’ ireo izay ankasitrahan’ <strong>ny</strong> Tompo izy.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Hoy <strong>ny</strong> Loholona Thomas S. Monson: “Ny fanampiana dia mety ho tonga amin’ <strong>ny</strong> alalan’<br />
<strong>ny</strong> tsodranon’ <strong>ny</strong> patriarka. Iza<strong>ny</strong> fitahiana iza<strong>ny</strong> dia ahitana fizarana avy ao amin’<br />
<strong>ny</strong> bokinao misy <strong>ny</strong> zavatra mety hiseho mandrakizay. Vakio matetika <strong>ny</strong> tsodranonao.<br />
Ianaro tsara iza<strong>ny</strong>. Meteza hotarihin’ <strong>ny</strong> fampitandrema<strong>ny</strong>. Mahaiza miaina mba ho<br />
mendrika <strong>ny</strong> fampanantenana fonosi<strong>ny</strong>” (“The Lighthouse of the Lord,” p. 19).<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Lesona 7<br />
Andraikitsika <strong>ny</strong> manaraka izay fitarihana nomena antsika<br />
Hazavao fa hatramin’ izao, <strong>ny</strong> lesona dia nanadihady ireo fomba izay ahafahantsika<br />
mitady fitarihana sy mandray fitarihana. Tsy maintsy mandray andraikitra anefa isika<br />
mba hanaraka <strong>ny</strong> fitarihana izay voaraintsika. Tsy afaka miandry fotsi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Tompo<br />
hilaza izay toko<strong>ny</strong> hataontsika isika. Hoy <strong>ny</strong> Loholona John Groberg:<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina “Niezaka <strong>ny</strong> hahafantatra aho taloha raha toko<strong>ny</strong> hitady asa amin’ <strong>ny</strong> fandraharahana, na<br />
hampianatra, na hanao taozavatra, na inona na inona. Raha nanomboka nandroso tamin’<br />
<strong>ny</strong> lalana iray aho, ary rehefa avy nahangona zavatra vitsivitsy na maromaro momba<br />
iza<strong>ny</strong> araka izay azoko natao, dia hitako fa raha diso iza<strong>ny</strong> fanapahan-kevitra iza<strong>ny</strong>, na<br />
mitondra ahy amin’ <strong>ny</strong> lalan-diso—izay tsy voatery ho ratsy, fa kosa tsy natao ho ahy—<br />
dia hampahafantatra ahy lalandava tsy amim-pisalasalana izao te<strong>ny</strong> izao mivantana <strong>ny</strong><br />
Tompo: ‘Tsy tsara io, aza mandeha amin’ io lalana io. Tsy natao ho anao io!’<br />
29
“Etsy andanin’ iza<strong>ny</strong>, mety ho efa nisy lalana roa na telo izay toko<strong>ny</strong> ho efa nalehako, ary<br />
<strong>ny</strong> iray tamin’ ireo dia mety ho lalana marina, ary amin’ <strong>ny</strong> ankapobe<strong>ny</strong> dia mety ho izay<br />
manome traikefa sy ireo zavatra ilaina izay nahafahako hanatontosa <strong>ny</strong> asa nanirahan’ <strong>ny</strong><br />
Tompo, izay efa neritrereti<strong>ny</strong> ho ahy. Satria fanta<strong>ny</strong> fa mila misondrotra isika, amin’ <strong>ny</strong><br />
ankapobe<strong>ny</strong> dia tsy tonga dia manondro izy ary milaza hoe: ‘Vohay io varavarana io, ary<br />
mandehana roa ambin’ <strong>ny</strong> folo metatra amin’ i<strong>ny</strong> lalana i<strong>ny</strong>, rehefa iza<strong>ny</strong> dia mihodìna<br />
miankavanana, ary mandehana roa kilometatra…’Raha toa kosa ka diso iza<strong>ny</strong>, dia hampahafantatra<br />
antsika Izy—, ho tsapantsika tsy amim-pisalasalana iza<strong>ny</strong>. Mino iza<strong>ny</strong> tanteraka<br />
aho. Noho iza<strong>ny</strong>, amin’ <strong>ny</strong> toeran’ <strong>ny</strong> filazana hoe: ‘Tsy hihetsika mihitsy aho<br />
mandra-pahatsapako ao am-poko <strong>ny</strong> fitaoman’ <strong>ny</strong> fanahy’ dia aoka isika hilaza hoe:<br />
‘Andeha aho hanomboka handroso ambara-pahatsapako fa diso iza<strong>ny</strong>; ary raha diso<br />
iza<strong>ny</strong> dia tsy hanao iza<strong>ny</strong> aho’. Amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fanesorana ireo zavatra atao rehetra<br />
izay diso ireo, dia hahita <strong>ny</strong> tenanao handeha haingana dia haingana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> lalana<br />
izay toko<strong>ny</strong> handehananao ianao; ary rehefa iza<strong>ny</strong>, dia afaka mahazo antoka ianao hoe:<br />
‘E<strong>ny</strong>, mandeha a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> lalana marina aho. Manao izay tian’ <strong>ny</strong> Raiko a<strong>ny</strong> an-danitra<br />
hataoko aho satria tsy manao ireo zavatra izay tsy tia<strong>ny</strong> hataoko’. Ary afaka mahafantatra<br />
iza<strong>ny</strong> tsy amim- pisalasalana ianao. Iza<strong>ny</strong> dia ampaha<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> dingam-pandrosoana<br />
sy ampaha<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fanatanterahana izay eritreretin’ <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra<br />
ho antsika.” (“What Is Your Mission?” tao amin’ <strong>ny</strong> Speeches of the Year, 1979 [Provo:<br />
Brigham Young University Press, 1980], pp. 97–98).<br />
Fanadihadiana Inona no andraikitsika amin’ <strong>ny</strong> fandraisana fanapahan-kevitra momba <strong>ny</strong> fiainantsika<br />
manokana? Ahoana no nahafantaran’ <strong>ny</strong> Loholona Groberg na nandeha ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
lalana marina izy na ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> lalan-diso?<br />
Fanontaniana<br />
hosaintsainina<br />
30<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> fandraisana andraikitra eo amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika dia mitaky asa avy amintsika.<br />
Angataho <strong>ny</strong> zatovovavy mba hamaly a<strong>ny</strong> an-tsai<strong>ny</strong> ireto fanontaniana manaraka ireto:<br />
1. Oviana aho no nifady hanina fara<strong>ny</strong> sy nivavaka mafy tokoa mba hahazo fitarihana eo<br />
amin’ <strong>ny</strong> fiainako?<br />
2. Mihaino <strong>ny</strong> valin-tenin’ <strong>ny</strong> Tompo ve aho rehefa avy mivavaka?<br />
3. Efa naharay <strong>ny</strong> tsodranon’ <strong>ny</strong> patriarka ve aho? Raha e<strong>ny</strong>, dia hafiriana no namakiako<br />
iza<strong>ny</strong> fara<strong>ny</strong>? Mampiasa iza<strong>ny</strong> ho fitarihan-dalana amin’ <strong>ny</strong> fandraisana fanapahankevitra<br />
ve aho?<br />
4. Efa nangataka manokana tamin’ <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra ve aho mba hitari-dalana ahy<br />
hahalala <strong>ny</strong> sitrapo<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fiainako?<br />
5. Miaina amim-pahamendrehana ve aho mba hahafahako mifanaraka amin’ <strong>ny</strong> bitsiky<br />
<strong>ny</strong> Fanahy Masina?<br />
6. Mandray fanapahan-kevitra sy mametraka tanjona izay hitondra ahy amin’ <strong>ny</strong> lalana<br />
marina ve aho?<br />
7. Mahafaly <strong>ny</strong> Tompo ve <strong>ny</strong> zavatra ataoko isan’ andro?<br />
Famintinana<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Raha nandaha-te<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> tanoran’ <strong>ny</strong> Fiangonana <strong>ny</strong> Loholona John Groberg dia<br />
nanome soso-kevitra <strong>ny</strong> mba hanamafisantsika <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> zavatra telo<br />
farafahakeli<strong>ny</strong> eo amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika: voaloha<strong>ny</strong> dia Andriamanitra, Ilay Raintsika a<strong>ny</strong><br />
an-danitra, dia manana asa manokana anirahana antsika rehetra mba hotontosaina sy<br />
hotanterahina raha mbola et˜ ambonin’ <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> isika; faharoa, dia afaka mahafantatra<br />
iza<strong>ny</strong> asa anirahana iza<strong>ny</strong> isika amin’ izao fotoana izao, eto amin’ ity fiainana ity; ary<br />
fahatelo, omban’ <strong>ny</strong> fanampia<strong>ny</strong>, dia afaka manatontosa iza<strong>ny</strong> asa anirahana iza<strong>ny</strong> isika,<br />
ary hahafantatra sy hanana fitokiana —et˜ sy amin’ izao fotoana izao, eto amin’ ity fiainana<br />
ity— fa manao izay mahafaly <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an- danitra isika. Hevitra tena<br />
manan-danja tokoa ireo ary marina avokoa” (“What Is Your Mission?” p. 92).<br />
Fampiharana <strong>ny</strong> lesona<br />
Zarao <strong>ny</strong> dika mitovy amin’ ireo fomba dimy izay ahafahantsika mianatra momba <strong>ny</strong><br />
tanjontsika eo amin’ <strong>ny</strong> fiainana. Entano <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay mba handinika ireo<br />
hevitra ary hiezaka <strong>ny</strong> hianatra bebe kokoa momba <strong>ny</strong> tanjon’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>.
Fandraisana anjara amin’ <strong>ny</strong> fiainam-pianakaviana
Lesona<br />
8<br />
32<br />
Ny fianakaviana mandrakizay<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay dia hahafantatra fa <strong>ny</strong> Tompo dia nanome fahafahana ho<br />
antsika mba hiaina ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana mandrakizay ary haniry ireo fitahiana<br />
azon’ <strong>ny</strong> fianakaviana mandrakizay.<br />
FANOMANANA 1. Sary 7, Fianakaviana iray eo amin’ <strong>ny</strong> <strong>Tempoly</strong>, hita a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> boky<br />
fampianarana.<br />
2. Manomàna taratasy sy pensilihazo ho an’ <strong>ny</strong> mpianatra.<br />
3. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
Fanamarihana: Aoka hiraika amin’ <strong>ny</strong> filana sy <strong>ny</strong> fihetseham-pon’ ireo zatovovavy izay<br />
mety ho ha<strong>ny</strong> mpikamban’ <strong>ny</strong> Fiangonana ao amin’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong>, na izay mety ho<br />
avy amin’ <strong>ny</strong> tokantrano misy olana.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Ny fianakaviana no vondrona fototra ao amin’ <strong>ny</strong> drafitr’ Andriamanitra<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Vakio izao fanambarana manaraka izao:<br />
“Ny tena tanjona sy tarigetran’ <strong>ny</strong> filazantsara dia <strong>ny</strong> mba hahafahan’ <strong>ny</strong> vehivavy sy <strong>ny</strong><br />
lehilahy ho iray ao amin’ <strong>ny</strong> Tompo—-mba hanorena<strong>ny</strong> vondrom-pianakaviana mandrakizay<br />
ho azy ireo a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> mandrakizay. Ny fanambadiana selestialy dia manomana<br />
antsika ho amin’ <strong>ny</strong> fifaliana sy fahasambarana tena lehibe, izay fantatry <strong>ny</strong> olona mety<br />
maty ary ho amin’ <strong>ny</strong> fiainana mandrakizay a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tontolo ho avy.<br />
“Aoka isika hilaza toy izay efa nataon’ <strong>ny</strong> olona maro teo aloha, fa izay antsoin’ <strong>ny</strong> olona<br />
hoe Môrmônisma dia ilay tena firafitry <strong>ny</strong> lalàna sy <strong>ny</strong> fahamarinana, izay hahatonga <strong>ny</strong><br />
ta<strong>ny</strong> ho lanitra, ary <strong>ny</strong> olona ho andriamanitra” (Bruce R. McConkie, tao amin’ <strong>ny</strong><br />
Conference Report , Okt. 1979,p. 82; na Ensign, Nôv. 1979, p. 55).<br />
Famakafakana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
Hazavao amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy fa ity lesona ity dia hifantoka amin’ <strong>ny</strong> fomba ahafahan’<br />
<strong>ny</strong> fianakaviana ho mandrakizay.<br />
Ataovy sary e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe izao fanazavana manaraka izao:<br />
Fiainana talohan' <strong>ny</strong> nahaterahana<br />
Fiainana an-ta<strong>ny</strong>
Fanadihadiana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
Avereno jerena miaraka amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy ireto zavatra manaraka ireto:<br />
1. Ta<strong>ny</strong> an-danitra, dia nahafantatra momba <strong>ny</strong> drafitr’ Andriamanitra ho antsika isika,<br />
mba hidina et˜ an-ta<strong>ny</strong> ary hiaina amin’ <strong>ny</strong> maha-fianakaviana.<br />
2. Ny fiainana et˜ an-ta<strong>ny</strong> dia fitsapana izay hamaritra <strong>ny</strong> fahamendrehantsika mba<br />
handroso ka ho tonga tahaka ireo ray aman-drenintsika a<strong>ny</strong> an-danitra bebe kokoa.<br />
3. Araka <strong>ny</strong> drafitr’ Andriamanitra, raha mahatoky sy mendrika isika amin’ izao fiainana<br />
izao, dia handray fitahiana lehibe. Raha tsy iza<strong>ny</strong>, dia hisy fetra apetraka eo amintsika<br />
amin’ <strong>ny</strong> fiainana a<strong>ny</strong> aoriana.<br />
4. Raha mitoetra mahatoky sy mendrika isika dia hofehezina <strong>ny</strong> fianakaviantsika ary<br />
hitohy mandrakizay <strong>ny</strong> fiainam-pianakaviantsika. Iza<strong>ny</strong> rehetra iza<strong>ny</strong> dia anisan’<br />
<strong>ny</strong> drafitr’ Andriamanitra mba hanome fahafahana ho antsika ho tafaraka ao amin’<br />
<strong>ny</strong> fianakaviana mandrakizay.<br />
Ampio an’ izao manaraka izao <strong>ny</strong> fanazavana e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe:<br />
Fiainana talohan' <strong>ny</strong> nahaterahana<br />
Fiainana an-ta<strong>ny</strong><br />
Asaovy mampiasa <strong>ny</strong> soratra masi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy mba hamaliana ireto fanontaniana<br />
manaraka ireto:<br />
Inona no fantatsika momba <strong>ny</strong> fiainam-pianakaviana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fiainana ho avy?<br />
(Jereo Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 132:19–20; ireo izay nofehezina ta<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> tempoly <strong>ny</strong> fanambadia<strong>ny</strong>, ary miaina amim-pahamendrehana dia hasandratra,<br />
ary hiaina miaraka ho fianakaviana mandrakizay.)<br />
Ao amin’ <strong>ny</strong> ambaratongam-panjakana inona no hamelana <strong>ny</strong> fianakaviana hitoetra<br />
miaraka? (Jereo Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 131:1–4.)<br />
Fenoy araka izao aseho izao <strong>ny</strong> fanazavana e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe, ary asongadino fa<br />
rehefa nanangana <strong>ny</strong> vondrom-pianakaviana Andriamanitra, dia niri<strong>ny</strong> hitohy mandrakizay<br />
iza<strong>ny</strong>. Na iza<strong>ny</strong> aza anefa, dia tsy ho azontsika iza<strong>ny</strong> fitahiana iza<strong>ny</strong> raha tsy mendrika<br />
iza<strong>ny</strong> isika. Tsy maintsy mendrika <strong>ny</strong> handeha a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> ambaratonga ambo<strong>ny</strong><br />
indrindra ao amin’ <strong>ny</strong> fanjakana selestialy isika mba hahafahantsika mijanona ho fianakaviana<br />
mandrakizay. Ny solaitrabe dia mampiseho fa tafaraka a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> ambaratonga<br />
ambo<strong>ny</strong> indrindra amin’ <strong>ny</strong> fanjakana selestialy <strong>ny</strong> fianakaviana.<br />
33
Famakiana sy<br />
fanadihadiana<br />
soratra masina<br />
34<br />
Ny fitahiana amin’ <strong>ny</strong> fiainam-pianakaviana mandrakizay dia tsy azo raha tsy a<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> tempoly irery iha<strong>ny</strong><br />
Vakio amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 132:13–20,<br />
ary hadihadio ireo andini<strong>ny</strong> ireo.<br />
• Araka ireo andini<strong>ny</strong> ireo, fahefan’ iza no ilaina mba hamehezana <strong>ny</strong> fanekempihavanana?<br />
(Jereo Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 132:13–14.)<br />
• Aiza no toerana toko<strong>ny</strong> hanambadianao mba hahatonga <strong>ny</strong> dinam-panambadianao<br />
ho voafehy mandrakizay?<br />
• Inona no mitranga a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fiainana ho avy amin’ ireo izay tsy nanararaotra<br />
<strong>ny</strong> hanambady a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempolin’ <strong>ny</strong> Tompo teto amin’ izao fiainana izao? (Jereo<br />
Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 132:15–17.) Ary ahoana <strong>ny</strong> amin’ ireo izay<br />
tsy afa-manoatra eto amin’ <strong>ny</strong> ity fiainana ity? (Azo atao ho an’ <strong>ny</strong> maty <strong>ny</strong> famehezana<br />
a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> <strong>Tempoly</strong>.)<br />
• Inona no fepetra ho an’ ireo izay miaina miaraka amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana a<strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> fiainana a<strong>ny</strong> aoriana. (Jereo Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 132:18–20.)<br />
Sary Atsangano ambo<strong>ny</strong> ilay sarin’ <strong>ny</strong> fianakaviana eo amin’ <strong>ny</strong> tempoly.<br />
Ataovy azo antoka tsara <strong>ny</strong> fahafantaran’ <strong>ny</strong> zatovovavy fa ireo izay mahatratra <strong>ny</strong><br />
ambaratonga ambo<strong>ny</strong> indrindra amin’ <strong>ny</strong> fanjakana selestialy dia hiaina miaraka amin’<br />
<strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> sy ho tonga andriamanitra.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina<br />
sy fanadihadiana<br />
Fiainana talohan' <strong>ny</strong> nahaterahana<br />
Fiainana an-ta<strong>ny</strong><br />
Silestialy<br />
Terestrialy<br />
Telestialy<br />
Tsy maintsy miomana ho amin’ <strong>ny</strong> fiainam-pianakaviana mandrakizay die<strong>ny</strong> izao isika<br />
Vakio sy hadihadio izao te<strong>ny</strong> nindramina manaraka izao:<br />
“Raha tsy afaka mitoetra amin’ <strong>ny</strong> lalàna selestialy <strong>ny</strong> lehilahy [na vehivavy] iray, dia tsy<br />
afaka <strong>ny</strong> handray <strong>ny</strong> voninahitra selestialy izy; raha tsy afaka mitoetra amin’ <strong>ny</strong> lalàna<br />
terestrialy <strong>ny</strong> lehilahy iray, dia tsy afaka handray <strong>ny</strong> voninahitra terestrialy izy; ary raha<br />
tsy afaka mitoetra amin’ <strong>ny</strong> lalàna telestialy izy dia tsy afaka handray <strong>ny</strong> voninahitra<br />
telestialy fa kosa tsy maintsy mitoetra a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fanjakana izay tsy fanjakam-boninahitra.<br />
Iza<strong>ny</strong> dia araka <strong>ny</strong> fanambaran’ Andriamanitra ho antsika” (Wilford Woodruff,<br />
tao amin’ <strong>ny</strong> Journal of Discourses, 12:278).<br />
• Inona no maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> fiomanantsika die<strong>ny</strong> izao ho amin’ <strong>ny</strong> fiainana<br />
mandrakizay?<br />
Ataovy azo antoka tsara <strong>ny</strong> fahafantaran’ <strong>ny</strong> zatovovavy fa tsy afaka <strong>ny</strong> hiaina mandrakizay<br />
miaraka amin’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> izy ireo raha tsy miezaka die<strong>ny</strong> izao mba hiaina <strong>ny</strong><br />
lalàna selestialy. A<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fanjakana izay nomani<strong>ny</strong> ho azy ireo no hitoera<strong>ny</strong> man-
Fijoroana ho<br />
vavolombelona<br />
Lesoni 8<br />
drakizay, ary mendrika <strong>ny</strong> ezaka rehetra <strong>ny</strong> fahazoana die<strong>ny</strong> izao <strong>ny</strong> fitahiana a<strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> fanjakana selestialy.<br />
Lazao <strong>ny</strong> fihetseham–ponao, ary mijoroa ho vavolombelona momba <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe<br />
<strong>ny</strong> fahazoana ireo ôrdônansin’ <strong>ny</strong> tempoly izay ilaina, ary <strong>ny</strong> fiaina <strong>ny</strong> lalàna selestialy<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviantsika et˜ an-ta<strong>ny</strong> mba hahafahantsika ho tonga ho fianakaviana<br />
mandrakizay.<br />
Fampiharana <strong>ny</strong> lesona<br />
Zarao amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy ireo taratasy sy pensilihazo. Ampahatsiahivo azy fa nanadihady<br />
zava-dehibe maro izy ireo tao amin’ <strong>ny</strong> lesona momba <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> hoavy. Asaovy<br />
mieritreritra zavatra iray izay tsy mahatonga azy ho ilay karazan’ olona izay ho voafidy<br />
hananana rohim-pianakaviana mandrakizay izy ireo.<br />
Afaka manoratra izy ireo hoe: “Hiezaka <strong>ny</strong> ho tsy …. aho”, ary rehefa iza<strong>ny</strong> dia ampio<br />
ilay zavatra izay nanapaha<strong>ny</strong> hevitra fa hilofosa<strong>ny</strong>. Mety ho ohatra amin’ iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> hoe:<br />
1. Mora tezitra ao an-trano<br />
2. Tia tena amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fametrahana ambo<strong>ny</strong> kokoa <strong>ny</strong> zavatra tiako sy iriko noho<br />
ireo zavatra izay ilain’ <strong>ny</strong> fianakaviako<br />
3. Mora tofoka amin’ <strong>ny</strong> ray aman–dreniko<br />
Rehefa voasoratry <strong>ny</strong> zatovovavy ireo zavatra izay hilofosa<strong>ny</strong>, dia manomeza soso–kevitra<br />
mba hieritreretan’ izy ireo izay zavatra toko<strong>ny</strong> hatombo<strong>ny</strong> hatao mba hahatonga azy<br />
ho ao anatin’ <strong>ny</strong> vondrom-pianakaviana mandrakizay<br />
Asaovy manoratra izy ireo hoe: “Hiezaka aho <strong>ny</strong> …”, ary fenoy <strong>ny</strong> ambin’ iza<strong>ny</strong> fanambarana<br />
iza<strong>ny</strong>. Mety ho ohatra amin’ iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> hoe:<br />
1. Hampiseho fitiavana sy fanajana bebe kokoa <strong>ny</strong> ray aman-dreniko.<br />
2. Ho tsara fanahy sy ho mpanaja <strong>ny</strong> anadahiko sy rahavaviko.<br />
3. Hanampy bebe kokoa amin’ <strong>ny</strong> andraikitra ao an–tokantrano.<br />
4. Hanolo-tena hatra<strong>ny</strong>.<br />
Entano ireo zatovovavy mba hanatratra ireo tanjona izay vao napetra<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong>,<br />
ary hanao izay azo<strong>ny</strong> atao mba hiomana<strong>ny</strong> die<strong>ny</strong> izao ho mendrika <strong>ny</strong> fitahiana amin’ <strong>ny</strong><br />
fiainam–pianakaviana mandrakizay.<br />
35
Lesona<br />
9<br />
36<br />
Manentana <strong>ny</strong> firaisan’<br />
<strong>ny</strong> fianakaviana<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay dia hanentana sy hanamafy <strong>ny</strong> firaisana eo anivon’<br />
<strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong>.<br />
FANOMANANA 1. Manomàna taratasy sy pensilihazo ho an’ <strong>ny</strong> mpianatra.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
Lesona ampiasana<br />
zavatra<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
2. Makà tapa-tady, na tady manify, na rofia izay mivaha <strong>ny</strong> loha<strong>ny</strong> ila<strong>ny</strong> mba hampiasaina<br />
amin’ <strong>ny</strong> fanoharana ka homena <strong>ny</strong> zatovovavy a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> lesona.<br />
Ataovy azo antoka tsara fa misy singan–tady marobe izay mora sarahana sy tapahana<br />
ilay tady. Andramo ilay fanoharana alohan’ <strong>ny</strong> hanolorana iza<strong>ny</strong>.<br />
3. Manomàna dika mitovy amin’ ireo toe-javatra ao amin’ <strong>ny</strong> fizarana fahatelo ao amin’<br />
<strong>ny</strong> lesona.<br />
4. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofodinao.<br />
Fanamarihana: Aoka hiraika amin’ <strong>ny</strong> filana sy <strong>ny</strong> fihetseham–pon’ ireo zatovovavy izay<br />
mety ho avy amin’ <strong>ny</strong> tokantrano misy olana.<br />
Omeo <strong>ny</strong> zatovovavy iray <strong>ny</strong> tapa-tady. Asaovy handrama<strong>ny</strong> tapahana iza<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
alalan’ <strong>ny</strong> fampiasana izay fomba rehetra mety ankoatra <strong>ny</strong> fanetezana iza<strong>ny</strong>. Rehefa<br />
iza<strong>ny</strong> dia hazavao amin’ <strong>ny</strong> kilasy fa mety tapaka ilay tady amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fanapahana<br />
tsirairay ireo singan–tady ao ami<strong>ny</strong>.<br />
Hazavao fa manana toetra toy <strong>ny</strong> ananan’ io tady mahazaka io <strong>ny</strong> fianakaviana.<br />
Matanjaka <strong>ny</strong> fianakaviana rehefa miara-miasa <strong>ny</strong> olona rehetra ao ami<strong>ny</strong>, ary tsy ho<br />
mora tapaka toy ilay tady. Nefa kosa, rehefa tsy miara-miasa intso<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> olona tsirairay,<br />
dia manjary osa ilay fianakaviana, ary ho mora tapaka toy ilay tady. Mahazo tombontsoa<br />
<strong>ny</strong> tsirairay ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana rehefa miara-miasa <strong>ny</strong> olona tsirairay.<br />
Ny firaisan’ <strong>ny</strong> fianakaviana dia ao anatin’ <strong>ny</strong> drafitr’Andriamanitra<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> drafitry <strong>ny</strong> fiainam-pianakaviana dia efa napetraka talohan’ izao tontolo<br />
izao. Ta<strong>ny</strong> an-danitra dia tao anatin’ <strong>ny</strong> fianakaviana ta<strong>ny</strong> an-danitra isika, ary tonga tet˜<br />
an-ta<strong>ny</strong> ho isan’ <strong>ny</strong> fianakaviana et˜ an-ta<strong>ny</strong>. Ny soratra masina dia mijoro ho vavolombelona<br />
fa tian’ <strong>ny</strong> Tompo <strong>ny</strong> hiraisantsika. Asaovy mamaky sy manadihady ireto soratra<br />
masina manaraka ireto <strong>ny</strong> zatovovavy:<br />
1. 3 Nefia 11:29<br />
2. Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 38:27 (<strong>ny</strong> fehezante<strong>ny</strong> fara<strong>ny</strong>)<br />
3. 4 Nefia 1:15–16<br />
• Nahoana no zava-dehibe <strong>ny</strong> firaisan’ <strong>ny</strong> fianakaviana? (Satria rehefa iza<strong>ny</strong> dia afaka hifanampy<br />
bebe kokoa izy ireo mba hasandratra, sy handray anjara amin’ <strong>ny</strong> asan’ <strong>ny</strong> Tompo.)<br />
Afaka mitondra anjara biriky amin’ <strong>ny</strong> firaisan’ <strong>ny</strong> fianakaviana isika amin’ <strong>ny</strong> alalan’<br />
<strong>ny</strong> toetrantsika sy <strong>ny</strong> asantsika
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Tantara ao<br />
amin’<strong>ny</strong> soratra<br />
masina sy<br />
fanadihadiana<br />
Hazavao fa tsy miray avokoa <strong>ny</strong> fianakaviana. Mety haniry <strong>ny</strong> hisian’ <strong>ny</strong> fifankatiavana<br />
bebe kokoa ao amin’ <strong>ny</strong> ankohona<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy sasa<strong>ny</strong> ao an-dakilasy, ary <strong>ny</strong> mba<br />
hihenan’ <strong>ny</strong> fifandirana ao an-trano<strong>ny</strong>. Na ireo fianakaviana izay toa mifankatia aza<br />
matetika dia manana fotoana izay ilain’ izy ireo <strong>ny</strong> miasa mafy mba hiraisana.<br />
Asongadino fa <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra dia tia <strong>ny</strong> fianakaviana tsirairay, ary te hanampy<br />
azy ireo hahita <strong>ny</strong> hafaliana izay avy amin’ <strong>ny</strong> fiainam-pianakaviana misy firaisana. Misy<br />
fomba maro izay ahafahan’ <strong>ny</strong> olona iray ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana mampitombo <strong>ny</strong><br />
fahatsapana fitiavana sy firindrana eo amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana iray manontolo.<br />
Hazavao fa hilaza tantara avy ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masina ianao, izay manazava <strong>ny</strong><br />
vokatra mety hoentin’ <strong>ny</strong> olona iray ao amin’ <strong>ny</strong> firaisan’ <strong>ny</strong> fianakaviana.<br />
Lazao <strong>ny</strong> tantaran’ <strong>ny</strong> tsipìka vy tapaka an’ i Nefia, ao amin’ <strong>ny</strong> 1 Nefia 16:17–32. Rehefa<br />
iza<strong>ny</strong> dia omeo ireto fanontaniana manaraka ireto, ary avelao <strong>ny</strong> zatovovavy hamaky<br />
ireo andalana ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masina izay manome <strong>ny</strong> valin’ iza<strong>ny</strong>.<br />
• Ahoana no fihetsiky <strong>ny</strong> rahalahan’ i Nefia tamin’ iza<strong>ny</strong> toe-javatra iza<strong>ny</strong>? (Andini<strong>ny</strong><br />
20). Ahoana no fiatraikan’ <strong>ny</strong> fihetsik’izy ireo tamin’ <strong>ny</strong> fihetseham-pon’ ireo olona hafa<br />
tao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana?<br />
• Ahoana no fihetsiky <strong>ny</strong> rain’ i Nefia? (Andini<strong>ny</strong> 20).<br />
• Ahoana <strong>ny</strong> nandraisan’ i Nefia ilay olana? (Andini<strong>ny</strong> 22–23). Ahoana no akon’<br />
<strong>ny</strong> fihetsi<strong>ny</strong> teo amin’ <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong> sy ireo rahalahi<strong>ny</strong>, ary <strong>ny</strong> fianakaviana sisa?<br />
• Inona no vokatra nentin’ i Nefia teo amin’ <strong>ny</strong> firaisam-pianakaviana?<br />
Tohizo <strong>ny</strong> fanadihadiana ao an-dakilasy amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fanomezana ireto<br />
fanontaniana manaraka ireto:<br />
• Inona no mety ho fiantraikan’ <strong>ny</strong> fimonomononana sy <strong>ny</strong> fitarainana eo amin’<br />
<strong>ny</strong> firaisam-pianakaviantsika?<br />
• Ahoana no mety ho fiantraikan’ <strong>ny</strong> fitiavantenantsika eo amin’ <strong>ny</strong> firaisam-pianakaviana?<br />
• Inona no toetra mety hananan’ <strong>ny</strong> zatovovavy, izay mety hahatonga azy ho karazan’<br />
olona tahaka an’ i “Lamana”? Ho karazan’ olona tahaka an’ i “Nefia”?<br />
Tantara Lazao izao tantara manaraka izao:<br />
Ny fianakavian’ i Soafara dia toa miady lava, ary matetika dia kiani<strong>ny</strong> izy ireo noho <strong>ny</strong><br />
fifampitsikera<strong>ny</strong> sy fanana<strong>ny</strong> toetra ratsy.<br />
Indray andro, dia niresaka tami<strong>ny</strong> manokana <strong>ny</strong> rain’ i Soafara. Nanazava izy fa manana<br />
olana sarotra ara-bola <strong>ny</strong> fianakaviana. Tsy nahatsapa i Soafara fa <strong>ny</strong> fomba fanao<strong>ny</strong> sasantsasa<strong>ny</strong><br />
dia manampy trotraka ireo fifandirana ao an-trano. Matetika dia mitaraina izy<br />
rehefa anjara<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> manasa lovia, ary antenai<strong>ny</strong> hanana vola ho amin’ izay zavatra rehetra<br />
ilai<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong>. Indraindray dia tsy nisy <strong>ny</strong> vola, ka dia nitaraina mafy er˜ i Soafara.<br />
Nohazavain’ <strong>ny</strong> rain’ i Soafara <strong>ny</strong> fahafoizan-tena izay nataon-dreni<strong>ny</strong>. Tsy nanam-bola<br />
hividianana fitafiana ho an’ <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> manokana izy. Ny fanampim-bola azo<strong>ny</strong> avy<br />
amin’ <strong>ny</strong> famarotana legioma avy ao an-jaridaina<strong>ny</strong> dia ampiasaina amin’ <strong>ny</strong> zavatra<br />
ilain’ <strong>ny</strong> fianakaviana. Tsy nahavidy solomaso ho azy izy, ary indraindray izy dia<br />
manana fahasarotana eo amin’ <strong>ny</strong> famakian-te<strong>ny</strong>.<br />
Rehefa avy nihaino <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong> i Soafara dia nanapa-kevitra <strong>ny</strong> hanova <strong>ny</strong> fomba fisaina<strong>ny</strong><br />
sy fihetsi<strong>ny</strong>. Tsy nanakiana <strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong> izy, fa kosa nanolo-tena hiandry zaza mba hahafahan’<br />
<strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong> hanana takariva manokana hiarahana amin’ <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong>. Niezaka <strong>ny</strong> hanao<br />
<strong>ny</strong> raharaha ao an-trano tamin-tsitrapo izy, ary niezaka <strong>ny</strong> tsy hifamaly amin’ <strong>ny</strong><br />
anadahi<strong>ny</strong> sy rahavavi<strong>ny</strong>.<br />
Nahatsikaritra i Soafara fa nanomboka niova ireo zavatra hafa tao an-trano. Lasa nanao<br />
<strong>ny</strong> raharaha<strong>ny</strong> tamin-tsitrapo <strong>ny</strong> anadahy sy rahavavi<strong>ny</strong>, ary satria niezaka <strong>ny</strong> tsy hifamaly<br />
izy, dia nanjary tsy dia nisy fifamaliana firy loatra tao an-trano. Nanomboka<br />
nankaf˜ <strong>ny</strong> fiarahana amin’ <strong>ny</strong> takarivan’ <strong>ny</strong> mpianakavy <strong>ny</strong> fianakaviana.<br />
Ny volana manaraka dia nanomboka nampianatra pianô ireo ankizy eo amin’ <strong>ny</strong> manodidina<br />
i Soafara. Nangoni<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> vola<strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> ary afaka nametraka fonosana manokana<br />
ho an-dreni<strong>ny</strong> teo ambanin’ <strong>ny</strong> hazo Noely izy. Ilay solomaso izay nilaina no tao anatin’<br />
iza<strong>ny</strong>. Nanampy azy tamin’ <strong>ny</strong> fangalana <strong>ny</strong> taratasy nilaina momba ilay solomaso <strong>ny</strong><br />
37
Famelabelararana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Toe-javatra sy<br />
fanadihadiana<br />
38<br />
rai<strong>ny</strong>. Afaka nanao asa fanompoana lehibe tamin’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> i Soafara tamin’<br />
<strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> ezaka natao<strong>ny</strong>.<br />
Hazavao fa misy fotoana betsaka ahafahana manao zavatra miaraka sy manao zavatra<br />
ho an’ <strong>ny</strong> hafa ao amin’ <strong>ny</strong> fiainam-pianakaviana andavanandro. Indraindray dia toko<strong>ny</strong><br />
hahafoy <strong>ny</strong> tombon-tsoantsika manokana isika mba hamatsy <strong>ny</strong> zavatra ilain’ <strong>ny</strong> hafa.<br />
Asaovy mieritreritra izay fomba ahafahan’ izy ireo manampy mba hisian’ <strong>ny</strong> fiovana<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
Zarazarao amin’ <strong>ny</strong> taratasy mitokantokana ireto ohatra manaraka ireto. Asaovy mamaky<br />
avy <strong>ny</strong> ohatra azo<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay, ary hanome soso-kevitra amin’ izay<br />
fomba azo<strong>ny</strong> atao mba hahafaha<strong>ny</strong> mandray anjara amin’ <strong>ny</strong> firaisan’ <strong>ny</strong> fianakaviana<br />
amin’ ireto toe-javatra ireto:<br />
1. Nanomboka nifoka sigara <strong>ny</strong> anadahinao, ary nangataka fanampiana taminao <strong>ny</strong> ray<br />
aman-dreninao. Sahirana ianao noho <strong>ny</strong> fanaon’ <strong>ny</strong> anadahinao.<br />
2. Manao asa fitoriana <strong>ny</strong> anadahinao, ary miankina amin’ <strong>ny</strong> fanohanana ara-bola avy<br />
amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana.<br />
3. Tsy ao an-trano <strong>ny</strong> reninao tontolo andro, ary dia matetika mifamaly <strong>ny</strong> zandrinao<br />
lahy sy vavy rehefa tonga avy mianatra.<br />
4. Sembana <strong>ny</strong> rahavavinao, ary mila fanampiana manokana.<br />
5. Nanaraka <strong>ny</strong> torohevitry <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> rainao, ary namboly zaridaina tamin’ ity<br />
lohataona ity.<br />
6. Zavatra tsy dia misy miandrandra <strong>ny</strong> takarivan’ <strong>ny</strong> mpianakavy ao an-tranonao, ary<br />
anisan’ iza<strong>ny</strong> koa ianao. Tsy misy te handray anjara amin’ <strong>ny</strong> lesona, ary miala aloha<br />
araka izay azo atao <strong>ny</strong> rehetra.<br />
Famaranana<br />
Hazavao fa nanao fanekempihavanana isika tamin’ <strong>ny</strong> batisa mba “hifampitondra <strong>ny</strong><br />
enta-mavesatra ka mba ho maivana iza<strong>ny</strong>”, “mba hiara-malahelo amin’ izay malahelo”,<br />
ary “mba hampionona ireo izay mila fampiononana” (jereo Môsià 18:8–9)<br />
• Ahoana no fomba ahafahantsika mampihatra io fanekempihavanana io amin’<br />
<strong>ny</strong> fianakaviantsika?<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Vakio izao te<strong>ny</strong> nindramina manaraka izao mba hanomezana hevitra <strong>ny</strong> zatovovavy:<br />
“Avelao aho hanome soso-kevitra <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> hanomezantsika bebe kokoa <strong>ny</strong><br />
amintsika.... Mety ho zavatra tsotra toy <strong>ny</strong> fitsikiana bebe kokoa ao an-tranonareo iza<strong>ny</strong>.<br />
“Ahoana <strong>ny</strong> hevitrao amin’ <strong>ny</strong> fitenenana amim-pifalifaliana kokoa? Ny fiezahana<br />
mite<strong>ny</strong> matetika hoe azafady sy misaotra?<br />
“Ahoana <strong>ny</strong> hevitrao <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fitadiavana fotoana hanomezana fiderana avy amin’ <strong>ny</strong><br />
fo <strong>ny</strong> olona tsirairay isan’ andro, ary rehefa iza<strong>ny</strong> dia mijery izay hasetrin’ izy ireo iza<strong>ny</strong>?<br />
“Ahoana raha manapa-kevitra <strong>ny</strong> ho falifaly ianao anio alina eo am-pisakafoanana,<br />
ary na inona na inona ataon’ <strong>ny</strong> hafa na lazai<strong>ny</strong>, dia hitana iza<strong>ny</strong> hevitra iza<strong>ny</strong> hatra<strong>ny</strong><br />
ianao. Jereo hoe hatraiza no ahafahanao mampifaly <strong>ny</strong> fianakavianao iray manontolo”<br />
(H. Burke Peterson, tao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Okt. 1972, p. 148–49; na Ensign,<br />
Jan. 1973, p. 115).<br />
Fampiharana <strong>ny</strong> lesona<br />
Entano <strong>ny</strong> zatovovavy mba hanapa-kevitra amin’ <strong>ny</strong> fomba iray izay ahafahan’ izy ireo<br />
mampitombo <strong>ny</strong> firaisana ao amin’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> amin’ ity herinandro ity. Zarao <strong>ny</strong><br />
taratasy sy pensilihazo, ary manoratra ireo zavatra izay nofantena<strong>ny</strong> izy ireo. Omeo<br />
tapa-tady <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay mba hahatsiarovan’ izy ireo fa afaka manampy<br />
<strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> hiray sy hatanjaka izy ireo.
Manetsiketsika fiaraha-mientana<br />
mahafinaritra <strong>ny</strong> mpianakavy<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay avy dia ahafantatra ireo fomba izay ahafahan’ izy ireo manentana<br />
asa aman-danonam-pianakaviana mahafinaritra.<br />
FANOMANANA 1. Omeo taratasy sy pensilihazo <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
2. Manomàna harona taratasy na harona lamba tsotra misy soratra hoe: “Kitapon’<br />
<strong>ny</strong> fialambolin’ <strong>ny</strong> mpianakavy”<br />
3. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
Fampiasana Asehoy <strong>ny</strong> zatovovavy ilay kitapon’ <strong>ny</strong> fialambolin’ <strong>ny</strong> mpianakavy. Hazavao fa na dia<br />
miara-miasa matetika aza <strong>ny</strong> fianakaviantsika, ary samy manana andraikitra marobe <strong>ny</strong><br />
olona tsirairay ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana, dia zava-dehibe ho an’ <strong>ny</strong> fianakaviana <strong>ny</strong> miaramiala<br />
voly. Angataho <strong>ny</strong> zatovovavy mba hanoratra soso-kevitra iray amin’ <strong>ny</strong> tapaka taratasy<br />
<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> zavatra manokana izay tian’ izy ireo hatao miaraka amin’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong>.<br />
(Ny valin-tenin’ izy ireo dia mety hahitana toy <strong>ny</strong> hoe: miaraka mandehandeha, milalao,<br />
mahandro sakafo izay tiana, na maka rivotra.) Asaovy mametraka <strong>ny</strong> tapaka taratasi<strong>ny</strong><br />
ao anatin’ ilay kitapon’ <strong>ny</strong> fialambolin’ <strong>ny</strong> mpianakavy <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Lesona<br />
10<br />
Afaka Manampy <strong>ny</strong> Fianakavia<strong>ny</strong> Hiara-mifaly <strong>ny</strong> Zatovovavy<br />
Sinto<strong>ny</strong> avy ao anatin’ ilay kitapon’ <strong>ny</strong> fialambolin’ <strong>ny</strong> mpianakavy ireo tapaka taratasy<br />
ary vakio <strong>ny</strong> hevitra ao amin’ <strong>ny</strong> tapaka taratasy tsirairay. Asongadino ireo karazan-kevitra,<br />
ary avelao <strong>ny</strong> zatovovavy hanadihady iza<strong>ny</strong>. Hazavao fa <strong>ny</strong> zatovovavy dia afaka sy<br />
toko<strong>ny</strong> hanampy <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> mba hiara-miala voly amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fandraisana<br />
anjara amin’ <strong>ny</strong> fiaraha-mientana izay aroson’ <strong>ny</strong> olona tsirairay ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana.<br />
• Inona avy ireo fomba izay mety hahatonga <strong>ny</strong> fiaraha-mientan’ <strong>ny</strong> mpianakavy ho<br />
mahafinaritra? Avelao <strong>ny</strong> zatovovavy hanadihady, ary antitrantero ireto hevitra manaraka<br />
ireto:<br />
1. Ny fiaraha-mientan’ <strong>ny</strong> mpianakavy dia toko<strong>ny</strong> hamela <strong>ny</strong> olona tsirairay ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana<br />
hamboraka <strong>ny</strong> zavatra izay tena tia<strong>ny</strong> sy hai<strong>ny</strong>. Hazavao fa ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana<br />
iray, dia tia milomano i Benja, tia mitsidika tranom-bakoka i Baovola ary i Hery kosa<br />
dia tia manangona bibikely. Noho iza<strong>ny</strong>, rehefa miala voly <strong>ny</strong> fianakaviana dia indraindray<br />
miara-milomano, indraindray dia miara-mitsidika <strong>ny</strong> tranom-bakoka izy ireo ary<br />
indraindray miara-manangona bibikely.<br />
Hazavao fa samy azo ekena <strong>ny</strong> zavatra tiana sy mahaliana <strong>ny</strong> olona tsirairay ao amin’<br />
<strong>ny</strong> fianakaviana; ary mampitombo <strong>ny</strong> fifankatiava<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fifankahazoa<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> olona ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana rehefa manaiky sy mandray anjara amin’ <strong>ny</strong> zavatra izay tian’<br />
<strong>ny</strong> tsirairay. Indraindray dia afaka mamorona fiaraha-mientana izay mifanaraka amin’<br />
<strong>ny</strong> fahaizan’ ireo olona ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana izay tanora, antitra, na manana aretina<br />
mitaiza <strong>ny</strong> fianakaviana.<br />
2. Zava-dehibe <strong>ny</strong> manana fijery mazava sy manohana rehefa mandray anjara amin’ <strong>ny</strong> fiarahamientan’<br />
<strong>ny</strong> mpianakavy ianao. Hazavao fa raha <strong>ny</strong> lafy ratsi<strong>ny</strong> hatra<strong>ny</strong> no jerentsika ka<br />
39
Fandalinana<br />
toe-javatra sy<br />
fanadihadiana<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
sy fanadihadiana<br />
Fanadihadiana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
40<br />
manakiana <strong>ny</strong> hafa isika mandritra <strong>ny</strong> fiaraha-mientan’ <strong>ny</strong> mpianakavy, dia manjary tsy<br />
fialamboly intso<strong>ny</strong> ilay fiaraha-mientana. Rehefa midera <strong>ny</strong> hafa sy mahafantatra <strong>ny</strong><br />
toetra tsara<strong>ny</strong> isika dia mampiseho fitiavana ary manampy <strong>ny</strong> hafa hahatsiaro sambatra.<br />
Ireo hevitra sy toetran’ <strong>ny</strong> zatovo ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana dia afaka manampy hanova<br />
<strong>ny</strong> fiheverana <strong>ny</strong> fiaraha-mientan’ <strong>ny</strong> mpianakavy. Anontanio <strong>ny</strong> zatovovavy izay fihetsika<br />
toko<strong>ny</strong> hananan’ izy ireo mandritra <strong>ny</strong> fiaraha-mientan’ <strong>ny</strong> mpianakavy mba hampitombo<br />
<strong>ny</strong> fifampitokisana sy hankahery ireo anadahy sy rahavavy ary ray aman-dre<strong>ny</strong>.<br />
3. Ny fandaminana <strong>ny</strong> fandaharam-potoanantsika mba hampisy fotoana ho an’ <strong>ny</strong> fialambolin’ <strong>ny</strong><br />
mpianakavy dia mety hitaky fahafoizan-tena, fanomanana, ary fanovana ireo laharam-pahamehana.<br />
Ny Fiadidiana Voaloha<strong>ny</strong> dia nilaza hoe: “Ny zatovolahy sy zatovovavy dia toko<strong>ny</strong><br />
hampifandanja <strong>ny</strong> fandraisa<strong>ny</strong> anjara a<strong>ny</strong> am-pianarana sy ireo fiaraha-mientana ara-tsosialy<br />
hafa amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fandraisana anjara amin’ <strong>ny</strong> fiaraha-mientan’ <strong>ny</strong> mpianakavy<br />
sy <strong>ny</strong> fanokanana fotoana sahaza ao an-trano.” (Un foyer céleste [Manuel des soirées<br />
familiales, 1980-81], p. iv)<br />
• Araka <strong>ny</strong> eritreritrao ahoana <strong>ny</strong> fihetseham-pon’ <strong>ny</strong> olona ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana<br />
raha zara fa mandray anjara amin’ <strong>ny</strong> fiaraha-mientan’ <strong>ny</strong> mpianakavy <strong>ny</strong> anadahy<br />
na rahavavy mbola zatovo iray?<br />
Angataho <strong>ny</strong> zatovovavy mba hanadihady ireo vahaolana mahafinaritra amin’ ireto<br />
toe-javatra manaraka ireto:<br />
Nandritra <strong>ny</strong> takarivan’ <strong>ny</strong> mpianakavy, dia nanomana <strong>ny</strong> hanao sakafo hariva ho an’ <strong>ny</strong><br />
Asabotsy alina <strong>ny</strong> fianakavian’ i Tiana mba hankalazana <strong>ny</strong> fitsingerenan’ <strong>ny</strong> taona nahaterahana<br />
sy <strong>ny</strong> batisan’ <strong>ny</strong> anadahi<strong>ny</strong>. Nasaina ireo raibe sy renibe ary ireo havana akaiky<br />
hafa. Tamin’ <strong>ny</strong> andro nanaovana io sakafo hariva io, dia niantso an’ i Tiana <strong>ny</strong> nama<strong>ny</strong><br />
mba hamonjy lanonana tamin’ io alina io. Te handeha mafy amin’ io lanonana io sy hiaraka<br />
amin’ <strong>ny</strong> nama<strong>ny</strong> i Tiana.<br />
Nanana <strong>ny</strong> fandaharam-potoana momba <strong>ny</strong> asa<strong>ny</strong> mandritra <strong>ny</strong> herinandro i Hanitra.<br />
Indray mandeha iha<strong>ny</strong> izy no tsy miasa alina. Niomana <strong>ny</strong> hitondra <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> ho<br />
a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fampisehoana kolotsaina hafa <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong> tamin’ io alina io. I Hanitra kosa<br />
anefa dia niomana <strong>ny</strong> handeha hanatrika fampisehoana miaraka amin’ <strong>ny</strong> nama<strong>ny</strong>.<br />
4. Mety tsy ho lafo <strong>ny</strong> fialambolin’ <strong>ny</strong> mpianakavy. Hazavao fa <strong>ny</strong> ankabetsahantsika dia mety<br />
hahita mora foana ireo hevitra ho an’ <strong>ny</strong> fialamboly izay lafo vidy. Fa <strong>ny</strong> fahatsapana <strong>ny</strong><br />
zava-misy dia mamela antsika hanitatra <strong>ny</strong> eritreritsika sy ho tia karokaroka.<br />
Eritrereto hoe te handeha a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> trano fisakafoana <strong>ny</strong> olona iray ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana<br />
ho fiaraha-mientan’ <strong>ny</strong> mpianakavy. Mety ho afaka hanomana sy hanangom-bola<br />
ho amin’ <strong>ny</strong> fivoahana takariva toy iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> olona ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana.<br />
Nefa, raha lafobe <strong>ny</strong> fandehanana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> trano fisakafoana dia inona no toko<strong>ny</strong><br />
hataon’ <strong>ny</strong> fianakaviana miaraka mba hamaly ilay hetaheta<strong>ny</strong>?<br />
Asaovy manome soso-kevitra <strong>ny</strong> zatovovavy. Afaka mamorona <strong>ny</strong> zavatra fahita a<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> trano fisakafoana ve izy ireo? Ahoana <strong>ny</strong> fomba nahafahan’ <strong>ny</strong> tsirairay ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana mandray anjara amin’ <strong>ny</strong> fanomanana io takariva io? (Afaka<br />
nanao sakafo hafa kely, afaka nanomana latabatra voavoatra tsara, afaka nikarakara <strong>ny</strong><br />
sakafo <strong>ny</strong> fianakaviana manontolo. Mety hanao fampisehoana eo am-pisakafoana hariva<br />
<strong>ny</strong> olona ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana.)<br />
• Araka <strong>ny</strong> eritreritrao, mety hitondra fahatsiarovana eo amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana ve ilay<br />
fisakafoana harivan’ <strong>ny</strong> mpianakavy tao an-trano? Nahoana?<br />
Mety Ho Tsotra na Sarotra <strong>ny</strong> Fiaraha-mientan’ <strong>ny</strong> mpianakavy<br />
Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe izao soratra masina manaraka izao: “Amin’ <strong>ny</strong> alalan’<br />
<strong>ny</strong> zava-madinika sy tsotra no anatanterahana <strong>ny</strong> zavatra lehibe.” (Alma 37: 6)<br />
Angataho <strong>ny</strong> zatovovavy mba hanome soso-kevitra amin’ izay fomba ahafahan’ <strong>ny</strong><br />
fianakavia<strong>ny</strong> manatanteraka <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> amin’ ireo soso-kevitra tsotsotra avy ao amin’<br />
ilay kitapon’ <strong>ny</strong> fialambolin’ <strong>ny</strong> mpianakavy.
Lesona 10<br />
NA<br />
Angataho <strong>ny</strong> zatovovavy mba hanome soso-kevitra momba <strong>ny</strong> fiaraha-mientan’ <strong>ny</strong><br />
mpianakavy izay tsy mitaky fanomanana manokana marobe. Asongadino fa ireo fiarahamientana<br />
ireo dia azo atao eo no ho eo. (Ireo soso-kevitra dia mety hahitana hoe: milalao<br />
amin’ <strong>ny</strong> filatsahan’ <strong>ny</strong> oram-panala voaloha<strong>ny</strong>, manao kilalao ho an’ <strong>ny</strong> mpianakavy,<br />
mamboly zaridaina, na mba mijanona hitsidika mpiara-monina antitra iray.)<br />
NA<br />
Angataho <strong>ny</strong> zatovovavy mba hanome soso-kevitra momba <strong>ny</strong> fiaraha-mientan’ <strong>ny</strong><br />
mpianakavy izay mitaky fanomanana mialoha sy sarotsarotra kokoa, toy <strong>ny</strong> miara-mianatra<br />
zava-baovao, manorina na manamboatra zavatra, manomboka manao tetik’ asa<br />
fanobiana sakafo, tetik’ asam-panasoavana iraisan’ <strong>ny</strong> mpianakavy, mandeha lavitra,<br />
na manomana fivoriam-pianakaviana. Rahoviana ary ahoana no fomba hilazan’ izy ireo<br />
iza<strong>ny</strong> soso-kevitra iza<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong>? Ahoana no ahafaha<strong>ny</strong> manao <strong>ny</strong> fanomanana<br />
ho ampaha<strong>ny</strong> amin’ ilay fiaraha-mientana.<br />
Tantara Hazavao fa indraindray <strong>ny</strong> fiaraha-mientana tsotra ataon’ <strong>ny</strong> mpianakavy dia mety<br />
hitarika fahalianana mitohy sy fandraisan’ <strong>ny</strong> fianakaviana anjara.<br />
Manana milina famolesana kofehy izay efa mihoatra <strong>ny</strong> zato taona <strong>ny</strong> fianakaviana iray<br />
a<strong>ny</strong> Autriche. Nanjary nahafinaritra azy ireo <strong>ny</strong> nianatra mamoly. Ilay rai<strong>ny</strong> aza dia nianatra<br />
ireo fombafomba tao anatin’ <strong>ny</strong> iray andro monja. Amin’ izao fotoana izao dia<br />
mamoly amin’ izay fotoana mampahalalaka azy <strong>ny</strong> fianakaviana manontolo ary manamboatra<br />
fitafiana tsara tarehy vita amin’ <strong>ny</strong> ba. Matetika dia mitendry <strong>ny</strong> gitara<strong>ny</strong> sady<br />
mihira <strong>ny</strong> iray amin’ <strong>ny</strong> ankizivavy raha mamoly kosa <strong>ny</strong> hafa. Tsy vitan’ <strong>ny</strong> nanampy<br />
<strong>ny</strong> fianakaviana ho tonga nahavita tena bebe kokoa fotsi<strong>ny</strong> iha<strong>ny</strong> ilay asa, fa koa nahasarika<br />
namana tsy mpikambana (jereo Richard M. Romney, “A Close-Knit Family,” New<br />
Era, Jan. 1979, p. 27–29).<br />
Famelabelarana Hazavao fa indraindray <strong>ny</strong> fiaraha-mientan’ <strong>ny</strong> mpianakavy dia mety ho lasa fomba<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
fanao mitoetra ho an’ <strong>ny</strong> taranaka. Mety ho tian’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> hanampy hanorina<br />
mpampianatra. tetik’ asa iraisan’ <strong>ny</strong> mpianakavy na hanorina fomba fanao mitoetra ho an’ <strong>ny</strong> taranaka<br />
izay hanampy <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> mba hahatsiaro na hankalaza toe-javatra manokana iray.<br />
Ny fianakaviana sasa<strong>ny</strong> dia nahavita zaitra tsara tarehy izay ahitana <strong>ny</strong> filamatry <strong>ny</strong><br />
fianakaviana na soratra masina izay tia<strong>ny</strong> indrindra eo ami<strong>ny</strong>; <strong>ny</strong> hafa dia nametraka<br />
sarim-pianakaviana te<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> rindrina tamin’ <strong>ny</strong> fomba manokana; <strong>ny</strong> hafa kosa dia<br />
nanambatra bokikely misy sary sy tantaram-piainan’ ireo raibe sy renibe<strong>ny</strong>. Ny sasa<strong>ny</strong><br />
dia nianatra momba <strong>ny</strong> razambe<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> firesahana <strong>ny</strong> momba azy ireo<br />
amin’ <strong>ny</strong> fitsingerenan’ <strong>ny</strong> taona nahateraha<strong>ny</strong>.<br />
Fanadihadiana Jereo ireo soratra masina eo amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe.<br />
• Inona ireo zava-dehibe mety hitranga noho <strong>ny</strong> fiaraha-mientana tsotra ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpianakavy? (Firaisan’ <strong>ny</strong> fianakaviana, fomba fanao mitoetra ho an’ <strong>ny</strong> taranaka,<br />
tetik’ asam-pianakaviana, fitomboan’ <strong>ny</strong> talenta.)<br />
Famaranana<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Nanome torohevitra manokana ho antsika momba <strong>ny</strong> fanokanana fotoana iarahana amin’<br />
<strong>ny</strong> fianakaviana <strong>ny</strong> Fiadidiana Voaloha<strong>ny</strong>: “Miaraha mivory matetika ary zarao <strong>ny</strong> olana<br />
sy <strong>ny</strong> fahombiazana tamin’ ilay andro. Omano miaraka ireo asa sy fiaraha-mientana mba<br />
hahafahan’ <strong>ny</strong> tsirairay mizara sy mandray anjara hananana fianakaviana sambatra.<br />
Mampanantena izahay fa raha manao iza<strong>ny</strong> ianareo, ary raha mivavaka miaraka tsy tapaka<br />
<strong>ny</strong> olona ao amin’ <strong>ny</strong> fianakavianareo, miara-mihira, miara-mamaky sy manadihady<br />
<strong>ny</strong> soratra masina , ary mifampizara <strong>ny</strong> fijoroana ho vavolombelona anana<strong>ny</strong>, dia hitombo<br />
<strong>ny</strong> fitiavana sy <strong>ny</strong> filaminana ao an-tranonareo.” (Engagement personnel [Manuel des<br />
soirées familiales, 1979—80], p. v).<br />
Hamafiso <strong>ny</strong> fampanantenana nomen’ <strong>ny</strong> Fiadidiana Voaloha<strong>ny</strong> fa hitombo <strong>ny</strong> “fitiavana<br />
sy filaminana” ao an-tranon’ izy ireo rehefa manampy <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> hanana fiarahamientana<br />
tsy hay hadinoina izy ireo. Afaka manao zavatra betsaka mba hanampy <strong>ny</strong><br />
fianakavia<strong>ny</strong> hanana fiaraha-mientana mahafinaritra <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
41
42<br />
Fampiharana <strong>ny</strong> lesona<br />
Angataho <strong>ny</strong> zatovovavy amin’ <strong>ny</strong> ity herinandro ity mba hanohana <strong>ny</strong> vinavinan’ <strong>ny</strong><br />
mpianakavy momba <strong>ny</strong> fiaraha-mientana na hanolotra soso-kevitra momba <strong>ny</strong> fiarahamientana<br />
handraisan’ <strong>ny</strong> fianakaviana anjara.<br />
Soso-kevitra momba <strong>ny</strong> fiaraha-mientana<br />
Azo omanina mandritra <strong>ny</strong> herinandro <strong>ny</strong> fiaraha-mientana iray mba hahafahan’<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay manamboatra kitapon’ <strong>ny</strong> fialambolin’ <strong>ny</strong> mpianakavy<br />
ho an’ <strong>ny</strong> fianakavian’ izy ireo.
Ny fifandraisana amin’ ireo havana<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay dia haniry <strong>ny</strong> hanamafy <strong>ny</strong> fifandraisa<strong>ny</strong> amin’ ireo hava<strong>ny</strong>.<br />
FANOMANANA 1. Manomàna dika mitovy amin’ <strong>ny</strong> taratasy misy <strong>ny</strong> fanontaniana hoe: “Iza moa aho?”<br />
ho an’ <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay. Manomàna pensilihazo.<br />
2. Mampisehoa sary misy havana tafaraka.<br />
3. Manendre mpianatra roa mba hiomana hizara ireo fomba izay anamafisan’ <strong>ny</strong> fianakavian’<br />
izy ireo <strong>ny</strong> fifandraisa<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> ireo hava<strong>ny</strong>.<br />
4. Manendre mpianatra roa mba hilaza fohifohy <strong>ny</strong> tantaran’ i Rota sy i Naomy (jereo<br />
Rota 1–4) ary i Mosesy sy Jetro (jereo Eksodosy 18:7–27).<br />
5. Manendre mpianatra mba hanolotra ireo tantara, soratra masina na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
Taratasy hozaraina Asaovy mameno ilay taratasy misy fanontaniana hoe “Iza moa aho?” <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
tsirairay.<br />
Iza moa aho?<br />
Fenoy anarana betsaka izay azo ampiharina aminao araka izay azonao atao <strong>ny</strong> banga.<br />
Izaho dia zanakavavin’ i<br />
Izaho dia rahavavin’ i<br />
Izaho dia zaobavin’ i<br />
Izaho dia zafikelin’ i<br />
Izaho dia zanak’ anabavin’ i / zanak’anadahin’ i<br />
Izaho dia zanak’ olom-pianadahy amin’ i / zanak’olom-pirahavavy amin’ i<br />
Izaho dia nenitoan’ i<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> fianakaviana voaloha<strong>ny</strong> dia <strong>ny</strong> fitambaran’ <strong>ny</strong> ray aman-dre<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong><br />
zanak’ izy ireo; <strong>ny</strong> fianakaviana koa anefa dia ahitana ireo olona sasa<strong>ny</strong> toy <strong>ny</strong> raibe sy<br />
renibe, nenitoa, dadatoa, zanak’ olom-pianadahy, zanak’ olom-pirahavavy, anabavy sy<br />
rahalahin’ <strong>ny</strong> vady, zanak’ anadahy sy zanak’ anabavy. Ireo olona manana rohim-pihavanana<br />
hafa ireo dia antsoina hoe havana akaiky, ary afaka mampitombo <strong>ny</strong> tontolon’<br />
<strong>ny</strong> mpianakavy.<br />
Fanadihadiana Asaovy manisa ireo hava<strong>ny</strong> izay nosorata<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy. Asongadino fa <strong>ny</strong> ankabetsahan’<br />
<strong>ny</strong> olona dia manana havana betsaka izay ahafahan’ izy ireo mampivelatra<br />
fifandraisana maharitra.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Lesona<br />
11<br />
Toko<strong>ny</strong> hanamafy <strong>ny</strong> fifandraisana amin’ ireo havantsika isika<br />
Ny soratra masina dia manome ohatra antsika amin’ <strong>ny</strong> fomba nanorenan’ <strong>ny</strong> mpihavana<br />
fifandraisana mafy orina, ary nampisehoa<strong>ny</strong> fitiavana lehibe sy fifampitsinjovana. Ny ohatra<br />
iray amin’ iza<strong>ny</strong> dia i Josefa izay namidin’ ireo rahalahi<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> Ejipta. Nanjary mpanapaka<br />
ta<strong>ny</strong> Ejipta i Josefa, ary ireo rahalahi<strong>ny</strong> izay namadika azy dia tonga teo anatreha<strong>ny</strong><br />
mba hitady fanampiana. Tsy nahafantatra izy ireo fa izy no ilay rahalahi<strong>ny</strong> izay namidi<strong>ny</strong><br />
43
Fanolorana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpianatra<br />
44<br />
taona maro lasa. Toko<strong>ny</strong> ho mora tamin’ i Josefa <strong>ny</strong> namaly faty saingy ho solon’ iza<strong>ny</strong><br />
dia nampanantena izy <strong>ny</strong> hanampy azy ireo, ary koa <strong>ny</strong> vadin’ izy ireo, <strong>ny</strong> zanakalahi<strong>ny</strong><br />
sy zanakavavi<strong>ny</strong>, ary <strong>ny</strong> fianakavian-drai<strong>ny</strong> iray manontolo. (Jereo Genesisy 45; 47:11–12).<br />
Nanjary fitahiana lehibe ho an’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> iray manontolo izy.<br />
Asaovy milaza <strong>ny</strong> tantaran’ i Rota sy i Naomy (jereo Rota 1–4), ary i Mosesy sy i Jetro<br />
(jereo Eksodosy 18:7–27) ilay zatovovavy voatendry.<br />
• Inona no azontsika ianarana avy amin’ ireo olona ireo momba <strong>ny</strong> tian’ <strong>ny</strong> Tompo<br />
hifanaovantsika amin’ ireo havantsika?<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Hazavao fa notoroana hevitra isika amin’ izao andro fara<strong>ny</strong> izao mba hampitombo <strong>ny</strong><br />
fifandraisana akaiky amin’ ireo havantsika. Ny Filoha Spencer W. Kimball dia nilaza<br />
hoe: “Toko<strong>ny</strong> hamporisihintsika <strong>ny</strong> zanatsika mba hahalala <strong>ny</strong> hava<strong>ny</strong>. Toko<strong>ny</strong> hiresaka<br />
momba azy ireo isika; hiezaka <strong>ny</strong> hifanoratra ami<strong>ny</strong>; hitsidika azy; ary hanotrona <strong>ny</strong><br />
fikambanam-pianakaviana sns…” (tao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Okt. 1974, p. 161;<br />
na Ensign, Nôv. 1974, p. 112).<br />
Fanadihadiana • Nahoana araka <strong>ny</strong> hevitrao no zava-dehibe <strong>ny</strong> ahafatarantsika <strong>ny</strong> havantsika?<br />
Asongadino ireto hevitra manaraka ireto: (1) Ny fitiavan’ ireo havantsika dia mahatonga<br />
antsika hahatsapa ho voaro, ary mahatonga antsika hahatsapa fiombonana. (2) Manana<br />
andraikitra amin’ <strong>ny</strong> fanampiana ireo havantsika isika, ary toko<strong>ny</strong> hahafantatra izay ilain’<br />
izy ireo mba hahafahantsika manampy raha ilaina iza<strong>ny</strong>. (3) Afaka manao fikarohana tsatsara<br />
kokoa momba <strong>ny</strong> tetiarana isika, ary manome <strong>ny</strong> anaran’ ireo havana hafa hanaovana<br />
<strong>ny</strong> asan’ <strong>ny</strong> tempoly raha toa ka manao <strong>ny</strong> asa amin’ <strong>ny</strong> maha-mpihavana isika.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Fanolorana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpianatra<br />
Afaka manamafy ireo fifandraisana ireo amin’ <strong>ny</strong> fomba maro isika<br />
Hazavao fa moramora <strong>ny</strong> milaza hoe sahirana be isika, na lavitra loatra, na tsy manampaniriana<br />
loatra <strong>ny</strong> hanamafy <strong>ny</strong> fifandraisantsika amin’ ireo havantsika. Nefa, raha<br />
mamakafaka kely sy manokana fotoana kely isika dia afaka manao zavatra amin’ ireo<br />
havantsika, izay ho tonga fahatsiarovana tena tiantsika tokoa.<br />
Angataho ireo zatovovavy roa voatondro mba hizara amin’ <strong>ny</strong> kilasy ireo fomba<br />
nanamafisan’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fifandraisana tamin’ ireo hava<strong>ny</strong>.<br />
Fanadihadiana • Inona ireo fomba hafa izay ahafahantsika manamafy ireo fifandraisana ireo?<br />
Ny valin-te<strong>ny</strong> dia mety hahitana <strong>ny</strong> fivoriam-pianakaviana; taratasy fifampitam-baovaon’<br />
<strong>ny</strong> mpianakavy; fiaraha-miasa amin’ <strong>ny</strong> tetiarana; fananganana na firotsahana amin’ <strong>ny</strong><br />
fikambanam-pianakaviana, fanasana <strong>ny</strong> havana amin’ <strong>ny</strong> fitsingerenan’ <strong>ny</strong> taona nahaterahana,<br />
batisa ary fanambadiana; fiaraha-miasa mba hanompo olona iray ao amin’ <strong>ny</strong><br />
fianakaviana; fanampiana <strong>ny</strong> olona ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana amin’ <strong>ny</strong> fotoana ilana vonjy<br />
na fotoan-tsarotra<br />
Tantara Hazavao fa <strong>ny</strong> fomba iray hanamafisana <strong>ny</strong> fifandraisana amin’ <strong>ny</strong> havana dia <strong>ny</strong> fanomanana<br />
fotoana hiaraha-mifaly na hialana voly izay hampitambatra <strong>ny</strong> mpikambana ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana. Iza<strong>ny</strong> fiaraha-mientana iza<strong>ny</strong> dia mety ho fitsangatsanganana,<br />
fankalazana <strong>ny</strong> fitsingerenan’ <strong>ny</strong> taona nahaterahana, fakana rivotra miaraka, na<br />
fifampitsidiha<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> an- tokantrano fotsi<strong>ny</strong>.<br />
• Inona avy ireo fiaraha-mientana nahafinaritra anao niarahana tamin’ ireo havanao?<br />
Ny fomba iray hahafahana manamafy <strong>ny</strong> fifandraisana amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana lavitra<br />
dia amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fifanoratana, araka izay aseho ao amin’ ity tantara momba <strong>ny</strong><br />
zatovovavy iray sy <strong>ny</strong> renibe<strong>ny</strong> ity.<br />
Te hanome zavatra manokana ho an’ <strong>ny</strong> renibe<strong>ny</strong> i Holy tamin’ <strong>ny</strong> fitsingerenan’ <strong>ny</strong><br />
taona nahateraha<strong>ny</strong>. Nipetraka teo akaikin’ <strong>ny</strong> renibe<strong>ny</strong> hatramin’ <strong>ny</strong> taona fara<strong>ny</strong> tao<br />
amin’ <strong>ny</strong> ambaratonga fahatelo i Holy, ary rehefa iza<strong>ny</strong> dia nifindra trano <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong>.<br />
Tsy nifankahita firy toy <strong>ny</strong> teo aloha tamin’ <strong>ny</strong> renibe<strong>ny</strong> i Holy amin’ izao fotoana<br />
izao. Nanapa kevitra <strong>ny</strong> hanoratra taratasy ho an’ <strong>ny</strong> renibe<strong>ny</strong> i Holy, ary noraketi<strong>ny</strong><br />
tao anatin’ iza<strong>ny</strong> ireo fahatsiarovana manokana rehetra izay niarahan’ izy ireo nizara.<br />
Namboraka <strong>ny</strong> fitiava<strong>ny</strong>, <strong>ny</strong> fankasitraha<strong>ny</strong> ary <strong>ny</strong> fisaora<strong>ny</strong> izy. Faly loatra <strong>ny</strong> renibe<strong>ny</strong>,<br />
ka nitomanin-kafaliana. Nanomboka hatramin’ izay dia nolazai<strong>ny</strong> im-betsaka tamin’ i
Holy <strong>ny</strong> lanjan’ iza<strong>ny</strong> taratasy iza<strong>ny</strong> tami<strong>ny</strong>. Novaki<strong>ny</strong> sy naveri<strong>ny</strong> novakina ilay<br />
taratasy, ary nandefa dika mitovy tamin’ iza<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> olona marobe ao amin’<br />
<strong>ny</strong> fianakaviana mihitsy aza izy.<br />
Fanadihadiana • Araka <strong>ny</strong> hevitrao, nahoana no namaly toy iza<strong>ny</strong> ilay renibe<strong>ny</strong>? Inona no toko<strong>ny</strong> ha<br />
taonao mba hanorenana fifanakaikezana toy iza<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> raibe sy renibenao, na amin’<br />
<strong>ny</strong> olona hafa ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana?<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Fampiasana sy<br />
fanadihadiana<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Lesona 11<br />
Mitondra fitahiana <strong>ny</strong> fifandraisana amin’ <strong>ny</strong> havana<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> ankabetsahan’ <strong>ny</strong> olona izay mipetraka lavitra <strong>ny</strong> trano<strong>ny</strong>, <strong>ny</strong> fianakaviana,<br />
ary <strong>ny</strong> hava<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fotoana maharitra dia hahalala tsy ho ela ireo tombon-tsoa<br />
marobe amin’ <strong>ny</strong> fifandraisana matanjaka eo amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana. Moramora anefa<br />
<strong>ny</strong> tsy mankasitraka ireo tombon-tsoa ireo rehefa eo akaikintsika lalandava izy ireo.<br />
Mety handao <strong>ny</strong> tokantrano<strong>ny</strong> mba hianatra na hiasa <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> amin’ ireo zatovovavy<br />
rehefa afaka taona vitsivitsy. Asaovy maka sary an-tsaina <strong>ny</strong> mpianatra rehetra ao andakilasy<br />
fa nandao <strong>ny</strong> trano<strong>ny</strong> izy ireo, ary tsy misy havana mihitsy akaiky azy. Asaovy<br />
lazai<strong>ny</strong> ireo zavatra izay tena tsaroa<strong>ny</strong> fa banga raha ho lasa lavitra ireo olona ao amin’<br />
<strong>ny</strong> fianakaviana ireo izy. (Ny valin-te<strong>ny</strong> dia mety hahitana hoe: sakafo harivan’ <strong>ny</strong> mpianakavy,<br />
fifankahazoana** am-po tamin’ <strong>ny</strong> zanak’ olom-pianadahy na zanak’ olom-pirahavavy,<br />
fitrotroana zanak’ anadahy na zana-drahavavy vao teraka, firesahana amin’ <strong>ny</strong><br />
nenitoa izay tena tiana tokoa, fitaingenana <strong>ny</strong> soavalin’ i dadatoa, fahitana <strong>ny</strong> tsiky feno<br />
hafalian’ <strong>ny</strong> renibe sy <strong>ny</strong> fihinanana <strong>ny</strong> sakafo matsiro amboari<strong>ny</strong>, sy ireo kilalao, fety,<br />
ary ireo fankalazana iaraha-manao.<br />
Hazavao fa na mipetraka akaiky na lavitra ireo havana aza isika dia toko<strong>ny</strong> hanome<br />
lanja<strong>ny</strong> sy hikajy ireo fitahiana marobe izay entin’ iza<strong>ny</strong> eo amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika.<br />
Ny Loholona Vaughn J. Featherstone dia nilaza <strong>ny</strong> fomba nananan’ <strong>ny</strong> renin’ <strong>ny</strong> renibe<strong>ny</strong><br />
ako<strong>ny</strong> lehibe teo amin’ <strong>ny</strong> nenitoa<strong>ny</strong>.<br />
“Manana nenitoa Beryl Hollindrake mahafinaritra izay aho. Nilaza tamiko izy fa fo<strong>ny</strong> izy<br />
mbola telo na efa-taona, dia niampofo azy <strong>ny</strong> renin’ <strong>ny</strong> renibeko, <strong>ny</strong> Renibe<strong>ny</strong> Featherstone,<br />
ary nitantara tami<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> Mpamonjy, ireo tantara marobe mahafinaritra. Tadidi<strong>ny</strong><br />
avokoa <strong>ny</strong> fitantaran’ <strong>ny</strong> renin’ <strong>ny</strong> renibeko azy momba <strong>ny</strong> fampijaliana <strong>ny</strong> Mpamonjy, <strong>ny</strong><br />
nikapohana Azy sy nanozonana Azy ary <strong>ny</strong> nandrorana Azy—<strong>ny</strong> nitaritaritana Azy sy <strong>ny</strong><br />
nanerena Azy teo amin’ <strong>ny</strong> hazo fijaliana, ary <strong>ny</strong> nandetehana fantsika lehibe tamin’ <strong>ny</strong><br />
tana<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> fomba mahatsiravina. Hoy izy: “Rehefa nilaza ireo tantara ireo tamiko <strong>ny</strong><br />
renibeko, dia nirotsaka teo amin’ <strong>ny</strong> tava<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> ranomaso<strong>ny</strong>”. Dia hoy izy: “Teo am-pofoan’<br />
<strong>ny</strong> renibeko no nianarako tia <strong>ny</strong> Mpamonjy tamin’ <strong>ny</strong> foko sy <strong>ny</strong> fanahiko manontolo’”<br />
(tao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Okt. 1974, p. 39; na Ensign, Nôv. 1974, p. 30)<br />
• Moa ve nisy havanao nanamafy orina <strong>ny</strong> fijoroana ho vavolombelona anananao<br />
momba <strong>ny</strong> filazantsara? Tamin’ <strong>ny</strong> fomba ahoana?<br />
Famaranana<br />
Ampahatsiahivo <strong>ny</strong> zatovovavy fa <strong>ny</strong> havana dia tena fitahiana tokoa ho azy ireo.<br />
Toko<strong>ny</strong> hanaraka <strong>ny</strong> torohevitra izay omen’ <strong>ny</strong> mpitarika azy izy ireo, ary hanokana<br />
fotoana sy hanao fiezahana mba hanamafy ireo fifandraisana ireo. Ireo fifandraisana ireo<br />
dia hanatsara <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>, ary ho fampiononana sy hery izay azo<strong>ny</strong> ianteherana.<br />
Fampiharana <strong>ny</strong> Lesona<br />
Asaovy mifidy havana iray izay tia<strong>ny</strong> ho akaiky azy kokoa <strong>ny</strong> zatovovavy ary hampiasa<br />
<strong>ny</strong> iray amin’ ireo fomba izay nohadihadiana tao amin’ <strong>ny</strong> lesona mba hanamafisana<br />
iza<strong>ny</strong> fifandraisana iza<strong>ny</strong>.<br />
45
Fianarana momba <strong>ny</strong> Fisoronana
Lesona<br />
12<br />
48<br />
Ny fitahiana amin’ <strong>ny</strong> Fisoronana<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay dia hahafantatra bebe kokoa momba <strong>ny</strong> fisoronana sy <strong>ny</strong> fitahiana<br />
avy amin’ <strong>ny</strong> herin’ <strong>ny</strong> fisoronana.<br />
FANOMANANA 1. Sary faha-8, Latabatra voaomana ho an’ <strong>ny</strong> fanasan’ <strong>ny</strong> Tompo; sary faha-9,<br />
Zatovovavy atao batisa; sary faha-10, Zazavavy raisina ho mpikambana. Hita a<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> boky fampianarana avokoa iza<strong>ny</strong>.<br />
2. Manaova peta-drindrina misy <strong>ny</strong> faribolan’ <strong>ny</strong> fisoronana izay aseho ao amin’ <strong>ny</strong> lesona<br />
3. Rehefa nahazo lalana avy amin’ <strong>ny</strong> mpitarika <strong>ny</strong> fisoronana ianao, dia iangavio <strong>ny</strong> rain’<br />
<strong>ny</strong> mpianatra iray, na mpihazona <strong>ny</strong> Fisoronan’ i Melkizedeka iray hafa mba hanadihady<br />
ireo fomba vitsivitsy izay nampiasa<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fisorona<strong>ny</strong> mba hitahiana <strong>ny</strong> hafa.<br />
4. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay tianao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
• Inona no atao hoe fisoronana?<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Vakio izao te<strong>ny</strong> nindramina manaraka izao, na fintino amin’ <strong>ny</strong> fiteninao iza<strong>ny</strong> fanambarana<br />
iza<strong>ny</strong>:<br />
“Ny fisoronana dia hery sy fahefan’ Andriamanitra. Efa niaraka Tami<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong> hatra<strong>ny</strong><br />
am-piandohana, ary tsy hitsahatra <strong>ny</strong> hisy mandrakizay (jereo Fotopampianarana sy<br />
Fanekempihavanana 84:17). Amin’ <strong>ny</strong> alalan’ iza<strong>ny</strong> no amorona<strong>ny</strong>, anohana<strong>ny</strong>, anjaka<strong>ny</strong>,<br />
anavota<strong>ny</strong>, ary anandrata<strong>ny</strong>.<br />
“Ny fahefan’ <strong>ny</strong> fisoronana dia omen’ Andriamanitra <strong>ny</strong> lehilahy mpikambana mendrika<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana, izay mandray iza<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> faminaniana sy fametrahan-tanana<br />
avy amin’ ireo mpanompo<strong>ny</strong> mahazo lalana (jereo <strong>ny</strong> Fanekempinoana<br />
1:5; Hebreo 5:1, 4). Ny fisoronana dia manome lalana <strong>ny</strong> mety maty mba hiasa amin’ <strong>ny</strong><br />
anaran’ Andriamanitra ho famonjena <strong>ny</strong> fianakavian’ olombelona. Amin’ <strong>ny</strong> alalan’ iza<strong>ny</strong><br />
no mety hahazoa<strong>ny</strong> lalana hitory <strong>ny</strong> filazantsara, hanatontosa ireo ôrdônansin’ <strong>ny</strong> famonjena,<br />
ary hitantana <strong>ny</strong> Fanjakan’ Andriamanitra et˜ an-ta<strong>ny</strong>” (Manuel du dirigeant de la<br />
Prêtrise de Melchisedek, p.1).<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Manana Fisoronana anankiroa isika: <strong>ny</strong> an’ i Aharôna sy i Melkizedeka<br />
• Inona no anaran’ ireo fisoronana roa ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana?<br />
• Inona avy ireo fahasamihafana misy eo amin’ izy ireo?<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 107:1, 6–8<br />
• Inona avy ireo anjara asa ao amin’ <strong>ny</strong> Fisoronan’ i Aharôna?<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> anjara asa ao amin’ <strong>ny</strong> Fisoronan’ i Aharôna dia diakona, mpampianatra,<br />
mpisorona ary eveka. Na iza<strong>ny</strong> aza anefa, <strong>ny</strong> eveka dia voafidy avy amin’ <strong>ny</strong> Fisoronan’<br />
i Melkizedeka, satria ireo izay mihazona <strong>ny</strong> Fisoronan’ i Melkizedeka dia manana fahefana<br />
hiasa ao amin’ ireo anjara asa rehetra amin’ <strong>ny</strong> fisoronana ambanimba<strong>ny</strong> (jereo<br />
Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 68:14–15; 107:14–17).<br />
• Inona <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> amin’ ireo andraikitry <strong>ny</strong> mpihazona <strong>ny</strong> Fisoronan’ i Aharôna?<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana fizarana<br />
faha-13.
