22.08.2017 Views

bastırkusva

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

DÜŞÜNCE<br />

OĞUZ BAYRAKDAR<br />

BEN’LİĞİ<br />

KORUYAN<br />

MEKANLAR<br />

İngilizce’de City ya da Urban Fransızca’da<br />

Urbain, Cite, Almanca’da Stadt, Latince’de<br />

Urbem olarak yer bulan “Şehir”<br />

kavramı bir medeniyet belirtisi olarak kabul<br />

edilmiştir. Batı dilleri civilisation(medeniyet)<br />

kelimesini civitas(kent)’tan türetirlerken,<br />

Arapça da Medine(kent)’den<br />

medeniyeti türetmiş ve bunu evrensel bir<br />

kabule sığdırmıştır. Medeniyetin tanımlayıcısı<br />

ve bir irade ürünü olan şehirlerin ilk<br />

olarak M.Ö 4400 civarında Suriye, Filistin,<br />

Mısır ve Mezopotamya civarında ortaya<br />

çıktığı bilinmektedir.<br />

Medeniyet ile bütünleşen şehirleşme<br />

akımı, zaman içerisinde kendi öz kültürünü<br />

koruyarak gelişmiştir. Şüphesizdir<br />

ki, her tarihi dönemin olduğu gibi, her<br />

şehrin de coğrafya, kültür, devlet ve din<br />

etkisiyle beraber kendi ayırt edici özellikleri<br />

vardır. Bu ayırt edici özellikler bazen<br />

taştan evler olurken bazen kale içerisinde<br />

bulunan yapılar olmuştur, bazen cami<br />

ve pazar etrafında şekillenen meskenler<br />

olurken, bazen de manastırların kendi<br />

bölümlerinin birleşiminden ortaya çıkmış<br />

yerleşim yerleri olmuştur. Sorulması<br />

gereken, ya da benim genellikle sorguladığım<br />

sorunsal şudur:<br />

“Evrensel bir medeniyete ya da şehir<br />

anlayışına ulaşabilir miyiz?<br />

Ulaşabilirsek bu ne derece etik ve kabul<br />

edilebilir olur ? “<br />

1940’lardan itibaren profesyonelce<br />

muhtelif araştırma merkezlerinin ilgili<br />

bölümlerinde şehirler hakkında daha üst<br />

düzey çalışmalar yapılmaya başlanırken,<br />

oryantalizm ve batı merkezli hakim<br />

görüş tarafından ütopik, diğer şehirleri<br />

ötekileştirilen tanımlar da ortaya çıkmaya<br />

başlamıştır. İnsanlar yapılan tanımlar<br />

dahilinde yaşamış oldukları merkezleri<br />

( tarihi ya da sonradan kurulan) medeni,<br />

modern, tarihi ve yahut geri kalmış,<br />

gelişmemiş gibi tanımlarken, çizilen<br />

kriterler çerçevesinde belli bir kategoriye<br />

dahil olmaya başlamışlardır. Osmanlı<br />

Devletin’ de “Cuma kılınur, bazar durur”<br />

, Avrupa’da surlarla çevrili şatolar olarak<br />

karşımıza çıkan şehir, içinde bulunduğu<br />

kültüre ayak uydurarak kendi dinamikle-<br />

29<br />

eylül ‘17

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!