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Fanadihadiana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> mpihazona <strong>ny</strong> Fisoronan’ i Aharôna dia mizara <strong>ny</strong> fanasan’ <strong>ny</strong> Tompo,<br />
manangona <strong>ny</strong> fanomezana avy amin’ <strong>ny</strong> fifadiankanina, ary manampy <strong>ny</strong> eveka amin’<br />
<strong>ny</strong> fitsinjovana ireo mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> paroasy. Ireo izay mpisorona dia afaka<br />
manamasina <strong>ny</strong> fanasan’ <strong>ny</strong> Tompo sy manao batisa ireo mpikambana vaovao.<br />
• Inona avy ireo anjara asa ao amin’ <strong>ny</strong> fisoronan’ i Melkizedeka?<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> anjara asa ao amin’ <strong>ny</strong> Fisoronan’ i Melkizedeka dia loholona, mpisorona<br />
avo, patriarka, Fitopololahy ary Apôstôly. Ireo izay mihazona io fisoronana io dia manana<br />
fahefana hanatontosa ireo tsodrano ara-panahy ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana (jereo<br />
Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 107:18). Rehefa miasa eo amba<strong>ny</strong> fitarihan’<br />
<strong>ny</strong> manampahefana miahy izy ireo dia afaka manao batisa, manolotra <strong>ny</strong> fanomezana <strong>ny</strong><br />
Fanahy Masina, manokana lehilahy ho ao amin’ ireo anjara asa ao amin’ <strong>ny</strong> fisoronana,<br />
ary manatanteraka <strong>ny</strong> ôrdônansin’ <strong>ny</strong> famehezana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly. Afaka mametra-tanana<br />
amin’ <strong>ny</strong> marary iha<strong>ny</strong> koa izy ireo ary manatanteraka ôrdônansy hafa. Afaka<br />
manatanteraka ireo asa rehetra ao amin’ <strong>ny</strong> Fisoronan’ i Aharôna izy ireo.<br />
Ireo lehilahy izay voafidy handray <strong>ny</strong> Fisoronan’ i Melkizedeka dia mandray eo ami<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> adidy lehibe izay antsoina hoe voady sy fanekempihavanana amin’ <strong>ny</strong> fisoronana.<br />
Asaovy mamaky <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 84:33–44 <strong>ny</strong> zatovovavy ary<br />
hanadihady ilay andalana. Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe izao fanazavana manaraka izao.<br />
Fanekempihavanana amin’ <strong>ny</strong> Fisoronana<br />
Mampanantena ireo mpihazona <strong>ny</strong> fisoronana Andriamanitra fa<br />
1. Hohamasinina amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> Fanahy Masina izy ireo<br />
2. Hohavaozina <strong>ny</strong> vata<strong>ny</strong><br />
3. Ho tonga mpandova voafidin’ Andriamanitra izy ireo<br />
4. Handray <strong>ny</strong> Ray sy <strong>ny</strong> Zanaka izy ireo<br />
5. Handray izay rehetra ananan’ <strong>ny</strong> Ray izy ireo ary ho lasa<br />
andriamanitra<br />
Mampanantena an’ Andriamanatra ireo mpihazona <strong>ny</strong> fisoronana<br />
Handray <strong>ny</strong> fisoronana ary hilofo amin’ iza<strong>ny</strong> Voady iza<strong>ny</strong><br />
• Inona no fampanantenana omen’ <strong>ny</strong> mpihazona <strong>ny</strong> fisoronana an’ <strong>ny</strong> Tompo?<br />
• Inona no fampanantenana omen’ <strong>ny</strong> Tompo ireo mpihazona <strong>ny</strong> fisoronana izay manaja<br />
<strong>ny</strong> voady sy <strong>ny</strong> fanekempihavanana amin’ <strong>ny</strong> fisoronana?<br />
• Araka <strong>ny</strong> hevitrao, inona no tian’ <strong>ny</strong> Tompo holazaina raha nampanantena <strong>ny</strong> mahatoky<br />
“izay rehetra ananan’ <strong>ny</strong> Raiko”? (Mampanantena <strong>ny</strong> fiainana mandrakizay Izy.)<br />
Fitahiana lehibe no ho tonga eo amin’ <strong>ny</strong> lehilahy sy vehivavy amin’ <strong>ny</strong> alalan’<br />
<strong>ny</strong> fisoronana<br />
Fanadihadiana Hazavao fa afaka mitondra fitahiana lehibe ho an’ <strong>ny</strong> hafa <strong>ny</strong> mpihazona <strong>ny</strong> fisoronana<br />
raha manaja <strong>ny</strong> fanekempihavana<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fisoronana izy ireo.<br />
Solaitrabe sy sary Asaovy mandinika izao fanontaniana izao <strong>ny</strong> kilasy: Inona ireo fitahiana avy amin’ <strong>ny</strong><br />
fisoronana izay azon’ <strong>ny</strong> vehivavy rehetra ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana raisina? Asehoy amin’<br />
<strong>ny</strong> fotoana mahamety iza<strong>ny</strong> mandritra <strong>ny</strong> fanadihadiana ireo sary amin’ <strong>ny</strong> ôrdônansin’<br />
<strong>ny</strong> fisoronana.<br />
Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> soso-kevitr’ ireo zatovovavy. Ataovy azo antoka tsara<br />
<strong>ny</strong> hananan’ <strong>ny</strong> tsirairay fotoana handraisana anjara. Ny valin-teni<strong>ny</strong> dia mety hahitana<br />
izao manaraka izao: batisa ho famelan-keloka, fandraisana ho mpikambana sy fandraisana<br />
<strong>ny</strong> fanomezana <strong>ny</strong> Fanahy Masina, <strong>ny</strong> fanasan’ <strong>ny</strong> Tompo, fanafiana masina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
tempoly, fanambadiana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly, ôrdônansin’ <strong>ny</strong> tempoly ho an’ <strong>ny</strong> maty,<br />
fanomezana anarana sy fitsofan-drano <strong>ny</strong> zaza, tsodranon’ <strong>ny</strong> raim-pianakaviana, fame-<br />
49
trahan-tanana amin’ <strong>ny</strong> marary, tsodranon’ <strong>ny</strong> patriarka, fanokanana ho amin’ <strong>ny</strong> asa<br />
fanompoana ao am-piangonana, fandraisana mpampianatra isan-tokantrano, tafa sy<br />
dinika manokana miaraka amin’ <strong>ny</strong> mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> episkôpà.<br />
Ampio <strong>ny</strong> zatovovavy mba hahita fa <strong>ny</strong> maro amin’ ireo fitahiana tena manan-danja<br />
eo amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika dia avy amin’ <strong>ny</strong> fisoronana.<br />
Peta-drindrina Asehoy ilay peta-drindrina misy <strong>ny</strong> faribolan’ <strong>ny</strong> fisoronana. Hazavao fa ireo fizarazarana<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> faribolana dia mampiseho <strong>ny</strong> lalana izay anomezan’ <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra<br />
<strong>ny</strong> fitahiana avy amin’ <strong>ny</strong> fisoronana ho an’ <strong>ny</strong> mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana.<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> fitahiana avy amin’ <strong>ny</strong> fisoronana dia omena <strong>ny</strong> vehivavy rehetra ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana, na misy na tsy misy mpihazona <strong>ny</strong> fisoronana ao an-trano<strong>ny</strong>.<br />
Ny fitahiana rehetra izay voalaza tato amin’ ity lesona ity dia azo raisina avy amin’<br />
ireo mpihazona <strong>ny</strong> fisoronana izay voasoratra eo amin’ ilay faribolan’ <strong>ny</strong> fisoronana.<br />
Tantara Lazao ity tantarana zatovovavy izay nandray fitahiana lehibe avy amin’ <strong>ny</strong> alalan’<br />
<strong>ny</strong> herin’ <strong>ny</strong> fisoronana manaraka ity.<br />
Jane S<strong>ny</strong>der Richards dia teraka tamin’ <strong>ny</strong> taona 1823 ta<strong>ny</strong> Etazonia Amerika. I Robert<br />
anadahi<strong>ny</strong>, raha teo ambavahoan’ <strong>ny</strong> fahafatesana dia namaky momba <strong>ny</strong> batisa asitrika<br />
tao amin’ <strong>ny</strong> Testamenta vaovao, ary nivavaka mba hahafantatra izay ho afaka hanatanteraka<br />
iza<strong>ny</strong> ôrdônansy iza<strong>ny</strong> araka <strong>ny</strong> toko<strong>ny</strong> ho izy. Re<strong>ny</strong> mazava tsara tao an-tsai<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> anarana hoe “John E. Page”. Tat˜ aoriana vao nahalala izy fa i John E. Page dia misiônera<br />
avy ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana izay tonga mba hitory tao amin’ iza<strong>ny</strong> faritra iza<strong>ny</strong>.<br />
Taorian’ <strong>ny</strong> fangataha<strong>ny</strong> hatao batisa sy fandraisa<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> tsodranon’ <strong>ny</strong> fisoronana avy<br />
amin’ <strong>ny</strong> Loholona Page, dia sitrana tamin’ <strong>ny</strong> areti<strong>ny</strong> i Robert ary nandeha nanao batisa<br />
olona aman-jato<strong>ny</strong>.<br />
Fo<strong>ny</strong> i Jane enina ambin’ <strong>ny</strong> folo taona, dia vita batisa <strong>ny</strong> ankabetsahan’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong>,<br />
fa i Jane kosa dia mbola tsy natao. Nihanarary mafy izy, ary tsy nisy dokotera nahita <strong>ny</strong><br />
fitsaboana atao. Niverina avy a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> asa fitoriana natao<strong>ny</strong> i Robert, ary tonga<br />
nitsidika azy. Toy izao no filazan’ i Jane:<br />
“Rehefa niverina izy ary nahita ahy narary mafy, dia nanahy mafy izy ary nifady hanina<br />
sy nivavaka ho ahy . . . tsy nisotro rano na nisakafo nandritra <strong>ny</strong> telo na efatra andro. ...<br />
Nankao amin’ <strong>ny</strong> efitranoko izy, ary nampandry <strong>ny</strong> tava<strong>ny</strong> teo akaikin’ <strong>ny</strong> ahy teo ambo<strong>ny</strong><br />
ondana sady nilaza hoe: ‘Ranabavy, raha mba efa vita batisa mantsy ianao.’<br />
“Ny ampitso maraina . . . dia nalemy aho ary toa efa ho faty mihitsy. Tsy afa-nite<strong>ny</strong> na<br />
nihetsika aho; na iza<strong>ny</strong> aza anefa, dia afaka nahatakatra <strong>ny</strong> zavatra rehetra aho ary afaka<br />
manatoka <strong>ny</strong> lohako. Nitoma<strong>ny</strong> teo akaikiko <strong>ny</strong> anadahiko ary nilaza indray fa niri<strong>ny</strong> <strong>ny</strong><br />
nanaovana batisa ahy. Ary dia nanonta<strong>ny</strong> izy raha afaka manosotra diloilo sy mivavaka<br />
ho ahy …. Raha mbola nivavaka izy dia nisy hazavana tonga tao an-tsaiko, ary hitako<br />
mazava tsara toy <strong>ny</strong> hoe boky nisokatra teo anoloako, ary voasoratra tao anatin’ iza<strong>ny</strong><br />
50<br />
Manome <strong>ny</strong> fitahia<strong>ny</strong> ho an’ <strong>ny</strong> rehetra <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra<br />
Namana<br />
izay mpihazona<br />
mendrika <strong>ny</strong><br />
fisoronana<br />
Patriarka<br />
Manampahefana<br />
Ambo<strong>ny</strong><br />
Filohan’<br />
<strong>ny</strong> tsatòka<br />
Andriamanitra<br />
no loharanon’<br />
<strong>ny</strong> fitahiana<br />
rehetra<br />
Mpitarika<br />
<strong>ny</strong> kôlejin’ <strong>ny</strong><br />
fisoronana<br />
Eveka<br />
Vady, ray<br />
na anadahy<br />
ao an-trano<br />
Mpampianatra<br />
isan-tokantrano
<strong>ny</strong> ilana <strong>ny</strong> hanaovana batisa ahy. Raha i Kristy izay tsy nanota aza nilaina hatao batisa,<br />
toko<strong>ny</strong> hihevitra <strong>ny</strong> tenako ho tsara noho Izy ve aho?<br />
“Tamin’ izay fotoana izay, dia nandao ahy <strong>ny</strong> fanaintainana rehetra. Lasa ilay fahalemena.<br />
Nalemilemy fotsi<strong>ny</strong> aho. Rehefa nitsangana avy eo am-pandohalihana <strong>ny</strong> anadahiko,<br />
dia . . . nangataka <strong>ny</strong> hatao batisa aho. Nanakana izy satria tena tao anatin’ <strong>ny</strong> ririnina <strong>ny</strong><br />
andro tamin’ iza<strong>ny</strong>, ary tsy maintsy vakina <strong>ny</strong> ranomandry, ary mety hahafaty <strong>ny</strong> firotsahana<br />
ao amin’ iza<strong>ny</strong>. Na iza<strong>ny</strong> aza anefa dia tsy natahotra <strong>ny</strong> fahafatesana aho—tsy<br />
maintsy atao batisa fotsi<strong>ny</strong> aho.<br />
“Vokatry <strong>ny</strong> fikirizako dia nentina te<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> farihy aho <strong>ny</strong> ampitso, ary ranomandry<br />
matevina efa ho iray ampahatelon’ <strong>ny</strong> metatra no tsy maintsy novakina. Olona marobe no<br />
tonga nanatrika. Ny sasa<strong>ny</strong> tamin’ izy ireo dia nilaza fa hosamborina <strong>ny</strong> anadahiko raha<br />
manitrika ahy amin’ izao toe-pahasalamana ratsy misy ahy izao. Na iza<strong>ny</strong> aza anefa dia<br />
natao iza<strong>ny</strong>, ary salama tsara aho nanomboka tamin’ iza<strong>ny</strong> fotoana iza<strong>ny</strong> …. Nolazaiko <strong>ny</strong><br />
olona fa sitrapoko iza<strong>ny</strong> rehetra iza<strong>ny</strong>; ary tsy noterena hanao iza<strong>ny</strong> aho akory, … ary tsy<br />
toko<strong>ny</strong> hanisy ratsy <strong>ny</strong> anadahiko izy ireo satria nanao <strong>ny</strong> asan’ Andriamanitra izy ka<br />
hosazin’ Andriamanitra izy ireo raha manembatsembana. Tsy nosamborina i Robert , ary<br />
i Jane izay tsy narary tamin’ <strong>ny</strong> fanaovana iza<strong>ny</strong> dia sitrana tamin’ <strong>ny</strong> fomba mahagaga.<br />
(Autobiographical sketch of Jane S<strong>ny</strong>der Richards, tao amin’ <strong>ny</strong> LDS Historical<br />
Department, p. 1–7.)<br />
• Tamin’ <strong>ny</strong> fomba ahoana no nitahian’ <strong>ny</strong> fisoronana an’ i Jane? (Nametra-tanana tami<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> anadahi<strong>ny</strong> raha narary izy. Natao<strong>ny</strong> batisa izy ka sitrana sy nahazo fijoroana ho<br />
vavolombelona momba <strong>ny</strong> filazantsara.)<br />
• Inona no nahaliana anao momba an’ i Jane? Inona no azonao ianarana avy amin’ <strong>ny</strong><br />
fiaina<strong>ny</strong>?<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Manaova famintinana amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> famakiana ireto te<strong>ny</strong> nindramina manaraka ireto:<br />
“Ny fisoronana dia ho fitahiana <strong>ny</strong> rehetra—<strong>ny</strong> lehilahy, <strong>ny</strong> vehivavy, ary <strong>ny</strong> ankizy. Avy<br />
amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fisoronana dia mandray sy manatanteraka <strong>ny</strong> ôrdônansin’ <strong>ny</strong> filazantsara<br />
isika, toy <strong>ny</strong> batisa, <strong>ny</strong> fandraisana ho mpikambana, <strong>ny</strong> fanasan’ <strong>ny</strong> Tompo, <strong>ny</strong> ôrdônansin’<br />
<strong>ny</strong> tempoly rehetra, anisan’ iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> famehezana mandritra <strong>ny</strong> androm-piainana<br />
sy mandrakizay, ary <strong>ny</strong> asa ho an’ <strong>ny</strong> maty. Amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> herin’ <strong>ny</strong> fisoronana dia<br />
sitrana <strong>ny</strong> marary, atsangana <strong>ny</strong> malemy, ampahiratina <strong>ny</strong> jamba, ary ampahenoina <strong>ny</strong><br />
marenina, araka <strong>ny</strong> finoan’ izy ireo sy <strong>ny</strong> sitrapon’ <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra. Ny fitahiana<br />
avy amin’ <strong>ny</strong> fisoronana dia mampionona ireo malahelo, ary manampy ireo izay trapahavoazana”<br />
(N. Eldon Tanner, “The Priesthood of God,” Ensign, Jona 1973, p. 6).<br />
“Ny zatovovavy sy <strong>ny</strong> zatovolahy dia manana anto<strong>ny</strong> hifaliana amin’ <strong>ny</strong> famerenana<br />
amin’ <strong>ny</strong> laoni<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> [fisoronana]. Mifaly isika … satria tafaverina amin’ <strong>ny</strong> laoni<strong>ny</strong> <strong>ny</strong><br />
fisoronona mba hitahy <strong>ny</strong> fianakavian’ olombelona manontolo. Ny fahefan’ <strong>ny</strong> fisoronana,<br />
raha ampiasaina amin’ <strong>ny</strong> fahamarinana, dia mampiray <strong>ny</strong> lehilahy sy <strong>ny</strong> vehivavy, <strong>ny</strong><br />
zanakalahy sy zanakavavy, ary <strong>ny</strong> fianakaviana. Manana anto<strong>ny</strong> hiaraha-mifaly isika. Ny<br />
fiarahana ao amin’ <strong>ny</strong> fahamarinana dia tena fototry <strong>ny</strong> drafitry <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra<br />
ho an’ <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> lahy sy zana<strong>ny</strong> vavy. Drafitra mahatalanjona iza<strong>ny</strong>, izay ananantsika<br />
rehetra anjara.” (Ardeth G. Kapp, “Together in Righteousness,” New Era, Jona 1986, p. 20).<br />
Fanoloran’ <strong>ny</strong><br />
olona nasaina<br />
Angataho ilay ray voatendry mba hanadihady ireo fomba sasantsasa<strong>ny</strong> izay nampiasa<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> fisorona<strong>ny</strong> hitahiana <strong>ny</strong> manodidina azy.<br />
Fanadihadiana • Ahoana no ahafahan’ <strong>ny</strong> vehivavy mandray bebe kokoa <strong>ny</strong> fitahiana avy amin’ <strong>ny</strong><br />
fisoronana?<br />
Antitrantero fa raha miaina amin-pahamendrehana isika dia afaka mandray fitahiana<br />
mahafinaritra avy amin’ <strong>ny</strong> fisoronana.<br />
Fijoroana ho<br />
vavolombelona<br />
Lesona 12<br />
Famaramana<br />
Zarao <strong>ny</strong> fijoroana ho vavolombelona anananao momba ireo fitahiana izay azon’ <strong>ny</strong> fisoronana<br />
entina eo amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika. Antitrantero fa satria <strong>ny</strong> hery sy <strong>ny</strong> fitahiana avy<br />
amin’ <strong>ny</strong> fisoronana dia tena zava-dehibe eo amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika, dia manana andraikitra<br />
hahatakatra <strong>ny</strong> fisoronana <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay, ary handrisika ireo zatovolahy<br />
mba hilofo amin’ <strong>ny</strong> antso<strong>ny</strong>. Zava-dehibe <strong>ny</strong> hiaina<strong>ny</strong> amin-pahamendrehana ary <strong>ny</strong><br />
hifidiana<strong>ny</strong> mpihazona <strong>ny</strong> Fisoronan’ i Melkizedeka mendrika mba ho vadi<strong>ny</strong>.<br />
51
Lesona<br />
13<br />
52<br />
Afaka mitahy <strong>ny</strong> fianakaviana<br />
<strong>ny</strong> fisoronana<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay dia hahafantatra <strong>ny</strong> fomba hitahian’ <strong>ny</strong> fisoronana <strong>ny</strong> fianakaviana.<br />
FANOMANANA 1. Manomàna taratasy sy pensilihazo ho an’ <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay avy.<br />
2. Manomàna dika mitovy amin’ <strong>ny</strong> taratasy hozaraina misy hoe “Ny Andraikitry <strong>ny</strong><br />
ray”, ho an’ <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
3. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
Fanamarihana: Ny zatovovavy sasa<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> kilasinao dia mety tsy hanana mpihazona<br />
<strong>ny</strong> fisoronana ao an-trano<strong>ny</strong> amin’ izao fotoana izao. Aoka mba hiraika amin’ <strong>ny</strong> fihetseham-pon’<br />
ireo zatovovavy ireo mba tsy hahatonga azy ho kivy amin’ ity lesona ity. Toko<strong>ny</strong><br />
hanaja <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy na mpihazona <strong>ny</strong> fisoronana izy na tsia. Ny fitsipika ampianarina<br />
ato amin’ ity lesona ity dia azo ampiharina ao an-trano<strong>ny</strong> amin’ izao fotoana izao<br />
raha azo atao, ary toko<strong>ny</strong> hianarana mba hampiharina a<strong>ny</strong> an-tokantrano<strong>ny</strong> ho avy.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Toko<strong>ny</strong> hitarika <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fahamarinana <strong>ny</strong> mpihazona <strong>ny</strong> fisoronana<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina<br />
sy fanadihadiana<br />
Vakio sy hadihadio ireto te<strong>ny</strong> nindramina manaraka ireto:<br />
“Nanambara tamin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> mpaminani<strong>ny</strong> Andriamanitra fa <strong>ny</strong> lehilahy dia toko<strong>ny</strong><br />
handray <strong>ny</strong> fisoronana, ho tonga raim-pianakaviana; ary omban’ <strong>ny</strong> halemem-panahy sy<br />
fitiavana madio sy tsotra, dia toko<strong>ny</strong> hitarika sy hamelona <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
fahamarinana izy ireo, toy <strong>ny</strong> nitarihan’ <strong>ny</strong> Mpamonjy <strong>ny</strong> Fiangonana (jereo Efes. 5:23).<br />
Efa nomena azy ireo <strong>ny</strong> andraikitra voaloha<strong>ny</strong> ho amin’ <strong>ny</strong> zavatra ilain’ <strong>ny</strong> fianakaviana<br />
eo amin’ <strong>ny</strong> lafi<strong>ny</strong> ara-nofo sy ara-batana (Jereo Fotopampianarana sy<br />
Fanekempihavanana 83:2)” (M. Russell Ballard, Ensign, Nôv. 1993, p. 90).<br />
“Tsy misy fahefana ambo<strong>ny</strong> kokoa amin’ <strong>ny</strong> zavatra mikasika <strong>ny</strong> fikambanam-pianakaviana,<br />
ary indrindra indrindra raha olona iray izay mihazona <strong>ny</strong> fisoronana ambo<strong>ny</strong><br />
kokoa no miahy io fikambanana io, noho <strong>ny</strong> an’ <strong>ny</strong> raim-pianakaviana. Io fahefana io dia<br />
voahaja hatramin’ izay, ary teo anivon’ ireo olon’ Andriamanitra tamin’ <strong>ny</strong> fotoanandro<br />
rehetra, dia nohajaina tanteraka iza<strong>ny</strong>, ary matetika dia antitranterin’ <strong>ny</strong> fampianaran’<br />
ireo mpamina<strong>ny</strong> izay nentanin’ Andriamanitra. Ny lamina patriarka dia avy amin’<br />
Andriamanitra, ary hitohy mandritra <strong>ny</strong> androm-piainana sy mandrakizay”. (Joseph<br />
F. Smith: “The Rights Of Fatherhood,” Juvenile Instructor, 1 Mar. 1902, p. 146).<br />
• Inona avy ireo andraikitra izay nomen’ Andriamanitra <strong>ny</strong> raim-pianakaviana?<br />
• Amin’ <strong>ny</strong> fomba ahoana no ahafahan’ <strong>ny</strong> mpihazona <strong>ny</strong> fisoronana marina mitahy<br />
<strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong>?<br />
Hazavao fa nomen’ <strong>ny</strong> Tompo andraikitra <strong>ny</strong> raim-pianakaviana mba hitarika <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> fahamarinana amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fampiasana <strong>ny</strong> herin’ <strong>ny</strong> fisoronana.<br />
Iza<strong>ny</strong> fitarihana iza<strong>ny</strong> dia afaka mitondra fitahiana lehibe eo amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana. Raha<br />
tsy misy raim-pianakaviana ao an-trano, na raha tsy mihazona <strong>ny</strong> fisoronana <strong>ny</strong> raimpianakaviana,<br />
dia afaka mandray <strong>ny</strong> fitahiana avy amin’ <strong>ny</strong> fisoronana <strong>ny</strong> fianakaviana<br />
amin’ <strong>ny</strong> alalan’ ireo havana mendrika, <strong>ny</strong> eveka na filohan’ <strong>ny</strong> sampana, <strong>ny</strong> mpitarika<br />
<strong>ny</strong> kôlejy, ary <strong>ny</strong> mpampianatra isan-tokantrano izay voatendry hiandraikitra iza<strong>ny</strong> fianakaviana<br />
iza<strong>ny</strong>. Ny fitahiana avy amin’ <strong>ny</strong> fisoronana dia natao ho an’ <strong>ny</strong> mpikambana<br />
rehetra ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana.
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> Tompo dia nanome torolalana ho an’ <strong>ny</strong> mpitarika <strong>ny</strong> fisoronana<br />
amin’ <strong>ny</strong> fomba hitarihan’ izy ireo <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong>. Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong><br />
Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 121:41–45.<br />
• Inona avy ireo toetrana mpitarika izay toko<strong>ny</strong> hananan’ <strong>ny</strong> mpihazona <strong>ny</strong> fisoronana?<br />
Azonao soratana e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe izy ire<strong>ny</strong>, raha tianao, toy <strong>ny</strong> fandresen-dahatra,<br />
fahari-po, fahalemem-panahy, fitiavana madio, hatsaram-panahy, fahalalana madio,<br />
manitsy rehefa entanin’ <strong>ny</strong> Fanahy Masina, mampiseho fitiavana, fiantrana ary eritreritra<br />
tsara hatra<strong>ny</strong>. Avereno jerena miaraka amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> dikan’ <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> amin’<br />
ireo te<strong>ny</strong> ireo mba ho azo antoka tsara fa takatr’ izy ireo iza<strong>ny</strong>.<br />
• Ahoana no ho fihetseham-ponao raha tarihin’ <strong>ny</strong> olona iray izay manana ireo toetra<br />
ireo ianao?<br />
Manana andraikitra marobe <strong>ny</strong> raim-pianakaviana<br />
Fanadihadiana Hazavao fa manana andraikitra marobe manan-danja <strong>ny</strong> raim-pianakaviana rehefa miezaka<br />
<strong>ny</strong> hitarika <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fahamarinana. Asaovy milaza ireo andraikitra<br />
sasa<strong>ny</strong> izay hananan’ <strong>ny</strong> raim-pianakaviana <strong>ny</strong> kilasy.<br />
Taratasy hozaraina Zarao ireo dika mitovy amin’ ireo taratasy hozaraina izay efa nomaninao. Asaovy mamaky<br />
<strong>ny</strong> fanambarana tsirairay ary hanadihady iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> mpianatra. Hazavao fa io lisitra io<br />
no filamatra izay <strong>ny</strong> amin’ iza<strong>ny</strong> no iasan’ <strong>ny</strong> raim-pianakaviana mendrika rehetra.<br />
Asongadino ao amin’ <strong>ny</strong> fanadihadiana ataonareo fa <strong>ny</strong> zatovovavy dia toko<strong>ny</strong> hanampy<br />
<strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong>, rehefa miezaka <strong>ny</strong> hanatontosa ireo tanjona mendrika ireo.<br />
Ny andraikitry <strong>ny</strong> raim-pianakaviana<br />
1. Ny raim-pianakaviana dia natao ho lohan’ <strong>ny</strong> tokantrano<strong>ny</strong> araka <strong>ny</strong> fomba nampianarin’<br />
<strong>ny</strong> Tompo (jereo Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 121:41–45).<br />
2. Ny raim-pianakaviana dia manana andraikitra mba hamatsy <strong>ny</strong> ilain’ <strong>ny</strong> vatana sy<br />
hiaro <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> (jereo Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 83:2, 4–5).<br />
3. Ny raim-pianakaviana dia tia <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> ary mampianatra azy ireo <strong>ny</strong> filazantsara<br />
(jereo Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 68:25–28).<br />
4. Ny raim-pianakaviana izay mihazona <strong>ny</strong> fisoronana dia manana zo sy andraikitra mba—<br />
• Hanome tsodrano fampaherezana <strong>ny</strong> vadi<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong>.<br />
• Hametra-tanana amin’ <strong>ny</strong> marary ao amin’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong>.<br />
• Handray aingam-panahy sy fanambarana ho an’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong>.<br />
• Hanome anarana sy hitso-drano, hanao batisa, handray ho mpikambana,<br />
ary hanokana <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong>, eo amba<strong>ny</strong> fitarihan’ <strong>ny</strong> eveka.<br />
5. Ny raim-pianakaviana dia mandrisika ireo olona mendrika ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana<br />
mba hanao asa fitoriana sy handray ireo fitahiana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly.<br />
6. Ny raim-pianakaviana dia mitandrina <strong>ny</strong> didy ary mampiseho ohatra tsara ho an’<br />
<strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong>.<br />
7. Ny raim-pianakaviana dia namana mendrika <strong>ny</strong> vadi<strong>ny</strong>.<br />
8. Ny raim-pianakaviana dia mifanakalo hevitra matetika amin’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> ary<br />
manao izay hisiana fifandraisana tsara amin’ ireo olona ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana.<br />
Asaovy tahirizin’ <strong>ny</strong> zatovovavy io lisitra io. Rehefa miaraka amin’ <strong>ny</strong> olona izy ireo ary<br />
miomana amin’ <strong>ny</strong> fanambadiana, azo<strong>ny</strong> atao raha tia<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> mijery io lisitra io mba hahitana<br />
raha toa ka ho raim-pianakaviana tsara ilay zatovolahy. Ny zatovovavy dia toko<strong>ny</strong><br />
hanolo-tena hanampy <strong>ny</strong> zatovolahy hampivelatra ireo toetra ireo.<br />
Fandalinana<br />
Vakio amin’ <strong>ny</strong> kilasy ireto fandalinana toe-javatra manaraka ireto. Mangataha soso-kevi-<br />
toe-javatra<br />
tra amin’ <strong>ny</strong> fomba ahafahan’ <strong>ny</strong> raim-pianakaviana mitahy sy mitarika <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong><br />
ao amin’ <strong>ny</strong> toe-javatra tsirairay. Aorian’ <strong>ny</strong> fotoana hilazalazan’ <strong>ny</strong> kilasy <strong>ny</strong> hevi<strong>ny</strong><br />
momba <strong>ny</strong> toe-javatra tsirairay, dia vakio ireo soso-kevitra raha toa ka tsy mbola voalaza.<br />
53
Fanadihadiana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
Fampiasana<br />
an-tsoratra<br />
54<br />
Fandalinana Toe-javatra 1<br />
Misy zanaka enina <strong>ny</strong> fianakavian’ i Thomas. Mbola zatovo <strong>ny</strong> telo amin’ izy ireo, ary <strong>ny</strong><br />
sisa kosa dia latsaky <strong>ny</strong> roa ambin’ <strong>ny</strong> folo taona. Ny vavimatoa dia mpilalao baolina<br />
kitra; ary <strong>ny</strong> sisa amin’ ireo ankizy dia mandray anjara koa amin’ <strong>ny</strong> fiaraha-mientana<br />
a<strong>ny</strong> an-tsekoly sy a<strong>ny</strong> am-piangonana. Manana namana marobe izy ireo, ary faly er˜ ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> paroasi<strong>ny</strong> sy a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> misy azy. Nahita asa tsaratsara kokoa a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
faritra hafa ao amin’ <strong>ny</strong> firenena <strong>ny</strong> Rahalahy Thomas. Mandia fotoan-tsarotra amin’<br />
<strong>ny</strong> fanapahan-kevitra <strong>ny</strong> amin’ izay hatao <strong>ny</strong> fianakaviana. Ahoana no ahafahan’ <strong>ny</strong><br />
Rahalahy Thomas mampiasa <strong>ny</strong> fisorona<strong>ny</strong> mba hanampy azy ireo handray izay<br />
fanapahan-kevitra marina?<br />
Soso-kevitra: Afaka mampiantso fivoriana filan-kevitra izay ahafahan’ <strong>ny</strong> mpikambana<br />
rehetra ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana mamboraka <strong>ny</strong> fihetseham-po<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Rahalahy Thomas.<br />
Afaka mangataka <strong>ny</strong> fianakaviana hiara-mifady hanina sy hivavaka izy ka hitady fitarihana<br />
avy amin’ <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra. Amin’ <strong>ny</strong> maha-lohan’ <strong>ny</strong> fianakaviana azy, <strong>ny</strong><br />
raim-pianakaviana dia tendren’ <strong>ny</strong> Tompo handray fanambarana ho an’ <strong>ny</strong> zavatra ilain’<br />
<strong>ny</strong> fianakaviana. Ny sisa ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana kosa dia afaka mifanakalo hevitra<br />
ami<strong>ny</strong>, manolotra soso-kevitra, ary mitady fanamafisana <strong>ny</strong> amin’ ilay hevitra tapaka<br />
amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> Fanahy Masina.<br />
Fandalinana toe-javatra 2<br />
Zatovovavy iray enina ambin’ <strong>ny</strong> folo taona, izay manana namana vaovao i Susan.<br />
Indraindray ireo nama<strong>ny</strong> ireo dia mifoka sigara, ary vao haingana izay dia nangalatra<br />
fitafiana tao amin’ <strong>ny</strong> fivarotana teo akaiki<strong>ny</strong>. Tsy fantatry <strong>ny</strong> ray sy renin’ i Susan ireo<br />
nama<strong>ny</strong> vaovao ireo, nefa samy nahatsapa izy mivady fa misy zavatra tsy mety eo amin’<br />
<strong>ny</strong> fiainan’ i Susan. Ahoana no fomba ahafahan’ <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong> mampiasa <strong>ny</strong> fisorona<strong>ny</strong> mba<br />
hanampiana an’ i Susan?<br />
Soso-kevitra: Sambatra i Susan satria nahazo aingam-panahy <strong>ny</strong> ray sy reni<strong>ny</strong> hahafantatra<br />
fa mila fanampiana izy. Afaka nampiseho <strong>ny</strong> fitiava<strong>ny</strong> azy amin’ <strong>ny</strong> fomba maro <strong>ny</strong><br />
ray aman- drenin’ i Susan ary nanamora <strong>ny</strong> firesaha<strong>ny</strong> amin’ izy ireo. Afaka nanao tafa<br />
sy dinika niaraka tamin’ i Susan <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong>. Afaka nanome azy tsodrano manokana izy<br />
hahazoa<strong>ny</strong> hery sy fahaiza-manavaka eo amin’ <strong>ny</strong> fifidianana namana sy fandraisana<br />
fanapahan-kevitra.<br />
Toko<strong>ny</strong> hanohana <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
• Amin’ <strong>ny</strong> fomba ahoana no ahafahanao manampy <strong>ny</strong> rainao hanatontosa ireo andraiki<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> fisoronana? (Raha tsy manana <strong>ny</strong> fisoronana <strong>ny</strong> zatovovavy sasa<strong>ny</strong> ao antrano<strong>ny</strong>,<br />
dia afaka manome soso-kevitra amin’ izay fomba ahafaha<strong>ny</strong> manampy <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong><br />
na <strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong> mba ho mpitarika tsara ao an-trano izy.)<br />
Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> valin-tenin’ izy ireo. Ny valin-te<strong>ny</strong> dia mety hahitana<br />
izao manaraka izao:<br />
• Manaja sy tia <strong>ny</strong> raiko, ary mankatò azy amim-pahamarinana.<br />
• Mangataka tsodrano amin’ <strong>ny</strong> raiko rehefa ilaina iza<strong>ny</strong>, toy <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fotoan’<br />
<strong>ny</strong> aretina, na fotoan-tsarotra.<br />
• Mankahery <strong>ny</strong> raiko sy <strong>ny</strong> anadahiko amin’ <strong>ny</strong> fanatontosana ireo fanendrena amin’<br />
<strong>ny</strong> fisoronana, toy <strong>ny</strong> antso ho mpitarika ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana, fampianarana<br />
isan-tokantrano, ary fanatrehana <strong>ny</strong> fivorian’ <strong>ny</strong> fisoronana.<br />
• Maneho fanajana <strong>ny</strong> mpitarika <strong>ny</strong> fisoronana rehetra.<br />
Omeo taratasy sy pensilihazo <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay, ary Asaovy sorata<strong>ny</strong> ireo zavatra<br />
izay tia<strong>ny</strong> hatao mba hanohanana sy hankaherezana ireo mpihazona <strong>ny</strong> fisoronana ao<br />
an-trano<strong>ny</strong>.<br />
Ny zatovovavy izay tsy manana <strong>ny</strong> fisoronana ao an-trano<strong>ny</strong> dia afaka manoratra ireo<br />
zavatra azo<strong>ny</strong> atao mba hanohanana <strong>ny</strong> maha-mpitarika <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong> na <strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong> ao antrano.<br />
Ny zatovovavy rehetra dia toko<strong>ny</strong> hanaja sy hanohana <strong>ny</strong> ray aman-dreni<strong>ny</strong>,<br />
e<strong>ny</strong> fa na dia tsy misy fisoronana aza ao an-trano<strong>ny</strong>.
Lesona 13<br />
Asaovy mizara <strong>ny</strong> hevi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy raha tia<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong>. Asaovy manome soso-kevitra<br />
iha<strong>ny</strong> koa ireo mpianatra amin’ izay toko<strong>ny</strong> hatao<strong>ny</strong> mba hahazoana antoka fa <strong>ny</strong> tokantrano<strong>ny</strong><br />
ho avy dia hotarihin’ <strong>ny</strong> fisoronana.<br />
Famaranana<br />
Soratra masina Vakio Efesiana 6:1–4. Hadihadio izay fomba ahafahan’ <strong>ny</strong> zatovovavy mampihatra io soratra<br />
masina io ao an-trano<strong>ny</strong>. Hazavao fa faly <strong>ny</strong> Tompo rehefa mankatò sy manaja <strong>ny</strong> raintsika<br />
isika, ary manampy azy ireo mba hahatontosa ireo andraiki<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> fisoronana.<br />
Soso-kevitra momba <strong>ny</strong> fampiasana ao an-dakilasy<br />
Azo ampiasaina ho tohin’ ity lesona ity ireto fampiasana manaraka ireto:<br />
Ny mpianatra tsirairay dia afaka manoratra taratasy fankasitrahana ho an’ <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong> mba<br />
ho fanehoana fisaorana noho <strong>ny</strong> fitarihana sy <strong>ny</strong> fitahiana avy amin’ <strong>ny</strong> fisoronana.<br />
Afaka manangona sy mandamina ireo mari-pankasitrahana mampiseho <strong>ny</strong> ôrdônansin’<br />
<strong>ny</strong> fisoronana izay efa voarai<strong>ny</strong> <strong>ny</strong>zatovovavy, toy <strong>ny</strong> fanomezana anarana sy fitsofandrano,<br />
batisa, ary fandraisana ho mpikambana.<br />
55
Lesona<br />
14<br />
56<br />
Manana lova mahafinaritra isika<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay dia hahafantatra fa anisan’ <strong>ny</strong> lova mahafinaritra izy satria<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonan’ i Jesoa Kristy ho an’ <strong>ny</strong> Olomasin’ <strong>ny</strong> Andro Fara<strong>ny</strong>.<br />
FANOMANANA 1. Ianaro ireto soratra masina manaraka ireto: 2 Tesaloniana 2:2–3; Matio 24:11–12; Isaia<br />
24:5; 2 Timoty 4:3–4; Amosa 8:11–12<br />
2. Raha misy ao amin’ <strong>ny</strong> faritra misy anao, dia miomàna mba hampiseho <strong>ny</strong> kasety<br />
video: “La Première Vision” sy <strong>ny</strong> “Rétablissement de la Prêtrise”<br />
3. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
Fanamarihana: Ity lesona ity dia nomanina mba hanampy <strong>ny</strong> mpampianatra hampahatsiahy<br />
<strong>ny</strong> tanora <strong>ny</strong> lova lehibe an’ izy ireo amin’ <strong>ny</strong> maha-mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong><br />
Fiangonan’ <strong>ny</strong> Tompo et˜ an-ta<strong>ny</strong> azy. Mety ho fotoam-pampianarana roa no ilaina<br />
hanolorana ity lesona ity.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Nisy <strong>ny</strong> apôstazia lehibe<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Fampiasana<br />
momba <strong>ny</strong><br />
soratra masina<br />
Hazavao fa nanorina <strong>ny</strong> Fiangona<strong>ny</strong> i Jesoa Kristy fo<strong>ny</strong> Izy niaina tet˜ an-ta<strong>ny</strong>.<br />
Nanokana Apôstôly sy mpitarika hafa Izy mba hitarika <strong>ny</strong> Fiangonana taorian’ <strong>ny</strong> nahafatesa<strong>ny</strong>.<br />
Ireo mpitarika ireo dia nampianatra <strong>ny</strong> filazantsara manerana an’ izao tontolo<br />
izao, ary nanorina sampan’ <strong>ny</strong> Fiangonana marobe. Ny olona sasa<strong>ny</strong> anefa dia nanomboka<br />
nanova <strong>ny</strong> fampianaran’ <strong>ny</strong> Mpamonjy, ary betsaka ireo olona voafitaka.<br />
Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe ireto soratra masina manaraka ireto:<br />
2 Tesaloniana 2:2–3<br />
Matio 24:11–12<br />
Isaia 24:5<br />
2 Timoty 4:3–4<br />
Amosa 8:11–12<br />
Asaovy mikaroka ireo soratra masina ireo <strong>ny</strong> zatovovavy ary hamaky iza<strong>ny</strong> mba hahafantarana<br />
izay zava-nitranga tamin’ <strong>ny</strong> Fiangonana taorian’ <strong>ny</strong> nahafatesan’ i Jesoa. Ny<br />
olona tsirairay dia toko<strong>ny</strong> ho afaka hamaly ireto fanontaniana ireto rehefa avy nianatra<br />
<strong>ny</strong> soratra masina:<br />
Fanadihadiana • Inona no nitranga tamin’ <strong>ny</strong> Fiangonana izay naorin’ i Jesoa fo<strong>ny</strong> Izy mbola niaina tet˜<br />
an- ta<strong>ny</strong>?<br />
• Ahoana no nahatonga iza<strong>ny</strong>?<br />
Azonao atao, raha tianao, <strong>ny</strong> mampiasa <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> amin’ ireto hevitra manaraka ireto ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> fanadihadihana ataonareo:<br />
• Tao amin’ <strong>ny</strong> taratasi<strong>ny</strong> ho an’ <strong>ny</strong> Tesaloniana, inona no nolazain’ i Paoly fa hitranga<br />
amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana mialoha <strong>ny</strong> fiavian’ <strong>ny</strong> Mpamonjy fanindroa<strong>ny</strong>? (Hisy <strong>ny</strong> fialana<br />
amin’ <strong>ny</strong> fahamarinana; jereo 2 Tesaloniana 2:2–3).<br />
• Noraketin’ i Matio an-tsoratra <strong>ny</strong> faminanian’ <strong>ny</strong> Mpamonjy momba izay hiseho<br />
mialoha <strong>ny</strong> fiverena<strong>ny</strong> et˜ an-ta<strong>ny</strong>. Inona <strong>ny</strong> iray amin’ ireo zavatra nolazain’ i Jesoa<br />
fa hitranga? (Hamitaka olona maro <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong> sandoka; jereo Matio 24:11–12).
• Inona no nolazain’ i Isaia fa hitranga amin’ <strong>ny</strong> ôrdônansin’ <strong>ny</strong> filazantsara? (Hiova izy<br />
ireo, jereo Isaia 24:5.)<br />
• Nahoana no niala tamin’ <strong>ny</strong> fahamarinana <strong>ny</strong> olona? (Nitady ireo mpampianatra<br />
izay nilaza tami<strong>ny</strong> izay tia<strong>ny</strong> ho re izy ireo, fa tsy voatery ho <strong>ny</strong> fahamarinana; jereo<br />
2 Timoty 4:3–4.)<br />
• Karazana mosary toy inona no nolazain’ i Amosa fa ho avy? (Mosary amin’ <strong>ny</strong> fandrenesana<br />
<strong>ny</strong> tenin’ <strong>ny</strong> Tompo; jereo Amosa 8:11–12.)<br />
Naverina tamin’ <strong>ny</strong> laoni<strong>ny</strong> tet˜ an-ta<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> filazantsara<br />
Famelabelarana Hazavao fa iza<strong>ny</strong> fialana amin’ <strong>ny</strong> fahamarinana iza<strong>ny</strong> dia antsoina hoe Apôstazia.<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
Taorian’ <strong>ny</strong> Apôstazia, dia tsy tet˜ ambonin’ <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> intso<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Fiangonana marina nan-<br />
mpampianatra<br />
dritra <strong>ny</strong> taon-jato maro. Rehefa iza<strong>ny</strong>, dia tonga <strong>ny</strong> fotoana izay namerenan’ <strong>ny</strong> Tompo<br />
tamin’ <strong>ny</strong> laoni<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> filazantsara marina niaraka tamin’ <strong>ny</strong> heri<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fitahia<strong>ny</strong> rehetra<br />
tamin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> Mpamina<strong>ny</strong> Joseph Smith.<br />
Fampisehoana video Asehoy <strong>ny</strong> video mitondra <strong>ny</strong> lohate<strong>ny</strong> hoe: “La Première Vision”<br />
Fitantarana<br />
Avereno jerena miaraka amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> fitantaran’ i Joseph Smith momba <strong>ny</strong><br />
ao amin’ <strong>ny</strong><br />
fahita<strong>ny</strong> araka <strong>ny</strong> voarakitra ao amin’ <strong>ny</strong> Joseph Smith—Tantara 1:7–26. Azonao atao,<br />
soratra masina raha tianao, <strong>ny</strong> mamaky <strong>ny</strong> ampaha<strong>ny</strong> amin’ iza<strong>ny</strong> fitantarana iza<strong>ny</strong>. Azonao atao, raha<br />
tianao, <strong>ny</strong> manondro zatovovavy iray hilaza io tantara io.<br />
Fijoroana ho<br />
Mijoroa ho vavolombelona fa <strong>ny</strong> filazantsara dia naverina tamin’ <strong>ny</strong> laoni<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong><br />
vavolombelona alalan’ i Joseph Smith. Lazao izay zava-nodiavina na fihetseham-po izay nanampy anao<br />
hahalala iza<strong>ny</strong> fahamarinana iza<strong>ny</strong>. Asao <strong>ny</strong> mpianatra mba hizara zava-nodiavina izay<br />
nanampy azy ireo hahafantatra fa naverina tamin’ <strong>ny</strong> laoni<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> filazantsara marina.<br />
(Azonao faranana eto <strong>ny</strong> fizarana voaloha<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> ity lesona ity.)<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Satria naverina tamin’ <strong>ny</strong> laoni<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> filazantsara, dia manana fitahiana lehibe isika<br />
Hazavao fa zava-dehibe maro no nitranga taorian’ <strong>ny</strong> fahitana voalohan’ i Joseph Smith.<br />
Anankiray amin’ iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fiverenan’ <strong>ny</strong> fahefan’ <strong>ny</strong> fisoronana tamin’ <strong>ny</strong> laoni<strong>ny</strong>.<br />
Naverina tamin’ <strong>ny</strong> laoni<strong>ny</strong> tet˜ an-ta<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Fisoronan’ i Aharôna sy i Melkizedeka.<br />
Raha mbola nandika <strong>ny</strong> Bokin’ i Môrmôna i Joseph Smith sy i Oliver Cowdery tamin’<br />
<strong>ny</strong> volana May 1829, dia nanapa-kevitra izy ireo mba hangataka fitarihana avy amin’ <strong>ny</strong><br />
Tompo momba <strong>ny</strong> batisa. Nandeha ta<strong>ny</strong> anaty ala izy ireo mba hivavaka, ary raha mbola<br />
teo am-pivavahana izy ireo, dia nidina avy a<strong>ny</strong> an-danitra i Jaona Mpanao Batisa ka<br />
nametra-tanana tamin’ izy ireo, ary nanokana azy ireo ho amin’ <strong>ny</strong> Fisoronan’ i Aharôna.<br />
Soratra masina Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Joseph Smith—Tantara 1:69 mba hahafantarana izay<br />
nolazain’ i Jaona Mpanao Batisa. Rehefa iza<strong>ny</strong> dia avereno jerena <strong>ny</strong> andini<strong>ny</strong> 70–72.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Hazavao fa fotoana fohy taorian’ <strong>ny</strong> namerenana tamin’ <strong>ny</strong> laoni<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Fisoronan’<br />
i Aharôna, dia nanome <strong>ny</strong> Fisoronan’ i Melkizedeka an’ i Joseph Smith sy i Oliver<br />
Cowdery i Petera sy i Jakoba ary i Jaona, izay anankitelo tamin’ ireo Apôstôlin’ <strong>ny</strong><br />
Tompo. Hita ao amin’ <strong>ny</strong> io fisoronana io <strong>ny</strong> Maha-Apôstôly Masina, izay manome<br />
azy ireo fahefana ilaina mba hananganana <strong>ny</strong> Fiangonana.<br />
Tamin’ <strong>ny</strong> 6 Aprily 1830, dia nivory tao amin’ <strong>ny</strong> tranokely hazo iray ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> toeram-pambolena<br />
sy fiompian’ i Peter Whitmer rai<strong>ny</strong>, ta<strong>ny</strong> Seneca County, New York i<br />
Joseph Smith sy olona hafa teo amin’ <strong>ny</strong> dimampolo teo ho eo. Tao no nananganan’ izy<br />
ireo <strong>ny</strong> Fiangonan’ i Jesoa Kristy ho an’ <strong>ny</strong> Olomasin’ <strong>ny</strong> Andro Fara<strong>ny</strong>. Nomena tamin’<br />
<strong>ny</strong> fotoana nananganana <strong>ny</strong> Fiangonana <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana<br />
fizarana faha-21.<br />
Soratra masina Asaovy mamaky <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy fanekempihavanana 21:1–3 <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Hazavao fa avy amin’ io fandaminana io no nisian’ <strong>ny</strong> Fiangonana mahafinaritra izay<br />
fantatsika amin’ izao fotoana izao. Ny Fiangonana dia manome lalana antsika mba hahafantatra<br />
sy hidera an’ i Jesoa Kristy Tompo. Afaka mandeha a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> trano fiangonana<br />
sy tempoly isika ary afaka mianatra momba <strong>ny</strong> sorompanavotan’ i Jesoa Kristy. Afaka<br />
mandray <strong>ny</strong> fanasan’ <strong>ny</strong> Tompo koa isika, izay mampahatsiahy antsika <strong>ny</strong> sorona lehibe<br />
57
nataon’ i Jesoa. Afaka mianatra <strong>ny</strong> didin’ Andriamanitra isika, izay mitarika ho a<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> fahasambarana eo amin’ ity fiainana ity sy amin’ <strong>ny</strong> ho avy. Afaka hofehezina<br />
miaraka amin’ <strong>ny</strong> fianakaviantsika a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly masina isika.<br />
Fampisehoana video Asehoy <strong>ny</strong> video mitondra <strong>ny</strong> lohate<strong>ny</strong> hoe Rétablissement de la Prêtrise.<br />
Manana lovam-pinoana isika<br />
Famelabelarana Hazavao fa <strong>ny</strong> ankabetsahan’ ireo olona, izay nilatsaka ho mpikambana tao amin’ <strong>ny</strong><br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
Fiangonana nandritra <strong>ny</strong> taona maro voaloha<strong>ny</strong> taorian’ <strong>ny</strong> namerenana azy tamin’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
laoni<strong>ny</strong>, dia olona nanana finoana sy herim-po lehibe. Nanana fitsapana marobe izy ireo,<br />
indrindra indrindra raha noroahina hiala <strong>ny</strong> trano<strong>ny</strong> ary voatery nandeha kilometatra<br />
aman’ arivo<strong>ny</strong> mba hanorina trano ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> Salt Lake Valley izay ta<strong>ny</strong> foana. Na<br />
aiza na aiza no ipetrahantsika amin’ izao fotoana izao, dia namela ohatra ho antsika izy<br />
ireo mba harahina.<br />
Tantara Lazao izao tantara manaraka momba <strong>ny</strong> zatovovavy iray mpisava lalana izao:<br />
I Mary Goble Pay, izay nantsoina hoe Polly, dia telo ambin’ <strong>ny</strong> folo taona raha niampita<br />
<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> lemaka ho a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> Salt Lake Valley. Ta<strong>ny</strong> Angletera no niova fo izy sy <strong>ny</strong><br />
fianakavia<strong>ny</strong>. Nanana sarety iray sy ombin-tsarety roa izy ireo ary voatondro mba hiaraka<br />
amin’ <strong>ny</strong> iray amin’ ireo andiana mpifindra monina miaraka amin’ <strong>ny</strong> sarety tarihin-tanana.<br />
Nijaly tokoa izy ireo, saingy notohanan’ <strong>ny</strong> finoa<strong>ny</strong> lehibe an’ Andriamanitra. Tat˜<br />
aoriana, dia nanoratra momba <strong>ny</strong> zava-nodiavi<strong>ny</strong> araka izao manaraka izao i Polly:<br />
“Nandeha teo amin’ <strong>ny</strong> roapolo ka hatramin’ <strong>ny</strong> dimy amby telopolo kilometatra isan’<br />
andro izahay… mandra-pahatonganay ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> Platte River… Tratranay ireo andiana<br />
mpifindra monina miaraka amin’ <strong>ny</strong> sarety tarihin-tanana tamin’ iza<strong>ny</strong> andro iza<strong>ny</strong>. Nijery<br />
azy ireo niampita <strong>ny</strong> renirano izahay. Feno vongan-dranomandry lehibe nitsingevana teo<br />
amin’ ilay renirano. Tena nangatsiaka be <strong>ny</strong> andro. Efatra ambin’ <strong>ny</strong> folo no maty <strong>ny</strong> ampitso<br />
maraina…. Nandeha niverina nilasy izahay ary nivavaka sy…. nihira <strong>ny</strong> hoe “Venez<br />
venez, sans craindre le devoir”. Tsy haiko izay nampitoma<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> reniko tamin’ izay alina<br />
izay…. Ny ampitso maraina dia teraka <strong>ny</strong> zandriko vavy. Fahatelo amby roapolon’ <strong>ny</strong><br />
volana Septambra tamin’ izay. Edith no anarana nomenay azy. Niaina enina herinandro<br />
izy dia maty…. Nalevina ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fiampitana fara<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> renirano Sweetwater izy.<br />
“Rehefa tonga teo amin’ <strong>ny</strong> Devil’s Gate izahay, dia tena nangatsiaka be <strong>ny</strong> andro.<br />
Najanonay tao <strong>ny</strong> ankabetsahan’ <strong>ny</strong> zavatray…. I James anadahiko. . . dia salama tsara toy<br />
<strong>ny</strong> mahazatra raha nandeha natory izahay tamin’ io alina io. Ny maraina dia maty izy….<br />
“Nikarainkon’ <strong>ny</strong> hatsiaka <strong>ny</strong> tongotro, torak’ iza<strong>ny</strong> koa <strong>ny</strong> an’ ireo rahavavy sy anadahiko.<br />
Tsy nisy afa-tsy oram-panala <strong>ny</strong> manodidina. Tsy afaka nanatsatoka ireo tsato-kazo<br />
madinika tamin’ <strong>ny</strong> lainay izahay. . . Tsy fantatray izay hanjo anay. Indray alina anefa, dia<br />
nisy lehilahy iray tonga tao amin’ <strong>ny</strong> lasinay ary nilaza taminay fa . . . nandefa lehilahy sy<br />
tarika mba hanampy anay i Brigham Young…. Nihira izahay; <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> nandihy, ary <strong>ny</strong><br />
sasa<strong>ny</strong> nitoma<strong>ny</strong>….<br />
“Tsy nihatsara mihitsy <strong>ny</strong> reniko…. Maty teo anelanelan’ <strong>ny</strong> Little sy Big Mountains izy…<br />
Telo amby efapolo taona izy….<br />
“Tonga tao Salt Lake City izahay <strong>ny</strong> fahiraika ambin’ <strong>ny</strong> folon’ <strong>ny</strong> volana Desambra 1856,<br />
tamin’ <strong>ny</strong> sivy ora alina. Telo tamin’ ireo efatra izay velona dia nikarainkon’ <strong>ny</strong> hatsiaka.<br />
Maty tao anaty sarety <strong>ny</strong> reniko….<br />
“Ny ampitso marainabe, dia tonga i Brigham Young…. Raha nahita <strong>ny</strong> nanjo anay izy, <strong>ny</strong><br />
tongotray nikarainkon’ <strong>ny</strong> hatsiaka, <strong>ny</strong> reninay maty, dia nirotsaka teo amin’ <strong>ny</strong> tava<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> ranomaso<strong>ny</strong>….<br />
“Notapahan’ <strong>ny</strong> dokotera <strong>ny</strong> ratsan-tongotro… raha mbola nampiakanjo <strong>ny</strong> reniko halevina<br />
a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fasa<strong>ny</strong> ireo rahavaviko…. Nalevina izy <strong>ny</strong> folakandron’ io.<br />
“Neritreretiko matetika <strong>ny</strong> tenin’ <strong>ny</strong> reniko talohan’ <strong>ny</strong> nandaozanay an’ i Angletera.<br />
‘Polly, te handeha ho a<strong>ny</strong> Ziona aho die<strong>ny</strong> mbola kely <strong>ny</strong> zanako mba hahafahan’ izy ireo<br />
hotezaina ao amin’ <strong>ny</strong> filazantsaran’ i Jesoa Kristy’” (notantaraina tao amin’ <strong>ny</strong> Gordon B.<br />
Hinckley, “The Faith of the Pioneers,” Ensign, Jolay 1984, p. 5–6).<br />
• Inona araka <strong>ny</strong> hevitrao no nahafahan’ i Mary sy ireo mpisava lalana hafa niaritra ireo<br />
fitsapana mahery vaika ireo?<br />
58
Lesona 14<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Nilaza <strong>ny</strong> Filoha Gordon B. Hinckley fa ity tantara ity dia mampiseho <strong>ny</strong> tantaran’ olona<br />
aman’ arivo<strong>ny</strong>. Fanehoana finoana mahatalanjona nefa tsotra iza<strong>ny</strong>, fandresendahatra tsy<br />
azo iadian-kevitra fa <strong>ny</strong> Andriamanitry <strong>ny</strong> lanitra dia manatsara <strong>ny</strong> zavatra rehetra amin’<br />
<strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> heri<strong>ny</strong> ary manatanteraka <strong>ny</strong> tanjo<strong>ny</strong> mandrakizay eo amin’ <strong>ny</strong> fiainan’ <strong>ny</strong><br />
zana<strong>ny</strong>.<br />
“Ilaintsika <strong>ny</strong> finoana mivaivay an’ Andriamanitra velona sy <strong>ny</strong> Zananilahy velona sy<br />
nitsangana tamin’ <strong>ny</strong> maty, fa iza<strong>ny</strong> no finoana lehibe nanosika ireo razambentsika<br />
tamin’ <strong>ny</strong> filazantsara.” (“The Faith of the Pioneers”, p. 6).<br />
• Inona no azonao ianarana avy amin’ <strong>ny</strong> tantaran’ i Mary ka afaka hanampy anao<br />
eo amin’ <strong>ny</strong> fiainanao?<br />
Famaranana<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Vakio izao tenivavolombelona avy amin’ <strong>ny</strong> Filoha Joseph Fielding Smith manaraka izao:<br />
“Mino izahay fa taorian’ <strong>ny</strong> alina lavabe feno haizina sy <strong>ny</strong> tsy finoana ary <strong>ny</strong> fialana<br />
tamin’ <strong>ny</strong> fahamarinan’ <strong>ny</strong> maha-Kristianina tsotra sy tanteraka, dia tamin’ <strong>ny</strong> fahendre<strong>ny</strong><br />
tsy manam-petra no namerenan’ <strong>ny</strong> Tompo tamin’ <strong>ny</strong> laoni<strong>ny</strong> teto an-ta<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fahafenoan’<br />
<strong>ny</strong> filazantsara maharitra mandrakizay.<br />
“Fantatray fa i Joseph Smith dia mpamina<strong>ny</strong>; ary <strong>ny</strong> Ray sy <strong>ny</strong> Zanaka dia niseho tami<strong>ny</strong><br />
tamin’ <strong>ny</strong> lohataonan’ <strong>ny</strong> 1820 mba hanokatra izao fotoanandro faran’ <strong>ny</strong> filazantsara<br />
izao; fa nandika <strong>ny</strong> Bokin’ i Môrmôna tamin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fanomezana sy <strong>ny</strong> herin’<br />
Andriamanitra izy; nandray <strong>ny</strong> fanalahidy sy fahefana avy amin’ <strong>ny</strong> anjely izay nalefa ho<br />
amin’ io tanjona io indrindra izy, ary <strong>ny</strong> Tompo dia nanambara tami<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fotopampianaran’<br />
<strong>ny</strong> famonjena.<br />
“Manambara izahay fa Ny Fiangonan’ i Jesoa Kristy ho an’ <strong>ny</strong> Olomasin’ <strong>ny</strong> Andro<br />
Fara<strong>ny</strong> no fanjakan’ Andriamanitra et˜ ambonin’ <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong>, ilay ha<strong>ny</strong> toerana izay ahafahan’<br />
<strong>ny</strong> olombelona mianatra <strong>ny</strong> fotopampianaran’ <strong>ny</strong> famonjena marina sy ahafaha<strong>ny</strong><br />
mahita <strong>ny</strong> fahefan’ <strong>ny</strong> fisoronana masina” (tao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Apr. 1971,<br />
p. 5; na Ensign, Jona 1971, p. 4).<br />
Fijoroana ho<br />
Mijoroa ho vavolombelona fa naverina tamin’ <strong>ny</strong> laoni<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> filazantsaran’ i Jesoa Kristy.<br />
vavolombelona Ampio <strong>ny</strong> zatovovavy hahafantatra fa noho <strong>ny</strong> maha-mpikambana azy ao amin’ <strong>ny</strong><br />
Fiangonan’ i Jesoa Kristy ho an’ <strong>ny</strong> Olomasin’ <strong>ny</strong> Andro Fara<strong>ny</strong>, dia manana lova lehibe<br />
momba <strong>ny</strong> finoana sy <strong>ny</strong> fahamarinana izy ireo. Entano izy ireo mba hanao izay hanamafy<br />
orina kokoa <strong>ny</strong> fijoroana ho vavolombelona anana<strong>ny</strong> fa marina ity Fiangonana ity, ary<br />
naverina tamin’ <strong>ny</strong> laoni<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> alalan’ i Joseph Smith iza<strong>ny</strong>, ary <strong>ny</strong> fitahiana rehetra<br />
amin’ <strong>ny</strong> fiainana mandrakizay dia atao ho an’ ireo izay tena mahatoky.<br />
59
Fianarana momba <strong>ny</strong> tetiarana<br />
sy <strong>ny</strong> asan’ <strong>ny</strong> tempoly
Lesona<br />
15<br />
62<br />
Ny fitahiana ho an’ <strong>ny</strong><br />
Mpianakavin’ i Israely<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay dia hahafantatra <strong>ny</strong> fitahiana anana<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> zavatra takina<br />
ami<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> maha-mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> mpianakavin’ i Israely azy.<br />
FANOMANANA 1. Sary faha-7, Fianakaviana iray ao amin’ <strong>ny</strong> <strong>Tempoly</strong>, hita a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> boky<br />
fampianarana.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
2. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Afaka mandray ireo fitahiana izay nampanantenain’ <strong>ny</strong> Tompo an’ i Abrahama isika<br />
Famelabelarana • Inona no fantatrao momba <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong> Abrahama?<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
Rehefa avy nohadihadin’ <strong>ny</strong> zatovovavy iza<strong>ny</strong> fanontaniana iza<strong>ny</strong>, dia hazavao fa i<br />
mpampianatra Abrahama dia mpamina<strong>ny</strong> lehibe izay niaina tamin’ <strong>ny</strong> fotoan’ <strong>ny</strong> Testamenta Taloha.<br />
Mahatoky sady nankatò <strong>ny</strong> Tompo tamin’ <strong>ny</strong> zavatra rehetra izy, ary nanome fampanantenana<br />
mahafinaritra ho azy <strong>ny</strong> Tompo.<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Abrahama 2:8–11 mba hahafantarana ireo fampanantenana<br />
sasantsasa<strong>ny</strong> izay nomen’ <strong>ny</strong> Tompo an’ i Abrahama.<br />
• Inona ireo fitahiana izay nampanantenain’ <strong>ny</strong> Tompo an’ i Abrahama?<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> Tompo dia nampanantena an’ i Abrahama fa <strong>ny</strong> tarana<strong>ny</strong> dia hanana<br />
fitahiana telo lehibe hatra<strong>ny</strong> eo amin’ izy ireo. Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe araka izao<br />
aseho izao ireo fitahiana ireo.<br />
Solaitrabe<br />
Ny Mpianakavin’ i Israely<br />
I Abrahama sy <strong>ny</strong> tarana<strong>ny</strong> dia mety hahazo<br />
hatra<strong>ny</strong>:<br />
1. Ny fitahiana amin’ <strong>ny</strong> filazantsara.<br />
2. Ny fitahiana amin’ <strong>ny</strong> fisoronana.<br />
3. Ny fitahiana amin’ <strong>ny</strong> fiainana mandrakizay.<br />
Hazavao fa mandray <strong>ny</strong> fitahiana izay nampanantenana an’ i Abrahama amin’ <strong>ny</strong> alalan’<br />
<strong>ny</strong> tarana<strong>ny</strong> isika. Abrahama no rain’ i Isaka, ary Isaka no rain’ i Jakoba izay novaina ho<br />
Israely <strong>ny</strong> anara<strong>ny</strong>. I Jakoba na Israely dia nanan-janaka roa ambin’ <strong>ny</strong> folo lahy, ary <strong>ny</strong><br />
tarana<strong>ny</strong> dia nanjary fantatra amin’ <strong>ny</strong> anarana hoe mpianakavin’ i Israely.<br />
Manjary mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> mpianakavin’ i Israely isika amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fahaterahana<br />
ho taranak’ i Israely ara-bakite<strong>ny</strong>, na amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fananganana. Ny olona<br />
izay tsy taranak’ i Israely ara-bakite<strong>ny</strong> dia hatsangana ao amin’ <strong>ny</strong> mpianakavin’ i Israely<br />
rehefa atao batisa. Mahafantatra momba <strong>ny</strong> firazana<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> mpianakavin’ i<br />
Israely ireo mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana rehefa mandray <strong>ny</strong> tsodranon’ <strong>ny</strong><br />
patriarka ho azy.
Te<strong>ny</strong> nindramina Vakio izao fanambarana manaraka izao:<br />
Fanadihadiana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
Zava-niainana<br />
manokana<br />
Soratra masina<br />
sy fanadihadiana<br />
“Ny olona rehetra izay manaiky <strong>ny</strong> filazantsara dia manjary anisan’ <strong>ny</strong> mpianakavin’ i<br />
Israely. Iza<strong>ny</strong> hoe manjary mpikambana amin’ <strong>ny</strong> taranaka voafidy izy ireo, na zanak’ i<br />
Abrahama avy amin’ i Isaka sy i Jakoba izay nomena ireo fampanantenana. Ny ankabetsahan’<br />
ireo izay tonga mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana dia taranaka ara-bakitenin’<br />
i Abrahama avy amin’ i Efraima, zanak’ i Josefa. Ireo izay tsy taranaka ara-bakitenin’ i<br />
Abrahama sy Israely dia tsy maintsy ho tonga amin’ iza<strong>ny</strong>, ary rehefa atao batisa izy ireo<br />
sy raisina ho mpikambana, dia hatao grefy amin’ ilay hazo, ary afaka mahazo <strong>ny</strong> zo sy<br />
tombon-tsoa rehetra ho lova<strong>ny</strong>” (Joseph Fielding Smith, Doctrines of Salvation, nangonin’<br />
i Bruce R. McConkie, boky 3. [Salt Lake City: Bookcraft, 1954–56], 3:246; nofafana<br />
ireo sora-mandry).<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay avy, amin’ <strong>ny</strong> maha-mpikambana azy ao amin’ <strong>ny</strong><br />
mpianakavin’ i Israely, dia afaka mahazo ireo fitahiana rehetra izay nampanantenana<br />
an’ i Abrahama, raha mendrika.<br />
Manana Fitahiana sy adidy isika amin’ <strong>ny</strong> maha-mpikambana antsika ao amin’<br />
<strong>ny</strong> mpianakavin’ i Israely.<br />
Jereo <strong>ny</strong> solaitrabe, ary antitrantero fa <strong>ny</strong> iray amin’ <strong>ny</strong> ireo fitahiana tena lehibe izay<br />
tonga amin’ ireo zatovovavy amin’ <strong>ny</strong> maha-mpikambana azy ireo ao amin’ <strong>ny</strong> mpianakavin’<br />
i Israely dia <strong>ny</strong> fahafahana mianatra <strong>ny</strong> filazantsara sy <strong>ny</strong> fanaovana batisa ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana raha mbola et˜ an-ta<strong>ny</strong>.<br />
• Inona ireo fampanantenana ataontsika rehefa atao batisa sy mandray <strong>ny</strong> fanasan’ <strong>ny</strong><br />
Tompo isika? (Hankatò <strong>ny</strong> didin’ Andriamanitra rehetra isika, hahatsiaro <strong>ny</strong> Mpamonjy<br />
mandrakariva isika, ary ho tia sy hanompo <strong>ny</strong> hafa.)<br />
Asongadino fa <strong>ny</strong> fanaovana ireo fampanantenana manokana ireo dia anisan’ <strong>ny</strong> fitahiana<br />
izay raisintsika amin’ <strong>ny</strong> maha-mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> mpianakavin’ i Israely antsika.<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay, amin’ <strong>ny</strong> maha-mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana<br />
sy ao amin’ <strong>ny</strong> mpianakavin’ i Israely azy, dia nomena iha<strong>ny</strong> koa <strong>ny</strong> tombon-tsoa mba<br />
hanana amin’ ireo fitahiana avy amin’ <strong>ny</strong> fisoronana.<br />
Asaovy hiverenan’ ireo zatovovavy jerena ireo fitahiana avy amin’ <strong>ny</strong> fisoronana izay raisin’<br />
izy ireo amin’ izao fotoana izao, na izay mety ho raisin’ izy ireo a<strong>ny</strong> aoriana. (Ireo fitahiana<br />
ireo dia <strong>ny</strong> fanaovana batisa ho mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana marin’ <strong>ny</strong> Tompo, <strong>ny</strong><br />
fandraisana <strong>ny</strong> fitahiana avy amin’ <strong>ny</strong> fisoronana, <strong>ny</strong> fandraisana <strong>ny</strong> fanasan’ <strong>ny</strong> Tompo, <strong>ny</strong><br />
fandehanana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly mba hanaovana <strong>ny</strong> asa amin’ <strong>ny</strong> ôrdônansy ho an’ <strong>ny</strong><br />
tenantsika sy ho an’ <strong>ny</strong> hafa, <strong>ny</strong> fananana mpitarika entanim-panahy mba hanampy sy hitarika<br />
antsika, <strong>ny</strong> fahafahana mandeha a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly mba hanambady.)<br />
Anontanio raha nisy tamin’ <strong>ny</strong> zatovovavy nanana zava-niainana manokana izay nahatonga<br />
<strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> hiova tanteraka noho <strong>ny</strong> fitahiana avy amin’ <strong>ny</strong> fisoronana. Asao izy<br />
ireo mba hizara iza<strong>ny</strong> zava-niainana iza<strong>ny</strong> ao an-dakilasy. Milazà zava-niainana manokana<br />
raha tianao. Antitrantero fa <strong>ny</strong> fananana fitahiana avy amin’ <strong>ny</strong> fisoronana dia mitondra<br />
fampiononana sy fiarovana lehibe ho an’ <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay avy.<br />
Ny fiainana mandrakizay no tena fitahiana lehibe ho antsika amin’ <strong>ny</strong> maha-mpikambana<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> mpianakavin’ i Israely antsika<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 14:7, ary<br />
marihi<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masi<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong>.<br />
• Inona no lehibe indrindra amin’ <strong>ny</strong> fanomezan’ Andriamanitra rehetra? (Ny fiainana<br />
mandrakizay)<br />
• Inona no nolazain’ <strong>ny</strong> Tompo fa tsy maintsy ataontsika mba hahazoana <strong>ny</strong> fiainana<br />
mandrakizay?<br />
Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe toy izay hazavaina ao amin’ <strong>ny</strong> pejy manaraka <strong>ny</strong> valin-te<strong>ny</strong>.<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy ireto andalana manaraka ireto mba hahafantarana ireo<br />
zavatra takina hafa mba hahazoana <strong>ny</strong> fiainana mandrakizay. (Vakio <strong>ny</strong> tapa<strong>ny</strong> voaloha-<br />
63
Ohatra e<strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> solaitrabe<br />
64<br />
<strong>ny</strong> sy fara<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 132:19 araka izay<br />
aseho.) Ampio ireo zavatra takina ireo ilay lisitra e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe .<br />
Jaona 3:36<br />
2 Nefia 9:39<br />
Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 132:19: “ Ankoatra iza<strong>ny</strong>, lazaiko aminao<br />
marina dia marina tokoa, fa raha mampakatra vehivavy amin’ <strong>ny</strong> teniko, dia <strong>ny</strong> lalàko<br />
<strong>ny</strong> lehilahy iray, ary amin’ <strong>ny</strong> fanekempihavanana vaovao sy maharitra mandrakizay,<br />
ka fehezin’ <strong>ny</strong> Fanahy Masin’ <strong>ny</strong> fampanantenana iza<strong>ny</strong>, ataon’ ilay izay voahosotra, izay<br />
notolorako io fahefana io sy ireo fanalahidin’ io fisoronana io; handalo ireo anjely sy ireo<br />
andriamanitra izay apetraka a<strong>ny</strong>, ho amin’ <strong>ny</strong> fisandratana faratampo<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> voninahi<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> zava-drehetra, araka <strong>ny</strong> efa namehezana iza<strong>ny</strong> teo ambonin’ <strong>ny</strong> loha<strong>ny</strong>, iza<strong>ny</strong><br />
voninahitra iza<strong>ny</strong> dia ho fahafenoana sy fitohizan’ <strong>ny</strong> taranaka mandrakizay doria”.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Asaovy mihaino tsara izao te<strong>ny</strong> nindramina manaraka izao <strong>ny</strong> zatovovavy mba hahita <strong>ny</strong><br />
fahasamihafana misy eo amin’ <strong>ny</strong> tsy fahafatesana sy <strong>ny</strong> fiainana mandrakizay; ary mba<br />
hahafantatra izay ho mendrika <strong>ny</strong> handova <strong>ny</strong> tsirairay amin’ iza<strong>ny</strong>.<br />
“Fiainana mandrakizay no anarana nomena <strong>ny</strong> karazam-piainana izay iainan’ <strong>ny</strong> Ray<br />
Mandrakizay . ...<br />
“Ny fiainana mandrakizay dia tsy natao fotsi<strong>ny</strong> ho anarana entina milaza <strong>ny</strong> faharetana<br />
tsy manam-pahataperan’ ilay fiainana ho avy; <strong>ny</strong> tsy fahafatesana dia <strong>ny</strong> miaina mandrakizay<br />
amin’ <strong>ny</strong> toetra efa tafatsangana tamin’ <strong>ny</strong> maty, ary noho <strong>ny</strong> fahasoavan’<br />
Andriamanitra, dia hahazo io fitohizam-piainana tsy manam-pahataperana io avokoa <strong>ny</strong><br />
olombelona. Fa ireo izay mankatò <strong>ny</strong> lalanan’ <strong>ny</strong> fahafenoan’ <strong>ny</strong> filazantsara irery iha<strong>ny</strong><br />
no handova <strong>ny</strong> fiainana mandrakizay” (Bruce R. McConkie, Mormon Doctrine, edisiona<br />
faharoa. [Salt Lake City: Bookcraft, 1966], p. 237).<br />
Solaitrabe Manorita tsipika iray e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe, ary asio teboka kely manaraka iza<strong>ny</strong>.<br />
Lazao <strong>ny</strong> kilasy fa io tsipika io dia maneho <strong>ny</strong> fisiantsika talohan’ <strong>ny</strong> nahaterahana. Izay<br />
fanapahan-kevitra noraisintsika ta<strong>ny</strong> dia hisy ako<strong>ny</strong> eo amin’ <strong>ny</strong> karazam-piainana izay<br />
iainantsika eto amin’ <strong>ny</strong> fiainana an-ta<strong>ny</strong>. Ilay teboka kely dia maneho <strong>ny</strong> fiainana anta<strong>ny</strong>.<br />
Rehefa iza<strong>ny</strong>, dia manorita tsipika aorian’ ilay teboka kely, amin’ <strong>ny</strong> faritra ilan’<br />
ilay solaitrabe. Hazavao fa io tsipika io, raha <strong>ny</strong> tena marina, dia tsy misy fiafara<strong>ny</strong>, ary<br />
maneho <strong>ny</strong> mandrakizay. Ny fanapahan-kevitra raisintsika mandritra ity fotoana kely eto<br />
amin’ ity fiainana an-ta<strong>ny</strong> ity no hamaritra <strong>ny</strong> fomba handaniantsika <strong>ny</strong> mandrakizay.<br />
Fanazavana miaraka<br />
amin’ <strong>ny</strong> sary<br />
Ny Mpianakavin’ i Israely<br />
Abrahama sy <strong>ny</strong> tarana<strong>ny</strong> dia mety hahazo hatra<strong>ny</strong>—<br />
1. Ny fitahiana amin’ <strong>ny</strong> filazantsara<br />
2. Ny fitahiana amin’ <strong>ny</strong> fisoronana<br />
3. Ny fitahiana amin’ <strong>ny</strong> fiainana mandrakizay<br />
Mba hahazoana <strong>ny</strong> fiainana mandrakizay—<br />
Mitandrema <strong>ny</strong> didiko.<br />
Mahareta hatramin’ <strong>ny</strong> fara<strong>ny</strong>.<br />
Minoa an’ i Jesoa Kristy.<br />
Saintsaino <strong>ny</strong> zava-panahy.<br />
Manambadia a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly<br />
Jereo indray e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe, ary hazavao fa <strong>ny</strong> fitahiana lehibe indrindra izay<br />
afaka ho tonga amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy amin’ <strong>ny</strong> maha-mpikambana azy ao amin’ <strong>ny</strong> mpianakavin’<br />
i Israely dia <strong>ny</strong> fiainana mandrakizay. Jereo ilay sarin’ <strong>ny</strong> fianakaviana iray ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> tempoly. Antitrantero fa <strong>ny</strong> fanambadiana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly dia manokatra<br />
<strong>ny</strong> varavarana ho an’ <strong>ny</strong> fianakaviana mba ho fehezina miaraka mandrakizay, ary manome<br />
lalana <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay ho tonga ho vady sy re<strong>ny</strong> mandrakizay. Iza<strong>ny</strong> no<br />
fitahiana lehibe indrindra izay nomen’ <strong>ny</strong> Tompo <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> vavy rehetra.
Lesona 15<br />
Ny Filoha Ezra Taft Benson dia nilaza tamin’ <strong>ny</strong> zatovovavy ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana hoe:<br />
“Ry anabaviko tanora, manana fanantenana lehibe ho anareo izahay. Manana fanantenana<br />
lehibe tokoa ho anareo izahay. Aza mijanona amin’ izay kely noho izay tian’ <strong>ny</strong><br />
Tompo hatao ho anareo. ...<br />
“Omeo zatovovavy izay tia tokantrano sy fianakaviana aho, izay mamaky sy mandinika<br />
<strong>ny</strong> soratra masina isan’ andro, izay manana fijoroana ho vavolombelona miredareda<br />
momba <strong>ny</strong> Bokin’ i Môrmôna. ... Omeo zatovovavy izay madio sy nitandro <strong>ny</strong> fahadiovan’<br />
<strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> aho, izay tsy hijanona amin’ izay kely noho <strong>ny</strong> fanambadiana a<strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> tempoly; dia omeko zatovovavy izay hanao fahagagana ho an’ <strong>ny</strong> Tompo anio sy ho<br />
mandrakizay ianareo.” (Ensign, Nôv. 1986, p. 84).<br />
Famaranana<br />
Famerenana Farano amin’ <strong>ny</strong> fijerena indray e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> lesona. Ampahatsiahivo <strong>ny</strong><br />
zatovovavy ireo fitahiana telo manokana izay mety ho tonga amin’ ireo mpikambana ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> mpianakavin’ i Israely. Antitrantero fa andraikitry <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay <strong>ny</strong><br />
fahazoana ireo fitahiana ireo. Tsy maintsy manaiky sy miaina <strong>ny</strong> filazantsara, manaja<br />
<strong>ny</strong> fisoronana ary miaina amim-pahamendrehana izy mba hahazoa<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fiainana<br />
mandrakizay.<br />
65
Lesona<br />
16<br />
66<br />
Ny fanafiana masina a<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> tempoly<br />
TANJONA Ny zatovoovavy tsirairay dia hahafantatra bebe kokoa <strong>ny</strong> anton’ <strong>ny</strong> temploy sy <strong>ny</strong> fanafiana<br />
masina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly.<br />
FANOMANANA 1. Sary faha-11. Ny ao anatin’ <strong>ny</strong> <strong>Tempoly</strong>, hita a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> boky fampianarana.<br />
Manomàna sarin’ <strong>ny</strong> tempoly hafa raha tianao.<br />
2. Makà fiasana na fitaovam-piasana iray tsy mahazatra.<br />
3. Isafidianana: Soraty eo amin’ <strong>ny</strong> tapa-taratasy ireo fanambarana fito momba <strong>ny</strong> anton’<br />
<strong>ny</strong> tempoly mba hozaraina amin’ ireo mpianatra.<br />
4. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
Lesona ampiasana<br />
zavatra<br />
Asehoy <strong>ny</strong> zatovovavy ilay fiasana na fitaovam-piasana tsy mahazatra. Mifidiana iray<br />
izay tsy mahazatra azy ireo. Asaovy manombatombana izay mety hampiasana iza<strong>ny</strong> izy.<br />
Rehefa iza<strong>ny</strong>, dia hazavao fohifohy <strong>ny</strong> fampiasana iza<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> lanja<strong>ny</strong>.<br />
Hazavao fa mety ho tsy nahatsapa <strong>ny</strong> lanjan’ ilay fitaovam-piasana ireo zatovovavy mandra-pahafantara<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> fampiasana iza<strong>ny</strong>. Ny fanafiana masina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly dia<br />
mety ho toy ilay fitaovam-piasana. Tsy ho tsapantsika <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe iza<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong><br />
fampiasana azy eo amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika raha tsy fantatsika <strong>ny</strong> tanjona amin’ iza<strong>ny</strong>.<br />
Manana tanjona masina <strong>ny</strong> tempoly<br />
Fanadihadiana Inona no fantatrao momba <strong>ny</strong> tanjon’ <strong>ny</strong> tempoly?<br />
Mba hanampiana <strong>ny</strong> zatovovavy hahalala <strong>ny</strong> tanjon’ <strong>ny</strong> tempoly, dia azonao atao, raha<br />
tianao, <strong>ny</strong> manoratra izao fanambarana manaraka izao amin’ <strong>ny</strong> taratasy, ary hanome<br />
iza<strong>ny</strong> an’ ireo mpianatra mba ho vakina mafy.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina 1. “Ny tempoly dia trano na fonenan’ <strong>ny</strong> Tompo. Raha mitsidika <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Tompo, dia<br />
ho a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoli<strong>ny</strong> Izy. ...<br />
2. “Ny tempoly dia toeram-pianarana. Ao dia iverenana <strong>ny</strong> fitsipiky <strong>ny</strong> filazantsara, ary<br />
ambara <strong>ny</strong> fahamarinana lalina amin’ <strong>ny</strong> fanjakan’ Andriamanitra.<br />
3. “Ny tempoly dia toeram-piadanana. Ao dia azontsika hadinoina <strong>ny</strong> fiahiana sy <strong>ny</strong><br />
tebitebin’ <strong>ny</strong> tontolo mikorontana a<strong>ny</strong> ivela<strong>ny</strong>. ...<br />
4. “Ny tempoly dia toerana fanaovana fanekempihavanana, izay hanampy antsika hiaina<br />
<strong>ny</strong> lalàn’ Andriamanitra. ...<br />
5. “Ny tempoly dia toeram-pitahiana. Nomena fampanantenana isika, izay miankina amin’<br />
<strong>ny</strong> fahatokiantsika irery iha<strong>ny</strong>.<br />
6. “Ny tempoly dia toerana izay hanaovana ireo fombafomba mikasika <strong>ny</strong> toe-panahy araka an’<br />
Andriamanitra. Ny misiterim-piainana lehibe sy <strong>ny</strong> fanontanian’ olombelona izay tsy<br />
ahitam-bali<strong>ny</strong> dia hazavaina ao: (1) Avy aiza aho? (2) Inona no ataoko et˜? (3) Aiza<br />
no alehako rehefa tapitra ity fiainana ity?. . .
7. “Ny tempoly dia toeram-panambarana. Mety hanome fanambarana ao <strong>ny</strong> Tompo, ary <strong>ny</strong><br />
olona tsirairay dia mety handray fanambarana mba hanampy azy amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>.”<br />
(John A. Widtsoe, “Looking toward the Temple,” Ensign, Jan. 1972, p. 56–57).<br />
Sary Asehoy <strong>ny</strong> sary mampiseho <strong>ny</strong> ao anatin’ <strong>ny</strong> tempoly, izay hita a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’<br />
ity boky fampianarana ity, na ao amin’ <strong>ny</strong> gazetibokim-piangonana vao haingana.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Hazavao fa ao anatin’ <strong>ny</strong> tempoly, ireo mpikambana mendrika ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana<br />
dia manatanteraka ôrdônansy toy <strong>ny</strong>—<br />
• Batisa ho an’ <strong>ny</strong> maty<br />
• Fanomezana <strong>ny</strong> fisoronana ho an’ <strong>ny</strong> maty<br />
• Fanafiana masina<br />
• Fanambadiana<br />
• Ôrdônansy mamehy hafa<br />
Soratra masina Asaovy mamaky <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 124: 40–41 <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
• Inona no ampianarin’ io soratra masina io momba <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> tempoly?<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Tena ilaina amin’ <strong>ny</strong> fisandratana faratampon’ <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay<br />
<strong>ny</strong> fanafiana masina<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> fanafiana masina dia iray amin’ ireo ôrdônansy lehibe indrindra izay<br />
horaisintsika et˜ an-ta<strong>ny</strong>. Ny te<strong>ny</strong> hoe fanafiana masina dia midika hoe fanomezana <strong>ny</strong><br />
fitahiana ara-panahy. Ampiasao izao fanazavana manaraka izao mba hanampiana <strong>ny</strong><br />
zatovovavy hahatakatra io ôrdônansy io.<br />
Amin’ <strong>ny</strong> fanafiana masina, dia mandray fampianarana sy manao fanekempihavanana<br />
<strong>ny</strong> mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana. Mandray fampianarana momba ireo ray amandrenintsika<br />
voaloha<strong>ny</strong> izy ireo, dia i Adama sy i Eva; <strong>ny</strong> fahalavoan’ izy ireo; ary <strong>ny</strong><br />
drafi-panavotana lehibe izay mamela azy ireo hibebaka sy hivoatra. Ny fanafiana masina<br />
dia mampianatra <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> Apôstazia lehibe, <strong>ny</strong> famerenana amin’ <strong>ny</strong> laoni<strong>ny</strong> <strong>ny</strong><br />
filazantsara miaraka amin’ <strong>ny</strong> heri<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> tombon-tsoa<strong>ny</strong> rehetra, ary <strong>ny</strong> ilana mitandrina<br />
<strong>ny</strong> didin’ Andriamanitra rehetra.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Amin’ <strong>ny</strong> fanafiana masina, <strong>ny</strong> mpikambana dia manao fanekena mba “hitandrina <strong>ny</strong> lalànan’<br />
<strong>ny</strong> fahamasinana hentitra, sy <strong>ny</strong> fahadiovam-pitondrantena, mba ho be fiantrana, ho<br />
tsara fanahy, ho be fandeferana sy ho madio; mba hanokana <strong>ny</strong> talenta<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fanana<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> fanapariahana <strong>ny</strong> fahamarinana, sy fanondrotana <strong>ny</strong> olombelona; mba hitandro<br />
<strong>ny</strong> filofosana amin’ <strong>ny</strong> fahamarinana; ary hiezaka amin’ <strong>ny</strong> fomba rehetra mba handray<br />
anjara amin’ ilay fanomanana lehibe, ka mba ho vonona handray <strong>ny</strong> Mpanjaka<strong>ny</strong>,— Ilay<br />
Jesoa Kristy Tompo <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong>. Amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fanaovana <strong>ny</strong> fanekempihavanana tsirairay<br />
sy <strong>ny</strong> fanatontosana <strong>ny</strong> adidy tsirairay, dia ambara <strong>ny</strong> fitahiana nampanantenaina, izay<br />
miankina amin’ <strong>ny</strong> fitandremana amim-pahatokiana ireo fepetra.” (James E. Talmage, The<br />
House of the Lord [Salt Lake City: Desert Book Co., 1968], p. 84).<br />
Ny Filoha Brigham Young dia nanome famaritana <strong>ny</strong> fanafiana masina toy izao: “ Ny<br />
fanafiana masina atao anao dia <strong>ny</strong> fandraisana ireo ôrdônansy rehetra ao amin’ <strong>ny</strong> tranon’<br />
<strong>ny</strong> Tompo, izay ilainao aorian’ <strong>ny</strong> fandaozanao ity fiainana ity, mba hahafahanao miverina<br />
eo anatrehan’ <strong>ny</strong> Ray; mandalo ireo anjely izay miambina, ahafahana manome azy ireo<br />
<strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> fanalahidy, <strong>ny</strong> famantarana sy marika izay mifandray amin’ <strong>ny</strong> Fisoronana masina,<br />
ary ahazoanao <strong>ny</strong> fisandratana faratampo<strong>ny</strong> mandrakizay na dia eo aza <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong><br />
helo.” (Discourses of Brigham Young, nofantenan’ i John A. Widtsoe [Salt Lake City: Desert<br />
Book Co., 1941], p. 416).<br />
Solaitrabe Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 124:40–41.<br />
Ataovy sary ilay fanazavana eo amba<strong>ny</strong> mba hampiseho <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> fanafiana<br />
masina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly amin’ <strong>ny</strong> fanatrarana <strong>ny</strong> fisandratana faratampo<strong>ny</strong>;<br />
na manomàna taratasy nohetezana misy soratra mba hapetaka e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe<br />
araka izao fomba manaraka izao:<br />
67
68<br />
Fotopampianarana sy<br />
Fanekempihavanana<br />
124:40–41<br />
Finoana<br />
Batisa<br />
Fibebahana<br />
Fisandratana faratampo<strong>ny</strong> eo<br />
anatrehan’ Andriamanitra<br />
Fahatokiana mitohy<br />
Fanambadiana mandrakizay<br />
Fanafiana masina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly<br />
Fanomezana <strong>ny</strong> Fanahy Masina<br />
Hazavao fa ilaina amin’ <strong>ny</strong> fisandratana faratampon’ <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay <strong>ny</strong> fanafiana<br />
masina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly. Dingana tsy maintsy raisi<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong> mba hahafaha<strong>ny</strong><br />
miverina eo anatrehan’ <strong>ny</strong> Rai<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> an-danitra.<br />
Mitondra fitahiana lehibe <strong>ny</strong> fanafiana masina<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Hazavao fa <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> tamin’ ireo filohan’ <strong>ny</strong> tempoly taloha dia nasaina nilazalaza ireo<br />
fitahiana izay tonga amin’ ireo izay manka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly. Avereno jerena miaraka<br />
amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> hevitr’ izy ireo.<br />
“Tsy voasakana <strong>ny</strong> fahatsapana fa voatafy hery ianao rehefa mandao <strong>ny</strong> tempoly. Mianatra<br />
momba <strong>ny</strong> fiantrana sy <strong>ny</strong> fitiavana ary <strong>ny</strong> fangorahana ianao. Avelanao a<strong>ny</strong> ivelan’ <strong>ny</strong><br />
varavaran’ <strong>ny</strong> tempoly <strong>ny</strong> fiahianao <strong>ny</strong> andro; ary rehefa mivoaka ianao dia ho voatarika<br />
amin’ <strong>ny</strong> lalana izay efa notadiavinao mba hanampy anao amin’ <strong>ny</strong> olana izay mety<br />
hanananao <strong>ny</strong> tongotrao.<br />
“Rehefa avy manao fanekempihavanana ianao, dia tsy voarebirebin’ izao tontolo izao<br />
ho atsy sy ho ar˜ mora foana. Hery eo amin’ <strong>ny</strong> fiainanao iza<strong>ny</strong>, ary manampy anao<br />
mba hitandrina ireo tanjona marina.”<br />
“Rehefa tonga amin’ <strong>ny</strong> fahamasinan’ <strong>ny</strong> tempoly ianao, dia manala <strong>ny</strong> tenanao ao<br />
amin’ izao tontolo izao. Afaka manadino <strong>ny</strong> tenanao ao amin’ <strong>ny</strong> asa izay ataonao ianao.”<br />
“Mahazo fomba fijery <strong>ny</strong> fiainanao ianao, izay mametraka iza<strong>ny</strong> araka <strong>ny</strong> lamina ho<br />
anao. Ary <strong>ny</strong> zavatra iainana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly dia manohana <strong>ny</strong> fomba fiainan’ <strong>ny</strong><br />
Olomasina amin’ <strong>ny</strong> Andro Fara<strong>ny</strong>. Manome fanohanana ho anao iza<strong>ny</strong>, sy fahazoana<br />
antoka fa izay zavatra ataonao dia marina” (notantaraina tao amin’ <strong>ny</strong> Kathleen Lubeck,<br />
“Preparing for the Temple Endowment,” New Era, Feb. 1987, p. 11).<br />
Tantar Lazao izao tantara manaraka izao, momba <strong>ny</strong> zatovovavy iray izay nahalala <strong>ny</strong> fitahiana<br />
lehibe amin’ <strong>ny</strong> tempoly:<br />
Tamin’ <strong>ny</strong> taona 1846, dia nanokana <strong>ny</strong> tempoly tao Nauvoo ireo mpikambana taloha<br />
tao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana. Betsaka tamin’ ireo Olomasina no efa niampita <strong>ny</strong> reniranon’<br />
i Mississippi ka nandao an’ i Nauvoo tamin’ iza<strong>ny</strong> fotoana iza<strong>ny</strong>, mba hanomboka <strong>ny</strong><br />
dia<strong>ny</strong> ho a<strong>ny</strong> Winter Quarters. Vitsivitsy tamin’ ireo izay efa te<strong>ny</strong> an-dalana ho a<strong>ny</strong><br />
Winter Quarters no niverina hanao <strong>ny</strong> fanokanana; ary iray tamin’ iza<strong>ny</strong> i Elvira Stevens<br />
izay efatra ambin’ <strong>ny</strong> folo taona. I Elvira dia kamboty tao Nauvoo, ary nandeha niakandrefana<br />
niaraka tamin’ <strong>ny</strong> rahavavi<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> zaodahi<strong>ny</strong>, niampita <strong>ny</strong> Mississippi in-telo<br />
izy mba hanatrika <strong>ny</strong> fotoam-pivavahana [fanokanana]; izy iha<strong>ny</strong> no olona tao amin’ <strong>ny</strong><br />
andiana mpifindra monina misy azy nanao iza<strong>ny</strong>. Nanoratra izy hoe: ‘lehibe tokoa <strong>ny</strong><br />
hery avy a<strong>ny</strong> an-danitra’, ‘ary dia niampita aho ary niverina niampita mba hahazo tombon-tsoa<br />
amin’ iza<strong>ny</strong>, amin’ <strong>ny</strong> maha-tanora ahy.” Mbola tsy nandray ireo ôrdônansin’
Lesona 16<br />
<strong>ny</strong> tempoly i Elvira, fa <strong>ny</strong> herim-panahy ananan’ ilay trano fotsi<strong>ny</strong> iha<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> zavaniseho<br />
tamin’ <strong>ny</strong> fanokanana iza<strong>ny</strong> dia nijanona ho fahatsiarovana lehibe <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> . . .<br />
fiaina<strong>ny</strong> tao Nauvoo.” (Carol Cornwall Madsen, In Their Own Words: Women and the<br />
Story of Nauvoo [Saly Lake City : Desert Book Co., 1994], p. 23).<br />
Famaranana<br />
Lazao <strong>ny</strong> zatovovavy fa tian’ <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra <strong>ny</strong> handraisan’ izy ireo avy <strong>ny</strong><br />
fitahiana avy amin’ <strong>ny</strong> fanafiana masina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly. Ny fampianarana sy<br />
<strong>ny</strong> fanekempihavanana izay raisina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly dia hankahery azy ireo tokoa<br />
amin’ <strong>ny</strong> fiaina amim-pahamarinana; ary hanampy azy ireo hiomana amin’ <strong>ny</strong> fiainana<br />
mandrakizay. Ambarao <strong>ny</strong> fanirianao <strong>ny</strong> mba hiainan’ <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay amimpahamendrehana<br />
handray io ôrdônansy io.<br />
69
Lesona<br />
17<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay dia haniry <strong>ny</strong> hiomana mba hanka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly.<br />
FANOMANANA 1. Isafidianana: Angataho <strong>ny</strong> eveka, na <strong>ny</strong> filohan’ <strong>ny</strong> sampana mba hanolotra <strong>ny</strong> lesona<br />
rehetra, na <strong>ny</strong> ampaha<strong>ny</strong> ato amin’ ity lesona ity amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
70<br />
2. Soraty amin’ <strong>ny</strong> taratasy ireo fanontaniana sivy ho an’ <strong>ny</strong> zatovovavy mba hanontania<strong>ny</strong><br />
anao na <strong>ny</strong> eveka.<br />
3. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Ny Zatovovavy tsirairay dia tsy maintsy mendrika <strong>ny</strong> handray <strong>ny</strong> fahazoan-dalana<br />
manka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong> mpampianatra<br />
na <strong>ny</strong> eveka<br />
Miomana hanka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> <strong>Tempoly</strong><br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> olona tsirairay izay mandeha a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly dia tsy maintsy mahazo<br />
<strong>ny</strong> fahazoan-dalana manka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly aloha. Mba hahazoana <strong>ny</strong> fahazoandalana<br />
manka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly, dia tsy maintsy mitafa sy midinika miaraka amin’ <strong>ny</strong><br />
eveka, ary amin’ <strong>ny</strong> mpikambana iray ao amin’ <strong>ny</strong> fiadidiana <strong>ny</strong> tsatòka <strong>ny</strong> mpikambana<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana.<br />
Raha mitsidika <strong>ny</strong> kilasy <strong>ny</strong> eveka, dia afaka manazava ireo zavatra takina mba handraisana<br />
<strong>ny</strong> fahazoan-dalana manka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly izy.<br />
Angataho <strong>ny</strong> zatovovavy mba handinika <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> manokana mba hahitana raha vonona<br />
<strong>ny</strong> handray <strong>ny</strong> fahazoan-dalana izy ireo amin’ izao fotoana izao. Raha tsia, dia toko<strong>ny</strong><br />
hanomboka hanao izay hahamendrika <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> izy ireo.<br />
Hazavao fa amin’ <strong>ny</strong> fotoana tena hanaovana <strong>ny</strong> tafa sy dinika, dia hanontaniana manokana<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay. Tsy maintsy manao sonia <strong>ny</strong> fahazoan-dala<strong>ny</strong> izy mba<br />
hanehoana fa nahavaly tsara sy marina <strong>ny</strong> fanontaniana rehetra. Rehefa iza<strong>ny</strong> dia manamarina<br />
iza<strong>ny</strong> sonia iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> eveka. Manao sonia iza<strong>ny</strong> fahazoan-dalana iza<strong>ny</strong> koa <strong>ny</strong><br />
mpikambana iray ao amin’ <strong>ny</strong> fiadidiana <strong>ny</strong> tsatòka at˜ aoriana.<br />
Fanadihadiana Angataho <strong>ny</strong> zatovovavy mba hanome soso-kevitra amin’ izay fomba ahafahan’ izy ireo<br />
miomana amin’ <strong>ny</strong> tafa sy dinika handraisana <strong>ny</strong> fahazoan-dalana manka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
tempoly sy hidirana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly.<br />
Aorian’ <strong>ny</strong> fifanakalozan-kevitra nataon’ izy ireo, dia azonao atao, raha tianao, <strong>ny</strong> manome<br />
soso-kevitra toy izao manaraka izao:<br />
1. Mianatra tsara <strong>ny</strong> soratra masina. Araka izay nolazain’ <strong>ny</strong> filohan’ <strong>ny</strong> tempoly taloha<br />
iray hoe: “Fantaro avy amin’ <strong>ny</strong> tenanao manokana hoe iza tokoa moa i Jesoa Kristy.<br />
Afaka mahafantatra Azy ianao, ary rehefa manao ireo fanekempihavanan’ <strong>ny</strong> tempoly<br />
miaraka amin’ Andriamanatra ianao dia mametraka <strong>ny</strong> tananao eo amin’ <strong>ny</strong> azy, ary<br />
mandray fitahiana avy amin’ <strong>ny</strong> tana<strong>ny</strong> lalandava” (notantaraina tao amin’ <strong>ny</strong><br />
Kathleen Lubeck, “Preparing for the Temple Endowment,” New Era, Feb. 1987, p. 11).<br />
2. Mitandrina <strong>ny</strong> didy mba hahafahanao ho mendrika amin’ <strong>ny</strong> fotoana rehetra. Asaovy<br />
mamaky <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 97:15–17 <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
Hadidadio izay dikan’ iza<strong>ny</strong> soratra masina iza<strong>ny</strong> amin’ ireo zatovovavy rehefa<br />
miomana <strong>ny</strong> ho a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly izy ireo.<br />
3. Miresaka amin’ ireo ray aman-dre<strong>ny</strong> na olon-kafa izay efa nandeha ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
tempoly. Iangavio izy ireo hanazava izay dikan’ <strong>ny</strong> tempoly ami<strong>ny</strong> ary <strong>ny</strong> fomba<br />
nitahian’ iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fiainan’ izy ireo.
Fijoroana ho<br />
vavolombelona<br />
Fanadihadiana miaraka<br />
amin’ <strong>ny</strong> mpampianatra<br />
na <strong>ny</strong> eveka<br />
Mijoroa ho vavolombelona <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> hafaliana izay ho tonga amin’ ireo izay miaina<br />
amim-pahamendrehana mba hiditra <strong>ny</strong> tempoly handray <strong>ny</strong> fanafiana masi<strong>ny</strong> sy izay<br />
mijanona ho mendrika ire<strong>ny</strong> fitahiana ire<strong>ny</strong> mandritra <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>.<br />
Fanontaniana momba <strong>ny</strong> <strong>Tempoly</strong><br />
Ity no fotoana tsara hamaliana ireo fanontaniana izay ananan’ <strong>ny</strong> zatovovavy mikasika<br />
<strong>ny</strong> fanafiana masina. Hita ato ireo fanontaniana sivy izay matetika omen’ <strong>ny</strong> tanora rehefa<br />
miomana <strong>ny</strong> handeha voaloha<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly izy ireo. Azonao atao, raha tianao,<br />
<strong>ny</strong> mizara ho an’ <strong>ny</strong> zatovovavy ireo tapa-taratasy sivy nasiana nomerao izay ahitana ireto<br />
fanontaniana manaraka ireto. Ampiasao <strong>ny</strong> fanazavana eo amba<strong>ny</strong> raha ilaina hamaliana<br />
ireo fanontaniana.<br />
1. Inona no toko<strong>ny</strong> hataon’ <strong>ny</strong> zatovovavy an-tsaina rehefa mandeha voaloha<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> tempoly izy?<br />
Hanome fitiavana sy fanampiana ireo izay miasa amin’ <strong>ny</strong> ôrdônansy. Ho eo anilan’<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy mandrakariva ireo rahavavy raha mila fanampiana izy.<br />
“Toko<strong>ny</strong> ho fantatrao koa fa raha mandeha voaloha<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly ianao dia tsy<br />
havela ho tsy hisy mpanotrona. Ireo mpiandraikitra ao amin’ <strong>ny</strong> tempoly, ireo mpandray,<br />
ary ireo olona hafa izay voatendry hiasa ao dia hanampy anao mba hahatonga <strong>ny</strong> zavatra<br />
iainanao ao amin’ <strong>ny</strong> tempoly ho mahafinaritra sy hisy lanja<strong>ny</strong>. (ElRay L. Christiansen,<br />
“Some things You Need to Know about the Temple,” New Era, Jona 1971, p. 27).<br />
2. Afaka manatrika ilay fotoan-dehibe miaraka amiko ve <strong>ny</strong> fianakaviako, <strong>ny</strong> fofombadiko<br />
na <strong>ny</strong> namako?<br />
Ny zatovovavy izay mandeha voaloha<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly dia afaka miaraka amin’<br />
<strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong>, rahavavi<strong>ny</strong>, mpampianatra na namana raha toa ka manana fahazoan-dalana<br />
manka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly izay tsy mbola la<strong>ny</strong> andro ilay olona.<br />
3. Inona no toko<strong>ny</strong> hoentiko a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly?<br />
Zavatra roa iha<strong>ny</strong> no tena ilaina. Ny iray dia fahazoan-dalana manka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
tempoly vao haingana (mila iray vaovao isan-taona) izay voasonian’ <strong>ny</strong> eveka sy <strong>ny</strong><br />
mpikambana iray ao amin’ <strong>ny</strong> fiadidiana <strong>ny</strong> tsatòka. Ilay iray hafa dia <strong>ny</strong> garimentan’<br />
<strong>ny</strong> tempoly ambo<strong>ny</strong> amba<strong>ny</strong> iray. Afaka manonta<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> filohan’ <strong>ny</strong> Fikambanana<br />
Ifanampiana ao amin’ <strong>ny</strong> paroasy <strong>ny</strong> zatovovavy mba hahafantarana izay toerana<br />
hividianana <strong>ny</strong> garimenta.<br />
4. Inona no fitafiana toko<strong>ny</strong> hanaovana manka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly?<br />
Ny zatovovavy dia toko<strong>ny</strong> hanao fitafiana maontina manka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly.<br />
Akanjo misy tana<strong>ny</strong> no tsara. Rehefa avy mandray <strong>ny</strong> fanafiana masina <strong>ny</strong> zatovovavy,<br />
dia toko<strong>ny</strong> ho maontina <strong>ny</strong> fitafia<strong>ny</strong> rehetra, na hanaovana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly na<br />
tsia. Tsy mety ho an’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> manao pataloha a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly.<br />
5. Hilaiko ve <strong>ny</strong> fitafiana voatokana ho an’ <strong>ny</strong> tempoly?<br />
Ao amin’ <strong>ny</strong> tempoly dia manao fitafiana voatokana fotsy ireo izay mandray <strong>ny</strong> fanafiana<br />
masina. Ny fitafiana rehetra izay ilaina dia azo ofaina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly, na<br />
koa azo vidina. Toko<strong>ny</strong> hiresaka iza<strong>ny</strong> zavatra iza<strong>ny</strong> miaraka amin’ <strong>ny</strong> eveka<strong>ny</strong> <strong>ny</strong><br />
zatovovavy alohan’ <strong>ny</strong> hankanesa<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly.<br />
Ny Loholona Hugh B. Brown dia manome soso-kevitra momba <strong>ny</strong> anton’ <strong>ny</strong> fitafiana<br />
voatokana:<br />
“Eto dia tsy ireo fitafiana andavanandro iha<strong>ny</strong> no avelantsika fa ireo eritreritra andavanandro<br />
koa, ary tsy hiezaka <strong>ny</strong> hampitafy lamba fotsy madio <strong>ny</strong> vatantsika fotsi<strong>ny</strong> fa<br />
koa <strong>ny</strong> saintsika amin’ <strong>ny</strong> eritreritra madio. Enga anie ka mba hahazo tombon-tsoa<br />
amin’ <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> izay voalaza isika sy amin’ izay maharitra kokoa sy mandaitra kokoa,<br />
ary handray fampianarana avy amin’ <strong>ny</strong> Fanahy Masina” (araka <strong>ny</strong> notantarain’ i<br />
ElRay L. Christiansen, “Some Things You Need to Know about the Temple,” p. 26).<br />
6. Nahoana no manao fitafiana mitovy daholo <strong>ny</strong> olona rehetra ao amin’ <strong>ny</strong> tempoly?<br />
“Ao amin’ <strong>ny</strong> tempoly dia miakanjo fotsy mitovy daholo <strong>ny</strong> rehetra. Ny fotsy dia<br />
mariky <strong>ny</strong> fahadiovana. Tsy misy olona tsy madio mahazo lalana hiditra <strong>ny</strong> tranon’<br />
71
72<br />
Andriamanitra. Ankoatra iza<strong>ny</strong>, <strong>ny</strong> akanjo mitovy dia manambara fa mitovy daholo<br />
<strong>ny</strong> olona rehetra eo anoloan’ Andriamanitra izay Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra. Ny mpangataka<br />
sy <strong>ny</strong> mpiasan’ <strong>ny</strong> banky, <strong>ny</strong> nahita fianarana sy <strong>ny</strong> tsy nahita fianarana, <strong>ny</strong> zanakalahin’<br />
<strong>ny</strong> mpanjaka sy <strong>ny</strong> mpangataka dia miara-mipetraka ao amin’ <strong>ny</strong> tempoly ary<br />
mitovy lanja raha miaina amim-pahamarinana manoloana <strong>ny</strong> Tompo Andriamanitra<br />
Rain’ <strong>ny</strong> fanahin’ izy ireo. Fahaizana sy fahatakarana ara- panahy no raisina ao amin’ <strong>ny</strong><br />
tempoly. Manana toerana mitovy <strong>ny</strong> rehetra eo anoloan’ <strong>ny</strong> Tompo” (John A. Widtsoe,<br />
“Looking Toward the Temple,” Ensign, Jan. 1972, p. 58).<br />
7. Toko<strong>ny</strong> hanao <strong>ny</strong> garmentan’ <strong>ny</strong> tempoly mandritra <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> manontolo ve <strong>ny</strong><br />
olona rehefa avy nandray <strong>ny</strong> fanafiana masina?<br />
Ny mpikambana dia mandray <strong>ny</strong> garmentan’ <strong>ny</strong> tempoly amin’ <strong>ny</strong> fanafiana masina<br />
ary rehefa iza<strong>ny</strong> dia manao iza<strong>ny</strong> mandritra <strong>ny</strong> fiainan’ izy ireo manontolo. Toko<strong>ny</strong> tsy<br />
hokitihan’ izy ireo na hesorin’ izy ireo <strong>ny</strong> garmenta mba hahafaha<strong>ny</strong> manao lamaody<br />
tsy maontina. Hoy <strong>ny</strong> Filoha Joseph F. Smith:<br />
“Ny Tompo dia nanome antsika <strong>ny</strong> garmentan’ <strong>ny</strong> fisoronana masina…. Ary mbola misy<br />
amintsika <strong>ny</strong> manimba iza<strong>ny</strong> mba hahafahantsika manaraka <strong>ny</strong> hadalana, hakevohana,<br />
ary (mamelà ahy hilaza hoe) <strong>ny</strong> fomba fanao mahamenatr’ izao tontolo izao. Mba hahafahan’<br />
iza<strong>ny</strong> olona iza<strong>ny</strong> manara-damaody dia tsy misalasala izy ireo manimba izay toko<strong>ny</strong><br />
hotandrovina…. ho masina …. Toko<strong>ny</strong> hotandrovin’ izy ireo ho masina, tsy miova,<br />
ary tsy hiova amin’ ilay modely izay nomen’ Andriamanitra azy ireo zavatra izay nome<strong>ny</strong><br />
azy ireo. Aoka isika hanana herin-tsaina mba hanohitra <strong>ny</strong> hevitry <strong>ny</strong> lamaody, ary<br />
indrindra raha manery antsika handika <strong>ny</strong> fanekempihavanana ilay lamaody ary hanao<br />
fahotana lehibe.” (“Editor’s Table”, “Improvement Era, Aog. 1906, p. 813).<br />
8. Afaka manka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly handray <strong>ny</strong> fanafiana masi<strong>ny</strong> tsy miaraka amin’ <strong>ny</strong><br />
vadi<strong>ny</strong> ve <strong>ny</strong> vehivavy mpikambana manambady? Afaka mandray <strong>ny</strong> fanafiana masi<strong>ny</strong><br />
ve <strong>ny</strong> vehivavy mpikambana izay tsy manambady?<br />
Ny vehivavy manambady izay tsy nandray <strong>ny</strong> fanafiana masina <strong>ny</strong> vadi<strong>ny</strong> dia azo<br />
omena fahazoan-dalana mba handray <strong>ny</strong> fanafiana masi<strong>ny</strong>, raha toa ka mendrika izy<br />
ary nahazo taratasy fanomezan-dalana avy amin’ <strong>ny</strong> vadi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> eveka. Ny eveka sy <strong>ny</strong><br />
filohan’ <strong>ny</strong> tsatòka dia toko<strong>ny</strong> haka toky fa <strong>ny</strong> andraikitra sahanin’ ilay vehivavy amin’<br />
<strong>ny</strong> fanafiana masina dia tsy hanakorontana <strong>ny</strong> firindran’ <strong>ny</strong> fanambadia<strong>ny</strong>.<br />
Ny mpikambana tsy manambady dia afaka mandray <strong>ny</strong> fanafiana masi<strong>ny</strong> raha toa izy<br />
ka mendrika sy manana fahamatorana ampy mba hahatakatra sy hitandrina ireo fanekempihavanana<br />
atao a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly. Ny mpikambana tsy manambady izay<br />
maniry <strong>ny</strong> handray <strong>ny</strong> fanafiana masina dia toko<strong>ny</strong> handray torohevitra avy amin’<br />
<strong>ny</strong> eveka sy <strong>ny</strong> filohan’ <strong>ny</strong> tsatòka.<br />
Ny vehivavy tsy manambady dia afaka manka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly hanao <strong>ny</strong> fanafiana<br />
masina, raha toa ka miomana <strong>ny</strong> hanao asa fitoriana izy.<br />
9. Nahoana no tena tsy azo resadresahina <strong>ny</strong> fanafiana masina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly?<br />
Ny ôrdônansin’ <strong>ny</strong> tempoly dia tena masina tokoa, ha<strong>ny</strong> ka tsy atao e<strong>ny</strong> imasombahoaka.<br />
Atokana ho an’ ireo izay mendrika tamin’ <strong>ny</strong> fiaina amim-pahamarinana irery<br />
iha<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong>. Iza<strong>ny</strong> dia tanterahina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> toerana izay voatokana ho amin’ iza<strong>ny</strong><br />
tanjona iza<strong>ny</strong> iha<strong>ny</strong>. Lehibe tokoa <strong>ny</strong> fahamasina<strong>ny</strong>, ha<strong>ny</strong> ka tsy azo atao <strong>ny</strong> miresadresaka<br />
iza<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> antsipiria<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> ivelan’ <strong>ny</strong> tempoly.<br />
“Fitahiana maro no ho tonga amin’ ireo izay mandray sy manaja ireo ôrdônansy masina<br />
ireo, izay ilaina tokoa mba hahazoana <strong>ny</strong> fisandratana faratampo<strong>ny</strong>. Ny fandraisana anjara<br />
amin’ <strong>ny</strong> asan’ <strong>ny</strong> tempoly dia manome hery sy tanjaka ary fampianarana izay ilaina<br />
amin’ <strong>ny</strong> fitsipiky <strong>ny</strong> filazantsara, ary <strong>ny</strong> tempoly dia toerana fandinihana sy fivavahana.<br />
“Ny tempoly dia toerana masina lavitra izao tontolo izao, lanitra kely et˜ an-ta<strong>ny</strong>, ary<br />
ilaina <strong>ny</strong> manohy miaina amim-pahamendrehana mba hahafahana manka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
tempoly matetika sy hanavao <strong>ny</strong> fanekempihavanana” (ElRay L. Christiansen, “Some<br />
Things You Need to Know about the Temple.” p. 27).
Famaranana<br />
Lesona 17<br />
Soratra Masina Rehefa avy nahazo fotoana ampy nanontaniana momba <strong>ny</strong> tempoly sy <strong>ny</strong> fanafiana<br />
masina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly <strong>ny</strong> zatovovavy, dia mamaky <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy<br />
Fanekempihavanana 105:18. Mijoroa ho vavolombelona <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fahamarinan’ io<br />
soratra masina io, ary koa <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> fanafiana masina.<br />
Asao <strong>ny</strong> zatovovavy mba hanolo-tena hiaina mendrika <strong>ny</strong> fahazoan-dalana manka<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> tempoly isan’ andro ary mba hampiseho fahamaontinana isan’ andro eo amin’<br />
<strong>ny</strong> fomba fiakanjo<strong>ny</strong>, mba hahatonga azy ireo ho vonona amin’ <strong>ny</strong> fiankanjoana <strong>ny</strong> garmentan’<br />
<strong>ny</strong> tempoly.<br />
Fampiasana azo atao ao an-dakilasy<br />
Ny iray na <strong>ny</strong> maro amin’ ireto fampiasana manaraka ireto dia ho fanaraha-maso tena<br />
tsara amin’ ity lesona ity.<br />
1. Manomàna dinidinika amorom-patana miaraka amin’ <strong>ny</strong> eveka mba hiresahana bebe<br />
kokoa ity fanovozan-kevitra ity ary mba hamaliana fanontaniana.<br />
2. Mankanesa a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly izay misokatra ho an’ <strong>ny</strong> daholobe alohan’ <strong>ny</strong> hanokanana<br />
azy.<br />
3. Mankanesa a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly mba hanatanteraka batisa ho an’ <strong>ny</strong> maty.<br />
73
Lesona<br />
18<br />
74<br />
Ny fanambadiana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay dia hahafantatra fa <strong>ny</strong> fanapaha<strong>ny</strong> hevitra hanambady a<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> tempoly dia misy voka<strong>ny</strong> mandrakizay.<br />
FANOMANANA 1. Manomàna taratasy nohetezana dimy misy <strong>ny</strong> fanontaniana izay omena ao amin’<br />
<strong>ny</strong> fizarana faharoa amin’ <strong>ny</strong> lesona.<br />
2. Manaova telozoro izay misy soratra Andriamanitra, Ny lahy, Ny vavy (mpivady) eo<br />
amin’ <strong>ny</strong> zoro<strong>ny</strong> telo ary <strong>ny</strong> soratra hoe Telozoro Masina eo ampovoa<strong>ny</strong>, ho an’ <strong>ny</strong><br />
mpianatra tsirairay.<br />
3. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina ary te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
Fanamarihana: Rehefa mampianatra ity lesona ity ianao, dia tadidio fa <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> amin’<br />
ireo zatovovavy dia avy amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana izay tsy miaina amin’ <strong>ny</strong> fomba izay<br />
hanomana azy ireo hiaraka a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fanjakana selestialy. Aoka ho tsapa iza<strong>ny</strong>.<br />
Ampio <strong>ny</strong> zatovovavy hahalala fa afaka mitaona ireo fianakavia<strong>ny</strong> amin’ izao fotoana<br />
izao amin’ <strong>ny</strong> tsara izy ireo ary afaka manorina fianakaviana mandrakizay ho azy ireo<br />
manokana indray andro a<strong>ny</strong>.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> Telozoro Masina. Manorita telozoro eo ambanin’<br />
iza<strong>ny</strong>.<br />
Lazao <strong>ny</strong> kilasy fa afaka manome fanontaniana roapolo izy ireo mba hahitana izay asehon’<br />
ilay telozoro. Amin’ <strong>ny</strong> e<strong>ny</strong> na tsia iha<strong>ny</strong> no ahafahanao mamaly <strong>ny</strong> fanontania<strong>ny</strong>.<br />
Rehefa hita<strong>ny</strong> fa mampiseho <strong>ny</strong> fifandraisan’ <strong>ny</strong> mpivady ary Andriamanitra ilay telozoro,<br />
dia soraty er˜ amin’ <strong>ny</strong> tendron’ ilay telozoro <strong>ny</strong> Andriamanitra, ary <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong><br />
Ny lahy sy Ny vavy dia eo amin’ ireo zoro<strong>ny</strong> roa hafa.<br />
Fanadihadiana Hazavao fa a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fanambadiana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly dia afaka mitahy sy mitarika<br />
<strong>ny</strong> mpivady tanteraka kokoa noho <strong>ny</strong> amin’ ireo karazam-panambadiana hafa<br />
Andriamanitra.<br />
Omeo izao fanontaniana manaraka izao:<br />
• Firy aminareo no efa nandre lesona na torite<strong>ny</strong> mikasika <strong>ny</strong> fanambadiana a<strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> tempoly?<br />
• Firy no efa nandre lesona na torite<strong>ny</strong> mihoatra <strong>ny</strong> iray mikasika <strong>ny</strong> fanambadiana a<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> tempoly?<br />
• Araka <strong>ny</strong> hevitrao, nahoana <strong>ny</strong> Tompo no manome aingam-panahy ireo mpitari<strong>ny</strong> mba<br />
hitarika antsika hampianatra io fitsipika masina io hatra<strong>ny</strong> hatra<strong>ny</strong>?<br />
Hazavao fa tian’ <strong>ny</strong> Tompo <strong>ny</strong> ahafantaran’ <strong>ny</strong> olona rehetra ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana <strong>ny</strong><br />
adidy masi<strong>ny</strong> mba hofehezina mandritra <strong>ny</strong> androm-piainana sy mandrakizay ary <strong>ny</strong><br />
vokatra mandrakizain’ io fanapahan-kevitra io.<br />
Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> tanjon’ <strong>ny</strong> lesona, ary mamaky iza<strong>ny</strong> miaraka<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy.
Fanadihadiana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
Mitondra fitahiana lehibe <strong>ny</strong> fanambadiana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> <strong>Tempoly</strong><br />
Asaovy lazain’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> anaran’ ireo karazana fanambadiana roa izay azontsika<br />
mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana atao.<br />
Rehefa voatonona <strong>ny</strong> fanambadiana ara-panjakana, dia apetaho ilay taratasy nohetezana<br />
misy soratra, na soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> hoe: Fifanarahana mandritra <strong>ny</strong> andrompiainana.<br />
Rehefa voatonona <strong>ny</strong> hoe fanambadiana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly, dia apetaho ilay<br />
taratasy nohetezana misy soratra, na soraty eo amin’ <strong>ny</strong> ilan’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> hoe:<br />
Fanekempihavanana mandrakizay.<br />
Zarao ireo fanontaniana dimy izay efa nomaninao. Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy iza<strong>ny</strong>,<br />
ary avelao <strong>ny</strong> mpianatra hanadihady <strong>ny</strong> vali<strong>ny</strong>. Ampiasao ireo soratra masina sy fanazavana<br />
eto amba<strong>ny</strong> mba hanampy <strong>ny</strong> zatovovavy hahazo ireo hevitra. Fintino eo ambanin’<br />
izay lohate<strong>ny</strong> mifanaraka amin’ iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> valin-te<strong>ny</strong>. Asaovy mijery <strong>ny</strong> Fotopampianarana<br />
sy Fanekempihavanana 132 <strong>ny</strong> zatovovavy ary asaovy miomana hamaky ireo soratra<br />
masina naroso.<br />
1. Aiza no toerana hanaovana <strong>ny</strong> fanambadiana?<br />
Ara-panjakana: Ao an-trano, fiangonana, biraon’ <strong>ny</strong> firaisana e<strong>ny</strong> rehetra e<strong>ny</strong>.<br />
<strong>Tempoly</strong>: Ao amin’ <strong>ny</strong> efitrano masina anaovana <strong>ny</strong> famehezana ao amin’ <strong>ny</strong> tempoly.<br />
2. Iza no hanatanteraka <strong>ny</strong> fanambadiana?<br />
Ara-panjakana: Ben’ <strong>ny</strong> tanàna, mpitandrina, mpitsara, eveka, filohan’ <strong>ny</strong> tsatòka.<br />
<strong>Tempoly</strong>: Olona izay voatondro sy nomena <strong>ny</strong> fahefana mamehy avy amin’ <strong>ny</strong> mpaminanin’<br />
<strong>ny</strong> Tompo.<br />
Vakio <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 132:7–8 mba hahitana izay manatanteraka<br />
<strong>ny</strong> fanambadiana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly.<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> mpaminanin’ <strong>ny</strong> Fiangonana dia mihazona <strong>ny</strong> fahefan’ <strong>ny</strong> fisoronana<br />
mba hamehy <strong>ny</strong> lehilahy sy <strong>ny</strong> vehivavy miaraka mandritra <strong>ny</strong> androm-piainana sy<br />
mandrakizay. Manome iza<strong>ny</strong> herin’ <strong>ny</strong> fisoronana iza<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> hafa izy, izay rehefa<br />
iza<strong>ny</strong> dia manana fahefana avy amin’ Andriamanitra mba hanatanteraka <strong>ny</strong> ôrdônansy<br />
mamehy a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly, izay mamatotra <strong>ny</strong> fianakaviana hiaraka mandrakizay.<br />
3. Hafiriana no haharetan’ iza<strong>ny</strong> fanambadiana iza<strong>ny</strong>?<br />
Ara-panjakana: Mandra-pahafatin’ ireo mpivady.<br />
Vakio Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 132:14–15.<br />
<strong>Tempoly</strong>: Mandritra <strong>ny</strong> androm-piainana sy mandrakizay.<br />
Vakio izao te<strong>ny</strong> nindramina manaraka izao:<br />
“Mandrakizay <strong>ny</strong> fiainana. Ny fahafatesana dia tsy mamarana <strong>ny</strong> fisian’ <strong>ny</strong> olombelona.<br />
Miaina hatra<strong>ny</strong> hatra<strong>ny</strong> izy…. Afaka mitohy hatra<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fifaliana tena lehibe ao amin’ <strong>ny</strong><br />
fiainam-panambadiana marina. Ny fifandraisana tena tsara eo amin’ <strong>ny</strong> ray aman-dre<strong>ny</strong><br />
sy <strong>ny</strong> zanaka dia azo atao izay hampaharitra azy. Ny fifandraisana masin’ <strong>ny</strong> fianakaviana<br />
dia tsy hanam-piafarana raha toa ka efa voafehy tamin’ <strong>ny</strong> famatorana masin’ <strong>ny</strong><br />
fanambadiana mandrakizay ireo mpivady. Tsy hanam-pahataperana <strong>ny</strong> fifaliana sy <strong>ny</strong><br />
fivoaran’ izy ireo” (Spencer W. Kimball, tao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Okt. 1964, p. 25;<br />
na Improvement Era, Des. 1964, p. 1055).<br />
4. Inona no hataon’ <strong>ny</strong> olona a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> mandrakizay?<br />
Ara-panjakana: Ireo izay afaka nandray <strong>ny</strong> fanekempihavanan’ <strong>ny</strong> fanambadiana mandrakizay<br />
ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly masina nefa nifidy <strong>ny</strong> hivady a<strong>ny</strong> ivelan’ <strong>ny</strong> tempoly dia<br />
afaka hiditra <strong>ny</strong> fanjakana selestialy na <strong>ny</strong> iray amin’ ireo fanjakana hafa. Tsy afaka <strong>ny</strong><br />
hasandratra a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faratampo<strong>ny</strong> sy hiaina mandrakizay miaraka amin’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong><br />
anefa izy ireo. Hiaina irery izy ireo, ary ho anjely manompo ireo izay nifidy <strong>ny</strong><br />
hanaraka <strong>ny</strong> drafitr’Andriamanira. Hamoy fitahiana lehibe izy ireo satria “mieritreritra<br />
bebe hatra<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> an’ izao tontolo izao sy <strong>ny</strong> fanekempihavana<strong>ny</strong> toy izay Andriamanitra<br />
sy <strong>ny</strong> fanekempihavana<strong>ny</strong>” (Joseph Fielding Smith, Doctrines of Salvation, nangonin’<br />
i Bruce R. McConkie, Boky 3 [Salt Lake City: BookCraft, 1954–56], 2:65).<br />
75
Lesona ampiasana<br />
zavatra<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
76<br />
Ny ôrdônansin’ <strong>ny</strong> famehezana dia azo tanterahina aorian’ <strong>ny</strong> fahafatesana ho an’ ireo<br />
izay tsy afaka nanao <strong>ny</strong> fanambadiana ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly teto amin’ ity fiainana ity.<br />
Vakio <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 132:16–17.<br />
<strong>Tempoly</strong>: Ireo izay nivady ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly masina sy tsy nivadika tamin’ ireo<br />
fanekempihavanana izay natao<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> dia ho tonga andriamanitra. Hasandratra ho<br />
amin’ <strong>ny</strong> faratampo<strong>ny</strong> izy ireo ary hanana <strong>ny</strong> hery rehetra. Hiaina mandrakizay amin’<br />
<strong>ny</strong> maha-fianakaviana azy izy ireo.<br />
Vakio <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 132:19–20.<br />
5. Ho toy inona <strong>ny</strong> ho fiainan’ ilay fianakaviana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> mandrakizay?<br />
Ara-panjakana: Ireo izay nanambady nandritra <strong>ny</strong> androm-piainana fotsi<strong>ny</strong> dia tsy afaka<br />
<strong>ny</strong> hiaraka amin’ ireo olona ao amin’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fiainana ho avy. Hiaina<br />
irery izy ireo. Ho loharanon’ alahelo lehibe ho azy ireo iza<strong>ny</strong>.<br />
<strong>Tempoly</strong>: Ireo izay nanambady ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly ary niaina tamim-pahamendrehana<br />
nandritra <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> dia hampiraisina amin’ ireo ray aman-dreni<strong>ny</strong>, anadahi<strong>ny</strong><br />
sy rahavavi<strong>ny</strong> ary <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> marina mandrakizay. Iza<strong>ny</strong> firaisan’ <strong>ny</strong> fianakaviana<br />
mitohy iza<strong>ny</strong> dia iray amin’ <strong>ny</strong> fitahiana tena lehibe izay azon’ Andriamanitra omena<br />
<strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong>.<br />
• Karazam-panambadiana toy inona no manana fahafahana hitondra hasambarana<br />
lehibe indrindra? Nahoana?<br />
Ny fahamendrehana mitohy dia mamela antsika hahazo <strong>ny</strong> fitahiana avy amin’ <strong>ny</strong><br />
fanambadiana selestialy<br />
Miverena amin’ ilay telozoro masina. Anontanio <strong>ny</strong> kilasy ireo olona telo izay mandray<br />
anjara ao amin’ <strong>ny</strong> fanekempihavanana masina izay atao a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly.<br />
Fafao ilay tsipika manomboka eo amin’ <strong>ny</strong> mpivady ka hatreo amin’ Andriamanitra ary<br />
mamelà tsipika mahitsy marindrano.<br />
Hazavao fa toko<strong>ny</strong> hanao izay rehetra azo<strong>ny</strong> atao <strong>ny</strong> zatovovavy mba hisorohana <strong>ny</strong> toejavatra<br />
izay hahatonga an’ Andriamanatra tsy hanana anjara ao amin’ <strong>ny</strong> fanambadian’<br />
izy ireo.<br />
Vakio indray <strong>ny</strong> ampaha<strong>ny</strong> manaraka ao amin’ <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy<br />
Fanekempihavanana 132:19. Iangavio <strong>ny</strong> kilasy mba hitady izay tsy maintsy miseho amin’<br />
<strong>ny</strong> fanambadiana tsirairay a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly alohan’ <strong>ny</strong> haharetan’ iza<strong>ny</strong> mandrakizay.<br />
“Ankoatra iza<strong>ny</strong>, lazaiko aminao marina dia marina tokoa, fa raha mampakatra vehivavy<br />
amin’ <strong>ny</strong> teniko, dia <strong>ny</strong> lalàko <strong>ny</strong> lehilahy iray, ary amin’ <strong>ny</strong> fanekempihavanana vaovao sy<br />
maharitra mandrakizay, ka fehezin’ <strong>ny</strong> Fanahy Masin’ <strong>ny</strong> fampanantenana iza<strong>ny</strong>, ataon’<br />
ilay izay voahosotra, izay notolorako io fahefana io sy ireo fanalahidin’ io fisoronana io.”<br />
Ataovy azo antoka tsara <strong>ny</strong> fahafantaran’ <strong>ny</strong> zatovovavy fa <strong>ny</strong> fanambadiana dia tsy<br />
maintsy fehezina amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> Fanahy Masin’ <strong>ny</strong> Fampanantenana.<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> zavatra atao izay fehezina amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> Fanahy Masin’ <strong>ny</strong><br />
Fampanantenana dia zavatra izay ankasitrahan’ <strong>ny</strong> Fanahy Masina sy <strong>ny</strong> Tompo. Ny<br />
ôrdônansy masina tsirairay izay raisintsika dia tsy maintsy ankatoavina amin’ io fomba<br />
io mialohan’ <strong>ny</strong> famehezana azy mandrakizay. Tsy maintsy miaina amim-pahamendrehana<br />
isika mba handraisana ireo fitahiana rehetra izay nampanantenaina antsika. Tsy<br />
tonga ho azy eo amintsika ireo fitahiana ireo satria efa nandray ôrdônansy isika.<br />
Misy olona sasa<strong>ny</strong> izay nivady ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly tsy nitandrina ireo fanekempihavanana<br />
izay natao<strong>ny</strong>. Tsy handray <strong>ny</strong> fitahian’ <strong>ny</strong> fianakaviana mandrakizay izy ireo<br />
satria tsy hankatoavin’ <strong>ny</strong> Tompo <strong>ny</strong> fanambadia<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly. Ireo izay<br />
mitandrina <strong>ny</strong> fanekempihavana<strong>ny</strong> sy miaina amim-pahamendrehana mandritra <strong>ny</strong><br />
androm-piaina<strong>ny</strong> dia handray <strong>ny</strong> fitahian’ <strong>ny</strong> fisandratana faratampo<strong>ny</strong> izay nampanantenaina,<br />
satria <strong>ny</strong> fanambadia<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly dia hofehezina amin’ <strong>ny</strong> alalan’<br />
<strong>ny</strong> Fanahy Masin’ <strong>ny</strong> Fampanantenana.<br />
Antitrantero fa <strong>ny</strong> fanambadiana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly dia tsy antoky <strong>ny</strong> fianakaviana<br />
mandrakizay sy <strong>ny</strong> fisandratana faratampo<strong>ny</strong>. Ny zatovovavy tsirairay dia tsy maintsy
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Lesona ampiasana<br />
zavatra<br />
Lesona 18<br />
miezaka hatra<strong>ny</strong> mba hitandrina <strong>ny</strong> didin’ <strong>ny</strong> Tompo, sy <strong>ny</strong> fanekempihavanana rehetra<br />
izay natao ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly mandritra <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>.<br />
Hazavao fa raha mandray eo amin’ izy ireo <strong>ny</strong> fanekempihavanan’ <strong>ny</strong> fanambadiana<br />
mandrakizay <strong>ny</strong> olo-marina sy mendrika roa, dia hanana anjara ao amin’ <strong>ny</strong> fanambadian’<br />
izy ireo Andriamanitra.<br />
Avereno soritana ilay telozoro masina. Angataho <strong>ny</strong> zatovovavy mba hanome soso-kevitra<br />
izay hahatonga <strong>ny</strong> fanambadiana iray ho voatahy amin’ <strong>ny</strong> fananan’ Andriamanitra<br />
anjara ao amin’ iza<strong>ny</strong>. Azonao atao, raha tianao, <strong>ny</strong> mizara <strong>ny</strong> zava-nodiavinao manokana,<br />
na <strong>ny</strong> an’ <strong>ny</strong> olona iray hafa mba hanazavana fa <strong>ny</strong> fanambadiana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly<br />
dia azon’ Andriamanitra tahina.<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> fiomanana ho amin’ <strong>ny</strong> fanambadiana mandrakizay dia tsy ho voatontosa<br />
mandritra <strong>ny</strong> ora, na herinandro vitsy, na amam-bolana aza. Ny fiomanana toy iza<strong>ny</strong> dia<br />
maharitra taona maro, ary ilaina hatomboka die<strong>ny</strong> izao.<br />
Famaranana<br />
Omeo telozoro kely tsirairay avy <strong>ny</strong> zatovovavy, izay misy soratra Andriamanitra, er˜<br />
amin’ <strong>ny</strong> tendro<strong>ny</strong> iray; Ny lahy, eo amin’ <strong>ny</strong> iray hafa; Ny vavy (mpivady), eo amin’ ilay<br />
fahatelo; ary <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> hoe Telozoro Masina manapaka eo afovoa<strong>ny</strong>. Asaovy manoratra ao<br />
ambadika <strong>ny</strong> tsirairay hoe: “Hiomana die<strong>ny</strong> izao aho mba ho mendrika <strong>ny</strong> handray anjara<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> telozoro masin’ <strong>ny</strong> fanambadiana mandrakizay.”<br />
77
Lesona<br />
19<br />
78<br />
Ny lova<br />
TANJON Ny zatovovavy tsirairay dia hahafantatra <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> fomba nentim-paharazana<br />
izay raisi<strong>ny</strong> sy ampitai<strong>ny</strong> amin’ ireo taranaka faramandimby.<br />
FANOMANANA 1. Avereno jerena <strong>ny</strong> fahitan’ i Lehia momba <strong>ny</strong> hazon’ aina izay voarakitra ao amin’ <strong>ny</strong><br />
1 Nefia 8.<br />
2. Manomàna penina sy taratasy ho an’ <strong>ny</strong> mpianatra.<br />
3. Mifantena iray na maromaro amin’ ireo fampiasana aseho ao amin’ <strong>ny</strong> tapa<strong>ny</strong> voaloha<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> lesona; ary miomàna araka iza<strong>ny</strong>. Ango<strong>ny</strong> ireo fitaovana rehetra ilaina, ary<br />
ataovy ireo rehetra ilaina asaina atao mba hahazoana antoka fa hahaliana sy hahazoan’<br />
<strong>ny</strong> kilasy tombon-tsoa ity ampaha<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> lesona ity.<br />
4. Vakio <strong>ny</strong> fanovozan-kevitra a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> lesona. Ampiasao iza<strong>ny</strong> mba<br />
hanampy anao hanomana <strong>ny</strong> lesona. Azonao atao koa, raha tianao, <strong>ny</strong> hizara <strong>ny</strong> ampaha<strong>ny</strong><br />
amin’ iza<strong>ny</strong> amin’ ireo zatovovavy.<br />
5. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Manana lova tsy manam-paharoa <strong>ny</strong> tsirairay<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Tamin’ <strong>ny</strong> fanokafana <strong>ny</strong> fampisehoana <strong>ny</strong> mozika “Un violon sur le toit”, dia hoy i<br />
Tevye, lehilahy Rosiana mpiompy, izay taranaka Jiosy:<br />
“Eto Anatevka, dia manana <strong>ny</strong> fombanay nentim-paharazana izahay amin’ <strong>ny</strong> zava-drehetra—<br />
fomba fihinana, fomba fatory, fomba fiasa, e<strong>ny</strong> fa na dia <strong>ny</strong> fomba fiakanjo aza.<br />
Ohatra, manarona <strong>ny</strong> lohanay lalandava izahay; mitafy ito<strong>ny</strong> saly kely fivavahana ito<strong>ny</strong><br />
izahay. Iza<strong>ny</strong> dia mampiseho <strong>ny</strong> fanokananay tena lalandava ho an’ Andriamanitra.<br />
Mety hanonta<strong>ny</strong> angamba ianareo hoe ahoana no niantombohan’ ity fomba nentim-paharazana<br />
ity? Hilaza aminareo aho hoe—Tsy fantatro! Fa fomba nentim-paharazana iza<strong>ny</strong>.<br />
Noho <strong>ny</strong> fombanay nentim-paharazana, dia mahafantatra <strong>ny</strong> rehetra eto hoe iza izy, ary<br />
inona no andrasan’ Andriamanitra ami<strong>ny</strong>.”<br />
Fanadihadiana Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy mba hanome ohatra amin’ ireo fomba nentim-paharazana izay avy<br />
amin’ <strong>ny</strong> fianakavian’ izy ireo, <strong>ny</strong> kolontsai<strong>ny</strong>, ary <strong>ny</strong> tantaram-pirene<strong>ny</strong>. Ny valin-te<strong>ny</strong> dia<br />
mety ahitana tantara, finoana, fomba amam-panao, ary fahatsiarovana niampitampita<br />
tamin’ <strong>ny</strong> taranaka nifandimby. Antitrantero fa manana fomba nentim-paharazana tsy<br />
manam-paharoa isika tsirairay avy noho isika avy amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana samihafa; ary <strong>ny</strong><br />
fianakaviantsika dia avy amin’ <strong>ny</strong> firenena samihafa sy fombafomba samihafa. Ny fomba<br />
nentim-paharazana tsirairay dia misy dika<strong>ny</strong> manokana eo amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana tsirairay.<br />
Fampiasana<br />
isafidianana<br />
Mifantena iray na maromaro amin’ ireto fampiasana manaraka ireto mba hoentina mampiseho<br />
<strong>ny</strong> fomba nentim-paharazana. Ireo fampiasana ireo dia toko<strong>ny</strong> hampitombo <strong>ny</strong><br />
fahalalana sy <strong>ny</strong> fahalianan’ <strong>ny</strong> zatovovavy momba <strong>ny</strong> lovan’ izy ireo tsirairay avy.<br />
Fanteno ireo fampiasana izay mifanaraka amin’ <strong>ny</strong> ilain’ <strong>ny</strong> mpianatra sy amin’ <strong>ny</strong> zavamitranga<br />
eo amin’ izy ireo. Ataovy azo antoka fa hanana fotoana hampisehoana na hahalalana<br />
fomba nentim-paharazana iray izay anisan’ <strong>ny</strong> lova<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
1. Fantaro <strong>ny</strong> firenena niavian’ <strong>ny</strong> razamben’ <strong>ny</strong> mpianatra sasa<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> kilasy<br />
misy anao. Fantaro <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> fomba amam-panaon’ <strong>ny</strong> iray na maromaro amin’<br />
ireo firenena ireo. Asehoy na lazao <strong>ny</strong> ao an-dakilasy iza<strong>ny</strong> fomba amam-panao iza<strong>ny</strong>.<br />
Avelao <strong>ny</strong> mpianatra mba hamantatra <strong>ny</strong> firenena izay niavian’ iza<strong>ny</strong> fomba amampanao<br />
iza<strong>ny</strong>.
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
2. Asaovy mitondra zava-tsarobidy na lova, toy <strong>ny</strong> dantely, asa tanana na sary izay mampiseho<br />
<strong>ny</strong> lova tsy manam-paharoan’ izy ireo <strong>ny</strong> mpianatra rehetra. Toko<strong>ny</strong> ho vonona<br />
<strong>ny</strong> hilazalaza momba iza<strong>ny</strong> zavatra iza<strong>ny</strong> izy ireo—<strong>ny</strong> toerana niavian’ iza<strong>ny</strong>, izay<br />
nanamboatra iza<strong>ny</strong>, ary <strong>ny</strong> dikan’ iza<strong>ny</strong> ho an’ <strong>ny</strong> fianakaviana.<br />
3. Asaovy manazava na mampiseho fomba nentim-paharazan’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> toy <strong>ny</strong><br />
fomba izay hankalaza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fitsingerenan’ <strong>ny</strong> taona nahaterahana, na fialan-tsasatra <strong>ny</strong><br />
zatovovavy tsirairay. Asaovy manazava <strong>ny</strong> fomba nivoaran’ iza<strong>ny</strong> fomba nentim-paharazana<br />
iza<strong>ny</strong> izy, ary izay dikan’ iza<strong>ny</strong> ami<strong>ny</strong>.<br />
4. Raha mety, dia miresaha amin’ <strong>ny</strong> re<strong>ny</strong> na reniben’ <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay avy.<br />
Asaovy manoratra taratasy ho an’ <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> vavy na zafikeli<strong>ny</strong> izy, milaza momba <strong>ny</strong><br />
fomba nentim-paharazana tsy manam-paharoa na <strong>ny</strong> endriky <strong>ny</strong> lova<strong>ny</strong> izay mety<br />
hampisondrotra ireo zatovovavy. Toko<strong>ny</strong> tsy hatao fantatry <strong>ny</strong> mpianatra <strong>ny</strong> fisian’<br />
iza<strong>ny</strong> taratasy iza<strong>ny</strong>, ary toko<strong>ny</strong> haterina mandritra <strong>ny</strong> fampianarana.<br />
Antitrantero fa <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay dia notahiana tamin’ <strong>ny</strong> lova tsy manam-paharoa<br />
misy fahafaha-manao zavatra mahafinaritra. Azy iza<strong>ny</strong> lova iza<strong>ny</strong> noho ireo razambe<strong>ny</strong>.<br />
Toko<strong>ny</strong> ho faly sy ho finaritra momba <strong>ny</strong> kolontsai<strong>ny</strong> izy.<br />
Lazao <strong>ny</strong> zatovovavy fa mba ho famatorana miaraka <strong>ny</strong> taranaka lasa sy ho avy ao amin’<br />
<strong>ny</strong> fianakavian’ izy ireo, dia hifantoka amin’ ireo zatovovavy amin’ izay ianao.<br />
Amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fiaina amim-pahamarinana, dia afaka manome lova mendrika<br />
ho an’ <strong>ny</strong> taranaka isika<br />
Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> hoe: Ho karazana razambe toy inona ianao?<br />
Hazavao fa na dia tsy afaka nanara-maso izay toetran’ <strong>ny</strong> razambe izay ananantsika aza<br />
isika dia afaka kosa manapa-kevitra amin’ izay karazana razambe hahatongavantsika ho<br />
an’ <strong>ny</strong> taranatsika?<br />
Asaovy mamaky <strong>ny</strong> 1 Nefia 1:1 <strong>ny</strong> mpianatra. Rehefa iza<strong>ny</strong>, dia asaovy averin’ izy ireo<br />
jerena haingana <strong>ny</strong> 1 Nefia 2:1–15, ary asaovy vali<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fanontaniana manaraka:<br />
• Tamin’ <strong>ny</strong> fomba ahoana no naha-olon-tsongoin’ olom-bolo <strong>ny</strong> ray aman-drenin’ i Nefia?<br />
1. Nahatoky tamin’ <strong>ny</strong> didy (jereo 1 Nefia 2:1)<br />
2. Nankatò (jereo 1 Nefia 2:3)<br />
3. Nitahy sy nampianatra <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> (jereo 1 Nefia 2:9–14)<br />
Hazavao fa toko<strong>ny</strong> haniry <strong>ny</strong> fahamarinana ho an’ <strong>ny</strong> zanatsika isika. Nahatsapa lalina<br />
<strong>ny</strong> momba iza<strong>ny</strong> i Lehia. Avereno jerena <strong>ny</strong> fahitana <strong>ny</strong> hazon’ aina voarakitra ao amin’<br />
<strong>ny</strong> 1 Nefia 8. Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> mpianatra <strong>ny</strong> 1 Nefia 8:12.<br />
Antitrantero fa <strong>ny</strong> faniriana lehibe nananan’ i Lehia dia <strong>ny</strong> mba handraisan’ <strong>ny</strong> olona ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> ilay voankazo, izay mampiseho <strong>ny</strong> fitiavan’ Andriamanitra. Amin’<br />
izao androntsika izao koa, <strong>ny</strong> fomba nentim-paharazana tena tsara azontsika omena <strong>ny</strong><br />
taranatsika dia <strong>ny</strong> mitoetra ho mpikambana mendrika ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana, miaraka<br />
amin’ <strong>ny</strong> fijoroana ho vavolombelona matanjaka momba <strong>ny</strong> filazantsara.<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Môsià 1:5.<br />
• Inona no vokatra nentin’ <strong>ny</strong> fomba nentim-paharazan’ <strong>ny</strong> rain’ <strong>ny</strong> Nefita<br />
sy <strong>ny</strong> Lamanita teo amin’ izy ireo?<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Helamana 15:7–8<br />
• Ahoana no fomba hanovana <strong>ny</strong> fitaoman’ <strong>ny</strong> fomba diso nentim-paharazana?<br />
Antitrantero fa <strong>ny</strong> fomba diso nentim-paharazana dia azo resena amin’ <strong>ny</strong> alalan’<br />
<strong>ny</strong> fampitomboana <strong>ny</strong> finoana <strong>ny</strong> Tompo, <strong>ny</strong> fianarana <strong>ny</strong> soratra masina, ary <strong>ny</strong><br />
fiatrehana <strong>ny</strong> fiovam-po izay fiovam-po amin’ <strong>ny</strong> filazantsara.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Mba hanamafisana <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> fampitana lova marina, dia vakio izao te<strong>ny</strong><br />
nindramina manaraka izao:<br />
“Nandova <strong>ny</strong> toe-panahy araka an’ Andriamanitra ianareo. ... Zanak’ Andriamanitra<br />
teraka ara-panahy, ary ankehitri<strong>ny</strong> dia velona tamin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> heri<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fitiava<strong>ny</strong>.<br />
79
Fanadihadiana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
Fampiasana<br />
an-tsoratra<br />
Fijoroana ho<br />
vavolombelona<br />
80<br />
Ho anareo no nanomeza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Zana<strong>ny</strong> Lahitokana. Ho anareo dia velona i Kristy, maty,<br />
ary velona indray.<br />
“Ity Fiangonana ity dia manome anareo lova-pahamarinana, fanekempihavanana, fanentanana,<br />
fankaherezana, fitarihan-dalana, fanana-namana sy fitarihana, hery mba hitsangana<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> vovok’ ity fiainana ity mba ho amin’ <strong>ny</strong> fari-piainana vaovao.<br />
“Tazo<strong>ny</strong> mafy <strong>ny</strong> lovanareo. Manan-danja lehibe iza<strong>ny</strong>. Atrakao ambo<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> lohanareo.<br />
“Mifalia amin’ <strong>ny</strong> maha-ianareo anareo—fa tsy olon-kafa. Miaraka amin’ ireo lovanao<br />
rehetra, dia ento <strong>ny</strong> anjara birikinao. Mandraisa anjara. Manatanteraha. Manompoa.<br />
Manaova tsaratsara kokoa. Misotroa betsaka avy amin’ ireo zavatra tsara eo amin’ <strong>ny</strong><br />
fiainana sy avy amin’ <strong>ny</strong> fanahy. Aoka hiaina mba hahafahanao indray andro a<strong>ny</strong><br />
mamindra amin’ <strong>ny</strong> zanakao sy <strong>ny</strong> zanaky <strong>ny</strong> zanakao <strong>ny</strong> fitahian’ <strong>ny</strong> lova izay mendrika<br />
kokoa noho <strong>ny</strong> anao aza.” (Elaine Cannon, “What of Your Heritage? ” Improvement Era,<br />
Aogositra. 1964, p. 690).<br />
• Inona no azonao atao die<strong>ny</strong> izao mba hahatonga anao ho ray aman-dre<strong>ny</strong> tsongoin’<br />
olom-bolo, miaraka amin’ <strong>ny</strong> fandovana <strong>ny</strong> fomba tena nentim-paharazana hampitaina<br />
amin’ ireo zanakao?<br />
Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> valin-tenin’ ireo mpianatra raha mbola manadihady<br />
iza<strong>ny</strong> ianao. Mety hahitana izao manaraka izao iza<strong>ny</strong>:<br />
Mba hahatonga ho ray aman-dre<strong>ny</strong> tsongoin’ olom-bolo dia—<br />
1. Ianaro <strong>ny</strong> filazantsara.<br />
2. Ataovy izay ahazoana fijoroana ho vavolombelona.<br />
3. Tandremo <strong>ny</strong> didy.<br />
4. Ampitomboy ireo fomba tsara nentim-paharazana.<br />
5. Ampitomboy <strong>ny</strong> talenta sy <strong>ny</strong> fanomezam-pahasoavana.<br />
6. Mianara avy amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana izay manana fomba tsara nentim-paharazana.<br />
7. Manompoa <strong>ny</strong> hafa.<br />
8. Mandraisa anjara amin’ <strong>ny</strong> fanjakan’ <strong>ny</strong> Tompo.<br />
Famaranana<br />
Zarao amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> taratasy sy penina. Asaovy mandrakitra an-tsoratra <strong>ny</strong><br />
fijoroana ho vavolombelona anana<strong>ny</strong> na <strong>ny</strong> zava-niaina<strong>ny</strong> ara-panahy <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay<br />
mba ho fanombohana <strong>ny</strong> fandovana <strong>ny</strong> fomba tsara nentim-paharazana ho an’ <strong>ny</strong><br />
tarana<strong>ny</strong>. Raha azo atao dia afaka manoratra <strong>ny</strong> tantara momba <strong>ny</strong> fiovam-po<strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> filazantsara izy. Toko<strong>ny</strong> hotehirizina iza<strong>ny</strong> taratasy iza<strong>ny</strong>, ary toko<strong>ny</strong> hampidirina<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> boky fahatsiarova<strong>ny</strong>, na tantara manokana.<br />
Mijoroa ho vavolombelona fa <strong>ny</strong> zatovovavy dia tsy maintsy manomboka die<strong>ny</strong> izao<br />
mba hampivelatra <strong>ny</strong> fomba tsara nentim-paharazana izay azon’ izy ireo ampitaina amin’<br />
<strong>ny</strong> tarana<strong>ny</strong>. Mijoroa ho vavolombelona fa <strong>ny</strong> filazantsara no harena tena tsara izay azo<br />
omena <strong>ny</strong> taranaka faramandimby.<br />
FANOVOZAN-<br />
KEVITRA “Eritrereto hoe hampianatra lesona na hanao lahate<strong>ny</strong> amin’ andiana tanora Olomasin’<br />
<strong>ny</strong> Andro Fara<strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> voaloha<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> Bokin’ i Môrmôna ianao: “Izaho<br />
Nefia, noho izaho nateraka ray aman-dre<strong>ny</strong> tsongoin’ olom-bolo. . . .” (1 Nefia 1:1). Tsy<br />
dia ho sarotra iza<strong>ny</strong> sa ahoana? Na dia eo iza<strong>ny</strong> rehetra iza<strong>ny</strong>, dia tsy hisy loatra tranganjavatra<br />
ekena eran-ta<strong>ny</strong> noho iza<strong>ny</strong>:—tombon-tsoa mahatalanjona <strong>ny</strong> hateraky <strong>ny</strong> ray<br />
aman-dre<strong>ny</strong> tsongoin’ olom-bolo, sy ao amin’ <strong>ny</strong> tokantrano izay irina <strong>ny</strong> zaza, ary hotiavina<br />
sy hotaizaina, ary hampianarina sy omena ohatra tsara.<br />
“Eritrereto anefa fa nahafantatra tsara ilay tarika izay hampianarinao ianao, ary mahalala<br />
fa misy amin’ ireo tanora izay raha toa ity lesona ity ka ampianarina amin’ <strong>ny</strong> fomba izay<br />
mahazatra, dia hahavaky fo sy hiteraka disadisa sy fahasahiranana. Toy iza<strong>ny</strong> i John, izay<br />
nomen-dray aman- dreni<strong>ny</strong> ohatra tokantrano tsy filamatra mihitsy; izay tsy niara-mipe-
Lesona 19<br />
traka na nisaraka taorian’ <strong>ny</strong> fiaina zava-mangidy sy tsy fahatokiana, ary fifandirana tsy<br />
tapaka mampalahelo. Miady mafy i John mba hanana fiainana tsara, ary tsy tafandry mandry<br />
ka tapa-kevitra <strong>ny</strong> hanao izay hahatonga azy ho olona tsara sy hanomana tokantrano<br />
sambatra ho azy. Toraka iza<strong>ny</strong> koa i Phyllis, izay nanana fianakaviana nifidy <strong>ny</strong> lalana<br />
mifanohitra tanteraka amin’ izay narahin’ izy ireo ta<strong>ny</strong> am- boaloha<strong>ny</strong>, dia <strong>ny</strong> lalana tia<strong>ny</strong><br />
harahina. Eo andanin’ iza<strong>ny</strong> i Robert izay tia <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong> saingy sahiran-tsaina, satria <strong>ny</strong><br />
rai<strong>ny</strong> dia mihevitra fa <strong>ny</strong> fihazana, <strong>ny</strong> fanjonoana, <strong>ny</strong> lalao baolina, ary koa <strong>ny</strong> paraky sy<br />
<strong>ny</strong> sigara dia manan-danja kokoa noho ireo zavatra azo<strong>ny</strong> atao ao amin’ <strong>ny</strong> fisoronana.<br />
“Ahoana no hampianaranao <strong>ny</strong> lesonao amin’ ireo tanora ao amin’ io tarika io?<br />
“Azonao atao, raha tianao, <strong>ny</strong> miatrika avy hatra<strong>ny</strong> ireo toe-javatra misy; ary manaiky fa<br />
na dia fantatry <strong>ny</strong> tsirairay amintsika aza fa <strong>ny</strong> fifaliana avy amin’ <strong>ny</strong> lova mahatehotia dia<br />
fitahiana lehibe; dia maro iha<strong>ny</strong> ireo ray aman-dre<strong>ny</strong> sy tokantrano tsy araka <strong>ny</strong> toko<strong>ny</strong> ho<br />
izy. Matetika sy mendri-piderana iza<strong>ny</strong>, dia fitaomana tsara eo amin’ <strong>ny</strong> ray aman-dre<strong>ny</strong> sy<br />
ao an-trano <strong>ny</strong> tanora mahery fo sy mahatoky; fa matetika dia marina fa kely dia kely <strong>ny</strong><br />
zavatra azo atao mba hanovan’ <strong>ny</strong> zanakalahy na zanakavavy <strong>ny</strong> ray aman-dre<strong>ny</strong>, izay<br />
miezaka fatratra <strong>ny</strong> hanatsara <strong>ny</strong> lova<strong>ny</strong>.<br />
“Ny azo sy toko<strong>ny</strong> hampianarina dia <strong>ny</strong> hoe: na dia tsy afa-manoatra firy aza isika<br />
momba <strong>ny</strong> fanatsarana <strong>ny</strong> ray aman-drenintsika dia misy zavatra maro kosa azontsika atao<br />
mba hanapahantsika hevitra <strong>ny</strong> amin’ izay karazana ray aman-dre<strong>ny</strong> hananan’ <strong>ny</strong> zanatsika! Avy<br />
amin’ ilay filazana lehibe ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masina manao hoe: ‘Izaho Nefia, noho<br />
izaho nateraka ray aman-dre<strong>ny</strong> tsongoin’ olom-bolo . . .’ dia afaka mampianatra amimpahombiazana<br />
lehibe sy amin’ <strong>ny</strong> fahatsoram-po isika, ‘Izaho John dia maniry mafy <strong>ny</strong><br />
mba ho tonga ray aman- dre<strong>ny</strong> tsongoin’ olom-bolo indray andro a<strong>ny</strong>. . ..’<br />
“Hoy <strong>ny</strong> olona iray: ‘Faniriana <strong>ny</strong> mba ho avy amin’ <strong>ny</strong> taranaka tsara, fa <strong>ny</strong> voninahitra<br />
dia an’ <strong>ny</strong> razambentsika.’<br />
“Fanamby sy tanjona <strong>ny</strong> ho tonga ho ray aman-dre<strong>ny</strong> tsongoin’ olom-bolo, sy atao ho<br />
an’ ireo tanora tena matanjaka sy tapa-kevitra tanteraka; ary <strong>ny</strong> fahatrarana iza<strong>ny</strong> tanjona<br />
iza<strong>ny</strong> dia mipetraka mivantana eo an-tsoroky <strong>ny</strong> tsirairay. Afaka <strong>ny</strong> ho tonga araka izay<br />
iri<strong>ny</strong> tanteraka sy izay tia<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> olona iray. ...<br />
“Ny tanora dia manana <strong>ny</strong> voan’ <strong>ny</strong> ho avy ao amin’ izy ireo amin’ izao fotoana izao. Raha<br />
araka <strong>ny</strong> andrandraina <strong>ny</strong> fandehan-javatra rehetra, dia hisy ireo izay hiantso azy ireo<br />
‘dada’ na ‘ne<strong>ny</strong>’ indray andro a<strong>ny</strong>, ary izay ho tena voatariky <strong>ny</strong> toetran-dre<strong>ny</strong> na ray<br />
izay anana<strong>ny</strong>. Amin’ <strong>ny</strong> maha-ray aman-dre<strong>ny</strong> azy a<strong>ny</strong> aoriana, dia ilai<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> mianatra<br />
<strong>ny</strong> tena maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> lova tsara; afaka mianatra iza<strong>ny</strong> avy ao amin’ <strong>ny</strong> soratra<br />
masina anefa izy ireo amin’ <strong>ny</strong> fomba izay manentana, sy manome aingam-panahy, ary<br />
izay handrisika sy hanentana azy ireo ho tonga ‘ray aman-dre<strong>ny</strong> tsongoin’ olom-bolo .’<br />
(Marion D. Hanks, “I, John<strong>ny</strong>, Parent-to-Be . . . ,” Improvement Era, Feb. 1961, p. 97, 113).<br />
81
Fandraisana anjara amin’ <strong>ny</strong> asa fitoriana
Lesona<br />
20<br />
84<br />
Ny fahafantarana <strong>ny</strong><br />
andraikitry <strong>ny</strong> misiônera<br />
TANJON Ny zatovovavy tsirairay dia hahafantatra <strong>ny</strong> andraikitry <strong>ny</strong> misiônera.<br />
FANOMANANA<br />
Fanamarihana<br />
ho an’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
1. Sary 12. Misiônera mpiara-mitory, hita a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> boky fampianarana.<br />
2. Manomàna peta-drindrina, na tabilao misy <strong>ny</strong> fandaharam-potoan’ <strong>ny</strong> misiônera isan’<br />
andro.<br />
3. Isafidianana: Asaovy miomana <strong>ny</strong> hihira <strong>ny</strong> “Appelés à servir” (Cantiques, no 160)<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
4. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
Ity lesona ity dia manadihady <strong>ny</strong> andraikitry <strong>ny</strong> misiônera amin’ <strong>ny</strong> fotoana maharitra.<br />
Toko<strong>ny</strong> hanao asa fitoriana <strong>ny</strong> zatovolahy rehetra. Ny vehivavy tsy manambady izay<br />
iraika amby roapolo taona no ho miakatra dia afaka manao asa fitoriana amin’ <strong>ny</strong> fotoana<br />
maharitra iha<strong>ny</strong> koa. Na iza<strong>ny</strong> aza anefa, <strong>ny</strong> rahavavy izay mbola tanora dia tsy toko<strong>ny</strong><br />
hahatsapa ho voatery, ary tsy toko<strong>ny</strong> ho maimaika fotsi<strong>ny</strong> hanao asa fitoriana amin’ <strong>ny</strong><br />
fotoana maharitra. Tsy toko<strong>ny</strong> hanelingelina <strong>ny</strong> fahafahan’ <strong>ny</strong> zatovovavy hanambady<br />
<strong>ny</strong> asa fitoriana.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
Sary sy tantara Asehoy <strong>ny</strong> sarin’ ireo misiônera mpiara-mitory, ary lazao izao tantara manaraka izao:<br />
Taorian’ <strong>ny</strong> taona maro niomanana, dia tao amin’ <strong>ny</strong> seranam-piaramanidina <strong>ny</strong> loholona<br />
iray, izay vonona iha<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> fara<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> handeha a<strong>ny</strong> Guatemala hanao asa fitoriana.<br />
Hoy izy: “Rehefa tonga teo amin’ <strong>ny</strong> varavarana mitsofoka a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faritra fiaingana<br />
aho, dia nilaza <strong>ny</strong> raiko hoe: ‘Ry zanako lahy, ankatoavy <strong>ny</strong> lalàna rehetra dia ho sambatra<br />
ianao eo amin’ <strong>ny</strong> fiainana.’ Nihatoka aho, ary nilaza maikamaika hoe; ‘E<strong>ny</strong> ry Dada’, dia<br />
lasa aho. Raha nanatona ilay fiaramanidina aho dia nihomehy irery tamin’ <strong>ny</strong> tenako.<br />
‘Nifamadika indray <strong>ny</strong> teninao ry Dada.’ Ny tianao holazaina dia hoe: ‘Ankatoavy <strong>ny</strong> lalàna<br />
rehetra, dia ho sambatra ianao a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> saha fitoriana.’ Rehefa iza<strong>ny</strong> dia navaloko<br />
ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fitadidiako lalina ta<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> torohevi<strong>ny</strong> , tao amin’ <strong>ny</strong> hoe ‘Torohevitry <strong>ny</strong> Ray<br />
aman-dre<strong>ny</strong>’.<br />
“Fito volana tat˜ aoriana dia maty <strong>ny</strong> raiko.”<br />
Tamin’ ireo ora voaloha<strong>ny</strong> taorian’ <strong>ny</strong> nilazan’ <strong>ny</strong> filohan’ <strong>ny</strong> misiona tami<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> lozampiaramanidina<br />
mampalahelo nahazo an-drai<strong>ny</strong>, dia nisafotofoto sy kivy izy. Ny ampaha<strong>ny</strong><br />
iray tao ami<strong>ny</strong> dia nilaza hoe: “Inona no ataonao eto? . . . Nandeha tat˜ amin’ <strong>ny</strong> toerana<br />
hafahafa ianao, miaraka amin’ <strong>ny</strong> olona hafahafa sy fomba fanao hafahafa; ary <strong>ny</strong> rainao<br />
dia maty. Tsy isalasalana fa ity no roa taona tena mahasambatra eo amin’ <strong>ny</strong> fiainanao.<br />
Telo arivo kilaometatra miala amin’ <strong>ny</strong> tranonao no misy anao, ary irery ianao.”<br />
Ny ampaha<strong>ny</strong> iray tao ami<strong>ny</strong> dia nilaza hoe: “Mijoroa hatra<strong>ny</strong> ry Loholona. Nanana<br />
ray tsara izay azonao ireharehana ianao, patriarka iray lehibe izay nampianatra anao <strong>ny</strong><br />
filazantsara tamin’ <strong>ny</strong> zavatra rehetra. Fantatrao fa <strong>ny</strong> fiainana mandrakizay dia fitsipika<br />
marin’ <strong>ny</strong> filazantsara; ary fantatrao fa hiandry anao <strong>ny</strong> rainao. Efa nanana <strong>ny</strong> fijoroana<br />
ho vavolombelona momba <strong>ny</strong> filazantsara ianao fo<strong>ny</strong> vao zazakely nitoma<strong>ny</strong>. Tsy izao<br />
no fotoana hanombohana misalasala.”
Fanontaniana<br />
hanadihadiana<br />
“Te<strong>ny</strong> antenantenan’ iza<strong>ny</strong> fifanoheran’ <strong>ny</strong> fisalasalana sy <strong>ny</strong> zava-misy iza<strong>ny</strong>, dia tonga tao<br />
an-tsaiko toy <strong>ny</strong> ako <strong>ny</strong> tenin’ <strong>ny</strong> raiko fara<strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> seranam-piaramanidina: ‘ Ry<br />
zanako lahy, ankatoavy <strong>ny</strong> lalàna rehetra dia ho sambatra ianao eo amin’ <strong>ny</strong> fiainanao. . . .’<br />
“. . . Ny fahafatesa<strong>ny</strong> dia nanjary nitondra fiovana teo amin’ <strong>ny</strong> asa fitoriana nataoko. Mety<br />
ho hafahafa <strong>ny</strong> filazana iza<strong>ny</strong>, ary raha <strong>ny</strong> faniriako dia <strong>ny</strong> mbola nahaveloman’ <strong>ny</strong> raiko;<br />
fa <strong>ny</strong> asa nanirahana ahy kosa taorian’ iza<strong>ny</strong> dia nanjary vavolombelona velona <strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> fiainan-draiko. Tsy ela dia fantatro <strong>ny</strong> nahasarobidy <strong>ny</strong> fiaina <strong>ny</strong> ‘lalàna rehetra’ . Na<br />
ho toa inona na ho toa inona <strong>ny</strong> maha-toa kely sy bitika ilay lalàna, raha nankatò aho dia<br />
sambatra.” (H. Kent Rappleye, “Obey All the Rules,” New Era, Jan.—Feb. 1979, p. 24–25).<br />
• Nahoana isika no omena lalàna mba harahana ao an-trano, a<strong>ny</strong> am-pianarana, ary a<strong>ny</strong><br />
am-piangonana?<br />
• Inona ireo fitahiana izay azonao noho <strong>ny</strong> fanapahan-kevitrao hanaraka <strong>ny</strong> lalàna?<br />
Ny misiônera dia tsy maintsy mankatò ireo zavatra takina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> saha fitoriana<br />
Soratra masina Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Marka 16:15 sy <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy<br />
Fanekempihavanana 18:15.<br />
• Araka <strong>ny</strong> hevitrao, nahoana no heverin’ <strong>ny</strong> Tompo ho zava-dehibe <strong>ny</strong> asa fitoriana?<br />
Famelabelarana Rehefa manomboka <strong>ny</strong> asa fitoriana atao<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> misiônera, dia omena lalàna sy fandaha-<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
ram-potoana izy ireo, izay hanampy hahatonga <strong>ny</strong> asa lehibe<strong>ny</strong> hahomby sy hamokatra.<br />
mpampianatra Ny misiônera dia tsy maintsy manaiky <strong>ny</strong> hankatò iza<strong>ny</strong> mba hahafaha<strong>ny</strong> manompo <strong>ny</strong><br />
Tompo sy hanana<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Fanahy Masina hitari-dalana azy ireo. Ny fandaharam-potoanan’<br />
<strong>ny</strong> ankabetsahan’ <strong>ny</strong> misiônera isan’ andro dia ahitana izao manaraka izao:<br />
Peta-drindrina Asehoy ilay peta-drindrina na tabilao.<br />
na tabilao<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
6:30 A.M. Mifoha<br />
7:00 A.M. Fotoana fianarana miaraka amin’<br />
<strong>ny</strong> mpiara-mitory<br />
8:00 A.M. Sakafo maraina<br />
8:30 A.M. Fianarana samirery<br />
9:30 A.M. Fitoriana<br />
Mitatao vovonana: Sakafo antoandro<br />
1:00 P.M. Fitoriana<br />
5:00 P.M. Sakafo hariva<br />
6:00 P.M. Fitoriana<br />
9:30 P.M. Fifaranan’ <strong>ny</strong> fitoriana; manomana<br />
<strong>ny</strong> asa<br />
10:30P.M. Matory<br />
Miankina amin’ <strong>ny</strong> misiona sy <strong>ny</strong> kolontsain’ <strong>ny</strong> olona; <strong>ny</strong> misiônera dia toko<strong>ny</strong> hanaraka<br />
ireto fanampin-dalàna ireto:<br />
1. Ny misiônera dia asaina manoratra a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> ray aman-dreni<strong>ny</strong> indray mandeha<br />
isan- kerinandro.<br />
2. Ny misiônera dia tsy toko<strong>ny</strong> hiantso <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> na <strong>ny</strong> nama<strong>ny</strong> raha tsy efa<br />
nahazo lalana avy amin’ <strong>ny</strong> filohan’ <strong>ny</strong> misiona.<br />
3. Ny misiônera dia manome tatitra isan-kerinandro sy taratasy a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> filohan’<br />
<strong>ny</strong> misiona<strong>ny</strong>.<br />
4. Ny misiônera dia tsy toko<strong>ny</strong> hidi-trosa. Toko<strong>ny</strong> hampiasa <strong>ny</strong> vola<strong>ny</strong> amim-pahendrena<br />
sy amin’ <strong>ny</strong> zavatra izay mifandray amin’ <strong>ny</strong> asa nanirahana azy izy ireo.<br />
5. Ny misiônera dia toko<strong>ny</strong> tsy hijanona mihoatra <strong>ny</strong> adi<strong>ny</strong> iray rehefa asaina misakafo;<br />
ary toko<strong>ny</strong> hampiasai<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong> fotoana iza<strong>ny</strong> mba hanentanana <strong>ny</strong> mpikambana amin’<br />
<strong>ny</strong> fiezaha<strong>ny</strong> mitory.<br />
6. Ny misiônera lahy (vavy) dia tsy toko<strong>ny</strong> hijanona irery miaraka amin’ <strong>ny</strong> vehivavy<br />
(lehilahy) iray, na hanana fifandraisana izay tsy azo atao amin’ vehivavy (lehilahy)<br />
85
Te<strong>ny</strong> nindramina<br />
sy fanadihadiana<br />
86<br />
iray. Tsy toko<strong>ny</strong> hampianatra mpikambana tokana lehilahy (vehivavy) <strong>ny</strong> misiônera<br />
vavy (lahy), raha tsy hoe misy olon-dehibe mpiandraikitra manatrika eo.<br />
7. Tsy toko<strong>ny</strong> hanoratra amin’ ireo olona izay mipetraka ao amin’ <strong>ny</strong> faritra anaova<strong>ny</strong> asa<br />
fitoriana <strong>ny</strong> misiônera.<br />
8. Tsy toko<strong>ny</strong> handeha a<strong>ny</strong> ivelan’ <strong>ny</strong> faritra voatondro ho azy <strong>ny</strong> misiônera, raha tsy efa<br />
nahazo lalana avy a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> filohan’ <strong>ny</strong> misiona.<br />
9. Toko<strong>ny</strong> hitondra tena amim-pahamendrehana <strong>ny</strong> misiônera, ary toko<strong>ny</strong> hitandro <strong>ny</strong><br />
tsy hisiana ady hevitra sy fifandirana rehefa miresaka. Ny haisoratra nahazoana lalana<br />
avy a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> filohan’ <strong>ny</strong> misiona iha<strong>ny</strong> no toko<strong>ny</strong> hovakin’ izy ireo. (Jereo <strong>ny</strong><br />
Torolalana ho an’ <strong>ny</strong> Misiônera.)<br />
Vakio izao fanambarana manaraka nataon’ <strong>ny</strong> Loholona Gordon B. Hinckley izao: “Mafy<br />
<strong>ny</strong> asa fitoriana. Mitaky zavatra betsaka iza<strong>ny</strong>. Sarotra iza<strong>ny</strong>. Tsy mora mihitsy iza<strong>ny</strong>, ary<br />
tsy ho mora na oviana na oviana. Mitaky herim-batana, herin-tsaina, herim-panahy<br />
iza<strong>ny</strong>.” (Brian Kelly, “A Visit with Elder Gordon B. Hinckley about Missionary Work,”<br />
New Era, Jona 1973, p. 31).<br />
• Araka <strong>ny</strong> hevitrao, nahoana no nomena ireo lalàna ireo <strong>ny</strong> misiônera?<br />
• Inona no zavatra tsara azo avy amin’ <strong>ny</strong> fananana ireo lalàna ireo?<br />
Afaka manampy <strong>ny</strong> misiônera mba hahomby <strong>ny</strong> mpikambana<br />
Famelabelarana Famelabelarana ataon’ <strong>ny</strong> mpampianatra<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
Hazavao fa fotoana fohy iha<strong>ny</strong> ho ananan’ <strong>ny</strong> misiônera mba hatokana ho amin’ <strong>ny</strong> asa<br />
mpampianatra nanirahana azy. Toko<strong>ny</strong> hanararaotra tanteraka <strong>ny</strong> andro tsirairay izy ireo. Efa nahafoy<br />
zavatra maro ho amin’ <strong>ny</strong> asa nanirahana azy izy ireo—vola, <strong>ny</strong> ezaky <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong>,<br />
<strong>ny</strong> taona maro niofanana sy niomanana, fotoana, ary <strong>ny</strong> tena zava-dehibe dia <strong>ny</strong> tenan’<br />
izy ireo. Amin’ <strong>ny</strong> maha-mpikambana antsika, dia afaka manorina fifandraisana madio<br />
amin’ <strong>ny</strong> misiônera isika ary manampy azy ireo mba hahazo tombon-tsoa amin’ iza<strong>ny</strong><br />
fahafoizana iza<strong>ny</strong>. Afaka manampy azy ireo hanandratra <strong>ny</strong> fanamby tena lehibe izay<br />
atrehi<strong>ny</strong> isika; dia <strong>ny</strong> fanadinoan’ izy ireo <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong>, sy <strong>ny</strong> filofosa<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> asa<strong>ny</strong>.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Ny te<strong>ny</strong> nindramina manaraka dia manazava <strong>ny</strong> fahasarotan’ <strong>ny</strong> filofosan’ ireo misiônera<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> asa<strong>ny</strong>.<br />
“Isika rehetra dia tia izay mahafinaritra; nefa, <strong>ny</strong> asa mafy no fototry <strong>ny</strong> asa fitoriana.<br />
Tsy mbola niova iza<strong>ny</strong> hatramin’ <strong>ny</strong> andron’ <strong>ny</strong> Mpamonjy. Hoy Izy: ‘. . . na iza na iza no<br />
hahavery <strong>ny</strong> ai<strong>ny</strong> noho <strong>ny</strong> amiko sy <strong>ny</strong> filazantsara, dia hamonjy iza<strong>ny</strong> Izy.’ (Marka 8:35).<br />
Marina tokoa iza<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> asa fitoriana. Ny fanamby tena lehibe dia <strong>ny</strong> fandehanana<br />
mivavaka tsy tapaka eo amin’ <strong>ny</strong> Tompo ary <strong>ny</strong> fangatahana hery sy fahaizana ary fitarihana,<br />
ary dia mivoaka sy mandeha miasa. Ny Tompo dia nanambara hoe: ‘Koa amin’<br />
iza<strong>ny</strong>, raha tsara <strong>ny</strong> masonao, dia hazava avokoa <strong>ny</strong> tenanao rehetra.’ (Matio 6:22) Raha<br />
mifantoka tsara amin’ <strong>ny</strong> voninahitr’ Andriamanitra <strong>ny</strong> misiônera dia handao <strong>ny</strong> haizina,<br />
<strong>ny</strong> haizin’ <strong>ny</strong> ota, <strong>ny</strong> haizin’ <strong>ny</strong> tsy fanarahan-dalàna, <strong>ny</strong> haizin’ <strong>ny</strong> hakamoana, <strong>ny</strong> haizin’<br />
<strong>ny</strong> tahotra; ary ireo zavatra ireo no mitarika <strong>ny</strong> asa fitoriana.” (Brian Kelly, “A Visit<br />
with Elder Gordon B. Hinckley”, p. 31).<br />
Fanontaniana sy • Inona no azon’ <strong>ny</strong> zatovovavy Olomasin’ <strong>ny</strong> Andro Fara<strong>ny</strong> atao hanampiana ireo<br />
fanadihadiana misiônera hanatanteraka <strong>ny</strong> andraiki<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> asan’ izy ireo ho an’ <strong>ny</strong> Tompo? Soraty<br />
ampiasana<br />
e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> soso-kevitry <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
solaitrabe<br />
Mety hanome hevitra izay hita ato amin’ ity te<strong>ny</strong> nindramina manaraka ity <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
Raha toa ka tsy voalaza iza<strong>ny</strong> dia atolory.<br />
“Afaka mampahafantatra ireo fianakaviana tsy mpikambana na namana amin’ <strong>ny</strong> misiônera<br />
isika. Toko<strong>ny</strong> hitandrina koa isika mba tsy hibodo fotoan’ <strong>ny</strong> misiônera. Raha manasa<br />
azy ireo hisakafo a<strong>ny</strong> an-tranontsika isika, dia toko<strong>ny</strong> hanome sakafo azy ireo haingana.<br />
Rehefa iza<strong>ny</strong> dia afaka manentana azy mba handao sy hanohy <strong>ny</strong> asa<strong>ny</strong> isika. Toko<strong>ny</strong><br />
tsy hieritreritra na hamela azy ireo hanampy amin’ <strong>ny</strong> fanasan-dovia isika. Tsy toko<strong>ny</strong><br />
hanasa azy ireo hijery fahitalavitra miaraka amintsika isika. Afaka mamantatra <strong>ny</strong> lalànan’<br />
<strong>ny</strong> misiona isika, ary manampy ireo misiônera mba hitandrina iza<strong>ny</strong>.
Lesona 20<br />
“. . . Ny zatovovavy dia tsy toko<strong>ny</strong> hijanona irery velively miaraka amin’ <strong>ny</strong> misiônera<br />
lehilahy na hanome vahana <strong>ny</strong> fifandraisana akaiky ami<strong>ny</strong>. Ny zatovovavy dia tsy toko<strong>ny</strong><br />
hifanoratra na hiantso an-tarib˜ ireo misiônera ao amin’ <strong>ny</strong> faritra misy azy.<br />
“Raha mampiseho fanajana <strong>ny</strong> misiônera sy <strong>ny</strong> antso<strong>ny</strong> isika rehetra dia hanampy azy<br />
ireo hampianatra <strong>ny</strong> filazantsara amin’ <strong>ny</strong> hafa.” (Ny Vehivavy Olomasin’ <strong>ny</strong> Andro Fara<strong>ny</strong>,<br />
Boky I, p. 144).<br />
Hazavao fa afaka mankahery <strong>ny</strong> zatovolahy mba handeha hanao asa fitoriana koa <strong>ny</strong><br />
zatovovavy. Hoy <strong>ny</strong> Filoha Ezra Taft Benson:<br />
“[Ny zatovovavy] dia afaka hanana fitaomana tsara amin’ <strong>ny</strong> fanentanana <strong>ny</strong> zatovolahy<br />
mba hanao asa fitoriana amin’ <strong>ny</strong> fotoana maharitra. Avelao <strong>ny</strong> zatovolahy izay fantatrao<br />
mba hahalala fa miandrandra azy ireo hanatanteraka <strong>ny</strong> andraiki<strong>ny</strong> ho misiônera ianao;<br />
fa tianao manokana <strong>ny</strong> hanompoan’ izy ireo a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> saha fitoriana, satria fantatrao<br />
fa tian’ <strong>ny</strong> Tompo <strong>ny</strong> handehanan’ izy ireo a<strong>ny</strong>.<br />
“Sorohy <strong>ny</strong> fiarahana lalim-paka amin’ <strong>ny</strong> zatovolahy mialohan’ <strong>ny</strong> fotoana hiantsoana<br />
azy amin’ <strong>ny</strong> asa fitoriana. Raha toa ka fiarahana tsotra no misy eo aminareo, dia afaka<br />
manapa-kevitra moramora kokoa <strong>ny</strong> hanompo izy, ary koa afaka mampifantoka <strong>ny</strong> heri<strong>ny</strong><br />
rehetra amin’ <strong>ny</strong> asa fitoria<strong>ny</strong>, fa tsy amin’ <strong>ny</strong> zazavavy nama<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> an-tanàna.”<br />
(Ensign, Nôv. 1986, p. 82–83).<br />
Famaranana<br />
Famelabelarana Lazao <strong>ny</strong> zatovovavy fa raha ta<strong>ny</strong> am-panaovana asa fitoriana ta<strong>ny</strong> Texas <strong>ny</strong> Loholona<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
sy <strong>ny</strong> Rahavavy Vaughn J. Featherstone, dia nitady fanampiana tamin’ <strong>ny</strong> Tompo <strong>ny</strong><br />
mpampianatra Rahavavy Featherstone. Sahirana be izy ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> saham-pitoriana, ha<strong>ny</strong> ka tsy<br />
nanam-potoana ho azy, e<strong>ny</strong> fa na dia minitra vitsivitsy monja aza isan’ andro. Nivavaka<br />
izy hoe: “ ‘Mangataka aminao aho ry Ray a<strong>ny</strong> an-danitra mba hanampy ahy hananako<br />
fotoana ho ahy amin’ izao maha eto ahy izao’. Ary dia nilaza izy fa nisy te<strong>ny</strong> mazava be<br />
tonga tao an-tsai<strong>ny</strong>, ohatra <strong>ny</strong> masoandro be lohataona, nilaza hoe: ‘Ry zanakovavy, tsy<br />
fotoanao izao fa fotoako’”. (Vaughn J. Featherstone, tao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Okt.<br />
1978, p. 34; na Ensign, Nôv. 1978, p. 26).<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> misiônera dia miasa ho an’ <strong>ny</strong> Tompo. Tsy misy na iza na iza olona manana<br />
zò hanodina <strong>ny</strong> sai<strong>ny</strong> amin’ iza<strong>ny</strong> asa iza<strong>ny</strong>. Toko<strong>ny</strong> hitondra <strong>ny</strong> misiônera amimpanajana<br />
sy amim-pitiavana isika, nefa kosa amim-pahalalam-pomba. Afaka manampy<br />
<strong>ny</strong> misiônera mba hiaina amin’ izay andrasana ami<strong>ny</strong>, ary hizara <strong>ny</strong> filazantsara amimpahombiazana<br />
amin’ <strong>ny</strong> hafa.<br />
Mozika Farano amin’ <strong>ny</strong> fampihirana <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> “Appelés à servir”.<br />
87
Lesoni<br />
21<br />
88<br />
Mianatra mizara <strong>ny</strong> filazantsara<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay dia hahafantatra <strong>ny</strong> andraiki<strong>ny</strong> mba hizara <strong>ny</strong> filazantsara<br />
sy hanana fitokiana amin’ <strong>ny</strong> fanaovana asa fitoriana.<br />
FANOMANANA 1. Manomàna labozia iray (tsaratsara kokoa raha lehibe) sy sira kely.<br />
2. Soraty amin’ <strong>ny</strong> tapa-taratasy <strong>ny</strong> fandehan’ ilay lalao handraisana anjara.<br />
3. Manamboara labozia avy amin’ <strong>ny</strong> taratasy henjana mitovy amin’ izao manaraka izao,<br />
ho an’ <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
3 Nefia 18:24<br />
Fotopampianarana sy<br />
Fanekempihavanana<br />
123:12<br />
“Raha tsy avy<br />
at˜ amiko dia<br />
avy amin’ iza?”<br />
4. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Tian’ <strong>ny</strong> Tompo <strong>ny</strong> hizarantsika <strong>ny</strong> filazantsara amin’ <strong>ny</strong> hafa<br />
Asehoy ilay labozia sy sira. (Aza arehitra ilay labozia, satria mifanohitra amin’ <strong>ny</strong><br />
lalànan’ <strong>ny</strong> fiarovana <strong>ny</strong> fiangonana iza<strong>ny</strong>.)<br />
Anontanio raha misy amin’ ireo zatovovavy afaka manazava <strong>ny</strong> fomba nampitahan’<br />
<strong>ny</strong> Mpamonjy ireo mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana amin’ <strong>ny</strong> labozia sy sira.<br />
Aorian’ <strong>ny</strong> fifanakalozan-kevitra fohy, dia hazavao fa i Jesoa dia nilaza fa isika no<br />
fanasin’ <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> sy fahazavan’ izao tontolo izao.<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy iray <strong>ny</strong> Matio 5:13–16 ary <strong>ny</strong> fehezante<strong>ny</strong> roa voaloha<strong>ny</strong><br />
ao amin’ <strong>ny</strong> 3 Nefia 18:24.<br />
• Inona no fahazavana ananantsika izay toko<strong>ny</strong> havelantsika hamiratra?<br />
“[Nisy] zava-mahatalanjona nitranga tamin’ <strong>ny</strong> olombelona raha nanazava <strong>ny</strong> fiainan’ izy<br />
ireo <strong>ny</strong> fahazavan’ <strong>ny</strong> filazantsara. Toa saika mandeha ho azy, araka <strong>ny</strong> filaza, <strong>ny</strong> anentanan’<br />
<strong>ny</strong> fahazavan’ <strong>ny</strong> fahamarinana <strong>ny</strong> faniriana hizara. Rehefa hazavain’ <strong>ny</strong> fahalalana<br />
vaovao <strong>ny</strong> saintsika, dia tiantsika <strong>ny</strong> hahafantaran’ <strong>ny</strong> hafa iza<strong>ny</strong>; rehefa asandratry <strong>ny</strong><br />
fitaomana avy a<strong>ny</strong> an-danitra <strong>ny</strong> fanahintsika, dia tiantsika <strong>ny</strong> hahatsapan’ <strong>ny</strong> hafa iza<strong>ny</strong>;<br />
ary rehefa feno hatsarana <strong>ny</strong> fiainantsika, dia tiantsika <strong>ny</strong> hiainan’ <strong>ny</strong> hafa zavatra mitovy<br />
amin’ iza<strong>ny</strong>, indrindra fa ireo izay tiantsika” (Carlos E. Asay, tao amin’ <strong>ny</strong> Conference<br />
Report, Okt. 1976, p. 58; na Ensign, Nôv. 1976, p. 41).<br />
Soratra masina Vakio miaraka amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 123:12.<br />
Antitrantero fa <strong>ny</strong> olona rehetra manodidina antsika dia anadahy sy rahavavintsika avokoa,<br />
zanakalahy sy zanakavavin’ Andriamanitra, izay ho nanaiky <strong>ny</strong> filazantsara raha toa ka<br />
taka<strong>ny</strong> mazava tsara iza<strong>ny</strong>, saingy niala <strong>ny</strong> fahamarinana satria “tsy fanta<strong>ny</strong> izay toerana<br />
hitadiavana iza<strong>ny</strong>.” Ny andraikitsika dia <strong>ny</strong> mampiseho azy ireo.
Ny zatovovavy rehetra dia afaka mianatra <strong>ny</strong> fomba fizarana <strong>ny</strong> filazantsara<br />
Famelabelarana Hazavao fa toko<strong>ny</strong> ho afaka manolotra <strong>ny</strong> filazantsara amin’ <strong>ny</strong> fomba tsara isika miara-<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
ka amin’ <strong>ny</strong> fanampian’ <strong>ny</strong> Fanahin’ <strong>ny</strong> Tompo, mba hahafahana mampahafantatra <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
olona <strong>ny</strong> hafaliana izay azon’ iza<strong>ny</strong> entina eo amin’ izy ireo.<br />
Fanadihadiana • Inona ireo zavatra izay matetika manakana antsika rehefa miezaka mizara <strong>ny</strong> filazan-<br />
ampiasana<br />
tsara amin’ <strong>ny</strong> hafa isika? (Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> valin-te<strong>ny</strong>. Mety ho tafiditra<br />
solaitrabe<br />
izao manaraka izao.)<br />
1. Ny tahotra fa mety hahatezitra olona isika, na mety tsy ho tia antsika <strong>ny</strong> olona<br />
2. Tsy fahampian’ <strong>ny</strong> fahaizana na traikefa<br />
3. Tsy fahampian’ <strong>ny</strong> fahalalana momba <strong>ny</strong> filazantsara<br />
• Araka <strong>ny</strong> hevitrao, ahoana no fomba handresena ireo zavatra ireo? (Soraty e<strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> valin-te<strong>ny</strong>. Ireto misy soso-kevitra mahasoa.)<br />
1. Mivavaka ary mangataka amin’ <strong>ny</strong> Tompo mba hanampy anao handresy <strong>ny</strong> tahotra, ary<br />
hitahy anao amin’ <strong>ny</strong> fitarihan’ <strong>ny</strong> Fanahi<strong>ny</strong>. Raha tsotra sy be fitiavana ianao dia mahalana<br />
<strong>ny</strong> hanafintohina <strong>ny</strong> olona. Rehefa misahirana kokoa <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> famonjena <strong>ny</strong><br />
namanao ianao noho <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fihetseham-ponao manokana, dia hihena <strong>ny</strong> tahotrao.<br />
2. Mifankahalala amin’ <strong>ny</strong> olona maro samihafa. Manolora fanontaniana momba azy<br />
ireo, fantaro ireo zavatra izay mahaliana azy. Rehefa manjary mifankazatra amin’ izy<br />
ireo ianao, dia afaka manazava amin’ izy ireo <strong>ny</strong> fomba hanampian’ <strong>ny</strong> filazantsara<br />
azy amin’ izay ilai<strong>ny</strong> sy izay ola<strong>ny</strong>. Lazao amim-pifaliana lehibe izay zavatra vitan’<br />
<strong>ny</strong> filazantsara taminao.<br />
Amin’ <strong>ny</strong> ankapobe<strong>ny</strong> dia tsy maintsy mampiseho fitiava-namana vokatry <strong>ny</strong> fo amin’<br />
<strong>ny</strong> hafa isika alohan’ <strong>ny</strong> hiezahantsika mampianatra azy ireo. Hoy <strong>ny</strong> Filoha Spencer W.<br />
Kimball: “Mazàna dia tsy maintsy manomana <strong>ny</strong> mpifanolo-bodirindrina amintsika isika<br />
alohan’ <strong>ny</strong> hahafahantsika mampiomana azy ireo marina. Tsy maintsy mahatsapa <strong>ny</strong> fitiava-namana<br />
ananantsika sy <strong>ny</strong> fandraisantsika marina <strong>ny</strong> mpifanolo-bodirindrina amintsika.”<br />
(“Report of the Regional Representatives seminary”, Ensign, Nôv. 1976, p. 140).<br />
3. Mianatra <strong>ny</strong> filazantsara mba hahafahanao ho vonona <strong>ny</strong> hamaly ireo fanontaniana amimpahombiazana<br />
rehefa tonga <strong>ny</strong> fotoana (jereo Fotopampianarana sy Fanekempihavanana<br />
11:21). Ataovy fantatra tsara <strong>ny</strong> tantaran’ <strong>ny</strong> famerenana amin’ <strong>ny</strong> laoni<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> filazantsara<br />
tamin’ <strong>ny</strong> alalan’ i Joseph Smith sy <strong>ny</strong> niavian’ <strong>ny</strong> Bokin’ i Môrmôna. Mivonòna hijoro ho<br />
vavolombelona fa <strong>ny</strong> Fiangonan’ i Jesoa Kristy dia naverina tamin’ <strong>ny</strong> laoni<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong><br />
fahadiova<strong>ny</strong>, araka izay aseho ao amin’ ity tantara manaraka ity.<br />
Tantara “Nisy mpitandrina Protestanta iray . . . nanonta<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> iray tamin’ ireo misiônerantsika<br />
hoe: ‘Nahoana no mitory amin’ <strong>ny</strong> oloko ianareo? Kristianina mahafatra-po tsara daholo<br />
izy ireo’. ... Dia toy izao <strong>ny</strong> valin-te<strong>ny</strong>: ‘Raha tena nahafantatra marina ianao tompoko<br />
fa Andriamanitra Ray sy <strong>ny</strong> Zana<strong>ny</strong> Jesoa Kristy dia niseho ary nite<strong>ny</strong> indray amin’ izao<br />
fotoan’ <strong>ny</strong> tantaran’ izao tontolo izao izao, namerina tamin’ <strong>ny</strong> laoni<strong>ny</strong> ireo fahamarinana<br />
lehibe, ary koa namerina tamin’ <strong>ny</strong> laoni<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fahefana marin’ <strong>ny</strong> fisoronana tamin’ <strong>ny</strong><br />
olombelona; dia ho vitanao ve <strong>ny</strong> hangina?’” (Robert L. Simpson, tao amin’ <strong>ny</strong><br />
Conference Report, Okt. 1974, p. 63; na Ensign, Nôv. 1974, p. 46).<br />
Famelabelarana Famelabelarana ataon’ <strong>ny</strong> mpampianatra<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
Hazavao fa zava-dehibe <strong>ny</strong> tsy mandresy lahatra rehefa miresaka momba <strong>ny</strong> filazantsara.<br />
mpampianatra Tsy toko<strong>ny</strong> hiala tsi<strong>ny</strong> noho <strong>ny</strong> didin’ Andriamanitra isika. Nomen’ Andriamanitr’ izao<br />
tontolo izao iza<strong>ny</strong> mba ho tombon-tsoan’ <strong>ny</strong> olombelona.<br />
Tantara Lazao ity tantara manaraka momba <strong>ny</strong> fomba nahafahan’ i Lorenzo Snow, izay lasa<br />
Filoha fahadimin’ <strong>ny</strong> Fiangonana, nizara <strong>ny</strong> filazantsara tamin’ <strong>ny</strong> olona marobe ity.<br />
Tamin’ <strong>ny</strong> taona 1850, dia nalefan’ i Brigham Young mba hanomboka <strong>ny</strong> asa fitoriana<br />
ta<strong>ny</strong> Italia <strong>ny</strong> Loholona Lorenzo Snow sy <strong>ny</strong> mpiara-mitory anankiroa. Niasa nandritra<br />
<strong>ny</strong> volana maro izy ireo, nefa dia tsy afaka nizara akory <strong>ny</strong> filazantsara tamin’ ireo<br />
vahoaka Italiana. Ary dia izao no nosoratan’ <strong>ny</strong> Loholona Snow: “nampiseho <strong>ny</strong> heri<strong>ny</strong><br />
avy amin’ <strong>ny</strong> alalanay <strong>ny</strong> Tompo.” Narary mafy Ilay zanakalahy telo taona tao amin’ ilay<br />
fianakaviana izay nipetrahan’ ireo misiônera, ary toa <strong>ny</strong> efa ho faty. Hitan’ <strong>ny</strong> Loholona<br />
Snow sy <strong>ny</strong> nama<strong>ny</strong> ilay zazalahy, ary nahatsapa izy ireo fa ity no fotoana ampisehoana<br />
an’ ireo vahoaka Italiana <strong>ny</strong> hery lehibe sy <strong>ny</strong> fitiavan’ <strong>ny</strong> Tompo.<br />
89
Nanomboka nifady hanina <strong>ny</strong> Loholona Snow sy <strong>ny</strong> nama<strong>ny</strong> mpiara-mitory, ary dia nandeha<br />
ta<strong>ny</strong> an-tendrombohitra mba hahafahan’ izy ireo mitokana sy mivavaka. Izao no<br />
nosoratan’ <strong>ny</strong> Loholona Snow: “Ta<strong>ny</strong> dia nitalaho <strong>ny</strong> Tompo tamin’ <strong>ny</strong> vavaka mafy izahay<br />
mba hitsimbina <strong>ny</strong> ain’ ilay zaza. Rehefa nandinika <strong>ny</strong> zavatra nokasainay hotanterahana<br />
aho sy <strong>ny</strong> filazana izay harosonay tsy ho ela eo amin’ izao tontolo izao; dia nataoko<br />
ho toy <strong>ny</strong> zava-dehibe iray ity fisehoan-javatra ity. Tsy haiko izay fahafoizan-tena azoko<br />
atao ka tsy ho sitrako <strong>ny</strong> hanolotra azy mba hamahan’ <strong>ny</strong> Tompo <strong>ny</strong> fangatahanay.<br />
Niverina izahay tamin’ <strong>ny</strong> telo ora tolakandro teo ho eo, ary rehefa avy nanamasina diloilo,<br />
dia nosorako <strong>ny</strong> tanako, ary napetrako teo ambo<strong>ny</strong> loha<strong>ny</strong>; raha nanolotra mangina<br />
izay fanirian’ <strong>ny</strong> fonay izahay mba hahasitrana azy. ...<br />
“Hatramin’ iza<strong>ny</strong> ora iza<strong>ny</strong> dia nanomboka nihatsara izy, ary tamin’ <strong>ny</strong> fo feno fisaorana<br />
<strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra, dia faly aho milaza fa afaka andro vitsivitsy dia nandao <strong>ny</strong> fandria<strong>ny</strong><br />
izy ary namonjy ireo ankizy madinika nama<strong>ny</strong>” (Lorenzo Snow, “Organization<br />
of the Church in Italy”, Millenial Star, 15 Des. 1850, p. 370–71).<br />
Vokatr’ iza<strong>ny</strong> fanehoana <strong>ny</strong> herin’ <strong>ny</strong> fisoronana iza<strong>ny</strong>, dia fon’ olona maro no nihanalefaka;<br />
ary nisokatra tampoka ho an’ <strong>ny</strong> misiônera <strong>ny</strong> varavarana. Olona maro no nihaino<br />
<strong>ny</strong> hafatry <strong>ny</strong> filazantsara, ka nilatsaka ho mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana.<br />
• Inona no nataon’ i Lorenzo Snow mba hanalefahana <strong>ny</strong> fon’ ireo olona izay niezaha<strong>ny</strong><br />
hampianarina?<br />
• Inona no azonao nianarana avy amin’ <strong>ny</strong> Loholona Snow momba <strong>ny</strong> toetra izay toko<strong>ny</strong><br />
hanananao rehefa mizara <strong>ny</strong> filazantsara?<br />
Lalao an-tsehatra Ireto misy ohatra ho antsika mba hahafahana mizara <strong>ny</strong> filazantsara. Zarao tsiroaroa <strong>ny</strong><br />
zatovovavy, ary mandraisa mihitsy anjara raha ilaina. Vakio <strong>ny</strong> toe-javatra tsirairay ary<br />
asaovy lalaovin’ <strong>ny</strong> zatovovavy anankiroa. Aorian’ <strong>ny</strong> lalao an-tsehatra tsirairay, dia<br />
mangataha soso-kevitra hafa avy amin’ <strong>ny</strong> mpianatra momba izay fomba handraisana<br />
an-tanana iza<strong>ny</strong> karazana fahafahana mitory iza<strong>ny</strong>.<br />
1. Nanontanian’ <strong>ny</strong> namana tsy mpikambana iray ianao hoe: “Mino an’ i Jesoa Kristy ve<br />
<strong>ny</strong> Môrmôna?”<br />
2. Ny mpitsidika iray izay vao nifankahalala taminao dia te hahalala hoe: “Nahoana ianareo<br />
no antsoina hoe Môrmôna?”<br />
3. Ny namana mangatsiatsiaka iray dia te hahafantatra <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> tsy ifohanao sigara na<br />
tsy isotroanao zava-pisotro misy alikaola.<br />
4. Nanontanian’ <strong>ny</strong> olona iray izay vao nifankahalala taminao vao haingana ianao hoe:<br />
“Inona no mahasamihafa <strong>ny</strong> Fiangonanareo amin’ <strong>ny</strong> fiangonana hafa?”<br />
5. Mipetraka eo akaikin’ <strong>ny</strong> olona iray ao anaty fiara fitaterana na fiaramanidina ianao.<br />
Inona no ataonao mba hahaliana azy amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana?<br />
Avelao ireo mpianatra mba hizara ireo zava-niaina<strong>ny</strong> manokana tamin’ <strong>ny</strong> fizarana<br />
<strong>ny</strong> filazantsara. Zarao <strong>ny</strong> zava-niainanao manokana.<br />
Famaranana<br />
Antitrantero fa matetika dia manana fotoana tsara ahafahana mizara <strong>ny</strong> filazantsara<br />
amin’ <strong>ny</strong> namantsika isika noho <strong>ny</strong> olona hafa.<br />
Toko<strong>ny</strong> hanonta<strong>ny</strong> tena isika hoe: “Raha tsy mizara <strong>ny</strong> filazantsara amin’ <strong>ny</strong> namako<br />
aho, dia aiza, rahoviana, ary avy amin’ iza no handrenesa<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong>?”<br />
Fijoroana ho<br />
Azonao atao, raha tianao, <strong>ny</strong> mamarana amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fijoroanao ho<br />
vavolombelona<br />
vavolombelona.<br />
Taratasy hozaraina Omeo labozia taratasy <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay mba hampatsiahy azy <strong>ny</strong> andraikitra<br />
maha-misiônera azy.<br />
90
Fampiasana haroso<br />
Lesoni 21<br />
1. Manasà misiônera amin’ <strong>ny</strong> fotoana maharitra ho tonga ao an-dakilasy mba hanazava<br />
<strong>ny</strong> fomba ahafahan’ <strong>ny</strong> zatovovavy manampy azy ireo. Ataovy azo antoka tsara fa<br />
nahazo lalana avy a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> filohan’ <strong>ny</strong> misiona<strong>ny</strong> izy ireo mba ho tonga ao.<br />
2. Manapaha hevitra ao an-dakilasy amin’ ireo zavatra izay azonao atao mba hanampiana<br />
ireo mpikambana mangatsiatsiaka ao amin’ <strong>ny</strong> kilasy misy anao.<br />
3. Ao an-dakilasy, soraty ireo fanontaniana izay matetika omen’ <strong>ny</strong> tsy mpikambana, ary<br />
asaovy manoratra izay vali<strong>ny</strong> marina <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay avy, ka hizara iza<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> fotoam-pampianarana manaraka.<br />
4. Manomàna fiaraha-mientana, ary manasà zatovovavy maro tsy mpikambana.<br />
5. Manasà olona maro izay afaka hiresadresaka <strong>ny</strong> fiovam-po<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> Fiangonana ho<br />
ao an-dakilasy. Azo<strong>ny</strong> atao, raha tia<strong>ny</strong>, <strong>ny</strong> manome torohevitra momba <strong>ny</strong> fomba fanatonana<br />
tsy mpikambana.<br />
91
Fivoarana ara-panahy
Lesona<br />
22<br />
94<br />
Fomba fijery mandrakizay<br />
TANJONA Ny zatovovavy tsirairay dia hahafantatra <strong>ny</strong> fomba fijery mandrakizay <strong>ny</strong> fiainana, ary<br />
ho vonona bebe kokoa mba hiatrika ireo fitsapan’ <strong>ny</strong> fiainana an-ta<strong>ny</strong>.<br />
FANOMANANA 1. Soraty na tendreo amin’ <strong>ny</strong> masinina eo amin’ <strong>ny</strong> karatra <strong>ny</strong> tsirairay amin’ ireto<br />
soratra masina roa manaraka ireto. Ireo te<strong>ny</strong> ireo iha<strong>ny</strong> ampiasaina, ary aza soratana<br />
ao amin’ ilay karatra <strong>ny</strong> toko sy andini<strong>ny</strong>.<br />
“Mandra-pahoviana no ho mamo ianao? Esory aminao <strong>ny</strong> divainao.”<br />
“Aza manery ahy handao anao sy hiala amin’ <strong>ny</strong> fanarahana anao; fa izay alehanao<br />
no halehako; ary izay itoeranao no hitoerako; <strong>ny</strong> olonao no ho oloko, ary <strong>ny</strong><br />
Andriamanitrao no ho Andriamanitro.”<br />
2. Ataovy fantatra tsara <strong>ny</strong> 1 Samoela toko 1, sy <strong>ny</strong> tantaran’ i Rota izay hita ao amin’<br />
<strong>ny</strong> bokin’ i Rota.<br />
3. Manendre zatovovavy mba hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Fanontaniana<br />
hadihadiana<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Omeo <strong>ny</strong> iray amin’ ireo zatovovavy <strong>ny</strong> karatra voaloha<strong>ny</strong> (ity andini<strong>ny</strong> ity dia hita<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> 1 Samoela 1:14). Asaovy vaki<strong>ny</strong> mafy iza<strong>ny</strong>.<br />
Anontanio raha misy afaka mamaly ireto fanontaniana manaraka ireto:<br />
• Inona no tsapanao voaloha<strong>ny</strong> momba io andalana io?<br />
• Iza no mite<strong>ny</strong>?<br />
• Iza no iresaha<strong>ny</strong>?<br />
• Inona no nitranga tamin’ iza<strong>ny</strong> fotoana iza<strong>ny</strong>?<br />
Hazavao amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy fa ity soratra masina ity dia miresaka momba an’ i Hana,<br />
renin’ <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong> Samoela. Namboraka <strong>ny</strong> tao am-po<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> Tompo tao amin’<br />
<strong>ny</strong> tempoly izy satria tsy afaka <strong>ny</strong> hanan-janaka. Noheverin’ i Ely, ilay mpisorona avo<br />
fa mamo izy. Rehefa fantatr’ i Ely hoe iza izy, dia nampanantena azy izy fa hihaino <strong>ny</strong><br />
vavaka natao<strong>ny</strong> Andriamanitra.<br />
Ahoana <strong>ny</strong> fiovan’ <strong>ny</strong> fahatsapanao momba io andini<strong>ny</strong> io rehefa fantatrao izay zavaniseho?<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy iray hafa <strong>ny</strong> karatra faharoa (ity andini<strong>ny</strong> ity dia hita ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> Rota 1:16). Manomeza fanontaniana mitovy amin’ ireo izay nampiasaina tamin’<br />
ilay ohatra voaloha<strong>ny</strong>. Toko<strong>ny</strong> ho fantatry <strong>ny</strong> mpianatra sasan-tsasa<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> valin’ ireo<br />
fanontaniana ireo, satria be mpahafantatra io andini<strong>ny</strong> io. Antitrantero fa rehefa fantatr’<br />
izy ireo izay zava-miseho aloha sy aorian’ ilay andini<strong>ny</strong> ao amin’ ilay tantara, dia afaka<br />
mahatakatra bebe kokoa izy ireo.<br />
Ny fomba fijery mandrakizay dia manampy antsika hahita <strong>ny</strong> zavatra araka <strong>ny</strong> tena<br />
misy, nisy ary hisy marina<br />
Fanadihadiana • Inona no atao hoe fomba fijery? (Ny fahafahana mahita zavatra araka <strong>ny</strong> fifandraisa<strong>ny</strong><br />
marina.)
Hazavao ohatra fa <strong>ny</strong> fomba fijery marina dia mamela anao hahatsapa fa <strong>ny</strong> tsato-by<br />
amin’ <strong>ny</strong> telefaona iray izay lavitra dia mitovy habe amin’ <strong>ny</strong> akaiky iray izay ohatra <strong>ny</strong><br />
lehibe kokoa. Raha jerena lavitra <strong>ny</strong> tendrombohitra dia toy <strong>ny</strong> rakotry <strong>ny</strong> hazo tanteraka,<br />
kanefa, <strong>ny</strong> olona izay manana fomba fijery marina dia mahafantatra fa raha <strong>ny</strong> tena<br />
marina, dia misy toerana banga manelanelana ireo hazo.<br />
Tantara Lazao izao tantara manaraka izao:<br />
Nandray anjara tamin’ <strong>ny</strong> fanazaran-tena ta<strong>ny</strong> an’ efitra <strong>ny</strong> zatovovavy iray. Nandritra<br />
ilay fanazaran-tena, dia tafasaraka tamin’ <strong>ny</strong> hafa izy ary dia very. Ohatra <strong>ny</strong> nahatsapa<br />
izy fa a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> kilaometatra maro lavitra azy <strong>ny</strong> hafa. Nanohy nandeha izy mandrapahamaizina<br />
ka tsy ahafahana manohy intso<strong>ny</strong>.<br />
Tamin’ <strong>ny</strong> fara<strong>ny</strong> dia tapa-kevitra izy fa <strong>ny</strong> zavatra tena tsara azo atao dia <strong>ny</strong> miandry<br />
mandra-paharainan’ <strong>ny</strong> andro, ary <strong>ny</strong> manantena fa hahita azy <strong>ny</strong> hafa <strong>ny</strong> ampitso.<br />
Rehefa nandrakotra azy <strong>ny</strong> haizina, dia nivavaka tamin’ <strong>ny</strong> fo<strong>ny</strong> manontolo izy. Tsy<br />
nahita tory izy <strong>ny</strong> alina, ary no<strong>ny</strong> mangiran-dratsy <strong>ny</strong> andro, dia hita<strong>ny</strong> fa nanda<strong>ny</strong> <strong>ny</strong><br />
alina iray manontolo tao anaty hantsana izy. Nananika <strong>ny</strong> vato izy. Tamin’ <strong>ny</strong> alalan’<br />
iza<strong>ny</strong> fomba fijery vaovao iza<strong>ny</strong> no nahafaha<strong>ny</strong> nahita <strong>ny</strong> hafa nilasy teo an-tendron’<br />
ilay vato, teo amin’ <strong>ny</strong> antsasaka kilaometatra teo ho eo miala eo ami<strong>ny</strong>.<br />
• Inona no lazain’ ity tantara ity momba <strong>ny</strong> fomba fijery? (Rehefa manana fomba fijery<br />
marina isika, dia afaka mahafantatra izay misy antsika sy izay fomba ahafahantsika<br />
mandeha a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> lalan-kalehantsika.)<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Sary tsotsotra<br />
e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
solaitrabe<br />
Sary tsotsotra e<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina sy<br />
fanadihadiana<br />
• Inona no atao hoe fomba fijery mandrakizay?<br />
Avelao <strong>ny</strong> zatovovavy mba hamaly io fanontaniana io. Rehefa iza<strong>ny</strong> dia asaovy vakin’<br />
izy ireo <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 93:24.<br />
• Nahoana <strong>ny</strong> fahafantarana <strong>ny</strong> fahamarinana no manatsara <strong>ny</strong> fomba fijerintsika?<br />
Mba hanazavana iza<strong>ny</strong> hevitra iza<strong>ny</strong> dia farito e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe izao sary tsotsotra<br />
manaraka izao<br />
Ny lasa (fiainana<br />
talohan’ <strong>ny</strong> fiainana<br />
an-ta<strong>ny</strong>)<br />
Ny fomba fijerin’ Andriamanitra<br />
Ny fomba fijerin’<br />
olombelona<br />
Ny ankehitri<strong>ny</strong><br />
(<strong>ny</strong> fiainana<br />
eto an-ta<strong>ny</strong>)<br />
Ny hoavy<br />
(fiainana aorian’<br />
<strong>ny</strong> fahafatesana)<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Isaia 55:8–9 sy Jakoba 4:13.<br />
Hazavao fa rehefa mahazo fahalalana momba <strong>ny</strong> fahamarinana isika dia ho lasa tahaka<br />
<strong>ny</strong> an’ Andriamanitra bebe kokoa <strong>ny</strong> fomba fijerintsika. Manjary manana toetra mandrakizay<br />
iza<strong>ny</strong>.<br />
Asaovy mamaky izao te<strong>ny</strong> nindramina avy amin’ i Joseph Smith manaraka izao <strong>ny</strong> iray<br />
amin’ ireo zatovovavy:<br />
“Arakaraka <strong>ny</strong> hanakaikezan’ <strong>ny</strong> olombelona bebe kokoa <strong>ny</strong> fahatanterahana no hanazavana<br />
bebe kokoa <strong>ny</strong> fahita<strong>ny</strong>, ary hahalehibe kokoa <strong>ny</strong> hafalia<strong>ny</strong>, mandra-pandresi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong><br />
faharatsiana eo amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> sy hanaria<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> faniriana hanota rehetra.” (Teachings<br />
of the Prophet Joseph Smith, nofantenan’ i Joseph Fielding Smith [Salt Lake City: Deseret<br />
Book Co., 1938], p. 51).<br />
• Inona no manampy antsika hahita zavatra araka <strong>ny</strong> tena misy marina?<br />
Hoy <strong>ny</strong> Loholona LeGrand Richard: “Hotahin’ Andriamanitra anie ianao mba hahafantatra<br />
izay niavianao sy ireo tombon-tsoa lehibe izay anao. Raha toa ka hahorina <strong>ny</strong> voaly,<br />
ary afaka mahita indray mipi-maso fotsi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> drafitra mandrakizay lehibe an’<br />
95
Fanontaniana<br />
hosaintsainina<br />
96<br />
Andriamanitra momba anao ianao, sy <strong>ny</strong> maha-izy anao, dia tsy ho sarotra aminao <strong>ny</strong><br />
ho tia Azy sy hitandrina <strong>ny</strong> didi<strong>ny</strong>, ary <strong>ny</strong> hiaina mba ho mendrika ireo fitahiana rehetra<br />
izay nanana<strong>ny</strong> ho anao nanomboka ta<strong>ny</strong> alohan’ <strong>ny</strong> fametrahana <strong>ny</strong> fanorenana izao<br />
tontolo izao.” (“Patriarchal Blessings”, New Era, Feb. 1977, p. 7).<br />
• Ahoana no ahafahan’ <strong>ny</strong> fomba fijery mandrakizay manampy anao hiatrika ireo olana<br />
izay tonga eo amin’ <strong>ny</strong> fiainanao?<br />
• Ahoana no ahafahan’ <strong>ny</strong> tsodranon’ <strong>ny</strong> patriarka ho anao manampy fomba fijery<br />
eo amin’ <strong>ny</strong> fiainanao?<br />
Ny fomba fijery mandrakizay dia manampy antsika hanana toe-tsaina tsy mora kivy<br />
manoloana <strong>ny</strong> fitsapana<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> fomba fijery mandrakizay dia afaka manampy antsika hiatrika ireo<br />
fitsapana antsika miaraka amin’ <strong>ny</strong> toe-tsaina tsy mora kivy sy amin’ <strong>ny</strong> finoana.<br />
Tantara Tantarao izao zava-marina nitranga manaraka izao:<br />
Niverina avy a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> dokotera niaraka tamin’ <strong>ny</strong> vaovao mampalahelo i Jill.<br />
Fantatra fa nisy fivontosana niforona ao amin’ <strong>ny</strong> hazon-damosi<strong>ny</strong> (méningite cérébrospinale),<br />
ilay karaza<strong>ny</strong> tsy dia fahita firy, ary matetika mahafaty. Enim-bolana sisa no<br />
nomena hiveloma<strong>ny</strong>. Nangirifiry tami<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fieritreretana <strong>ny</strong> fandaoza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> vadi<strong>ny</strong> sy<br />
ireo zana<strong>ny</strong> telo kely.<br />
Tsindraindray iha<strong>ny</strong> vao mihetsika ilay fanaintainana izay mampijaly azy amin’ ity<br />
aretina ity, saingy mafy be hatra<strong>ny</strong>. Nandritra <strong>ny</strong> iray tamin’ <strong>ny</strong> fitrangana fanaintainana<br />
mahatsiravina, dia nahatsiaro gaga izy fa <strong>ny</strong> zavatra iray tena sarotra, nefa zava-dehibe<br />
tokoa, toko<strong>ny</strong> hatao<strong>ny</strong> tamin’ iza<strong>ny</strong> fotoana iza<strong>ny</strong> dia <strong>ny</strong> mitsiky tsotra fotsi<strong>ny</strong>. Fanta<strong>ny</strong><br />
fa na inona na inona hitranga dia mbola hanana <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> izy aorian’ ity fiainana<br />
ity; noho iza<strong>ny</strong> dia tia<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> hitahiry <strong>ny</strong> fanahy tsara amin’ <strong>ny</strong> fifandraisan’ izy ireo.<br />
Io fiovan’ <strong>ny</strong> toe-tsaina io tat˜ aoriana dia nanjary loharanon-kery tsy ho azy irery iha<strong>ny</strong><br />
fa koa ho an’ ireo olon-tia<strong>ny</strong>. Nanjary nionona tsikelikely i Jill tamin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> zavamisy<br />
fa raha afaka miharitra <strong>ny</strong> fanaintainana sy <strong>ny</strong> fijaliana izy, dia afaka mahazo tombon-tsoa<br />
avy amin’ <strong>ny</strong> fomba fihetsi<strong>ny</strong> izy sy ireo manodidina azy, ary ho moramora<br />
kokoa <strong>ny</strong> hiatrika ireo volana ho avy.<br />
Fanadihadiana • Ahoana no fomba nanampian’ <strong>ny</strong> fomba fijery mandrakizain’ i Jill sy ireo manodidina<br />
azy hiatrika ity fitsapana ity?<br />
• Araka <strong>ny</strong> hevitrao, tamin’ <strong>ny</strong> fomba ahoana no nitondran’ <strong>ny</strong> fomba fijeri<strong>ny</strong> mandrakizay<br />
ako<strong>ny</strong> teo amin’ <strong>ny</strong> fihetsi<strong>ny</strong>?<br />
Angataho <strong>ny</strong> zatovovavy mba hizara ohatra avy amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> na avy amin’ <strong>ny</strong> fiainan’<br />
<strong>ny</strong> nama<strong>ny</strong> mba hampisehoana <strong>ny</strong> fomba hanampian’ <strong>ny</strong> fomba fijery mandrakizay<br />
antsika hiatrika fitsapana miaraka amin’ <strong>ny</strong> finoana.<br />
Lazao ireto tantara roa manaraka ireto izay mikasika <strong>ny</strong> fomba nihazonan’ ireo mpikambana<br />
taloha tao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana <strong>ny</strong> fomba fijery mandrakizay te<strong>ny</strong> anivon’ <strong>ny</strong> fifanoherana<br />
lehibe.<br />
Tantara Tamin’ <strong>ny</strong> volana Marsa 1832, <strong>ny</strong> Mpamina<strong>ny</strong> Joseph Smith dia notaritaritin’ <strong>ny</strong> jiolahy<br />
tsy mifaditra ovana hiala ao an-trano<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> manaton’ alina. Novelesina , nokendaina,<br />
ary nasian’ ireo mpampijaly godirao sy volom-borona izy. Rehefa iza<strong>ny</strong> dia navelan’<br />
izy ireo teo amin’ <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> mangatsiaka izy.<br />
Rehefa kelikely dia afaka niarina izy ary tody soa aman-tsara ta<strong>ny</strong> an-trano<strong>ny</strong>. Nanda<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> alina nanala <strong>ny</strong> godirao teo ami<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> nama<strong>ny</strong>.<br />
Alahady <strong>ny</strong> ampitson’ io. Niakanjo <strong>ny</strong> Mpamina<strong>ny</strong> ary nandeha namonjy <strong>ny</strong> fivoriana<br />
Sabata izay nitoria<strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> mpiangona. Anisan’ <strong>ny</strong> olona tao amin’ ilay fivoriana<br />
<strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> tamin’ ireo jiolahy tamin’ <strong>ny</strong> alina. Ny tolak’ andron’ io dia olona telo no<br />
natao batisa. (Jereo History of the Church, 1: 261–64).<br />
Tantara Nilaza izao tantara manaraka izao i Charles Pulsipher, izay avy amin’ <strong>ny</strong> zava-niaina<strong>ny</strong><br />
nandritra ireo taona taloha ta<strong>ny</strong> Salt Lake Valley:<br />
“Nahavokatra katsaka betsaka izahay tamin’ <strong>ny</strong> taona [1849].... Nanome masomboly ho<br />
anay ho an’ <strong>ny</strong> taona manaraka iza<strong>ny</strong>. Tamin’ <strong>ny</strong> taona izay saika nandripahan’ <strong>ny</strong> valala <strong>ny</strong>
volinay anefa sy tsy nanananay amby ampy, dia saiky la<strong>ny</strong> tanteraka <strong>ny</strong> lafarinanay.<br />
Betsaka iha<strong>ny</strong> koa ireo la<strong>ny</strong> vatsy. Lafarina teo amin’ <strong>ny</strong> iray litatra teo ho eo fotsi<strong>ny</strong> no<br />
nanananay.<br />
“Tonga tao aminay <strong>ny</strong> iray tamin’ ireo mpifanolo-bodirindrina aminay, ary nanonta<strong>ny</strong><br />
raha afaka mampindrana azy lafarina ampy hanamboarana mofomamy ho an’ <strong>ny</strong> vadi<strong>ny</strong><br />
izay marary, sady tsy nihinana na inona na inona efa andro maro izahay. Ka dia nanontaniako<br />
<strong>ny</strong> habetsaky <strong>ny</strong> lafarina anananay. Ny valin-te<strong>ny</strong> dia hoe: ‘Eo amin’ <strong>ny</strong> iray litatra<br />
eo ho eo, fa hozaraintsika amin’ ity lehilahy ity iza<strong>ny</strong>, ary mbola hanana <strong>ny</strong> ampy ho<br />
amin’ <strong>ny</strong> sakafo maraina isika .’ Dia nomenay azy <strong>ny</strong> antsasak’ ilay lafarina. Noraisi<strong>ny</strong><br />
iza<strong>ny</strong> ary hoy izy: ‘Hitahy anareo anie <strong>ny</strong> Tompo ka tsy hanan-java-mahory ianareo.’<br />
“Ny ampitso maraina, raha nandeha naka ilay lafarina izahay, dia indro mbola nisy lafarina<br />
iray litatra tao anaty vata fitahirizana. Iza<strong>ny</strong> fisehoan-javatra iza<strong>ny</strong> dia niseho isan’<br />
andro nandritra <strong>ny</strong> herinandro na nihoatra aza, mandra-pahazoanay lasakan-dafarina iray<br />
hafa. Dia tsy nanan-java-mahory tokoa izahay.” (Notantaraina tao amin’ <strong>ny</strong> Richard<br />
Cottam Shipp, Champion of Light [Orem: Randall Book, 1983], p. 82).<br />
Fanadihadiana • Araka <strong>ny</strong> hevitrao, ahoana no fomba nanampian’ <strong>ny</strong> fomba fijery mandrakizay an’<br />
i Joseph Smith sy Charles Pulsipher teo amin’ ireo toe-javatra ireo?<br />
• Inona no azonao ianarana avy amin’ ireo tantara ireo momba <strong>ny</strong> fihazonana fomba<br />
fijery mandrakizay eo amin’ <strong>ny</strong> fiainanao?<br />
Fijoroana ho<br />
vavolombelona<br />
Lesoni 22<br />
Famaranana<br />
Hazavao fa raha manatsara <strong>ny</strong> fomba fijery mandrakizay isika dia hanana toe-tsaina tsy<br />
mora kivy. Hahita hafaliana sy fiadanana bebe kokoa isika eo amin’ <strong>ny</strong> fiainana, ary ho<br />
afaka hahazo hery avy amin’ <strong>ny</strong> ohatra asehontsika <strong>ny</strong> hafa.<br />
Mijoroa ho vavolombelona mikasika <strong>ny</strong> fomba nanampian’ <strong>ny</strong> fomba fijery mandrakizay<br />
anao teo amin’ <strong>ny</strong> fiainanao amin’ ireo zatovovavy.<br />
Fampiasana haroso<br />
Asaovy manomana lisitra misy ireo zavatra izay azon’ izy ireo atao die<strong>ny</strong> izao mba hananana<br />
fomba fijery tsaratsara kokoa <strong>ny</strong> fiainana <strong>ny</strong> mpianatra. Mety ho ao amin’ iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong>:<br />
mikatsaka fijoroana ho vavolombelona <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fahamarinan’ <strong>ny</strong> Fiangonana tanteraka,<br />
<strong>ny</strong> mandray fahalalana bebe kokoa momba <strong>ny</strong> asa nanirahana <strong>ny</strong> Mpamonjy sy <strong>ny</strong><br />
sorompanavotana, <strong>ny</strong> miomana sy mandray <strong>ny</strong> tsodranon’ <strong>ny</strong> patriarka, ary <strong>ny</strong> mandresy<br />
<strong>ny</strong> fahalemena toy <strong>ny</strong> fanemorana na <strong>ny</strong> hatezerana.<br />
97
Lesona<br />
23<br />
98<br />
Ny fandresena <strong>ny</strong> fifanoherana<br />
TANJONA Hianatra <strong>ny</strong> fomba hanekena sy handresena <strong>ny</strong> fifanoherana, <strong>ny</strong> alahelo ary<br />
<strong>ny</strong> fahadisoam-panantenana <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
FANOMANANA 1. Vatsio taratasy sy pensilihazo <strong>ny</strong> mpianatra.<br />
2. Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe alohan’ <strong>ny</strong> fampianarana ireo toko sy andinin-tsoratra<br />
masina ao amin’ <strong>ny</strong> fizarana faharoa amin’ <strong>ny</strong> lesona, raha azo atao.<br />
3. Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
Asaovy atolotry <strong>ny</strong> mpianatra vitsivitsy ireto tantara manaraka ireto:<br />
1. Nila vatsim-pianarana i Toni mba handehanana a<strong>ny</strong> an-tsekoly. Efa tsara <strong>ny</strong> lahara<strong>ny</strong>,<br />
saingy ankehitri<strong>ny</strong> dia <strong>ny</strong> laharana voaloha<strong>ny</strong> no ilaina mba hahazoa<strong>ny</strong> vatsim-pianarana.<br />
Nianatra mafy i Toni nandritra <strong>ny</strong> taona ary vonona.<br />
Nandritra <strong>ny</strong> herinandro nanaovana <strong>ny</strong> fanadinana fara<strong>ny</strong>, dia narary vokatry <strong>ny</strong><br />
hatsiaka izy. Niketriketrika <strong>ny</strong> loha<strong>ny</strong>, navaivay <strong>ny</strong> maso<strong>ny</strong>. Nanao <strong>ny</strong> fitsapam-pahaizana<br />
izy, saingy noho <strong>ny</strong> aretina nahazo azy, dia nihena <strong>ny</strong> fahafaha<strong>ny</strong> mieritreritra.<br />
Vokatr’ iza<strong>ny</strong>, dia votsotra <strong>ny</strong> vatsim-pianarana. “Nahoana no ho izaho?” hoy <strong>ny</strong> eritreri<strong>ny</strong>.<br />
“Nahoana no nitranga tamiko io?”<br />
2. Vao folo taona i Michelle raha nodimandry <strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong>. Lehilahy tsara <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong> kanefa<br />
tsy afaka nitazona niaraka <strong>ny</strong> ankohona<strong>ny</strong>. Napetraka tamina tokantrano afaka nandray<br />
azy izy, izay toy <strong>ny</strong> mpiasa an-trano no nitondrana azy, fa tsy tahaka <strong>ny</strong> olona ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> ankohonana. Nikomy izy ary napetraka tao amina tokantrano iray izay tia<strong>ny</strong>,<br />
kanjo noho <strong>ny</strong> toe-pahasalaman’ ilay renim- pianakaviana niharatsy, dia voatery niala<br />
izy.<br />
Mandra-pahatonga<strong>ny</strong> fito ambin’ <strong>ny</strong> folo taona, dia tokantrano telo no efa niandraikitra<br />
azy. Indray andro, dia hoy izy tamin’ <strong>ny</strong> mpanolontsain’ <strong>ny</strong> sekoly iray: “Tsy misy<br />
olona nanana fiainana mafy toy <strong>ny</strong> nodiaviko. Tsy mbola nanana toerana azoko nantsoina<br />
hoe tokantrano aho.”<br />
3. Vao teraka i Janice dia nisy “arthrite”. Raha niana-nandeha <strong>ny</strong> ankizy hafa, izy kosa<br />
nifono fitaovana natao ho an’ iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> tongo<strong>ny</strong> roa. Raha nanomboka nandeha nianatra<br />
<strong>ny</strong> ankizy hafa, dia ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> hôpitaly i Janice nodidina fanintsivi<strong>ny</strong>. Raha<br />
nanomboka niaraka tamin’ <strong>ny</strong> olona <strong>ny</strong> zatovovavy hafa, i Janice kosa tamin’ izay dia<br />
niharatsy bika sy nitondra seza misy kodiarana ary natao <strong>ny</strong> fandidiana faharaika<br />
amby roapolo<strong>ny</strong>.<br />
Niady mafy sy niaritra izy mba hahavita <strong>ny</strong> fampiasana ta<strong>ny</strong> am-pianarana, kanefa<br />
maro <strong>ny</strong> fotoam-pahakiviana. Hoy izy tamin-dreni<strong>ny</strong>: “Indraindray dia manonta<strong>ny</strong><br />
tena <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> nitrangan’ iza<strong>ny</strong> rehetra iza<strong>ny</strong> amiko irery aho.”<br />
4. Zatovovavy mahira-tsaina i Brenda ary nanana namana betsaka, tanora lahy sy vavy,<br />
nefa tsy mba nanana olona niaraka tami<strong>ny</strong> izy. Voafidy ho mpiandrikitra <strong>ny</strong> kilasi<strong>ny</strong> izy<br />
tamin’ <strong>ny</strong> taom- pianarana famaranana. Amin’ <strong>ny</strong> maha-mpiandraikitra azy, dia voatery<br />
nanatrika <strong>ny</strong> fivoahan’ ireo mamarana taom-pianarana izy. Rehefa nigadona ilay<br />
fotoam-pamoahana, dia tsy nanana olona niaraka tami<strong>ny</strong> izy. Nahatsiaro menatra izy.
“Tsy misy zavatra hafa mankararirary azoko eritreretina mihoatra iza<strong>ny</strong>,” hoy izy<br />
nitoma<strong>ny</strong>. “Tsy misy zavatra toy iza<strong>ny</strong> mitranga amin’ <strong>ny</strong> olona afa-tsy amiko!”<br />
(Ny niafaran’ ireo tantara ireo dia homena ao anatin’ <strong>ny</strong> lesona a<strong>ny</strong> aoriana kely.)<br />
Fanadihadiana • Inona no iraisan’ <strong>ny</strong> tsirairay amin’ ireo zatovovavy ireo? (Niatrika zava-tsarotra tsy<br />
fantatra anto<strong>ny</strong> izy ireo.)<br />
Fampiasana<br />
an-tsoratra<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Zarao <strong>ny</strong> taratasy sy <strong>ny</strong> pensilihazo. Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay hanoratra adintsaina,<br />
fifanoherana, na olana izay atrehi<strong>ny</strong> amin’ izao fotoana izao. Hazavao fa tsy hisy<br />
hahita <strong>ny</strong> taratasi<strong>ny</strong>. Ho an’ <strong>ny</strong> tombon-tsoa<strong>ny</strong> iha<strong>ny</strong> ilay taratasy.<br />
Ilaina <strong>ny</strong> fifanoherana sy <strong>ny</strong> alahelo mba hanome antsika traikefa<br />
Hazavao fa zavatra maro eo amin’ <strong>ny</strong> fiainana no manana <strong>ny</strong> mifanohitra ami<strong>ny</strong>.<br />
Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hilaza vitsivitsy amin’ izy ire<strong>ny</strong>. Antitrantero fa eo anilan’ <strong>ny</strong><br />
zavatra mifanohitra amin’ <strong>ny</strong> lafim-piainana ara-nofo, dia manana <strong>ny</strong> mifanohitra ami<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> toe-pontsika, toy <strong>ny</strong> fitiavana sy <strong>ny</strong> fankahalana, hafaliana sy fialonana, fahasambarana<br />
sy alahelo. Tsy fifandrifian-javatrra fotsi<strong>ny</strong> izy io. Ao anatin’ <strong>ny</strong> drafitry <strong>ny</strong> Raintsika<br />
a<strong>ny</strong> an-danitra <strong>ny</strong> ananan’ <strong>ny</strong> zavatra rehetra <strong>ny</strong> mifanohitra ami<strong>ny</strong>.<br />
Solaitrabe Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> hoe: Nahoana no misy fifanoherana eo amin’ <strong>ny</strong> zavatra<br />
rehetra? Aza asaina valin’ <strong>ny</strong> zatovovavy iza<strong>ny</strong> amin’ izao fotoana izao.<br />
Soraty eo ambanin’ <strong>ny</strong> fanontaniana <strong>ny</strong> Fotompampianarana sy Fanekempihavanana 122:7.<br />
Hazavao fa nomena an’ i Joseph Smith ta<strong>ny</strong> am-pigadrana tao amin’ <strong>ny</strong> Fonjan’ i Liberty<br />
io fizarana ao amin’ <strong>ny</strong> Fotompampianarana sy Fanekempihavanana io. Vakio miaraka<br />
amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy io andini<strong>ny</strong> io.<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe ireto toko sy andini<strong>ny</strong> manaraka ireto ary asaovy vakina.<br />
Fakafakao <strong>ny</strong> fomba anampian’ <strong>ny</strong> tsirairay amin’ iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fahatakakarantsika <strong>ny</strong><br />
fifanoherana.<br />
Fotompampianarana sy Fanekempihavanana 24:28<br />
Fotompampianarana sy Fanekempihavanana 29:39<br />
Fotompampianarana sy Fanekempihavanana 58:2–4<br />
Fotompampianarana sy Fanekempihavanana 136:31<br />
Famintinana Hazavao amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy fa ilaina mba hampandroso antsika <strong>ny</strong> fifanoherana sy <strong>ny</strong><br />
alahelo. Tsy toko<strong>ny</strong> hatahotra <strong>ny</strong> handia zavatra toy iza<strong>ny</strong> isika na ho kivy amin’ iza<strong>ny</strong>.<br />
Ny fitomoerana akaikin’ <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra no hahazoantsika hery handresena<br />
ireo fahoriana ireo, ary dia hatokana ho tombon-tsoantsika iza<strong>ny</strong>.<br />
Afaka mandresy alahelo sy fahadisoam-panantenana <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay<br />
Solaitrabe Hazavao fa nilazalaza <strong>ny</strong> fomba roa ambin’ <strong>ny</strong> folo ahafahantsika mandresy alahelo,<br />
fahadisoam-panantenana ary fahakiviana <strong>ny</strong> Filoha Ezra Taft Benson (jereo Conference<br />
Report, Okt. 1974, p.90–94; na Ensign, Nôv. 1974, p.65–67). Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe<br />
<strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> fanalahidy tsirairay ary fakafakao iza<strong>ny</strong>, amin’ <strong>ny</strong> fampiasana ireo te<strong>ny</strong> nindramina<br />
omena eo amba<strong>ny</strong>, arakaraka <strong>ny</strong> ilana iza<strong>ny</strong>. (Avy amin’ <strong>ny</strong> lahatenin’ <strong>ny</strong> Filoha<br />
Benson avokoa <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> nindramina). Entano <strong>ny</strong> zatovovavy handray naoty. Hazavao fa<br />
mety ho iray na roa amin’ ireo vahaolana ireo iha<strong>ny</strong> no ilaina amin’ <strong>ny</strong> olana maro.<br />
1. Fibebahana: “Mahatonga tsy firindrana amin’ Andriamanitra sy manakivy <strong>ny</strong> fanahy<br />
<strong>ny</strong> ota. . . .Ny lalàna tsirairay nohajaina dia mitondra fitahiana manokana. Ny lalàna<br />
tsirairay nodikaina dia mitondra fahasimbana manokana. Ireo izay vesarana hadisoampanantenana<br />
dia toko<strong>ny</strong> hanatona <strong>ny</strong> Tompo, mba hanalefaka <strong>ny</strong> zioga<strong>ny</strong> sy hanamaivana<br />
<strong>ny</strong> enta-mavesa<strong>ny</strong>.”<br />
2. Vavaka: “Ny vavaka amin’ <strong>ny</strong> fotoana ilana iza<strong>ny</strong> dia fahasoavana lehibe. Amin’ <strong>ny</strong> fisedrana<br />
tsotra <strong>ny</strong> Getsemane-ntsika, dia afaka mampifandray antsika amin’ Andriamanitra<br />
<strong>ny</strong> vavaka, ilay tena loharano lehiben’ <strong>ny</strong> fankaherezana sy torohevitra.”<br />
3. Fanompoana: “Ny firotsahantsika amin’ <strong>ny</strong> fanompoana marina <strong>ny</strong> hafa dia afaka<br />
mampivoatra <strong>ny</strong> fijerintsika sy manala ao an-tsaintsika <strong>ny</strong> olana mipetraka amintsika<br />
manokana, na farafaharatsi<strong>ny</strong> mametraka azy ire<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> toerana toko<strong>ny</strong> hisy azy.<br />
‘Rehefa hitantsika fa somary manjombona isika,’ hoy <strong>ny</strong> Filoha Lorenzo Snow, dia<br />
99
100<br />
‘jereo <strong>ny</strong> manodidina antsika ary mitadiava olona izay ao anaty toe-javatra ratsy kokoa<br />
noho <strong>ny</strong> misy antsika; mankanesa eo ami<strong>ny</strong> ary fantaro izay manjo azy, rehefa iza<strong>ny</strong>,<br />
dia miezaha manala iza<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fahendrena izay omen’ <strong>ny</strong> Tompo anao; ary <strong>ny</strong><br />
zavatra voaloha<strong>ny</strong> ho tsapanao dia misava <strong>ny</strong> haizina, mahatsiaro maivana ianao,<br />
mitoetra ao aminao <strong>ny</strong> Fanahin’ <strong>ny</strong> Tompo, ary toa mamiratra <strong>ny</strong> zavatra rehetra.’<br />
(Conference Report, 6 Apr. 1899, p. 2–3.)<br />
4. Asa: “Fitahiana ho antsika <strong>ny</strong> asa fa tsy ozona akory. ... Toko<strong>ny</strong> hiasa isika mba hikolokoloana<br />
<strong>ny</strong> filantsika ara-panahy, ara-tsaina, ara-tsosialy ary ara-nofo, ary koa ireo<br />
izay nampiandraketana antsika mba hampiana. Misy asa maro hatao ao amin’ <strong>ny</strong><br />
Fiangonan’ i Jesoa Kristy mba hampandrosoana <strong>ny</strong> fanjakan’ Andriamanitra. Ny mahamisiônera<br />
<strong>ny</strong> mpikambana tsirairay, <strong>ny</strong> tetiarana sy <strong>ny</strong> asa a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly, <strong>ny</strong><br />
takarivan’ <strong>ny</strong> mpianakavy, <strong>ny</strong> fandraisana antso avy amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana sy <strong>ny</strong> filofosana<br />
amin’ iza<strong>ny</strong> dia sombintsombi<strong>ny</strong> iha<strong>ny</strong> manoloana ireo asa takina amintsika.”<br />
5. Fahasalamana: “Ny toetra misy <strong>ny</strong> vatana ara-nofo dia miantraika amin’ <strong>ny</strong> fanahy.<br />
Iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> nanomezan’ <strong>ny</strong> Tompo <strong>ny</strong> Tenin’ <strong>ny</strong> Fahendrena ho antsika. Nilaza<br />
koa Izy fa toko<strong>ny</strong> hatory aloha isika ary hifoha maraina.”<br />
Toko<strong>ny</strong> hihinana sakafo ara-pahasalamana, hiala sasatra sy hanatanja-tena, ary hanao<br />
fialan- tsasatra madio isika, mba hahazoana havitrihina sy hampisondrotana <strong>ny</strong> fanahy<br />
6. Vakite<strong>ny</strong>: ‘Maro <strong>ny</strong> olona no nitodika tamin’ <strong>ny</strong> Bokin’ i Môrmôna tamin’ <strong>ny</strong> fotoampitsapana<br />
nahazo azy ary dia nihamaivamaivana, nihavelombelona ary nihanahazo hery.<br />
“Manana sakafo manokana ho an’ <strong>ny</strong> fanahin’ <strong>ny</strong> olona ao anaty fahoriana <strong>ny</strong> salamo<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> Testamenta Taloha. ... Ny tenin’ <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong>, indrindra <strong>ny</strong> filohan’ <strong>ny</strong><br />
Fiangonana velona, dia vakite<strong>ny</strong> tena ilaina sy afaka manome fitarihana sy fankaherezana<br />
amin’ <strong>ny</strong> ora mahory <strong>ny</strong> olona.”<br />
7. Fitahiana: “ Amin’ <strong>ny</strong> fotoana mahory i<strong>ny</strong> indrindra, na amin’ <strong>ny</strong> fandalovana fotoantsarotra,<br />
dia afaka mitady fitahiana eo ambanin’ <strong>ny</strong> tanan’ <strong>ny</strong> fisoronana <strong>ny</strong> olona. ...<br />
‘Hitahy <strong>ny</strong> fanahin’ ireo izay mendrika handray iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fanasan’ <strong>ny</strong> Tompo<br />
(Fotompampianarana sy Fanekempihavanana 20:77, 79).”<br />
8. Fifadiankanina: “Ny fifadiankanina matetika dia afaka manampy amin’ <strong>ny</strong> fanazavana<br />
<strong>ny</strong> saina ary mankahery <strong>ny</strong> vatana sy <strong>ny</strong> fanahy. ... Mba hanaovana fifadiankanina<br />
hitera-bokatsoa, dia toko<strong>ny</strong> hampiarahana amin’ <strong>ny</strong> vavaka sy <strong>ny</strong> fandinihana iza<strong>ny</strong>;<br />
. . . ary ho fitahiana iza<strong>ny</strong> raha afaka mandinika <strong>ny</strong> soratra masina sy <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> hifadian-kanina<br />
<strong>ny</strong> olona.”<br />
9. Namana: “Tsy voavidy vola <strong>ny</strong> fiarahana amin’ <strong>ny</strong> namana tena namana izay afaka<br />
mihaino anao, mizara <strong>ny</strong> hafalianao, manampy amin’ <strong>ny</strong> fitondrana <strong>ny</strong> enta-mavesatra<br />
mitambaby aminao ary manoro anao <strong>ny</strong> marina.<br />
“Tena tsara raha mety ho namana akaiky anao <strong>ny</strong> fianakavianao. Ny tena zava-dehibe<br />
dia <strong>ny</strong> toko<strong>ny</strong> hikatsahantsika <strong>ny</strong> ho lasa naman’ <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra sy <strong>ny</strong><br />
anadahintsika Jesoa, Ilay Kristy.’<br />
10. Mozika: “Ny mozika manentam-panahy dia mety hameno <strong>ny</strong> fanahy amin’ <strong>ny</strong> eritreritra<br />
ambo<strong>ny</strong>, manosika <strong>ny</strong> olona hanao <strong>ny</strong> tsara, na hitory fiadanana amin’ <strong>ny</strong><br />
fanahy. ... Nanoro hevitra <strong>ny</strong> Loholona Boyd K. Packer <strong>ny</strong> mba hitadidiana <strong>ny</strong> sasantsasa<strong>ny</strong><br />
amin’ ireo hira manentam-panahy an’ i Ziona . . . [mba hanampy] <strong>ny</strong> vahoaka<br />
hiala amin’ <strong>ny</strong> fahalemena, <strong>ny</strong> eritreritra feno fahakiviana.”<br />
11. Fiaretana: “Misy fotoana izay tsy misy azonao atao afa-tsy <strong>ny</strong> fifikirana amin’ <strong>ny</strong> fahamarinana<br />
sy fanoherana <strong>ny</strong> devoly mandra-pialan’ <strong>ny</strong> fanahi<strong>ny</strong> mampijaly anao.<br />
“. . . Rehefa mandalo fitsapana ianao, dia azonao atao an-tsaina indray ireo fandresena<br />
azonao taloha ary isaina ireo fitahiana izay azonao tamin’ <strong>ny</strong> fanantenana azo antoka<br />
fa hanaraka ireo tena lehibe, raha mahatoky ianao.”<br />
12. Tanjona: “Ny zanak’ Andriamanitra tompon’ andraikitra rehetra dia tsy maintsy<br />
mametraka tanjona, tanjona akaiky sy lavitra ezaka. Vetivety dia afaka manilika <strong>ny</strong><br />
fahakivia<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> olona iray miolomay hanatontosa tanjona tsara, ary raha vao tratra<br />
<strong>ny</strong> tanjona iray, dia azo apetraka <strong>ny</strong> hafa.”
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Lesoni 23<br />
Hazavao fa afaka manampy antsika handresy alahelo, fahadisoam-panantenana, fahakiviana<br />
na fahaketrahana ireo hevitra ireo. Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hifidy iray na mihoatra amin’<br />
ireo hevitra ireo hanampy azy handresy <strong>ny</strong> fifanoherana nosorata<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> taratasi<strong>ny</strong>.<br />
Afaka mampitombo <strong>ny</strong> herintsika sy <strong>ny</strong> fangorahantsika <strong>ny</strong> olana mahazo antsika<br />
Solaitrabe Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe ity eritreritra nataon’ <strong>ny</strong> Loholona Hugh B. Brown<br />
manaraka ity (notantarain’ i Marvin J. Ashton, “What Shall We Do Then?” Ao amin’<br />
<strong>ny</strong> Speeches of The Year, 1975 [Provo: Brigham Young University Press, 1975], p. 21):<br />
“Tsy mitondra irery <strong>ny</strong> olana ireo olona manana <strong>ny</strong> maha-izy azy fa mampiasa iza<strong>ny</strong>.”<br />
Famelabelarana Ilazao <strong>ny</strong> zatovovavy fa hamarana ireo tantara nomenao ta<strong>ny</strong> am-piandohan’ <strong>ny</strong> lesona<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
ianao amin’ <strong>ny</strong> filazana amin’ izy ireo izay nitranga tamin’ ireo vehivavy ireo amin’ izao<br />
mpampianatra fotoana izao. Raha ilaina, dia ivereno fohy ireo tantara ho fampidirana.<br />
Tantara 1. Satria tsy nanana vola ampy hidirana hianatra ta<strong>ny</strong> an-tsekoly i Toni, dia nanapa-kevitra<br />
<strong>ny</strong> hiasa sy hanangona izy ao anatin’ <strong>ny</strong> herintaona ary hiditra an-tsekoly rehefa<br />
avy eo. Nahita asa ho mpitantsoratra tao amin’ <strong>ny</strong> sekoly miandraikitra manokana <strong>ny</strong><br />
sembana izy. Noho <strong>ny</strong> traikefa nanana<strong>ny</strong>, dia nanapa-kevitra izy <strong>ny</strong> ho lasa mpitsabo<br />
amin’ <strong>ny</strong> lafin’ <strong>ny</strong> fitenenana fa tsy hanao fandraharahana toy <strong>ny</strong> efa novinavinai<strong>ny</strong>.<br />
Nampianatra azy fahaiza-mihaino, fananana fitiavana ary faharetana io asa io, ary<br />
nanome azy koa fotoana hanompoana.<br />
2. Nandritra <strong>ny</strong> fitsapana rehetra nahazo an’ i Michelle, dia nanakaiky hatra<strong>ny</strong> <strong>ny</strong><br />
Fiangonana izy. Nifanena sy nanambady misiônera efa tafaverina izy . “Tsy fantatro<br />
loatra <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> tsy maintsy niainako ireo zavatra vitako,” hoy izy. “Angamba mba<br />
hitsapana <strong>ny</strong> finoako <strong>ny</strong> filazantsara. Na inona na inona anto<strong>ny</strong>, dia fantatro fa tia <strong>ny</strong><br />
vadiko, <strong>ny</strong> zanako ary <strong>ny</strong> tokantranoko mihoatra noho ireo vehivavy sasa<strong>ny</strong> hitako<br />
aho. Feno fankasitrahana aho fa afaka nijoro.”<br />
3. Nahazo mari-pahaizana tamin’ <strong>ny</strong> fianarana i Janice ary nahita asana mpitantsoratra.<br />
Aterin-dreni<strong>ny</strong> sy alai<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> am-piasana izy isan’ andro. Tsy tia<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> miankina amin’<br />
<strong>ny</strong> hafa kanefa dia nizatra niaina niaraka tamin’ <strong>ny</strong> olana izy. Hoy <strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong> momba<br />
azy: “Nampivelatra fanahy tsara sy maharitra i Janice. Tadiavin’ <strong>ny</strong> olona <strong>ny</strong> hevi<strong>ny</strong> sy<br />
<strong>ny</strong> torohevi<strong>ny</strong> rehefa manana olana izy ireo. Bitika <strong>ny</strong> olan’ izy ireo raha oharina amin’<br />
<strong>ny</strong> azy, kanefa dia falifaly izy ireo rehefa miala eo ami<strong>ny</strong> ary sambatra i Janice fa mba<br />
afaka nanampy <strong>ny</strong> hafa. Fitahiana ho an’ <strong>ny</strong> olona maro izy; efa taona maro izay no tsy<br />
mba nandrenesako fitarainana avy ami<strong>ny</strong>, na dia teo aza <strong>ny</strong> fanaintainana tsy tapaka<br />
teo ami<strong>ny</strong>”<br />
4. Nanohy <strong>ny</strong> fianara<strong>ny</strong> i Brenda, ary nanomboka niaraka tamin’ olona. Hoy izy momba<br />
<strong>ny</strong> zava-nodiavi<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> fotoana famaranana <strong>ny</strong> sekoly ambo<strong>ny</strong>: “Tsy nihevitra<br />
mihitsy aho fa ho tafarina tamin’ i<strong>ny</strong>, kanefa dia tsy naninona. Manam-bady sy mananjanaka<br />
dimy mahafatifaty aho. Tena nisy tokoa <strong>ny</strong> fahavoazana tamin’ i<strong>ny</strong> zava-nodiavina<br />
i<strong>ny</strong>, saingy nitsahatra iza<strong>ny</strong>. Rehefa misy olana mitranga amiko amin’ izao fotoana<br />
izao, dia tsaroako io zava-nitranga io ary toy izao <strong>ny</strong> eritreritro: “Hitsahatra koa iza<strong>ny</strong>!’”<br />
Tantara Lazao <strong>ny</strong> tantara manaraka mikasika zatovovavy iray izay, noho <strong>ny</strong> fanampian’<br />
<strong>ny</strong> Tompo, dia naharesy fifanoherana ka lasa mpanompo mahatoky <strong>ny</strong> Tompo.<br />
Teraka ta<strong>ny</strong> Angletera i Emily Ellen Swain <strong>ny</strong> taona 1852. Mpikambana tao amin’ <strong>ny</strong><br />
Fiangonana <strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong>, ary no<strong>ny</strong> feno iraika ambin’ <strong>ny</strong> folo taona i Ellen dia nalefa niaraka<br />
tamin’ <strong>ny</strong> mpikambana sasa<strong>ny</strong> tao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana hipetraka miaraka amin’ <strong>ny</strong><br />
rahavavin-dreni<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> Utah. Nikasa <strong>ny</strong> hamonjy azy a<strong>ny</strong> ireo ankohona<strong>ny</strong> sisa rehefa<br />
ampy vola. Ela sady mafy <strong>ny</strong> dia, indrindra ho an’ <strong>ny</strong> zazavavy iraika ambin’ <strong>ny</strong> folo<br />
taona, izay namela <strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> Angletera.<br />
Nandehana<strong>ny</strong> an-tongotra <strong>ny</strong> elanelana manontolo mamakivaky <strong>ny</strong> lemaka ho a<strong>ny</strong><br />
Utah, nitondra kitapo izay nanangona<strong>ny</strong> kitozan-kena omby sy kitay hazo izy. Rovitra <strong>ny</strong><br />
kiraro<strong>ny</strong>, ka dia tsy nikiraro izy nandritra <strong>ny</strong> ankamaroan’ <strong>ny</strong> dia, ary tataka matetika <strong>ny</strong><br />
tongo<strong>ny</strong> no nandeha ra. Rovidrovitra sy naloto <strong>ny</strong> fitafia<strong>ny</strong>. Sady nanirery tokoa izy no<br />
lava loatra ilay dia, ha<strong>ny</strong> ka nanonta<strong>ny</strong> tena izy raha toa ka ilaina iha<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> miezaka<br />
hanohy <strong>ny</strong> dia isan’ andro vaky izao.<br />
Indray andro, rehefa nahatsapa izy fa tsy hahavita <strong>ny</strong> hanohy intso<strong>ny</strong>, dia nisy zavatra<br />
nitranga tami<strong>ny</strong>. Nahita omby very nitsangana teo akaikin’ <strong>ny</strong> lalamby nijery <strong>ny</strong> fiaran-<br />
101
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
102<br />
dalamby nandalo izy . Tsy nisy olona nijanona nijery azy na niresaka tami<strong>ny</strong>. Fa nijanona<br />
kosa i Emily ary nanafosafo <strong>ny</strong> lamosina mitrakitrakin’ ilay omby sady nanome rano azy.<br />
Nanaraka azy an-tsitrapo ilay omby, satria nanirery koa izy. Falifaly i Emily fa nanana<br />
biby izay azo<strong>ny</strong> lazaina fa tena azy. Lani<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> fitadiavana ahitra sy zavatra hafa<br />
hohanin’ ilay biby <strong>ny</strong> ankamaroan’ <strong>ny</strong> fotoa<strong>ny</strong>. Nijanona teo anila<strong>ny</strong> mandrakariva ilay<br />
biby nandritra <strong>ny</strong> dia sisa, ary hitan’ i Emily fa falifaly kokoa <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> noho <strong>ny</strong> tamin’<br />
<strong>ny</strong> fotoana hafa tamin’ ilay dia. Variana loatra tamin’ ilay nama<strong>ny</strong> vaovao izy ha<strong>ny</strong> ka<br />
afaka nanadino tsindraindray <strong>ny</strong> tongo<strong>ny</strong> marary sy <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> trotraka, ary toa tsy lava<br />
loatra ilay dia. Tsy ela dia tonga ta<strong>ny</strong> Salt Lake City izy ary nifankahita tamin’ <strong>ny</strong> hava<strong>ny</strong>.<br />
Very ilay omby fotoana fohy taorian’ <strong>ny</strong> nahatongava<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> Salt Lake City, ary matetika<br />
izy no manonta<strong>ny</strong> tena izay nitranga tamin’ ity nama<strong>ny</strong> hafahafa. Lasa vehivavy lehibe<br />
izy, nanambady mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana ary nanan-janaka. Nitohy nanana<br />
fifanoherana izy, kanefa dia resi<strong>ny</strong> avokoa iza<strong>ny</strong> ary nanompo <strong>ny</strong> Tompo tamim-pahazotoana<br />
izy nandritra <strong>ny</strong> taona maro. (Jereo Laura Squires Robinson, “The Child’ s journey,”<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> Treasures of Pioneer History, nangonin’ i Kate B. Carter, boky 6. [Salt<br />
Lake City: Daughters of Utah Pioneers, 1953], 2:115–18).<br />
• Ahoana no nandresen’ io zatovovavy io <strong>ny</strong> fifanoherana teo amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>? Ahoana<br />
no nanampian’ <strong>ny</strong> Tompo azy? Inona araka <strong>ny</strong> hevitrao no nosintoni<strong>ny</strong> avy amin’ <strong>ny</strong><br />
zava-nodiavi<strong>ny</strong> nandritra ilay dia namakivaky ireo lemaka?<br />
Hazavao amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy fa rehefa mandresy fifanoherana izy ireo dia hihamatanjaka,<br />
hihamatotra ary ho be fangorahana kokoa. Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> mpianatra <strong>ny</strong><br />
Fotompampianarana sy Fanekempihavanana 121:7–8. Asao <strong>ny</strong> zatovovavy hizara <strong>ny</strong><br />
zavatra nodiavi<strong>ny</strong> manokana tamin’ <strong>ny</strong> fandresena tamin’ <strong>ny</strong> ady natrehi<strong>ny</strong>, ary ento<br />
<strong>ny</strong> fijoroana ho vavolombelona anananao.<br />
Fampiasana aroso<br />
1. Mitsidiha trano fialan-tsasatra na hôpitaly, ho fotoana fampianarana<br />
2. Amin’ <strong>ny</strong> fotoana manokana na dinidinika amorom-patana, dia asaovy mitantara <strong>ny</strong><br />
fivoarana sy <strong>ny</strong> hery vokatry <strong>ny</strong> zava-nodiavi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> mpandaha-te<strong>ny</strong> nasaina iray, izay<br />
nandresy fahasahiranana maro nandritra <strong>ny</strong> androm-piaina<strong>ny</strong>.
Ny safidy<br />
TANJONA Hahatakatra <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay fa tsy misaraka amin’ <strong>ny</strong> andraikitra <strong>ny</strong> safidy.<br />
FANOMANANA 1. Miomàna hanao <strong>ny</strong> sary e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe araka <strong>ny</strong> aseho ao amin’ <strong>ny</strong> lesona.<br />
2. Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Ny safidy dia hery sy fahalalahana hifidy<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina<br />
sy fanadihadiana<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Lesona<br />
24<br />
Vakio amin’ <strong>ny</strong> mpianatra ity te<strong>ny</strong> nindramina manaraka ity:<br />
“Manakaiky <strong>ny</strong> fanomezana aina, dia fanomezam-pahasoavana tena lehibe avy amin’<br />
Andriamanitra <strong>ny</strong> zo hahafahana mitarika ilay aina” (David O. McKay, ao amin’ <strong>ny</strong><br />
Conference Report, Apr. 1950, p. 32).<br />
• Inona no iantsoina ilay zo na fahefana hitarihan’ <strong>ny</strong> olona <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>? (safidy.)<br />
Farano <strong>ny</strong> famakiana ilay te<strong>ny</strong> nindramina:<br />
“Ny safidy dia hery manosika <strong>ny</strong> fivoaran’ <strong>ny</strong> fanahy. Tanjon’ <strong>ny</strong> Tompo <strong>ny</strong> hahatonga<br />
<strong>ny</strong> olona ho tahaka Azy. Mba hahatanterahan’ <strong>ny</strong> olona azy io, dia laharam-pahamehana<br />
voaloha<strong>ny</strong> ho an’ <strong>ny</strong> Mpahary <strong>ny</strong> manao azy ho malalaka” (David O. McKay, ao amin’<br />
<strong>ny</strong> Conference Report, Apr. 1950, p. 32).<br />
• Nahoana no ilaina amin’ <strong>ny</strong> fivoaran’ <strong>ny</strong> olona tsirairay <strong>ny</strong> safidy?<br />
Hazavao fa miaraka amin’ <strong>ny</strong> fanampian’ <strong>ny</strong> Tompo sy <strong>ny</strong> fampiasana araka <strong>ny</strong><br />
toko<strong>ny</strong> ho izy <strong>ny</strong> safidy ananantsika, dia afaka miverina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> Raintsika<br />
a<strong>ny</strong> an-danitra isika.<br />
Ahazoana fahalalana mitombo <strong>ny</strong> safidy tsara<br />
Hazavao amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy fa rehefa mampiasa <strong>ny</strong> safidy ananantsika isika dia manao<br />
safidy. Mitondra voka<strong>ny</strong> tokoa <strong>ny</strong> safidy tsirairay.<br />
Fanadihadiana ampiasana solaitrabe<br />
Manorita tsipika mitsangana iray eo afovoan’ <strong>ny</strong> solaitrabe. Soraty eo ambo<strong>ny</strong> eo afovoan’<br />
<strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> hoe Safidy. Manorita tsipika marindrano manapaka ilay tsipika<br />
mitsangana. Ampio lohalefona avy eo amin’ <strong>ny</strong> tendron’ ilay tsipika marindrano.<br />
(Jereo ilay sary atao eo amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe efa vita.)<br />
Ilazao <strong>ny</strong> zatovovavy fa mandravaka <strong>ny</strong> fampiasana <strong>ny</strong> safidy sy <strong>ny</strong> voka<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> tantaran’<br />
i Nefia sy <strong>ny</strong> rahalahi<strong>ny</strong>. Nolazain’ i Lehia tamin’ <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> lahy fa nodidina izy tao<br />
anatin’ <strong>ny</strong> nofy handefa azy ireo haka ireo takela varahina a<strong>ny</strong> amin’ i Labana.<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> 1 Nefia 3:5 mba hahitana izay neritreretin’ i Lamana<br />
sy i Lemoela <strong>ny</strong> amin’ io asa nanirahana io.<br />
• Ahoana no fihetsik’ i Lamana sy i Lemoela tamin’ io asa nanirahana io?<br />
Vakio <strong>ny</strong> 1 Nefia 3:7.<br />
103
104<br />
• Inona no fanapahan-kevitra noraisin’ i Nefia?<br />
• Inona <strong>ny</strong> fanomezam-pahasoavana lehibe nampiasain’ i Nefia sy i Lamana ary<br />
i Lemoela? (Ny fanomezam-pahasoavan’ <strong>ny</strong> safidy.)<br />
Eo ambonin’ <strong>ny</strong> lohalefona havanana amin’ <strong>ny</strong> sary, soraty <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> hoe <strong>ny</strong> safidin’ i Nefia.<br />
Eo ambonin’ <strong>ny</strong> lohalefona havia, soraty <strong>ny</strong> hoe Ny safidin’ i Lamana sy i Lemoela.<br />
Eo ambanin’ <strong>ny</strong> lohalefona havanana, soraty <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> hoe Ny finoana <strong>ny</strong> Mpamonjy sy Nankatò<br />
<strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong>. Hazavao fa nampiasa <strong>ny</strong> finoa<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Tompo i Nefia ary nino sy nankatò <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong>.<br />
Eo ambanin’ <strong>ny</strong> lohalefona havia, soraty <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> hoe Tsy fananana finoana sy Tsy nankatò<br />
<strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong>. Hazavao fa tsy vonona <strong>ny</strong> hampiasa <strong>ny</strong> finoa<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Tompo na <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong> i Lamana<br />
sy i Lemoela.<br />
Tohizo <strong>ny</strong> tantara amin’ <strong>ny</strong> fanazavana fa resy lahatra i Lamana sy i Lemoela tamin’<br />
<strong>ny</strong> fara<strong>ny</strong> hiaraka amin’ i Nefia. Taorian’ <strong>ny</strong> andrana tsy nahomby indroa hakana ireo<br />
takelaka, dia te hilavo lefona izy ireo noho iza<strong>ny</strong>.<br />
Mba hanamarinana <strong>ny</strong> tsy fananan’i Lamana sy i Lemoela finoana, dia vakio <strong>ny</strong> 1 Nefia 3:31.<br />
Hazavao fa avy amin’ io soratra masina io, dia fantatsika fa niankina tamin’ <strong>ny</strong> rafi-kevitr’<br />
olombelona i Lamana sy i Lemoela tamin’ <strong>ny</strong> fanapaha<strong>ny</strong> hevitra.<br />
Eo ambanin’ <strong>ny</strong> lohalefona havia, soraty <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> hoe Niankina tamin’ <strong>ny</strong> fisainan’ olombelona.<br />
Vakio <strong>ny</strong> 1 Nefia 4:1–3.<br />
• Inona no heverinao fa nataon’ i Nefia talohan’ io fotoana io mba hanamafisana orina <strong>ny</strong><br />
finoa<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Tompo.? (Nandalina <strong>ny</strong> soratra masina, ao anatin’ iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> tantaran’ i Mosesy,<br />
ary nivavaka matetika tamin’ <strong>ny</strong> Tompo). Tat˜ aoriana, dia nanazava loharano hafa nanamafy<br />
orina <strong>ny</strong> finoa<strong>ny</strong> i Nefia.<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy iray <strong>ny</strong> 1 Nefia 4:6.<br />
Eo ambanin’ <strong>ny</strong> lohalefona havanana, soraty <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> hoe Niankina tamin’ <strong>ny</strong> soratra masina<br />
sy <strong>ny</strong> fanentanan’ <strong>ny</strong> Fanahy Masina.<br />
Hazavao fa malina i Nefia tamin’ <strong>ny</strong> fampiasana <strong>ny</strong> fahafaha<strong>ny</strong> misafidy hitandrina <strong>ny</strong><br />
didy. Eo amin’ <strong>ny</strong> lafin-tsary momba an’ i Nefia, soraty <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> hoe Nitandrina <strong>ny</strong> didy.<br />
Nampiasain’ i Lamana sy i Lemoela <strong>ny</strong> fahafaha<strong>ny</strong> misafidy mba hanaraha<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> lalana<br />
manka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> ota. Eo amin’ <strong>ny</strong> lafin-tsary mikasika an’ i Lamana sy i Lemoela, soraty<br />
<strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> hoe Nandika <strong>ny</strong> didy.<br />
Hazavao fa noho i Nefia nampiasa <strong>ny</strong> fahafaha<strong>ny</strong> misafidy hanakaiky kokoa <strong>ny</strong> Rai<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong><br />
an-danitra, dia nalalaka kokoa izy hiala <strong>ny</strong> sakatsakan’ olombelona ary afaka nandray<br />
mora kokoa <strong>ny</strong> fitarihan’ <strong>ny</strong> Fanahy Masina. Notarihin’ <strong>ny</strong> Fanahy Masina i Nefia tamin’<br />
<strong>ny</strong> fakana ireo takelaka avy ta<strong>ny</strong> amin’ i Labana. (Azonao averina jerena, raha tianao, io<br />
tantara io izay hita ao amin’ <strong>ny</strong> 1 Nefia 4:7–38).<br />
• Nahoana no tsy nahazo io fanampiana io i Lamana sy i Lemoela? (Nolavi<strong>ny</strong> tamin’<br />
<strong>ny</strong> safidy natao<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong>.)<br />
Eo ambo<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe, soraty <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> hoe Malalaka <strong>ny</strong> hisafidy (2 Nefia 2:27–28).<br />
Vakio miaraka amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy io soratra masina io. Hazavao fa fahababoana, fahafatesana<br />
ary fahoriana no vokatry <strong>ny</strong> fanarahana <strong>ny</strong> lalana nofidin’ i Lamana sy i Lemoela.<br />
A<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> lohalefona eo amin’ <strong>ny</strong> lafi<strong>ny</strong> misy <strong>ny</strong> momba an’ i Lamana<br />
sy i Lemoela, soraty <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> hoe Mitarika amin’ <strong>ny</strong> fahababoana, fahafatesana ary fahoriana.<br />
Ny vokatry <strong>ny</strong> lalana nofidin’ i Nefia dia fahafahana, fiainana mandrakizay ary fifaliana.<br />
Eo amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> lohalefona eo amin’ <strong>ny</strong> lafi<strong>ny</strong> misy <strong>ny</strong> momba an’ i Nefia, soraty<br />
<strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> hoe Mitondra amin’ <strong>ny</strong> fahafahana, fahafatesana ary fifaliana.
Sary atao e<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong><br />
solaitrabe<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Mitarika amin’<br />
<strong>ny</strong> fahababoana,<br />
fahafatessana<br />
ary fahoriana<br />
Ny safidin’<br />
i Lamana sy<br />
i Lemoela<br />
Tsy fananana<br />
finoana<br />
Tsy nankatò<br />
<strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong><br />
Niankina tamin’<br />
<strong>ny</strong> fisainan’<br />
olombelona<br />
Nandika<br />
<strong>ny</strong> didy<br />
Malalaka <strong>ny</strong> hisafidy<br />
(2 Nefia 2:27–28)<br />
• Inona ireo fahalalahana amboni<strong>ny</strong> nananan’ i Nefia noho <strong>ny</strong> fanapahan-kevitra noraisi<strong>ny</strong>?<br />
(Tafiditra amin’ <strong>ny</strong> mety ho valin-te<strong>ny</strong> ireto manaraka ireto: Nalalaka izy <strong>ny</strong> hanana<br />
<strong>ny</strong> fitarihan’ <strong>ny</strong> Fanahy Masina, nalalaka <strong>ny</strong> hivoatra, nalalaka <strong>ny</strong> hiditra <strong>ny</strong> fanjakana<br />
selestialy, nalalaka <strong>ny</strong> hankahery ireo olona manodidina azy, nalalaka <strong>ny</strong> hanao <strong>ny</strong> asan’<br />
<strong>ny</strong> Tompo, nalalaka <strong>ny</strong> handray fitarihana sy fanambarana ary nalalaka <strong>ny</strong> hiaina lavitra<br />
<strong>ny</strong> fangirifiriana avy amin’ <strong>ny</strong> ota.)<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Galatiana 5:1.<br />
• Tamin’ <strong>ny</strong> fomba ahoana no nahatafiditra an’ i Lamana sy i Lemoela tao amin’<br />
<strong>ny</strong> fahababoana?<br />
Hazavao fa samy nanana <strong>ny</strong> safidi<strong>ny</strong> na i Nefia na <strong>ny</strong> rahalahi<strong>ny</strong>. Koa satria tsy nitovy<br />
<strong>ny</strong> nampiasa<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> safidi<strong>ny</strong>, dia ho samy hafa koa <strong>ny</strong> vokatra mandrakizay avy amin’<br />
ireo zavatra natao<strong>ny</strong>. Lazao <strong>ny</strong> zatovovavy fa manana safidy koa izy ireo. Anana<strong>ny</strong> iha<strong>ny</strong><br />
koa io fahefana voalaza io mba hamarita<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> hoavi<strong>ny</strong> mandrakizay. Raha safidy tsara<br />
no atao<strong>ny</strong>, dia hanana fahafahana amboni<strong>ny</strong> iha<strong>ny</strong> koa izy ireo.<br />
Fanadihadiana Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hanome ohatra mba hampiseho <strong>ny</strong> fomba ampiasan’ <strong>ny</strong> olona<br />
amin’ izao fotoana izao <strong>ny</strong> safidi<strong>ny</strong> tahaka <strong>ny</strong> nataon’ i Nefia na <strong>ny</strong> nataon’ i Lamana<br />
sy i Lemoela. Azonao atao <strong>ny</strong> mizara ohatra vitsivitsy, raha tianao.<br />
Tsara <strong>ny</strong> manao safidy maro alohan’ <strong>ny</strong> hitrangan’ <strong>ny</strong> olana<br />
Tantara Lazao ity tantara manaraka ity:<br />
Mpinamana i Paula sy i Karen, samy mafana fo ao amin’ <strong>ny</strong> paroasy iray iha<strong>ny</strong> izy<br />
ireo. Naka fanapahan-kevitra hentitra i Paula fa hampiasai<strong>ny</strong> hitandremana ireo didy <strong>ny</strong><br />
safidi<strong>ny</strong>. Efa nanapa-kevitra <strong>ny</strong> amin’ izay hatao<strong>ny</strong> koa izy raha sanatria ka misy olona<br />
mitady hampanao zavatra ratsy azy. Nosaintsaini<strong>ny</strong> matetika <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> fanolorantena<br />
natao<strong>ny</strong> tamin’ izy nandray <strong>ny</strong> Fanasan’ <strong>ny</strong> Tompo. I Karen tsy mba naka fotoana<br />
mihitsy hanapahana <strong>ny</strong> amin’ izay hatao<strong>ny</strong> na tsy hatao<strong>ny</strong>.<br />
Indray alina, namonjy lanonana ho fankalazana <strong>ny</strong> famaranana <strong>ny</strong> taom-pianarana izy<br />
ireo. Niditra niaraka tamin’ <strong>ny</strong> kesika feno labiera <strong>ny</strong> zatovolahy iray ary nanomboka<br />
nizara iza<strong>ny</strong> eran’ <strong>ny</strong> trano.<br />
Safidy<br />
Ny safidin’<br />
i Nefia<br />
Finoana <strong>ny</strong><br />
Mpamonjy<br />
Nankatò<br />
<strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong><br />
Niankina tamin’<br />
<strong>ny</strong> soratra masina<br />
sy <strong>ny</strong> bitsiky <strong>ny</strong><br />
Fanahy Masina<br />
Nitandrina<br />
<strong>ny</strong> didy<br />
Lesoni 24<br />
Mitarika amin’<br />
<strong>ny</strong> fahafahana,<br />
fiainana<br />
mandrakizay<br />
ary fifaliana<br />
105
Efa vita <strong>ny</strong> safidin’ i Paula. “Tsia, misaotra anao”, hoy izy hentitra raha naroso teo ami<strong>ny</strong><br />
ilay labiera amin’ <strong>ny</strong> boaty. Niezaka hampisotro azy <strong>ny</strong> olona maro, kanefa dia nahatohitra<br />
izy ary nandao ilay lanonana. Notolorana labiera tamin’ <strong>ny</strong> boaty koa i Karen. Nobanjini<strong>ny</strong><br />
iza<strong>ny</strong> nandritra <strong>ny</strong> fotoana fohy ary nanonta<strong>ny</strong> tena amin’ izay toko<strong>ny</strong> hatao<strong>ny</strong> izy. “Alefa<br />
”, hoy <strong>ny</strong> feo namporisika teo akaiki<strong>ny</strong>. “Sotroy io ”. Fantatr’ i Karen fa ratsy iza<strong>ny</strong>, kanefa<br />
dia saiky tapitra nisotro avokoa <strong>ny</strong> olona. “Fa nahoana no tsy fantatrao <strong>ny</strong> fatiantokao.<br />
Sotroy ê; aza mahasosotra eo. Izay indray mandeha ve dia hampaninona anao!” Na dia<br />
fanta<strong>ny</strong> aza izay tsara, dia resy i Karen tamin’ <strong>ny</strong> fara<strong>ny</strong> ary nisotro iza<strong>ny</strong>.<br />
Fanadihadiana • Iza no zatovovavy nanana fanapahan-kevitra sarotra horaisina kokoa?<br />
• Nahoana no mora <strong>ny</strong> safidin’ i Paula?<br />
• Inona no nahasarotra <strong>ny</strong> fanapahan-kevitr’ i Karen?<br />
• Inona no fisafidianana eo amin’ <strong>ny</strong> ratsy sy <strong>ny</strong> tsara mety hotakina hataonao amin’<br />
ity taona ity?<br />
• Inona no karazana safidy azo atao alohan’ <strong>ny</strong> hitrangan’ <strong>ny</strong> olana?<br />
• Ahoana no afaka manamora <strong>ny</strong> safidy hatao <strong>ny</strong> fanapahana mialoha izay hatao?<br />
Fijoroana ho<br />
vavolombelona<br />
106<br />
Lazao <strong>ny</strong> zatovovavy fa afaka manapa-kevitra tsara izy ireo amin’ izao fotoana izao mba<br />
hitandremana <strong>ny</strong> didy. Io fampiasana <strong>ny</strong> safidy io dia hitarika azy ireo hiverina a<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> Rai<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> an-danitra.<br />
Mijoroa ho vavolombelona momba <strong>ny</strong> fanomezam-pahasoavana momba <strong>ny</strong> safidy sy <strong>ny</strong><br />
maha- zava-dehibe <strong>ny</strong> fampiasana iza<strong>ny</strong> araka <strong>ny</strong> toko<strong>ny</strong> ho izy. Ampahatsiahivo <strong>ny</strong><br />
zatovovavy fa efa nampiasa amim-pahombiazana sahady <strong>ny</strong> safidi<strong>ny</strong> izy ireo fo<strong>ny</strong> izy<br />
ireo nisafidy <strong>ny</strong> ho et˜ an- ta<strong>ny</strong> sy hahazo vatana.<br />
Fampiasana<br />
1. Manomàna takariva iray hitadiavana soratra masina mba hijerena <strong>ny</strong> fomba nampiasan’<br />
<strong>ny</strong> olona ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masina <strong>ny</strong> safidi<strong>ny</strong>.<br />
2. Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy mba hieritreritra alohan’ <strong>ny</strong> hakana fanapahan-kevitra ka hijery<br />
raha <strong>ny</strong> finoana an’ i Jesoa Kristy no ampiasai<strong>ny</strong> na <strong>ny</strong> hevitr’ olombelona no arahi<strong>ny</strong>.
Ny fankatoavana<br />
TANJONA Hahatakatra kokoa <strong>ny</strong> fitsipiky <strong>ny</strong> fankatoavana <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
FANOMANANA 1. Isafidianana: Manomàna taratasy kely ho an’ <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay. Jereo <strong>ny</strong> môdely<br />
a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> lesona.<br />
2. Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina na te<strong>ny</strong> nindramina izay<br />
nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Ny fankatoavana no lalàna voaloha<strong>ny</strong> an’ <strong>ny</strong> lanitra<br />
Fanadihadiana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
Fanadihadiana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> hoe: Ny fankatoavana no lalàna voaloha<strong>ny</strong> an’ <strong>ny</strong> lanitra.<br />
• Nahoana no tsy maintsy mankatò isika mba hiverenana a<strong>ny</strong> an-danitra? (Raha tsy<br />
manana fanahy vonona sy mankatò isika dia tsy hankatò <strong>ny</strong> lalàna izay hitarika antsika<br />
miverina a<strong>ny</strong> an-danitra.)<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Jeremia 7:23–24.<br />
• Inona no mitranga amin’ <strong>ny</strong> tsy mpankatò? (Mihemotra izy ireo fa tsy mandroso.)<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Vakio ity te<strong>ny</strong> nindramina nataon’ <strong>ny</strong> Loholona James E. Talmage manaraka ity: “Ny<br />
fankatoavana no fitaovana amin’ <strong>ny</strong> fivoarana, fandrosoana, fitomboana, fivelarana”<br />
(“Heaven’s First Law,” ao amin’ <strong>ny</strong> Sunday Radio Talks, 2 Mar. 1930 [Salt Lake City:<br />
Deseret Book Co., n.d.], p. 1).<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Hazavao fa iray amin’ <strong>ny</strong> tanjona fototry <strong>ny</strong> siansa <strong>ny</strong> fahitana lalàna hafa. Rehefa mahita<br />
lalàna ambo<strong>ny</strong> kokoa <strong>ny</strong> manampahaizana ka mankatò ire<strong>ny</strong>, dia zava-mahatalanjona no<br />
mety hitranga. Ny nahavitan’ <strong>ny</strong> olombelona nipetraka te<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> volana dia ohatra<br />
iray amin’ <strong>ny</strong> maha- zava-dehibe <strong>ny</strong> fankatoavana. Nanda<strong>ny</strong> taona maro <strong>ny</strong> olombelona<br />
nikaon-doha tamin’ <strong>ny</strong> fitadiavana sy fankatoavana <strong>ny</strong> lalàna voa-janahary mifehy <strong>ny</strong><br />
havesarana, <strong>ny</strong> fandehanan’ <strong>ny</strong> fiaramanidina ary <strong>ny</strong> zavatra maro hafa. Ny fahavitan’<br />
<strong>ny</strong> olona nipetraka te<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> volana no vokatry <strong>ny</strong> fankatoava<strong>ny</strong>.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Vakio ity te<strong>ny</strong> nindramina manaraka ity:<br />
“Moa afaka mite<strong>ny</strong> ve isika fa <strong>ny</strong> fankatoavana na anati<strong>ny</strong> na ivela<strong>ny</strong> dia loharanon-kery<br />
. . . ? Tsy hahatontosa zavatra ara-nofo na ara-panahy <strong>ny</strong> olona raha tsy amin’ <strong>ny</strong> alalan’<br />
<strong>ny</strong> fampiharana, fampiasana ilay karazan-kery faratampo<strong>ny</strong>, dia <strong>ny</strong> fankatoavana”<br />
(James E. Talmage, “Heaven’ s First Law,” p. 4).<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Lesona<br />
25<br />
Hazavao fa toy <strong>ny</strong> andraisantsika tombon-tsoa avy amin’ <strong>ny</strong> fankatoavana <strong>ny</strong> lalàna voajanahary<br />
no andraisantsika tombon-tsoa amin’ <strong>ny</strong> fankatoavana <strong>ny</strong> lalàna ara-panahy.<br />
Nanambara fotompampianarana lehibe momba <strong>ny</strong> herin’ <strong>ny</strong> fankatoavana tamin’ <strong>ny</strong><br />
Mpamina<strong>ny</strong> Joseph Smith <strong>ny</strong> Tompo. Vakio <strong>ny</strong> Fotompampianarana sy<br />
Fanekempihavanana 130:18–19.<br />
• Ahoana no ahazoantsika fahalalana sy fahiratan-tsaina misimisy kokoa? (Amin’<br />
<strong>ny</strong> filofosana sy <strong>ny</strong> fankatoavana.)<br />
Izao dia vakio <strong>ny</strong> Fotompampianarana sy Fanekempihavanana 130:20–21.<br />
• Ahoana no ilazan’ <strong>ny</strong> Tompo fa mandroso ary mahazo fitahiana isika?<br />
Hazavao fa tian’<strong>ny</strong> Tompo handroso sy hitombo ara-panahy <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong>. Fanta<strong>ny</strong><br />
fa amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fankatoavana <strong>ny</strong> lalàna mandrakizay iha<strong>ny</strong> no ahatanteraka<br />
azy io. Manazava iza<strong>ny</strong> ity soratra masina manaraka ity.<br />
107
108<br />
Vakio miaraka amin’ <strong>ny</strong> mpianatra <strong>ny</strong> Fotompampianarana sy Fanekempihavanana<br />
82:8–10.<br />
• Inona no lazain’ io andalana io amintsika momba <strong>ny</strong> herin’ <strong>ny</strong> fankatoavana?<br />
Hazavao fa tena ilaina tokoa amin’ <strong>ny</strong> fandrosoantsika mandrakizay <strong>ny</strong> fankatoavana<br />
ka iza<strong>ny</strong> no ilazana azy hoe lalàna voaloha<strong>ny</strong> an’ <strong>ny</strong> lanitra.<br />
Avy amin’ <strong>ny</strong> fitokiana an’ Andriamanitra <strong>ny</strong> fankatoavana<br />
Famakafakana Vakio <strong>ny</strong> Mosesy 5:5–7.<br />
soratra masina<br />
• Nahoana araka <strong>ny</strong> hevitrao no nankatò <strong>ny</strong> Tompo i Adama na dia tsy mbola fanta<strong>ny</strong><br />
aza <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong>? (Nitoky tamin’ <strong>ny</strong> Tompo tokoa izy tamin’ <strong>ny</strong> fahafantara<strong>ny</strong> fa <strong>ny</strong> zavatra<br />
marina iha<strong>ny</strong> no asain’ <strong>ny</strong> Tompo atao.)<br />
Anontanio <strong>ny</strong> zatovovavy raha mba efa nankatò izy ireo tamin’ <strong>ny</strong> fotoana tsy mbola<br />
nahatakara<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong>. Asaovy mizara <strong>ny</strong> zava-niaina<strong>ny</strong> izy ireo.<br />
Famelabelarana Hazavao fa kianin’ <strong>ny</strong> olona sasa<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> hafa fa hoe “mankatò an-jamba<strong>ny</strong>” an’<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
Andriamanitra na <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong>. Ny marina dia manao iza<strong>ny</strong> ireo izay mankatò<br />
mpampianatra <strong>ny</strong> Tompo, satria tia<strong>ny</strong> sy itokisa<strong>ny</strong> Izy.<br />
Nianatra nitoky Tami<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> zava-niaina<strong>ny</strong> niaraka Tami<strong>ny</strong> izy ireo.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Vakio ity te<strong>ny</strong> nindramina nataon’ i Joseph Smith ity:<br />
“Na inona na inona takin’ Andriamanitra dia marina, na toy inona na toy inona iza<strong>ny</strong>, na<br />
dia mety tsy hohitantsika aza <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong> raha tsy elabe at˜ aorian’ <strong>ny</strong> nisehoan’ ireo<br />
toe-javatra” (Teachings of the Prophet Joseph Smith, nofantenan’ i Joseph Fielding Smith<br />
[Salt Lake City : Deseret Book Co., 1938], p. 256).<br />
Tantara Manamarina <strong>ny</strong> voalaza ity tantara manaraka ity:<br />
“Indray marain-dohataona, ta<strong>ny</strong> am-piasana i [Ephraim K. Hanks], nanamboatra trano<br />
biriky tao [Salt Lake City]. Vao <strong>ny</strong> fototra no vita ary teo am-panombohana nandrafitra<br />
<strong>ny</strong> biriky nohamainina tamin’ <strong>ny</strong> masoandro izy raha inty i Brigham [Young] nitondra<br />
<strong>ny</strong> kalesi<strong>ny</strong> sady nite<strong>ny</strong> hoe: “Ry Ephraim, firy <strong>ny</strong> hatevin’ <strong>ny</strong> rindrim-bato?’<br />
“Namaly i Ephraim fa 20 sentimetatra iza<strong>ny</strong>.<br />
“Hoy i Brigham Young: ‘Ravao avokoa iza<strong>ny</strong> ry Ephraim, ary ataovy indroa avo he<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> hatevi<strong>ny</strong>’. Rehefa iza<strong>ny</strong>, dia nanodina <strong>ny</strong> kalesi<strong>ny</strong> izy ka lasa.<br />
“Avy a<strong>ny</strong> Ensign Peak no nitarihan’ i Ephraim <strong>ny</strong> vato nandritra <strong>ny</strong> andro maro, ary efa<br />
niala vola be izy nanakaramana mpiasa nandrafitra iza<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> rihatra simenitra.<br />
Nanahy izy <strong>ny</strong> amin’ ilay asa be sy <strong>ny</strong> ho la<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> famerenana iza<strong>ny</strong> rehetra iza<strong>ny</strong><br />
indray. ...<br />
Niverina nifampiraharaha tamin’ ilay mpandrafitra vato anefa izy hanatevina avo roa<br />
he<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> rindrina, ary nanomboka nitarika vato indray <strong>ny</strong> ampitson’ i<strong>ny</strong>.<br />
“Iray volana tat˜ aoriana, dia nandrafitra biriky tanimanga maina teo ambonin’ ilay<br />
rindrina (fototra) nahatratra antsasa-metatra teo ho eo izy ireo. Raha mbola teo ampametahana<br />
<strong>ny</strong> tapenaka izy ireo, dia nanomboka <strong>ny</strong> oram-be nampivarahontsana. Avy<br />
nivatravatra <strong>ny</strong> orana, nahatonga riaka nivarina tetsy sy teroa. Tao anatin’ <strong>ny</strong> minitra<br />
vitsy, dia dibo-drano <strong>ny</strong> fototr’ ilay trano vaovao, kanefa tsy nihontsona ary natanjaka<br />
ilay rindrina matevina, nitaty ilay trano. Andro vitsivitsy tat˜ aoriana, rehefa lasa <strong>ny</strong> rano<br />
ka voapetaka <strong>ny</strong> tapenaka, dia namantsika i Eph naim no sady nihirahira <strong>ny</strong> ‘Seigneur,<br />
merci pour le Prophète’” (Sydney A. Hanks and Ephraiim K. Hanks, Scouting for<br />
Mormons on the Great Frontier [Salt Lake City: Deseret Book Co., 1948], p. 79–80).<br />
Famelabelarana Hoy <strong>ny</strong> Loholona Boyd K. Packer: “Mety ho tena fanehoana marina <strong>ny</strong> fahaleovan-tena<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> fankatoavana an’ Andriamanitra. Mieritreritra fotsi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> hanome Azy ilay zavatra<br />
mpampianatra iray, ilay fanomezana iray izay tsy halai<strong>ny</strong> na oviana na oviana. ...<br />
“Ny fankatoavana—izay tsy halain’ Andriamanitra na oviana na oviana amin-kery—dia<br />
hoeke<strong>ny</strong> rehefa omena malalaka. Ary dia home<strong>ny</strong> anao ho tambi<strong>ny</strong> rehefa iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fahalalahana<br />
izay tsy azonao veroka akory—<strong>ny</strong> fahalalahana hahatsapa sy hahafantatra, <strong>ny</strong>
Lesoni 25<br />
fahalalahana hanao, ary <strong>ny</strong> fahalalahana hiaina, farafaharatsi<strong>ny</strong> an’ arivo<strong>ny</strong> maro noho <strong>ny</strong><br />
atolotrao Azy. Mahagaga tokoa fa fanalahidy ho amin’ <strong>ny</strong> fahalalahana <strong>ny</strong> fankatoavana”<br />
(Obedience, Brigham Young University Speeches of the Year [Provo, 7 Des. 1971], p. 3–4).<br />
• Nahoana araka <strong>ny</strong> hevitrao no fanalahidy ho amin’ <strong>ny</strong> fahalalahana <strong>ny</strong> fankatoavana?<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> fankatoavana marina an’ Andriamanitra dia tsy fankatoavana an-jamba<strong>ny</strong>.<br />
Fankatoavana teraka avy amin’ <strong>ny</strong> fitokiana an’ Andriamanitra iza<strong>ny</strong>.<br />
Mahazo fitahiana isika rehefa mankatò<br />
Famakafakana • Inona no fitahiana mety ho azontsika rehefa mankatò isika?<br />
soratra masina Vakio <strong>ny</strong> Fotompampianarana sy Fanekempihavanana 59:23.<br />
• Nahoana araka <strong>ny</strong> hevitrao no miadana kokoa <strong>ny</strong> mpankatò eo amin’ ity fiainana ity?<br />
Famelabelarana Hazavao fa <strong>ny</strong> fahasambarana sy <strong>ny</strong> fiadanana dia anisan’<strong>ny</strong> fitahiana avy amin’ <strong>ny</strong><br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
fankatoavana. Ny fankatoavana koa dia mitondra antsika ho tonga karazan’ olona tian’<br />
mpampianatra Andriamanitra hahatongavantsika. Vakio ity te<strong>ny</strong> nindramina avy amin’ <strong>ny</strong> Filoha Heber<br />
J. Grant manaraka ity:<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina “Misy feo kely malefaka milaza amintsika <strong>ny</strong> marina, ka raha mihaino iza<strong>ny</strong> feo kely<br />
malefaka iza<strong>ny</strong> isika dia handroso sy hitombo amin’ <strong>ny</strong> tanjaka sy hery, amin’ <strong>ny</strong> fijoroana<br />
ho vavolombelona sy amin’ <strong>ny</strong> fahafaha-manao, tsy <strong>ny</strong> hiaina <strong>ny</strong> filazantsara iha<strong>ny</strong><br />
fa <strong>ny</strong> hanentana <strong>ny</strong> hafa hanao toy iza<strong>ny</strong> koa.<br />
“Ny tena ivavahako mafy dia <strong>ny</strong> hahazoan’ <strong>ny</strong> lehilahy rehetra sy <strong>ny</strong> vehivavy rehetra<br />
ao am- po<strong>ny</strong>, fa izy ireo no tena tompo-mariky <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>” (‘The Path of Safety,”<br />
Improvement Era, Des. 1937, p. 735 ).<br />
Tantara Manazava ireo fitahiana azon’ <strong>ny</strong> mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana noho <strong>ny</strong> fankatoava<strong>ny</strong><br />
ity tantara manaraka ity:<br />
Tao amin’ <strong>ny</strong> tanàna kely iray tao Belzika, nifanena tamin’ <strong>ny</strong> mananotena sy <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong><br />
efatra ireo misiônera. Nandray <strong>ny</strong> filazantsara tamin-kafaliana ilay fianakaviana ary naneho<br />
<strong>ny</strong> faniriana <strong>ny</strong> hatao batisa. Rehefa nahafantatra <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> fahafolonkarena àry<br />
ilay re<strong>ny</strong> tanora dia velona ahiahy, satria zara raha ampy <strong>ny</strong> vola hiveloma<strong>ny</strong>. Naseho<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> misiônera <strong>ny</strong> teti- bola<strong>ny</strong> ary nohazavai<strong>ny</strong> fa ilaina avokoa na dia <strong>ny</strong> iraimbilanja.<br />
Ahoana no hahafaha<strong>ny</strong> manokana ampahafolo<strong>ny</strong> ka mbola ho afa-miana? Na <strong>ny</strong> misiônera<br />
aza nanifikifi-doha kivikivy. Tamin’ <strong>ny</strong> fanehoana <strong>ny</strong> finoa<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Tompo sy <strong>ny</strong> fampanantena<strong>ny</strong><br />
hanokatra <strong>ny</strong> varavaran’ <strong>ny</strong> lanitra, dia niangavy azy hametraka <strong>ny</strong> fitokia<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> Tompo ireo misiônera. Nanaiky ilay re<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> lehibe indrindra ary<br />
natao batisa. Niady mafy izy ireo tao anatin’ <strong>ny</strong> efa-bolana kanefa dia nanao izay nandoavana<br />
<strong>ny</strong> fahafolonkare<strong>ny</strong>.<br />
Rehefa iza<strong>ny</strong>, tamin’ <strong>ny</strong> volana fahadimy, dia nisy taratasy tonga avy amin’ <strong>ny</strong> fanjakana<br />
belza nanazava fa diso kajy <strong>ny</strong> vola fanampiana noraisin’ ilay ramatoa noho <strong>ny</strong> vadi<strong>ny</strong><br />
maty. Tsy vitan’ <strong>ny</strong> nandefa fitomboam-panampiana fotsi<strong>ny</strong> izy ireo fa dia mbola nampiditra<br />
taratasim-bola nisy <strong>ny</strong> tamberim-bola rehetra toko<strong>ny</strong> ho naloa tami<strong>ny</strong>. Marina tokoa<br />
fa nitana <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> nome<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Tompo.<br />
Famelabelarana Hazavao fa tsy voatery ho eo no ho eo hatra<strong>ny</strong> no anomezana ireo fitahiana. Jeren’ <strong>ny</strong><br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
Tompo amin’ <strong>ny</strong> fijery mandrakizay ity fiainana ity ary fanta<strong>ny</strong> izay tena mahasoa antsika.<br />
mpampianatra<br />
Famaranana<br />
Soratra masina sy Vakio <strong>ny</strong> Jaona 14:15, 21.<br />
famintinana ataon’ Hazavao fa lehibe <strong>ny</strong> fitahiana azo avy amin’ <strong>ny</strong> fankatoavana <strong>ny</strong> Tompo. Ambo<strong>ny</strong> vidy<br />
<strong>ny</strong> mpampianatra lavitra noho izay sorona toko<strong>ny</strong> hataontsika mba hitandremana <strong>ny</strong> didi<strong>ny</strong> izy ire<strong>ny</strong>.<br />
Taratasy hozaraina Azonao omena karatra kely <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay, raha tianao, izay misy <strong>ny</strong> soratra<br />
Fankatoavana sy ireto toko sy andinin-tsoratra masina manaraka ireto: Jeremia 7:23–24;<br />
Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 130:18–21; Fotopampianarana sy<br />
109
110<br />
Fanekempihavanana 59:23; Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 82:8–10; Jaona<br />
14:15, 21; ary Korintiana voaloha<strong>ny</strong> 2:9. Iangavio izv ireo handalina ireo soratra masina<br />
mandritra <strong>ny</strong> herinandro ary hiezaka hankatò bebe kokoa <strong>ny</strong> didin’ Andriamanitra.<br />
Fankatoavana<br />
Jeremia 7:23–24<br />
Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 130:18–21<br />
Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 59:23<br />
Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 82:8–10<br />
Jaona 14:15, 21<br />
Korintiana voaloha<strong>ny</strong> 2:9
Ny fibebahana<br />
TANJONA Hahafantatra <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay avy fa ampaha<strong>ny</strong> tena lehibe amin’ <strong>ny</strong> fandrosoana<br />
<strong>ny</strong> fibebahana.<br />
FANOMANANA 1. Vatsio taratasy sy pensilihazo <strong>ny</strong> mpianatra tsirairay.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
Fampiasana<br />
mikasika soratra<br />
masina<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
2. Isafidianana: Manomàna peta-drindrina lehibe na soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong><br />
Fotompampianarana sy Fanekempihavanana 18:13. Azonao atao <strong>ny</strong> manao tahadika<br />
io soratra masina io ho an’ <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay, raha tianao.<br />
3. Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina na te<strong>ny</strong> nindramina izay<br />
nofidinao.<br />
4. Raha misy eo amin’ <strong>ny</strong> faritra misy anao, dia alefaso <strong>ny</strong> “Se repentir: Il n’ est jamais<br />
trop tard”, ao amin’ <strong>ny</strong> cassettes d’ accompagnement des soirées Familiales , n°2 (53277 140).<br />
Omeo iray avy amin’ ireto toko sy andinin-tsoratra masina manaraka ireto <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
tsirairay: Isaia 1:16-18; Almà 34:33; Fotompampianarana sy Fanekempihavanana<br />
58:42-43. Iangavio <strong>ny</strong> tsirairay ami<strong>ny</strong> hamaky <strong>ny</strong> soratra masina azo<strong>ny</strong> ary rehefa iza<strong>ny</strong><br />
dia hamintina <strong>ny</strong> ventin-kevitra fonosin’ iza<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> mpianatra.<br />
• Inona araka <strong>ny</strong> hevitrareo <strong>ny</strong> lohahevitry <strong>ny</strong> lesona androa<strong>ny</strong>?<br />
Hazavao fa hamakafaka <strong>ny</strong> fitsipika manan-danjan’ <strong>ny</strong> fibebahana <strong>ny</strong> lesona.<br />
Ilaintsika <strong>ny</strong> mibebaka isan’ andro<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> anton’ <strong>ny</strong> fahatongavantsika et˜ amin’ ity ta<strong>ny</strong> ity dia <strong>ny</strong> hitombo sy<br />
hivoatra. Manao fahadisoana anefa <strong>ny</strong> tsirairay amintsika eo amin’ iza<strong>ny</strong> fizorana amin’<br />
<strong>ny</strong> fandrosoana sy <strong>ny</strong> fivoarana iza<strong>ny</strong>, na noho <strong>ny</strong> tsy fahafantarantsika na noho <strong>ny</strong> fahalementsika,<br />
na noho <strong>ny</strong> tsy fankatoavana an-kitsirano izao. Noho ireo fahadisoana<br />
nataontsika ireo, dia ilaintsika <strong>ny</strong> mibebaka. Raha tsy mibebaka isika dia tsy ho afaka<br />
<strong>ny</strong> ho tonga tahaka <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra bebe kokoa.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Vakio ity fanambarana manaraka ity: “Tsy misy mihitsy andro iray eo amin’ <strong>ny</strong> fiainan’<br />
olombelona ka tsy ilana <strong>ny</strong> fibebahana ho amin’ <strong>ny</strong> mahasoa azy sy <strong>ny</strong> fivoara<strong>ny</strong> mandrakizay”<br />
(Spencer W. Kimball, The Miracle of Forgivness [Salt Lake City: Deseret Book<br />
CO., Bookcraft, 1969], p. 32) .<br />
Fanadihadiana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
Lesona<br />
26<br />
Hazavao fa na dia nahavita ota lehibe aza isika dia mety hihevitra fa tsy ilaintsika <strong>ny</strong><br />
mibebaka. Raha <strong>ny</strong> <strong>ny</strong> marina anefa, dia ilaintsika rehetra <strong>ny</strong> mibebaka isan’ andro.<br />
• Nahoana no ilaina <strong>ny</strong> fibebahana isan’ andro? Inona <strong>ny</strong> ratsy mety hataontsika izay<br />
mety mitaky <strong>ny</strong> fibebahana isan’ andro?<br />
Asaovy mitanisa fahalemena fahita amin’ <strong>ny</strong> olombelona izay mety hahavoa azy sy <strong>ny</strong><br />
hafa <strong>ny</strong> zatovovavy. (Mety ho ao anatin’ iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong>: mifosa; mandainga; manao hosoka;<br />
mangalatra; misaina zavatra maloto; mitantara zavatra mampiahiahy; mifanorokoroka<br />
na mifanafosafo; tsy manaja, tsy mankatò, na mivatravatra fite<strong>ny</strong> na fihetsika; mifidy<br />
karaza-namana ratsy; ary mandray anjara amin’ <strong>ny</strong> karazana asa aman-danonana ratsy.)<br />
• Ahoana no isakanan’ ireo fahalemena sy ota ireo antsika tsy hivoatra ho tonga tahaka<br />
<strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra ?<br />
111
• Ahoana <strong>ny</strong> akon’ ire<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fahatsapantsika <strong>ny</strong> momba antsika?<br />
• Ahoana <strong>ny</strong> akon’ ire<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fifandraisantsika amin’ <strong>ny</strong> hafa sy amin’ <strong>ny</strong> Tompo?<br />
Tantara Tantarao ity manaraka ity:<br />
Nazoto mandrakariva i Janice tao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana. Nanana fianakaviana be fitiavana<br />
sy namana tsara izy, saingy tao anatin’ <strong>ny</strong> volana vitsivitsy, dia nampiseho fanahy<br />
kitokitoina sy be famaliana izy. Nolazai<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> ray aman-dreni<strong>ny</strong> fa mankaleo <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong><br />
no sady diso manaraka loatra <strong>ny</strong> fomba fiainan’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong>. Nahatsapa izy fa efa<br />
lehibe iha<strong>ny</strong> ka afaka manao <strong>ny</strong> safidi<strong>ny</strong> manokana, ary niri<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> hanao ireo zavatra<br />
mampientana sasa<strong>ny</strong> hita<strong>ny</strong> ataon’ <strong>ny</strong> tanora hafa.<br />
Tat˜ aoriana dia nanomboka tratra aoriana be izy vao miditra <strong>ny</strong> trano ary mandà <strong>ny</strong><br />
hitantara amin’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> izay toerana naleha<strong>ny</strong>. Nitsahatra tsy niangona intso<strong>ny</strong><br />
izy. Tara hatra<strong>ny</strong> izy vao tonga a<strong>ny</strong> am-piangonana ary indraindray dia manapaka fianarana<br />
mihitsy.<br />
Matetika tezitezitra izy ary nanda<strong>ny</strong> ora maro irery tao an’efitrano<strong>ny</strong>. Tsy nenti<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong><br />
an-trano<strong>ny</strong> ireo nama<strong>ny</strong> vaovao ary tsy niresaka na oviana na oviana <strong>ny</strong> momba azy ireo<br />
izy. Ny fofona amin’ <strong>ny</strong> akanjo<strong>ny</strong> dia nitory tamin’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> fa zavatra tena hafa<br />
tamin’ <strong>ny</strong> zavatra nampianarina azy sy nankafizi<strong>ny</strong> taloha no natao<strong>ny</strong>.<br />
Fanadihadiana • Inona no mety hiafaran’ i Janice raha tohizi<strong>ny</strong> izao fanao ratsi<strong>ny</strong> izao?<br />
• Inona no zavatra mbola mety hisy amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> raha miova izy?<br />
• Ahoana no hiantrakan’ <strong>ny</strong> safidy atao<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fivoara<strong>ny</strong> ara-tsaina sy ara-panahy?<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Hoy <strong>ny</strong> Filoha Spencer W. Kimball: “Hatra<strong>ny</strong> am-piandohana dia nisy karazan’ ota<br />
marobe teto an-ta<strong>ny</strong>. Ny maro tamin’ izy ire<strong>ny</strong> dia nitondra fahavoazana tamin’ <strong>ny</strong> hafa<br />
ary manohitra <strong>ny</strong> tenantsika sy manohitra an’ Andriamanitra <strong>ny</strong> ota rehetra, satria <strong>ny</strong> ota<br />
dia mametra <strong>ny</strong> fivoarantsika, mampihena <strong>ny</strong> fivelarantsika ary mampisaraka antsika<br />
amin’ <strong>ny</strong> olona tsara, amin’ <strong>ny</strong> fitaomana tsara ary amin’ <strong>ny</strong> Tompontsika” (Faith Precedes<br />
the miracle [Salt Lake City: Deseret Book CO., 1972, p. 174).<br />
Hazavao fa raha manohy <strong>ny</strong> atao<strong>ny</strong> i Janice dia hanala tsikelikely <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
fitaoman’ <strong>ny</strong> olona tsara izy; hisakana <strong>ny</strong> fivelaran’ <strong>ny</strong> heri<strong>ny</strong> ara-batana, ara-tsaina ary<br />
ara-panahy; ary tsy hotarihin’ <strong>ny</strong> Fanahy Masina intso<strong>ny</strong>. Raha mibebaka izy dia afaka<br />
manavao <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> sy manomboka mivoatra sy mivelatra indray.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Fanadihadiana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
112<br />
Mitondra fiadanana sy fahasambarana eo amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika <strong>ny</strong> fibebahana<br />
Hazavao fa tian’ Andriamanitra isika tsirairay avy ary tia<strong>ny</strong> ho sambatra. Satria tia<strong>ny</strong> isika,<br />
dia nome<strong>ny</strong> antsika ilay fitsipiky <strong>ny</strong> fibebahana, izay hanampy antsika hanarina <strong>ny</strong> fahadisoantsika.<br />
Rehefa mibebaka isika, dia afaka miasa eo amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika <strong>ny</strong> sorompanavotan’<br />
i Jesoa Kristy. Raha tsy mibebaka isika, dia tsy afaka hamela antsika <strong>ny</strong> Tompo.<br />
Ny tena irintsika indrindra dia <strong>ny</strong> ho tonga tahaka <strong>ny</strong> Mpamonjy. Rehefa mibebaka isika<br />
dia mampiseho fa ananantsika io faniriana io. Raha mibebaka isan’ andro isan’ andro<br />
isika dia hanatsara miandalana <strong>ny</strong> tenantsika, hahita fiadanana sy fifaliana isika ary ho<br />
tonga bebe kokoa tahaka <strong>ny</strong> Mpamonjy.<br />
• Inona ireo dingana toko<strong>ny</strong> harahintsika mba hibebahana? Aoka hifanakalo hevitra <strong>ny</strong><br />
zatovovavy.<br />
Ataovy izay hahatsapa<strong>ny</strong> fa tsy maintsy miaiky <strong>ny</strong> olona iray fa nanota, manenina mafy<br />
amin’ <strong>ny</strong> ota natao<strong>ny</strong>, mibaboka <strong>ny</strong> ota<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> Tompo sy tamin’ <strong>ny</strong> olona mety ho<br />
nasia<strong>ny</strong> ratsy, manao izay vita<strong>ny</strong> mba hanonerana <strong>ny</strong> zava-dratsy vita<strong>ny</strong> ary miasa mafy<br />
rehefa iza<strong>ny</strong> mba tsy hamerina intso<strong>ny</strong> ilay ota.<br />
Hazavao fa noho isika rehetra manao hadisoana, dia efa samy niaina ireo fahatsapana<br />
hafahafa entin’ <strong>ny</strong> fahadisoana isika rehetra. Na dia zava-dratsy kely aza dia mahatonga<br />
antsika hahatsiaro tsy ho sambatra. Ny ota lehibe dia mahatonga tsy fahasambarana lalina<br />
sy maharitra ela. Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hilazalaza <strong>ny</strong> sasantsasa<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> zavatra<br />
tsapa<strong>ny</strong> na hita<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> hafa vokatry <strong>ny</strong> fanaovan-dratsy.<br />
Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe amin’<strong>ny</strong> andalana iray ireo valin-tenin’ <strong>ny</strong> zatovovavy ary<br />
diniho miaraka ire<strong>ny</strong>. (Mety ho ao anatin’ <strong>ny</strong> lisitra <strong>ny</strong> fahamelohana, <strong>ny</strong> fahasorenana,
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
<strong>ny</strong> fahakiviana, tsy fitombenana, fahadisoam-panantenana ary <strong>ny</strong> fahatsapana mitovy<br />
amin’ iza<strong>ny</strong>). Hamafiso <strong>ny</strong> hevitra fa tsy afaka <strong>ny</strong> ho sambatra isika raha manota.<br />
Vakio <strong>ny</strong> Almà 41:10.<br />
Hazavao fa efa samy nahafantatra ireo fahatsapana mahafinaritra azo iha<strong>ny</strong> koa isika<br />
rehetra rehefa mibebaka. Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hilazalaza <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> amin’ ire<strong>ny</strong> fahatsapana<br />
ire<strong>ny</strong>. Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe amin’<strong>ny</strong> andalana iray hafa <strong>ny</strong> hevitr’ izy<br />
ireo ary diniho miaraka. (Mety ho ao anatin’ ire<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fiadanana, fahasambarana, fahamaivanana,<br />
fahafaham-po, hafaliana, fahamiramiranana, fahatoniana ary <strong>ny</strong> fitsapana<br />
mitovy amin’ iza<strong>ny</strong>.)<br />
Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hijery <strong>ny</strong> fahasamihafana misy eo amin’ <strong>ny</strong> lisitra roa eo amin’<br />
<strong>ny</strong> solaitrabe ary hanapaka izay fahatsapana tia<strong>ny</strong> hananana kokoa. Hazavao fa fanalahidy<br />
ho amin’ <strong>ny</strong> fifaliana sy <strong>ny</strong> fiadanana eo amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fibebahana.<br />
Hazavao fa nampianatra antsika lesona manan-danja momba <strong>ny</strong> fibebahana <strong>ny</strong> mpitarika<br />
<strong>ny</strong> Fiangonana. Raha misy <strong>ny</strong> fotoana, dia vakio sy diniho miaraka ireto fanambarana<br />
manaraka ireto:<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina 1. “Ny entana tena mavesatra izay zakain’ <strong>ny</strong> olona iray eto amin’ ity fiainana ity dia<br />
<strong>ny</strong> enta-mavesatry <strong>ny</strong> ota” (Harold B. Lee, ao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Apr. 1973,<br />
p. 177; na Ensign, Jolay 1973, p. 122).<br />
2. “Ny fibebahana no tena fanalahidy ho amin’ <strong>ny</strong> fiainana tsaratsara kokoa sy sambatra<br />
kokoa. ... Rehefa ateraka indray <strong>ny</strong> olona, rehefa miova <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>—dia ho avy ilay<br />
fahagagana lehibe manatsara sy manafana ary mampisandratra. Rehefa mampitahotra<br />
<strong>ny</strong> fahafatesana ara-panahy, ary ankehitri<strong>ny</strong> ho solon’ iza<strong>ny</strong> dia misy fitsanganana<br />
amin’ <strong>ny</strong> maty, rehefa atosiky <strong>ny</strong> fiainana hiala <strong>ny</strong> fahafatesana—rehefa mitranga<br />
iza<strong>ny</strong>, dia izay no fahagagana amin’ ireo fahagagana” (Spencer W. Kimball, The Miracle<br />
of Forgivness, p. 28, 362).<br />
3. “Vitsy <strong>ny</strong> fanomezam-pahasoavana mampitsiriritra kokoa noho <strong>ny</strong> feon’ <strong>ny</strong> fieritreretana<br />
madio — <strong>ny</strong> fanahy finaritra <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tena. Ny herin’ <strong>ny</strong> Mpamonjy iha<strong>ny</strong> no<br />
afaka manasitrana <strong>ny</strong> fanahy ory” (J. Richard Clarke, “Confession,” New Era, Nôv.<br />
1980, p. 4).<br />
4. “Amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fibebahana no ahafahan’ i Jesoa Kristy Tompo mampiasa <strong>ny</strong> fahagagana<br />
manasitrana anana<strong>ny</strong>, izay manome hery antsika rehefa reraka isika, fahasalamana<br />
rehefa marary isika, fanantenana rehefa ketraka isika, fitiavana rehefa mahatsiaro<br />
irery isika, fahatakarana rehefa mitady fahamarinana isika” (Spencer W. Kimball,<br />
“Give the Lord Your Loyalty,” Ensign, Mar. 1980, p. 4).<br />
Soratra masina sy<br />
taratasy hozaraina<br />
Lesona 26<br />
Famaranana<br />
Asehoy <strong>ny</strong> peta-drindrina misy <strong>ny</strong> Fotompampianarana sy Fanekempihavanana 18:13,<br />
ary asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy ilay andini<strong>ny</strong>. Omeo <strong>ny</strong> zatovovavy ireo tahadika misy<br />
soratra masina nofidinao. Asaovy atao<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> toerana talaky <strong>ny</strong> maso<strong>ny</strong> izy ire<strong>ny</strong> ho<br />
fampahatsiahivana fa mitondra fiadanana sy fifaliana et˜ sy a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fiainana mandrakizay<br />
rahatrizay <strong>ny</strong> fibebahana.<br />
Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay hiezaka hanana fahazarana hibebaka isan’ andro. Mety ho<br />
ao anatin’ iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fisaintsainana <strong>ny</strong> toe-javatra niseho tao anatin’ <strong>ny</strong> andro, manao zavatra<br />
tsara amin’ <strong>ny</strong> hafa raha ilaina, ary mangataka famelana sy fitarihana amin’ <strong>ny</strong> vavaka.<br />
Fampiharana <strong>ny</strong> lesona<br />
Zarao amin’ <strong>ny</strong> mpianatra <strong>ny</strong> taratasy sy <strong>ny</strong> pensilihazo. Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay<br />
hieritreritra izay zavatra tia<strong>ny</strong> hovana amin’ <strong>ny</strong> fisaina<strong>ny</strong> na amin’ <strong>ny</strong> toetra<strong>ny</strong>.<br />
Asaovy sorata<strong>ny</strong> izay zavatra hova<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> toetra<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fanao<strong>ny</strong>. Iangavio izy<br />
hametraka an’ io fanoloran-tena io ao amin’ <strong>ny</strong> toerana izay ahafahan’ iza<strong>ny</strong> mampatsiahy<br />
azy mandritra ireo herinandro ho avy.<br />
113
Lesona<br />
27<br />
114<br />
Ny Famelana <strong>ny</strong> tena<br />
TANJONA Hahatsapa <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> famela<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
FANOMANANA 1. Mitondrà vato, boky na zavatra manana vesatra eo amin’ <strong>ny</strong> 1/2 ka hatramin’ <strong>ny</strong> 1<br />
kilao eo.<br />
2. Isafidianana: Mitondrà tavoara be vava na goro (jereo <strong>ny</strong> fizarana fahatelo amin’ <strong>ny</strong><br />
lesona). Toko<strong>ny</strong> hanana vava malalaka ampy hidiran-tanana mitsotra ao anati<strong>ny</strong>, kanefa<br />
tsy dia lehibe loatra mba tsy hahafahan’ <strong>ny</strong> totohondry mivoaka avy ao. Mitondrà<br />
koa vato na zavatra hapetraka ao anatin’ ilay tavoara.<br />
3. Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina na te<strong>ny</strong> nindramina izay<br />
nofidinao.<br />
Fanamarihana: Amin’ <strong>ny</strong> lesona hafa no ijerena <strong>ny</strong> lohahevitra momba <strong>ny</strong> famelana <strong>ny</strong><br />
hafa. Hiresaka <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> famelana heloka <strong>ny</strong> tena ity lesona ity.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Mavesatra <strong>ny</strong> lanjan’ <strong>ny</strong> ota<br />
Fampiharihariana Rehefa manomboka <strong>ny</strong> kilasy, dia mangataha zatovovavy iray hitazona ambo<strong>ny</strong> vato na<br />
zavatra milanja 1/2 ka hatramin’ <strong>ny</strong> 1 kilao eo, amin’ <strong>ny</strong> fanatsorana <strong>ny</strong> tana<strong>ny</strong>. Iangavio<br />
izy hitazona ilay vato toy iza<strong>ny</strong> io mandritra <strong>ny</strong> fanolorana ity tantara manaraka ity.<br />
Tantara Nianika tendrombohitra <strong>ny</strong> andian-jazavavy iray ary nijanona niala sasatra alohan’ <strong>ny</strong><br />
hanohizana <strong>ny</strong> fianihana ilay havoana mideza.<br />
I julie no tena natanjaka tao amin’ ilay tarika ary matetika dia e<strong>ny</strong> aloha izy mandrindra<br />
<strong>ny</strong> dia izay sarotra ho an’ ireo sisa <strong>ny</strong> manaraka azy indraindray. Tamin’ io andro io, dia<br />
nanapa-kevitra <strong>ny</strong> hanao vazivazy ami<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> tamin’ ireo zatovovavy. Rehefa niala<br />
sasatra izy, dia nankaf˜ nisotro rano, ka novohan’ izy ireo moramora <strong>ny</strong> kitapo<strong>ny</strong> ary<br />
nanasitriha<strong>ny</strong> vatobe tao anati<strong>ny</strong>.<br />
Rehefa tapitra <strong>ny</strong> fialan-tasatra, dia nataon’ ireo zatovovavy tao an-damosi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> kitapo<strong>ny</strong><br />
ary nanomboka nihanika ilay tendombohitra izy. Tamin’ <strong>ny</strong> voaloha<strong>ny</strong> dia tsy tsapan’ i<br />
Julie ilay vesatra amboni<strong>ny</strong> nobabe<strong>ny</strong>, tat˜ aoriana kely anefa, dia nanomboka navesatra<br />
ilay kitapo ary nanomboka reraka izy. Izay no fotoana voaloha<strong>ny</strong> tsaroa<strong>ny</strong> fa naha-voatery<br />
azy ho tafajanona ta<strong>ny</strong> aorian’ <strong>ny</strong> tarika niaraka tamin’ ireo zatovovavy miadana indrindra.<br />
Tsy mbola tonga te<strong>ny</strong> an-tampon-tendrombohitra i Julie raha nahita <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> tena nampahavesatra<br />
<strong>ny</strong> kitapo<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> nahatonga azy ho reraka tokoa. Tezitra izy tamin’<br />
<strong>ny</strong> voaloha<strong>ny</strong>, kanefa tsapa<strong>ny</strong> no<strong>ny</strong> avy eo fa nisangisangy azy fotsi<strong>ny</strong> ireo nama<strong>ny</strong> noho<br />
izy mpianika matanjaka kokoa. Niara-nihomehy tamin’ <strong>ny</strong> hafa izy momba ilay vato tsy<br />
nisy nilana azy izay nobabe<strong>ny</strong> lavitra tokoa nianika ilay tendrombohitra.<br />
Rehefa nesorina tao amin’ <strong>ny</strong> kitapo<strong>ny</strong> ilay vato, dia nahatsapa natanjaka indray i Julie<br />
ary vetivety dia nandeha tamin’ <strong>ny</strong> toerana mahazatra azy nialoha <strong>ny</strong> tarika.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Ilazao ilay zatovovavy izay mbola mitazona ilay zavatra hametraka iza<strong>ny</strong>. Anontanio izy<br />
raha reraka, ary avelao izy hanazava <strong>ny</strong> maha-mavesatra na <strong>ny</strong> zavatra kely aza, raha toa<br />
ka voatery hiazona iza<strong>ny</strong> fotoana fohy ianao. Lazao fa na tsy vato aza no babentsika,<br />
indraindray dia mibaby karazana vesatra izay tsy ilaina sy mandreraka isika tahaka <strong>ny</strong><br />
nobatain’ i Julie. Ny otantsika no vato na vesatra bataintsika.<br />
Fanadihadiana • Nahoana no mavesatra sy mafy <strong>ny</strong> vesatry <strong>ny</strong> ota? (Rehefa fantatsika izay tian’<br />
Andriamanitra hataontsika ka tsy vitantsika iza<strong>ny</strong>, dia ho menatra isika ary hahatsapa fa<br />
ho meloka. Tsaroantsika <strong>ny</strong> tsy fahombiazantsika sy <strong>ny</strong> alahelontsika momba ire<strong>ny</strong>, ary<br />
lasa vato mavesatra na vesatra ao an-tsaintsika izy ire<strong>ny</strong>.)
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
• Ahoana no afaka manana fiantraika<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika <strong>ny</strong> vesatry <strong>ny</strong> ota?<br />
Hazavao fa mivesatra tsy amin’ anto<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> ota izay efa nibebaha<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> olona sasa<strong>ny</strong>.<br />
Hamelantsika <strong>ny</strong> Tompo raha mibebaka isika<br />
Hazavao fa toa betsaka loatra na lehibe loatra <strong>ny</strong> fandikan-dalàna vitantsika indraindray,<br />
ha<strong>ny</strong> ka mahatsapa isika fa tsy manana fanantenana <strong>ny</strong> handresy azy ire<strong>ny</strong>. Indraindray<br />
na dia efa nanao ezaka <strong>ny</strong> hibebaka aza isika dia mbola manahy iha<strong>ny</strong> fa sao tsy namela<br />
<strong>ny</strong>helontsika <strong>ny</strong> Tompo.<br />
Fanadihadiana • Nahoana no ataon’i Satana izay hinoantsika fa efa nanota tsy misy fanantenam-pamelana<br />
intso<strong>ny</strong> isika? (Mba tsy hibebahantsika sy hanontantsika bebe kokoa hatra<strong>ny</strong>.)<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Nanazava <strong>ny</strong> Filoha Spencer W. Kimball fa afaka manana <strong>ny</strong> fitahian’ <strong>ny</strong> famelana avokoa<br />
<strong>ny</strong> olona: “Indraindray <strong>ny</strong> fahatsapana ho meloka dia mandresy <strong>ny</strong> olona miaraka amin’<br />
<strong>ny</strong> vesatra toy iza<strong>ny</strong>, ka rehefa manao jery todika <strong>ny</strong> olona nibebaka iray ka mahita <strong>ny</strong><br />
haratsiana, <strong>ny</strong> toetra maharikorikon’ <strong>ny</strong> fandikan-dalàna, dia saika ketraka ary manonta<strong>ny</strong><br />
tena hoe: ‘Mba ho afaka hamela ahy iha<strong>ny</strong> ve <strong>ny</strong> Tompo? Mba ho afaka hamela <strong>ny</strong> tenako<br />
iha<strong>ny</strong> ve aho?’ Rehefa latsaka ao anatin’ <strong>ny</strong> fahadisoam-panantenana lalina <strong>ny</strong> olona ary<br />
mahatsapa <strong>ny</strong> tsy fisiana fanantenana <strong>ny</strong> ami<strong>ny</strong> intso<strong>ny</strong>, ary rehefa miantso <strong>ny</strong> famindrampon’<br />
Andriamanitra ao anatin’ <strong>ny</strong> fahaverezana izy kanefa amim-pinoana, dia misy feo<br />
kely, malefaka nefa milentika tonga mibitsika <strong>ny</strong> fanahi<strong>ny</strong> manao hoe ‘ Voavela <strong>ny</strong> helokao’”<br />
(The Miracle of Forgivness, [Salt Lake City, Deseret Book Co., Bookraft, 1969], p. 344).<br />
Soratra masina Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 58:42–43<br />
sy <strong>ny</strong> Môsià 4:2–3.<br />
• Inona no nampanantenain’ <strong>ny</strong> Tompo ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masina nalaina tao amin’<br />
<strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana? (Raha mibebaka isika, dia hamela <strong>ny</strong><br />
helotsika Izy ary tsy hahatsiaro intso<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fahotantsika.)<br />
• Inona no nitranga tamin’ <strong>ny</strong> vahoakan’ i Benjamina mpanjaka ka nitondra fifaliana<br />
lehibe ho azy ireo, araka <strong>ny</strong> voalaza ao amin’ <strong>ny</strong> Môsià?<br />
• Ahoana araka <strong>ny</strong> hevitrareo no hahalalan’ <strong>ny</strong> olona iray fa navelan’ <strong>ny</strong> Tompo <strong>ny</strong> helo<strong>ny</strong>?<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Toy izao no nampianarin’ <strong>ny</strong> Filoha Harold B. Lee:<br />
“Raha tonga <strong>ny</strong> fotoana izay nanaovanao izay rehetra vitanao mba hibebahana <strong>ny</strong> otanao,<br />
na iza ianao na iza, na aiza na aiza misy anao, . . . dia ho tianao ilay valin-te<strong>ny</strong> manamafy<br />
na neken’ <strong>ny</strong> Tompo ianao na tsia. Amin’ <strong>ny</strong> fikatsahanao <strong>ny</strong> fanahy, raha mitady<br />
ianao dia ho hitanao ilay fiadanam-po, amin’ izay famantarana izay no mety hahalalanao<br />
fa nanaiky <strong>ny</strong> fibebahanao <strong>ny</strong> Tompo. Tian’ i Satana <strong>ny</strong> hiheveranao zavatra hafa, ary<br />
indraindray mandresy lahatra anao izy fa <strong>ny</strong> fanaovana fahadisoana anankiray no mety<br />
hanohizanao hatra<strong>ny</strong> hatra<strong>ny</strong> tsy miverin-dalana. Iza<strong>ny</strong> no iray amin’ <strong>ny</strong> famitahana<br />
lehibe. Ny fahagagana amin’ <strong>ny</strong> famelan-keloka dia misy ho an’ ireo rehetra izay miala<br />
amin’ <strong>ny</strong> fanao ratsi<strong>ny</strong> ary tsy miverina intso<strong>ny</strong>” (Harold B. Lee, ao amin’ <strong>ny</strong> Conference<br />
Report, Apr. 1973, p. 177–78; na Ensign, Jolay 1973, p. 122).<br />
Fanontaniana<br />
hosaintsainina<br />
Fampiharihariana<br />
(isafidianana)<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampiantra<br />
Ampaha<strong>ny</strong> manan-danja amin’ <strong>ny</strong> fibebahana <strong>ny</strong> famelantsika <strong>ny</strong> tenantsika<br />
Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hieritreritra momba <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> mamela <strong>ny</strong><br />
tena rehefa mibebaka <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fahotana izy ireo. Rehefa iza<strong>ny</strong>, dia atolory ity fampiharihariana<br />
manaraka ity:<br />
Mifidiana zatovovavy iray hametraka <strong>ny</strong> tana<strong>ny</strong> ao anaty tavoara izay misy vato na<br />
zavatra hafa a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> vodi<strong>ny</strong>. Iangavio izy haka ilay zavatra ary hamoaka iza<strong>ny</strong> avy<br />
ao amin’ ilay tavoara. Rehefa nakombo<strong>ny</strong> nanaraka ilay zavatra <strong>ny</strong> totohondri<strong>ny</strong>, dia ho<br />
lehibe loatra <strong>ny</strong> tana<strong>ny</strong> ka tsy afa-miala avy ao amin’ ilay tavoara. Tsy maintsy avotso<strong>ny</strong><br />
ilay zavatra mba hanafaka <strong>ny</strong> tana<strong>ny</strong>.<br />
Hazavao fa io fampiharihariana io dia afaka mampianatra antsika zavatra momba <strong>ny</strong><br />
otantsika. Raha mbola manaram-po amin’ <strong>ny</strong> otantsika isika, dia tsy afaka <strong>ny</strong> ho malalaka.<br />
Raha mifikitra amin’ <strong>ny</strong> otantsika isika dia tsy ho afaka <strong>ny</strong> hivoatra araka <strong>ny</strong> toko<strong>ny</strong><br />
ho izy. Iray amin’ <strong>ny</strong> fomba ifikirantsika amin’ <strong>ny</strong> otantsika matetika <strong>ny</strong> fandavana <strong>ny</strong><br />
hamela <strong>ny</strong> tenantsika.<br />
115
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
116<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 64:9–10.<br />
• Nahoana araka <strong>ny</strong> hevitrareo no didin’ <strong>ny</strong> Tompo isika mba hamela <strong>ny</strong> olona rehetra?<br />
Nahoana araka <strong>ny</strong> hevitrareo no zava-dehibe <strong>ny</strong> hamelantsika <strong>ny</strong> tenantsika?<br />
Tantara Mampiseho <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> famelana <strong>ny</strong> tenantsika ity tantara manaraka<br />
nataon’ <strong>ny</strong> Loholona Sterling W. Sill ity.<br />
“Indray andro aho dia tafaresaka tamin’ <strong>ny</strong> vehivavy 53 taona iray izay nandika <strong>ny</strong> lalàn’<br />
<strong>ny</strong> fahadiovam-pitondrantena tamin’ <strong>ny</strong> faha-18 taona<strong>ny</strong>. Taka<strong>ny</strong> fa tena lehibe <strong>ny</strong> ota<strong>ny</strong>,<br />
kanefa noho izy nibebaka aman’ arivorivo<strong>ny</strong>, dia afaka miantehitra amin’ <strong>ny</strong> fampanantenan’<br />
<strong>ny</strong> Tompo isika fa namela azy Izy. Tsy namela <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> mihitsy anefa izy. Satria<br />
nahatsapa-tena ho tsy madio sy amba<strong>ny</strong> izy, dia nihataka tamin’ <strong>ny</strong> nama<strong>ny</strong>, nandà <strong>ny</strong><br />
hanambady ary lasa karazana mpitoka-monina na eo amin’ <strong>ny</strong> fiaraha-monina na arapanahy.<br />
Tao anatin’ <strong>ny</strong> 35 taona no nanambania<strong>ny</strong> tena miaraka amin’ <strong>ny</strong> nenina sy fanamelohana<br />
mangidy. Ny fiaina<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fiverena<strong>ny</strong> mijery <strong>ny</strong> ota<strong>ny</strong>, dia nampiodina<br />
azy tamin-javatra lavitra dia lavitra amin’ ilay olona mahafinaritra tian’ Andriamanitra<br />
hahatongava<strong>ny</strong>. Tena lehibe tokoa <strong>ny</strong> ota<strong>ny</strong> tamin’ io faha-18 taona<strong>ny</strong> io. Nandritra <strong>ny</strong> 35<br />
taona anefa, dia mbola nianjady tami<strong>ny</strong> iha<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> vesatry ota<strong>ny</strong> ka very maina <strong>ny</strong> zavatra<br />
tena sarobidy eto an-ta<strong>ny</strong>, dia <strong>ny</strong> fiainana mahafinaritry <strong>ny</strong> olombelona” (What Doth It<br />
Profit [Salt Lake City: Bookcraft, 1965, p. 183).<br />
Fanadihadiana • Nahoana no sarotra <strong>ny</strong> mamela <strong>ny</strong> tenantsika? Asaovy milaza zavatra manokana izay<br />
misakana azy hamela <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy. Azonao soratana e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe<br />
ireo zavatra ireo, raha tianao.<br />
Mety ho ao anatin’ iza<strong>ny</strong> ireto manaraka ireto: Tsapa<strong>ny</strong> fa mahatsiravina tokoa ilay ota;<br />
tsy ampy <strong>ny</strong> finoantsika <strong>ny</strong> sorompanavotana; tsy takatsika <strong>ny</strong> halehiben’ <strong>ny</strong> fitiavan’<br />
<strong>ny</strong> Tompo antsika; diso mieritreritra loatra <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> zavatra ratsy nataontsika isika<br />
ka tsy ampy <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> zavatra tsara ataontsika; matahotra hamela <strong>ny</strong> tenantsika<br />
handroso isika.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Avereno jerena ity te<strong>ny</strong> nindramina manaraka ity:<br />
“Ny olona izay mbola mahatsapa fa mbola meloka rehefa afaka fotoana ela, taorian’<br />
<strong>ny</strong> nibebaha<strong>ny</strong>, dia mety hiezaka hanonta<strong>ny</strong> tena amin’ ireto zavatra ireto:<br />
“1. Vitako avokoa ve <strong>ny</strong> dingan’ <strong>ny</strong> fibebahana (fiekena, fanenenana, fibabohana raha<br />
ilaina, fanonerana, sns.)?<br />
“2. Moa ve aho nangataka famelan-keloka tamin’ <strong>ny</strong> Tompo?<br />
“3. Moa ve aho namela <strong>ny</strong> Tompo haka <strong>ny</strong> enta-mevesatro tamin’ <strong>ny</strong> fitokiana <strong>ny</strong> fahefa<strong>ny</strong><br />
hanao iza<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fitiava<strong>ny</strong> ahy?<br />
“4. Moa ve aho namela tanteraka <strong>ny</strong> tenako noho <strong>ny</strong> ratsy vitako?” (Dale F. Pearson,<br />
“I Have a Question,” Ensign, Jolay 1980, p. 32).<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 88:33.<br />
• Amin’ <strong>ny</strong> fomba inona no ilazana fa fanomezam-pahasoavana avy amin’<br />
Andriamanitra <strong>ny</strong> famelan-keloka? Ahoana no ampiharana io soratra masina io amin’<br />
<strong>ny</strong> fanomezam-pahasoavan’ <strong>ny</strong> famelan-keloka?<br />
• Nahoana no tsy maintsy manam-pinoana isika alohan’ <strong>ny</strong> hahazoantsika manaiky<br />
tanteraka <strong>ny</strong> fanomezam-pahasoavan’ <strong>ny</strong> famelan-keloka?<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina “Matetika dia foana ho azy <strong>ny</strong> famelan’ Andriamanitra heloka noho <strong>ny</strong> mpanota tsy<br />
mamela <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong>. Inona no soa azon’ Andriamanitra mamafa <strong>ny</strong> ratsy vitantsika ao antsai<strong>ny</strong>,<br />
raha manohy mamela iza<strong>ny</strong> hanjaka ao an-tsaintsika isika amin’ <strong>ny</strong> famerimberenana<br />
mamisavisa iza<strong>ny</strong> ao an- tsaintsika?” (Sterling W. Sill, What Doth It Profit, p. 179).<br />
Famaranana<br />
Hazavao fa nampanantena hamela antsika <strong>ny</strong> Tompo ary tsy hahatsiaro intso<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> otantsika<br />
raha mibebaka isika. Adidintsika <strong>ny</strong> mibebaka sy mamela <strong>ny</strong> tenantsika.<br />
Indraindray dia mora kokoa <strong>ny</strong> mamela <strong>ny</strong> hafa noho <strong>ny</strong> mamela <strong>ny</strong> tenantsika. Tsy<br />
maintsy maneho finoana an’ Andriamanitra sy <strong>ny</strong> tenantsika isika ary manaisotra <strong>ny</strong><br />
ratsy vitantsika taloha hiala amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika.
Lesona 27<br />
Soratra masina Hazavao fa nosoritsoritan’ i Almà ao amin’ <strong>ny</strong> Almà 36:16–21 <strong>ny</strong> famelana natao<strong>ny</strong>.<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy io andalana io.<br />
Ilazao <strong>ny</strong> zatovovavy fa raha misy ota mbola tsy nibebaha<strong>ny</strong>, dia afaka mahita fiadanana<br />
sy hasambarana amin’ <strong>ny</strong> fanarahana <strong>ny</strong> dingan’ <strong>ny</strong> fibebahana izy. Omeo toky izy ireo<br />
fa afaka mahazo famelana sy manana fiadanam-po. Azo<strong>ny</strong> hadinoina <strong>ny</strong> ratsy vita<strong>ny</strong> ary<br />
esori<strong>ny</strong> hiala amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>.<br />
117
Lesona<br />
28<br />
118<br />
Ny fanokanana sy <strong>ny</strong> fanaovana sorona<br />
TANJONA Hahatakatra sy haniry hiaina <strong>ny</strong> lalàn’ <strong>ny</strong> fanaovana sorona sy <strong>ny</strong> fanokanana<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
FANOMANANA 1. Manomàna karatra manintona ho an’ <strong>ny</strong> mpianatra tsirairay avy, izay misy ity te<strong>ny</strong><br />
manaraka avy ao amin’ <strong>ny</strong> Môsià ity voasoratra eo ami<strong>ny</strong>: “Raiki-trosa mandraikizay<br />
amin’<strong>ny</strong> Rainareo a<strong>ny</strong> an-danitra ianareo mba hamerina Ami<strong>ny</strong> izay rehetra<br />
anananareo sy <strong>ny</strong> maha-ianareo anareo”.<br />
2. Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
Fandinihana<br />
trangan-javatra<br />
Fanontaniana<br />
hosaintsainina<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Omeo ireto ohatra manaraka momba <strong>ny</strong> fomba nanaovan’ <strong>ny</strong> tanora sorona mba hanampiana<br />
<strong>ny</strong> hafa ireto, na mampiasà ohatra fanaovan-tsorona nataon’ <strong>ny</strong> tanora fantatrao.<br />
1. Nanolo-tena i Janice ho zokiben’ i Connie, zazavavy kely valo taona, izay matin’ <strong>ny</strong><br />
homamiadana <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong>. Nanokana ora roa isan-kerinandro i Janice hiarahana amin’<br />
i Connie.<br />
2. Ny Zatovovavy sy Zatovolahy miara-mivondrona ao amin’ <strong>ny</strong> paroasy dia nanokana<br />
tolakandro iray tamin’ <strong>ny</strong> fanampiana tompon-tanàna midadasika iray, izay tsy mpikambana<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> fiangonana, mba hanadio sy hanamboatra <strong>ny</strong> simba amin’ <strong>ny</strong><br />
trano fanobia<strong>ny</strong>.<br />
3. Niantso an-tariby an’ i Mary i Juanita ary nilaza tami<strong>ny</strong> fa amin’ <strong>ny</strong> fotoana hafa indray<br />
izy ireo vao toko<strong>ny</strong> handehandeha. Narary <strong>ny</strong> zandri<strong>ny</strong> lahy ary tsy maintsy nijanona<br />
tao an-trano izy nandritra <strong>ny</strong> fotoana nandehanan’ <strong>ny</strong> ray aman-dreni<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> tempoly.<br />
• Tamin’ <strong>ny</strong> toe-javatra inona no niangaviana anao hanome <strong>ny</strong> fotoanao sy <strong>ny</strong> talentanao<br />
hanampiana olon-kafa?<br />
Hazavao fa ity lesona ity dia manazava <strong>ny</strong> lalàn’ <strong>ny</strong> fanaovana sorona sy <strong>ny</strong> fanokanana<br />
izay nambaran’<strong>ny</strong> Tompo tamin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> mpaminani<strong>ny</strong>. Hazavao fa <strong>ny</strong> fahafahan’<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy hahatakatra sy hiaina ireo lalàna ireo dia hanana ako<strong>ny</strong> lehibe amin’ <strong>ny</strong><br />
fahasambaran’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> eto sy ho mandrakizay.<br />
Lalàna selestialy <strong>ny</strong> fanaovana sorona sy <strong>ny</strong> fanokanana<br />
Fanadihadiana • Ahoana no hamaritanareo <strong>ny</strong> manao sorona? (Mahafoy zavatra lafo vidy ho an’ <strong>ny</strong> zavatra<br />
izay tsara, mendrika kokoa.)<br />
• Inona <strong>ny</strong> dikan’ <strong>ny</strong> manokana aminao? (Manamasina; manolo-tena na manolotra<br />
ho an’ <strong>ny</strong> . ...)<br />
Hazavao fa lalàna mandrakizay <strong>ny</strong> fanokanana sy <strong>ny</strong> fanaovana sorona ary efa nomen’<br />
<strong>ny</strong> Tompo talohan’ <strong>ny</strong> nahariana <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong>.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Toy izao no namaritan’ <strong>ny</strong> Loholona Bruce R. McConkie ireo lalàna ireo:<br />
“Mifamatotra tsy hay sarahina <strong>ny</strong> fanaovana sorona sy <strong>ny</strong> fanokanana. Ny lalàn’ <strong>ny</strong> fanokanana<br />
dia <strong>ny</strong> fanokanantsika <strong>ny</strong> fotoantsika, <strong>ny</strong> talentantsika, ary <strong>ny</strong> vola sy <strong>ny</strong> fananantsika<br />
ho an’ <strong>ny</strong> tanjon’ <strong>ny</strong> fiangonana; <strong>ny</strong> toy iza<strong>ny</strong> dia toko<strong>ny</strong> hisy amin’ <strong>ny</strong> sehatra ilana<br />
azy mba hampandrosoana izay katsahin’ <strong>ny</strong> Tompo hanasoavana <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong>.
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
“Ny lalàn’ <strong>ny</strong> fanaovana sorona dia <strong>ny</strong> fahavononantsika hahafoy <strong>ny</strong> rehetra izay ananantsika<br />
ho an’ <strong>ny</strong> fitsinjovana <strong>ny</strong> marina—<strong>ny</strong> toetsika sy <strong>ny</strong> lazantsika; <strong>ny</strong> voninahitsika<br />
sy <strong>ny</strong> fiderantsika; <strong>ny</strong> fahafantaran’ <strong>ny</strong> olona <strong>ny</strong> anarantsika amin’ <strong>ny</strong> tsara; <strong>ny</strong> tranontsika,<br />
<strong>ny</strong> tanintsika ary <strong>ny</strong> fianakaviantsika: <strong>ny</strong> zavatra rehetra, na dia <strong>ny</strong> aintsika aza raha<br />
ilaina” (ao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Apr. 1975, p. 74; na Ensign, Mey 1975, p. 50).<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> lalàn’ <strong>ny</strong> fanokanana sy <strong>ny</strong> fanaovana sorona dia nohazavain’ <strong>ny</strong> anjely<br />
tamin’ i Adama. Taorian’ <strong>ny</strong> nandroahana an’ i Adama sy i Eva hiala an’ i Edena, dia<br />
nandidy <strong>ny</strong> Tompo fa toko<strong>ny</strong> hanao sorona <strong>ny</strong> voalohan-teraka amin’ <strong>ny</strong> ondri<strong>ny</strong> izy<br />
ireo ho Azy. Nankatò io didy io i Adama.<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Mosesy 5:6–8.<br />
• Inona no atao hoe tandindona? (Zavatra iray mitovy na milaza zavatra iray hafa.)<br />
• Tandindon’inona <strong>ny</strong> sorona nataon’ i Adama? (Raha ilaina dia asaovy averin’<br />
<strong>ny</strong> mpianatra vakina <strong>ny</strong> andini<strong>ny</strong> faha-7.)<br />
• Araka <strong>ny</strong> voalazan’ <strong>ny</strong> anjely, inona no toko<strong>ny</strong> hataon’ i Adama amin’ <strong>ny</strong> anaran’<br />
<strong>ny</strong> Zanaka? (Raha ilaina, dia avereno vakina <strong>ny</strong> andini<strong>ny</strong> faha-8.)<br />
Hazavao fa tsy <strong>ny</strong> fanaovana sorona <strong>ny</strong> biby e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> alitara amin’ <strong>ny</strong> anaran’ <strong>ny</strong><br />
Zanaka, na <strong>ny</strong> mivavaka amin’ <strong>ny</strong> anaran’ <strong>ny</strong> Zanaka, na <strong>ny</strong> mandeha a<strong>ny</strong> am-piangonana<br />
amin’ <strong>ny</strong> anaran’ <strong>ny</strong> Zanaka iha<strong>ny</strong> no nasain’ <strong>ny</strong> anjely hataon’ i Adama. Nilaza<br />
tamin’ i Adama izy mba “hanao izay rehetra atao<strong>ny</strong> amin’<strong>ny</strong> anaran’<strong>ny</strong> zanaka.”<br />
• Ahoana no ahafahantsika manao <strong>ny</strong> zavatra rehetra amin’ <strong>ny</strong> anaran’ <strong>ny</strong> Zanaka?<br />
• Ahoana no manampy antsika hiaina <strong>ny</strong> lalàn’ <strong>ny</strong> fanokanana <strong>ny</strong> fanaovana <strong>ny</strong> zavatra<br />
rehetra amin’ <strong>ny</strong> anaran’ i Jesoa Kristy?<br />
Nampianatra i Jesoa Kristy fa aorian’ <strong>ny</strong> fitsangana<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> maty, dia toko<strong>ny</strong> ho hafa<br />
amin’ ireo natolotr’ i Adama ireo sorona.<br />
Vakio <strong>ny</strong> 3 Nefia 9:19–20.<br />
• Inona <strong>ny</strong> dikan’ <strong>ny</strong> hoe manolotra “fo torotoro sy fanahy manenina” ho an’ <strong>ny</strong> Tompo?<br />
(Mibebaka marina sy maniry amim-panetren-tena <strong>ny</strong> hankatò <strong>ny</strong> sitrapon’ <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong><br />
an-danitra.)<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 88:22.<br />
Hazavao fa lalàna selestialy <strong>ny</strong> lalàn’ <strong>ny</strong> fanaovana sorona sy <strong>ny</strong> fanokanana; raha<br />
te hahazo <strong>ny</strong> voninahitra selestialy isika dia tsy maintsy miaina ireo lalàna ireo.<br />
Mitaky zavatra maro amintsika tsirairay avy <strong>ny</strong> lalàn’ <strong>ny</strong> fanaovana sorona sy <strong>ny</strong> fanokanana.<br />
Takia<strong>ny</strong> indraindray <strong>ny</strong> hanaovantsika sorona <strong>ny</strong> faniriantsika, <strong>ny</strong> herintsika, <strong>ny</strong><br />
fotoantsika, na <strong>ny</strong> zavatra ananantsika hanorenana <strong>ny</strong> fanjakan’ <strong>ny</strong> Ray et˜ an-ta<strong>ny</strong>. Misy<br />
fotoana mahasarotra <strong>ny</strong> miaina ireo lalàna ireo. Rehefa mitombo anefa <strong>ny</strong> fahatakarantsika<br />
sy <strong>ny</strong> finoantsika, dia manomboka mahatsapa ireo fitahiana mahavariana natao ho an’<br />
<strong>ny</strong> mpankatò isika.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Nampianatra i Joseph Smith hoe: “Ny fivavahana izay tsy mitaky <strong>ny</strong> fanaovana sorona<br />
<strong>ny</strong> zavatra rehetra dia tsy hanana na oviana na oviana hery ampy hamokarana finoana<br />
ilaina amin’ <strong>ny</strong> fiainana sy <strong>ny</strong> famonjena; noho iza<strong>ny</strong>, hatra<strong>ny</strong> am-piandohan’ <strong>ny</strong> olombelona,<br />
dia tsy mety ho azo na oviana na oviana tsy amin’ <strong>ny</strong> fanaovana sorona <strong>ny</strong> zavatry<br />
<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> rehetra <strong>ny</strong> finoana ilaina amin’ <strong>ny</strong> fananana fiainana sy <strong>ny</strong> famonjena. Amin’ <strong>ny</strong><br />
alalan’ io fanaovana sorona io, ary io iha<strong>ny</strong>, no nanendren’ Andriamanitra <strong>ny</strong> olona izay<br />
toko<strong>ny</strong> hanana fiainana mandrakizay.” (Lectures on Faith, nangonin’ i N. B. Lundwall<br />
[Salt Lake City: N. B. Lundwall, n.d.], p. 58).<br />
Mitondra fifaliana amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika <strong>ny</strong> fanaovana sorona sy <strong>ny</strong> fanokanana<br />
Tantara Tantarao sy diniho miaraka ity tantara nataon’ <strong>ny</strong> filohan’ <strong>ny</strong> Foibe fanofanana misiônera<br />
tao Provo, Utah, manaraka ity:<br />
“Mieritreritra tovolahy iray ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> Foibe fanofanana misiônera aho, herintaona sy<br />
tapa<strong>ny</strong> lasa izay, niomana hanao asa fitoriana ta<strong>ny</strong> Japana izy io. Nifanaraka tamin’ <strong>ny</strong><br />
birao mpikarakara tapakilan’ <strong>ny</strong> BYU izahay <strong>ny</strong> mba hanatrehan’ <strong>ny</strong> misiônera rehetra<br />
lalao baolina famaranana eo an-toerana. Nahazo tapakila izy ireo, izay voalamina avokoa<br />
119
fa e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> lafi<strong>ny</strong> avaratry <strong>ny</strong> kianja <strong>ny</strong> toerana ho anay. . . ary nilazanay ireo misiônera<br />
fa hahazo lalana avokoa izy ireo handeha amin’ <strong>ny</strong> lalao baolina <strong>ny</strong> ampitso tolakandro.<br />
Nanatona ahy io tovolahy io ary nanonta<strong>ny</strong> hoe: “Ry Filoha Pinegar, tsy maintsy<br />
mandeha a<strong>ny</strong> amin’ ilay lalao baolina io ve aho rahampitso?’<br />
“Noheveriko fa narary izy. Hoy aho: ‘Tsy te hijery io lalao baolina io angaha ianao,’<br />
Hoy izy: “ E! Raha mba fantatrao mantsy <strong>ny</strong> faniriako mafy hijery io lalao io. Nilalao baolina<br />
nandritra <strong>ny</strong> roa taona aho ta<strong>ny</strong> amin’<strong>ny</strong> ambaratonga ambo<strong>ny</strong>. Rehefa nankat˜ amin’<br />
<strong>ny</strong> FFM (Foibe fanofanana misiônera) anefa aho dia nanao fanekena tamin’ <strong>ny</strong> tenako sy<br />
tamin’ <strong>ny</strong> Tompo fa hianarako avokoa ireo lesona valo ampianarin’ <strong>ny</strong> misiônera amin’ <strong>ny</strong><br />
te<strong>ny</strong> Japone . Raha mandeha amin’ ilay lalao baolina aho rahampitso, dia tsy ho tratrako<br />
<strong>ny</strong> tanjoko?’<br />
“Ary dia nomena lalana izy hijanona sy hianatra.<br />
“Hitako izy herinandro vitsivitsy tat˜ aoriana. Raha <strong>ny</strong> marina dia teo amin’<strong>ny</strong> dimy<br />
andro talohan’<strong>ny</strong> nandehananay ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> saha fitoriana. Nanatona ahy tao amin’ <strong>ny</strong><br />
“toerana fisakafoana” izy ary nilaza hoe: “Ry Filoha Pinegar, tadidinao ve aho? Izaho ilay<br />
misiônera izay tsy nandeha nijery baolina, noho izaho te hianatra ireo lesona. Androa<strong>ny</strong><br />
aho dia hanao <strong>ny</strong> lesona fahavalo manoloana <strong>ny</strong> mpampianatra. Hoy izy nanohy: ‘tianao<br />
ve <strong>ny</strong> handre izay nitranga tamiko tamin’ ilay andro nijanonako teto ka tsy nandehanako<br />
ta<strong>ny</strong> amin’ ilay lalao baolina? Hatrizay dia andalana roapolo iha<strong>ny</strong> no vitako nianarana<br />
tsianjery amin’ <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> japone ao anatin’ <strong>ny</strong> iray andro; tamin’ io andro io, ilay andro<br />
nataoko sorona— ary tsapako fa sorona iza<strong>ny</strong>—dia andalana 120 no vitako tsianjery.<br />
Hatramin’ io fotoana io, dia nihanandroso hatra<strong>ny</strong> aho ary ankehitri<strong>ny</strong> dia hanome <strong>ny</strong><br />
lesona fahavalo aho’” (Max L. Pinegar, “Serious about the Things to Be Done” tao amin’<br />
<strong>ny</strong> Speeches of the Year, 1978 [Provo: Brigham Young University Press, 1979], p. 55–56).<br />
• Ahoana no nitondran’ <strong>ny</strong> sorona nataon’ io tovolahy io fifaliana sy fitahiana tamin’<br />
<strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>?<br />
Tantara Tantarao sy diniho miaraka ity tantara manaraka momba <strong>ny</strong> fomba nitahiana<br />
<strong>ny</strong> mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana noho <strong>ny</strong> sorona natao<strong>ny</strong> ity.<br />
Ireo mpikambana taloha tao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana dia noroahin’ ireo andian’ olona romotra<br />
niala tao Nauvoo, Illinois, <strong>ny</strong> taona 1846. Olomasina an-jato<strong>ny</strong> maro anefa no tsy afaka<br />
niainga niaraka tamin’ <strong>ny</strong> nama<strong>ny</strong>. Nahantra loatra izy ireo ka tsy afa-nividy izay nilai<strong>ny</strong><br />
ho amin’ ilay dia, na narary mafy. Taoriana kely tamin’ io taona io anefa, dia noteren’ ireo<br />
andian’ olona hiala tao indray izy ireo. Tsy nanan-javatra firy izy ireo ary dia nanangana<br />
lasy izay vita<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> andro mangatsiaka sy manorana, tsy misy sakafo, fitafy, na<br />
fialofana sahaza. Maro <strong>ny</strong> narary ary tena tsy nanana izay nilaina amin’ <strong>ny</strong> fiainana.<br />
Tamin’ io fotoan’ <strong>ny</strong> fandroahana lehibe io, dia nandefa fahagagana ho an’ ireo<br />
Olomasina nijaly Andriamanitra. Tamina kilometatra maro nanaraka <strong>ny</strong> renirano izay<br />
nilasian’ izy ireo, dia vorona marobe no nilatsaka tao amin’ <strong>ny</strong> lasy. Toa reraka ireo vorona,<br />
ary maro no nilatsaka nivantana tao amin’ <strong>ny</strong> lay ka na <strong>ny</strong> ankizy aza dia afaka naka<br />
azy ire<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> tanana. Vorona an’ arivo<strong>ny</strong> no azo, ary nofahanana io sakafo matsiro<br />
io <strong>ny</strong> olona marary sy mahantra.<br />
Nisy fahagagana iray hafa koa taoriana kelin’ io. Nandre <strong>ny</strong> nanjo ireo Olomasina ireo i<br />
Brigham Young ary nanangana avy hatra<strong>ny</strong> andiana mpamonjy hitondra lay sy vatsy ho<br />
azy ireo ary hitondra azy ireo hanatona ireo mpikambana hafa ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana.<br />
Maro <strong>ny</strong> olona nanolo-tena hanampy tamin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> sorona lehibe natao<strong>ny</strong> manokana,<br />
ary tsy ela dia nahita fialofana teo anivon’ <strong>ny</strong> nama<strong>ny</strong> ireo Olomasina voaroaka.<br />
(Jereo B. H. Roberts, A Comprehensive History of the Church, 3:134–36.)<br />
• Inona no sorona nataon’ ireo mpikambana fahi<strong>ny</strong> tao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana ireo?<br />
Ahoana no nitahian’ <strong>ny</strong> Tompo azy ireo?<br />
Fandinihana<br />
trangan-javatra<br />
120<br />
Fidio avy amin’ ireto tantara manaraka ireto izay hitanao fa sahaza <strong>ny</strong> kilasinao. Aorian’<br />
<strong>ny</strong> famakiana mafy <strong>ny</strong> tantara tsirairay, iangavio <strong>ny</strong> mpianatra hanadihady ireto fanontaniana<br />
manaraka ireto. (Aoka ho soratana e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe ireo fanontaniana alohan’<br />
<strong>ny</strong> hanombohana <strong>ny</strong> lesona.)<br />
• Inona no mety ho tsapan’ <strong>ny</strong> zatovovavy amin’ <strong>ny</strong> toe-javatra toy ito<strong>ny</strong>?
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Lesona 28<br />
• Ahoana no mety hanaova<strong>ny</strong> sorona?<br />
• Inona no mety ho akon’ <strong>ny</strong> sorona natao<strong>ny</strong> eo ami<strong>ny</strong> sy eo amin’ <strong>ny</strong> hafa?<br />
Ampio <strong>ny</strong> zatovovavy hahatakatra fa <strong>ny</strong> fiezaha<strong>ny</strong> hiaina <strong>ny</strong> lalàn’ <strong>ny</strong> fanokanana sy <strong>ny</strong><br />
fanaovana sorona dia hanampy azy ireo hiatrika amin’ <strong>ny</strong> fomba tsy misy fitiavan-tena<br />
sy mamokatra <strong>ny</strong> faneriterena, <strong>ny</strong> fifanjevoana ary <strong>ny</strong> tsy faharetana, amin’ <strong>ny</strong> alalan’<br />
<strong>ny</strong> fotoana, talenta ary vola.<br />
1. Olona niova fo ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana i Mary. Tsy ho ela dia hanambady izy ary te<br />
hanambady a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly. Tsy mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana <strong>ny</strong> ray<br />
aman-dreni<strong>ny</strong> ary namporisika azy hanambady a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> toerana izay ahafahan’<br />
izy ireo manatrika. Nampaingai<strong>ny</strong> ho tia tena izy tamin’ <strong>ny</strong> tsy nanaraha<strong>ny</strong> <strong>ny</strong><br />
fanirian’ izy ireo.<br />
2. Mpiandraikitra i Carol a<strong>ny</strong> am-pianarana. Rehefa lasa <strong>ny</strong> tompon-daka tamin’ <strong>ny</strong><br />
fifaninam-paritra <strong>ny</strong> sekoly, dia voasa tamin’ <strong>ny</strong> lanona lehibe ho fankalazana iza<strong>ny</strong><br />
izy. Namporisika azy hanao izay hataon’ izy ireo <strong>ny</strong> naman’ i Carol amin’ ity indray<br />
mitoraka ity monja, rehefa naroso <strong>ny</strong> zava-pisotro misy alikaola.<br />
3. No<strong>ny</strong> samy fito ambin’ <strong>ny</strong> folo taona i Jeanne sy i Mike dia nanomboka niaraka.<br />
Nanjary sahirana <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fihetseham-po<strong>ny</strong> avy izy ireo satria samy tia <strong>ny</strong><br />
hanaovan’ i Mike asa fitoriana.<br />
4. Taorian’ <strong>ny</strong> nahazoa<strong>ny</strong> diplaoma avy amin’ <strong>ny</strong> oniversite, dia nanana fahafahana lehibe<br />
handeha a<strong>ny</strong> ivela<strong>ny</strong> i Elizabeth, fahafahana indray mandeha eo amin’ <strong>ny</strong> fiainana.<br />
Nantsoin’ <strong>ny</strong> eveka<strong>ny</strong> i Elizabeth handeha hanao asa fitoriana.<br />
5. Tia ski i Amy, kanefa tsy nisy oram-panala loatra tamin’ ity ririnina ity. Indray Alahady<br />
maraina, nantsoin’ i John izy ary nasai<strong>ny</strong> handeha a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> toerana ahafahana manao<br />
ski tsy dia lavitra loatra, izay nisy oram-panala vaovao nahatratra 30 santimetatra..<br />
6. Vehivavy lehibe mipetraka irery Ramatoa Mahler. Afaka miresaka tsy an-kijanona<br />
mandritra <strong>ny</strong> adin’ <strong>ny</strong> iray izy raha mahita mpihaino. Nifanena tamin’ i Jane te<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> arabe izy ary nanomboka niresaka momba <strong>ny</strong> zanaky <strong>ny</strong> iraitampo ami<strong>ny</strong><br />
a<strong>ny</strong> Hamburg. Te hody hisakafo i Jane.<br />
7. Nanana fotoana tamin’ <strong>ny</strong> eveka i Julie <strong>ny</strong> hariva tamin’ <strong>ny</strong> fito sy folo ary tonga aloha<br />
tamin’ <strong>ny</strong> fito. Mbola nanao tafa sy dinika tamin’ <strong>ny</strong> olon-kafa <strong>ny</strong> eveka. Mbola niandry<br />
<strong>ny</strong> hihaona ami<strong>ny</strong> i Julie tamin’ <strong>ny</strong> valo ora.<br />
8. Tian’i Catherine <strong>ny</strong> mozika, <strong>ny</strong> mandihy, <strong>ny</strong> ankizy vavy kely, ary <strong>ny</strong> voninkazo<br />
mavokely. Nantsoin’ <strong>ny</strong> eveka izy hampianatra kilasina Kilonga izay saika ankizy lahy<br />
avokoa <strong>ny</strong> tao.<br />
9. Nanda<strong>ny</strong> ora valo a<strong>ny</strong> am-pianarana sy ora efatra hiasana amin’ <strong>ny</strong> magazay iray i Diane.<br />
Rehefa tonga a<strong>ny</strong> an-trano izy dia misakafo, manasa lovia sy mianatra nandritra <strong>ny</strong> adin’<br />
<strong>ny</strong> roa, ary misolo akanjo hatory. Nanopy maso te<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> soratra masi<strong>ny</strong> izy izay<br />
nipetraka teo amin’ <strong>ny</strong> lataba<strong>ny</strong>. Te handalina azy ire<strong>ny</strong> izy, kanefa dia trotraka tokoa<br />
sy te hatory.<br />
Famaranana<br />
Hazavao fa tamin’ <strong>ny</strong> teni<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> Nefita, dia niresaka <strong>ny</strong> lalàn’ <strong>ny</strong> fanaovana sorona<br />
sy <strong>ny</strong> fanokanana i Benjamina mpanjaka. Nofintini<strong>ny</strong> tao anatin’ <strong>ny</strong> fehezan-te<strong>ny</strong> iray<br />
ireo lalàna ireo: “Raiki-trosa mandrakizay amin’ <strong>ny</strong> rainareo a<strong>ny</strong> an-danitra ianareo mba<br />
hamerina Ami<strong>ny</strong> izay rehetra anananareo sy <strong>ny</strong> maha-ianareo anareo” (Môsià 2:34).<br />
Taratasy hozaraina Omeo karatra misy ilay te<strong>ny</strong> nindramina etsy ambo<strong>ny</strong> voasoratra eo ami<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
tsirairay. Lazao izy hametraka iza<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> toerana talaky <strong>ny</strong> maso<strong>ny</strong> mba hahatsiahiva<strong>ny</strong><br />
iza<strong>ny</strong> isan’ andro hitandrema<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> lalàn’ <strong>ny</strong> fanokanana sy <strong>ny</strong> fanaovana sorona<br />
121
Lesona<br />
29<br />
TANJONA Hahatakatra sy hikatsaka fiovam-po <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
122<br />
Ny fiovam-po<br />
FANOMANANA 1. Miomàna hitantara na asaovy ambaran’ <strong>ny</strong> zatovovavy iray <strong>ny</strong> tantaran’ <strong>ny</strong> fomba<br />
niainan’ i Almà <strong>ny</strong> fiovam-po. Hita ao amin’ <strong>ny</strong> Môsià 27 sy Almà 36 ilay tantara.<br />
2. Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao. .<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Ilaina <strong>ny</strong> fiovam-po mba hahatongavana ho tahaka an’ Andriamanitra<br />
Fanadihadiana Mba hampidirana <strong>ny</strong> lesona, dia omeo <strong>ny</strong> zatovovavy ireto fanontaniana manaraka ireto:<br />
• Moa ve ianao mahafantatra olona niova fo tao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana, izay vita batisa<br />
ary nanjary mpikambana matanjaka sy mazoto? Moa ve ianao nahafantatra olona niova<br />
fo tao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana, izay vita batisa ary nanjary nangatsiatsiaka tat˜ aoriana?<br />
• Moa ve ianao nahafantatra olona izay efa mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> fiangonana nandritra<br />
<strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> rehetra ary tsy mavitrika amin’ <strong>ny</strong> fiaina <strong>ny</strong> didy sy <strong>ny</strong> fanompoana <strong>ny</strong> Tompo?<br />
Hazavao fa ireo olona rehetra ireo dia efa samy vita batisa ary mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong><br />
Fiangonana.<br />
• Inona no tsy mampitovy <strong>ny</strong> olona izay manompo <strong>ny</strong> Tompo amim-kafanam-po sy<br />
fitiavana amin’ ireo izay nanjary nangatsiatsiaka na tsy miraika amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana?<br />
Avelao <strong>ny</strong> zatovovavy hifanakalo hevitra?<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Hazavao fa manana fiantsoana <strong>ny</strong> zava-dehibe izay mampisy fahasamihafana eo amin’<br />
<strong>ny</strong> mpikambana mavitrika sy ireo tsy miraika ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana <strong>ny</strong> soratra masina.<br />
Io toetra io dia atao hoe <strong>ny</strong> fiovam-po.<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> fiovam-po dia lasa mari-pamantarana <strong>ny</strong> fisainana sy fietanam-po sasa<strong>ny</strong><br />
tena manan-danja. Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hitanisa <strong>ny</strong> sasantsasa<strong>ny</strong> amin’ iza<strong>ny</strong>. Ho ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> fitanisana natao<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fitiavana, halemem-panahy, hafanam-po, fitokiana ary<br />
faharisihana.<br />
• Rehefa miresaka momba <strong>ny</strong> fiovam-po <strong>ny</strong> soratra masina, inona no karazana fiovana<br />
heverinareo fa resahi<strong>ny</strong>? Avelao <strong>ny</strong> zatovovavy hifanakalo hevitra.<br />
Manàna toky fa taka<strong>ny</strong> fa <strong>ny</strong> fiovana eo amin’ <strong>ny</strong> fiainan’ ilay olona manontolo no fiovam-po—<br />
<strong>ny</strong> fisaina<strong>ny</strong>, <strong>ny</strong> fihetseham-po<strong>ny</strong>, <strong>ny</strong> faniria<strong>ny</strong> ary <strong>ny</strong> fihetsi<strong>ny</strong>, <strong>ny</strong> zavatra<br />
rehetra izay asehon’ <strong>ny</strong> fo. Ome<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Tompo <strong>ny</strong> fitiava<strong>ny</strong>, <strong>ny</strong> hafanam-po<strong>ny</strong>, <strong>ny</strong><br />
fahaiza<strong>ny</strong> ary <strong>ny</strong> talenta<strong>ny</strong>, ary <strong>ny</strong> hanompo <strong>ny</strong> Tompo iha<strong>ny</strong> no iri<strong>ny</strong>.<br />
Io fiovana io no tian’ <strong>ny</strong> Tompo ho lazaina raha nandidy Izy hoe: “Aoka ianareo hanompo<br />
[<strong>ny</strong> Tompo] amin’ <strong>ny</strong> fonareo rehetra, <strong>ny</strong> fahafahanareo rehetra, <strong>ny</strong> sainareo rehetra<br />
ary <strong>ny</strong> herinareo rehetra” (Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 4:2)<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Môsià 3:19.<br />
• Inona no lazain’ io soratra masina io amintsika momba <strong>ny</strong> fananana fiovam-po? Avelao<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy hifanakalo hevitra.<br />
Hazavao fa manazava <strong>ny</strong> fiovana izay mety hitranga amin’ <strong>ny</strong> olona iray io soratra masina<br />
io. Ny olon’ izao tontolo izao dia olona misahirana kokoa amin’ <strong>ny</strong> zavatr’ izao tontolo<br />
izao noho <strong>ny</strong> amin’ Andriamanitra. Raha manao <strong>ny</strong> zavatra voalaza ao amin’io andini<strong>ny</strong><br />
io isika, toy <strong>ny</strong> fananana finoana amin’ <strong>ny</strong> Sorompanavotana ary malemy fanahy sy<br />
manetry tena, dia ho tonga olomasina.
• Nahoana isika no mihevitra fa tsy maintsy miova <strong>ny</strong> fon’ <strong>ny</strong> olona vao tonga tahaka<br />
an’ Andriamanitra?<br />
Asehoy fa raha tsy <strong>ny</strong> fiainan’ <strong>ny</strong> olona iray manontolo no atoka<strong>ny</strong> ho an’ <strong>ny</strong> Tompo,<br />
dia tsy hanana<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> finoana, <strong>ny</strong> fitiavana ary <strong>ny</strong> faharisihana ho mendrika <strong>ny</strong> fanjakana<br />
selestialy. Dingana iray ilaina amin’ <strong>ny</strong> fahatongavana ho tahaka an’ Andriamanitra <strong>ny</strong><br />
fiovam-po.<br />
Mampianatra antsika <strong>ny</strong> fomba ahafahan’ <strong>ny</strong> fontsika miova <strong>ny</strong> soratra masina<br />
Famakafakana Hazavao fa mirakitra <strong>ny</strong> lahate<strong>ny</strong> izay nomen’ i Benjamina mpanjaka <strong>ny</strong> vahoaka<strong>ny</strong> <strong>ny</strong><br />
soratra masina<br />
bokin’ i Môsià, rehefa fanta<strong>ny</strong> fa ho kely sisa dia ho faty izy. Nampianari<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> momba<br />
<strong>ny</strong> Sorompanavotana sy <strong>ny</strong> ilan’ izy ireo <strong>ny</strong> vahoaka<strong>ny</strong> hibebaka. Nahery vaika io lahateni<strong>ny</strong><br />
io ha<strong>ny</strong> ka <strong>ny</strong> olona rehetra izay nandre iza<strong>ny</strong> dia niova fo. Amin’ <strong>ny</strong> fandalinana<br />
<strong>ny</strong> zavatra izay nolazai<strong>ny</strong> azy ireo sy <strong>ny</strong> nasetrin’ <strong>ny</strong> olona iza<strong>ny</strong>, dia afaka mahafantatra<br />
izay tsy maintsy ataontsika isika raha te hanana fiovam-po.<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Môsià 4:1–2.<br />
• Inona ilay faniriana lehibe ao amin’ ireo olona ireo, rehefa avy nandre <strong>ny</strong> tenin’ i<br />
Benjamina mpanjaka izy ireo? (Naniry <strong>ny</strong> hibebaka sy ho voavela heloka amin’ <strong>ny</strong> alalan’<br />
<strong>ny</strong> sorompanavotan’ i Kristy izy ireo.)<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> zavatra nolazain’ i Benjamina mpanjaka rehefa hita<strong>ny</strong><br />
fa nibebaka <strong>ny</strong> olona, hita ao amin’ <strong>ny</strong> Môsià 4:6–7 iza<strong>ny</strong>.<br />
Inona no nolazain’ i Benjamina mpanjaka fa toko<strong>ny</strong> hataon’ <strong>ny</strong> olona mba handraisa<strong>ny</strong><br />
famonjena? (Hahafantatra an’ Andriamanitra sy <strong>ny</strong> Sorompanavotana, hitoky amin’ <strong>ny</strong><br />
Tompo, ho mazoto amin’ <strong>ny</strong> fitandremana <strong>ny</strong> didy ary hitozo ho mahatoky mandrapahatapitry<br />
<strong>ny</strong> andro<strong>ny</strong>).<br />
Nanonta<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> olona i Benjamina mpanjaka raha nino <strong>ny</strong> teni<strong>ny</strong> sy raha hitoky amin’ <strong>ny</strong><br />
Tompo ary ho mahatoky amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> rehetra izy ireo. Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
<strong>ny</strong> valin-tenin’ <strong>ny</strong> olona ao amin’ <strong>ny</strong> Môsià 5:2, 5. Asehoy fa ankehitri<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> tena<br />
faniriana nananan’ ireo olona ireo dia <strong>ny</strong> hanao fanekempihavanana hanompo an’<br />
Andriamanitra mandritra <strong>ny</strong> androm- piaina<strong>ny</strong>.<br />
Famerenana Avereno jerena miaraka amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> dingana nandalovan’ ireo olona ireo<br />
mba hanana<strong>ny</strong> fo sy fiainana miova:<br />
1. Nianatra <strong>ny</strong> momba an’ i Kristy sy <strong>ny</strong> didi<strong>ny</strong> avy amin’ i Benjamina mpanjaka izy ireo.<br />
2. Nanana finoana an’ i Kristy, natoky <strong>ny</strong> herin’ <strong>ny</strong> sorompanavotana natao<strong>ny</strong> ary naniry<br />
<strong>ny</strong> hibebaka <strong>ny</strong> ota vita<strong>ny</strong> izy ireo.<br />
3. Voavela <strong>ny</strong> helok’ izy ireo tamin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> famindram-pon’ <strong>ny</strong> Tompo, ary nahatsapa<br />
fiadanana sy fiafaliana izy ireo.<br />
4. Nanao fanekempihavanana izy ireo fa hitandrina <strong>ny</strong> didy sy hanao <strong>ny</strong> tsara amin’<br />
<strong>ny</strong> andro sisa hiaina<strong>ny</strong>.<br />
Asehoy fa ireo dingana ireo iha<strong>ny</strong> koa no hodiavintsika mba hiovantsika fo sy fiainana,<br />
ka amin’ izay dia hiaina mifanaraka amin’ <strong>ny</strong> Tompo isika.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra sy<br />
fanadihadiana<br />
Mety hitranga haingana na miandalana <strong>ny</strong> fiovam-po<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> vahoakan’ i Benjamina mpanjaka dia nanana fo sy fiainana niova faingana,<br />
kanefa ho an’ <strong>ny</strong> olona maro, dia miandalana kokoa <strong>ny</strong> fitrangan’ iza<strong>ny</strong>. Mandalo ireo<br />
dingana mitovy amin’ izay nandalovan’ <strong>ny</strong> vahoakan’ i Benjamina mpanjaka ireo iha<strong>ny</strong><br />
izy ireo, saingy mandritra <strong>ny</strong> androm-piaina<strong>ny</strong> no anaova<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong>.<br />
• Efa nianatra <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> sorompanavotana sy <strong>ny</strong> didin’ i Kristy ve ianareo? Taiza<br />
no nianaranareo ireo zavatra ireo?<br />
• Efa mba nisy nibebaka tamin’ <strong>ny</strong> ota vita ve ianareo ary nahatsapa fa voavela heloka<br />
teo amin’ <strong>ny</strong> Tompo? Anontanio <strong>ny</strong> zatovovavy raha te hizara <strong>ny</strong> fahatsapana nanana<strong>ny</strong><br />
tamin’ izy ireo nahatsapa fa voavela heloka.<br />
123
Tantara ao amin’<br />
<strong>ny</strong> soratra masina<br />
Fijoroana ho<br />
vavolombelona<br />
124<br />
• Efa mba naniry <strong>ny</strong> hanao zavatra izay fantatrareo fa ratsy ve ianareo, kanefa tsy nataonareo<br />
iza<strong>ny</strong> satria te hankatò <strong>ny</strong> Tompo ianareo? Avereno angatahina indray <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
hizara <strong>ny</strong> zava-niaina<strong>ny</strong>. Azonao tantaraina <strong>ny</strong> zava-niainanao iray, raha tianao.<br />
Hazavao fa raha efa nanao ireo zavatra ireo <strong>ny</strong> zatovovavy dia nanomboka nahafantatra<br />
<strong>ny</strong> dikan’ <strong>ny</strong> hoe miova fo. Asehoy fa toko<strong>ny</strong> hiezaka hanana finoana <strong>ny</strong> sorompanavotana<br />
bebe kokoa sy hankatò tanteraka kokoa <strong>ny</strong> didy izy ireo. Rehefa iza<strong>ny</strong>, toy <strong>ny</strong> vahoakan’ i<br />
Benjamina mpanjaka, dia ho hita<strong>ny</strong> tsikelikely fa miala ami<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> faniriana hanao ratsy. Ny<br />
faniria<strong>ny</strong> feno dia <strong>ny</strong> hankatò <strong>ny</strong> Tompo sy <strong>ny</strong> hanompo <strong>ny</strong> mpiara-belona ami<strong>ny</strong>.<br />
Tantarao, na asaovy ambaran’ <strong>ny</strong> zatovovavy iray <strong>ny</strong> tantaran’ <strong>ny</strong> fomba niainan’ i Almà<br />
<strong>ny</strong> fiovam-po. Ao amin’ <strong>ny</strong> Môsià 27 sy Almà 36 no ahitana <strong>ny</strong> tantara.<br />
Rehefa vita <strong>ny</strong> fitantarana, dia asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Almà 36:18–21. Asehoy fa<br />
hitan’ i Almà samirery fa afaka mitondra fifaliana lehibe <strong>ny</strong> fibebahana sy <strong>ny</strong> fanoloran-tena.<br />
Mijoroa ho vavolombelona fa mitondra fifaliana tena lehibe eo amin’ ity fiainana ity<br />
<strong>ny</strong> fibebahana sy <strong>ny</strong> fankatoavana <strong>ny</strong> didy.<br />
Famaranana<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Hazavao fa antsoina hoe ateraka indray <strong>ny</strong> fiovam-po ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masina.<br />
Nilazalaza <strong>ny</strong> zavatra niaina<strong>ny</strong> iray izay nanampy azy hahatakatra <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe<br />
<strong>ny</strong> fananana fiovam-po sy fiainana <strong>ny</strong> Filoha David O. Mckay:<br />
“Resin-tory aho ary nahita zavatra faran’ izay lalina tanaty fahitana. Te<strong>ny</strong> lavitra te<strong>ny</strong>,<br />
dia nahita tanàna fotsy tsara tarehy aho. Na dia lavitra aza iza<strong>ny</strong>, dia toa mbola hitako fa<br />
mitondra voa mampitelin-drora ireo hazo, miloko mahafinaritra <strong>ny</strong> ravina e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
kirihitr’ ala, mameno <strong>ny</strong> toerana rehetra ireo voninkazo tonga lafatra. Toa mandefa aloka<br />
miloko mahasondriana <strong>ny</strong> lanitra manga e<strong>ny</strong> ambo<strong>ny</strong>. Ary dia nahita olona marobe koa<br />
aho manatona <strong>ny</strong> tanàna, misalotra akanjo fotsy sy saron-doha fotsy. Tampoka teo dia<br />
toa nifantoka ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> Mpitarika azy ireo <strong>ny</strong> saiko, ary na dia <strong>ny</strong> tarehi<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong><br />
vata<strong>ny</strong> mihorirana iha<strong>ny</strong> aza no hitako, tonga dia fantatro Izy fa <strong>ny</strong> Mpamonjy ahy! Ny<br />
fihodira<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> famirapiratan’ <strong>ny</strong> tava<strong>ny</strong> dia hita fa feno voninahitra! Misy fiadanana<br />
izay toa lalina ao Ami<strong>ny</strong>—fatratra iza<strong>ny</strong>!<br />
“Ilay tanàna, raha azoko tsara, dia Azy. Ilay Tanàna Mandrakizay; ary ireo olona manaraka<br />
Azy dia hitoetra ao amim-piadanana sy fahasambarana mandrakizay.<br />
“Saingy iza ireo?<br />
“Raha nahafantatra <strong>ny</strong> eritreritro <strong>ny</strong> Mpamonjy, dia namaly Izy tamin’ <strong>ny</strong> fanondroana<br />
antsasa-paribolana izay nitranga teo ambonin’ izy ireo rehefa iza<strong>ny</strong>, ary voasoratra teo<br />
amin’ iza<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> volamena <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> hoe:<br />
“ ‘Izy Ireo no Izay Efa Nandresy an’ Izao Tontolo Izao—Izay Tena Nateraka Indray!’ “<br />
(Cherished Experiences from the Writings of President David O. MacKay, nangonin’<br />
i Clare Middlemiss [Salt Lake City: Deseret Book Co., 1965], p. 102).<br />
Fampiharana <strong>ny</strong> lesona<br />
Ilazao <strong>ny</strong> zatovovavy hamaky <strong>ny</strong> Môsià toko faha-2 ka hatramin’ <strong>ny</strong> faha-5 mba hahafaha<strong>ny</strong><br />
mahatakatra bebe kokoa <strong>ny</strong> dikan’ <strong>ny</strong> fiovam-po.
Ny fandalinana <strong>ny</strong> soratra masina<br />
TANJONA Hianatra <strong>ny</strong> fomba hahatonga <strong>ny</strong> soratra masina hisy dika<strong>ny</strong> eo amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
FANOMANANA 1. Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina na te<strong>ny</strong> nindramina izay<br />
nofidinao.<br />
2. Raha misy eo amin’ <strong>ny</strong> faritra misy anao, dia alefaso <strong>ny</strong> horonan-tsary sy feo “Flood<br />
the Earth with the Book of Mormon,” (53277).<br />
Lesona<br />
30<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Afaka mitarika antsika sy manampy antsika hiatrika <strong>ny</strong> olana isan’ andro <strong>ny</strong> soratra<br />
masina<br />
Tantara Ampidiro amin’ <strong>ny</strong> fitantarana ity zava-niainan’ <strong>ny</strong> Filoha Harold B. Lee ity <strong>ny</strong> lesona:<br />
“Taona vitsivitsy lasa izay, dia nitantara <strong>ny</strong> zava-niaina<strong>ny</strong> fo<strong>ny</strong> izy nandeha lakana nitety<br />
nosin-dranomasina maro ho a<strong>ny</strong> Finlandy <strong>ny</strong> filohan’ <strong>ny</strong> misiona soisa. Raha nijery <strong>ny</strong><br />
lakana nidina tao anaty ranomasina izy, dia tsikari<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fandeha mikivilavilan’ ilay mpanamory<br />
te<strong>ny</strong> amin’ ireo nosin-dranomasina. Nanonta<strong>ny</strong> tena izy hoe: Nahoana izahay no<br />
tsy nenti<strong>ny</strong> tamin’ ir˜ nosin-dranomasina mahaliana kokoa ir˜ fa amin’ ity toerana mangingina<br />
eto ity?<br />
“Hoy izy: “Raha i<strong>ny</strong> aho nipetraka teo nijery sy nandinika i<strong>ny</strong>, dia tsikaritro <strong>ny</strong> fivohy<br />
miaka-midina ao anaty rano teo anoloana. Rehefa iza<strong>ny</strong>, dia fantatro fa misy olona nanoro<br />
<strong>ny</strong> lalana azo antoka ao amin’ ireto rano ireto ka nametraka <strong>ny</strong> torolalana hitarika<br />
anay tsy ho tra-doza.’<br />
“Rehefa iza<strong>ny</strong> dia nisintona ity lesona ity izy: ‘Ary toy iza<strong>ny</strong> no nanoritan’ <strong>ny</strong> saina<br />
matsilon’ Andriamanitra <strong>ny</strong> lalana tena azo antoka ho anay, ary iza<strong>ny</strong> lalana azo antoka<br />
iza<strong>ny</strong> dia voasoratra ao amin’ <strong>ny</strong> filazantsaran’ i Jesoa Kristy, toy <strong>ny</strong> nitarihana tsy nisy<br />
tomika <strong>ny</strong> sambonay namakivaky ire<strong>ny</strong> ranomasina mampidi-doza ire<strong>ny</strong> nankamin’ <strong>ny</strong><br />
azo antoka ta<strong>ny</strong> ho a<strong>ny</strong>” (“Find the answers in the Scriptures,” Ensign, Des. 1972, p. 3).<br />
Fanadihadiana Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hieritreritra <strong>ny</strong> fomba ahafahan’ <strong>ny</strong> soratra masina mitarika <strong>ny</strong><br />
fiaina<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> lalana azo antoka sy mahitsy miverina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> Rai<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> andanitra.<br />
Tarito <strong>ny</strong> fanadihadiana mba hamoaka ireto manaraka ireto:<br />
1. Manampy antsika hahafantatra <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra sy <strong>ny</strong> Zana<strong>ny</strong> Jesoa Kristy<br />
<strong>ny</strong> soratra masina (jereo Jaona 17:3).<br />
2. Amin’ <strong>ny</strong> famakiana <strong>ny</strong> soratra masina, dia afaka mahazo fijoroana ho vavolombelona<br />
<strong>ny</strong> amin’ i Jesoa Kristy sy <strong>ny</strong> filazantsara<strong>ny</strong> isika.<br />
3. Afaka misintona lesona avy amin’ <strong>ny</strong> ohatra nasehon’ i Kristy isika. Raha ampy <strong>ny</strong><br />
fotoana, dia iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hitadidy <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> tamin’ ireo zava-nitranga teo<br />
amin’ <strong>ny</strong> fiainan’ i Jesoa Kristy, izay nanjary ohatra ho azy ireo.)<br />
4. Afaka misintona lesona avy amin’ <strong>ny</strong> ohatra asehon’ ireo mpamina<strong>ny</strong> sy ireo olona<br />
voasoratra ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masina isika.<br />
5. Mampianatra antsika <strong>ny</strong> soratra masina amin’ <strong>ny</strong> ankapobe<strong>ny</strong>, fa toko<strong>ny</strong> ho fantatsika<br />
sy ataontsika izay hiverenana eo anatrehan’ <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra (jereo 2 Timoty<br />
3:15–16; Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 33:16).<br />
6. Manome antsika aingam-panahy sy fankaherezana hiatrehana <strong>ny</strong> olana eo amin’ <strong>ny</strong><br />
fiainana andavanandro <strong>ny</strong> soratra masina.<br />
125
Fampiasana<br />
mikasika soratra<br />
masina sy<br />
fandalinana<br />
toe-javatra iray<br />
Fanadihadiana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
126<br />
• Hainareo ve <strong>ny</strong> fomba fitadiavana ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masina <strong>ny</strong> vali<strong>ny</strong> amin’ ireo<br />
zava-manahirana anareo isan’andro? Ahoana no fomba nampiasanareo <strong>ny</strong> soratra<br />
masina hanampy anareo hamaha <strong>ny</strong> olanareo?<br />
• Moa ve ianareo manana soratra masina ankafizina izay efa nanampy anareo hiatrika<br />
ireo olana teo amin’ <strong>ny</strong> fiainanareo?<br />
Hazavao fa ho fampianarana, dia andeha hianatra <strong>ny</strong> fomba fitadiavana vali<strong>ny</strong> ao amin’<br />
<strong>ny</strong> soratra masina ianareo.<br />
Omeo <strong>ny</strong> mpianatra ireto fandalinana toe-javatra manaraka ireto. Aorian’ <strong>ny</strong> fandalinana<br />
<strong>ny</strong> toe-javatra tsirairay, dia omeo minitra vitsivitsy izy ireo hitady <strong>ny</strong> vali<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong><br />
soratra masina izay hanampy azy hamaha <strong>ny</strong> olana. Azonao omena torolalana fohy <strong>ny</strong> kilasy,<br />
raha ilaina, amin’ <strong>ny</strong> fomba fampiasana <strong>ny</strong> Topical Guide sy <strong>ny</strong> Fanoroana mba hahitana<br />
<strong>ny</strong> soratra masina azo ampiharina. Asaovy atolotry <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> kilasy izay fanta<strong>ny</strong>.<br />
Azonao zarazaraina hiasa anaty tarika izy ireo amin’ ity fampiasana ity, raha tianao.<br />
Fandalinana toe-javatra 1<br />
Niady mafy tamim-pinoana tao amin’ <strong>ny</strong> herin’ <strong>ny</strong> vavaka i Shauna. Tsapa<strong>ny</strong> fa tsy nahazo<br />
vali<strong>ny</strong> izy rehefa nivavaka, ary nanomboka natoky <strong>ny</strong> finoana sy <strong>ny</strong> zavatra ninoa<strong>ny</strong><br />
tamin’ <strong>ny</strong> andron’ <strong>ny</strong> fahazaza<strong>ny</strong> izy. Niangavy azy <strong>ny</strong> mpanoro hevitra azy ao amin’ <strong>ny</strong><br />
Zatovovavy mba hanangona te<strong>ny</strong> mikasika <strong>ny</strong> vavaka anaty fitanana an-tsoratra, ka izay<br />
hita<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masina iha<strong>ny</strong> no ampiasaina. Mitadiava soratra masina izay<br />
heverinareo fa hanampy azy hamerina <strong>ny</strong> finoana anana<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> vavaka.<br />
Fandalinana toe-javatra 2<br />
Nahatsapa i Marie fa matetika dia matetika i Layne, anadahi<strong>ny</strong> efatra ambin’ <strong>ny</strong> folo<br />
taona, no mandainga amin’ <strong>ny</strong> ray aman-dreni<strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> toerana naleha<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> zavatra<br />
natao<strong>ny</strong>. Niezaka <strong>ny</strong> niresaka momba iza<strong>ny</strong> tami<strong>ny</strong> i Marie nefa dia nahatezitra azy<br />
iza<strong>ny</strong>. Nanizingizina izy fa tsy hampaninona <strong>ny</strong> lainga keli<strong>ny</strong>. Te hiaraka amin’ <strong>ny</strong> nama<strong>ny</strong><br />
maharitraritra fotsi<strong>ny</strong> izy. Nanendry an’ i Marie hanome lesona ao amin’ <strong>ny</strong> takarivan’ <strong>ny</strong><br />
mpianakavy <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Alatsinai<strong>ny</strong> manaraka. Nanapa-kevitra <strong>ny</strong> hanome lesona momba<br />
<strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> fahamarinan-toetra izy. Mitadiava soratra masina izay mety<br />
hanampy an’ i Marie hampianatra an’ i Layne momba <strong>ny</strong> lanjan’ <strong>ny</strong> fahamarinan-toetra.<br />
Fandalinana toe-javatra 3<br />
Vao matin’ <strong>ny</strong> homamiadana <strong>ny</strong> renin’ i Sarah. Vaky fo i Sarah. Nahoana no namela<br />
iza<strong>ny</strong> hitranga amin’ <strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong> tsara tarehy <strong>ny</strong> Tompo? Tsara fanahy loatra izy no tanora<br />
koa. Nivavaka mafy <strong>ny</strong> fianakaviana <strong>ny</strong> mba hahasitrana azy, ary nanampy <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong><br />
hametra-tanana tamin-dreni<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> eveka. Amin’ <strong>ny</strong> fampiasana <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> fanalahidy fahafatesana<br />
sy fitsanganana amin’ <strong>ny</strong> maty, inona <strong>ny</strong> soratra masina mety ho hitanareo hankaherezana<br />
an’ i Sarah?<br />
Azontsika atao <strong>ny</strong> manome lanja kokoa <strong>ny</strong> soratra masina eo amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika<br />
Hazavao fa misy fomba maro azontsika andalinana <strong>ny</strong> soratra masina. Fomba iray iha<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> fitadiavana vali<strong>ny</strong> ho an’ <strong>ny</strong> olana manokana. Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hanolotra<br />
fomba fandalinana <strong>ny</strong> soratra masina. Azonao soratana e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> valinteni<strong>ny</strong>,<br />
raha tianao. Mety ho amin’ ireto manaraka ireto <strong>ny</strong> valin-te<strong>ny</strong>:<br />
1. Azontsika vakina manomboka amin’ <strong>ny</strong> voaloha<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong> ka hatramin’ <strong>ny</strong> fara<strong>ny</strong>.<br />
2. Azontsika ianarana araka <strong>ny</strong> lohahevitra iza<strong>ny</strong>, amin’ <strong>ny</strong> fampiasana <strong>ny</strong> boky fampianarana<br />
Ny fitsipiky <strong>ny</strong> filazantsara ho taridalana ho antsika.<br />
3. Azontsika atao <strong>ny</strong> manaraka <strong>ny</strong> seminera na <strong>ny</strong> fampianarana <strong>ny</strong> Sekoly Alahady.<br />
4. Azontsika angonina sy atao tsianjery <strong>ny</strong> lisitra soratra masina manokana izay manampy<br />
sy manentana antsika. (Ireo soratra masina natao hotadidina a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> seminera<br />
no fanombohana tsara hatao.)<br />
5. Azontsika atao <strong>ny</strong> mitady vali<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> filana manokana na olana.<br />
Hazavao fa tsy misy fomba fandalinana tonga lafatra. Tsy maintsy manapa-kevitra amin’<br />
izay fomba tsara ho azy <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.
Lesona 30<br />
• Inona matetika no zavatra misakana <strong>ny</strong> olona tsy hamaky soratra masina isan’ andro?<br />
• Inona no azontsika atao handresena ireo sakana amin’ <strong>ny</strong> famakiana soratra masina ireo?<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Nandrisika antsika <strong>ny</strong> Loholona Carlos E. Asay hihevitra <strong>ny</strong> fotoana lanintsika handalinana<br />
<strong>ny</strong> soratra masina ho fotoana anaovantsika tafa sy dinika manokana amin’ <strong>ny</strong><br />
Tompo. Hoy izy:<br />
“Matahotra aho sao hikoropadropaka fotsi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> maro isan’ andro vaky izao, handray <strong>ny</strong><br />
soratra masina ho toy <strong>ny</strong> zavatra tsotra fotsi<strong>ny</strong>. Miolomay isika hanaja <strong>ny</strong> fotoana nifanaovana<br />
tamin’ <strong>ny</strong> manampahaizana, mpanaolalàna ary mpandraharaha. Mbola mihevitra<br />
koa isika fa tsy maninona <strong>ny</strong> mangataka andro hiresahana amin’ Andriamanitra–mangataka<br />
andro handalinana <strong>ny</strong> soratra masina. Tsy mahagaga raha mampivelatra fanahy osa<br />
isika ary tsy mahita <strong>ny</strong> lalan-kalehantsika eo amin’ <strong>ny</strong> fiainana. Ho tsara dia tsara tokoa<br />
raha voalamintsika sy natokantsika <strong>ny</strong> dimy ambin’ <strong>ny</strong> folo na roapolo minitra isan’ andro<br />
hamakiana soratra masina Ny firesahana amin’ Andriamanitra toy iza<strong>ny</strong> dia hanampy<br />
antsika hahafantatra <strong>ny</strong> feo<strong>ny</strong> sy ho afaka handray fitarihana amin’ <strong>ny</strong> zavatra rehetra<br />
ataontsika. Amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> soratra masina no toko<strong>ny</strong> hahitantsika an’ Andriamanitra”<br />
(ao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Okt. 1978, p. 79; na Ensign, Nôv. 1978, p. 53–54).<br />
Fanadihadiana • Ahoana no hanampian’ <strong>ny</strong> fanarahana <strong>ny</strong> soso-kevitry <strong>ny</strong> Loholona Asay anareo<br />
hifanaraka kokoa amin’ <strong>ny</strong> Fanahy, rehefa mandalina soratra masina ianareo?<br />
• Nahoana no zava-dehibe <strong>ny</strong> fanokanana fotoana raikitra ho an’ <strong>ny</strong> soratra masina?<br />
• Nahoana no azo antoka kokoa fa tsy hahafa-po <strong>ny</strong> fandalinana soratra masina<br />
tsindraindray noho <strong>ny</strong> fandalinana soratra masina tsy tapaka?<br />
Tantara Mba hanampiana ireo zatovovavy hahatakatra <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> fandalinana<br />
soratra masina an-tsitrapo, dia omeo ity tantara manaraka ity:<br />
Niova fo tamin’ <strong>ny</strong> Fiangonana i Sarah Pea Rich <strong>ny</strong> taona 1835, fo<strong>ny</strong> izy fito ambin’ <strong>ny</strong> folo<br />
taona. Tao amin’ <strong>ny</strong> tananan’ i Illinois izy sy <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> no nipetraka, ary nisy misiônera<br />
Mormôna roa tonga nitory tao amin’ <strong>ny</strong> faritra nisy azy. Notantarain’ izy ireo tamin’<strong>ny</strong><br />
fianakavia<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> mpifanolo-bodirindrina tami<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> Mpamina<strong>ny</strong> Joseph<br />
Smith sy <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> fandikana <strong>ny</strong> Bokin’ i Môrmôna avy amin’ <strong>ny</strong> takelaka volamena.<br />
Tsy andrin’ i Sarah izay ahitana <strong>ny</strong> Bokin’ i Môrmôna ary nanonta<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> anankiray tamin’<br />
<strong>ny</strong> misiônera izy raha azo<strong>ny</strong> jerena ilay boky. Hoy izy: “Nitokana tao amin’ <strong>ny</strong> efitranoko<br />
aho ary nanda<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> takariva sisa sy saiky <strong>ny</strong> alina manontolo namakiana iza<strong>ny</strong>. Tena<br />
nahavariana ahy tokoa <strong>ny</strong> tao anati<strong>ny</strong>. Namela fahatsiarovana tsy hay hadinoina na ovina<br />
na oviana tao an-tsaiko ilay boky. Toa nivelatra nanoloana <strong>ny</strong> masoko iza<strong>ny</strong> nandritra <strong>ny</strong><br />
herinandro maro tat˜ aoriana.”<br />
Ny ampitso maraina, dia lasa nanka<strong>ny</strong> Kirtland, Ohio, ireo lehilahy, namela fahatsiarovana<br />
tafalatsaka lalina tao an-tsain’ <strong>ny</strong> fianakaviana Pea. Nihevitra ilay fianakaviana fa tsy<br />
hahita intso<strong>ny</strong> ireo misiônera ireo. Toy izao no nosoratan’ i Sarah: “ Enina herinandro taorian’<br />
<strong>ny</strong> nandehanan’ izy ireo, dia nanonofy azy ireo aho. Nanonofy aho <strong>ny</strong> Zoma alina fa<br />
ho avy a<strong>ny</strong> an-tranonay izy ireo <strong>ny</strong> ampitso hariva, raha vao milentika <strong>ny</strong> masoandro, ary<br />
izy ireo no hiseho voaloha<strong>ny</strong> e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> lalan-kely manoloana <strong>ny</strong> trano.”<br />
Ny ampitso maraina, dia nikasa <strong>ny</strong> handeha ho a<strong>ny</strong> an-tanàna <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong>.<br />
Niangavy azy ireo hiverina aloha i Sarah, satria natoky tokoa izy fa ho avy ireo misiônera.<br />
Nihomehy <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong> ary nilaza tami<strong>ny</strong> fa adala angamba izy, satria a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> kilômetatra<br />
an-jato<strong>ny</strong> maro no misy ireo misiônera. Vetivety dia lasa nanka<strong>ny</strong> an-tanàna izy<br />
sy <strong>ny</strong> renin’ i Sarah. I Sarah kosa na iza<strong>ny</strong> aza, dia nanomboka niomana amin’ <strong>ny</strong> fahatongavan’<br />
ireo misiônera.<br />
Toy izao no voarakitr’ i Sarah: “Rehefa lasa <strong>ny</strong> andro, dia nanomboka nitazana azy<br />
ireo matetika te<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> lalan-kely aho. Inona tokoa, raha vanta<strong>ny</strong> vao nilentika <strong>ny</strong><br />
masoandro, dia indreto izy ireo nipoitra avy a<strong>ny</strong>, teo emin’ilay toerana nahitako azy voaloha<strong>ny</strong><br />
tao amin’<strong>ny</strong> nofiko. Notsenaiko teo an-davarangana izy ireo ary noharahabaiko.<br />
‘Nandrasako <strong>ny</strong> fahatongavanareo’, hoy aho. ‘Fa nahoana’, hoy <strong>ny</strong> anankiray tamin’ izy<br />
ireo, ‘renao angaha fa ho avy izahay?’ ‘Tsia’, hoy aho, ‘nanonofy aho omaly alina fa ho<br />
avy ianareo, ary natoky aho fa ho avy at˜ ianareo.’ Tsara iza<strong>ny</strong>’, hoy <strong>ny</strong> iray tamin’ ireo<br />
misiônera, ‘nanonofy izahay fa hiverina at˜ ary hanao batisa anareo sy hanangana<br />
fiangonana eto amin’ ity faritra ity.’ ”<br />
127
128<br />
Tafaverina avy a<strong>ny</strong> an-tanàna <strong>ny</strong> ray aman-drenin’ i Sarah ary dia talanjona nahita ireo<br />
misiônera tao an-trano. Nampianatra ilay fianakaviana sy <strong>ny</strong> mpifanolo-bodirindrina<br />
maro <strong>ny</strong> misiônera. Nijanona izy ireo mandra-pananga<strong>ny</strong> fiangonana nisy mpikambana<br />
fitopolo, tao anatin’ iza<strong>ny</strong> i Sarah, <strong>ny</strong> rai<strong>ny</strong>, <strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong>, ary <strong>ny</strong> rahavavi<strong>ny</strong>. (Notantaraina<br />
tao amin’ <strong>ny</strong> John Henry Evans, Charles Coulson Rich: Pioneer Builder of the West [New<br />
York: MacMillan Co., 1936], p. 38–40.)<br />
• Inona no tsapan’ i Sarah momba <strong>ny</strong> Bokin’ i Môrmôna araka <strong>ny</strong> hevitrareo?<br />
• Inona no azonareo tsoahina momba <strong>ny</strong> fandalinana soratra masina avy amin’<br />
io zava-niainana io?<br />
Famaranana<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Vakio ity torohevitra avy amin’ <strong>ny</strong> Loholona Howard W. Hunter manaraka ity:<br />
“Azo antoka fa <strong>ny</strong> olona izay mandalina soratra masina isan’ andro dia mahatontosa<br />
betsaka lavitra noho <strong>ny</strong> olona izay manokana fotoana maro amin’ <strong>ny</strong> andro iray ary rehefa<br />
iza<strong>ny</strong>, dia mamela andro maro handeha alohan’ <strong>ny</strong> hanohizana indray. Tsy vitan’ <strong>ny</strong><br />
hoe toko<strong>ny</strong> handalina isan’ andro isika, fa toko<strong>ny</strong> hisy fotoana atokana tsy tapaka izay<br />
ahafahantsika mifantoka tsy misy fanelingelenana. ...<br />
“Kely iza<strong>ny</strong> fahefakadi<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong>, nefa mahagaga <strong>ny</strong> haben’ <strong>ny</strong> fahazavana sy fahalalana<br />
mety ho azo amin’ <strong>ny</strong> lohahevitra tena manan-danja. Ny zava-dehibe dia <strong>ny</strong> tsy hamelana<br />
na inona na inona hanelingelina mihitsy <strong>ny</strong> fandalinana ataontsika” (ao amin’ <strong>ny</strong><br />
Conference Report, Okt. 1979, p. 91; na Ensign, Nôv. 1979, p. 64).<br />
Fijoroana ho<br />
Lazao izay tsapanao momba <strong>ny</strong> lanjan’ <strong>ny</strong> fanatonana <strong>ny</strong> Tompo amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fanda-<br />
vavolombelona<br />
linana soratra masina. Avelao <strong>ny</strong> zatovovavy hilaza izay tsapa<strong>ny</strong> momba io lohahevitra io.<br />
Fampiharana <strong>ny</strong> lesona<br />
Lazao fa raha tsy manana fandaharam-potoana handalinana tsy tapaka <strong>ny</strong> soratra masina<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy, dia afaka manomboka anankiray izy ireo mandritra <strong>ny</strong> herinandro ho<br />
avy. Azon’ <strong>ny</strong> zatovovavy taterina aminao manokana <strong>ny</strong> zavatra natao<strong>ny</strong> raha tia<strong>ny</strong>.
Ny fanompoana ao am-piangonana<br />
TANJONA Hahatakatra <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> fanompoana ao am-piangonana sy <strong>ny</strong> fomba<br />
ahafaha<strong>ny</strong> manompo <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
FANOMANANA 1. Vatsio taratasy sy pensilihazo <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
2. Manendre mpianatra iray hitantara <strong>ny</strong> zava-niaina<strong>ny</strong> manokana momba <strong>ny</strong> nanompoa<strong>ny</strong><br />
tao am-piangonana. (Jereo <strong>ny</strong> fizarana fahatelo ao amin’<strong>ny</strong> lesona).<br />
3. Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina na te<strong>ny</strong> nindramina izay<br />
nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Toko<strong>ny</strong> hanompo an-tsitrapo ao am-piangonana isika<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Fanadihadiana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
ary fifanakalozankevitra<br />
Fanadihadiana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
Lesona<br />
31<br />
Tantarao <strong>ny</strong> mpianatra <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> fitahiana azonao teo amin’ <strong>ny</strong> fiainanao noho <strong>ny</strong><br />
nanananao fotoana hampianarana ity kilasy ity. Lazao ireo sorona nataonao ary <strong>ny</strong> valisoa<br />
tsapanao fa nomena anao tamin’ io fanompoana io. Ampio <strong>ny</strong> zatovovavy hahatsapa<br />
fa <strong>ny</strong> fanompoana ao am-piangonana dia ampaha<strong>ny</strong> lehibe amin’ <strong>ny</strong> fiainanao.<br />
Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe izao: Ny Fiangonan’ i Jesoa Kristy ho an’ <strong>ny</strong> Olomasin’<br />
<strong>ny</strong> Andro Fara<strong>ny</strong>. Rehefa iza<strong>ny</strong> dia omeo ireto fanontaniana manaraka ireto:<br />
• Fiangonan’ iza no misy antsika? (Ny fiangonan’ i Jesoa Kristy.)<br />
• Iza no nanomana <strong>ny</strong> fomba toko<strong>ny</strong> handaminana <strong>ny</strong> Fiangonana? (Jesoa Kristy.<br />
Nambara<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> mpaminani<strong>ny</strong> io fandaminana io.)<br />
Hazavao fa hafa amin’ <strong>ny</strong> rafitry <strong>ny</strong> ankamaroan’ <strong>ny</strong> fiangonana hafa <strong>ny</strong> rafitry <strong>ny</strong><br />
Fiangonana misy antsika. Tsy lehilahy ofanina manokana ho amin’ <strong>ny</strong> asa<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
fotoana maharitra ireo mpitondra antsika eto an-toerana . Olon’ <strong>ny</strong> Fiangonana, izay<br />
manome <strong>ny</strong> fotoa<strong>ny</strong> an-tsitrapo sy tsy karamaina izy ireo.<br />
Ampahatsiahivo <strong>ny</strong> zatovovavy fa misy olona maro mandray anjara ao amin’ <strong>ny</strong> rafitry<br />
<strong>ny</strong> sampana na paroasy iray monja. Iangavio izy ireo hitanisa araka izay azo<strong>ny</strong> atao ireo<br />
andraikitra misy ao amin’ <strong>ny</strong> sampana na paroasy misy azy. Toko<strong>ny</strong> ho tafiditra ao amin’<br />
<strong>ny</strong> lisitra natao<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> filohan’ <strong>ny</strong> sampana na eveka, <strong>ny</strong> mpanolotsai<strong>ny</strong>, <strong>ny</strong> mpiandraikitra,<br />
<strong>ny</strong> fiadidiana <strong>ny</strong> vondrona mpikambana, mpitantsoratra, mpampianatra a<strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> vondrona mpikambana, mpamangy isan-tokantrano, mpampianatra isan-tokantrano,<br />
fiadidiana <strong>ny</strong> kilasy, sy <strong>ny</strong> sisa.<br />
• Nahoana araka <strong>ny</strong> hevitrareo no narafitry <strong>ny</strong> Tompo <strong>ny</strong> Fiangona<strong>ny</strong> mba hanompoan’<br />
<strong>ny</strong> olona maro ao anati<strong>ny</strong>? Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hitanisa ireo anto<strong>ny</strong>, ary soraty e<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe ireo anto<strong>ny</strong> ireo.<br />
1.Mety ho tafiditra ireto manaraka ireto:<br />
2. Rehefa manompo <strong>ny</strong> olona maro, dia afaka hitahy <strong>ny</strong> ankamaroan’ <strong>ny</strong> olona izay mila<br />
fanampiana izy.<br />
3. Rehefa iangaviana hanompo amin’ <strong>ny</strong> andraikitra samihafa maro <strong>ny</strong> olona, dia mety<br />
hampivelatra ireo talenta izay tsy mbola nampiasai<strong>ny</strong> mihitsy izy.<br />
• Rehefa iangaviana hanompo <strong>ny</strong> hafa <strong>ny</strong> olona, dia mianatra <strong>ny</strong> fomba itiavana<br />
sy anompoana <strong>ny</strong> mpiara-belona ami<strong>ny</strong> izy.<br />
Inona no talenta azon’ <strong>ny</strong> zatovovavy iray, raha voantso hanompo ho filohan’ <strong>ny</strong> kilasin’<br />
<strong>ny</strong> Zatovovavy izy? Entano <strong>ny</strong> zatovovavy hitanisa talenta maro araka izay azo<strong>ny</strong> atao.<br />
129
Tantara Tantarao izao manaraka izao:<br />
“Ta<strong>ny</strong>a, filohan’ <strong>ny</strong> kilasin’ <strong>ny</strong> [Zatovovavy ] avy ao Tasmania, dia nahazo fahitana<br />
momba <strong>ny</strong> andraiki<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> maha-mpitarika <strong>ny</strong> tanora azy amin’ izao fotoana izao.<br />
Taorian’ <strong>ny</strong> fitsidihan’ <strong>ny</strong> mpikambana iray tao amin’ <strong>ny</strong> Fiadidiana Voaloha<strong>ny</strong> an’ <strong>ny</strong><br />
Zatovovavy, dia toy izao no nosorata<strong>ny</strong>:<br />
“ ‘Taorian’ <strong>ny</strong> alina voaloha<strong>ny</strong>, dia tena voaentana sy heniky <strong>ny</strong> Fanahy aho. Tsy mba<br />
tsaroako velively <strong>ny</strong> fotoana nahatsapako toy iza<strong>ny</strong> teo aloha. Tamin’ io alina io, dia<br />
nandeha nody aho ary nivavaka tamin’ <strong>ny</strong> Raiko a<strong>ny</strong> an-danitra ka nangataka hery sy<br />
fanampiana mba haniry hiverina ireo Ravintsara nangatsiatsiaka. Tamin’ io alina io, dia<br />
nahatsapa fiadanana marina tonga tamin’ <strong>ny</strong> fanahiko aho. Rehefa iza<strong>ny</strong>, no<strong>ny</strong> reko<br />
indray ianao, dia tonga tamiko ilay fahatsapana io iha<strong>ny</strong>, ary fantatro <strong>ny</strong> halehiben’ <strong>ny</strong><br />
hery sy <strong>ny</strong> maha-mahafinaritra <strong>ny</strong> Fanahy Masina. Avy hatra<strong>ny</strong> aho dia nanoratra ta<strong>ny</strong><br />
amin’ ireo zatovovavy. Tiako ireo zatovovavy ao amin’ <strong>ny</strong> fikambanana Zatovovavy,<br />
satria iombona<strong>ny</strong> ireo zava-mahaliana sy ireo tanjona, izay antenaiko hotratrarina.<br />
Fantatro fa indray andro a<strong>ny</strong>, dia tsy maintsy hamaly <strong>ny</strong> Tompo aho, noho iza<strong>ny</strong> dia<br />
havitrika hatra<strong>ny</strong> aho ary hiara-hiasa amin’ ireo mpitarika ahy. Tsy handeha hiaina<br />
fijoroana ho vavolombelona nindramina aho. Ataoko izay hahazoana <strong>ny</strong> ahy amin’<br />
<strong>ny</strong> asa mafy’” (Ruth H. Funk, “Exceedingly Young,” New Era, Jiona 1977, p. 48).<br />
Fanadihadiana • Tamin’ <strong>ny</strong> fomba ahoana no nitondran’ i Ta<strong>ny</strong>a fitahiana teo amin’ <strong>ny</strong> fiainan’<br />
ireo zatovovavy tao amin’ <strong>ny</strong> kilasi<strong>ny</strong>?<br />
• Ahoana no nanampian’ <strong>ny</strong> antson’ i Ta<strong>ny</strong>a azy hahafantatra <strong>ny</strong> fomba itiavana<br />
sy anompoana?<br />
Hazavao fa na dia iray amin’ <strong>ny</strong> fomba tena hanompoana <strong>ny</strong> hafa sy hahatongavana<br />
tahaka an’ Andriamanitra aza <strong>ny</strong> fanompoana ao am-piangonana, dia misy olona zara<br />
raha manompo na tsy manompo mihitsy aza.<br />
Inona no anto<strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> tsy itiavan’ <strong>ny</strong> olona manompo ao am-piangonana? (Tsy heveri<strong>ny</strong><br />
fa zava-dehibe <strong>ny</strong> fanompoana ao am-piangonana; mahatsapa tsy manana fotoana, hery<br />
na fahafahana ampy izy ireo.)<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Vakio ity te<strong>ny</strong> manaraka nataon’ <strong>ny</strong> Loholona Franklin D. Richards momba <strong>ny</strong> fanatontosana<br />
antso ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana ity:<br />
“Alohan’ <strong>ny</strong> handavana fiangaviana hanompo, satria tsapanao fa sahirana loatra ianao,<br />
dia azonao atao <strong>ny</strong> . . . manamora zavatra, raha tianao, ka manao tombantombana vaovao<br />
<strong>ny</strong> zavatra tena heverinao fa manan-danja. Avereno jerena <strong>ny</strong> laharam-pahamehanao<br />
ary tsarovy <strong>ny</strong> fanekempihavanana nataonao tamin’ <strong>ny</strong> Tompo, izay nanekenao <strong>ny</strong> hanomezana<br />
<strong>ny</strong> fotoanao, <strong>ny</strong> talentanao ary <strong>ny</strong> fanananao tsy an-tery mba hananganana <strong>ny</strong><br />
fanjakan’ Andriamanitra.<br />
“Rehefa manamora <strong>ny</strong> fiainanao ianao amin’ <strong>ny</strong> fametrahana ireo zavatra lohalaharana<br />
aloha ary manafoana ireo asa tsy dia manan-danja loatra, dia hahita fotoana marimarina<br />
tokoa ianao hanekena <strong>ny</strong> fanendrena ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana. ...<br />
“Indraindray koa dia iangaviana isika hanaiky antso ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana, izay<br />
tsy tsapantsika fa sahaza antsika, ary dia voasarika isika hite<strong>ny</strong> tsia satria matahotra.<br />
Hitako fa amin’ <strong>ny</strong> ampaha<strong>ny</strong> lehibe, dia asa maro isan-karaza<strong>ny</strong> izay ahatsapantsika tsy<br />
fahavonona tanteraka <strong>ny</strong> fiainana, kanefa raha manaiky isika ary manao <strong>ny</strong> tandrifintsika,<br />
dia omen’ <strong>ny</strong> Tompo fahendrena mihoatra noho izay toko<strong>ny</strong> hananantsika ara-voajanahary<br />
isika, ary amin’ izay fotoana izay, dia afaka manao mihoatra marina noho <strong>ny</strong><br />
mety ho vitantsika isika” (“Q and A,” New Era, Mar. 1977, p. 11)..<br />
• Inona no lazain’ <strong>ny</strong> Loholona Richardds fa toko<strong>ny</strong> hataontsika raha sahirana loatra<br />
isika hanompo? Raha mahatsapa isika fa tsy sahaza?<br />
Fanadihadiana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
130<br />
Afaka manompo isika amin’ <strong>ny</strong> fanampiana <strong>ny</strong> mpikambana hafa ao amin’ <strong>ny</strong><br />
Fiangonana<br />
Hazavao fa misy fomba maro ahafahantsika manompo ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana ankoatra<br />
<strong>ny</strong> fanatanterahana <strong>ny</strong> andraikitsika manokana. Afaka manompo amin’ ireo fomba ireo<br />
amin’ <strong>ny</strong> fotoana rehetra isika. Asaovy mitanisa <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> amin’ ireo fomba ireo <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
Manaova lisitra mitovy amin’ ireto manaraka ireto e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe:
Lesona 31<br />
Mandoa fahafolonkarena.<br />
Mandoa fanatitra amin’ <strong>ny</strong> fifadiankanina.<br />
Miasa amin’ <strong>ny</strong> drafitr’ asa fanasoavana.<br />
Manompo <strong>ny</strong> mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana izay iaraha-miasa.<br />
Manohana <strong>ny</strong> misiônera amin’ <strong>ny</strong> volantsika, <strong>ny</strong> taratasintsika ary amin’<br />
<strong>ny</strong> vavaka ataontsika.<br />
Manao tetiarana.<br />
Rehefa manana fahazoan-dalana manka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly isika, dia manatanteraka<br />
<strong>ny</strong> asa ho an’ <strong>ny</strong> maty a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly.<br />
Tantara Tantarao <strong>ny</strong> momba ireo tovolahy telo mahery fo valo ambin’ <strong>ny</strong> folo taona, izay nanao<br />
asa lehibe ho an’ ireo namana mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> fiangonana .<br />
“Tamin’ <strong>ny</strong> taona 1856, mihoatra <strong>ny</strong> an’ arivo<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> olontsika . . . no tra-pahasahiranana<br />
mafy nandritra <strong>ny</strong> famakivakiana <strong>ny</strong> lohasaha ho a<strong>ny</strong> [Salt Lake Valley]. Noho ireo toejavatra<br />
maro nifamahofaho, dia diso aoriana izy ireo vao tafainga. Tratran’ <strong>ny</strong> ranomandry<br />
sy <strong>ny</strong> hatsiaka mamirifiry izy ireo ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> lemak’ i Wyoming. Nahavalaketraka <strong>ny</strong><br />
nanjo azy, miaraka amin’ <strong>ny</strong> ireo maty isan’ andro isan’ andro.<br />
”Nahafantatra <strong>ny</strong> nanjo azy ireo <strong>ny</strong> Filoha [Brigham] Young taloha kelin’<strong>ny</strong> nanombohan’<strong>ny</strong><br />
fihaonambe <strong>ny</strong> volana Oktôbra. Avy hatra<strong>ny</strong> dia nangataka <strong>ny</strong> hisiana omby,<br />
sarety, mpitarika sarety ary vatsy izy hanainga mba hamonjy ireo Olomasina mijaly. ...<br />
“Rehefa tody tao amin’ <strong>ny</strong> Sweetwater River izy ireo <strong>ny</strong> fahatelon’ <strong>ny</strong> volana Nôvambra,<br />
dia nitsinkafona te<strong>ny</strong> ambo<strong>ny</strong> rano mamanala <strong>ny</strong> vongan-dranomandry. Ankoatra ireo<br />
zavatra efa nodiavin’ ireo olona ireo, ary <strong>ny</strong> faharerahana nianjady tami<strong>ny</strong>, dia toa tsy ho<br />
vita <strong>ny</strong> hiampita ilay renirano. Mitovy amin’ <strong>ny</strong> manatona fahafatesana mihitsy <strong>ny</strong> miditra<br />
ao amin’ ilay alon-drano mamanala. Ireo lehilahy izay natanjaka ta<strong>ny</strong> amboaloha<strong>ny</strong><br />
dia nitorovoka teo ambonin’ <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> mamanala ary nitoma<strong>ny</strong>, toy iza<strong>ny</strong> koa <strong>ny</strong> zaza<br />
amam-behivavy. Maro no tsy afaka niatrika tsotra izao ilay fisedrana.<br />
“. . . ‘Tovolahy telo valo ambin’ <strong>ny</strong> folo taona tao amin’ ilay tarika mpamonjy no nandeha<br />
nitondra famonjena, ary gaga ireo rehetra izay nahita <strong>ny</strong> nitondra<strong>ny</strong> saiky <strong>ny</strong> olona rehetra<br />
tao amin’ ilay mpifindra monina niaraka tamin’ <strong>ny</strong> sarety tarihin-tanana niampita ilay<br />
rano feno ranomandry. Hery lehibe no la<strong>ny</strong> tamin’ iza<strong>ny</strong>, ary mafy dia mafy <strong>ny</strong> hatsiaka<br />
nianjady, koa taona vitsivitsy tat˜ aoriana dia maty avokoa ireo tovolahy ireo vokatr’<br />
iza<strong>ny</strong> zavatra iza<strong>ny</strong>. Rehefa nandre <strong>ny</strong> momba iza<strong>ny</strong> fihetsika be herim-po iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong><br />
Filoha Brigham Young, dia nitoma<strong>ny</strong> toy <strong>ny</strong> zazakely, ary nanambara am-pahibemaso<br />
tat˜ aoriana nanao hoe: “ Iza<strong>ny</strong> asa iza<strong>ny</strong> iha<strong>ny</strong> no hiantoka <strong>ny</strong> famonjena mandrakizay<br />
ho an’ i C. Allen Huntington, i George W. Grant ary i David P. Kimball ao amin’ <strong>ny</strong><br />
Fanjakana Selestialin’ Andriamanitra, tontolo tsy misy fiafarana.” ‘ (Solomon F. Kimball,<br />
Improvement Era, Feb. 1914, p. 42).<br />
“Mariho fa valo ambin’ <strong>ny</strong> folo taona monja ireo zazalahy ireo tamin’ iza<strong>ny</strong> fotoana<br />
iza<strong>ny</strong>.... Lehibe <strong>ny</strong> herim-po<strong>ny</strong>. Masina <strong>ny</strong> sorona natao<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> fahasalama<strong>ny</strong> ary<br />
niafara tamin’ <strong>ny</strong> ai<strong>ny</strong> mihitsy aza mba hamonjena <strong>ny</strong> ain’ ireo izay nampia<strong>ny</strong>” (Gordon B.<br />
Hinckley, ao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Okt. 1981, p. 59–60; na Ensign, Nôv. 1981, p. 42).<br />
Fanadihadiana • Inona no heverinareo fa nanosika ireo tovolahy ireo hanao sorona lehibe toy iza<strong>ny</strong>?<br />
• Inona no azonareo tsoahina avy amin’ io tantara io momba <strong>ny</strong> fanompoana ireo<br />
mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana izay iarahanareo miasa? (Jereo Môsià 2:17;<br />
Matio 25:34–40.)<br />
Toko<strong>ny</strong> hiomana hanompo ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana isika die<strong>ny</strong> izao<br />
Famelabelarana Ampahatsiahivo <strong>ny</strong> zatovovavy ireo andraikitra maro sahanina ao amin’ <strong>ny</strong> paroasy<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
na sampana izay nolazai<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> am-piandohan’ <strong>ny</strong> lesona. Hazavao fa mety hantsoina<br />
mpampianatra hanompo amin’ ireo andraikitra ireo izy ireo amin’ ireo taona manaraka.<br />
• Inona no fahaiza-manao hilaina hananan’ <strong>ny</strong> mpampianatra Sekoly Alahady?<br />
Ny filohan’ <strong>ny</strong> Fikambanana Ifanampiana? Avelao hamaly <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
Hazavao fa tsy maintsy miomana die<strong>ny</strong> izao <strong>ny</strong> zatovovavy handray ireo toerana<br />
izay omen’ <strong>ny</strong> Tompo azy ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Vakio ity te<strong>ny</strong> nataon’ <strong>ny</strong> Loholona M. Russel Ballard ity:<br />
131
“Ahoana no ahatongavan’ <strong>ny</strong> anaran’ <strong>ny</strong> eveka sy <strong>ny</strong> filohan’ <strong>ny</strong> tsatòka ary <strong>ny</strong><br />
Manampahefana ambo<strong>ny</strong> ao an-tsain’ ireo izay mahazo andraikitra hanome antso? . . .<br />
Holazaiko anareo <strong>ny</strong> fihevitro momba iza<strong>ny</strong>. Mino <strong>ny</strong> fanambarana aho—ary torak’ iza<strong>ny</strong><br />
koa ianareo—ary inoako fa hahafantatra <strong>ny</strong> aminareo <strong>ny</strong> Tompo manomboka izao. Ianareo<br />
misiônera izay miomana <strong>ny</strong> handeha hanao asa fitoriana, aza avela misy andro iray ho la<strong>ny</strong><br />
ka tsy nanehoanareo amin’ <strong>ny</strong> Tompo fa azo ianteherana ianareo, fa mendri-pitokisana<br />
ianareo, fa vonona ianareo, fa manana fandavan-tena ianareo, fa miaraka Ami<strong>ny</strong> ianareo,<br />
satria fanta<strong>ny</strong> bebe kokoa hatra<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> zatovolahy sy zatovovavy ao amin’ ity<br />
Fiangonana ity amin’ izao fotoana izao. . . .Mahafantatra bebe kokoa hatra<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> aminareo<br />
Izy isan’ andro vaky izao. Rehefa iza<strong>ny</strong>, aorian’ <strong>ny</strong> nandiniha<strong>ny</strong> anareo sy aorian’ <strong>ny</strong> nanehoanareo<br />
<strong>ny</strong> fahatokianareo amin’ <strong>ny</strong> fanompona nataonareo sy <strong>ny</strong> fahafahanareo nitandrina<br />
<strong>ny</strong> laharam-pahamehana eo amin’ <strong>ny</strong> fiainanareo, dia tonga <strong>ny</strong> ilana mpanolotsaina<br />
ambo<strong>ny</strong>, filohan’ <strong>ny</strong> Kilonga, filohan’ <strong>ny</strong> Fikambanana Ifanampiana, eveka, na filohan’ <strong>ny</strong><br />
tsatòka; ary dia ampahafantarin’ <strong>ny</strong> Tompo <strong>ny</strong> tomponandraikitra <strong>ny</strong> fisoronana fa vonona<br />
ianareo satria nitana <strong>ny</strong> fanoloran-tena sy <strong>ny</strong> fanomezan-toky izay nataonareo talohan’ <strong>ny</strong><br />
nahaterahanareo” (”Speaking today,” Ensign, Mar. 1979, p.71).<br />
• Inona no azonareo atao hanehoana amin’ <strong>ny</strong> Tompo isan’ andro fa mendri-pitokisana<br />
ianareo ary manolo-tena ho Azy? Avelao <strong>ny</strong> zatovovavy hifanakalo hevitra. (Jereo koa<br />
<strong>ny</strong> Josoa 24:15.)<br />
Fampiasana Zarao taratasy sy pensilihazo <strong>ny</strong> zatovovavy. Ho fampiasana fohy ho an’ <strong>ny</strong> kilasy, dia<br />
iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay hanoratra toetra tsara roa na telo sy fahaizana ananan’<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy mipetraka eo anila<strong>ny</strong>, izay hahafaha<strong>ny</strong> hanompo tsara. Asaovy mizara<br />
<strong>ny</strong> hevi<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fomba fijeri<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy. Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay<br />
hanome izay voasora<strong>ny</strong> ho an’ ilay mpianatra izay voalaza <strong>ny</strong> momba azy.<br />
Tatitra sy<br />
fanadihadiana<br />
132<br />
Iangavio <strong>ny</strong> mpianatra iray izay manana antso ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana hitantara <strong>ny</strong><br />
fomba niantsoin’ <strong>ny</strong> eveka na <strong>ny</strong> filohan’ <strong>ny</strong> sampana azy, <strong>ny</strong> zavatra tsapa<strong>ny</strong> rehefa<br />
nantsoina izy, <strong>ny</strong> fomba niomana<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> antso<strong>ny</strong>, <strong>ny</strong> fomba nandrindra<strong>ny</strong> <strong>ny</strong><br />
fotoa<strong>ny</strong> ary <strong>ny</strong> zavatra sasa<strong>ny</strong> nanahirana azy sy <strong>ny</strong> valisoa azo<strong>ny</strong> noho <strong>ny</strong> fanompoana<br />
natao<strong>ny</strong>. Raha tsy mbola misy <strong>ny</strong> mpianatra nahazo antso ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana, dia<br />
manasà tanora hafa izay nanompo hizara <strong>ny</strong> zava-niaina<strong>ny</strong>, na tantarao <strong>ny</strong> zava-niainanao<br />
manokana tamin’ <strong>ny</strong> fanompoana ao am- piangonana.<br />
Famaranana<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Hazavao fa mety hilaza <strong>ny</strong> tanora fa tanora loatra izy amin’ iza<strong>ny</strong> fanompoana <strong>ny</strong> Tompo<br />
iza<strong>ny</strong>. Nanome toky antsika <strong>ny</strong> Filoha Voalohan’ <strong>ny</strong> Fiadidiana <strong>ny</strong> Zatovovavy manao<br />
hoe: “Voa- janahary <strong>ny</strong> tahotra rehefa mahazo [antso ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana] ianao. Na<br />
iza<strong>ny</strong> aza anefa, <strong>ny</strong> fiantsoana mpitarika tanora ara-tantara dia sitrapon’ <strong>ny</strong> Tompo. Tsy<br />
niahotra Izy hiantso tanora ho amin’ <strong>ny</strong> tanjona mandrakizay, hanampy azy ireo amin’<br />
<strong>ny</strong> fiomana<strong>ny</strong>, ary handefa azy ireo hanantontosa <strong>ny</strong> antso<strong>ny</strong> vaovao. ... Mandray anjara<br />
amin’ <strong>ny</strong> asa mahafinaritra sy masina ho famonjena <strong>ny</strong> fanahy <strong>ny</strong> mpitarika tanora amin’<br />
izao fotoana izao. . ..<br />
“. . . Rehefa averin’ ireo izay mpandimby jerena ireo firaketana manan-tantaran’ ireo<br />
mpitarika tanora amin’ izao fotoanandro izao, dia izao no mety ho hita tsara: ‘Voantson’<br />
Andriamanitra izy ireo; tena mbola tanora izy ireo; notarihin’ <strong>ny</strong> Fanahy izy ireo; nifampitondra<br />
enta-mavesatra izy ireo; mpanompon’ <strong>ny</strong> Tompo izy ireo’ “ (Ruth H. Funk,<br />
“Exceedingly Young, “ p. 47–49).<br />
Fampiharana <strong>ny</strong> lesona<br />
1. Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hanoratra ireo fomba anompoa<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana<br />
amin’ izao fotoana izao, eo amin’ <strong>ny</strong> fanohanana <strong>ny</strong> fandaharan’ <strong>ny</strong> Fiangonana sy <strong>ny</strong><br />
fanatanterahana <strong>ny</strong> antson’ <strong>ny</strong> Fiangonana, na lehibe iza<strong>ny</strong> na kely. Iangavio izy ireo<br />
hanampy zavatra iray ao amin’ io lisitra io.<br />
2. Asaovy manapa-kevitra die<strong>ny</strong> izao <strong>ny</strong> zatovovavy mba hanatanteraka rehefa mahazo<br />
antso ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana.<br />
3. Araka <strong>ny</strong> safidin’ olon-tokana na <strong>ny</strong> an’ <strong>ny</strong> tarika, dia mifantena mpiandraikitra samihafa<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> paroasy na sampana hanoratana te<strong>ny</strong> fankasitrahana noho <strong>ny</strong> fotoana<br />
lani<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> ezaka natao<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> antso<strong>ny</strong> tao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana.
Ny fanompoana ao amin’<br />
<strong>ny</strong> fiarahamonina<br />
TANJONA Hahatakatra <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> fanompoana eo amin’ <strong>ny</strong> fiarahamonina<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
FANOMANANA 1. Ataovy izay hananana sarina tsangambato ao amin’ <strong>ny</strong> faritra misy anareo.<br />
2. Isafidianana: Omano <strong>ny</strong> sarinta<strong>ny</strong> misy <strong>ny</strong> tanànanareo, <strong>ny</strong> fanjakana misy anareo na <strong>ny</strong><br />
firenenareo. Hetezo iza<strong>ny</strong> hahazo singa<strong>ny</strong> efatra (na mihoatra raha tianao) tahaka <strong>ny</strong> singana<br />
piozila. Eo anoloana amin’ <strong>ny</strong> singana piozila tsirairay, manorata sehatra asa fanasoavana<br />
<strong>ny</strong> fiarahamonina, araka <strong>ny</strong> aseho amin’ <strong>ny</strong> sary. Mety ho tafiditra amin’ iza<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> zavatra toy <strong>ny</strong> asa fanasoavana ara-pahasalamana, asa fanasoavam-bahoaka, fandraisana<br />
anjara amin’ <strong>ny</strong> raharaha pôlitika, ary <strong>ny</strong> fiaraha-mientana ara-kolontsaina. Ao<br />
ambadiky <strong>ny</strong> singa tsirairay dia toko<strong>ny</strong> hisy soso-kevitra momba <strong>ny</strong> asa fanasoavana <strong>ny</strong><br />
fiarahamonina izay voangonao ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faritra misy anao. Azonao ampiasaina <strong>ny</strong><br />
soso-kevitra ao amin’ <strong>ny</strong> fizarana fahatelo amin’ <strong>ny</strong> lesona ary ampio <strong>ny</strong> anao manokana.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
Sary sy<br />
famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Solaitrabe sy<br />
fanadihadiana<br />
Asa fanasoavana<br />
ara-pahasalamana<br />
Fandraisana anjara<br />
amin’ <strong>ny</strong> raharaha<br />
pôlitika<br />
Fiaraha-mientana<br />
ara-kolontsaina<br />
Asa fanasoavambahoaka<br />
3. Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
Lesona<br />
32<br />
Asehoy <strong>ny</strong> sary famantarana <strong>ny</strong> fiaraha-monina misy anareo.<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> fiarahamonina dia antokon’olona izay miara-miaina anatin’ <strong>ny</strong> faritra iray<br />
ary manana lalàna, tombon-tsoa ary fomba fanao maro. Na toa inona na toa inona haben’<br />
ilay fiarahamonina, dia manana fiantraika<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> olona hafa izay monina ao <strong>ny</strong><br />
mponina tsirairay ao. Mety ho fitaomana ho amin’ <strong>ny</strong> tsara ao amin’ <strong>ny</strong> fiarahamonina<br />
misy azy <strong>ny</strong> zatovovavy amin’<strong>ny</strong> fandraisa<strong>ny</strong> anjara amin’<strong>ny</strong> karazana asa fanasoavana<br />
<strong>ny</strong> fiarahamonina.<br />
Zava-dehibe ho an’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> manompo ao amin’ <strong>ny</strong> fiarahamonina<br />
• Nahoana araka <strong>ny</strong> hevitrareo no zava-dehibe ho an’ <strong>ny</strong> Olomasin’ <strong>ny</strong> Andro Fara<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> manompo ao amin’ <strong>ny</strong> fiarahamonina misy azy? Avelao <strong>ny</strong> zatovovavy hifanakalo<br />
hevitra, ary soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> valin-teni<strong>ny</strong>.<br />
Mety ho tafiditra amin’ iza<strong>ny</strong> ireto hevitra manaraka ireto:<br />
1. Misy olona maro mila fanampiana ao amin’ <strong>ny</strong> fiarahamonina ary vitsy <strong>ny</strong> olona manome<br />
iza<strong>ny</strong> ho azy ireo.<br />
133
134<br />
2. Rehefa manompo ao amin’ <strong>ny</strong> fiarahamonina isika, dia afaka mizara <strong>ny</strong> fitahian’<br />
<strong>ny</strong> filazantsara amin’ <strong>ny</strong> olona izay anaovantsika iza<strong>ny</strong>.<br />
3. Tiantsika ho toerana mahafinaritra hanabeazana <strong>ny</strong> fianakaviana <strong>ny</strong> fiarahamonina, ary<br />
afaka manao zavatra maro isika mba hitandrovana ireo fenitra ambo<strong>ny</strong>.<br />
Fanadihadiana Karazana olona toy inona no mila fanampiana ao amin’ <strong>ny</strong> fiarahamonina misy antsika?<br />
(Hiovaova iza<strong>ny</strong> araka <strong>ny</strong> fiarahamonina misy anareo, saingy mety ho tafiditra amin’<br />
iza<strong>ny</strong> ireo be antitra izay a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> anka<strong>ny</strong> fialan-tsasatra na miaina irery ka tsy afaka<br />
misahana <strong>ny</strong> ilai<strong>ny</strong> rehetra, <strong>ny</strong> marary a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> hôpitaly, <strong>ny</strong> ankizy tsy voakarakara<br />
ara-dalàna, <strong>ny</strong> mpialokaloka avy a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> firenena hafa, <strong>ny</strong> olona sembana ara-batana<br />
sy ara-tsaina.)<br />
Hazavao fa matetika dia misy fitondram-panjakana sy sampan-draharaha miandraikitra<br />
<strong>ny</strong> sosialy izay manampy ireo olona ireo, saingy tsy vita<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> manao <strong>ny</strong> zavatra rehetra<br />
izay toko<strong>ny</strong> hatao.<br />
Tantara Atolory ity tantara marina manaraka ity:<br />
Zatovovavy avy a<strong>ny</strong> Etazonia i Linda ary mipetraka ao amin’ <strong>ny</strong> tanàna iray tsy lavitra<br />
<strong>ny</strong> fonena<strong>ny</strong>. Mipetraka amina efitrano amin’ <strong>ny</strong> trano mijoalajoala ire<strong>ny</strong> izy ary nahatsikaritra<br />
fa avy amin’ <strong>ny</strong> firenen-kafa <strong>ny</strong> mpifanolo-bodirindrina ami<strong>ny</strong> ka tsy mahay mite<strong>ny</strong><br />
anglisy tsara. Tsy hita<strong>ny</strong> loatra <strong>ny</strong> fomba hifanatonana amin ‘izy ireo ary somary natahotra<br />
izy, kanjo indray andro, nanapa-kevitra hieritreritra izay zavatra azo<strong>ny</strong> atao hifankahalalana<br />
amin’ izy ireo. Nanao tsindrin-tsakafo fanao a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tani<strong>ny</strong> izy ary nenti<strong>ny</strong><br />
ta<strong>ny</strong> amin’ izy ireo. Faly er˜ izy ireo nahazo namana izay ahafaha<strong>ny</strong> mite<strong>ny</strong> anglisy.<br />
Nasai<strong>ny</strong> hisakafo izy ary tsy ela dia nifankahalala tsara izy ireo.<br />
Zazalahy roa ambin’ <strong>ny</strong> folo taona <strong>ny</strong> anankiray tamin’ ireo mpifanolo-bodirindrina<br />
tami<strong>ny</strong>, izay sahirana dia sahirana tokoa ta<strong>ny</strong> am-pianarana noho <strong>ny</strong> tsy fahaiza<strong>ny</strong> te<strong>ny</strong><br />
anglisy. Nanolo-tena ho tonga a<strong>ny</strong> an-trano<strong>ny</strong> indroa isan-kerinandro i Linda ary hanampy<br />
azy hamaky te<strong>ny</strong>. Niasa mafy ilay zazalahy, ary tsy ela dia lasa mpinamana tsara izy<br />
sy i Linda, izay matetika nilomano, nijery sary mihetsika ary nanao zavatra miaraka izay<br />
nanampy azy nianatra <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> vaovao misy azy.<br />
• Inona araka <strong>ny</strong> hevitrareo no tsapan’ io zazalahy io sy <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> momba<br />
<strong>ny</strong> fanampiana nataon’ i Linda azy ireo?<br />
Hazavao fa rehefa manompo ao amin’ <strong>ny</strong> fiarahamonina isika, dia afaka mizara<br />
<strong>ny</strong> fitahian’ <strong>ny</strong> filazantsara amin’ ireo izay tsy manana iza<strong>ny</strong>.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Hoy <strong>ny</strong> Loholona L. Tom Perry:<br />
“Nomena <strong>ny</strong> fitahian’ <strong>ny</strong> fahazavan’ <strong>ny</strong> filazantsara isika mba hitarika sy hanoro lalana<br />
antsika ary hitantana <strong>ny</strong> fiainantsika. Noho <strong>ny</strong> fahatakarana sy <strong>ny</strong> fandalinana <strong>ny</strong> soratra<br />
masina, dia mahazo fahalalana momba <strong>ny</strong> lalàn’ <strong>ny</strong> Tompo isika, izay amin’ <strong>ny</strong> alala<strong>ny</strong><br />
no toko<strong>ny</strong> hifehezantsika <strong>ny</strong> fitondran-tenantsika eto an-ta<strong>ny</strong>. Miaraka amin’ io fitahiana<br />
lehibe io ilay andraikitra handray anjara ao amin’ <strong>ny</strong> fiarahamonina izay iainantsika.<br />
Toko<strong>ny</strong> ho tsapa ilay fitaomantsika mba hitandrovana ireo fitsipi-pitondrantena ao antanàna,<br />
ao an-tanàn-dehibe ary ao amin’ <strong>ny</strong> toerana izay misy <strong>ny</strong> fonenantsika manerana<br />
izao tontolo izao. Mandrisika anareo aho handray anjara amin’ <strong>ny</strong> fanandratana ireo fitsipi-pitondran-tena<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> fiaraha-monina izay misy <strong>ny</strong> fonenananareo” (ao amin’ <strong>ny</strong><br />
Conference Report, Apr. 1977, p. 89; na Ensign, Mey 1977, p. 61).<br />
Fanadihadiana • Raha miara-miasa amin’ <strong>ny</strong> olona izay tsy mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana ianao ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> fiarahamonina, ahoana <strong>ny</strong> fomba ahafahanao mizara <strong>ny</strong> fitahian’ <strong>ny</strong> filazantsara<br />
amin’ izy ireo? Entano <strong>ny</strong> zatovovavy hieritreritra fomba maro araka izay azo<strong>ny</strong> atao.<br />
“Mety hilaza zavatra toy <strong>ny</strong>: ho môdely eo amin’ <strong>ny</strong> asa fanompoana kristiana, hankahery<br />
ireo miara-miasa amin’ <strong>ny</strong> fandalàna <strong>ny</strong> fitsipika ambo<strong>ny</strong> mifehy <strong>ny</strong> asa ao amin’ <strong>ny</strong><br />
fiarahamonina ary hitady fotoana ahafahana miresaka momba <strong>ny</strong> fomba nitahian’ <strong>ny</strong><br />
filazantsara fiainana maro.<br />
Asehoy fa raha manao izay hanompoana <strong>ny</strong> fiarahamonina misy azy <strong>ny</strong> zatovovavy dia<br />
hanampy amin’ <strong>ny</strong> fanatsarana <strong>ny</strong> fiarahamonina amin’ <strong>ny</strong> hoavy. Ireo fandraisana anjara<br />
ireo dia mety hitondra soa tokoa ho an’ <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> aoriana.<br />
• Nahoana araka <strong>ny</strong> hevitrao no tsy manompo a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fiarahamonina misy azy<br />
<strong>ny</strong> olona maro? Avelao <strong>ny</strong> zatovovavy hilaza anto<strong>ny</strong> maro.
Hazavao fa ao anatin’ <strong>ny</strong> fianakaviana iray, fiangonana iray ary fiarahamonina iray isika,<br />
dia angatahana amin’ <strong>ny</strong> zavatra maro <strong>ny</strong> fotoantsika. Manampy antsika hahatakatra<br />
izay toko<strong>ny</strong> ho laharam-pahamehana amintsika ity te<strong>ny</strong> nindramina manaraka ity:<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina “Rehefa toko<strong>ny</strong> handray andraikitra amin’ <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> maro ao amin’ <strong>ny</strong> fiaraha-monina <strong>ny</strong><br />
Olomasin’ <strong>ny</strong> Andro Fara<strong>ny</strong>, dia toko<strong>ny</strong> handanjalanja tsara izy. Ny fianakavia<strong>ny</strong> no toko<strong>ny</strong><br />
ho voalohan-daharana. Tsy toko<strong>ny</strong> hatao ambanin-javatra koa <strong>ny</strong> asam-piangonana. . . .<br />
“Ho an’ <strong>ny</strong> Olomasin’ <strong>ny</strong> Andro Fara<strong>ny</strong> mahay mandrindra, dia misy mandrakariva <strong>ny</strong><br />
fotoana hahatonga <strong>ny</strong> olom-pirenena mandray andraikitra sy tsy miamboho adidy. Mety<br />
hidika fampihenana anankiray na anankiroa isan-kerinandro fandaharana iray na roa<br />
amin’ <strong>ny</strong> fahita lavitra iza<strong>ny</strong>, na fampihenana lalao baolina iray isam-bolana—nefa misy<br />
mahatsara azy iza<strong>ny</strong>. Tena ilaina koa iza<strong>ny</strong>, raha tsy maintsy miaina ao amin’ <strong>ny</strong> fiarahamonina,<br />
izay tsy maintsy iainana feno <strong>ny</strong> filazantsara sy <strong>ny</strong> fifaliana enti<strong>ny</strong> isika”<br />
(Wendell J. Ashton, Ensign, Des. 1977, pp. 24–25).<br />
• Inona ireo zavatra azonao natao mba hanananao fotoana bebe kokoa hanaovana asa<br />
fanasoavana <strong>ny</strong> fiarahamonina mandritra <strong>ny</strong> fiainanao?<br />
Fampiasana<br />
momba <strong>ny</strong><br />
sarinta<strong>ny</strong><br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Lesona 32<br />
Misy fomba maro ahafahan’ <strong>ny</strong> zatovovavy manompo <strong>ny</strong> fiarahamonina<br />
Hazavao fa misy fomba maro ahafahantsika miasa ho an’ <strong>ny</strong> fiarahamonina misy antsika.<br />
Zarao ireo tapaka sarinta<strong>ny</strong> misy asa fanasoavana <strong>ny</strong> fiarahamonina. Miangavia zatovovavy<br />
iray hamaky mafy <strong>ny</strong> lisitra tsirairay ary hanampy an’ iza<strong>ny</strong> raha manana hevitra<br />
hafa izy. Mangataha koa soso-kevitra avy amin’ <strong>ny</strong> mpianatra hafa. Rehefa voavaky <strong>ny</strong><br />
lisitra, dia toko<strong>ny</strong> hapetak’ ilay zatovovavy amin’ <strong>ny</strong> rindrina na peta-drindrina amin’<br />
<strong>ny</strong> toerana tandrify iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> tapaka sarinta<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> ami<strong>ny</strong>.<br />
Asa fanasoavana ara-pahasalamana: Mitsidiha ary miresaha amin’ ireo be antitra ao amin’<br />
<strong>ny</strong> fianakavianao sy mifanolo-bodirindrina aminao; manamboara fitafiana sy sakafo ho<br />
an’ ireo olona izay marary; mikarakarà ankizy marary e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> hôpitaly na mifanolo-bodirindrina<br />
aminao; amakio te<strong>ny</strong> ireo be antitra a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> anka<strong>ny</strong> fialana sasatra;<br />
itondray voninkazo ireo marary tsy manan-kavana; amin’ <strong>ny</strong> fotoana fialan-tsasatra, tsarovy<br />
ireo olona izay marary.<br />
Fandraisana anjara amin’ <strong>ny</strong> raharaha pôlitika: Omeo fanazavana momba <strong>ny</strong> vaovao mivoaka<br />
eo an-toerana na momba <strong>ny</strong> mpilatsaka hofidina <strong>ny</strong> mpifanolo-bodirindrina; miantsoa antariby<br />
hanentana <strong>ny</strong> olona hifidy; manatreha fivoriana momba <strong>ny</strong> raharaham-pirenena.<br />
Asa fanasoavam-bahoaka: Manampia hanangana na hitarika fikambanana izay hanampy <strong>ny</strong><br />
tanora hampivelatra fahaiza-manao; mampianara zaitra, nahandro na asa tanana ho an’<br />
ireo izay a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> anka<strong>ny</strong> fitaizana zaza kamboty na sekolim-bahoaka na ireo sembana;<br />
ampianaro ireo izay tsy mahay <strong>ny</strong> teninao <strong>ny</strong> fiteninao; mamakia te<strong>ny</strong> ho an’ <strong>ny</strong> jamba.<br />
Fiaraha-mientana ara-kolontsaina: Manolora tena hizara fandaharana teatra sy rindrankira<br />
ao an- tanàna; manaova toy <strong>ny</strong> mpandray olona na mpitarika a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fampisehoana<br />
zava-kanto; mandraisa anjara amin’ <strong>ny</strong> fampisehoana teatra, rindran-kiram-pivavahana,<br />
fitendrena zava-maneno, na asa fampahafantarana fikambanana toy iza<strong>ny</strong>.<br />
Lazao <strong>ny</strong> zatovovavy fa <strong>ny</strong> sarinta<strong>ny</strong> feno dia mampiseho <strong>ny</strong> zavatra lehibe na kely izay<br />
azo atao mba hanatsarana <strong>ny</strong> fiarahamonina.<br />
Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hizara zava-niainana izay mety ho hita<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> asa fanasoavana<br />
<strong>ny</strong> fiarahamonina. Zarao <strong>ny</strong> zavatra niainanao, na tantarao ireto manaraka ireto:<br />
Tantara Mampalahelo <strong>ny</strong> efitra fisoloana akanjo ao amin’ <strong>ny</strong> toeram-pilomanosana ao an-tanàna.<br />
Misy lokomena miforetaka amin’ <strong>ny</strong> rindrina, rakotra litera voaloha<strong>ny</strong> sy anarana <strong>ny</strong><br />
fampiriman’ entana, simba sy maloto <strong>ny</strong> makarakara amin’ <strong>ny</strong> varavarankely. Maro <strong>ny</strong><br />
zatovovavy avy a<strong>ny</strong> an-tanàn-dehibe no nilaza fa tsy te hilomano ao intso<strong>ny</strong> noho <strong>ny</strong><br />
nanjo ilay trano. Nandroso hevitra <strong>ny</strong> mpampianatra mba handokoana sy handravahan’<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> efitra fiakanjoan’ <strong>ny</strong> vehivavy mandritra <strong>ny</strong> fialan-tsasatra amin’ <strong>ny</strong><br />
fahavaratra. Nahazo vola hividianana loko sy makarakara vaovao amin’ <strong>ny</strong> varavarankely<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy, avy amin’ ireo mpampiasa <strong>ny</strong> toeram-pilomanosana. Nandoko izy<br />
ireo, nanantona ireo makarakara vaovao ary nanao tavim-boninkazo ho an’ ireo zavamaniry<br />
lehibe fanao an-trano izay nomena azy ireo. Nanaitra tokoa <strong>ny</strong> fanatsarana ha<strong>ny</strong><br />
ka nanolotra te<strong>ny</strong> fankasitrahana ireo zatovovavy <strong>ny</strong> olona. Nahafinaritra azy ireo <strong>ny</strong><br />
nilomano tao, toy iza<strong>ny</strong> koa ireo mpampiasa hafa <strong>ny</strong> dobo filomanosana.<br />
135
Tantara Niangavian’ <strong>ny</strong> nama<strong>ny</strong> hanampy hizara fandaharana momba <strong>ny</strong> lanonana samihafa arakolontsaina<br />
izay hiseho ao amin’ <strong>ny</strong> trano filanonan’ <strong>ny</strong> oniversite <strong>ny</strong> zatovovavy iray izay<br />
nipetraka teo akaikin’ <strong>ny</strong> oniversite. Tsy nokaramaina izy tamin’ iza<strong>ny</strong> asa iza<strong>ny</strong> fa nomena<br />
lalana hipetraka amin’ <strong>ny</strong> toerana malalaka aorian’ <strong>ny</strong> fanombohan’ <strong>ny</strong> fampisehoana tsirairay.<br />
Nahita fampisehoana rindran-kira nahafinaritra maro, dihy mirindra ary tantara an-tsehatra<br />
izy. Nitarika azy ho tia zava-kanto nandritra <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> manontolo ilay zava-niaina<strong>ny</strong>.<br />
Fanadihadiana Hazavao fa na dia fihetsika tsy mitady <strong>ny</strong> ho azy aza <strong>ny</strong> fanompoana, dia mahazo tombon-tsoa<br />
sy fivoarana manokana lehibe <strong>ny</strong> mpanome. Diniho miaraka ireto tombon-tsoa<br />
ireto, toy <strong>ny</strong> fampivelarana talenta, fahazoana fahalalana, fivoarana ara-panahy ary fanehoana<br />
fitiavana amin’ ireo mila iza<strong>ny</strong>.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
136<br />
Famaranana<br />
Hazavao fa toko<strong>ny</strong> hanombatombana <strong>ny</strong> talenta anana<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fahafaha-manao anana<strong>ny</strong>,<br />
ary koa <strong>ny</strong> fotoana azo<strong>ny</strong> atokana ho an’ <strong>ny</strong> asa fanasoavana <strong>ny</strong> fiarahamonina <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
tsirairay. Amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> fanompoana no hahafaha<strong>ny</strong> mitondra <strong>ny</strong> fitsipika<br />
mifehy sy <strong>ny</strong> hasin’ <strong>ny</strong> Olomasin’ <strong>ny</strong> Andro Fara<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> fiarahamonina. Ambonin’<br />
iza<strong>ny</strong> dia ho afaka hampivelatra <strong>ny</strong> fahazarana manompo izy.<br />
Fampiharana <strong>ny</strong> lesona<br />
Toroy hevitra <strong>ny</strong> zatovovavy hanombatombana <strong>ny</strong> fotoana anana<strong>ny</strong> sy hifidy asa fanasoavana<br />
<strong>ny</strong> fiarahamonina izay hifanaraka amin’ <strong>ny</strong> fandaharam-potoa<strong>ny</strong>.<br />
Toy <strong>ny</strong> fampianarana, mandraisa anjara amin’ <strong>ny</strong> lamin’ asa fanasoavana karakaraina<br />
fikambanana ho an’ <strong>ny</strong> fiarahamonina misy anareo.
Miaina fiainana feno hasina<br />
Fanamarihana<br />
ho an’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> soratra masina sy <strong>ny</strong> mpaminani<strong>ny</strong>, dia nampianatra <strong>ny</strong> fitsipi-pitondran-tena<br />
<strong>ny</strong> Tompo, tamin’ <strong>ny</strong> fotoanandro tsirairay. Ny fikorosoan’ <strong>ny</strong> fitsipi-pitondrantena<br />
eran’ <strong>ny</strong> tontolo manodidina antsika dia nandavaka hantsana lehibe mampisaraka<br />
izay eken’ izao tontolo izao sy izay ankasitrahan’ <strong>ny</strong> Tompo. Tsy maintsy fantatsika <strong>ny</strong><br />
fitsipiky <strong>ny</strong> Tompo momba <strong>ny</strong> fitondrantena mba hiainana iza<strong>ny</strong>.<br />
Rehefa manolotra <strong>ny</strong> lesona ianao ao amin’ ity vondrona ity, dia ampianaro <strong>ny</strong> fitsipiky<br />
<strong>ny</strong> Tompo momba <strong>ny</strong> fitondrantena amin’ <strong>ny</strong> fomba ara-dalàna sy voalanjalanja mifanaraka<br />
amin’ <strong>ny</strong> fandrosoan’ <strong>ny</strong> zatovovavy fahavonona<strong>ny</strong> handray ilay ventin-kevitra. Ny<br />
fifandraisana akaiky misy eo amin’ <strong>ny</strong> mpanoro hevitra sy <strong>ny</strong> zatovovavy dia matetika<br />
miafara amin’ <strong>ny</strong> firesahana, tsy araka <strong>ny</strong> fandaharana, momba <strong>ny</strong> fakampanahy na <strong>ny</strong><br />
olana momba <strong>ny</strong> fitondrantena manokana. Amin’ <strong>ny</strong> maha-mpanoro hevitra anao, <strong>ny</strong><br />
andraikitrao dia <strong>ny</strong> mamaly araka <strong>ny</strong> toko<strong>ny</strong> ho izy ireo fanontaniana, amin’ <strong>ny</strong> fangatahana<br />
hatra<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy hiresaka amin’ <strong>ny</strong> ray aman-dreni<strong>ny</strong>.<br />
Mba hanampy anao hiomana hamaly araka <strong>ny</strong> toko<strong>ny</strong> ho izy, dia vakio tsara <strong>ny</strong> bokikely<br />
Ry tanora, mahereza (34285 654). Ny boky Guide pour les parents (31125 140) koa dia fanovozan-kevitra<br />
tena manampy. Natao hanampy <strong>ny</strong> ray aman-dre<strong>ny</strong> hampianatra <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong><br />
momba <strong>ny</strong> firaisana ara-nofo sy hanomana <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> hanaraka <strong>ny</strong> drafitry <strong>ny</strong> Tompo<br />
amin’ <strong>ny</strong> fampiasana <strong>ny</strong> firaisana ara-nofo iza<strong>ny</strong>.<br />
Tsarovy fa <strong>ny</strong> eveka iha<strong>ny</strong> no manonta<strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> fahadiovam-pitondran-tena sy <strong>ny</strong><br />
loha hevitra momba <strong>ny</strong> fitondrantena mifandray amin’ iza<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> tafa sy dinika<br />
(jereo <strong>ny</strong> Manuel de dirigeants pour la section Jeunes Filles, p. 00, sy <strong>ny</strong> manuel de dirigeants<br />
pour la Prêtrise de Melchisedek, p. 00). Entano <strong>ny</strong> zatovovavy hihaona amin’ <strong>ny</strong><br />
eveka raha tia<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> hiresaka momba <strong>ny</strong> fitondrantena<strong>ny</strong>.<br />
1. Ao amin’ ireo lesona ireo, miankìna amin’ <strong>ny</strong> fitarihan’ <strong>ny</strong> Fanahy <strong>ny</strong> fanapahana izay<br />
hampianarina, <strong>ny</strong> fomba hampianarana ary <strong>ny</strong> fotoana hampianarana ireo loha hevitra<br />
sasantsasa<strong>ny</strong>. Toko<strong>ny</strong> hiompana amin’ ireo lafi<strong>ny</strong> izay efa nampianarin’ <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong><br />
sy izay zavatra ao anatin’ <strong>ny</strong> lesona <strong>ny</strong> famakafakana.<br />
2. Ny famelabelarana <strong>ny</strong> Morality for Youth ao amin’ <strong>ny</strong> horonan-tsary sy feo Come unto<br />
Me (53146) no hahitana fampidirana na famaranana sahaza ho an’ <strong>ny</strong> lesona ao amin’<br />
io vondrona io. Tsy ampy <strong>ny</strong> fotoana amin’ <strong>ny</strong> fotoam-pampianarana iray hampidirana<br />
ilay horonan-tsary sy feo sy <strong>ny</strong> famakafakana <strong>ny</strong> ao anati<strong>ny</strong> ho lesona; noho iza<strong>ny</strong>, dia<br />
toko<strong>ny</strong> hampiasa fotoam-pampianarana hafa ianao handefasana ilay horonan-tsary sy<br />
feo ary handinihana miaraka <strong>ny</strong> momba iza<strong>ny</strong>.
Lesona<br />
33<br />
138<br />
Manana toe-panahin’ Andriamanitra sy<br />
maharitra mandrakizay <strong>ny</strong> olona tsirairay<br />
TANJONA Hankasitraka <strong>ny</strong> fananan’ <strong>ny</strong> olona tsirairay <strong>ny</strong> toe-panahin’ Andriamanitra sy mandrakizay<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
FANOMANANA<br />
1. Sary 13 sy 14, Zatovovavy samy hafa firenena niaviana, hita a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’<br />
<strong>ny</strong> boky fampianarana.<br />
2. Manàna fonontanana manana bika sy vita amin’ <strong>ny</strong> akora samihafa.<br />
3. Manomàna taratasy fampahatsiahivana misy <strong>ny</strong> tsirairay amin’ ireo toko sy andinintsoratra<br />
masina ireo ary fanontaniana ho an’ <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
1. 1 Samoela 16:7<br />
2. Matio 25:40<br />
3. Romana 12:10<br />
4. Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 18:10<br />
4. Amin’ <strong>ny</strong> fahafantarana tsara <strong>ny</strong> hasin’ <strong>ny</strong> fanahy, ho tianao ve <strong>ny</strong> hahatonga <strong>ny</strong> olona<br />
na dia iray monja aza hahatsapa fa tsy misy vidi<strong>ny</strong> izy?<br />
5. Manasà renim-pianakaviana miaraka amin’ <strong>ny</strong> zazakely hitsidika <strong>ny</strong> kilasy. Iangavio<br />
ilay renim-pianakaviana haneho, mandritra <strong>ny</strong> minitra vitsy, <strong>ny</strong> tsapa<strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong><br />
mahalafo vidy <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fitahiana azo avy amin’ <strong>ny</strong> fitaizana <strong>ny</strong> anankiray<br />
amin’ <strong>ny</strong> zanaky <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra.<br />
6. Manendre mpianatra iray hanolotra <strong>ny</strong> tantara ao amin’ <strong>ny</strong> fizarana fahatelo amin’<br />
<strong>ny</strong> lesona.<br />
Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina, na te<strong>ny</strong> nindramina izay<br />
nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Mandrakizay, masina ary manana toe-panahin’ Andriamanitra <strong>ny</strong> olombelona rehetra<br />
eto an-ta<strong>ny</strong>.<br />
Fampahafantarana<br />
<strong>ny</strong> sary<br />
Lesona ampiasana<br />
fitaovana<br />
Asehoy <strong>ny</strong> sarin’ <strong>ny</strong> zatovovavy avy amin’ <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> maro. Iangavio <strong>ny</strong> mpianatra hamantatra<br />
<strong>ny</strong> firenena niavian’ <strong>ny</strong> olona tsirairay. Ireto <strong>ny</strong> vali<strong>ny</strong>: sary 1, Aostralia; sary 2,<br />
Filipina; sary 3, Japana; sary 4, Etazonia.<br />
Mampisehoa fonontanana maro. Asehoy fa manana habe, loko, akora isan-karaza<strong>ny</strong> avy<br />
amin’ <strong>ny</strong> toerana maro eto an-ta<strong>ny</strong> ireo fonontanana. Manana tanjona anankiray lehibe<br />
<strong>ny</strong> fonontanana tsirairay—mandrakotra <strong>ny</strong> tanana. Ny fonontanana tsy misy tanana dia<br />
very aina sy tanjona. Hazavao fa azo oharina amin’ <strong>ny</strong> fanahin’ olombelona <strong>ny</strong> tanana.<br />
• Raha mampiseho <strong>ny</strong> fanahin’ olona <strong>ny</strong> tanana, inona kosa no asehon’ <strong>ny</strong> fonontanana?<br />
Anaovy ireo fonontanana isan-karaza<strong>ny</strong> sady manontania hoe:<br />
• Inona no fifandraisana hitanao eo amin’ <strong>ny</strong> sarin’ ireo zatovovavy sy <strong>ny</strong> fonontanana?<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> vatana mety maty, asehon’ <strong>ny</strong> fonontanana, dia mandrakotra <strong>ny</strong> zanaka<br />
fanahin’ Andriamanitra, izay asehon’ <strong>ny</strong> tanana. Ireo fono<strong>ny</strong> ivela<strong>ny</strong>, <strong>ny</strong> vatantsika aranofo,<br />
dia samy hafa tahaka ireo fonontanana, saingy ao anati<strong>ny</strong> dia samy zanaka fanahin’<br />
<strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra avokoa isika, narina araka <strong>ny</strong> endri<strong>ny</strong>. (Jereo Boyd Kristy.<br />
Packer, Teach Ye Diligently [Salt Lake City: Deseret Book Co., 1975], p. 230–37.).
Fanadihadiana<br />
e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
solaitrabe<br />
Ivereno indray <strong>ny</strong> sarin’ <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
• Inona <strong>ny</strong> fahasamihafana hita maso misy eo amin’ ireo zatovovavy ireo? Soraty eo<br />
ankavia amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe eo ambanin’ <strong>ny</strong> lohate<strong>ny</strong> Fahasamihafana <strong>ny</strong> valin-te<strong>ny</strong>: volo,<br />
maso; volon-koditra, salovan-tava, akanjo.<br />
Diniho miaraka ireo fihetsika tsy tsara asehon’ <strong>ny</strong> olona matetika amin’ ireo izay tsy<br />
mitovy fari-pahaizana, fari-piainana, bika na firazanana ami<strong>ny</strong>. Asaovy manome fihetsika<br />
tsy tsara koa ireo zatovovavy ary soraty eo amin’ <strong>ny</strong> ila<strong>ny</strong> havanana amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe<br />
izy ire<strong>ny</strong>, eo ambanin’ <strong>ny</strong> lohate<strong>ny</strong> hoe Fihetsika amin’ <strong>ny</strong> fahasamihafana: manavaka,<br />
mihataka, mitsetra, matahotra, maniratsira, mody tsy mahalala.<br />
Hazavao fa matetika <strong>ny</strong> fihetsitsika amin’ <strong>ny</strong> olona dia miompana amin’ <strong>ny</strong> endrika ivela<strong>ny</strong><br />
(fonontanana). Fa <strong>ny</strong> fanahy mandrakizay kosa (<strong>ny</strong> tanana) dia hasina tsy mety ritra.<br />
Ny fitondrantsika <strong>ny</strong> hafa dia toko<strong>ny</strong> hiompana amin’ <strong>ny</strong> fahalalana fa manana toe-panahin’<br />
Andriamanitra sy mandrakizay <strong>ny</strong> tsirairay, na toy inona na toy inona firazana<strong>ny</strong> na<br />
fari-pahaiza<strong>ny</strong>.<br />
Tantara Zarao ireo taratasy kely misy toko sy andinin-tsoratra masina sy fanontaniana. Manàna<br />
toky fa manana ireo bokin’ <strong>ny</strong> soratra masina <strong>ny</strong> mpianatra tsirairay. Toroy izy ireo hitazona<br />
ilay taratasy mandra-pahatapitrao ity tantara manaraka ity.<br />
Nofihinin’ i Angela tao anaty tana<strong>ny</strong> ilay taratasy, ary nandeha nody izy lasa fisainana.<br />
Tsy dia misy maha-samy hafa azy loatra amin’ <strong>ny</strong> ankabeazan’ <strong>ny</strong> lesona ome<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> lesona<br />
nataon’ <strong>ny</strong> Rahavavy Bentley momba <strong>ny</strong> hasarobidin’ <strong>ny</strong> fanahy. Nisy zavatra nolazai<strong>ny</strong><br />
anefa nahatonga an’ i Angela nahatsiaro ho meloka.<br />
Nilaza <strong>ny</strong> maha-zava-doza <strong>ny</strong> fananana andia-namana voatokana <strong>ny</strong> Rahavavy Bentley.<br />
Niresaka <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> fanovana <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> voatokana amin’ <strong>ny</strong> tsy voafetra sy <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong><br />
fandraisana ireo olona mangatsiatsiaka, olona saro-kenatra, ary ireo izay tsy mitovy firazanana<br />
na fari-pahaizana amin’ <strong>ny</strong> tena izy. Toa te hilaza <strong>ny</strong> Rahavavy Bentley fa toko<strong>ny</strong><br />
ho tia <strong>ny</strong> olon-drehetra <strong>ny</strong> zatovo.<br />
Marina fa tsy <strong>ny</strong> toko<strong>ny</strong> handraisanay an’ i Mary no tian’ <strong>ny</strong> Rahavavy Bentley lazaina,<br />
hoy <strong>ny</strong> eritreritr’ i Angela. Be tsy mite<strong>ny</strong> loatra izy no tsy mahay mifandray amin’ <strong>ny</strong><br />
olona. Ary tsy fantatry <strong>ny</strong> Rahavavy Bentley angaha fa vahi<strong>ny</strong> i Ingrid? Tsy misy olona<br />
afaka mahatakatra <strong>ny</strong> ao an-tsai<strong>ny</strong> akory. Velom-panontaniana i Angela sao dia efa nandre<br />
azy sy <strong>ny</strong> nama<strong>ny</strong> nifosa <strong>ny</strong> akanjon’ i Julie nenti<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> am-piangonana <strong>ny</strong> Rahavavy<br />
Bentley. Marina tokoa fa toko<strong>ny</strong> ho afaka hifidy izay ho nama<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> olon-drehetra. Eo andanin’<br />
iza<strong>ny</strong>, misy dia misy koa ireo zatovovavy tsy te handray anjara akory amin’ <strong>ny</strong><br />
fiaraha-mientana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana. Tsy hitako izay anto<strong>ny</strong> toko<strong>ny</strong> hanadalana<br />
azy akory, hoy <strong>ny</strong> eritreri<strong>ny</strong>.<br />
Raha mbola nandinika <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> nahatonga ilay lesona tsy nampitombon-tsiraka azy<br />
mihitsy i Angela, dia tsaroa<strong>ny</strong> fa mbola nofikiri<strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> an-tana<strong>ny</strong> ilay taratasy. Izay<br />
no anto<strong>ny</strong>—ireo soratra masina ireo sy ilay fanontaniana fara<strong>ny</strong> nomen’ <strong>ny</strong> Rahavavy<br />
Bentley. Nazava dia nazava ireo soratra masina, ary mitaky vali<strong>ny</strong> ilay fanontaniana.<br />
Famakiana<br />
soratra masina<br />
Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hitady sy hamaky ireo toko sy andini<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masina<br />
ao amin’<strong>ny</strong> taratasy kely e<strong>ny</strong> ami<strong>ny</strong> ary rehefa iza<strong>ny</strong> dia hamaky <strong>ny</strong> fanontaniana.<br />
• Ahoana no mahatonga anao hahatsapa <strong>ny</strong> nataonao tamin’ <strong>ny</strong> hafa amin’<strong>ny</strong> alalan’ireo<br />
soratra masina ireo?<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> Tompo no nahary <strong>ny</strong> olona rehetra. Lazai<strong>ny</strong> amintsika ao amin’ <strong>ny</strong> soratra<br />
masina fa manana toe-panahin’ Andriamanitra sy mandrakizay <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> rehetra, ary tia<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> itiavantsika azy ire<strong>ny</strong>, na toy inona na toy inona firazana<strong>ny</strong>, fahaiza<strong>ny</strong>, na fari-piaina<strong>ny</strong>.<br />
Tsy <strong>ny</strong> fahaterahana no fiandoham-piainana<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Hazavao fa rehefa miteraka zazakely iray <strong>ny</strong> re<strong>ny</strong>, dia misy zanaka fanahin’<br />
Andriamanitra teraka mitafy vatana mety maty. Hoy <strong>ny</strong> Loholona Bruce R. McConkie:<br />
“Teraka tamin’ <strong>ny</strong> maha-zanaka fanahy an’ Andriamanitra, Ilay Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra,<br />
aloha isika. Niaina fotoana vitsy niaraka Tami<strong>ny</strong>. Tsy nanomboka niaraka tamin’ izao<br />
fisiantsika teto an-ta<strong>ny</strong> izao <strong>ny</strong> fiainantsika. Izao tontolo eto an-ta<strong>ny</strong> izao dia fiovana<br />
toetra fotsi<strong>ny</strong> ho an’ ilay fanahy mandrakizay izay efa niaina taloha teo anatrehan’<br />
139
Andriamanitra, Ilay Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra. Fiovan-toetra <strong>ny</strong> fahaterahana. Fomba fiaina<br />
iray vaovao iza<strong>ny</strong>” (“Households of Faith,” Ensign, Apr. 1971, p. 6)<br />
Re<strong>ny</strong> sy zanaka Ampidiro ilay re<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> zazakeli<strong>ny</strong>. Asaovy maneho <strong>ny</strong> tsapa<strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> hasarobidin’<br />
<strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fitahiana amin’ <strong>ny</strong> fitaizana anankiray amin’ <strong>ny</strong> zanaky <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong><br />
an-danitra ilay re<strong>ny</strong>.<br />
Hazavao fa tahaka <strong>ny</strong> mahasarobidy <strong>ny</strong> zanaka amin’ <strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong>, dia manana lanja tsy<br />
hita pesipesenina amin’ <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra <strong>ny</strong> olona tsirairay.<br />
Toko<strong>ny</strong> hanampy <strong>ny</strong> hafa hahatsapa fa tiana sy sarobidy isika<br />
Tantara Asaovy manolotra ity tantarana mpampianatra seminera iray manaraka ity, izay nahatonga<br />
fahagagana hitranga, ilay mpianatra voatendry.<br />
“Nisy zazavavy iray tamin’ <strong>ny</strong> kilasina seminera, izay toa sahirana sy very fanantenana.<br />
Niezaka hankahery sy hampandray anjara azy aho; tsapako fa te hiaraka mafy amin’ <strong>ny</strong><br />
ankizy izy sy te hanao zavatra. Rehefa asaina mamaly, na manao vavaka, na mamaky<br />
soratra masina anefa izy dia miady mafy mandritra <strong>ny</strong> fotoana fohy ary dia mitoma<strong>ny</strong> no<br />
mamonjy <strong>ny</strong> toera<strong>ny</strong>. Nisy fitserana azy iha<strong>ny</strong> avy amin’<strong>ny</strong> mpiray kilasy, saingy marina<br />
iha<strong>ny</strong> koa fa nisy mpianatra sasa<strong>ny</strong> izay nanao tsikera henjana.<br />
“Saiky tsy mihogo volo mihitsy izy, mahantra kely <strong>ny</strong> fitafia<strong>ny</strong>, ary matetika tsy mitovy<br />
<strong>ny</strong> ba kiraro<strong>ny</strong> rehefa mba manao izy. Raha tonga aloha ao am-pianarana izy, dia saiky<br />
tsy misy mpipetraka <strong>ny</strong> seza eo an-dani<strong>ny</strong> sy eo an-kila<strong>ny</strong>. Raha tonga tara izy, dia afaka<br />
mipetraka eo akaikin’ olona, satria izay no mba ha<strong>ny</strong> toerana malalaka.<br />
“Fantatro iha<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fari-piainana misy azy ka hahatakarako <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> mahatonga azy<br />
tahak’ iza<strong>ny</strong>. Mananotena saiky tsy manana vola miditra <strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong>.<br />
“Tao amin’ iza<strong>ny</strong> kilasy iza<strong>ny</strong> dia nisy solontenan’ <strong>ny</strong> mpianatra sy zazavavy voafidy ho<br />
mpanjakan’ <strong>ny</strong> hatsaran-tarehy ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> “lycée” . Tsy vitan’ <strong>ny</strong> hoe tsara tarehy sy<br />
manam-pahaizana ireo mpianatra, fa manan-talenta sy mandray anjara amin’ <strong>ny</strong> fiarahamientana<br />
maro.<br />
“Indray andro, dia nantsoiko ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> biraoko <strong>ny</strong> anankiroa tamin’ izy ireo ary<br />
nanontaniako raha te hanatanteraka fahagagana. Nazoto izy ireo. Nolazaiko azy ireo fa<br />
<strong>ny</strong> fahagagana sasa<strong>ny</strong> dia moramora <strong>ny</strong> fitranga<strong>ny</strong>, izay nila fotoana maromaro, saingy<br />
fahagagana iha<strong>ny</strong> no ilazana iza<strong>ny</strong> na ahoana na ahoana. Rehefa iza<strong>ny</strong> dia niresaka kely <strong>ny</strong><br />
momba ilay zazavavy izahay, ary nomeko andraikitra izy ireo. Ilay solontenan’ <strong>ny</strong> mpianatra<br />
dia hitsiky sy hiresaka ami<strong>ny</strong> isaky <strong>ny</strong> mahita azy a<strong>ny</strong> am-pianarana. Izay iha<strong>ny</strong>. Tsy<br />
voatery hiaraka ami<strong>ny</strong> ho nama<strong>ny</strong> akory izy; tsy voatery hijanona mba hiresaka ami<strong>ny</strong>; tsy<br />
voatery hifanerasera ami<strong>ny</strong> na hanao zavatra manokana ho azy—fa mitsikitsiky fotsi<strong>ny</strong>,<br />
mankahery amin’ <strong>ny</strong> hoe: “Amiko dia manan-danja ianao’ na ‘Manao ahoana?’<br />
“Ilay mpanjakan’ <strong>ny</strong> hatsaran-tarehy koa dia nanaiky <strong>ny</strong> hiara-dalana ami<strong>ny</strong> avy a<strong>ny</strong> antsekoly<br />
manka<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> seminera. Izay fotsi<strong>ny</strong>. Tsy voatery hampiditra azy ao amin’<br />
<strong>ny</strong> andiana ankizy nama<strong>ny</strong> akory izy ankoatra <strong>ny</strong> mandeha miaraka ami<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
seminera isan’ andro. Ny hatao<strong>ny</strong> fotsi<strong>ny</strong> dia <strong>ny</strong> mihazakazaka manenjika azy na mandeha<br />
mora mba hiandry azy, rehefa miampita <strong>ny</strong> arabe izy ireo, ary <strong>ny</strong> miresaka izay zavatra<br />
tia<strong>ny</strong> horesahina.<br />
“Nanao <strong>ny</strong> andraiki<strong>ny</strong> mangingina fa tamim-kafananam-po <strong>ny</strong> roa tamin’ izy ireo, tsy<br />
nitenite<strong>ny</strong> na tamin’ iza na tamin’ iza. Tsy ela dia tonga <strong>ny</strong> fahagagana. Indray andro dia<br />
fantatro fa nisy zavatra niova tami<strong>ny</strong>. Saiky <strong>ny</strong> fotoam-pianarana manontolo no laniko<br />
nitadiavana iza<strong>ny</strong> zavatra iza<strong>ny</strong>. Ary dia hitako ilay izy. Nihogo volo izy tamin’ izay<br />
andro izay. Zava-dehibe iza<strong>ny</strong>!<br />
“Nandritra <strong>ny</strong> iray na roa volana tat˜ aoriana, dia nitohy <strong>ny</strong> fiovana. Nanjary mpinamana<br />
sy niresaka be tami<strong>ny</strong> ilay mpanjakan’ <strong>ny</strong> hatsaran-tarehy nandritra iza<strong>ny</strong> fotoana<br />
iza<strong>ny</strong>. Tsy afaka niaraka tami<strong>ny</strong> irery intso<strong>ny</strong> izy, satria teo koa ireo nama<strong>ny</strong> nanaraka<br />
azy. Ary dia nisy zazavavy hafa tafaraka tamin’ ilay andian-jazavavy, ary vetivety dia<br />
voahodidina zazavavy malaza tao am-pianarana ilay zazavavy isan’ andro tao anatin’<br />
ireo minitra vitsivitsy ireo.<br />
“Maro loatra <strong>ny</strong> zavatra mahaliana izay azo tantaraina momba ilay fahagagana. Niova<br />
ilay zazavavy saro-kenatra, nanao fianarana ambo<strong>ny</strong>, nahita asa tsara, nanambady ta<strong>ny</strong><br />
140
Lesona 33<br />
amin’ <strong>ny</strong> tempoly, ary ireo izay mahafantatra azy dia tsy hino na oviana na oviana<br />
<strong>ny</strong> fotoana tsy zarizary teo amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>” (Boyd Kristy. Packer, Teach Ye Diligently<br />
[Salt Lake City: Deseret Book Co., 1975], p. 149–50).<br />
Fanadihadiana • Inona no nahatonga an’ io zatovovavy io hiova be?<br />
• Ahoana no ahafahan’ <strong>ny</strong> tsirairay amintsika manampy <strong>ny</strong> hafa hahatsapa tiana<br />
sy manan-danja?<br />
• Inona araka <strong>ny</strong> hevitrareo no nianaran’ ilay mpanjakan’ <strong>ny</strong> hatsaran-tarehy<br />
sy ilay solontenan’ <strong>ny</strong> mpianatra momba <strong>ny</strong> hasarobidin’ <strong>ny</strong> fanahy?<br />
Famaranana<br />
Famerenana Avereno jerena ilay fanontaniana voasoratra ao amin’ <strong>ny</strong> taratasy kely nozaraina tamin’<strong>ny</strong><br />
mpianatra. Hazavao fa raha mitodika a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> olona manodidina azy <strong>ny</strong> zatovovavy,<br />
dia afaka manatanteraka fahagagana eo amin’ <strong>ny</strong> fiainan’ <strong>ny</strong> olona hafa sy mitondra fahasambarana<br />
eo amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>.<br />
Fampiharana <strong>ny</strong> lesona<br />
1. Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay hinamana sy haneho fitiavana amin’ <strong>ny</strong> olona mila<br />
namana. Araho maso io soso-kevitra io mandritra <strong>ny</strong> herinandro vitsivitsy manaraka.<br />
2. Raha misy naman’ <strong>ny</strong> fiangonana na mpikambana mangatsiatsiaka ao am-pianarana, dia<br />
iangavio <strong>ny</strong> mpianatra hifantoka ami<strong>ny</strong> manokana mba hahatsapa<strong>ny</strong> ho tiana sy sarobidy.<br />
141
Lesona<br />
34<br />
142<br />
Ny fifadiana <strong>ny</strong> tsy fahamarinan-toetra<br />
TANJONA Hifady <strong>ny</strong> tsy fahamarinan-toetra sy hisoroka <strong>ny</strong> voka<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
FANOMANANA Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina ary te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Nodidina isika mba ho marina<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
• Efa nahita tonta na famandrihana biby ve ianareo? Toy inona iza<strong>ny</strong>?<br />
Hazavao fa efa an-jato taona maro izay no nampiasan’ <strong>ny</strong> olona tonta, fandrika ary longoa<br />
hamandrihana biby ary hamonoana mihitsy aza. Mampiasa tonta, fandrika ary longoa<br />
isan-karaza<strong>ny</strong> iha<strong>ny</strong> koa i Satana hamandrihana antsika ary miafara amin’ <strong>ny</strong> famonoana<br />
<strong>ny</strong> Fitarihan’ <strong>ny</strong> Fanahy Masina ao amintsika. Iray amin’ <strong>ny</strong> fandrika ampiasai<strong>ny</strong> fahita<br />
indrindra <strong>ny</strong> tsy fahamarinan-toetra<br />
Fanadihadiana Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hitanisa <strong>ny</strong> sasantsasa<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> karazana tsy fahamarinantoetra.<br />
Azonao soratana mifanao ambo<strong>ny</strong> amba<strong>ny</strong> eo amin’ <strong>ny</strong> lafi<strong>ny</strong> havia amin’ <strong>ny</strong><br />
solaitrabe ire<strong>ny</strong>. Mety ho tafiditra amin’ <strong>ny</strong> valin-te<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> mandainga, manao fetsifetsy,<br />
mamitaka, manda<strong>ny</strong> tsy amin’ anto<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fotoana, <strong>ny</strong> fandikana <strong>ny</strong> lalàm-pifamoivoizana,<br />
tsy manome karama sahaza <strong>ny</strong> asa vita, tsy mandoa <strong>ny</strong> toko<strong>ny</strong> haloa, tsy milaza <strong>ny</strong><br />
marina tanteraka.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Vakio ity te<strong>ny</strong> nindramina nataon’ <strong>ny</strong> Loholona Gordon B. Hinckley manaraka ity: “Te<strong>ny</strong><br />
ambonin’ <strong>ny</strong> Tendrombohitr’ i Sinay no nanoratan’ <strong>ny</strong> Tompo <strong>ny</strong> didy teo ambo<strong>ny</strong> vato:<br />
‘Aza mangalatra.’ (Eksodosy 20:15). Tsy nisy <strong>ny</strong> fanitarana na <strong>ny</strong> fanamarinana. Ary dia<br />
narahina didy telo hafa ilay fanambarana, <strong>ny</strong> fandikana <strong>ny</strong> iray amin’ izy ire<strong>ny</strong> dia mitarika<br />
tsy fahamarinan-toetra: ‘Aza mijanganjanga.’ ‘Aza manao vavolombelona mandainga.’<br />
Aza mitsiriritra.’ (Eksodosy 20:14, 16–17)” (ao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Apr.<br />
1976, pp. 91–92: na Ensign, Mey 1976, p. 61).<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> fahamarinan-toetra dia iray amin’ <strong>ny</strong> tena fitsipika fototry <strong>ny</strong> filazantsara.<br />
Milaza <strong>ny</strong> olona maro fa <strong>ny</strong> fahamarinan-toetra no lalàna tena tsara, kanefa lehibe lavitra<br />
noho <strong>ny</strong> lalàna <strong>ny</strong> fahamarinan-toetra—Fomba fiaina iray mahasambatra.<br />
Fanadihadiana<br />
e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
solaitrabe<br />
Fandalinana<br />
toe-javatra sy<br />
fanadihadiana<br />
Misy voka-dratsi<strong>ny</strong> maro <strong>ny</strong> tsy fahamarinan-toetra<br />
• Inona ireo voka-dratsy maro vokatry <strong>ny</strong> tsy fahamarinan-toetra?<br />
Azonao soratana mifanao ambo<strong>ny</strong> amba<strong>ny</strong> eo amin’ <strong>ny</strong> ila<strong>ny</strong> havanana amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe<br />
<strong>ny</strong> valin-tenin’ <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
Hazavao amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy ireto fandalinana toe-javatra manaraka ireto. Avelao<br />
hiara-mandinika <strong>ny</strong> tsirairay avy ary hanapaka izay ho vokatry <strong>ny</strong> tsy fahamarinan-toetra<br />
amin’ <strong>ny</strong> fandalinana <strong>ny</strong> toe-javatra tsirairay. Ampio <strong>ny</strong> fanazavana ome<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> lisitra<br />
eo amin’ <strong>ny</strong> ila<strong>ny</strong> havanana amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe.<br />
Fandalinana toe-javatra 1<br />
Tsy mipetraka a<strong>ny</strong> an-trano miaraka amin’ <strong>ny</strong> fianakavianao ianao fa amina efitrano<br />
miaraka amin’ <strong>ny</strong> namanao tena akaiky. Mizara ami<strong>ny</strong> mandrakariva izay zavatra nangatahi<strong>ny</strong><br />
mba hindramina ianao. Tat˜ aoriana dia tsikaritrao fa mampiasa zavatra izay tsy<br />
nahazoa<strong>ny</strong> lalana avy aminao izy. Tazoni<strong>ny</strong> ela a<strong>ny</strong> ami<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong>, ary rehefa averi<strong>ny</strong> izy<br />
ire<strong>ny</strong>, dia sady simba no maloto. Ahoana no ho fiantraikan’ iza<strong>ny</strong> fitondrantena iza<strong>ny</strong>
amin’ <strong>ny</strong> fifandraisanao amin’ <strong>ny</strong> mpiray trano aminao? Raha tsy maintsy nanao zavatra<br />
toy iza<strong>ny</strong> ianao, ahoana no mety ho fiovan’ <strong>ny</strong> fiheveran’ <strong>ny</strong> olona anao?<br />
Fandalinana toe-javatra 2<br />
Nandre fifosana ratsy momba an’ i Carma i Sally. Fanta<strong>ny</strong> fa tsy marina ilay zavatra tantaraina<br />
kanefa tsy nite<strong>ny</strong> izy ho fiarovana an’ i Carma. Ahoana no ilazana fa tsy marin-toetra i<br />
Sally? Raha averin’ i Sally ilay lainga, ahoana no mety ho fiantraikan’ iza<strong>ny</strong> ami<strong>ny</strong>? Ahoana<br />
no mety ho fiantraikan’ iza<strong>ny</strong> amin’ i Carma? Ahoana no mety ho fihetseham-pon’ i Sally<br />
raha nite<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> marina izy?<br />
Fandalinana toe-javatra 3<br />
Toa tsy manam-bola ampy mandrakariva <strong>ny</strong> fianakavian’ i Beth amin’ izay zavatra rehetra<br />
tadiavi<strong>ny</strong>. Saiky isan’ andro izy no mangataka amin’ <strong>ny</strong> ray aman-dreni<strong>ny</strong> zavatra vaovao<br />
izay hita<strong>ny</strong> ananan’ <strong>ny</strong> olona. Noho izy ireo tsy afaka hanome izay zavatra rehetra angatahi<strong>ny</strong>,<br />
dia manomboka mieritreritra fomba ahazoana ireo zavatra ireo samirery izy.<br />
Ahoana no mety hitarihan’ <strong>ny</strong> fitsiriritana amin’ <strong>ny</strong> tsy fahamarinan-toetra? Inona no<br />
mety ho vokatry <strong>ny</strong> fitsiriritana eo amin’ <strong>ny</strong> fiainan’ i Beth?<br />
Aorian’ <strong>ny</strong> fanadihadiana, dia mety hisy an’ ireto manaraka ireto <strong>ny</strong> lisitra e<strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> solaitrabe:<br />
Tsy matoky anao <strong>ny</strong> olona<br />
Tsy hiasa <strong>ny</strong> feon’ <strong>ny</strong> fieritreretana<br />
Ho ratsy laza<br />
Ho simba <strong>ny</strong> fifandraisana amin’ <strong>ny</strong> olona ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana sy amin’ <strong>ny</strong> namana<br />
Hametraka fomba ratsy<br />
Ho very haja<br />
Hiala <strong>ny</strong> Fanahy Masina<br />
Tsy hanana fanajan-tena<br />
• Iza no mijaly rehefa manao <strong>ny</strong> tsy marina <strong>ny</strong> olona iray? Avelao <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
hifanakalo hevitra.<br />
Antitrantero fa olona maro no mijaly, ao anatin’ iza<strong>ny</strong> ilay olona izay manao <strong>ny</strong> tsy marina.<br />
Mitondra fahasambarana <strong>ny</strong> fahamarinan-toetra<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Vakio ity te<strong>ny</strong> nindramina avy amin’ <strong>ny</strong> Loholona Howard W. Hunter manaraka ity:<br />
“Matetika isika no milaza ity andinin-tsoratra masina ity: ‘ misy <strong>ny</strong> olona mba hanana<br />
fifaliana.’ Misy fifalina izay tonga amin’ <strong>ny</strong> olona noho izy nanao <strong>ny</strong> marina. Mamelà ahy<br />
hilaza aminareo <strong>ny</strong> mahatonga iza<strong>ny</strong>. Avy amin’ io no ahafahana mahazo <strong>ny</strong> fiarahana<br />
amin’ <strong>ny</strong> Mpampianatra sy ahafahanao manana <strong>ny</strong> Fanahy Masina. Ny fandikana <strong>ny</strong><br />
lalàna mifehy <strong>ny</strong> fahamarinan-toetra dia tsy hahazoanao ireo fitahiana lehibe roa ireo. ...<br />
Raha te hanana <strong>ny</strong> fiarahanao amin’ <strong>ny</strong> Mpampianatra sy <strong>ny</strong> Fanahy Masina isika dia tsy<br />
maintsy manao <strong>ny</strong> marina amin’ <strong>ny</strong> tenantsika, marina amin’ Andriamanitra ary amin’<br />
<strong>ny</strong> mpiara-belona amintsika. Mitondra hafaliana marina iza<strong>ny</strong>” (“Basic Concepts of<br />
Honesty,” New Era, Feb. 1978, p. 5).<br />
• Amin’ <strong>ny</strong> fomba ahoana no anampian’ <strong>ny</strong> fanaovana <strong>ny</strong> marina antsika hanana<br />
<strong>ny</strong> fiarahanao amin’ <strong>ny</strong> Mpamonjy sy <strong>ny</strong> fitarihan’ <strong>ny</strong> Fanahy Masina?<br />
Tantara Lazao ity tantara, momba ilay zatovovavy Afrikana, manaraka ity izay nahazo fitahiana<br />
ho azy, ary koa ho an’ <strong>ny</strong> hafa noho <strong>ny</strong> fahamarinan-toetra<strong>ny</strong>:<br />
“Vao mangiran-dratsy aninkeo maraina, dia nandeha ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> biraon’ <strong>ny</strong> firaisana<br />
tao Dombo Tombo aho, ary raha teo am-pilaharana izahay dia nisy vehivavy nandatsaka<br />
20 dôlara tamin’ <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong>. Hitako <strong>ny</strong> nilatsahan’ iza<strong>ny</strong> ary dia nolazaiko azy iza<strong>ny</strong>.<br />
Noraisi<strong>ny</strong> ilay izy ary hoy izy: “Misaotra anao’.<br />
“Maro tamin’ ireo olona nilahatra no nite<strong>ny</strong> ahy hoe: ‘Ketrina ianao. Adala ianao.<br />
Nahoana no tsy nalainao ilay vola dia nividiananao zavatra ho anao?’<br />
“Fa hoy aho hoe: ‘Tsia, tsy hanao iza<strong>ny</strong> velively aho satria zanak’ Andriamanitra aho.’<br />
“Rehefa nangina <strong>ny</strong> rehetra, dia hoy ilay lahy antitra nitsangana tao aoriako, nite<strong>ny</strong><br />
moramora : ‘Manka<strong>ny</strong> am-piangonana angaha ianao? Toa hita fa zazavavy tsara ianao.’<br />
143
“Ary hoy aho hoe: ‘E<strong>ny</strong>, manka<strong>ny</strong> am-piangonana aho.’<br />
“Ary hoy izy: ‘Inona no anaran’ <strong>ny</strong> fiangonana misy anao?’<br />
“Hoy aho: ‘Ny Fiangonan’ i Jesoa Kristy ho an’ <strong>ny</strong> Olomasin’ <strong>ny</strong> Andro Fara<strong>ny</strong> no anara<strong>ny</strong>.<br />
Raha tianao, dia azonao atao <strong>ny</strong> mankao amin’ <strong>ny</strong> Efitrano malalaka ao Dombo Tombo <strong>ny</strong><br />
Talata hariva amin’ <strong>ny</strong> dimy ora sy sasa<strong>ny</strong> na <strong>ny</strong> Alahady amin’ <strong>ny</strong> folo ora sy sasa<strong>ny</strong>, dia<br />
ao no hihaonako aminao.<br />
“Ary hoy ilay rangahy: “Ie, ho avy aho!’<br />
“Koa dia faly be aho tamin’ <strong>ny</strong> zavatra nataoko androa<strong>ny</strong>” (Esinath Mutumanji, “Today<br />
in Dombo Tombo,” New Era, Mey 1992, p. 44).<br />
• Ahoana no nitahian’ io zatovovavy io <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> manokana tamin’ <strong>ny</strong> fahamarinantoetra<br />
nanana<strong>ny</strong>? Ahoana no nitahia<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fiainan’ <strong>ny</strong> hafa?<br />
Tantara Lazao ity tantara manaraka momba <strong>ny</strong> fomba nianaran’ <strong>ny</strong> iray tamin’ <strong>ny</strong> mpitariky<br />
<strong>ny</strong> Tompo ta<strong>ny</strong> Amerika Atsimo ity <strong>ny</strong> manao <strong>ny</strong> marina:<br />
“Fo<strong>ny</strong> enin-taona i Ben Pantoja, tao Santiago Chili, dia nandeha tsy dia lavitra loatra <strong>ny</strong><br />
tanànan-dray aman-dreni<strong>ny</strong> hividy entana. Rehefa lasa izy ireo, dia hoy <strong>ny</strong> rahalahin’ i<br />
Ben valo taona: ‘Andao isika hividy gilasy amin’ <strong>ny</strong> kôrne.’<br />
Tamin’ izay fotoana izay, <strong>ny</strong> gilasy amin’ <strong>ny</strong> kôrne dia tena zava-mamy hafakely ho an’<br />
i Ben sy ho an’<strong>ny</strong> anabavikeli<strong>ny</strong> Mercedes. Nanontania<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zoki<strong>ny</strong> lahy izay hatao mba<br />
hahazoan’ izy ireo vola. Nilaza<strong>ny</strong> izy ireo fa nite<strong>ny</strong> tami<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> ray aman-dreni<strong>ny</strong> fa raha<br />
mila zava-mamy izy ireo dia afaka maka vola ao amin’ <strong>ny</strong> fitoeram-bolan’ <strong>ny</strong> fianakaviana.<br />
Fantatr’ i Ben tamin’ <strong>ny</strong> fo<strong>ny</strong> fa tsy marina iza<strong>ny</strong>, fa <strong>ny</strong> fisarihan’ <strong>ny</strong> gilasy amin’ <strong>ny</strong><br />
kôrne dia nandresy <strong>ny</strong> feon’ <strong>ny</strong> fieritrereta<strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> marina.<br />
“Azo<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> gilasy tamin’ <strong>ny</strong> kôrne. Rehefa tonga tao an-trano <strong>ny</strong> ray aman-dreni<strong>ny</strong>, dia<br />
nankao amin’ ilay fitoeram-bola <strong>ny</strong> renin’ i Ben hamerina <strong>ny</strong> famerim-bola avy niantsena<strong>ny</strong><br />
ary nahatsikaritra fa tsy ampy <strong>ny</strong> vola. Nanontaniana ireo ankizy ary fantatra <strong>ny</strong> marina.<br />
“Nanapa-kevitra i Ben Pantoja tamin’ io hariva io fa tsy hamerina hanao <strong>ny</strong> tsy marina<br />
intso<strong>ny</strong>, tsy hanao zavatra mifanohitra amin’ <strong>ny</strong> fanta<strong>ny</strong> fa marina. Ankehitri<strong>ny</strong> dia anankiray<br />
amin’ ireo mpitarika a<strong>ny</strong> Amerika Atsimo nofinidin’ <strong>ny</strong> Tompo izy satria nanaja <strong>ny</strong><br />
fanapahan-kevi<strong>ny</strong>” (Lyne Mickelsen, “Stretching the Truth,” New Era, Apr. 1992, p. 4).<br />
Tantaran’ <strong>ny</strong><br />
Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hizara <strong>ny</strong> zavatra niaina<strong>ny</strong> izay mampiseho fa mitondra faha-<br />
mpianatra<br />
sambarana <strong>ny</strong> fahamarinan-toetra.<br />
Fanontaniana Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hijery tsara <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> manokana ary hanapa-kevitra raha toa<br />
natao hosain- ka misy zavatra toko<strong>ny</strong> hajano<strong>ny</strong> die<strong>ny</strong> izao <strong>ny</strong> fanaovana azy mba hahatonga azy ho<br />
tsainina<br />
marin-toetra. Hazavao fa afaka manapa-kevitra <strong>ny</strong> ho tsara kokoa isika die<strong>ny</strong> izao mba<br />
ho marin-toetra mandritra <strong>ny</strong> androm-piainantsika sisa.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina<br />
sy solaitrabe<br />
144<br />
Famaranana<br />
Nanome torolalana ho antsika, ahafahantsika mamantatra raha toa ka maneho fahamarinan-toetra<br />
<strong>ny</strong> zavatra iray na tsia <strong>ny</strong> Loholona Marvin J. Ashton. Anontanio fotsi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong><br />
tenanao hoe: “Tsara ve iza<strong>ny</strong>? Marina ve iza<strong>ny</strong>?’ fa tsy hoe: ‘Fanao ve iza<strong>ny</strong>, mahafa-po,<br />
mora atao, na ahavoazana?’” Rehefa iza<strong>ny</strong> dia araho <strong>ny</strong> valin-teninao mifono fahamarinan-toetra.<br />
(Ao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Apr. 1982,p.13; na Ensign, Mey 1982, p.11)<br />
Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe ireto fanontaniana roa manaraka ireto: “Tsara ve iza<strong>ny</strong>?<br />
Marina ve iza<strong>ny</strong>?”<br />
Entano <strong>ny</strong> zatovovavy hanonta<strong>ny</strong> ireo fanontaniana ireo amin’ <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> rehefa manana<br />
fanontaniana momba <strong>ny</strong> hoe: maneho fahamarinan-toetra ve sa tsia <strong>ny</strong> zavatra iray.
Ny fanapahan-kevitra hiaraka<br />
amin’ <strong>ny</strong> olona iray<br />
TANJONA Hahatsapa <strong>ny</strong> zatovovavy fa mety hisy ako<strong>ny</strong> eo amin’ <strong>ny</strong> hoavi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fanapahan-kevi<strong>ny</strong><br />
hiaraka amin’ <strong>ny</strong> olona iray sy <strong>ny</strong> atao amin’ iza<strong>ny</strong>.<br />
FANOMANANA 1. Manomàna pensilihazo sy taratasy.<br />
2. Raha misy ao amin’ <strong>ny</strong> faritra misy anao, dia alefaso <strong>ny</strong> “La chasteté: ce qu’ un homme<br />
aura semé,” na “L’ importance des sorties correctes,” ao amin’ <strong>ny</strong> horonan-tsary sy feo<br />
soirées familiales n°2 (53277 140).<br />
3. Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina na te<strong>ny</strong> nindramina izay<br />
nofidinao;<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Ampamoahana <strong>ny</strong> fitondra<strong>ny</strong> tena tamin’ <strong>ny</strong> zatovolahy <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Fanadihadiana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Lesona<br />
35<br />
Vakio <strong>ny</strong> 2 Nefia 10:23. Hazavao fa nomen’ Andriamanitra antsika <strong>ny</strong> fahefana hisafidy.<br />
Raha azo atao faingana <strong>ny</strong> fanapahan-kevitra sasa<strong>ny</strong> eo amin’ <strong>ny</strong> fiainantsika, <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong><br />
kosa dia mitaky fieritreretana lalina sy fanomanana mba hahazoana toky fa hitondra<br />
voka-tsoa mandrakizay izy ire<strong>ny</strong>. Afaka taona vitsivitsy <strong>ny</strong> zatovovavy dia hanao fanapahan-kevitra<br />
tena lehibe mikasika <strong>ny</strong> zatovolahy.<br />
• Inona ireo fanapahan-kevitra lehibe sasa<strong>ny</strong> tsy maintsy ataonareo momba <strong>ny</strong> zatovolahy?<br />
Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> valin-teni<strong>ny</strong>. Azo ampiasaina ireto soso-kevitra manaraka<br />
ireto hanentanana <strong>ny</strong> fifanakalozan-kevitra.<br />
Hiaraka amin’ <strong>ny</strong> tsy mpikambana ve aho?<br />
Hiaraka amin’ <strong>ny</strong> zazalahy mifoka na misotro ve aho?<br />
Hiaraka amin’ i<strong>ny</strong> olona iray i<strong>ny</strong> foana ve aho mandritra <strong>ny</strong> maha-zatovovavy ahy?<br />
Inona <strong>ny</strong> fetra eo amin’ <strong>ny</strong> firaisan’ <strong>ny</strong> lahy sy vavy hohazoniko alohan’ <strong>ny</strong> fanambadiana?<br />
Inona no ho fepetra raisiko momba <strong>ny</strong> fitafy, <strong>ny</strong> fite<strong>ny</strong> ary <strong>ny</strong> fihetsika?<br />
Inona no toetra tsy maintsy ananan’ <strong>ny</strong> zatovolahy iarahako?<br />
Hanaraka <strong>ny</strong> môdelin’<strong>ny</strong> hasina mafy orina ve <strong>ny</strong> eritreritro?<br />
Hiaina araka <strong>ny</strong> fitsipiky <strong>ny</strong> filazantsara ve aho?<br />
Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy handinika miaraka <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> maha-zava-dehibe ireo fanapahan-kevitra<br />
ireo.<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> fanapahan-kevitra ataon’ <strong>ny</strong> zatovovavy momba <strong>ny</strong> zatovolahy mandritra<br />
<strong>ny</strong> fahamatora<strong>ny</strong> dia hanana ako<strong>ny</strong> lehibe marina tokoa amin’ <strong>ny</strong> fahasambara<strong>ny</strong> ho avy<br />
sy <strong>ny</strong> fahasambaran’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> noho <strong>ny</strong> fanapahan-kevitra raisi<strong>ny</strong> mandritra <strong>ny</strong><br />
fotoana hafa amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>.<br />
Nanome torohevitra hanampiana <strong>ny</strong> zatovovavy eo amin’ <strong>ny</strong> fifandraisa<strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> hafa <strong>ny</strong> Tompo<br />
Fanadihadiana • Amin’ <strong>ny</strong> fomba ahoana no hanampian’ <strong>ny</strong> Fiangona<strong>ny</strong> anao eo amin’ <strong>ny</strong> fifandraisanao<br />
amin’ <strong>ny</strong> zatovolahy?<br />
Azo dinihina miaraka ireto hevitra manaraka ireto: valin’ <strong>ny</strong> vavaka amin’ <strong>ny</strong> fo; fitarihan’<br />
<strong>ny</strong> Fanahy Masina; vali<strong>ny</strong> avy amin’ <strong>ny</strong> soratra masina, torohevitra avy amin’ <strong>ny</strong> ray amandre<strong>ny</strong>;<br />
torohevitra avy amin’ <strong>ny</strong> mpitarika, <strong>ny</strong> mpampianatra ao amin’ <strong>ny</strong> fiangonana ary<br />
<strong>ny</strong> hafa; ary <strong>ny</strong> fampianarana azo avy amin’ <strong>ny</strong> fivorian’ <strong>ny</strong> Fanasan’ <strong>ny</strong> Tompo, <strong>ny</strong> Sekoly<br />
Alahady sy kilasin’ <strong>ny</strong> Zatovovavy, ary <strong>ny</strong> fihaonambe.<br />
145
Te<strong>ny</strong> nindramina Hazavao fa ireto te<strong>ny</strong> nindramina manaraka ireto dia oha-pampianarana omen’ <strong>ny</strong> mpitarika<br />
<strong>ny</strong> Fiangonana momba <strong>ny</strong> fiarahana amin’ <strong>ny</strong> olona. Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
ireo te<strong>ny</strong> ireo; aorian’ <strong>ny</strong> famakiana <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> nindramina tsirairay, dia anontanio <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
hoe: Inona no tsapanao momba io torohevitra io? Ahoana no iheveranao fa mety<br />
ho fitahiana ho anao io torohevitra io?<br />
1. “Tsarovy ry zatovovavy <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> fiarahana madio.... tian’ <strong>ny</strong> Raintsika<br />
a<strong>ny</strong> an- danitra <strong>ny</strong> hiarahanareo amin’ <strong>ny</strong> zatovolahy izay mpikambana mahatoky ao<br />
amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana, izay ho mendrika <strong>ny</strong> hitondra anao a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly ary hivady<br />
amin’ <strong>ny</strong> fomban’ <strong>ny</strong> Tompo. Hisy fanahy vaovao ao Ziona rehefa hite<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
nama<strong>ny</strong> lehilahy <strong>ny</strong> zatovovavy hoe: ‘raha tsy mahazo fahazoandalana manka<strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> tempoly ianao, dia tsy hamatotra <strong>ny</strong> fiainako aminao aho, na dia eto an-ta<strong>ny</strong> aza!’ . . .<br />
“Ry anabavy tanora, manana fanantenana toy iza<strong>ny</strong> aminareo izahay. Manana zavatra<br />
andrandraina toy iza<strong>ny</strong> aminareo izahay. Aza mianina amin’ <strong>ny</strong> zavatra kely noho <strong>ny</strong><br />
tian’<strong>ny</strong> Tompo hahatongavanareo” (Ezra Taft Benson, “To the Young Women of the<br />
Church,” Ensign, Nôv. 1986, p. 84).<br />
2. “Miomana die<strong>ny</strong> izao hanambady a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly. Ny fiarahana madio dia<br />
anisan’ iza<strong>ny</strong> fiomanana iza<strong>ny</strong>.<br />
“Amin’ <strong>ny</strong> fanabeazana izay azo atao momba <strong>ny</strong> fiarahana amin’ <strong>ny</strong> olona, dia aoka tsy<br />
hiaraka amin’ <strong>ny</strong> olona mandra-pahatongan’ <strong>ny</strong> fahenina ambin’ <strong>ny</strong> folo taona. Tsy <strong>ny</strong><br />
zatovo rehetra no mila iza<strong>ny</strong> na te hanao iza<strong>ny</strong>. ...<br />
“Rehefa manomboka miaraka amin’ <strong>ny</strong> olona ianao, miaraha amin’ <strong>ny</strong> andiana olona<br />
maro na miaraka amin’ <strong>ny</strong> olon-droa hafa. Fadio <strong>ny</strong> miaraka amin’ <strong>ny</strong> olona iray dia<br />
iray i<strong>ny</strong> iha<strong>ny</strong>. Ataovy izay hihaona<strong>ny</strong> sy hahafantaran’ <strong>ny</strong> ray aman-dreninao <strong>ny</strong><br />
olona miaraka aminao. Aoriana kely, dia ho tonga <strong>ny</strong> fotoana hifidiananao anankiray<br />
monja. Indraindray dia azonao asaina amin’ <strong>ny</strong> fiaraha-mientana miaraka amin’ <strong>ny</strong><br />
fianakavianao <strong>ny</strong> olona miaraka aminao, raha tianao.<br />
“Manomàna fiaraha-mientana tsara sy mampivelatra rehefa miaraka ianareo. Manaova<br />
zavatra hanampy anao hifankafantatra. Aoka mba handeha amin’ <strong>ny</strong> toerana misy<br />
tontolo tsara izay tsy hiatrehanareo fakampanahy.<br />
“Satria fiomanana amin’ <strong>ny</strong> fanambadiana <strong>ny</strong> fiarahana amin’ <strong>ny</strong> olona, dia aoka tsy hiaraka<br />
afa- tsy amin’ ireo izay manana fenitra ambo<strong>ny</strong>, izay manaja <strong>ny</strong> fenitra arahinao, ary<br />
amin’ireo izay ahafahanao mitazona <strong>ny</strong> fitsipiky <strong>ny</strong> filazantsaran’ i Jesoa Kristy <strong>ny</strong> fiarahana<br />
ami<strong>ny</strong>” (Ry tanora, mahereza, p. 7).<br />
Toko<strong>ny</strong> haneho fitiavana ao anatin’ <strong>ny</strong> fetra napetraky <strong>ny</strong> Mpaminanin’ <strong>ny</strong> Tompo isika<br />
Famelabelarana Hazavao fa nanome iha<strong>ny</strong> koa torohevitra nentanim-panahy momba <strong>ny</strong> fanehoana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
fitiavana eo amin’ <strong>ny</strong> fifandraisan’ <strong>ny</strong> olona miaraka ireo mpamina<strong>ny</strong>. Mba hanarahan’<br />
mpampianatra<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy ilay torohevitra, dia misy te<strong>ny</strong> sasantsasa<strong>ny</strong> izay toko<strong>ny</strong> ho taka<strong>ny</strong>.<br />
• Inona no maha samy hafa <strong>ny</strong> fitiavana amin’ <strong>ny</strong> fahavetavetana? (Ny fitiavana dia<br />
fitsinjovana tsy misy fitiavan-tena, izay mikatsaka <strong>ny</strong> soa ho an’ <strong>ny</strong> olona hafa. Ny<br />
fahavetavetana dia filana tsy azo ferana sy tia tena hahazoana fahafinaretan’ <strong>ny</strong> nofo.)<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Vakio ity te<strong>ny</strong> nindramina nataon’ <strong>ny</strong> Filoha Spencer W. Kimball ity:<br />
“Raha tena tia olona iray hafa <strong>ny</strong> olona iray, dia aleo<strong>ny</strong> maty ho an’ ilay olona toy izay<br />
hanimba azy. Amin’ <strong>ny</strong> fotoana fanaranam-po, <strong>ny</strong> fitiavana madio dia hivoaka <strong>ny</strong> varavarana<br />
iray raha misosoka hiditra amin’ <strong>ny</strong> anankiray hafa <strong>ny</strong> fahavetavetana . Voasolon’<br />
<strong>ny</strong> materialisma biolojika sy <strong>ny</strong> filana tsy voafehy <strong>ny</strong> fitiavanao. ...<br />
“Raha mirona amin’ <strong>ny</strong> fahavetavetana izay mitarika amin’ <strong>ny</strong> firaisana ara-nofo sy <strong>ny</strong><br />
fanaranana fo <strong>ny</strong> olona tsy manambady, dia navela<strong>ny</strong> hanjaka <strong>ny</strong> nofo ary napetra<strong>ny</strong> teo<br />
amin’ <strong>ny</strong> fatorana <strong>ny</strong> fanahy. Tsy azo eritreretina <strong>ny</strong> ahafahan’ <strong>ny</strong> olona milaza iza<strong>ny</strong> ho<br />
fitiavana” (Spencer W. Kimball, Faith Precedes the Miracle [Salt Lake City: Deseret Book<br />
Co., 1972], p. 154).<br />
Ny fitsipika<br />
Hazavao fa raha te hitahiry <strong>ny</strong> fifandraisana eo amin’ <strong>ny</strong> olona miaraka ami<strong>ny</strong> ho finaritra<br />
avy amin’ <strong>ny</strong><br />
sy mendrika <strong>ny</strong> zatovovavy, dia tsy maintsy tazoni<strong>ny</strong> ao anatin’ <strong>ny</strong> fetra napetraky <strong>ny</strong><br />
mpamina<strong>ny</strong><br />
Tompo tamin’ <strong>ny</strong> alalan’ ireo mpaminani<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fanehoa<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fitiava<strong>ny</strong>. Atolory, na asaovy<br />
atolotry <strong>ny</strong> zatovovavy ireto fepetra fanehoana fitiavana mandritra <strong>ny</strong> fiarahana amin’ <strong>ny</strong><br />
olona manaraka ireto:<br />
146
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Fanadihadiana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
Lesona 35<br />
Fifanorohana: “Porofom-pitiavana <strong>ny</strong> oroka. Porofom-pitiavana fa tsy porofon’ <strong>ny</strong><br />
filana–kanefa mety ho lasa toy iza<strong>ny</strong>. Aoka <strong>ny</strong> oroka ifanomezana amin’ <strong>ny</strong> fihontihontiana<br />
tsy haneho filana. Ny fifanafosafoana sy <strong>ny</strong> fifanorokorohana dia fahavetavetana; tsy<br />
fitiavana ire<strong>ny</strong>. . . . Tsy heveriko fa ratsy <strong>ny</strong> mifanoroka aorian’ <strong>ny</strong> fiarahana imbetsaka;<br />
. . . tsy oroka maneho filana fa oro-pitiavana” (Spencer W. Kimball, The Miracle of<br />
Forgiveness, p. 225).<br />
Fiarahana mitokana irery: “ Tamin’ <strong>ny</strong> tafa sy dinika tamin’ ireo tanora nibebaka, ary koa<br />
olon-dehibe, dia matetika no nilazana tamiko fa tao anaty haizina no nahalavo ireo olondroa,<br />
amin’ <strong>ny</strong> fotoana diso aoriana, amin’ <strong>ny</strong> toerana mangingina. . . .Ny fiara no matetika<br />
toerana nolazaina fa nitrangan’ <strong>ny</strong> olana” (Spencer W. Kimball, The Miracle of<br />
Forgiveness, p. 65).<br />
Fifanafosafoana sy fifanorokorohana: “Amin’ ireo otan’ <strong>ny</strong> fitondrantena maloto dia <strong>ny</strong> fifanafosafoana<br />
sy fifanorokoroana no fanaon’ <strong>ny</strong> tanorantsika. Tsy vitan’ <strong>ny</strong> hoe mitarika<br />
a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fijangajangana, vohoka ary fanalan-jaza ireo fiarahana tsy madio ireo—izay<br />
samy ota maharikoriko—fa sady faharatsiana mandoza na <strong>ny</strong> fonosi<strong>ny</strong> na <strong>ny</strong> ami<strong>ny</strong>”<br />
(Spencer W. Kimball, The Miracle of Forgiveness, p. 65).<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra be fitiavana no manome ireo fitsipika ireo antsika.<br />
Ny fahatsapana ftiavana avy ao am-po dia notendren’ Andriamanitra. Toroana hevitra<br />
anefa isika hifehy ireo fahatsapana sy fanehoam-pitiavana ireo ary tsy hamela azy ireo<br />
hifehy antsika .<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Almà 38:12.<br />
• Amin’ <strong>ny</strong> fomba ahoana no ahafan’ <strong>ny</strong> fahafahana mifehy <strong>ny</strong> fihetseham-pontsika<br />
manampy antsika ho heniky <strong>ny</strong> fitiavana marina?<br />
Hazavao fa indraindray <strong>ny</strong> safidy hifehy <strong>ny</strong> fihetseham-pontsika sy hitandrina <strong>ny</strong> fitsipiky<br />
<strong>ny</strong> Tompo dia tsy mora, kanefa manampy amin’ <strong>ny</strong> fahasambarantsika mandrakizay<br />
ireo safidy ireo.<br />
Afaka mametraka fepetra isika die<strong>ny</strong> izao<br />
Amin’ <strong>ny</strong> fampiasana ireo te<strong>ny</strong> nindramina ao anaty lesona sy <strong>ny</strong> fombafomba eo an-toerana,<br />
dia aoka <strong>ny</strong> kilasy hametraka fepetra izay ho tian’ <strong>ny</strong> zatovovavy arahina amin’ <strong>ny</strong><br />
fifandraisa<strong>ny</strong> eo amin’ <strong>ny</strong> zatovolahy. Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe ire<strong>ny</strong>. Omeo taratasy<br />
sy pensilihazo <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay ary asaovy raisina an-tsoratra ireto fanapahankevitra<br />
ireto ho tahirin-kevitra azo jerena.<br />
Mety ho anisan’ <strong>ny</strong> fanapahan-kevitra ireto manaraka ireto.<br />
1. Ireo tanora izay miaina <strong>ny</strong> fitsipiky <strong>ny</strong> Fiangonana iha<strong>ny</strong> no hiarahako.<br />
2. Ireo fiaraha-mientana manaraka <strong>ny</strong> fitsipiky <strong>ny</strong> Fiangonana iha<strong>ny</strong> no hatrehiko.<br />
3. Hatokako amin’ <strong>ny</strong> fanambadiana <strong>ny</strong> firaisana ara-nofo.<br />
4. Ireo fitsipika ambo<strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> fahamaontinana eo amin’ <strong>ny</strong> fomba fiakanjo, fite<strong>ny</strong><br />
ary fihetsika no arahako.<br />
5. Hosoratako ireo toetra manokana izay toko<strong>ny</strong> hananan’ ireo zatovolahy miaraka amiko.<br />
6. Hiverina a<strong>ny</strong> an-trano madio sy tsy misy mahamenatra aho isaky <strong>ny</strong> avy miaraka<br />
amin’ <strong>ny</strong> namako.<br />
7. Resahiko amin’ <strong>ny</strong> ray aman-dreniko <strong>ny</strong> zavatra niseho nandritra <strong>ny</strong> fiarahako tamin’<br />
<strong>ny</strong> namako.<br />
Antitrantero fa afaka manana fifandraisana madio sy mampivoatra amin’ <strong>ny</strong> zatovolahy<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay raha maka fanapahan-kevitra tsara ary manaraka <strong>ny</strong> torohevitry<br />
<strong>ny</strong> Tompo izy.<br />
Famaranana<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> fanapahan-kevitra raisin’ <strong>ny</strong> zatovovavy momba <strong>ny</strong> fiarahana amin’<br />
<strong>ny</strong> olona sy <strong>ny</strong> fifandraisana amin’ <strong>ny</strong> zatovolahy dia hanana ako<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong><br />
mandritra <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> mandrakizay. Tolory hevitra <strong>ny</strong> mpianatra hametraka <strong>ny</strong> lisitra<br />
natao<strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> fanapahan-kevitra fototra amin’ <strong>ny</strong> toerana izay ahafaha<strong>ny</strong> mijery<br />
azy ire<strong>ny</strong> matetika.<br />
147
Lesona<br />
36<br />
148<br />
Ny fenitra amin’ <strong>ny</strong> fanambadiana<br />
TANJONA Hametraka fenitra amin’ <strong>ny</strong> fanambadia<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
FANOMANANA 1. Sary 15, Ireo omby mitondra zioga (62233), a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> boky fampianarana.<br />
2. Vatsio pensilihazo sy taratasy <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
3. Manomàna afisy izay milaza hoe: “Ny fanambadiana angamba no tena lehibe amin’ <strong>ny</strong><br />
fanapahan-kevitra rehetra ary manana ako<strong>ny</strong> miantefa lavitra, satria tsy <strong>ny</strong> fahasambarana<br />
amin’ izao fotoana izao fotsi<strong>ny</strong> no iantoha<strong>ny</strong> fa <strong>ny</strong> fifaliana mandrakizay koa.”<br />
(Spencer W. Kimball)<br />
4. Isafidianana: Manomàna taratasy hozaraina araka <strong>ny</strong> atolotra a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’<br />
<strong>ny</strong> lesona.<br />
5. Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
Tantara Hazavao fa indray andro <strong>ny</strong> mpandraharaha malaza sy nohajaina iray dia nanontaniana <strong>ny</strong><br />
zavatra nahatonga <strong>ny</strong> fahombiazana dimy amby roapolo taona azon’ izy sy <strong>ny</strong> mpiaramiasa<br />
ami<strong>ny</strong> tao amin’ <strong>ny</strong> fandraharahana niandraiketan’ izy ireo. “Zavatra maro no nahatonga<br />
iza<strong>ny</strong>”, hoy izy, “kanefa raha anankiray iha<strong>ny</strong> no hosinganiko, dia noho izaho nifidy<br />
mpiara-miasa tsara. Tsy natao anjoanjo na ara-kevi<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong> fanapahan-kevitra iza<strong>ny</strong>, tahaka<br />
<strong>ny</strong> fahita matetika a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fandraharahana maro. Nipetraka aho ary nanao lisitra <strong>ny</strong><br />
toetra sy <strong>ny</strong> toetoetra tsy maintsy ananan’<strong>ny</strong> mpiara-miasa amiko amin’ <strong>ny</strong> ho avy. Nilaiko<br />
<strong>ny</strong> nahafantatra raha mitovy amin’ <strong>ny</strong> ananako <strong>ny</strong> finoana, <strong>ny</strong> firehana ary <strong>ny</strong> tanjona anana<strong>ny</strong><br />
momba <strong>ny</strong> fandraharahana. Na iza<strong>ny</strong> na tsy iza<strong>ny</strong>, tsy fifandraisana handalo iza<strong>ny</strong>.<br />
Nitady fotoana naharitra aho, fa rehefa nahita olona nanana firehana mitovy ary nanaiky <strong>ny</strong><br />
tanjoko aho, dia naorinay <strong>ny</strong> fandraharahanay. Samy nandia fotoan-tsarotra sy fotoana zina<br />
izahay, nefa na dia teo aza iza<strong>ny</strong>, dia nifikitra tamin’ <strong>ny</strong> fenitra napetrakay izahay, niaranioitra<br />
izahay, ary samy nanao <strong>ny</strong> tandrify azy <strong>ny</strong> tsirairay hampandeha <strong>ny</strong> raharaha.”<br />
Fanadihadiana Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hanolotra ireo fenitra sasantsasa<strong>ny</strong> mety ho napetrak’ io mpandraharaha<br />
io hifidianana mpiara-miasa.<br />
Asehoy fa manana fahafahana hifidy mpiara-miasa ho amin’ <strong>ny</strong> fiaraha-miasa manan-danja<br />
kokoa noho <strong>ny</strong> fandraharahana isika. Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hilaza <strong>ny</strong> zavatra tianao lazaina.<br />
(Fiarahana amin’ <strong>ny</strong> fanambadiana.) Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> hoe: Fiarahana<br />
amin’ <strong>ny</strong> fanambadiana mandrakizay sy sambatra.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Mitarika antsika hifidy izay ho vady <strong>ny</strong> fenitra marina<br />
Hazavao fa indrisy, maro <strong>ny</strong> olona manda<strong>ny</strong> fotoana amin’ <strong>ny</strong> fifidianana mpiara-miasa,<br />
trano fonenana, na fiarakodia mihitsy aza noho <strong>ny</strong> fifidianana izay ho vady. Satria mora<br />
angamba iza<strong>ny</strong> tia iza<strong>ny</strong> ka aleo <strong>ny</strong> fientanam-po no hibaiko <strong>ny</strong> fihetsika. Mety ho hitantsika<br />
a<strong>ny</strong> aoriana a<strong>ny</strong> fa ilay olona notiavintsika dia mety tsy tena hanana ireo fenitra<br />
nantenaintsika hananan’ <strong>ny</strong> vadintsika. Ny fanambadiana nirotoroto, tahaka <strong>ny</strong> raharaha<br />
tsy dia azo antoka loatra, dia mety hiafara amin’ <strong>ny</strong> fisarahana mangirifiry na amin’ <strong>ny</strong><br />
fianam-pianakaviana tsy sambatra. Matetika dia azo nosorohina hatra<strong>ny</strong> am-boaloha<strong>ny</strong><br />
io alahelo io, raha napetraka <strong>ny</strong> fenitra ka narahina.<br />
Afisy Apetaho ilay afisy nomaninao. Hazavao izao voalazan’ <strong>ny</strong> Filoha Spencer W. Kimball<br />
izao: “Ny fanambadiana angamba no tena lehibe amin’ <strong>ny</strong> fanapahan-kevitra rehetra ary
manana ako<strong>ny</strong> tena miantefa lavitra, satria tsy <strong>ny</strong> fahasambarana amin’ izao fotoana izao<br />
fotsi<strong>ny</strong> no iantsoroha<strong>ny</strong> fa <strong>ny</strong> fifaliana mandrakizay koa”. (Marriage and Divorce [Salt<br />
Lake City: Deseret Book Co., 1976], p. 11)<br />
Fampiasana Omeo ravin-taratasy sy pensilihazo <strong>ny</strong> zatovovavy. Iangavio izy hanao lisitra <strong>ny</strong> toetoetra<br />
tia<strong>ny</strong> ho hita amin’ izay ho vadi<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> aoriana. Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hitahiry ilay<br />
lisitra mba hojerena amin’ <strong>ny</strong> lesona aoriana kely. Ampahatsiahivo izy ireo fa raha ohatra<br />
ka ireo olona niaraha<strong>ny</strong> no ho vadi<strong>ny</strong>, dia azo ampiasaina ho torolalana amin’ <strong>ny</strong> fiarahana<br />
amin’ <strong>ny</strong> olona io lisitra io.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Sary sy<br />
fanadihadiana<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Hazavao amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy fa hiaraka mandrakizay amin’ izay ho vadi<strong>ny</strong> izy. Toko<strong>ny</strong><br />
hametraka fenitra amin’ ireo lafi<strong>ny</strong> tena manan-danja izy ireo mba hitarika azy hifidy<br />
ilay olona. Hita ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masina <strong>ny</strong> fitsipika iray amin’ iza<strong>ny</strong>. Iangavio <strong>ny</strong><br />
zatovovavy hitady sy hamaky <strong>ny</strong> Korintiana faharoa 6:14.<br />
Anontanio <strong>ny</strong> zatovovavy raha fanta<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> dikan’ <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> hoe “zioga mitovy”. Asehoy<br />
<strong>ny</strong> sary misy ireo omby mitondra zioga.<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> biby toy <strong>ny</strong> omby sy <strong>ny</strong> soavaly dia ampiasaina a<strong>ny</strong> sy amin’ <strong>ny</strong> faritra<br />
maro maneran-ta<strong>ny</strong> mba hanao asa mafy toy <strong>ny</strong> mitarika kalesa manosy tanim-bary. Ny<br />
zioga, izay vatan-kazo, dia manakambana <strong>ny</strong> biby amin’ <strong>ny</strong> tenda<strong>ny</strong>. Tsy ela dia hita fa<br />
raha mitondra “zioga mitovy” na mifandanja ireo biby ireo, dia samy afaka manao <strong>ny</strong><br />
tandrify azy tsirairay sy mizaka <strong>ny</strong> anjara vesatra ho azy avy. Raha tsy mitovy <strong>ny</strong> zioga<br />
enti<strong>ny</strong>” na tsy mifandanja, dia tsy afaka hiara-hiasa tsara toy <strong>ny</strong> ekipa izy ireo. Mety handeha<br />
mialoha na hizaka ho azy irery <strong>ny</strong> ankamaroan’ <strong>ny</strong> vesatra <strong>ny</strong> biby iray, raha <strong>ny</strong><br />
iray hafa hanaraka avy ao aoriana ka haharary mafy <strong>ny</strong> tenda<strong>ny</strong>. Azo ampiharina amin’<br />
<strong>ny</strong> fanambadiana io fiheverana io. Misy fomba fijery <strong>ny</strong> fanambadiana sasa<strong>ny</strong> izay toko<strong>ny</strong><br />
hampifanaraka <strong>ny</strong> mpivady. Anankiray amin’ ire<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> finoana ara-pivavahana.<br />
Fanadihadiana Anontanio <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> lafi<strong>ny</strong> hafa toko<strong>ny</strong> hampifanaraka <strong>ny</strong> olon-droa alohan’ <strong>ny</strong><br />
hibanjina<strong>ny</strong> fanambadiana. Mety hisy an’ ireto manaraka ireto <strong>ny</strong> valin-teni<strong>ny</strong>: fitsipika<br />
ara-pitondrantena, fiaraha-mientana sy fanompoana ao am-piangonana, tanjona ho an’<br />
<strong>ny</strong> fianakaviana sy <strong>ny</strong> fanabeazana, zava-mahaliana sy fahalalana.<br />
• Inona no mety hitranga raha tsy mifanaraka <strong>ny</strong> mpivady amin’ ireo lafi<strong>ny</strong> ireo?<br />
Asehoy fa samy manana <strong>ny</strong> maha-izy azy sy <strong>ny</strong> talenta<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> olona tsirairay. Tsy maintsy<br />
mianatra manome sy mandray avy amin’ <strong>ny</strong> olona miaraka ami<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> olona tsirairay, ary<br />
afaka mifameno amin’ <strong>ny</strong> fahasamihafana <strong>ny</strong> mpivady. Misy lafi<strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> anefa izay tsy<br />
vahaolana tsara <strong>ny</strong> marimaritra iraisana. Ny zava-dehibe dia <strong>ny</strong> itovizan’ <strong>ny</strong> mpivady<br />
tanjona mandrakizay sy lalan-kizorana. Ilain’ <strong>ny</strong> tsirairay amin’ <strong>ny</strong> mpivady <strong>ny</strong> samy<br />
mitarika <strong>ny</strong> vesatra ho azy ao amin’ <strong>ny</strong> fanambadiana.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
sy fanadihadiana<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Ny fenitra tena lehibe ho an’ <strong>ny</strong> zatovovavy iray dia <strong>ny</strong> fanontaniana hoe: “Inona no<br />
fiheveran’ <strong>ny</strong> zatovolahy iray <strong>ny</strong> Tompo?<br />
• Ahoana no maha-fitarihana <strong>ny</strong> valin’ io fanontaniana io eo amin’ <strong>ny</strong> fifidianana izay<br />
ho vady?<br />
Hazavao fa naniry <strong>ny</strong> hananan’ izay ho vadi<strong>ny</strong> toetra tsy mora misendaotra tahaka <strong>ny</strong><br />
nananan’ <strong>ny</strong> olona tao amin’ <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> nandritra <strong>ny</strong> fahazaza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
iray. Nahita indray <strong>ny</strong> zatovovavy iray hafa fa nanao asa fanompoana betsaka tamin’ <strong>ny</strong><br />
Fiangonana <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> ary nahazo fitahiana betsaka noho iza<strong>ny</strong>. Nametraka fepetra<br />
izy fa izay ho vadi<strong>ny</strong> dia ho vonona hanao karazana fanompoana toy iza<strong>ny</strong> sy handrisika<br />
<strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> hanao toy iza<strong>ny</strong> koa. Ny zatovovavy iray hafa indray dia nila nandanjalanja<br />
raha toa ka ho afaka ho vady manohana tovolahy izay mieritrerita <strong>ny</strong> ho mpilalao<br />
fanatanjahan-tena maty hanina, izay mitaky zavatra betsaka. Nilai<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> hanapa-kevitra<br />
raha hamela azy sy <strong>ny</strong> vadi<strong>ny</strong> hanaraka <strong>ny</strong> fenitra takin’ <strong>ny</strong> fiainam-pianakaviana<br />
izay napetra<strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> fanambadia<strong>ny</strong> io asa io.<br />
Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hizara amin’ <strong>ny</strong> kilasy <strong>ny</strong> fenitra sasa<strong>ny</strong> izay katsaha<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
vadi<strong>ny</strong>.<br />
Tsy maintsy manaraka <strong>ny</strong> fitsipika marina isika<br />
Hazavao fa toko<strong>ny</strong> hanombatombana <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> zatovovavy ary haka toky fa miaina<br />
araka <strong>ny</strong> fitsipika izay katsahi<strong>ny</strong> amin’ izay ho vadi<strong>ny</strong> izy ireo.<br />
149
Nitantara momba <strong>ny</strong> zatovovavy iray izay nametraka fenitra amin’ <strong>ny</strong> fanambadiana<br />
tovolahy izay manana fitondrantena ambo<strong>ny</strong> mitovy amin’ <strong>ny</strong> azy <strong>ny</strong> Loholona David B.<br />
Haight. Nohajai<strong>ny</strong> nandritra <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong> niaraha<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> olona io fitsipika io.<br />
“Tsaroako <strong>ny</strong> fijoroana ho vavolombelona nataon’ <strong>ny</strong> vehivavy tanora iray tamin’ <strong>ny</strong><br />
fihaonamben’ <strong>ny</strong> tsatòka, izay nitantara<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> taona niaraha<strong>ny</strong> tamin’ olona. Nanampy<br />
azy hahatakatra ireo loza mitatao <strong>ny</strong> reni<strong>ny</strong>. Ankehitri<strong>ny</strong> vehivavy tanora vao vita mariazy<br />
izy. . . afaka mijery manatrika <strong>ny</strong> vadi<strong>ny</strong> mipetraka e<strong>ny</strong> aloha ao am-piangonana. . . ary<br />
mirehareha <strong>ny</strong> ami<strong>ny</strong>, mahatsiaro <strong>ny</strong> fiontiontina mahafinaritra sy <strong>ny</strong> fiaraha<strong>ny</strong>: nivady<br />
ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly, tsy manana zavatra hafenina, tsy misy nenina. Notantarai<strong>ny</strong> <strong>ny</strong><br />
fakampanahy nanjo azy ireo. Ny tempoly anefa no tanjo<strong>ny</strong>. Fanta<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fahasamihafana eo<br />
amin’ <strong>ny</strong> oroka madio sy <strong>ny</strong> fifanorokorohana. Fanta<strong>ny</strong> fa mihavery tsikelikely <strong>ny</strong> hasina.<br />
Drafitra voahevitra tsara <strong>ny</strong> azy ireo, nifady <strong>ny</strong> nametraka fiara tamin’ <strong>ny</strong> lalana mangina<br />
sy <strong>ny</strong> fiarahana mitokana diso hariva loatra” (“The Uttermost Part of the Earth,” tao amin’<br />
<strong>ny</strong> Speeches of the Year, 1978 [Provo : Brigham Young University Press, 1979], pp. 168–69).<br />
Fanadihadiana • Inona <strong>ny</strong> zavatra tsara nitranga noho io tovovavy io nanaraka <strong>ny</strong> fenitra napetra<strong>ny</strong>?<br />
Tantara Nilaza tantarana zatovovavy iray izay nametraka fenitra <strong>ny</strong> hanambady a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
tempoly ary nahazo fitahiana noho <strong>ny</strong> nanaraha<strong>ny</strong> ilay fenitra napetra<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Loholona<br />
Marvin J. Ashton:<br />
“Hoy <strong>ny</strong> mpikambana [iray] ao amin’ <strong>ny</strong> fiadidiana <strong>ny</strong> tsatòka tamiko: ‘Be <strong>ny</strong> zavatra<br />
toko<strong>ny</strong> hataon’ <strong>ny</strong> vadiko amin’ io antso izay tonga aminay io. Fo<strong>ny</strong> izahay niaraka,<br />
nangatsiatsiaka aho tao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana. Nanana fahasahiana aho indray hariva<br />
nanonta<strong>ny</strong> azy raha te hanambady ahy izy. Tsy nite<strong>ny</strong> e<strong>ny</strong> tamin’ io fikasana io izy no tsy<br />
nite<strong>ny</strong> tsia koa. Hoy izy: “Aiza?” Laniko nandaminana <strong>ny</strong> fiainako ireo volana manaraka<br />
mba hahafahako mitondra azy a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly. Efa nanao drafitra izy, ary ampy<br />
<strong>ny</strong> fitiavako azy ka namboariko <strong>ny</strong> lalako hifanojo amin’ <strong>ny</strong> azy. Fantatro <strong>ny</strong> hatao sy <strong>ny</strong><br />
lalana toko<strong>ny</strong> halehako raha te hiara-dalana eo anila<strong>ny</strong> ao’” (“Yellow Ribbons and<br />
Charted Courses,” New Era, Jolay 1981, p. 16).<br />
Fanadihadiana • Toa inona no saika fanambadian’ io tovovavy io raha nivadika tamin’ <strong>ny</strong> fenitra<br />
napetra<strong>ny</strong> izy?<br />
Taratasy hozaraina:<br />
azo isafidianana<br />
150<br />
Famaranana<br />
Ivereno jerena indray ilay afisy nampiasaina tao amin’ <strong>ny</strong> fizarana faharoa tamin’ <strong>ny</strong><br />
lesona. Antitrantero <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> mametraka fepetra marina mba hahafahan’<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay manana vady mifanentana ami<strong>ny</strong> ao anatin’ <strong>ny</strong> fanambadiana<br />
sambatra sy mandrakizay.<br />
Raha nanomana taratasy hozaraina amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy ianao, dia zarao ire<strong>ny</strong>.<br />
Sokafy tsara<br />
<strong>ny</strong> “masonao”<br />
hahafantaranao<br />
izay ho vadinao.<br />
Hikambana<br />
ami<strong>ny</strong><br />
Korintiana faharoa 6:14<br />
Fampiasana Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hijery indray ilay lisitra natao<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fiandohan’ <strong>ny</strong><br />
lesona. Ankehitri<strong>ny</strong>, efa nandre <strong>ny</strong> lesona izy ireo ka iangavio hanamboatra na hanampy<br />
<strong>ny</strong> lisitra natao<strong>ny</strong>. Iangavio izy ireo hitahiry ire<strong>ny</strong> lisitra ire<strong>ny</strong> ao anatin’ <strong>ny</strong> diari<strong>ny</strong> ary<br />
hijery iza<strong>ny</strong> matetika ho torolalana amin’ <strong>ny</strong> fiaraha<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> olona sy amin’ <strong>ny</strong><br />
fanapahan-kevi<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fanambadiana.<br />
.<br />
mandrakizay<br />
ianao. Makà<br />
toky fa tanjona<br />
iray iha<strong>ny</strong> no<br />
banjinin’ <strong>ny</strong><br />
“masonareo”.
Ho fenitra <strong>ny</strong> tenin’ Andriamanitra<br />
TANJONA Hamantatra <strong>ny</strong> fomba ahafahana mampiasa <strong>ny</strong> tenin’ Andriamanitra ho fenitra manoloana<br />
<strong>ny</strong> filôzôfian’ izao tontolo izao <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
FANOMANANA 1. Ataovy izay hananana <strong>ny</strong> sarin’ <strong>ny</strong> mpaminanin’ <strong>ny</strong> Fiangonana amin’ izao fotoana izao.<br />
2. Manomàna afisy misy sary sy lohate<strong>ny</strong> an-gazety mampiseho <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> filôzôfian’<br />
izao tontolo izao sy <strong>ny</strong> olana atrehin’ <strong>ny</strong> zatovovavy eo amin’ <strong>ny</strong> faritra misy<br />
anao. Asio sarin’ <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong> sy soratra masina nankatoavin’ <strong>ny</strong> Fiangonana mifanatrika<br />
amin’ ilay afisy. Asio sarin’ <strong>ny</strong> zatovovavy ao amin’ <strong>ny</strong> kilasinao eo anelanelan’<br />
ireo sary roa ireo.<br />
3. Manendre zatovovavy maro hanao tatitra momba <strong>ny</strong> lohahevitra izay nofantenanao<br />
avy amin’ <strong>ny</strong> fanovozan-kevitra ao amin’ <strong>ny</strong> faran’ ity lesona ity. Omeo torohevitra<br />
momba <strong>ny</strong> fanovozan-kevitra mifandray amin’ <strong>ny</strong> lohahevitra nomena azy <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
tsirairay. Azonao omena fanampim-panovozan-kevitra avy ao amin’ <strong>ny</strong> soratra<br />
masina, avy amin’ <strong>ny</strong> gazetibokim-piangonana nivoaka fara<strong>ny</strong> ary avy amin’ <strong>ny</strong> lahate<strong>ny</strong><br />
tamin’ <strong>ny</strong> fihaonambem-piangonana izy, raha tianao. Omeo fotoana voafetra hifanaraka<br />
amin’ <strong>ny</strong> famelabelarana ataonao <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
4. Manomàna fanontaniana sy fanovozan-kevitra izay hahafahanao mamintina sy<br />
manampy <strong>ny</strong> tatitra ataon’ <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
5. Isafidianana: Manomàna taratasy hozaraina ho an’ <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay (jereo a<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> lesona).<br />
6. Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina na te<strong>ny</strong> nindramina izay<br />
nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Miatrika olana avokoa <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
Fanazavana afisy Asehoy <strong>ny</strong> afisy nomaninao. Hazavao fa mampiseho <strong>ny</strong> sasa<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> filôzôfian’ izao<br />
tontolo izao sy <strong>ny</strong> olana atrehin’ <strong>ny</strong> zatovovavy amin’ izao fotoana izao iza<strong>ny</strong>. Asaovy<br />
tanisain’ ireo zatovovavy <strong>ny</strong> filôzôfian’ izao tontolo izao, izay azo<strong>ny</strong> fantarina avy amin’<br />
<strong>ny</strong> afisy. Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> valin-teni<strong>ny</strong>. (Jereo <strong>ny</strong> valin-te<strong>ny</strong> azo raisina<br />
eo amin’ <strong>ny</strong> afisy vita eo amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe.)<br />
• Iza no tompon’ ireo olana sy filôzôfia diso ireo? (Satana.)<br />
• Ahoana no hanimban’ ireo filôzôfia ireo <strong>ny</strong> zatovovavy?<br />
Hazavao fa manohana filôzôfia diso maro i Satana, izay mamitaka sy mandiso lalana <strong>ny</strong><br />
olona. Tsy toko<strong>ny</strong> ho voafitaka isika na dia iza<strong>ny</strong> aza. Notahina isika amin’ <strong>ny</strong> fananana<br />
<strong>ny</strong> soratra masina sy ireo fampianaran’ <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong> amin’ izao andro izao mba handresena<br />
<strong>ny</strong> tsirairay amin’ <strong>ny</strong> fitaomana ratsy voasoratra e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe.<br />
Lesona<br />
37<br />
151
Hita ao amin’ <strong>ny</strong> soratra masina <strong>ny</strong> fenitra hiatrehana <strong>ny</strong> olana<br />
Famakafakana Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hitady sy hamaky <strong>ny</strong> 2 Nefia 31:20.<br />
soratra masina • Inona no atolotr’ i Nefia hataontsika? (Mandrosoa amin’ <strong>ny</strong> fiorenana ao amin’ i Kristy,<br />
tiavo Andriamanitra sy <strong>ny</strong> olona rehetra, mivokisa amin’ <strong>ny</strong> tenin’ i Kristy ary mahareta<br />
hatramin’ <strong>ny</strong> fara<strong>ny</strong>.)<br />
Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hitady sy hamaky <strong>ny</strong> Petera voaloha<strong>ny</strong> 1:24–25.<br />
• Inona no ampianarin’ io soratra masina io momba <strong>ny</strong> fahasamihafana misy eo amin’<br />
<strong>ny</strong> filôzôfian’ olombelona sy <strong>ny</strong> tenin’ Andriamanitra.<br />
Sary Sariho a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> sarin’ <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> soratra masina nankatoavina aseho <strong>ny</strong><br />
sain’ <strong>ny</strong> zatovovavy. Asehoy fa afaka mahafantatra <strong>ny</strong> fahamarinana avy amin’ <strong>ny</strong> Ray<br />
a<strong>ny</strong> an-danitra araka <strong>ny</strong> nampianarin’ ireo mpamina<strong>ny</strong> sy araka <strong>ny</strong> hita ao amin’ <strong>ny</strong><br />
soratra masina <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
Tatitra ataon’ <strong>ny</strong> Asao ireo zatovovavy voatendry mialoha hanolotra <strong>ny</strong> tatitra nomani<strong>ny</strong> miompana<br />
mpianatra<br />
amin’ <strong>ny</strong> fanovozan-kevitra a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> faran’ <strong>ny</strong> lesona. Hazavao fa hampiseho <strong>ny</strong><br />
fomba ahafahana mampiasa <strong>ny</strong> tenin’ Andriamanitra ho fenitra hiatrehana <strong>ny</strong> filôzôfian’<br />
izao tontolo izao ireo tatitra ireo. Rehefa vita <strong>ny</strong> tatitra tsirairay, dia soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
solaitrabe <strong>ny</strong> fitsipiky <strong>ny</strong> filazantsara mifanohitra amin’ <strong>ny</strong> filôzôfia tsirairaiy izay an’<br />
izao tontolo izao ho enti-mandravaka iza<strong>ny</strong>.<br />
Makà toky fa mazava <strong>ny</strong> soratra masina sy <strong>ny</strong> fotopampianarana. Antitrantero <strong>ny</strong> fomba<br />
izay handresen’ <strong>ny</strong> fahamarinan’ <strong>ny</strong> filazantsara <strong>ny</strong> hevi-dison’ i Satana. Araho maso <strong>ny</strong><br />
fotoana la<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tatitra tsirairay mba ho tafiditra amin’ <strong>ny</strong> fotoam-pampianarana.<br />
Famakiana soratra<br />
masina na taratasy<br />
hozaraina<br />
152<br />
Filozôfian’ izao tontolo izao Fitsipika sy fahamarinan’ <strong>ny</strong> filazantsara<br />
Fisaraham-panambadiana Fanambadiana<br />
Tsy misy ilana zanaka Ny andraikitry <strong>ny</strong> ray aman-dre<strong>ny</strong><br />
Fanalan-jaza Ny mahamasina <strong>ny</strong> fiainana<br />
Fahavetavetana Hasina sy fahadiovam-pitondrantena<br />
Pôrnôgrafia Soratra masina sy boky tsara<br />
Fifohana, fisotro misy alikaola Tenin’ <strong>ny</strong> fahendrena<br />
ary zavatra mahadomelina<br />
Fanandroana Astrônômia (fahaizana <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> kintana)<br />
Famaranana<br />
Hazavao fa manome torohevitra amin’ <strong>ny</strong> fandresena <strong>ny</strong> fitaoman’ i Satana ary <strong>ny</strong> fiaina<br />
araka <strong>ny</strong> fitsipika marina ireto soratra masina manaraka ireto:<br />
Ohabolana 3:5–6<br />
Almà 37:35, 37<br />
Môrônia 7:16–17<br />
Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 18:18<br />
Azon’ <strong>ny</strong> zatovovavy vakina mafy ireo, na azonao omena <strong>ny</strong> zatovovavy ireo taratasy<br />
hozaraina misy soratra masina hohalalinina a<strong>ny</strong> an-trano.<br />
Fampiasana<br />
1. Raha manana olana manokana amin’ <strong>ny</strong> fandresena <strong>ny</strong> filôzôfian’ izao tontolo izao <strong>ny</strong><br />
zatovovavy, ampio izy amin’ <strong>ny</strong> famakiana sy fandalinana <strong>ny</strong> tenin’ <strong>ny</strong> Tompo sy <strong>ny</strong><br />
mpamina<strong>ny</strong> mandra-pahatsapa<strong>ny</strong> filaminana sy fiadanana.<br />
2. Manasà mpandaha-te<strong>ny</strong> za-draharaha, nankatoavin’ <strong>ny</strong> mpitarika <strong>ny</strong> fisoronana eo<br />
an-toerana, hitarika dinidinika amorom-patana momba <strong>ny</strong> lohahevitra iray na mihoatra<br />
avy amin’ <strong>ny</strong> lesona. Omeo fotoana hanaovana fanontaniana sy fanadihadiana <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
aorian’<strong>ny</strong> lahate<strong>ny</strong>.
Lesona 37<br />
FANOVOZAN-<br />
KEVITRA 1. Fanambadiana<br />
“Ampianarina isika fa ilaina <strong>ny</strong> fanambadiana mba hanatanterahana <strong>ny</strong> drafitr’<br />
Andriamanitra, mba hampisy <strong>ny</strong> fahaterahana eto an-ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fomba nankatoavina<br />
ary mba hanomana <strong>ny</strong> olona ao amin’ <strong>ny</strong> fianakaviana ho amin’ <strong>ny</strong> fiainana mandrakizay.<br />
‘Nodidin’ Andriamanitra ho an’ <strong>ny</strong> olona <strong>ny</strong> fanambadiana,’ hoy <strong>ny</strong> Tompo, ‘mba<br />
hahafahan’ <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> manoina <strong>ny</strong> tanjon’ <strong>ny</strong> fahariana azy; ary mba hahafaha<strong>ny</strong> ho feno <strong>ny</strong><br />
fatran’ <strong>ny</strong> maha-olona, araka <strong>ny</strong> nahariana azy alohan’ <strong>ny</strong> nanaovana izao tontolo izao’<br />
(jereo F&F 49:15–17).<br />
“Ny fiheverantsika <strong>ny</strong> fanambadiana dia entanin’ <strong>ny</strong> fahamarinana nambara, fa tsy noho<br />
<strong>ny</strong> fahalalana momba <strong>ny</strong> fandehan-javatra eo amin’ izao tontolo izao. Nampianatra i<br />
Paoly apôstôly hoe: ‘Kanefa ao amin’ <strong>ny</strong> Tompo tsy misy vehivavy raha tsy misy lehilahy’<br />
(Korintiana voaloha<strong>ny</strong> 11:11). Nanazava <strong>ny</strong> Filoha Spencer W. Kimball hoe: ‘Raha tsy<br />
misy fanambadiana ara-dalàna sy mahomby, dia tsy hisandratra na oviana na oviana <strong>ny</strong><br />
olona’ (Marriage and Divorce [Salt Lake City: Deseret Book Co., 1976], p. 24)” (Dallin H.<br />
Oaks, ao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Okt. 1993, p. 100; na Ensign, Nôv. 1993, p. 74).<br />
2.Ny fananan-janaka<br />
“Hoy <strong>ny</strong> Filoha [Spencer W.] Kimball: ‘Fihetsika mitory fitiavan-tena mihoa-pampana eo<br />
amin’ <strong>ny</strong> mpivady <strong>ny</strong> mandà tsy hanan-janaka rehefa afaka manao iza<strong>ny</strong> izy ireo’ (ao amin’<br />
<strong>ny</strong> Conference Report, Apr.1979, p. 6; na Ensign, Mey 1979, p. 6). Rehefa mangataka andro<br />
tsy hiteraka <strong>ny</strong> mpivady vao mandra-pahatrara<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> tanjo<strong>ny</strong> ara-nofo, <strong>ny</strong> famelana tsotra<br />
<strong>ny</strong> fotoana handeha dia maneho fa nahena<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fahafaha<strong>ny</strong> mandray anjara amin’ <strong>ny</strong><br />
fampandrosoana <strong>ny</strong> drafitry <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra ho an’ <strong>ny</strong> zana<strong>ny</strong> fanahy rehetra.<br />
Tsy azon’ <strong>ny</strong> Olomasin’ <strong>ny</strong> Andro Fara<strong>ny</strong> mahatoky atao <strong>ny</strong> mihevitra fa sakana ho an’<br />
<strong>ny</strong> antsoin’ izao tontolo izao hoe ‘fivelaran’ <strong>ny</strong> tena’ <strong>ny</strong> zanaka. Ny fanekempihavanana<br />
nataontsika tamin’ Andriamanitra sy <strong>ny</strong> tanjona fara<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fiainana dia mifamatotra<br />
amin’ ire<strong>ny</strong> madinika ire<strong>ny</strong> izay miandrandra <strong>ny</strong> fotoantsika, <strong>ny</strong> fitiavantsika ary <strong>ny</strong><br />
sorona ataontsika.<br />
“Firy <strong>ny</strong> zanaka toko<strong>ny</strong> hananan’ <strong>ny</strong> mpivady? Izay rehetra azo<strong>ny</strong> karakaraina! Marina<br />
fa midika zavatra amboni<strong>ny</strong> noho <strong>ny</strong> manome azy ire<strong>ny</strong> aina <strong>ny</strong> mikarakara zanaka. Tsy<br />
maintsy tiavina, kolokoloina, ampianarina, fahanana, tafina, omena trano fonenana ary<br />
tsara hofana amin’ <strong>ny</strong> fahafaha<strong>ny</strong> ho ray aman-dre<strong>ny</strong> iha<strong>ny</strong> koa <strong>ny</strong> zanaka” (Dallin H.<br />
Oaks, ao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Okt. 1993, p. 101; na Ensign, Nôv. 1993, p. 75).<br />
“Ny môdelin’ <strong>ny</strong> fianakaviana napetraka talohan’ <strong>ny</strong> fanorenana <strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> dia mamela<br />
<strong>ny</strong> zaza ho teraka sy hokolokoloin’ <strong>ny</strong> ray sy re<strong>ny</strong>, izay mpivady, vita fanambadiana aradalàna.<br />
Andraikitra masina sy tombon-tsoa <strong>ny</strong> maha-ray aman-dre<strong>ny</strong>, miaraka amin’ <strong>ny</strong><br />
zanaka tonga soa tahaka ‘<strong>ny</strong> lova avy amin’ <strong>ny</strong> Tompo’. (Salamo 127:3)” (Howard W.<br />
Hunter, ao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Okt. 1994, p. 8; na Ensign, Nôv. 1994, p. 9).<br />
3.Fanalan-jaza<br />
“Faharatsiana tsy mitsaha-mitombo izay toherintsika <strong>ny</strong> fanalan-jaza. Azo antoka fa <strong>ny</strong><br />
otan’ <strong>ny</strong> fanalan-jaza nosaintsainina mialoha dia sarotra hamarinina. Saiky tsy azo eritreretina<br />
fa hatao <strong>ny</strong> fanalan-jaza mba hanaronana <strong>ny</strong> tsy mety na <strong>ny</strong> fahafaham-baraka,<br />
hanaronana <strong>ny</strong> olana na <strong>ny</strong> henatra, na hialana andraikitra. Ahoana no ahafahan’ <strong>ny</strong><br />
olona iray manaiky <strong>ny</strong> fanao toy iza<strong>ny</strong> na miray petsapetsa na amin’ <strong>ny</strong> fomba inona na<br />
fomba inona amin’ <strong>ny</strong> famatsiana vola na famporisihana? Raha misy toe-javatra manokana<br />
tsy fahita firy anekena <strong>ny</strong> fanaovana iza<strong>ny</strong>, dia ho azo antoka tokoa fa hahalana dia<br />
hahalana izy ire<strong>ny</strong>. Apetratsika e<strong>ny</strong> ambo<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> lisitry <strong>ny</strong> ota izay ampitandremantsika<br />
mafy <strong>ny</strong> olona iza<strong>ny</strong>.<br />
“‘Tsy maintsy raisina ho anankiray amin’ <strong>ny</strong> fanao tena maharikoriko sy mahameloka<br />
amin’ izao andro izao <strong>ny</strong> fanalan-jaza, rehefa vavolombelon’ <strong>ny</strong> fisiana baranahi<strong>ny</strong> mampihoron-koditra<br />
mitarika amin’ <strong>ny</strong> fitondrantena maloto isika.’ (Priesthood Bulletin, Feb.<br />
1973, p. 9.)” (Spencer W. Kimball, ao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report, Apr. 1974, p. 8; na<br />
Ensign, Mey 1974, p. 7).<br />
4.Fisaraham-panambadiana<br />
“Tsy fitsaboana <strong>ny</strong> olana <strong>ny</strong> fisaraham-panambadiana fa fandosirana fotsi<strong>ny</strong>, ary koa<br />
fahalemena iray. Tsapantsika koa fa <strong>ny</strong> fahatontosana ilay raharaha dia tsy mitondra<br />
153
154<br />
fahasambarana sy fanambadiana mahomby. Tsy tonga amin’ <strong>ny</strong> fanapotserana bokotra<br />
tahaka <strong>ny</strong> atao amin’ <strong>ny</strong> jiro mandeha amin’ <strong>ny</strong> herin’ aratra <strong>ny</strong> fahasambarana; toe-tsaina<br />
sy tonga avy ao anaty <strong>ny</strong> fahasambarana. Tsy maintsy azo iza<strong>ny</strong>. Tsy voavidim-bola<br />
iza<strong>ny</strong> ary tsy azoazo foana” (Spencer W. Kimball, Marriage and Divorce [Salt Lake City:<br />
db 1976], p. 12)<br />
5.Hasina sy fahadiovam-pitondrantena (jereo koa <strong>ny</strong> Ry Tanora, mahereza, pp. 14–16)<br />
“Nilaza i Solomona fa <strong>ny</strong> tomban’ <strong>ny</strong> vehivavy tsara ‘dia mihoatra lavitra noho <strong>ny</strong> voahangy’<br />
(Ohabolana 31:10). Ry zatovovavy, tandrovy sy arovy <strong>ny</strong> hasinareo tahaka <strong>ny</strong><br />
hataonareo amin’ <strong>ny</strong> ainareo. Tianay <strong>ny</strong> hanananareo fiainana madio ara-pitondrantena.<br />
Tianay ho fiainana madio ara-pitondrantena no ho fomba fiainanareo.<br />
“E<strong>ny</strong>, azo ibebahana tokoa <strong>ny</strong> fandikana <strong>ny</strong> lalam-pitondrantena. Misy marina <strong>ny</strong> fahagagana<br />
avy amin’ <strong>ny</strong> famelan-keloka, ary eken’ <strong>ny</strong> Tompo <strong>ny</strong> fibebahana marina. Tsy<br />
mahafaly <strong>ny</strong> Tompo anefa <strong>ny</strong> manao hadalana, <strong>ny</strong> mirotsaka amin’ <strong>ny</strong> ota amin’ <strong>ny</strong> fitondrantena<br />
maloto na toa inona na toa inona endri<strong>ny</strong>, ka dia manantena fa <strong>ny</strong> fibabohana<br />
sy <strong>ny</strong> fibebahana faingana efa nomanina dia hahafaly <strong>ny</strong> Tompo” (Ezra Taft Benson,<br />
Ensign, Nôv. 1986, p. 83).<br />
“Rehefa manao safidy ianareo eo amin’ <strong>ny</strong> fiainana, fantaro tsara ry anabavy malala fa<br />
tsy miova Andriamanitra, ary tsy azo ovana <strong>ny</strong> fanekempihavana<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fotopampianara<strong>ny</strong>.<br />
Rehefa lasa mangatsiaka <strong>ny</strong> masoandro ary tsy mamiratra intso<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> kintana, dia<br />
mbola ho fototra ao amin’ <strong>ny</strong> tontolon’ Andriamanitra sy <strong>ny</strong> fiangonan’ <strong>ny</strong> Tompo iha<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> lalàn’ <strong>ny</strong> fahadiovam- pitondratena. Tsy amin’ <strong>ny</strong> mahatranai<strong>ny</strong> azy no tsy anohanan’<br />
<strong>ny</strong> Fiangonana ireo soa toavina fahi<strong>ny</strong>, fa kosa noho izy ireo efa voaporofon’ <strong>ny</strong> fotoana<br />
fa marina ary satria iza<strong>ny</strong> no nambaran’ Andriamanitra “ (Spencer W. Kimball, Ensign,<br />
Nôv. 1978, p. 105).<br />
6.Pôrnôgrafia (jereo <strong>ny</strong> Ry Tanora, mahereza, pp. 11–12)<br />
“Entanina <strong>ny</strong> mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana na aiza na aiza misy azy tsy hanohitra<br />
fotsi<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> loza miely patrana ateraky <strong>ny</strong> pôrnôgrafia, fa hiroso amim-pahavitrihana<br />
sy tsy an-kiato, amin’ <strong>ny</strong> maha-olom-pirenena, hiady amin’ io fahavalo manodokan’ <strong>ny</strong><br />
olombelona eran-ta<strong>ny</strong> io.<br />
“Tamin’ <strong>ny</strong> taona lasa, dia an-tapitrisa<strong>ny</strong> dôlara no nolanina eran-ta<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> fampielezana<br />
sarimihetsika sy boky vetaveta. Hita e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fivarotam-boky, fivarotana<br />
gazetiboky, trano fandefasana sarimihetsika, ary indrisy fa e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tranom-barotra<br />
sasantsa<strong>ny</strong> koa, a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tsenan-tsakafo, ary na e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fivarotana enta-madinika<br />
koa aza. ...<br />
“‘Manamba<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> firaisana ara-nofo sy <strong>ny</strong> olombelona <strong>ny</strong> pôrnôgrafia. Ny firaisana aranofo<br />
dia tena zavatra saro-pady eo amin’ <strong>ny</strong> fifandraisantsika olombelona. Rehefa manao<br />
tsinontsinona iza<strong>ny</strong> sy manamba<strong>ny</strong> iza<strong>ny</strong> ianareo, dia ataonareo fanaom-biby iza<strong>ny</strong> ary<br />
amin’ <strong>ny</strong> ankapobe<strong>ny</strong> dia fanazimbazimbana <strong>ny</strong> fanaontsika olombelona.<br />
“‘ Noho <strong>ny</strong> fieleza<strong>ny</strong>, dia misy fiantraika<strong>ny</strong> lehibe amin’ <strong>ny</strong> vahoakantsika iza<strong>ny</strong>. Ny<br />
fahavetavetana dia mifanohitra amin’ <strong>ny</strong> sivilizasiona. Manafika <strong>ny</strong> foto-pinoantsika izy.<br />
Fanafihana <strong>ny</strong> maha-fianakaviana <strong>ny</strong> fianakavina.’ (Spencer W. Kimball, ao amin’ <strong>ny</strong><br />
Conference Report, na Ensign, Okt. 1976, pp. 5–6).<br />
7.Ny tenin’ <strong>ny</strong> fahendrena (jereo koa <strong>ny</strong> Ry Tanora, mahereza, pp. 12–13)<br />
“Ny amin’ <strong>ny</strong> zava-mahadomelina, ‘ . . . manohitra hatra<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fampiasana tsy ara-dalàna<br />
sy manimba <strong>ny</strong> zava-mahadomelina sy <strong>ny</strong> zavatra mitovy ami<strong>ny</strong> izay hiteraka fiankinandoha,<br />
fahavoazana ara-batana sy ara-tsaina na fampietrena <strong>ny</strong> fitsipi-pitondrantena<br />
isika.’ Hamafisinay io fanapahan-kevitra mitombona io” (Spencer W. Kimball, ao amin’<br />
<strong>ny</strong> Conference Report, Apr. 1974, p. 8; na Ensign, Mey 1974, p. 7).<br />
“Mety hanana <strong>ny</strong> fepetra<strong>ny</strong> izao tontolo izao; manana <strong>ny</strong> azy hafa noho iza<strong>ny</strong> koa <strong>ny</strong><br />
fiangonana. Mety hoheverin’ <strong>ny</strong> olon’ izao tontolo izao fa tsy mampaninona <strong>ny</strong> mihinana<br />
paraky; manana toerana ambo<strong>ny</strong> noho iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> lalàn’ <strong>ny</strong> Fiangonana dia <strong>ny</strong> tsy fifohana.<br />
Mety hamela <strong>ny</strong> lehilahy sy <strong>ny</strong> vehivavy hisotro e<strong>ny</strong> imasom-bahoaka <strong>ny</strong> lalàn’ izao tontolo<br />
izao; manainga <strong>ny</strong> olo<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Fiangonan’ <strong>ny</strong> Tompo tsy handray mihitsy” (Spencer W.<br />
Kimball, “President Kimball Speaks Out on Morality,” Nôv. 1980, p. 41).
Lesona 37<br />
8.Fanandroana<br />
Milaza <strong>ny</strong> fanandroana fa afaka manambara <strong>ny</strong> hoavy amin’ <strong>ny</strong> famantarana <strong>ny</strong> fifandraisan’<br />
<strong>ny</strong> kintana amin’ <strong>ny</strong> fiainan’ <strong>ny</strong> olona. Matetika dia voafitaky <strong>ny</strong> fandriky <strong>ny</strong><br />
mpanandro <strong>ny</strong> sivilizasiôn’ <strong>ny</strong> ntaolo. Mifady ireo zavatra ireo <strong>ny</strong> mpikambana maranitsaina<br />
ao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana, satria avy amin’ i Satana ire<strong>ny</strong>.<br />
Ny astrônomia indray dia siansa izay mandalina <strong>ny</strong> kintana—<strong>ny</strong> fahariana azy sy <strong>ny</strong> fandeha<strong>ny</strong>.<br />
Ny tena mpahay kintana lehibe teo amin’ <strong>ny</strong> tantara dia <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong> toa an-dry<br />
Mosesy, i Abrahama ary i Enoka. Avy amin’ <strong>ny</strong> Tompo Izy tena<strong>ny</strong> mihitsy no nahazoa<strong>ny</strong><br />
<strong>ny</strong> fahalala<strong>ny</strong>. (Jereo Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 88:41–47; Mosesy 1:27–39;<br />
Abrahama 3:1–18.)<br />
“Tsy afaka mifehy <strong>ny</strong> fihetsikareo <strong>ny</strong> kintana. ... Nomen’ Andriamanitra fahafahana<br />
misafidy ianareo, ary tsy avela<strong>ny</strong> hanelingelina iza<strong>ny</strong> akory na dia ireo kintana aza. Izy<br />
no mpahary <strong>ny</strong> kintana, saingy tsy Izy no namorona <strong>ny</strong> fanompoana manokana ataon’<br />
<strong>ny</strong> mpanandro. (Natonta ao amin’<strong>ny</strong> Church News, 14 okt. 1972, p.16).<br />
155
Ny fitandroana <strong>ny</strong> fahasalaman’ <strong>ny</strong> vatana
Lesona<br />
38<br />
158<br />
Ny fomba tsara mitondra fahasalamana<br />
TANJONA Hahatakatra <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> fampivelarana fomba tsara mitondra fahasalamana<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay.<br />
FANOMANANA 1. Vatsio taratasy sy pensilihazo <strong>ny</strong> mpianatra.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
Fanombatombanana<br />
<strong>ny</strong> tena<br />
2. Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina na te<strong>ny</strong> nindramina izay<br />
nofidinao.<br />
1.Zarao <strong>ny</strong> taratasy sy <strong>ny</strong> pensilihazo. Asaovy soratan’ <strong>ny</strong> zatovovavy ireto zavatra<br />
manaraka tamin’ <strong>ny</strong> efatra amby roapolo ora lasa ireto.<br />
2. Ny sakafo rehetra nohanina.<br />
3. Ny isan’ <strong>ny</strong> rano tamin’ <strong>ny</strong> vera na ranon-javatra hafa nosotroina.<br />
4. Ny isan’ <strong>ny</strong> ora natoriana.<br />
Ny isan’ <strong>ny</strong> ora la<strong>ny</strong> nanaovana asa vatana toy <strong>ny</strong> asa, fanatanjahan-tena, dihy<br />
na fampiasan-tena.<br />
Fanadihadiana Omeo ireto fanontaniana manaraka ireto:<br />
1. Mampiseho <strong>ny</strong> fanaonareo isan’ andro ve io?<br />
2. Moa ve ianareo mihinana sakafo ara-pahasalamana toy <strong>ny</strong> voamadinika, voankazo na<br />
legioma, vokatra azo avy amin’ <strong>ny</strong> ronono, hena, trondro, akoho amam-borona ary atody?<br />
3. Moa ve ianareo misotro rano mahatratra valo vera isan’ andro?<br />
4. Moa ve ianareo mifady <strong>ny</strong> handray fanafody be loatra tsy nahazoana taratasy tamin’<br />
<strong>ny</strong> mpitsabo?<br />
5. Moa ve ianareo miala sasatra ampy hanome hery <strong>ny</strong> tenanareo?<br />
6. Moa ve ianareo manao fampiasam-batana ampy?<br />
7. Ahoana no hanatsaranareo <strong>ny</strong> fahasalaman’ <strong>ny</strong> vatanareo?<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Nanome torolalana ho an’ <strong>ny</strong> fahasalamantsika <strong>ny</strong> Tompo<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy mafy <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 89 sy<br />
<strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 88:124.<br />
Eo am-pamakiana <strong>ny</strong> soratra masina, dia asaovy omen’ <strong>ny</strong> mpianatra <strong>ny</strong> torolalana avy<br />
ao amin’ ireo soratra masina, ireo izay toko<strong>ny</strong> hosoratana eo ambanin’ <strong>ny</strong> lohate<strong>ny</strong> hoe<br />
“Toko<strong>ny</strong> —“ sy “Tsy toko<strong>ny</strong>—. “ Diniho miaraka ireo torolalana avy amin’ <strong>ny</strong> Tompo<br />
ireo mba hahazoana toky fa takatry <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> torohevi<strong>ny</strong>.
Te<strong>ny</strong> nindramina Vakio sy hadihadio ireto te<strong>ny</strong> manaraka avy amin’ <strong>ny</strong> mpitarika <strong>ny</strong> Fiangonana momba<br />
<strong>ny</strong> torolalan’ <strong>ny</strong> Tompo ho an’ <strong>ny</strong> fahasalamana tsara ireto.<br />
“Ny Tenin’ <strong>ny</strong> fahendrena, ao amin’ <strong>ny</strong> fizarana 89 ao amin’ <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy<br />
Fanekempihavanana, dia mitombina <strong>ny</strong> filaza azy sy <strong>ny</strong> fonosi<strong>ny</strong> araka <strong>ny</strong> hita ao amin’<br />
ilay fizarana. Tsy misy fanazavana ôfisialy momba <strong>ny</strong> Tenin’ <strong>ny</strong> fahendrena ivelan’ izay<br />
nomen’ ireo Rahalahy ta<strong>ny</strong> am-piandohan’ <strong>ny</strong> Fiangonana, rehefa nambara fa <strong>ny</strong> ‘fisotro<br />
mahamay’ dia <strong>ny</strong> dite vazaha sy <strong>ny</strong> kafe.<br />
“Ny mikasika <strong>ny</strong> zava-pisotro misy kôlà, dia tsy naka fanapahan-kevitra velively momba<br />
iza<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> Fiangonana, fa <strong>ny</strong> mpitarika <strong>ny</strong> Fiangonana no nanoro hevitra, ary manome<br />
hevitra manokana izahay ankehitri<strong>ny</strong> mba tsy handraisana zava-pisotro misy karazanjava-mahadomelina<br />
manimba raha toa ka hahatonga fahazarana iza<strong>ny</strong>. Toko<strong>ny</strong> hofadina<br />
<strong>ny</strong> zava-pisotro rehetra misy fangaro manimba <strong>ny</strong> vatana” (“Policies and Procedures,”<br />
New Era, Mey 1972, p. 50).<br />
“Izay manjo <strong>ny</strong> vatana mora maty dia miantraika amin’ <strong>ny</strong> fanahy. Iza<strong>ny</strong> no anto<strong>ny</strong> nanomezan’<br />
Tompo antsika <strong>ny</strong> Tenin’ <strong>ny</strong> fahendrena. Nilaza koa Izy fa toko<strong>ny</strong> hatory aloha<br />
isika ary hifoha maraina (jereo Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 88:124), ary tsy<br />
toko<strong>ny</strong> hihazakazaka mafy miohatra <strong>ny</strong> hery ananantsika (jereo Fotopampianarana sy<br />
Fanekempihavanana 10:4), ary toko<strong>ny</strong> halala ono<strong>ny</strong> isika amin’ <strong>ny</strong> zavatra tsara rehetra.<br />
Amin’ <strong>ny</strong> ankapobe<strong>ny</strong>, raha voa-janahary kokoa <strong>ny</strong> sakafo hanintsika dia kely kokoa <strong>ny</strong><br />
zavatra hafa nanatsarana azy ary ho salama kokoa isika. Mety hisy fiantraika<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
saina <strong>ny</strong> sakafo, ary <strong>ny</strong> tsy fahampian-javatra sasa<strong>ny</strong> ao amin’ <strong>ny</strong> tenantsika dia hampisy<br />
fikorontanana ara-tsaina. Ny fizahana tsara mitohy momba <strong>ny</strong> vatana a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> mpitsabo<br />
dia fiarovana ary mety hahitana izay azo sy mety ho azo tsaboina tsara. Ilaina <strong>ny</strong> fialan-tsasatra<br />
sy <strong>ny</strong> fampiasam-batana, ary <strong>ny</strong> mandeha an-tongotra amin’ <strong>ny</strong> rivotra madio<br />
dia afaka mamelombelona <strong>ny</strong> fanahy. Ny fialamboly madio dia tafiditra amin’ <strong>ny</strong> fivavahantsika,<br />
ary <strong>ny</strong> fiovana amin’ <strong>ny</strong> mahazatra dia ilaina, ary na dia <strong>ny</strong> faminavinana iza<strong>ny</strong><br />
aza dia manondrotra <strong>ny</strong> fanahy” (Ezra Taft Benson, tao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report,<br />
Okt. 1974, pp. 91–92; na Ensign, Nôv. 1974, p. 66).<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong> mpampianatra<br />
Toko<strong>ny</strong>— Tsy toko<strong>ny</strong>—<br />
Hihinana voankazo sy legioma Hisotro alikaola<br />
Hihinana voamadinika Hihinana paraky<br />
Hihinan-kena amin’ <strong>ny</strong> antoni<strong>ny</strong> Hisotro zavatra mahamay<br />
Hatory betsaka Ho kamo<br />
Hatory aloha Hatory mihoatra <strong>ny</strong> toko<strong>ny</strong> ho izy<br />
Hifoha maraina<br />
Hazavao fa nanome torolalana manokana ho antsika <strong>ny</strong> Tompo hikarakarantsika <strong>ny</strong><br />
vatantsika mora maty. Miankina betsaka amin’ <strong>ny</strong> fihetsitsika momba ireo torolalana ireo<br />
sy <strong>ny</strong> fahazarana momba <strong>ny</strong> fahasalamana noraisina aloha be teo amin’ <strong>ny</strong> fiainana <strong>ny</strong><br />
fananana fahasalamana tsara sy fahavitrihana. Hahazo fitahiana isika raha manaraka ireo<br />
lalàn’ <strong>ny</strong> Tompo ireo.<br />
• Inona ireo fitahiana sasa<strong>ny</strong> ampanantenaina an’ ireo izay manaraka <strong>ny</strong> lalàn’<br />
<strong>ny</strong> Tompo? (Jereo Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 89:3, 18–21).<br />
Mipaka hatra<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> taranaka ho avy <strong>ny</strong> fitahiana avy amin’ <strong>ny</strong> fananana<br />
fahazarana tsara momba <strong>ny</strong> fahasalamana<br />
Fanadihadiana Hazavao fa <strong>ny</strong> fikarakaran’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> vata<strong>ny</strong> amin’ izao fotoana izao dia hisy<br />
ako<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fahombiaza<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fahasambara<strong>ny</strong> eo amin’ <strong>ny</strong> fiainana sy amin’ <strong>ny</strong><br />
159
Antontampanontaniana<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong> mpampianatra<br />
Soratra masina sy<br />
fijoroana ho vavolombelona<br />
160<br />
andraiki<strong>ny</strong> a<strong>ny</strong> aoriana amin’ <strong>ny</strong> maha-vady sy re<strong>ny</strong> ary vehivavy amin’ izao fotoanandro<br />
izao azy.<br />
Diniho miaraka amin’ <strong>ny</strong> zatovovavy ireto fanontaniana manaraka ireto<br />
• Nahoana no manan-danja manokana ho an’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> vatana salama?<br />
• Ahoana no zava-dehibe aminareo <strong>ny</strong> fahasalamanareo ankehitri<strong>ny</strong>?<br />
• Ahoana no ho zava-dehibe aminareo <strong>ny</strong> fahasalamanareo amin’ <strong>ny</strong> maha-vady<br />
sy re<strong>ny</strong> anareo a<strong>ny</strong> aoriana?<br />
• Ahoana no hisy ako<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> zaza aterakareo <strong>ny</strong> zavatra ataonareo amin’<br />
<strong>ny</strong> vatanareo ara-nofo amin’ izao fotoana izao?<br />
Asaivo asian’ <strong>ny</strong> zatovovavy tarehimarika 1 ka hatramin’ <strong>ny</strong> 7 eo amin’ <strong>ny</strong> taratasi<strong>ny</strong>.<br />
Asaovy sorata<strong>ny</strong> marina na diso isaky <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> vakinao. Tsarao ilay antontam-panontaniana.<br />
Antontam-panontaniana marina na diso<br />
1. Ny tsy fahampian-tsakafo eo amin’ <strong>ny</strong> re<strong>ny</strong> dia mety hiteraka olana lehibe amin’<br />
<strong>ny</strong> zaza ateraka, toy iza<strong>ny</strong> koa ho azy. (Marina)<br />
2. Mety hiteraka fahavoazana ara-tsaina sy ara-batana eo amin’ <strong>ny</strong> zaza ateraka<br />
<strong>ny</strong> fisotroan’ <strong>ny</strong> re<strong>ny</strong> alikaola tsy tapaka. (Marina)<br />
3. Tsy miteraka fahazarana eo amin’ <strong>ny</strong> zaza ateraka <strong>ny</strong> zava-mahadomelina toy<br />
<strong>ny</strong> herôina, kôkaina ary môrfina. (Diso)<br />
4. Mety hiteraka hajambana eo amin’ <strong>ny</strong> zaza ateraka na hifindra a<strong>ny</strong> amin’ ilay zaza<br />
rehefa teraka izy <strong>ny</strong> areti-mifindra azo avy amin’ <strong>ny</strong> firaisana. (Marina)<br />
5. Ambo<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> salan’ isa <strong>ny</strong> ho afa-jaza sy <strong>ny</strong> hiteraka tsy tonga volana eo amin’ <strong>ny</strong> re<strong>ny</strong><br />
izay mifoka sigara mandritra <strong>ny</strong> fitondra<strong>ny</strong> vohoka. Marina)<br />
6. Mety hisy fiovana eo amin’ <strong>ny</strong> hôrmôna amin’ <strong>ny</strong> zaza ateraka vokatry <strong>ny</strong> fandraisan’<br />
<strong>ny</strong> vehivavy zava-mahadomelina LSD. (Marina)<br />
7. Mety hiteraka tsy fahafahana hiteraka amin’ <strong>ny</strong> fiainana a<strong>ny</strong> aoriana <strong>ny</strong> hatavezana<br />
sy <strong>ny</strong> “hahiazana” mahazo <strong>ny</strong> zatovovavy. (Marina)<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> zatovovavy izay mikarakara <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> dia hanana fahafahana kokoa<br />
hiteraka zaza salama ary hanana toe-pahasalamana tsara mandritra <strong>ny</strong> fiaina<strong>ny</strong>.<br />
Famaranana<br />
Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> Korintiana voaloha<strong>ny</strong> 3:16–17. Mijoroa ho vavolombelona<br />
momba <strong>ny</strong> mahalafo vidy <strong>ny</strong> vatantsika sy <strong>ny</strong> maha-zava-dehibe <strong>ny</strong> fitandroana azy ire<strong>ny</strong><br />
ho salama araka izay azo atao.<br />
Vakio ity te<strong>ny</strong> manaraka ity:<br />
“Rehefa manaja <strong>ny</strong> Tenin’ <strong>ny</strong> fahendrena . . . sy ireo fanao tsara momba <strong>ny</strong> fahasalamana<br />
ianareo, dia mitoetra malalaka ianareo ary afaka mifehy <strong>ny</strong> fiainanareo. Tahina ianareo<br />
amin’ <strong>ny</strong> fananana vatana tomady, saina matsilo ary fahafahana handray fanampiana sy<br />
fanohanana avy amin’ <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> Fanahy Masina”<br />
(Ry Tanora, mahereza, p. 13).<br />
Fampiharana <strong>ny</strong> lesona<br />
Entano <strong>ny</strong> zatovovavy hifantina fahazarana momba <strong>ny</strong> fahasalamana izay tia<strong>ny</strong> hohatsaraina<br />
ary hanapa-kevitra hanomboka haka <strong>ny</strong> fotoana ilaina hanaovana iza<strong>ny</strong>. Mifidiana<br />
koa ianao anankiray. Lazao <strong>ny</strong> zatovovavy <strong>ny</strong> zavatra kasainao hatao. Rehefa iza<strong>ny</strong> dia<br />
aoka hifanara-maso tsy tapaka <strong>ny</strong> tsirairay mba hifankahery.<br />
Afaka manampy <strong>ny</strong> zatovovavy hanohy <strong>ny</strong> ezaka atao<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> vinavinan’ asa ataon’<br />
<strong>ny</strong> kilasy toy <strong>ny</strong> fandaharam-potoana hanao fampiasam-batana, bisikilety na jôgina.
Fivelarana eo amin’ <strong>ny</strong> lafi<strong>ny</strong><br />
sosialy sy eo amin’ <strong>ny</strong> toe-po
Lesona<br />
39<br />
162<br />
Ny fahafantarana <strong>ny</strong> hasin’ <strong>ny</strong> tena<br />
TANJONA Hahatakatra <strong>ny</strong> hasi<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> maha-zanakavavin’ Andriamanitra azy <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
tsirairay.<br />
FANOMANANA Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina na te<strong>ny</strong> nindramina izay<br />
nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Amin’ <strong>ny</strong> maha-zanak’ Andriamanitra antsika, dia manan-danja avokoa isika<br />
Tantara Nambaran’ <strong>ny</strong> Loholona Marvin J. Ashton ity tantara manaraka ity:<br />
“Herinandro vitsivitsy lasa izay, tamin’ <strong>ny</strong> andro nandalovan’ <strong>ny</strong> tafio-dranomandry<br />
tena tsy nisy toa azy tamin’ ity faritra ity, tsy fanitarana akory, satria nisy toetr’ andro<br />
ratsy be maro nandalo teto aminay tamin’ i<strong>ny</strong> ririnina lasa i<strong>ny</strong>, dia nandia fahasahiranana<br />
goavana <strong>ny</strong> tovolahy miaramila bikana iray sy <strong>ny</strong> fofombadi<strong>ny</strong> tsara tarehy raha ho a<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> tempolin’ i Salt Lake hamonjy <strong>ny</strong> fotoana hanaovana <strong>ny</strong> fanambadia<strong>ny</strong>. A<strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> toerana iray ao Salt Lake Valley ilay tovovavy, ary ilay tovolahy dia toko<strong>ny</strong> ho<br />
tonga avy a<strong>ny</strong> amin’<strong>ny</strong> tanàna iray hafa eo akaiky. Ranomandry matevimbe sy rivotra<br />
mahery be no nanidy <strong>ny</strong> lalana nandritra <strong>ny</strong> alina sy ora maro <strong>ny</strong> maraim-be. Ora maro<br />
taorian’ <strong>ny</strong> fiandrasana tao anaty fitaintainana, dia nisy taminay no afaka nanampy azy<br />
ireo ho a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tempoly ary hanatanteraka <strong>ny</strong> fanambadia<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> tolakandro.<br />
“Lehibe <strong>ny</strong> fankasitrahan’ izy ireo <strong>ny</strong> fianakavia<strong>ny</strong> ary <strong>ny</strong> nama<strong>ny</strong>, noho <strong>ny</strong> fanampiana<br />
sy <strong>ny</strong> fisahiranana mba hisian’ ity fotoana tena lehibe ity. Ny namako—antsoinay hoe<br />
Bill–dia naneho fankasitrahana lalina tamin’ <strong>ny</strong> fitenenana hoe: “Misaotra betsaka tamin’<br />
<strong>ny</strong> nataonareo rehetra nahatanteraka <strong>ny</strong> fanambadianay. Tsy takatro <strong>ny</strong> anto<strong>ny</strong> nisahirananareo<br />
hanampy ahy. Raha <strong>ny</strong> marina dia tsinontsinona aho.’<br />
“Inoako fa nihevitra <strong>ny</strong> teni<strong>ny</strong> ho tena fankasitrahana vokatry <strong>ny</strong> fo izy, kanjo novaliko<br />
hentitra iza<strong>ny</strong>, saingy antenaiko fa amin’ <strong>ny</strong> hatsaram-panahy: ‘Bill, tsy mbola nanampy<br />
olona tsinontsinona mihitsy aho teo amin’ <strong>ny</strong> fiainako. Ao amin’ <strong>ny</strong> fanjakan’ <strong>ny</strong> Raintsika<br />
a<strong>ny</strong> an-danitra, dia tsy misy olona “tsinontsinona”’” (tao amin’ <strong>ny</strong> Conference Report,<br />
Apr. 1973, p. 20; na Ensign, Jolay 1973, p. 24).<br />
Fanadihadiana • Nahoana no nolazain’ <strong>ny</strong> Loholona Ashton fa “tsy misy olona tsinontsinona ao amin’<br />
<strong>ny</strong> fanjakan’ <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra”?<br />
• Nahoana <strong>ny</strong> olona no mihevi-tena ho tsinontsinona?<br />
• Iza ianao a<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fanjakan’ Andriamanitra?<br />
Hazavao fa amin’ <strong>ny</strong> maha-zanak’ Andriamanitra antsika dia manan-danja avokoa isika.<br />
Nilaza <strong>ny</strong> Loholona Ashton raha nanohy <strong>ny</strong> teni<strong>ny</strong> fa tsy faly <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra<br />
rehefa milaza <strong>ny</strong> tenantsika ho “tsinontsinona” isika. Amin’ <strong>ny</strong> maha-zanak’<br />
Andriamanitra antsika, dia “olona” isika.<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Asaovy manokatra <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 18:10 <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
hianatra fitsipika iray lehibe ao amin’ <strong>ny</strong> filazantsara.<br />
• Nahoana no manan-danja tokoa amin’ <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong> an-danitra sy <strong>ny</strong> Zana<strong>ny</strong> Jesoa<br />
Kristy <strong>ny</strong> olona tsirairay?<br />
Makà toky fa takatry <strong>ny</strong> zatovovavy fa zanak’ Andriamanitra <strong>ny</strong> olona tsirairay, ary tia<strong>ny</strong><br />
kokoa mihoatra <strong>ny</strong> fahatakarantsika azy <strong>ny</strong> tsirairay amintsika. Lafo vidy amin’ i Jesoa<br />
Kristy <strong>ny</strong> tsirairay amintsika, matoa Izy nanao sorona <strong>ny</strong> ai<strong>ny</strong> ho antsika sy nijaly hanavotana<br />
<strong>ny</strong> otantsika.
Manana fahafahana hahazo fiandrianana isika tsirairay<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Hazavao fa maro <strong>ny</strong> olona mihevitra fa tsy dia manao ahoana loatra izy ka tsy afaka<br />
manao zavatra manan-danja eto amin’ ity fiainana ity. Nalefan’ <strong>ny</strong> Tompo et˜ an-ta<strong>ny</strong><br />
anefa <strong>ny</strong> olona tsirairay miaraka amin’ <strong>ny</strong> asa nanirahana azy hotanterahina. Hoy <strong>ny</strong><br />
Eveka H. Burke Peterson:<br />
“Iray amin’ <strong>ny</strong> fanamby tena lehibe <strong>ny</strong> handresy <strong>ny</strong> fahatsapana fa tsy manan-danja isika,<br />
fa tsy hafa kely sy tsy manan-tsahala isika. Misy fotoana ve iheveranao fa handefa <strong>ny</strong><br />
anankiray amin’ <strong>ny</strong> Zana<strong>ny</strong> et˜ an-ta<strong>ny</strong> tsy nahy <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra ary tsy nanome<br />
azy fahafahana hanatanteraka asa manan-danja? . . .<br />
“Ry namako malala, ianareo dia taranaka mpanjaka. Voatokana ianareo hanket˜ ambonin’<br />
<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> amin’ izao fotoana izao hanatanteraka tanjona manokana. Tsy <strong>ny</strong> vitsivitsy aminareo<br />
iha<strong>ny</strong>, fa ianareo rehetra. Misy zavatra hataon’ <strong>ny</strong> tsirairay aminareo izay tsy ho vitan’ iza na<br />
iza afa-tsy ianareo. Raha tsy miomana ianareo hanao azy ire<strong>ny</strong>, dia tsy ho vita izy ire<strong>ny</strong>. Tsy<br />
manan-tsahala <strong>ny</strong> asa nanirahana anareo ary voatokana ho anareo. Raha tianareo, dia aza<br />
manao izay hakan’ <strong>ny</strong> hafa <strong>ny</strong> toeranareo. Tsy ho vita<strong>ny</strong> tahaka <strong>ny</strong> hanaovanareo azy iza<strong>ny</strong>.<br />
Raha omenareo lalana Izy, dia ambarako marina fa hiara-dalana aminareo <strong>ny</strong> Raintsika a<strong>ny</strong><br />
an-danitra hamakivaky <strong>ny</strong> dia eo amin’ <strong>ny</strong> fiainana sy hanainga anareo hahafantatra <strong>ny</strong><br />
tanjonareo manokana et˜” (“Your Life Has a Purpose,” New Era, Mey 1979, pp. 4–5).<br />
Tantara Mba hanampy <strong>ny</strong> zatovovavy hahatakatra fa <strong>ny</strong> olona tsotra dia afaka manao zava-dehibe,<br />
dia tantarao ity manaraka ity:<br />
“Tovolahy i George A. Smith fo<strong>ny</strong> izy niova fo tamin’ <strong>ny</strong> Fiangonana, fotoana fohy taorian’<br />
<strong>ny</strong> nananganana <strong>ny</strong> Fiangonana. Tamin’ iza<strong>ny</strong> fotoana iza<strong>ny</strong>, dia nohenjehina mafy tokoa<br />
<strong>ny</strong> Olomasina tao amin’ <strong>ny</strong> fanjakan’ i Missouri, ary maro ireo noroahina hiala <strong>ny</strong> fonena<strong>ny</strong>.<br />
Tamin’ <strong>ny</strong> taona 1834, dia nitarika andian-dehilahy roanjato teo ho eo avy ao Kirtland,<br />
Ohio, izay foiben’ <strong>ny</strong> Fiangonana, nanka<strong>ny</strong> Jackson County, Missouri, <strong>ny</strong> Mpamina<strong>ny</strong><br />
Joseph Smith. Nantsoina hoe Lasin’ i Ziona ireo lehilahy ireo, ary nahavita 1600 kilometatra<br />
izy ireo tamin’ <strong>ny</strong> dia natao<strong>ny</strong>. Ny tanjo<strong>ny</strong> dia <strong>ny</strong> hamerina <strong>ny</strong> mpikambana ao amin’ <strong>ny</strong><br />
Fiangonana amin’ <strong>ny</strong> tani<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fonena<strong>ny</strong>.<br />
I George A. Smith no zandri<strong>ny</strong> indrindra tao amin’ ilay tarika. Zazalahy vaventy mikaviavia<br />
enina ambin’ <strong>ny</strong> folo taona izy, izay tsy miendrika na mahatsapa tena ho miaramila.<br />
Nanamboaran-dreni<strong>ny</strong> pataloha tamin’ <strong>ny</strong> lambana fonon-kidoro mitsipitsipika sy<br />
kitapo fitondra an-damosina tamin’ <strong>ny</strong> lambana haron’ akanjo misoratsoratra efa-joro<br />
izy. Nomen-drai<strong>ny</strong> baoty vaovao sy basy tsolorana afo tonta izy. Andro vitsivitsy taorian’<br />
<strong>ny</strong> dia, nibontsin-drano <strong>ny</strong> tongotr’ i George tao anatin’ <strong>ny</strong> baoti<strong>ny</strong>, rovitra <strong>ny</strong> pataloha<strong>ny</strong><br />
ary simba <strong>ny</strong> satro<strong>ny</strong>. Tsy dia nanintona loatra izy. Afaka natory tao anatin’ <strong>ny</strong> lain’<br />
<strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong> anefa izy ary nandre <strong>ny</strong> ankamaroan’ <strong>ny</strong> torohevitra sy <strong>ny</strong> toromarika<br />
nomena ireo lehilahy. Nisintona lesona avy amin’ <strong>ny</strong> ohatra sy <strong>ny</strong> fampianaran’ i Joseph<br />
Smith isan’ andro izy.<br />
Nahavita kilômetatra maro isan’ andro ireo lehilahy ary zara raha afaka natory nandritra<br />
ireo alina mafana sy mando. Nampahory <strong>ny</strong> fiainana <strong>ny</strong> moka sy <strong>ny</strong> lalitra, ratsy <strong>ny</strong> sakafo<br />
sady voafetra. Nilaza i George fa feno bibikely mitsoridriaka <strong>ny</strong> rano te<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong><br />
farihy, izay nianara<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> nisakana azy ire<strong>ny</strong> tamin’ <strong>ny</strong> nifi<strong>ny</strong> rehefa misotro izy. Maro<br />
tamin’ ireo lehilahy no nitaraina mafy momba <strong>ny</strong> faharatsian’ <strong>ny</strong> toe-javatra nisy, fa i<br />
George kosa dia vonona <strong>ny</strong> hanaraka <strong>ny</strong> toromarika rehetra avy amin’ <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong>.<br />
Rehefa tonga tao Missouri <strong>ny</strong> Lasin’ i Ziona, dia hita<strong>ny</strong> fa tsy nanohana azy ireo tamin’<br />
<strong>ny</strong> ezaka natao<strong>ny</strong> hiverenan’ <strong>ny</strong> trano<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> tani<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> governora, tsy tahaka <strong>ny</strong> nampanantenai<strong>ny</strong><br />
hatao, toa tsy nisy voka<strong>ny</strong> ilay nanaovana dia lavabe sy sarotra, ka dia diso<br />
fanantenana tanteraka ireo lehilahy. Ny sasa<strong>ny</strong> aza dia tezitra tamin’ <strong>ny</strong> mpamina<strong>ny</strong>.<br />
Tat˜ aoriana anefa dia nihanazava <strong>ny</strong> vidin’ ilay dia. Ireo izay nitoetra ho mahatoky <strong>ny</strong><br />
Tompo sy <strong>ny</strong> mpaminani<strong>ny</strong> nandritra io fitsapana naharitra io dia nianatra fahaiza-mitarika<br />
sy nahazo hery avy amin’ <strong>ny</strong> fiaraha<strong>ny</strong> akaiky tamin’ i Joseph Smith. Ny ankamaroan’<br />
<strong>ny</strong> mpitarika voaloha<strong>ny</strong> tao amin’ <strong>ny</strong> Fiangonana dia nofinidy teo anivon’ ireo<br />
lehilahy mahatoky tao amin’ <strong>ny</strong> Lasin’ i Ziona.<br />
Dimy taona latsaka tat˜ aoriana, dia voatendry ho Apôstôly i George A. Smith, ilay zazalahy<br />
mikaviavia enina ambin’ <strong>ny</strong> folo taona. Niara-niasa tamin’ i Brigham Young izy tat˜<br />
aoriana, mpikambana tao amin’ <strong>ny</strong> Fiadidiana voaloha<strong>ny</strong>. Nanomana azy ho amin’ <strong>ny</strong><br />
163
fiainana mpitarika <strong>ny</strong> zava-niaina<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> Lasin’ i Ziona. Ny ha<strong>ny</strong> fahadisoa<strong>ny</strong><br />
dia <strong>ny</strong> nanambania<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> fahamendrehana anana<strong>ny</strong>.<br />
Fanadihadiana • Rehefa inona isika no tahaka an’ i George A. Smith indraindray?<br />
Hazavao fa indraindray dia tsy hitantsika <strong>ny</strong> fomba itahian’ <strong>ny</strong> Tompo sy anomana<strong>ny</strong><br />
antsika. Mety hahatsapa ho mikaviavia sy tsy manan-danja isika. Toa an’ i George A.<br />
Smith, dia afaka mitoetra marina eo amin’ <strong>ny</strong> Tompo sy <strong>ny</strong> mpaminani<strong>ny</strong> anefa isika ary<br />
manao izay tsara vitantsika, ka indray andro a<strong>ny</strong>, dia ho fantatsika fa efa nomanin’ <strong>ny</strong><br />
Tompo isika hanompo amin-kerim-po ao amin’ <strong>ny</strong> fanjaka<strong>ny</strong>..<br />
Manana fahalemena avokoa isika, izay azo avadika ho hery<br />
Famelabelarana Hazavao fa eto amin’ ity fiainana ity, dia manana fahalemena avokoa isika, izay misakana<br />
ataon’ <strong>ny</strong> mpam- antsika tsy ho tonga amin’ izay toko<strong>ny</strong> ho vitantsika. Afaka manao izay tsara vitantsika<br />
pianatra<br />
anefa isika handresena ireo fahalemena ireo sy hampivelarana hery.<br />
Tantara Tantarao amin’ <strong>ny</strong> kilasy ity tantara manaraka ity:<br />
“Raha manam-paniriana hilalao tsara <strong>ny</strong> kilalaom-piainana isika, raha mitozo miezaka sy<br />
manao fanazaran-tena, dia ilaintsika <strong>ny</strong> maharitra hatramin’ <strong>ny</strong> fara<strong>ny</strong>. Tsy maintsy manapa-kevitra<br />
<strong>ny</strong> handresy <strong>ny</strong> fahadisoantsika isika ary mitozo miezaka mba hahafaty baolina<br />
na toa inona na toa inona sakana. Tamin’ <strong>ny</strong> taona 1960, natao ta<strong>ny</strong> Melbourne, Australia,<br />
<strong>ny</strong> lalao Olimpika. Nisy zazavavy amerikana, ranjanana, tsara tarehy, milokom-bolamena<br />
<strong>ny</strong> volo<strong>ny</strong>, nitsangana te<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> lampihazon’ <strong>ny</strong> mpandresy. Nahazo medaly volamena<br />
izy. Nisioka <strong>ny</strong> tovolahy sady nite<strong>ny</strong> hoe: ‘Tsy misy mahaory io zazavavy io.’<br />
“Nikoriana te<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> takola<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> ranomaso<strong>ny</strong> raha nandray <strong>ny</strong> medaly izy.<br />
Nihevitra <strong>ny</strong> olona maro fa <strong>ny</strong> lanonana nankalazana <strong>ny</strong> fandresena iha<strong>ny</strong> no nanohina<br />
azy. Ny zavatra izay tsy hain’ <strong>ny</strong> ankamaroan’ <strong>ny</strong> mpanatrika dia <strong>ny</strong> tantaran’ <strong>ny</strong> fahavonona<strong>ny</strong>.<br />
Voan’ <strong>ny</strong> lefakozatra izy fo<strong>ny</strong> dimy taona. Rehefa niala tami<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> aretina, dia<br />
tsy afa-nampiasa <strong>ny</strong> tana<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> tongo<strong>ny</strong> izy. Nentin-dray aman-dreni<strong>ny</strong> ta<strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> dobo filomanosana izy, izay toerana nantenai<strong>ny</strong> fa hanampy azy hihazona <strong>ny</strong> tana<strong>ny</strong><br />
ambo<strong>ny</strong> eo am-piezaha<strong>ny</strong> hampiasa azy ireo indray. Rehefa afaka nampiakatra <strong>ny</strong> tana<strong>ny</strong><br />
avy ao anaty rano tamin’ <strong>ny</strong> herin’ <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> izy, dia nihiakam-pifaliana. Rehefa iza<strong>ny</strong>,<br />
dia <strong>ny</strong> hilomano hanaraka <strong>ny</strong> sakan’ <strong>ny</strong> dobo, avy eo <strong>ny</strong> halava<strong>ny</strong>, ary dia <strong>ny</strong> halava<strong>ny</strong><br />
imbetsaka no tanjo<strong>ny</strong>. Nanohy niezaka izy mandra-pahazoa<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> medaly volamena<br />
tamin’ <strong>ny</strong> lomano lolo (papillon) tamin’ <strong>ny</strong> lalao Olympika ta<strong>ny</strong> Melbourne, Aostralia. Io<br />
no anankiray tena sarotra amin’ <strong>ny</strong> lomano rehetra. Inona no nitranga raha kivy i Shelley<br />
Mann? Inona no nitranga raha tsy nianatra [niharitra] izy?” (Norma Ashton, “Be a ‘Most<br />
Valuable Player,’” Improvement Era, Sept. 1965, p. 787).<br />
Fanadihadiana • Ahoana no fiantraikan’ io aretina io tamin’ i Shelley Mann?<br />
• Inona <strong>ny</strong> toetra nanana<strong>ny</strong> manokana ka nitaona <strong>ny</strong> fihetsi<strong>ny</strong>?<br />
• Inona no azontsika tsoahina avy amin’ <strong>ny</strong> ohatra naseho<strong>ny</strong>?<br />
Famakafakana • Vakio miaraka <strong>ny</strong> Etera 12:27.<br />
soratra masina • Inona no anto<strong>ny</strong> anomezan’ <strong>ny</strong> Tompo fahalemena antsika?<br />
• Iza no hanampy antsika hanova <strong>ny</strong> fahalemena ho hery?<br />
Inona no tsy maintsy ataontsika mba hahazoana ireo fitahiana nampanatenaina ao amin’<br />
ity soratra masina ity?<br />
Hazavao fa raha mitoky amin’ <strong>ny</strong> Tompo isika ary manao izay rehetra azontsika atao, dia<br />
ho azontsika atao <strong>ny</strong> mandresy <strong>ny</strong> fahalementsika sy mampivelatra <strong>ny</strong> hery ilaintsika<br />
hanompoana tsara <strong>ny</strong> Tompo amim-pahazotoana.<br />
Azonao zaraina, raha tianao, <strong>ny</strong> zavatra nodiavinao tamin’ <strong>ny</strong> fandresena fahalemena<br />
sy fampivelarana hery. Mety hanana zavatra nodiavina izay tia<strong>ny</strong> hozaraina koa <strong>ny</strong><br />
zatovovavy.<br />
164
Famaranana<br />
Lesona 39<br />
Soratra masina Avereno vakina <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 18:10. Zarao <strong>ny</strong> fijoroanao<br />
ho vavolombelona fa manan-danja lehibe amin’ <strong>ny</strong> Ray a<strong>ny</strong> an-danitra sy i Jesoa Kristy<br />
<strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay ao amin’ <strong>ny</strong> kilasinao. Manana <strong>ny</strong> zavatra rehetra ilaina mba ho<br />
mpanompo lehibe an’ <strong>ny</strong> Tompo <strong>ny</strong> tsirairay ami<strong>ny</strong>.<br />
165
Lesona<br />
40<br />
166<br />
Ny fitiavana <strong>ny</strong> tena sy <strong>ny</strong> hafa<br />
TANJONA Hahafantatra <strong>ny</strong> zatovovavy tsirairay fa <strong>ny</strong> fitiavana madio <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> dia mampitombo<br />
<strong>ny</strong> fahafaha<strong>ny</strong> ho tia <strong>ny</strong> hafa.<br />
FANOMANANA 1. Manendre mpianatra hilaza <strong>ny</strong> tantaran’ i Enosa araka <strong>ny</strong> hita ao amin’ <strong>ny</strong> Enosa<br />
1:1–18.<br />
2. Manendre zatovovavy hanolotra ireo tantara, soratra masina na te<strong>ny</strong> nindramina<br />
izay nofidinao.<br />
SOSO-KEVITRA<br />
HAMELABELARANA<br />
NY LESONA Fampidirana<br />
Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy handinika ity fanontaniana ity: Inona ireo toetoetra sasa<strong>ny</strong> ananan’<br />
<strong>ny</strong> olona iray izay mahatsiaro finaritra amin’ <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong>? Eo am-panoloran’ <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
<strong>ny</strong> hevi<strong>ny</strong>, dia soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe izy ire<strong>ny</strong>. Mety ho anisan’ <strong>ny</strong> hevitra ireto<br />
manaraka ireto:<br />
Faly izy.<br />
Tia<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> ankohona<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> nama<strong>ny</strong>.<br />
Vonona <strong>ny</strong> hiaiky <strong>ny</strong> fahadisoa<strong>ny</strong> izy.<br />
Mahatsapa fa ilain’ <strong>ny</strong> hafa izy.<br />
Mora ampianarina izy.<br />
Tia<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> manao izay mahafaly <strong>ny</strong> hafa.<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> olona iray izay mahatsiaro finaritra amin’ <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> dia falifaly kokoa<br />
sy afaka manompo bebe kokoa <strong>ny</strong> hafa.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong> mpampianatra<br />
Famakafakana<br />
soratra masina<br />
Ilaintsika <strong>ny</strong> ho tia <strong>ny</strong> tenantsika amin’ <strong>ny</strong> fomba tsara<br />
Hazavao fa sarotra indraindray <strong>ny</strong> manaiky <strong>ny</strong> hevitra fa ilaintsika <strong>ny</strong> ho tia <strong>ny</strong> tenantsika.<br />
Mety hihevitra isika fa toko<strong>ny</strong> olon-kafa no ho tiantsika fa tsy <strong>ny</strong> tenantsika. Mety hanonta<strong>ny</strong><br />
tena amin’ <strong>ny</strong> fomba ahafahantsika ho tia <strong>ny</strong> tenantsika ka tsy ho be hambo isika.<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> Tompo Izy tena<strong>ny</strong> mihitsy no nilaza tamintsika fa toko<strong>ny</strong> ho tiantsika<br />
<strong>ny</strong> tenantsika. Asaovy vakin’ <strong>ny</strong> mpianatra iray <strong>ny</strong> Matio 22:36–39.<br />
• Inona no lazain’ ireo andini<strong>ny</strong> ireo antsika momba <strong>ny</strong> fitiavantsika <strong>ny</strong> tenantsika?<br />
Hazavao fa ireo andini<strong>ny</strong> ireo dia mampianatra mazava fa toko<strong>ny</strong> ho tia <strong>ny</strong> hafa<br />
isika, kanefa mampianatra koa izy ireo fa toko<strong>ny</strong> ho tiantsika <strong>ny</strong> tenantsika. Nilaza <strong>ny</strong><br />
Mpamonjy fa toko<strong>ny</strong> ho tia <strong>ny</strong> hafa tahaka <strong>ny</strong> itiavantsika <strong>ny</strong> tenantsika isika. Midika<br />
iza<strong>ny</strong> fa toko<strong>ny</strong> ho tia <strong>ny</strong> tenantsika isika tahaka <strong>ny</strong> itiavantsika <strong>ny</strong> hafa.<br />
Ampahatsiahivo <strong>ny</strong> zatovovavy fa manana anto<strong>ny</strong> maro hitiavana <strong>ny</strong> tenantsika isika:<br />
zanak’ Andriamanitra isika, manana talenta maro hatolotra <strong>ny</strong> hafa isika, manana fahafahana<br />
handresy <strong>ny</strong> fahalementsika isika ary hanjary matanjaka, ary manana <strong>ny</strong> ilaina<br />
rehetra isika ho tonga indray andro a<strong>ny</strong> tahaka an’ Andriamanitra.<br />
• Nahoana araka <strong>ny</strong> hevitrao no zava-dehibe ho antsika <strong>ny</strong> ho tia <strong>ny</strong> tenantsika? Avelao<br />
hifanakalo hevitra <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
Manàna toky fa taka<strong>ny</strong> ireto hevitra manaraka ireto:<br />
1. Zanak’ Andriamanitra isika, ary rehefa tsy tiantsika <strong>ny</strong> tenantsika, dia tsy hajaintsika<br />
<strong>ny</strong> zavatra narin’ Andriamanitra.
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Fanadihadiana<br />
ampiasana<br />
solaitrabe<br />
2. Rehefa halantsika <strong>ny</strong> tenantsika, dia matetika kivy sy sorena isika. Tsy dia afaka loatra<br />
manompo <strong>ny</strong> Tompo isika.<br />
3. Ny olona izay tsy tia <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> dia mazàna tsy afaka loatra ho tia <strong>ny</strong> hafa tanteraka na<br />
hatakatra <strong>ny</strong> fomba ahafahan’ <strong>ny</strong> hafa ho tia azy.<br />
4. Rehefa mankahala <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> olona iray, dia miezaka matetika izy hanao izay<br />
hahatsapa<strong>ny</strong> fa ekena sy tiavina izy amin’ <strong>ny</strong> fanetrena <strong>ny</strong> fitsipika neke<strong>ny</strong>, mba<br />
hamalifalia<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> hafa.<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> fitiavana madio <strong>ny</strong> tena dia tsy fihamboana na fireharehana. Ny olona<br />
iray izay tia <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fomba tsara dia mahafantatra fa zanak’ Andriamanitra<br />
izy, fa tian’ Andriamanitra izy ary fa manana talenta maro izy. Fanta<strong>ny</strong> anefa fa zanak’<br />
Andriamanitra koa <strong>ny</strong> olona hafa, ka toko<strong>ny</strong> hampiasa <strong>ny</strong> talenta<strong>ny</strong> izy hanompoana<br />
azy ire<strong>ny</strong>.<br />
Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hitanisa fomba sasa<strong>ny</strong> ahafaha<strong>ny</strong> mampiseho fa tia<strong>ny</strong> amin’<br />
<strong>ny</strong> fomba tsara <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong>. Soraty e<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> solaitrabe <strong>ny</strong> hevi<strong>ny</strong> ary diniho miaraka<br />
tsirairay. Mety hilaina ity te<strong>ny</strong> ity mba hanampy hamantarana ireo fomba sasa<strong>ny</strong>.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina “Raha tena tia <strong>ny</strong> tenanao ianao, dia hotadidinao fa olona nofo, saina ary fanahy ianao.<br />
Ny fitiavana <strong>ny</strong> tena araka <strong>ny</strong> itiavan’ Andriamanitra anao dia midika fa mampiasa<br />
fahendrena ianao hiarovana <strong>ny</strong> fiainanao sy hitandroana <strong>ny</strong> fahasalamanao mba hahafahanao<br />
manefa <strong>ny</strong> asa nanirahana anao et˜ an-ta<strong>ny</strong>. ...<br />
“Ny matanjaka ara-tsaina dia tafiditra amin’ <strong>ny</strong> fahatsiarovana fa fahiratan-tsaina <strong>ny</strong><br />
voninahitr’ Andriamanitra. Ny fahafantarana azy io dia hanirianao hampitombo <strong>ny</strong> fahalalanao<br />
sy <strong>ny</strong> fahendrenao ary hifady <strong>ny</strong> boky, <strong>ny</strong> sarimihetsika ary <strong>ny</strong> resaka izay handoto<br />
<strong>ny</strong> fisainanao. Isika izay tia <strong>ny</strong> tenantsika amin’ <strong>ny</strong> fomba madio dia mandray <strong>ny</strong><br />
fampianaran’ <strong>ny</strong> Tompo tsy ho vazivazy, fa toko<strong>ny</strong> hofenointsika hatsarana tsy an-kiato<br />
<strong>ny</strong> eritreritsika.<br />
“Ny fitandremana <strong>ny</strong> tenantsika ho madio ara-pitondrantena dia fitiavana madio<br />
<strong>ny</strong> tenantsika. ...<br />
“Ny famelana <strong>ny</strong> tenantsika aorian’ <strong>ny</strong> fibebahana ampy amin’ <strong>ny</strong> ota iray dia halehibe<br />
tsy azo odian-tsy hita <strong>ny</strong> fitiavana <strong>ny</strong> tena. ...<br />
“Ny fampitahana <strong>ny</strong> tenantsika amin’ <strong>ny</strong> hafa dia mety . . . hiteraka fahatsapana fahambaniana<br />
na fahamboniana. ... Ekeo <strong>ny</strong> tenanao amin’<strong>ny</strong> maha-olon-tsy manan-tsahala<br />
anao, tsy ilana fampitahana amin’ <strong>ny</strong> hafa. Hanampy anao ho tia <strong>ny</strong> tenanao amin’ <strong>ny</strong><br />
fomba madio tsisy hambo <strong>ny</strong> fanaovanao azy io” (Clark Swain, “Q & A,” New Era,<br />
Mar. 1979, p. 38).<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> zatovovavy izay tia marina <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> dia hitandrina <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong> ho salama,<br />
ho mailo ara-tsaina, ho madio ara-pitondrantena ary hananana fangorahana <strong>ny</strong> hafa.<br />
Famelabelarana<br />
ataon’ <strong>ny</strong><br />
mpampianatra<br />
Rehefa tiantsika <strong>ny</strong> tenantsika, dia afaka <strong>ny</strong> ho tia <strong>ny</strong> hafa isika<br />
Hazavao fa rehefa nahafantatra <strong>ny</strong> ho tia <strong>ny</strong> tenantsika isika dia ho vonona kokoa hanitatra<br />
<strong>ny</strong> fitiavantsika amin’ <strong>ny</strong> hafa. Raha omentsika lanja <strong>ny</strong> tenantsika, dia afaka <strong>ny</strong> hanome<br />
lanja <strong>ny</strong> hafa isika.<br />
Nahoana araka <strong>ny</strong> hevitrareo no afaka bebe kokoa hanompo olon-kafa <strong>ny</strong> zatovovavy<br />
izay tia <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong>? Avelao hifanakalo hevitra <strong>ny</strong> zatovovavy.<br />
Mety hanome soso-kevitra toy ireto manaraka ireto izy ireo: Tsy maintsy mahatsapa isika<br />
fa manan-danja sy manana zavatra homena alohan’ <strong>ny</strong> hahatsapantsika fahatokiana<br />
hanampy <strong>ny</strong> hafa; rehefa variana tanteraka amin’ <strong>ny</strong> fieritreretana <strong>ny</strong> momba <strong>ny</strong> olantsika<br />
isika dia tsy hanam-potoana na hery hanampiana <strong>ny</strong> hafa; rehefa tia <strong>ny</strong> tenantsika<br />
isika, dia matoky kokoa fa ho tiantsika sy haniry antsika hanampy azy ireo <strong>ny</strong> hafa.<br />
Tantara Hazavao fa vakintsika ao amin’ <strong>ny</strong> Bokin’ i Môrmôna <strong>ny</strong> momba an’ i Enôsa, ilay<br />
zanaka lahin’ i Jakôba izay zanaka lahin’ i Lehia. Nampianarin-drai<strong>ny</strong> hanana finoana<br />
an’ Andriamanitra i Enôsa, kanefa mandra-pahatongan’ <strong>ny</strong> fotoana nisehoan’ ity tantara<br />
ity, dia tsy nampihatra tanteraka <strong>ny</strong> zavatra nampianarina azy izy.<br />
167
Iangavio <strong>ny</strong> mpianatra voatendry hanome <strong>ny</strong> tantaran’ i Enôsa araka <strong>ny</strong> hita ao amin’ <strong>ny</strong><br />
Enôsa 1:8–18. Rehefa iza<strong>ny</strong>, dia diniho miaraka <strong>ny</strong> tantara amin’ <strong>ny</strong> fampiasana fanontaniana<br />
toy ireto manaraka ireto:<br />
• Inona no nataon’ i Enôsa ka nahatonga <strong>ny</strong> ota<strong>ny</strong> ho voavela? (Nanana finoana<br />
an’ i Kristy izy, ary nivavaka andro aman’ alina.)<br />
• Ahoana no nahafantara<strong>ny</strong> fa voavela <strong>ny</strong> helo<strong>ny</strong>? (Re<strong>ny</strong> <strong>ny</strong> feon’ <strong>ny</strong> Tompo nilaza tami<strong>ny</strong><br />
fa voavela izy.)<br />
• Iza no noeritrereti<strong>ny</strong> raha vanta<strong>ny</strong> vao nandre <strong>ny</strong> feon’ <strong>ny</strong> Tompo izy? (Ireo rahalahi<strong>ny</strong>,<br />
Nefita sy Lamanita.)<br />
• Inona no tia<strong>ny</strong> hataon’ <strong>ny</strong> Tompo ho an’ <strong>ny</strong> Lamanita? (Hitahiry rakitsoratra, amin’ izay<br />
raha very finoana sy fongana izy ireo, dia ho afaka hahafantatra <strong>ny</strong> marina <strong>ny</strong> tarana<strong>ny</strong>.)<br />
• Nahoana araka <strong>ny</strong> hevitrao no nisahirana <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> rahalahi<strong>ny</strong> izy taorian’ <strong>ny</strong> namelan’<br />
<strong>ny</strong> Tompo <strong>ny</strong> fahota<strong>ny</strong>? Avelao hifanakalo hevitra ireo zatovovavy.<br />
Hazavao fa rehefa fanta<strong>ny</strong> fa tia azy <strong>ny</strong> Tompo, dia nahatsapa fitiavana sy fiadanana izy,<br />
izay mbola tsy nanana<strong>ny</strong> mihitsy. Raha vao nahatsapa io fitiavana sy fiadanana io izy dia<br />
nahatsapa fitiavana lehibe <strong>ny</strong> manodidina azy ary naniry <strong>ny</strong> hitahian’ <strong>ny</strong> Tompo azy ireo.<br />
Vakio <strong>ny</strong> Enôsa 1:19 mba hampiseho fa taorian’ io zava-niaina<strong>ny</strong> io, dia nanda<strong>ny</strong> fotoana<br />
maro sy hery izy tamin’ <strong>ny</strong> fiezahana hampianatra sy hanampy <strong>ny</strong> rahalahi<strong>ny</strong>.<br />
Te<strong>ny</strong> nindramina Hazavao fa arakaraka <strong>ny</strong> anehoantsika <strong>ny</strong> fitiavantsika <strong>ny</strong> hafa amin’ <strong>ny</strong> alalan’ <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong><br />
sy <strong>ny</strong> fihetsika no hahatsiarovantsika fahafinaretana bebe kokoa <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tenantsika.<br />
Arakaraka <strong>ny</strong> haben’ <strong>ny</strong> fitiavantsika <strong>ny</strong> hafa no hahamora kokoa <strong>ny</strong> hitiavantsika <strong>ny</strong><br />
tenantsika.<br />
Hoy <strong>ny</strong> Filoha Spencer W. Kimball: “Manjary olona manan-danja kokoa isika rehefa<br />
manompo <strong>ny</strong> hafa. Manjary mafonja kokoa isika raha manompo <strong>ny</strong> hafa—noho iza<strong>ny</strong>, ho<br />
moramora kokoa <strong>ny</strong> “hahitana” <strong>ny</strong> tenantsika, satria misy zavatra maro ho hita amintsika!”<br />
(“Small Acts of Service,” Ensign, Des. 1974, p. 2)<br />
“Ny lehilahy sy vehivavy rehetra dia rahalahintsika sy anabavintsika, nalefa et˜ hiasa<br />
momba <strong>ny</strong> famonjena azy, hiatrika olana <strong>ny</strong> tsirairay, mila fanampiana sy fangorahana <strong>ny</strong><br />
tsirairay. Manatanteraka <strong>ny</strong> drafitr’ Andriamanitra isika rehefa manome lanja azy ireo sy<br />
manampy azy ireo hahatsapa amin’ <strong>ny</strong> te<strong>ny</strong> sy <strong>ny</strong> fihetsika fa mety hahavita zavatra izy<br />
ireo, manan-danja izy ireo ary zanak’ Andriamanitra avokoa isika. Rehefa miaina io didin’<br />
Andriamanitra io isika, dia miverina amintsika <strong>ny</strong> fananana lanja ho fanomezam-pahasoavana<br />
avy amin’ ireo izay nomentsika lanja” (Alice Colton Smith, “Let Every Man Esteem His<br />
Brother As Himself,” Relief Society Magazine, Aog. 1968, p. 625; nampiana <strong>ny</strong> sora-mandry).<br />
Iangavio <strong>ny</strong> zatovovavy hizara <strong>ny</strong> zava-niaina<strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> fahatsapana ho finaritra kokoa <strong>ny</strong><br />
amin’ <strong>ny</strong> tena<strong>ny</strong>, noho <strong>ny</strong> nanampia<strong>ny</strong> olona. Miomàna hizara zava-niainanao anankiray.<br />
168<br />
Famaranana<br />
Hazavao fa <strong>ny</strong> hafatra voarakitra ao amin’ <strong>ny</strong> Matio 22:36–39 dia naverina ao amin’ <strong>ny</strong><br />
soratra masina môderina. Vakio <strong>ny</strong> Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 38:24.<br />
Ampahatsiahivo <strong>ny</strong> zatovovavy fa rehefa mianatra <strong>ny</strong> ho tia <strong>ny</strong> tenantsika amin’ <strong>ny</strong><br />
fomba toko<strong>ny</strong> hataontsika isika, dia ho afaka kokoa hanompo <strong>ny</strong> mpiara-belona<br />
amintsika, ary hahatsiaro finaritra bebe kokoa <strong>ny</strong> amin’ <strong>ny</strong> tenantsika.
1<br />
© by Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved
2<br />
© by Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved
3<br />
© by Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved
4<br />
© by Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved
5<br />
© by Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved
6<br />
© by Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved
7<br />
© by Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved
8<br />
© by Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved
9<br />
© by Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved
10<br />
© by Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved
11<br />
© by Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved
12<br />
© by Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved
13<br />
1 2<br />
© by Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved
14<br />
4<br />
3<br />
© by Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved
15<br />
© by Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved
16<br />
© by Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved