36 ΕΤΗ ΜΕΤΑΞΥ ΕΣΣΔ & ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΡΟ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΦΩΝΟΥ
03.04.2018 • Views
Share Embed Flag

36 ΕΤΗ ΜΕΤΑΞΥ ΕΣΣΔ & ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΡΟ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΦΩΝΟΥ

ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
smartpress

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ©<br />

ΨΗΦΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ<br />

<strong>36</strong><strong>ΕΤΗ</strong><br />

<strong>ΜΕΤΑΞΥ</strong> <strong>ΕΣΣΔ</strong> & <strong>ΕΛΛΑΔΟΣ</strong><br />

ΠΡΌ ΤΟῦ ΜΙΚΡΟΦΏΝΟΥ<br />

ΚΩΣΤΑΣ ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ

Πρόλογος<br />

του Εκδότη<br />

Ο Κώστας Μαυρόπουλος είναι συγγραφέας και Δημοσιογράφος με<br />

πολύτιμη εμπειρία στο Διεθνές Γεωπολιτικό Γίγνεσθαι.<br />

Η Ψηφιακή Τεχνολογία, δίνει σήμερα την αδυνατότητα να εκδοθούν<br />

συγγράμματα με σκοπό την διάσωση, διάδοση και διάχυση της γνώσης,<br />

δωρεάν.<br />

Το Κοινωφελές Ίδρυμα Περσεύς Αθηναίος, που υπηρετεί μεταξύ άλλων<br />

τα Γράμματα και τις Τέχνες, προχωρεί σε ψηφιακές εκδόσεις και στην<br />

συγκρότηση Ψηφιακής Βιβλιοθήκης, με σκοπό την διάσωση, διάδοση και<br />

διάχυση της γνώσης.<br />

Το Κοινωφελές αυτό έργο είναι Δωρεάν Προσφορά στην Κοινωνία.<br />

ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΚ∆ΟΣΗ ©<br />

ΨΗΦΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

«…Ἐπιδίωξις τῆς τυραννίας εἶναι νά πτωχεύσουν οἱ πολίτες, ἀφ’<br />

ἑνός διά νά συντηρῆται μέ τά χρήματά τους ἡ φρουρά τοῦ καθεστῶτος,<br />

καί ἀφ’ ἑτέρου διά νά εἶναι ἀπασχολημένοι οἱ πολίτες καί νά<br />

μήν τούς μένη χρόνος δι’ ἐπιβουλές. Εἰς αὐτό τό ἀποτέλεσμα ἀποβλέπει<br />

τόσον ἡ ἐπιβολή μεγάλων φόρων, ἡ ἀπορρόφησις τῶν περιουσιῶν<br />

τῶν πολιτῶν, ὅσον καί ἡ κατασκευή μεγάλων ἔργων, πού ἐξαντλοῦν<br />

τά δημόσια οἰκονομικά…»<br />

Ἀριστοτέλους Πολιτικά<br />

«Προδότης δέν εἶναι μόνον αὐτός, πού φανερώνει τά μυστικά<br />

τῆς πατρίδος εἰς τούς ἐχθρούς, ἀλλά εἶναι καί ἐκεῖνος, πού ἐνῶ κατέχει<br />

δημόσιον ἀξίωμα, ἐν γνώση του, δέν προβαίνει εἰς τίς ἀπαραίτητες<br />

ἐνέργειες διά νά βελτιώση τό βιοτικόν ἐπίπεδον τῶν ἀνθρώπων<br />

ἐπί τῶν ὁποίων ἄρχει…»<br />

Θουκυδίδης<br />

«Σβήνοντας ἕνα κομμάτι ἀπό τό παρελθόν,<br />

σβήνεις, ἀντίστοιχα, κι ἕνα κομμάτι ἀπό τό μέλλον.»<br />

Γεώργιος Σεφέρης<br />

Τό παρόν βιβλίο ἀφιερώνεται:<br />

Εἰς τά ἑκατομμύρια τῶν ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΑΘΩΩΝ<br />

θυμάτων τοῦ μπολσεβίκικου καθεστῶτος<br />

καί τήν εἰλικρινήν φιλίαν μεταξύ<br />

τοῦ ἑλληνικοῦ καί τοῦ ρωσικοῦ λαοῦ.<br />

1

ΑΝΤΙ <strong>ΠΡΟ</strong>ΛΟΓΟΥ<br />

Ἀγαπητέ ἀναγνώστη!<br />

Ἡ μοίρα θέλησε νά ἔχω δύο πατρίδες: τήν Ρωσίαν, ὅπου τήν 4 ην<br />

Σεπτεμβρίου 1937, ἐγεννήθην εἰς τήν παράλιαν πόλιν τοῦ Καυκάσου<br />

Τουαψέ καί τήν Ἑλλάδαν, τήν ὁποίαν ἐκληρονόμησα ἀπό τούς Ἕλληνες<br />

γονεῖς καί προγόνους μου. Ἀγαπῶ καί σέβομαι καί τίς δύο. Οἱ<br />

οἰκογένειες καί τῶν δύο γονέων μου κατάγονταν ἀπό τήν ἑπτάκωμον<br />

Σάντα, τό ἡρωϊκόν ὀρεινόν προάστιον τῆς Τραπεζούντος.<br />

Ἀξίζει νά σημειωθῆ, ὅτι ἡ Σάντα ὀνωμάσθη «Σούλι τοῦ Πόντου»,<br />

ἐπειδή οὐδείς ἔνοπλος Τοῦρκος ἐτόλμα νά ἐμφανισθῆ εἰς τό ἔδαφός<br />

της, μέχρι τόν ξεριζωμόν τῶν Ἑλλήνων.<br />

Ἡ οἰκογένεια τῶν Μαυροπουλαίων ἦτο ἀπό τίς πολυπληθέστερες<br />

εἰς τήν ἐνορίαν Ἰσχανάντων, τήν δευτέραν ὡς πρός τό μέγεθος καί<br />

τήν σημασίαν της, ὅμως ἐξοντώθη σχεδόν ἐξ ὁλοκλήρου, εἰς τόν<br />

ἀγώναν ἐναντίον τῶν Τούρκων.<br />

Ὁ πάππος μου, ἐκ μέρους τοῦ πατρός μου, Θεμιστοκλῆς Μαυρόπουλος<br />

ἦτο ὀνομαστός οἰκοδόμος καί ὅταν τά ρωσικά στρατεύματα,<br />

μέ ἐπικεφαλῆς τόν Νικαλάϊ Νικαλάγιεβιτς Ρωμάνωφ, θεῖον τοῦ τελευταίου<br />

τσάρου τῆς Ρωσίας Νικαλάϊ Β΄, κατέλαβαν τό ἔδαφος τοῦ<br />

Ἀνατολικοῦ Πόντου, ἀνέλαβε τήν κατασκευήν στρατιωτικῆς ὁδοῦ, ὁ<br />

ὁποῖος ἦτο συνέχεια τῆς στρατιωτικῆς ὁδοῦ τοῦ Καυκάσου… Ὁ Ρῶσος<br />

Ἀρχιστράτηγος, ἐκτός τῶν χρημάτων, πού κατέβαλε εἰς τόν<br />

πάππον μου, διά τήν κατασκευήν ἑνός τόσο σημαντικῆς ὁδοῦ καί,<br />

μάλιστα, εἰς σύντομον χρονικόν διάστημα, τοῦ ἐπέδωσε καί ἕνα ἀληθῶς<br />

τσαρικόν δῶρον: πλήρην ὁπλισμόν (τουφέκι, πιστόλι, σπάθαν<br />

καί κάμα), ὅλα διακοσμημέναμέ χρυσόν, ἄργυρον καί πολυτίμους<br />

λίθους.<br />

Δυστυχῶς διά τήν Ρωσίαν, τήν Ἑλλάδαν, ἀλλά καί δι’ ὅλον τόν<br />

κόσμον, βάσει τῆς Σιωνιστικῆς συνωμοσίας, τόν Φεβρουάριον τοῦ<br />

1917, εἰς τήν Ρωσίαν ἐξεράγη ἡ ὀνομασθεῖσα «ἀστική» ἐπανάστασις<br />

καί ὁλοκληρώθη μέ τό πραξικόπημα τῶν μπολσεβίκων τόν Ὀκτώβριον<br />

τοῦ ἰδίου ἔτους. Τά ρωσικά στρατεύματα ἠναγκάσθησαν νά ἐγκαταλείψουν<br />

τό ἔδαφος τοῦ Πόντου, οἱ Τοῦρκοι ἐπέστρεψαν καί ἄρχισαν<br />

τήν γενοκτονίαν τῶν Ποντίων…<br />

Τόν πάππον μου, μαζί μέ χιλιάδες ἄλλους, τόν ἔστειλαν εἰς τά<br />

βάθη τῆς Ἀνατολίας, τά περιβόητα «Ἀμελέ ταμπουροῦ» (τάγματα<br />

2

ἐργασίας). Ὅπως εἶναι γνωστόν, ἑκατοντάδες Πόντιοι ἀπέθαναν ἀπό<br />

τίς κακουχίες εἰςτόν δρόμον… Μεταξύ των καί ὁ πάππος μου, χωρίς<br />

ποτέ νά πληροφορηθῶμεν ποῦ, πῶς καί πότε ἀπέθανε…<br />

Θεμιστοκλῆς Πηνελόπη Μέγας Δούξ<br />

Μαυρόπουλος Μαυροπούλου Ν.Ν. Ρωμάνωφ<br />

Τραπεζούντα – ἄποψις μέ τό «Φροντιστήριον»<br />

Ἐνορία Ἰσχανάντων,<br />

τόπος καταγωγῆς<br />

τῶν Μαυροπουλαίων<br />

Ματσούκα-Χαψίκιοϊ<br />

γενέτειρα τῆς γιαγιᾶς<br />

Πηνελόπης<br />

3

Τό 1918, ἡ γιαγιά Πηνελόπη, μέ τόν μοναδικόν «ἄνδραν» τῆς<br />

ὀρφανεμένης οἰκογένειας, τόν δεκαπεντάχρονον πατέραν μου Χαράλαμπον<br />

καί τίς τρεῖς ἀπό τίς τέσσαρες θυγατέρες της: Χαρίκλειαν,Ἑλένην<br />

καί Παναγιώταν (ἡ Ἀνατολή εἶχε πεθάνει), ἀνάγκάζεται να ἐγκαταλείψη<br />

τά πατρῶα ἐδάφη καί σημαντικήν περιουσίαν. Πληρώνοντας<br />

Τοῦρκον βαρκάρην, καταφεύγουν εἰς τήν γειτονικήν Ρωσίαν, εἰς τόν<br />

λιμέναν Βατούμ (ἀρχαῖον Βαθύ).<br />

Μέλη καλλιτεχνικοῦ ἐρασι-<br />

τεχνικοῦ συγκροτήματος.<br />

Δεξιά, καθιστός, ὁ πατήρ μου.<br />

Ἡ γιαγιά Πηνελόπη<br />

μέ τά παιδιά της στήν Ρωσίαν.<br />

Θά ἔλεγε κανείς ὅτι φθάνοντας εἰς τήν Ὀρθόδοξον Ρωσίαν, τό<br />

μόνον πού εἶχαν νά σκεφθοῦν ἦτο ὁ ἀγών διά τήν ἐπιβίωσιν.<br />

Ἀλλοίμονον! Ἡ Ρωσία ὑπέφερε βαρείας δοκιμασίας, ἐξ αἰτίας τοῦ<br />

αἱματηροῦ Ἐμφυλίου πολέμου. Συχνάκις, διάφορες περιοχές τοῦ τεραστίου<br />

ἐδάφους της περνοῦσαν εἰς διαφορετικάς χείρας: ἐνίοτε τῶν<br />

«Λευκῶν», ἐνίοτε τῶν «Κόκκινων»… Ὁ ἀγών διά τήν ἐπιβίωσιν ἀπέβη<br />

δυσκολότερος καί μετώκησαν εἰς τόν λιμέναν Τουαψέ.<br />

Τουαψέ – Ἄποψις.<br />

Όμως, ὁ πατήρ μου, ἐργαζόμενος εἰς ὑποδηματοποιεῖον, δέν ἀπεδείχθη<br />

μόνον τέλειος τεχνίτης, ἀλλά καί ἀπεφοίτησεν ἀπό τήν λεγο-<br />

4

μένην Σχολήν Πραγματικῶν Ἐπιστημῶν, ὁπότε καί διωρίσθη προϊστάμενος<br />

εἰς τό τμῆμα φορτο-ἐκφορτώσεως τοῦ Ὀργανισμοῦ Λιμένος<br />

Τουαψέ. Εἶναι ἀξιοσημείωτον τό γεγονός ὅτι εἰς τό Τουαψέ, ὅπως καί<br />

εἰς πολλά μέρη τοῦ Καυκάσου, ἡ ἑλληνική Διασπορά ἦτο συμπαγής<br />

καί ἀποτελοῦσε σημαντικόν τμῆμα τοῦ πληθυσμοῦ. Τό DNA καί τά<br />

γονίδια τῶν προγόνων ἦσαν ζωντανά καί παραλλήλως μέ τήν ἐργασίαν<br />

τους, οἱ Ἕλληνες δέν ἐλησμονοῦσαν τόν πολιτισμόν τους καί<br />

ὀργάνωναν διάφορα ἐρασιτεχνικά καλλιτεχνικά συγκροτήματα. Ὁ<br />

πατήρ μου, ὄντας πολυτάλαντος (ζωγράφιζε, ἔγραφε ἀρκετά καλούς<br />

στίχους, ἦτο καλός ἠθοποιός καί χορευτής, ἐτραγουδοῦσε, ἔπαιζε<br />

μαντολίνο καί κιθάρα), ἦτο ἀναπόσπαστον μέλος τοῦ συγκροτήματος,<br />

τό ὁποῖον ἔδινε παραστάσεις καί εἰς γειτονικές πόλεις. Οὕτως,<br />

τέλη τοῦ 1933, τό συγκρότημα ἔδιδεν παραστάσεις εἰς τήν γειτονικήν<br />

λουτρόπολιν Σότσι. Εἰς μίαν ἀπό αὐτάς, μεταξύ τῶν θεατῶν, ἦτο καί<br />

ἡ μήτηρ μου Κυριακή, θυγατέρα τοῦ Ἰωάννου Πολιτίδου, πρώην<br />

πολυεκατομμυριούχου.<br />

Σότσι - ἄποψις μέ τόν λιμέναν.<br />

Συντόμως, ὁ πατήρ μου τήν νυμφεύεται εἰς τό Σότσι καί μεταβαίνουν<br />

νά ζήσουν εἰς τό Τουαψέ. Τήν 21 ην Σεπτεμβρίου 1935, γεννᾶται<br />

ἡ ἀδελφή μου, ἡ Παναγιώτα. Ὁ πατήρ μου ἐζήτησε νά τῆς δώσουν<br />

τό ὄνομα τῆς μικροτέρας καί ἀγαπημένης του ἀδελφῆς, ἡ ὁποία<br />

εἶχε ἀποθάνει ὀλίγον μετά τήν ἄφιξίν τους εἰς τήν Ρωσίαν. Ὅπως ἤδη<br />

ἀνέφερα, τήν 4 ην Σεπτέμβρίου 1937 ἡ οἰκογένεια διευρύνθη μέ τήν<br />

γέννησίν μου.<br />

Ὁ πάππος μου, ἐκ μέρους τῆς μητρός μου, Ἰωάννης Πολιτίδης<br />

ἐγεννήθη τήν 17 ην Ἰανουαρίου 1874 εἰς τήν ἐνορίαν Πιστοφάντων,<br />

τῆς μεγαλυτέρας εἰς τήν Σάντα καί τό 1889, εἰς ἡλικίαν μόλις 15<br />

ἐτῶν, μετώκησε εἰς τήν Ρωσίαν καί ἐγκαθίσταται εἰς τό Βατούμ.<br />

5

Ἐκεῖ, ἀρχίζει νά ἐργάζεται ὡς ἁπλός οἰκοδόμος, ἐνῶ παραλλήλως,<br />

ἐγγράφεται εἰς τήν Σχολήν Πραγματικῶν Ἐπιστημῶν, ἀπό τήν ὁποίαν<br />

ἀποφοιτᾶ μέ τήν εἰδικότηταν τοῦ Πολιτικοῦ μηχανικοῦ.<br />

Ἐργαζόμενος ἀκαμάτως, διαβιῶν δέ ζωήν Σπαρτιάτου, συγκεντρώνει<br />

ἕνα χρηματικόν ποσόν καί ἐπιστρέφει εἰς τήν Τραπεζοῦνταν,<br />

ὅπου παραμένει ἕν ἔτος, ἐπενδύοντας ἐπιτυχῶς τά μετά κόπου κερδισμένα<br />

χρήματά του.<br />

Ἔχοντας μαζί του ἕνα ἀρκετά σοβαρόν ποσόν, ἐπιστρέφει εἰς τό<br />

Βατούμ, ἀλλά συντόμως μετακομίζει εἰς τό Σότσι. Ἀξίζει νά ἀναφέρωμεν<br />

ὅτι ἐκείνην τήν ἐποχήν τό Σότσι ἦτο βαλτότοπος καί οἱ αὐτόχθονες<br />

κάτοικοι ἐφρόντιζαν νά μετοικήσουν εἰς ἄλλα μέρη. Ἔχοντας<br />

τό χάρισμα τῆς ὀξυδερκείας, καταπιάνεται μέ ἐργολαβίες καί συμβάλλει<br />

εἰς τήν μεταμόρφωσιν τοῦ βαλτότοπου εἰς τήν ὡραιοτέραν<br />

λουτρόπολιν τῆς Ρωσίας, μίαν ἐκ τῶν ὡραιοτέρων τοῦ κόσμου!<br />

Μέ πρωτοβουλίαν του, ἀναλαμβάνει τήν διάνοιξιν τοῦνελ καί ἡ<br />

σιδηροδρομική γραμμή τοῦ Καυκάσου προεκτείνεται ὡς τά σύνορα<br />

μέ τήν Τουρκίαν. Τό 1904, μή ἔχοντας πλέον τίποτα τό κοινόν μέ τό<br />

φτωχόπαιδον, τό ὁποῖον εἶχε ἔλθει εἰς τήν Ρωσίαν νά εὔρη τήν τύχην<br />

του, ὄντας πλέον πλούσιος καί ἀξιοσέβαστος πολίτης τῆς νέας του<br />

πατρίδος, μεταβαίνει εἰς τήν Τραπεζοῦνταν καί, συμφώνως μέ τά<br />

ἔθιμα τοῦ Πόντου, νυμφεύεται τήν Ἀργυρῶ Παπαχρυσοστομίδου,<br />

ἀπό τήν Κρώμνην, γειτονικήν καί τό ἴδιο ἡρωϊκήν μέ τήν Σάντα.<br />

Ο Ι. Πολιτίδης Ο Ι. Πολιτίδης Ἡ γιαγιά Ἀργυρῶ<br />

15 ἐτῶν, πολυεκατομμυριοῦχος, σεβάσμια σύζυγος,<br />

μέτοικος εἰς τήν Ρωσίαν. σεβαστός πολίτης. μητέρα καί πολίτης.<br />

6

Ἐνορία Πιστοφάντων,<br />

γενέτειρα τῶν Πολιτίδηδων.<br />

Κρώμνη, γενέτειρα τῆς γιαγιᾶς Ἀργυροῦς.<br />

Τόν ἴδιον ἔτος ἐπιστρέφουν εἰς τό Σότσι, ὅπου γεννῶνται, τό ἕνα<br />

μετά τό ἄλλον, τά ὀκτώ τέκνα τους:<br />

1906 Ἑλένη<br />

1907 Κωνσταντῖνος (πεθαίνει τό 1925 ὑπό τραγικές συνθῆκες)<br />

1908 Ἀριστοτέλης<br />

1910 Σωκράτης<br />

1913 Γεώργιος<br />

1914 Κυριακή<br />

1916 Ἀνδρέας (πεθαίνει μετά τήν γέννησίν του), καί<br />

1920 Ἀλέξανδρος.<br />

Ἑλένη Ἀριστοτέλης Σωκράτης<br />

Γεώργιος Κυριακή Ἀλέξανδρος<br />

7

Συνεχίζοντας νά συμβάλη εἰς τήν μεταμόρφωσιν τοῦ Σότσι, τό<br />

φτωχόπαιδον ἔχει γίνει πλέον πολυεκατομμυριοῦχος, δέν ξεχνᾶ καί<br />

τίς ὑποχρεώσεις του ἀπέναντι εἰς τήν οἰκογένειάν του, ἡ ὁποία συνεχῶς<br />

αὐξάνει, ὁπότε τό 1911, ὅπως δείχνει ἡ ἀνάγλυφος χρονολογία<br />

εἰς τήν μετώπην, ἀποτελειώνει τήν οἰκοδόμησιν ἑνός ἀρχοντικοῦ,<br />

ἀπέναντι ἀπό τόν Καθεδρικόν Ναόν τῆς πόλεως, εἰς τήν ὁδόν Μαγιάτσναγια<br />

ἀρ.10. Ἡ οἰκία ἔχει 20 δωμάτια. Ἀργότερον, ὅταν γεννᾶται<br />

καί ἡ δευτέρα θυγατέρα, ἡ μητέρα μου, ὑψώνει εἰς τό κυρίως οἰκόπεδον<br />

δύο διώροφα κτίσματα, ἕνα διά κάθε θυγατέραν.<br />

Δίπλα εἰς τό ἀρχοντικόν του, κτίζει τήν οἰκίαν τοῦ κουμπάρου<br />

του, Χαραλάμπους Χιονίδη. Αἱ δύο μεγαλύτεραι οἰκίαι ἐκείνης τῆς<br />

ἐποχῆς, δεσπόζουν ἄνω τοῦ κέντρου τῆς πόλεως καί χωρίζονται<br />

μεταξύ των ἀπό μικρήν κατηφορικήν κλιμακώδην πάροδον, πού οἱ<br />

παλαιοί κάτοικοι, μέχρι σήμερον, ὀνομάζουν «ἑλληνικόν κατήφορον».<br />

Ἡ πρόσοψις<br />

καί ἡ κυρία εἴσοδος<br />

τῆς οἰκίας.<br />

Ὁ πάππος, ἔχοντας ἀγοράσει ἕνα τεράστιον οἰκόπεδον «φιλέτο»<br />

εἰς τό κέντρον τῆς πόλεως, κτίζει τόν πρῶτον κινηματογράφον εἰς τό<br />

Σότσι καί ὑψώνει τό ἰδιόκτητον ξενοδοχεῖον 52 δωματίων «Καύκασος»<br />

καί ἕνα καφενεῖον, εἰς τόν χῶρον τοῦ ὁποίου ὑπῆρχαν ὀκτώ πολυτελῆ<br />

μπιλιάρδα. Ὄντας ἰδρυτικόν μέλος τῆς ἑλληνικῆς κοινότητος<br />

καί πρῶτος Πρόεδρός της, χρηματοδοτεί τήν οἰκοδόμησιν τετραωρόφου<br />

ἑλληνικοῦ σχολείου καί καταβάλλει ὁ ἴδιος τούς μισθούς τῶν<br />

δασκάλων, οἱ ὁποῖοι ἀποστέλονται ἀπό τήν Ἑλλάδαν. Δέν ξεχνᾶ καί<br />

τήν ἴδια τήν πατρίδαν τῶν προγόνων. Οὕτως, καταβάλλει ἕνα σεβαστόν<br />

ποσόν, ὡς χρηματικήν βοήθειαν εἰς τούς πολέμους 1912-1913.<br />

Ἡ πατρίδα τιμᾶ τόν πάππον μου, ἀπονέμοντάς του τιμητικόν Δίπλωμα<br />

«Εὐεργέτου τῆς Ἑλλάδος».<br />

Ἡ μητέρα μου, περιγράφοντας αὐτό τό δίπλωμα, μοῦ εἶπε, ὅτι εἰς<br />

τό φόντο ὑπῆρχε τό περίγραμμα τῆς Ἑλλάδος καί εἰς τό κέντρον, μέ<br />

χρυσά γράμματα, ἔγραφε:<br />

8

«Εἰς τόν εὐεργέτην τῆς Ἑλλάδος Ἰωάννην Πολιτίδην».<br />

ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ <strong>ΕΛΛΑΔΟΣ</strong><br />

ΕΙΣ ΤΟΝ ΕΥΕΡΓ<strong>ΕΤΗ</strong>Ν<br />

ΤΗΣ <strong>ΕΛΛΑΔΟΣ</strong><br />

ΙΩΑΝΝΗΝ ΠΟΛΙΤΙΔΗΝ<br />

Περίπου τό άνωθεν.<br />

Προτρέχοντας θά ἀναφέρω ὅτι μετά τήν κατάληψιν τῆς ἐξουσίας<br />

ἀπό τούς μπολσεβίκους, εἰς τήν πρώτην ἤδη ἔρευναν, ὁ ἐπί κεφαλῆς,<br />

βλέποντας τό Δίπλωμα εἰς χρυσήν κορνίζαν, ἐρώτησε τί παριστᾶ. Ὁ<br />

παππούς, ἑτοιμόλογος, ἀπήντησε: «Δέν βλέπετε, χάρτης!» Ἀμέσως<br />

μετά, τό ἔστειλε διά φύλαξιν εἰς τήν Πρεσβείαν τῆς Ἑλλάδος εἰς τήν<br />

Μόσχαν. Δυστυχῶς, ὅπως καί ἄλλα ἔγγραφα, κοσμήματα καί χρήματα,<br />

μετά τήν ἐξαφάνισιν τοῦ ἀρχειοφύλακος, ἐχάθη. Ματαίως, χάριν<br />

τῆς μητρός μου τό ἀνεζήτησα, ἀποτεινόμενος εἰς τά ἀρχεῖα τοῦ<br />

Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν.«Ἑλλάς, εὐγνωμονοῦσα!..» Βεβαίως καί δέν<br />

φταίει εἰς οὐδέν ἡ Πατρίς, πού εἰς τήν πραγματικότηταν, εἶναι ΙΔΕΑ,<br />

ἀλλά ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι τήν διοικοῦν, μέ τήν ψῆφον μας…<br />

9

Ὡστόσον, ὑπάρχουν τά στοιχεῖα, πού ἀναφέρονται καί εἰς Ἑλληνικάς<br />

ἐγκυκλοπαίδειας, διά τόν διαβόητον Μπαζίλ Ζαχάρωφ, αὐτόν<br />

τόν Ἑβραῖον ἔμπορον ὅπλων ἀπό τήν Κωνσταντινούπολιν καί μονίμως<br />

ἐγκατεστημένον εἰς τήν Ἐλβετίαν. Ὄντας συνεργάτης τῆς πολεμικῆς<br />

ἀγγλο-ἑβραϊκῆς βιομηχανίας «Βίκερς», ὑποδυόταν ἐπί ἔτη τόν Ἕλληναν<br />

καί, δίνοντας ἕνα σοβαρόν χρηματικόν ποσόν διά «ἐνίσχυσιν τῆς<br />

Ἑλλάδος» εἰς τούς πολέμους 1912-1913, εἶχε πάρει ἐπίσης δίπλωμα<br />

«Εὐεργέτου τῆς Ἑλλάδος…», πού ἀναφέρει τό βιογραφικόν του!<br />

Θυμᾶμαι τήν μητέραν μου νά μοῦ διηγῆται ὅτι ὁ Μπαζίλ Ζαχάρωφ,<br />

ἐπισκεπτόμενος τό Σότσι, ἐπί τσάρων βεβαίως, ἔμενε πάντα εἰς<br />

τό ξενοδοχεῖον τοῦ πατρός της καί πάππου μου Ἰωάννου Πολιτίδου,<br />

ὁ ὁποῖος δέν εἶχε ξεγελασθεῖ (οὐδέν κρυπτόν ὑπό τόν ἥλιον!). Ὁ<br />

πάππος μου ἦτο ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος τόν «ἔφερε εἰς τό φιλότιμον», ὡς<br />

«Ἕλληναν» καί ἔδωσε τά χρήματα δι’ «ἐνίσχυσιν τῆς Ἑλλάδος».<br />

Ἀλλά, ἅς ἐπανέλθουμε εἰς τήν ἐξιστόρησιν τῶν γεγονότων κατά<br />

σειράν. Θά ἔλεγε κανείς ὅτι ἡ ζωή τῆς μεγάλης οἰκογενείας Πολιτίδου<br />

εἶχε ρυθμισθεῖ καί τό μέλλον διεγράφετο λαμπρόν. Δυστυχῶς, παρά<br />

τίς προσπάθειες καί τά σχέδια τοῦ πάππου μου, ἡ μοίρα ἐπεφύλασσε<br />

πικρές ἐκπλήξεις…Τό 1912, ἡ προγιαγιά μου Σουσάνα, μητέρα τῆς<br />

γιαγιᾶς Ἀργυροῦς, ἐταξίδευσε εἰς τήν Τραπεζοῦνταν, νά ἐπισκεφθῆ<br />

συγγενεῖς, παίρνοντας μαζί της τόν πεντάχρονον τότε ἐγγονόν, Κωνσταντίνον.<br />

Ἐκεῖ, εἰς κάποιαν ἑορτήν, ἕνας Τοῦρκος ὁμοτράπεζος,<br />

διεπληκτίσθη μέ τόν θεῖον τοῦ Κωνσταντίνου, ἐξ αἰτίας τοῦ πολέμου<br />

μέ τήν Ἑλλάδαν καί ὑπό τήν ἐπήρειαν τοῦ ποτοῦ, τόν ἔπληξε μέ μαχαίραν<br />

εἰς τόν κοιλιακόν χῶρον. Εἰσερχόμενος αἴφνης εἰς τήν τραπεζαρίαν<br />

ὁ μικρός Κωνσταντῖνος καί βλέποντας τόν θεῖον του αἱμόφυρτον<br />

εἰς τό πάτωμα, μέ τά ἐντόσθια ἐκχυμένα, ἔχασε τίς αἰσθήσεις<br />

του.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἐπιστρέφοντας εἰς τό Σότσι, ὁ οἰκογενειακός ἰατρός Αρκάντυϊ<br />

Λβώβιτς Γκόρντον διεπίστωσε ἐπίκτητον ἐπιληψίαν καί προέβλεψε τό<br />

σύντομον τέλος του: τό ἀργότερον, ὡς τό δέκατον ὄγδοον ἔτος τῆς<br />

ἡλικίας του… Αὐτό ἦτο τό πρώτον ὀδυνηρόν πλῆγμα τῆς μοίρας.<br />

Παρακάτω, τόν φοβερόν πέλεκιν τῆς μοίρας, τόν ἔλαβεν ἀνά χείρας<br />

ἡ σοβιετική ἐξουσία.<br />

10

ΟΙ ΑΓΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΜΠΟΛΣΕΒΙΚΩΝ<br />

(ΔΕΥΤΕΡΑ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ)<br />

Οἱ μπολσεβίκοι, διά γραφίδων ὄχι μόνον σοβιετικῶν «ἱστορικῶν»,<br />

ἀλλά καί ἄλλων(!) κατόρθωσαν νά περάσουν τό πραξικόπημά τους,<br />

ὡς «Μεγάλην Ὀκτωβριανήν ἐπανάστασιν». Εἰς τήν πραγματικότηταν,<br />

ἦτο πραξικόπημα τῆς συντριπτικῆς μειοψηφίας, ἡ ὁποία ἔχρισε τόν<br />

ἑαυτόν της «πλειοψηφοῦντες» (αὐτό σημαίνει «μπολσεβίκοι») καί<br />

τήν συντριπτικήν πλειοψηφίαν «μειοψηφοῦντες» («μενσεβίκοι»). Οἱ<br />

ἅρπαγες τῆς ἐξουσίας, δημεύουν τήν ἀκίνητον περιουσίαν τοῦ παπποῦ<br />

(κινηματογράφον, ξενοδοχεῖον καί κυρίως οἰκόπεδον μέ τά οἰκήματα),<br />

ἀφήνοντας ἕνα δωμάτιον δι’ ὅλην τήν οἰκογένειαν. Εἰς αὐτό τό<br />

στενόν δωμάτιον, ὁ ἄρρωστος Κωνσταντῖνος, ὅταν τόν ταράσσουν<br />

κρίσεις, τρομάζει τά ἀνήλικα ἀδέλφια του. Οἱ ἀποσβολωμένοι γονεῖς,<br />

ἀναγκάζονται νά μεταφέρουν τόν βαρέως ἀσθενούντα υἱόν εἰς τήν<br />

ἀποθήκην…<br />

Ἐποχή σοβιετικῆς ἐξουσίας.<br />

Ἡ διαφορά καταφανής<br />

Ἡ μόνη, ἡ ὁποία τόν φροντίζει εἶναι ἡ ἀκούραστος καί<br />

στωϊκή Ἑλένη. Τήν θυμᾶμαι, εἰς τήν Ἑλλάδαν, νά μοῦ ἀφηγῆται μέ<br />

δάκρυα, ὅτι πολλές φορές, πηγαίνοντας νά τόν ταΐση, ἔδιωχνε ἀπό τό<br />

σῶμα του ἀρουραίους…<br />

Τόν λυτρωμόν ἀπό τά βάσανα τοῦ ἄτυχου θείου μου Κωνσταντίνου<br />

καί τῶν συγγενῶν μας, τόν ἔφερεν ὁ πρόωρος θάνατός του τό<br />

1925, ὅταν ἔκλεισε τό 18 ον ἔτος τῆς ἡλικίας του, ὅπως εἶχε προβλέψει<br />

ὁ ἰατρός.<br />

Ἐν τῷ μεταξύ, τό 1923, ἡ θεία μου Ἑλένη ὑπανδρεύθη τόν Νικόλαον<br />

Φωτιάδην καί τό 1924 ἀπέκτησαν υἱόν, τόν ὁποῖον ὀνόμασαν<br />

Κωνσταντῖνον. Τό 1926, ἡ θεία μου Ἑλένη μέ τόν σύζυγόν της καί<br />

τόν ἀνήλικον υἱόν τους, ἀναχωροῦν διά τήν Ἑλλάδαν καί ἐγκαθίστανται<br />

εἰς τήν Θεσσαλονίκην. Ὁ πάππος μου, πρό τῆς διαρπαγῆς τῆς<br />

ἐξουσίας ἀπό τούς μπολσεβίκους, ὄντας ἀκόμα πλούσιος, εἶχε καταθέσει<br />

ἕνα σημαντικόν ποσόν εἰς τήν Τράπεζαν τῆς Ἑλλάδος. Πρό τῆς<br />

11

ἀναχωρήσεως τῆς θείας μου εἰς τήν Ἑλλάδαν, ἔδωσε εἰς τόν σύζυγόν<br />

της πληρεξούσιον, μέ τήν ἐντολήν νά χωρίση τό ποσόν εἰς ἑπτά<br />

μερίδια: ἕνα διά τόν ἴδιον μέ τήν γιαγιᾶν μου καί ἕνα εἰς τό ὄνομα<br />

κάθε τέκνου τους. Οὕτως, ὁ θεῖος μου Νικόλαος Φωτιάδης, ἠδύνατο<br />

νά λάβη τό μερίδιον τῆς Ἑλένης, ὥστε νά δυνηθοῦν νά σταθοῦν εἰς<br />

τά πόδια των. Πεπεισμένος πλέον ὅτι ἡ κατάκτησις τῆς ἐξουσίας ἀπό<br />

τούς μπολσεβίκους δέν ἔδειχνε προσωρινή, ὁ πάππος μου πωλεῖ τό<br />

καφενεῖον καί μέ τά χρήματα πού λαμβάνει ἀγοράζει καπνόν, ἀποφασισμένος<br />

νά τόν πωλήση εἰς τό ἐξωτερικόν καί νά ἐγκατασταθῆ εἰς<br />

τήν Ἑλλάδαν, ἔχοντας τήν οἰκονομικήν δυνατότηταν νά φέρη ὅλην<br />

τήν οἰκογένειάν του καί νά ζήσουν ἀνέτως. Ναυλώνει δύο πλοῖα διά<br />

τόν καπνόν καί ἑτοιμάζεται διά τό ταξίδι. Δυστυχῶς, κοντά εἰς τά<br />

ἄλλα, ὁ καταρράκτης δυσκολεύει καί τήν ὅρασίν του, ὁπότε ἀναθέτει<br />

εἰς φίλον, κάποιον Κάϊσεφ, μέ τον ὁποῖον συνεργαζόταν ἐπί ἔτη, νά<br />

ἀναλάβη τήν διαδικασίαν, κρατώντας κάποιο ποσοστόν ὡς ἀμοιβήν,<br />

μέ ἐντολήν νά καταθέση τά ὑπόλοιπα χρήματα εἰς τόν λογαριασμόν<br />

τοῦ πάππου, εἰς τήν Τράπεζαν τῆς Ἑλλάδος. Ὁ φίλος ὅμως, ἀπεδείχθη<br />

κοινός ἀπατεών. Ὅπως ἐμάθαμεν, ἐπώλησεν τόν καπνόν εἰς τό<br />

Ἰρᾶν, κατακρατώντας ὅλα τά χρήματα. Ὁ πάππος, ἀναγκάζεται να<br />

παραμείνη εἰς τήν Ρωσίαν. Οἱ σοβιετικοί ἀξιωματοῦχοι, παρά τήν<br />

προπαγάνδαν καί τίς ὑποσχέσεις διά μίαν δικαιοτέραν κοινωνίαν καί<br />

τίς διακηρύξεις περί «Ἐργατικῶν Δικαιωμάτων», ἀφαιροῦν ἀπό τόν<br />

πάππον μου αὐτό τό δικαίωμα: «Ὁ καταραμένος ἀστός, ἅς ψοφήση!..»<br />

Οἱ ἀνήλικοι υἱοί του: ὁ δεκαεπτάχρονος Ἀριστοτέλης καί ὁ δεκαπεντάχρονος<br />

Σωκράτης, ἐπωμίζονται τό βαρύ φορτίον τοῦ ἐπισιτισμοῦ<br />

τῆς οἰκογενείας. Ὅμως, πάντα ὑπάρχουν ἄνθρωποι.<br />

Μία εὐγνώμων Ρωσίδα, ἡ Μαρία Ἀπανάσοβα (ἀριστερά),<br />

ἡ ὁποία ἐργαζόταν κάποτε εἰς τάς ἐπιχειρήσεις<br />

τοῦ πάππου μου, μεταβαίνει νά διαμαρτυρηθῆ<br />

εἰς τά νέα ἀφεντικά τῆς χώρας.<br />

Ὁ φρουρός προσπαθεῖ νά τήν ἐμποδίση, ἀλλά ἡ<br />

δίμετρη Ρωσίδα, μέ τό δυνατό της χέρι, τόν παραμερίζει.<br />

Μπαίνοντας εἰς τό Γραφεῖον τοῦ Διοικητοῦ,<br />

κτυπᾶ τήν γροθιά της εἰς τό γραφεῖον του καί ἀπαιτεῖ δικαιοσύνην,<br />

λέγοντας: «Πῶς δέν ἐντρέπεσθε! Τί χρειαζόταν ἡ ἐπανάστασις, ἄν<br />

συμπεριφέρεσθε μέ αὐτόν τόν τρόπον; Κάποτε ἡ ἰδία καί πολλοί<br />

12

ἄλλοι, ἐργαζόμεθα εἰς τάς ἐπιχειρήσεις αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου, πού μᾶς<br />

συμπεριφερόταν ὡς πατήρ!» Ἡ ἐνέργειά της εἶχε ἀποτέλεσμα: τά νέα<br />

«ἀφεντικά» ἐπέτρεψαν εἰς τόν πάππον μου νά ἐργασθῆ!..<br />

Πόσον δίκαιον εἶχε ὁ Σολζενίτσιν λέγοντας: «… Δέν εὐθύνονται<br />

μόνον οἱ μπολσεβίκοι διά τά εἰδεχθῆ ἐγκλήματά τους. Εἴμεθα ὑπεύθυνοι<br />

καί ἐμεῖς, ἐπειδή ὅταν συνελάμβαναν κάποιον γείτονάν μας, μέ<br />

τόν ὁποῖον ἐζούσαμε δίπλα ἐπί σειράν ἐτῶν, δέν ἀντιδροῦσαμε. Ὁπότε<br />

κατάλαβαν ὅτι ἠδύναντο νά μᾶς μεταχειρισθοῦν, κατά βούλησιν!»<br />

Εἶχα τήν τύχην νά γνωρίσω αὐτήν τήν μεγαλόψυχην γυναίκαν<br />

καί τήν θυγατέραν της, μέ τήν οἰκογένειάν της, πού εστήριξαν τόσον<br />

πολύ τούς γονεῖς μου καί τόν ἀδελφόν μου, ἀποδεικνύοντας τήν μεγαλοσύνην<br />

καί τήν εὐγένειαν τῆς ρωσικῆς ψυχῆς. Ἀλλά αὐτά, ἀργότερον.<br />

Θά τούς εὐγνωμονῶ, ὅσον ζῶ.<br />

Εἰσήλθαμεν εἰς τό ἀλησμόνητον 1937. Εἶναι ὅμως, ἀληθῶς ἀλησμόνητον;<br />

Τότε διατί οἱ πολυβασανισμένοι Ρῶσοι καί, μαζί τους,<br />

ἀρκετοί Πόντιοι, ἐξακολουθοῦν νά «προσεύχονται» εἰς τά ὀνόματα<br />

τοῦ Λένιν καί τοῦ Στάλιν;<br />

Τό ἐρώτημα, εἶναι ρητορικόν. Εἰς τήν πραγματικότηταν, ἡ «πλύσις<br />

ἐγκεφάλου», δίδει ἀπίθανα ἀποτελέσματα! Εἶμαι βέβαιος, δι’ αὐτό<br />

καί θά πεισθῆτε παρακάτω. Διά τήν ὥραν, Δεκέμβριος τοῦ 1937, ἡ<br />

«Ἐπιχείρησις κατά τῶν Ἑλλήνων», ὅπως ὀνομάσθησαν οἱ βάρβαρες<br />

διώξεις καί ἐκτελέσεις τῶν Ἑλλήνων, εὑρίσκεται εἰς τό ἀπόγειόν της…<br />

Ἀληθής μετατουρκική γενοκτονία! Τό «κατηγορητήριον» εἶναι τυποποιημένον,<br />

κοινόν: «Ἐνεργόν μέλος ἑλληνικῆς, ἀντεπαναστατικῆς,<br />

κινηματικῆς, κατασκοποτρομοκρατικῆς ὀργανώσεως, μέ ἐντολήν τῆς<br />

ὁποίας διεξάγει κατασκοπευτικήν δραστηριότηταν…».<br />

Τήν 15 ην Δεκεμβρίου 1937, ὁ πάππος μου, ὁ ὁποῖος ἐξ αἰτίας τοῦ<br />

καταρράκτου, εἶναι σχεδόν τυφλός, κάθεται εἰς τήν οἰκίαν με τήν γιαγιᾶν<br />

μου. Αἴφνης, κτυπᾶ ἐπιμόνως τό κουδούνι. Εἰς τήν εἴσοδον ἐμφανίζεται<br />

μία ὁμάδα Ὀργάνων τοῦ NKVD (Λαϊκόν Ἐπιτροπάτον Ἐσωτερικῶν<br />

Ὑποθέσεων) καί, μέ κυνικήν συμπεριφοράν, τόν παίρνουν<br />

μαζί τους, δῆθεν διά ἀνάκρισιν. Μέ συνοπτικήν διαδικασίαν τόν καταδικάζουν<br />

εἰς τήν ἐσχάτην τῶν ποινῶν. Δύο ἀπό τούς υἱούς του, ὁ<br />

Γεώργιος καί ὁ Ἀλέξανδρος, γνωρίζουν τίς φῆμες περί δραστηριοτήτων<br />

τῶν Ὀργάνων τοῦ NKVD, ὁπότε σκέπτονται νά κρυφθοῦν,<br />

μέχρι νά ἠρεμήση ἡ κατάστασις. Ὅμως, ἔχουν νά ἀντιπαλέψουν τό<br />

συναίσθημα τοῦ ἀπολύτως ἀθώου ἀνθρώπου καί τήν ἀνησυχίαν, διά<br />

13

τήν μοίραν τῶν συγγενῶν: Ἴσως ἡ ἐνέργειά τους, θά ἔχη ἐπιβλαβήν<br />

ἐπίδρασιν εἰς τήν μοίραν τῶν ὑπολοίπων. Ὁ Γεώργιος, ἀποτεινόμενος<br />

εἰς τόν Ἀλέξανδρον, λέει: «Περίμενέ με ἐδῶ. Θά πεταχθῶ μέχρι τήν<br />

οἰκίαν, νά μάθω τί γίνεται».<br />

Ὁ Ἀλέξανδρος, παρά τό νεαρόν τῆς ἡλικίας του, εἶναι πιό συνετός<br />

καί τόν συμβουλεύει νά φύγουν. Ὁ Γεώργιος ἐπιμένει καί πηγαίνει νά<br />

συναντήση τήν μοίραν του. Εἰς τήν οἰκίαν, ἤδη περιμένει μία ὁμάδα<br />

τσεκίστων, 1 τούς πρεσβυτέρους ἀδελφούς τους, τόν Ἀριστοτέλην καί<br />

Σωκράτην. Ὁ δεύτερος, ὑπακούοντας εἰς τίς προτροπές φίλων, δέν<br />

ἔχει ἐπιστρέψει ἀπό τό Σουχούμι, ὅπου τόν εἶχαν στείλει ἀπό τήν<br />

ἐργασίαν του, μέ ἀποστολήν (ἦτο Διευθυντής ζαχαροπλαστείου).<br />

Τόν Γεώργιον, τόν συλλαμβάνουν μέ τόν ἴδιον τρόπον, ὅπως καί<br />

τόν πατέραν του. Ὁ Ἀλέξανδρος, ἀνήσυχος διά τήν ἀργοπορίαν τοῦ<br />

Γεωργίου, ἀποφασίζει νά πάη καί αὐτός εἰς τήν οἰκίαν, νά μάθη τήν<br />

αἰτίαν τῆς ἀργοπορίας.<br />

Ἡ γιαγιά Ἀργυρῶ, ἡ ὁποία εἶναι εἰς τό παράθυρον, τοῦ κάνει νόημα<br />

νά ἀπομακρυνθῆ, ἀλλά εἶναι ἀργά. Τά ὄργανα τόν ἔχουν ἀντιληφθεῖ<br />

καί τόν καλοῦν νά εἰσέλθη. Ὁ ἐπικεφαλῆς, διαπιστώνοντας ὅτι<br />

δέν εἶναι ὁ Σωκράτης καί μάλιστα ἀνήλικος. Δεν εἶχεν ἐκδοθεῖ τότε<br />

ἀκόμα ἡ ἐντολή τοῦ Στάλιν διά τήν σύλληψιν καί καταδίκην ἀτόμων,<br />

ἀπό τό δωδέκατον ἔτος τῆς ἡλικίας τους), λέει εἰς τόν Ἀλέξανδρον<br />

ὅτι δύναται νά φύγη. Ὡστόσον, ἕνας ἀπό αὐτούς ἔχει ἀντίρρησιν:<br />

«Ὄχι! Νά συλληφθῆ καί αὐτός!» Εἰς ἀνάλογες περιπτώσεις ἀκόμα καί<br />

ὁ ἐπικεφαλῆς συμφωνεῖ! Αὐτό συνέβη, τήν 16 ην Δεκεμβρίου 1937.<br />

Τά δύο ἀδέλφια, ὅπως καί ὁ πατέρας τους, μέ τήν ἰδίαν συνοπτικήν<br />

διαδικασίαν, καταδικάζονται εἰς τήν ἐσχάτην τῶν ποινῶν. Ἕνα<br />

εἶναι τό εὐτυχές γεγονός: εὑρίσκονται εἰς τό ἴδιο κελλί!..<br />

Καθημερινῶς, προσέρχονται εἰς τό κελλί Ὄργανα καί ἀπό ἕναν<br />

κατάλογον καλοῦν ὀνόματα. Ὅσοι ἀκοῦν τά ὀνόματά τους, τούς ἀκολουθοῦν,<br />

ἀλλά κανείς δέν ἐπιστρέφει… Οἱ φῆμες λένε, ὅτι τούς ἔχουν<br />

πάει διά ἐκτέλεσιν. Ἀπό τόν Ἀλέξανδρον δέν ξεφεύγει τίποτα καί λέει<br />

εἰς τόν Γεώργιον: «Ἀκοῦς, τί λέγεται; Ἄν μᾶς φωνάξουν, νά μήν ἀπαντήσωμεν!»<br />

Τήν πρώτην φορᾶν, ὁ Γεώργιος ἀκολούθησε τήν προτροπήν τοῦ<br />

μικροτέρου. Τήν ἑπομένην φορᾶν, ἐξ αἰτίας τῆς ἀσάφειας διά τήν<br />

_____________________________<br />

1. Τσεκίστες ἤ ἐνκαβεντέσνικοι ὀνομάζονταν τά Ὄργανα τοῦ NKVD.<br />

14

μοίραν τῶν συγγενῶν, λέει εἰς τόν Ἀλέξανδρον: «Ἀνησυχῶ διά την<br />

μοίραν τῶν ἄλλων. Ἐμεῖς, συνελήφθημεν μαζί καί γνωρίζω ὅτι εἶσαι<br />

ζωντανός! Διά τοῦ ὑπολοίπους, δέν γνωρίζω! Πάντως, εἴμεθα ἀθῶοι!<br />

Ἴσως βρεθῶ κοντά εἰς τούς ἄλλους! Ἄν μᾶς καλέσουν, ἐγώ θά τους<br />

ἀκολουθήσω!» Οὕτως καί ἔπραξεν. Ὁ Ἀλέξανδρος, ἔμεινε. Ἦτο καί ἡ<br />

τελευταία φορά, πού εὑρέθησαν μαζί τά δύο ἀδέλφια…<br />

Ὁ πρεσβύτερος ἀδελφός, ὁ Ἀριστοτέλης, ἐργαζόταν ὁδηγός<br />

αὐτοκινήτου. Οἱ Γεωργιανοί φίλοι του (ὁ Στάλιν δέν τούς ἐδίωκε) τόν<br />

ἐσυμβούλευαν νά παραμείνη μαζί τους, ὥσπου νά ἠρεμήση ἡ κατάστασις.<br />

Ἐκεῖνος, μέ τήν βεβαιότηταν τῆς ἀθωότητος καί ἀνήσυχος διά<br />

τήν μοίραν τῶν ὑπολοίπων, τήν 17 ην Δεκεμβρίου 1937 παρκάρει τό<br />

αὐτοκίνητόν του καί πηγαίνει εἰς τήν οἰκίαν. Οἱ δήμιοι ἤδη ἀνέμεναν.<br />

Τόν συλλαμβάνουν, τρεῖς ἡμέρες πρό τῆς γεννήσεως τοῦ υἱοῦ του.<br />

Ἀκολουθοῦν οἱ ἴδιες συνοπτικές διαδικασίες, ἡ ἰδία καταδίκη.<br />

Πατέρας καί υἱός δέν θά γνωρίσουν ποτέ ὁ εἷς τόν ἄλλον…<br />

Ὁ Σωκράτης, μετά ἀπό δίμηνον ἀπουσίαν, ὑπό τήν πίεσιν τῶν<br />

ἰδίων συναισθημάτων, τήν 19 ην Δεκεμβρίου, πηγαίνει εἰς τήν οἰκίαν<br />

καί πέφτει εἰς τούς ὄνυχας τῶν δημίων καί ἀκολουθεῖ τήν μοίραν τῶν<br />

ἄλλων.<br />

Τήν δύστυχην γιαγιᾶν μου, τήν ἐξορίζουν εἰς τήν Ἑλλάδαν. Ἐκείνην<br />

τήν ἐποχήν, ὑπῆρχαν καί παρόμοιες «καταδίκες». Ἀπεδείχθησαν<br />

ἀπό τίς σκληρότερες καί κυνικότερες. Τήν διαβεβαιώνουν, ὅτι ταχέως<br />

θά τήν ἀκολουθήσουν ὁ σύζυγός της καί τά τέκνα των… Οἱ «καλοί»<br />

καί «δημοκράτες» μπολσεβίκοι, εἶχαν ἤδη ἐκτελέσει τόν πάππον μου<br />

καί τρεῖς ἀπό τούς θείους μου τήν 2 αν Φεβρουαρίου 1938 καί ὁ Ἀλέξανδρος<br />

ἐπέρασε 14 ἔτη εἰς τό στρατόπεδον τῆς Βαρκουτᾶ, πέρα ἀπό<br />

τόν πολικόν κύκλον…<br />

Τόν πατέραν μου Χαράλαμπον, τόν συνέλαβαν 22 Αὐγούστου<br />

1937. Τήν γέννησίν μου, τήν ἐπληροφορήθη εἰς τήν φυλακήν… Ἡ<br />

μήτηρ μου, ἦτο μόλις 23 ἐτῶν καί ἡ ἀδελφή μου δύο ἐτῶν… Ὡστόσον,<br />

πάντα θά ὑπάρχουν ἄνθρωποι! Ἤμεθα τυχεροί!..<br />

Ἀξίζει νά σημειωθῆ, δι’ ὅσους δέν γνωρίζουν τήν ἀλήθειαν περί<br />

κομμουνισμοῦ καί δι’ ὅσους ἔχουν μονομερήν πληροφόρησιν, ἀπό<br />

«διαλέξεις» καί ἀνάγνωσιν προπαγανδιστικῶν καί «λογοτεχνικῶν»<br />

ἐντύπων, ὅτι ἐκείνην τήν φοβεράν περίοδον, οἱ «φάκελοι» Ἑλλήνων<br />

παρεδίδοντο «στοῖβες» εἰς διαφόρους δικαστάς, πού ἡ «δουλειά»<br />

τους ἦτο πολύ εὔκολη: Ἁπλῶς καταχωροῦσαν τίς προαποφασισμένες<br />

15

ποινές: «Ἐσχάτη των ποινῶν» εἴτε, εἰς τήν καλλιτέραν περίπτωσιν,<br />

«Δεκαετῆ κάθειρξις εἰς στρατόπεδον συγκεντρώσεως».Ὑπογραμμίζω,<br />

ὅτι τό «Ἀρχιπέλαγος ΓΚΟΥΛΑΓΚ» προηγήθη κατά 15 ἔτη τοῦ πρώτου<br />

στρατοπέδου συγκεντρώσεως τῶν ναζί καί ἡ ΓΚΕΣΤΑΠΟ εἶχε πάρει<br />

ἤδη ἀπό τούς τσεκίστες μαθήματα συμπεριφορᾶς, ἀπέναντι εἰς τούς<br />

«ἐχθρούς τοῦ λαοῦ»…<br />

Ὁ «φάκελος» τοῦ πατρός μου εὑρέθη εἰς τάς χείρας γυναίκαςδικαστοῦ,<br />

ἡ ὁποία ὅμως, δέν εἶχε χάσει τήν ἀνθρωπιά της. Συμπονώντας<br />

τήν νεαράν μητέραν μου, ἦτο μόλις 23 ἐτῶν, μέ δύο βρέφη, τήν<br />

ἐκάλεσε εἰς τό Γραφεῖον της καί τῆς εἶπε: «Μέ τήν ὑπόθεσιν τοῦ συζύγου<br />

σας, ἠσχολήθην προσωπικῶς. Γνωρίζω, ὅτι τόσον αὐτός, ὅσον<br />

καί οἱ ὑπόλοιποι Ἕλληνες, εἶναι ἐντελῶς ἀθῶος. Χωρίς χρονοτριβήν,<br />

ὅσον εἶναι ἀκόμα καιρός, τακτοποιῆστε ὅλα τά ἔγγραφά σας, μαζί καί<br />

τοῦ συζύγου σας καί φύγετε εἰς τήν Ἑλλάδαν. Λαμβάνοντας ὑπ’ ὄψιν<br />

τήν νεαράν ἡλικίαν σας, καί τά δύο βρέφη, κατεδίκασα τόν σύζυγόν<br />

σας διά ποινικόν ἀδίκημα ἀντί πολιτικοῦ. Ἡ ποινή πού τοῦ ἐπέβαλα<br />

εἶναι 18 μῆνες. Θά ἠδυνάμην νά τόν ἀπελευθερώσω,<br />

ἀλλά ἡ κατάστασις εἶναι ἔκρυθμη, καί ἠδύνατο νά<br />

συλληφθῆ ἐκ νέου, ὁπότε ἡ ὑπόθεσίς του θά φύγη<br />

ἀπό τάς χείρας μου.Ἤδη ἔχει ἐκτίσει τό ἥμισυ τῆς<br />

ποινῆς του, καί μέχρι νά ἐκτίση τό ὑπόλοιπον, ἀπ’ ὅτι<br />

γνωρίζουμε, θά ξεθυμάνη τό κύμα τῶν διώξεων, και<br />

θά ἔλθη νά σᾶς εὔρη».<br />

16

ΕΝΑΣ ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ – ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΣ ΑΠΟ ΟΛΟΥΣ…<br />

Ὁ Β.Ι. Λένιν, ὅπως προανέφερα, συνέβαλε εἰς τήν ἥτταν τῶν<br />

Ἑλλήνων καί τήν ἐπακολουθήσασα Μικρασιατικήν καταστροφήν. Ὁ<br />

Ι.Β. Στάλιν καί οἱ συνεργάτες του κατά σειράν: Γκένριχ Γκρηγόριεβιτς<br />

Γιάγκοντα, Νικαλάϊ Ἰβάνοβιτς Γιεζώφ καί ἰδίως Λαυρέντυϊ Παύλοβιτς<br />

Μπέρια, συνέταξαν καί ἐπραγματοποίησαν τό πρόγραμμα τῆς ἐξοντώσεως<br />

τῶν λαῶν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, μεταξύ τῶν ὁποίων καί τῶν Ἑλλήνων, οἱ<br />

ὁποῖοι κατοικοῦσαν εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>.<br />

Γκένριχ Γιάγκοντα Νικαλάι Γιεζώφ Λαυρέντυϊ Μπέρια<br />

Ἀξιοσημείωτος ἦτο ἡ τύχη τῶν δημίων:<br />

• Ὁ Γκένριχ Γκρηγκόριεβιτς Γιάγκοντα (ἀληθῶς: Ἐνώχ Γκερέσοβιτς<br />

Γιεχούντα), ὄντας ἀπό τήν 10 ην Ἰουλίου 1934 ἐπικεφαλῆς τῶν<br />

Ὀργάνων Ἀσφαλείας, τήν 26 ην Σεπτεμβρίου 19<strong>36</strong> συλλαμβάνεται καί<br />

τήν 15 ην Μαρτίου 1938 ἐκτελεῖται διά τουφεκισμοῦ.<br />

• Ὁ Νικαλάϊ Ἰβάνοβιτς Γιεζώφ, τήν 26 ην Σεπτεμβρίου 19<strong>36</strong>, ἀντικατέστησε<br />

τόν Γιάγκοντα εἰς τήν θέσιν τοῦ ἐπικεφαλῆς τῶν Ὀργάνων<br />

Ἀσφαλείας ὡς τήν 10 ην Ἀπριλίου 1939, πού συνελήφθη. Τό προσωνύμιόν<br />

του ἦτο «Αἱματωβαμένος νάνος», ἐπειδή τό ὕψος του ἦτο<br />

μόλις 151 ἑκατοστά.<br />

Ἡ δίκη του ἄρχισε τήν 2 αν Φεβρουαρίου 1940 (Μήπως ἔβαλε τό<br />

χέρι της ἡ «Θεία Δίκη» διά τήν ἄδικην ἐκτέλεσιν, δύο ἔτη ἐνωρίτερον,<br />

τοῦ πάππου μου μέ τούς τρεῖς ἀπό τούς υἱούς του;) καί τήν 3 ην<br />

Φεβρουαρίου 1940 κατεδικάσθη εἰς ἐκτέλεσιν διά τουφεκισμοῦ. Ἡ<br />

καταδίκη ἐξετελέσθη τήν ἑπομένην.<br />

• Ὁ Λαυρέντυϊ Παύλοβιτς Μπέρια, τόν Νοέμβριον τοῦ 1938, ἀντικατέστησε<br />

τόν συλληφθέντα Γιεζώφ καί παρέμεινε ἐπικεφαλῆς τῶν<br />

17

Ὀργάνων Ἀσφαλείας, τυπικῶς, ὡς τόν Δεκέμβριον τοῦ 1945, ὁπότε<br />

καί «ἀνήρχετο» εἰς τήν ἱεραρχίαν τῆς Σοβιετικῆς ἐξουσίας.Μετά τόν<br />

«Αἰνιγματικόν θάνατον τοῦ Στάλιν»(9 ην Μαρτίου 1953), μετέχοντας<br />

εἰς τήν «Τριανδρίαν»: Νικήτα Σεργκέγιεβιτς Χρουσιώφ,Νικαλάϊ Ἀλεξάντροβιτς<br />

Μπουλγκάνιν, Λαυρέντυϊ Παύλοβιτς Μπέρια, συνέχισε νά<br />

εἶναι ἐπικεφαλῆς τῶν Ὀργάνων Ἀσφαλείας, μέχρι τήν 26 ην Ἰουνίου<br />

1953, ὅταν συνελήφθη ἀπό τόν Στρατάρχην Γκεώργκυϊ Ζούκωφ, μέ<br />

Διάταγμα τῆς Προεδρίας τοῦ Ἀνωτάτου Σοβιέτ τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> καί τοῦ<br />

ἀφήρεσαν ὅλα τά ἀξιώματα καί τά παράσημα. Τόν Ἰούλιον τοῦ 1953<br />

τόν καθαιροῦν ἀπό τήν σύνθεσιν τοῦ Πολιτικοῦ Γραφείου τῆς ΚΕ τοῦ<br />

ΚΚΣΕ καί τόν διαγράφουν ἀπό τό Κόμμα. Τήν 23 ην Δεκεμβρίου 1953<br />

συνεδριάζει Εἰδικόν Ἀνώτατον Δικαστήριον ὑπό τήν Προεδρίαν τοῦ<br />

Στρατάρχου Ἰβᾶν Κόνιεφ καί τόν καταδικάζει εἰς θάνατον. Ἡ ποινή<br />

ἐκτελεῖται τήν ἰδίαν ἠμέραν.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Εἰς τήν Πρεσβείαν καί τό Προξενεῖον τῆς Ἑλλάδος εἰς τήν Μόσχαν<br />

καταφθάνει σωρεία γραμμάτων τῶν διωκομένων Ἑλλήνων.<br />

Εἰς τά τέλη Ἰανουαρίου 1938, φθάνει εἰς τήν Μόσχαν ὁ Πρέσβυς<br />

τῆς Ἑλλάδος Δημήτριος Νικολόπουλος.<br />

Τό «πρόγραμμα» τοῦ NKVD ἔχει ἤδη ἐκπληρωθεῖ κατά 80%. Εἰς<br />

τίς φυλακές τοῦ Κρασνοντάρ, τῆς Μαριούπολης, τοῦ Σότσι καί τοῦ<br />

Ντονέτσκ εἶχαν ἤδη ἀρχίσει οἱ μαζικές ἐκτελέσεις…<br />

Ὁ Δ. Νικολόπουλος, πρίν τήν ἀναχώρησίν του διά τήν Μόσχαν,<br />

εἶχε συνάντησιν μέ τόν Ἐπιτετραμμένον τῆς Σοβιετικῆς Ρωσίας εἰς<br />

τήν Ἑλλάδαν Πατιόμκιν, εἰς τόν ὁποῖον ἔθεσε τό θέμα τῶν διώξεων<br />

τῶν Ἑλλήνων. Αὐτό ἐπροκάλεσε τήν ἀρνητικήν ἀντίδρασιν τοῦ Πατιόμκιν,<br />

ὁ ὁποῖος στέλνει ἀναφοράν εἰς τήν Μόσχαν: «Ὅπως καί<br />

ἀναμενόταν, ἐσυζητήθησαν αἱ διώξεις τῶν Ἑλλήνων εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>».<br />

Τό κτίριον τῆς Ἑλληνικῆς Πρεσβείας<br />

τῆς Μόσχας, πρό τοῦ<br />

Β΄ Παγκοσμίου πολέμου εἰς<br />

τήν ὁδόν Μπαλσάγια Μεσάνσκαγια<br />

ἀρ. 22.<br />

Σήμερον, Προσπέκτ Μίρα.<br />

18

Ὁ Δ. Νικολόπουλος, φθάνοντας εἰς τήν Μόσχαν, καταπιάνεται<br />

ἐνεργῶς μέ αὐτό τό θέμα. Εἶναι ἀποφασισμένος νά ἀποσπάση ἀκριβήν<br />

ἀπάντησιν ἀπό τίς σοβιετικές Ἀρχές: Πότε θά σταματήσουν αἱ<br />

συλλήψεις τῶν συμπατριωτῶν του!<br />

Εἰς τήν Πρεσβείαν καταφθάνουν σωρηδόν ἐπιστολές διαμαρτυρίας<br />

ἐκ μέρους συγγενῶν τῶν συλληφθέντων Ἑλλήνων, πού περιγράφουν<br />

τίς συνθῆκες κρατήσεως εἰς τάς φυλακάς τοῦ Σότσι: «Οἱ κρατούμενοι<br />

ὑποβάλλονται καθημερινῶς εἰς βαρύτατα βασανιστήρια, τήν<br />

στιγμήν κατά τήν ὁποίαν τά πρωτόκολλα κρύβουν τήν ἀλήθειαν. Οἱ<br />

περισσότεροι ἀπό αὐτούς, μῆνες ὁλόκληρους παραμένουν εἰς σκοτεινά,<br />

ἀπομονωμένα καί ὑγρά μπουντρούμια. Εἰς τήν συνηθισμένην<br />

διατροφήν τους περιλαμβάνονται 100 γραμμάρια ἄρτου καί ½ λίτρο<br />

βραστοῦ ὕδατος. Λόγω αὐτῆς τῆς διατροφῆς, παραμένοντας χωρίς<br />

ἀέραν καί φυσικόν φωτισμόν, πολλοί ἔχουν τυφλωθεῖ. Ὡσάν νά μήν<br />

ἔφθαναν ὅλα αὐτά, τούς συλληφθέντες τούς ὑποβάλλουν καί εἰς<br />

σωματικά βασανιστήρια, ἀκόμα καί εἰς ξυλοδαρμούς μέχρι αἵματος.<br />

Ἐντός 3-5 ἡμερῶν χάνουν τάς αἰσθήσεις των καί κατόπιν τούς δίδουν<br />

νά ὑπογράψουν πρωτόκολλα, ἕτοιμα ἐκ τῶν προτέρων, εἰς τά ὁποῖα<br />

ἀναφέρονται ἐγκλήματα, τά ὁποῖα οὐδέποτε διέπραξαν…»<br />

Ὁ Δ. Νικολόπουλος, συνεχίζει τήν γραμμήν τῶν προκατόχων του<br />

καί εἰς τό Λαϊκόν Ἐπιτροπάτον Ἐξωτερικῶν Ὑποθέσεων (NKVD) στέλνονται<br />

ἡ μία μετά τήν ἄλλην αἰτήσεις καί Νότες. Ἡ δραστηριότης του<br />

προκαλεῖ τήν δυσαρέσκειαν τῆς σοβιετικῆς πλευρᾶς, εἰς τό ἔπακρον…<br />

Ἡ 8 η Μαρτίου 1938 εἰς τήν Πρεσβείαν τοῦ Βασιλείου τῆς Ἑλλάδος<br />

εἰς τήν ὁδόν Μπαλσάγια Μεσάνσκαγια 22, τῆς Μόσχας, ἤρχισεν ὡς<br />

συνήθως. Ὥρα 10.30΄ ἡ καμαριέρα ἀνέβη εἰς τόν πρῶτον ὄροφον,<br />

ὅπου εὐρίσκετο τό ὑπνοδωμάτιον τοῦ Πρέσβεως, ἀκούμπησε τόν δίσκον<br />

μέ τό πρόγευμα εἰς τό τραπεζάκι, πού ἦτο δίπλα εἰς τήν πόρταν<br />

και ἐκτύπησεν. Ὁ Δ. Νικολόπουλος δέν ἀπεκρίθη μέ τό σύνηθες: «Περάσατε,<br />

παρακαλῶ!»<br />

Ἡ καμαριέρα ἐκτύπησε ἐντονοτέρως. Οὐδεμία ἀπάντησις. Τότε<br />

κατέβη καί εἰδοποίησε τόν Προσωρινόν Ἐπιτετραμμένον Ἰωάννην<br />

Κινδύνην. Ἐκεῖνος, ἐκάλεσε ἄλλον ἕναν ὑπάλληλον τῆς Πρεσβείας καί<br />

ἔσπευσαν ἐπάνω. Ὁ ἕνας μετά τόν ἄλλον, μέ τήν σειράν, ἐκτύπησαν<br />

ἐπιμόνως τήν πόρταν.<br />

Ὁ Δ. Νικολόπουλος δέν ἀπαντοῦσε.<br />

Καταληφθεῖς ἀπό ἕνα κακόν προαίσθημα, ὁ Ι. Κινδύνης παρεκά-<br />

19

λεσε τόν ὑπάλληλον καθαριότητος Σελούχιν νά ἀνέβη εἰς τό μπαλκόνι<br />

καί νά ἐρευνήση ἀπό τήν μπαλκονόπορταν τό ὑπνοδωμάτιον τοῦ Δ.<br />

Νικολοπούλου. Ὁ Σελούχιν ἐκτέλεσε τήν παράκλησιν καί ἀνεκοίνωσε,<br />

ὅτι βλέπει τόν Πρέσβην ἐξαπλωμένον πρηνήν εἰς τό πάτωμα. Ὁ Ι. Κινδύνης,<br />

ἐπικοινώνησε ἀμέσως μέ τό Ὑπουργεῖον Ἐξωτερικῶν εἰς τήν<br />

Ἀθήναν. Ἕνας ἄλλος ὑπάλληλος τῆς Πρεσβείας ἐτηλεφώνησε εἰς τίς<br />

Πρῶτες βοήθειες καί τήν πολιτοφυλακήν.<br />

Ἰατροί καί οἱ τσεκίστες κατέφθασαν ταυτοχρόνως.<br />

Ὅταν μέ τήν βοήθειαν τοῦ Σελούχιν, οἱ ἔνστολοι διέρρηξαν τήν<br />

πόρταν τοῦ ὑπνοδωματίου, ὁ Δ. Νικολόπουλος ἔκειτο νεκρός εἰς τό<br />

μέσον τοῦ δωματίου. Δίπλα του, εὑρέθη ἕνα περιστρόφον. Ἡ νεκροψία<br />

ὁδήγησε τά Ὄργανα τοῦ NKVD εἰς τό συμπέρασμα, ὅτι ὁ Δ.<br />

Νικολόπουλος εἶχεν αὐτοκτονήσει μέ βολήν, εἰς τόν δεξιόν κρόταφον.<br />

Σάν κυριότερα πειστήρια οἱ τσεκίστες ἐπῆραν μαζί τους τό περίστροφον<br />

καί δύο σημειώματα, τά ὁποῖα εὑρέθησαν ἐπάνω εἰς τό κομοδίνον<br />

τοῦ Πρέσβεως. Τό ἕνα ἀπό αὐτά, ἀπετείνετο πρός τούς συγγενεῖς<br />

τοῦ νεκροῦ καί τό ἄλλον, ἐντελῶς σύντομον, εἰς τόν συνεργάτην<br />

τῆς Πρεσβείας Καψαμπέλην. Τό πρώτον<br />

σημείωμα ἦτο γραμμένονεἰς τήν ἑλληνικήν<br />

καί τό δεύτερον εἰς τήν γαλλικήν.<br />

Ἄρχισαν ἄμεσες συνομιλίες τοῦ Ὑπουργείου<br />

Ἐξωτερικῶν τῆς Ἑλλάδος μέ τό<br />

NKVD τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>.<br />

Συντόμως συνεφώνησαν νά ἀποφύγουν<br />

ἠχηράς ἀνακοινώσεις, νά μήν πραγματοποιηθῆ εἰς τήν Μόσχαν ουδεμία<br />

τελετή, ἀντιθέτως, ὅσον τό δυνατόν ταχέως καί διακριτικῶς, νά<br />

μεταφερθῆ ἡ σορός τοῦ Δ. Νικολοπούλου εἰς τήν Ἑλλάδαν. Διά τό<br />

συμβᾶν, εἰς τίς σοβιετικές ἐφημερίδες ἐνεφανίσθη μία καί μοναδική<br />

ἀνακοίνωσις τοῦ ΤΑΣΣ. Βεβαίως, εἰς τήν Πράβντα. Τήν σύντομον<br />

ἀνακοίνωσιν τοῦ ΤΑΣΣ, ἡ ἐφημερίδα Πράβντα τήν ἐδημοσίευσεν, εἰς<br />

τό κάτω μέρος τῆς τρίτης σελίδος. Τήν ἰδίαν ἡμέραν, ὅλα τά πρωτοσέλιδα<br />

τῶν σοβιετικῶν ἐφημερίδων, ἦσαν ἀφιερωμένα εἰς τήν συνεδρίασιν<br />

τοῦ Ἀνωτάτου Δικαστηρίου τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, διά τήν ὑπόθεσιν τοῦ<br />

«δεξιοτροτσκιστικοῦ συνασπισμοῦ». Ἡ ἀνακοίνωσις τοῦ ΤΑΣΣ, ἐθύμιζε<br />

πολύ τό κείμενον τοῦ πορίσματος τῶν Ὀργάνων τοῦ NKVD: «Χθές<br />

τό πρωΐ, 8 Μαρτίου, ὁ Πρέσβυς τῆς Ἑλλάδος εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> κ. Νικολόπουλος<br />

Δ., αὐτοκτόνησεν».<br />

20

Εἰς τό σημείωμα, τό ὁποῖον ἄφησε, ὁ Δ. Νικολόπουλος ἀναφέρει<br />

ὅτι αἰτία τῆς αὐτοκτονίας εἶναι ἡ ἀνίατος ἀσθένεια, ἡ ὁποία τοῦ προξενεῖ<br />

δυσβαστάκτους πόνους. (Πρόκειται, μᾶλλον, διά καρκίνον τοῦ<br />

στομάχου). Ὁ Λαϊκός Ἐπίτροπος Ἐξωτερικῶν Ὑποθέσεων ἐξέφρασε<br />

εἰς τόν Προσωρινόν Ἐπιτετραμμένον τῆς Ἑλλάδος κ. Κινδύνην τά<br />

συλλυπητήριά του, σχετικῶς μέ τό συμβάν. 2<br />

Ἡ σορός τοῦ Δ. Νικολοπούλου, τοποθετημένη εἰς φέρετρον ἐκ<br />

ψευδαργύρου, ἐστάλη εἰς τήν Ὀδησσόν καί ἀπό ἐκεῖ, διά θαλάσσης,<br />

μετεφέρθη εἰς τόν Πειραιᾶν. Ταυτοχρόνως, μέ τήν ἐπίσημον σοβιετικήν<br />

ἐκδοχήν ἐνεφανίσθη καί μία ἄλλη, ἀνεπίσημος ἄποψις.<br />

Αὐτή ἡ ἄποψις ἐκυκλοφόρησε τόσον εἰς τήν Ρωσίαν, ὅσον καί εἰς<br />

τήν Ἑλλάδαν. Συμφώνως μέ τήν ἀνεπίσημον ἄποψιν ὁ Δ. Νικολόπουλος<br />

δέν αὐτοκτόνησεν λόγω ἀσθενείας (Ἡ νεκροψία εἰς τήν Ἀθήναν<br />

δέν ἐπιβεβαίωσε τήν «διάγνωσιν» τῶν τσεκίστων καί τήν ἀνακοίνωσιν<br />

τοῦ ΤΑΣΣ). Ὁ Πρέσβυς δέν ἠδύνατο νά ὑποφέρη τήν ἐντροπήν,<br />

λόγω τῆς ἐξαφανίσεως ἀπό τά χρηματοκιβώτια τῆς Πρεσβείας μεγάλων<br />

χρηματικῶν ποσῶν καί χρυσαφικῶν. Ἡ ὑπόθεσις ἔγκειται εἰς τό<br />

γεγονός ὅ,τι περίπου εἰς τά μέσα τοῦ 1937, πλούσιοι καί εὔποροι<br />

Ἕλληνες πολίτες, οἱ ὁποῖοι ἦσαν ἐγκατεστημένοι εἰς τήν Μόσχαν,τά<br />

προάστιά της και ἄλλες περιοχές, προαισθανόμενοι τό κακόν, ἤρχοντο<br />

εἰς τήν Πρεσβείαν τοῦ Βασιλείου τῆς Ἑλλάδος εἰς τήν Μόσχαν,<br />

ἔχοντας μαζί τους τίς οἰκονομίες τους καί χρυσαφικά, τά ὁποῖα παρέδιδαν<br />

ἐνυπογράφως εἰς τόν ὑπεύθυνον τοῦ Ἀρχείου τῆς Πρεσβείας.<br />

Τότε ἐχάθη καί τό Δίπλωμα Εὐεργέτου τῆς Ἑλλάδος, πού εἶχε<br />

παραδώσει εἰς τήν Πρεσβείαν, ὁ πάππος μου Ι. Πολιτίδης. Τίς πρῶτες<br />

ἡμέρες τοῦ Μαρτίου 1938, ὁ ὑπεύθυνος τοῦ Ἀρχείου, ἀπροσδοκήτως<br />

ἐξαφανίζεται. Δέν ἐνεφανίσθη οὔτε τήν ἑπομένην, οὔτε μετά<br />

ἀπό μίαν ἐβδομάδαν, οὔτε μετά ἀπό ἕνα ἔτος. Αὐτήν την ἐντροπήν,<br />

συμφώνως μέ τήν ἀνεπίσημον ἐκδοχήν, δέν ἠδύνατο νά ξεπεράση ὁ<br />

Δ. Νικολόπουλος.<br />

Διά τόν θάνατον τοῦ Πρέσβεως, ὑπάρχει καί μία τρίτη ἐκδοχή.<br />

Τόν Δ. Νικολόπουλον, πιθανόν νά τόν ἐφόνευσαν συνεργάτες του, οἱ<br />

ὁποῖοι ἀνησύχησαν λόγω τῆς ἐντολῆς του, διά τήν ἔναρξιν ἐρευνῶν,<br />

σχετικῶς μέ τά συμβάντα εἰς τήν Πρεσβείαν. Ὁ Δ. Νικολόπουλος,<br />

δῆθεν, εἶχε δώσει ἐντολήν, νά ἐρευνηθῆ ἡ ἐργασία ὑπαλλήλων τῆς<br />

_____________________________<br />

2. Ἐφημερίδα Πράβντα, 9 Μαρτίου 1938.<br />

21

Πρεσβείας, γεγονός πού δέν ἱκανοποιοῦσε ἐντελῶς, τό Ὑπουργεῖον<br />

Ἐξωτερικῶν τῆς Ἑλλάδος, πού ἐκάλυπτε μίαν σειράν ἀναρμόστων<br />

συμπεριφορῶν ὑπαλλήλων του, εἰς τήν Πρεσβείαν τῆς Μόσχας.<br />

Ὁ Δ. Νικολόπουλος, ἠδύνατο ἀληθῶς νά εἶναι ἄρρωστος, ὅμως ἡ<br />

ἔλλειψις παραπόνων διά τήν κατάστασίν του, ἐξηγῆτο μέ τήν ἰδιάζουσαν<br />

στωϊκότηταν τῶν διπλωματῶν.<br />

Βεβαίως ὑπέφερε πολύ, ἐξ αἰτίας τῆς ἐξαφανίσεως τοῦ ὑπαλλήλου,<br />

τῶν χρημάτων καί τῶν χρυσαφικῶν. Ἀλλά καί εἰς τήν μίαν καί<br />

εἰς τήν ἄλλην περίπτωσιν, εἶναι ὁλοφάνερον, ὅτι ἀπό ἕνα ὑπεύθυνον<br />

ἄτομο, ἀναμένονταν ἄλλες ἐνέργειες: νά ἀποταθῆ εἰς ἰατρούς, νά διατάξη<br />

την διενέργειαν ἐρευνῶν, διά τήν ἐξαφάνισιν τοῦ ὑπαλλήλου…<br />

Διατί δέν ἔγινε οὐδέν ἀπό αὐτά; Ὁ θάνατος τοῦ Δ. Νικολοπούλου<br />

ἠδύνατο νά εἶναι καί ἀποτέλεσμα λύσεως προσωπικῶν λογαριασμῶν.<br />

Ὡστόσον, εἶναι ὁλοφάνερον καί κάτι ἄλλο: Ὁ Δ. Νικολόπουλος ἦτο<br />

πολύ ἄβολη προσωπικότης διά τίς σοβιετικές Ἀρχές. Ἄν ἐκείνην τήν<br />

ἐποχήν, δέν ἔφευγαν διά τόν «ἄλλον κόσμον», μέ περίεργον τρόπον,<br />

«ἐπιφανεῖς παράγοντες» τοῦ Πανρωσικοῦ Κομμουνιστικοῦ Κόμματος<br />

τῶν μπολσεβίκων [PKP (b)], σοβιετικοί συγγραφεῖς καί ποιητές, οἱ<br />

ὁποῖοι μέ τόν ἕναν ἤ τόν ἄλλον τρόπον, ἀποτελοῦσαν «ἐμπόδιον» διά<br />

τόν Στάλιν, τότε ἡ ἐκδοχή τῆς συμμετοχῆς εἰς τόν θάνατον τοῦ Πρέσβεως<br />

Δ. Νικολοπούλου τῶν Ὀργάνων τοῦ NKVD, θά φαινόταν «τραβηγμένη».<br />

Ὅμως, οἱ «αὐτοκτονίες» τοῦ Β. Μαγιακόφσκυϊ καί τοῦ Σ.<br />

Ὀρτζονικίτζε, ὅπως καί οἱ «δηλητηριάσεις» τοῦ Μ. Γκόρκυϊ καί τοῦ Β.<br />

Κούϊμπισεφ, ἡ «ἄγρια δολοφονία» τοῦ Σ. Κύρωφ καί, τέλος, ἡ διαδραματιζομένη<br />

εἰς τήν χῶραν «ἐπιχείρησις κατά τῶν Ἑλλήνων», δέν<br />

ἐπιτρέπουν τήν διάψευσιν τῆς ἐκδοχῆς τοῦ θανάτου τοῦ Πρέσβεως<br />

τῆς Ἑλλάδος, ἀπό τάς χείρας τῶν τσεκίστων.<br />

Ἀπό παιδίον ἐγνώριζα τήν ὑπόθεσιν διά τόν Δ. Νικολόπουλον ἀπό<br />

τήν μητέραν μου, ἐνῶ δύναμαι νά προσθέσω καί τό ἑξῆς: Τό 1948, ὁ<br />

κ. Ἐμμανουήλ Καψαμπέλης, ἦλθε νά μᾶς ἐπισκεφθῆ εἰς τήν οἰκίαν<br />

μας, εἰς τήν Πλάκαν, ἐπειδή ἦτο ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος τό 1938 εἶχε ἑτοιμάσει<br />

τά ἀπαραίτητα ἔγγραφα διά τόν ἐπαναπατρισμόν μας. Βεβαίως,<br />

ἡ μητέρα μου ἔθιξε καί τό θέμα τοῦ θανάτου τοῦ ἀειμνήστου Δ.<br />

Νικολοπούλου. Τό συμπέρασμα ἦτο, πώς ἀσχέτως ἄν ὁ θάνατός του<br />

προῆλθεν ἀπό τάς χείρας τῶν τσεκίστων ἤ ἄν πράγματι αὐτοκτόνησε,<br />

ἡ οὐσία δέν ἄλλαζε: ὁ Δ. Νικολόπουλος ἐγκατέλειψε τόν μάταιον<br />

αὐτόν κόσμον, ἐξ αἰτίας τῆς ἐγκληματικότητος τῆς σοβιετικῆς ἐξου-<br />

22

σίας! Ἄν ὁ θάνατός του προῆλθεν ἀπό τάς χείρας τῶν τσεκίστων, ἡ<br />

ἐγκληματικότης παρουσιάζεται εἰς ὅλον της τό «μεγαλεῖον»! Ἄν πάλι<br />

συμπεράνουμε ὅτι αὐτοκτόνησε, τότε σίγουρα, ἐκεῖ τόν ὁδήγησε τό<br />

συναίσθημα τῆς ἀδυναμίας του, παρά τίς προσπάθειές του, νά βοηθήση<br />

τούς ἐντελῶς ἀθώους συμπατριῶτες του. Κάποιον ρόλον πρέπει<br />

νά ἔπαιξε καί ἡ ἐξαφάνισις τοῦ ὑπευθύνου τοῦ Ἀρχείου τῆς Πρεσβείας<br />

μέ τά χρήματα καί τά χρυσαφικά τῶν συμπατριωτῶν μας… Ἡ<br />

τραγωδία τῆς οἰκογενείας Νικολοπούλου, ἐγγίζει τά ὅρια ἀρχαίας τραγωδίας.<br />

Δυστυχῶς, ἡ τραγωδία δέν τελειώνει μέ τόν πρόωρον θάνατον<br />

τοῦ φιλοτίμου Πρέσβεως. Τά ἀδέλφια Νικολόπουλοι ἦσαν πολύ<br />

δεμένα μεταξύ τους. Οὕτως, δύο ἡμέρες μετά τόν θάνατον τοῦ Δημητρίου,<br />

τήν 10 ην Μαρτίου 1938 πεθαίνει ἀπό τήν λύπην του ὁ<br />

Σπύρος καί, συντόμως, μέ τήν ἰδίαν αἰτίαν, πάει νά συναντήση τούς<br />

ἀγαπημένους ἀδελφούς του καί ὁ Γιάννης… Τά τρία ἀδέλφια ἀναπαύονται<br />

εἰς τό Α΄ Νεκροταφεῖον Ἀθηνῶν. Ἅς εἶναι αἰωνία ἡ μνήμη<br />

τους!<br />

Δυστυχῶς ὅμως, ὁ τάφος τους δέν ἔγινε, ὅπως θά ἔπρεπε, τόπος<br />

προσκυνήματος, καί εἰς οὐδεμίαν σχολικήν ἱστορίαν δέν ἀναφέρεται<br />

τό ἀπαράμιλλον παράδειγμα πατριωτισμοῦ καί φιλοτιμίας τοῦ ἀειμνήστου<br />

Δημητρίου. Καί αὐτό, ἐπειδή οἱ ἐκπρόσωποι τῆς ἰδέας, ἡ ὁποία<br />

ὀνομάζεται Πατρίς, τό μόνον, τό ὁποῖον σκέπτονται εἶναι ἡ νίκη εἰς<br />

τάς ἐκλογάς… Οὕτως, ἡ συγγραφή τῶν σχολικῶν βιβλίων ἱστορίας<br />

ἀνατίθεται εἰς «Ρεποῦσες» καί σπεύδουμε νά καταθέτουμε στεφάνους<br />

εἰς «Πολυτεχνεῖα» καί «Γοργοποτάμους» τήν δέ Ρεπούση, τήν<br />

ἐκλέγωμεν βουλευτήν.<br />

Ἔχ, ἀείμνηστε Δημήτριε Νικολόπουλε, ἄν ἤσουν κομμουνιστής…<br />

θά ἐπισκεπτόταν τόν τάφον σας πλῆθος κόσμου καί ἕκαστον ἔτος θά<br />

κατέθεταν στεφάνους ἐκπρόσωποι ἀκόμα καί ἀντιπάλων Κομμάτων!<br />

Ἄξιος ὁ μισθός μας! Εὖγε μας!..<br />

Ὁ οἰκογενειακός τάφος τῶν ἀδελφῶν Νικολόπουλων<br />

στό Α΄Νεκροταφεῖον Ἀθηνῶν. Ἐξ<br />

ἀριστερῶν πρός δεξιά: Δημήτριος, Γιάννης,<br />

Σπύρος.<br />

23

Η ΖΩΗ ΜΑΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΝ<br />

Ἡ μήτηρ μου, ἀκολουθώντας τίς συμβουλές τῆς μεγαλόψυχης<br />

γυναίκας-δικαστοῦ, λαμβάνει ἀπό τήν Πρεσβείαν τῆς Ἑλλάδος εἰς τήν<br />

Μόσχαν τήν ἄδειαν ἀναχωρήσεώς μας εἰς τήν Ἑλλάδαν καί φροντίζει<br />

διά τήν ἄδειαν τοῦ συζύγου. Τόν Αὔγουστον τοῦ 1938, ἡ μήτηρ μου,<br />

μέ τά λιγοστά ὑπάρχοντά μας, τήν ἀδελφήν μου καί ἐμέναν, φθάνωμεν<br />

εἰς τήν Ὀδησσόν καί ἀπό ἐκεῖ, μέ τό ἀτμόπλοιον «Σφανέτια»,<br />

ἀναχωρῶμεν διά τήν Ἑλλάδαν. Μετά ἀπό τρία εἰκοσιτετράωρα, τό<br />

ἀτμόπλοιον ἀγκυροβολεῖ εἰς τόν λιμέναν τοῦ Πειραιῶς. Ἄν καί εἴμεθα<br />

εἰς τήν πατρίδαν, ὁ τόπος εἶναι ἄγνωστος καί μετά τίς διατυπώσεις,<br />

μέ τό τραῖνο μεταβαίνουμε εἰς τήν Θεσσαλονίκην, ὅπου εἶχαν ἐγκατασταθεῖ<br />

μέ τήν οἰκογένειάν της, ἡ μεγαλυτέρα ἀδελφή της Ἑλένη καί ἡ<br />

γιαγιᾶ Ἀργυρῶ. Τό 1928, εἰς τήν οἰκογένειαν τῆς θείας μου εἶχε προστεθεῖ<br />

καί ἡ πρώτη ἐξαδέλφη μου, ἡ Λούλα. Παρά τήν «διακριτικήν»<br />

δυσαρέσκειαν τοῦ θείου μου Νικολάου Φωτιάδη, μᾶς ἐφιλοξένησαν.<br />

Αἰτία τῆς δυσαρεσκείας τοῦ θείου μου, ἦτο ἡ καθημερινή σχεδόν<br />

προτροπή τῆς γιαγιᾶς: «Νικόλα, εἶσαι γαμβρός μου καί ἡ Ἑλένη θυγατέρα<br />

μου! Ὡστόσον, θυγατέρα μου εἶναι καί ἡ Κυριακή καί ὁ Χαράλαμπος,<br />

ἐπίσης γαμβρός μου! Δῶσε τους, λοιπόν, τό μερίδιόν τους,<br />

ἀπό τά χρήματα τοῦ συζύγου μου…». Τί εἶχε συμβεῖ: ἡ γιαγιᾶ Ἀργυρῶ<br />

εἶχε μάθει ὅ,τι ὁ θεῖος μου παρουσιάζοντας εἰς τό Δικαστήριον<br />

κάποιον γηραιόν ἐπαναπατρισθέντα μέ τό ἴδιον ὄνομα καί ἐπίθετον,<br />

τοῦ πάππου μου, μέ τήν βοήθειαν τοῦ πληρεξουσίου, εἶχε κατορθώσει<br />

νά πάρη ὅλες τίς καταθέσεις τοῦ πάππου! Ἐκείνην τήν ταραχώδην<br />

ἐποχήν, παρόμοιες ἀπάτες ἐπραγματοποιοῦντο κατά κόρον. Ὁ θεῖος<br />

μου, προσπαθοῦσε νά δικαιολογηθῆ λέγοντας ὅτι τό ποσόν, πού<br />

κατώρθωσε νά λάβη ἦτο μικρόν, ἐξ αἰτίας τῶν δικαστικῶν ἐξόδων καί<br />

τῆς ἀμοιβῆς τῶν δικηγόρων… Ὅμως, εἶχε κτίσει μίαν διώροφον οἰκίαν<br />

καί εἶχε ἀγοράσει κατάστημα, εἰς τήν κεντρικοτέραν ἐμπορικήν ὁδόν<br />

τῆς Θεσσαλονίκης, εἰς τήν ὁδόν Τσιμισκῆ, πού ἦτο ἕνα ἀπό τά καλλίτερα<br />

κουρεῖα τῆς πόλεως καί, ἄν θυμᾶμαι καλῶς, ἠργάζοντο, ὡς<br />

μισθωτοί, πέντε ἀκόμα κουρεῖς! Ἡ θεία Ἑλένη, ὅταν ὀξυνόταν ἡ<br />

συζήτησις τοῦ θείου μέ τήν γιαγιᾶν, προσπαθοῦσε νά κατευνάση τά<br />

πνεύματα, ἄν καί κρυφίως ἐπιτιμοῦσε τόν σύζυγόν της. Οὕτως, ἐζήσαμεν<br />

μερικούς μῆνες εἰς τήν Θεσσαλονίκην, ὅταν τόν Μάρτιον τοῦ<br />

1939, ἐλάβαμε τηλεγράφημα ἀπό τόν πατέραν μου, πού μᾶς ἐπληρο-<br />

24

φοροῦσεν διά σύντομον ἄφιξίν του εἰς τόν Πειραιᾶν, μέ τό ἴδιον<br />

ἀτμόπλοιον, πού εἴχαμε ἔλθει καί ἐμεῖς: τό «Σφανέτια».Ὁ θεῖος μου,<br />

παρά τίς ἔντονες διαμαρτυρίες τῆς γιαγιᾶς Ἀργυροῦς καί τήν διακριτικήν<br />

ὑποστήριξιν τῆς θείας Ἑλένης, μᾶς ἀγόρασε εἰσιτήρια διά τό<br />

τραῖνο, ἔδωσε ἕνα μικρόν χρηματικόν ποσόν εἰς τήν μητέρα μου,<br />

«διά τίς πρῶτες ἀνάγκες» καί μᾶς ἔστειλε εἰς τάς Ἀθήνας!<br />

Σαφῶς ὑπελόγιζε ὅ,τι μέ τόν Χαράλαμπον, θά ἦτο δυσκολότερον<br />

νά τά «εὔρη…». Ἐπί τέλους, συναντήσαμε τόν ταλαιπωρημένον πατέραν<br />

μου καί οἱ γονεῖς μου, ἐρρίχθησαν στωϊκῶς εἰς τόν ἀγώναν τῆς<br />

ἐπιβιώσεως! Ἀξίζει νά ἀναφερθῆ ὅ,τι παρά τίς προσπάθειες τῶν ἰθυνόντων,<br />

ἡ οἰκονομική κατάστασις τῆς Ἑλλάδος ἦτο δύσκολος, διότι<br />

προσφάτως, μετά τήν Μικρασιατικήν καταστροφήν, εἶχε δεχθεῖ ἕναν<br />

τεράστιον ἀριθμόν προσφύγων ἀπό τήν Τουρκίαν. Τά αἴτια αὐτῆς τῆς<br />

καταστροφῆς, τά ὁποῖα περιγράφονται, δυστυχῶς, κατά παραγγελίαν,<br />

παραποιημένα καί ἀναλόγως μέ τά «πιστεύω» τοῦ «παραγγέλλοντος»,<br />

ὁδήγησαν εἰς το ἐκτελεστικόν ἀπόσπασμα μέ τήν φοβεράν<br />

καί ἐπονείδιστον κατηγορίαν τῆς «Ἐσχάτης προδοσίας» ἄτομα, τά<br />

ὁποῖα κάθε ἄλλο, παρά Ἐθνοπροδότες ἦσαν. Προσφάτως, οἱ ἀπόγονοί<br />

των, μέ ἐπί κεφαλῆς τήν οἰκογένειαν Πρωτοπαπαδάκη, παρουσιάζοντας<br />

νέα στοιχεῖα, ἐπέτυχαν τήν μετά θάνατον ἀθώωσιν τῶν ἀδικοχαμένων<br />

προγόνων τους καί τήν ἀποκατάστασίν των. Ξεκινώντας<br />

πάντα ἀπό τήν ἀκράδαντον ἐπιλογήν μου, νά ἀναζητῶ τήν ἀλήθειαν,<br />

ἀποκαλύπτω, χωρίς φόβον καί πάθος, τά ἀληθῆ αἴτια καί τούς πραγματικούς<br />

ὑπαιτίους, μετά ἀπό πολύχρονες ἀναζητήσεις καί τήν ἀνάγνωσιν<br />

διαφόρων «παραλλαγῶν» τῆς ἐθνικῆς τραγωδίας. Πρωταίτιος,<br />

ἦτο καί ὁ τότε Πρωθυπουργός τῆς Ἑλλάδος, Ἐλευθέριος Βενιζέλος, 3<br />

λόγω τῶν ἑξῆς αἰτιῶν:<br />

_____________________________<br />

3. Τόν Αὔγουστον τοῦ 1917 εἰς τήν Θεσσαλονίκην ἐξεράγη τρομερή πυρκαϊά, ἡ<br />

ὁποία ἐπί τρεῖς ἡμέρες κατέστρεφε τήν πόλιν. Ἡ πυρκαϊά εἶχεν ἀρχίσει ἀπό τό Ληξιαρχεῖον<br />

καί εἶχε προκληθεῖ διά τήν ἐξαφάνισιν ἐπισήμων στοιχείων καί ἐγγράφων<br />

πού ἀπέδειχναν τήν ἑβραϊκήν καταγωγήν δύο ἀτόμων: τοῦ Ἐλ. Βενιζέλου – Μπενύ<br />

Σελόν καί τοῦ «ντονμέ» Μουσταφᾶ Κεμάλ, πού λέγεται ὅτι ἦσαν πρῶτα ἐξαδέλφια<br />

ἀπό τίς μητέρες τους. Ἐμπεριστατωμένως γράφουν διά τόν Βενιζέλον ὁ φίλος μου<br />

Στρατηγός ἐ.α. Γεώργιος Ἀϋφαντής, εἰς τά βιβλία του: «Ἀφύπνισις», «Ὁ ἱστορικός<br />

ἐμπαιγμός» καί «Ἀρισταρχία», καθώς ἐπίσης ὁ Κώστας Μπαρμπῆς, εἰς τά βιβλία<br />

του: «Ἐλ. Βενιζέλος: Ἐθνάρχης ἤ Ἐθνικός Ὀλετήρας», «Ἐθνικός Διχασμός» καί<br />

«Τσακάλια καί Ὕαινες τῆς ἑλληνικῆς πολιτικῆς». (Σ.τ.Σ.).<br />

25

α) Ἐπέβαλε τούς ἰδίους ὀλέθριους «συμμάχους», οἱ ὁποῖοι, στηρίζοντας<br />

τό πραξικόπημα τῶν «Ἀμυνιτῶν» (ἀποκορύφωμα τοῦ βενιζελικοῦ<br />

διχασμοῦ), ἀπείλησαν νά βομβαρδίσουν τήν πόλιν τῶν Ἀθηνῶν<br />

καί τόν Πειραιᾶν·<br />

Πρωταίτιοι, ὅπως πάντα, οἱ ἀγγλογάλλοι «σύμμαχοι» (σέ αὐτούς<br />

προσετέθησαν καί οἱ Ἀμερικανοί, δοῦλοι τῶν Σιωνιστῶν καί δι’ αὐτόν<br />

τόν λόγον, τούς ἀναφέρω πάντα, ἐντός εἰσαγωγικῶν), οἱ ἐπιλεγμένοι<br />

ἀπό ματαιόδοξους καί ἀμφιβόλου πατριωτισμοῦ πολιτικούς ταγούς<br />

ὅπως ὁ Ἀλέξανδρος Μαυροκορδάτος καί ὁ Ἰωάννης Κωλέττης.<br />

β) τήν 2 αν Ἰανουαρίου 1919, μέ ἀπαίτησιν τῶν «συμμάχων»,ἀποστέλλει<br />

τό Α΄ Σῶμα στρατοῦ τῆς Ἑλλάδος, εἰς τήν Οὐκρανίαν. Μετά<br />

τήν ἀποχώρησιν τῶν ὑπολειμμάτων του, οἱ μπολσεβίκοι θά ἐκτελέσουν<br />

20.000 Ἕλληνες τῆς Ρωσίας καί δεκάδες χιλιάδες ἄλλοι, καταλήγουν<br />

εἰς τά στρατόπεδα συγκεντρώσεως τοῦ ΓΚΟΥΛΑΓΚ·<br />

γ) ἐπεριφρόνησε τήν σαφήν καί ἐμπεριστατωμένην ἀπάντησιν τοῦ<br />

ἐπί κεφαλῆς τοῦ Γενικοῦ Ἐπιτελείου Ἰωάννη Μεταξά, ὅταν τοῦ επρότεινε<br />

τήν Ἀρχιστρατηγίαν τῆς ἐπιχειρήσεως εἰς τήν Μικρᾶν Ἀσίαν:<br />

«Κύριε Πρόεδρε, μήν τήν πραγματοποιήσετε, διότι θά καταλήξη εἰς<br />

καταστροφήν. Οἱ μέν Τοῦρκοι, ἐγκατεστημένοι ἀπό αἰώνων, θά πολεμήσουν<br />

διά τόν τόπον τους, ἐνῶ ἐμεῖς δέν ἔχουμε τήν δυνατότηταν<br />

νά διεξάγουμε πόλεμον, εἰς τόσον μεγάλην ἀπόστασιν»·<br />

δ) ὄχι μόνο δέν ἐστήριξε, ἀλλά ἐπολέμησε τήν δημιουργίαν Αὐτονόμου<br />

Ἑλληνικοῦ Κράτους τοῦ Πόντου καί δέν ἐπέτρεψε εἰς τόν Πόντιον<br />

ἀξιωματικόν Χ. Καραΐσκον, νά ὁλοκληρώση τό ἔργον του, ἤτοι<br />

τόν πλήρην συντονισμόν καί ἐξοπλισμόν τῶν ἀνταρτικῶν ὁμάδων<br />

τοῦ Πόντου·<br />

ε) ἐπέλεξεν ὡς Ὕπατον Ἁρμοστήν εἰς τήν Σμύρνην (ὄχι τῆς Ἑλλάδος,<br />

ἀλλά τῶν «συμμάχων») τόν «σατραπίσκον» Ἀριστείδην Στεργιάδην·<br />

στ) τό 1917 ἤδη, εἶχε συμφωνήσει μέ τούς ὄμαιμούς του, τήν ὁλεθρίαν<br />

ἀνταλλαγήν τῶν πληθυσμῶν.<br />

Πρωταίτια ἦτο σύσσωμος ἡ τότε ἡγεσία τοῦ ΚΚΕ, πού πιστή εἰς<br />

τάς προσταγάς τῶν μπολσεβίκων, ὑπονόμευε τό ἠθικόν τοῦ ἑλληνικοῦ<br />

στρατοῦ, προτρέποντας τόν κουρασμένον Ἕλληναν στρατιώτην<br />

ἀκόμα καί εἰς λιποταξίαν!.. Ἰδού, τί γράφει ὁ Ἐλευθέριος Σταυρίδης,<br />

ὁ ὁποῖος διετέλεσεν καί Γενικός Γραμματέας τοῦ ΚΚΕ, εἰς τό βιβλίον<br />

του: «Τά παρασκήνια τοῦ ΚΚΕ», τοῦ ὁποίου τά κυριότερα<br />

σημεῖα εἶναι τά ἑξῆς:<br />

26

1. Τοποθετεῖ εἰς τάς πραγματικάς του διαστάσεις τόν μυθικόν «ἰδρυτικόν»<br />

ρόλον τοῦ Ἀβραάμ Μπεναρόγια, εἰς τό ΚΚΕ, ξεκαθαρίζοντας<br />

ὅτι συμμετεῖχε, εἰς τήν ἀρχήν, ὡς συνεργαζόμενος καί μετριοπαθής<br />

σοσιαλιστής, ἀποχωρώντας ἀμέσως, ὅταν ἀντελήφθη, πῶς ἐξελισσόταν<br />

πολιτικῶς τό ΣΕΚΕ (Σοσιαλιστικό Ἐργατικό Κόμμα Ἑλλάδας)·<br />

2. ἡ ὑπονομευτική κομμουνιστική προσπάθεια εἰς τό Μικρασιατικόν<br />

Μέτωπον, μέ τήν καλλιέργειαν κλίματος ἠττοπαθείας εἰς τούς στρατιῶτας<br />

τῶν μονάδων, ἀπό μικρές ὁμάδες κομμουνιστῶν (δέν μᾶς<br />

πείθει ἰδιαιτέρως, διά τήν μεγάλην ἔκτασιν τῆς προπαγάνδας)·<br />

3. τό ΚΚΕ ἀπό τό 1924 ἤδη, εἶναι ἕνα ξενοκίνητον Κόμμα, ἑξαρτημένον<br />

οἰκονομικῶς καί πολιτικῶς ἀπ’ εὐθείας ἀπό τήν Μόσχαν καί τήν<br />

Πρεσβείαν της εἰς τάς Ἀθήνας·<br />

4. ἡ θέσις τοῦ ΚΚΕ, δι’ αὐτονόμησιν τῆς Μακεδονίας ἀπεκρυσταλλώθη<br />

τό 1924, προερχομένη ἀπό τήν θέλησιν τῆς Μόσχας, νά βοηθήση<br />

τό ΚΚΒουλγαρίας καί ἀπετέλεσε παγίαν θέσιν τοῦ ΚΚΕ, ὡς τό<br />

1949·<br />

5. ὁ ἑλληνικός ἀστικός κόσμος τοῦ Μεσοπολέμου, ἀγνοοῦσε πλήρως<br />

τίς ἀρχές καί τίς προθέσεις τοῦ ΚΚΕ·<br />

6. οἱ θέσεις πού διατυπώνει τό ΚΚΕ, εἰς διάφορα κοινωνικά καί πολιτικά<br />

θέματα, δέν εἶναι ἀποτέλεσμα κάποιας «ἐπιστημονικῆς» διαδικασίας,<br />

ἀλλά ἁπλῶς θέμα ἑρμηνείας καί ἐφαρμογῆς τῶν μαρξιστικῶν<br />

θέσεων, πού πολλές φορές κατέληγε εἰς ἀδιέξοδον καί ἀλληλοαναιρούμενας<br />

θέσεις·<br />

7. τό ΚΚΕ, «ἐσοβιετοποιήθη» τό 1928, μετά τήν ἐπικράτησιν τῶν<br />

«Κούτβηδων»·4<br />

8. ὁ Σταυρίδης ἀναγνωρίζει τήν πολιτικήν ἐντιμότηταν τοῦ Ἰωάννου<br />

Μεταξᾶ, παρά τό ἰδεολογικόν χάσμα πού τούς ἐχώριζε.<br />

Πρωταίτιοι ἦσαν καί οἱ Σιωνιστές τῆς Ρωσίας, μέ ἐπί κεφαλῆς τόν<br />

Λένιν, 5 ὁ ὁποῖος προσέφερε ἀφάνταστον βοήθειαν εἰς τόν Κεμάλ,τόν<br />

_____________________________<br />

4. Ὅρος, ἀπό τό ρωσικόν κομμουνιστικόν ἀρκτικόλεξον (Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο<br />

Ἐργαζομένων τῆς Ἀνατολῆς).(Σ.τ.Σ.).<br />

5. Φυσικός πατήρ του δέν ἦτο ὁ Ἠλιά Οὐλιάνωφ, ἀλλά ὁ Ἑβραῖος Ἴτσκο Σρούλοβιτς<br />

Γκόλντμαν καί τό πραγματικόν ὄνομά του ἦτο, Χαΐμ Ἴτσκοβιτς Γκόλντμαν. Ὁ<br />

μεγαλύτερος ἀδελφός τοῦ Λένιν Ἀλέξανδρος, δήθεν ἐκτελεσθεῖς λόγω ἀποπείρας<br />

δολοφονίας τοῦ Τσάρου Ἀλέξανδρου Γ΄, εἰς τήν πραγματικότηταν ἦτο υἱός τοῦ<br />

Τσάρου (ὅταν ἦτο Διάδοχος) καί τῆς Ἑβραίας Μαρίας Α. Μπλάνκ, ἡ ὁποία ἦτο τότε<br />

Κυρία ἐπί τῶν τιμῶν εἰς τήν Αὐλήν. Ἄρα, ἑτεροθαλής ἀδελφός του. (Σ.τ.Σ.).<br />

27

σφαγέαν τῶν Ἑλλήνων, τόσον εἰς χρήματα, ὅσον εἰς ὁπλισμόν καί<br />

πολεμοφόδια… Πόσοι γνωρίζουν, ὅτι ὁ Βασιλεύς τῆς Ἑλλάδος Κωνσταντῖνος<br />

εἶχε στείλει ἐκπροσώπους του εἰς τήν Ρωσίαν, πού μέ τήν<br />

συμπαράστασιν τοῦ πρώτου ἐξαδέλφου του, τελευταίου Τσάρου Νικαλάϊ<br />

Β΄, ὀργάνωσαν καί ἐκπαίδευσαν στρατιωτικά τμήματα, ἀποτελούμενα<br />

ἀπό Ἕλληνας, Ρώσους, Ἀρμένιους καί Γεωργιανούς, διά νά<br />

ἀποβιβασθοῦν εἰς τήν Τουρκίαν καί νά βοηθήσουν τά ρωσικά στρατεύματα;<br />

Ποῖος ἐμπόδισε τήν ἐπιβίβασίν τους εἰς τά πλοῖα; Οἱ μπολσεβίκοι,<br />

μέ ἐπί κεφαλῆς τόν Κύρωφ καί τόν Ὀρτζονικίτζε. Οἱ ἐθελοντές,<br />

μέ τήν ἐμφάνισιν τῶν μπολσεβίκων, νομίζοντας ὅτι προσῆλθαν<br />

ὡς ἐπικουρία, τούς ὑπεδέχθησαν ζητωκραυγάζοντας.Ἐκεῖνοι ἔστρεψαν<br />

πρός τό μέρος τους τά πολυβόλα καί ἄρχισαν νά τούς θερίζουν…<br />

Παραθέτω ἐπίσημες σοβιετικές ἐκδόσεις, εἰς τίς ὁποῖες ἀναφέρεται<br />

ὅλη ἡ βοήθεια, πού ἔστειλε ὁ Λένιν εἰς τόν Κεμάλ, εἰς χρήματα,<br />

ὅπλα καί πολεμοφόδια, ὥστε τά νικηφόρα ἑλληνικά στρατεύματα,<br />

τελικῶς, νά ἡττηθοῦν:<br />

1. Οἱ ἀναμνήσεις ἑνός σοβιετικοῦ διπλωμάτου 1922-1923, τοῦ Σ.Ι.<br />

Ἀράλωφ, ἔκδοσις τοῦ Ἰνστιτούτου Διεθνῶν Σχέσεων τῆς Μόσχας<br />

1960.<br />

2. Σταμπούλ, τοῦ Α.Ρ. Γιουσούπωφ, ἀπό τήν Ἀρχισυνταξίαν τῆς<br />

λογοτεχνίας τῆς Ἀνατολῆς, τοῦ ἐκδοτικοῦ «Ναούκα» τῆς Μόσχας, τό<br />

1970, σελίδες 116-129.<br />

3. Σέ διπλωματικόν πόστον, τοῦ Ν. Ζουκόφσκυϊ, ἀπό τό ἐκδοτικόν<br />

Πολιτική λογοτεχνία τῆς Μόσχας τό 1973, σελίδες 77-78.<br />

4. Φῶς καί σκιές τῆς Τουρκίας, τοῦ Σ. Πιοτρόφσκυϊ, Ἀρχισυνταξία τῆς<br />

λογοτεχνίας τῆς Ἀνατολῆς, τοῦ ἐκδοτικοῦ «Ναούκα» τῆς Μόσχας τό<br />

1981, σελίδες 20-21.<br />

Διαβάζοντας αὐτές τίς ἐπίσημες ἐκδόσεις τῆς πρώην Σοβιετικῆς<br />

Ἑνώσεως, δύνασαι, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, νά πληροφορηθῆς λεπτομερῶς,<br />

σχετικῶς μέ τήν τεραστίαν βοήθειαν πού προσέφερε ὁ Β.Ι.<br />

Λένιν εἰς τήν Τουρκίαν, εἰς ὁπλισμόν, πολεμοφόδια καί χρυσόν. Δύνασαι<br />

νά μάθης, ποῖος ὀργάνωσεν τόν τουρκικόν στρατόν καί ποῖος<br />

ἀπελευθέρωσε 100 χιλιάδες Τούρκους αἰχμαλώτους, πού παρετάχθησαν<br />

ἐναντίον τοῦ ἐξηντλημένου ἑλληνικοῦ στρατοῦ, τήν κρισιμοτέραν<br />

στιγμήν τοῦ πολέμου. Δύνασαι νά μάθης ἐπίσης τήν αἰτίαν τῆς<br />

ἀπονομῆς εἰς τόν ἱκανόν σοβιετικόν στρατιωτικόν ἠγέτην Μιχαήλ<br />

Φροῦνζε, τοῦ Ἀνωτάτου Στρατιωτικοῦ παρασήμου τῆς Τουρκίας!<br />

28

Οἱ γονεῖς μου, ἄν καί δέν εἶχαν σοβαρόν «γλωσσικόν ἐμπόδιον»,<br />

ἡ μόρφωσίς τους ἦτο εἰς τήν ρωσικήν, ἐπειδή ὁ Στάλιν εἶχε ἀπαγορεύσει<br />

τήν λειτουργίαν ἑλληνικῶν σχολείων. Ἐκείνην δέ, τήν ἐποχήν<br />

ἡ ρωσική γλῶσσα δέν εἶχε χρῆσιν. Τοιουτοτρόπως, ὁ πατήρ μου ἠναγκάσθη<br />

νά ἐξασκήση τό ἐπάγγελμα, τό ὁποῖον τοῦ ἐπέτρεψε νά ζήση<br />

καί νά σπουδάση εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>: ὑποδηματοποιός. Ὅμως, ποῖος ἐγνώριζε<br />

ἕναν ὑποδηματοποιόν, ὁ ὁποῖος ἦλθε ἀπό τήν μακρυνήν Ρωσίαν;<br />

Τό πρῶτον διάστημα, μέ δυσκολίαν ἔβγαζε τόν «ἄρτον τόν ἐπιούσιον…».<br />

Πολλές φορές οἱ γονεῖς μας ἔμεναν ἐντελῶς νηστικοί, ὥστε<br />

νά ἀπομείνουν δύο κομμάτια άρτου, διά τά τέκνα τους… Τά παιδία<br />

ὅμως, ὅσον ἔξυπνα καί ἄν εἶναι, παραμένουν παιδία καί δέν δύνανται<br />

νά καταλάβουν, ὅσα καταλαβαίνει ἕνας ἐνήλικος καί δή, γονεύς!<br />

Παρά τήν ἡλικίαν μου, ἀπό καιρόν συνταξιοῦχος καί ἔχοντας περάσει<br />

εἰς τήν ὀγδόην δεκαετίαν τῆς ζωῆς μου, πολλές φορές ἀναθυμᾶμαι μέ<br />

φρίκην ἕνα περιστατικόν, ἀπό ἐκείνην τήν φοβεράν περίοδον τῆς<br />

οἰκογενειακῆς μας ζωῆς. Μήν γνωρίζοντας, ὅτι οἱ γονεῖς μας, ὄντας οἱ<br />

ἴδιοι θεονήστικοι, μᾶς ἐμοίρασαν τό τελευταῖον τεμάχιον ἄρτου, εἶπα<br />

μέ παράπονον: «Πάλι, σκέτο ψωμί;»<br />

Αὐτή ἡ φράσις ἀπετέλεσε τήν τελευταίαν ρανίδαν, πού ὑπερχείλησεν<br />

τό πικρόν ποτήριον τοῦ πατρός μου! Ἔφυγε σιωπηλός.<br />

Εἶχε πλέον σκοτεινιάσει καί τό ὡρολόγιον, μέ τόν μονότονον κτύπον<br />

του, ἐμετροῦσεν τίς ὧρες, ἀλλά ὁ πατήρ δέν ἐρχόταν… Ἡ μήτηρ<br />

μου, κρύβοντας τήν ἰδίαν ἀνησυχίαν, προσεπάθη νά καθησυχάση τήν<br />

παιδικήν μας ἀνησυχίαν. Ἦτο πλέον δέκα το βράδυ, ὅταν ἄνοιξε ἡ<br />

πόρτα καί ἐνεφανίσθη ὁ πατήρ! Εἰς τάς χείρας του ἐκρατοῦσε δύο<br />

βαρέα δίκτυα (τότε δέν εἶχε ἐφευρεθεῖ ἀκόμα τό νάϋλον), γεμάτα<br />

διάφορα τρόφιμα! Τί εἶχε συμβεῖ;<br />

Ὁ πατήρ μου, χωρίς μίαν δεκάραν εἰς τήν τσέπην, πλήρης ἀπογνώσεως,<br />

ἐπῆρε πεζός τόν δρόμον διά τόν Πειραιᾶν, μήν γνωρίζοντας,<br />

πῶς νά ἐξέλθη ἀπό τήν κατάστασιν ἑνός γονέως, ὁ ὁποῖος,<br />

παρά τίς προσπάθειές του, δέν δύναται νά ἱκανοποιήση τήν πεῖναν<br />

τῶν τέκνων του μέ εὔγευστα ἐδέσματα… Εἰς τόν Πειραιᾶν, διά πολλοστήν<br />

φορᾶν εἶχεν ἀγκυροβολήσει τό «Σφανέτια», μεταφέροντας<br />

ἐπαναπατριζομένους.<br />

Ὁ πατήρ μου, εἶχεν εὔρη τί νά πράξη: Βοηθοῦσε τούς ἐπαναπατρισθέντας<br />

εἰς τήν μεταφοράν βαλιτσῶν καί δεμάτων, ἄλλους νά<br />

συμπληρώσουν τά ἀπαραίτητα ἔγγραφα καί ὅλοι τοῦ προσέφεραν<br />

29

χρήματα. Μετά ἀπό μερικές ὧρες βαρείας ἐργασίας (τό βάρος πολλῶν<br />

βαλιτσῶν καί δεμάτων ἦτο ἀσήκωτον), εἶχε συγκεντρώσει ἀρκετά<br />

χρήματα. Ἀπό ἕναν κουλουράν, ἀγόρασε ἕνα κουλούρι διά νά ἁπαλύνη<br />

τήν βασανιστικήν πεῖναν του. Ἔκοψεν ἕνα κομμάτι καί τό ἔφαγε.<br />

Ἐκείνην τήν στιγμήν, ὅπως εἶπε εἰς τήν μητέραν μου, εἰς τήν θύμησιν<br />

τῆς πεινασμένης οἰκογενείας, τό κουλούρι ἐκάθισε εἰς τόν<br />

λαιμόν του… Ἐπιστρέφοντας εἰς τήν κατοικίαν, εἶχε μαζί του καί τό<br />

μισοφαγωθέν κουλούρι…<br />

Ἀπό ἐκεῖνο τό ἀξέχαστο βράδυ, ὅσον πεινασμένος καί ἄν ἤμουν,<br />

εἰς τό διάστημα τῆς γερμανικῆς κατοχῆς, πού πολλοί ἄνθρωποι, ἐσωριάζοντο<br />

εἰς τούς δρόμους τῶν Ἀθηνῶν νεκροί, ἀπό την πεῖναν, ποτέ<br />

δέν εἶπα τήν λέξιν: πεινῶ!..<br />

Ἡ φοβερά κατάστασις τῆς χώρας καί ἰδίως τῶν Ἀθηνῶν, ἦτο πέραν<br />

κάθε φαντασίας. Οἱ κάτοικοι τῶν Ἀθηνῶν, πλήν τῶν μαυραγοριτῶν,<br />

τῶν δοσιλόγων καί λιγοστῶν εὐπόρων, ὁμοίαζαν μέ κρατουμένους<br />

τῶν στρατοπέδων συγκεντρώσεως τόσον τῶν σοβιετικῶν,<br />

ὅσον καί τῶν ναζί!<br />

1941. Ἡ πείνα δέν ἐπέτρεπε περιττά βάρη.<br />

Ἡ θέλησις, ἡ ἐργατικότης καί τό μαχητικόν<br />

πνεῦμα τῶν γονέων μου, ὑπερέβησαν<br />

τόν κατατρεγμόν τῆς μοίρας καί ἐπιζήσαμεν!<br />

Μέ τόν καιρόν, συνάδελφοι τοῦ<br />

πατρός μου εἰς τήν Πλάκα, τόν ἐβοήθησαν ἐπαγγελματικῶς καί ἄρχισε<br />

νά κερδίζη ἀρκετά χρήματα.<br />

Ὅμως, τρόφιμα δέν ὑπῆρχαν. Ὁπότε ἔφιαξε μερικά ζεύγη ὑποδημάτων,<br />

πού ἀνέλαβε ἡ μητέρα μου νά μεταβῆ νά τά πωλήση εἰς τήν<br />

Θεσσαλονίκην, πού λόγω τῶν εὐφόρων χωμάτων τῆς Μακεδονίας,<br />

ἐτρέφετο ἀπό τά γύρω χωριά.<br />

Ἐπιστρέφοντας ἡ μητέρα μου, μέ ἀρκετές ποσότητες τροφίμων,<br />

κυριολεκτικῶς ἔσωσε τόν ἐξασθενισμένον πατέραν μου, ὁ ὁποῖος<br />

ἐπανεῦρεν τίς δυνάμεις του.<br />

Κατά τά μέσα του 1941, ἀναμένοντας νά ἐπιστρέψη τό βράδυ ὁ<br />

πατήρ μου ἀπό τήν ἐργασίαν του, ἡ μήτηρ μου ἄρχισε νά μοῦ διαβάζη<br />

ἕνα βιβλίον μέ τόν βίον καί τήν δρᾶσιν τοῦ Ἀθανασίου Διάκου.<br />

30

Ὅταν ἐφθάσαμε εἰς τό σημεῖον τῶν βασανιστηρίων τοῦ ἥρωος καί<br />

τῆς τραγικῆς θανατώσεώς του, ἐγώ ἄρχισα νά κλαίω γοερῶς. Ἡ<br />

μήτηρ μου, ἐταράχθη καί ἐσταμάτησε τό διάβασμα, διά νά μέ ἠρεμήση.<br />

Ἐγώ ὅμως, ἐπέμενα νά συνεχίση. Ἐκείνη, ἦτο κατηγορηματική καί<br />

συντόμως διεκόπη ἡ διαμάχη μας, μέ τόν ἐρχομόν τοῦ πατρός μου.<br />

Αὐτό τό περιστατικόν, ἔγινε αἰτία νά μάθω νά διαβάζω μόνος μου καί<br />

πρίν κλείσω τό τέταρτον ἔτος τῆς ἡλικίας μου, ἐδιάβαζα ἀπροσκόπτως,<br />

ὄχι μόνον παιδικά βιβλία, ἀλλά καί ἐφημερίδας. Μάλιστα, εἰς τό<br />

λιγοστόν φῶς τῆς λάμπας πετρελαίου καί ἐπειδή πολλοί ἀπό τούς<br />

γείτονες, δέν ἦσαν ἐγγράμματοι, ἐδιάβαζα καί διά τούς ἐνήλικας τόν<br />

παράνομον Τύπον, ἀκούγοντας δέ, ἀπό ἐπίσης παράνομον ραδιόφωνον<br />

τήν Μόσχαν, ὁ πατήρ μου μετέφραζε τίς εἰδήσεις.<br />

Ὁ συγγραφεύς εἰς ἡλικίαν 3,5 ἐτῶν<br />

Τότε, διά πρώτην φορᾶν, ἤκουσα τήν φωνήν τοῦ διασήμου<br />

ἐκφωνητοῦ τῆς Μόσχας, Γιούρυϊ Λεβιτᾶν! Εἶναι ἀξιοσημείωτον ὅ,τι μέ<br />

τήν φωνήν του ἐνεψύχωνε τούς μαχητάς εἰς τοιοῦτον βαθμόν, ὥστε<br />

ὁ Χίτλερ ἔλεγε: «Ὅταν καταλάβω τήν Μόσχαν, πρῶτα θά κρεμάσω<br />

τόν Λεβιτᾶν καί μετά τόν Στάλιν!..» Εἰς τήν Ἑλλάδαν, ἔχουμε τό<br />

ἀνάλογον παράδειγμα, μέ τήν ἀξέχαστον Σοφίαν Βέμπο, τήν ὁποία<br />

εἶχαν ἐπικηρύξει αἱ δυνάμεις τοῦ «Ἄξονος».<br />

Γιούρυϊ Λεβιτᾶν<br />

Σοφία Βέμπο<br />

31

Κατά τήν κατοχήν, τά παιδιά, λόγω κακῆς διατροφῆς, καθιερώθη<br />

νά ἐγγράφονται εἰς τήν πρώτην τάξιν μετά τήν συμπλήρωσιν τοῦ ὀγδόου<br />

ἔτους τῆς ἡλικίας τους. Αὐτό, βεβαίως, δέν ἴσχυε διά τά ἰδιωτικά.<br />

Εἰς τόν Ταῦρον, ὅπου διαμέναμε τότε, ὑπῆρχε τό πολύ καλόν<br />

ἰδιωτικόν σχολεῖον «Καρασταμάτη». Ἔχοντας κάποιαν σχετικήν οἰκονομικήν<br />

ἄνεσιν, ἡ ἀδελφή μου ἐνεγράφθη κλείνοντας τό ἕβδομον<br />

ἔτος τῆς ἡλικίας της, ἐνῶ ἐμέναν, λόγω τῆς ἀνέτου ἀναγνώσεως καί<br />

τῶν ἐγκυκλοπαιδικῶν γνώσεων, πού εἶχα ἀποκτήσει, ἔχοντας ἤδη<br />

διαβάσει ἀρκετά βιβλία, τά περισσότερα διά τούς ἥρωες τοῦ 1821, μέ<br />

ἐνέγραψαν τό ἑπόμενον ἔτος, πού ἔκλεισα τό ἕκτον ἔτος τῆς ζωῆς<br />

μου. Ἡ ζωή τῶν ἡρώων τοῦ 1821, εἶχεν εὐεργετικές ἐπιδράσεις καί<br />

εἰς τήν διαμόρφωσιν τοῦ χαρακτῆρος μου. Πρώτον, ἀπέβαλα τό<br />

συναίσθημα τοῦ φόβου καί, δεύτερον, ἡ στωϊκότης τόσον τοῦ Ἀθανασίου<br />

Διάκου, ὅσον καί τοῦ Κατσαντώνη, συνέβαλαν, ὥστε νά ὑπομένω<br />

τόν σωματικόν πόνον. Δέν σημαίνει ὅ,τι δέν πονῶ, ἀλλά ποτέ<br />

δέν γογγύζω.<br />

Τόν χειμώναν τοῦ 1943, ὁ πατήρ μου ἐνοικίασεν ἕνα κατάστημα<br />

εἰς τήν Πλάκαν καί, συντόμως, ἕνα διαμέρισμα δίπλα. Οὕτως, ἔγινα<br />

«Πλακιώτης!»<br />

Ἡ ὁδός Ὑπατίας, ἄν καί εὑρίσκεται εἰς τό κέντρον τῶν Ἀθηνῶν<br />

(πίσω ἀπό τόν Ναόν τῆς Μητροπόλεως) δέν εἶναι περαστικός, ὁπότε<br />

ἡ ἐργασία τοῦ πατρός μου, ἐξηρτάτο ἀπό τήν «πελατείαν».<br />

Διαγωνίως ἀπέναντι ἀπό τήν οἰκίαν μας, διέμενε εἰς<br />

πολυκατοικίαν ὁ πολιτικός Γεώργιος Σιδέρης, ὁ ὁποῖος<br />

ἐξελέγη βουλευτής τοῦ Νομοῦ Καρδίτσης μέ τό Κόμμα<br />

τῶν Φιλελευθέρων, τό 1922. Τήν περίοδον 1922-<br />

1923, εἰς τήν κυβέρνησιν Στυλιανοῦ Γονατᾶ, ἦτο<br />

Ὑπουργός Γεωργίας καί τό 1930, μέ τήν κυβέρνησιν<br />

Ἐλευθερίου Βενιζέλου, Ὑπουργός Ἐσωτερικῶν. Εἰς<br />

τήν κυβέρνησιν Ν. Πλαστήρα, 3 Ἰανουαρίου μέ 8 Ἀπριλίου 1945, ὁ Γ.<br />

Σιδέρης ἦτο Ὑπουργός Οἰκονομικῶν καί 2 μέ 8 Ἀπριλίου 1945 (ἡμέραν<br />

τοῦ θανάτου του), ἦτο Ὑπουργός Ἄνευ Χαρτοφυλακίου.<br />

Μίαν ἡμέραν, αὐτός ὁ ἐξαίρετος ἄνθρωπος, στηριζόμενος εἰς τό<br />

μπαστουνάκι του, ἔρχεται εἰς τό μαγαζί τοῦ πατρός μου καί τοῦ<br />

λέει:«Ξέρεις, διατί ἦλθα νά σέ δῶ; Κοιμᾶμαι προκεχωρημένην ὥραν<br />

καί βλέπω τό καταστημά σου φωτισμένον. Ὅτι ὥρα καί ἄν ἐγερθῶ το<br />

πρωΐ, πάλι βλέπω εἰς τό κατάστημά σου τό φῶς ἀναμμένον!..<br />

32

Πότε ἀναπαύεσαι, ἄνθρωπέ μου;»<br />

Ὁ πατήρ μου, συντόμως, τοῦ ἀφηγήθη τήν ζωήν μας.<br />

Ἐκεῖνος, ἐρώτησε: «Πῶς δύναμαι νά βοηθήσω;»<br />

Ἄλλες ἐποχές, ἄλλες ἠθικές… Ὑπενθυμίζω ὅ,τι ἐκλεγόταν βουλευτής<br />

εἰς τόν Νομόν Καρδίτσης, ἄρα δέν ἔκανε ψηφοθηρίαν…<br />

Ὁ πατήρ μου τοῦ ἀπήντησε»: «Γίνετε πελάτης μου καί, κρίνοντας<br />

ἀπό τήν ἐργασίαν μου, πῆτε εἰς γνωστούς σας νά μοῦ παρέχουν<br />

ἐργασίαν. Δέν ἔχω τήν ἀξίωσιν νά παραγγέλνουν καινουργή<br />

ὑποδήματα. Γνωρίζω ὅ,τι οἱ πλούσιοι καί εὐκατάστατοι ἄνθρωποι,<br />

προτιμοῦν τίς γνωστές φίρμες, ἀλλά ἅς μοῦ φέρνουν τίς ἐπιδιορθώσεις…».<br />

Ὁ Ὑπουργός χαμογέλασε μέ κατανόησιν, ἕσφιξε τήν χείραν τοῦ<br />

πατρός μου καί ἔφυγε. Ὁ ἴδιος ὁ Ὑπουργός, ὄντας ἐνθουσιασμένος<br />

ἀπό τήν παραγγελίαν ὑποδημάτων διά τόν ἴδιον καί τήν σύζυγόν του<br />

Σοφίαν, ἐσύστησε εἰς τόν πατέραν μου ἄτομα τῆς «ὑψηλῆς κοινωνίας»,<br />

μεταξύ τῶν ὁποίων καί ἐφοπλιστές. Οἱ παραγγελίες ἦσαν τόσες<br />

πολλές, πού ὁ πατέρας μου ἠναγκάσθη νά προσλάβη ὡς βοηθούς<br />

του, δύο καλούς τεχνίτας. «Δουλειές μέ φοῦντες», ὅπως λέει ἡ λαϊκή<br />

ρῆσις. Συντόμως, ἡ ζωή μας ἄλλαξε πρός τό καλλίτερον κατά 180 0 !<br />

Ἐν τῷ μεταξύ, μετεγγράφημεν μέ τήν ἀδελφήν μου εἰς τό φημισμένον<br />

ἰδιωτικόν σχολεῖον «Δραγάτσειον», γωνία Φιλελλήνων καί<br />

Ναυάρχου Νικοδήμου. Ἀπό καιρόν πλέον, δέν ὑπάρχει. Θά ἔλεγε κανείς<br />

ὅτι ὅλα εἶχαν ρυθμισθεῖ καί θά ζούσαμε πλέον ἀνέτως. Δυστυχῶς<br />

ὅμως καί διά τούς δύο κλάδους τοῦ γενεαλογικοῦ μου δένδρου, ἴσχυε<br />

τό γνωμικόν: «Ἄλλαι μέν βουλαί ἀνθρώπων, ἄλλα δέ, Θεός κελεύει».<br />

Ἡ κατάστασις εἰς τήν προσφάτως ἀπελευθερωμένην Ἑλλάδαν, ἀπέβη<br />

δραματική. Ἄρχισε μέ τά «Δεκεμβριανά» καί ἐπεδεινώθη μέ τόν Ἐμφύλιον<br />

πόλεμον, πού δικαίως ὀνομάσθη «Συμμοριτοπόλεμος», διά<br />

δύο αἰτίες:<br />

α) Οἱ ἡγέτες τοῦ ΚΚΕ ἐστράφησαν ἐναντίον μίας ἐκλεγμένης<br />

κυβερνήσεως, ἡ ὁποία δέν ἀνῆκε οὐδόλως εἰς τήν «Δεξιάν». Δέν<br />

νομίζω, νά βρεθῆ λογικός καί ἀντικειμενικός ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος θά<br />

ὀνομάση «Δεξιόν» τόσον τόν Θεμιστοκλήν Σοφούλην, ὅσον καί τόν<br />

Νικόλαον Πλαστήραν…<br />

β) ἀξίζει νά σημειωθῆ ὅτι οἱ μπολσεβίκοι, ὅσους ἀξιωματικούς,<br />

καί στρατιῶτες, τούς πολεμοῦσαν, παραμένοντας πιστοί εἰς τον ὅρκον<br />

πού εἶχαν δώσει εἰς τόν τσάρον, τούς ὀνόμαζαν «συμμορίτες…»!<br />

33

Οἱ ἐξαιρετικοί πελάτες τοῦ πατρός μου, διά τόν «φόβον τῶν<br />

Ἰουδαίων», δηλαδή, φοβούμενοι ὅτι οἱ κομμουνιστές θά καταλάβουν<br />

τήν ἐξουσίαν, κατέφυγαν εἰς τό ἐξωτερικόν, ξεχνώντας λόγῳ βιασύνης,<br />

τίς ὀφειλές τους εἰς τόν πατέραν μου. Τό δέ, χειρότερον, ἦτο<br />

ἡ ἀπώλεια τῆς ἐκλεκτῆς πελατείας.<br />

Ἡ προσωρινή, ὅπως ἀπεδείχθη, εὐημέριά μας κατέρρευσεν, ὡς<br />

«χάρτινος πύργος!» Ἡ ἀδελφή μου καί ἐγώ ἐγκαταλείψαμε τό «Δραγάτσειον»<br />

καί τό νέον Ἀκαδημαϊκόν ἔτος ἐνεγράφημεν εἰς τό φημισμένον<br />

τότε 12 ον Δημόσιον σχολεῖον, πιό γνωστόν ὡς «Καμπάνη», εἰς<br />

τό προαύλιον τοῦ ὁποίου ἔχει στηθεῖ ἐπαξίως ἡ προτομή του.<br />

Ἀξίζει νά ἀναφερθῆ ὅ,τι τόσον ὁ ἴδιος ὁ γηραιός πλέον Δραγάτσης,<br />

ὅσον καί ἡ θυγατέρα του «δίς Διδῶ», μή θέλοντας νά ἀπωλέσουν<br />

ἕναν ἄριστον μαθητήν, ὅπως ὀνόμαζαν τόν συγγραφέαν τοῦ<br />

παρόντος πονήματος, προσεπάθησαν νά δελεάσουν τόν πατέραν<br />

μου, προτείνοντας νά συνεχίσωμεν τήν φοίτησίν μας εἰς τό σχολεῖον<br />

τους τόσον ἡ ἀδελφή μου, ὅσον καί ἐγώ, καταβάλλοντας δίδακτρα<br />

μόνον τοῦ ἑνός! Ἀλλά καί αὐτή ἡ δελεαστική πρότασις, ἦτο πέραν<br />

τῶν οἰκονομικῶν δυνατοτήτων τῆς οἰκογενείας μας.<br />

34

Ο ΕΠΙΦΑΝΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ<br />

ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ<br />

Ὁ Χρῆστος Παπακυριακόπουλος ἦτο υἱός τοῦ<br />

πλουσίου ἐμπόρου Δημητρίου Παπακυριακοπούλου<br />

καί ἐγγονός τῆς οικοκυρᾶς μας εἰς τήν Πλάκαν.<br />

Ὁ Χρῆστος εἶχε γεννηθεῖ τό 1914 εἰς τό Χαλάνδρι,ὅπου<br />

εὐρίσκετο τό ἐξοχικόν τους. Τό 1933<br />

ἀπεφοίτησεν ἀπό τήν «Βαρβάκειον» Σχολήν, ἕνα<br />

ἀπό τά Πρότυπα σχολεῖα Μέσης ἐκπαιδεύσεως<br />

τῆς Ἑλλάδος καί εἰσήχθη εἰς τήν Σχολήν Πολιτικῶν Μηχανικῶν τοῦ<br />

Μετσοβίου Πολυτεχνείου. Ἐκεῖ, ἐγνώρισε τόν περίφημον καθηγητήν<br />

Μαθηματικῶν Νικόλαον Κρητικόν, ὁ ὁποῖος, ἀνακαλύπτοντας τό ταλέντον<br />

τοῦ Χρήστου εἰς τά μαθηματικά, τόν ἔπεισε νά συνεχίση τίς<br />

σπουδές του εἰς την Σχολήν Μαθηματικῶν τοῦ Καποδιστρίου Πανεπιστημίου<br />

Ἀθηνῶν. Τά ἐνδιαφέροντα τοῦ Χ. Παπακυριακοπούλου ἐπικεντρώθησαν<br />

εἰς τήν Τοπολογίαν, κλάδον τῶν Μαθηματικῶν, πού<br />

μελετᾶ τίς πλέον κοινές ἰδιότητες τῶν γεωμετρικῶν σχημάτων (ἰδιότητες,<br />

οἱ ὁποῖες δέν ἀλλάζουν, κάτω ἀπό οἱεσδήποτε συνεχεῖς μεταμορφώσεις<br />

τῶν σχημάτων), πού ἐκείνην τήν ἐποχήν ἦτο εἰς ἐμβρυϊκήν<br />

κατάστασιν. Ὁ Χ. Παπακυριακόπουλος ἠσχολήθη προσωπικῶς μέ<br />

τήν μελέτην τῶν ἐργασιῶν τόσον τοῦ Ἀλεξάντρ Ντανίλοβιτς Ἀλεξάντρωφ,<br />

ὅσον καί τοῦ Χόπφ, ἐπιφανῶν ἐκπροσώπων τῆς Τοπολογίας.<br />

Τό 1938, μετά τήν ἀποφοίτησίν του, ἠργάσθη ὡς βοηθός τοῦ<br />

καθηγητοῦ Ν. Κρητικοῦ εἰς τό Μετσόβιον Πολυτεχνεῖον. Ὄντας ἐσωστρεφές<br />

ἄτομον, ὁ Χ. Παπακυριακόπουλος ἐπερνοῦσε ἀτελείωτες<br />

ὧρες στό Γραφεῖον του, μελετώντας τήν Τοπολογίαν, κάτω ἀπό τούς<br />

ἤχους τῆς μουσικῆς τοῦ Βάγκνερ. Συντόμως, ἐκλήθη νά ὑπηρετήση<br />

τήν θητείαν του εἰς τόν στρατόν καί κατά τόν Β΄ Παγκόσμιον πόλεμον,<br />

ἐστάλη εἰς τό Μέτωπον τῆς Ἀλβανίας.<br />

Ὑπό τήν ἐπίδρασιν τῆς κομμουνιστικῆς προπαγάνδας, κατά τό<br />

Δημοψήφισμα τοῦ 1938, τό φιλελεύθερον πνεῦμα του τόν ὁδηγεῖ νά<br />

ψηφίση κατά τῆς ἐπιστροφῆς τοῦ Βασιλέως καί τήν περίοδον τῆς<br />

γερμανικῆς κατοχῆς, νά ταχθῆ εἰς τίς γραμμές τοῦ ΕΑΜ.<br />

Τό ἴδιον διάστημα ὑπεστήριξε διδακτορικήν διατριβήν μέ θέμα:<br />

«Μία μέθοδος ἀποδείξεως τοῦ ἀναλλοιώτου τῶν ὁμολογικῶν<br />

συμπλεγμάτων ἑνός συμπλόκου».<br />

35

Τό 1944, μετά τά «Δεκεμβριανά», ἀκολουθεῖ τούς ἀντάρτας εἰς<br />

τά βουνά καί τόν ἀποστέλουν νά παραδίδη μαθηματικά εἰς μικρούς<br />

μαθητάς τοῦ Δημοτικοῦ, εἰς τήν Καρδίτσαν.<br />

Ἀδίκως τόν ἀναζητᾶ ὁ νονός του, τότε Ὑπουργός Ἐσωτερικῶν,<br />

διά νά τόν χρίση Δήμαρχον Χαλανδρίου.<br />

Περίπου τό ἴδιο διάστημα εἰς τήν Ἰταλίαν, σκοτώνεται ὁ ἀδελφός<br />

του Νικόλαος, ἔφεδρος ἀνθυπολοχαγός τῆς Ταξιαρχίας «Ρίμινι». Ἡ<br />

σορός του μεταφέρεται εἰς τήν Ἑλλάδαν καί ἐνταφιάζεται μέ τιμές<br />

στρατηγοῦ ἐν ἐνεργεία.<br />

Τήν 12 ην Φεβρουαρίου 1945, ὑπογράφεται ἡ Συμφωνία τῆς «Βάρκιζας»<br />

καί ὁ Χ. Παπακυριακόπουλος ἐπιστρέφει εἰς τήν Ἀθήναν. Δέν<br />

θά ξεχάσω ἐκείνην τήν νύκταν, ὅταν κτύπησε τό κουδούνι μας. Οἱ<br />

γονεῖς μου τοῦ ἄνοιξαν καί ἦτο ἀγνώριστος. Τό φωτεινόν πρόσωπόν<br />

του, πού ἔδειχνε τήν ἰδιοφυΐαν του, ἦτο πλαισιωμένον μέ μαλλιά,<br />

ἄλουστα ἀπό καιρόν, μουστάκια καί γένια, τό ἴδιον ἄπλυτα καί γεμάτα<br />

ψεῖρες… Τά ροῦχα του ἦσαν ἡμιστρατιωτικά. Ἔξωμολογήθη ὅ,τι<br />

ἐντρέπετο νά παρουσιασθῆ εἰς τούς δικούς του, εἰς τοιαύτην κατάστασιν.<br />

Ἐκείνην τήν ἐποχήν τά σπίτια, εἰς τήν πλειοψηφίαν τους, δέν διέθεταν<br />

τάς σημερινάς ἀνέσεις. Τότε, πλενόμασταν εἰς τά «πλυσταριά».<br />

Ἡ μήτηρ μου ἄναψε φωτιά νά ζεσταθῆ τό νερό εἰς τό καζάνι τοῦ<br />

«πλυσταριοῦ» καί ὁ ταλαιπωρημένος φίλος καί σπιτονοικοκύρης μας<br />

ἐπλύθη, ὅπως λένε, μέ τήν ψυχήν του, ἐξυρίσθη μέ τήν ξυριστικήν<br />

μηχανήν τοῦ πατρός μου, ἄλλαξε ἐσώρουχα καί ροῦχα, ἀπό το πτωχόν<br />

«βεστιάριον» τοῦ πατρός μου καί, πίνοντας τσάϊ, ἀφηγεῖτο ὡς τό<br />

πρωΐ, τά ὅσα ἔζησεν, ὡς «ἀντάρτης». Τό πρωΐ, ἐπαρουσιάσθη εἰς<br />

τούς δικούς του, ἔχοντας πλέον «ἀνθρωπίνην» μορφήν.<br />

Ἐδῶ, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, θά μοῦ ἐπιτρέψης νά διακόψω δι’<br />

ὀλίγον τήν ἀφήγησιν διά τόν Χ. Παπακυριακόπουλον καί νά ὁμιλήσω<br />

διά τήν ἀσθένειάν μου.<br />

Διαβάζοντας παρακάτω, θά καταλάβης τόν λόγον.<br />

Ἀπό τίς ἀρχές ἤδη τοῦ 1945, εἶχα ἀρχίσει νά ἀναπνέω μέ δυσκολίαν<br />

καί νά αἰσθάνομαι σημεῖα κοπώσεως. Δυσκολευόμουν ἀκόμα καί<br />

νά πάω μέχρι τό σχολεῖον μου, ἄν καί ἦτο πολύ κοντά εἰς τήν οἰκίαν<br />

μας. Εἰς τό νέον σχολεῖον, εἶχα κερδίσει τήν συμπάθειαν τῶν δασκάλων<br />

μου, ὄχι τόσον διά τήν ἀρίστην βαθμολογίαν μου εἰς τό ἐνδεικτικόν<br />

τῆς Πρώτης τάξεως, οὔτε καί διά τήν ἐλευθέραν καί ἄνετον<br />

<strong>36</strong>

ἀνάγνωσιν, ἀλλά διά τάς γνώσεις μου, πού ἦσαν ἀποτέλεσμα τῶν<br />

πολλῶν καί διαφορετικῶν βιβλίων, πού εἶχα ἤδη διαβάσει.<br />

Ὡστόσον, ἡ κατάστασις τῆς ὑγείας μου ἐχειροτέρευε καί μίαν<br />

ἡμέραν τοῦ Ὀκτωβρίου τοῦ 1945, ὁ πατέρας μου, ἀντί νά μέ ἀφήση<br />

νά πάω εἰς τό σχολεῖον, ὅπως ἐπέμενα, ἐπῆγαμε ἀπέναντι ἀπό τήν<br />

οἰκίαν μας, ὅπου ἔμενε ἕνας περίφημος ἰατρός καί ἄνθρωπος:<br />

Ὁ Ἀντώνης Παπαντωνόπουλος! Δέν ἐδυσκολεύθη<br />

νά ἐξάγη τήν διάγνωσιν: Ὀξεία μορφή ὑγρᾶς πλευρῖτιδος.<br />

Μᾶς συνέστησε, χωρίς χρονοτριβήν, νά βγάλουμε<br />

ἀκτινογραφίαν θώρακος καί, γνωρίζοντας τήν δεινήν<br />

οἰκονομικήν μας κατάστασιν, μᾶς ἔστειλε εἰς ἕναν γνωστόν<br />

του ἀκτινολόγον, ὥστε νά πληρώσουμε μόνον<br />

τήν ἀξίαν τῆς ὕλης τῆς ἀκτινογραφίας!<br />

Ὅταν εἶδε τήν ἀκτινογραφίαν, αὐτός ὁ ἐξαίρετος ἐπιστήμονας<br />

εἶπε: «Ἡ κατάστασις τοῦ παιδιοῦ, ὅπως ὑπελόγιζα, εἶναι πάρα πολύ<br />

σοβαρή. Ὁ δεξιός πνεύμονας εἶναι γεμάτος ὑγρό καί ἔχει ἤδη ἀρχίσει<br />

νά προσβάλη καί τόν ἀριστερόν. Ἀλλοίμονον, ἄν δέν προλάβουμε νά<br />

σταματήσουμε αὐτήν τήν διαδικασίαν. Δέν θέλω ἀκόμα νά προβῶ εἰς<br />

παρακέντησιν, ἐπειδή τό ἐπακόλουθον θά εἶναι ἐπικίνδυνος εὐπάθεια.<br />

Θά τό κάνω, μόνο ἄν παραστῆ ἐπείγουσα ἀνάγκη. Πρέπει νά<br />

παραμένη συνεχῶς κλινήρης, νά σηκώνεται μόνον διά τήν τουαλέταν<br />

καί νά ἔχη μονίμως εἰς τά πλευρά του θερμοφόραν. Πρίν κρυώση, νά<br />

τήν ἀλλάζεται. Μόλις ἱδρώσει, προσεκτικῶς, ὥστε νά μήν ὑπάρχη<br />

ρεῦμα, νά τοῦ ἀλλάζετε φανέλλαν καί, μάλιστα, μάλλινην. Μόνον ἄν<br />

τόν κρατᾶτε μονίμως ζεστόν, θά δυνηθῶμεν νά νικήσουμε τήν ἀσθένειαν.<br />

Ἐπίσης νά τρώη, ὅσο τό δυνατόν, περισσότερα πορτοκάλια».<br />

Ἔγραψε καί μίαν συνταγήν διά κάποιες ἐνέσεις, καθώς καί τό μοναδικόν<br />

τότε ἰσχυρόν φάρμακον: χάπια σουλφαμίδης… Τά ἰσχυρά,<br />

σύγχρονα ἀντιβιοτικά, δέν εἶχαν ἀκόμα εὑρεθεῖ. Τό πρῶτον ἐξ αὐτῶν,<br />

ἡ πενικιλίνη, ἦλθε εἰς τήν Ἑλλάδαν, μόλις εἰς τά μέσα τοῦ 1946.<br />

Ὁ ἴδιος μέ ἐπισκεπτόταν καθημερινῶς καί, διά οἰκονομίαν, ὁ ἴδιος<br />

μοῦ ἔκανε τίς ἐνέσεις. Περί ἀμοιβῆς: οὔτε λόγος! Ὁ πατήρ μου, διά<br />

τῆς βίας, τοῦ ἔφιαξε ὡς δῶρον, ἕνα ζεῦγος ὑποδημάτων.<br />

Ὁ ἀείμνηστος Ἀντώνης Παπαντωνόπουλος ἔγινε ἰατρός, λόγω<br />

κλίσεως καί ἐπιλογῆς.<br />

Βεβαίως, τότε ἦτο ἄγνωστος ὁ ὅρος «φακελάκι», ἀλλά ὁ Ἀντώνης<br />

ἦτο, τό κάτι ἄλλο. Τήν δύσκολον ἐκείνην ἐποχήν διά τήν Ἑλλά-<br />

37

δαν, ἰδιόκτητα αὐτοκίνητα διέθεταν ἐλάχιστοι Ἕλληνες καί τό ταξί<br />

ἦτο μεγάλη «πολυτέλεια»… Ἀκόμα καί τό εἰσιτήριον εἰς τά συγκοινωνιακά<br />

μέσα, διά πολλούς, ἦτο ἀπρόσιτον.<br />

Ὁ Α. Παπαντωνόπουλος ἔσπευδε παντοῦ, ὅπου ὑπῆρχε ἀνάγκη<br />

καί ἀπό τούς φτωχούς, ὄχι μόνον δέν ἐζητοῦσε ἀμοιβήν, ἀλλά καί<br />

ἐπήγαινε νά ἐπισκεφθῆ ἀσθενεῖς, προσφέροντάς τους ἀπό τό πτωχόν,<br />

λόγω φιλοτιμίας, βαλάντιόν του ἀκόμα καί φροῦτα. Τό παράδειγμά<br />

του θά πρέπη νά τό ἀκολουθήσουν ἐκεῖνοι, οἱ ἐπίορκοι ἰατροί,<br />

οἱ ὁποῖοι ΑΠΑΙ<strong>ΤΟΥ</strong>Ν «φακελάκια», πρίν ἀκόμα κάνουν χειρουργικήν<br />

ἐπέμβασιν, ἀπό τήν ὁποίαν ἐξαρτᾶται ἡ ζωή τοῦ ἀσθενοῦς ἤ, εἰς τήν<br />

καλλιτέραν περίπτωσιν, ζητοῦν ὑπερβολικῶς μεγάλον ποσόν διά μίαν<br />

ἁπλήν ἐξέτασιν, χωρίς νά δίδουν καί τήν ἀνάλογον ἀπόδειξιν πληρωμῆς…<br />

Δυστυχῶς, ἡ μοίρα του ἦτο τραγική. Ὅλα ἄρχισαν μέ τόν Β΄ Παγκόσμιον<br />

πόλεμον, ὅταν εὑρέθη αἰχμάλωτος πολέμου, εἰς χιτλερικόν<br />

στρατόπεδον συγκεντρώσεως. Εἶναιἀλήθεια, ὅτι οἱ ναζί συμπεριφέροντο<br />

εἰς τούς Ἕλληνας ἀνθρωπίνως (τίποτα τό κοινόν μέ τό ΓΚΟΥ-<br />

ΛΑΓΚ). Ὅμως, ὅσα εἶδαν τά ὄμματά του μέ ἄλλους κρατουμένους,<br />

ἦσαν ἀρκετά, ὥστε νά ὁρκισθῆ: ποτέ πάλιν καί δι’ οὐδέναν λόγον, θά<br />

πιασθῶ αἰχμάλωτος. Αὐτός ὁ ὅρκος, ἐστάθη μοιραῖος.<br />

Ἐγώ ἐξακολουθοῦσα νά εἶμαι κλινήρης, ὅταν ἤρχισεν ὁ λεγόμενος<br />

«Δεύτερος γύρος» τοῦ Συμμοριτοπολέμου. Διά νά εἶμαι εἰλικρινῆς,<br />

πρᾶγμα πού εἶναι ἕνα ἀπό τά «πιστεύω» μου, ἐκείνην την<br />

ἐποχήν, ἐπίστευα καί ὁ ἴδιος ὅ,τι τό ΚΚΕ ἀγωνίζεται διά τήν ἐλευθερίαν<br />

καί τήν ἀνεξαρτησίαν τῆς Ἑλλάδος. Βεβαίως, δέν εἶχα διαβάσει<br />

τότε οὔτε τό «Κεφάλαιον» τοῦ Μάρξ, πολύ δέ περισσότερον καί τά<br />

«Ἅπαντα» τοῦ Λένιν. Ἁπλῶς, εἶχα παρασυρθεῖ ἀπό τά συνθήματα καί<br />

τίς νίκες τοῦ «Κόκκινου στρατοῦ»! Πότε κατάλαβα τό λάθος μου, θά<br />

τό διαπιστώσης, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, διαβάζοντας αὐτό τό βιβλίον,<br />

ὡς τό τέλος.<br />

Κάποιαν ἡμέραν, ὁ Ἀντώνης μᾶς ἀποχαιρετᾶ, ἐπειδή τόν εἶχαν<br />

ἐπιστρατεύσει πάλιν, διότι εἰς τό Μέτωπον ὑπῆρχε ἔλλειψις ἰατρῶν.<br />

Δέν ξεχνᾶ ὅμως, ὅπως ἀπεδείχθη, νά δώση τίς τελευταῖες ὁδηγίες διά<br />

τήν βελτίωσιν τῆς ὑγείας μου, ἡ ὁποία εἶχεν ἤδη ἀρχίσει, χάριν τῶν<br />

προσπαθειῶν του.<br />

Τό τμῆμα, εἰς τό ὁποῖον ὑπηρετοῦσε ὁ Α. Παπαντωνόπουλος, λόγῳ<br />

προδοσίας, εὑρέθη περικυκλωμένον εἰς τό Κυριάκι τῆς Βοιωτίας,<br />

38

ἀπό ἰσχυρά τμήματα τοῦ «Δημοκρατικοῦ Στρατοῦ». Τό αἰφνιδιασμένον<br />

τμῆμα ἐπρόβαλεν ἀπεγνωσμένην ἀντίστασιν, ἀλλά οἱ ἄνδρες<br />

του ἔπεφταν ὁ ἕνας μετά τόν ἄλλον, ἀπό τά καταιγιστικά πυρά τῶν<br />

ἀντιπάλων τμημάτων. Τό σημεῖον, εἰς τό ὁποῖον εὐρίσκετο ὁ Ἀντώνης,<br />

ἦτο ἡ καρδία τῆς ἀντιστάσεως. Οἱ ἀντάρτες, μέ τόν τηλεβόαν<br />

τοῦ ἐφώναζαν: «Ἡρωϊκέ γιατρέ, παραδώσου!».<br />

Ὁ Α. Παπαντωνόπουλος, τήν τελευταίαν σφαίραν τοῦ περιστρόφου<br />

του, πιστός εἰς τόν ὅρκον του, τήν ἐφύτεψε εἰς τόν κρόταφόν<br />

του…Ἦτο 19 Νοεμβρίου 1947! Αὐτό ἦτο τό τραγικόν τέλος τοῦ<br />

Ἀντωνίου Παπαντωνοπούλου, αὐτοῦ τοῦ ἐξαισίου ἰατροῦ καί ἀνθρώπου!<br />

Ὁ Α. Παπαντωνόπουλος, ὄχι μόνον μοῦ ἔσωσε τήν ζωήν, ἀλλά<br />

χάριν τῆς καταπληκτικῆς του καταρτίσεως καί τοῦ ἐξαιρετικοῦ του<br />

ταλέντου, μέ ἔσωσε καί ἀπό ἀναπηρίαν διά βίου.<br />

Ἅς εἶναι ἐλαφρύ τό χῶμα, πού τόν σκεπάζει!<br />

Εἶχα τήν τύχην νά εὑρεθοῦν εἰς τόν δρόμον μου καί ἄλλοι ἑξαιρετικοί<br />

ἄνθρωποι καί εἰδικοί, μεταξύ τῶν ὁποίων καί οἱ δάσκαλοί μου,<br />

τούς ὁποίους εὐγνωμονῶ. Καθημερινῶς, ἡ ἐπιμελήτρια τῆς Β΄ τάξεως<br />

τοῦ σχολείου μου, μέ ἐντολήν τοῦ διδακτικοῦ προσωπικοῦ, ἐρχόταν<br />

νά πληροφορηθῆ τήν πορείαν τῆς ἀσθενείας μου καί ἡ χαρά μου ἦτο<br />

ἀπερίγραπτη, ὅταν εἰς τό τέλος τοῦ Ἀκαδημαϊκοῦ ἔτους, μοῦ ἔφερε<br />

τό ἐνδεικτικόν μου, μέ βαθμόν: «10 ἄριστα».<br />

Ἀξίζει νά σημειωθῆ ὅ,τι εἰς τήν σύγχρονον Ἑλλάδαν, ἄν καί ἐνεφανίσθησαν<br />

πολλοί «μεταρρυθμιστές» τῆς Παιδείας, οὐδέποτε ἐπραγματοποιήθη<br />

ἔστω καί μία μεταρρύθμισις, οὐσίας! Ὡς κλασσικά παραδείγματα,<br />

ἀναφέρω τό περιβόητον «Ὀκτατάξιον Γυμνάσιον» καί τόν<br />

σχετικῶς πρόσφατον διαχωρισμόν τοῦ Γυμνασίου, τῆς ἐποχῆς μου,<br />

εἰς τρεῖς τάξεις Γυμνασίου καί τρεῖς τάξεις Λυκείου…<br />

Τόσον ἡ πρώτη, ὅσον καί ἡ πρόσφατος «μεταρρύθμισις», κατά<br />

τήν ταπεινήν μου γνώμην, ἀπεδείχθησαν ἀνούσιες, ἐπειδή Ὀκτατάξιον<br />

Γυμνάσιον οὐδέποτε ὑπῆρξεν. Ἁπλῶς τήν πρώτην Γυμνασίου τήν<br />

«ἐβάπτισαν» Τρίτην! Οὐσία, βεβαίως, οὐδεμία. Ὅσον ἀφορᾶ καί τόν<br />

πρόσφατον διαχωρισμόν ἐκείνου τοῦ Γυμνασίου, εἰς τρεῖς τάξεις Γυμνασίου<br />

καί τρεῖς τάξεις Λυκείου, δέν βλέπω οὐδεμίαν οὐσίαν…<br />

Βεβαίως, οὐδείς ἀπό τούς ἀνευθυνοϋπευθύνους δέν ἐφρόντισεν<br />

ποτέ, νά μήν χαραμίζονται τά χαρισματικά παιδιά, ἀκολουθώντας τό<br />

ὑποχρεωτικόν δι’ ὅλα τετριμμένον πρόγραμμα.<br />

Ποτέ δέν ἐσκέφθησαν τήν αἰτίαν τῶν ἀποτυχιῶν εἰς τάς ἐξετά-<br />

39

σεις ἰδίως τῶν ἀριστούχων μαθητῶν, ἐνῶ ἡ ἀπάντησις εἰς αὐτό ἀκριβῶς<br />

το ἐρώτημα, ἔπρεπε νά ἀποτελέση τήν βάσιν, ὅλων τῶν ἀπαραιτήτων<br />

μεταρρυθμίσεων.<br />

Οἱ σωστοί ἐκεῖνοι δάσκαλοι, εἶχαν συγκαλέσει συμβούλιον καί<br />

ἀπεφάσισαν ὅτι δέν ἠδύναντο νά ἀφήσουν εἰς τήν ἰδίαν τάξιν ἕναν<br />

ἄριστον μαθητήν, ἐξ αἰτίας ἀπουσιῶν, λόγῳ ἀσθενείας. Τό ἴδιον ἐπανελήφθη<br />

καί εἰς τήν Γ΄ τάξιν, ἀσχέτως ἄν δέν παρακολούθησα οὔτε<br />

ἕνα μάθημα. Ἡ μόνη διαφορά ἦτο ὅτι μέ «ἐπροβίβασαν» εἰς τήν Δ’<br />

τάξιν μέ τόν βαθμόν «Καλῶς 7». Τό ἐνδεικτικόν, μοῦ τό ἔφερε εἰς<br />

τήν οικίαν μας ἡ δασκάλα μου. Ἐγώ, ἀπελύθην εἰς λυγμούς! Δέν ἦτο<br />

δυνατόν νά κατανοήσω ὅ,τι ἔπαψα νά εἶμαι «ἀριστοῦχος…»<br />

Ἡ καλή μου δασκάλα προσεπάθησε νά μέ καθησυχάση, λέγοντας:<br />

«Ἄκουσε, παιδί μου, γνωρίζουμε, τί μαθητής ἤσουν, δι’ αὐτό<br />

καί ἐλάβαμε αὐτήν τήν δύσκολον ἀπόφασιν, καταστρατηγώντας τόν<br />

Νόμον! Ὅμως, οὐσιαστικῶς, δέν ἐδιδάχθης τήν ὕλην δύο βασικῶν<br />

τάξεων καί εἶναι φυσικόν νά δυσκολευθῆς εἰς τήν Δ΄ τάξιν, ἄν καί<br />

εἴμεθα βέβαιοι ὅ,τι συντόμως, θά ξαναγίνης ἀριστοῦχος. Τώρα, λόγῳ<br />

ἡλικίας, ἴσως νά μήν καταλαβαίνης, τί σημαίνει νά μήν χάσης δύο<br />

ἔτη… Ἀργότερον, θά καταλάβης καί θά μᾶς εὐγνωμονῆς!»<br />

Πόσο δίκαιον εἶχε!<br />

Εἰς αὐτό τό σημεῖον, ἐπανέρχομαι εἰς τήν ἀφήγησίν μου διά τόν<br />

μεγάλον ἐπιστήμοναν καί φίλον Χρῆστον Παπακυριακόπουλον. Εἰς<br />

αὐτόν τόν ἄνθρωπον, ὁ ὁποῖος μοῦ μετέδωσε τόν μαθηματικόν τρόπον<br />

σκέψεως, χρεωστῶ τήν ὑπέρβασιν τῆς ἀπωλείας τῆς ὕλης δύο<br />

τάξεων. Τοιουτοτρόπως ἐπέτυχα, ὄχι μόνον νά ἀποφοιτήσω ἀπό τό<br />

Δημοτικόν βαθμολογούμενος εἰς τήν Δ΄, Ε΄ καί ΣΤ’ μέ «10 ἄριστα»,<br />

ἀλλά καί ὅταν ἀρρώσταινε κάποιος δάσκαλος, νά τόν ἀντικαθιστῶ…<br />

Μάλιστα, πάντα ἐμέναν ἐπέλεγαν δι’ «ἐξέτασιν», ὅταν ἐπισκεπτόταν<br />

τό σχολεῖον μας, κάποιος Ἐπιθεωρητής καί δεν τό ἀναφέρω διά<br />

κομπασμόν.<br />

Ὁ Χ. Παπακυριακόπουλος, κατέλαβε τήν θέσιν του εἰς τό Μετσόβιον<br />

Πολυτεχνεῖον, ὡστόσον ἡ ἀτμόσφαιρα ἦτο βαρέα, λόγῳ τῶν<br />

ἀριστερῶν πεποιθήσεών του. Τό 1946, τόσον ὁ ἴδιος, ὅσον καί ὁ<br />

σοφός Μέντοράς του, καθηγητής Ν. Κρητικός, ἀπολύονται.<br />

Ὁ Χ. Παπακυριακόπουλος, μόνος καί εἰς πλήρην ἐπιστημονικήν<br />

ἀπομόνωσιν, συνεχίζει νά ἀσχολῆται μέ τήν ἐπιστήμην. Εὐτυχῶς, ἡ<br />

οἰκονομική ἄνεσίς του, τό ἐπέτρεπε. Τό 1948, προκαλώντας τόν θαυ-<br />

40

μασμόν τοῦ Ἀμερικανοῦ μαθηματικοῦ RalphFox, μέ τήν λύσιν δυσεπιτεύκτων<br />

μαθηματικῶν προβλημάτων, τόν προσκαλοῦν εἰς τό Πανεπιστήμιον<br />

Princeton. Ὁ νεαρός μαθηματικός δέχεται τήν πρόσκλησιν<br />

καί ἀπό τότε, μόλις τό 1952, ἐπισκέπτεται τήν Ἑλλάδαν δι’ ὀλίγας μόνον<br />

ἡμέρας, ὥστε νά παρευρεθῆ εἰς τήν κηδείαν τοῦ πατρός του. Ἡ<br />

Ὑπηρεσία Ἀσφαλείας τῆς Ἑλλάδος, προσπαθεῖ νά πείση τούς Ἀμερικανούς<br />

νά ἀπελάσουν τόν Χ. Παπακυριακόπουλον, ὡς «ἐπικίνδυνον<br />

κομμουνιστήν», ἀλλά ἀντιμετωπίζει τήν ἰσχυρᾶν ἀντίστασιν τοῦ Πανεπιστημίου<br />

Princeton, τό ὁποῖον εἶχεν ἐπιδείξει τήν ἰδίαν συμπεριφοράν,<br />

ὅταν οἱ ναζί ἀπαιτοῦσαν νά ἀπελαθοῦν τόσον ὁ Albert<br />

Einstein, ὅσον καί ὁ Thomas Mann... Ὁ Χ. Παπακυριακόπουλος,<br />

ἀπηλλαγμένος ἀπό τά καθήκοντα διδασκαλίας, ἄρχισε νά ἀσχολῆται<br />

ἀποκλειστικῶς μέ τήν ἔρευναν, εἰς τόν τομέαν τῆς ὁποίας συντόμως<br />

διακρίνεται, χάριν τῆς πρωτοτυπίας τῶν ἐργασιῶν του. Τεραστία<br />

συμβολή τοῦ «Papa», ὅπως τόνὀνόμαζαν οἱ Ἀμερικανοί, ἦσαν τρία<br />

ἐξαιρετικά θεωρήματα, πού ἄνοιξαν τόν δρόμον, εἰς τήν κατανόησιν<br />

τοῦ ζωτικοῦ μας χώρου: τό «Λῆμμα Den», τό «Θεώρημα τοῦ<br />

βρόχου» καί τό «Θεώρημα τῆς Σφαίρας».<br />

Μετά τήν δημοσίευσιν αὐτῶν τῶν θεωρημάτων, τέλη τῆς δεκαετίας<br />

τοῦ 1950, εἶχαν λυθεῖ τελειωτικῶς τά προβλήματα τῆς Τοπολογίας,<br />

πού παρέμεναν εἰς τό ἐπίκεντρον τῆς προσοχῆς, σχεδόν, ἐπί 50<br />

ἔτη. Τό 1964, ἦλθε ἡ ἀναγνώρισις: εἰς τόν Χ. Παπακυριακόπουλον<br />

ἀπονέμεται τό βραβεῖον Vemplen, τό ὁποῖον θεωρεῖται ἀνωτάτη διάκρισις,<br />

εἰς τόν τομέαν τῆς Γεωμετρίας. Εἰς τόν Χ. Παπακυριακόπουλον<br />

προτείνεται ἐπανειλημμένως ἡ θέσις καθηγητοῦ Ἕδρας, ἀλλά<br />

ἐκεῖνος ἀρνεῖται διά νά ἀφοσιωθῆ ὁλοκληρωτικῶς εἰς τήν ἐρευνητικήν<br />

του ἐργασίαν, τήν ὁποίαν εἶχε πάνω ἀπό ὅλα καί ὅλους! Ὁ Χ. Παπακυριακόπουλος,<br />

ἀκολουθεῖ σπαρτιάτικην ζωήν καί ὁ κύκλος τῶν φίλων<br />

του, εἶναι στενός. Εἰς τήν ἀρχήν τῆς δεκαετίας τοῦ 1960, ἀσχολεῖται<br />

ἀποκλειστικῶς μέ τήν «Εικασίαν Poincaré», δηλαδή, μέ τό<br />

μοναδικόν ἄλυτον πρόβλημα, τό ὁποῖον ἀποτελοῦσε πρόκλησιν, διά<br />

κάθε μεγάλον μαθηματικόν. Ὁ Χ. Παπακυριακόπουλος ἐθεμελίωσεν<br />

τήν βάσιν, διά τήν λύσιν αὐτοῦ τοῦ προβλήματος, τό ὁποῖον ἔλυσεν<br />

τό 2002, ὁ Ρῶσος Γκρηγκόρυϊ Πέρελμαν.<br />

Μετά τήν πτῶσιν τῆς δικτατορίας, ἀποκαθίσταται ἡ ἑλληνική<br />

ὑπηκοότης τοῦ Χ. Παπακυριακοπούλου, ὁ ὁποῖος σχεδιάζει νά πραγματοποιήση<br />

τό πρώτον ταξίδι εἰς τήν Ἑλλάδαν, μετά τό 1952.<br />

41

Ὅμως, ἡ μοίρα ἔχει ἀποφασίσει διαφορετικῶς καί ὁ μεγάλος μαθηματικός<br />

ἀφήνει τόν μάταιον αὐτόν κόσμον τήν 29 ην Ἰουνίου 1976,<br />

προσβεβλημένος ἀπό καρκίνον τοῦ στομάχου.<br />

.....................................................................................................<br />

Ἐπιστολές Κ. Καραθεοδωρῆ πρός Παπακυριακόπουλον:<br />

Ἡ πρώτη ἐπιστολή, μεταξύ Καραθεοδωρῆ καί Παπακυριακοπούλου,<br />

ὅπως συνάγεται ἀπό τά γραφόμενα, ἀντηλλάγη τήν 27 ην Ἰουλίου<br />

1937. Ὁ Καραθεοδωρῆ ἀπό τό Μόναχον διατυπώνει εἰς τόν Χρῆστον<br />

Παπακυριακόπουλον τίς ἐντυπώσεις του διά τήν πρώτην ἐργασίαν,<br />

πού ὁ τελευταῖος ἔγραψεν, ὡς τριτοετής φοιτητής, μέ τίτλον:<br />

«Περί μίας δεικτρίας τῶν ἐπιπέδων καμπυλῶν τοῦ Jordan».<br />

Ὁ Καραθεοδωρῆ ἐνθαρρύνει τόν νεώτερον συνάδελφόν του νά<br />

συνεχίση νά γράφη καί εὔχεται νά συναντηθοῦν καί ἐκ τοῦ πλησίον,<br />

ἔχοντας ἤδη πάρει δι’ αὐτόν συστάσεις ἀπό τόν δάσκαλόν του Νικόλαον<br />

Κρητικόν. Τό χειρόγραφον σημείωμα, μεταξύ ἄλλων, ἀναφέρει:<br />

«Μόναχον, 27 Ἰουλίου, 1937<br />

«Φίλε, κύριε Παπακυριακόπουλε,<br />

Μετά μεγάλου ἐνδιαφέροντος ἀνέγνωσα τήν ἐργασίαν σας, ἡ<br />

ὁποία εἶναι πάρα πολύ καλῶς συντεταγμένη καί βασίζεται, ὅσον<br />

δύναμαι νά γνωρίζω, ἐπί πρωτοτύπων ἰδεῶν. Εἶναι, βεβαίως, ἀξία<br />

δημοσιεύσεως…».<br />

Θά συναντηθοῦν εἰς τάς Ἀθήνας, ὀλίγους μῆνες ἀργότερον. Ὁ<br />

Κρητικός ἀποστέλλει ἐπιστολήν εἰς τόν Χρῆστον Παπακυριακόπουλον<br />

καί τόν καλεῖ γιά νά συναντηθοῦν μέ τόν Κωνσταντῖνον Καραθεοδωρῆ,<br />

εἰς τήν οἰκίαν τῆς ἀδελφῆς τοῦ τελευταίου εἰς τήν Κηφισιά.<br />

Ὅπως ἀφήνεταινά ἐννοηθῆ ἀπό τήν ἐπιστολήν Καραθεοδωρῆ, ἐκεῖ<br />

πραγματοποιεῖται καί ἡ προσωπική τους γνωριμία. Ὀλίγους μῆνες<br />

μετά ἀκολουθεῖ καί ἄλλη ἐπιστολή τοῦ Καραθεοδωρῆ πρός τόν<br />

Παπακυριακόπουλον. Ἡ ἀλληλογραφία τους θά συνεχισθῆ καί κατά<br />

τήν διάρκειαν τῆς κατοχῆς καί ἡ συνέχειά της προδίδει τήν ἐξέλιξιν<br />

τοῦ «μαθητοῦ», ἀλλά καί τήν ἱκανοποίησιν τοῦ «δασκάλου».<br />

Ὁ Καραθεοδωρῆ τοῦ γράφει ἀπό τό Μόναχον 5 Ἰουλίου 1938:<br />

«Φίλε Παπακυριακόπουλε,<br />

Ἔλαβα καί τάς δύο ἐργασίας σας. Τήν δευτέραν (ἐργασίαν), την<br />

ἀνέγνωσεν ὁ κ. Κρητικός, μέ τόν ὁποῖο συνεζήτησα σήμερον τό ἀπόγευμα.<br />

Ὑπάρχουν ἐλάχιστα σημεῖα εἰς τά ὁποῖα μικραί ἀλλαγαί θά<br />

ἦσαν ἐπιθυμηταί…».<br />

42

Παρακάτω ὁ Καραθεοδωρῆ δίδει ὁδηγίες: «Φαντάζομαι ὅτι δέν<br />

θα εἶναι δύσκολον… εἰς τόν τρισδιάστατον χῶρον… καμπύλην… εἰς<br />

τά ἐπίπεδα Χ1, Χ2,…». Ὁ Καραθεοδωρῆ, προσθέτει: «Θά σᾶς τήν ἐπιστρέψω<br />

πάλιν μέ τάς σημειώσεις μας».<br />

Τά πράγματα θά ἀλλάξουν ὅμως συντόμως εἰς τήν Εὐρώπην καί<br />

ἡ… ἐπιστροφή τῶν ἐργασιῶν δέν θά εἶναι… αὐτονόητος.<br />

Τήν 8 ην Αὐγούστου 1942 ὁ Καραθεοδωρῆ ἀπαντᾶ εἰς τόν Παπακυριακόπουλον<br />

ὅτι παρέλαβε μίαν ἄλλην ἐργασίαν του, ἡ ὁποία, ὅπως<br />

ὁ ἴδιος ἀναφέρει, ἔφθασε εἰς τάς χείρας του μέσω τοῦ διακεκριμένου<br />

μαθηματικοῦ Δημητρίου Κάππου. Ἐξαίρει τήν ἐργασίαν τοῦ Παπακυριακοπούλου<br />

καί τοῦ ἁπαντά εἰς ἀνάλογον ὕφος, μέ τήν προηγουμένην.<br />

Οἱ πολιτικές καί κοινωνικές συνθῆκες, ὡστόσον, ἡ κατοχή εἰς<br />

τήν Ἑλλάδαν, ὁ πόλεμος εἰς τήν Εὐρώπην, οἱ δυσκολίες συγκοινωνίας<br />

καί ἐπικοινωνίας διαφαίνονται μέσα ἀπό τήν τελευταίαν παράγραφον<br />

τῆς ἀπαντήσεως Καραθεοδωρῆ: «…Ἐλπίζω νά εὑρεθῆ κάποτε τρόπος,<br />

νά σᾶς τήν ἐπιστρέψω…».<br />

Τήν 9 ην Σεπτεμβρίου τοῦ 1942 ὁ Παπακυριακόπουλος παίρνει τήν<br />

ἐπιστολήν τοῦ μαθηματικοῦ Δημητρίου Κάππου ἀπό τήν Λειψίαν τῆς<br />

Γερμανίας. Τόν προσφωνεῖ «Ἀγαπητέ Χρῆστο…», ἀπευθυνόμενος εἰς<br />

τόν ἑνικόν καί τόν συγχαίρει «…διότι, παρ’ ὄλας τάς δυσκολίας τοῦ<br />

πολέμου, ἐπέτυχες νά δημοσιεύσης τήν διατριβήν σου» καί τοῦ διαβιβάζει<br />

τίς εὐχές του, «συντόμως νά ἀναγορευθῆς διδάκτωρ». Ὁ<br />

Κάππος σημειώνει ὅτι μόλις ἐτελείωσε μίαν σημαντικήν ἐργασίαν του,<br />

πού – ὅπως γράφει – τήν ἀφιερώνει «εἰς τήν ἐπέτειον τῶν γενεθλίων<br />

τοῦ κ. Καραθεοδωρῆ…». Στέλνει τέλος «πολλούς χαιρετισμούς» εἰς<br />

τόν Βασιλείου, τόν Κρητικόν καί εἰς ἕναν ἀκόμα συνάδελφόν του.<br />

Χαρακτηριστικός διά τήν ἀξίαν τοῦ ἀειμνήστου Χρήστου Παπακυριακοπούλου,<br />

εἶναι ὁ διάλογος, πού ἐδημοσιεύθη εἰς ἕνα ἀπό τά<br />

ἄρθρα τοῦ μαθηματικοῦ καί συγγραφέως Ἀποστόλου Δοξιάδη:<br />

«Ὅταν ρώτησα κάποτε τόν Πατέραν τῆς Θεωρίας Κατηγοριῶν<br />

Samuel Ailempergk: «Ὑπάρχει, ἄραγε, κάποιος σύγχρονος Ἔλλην<br />

μαθηματικός, ἰσάξιος τοῦ Εὐκλείδους καί τοῦ Ἀρχιμήδους», ἐκεῖνος,<br />

εὐσταθῶς, ἀπήντησε: «Βεβαίως, ὁ «Papa»!»<br />

Αἰωνία ἡ μνήμη σου, ἀείμνηστε, Μεγάλε Ἕλληνα!<br />

43

ΕΝΑΣ ΦΙΛΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΛΙΑ<br />

Οἱ καιροί ἦσαν χαλεποί οἱ δέ ναζί, προαισθανόμενοι τήν ἦτταν,<br />

λυσσομανοῦσαν. Κατ’ ἀρχήν, δέν ἔδειχναν μίσος πρός τούς Ἕλληνας,<br />

παρά τήν κατατρόπωσιν εἰς τά βουνά τῆς Πίνδου καί τῆς Ἀλβανίας<br />

τῶν συμμάχων τους Ἰταλῶν, ἀσχέτως τῆς ἀριθμητικῆς ὑπεροχῆς<br />

τῶν στρατιῶν τοῦ Ντοῦτσε, σημειώνοντας τάς πρῶτας νίκας τῶν<br />

ἀντιπάλων τοῦ Ἄξονος. Δέν ἔδειχναν μίσος πρός τούς Ἕλληνας καί<br />

διά τήν σκληρήν ἀντίστασιν πού προέβαλαν, ἀποκρούοντας τάς ἐπιθέσεις<br />

τῆς Βέρμαχτ, ὅταν ἔσπευσε εἰς βοήθειαν τῶν Ἰταλῶν. Ἀντιθέτως,<br />

ἔδειχναν σεβασμόν καί ὁ «Φύρερ» εἶχε δηλώσει: «Εἶστε οἱ<br />

μόνοι, πού ἀνθέξατε τήν πίεσιν τῶν «Στοῦκας». 6 Ἕνα πράγμα δέν<br />

συγχωροῦσαν οἱ ναζί: τήν Ἐθνικήν Ἀντίστασιν, κατά τήν Κατοχήν.<br />

Μέ ὅλον τόν σεβασμόν προς τά πρόσωπα καί τόν ἄθλον τῶν<br />

Λάκη Σάντα καί Μανώλη Γλέζου, χάριν τῆς ἱστορικῆς ἀληθείας, ἀναφέρω<br />

ὡς πρώτην πράξιν Ἀντιστάσεως εἰς τούς κατακτητές τήν στάσιν<br />

τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί Πάσης Ἑλλάδος Χρυσάνθου, δευτέραν<br />

τόν ἄθλον τοῦ Κωνσταντῖνου Κουκίδη, τρίτην δέ, τήν δική τους!<br />

______________________________<br />

6. Πρόκειται διά τά περίφημα ἀεροπλάνα καθέτου ἐφορμήσεως. Σχεδιαστής τους,<br />

ἕνας ἀπό τούς καλλίτερους ἀεροναυπηγούς τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ὁ Α.Ν. Τούπολεφ. Ὅταν οἱ<br />

σοβιετικοί «ὑπεύθυνοι» ἀπέρριψαν τά σχέδιά του, ὁ Τούπολεφ, τά ἐπῆρε μαζί του<br />

εἰς μίαν ἀποστολήν εἰς τό Βερολίνον, βασιζομένην εἰς τίς πολυάριθμες συμφωνίες,<br />

πού εἶχαν ὑπογράψει ὁ Χίτλερ καί ὁ Στάλιν, μεταξύ τῶν ὁποῖων καί διά συνεργασίαν<br />

καί ἀνταλλαγές ἐπιστημονικῶν πληροφοριῶν. Οἱ ναζί ἐκτίμησαν ἀμέσως τά<br />

σχέδια καί ἀπέκτησαν ὑπεροπλίαν εἰς τόν ἀέραν. Ἀντί νά τιμωρηθοῦν οἱ ἠλίθιοι<br />

ἰθύνοντες, ὁ Τούπολεφ κατεδικάσθη δι’ «Ἐσχάτην προδοσίαν», εἰς κάθειρξιν εἰς<br />

στρατόπεδον συγκεντρώσεως. Εὐτυχῶς, δέν τόν ἐκτέλεσαν καί οὕτως συνέχισε νά<br />

ἐργάζεται εἰς τήν «шарашка» (παράπηγμα), ὅπως ὀνομαζόταν τό ἐπιστημονικόν<br />

ἐργαστήριον εἰς τό στρατόπεδον συγκεντρώσεως, πρός τό συμφέρον τῆς Ρωσίας<br />

καί τῶν συμμάχων. (Σ.τ.Σ.).<br />

44

Τά τρία ΟΧΙ τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Χρυσάνθου<br />

Κωνσταντῖνος Χολέβας Πολιτικός Ἐπιστήμων<br />

Τό ΟΧΙ τοῦ Ἰωάννου Μεταξᾶ καί τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ κατά τοῦ<br />

αὐθάδους Μουσσολίνι ἦτο μόνον ἡ ἀρχή. Ἀκολούθησαν πολλά ΟΧΙ<br />

ἀπό ἐπώνυμα πρόσωπα καί ἀπό ἁπλούς Ἕλληνες ἀγωνιστές. Μία<br />

μορφή, ἡ ὁποία δέν προβάλλεται ὅσον θά ἔπρεπε ἀπό τά σχολικά<br />

βιβλία καί τίς τηλεοράσεις ὑπῆρξεν ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν Χρύσανθος,<br />

ὁ ὁποῖος ἐκράτησεν στάσιν ἐθνικῶς ἀξιοπρεπήν, ὅπως ἁρμόζει<br />

σέ Ὀρθόδοξον Ἕλληναν Ἱεράρχην. Ἅς θυμηθοῦμε τά τρία ΟΧΙ πού<br />

ἐξεστόμισε κατά τήν εἴσοδον τῶν Γερμανῶν εἰς τήν πόλιν τῶν Ἀθηνῶν.<br />

Ὁ Χρύσανθος Φιλιππίδης ἐγεννήθη εἰς τήν Κομοτηνήν καί εἰς ἡλικίαν<br />

32 ἐτῶν ἐξελέγη Μητροπολίτης Τραπεζοῦντος τοῦ Πόντου. Μετά<br />

τήν σφαγήν τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπό τούς Τούρκους, ἦλθε εἰς<br />

την πόλιν τῶν Ἀθηνῶν καί ὠρίσθη ἐκπρόσωπος τοῦ Οἰκουμενικοῦ<br />

Πατριαρχείου. Μέ σπουδές εἰς τήν Χάλκην καί εἰς ξένα Πανεπιστήμια<br />

ἐκλέγεται τό 1938 Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος. Τόν<br />

ἀγώναν τῶν στρατιωτῶν μας εἰς τά βουνά τῆς Βορείου Ἠπείρου<br />

ἐστήριξεν καί ὁ ἴδιος καί ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος μέ κάθε τρόπον:<br />

ἠθικόν καί ὑλικόν.<br />

Τήν 27 ην Ἀπριλίου 1941 οἱ Γερμανοί εἰσῆλθαν εἰς τήν πόλιν τῶν<br />

Ἀθηνῶν, ὡς κατακτητές.<br />

Ὁ Χρύσανθος ἐκλήθη νά συμμετάσχη εἰς την ἐπιτροπήν, ἡ ὁποία<br />

θά παρέδιδε ἐπισήμως τήν πόλιν εἰς τόν Γερμανόν Διοικητήν.<br />

45

Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἠρνήθη καί ἀπήντησεν: «Οἱ Ἕλληνες Ἱεράρχαι<br />

δέν παραδίδουν τάς πόλεις εἰς τόν ἐχθρόν, ἀλλά καθῆκον των εἶναι<br />

νά ἐργασθοῦν διά τήν ἀπελευθέρωσιν αὐτῶν». Ἦτο τό πρώτον<br />

ΟΧΙ τοῦ Χρυσάνθου.<br />

Ὁ Δῆμος Ἀθηναίων τόν εἰδοποίησεν ὅτι θά τελεσθῆ Δοξολογία εἰς<br />

τόν Μητροπολιτικόν Ναόν καί τόν προσεκάλεσεν νά προσέλθη. Ὁ<br />

Ἀρχιεπίσκοπος ἠρνήθη καί πάλιν, λέγοντας: «Δοξολογία δέν ἔχει θέσιν<br />

ἐπί τῇ ὑποδουλώσει τῆς Πατρίδος μας. Ἡ ὥρα τῆς Δοξολογίας θά<br />

εἶναι ἄλλη». Ἦτο τό δεύτερον ΟΧΙ τοῦ Χρυσάνθου.<br />

Ὑπῆρξε, εἰς τήν συνέχειαν, ἄλλη ἀπαίτησις: Νά ὁρκίση τήν γερμανοπρόβλητον<br />

κυβέρνησιν Τσολάκογλου. Καί ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἀπήντησεν:<br />

«Δέν δύναμαι νά ὁρκίσω κυβέρνησιν προβληθεῖσαν ὑπό τοῦ<br />

ἐχθροῦ. Ἠμεῖς γνωρίζομεν ὅ,τι τάς Κυβερνήσεις ὁρίζει ὁ Λαός καί ὁ<br />

Βασιλεύς. Ἐδῶ, τώρα, οὔτε ὁ Λαός ἐψήφισεν τήν Κυβέρνησιν, οὔτε ὁ<br />

Βασιλεύς τήν ὤρισεν». Ἐπρόκειτο διά τό τρίτον ΟΧΙ τοῦ Χρυσάνθου,<br />

ὁ ὁποῖος ἐκοιμήθη στίς 28.9.1949.<br />

Τό 1991 ἐπραγματοποιήθη ἡ μετακομιδή τῶν ὀστῶν του ἀπό τό<br />

Α΄ Νεκροταφεῖον Ἀθηνῶν εἰς τήν Μονήν Παναγίας Σουμελᾶ, εἰς τό<br />

Βέρμιον. Τά ΟΧΙ του ἐμψύχωσαν τήν ἀγωνιστικότηταν τῶν Ἑλλήνων.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Αἱματοβαμμένη ἡ Β΄ Πράξις Ἀντιστάσεως<br />

27/4/1941, ὥρα 08:30΄<br />

Τά χιτλερικά στίφη παρελαύνουν εἰς τήν νεκρωμένην<br />

πόλιν τῶν Ἀθηνῶν, διότι οἱ κάτοικοί της παραμένουν εἰς<br />

τάς οἰκίας των μέ κλειδαμπαρωμένες πόρτες καί παράθυρα.<br />

Εἰς τήν Ἀκρόπολιν ἀνέρχεται ἀπόσπασμα μέ ἐπικεφαλῆς<br />

τόν ταγματάρχην Jacoby, ὁ ὁποῖος διατάσσει<br />

τόν φρουρόν τῆς ἑλληνικῆς σημαίας νά τήν ὑποστείλη,<br />

ὥστε νά ἀκολουθήση ἡ ἔπαρσις τῆς Σβάστικας. Ἐκεῖνος<br />

ἀρνεῖται. Τήν ἑλληνικήν σημαίαν τήν ὑποστέλει Γερμανός στρατιώτης<br />

καί τήν παραδίδει εἰς τόν Ἔλληναν φρουρόν της. Ἐκεῖνος, τήν παίρνει<br />

εἰς τάς χείρας του, τήν φιλά μέ εὐλάβειαν, τήν τυλίγει εἰς τό σῶμα<br />

του καί ρίπτεται εἰς τό κενόν…<br />

Εἰς τήν γωνίαν Μνησικλέους καί Λυσίου, ἀνεβαίνοντας πρός τήν<br />

Ἀκρόπολιν, ἀπό τήν ἀριστεράν πλευράν, ὑπῆρχε τότε ἕνα μπακάλικον<br />

μέ εἴσοδον εἰς τήν Λυσίου. Εἰς τόν τοῖχον τοῦ μπακάλικου ἐπί τῆς<br />

Μνησικλέους, ἦτο στημένον τό ξύλινον παράπηγμα τοῦ παγοπώλη.<br />

46

Αὐτός ὁ παγοπώλης, κάποιος Ζαφειρόπουλος, τό ὄνομά του δέν<br />

τό θυμᾶμαι, μαζί μέ τόν υἱόν του Γιάννην, ἦσαν αὐτόπτες μάρτυρες<br />

τοῦ θλιβεροῦ, ἀλλά συνάμμα καί ἡρωϊκοῦ περιστατικοῦ μέ τόν φρουρόν<br />

τῆς σημαίας μας εἰς τήν Ἀκρόπολιν, ὅπως μοῦ ἀφηγήθη ἀργότερον,<br />

τήν ἰδίαν ἡμέραν, ὁ Γιάννης. Ὁ πατέρας του, μέ ἕναν φίλον του,<br />

ἐσήκωσαν τό καταματωμένον σῶμα τοῦ παλληκαριοῦ, τό ἐφόρτωσαν<br />

εἰς τό καρότσι τοῦ παγοπώλη καί τό ἔθαψαν κρυφίως εἰς τό Α΄ Νεκροταφεῖον.<br />

Εἰς τήν τσέπην του εἶχαν εὕρει ἕνα ταχυδρομικόν δελτάριον<br />

μέ τό ὄνομά του, πού τό ἔγραψαν ἐπάνω εἰς τόν προχειροφιαγμένον<br />

ξύλινον σταυρόν. Ὁ Γιάννης, ἔτρεξε εἰς τό κτίριον τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς<br />

Ἀθηνῶν, εἰς τήν ὁδόν Ἁγίας Φιλοθέης 19-21 καί ἀφηγήθη<br />

τό γεγονός εἰς τόν τότε Ἀρχιεπίσκοπον Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος<br />

Χρύσανθον, ὁ ὁποῖος ἔγραψεν εἰς τό ἡμερολόγιόν του: «27 Ἀπριλίου<br />

1941… Ὁ Ἕλλην φρουρός τῆς ἑλληνικῆς σημαίας ἐπί τῆς Ἀκροπόλεως,<br />

μή θελήσας νά παραστῇ μάρτυς τοῦ θλιβεροῦ θεάματος τῆς<br />

ἀναρτήσεως τῆς ἐχθρικῆς σημαίας, ὤρμησεν ἐκ τῆς Ἀκροπόλεως καί<br />

ἐκρημνίσθη φονευθεῖς. Ἐκάθησα εἰς τό Γραφεῖον περίλυπος μέχρι<br />

θανάτου καί δακρύων. Ὅλος ὁ κόσμος περιορισμένος εἰς τάς οἰκίας<br />

του καί ἡ σιωπή γίνεται ἀκόμη στυγνοτέρα!..<br />

Ὁ Ἀθηνῶν Χρύσανθος<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἄλλες μαρτυρίες, προφορικές καί γραπτές:<br />

Ὁ Κώστας Γ. Κωστόπουλος, ἀντιστασιακός ἐρευνητής, γράφει:«Ὁ<br />

Ἥρωας Στρατιώτης, χτυπώντας στά βράχια στήν διαδρομή<br />

τῆς πτώσης του ἀπό τόν βράχο τῆς Ἀκρόπολης στόν γκρεμό, ὅταν<br />

τελικά κατρακυλώντας ἔπεσε κοντά στήν ὁδό Θρασύλλου, στήν<br />

Πλάκα, εἶχε πολτοποιηθεῖ καί ἡ στολή του ἦταν καταξεσκισμένη.<br />

Ὅταν τόν περιμάζεψαν δύο-τρεῖς κάτοικοι τῆς Πλάκας, δέν βρῆκαν<br />

τίποτα πάνω του, ἐκτός ἀπό ἕνα τσαλακωμένο ταχυδρομικό δελτάριο,<br />

στό ὁποῖο ἦταν πολύ κακογραμμένο τό ὄνομα τοῦ παραλήπτη:<br />

Κωνσταντῖνος Κουκίδης. Μόνο αὐτό μποροῦσε νά διαβαστῆ.<br />

Ἀπό αὐτό τό στοιχεῖον συμπέραναν, ὅτι ὁ Ἥρωας Στρατιώτης<br />

ὀνομαζόταν Κωνσταντῖνος Κουκίδης». Αὐτά τά στοιχεῖα εἶχαν καταθέσει<br />

δύο γέροντες – ἐπιζῶντες ἀκόμα – σχετικά μέ τό παραπάνω<br />

περιστατικό».<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

47

Ἀπό τότε, ἐγώ κι οἱ φίλοι μου, περίεργοι καί ἀργόσχολοι συνταξιοῦχοι,<br />

συνεχίζει τήν ἀφήγησιν ἕνας ἄλλος ἀντιστασιακός, ὁ Χαράλαμπος<br />

Ρούπας, ἀρχίσαμε νά ψάχνουμε στά παραδοσιακά ταβερνάκια<br />

καί καφενεῖα τῆς Πλάκας, μήπως βροῦμε κάποιο γεροντάκι, νά<br />

μᾶς ἔλεγε κάτι σχετικό. Ὅλοι γνωρίζανε τό περιστατικό, ἀλλά μᾶς<br />

ἔλεγαν: «ἄκουσα… μοῦ εἴπανε…», δηλαδή, αὐτά πού γνωρίζαμε κι<br />

ἐμεῖς. Τελικά, ψάχνοντας καί κάνοντας μέ ὑπομονή τήν ἔρευνά μας,<br />

βρήκαμε μιά γριούλα καί μᾶς εἶπε: «Πηγαίνετε κάτω στοῦ Μακρυγιάννη<br />

– μᾶς ἔδωσε τήν διεύθυνση – κι ἐκεῖ ζεῖ ἕνας πρώην τσαγκάρης.<br />

Αὐτός εἶναι ὁ γιός τοῦ παγοπώλη, πού μέ τό καροτσάκι του<br />

πῆρε τόν νεκρό στρατιώτη καί τόν πῆγε στό Α΄ Νεκροταφεῖο, ὅπου<br />

τόν ἔθαψε».<br />

Τελικά, συναντήσαμε τόν γερο-τσαγκάρη. Δυσκολευτήκαμε<br />

ὅμως, νά τοῦ δώσουμε νά καταλάβη, τί θέλαμε νά μᾶς πῆ, γιατί οὔτε<br />

ἄκουγε, οὔτε κι ἔβλεπε καλά. Τελικά, συγκινημένος, μᾶς εἶπε:«Ἐκείνη<br />

τήν ἡμέρα εἴχαμε κλειστεῖ στά σπίτια μας, ὅπως κι ὅλη ἡ Ἀθήνα. Ἐγώ<br />

τότε ἤμουνα 16 ἐτῶν. Ἀκούσαμε στόν δρόμο μιά γριά, πού στρίγκλιζε.<br />

Πεταχτήκαμε τότε στόν δρόμο δυό-τρεῖς, γιά νά δοῦμε τί συμβαίνει<br />

καί τότε… εἴδαμε τό τραγικό θέαμα. Ἕνα χιλιοστραπατσαρισμένο<br />

πτῶμα, ντυμένο στό χακί καί μιά σημαία γύρω του ματωμένη. Χαρτιά,<br />

πορτοφόλι κλπ., δέν βρέθηκαν πάνω του, ἐκτός ἀπό ἕνα δελτάριο,<br />

πού ἔγραφε τό ὄνομά του. Τό δελτάριο τό κράτησε ἕνας φίλος<br />

τοῦ πατέρα μου. Ἐπειδή ὁ πατέρας κι ἐγώ μοιράζαμε κολῶνες πάγου<br />

στά σπίτια, εἴχαμε ἕνα καρότσι. Τό ἔβαλαν τό παλληκάρι μέσα, μαζί<br />

μέ τήν σημαία, τό σκέπασαν μέ μιά κουβέρτα καί τό πῆγαν, μαζί μέ<br />

τόν φίλο του στό Νεκροταφεῖο, νά τό θάψουν. Ἐκεῖ βρῆκαν ἕναν<br />

παπά καί τοῦ εἶπαν, τί εἶχε συμβεῖ. Αὐτός τούς πῆγε σ’ ἕναν ἀνοικτό<br />

τάφο, τύλιξαν τό παλληκάρι μέ ὅ,τι εἶχε ἀπομείνει ἀπό τήν σημαία,<br />

εἶπε δύο-τρία λόγια ὁ παπάς καί τό παράχωσαν.<br />

Ἐκεῖνο ὅμως, πού πρέπει νά σᾶς τονίσω εἶναι, πώς πρίν νυχτώση,<br />

αὐτό τό τραγικό περιστατικό, ἀπό στόμα σέ στόμα, τό εἶχε μάθει ὅλη<br />

ἡ Ἀθήνα. Ὁ πατέρας μου φοβήθηκε καί δέν μέ πῆρε μαζί του στό<br />

Νεκροταφεῖο. Ἄν πήγαινα κι ἐγώ τότε, θά σᾶς ὑπέδειχνα, ποῦ ἀκριβῶς<br />

εἶναι παραχωμένο τό παλληκάρι. Τόν πατέρα μου τόν ἔχασα τόν<br />

Ἰανουάριο τοῦ 1942, στήν μεγάλη πείνα.<br />

Ὅση ὥρα μᾶς ἀφηγεῖτο ὅλα αὐτά, τό γεροντάκι ἔτρεμε καί ἦταν<br />

δακρυσμένο. Ὅταν τόν ρωτήσαμε, γιατί ἄφησε τόσα χρόνια γιά νά<br />

48

πῆ τίς μαρτυρίες του, μᾶς ἀπάντησε: «Ἀπό 17 ἐτῶν ἐντάχθηκα στόν<br />

ἀντιστασιακό ἀγώνα καί ἡ πατρίδα μέ ἀντάμειψε μέ τό νά περάσω<br />

ὅλη τήν ζωή μου σέ φυλακές καί ἐξορίες, ἀπό νησί σέ νησί. Τί νά<br />

ἔλεγα τότε; Ποιός θά μέ πίστευε; Τό μόνο πού θά ἔκαναν θά ἦταν νά<br />

μοῦ φορτώσουν ἀκόμα μιά κατηγορία καί ἄντε νά βρῆς ἄκρη. Ἀπό τό<br />

1947, πού μποροῦσα νά μιλήσω, δέν μέ πλησίαζε κανένας. Σέ ποιόν<br />

νά τά ἔλεγα, στά τέσσερα ντουβάρια;»<br />

Τό ὄνομα τοῦ καταθέτοντος Ζαφειρόπουλος, καθώς καί τοῦ<br />

παπᾶ, πιθανῶς, Πάπα-Ἡρακλῆς. Ὅποια ἐκδοχή κι ἄν υἱοθετηθῆ –<br />

ὑπαρκτοῦ ἱστορικοῦ ἤ φήμη ἤ τοτέμ, περί Κωνσταντίνου Κουκίδη,<br />

ἐμεῖς θεωροῦμε αὐτόν ὡς πρωτοπόρο τοῦ ἀντιστασιακοῦ ἀγώνα.<br />

Ὅποιος ἱστορικός ἐπιθυμεῖ νά ἀντικρούση τίς ἀπόψεις μας, ἅς τό<br />

ἐπιχειρήσει. Ἀλλά μέ ἱστορικά ντοκουμέντα, ὄχι ἀμφισβητήσιμα. Ἐγώ<br />

προσωπικά, πιστεύω ὅτι ὁ Κώστας Κουκίδης εἶναι ὑπαρκτό, ἱστορικό<br />

πρόσωπο».<br />

Χαράλαμπος Ρούπας – Ἀντιστασιακός 7<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Μενέλαος Λουντέμης<br />

Μεταξύ αὐτῶν, οἱ ὁποῖοι ἀνεφέρθησαν εἰς τήν θυσίαν<br />

τοῦ Κωνσταντῖνου Κουκίδη ἦτο καί ὁ διάσημος συγγραφεύς<br />

Μενέλαος Λουντέμης. Στο βιβλίον του: Αυτού<br />

που έφεραν την καταχνιά, γράφει: «… θα σας πω κι<br />

εγώ δόκτωρ φον Γκρέβεντις μια μικρή ασήμαντη Ελληνική<br />

ιστορία. Όταν το 1941 ο φρουρός της δικής μας σεμνής σημαίας<br />

διατάχθηκε να την κατεβάσει για να υψωθεί η δική σας, την κατέβασε,<br />

τυλίχθηκε μετά κι’ έπεσε χωρίς ηρωϊσμούς από το βράχο. Το<br />

ξέρετε; Όχι. Βλέπετε τα πιο χρήσιμα πράγματα τα μαθαίνει κανείς<br />

πάντα αργά».<br />

Ἡ ἀναφορά τοῦ ὀνόματος τοῦ Μενελάου Λουντέμη, μέ ἠνάγκασε<br />

νά ἐπιστρέψω εἰς κάποιον βράδυ τῆς Κατοχῆς, ὅταν συνεκεντρώθησαν<br />

εἰς ἕνα δωμάτιον τῆς οἰκίας, πού ἐνοικιάζαμε εἰς τήν Πλάκαν, ὁ<br />

σπιτονοικοκύρης μας Χρῆστος Παπακυριακόπουλος καί οἱ φίλοι του: ἡ<br />

Ἀσπασία Παπαθανασίου μέ τόν σύζυγόν της Κώσταν Μαυρομάτην καί<br />

ὁ Μενέλαος Λουντέμης.<br />

______________________________<br />

7. Ἀπό τό βιβλίον τοῦ Χαραλάμπους Ρούπα: «Κωνσταντῖνος Ἀν. Κουκίδης» Ὁ φρουρός<br />

τῆς Σημαίας.<br />

49

Θυμᾶμαι ὅ,τι ὁ Μ. Λουντέμης εἶχε φέρει μαζί του ἕνα πρόσφατον<br />

ποίημά του, μέ τόν τίτλον: «Μιλάει ἡ Μόσχα!», πού διά πρώτην<br />

φορᾶν τό ἀπήγγειλε ἐκεῖνο τό βράδυ εἰς τήν οἰκίαν μας, ἡ νεαρά<br />

ἀκόμα, ἀλλά ἤδη γνωστή ἠθοποιός, Ἀσπασία Παπαθανασίου.<br />

Διά ποῖον λόγον τόν ἀληθήν ἥρωαν Κωνσταντῖνον Κουκίδην<br />

προσπαθοῦν νά τόν ἐξαφανίσουν;<br />

Τό ὄνομα αὐτοῦ τοῦ αἰωνίου φρουροῦ τοῦ Παρθενῶνος, δέν<br />

ἀνεφέρθη οὔτε τήν 12 ην Ὀκτωβρίου 1944, ὅταν μία ἄλλη Ἑλληνική<br />

Σημαία ὑψώθη κατά τήν ἀπαλλαγήν τῆς Ἀκροπόλεως τῶν Ἀθηνῶν<br />

ἀπό τήν σβάστικαν, οὐδέποτε μνημονεύεται κατά τήν ἐτησίαν ἑορτήν<br />

τῆς Ἀπελευθερώσεως τῶν Ἀθηνῶν, οὐδέν ἄγαλμα ἤ ἔστω προτομή<br />

του δέν ἔχει ὑψωθεῖ, οὐδεμία Λεωφόρος, οὐδείς δρόμος ἤ ἔστω<br />

πάροδος δέν φέρει τό ἔνδοξον ὄνομά του! Διατί;<br />

Εἰς οὐδέναν στρατιωτικόν ἀρχεῖον ὑπάρχει καταγεγραμμένον τό<br />

ὄνομά του, ὡς ὑπηρετοῦντος καί αὐτήν τήν δικαιολογίαν προβάλλουν,<br />

ὅσοι θέλουν, «ἐμπεριστατωμένως», νά διαγράψουν ἀπό τήν<br />

ἱστορίαν τήν ἀπαράμιλλον θυσίαν του.<br />

Καί αὐτό, διότι πράγματι δέν ὑπηρετοῦσε τότε εἰς οὐδένα στρατιωτικόν<br />

σῶμα!<br />

Πῶς εὑρέθη ὅμως, νά εἶναι ἐθελοντής φρουρός τῆς Σημαίας μας<br />

εἰς τήν Ἀκρόπολιν τῶν Ἀθηνῶν, τήν 27 ην Ἀπριλίου 1944;<br />

Ἁπλῶς, ὡς μέλος τῆς ΕΟΝ – εἰς τήν ὁποίαν ὑποχρεωτικῶς ἀνήκαν<br />

ἅπαντες οἱ νεολαῖοι τῆς ἐποχῆς, συμπεριλαμβανομένων τῶν κρυπτῶν<br />

κομμουνιστῶν – ἠσθάνθη τήν ὑποχρέωσιν νά σταθῆ φρουρός<br />

τῆς Σημαίας μας, ἐθελοντικῶς! Ἰδού ἡ ἀληθῆς αἰτία.<br />

Ἀργότερον, ὁ Πρόεδρος τῆς Πανελληνίου Ἑνώσεως Ποντίων<br />

Ἀξιωματικῶν «Ἀλέξανδρος Ὑψηλάντης» καί Πρόεδρος τῆς «Ἐνώσεως<br />

Πολεμιστῶν Μακεδονικοῦ Μετώπου», ἀλλά καί Ὕπατος Πρόεδρος<br />

τῶν Διεθνῶν Ἑνώσεων – Ἀγγλίας, Γαλλίας, Ἰταλίας, Σερβίας καί<br />

Ρωσίας – Γεώργιος Τσαλουχίδης, ἀσχοληθείς μέ τήν διαλεύκανσιν<br />

τῆς ὑποθέσεως, εὖρεν εἰς τό Μεταξουργεῖον ποῖον λέτε; Τόν Μιλτιάδην<br />

Κουκίδην, ἀδελφόν ὅπως ἐδήλωσεν τοῦ Ἀναστασίου,<br />

πατρός τοῦ Κωνσταντῖνου Κουκίδη – τοῦ ἐθελοντοῦ φρουροῦ τῆς<br />

Σημαίας μας, εἰς τήν Ἀκρόπολιν τῶν Ἀθηνῶν. Σημειωτέον ὅτι ὁ Κωνσταντῖνος<br />

Κουκίδης τοῦ Μιλτιάδου, ὑπηρέτησεν ὡς Εὔζων.<br />

Ὁ Γεώργιος Τσαλουχίδης, καθιέρωσε τήν 27 ην Ἀπριλίου ἐτήσιον<br />

Μνημόσυνον τοῦ Κωνσταντῖνου Κουκίδη εἰς τόν Ναόν τοῦ Ἁγίου<br />

50

Νικολάου Ραγκαβᾶ, εἰς τήν Πλάκαν καί κατάθεσιν στεφάνων εἰς τόν<br />

τόπον, πού εὑρέθη τό καταματωμένον πτῶμα του, ὅπου ἐπί Δημαρχίας<br />

Δημητρίου Ἀβραμοπούλου, ἐστήθη ἀναμνηστική πλάκα. Ὁ ἴδιος<br />

ἐπραγματοποίησεν καί τά ἀποκαλυπτήρια του Μνημείου τοῦ Κωνσταντῖνου<br />

Κουκίδη τοῦ Ἀναστασίου, εἰς τήν Γαστούνην.<br />

Ὅμως, ἐκτός των ἀνωτέρω ἀναφερθέντων μαρτυριῶν<br />

διά τόν Κωνσταντῖνον Κουκίδην, ο Κύπριος<br />

ποιητής Ευέλθων Πιτσιλίδης, φιλολογικόν ψευδώνυμον<br />

Εύσκιος Πεύκης, αφιέρωσεν εις τον Κων/νον<br />

Κουκίδην ένα ποίημά του με τον τίτλον: «Ο φρουρός<br />

της Γαλανόλευκης»:<br />

Σαν μπήκαν στην Αθήνα των Γερμανών τα στίφη,<br />

βρήκαν κλειστές τις πόρτες, τις στράτες αδειανές.<br />

Φωλιάζοντας ο πόνος εις των Ρωμιών τα στήθη,<br />

εβούβανε τις γλώσσες, έπνιξε τις φωνές.<br />

Μα η γαλανή παντιέρα επάνω στον ιστό της<br />

ψηλά στον Παρθενώνα,<br />

μ’ ένα τσολιά λεβέντη, φρουρόν εις το πλευρόν της,<br />

κυμάτιζεν ακόμα!<br />

Τη γαλανή παντιέρα κατέβασαν οι ξένοι<br />

και ο τσολιάς την παίρνει με δάκρυ, με λυγμό,<br />

σκύβει και τη φιλάει, τριγύρω του τη δένει<br />

και πέφτει στον γκρεμό!<br />

Την ώρα αυτή φωνάζει η Αθηνά από πέρα:<br />

—Γενναίο παλικάρι, στον όρκο σου πιστό,<br />

τώρα γλυκοκοιμήσου, γρήγορα θα ’ρθει η μέρα,<br />

τη γαλανή παντιέρα και πάλι ν’ ανεβάσεις σε πιο ψηλόν ιστό!<br />

Ὁ ποιητής Βασίλης Κουρής τοῦ ἀφιέρωσε το κάτωθι<br />

ποίημά του: Ωδή στον φ ρουρό του Παρθενώνα<br />

Στων μακάρων όπου περιδιαβαίνεις, τα νησιά,<br />

είθε του Απόλλωνα να σ’ ευφραίν’ η λύρα,<br />

51

ανδρείε στρατιώτη.<br />

Ωραίο να πεθαίνεις για την πατρίδα.<br />

και σάβανό σου τη σημαία<br />

στο κορμί σου τυλιγμένη νάχεις,<br />

- ωραίο είναι.<br />

Τρόπαια ένδοξα στη μνήμη σου δε στήθηκαν,<br />

ουδέ αγάλματά σου.<br />

Μα των Καρυάτιδων το δάκρυ<br />

το μνήμα σου εις αεί θ’ αδαμαντοστολίζει<br />

και ασπασμό στο μέτωπό σου θ’ αποθέτουν<br />

για την ημέρα εκείνη,<br />

που του βαρβάρου το ατσάλι<br />

της Παλλάδος καταπάτησε την πόλη,<br />

και συ,την γαλανόλευκη σφραγίζοντας με το φιλί σου,<br />

στους ώμους ετύλιξες<br />

κι από τον βράχο το άλμα έκανες προς την αθανασία,<br />

τοις κείνων ρήμασιν πειθόμενος.<br />

Ὁ Θέμης Καμπᾶς, εἰς τό βιβλίον του: «Ἑνός λεπτοῦ σιγή», ἀναφερόμενος<br />

εἰς τόν Κώστα Κουκίδη, θά πῆ ποιητικῶς:<br />

Οι Γερμανοί απόρησαν, οι Έλληνες αδιαφόρησαν<br />

Οι Γερμανοί θαυμάσανε, οι Έλληνες ξεχάσανε.<br />

Οι Γρεμανοί εννόησαν, οι Έλληνες… αγνόησαν!<br />

Ήταν νέος, την τιμημένη του στρατού φορώντας,<br />

κι επάνω στην Ακρόπολη, την ένδοξη Σημαία μας φρουρώντας.<br />

Εκεί υψώθηκε μαύρος αγκυλωτός σταυρός.<br />

Εκεί στον ιερό το βράχο, εμπρός στο Μαρμαρένιο ποίημα,<br />

σωριάστηκε ο Γαλανόλευκος Σταυρός.<br />

Κι εδάκρυσε η θρυλική θέα, Η Αθηνά Παλλάδα.<br />

Δάκρυσε η ιστορία μας, δάκρυσε η Ελλάδα.<br />

Τότε ο Στρατιώτης μας, τους Ούνους τους ξαφνιάζει,<br />

γονάτισε ευλαβικά, καθόλου δεν διστάζει,<br />

κανείς δεν τον προστάζει,<br />

μαζεύει τη Σημαία μας, το άχραντο Σύμβολό μας,<br />

τη δίπλωσε τη φίλησε, την έκρυψε στο στήθος<br />

και… ύψωσε το Λαό μας!<br />

52

Πηδά μαζί της στο κενό, τσακίζεται και μ’ αίμα,<br />

έβαψε το Στρεφάνι του, του Μάρτυρα το Στέμα,<br />

την Άνοιξή του πρόσφερε, τα νιάτα του τα ωραία,<br />

μαζί νε τη Σημαία του, πετάξανε παρέα.<br />

Κι έμεινε Ήρως αφανής, θρύλος χωρίς να γίνει<br />

στη μνήμη μας το όνομα, τουλάχιστον να μείνει.<br />

Το έβαψε η σημαία μας πολλές φορές, το ιερό πανί της,<br />

με τέτοιο τρόπο όμως, κανείς δεν έπεσε μαζί της!<br />

Αλήθεια, πως το έλεγαν κείνο το παλικάρι;<br />

Το λέγανε Φιλότιμο Ελληνικό, να πάρει,<br />

σύμβολο να δοξαστεί, ψηλά μες τους αιθέρες<br />

κι εμείς τι κάνουμε; Σείομε φρενιτωδώς ομάδων τις παντιέρες!<br />

Τίποτα λοιπόν γι’ αυτόν, ούτε ένα καντηλάκι,<br />

ούτε ένα ασήμαντο, με τα’ όνομα στενάκι,<br />

μια πλάκα εκεί που έπεσε, να γράφει σε μια άκρη:<br />

«Εδώ δόξασε την Ελλάδα ο… » Ποιος; Ίσως στάξει ένα δάκρυ!<br />

Το Μεγαλείο αυτό αγνόησαν οι Κυβερνήσεις.<br />

Ντρέπομαι, είναι το ρήμα<br />

τι να πω, αίσχος ή κρίμα!<br />

Πριν πούμε Αιώνια η μνήμη, ψαλμός θρησκευτικός,<br />

ν’ ακουστεί από τα χείλη μας κι ύμνος μας Εθνικός<br />

και τώρα που απαγγέλλω τους στίχους μου, αυτή την ιερή στιγμή<br />

για σένα Κώστα ας κρατήσουμε ενός λεπτού σιγή!<br />

… Αυτοθυσία, το άγιασε το άξιο παλικάρι<br />

κι ο Άγγελος λευκή ψυχή, κατέβηκε να πάρει.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἐπικαλούμενος τήν ἱστορίαν τῆς Ἑλλάδος, τούς ἄθλους τῶν<br />

ἡρωϊκῶν στρατιωτῶν μας, οἱ ὁποῖοι ἔγραψαν ἐποποιΐαν εἰς τά βουνά<br />

τῆς Ἀλβανίας καί τά «ὀχυρά Μεταξᾶ», ἀλλά καί τήν αὐτοθυσίαν τοῦ<br />

Κωνσταντῖνου Κουκίδη, τό μόνον πού ἔχω νά προσθέσω εἶναι ὅτι<br />

κάποτε πρέπει νά ψηφισθῆ Νόμος, συμφώνως μέ τόν ὁποῖον, ὅποιος,<br />

διά λόγου ἤ πράξεως, συμπεριφέρεται ἀσέμνως πρός τό ἐθνικόν μας<br />

σύμβολον, νά στερῆται «διά βίου» τῶν πολιτικῶν δικαιωμάτων του.<br />

Δέν εἶναι δυνατόν νά ἀνεχόμεθα νά μένουν ἀτιμώρητοι, ὅσοι<br />

φθάνουν εἰς σημεῖον ἀκόμα καί νά πυρπολοῦν τήν Σημαίαν μας, ἐνῶ<br />

ἐπίσης διάσημοι… ἠθοποιοί, πού παρουσιάζονται εἰς συγκεντρώσεις<br />

τοῦ Κόμματός τους, εἰς τάς ὁποῖας κυριαρχοῦν οἱ κόκκινες σημαῖες μέ<br />

53

τό σφυροδρέπανον (σύμβολον ἄλλοτε μίας ξένης χώρας) καί νά τά<br />

σέβονται, ἐνῶ ἀποκαλοῦν τό δικό μας ἱερόν σύμβολον, παλιόπανον ἤ<br />

ἀκόμα χειρότερον…<br />

Δέν πρέπει ἐπίσης νά ἀνεχόμεθα νά παραμένουν εἰς τάς θέσεις<br />

τους καί οἱ «Πρυτάνεις», οἱ ὁποῖοι τούς συνεπικουροῦν… Μέ τήν<br />

εὐκαιρίαν, θέλω νά πληροφορήσω τούς «σημαιοφόρους» τοῦ σφυροδρεπάνου,<br />

τήν διακομόδωσίν του, εἰς τήν πρώην <strong>ΕΣΣΔ</strong>:<br />

Σφυροδρέπανο – «θεός»<br />

ὁ ἐθνικός μας θυρεός.<br />

Μέ αὐτό ὅ,τι κι ἄν κάνεις,<br />

τόν καιρό σου πάντα χάνεις!..<br />

Ἀξίζει νά σημειωθῆ ὅ,τι τό τετράστιχον εἰς τήν ρωσικήν, εἶναι<br />

πολύ πιό «σκληρό», ἀλλά δέν ἔβγαινε ἡ ρίμα!.. Καί ὁ νοῶν, νοεῖτο…<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Τετάρτη πράξις, ἦτο ἡ δημιουργία διαφόρων ἀντιστασιακῶν<br />

ὀργανώσεων:<br />

15 Μαΐου 1941, «Ἐλευθερία», εἰς τήν Θεσσαλονίκην·<br />

28 Μαΐου 1941, «Ἐθνική Ἀλληλεγγύη», εἰς τήν πόλιν τῶν Ἀθηνῶν·<br />

2 Ἰουνίου 1941, «Πατριωτικό Μέτωπο», εἰς τά Ἰωάννινα καί, φθάνοντας<br />

εἰς τό ἀπόγειον τήν 27 ην Σεπτεμβρίου 1941, εἰς ἕνα μικρό<br />

σπίτι, εἰς τό τέρμα τῆς ὁδοῦ Ἱπποκράτους, συναντῶνται οἱ:<br />

α) Λευτέρης Ἀποστόλου, τοῦ ΚΚΕ·<br />

β) Χρῆστος Χειμωνίδης, τοῦ Σοσιαλιστικοῦ Κόμματος Ἑλλάδος·<br />

γ) Ἠλίας Τσιριμῶκος, τῆς Ἕνωσης Λαϊκῆς Δημοκρατίας καί<br />

δ) Ἀπόστολος Βογιατζής, τοῦ Ἀγροτικοῦ Κόμματος Ἑλλάδος.<br />

Οἱ ἀνωτέρω, ἐκπροσωπώντας τά Κόμματά τους, συναποφασίζουν<br />

τήν ἵδρυσιν κοινοῦ Μετώπου, τό ὁποῖον μέ τήν ὀνομασίαν Ἐθνικόν<br />

Ἀπελευθερωτικόν Μέτωπον (ΕΑΜ), γίνεται ἡ μαζικοτέρα ὀργάνωσις<br />

Ἐθνικῆς Ἀντιστάσεως. Τήν 10 ην Ὀκτωβρίου 1941, τό ΕΑΜ κάνει τήν<br />

ἐμφάνισίν του, μέ ἐπίσημον Διάγγελμα. Εἶναι ἀξιοσημείωτον ὅ,τι τίς<br />

πρῶτες ἡμέρες τοῦ Ἰουλίου 1941, εἰς τάς ἐργασίας τῆς 6 ης Ὁλομελείας<br />

τοῦ ΚΚΕ εἶχε ἤδη παρθεῖ ἀπόφασις νά ὀργανωθῆ λαϊκή ἐξέγερσις<br />

διά τήν «Ἐθνικήν καί κοινωνικήν ἀπελευθέρωσιν τῆς Ἑλλάδας»,<br />

λόγω τῆς ἐπιθέσεως τῆς ναζιστικῆς Γερμανίας κατά τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong><br />

καί τῆς καταρρεύσεως τοῦ Συμφώνου τῶν Ρίμπεντροπ-Μόλατωφ (και<br />

όχι Μολότωφ).<br />

54

Ὄντας πιστός εἰς τήν ἀντικειμενικότηταν, ἔχω τήν ὑποχρέωσιν νά<br />

ὑπογραμμίσω τό ἀσυγχώρητον σφάλμα τῆς «Δεξιᾶς», νά μείνη ἔξω<br />

ἀπό τό ΕΑΜ, ἀφήνοντάς το ἕρμαιον, εἰς τήν ἡγεσίαν τοῦ ἐμπεῖρου εἰς<br />

συνθῆκας παρανομίας καί συνωμοτικότητος ΚΚΕ, πού ἐντός ἐλαχίστου<br />

διαστήματος, «καπέλωσε» τόσον τό πολιτικόν του σκέλος, ὅσον<br />

καί τό δημιουργηθέν συντόμως, ἔνοπλον: τόν ΕΛΑΣ.<br />

Μερικοί ὅμως, ἔμπειροι ἀξιωματικοί, ὅπως ὁ Συνταγματάρχης Δημήτριος<br />

Ψαρρός, προσεπάθησαν νά δημιουργήσουν ὀλιγάριθμες ἔνοπλες<br />

ὁμάδες, εὐκόλως κατεσφάγησαν ἀπό τόν ΕΛΑΣ καί μόνον ὁ<br />

Συνταγματάρχης Ναπολέων Ζέρβας κατόρθωσε νά ὀργανώση εἰς τήν<br />

Ἤπειρον, ἕνα ἀρκετά ἀξιόμαχον καί σοβαρόν, ὡς πρός τόν ἀριθμόν<br />

τῶν μαχητῶν του, ἔνοπλον τμῆμα: τόν Ἐθνικόν Δημοκρατικόν Ἑλληνικόν<br />

Σύνδεσμον (ΕΔΕΣ).<br />

Ἄν ἡ «Δεξιά» δέν εἶχε κάνει αὐτό τό ὀλέθριον λάθος, δέν θά<br />

ἔπεφταν θύματα τοῦ ΚΚΕ τέτοια ὀλιγάριθμα ἔνοπλα τμήματα, ὅπως ἡ<br />

Ἐθνική καί Κοινωνική Ἀπελευθέρωσις τοῦ Συνταγματάρχου Δημητρίου<br />

Ψαρροῦ καί, πιθανότατα, δέν θά φθάναμε ὡς τόν συμμοριτοπόλεμον.<br />

Πάντως, τό βέβαιον εἶναι ὅ,τι τό ΚΚΕ δέν θά εἶχε τήν<br />

δυνατότηταν νά καπηλεύεται μονομερῶς, τήν Ἐθνικήν Ἀντίστασιν.<br />

Προτρέχοντας ἄλλην μίαν φορᾶν, ὑπογραμμίζω ὅ,τι μετά τόν<br />

ἐπαναπατρισμόν μου τό 1976, ὅταν ἐκλήθην εἰς τό Γραφεῖον Τύπου<br />

τῆς Νέας Δημοκρατίας, εἰς τήν σύνταξιν τῆς ἐφημερίδος Νέα Πορεία,<br />

ὡς εἰδικός διά τό Σοσιαλιστικόν στρατόπεδον, προσεπάθησα<br />

ἐπανειλημμένως νά πείσω τήν ἡγεσίαν της, νά προχωρήση εἰς τήν<br />

ἀναγνώρισιν τῆς Ἐθνικῆς Ἀντιστάσεως, ἡ ὁποία εἶχε πλέον ὡριμάσει,<br />

ὥστε νά ἑξαιρεθῆ τό δεύτερον μέρος τοῦ συμμοριτοπολέμου.<br />

Κανείς δέν ἔλαβεν ὑπ’ ὄψιν του αὐτήν τήν συμβουλήν μου, ὅπως<br />

καί, ἀργότερον, περί ἀπομυθοποιήσεως τοῦ Ἀνδρέα…<br />

Ὅταν ζούσαμε ἀκόμα εἰς τό Τουαψέ, μεταξύ τῶν καλλιτέρων<br />

φίλων τοῦ πατρός μου ἦτο καί ὁ Ἀβραάμ<br />

Μελανυφίδης, ἀδελφός τοῦ πατρός τοῦ Γεωργίου<br />

Μελανυφίδη, ὁ ὁποῖος, μετά τήν Περεστρόικα καί τήν<br />

Γκλάσνοστ, ἔγινε τό «δεξί χέρι» τοῦ Γαβριήλ Ποπώφ,<br />

τοῦ Πρώτου Δημάρχου τῆς Μόσχας τήν μετασοβιετικήν<br />

ἐποχήν. Νεαρός ἀκόμα ὁ Ἀβραάμ, εἶχε καταταχθεῖ εἰς τάς τάξεις τῶν<br />

τσεκίστων. Παρ’ ὅλα αὐτά, ἀκόμα καί αὐτός δέν ἡδυνήθη νά γλιτώση<br />

ἀπό τούς ὄνυχας τῶν συναδέλφων του, οὔτε τούς στενούς συγγενεῖς<br />

55

του, οὔτε τόν φίλον του, δηλαδή, τόν πατέραν μου. Ἡ διαταγή, ἦτο<br />

ἀπό «ψηλά»…<br />

Εἰς τά μέσα τοῦ 1944, ἤδη ζοῦμε εἰς τήν Πλάκαν, εἰς τήν σκιάν<br />

τῆς περιφήμου Ἀκροπόλεως τῶν Ἀθηνῶν. Ἕνα βράδυ, ὁ πατήρ μου<br />

ἦλθε εἰς τήν σπίτι, συνοδευόμενος ἀπό ἕναν ψηλόν καί κάτισχνον<br />

ἄνδραν. Ἡ μήτηρ μου τόν ἐγνώριζεν ἀπό τό Τουαψέ καί σ’ ἐμᾶς τόν<br />

παρουσίασαν ὡς «θεῖον Ἀβραάμ». Ἀπό τότε πού ἐγκατεστάθη εἰς τό<br />

σπίτι μας, τά παραθυρόφυλλα τῶν πολυαρίθμων παραθύρων τοῦ λιακωτοῦ,<br />

πού ἔβλεπαν εἰς τήν μεγάλην, μαρμάρινην αὐλήν μας, ἀλλά<br />

καί διακρίνονταν πάνω ἀπό τήν μεσοτοιχίαν, μέ τό διπλανόν σπίτι,<br />

παρέμεναν μισάνοικτα, ὡς τήν ἡμέραν τῆς ἀναχωρήσεώς του.<br />

Ὅπως ἔμαθα ἀργότερον, τόν Ἀβραάμ Μελανυφίδη τόν<br />

εἶχε στείλει ἡ ὑπηρεσία του εἰς τήν Ἑλλάδαν, ὡς σύνδεσμον<br />

μέ τό «ἀδελφό» ΚΚΕ. Φθάνοντας εἰς τήν Ἑλλάδαν,<br />

συνεργαζόταν μέ τόν Νίκον Πλουμπίδην (ἀριστερά),<br />

μένοντας εἰς κάποιαν «γιάφκα», εἰς τήν Κοκκινιά.<br />

Οἱ Γερμανοί ἐγνώριζαν ὅ,τι αὐτή ἡ συνοικία ἔβριθε ἀπό<br />

κομμουνιστάς καί συχνῶς ἔκαναν μπλόκα. Εἰς ἕνα ἀπό αὐτά, ὁ Α.<br />

Μελανυφίδης κατόρθωσε νά διαφύγη τήν σύλληψιν ἀπό θαῦμα καί,<br />

παίρνοντας τόν ἠλεκτρικόν, βγῆκε εἰς τό Μοναστηράκι, ὅπου τόν<br />

ἐσυνάντησε ὁ πατήρ μου καί τόν ἔφερε εἰς τό σπίτι μας. Τήν 12 ην<br />

Ὀκτωβρίου 1944, ἡ πόλις τῶν Ἀθηνῶν εἶναι πλέον ἐλεύθερη καί<br />

ξέφρενοι οἱ Ἀθηναῖοι, βγῆκαν εἰς τούς δρόμους νά ἑορτάσουν.<br />

Ὅλα τα σπίτια ἦσαν σημαιοστολισμένα καί, δίπλα εἰς τάς ἑλληνικάς<br />

σημαῖας, κυμάτιζαν οἱ σημαῖες τῶν «συμμάχων».Οἱ γονεῖς μου,<br />

ἐπάνω εἰς τόν ἐνθουσιασμόν τους, ἡθέλησαν νά βροῦν καί νά ὑψώσουν<br />

τήν σημαίαν μέ τό σφυροδρέπανον, ἀλλά ὁ ἔμπειρος καί προνοητικός<br />

Ἀβραάμ, τούς συνεβούλευσε νά ἀναμένουν.<br />

Οἱ Ἀθηναῖοι γιορτάζουν ξέφρενοι<br />

τήν Ἀπελευθέρωσιν.<br />

Ὁ συγγραφέας<br />

μέ δύο Ἄγγλους<br />

56

Πιθανόν, ἐγνώριζε τά σχέδια τῆς ἡγεσίας τοῦ ΚΚΕ, διά τήν βιαίαν<br />

κατάληψιν τῆς ἐξουσίας. Μᾶς εὐχαρίστησε διά τήν φιλοξενίαν, μᾶς<br />

ἀποχαιρέτησε καί ἔφυγε, λέγοντας ὅ,τι θά παρουσιασθῆ εἰς τήν Πρεσβείαν<br />

τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Ἀργότερον, ἐκυκλοφόρησεν ἡ φήμη ὅτι ἐσκοτώθη,<br />

προσπαθώντας νά περάση παρανόμως, τά σύνορα τῆς Ἑλλάδος.<br />

Προτρέχοντας, θέλω νά περιγράψω, τί ἀπέγινε ὁ Ἀβραάμ Μελανυφίδης.<br />

Ὅταν τέλη Αὐγούστου 1961, ἐφθάσαμε εἰς τήν Μόσχαν, ἡ<br />

μήτηρ μου ἀπετάθη εἰς τήν ἁρμοδίαν ὑπηρεσίαν καί μᾶς ἐπληροφόρησαν<br />

ὅ,τι ὁ Ἀβραάμ ζεῖ μέ τήν οἰκογένειάν του, εἰς τό Τουαψέ.<br />

Τό καλοκαίρι τοῦ 1963, ἐπήγαμε μέ τήν σύζυγόν μου τήν Ζήνα<br />

εἰς τό Σότσι, ὅπου εἶχαν ἐγκατασταθεῖ, μετά ἀπό περιπέτειες, οἱ γονεῖς<br />

μου μέ τόν ἀδελφό μου. Παρακάτω, θά ἀφηγηθῶ μέ λεπτομέρειες<br />

τά περιστατικά. Μίαν ἡμέραν, ἀπεφάσισα νά πάω νά δῶ τήν<br />

γενέτειράν μου καί, ταυτοχρόνως, τόν Ἀβραάμ Μελανυφίδην. Ἡ ἐντύπωσις<br />

ἀπό τό Τουαψέ, ἦτο σχεδόν ἀποκαρδιωτική… Δέν ἠδυνάμην νά<br />

φαντασθῶ τόν ἐαυτόν μου, νά ἀνδρώνεται εἰς αὐτήν τήν πόλιν,<br />

βεβαίως, ἄν τό εἶχε ἐπιτρέψη ἡ σοβιετική ἐξουσία…<br />

Ἤμεθα ἄτυχοι καί μέ τόν Ἀβραάμ Μελανυφίδην, πού εἶχε πάει<br />

διακοπές μέ τήν σύζυγόν του. Ἡ συνάντησίς μας ἔγινε πολύ ἀργότερον,<br />

τό 1970, ὅταν ἦλθε εἰς τήν Μόσχα, μέ τήν σύζυγόν του. Τους<br />

ἐσυνόδευε ὁ ἀνεψιός του Γεώργιος. Βεβαίως, τόσον ὁ Ἀβραάμ, ὅσον<br />

καί ἐγώ ἤμεθα συγκινημένοι ἀπό τήν συνάντησιν, μετά ἀπό τόσα ἔτη.<br />

Ὁ Ἀβραάμ μέ τήν σύζυγόν του καί τήν<br />

θυγατέραν τους.<br />

Ἄρχισα νά λέω εἰς τήν σύζυγόν του,<br />

τά ὅσα ζήσαμε εἰς τήν πόλιν τῶν<br />

Ἀθηνῶν, ἐκεῖνα τά δίσεκτα ἔτη…<br />

Ἐκείνη, μέ ἐκοίταζε παγερῶς. Εἰς τό<br />

βλέμμα της, σχεδόν ἐχθρικόν, διέκρινα μίαν καχυποψίαν: «Ἐκεῖνο<br />

πού ξέρω ἐγώ – εἶπε μέ νευρικήν, σφυριχτήν φωνήν – εἶναι ὅ,τι τά<br />

δύσκολα ἔτη τοῦ πολέμου ἐπαράτησε τήν οἰκογένειάν του καί ἔφυγε,<br />

ποιός ξέρει ποῦ, χωρίς προειδοποίησιν καί κανείς μας δέν ἐγνώριζεν,<br />

ποῦ βρίσκεται καί με τί ἀσχολείται!..»<br />

Ἀπό τόν τόνον τῆς φωνῆς της κατάλαβα ὅ,τι ὑποψιαζόταν, πώς<br />

57

ἐγώ ἤμουν κάποιο «μπάσταρδό» του… Εἰς τήν ἀρχήν ἔνοιωσα ὀργήν,<br />

ἀλλά ταχέως τήν ἐξεπέρασα. Κατάλαβα ὅ,τι ἡ ἀντίδρασίς της, ἔστω<br />

καί ἄν ἔδειχνε ἔλλειψιν Παιδείας, ἦτο δικαιολογημένη. Ἦτο ἀποτέλεσμα<br />

τῆς ἀπάνθρωπης σοβιετικῆς ἐξουσίας, πού συμπεριφερόταν εἰς<br />

τούς πολίτας τῆς χώρας ἀλαζονικῶς, χωρίς νά ἐνδιαφέρεται διά οἰκογενειακές<br />

σχέσεις, στέλνοντας τά ὄργανα εἰς ἐπικίνδυνες ἀποστολές,<br />

πολλές φορές χωρίς ἐπιστροφήν, ἀφήνοντας ὅμως, τίς οἰκογένειές<br />

τους ἄνευ οὐδεμίας εἰδήσεως καί φροντίδος.<br />

Ἄν καί ἤδη ἐγνώριζα, τί ἐπερίμενε, ὅποιον ἐπέστρεφε ἀπό τό<br />

ἐξωτερικόν, ἐρώτησα τόν Ἀβραάμ, πῶς κατόρθωσε νά ἐπιστρέψη.<br />

Ἐκεῖνος ἀπήντησε ὅ,τι οἱ ἁρμόδιοι εἰς τήν Πρεσβείαν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> εἰς<br />

τήν Ἑλλάδαν, δέν εἶχαν ἰδέαν διά τήν ὕπαρξίν του, διότι κανείς ἀπό<br />

τούς προϊσταμένους του εἰς τό Τουαψέ, δέν ὑπῆρχε πλέον διά νά<br />

ἐπιβεβαιώση τήν ἀποστολήν του, θύματα καί ἐκεῖνοι τοῦ Στάλιν καί<br />

τῆς «παρέας» του… Εὐτυχῶς, ἄν μπορῆ κανείς νά τό πῆ, ἐπιβεβαίωσε<br />

τά λόγια του, ἡ ἡγεσία τοῦ ΚΚΕ. Οὕτως, ἄν καί ὁ ἴδιος ἀπέφυγε τίς<br />

λεπτομέρειες, κατάλαβα ὅ,τι ἐπέρασε ἀπό τό στρατόπεδον «Διυλίσεως»,<br />

πρίν νά ἐπανειδῂ τήν οἰκογένειάν του…<br />

Παρά τήν ὀνομασθεῖσαν «Συμφωνίαν τοῦ<br />

Λιβάνου», κατά τήν ὁποίαν, μετά τήν ἀπελευθέρωσιν<br />

θά ἐσχηματίζετο Κυβέρνησις Ἐθνικῆς Ἐνότητος,<br />

ἀπό ἐκπροσώπους ὅλων τῶν Κομμάτων, ἡ<br />

ὁποία θά διεξήγαγε ἐλεύθερες ἐκλογές, τά «Δεκεμβριανά»,<br />

ἄλλαξαν τήν ροήν τῶν ἐξελίξεων. Καί,<br />

ὅταν λέμε «Δεκεμβριανά», ἐννοοῦμε τίς ἔνοπλες<br />

συγκρούσεις, πού ἔλαβαν χῶραν εἰς τήν πόλιν<br />

τῶν Ἀθηνῶν, κατά τό διάστημα Δεκέμβριος 1944<br />

– Ἰανουάριος 1945. Αὐτές οἱ συγκρούσεις ἔλαβαν χῶραν μεταξύ δύο<br />

παρατάξεων: ἀπό τήν μίαν πλευράν ἦτο τό ΚΚΕ, μέ τά καπελωμένα<br />

ἀπό αὐτό ΕΑΜ καί ΕΛΑΣ καί ἀπό τήν ἄλλην, οἱ κυβερνητικές δυνάμεις,<br />

ἀποτελούμενες ἀπό ἕνα εὐρύ φάσμα: ἀρχίζοντας ἀπό τούς σοσιαλδημοκράτες<br />

τοῦ Πρωθυπουργοῦ Γεωργίου Παπανδρέου καί καταλήγοντας<br />

εἰς τούς ἄνδρας τῆς χωροφυλακῆς, τῆς ἀστυνομίας, τῆς<br />

νεοσυστάτου Ἐθνοφυλακῆς, τῆς Ὀρεινῆς Ταξιαρχίας «Ρίμινι», μέ ἐπικεφαλῆς<br />

τόν Θρασύβουλον Τσακαλῶτον, καθώς ἐπίσης τόν Ἱερόν<br />

Λόχον καί τούς μαθητάς τῆς Σχολῆς Εὐελπίδων, ὡς τά διαβόητα,<br />

λόγῳ «ἀνάγκης», «Τάγματα Ἀσφαλείας». Οἱ κυβερνητικές δυνάμεις,<br />

58

ὑποστηρίζονταν καί ἀπό τά βρεττανικά μηχανοκίνητα τμήματα.<br />

Ἐκτός τῶν προαναφερθέντων, συμμετεῖχαν καί μικρότερες ἀντιστασιακές<br />

ὀργανώσεις, πού δέν ἀνῆκαν εἰς τό ΕΑΜ, ὅπως: ἡ Πανελλήνια<br />

Ἕνωσις Ἀγωνιζομένων Νέων (ΠΕΑΝ), ἡ Ρῆλος-Αὐλών-Νῆσοι<br />

(ΡΑΝ), ὁ Ἐθνικός Σύνδεσμος Ἀνωτάτων Σχολῶν (ΕΣΑΣ), ἡ Ἐθνική<br />

Δράσις, ἡ φιλοβασιλική «Χ», ὁ ΕΔΕΣ τῶν Ἀθηνῶν καί ἄλλες μικρότερες.<br />

Τά «Δεκεμβριανά», ἄρχισαν μέ τήν παραίτησιν, τήν 2 αν Δεκεμβρίου<br />

1944, δύο Ὑπουργῶν, πού ἀνῆκαν εἰς τό ΕΑΜ καί μέ πολυπληθήν<br />

διαδήλωσιν τήν 3 ην Δεκεμβρίου 1944, εἰς τό Μνημεῖον τοῦ Ἀγνώστου<br />

Στρατιώτου, καθώς καί τήν ἀνταλλαγήν πυρῶν, μεταξύ κυβερνητικῶν<br />

καί βρεττανικῶν τμημάτων, ἀπό τήν μίαν πλευράν καί ἀπό<br />

τήν ἄλλην, ἐνόπλων διαδηλωτῶν.<br />

Τυπικήν ἀφορμήν διά τήν πραγματοποίησιν τῆς διαδηλώσεως,<br />

ἀπετέλεσεν ἡ διαταγή-τελεσίγραφον ἀπό 1 ης Δεκεμβρίου 1944, τοῦ<br />

Ἄγγλου Στρατηγοῦ Σκόμπυ, Διοικητοῦ τῶν «συμμαχικῶν» δυνάμεων<br />

εἰς τήν Ἑλλάδαν, διά τόν γενικόν ἀφοπλισμόν τῶν ἐνόπλων τμημάτων,<br />

ἐκτός τῆς Τρίτης Ὀρεινῆς Ταξιαρχίας καί τοῦ Ἱεροῦ Λόχου.<br />

Ὡστόσον, πραγματική αἰτία, ἦτο ἡ προσπάθεια τῆς ἠγεσίας τοῦ<br />

ΚΚΕ, διά τήν ἀποτροπήν τῆς ἐπανόδου τοῦ Βασιλέως Γεωργίου Β΄ καί<br />

τήν βιαίαν κατάκτησιν τῆς ἐξουσίας, μέ τήν ὑποστήριξιν τοῦ Ἐφεδρικοῦ<br />

ΕΛΑΣ τῆς πόλεως τῶν Ἀθηνῶν, ἀποτελουμένου ἀπό δύο χιλιάδες<br />

ἐνόπλους.<br />

Βρεττανοί στρατιῶτες παίρνουν<br />

μέρος εἰς τίς ὁδομαχίες τῶν Ἀθηνῶν.<br />

Ὁδόφραγμα εἰς τήν Σταδίου<br />

πρός Ὁμόνοιαν.<br />

Κατά τήν σύγκρουσιν τῆς 3 ης Δεκεμβρίου 1944, ἐσκοτώθησαν 28<br />

διαδηλωτές καθώς ἐπίσης ἄλλοι 148 ἐτραυματίσθησαν. Τήν ἑπομένην,<br />

4 ην Δεκεμβρίου 1944, ἐκηρύχθη γενική ἀπεργία, ἐνῶ διοργανώθη<br />

νέα διαδήλωσις, μέ κεντρικόν σύνθημα: «Ὅταν ὁ λαός ευρίσ-<br />

59

κεται μπροστά στόν κίνδυνον τῆς τυραννίας, διαλέγει ἤ τίς ἁλυσίδες<br />

ἤ τά ὅπλα!» Καί αὐτή ἡ διαδήλωσις ἐβλήθη μέ πυρά, εἰς τά ὁποῖα<br />

ἀπήντησαν τμήματα τοῦ Ἐφεδρικοῦ ΕΛΑΣ, πού ἐσυνόδευαν τούς διαδηλωτάς.<br />

Ἀκολούθησαν σκληρές μάχες, βασικῶς, γύρω ἀπό τό στρατόπεδον<br />

τοῦ Συντάγματος χωροφυλακῆς, εἰς τήν ὁδόν Μακρυγιάννη<br />

καί Διονυσίου Ἀεροπαγίτου, τό Τμῆμα Μεταγωγῶν τῆς χωροφυλακῆς,<br />

εἰς τήν ὁδόν Ναυάρχου Νικοδήμου καί εἰς τήν ὁδόν Ἁγίου Κωνσταντίνου,<br />

εἰς τό ὕψος τοῦ Βασιλικοῦ θεάτρου (σήμερον Ἐθνικοῦ).<br />

Ἀξίζει νά σημειωθῆ ὅ,τι ἐπικεφαλῆς τοῦ τμήματος<br />

τοῦ Ἐφεδρικοῦ ΕΛΑΣ εἰς τό σημεῖον ἐκεῖνον, ἦτο ὁ<br />

νεαρός ὑπολοχαγός Σωτήρης Λεωνιδάκης, πιό<br />

γνωστός μέ τό λογοτεχνικόν του ψευδώνυμον: Ἀλέξης<br />

Πάρνης, ὁ ὁποῖος διετάχθη νά ἀνατινάξη τό<br />

Βασιλικόν θέατρον καί νά ὑψώση ὁδόφραγμα, ὥστε<br />

νά μήν περάσουν τά βρεττανικά τάνκ! Τό θαυμάσιον<br />

αὐτό νεοκλασσικόν κτίριον, ἐσώθη χάριν τῆς Παιδείας τοῦ σπουδαίου<br />

αὐτοῦ συγγραφέως, πού τοῦ ὑπαγόρευσε νά ἀγνοήση τήν ρητήν διαταγήν.<br />

Ὁ ἴδιος δέ, ἀπέφυγε τό ἐκτελεστικόν ἀπόσπασμα, χάριν τοῦ<br />

τραυματισμοῦ του και τοῦ γεγονότος ὅτι δέν ἄφησε νά περάσουν τά<br />

βρεττανικά τάνκ.<br />

.....................................................................................................<br />

Τήν 3 ην Ἰανουαρίου 1945, τά «Δεκεμβριανά» ὁδηγοῦν τήν κυβέρνησιν<br />

Γεωργίου Παπανδρέου εἰς παραίτησιν καί ὁ Ἀρχιεπίσκοπος<br />

Ἀθηνῶν καί Πάσης Ἑλλάδος Δαμασκηνός, προσφάτως ὀρισθεῖς ὑπό<br />

τοῦ Βασιλέως Γεωργίου Β΄ Ἀντιβασιλεύς, ἀναθέτει<br />

τόν σχηματισμόν κυβερνήσεως εἰς τόν Νικόλαον<br />

Πλαστήραν, ἐλπίζοντας εἰς τήν κατάπνιξιν τῆς ἐξεγέρσεως,<br />

χάριν τοῦ κύρους του. Ὁ Ν. Πλαστήρας<br />

συνάπτει ἀνακωχήν καί τόν Φεβρουάριον τοῦ<br />

1945, ὑπογράφεται ἡ Συμφωνία τῆς Βάρκιζας, διά<br />

τόν ἀφοπλισμόν τοῦ ΕΛΑΣ. Εὐτυχῶς, διά τήν<br />

πατρίδαν μας, ἡ ἡγεσία τοῦ ΚΚΕ ἐκράτησε μακράν<br />

τόν κύριον ὄγκον τοῦ ΕΛΑΣ, εἰδ’ ἄλλως, μᾶλλον, θά εἶχε καταλάβη<br />

τήν πόλιν τῶν Ἀθηνῶν, ἄρα καί τήν ἐξουσίαν.<br />

Οἱ μαχητές τοῦ «Ἐφεδρικοῦ ΕΛΑΣ» Ἀθηνῶν, κρυμμένοι εἰς τά<br />

ἀμπάρια σοβιετικῶν ἐμπορικῶν πλοίων μετεφέρθησαν εἰς τόν σοβιε-<br />

60

τικόν λιμέναν Πότι καί ἀπό ἐκεῖ, μέ φορτηγά βαγόνια, εἰς τήν περιοχήν<br />

τῆς λίμνης Ἀράλης, ὅπου καί τούς ἐγκατέστησαν.<br />

Ἀργότερον, συνήντησα ἕναν ἀπό αὐτούς, τόν Δημήτριον<br />

Ἐλευθεριάδην, πού μοῦ ἐκμυστηρεύθη,<br />

πώς ὅταν ἔγινε γνωστός ὁ «Δεύτερος γύρος» τοῦ<br />

συμμοριτοπολέμου, ἐζήτησαν νά ἐπιστρέψουν εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν, διά νά ἐνισχύσουν τόν «Δημοκρατικόν<br />

Στρατόν». Ὅμως οἱ σοβιετικοί ἡγέτες, δέν τούς ἐπέτρεψαν,<br />

μᾶλλον, ἐπειδή εἶχαν ἤδη γνωρίσει τόν<br />

«Σοβιετικόν παράδεισον» καί θά… «φλυαροῦσαν»!<br />

Ἐπιστρέφουμε εἰς τά γεγονότα, μετά τήν Συμφωνίαν τῆς Βάρκιζας.Ὁ<br />

«ἀφοπλισμός», ἦτο ἀπάτη. Παρεδώθη μόνον ὁ ἐλαφρύς καί<br />

ἀπηρχαιωμένος ὁπλισμός. Τά βαρέα καί σύγχρονα ὅπλα, τά εἶχαν<br />

κρύψει. Διά νά εἶμαι ἀντικειμενικός, ὁ Γενικός Γραμματέας τοῦ ΚΚΕ<br />

Νίκος Ζαχαριάδης καί οἱ περισσότεροι μαχητές τοῦ ΕΛΑΣ, ὅπως μέ<br />

ἐπληροφόρησεν ὁ Ἀλέξης Πάρνης, ἐπίστευαν ὅ,τι ἀγωνίζονταν διά<br />

τήν ἀπεξάρτησιν τῆς Ἑλλάδος ἀπό τά σχέδια τῶν Ἄγγλων, χωρίς νά<br />

γνωρίζουν, τί εἶχαν συμφωνήσει κατά τήν συνάντησιν τῆς Γιάλτας καί<br />

τῆς Τεχεράνης, οἱ: Στάλιν, Τσώρτσιλ καί Ροῦζβελτ. Ὅμως, ὑπήρχαν<br />

καί τά «γεράκια», τά ὁποῖα ἐνδιεφέροντο μόνον διά τήν κατάκτησιν<br />

τῆς ἐξουσίας. Ἀπό τήν ἄλλην πλευράν, οἱ Ἄγγλοι ὠθούσαν τήν κυβέρνησιν<br />

τῆς Ἑλλάδος, εἰς τήν ἀντιπαράθεσιν.<br />

Ἐν τῷ μεταξύ, τήν 7 ην Αὐγούστου 1946, ἡ οἰκογένειά μας αὐξάνεται<br />

κατά ἕνα μέλος, μέ τήν γέννησιν τοῦ ἀδελφοῦ μου Θεμιστοκλέους.<br />

Τό ΚΚΕ ἀρνεῖται νά λάβη μέρος εἰς τίς ἐκλογές καί σχηματίζει τίς<br />

περιφερειακές διοικήσεις τῶν ἀνταρτῶν:<br />

29 Αὐγούστου 1946, τῆς Δυτικῆς Μακεδονίας·<br />

24 Σεπτεμβρίου 1946, τῆς Θεσσαλίας καί, ὀλίγον ἀργότερον, τῆς<br />

Πελοποννήσου·<br />

Τήν 26 ην Ὀκτωβρίου 1946, ὁ «Δημοκρατικός Στρατός» ἦτο ἤδη<br />

ἕτοιμος. Ὁ αἱματηρός συμμοριτοπόλεμος, ἔληξε μέ τίς σκληρές μάχες<br />

τῆς περιόδου 28-30 Αὐγούστου 1949.<br />

Ὅπως εἶναι γνωστόν, λόγω τῆς διαμάχης Στάλιν-Τίτο, ὁ Τίτο<br />

ἔπαψε νά προσφέρη τό ἔδαφος τῆς Γιουγκοσλαβίας, ὡς καταφύγιον,<br />

εἰς τά τμήματα τοῦ «Δημοκρατικοῦ Στρατοῦ», πού ἐκινδύνευαν νά<br />

κυκλωθοῦν, καθώς ἐπίσης ἐπέστρεψε εἰς τήν Ἑλλάδαν, ὅσα Ἑλληνό-<br />

61

παιδα εἶχαν μεταφερθεῖ ἐκεῖ, μέ τό Παιδομάζωμα! Εἰς αὐτό τό σημεῖον,<br />

ἀξίζει νά ἀναφερθῶμεν καί εἰς τό θέμα τῆς Μακεδονίας.<br />

ΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΝ ΘΕΜΑ «ΕΠΙ ΤΑΠΗΤΟΣ»<br />

Ἀνοίγοντας τήν ἀλληλογραφίαν τοῦ Διαδικτύου, ἐσταμάτησα εἰς<br />

τό μήνυμα πού ἔλαβα ἀπό τά ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ-ΕΛΛΑΔΑ μέ τόν<br />

τίτλον: ΒΟΜΒΑ: «ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ, Ο ΣΗΜΙΤΗΣ ΚΑΙ Ο ΠΑΓΚΑΛΟΣ ΜΕ<br />

ΕΜΠΟΔΙΣΑΝ ΝΑ ΑΠΟΚΑΛΥΨΩ ΤΟΝ ΤΑΦΟΝ <strong>ΤΟΥ</strong> Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ»<br />

ΛΙΑΝΑ ΣΟΥΒΑΛΤΖΗ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΑΝΘΕΛΛΗΝΩΝ<br />

Posted: 24 Aug 2013 09:05 AM PDT.<br />

Ἡ ἀρχαιολόγος Λιάνα Σουβαλτζή, τήν ὁποία ἐγώ, τουλάχιστον,<br />

μέ κριτήριον τήν αἰτίαν χάριν τῆς ὁποίας ἐξεκίνησε τήν προσπάθειάν<br />

της διά τήν ἀποκάλυψιν τοῦ τάφου τοῦ Μεγίστου μεταξύ τῶν Μεγάλων<br />

τῆς Παγκοσμίου Ἱστορίας ἐννοῶ, τόν Μέγαν Ἀλέξανδρον, τήν<br />

χαρακτηρίζω ὡς μίαν ἄξιαν ἐργάτιδαν εἰς τήν εἰδικότητάν της, καί<br />

ἀληθινήν Ἑλληνίδαν πατριώτισσαν, οὔτε λίγο οὔτε πολύ, ἀποκαλύπτει<br />

εὐθαρσῶς ὅλην τήν ἀλήθειαν τῶν ἐμποδίων, πού τήν ἠνάγκασαν<br />

– ἐλπίζω προσωρινῶς – νά σταματήση αὐτήν τήν ἐθνικῆς, ἀλλά καί<br />

Παγκοσμίου σημασίας προσπάθειάν της.<br />

Ἀλλά, ἅς ἐπανέλθουμε εἰς τήν οὐσίαν τοῦ Μακεδονικοῦ θέματος,<br />

ξεκινώντας ἀπό τόν χειρισμόν του τόσον ἐκ μέρους τῶν «ἁρμοδίων»<br />

τῆς Ἑλλάδος, ὅσον καί ἀπό μέρους τῆς Δημοκρατίας Βαρντάρσκα.<br />

Ἅς ἐξετάσουμε – εἰς πρώτην φάσιν – τίς ἐνέργειες τοῦ ἠγέτου<br />

τῆς πάλαι-ποτέ Γιουγκοσλαβίας, τοῦ Στρατάρχου Γιόσηπ Μπρός<br />

Τίτο, ὁ ὁποῖος τήν 15 ην Αὐγούστου 1944 ἀπεφάσισε νά μετωνομάση<br />

τήν Δημοκρατίαν Βαρντάρσκα, εἰς Република Македонија (Δημοκρατία<br />

Μακεδονία). Κατά πρώτον λόγον, ἅς δοῦμε ποῖος ἦτο πράγματι,<br />

ὁ δῆθεν Κροάτης, Γιόσηπ Μπρός Τίτο καί τόν λόγον διά τόν<br />

ὁποῖον ἔλαβε αὐτήν τήν ἀπόφασιν. Πολύ ὁλίγοι γνωρίζουν τήν βασικήν<br />

αἰτίαν τῆς διαμάχης Τίτο–Στάλιν, ὅμως μέ μεγάλην μου χαράν,<br />

διαβάζοντας τό τελευταῖον βιβλίον τοῦ φίλου μου Στρατηγοῦ ἐ.α.<br />

Γεωργίου Ἀϋφαντῆ: «Οἱ Μεγάλες Ἀπάτες», διεπίστωσα ἄλλην<br />

μίαν φορᾶν, πόσον βαθέως ἐρευνᾶ ὅ,τι γράφει! Συνιστῶ ὅλα τά<br />

βιβλία του! Μέ τήν ἄδειάν του, μεταφέρω τήν ἀποκάλυψιν ἄλλης μίας<br />

μεγάλης ἀληθείας, ὅπως τήν περιγράφει εἰς τάς σελίδας: 115 – 116<br />

καί 117.<br />

62

«Ὅλοι γνωρίζετε, ὅτι ὁ Στρατάρχης Τίτο ἦτο ἀρχηγός τῶν Γιουγκοσλάβων<br />

ἀνταρτῶν καί μετά τήν ἀποχώρησιν τῶν Γερμανῶν, διοίκησε<br />

δικτατορικῶς τήν Γιουγκοσλαβία γιά δεκάδες χρόνια. Γνωρίζεται<br />

ὅμως, τήν καταγωγή του καί ἄν ἠργάζετο γιά τά συμφέροντα τῶν<br />

Γιουγκοσλάβων ἤ τοῦ κομμουνισμοῦ ἤ τά συμφέροντα τῶν Σιωνιστῶν;<br />

Ὁ Τίτο – JOSEPH WALTER WEISS γεννήθηκε εἰς τήν Πολωνίαν,<br />

καί, ὄντας πράκτορας τῶν «Σοβιετικῶν», ὑπηρέτησε στίς πρεσβεῖες<br />

Καμπούλ, Τεχεράνη καί Ἄγκυρα. Ἀπό τήν Ἄγκυρα τόν στέλνει<br />

ὁ Στάλιν, ὡς ἀπόλυτο ἔμπιστόν του, εἰς τήν Γιουγκοσλαβία διά νά<br />

ποδηγετήση τό ἀντάρτικο τῶν Γιουγκοσλάβων, μέ τό νέο ὄνομά του<br />

Ἰωσήφ Μπρόζ, τό ὁποῖον δέν ἄρεσε εἰς αὐτόν καί ἐπέλεξε τό ὄνομα<br />

«ΤΙΤΟ», 8 ἑνός Ἥρωα τοῦ Δημοκρατικοῦ Στρατοῦ τῆς Ἱσπανίας, ὁ<br />

ὁποῖος εἶχε σκοτωθῆ σέ μάχη μέ τόν Φράνκο καί παρουσιάσθη ὡς<br />

ἥρωας. Καί τώρα νά καταλάβετε πῶς οἱ κυβερνήσεις τῶν Μεγάλων<br />

Δυνάμεων παίζουν τό παιγνίδι τῶν Σιωνιστῶν. Τό 1948, αἱ κυβερνήσεις<br />

ΗΠΑ καί Ἀγγλίας ἀπεφάσισαν νά προβοῦν εἰς τήν τροποποίησιν<br />

τῶν Ἑλληνικῶν συνόρων, ὑπέρ τοῦ πιστοῦ των συνεργάτη Τίτο, πρός<br />

ἱκανοποίησιν τῶν ἀπαιτήσεών του. Τό ἔργο αὐτό ἀνέθεσαν εἰς τούς<br />

ὑπουργούς Ἐξωτερικῶν Στετίνιους καί Μάκ Νήλ. Ἡ τροποποίησις<br />

αὐτή ἀπετράπη, χάριν εἰς τήν σθεναρᾶν ἄρνησιν, τοῦ Βέτο, τοῦ<br />

Ὑπουργοῦ Ἐξωτερικῶν τῆς Σοβιετικῆς Ἑνώσεως Γκρομῦκο. Ἐάν δέ<br />

σκεφθοῦμε, ὅτι τήν ἐποχήν ἐκείνην ἡ Σοβιετική Ἕνωσις ὑπεστήριζε<br />

μέ κάθε μέσον τούς ἀναρχικούς κομμουνιστᾶς, διά τήν κατάλυσιν διά<br />

τῶν ὅπλων, μέ θερμότατον ἐμφύλιον πόλεμον, τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας,<br />

ἡ ἐνέργεια αὐτή τοῦ Γκρομῦκο, φαίνεται τό ὀλιγοτερον<br />

παράλογη.<br />

Καί ὅμως, ἦτο ἡ πλέον ἐνδεδειγμένη λύσις, διά τά συμφέροντα<br />

τοῦ Στάλιν. Διατί; Διά νά τό ἀντιληφθῆτε, πρέπει νά καταλάβετε<br />

καλά, ὅτι κοσμοκράτορες εἶναι οἱ Σιωνισταί καί ἐπειδή ὁ Στάλιν, ὡς<br />

ἐγωιστής καί ἀτίθασος, μετά τόν θρίαμβόν του εἰς τόν Β΄Παγκόσμιον<br />

Πόλεμον κατά τοῦ Χίτλερ, ἐσήκωσε κεφάλι στό Στρατηγεῖο τῶν<br />

Σιωνιστῶν. Τό στρατηγεῖο ἔδωσε ἐντολή εἰς τόν ἐβραιοσιωνιστήν<br />

_____________________________<br />

8. Βεβαίως, οἱ κομμουνιστές, ὄντας οἱ μεγαλύτεροι πλαστογράφοι τῶν ἱστοριῶν,<br />

ἀποδίδουν τό προσωνύμιον «ΤΙΤΟ» ὡς ἑξῆς: Ὁ Ἰωσήφ Μπρόζ καθόριζε μέ ἀκρίβειαν<br />

τήν ἐργασίαν τοῦ κάθε συντρόφου, λέγοντας: Ти то… (δηλ. Ἐσύ, αὐτό) καί<br />

ἔτσι… ἔλαβεν τό προσωνύμιον «ΤΙΤΟ»… (Σ.τ.Σ.).<br />

63

Τίτο, νά ἀνεξαρτοποιηθῆ ἀπό τήν Σοβιετικήν Ἕνωσιν, διά νά ταπεινώσουν<br />

τόν Στάλιν.<br />

Καί ἀφοῦ τό ἔκανε, διά νά τόν ἱκανοποιήσουν, ἔδωσαν ἐντολή εἰς<br />

τίς κυβερνήσεις τῶν ΗΠΑ καί τῆς Ἀγγλίας, νά τοῦ δώσουν τήν Μακεδονία<br />

τῆς Ἑλλάδος, ὡς ἀμοιβήν. Ἐάν ὅμως, ἐπραγματοποιεῖτο αὐτό,<br />

τότε θά ἰσχυροποιεῖτο πάρα πολύ ἡ θέσις τοῦ Τίτο, εἰς τό κομμουνιστικόν<br />

μπλόκ. Ὁπότε ὁ Στάλιν θά εἶχε κι ἄλλες διαρροές πρός τόν<br />

Τίτο καί θά ἐκλονίζετο ἡ θέσις καί ἡ φήμη του. Διά τό συμφέρον του,<br />

λοιπόν, ἐπάτησε πόδι καί ἀντέδρασε ἰσχυρότατα καί ἀπεφεύχθη ἡ<br />

μεταβολή τῶν συνόρων μας.<br />

Ὁ Τίτο ὅμως, ἐχολώθη καί ἀπεφάσισε νά ἀνταποδώση τό κτύπημα<br />

καί ἔκλεισε τά σύνορά του στούς ἔνοπλους κομμουνιστᾶς, πού<br />

πολεμοῦσαν τόν Ἑλληνικό στρατό, τούς ὁποίους ὑποστήριζε ὁ Σταλιν.<br />

Καί παρ’ ὀλίγον θά ἀνέτρεπαν αὐτήν τήν τυπικήν Δημοκρατίαν<br />

τῆς Ἑλλάδος καί θά τήν προσήρτων ὡς ἐπαρχία τῆς Σοβιετικῆς Ἑνώσεως.<br />

Μόλις ὁ Τίτο ἔκλεισε τά σύνορά του, ὁ ἔνοπλος ἀγών ἐκρίθη<br />

ἀμέσως, ὑπέρ τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ. Διότι ὅταν ὁ στρατός τούς<br />

ἐπίεζε καί κινδύνευαν, ἔμπαιναν εἰς τήν Γιουγκοσλαβία καί ὄχι μόνον<br />

ἐσώ-ζοντο, ἀλλά ἐκινοῦντο ταχέως καί ἀσφαλῶς μέσα εἰς τό γιουγκοσλαβικό<br />

ἔδαφος καί ἐπερνοῦσαν πίσω, εἰς τά νῶτα τοῦ Ἑλληνικοῦ<br />

στρατοῦ καί τόν ἐκτυποῦσαν πισώπλατα. Ἐπί πλέον, ἔχασαν τίς βάσεις<br />

ἐκπαιδεύσεως τῶν στελεχῶν των, διότι τίς εἶχαν εἰς τό γιουγκοσλαβικό<br />

ἔδαφος στό Μποῦλκες, ἔχασαν καί τό πλεῖστον τῶν χερσαίων<br />

ὁδῶν ἀνεφοδιασμοῦ των, σέ πολεμικό ὑλικό κυρίως.<br />

Ὁ Τίτο λοιπόν, ΔΕΝ ἦτο Γιουγκοσλάβος, οὔτε κομμουνιστής,<br />

οὔτε φίλος τοῦ Στάλιν, ὅπως πίστευε ὁ Στάλιν καί τόν προωθοῦσε σέ<br />

ἐπίλεκτες θέσεις, ἀλλά ἄνθρωπος τῶν Σιωνιστῶν, οἱ ὁποῖοι παρέσυραν<br />

τόν Στάλιν, μέ δικούς των, πού ὑπηρετοῦσαν στό ἐπιτελεῖον του<br />

καί προωθοῦσε τόν Τίτο ἐκεῖ, πού τόν ἐχρειάζετο τό Ἱερατεῖο. Ὡς<br />

Ἑβραῖος, ὁ Τίτο, μετωνόμασε τήν Βαρντάρσκα (Σκόπια) Μακεδονία<br />

καί ὡς Ἑβραῖος, ζήτησε νά παραχωρηθῆ ἡ Μακεδονία στήν Γιουγκοσλαβίαν.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Βεβαίως, ὁ JOSEPH WALTER WEISS (Τίτο), δικαιολογοῦσε τήν<br />

ἀπόφασίν του, ὡς ἀντιπερισπασμόν εἰς τίς Κομμουνιστικές ἠγεσίες<br />

τῆς μεταπολεμικῆς Βουλγαρίας, πού ὡς γνωστόν, ἔθεταν τό θέμα τῆς<br />

«Μεγάλης Βουλγαρίας», ζητώντας τήν ἔξοδον τόσον εἰς τό Αἰγαῖον,<br />

64

ὅσον καί εἰς τό Ἰόνιον πέλαγος, μέ τήν προσάρτησιν ὁλοκλήρου τοῦ<br />

τμήματος τῆς Μακεδονίας τῆς Ἑλλάδος, ἀλλά καί τῆς Νοτίου Ἀλβανίας,<br />

δηλαδή, τῆς Βορείου Ἠπείρου, ὥστε νά συμπεριληφθῆ καί ἡ<br />

παλαιά πρωτεύουσα τῆς Βουλγαρίας, Ἀχρίδα…<br />

Μετά τά σχέδια τῆς μεταπολεμικῆς Γερμανίας καί τήν συνένωσιν<br />

τῆς Γερμανικῆς Ὁμοσπονδιακῆς Δημοκρατίας μέ τήν Λαοκρατικήν Δημοκρατίαν<br />

τῆς Γερμανίας, διά τόν κατακερματισμόν τῆς Γιουγκοσλαβίας<br />

καί τήν εὐόδωσίν τους, χάριν τῆς ὑποστηρίξεως τῶν ΗΠΑ – πίσω<br />

τους κρύβονται πάντα οἱ Σιωνιστές – τό Μακεδονικόν ἔλαβεν νέες<br />

διαστάσεις μέ τίς ἔντονες ἐνέργειες τῶν νέων ἡγετῶν τῆς Δημοκρατίας<br />

Βαρντάρσκα.<br />

Παρά τάς ἐπανειλημμένας ἐπισημάνσεις μου τόσον μέ τόν προφορικόν,<br />

ὅσον καί τόν γραπτόν λόγον, ὅλα τά Μέσα Μαζικῆς Πληροφορήσεως<br />

τόσον τῆς Ἑλλάδος, ὅσον καί τοῦ ἐξωτερικοῦ, ἔμεναν<br />

ἀδιάφορα δι’ ἕνα πρωτοφανές γεγονός εἰς τήν Παγκόσμιον Ἱστορίαν:<br />

Ἐννοῶ τήν δημιουργίαν τοῦ κράτους τῆς Βοσνίας-Ἐρζεγοβίνης, πού<br />

δέν ἐδημιουργήθη μέ βάσιν τήν ἐθνικότηταν, ἀλλά τό θρήσκευμα!<br />

Κανείς, μέχρι σήμερον, δέν ἐνδιεφέρθη δι’ αὐτό τό τεράστιον<br />

θέμα, οὔτε καί ὅ,τι ὁ μουσουλμανικός πληθυσμός αὐτοῦ τοῦ κράτους,<br />

ἀποτελεῖται ἀπό ἐξισλαμισμένους διά τῆς βίας, Σέρβους, Κροάτας<br />

καί λοιπά ἔθνη τῆς ἄλλοτε Γιουγκοσλαβίας. Κάτι ἀνάλογον, ἄν καί<br />

εἰς ἄλλην βάσιν – ἐδῶ εἶναι ἡ ἐθνικότης – συμβαίνει μέ τήν νεοσυσταθεῖσαν<br />

Δημοκρατίαν τοῦ Κοσσυφοπεδίου… Εἰς τήν περίπτωσιν<br />

τῆς ἱστορικῆς αὐτῆς περιοχῆς τῶν Σέρβων, ὅλοι ἔκλεισαν τά ὄμματα<br />

ἔμπροσθεν τοῦ προσχεδιασμένου ἀπό τόν Ἑβραῖον JOSEPH WALTER<br />

WEISS (Τίτο), μαζικοῦ ἐποικισμοῦ τῆς περιοχῆς τῆς πάλαι-ποτέ Γιουγκοσλαβίας,<br />

ἀπό πολίτες ἀλβανικῆς καταγωγῆς!<br />

Σημειωτέον ὅτι, ὅταν ἡ πολεμική ἀεροπορία τῶν ΗΠΑ ἐξεκίνησε<br />

τούς ἀπάνθρωπους βομβαρδισμούς τῆς Γιουγκοσλαβίας, χάριν τῶν<br />

ὁποίων ἐπετεύχθη ὁ κατακερματισμός τῆς Γιουγκοσλαβίας, μόνον<br />

Ἕλληνες πολίτες εἶχαν τήν εὐαισθησίαν νά μεταβοῦν μαζικῶς μέ<br />

ποῦλμαν καί, χέρι-χέρι μέ τούς Σέρβους, νά σχηματίσουν ἀνθρωπίνην<br />

ἁλυσίδαν! Ὅμως, ἄν καί οἱ Σέρβοι δέν εἶχαν προφθάσει νά ἐφοδιασθοῦν<br />

μέ C-300, αὐτό τό ἀπαράμιλλον ρωσικόν πυραυλικόν σύστημα<br />

ἀεραμύνης, ἀμύνονταν σθεναρῶς μέ τά ρωσικά πυραυλικά συστήματα<br />

προηγουμένων ἐτῶν καί κατόρθωναν νά καταρρίπτουν, ἀκόμα<br />

καί τά περιβόητα «Stealth». Ποῖος ὅμως, ἔδιδε εἰς τούς Σέρβους τίς<br />

65

παραμέτρους τῶν ἀεροπειρατῶν, ὥστε νά τούς καταρρίπτουν; Τήν<br />

ἀπάντησιν τήν ἔλαβα, ὅταν ἔμαθα πώς εἰς λιμέναν τῆς Ἀδριατικῆς<br />

ἐναυλοχοῦσεν ρωσικόν βοηθητικόν πλοῖον. Οὕτως, τήν 22 αν Ἀπριλίου<br />

1999, βλέποντας ἀπότήν τηλεόρασιν τούς βομβαρδισμούς τῆς<br />

Γιουγκοσλαβίας, ἀλλά καί τίς καταρρίψεις τῶν Ἀμερικανῶν ἀεροπειρατῶν,<br />

ἔγραψα τό κάτωθι ποίημα, πρῶτα εἰς τήν ρωσικήν:<br />

ΛΑΟΙ <strong>ΤΟΥ</strong> ΚΟΣΜΟΥ ΣΗΚΩΘΗΤΕ!<br />

Λαοί τοῦ κόσμου, σηκωθῆτε!<br />

τό Βελιγράδι ἀδικοῦν.<br />

Κι ὅλοι τῆς Γῆς οἱ κυβερνῆτες<br />

εἴτε κτυποῦν εἴτε… σιωποῦν!<br />

Σκοτώνουν Σέρβους κι Ἀλβανούς,<br />

δύο γειτονικούς λαούς…<br />

Αὔριο, ποιός ἔχει σειρά,<br />

ὅταν οἱ γιάγκηδες ξανά –<br />

πετώντας πιά τά προσωπεῖα –<br />

δείξουν ποιοί εἶναι στήν οὐσία;<br />

Ἅς δείξουμε στήν συμμορία<br />

τῶν δήμιων σ’ αὐτήν τήν Γῆ,<br />

πώς εἶναι μιά ἡ προσταγή:<br />

«Θάνατος ἤ Ἐλευθερία»!<br />

Ὀρθώσου, ἰσχυρή Ρωσία,<br />

κι ὁδήγα μας στή μάχη ἐσύ.<br />

Δέν μᾶς πτοοῦν ΝΑΤΟ καί ΣΙΑ,<br />

πᾶμε γιά νίκη ἤ θανή!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Τόν Ὀκτώβριον τοῦ 1999, κατέπλευσε εἰς τόν Πειραιᾶν<br />

τό ρωσικόν καταδρομικόν «Βαριάγκ», διά νά<br />

πάρη μέρος εἰςτάς ἑορταστικάς ἐκδηλώσεις διά τήν<br />

ἐπέτειον τῆς Ναυμαχίας τοῦ Ναβαρίνου. Ἀνέβηκα<br />

εἰς τό πλοῖον καί παρέδωσα τό ποίημα εἰς τόν Διοικητήν<br />

Μοίρας πλοίων ἐπιφανείας, Ἀντιναύαρχον Βλαντίμηρ<br />

Λβώβιτς Вασιουκώφ. Ὁ Ἀντιναύαρχος μέ εὐχαρίστησε καί<br />

ὑπεσχέθη νά κορνιζώση τό ποίημα καί νά τό τοποθετήση εἰς τό<br />

Μουσεῖον τοῦ Στόλου, καθώς ἐπίσης νά τό δημοσιεύση εἰς τήν<br />

ἐφημερίδαν τοῦ Ρωσικοῦ Πολεμικοῦ Στόλου θαλάσσης. Ἀργότερον,<br />

66

τό ἀπήγγειλα ὁ ἴδιος ἑλληνικά, εἰς ἐκπομπήν τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως<br />

τῆς «Φωνῆς τῆς Ρωσίας».<br />

Οἱ «ἁρμόδιοι» τῆς Ἑλλάδος κοιμοῦνται «ὕπνον βαθύν» καί εἰς<br />

ἕνα ἄλλον σοβαρότατον θέμα, ὅπως εἶναι ἡ δημιουργία τῆς «Μεγάλης<br />

Ἀλβανίας», μέ πρώτον καί καλλίτερον τόν σημερινόν Πρόεδρόν<br />

μας Κάρολον Παπούλιαν, πού πολλοί «Ἕλληνες» πολιτικοί ἑτοιμάζονται<br />

νά ψηφίσουν διά μίαν δευτέραν θητείαν!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Διατί, ἀφήνοντας ἐπ’ ὀλίγον τό Μακεδονικόν, ἀνεφέρθην εἰδικῶς<br />

εἰς τόν Κάρολον Παπούλιαν; Ἐπειδή, τό 1987, ἕνα ἀπό τά πρῶτα μελήματά<br />

του, ὡς Ὑπουργοῦ Ἐξωτερικῶν τῆς κυβερνήσεως τοῦ Ἀνδρέα<br />

Παπανδρέου, ἦτο ἡ ἄρσις τοῦ ἐμπολέμου μέ τήν Ἀλβανίαν! Ἀπομένει<br />

νά ἀπαντήση, ἔστω καί ἐτεροχρονισμένως:<br />

Διατί; Μέ ποία ἀνταλλάγματα;<br />

Δι’ ἄλλην μίαν φορᾶν καί πάντα μέ τήν ἄδειάν του, προστρέχω<br />

εἰς τόν φίλον μου Στρατηγόν ἐ.α. Γεώργιο Ἀϋφαντή:<br />

<strong>ΠΡΟ</strong>Σ ΓΝΩΣΙΝ ΚΑΙ ΕΠΙΓΝΩΣΙΝ...<br />

Εἰς τό βιβλίον του «ΑΦΥΠΝΙΣΙΣ» καί εἰς τήν σελίδαν 881, ὁ<br />

Γεώργιος Ἀϋφαντής γράφει:<br />

«Εἰς τίς 15 Ὀκτωβρίου 1944, ὁ ΕΛΑΣ διαπράττει καί νέα προδοσίαν<br />

εἰς βάρος τῆς πατρίδος. Οἱ δυνάμεις τοῦ Ζέρβα, ἐν ἀντιθέσει<br />

μέ τόν ΕΛΑΣ, κατεδίωκαν τά γερμανικά στρατεύματα εἰς τήν Ἤπειρον<br />

καί τή στιγμή πού ἔφθασαν εἰς τά σύνορα καί θά ἔμπαιναν νά ἐλευθερώσουν<br />

τήν Βόρειο Ἤπειρο, ὁ ΕΛΑΣ, συνεργαζόμενος μέ τήν Ἀλβανική<br />

ΤΣΕΤΑ μπῆκαν μπροστά καί διέκοψαν τήν προέλασι τῶν ἀνταρτῶν<br />

τοῦ ΕΔΕΣ… Ἐάν δέν ἔκανε ὁ ΕΛΑΣ αὐτή τήν ἀσχημίαν ἡ Βόρειος<br />

Ἤπειρος θά ἦταν ἀπό τότε ἐλεύθερη καί θά γλύτωναν οἱ Βορειοηπειρῶτες<br />

τά βασανιστήρια τοῦ Χότζα. Μερικοί λένε ὅτι μεταξύ<br />

τῶν Ἐλασιτῶν τῆς 8 ης μεραρχίας τῆς Ἠπείρου οἱ ὁποῖοι ἔφραξαν τό<br />

δρόμο τοῦ Ζέρβα, ἦταν καί τότε ὡς καπετάνιος κάποιου τμήματος<br />

καί ὁ κ. Παπούλιας (σ.σ: ὁ σημερινός Πρόεδρος τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας,<br />

πού θέλουν νά τόν ξαναεκλέξουν. Ὁ κ. Παπούλιας ἦταν<br />

Ὑπουργός Ἐξωτερικῶν σέ προηγούμενες κυβερνήσεις τοῦ ΠΑΣΟΚ),<br />

διά τήν συμμετοχήν ὅμως τοῦ κ. Παπούλια δέν τό βρῆκα πουθενά<br />

γραμμένο. Ἅς μᾶς πεῖ τήν ἀλήθεια ἐπίσημα, ἡ σιωπή σημαίνει ἐνοχή.<br />

Καίτοι πέρασαν πολλά χρόνια ἀπό τό 1998 πού ἐκυκλοφόρησε ἡ Α'<br />

67

ἔκδοσις, ὁ κ. Παπούλιας δέν ἀπάντησε...», συνεχίζει παρακάτω... ὁ κ.<br />

Παπούλιας κτυπᾶ διά δεύτερη φορά τούς Βορειοηπειρῶτες, ἔκανε<br />

μονομερῶς καί παρανόμως, χωρίς τήν ἔγκριση τῆς Βουλῆς καί χωρίς<br />

νά ἐξασφαλίσει τά δικαιώματα τῶν Βορειο-ηπειρωτῶν ἤ ἔστω ἕνα<br />

μικρό ἀντάλλαγμα ἀπό τούς Ἀλβανούς, τήν ἄρσιν τοῦ ἐμπολέμου μέ<br />

τήν Ἀλβανίαν διά νά ἀποδυναμώσει ὅπως ἰσχυρίζονται οἱ Ἠπειρῶτες<br />

τίς ἀποφάσεις καί τό κύρος τοῦ Συνεδρίου των...». Παρακάτω ὅμως<br />

διαβάζουμε: «... Ἴσως διά νά δίκαιολογήσει τίς πράξεις του, δήλωσε<br />

στόν δημοσιογράφο Γιάννη Μαρίνο ὅτι, οἱ ἀντάρτες τοῦ Ζέρβα<br />

(ΕΔΕΣ) ἦσαν «ΜΙΣΘΟΦΟΡΟΙ» τῶν Ἄγγλων. Τό ἐδημοσίευσε ὁ κ. Μαρίνος<br />

στίς 3 Δεκεμβρίου 1987, εἰς τό περιοδικό «ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ»...,<br />

ἐνῶ λίγο πιό κάτω καί στήν σελίδα 883 ὁ Γεώργιος Ἀϋφαντής γραφει:<br />

«...Καί μία ἀπόδειξις: Ἡ ἐφημερίς «City Press» στίς 8-2-2005 σέλ. 4,<br />

γράφει διά τόν κ. Παπούλια: «Ἀπό τά Γιάννενα στό Προεδρικό Μεγαρο...<br />

Ἡ πολιτική του δράση ξεκίνησε σέ ἡλικία μόλις 14 ἐτῶν, ὁπότε<br />

καί ἔγινε ὁ νεότερος ἀντάρτης στό 15 ο Σύνταγμα τῆς 8 ης<br />

Μεραρχίας τοῦ ΕΛΑΣ». Ὁρίστε καί ἡ ἀπόδειξις τῆς συμμετοχῆς σας<br />

κ. Παπούλια, εἰς τήν 8 ην μεραρχίαν τοῦ ΕΛΑΣ...» «Τώρα ἀπό τήν<br />

ἐπιστολή τοῦ «Καπετάν Βασίλη» γνωρίζουμε ὅτι: «Στίς 21-1-1944 ὁ<br />

Καπετάν Ὀρέστης (τοῦ ΕΛΑΣ) συνεμάχησε μέ τούς Ἀλβανούς γιά<br />

τήν ἐξόντωσιν τοῦ Ζέρβα». Και ἐρωτά ὁ Γεώργιος Ἀϋφαντής: «...διά<br />

αὐτό τήν 15-10-1944 ὁ ΕΛΑΣ μέ τούς Ἀλβανούς φράξατε τόν δρόμο<br />

τοῦ Ζέρβα πρός τήν Βόρειο Ἤπειρο;»<br />

.....................................................................................................<br />

Ἐπιστρέφω ὅμως, εἰς τό κύριον θέμα τοῦ σχολίου μου, πού εἶναι<br />

τό Μακεδονικόν!<br />

Οἱ ἡγέτες, τῆς σημερινῆς Δημοκρατίας Βαρντάρσκα, ἑξακολουθοῦν<br />

νά διεκδικοῦν μέ κάθε τρόπον διά τόν τόπον τους τήν ὀνομασίαν<br />

Μακεδονία, παρά τό γεγονός ὅτι πολλά κράτη ἤδη, καθένα μέ<br />

ἰδιοτελεῖς σκοπούς, ἔχουν ἀναγνωρίσει τήν Δημοκρατίαν Βαρντάρσκα,<br />

ὡς Μακεδονίαν. Τί ἐπιδιώκουν; Τί ἄλλον, ἀπό τήν παντοιοτρόπως<br />

ἀναγνώρισίν της ἀπό τήν Ἑλλάδαν! Νομικῶς, μόνον ἕνας ἰδιοκτήτης<br />

δύναται νά μεταφέρη τά δικαιώματά του εἰς ἄλλον!<br />

Ἐρχόμενος εἰς τούς χειρισμούς «ἁρμοδίων» τῆς Ἑλλάδος, πού θά<br />

τούς χαρακτηρίσω – ἐπιεικῶς ἐκφραζόμενος – ἐπικινδύνως ἀφελεῖς,<br />

διά νά ἀποφύγω τόν βαρύν χαρακτηρισμόν, πού τούς ἀξίζει: ἐθνοπροδοσία!<br />

68

Πρίν μερικά χρόνια, μέ ἕναν Ἕλληναν ἐπιχειρηματίαν ἐπισκεφθήκαμε<br />

τήν πρωτεύουσαν τῆς Λιθουανίας καί κάποιαν ἀπό τίς ἡμέρες<br />

τῆς ἐκεῖ παραμονῆς μας, εἰς τό τραπέζι μας εὑρέθη, ὅπως μοῦ εἶπαν,<br />

ὁ Ὑπουργός Ἐξωτερικῶν αὐτῆς τῆς Δημοκρατίας τῆς Βαλτικῆς –<br />

ἑνός ἀπό τά πρῶτα κράτη, πού ἀνεγνώρισαν τήν Δημοκρατίαν Βαρντάρσκα,<br />

ὡς Μακεδονίαν… Μεταξύ ἄλλων, τόν ἐρώτησα, πῶς κατέληξαν<br />

εἰς τήν ἀπόφασιν τῆς ἀναγνωρίσεως.<br />

Τό ἐπιχείρημά του, ἦτο ἀδιάσειστον: «Ἁπλῶς, ἐπειδή καί ἐμεῖς<br />

εἴμεθα μία μικρά χώρα, ἡ ὁποία ἐπί πολλά χρόνια ἦτο παιχνίδι στά<br />

χέρια τῶν «Μεγάλων», ὑποστηρίξαμε τό δικαίωμα μίας ἄλλης μικρᾶς<br />

χώρας, νά ἐπιλέξη τήν ὀνομασίαν της!».<br />

Ὅταν τοῦ ἐξήγησα, τί παιχνίδι παίζεται μέ τήν Βαρντάρσκα, ἡ<br />

ἀπάντησίς του ἦτο ἀποστομωτική: «Τό λάθος δέν εἶναι δικό μας,<br />

ἀλλά ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι διαχειρίζονται τήν ἐξωτερικήν σας πολιτικήν!<br />

Ἐάν ἐγνωρίζαμε αὐτά, τά ὁποῖα μοῦ ἐκθέσατε, βεβαίως, θά εἴχαμε<br />

πάρη ἄλλην θέσιν!..» Καί ὁ νοῶν, νοεῖτο!<br />

Χαρακτηριστικόν εἶναι ἕνα περιστατικόν, πού κυκλοφορεῖ ὡς ἀνέκδοτον,<br />

χωρίς νά εἶναι: «Ἕνα λαµπρόν ὑπόδειγµα ρητορικῆς καί πολιτικῆς<br />

ἀπό πρόσφατον συνεδρίασιν τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν, πού ἔκανε<br />

τήν διεθνῆ κοινότηταν νά χαμογελάση, ἦτο ὁ λόγος τοῦ Ἕλληνος<br />

ἐκπροσώπου εἰςτόν ΟΗΕ: «Πρίν ξεκινήσω, θέλω νά σᾶς πῶ κάτι διά<br />

τόν... Μέγαν Ἀλέξανδρον.Ὅταν ἐδάμασεν τόν Βουκεφάλαν, κατά<br />

τήν ἐπιστροφήν του, περνώντας τόν Ἀξιόν καί βλέποντας τό νερόν,<br />

ἐσκέφθη ὅτι ἦτο µία καλή εὐκαιρία, διά µπάνιο. Ἔβγαλε, λοιπόν, τά<br />

ροῦχα του, τά ἀκούµπησε εἰς τόν βράχον καί εἰσῆλθε εἰς τό νερόν.<br />

Ὅταν ἐξῆλθεν καί ἠθέλησε νά ντυθῆ, τά ροῦχα του εἶχαν ἐξαφανισθεῖ.<br />

Τά εἶχε κλέψει ἕνας Σλάβος τῆς Μακεδονίας.»<br />

Τότε ἐπετάχθη ὀργισµένος ὁ Σλαβοµακεδόνας ἐκπρόσωπος τῆς<br />

Δημοκρατίας Βαρντάρσκα καί ἄρχισε νά φωνάζη: «Τί εἶναι αὐτά πού<br />

λές; Οἱ Σλάβοι δέν ἦσαν ἐκεῖ τότε...»<br />

Ὁπότε ὁ Ἕλληνας ἐκπρόσωπος χαµογέλασε καί εἶπε: «Τώρα πού<br />

τό ξεκαθαρίσαµεν αὐτό, δύναμαι νά ξεκινήσω τήν ὀµιλίαν µου!».<br />

Κατ’ ἀρχήν, οἱ «ἁρμόδιοι» τῆς Ἑλλάδος, δέν εἶχαν δικαίωμα νά<br />

ὀνομάσουν «ἀνύπαρκτον» ἕνα θέμα, πού ξέφευγε ἀπό τά στενά<br />

ὅρια ἑνός ὁποιουδήποτε κράτους, μόνον καί μόνον ἐπειδή εἶχε καί<br />

ἔχει Παγκόσμιαν σημασίαν. Ἕνα θέμα εἶναι προφανῶς ὑπαρκτόν,<br />

ἔστω καί ἄν τίθεται μονομερῶς.<br />

69

Ἄν ἐγνώριζαν καλῶς τήν Ἱστορίαν τῆς Ἑλλάδος, ἔπρεπε νά προβάλουν<br />

διεθνῶς, τά κάτωθι ἐπιχειρήματα:<br />

• Ἡ ἐμφάνισις τῶν Σλάβων εἰς τόν χῶρον τοῦ Κάτω Δουνάβεως<br />

ἐπραγματοποιήθη τίς πρῶτες δεκαετίες τοῦ Στ΄ αἰῶνος·<br />

• Μόνον τό μικρότερον τμῆμα τῆς Δημοκρατίας Βαρντάρσκα,<br />

ἀποτελεῖ γεωγραφικόν τμῆμα τῆς Μακεδονίας·<br />

• Ἡ ὀνομαζομένη «Μακεδονική γλώσσα», δέν δύναται νά ὀνομασθῆ<br />

γλώσσα, οὔτε καν διάλεκτος, ἐπειδή δέν εἶναι τίποτε ἄλλον,<br />

παρά ἰδίωμα ἤ παραφθορά τῆς γλώσσης, ἡ ὁποία ὁμιλεῖται εἰς τήν<br />

Βουλγαρίαν·<br />

• Ὁ πληθυσμός τῆς Δημοκρατίας Βαρντάρσκα, χάριν Τίτο,<br />

κατά πλειοψηφίαν, εἶναι ἀλβανικῆς ἐθνικότητος·<br />

Ἐκτός αὐτῶν τῶν ἀκραδάντων ἐπιχειρημάτων, οἱ «ἁρμόδιοι» τῆς<br />

Ἑλλάδος ἔπρεπε νά προσεταιρισθοῦν καί τούς Βουλγάρους ἐπιστήμονας,<br />

ἐπειδή οἱ «Μακεδόνες» τῆς Δημοκρατίας Βαρντάρσκα, δέν<br />

προσπαθοῦν νά παρουσιάσουν «δικόν» τους μόνον τόν Μέγαν Ἀλέξανδρον,<br />

ἀλλά καί τόν Τσάρον τῆς Βουλγαρίας Σαμουήλ, μέ τούς<br />

βολιάδες του… (ἐπί Βασιλείου Β΄ τοῦ Βουλγαροκτόνου).<br />

Ἐπιπροσθέτως ἀναφέρω ὅ,τι εἰς τό διάστημα τῆς παραμονῆς μου<br />

εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> – Αὔγουστος 1961 – Αὔγουστος 1976 – εἶχα διαβάσει<br />

ἕνα βιβλίον διά τόν Τσάρον Σαμουήλ καί τούς βολιάδες του, εἰς τήν<br />

ὀνομαζομένην: «Μακεδονικήν γλώσσαν…».<br />

Ἐκτός αὐτοῦ, μεταξύ τῶν σοβιετικῶν πολιτῶν, οἱ ὁποῖοι μέ παρεκάλουν<br />

νά τούς διδάξω τήν ἑλληνικήν γλῶσσαν, ἦτο καί μία ἤδη<br />

κάτοχος Διπλώματος Ὑποψηφίου Διδάκτορος τῆς Ἱστορίας. Εἰς τήν<br />

<strong>ΕΣΣΔ</strong> ὑπῆρχε Δίπλωμα Ὑποψηφίου Διδάκτορος. Δυστυχῶς, μετά ἀπό<br />

τόσα ἔτη, δέν ἐσυγκράτησα τό ὄνομά της, ἡ ὁποία μοῦ ἐξομολογήθη,<br />

ὅτι εἶχε ἐπιλέξει ὡς θέμα τῆς διατριβῆς της τήν «Μακεδονίαν», ἀλλά<br />

δέν ἠδύνατο νά συγγράψη τήν Διδακτορικήν διατριβήν της, ἐπειδή<br />

ὅλα τά στοιχεῖα τῆς Ἱστορίας τῆς «Δημοκρατίας Βαρντάρσκα», τά<br />

ὁποῖα ἔπρεπε νά χρησιμοποιήση εἰς τήν διατριβήν της, ἦσαν εἰς τήν<br />

ἑλληνικήν γλῶσσαν!<br />

Δι’ ὅσους ἀρνοῦνται τόν ὀλέθριον ρόλον τοῦ Παιδομαζώματος<br />

διά τήν Πατρίδαν μας, παραθέτω τό παράδειγμα τῆς μητρός τοῦ<br />

Μιχαήλ Μισουνώφ, Εἰρήνης Παπασπύρου, θυγατρός πρώην<br />

ἀνταρτῶν, ἡ ὁποία, λόγω Παιδομαζώματος, εἶχεν ὁδηγηθεῖ εἰς τήν<br />

Δημοκρατίαν Βαρντάρσκα. Τήν εἶχα «συνάδελφον», ὡς ἐκφωνή-<br />

70

τριαν τῆς «Μακεδονικῆς γλώσσης…», ὅταν ἐργαζόμουν εἰς τήν Ἕλληνικήν<br />

σύνταξιν τοῦ Κεντρικοῦ Ραδιοφωνικοῦ Σταθμοῦ τῆς Μόσχας.<br />

Μετά τήν «διαπαιδαγώγησίν» της εἰς τήν Δημοκρατίαν Βαρντάρσκα,<br />

ἐνῶ ἅπαντα τά μέλη τῆς οἰκογενείας της ἐδήλωναν «Ἕλληνες»,<br />

ἡ Εἰρήνη ἐδήλωνε: «Μακεντόνκα…»<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Συμφωνῶ μέ τούς τελευταίους χειρισμούς τῶν σχέσεών μας μέ<br />

τήν Βουλγαρίαν (κάποτε οἱ λαοί καί μάλιστα οἱ γειτονικοί, θά πρέπη<br />

νά καταλάβουν ὅ,τι ἀντί τῆς ἀντιπαραθέσεως εἶναι προτιμοτέρα ἡ<br />

προσέγγισις καί ἡ εἰρηνική συνύπαρξις) ὅμως, διά νά ἀποδώση καρπούς<br />

αὐτή ἡ ὀρθή θέσις, πρέπει νά λαμβάνονται ὑπ’ ὄψιν τά λάθη<br />

τοῦ παρελθόντος, χωρίς μίση καί πάθη. Οὕτως, λοιπόν, τήν κρίσιμον<br />

ἐκείνην ἐποχήν, οἱ ἡγέτες τῆς Βουλγαρίας, προσφάτως ἀκόμα σύμμαχοι<br />

τῶν ναζί καί ὑποστηριζόμενοι ἀπό τήν σοβιετικήν ἡγεσίαν,<br />

ἐσχεδίαζαν τήν «ἔξοδον εἰς τό Αἰγαῖον», ὅπως καί τήν ἐπέκτασιν<br />

τῶν συνόρων τους δυτικῶς, ὡς τήν Ἀδριατικήν…<br />

Προσωπικῶς, ἔχω τίς κάτωθι προτάσεις δι’ αὐτό τό θέμα:<br />

• Νά παραιτηθῶμεν ἀπό τήν μέχρι τώρα πολιτικήν καί ἀπό ὀνομασίες<br />

τύπου ΠΟΔΝ, «Ἀνάκατης… Μακεδονίας» κλπ.<br />

• Νά ἐπιμείνωμεν, νά ἐξηγήση ἡ ἡγεσία αὐτῆς τῆς Δημοκρατίας εἰς<br />

ὅλας τάς χῶρας, τούς λόγους τῆς μετωνομασίας της ἀπό Βαρντάρσκα,<br />

εἰς «Μακεδονία».<br />

• Ὅποιος πολιτικός, δέν τήν ὀνομάζει Βαρντάρσκα, νά καταψηφίζεται!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἅς ἐπανέλθουμε ὅμως, εἰςτόν συμμοριτοπόλεμον.<br />

Μετά τήν ἥτταν, ὁρισμένα τμήματα τοῦ «Δημοκρατικοῦ<br />

Στρατοῦ» ἐπέρασαν εἰςτήν Ἀλβανίαν καί ἀπό ἐκεῖ<br />

εἰς διαφόρους Δημοκρατίας τοῦ «Σοσιαλιστικοῦ στρατοπέδου».<br />

Τό μεγαλύτερον μέρος, πάλι κρυμμένον εἰς<br />

ἀμπάρια σοβιετικῶν «ἐμπορικῶν» πλοίων, μετεφέρθη<br />

εἰς τόν λιμέναν Πότι τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> καί ἀπό ἐκεῖ, πάλι μέ φορτηγά βαγόνια,<br />

ἀφίχθη εἰς τήν Δημοκρατίαν τοῦ Οὐζμπεκιστᾶν. Κατά τό μακρύ ταξίδι,<br />

τότε δέν εἶχε ἐξηλεκτρισθεῖ ἀκόμα ὅλη ἡ σιδηροδρομική γραμμή,<br />

ὡς τό Βλαντιβαστόκ, συνέβη καί ἕνα κωμικοτραγικόν ἐπεισόδιον πού<br />

τό παραθέτω, ὅπως μοῦ τό ἀφηγήθησαν. Μαζί μέ τούς ἀντάρτες, ἦτο<br />

71

καί ὁ Ἀντώνης Γιαννίδης, πρώην ἠθοποιός τοῦ Βασιλικοῦ θεάτρου.<br />

Τόν εἶχαν ὁρίσει καλλιτεχνικόν ὑπεύθυνον καί εἰςτό βαγόνι του εἶχαν<br />

στοιβάξει διάφορα μουσικά ὄργανα… Βεβαίως, δέν ἦσαν τοῦ «κουτιοῦ»!<br />

Ἀπό τά ἀκορντεόν καί τά «μπαγιᾶν» (ρωσικό εἶδος ἀκορντεόν)<br />

ὅλο καί ἔλλειπαν κάποια πλῆκτρα, ἀπό κιθάρες καί ἄλλα ἔγχορδα, κάποιες<br />

χορδές… Ὁ Α. Γιαννίδης, ἐξαπλωμένος εἰς τό προχειροφιαγμένον<br />

ράφι του (βεβαίως, πρίν δέν ὑπῆρχαν ράφια, ἐπειδή σέ πολλά<br />

ἀπό αὐτά τά βαγόνια ἦτο ἀναγραμμένον: 10 ἄλογα…), ἀναλογιζόταν<br />

ποῦ ἦτο καί ποῦ εὑρέθη… Τό ὀνειροπόλημά του διεκόπη ἀπό κάτι<br />

ἰσχυρούς, παράξενους καί παράφωνους ἤχους. Ἐτινάχθη ὡς ἐλατήριον,<br />

ἀνακάθισε και τό ὀργισμένον του βλέμμα ἔπεσε ἐπάνω σέ μερικούς<br />

«συνταξιδιῶτες», οἱ ὁποῖοι προσπαθοῦσαν νά ξεχασθοῦν, πιό<br />

πεζά ἀπό ἐκεῖνον, γρατζουνίζοντας τά ἔγχορδα, καθώς ἐπίσης φυσώντας<br />

καί ξεφυσώντας τά πνευστά… Ὁ Α. Γιαννίδης, ἐμφανῶς ἐνοχλημένος,<br />

τούς ἐρωτά: «Τί κάνετε, ρέ παιδιά;»<br />

Ἡ ἀπάντησις, ἐκέντρισε ἰσχυροτέρως τά νεῦρα του: «Παίζουμε!»<br />

– «Τί παίζετε, ρέ παιδιά, ἀφοῦ δέν ἔχετε ἰδέαν;»<br />

– «Μαθαίνουμε, σύντροφε! Ἐμεῖς, δέν εἴχαμε λεφτά, ὅπως τούς<br />

«μπουρζουάδες» καί, ὕστερα, πολεμούσαμε γιά τήν λευτεριά…»<br />

Τά πράγματα ἔπαιρναν ἄσχημην τροπήν, ἐπειδή οἱ «σύντροφοι»<br />

ἔδιδαν πολιτικήν χροιάν εἰς τό ἐπεισόδιον… Ὁ Α. Γιαννίδης ἠναγκάσθη<br />

νά «δώση τόπον στήν ὀργήν!..» Ξάπλωσε πάλιν εἰς τό ράφι του<br />

καί ἐβυθίσθη εἰς τάς σκέψεις του. Οἱ «σύντροφοι» ὅμως, τό βιολί<br />

τους… Αὐτήν τήν φορά, ξέφρενος παντελῶς, ὁ Α. Γιαννίδης ἐτινάχθη<br />

ἐπάνω, ἐπήδησε κάτω ἀπό τό ράφι καί τό βλέμμα του, βλέμμα ἑνός<br />

ἀνθρώπου εἰς τά πρόθυρα τρέλας, ἔπεσεν εἰς μίαν γωνίαν τοῦ βαγονιοῦ,<br />

ὅπου ἦτο παρατημένο τό καζάνι, μέ τό ὁποῖο τούς εἶχαν φέρει<br />

τό φαγητό. Ἅρπαξε τήν κουτάλα καί ἄρχισε νά κτυπᾶ τά τοιχώματα<br />

τοῦ καζανιοῦ μέ λύσσα! Οἱ «σύντροφοι», ξεκουφιασμένοι, ἐσταμάτησαν<br />

τήν «ἐνασχόλησιν… μέ τήν μουσικήν» καί, σαστισμένοι, ἐρώτησαν:<br />

«Τί κάνεις, σύντροφε;»<br />

– «Μαθαίνω, … τήν Παναγίαν σας! Μαθαίνω…»<br />

Ποῖα ἦτο ἡ μοίρα τῶν μαχητῶν τοῦ «Δημοκρατικοῦ Στρατοῦ» εἰς<br />

τόν σοβιετικόν παράδεισον; Μά, ἴδια μέ τῶν σοβιετικῶν πολιτῶν. Κατ’<br />

ἀρχήν ζοῦσαν σέ «γκέτο», ὡς στρατιῶτες. Συντεταγμένοι ἐπήγαιναν<br />

διά φαγητόν, συντεταγμένοι ἐπέστρεφαν εἰς τά καταλύματα…<br />

72

Σταδιακῶς, ἔμαθαν πρῶτα στοιχειωδῶς τήν γλώσσαν (Πολλοί δέ,<br />

ἀκόμα καί μετά ἀπό παραμονήν δεκαετιῶν, ἔτσι καί δέν ἔμαθαν ρωσικά).<br />

Οἱ ἀνεπάγγελτοι, ἄρχισαν νά μαθαίνουν διάφορα ἐπαγγέλματα,<br />

ὁρισμένοι ἀξιωματικοί, κατ’ ἐπιλογήν, ἐστάλησαν εἰς στρατιωτικάς<br />

Σχολάς (διά κάθε ἐνδεχόμενον) διά συμπληρωματικήν ἐκπαίδευσιν,<br />

ἄλλοι κατόρθωσαν νά σπουδάσουν, ἄλλοι «σύντροφοι» ἐνυμφεύθησαν<br />

ντόπιες, ἄλλοι δέ, Ρωσίδες καί ἄλλοι «συντρόφισσες». Τά γεγονότα<br />

ἀκολούθησαν τήν σοβιετικήν πρακτικήν…<br />

Ὁ Νίκος Ζαχαριάδης, ἔπεσε εἰς δυσμένειαν. Ἀπό ἔνδοξος καί<br />

χιλιοτραγουδισμένος, κατήντησε, σχεδόν προδότης! Θά ἀναφερθῶ,<br />

προτρέχοντας, εἰς τήν πρόσφατον ἀποκατάστασίν του ἀπό τήν σημερινήν<br />

ἡγεσίαν τοῦ ΚΚΕ. Μόνον πού δέν ἐξήγησαν, πότε τό «ἀλάνθαστον»<br />

τῆς ἡγεσίας τοῦ ΚΚΕ ἦτο ἀληθῶς ἀλάνθαστον: Ὅταν τόν<br />

ἀπεκαθήλωσεν ἤ ὅταν τόν ἀπεκατέστησεν; Ὁ ἀληθῶς ἰδεολόγος<br />

Νίκος Μπελογιάννης, «χαλοῦσε τήν πιάτσα» καί ἀπεφασίσθη νά<br />

ἀποσταλῆ εἰς τήν Ἑλλάδαν, διά νά ὀργανώση καί νά ἐμψυχώση τούς<br />

ἐναπομείναντες… Διάβαζε: «νά βγῆ ἀπό τήν μέσην…»!<br />

Ὅλη ἡ «δόξα», ἐπέρασε εἰς τόν νεοεκλεγμένον Γενικόν Γραμματέαν,<br />

Κώσταν Κολιγιάννην.<br />

Ὁ ἄλλοτε «ἔνδοξος» στρατηγός Μάρκος, εἶχε πέσει καί αὐτός<br />

εἰς δυσμένειαν καί ἐστάλη εἰς τήν ἀπόμακρον πόλιν Πέρμ, νά κάνη<br />

τον «ρολογᾶν», ὅπως ἔγραψεν ὁ Ἀλέξης Πάρνης. Σχετικῶς μέ τήν<br />

σοβιετικήν ἡγεσίαν, ὅσον ἔζη ὁ Στάλιν, ἦτο ὁ «Ἡγέτης», «Πατέρας<br />

ὅλων τῶν ἐθνῶν καί λαῶν» (μαζί καί τοῦ… ἑλληνικοῦ) καί ἡ νίκη εἰς<br />

τόν Β΄Παγκόσμιον πόλεμον, συμφώνως μέ τήν πολύτομον ἱστορίαν,<br />

ὀφειλόταν ἀποκλειστικῶς, εἰς τάς ἱκανότητάς του…<br />

Ἦλθεν ὅμως, ὁ αἰνιγματικός θάνατός του καί ὁ διάδοχός του<br />

Νικήτα Χρουσιώφ, εἰς τό 20 ον Συνέδριον τοῦ Κόμματος, ἀπεκάλυψεν<br />

τήν «Προσωπολατρίαν». Ὁ Στάλιν, ἀπό πιστός «Λενινιστής»<br />

κλπ, κλπ, ἐξέπεσεν, ἡ δέ πολύτομος ἱστορία τοῦ Β΄ Παγκοσμίου<br />

πολέμου ἤ τοῦ Μεγάλου Πατριωτικοῦ Πολέμου, ὅπως τόν ὀνόμασαν<br />

οἱ σοβιετικοί (Μονίμως προσπαθοῦσαν νά ταυτίσουν τήν ἔνοιαν πατρίδα<br />

μέ τό Κόμμα), ἐπανεγράφη καί, ἄκουσον, ἄκουσον: ἡ νίκη ἐπί<br />

τοῦ φασισμοῦ ὀφειλόταν ἀποκλειστικῶς: εἰς τόν Νικήταν Χρουσιώφ…<br />

Ὅταν ἀνετράπη ὁ Ν. Χρουσιώφ καί ἀνέλαβεт ὁ ἀνεκδιήγητος<br />

Λεωνίντ Μπρέζνιεφ, ἡ πολύτομος ἱστορία ἐπανεγράφη.<br />

73

Αὐτήν την φορᾶν ἐμάθαμε ὅ,τι: ἡ νίκη ἐπετεύχθη… χάριν τῶν<br />

συνετῶν καί σοφῶν ὁδηγιῶν του…<br />

Εὐτυχῶς, οἱ σημερινοί ἡγέτες τῆς Ρωσίας δέν ἔχουν οὔτε τά<br />

ἐξωτερικά, οὔτε τά ἐσωτερικά χαρακτηριστικά τῶν σοβιετικῶν ἠγετῶν,<br />

ἀλλά καί ἡ ἡλικία τους, δέν ἐπιτρέπει νά γίνουν οἱ «στυλοβάτες»<br />

τῆς νίκης. Ἄρα, εἶναι καιρός νά ἐπαναγραφή ἡ ἱστορία καί, αὐτήν τήν<br />

φορᾶν, ΟΡΘΩΣ!<br />

Ἐδῶ, ἀξίζει νά σημειωθῆ, ἡ συνετή ἀπόφασις τοῦ Κωνσταντίνου<br />

Καραμανλῆ (πρεσβυτέρου), ὁ ὁποῖος, ἀπαντώντας εἰς τήν ἐρώτησιν<br />

περί μαζικοῦ ἐπαναπατρισμοῦ τῶν πολιτικῶν προσφύγων, εἶχε πεῖ:<br />

«Ὁ μαζικός ἐπαναπατρισμός, εἶναι ἀδύνατος! Οἱ αἰτήσεις θά ἐξετάζονται<br />

μεμονωμένως! Ἄν ὁ αἰτούμενος δέν εὐθύνεται διά προσωπικά<br />

ἐγκλήματα, δύναται νά ἐπαναπατρισθῆ!»<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Μεγάλον ρόλον εἰςτήν ζωήν μου καί τήν διαμόρφωσιν τοῦ χαρακτῆρος<br />

μου, ἔπαιξεν ὁ προσκοπισμός. Ἔμαθα νά ζῶ εἰς τήν ὕπαιθρον,<br />

νά ἔχω αὐτοπειθαρχίαν καί νά ἀποκτήσω ἀρκετές εἰδικότητες.<br />

Τό 1953, μόλις εἶχα ἐπιστρέψει ἀπό κατασκήνωσιν προσκόπων<br />

εἰς τήν Αἴγινα, ἔμαθα διά τόν μέγαν σεισμόν εἰςτά Ἑπτάνησα καί,<br />

ἄνευ χρονοτριβῆς, μετέβην ἐκεῖ, ὡς ἐθελοντής, νά προσφέρω βοήθειαν.<br />

Μαζί μου εἶχα καί δύο προσκόπους ἀπό τήν Δανίαν, οἱ ὁποῖοι,<br />

ἀντί διακοπῶν, ἐδούλευαν μαζί μας σκληρῶς, παρά τίς τακτικές μετασεισμικές<br />

δονήσεις, πού ἔφθαναν τούς 4,5 – 6 βαθμούς!.. Μοναδική<br />

ἀπόλαυσις, ἦτο τό βράδυ, ὅταν μετά τήν κουραστικήν ἐργασίαν τῆς<br />

ἡμέρας, δυνάμεθα νά κολυμβήσωμεν εἰς τήν ὡραίαν θάλασσαν τοῦ<br />

Ἀργοστολίου. Εἰς μίαν προσπάθειαν, νά βγάλω ἀπό μίαν μισογκρεμισμένην<br />

οἰκίαν, πράγματα τῶν νοικοκυραίων,<br />

λόγω ἰσχυράς δονήσεως, ὀλίγον<br />

ἔλειψε νά χάσω τόν δεξιόν ὀφθαλμόν<br />

μου. Μοῦ πρότειναν νά ἐπιστρέψω ὅμως<br />

ἐγώ ἔμεινα μέχρι τέλους.<br />

Τιμητικῶς, τήν 27 ην Ὀκτωβρίου 1953,<br />

ἐτέθην ἐπικεφαλῆς τῆς Παρελάσεως.<br />

Μάλιστα, μοῦ εἶχαν ὑποσχεθεῖ καί ἀπονομήν κάποιου… παρασήμου,<br />

πού οὐδέποτε μοῦ ἀπένημαν. Αὐτό ὅμως, δέν τό ἀναφέρω, παραπονούμενος,<br />

διότι δέν ἐπῆγα νά βοηθήσω τούς σεισμπλήκτους συμπα-<br />

74

τριῶτες μου, μέ σκοπόν νά λάβω κάποιο παράσημον. Τό ἀναφέρω<br />

ἁπλῶς, ὡς γεγονός.<br />

Τό 1949, εἶχα ἀποφοιτήσει ἀπό τό Δημοτικόν σχολεῖον μέ «10<br />

ἄριστα» καί ἔδωσα εἰσαγωγικές ἐξετάσεις εἰς τό Α΄ Πρότυπον Γυμνάσιον<br />

Ἀρρένων Ἀθηνῶν, ἕνα ἀπό τά πλέον διακεκριμένα ἱδρύματα<br />

Μέσης Ἐκπαιδεύσεως τῆς Ἑλλάδος, τό ὁποῖον ἀπολύτως δικαίως<br />

ἔφερε τόν τίτλον «Πρότυπον». Ὅσοι ἀποφοιτήσαμε, ἀπό αὐτό, συμφωνοῦμεν<br />

ὁμοφώνως, ὅτι τάς γνώσεις μας τάς ὠφείλουμε εἰς τούς<br />

ἐξαιρετικούς (μέ ἐλάχιστες ἐξαιρέσεις) καθηγητές μας.<br />

Προσωπικῶς, ἀντιμετώπισα τήν ἐχθρότηταν καί τήν κάθε ἄλλο,<br />

παρά παιδαγωγικήν συμπεριφοράν, τοῦ Ὑποδιευθυντοῦ τοῦ Γυμνασίου,<br />

Μιχαήλ Βρυχέα. Διά νά καταλάβης, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, τί<br />

ἐπροκάλεσε τήν ἐχθρότηταν αὐτοῦ τοῦ κυρίου, τόν σκιαγραφῶ ἀντικειμενικῶς.<br />

Ὁ Μ. Βρυχέας, ἦτο ἕνας ἀπό τούς ὀλίγους ἀνθρώπους εἰς<br />

τόν κόσμον, ὁ ὁποῖος ἐθαύμαζε τόν Χίτλερ, εἰς σημεῖον, ὥστε τό<br />

κούρεμα καί τό μουστάκι του, ἦσαν ἀντίγραφα τοῦ Ἀδόλφου. Οὕτως,<br />

λοιπόν, διαβάζοντας τά δικαιολογητικά μου ἔμαθε, ὅτι ἐγεννήθην εἰς<br />

τήν Ρωσίαν. Αὐτό τό γεγονός, ἦτο ἀρκετόν διά νά ἐπιδείξη ἀπέναντί<br />

μου, αὐτήν τήν συμπεριφοράν… Εἰς τήν ἀρχήν, δέν ἠδυνάμην νά<br />

καταλάβω, πῶς ἀπό ἄριστος, κατήντησα νά εἶμαι μέτριος καί σιγάσιγά,<br />

μαθητής κάτω τοῦ μετρίου… Ὅμως: «Οὐδέν κρυπτόν ὑπό τόν<br />

ἥλιον». Εὐτυχῶς, εἰς τήν Ἑβδόμην τάξιν, ἦλθε ὡς φιλόλογος καί μᾶς<br />

ἐδίδασκε Νέα Ἑλληνικά, ἕνας ἐξαίρετος καθηγητής καί ἄνθρωπος, ὁ<br />

Ἄγγελος Παπακώστας. Ἔνοιωσα μεγάλην χαράν, ὅταν ξεφυλλίζοντας<br />

μίαν ἐγκυκλοπαίδειαν, ἐδιάβασα τό ὄνομά του. Ἦτο ὁ ἄνθρωπος,<br />

ὁ ὁποῖος μοῦ ἀναπτέρωσεν τό ἠθικόν καί μέ<br />

ἔπεισε νά ἀποφοιτήσω ἀπό τό Γυμνάσιον. Ὅταν<br />

ἀποφοιτήσαμε ἀπό τό Γυμνάσιον (τότε δέν εἶχε<br />

ἀκόμα χωρισθεῖ εἰς Γυμνάσιον καί Λύκειον), ὅλοι<br />

οἱ Πλακιῶτες φίλοι, ἐβγάλαμε ἀναμνηστικήν φωτογραφίαν:<br />

Ἀπό ἀριστερά ὄρθιοι: Σάκης Κοτζιᾶς,<br />

Διονύσιος Μαρτινέγκος καί Μάκης Χατζηπάνος.<br />

Καθιστοί, ἀπό ἀριστερά: Γιάννης Μαυρουκάκης καί ὁ<br />

συγγραφεύς.<br />

Ἐπανερχόμενος εἰς τό θέμα μέ τόν ἄριστον καθηγητήν μας<br />

Ἄγγελον Παπακώστα, θά μοῦ ἐπιτρέψετε νά παραθέσω ἕνα πολύ<br />

διδακτικόν περιστατικόν. Ἀπό τήν πρώτην ἤδη ἡμέραν κατάλαβα πώς<br />

75

ἔχουμε νά κάνουμε μέ καθηγητήν ὁλκῆς. Ὅπως μᾶς ἐξήγησε ὁ ἴδιος,<br />

ἀντί νά καλή εἰςτόν πίνακαν κάποιον διά προφορικήν ἐξέτασιν, ἁπλῶς<br />

θά ὑποβάλη ἐρωτήσεις καί θά μᾶς βαθμολογῆ, ἀναλόγως τῶν ἀπαντήσεων.<br />

Οὕτως, μᾶς εἶπε, δύναται κάποιος νά πάρη τήν ἰδίαν ἡμέραν,<br />

περισσοτέρους ἀπό ἕναν βαθμόν. Βεβαίως, συνεπλήρωσεν, ἐπειδή<br />

σᾶς βλέπω διά πρώτην φορᾶν, θά συμβουλευθῶ καί τούς ἄλλους<br />

καθηγητάς, ὥστε νά ἔχω πλήρην ἄποψιν. Θυμᾶμαι ὅτι ἐκείνην τήν<br />

ἡμέραν ἔλαβα τέσσαρες βαθμούς καί ὁ λαμπρός αὐτός καθηγητής<br />

μοῦ εἶπε: «Νομίζω ὅτι τέσσαρες βαθμοί εἰς μίαν ἡμέραν, ἀρκοῦν. Νά<br />

σηκώσης τό χέρι σου διά ἀπάντησιν, μόνον ἄν δέν ὑπάρχη κανείς<br />

πρόθυμος!» Τήν ἑπομένην ἡμέραν, εἰς ἕνα διάλειμμα, μέ ἐπῆρε ἰδιαιτέρως<br />

καί μοῦ εἶπε: «Αὐτό πού θά σοῦ πῶ, θέλω νά μείνη μεταξύ<br />

μας. Ὁ κ. Βρυχέας, ὅταν τοῦ εἶπα τήν γνώμην μου δι’ ἐσέναν, μοῦ<br />

ἀπαγόρευσε νά σοῦ βάζω μεγάλον βαθμόν. Εἶμαι ἀναγκασμένος νά<br />

ὑπακούσω. Ἐσύ ὅμως, νά συνεχίσης νά εἶσαι αὐτός πού εἶσαι καί δέν<br />

θά χάσης. Κάποτε θά δικαιωθῆς. Οἱ βαθμοί δέν ἀποδίδουν γνώσεις<br />

καί πολλές φορές, ὅπως εἰς τήν περίπτωσίν σου, εἶναι ἄδικοι!..»<br />

Τελειώνοντας τήν Ἕκτην τάξιν τοῦ Γυμνασίου, εἶχα φθάσει εἰς<br />

σημεῖον, νά σκέπτομαι νά ἐγκαταλείψω τό Γυμνάσιον καί νά πάω νά<br />

ἐργασθῶ, διότι τά μόνα «εἰκοσάρια» εἰς τήν βαθμολογίαν μου – ἦσαν<br />

εἰς τήν Ζωγραφικήν καί Ὠδικήν, πού δέν ἐδιδάσκοντο εἰς τήν τελευταίαν<br />

τάξιν. Μετά τήν μετακίνησιν τῆς Ἰσμήνης Κασελίδου, ὁ νέος καθηγητής<br />

μοῦ ἔβαζε… μόλις δεκατέσσαρα… Μόνον ὁ καθηγητής μου<br />

εἰς τήν Ζωγραφική, ἕνας ἀπό τούς καλλίτερους ζωγράφους τῆς συγχρόνου<br />

Ἑλλάδος, ἐσυνέχιζε νά μοῦ βάζη εἴκοσι. Διά τοῦ λόγου τό<br />

ἀληθές παραθέτω τήν ἀπολυτήριον βαθμολογίαν μου τό 1955:<br />

Θρησκευτικά: 15<br />

Ἀρχαία Ἑλληνικά: 10<br />

Νέα Ἑλληνικά: 11<br />

Μαθηματικά: 10<br />

Γαλλικά: 10<br />

Ἱστορία: 14<br />

Φιλοσοφία: 10<br />

Φυσική: 10<br />

Κοσμογραφία: 13<br />

Λατινικά: 10<br />

Γενικός βαθμός: Σχεδόν καλῶς: 11 καί 3/10…<br />

76

Τό 1956 μαζί μέ τόν στενόν μου φίλον Ἀνδρέαν<br />

Ἀλευρᾶν (δεξιά) δώσαμε ἐξετάσεις εἰς τό Ἠλεκτρονικόν<br />

Κολλέγιον «Μαρκόνι», μέ σκοπόν νά γίνουμε<br />

ἀσυρματιστές τοῦ Ἐμπορικοῦ ναυτικοῦ.<br />

Παραθέτω τήν βαθμολογίαν μου:<br />

Πρακτική Ἀριθμητική: 20<br />

Ἄλγεβρα: 16<br />

Γεωμετρία: 20<br />

Στερεομετρία: 20<br />

Τριγωνομετρία: 20<br />

Φυσική: 20<br />

Παγκόσμια γεωγραφία: 20<br />

Ἔκθεση: 20<br />

Ἀγγλικά: 20<br />

Εἰσαγωγικός βαθμός: 19 καί 5/9<br />

Ἀξίζει νά σημειωθῆ ὅτι εἰς τήν Ἄλγεβρα, εἶχα λύσει σωστά εἰς τήν<br />

σελίδαν πρόχειρο καί τά δύο προβλήματα, ὅμως τό δεύτερο ἦτο ἕνα<br />

πολύ μεγάλο πολυώνυμον καί ἀντέγραψα λανθασμένως κάποιο σημεῖον<br />

του, ἐνῶ τήν λύσιν ὀρθῶς. Ἦτο τό μοναδικόν μου 16…<br />

Κατά τήν ταπεινήν μου γνώμην, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, μόνον δύο<br />

συμπεράσματα βγαίνουν ἀπό τήν διαφοράν τῶν βαθμολογιῶν μου,<br />

μετά ἀπό μερικούς μῆνες:<br />

1. Ἡ ἀπολυτήριος βαθμολογία τοῦ Γυμνασίου σημαίνει:<br />

α) Εἶχα ἀποβάλει τήν δίψαν διά μάθησιν·<br />

β) Εἶχα πάθει ἀμνησίαν·<br />

γ) Ἀδικήθην.<br />

2. Ὁ εἰσαγωγικός βαθμός στό Ἠλεκτρονικόν Κολλέγιον «Μαρκόνι»<br />

δικαιολογεῖται μέ «ἐπιφοίτησιν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος…». Ὑπάρχει;<br />

Ὁ καλός καί ἀξέχαστος φίλος μου Σάκης Κοτζιᾶς<br />

Μετά ἀπό ὀλίγες ἡμέρες ἕνας ἀπό τούς πιό στενούς μου<br />

φίλους, ὁ Σάκης Κοτζιᾶς, μοῦ εἶπε:«Ξέρεις, χθές συνάντησα<br />

τόν Βρυχέαν καί κοντά στά ἄλλα μέ ἐρώτησε:<br />

«Ἐκεῖνος, ὁ Μαυρόπουλος, τί κάνει;» Ὅταν τοῦ ἀπήντησα ὅτι εἰσῆλθες<br />

μέ ἄριστα εἰς τό κολλέγιον, ἁπλῶς ἐπρόφερε: - «Μπά!..»<br />

77

Αὐτά πού ἀφηγοῦμαι διά τόν Μ. Βρυχέα, δέν εἶναι ἀποτέλεσμα<br />

μνησικακίας, ἀλλά ἐμπειρίας. Ἀργότερον, ὅταν ὁ ἴδιος ἔγινα καθηγητής<br />

Πανεπιστημίων, ἁπλῶς τόν εἶχα ὡς παράδειγμα πρός ἀποφυγήν…<br />

Τό Κολλέγιον, ἄν καί ἦτο ὑπό τόν ἔλεγχον τοῦ Ὑπουργείου<br />

Ἐμπορικῆς Ναυτιλίας, ἦτο ἰδιωτικόν καί τά δίδακτρα ἦσαν 300 δραχμές<br />

μηνιαίως. Ὑπῆρχαν καί τά ἔξοδα τῆς συγκοινωνίας, ἐπειδή εὐρίσκετο<br />

εἰς τόν Πειραιᾶν. Εὐτυχῶς, τά μαθήματα ἦσαν ἀπογευματινά,<br />

ὁπότε τό πρωΐ ἐργαζόμουν ὡς ζωγράφος εἰς τό Ἁμαρούσιον, εἰς ἕνα<br />

ἀτελιέ παραγωγῆς διαφόρων πιάτων, ἀμφορέων κλπ, μέ ἀρχαῖες παραστάσεις.<br />

Τότε, ὅλα ἦσαν χειροποίητα, χωρίς «στάμπες» καί ἐπειδή<br />

ἐγώ ἐζωγράφιζα τό δυσκολοτερον μέρος, δηλαδή, τίς παραστάσεις,<br />

παρά τό γεγονός ὅτι ἐργαζόμουν μόνον τρεῖς ὧρες τήν ἡμέραν, ὁ<br />

μηνιαῖος μισθός μου ἦτο πολύ καλός: 1.500 δραχμές!<br />

Πολλά χρήματα ἐκείνην τήν ἐποχήν καί, μάλιστα, διά τρίωρον<br />

ἐργασίαν. Συγκριτικῶς ἀναφέρω ὅτι συμμαθητές μου ἐδούλευαν εἰς<br />

Τράπεζες ὀκτάωρον καί ἔπαιρναν 800 – 900 δραχμές μηνιαίως!<br />

Οὕτως, ὄχι μόνον κατέβαλα ἀνέτως τά δίδακτρα, ἀλλά βοηθοῦσα καί<br />

τήν οἰκογένειαν.<br />

Τό ἀτελιέ μας, ἕνα ἀπό τά καλλίτερα, εἶχε μόνιμες παραγγελίες<br />

ἀπό τίς ΗΠΑ. Συντόμως, οἱ Ἀμερικανοί πελάτες, ἐπρότειναν εἰς τόν<br />

ἐργοδότην μου νά μετοικήση εἰς τίς ΗΠΑ, μέ ἑξαιρετικῶς δελεαστικούς<br />

ὅρους. Ἐκεῖνος ἐδέχθη, ὁπότε, χάνοντας τήν ἐργασίαν μου,<br />

ἠναγκάσθην νά ἐγκαταλείψω τίς σπουδές μου. Ἔπρεπε νά ἐργασθῶ,<br />

ἀλλά κανείς δέν ἐδέχετο τότε, νά σέ προσλάβη δι’ ἐργασίαν, ἄν δεν<br />

εἶχες ὑπηρετήση τήν θητείαν σου εἰς τόν στρατόν.<br />

Ἡ μόνη λύσις, ἦτο νά πάω ἐθελοντής εἰς τό Λιμενικόν, ὅπου καί<br />

πέρασα ὅλες τίς ἐξετάσεις, ἀλλά μέ «ἔκοψαν», λόγῳ βουβωνοκήλης!<br />

Ἔτσι κατέληξα ἐθελοντής εἰς τήν Πολεμικήν ἀεροπορίαν. Εἶχα ὅλα τά<br />

προσόντα νά ὑπηρετήσω ὡς ἀξιωματικός καί νά παίρνω καί μισθόν.<br />

Ὅμως ἐγώ, λόγῳ ἡλικίας, κατετάγην ὡς ἐθελοντής, ὁπότε κατετάγην<br />

ὡς ἁπλός σμηνίτης.<br />

Μετά τήν βασικήν ἐκπαίδευσιν εἰς τόν Ἄραξον, μέ ἔστειλαν εἰς το<br />

Καβούρι, ὅπου ἦτο ἐγκατεστημένη ἡ βάσις 128 η Σ.Ε.Τ.Η (Σχολή<br />

Ἠλεκτρονικῶν–Τηλεπικοινωνιῶν), ὅπου συνεχίζοντας τήν παράδοσιν<br />

τοῦ ἀριστούχου, μοῦ ἀπένειμαν τόν βαθμόν τοῦ Ὑποσμηνίου και<br />

παρέμεινα ὡς τό τέλος τῆς θητείας μου, ὡς ἐκπαιδευτής.<br />

78

Εις τόν Ἄραξο: Ὁ στενός μου φίλος Ὁ ἄλλος στενός φίλος<br />

πρῶτος ἀριστερά Γεώργιος Πλατῆς Μάριος Μαρσέλος μέ<br />

ο συγγραφεύς<br />

τήν σύζυγόν του Λούλα<br />

Ὑπηρετοῦσα ἀκόμα, ὅταν οἱ γονεῖς μου ἔλαβαν πρόσκλησιν ἀπό<br />

τόν θεῖον μου Ἀλέξανδρον Πολιτίδην, μόνον ἐπιζήσαντα, ὡς ἐκ θαύματος,<br />

ἀδελφόν τῆς μητρός μου, νά τόν ἐπισκεφθοῦν εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>.<br />

Ἦτο ἡ περίοδος, ἡ ὁποία ὠνομάσθη: «Ἄνοιξις τοῦ Χρουσιώφ».<br />

Οὕτως, οἱ γονεῖς μου, μέ τόν ἀδελφόν μου Θεμιστοκλήν,<br />

ἐταξίδευσαν ὡς τουρίστες εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>.<br />

Ὅταν ἐπέστρεψαν, εἶχα ἤδη ἀπολυθεῖ καί ἐργαζόμουν<br />

ὡς μακετίστας-διακοσμητής. Δράττομαι τῆς<br />

εὐκαιρίας νά ἐκφράσω διά μίαν ἀκόμα φορᾶν τήν<br />

εὐγνωμοσύνην μου εἰς τόν καθηγητήν μου εἰς τήν<br />

ζωγραφικήν, τόν ἀείμνηστον Ἀντώνιον Πολυκανδριώτην<br />

(δεξιά). Ἦτο ἐκεῖνος, πού διεπίστωσε τό ταλέντο μου καί<br />

ἐβοήθησε νά τό ἀναπτύξω. Αἰωνία ἡ μνήμη του!<br />

Μέ τήν ἐπιστροφήν τῶν δικῶν μου ἀπό τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἐτέθη τό θέμα<br />

τῆς μετοικήσεώς μας. Εἰς αὐτήν τήν ἀπόφασιν συνηγοροῦσαν πολλοί<br />

λόγοι. Ἕνας ἀπό τούς λόγους, ἦτο ἡ συνάντησις μέ τόν μοναδικόν<br />

ἐπιζήσαντα ἀδελφόν τῆς μητρός μου καί τήν οἰκογένειάν του, καθώς<br />

ἐπίσης μέ ἄλλους συγγενεῖς καί παλαιούς φίλους, πού τούς ὑπεδέχθησαν,<br />

ἐπιδεικνύοντας τήν ἰδίαν φιλοξενίαν μέ τόν θεῖον μου.<br />

Ἐπηρεασμένοι ἀπό τήν συγκίνησιν τῶν συναντήσεων καί τῆς<br />

ὑποδοχῆς, καθώς ἐπίσης ἀπό τήν ἀληθῶς «ἐπιστημονικήν» προπαγάνδαν<br />

τῶν σοβιετικῶν, ἡ ὁποία προέβλεπε δῆθεν «ἐπιστροφήν»<br />

ἰδιόκτητων οἰκιῶν καί «λαγούς μέ πετραχήλια!» Ἐκτός αὐτοῦ, κάτι<br />

εἶχε ἀπομείνει ἀπό παλαιά, λόγω «πλύσεως ἐγκεφάλου», ὁπότε, οἱ δι-<br />

79

κοί μου ἐξέχασαν ὅ,τι ὁ πατήρ μου εἶχε σωθεῖ ἐκ θαύματος!<br />

Δεύτερος, σοβαρότατος λόγος, ἦτο ἡ οἰκονομική κατάστασις τῆς<br />

οἰκογενείας μας καί ἡ ἀβεβαιότης βελτιώσεως, ἡ ὁποία ἐπετεινόταν,<br />

λόγω τῆς χειροτερεύσεως τῆς ὑγείας τοῦ πατρός μου. Τό γεγονός<br />

ὅ,τι μέ τήν ἐργασίαν μου εἶχα ἀρχίσει νά βγάζω ἀρκετά καλά χρήματα,<br />

ἐθεωρήθη καί αὐτό ἀβέβαιον.<br />

Ὑπέρ τῆς μετοικήσεως, συνέβαλαν καί οἱ ἐνέργειες ἐκπροσώπων<br />

τῆς KGB τῆς Πρεσβείας τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> εἰς τήν Ἑλλάδαν, οἱ ὁποῖοι, ἐνεργοῦσαν,<br />

διά νά εἴμεθα εἰλικρινεῖς, ὅπως ὅλοι οἱ συνάδελφοί τους,<br />

κυρίως τῶν Μεγάλων Δυνάμεων! Αὐτοί, λοιπόν, ὅπως ἀπεδείχθη,<br />

ἐθεώρησαν ὅ,τι οἱ ἱκανότητές μου, δύνανται νά φανοῦν χρήσιμες εἰς<br />

τό καθεστώς. Ἐμένα μοῦ διετυμπάνιζαν πώς εἶναι κρίμα ἕνας τόσο<br />

καλός ζωγράφος νά ἀσχολῆται μέ διαφημίσεις καί ντεκόρ, ἐνῶ εἰςτήν<br />

<strong>ΕΣΣΔ</strong>, ὅπου ὁκαλλιτέχνης «ἐκτιμᾶται», ἠδυνάμην νά ἀσχολοῦμαι<br />

ἀποκλειστικῶς μέ τήν Τέχνην. Ἀπό τήν ἄλλην πλευράν, ὁ ἕνας μετά<br />

τόν ἄλλον, ὅλοι σχεδόν οἱ ὑπάλληλοι τῆς Πρεσβείας ἤρχισαν νά<br />

παραγγέλνουν ὑποδήματα εἰς τόν πατέραν μου, ὁποῖος μόλις ἐπρολάβαινε<br />

νά ἐκτελῆ τίςπαραγγελίες… Εἰς εἰδικήν τελετήν εἰς τήν Πρεσβείαν<br />

τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, μᾶς ἐνεχείρισαν τά σοβιετικά διαβατήρια καί εἰσιτήρια<br />

διά τό πλοῖον «Λιτβά». Ἔφθασεν ἡ ἡμέρα τοῦ ἀπόπλου καί οἱ<br />

δικοί μου ἐξεκίνησαν διά τόν Πειραιᾶν. Ἐγώ ἐσυνόδευα τό φορτηγόν,<br />

εἰς τό ὁποῖον εἴχαμε φορτώσει δύο κιβώτια μέ τά πενιχρά ὑπάρχοντά<br />

μας, μερικές βαλίτσες καί δέματα… Ἀπό τό πρωΐ εἶχε ἔλθει εἰς την<br />

οἰκίαν μας ὁ πιστός μου φίλος Σάκης Κοτζιᾶς καί μᾶς βοηθοῦσε εἰς<br />

τήν συσκευασίαν τῶν λιγοστῶν πραγμάτων, ἀποφασισμένος νά μήν<br />

χάση οὔτε λεπτόν ἀπό τά τελευταῖα μας!<br />

Τελευταῖες στιγμές εἰς τήν οἰκίαν μας εἰς τήν Πλάκα, πρίν ξεκινήσουμε<br />

διά τόν Πειραιάν. 16.08.1961 Ο Δ. Κοτζιᾶς καί Γ. Πλατῆς δίπλα μας!<br />

80

Μόλις τήν χθεσινήν ἡμέραν εἴχαμε ἑορτάσει τόν γάμον τοῦ Γεωργίου<br />

Πλατή, ὁ ὁποῖος ἄν καί δέν μᾶς ἐσυνόδευσεν ὡς τόν Πειραιᾶν,<br />

ἦλθε εἰς την οἰκίαν μας, διά νά μᾶς ἀποχαιρετήση.<br />

Θυμᾶμαι πάντα τά λόγια του, ὅταν τοῦ ἔδειξα τό σοβιετικόν διαβατήριον,<br />

ὀλίγες ἡμέρες πρό τοῦ γάμου του. Τό πῆρε εἰς τάς χείρας<br />

του, τό ἐκοίταξε καί μοῦ εἶπε: «Κώστα, μᾶς συνδέει μία δυνατή φιλία,<br />

δι’ αὐτό δέν θέλω νά χαθῆ. Ἄν ἤμουν σίγουρος ὅτι δέν θά χανόταν,<br />

αὐτήν τήν στιγμήν θά ἔσκιζα τό παρόν διαβατήριον, ἐπειδή εἶμαι βέβαιος,<br />

πώς ἀντιθέτως μέ τά ὄνειρά σου καί τά πιστεύω σου, θά σοῦ<br />

φέρη δυστυχίαν! Σέ περιμένει ἀφάνταστος ἀπογοήτευσις.<br />

Τό τελευταῖον διάστημα, ἐταξίδεψα ὡς ναυτικός καί ἐπισκεφθήκαμε<br />

πολλούς σοβιετικούς λιμένας. Γνωρίζω ἀπό πρῶτον χέρι, τί<br />

σημαίνει <strong>ΕΣΣΔ</strong>!.. Πάντως νά ξέρης πώς παραμένω φίλος σου καί εἶμαι<br />

ἕτοιμος νά βοηθήσω εἰς τόν ἐπαναπατρισμόν σου, ἐπειδή εἶμαι ἀπολύτως<br />

βέβαιος, πώς πολύ συντόμως θά θυμηθῆς τά λόγια μου! Σέ<br />

συμβουλεύω, ἔστω καί τήν τελευταίαν στιγμήν, νά ἀλλάξης γνώμην.<br />

Γνωρίζοντας τά προσόντα σου, προτείνω νά πᾶμε μαζί εἰς τίς ΗΠΑ, νά<br />

σπουδάσουμε μηχανικοί τηλεοράσεως, πού συντόμως θά ἔλθη καί εἰς<br />

τήν Ἑλλάδαν, μετά νά ἐπιστρέψωμεν καί νά ἀνοίξουμε ἐργαστήριον<br />

εἰς τήν Ἑλλάδαν. Ὅλα τά ἔξοδα τά ἀναλαμβάνω ἐγώ!»<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Τά ἴδια σχεδόν λόγια διά τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, μοῦ εἶχε πεῖ καί ὁ Σάκης<br />

Κοτζιᾶς, ὁ ὁποῖος, ὡς Β΄ πλοίαρχος, εἶχε βρεθεῖ ἀρκετές φορές εἰς τό<br />

Νοβοροσίσκ καί τήν Ὀδησσόν. Πόσον δίκαιον εἶχαν…<br />

Οἱ ἀποσκευές μας ἦσαν μερικές βαλίτσες καί τσάντες, καθώς<br />

ἐπίσης δύο μέτρια ξύλινα κιβώτια. Εἰς τό ἕνα ἦσαν συσκευασμένα τό<br />

διπλό κρεβάτι τῶν γονέων μου καί ἡ οἰκοσκευή. Τό ἄλλο, περιεῖχε τά<br />

βιβλία μου. Βεβαίως, οἱ στιγμές ἀποχαιρετισμοῦ εἶναι πάντα φορτισμένες<br />

μέ συγκίνησιν, πολύ δέ περισσότερον, πού ἀναχωρούσαμεν<br />

διά μίαν χώραν, ἡ ὁποία ἀνῆκε τότε εἰς ἐχθρικόν στρατόπεδον καί δέν<br />

γνωρίζαμε ἄν θά ὑπῆρχε δυνατότης ἐπανασυναντήσεως. Αὐτήν, τήν<br />

ἱεράν, θά ἔλεγα, στιγμήν, τήν διέκοψε ἡ πικρόχολη καί ἀλαζονική<br />

φωνή ἑνός ὑπαλλήλου τοῦ τελωνείου: «Τί ἔχουμε ἐδῶ;»<br />

– «Τί μπορεῖ νά ἔχουμε, ἐκτός ἀπό οἰκιακά πράγματα» – ἀπήντησε<br />

ὁ πατέρας μου.<br />

– «Κι ἐγώ, ποῦ τό ξέρω; Ἀνοῖξτε τα!» – εἰς τόν ἴδιον πικρόχολον<br />

καί ἀλαζονικόν τόνον, εἶπε ὁ τελώνης.<br />

81

Ὁ πατέρας μου τοῦ εἶπε πώς δύνανται νά τά ἀνοίξουν καί ἡ<br />

ἀδελφή μου, συγκινημένη, προσεπάθησε νά ἐξηγήση τό καταφανές.<br />

Ἐκείνην τήν στιγμήν, ἐπετάχθη ἕνας ἄλλος, πελώριος εἰς ὕψος καί<br />

κιλά τελώνης καί μέ «ἀνατολίτικην εὐγένειαν», τῆς εἶπε: «Ἐσύ, μωρή,<br />

τί ἀνακατεύεσαι, ἀφοῦ δέν φεύγεις;»<br />

Ἡ ἀδελφή μου, ἔξαλλη ἀπό τήν συγκίνησιν καί τήν συμπεριφορᾶν<br />

του, ἐγύρισε καί τοῦ εἶπε: «Μωρή, μπορεῖς νά λές τήν κόρη σου!<br />

Ὄχι ἐμένα!»<br />

Ὁ τελώνης, ἐκινήθη πρός τό μέρος της καί τήν ἅρπαξε ἀπό τόν<br />

ὦμον τόσον ἀγρίως, πού τό λεπτό φουστάνι της ἐσκίσθη, ξεγυμνώνοντας<br />

τήν πλάτη της.<br />

Ὁ ἀδελφός μου, δεκαπεντάχρονο παιδί, ἔτρεξε τότε πρός τό<br />

μέρος τους. Ὁ ἀποχαλινωμένος τελώνης, μέ ἕνα κτύπημα τόν ἐσώριασεν<br />

εἰς τό πάτωμα. Μέ δύο ἅλματα, τόν ἔφθασα. Τόν ἅδραξα ἀπό<br />

τόν ὦμον, τόν ἔστρεψα κατά πρόσωπον καί μέ ἕνα μόνον κτύπημα<br />

τῆς χειρός μου ὁ κρεάτινος ἐκεῖνος ὄγκος ἐσωριάσθη εἰς τό πάτωμα.<br />

Ἐντός μίας στιγμῆς, ἔμπροσθεν τῶν ἐκπλήκτων βλεμμάτων ξένων<br />

τουριστῶν καί τῶν φίλων μου, πού παρακολουθοῦσαν ἀπό τά τεράστια<br />

παράθυρα τοῦ τελωνείου τήν σκηνήν, ἐκινήθησαν σύσσωμοι<br />

ἐναντίον μου, οἱ ὑπάλληλοι τοῦ τελωνείου καί ἀρκετοί λιμενικοί.<br />

Ἐγώ, ἔλαβα στάσιν ἀμύνης καί τούς εἶπα: «Πόλεμον, θέλετε; Θά<br />

τόν ἔχετε!» – ὑπονοώντας βεβαίως τήν πάλην ἐναντίον των!<br />

Ἀπέναντί μου εἶχα περίπου εἴκοσι ἄτομα, ἀλλά δέν ἔνοιωθα τον<br />

παραμικρόν φόβον. Ἤμουν μόλις 24 ἐτῶν καί δυνατός. Ἄλλωστε, ἡ<br />

δικαιολογημένη ὀργή, ἐπολλαπλασίαζε τάς δυνάμεις μου.<br />

«Δέν ἦταν εὔκολο νά μέ καταπονέσουν» – θά ἔλεγε, περιγράφοντας<br />

τήν σκηνήν, ἡ ἀγαπημένη μου συγγραφεύς Πηνελόπη Δέλτα,<br />

ἡ μόνη πού ἔγραφε, εἰς ἀρίστην δημοτικήν!<br />

Ἕνας ἀστυνομικός τῆς Ὑπηρεσίας Τουρισμοῦ, ἔτρεξε ἀπό τήν διπλανήν<br />

αἴθουσαν καί προσεπάθησε ματαίως νά ἐπιβάλη τήν τάξιν.<br />

Ὅπως ἀπεδείχθη, ἦτο μαθητής μου εἰς τό Καβούρι, ὅταν ὑπηρετοῦσε<br />

τήν θητείαν του, ὡς σμηνίτης.<br />

Ἡ μητέρα μου, φοβουμένη ὅ,τι δέν θά ἀντέξω διά πολύ, μόλις<br />

τήν προηγούμενην ἡμέραν μοῦ εἶχαν ἀφαιρέσει τόν γύψον ἀπό τήν<br />

σπασμένην δεξιάν μου χείραν, ἐφώναξε: «Δέν ἔχετε δικαίωμα νά τόν<br />

πειράξετε! Εἶναι σοβιετικός πολίτης!»<br />

Τά λόγια της, ἄφησαν κεραυνόπληκτον τόν συρφετόν.<br />

82

Ἡ μητέρα μου, ἠδύνατο νά ἔχη ἄγνοιαν, ὅμως ἐκεῖνοι, ἔπρεπε νά<br />

γνωρίζουν ὅ,τι καί δέκα διαβατήρια ἄλλων χωρῶν νά εἶχα, ἀπό τήν<br />

στιγμήν πού ἤμουν Ἕλλην πολίτης καί εὑρισκόμουν εἰς ἑλληνικόν<br />

ἔδαφος, ἴσχυε μόνον τό ἑλληνικόν.<br />

Ἐκείνην τήν στιγμήν, κατέφθασεν ἀγγελιοφόρος τοῦ Λιμενάρχου<br />

καί ἐζήτησεν ἀπό τήν ἀδελφήν μου, νά τόν ἀκολουθήση εἰς τό Γραφεῖον<br />

του. Ἐπῆγα μαζί τους καί ὁ Λιμενάρχης μᾶς ὑπεδέχθη εὐγενικῶς.<br />

Μοῦ εἶπε, πώς ἐγώ ἠδυνάμην νά φύγω ἥσυχος καί ὅ,τι ἐκάλεσε<br />

τήν ἀδελφήν μου τυπικῶς, διά νά καταθέση τό συμβάν.<br />

Ἡ εὐγένειά του ἀπεδείχθη κίβδηλος, ἐπειδή ὄχι μόνον ἔστειλαν<br />

τήν ἀδελφήν μου εἰς τό αὐτόφωρον, ὅπως ἔμαθα μετά ἀπό ἔτη, ἀλλά<br />

παρερμηνεύοντας καί τήν φράσιν μου: «Πόλεμον, θέλετε; Θά τόν<br />

ἔχετε!», ἐνῶ βεβαίως, ἀφοροῦσε τήν πάλην μέ τόν συρφετόν, τῆς<br />

ἐπισύναψαν σχεδόν «Ἐθνοπροδοσίαν», λές καί ἠδυνάμεθα νά ἐκκινήσωμεν<br />

πόλεμον τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> ἐναντίον τῆς Ἑλλάδος!..<br />

Ἡ ἀμετροέπεια καί ἡ ἀνοησία εἰς τό ἀπόγειόν τους!..<br />

Ἐπιστρέφοντας, ὁ Σάκης Κοτζιᾶς μοῦ ἀγόρασε καί τά τελευταία<br />

ἑλληνικά τσιγάρα. Ἦτο ἡ τελευταία φορά, πού ἔβλεπα τόν ἀχώριστον<br />

φίλον μου…<br />

Εἰσῆλθα εἰςτήν αἴθουσαν τοῦ τελωνείου.<br />

Τά βλέμματα τῶν ὑπαλλήλων ἦσαν ἐχθρικά, ἀλλά οἱ ἴδιοι ἐστέκοντο<br />

μουδιασμένοι καί ἀπό τό ξύλο, πού εἶχαν φάει καί ἀπό τά λόγια<br />

τῆς μητρός μου.<br />

Τά κιβώτια εἶχαν ἤδη φορτωθεῖ εἰς εἰς τό πλοῖον, πού καθυστέρησε<br />

τόν ἀπόπλουν κατά 40 λεπτά τῆς ὥρας. Μεταφέραμε τίς βαλίτσες<br />

καί τίς τσάντες καί ἐπιβιβασθήκαμε…<br />

83

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΕΙΣ<br />

Οἱ γονεῖς μας ἔμειναν ξαπλωμένοι εἰς τήν καμπίνα μας, ὥστε νά<br />

συνέλθουν ἀπό τά διαδραματισθέντα, ἐνῶ ἐγώ μέ τόν ἀδελφόν μου<br />

ἀνεβήκαμε εἰς τό κατάστρωμα. Τό σκοῦρο μπλέ, ἐλαφρό καλοκαιρινό<br />

κοστούμι μου, ὅταν στέγνωσε ὁ ἱδρώτας, εἶχε ἄσπρες λωρίδες, λές<br />

καί ἦτο ἡ σημαία τῆς Ἑλλάδος… Ἄναψα ἕνα τσιγάρο.<br />

Φουρτουνιασμένος, ὅπως ἤμουν, δέν ἔνοιωθα κούρασιν. Εἰς τό<br />

στῆθος μου, τά συναισθήματα ἦσαν σύμμικτα. Ἐγκατέλειπα τήν πατρίδαν<br />

τῶν προγόνων, ὅπου ἔμαθα νά περπατῶ, νά ὁμιλῶ… Ἐγκατέλειπα<br />

τήν Πλάκαν, τήν ἀδελφήν μου, τούς φίλους… Θά ἐπέστρεφα;<br />

Θά τούς ἐπανειδῶ; Τί μέ ἀνέμενε εἰς τήν ἄλλην πατρίδαν, ὅπου ἐγεννήθην;<br />

Μά δέν ἐγνώριζα οὔτε τήν γλώσσαν… Εὐτυχῶς, ὁμιλοῦσα<br />

ἀκόμα ἀγγλικά καί γαλλικά. Μέ αὐτά τά συναισθήματα, κατεβήκαμε<br />

εἰς τό μπάρ. Μαζί μου εἶχα ὅλα μας τά χρήματα: τά εἴκοσι δολλάρια<br />

ΗΠΑ, πού μοῦ εἶχε δώσει ὁ πατήρ μας.<br />

Εἰς τό μπάρ, συναντήσαμε μερικούς ὑπαλλήλους τῆς Πρεσβείας<br />

τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> καί μίαν μεγάλην ὁμάδαν Χιλιανῶν φοιτητῶν, οἱ ὁποῖοι ἐπισκέπτονταν<br />

τήν Μόσχαν, διά τό Διεθνές Φεστιβάλ Νεολαίας, καλεσμένοι<br />

ἀπό τήν Καμσαμόλ. Ἅπαντες οἱ εὑρισκόμενοι εἰς τό μπάρ μοῦ<br />

ἐπεφύλαξαν, ὑποδοχήν «ἥρωος». Τά ὀλίγα δολλάριά μας, δέν ἐχρειάσθησαν.<br />

Ὅλοι ἔσπευδαν νά κεράσουν τόν «ἥρωαν». Κοινή γλώσσα,<br />

ἦτο ἡ ἀγγλική. Μείναμε εἰς τό μπάρ, μέχρι ἀργά τό βράδυ. Ὅταν<br />

κατεβήκαμε εἰς τήν καμπίνα μας, ἔβγαλα τά ἐνδύματά μου καί ἔπεσα<br />

ξερός! Τότε μόνον ἔνοιωσα τήν κούρασιν τῆς ζοφερῆς ἠμέρας.<br />

Ἡ πρώτη στάσις, ἦτο εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν, ἐπί ἑπτά ὧρες.<br />

Ἡ καρδιά μου πήγαινε νά σπάση! Πατοῦσα τό πόδι μου εἰς τήν Βασιλεύουσαν!<br />

Βυθίσθηκα εἰς τά κύματα τῆς ἱστορίας…<br />

Δυστυχῶς, ἡ εἰκόνα πού ἀντικρυσα, μέ ἀπογοήτευσε.<br />

Εἶδα ἄνδρες ξεκάλτσωτους, μέ φτέρνες μαῦρες ἀπό τήν βρῶμα.<br />

Οἱ δρόμοι, τό ἴδιο βρώμικοι καί εἰς τά μαγαζιά, ἰδίως ὅσα πωλοῦσαν<br />

ξηρούς καρπούς καί φροῦτα, οἱ μύγες ἦσαν σύννεφον… Παρά τήν δίψαν<br />

μου, δέν ἤπια οὔτε νερό, ἀπό τήν σιχασιά.<br />

Ξεδίψασα εἰς τό πλοῖον, πού ἔλαμπε ἀπό καθαριότηταν. Ἄθελά<br />

μου, ζωντάνεψε εἰς τήν μνήμην μου ἕνα ὁδοιπορικόν, ἀπό τόν ἐκριζωμόν<br />

τοῦ Πόντου. Μία γηραιά Ποντία, ἀπό τήν Ἴμερα, περνώντας<br />

ἀπό τήν Κωνσταντινούπολιν καί ἀντικρύζοντας, ὅσα καί ἐγώ, ἀνε-<br />

84

φώνησε: «Ἀβοῦτον ἐν ἡ Πόλ; Ἔ, μαῦρον Ἴμερα!..» (Αὐτή εἶναι ἡ<br />

Πόλη; Ποῦ εἶσαι κατακαημένη Ἴμερα.)<br />

Ἡ δευτέρα στάσις ἦτο εἰς τήν βουλγαρικήν λουτροπόλιν Βάρνα.<br />

Ἡ πόλις ἦτο καθαρή, φρεσκοπλυμένη ἀπό τήν βροχήν τῆς προηγουμένης<br />

ἡμέρας, ὡστόσον ὁ μουντός οὐρανός ἄνω της, μέ ἔκανε νά<br />

ἀναπολήσω τόν ἀσύγκριτον καταγάλανον Ἀττικόν οὐρανόν τῶν Ἀθηνῶν…<br />

Ὅταν ἐπιστρέψαμε εἰς τό πλοῖον, εἶχε πέσει τό σούρουπον,<br />

ἀλλά οἱ διαβάτες ἦσαν μετρημένοι εἰς τά δάκτυλα…<br />

Ἡ πόλις ἔμοιαζε νεκρή. Ποῦ εἶσαι Ἀθήνα, μέ τήν ζωντάνια σου!<br />

Τρίτη στάσιν κάναμε εἰς τόν λιμέναν τῆς Ρουμανίας Κωστάντζα.<br />

Σχεδόν πανομοιότυπη εἰκόνα, μέ τήν Βάρνα. Μετά ἀπό ἕναν σύντομον<br />

περίπατον εἰς τήν πόλιν, εἰσήλθαμε εἰς ἕνα μαγαζί μέ ξηρούς<br />

καρπούς καί φροῦτα. Ὁ πωλητής, ἀκούγοντάς μας νά ὁμιλοῦμε ἑλληνικά,<br />

ἄν καί μέ ἐπαρχιώτικην προφοράν, μᾶς ὁμίλησε εἰς τήν γλώσσαν<br />

μας. Ἀθάνατε, Ἕλληνα! Ποῦ νά πάη κανείς καί νά μήν σέ συναντήση!<br />

Ἔνοιωσα ξαλαφρωμένος…<br />

Τήν 19 ην Αὐγούστου, ἔμπροσθέν μας ἁπλώθη ἡ Ὀδησσός. Τό<br />

πλοῖον μας, ἀγκυροβόλησε εἰς τήν ράδα. Αἴφνης, μᾶς ἐπλησίασε ἕνα<br />

ταχύπλοον καί εἰς τό κατάστρωμα τῆς «Λιτβᾶ» ἀνέβηκαν μερικοί<br />

ἔνστολοι, γυναῖκες καί ἄνδρες. Οἱ γονεῖς μας, μᾶς ἐξήγησαν, ὅτι ἦσαν<br />

ὑπάλληλοι τοῦ τελωνείου. Μετά ἀπό σύντομες διατυπώσεις, ἀγκυροβολήσαμε<br />

εἰς τον λιμέναν. Ὅλους τούς ξένους, μαζί καί μίαν γνωστήν<br />

μας Ποντίαν, ἀπό τήν Ἀθήναν, ἡ ὁποία ἐπήγαινε δι’ ἐξετάσεις καί<br />

θεραπείαν εἰς τήν Μόσχαν, ἐπειδή ὑπέφερε ἀπό τήν ἀσθένειαν Πάρκινσον,<br />

τούς ὑπεδέχθησαν ὑπάλληλοι τῆς «Ἰντουρίστ» καί, άνευ πολλῶν<br />

διατυπώσεων, τούς μετέφεραν εἰς τό ξενοδοχεῖον. Ὑποσχεθήκαμε<br />

εἰς τήν γνωστήν μας, νά τήν ἐπισκεφθοῦμε.<br />

Ἐμᾶς, μᾶς ὑπεδέχθησαν τρία ἄτομα: οἱ δύο μέ πολιτικήν περιβολήν<br />

καί ἕνας ἔνστολος, ὁ ὁποῖος ἀπεδείχθη λοχαγός τῶν στρατευμάτων<br />

τοῦ Ὑπουργείου Ἐσωτερικῶν. Κανείς δέν ἐνδιαφέρθη οὔτε<br />

καί νά ἐρωτήση, ἄν μεταφέραμε ναρκωτικά ἤ λαθραῖα. Μόνον ἕνας,<br />

ἐκ τῶν δύο, μέ τήν πολιτικήν περιβολήν, ἐρώτησε: «Βιβλία καί περιοδικά<br />

ἔχετε;»<br />

Τούς ἔδειξα τό κιβώτιον μέ τά βιβλία.<br />

Οἱ γονεῖς μας εἶχαν πάει εἰς ἄλλην αἴθουσαν, διά τίς διατυπώσεις.<br />

Μεταφραστής μου, ἦτο ὁ Θεμιστοκλῆς, πού ἤξερε κάτι σπασμένα ρωσικά,<br />

ἀπό τό 1959, πού εἶχαν πάει ὡς τουρίστες καί ὅσα ἐπρόλαβε νά<br />

85

μάθη εἰς τόν Ἑλληνοσοβιετικόν σύνδεσμον. Ἀνοίξαμε τό κιβώτιον.<br />

Τά μάτια καί τῶν τριῶν, ταυτοχρόνως, ἐπετάχθησαν ἔξω ἀπό τίς<br />

κόγχες τους, λές καί ἀντίκρυσαν κόμπρα! Ἐπάνω, ἐπάνω ἦτο τό<br />

βιβλίον τοῦ Μπαρίς Παστερνάκ: Δόκτωρ Ζιβάγκο, εἰς τήν ἀγγλικήν.<br />

Πῶς συνέβη; Τρεῖς ἡμέρας, πρό τῆς ἀναχωρήσεώς μας, μοῦ τό εἶχε<br />

χαρίσει ἕνας φίλος, πού τό εἶχε ἀγοράσει εἰς τό Λονδίνον. Εἰς τήν<br />

Ἕλληνικήν, δέν εἶχεν ἐκδοθεῖ ἀκόμα. Ἐγώ, ὡς βιβλιοφάγος πού εἶμαι,<br />

τό ἐδιάβασα ἀμέσως καί οὕτως εὑρέθη ἐπάνω ἀπό τά ἄλλα. Βεβαίως,<br />

δέν ἐπερίμενα τέτοιαν ἀντίδρασιν εἰς τήν Ὀδησσόν. Εἰς αὐτό τό<br />

σημεῖον, ἔλαβα την πρώτην γεῦσιν τοῦ «σοβιετικοῦ παραδεῖσου»…<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Τόν Διεθνῆ θόρυβον γύρω ἀπό τό ὄνομα τοῦ Μπαρίς Παστερνάκ,<br />

τήν ἐπιλογήν του διά τήν ἀπονομήν τοῦ βραβείου «Νομπέλ» καί τήν<br />

ἄρνησίν του νά τό παραλάβη, βεβαίως ἐγνώριζα καί, ὡς ἰδεολόγος<br />

κομμουνιστής, εἶχα ἀπορίες. Ἐρώτησα, λοιπόν, τόν κατ’ ἐξοχήν<br />

ἐκπρόσωπον τῆς KGB εἰς τήν Πρεσβείαν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> εἰς τήν Ἑλλάδαν,<br />

νά μάθω τί συμβαίνει. Ἐκεῖνος μοῦ ἀπήντησε, ὅτι ὅλος ὁ θόρυβος<br />

ἐξεσηκώθη ἀπό τούς ἐχθρούς τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἐνῶ τό βιβλίον κυκλοφορεῖ<br />

ἐλευθέρως εἰς τήν χώραν. Μοῦ ἐπρότεινε, μάλιστα, νά μοῦ φέρη ἕνα<br />

ἀντίτυπον. Ἐγώ ἀπήντησα, ὅτι δέν χρειάζεται. Ἄλλωστε, δέν ἤξερα<br />

ρωσικά, ἁπλῶς ἔπρεπε νά γνωρίζω, πῶς νά ἀντιμετωπίσω τίς μηχανορραφίες<br />

τῶν ἐχθρῶν!..<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἐπιστρέφω εἰς τήν διαδικασίαν μέ τά βιβλία καί τίς ἀντιδράσεις<br />

τῆς «τρόϊκας» (Τριάδος). Μόλις συνῆλθαν, ἕνας ἀπό αὐτούς κομμάτιασε<br />

τόν Δόκτορα Ζιβάγκο καί τόν ἔρριξε εἰς τό τζάκι, πού ἔκαιγε<br />

δίπλα. Κατόπιν, ἦλθε ἡ σειρά ἑνός μοναδικοῦ βιβλίου διά τήν βασιλικήν<br />

οἰκογένειαν τῆς Ἑλλάδος, τό ὁποῖον μοῦ εἶχε χαρίσει ὁ Ἐμμανουήλ<br />

Μπαλτατζῆς, πρεσβύτερος υἱός τοῦ Γεωργίου Μπαλτατζῆ, ὁ<br />

ὁποῖος, ὄντας Ὑπουργός Ἐξωτερικῶν, εἶχε κατηγορηθεῖ ἀδίκως, ὅπως<br />

ἀπεδείχθη, ὡς ἕνας ἀπό τούς ὑπαιτίους τῆς Μικρασιατικῆς καταστροφῆς<br />

καί εἶχεν ἐκτελεσθεῖ. Μέσα εἰς τό βιβλίον, ἦτο καί μία φωτογραφία,<br />

πού ἤμεθα ἀγκαλιαστοί μέ τόν Βασιλέαν τῆς Ἑλλάδος Κωνσταντῖνον,<br />

Διάδοχον τότε (1958), εἰς τό Τατόϊ, κατά τήν διάρκειαν<br />

Διεθνοῦς Jamboree, ὅταν ἔγινα Πρόσκοπος Α΄τάξεως καί τοῦ Βασιλέως,<br />

ὡς διακριθεῖς. Βιβλίο καί φωτογραφία ἔγιναν παρανάλωμα<br />

τοῦ πυρός, ὅπως καί μερικά περιοδικά…<br />

86

Μοῦ ἐθύμισαν σκηνές ἀπό τό Γ΄ Ράϊχ, ὅταν οἱ ναζί ἔκαιγαν βιβλία<br />

εἰς κεντρικάς πλατεῖας… Δέν γνωρίζω ποῖα θά ἦτο ἡ ἀντίδρασίς μου<br />

καί τά ἐπακόλουθα, ἄν δέν ἐρχόταν ἀγγελιοφόρος ἀπό τό Γραφεῖον<br />

τοῦ Διοικητοῦ τῆς KGB τῆς Ὀδησσοῦ, ὁ ὁποῖος ἀνακοίνωσε, ὅτι ὁ<br />

Διοικητής μέ ἀναμένει εἰς τό Γραφεῖον του. Ἡ «τρόϊκα» ἔκλεισε τό<br />

καπάκι τοῦ κιβωτίου λέγοντας, ὅτι θά ἀναμένη τήν ἐπιστροφήν μου.<br />

Εἰς τό αὐτοκίνητόν τοῦ Διοικητοῦ, ἐκάθισα μέ τήν μητέραν μου,<br />

ὡς μεταφράστριαν καί συντόμως ἐφθάσαμε εἰς τό Γραφεῖον του. Μᾶς<br />

ὑπεδέχθη ἐγκαρδίως καί ἐρώτησε διατί ἤμουν κακοδιάθετος. Μέσω<br />

τῆς μητέρας μου, τοῦ ἐξήγησα πῶς νοιώθω, μέ ὅσα συνέβησαν μέ<br />

τήν «τρόϊκα». Ἐκεῖνος, προσεπάθησε νά διασκεδάση τίς ἐντυπώσεις<br />

μου. Τοῦ ἐδήλωσα, κατηγορηματικῶς ὅτι ἡ συμπεριφορά τῆς «τρόϊκας»,<br />

μοῦ ἐθύμισε τό Γ΄ Ράϊχ… Ὁ Διοικητής, προσεπάθησε νά ἁπαλύνη<br />

τίς ἐντυπώσεις μου, λέγοντας ὅτι οἱ σύντροφοι μέ ἀναμένουν<br />

καί ὅτι εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> θά δυνηθῶ νά τελειοποιήσω τό ταλέντο μου, ὅτι<br />

ἔμπροσθέν μου ξανοίγονται διάπλατοι ὁρίζοντες κλπ, κλπ.<br />

Ἐγώ τοῦ ἐδήλωσα, ὅτι δέν θά ἀνεχθῶ νά μοῦ κάψουν ἄλλα<br />

βιβλία καί ἄν δέν μοῦ ἔχουν ἐμπιστοσύνην, δύναμαι νά ἐπιστρέψω<br />

εἰς τήν Ἑλλάδαν, μέ τό ἴδιο πλοῖον! Εἶδε καί ἀποεῖδε, ἐκάλεσε τόν<br />

ὑπασπιστήν του καί ὅταν ἐπιστρέψαμε εἰς τόν λιμέναν, ἡ «τρόϊκα»<br />

οὔτε πού ἐνεφανίσθη…<br />

Ὁ λιμήν τῆς Ὀδησσοῦ<br />

Ἐν τῷ μεταξύ, εἶχαν τελειώσει οἱ διατυπώσεις καί ἕνα αὐτοκίνητο<br />

μᾶς μετέφερε εἰς τόν«ξενώναν» τῆς προσωρινῆς μας παραμονῆς, εἰς<br />

τήν Ὀδησσό. Ἦτο εἰς ἀκρινόν σημεῖον τῆς πόλεως, ἐντός φραγμένου<br />

κήπου, εἰς τόν ὁποῖον εἰσήλθαμε, περνώντας μίαν μεγάλην καγκελόπορταν.<br />

Δέν θά ξεχάσω τήν διεύθυνσιν: ὁδός Μαγιάτσναγια ἀρ. 20,<br />

κράσνυϊ κιρπίτσνυϊ ντόμ! (Ὁδός Φάρου 20, σπίτι μέ κόκκινα τοῦβλα).<br />

Βλέπετε, ὅλες οἱ ρωσικές λέξεις, πού περιέχουν φθόγγους ἀνύπαρ-<br />

87

κτους εἰς τήν ἑλληνικήν γλώσσαν, μοῦ προξενοῦσαν γέλια. Αὐτές τίς<br />

λέξεις μοῦ «πέταγε» ὁ ἀδελφός μου, διά νά μέ συνεφέρη, ὅταν μέ<br />

ἔβλεπε νά πέφτω εἰς βαθείαν μελαγχολίαν, ἐξ αἰτίας τῶν καθημερινῶν,<br />

σχεδόν, ἀπογοητεύσεων, ἀπό τά δρώμενα εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>.<br />

Ἀπογοήτευσίν μοῦ ἐπροκάλεσεν καί ὁ «ξενώνας» μας: ἦτο ἕνα<br />

δωμάτιον 10μ 2 διά τέσσαρα ἄτομα. Σημειωτέον ὅ,τι ἔπρεπε νά μοιρασθῶμεν<br />

αὐτόν τόν χῶρον μέ τούς γονεῖς μας.<br />

Ἀπογοήτευσιν ἐπροκάλεσαν καί τά χορηγηθέντα 4 ρούβλια τήν<br />

ἡμέραν, ὡς «ἔξοδα φαγητοῦ»!..<br />

Ἄν ζούσαμε εἰς την οἰκίαν μας, ὅπου θά ἐδυνάμεθα νά μαγειρέψουμε,<br />

θά περνούσαμε «λιτῶς»… Ὅταν ὅμως, ζεῖς εἰς «ξενώναν», μέ<br />

ἕνα κρεβάτι καί δύο ράντζα; Διά νά καταλάβης, ἀγαπητέ ἀναγνώστη,<br />

ἦτο σάν νά ἔδιναν εἰς τήν Ἑλλάδαν, μέ τήν σημερινήν ἀγοραστικήν<br />

ἀξίαν, 4 εὐρώ τήν ἡμέραν. Τώρα, τί μπορεῖ νά φάη ἕνα ἄτομο, ξοδεύοντας<br />

ἕνα εὐρώ τήν ἡμέραν, δέν χρειάζεται νά εἶσαι μαθηματικός<br />

ἤ διάνοια, διά νά καταλάβης… Τήν κατάστασιν, τήν ἔσωσε ὁ θεῖος<br />

μου, Ἀλέξανδρος Πολιτίδης, ὁ ὁποῖος, γνωρίζοντας τήν ἡμέραν τῆς<br />

ἀφίξεώς μας εἰς τήν Ὀδησσόν, ἐφρόντισε νά μᾶς στείλη μίαν ἐπιταγήν<br />

500 ρουβλίων! Ἀφοῦ τακτοποιήσαμε κάπως τά ὑπάρχοντά μας, ἀφήσαμε<br />

τόν πατέραν μου νά ξεκουρασθῆ καί οἱ τρεῖς μας: ἡ μητέρα<br />

μας, ὁ ἀδελφός μου καί ἐγώ, ἐπήγαμε εἰς τό ξενοδοχεῖον τοῦ «Ἰντουρίστ»,νά<br />

ἐπισκεφθοῦμε τήν γνωστήν μας, ἡ ὁποία μέ τό βραδινό<br />

τραῖνο, ἔφευγε διά τήν Μόσχαν. Ὅλα ἦσαν καλά, μέχρι τήν στιγμήν<br />

τῆς ἀναχωρήσεώς της, ὅταν ἦλθε ἡ συνοδός της ἀπό τό «Ἰντουρίστ»,<br />

νά τήν συνοδεύη εἰς τόν σιδηροδρομικόν σταθμόν. Τό αὐτοκίνητο<br />

ἠδύνατο νά πάρη μόνον τέσσαρα ἄτομα. Μέ τήν συνοδόν,<br />

ἤμεθα πέντε. Ἡ μητέρα μου μέ τόν ἀδελφόν μου τήν ἀποχαιρέτισαν<br />

καί ἔμεινα ἐγώ νά τήν συνοδέυσω, ὥστε νά τήν βοηθήσω μέ τίς δύο<br />

μεγάλες βαλίτσες της.<br />

Φθάνοντας εἰς τόν σταθμόν, ἡ συνοδός ἐφρόντισε νά τακτοποιηθῆ<br />

στό κουπέ της, μᾶς ἀποχαιρέτησε, εὐχομένη «καλό ταξίδι»,<br />

ἐκάθισε εἰς τό αὐτοκίνητον καί ἔφυγε. Ἡ ὥρα ἦτο 23:00΄ καί τό<br />

τραῖνο ἀναχωροῦσε τό μεσονύκτιον. Ἐγώ, ἐκάθισα μέχρι τήν ὥραν<br />

τῆς ἀναχωρήσεως, τῆς εὐχήθηκα «καλήν ἐπιτυχίαν» καί προσεπάθησα<br />

νά εὕρω ταξί. Τό πράσινο φωτάκι, πού ἐσήμαινε «ἐλεύθερος»,<br />

ὅπως ἀπεδείχθη, δέν εἶχε οὐδεμίαν σημασίαν! Μόλις ἔδειχνα τήν<br />

διεύθυνσιν τοῦ «ξενῶνος», ὅλοι, λές καί ἦσαν συνεννοημένοι, ἔκαναν<br />

88

μίαν ἀρνητικήν κίνησιν τῆς χειρός καί… μήν τούς εἴδατε! Ἡ μόνη<br />

παρηγορία, ἦτο ἡ σκέψις πώς εἰς ὅλας τάς χῶρας ὑπάρχουν ἀσυνείδητοι<br />

ταξιτζῆδες, λές καί κατάγονται ἀπό κάποιον ἄλλον, κοινόν δι’<br />

αὐτούς, πλανήτην… Εὐτυχῶς, διέθετα ὀπτικήν μνήμην καί ἔφθασα<br />

εἰς τό ξενοδοχεῖον, ὅπου ἤλπιζα, μέ τήν βοήθειαν τοῦ προσωπικοῦ,<br />

νά εὕρω ταξί. Εἰς τήν κεντρικήν εἴσοδον, ἐσυνάντησα μερικούς ἀπό<br />

τούς Χιλιανούς φοιτητές, μέ τούς ὁποίους εἴχαμε προλάβει νά γίνουμε<br />

φίλοι καί ἐδυνάμεθα νά συνεννοηθοῦμε, μέσω ἀγγλικῶν. Μαζί τους<br />

ἦτο καί ἕνας Γάλλος δημοσιογράφος, πού εἶχε ἐπιστρέψει ἀπό ἕνα<br />

ταξίδι εἰς τήν Ἁγίαν Πετρούπολιν (Δέν μοῦ ἀρέσει νά τήν ὀνομάζω<br />

Λένινγκραντ, ὅπως τότε).<br />

Ἐντύπωσιν μοῦ ἐπροξένησε, ἡ κατηγορηματική του δήλωσις:<br />

«Leningrad est la seule ville en Russie!» (Τό Λένινγκραντ εἶναι<br />

ἡ μόνη πόλις τῆς Ρωσίας (Ὅλοι οἱ ξένοι, τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, τήν ὀνόμαζαν<br />

«Ρωσία»). Μέ τήν συζήτησιν, ἡ ὥρα εἶχε πάει 2:30΄… Ὅμως, διά<br />

ταξί, οὔτε λόγος! Πάλιν μέ τήν βοήθειαν τῆς ὀπτικῆς μνήμης, ἔφθασα<br />

πεζός εἰς τον «ξενώναν» στίς 3:45΄. Ἄλλη ἀπογοήτευσις καί ἕνα μεγάλον<br />

ἐρωτηματικόν: Ποῦ εἴχαμε ἔλθει;<br />

Τά δύο φύλλα τῆς μεγάλης καγκελόπορτας, ἦσαν πιασμένα μέ<br />

μερικές ἐλίξεις μίας βαρείας ἁλυσίδας, οἱ κρίκοι τῆς ὁποίας εἶχαν πάχος<br />

σωλῆνος, διαμέτρου τουλάχιστον πέντε ἑκατοστῶν καί ἦτο δεμένη<br />

μέ μίαν κλειδαριάν, βάρους, τουλάχιστον, τριῶν κιλῶν!..<br />

Εὐτυχῶς, τό διώροφον κτίριον τοῦ «ξενῶνος» μας, ἦτο εἰς ἀπόστασιν<br />

μόλις 5 μέτρων καί τό παραθυρον ἦτο φωτισμένον. Οἱ δικοί<br />

μου, ἦσαν ἄγρυπνοι, ἀνησυχώντας διά τήν ἀργοπορίαν μου. Ὁ πατήρ<br />

μου, ἀκούγοντας τήν φωνήν μου, ἐβγῆκε εἰς τό παράθυρον καί<br />

ἐφώναξε τόν φύλακαν. Ἡ λέξις «φύλαξ» περιεῖχε ἐκεῖνους τούς «περίεργους»<br />

φθόγγους, πού μοῦ προξενοῦσαν γέλια. Ὁ φύλαξ, ἀγουροξυπνημένος<br />

καί, ἐμφανῶς, δυσαρεστημένος, μουρμούριζε κάτι<br />

ἀκατάληπτες λέξεις…<br />

Τό ἑπόμενον βράδυ, ὅπως εἶχα ὑποσχεθεῖ εἰς τόν φίλον μου Σάκη<br />

Κοτζιᾶ, πῆγα εἰς τήν Διεθνῆ Λέσχην Ναυτικῶν, διά νά εὕρω μίαν νεαράν<br />

μεταφράστριαν, τήν ὁποίαν εἶχε γνωρίσει, ὅταν ἐταξίδευε, ὡς Β΄<br />

πλοίαρχος. Ὁ Σάκης μοῦ εἶχε μιλήσει δι’ αὐτήν, μέ τά καλλίτερα λόγια.Τοῦ<br />

μιλοῦσε ἀνεπιφυλάκτως καί τοῦ εἶχε δείξει, πῶς «χαρμανιάζανε»,<br />

τά «ἀφεντικά» τῆς πόλεως… Εἰς τήν Λέσχην, ἐρώτησα διά<br />

τήν κοπέλαν, ἀλλά κανείς δέν την ἐγνώριζε. Ἀργότερον, κατάλαβα τό<br />

89

διατί, καθώς ἐπίσης καί τήν πιθανοτέραν αἰτίαν τῆς «ἐξαφανίσεώς»<br />

της…<br />

Πάντως, δέν ἦσαν ὅλα «μαῦρα» εἰς τήν Ὀδησσόν. Ὑπῆρξε καί<br />

ἕνα περιστατικόν, τό ὁποῖον μοῦ ἐπλήρωσεν τήν καρδίαν μέ ἐλπίδαν<br />

καί μέ ἐχαροποίησε. Τήν παραμονήν τῆς ἀναχωρήσεώς μας, εἴδαμε<br />

πολύ κόσμον νά πηγαίνη πρός μίαν κατεύθυνσιν. Ὁ ἀδελφός μου,<br />

ἐρώτησε καί ἐμάθαμε ὅτι ἐπήγαιναν εἰς τό γήπεδον, νά παρακολουθήσουν<br />

ἕναν ἀγώναν τοπικῶν ὁμάδων ποδοσφαίρου. Τό ποδόσφαιρον,<br />

ἀνῆκε πάντα μεταξύ τῶν ἀδυναμιῶν μου καί ἀποφασίσαμε νά<br />

παρακολουθήσουμε αὐτόν τον ἀγώναν. Ὅταν φθάσαμε καταλάβαμε<br />

ὅτι τά λεφτά μας δέν ἔφθαναν διά δύο εἰσιτήρια. Ἕνας ντόπιος,<br />

βλέποντάς μας στεναχωρημένους, ἐρώτησε νά μάθη, τί συμβαίνει. Ὁ<br />

Θεμιστοκλῆς τοῦ ἐξήγησε, ὅτι μόλις εἴχαμε ἔλθει, ὅτι ἀκόμα δέν γνωρίζαμε<br />

τίποτα ἀπό τήν ἐδῶ ζωήν καί δέν εἴχαμε πάρει ἀρκετά χρήματα<br />

μαζί μας, μήν γνωρίζοντας ὅτι γίνεται ποδοσφαιρικός ἀγώνας.<br />

Ἐκεῖνος, λές καί εἶχε νά κάνη μέ φίλους, ἄν καί δέν φαινόταν ἀπό<br />

τούς «πλουσίους», συνεπλήρωσε τό «ἔλλειμα», διά νά παρακολουθήσουμε<br />

τόν ἀγώναν. Ἡ ψυχή τῶν Ρώσων εἶναι πλατιά, ὅσο καί ἡ<br />

ἀπέραντη χώρα τους! Με τήν εὐκαιρίαν, θέλω νά τονίσω ἄλλην μίαν<br />

φορᾶν, γνωρίζοντας καλά τήν ἱστορίαν τῆς Ρωσίας, ὅτι δέν ὑπάρχει<br />

διαφορά μεταξύ Ρώσων, Οὐκρανῶν καί Λευκορώσσων.<br />

Κάποτε, εἰς τήν ἀρχήν τῆς ἐμφανίσεώς τους, κατά τά ἱστορικά<br />

λεγόμενα ἔτη, ὑπῆρχαν τρεῖς μεγάλες ὁμάδες τῶν Ρῶς: οἱ Βελικορῶσοι<br />

ἐγκατεστάθησαν εἰς τήν Βόρειαν καί Κεντρικήν Ρωσίαν, οἱ Μαλορῶσοι<br />

(Οὐκρανοί) εἰς τήν Νότιον Ρωσίαν (Ἄλλωστε, οἱ γνῶστες ξέρουν<br />

ὅτι ἡ λέξις Οὐκρανία βγαίνει ἀπό τήν λέξιν «Ἀκράϊνα», πού σημαίνει<br />

ἀκρινή) καί οἱ Μπελαρῶσοι ἤ Λευκορῶσοι, οἱ ὁποῖοι ἐγκατεστάθησαν<br />

εἰς τήν δυτικήν Ρωσίαν.<br />

Τήν περίοδον τῆς φεουδαρχίας, ὅταν ἰσχυροτέρα πόλις-κράτος<br />

ἦτο τό Κίεβον, πού ὀνομάζεται «μητέρα τῶν ρωσικῶν πόλεων», τό<br />

πριγκιπάτο του, ὀνομαζόταν «Κίεφσκαγια Ροῦς», δηλαδή, Ρωσία τοῦ<br />

Κιέβου. Καί ἐρωτῶ, ἀγαπητέ ἀναγνώστη: Γνωρίζει κανείς εἰς τήν Παγκόσμιαν<br />

ἱστορίαν κράτος, πριγκιπάτο, φέουδο, τό ὁποῖον ὄντας<br />

ἰσχυρότατον, νά ἔλαβε ξένον ὄνομα;<br />

Ὅλα αὐτά, πού συμβαίνουν σήμερον, εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς σιωνιστικῆς<br />

συνωμοσίας, ἡ ὁποία δέν ἠρκέσθη εἰς τήν ἀνατροπήν καί τήν<br />

τραγικήν θανάτωσιν τοῦ Τσάρου Νικαλάϊ Β΄ καί τῆς οἰκογενείας του,<br />

90

ἀλλά κατήργησε καί τό ἰδεῶδες σύστημα διοικήσεως ἑνός κράτους,<br />

τό ὁποῖον ἦτο διηρημένον εἰς Κυβερνεῖα. Κάθε Κυβερνεῖον, πού ἡ<br />

ἔκτασις ὁρισμένων, ἦτο ἴση μέ ἕνα μεγάλο κράτος, διοικεῖτο ἀπό 5<br />

ἄτομα, τά ὁποῖα ἠσχολοῦντο καί ἔλυναν τά τοπικά προβλήματα.<br />

Σπανίως ἐμφανιζόταν ἀνάγκη, νά ἀποταθοῦν εἰς τήν Κεντρικήν<br />

Διοίκησιν. Ἀντ’ αὐτοῦ, οἱ προεξάρχοντες τῶν Διεθνῶν συνωμοσιῶν,<br />

διά πιό «δημοκρατικούς καί δικαίους», δῆθεν λόγους, ἐδημιούργησαν<br />

Ἐνωσιακές Δημοκρατίες, καθώς ἐπίσης Αὐτόνομες Δημοκρατίες καί<br />

Περιφέρειες, παραδίδοντας τήν χῶραν εἰς τό γραφειοκρατικόν, ἀλαζονικόν<br />

καί αὐθαίρετον χάος τῶν πολυπληθῶν διοικήσεων, μέ τίς<br />

ὑποδιαιρέσεις τους.<br />

Αὐτό τό ἐπλήρωσαν καί τό πληρώνουν ἀκόμα ἀκριβά, οἱ δύστυχοι<br />

λαοί, συμπεριλαμβανομένων καί τῶν Ρώσων, οἱ ὁποῖοι κατοικοῦν<br />

εἰς αὐτήν τήν ἀπέραντην χῶραν, τό ἔδαφος τῆς ὁποίας εἶναι τό 1/6<br />

τοῦ Πλανήτου!<br />

Οὕτως, αὐτοί οἱ λαοί, πού ζοῦν εἰς τήν πιό πλούσιαν χῶραν τοῦ<br />

κόσμου, τήν μοναδικήν, ἡ ὁποία δύναται νά εἶναι αὐτάρκης, δέν ἀπολαμβάνουν<br />

τά ἀνάλογα ἀγαθά. Αὐτό νά τό ἔχουν ὑπ’ ὄψιν τους, οἱ<br />

παρασυρόμενοι ἀπό τά δημαγωγικά λόγια τῶν λαοπλάνων, δῆθεν,<br />

προοδευτικῶν καί δημοκρατῶν.<br />

91

Η ΠΡΩΤΗ ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΜΟΣΧΑΝ<br />

Τά μεσάνυχτα τῆς 22 ας Αὐγούστου 1961, ἀφοῦ τό πρωΐ ἐστεῖλαμε<br />

τά περισσότερα πράγματά μας μέ κοντέϊνερ εἰς τήν διεύθυνσιν<br />

τοῦ θείου μου Ἀλεξάνδρου, κρατώντας μόνον δύο βαλίτσες μέ τά<br />

ἀπαραίτητα, ἀναχωρήσαμε σιδηροδρομικῶς ἀπό τήν Ὀδησσόν διά<br />

τήν Μόσχαν. Τό ταξίδι ἦτο εὐχάριστον καί τά διαδεχόμενα τοπία<br />

μαρτυροῦσαν τό εὔφορον ἔδαφος τῆς χώρας. Πολύ εὐχάριστον ἦτο<br />

καί τό προσωπικόν τοῦ βαγονιοῦ-ἑστιατορίου. Ἡ νεαρή σερβιτόρα<br />

ἦτο πολύ ὄμορφη, εὐγενική καί πρόθυμη, ὁπότε τῆς ἔφιαξα τό πορτραῖτο<br />

καί τῆς τό χάρισα. Ὁ προσωπικός μου διερμηνέας, ὁ ἀδελφός<br />

μου Θεμιστοκλῆς, μοῦ εἶπε ὅτι οἱ συνάδελφοι τῆς κοπέλας, μεταξύ<br />

ἀστείου καί σοβαροῦ, μοῦ τήν προξένευαν…<br />

Τό πρωΐ τῆς 24 ης Αὐγούστου ἐφθάσαμε εἰς τόν σιδηροδρομικόν<br />

σταθμόν τοῦ «Κιέβου» τῆς Μόσχας. Ἀπό ἕναν τηλεφωνικόν θάλαμον<br />

ἡ μητέρα μου τηλεφώνησε εἰς τήν παλαιάν της φίλην Ταμάρα, μόνιμον<br />

κάτοικον τῆς Μόσχας, εἰς τήν ὁδόν Ταγκάνσκαγια ἀρ. 1. Τό παλαιό<br />

αὐτό κτίριον ἔχει πλέον γκρεμισθεῖ. Κατεβήκαμε εἰς τό Μετρό<br />

τῆς Μόσχας, μέ τήν ἐξαίρετην ἀρχιτεκτονικήν τῶν σταθμῶν του καί<br />

την ἀπαστράπτουσαν καθαριότηταν. Φθάνοντας εἰς τόν σταθμόν<br />

Ταγκάνσκαγια, εἶδα ὅτι ὁ τοῖχος, εἰςτό τέρμα τῆς ἀποβάθρας, ἦτο<br />

καλυμμένος ἀπό ἕνα πορσελάνινον ἀνάγλυφον, πού παρουσίαζεν, ἄν<br />

θυμᾶμαι καλά, τόν Στάλιν μεταξύ τοῦ λαοῦ… Μέ τήν εὐκαιρίαν, ἐπήγαμε<br />

καί εἰςτό Μαυσωλεῖον καί εἶδα τότε, δίπλα-δίπλα, δύο ἀπό τά<br />

μεγαλύτερα τέρατα, τά ὁποῖα ἐνεφανίσθησαν εἰς τόν Πλανήτην Γῆ:<br />

τόν Λένιν και τόν Στάλιν! Τόν Δεκέμβριον ἤδη τοῦ 1961, τό ἀνάγλυφον<br />

εἰς τόν σταθμόν Ταγκάνσκαγια δέν ὑπῆρχε καί ἡ βαλσαμωμένη<br />

σορός τοῦ Στάλιν δέν συντρόφευε πλέον τήν σορόν τοῦ Λένιν…<br />

SIC TRANZIT GLORIA MUNDI... 10<br />

Βγαίνοντας ἀπό τό Μετρό, ἐπήγαμε κατ’ εὐθείαν εἰς τό διαμέρισμα<br />

τῆς θείας Ταμάρα, τό ὁποῖο ἦτο πολύ κοντά. Εἰς ἕνα δωμάτιον<br />

τῆς «κομμουνάλκα» ἔμενε ἡ θεία Ταμάρα μέ τόν νεώτερον υἱόν της<br />

Κόστια. Εἰς τά ὑπόλοιπα τρία δωμάτια, ἑνός ἑνιαίου πάλαι-ποτέ διαμερίσματος,<br />

ἔμεναν τρεῖς ἄλλες οἰκογένειες. Ἡ κουζίνα, τό μπάνιο καί<br />

ἡ τουαλέτα ἦσαν κοινόχρηστοι χῶροι…<br />

______________________________<br />

10. Ἔτσι περνᾶ ἡ δόξα εἰς τόν κόσμον. (Λατινικά).<br />

92

Ἡ θεία Ταμάρα καί ὁ υἱός της μᾶς ὑποδέχθησαν ἐγκαρδίως καί μέ<br />

μεγάλην χαράν. Ἕνα πράγμα ἐσκίαζε τήν χαράν της: νά μήν ἀντιληφθοῦν<br />

οἱ γείτονες, οἱ ὁποῖοι ἐγνώριζαν τούς γονεῖς μου, πώς εἴχαμε<br />

ἔλθει ἀπό τήν Ἑλλάδαν… Τότε, παρά τήν «Ἄνοιξιν» τοῦ Χρουσιώφ, ἡ<br />

ἐπαφή μέ ξένους ἦτο ἴση μέ… Ἐθνοπροδοσίαν!.. Διά τούς γείτονες,<br />

λοιπόν, ἐζούσαμε ἀκόμα εἰς τόν Καύκασον… Ἐγώ, μήν γνωρίζοντας<br />

τήν γλώσσαν, ὅταν διασταυρωνόμουν μέ τούς γείτονας περιοριζόμουν<br />

εἰς τά: «χαίρετε», «καλημέρα», «καλησπέρα»… Ἡ προφορά,<br />

ἐδικαιολογεῖτο, λόγω… ἐπαρχίας καί οἱ λακωνικές ἐπαφές, λόγῳ…<br />

συστολῆς!.. Ἀλήθεια! Πῶς νά μήν ἀναπολῆς τέτοιες ἐποχές καί τέτοια<br />

καθεστῶτα;..<br />

Ἡ μητέρα μου εἶχε γνωρίσει τήν Ταμάρα, ὅταν τό 1932 εἶχε πάει<br />

εἰς τό Σότσι διά διακοπές. Ἡ μητέρα μου, μόλις εἶχε τελειώσει τό<br />

σχολεῖον Μέσης Ἐκπαιδεύσεως καί ἤθελε νά πάη εἰς τήν Μόσχαν διά<br />

σπουδές.<br />

Ἡ Ταμάρα ἦτο μεγαλύτερή της περίπου κατά 11 χρόνια. Ἦτο ἤδη<br />

ὕπανδρη καί ὁ υἱός της Ἀνατόλυϊ (Τόλια) ἕξι ἐτῶν. Ἡ Ταμάρα, μέ τόν<br />

ἀνοιχτόκαρδον χαρακτήραν της, ἄρεσε εἰς τόν παπποῦ καί τήν γιαγιᾶν<br />

μου καί δέν ἔφεραν ἀντίρρησιν νά πάη ἡ μητέρα μου εἰς τήν<br />

Μόσχαν, ἔχοντας ἐμπιστοσύνη εἰς τήν Ταμάρα.Ἡ Ταμάρα ἐργαζόταν<br />

εἰς τό Δημαρχεῖον τῆς Μόσχας, ὡς δακτυλογρᾶφος, ὁπότε μέ τίς<br />

συστάσεις της, πῆραν καί τήν μητέραν μου μέ τήν ἰδίαν εἰδικότηταν.<br />

Ἡ ἐργασία ἦτο ἀπαραίτητος προϋπόθεσις, διά νά σπουδάση. Ὅμως,<br />

λόγω τῆς ἀσθενείας τοῦ παπποῦ, ἠναγκάσθη συντόμως, νά ἐπιστρέψη<br />

εἰς τό Σότσι.<br />

Ἡ θεία Ταμάρα Ὁ μεγάλος υἱός Τόλια Ὁ μικρός υἱός Κόστια<br />

93

Ὁ συγγραφεύς τότε.<br />

Ἐσυναντήθησαν ἐκ νέου μέ τήν Ταμάρα εἰς τήν<br />

Μόσχαν, τό 1938, ὅταν, μέ ἐμένα, ἐνδεκάμηνον<br />

βρέφος εἰς τήν ἀγκαλιά, ἐπῆγε εἰς τήν Πρεσβείαν<br />

τῆς Ἑλλάδος, διά τίς διαδικασίες καί τά ἀπαραίτητα<br />

ἔγγραφα, τῆς ἀναχωρήσεώς μας εἰς τήν Ἑλλάδαν.<br />

Οἱ γείτονες, οὐδέν ἐγνώριζαν περί ὅλων αὐτῶν. Οἱ<br />

γονεῖς μου καί ὁ ἀδελφός μου, εἶχαν ἐπισκεφθεῖ τήν Ταμάρα καί τό<br />

1959, ὅταν μετέβησαν εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ὡς τουρίστες.<br />

Ἡ Μόσχα μοῦ ἐπροξένησε καλήν ἐντύπωσιν. Ἡ πόλις ἦτο πεντακάθαρη.<br />

Καθημερινῶς, βυτιοφόρα νεροῦ ἐπλεναν τούς δρόμους. Τά<br />

Μέγαρα εἰςτήν παλαιάν πόλιν, σχεδιασμένα ἀπό διασήμους Ρώσους<br />

καί ξένους Ἀρχιτέκτονες, ἦσαν ἀληθῆ στολίδια. Τήν πόλιν ἐστεφάνωναν<br />

καί ἑπτά «σταλινικοί» οὐρανοξύστες, προσδίδοντάς της τήν ὄψιν,<br />

ἑνός τεραστίου Κρεμλίνου.Τό Μετρό τῆς Μόσχας, ἄν καί ἀκόμα ὑστεροῦσε,<br />

ὡς πρός τον ἀριθμόν τῶν σταθμῶν, ἀπό τό Μετρό τῶν Παρισίων<br />

καί τοῦ Λονδίνου, ὑπερτεροῦσε ὅμως, εἰς ὀμορφιάν ἀρχιτεκτονικῆς<br />

τῶν σταθμῶν καικαθαριότηταν. Οἱ νέες συνοικίες, εἶναι ἀλήθεια<br />

ὅτι μέ τά ὁμοιόμορφα κτίριά τους, θυμίζουν νοσοκομεῖα, δέν συγκρίνονται<br />

εἰς ὁμορφιάν μέ τήν παλαιάν πόλιν, ὅμως αὐτό τό μειονέκτημα<br />

ἀντισταθμίζεται, ἐπειδή δέν εἶναι κολλημένα τό ἕνα μέ τό ἄλλον καί<br />

χωρίζονται μέ κήπους καί παιδότοπους, βυθισμένους εἰς τό πράσινο.<br />

Τρεῖς διαφορετικές ἀπόψεις τῆς Μόσχας<br />

Παλαιά πόλις Υπουργείον Νέα πόλις<br />

μέ τά Μέγαρα Ἐξωτερικῶν μέ αὐλές-κήπους<br />

94

Τό πρωΐ τῆς 4 ης Σεπτεμβρίου, ἡμέραν τῶν γενεθλίων μου (ἔγινα<br />

24 ἐτῶν), ἀποχαιρετίσαμε τήν θείαν Ταμάρα καί τούς υἱούς της, τούς<br />

γείτονάς της καί σιδηροδρομικῶς ἀναχωρήσαμε διά τήν Κεντρικήν<br />

Ἀσίαν, τό Νότιον Καζαχστᾶν, μέ τελικόν προορισμόν τήν πόλιν Κεντάου<br />

(πρώην Μιργαλιμσάϊ), ὅπου ἔμενε ὁ Θεῖος Ἀλέξανδρος μέ τήν<br />

οἰκογένειάν του. Τό τραῖνο, δέν μοῦ ἄφησε τίς ἄριστες ἐντυπώσεις,<br />

πού εἶχα σχηματίσει ταξιδεύοντας ἀπό τήν Ὀδησσόν εἰς τήν Μόσχαν,<br />

ἐπειδή ἡ ἀτμόσφαιρα ἦτο ἀποπνικτική. Οἱ περισσότεροι ἐπιβάτες<br />

ἦσαν Ἀσιάτες, οἱ ὁποῖοι δέν διακρίνονται διά τήν καθαριότητάν τους,<br />

ἀλλά καί τό τραῖνο, διά τόν ἴδιον λόγον, ἐβαθμολογεῖτο κάτω τοῦ<br />

μετρίου.Ἡ διαδρομή ὡς τά Οὐράλια ὅρη, ἦτο εὐχάριστος καί μέ<br />

ἐντυπωσίασε ἡ μεγαλοπρέπεια τοῦ ποταμοῦ Βόλγα, τό εὖρος του,<br />

ἐκεί πού περάσαμε, ὥστε νά μήν διακρίνης τίποτα εἰς τήν ἀντίπεραν<br />

ὄχθην του! Δέν ἐγράφησαν ἀδίκως τόσα ποιήματα δι’ αὐτόν καί δέν<br />

εἶναι ἀδίκως χιλιοτραγουδισμένος!<br />

Ὅταν ἐπεράσαμε εἰς τό ἀσιατικόν τμῆμα τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, τά πάντα ἄλλαξαν<br />

πρός τό χειρότερον. Ἔμπροσθέν μας, ὅσον ἔφθανε τό βλέμμα<br />

μας, ἁπλωνόταν ἄγονη στέπα καί μόνον σπανίως, ξεπηδοῦσαν γαϊδουράγκαθα…<br />

Ἐπίσης σπανίως, διέκρινες τήν σιλουέταν κάποιας καμήλας<br />

ἤ κάποιον Ἀσιάτην, νά ἀπολαμβάνη… τήν ἀνάγκην του, δίπλα<br />

εἰς τίς σιδηροτροχιές…<br />

Χαρακτηριστικόν τοπίον<br />

Χαράματα τῆς 8 ης Σεπτεμβρίου, ἐφθάσαμε εἰς τόν κομβικόν<br />

σιδηροδρομικόν σταθμόν Τουρκεστᾶν. Ἐκεῖ, μᾶς ἀνάμενε ὁ θεῖος<br />

Ἀλέξανδρος μέ κάποιον φίλον Ἕλληναν καί τό φορτηγόν του. Ἐπί<br />

τέλους, ἀντικρυζα τόν μοναδικόν θεῖον, πού μοῦ ἄφησε ἀπό τούς<br />

ἀδελφούς τῆς μητρός μου, ἡ θηριωδία τοῦ Στάλιν καί τῶν μπολσεβίκων…<br />

Ἀξίζει νά ἀναφέρω, ἕνα ἀπό τά προσόντα τῆς μητρός μου:<br />

Μᾶς ἔμαθε νά ἀγαποῦμε τόσον τούς συγγενεῖς, ὅσον καί τούς φίλους,<br />

95

ἀκόμα καί ἄν δέν τούς εἴχαμε γνωρίση. Πάντως, ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος,<br />

σέ ἐκέρδιζε καί ἀπό μόνος του. Ἦτο φιαγμένος ἀπό σπάνια πάστα<br />

ἀνθρώπου! Οἰκογενειάρχης καταπληκτικός, εἰλικρινής, διέθεται σπάνιαν<br />

στωϊκότηταν καί πάντα ἦτο λογικός εἰς τίς ἀποφάσεις του.<br />

Ἡ ἐντύπωσις ἀπό τό Τουρκεστᾶν τόσον γύρω ἀπό τόν σταθμόν,<br />

ὅσον καί ἀπό ὅσα ἔβλεπα καθ’ ὁδόν διά τό Κεντάου, ἦτο θλιβερά.<br />

Μόνον ὀλίγα σπίτια ἦσαν σύγχρονα. Ὅλα τά ὑπόλοιπα ἦσαν πλινθόκτιστα.<br />

Θύμιζε πιό πολύ κάποιον προχειροφιαγμένον προσφυγικόν<br />

οἰκισμόν, παρά πόλιν.<br />

Τό Κεντάου ἦτο εἰς ἀπόστασιν περίπου 40 χιλιομέτρων καί τό<br />

τοπίον ἔμοιαζε μέ ὅσα βλέπαμε πέρα ἀπό τά Οὐράλια ὅρη: ἔρημη,<br />

ἀφιλόξενη στέπα… Ὁ οἰκισμός ἐργατῶν ὀρυχείων Μιργαλιμσάϊ, πρίν ἡ<br />

ἐπιχείρησις κατά τῶν Ἑλλήνων τούς πετάξει ἐκεῖ, ὅπως καί εἰς ἄλλα<br />

μέρη τούς εἰδικοεξορίστους Ἕλληνας, ἀποτελεῖτο ἀπό σκόρπια πλινθόκτιστα<br />

σπίτια καί ξύλινα παραπήγματα. Μέ τόν ἐρχομόν τῶν Ἑλλήνων,<br />

ὅλα ἄλλαξαν διά μαγείας!<br />

Ἀπομεινάρια Λέσχης τοῦ οἰκισμοῦ<br />

ἐργατῶν ὀρυχείων τοῦ Μιργαλιμσάϊ.<br />

Εἰς τήν ἀρχήν, σκάβοντας ἕνα ἀρκοῦντος βαθύ καί φαρδύ αὐλάκι<br />

μήκους πολλῶν χιλιομέτρων εἰς τήν ἄγονον στέπα, ἔφεραν τά νερά<br />

τοῦ μεγάλου ποταμοῦ Σίρ-Νταριᾶ, ὡς τόν οἰκισμόν. Οὕτως, ἑξασφάλισαν<br />

πόσιμον καί ποτιστικόν νερό.<br />

Σιγά, σιγά, οἱ Ἕλληνες ἔκτισαν οἰκίες μέ κήπους, ἐχαράχθησαν<br />

καί ἀσφαλτοστρώθησαν δρόμοι, δενδροφυτευμένοι καί ἀπό τίς δύο<br />

πλευρές τους, πού ἐχώρισαν τήν μελλοντικήν πόλιν Κεντάου, εἰς<br />

κανονικά τετράγωνα.<br />

Τά δύο πάρκα, πού ἐδημιουργήθησαν εἰς διαφορετικά σημεῖα τῆς<br />

πόλεως, καθώς ἐπίσης ἡ δενδροφύτευσις, γενικῶς, ἐβύθισαν τήν πόλιν<br />

εἰς τό πράσινο, μετατρέποντάς την, καταμεσῆς τῆς ἐρήμου, εἰς<br />

πραγματικήν ὄασιν!<br />

96

Τοῦ λόγου τό ἀληθές!<br />

Χαρακτηριστικά τμήματα τοῦ Κεντάου<br />

Εἰς τό Κεντάου φθάσαμε, ὀλίγον πρό τῆς<br />

μεσημβρίας. Εἰς την οἰκίαν τοῦ θείου Ἀλεξάνδρου<br />

συναντήσαμε τήν δευτέραν σύζυγόν<br />

του τήν Νίνα (ἡ πρώτη, ἡ Μαρία,<br />

ἀπεβίωσεν τήν 21 ην Μαΐου 1956, ἀπό καρκίνον,<br />

ἐνῶ τά δύο ἄρρενα τέκνα ἀπό τήν<br />

Μαρίαν, ὁ Ἰωάννης καί Θεόδωρος ἦσαν εἰς βρεφικήν ἡλικίαν.<br />

Ἐθαύμασα τήν θείαν Νίνα, ἡ ὁποία τά ἐμεγάλωνε, ὡς νά τά εἶχε<br />

γεννήση ἡ ἰδία. Εἰςτήνοἰκίαν, εἶχαν ἤδη ἔλθει μερικοί συγγενεῖς καί<br />

μέχρι τό βράδυ εἶχε γεμίσει ἀπό ἄλλους συγγενεῖς καί φίλους. Τό<br />

ἑορταστικόν τραπέζι καί ἡδιασκέδασις ἐκράτησε ὡς τό πρωΐ!<br />

Συγγενεῖς καί φίλοι μᾶς ἐπισκέπτονταν ἐπί ἀρκετές ἡμέρες.<br />

1961. Μεταξύ συγγενῶν<br />

Οἱ ἑορτασμοί ἐτελείωσαν καί ἄρχισε<br />

ἡ ὀδυνηρή σύγκρουσις μέ τήν σοβιετικήν<br />

πραγματικότηταν… Τί μοιραία λάθη κάνουν<br />

οἱ ἄνθρωποι, ἰδίως ὑπό τήν ἐπήρειαν «πλύσεως ἐγκεφάλου».<br />

Ὅσον περισσότερον ἐγνώριζα τήν ζωήν εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, τόσον περισσότερον<br />

βεβαιωνόμουν, διά τήν τεραστίαν δύναμίν της. Μέ τόν θεῖον<br />

Ἀλέξανδρον ὁμιλούσαμεν κατ’ ἰδίαν καί πολλές φορές διά τήν οἰκογένειάν<br />

μας, δι’ ὅλα ὅσα ἐπέρασαν οἱ δύσμοιροι συγγενεῖς μας καί ὁ<br />

ἴδιος. Κάποιαν ἡμέραν τόν ἐρώτησα: «Καλά οἱ γονεῖς μου! Ὅμως ἐσύ,<br />

πῶς ἐπέτρεψες νά πραγματοποιήσουν αὐτό τό ἀπρονόητον βῆμα,<br />

97

ἀντί νά φροντίσουν μέ κάθε τρόπον νά σᾶς φέρουν εἰς τήν Ἑλλάδαν;».<br />

Ἐκεῖνος μέ τήν λακωνικότηταν καί τήν εὐθύτηταν πού τόν διέκριναν,<br />

ἀπήντησε: «Κώστα! Προσεπάθησα, διακριτικῶς, νά τούς δώσω<br />

νά καταλάβουν. Ἦσαν τόσον κατηγορηματικοί, πού δέν διακινδύνευσα<br />

νά φανῶ εἰς τά ὄμματά τους, πώς δέν ἤθελα νά ἔλθουν, φοβούμενος,<br />

ὅτι θά μοῦ γίνουν βάρος…»!<br />

Συντόμως, ἀνεφάνησαν οἱ λανθασμένοι ὑπολογισμοί καί χειρισμοί.<br />

Ὁ πατήρ μου,εἰςαὐτόν τόν ἀπόμακρον τόπον, ὄχι μόνον δέν<br />

ὑπῆρχε περίπτωσις νά εὔρη ἐργασίαν, ἀνάλογον μέ τίς σπουδές του,<br />

ἀλλά δέν ὑπῆρχε οὔτε καί ἐργοστάσιον ἤ κάποιο ἀτελιέ ὑποδημάτων,<br />

ὥστε νά ἔχη κάπως ὑποφερτήν ἀμοιβήν…<br />

Ἡ μόνη ἐργασία, πού τοῦ ἀνέθεσαν ἦτο μία παράγκα-πρατήριον<br />

ἄρτου, ὅπου μόνος καί ἄνευ βοηθοῦ, προσεπάθη νά δικαιολογήση<br />

τον ἀπαράδεκτον μισθόν τῶν 52 ρουβλίων μηνιαίως, πωλώντας ἐπίσης<br />

κάποια «κουλουράκια» καί κάτι «καραμέλες»…<br />

Ὁ πατήρ μου εἰς τήν πόρταν τοῦ ὑποτυπώδους<br />

πρατηρίου ἄρτου.<br />

Διά νά δυνηθῆ νά αὐξήση τόν μισθόν του, ἠναγκάσθη νά ἀποβῆ<br />

«σταχανοφικός». 11 Δηλαδή, νά δουλεύη ὡςσκλάβος, ὥστε τά 52<br />

ρούβλια νά γίνουν 90 – ξεχάστε τό ὀκτάωρον!<br />

Ἡ ἀπάτη τῶν μπολσεβίκων ὅμως, δέν ἐγνώριζεν ὅρια: ὅποιος<br />

ὑπερεκπλήρωνε τό καθορισμένον ὅριον ἀποδόσεως, μόνον τήν πρώτην<br />

φορᾶν ἔπαιρνε αὔξησιν. Παραλλήλως ὅμως, αὐξανόταν καί τό<br />

καθορισμένον ὅριον, ὁπότε ὁ περιβόητος «σταχανοφισμός», εἰς τήν<br />

πραγματικότηταν, ὁδηγοῦσε εἰς τήν τελικήν εὐθείαν διά βίου… σκλαβιᾶς!<br />

_____________________________<br />

11. Ἀπό τό ἐπίθετον τοῦ ἀνθρακωρύχου Σταχάνωφ, πού ἡ σοβιετική προπαγάνδα<br />

τόν διεφήμιζε ὡς παραδειγματικόν ἐργαζόμενον, ὁ ὁποῖος, ἐργαζόμενος δῆθεν,<br />

σκληρῶς καί ἐφαρμόζοντας προσωπικές μεθόδους, ξεπερνοῦσε εἰς ἀπόδοσιν 14<br />

ἄτομα! Εἰς τήν πραγματικότηταν, ἐπρόκειτο διά μῦθον καί ὅταν ἐν «μέσῳ δόξῃς»<br />

ἐβγῆκε εἰς τήν σύνταξιν, ἁπλῶς κατήντησεν μέθυσος… (Σ.τ.Σ.).<br />

98

Εὐτυχῶς, εἶχε μαζί του ὁρισμένα ὑλικά καί καλαπόδια, ὁπότε,<br />

δουλεύοντας παρανόμως, εἰς τό ὑπόγειον τοῦ σπιτιοῦ, ἔφιαχνε ὑποδήματα<br />

διά γνωστούς καί κατόρθωνε νά ἔχη κάποιο ὑποφερτόν εἰσόδημα.<br />

Πόσον ἠδύνατο ὅμως, νά ἀντέξη ἕνας ἄνθρωπος μέ ἐπισφαλήν<br />

ὑγείαν καί εἰς κλιματικές συνθῆκες, κάθε ἄλλο παρά ὑποφερτές,<br />

δουλεύοντας ὡς σκλάβος;<br />

Καλλίτερον ἀπό ὅλους μας, ἦτο ὁ Θεμιστοκλῆς, ὁ ὁποῖος, λόγω<br />

ἡλικίας, δέν ἠδύνατο ἀκόμα νά ἐμβαθύνη εἰς ὅλα αὐτά. Ἐνεγράφη εἰς<br />

το σχολεῖον καί ἀπό «σκράπας» εἰς τήν Ἑλλάδαν, ἐξεπέρασε τό<br />

«Καλῶς»…<br />

Ἔφθασεν ἡ σειρά μου. Διά Σχολήν Καλῶν Τεχνῶν, δέν γινόταν<br />

συζήτησις, ἀφοῦ δέν ὑπῆρχε. Ὑπῆρχε ὅμως, μία ἄλλη πράγματικότης,<br />

τήν ὁποίαν κανένας «σύντροφος» ἀπό την Πρεσβείαν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> εἰς<br />

τήν Ἑλλάδαν δέν ἔκανε τόν κόπον νά μοῦ ἐξηγήση: Διά νά μείνη<br />

κανείς εἰς μίαν πόλιν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, και νά ἔχη τήν δυνατότηταν νά<br />

πηγαίνη εἰς τό σχολεῖον ἤ νά σπουδάση, ἀκόμα καί νά ἐργασθῆ,<br />

ἔπρεπε νά εἶναι ἐγγεγραμμένος εἰς τό δημοτολόγιόν της. Ἡ ἀλλαγή<br />

τόπου διαμονῆς, δέν μιλᾶμε διά τέτοιες πόλεις, ὅπως ἡ Μόσχα, ἡ Ἁγία<br />

Πετρούπολις, τό Κίεβον, τό Σότσι, ὅπου μόνον εἰς τό ὄνειρόν σου<br />

ἠδύνασο νά τίς δῆς, ἀλλά ἀκόμα καί τίς ἀσήμαντες, ἦτο πολύ δύσκολη.<br />

Ἡ ἐγγραφή εἰς τά δημοτολόγια, βεβαίως, δέν εἶχε οὐδεμίαν σχέσίν<br />

μέ τήν ἀποφυγήν λαθροχειριῶν κατά τίς ἐκλογές, ὅπως συμβαίνει<br />

εἰς ὅλας τάς ἐλευθέρας χῶρας, ἀλλά μέ τόν ἀπόλυτον ἔλεγχον τῶν<br />

κινήσεων ἁπάντων τῶν πολιτῶν.<br />

Μέ τήν εὐκαιρίαν, νά σοῦ πῶ, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, πῶς διεξάγονταν<br />

οἱ ἐκλογές εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Ἄν καί δέν ὑπῆρχε ἄλλο Κόμμα (ἄν<br />

πάρουν τήν ἐξουσίαν οἱ κομμουνιστές, πρώτον μέλημά τους εἶναι ἡ<br />

κατάργησις τῶν ἄλλων Κομμάτων καί ἡ ἐπιβολή τοῦ μονοκομματισμοῦ),<br />

ψηφοδέλτια ὑπῆρχαν. Καί ἐδῶ ὅμως, ὑπῆρχεν «πρωτοτυπία»:<br />

εἰς τό ψηφοδέλτιον ὑπῆρχε ἕνα καί μοναδικόν ὄνομα! Ἐσύ, τό<br />

μόνον πού σοῦ ἀπέμενε, ἦτο νά ρίξης τό ψηφοδέλτιον εἰς τήν οὔρνα!<br />

Ὡς συμπλήρωμα τοῦ ἐμπαιγμοῦ, ὑπῆρχε καί «παραβᾶν»… Ἄν νομίζετε<br />

ὅμως, ὅτι ὁ ἐμπαιγμός ἐτερματίζετο ἐδῶ, κάνετε λάθος. Ἐμπαιγμός,<br />

ὑπῆρχε καί εἰς τήν ἀνακοίνωσίν τῶν ἀποτελεσμάτων: 99,99%...<br />

Δηλαδή, ἁπλή ἐπίφασις ἀποχῆς…<br />

Ἕνας νομοταγής σοβιετικός πολίτης, ἔπρεπε νά εἶναι ἐφοδιασμέ-<br />

99

νος μέ δύο βασικά ἔγγραφα: τό Στρατιωτικόν βιβλιάριον καί τό διαβατήριον.<br />

Ὅπως τό διαβάσατε: διαβατήριον. Μήν πάη ὁ νοῦς σου,<br />

ἀγαπητέ ἀναγνώστη, εἰς ἐξωτερικά ταξίδια! Αὐτά ἦσαν μόνον διά τήν<br />

ἡγεσίαν καί τά στελέχη. Βεβαίως, ὀλιγάριθμοι ἁπλοί σοβιετικοί πολίτες,<br />

μετά ἀπό ἐξονυχιστικήν ἔρευναν καί τό ἀπαραίτητον ἔγγραφον<br />

«χαρακτηρίστηκα» (ἐγγυητική ἐπιστολή), ἐταξίδευαν εἰς τό ἐξωτερικόν<br />

μέ «τουριστικά» γκρούπ, διά τό «θεαθῆναι». Χωρίς νά τό γνωρίζουν<br />

ὅμως, ἐπλήρωναν καί τά ἔξοδα τσεκίστων, οἱ ὁποῖοι παρεκολούθουν<br />

ἀγρύπνως κάθε κίνησίν τους καί ἔδιναν ἀναφοράν εἰς τήν<br />

ὑπηρεσίαν τους, ἐπιστρέφοντας.<br />

Τό διαβατήριον, πού ἀνέφερα ἦτο ἐσωτερικῆς χρήσεως, ἐπειδή<br />

τό κράτος εἶχε χωρισθεῖ εἰς «Δημοκρατίας» καί, τυπικῶς, πῶς νά πᾶς<br />

ἀπό μίαν Δημοκρατίαν εἰς ἄλλην, χωρίς διαβατήριον; Εἰς τήν οὐσίαν,<br />

ἦτο ἁπλῶς ταυτότης. Πῆγα, λοιπόν, εἰς τό τοπικόν Φρουραρχεῖον νά<br />

βγάλω Στρατιωτικόν βιβλιάριον. Μαζί μου εἶχα ὡς μεταφραστήν, ἕναν<br />

Ἕλληναν. Συνάντησα ἕναν γιγαντόσωμον λοχαγόν, ὁ ὁποῖος, χωρίς<br />

χρονοτριβήν, εἶπε: «Ὡραία! Συντόμως θά στείλουμε νεοσυλλέκτους<br />

νά ὑπηρετήσουν καί θά πᾶς μαζί τους!»<br />

Διά μίαν στιγμήν ἐσάστισα, ἀλλά ἀμέσως, μέσω τοῦ διερμηνέως<br />

εἶπα: «Μόλις πρίν δύο ἔτη, ἀπολύθηκα. Δέν νομίζω ὅτι πρέπει νά<br />

περάσω τήν ζωήν μου εἰς τόν στρατόν!»<br />

Ἡ ἀπάντησις: καθαρῶς σοβιετική: «Ὑπηρέτησες εἰς στρατόν καπιταλιστικῆς<br />

χώρας. Τώρα, θά ὑπηρετήσης εἰς τόν Κόκκινον Στρατόν!»<br />

Τά νεῦρα μου εἶχαν τεντωθεῖ εἰςτό ἔπακρον. Γύρισα πρός τόν<br />

μεταφραστήν καί τόν παρεκάλεσα νά μεταφράση τά λόγια μου, κατά<br />

λέξιν: «Ἀναχωρῶ αὔριο μέ τό πρῶτο τραῖνο διά Μόσχαν καί, ἀποτεινόμενος<br />

εἰς τήν ἁρμοδίαν ὑπηρεσίαν, θά ζητήσω νά ἐπιστρέψω εἰς<br />

την Ἑλλάδαν, ἐπειδή δεν δύναμαι νά συνεννοηθῶ μέ ἕναν ἄξεστον<br />

ἀξιωματικόν!»<br />

Χωρίς νά προφέρη λέξιν, συνεπλήρωσε τό Στρατιωτικόν βιβλιάριόν<br />

μου καί μοῦ τό ἔδωσε. Ὅταν ἐξήλθαμε ἀπό τό Γραφεῖον, ὁ<br />

«διερμηνεύς» ἔβαλε τά γέλια καί μοῦ ἐξήγησε ὅτι ὁ λοχαγός ἠσθάνθη<br />

τέτοιον φόβον, πού ἐσημείωσεν: «Ἀνίκανος, ἀκόμα καί ἐν καιρῷ<br />

πολέμου…»<br />

Ἀπό ἐκεῖ, ἐπήγαμε στό τμῆμα τῆς Πολιτοφυλακῆς. Διατί γράφω<br />

Πολιτοφυλακή καί ὄχι Ἀστυνομία; Ἁπλῶς: ἀστυνομία ὑπάρχει εἰς τά<br />

100

καπιταλιστικά κράτη…<br />

Ἄν εἶσαι νέος, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, ὁπότε δέν ἔζησες τήν ἐποχήν<br />

τοῦ συμμοριτοπολέμου, σέ πληροφορῶ ὅτι ἐκείνην τήν ἐποχήν, ἡ<br />

ἡγεσία τοῦ ΚΚΕ, ἑτοιμαζομένη νά καταλάβη τήν ἐξουσίαν, εἶχε ἤδη<br />

ὀνομάσει, κατά τά πρότυπα τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, τό εἰδικόν τμῆμα ἀσφαλείας<br />

της, «Πολιτοφυλακήν»…<br />

Επῆγα εἰς τό τμῆμα, ὅπου ἀμέσως μοῦ ἑτοίμασαν τό «διαβατήριον».<br />

Νά καί μία ἄλλη εἰκόνα τῆς σοβιετικῆς πραγματικότητος. Τά<br />

δύο βασικά ἔγγραφα ἑνός σοβιετικοῦ πολίτου, εἰς τήν περίπτωσίν<br />

μου, ἦσαν ἀντιφατικά μεταξύ τους. Ὅπως προανέφερα, τό Στρατιωτικόν<br />

βιβλιάριόν μου, ἔγραφε: «Ἀνίκανος καί ἐν καιρῷ πολέμου» καί<br />

εἰς τό «διαβατήριον» ἐδιάβαζες: «Ἀνίκανος ἐν καιρῷ εἰρήνης, ἱκανός<br />

ἐν καιρῷ πολέμου».<br />

«Κούρεψε τό αὐγό καί πάρε τό μαλλί του…»<br />

101

ΚΕΝΤΑΟΥ – ΜΟΣΧΑ - ΚΕΝΤΑΟΥ<br />

Τό βράδυ τῆς 29 ης Νοεμβρίου 1961, ἡ μητέρα μου καί ἐγώ ἐπήραμε<br />

τό τραῖνο διά Μόσχαν, εἰς τήν ὁποία ἐφθάσαμε τήν 3 ην Δεκεμβρίου<br />

καί ἐπήγαμε νά μείνωμεν εἰς τήν θεία Ταμάρα. Ἐγώ εἶχα μάθει<br />

πλέον ἀρκετά τήν γλῶσσαν, ὁπότε δέν ἐχρειάζετο νά «πολυκρύβομαι»<br />

ἀπό τούς γείτονες. Περνοῦσα ἀνέτως, ὡς «Καυκάσιος»…<br />

Τήν ἑπομένην ἡμέραν, χωρίς χρονοτριβήν, ἐπήγαμε νά μάθωμεν,<br />

πῶς ἠδυνάμην νά εἰσαχθῶ εἰς τήν Σχολήν Καλῶν Τεχνῶν. Οἱ ἡμέρες<br />

περνοῦσαν, ἀλλά παντοῦ προσκρούαμεν εἰς τήν ἀπροσπέλαστον γραφειοκρατίαν.<br />

Εἶδα καί ἀποεῖδα καί ἀποφάσισα νά πάω εἰς τό Ὑπουργεῖον<br />

Ἀνωτάτης Μορφώσεως, ὅπως ὀνομαζόταν τότε τό Ὑπουργεῖον<br />

Παιδείας τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Μᾶς ἔστειλαν εἰς τόν ἁρμόδιον Τμηματάρχην,<br />

ἀλλά ὅπως κατάλαβα, πέσαμε εἰς ἕναν κατ’ ἐξοχήν γραφειοκράτην.<br />

Τό μόνον πού μᾶς εἶπε, ἦτο νά ἐπιστρέψουμε, νά πάω νά δουλέψω<br />

δύο ἔτη εἰς ἐργοστάσιον, διά νά μάθω τήν γλώσσαν καί νά ἔχω καί τό<br />

«μπόνους» διά σπουδές… Ἐζήτησα ἀπό τήν μητέραν μου, νά τοῦ πῆ<br />

ὅ,τι δέν ἤθελα νά μάθω νά ὑβρίζω εἰς τήν ρωσικήν (εἶχα ἤδη μάθει),<br />

ἀλλά νά δύναμαι νά παρακολουθῶ τά μαθήματα. Ἡ μητέρα μου εἶπε<br />

ὅτι θά ἠδύνατο νά τό πάρη «στραβά»… Ὅπως φαίνεται, ἄθελά της,<br />

ἐπανεθυμήθη τόν ζωώδη φόβον, πού ἔνοιωθαν οἱ σοβιετικοί πολίτες,<br />

ἀπέναντι εἰς τούς ἀξιωματούχους. Ἐζήτησα νά δῶ τόν Ὑπουργόν.<br />

Ἔπρεπε νά δῆτε τήν ἀντίδρασιν, πού ἐζωγραφίσθη εἰς τό πρόσωπόν<br />

του. Βλέπετε, κανείς σοβιετικός πολίτης δέν θά τολμοῦσε νά κάνη<br />

παρόμοιον διάβημα… Ἔλα ὅμως, πού εἶχε νά κάνη μέ νεοφερμένον,<br />

μέ ξένον ἐπίθετον… δύστροπον, ποῦ ξέρεις… Ἐπῆρε κάποιο τηλέφωνον<br />

καί μᾶς ἐπληροφόρησεν ὅτι ὁ Ὑπουργός ἔλειπε εἰς ὑπηρεσιακόν<br />

ταξίδι, ἀλλά θά μᾶς ἐδέχετο ὁ Ὑφυπουργός.<br />

Πήγαμε εἰς τό Γραφεῖον του καί μᾶς ὑπεδέχθη εὐγενικῶς καί μέ<br />

καλές προθέσεις. Εὐτυχῶς, ἤξερεν ὀλίγα ἀγγλικά καί δέν ἐχρειάσθη ἡ<br />

διερμηνεία τῆς μητέρας μου. Τοῦ εἶπα, λοιπόν, ὅ,τι εἶχα γλωσσικόν<br />

ἐμπόδιον καί ζητῶ νά μοῦ ἐπιτραπῆ νά παρακολουθήσω τό προκαταρκτικόν<br />

ἐτήσιον τμῆμα ἐκμαθήσεως τῆς γλώσσης, ὅπως ἐγίνετο διά<br />

τούς ξένους φοιτητᾶς. Μοῦ ἀπήντησε ὅ,τι αὐτό δέν ἦτο δυνατόν,<br />

ἐπειδή ἤμουν σοβιετικός πολίτης. Ὅμως, ὑπῆρχαν καί τμήματα διά<br />

σοβιετικούς πολίτας, ἄλλων Δημοκρατιῶν, οἱ ὁποῖοι δέν ἐγνώριζαν<br />

καλῶς τήν ρωσικήν γλώσσαν. Τά τμήματα αὐτά, ἦσαν ἐπί πληρωμή,<br />

102

10 ρούβλια μηνιαίως, ἀλλά ἠδύνατο νά μέ ἀπαλλάξη ἀπό τήν πληρωμήν.<br />

Διά παραχώρησιν φοιτητικοῦ δωματίου καί προσωρινήν ἐγγραφήν,<br />

οὔτε λόγος. Αὐτά ἦσαν πέραν τῆς δικαιοδοσίας του.Πάντως,<br />

δέν ἐξέχασε νά μοῦ θυμίση ὅ,τι ὡς σοβιετικός πολίτης, εἶχα «ὅλα τά<br />

δικαιώματα».<br />

Τοῦ ἀπήντησα, πώς εἰς τήν οὐσίαν, δέν εἶχα κανένα δικαίωμα!<br />

Τόν εὐχαρίστησα καί φύγαμε.<br />

Βγαίνοντας εἰς τόν δρόμον, ἄν μέ ἔπιανες ἀπό τήν μύτην, θά<br />

ἔσκαγα. Αἴφνης, συναντήσαμε τόν Καλίνιν, πρώην ὑπάλληλον τῆς<br />

Πρεσβείας τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> εἰς τήν Ἑλλάδαν. Ἦτο πολύ διαχυτικός καί ὅταν<br />

ἔμαθε τό πρόβλημά μας, εἶπε εἰς τήν μητέραν μου ὅτι ὅλα δύνανται<br />

νά ρυθμισθοῦν καί μᾶς συνεβούλευσε νά ἀποταθῶμεν εἰς τήν Ἕλληνικήν<br />

σύνταξιν τοῦ Κεντρικοῦ Ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ τῆς Μόσχας,<br />

πού εἶχε μεγάλην ἀνάγκην ἀπό ἀνδρικήν φωνήν διά τίς ἐκπομπές της.<br />

Μᾶς ἔδωσε τήν διεύθυνσιν καί μᾶς ἀποχαιρέτησε εὐχόμενος καλήν<br />

ἐπιτυχίαν.<br />

Ἀμέσως, μέ τό μετρό ἐπήγαμε εἰς τόν ραδιοφωνικόν σταθμόν,<br />

ἕνα δεκαώροφον νεόκτιστον κτίριον, δίπλα εἰς τόν σταθμόν τοῦ<br />

Μετρό «Νοβοκουζνέτσκαγια». Εἰς τό Γραφεῖον ἐκδόσεως ἀδειῶν<br />

εἰσόδου, ἡ ὑπάλληλος μᾶς ἔδωσε τό τηλέφωνον τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως.<br />

Ἡ μητέρα μου ἐτηλεφώνησε καί, μετά ἀπό σύντομον συνομιλίαν,<br />

μοῦ εἶπε ὅ,τι τῆς ἀπήντησαν πώς δέν χρειάζονται κανέναν<br />

ὅμως, ἀφοῦ ἤλθαμε, θά μᾶς δοῦνε. Περιμέναμε διά τίς ἄδειες εἰσόδου.<br />

Ὁ Κεντρικός Ραδιοφωνικός<br />

σταθμός τῆς Μόσχας<br />

Μετά ἀπό ὀλίγον, ἀνεβήκαμε εἰς τόν 10 ον ὄροφον, ὅπου ἦτο τό<br />

Γραφεῖον τοῦ Διευθυντοῦ τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως. Μᾶς ὑπεδέχθη ἡ<br />

103

Ὑποδιευθύντρια Λαρίσα Τιούρινα. Ὁ ἴδιος, ὁ Διευθυντής, ὁ Βλαντίμηρ<br />

Γκρενκώφ, ἔλειπε. Ἄρχισε ἡ συζήτησις μέ τά τυπικά: ποιοί εἴμεθα,<br />

πῶς ἤλθαμε καί ἀπό ποῦ, ἀπό ποιόν ἐμάθαμε διά τήν Ἑλληνικήν<br />

σύνταξιν κλπ. Κατόπιν ἐπεράσαμε εἰς τά δικά μου: τί γνώσεις ἔχω, μέ<br />

τί ἀσχολοῦμαι κλπ. Ἐγώ ὁμιλοῦσα καί ἡ μητέρα μου μετέφραζε.<br />

Ὕστερα ἀπό δύο φράσεις, ἡ Λ. Τιούρινα ἐγύρισε καί μοῦ εἶπε ἑλληνικά:<br />

«Μιλῆστε ἑλληνικά. Ξέρω τήν γλῶσσαν». Ἡ κατάστασις ἄλλαξε<br />

κατά 180 0 ! Η Λ. Τιούρινα ἦτο ἐνθουσιασμένη. Εἶχε μείνει ἔκπληκτη<br />

ἀπό τά σωστά ἑλληνικά μου καί τήν καθαράν ἀθηναϊκήν προφοράν.<br />

Ἀργότερον, ἔμαθα ὅτι εἶχε κάνει τρία έτη εἰς τήν Ἑλλάδαν, ὡς ὑπάλληλος<br />

τῆς Πρεσβείας τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Παρεδέχθη ὅτι ὑπῆρχε μεγάλη ἀνάγκη<br />

ἀνδρικῆς φωνῆς καί ἐξήγησε: «Κατ’ ἀρχήν δέν σᾶς ἐνεθάρρυνα,<br />

ἐπειδή δύο φορές ἐστείλαμε Ἐπιτροπήν εἰς τήν Τασκένδην, ὅπου<br />

διαμένουν οἱ πρώην μαχητές τοῦ Δημοκρατικοῦ Στρατοῦ, δι’ ἐπιλογήν.<br />

Πολλοί ἤθελαν νά ἔλθουν νά ἐργασθοῦν εἰς τήν σύνταξιν, ἀλλά<br />

κανείς δεν ἀνταποκρινόταν εἰς τίς ἀπαιτήσεις. Ἡ ὁμιλία τους, ἦτο βαρέως<br />

ἐπαρχιακή»!<br />

Ὕστερα, ἀποτεινομένη πρός ἐμένα εἶπε: «Πρέπει νά κάνετε μίαν<br />

δοκιμαστικήν ἐγγραφήν εἰς μαγνητοταινίαν, νά τήν ἀκούση ἡ Ἐπιτροπή.<br />

Ἄν ἡ ἀπάντησις εἶναι θετική, πρᾶγμα διά τό ὁποῖον δέν ἀμφιβάλλω,<br />

τότε ἀμέσως θά σᾶς προσλάβωμεν. Νά ξέρατε, πόσον μᾶς<br />

χρειάζεται ἀνδρική φωνή!»<br />

– «Σᾶς ἐξηγήσαμε – τῆς εἶπα – πόσον παιδευθήκαμε μέ τό θέμα<br />

τῶν σπουδῶν μου. Δι’ αὐτό, ἄν εἶναι δυνατόν, σήμερον ἤδη, νά γίνη<br />

ἡ δοκιμαστική ἐγγραφή».<br />

Δέν ἔφερε ουδεμίαν ἀντίρρησιν. Ἔκανε μερικά τηλεφωνήματα<br />

καί μᾶς εἶπε: «Ὅλα εἶναι ἐντάξει. Ἐπειδή τό κτίριον αὐτό εἶναι νεόκτιστον,<br />

τά στούντιο ἐγγραφῶν καί μεταδόσεων εὑρίσκονται ἀκόμα<br />

εἰς τό παλαιόν κτίριον, μέχρι νά τελειώση ἡ ἑτοιμασία τῶν νέων.<br />

Κανόνισα νά σᾶς πάη αὐτοκίνητον καί σᾶς περιμένουν. Καλήν ἐπιτυχίαν<br />

καί ἐλπίζω συντόμως, νά ἔχουμε καλά νέα!»<br />

Μετ’ ὀλίγον, τό αὐτοκίνητόν μᾶς μετέφερε εἰς τό παλαιόν κτίριον.<br />

Ὅλοι μᾶς ἐκοίταζαν μέ περιέργειαν, ἐπηρεασμένοι, ὅπως παρεδέχθησαν<br />

μετά τήν ἐγγραφήν, ἀπό τίς συστάσεις τῆς Λ. Τιούρινα. Ἦτο<br />

καί ἡ ἐμφάνισίς μου, ὅπως ἀπεδείχθη, πού ἐντυπωσίασε: νέος, καλοφιαγμένος,<br />

ντυμένος μέ τό ἑλληνικόν κοστούμι μου καί φορώντας<br />

ὑποδήματα, φιαγμένα ἀπό τά χρυσά χέρια τοῦ πατρός μου!<br />

104

Μᾶς ὑπεδέχθη ἡ συντάκτης ἐγγραφῆς Σοφία Γκλαντκόβα, ἡ<br />

ὁποία, κατά τήν διάρκειαν τῆς ἐγγραφῆς, παρακολουθοῦσε τό ρωσικόν<br />

κείμενον, ὅταν ὁ ἐκφωνητής ἐδιάβαζε τό ἑλληνικόν. Ἠχολήπτρια<br />

ἦτο μία ἀπό τίς καλλίτερες: ἡ Νατάσα (τότε Μαντελκόρν, μετά τόν<br />

γάμον της, Μπαλαγιάντς), πού ἀργότερον ἔγινε συντάκτης τῆς Ἑλληνικῆς<br />

συντάξεως καί ἐξαίρετη φίλη μου. Μπῆκα εἰς τό στούντιο καί<br />

ἄρχισα νά διαβάζω. Ἡ μητέρα μου καθόταν δίπλα εἰς τήν Σοφίαν<br />

Γκλαντκόβα καί ὅλο κάτι κουβέντιαζαν.<br />

Ὅταν ἐτελείωσα τό διάβασμα, ὅλοι ἦσαν ἐνθουσιασμένοι: ἡ Νατάσα,<br />

ἐπειδή δέν τήν ταλαιπώρησα, κάνοντας συνεχῶς λάθη, ὅπως<br />

γινόταν συνήθως μέ «νεοσσούς» ἐκφωνητές, ἡ Σοφία Γκλαντκόβα<br />

διά τήν καθαράν ἀθηναϊκήν προφοράν μου καί ἡ μητέρα μου μέ ὅσα<br />

ἄκουγε. Ἡ Σοφία Γκλαντκόβα, ἡ ὁποία ἦτο Ἑλληνίδα, ἀπεδείχθη συγγενής<br />

μας. Ἡ ἀδελφή της Ἑλένη, ἦτο σύζυγος τοῦ ἐξαδέλφου τῆς<br />

μητρός μου Χριστοφόρου Ἰππολύτωφ, ἀμέσου ἀπογόνου τῆς οἰκογενείας<br />

Πολιτίδη. Διά τούς Ἰππολύτωφ ὅμως, θά ἀκολουθήση εἰδικόν<br />

κεφάλαιον.<br />

Σοφία Γκλαντκόβα<br />

Νατάσα Μπαλαγιάντς<br />

Τήν ἄλλην ἡμέραν τό ἀπόγευμα, ἐπήγαμε πάλιν εἰς τό νεόκτιστον<br />

κτίριον. Εἰς τό Γραφεῖον μᾶς ἐπερίμεναν ἡ Λ. Τιούρινα καί ὁ Β. Γκρενκώφ,<br />

ὁ ὁποῖος εἰς ὀλίγας ἡμέρας ἀναχωροῦσε διά τήν Ἑλλάδαν, ὡς<br />

Ἀκόλουθος Τύπου, εἰς τήν Πρεσβείαν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Μέ συνεχάρησαν,<br />

ἐπειδή τά μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς ὄχι μόνο ἐπεκρότησαν ὁμοφώνως τήν<br />

πρόσληψίν μου, ἀλλά καί ἐξεπλάγησαν, πού ἕνας «νεοσσός» ἐδιάβαζε<br />

μέ νόημα καί σωστήν ἄρθρωσιν, χωρίς «σαρδάμ», λάθη, καί μέ καθαράν<br />

ἀθηναϊκήν προφοράν.<br />

Ἐδῶ, θέλω νά ὑπογραμμίσω ὅ,τι, παρά τήν ἀλήθειαν τῶν ἀνωτέ-<br />

105

ρω, ἡ φωνή μου τότε δέν ἦτο «μικροφωνική». Ἦτο «λεπτή». Μικροφωνικήν<br />

φωνήν ἀπέκτησα ἀργότερον, χάριν τῆς ἐκπαιδεύσεως εἰς<br />

τήν Σχολήν ἐκφωνητῶν τῆς Μόσχας, ἀπό τήν ὁποίαν ἀποφοιτοῦσαν<br />

οἱ ἀσύγκριτοι ἐκφωνητές της. Βλέπετε, εἰς τόν Ραδιοφωνικόν σταθμόν<br />

τῆς Μόσχας, τίς εἰδήσεις τόσον εἰς τό ραδιόφωνον, ὅσον καί εἰς<br />

την τηλεόρασιν δέν τίς διαβάζουν δημοσιογράφοι, ἀλλά ἐπαγγελματίες<br />

ἐκφωνητές.<br />

Ἐπιστρέφουμε εἰς τήν συζήτησιν, εἰς τό Γραφεῖον τοῦ Διευθυντοῦ<br />

τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως. Ὁ Β. Γκρενκώφ μᾶς εἶπε ὅ,τι τό μόνον<br />

πού ἐμπόδιζε νά ἀρχίσω νά ἐργάζομαι ἀμέσως εἰς τήν Ἑλληνικήν<br />

σύνταξιν, ἦτο τό θέμα τῆς ἐγγραφῆς μου εἰς τό δημοτολόγιον τῆς<br />

Μόσχας. Ἐγώ εἶπα ὅ,τι ἤμουν ἕτοιμος νά περιμένω, ἄν μποροῦσαν νά<br />

λύσουν ταχέως τό θέμα, ἄν ὄχι, ἔπρεπε νά ἐπιστρέψω εἰς τό Κεντάου<br />

καί νά ἀρχίσω νά ἐργάζομαι, ἐπειδή δέν ἤμεθα πλούσιοι καί δέν διαθέταμε<br />

Τραπεζικούς λογαριασμούς.<br />

Βεβαίως, ὅπως ἔχω ἤδη ἀναφέρει, τό θέμα τῆς ἐγγραφῆς καί,<br />

μάλιστα, εἰς τήν Μόσχαν, ἦτο δύσκολον, ἄν ὄχι ἀκατόρθωτον. Τίποτα<br />

ὅμως, δέν ἦτο ἀκατόρθωτον εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἄν ἐπρόκειτο διά τό<br />

συμφέρον τοῦ Κόμματος καί ἡ ὑπόθεσις «προπαγάνδα», εἰς τό ὁπλοστάσιον<br />

τοῦ ΚΚΣΕ, ἦτο «πυρηνικόν ὅπλον, στρατηγικοῦ προορισμοῦ».<br />

Ἄρα, ὑπῆρχε ἐλπίδα. Τούς ἄφησα τήν διεύθυνσίν μας εἰς τό<br />

Κεντάου, λέγοντας ὅ,τι θά ἀναμένω τό ἀποτέλεσμα τῶν ἐνεργειῶν<br />

τους. Μεταξύ τῶν συνεργατῶν, πού ἐγνώρισα τότε εἰς τήν Ἑλληνικήν<br />

σύνταξιν, ἦτο ὁ Ἀλέξανδρος Σενκιέβιτς, Ἕλλην ἀπό τήν Κωνσταντινούπολιν,<br />

ὁ ὁποῖος ἠναγκάσθη νά τήν ἐγκαταλείψη καί νά καταφύγη<br />

εἰς τήν Μόσχαν, μέ τό ἀλλαγμένον ἐπίθετόν του, διότι ἦτο μέλος τοῦ<br />

παρανόμου Κομμουνιστικοῦ Κόμματος Τουρκίας. Δυστυχῶς, δέν θυμᾶμαι<br />

τό πραγματικόν του ἐπίθετον. Ὁ Α. Σενκιέβιτς, εἶχε μεταφράσει<br />

εἰς τήν ρωσικήν, μερικά ἔργα τοῦ Μενελάου Λουντέμη, τόν ὁποῖον<br />

εἶχε γνωρίσει προσωπικῶς καί εἶχε πάρει ἀπό ἐκεῖνον τήν λέξιν: «χαμένε»<br />

καί τήν χρησιμοποιοῦσε, συχνῶς, ἀποτεινόμενος εἰς φίλους,<br />

θέλοντας νά δείξη ἰδιαιτέραν συμπάθείαν. Οὕτως, μαθαίνοντας ὅ,τι<br />

φεύγω, ἐζήτησε τήν διεύθυνσίν μου, λέγοντας: «Ἄκου, χαμένε, σέ<br />

συμπάθησα καί ἐκτίμησα τά προσόντα σου, ἀλλά καί τήν ἱκανότητάν<br />

σου εἰς τό τάβλι.Ὁπότε, σοῦ ὑπόσχομαι, ὡς μέλος τῆς Ἐπιτροπῆς, νά<br />

καταβάλω ὅλες μου τίς δυνάμεις, ὥστε νά ἔλθης συντόμως κοντά<br />

μας».<br />

106

Ἐπιστρέφοντας εἰς τό Κεντάου, ἔπιασα δουλειά ὡς ζωγράφος,<br />

εἰς τήν Λέσχην τῶν Οἰκοδόμων. Εἰς τάς ὑποχρεώσεις μου περιλαμβάνονταν:<br />

α) Ἡ ἀνάλογη διακόσμησις τῆς Λέσχης κατά τίς γιορτές καί<br />

β) ἡ παρουσίασις τοῦ ἔργου, πού παιζόταν εἰς τόν κινηματογράφον<br />

τῆς Λέσχης.<br />

Εἰς τήν διάθεσίν μου ὑπῆρχε, ἕνα μετρίων διαστάσεων «ἀτελιέ».<br />

Ἡ Λέσχη τῶν Οἰκοδόμων στό Κεντάου<br />

Πάντως, ἡ νεολαία τῆς πόλεως μέ ἐζήλευε,<br />

ἐπειδή διέθετα χῶρον, χρήσιμον<br />

διά «ἰδιαιτέρας» συναντήσεις μέ κοπέλες…<br />

Ἐργασίαν ἀπέκτησα, ἀλλά ταυτοχρόνως καί «ἐχθρούς», εἰς τά<br />

πρόσωπα τοῦ Διευθυντοῦ τῆς Λέσχης καί τοῦ μηχανικοῦ προβολῆς.<br />

Βλέπετε, ὅσον ἔμενε κενή ἡ θέσις ζωγράφου, ὁ μηχανικός προβολῆς<br />

ἔγραφε ὅπως-ὅπως τόν τίτλον εἰς τήν τεραστίαν ξυλίνην ἀφίσαν καί ὁ<br />

Διευθυντής τῆς Λέσχης τοῦ κατέβαλε, ἐπί πλέον, τόν μισθόν τοῦ ζωγράφου<br />

(70 ρούβλια), ἐπειδή εἶχαν συμφωνήσει νά τόν μοιράζωνται…<br />

Ἡ ἀφίσα μου<br />

Ὅταν ζωγράφισα τήν πρώτην ἀφίσαν,<br />

διά τήν ταινίαν: «Φυλάξου ἀπό τό<br />

αὐτοκίνητον» μέ πρωταγωνιστήν τόν<br />

ἀείμνηστον καί καταπληκτικόν Ἰννοκέντυϊ<br />

Σμοκτουνόφσκυϊ, δέν ηὔρα καλήν<br />

φωτογραφίαν κάποιας σκηνῆς τοῦ ἔργου.<br />

Παρ’ όλα αυτά, ἐπροκάλεσα τόν<br />

θαυμασμόν τοῦ κοινοῦ. Ἐκείνην τήν<br />

ἐποχήν, παρόμοιες ἀφίσες, κάτι συνηθισμένον<br />

διά τήν «Δύσιν», δέν ὑπῆρχαν οὔτε εἰς τήν Μόσχαν. Ζωγραφίζοντας<br />

ὅμως ἔγχρωμη, εἰς τον ρόλον τῆς «Ἀΐντα», τήν Σοφία Λῶρεν,<br />

τόν τίτλον τοῦ ἔργου μέ κεφαλαία γράμματα καί γύρω ἀπό τό<br />

πορτραῖτο διάφορα ἱερογλυφικά, ἔγινε «τό σῶσαι».<br />

107

Οἱ θεατές προσέρχονταν μέ φωτογραφικές μηχανές, διά νά<br />

ἀποθανατίσουν τήν ἀφίσαν…<br />

Πρίν εἰςτήν θέσιν μου ἐργαζόταν ἕνας Ἕλλην καί ταλαντοῦχος<br />

ζωγράφος, ὁ Μιχαήλ Κούσης. Ὅταν ἐκτίσθη νέος κινηματογράφος εἰς<br />

ἄλλον σημεῖον τῆς πόλεως, ὁ Μ. Κούσης παραιτήθη ἀπό τήν Λέσχην<br />

Οἰκοδόμων καί ἄρχισε νά ἐργάζεται εἰς τόν νέον κινηματογράφον,<br />

ὅπου εἰς σύγκρισιν μέ τήν Λέσχην,εἶχε ὀλιγότερες ὑποχρεώσεις καί ὁ<br />

μισθός του, ἦτο ἀσυγκρίτως καλλίτερος. Ἡ ἀμοιβαία ἀναγνώρισις<br />

ταλέντου, μᾶς ἔφερε κοντά καί ἀπό τότε, ὁ Μ. Κούσης ἄρχισε νά<br />

ζωγραφίζη ἀνάλογες ἀφίσες μέ πολύ μεγάλην ἐπιτυχίαν, χάριν τοῦ<br />

ταλέντου του. Μάλιστα, ὅταν ἔφυγα ἀπό τό Κεντάου, τοῦ ἐχάρισα<br />

χρήσιμον ὕλην διά ζωγράφον.<br />

Ὁ Μ. Κούσης «ἐπί τό ἔργον».<br />

Οἱ «ἐχθροί» μου ὅμως, δέν ἠδύναντο<br />

νά χωνέψουν τό γεγονός ὅτι<br />

κάποιος τούς ἐστέρησε τό σταθερῶς<br />

ρυθμισμένον «μπόνους» καί<br />

παρεπονέθησαν εἰς τόν Διευθυντήν<br />

τῆς ἐπιχειρήσεως, εἰς τήν δικαιοδσίαν τοῦ ὁποίου ἀνῆκε ἡ Λέσχη<br />

Οἰκοδόμων, λέγοντας ὅ,τι δέν γνωρίζω ρωσικά (αὐτό ἦτο ἀλήθεια),<br />

ὁπότε προηγουμένως, εἶναι ἀναγκασμένοι νά μοῦ γράφουν ἐκεῖνοι<br />

τόν τίτλον, ὥστε νά δύναμαι νά «ἐργασθῶ»!..<br />

Πολύ «τρομερή» ὑπόθεσις καί κόπος… Ἄν δέν ἔγραφαν τόν<br />

τίτλον εἰς ἕνα κομμάτι χαρτί, θά ἦτο ἄχρηστος ὁ ζωγράφος, πού<br />

ἔκανε τούς θεατές νά τρέχουν μέ φωτογραφικές μηχανές, διά νά<br />

ἀποθανατίσουν τίς ἀφίσες!<br />

Κομματικός Γραμματέας εἰς τό τράστ, ἦτο ἕνας Ἕλλην, μακρυνός<br />

συγγενής μου, ὁ Εὐστάθιος Ἰσχανίδης, πολύ δυνατός παῖκτης εἰς τό<br />

ντόμινο, ἀλλά πάντα χαμένος μέ τόν συμπαίκτην του, ὅταν παίζαμε<br />

ἐναντίον τους μέ τόν θεῖον μου Ἀλέξανδρον. Ἡ μακρυνή συγγένεια<br />

καί οἱ συχνές «μάχες» εἰς τό ντόμινο, εἶχαν συμβάλλει εἰς τήν δημιουργίαν<br />

οἰκειότητος μεταξύ μας. Ἀηδιασμένος ἀπό τήν ἀτμόσφαιραν,<br />

πού εἶχαν δημιουργήσει εἰς τήν Λέσχην οἱ «ἐχθροί» μου, ἐπῆγα νά<br />

συναντήσω τόν Ε. Ἰσχανίδη εἰς τό Γραφεῖον του.<br />

108

Μόλις μέ εἶδε, ἀνασηκώθηκε και μέ ἐχαιρέτισεν ἐγκαρδίως: «Ποῦ<br />

νά τό γράψουμε! – εἶπε, μέ ἕνα πλατύ χαμόγελο – Οὔτε τοῦ παπᾶ!»<br />

– «Κοίτα! – τοῦ εἶπα – δέν ἦλθα ὡς συγγενής. Ἦλθα εἰς τόν<br />

Γραμματέαν τοῦ Κόμματος!»<br />

Τό χαμόγελον, ἐπάγωσε εἰς τά χείλη του καί σοβαρός πλέον, μέ<br />

ἐρώτησε: «Τί συνέβη;»<br />

– «Δέν ξέρεις, τί γίνεται εἰς τό «βασίλειόν» σου; Αὐτοί οἱ ἀπατεῶνες,<br />

προσπαθοῦν νά μέ ἀμαυρώσουν εἰς τά ὄμματατοῦ Προέδρου<br />

τοῦ τράστ καί μέ ρωτᾶς τί συμβαίνει;»<br />

Προσεπάθησε νά ξεφύγη: «Ξέρεις!.. αὐτοί εἶναι ντόπιοι καί… δέν<br />

ἀνακατεύομαι!.. Καλλίτερα διάλεξε κάτι ἄλλο καί εἶμαι πρόθυμος νά<br />

βοηθήσω…»<br />

– «Δέν μοῦ χρειάζεται ἄλλη ἐργασία! Ἀρκετή βρωμιά εἶδα εἰς την<br />

Λέσχην! Συντόμως, θά μέ καλέσουν εἰς τήν Μόσχαν καί δέν ἀξίζει τόν<br />

κόπον νά ψάξω κάτι ἄλλο. Ὅμως, ἐπειδή παραιτοῦμαι ἐξ αἰτίας αὐτῶν<br />

τῶν ἀπατεώνων, νά τούς ἀναγκάσης νά συνεχίσουν νά κάνουν ὅ,τι<br />

ἔκαναν, ἀλλά χωρίς νά παίρνουν δεκάραν! Ἄν μάθω ὅτι δέν ἐτηρήθησαν<br />

οἱ ὄροι μου, τόν ἑαυτό σου νά κατηγορῆς διά τά ἐπακόλουθα,<br />

διότι φθάνοντας εἰς τήν Μόσχαν, πρώτη μου δουλειά θά εἶναι νά<br />

ἐνημερώσω τούς «ἐπάνω» διά τίς βρωμοδουλειές, πού γίνονται ἐδῶ.<br />

Ἐμένα δέν μέ σταματοῦν ντόπιοι, ξεντόπιοι…»<br />

Τόν ἐχαιρέτισα καί ἔφυγα, ἀφήνοντάς τον ἐμβρόντητον!<br />

Ἀργότερον, ἔμαθα πώς οἱ ἀπατεωνίσκοι, τά βρῆκαν σκοῦρα, διότι<br />

ὁ Ε. Ἰσχανίδης ἔλαβε ὑπ’ ὄψιν του σοβαρῶς τήν προειδοποίησίν μου<br />

καί δέν ἤθελαν νά δουλεύουν τζάμπα. Ἄρχισαν νά ψάχνουν νέον ζωγράφον,<br />

ἐπαγγελματίαν. Αὔξησαν καί τόν μισθόν, εἰς τά ἑκατό ρούβλια…<br />

«Τυχερός», ὅπως ἔμαθα, ἐστάθη ἕνας νεαρός Ἕλλην, πού<br />

μόλις ἐτελείωσε τήν θητείαν του, ἐπῆρε τήν θέσιν μου.<br />

Τήν 7 ην Νοεμβρίου 1961, ἄλλοι ἑόρταζαν τήν ἐπέτειον τοῦ πραξικοπήματος<br />

τῶν μπολσεβίκων καί ἐμεῖς τήν γέννησιν τοῦ ἑξαδέλφου<br />

μου Γεωργίου. Τέλη Ἀπριλίου 1962, ἔλαβα ἐπιστολήν ἀπό τόν Ἀλέκον<br />

Σενκιέβιτς. Μοῦ ἔγραφε ὅ,τι τό Διοικητικόν Συμβούλιον τῆς Κεντρικῆς<br />

Ἐπιτροπῆς Ραδιοφωνίας – Τηλεοράσεως ἔλαβε ἀπόφασιν, νά μέ καλέση<br />

νά ἐργασθῶ εἰς τό Τμῆμα ἐκπομπῶν διά τήν Ἑλλάδαν καί τήν<br />

Κύπρον: «Συμφώνως μέ τόν κανονισμόν – ἔγραφε ὁ Α. Σενκιέβιτς –<br />

ἕνα ἔτος θά ἐργασθῆς ὡς δόκιμος ἐκφωνητής, μέ μηνιαῖον μισθόν 60<br />

ρούβλια. Ὁ μισθός εἶναι μικρός, ἀλλά οἱ προοπτικές εὐρεῖες! Μετά τήν<br />

109

πάροδον ἑνός ἔτους θά σέ προτείνουν διά τήν ἀπονομήν Γ΄ κατηγορίας<br />

καί τότε ὁ μηνιαῖος μισθός σου θά εἶναι 170 ρούβλια. Μέχρι<br />

τότε, θά ἀρχίσης σιγά-σιγά νά μεταφράζης, ὁπότε θά ἔχης συμπληρωματικές<br />

ἀποδοχές. Μήν ἀφήσης νά χαθῆ ἡ περίπτωσις. Ἔλα, τό<br />

γρηγορότερον!»<br />

Καημένε, Σενκιέβιτς! Ἀπό τήν ἐπιθυμίαν του νά βοηθήση διά τήν<br />

ἐξασφάλισιν μίας καλῆς ἐργασίας διά τό ἄτομόν μου, δέν ὑπελόγησεν<br />

πώς ἡ βιασύνη του, θά ἔχη κακά ἀποτελέσματα!.. Αὐτό, παρακάτω.<br />

Συζητήσαμε τό θέμα τῆς ἀναχωρήσεώς μου<br />

διά τήν Μόσχαν μέ τούς γονεῖς μου καί τόν<br />

θεῖον μου. Ὁμοφώνως, ἦσαν «ὑπέρ»! Ὅμως<br />

τά ἔσοδα τοῦ πατρός μου καί ὁ μισθός μου,<br />

ὡς δοκίμου ἐκφωνητοῦ, ἀκόμα καί τά ἀρκετά<br />

μεγαλύτερα ἔσοδα τοῦ θείου Ἀλεξάνδρου<br />

καί τῆς θείας Νίνας, δέν ἐπέτρεπαν τήν πραγματοποίησιν<br />

αὐτοῦ τοῦ βήματος. Εἰς τήν<br />

λύσιν τοῦ προβλήματος βοήθησεν ὁ Ἕλλην,<br />

Μοῦτος Καρσλίδης (ἀριστερά).<br />

Ἐκεῖνος, ἦτο Διευθυντής τῆς Ἀποθήκης ὀπωροκηπευτικῶν τῆς<br />

πόλεως. Ὄντας μεγάλος πατριώτης, καλός φίλος τοῦ θείου μου καί<br />

τρέφοντας ἰδιαιτέραν συμπάθειαν πρός τό ἄτομόν μου, προσέφερε<br />

700 ρούβλια (μεγάλο ποσόν ἐκείνην τήν ἐποχήν) καί εἶπε: «Μήν σκέπτεσθε<br />

διά χρήματα! Ἄν χρειασθῆ, εἶμαι πάντα πρόθυμος νά βοηθήσω!<br />

Ἅς τακτοποιηθῆ ὁ Κώστας καί βλέπουμε!»<br />

Εἰς αὐτόν καί τόν θεῖον μου, χρωστῶ πολλά!<br />

Τό βράδυ τῆς 5 ης Μαΐου 1962, ἀναχωρήσαμε μέ τήν μητέραν<br />

μου διά τό Τουρκεστᾶν. Μᾶς προϋπάντησε ὁ θεῖος Δημήτρης, ἀδελφός<br />

τῆς θείας Νίνας, ὁ ὁποῖος τότε, ζοῦσε μέ τήν οἰκογένειάν του εἰς<br />

τό Τουρκεστᾶν. Ἐπήγαμε εἰς τήν οἰκίαν του, ὅπου παραμείναμε μέχρι<br />

τά μεσάνυχτα, ἀναμένοντας τήν ἀναχώρησιν τοῦ τραίνου.<br />

Τήν 8 ην Μαΐου ἐφθάσαμε εἰς τήν Μόσχαν. Τήν ἑπομένην, ἤδη<br />

ἐργαζόμουν εἰς τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν καί ἄρχισε ἡ ἄνισος πάλη διά<br />

τήν ἐξασφάλισιν ἐγγραφῆς εἰς τό δημοτολόγιον τῆς Μόσχας καί<br />

κατοικίας.<br />

Ἡ Ρωσία, ἀδιαμφισβητήτως εἶναι μία μεγάλη χώρα καί δικαιολογημένως<br />

τήν ἔχουν ὑμνήσει ποιητές.<br />

110

Ὡστόσον, οἱ μπολσεβίκοι, ἀκόμα καί ὑμνώντας τήν χῶραν, δέν<br />

ξεχνοῦσαν τήν ὑποκρισίαν τους. Ἐνῶ ἡ μισή χώρα εἶχε καταληφθεῖ<br />

ἀπό τό «Ἀρχιπέλαγος ΓΚΟΥΛΑΓΚ», εἶχαν τό θράσος νά ὁμιλοῦν διά<br />

ἀπαράμιλλον ἐλευθερίαν…<br />

Ὡς παράδειγμα, εἰς ἀκριβήν μετάφρασιν, παραθέτω τά λόγια ἑνός<br />

γνωστοῦ «ὕμνου» καί δίπλα, πῶς ἔπρεπε νά τραγουδιέται, ἐκφράζοντας<br />

τήν πραγματικότηταν:<br />

Σοβιετικοί στίχοι:<br />

Καί ἡ πραγματικότης:<br />

Χώρα μου, ἀπέραντη πατρίδα, Χώρα μου, ἀπέραντη πατρίδα,<br />

τόσα δάση, στέπες, ποταμοί. τόσα δάση, στέπες, ποταμοί.<br />

Ἄραγε, ὑπάρχει ἄλλη χώρα, Ἄραγε, ὑπάρχει ἄλλη χώρα,<br />

λεύτερος ὁ ἄνθρωπος νά ζῆ; πού τούς πάντες νά τούς ἐκτελῆ;<br />

111

ΟΙ ΙΠΠΟΛΥΤΩΦ<br />

Εἰς τό προηγούμενον κεφάλαιον εἶχα ἀναφέρει δι’<br />

ἕναν κλάδον τῆς οἰκογενείας Πολιτίδη: τούς Ἱππολύτωφ.<br />

Ὁ κλάδος αὐτός ἐξεκίνησε ἀπό τόν Ἰωάννην<br />

Πολιτίδην, ἕναν ἔξοχον Μηχανικόν, πού εἶχε κατασκευάσει<br />

τόν Στρατιωτικόν δρόμον εἰς τόν Καύκασον.<br />

Ὁ δρόμος αὐτός εἶχε τόσον μεγάλην σημασίαν,<br />

πού ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη, ἐκτός τῶν χρημάτων καί<br />

τῶν κτημάτων πού ἔδωσε εἰς τόν τιμημένον μέ πολλά<br />

παράσημα κατασκευαστήν, τοῦ ἀπένειμε καί τόν τίτλον τοῦ Ἐπιτίμου<br />

πολίτου τῆς Ρωσικῆς Αὐτοκρατορίας, μέ τό ὄνομα Ἰβᾶν Ἱππολύτωφ.<br />

Ἀπό αὐτήν τήν Ἀψίδαν, πού εἶχε στηθεῖ τό<br />

1783, ἔξω ἀπό τό Αἰκατερινοντάρ (σημερινόν<br />

Κρασνοντάρ), ἄρχιζε ὁ μεγάλος στρατιωτικός<br />

δρόμος τοῦ Καυκάσου, ἔργον τοῦ διακεκριμένου<br />

προγόνου μας Ἰβᾶν Ἱππολύτωφ.<br />

Ὁ σύζυγος τῆς θείας Ἑλένης, ἀδελφῆς της<br />

Σοφίας Γκλαντκόβα, ὁ Χριστόφορος Ἱππολύτωφ τοῦ Ξενοφῶντος,<br />

Ἐπιθεωρητής Ἐκπαιδεύσεως, ἦτο δισέγγονος τοῦ Ἰβᾶν Ἱππολύτωφ.<br />

Μέ τήν σειράν του, ἄφησε ἱστορίαν εἰςτόν τομέαν τῆς Ἐκπαιδεύσεως,<br />

ὡς Ἐπιθεωρητής τῶν Ἑλληνικῶν σχολείων καί ἐτιμήθη μέ παράσημα.<br />

Χ.Ξ. Ἱππολύτωφ<br />

Ἡ σύζυγός του Ἑλένη<br />

112

Ἐπιστρέφοντας εἰς τήν Μόσχαν, ἐπήγαμε νά ἐπισκεφθοῦμε τήν<br />

θείαν Ἑλένην. Ὁ θεῖος Χριστόφορος εἶχε πεθάνει. Ἡ θεία Ἑλένη ζοῦσε<br />

μέ τά τέκνα τους: Εἰρήνην, Ξενοφώντα καί Ἴγκορ καί μᾶς ὑπεδέχθη<br />

μέ μεγάλην ἐγκαρδιότηταν. Μέ τήν μητέραν μου, γνωρίζονταν ἀπό<br />

τήν ἐποχήν, πού ζοῦσε ἀκόμα εἰς τό Σότσι, πρίν φύγουμε εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν τό 1938. Πολύ ἐχάρη μαθαίνοντας, ὅτι ἐργάζομαι μαζί μέ<br />

τήν ἀδελφήν της Σοφίαν.<br />

Ἄξια τέκνα, ἄξιων γονέων – Τά ἐξαδέλφια μου:<br />

Εἰρήνη Ξενοφῶν Ἴγκορ<br />

Ἡ Εἰρήνη, ἄν καί συνταξιοῦχος σήμερον, συνεχίζει τήν λαμπρᾶν<br />

παράδοσιν τῆς οἰκογενείας, παραδίδοντας τό πολύ σπουδαῖον μάθημα<br />

τῆς Γλωσσολογίας.<br />

Ὁ Ξενοφῶν, εἶχε γεννηθεῖ τήν 15 ην Μαρτίου 1935 εἰς τό Σουχούμι<br />

καί τό 1960 εἶχε ἤδη τελειώσει τήν Σχολήν Ἱστορίας καί φιλοσοφίας<br />

τοῦ Κρατικοῦ Παιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου τῆς Μόσχας «Λένιν»<br />

(σήμερον Κρατικόν Παιδαγωγικόν Πανεπιστήμιον τῆς Μόσχας), μέ<br />

τήν εἰδικότηταν τοῦ καθηγητοῦ τῆς Ρωσικῆς Γλώσσης, Λογοτεχνίας<br />

καί Ἱστορίας. Γνώριζε ἐπίσης τήν ἑλληνικήν καί τήν γαλλικήν γλώσσαν.<br />

Τό 1962 κατετάγη εἰς τήν Ὑπηρεσίαν τῆς KGB τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> καί τό<br />

1973 ὡς μόνιμος καθηγητής τῆς Ἀνωτάτης Σχολῆς τῆς KGB (σήμερον<br />

Ἀκαδημία τῆς FSB). Βεβαίως, δέν εἶχε καμμίαν σχέσιν μέ τό<br />

ἐπαίσχυντον Τμῆμα της, τό ὁποῖον «ἠσχολεῖτο» μέ τήν δίωξιν ἀθώων<br />

πολιτῶν.<br />

Τό 1992 ἐδιορίσθη Διευθυντής τῆς Κεντρικῆς Διευθύνσεως Πληροφοριῶν<br />

τοῦ Ὑπουργείου Ἀσφαλείας τῆς Ρωσικῆς Ὁμοσπονδίας<br />

(ΡΟ) καί τοῦ ἀπενεμήθη ὁ βαθμός τοῦ Ταξιάρχου. Τό 1993 ἀπεστρατεύθη.<br />

Ὁ Ξενοφῶν, ἐθεωρεῖτο ἐμπειρογνώμων εἰς τά θέματα Ἀσφα-<br />

113

λείας τῆς Κρατικῆς Δούμας (Βουλῆς) τῆς ΡΟ καί ἦτο Ἀντιπρόεδρος<br />

τῆς Ρωσικῆς Ἑνώσεως Ἐπιχειρήσεων Ἀσφαλείας, Διευθυντής τοῦ Πληροφοριακοῦ<br />

καί Ἀναλυτικοῦ Κέντρου ἀπό τόν Μάρτιον 1997. Δυστυχῶς,<br />

τήν 29 ην Δεκεμβρίου τοῦ 2009 ἀπεβίωσεν.<br />

Αἰωνία ἡ μνήμη του.<br />

Ὁ Ἴγκορ, εἶχε γεννηθεῖ τήν 20 ην Αὐγούστου 1937.<br />

Τό 1962 ἀπεφοίτησεν ἀπό τό Α΄ Ἰατρικόν Ἰνστιτοῦτον τῆς Μόσχας<br />

«Ι.Μ. Σέτσενωφ». Τό 1976 ἀναλαμβάνει Διευθυντής τῆς Πανεπιστημιακῆς<br />

Χειρουργικῆς Κλινικῆς «Ν.Ν. Μπουρντένκο».<br />

Βασικές κατευθύνσεις τῶν πρακτικῶν καί ἐπιστημονικῶν δραστηριοτήτων<br />

του, εἶναι ἡ θεραπεία τοῦ Θύμου ἀδένος καί ἐνδοκρινικῶν<br />

ὀργάνων, μέ χειρουργικές μεθόδους. Ὁ Ἴγκορ ἔχει συγγράψει πάνω<br />

ἀπό 100 ἐπιστημονικές ἐργασίες καί συμμετεῖχε εἰς τήν συγγραφήν<br />

δύο μονογραφιῶν.<br />

Ὁ Ἴγκορ, διαθέτει ὑψηλήν ἐπαγγελματικήν κατάρτισιν εἰς τούς<br />

τομεῖς τῆς χειρουργικῆς καί τῆς ἀναισθησιολογίας-ἀνανήψεως. Ἔχει<br />

τιμηθεῖ μέ τρία κρατικά βραβεῖα ἀρίστου εἰς τόν τομέαν τῆς Ὑγιεινῆς<br />

καί εἶναι μέλος τῆς Ἑνώσεως Χειρουργῶν «Ν.Ι. Πηραγκώφ».<br />

Ὀφείλω νά εὐχαριστήσω τόν ἀνιψιόν μου Κώσταν<br />

(ἀριστερά), υἱόν τῆς Εἰρήνης, ὁ ὁποῖος μέ ἐβοήθησεν μέ<br />

τίς φωτογραφίες τῶν συγγενῶν μας.<br />

114

ΒΑΝΙΑ ΣΑΡΟΓΛΟΥ<br />

Τίς πρῶτες ἡμέρες τῆς παραμονῆς μας εἰς τήν Μόσχαν, μᾶς ἐφιλοξένησε<br />

μέ τήν μητέραν μου εἰς τό διαμέρισμά του, εἰς τήν συνοικίαν<br />

Νόβιε Τσιριόμουσκοι, ὁ Βάνια Σαρόγλου. Ὁ Β. Σαρόγλου ἦτο<br />

υἱός Ἕλληνος καί ἡ μητέρα του ἦτο Ρωσίδα. Ὅπως καί ὁ Ἀβραάμ<br />

Μελανυφίδης, ὑπηρετοῦσε εἰς τά Ὄργανα τῆς NKVD καί εἶχε σταλεῖ<br />

μέ ἀποστολήν εἰς τήν Ἑλλάδαν, πρίν τόν Β΄ Παγκόσμιον πόλεμον.<br />

Εἶχε σύνδεσιν μέ τήν ἡγεσίαν τοῦ ΚΚΕ καί συνεδέθη μέ τό ΕΑΜ.<br />

Μετά τήν ἀπελευθέρωσιν καί εἰς τό διάστημα τοῦ Συμμοριτοπολέμου<br />

συνέχισε τήν δραστηριότητάν του, ὡς τήν ἡμέραν πού τόν συνέλαβαν<br />

τά Ὄργανα Ἀσφαλείας τῆς Ἑλλάδος. Ἐν τῷ μεταξύ, εἶχε νυμφευθεῖ.<br />

Ὅλως περιέργως, διά τήν μοίραν του ἐνδιαφέρθη ἡ <strong>ΕΣΣΔ</strong> καί,<br />

κατόπιν συνομιλιῶν μέ τήν Πρεσβείαν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> εἰς τήν Ἀθήναν, τόν<br />

ἀντήλλαξαν μέ κάποιον Ἕλληναν ἀξιωματικόν, αἰχμάλωτον τοῦ «Δημοκρατικοῦ<br />

Στρατοῦ», ὁπότε ὁ Β. Σαρόγλου εὑρέθη εἰς τήν Μόσχαν,<br />

ὅπου τοῦ παρεχώρησαν ἕνα ἄνετο, διά τά σοβιετικά δεδομένα, διαμέρισμα<br />

τριῶν δωματίων.<br />

Ὄντας ἀντικειμενικός, εἶμαι ὑποχρεωμένος νά ὑπογραμμίσω ὅ,τι<br />

ὁ Β. Σαρόγλου ἦτο ἕνας καλοκάγαθος ἰδεολόγος, δι’ αὐτό, εἰς στιγμές<br />

εἰλικρινῶν συνομιλιῶν μας, παρεδέχετο κάποια «λάθη» εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>,<br />

ἀλλά δέν τά κατέγραφε εἰς τήν ἡγεσίαν… Ἐπίστευε πώς ὀφείλονταν<br />

εἰς τήν ἀσυνειδησίαν ὁρισμένων ἀνθρώπων…<br />

Κάποιαν ἡμέραν, τόν ἐκάλεσαν εἰς τό Τμῆμα Πολιτοφυλακῆς τῆς<br />

περιοχῆς του καί τοῦ εἶπαν πώς ἐγώ καί ἡ μητέρα μου, εἴχαμε παραβιάσει<br />

τήν διορίαν παραμονῆς εἰς τήν Μόσχα, λόγω μή ἐγγραφῆς καί<br />

ἔπρεπε νά ἐγκαταλείψουμε τήν πρωτεύουσαν, εἰς διάστημα 76 ὡρῶν!<br />

Κάποιος «καλός γείτονας» εἶχε προλάβει νά καταδώση τήν παραμονήν<br />

«ξένων»! Πιθανόν, ἕνας ἀπό αὐτούς τούς ἀμετανοήτους φανατικούς,<br />

οἱ ὁποῖοι μέχρι σήμερον «ὀνειρεύονται» τήν ἐπιστροφήν εἰς<br />

τά «παλαιά» καί τρέχουν εἰς τίς ὀλιγάριθμες διαδηλώσεις, κρατώντας<br />

τά αἱμοσταγῆ πορτραίτα τοῦ Λένιν καί τοῦ Στάλιν… Ἡ κατάδοσις,<br />

εἶναι μία ἀνίατος ἀσθένεια καί τούς λείπει… Ὁ Β. Σαρόγλου, ἐμφανῶς<br />

στεναχωρημένος, μᾶς ἐπληροφόρησε διά τό «τελεσίγραφον» τῆς Πολιτοφυλακῆς.<br />

Τήν ἑπομένην ἡμέραν ἐπαρουσιάσθην αὐτοπροσώπως<br />

εἰς τόν Διοικητήν τοῦ Τμήματος καί τοῦ εἶπα: «Δέν εἶμαι διατεθειμένος<br />

νά ἐγκαταλείψω οἰκειοθελῶς τήν Μόσχαν καί τήν ἐργασίαν μου,<br />

115

ὄχι εἰς 76 ὧρες, ἀλλά οὔτε καί εἰς 76 χρόνια, ἄν ζήσω! Ἀπευθυνθῆτε<br />

εἰς τήν ἁρμοδίαν ὑπηρεσίαν!..»<br />

Δέν μᾶς ξαναενόχλησαν.<br />

Ἐγνώριζα ἤδη, ποῦ εὑρισκόμουν καί ἦτο ἡ πρώτη φορά, πού εἶχα<br />

ἀποφασίσει μέχρις ἐσχάτων: Ἐφ’ ὅσον ἅπαντες εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> διέπονται<br />

ἀπό ἕναν ζωώδην φόβον, ἅς φοβοῦνται ὅλοι, ἀλλά ἐγώ, ὄχι!<br />

Συζητώντας διά τά θέματα ἐγγραφῆς καί ἐξασφαλίσεως κατοικίας<br />

ἀντελήφθην, διά ποῖον λόγον ἐπλήρωνα ἀκριβά τήν φροντίδαν,<br />

ἀλλά καί τήν βιασύνην τοῦ Α. Σενκιέβιτς. Ὁ ἴδιος, βεβαίως, δέν ἐγνώριζεν<br />

πώς ἄν δέν ἔσπευδε μέ τήν προτροπήν του νά πάω, ὅσον τό<br />

δυνατόν ταχύτερον εἰς τήν Μόσχαν καί νά μήν ἀφήσω τήν εὐκαιρίαν<br />

νά χαθῆ, τό Διοικητικόν Συμβούλιον τοῦ Ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ θά<br />

μέ ἐκαλοῦσε ἐπισήμως, ὁπότε ἔπρεπε νά μοῦ καταβάλη τά ἔξοδα τοῦ<br />

ταξιδίου καί νά μοῦ ἐξασφαλίση μόνιμον κατοικίαν ἤ ἄν δέν ὑπῆρχε,<br />

τήν δοσμένην στιγμήν, προσωρινήν, μέχρι εὑρέσεως μονίμου. Ἡ ἄφιξίς<br />

μου μέ «πρόσκλησιν» τοῦ Α. Σενκιέβιτς, ἐθεωρήθη «ἀνεπίσημος»,<br />

ὁπότε μοῦ ἐστέρησαν τά προνόμια… Ὕστερον ὁμιλοῦν περί «δικαιοσύνης»,«μερίμνης»<br />

καί ἀπαλοιφῆς «ἐκμεταλλεύσεως ἀνθρώπου, ἀπό<br />

ἄνθρωπον…»<br />

Ἐν τῷ μεταξύ, μετά ἀπό δύο ἡμέρες, εὑρέθη ἕνα δωμάτιον εἰς<br />

«κομμουνάλκα», εἰς μίαν ἀπό τίς ἱστορικές συνοικίες τῆς Μόσχας, τήν<br />

Κράσναγια Πρέσνια, καταβάλλοντας 20 ρούβλια μηνιαίως. Οἱ ἰδιοκτῆτες<br />

της, ἕνα νεαρό ζευγάρι, θά ἔφευγαν εἰς διακοπές. Οὕτως, ἀπήλλαξα<br />

τόν Β. Σαρόγλου ἀπό τούς καταδότας…<br />

116

ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΑΠΟΚΑΛΥΨΙΣ:<br />

ΕΙΣ ΤΗΝ <strong>ΕΣΣΔ</strong> ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΚΑΙ «ΓΑΛΑΖΙΟΙ!..»<br />

Εἰς τήν Ρωσίαν, τούς ὁμοφυλοφίλους, τούς ὀνομάζουν «γαλάζιους».<br />

Μέ τήν εὐκαιρίαν, οἱ ὁμοφυλόφιλοι πάντα μοῦ προκαλοῦσαν<br />

καί μοῦ προκαλοῦν ἀποτροπιασμόν, διά πολλούς λόγους, πού τούς<br />

παραθέτω:<br />

α) Ἀναμφισβητήτως, ἡ ὁμοφυλοφιλία εἶναι ἀφύσικος καί ὀφείλεται ἤ<br />

εἰς κάποιαν δυσλειτουργίαν κατά τήν σύλληψιν ἤ τήν κύησιν. Εἰς τήν<br />

συντριπτικήν πλειοψηφίαν της ὅμως, εἶναι ἐπίκτητη, λόγω βιασμοῦ,<br />

ἀλλά καί ἄλλων μεθόδων τῶν ἤδη ὁμοφυλοφίλων. Εἰς ἀρκετάς ἐκπομπάς,<br />

οἱ ὁμοφυλόφιλοι προβάλλουν τό «ἐπιχείρημα», πώς ἐπιστήμονες<br />

ὑποστηρίζουν ὅ,τι δέν πρόκειται περί διαστροφῆς, ἀλλά διά μίαν<br />

κατηγορίαν «φυσιολογικῶν» ἀνθρώπων, μέ διαφορετικήν «ἐπιλογήν»<br />

ἐρωτικοῦ συντρόφου…<br />

Ἐρωτῶ κάτι, τό ὁποῖον οὐδέποτε ἐτέθη εἰς ἀναλόγους ἐκπομπάς:<br />

Πρόκειται δι’ ὁμόφωνον ἐπιστημονικόν συμπέρασμα ἤ πρέπη νά ἐρωτηθοῦν<br />

διά τίς σεξουαλικές προτιμήσεις τους οἱ «ἐπιστήμονες», οἱ<br />

ὁποῖοι προβαίνουν εἰς παρομοίας δηλώσεις; Ἅς ἐλπίσουμε κάποτε, νά<br />

λάβωμεν ἀπάντησιν.<br />

β) Ἡ διαπίστωσις πώς ἡ ὁμοφυλοφιλία εἶναι ἀφύσικος, δέν ἀπαιτεῖ<br />

ἐξειδίκευσιν:«Συνευρισκόμενοι σεξουαλικῶς» δύο ἄνδρες ἤ δύο γυναῖκες,<br />

δέν τεκνοποιοῦν! Ἅς βρεθῆ ἐπιστήμονας, νά ὑποστηρίξη τό<br />

ἀντίθετον!<br />

γ) Αἰσθάνομαι ἀποτροπιασμόν καί δέν δύναμαι νά ἀνεχθῶ εἰς ρόλον<br />

γυναίκας ἕναν «ἀνδραν», οὔτε καί τήν ἐπίκτητον θηλυπρεπῆ συμπεριφοράν<br />

καί τόνον ὁμιλίας.<br />

δ) Βεβαίως, εἶμαι ἐναντίον τοῦ «κυνηγίου μαγισσῶν» καί δέν ζητῶ νά<br />

ρίπτονται οἱ ὁμοφυλόφιλοι εἰς τήν πυράν!.. Ὅμως, εἶναι ἀπαραίτητον<br />

νά τεθῆ τέρμα εἰς τήν «διαφήμισίν» των, ἐξ αἰτίας παρομοίων ἐκπομπῶν,<br />

κατά τίς ὁποῖες οἱ «ἐκπρόσωποί» τους, λόγω ἀνοχῆς, γίνονται<br />

διηνεκῶς πιό ἐπιθετικοί καί πιό θρασεῖς, φθάνοντας εἰς σημεῖον νά<br />

«ἀπαιτοῦν» «γάμους», ἀκόμα καί «υἱοθεσίες»!..<br />

ε) Οὕτως, ὅπως τίθεται τό θέμα, κινδυνεύει ἡ «διαιώνισις τοῦ ἀνθρωπίνου<br />

εἴδους», ἀλλά καί τοῦ «εἴδους τῶν ὁμοφυλοφίλων», λόγω ἀδυναμίας<br />

τεκνοποιήσεως!<br />

Ἅς περάσουμε ὅμως, εἰς τό συγκεκριμένον θέμα.<br />

117

Ἐκεῖνο τό διάστημα, ἡ Ἑλληνική σύνταξις εἶχε μίαν δεκαπεντάλεπτον<br />

ἐκπομπήν τό πρωΐ καί ἕξι ἡμίωρες ἀπογευματινές καί βραδινές.<br />

Ἡ τελευταία ἐτελείωνε 00:30΄. Οἱ ἐγγραφές τῶν ἐκπομπῶν εἰς<br />

μαγνητοταινίαν, ἐτελείωναν συνήθως 22:30’. Ὁπότε, κάποιος ἀπό<br />

τούς ἐκφωνητές, διά κάθε ἐνδεχόμενον, ἔμενε «ὑπηρεσιακός». Τούς<br />

ὑπηρεσιακούς ἐκφωνητές, ὅλων τῶν συντάξεων, τούς ἐπεβίβαζαν εἰς<br />

αὐτοκίνητα τοῦ σταθμοῦ καί μετά τό πέρας τῶν ἐκπομπῶν, τούς<br />

μετέφεραν κατ’ οἶκον.<br />

Ἀξίζει νά ὑπογραμμίσω, ὅτι ὁ «ἔλεγχος» ἦτο διπλός: ὁ πρῶτος,<br />

κατά τήν διάρκειαν τῆς ἐγγραφῆς, ὅταν ἡ ἁρμοδία ἤ ὁ ἁρμόδιος<br />

συντάκτης παρακολουθοῦσαν τό ρωσικόν κείμενον, τήν στιγμήν τῆς<br />

ἀναγνώσεως τοῦ ἑλληνικοῦ. Ὁ δεύτερος, γινόταν εἰς τό στούντιο<br />

μεταδόσεως, ὅπου ὑπῆρχε «ἐλεγκτής», ὁ ὁποῖος ἐπαναλάμβανε τήν<br />

ἐργασίαν τοῦ συντάκτου ἐγγραφῆς καί εἶχε τό δικαίωμα, ἄν ἀντιλαμβανόταν<br />

κάποιαν «παράλειψιν», ἀκόμα καί νά σταματήση τήν ροήν<br />

τῆς ἐκπομπῆς… Ἕνας ἀπό τούς «ἐλεγκτές», ἦτο ὁ Α. Σενκιέβιτς.<br />

Ἐκεῖνο τό βράδυ, ἔφυγα μετά τό πέρας τῶν ἐγγραφῶν, ὁπότε<br />

ἐπερίμενα εἰς τήν στάσιν τοῦ τρόλεϊ, διά νά μεταβῶ εἰς τήν οἰκίαν<br />

μου. Ἡ μητέρα μου μέ εἶχε εἰδοποιήσει πώς θά ἔμενε εἰς τήν θείαν<br />

Ταμάρα. Εἰς τήν στάσιν ἐπερίμεναν 4-5 ἄτομα, μεταξύ τῶν ὁποίων<br />

καί ἕνας νεαρός τῆς ἡλικίας μου, μικροῦ ἀναστήματος, ἀλλά ἀθλητικός.<br />

Περιμένοντας τό τρόλεϊ, μέ ἐπλησίασε καί ἄρχισε νά συζητᾶ μαζί<br />

μου. Ἔμαθα ὅ,τι ἦτο ἠθοποιός θεάτρου, πώς την οἰκίαν του τήν<br />

ἐπισκεύαζαν καί ἔμενε προσωρινῶς εἰς μίαν θείαν του, εἰς τήν Κράσναγια<br />

Πρέσνια. Βλέποντας ὅτι ἡ ὥρα περνοῦσε καί τό τρόλεϊ δέν<br />

φαινόταν, μοῦ ἐπρότεινε νά πᾶμε πεζοπορία. Ὁ καιρός ἦτο καλός καί<br />

ἡ ἀπόστασις δέν ἦτο μεγάλη. Φθάνοντας κοντά εἰς τό Σοῦπερ μάρκετ<br />

τῆς συνοικίας, πού ἦτο πολύ κοντά εἰς τήν οἰκίαν μου, μέ παρεκάλεσε<br />

νά τοῦ ἐπιτρέψω νά περάση τήν νύκταν εἰς τό δωμάτιον πού ἐνοικίαζα,<br />

ἐπειδή ἦτο πλέον ἀργά καί δέν ἤθελε νά ἀνησυχήση τήν θείαν<br />

του. Ἡ συμπεριφορά του ἦτο ἄμεμπτος, τό θέατρο ἦτο μία ἀπό τίς<br />

ἀδυναμίες μου καί ἡ συζήτησίς μας γύρω ἀπό τό θέατρον ἐνδιαφέρουσα.<br />

Ἐδέχθην νά τόν φιλοξενήσω. Φθάσαμε εἰς τήν οἰκίαν μου,<br />

ἤπιαμε ἀπό ἕνα ποτηράκι κονιάκ καί τοῦ ἔστρωσα νά κοιμηθῆ εἰς τό<br />

κρεβάτι τῆς μητρός μου.<br />

Ὅταν ἄρχισε νά παραπονῆται ὅτι κρύωνε, τοῦ ἔδωσα καί τήν δικήν<br />

μου κουβέρταν, ἐνῶ ἐγώ σκεπαζόμουν μόνον μέ ἕνα σεντόνι.<br />

118

Ἐκεῖνος, συνέχιζε νά παραπονῆται διά τό κρύο καί μοῦ ἐπρότεινε<br />

νά κοιμηθοῦμε εἰς τό ἴδιο κρεβάτι. Κάποια φευγαλέα σκέψις ἐπέρασε<br />

ἀπό τό μυαλό μου, ἀλλά ἀμέσως τήν ἀπέρριψα, ὄντας βέβαιος, ὅτι εἰς<br />

τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, δέν ὑπῆρχαν ὁμοφυλόφιλοι, ἀλλά καί ὁ ἴδιος δέν ἔδειχνε…<br />

«τοιοῦτος»!<br />

Ὄντας κουρασμένος, ἀποκοιμήθηκα ἀμέσως. Αἴφνης, ἐπετάχθην<br />

ἐπάνω, νοιώθοντας κάποιο χέρι νά ψαχουλεύη τόν «ἀνδρισμόν»<br />

μου… Τό περιστατικόν ἦτο καταφανές!<br />

Σηκώθηκα καί τοῦ εἶπα εἰς ἀπότομον τόνον ὅ,τι ἐκτύπησε λάθος<br />

πόρταν… Ἐκεῖνος, προσεπάθησε κάτι νά πῆ περί «δυτικοῦ» πολιτισμοῦ<br />

καί τά τοιαῦτα… Τόν διέκοψα λέγοντας, πώς ἡ λέξις «Δύσις»<br />

δέν πρέπει ἀπαραιτήτως νά ἑρμηνεύεται, ὡς σεξουαλική διαστροφή!<br />

Τοῦ ἐζήτησα, κοντολογίς, νά ἐγκαταλείψη τό διαμέρισμά μου.<br />

Ἔφυγε, μέ σκυμμένην τήν κεφαλήν.<br />

Ἔλαβα ἄλλο ἕνα μάθημα ζωῆς καί εἶχα ἄλλη μίαν ἐμπειρίαν περί<br />

σοβιετικῆς πραγματικότητος…<br />

119

«<strong>ΠΡΟ</strong>ΘΥΜΗ ΓΥΝΑΙΚΑ!»<br />

Συντόμως, ἠναγκάσθην νά ἀναζητήσω ἄλλην κατοικίαν. Οἱ ἰδιοκτῆτες<br />

μέ εἰδοποίησαν ὅ,τι ἐπιστρέφουν. Αὐτή τήν φορᾶν, ἐστάθην<br />

τυχερός!.. Ἀπό ἀγγελίαν ἔμαθα ὅ,τι ἐνοικιάζεται δωμάτιον, βεβαίως,<br />

εἰς κομμουνάλκα, μέ 30 ρούβλια μηνιαίως. Μετά ἀπό τήν τηλεφωνικήν<br />

συνομιλίαν, συναντήσαμε τήν ἰδιοκτήτριαν.<br />

Ἦτο μία νέα γυναίκα, ἀκαθορίστου ἡλικίας, πάντως ἐνήλικη. Τήν<br />

ἐπληροφόρησα ὅ,τι ἐργάζομαι εἰς τόν Κεντρικόν Ραδιοφωνικόν σταθμόν<br />

καί ἀναμένω νά μοῦ παραχωρήσουν διαμέρισμα, ὅμως ἡ διαδικασία,<br />

ὡς γνωστόν, ἀπαιτεῖ ὑπομονήν, ὁπότε ἡ διάρκεια ἐκμισθώσεως<br />

πρέπει νά εἶναι ἀόριστος καί, πιθανόν, μακρᾶς διαρκείας. Μᾶς<br />

διαβεβαίωσεν ὅ,τι δέν πρέπει νά ἀνησυχοῦμε, ἐπειδή ἡ ἰδία μένει εἰς<br />

τό διαμέρισμα τοῦ θείου της, πολύ κοντά εἰς τά στούντιο. Τῆς ἔδωσα<br />

ἀμέσως τά 30 ρούβλια καί μεταφερθήκαμε εἰς τό δωμάτιόν της, πού<br />

ἦτο εἰς ἕνα κτίριον, κοντά εἰς τό διαμέρισμα τοῦ Β. Σαρόγλου. Ἡ<br />

«δωματιονοικοκυρά» μου, ὅλον αὐτό τό διάστημά μοῦ τηλεφωνοῦσε<br />

εἰς τό στούντιο, μέ ξεκάθαρα ὑπονοούμενα, προτείνοντάς μου, ἄν<br />

εἶμαι κουρασμένος, νά πάω νά μέ «φιλοξενήση» εἰς τό διαμέρισμα<br />

τοῦ θείου της, ὥστε νά ἀποφύγω τήν ἀρκετά μεγάλην διαδρομήν, ὡς<br />

τό δωμάτιον, πού ἐνοικίαζα. Ἐγώ, διακριτικῶς, κατά δύναμιν, ἀρνιόμουν,<br />

λέγοντας ὅ,τι τά αὐτοκίνητα τοῦ Ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ, μᾶς<br />

μεταφέρουν ἐπαρκῶς ταχέως εἰς τάς οἰκίας μας…<br />

Ἡ μητέρα μου, παραλλήλως μέ τίς δουλειές τοῦ σπιτιοῦ, ἐφρόντιζε<br />

νά πάρη ἄδειαν, διά μετώκησιν τῆς ὑπολοίπου οἰκογενείας μου<br />

εἰς τό Σότσι, καταθέτοντας ἀνάλογον αἴτησιν εἰς τό Ἀνώτατον Σοβιέτ.<br />

Ὅπως ἀπεδείχθη, εὐρισκόμενοι ἀκόμα εἰς τήν Ἑλλάδαν, τά πράγματα<br />

θά ἦσαν πανεύκολα καί θά ἠδυνάμεθα νά ἐπιτύχουμε ἀκόμα καί τήν<br />

μετώκησιν τοῦ θείου Ἀλεξάνδρου, μέ τήν οἰκογένειάν του εἰς τό Σότσι.<br />

Ὅπως ἔμαθα ἀργότερον, μετά τό 20 ον Συνέδριον καί τήν καταδίκην<br />

τῆς «Προσωπολατρίας» καί τῶν ἐγκλημάτων τοῦ Στάλιν, εἶχε<br />

ψηφισθεῖ νόμος, διά τήν ἐπιστροφήν τῶν διωχθέντων εἰς τάς ἑστίες<br />

των.Ὁ νόμος εἶχε ψηφισθεῖ, ἀλλά δέν εἶχε δημοσιοποιηθεῖ, παρά μόνον<br />

εἰς τό ἐξωτερικόν, διά λόγους προπαγάνδας…<br />

Πάντως, τό αἴτημα τῆς μητέρας μου, ἔγινε δεκτόν. Πρόεδρος τοῦ<br />

Ἀνωτάτου Σοβιέτ, τότε ἦτο ὁ Λ.Ι. Μπρέζνιεφ. Εἰδοποίησαν τήν μητέραν<br />

μου νά πάη εἰς τό κτίριον τοῦ Ἀνωτάτου Σοβιέτ, «διά ὑπόθεσίν<br />

της». Ἐπέστρεψε καταχαρούμενη, ἐπειδή ἔκριναν τό αἴτημά της θετι-<br />

120

κῶς καί τῆς εἶπαν νά πάη εἰς τήν Ὀργάνωσιν Ἐρυθροῦ Σταυροῦ καί<br />

Ἐρυθρᾶς Ἡμισελήνου, διά τά περαιτέρω. Ἐκεῖ, τῆς ἔδωσαν ἕνα εἰσιτήριον<br />

τραῖνου Μόσχα-Τουρκεστᾶν, τρία εἰσιτήρια Τουρκεστᾶν-Σότσι<br />

καί μίαν φορτωτικήν, διά τήν μεταφοράν τῆς οἰκοσκευῆς ἀπό τό Τουρκεστᾶν<br />

εἰς τό Σότσι, εἰς τήν ὁποίαν ἀναγραφόταν ὅ,τι τά ἔξοδα<br />

καταβάλλονται ἀπό τόν Ἐρυθρόν Σταυρόν. Τήν ἑπομένην ἡμέραν ἡ<br />

μητέρα μου, γεμάτη χαρά, τήν ὁποίαν συμμεριζόμουν καί ἐγώ, ἀνεχώρησεν<br />

μέ τό τραῖνον, διά Κεντάου.<br />

Ἀγαπητέ ἀναγνώστη, μήν βιαστῆς νά ἐκφράσης τά συγχαρητήριά<br />

σου! Τό τί ἐπακολούθησε, θά τό μάθης διαβάζοντας τήν συνέχειαν…<br />

Τήν νύκταν, ἐπιστρέφοντας καί ἀνοίγοντας τήν πόρταν τοῦ δωματίου,<br />

βλέπω τήν οικοκυράν μου ξαπλωμένην εἰς τό προσωρινῶς…<br />

δικό μου κρεβάτι. Χωρίς κανέναν δισταγμόν, μοῦ ἐπρότεινε νά συζήσωμεν,<br />

ὑποσχομένη νά μήν πληρώνω ἐνοίκιον καί νά μέ… φροντίζη!<br />

Ἐγώ, τά ἔχασα!.. Προσεπάθησα νά τῆς ἐξηγήσω πώς δέν ἤμουν<br />

ὑποχόνδριος, οὔτε καί ἕνας ἄνδρας, πού ἐπέρασε τά ἐφηβικά του<br />

ἔτη, δεμένος εἰς τήν φούσταν τῆς μητρός του… Προσέθεσα ἐπίσης<br />

ὅτι ὑπό ἄλλες συνθῆκες, θά ἦτο δυνατόν νά ἀναπτύξουμε κάποιαν<br />

σχέσιν, νέοι ἤμεθα, διατί ὄχι καί νά κάνουμε κανονικόν γάμον… Ἀλλά,<br />

οὕτως!.. Εἶχα κάποιες ἀρχές καί δέν τίς παρέβαινα. Τῆς εἶπα ἀκόμα,<br />

πώς μοῦ εἶχαν κάνει προτάσεις τόσον διά εἰκονικόν, ὅσον καί πραγματικόν<br />

γάμον, μέ σκοπόν νά ἐπισπευθῆ ἡ διαδικασία τῆς ἐγγραφῆς<br />

μου εἰς τό δημοτολόγιον, ἀλλά καί τῆς ἐξασφαλίσεώς μου μέ κατοικίαν,<br />

ἀλλά ἐγώ δέν δεχόμουν παρομοίας «λύσεις».<br />

Ὁ συγγραφεύς<br />

ἔμπροσθεν τοῦ μικροφώνου.<br />

Μέχρι τήν ἄφιξιν τῶν γονέων μου καί<br />

τοῦ ἀδελφοῦ μου ἀπό τό Κεντάου, κοιμόμουν<br />

εἰς τό ντιβάνι. Ἡ νοικοκυρά μου<br />

δέν ἔλεγε νά παραιτηθῆ ἀπό τά σχέδιά της. Μετά τήν ἀναχώρησιν<br />

τοῦ Β. Γκρενκώφ, Διευθυντής τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως, εἶχε ἀναλάβει<br />

ὁ Ἀνατόλυϊ Βόλκωφ, ὁ ὁποῖος, γνωρίζοντας ἀπταίστως τήν γαλλικήν<br />

γλῶσσαν, ἐργαζόταν πρίν, ὡς συντάκτης, εἰς τήν Γαλλικήν σύν-<br />

121

ταξιν. Ὁ Α. Βόλκωφ ἦτο ἕνας ἔξυπνος, νέος ἀκόμα ἄνθρωπος, μέ<br />

ὡραῖον παρουσιαστικόν (ὅπως ἔμαθα εἶχε ζήσει πολλά έτη εἰς τό<br />

Βέλγιον, ὡς «δημοσιογράφος», ἀλλά εἰς τήν πραγματικότηταν, ὡς<br />

κατάσκοπος. Ὅμως, κινδυνεύοντας νά ἀποκαλυφθῆ, ἀνεκλήθη ἐσπευσμένως<br />

εἰς την <strong>ΕΣΣΔ</strong>). Πῆγα, λοιπόν, εἰς τό Γραφεῖον του καί τοῦ ἐξέθεσα<br />

την κατάστασιν εἰς τήν ὁποίαν εἶχα περιέλθει ἀκόντως καί ὅ,τι<br />

ἦτο πλέον ἀδύνατον νά τήν ἀνεχθῶ. Μοῦ ἀπήντησε, πώς ἔπρεπε νά<br />

κάνω ὑπομονήν. Ἀπό ὅσα ἐγνώριζε, συντόμως, θά λυνόταν τό θέμα<br />

μου. Ἐγώ τοῦ εἶπα, πώς ἀναμένω τούς γονεῖς μου, οἱ ὁποῖοι μέ ἀπόφασιν<br />

τοῦ Ἀνωτάτου Σοβιέτ, θά μεταβοῦν πρός ἐγκατάστασιν εἰς τό<br />

Σότσι. Ἄν μέχρι τήν ἄφιξίν τους, δέν ἔχει λυθεῖ ἡ ὑπόθεσίς μου, εἶμαι<br />

ἀποφασισμένος νά τούς ἀκολουθήσω. Τό Σότσι, εἶναι Διεθνής λουτρόπολις,<br />

ὁπότε, γνωρίζοντας ἑλληνικά, ἀγγλικά, γαλλικά καί ἀρκετά<br />

καλά πλέον την ρωσικήν, δέν θά δυσκολευθῶ νά εὕρω μίαν καλήν<br />

θέσιν εἰς κάποιον Γραφεῖον τῆς Ὑπηρεσίας τουρισμοῦ, εἰς ξενοδοχεῖον,<br />

ἑστιατόριον ἤ μπάρ. Δήλωσα ἐπίσης, πώς ἤμουν διατεθειμένος<br />

νά ἀναμένω τήν κατάληξιν εἰς τήν Μόσχαν, ἄν μοῦ παραχωρήσουν<br />

μίαν «γωνίαν» καί ἕνα ράντζο, ἀκόμα καί εἰς τό κτίριον τοῦ Ραδιοφωνικοῦ<br />

σταθμοῦ!.. Ἀρχές Ὀκτωβρίου 1962, ἐπί τέλους, ἔφθασαν οἱ<br />

γονεῖς μου μέ τόν Θεμιστοκλήν.<br />

Ἡ νοικοκυρά μου ἦλθε νά «βεβαιωθῆ».<br />

Τῆς δήλωσα τήν ἀπόφασίν μου<br />

νά φύγω.<br />

Ὁ Ἀνέστης Στολτίδης, ὁ Σέργιος καί ἡ<br />

Βέρα.<br />

Ἐν τῷ μεταξύ,τό καλοκαίρι, εἶχε πεθάνει ἀπό μηνιγγίτιδαν ὁ<br />

καλός μου συνάδελφος Ἀνέστης Στολτίδης, πού πολλές φορές μᾶς<br />

εἶχε καλέσει μαζί μέ τήν μητέραν μου εἰς τό διαμέρισμά του καί ἐκτός<br />

τῆς συζύγου του Βέρας, ἡ ὁποία ἐργαζόταν εἰς τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν,<br />

ὡς συντάκτης ἐγγραφῆς, ἐγνωρίσαμε τον ἀνήλικον υἱόν τους<br />

Σέργιον καί τήν μητέραν τῆς Βέρας. Πρό τῆς ἀναχωρήσεως διά τό<br />

Σότσι, ἐπήγαμε μέ τήν μητέραν μου νά ἀποχαιρετίσουμε τήν Βέρα, ἡ<br />

ὁποία εὐχήθη νά ἐπιστρέψω καί μέχρι νά τακτοποιηθῶ, ἠδυνάμην νά<br />

μένω εἰς τό διαμέρισμά τους, άνευ δευτέρας σκέψεως.<br />

122

ΜΟΣΧΑ – ΣΟΤΣΙ – ΜΟΣΧΑ<br />

Ἀναχωρήσαμε σιδηροδρομικῶς, διά τό Σότσι. Ἡ διαδρομή, δέν<br />

εἶχε τίποτα τό κοινόν μέ τίς ἐρημιές τῆς Κεντρικῆς Ἀσίας, ἐνῶ ἐθύμιζε<br />

τό ταξίδι Ὀδησσός-Μόσχα. Φθάνοντας εἰς τόν Καύκασον, αἰσθανθήκαμε<br />

τήν φθινοπωρινήν θαλπωρήν τοῦ Νότου. Τριγύρω ἡ φύσις ἦτο<br />

καταπράσινη καί ὁ οὐρανός, ἄν καί δέν εἶχε τό ἀνεπανάληπτον χρῶμα<br />

τοῦ Ἀττικοῦ, ὁπωσδήποτε ἦτο γαλάζιος.<br />

Σότσι. Ὁ σιδηροδρομικός σταθμός.<br />

Πλησιάζοντας εἰς τό Σότσι, ὅλο καί συννέφιαζε.<br />

Φθάσαμε εἰς τόν σίδηροδρομικόν<br />

σταθμόν, ἄνευ περιπετειῶν καί βροχῆς.<br />

Ὅμως, τήν στιγμήν πού ἐβγήκαμε εἰς τήν<br />

ἀποβάθραν, ξέσπασε μπόρα. Ἐκτός τῶν<br />

βαλιτσῶν μας, εἴχαμε καί τρία στρώματα<br />

μέ μερικές κουβέρτες, διά τό πρώτον διάστημα, μέχρι νά φθάση τό<br />

κοντέϊνερ μέ τήν οἰκοσκευήν. Διά νά μήν μουσκέψουν, ἐγώ καί ὁ<br />

Θεμιστοκλῆς, τά σκεπάσαμε μέ τά ἀδιάβροχά μας. Ἐκεῖνα γλίτωσαν,<br />

ἀλλά ἐμεῖς γίναμε μούσκεμα. Ὡσάν πρόσφυγες μείναμε δίπλα εἰς τά<br />

πράγματά μας, ἐνῶ οἱ γονεῖς μας πῆγαν εἰς τό Δημαρχεῖον, διά τίς<br />

διατυπώσεις. Ἦτο Σαββάτον πρωΐ καί ἐκείνην τήν ἐποχήν, ἡ <strong>ΕΣΣΔ</strong><br />

δέν εἶχε περάσει ἀκόμα εἰς τό πενθήμερον, ὁπότε τό Σαββάτον παρέμενεν<br />

ἐργάσιμον, ἀλλά μέ μειωμένον ὡράριον. Ἡ ὥρα περνοῦσε καί<br />

οἱ γονεῖς μας δέν ἐπέστρεφαν. Ἦσαν περασμένες τρεῖς, ὅταν ἐφάνησαν.<br />

Ἀπό τήν ἔκφρασιν τῶν προσώπων τους κατάλαβα ὅτι κάτι δέν<br />

πῆγε καλά… Πράγματι, μᾶς εἶπαν, ὅτι μᾶς περιμένουν εἰς τήν οἰκίαν<br />

τους οἱ νονοί μου, ὅπου θά συζητήσουμε. Φθάσαμε εἰς τήν οἰκίαν<br />

τῶν νονῶν μου. Εἶναι ἀλήθεια ὅ,τι λόγω σοβιετικῆς ἐξουσίας, δέν<br />

τούς ἀνῆκε πλέον ὅλη. Εἰς τήν κυρίως οἰκίαν εἶχαν μόνον ἕνα δωμάτιον<br />

ἐνῶ εἰς δύο ἄλλα κτίσματα τῆς τεραστίας αὐλῆς μέ τόν κῆπον,<br />

εἰς ἕνα δωμάτιον ἔμενε ὁ Παναγιώτης, ὁ μεγάλος υἱός, εἰς ἕνα ἄλλον<br />

ἔμενε μέ τήν σύζυγον καί τά δύο ἀνήλικα παιδιά τους ὁ μεσαῖος υἱός,<br />

ὁ Νικόλαος. Ὁ μικρότερος υἱός, ὁ Γιάννης, ἔλειπε, διά σπουδές.<br />

Ὑπῆρχε καί ἡ παλαιά ἀποθήκη, ὡς κουζίνα. Ὁ νονός καί ἡ νονά<br />

μου, ὅπως καί τά ὑπόλοιπα μέλη τῆς οἰκογενείας, μᾶς ὑπεδέχθησαν<br />

ἐγκαρδίως.Πίνοντας καφέ, ἔμαθα τά δυσάρεστα.<br />

123

Τό περίφημον κράτος τῶν «Ἐργατῶν καί Ἀγροτῶν», τό πιο «δημοκρατικόν<br />

καί δίκαιον» τοῦ κόσμου, πού τήν μέριμνάν του ἐπιμόνως<br />

ἐκθείαζαν ἡ σοβιετική προπαγάνδα καί τά «παπαγαλάκια» τῶν<br />

«ἀδελφῶν Κομμάτων», ἄλλην μίαν φορᾶν ἔδειξε τό ἀληθινόν πρόσωπόν<br />

του, μέ τόν πιό ἐλεεινόν καί ἀπαίσιον τρόπον! Πηγαίνοντας εἰς τό<br />

Δημαρχεῖον, ὁ ἁρμόδιος ὑπάλληλος ἐδήλωσεν ὠμῶς ὅ,τι εἴχαμε ἔλθει<br />

«αὐθαιρέτως!» Κανείς δέν εἶχε εἰδοποιηθεῖ. Οἱ γονεῖς μου ἐξήγησαν<br />

ὅ,τι ὑπῆρχε ἀπόφασις τοῦ Ἀνωτάτου Σοβιέτ, τοῦ ἔδειξαν καί τήν<br />

φορτωτικήν τοῦ Ἐρυθροῦ Σταυροῦ… Ὁ ἄτεγκτος γραφειοκράτης, τό<br />

μόνον πού βρῆκε νά πῆ ἦτο: «Ἀποταθῆτε εἰς τόν τοπικόν Ἐρυθρόν<br />

Σταυρόν!» Ὁ ἁρμόδιος τοῦ τοπικοῦ Ἐρυθροῦ Σταυροῦ, ἄν καί ὀλιγότερον<br />

γραφειοκράτης ἀπό ἐκεῖνον τοῦ Δημαρχείου, ἐδήλωσεν ὅ,τι ἡ<br />

φορτωτική δέν ἀποτελοῦσε ἀπόδειξιν, ὅμως ὑπεσχέθη νά ἐπικοινωνήση<br />

μέ τά «Κεντρικά» τῆς Μόσχας καί νά μᾶς ἀπαντήση. Ὅταν<br />

πῆγα μέ τήνμητέραν μου, μᾶς εἶπε πώς δέν ἐπρόλαβε νά ὁμιλήση μέ<br />

τήν Μόσχαν καί ἐζήτησε νά πᾶμε τήν Δευτέραν. Οὕτως, ἐπέρασαν<br />

σχεδόν δύο ἑβδομάδες, χωρίς νά ἐπετύχουμε κάποιαν θετικήν ἤ ἔστω<br />

καί ἀρνητικήν ἀπάντησιν εἰς τό θέμα μας. Οἱ νονοί μου εἶχαν πάρει<br />

τήν μητέραν μου εἰς τό δωμάτιόν τους, ὁ Θεμιστοκλῆς ἔμενε μέ τόν<br />

Παναγιώτην καί ἐγώ μέ τόν πατέραν μου, περνούσαμε τίς νύκτες εἰς<br />

τήν κουζίναν.<br />

Ὁ νονός μου Παντελής<br />

Χαραλαμπίδης καί ἡ<br />

νονά μου Φρόσω.<br />

Τα παιδιά τους:<br />

Ἀπό δεξιά πρός ἀριστερά:<br />

Παναγιώτης, Γιάννης, ἡ Γιούλια<br />

καί ὁ σύζυγός της Νικόλαος.<br />

Οἱ νονοί μου, οἱ ὁποῖοι εἶχαν δοκιμάσει ὅλα τά «ἀγαθά» τῆς σοβιετικῆς<br />

πραγματικότητος, ἀκόμα καί τήν ἐξορίαν, ἀγογγύστως ἀνέμεναν<br />

τήν λύσιν τοῦ προβλήματός μας. Ὄχι μόνο μᾶς παρεῖχαν στέ-<br />

124

γην, ἀλλά καί τροφήν. Μέ τά ἐλάχιστα χρήματά μας, μετά τήν ἀγοράν<br />

τοῦ εἰσιτηρίου διά τό Σότσι, μοῦ εἶχαν ἀπομείνει μόλις 20 ρούβλια<br />

καί ὁ πατέρας μου εἶχε περίπου 50. Παρά τίς φωνές τοῦ νονοῦ<br />

μου, φροντίζαμε καί ἐμεῖς κάτι νά ψωνίσωμεν, ἀλλά συντόμως δέν<br />

μᾶς ἀπέμεινε καπίκι. Βλέποντας ὅτι τό πρόβλημά μας εἰς τό Σότσι,<br />

δέν λύνεται,ἀπεφάσισα νά ἐπιστρέψω εἰς τήν Μόσχαν.Καλῶς, κακῶς,<br />

κάποιος ἀπό ἐμᾶς θά δούλευε καί θά φρόντιζα, μέ κάθε τρόπον, νά<br />

ξεπεράσω τήν σοβιετικήν γραφειοκρατίαν καί τήν ἀναλγησίαν τῶν<br />

μπολσεβίκων. Ἕνα βράδυ, ὅταν ἐπέστρεψε ὁ νονός μου ἀπό τήν<br />

ἐργασίαν του (ἦτο Διευθυντής ἑνός μεγάλου Σοῦπερ μάρκετ), τοῦ<br />

εἶπα: «Νονέ, δύνασαι νά μοῦ δανείσης 25 ρούβλια, νά πάω εἰς τήν<br />

Μόσχαν;»<br />

Ὁ νονός μου, ἐλαφρύ νά εἶναι τό χῶμα, πού τόν σκεπάζει, ἐξανέστη:<br />

«Δέν ντρέπεσαι; Διά ποία δανεικά μιλᾶς; Τί εἶμαι ἐγώ, ξένος;<br />

Καί ὕστερα, τί εἶναι 25 ρούβλια; Μόλις καλύπτουν τό εἰσιτήριον!<br />

Πάρε, τουλάχιστον, 200 ρούβλια, διά τό πρῶτον διάστημα καί νά<br />

ξέρης πώς πάντα δύνασαι νά βασισθῆς εἰς ἐμέναν!»<br />

Ἐγώ ἐπέμενα λέγοντας ὅτι δέν ἔπρεπε νά χαλαρώσω καί ὑπεχώρησε.<br />

Πρίν ἀναχωρήσω, εἶπα εἰς τούς γονεῖς μου: «Ἐπί τέλους!<br />

Ἀρκοῦν τά ἀπερίσκεπτα βήματα! Δέν ξέρω, ἄν δυνηθώ νά διορθώσω<br />

τά πράγματα. Δέν εἶμαι θεός. Δι’ αὐτό σᾶς προειδοποιῶ: πρίν προβῆτε<br />

εἰς κάποιο βῆμα, ὁπωσδήποτε νά συνεννοηθῆτε μαζί μου. Σᾶς<br />

γνωρίζω καλῶς! Πάντα ἐλπίζετε ὅτι θά εὕρω λύσιν. Ἄν προβῆτε εἰς<br />

ἐνέργειαν, χωρίς νά μέ εἰδοποιήσετε, θά αὐτοκτονήσω, ὥστε νά μήν<br />

ἐλπίζετε εἰς λύσιν, ἀπό μέρους μου! Δέν σᾶς ἀπειλῶ, σᾶς προειδοποιῶ!»<br />

Ὅσα εἶπα, τά ἐπίστευα. Εἶχα φθάσει πλέον, τά ὅριά μου!<br />

Τήν ἑπομένην ἡμέραν, μέ συνόδευσαν εἰς τόν σιδηροδρομικόν<br />

σταθμόν. Ταξιδεύοντας, ἐθυμήθηκα τά λόγια τοῦ φίλου μου Γεωργίου<br />

Πλατή, διά τό σοβιετικόν διαβατήριον καί τήν ἀπογοήτευσιν…<br />

Τώρα, εἰς τήν δύσιν τοῦ βίου μου, ὅταν ὅλα πλέον ἔχουν περάσει<br />

πιστεύω ὅ,τι ἡ ἐπιστροφή εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> εἶχε καί τίς καλές της<br />

πλευρές: εἶδα τόν τόπον, ὅπου γεννήθηκα, ἐγνώρισα σπουδαίους<br />

ἀνθρώπους, εἶδα συγγενεῖς καί, τό σπουδαιότερον: ἰάθην ἀπό τήν<br />

«Κομμουνιστίτιδαν»!<br />

125

Η ΘΕΙΑ ΖΗΝΑ<br />

Ὅπως ἔχω ἤδη ἀναφέρει, χάριν τῆς μητρός μου ἔμαθα νά ἀγαπῶ,<br />

χωρίς νά τήν γνωρίσω, τήν θείαν μου Ζήνα. Τήν εἶχα δεῖ μόνον<br />

εἰς φωτογραφία νέαν καί ὡραίαν, μέ τόν πρώτον ἐξάδελφόν μου, τόν<br />

Βίκτωρα.<br />

Ἡ θεία Ζήνα καί ὁ θεῖος Σωκράτης.<br />

Εὐτυχισμένοι νεόνυμφοι.<br />

Ἡ θεία Ζήνα μέ τόν Βίκτωρα<br />

Ἡ θεία Ζήνα<br />

μέ τούς υἱούς της<br />

Τόν Βίκτωρα, εἶχα προλάβει νά τόν γνωρίσω εἰς τό Σότσι, ὅταν<br />

ἦλθαν διακοπές μέ τήν δευτέραν σύζυγόν του, τήν Βάλια. Ἡ συνάντησίς<br />

μας ἦτο ἐγκάρδια, ἐπειδή ἦτο πολύ εὐαίσθητος, διότι τοῦ εἶχε<br />

λείψει ἡ ζεστασιά τῶν ἀνθρώπων καί τόν ἀπογοήτευσε καί ὁ πρῶτος<br />

του γάμος. Δι’ ὅλα αὐτά, ἐπέλεξα, παρά τά προβλήματα, νά πάω εἰς<br />

τήν Μόσχαν, μέσω Κιέβου. Ἡ μοίρα τῆς θείας Ζήνας, ἀπ’ εὐθείας ἀπογόνου<br />

τοῦ περιφήμου Ναυάρχου Φ.Φ Οὐσακώφ, ἦτο σκληρή. Τό<br />

ἀνάκτορον τῶν Οὐσακώφ σώζεται μέχρι σήμερον καί τό χωρίζει ἀπό<br />

τό Κρεμλίνον, ὁ παραπόταμος τοῦ Μόσχοβα, Γιάουζα. Μέ τόν ἐρχομόν<br />

εἰς τήν ἐξουσίαν τῶν μπολσεβίκων τό Μέγαρον κρατικοποιήθη<br />

καί οἱ ἀπόγονοί του ἐσυνωστίζοντο εἰς κομμουνάλκας… εἰς μίαν ἐξ<br />

αὐτῶν, ἐγεννήθη τό 1917, ἡ θεία μου Ζήνα.<br />

126

Μέ τόν πρώτον σύζυγόν της, τόν ἀδελφόν τῆς μητρός μου,Σωκράτην,<br />

εἶχε ἀναγκασθεῖ νά χωρίση, λόγω τῶν συνθηκῶν, ἀλλά<br />

πάντα ἦτο εὐπρόσδεκτη, ὅταν ἐπήγαινε μέ τόν μικρόν Βίκτωραν εἰς<br />

τό Σότσι. Πρός ἀποφυγήν ψυχικῶν τραυμάτων, δέν τοῦ εἶχαν πεῖ τήν<br />

ἀλήθειαν καί ἀποτεινόμενος εἰς τόν Σωκράτην, τόν ἔλεγε «θεῖον».<br />

Ὅμως, ὅπως λέει ὁ θυμόσοφος λαός: «Τό αἷμα, νερό δέν γίνεται!..»<br />

Μίαν ἡμέραν, ὅπως ἔμαθα, ὁ μικρός Βίκτωρ εἶπε εἰς τόν πατέραν<br />

του: «Θεῖε, Σωκράτη! Πόσο ἤθελα νά εἶσαι πατήρ μου!»<br />

Ἀργότερον, μετά τήν ἐκτέλεσιν τοῦ Σωκράτους, ἡ θεία Ζήνα<br />

ὑπανδρεύθη ἕναν πιλότον τῆς Πολεμικῆς Ἀεροπορίας καί τό 1938<br />

ἐγέννησε τόν ἐξάδελφόν μου Νικόλαον. Ἐστάθη πάλιν ἄτυχη: ὁ δεύτερος<br />

σύζυγός της, ἐσκοτώθη εἰς ἀερομαχίαν, τήν πρώτην ἠμέραν<br />

τῆς ἐπιθέσεως τοῦ Χίτλερ εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>… Δέν θέλω οὔτε νά σκεφθῶ,<br />

ποία θά ἦτο ἡ μοίρα τῶν δύο παιδιῶν, ἰδιαιτέρως τοῦ Βίκτωρος, ὡς<br />

υἱοῦ «ἐχθροῦ» τοῦ λαοῦ, ἄν δέν εὑρισκόταν εἰς τόν δρόμον τῆς θείας<br />

Ζήνας, ἕνας οἰκογενειακός φίλος, ὁ Γκεώργκυϊ Παλέσκο, ἀνώτατον<br />

στέλεχος τοῦ ΚΚΣΕ, ὁ ὁποῖος, πρίν ἀκόμα ἀπό τόν πόλεμον, ὡς πολιτικός<br />

Ἐπίτροπος, εἶχε τόν βαθμόν Στρατηγοῦ Στρατιᾶς! Ἄν καί ἦτο<br />

πολύ μεγαλύτερος ἀπό τήν θείαν Ζήνα (ἠδύνατο νά εἶναι πατήρ της),<br />

διαφέροντας ἀπό τούς «συντρόφους» του εἰς ἀνθρώπινα αἰσθήματα,<br />

τήν ἐνυμφεύθη, διά νά τῆς ἀλλάξη τήν ζωήν πρός τό καλλίτερον,<br />

χάριν τῆς θέσεώς του εἰς τό Κόμμα. Πρίν ἀπό τόν πόλεμον ἀκόμα,<br />

τόν εἶχαν στείλει εἰς τό Κίεβον, ὅπου τοῦ παρεχώρησαν μίαν ὡραιοτάτην<br />

ἔπαυλιν, μέ κῆπον. Εἰς αὐτήν τήν ἔπαυλην μέ ὁδήγησε ὁ Βίκτωρ,<br />

ἀφοῦ μέ συνάντησε εἰς τόν σιδηροδρομικόν σταθμόν τοῦ<br />

Κιέβου. Ἐκεῖ, διά πρώτην φορᾶν, εἶδα τήν θείαν Ζήνα, ἡ ὁποία, παρά<br />

τήν ἡλικίαν της καί ὅσα εἶχε περάσει, παρέμενε ὡραῖα καί, τό κυριότερον,<br />

ἦτο μία γυναίκα καλλιεργημένη (φιλόλογος), μέ λεπτά αἰσθήματα<br />

καί εἰς τήν συμπεριφοράν της, ἄν καί ἦτο ἁπλή, αἰσθανόσουν<br />

τήν ἀριστοκρατικήν καταγωγήν της!<br />

Ποτέ δέν μετάνιωσα διά τήν ἀγάπην, πού ἔτρεφα πρός αὐτήν, ἡ<br />

ὁποία ἔγινε ἀκόμα μεγαλυτέρα, ὅταν τήν ἐγνώρισα. Δυστυχῶς, ἀπεβίωσε<br />

πρίν ὀλίγα ἔτη. Τότε, ζοῦσε μέ τόν τέταρτον σύζυγόν της,<br />

ἕναν ἐπίσης καλλιεργημένον ὀμορφάνδραν, τόν Ἴγκορ Μασιτσένκο,<br />

σκηνοθέτην κινηματογράφου. Ἡ θεία Ζήνα, ἐργαζόταν ὡς Διευθύντρια<br />

τῆς Βιβλιοθήκης τοῦ «Ντοβζένκο», τοῦ μεγαλυτέρου κινηματογραφικοῦ<br />

στούντιο τῆς Οὐκρανίας. Τόν ἐξάδελφόν μου Νικόλαον, δέν<br />

127

τόν εἶδα, ἐπειδή ἐκεῖνο τό διάστημα εὐρίσκετο ἐκτός Κιέβου, εἰς ἀποστολήν.Ἦτο<br />

καί αὐτός διακεκριμένος σκηνοθέτης.<br />

Πρίν φύγω, ἡ θεία Ζήνα μοῦ ἐχάρισε τό βιβλίον τῶν Ἠλιά Ἴλφ<br />

καί Γιεβγκένυϊ Πετρώφ: «Οἱ δώδεκα καρέκλες», μέ τό δεύτερον μέρος<br />

του: «Ὁ χρυσός μόσχος», εἰς ἕναν τόμον. Τήν εὐχαρίστησα διά<br />

το δῶρον της. Ἐκείνη ὅμως, διάβασε εἰς τό πρόσωπόν μου, μίαν φευγαλέαν<br />

ἔκφρασιν ἀμηχανίας. Μέ ἐρώτησε νά μάθη τήν αἰτίαν. Τότε<br />

τῆς εἶπα, ὅτι εἰς ἐφηβικήν ἡλικίαν, εἶχα διαβάσει τίς «Δώδεκα καρέκλες»,<br />

εἰς ἑλληνικήν μετάφρασιν καί μέ εἶχε ἀπογοητεύσει. Ἐκείνη,<br />

μοῦ εἶπε: «Κωστῆ μου, πρόκειται περί ἐξαιρετικοῦ βιβλίου. Ἀλλά μήν<br />

τό διαβάσης ἀκόμα. Νά τό διαβάσης, ὅταν αἰσθανθεῖς πώς κατανοεῖς<br />

πλήρως καί τήν χροιάν τῆς ρωσικῆς γλώσσης. Ἡ μετάφρασις ἀπό μίαν<br />

ξένην γλώσσαν, εἶναι πολύ δύσκολη ἐργασία, ἀκόμα καί διά ἕναν<br />

πεπειραμένον μεταφραστήν, ἔστω καί ἄν ὁ ἴδιος διαθέτει καλήν πένναν.<br />

Ἕνας καλός συγγραφεύς, πολύ πιό εὐκόλως δύναται νά κερδίση<br />

τό βραβεῖον «Νομπέλ» εἰς τήν λογοτεχνίαν, παρά νά μεταφράση ἕναν<br />

ξένον συγγραφέαν, διότι πρέπει, ὄχι μόνον νά μπῆ εἰς τό πνεῦμα του,<br />

ἀλλά τό ἰδανικόν θά ἦτο νά ζήση εἰς τήν χώραν τοῦ συγγραφέως καί<br />

νά γνωρίζη, ἀκόμα καί τήν ἀργκό, αὐτῆς τῆς χώρας!..»<br />

Ὅταν διάβασα τό βιβλίον εἰς τήν ρωσικήν, ἔμεινα ἐνθουσιασμένος<br />

μέ τήν γλαφυρότηταν τῆς περιγραφῆς τῆς ἐποχῆς, πού διαδραματίζονταν<br />

τά γεγονότα, πού ἔζησαν οἱ ἥρωες τοῦ βιβλίου. Ὅταν ὁ<br />

ἴδιος ἔγινα συγγραφεύς καί ἔμπειρος μεταφραστής κατάλαβα, πόσον<br />

δίκαιον εἶχε ἡ θεία Ζήνα διά τούς μεταφραστάς καί ποῦ ὀφείλονται οἱ<br />

ἀδυναμίες τους.<br />

Μία ἄποψις τοῦ βυθισμένου εἰς τό πράσινον<br />

Κιέβου.<br />

Παρά τήν ἐγκάρδιαν ὑποδοχήν καί τήν θέλησίν μου, ἔμεινα μαζί<br />

τους μόνον μίαν ἡμέραν, ἐπειδή ἔπρεπε νά φροντίσω διά τήν ζωήν<br />

μας. Πρόφθασα ὅμως, νά θαυμάσω τίς ὀμορφιές τοῦ Κιέβου, τῆς πιό<br />

«πράσινης» πόλεως τοῦ κόσμου! Ὡς πρός τό πράσινον, πού ἀναλογεῖ<br />

ἀνά κάτοικον, ἀκόμα καί ἡ δευτέρα πόλις τοῦ κόσμου, μετά τό Κίεβον,<br />

ὑστερεῖ πάρα πολύ.<br />

128

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΟΣΧΑΝ<br />

Ἄνευ οὐδενός καλοῦ οἰωνοῦ, «εἰς τήν τύχην καί ὅ,τι προκύψει»,<br />

ἐπέστρεψα εἰς τήν Μόσχαν. Πρώτη μου φροντίς, ἦτο νά βάλω τίς<br />

βαλίτσες μου εἰς θυρίδαν τοῦ σταθμοῦ καί ἀμέσως μετέβην εἰς τήν<br />

Ὀργάνωσιν Ἐρυθροῦ Σταυροῦ καί Ἐρυθρᾶς Ἡμισελήνου.<br />

Ὁ Πρόεδρος ἔλειπε μέ ἀναρρωτικήν ἄδειαν καί μέ ἐδέχθη ὁ Ἀντιπρόεδρος.<br />

Ἐξωτερικῶς, δέν ἔδειχνε ἐκπρόσωπος μίας τέτοιας ἀνθρωπιστικῆς<br />

ὀργανώσεως, ἀλλά χασάπης ἐπαρχιωτικοῦ κρεωλείου… Οἱ<br />

ἀρχαῖοι μας πρόγονοι ἔλεγαν ὅ,τι τό πρόσωπον τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ὁ<br />

καθρέπτης τῆς ψυχῆς του! Ὁ σοβιετικός ἀξιωματοῦχος, πού εἶχα<br />

ἔμπροσθέν μου, τούς εδικαιολόγησεν ἀπολύτως!<br />

– «Τί δύναμαι νά κάνω δι’ ἐσάς;» – ρώτησε μέ κίβδηλον εὐγένειαν,<br />

ἐνῶ ὁ τόνος του, ἐπρόδιδεν ἀνίαν…<br />

Πέρασα ἀμέσως εἰς τήν ἐπίθεσιν: «Πέστε μου, παρακαλῶ, τήν<br />

ἐπανάστασιν τήν πραγματοποιήσαμεν διά νά γίνη ἡ ζωή τῶν ἀνθρώπων<br />

καλλίτερη, ἔτσι δέν εἶναι;»<br />

Ἡ κίβδηλος εὐγένεια, ἐχάθη αὐτοστιγμεί. Μέ ἕναν μορφασμόν<br />

δυσαρεσκείας, πού ἀσχήμηνε ἀκόμα περισσότερον τό πρόσωπόν του,<br />

εἰς εἰρωνικόν τόνον, μοῦ εἶπε: «Εἶμαι μεγαλύτερός σας καί δέν λέω<br />

ὅ,τι ἐπραγματοποίησα ἐπανάστασιν! Ποῦ χωρᾶ, αὐτό τό «κάναμε;»<br />

Προσπαθώντας νά συγκρατηθῶ, τοῦ εἶπα εἰς ξηρόν τόνον:<br />

«Συμφωνῶ! Ἅς δοῦμε τήν ὑπόθεσιν ἀπό τήν δικήν σας σκοπιάν,<br />

ἄν καί θά ἔπρεπε νά σᾶς ὑπενθυμίσω ὅ,τι ἡ ἐγκαθίδρυσις κομμουνιστικοῦ<br />

τρόπου διοικήσεως ἑνός κράτους, εἶναι ὑπόθεσις Διεθνής καί ὁ<br />

κόσμος εἶναι ἀκόμα μακρᾶν ἀπό τήν «Παγκόσμιαν ἐπανάστασιν!».<br />

Λοιπόν, συμφώνως μέ τήν δικήν σας ἄποψιν, τήν ἐπανάστασιν τήν<br />

ἐπραγματοποίησαν οἱ παπποῦδες καί οἱ πατέρες μας, εἶσθε σύμφωνος»;<br />

–«Συμφωνῶ…» – ἀπήντησε, προσπαθώντας νά μαντεύση, ποῦ<br />

τόν ὁδηγῶ…<br />

– «Οὕτως, λοιπόν, – συνέχισα εἰς τόν ἴδιον ἐπιθετικόν τόνον – οἱ<br />

παπποῦδες καί οἱ πατέρες μας ἔχυσαν τό αἷμα τους, πολλοί δέ ἐξ<br />

αὐτῶν ἐθυσίασαν καί τήν ζωήν τους, διά νά ζήσουν καλλίτερα οἱ<br />

ἑπόμενες γενεές. Προσφάτως, χάριν τῆς καταδίκης τῆς «Προσωπολατρίας»,<br />

ἐμάθαμε τόν ἄδικον χαμόν πολλῶν ἀθώων ἀδελφῶν μας!<br />

Τά λέω σωστά;»<br />

– «Σωστά!..» – ἀπήντησε μέ ἀμηχανίαν.<br />

129

– «Ἰδού τό θέμα! – συνέχισα μέ ἀγανάκτησιν. – Ἡ ἐπανάστασις<br />

εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> ἔλαβεν σάρκαν καί ὀστᾶ, τώρα πλέον δέν ὑπάρχει ὁ<br />

Στάλιν διά νά ἐπισυνάψωμεν καί τά σημερινά, εἰς τήν ἰδικήν του<br />

ἀπανθρωπίαν! Τήν διοίκησιν τῆς χώρας τώρα, τήν ἐπήρατε εἰς τάς<br />

χείρας σας ἐσεῖς, οἱ σημερινοί καθοδηγητές καί ἡγέτες! Πῶς, λοιπόν,<br />

ἐκφράζεται ἡ δική σας μέριμνα διά τούς πολίτας, ἡ τήρησις ἀπό ἐσᾶς<br />

τῶν ὑποθηκῶν, διά τίς ὁποῖες ἐθυσιάσθησαν οἱ παπποῦδες καί οἱ<br />

πατέρες μας;»<br />

Μέ ἐκοίταζε ἐμβρόντητος! Πρίν δυνηθῆ νά μοῦ ἀπαντήση, εἰς τό<br />

Γραφεῖον του εἰσῆλθεν ὁ Μπαρίς Λούποβιτς Τρετιακώφ, ὁ ὁποῖος<br />

προσφάτως, ἦτο Γενικός Πρόξενος τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> εἰς τήν Ἑλλάδαν καί μέ<br />

ἐγνώριζε. Μέ τήν εὐκαιρίαν, ὁ ἴδιος προσωπικῶς, ἐχειρίσθη τό θέμα<br />

τῆς ἀνταλλαγῆς τοῦ Β. Σαρόγλου, μέ τόν Ἕλληναν ἀξίωματικόν.<br />

– «Κώστα, καλημέρα!, – εἶπε εἰσερχόμενος. Διατί εἶσαι τόσον<br />

ὀργισμένος;»<br />

Ἐν συντομία, τοῦ ἐξήγησα τήν οὐσίαν τῆς ὑποθέσεως. Ἐκεῖνος,<br />

προσεπάθησε νά κατευνάση τά πνεύματα καί ὑπεσχέθη νά ἀσχοληθῆ<br />

μέ τό θέμα μας, προσωπικῶς.<br />

Ἔφυγα ἀπό τόν Ἐρυθρόν Σταυρόν καί μετέβην κατ’ εὐθείαν εἰς<br />

τό Ὑπουργεῖον Ἐξωτερικῶν. Εἰς τήν εἴσοδον, ἐζήτησα νά μέ συνδέσουν<br />

μέ τόν εἰσηγητήν τῶν ἑλληνικῶν ὑποθέσεων. Μόλις ἐκεῖνος<br />

ἀπήντησε, τοῦ ἐζήτησα νά μέ δεχθῆ εἰς τό Γραφεῖον του ἤ νά κατέβη<br />

ὁ ἴδιος, ἐπειδή δέν ἦτο δυνατόν νά συζητήσουμε τήν ὑπόθεσίν μου,<br />

ἀπό τό τηλέφωνον. Κατέβηκε.<br />

– «Τί δύναμαι νά κάνω δι’ ἐσᾶς;» – ἦτο ἡ στερεότυπος ἐρώτησις.<br />

Τοῦ ἀφηγήθηκα ὅλες τίς περιπέτειές μας. Ἐκεῖνος, προσεπάθησε<br />

νά ξεφύγη: «Εἶσθε σοβιετικοί πολίτες πλέον καί τό θέμα σας δέν ἀνήκει<br />

εἰς τήν ἁρμοδιότητάν μας. Ὡστόσον, ἔχετε ὅλα τά δικαιώματα τῶν<br />

σοβιετικῶν πολιτῶν, ὁπότε δύνασθαι νά ἀποταθῆτε εἰς τίς ἁρμόδιες<br />

Ὑπηρεσίες!»<br />

– «Σταματῆστε, πιά νά σερβίρετε τήν καραμέλαν, «περί ὅλων<br />

τῶν δικαιωμάτων» τοῦ σοβιετικοῦ πολίτου!» – τόν διέκοψα, ὀργισμένος.<br />

– «Διατί ἑξάπτεσθε;..» – προσεπάθησε νά μέ ἠρεμήση.<br />

– «Ρωτᾶτε, διατί;» – τόν ἐρώτησα. Πολύ ἁπλῶς: ανέμενα ὅ,τι<br />

ἐδῶ, συμφώνως μέ τήν ἰδεολογίαν μου καί ὅσα μοῦ ἔλεγαν οἱ συνάδελφοί<br />

σας εἰς τήν Ἑλλάδαν, θά εὕρισκα ἀληθῶς ἀνθρώπινες σχέσεις<br />

130

και μεταχείρισιν, ἀντί μίας ἀπάνθρωπης, γραφειοκρατικῆς ἀντιμετωπίσεως<br />

καί ἀδίκων δοκιμασιῶν! Ἐπί 13 μῆνες ἤδη, τό μόνον, πού<br />

ἀκούω εἶναι «περί δικαιωμάτων τοῦ σοβιετικοῦ πολίτου», τά ὁποῖα<br />

δέν συναντῶ, πουθενά! Σᾶς λέω, λοιπόν, κατηγορηματικῶς ὅ,τι ἄν<br />

τίς ἑπόμενες ἡμέρες δέν λυθῆ τό θέμα τῆς μετωκήσεως τῶν γονέων<br />

μου καί τοῦ ἀδελφοῦ μου, παρά τήν σχετικήν ἀπόφασιν τοῦ Ἀνωτάτου<br />

Σοβιέτ, θά ἐπανέλθω ἐδῶ καί θά ἀπαιτήσω νά μᾶς ἐπιστρέψετε<br />

τά ἑλληνικά διαβατήρια, ὥστε νά ἐπιστρέψουμε εἰς τήν Ἑλλάδαν.<br />

Γνωρίζω, βεβαίως, πώς ἐκεῖ, μετά τήν ἀναχώρησίν μας διά τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>,<br />

δέν μᾶς ἀναμένει τίποτα τό καλόν. Εἰς τήν καλλιτέραν περίπτωσιν θά<br />

μᾶς ἐξορίσουν ἤ θά μᾶς φυλακίσουν! Ὅμως, καί εἰς τήν πρώτην καί<br />

εἰς τήν δευτέραν περίπτωσιν, θά ἔχουμε σκέπην ἄνω τῶν κεφαλῶν<br />

μας!..»<br />

Μέ αὐτά τά λόγια, ἐγύρισα καί ἔφυγα.<br />

Μετέβην κατ’ εὐθείαν εἰς τόν Ραδιοφωνικόν σταθμόν. Γνωρίζοντας<br />

καλύτερα πλέον τήν σοβιετικήν πραγματικότηταν, δέν εἶχα<br />

σκοπόν νά παραδοθῶ, ἄνευ ὅρων. Οὕτως, λοιπόν, ὅταν συνάντησα<br />

τόν Α. Βόλκωφ, τοῦ εἶπα ὅτι εἶμαι «περαστικός…». Εἶχα ἔλθει, δῆθεν,<br />

διά κάποιες δουλειές καί ἐπέρασα ἀπό τόν Ραδιοφωνικόν σταθμόν,<br />

διά νά πάρω τά 40 ρούβλια, πού μοῦ ὤφειλαν καί, μέ τήν εὐκαιρίαν,<br />

νά δῶ τούς πρώην συναδέλφους μου.<br />

Ὁ Α. Βόλκωφ, μέ ἐδέχθη ἐγκαρδίως καί μοῦ εἶπε ὅ,τι ἐφ’ ὅσον<br />

ἦλθα, δέν ὑπάρχει ἀνάγκη νά ἐπιστρέψω εἰς τό Σότσι, ἐπειδή τό θέμα<br />

τῆς ἐγγραφῆς μου, εἶναι ζήτημα ἡμερῶν καί ἄν δέν εἶμαι κουρασμένος,<br />

ἠδυνάμην νά ἐργασθῶ, ἀπό σήμερον, μάλιστα δέ, λαμβάνοντας<br />

150 ρούβλια μηνιαίως. Ἐδέχθην, ἀλλά δέν κατάφερα νά πάρω<br />

τά 40 ρούβλια, ἐπειδή δέν ἦτο ἡμέρα πληρωμῆς…<br />

Ἡ Σοφία Γκλαντκόβα ἔλειπε μέ ἄδειαν, ὁπότε καθημερινῶς, ἐργαζόταν<br />

ἡ Βέρα Στολτίδη.<br />

131

«ΦΥΓΑΣ ΚΑΤΑΡΙΕΤΑΙ ΤΗΝ ΜΟΙΡΑ…»<br />

Ἀρχίζοντας αὐτό τό κεφάλαιον, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, ἦλθαν εἰς<br />

τόν νοῦν μου τά λόγια ἑνός πολύ γνωστοῦ ρωσικοῦ λαϊκοῦ τραγουδιοῦ,<br />

συνδεδεμένου μέ τήν πλέον βαθείαν λίμνην τοῦ κόσμου, μέ τό<br />

μοναδικόν καθάριον νερόν της.<br />

Ἀνά τίς ἄγριες στέπες τῆς Βαϊκάλης<br />

Στίς στέπες τῆς λίμνης Βαϊκάλης,<br />

πού σκάβουν βουνά γιά χρυσό,<br />

φυγάς καταριέται τήν μοίρα,<br />

δισάκι κρατᾶ, ἀδειανό…<br />

Κουρέλια γιά ροῦχα φοράει,<br />

μπαλώματα ἔχουν πολλά,<br />

τόν σκοῦφο στά χέρια κρατάει,<br />

κατάδικων δεῖγμα αὐτά.<br />

Τό κάτεργο, νύχτα ἀφήνει,<br />

ἐλεύθερος νά ’ναι ξανά.<br />

Τό ἄδικο, δύναμη δίνει<br />

καί φθάνει στήν λίμνη μπροστά.<br />

Στίς ὄχθες τῆς λίμνης πλησιάζει,<br />

ψαρόβαρκα βρίσκει ἐκεῖ.<br />

Τραγούδι πικρό σιγοσέρνει,<br />

Πατρίδα καί σπίτι ὑμνεῖ.<br />

Τ’ ἀγέρι γλυκά ψιθυρίζει:<br />

«ἀδίκως κοπιάζεις, φυγά…<br />

Ἡ δόλια καρδιά σου δέν νοιώθει,<br />

κανείς συγγενής δέν ζεῖ πιά».<br />

Τήν λίμνη περνᾶ ὁ φυγάς μας,<br />

τήν μάνα, στήν ὄχθη θωρεῖ.<br />

Νά εἶσαι καλά, δόλια μάνα,<br />

οἱ ἄλλοι, ποῦ εἶναι, χρυσή;<br />

132

Σέ τάφο, καιρό ὁ πατέρας,<br />

θαμμένος βαθιά, πιά δέν ζεῖ.<br />

Στά κάτεργα ὁ ἀδελφός σου,<br />

δέσμιος, ἔχει ριχθεῖ…<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἄν θυμᾶσαι, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, ἔχω ἤδη ἀναφέρει τό ὄνομα<br />

τοῦ φίλου καί συναδέλφου Ἀνέστη Στολτίδη. Ὁ Ἀνέστης, ὄντας μέλος<br />

φτωχῆς οἰκογενείας, ὅπως χιλιάδες ἄλλοι Ἕλληνες, πίστεψε τήν κομμουνιστικήν<br />

προπαγάνδαν καί κατά τόν Συμμοριτοπόλεμον, ἀνήλικος<br />

ἀκόμα, κατετάγη εἰςτόν «Δημοκρατικόν Στρατόν». Εἰς μίαν φονικήν<br />

μάχην, ἐτραυματίσθη εἰς τόν δεξιόν ὀφθαλμόν του. Ὅταν τόν μετέφεραν<br />

εἰς νοσοκομεῖον τῆς Γιουγκοσλαβίας, ἦτο πλέον ἀργά καί ἠναγκάσθησαν<br />

νά τοῦ ἀφαιρέσουν τόν τραυματισμένον ὀφθαλμόν.<br />

Εἰς τήν Τασκένδην, ἕνας ἀπό τούς πρώτους, πού ἐζήτησαν νά<br />

σπουδάσουν, ἦτο ὁ Ἀνέστης. Οὕτως, εὑρέθη εἰς τήν Μόσχαν καί<br />

εἰσήχθη εἰς τήν Σχολήν Φιλολογίας. Εἰς τό Πανεπιστήμιον, ἐγνώρισε<br />

τήν Βέρα, πού ἐξέφρασε τήν ἐπιθυμίαν νά τόν βοηθήση, νά μάθη τήν<br />

ρωσικήν. Συντόμως ἔγινε ὁ γάμος τους καί ἀπέκτησαν τόν Σέργιο. Ἡ<br />

Βέρα, πράγματι, τόν ἐβοήθησε νά μάθη τήν ρωσικήν καί αὐτός, μέ<br />

τήν σειράν του, τῆς ἔμαθε τήν ἑλληνικήν. Μετ’ ὀλίγον, ὁ Ἀνέστης<br />

ἔγινε δεκτός εἰς τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν τοῦ Ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ,<br />

ὡς ἐκφωνητής καί ἡ Βέρα, ὡς συντάκτης ἐγγραφῆς. Εἶχαν τήν τύχην<br />

νά τούς παραχωρήσουν ἕνα θαυμάσιον, διά τά σοβιετικά δεδομένα,<br />

διαμέρισμα τριῶν δωματίων. Τά οἰκονομικά τους, ὡς πρός τά σοβιετικά<br />

πάλι δεδομένα, ἦσαν ἀρκετά: ὁ Ἀνέστης, ὡς ἐκφωνητής Β΄ κατηγορίας<br />

ελάμβανε μηνιαῖον μισθόν 240 ρούβλια καί ἡ Βέρα 120. Ἀξίζει<br />

νά σημειωθῆ ὅ,τι ὁ μηνιαῖος μισθός ἑνός ὑποψηφίου δόκτορος ἦτο<br />

170 ρούβλια (ὅσα καί ἑνός ἐκφωνητοῦ Γ΄ κατηγορίας) καί τοῦ δόκτορος,<br />

400 ρούβλια. Ἡ Βέρα ὅμως, ἦτο καί φιλοχρήματη. Μέ τήν<br />

γκρίνιαν της, ἠνάγκασε τόν Ἀνέστη νά παραιτηθῆ ὡς ἐκφωνητής καί<br />

νά γίνη μεταφραστής. Βλέπετε, ἕνας μεταφραστής, ὁ ὁποῖος ἀμειβόταν<br />

κατ’ ἀποκοπήν, ἔβγαζε τό ὀλιγότερον 500 ρούβλια μηνιαίως.<br />

Θέλετε ἐπειδή ὁ Ἀνέστης ἦτο πολιτικός πρόσφυγας, εἴτε ἐπειδή<br />

προέβαλε ὡς δικαιολογίαν τοῦ αἰτήματός του τήν ἀναπηρίαν του,<br />

θέλετε, τέλος, διότι ἦτο ἀγαπητός διά τόν ἀκέραιον χαρακτήραν του,<br />

τό αἴτημά του ἔγινε δεκτόν, τοῦ ἐζήτησαν ὅμως, νά διαβάζη κάποια<br />

κείμενα (συμπληρωματική ἀμοιβή), ἐπειδή ὑπῆρχε ἔλλειψις ἀνδρικῆς<br />

133

φωνῆς. Τελικῶς, ὅλα αὐτά ἐπέδρασαν ἀρνητικῶς εἰς τόν ὑγιήν ὀφθαλμόν<br />

του καί ἴσως νά ἔπαιξε ρόλον τῆς προσβολῆς του ἀπό μηνιγγίτιδαν.<br />

Μέ τόν Ἀνέστη, εἴχαμε γίνει φίλοι, ἐπειδή καί οἱ χαρακτῆρες μας<br />

ταίριαζαν καί ἐπειδή καταγόμεθα ἀπό τόν Πόντον. Εἰς τά ὄμματα τοῦ<br />

μικροῦ Σέργιου, ὁ «θεῖος» Κώστας, δέν ἦτο μόνον φίλος τοῦ ἀγαπημένου<br />

του πατρός, ἀλλά καί «ἥρως!..» Σημειωτέον ὅ,τι ὁ Σέργιος<br />

θεωροῦσεν ἥρωες, ὅλους τούς πρώην ἀντάρτες…<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ὅταν ἐνεφανίσθην εἰς τό στούντιο, ἡ Βέρα μοῦ ἐθύμισεν πώς<br />

ἠδυνάμην νά μένω εἰς τό διαμέρισμά της, ὅπως εἶχε ὑποσχεθεῖ, ὅταν<br />

ἐπήγαμε νά τήν ἀποχαιρετίσουμε μέ τήν μητέραν μου, ἀναχωρώντας<br />

διά τό Σότσι. Δέχθηκα. Οὕτως, μετά τό πέρας τῆς βάρδιας, τό αὐτοκίνητο<br />

μᾶς ἔφερε ὡς την οἰκίαν της. Ἡ μητέρα της καί ὁ Σέργιος,<br />

κοιμόντουσαν. Καθίσαμε εἰς τήν κουζίναν, νά πιοῦμε τσάϊ. Ἡ ὥρα ἦτο<br />

ἤδη τρεῖς καί τέταρτο, μετά τά μεσάνυχτα. Πίνοντας τσάϊ, συζητούσαμε<br />

διάφορα. Αἴφνης, ἡ Βέρα γυρίζει καί μοῦ λέει ἐμπιστευτικῶς:<br />

«Ξέρεις, ἔχω θάρρος μαζί σου, ἐπειδή ξέρω πώς ἤσουν φίλος τοῦ<br />

Ἀνέστη. Αὐτό, πού θά σοῦ πῶ ὅμως, θέλω νά μείνη μεταξύ μας! Τόν<br />

Ἀνέστη, τόν ἀγαποῦσα πολύ διά τόν χαρακτήραν του, ἀλλά ποτέ δέν<br />

ἔνοιωσα ὀργασμόν, κατά τήν σεξουαλικήν ἐπαφήν…<br />

Ἀντιθέτως, ἐκεῖνος ἦτο κατενθουσιασμένος! Πῆγα, κρυφίως, εἰς<br />

γυναικολόγον, ὁ ὁποῖος μοῦ ἀπεκάλυψε τήν ἰδιαιτερότητάν μου, εἰς<br />

τήν ὁποία ὀφειλόταν ὁ ἐνθουσιασμός τοῦ Ἀνέστη. Ὅπως μοῦ εἶπεν ὁ<br />

γυναικολόγος, μετά ἀπό κάθε συνουσίαν, ὁ «κόλπος» μου ἐστένευε…<br />

ἀλλά καί πάλι, σέ παρακαλῶ, νά μήν ἀποκαλύψης εἰς οὐδέναν, αὐτήν<br />

τήν συζήτησίν μας…»<br />

Ἐγώ, βεβαίως, κατάλαβα τόν σκοπόν τῆς «ἀποκαλύψεως» τοῦ<br />

μυστικοῦ, ἀλλά ἔκανα τόν χαζόν. Βεβαίως, ὑπεσχέθην νά κρατήσω τό<br />

«μυστικόν». Ἄλλαξα, συζήτησιν καί μετά ἀπό λίγο, πέσαμε νά κοιμηθοῦμε.<br />

Χωριστά!..<br />

Τό πρωΐ, σηκωθήκαμε νωρίς, προγευματίσαμε, τούς εὐχαρίστησα<br />

καί πῆγα εἰς τό Μπάνυϊ περεοῦλοκ. Ἐκεῖ, ἐσύχναζαν Μοσχοβίτες, οἱ<br />

ὁποῖοι ἤθελαν νά ἀνταλλάξουν διαμερίσματα, νά προσφέρουν πρός<br />

ἐνοικίασιν ἤ νά ἐνοικιάσουν στέγην. Οἱ προσπάθειές μου, ἀπέβησαν<br />

ἄκαρπες. Εὐτυχῶς, ἡ πρωϊνή ἐκπομπή εἶχε καταργηθεῖ καί εἶχα ὅλον<br />

τόν χρόνον ὡς τίς 15:30΄, πού ἔπρεπε νά εὑρίσκωμαι εἰς τόν στα-<br />

134

θμόν.Ὅταν ἔφθασα, θέλεις ἀπό τήν ἀπογοήτευσιν, θέλεις ἀπό τήν<br />

ὀρθοστασίαν, ὧρες ὁλόκληρες, ἤμουν ἤδη κουρασμένος. Κατά τήν<br />

ἐκφώνησιν ὅμως, δέν ἄφηνα νά φανῆ ἡ κούρασις, ἐπειδή οἱ ἀκροατές<br />

δέν ἔφταιγαν εἰς οὐδέν, διά τίς περιπέτειές μου… Εἰς τό διάλειμμα,<br />

πίνοντας καφέ, ἡ Βέρα, προσποιουμένη τήν ἀγανακτισμένην, βρῆκε<br />

εὐκαιρίαν νά μοῦ πῆ: «Κοίταξε, νά δῆς, τί ἄνθρωποι ὑπάρχουν! Ἤδη<br />

εὑρέθη γείτονας νά καταγγείλη, πώς εἰς τό διαμέρισμά μου, ζεῖ «ξένος»!..<br />

Ἔχ!, Βέρα, σκέφθηκα. Πότε θά καταλάβης ὅτι οἱ κουτοπονηριές<br />

σου δέν περνᾶνε; Χρειάζεται μήπως νά εἶσαι διάνοια, διά νά καταλάβης,<br />

πώς τόσον ἀργά τήν νύκταν, πού δέν κυκλοφορεῖ οὔτε ψυχή<br />

καί ὅ,τι τόσον ἐνωρίς, πού ἔφυγα τό πρωΐ, δέν ἐσυνάντησα κανέναν;<br />

Πῶς ἦτο δυνατόν, νά πῆγε κάποιος νά κάνη μίαν τέτοιαν καταγγελίαν<br />

καί, μάλιστα, νά καταλάβη, πώς ἤμουν καί «ξένος»; Αὐτά ὅμως, ἦσαν<br />

ἡ ἀστραπιαία σκέψις μου καί τό συμπέρασμα. Προσποιούμενος ὅ,τι<br />

«ἔχαψα» τό παραμύθι της, ἐγύρισα καί τῆς εἶπα ἠρέμως: «Ὅλα εἶναι<br />

δυνατά! Ἀλλά, δέν συμβαίνει τίποτα. Ἁπλῶς, δέν θά ἐπαναληφθῆ!»<br />

Φοβουμένη, ἐξ αἰτίας τῆς ἀντιδράσεώς μου ὅ,τι τό «κόλπο» ἐξαναγκασμοῦ,<br />

νά σκεφθῶ τήν εὔκολον λύσιν τοῦ «γάμου», δέν ἔπιασε<br />

καί δέν θά ἔχη ἄλλην εὐκαιρίαν, ἔσπευσε νά μέ «καθησυχάση»: «Τί<br />

εἶναι αὐτά πού λές! Τί ἔγινε, στό κάτω, κάτω; Τό πολύ, πολύ νά πληρώσω<br />

πρόστιμον 10 ρουβλίων καί τέρμα!..»<br />

Ἔχ!, κουτοπόνηρη Βέρα, εἶπα μέσα μου. Ἄν τό θέμα λυνόταν μέ<br />

ἕνα πρόστιμον 10 ρουβλίων, τί στόν διάβολον τό δραματοποίησες;<br />

Ὅμως, πάλι κράτησα κρυφές τίς σκέψεις μου καί ἁπλῶς ἐπέμενα εἰς<br />

τήν ἀπόφασίν μου, παρά τίς ἀπέλπιδες διαμαρτυρίες της. Ἐκεῖνο τό<br />

βράδυ ὅμως, ὑπῆρξαν καί καλά νέα! Τηλεφώνησαν οἱ γονεῖς μου ἀπό<br />

τό Σότσι, νά μέ πληροφορήσουν πώς τούς κάλεσαν εἰς τό Δημαρχεῖον,<br />

λέγοντάς τους ὅ,τι ἠδύναντο νά ἐγγραφοῦν προσωρινῶς εἰς<br />

τό διαμέρισμα κάποιου γνωστοῦ, χωρίς περιορισμούς ἐμβαδοῦ καί<br />

ἤδη ἔδωσαν ἐντολήν νά προσληφθῆ ὁ πατέρας μου εἰς τό Ἀτελιέ<br />

μοντέρνων ὑποδημάτων, ὡς τεχνίτης ΣΤ΄ κατηγορίας (ἀνωτάτης), ὁ<br />

δέ ἀδελφός μου, νά ἐγγραφή εἰς τό σχολεῖον!<br />

Καί «ὁ Ἅγιος, φοβέρα θέλει», πού λέει ὁ λαός!<br />

Οἱ ἐνέργειές μου καρποφόρησαν πάραυτα. Οἱ γονεῖς μου καί ὁ<br />

ἀδελφός μου ἐνεγράφησαν προσωρινῶς, εἰς τήν πατρικήν οἰκίαν τῆς<br />

μητρός μου καί ὁ πατήρα μου, προσελήφθη εἰς ἀνταξίαν ἐργασίαν.<br />

135

Μόλις τελειώσαμε τήν βάρδιαν, ἡ Βέρα, ὡσάν νά μήν προηγήθησαν<br />

τά ὅσα περιέγραψα, ἐπέμενε νά πᾶμε εἰς τό διαμέρισμά της. Τήν<br />

εὐχαρίστησα καί ἔφυγα. Ἔφυγα ποῦ; Ὅλην τήν νύκταν «Περπατοῦσα<br />

ξένοιαστος, ἀνά τήν Μόσχαν», ὅπως ἔλεγε ἕνα δημοφιλές τραγούδι<br />

τῆς ἐποχῆς. Ἀλλά ἐκεῖνο τό τραγούδι, ἦτο εὔθυμον, ἐνῶ ἐγώ εὑρέθην<br />

εἰς τόν ρόλον τοῦ «φυγάδος» τῆς Βαϊκάλης, μόνον πού εἰς τόν δρόμον<br />

μου, δέν εὑρέθη οὔτε ἡ μάννα μου, ἀλλά οὔτε κανένα συγγενικόν<br />

ἤ φιλικόν πρόσωπον. Βεβαίως, ὑπῆρχαν πολλοί γνωστοί, νέοι<br />

φίλοι, κοπέλες, οἱ ὁποῖες ὀνειρεύονταν νά περάσουν, ἔστω καί μίαν<br />

νύκταν μαζί μου, χωρίς νά ὑπολογίσουμε καί τήν «δωματιοοικοκυράν»<br />

μου, πού ἐξ αἰτίας τῆς συμπεριφορᾶς της, ἐγνώρισα τό Σότσι…<br />

παρακαίρως.<br />

Ὡστόσον, ἡ πικρή πείρα καί ἡ ἀξιοπρέπειά μου, μέ ὁδήγησαν εἰς<br />

τήν ἀκλόνητον ἀπόφασιν νά πιῶ τό πικρό ποτήριον «ἄσπρο πάτο»,<br />

παρέα μέ τήν μοναξιάν μου. Ὑπῆρχε καί ἕνας ἄλλος, σοβαρός λόγος:<br />

ἀπό τά 25 ρούβλια, πού πῆρα δανεικά ἀπό τόν νονόν μου, ἀπέμειναν<br />

μόλις δύο ρούβλια καί κάτι καπίκια… Αὐτό τό ποσόν, καθόρισε καί<br />

τήν διατροφήν μου: διά πρόγευμα, γεῦμα καί δεῖπνον, ἕνα μικρόν<br />

σταφιδόψωμον, τήν φορᾶν… Κάθε πρωΐ, ὡς τήν ὥραν τῆς ἐνάρξεως<br />

τῆς δουλειᾶς μου, εὑρισκόμουν εἰς τό προαναφερθέν,«Μπάνυϊ περεοῦλοκ».<br />

Οὕτως, πέρασα τό πρῶτον εἰκοσιτετράωρον, τό δεύτερον… Ἡ<br />

ἐλαχίστη διατροφή, τό συνεχές περπάτημα καί ἡ ὀρθοστασία, σύν ἡ<br />

ἐργασία μου, ἔφεραν τά πρῶτα δείγματα ἐξαντλήσεως. Κατά τά διαλείμματα<br />

τῶν ἐγγραφῶν, «λαγοκοιμόμουν» εἰς μίαν πολυθρόναν, ἔξω<br />

ἀπό τό στούντιο. Πλενόμουν καί ξυριζόμουν, εἰς τήν τουαλέταν… Τό<br />

τρίτον εἰκοσιτετράωρον, ἦτο πιό ὀδυνηρόν. Μετά τό τέλος τῆς βάρδιας,<br />

ὅταν βγῆκα εἰς τόν δρόμον, τά πάντα ἦσαν νοτισμένα. Πρό<br />

ὀλίγου, εἶχε σταματήσει ἡ βροχή καί δέν ὑπῆρχε στεγνόν παγκάκι, νά<br />

ξεκουράσω τούς ταλαιπωρημένους πόδας μου. Οὕτως, μοῦ ἦλθε ἡ<br />

σκέψις νά πάω νά διανυκτερεύσω εἰς τόν σιδηροδρομικόν σταθμόν<br />

τοῦ Καζᾶν. Ἦτο ὁ πλέον γνωστός μου σταθμός, ἐπειδή ἀπό ἐκεῖ ἀναχωρήσαμεν,<br />

διά νά πᾶμε εἰς τόν θεῖον μου, εἰς τό Κεντάου, εἰς αὐτόν<br />

τόν σταθμόν φθάσαμε μέ τήν μητέραν μου, ὅταν ἀγωνιζόμεθα νά<br />

βροῦμε ἄκρην μέ τίς σπουδές μου. Ἄρα, εἶχε δεθεῖ μέ τήν ζωήν μου<br />

εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Ἔφθασα κατάκοπος εἰς τόν σταθμόν, πού ἀπείχεν ἀπό<br />

τό κτίριον τοῦ Ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ, περίπου 4 χιλιόμετρα.<br />

1<strong>36</strong>

Καί ἐδῶ ὅμως, προσέκρουσα εἰς τήν εἰρωνείαν τῆς τύχης! Οἱ<br />

βαριές θύρες τοῦ σταθμοῦ, ἦσαν κλειστές. Εἰς κάθε κτύπον, ἕνας<br />

πολιτοφύλακας μισάνοιγε τό ἕνα φύλλον καί ἐπέτρεπε τήν εἴσοδον,<br />

μόνον εἰς ὅσους εἶχαν εἰσιτήριον, κάποιου τραίνου. «Πενία τέχνας<br />

κατεργάζεται», ἔλεγαν οἱ σοφοί μας πρόγονοι. Πλησίασα εἰς τήν<br />

θύραν καί κτύπησα. Ὅταν ἐνεφανίσθη ὁ πολιτοφύλακας, τοῦ ἔδειξα<br />

τήν ταυτότηταν τοῦ Ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ καί τοῦ εἶπα πώς ἦλθα<br />

νά συναντήσω συγγενεῖς, οἱ ὁποῖοι ἔρχονταν μέ τό τραῖνον τῆς Ἁλμά-<br />

Ἀτά. Θυμόμουν ὅτι τό τραῖνον ἔφθανε τήν 5 ην πρωϊνήν. Μέ ἄφησε νά<br />

περάσω. Εἰσερχόμενος εἰς τόνσταθμόν, παρ’ ὀλίγον νά λιποθυμήσω!<br />

Ἡ ἀτμόσφαιρα, ἦτο ἀποπνικτική. Ἡ αἴθουσα ἀναμονῆς, ἦτο ὑπερπλήρης<br />

καί ὑπῆρχαν ἄνθρωποι ξαπλωμένοι εἰς τούς διαδρόμους, ὥστε<br />

διά νά προχωρήσης, ἔπρεπε νά περάσης άνωθέν των. Τό ρολόϊ ἔδειχνε<br />

3:45΄ καί οι πόδες μου πλέον ἐλύγιζαν. Αἴφνης, εἰς τό διπλανόν<br />

τετραθέσιον παγκάκι, ἕνας ἄνδρας, πού ἦτο ξαπλωμένος κατά μῆκος<br />

του, ἀνεσηκώθη μετά χασμήματος! Συγκεντρώνοντας τήν τελευταίαν<br />

ἰκμάδαν τῶν δυνάμεών μου, ἐρρίφθην εἰς τό κάθισμα καί ἀμέσως ὁ<br />

«ξεχασμένος» πλέον Μορφέας, μέ ἔλαβεν εἰς τήν ἀγκάλην του!..<br />

Ὅταν ἄνοιξα τους ὀφθαλμούς μου, τό ρολόϊ ἔδειχνε 7:45΄. Παρά<br />

τήν βασανιστικήν πεῖναν, δέν ἐτόλμησα νά ξοδεύσω τά τελευταῖα 10<br />

καπίκια μου – τό ἀντίτιμον ἑνός σταφιδόψωμου – τοῦ «προγεύματος»…<br />

Σκεπτόμουν, ὅτι θά κατορθώσω νά φθάσω, ὡς τό «Μπάνυϊ<br />

περεοῦλοκ», ἀλλά βεβαίως, δέν θά ἄντεχα τόν ποδαρόδρομον, ὡς<br />

τόν Ραδιοφωνικόν σταθμόν. Ἐκεῖνο πού μοῦ ἔδινε δύναμιν, ἦτο ἡ<br />

σκέψις ὅ,τι εἶχε φθάσει ἡ πολυπόθητος ἡμέρα τῆς πληρωμῆς, ὁπότε<br />

θά ἔπαιρνα καί τά χρεωστούμενα 40 ρούβλια καί μίαν προκαταβολήν<br />

τοῦ μισθοῦ μου! Οὕτως ἔφθασα εἰς τόν τόπον ἀνταλλαγῆς διαμερισμάτων.<br />

Ἐκεῖ, συνήντησα ἕνα νεαρό ζευγάρι, τό ὁποῖον ἔφευγε μέ<br />

ἀποστολήν εἰς τό ἐξωτερικόν, διά τρία ἔτη καί ἐνοικίαζε τό ξεχωριστόν,<br />

ἐπιπλωμένον διαμέρισμα ἑνός δωματίου, μέ 50 ρούβλια μηνιαίως.<br />

Ζητοῦσαν προκαταβολήν δύο μηνῶν. Ὑπό ἄλλες συνθῆκες, ἡ<br />

εὐκαιρία θά ἦτο καταπληκτική. Ἀλλά, μέ τίς δικές μου οἰκονομικές<br />

δυνατότητες, ἦτο ὄνειρον ἀπρόσιτον…<br />

Πιό πέρα, στεκόταν μία ἡλικιωμένη γυναικούλα. Τήν ἐπλησίασα<br />

καί ἐρώτησα, τί ἐνοικιάζει. Μέ κοίταξε καί εἰς τους ὀφθαλμούς της<br />

διέκρινα τόν θαυμασμόν, διά τήν ἐξωτερικήν μου ἐμφάνισιν. Θέλησε<br />

νά ἀπομακρυνθῆ, ἀλλά ἐγώ τήν ξαναρώτησα:<br />

137

– «Δέν νομίζω, γιόκα μου, νά σοῦ ταιριάζη ἡ πρότασίς μου!»<br />

– «Πῶς ἔβγαλες τό συμπέρασμα, κυρούλα;»<br />

– «Ἔχω μάτια καί βλέπω, γιόκα μου! Ἐσύ, εἶσαι ἀρχοντόπουλο!»<br />

– «Ἀπό καιρό, πιά δέν ὑπάρχουν ἀρχοντόπουλα, κυρούλα, καί ἄν<br />

ἐννοῆς τά παιδιά τῶν σημερινῶν «ἀφεντάδων», αὐτά δέν ἔχουν ἀνάγκην<br />

νά ψάξουν διαμέρισμα εἴτε οἰκίαν, νά ἐνοικιάσουν! Καλλίτερα,<br />

λοιπόν, νά μοῦ πῆς, τί ἐνοικιάζεις καί τί ζητᾶς».<br />

– «Ζῶ εἰς ἕνα δωμάτιον 10 μ 2 , εἰς κομμουνάλκα. Εἶμαι μία φτωχή<br />

συνταξιοῦχος καί ἡ σύνταξίς μου 10 ρούβλια μηνιαίως. Τά παιδιά<br />

μου, ἔχουν καί αὐτά μικρά εἰσοδήματα καί τίς οἰκογένειές τους.<br />

Οὕτως, δέν δύνανται νά μοῦ προσφέρουν πολλά. Δι’ αὐτό ἐνοικιάζω<br />

μίαν γωνίαν τοῦ δωματίου μου καί ἕνα ντιβάνι, μέ 20 ρούβλια τόν<br />

μῆναν. Ξέρω, πώς δέν ταιριάζει διά ἄνθρωπον ὡσάν ἐσένα, μά ἀφοῦ<br />

ἐπιμένεις, πᾶμε νά δῆς καί μόνος σου…»<br />

Παρ’ ὀλίγον νά φωνάξω: «Ζήτω!» καί νά τήν ἀκολουθήσω, ὅταν<br />

θυμήθηκα μέ τρόμον, τά τελευταῖα μου 10 καπίκια, πού μέ ἠνάγκασαν<br />

νά παραιτηθῶ ἀπό τό πρόγευμά μου… Ἄν πήγαινα μαζί της, θά<br />

ἔπρεπε νά κάνω τόν «γαλαντόμον» καί νά πληρώσω τό εἰσιτήριόν<br />

της εἰς τό μετρό, πού ἐστοίχιζε τότε 5 καπίκια… Πῶς θά πήγαινα, ὡς<br />

τόν Ραδιοφωνικόν σταθμόν;<br />

Κατέφυγα εἰς τά «κατά συνθήκην ψεύδη». Γύρισα πρός τήν κυρούλα<br />

καί τῆς εἶπα: «Δυστυχῶς, δέν προλαβαίνω τώρα, ἐπειδή θά<br />

ἀργήσω νά πάω εἰς τόν Ραδιοφωνικόν σταθμόν, διά τήν ἐκπομπήν<br />

μου. Τό πολύ ὅμως, εἰς δύο ὧρες θά εἶμαι ἐλεύθερος, μέχρι τήν ἀπογευματινήν<br />

βάρδιαν καί τότε θά ἔλθω. Δῶσε μου, τήν διεύθυνσίν<br />

σου».<br />

Τό βλέμμα της, συνέχισε νά εἶναι δύσπιστον, ἀλλά μοῦ ἔδωσε<br />

τήν διεύθυνσίν της, ὑποσχομένη νά μέ περιμένη. Ἔγραψα τήν διεύθυνσιν,<br />

τήν εὐχαρίστησα καί μετ’ ὀλίγην ὥραν ἤμουν εἰς τόν σταθμόν.<br />

Ἔλαβα τά χρήματα καί πῆγα εἰς τόν σταθμόν «Κιέβου», ὅπου<br />

εἶχα ἀφήσει τίς βαλίτσες μου, κατόπιν ἔφθασα εἰς τόν σταθμόν «Κρασνοσέλσκαγια»,<br />

δίπλα εἰς τόν ὁποῖον, ἦτο τό σπίτι τῆς κυρούλας, ἕνα<br />

παλαιόν ξύλινον, διώροφον οἴκημα. Κτύπησα τό κουδούνι μέ τό ὄνομα<br />

τῆς κυρούλας (δυστυχῶς δέν τό θυμᾶμαι, ἀλλά ποτέ δέν θά ξεχάσω<br />

τήν ἀγαθήν καρδιά της). Μοῦ ἄνοιξε καί μπῆκα. Μία μικρή λάμπα,<br />

δέν ἔπρεπε νά εἶναι παραπάνω ἀπό 12 κηρίων, προσπαθοῦσε νά διαπεράση<br />

τό σκότος καί ἀνέπνευσα μίαν ἀνάκατην μυρωδιάν ὑγρασίας<br />

138

καί μούχλας, λές καί εἶχα βρεθεῖ, εἰς μπουντρούμι. Εἰσήλθαμεν εἰς τό<br />

φτωχικόν της δωμάτιον, τά μόνα ἔπιπλα τοῦ ὁποίου ἦσαν τό κρεββάτι<br />

τῆς κυροῦλας, εἰς τήν μίαν γωνίαν, ἕνα σεντούκι, τό «ντιβάνι»,<br />

πού μοῦ εἶχε πεῖ, εἰς τήν ἄλλην, ἕνα μικρό τραπεζάκι, δίπλα εἰς τήν<br />

θύραν καί δύο παλαιές καρέκλες. Ὑπό ἄλλες συνθῆκες, θά ἔτρεχα<br />

πρός τήν ἔξοδον, ἀπό τήν στιγμήν πού ἄνοιξε ἡ πόρτα εἰσόδου, εἰς<br />

τό παλαιόν ξύλινον οἴκημα. Μετά ὅμως, ἀπό αὐτά, τά ὁποῖα εἶχα<br />

περάσει, ἁπλῶς ἔστρωσα εἰς τό «ντιβάνι» τά χιονάτα σεντόνια μου,<br />

ἕντυσα τό μαξιλάρι μέ μίαν ἐπίσης χιονάτην μαξιλαροθήκην, τά ἐσκέπασα<br />

μέ τήν κουβέρταν μου, ἔδωσα εἰς τήν κυρούλαν τά 20 ρούβλια<br />

καί τῆς εἶπα: «Ἀπό τόν Ραδιοσταθμόν, ἐπιστρέφω ἀργά τήν νύκταν,<br />

ἀλλά δέν πρόκειται νά κάνω θόρυβον καί νά ἀνησυχήσω κανέναν».<br />

Μέ αὐτά τά λόγια, τήν εὐχαρίστησα καί ἔφυγα σκεπτόμενος ὅ,τι μετά<br />

τήν βάρδιαν, ἐπί τέλους, θά κοιμηθῶ, ὡς νεαρός θεός!<br />

Ἐπιστρέφοντας τήν νύκταν, ἡ κυρούλα ἄναψε τό φῶς, ἀνασηκώθηκε<br />

καί μοῦ εἶπε: «Γιόκα μου, τό τσαγερό μόλις πρίν λίγο, τό<br />

ζέστανα. Πιές ἕνα τσάϊ. Δυστυχῶς, τό μόνον πού ἔχω, εἶναι ζάχαρη,<br />

εἰς κύβους. Πάντως, ὁπωσδήποτε θά νοιώσης καλλίτερα, μετά τήν<br />

παγωνιάν, πού κάνει ἔξω».<br />

Φτωχή, ἀλλά μέ πλούσιαν ψυχήν. Τήν εὐχαρίστησα, ἤπια ἕνα<br />

ποτήρι τσάϊ, ὅπως πάντα χωρίς ζάχαρη καί ἔπεσα νά κοιμηθῶ. Τήν<br />

ἰδίαν στιγμήν, μέ πῆρε ὁ ὕπνος. Αἴφνης ξύπνησα, αἰσθανόμενος δυσφορίαν.<br />

Εἰς τό λιγοστόν φῶς τοῦ φακοῦ, ἔμεινα ἄφωνος!.. Ὅλος ὁ<br />

τοῖχος καί ἡ κουβέρτα μου εἶχαν κατακοκκινίσει ἀπό τά στίφη τῶν<br />

κοριῶν… Ἔσβησα τόν φακόν καί, διά νά μήν ἐνοχλήσω αὐτήν τήν<br />

καλόψυχην κυρούλαν, ἔχωσα τό κεφάλι μου εἰς τό μαξιλάρι καί ξέσπασα<br />

εἰς λυγμούς… Ἡ σιδερένια μου θέλησις, εἶχε κομματιασθεῖ. Τό<br />

πρωΐ, τό μαξιλάρι μου, ἀπό τό νυκτερινόν κλάμα, ἦτο ἀκόμα μουσκεμένον.<br />

Ἡ σκέψις μου ἐταξίδεψε εἰς τήν Ἑλλάδαν, ὅπου ἀκόμα καί<br />

τά φοβερά ἔτη τῆς κατοχῆς, ἄν και πεινάσαμε, τροφή τῶν κοριῶν,<br />

δέν εἴχαμε γίνει… Εἰς τόν σοβιετικόν παράδεισον, εἶχα ἀναγκασθεῖ νά<br />

«συγκατοικήσω», μέ κοριούς… «Ἀνάγκα καί θεοί πείθονται», ἔλεγαν<br />

οἱ ἀρχαῖοι μας πρόγονοι. Εὐτυχῶς, αὐτή ἡ «συγκατοίκησις», δέν<br />

ἐκράτησε πάνω ἀπό 14 ἡμέρες…<br />

139

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΟΣΧΑΝ<br />

ΕΞ ΗΜΙΣΙΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΝΙΚΑΛΑΪ ΚΡΙΖΑΝΟΦΣΚΥΪ<br />

Τήν 15 ην ἡμέραν τῆς διαμονῆς μου εἰς τό δωμάτιον τῆς κυρούλας,<br />

μοῦ τηλεφώνησαν ἀπό τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν, διά νά μέ συγχαροῦν:<br />

ἡ πολυπόθητος ἀπόφασις, διά τήν ἐγγραφή μου εἰς τό δημοτολόγιον<br />

τῆς Μόσχας, ἦτο πραγματικότης καί ἔπρεπε νά πάω νά<br />

πάρω καί τήν ἐντολήν, διά τό διαμέρισμά μου.<br />

Δέν τό ἐπίστευα!.. Ταχέως, ἑμάζεψα τά λιγοστά ὑπάρχοντά μου,<br />

μοιραζόμενος μέ τήν κυρούλαν τήν χαρμόσυνον εἴδησιν. Ἡ φτωχή,<br />

ἀλλά μεγαλόψυχη καί τίμια γυναικούλα, ἤθελε νά μοῦ ἐπιστρέψη καί<br />

10 ρούβλια… Τήν εὐχαρίστησα ἄλλην μίαν φορᾶν καί τῆς εἶπα, πώς<br />

τῆς χρεωστοῦσα μεγάλην χάριν.<br />

Ἐν τῷ μεταξύ, ἦλθε τό ταξί, πού εἶχα καλέσει, φόρτωσα τίς<br />

βαλίτσες μου καί παρεκάλεσα τόν ὁδηγόν, νά περάσουμε ἀπό κάποιο<br />

κατάστημα, νά ἀγοράσω ἕνα στρῶμα καί ράντζο. Στρῶμα εὑρέθη,<br />

ἀλλά ράντζο, πουθενά, ἄν καί γυρίσαμε τήν μισήν Μόσχαν. Τότε ὁ<br />

ὁδηγός, πρός δέκα ρούβλια, μοῦ πρότεινε ἕνα μεταχειρισμένον ράντζο.<br />

Περάσαμε ἀπό τήν κατοικίαν του καί τό πήραμε. Κατόπιν, ἐπήγαμε<br />

εἰς τόν Ραδιοσταθμόν, ἔλαβα τήν ἐντολήν διά τό διαμέρισμα καί<br />

ἐπήραμε τόν δρόμον διά τήν νεόκτιστον 37 ην συνοικίαν. Εἰς τό κτίριον,<br />

πού ἐστεγάζετο ἡ Διεύθυνσις κατοικιῶν, κατέθεσα τήν ἐντολήν,<br />

ἐσφράγισαν τό διαβατήριόν μου, ἀναγράφοντας τήν διεύθυνσίν<br />

μου καί μοῦ ἔδωσαν τά κλειδιά τοῦ διαμερίσματος. Τά βάσανα τῆς<br />

ἀναζητήσεως στέγης, εἶχαν πάρει τέλος! Τώρα, πλέον ἤμουν Μοσχοβίτης<br />

καί μέ τήν «βούλα!»<br />

Τότε μόνον ἐπρόσεξα, πώς ἡ συνοικία ἦτο βυθισμένη εἰς τήν λάσπην,<br />

ἐνῶ εἰς πολλά σημεῖα τό βάθος της, ξεπερνοῦσε τά 30 ἑκατοστά…<br />

Ἄλλη μία «ἰδιομορφία» τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Εἰς ὅλον τόν πολιτισμένον<br />

κόσμον, πρῶτα κατασκευάζουν ἀσφαλτοστρωμένους δρόμους καί<br />

μετά κτίζουν. Ἐδῶ, τά πάντα ἦσαν ἀνάποδα. Μέσα ἀπό τά στρώματα<br />

λάσπης ἐπρόβαλαν καί πεταμένα παλιοσίδερα… Εἰς ὀρισμέ-να σημεῖα,<br />

ὑπῆρχαν καί σπασμένα κομμάτια σκυροδέρματος, ὥστε κυριολεκτικῶς,<br />

νά μήν «πηλοβατῆς» εἰς τήν λάσπην! Ὅμως καί αὐτά ἦσαν<br />

γεμάτα λάσπην!<br />

Μπαίνοντας εἰς τό διαμέρισμα, διεπίστωσα καί μίαν ἄλλην σοβιετικήν<br />

κακοτεχίαν: Ὅλα τά τζάμια τοῦ διαμερίσματος, τό μπάνιο, ὅλοι<br />

140

οἱ νιπτῆρες καί ἡ λεκάνη τῆς τουαλέτας, ὅπου δέν ἦσαν γεμάτα μέ<br />

χρῶμα, ἦσαν γεμάτα μικρά καί μεγάλα στίγματα… Εἰς ποῖαν πολιτισμένην<br />

χῶραν, συναντᾶς κάτι ἀνάλογον; Εἰς… τριτοκοσμικήν, δέν<br />

ἔχω πάει!<br />

Ά, ναί! Μόνον τό 2008, πῆγα εἰς τήν Ἀλβανίαν, ἀλλά ἔμενα εἰς τό<br />

καλλίτερον ξενοδοχεῖον τῶν Τιράνων, πού ἀνῆκε εἰς ξένην ἐταιρίαν<br />

καί ἦτο πράγματι 5 ἀστέρων, ἀλλά εἰς κατοικίαν, δέν εἰσήλθα. Οἱ δρόμοι,<br />

μάλιστα! Θύμιζαν <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Καί, ἐφ’ ὅσον ἔθιξα τούς δρόμους, ἄν<br />

ἤμουν πλούσιος ἐπιχειρηματίας, ἔλεγα, θά ἀναλάμβανα νά φιάξω<br />

ὅλους τούς δρόμους τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, χωρίς νά λάβω οὔτε ἕνα σέντς, ὑπό<br />

τόν ὄρον νά εἶναι δικό μου ὅ,τι βρῶ θαμμένο, κάτω ἀπό ἕνα εὐτελές<br />

στρῶμα ἀσφάλτου!.. Δέν δύνασθαι νά φαντασθῆτε, τί κρύβεται! Ἀπό<br />

ἔλλειψιν νοικοκυροσύνης, εἶναι θαμμένοι τόννοι μετάλλου, πού θά<br />

ἠδύναντο νά ἐφοδιάσουν, ὅλα τά μεταλλουργικά ἐργοστάσια τοῦ<br />

κόσμου!<br />

Πρώτη μου δουλειά, ἦτο νά καθαρίσω ὅλα τά τζάμια, τό μπάνιο,<br />

τούς νιπτῆρες καί τήν λεκάνην τῆς τουαλέτας ἀπό τά χρώματα, ξύνοντάς<br />

τα μέ ξυραφάκι. Δύο εἰκοσιτετράωρα μετά, ἦτο ἀδύνατον νά<br />

πιάσω μολύβι. Τά δάχτυλά μου, πονοῦσαν.<br />

Τό διαμέρισμα ἦτο δυάρι, ἀλλά τό δεύτερον δωμάτιον εἶχε παραχωρηθεῖ<br />

εἰς τόν ἐπίσης ἐργένην συνάδελφόν μου, μεταφραστήν<br />

τότε τῆς Ἀλβανικῆς συντάξεως, Νικαλάϊ Κριζανόφσκυϊ. Ὅταν εἶδε,<br />

πώς δέν ὑπῆρχε τό παραμικρόν στίγμα χρώματος πουθενά, ἐκτός ἀπό<br />

τά τζάμια τοῦ δωματίου του, ἔμεινε κατάπληκτος καί μέ εὐχαρίστησε.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἡ μοίρα τοῦ Ν. Κριζανόφσκυϊ, δέν ἦτο πιό<br />

ζηλευτῆ ἀπό τήν δικήν μου. Ὁ πατέρας του,<br />

Γκρηγκόρυϊ, εἶχε γεννηθεῖ εἰς τήν Ὀδησσόν,<br />

ὅπου ἐζοῦσαν πολυάριθμες ἑλληνικές οἰκογένειες.<br />

Νονός, μάλιστα, τοῦ πατρός του, ἦτο ὁ<br />

Πρίγκιψ Νικόλαος Μαυροκορδᾶτος, γόνος τῆς<br />

γνωστῆς οἰκογενείας Φαναριωτῶν. Ἀξίζει νά<br />

σημειωθῆ ὅ,τι ἐπί 16 συναπτά ἔτη (1878-1894),<br />

ὁ διάσημος Ἕλλην μεγαλέμπορος Γρηγόριος Μαρασλῆς (άνω), ἰσόβιος<br />

Πρόεδρος τῆς Ἑλληνικῆς Κοινότητος καί ἰσόβιος Δήμαρχος Ὀδησσοῦ,<br />

ἕνας ἀπό τούς Μεγάλους Εὐεργέτας τῆς Ἑλλάδος, ἄν καί, ὅπως καί ὁ<br />

παπποῦς μου Ἰωάννης Πολιτίδης, οὐδέποτε ἐπεσκέφθη τήν χώραν<br />

141

τῶν προγόνων του. Μέχρι σήμερον, ἡ ὁδός Μαρασλῆ, ὅπως καί ἡ<br />

οἰκία του διατηροῦνται εἰς τήν Ὀδησσόν.<br />

Συνεχίζοντας τήν ἀφήγησιν, διά τήν οἰκογένειαν τοῦ Νικαλάϊ Κριζανόφσκυϊ<br />

ἀναφέρω ὅ,τι μετά τήν ἔναρξιν τοῦ Α΄ Παγκοσμίου πολέμου,<br />

ἡ τσαρική Ρωσία καί ἡ Γαλλία εἶχαν ὑπογράψει Διακρατικήν<br />

Σύμβασιν, συμφώνως μέ τήν ὁποίαν, εἰς τό ἔδαφος τῆς Γαλλίας ἐστάθμευε<br />

μονίμως, ἕνα ὁλόκληρον ρωσικόν Σῶμα στρατοῦ. Τά γεγονότα<br />

τῆς ἀστικῆς ἐπαναστάσεως, τόν Φεβρουάριον τοῦ 1917 καί τοῦ πραξικοπήματος<br />

τῶν μπολσεβίκων, τόν Ὀκτώβριον (Νοέμβριον) τοῦ ἰδίου<br />

ἔτους, αὐτό τό Σῶμα παρέμενε εἰς τήν Γαλλίαν. Μεταξύ τῶν ἀξιωματικῶν,<br />

ἦτο καί ὁ Γκρηγκόρυϊ Κριζανόφσκυϊ. Μαζί του, ἦσαν ἡ σύζυγός<br />

του καί ὁ μεγαλύτερος υἱός τους. Ἐκείνην τήν ἐποχήν, ουδείς εἰς τόν<br />

κόσμον ἀνέμενε, ὅπως καί οἱ ἄνδρες τοῦ ρωσικοῦ ἐκστρατευτικοῦ<br />

Σώματος, πώς οἱ μπολσεβίκοι θά ἑδραιωθοῦν εἰς τήν ἐξουσίαν. Οἱ<br />

Γάλλοι, διά κάθε ἐνδεχόμενον, κρατοῦσαν τούς ἄνδρες τοῦ Σώματος<br />

εἰς διακριτικόν περιορισμόν, ἀλλά φρουρούμενους. Οἱ ἀγανακτισμένοι<br />

Ρῶσοι, εἰς ἔνδειξιν διαμαρτυρίας, συνέλαβαν τούς φρουρούς τους.<br />

Ἡ Γαλλική κυβέρνησις ἀντέδρασε καί συνέλαβε τούς ἀξωματικούς<br />

τοῦ Σώματος, ὡς ὑπαιτίους ἐξεγέρσεως. Τό Στρατοδικεῖον τῆς Γαλλίας,<br />

τούς κατεδίκασε εἰς θάνατον. Ἡ πρώτη ὁμάς εἶχεν ἤδη ἐκτελεσθεῖ<br />

καί εἰς τήν σύνθεσιν τῆς ἑπομένης συμπεριλαμβανόταν καί ὁ<br />

Γκρηγκόρυϊ Κριζανόφσκυϊ, ὁ ὁποῖος εἶχε πάντα μαζί του, τήν εἰκόναν<br />

τοῦ Ἁγίου Νικολάου. Πρίν ἀντιμετωπίσουν τό ἐκτελεστικόν ἀπόσπασμα,<br />

ἔφθασε ἀγγελιοφόρος, μέ τήν Διαταγήν χάριτος. Ὁ Γ. Κριζανόφσκυϊ<br />

καί οἱ ὑπόλοιποι εἶχαν σωθεῖ! Κατόπιν, τό Σῶμα διελύθη. Οἱ ἀπόγονοί<br />

τους ἀποτελοῦν τήν πολυάριθμον Ρωσικήν Κοινότηταν τῆς<br />

Γαλλίας.<br />

Εἶναι ἀξιοσημείωτον ὅ,τι πολλοί στρατιωτικοί ἀπό αὐτό τό Σῶμα,<br />

παρά τό γεγονός τῆς χωριστῆς εἰρήνης μέ τούς Γερμανούς, πού ὑπέγραψεν<br />

ὁ Λένιν, ὡς Λαϊκός Ἐπίτροπος τῆς Σοβιετικῆς Ρωσίας, πολλοί<br />

ἀπό τούς στρατιωτικούς τοῦ ρωσικοῦ Σώματος, πού ἐστάθμευε εἰς<br />

τήν Γαλλίαν, ἐπολέμησαν ὡς ἐθελοντές εἰς τό Μακεδονικόν Μέτωπον<br />

καί ἡ μνήμη τῶν πεσόντων τιμᾶται, ἀπό τήν μετασοβιετικήν ἐποχήν,<br />

μέχρι σήμερον.<br />

Ὁ Γ. Κριζανόφσκυϊ, μετώκησε μέ τήν σύζυγον καί τόν υἱόν τους<br />

εἰς τήν Τσεχοσλοβακίαν, ἐλπίζοντας καί αὐτός, εἰςσύντομον πτῶσιν<br />

τῶν μπολσεβίκων (ἔχω ἀναφέρει, πώς ἀποτελοῦσαν τήν συντριπτικήν<br />

142

μειοψηφίαν), διά νά εἶναι κοντά εἰςτήν Πατρίδαν. Ἐξ αἰτίας τῶν ἀριστερῶν<br />

κινημάτων, ὁ Γ. Κριζανόφσκυϊ καταφεύγει μέ τήν οἰκογένειάν<br />

του εἰς τήν Γιουγκοσλαβίαν, ὅπου τό 1931, ἐγεννήθη ὁ Νικαλάϊ.<br />

Ἡ ἔναρξις τοῦ Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, εὑρίσκει τούς Κριζανόφσκυϊ<br />

εἰς τήν Γιουγκοσλαβίαν. Ὁ μεγάλος υἱός (δυστυχῶς δέν ἐσυγκράτησα<br />

τό ὄνομά του), κατατάσσεται ἐθελοντής εἰς τόν γιουγκοσλαβικόν<br />

στρατόν καί σκοτώνεται εἰς τό Μέτωπον. Οἱ Κροάτες Οὔστασι,<br />

συνεργάτες τῶν ναζί, παραδίδουν τήν οἰκογένειαν Κριζανόφσκυϊ<br />

εἰς τούς ναζί καί ἐκεῖνοι τήν κλείνουν εἰς στρατόπεδον συγκεντρώσεως.<br />

Σώζονται ἀπό μεγαλύτερα δεινά, ἐπειδή οἱ ἔρευνες ἀποδεικνύουν<br />

ὅ,τι δέν ἦσαν «σοβιετικοί», ὅμως παραμένουν εἰς τό στρατόπεδον.<br />

Μετά τήν ἥτταν τῶν Γερμανῶν ἀπελευθερώνονται, ἀλλά<br />

παραμένουν εἰςτήν Γιουγκοσλαβίαν τοῦ Τίτο, μέχρι τήν διένεξίν του,<br />

μέ τόν Στάλιν. Ὁ Τίτο, τούς ἀπελαύνει ἀπό τήν χώραν. Ἡ οἰκογένεια<br />

Κριζανόφσκυϊ καταφεύγει εἰς τήν γειτονικήν Ἀλβανίαν, ὅπου καί<br />

παραμένει μέχρι τήν γνωστήν διένεξιν Χότζα-Χρουσιώφ.<br />

Ἀπηυδισμένοι ἀπό τήν ἀκουσίαν νομαδοποιηθείσαν ζωήν τους, οἱ<br />

Κριζανόφσκυϊ, ἀποφασίζουν πλέον νά μετακομίσουν εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> καί<br />

ὁ Νικαλάϊ, ἀναγκάζεται νά ἀποχωρισθῆ τήν Ἀλβανίδαν σύζυγόν του<br />

καί τήν νεογέννητην κόρη τους. Ἔτσι, εὑρέθησαν εἰς τήν Μόσχαν, τό<br />

ἴδιον σχεδόν διάστημα, μέ ἐμέναν.<br />

Ἡ ἀγάπη τοῦ Νικαλάϊ διά τήν Ἑλλάδαν καί τόν πολιτισμόν της, τό<br />

γεγονός, πώς θεωροῦσε τόν ἐαυτόν του καί Ρῶσον καί «Βαλκάνιον»,<br />

ἀλλά κυρίως ἡ Παιδεία του, ἡ ἀγαθή καρδιά του, ἡ ἀξιοπρεπής καί<br />

ἀδελφική συμπεριφορά του, μᾶς ἕνωσαν εἰς βαθμόν, ὥστε ὅταν ἐγώ<br />

νυμφεύθηκα τήν Ζήνα καί, ἀργότερον, ἐκεῖνος τήν Γκάλια, ζήσαμε<br />

ἕνδεκα ὁλόκληρα ἔτη εἰς τό «δυάρι» μας, χωρίς ποτέ νά ἀνταλλάξουμε<br />

πικράν λέξιν!<br />

Μέ τήν εὐκαιρίαν, εἰς τήν Ρωσίαν, τά καθαρά ἑλληνικά ὀνόματα:<br />

Ζήνα (Ζηναΐς = κόρη τοῦ Διός), Γκάλια (Γκαλίνα = Γαλήνη) καί Λαρίσα,<br />

ἀπό τό ὄνομα τῆς μυθολογικῆς νύμφης Λαρίσης – κόρης τοῦ<br />

Ποσειδῶνος, εἰς ἀντίθεσιν μέ τήν Ἑλλάδαν, εἶναι πολύ δημοφιλή.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Μετά τήν καθαριότηταν, ἔστρωσα τό ράντζο, ὥστε νά εἶμαι ἕτοιμος,<br />

μετά τήν βάρδιαν, ἔκανα ντούς καί ἐπῆγα εἰς τόν Ραδιοφωνικόν<br />

σταθμόν. Οἱ συνάδελφοί μου, μέ συνεχάρησαν διά τήν εὐόδωσιν τοῦ<br />

θέματος τῆς ἐγγραφῆς καί τῆς κατοικίας καί ζητούσαν νά ἑορτάσωμεν<br />

143

τά εὐχάριστα γεγονότα, ὀργανώνοντας εἰς τό ἀποκτηθέν διαμέρισμα,<br />

«ἐγκαίνια». Τούς εἶπα ὅτι θά πρέπη νά ἀναμένουν ὀλίγον διάστημα,<br />

ἐπειδή οὔτε ἔπιπλα ὑπῆρχαν, οὔτε καί χρήματα. Μόνον δύο κοπέλες,<br />

ἀφοῦ μέ συνεχάρησαν, μοῦ πρότειναν νά ἔλθουν διά νά βοηθήσουν<br />

εἰς τήν καθαριότηταν καί νά τακτοποιήσουν τά πράγματά μου. Ἡ μία,<br />

ἦτο ἡ ἠχολήπτριά μας, ἡ Ζήνα Σμυρνόβα, ἡ ὁποία ἀργότερον ἔγινε<br />

σύζυγός μου καί ἡ ἄλλη, ἡ στενή φίλη της, ἐπίσης ἠχολήπτρια, ἡ<br />

Ἰβέτα Ζάϊτσεβα. Τίς εὐχαρίστησα καί ἐξήγησα, τί καθαριότητα ἔκανα<br />

ὁ ἴδιος. Ὑποσχέθηκα ὅμως, πώς μόλις αποκτήσω ἔπιπλα καί βελτιωθεῖ<br />

ἡ οἰκονομική μου κατάστασις, θά εἶναι και οἱ πρῶτες καλεσμένες.<br />

Ἐπιστρέφοντας ἀπό τήν ἐργασίαν μου, ὡς συνήθως, γύρω στίς<br />

τρεῖς μετά τά μεσάνυχτα, ἔκανα ντούς, ὥστε νά συνέλθω ἀπό τήν<br />

κούρασιν καί τά τόσα γεγονότα τῆς ἡμέρας καί ξάπλωσα νά κοιμηθῶ,<br />

εἰς τό πεντακάθαρον δωμάτιόν μου… χωρίς τήν συντροφιά κοριῶν!<br />

Ἐπί τέλους, σκεπτόμουν, θά κοιμηθῶ, ὡς ἄνθρωπος! Καλά λέει, ὁ<br />

θυμόσοφος λαός: «Μήν λές μεγάλα λόγια!» Ξύπνησα ἀπό τό αἴσθημα<br />

πώς τό σῶμα μου… κατέβαινε, λές καί ἤμουν ξαπλωμένος εἰς ἀνελκυστήραν…<br />

Πράγματι, εἶχα βρεθεῖ ἁπαλά εἰς τό πάτωμα. Τό σκληρόν<br />

καραβόπανον τοῦ ράντζου, ἐκτεθειμένον ἐπί μῆνες εἰς τόν ἥλιον, εἶχε<br />

«καεῖ», εἰς σημεῖον, ὥστε νά μήν δύναται νά κρατήση τό βάρος τοῦ<br />

σώματός μου, ἄν καί, λόγω τῆς ὑποχρεωτικῆς «διαίτης», δέν ξεπερνοῦσε<br />

τά 50 κιλά!.. Δούλεψε πάλι ἡ ρήσις: «Πενία τέχνας κατεργάζεται».<br />

Σηκώθηκα, πλύθηκα, ξυρίσθηκα καί μετά τό λιτόν πρόγευμα,<br />

πῆγα εἰς τό κατάστημα «Χίλια μικροπράγματα», πού προσφάτως εἶχε<br />

ἀνοίξει εἰς ἀπόστασιν δύο χιλιομέτρων ἀπό τό διαμέρισμά μου. Ἀγόρασα<br />

μερικά μέτρα σχοινί καί ἐπέστρεψα εἰς τό διαμέρισμα. Χωρίς<br />

χρονοτριβήν, ἐσήκωσα τό στρῶμα καί μετά ἄρχισα νά τυλίγω τό<br />

σχοινί γύρω ἀπό τό σκληρόν καραβόπανον καί τό μεταλλικόν πλαίσιον.<br />

Οὕτως, ἔφιαξα ἕνα εἶδος «σομιέ», πού θά κρατοῦσε σῶμα,<br />

βαρύτερον ἀπό τό δικό μου…<br />

Ἀπό δεξιά πρός ἀριστερά:<br />

ὁ Ν. Κριζανόφσκυϊ καί ὁ συγγραφεύς.<br />

144

Ὁ συνιδιοκτήτης τοῦ διαμερίσματος, ὁ Ν. Κριζανόφσκυϊ, πέρα<br />

ἀπό τά προσόντα, πού περιέγραψα ἐνωρίτερον, ὡς καθαρόαιμος Ρῶσος,<br />

ἦτο πιό ἤρεμος καί πιό ὑπομονετικός ἀπό ἐμένα. Διέθετε καί<br />

χιοῦμορ. Ἐπανειλημμένως, ὅταν μέ ἔβλεπε κακοδιάθετον, προσπαθώντας<br />

νά μέ κάνη νά ξεχάσω ἀναποδιές καί ἀπογοητεύσεις, μοῦ ἔλεγε:«Κώστα!<br />

Δία τήν ὥραν, εἴμεθα ποντίκια. Μετ’ ολίγον θά γίνουμε<br />

ἀρουραῖοι καί, μέ τόν καιρόν, θά γίνωμεν λέοντες!»<br />

Ἐν τῷ μεταξύ, οἱ γονεῖς μου καί ὁ Θεμιστοκλῆς, ἐφιλοξενοῦντο<br />

εἰς τό μεγάλον διαμέρισμα τῶν Γιαροσένκο. Ὁ Βιτάλυϊ Γιαροσένκο<br />

ἦτο Ἀρχιτέκτων καί Διευθυντής τῆς Πολεοδομίας τοῦ Σότσι. Εἶχε νυμφευθεῖ<br />

τήν Λιοῦμπα Ἀπανάσοβα, πρώην συμμαθήτριαν τῆς μητρός<br />

μου καί θυγατέραν τῆς Μαρίας, χάριν τῆς παρατόλμου συμπεριφορᾶς<br />

τῆς ὁποίας, ἐδώθη εἰς τόν παπποῦ μου ἄδεια ἐργασίας! Ὁ Β. Γιαροσένκο<br />

ἀπεδείχθη φίλος καί ὅταν ἐχρειάσθη, τό ἀπέδειχνε ἐμπράκτως.<br />

Βλέπετε, οἱ ἀμοιβαῖες ἀνθρώπινες σχέσεις, ἀποτελοῦν πάντα τό θεμέλιον<br />

τῆς φιλίας, ἡ ὁποία εἶναι μία ἀπό τίς ἔννοιες, πού κακῶς τίς<br />

συνοδεύουμε μέ ἐπίθετα. Ἀνθρωπιά, ἀγάπη, φιλία, δημοκρατία εἶναι<br />

ἔννοιες-ἀξιώματα. Συντόμως, μετά τήν πρώτην διευθέτησιν τοῦ<br />

θέματος τῆς ἐγγραφῆς εἰς τό δημοτολόγιον τοῦ Σότσι, τῆς τακτοποιήσεως<br />

εἰς τό Ἀτελιέ μοντέρνων ὑποδημάτων τοῦ πατρός μου καί<br />

τήν ἐγγραφήν τοῦ Θεμιστοκλέους εἰς τό σχολεῖον, ἡ μητέρα μου, ἡ<br />

ὁποία δέν ἐξέχασε τήν αὐστηρᾶν προειδοποίησίν μου, ὅταν φεύγοντας<br />

διά τήν Μόσχαν, τούς ἀποχαιρέτησα, μοῦ τηλεφώνησε καί μοῦ<br />

εἶπε: «Κώστα, μέ ἐκάλεσαν εἰς τό Δημαρχεῖον καί μοῦ εἶπαν, πώς<br />

ἐπειδή δέν διαθέτουν αὐτήν τήν στιγμήν διαμέρισμα δύο δωματίων,<br />

προτείνουν νά μᾶς παραχωρήσουν, προσωρινῶς, διαμέρισμα τοῦ<br />

ἑνός δωματίου καί μετά ἀπό 1-2 μῆνες, πού θά τελειώση ἡ οἰκοδόμησις<br />

νέας πολυκατοικίας, θά μᾶς δώσουν διαμέρισμα τῶν δύο<br />

δωματίων. Τί νά κάνουμε;»<br />

Ἡ ἀπάντησίς μου, ἦτο κατηγορηματική: «Νά ἀρνηθῆτε, ἄν δέν<br />

θέλετε νά παραμείνετε ἐφ’ ὄρου ζωῆς εἰς διαμέρισμα τοῦ ἑνός δωματίου!<br />

Τί ἄλλο πρέπει νά περάσετε, διά νά καταλάβετε, πῶς ἐνεργοῦν<br />

οἱ σοβιετικοί «ἀξιωματοῦχοι;»<br />

Ὁ Β. Γιαροσένκο, ὅταν ἔμαθε τήν ἀπάντησίν μου, τούς εἶπε:<br />

«Ὁ Κώστας ἔχει ἀπόλυτον δίκαιον! Τί πάθατε; Σᾶς ἐδείξαμε δυσαρέσκειαν,<br />

πώς μᾶς εἶστε «βάρος»; Δέν ἔχετε νά πᾶτε πουθενά! Θά περιμένετε<br />

νά σᾶς δώσουν «δυάρι»!»<br />

145

Αἰωνία ἡ μνήμη τῆς ἀξέχαστης αὐτῆς οἰκογενείας, τά μέλη τῆς<br />

ὁποίας ἀπεδήμησαν, ἐκτός τῆς Εἰρήνα, πού δυστυχῶς, χάσαμε τά<br />

ἴχνη της. Ἐλπίζω ὅμως καί εὔχομαι νά εἶναι καλά καί νά ἔχη ἀποκτήση<br />

τήν σωστήν οἰκογένειαν τῶν γονέων της.<br />

Ἀπό ἀριστερά πρός δεξιά,<br />

ὄρθιοι: Β. Γιαροσένκο, ἡ μητέρά<br />

μου καί ὁ Θεμιστοκλῆς.<br />

Καθιστοί: Λιοῦμπα, κρατῶντας<br />

τήν κορούλα τους Εἰρήνα,<br />

ἡ μητέρα τῆς Λιοῦμπα – Μαρία<br />

Ἀπανάσοβα, ὁ πατέρας μου καί<br />

μία γειτόνισσα.<br />

Μετά ἀπό δύο περίπου μῆνες, ὅπως μέ ἐπληροφόρησεν ἡ μητέρα<br />

μου ἀπό τό τηλέφωνον, τήν ξανακάλεσαν εἰς τό Δημαρχεῖον καί τῆς<br />

εἶπαν: «Μόλις παρεδώθη ἡ νέα πολυκατοικία. Ἕνας ὑπάλληλος θά<br />

σᾶς συνοδεύση, διά νά ἐπιλέξετε τό διαμέρισμα τῆς ἀρεσκείας σας.<br />

Κατόπιν, ἐλᾶτε πάλι, νά καταχωρήσουμε τό διαμέρισμα καί νά σᾶς<br />

δώσουμε τό κλειδί!» Οὕτως, ἔκλεισε ἄλλη μία πληγή καί οἱ γονεῖς μου<br />

μέ τόν Θεμιστοκλήν ἐπέρασαν εἰς ἕνα γωνιακόν δυάρι νεόκτιστου<br />

σπιτοῦ, και μπαλκόνι, πού «ἔβλεπε» εἰς κῆπον!<br />

Ἡ Ἀρχιτεκτονική, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, εἰς διάκρισιν ἀπό τήν<br />

Σχολήν Πολιτικῶν Μηχανικῶν, δέν ἀνήκει ἀδίκως εἰς τάς «Καλάς Τέχνας».<br />

Ὁ Πολιτικός Μηχανικός, ἄν δέν τό ξέρης, εἶναι ὑπεύθυνος διά<br />

τήν στερεότηταν ἑνός κτιρίου καί τήν ἐπίβλεψιν, πρός ἀποφυγήν<br />

κακοτεχνιῶν. Ἡ δουλειά τοῦ Ἀρχιτέκτονος, εἶναι νά σχεδιάζη τό<br />

οἰκοδόμημα οὕτως, ὥστε νά μήν ἐξυπηρετῆ ἁπλῶς τήν «στέγασιν»,<br />

ἀλλά νά εἶναι ὅσο τό δυνατόν πιό φωτεινόν καί εὐχάριστον εἰς τήν<br />

χρῆσιν.<br />

Ὅταν εἶδα τό διαμέρισμα τῶν δικῶν μου, προχώρησα ἀμέσως εἰς<br />

ἀλλαγές. Βλέπετε, εἰς τήν πραγματικότηταν, ἡ ἀδιαφορία τοῦ σοβιετικοῦ<br />

συστήματος διά τόν ἄνθρωπον καί τό κυνήγι τοῦ κέρδους μέ<br />

κάθε μέσον, εἰς ὅλας τάς χῶρας, ἔχουν ἀλλάξει τίς ἔννοιες τῆς σωστῆς<br />

κατοικίας. Τό βασικόν γνώρισμα ἑνός διαμερίσματος δέν εἶναι τό<br />

ἐμβαδόν του, μά ὁ ἀριθμός τῶν ὑπνοδωματίων. Δηλαδή, μία οἰκογένεια<br />

διά νά δύναται νά ζῆ εἰς σωστό διαμέρισμα, πρέπει νά διαθέτη<br />

146

ἕνα ὑπνοδωμάτιον διά τό ζεῦγος τῶν γονέων καί ἕνα παιδικόν. Ἄν,<br />

ὅμως τά τέκνα εἶναι περισσότερά τοῦ ἑνός καί διαφορετικοῦ φύλου,<br />

τότε ἀπαραιτήτως, πρέπει νά διαθέτη καί δεῦτερον παιδικόν ὑπνοδωμάτιον.<br />

Ἐπίσης, ἕνα σύγχρονον διαμέρισμα, πρέπει νά διαθέτη καί<br />

δεύτερον ἀφοδευτήριον, πού συνηθίζεται νά τό ὀνομάζουμε «ξενικῶς»:<br />

WC... Λές καί τήν Ἀρχιτεκτονικήν τήν ἐπινόησαν ξένοι!<br />

Ἐπιστρέφω εἰς τό διαμέρισμα τῶν δικῶν μου. Πάλι καλά, πού<br />

διέθετε ἕνα ὑπνοδωμάτιον… Ὅταν εἶδα, πώς τό «σαλόνι» ἦτο σχήματος<br />

«Γ», λόγω τοῦ πνοδωματίου, μετέτρεψα τήν «σκωληκοειδίτιδαν»,<br />

δηλαδή τόν μικρότερον χῶρον τοῦ «σαλονιοῦ», εἰς ὑπνοδωμάτιον<br />

τοῦ ἀδελφοῦ μου, διότι χωροῦσε ἕνα μονό κρεβάτι καί ἕνα<br />

κομοδίνον. Τό χωρίσαμε ἀπό τό «σαλόνι», μέ μίαν ὡραίαν κουρτίναν.<br />

Διά νά μήν σέ κουράσω, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, μέ ἄχρηστες λεπτομέρειες,<br />

δέν θά περιγράψω μέ ποῖον τρόπον διόρθωσα ὅλες τίς<br />

ἄλλες κακοτεχνίες τοῦ διαμερίσματος.<br />

147

ΕΚΤΑΚΤΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΤΗΣ KGB «ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ ΤΣΕΡΝΩΦ»<br />

Εἰς ὅλας τάς δύσκολας καί κρίσιμας στιγμάς, τόσον τῆς ζωῆς μου,<br />

ὅσον καί τῆς ζωῆς τῶν δικῶν μου, πού περιέγραψα ἤδη, κανείς ἀπό<br />

τούς «συντρόφους», οἱ ὁποῖοι μέ ἐπερίμεναν μέ «ἀνοικτάς ἀγκάλας»,<br />

ὅπως ὑπόσχονταν οἱ ὑπάλληλοι τῆς Πρεσβείας τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> εἰς την<br />

Ἑλλάδαν, δέν εὑρέθη δίπλα μας. Οὐδέν δέ, σῆμα ὑπῆρξε καί ἀπό τήν<br />

KGB. Παρ’ ὅλα αὐτά, ὅπως ἀπεδείχθη ἀπό τήν ἐξέλιξιν τῶν γεγονότων,<br />

τό ἄγρυπνον μάτι τοῦ «Ταγματάρχου Πρόνιν» ἤ τῶν «Τεχνοκριτῶν<br />

μέ πολιτικήν περιβολήν» – ὅπως ἀποκαλοῦσεν εἰρωνικῶς<br />

ὁ λαός τά Ὄργανα τῆς KGB – μέ παρακολουθοῦσε… Τό μόνον,<br />

πού δέν ἔμαθα ἦτο, ἄν ἁπλῶς ἦσαν ἀπησχολημένοι μέ ἄλλα θέματα ἤ<br />

ἄν μέ ὑπέβαλαν εἰς δοκιμασίας, ὥστε νά βγάλουν τά συμπεράσματά<br />

τους. Μίαν ἡμέραν, αὐτό συνέβη περί τά μέσα Σεπτεμβρίου 1967,<br />

μοῦ τηλεφώνησαν ἀπό τό OVIR (ΣοβιετικόνἈλλοδαπῶν) καί μοῦ<br />

ἐζήτησαν νά παρουσιασθῶ, δίχως χρονοτριβήν. Πῆγα εἰς τήν διεύθυνσιν,<br />

πού μοῦ ἔδωσαν ἀμέσως. Εἰς τήν εἴσοδον, μόλις ἔδωσα τό ὄνομά<br />

μου, ὁ ὑπάλληλος μέ ὁδήγησε εἰς ἕνα Γραφεῖον, ὅπου εὐρίσκοντο<br />

δύο ἄτομα μέ πολιτικήν περιβολήν. Μόλις εἰσήλθα, μέ ἐχαιρέτισαν<br />

εὐγενικῶς καί μοῦ εἶπαν νά καθίσω. Μοῦ ἔδωσαν ἕνα φύλλο χαρτί καί<br />

μοῦ εἶπαν: «Περιγράψτε, παρακαλῶ, πῶς βρεθήκατε εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>».<br />

– «Εὐχαρίστως! Μόνο πού, διά τήν ὥραν, τά ρωσικά μου δέν<br />

ἐπαρκοῦν…» – εἶπα, διά νά καταλάβω τήν αἰτίαν τῆς συναντήσεως.<br />

– «Μήν σᾶς στεναχωρῆ αὐτό! – εἶπε ἕνας ἀπό τούς δύο. Ἀρχίστε<br />

νά γράφετε καί θά σᾶς βοηθήσουμε!»<br />

Ἄρχισα νά γράφω, διαβάζοντας ὅ,τι ἔγραφα. Ἡ κωμωδία τῆς «Εἰσαγωγῆς»,<br />

δέν διήρκησε πολύ.<br />

– «Ἀρκετά! – εἶπε πάλι τό ἴδιον ἄτομον, τό ὁποῖον ὡς πρός τό<br />

ἀξίωμα ἔδειχνε ἀρχαιότερος. Γνωρίζωμεν ὅ,τι εἶσαι «δικός μας ἄνθρωπος!»<br />

Εἶμεθα συνεργάτες τῆς KGB καί μᾶς ἀνέθεσαν νά μάθωμεν,<br />

ἄν εἶσθε ἕτοιμος νά προσφέρετε τίς ὑπηρεσίες σας!»<br />

Κατάλαβα πώς ἀπό αὐτήν τήν συνάντησιν δέν ἐξαρτᾶται μόνον ἡ<br />

ζωή μου, ἀλλά ἡ ζωή τῶν δικῶν μου καί τό μέλλον μας.<br />

– «Δέν ὑπάρχει οὐδεμία ἀντίρρησις! – ἀπήντησα χωρίς δισταγμόν.<br />

Τό μόνον, πού δέν καταλαβαίνω εἶναι, τί ὑπηρεσίες δύναμαι νά<br />

προσφέρω ἐδῶ, εἰς τό κράτος τῶν Ἐργατῶν καί Ἀγροτῶν, ἕνας λόγος<br />

περισσότερος, πού ὅλοι γνωρίζουν τήν ἰσχύν τῆς KGB καί τίς ἱκανότητες<br />

τῶν Ὀργάνων της!»<br />

148

Ἡ ἔκφρασις τῶν προσώπων τούς ἔδειξε ὅ,τι ἔμειναν ἱκανοποιημένοι<br />

ἀπό τά λόγια μου. Ὁ ἕνας ἀπό αὐτούς, ὀφθαλμοφανῶς ἀρχαιότερος,<br />

ἐζήτησε συγγνώμην ἐπειδή ἔπρεπε νά φύγη, μᾶς ἀποχαιρέτησε<br />

καί βγῆκε. Ὁ πράκτορας, ὁ ὁποῖος ἔμεινε, συστήθηκε: «Λέγομαι<br />

Ἀντρέϊ Ἀκούλωφ καί χαίρομαι διά τήν γνωριμίαν μας. Ἀπό αὐτήν<br />

τήν στιγμήν, εἶστε ἔκτακτος συνεργάτης τῆς KGB! Δύο πράγματα<br />

θέλω ἀπό ἐσᾶς: νά ἐπιλέξετε ψευδώνυμον καί νά ὑπογράψετε τήν<br />

αἴτησιν, πού θά σᾶς ὑπαγορεύσω!»<br />

– «Πολύ καλά! – ἀπήντησα. Ὅσον ἀφορᾶ τό ψευδώνυμον, εἶναι<br />

εὔκολη ὑπόθεσις! Τό ἐπώνυμόν μου, μεταφρασμένον εἰς τήν ρωσικήν<br />

εἶναι Τσερνώφ . Ὅσο διά τήν αἴτησιν, σᾶς ἀκούω!»<br />

– «Θαυμάσια! – εἶπε ὁ Ἀντρέϊ. Δύνασαι νά μέ θεωρῆς ἤδη συνάδελφον,<br />

ὁπότε καλλίτερα, νά μιλᾶμε εἰς τόν ἑνικόν! Γράφε, λοιπόν:<br />

«Ὁ κάτωθι ὑπογεγραμμένος, σύντροφος Τσερνώφ , συμφωνῶ νά<br />

συνεργάζομαι μέ τήν KGB καί ἀναλαμβάνω τήν ὑποχρέωσιν νά ὑπηρετῶ<br />

πιστῶς, καθώς ἐπίσης ποτέ καί εἰς οὐδέναν νά φανερώσω τήν<br />

συνεργασίαν!»<br />

Ἔγραψα τήν ὑπαγορευμένην αἴτησιν καί τήν ὑπέγραψα.<br />

Τό ξενοδοχεῖον Τσεντράλναγια<br />

(Κεντρικόν)<br />

Ὁ Ἀντρέϊ τήν πῆρε, μοῦ ἕσφιξε τήν χείραν<br />

καί, τελετουργικῶς, μοῦ εἶπε: «Δέξου τά<br />

συγχαρητήριά μου! Θά εἶμαι ὁ σύνδεσμός σου. Θά συναντώμεθα<br />

κάθε δευτέραν Τετάρτην ἑκάστου μηνός εἰς τό δωμάτιον ἀρ. 4, τοῦ<br />

ξενοδοχείου «Τσεντράλναγια», ὥρα 11:00΄. Εἰς περίπτωσιν πού, δι’<br />

οἱονδήποτε λόγον, ἀναβληθεῖ ἡ συνάντησις, νά ξέρης πώς θά συναντηθῶμεν<br />

τήν ἑπομένην Τετάρτην, τήν ἰδίαν ὥραν. Διά κάθε ἐνδεχόμενον,<br />

γράψε τό τηλέφωνόν μου. Ὡστόσον, τηλεφώνα μου, μόνον<br />

εἰς ἐξαιρετικές ἤ ἐπείγουσες περιπτώσεις!»<br />

Ἔγραψα τό τηλέφωνον καί ἀποχαιρετισθήκαμε, πηγαίνοντας ὁ<br />

καθείς εἰς τήν ἐργασίαν του. Οὕτως, ἐπιβεβαιώθη τό ἐνδιαφέρον τῆς<br />

KGB διά τό ἄτομόν μου. Εἰς τό μέλλον, ὄντας ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος<br />

δέν ἐπέρασε οὐδεμίαν εἰδικήν ἐκπαίδευσιν, συνδεδεμένην μέ ὑπηρεσίες<br />

Ἀσφαλείας ἤ κατασκοπείας, ἐνεργούσα ἀκολουθώντας τό ἔνστικτόν<br />

μου. Μετέβην εἰς τήν πρώτην συνάντησιν ἐγκαίρως.<br />

149

Κτύπησα διακριτικῶς τήν θύραν τοῦ δωματίου ἀρ. 4 καί ἀμέσως<br />

μοῦ ἄνοιξε ὁ Α. Ἀκούλωφ.Ὅταν καθίσαμε, μοῦ εἶπε: «Ἡ Σοβιετική<br />

Ἕνωσις ἔχει πολυαρίθμους ἐχθρούς! Ἐσύ, δύνασαι νά συναντᾶς ὁμάδας<br />

τουριστῶν. Ἀπό τίς συζητήσεις τους, μάθαινε μέ ποίους συναντῶνται<br />

καί, γενικῶς, νά τούς ἀποσπᾶς ὅ,τι δύνασαι! Κάθε πληροφορία<br />

εἶναι ἀνεκτίμητη!»<br />

Κατά τήν δευτέραν συνάντησιν, δέν προφθάσαμε νά χαιρετισθοῦμε<br />

μέ τόν Ἀντρέϊ, ὅταν ἄνοιξε μία ἐσωτερική πόρτα καί εἰς τό<br />

δωμάτιον εἰσῆλθε ἕνας μεσήλιξ ἄνδρας, μέ πολιτικήν περιβολήν. Ἡ<br />

ἐξωτερική του ἐμφάνισις, ἐπρόδιδε ἄνδραν ἐξασκημένον ἡ δέ ἠλικία<br />

του, τουλάχιστον συνταγματάρχην. Ὁ Ἀντρέϊ, ἔσπευσε νά παρουσιάση<br />

εἰς τόν νεοεισελθένταν τόν σύντροφον «Τσερνώφ».<br />

Ἐκεῖνος, σφίγγοντας τήν χείραν μου, εἶπε: «Σᾶς συγχαίρω! Ἄτομα<br />

μέ τήν δικήν σας ἠθικήν καί ἱκανότητες, εἶναι πολύτιμα δι’ ἐμᾶς. Ὁ<br />

ἀγῶνας μας εἶναι σκληρός καί δύσκολος! Ἐσεῖς νά ἐκπληρώνετε τό<br />

χρέος σας καί ἐμεῖς θά εἴμεθα πάντα δίπλα σας!»<br />

Ἀπό τήν πρώτην ἤδη συνάντησιν, μέ τούς πράκτορας τῆς KGB<br />

συνειδητοποίησα, εἰς τί ἐπικίνδυνον παιχνίδι εἶχα μπλέξει. Κατάλαβα<br />

ἐπίσης, πώς αὐτό τό Τμῆμα, δέν λειτουργοῦσε πρός τό καλόν τῆς<br />

Ρωσίας καί τῶν κατοίκων της, ἀλλά πρός ὄφελος τῶν σοβιετικῶν<br />

ἡγετῶν, οἱ ὁποῖοι ὀνειρεύονταν τήν Παγκόσμιαν κυριαρχίαν. Ἑπομένως,<br />

οἱ δρόμοι μας ἦσαν διαφορετικοί, ἀλλά ἔπρεπε νά ἐπιστρατεύσω<br />

ὅλην μου τήν αὐτοσυγκέντρωσιν καί τήν ἠρεμίαν, καθώς ἐπίσης<br />

οἱ ἀντιδράσεις μου νά εἶναι ἀστραπιαῖες. Ἐφ’ ὅσον ἤμουν ἀποφασισμένος<br />

νά μήν προδώσω οὔτε τήν Ρωσίαν, οὔτε τήν Ἑλλάδαν,<br />

ἔπρεπε νά μήν προκαλῶ τίς ὑποψίες τους.<br />

Τήν καθορισμένην ὥραν, βρισκόμουν πάλι εἰς τό δωμάτιον<br />

ἀρ. 4. Ἡ ἐσωτερική θύρα ἄνοιξε καί εἰσῆλθε ὁ<br />

ἴδιος ἄνδρας, τόν ὁποῖον συνήντησα τήν προηγουμένην<br />

φορᾶν καί εἶχα ὀνομάσει «συνταγματάρχην». Δέν εἴχαμε<br />

προφθάσει νά ἀνταλλάξουμε χαιρετισμόν, ὅταν ἡ<br />

ἴδια θύρα ἄνοιξε καί εἰσῆλθεν ἕνα νέον πρόσωπον.<br />

Αὐτομάτως, τόν ἐβάπτισα «στρατηγόν», ἐπειδή, ἀπό τόν τρόπον<br />

συμπεριφορᾶς του καί τήν συμπεριφοράν τῶν ἄλλων ἔδειχνε,<br />

πώς ἀνῆκε εἰς τά ἀνώτατα ἀξιώματα τῆς KGB. Δέν ἔπεσα ἔξω, διότι<br />

βλέποντας ἀργότερον τήν φωτογραφίαν του, τόν ἀνεγνώρισα: ἦτο ὁ<br />

Γ.Β. Ἀντρώπωφ.<br />

150

Ἐν συνεχεία, μέ σύστησαν εἰς τόν «στρατηγόν», ὁ ὁποῖος, σφίγγοντας<br />

τήν χείραν μου, μέ ἐνθαρρυντικόν χαμόγελον, εἶπε: «Εἰλικρινῶς,<br />

χαίρομαι! Στηρίζουμε πολλές ἐλπίδες εἰς τό ἄτομόν σας!»<br />

– «Προσπαθῶ!» – ἀπήντησα, λακωνικῶς!<br />

– «Αὐτό, τό γνωρίζουμε καί τό ἐκτιμοῦμε! Ἀλήθεια, θά συμφωνούσατε<br />

μέ τήν πρόθεσίν μας νά σᾶς στείλουμε εἰς τήν Ἑλλάδαν;»<br />

Ἡ ἐρώτησίς του, μέ ἐκτύπησεν ὡς κεραυνός! Ἔπρεπε νά ἐπιστρατεύσω<br />

πλήρως αὐτοσυγκράτησιν καί ἠρεμίαν, ἀλλοιῶς θά ἀποκαλυπτόμουν!<br />

Μέ τήν φαντασίαν μου, εὑρισκόμουν πάλιν εἰς τήν πόλιν<br />

τῶν Ἀθηνῶν, εἰς τήν Πλάκαν, μέ τήν ἀδελφήν μου, τούς φίλους<br />

μου… Ἡ καρδιά μου, ἔλεγες θά σπάση! Ἐξωτερικῶς ὅμως, ἤμουν<br />

ἀπολύτως ἤρεμος. Μέ σταθερόν τόνον, ἀπήντησα: «Θεωρῶ ὅ,τι<br />

τώρα, εἶναι ἀκόμα πολύ ἐνωρίς! Βλέπετε, εἰς οὐδέναν θά πρέπη νά<br />

ἀποκαλύψω τόν σκοπόν τῆς ἐπιστροφῆς μου! Τί θά ἐπακολουθήση;<br />

Οἱ ἐχθροί μας, θά χρησιμοποιήσουν ἀμέσως τήν ἐπιστροφήν μου ὡς<br />

πειστικόν ἐπιχείρημα καί θά φωνάζουν: «Κοιτάξτε, αὐτό τό ἄτομον,<br />

πού ἐφρόντισε μέ κάθε μέσον νά πάη εἰς τόν «Σοβιετικόν Παράδεισον»<br />

καί ἐπέστρεψε! Καί ἡ ἀντίδρασις τῶν ὀπαδῶν μας, ποία θά<br />

εἶναι; Ἀναμφισβητήτως, θά νοιώσουν ἀμήχανοι, ἐπειδή οὔτε και εἰς<br />

αὐτούς θά πρέπη νά δώσω ἐξηγήσεις. Ἔχω τήν γνώμην ὅ,τι θά πρέπη<br />

νά ἀναμένωμεν μίαν εὐνοϊκήν, συγκυριακήν στιγμήν. Πάντως, εἶμαι<br />

εἰς τήν διάθεσίν σας!»<br />

Τά λόγια μου, ἔγιναν δεκτά μέ ἐνθουσιασμόν! Ὁ «στρατηγός»<br />

παρεδέχθη ὅ,τι εἶμαι πολιτικῶς «κατηρτισμένος!» Αἴφνης, εἶπε: «Οἱ<br />

γονεῖς σας καί ὁ ἀδελφός σας, ἄν δέν κάνω λάθος, μένουν εἰς τό<br />

Σότσι.Ἴσως θέλετε νά τούς φέρουμε εἰς τήν Μόσχαν, κοντά σας;»<br />

Παρ’ ὀλίγον, πάλι νά προδοθῶ! Καθάρματα, σκέφθηκα. Ποῦ<br />

ἤσασταν ὅταν ὑποφέραμε τόσα καί τόσα; Ὅμως, συγκρατώντας τά<br />

συναισθήματά μου, εἶπα: «Σᾶς εὐχαριστῶ, ἀλλά τό κλίμα τοῦ Σότσι,<br />

ταιριάζει περισσότερον εἰς τούς δικούς μου. Ἄλλωστε, τό Σότσι εἶναι<br />

ἡ γενέτειρα τῆς μητέρας μου! Ὑπάρχει καί ἄλλος λόγος. Ὅλοι γνωρίζουν<br />

τίς δυσκολίες τῆς ἐγγραφῆς εἰς τήν Μόσχαν. Οἱ νόμοι τῆς<br />

«συνωμοτικότητος», ἀπαιτοῦν νά μήν δίνουμε ἀφορμήν διά «περίεργες<br />

σκέψεις…».<br />

Παρά τό γεγονός ὅ,τι ἡ δευτέρα ἄρνησίς μου ἔμεινε ἀσχολίαστος,<br />

ἀπό τήν ἔκφρασίν τους κατάλαβα: τούς «ἔβαλα πλάτη!»<br />

Ὁ «στρατηγός» ξαναρώτησε: «Μέ τήν ἐργασίαν σας, πῶς τά πᾶ-<br />

151

τε; Εἶσθε εὐχαριστημένος;»<br />

– «Πολύ καλά! – ἀπήντησα. Ἡ ἐργασία μου εἶναι εὐχάριστος καί<br />

δημιουργική! (Βεβαίως, εἶχα ὑπ’ ὄψιν τίς λογοτεχνικές ἐκπομπές καί<br />

ὄχι τήν προπαγάνδαν, μέ τά «τροπάριά» της…). Διά τήν ὥραν, εἶμαι<br />

ἐκφωνητής Β΄κατηγορίας, ὅμως συντόμως, πιστεύω νά μοῦ ἀπονείμουν<br />

τήν Α΄ κατηγορίαν».<br />

– «Τί μισθόν λαμβάνετε;»<br />

– «240 ρούβλια τόν μῆναν».<br />

– «Μέ τήν Α΄ κατηγορίαν, πόσα θά λαμβάνετε;»<br />

– «Ὁ ἐκφωνητής Α΄ κατηγορίας 300 ρούβλια τόν μῆναν. Ὅσον<br />

διά τά 350 ρούβλια τόν μῆναν, πού παίρνει ὁ ἐκφωνητής Ἀνωτάτης<br />

κατηγορίας, εἶναι ἐνωρίς νά συζητᾶμε. Ἄλλωστε, εἰς ὀλιγοστούς ἀπονέμεται,<br />

ὅπως καί ὁ τίτλος τοῦ «Καλλιτέχνου τοῦ λαοῦ!»<br />

– «Τριακόσια ρούβλια τόν μῆναν, δέν εἶναι κακός μισθός! Θά<br />

σκεφθοῦμε, ἐπάνω εἰς αὐτό τό θέμα…»<br />

– «Μέ συγχωρεῖτε! – τοῦ εἶπα. Βεβαίως, μέ τά σημερινά ἔσοδά<br />

μου, ὅπως λένε, «δέν πᾶς μακρᾶν»! Ὅμως, ἐπειδή πολλοί συνάδελφοι,<br />

ἐκτιμώντας τά προσόντα μου, κάνουν λόγον καί διά «Ἀνωτάτην<br />

κατηγορίαν», πιστεύω ὅ,τι ὅλα θά πᾶνε καλά! Δέν πρέπει νά ξεχνᾶμε<br />

καί τήν ἀποφυγήν «ὑποψιῶν!..»<br />

Πιστεύω, πώς θά ἦτο «ἐκ περισσοῦ» νά σχολιάσω τήν ἀντίδρασίν<br />

τους. Ὁ «στρατηγός», ἐπέρασε εἰς ἄλλον θέμα: «Ἄν δέν κάνω λάθος,<br />

θέλατε νά εἰσαχθῆτε εἰς τήν Σχολήν «Καλῶν Τεχνῶν». Δέν θά<br />

μᾶς κρατούσατε «κακίαν», ἄν σᾶς προτείναμε ἄλλην Σχολήν; Ἀπό<br />

ὅ,τι γνωρίζουμε, εἶστε ἤδη ζωγράφος!»<br />

– «Διά νά εἶμαι εἰλικρινής, ἡ ἐπιθυμία μου νά εἰσαχθῶ εἰς τήν<br />

Σχολήν «Καλῶν Τεχνῶν» ἐξεκίνησε ἀπό τό γεγονός, πώς ἄρχισα νά<br />

ζωγραφίζω ἀπό πολύ μικρᾶν ἡλικίαν, μόλις τεσσάρων ἐτῶν. Ἐπίσης,<br />

εἰς τό Γυμνάσιον, εἶχα τήν τύχην νά ἔχω καθηγητήν ἕναν ἀπό τούς<br />

καλλίτερους συγχρόνους Ἕλληνες ζωγράφους, εἰς τόν ὁποῖον καί<br />

χρεωστῶ τό σημεῖον πού ἔφθασα. Ἀναγνωρίζοντας τό ταλέντο μου,<br />

ἔλεγε: «Θέλεις νά γίνης ζωγράφος; Νά δουλεύης πολύ!» Ἀναμφισβητήτως,<br />

δύναμαι καί μόνος μου, δουλεύοντας πολύ, νά ἀναπτύξω<br />

ἀκόμα περισσότερον τό ταλέντο μου. Ὅμως, τί προτείνετε;»<br />

– «Ἀπό ὅσα γνωρίζουμε, κατέχετε ἀρίστως τήν ἑλληνικήν γλώσσαν<br />

καί ἔχετε εὐρείας ἐγκυκλοπαιδικάς γνώσεις. Ὅλα αὐτά, εἶναι θεμελιώδης<br />

βάσις, διά ἕναν δημοσιογράφον. Θά σᾶς συμβούλευα νά<br />

152

σπουδάσετε δημοσιογραφίαν, δι’ ἀλληλογραφίας εἴτε εἰς τό MGIMO<br />

(Κρατικόν Ἰνστιτοῦτον Διεθνῶν Σχέσεων τῆς Μόσχας) εἴτε εἰς τό<br />

ΜGU (Κρατικόν Πανεπιστήμιον τῆς Μόσχας). Καί τά δύο, χαίρουν<br />

Διεθνοῦς ἐκτιμήσεως. Θά σᾶς ὑποστηρίξουμε, διότι ὡς καλός δημοσιογράφος,<br />

θά βοηθούσατε εἰς τήν εὐόδωσιν τῶν σχεδίων μας. Δι’<br />

αὐτά, θά ὁμιλήσωμεν ἀργότερον!»<br />

Μέ αὐτά τά λόγια, ὁ «στρατηγός» μέ ἀποχαιρέτησε καί οἱ τρεῖς<br />

ἄνδρες ἐγκατέλειψαν τό δωμάτιον. Μετ’ ὀλίγον, ὁ Ἀντρέϊ ἐπέστρεψε<br />

καί, ὁλόχαρος, μοῦ εἶπε, πώς ὁ «στρατηγός» ἔφυγε μέ τάς καλλιτέρας<br />

ἐντυπώσεις ἀπό τήν συνάντησίν μας. Ἀποχαιρετισθήκαμε καί<br />

καθείς μας ἐπέστρεψε εἰς τήν ἐργασίαν του.<br />

Κατά τήν ἑπομένην συνάντησίν μας, ὁ Ἀντρέϊ μοῦ ἀνέθεσε νέον<br />

«καθῆκον». Ἔπρεπε νά παρακολουθῶ καί τίς συζητήσεις τῶν συναδέλφων<br />

μου, πολιτικῶν προσφύγων! Τό νέον «καθῆκον», μοῦ ἐπροκάλεσε<br />

ἀκόμα μεγαλυτέραν ἀπογοήτευσιν καί ἀηδίαν! Βλέπετε, οἱ<br />

πολιτικοί πρόσφυγες εἶχαν περάσει τά καλλίτερα ἔτη τους εἰς τά βουνά,<br />

ὁπότε, ἄν καί πολλούς ἀπό αὐτούς δέν τούς ἐκτιμούσα διά τόν<br />

χαρακτήραν καί τήν συμπεριφοράν τους, ἄν καί ἤδη εἶχα θεραπευθῆ<br />

ἀπό τήν «Κομμουνιστίτιδαν», θεωροῦσα τό νέον «καθῆκον», σκέτην<br />

παλιανθρωπιά!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Αὐτά ἀκριβῶς, τά συναισθήματα μέ κατέλαβαν, μαθαίνοντας τό<br />

νέον «καθῆκον» καί δέν τό ἀναφέρω, διά νά κερδίσω τό χειροκρότημά<br />

σου, ἀγαπητέ ἀναγνώστη», ἀλλά ἐπειδή πιστεύω, πώς κάθε<br />

τίμιος ἄνθρωπος θά εἶχε τήν ἰδίαν ἀντίδρασιν, καθώς ἐπίσης καί διά<br />

νά ἀποκαλύψω ὅλην τήν βρωμιάν, πού κρύβεται πίσω ἀπό τήν προπαγάνδαν<br />

τῶν κομμουνιστῶν, μέ βασικόν σκοπόν νά προφυλάξω<br />

τούς νέους, ὥστε νά μήν πέσουν θύματα, ὅπως ἐγώ. Προσωπικῶς,<br />

διατηρῶ τόν ἐπαναστατικόν χαρακτήραν μου ἀπέναντί εἰς κάθε κοινωνικήν<br />

ἀδικίαν, ἡ ὁποία ὑπάρχει, δυστυχῶς, παραμένω εὐαίσθητος<br />

καί συναισθάνομαι τούς δεινοπαθοῦντας, ἀλλά ΟΥΔΕΠΟΤΕ πάλιν, θά<br />

θέσω τόν ἐαυτόν μου, κάτω ἀπό τήν ταμπέλαν οἱουδήποτε Κόμματος<br />

καί ποτέ δέν θά γίνω πολιτικός.<br />

Αὐτή εἶναι ἡ συμβουλή μου πρός τήν νεολαίαν, ἡ ὁποία δύναται<br />

νά διατηρῆ τήν ἐπαναστατικότηταν, πού διακρίνει τήν νεαράν ἠλικίαν,<br />

δύναται νά καλλιεργῆ τά ἀγαθά συναισθήματά της, νά ἀποκτήση<br />

τήν μαγικήν λέξιν «Παιδεία», ἡ ὁποία δέν μεταφράζεται εἰς οὐδε-<br />

153

μίαν γλώσσαν τοῦ κόσμου ὀρθῶς, διότι εἶναι συνισταμένη πολλῶν<br />

ἐννοιῶν. Ἄν καί οἱ δῆθεν «προοδευτικοί» καί οἱ «αὐτοχρισθέντες δημοκράτες»<br />

θά τούς ἀποκαλοῦν: «ἐθνικιστές», «Ἑλληνάρες» ἀκόμα<br />

καί «φασίστες», οἱ νέοι νά δηλώνουν πατριῶτες!<br />

Ἡ σωτηρία τῆς ἀνθρωπότητος καί τῆς Ἑλλάδος μας, ἐξαρτᾶται<br />

μόνον ἀπό τήν ΓΝΩΣΙΝ! Νεαρέ Ἕλληνα! Διάβασε διά τήν ζωήν καί<br />

τίς δραστηριότητες ἀνθρώπων ὅπως: ὁ Σωκράτης, ὁ Πλάτων, ὁ Ἀριστοτέλης,<br />

ὁ Θεμιστοκλῆς, ὁ Ἀριστείδης, ὁ Μέγιστος τῶν Μεγάλων, ὁ<br />

Ἀλέξανδρος! Διάβασε διά τήν ζωήν καί τά κατορθώματα τῶν ἡρώων<br />

τοῦ 1821, χάριν τῶν ὁποίων ξαναγίναμε κράτος.<br />

Βοήθησε νά μήν παραμένη πάντα ἐπίκαιρος, δυστυχῶς, ὁ στίχος<br />

τοῦ Διονυσίου Σολωμοῦ: «Καί διηγόντας τα, νά κλαῖς…»<br />

Ἀπαλλάξου ἀπό τό «ὀπαδιλίκι», τό ὁποῖον διακρίνει τά πολιτικά<br />

«πιστεύω» τῶν σημερινῶν Ἑλλήνων. Δέστε, τά κατάντια τοῦ «ὀπαδισμοῦ»<br />

εἰς τά γήπεδα, ὁ ὁποῖος ὁδηγεῖ εἰς ἔκτροπα, ἀκόμα καί εἰς<br />

την δολοφονίαν «ὀπαδῶν» ἀντιπάλου ὁμάδος.Ἕνας χρηστός πολίτης<br />

ἀντιμετωπίζει μέ ἀξιοπρέπειαν ἀκόμα καί τήν ἥτταν τοῦ πολιτικοῦ<br />

Κόμματος, πού τόν ἐκφράζει ἤ τῆς ὁμάδος, τῆς ὁποίας εἶναι καί πρέπει<br />

νά παραμένη μόνον φίλαθλος καί ὄχι «ὀπαδός».<br />

Ὅταν ἀποκτήσεις ΓΝΩΣΙΝ, θά δύνασαι νά ξεχωρίσης τά δημαγωγικά,<br />

ἀπατηλά καί ὀλέθρια συνθήματα, πού σοῦ σερβίρουν, καθώς<br />

ἐπίσης νά καταλάβης, ὅτι δύνασαι νά καταντήσης ἐθνοπροδότης, βασανιστής,<br />

καταδότης… Ὅσοι νέοι παρασυρθήκατε ἀπό τά ἀπατηλά<br />

συνθήματα τῶν «ἀριστερούληδων», σᾶς ἔχουν ἀπαριθμήση ποτέ, τίς<br />

ἐθνοπροδοσίες τοῦ ΚΚΕ; Σᾶς ἐξήγησαν τούς πραγματικούς αἰτίους,<br />

τῆς ἐκτελέσως τέτοιων στελεχῶν τοῦ ΚΚΕ, ὅπως ὁ Πλουμπίδης καί ὁ<br />

Ν. Μπελογιάννης; Σᾶς ἐξήγησαν ποτέ, διατί ὁ υἱός τοῦ Ν. Μπελογιάννη<br />

δέν ἔγινε ποτέ μέλος τοῦ ΚΚΕ;<br />

Διατί ὁ Τάκης Λαζαρίδης, ὁ ὁποῖος κατεδικάσθη εἰς θάνατον, μαζί<br />

μέ τόν Ν. Μπελογιάννη, ἀλλά δέν ἐκτελέσθη, λόγω τοῦ νεαροῦ τῆς<br />

ἡλικίας του, ἔγραψε βιβλίον μέ τόν τίτλον: «Εὐτυχῶς, σύντροφοι,<br />

ἡττηθήκαμε»; Καί μήν σᾶς ποῦν ὅ,τι «πουλήθηκε»! Ἐρευνῆστε τήν<br />

οἰκονομικήν κατάστασίν του καί συγκρίνετέ την μέ τά περιουσιακά<br />

στοιχεῖα, πχ, τοῦ Ἀλέκου Ἀλαβάνου ἤ τοῦ Ἀλέξη Τσίπρα, καθώς<br />

ἐπίσης τῶν βουλευτῶν τοῦ ΣΥΡΙΖΑ. Μέ τήν εὐκαιρίαν: ὁ ἑκατομμυριοῦχος<br />

Α. Ἀλαβάνος, μοίρασε μήπως τήν περιουσίαν του εἰς τόν<br />

154

λαόν, μήπως δίνει καλλίτερους μισθούς εἰς τούς ἐργαζομένους εἰς τίς<br />

ἐπιχειρήσεις του;<br />

Καί δέν εἶναι ὁ μόνος!..<br />

Σᾶς εἶπε ποτέ ὁ Ἀλέξης Τσίπρας διά τήν ἑταιρείαν τοῦ προσφάτως<br />

ἀποθανῶντος πατρός του, ἡ ὁποία εἶναι εἰς τό ὄνομά του;<br />

Σχετικῶς μέ τό θέμα τῆς ἑταιρείας, παραθέτω τό κείμενον τῆς<br />

ἐπιστολῆς τοῦ Ἀρχισυντάκτου τῆς ἐκπομπῆς «Ζούγκλα», Σωράτη<br />

Γκόλια, πρός τόν Πρόεδρον τοῦ ΣΥΡΙΖΑ:<br />

Ἀθήνα, 15 Ὀκτωβρίου 2008 <strong>ΠΡΟ</strong>Σ: Τόν Πρόεδρο κ. Ἀλέξη Τσίπρα<br />

ΑΠΟ: Τήν ἐκπομπή «Ζούγκλα» ΘΕΜΑ: Ἐρώτηση γιά τίς Ἐπαγγελματικές<br />

δραστηριότητες τοῦ κ. Ἀλέξη Τσίπρα.<br />

Κύριε Πρόεδρε, Σύμφωνα μέ ἀντίγραφο Ἰδιωτικοῦ Συμφωνητικοῦ<br />

γιά σύσταση Ὁμόρρυθμης Ἑταιρείας « Γ. Τσίπρας – Α. Τσίπρας, πού<br />

ὑπεγράφη ἀπό τούς συμβαλλόμενους Γεώργιο Τσίπρα καί Ἀλέξη Τσίπρα<br />

καί στήν συνέχεια κατετέθη σέ ὅλες τίς ἁρμόδιες ὑπηρεσίες<br />

(ΔΟΥ. κλπ) ὁ σημερινός Πρόεδρος τοῦ Συνασπισμοῦ, ἀπό τήν 26η<br />

Φεβρουαρίου 2006 φέρεται νά εἶναι ἕνας ἐκ τῶν δύο μετόχων τῆς<br />

ἑταιρείας Τ &Τ Τεχνική Ο.Ε. Τό περιεχόμενο τῆς σύστασης τῆς ἑταιρείας<br />

δέν ἔχει μέχρι σήμερα μεταβληθεῖ καί ὡς ἐκ τούτου ἡ ἑταιρεία<br />

ἐξακολουθεῖ νά ὑφίσταται τουλάχιστον τυπικά. Μέ Εἰδικό Πληρεξούσιο<br />

πού ὑπεγράφη τήν 4η Αὐγούστου τοῦ 2006 ὁ κ. Γ. Τσίπρας<br />

δηλώνει πῶς καθιστᾶ πληρεξούσιο, ἀντιπρόσωπο καί ἀντίκλητο τόν κ.<br />

Α. Τσίπρα. Μέ ἀφορμή τά παραπάνω ἐπιθυμοῦμε νά ὑποβάλουμε<br />

ὁρισμένα ἐρωτήματα πού προκύπτουν ἀπό τήν ἐπαγγελματική δραστηριότητα<br />

τοῦ Προέδρου τοῦ Συνασπισμοῦ: Α) Λειτουργεῖ ἡ συγκεκριμένη<br />

ἑταιρεία καί σήμερα; Β) Ἐπειδή ἡ ἑταιρεία Τ&Τ Τεχνική<br />

Ο.Ε. συνεστήθη μέ σκοπό τήν ἀνάληψη δημοσίων καί ἰδιωτικῶν<br />

ἔργων διατυπώνεται δικαιολογημένα τό ἐρώτημα, ἄν ἡ ἑταιρεία ἀπό<br />

τό 2006 ἕως σήμερα ἀνέλαβε τήν κατασκευή, μερική ἡ ολική, Δημοσίου<br />

Ἔργου ὁποιασδήποτε μορφῆς, μεγέθους ἤ ἀξίας; Γ) Κατόπιν<br />

ἐρεύνης διαπιστώνεται πώς δέν ἔχει κατατεθεῖ τροποποίηση σύστασης<br />

τῆς ἐταιρείας Τ&Τ Τεχνική Ο.Ε. μέ τήν ὁποία νά τεκμηριώνεται<br />

ἀλλαγή σύνθεσης τῶν μετόχων ἤ παύση λειτουργίας τῆς Ἑταιρείας.<br />

Προφανώς δέν προκύπτει νομικό πρόβλημα ἀπό μία τέτοιας μορφῆς<br />

ἐπαγγελματική δραστηριότητα τοῦ Προέδρου τοῦ Συνασπισμοῦ. Προκύπτει<br />

ἐνδεχομένως ὅμως πολιτικό ζήτημα ἀπό τήν στιγμή πού ὁ<br />

πρόεδρος ἑνός πολιτικοῦ κόμματος, ἰδιαιτέρως εὐαίσθητο σέ θέματα<br />

155

διαπλοκῆς Κράτους καί Πολιτικῶν, συμμετέχει σέ ἑταιρεία πού σκοπό<br />

ἔχει τήν ἀνάληψη ἐκτέλεσης Δημοσίων Ἔργων. Μέ στόχο τήν ἀρτιότερη<br />

καί ἀξιόπιστη ἐνημέρωση τῶν πολιτῶν, θά ἐπιθυμούσαμε νά<br />

λάβουμε μία ἀπάντηση, στά ὡς ἄνω διατυπωμένα ἐρωτήματα.<br />

Μετά Τιμῆς Ἀρχισυντάκτης τῆς ἐκπομπῆς «Ζούγκλα» Σωκράτης<br />

Γκιόλιας Πηγή: www.lifo.gr<br />

.....................................................................................................<br />

Ὡστόσον, παραμένοντας πάντα πιστός εἰς τήν ἀντικειμενικότηταν,<br />

παραθέτω καί τήν ἀπάντησιν τοῦ Ἀλέξη Τσίπρα:<br />

Κύριε Γκόλια, σᾶς ἐνημερώνω γιά τά ἑξῆς:<br />

Ἀπό τό Φλεβάρη τοῦ 2000 εἶμαι διπλωματοῦχος Πολιτικός Μηχανικός<br />

του ΕΜΠ καί ἀπό τόν Ἰούνη τοῦ ἴδιου χρόνου μέλος τοῦ ΤΕΕ,<br />

ἔχοντας ἄδεια ἀσκήσεως ἐπαγγέλματος. Ἀπό τό 2000 ἀνήκω στήν<br />

ὁλοένα καί διευρυνόμενη κατηγορία τῶν μηχανικῶν μέ μπλοκάκι,<br />

δηλαδή μέ δελτίο παροχῆς ὑπηρεσιῶν σέ περισσότερους τοῦ ἑνός<br />

ἐργοδότη. Παράλληλά τό 2003 ὁλοκλήρωσα τίς σπουδές μου στή<br />

πολεοδομία καί χωροταξία, σέ διατμηματικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα<br />

τοῦ ΕΜΠ. Τό 2006 ἔχοντας κλείσει πενταετία καί πληρώντας τήν<br />

ἀπαιτούμενη ἀπό τό νόμο τεχνική ἐμπειρία, ἔκανα αἴτηση ἐγγραφῆς<br />

στό μητρῶο ΜΕΚ τοῦ ΥΠΕΧΩΔΕ. Ἡ αἴτηση ἐγκρίθηκε καί ἀπέκτησα<br />

πτυχίο β’ τάξης. Τό Φλεβάρη τοῦ 2006 κατέθεσα τό πτυχίο μου στή<br />

στελέχωση τεχνικῆς ἐταιρίας ἀπό κοινοῦ μέ τόν ξάδελφό μου καί μηχανολόγο<br />

μηχανικό Γ. Τσίπρα, συστήνοντας ὁμόρρυθμη τεχνική ἐταιρία.<br />

Ἡ ἐν λόγω ὁμόρρυθμη ἐταιρία ἀπό τό Φλεβάρη τοῦ 2006 ὡς<br />

σήμερα δέν ἔχει νά ἐπιδείξει σημαντικό ἀπολογισμό. Σᾶς παραθέτω<br />

τά ἐπίσημα στοιχεῖα ἀπό τό Ε9 τῆς ἐφορείας πού δείχνουν γιά τό<br />

2006 κέρδη 7091,63 εὐρώ καί γιά τό 2007 ζημία 3534,07 εὐρώ.<br />

Ἀντιστοίχως τό ἀτομικό μου εἰσόδημα ἀπό τήν ἔναρξη τῆς ἐταιρίας<br />

ὡς σήμερα βρίσκεται στά ἴδια χαμηλά ἐπίπεδα, γεγονός πού ἀποδεικνύεται<br />

ἀπό τίς σχετικές φορολογικές μου δηλώσεις. Πιό συγκεκριμένα<br />

τό 2006 εἶχα εἰσόδημα 9500 εὐρώ καί τό 2007, 11174,60<br />

εὐρώ. Ἀντιλαμβάνεστε λοιπόν ὅτι ὁποιαδήποτε σκέψη γιά εὐνοϊκή<br />

ἐπιρροή τῆς ἀναγνωρισιμότητάς μου στήν ἐπαγγελματική μου δραστηριότητα<br />

ὡς πολιτικοῦ μηχανικοῦ, δέν ἐπιβεβαιώνεται ἀπό κανένα<br />

στοιχεῖο καί δέν ἔχει καμία σχέση μέ τήν πραγματικότητα. Σέ ὅτι<br />

ἀφορᾶ τό σκέλος τοῦ ἐρωτήματός σας γιά τό ἀσυμβίβαστο ἤ μή τῆς<br />

συμμετοχῆς μου σέ τεχνική ἐταιρία, ὄντας πρόεδρος τοῦ ΣΥΝ, σᾶς<br />

156

ἐνημερώνω ὅτι ἀπό τήν ἀνάληψη τῶν καθηκόντων μου, δέν ἔχω<br />

δυνατότητα νά ἀσκῶ ἐπαγγελματική δραστηριότητα, ὄχι λόγω νομικοῦ<br />

ἤ ἠθικοῦ κολλήματος, ἀλλά λόγω ἔλλειψης χρόνου.<br />

Γιά τό λόγο αὐτό ἔχω κινήσει τή διαδικασία καί τῆς τυπικῆς ἀντικατάστασής<br />

μου στή στελέχωση τῆς ἐταιρίας, δίνοντας ἕνα εὔλογο<br />

χρονικό περιθώριο στήν ἑταιρεία νά βρεῖ ἄλλο συνάδελφο-συνεργάτη<br />

ἔτσι ὥστε νά προχωρήσουμε καί στήν τυπική τροποποίηση καί ἀντικατάσταση.<br />

Εἶμαι ἰδιαίτερα εὐτυχής πού δέν ὑπῆρξα ποτέ ἀνεπάγγελτος<br />

ἤ κρατικοδίαιτος ἤ εἰσοδηματίας ἀπό τή περιουσία τῆς οἰκογένειάς<br />

μου. Σέ συνθῆκες ἰδιαίτερα σκληρές γιά ἕνα νέο μηχανικό<br />

προσπάθησα νά ἀσκήσω τό ἐπάγγελμά μου, στό ὁποῖο καί σκοπεύω<br />

νά ἐπιστρέψω ὅταν «ξεμπερδέψω» μέ τά δημόσια ἀξιώματα.<br />

Ἀλέξης Τσίπρας<br />

Πηγή: www.lifo.gr<br />

Τά συμπεράσματα δικά σου, ἀγαπητέ ἀναγνώστη!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Τήν αἰτίαν τῆς «διασπάσεως» τοῦ ΚΚΕ, σᾶς τήν ἐξήγησαν; Διατί<br />

τό σημερινόν ΚΚΕ ἐχρίσθη «ὀρθόδοξον», ἐνῶ μειοψηφοῦσε εἰς ἀριθμόν<br />

μελῶν τοῦ ΠΓ; Διατί ἀπέτυχεν τό ΚΚΕ «Ἐσωτερικοῦ»;<br />

Ἅς ἔλθουμε εἰς τούς φανατικούς ὀπαδούς τοῦ ΠΑΣΟΚ. Ἔχετε<br />

σκεφθεῖ ὅ,τι τόσον ἐσεῖς, ὅσον καί οἱ ὑπόλοιποι Ἕλληνες, ἐκτός τῆς<br />

ἡγεσίας τοῦ ΠΑΣΟΚ καί ὅσων ἔγιναν νεόπλουτοι, χάριν τῶν κομπίνων<br />

του, πληρώνουμε καί θά πληρώνουμε πολλά χρόνια τήν ἀλήστου<br />

μνήμης φράσιν τοῦ «χαρισματικοῦ» Ἀνδρέα Παπανδρέου: «Τσοβόλα,δώστα<br />

ὅλα;»<br />

Μήν παρασύρεστε καί ἀπό τό αἴτημα τῶν λεγομένων μικρῶν<br />

Κομμάτων διά «Ἁπλήν ἀναλογικήν». Ἄν ψηφισθῆ τέτοιος ἐκλογικός<br />

νόμος, κινδυνεύουμε νά γίνουμε Ἰταλία. Τί σημαίνει αὐτό; Μετρῆστε<br />

μόνοι σας, πόσες κυβερνήσεις ὑπῆρξαν εἰς τήν Ἰταλίαν μετά τόν Β΄<br />

Παγκόσμιον πόλεμον, διαιρέστε τόν ἀριθμόν τους διά τοῦ τέσσαρα<br />

(περίοδον διακυβερνήσεως κυβερνητικοῦ σχήματος) καί θά βρῆτε<br />

πόσες ἐπί πλέον ἐκλογικές ἀναμετρήσεις ἔγιναν εἰς αὐτήν τήν χώραν<br />

καί ἀναλογισθῆτε, ἄν ἀντέχωμεν διά συχνές ἐκλογικές ἀναμετρήσεις.<br />

Παραδειγματισθῆτε ἀπό τήν ἀκυβερνησίαν, πού μᾶς ὁδήγησε ἡ στασις<br />

τῶν «ἀριστερῶν δυνάμεων», μετά τίς ἐκλογές τοῦ Μαΐου 2012.<br />

Σκεφθῆτε, ποῦ θά φθάναμε, ἄν ἴσχυε ἡ περιβόητος «ἁπλή ἀναλογική».<br />

157

Τελευταίως ἐνεφανίσθη καί ἕνα ἄλλο «μικρόν»Κόμμα, ἀλλά «πολυδιαφημισμένον»<br />

ἀπό ὁρισμένες τηλεοπτικές διαύλους (τηλεοπτικά<br />

κανάλια). Ἐννοῶ τό Κόμμα τῶν Οἰκολόγων πρασίνων… Ἄν θυμάστε,<br />

τήν πρώτην φορᾶν, πού πῆραν μέρος εἰς ἐκλογάς, «ὀρισμένοι προέλεγαν»<br />

18%... Βεβαίως, τό ἀποτέλεσμα ἦτο πολύ μικρότερον, ἀλλά<br />

μετά ἀπό τέτοιαν διαφήμισιν, κατόρθωσε καί εἰσῆλθε εἰς τήν Εὐρωβουλήν.<br />

Γνωρίζεται ὅμως, ποιός τό χρηματοδοτεῖ; Ὁ ἴδιος δέν τό<br />

ἐγνώριζα. Ὑπάρχει ὅμως, τό βιβλίον πού ἔγραψε ὁ Τζῶν Κόλεμαν,<br />

Ἀμερικανός δημοσιολόγος καί πρώην πράκτορας τῶν μυστικῶν ὑπηρεσιῶν<br />

τῶν ΗΠΑ, μέ τόν τίτλον: «Ἡ Ἐπιτροπή τῶν 300». Πρόκειται,<br />

ὅπως γράφει ὁ Τζῶν Κόλεμαν, διά τήν ἀόρατον Παγκόσμιαν<br />

κυβέρνησιν, ἡ ὁποία προσπαθεῖ μέ ἀθέμιτα μέσα καί ὀλέθριον πρόγραμμα<br />

νά γίνη «ὁρατή!». Ὁ Τζῶν Κόλεμαν, κατονομάζοντας ὅλους<br />

τούς παράγοντες ἀτομικῶς καί ὁμαδικῶς (Λέσχη Μπίλντεμπεργκ,<br />

Λέσχη τῆς Ρώμης κλπ), Ἰνστιτοῦτα, Πανεπιστήμια, Ἱδρύματα, Τράπεζες<br />

καί ἐπιχειρήσεις, πού τήν στηρίζουν, ἀναφέρει ἐπίσης, πώς οἱ<br />

Οἰκολόγοι πράσινοι, χρηματοδοτοῦνται ἀπό αὐτήν τήν «Ἐπιτροπήν<br />

τῶν 300...»!<br />

Προσέχετε, λοιπόν, τούς λύκους, πού παρουσιάζονται μέ προβιάν<br />

ἀμνοῦ… Γνωρίζεται, διατί; Ἐπειδή οἱ ἀριστερούληδες δέν θέλουν νά<br />

κυβερνήσουν εἰς δημοκρατικά πλαίσια, διότι θά ἀποκαλυφθοῦν!<br />

Παράδειγμα οἱ προτελευταῖες ἐκλογές.<br />

Τά συμπεράσματα δικά σας!<br />

Τί προτείνω; Τήν μοναδικήν λύσιν, ἔστω καί ἄν ἀκούγεται «χιμαιρική»:<br />

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΕΙΣ ΤΑΣ ΡΙΖΑΣ!<br />

Ἡ Ἑλλάς, ἡ ὁποία ἔδωσε τό φῶς εἰς τήν Ἀνθρωπότηταν μέ τά<br />

ἐπιτεύγματα τῆς ἐπιστήμης, τῶν Τεχνῶν καί τῆς Παιδείας, δέν ἔχει<br />

ἀνάγκην νά δανείζεται ἀπό ἄλλους. Ἐπιστροφή εἰς τάς ρίζας σημαίνει<br />

κατάργησις ὅλων τῶν Κομμάτων καί ἐκλογή τῶν ἀρίστων διά νά<br />

κυβερνήσουν, ἀλλά μέ τήν ἀσφαλῆ δικλείδαν τῆς ἀνακλήσεως! Ἄν<br />

ἕνας ἐκλεχθεῖς βουλευτής, εἰς τακτόν διάστημα, δέν δικαιώση τήν<br />

ἐκλογήν του, νά ἀνακαλῆται. Εἰς περίπτωσιν δευτέρας ἀνακλήσεως,<br />

νά χάνη τό δικαίωμα τῆς ὑποψηφιότητος.<br />

Ὑπουργοί νά ἐπιλέγονται πολίτες, οἱ ὁποῖοι διεκρίθησαν εἰς τόν<br />

τομέαν τους καί ὄχι βουλευτές. Δέν δυνάμεθα νά ἔχωμεν, πχ, ὑπουργούς<br />

οἰκονομικῶν ἄτομα, τά ὁποῖα δέν διαθέτουν τήν ἱκανότηταν<br />

οὔτε ἑνός καλοῦ λογιστοῦ… Δέν εἶναι δυνατόν νά ὑπάρχη Βουλή, ἡ<br />

158

ὁποία νομοθετεῖ εἰς βάρος τῶν πολιτῶν, μέ γνώμοναν τά συμφέροντα<br />

τῶν ὀλίγων. Διατί ὑπάρχει μέχρι σήμερον ὁ νόμος: «περί<br />

εὐθύνης ὑπουργῶν»; Καί ἐρωτῶ: μέ τήν πρότασίν μου, ἑξασφαλίζεται<br />

ἤ ὄχι ἡ χρηστή διοίκησις;<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἀλλά, ἅς ἐπιστρέψουμε εἰς τούς πολιτικούς<br />

πρόσφυγας. Ἐδῶ, ἀξίζει νά ἀφηγηθῶ<br />

διά μίαν ἀπό τίς συναδέλφους μου,<br />

τήν Λούλα Βλαχούτσικου-Γιανακοπούλου<br />

καί τόν σύζυγόν της, Σταῦρον Γιαννακόπουλον<br />

(δεξιά).<br />

Ἡ Λούλα, ὄντας μέλος φτωχῆς οἰκογενείας, ἀπό τήν ἐφηβικήν<br />

της ἡλικίαν συνεδέθη μέ τό ΚΚΕ. Ἐξ αἰτίας τῆς δράσεώς της, οἱ ναζί<br />

κατακτητές τήν συνέλαβαν καί τήν ἔστειλαν εἰς στρατόπεδον συγκεντρώσεως.<br />

Τά προελαύνοντα σοβιετικά στρατεύματα τήν ἀπελευθέρωσαν<br />

καί ἐπέστρεψε εἰς τήν Ἑλλάδαν. Συντόμως, εὑρέθη εἰς τίς<br />

γραμμές τοῦ «Δημοκρατικοῦ Στρατοῦ» καί μετά τήν ἥτταν εἰς τήν<br />

Τασκένδην. Ἐκεῖ, ὑπανδρεύθη τόν Σταῦρον Γιαννακόπουλον, μέ τό<br />

ψευδώνυμον «Σταμάτης», πιό γνωστόν εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, μέχρι τήν διάσπασιν,<br />

ὡς Ἕλληναν συγγραφέαν καί ποιητήν: Πέτρον Ἀνταῖον.<br />

Χαρακτῆρες σάν τοῦ «Σταμάτη» εἰς τήν Ἑλλάδαν τούς ὀνομάζωμεν:<br />

καταφερτζῆδες ἤ μαλαγάνες.<br />

Δέν βρῆκα ἄνθρωπον, ὁ ὁποῖος νά τόν θυμᾶται μέ καλόν λόγον.<br />

Καί αὐτό, ἐπειδή δέν ὑπῆρχε παλιανθρωπιά, τῆς ὁποίας νά μήν ἦτο<br />

διοργανωτής ἤ νά μήν συμμετεῖχε. Ὄντας ματαιόδοξος, ὀνειρευόταν<br />

νά γίνη μέλος τῆς ἡγεσίας τοῦ ΚΚΕ… Σκλάβος τῶν «ὀνείρων» του,<br />

δέν ἔμεινε ἀμέτοχος καί κατά τήν προκληθείσαν ἀπό τήν ἡγεσίαν τῶν<br />

μπολσεβίκων, σύγκρουσιν τῶν πολιτικῶν προσφύγων. Νά τί ἔγραφε<br />

διά τόν «Σταμάτη», ὁ γνωστός Πάνος Δημητρίου, εἰς τό βιβλίον<br />

του: «Ἐκ βαθέων»:«… Ἐκ μέρους <strong>36</strong> στελεχῶν, συνέταξα μία ὀγκώδη<br />

ἔκθεση, στήν ὁποία περιέγραψα τά συμβάντα στό ΚΚΕ καί ζήτησα<br />

τήν βοήθεια τῶν ἀδελφῶν Κομμάτων στήν ἀναζήτηση ἐξόδου ἀπό<br />

τήν κρίση. Γιά ἐξοικονόμηση χρόνου, τήν τελική διαμόρφωση τοῦ<br />

κειμένου τήν πραγματοποιήσαμε στήν Μόσχα, στό διαμέρισμα τοῦ<br />

Σταύρου Γιαννακόπουλου (Πέτρου Ἀνταίου). Ὅταν ἤμασταν ἕτοιμοι,<br />

τηλεφώνησα στό Τμῆμα Διεθνῶν Σχέσεων τῆς ΚΕ τοῦ ΚΚΣΕ καί ζήτησα<br />

ἀκρόαση. Πέρασε σχεδόν μιά ὥρα ἀνησυχαστικῆς ἀναμονῆς, ὅταν<br />

159

μᾶς τηλεφώνησε ὁ Κάρλ Σεμενκώφ, ἐντεταλμένος γιά τά θέματα<br />

τοῦ ἑλληνικοῦ κινήματος, ὁ ὁποῖος μοῦ εἶπε νά κατέβω μέ τό κείμενο<br />

τῆς ἔκθεσης στήν εἴσοδο τῆς πολυκατοικίας. Παραλαμβάνοντας τήν<br />

ἔκθεση μᾶς εἶπε νά μήν φύγουμε ἀκόμα ἀπό τήν Μόσχα. Πέρασαν<br />

ἄλλα δύο εἰκοσιτετράωρα ἀνησυχαστικῆς ἀναμονῆς, ἀπαραίτητο, φυσικά,<br />

χρονικό διάστημα, γιά ἐνημέρωση μέ τό περιεχόμενο τῆς ἔκθεσης,<br />

ὅταν ξανατηλεφώνησε ὁ Κ. Σεμενκώφ καί μοῦ εἶπε νά περιμένω<br />

τόν Καρτσούνη, στήν εἴσοδο τῆς πολυκατοικίας…<br />

Σύντομα, κατέφθασε μιά μαύρη λιμουζίνα. Φτάσαμε στήν ἕδρα<br />

τῆς ΚΕ τοῦ ΚΚΣΕ καί μᾶς ὁδήγησαν σέ ἕνα εὐρύχωρο Γραφεῖο. Μετά<br />

ἀπό μερικά λεπτά ἐμφανίσθηκε ἕνας ὑψηλόβαθμος ἀξιωματοῦχος,<br />

συνοδευόμενος ἀπό τόν Κ. Σεμενκώφ… Δέν προφτάσαμε νά ἐπιστρέψουμε<br />

στό διαμέρισμα τοῦ Σταύρου Γιαννακόπουλου καί ξανατηλεφώνησε<br />

ὁ Κ. Σεμενκώφ: «Κατεβεῖτε μέ τίς βαλίτσες σας στήν εἴσοδο.<br />

Θά ἔρθω νά σᾶς πάρω…»<br />

Μᾶς περίμενε εὐχάριστη ἔκπληξη. Ὁ Σεμενκώφ μᾶς πῆγε σέ μιά<br />

βίλλα, ἀπό ἐκεῖνες πού προορίζονταν γιά στελέχη ξένων Κομμάτων.<br />

Στήν τραπεζαρία, τό τραπέζι ἦταν γεμάτο πλούσια φαγητά καί διάφορα<br />

ποτά. Δέν πιστεύαμε τά μάτια μας!»<br />

Ἀλήθεια, πῶς βρέθηκε τόσο ἀναπάντεχα καί ἐξαιρετικά γρήγορα<br />

μέ διαμέρισμα «γιάφκα» στήν Μόσχα ὁ μάγειρας τῆς συνωμοσίας<br />

«Πέτρος Ἀνταῖος»; Ποιός τοῦ ἐξασφάλισε ἐξαιρετικά ἰδανικές συνθῆκες<br />

γιά νά συντάξει τήν ἔκθεση κατά τοῦ Νίκου Ζαχαριάδη, ὅταν ἀκόμα<br />

ἦταν ἐπικεφαλῆς τοῦ ΚΚΕ;»<br />

Προτρέχοντας, θέλω νά ὑπογραμμίσω ὅ,τι μεταξύ τῶν Ἐλλήνων<br />

πολιτικῶν προσφύγων, ἦτο καί ὁ νεαρός χαρισματικός συγγραφεύς<br />

καί ποιητής Ἀλέξης Πάρνης (φιλολογικόν ψευδώνυμόν τοῦ Σωτηρίου<br />

Λεωνιδάκη), ὁ ὁποῖος, χάριν τοῦ ταλέντου του ἔγινε πασίγνωστος καί<br />

ἐξαιρετικά δημοφιλής. Ἀξίζει νά σημειωθῆ ὅ,τι κατά τήν Ἐθνικήν Ἀντίστασιν<br />

εἰς τούς ναζί κατακτητές, εἰς ἡλικίαν μόλις 19 ἐτῶν, χάριν τῆς<br />

ἀνδρείας του, ἦτο ἤδη ἐπικεφαλῆς ὀμᾶδος ἀνταρτῶν, μέ τόν βαθμόν<br />

τοῦ ὑπολοχαγοῦ. Κατά τά «Δεκεμβριανά», μαχόμενος ἐναντίων τῶν<br />

Ἄγγλων τοῦ στρατηγοῦ Σκόμπυ, ἔσωσε τό Βασιλικόν θέατρον (σήμερον<br />

Ἐθνικόν), πού τόν εἶχαν διατάξει νά ἀνατινάξη, διά νά ὑψωθῆ<br />

ὁδόφραγμα, εἰς τά ἀγγλικά τάνκ. Τόν ἴδιον, διά περιφρόνησιν διαταγῆς,<br />

τόν ἔσωσε ἀπό τό ἀπόσπασμα ὁ σοβαρός τραυματισμός του.<br />

Μετά τήν «Συμφωνίαν τῆς Βάρκιζας», ὅπως καί ἄλλοι πολυάριθμοι<br />

160

μαχητές τοῦ ΕΛΑΣ, ἠναγκάσθη νά καταφύγη εἰς τήν ἀλβανικήν πόλιν<br />

Ρούμπικ καί κατόπιν, εἰς τήν πόλιν τῆς Βοεβόντινα Μποῦλκες.<br />

Ὁ Α. Πάρνης εἰς τό Γενικό Ἀρχηγεῖον Τό τακτικό φύλλον τοῦ περιοδικοῦ<br />

τοῦ ΔΣ Πρέσπες, 1948. Ἀγκανιόκ, εἰς τό ὁποῖον ἐδημοσιεύθη<br />

τό ἔργον του: Ἡ καρδιά τῆς Ἑλλάδας.<br />

Εἰς τήν οὐσίαν, ἐκεῖ ἄρχισε ἡ θεατρική καί λογοτεχνική του<br />

καριέρα, δημιουργώντας μέ ὁμοϊδεάτες του καλλιτέχνας, τό Θέατρον<br />

τοῦ πρόσφυγος Ἕλληνος μαχητοῦ.<br />

Ὁ Α. Πάρνης ἔγραψε δεκάδες θεατρικά ἔργα, παίρνοντας μέρος<br />

εἰς τάς παραστάσεις καί ὡς ἠθοποιός. Ἀνάμεσα εἰς αὐτά τά ἔργα ἦτο<br />

καί τό μονόπρακτον «Τελευταία νύχτα», ἀφιερωμένο εἰς τά «Δεκεμβριανά»<br />

καί, ἀργότερον, τό ἔργον «Ὁ γκρεμός», εἰς τέσσαρας πράξεις,<br />

εἰς τό ὁποῖον περιέγραφε τίς διώξεις τῶν δημοκρατῶν, ἐξ αἰτίας<br />

τῆς ἐπεμβάσεως τῶν Ἄγγλων. Αὐτό τό ἔργον εἶχε μεταφρασθεῖ εἰς τά<br />

σερβοκροατικά, διά νά ἀνεβῆ σέ θέατρο τοῦ Ζάγκρεμπ, ὅμως ἐξ<br />

αἰτίας τῆς διενέξεως Τίτο-Στάλιν, εἶναι ἄγνωστη ἡ μοίρα τοῦ ἔργου…<br />

Ὄντας ἀκόμα φοιτητής εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, δίνει ἕνα λαμπρό δεῖγμα τοῦ<br />

ταλέντου του καί ἡ συλλογή ποιημάτων του μέ τόν τίτλον: Ἡ καρδιά<br />

τῆς Ἑλλάδας, βγαίνει εἰς τό φῶς, ἀπό τό ἐκδοτικόν Ἀγκανιόκ, εἰς 150<br />

χιλιάδες ἀντίτυπα. Ἡ Μεγάλη Σοβιετική Ἐγκυκλοπαίδεια δημοσιεύει<br />

τήν βιογραφίαν του μέ τήν ὑπογραφή τοῦ γνωστοῦ ποιητοῦ Κωνσταντίν<br />

Σίμονωφ. Τό ἐπικόν ποίημά του «Ὁ θρύλος τοῦ Μπελογιάννη»<br />

τό 1954 ἐδημοσιεύθη εἰς τό περιοδικόν Νόβυϊ Μίρ καί τό 1955,<br />

161

εἰς τό Φεστιβάλ τῆς Βαρσοβίας, τιμᾶται μέ τό Α΄ βραβεῖον εἰς τόν<br />

τομέαν τῆς ποιήσεως.<br />

Τά ἔργα τοῦ Α. Πάρνη – ποιήματα καί πεζά – δημοσιεύονται εἰς<br />

τήν Λιτερατούρναγια γκαζέτα (Λογοτεχνική ἐφημερίδα) καί εἰς τό περιοδικόν<br />

Νόβυϊ Μίρ.<br />

Ο Α. Πάρνης μέ τόν Τοῦρκον ποιητήν<br />

Ναζίμ Χικμέτ.<br />

Ἀπό ἀριστερά πρός δεξιά: Α. Πάρνης,<br />

Μπαρίς Πολεβόϊ, Σεργκέϊ Ὀρλώφ.<br />

Τό ἔργον του «Τό νησί τῆς Ἀφροδίτης»,<br />

ἀφιερωμένον εἰς τόν ἀγώναν τῶν Κυπρίων κατά<br />

τῶν Ἄγγλων, γνωρίζει τεραστίαν ἐπιτυχίαν καί ἀνεβάζεται,<br />

ταυτοχρόνως, εἰς 171 θέατρα τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>,<br />

μεταξύ αὐτῶν καί εἰς τό θέατρον Μάλυϊ τῆς Μόσχας.<br />

Σημειωτέον ὅ,τι τόν ρόλον τῆς πρωταγωνίστριας<br />

τόν ἔπαιζε ἡ Καλλιτέχνις τοῦ Λαοῦ τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong><br />

Βέρα Νικαλάγιεβνα Πάσενναγια (δεξιά) τῆς ὁποίας ἡ ὑποψηφιότης,<br />

ὅπως καί τοῦ Α. Πάρνη, ἐπροτάθη διά τήν ἀπονομήν τοῦ<br />

Βραβείου Λένιν.<br />

Ὁ Α. Πάρνης, παραλλήλως, συνεργάζεται μέ τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν<br />

τοῦ Κεντρικοῦ Ραδιοσταθμοῦ τῆς Μόσχας, ὡς συγγραφεύς καί<br />

ἐκφωνητής.<br />

Ἡ δόξα τοῦ Α. Πάρνη, «Οὐκ ἐά καθεύδειν» τούς ζηλόφθονες καί<br />

ἀταλάντους «συντρόφους». Δέν μποροῦν ἐπίσης νά τοῦ συγχωρήσουν<br />

τήν εἰλικρινήν φιλίαν, μέ τόν «ὑπό δυσμένειαν» πρώην Γενικόν<br />

Γραμματέαν τοῦ ΚΚΕ Ἑλλάδος, Νικόλαον Ζαχαριάδην, ὅσοι εἰς τίς δόξες<br />

του, τόν «ἔγλυφαν…».<br />

Προσφάτως, ἡ πρώην ἡγέτις τοῦ ΚΚΕ Ἀλέκα Παπαρήγα, ἀνακοί-<br />

162

νωσε τήν ἀπόφασιν τῆς ΚΕ τοῦ ΚΚΕ διά τήν ἀποκατάστασιν τόσον<br />

τοῦ Νίκου Ζαχαριάδη, ὅσον καί τῶν Ἄρη Βελουχιώτη καί Νίκου Βαβούδη.<br />

Εἶμαι βέβαιος ὅμως, πώς δέν ἐξήγησε εἰς ἁπλούς «συντρόφους»,<br />

πότε εἶχε δίκαιον ἡ «ἀλάνθαστη ΚΕ τοῦ ΚΚΕ»: ὅταν τούς καθαιροῦσε<br />

ἤ ὅταν τούς ἀπεκατέστησεν;<br />

Ἐρωτῶ τήν Λιάνα Κανέλλη, πού δέν δύνασαι νά τήν ὀνομάσης<br />

ἀνεγκέφαλην, πῶς τῆς ἐφάνη αὐτή ἡ ἀποκατάστασις;<br />

Μέ τίς δολοπλοκίες τους, ἀναγκάζουν τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν<br />

τοῦ Ραδιοσταθμοῦ, νά διακόψη τήν συνεργασίαν της μαζί του.<br />

Παραθέτω, ὅπως ἔχει, ἕνα ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίον τοῦ Α.<br />

Πάρνη «Ἡ φιλία μου μέ τόν Νίκο Ζαχαριάδη», εἰς τό ὁποῖον περιγράφει<br />

τήν ἀθλίαν συμπεριφοράν τῶν «συναγωνιστῶν» του, ἀπέναντί<br />

του: «…Κι ἔτσι πλανιόμουν στό παγερό λυκόφως μιᾶς ἀπέραντης ἐμπόλεμης<br />

μοναξιᾶς, περιμένοντας ν’ ἀστράψουν καί νά βροντήξουν<br />

ἀνά πάσαν στιγμή τά ἐχθρικά πυρά». Ξαφνικά ἕνα βράδυ τηλεφώνησε<br />

ὁ φιλικά διακείμενος σέ μένα μεταφραστῆς Ἀνέστης Στολτίδης γιά<br />

νά μέ πληροφορήσει ὅτι ἡ ὀλιγάριθμη κομματική ὀργάνωση τῶν Ἑλλήνων<br />

τῆς Μόσχας τοῦ ’χε ἀναθέσει νά μοῦ ἀναγγείλει τό θέμα τῆς<br />

προσεχοῦς συνέλευσης. Ἦταν ἀφιερωμένο γενικά στίς ἀποφάσεις τῆς<br />

Ἕβδομης Ὁλομέλειας καί εἰδικά στήν «ἀντικομματική καί ἀντισοβιετική<br />

συμπεριφορά τοῦ Α. Πάρνη». Μποροῦσα ἄν ἤθελα νά πάρω<br />

μέρος κι ἐγώ σ’ αὐτή γιά νά ἐκθέσω τήν ἄποψή μου. Ἀλλιώτικα θά<br />

μέ διέγραφαν ἐρήμην μου, ἄμεσα καί τελεσίδικα. Φυσικά δέ θά ἔχανα<br />

γιά τίποτα τήν εὐκαιρία μιᾶς «ἡρωικῆς ἐξόδου» ἀπό τήν πολιορκία.<br />

Πῆγα στή συνέλευση ἀποφασισμένος νά τά πῶ «χύμα».<br />

Φαίνεται ὅτι οἱ ἄνωθεν εἶχαν πάρει πολύ σοβαρά<br />

τήν περίπτωσή μου…<br />

Γι’ αὐτό κι ἔστειλαν τό Μάρκο Βαφειάδη νά προεδρεύσει<br />

στή συνεδρίαση. Δέν τόν εἶχα συναντήσει<br />

ποτέ ὡς αὐτή τή μέρα. Ὅταν μέ πῆραν στό Γενικό<br />

Ἀρχηγεῖο ἐκεῖνος βρισκόταν πιά στή Μόσχα γιά θεραπεία τοῦ νευρικοῦ<br />

του συστήματος πού ’χε κλονιστεῖ σοβαρά στήν τελευταία φάση<br />

τῆς μάχης τοῦ Γράμμου τό καλοκαίρι τοῦ 1948. Ἦταν ἑπόμενο νά<br />

τόν ἐξαγριώσει τό ζαχαριαδικό πάθος τῆς ὁμιλίας μου. Τό στεγνό<br />

«σλάβικο» πρόσωπό του μέ τά ἀνοιχτόχρωμα μαλλιά καί τήν γαλαζωπή<br />

ἀπόχρωση στά μάτια κυριολεκτικά ἀλλοιώθηκε ἀπό τίς συσπάσεις<br />

τοῦ μίσους. Πετάχτηκε ἀπάνω κι ἄρχισε νά χειρονομεῖ στόν ἀέρα<br />

163

κι ὅσο γιά τά λόγια του ἦταν κι αὐτά «τοῦ ἀέρος», μπερδεμένα κι<br />

ἀσυνάρτητα. 12 Καί μόνο ἡ ἀναφορᾶ στό ὄνομα τοῦ Ν. Ζαχαριάδη τό<br />

ἔκανε νά χάνει τόν εἱρμό τῆς σκέψης του. Τέλος πάντων το βασικό<br />

καταδικαστικό του συμπέρασμα ἐναντίον μου ἦταν καταπελτικό: οἱ<br />

ἀπόψεις μου ἀποτελοῦσαν κολάσιμη προσβολή τῆς Σοβιετικῆς ἡγεσίας<br />

καί τοῦ κομματικοῦ καταστατικοῦ.<br />

Τοῦ ἀπάντησα ὅτι ἡ ἀλήθεια προσβάλει μόνον αὐτούς πού προσπαθοῦν<br />

νά τήν ἀποκρύψουν. Κι ὅσο γιά τήν καταστατική δεοντολογία<br />

ἅς μή μιλάει γιά σχοινί στό σπίτι τοῦ κρεμασμένου. Σ’ ὅλους<br />

εἶναι γνωστό – καί πρῶτα, πρῶτα στόν ἴδιο – ὅτι ὁ Ζαχαριάδης κι οἱ<br />

ὀπαδοί του ἀποτελοῦν τή συντριπτική πλειοψηφία τοῦ Κουκουέ. Συνεχίσαμε<br />

γιά κάμποση ὥρα τήν ἀδιέξοδη λογομαχία μας, ἐμπρός στή<br />

σιωπηρή ἀλλά εὐνοϊκά προσκείμενη πρός τίς ἀπόψεις του, ὁμήγυρη.<br />

– «Βλέπω ὅτι εἶσαι ἀνεπίδεκτος μαθήσεως. Ἀλλά ἔνοιά σου. Θά<br />

βρεθεῖ καί γιά σένα ὁ κατάλληλος δάσκαλος» – εἶπε τελικά.<br />

Καί ἡ ἔνρινη φωνή του μέ τή «ξενομερίτικη προφορά» ἀντήχησε<br />

ἀπειλητική, δυσοίωνη καθώς πρόσθεσε μέ τήν ἐμπάθεια πού χαρακτηρίζει<br />

τίς μετριότητες: «Ὅταν σέ στείλουν ἐκεῖ πού ξέρεις».<br />

Αὐτό τό τελευταῖο ὑπονοοῦσε βέβαιά τά στρατόπεδα συγκέντρωσης<br />

καί τίς φυλακές. Ἦταν ἕνας ἀνεπίτρεπτος καί ἀσυγχώρητος ὑπαινιγμός<br />

πού δέν μπορεῖ νά τόν κάνει ἕνας ἀνώτερος καθοδηγητής μ’<br />

ἠθικό ἀνάστημα καί σωστό μυαλό. Ἰδιαίτερα σ’ ἕνα πολύ νεώτερο<br />

σύντροφο καί μάλιστα μάχιμο ποιητή τοῦ Δημοκρατικοῦ Στρατοῦ!<br />

Ἀλλά τόσο τοῦ ’κοβε! Δέν κάθισα βέβαια νά παρακολουθήσω τήν<br />

ἀνάλυση τῶν ἀποφάσεων τῆς Ἕβδομης Ὁλομέλειας.<br />

Ἔφυγα ἀπό τήν κομματική συνέλευση, – τήν τελευταία της ζωῆς<br />

μου, ἀφοῦ δέν ἐντάχθηκα ποτέ σ’ ἄλλο κόμμα – ξέροντας καλά τή<br />

συνέχεια τῆς ὑπόθεσης.<br />

Ἐκτός ἀπ’ τό Στολτίδη ψήφισαν τήν ἀπόφαση τῆς διαγραφῆς τοῦ<br />

«ἀντισοβιετικοῦ Πάρνη» ὅλοι οἱ παριστάμενοι, ἐκφράζοντας τήν ραγιάδικη<br />

νομιμοφροσύνη τους στό ξένο ντοβλέτι πού θά ’δειχνε τήν<br />

_____________________________<br />

12. Ἦταν γενικά ἀσυνάρτητος σ’ ὅλες τίς ἐκδηλώσεις του. Αὐτό θά ἔκανε τούς<br />

Σοβιετικούς ὕστερα ἀπό ἕνα χρόνο περίπου νά τόν ἀπομακρύνουν, αὐτή τή φορά<br />

τελεσίδικα ἀπ’ τήν ἡγεσία τοῦ ΚΚΕ γιά νά τόν ξαποστείλουν νά δουλέψει στό<br />

ἐργοστάσιο ὡρολογοποιίας τῆς Πένζα. Ἐκεῖ θά ζοῦσε ὡς τήν ἀναχώρησή του ἀπ’ τή<br />

Σοβιετική Ἕνωση καί τήν ἐπιστροφή του μέσω Σκοπίων στήν Ἑλλάδα ὅπου θά<br />

γινόταν ἐν καιρῶ… βουλευτής Ἐπικρατείας τοῦ ΠΑΣΟΚ… (Α. Πάρνης).<br />

164

ἔμπρακτη εὐαρέσκειά του μέ τίς ἀντίστοιχες παροχές. (Ἀφερήμ!).<br />

Σύντομα ἀντήχησαν τά πυρά τῶν βαρέων ὅπλων! Δέν εἶχε περάσει<br />

οὔτε βδομάδα ἀπ’ τήν καταδικαστική γιά μένα συνέλευση, ὅταν πῆρα<br />

ἀπροσδόκητα ἕνα ἑξαιρετικῶς ἐπεῖγον τηλεφωνικό μήνυμα ἀπό τή<br />

γνωστή μας Ζιναΐντα, προσωπική γραμματέα τοῦ Μπορίς Πολεβόι.<br />

Ἔπρεπε νά τρέξω ἀμέσως στό γραφεῖο του:<br />

– Τά πράγματα μπῆκαν σέ πολύ ἄσχημο δρόμο γιά σένα Ἀλέξη! –<br />

μέ κοίταξε μέ στεναχωρημένη συμπόνια.<br />

– Τί συμβαίνει πάλι; Τήν περασμένη μόλις βδομάδα μέ διέγραψαν<br />

ἐπίσημα καί τελεσίδικα ἀπ’ τό κόμμα! – ἀγρίεψα ἐγώ καί μέ τό δίκιο<br />

μου. Τί διάολο θέλουν ἀκόμα;<br />

– Οἱ δικοί σου «Ἕλληνες» ἰσχυρίζονται ὅτι εἶσαι ἔνοχος ἀνάτρεπτικής<br />

ἀντισοβιετικῆς ἐνέργειας, κοινῶς προβοκάτσιας!! – μ’<br />

ἄφησε ἐμβρόντητο μέ τά λόγια του. Γιά νά μοῦ δείξει ἀμέσως ὕστερα<br />

μία τρισέλιδη δακτυλογραφημένη ἐπιστολή.<br />

– Διάβασε ἐδῶ – μου ’δειξε μιά φράση στήν κορφή τῆς δεύτερης<br />

σελίδας πού τήν εἶχε ὑπογραμμίσει.<br />

Ὁ φάκελος τῆς καταδόσεως:<br />

Ἀποστολέας; Ποιός ἄλλος;<br />

Ὁ«ποιητής» Πέτρος Ἀνταῖος ἤ<br />

«Σταμάτης» ἤ Σταῦρος Γιαννακόπουλος.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Παραθέτω εἰς ἀκριβῆν μετάφρασιν ὁλόκληρόν τό κείμενον τῆς<br />

ἐγγράφου καταδόσεως τῶν «συντρόφων», γιά νά ξέρετε τί σᾶς περιμένει<br />

ἄν ποτέ πάρη τήν ἐξουσίαν τό ΚΚΕ:<br />

<strong>ΠΡΟ</strong>Σ ΤΗΝ ΛΙΤΕΡΝΑ<strong>ΤΟΥ</strong>ΡΝΑΓΙΑ ΓΚΑΖΕΤΑ<br />

Τόν σύντροφον ΚΑΤΣΙΟΤΩΦ Β.<br />

Ἐμεῖς, οἱ Ἕλληνες πολιτικοί πρόσφυγες-κομμουνιστές, οἱ ἐργαζόμενοι<br />

καί σπουδάζοντες εἰς τήν Μόσχαν, ἐκφράζουμε τήν ἔντονον<br />

διαμαρτυρίαν μας, σχετικῶς μέ τήν δημοσίευσιν εἰς τήν «Λιτερατούρναγια<br />

γκαζέτα» τῆς 14 ης Μαρτίου 1957 τῆς «ἐπιστολῆς» τοῦ Ἀλέξη<br />

165

Πάρνη, μέ τόν τίτλον: «Ἡ φιλοσοφία τῆς λιποταξίας». Ἐμεῖς κατανοοῦμε<br />

τήν σημασίαν τῆς πάλης ἐναντίον τῶν μεγάλων διαστρεβλώσεων<br />

τῆς Μαρξιστο-λενινιστικῆς μας θεωρίας, τήν σημασίαν τῆς<br />

πάλης ἐναντίον τῆς διαδόσεως τῆς ἀστικῆς ἰδεολογίας. Ὅμως ἔχουμε<br />

τήν γνώμην ὅτι αὐτή ἡ πάλη θά εἶναι καρποφόρα, μόνον εἰς περίπτωσιν<br />

πού θά τήν διεξάγουν ἄτομα ἀληθῶς πιστά εἰς τά ἰδανικά τοῦ<br />

κομμουνισμοῦ, ἄτομα μέ καθαράν ἠθικήν ὑπόστασιν .<br />

Ὁ Ἀλέξης Πάρνης δέν διαθέτει αὐτά τά προσόντα, ἑπομένως δέν<br />

ἔχει κανένα δικαίωμα νά παίζη τόν ρόλον τοῦ ὑπερασπιστοῦ τῆς κομμουνιστικῆς<br />

ἰδεολογίας. Ἐμεῖς, δέν θά προβοῦμε ἐδῶ εἰς ἐκτίμησιν<br />

τοῦ ταλέντου τοῦ Πάρνη, ἐπειδή, εἰς τήν προκειμένην περίπτωσιν,<br />

αὐτό τό ζήτημα εἶναι ἐκτός πλαισίου τοῦ θέματός μας. Τό ταλέντο,<br />

ὅποιο καί ἄν εἶναι αὐτό, εἶναι ἀναπόσπαστον τμῆμα τῆς ἠθικῆς ὑποστάσεως<br />

ἑνός συγγραφέως. Καλλίτερα νά ἐξετάσωμεν, τί ἀποτελεῖ<br />

τήν ἠθικήν ὑπόστασιν τοῦ Πάρνη. Ἐπίσης, ἐξετάζοντας αὐτό τό θέμα,<br />

δέν θά θίξουμε τά γεγονότα, ἀκόμα καί τῆς προσφάτου ἱστορίας.<br />

Ἔτσι, δέν θά ἐξετάσουμε τό θέμα, μέ ποίας μεθόδους ὁ Πάρνης<br />

κατέκτησε τήν ἐπιτυχίαν, τήν ἐποχήν πού εἰς τό Κόμμα μας, λυσσομανοῦσε<br />

τό καθεστώς Ζαχαριάδη (πρώην Γραμματέως τῆς ΚΕ τοῦ<br />

ΚΚΕ, ὁ ὁποῖος ἀπεκαλύφθη σήμερον, ὡς ὑπονομευτῆς καί τυχοδιώκτης).<br />

Δέν θά ἀσχοληθῶμεν λεπτομερῶς μέ τό θέμα, πῶς ὁ Πάρνης<br />

διέδιδε ἐπινοημένα στοιχεία, διά τήν δημιουργικήν βιογραφίαν του εἰς<br />

τήν Μεγάλην Σοβιετικήν Ἐγκυκλοπαίδειαν καί τῶν ἐκδόσεων τῶν<br />

ἔργων του. Δέν διαθέτουμε ἀρκετόν χῶρον διά νά ἀφηγηθῶμεν τήν<br />

συκοφαντικήν ἐκστρατείαν, πού ἐξαπέλυσεν ὁ Πάρνης, ἐναντίον γνωστῶν<br />

προοδευτικῶν Ἑλλήνων λογοτεχνῶν, μέ σκοπόν νά ἐμποδίση<br />

τήν ἔκδοσιν βιβλίων, αὐτῶν τῶν συγγραφέων καί, ταυτοχρόνως, νά<br />

μονοπωλήση τόν τίτλον καί τήν θέσιν τοῦ μοναδικοῦ ἐκπροσώπου<br />

τῆς νεοελληνικῆς προοδευτικῆς λογοτεχνίας. Ὅλα αὐτά τά ζητήματα,<br />

ἄν ὑπάρξη ἐπιθυμία, δυνάμεθα νά τά ἀναπτύξουμε μέ λεπτομέρειες<br />

καί ἀποδείξεις. Τώρα, θέλουμε νά ἐξετάσουμε κάποια γεγονότα, τά<br />

οποία καθορίζουν καί ἐξηγοῦν τήν οὐσίαν τῆς ἠθικῆς βάσεως τοῦ<br />

Πάρνη, τῆς Κομματικότητός του καί τῆς ἀφοσιώσεώς του εἰς τόν<br />

λαόν. Ὁ ἀναξίως ἐξυμνηθεῖς καί ξιπασμένος Πάρνης, ἀπό καιρό ἔχει<br />

χάσει τήν σύνδεσιν μέ τό Κόμμα καί τόν λαόν του. Λόγω μίας ὁλοκλήρου<br />

σειρᾶς αἰτιῶν, ἔχει συνδέσει τήν μοίραν του μέ τήν κλίκαν<br />

τοῦ Ζαχαριάδη. Ὁ Πάρνης, συμμετεῖχε εἰς τήν ὀργανωθείσαν ἀπό τόν<br />

166

Ζαχαριάδην μεγάλην ἀντισοβιετικήν ὑπονόμευσιν, εἰς τούς κόλπους<br />

μίας ὀργανώσεως Ἑλλήνων πολιτικῶν προσφύγων στήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, τό<br />

καλοκαίρι τοῦ 1955.<br />

Ἡ Ἕκτη Διευρυμένη Ὁλομέλεια τῆς ΚΕ τοῦ ΚΚΕ (Μάϊος 1956)<br />

ἀπεκάλυψε τήν ἐγκληματικήν δραστηριότηταν τῆς κλίκας τοῦ Ζαχαριάδη,<br />

στηριζομένην εἰς τήν συντροφικήν βοήθειαν τῶν ἀδελφῶν<br />

Κομμουνιστικῶν Κομμάτων μέ ἐπικεφαλῆς τό ΚΚΣΕ, χάριν τῆς ὁποίας<br />

ἄρχισε ἡ ἀναγέννησις τοῦ Κόμματός μας. Οἱ Ἔλληνες κομμουνιστές,<br />

εἰς τό φῶς τῶν ἀποφάσεων τοῦ 20 ου Συνεδρίου τοῦ ΚΚΣΕ, συσπειρώθησαν<br />

εἰς τήν πάλην, διά τήν διόρθωσιν τῶν λαθῶν, πού διέπραξε<br />

ἡ προηγουμένη ἡγεσία τοῦ Κόμματος, διά τήν ἀποκατάστασιν τῶν<br />

Λενινιστικῶν κανόνων, εἰς τήν Κομματικήν ζωήν.<br />

Ὁ Πάρνης ἐτάχθη κατά τῶν ἀποφάσεων τῆς 6 ης Ὁλομελείας καί<br />

κατά τοῦ Κόμματος. Αὐτός εἶχε τήν πλέον δραστηρίαν συμμετοχήν<br />

εἰς τήν ὀργανωθεῖσαν ἀπό τόν Ζαχαριάδην φραξιονιστικήν, ἀντικομματικήν<br />

ἐκστρατείαν, ἐναντίον τῆς ἐφαρμογῆς τῶν ἀποφάσεων τῆς<br />

6 ης Ὁλομελείας, ἐναντίον τῆς ἐπιτεύξεως τῆς ἑνότητος τοῦ Κόμματος.<br />

Προσφάτως, εἰς τήν 7 ην Ὁλομέλειαν τῆς ΚΕ τοῦ ΚΚΕ, παρουσιάσθησαν<br />

συμπληρωματικά στοιχεῖα, πού φώτισαν αὐτήν τήν ἀντικομματικήν<br />

δραστηριότηταν τοῦ Πάρνη, τῶν σχέσεών του μέ τήν χρεωκοπημένην<br />

κλίκαν τοῦ Ζαχαριάδη. Τό φθινόπωρον τοῦ περασμένου<br />

ἔτους, ἡ ΚΕ τοῦ ΚΚΕ προσεπάθησε νά βοηθήση τόν Πάρνην καί τοῦ<br />

ἀνέθεσε μίαν σοβαρήν ἐντολήν, ἐξασφαλίζοντάς του ταυτοχρόνως,<br />

ὅλας τάς συνθῆκας διά δημιουργικήν ἐργασίαν.<br />

Ὁ Πάρνης ὅμως, δέν ἠθέλησε νά φύγη ἀπό τήν Μόσχαν, ἐπειδή,<br />

ὅπως διευκρινίσθη εἰς τήν 7 ην Ὁλομέλειαν, ἔπαιζε ἐδῶ τόν ρόλον τοῦ<br />

συνδέσμου μεταξύ τοῦ Ζαχαριάδη καί τῶν ὀπαδῶν του, μετατρέποντας<br />

τό διαμέρισμά του εἰς κέντρον ἀντικομματικῆς δραστηριότητος.<br />

Ἠρνήθη νά ἐκπληρώση τήν ἐντολήν τοῦ Κόμματος. Ἠρνήθη καί διά<br />

τόν λόγον, ὅτι λυπόταν νά ἐγκαταλείψη τό διαμέρισμα τῆς Μόσχας<br />

Φοβόταν ὅ,τι θά χάση τίς ἀνέσεις, πού τοῦ ἐξασφάλιζαν οἱ σοβιετικοί<br />

ἄνθρωποι.<br />

Κοντολογίς, ὁ Πάρνης ἐλιποτάκτησεν (ὡραῖος, μετά ἀπό αὐτό, νά<br />

γράψη ἄρθρον, ἐναντίον τῆς «Φιλοσοφίας τῆς λιποταξίας»).<br />

Εἰς τά τέλη τοῦ 1956, ὁ Πάρνης διεγράφη ἀπό τάς τάξεις τοῦ<br />

ΚΚΕ, ἐπειδή, παρά τίς νέες προειδοποιήσεις, ἐκεῖνος ἐσυνέχιζε τήν<br />

ἀντικομματικήν του δραστηριότηταν (ἡ ὁποία, εἰς τόν ἴδιον βαθμόν,<br />

167

εἶναι καί ἀντισοβιετική.). Ὁ Πάρνης, ἀκόμα καί μετά τήν διαγραφήν<br />

του ἀπό τό Κόμμα, χρησιμοποιεῖ ὅλα τα μέσα καί τίς διασυνδέσεις<br />

πού ἔχει εἰς τήν διάθεσίν του, διά νά κάνη ζημίανεἰς τό Κόμμα, νά<br />

διαδίδη συκοφαντίες καί νά ἐπιδιώκη τήν διάσπασιν τῶν γραμμῶν<br />

μας. Εὐκόλως, δύναται κανείς νά καταλάβη τήν ἔκπληξιν καί τήν ἀγανάκτησίν<br />

μας, ὅταν εἴδαμε τήν ὑπογραφήν τοῦ Πάρνη, εἰς τήν Λιτερατούρναγια<br />

γκαζέτα δημοσιευθεῖσαν ἐπιστολήν.<br />

Ἕνας ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἀπό καιρόν ἔχει χάσει τήν ἠθικήν ὑπόστασιν<br />

τοῦ κομμουνιστοῦ, νά κάνη τόν ὑπερασπιστήν… τῆς κομμουνιστικῆς<br />

ἠθικῆς. Ὁ φιλοτομαριστής καί καριερίστας, νά τίθεται ἐναντίον<br />

τοῦ «φιλοτομαρισμοῦ», νά ὑποδύεται τήν «αὐτοθυσίαν». Ὁ<br />

Πάρνης, καταπατεῖ ὅλας τάς στοιχειώδεις ἀρχάς τῆς Κομματικῆς ἠθικῆς<br />

καί, παρ’ ὅλα αὐτά, ἔχει τό θράσος νά διδάσκη εἰς ἄλλους τήν<br />

ἀφοσίωσιν εἰς τά ἰδανικά τοῦ κομμουνισμοῦ!<br />

Ὄχι! Πρόκειται ἁπλῶς περί ἱεροσυλίας, ὕβρεως τῶν ἰδανικῶν μας,<br />

χλευασμόν τῶν ὀνομάτων τέτοιων ἡρώων μας, ὅπως ὁ Μπελογιάννης<br />

(ὁ Πάρνης δέν ἐντρέπεται νά κερδοσκοπῆ, χρησιμοποιώντας ἀκόμα<br />

καί τέτοια ὀνόματα). Τά γεγονότα, τά ὁποῖα παραθέσαμε, εἶναι πρό<br />

πολλοῦ γνωστά καί εἰς τήν Ἑλλάδαν καί εἰς τούς Ἕλληνας πολιτικούς<br />

πρόσφυγας εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, εἰς τάς χῶρας τῶν Λαϊκῶν Δημοκρατιῶν,<br />

μεταξύ τῶν ὁποίων καί εἰς τήν Πολωνίαν. Εἶναι, πιθανόν, γνωστά καί<br />

εἰς τόν ἴδιον τόν Μπράουν (τουλάχιστον δύναται εὐκόλως νά τά<br />

μάθη.) Ὁ Μπράουν, μπορεῖ νά χρησιμοποιήση αὐτά τά γεγονότα καί<br />

νά φέρη εἰς πολύ δύσκολον θέσιν τήν Λιτερατούρναγια γκαζέτα. Μέ<br />

τέτοια ἄτομα, σάν τόν Μπράουν, πρέπει νά παλεύουμε μέ περισσήν<br />

ἐνέργειαν καί δραστηριότηταν.<br />

Ἐμεῖς δέν ἐξετάζουμε τήν ἰδίαν τήν οὐσίαν τῆς ἐπιστολῆς. Θά σημειώσουμε<br />

μόνον παροδικῶς, ὅτι ἐγράφη εἰς γκρίζαν καί ἀνιαρήν<br />

γλώσσαν καί δεν ὑπάρχει εἰς αὐτήν, καμμία νωπή, ἀρχέτυπος σκέψις.<br />

Ἐμεῖς θεωροῦμε, ὅτι ὁ Ἀλέξης Πάρνης δέν ἔχει καμμίαν σχέσιν μέ<br />

αὐτήν τήν πάλην ἀρχῶν, διά τήν Μαρξιστο-λενινιστικήν ἰδεολογίαν.<br />

Αὐτός, δέν δύναται νά ἀποτείνεται ἀπό τίς σελίδες τοῦ σοβιετικοῦ<br />

Τύπου, ἐπειδή ὁ ἴδιος, δέν εἶναι εἰς θέσιν νά ἀπαντήση εἰς τήν ἐρώτησιν:<br />

«Μέ ποῖον εἶστε» καί εἰς τήν ἐρώτησιν: ποίαν «ὑπόθεσιν» ὑπηρετοῦν<br />

οἱ σημερινές ἀντικομματικές του ἐνέργειες.<br />

Ἡ ὀνομαζομένη «ἐπιστολή» τοῦ Πάρνη, εἶναι πέρα ὡς πέρα,<br />

κίβδηλον ἔργον, ἡ ἐνέργειά του ἀποτελεῖ ὑπερτάτην ὑποκρισίαν καί<br />

168

χλευασμόν τῶν ἱερῶν ἰδανικῶν τοῦ κομμουνισμοῦ. Ἔχωμεν τήν γνώμην<br />

πώς ἡ σύνταξις τῆς Λιτερατούρναγια γκαζέτα, δημοσιεύοντας τήν<br />

ἐπιστολήν τοῦ Α. Πάρνη, διέπραξε λάθος.<br />

Οἱ Ἕλληνες πολιτικοί πρόσφυγες-κομμουνιστές, ἐπληροφόρησαν<br />

ἐγκαίρως μίαν σειράν σοβιετικῶν ὀργανώσεων (συμπεριλαμβανομένης<br />

τῆς Λιτερατούρναγια γκαζέτα) διά πολλές σοβαρές ἐνέργειες,<br />

συνδεδεμένες μέ τήν συμπεριφοράν τοῦ Πάρνη.<br />

Ζητοῦμε, αὐτήν τήν φορᾶν, ἀπό τήν σύνταξιν τῆς Λιτερατούρνάγια<br />

γκαζέτα νά δώση σοβαράν προσοχήν, εἰς τό θέμα πού παραθέτουμε,<br />

ὥστε παρόμοια λάθη, νά μήν ἐπαναληφθοῦν εἰς τό μέλλον.<br />

Ἀντίγραφον:<br />

/ὑπογραφές/<br />

Ἕνωση Σοβιετικῶν Συγγραφέων<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Παραθέτω τήν τελευταίαν σελίδαν τῆς ἔγγραφης καταδόσεως μέ<br />

τά ὀνόματα καί τήν ἰδιότηταν τῶν καταδοτῶν, παρά τήν παράκλησιν<br />

τοῦ φίλου μου Α. Πάρνη νά μήν τά ἀναφέρω.<br />

Τά ονόματα καί ἡ ἰδιότητα τῶν καταδοτῶν, μέ τήν σειράν πού<br />

ὑπέγραψαν:<br />

α) Γεώργιος Σεβαστίκογλου: Δραματουργός, σκηνοθέτης, ἀκροατής<br />

Ανωτάτης Σχολῆς Λογοτεχνικών Διαλέξεων.<br />

β) Δημήτρης Σπάθης: Μεταπτυχιακές σπουδές εἰς το Ἰνστιτοῦτον<br />

Ιστορίας της Τέχνης, παρά την Ακαδημίαν Επιστημών της <strong>ΕΣΣΔ</strong>.<br />

γ) Σ. Γιαννακόπουλος: Έλλην ποιητής.<br />

δ) Ταξιάρχης Παπαδόπουλος: Μεταπτυχιακές σπουδές εἰς τό Ἰνστιτοῦτον<br />

Ψυχιατρικής.<br />

ε) Μαρία Μπέικου: Φοιτήτρια τοῦ Πανενωσιακοῦ Κρατικοῦ Ἰνστιτούτου<br />

κινηματογράφου.<br />

169

στ) Λούλα Γιαννακοπούλου: Συνεργάτιδα τῆς Ελληνικής συντάξεως<br />

του Ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ Μόσχας.<br />

ζ) Μάνος Ζαχαρίας: Σκηνοθέτης, ἀκροατής μαθημάτων σκηνοθεσίας<br />

κινηματογράφου της Μοσφίλμ.<br />

η) Αντώνης Γιαννίδης: Ηθοποιός – Σκηνοθέτης.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Δυστυχῶς, διά μερικούς ἀπό αὐτούς εἶχα καλλιτέραν ἰδέαν… Πάντως,<br />

εἶναι ἀλήθεια, ὅτι ὁ Τ. Παπαδόπουλος, ὁ ὁποῖος ἦτο ἕνας ἀπό<br />

τούς πρώτους Ἕλληνες, πού συνήντησα, μοῦ εἶχε πεῖ κατά λέξιν:<br />

«Καλῶς ὅρισες, ἀλλά καλλίτερα μήν μπλέξης μαζί μας! Ἔχουμε τά<br />

σκατά μας!..» Πιστεύω ἀπολύτως, ὅτι τόν ἑξηνάγκασαν νά πάρη<br />

μέρος εἰς αὐτήν τήν ἀθλιότηταν, μέ ἀπειλές.<br />

…………………………………………………………………………………………………<br />

Ἀξίζει νά ἀναφερθῆ, πώς τόν τραυματισμένον Ἀντώνην Γιαννίδην<br />

τόν μετέφερε εἰς τούς ὤμους του, ἀπό τό πεδίον τῆς μάχης ὁ Ἀλέξης<br />

Πάρνης καί εἰς τήν Ἀλβανίαν τοῦ ἔδινε ρόλους εἰς τά ἔργα του…<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἐπίσης, θέλω νά ὑπογραμμίσω ὅ,τι πολλούς ἀπό αὐτούς, ἐπανειλημμένως<br />

τούς παρουσίαζαν εἰς τίς ἐκπομπές τῆς ΕΤ οἱ «ἀριστερούληδες»,<br />

οἱ ὁποῖοι τήν λυμαίνονταν… Ἐλπίζω, τουλάχιστον, νά μήν<br />

ἐγνώριζαν τήν ἠθικήν τους ὑπόστασιν, παρουσιάζοντάς τους ὡς ὑπόδειγμα,<br />

εἰς τούς ἀνυποψίαστους θεατές. Βεβαίως, οἱ «συνοδοιπόροι»<br />

τους, δέν ξεχνοῦν νά ὀνομάζουν αὐτήν τήν τηλεοπτικήν δίαυλον<br />

«κυβερνητικήν!». Ἡ ὑποκρισία, ἅς μήν ξεχνᾶμε, εἶναι ἕνα ἰσχυρόν<br />

ὅπλον, εἰς τό ὁπλοστάσιον τῆς «Ἀριστερᾶς».<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Πῶς ἐβράβευσε ἡ συμμορία τοῦ Σούσλωφ τούς καταδότες; Ὁ<br />

ἁπανταχοῦ παρών εἰς ὑπονομεύσεις «συντρόφων», Σταῦρος Γιαννακόπουλος<br />

ἀντικατέστησεν εἰς τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν τόν Ἀλέξην<br />

Πάρνη καί, ἀρχικῶς, ἐβραβεύθη μέ τό διαμέρισμά του. Μετέπειτα,<br />

τοῦ ἔδωσαν καλλίτερον. Ὡστόσον, ὄντας κλασικός τεμπέλης, εἰς τήν<br />

θέσιν του, ὡς ἐκφωνητοῦ, κατόρθωσε νά τοποθετήση τήν σύζυγόν<br />

του Λούλαν, ἡ ὁποία εἶχε ἀδύνατους πνεύμονες, ἀφοῦ εἰς τό ναζιστικόν<br />

στρατόπεδον συγκεντρώσεως, εἶχε προσβληθεῖ ἀπό φυματίωσιν.<br />

Τά «ἀφεντικά», ἱκανοποίησαν καί μέ ἄλλον τρόπον τόν πιστόν<br />

«ὑπηρέτην» τους, διορίζοντάς τον μέλος τῆς Ἑνώσεως Σοβιετικῶν<br />

Συγγραφέων, ὥστε νά εἰσπράττη μηνιαίως «ἀργομισθίαν», 300 ρου-<br />

170

βλίων! Δέν ἦσαν καί ὀλίγα, διότι ἐκτός τῆς ἀργομισθίας, ἀμειβόταν<br />

διά κάθε ἐμφάνισίν του εἰς ἐκδηλώσεις, καθώς ἐπίσης «ἐπόπτευε»<br />

την ἠχοληψίαν ταινιῶν μεγάλου μήκους ἤ ἐπικαίρων, ὅταν ἀντί ὑποτίτλων,<br />

κάποιος Ἕλλην, τούς ἀναπαρήγαγε φωνητικῶς (διά νά ἱκανοποιήσωμεν<br />

καί τήν κυρίαν Ἄνναν Διαμαντοπούλου:play-back).<br />

Μέ τήν μετάφρασιν τῶν ὑποτίτλων τῶν ταινιῶν, ἠσχολεῖτο ὁ Μιχάλης<br />

Τράντας, ὁ ὁποῖος εἶχε τό κομματικόν ψευδώνυμον «Κόκκινος<br />

δεκανεύς». Ὁ Μ. Τράντας, νεαρός εἰσῆλθε εἰς τάς γραμμάς τοῦ ΚΚΕ<br />

καί διά τήν δράσιν του, εἰς τό διάστημα τῆς θητείας του εἰς τόν<br />

τακτικόν στρατόν, μέ τόν βαθμόν τοῦ δεκανέως (ἀπό ἐδῶ πηγάζει τό<br />

«Κόκκινος δεκανεύς») εἶχε συλληφθεῖ, ἀλλά εἶχε κατορθώσει νά ἀποδράση<br />

καί νά καταφύγη – ποῦ ἀλλοῦ; – εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Εἰς τήν ἀρχήν,<br />

ὁ Μ. Τράντας ἠργάσθη ὡς ἐκφωνητής καί μεταφραστής εἰς τήν Ἑλληνικήν<br />

σύνταξιν τοῦ Ραδιοσταθμοῦ τῆς Μόσχας, κατόπιν δέ, βγαίνοντας<br />

εἰς τήν σύνταξιν, ἠσχολήθη μέ τήν μετάφρασιν τῶν ὑποτίτλων,<br />

εἰς κινηματογραφικόν στούντιο.<br />

Ὡς ἐκφωνητήν, ὁ Σ. Γιαννακόπουλος εἶχεν ἐπιβάλλει ἕναν πολιτικόν<br />

πρόσφυγαν, τόν Κώσταν Κατσάβαλον, ὁ ὁποῖος καί τίμιος ἦτο<br />

καί διέθετε μικροφωνικήν φωνήν βαρυτόνου. Ὅμως, ὅλοι εἰς τό κινηματογραφικόν<br />

στούντιο ἀγανακτοῦσαν μαζί του, ἐπειδή συχνάκις<br />

ἔκανε λάθη, ταλαιπωρώντας τούς ἠχολήπτας, μέχρι νά κατορθώσουν<br />

νά τελειώσουν, ἔστω καί μίαν ταινίαν. Ὁ Σ. Γιαννακόπουλος, βεβαίως,<br />

ἠδύνατο νά χρησιμοποιήση εἰς αὐτήν τήν ἐργασίαν, τόν ἐξαιρετικόν<br />

ἐκφωνητήν Ἀπόστολον Μουσούρην. Ὡστόσον, ὄντας καί πονηρός,<br />

ἐσκέπτετο, ὅπως ὅλοι οἱ ὅμοιοί του. Δι’ αὐτό φοβόταν, πώς ὁ Α.<br />

Μουσούρης, μέ τίς ἀδιαμφισβήτητες ἱκανότητές του, ἠδύνατο νά τοῦ<br />

πάρη, αὐτήν τήν «χρυσοφόρον» ἐργασίαν!..<br />

Ὅταν ἔγινα συνεργάτης τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως, ὁ Σ. Γιαννακόπουλος,<br />

βεβαιωθεῖς διά τά προσόντα μου καί ὑπολογίζοντας εἰς τήν<br />

τιμιότηταν τοῦ «νεοσσοῦ», μοῦ ἐπρότεινε νά ἀντικαταστήσω τόν Κώσταν<br />

Κατσάβαλον. Ἅς μήν μοῦ καταλογισθῆ ὡς ἔλλειψις «μετριοφροσύνης»,<br />

ἀλλά οἱ ἠχολῆπται ἀνάσαναν…<br />

Ἀξίζει νά σημειωθῆ, πώς ὁ Σ. Γιαννακόπουλος, παρά τίς «ὑπηρεσίες»<br />

του εἰς τά «ἀφεντικά», δέν κατόρθωσε νά τίς ἐξαγοράση, εἰς<br />

τόν βαθμόν πού ἐπιζητοῦσε, κατά τήν πρώτην διάσπασιν τοῦ ΚΚΕ,<br />

δηλαδή, νά τόν προβιβάσουν, ἐπιβάλλοντάς τον, μέλος τῆς ΚΕ τοῦ<br />

ΚΚΕ, ὅταν ἀφαίρεσαν ἀπό τόν ἀνυπότακτον Ν. Ζαχαριάδην, τόν<br />

171

τίτλον τοῦ ΓΓ τῆς ΚΕ τοῦ ΚΚΕ. Κατά τήν δευτέραν διάσπασιν, ὅταν ἡ<br />

πλειοψηφία τῶν μελῶν τοῦ ΠΓ τῆς ΚΕ τοῦ ΚΚΕ ἀνῆκε εἰς τό ὀνομασθέν<br />

ΚΚ Ἐσωτερικοῦ, ὁ Γιαννακόπουλος ἀπεφάσισε, ὅτι «ἐλήλυθεν<br />

ἡ ὥρα…», τῆς πραγματοποιήσεως τοῦ «εὐσεβοῦς πόθου»…<br />

Ἐξεδηλώθη, λοιπόν, φανερῶς ὑπέρ τῶν «διασπαστῶν», ποντάροντας<br />

εἰς τήν πλειοψηφίαν τους… Βεβαίως, ἐπεσεν ἔξω, ἐπειδή ἡ<br />

σοβιετική ἡγεσία, ὑπεστήριζε μόνον ὅσους τήν ὑπηρετοῦσαν πιστῶς,<br />

ἀδιαφορώντας διά τόσον «ἀσήμαντα» πράγματα, σάν τίς πλειοψηφίες…<br />

καί ἔχρισε «ὀρθόδοξον», τό Κόμμα τῆς μειοψηφίας, τό ΚΚ<br />

«Ἐξωτερικοῦ», δηλαδή, τό σημερινόν ΚΚΕ τῆς Ἑλληνικῆς Βουλῆς…<br />

Οὕτως, ὁ Σ. Γιαννακόπουλος, ἔπεσε εἰς δυσμένειαν καί μία ἀπό τίς<br />

πρῶτες ἀντιδράσεις τῶν «ἀφεντικῶν», ἦτο νά τόν διαγράψουν ἀπό<br />

τήν Ἕνωσιν Σοβιετικῶν Συγγραφέων. Αὐτό συνεπάγετο καί στέρησιν,<br />

ὄχι μόνον τῆς «ἀργομισθίας», ἀλλά καί τῶν ἀμειβομένων ἐμφανίσεων<br />

εἰς ἐκδηλώσεις καί, βεβαίως, οὐδείς «ἐργοδότης», δέν τοῦ ἔδιδε<br />

ἐργασίαν…«Τήν προδοσίαν πολλοί ἠγάπησαν, τόν προδότην οὐδείς».<br />

Ὁ Σ. Γιαννακόπουλος, ἐπωφελούμενος ἀπό μίαν νέαν ἀσθένειαν<br />

τοῦ Μ. Τράντα, μετέφραζε ὁ ἴδιος καί τούς ὑπότιτλους, παρουσιάζοντας,<br />

ὡς εἰκονικήν μεταφράστριαν, τήν σύζυγόν του Λούλαν! Οὕτως,<br />

βρῆκε πάλι τρόπον νά αὐξήση τά ἔσοδά του, ἐπειδή, συμφώνως μέ<br />

τόν κανονισμόν τοῦ κινηματογραφικοῦ στούντιο, συντάκτης, μεταφραστῆς<br />

καί ἐκφωνητής, ἔπαιρναν τά ἴδια χρήματα, διά κάθε ἐπεισόδιον.<br />

Ἀξίζει νά ἀναφερθῆ ὅ,τι εἰς τό διάστημα τῆς συνεργασίας μου<br />

μέ το κινηματογραφικόν στούντιο, ἐκέρδισα τόν σεβασμόν τόσον<br />

τῶν ἠχοληπτῶν, ὅσον καί τῆς Διευθύνσεως, εἰς σημεῖον νά μοῦ προτείνουν<br />

νά μέ προσλάβουν ὡς μόνιμον ἐκφωνητήν, μέ μισθόν, πού<br />

ξεπερνοῦσε τόν μισθόν ἐκφωνητοῦ Ἀνωτάτης κατηγορίας εἰς τόν<br />

Ραδιοφωνικόν σταθμόν. Ὄχι μόνον δέν ἐδέχθην, ἀλλά καί δέν ἀπεκάλυψα,<br />

πώς ὁ Σ. Γιαννακόπουλος ἦτο ὑπό «δυσμένειαν», στερώντας<br />

του σημαντικά ἔσοδα, πρός ὤφελός μου. Πῶς συμπεριεφέρθη ἐκεῖνος,<br />

ἀπέναντί μου; Θά τό περιγράψω μέ γεγονότα.<br />

Ὁ Σ. Γιαννακόπουλος, ἔχοντας συνηθίσει εἰς τό «εὔκολο χρήμα»<br />

καί μάλιστα ἀπό ὅλες τίς πλευρές, γνωρίζοντας δέ, ὅτι ὅλες οἱ πόρτες<br />

εἶχαν κλείσει, ἀπετάθη εἰς τόν ἠθικόν καί πονόψυχον Α. Μουσούρην,<br />

μέ τήν παράκλησιν, νά παίρνη ἀπό τό Πρακτορεῖον Τύπου «Νόβοστυ»<br />

(ΑΠΗ), περισσότερα κείμενα διά μετάφρασιν, ὥστε ἕνα μέρος<br />

νά τό μεταφράζη ὁ Σ. Γιαννακόπουλος, ἀλλά νά ὑπογράφη ὁ Α. Μου-<br />

172

σούρης. Οὕτως, ἐξασφάλισε ἄλλον ἕναν σημαντικόν οἰκονομικόν πόρον.<br />

Τήν θέσιν μου εἰς τό κινηματογραφικόν στούντιο, ὡς «ἀνταποδοτικόν<br />

ὤφελος», τήν παρεχώρησεν εἰς τόν Α. Μουσούρη…<br />

Βεβαίως, οὔτε ἐγώ ἐγνώριζα τίποτα, διά τήν νέαν «μαλαγανιάν»<br />

τοῦ Σ. Γιαννακόπουλου, οὔτε καί ὁ Α. Μουσούρης, ὁ ὁποῖος, εἶμαι<br />

ἀπολύτως βέβαιος, δέν θά δεχόταν. Εἰς τήν ἡγεσίαν τοῦ κινηματογραφικοῦ<br />

στούντιο, ὅπως ἔμαθα ἀργότερον, εἶπε ψέματα, ὅτι ἐγώ<br />

δέν ἤθελα νά συνεχίσω αὐτήν τήν ἐργασίαν…<br />

Μήπως εἶμαι προκατειλημμένος καί ἄδικος;<br />

Παραθέτω ἀφηγήσεις ἄλλων πολιτικῶν προσφύγων, διά τίς δολοπλοκίες<br />

τοῦ Σ. Γιαννακόπουλου: «… Κάποτε, ἕνας πολιτικός πρόσφυγας<br />

πῆγε μέ τήν ἔγκυον σύζυγόν του, εἰς ἕνα παντοπωλεῖον.<br />

Ἕνας Ρῶσος, εἰς κατάστασιν μέθης, ἔπεσε πάνω εἰς τήν ἔγκυον γυναίκαν<br />

καί παρ’ ὀλίγον νά τήν ρίξη εἰς τό πάτωμα. Ὁ σύζυγός της, τήν<br />

ἐσυγκράτησεν τήν τελευταίαν στιγμήν, ἀλλά δέν ἐπρόφθασε καί τόν<br />

μεθυσμένον, ὁ ὁποῖος ἐξαπλώθη φαρδύς πλατύς εἰς τό πάτωμα. Μαθαίνοντας<br />

τό ἐπεισόδιον ὁ Σ. Γιαννακόπουλος – ζοῦσαν οἰκογενειακῶς<br />

ἀκόμα εἰς τήν Τασκένδην – ἐζήτησε νά μάθη λεπτομέρειες.<br />

Τί ἔκανε ὁ Σ. Γιαννακόπουλος; Ὀργάνωσε «Λαϊκόν δικαστήριον»,<br />

μέ ὑπόδικον τόν πρώην συναγωνιστήν του. Ὁ ἴδιος, ἀνέλαβε τόν<br />

ρόλον τοῦ Εἰσαγγελέως. Ὁ δύστυχος σύζυγος, ἀπολογούμενος ἐδήλωσεν<br />

ὅ,τι ἐπρόκειτο περί ἀτόμου μεθυσμένου, καί τό ἐπεισόδιον<br />

ἠδύνατο νά θεωρηθῆ λῆξαν.<br />

Ὁ Σ. Γιαννακόπουλος, ἀφρίζοντας, ἀπετάθη εἰς τούς «δικαστάς»<br />

καί ἐζήτησε τήν τιμωρίαν τοῦ «συκοφάντου», ὁ ὁποῖος ἐτόλμησε νά<br />

ὀνομάση «μέθυσον», ἕναν σοβιετικόν πολίτην! Εὐτυχῶς, οἱ«δικαστές»,<br />

ὅπως μοῦ εἶπαν, ἔλαβαν «συμβιβαστικήν» ἀπόφασιν, προτρέποντας<br />

τόν παθόντα, νά εἶναι προσεκτικός εἰς τίς ἐκφράσεις του…<br />

Παραθέτω ἐπίσης, ἕνα ἀπόσπασμα ἀπό τό κεφάλαιον «Ἀνακαταγραφή»,<br />

ὅπως ἀκριβῶς περιγράφει τό θέμα εἰς τό βιβλίον της, ἡ<br />

Δάφνη Πουλιανού, σύζυγος τοῦ γνωστοῦ Ἀνθρωπολόγου Ἄρη Πουλιανοῦ,<br />

ἑνός ἀπό τούς πλέον ἄξιους πολιτικούς πρόσφυγες:<br />

«… Τό 1950 ἄρχισε ἡ ἀνακαταγραφή τῶν μελῶν τοῦ Κόμματος,<br />

μία μαύρη σελίδα στήν ζωή τῶν πολιτικῶν προσφύγων, αὐτῶν τῶν<br />

νέων ἀνθρώπων, τῶν ἀετῶν τῆς δεκαετίας τοῦ 1940, τῆς Ἀντίστασης<br />

καί τοῦ Γράμμου-Βίτσι. Εἶχε ἔρθει ἡ ὥρα, νά τούς διαχωρίσουν ἀκόμα<br />

καί νά τούς δικάσουν. Τό μοναδικό τους φταίξιμο, ἦταν ἡ ἀπόφασή<br />

173

τους, νά βάλουν τό κεφάλι τους στό κούτσουρο γιά τήν ἐλευθερία<br />

τῆς πατρίδας. Τώρα ὑπέμεναν τήν ταπείνωση καί τήν ντροπή. Οἱ ἐπιτήδειοι<br />

πρωτεργάτες τῆς συκοφαντίας ἐπίασαν δουλειά. Ὁ Νίκος Ζαχαριάδης<br />

(τότε ΓΓ τῆς ΚΕ τοῦ ΚΚΕ) καί ἡ ἡγεσία τοῦ ΚΚΕ σκέφθηκαν<br />

τήν διενέργεια αὐτῆς τῆς κομματικῆς ἀνακαταγραφῆς μέ τό πρόσχημα<br />

τῆς ἐξακρίβωσης, ποιός ἀπό τά μέλη μπορεῖ νά κρατάει ἐπάξια<br />

τό κομματικό βιβλιάριο. Ὑποβάλλονταν σέ κριτική ἡ δραστηριότητά<br />

τους κατά τόν ἀντάρτικο ἀγῶνα. Ἐπαινοῦσαν τούς ἱκανούς, ὑπογραμμίζοντας<br />

τήν ἀνδρεία καί τόν ἡρωισμό τους. Διέγραφαν ἀπό τό<br />

Κόμμα τούς ἀνίκανους καί τούς «προδότες». Ἔτσι σχεδίαζαν νά «κανονίσουν»<br />

τούς συντρόφους, οἱ ὁποῖοι εἶχαν τό μυαλό τους στό<br />

«κακό».<br />

«… Κατά τήν ἀνακαταγραφή τοῦ Θανάση Κόλλια, ΓΓ τῆς ΕΠΟΝ<br />

Τασκένδης καί καλλίτερου φίλου τοῦ Ἄρη Πουλιανοῦ, μιλοῦσαν μέ τά<br />

καλλίτερα λόγια γι’ αὐτόν τά μέλη τῆς συνέλευσης. Ὅταν εἶχαν φέρει<br />

τόν Θανάση, βαριά τραυματισμένο, στό χειρουργεῖο, ὁ γιατρός τόν<br />

εἶχε σώσει ἀπό βέβαιο θάνατο. Ὅλοι, μέ ἁπλά καί θερμά λόγια, μέ<br />

σεβασμό καί ἀγάπη μιλοῦσαν γιά τόν θαυμάσιο καί θαρραλέο νεαρό<br />

ἄνδρα στόν ἀνταρτοπόλεμο. Τέτοια παλικάρια γεννοῦσε ἡ Ρούμελη.<br />

Οἱ συναγωνιστές σηκώνονταν καί ὑπογράμμιζαν μέ θαυμασμό ὅτι<br />

εἶναι καλός παιδαγωγός, ἄξιος μαχητής καί θαυμάσιος ἄνθρωπος. Ὁ<br />

μόνος, ὁ ὁποῖος μίλησε σάν κατήγορος ἦταν, ποιός ἄλλος; Ὁ Γιαννακόπουλος-«Ἀνταῖος».<br />

Ἦταν ἐκεῖνος, μέ πρόταση τοῦ ὁποίου εἶχε<br />

διαγραφεῖ τό 1949 στήν Ἀλβανία ὁ Παῦλος Τσούλφας γιά παράβαση<br />

τῆς μαχητικῆς πειθαρχίας, ὅταν πῆγε νά ἐπισκεφθεῖ τόν τραυματισμένο<br />

ἀδελφό του.Ὁ Γιαννακόπουλος ἀπαίτησε τήν τιμωρία τοῦ<br />

Κόλλια, ἐπειδή ἔκανε παρέα μέ τόν Ἄρη Πουλιανό, ὁ ὁποῖος κατηγορεῖτο<br />

ἀβάσιμα (ἀπό τόν ἴδιο τόν Γιαννακόπουλο) σάν πράκτορας τῆς<br />

CIA. Ὁ Γιαννακόπουλος βιαζόταν νά κόψει τά φτερά τοῦ Ἄρη, πρίν<br />

φτάσει ἡ σειρά του γιά ἀνακαταγραφή. Τό θέμα τῆς Κομματικότητας<br />

τοῦ Ἄρη παρέμεινε ἄλυτο. Στήν αἴθουσα ἀκούστηκαν ἐπικριτικές<br />

φωνές, ἐπειδή οἱ παρόντες ἀντάρτες γνώριζαν τήν παρασημοφόρηση<br />

τοῦ Πουλιανοῦ γιά ἐκδήλωση ἡρωισμοῦ στόν Δημοκρατικό Στρατό.<br />

Ὡστόσο, ἀναφέρθηκε σάν σκουλήκι τῆς ἔριδας. Δέν ἔφταιγε μόνο ὁ<br />

Ἀνταῖος. Ἔφταιγαν καί οἱ φίλοι, οἱ ὁποῖοι, ἄν καί γνώριζαν τήν ἀλήθεια,<br />

μέ τήν σιωπή τους ἐνέδωσαν στίς κατηγορίες». Παρ’ ὅλα αὐτά ὁ<br />

δρόμος τῶν σπουδῶν εἶχε κλείσει ἑρμητικά γι’ αὐτόν… «… Ὁ Σταύρος<br />

174

Γιαννακόπουλος, ὁ ὀνομαζόμενος «Πέτρος Ἀνταῖος» ἤ «Σταμάτης»<br />

ἔκανε τόν ποιητή, ἀναθυμᾶται ὁ Ἄρης.<br />

Εἶχε ἀναπτύξει τήν συκοφαντική δραστηριότητά του ἀπό τό διάστημα<br />

ἀκόμα τῆς παραμονῆς στήν Ἀλβανία καί τήν συνέχισε τήν<br />

περίοδο τῆς ἀνακαταγραφῆς. Ἀπαιτεῖ τήν τιμωρία τοῦ Θανάση Κόλλια<br />

καί τάσσεται ἐναντίον μου μέ κατασκευασμένες κατηγορίες ὅτι ἤμουν<br />

πράκτορας τῆς CIA. Ἔγραφε διθυράμβους γιά τόν Στάλιν, τόν Ζαχαριάδη,<br />

τόν Μάρκο Βαφειάδη καί γιά καθένα ἡγέτη. Ὀνόμασε τήν κόρη<br />

του Σταλίνα, ὅμως μετά τόν θάνατο τοῦ Στάλιν καί τήν σκληρή κριτική<br />

τοῦ ΚΚΣΕ, ὁ Ἀνταῖος προσαρμόσθηκε καί ἡ Σταλίνα ἔγινε ἁπλά<br />

Λίνα… Ἀργότερα, βρῆκε πάλι τρόπο νά βγάζει χρήματα, γράφοντας<br />

ἄρθρα γιά τήν ἐφημερίδα «Τό Βῆμα». Ἡ κόρη «Σταλίνα», κατόπιν<br />

ἁπλά «Λίνα», στήν Ἑλλάδα ἔγινε… «Ἑλλήνα»!.. Τά συμπεράσματα<br />

δικά σου, ἀγαπητέ ἀναγνώστη.<br />

1948. Ὁ Α. Πουλιανός Ὁ Α. Πουλιανός, ἐθελοντής<br />

τήν ἡμέρα ἀποφοιτήσεώς του στόν ΔΣ, Ἑλλάδα 194 8-1949<br />

ἀπό το Ἰνστιτοῦτο: Queen New York<br />

175

ΔΥΟ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΡΛ ΣΕΜΕΝΚΩΦ<br />

Ὁ Κάρλ Ἀφανάσιεβιτς Σεμενκώφ<br />

σέ νεαράν ἡλικίαν<br />

Ἐπειδή ἀνεφέρθη τό ὄνομα τοῦ Κάρλ Ἀφανάσιεβιτς<br />

Σεμενκώφ, προτρέχοντας, θά ἀφηγηθῶ τίς δύο συναντήσεις<br />

μου μαζί του. Ἐγνώριζα ὅτι ἦτο τό «δεξί<br />

χέρι» τοῦ ὑποψηφίου μέλους τοῦ ΠΓ τῆς ΚΕ τοῦ<br />

ΚΚΣΕ Μπαρίς Παναμαριώφ (Δεξιά), ὁ ὁποῖος ἦτο<br />

ἐπικεφαλῆς τοῦ Τμήματος Διεθνῶν σχέσεων, μέ τά<br />

«ἀδελφά Κόμματα», ἀλλά δέν τόν ἐγνώριζα προσωπικῶς.<br />

Προσωπικῶς, ἐγνώριζα τόν ὑφιστάμενόν του<br />

Νικαλάϊ Ταπόρικωφ, ὁ ὁποῖος ἐρχόταν πολλάκις εἰς<br />

τήν Λέσχην τῶν Ἑλλήνων πολιτικῶν προσφύγων.<br />

Σημειωτέον ὅ,τι ὁ Ν. Ταπόρικωφ ἐκάπνιζε μόνον<br />

ἀμερικανικά τσιγάρα καί ὅταν ἔβγαζε τό πακέτο νά καπνίση, ἐπιδεικτικῶς<br />

ἐπρότεινε τό «σπάνιον» εἶδος, εἰς τούς παρόντας. Ὅμως ἐγώ,<br />

τό ἴδιο ἐπιδεικτικῶς, ἀρνιόμουν τό «κέρασμα». Τόσον ὁ Ν. Ταπόρικωφ,<br />

ὅσον καί ὁ Μπαρίς Παναμαριώφ, εἶχαν τήν φήμην δυστρόπου<br />

ἀνθρώπου, μέ ἀδυναμίαν εἰς τό ποτόν… Βεβαίως, ὅσοι πολιτικοί<br />

πρόσφυγες εἶχαν«εὔκαμπτον σπονδυλικήν στήλην», ἀνά πάσαν στιγμήν,<br />

ἦσαν ἕτοιμοι νά προσφέρουν «ὑπηρεσίας» τους, ἀκόμα καί νά<br />

καταδώσουν, προσπαθοῦσαν νά τούς κολακεύσουν…<br />

Κάποτε, μοῦ εἶπαν ὅ,τι ὁ Κ. Σεμενκώφ, εὑρισκόμενος<br />

εἰς μίαν ἀπό τίς τακτικές «συναθροίσεις»,<br />

εἰς τόν «Οἶκον Φιλίας τῶν Λαῶν», (αριστερά)<br />

ἀνεφέρθη εἰς τό ἄτομόν μου, ἀπαξιωτικῶς.<br />

Τήν ἰδίαν ἡμέραν τηλεφώνησα εἰς τό<br />

Γραφεῖον του. Τό ἀκουστικόν, το σήκωσε ὁ Ν.<br />

Ταπόρικωφ. Ὅταν ἄκουσε ποῖον ζητοῦσα, μοῦ εἶπε: «Μπά! Σκοπεύεις<br />

ὑψηλά!..»<br />

– «Αὐτό, δέν σέ ἀφορᾶ! – τοῦ ἔκοψα τήν φόραν.<br />

Τελικῶς, πῆρε τό ἀκουστικόν ὁ Κ. Σεμενκώφ: «Τί συμβαίνει,<br />

σύντροφε Μαυρόπουλε;» – μέ ἐρώτησε.<br />

– «Σύντροφε, Σεμενκώφ, θά ἤθελα νά ὁμιλήσωμεν, κυριολεκτικῶς<br />

διά δέκα λεπτά» – τοῦ εἶπα.<br />

176

– «Ὁρίστε, σᾶς ἀκούω!»<br />

– «Ξέρετε, τό θέμα δέν εἶναι διά τηλεφωνικήν ἐπικοινωνίαν!<br />

– «Τότε, τηλεφωνῆστε μου τήν Παρασκευήν, τήν ἰδίαν ὥραν».<br />

Ἡμερομηνίαν δέν θυμᾶμαι, ἀλλά ἡ συζήτησίς<br />

μας ἀπό τηλεφώνου, εἶχε γίνει Τετάρτην.<br />

Τήν Παρασκευήν, τήν ἰδίαν ὥραν, ὅπως εἶχε<br />

ζητήσει, τοῦ τηλεφώνησα.<br />

Ἄρχισε πάλι νά ρωτᾶ, ποῖον ἦτο τό θέμα.<br />

Τοῦ ἐπανέλαβα, πώς πρόκειται διά σοβαρᾶν<br />

συζήτησιν, πού δέν μποροῦσε νά γίνη ἀπό τηλεφώνου.<br />

Τότε μοῦ εἶπε: «Ὡραία! Ἐλᾶτε εἰς τήν αἴθουσαν ὑποδοχῆς!»<br />

Μέ προϋπάντησε εἰς τήν εἴσοδον τοῦ κτιρίου, ὅπου ἐστεγάζετο<br />

ἡ ΚΕ τοῦ ΚΚΣΕ, πῆρε ἕνα κλειδί, ἄνοιξε τήν βαρείαν πόρταν μίας<br />

τεραστίων διαστάσεων αἰθούσης καί ὅταν καθίσαμε, μέ ἐρώτησε:<br />

«Λοιπόν! Ποῖον εἶναι τό θέμα μας;»<br />

– «Πέστε μου, παρακαλῶ, γνωριζόμεθα προσωπικῶς; – τόν ἐρώτησα<br />

– Ἀπό ὅ,τι θυμᾶμαι ὁ ἴδιος, δέν μᾶς ἔχουν ἀναθέσει νά ἐκπληρώσουμε<br />

κάποιαν ἀποστολήν, ἀπό κοινοῦ!»<br />

Ἀλαφιασμένος, ἀπήντησε: «Προσωπικῶς, δέν σᾶς ἔχω γνωρίσει.<br />

Ὡστόσον, γνωρίζω ὅ,τι ἐπαναπατρισθήκατε εἰςτήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>!»<br />

Χωρίς νά τόν ἀφήσω νά ἀνασάνη, τοῦ εἶπα: «Τότε, πῶς ἐπιτρέψατε<br />

εἰςτόν ἐαυτόν σας, νά μιλήσετε ἀπαξιωτικῶς διά τό πρόσωπόν<br />

μου, εἰςτόν Οἶκον Φιλίας τῶν Λαῶν; Βεβαίως, ἐγώ δέν ἀνήκῶ εἰςτούς<br />

λιπόψυχους καί δέν θά ἔδινα καμμίαν ἀπολύτως σημασίαν, ἄν κάποιος<br />

Ἰβανώφ, Πετρώφ ἤ Σίντορωφ ἐπέδειχνε παρομοίαν συμπεριφοράν.<br />

13 Ὅμως, εἰς τόν Κ. Σεμενκώφ, ὁ ὁποῖος κατέχει τόσον ὑπεύθυνον<br />

θέσιν, δέν συγχωρεῖται παρομοία ἀπρονοησία! Δέν σᾶς κρύβω<br />

ὅ,τι ἡ πρώτη ἀντίδρασίς μου, ἦτο νά ἀποταθῶ ὑψηλά μέ τήν ἐρώτησιν:«Τί<br />

συμβαίνει, εἰς τήν προκειμένην περίπτωσιν; Ποῖος ἐπέτρεψε<br />

εἰς τον Κ. Σεμενκώφ, νά ὁμιλᾶ διά τό ἄτομόν μου ἀπαξιωτικῶς, ὅταν<br />

μοῦ ἐνεχείρισαν εἰς τήν πόλιν τῶν Ἀθηνῶν ἤδη, τό σοβιετικόν διαβατήριον<br />

καί, μάλιστα, εἰς ἐπίσημον τελετήν;» Κατόπιν, ἐσκέφθην νηφαλέως<br />

καί ἀπεφάσισα, προτοῦ προβῶ εἰς ὁποιαδήποτε ἐνέργειαν,<br />

_____________________________<br />

13. Ἡ ἔκφρασις Ἰβανώφ, Πετρώφ, Σίντορωφ, χρησιμοποιεῖται εἰς τήν ρωσικήν, μέ<br />

τήν σημασίαν τοῦ ἀπροσώπου πλήθους, ἐπειδή πρόκειται διά συνηθισμένα ἐπώνυμα.<br />

177

νά συζητήσω τό θέμα μέ ἐσᾶς, προσωπικῶς!»<br />

Μέ ἄκουγε συνοφρυωμένος, χωρίς νά μέ διακόπτη. Ὅταν πρόφερα<br />

τήν τελευταίαν φράσιν, μέ ἀνακούφισιν καί εἰς σοβαρόν τόνον,<br />

εἶπε: «Πολύ συνετῶς ἐπράξατε, σύντροφε Μαυρόπουλε! Σᾶς διαβεβαιῶ<br />

ὅ,τι ἀπό τήν πλευράν μου, δέν ἦτο δυνατόν νά διαπράξω<br />

παρόμοιον ἀτόπημα!..»<br />

Παρά τήν ἐπιφανειακήν εὐγένειαν, συνοδευομένην ἀπό τήν γνωστήν<br />

πλέον ὑποκρισίαν, κατάλαβα πώς, ἐνδομύχως, θά ἤθελε νά μέ<br />

κατασπαράξη! Τί τόν ἀνάγκασε νά ὑποκριθῆ; Μά, βεβαίως, ὁ φόβος!<br />

Διά νά τολμήση ἕνα «παιδαρέλι», νά προσέλθη εἰς τά «ἄδυτα τῶν<br />

ἀδύτων» τοῦ μπολσεβικισμοῦ καί νά «ζητᾶ τόν λόγον», ἕνα ἦτο<br />

τό ἐρώτημα: «Ποῖος τόν στηρίζει;» Τόν ἐκοίταξα κατάματα καί μέ<br />

σοβαράν, σταθεράν φωνήν τοῦ εἶπα:«Ξέρετε, ἀκριβῶς, ἐπειδή οἱ<br />

δρόμοι μας δέν διεσταυρώθησαν ποτέ καί οὐδέποτε μᾶς ἀνέθεσαν νά<br />

ἐκτελέσουμε κάποιαν ἀποστολήν ἀπό κοινοῦ, δέν ἔχω λόγον νά μήν<br />

σᾶς πιστέψω! Παρ’ ὅλα αὐτά – ἔρριξα ἐπιδεικτικῶς ἕνα βλέμμα εἰς τό<br />

ρολόϊ μου – πιστεύω νά συμφωνήσετε, πώς δέν σᾶς ἀπέσπασα ἀδίκως<br />

ἀπό τήν ἐργασίαν σας, ἀκριβῶς ἐπί ἑπτά λεπτά!»<br />

Ἔπρεπε νά δῆς, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, τήν ἔκφρασιν τοῦ προσώπου<br />

του! Μοῦ ἕσφιξε δυνατά τήν χείραν καί εἶπε: «Μά, τί λέτε! Ὅλα<br />

εἶναι σωστά! Ὅλα εἶναι ἐν τάξει!..»<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Πέρασε ἀρκετό διάστημα ἀπό αὐτήν τήν συνάντησιν, ἡ δικτατορία<br />

τῶν «Μαύρων συνταγματαρχῶν» παρέδωσετήν ἐξουσίαν καί ἀπό<br />

τήν Ἑλλάδανἐπέστρεψε εἰς τήν Μόσχαν, ἕνα συνεργεῖον τῆς σοβιετικῆς<br />

τηλεοράσεως, μέ σκηνές ἀπό τήν χώραν καί τούς ἐνθουσιασμένους<br />

Ἕλληνες νά ὑποδέχονται τόν Κωνσταντῖνον Καραμανλήν! Μέ<br />

ἀπέσπασαν, λοιπόν, εἰς τήν τηλεόρασιν, ὡς σύμβουλον τῆς τηλεοπτικῆς<br />

ταινίας, διά τήν ἀπελευθερωμένην Ἑλλάδαν!Ἐπικεφαλῆς τοῦ<br />

τηλεοπτικοῦ συνεργείου καί ὑπεύθυνος διά τήν προετοιμαζομένην<br />

τηλεοπτικήν ταινίαν ἦτο ὁ Β. Ντουνάγιεφ, ὑψηλόβαθμον στέλεχος,<br />

τῆς ἡγεσίας τῆς Κεντρικῆς Ἐπιτροπῆς διά τήν Ραδιοφωνίαν καί<br />

Τηλεόρασιν τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Ὅλοι οἱ συνεργάτες<br />

ἐργασθήκαμε μέ ζῆλον καί συντόμως ἡ τηλεοπτική ταινία, ἦτο<br />

ἕτοιμη. Διά νά παρουσιασθῆ ὅμως, ἀπό τήν μικρᾶν ὀθόνην, ἔπρεπε<br />

νά πάρη τό «πράσινον φῶς», ἐκ μέρους δύο ἐκπροσώπων τῆς σοβιετικῆς<br />

ἡγεσίας: τόν ἐπικεφαλῆς τοῦ Τμῆματος τοῦ Ὑπουργείου<br />

178

Ἐξωτερικῶν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> διά τήν Ἑλλάδαν καί τοῦ ἐκπροσώπου τῆς ΚΕ<br />

τοῦ ΚΚΣΕ! Ἐπικεφαλῆς τοῦ Τμῆματος τοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν<br />

της <strong>ΕΣΣΔ</strong> διά τήν Ἑλλάδαν, τότε ἦτο ἕνας νεαρός διπλωμάτης, ὁ<br />

Μπαρίς Πανώφ. Τόν εἶχα γνωρίσει εἰς τό Προξενεῖον τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν, ὅπου ὑποδεχόταν τούς ἐπισκέπτες εἰς τήν εἴσοδον. Ὡς<br />

ἐκπρόσωπος τῆς ΚΕ τοῦ ΚΚΣΕ, ἦλθε ὁ Κ. Σεμενκώφ.<br />

Μετά τήν προβολήν τῆς τηλεοπτικῆς ταινίας, πρῶτος πῆρε τόν<br />

λόγον ὁ Μπαρίς Πανώφ: «Ξέρετε, σύντροφοι, ἡ ταινία σας δέν εἶναι<br />

ἄσχημη! Ὅμως, κακῶς δείχνετε τόν Μανώλην Γλέζον!..»<br />

Ἀξίζει νά τονισθῆ, πώς μετά τήν δημοσίαν καταδίκην ἀπό τον<br />

Μανώλην Γλέζον τῆς εἰσβολῆς τῶν σοβιετικῶν τάνκ εἰς τήν Πράγαν,<br />

ὅπωςεὐστόχως ὑπεγράμμισεν εἰς κύριον ἄρθρον του, ὁ Σάββας Κωνσταντόπουλος,<br />

οἱ σοβιετικοί ἡγέτες, τόν εἶχαν καταδικάσει εἰς «πολιτικόν<br />

θάνατον!..» Διέκρινα εἰς τά πρόσωπα τῶν συνεργατῶν μου, εἰς<br />

τά ὁποῖα ἦτο εὐδιακρίτως ἀποτυπωμένη ἡ δυσαρέκεια καί ἡ ἀπογοήτευσις…<br />

Βλέπετε, οἱ γνῶμες τῶν ἐκπροσώπων, συνήθως, ἦσαν<br />

ταυτόσημες!..<br />

Πρίν ἐκφράση τήν γνώμην του ὁ Κ. Σεμενκώφ, ἀποτεινόμενος<br />

εἰς τόν Μπαρίς Πανώφ, εἶπα: «Μπαρίς! Κάνεις μεγάλο λάθος! Γνωρίζοντας<br />

πώς εἶμαι Ἕλλην τήν καταγωγήν, συχνάκις μέ ρωτοῦν: «Τί<br />

συνέβη μέ τόν Μανώλην Γλέζον; Διατί δέν ἀκοῦμε τίποτα δι’ αὐτόν;»<br />

Ξεχνᾶς καί τό γεγονός, ὅτι κάποτε, τήν ἰδίαν σχεδόν ἡμέραν, δέκα<br />

χιλιάδες σοβιετικοί πολίτες, βάσει τῶν δικῶν μας διθυράμβων, ἔδωσαν<br />

εἰς τά παιδιά τους τό ὄνομα Μανώλης, τιμῶντας τόν ἕναν ἀπό<br />

τούς δύο ἥρωες τῆς Ἀκροπόλεως τῶν Ἀθηνῶν; Καί, τελικῶς, τί τό<br />

κακό βρίσκεις, ὅταν δι’ ὀλίγα δευτερόλεπτα, παρουσιάζεται ὁ Μανώλης<br />

Γλέζος, εἰς τό βιβλιοπωλεῖον του; Ἐγώ, προσωπικῶς θεωρῶ ὅ,τι<br />

ἀπαντήσαμε εὐστόχως, εἰς τά ἐρωτήματα τῶν σοβιετικῶν πολιτῶν:<br />

«Ὁρίστε, ὅπως λένε, ὁ ἥρωάς σας!..»<br />

Ὁ Μπαρίς Πανώφ, τά ἔχασε! Ἁπλώθηκε παγερή σιωπή!<br />

Αἴφνης, ἔσπασε τόν πάγον, ὁ Κ. Σεμενκώφ: «Μπαρίς! – τοῦ εἶπε<br />

ἐπιτιμητικῶς – ὁ σύντροφος Μαυρόπουλος, ἔχει ἀπόλυτον δίκαιον!<br />

Δέν ἐπερίμενα ἀπό ἐσέναν, νά ἐπιδείξης ἔλλειψιν πολιτικῆς καταρτίσεως!<br />

Θεωρῶ ὅ,τι ἡ τηλεοπτική ταινία εἶναι πολύ ἐπιτυχής! Συγχαρητήρια,<br />

σύντροφοι!»<br />

Ὅλοι οἱ συνεργάτες τῆς ταινίας ἀνάσαναν μέ ἀνακούφισιν καί<br />

ἔτρεξαν νά μέ ἀγκαλιάσουν. Τό «πράσινον φῶς» εἶχε δοθεῖ!..<br />

179

Η <strong>ΠΡΟ</strong>ΟΔΟΣ ΜΟΥ ΣΤΟΝ ΡΑΔΙΟΣΤΑΘΜΟΝ ΚΑΙ Ο ΓΑΜΟΣ ΜΟΥ<br />

Ἕνας ἀπό τούς βασικούς μου σκοπούς, ἦτο ἡ ἐκμάθησις τῆς<br />

ρωσικῆς γλώσσης. Ἡ ἡγεσία τοῦ Ραδιοσταθμοῦ, ἀνέθεσε αὐτό τό<br />

καθῆκον εἰς μίαν ἀπό τίς καθηγήτριες, ἡ ὁποία μέ κατέταξε εἰς μίαν<br />

πενταμελήνὁμάδαν. Συντόμως, ἡ σχέσις μου μαζί της ἐχάλασε, βασικῶς,<br />

διά δύο λόγους:<br />

α) Ἡ καθηγήτριά μου, θέλοντας νά μάθη ἡ ἴδια τήν ἀγγλικήν γλῶσσαν<br />

(συμφώνως μέ τόν ἐσωτερικόν κανονισμόν, οἱ συνεργάτες ἐλάμβαναν<br />

ἐπίδομα 10% διά κάθε γλῶσσαν πού ὁμιλοῦσαν), ἐλάμβανε<br />

μαθήματα ἀγγλικῆς γλώσσης. Τότε, ὁμιλοῦσα καλῶς τά ἀγγλικά,<br />

ὁπότε, ἀντί νά ἀσχολῆται μαζί μου διά τήν ἐκμάθησιν τῆς ρωσικῆς<br />

γλώσσης, προσπαθοῦσε νά μέ χρησιμοποιῆ, διά τά ἀγγλικά της…<br />

β) Κάποιαν ἡμέραν, αἰσθανόμενος ἕνα πόνον εἰς τό δεξί μου πόδι,<br />

λόγωποδοσφαίρου, δέν ἐπῆγα εἰς τό μάθημά της, ἀλλά εἰς τόν ἰατρόν.<br />

Ἐκείνη, αἰσθανομένη τήν δυσαρέσκειάν μου ἀπό τά μαθήματά<br />

της, ἐθεώρησε, πώς ἔλειψα ἀδικαιολογήτως ἀπό τό μάθημα καί ἐπῆγε<br />

νά διαμαρτυρηθῆεἰς τό ἀνάλογον τμῆμα… Δέν μοῦ ἀπέμενε τίποτα<br />

ἄλλο, παρά νά ἀρνηθῶ τίς ὑπηρεσίες της. Μοῦ ὅρισαν νέαν καθηγήτριαν.<br />

Ἡ νέα, εἶχε τά δικά της, προσωπικά ἐλαττώματα. Πρώτον, μᾶς<br />

ἔβαλε νά ἀγοράσουμε ἄλλο ἀναγνωστικόν. Πρέπει νά ὑπογραμμίσω,<br />

πώς ὅλα τά «ἀναγνωστικά» καί οἱ μέθοδοι «Ἄνευ διδασκάλου», ἦσαν<br />

ἀκατάλληλα μέσα, διότι τά κείμενά των δέν περιεῖχαν τίποτα ἄλλον,<br />

ἀπό διθυράμβους διά τό Κόμμα, καθώς ἐπίσης διά τήν ἐργατικήν καί<br />

ἀγροτικήν τάξιν. Πάντως, ἐγώ ἐδιάβαζα τά κείμενα – πεζά ἤ ποίησιν –<br />

μέ ἐπαγγελματικήν προσέγγισιν. Ἡ ἰδία, διάβαζε μέ στριγκή φωνήν,<br />

θυμίζοντας δασκάλα, κάποιας ἀπόμακρης ἐπαρχίας καί δέν ἔπαυε νά<br />

ἐκφράζη τόν θαυμασμόν της, ἀπαιτώντας τό ἴδιον καί ἀπό ἐμᾶς, διά<br />

τούς ἀσήμαντους σοβιετικούς συγγραφεῖς τοῦ ἀναγνωστικοῦ. Τό ποτήριον<br />

τῆς ἀπέχθειάς μου πρός αὐτήν ἐξεχείλισε, ὅταν παραμονές τῆς<br />

ἐπετείου τῶν γενεθλίων τοῦ Λένιν, ἐνθουσιασμένη ἀπό τήν ἀπαγγελίαν<br />

μου ἑνός παιδαριώδους ποιήματος διά τόν Λένιν, ἀπαίτησε νά τό<br />

μάθω καί νά τό ἀπαγγείλω «ἀπό στήθους» εἰς τό ἑπόμενον μάθημα!».<br />

Ἀρνήθηκα,ἐξηγώντας ὅ,τι ἀποστηθίζω, μόνον ὅσα ποιήματα<br />

μοῦ ἀρέσουν. Ἐξαγριώθη!<br />

– «Τί θέλετε νά πῆτε; Δέν σᾶς ἀρέσουν τά ποιήματα διά τόν<br />

Λένιν;»<br />

– «Εἶμαι βέβαιος, – ἀπήντησα – ὅτι ἄν ζοῦσε ὁ Λένιν, θά ἔστελνε<br />

180

τόν… ποιητήν εἰς τήν φυλακήν!»<br />

– «Τί θέλετε νά πῆτε; Ὅτι περιφρονεῖτε τούς σοβιετικούς συγγραφεῖς;<br />

– «Ἄν τό παρόν ἀναγνωστικόν ἦτο ἀντάξιον ἄλλων, ἀναμφισβητήτως<br />

θά περιεῖχε κείμενα καί ποιήματα ἐπαξίων συγγραφέων καί<br />

ποιητῶν, τούς ὁποίους γνωρίζω καί τιμῶ! Ἁπλῶς, ἡ ἐπιλογή σας διά<br />

τό παρόν ἀναγνωστικόν ἦτο ἀνεπιτυχής!»<br />

Ἐκείνη, προσεπάθησε πάλι νά προσδώση εἰς τήν συζήτησιν πολιτικήν<br />

χροιάν καί εἶπε: «Ποῖος εἶναι κομματικός καθοδηγητής εἰςτήν<br />

σύνταξίν σας; Θέλω, ἀπαραιτήτως, νά ὁμιλήσω μαζί του, ἐπειδή πρέπει<br />

νά ἀσχοληθῆ σοβαρῶς, μέ τήν κομματικήν διαπαιδαγώγησίν<br />

σας!»<br />

Ξέροντας πλέον τήν σοβιετικήν πραγματικότηταν, τήν ἑτοιμότηταν<br />

πολλῶν νά γίνουν καταδότες, ἀκόμα καί ἐντελῶς ἀθώων ἀτόμων,<br />

ἀπήντησα ὀργισμένος:«Ἀκοῦστε με, προσεκτικῶς! Εἰςοὐδέναν, καταλαβαίνετε,εἰςοὐδέναν<br />

ἐπιτρέπω νά μοῦ μιλᾶ διά κομματικήν διαπαιδαγώγησιν!<br />

Δέν ἔχω καμμίαν ἀπολύτως ὑποχρέωσιν νά σᾶς ἐξηγήσω,<br />

ποιός εἶμαι καί πῶς βρέθηκα ἐδῶ! Ἔχετε δικαίωμα νά ἀποταθῆτε,<br />

ὅπου θέλετε καί εἰς ὅποιον θέλετε, ἀλλά ἐμέναν, μέ βλέπετε διά τελευταίανφορᾶν<br />

εἰςτά μαθήματά σας! Καί, κάτι τελευταῖον: Νά εἶστε<br />

προσεκτική εἰςτάς ἐκφράσεις σας!»<br />

Μέ αὐτά τά λόγια, ἐγκατέλειψα τήν αἴθουσαν. Ἡ ἡγεσία, ἔπαψε<br />

νά μοῦ προτείνη «καθηγητές» καί ἐγώ κατέβαλα ἐντατικήν προσπάθειαν<br />

διά τήν τελειοποίησιν τῆς ρωσικῆς γλώσσης μόνος μου, μέ δύο<br />

τρόπους:<br />

α) Εἶχα ἀρκετά βιβλία Ρώσων κλασσικῶν συγγραφέων, εἰςτήν ρωσικήν<br />

γλῶσσαν, καθώς ἐπίσης μεταφρασμένα εἰςτά ἑλληνικά. Τοποθετώντας<br />

δίπλα, δίπλα τά δύο κείμενα, ὧρες ὁλόκληρες διάβαζα·<br />

β) Εἰς τό στούντιο, ὅταν διάβαζαν οἱ συνάδελφοί μου, καθόμουν<br />

δίπλα εἰς τούς συντάκτες ἐγγραφῆς καί παρακολουθοῦσα τό ρωσικόν<br />

κείμενον.<br />

Αὐτοί οἱ δύο τρόποι μέ ἐβοήθησαν, ὄχι μόνον νά μάθω τεχέως<br />

τήν ρωσικήν, ἀλλά ἦσαν ἑξαιρετικῶς ἐπωφελεῖς, ὅταν μετέφραζα<br />

κείμενα, καθ’ ὑπαγόρευσιν, εἰς τάς δακτυλογράφους. Μέ ἐβοήθησαν<br />

ἐπίσης, νά γίνω ἀναντικατάστατος, εἰς τήν ταυτόχρονον μετάφρασιν.<br />

Χειρότερα ἦσαν τά πράγματα, μέ τήν ἀπονομήν τῆς Γ΄ κατηγορίας<br />

ἐκφωνητοῦ.<br />

181

Εἶναι ἀξιοσημείωτον ὅ,τι συμφώνως μέ ἐσωτερικόν κανονισμόν<br />

τοῦ Ραδιοσταθμοῦ, εἰς τούς δοκίμους ἐκφωνητάς παρήχετο χρόνος,<br />

διαρκείας ἑνός ἔτους. Ἄν ὁ ὑποψήφιος, μετά τήν λῆξιν τῆς διορίας,<br />

εἶχε τά ἀναμενόμενα ἀποτελέσματα, ὁ Διευθυντής τῆς συντάξεως<br />

ἐπρότεινε τήν ὑποψηφιότητάν του, διά τήν ἀπονομήν τῆς Γ΄ κατηγορίας.<br />

Ἄν πάλι δέν κατόρθωνε νά ἀνταποκριθῆ πλήρως εἰς τάς ἀπαιτήσεις,<br />

ἀλλά ἔδειχνε, πώς θά τό κατορθώση ἀργότερον, τοῦ ἐδίδετο<br />

συμπληρωματικός χρόνος, ἄλλων ἕξι μηνῶν. Ἄν ἀπετύγχανε, ὅλα ἐτελείωναν.<br />

Ἄν ὄχι, τότε τοῦ ἀπένειμαν τήν Γ’ κατηγορίαν. Και εἰς αὐτήν<br />

τήν ὑπόθεσιν, ἦτο ἐμπόδιον ἡ διαβόητος σοβιετική μέριμνα!<br />

Ἐμβέρ Ναζίμοβιτς Μαμέντωφ<br />

Συζητήσαμε ἀρκετές φορές μέ τόν Διευθυντήν τῆς<br />

Ἑλληνικῆς συντάξεως Ἀνατόλυϊ Βόλκωφ, τό θέμα τῆς<br />

ὑποβολῆς τῆς ὑποψηφιότητός μου, δι’ἀπονομήν τῆς<br />

Γ΄ κατηγορίας. Ἡ ἀπάντησις ἦτο στερεότυπος: «Ὁ<br />

Μαμέντωφ δέν μᾶς παρέχει ἄδειαν διά τήνθέσιν!»<br />

Ὁ Ἐμβέρ Ναζίμοβιτς Μαμέντωφ, ἦτο ἕνας ψηλός καί ὡραῖος<br />

Ἀζερμπαϊτζάνος, ὁ ὁποῖος κατεῖχε τήν θέσιν τοῦ Α΄ Ἀντιπροέδρου τῆς<br />

ΚΕ τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου, διά τήν Ραδιοφωνίαν καί Τηλεόρασιν.<br />

Μίαν ἡμέραν, μετά τήν τακτικήν, στερεότυπον ἀπάντησιν τοῦ<br />

Α. Βόλκωφ, μετέβην κατ’ εὐθείαν εἰς τό Γραφεῖον τοῦ Ε. Μαμέντωφ.<br />

Εἰσερχόμενος εἰς τήν αἴθουσαν ὑποδοχῆς, εἶπα εἰς τήν προσωπικήν<br />

του γραμματέαν, τό ὄνομά μου, τό Τμῆμα, πού ἐργαζόμουν καί ἐζήτησα<br />

ἀκρόασιν. Ἐκείνη, εἰσῆλθεν εἰς τό Γραφεῖον του καί ἐπιστρέφοντας<br />

μοῦ εἶπε,πώς δύναμαι νά περάσω. Βεβαίως, ἄν τό ἐπώνυμόν<br />

μου ἦτο ρωσικόν ἤ κάποιου ἀπό τούς λαούς τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ὅπως κατάλαβα<br />

μετά τήν συνάντησίν μας, δέν θά μέ ἐδέχετο, ἀλλά καί κανείς<br />

ἁπλός σοβιετικός πολίτης, δέν θά τολμοῦσε οὔτε νά πλησιάση τό<br />

Γραφεῖον, τόσον ὑψηλόβαθμου ἀξιωματούχου. Αὐτή ἦτο ἄλλη μία<br />

ἀπό τίς πραγματικότητες, τοῦ διαβοήτου κράτους τῶν «Ἐργατῶν καί<br />

Ἀγροτῶν!»<br />

Εἰσῆλθα εἰς τό Γραφεῖον τοῦ Ε. Μαμέντωφ, ὁ ὁποῖος καθόταν<br />

πίσω ἀπό ἕνα γραφεῖον, τεραστίων διαστάσεων. Ἀνασηκώθηκε, προτείνοντάς<br />

μου τήν χείραν του καί ἐρώτησε τόν σκοπόν τῆς ἐπισκέψεώς<br />

μου. Ὅταν τοῦ εἶπα τήν οὐσίαν τοῦ θέματος, εἰς τό πρόσωπόν<br />

182

του ἐνεφανίσθη μία ἔκφρασις δυσαρεσκείας καί ἀλαζονείας. Ὑπογραμμίζοντας<br />

κάθε λέξιν, μοῦ εἶπε: «Δι’ αὐτό τό ἀσήμαντον θέμα,<br />

ἀποφασίσατε νά ἐνοχλήσετε τόν Α΄ Ἀντιπρόεδρον τῆς ΚΕ τοῦ Ὑπουργικοῦ<br />

Συμβουλίου, διά τήν Ραδιοφωνίαν καί Τηλεόρασιν;»<br />

– «Ἀκοῦστε, σύντροφε Μαμέντωφ, – εἶπα μέ σταθεράν φωνήν –<br />

αὐτό τό θέμα, πού ἐσεῖς χαρακτηρίσατε ἀσήμαντον, κατ’ ἐμέ εἶναι<br />

ζωτικῆς σημασίας! Σᾶς ἐνόχλησα, ἐπειδή μοῦ λένε ἐπανειλημμένως,<br />

πώς ὁ Μαμέντωφ δέν παρέχει τήν ἄδειαν διά τήν θέσιν. Πιστέψατέ<br />

με, ἄν μοῦ ἔλεγαν, πώς δέν παρέχει τήν ἄδειαν, ὁ Χρουσιώφ (τότε<br />

ἀκόμα «λαοπρόβλητος» ἡγέτης ἦτο ὁ Νικήτα Χρουσιώφ), θά εὑρισκόμουν<br />

εἰς τό Γραφεῖον του, ἀντί τοῦ δικοῦ σας!»<br />

Ὁ ἀποφασιστικός τόνος τῆς φωνῆς μου, τόν ἠνάγκασε νά ἀλλάξη<br />

τόν δικόν του: «Ἀκοῦστε, – εἶπε ἠπίως – δέν σᾶς ἐπληροφόρησαν<br />

ὀρθῶς! Τό θέμα τῆς προαγωγῆς σας, δέν ἐξαρτᾶται ἀπό τήν δικήν<br />

μου ἀπόφασιν, ἀλλά ἀπό τήν δικήν σας ἱκανότηταν καί ἀπόδοσιν!»<br />

– «Τότε, ἐπιτρέψτε μου νά σᾶς ἀναφέρω καί μήν τό θεωρῆσετε<br />

ὡς ἔλλειψιν σεμνοτυφίας, πώς εἰς ἀντίθεσιν μέ τόν κανονισμόν, διότι<br />

εἶμαι ἀκόμα δόκιμος ἐκφωνητής, ἔχω ἤδη διαβάσει 12 λογοτεχνικές<br />

ἐκπομπές, πού φυλάσσονται εἰς τό «Χρυσοῦν ἀπόθεμα». Γνωρίζετε<br />

πολύ καλως ὅ,τι λογοτεχνικές ἐκπομπές διαβάζουν ἐκφωνητές Α΄ καί<br />

Ἀνωτάτης κατηγορίας. Ἄν αὐτό τό γεγονός σημαίνει ἀνικανότηταν ἐκ<br />

μέρους μου, κρίνετε ὁ ἴδιος!»<br />

Ὁ Ε. Μαμέντωφ ὑπεσχέθη νά ἀσχοληθῆ μέ τό θέμα μου, προσωπικῶς.<br />

Τήν 29.06.1964 μοῦ ἀπενεμήθη ἡ Γ΄ κατηγορία ἐκφωνητοῦ, ἡ<br />

Β΄ κατηγορία τήν 15.09.1970 καί τήν 1.08.1976 ἡ Α΄ κατηγορία. Ἄν<br />

δέν εἶχα ἐπαναπατρισθῆ, ὅπως μοῦ εἶχαν ὑποσχεθεῖ, διά νά ἐπανορθώσουν<br />

τίς ἀδικίες, πού εἶχα ὑποστεῖ καί ἐκτιμώντας τίς ἱκανότητές<br />

μου, πρό τοῦ τέλους τοῦ 1976 θά μοῦ ἀπένειμαν τήν Ἀνωτάτην κατηγορίαν<br />

καί τό 1977, κάτι σπάνιον, θά μοῦ ἀπένειμαν καί τόν τίτλον<br />

τοῦ «Καλλιτέχνου τοῦ Λαοῦ!» Βεβαίως, ἐπροτίμησα τόν ἐπαναπατρισμόν,<br />

ἀλλά ὁ Ε. Μαμέντωφ ἀκόμα ἀσχολεῖται προσωπικῶς…<br />

Τό «θράσος» μου νά ἐνοχλήσω τόν Ε. Μαμέντωφ, εἶχε ἠχηρᾶν<br />

ἀπήχησιν εἰς τόν Ραδιοσταθμόν! Τά «ἀφεντικά» τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως<br />

«ἐξωργίσθησαν», ἀλλά τό «κακόν» εἶχε πλέον γίνει!..<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἐν τῷ μεταξύ, ὁ Α. Σενκιέβιτς ἀγόρασε καινούργιο κρεββάτι καί,<br />

γνωρίζοντας τήν περιπέτειάν μου μέ τό ράντζο, μοῦ πρότεινε νά<br />

183

πάρω τό παλαιόν κρεββάτι του, μέχρι νά ἔλθουν καλλίτεροι καιροί…<br />

Πράγματι, πῆρα τό παλαιόν κρεββάτι, πέταξα τά μεταλλικά μέρη καί<br />

κράτησα μόνον τό στρῶμα, πού ἦτο στερεωμένον εἰς ξύλινον πλαίσιον,<br />

προσέθεσα τέσσαρα ξύλινα πόδια καί οὕτως μετετράπη εἰς ἕνα<br />

ἀρκετά φαρδύ ντιβάνι. Ὅταν ξυπνοῦσα, τό σκέπαζα μέ ἕνα ὡραῖο<br />

«στρωματσόπανον», πού εἶχε ράψει ἡ μητέρα μου καί τό δωμάτιον<br />

ἔλαβεν ἄλλην ὄψιν! Ἀντί τραπεζίου εἶχα δύο βαλίτσες, τήν μίαν ἐπάνω<br />

εἰς τήν ἄλλην καί ὡς κάθισμα, μίαν τρίτην. Βλέπετε, ἤμεθα ἀκόμα<br />

«ποντίκια», ὅπως ἔλεγε χαριτολογώντας, ὁ φίλος καί συνάδελφος Ν.<br />

Κριζανόφσκυϊ. Μέχρι νά γίνουμε «ἀρουραῖοι», ἔπρεπε νά αναμένωμεν.<br />

Ὅσον διά «λέοντες»… ἀκόμα περισσότερον!<br />

Ἕνα ἀπόγευμα, πηγαίνοντας νά λάβω χρήματα ἀπό τόν Ραδιοφωνικόν<br />

σταθμόν, συνάντησα τήν ἠχολήπτην μας Ζήνα Σμυρνόβα, ἡ<br />

ὁποία ἑτοιμαζόταν νά πάη εἰς τόν σταθμόν Κούρσκ, διά νά πάρη τόν<br />

«ἠλεκτρικόν». Ἡ Ζήνα, ἐκεῖνο τό διάστημα, ἔμενε μέ τήν μητέραν της<br />

εἰς «κομμουνάλκα», εἰς τό 33 ον χιλιόμετρον ἔξω ἀπό τήν Μόσχαν.<br />

Χαιρετισθήκαμε καί τῆς εἶπα: «Θυμᾶσαι; Ἤθελες νά δῆς καί νά βοηθήσης<br />

εἰς τόν καθαρισμόν τοῦ διαμερίσματός μου. Ἄν θέλης, λοιπόν,<br />

πᾶμε νά τό δῆς καί, ὕστερα, σέ συνοδεύω ὡς τόν σταθμόν».<br />

Ἡ Ζήνα συμφώνησε, ὁπότε μετ’ ὀλίγον, εἰσῆλθαμεν εἰςτό διαμέρισμά<br />

μου. Δέν ἔδωσε σημασίαν εἰς τήν ἔλλειψιν ἐπίπλων, ἀλλά ἔμεινε<br />

ἔκπληκτη ἀπό τήν καθαριότηταν: «Ποτέ δέν φανταζόμουν ὅ,τι<br />

ἕνας νεαρός ἐργένης, δύναται νά ζῆ εἰς ἰδανικῶς καθαρόν διαμέρισμα!»<br />

– μοῦ εἶπε. Ἑτοίμασα φτωχικούς «μεζέδες» καί ἄνοιξα μίαν<br />

φιάλην μέ ξηρόν κόκκινον οἶνον. Τά φτωχικά «ἐγκαίνια» ἀρκοῦσαν<br />

διά τήν Ζήνα, πού εἰς ἀντίθεσιν μέ τίς συνήθειες τῶν «βορείων», δέν<br />

ἦτο φίλη τοῦ ποτοῦ. Μέ ἕνα ποτήριον οἶνου, ἀρκοῦσε διά νά περάση<br />

μίαν ὁλόκληρον βραδιάν. Πρέπει νά πῶ ἐπίσης πώς ἦτο μορφωμένη<br />

(εἶχε σπουδάσει φιλολογίαν), βιβλιόφιλη καί καλόψυχη. Εὐτυχῶς,<br />

εἶχα ἕνα ραδιογραμμόφωνον καί ὁ χρόνος κυλοῦσε εὔχαρις, χάριν τῆς<br />

συνοδείας μελωδικῆς μουσικῆς.<br />

Αἴφνης, κτύπησε τό κουδούνι τῆς εἰσόδου. Ἦτο ἡ φίλη καί συγκάτοικος<br />

εἰς τόν τρίτον ὄροφον Ράγια, ἡ ὁποία ἐπίσης ἐργαζόταν ὡς<br />

μεταφράστρια τῆς Ἱσπανικῆς συντάξεως. Τά ἱσπανικά τά εἶχε μάθει<br />

εἰς τήν Ἀργεντινήν, εἰςτήν ὁποίαν εἶχαν μεταναστεύσει οἱ γονεῖς της,<br />

ὅπου εἶχε γεννηθεῖ ἡ ἰδία καί οἱ τρεῖς ἀδελφές της.<br />

Ὅμως, περίπου τόν ἴδιον καιρόν μέ ἐμέναν, ἀπεφάσισαν νά ἐπα-<br />

184

ναπατρισθοῦν. Ὅμως, περίπου τόν ἴδο καιρό μέ ἐμέναν, ἀπεφάσισαν<br />

νά ἐπαναπατρισθοῦν. Ἡ Ράγια μᾶς προσκάλεσε εἰς τό δικό της δωμάτιον,<br />

ὅπου εἶχαν ἔλθει νά τήν ἐπισκεφθοῦν κοινοί μας φίλοι. Κατεβήκαμε,<br />

ἐσύστησα τήν Ζήνα εἰς τήν φιλικήν παρέαν καί συνεχίσαμε<br />

τήν εὐχάριστον βραδιά, μέχρι τίς 22:00΄.<br />

Ἡ Ράγια μέ τό σύζυγόν της<br />

Μπαρίς Σατσάκωφ.<br />

Ὁ Μπαρίς μέ τόν υιόν τους<br />

Ζόρικ.<br />

Ἀποχαιρετίσαμε τήν φιλικήν παρέαν καί ἀνεβήκαμε πάλιν εἰς τό<br />

δωμάτιόν μου.Πρίν τήν συνοδεύσω εἰς τόν σταθμόν, ἕψησα καφέ.<br />

Πίνοντας καφέ, θέλεις ἐπειδή ἡ οἰκονομική βελτίωσις ἐφάνταζε<br />

ἀκόμα μακρυνόν ὄνειρον, θέλεις κάτω ἀπό τήν ἐπίδρασιν τοῦ χαρακτῆρος<br />

μου, πού δέν ἰκανοποιεῖτο ἀπό «τυχαῖες» συναντήσεις, ὁπωσδήποτε<br />

καί ὑπό τήν ἀνάμνησιν ὅ,τι ἡ Ζήνα καί ἡ φίλη της, ἦσαν οἱ<br />

μόνες, οἱ ὁποῖες, χωρίς νά κάνουν λόγον διά «ἐγκαίνια», εἶχαν προτείνει<br />

ἁπλῶς, νά βοηθήσουν εἰς τήν καθαριότηταν, ἡ ἐπίδρασις πάλι<br />

τῆς εὐχάριστης βραδιᾶς, εἰς ἀπολύτως φυσικόν τόνον, γύρισα καί τῆς<br />

εἶπα:«Ζήνα, θά παντρευόσουν ἕναν ἀνδραν, σάν ἐμέναν;»<br />

Ἡ Ζήνα, μέ κοίταξε ἔκπληκτη!<br />

– «Τί ἐρώτησις εἶναι αὐτή;»<br />

– «Μία ἐρώτησις, φυσιολογική, πού ἀναμένει φυσιολογικήν ἀπάντησιν!»<br />

– «Κοίτα, Κώστα! Ἄν ἡ ἐρώτησις εἶναι ρητορική καί δέν ἀφορᾶ<br />

ἐσέναν προσωπικῶς, ἀλλά τόν τύπον σου, δύναμαι νά πῶ, χωρίς<br />

δισταγμόν, ναί! Ὅπως ξέρεις ἐγώ, ὅπως καί πολλοί συνεργάτες τοῦ<br />

Ραδιοσταθμοῦ, ἐκτιμῶ τόν χαρακτήραν σου καί τίς ἱκανότητές σου.<br />

Ἄν πάλι, πρόκειται διά πρότασιν γάμου, τί νά σοῦ πῶ; Πέφτω ἀπό τά<br />

σύννεφα! Γνωριζόμεθα ἀρκετόν καιρόν, ἀποκτήσαμε φιλικές σχέσεις,<br />

185

ὅμως ποτέ δέν ἔδειξες κάποιο ὑπονοούμενον περί μίας ἄλλης σχέσεως.<br />

Οὔτε πρότεινες ποτέ νά βγοῦμε κάπου μαζί, ἔστω διά περίπατον!<br />

Ἄν θυμᾶσαι, μία καί μόνην φορᾶν πήγαμε μαζί σινεμά, μέ δικήν<br />

μου πρωτοβουλίαν, καί αὐτό ἐπειδή εἶχα δύο εἰσιτήρια, ἀλλά τήν<br />

τελευταίαν στιγμήν ἐπαρουσιάσθη κάποιο κώλυμα εἰς τήν Ἰβέτα…»<br />

– «Τό ξέρω καί τό θυμᾶμαι πολύ καλά! Εἶναι πρότασις γάμου!<br />

– «Τί νά σοῦ ἀπαντήσω; Ξέρεις τόν χαρακτήραν μου! Δέν μοῦ<br />

ἀρέσουν οἱ ἑλιγμοί. Εἶμαι τό ἴδιο εἰλικρινής, ὅπως καί ἐσύ. Παρ’ ὅλα<br />

αὐτά, θέλω κάποιον χρόνον διά νά συνειδητοποιήσω, τήν νέαν πλοκήν<br />

τῶν σχέσεών μας, νά συνειδητοποιήσω τήν πρότασίν σου! Εἰλικρινῶς,<br />

πρέπει νά ὁμολογήσω ὅ,τι μέ κατέλαβες ἐξ ἀπήνης…»<br />

– «Σοῦ παρέχω διορίαν, τριῶν ἡμερῶν! Σήμερον ἔχουμε Παρασκευήν,<br />

24 Μαρτίου. Τήν Κυριακήν, 26 Μαρτίου, θά ἔλθω εἰς τήν<br />

οἰκίαν σου. Παρακαλῶ, νά ἔχης ἕτοιμη τήν ἀπάντησιν!»<br />

Ἡ Ζήνα συμφώνησε, ἄν καί ἀκόμα τά εἶχε «χαμένα». Σημείωσα<br />

τήν διεύθυνσίν της, τόν ἀριθμόν καί τήν ὥραν ἀναχωρήσεως τοῦ<br />

τραίνου. Τήν πῆγα εἰς τόν σταθμόν Κούρσκ καί, πρίν πάρη τό τραῖνο,<br />

συμφωνήσαμε πώς θά εἶμαι εἰς τόν σταθμόν τῆς κατοικίας της, μέ<br />

τήν ἄφιξιν τοῦ τραίνου τῶν 12:00΄.<br />

Τό πενθήμερον εἶχε ἤδη καθιερωθεῖ καί ἡ Ζήνα εἶχε δύο ἐλεύθερες<br />

ἡμέρες: τό Σαββατοκύριακο. Ἐγώ, μόνον τήν Κυριακήν.<br />

Σηκώθηκα ἐνωρίς καί πῆγα εἰς τόν σταθμόν Κούρσκ. Διάλεξα ἕνα<br />

ὡραῖο μπουκέτο ἀπό ἄλικα, νωπά τριαντάφυλλα ἀλλά, φθάνοντας εἰς<br />

τήν ἀποβάθραν εἶδα, εἰς ἀρκετήν ἤδη ἀπόστασιν, μόνον τό τελευταῖο<br />

βαγόνι τοῦ ἠλεκτρικοῦ, τόν ἀριθμόν τοῦ ὁποίου εἶχα σημειώσει καί μέ<br />

τό ἑπόμενον, θά ἀργοῦσα.<br />

Σεβόμενος πάντα τίς ὑποσχέσεις μου, παρά τά πενιχρά ἔσοδά<br />

μου, χωρίς νά τό πολυσκεφθῶ, πῆγα εἰς τήν πιάτσα τῶν ταξί.<br />

Ὁ νεαρός ὁδηγός, εἰς τόν ὁποῖον ἀποτάθηκα, δέν ἤξερε καλῶς τό<br />

δρομολόγιον, ὅμως, σεβόμενος τόν λόγον τοῦ προορισμοῦ μου, ἐδέχθη<br />

νά μέ πάη. Ἐώτησε ἕναν τροχονόμον τά σχετικά καί ξεκινήσαμε.<br />

Εὐτυχῶς, ὁ βασικός αὐτοκινητόδρομος ἦτο παράλληλος μέ τίς σιδηροτροχιές.<br />

Φθάνοντας εἰς τήν στάσιν τοῦ ἠλεκτρικοῦ, δέν εἶδα τήν Ζήνα, εἰς<br />

τήν ἀποβάθραν, ἀλλά θυμήθηκα τίς ὁδηγίες της, πῶς νά φθάσω εἰς<br />

τήν οἰκίαν της. Τό ρολόϊ, ἔδειχνε 12:20΄… Ἡ Μόσχα καί, βεβαίως, τά<br />

186

προάστιά της εἶχαν ντυθεῖ εἰς τά λευκά. Τό 1963, τό χιόνι ἦτο ἄφθονον!<br />

Στρίβοντας τό δρομάκι τῆς κατοικίας τῆς Ζήνας, τήν εἶδα νά<br />

ἀνοίγη τήν ἐξώπορταν. Τῆς φώναξα, πλήρωσα τόν ὁδηγόν τοῦ ταξί<br />

καί ἀφοῦ τόν εὐχαρίστησα, τόν ἀποχαιρέτησα. Ἡ Ζήνα καί οἱ περαστικοί,<br />

ἔμειναν ἄφωνοι! Ἔμπροσθέν τους εἶδαν ταξί, μέ πινακίδες τῆς<br />

Μόσχας νά φεύγη καί ἕναν καλοντυμένον νεαρόν, μέ λουστρίνια ὑποδήματα,<br />

νά κρατᾶ ἕνα μεγάλο, ὡραῖο μπουκέτο μέ ἄλικα, νωπά τριαντάφυλλα!<br />

Ἡ σκηνή, θύμιζε κινηματογραφικήν ταινίαν. Διά τούς<br />

κατοίκους τῶν προαστίων τῆς Μόσχας, ἦτο κάτι πρωτόγνωρον. Βεβαίως,<br />

ἄν ὑπῆρχαν καί οἱ παραμικρές ἀμφιβολίες, ἑξανεμίσθησαν…<br />

Εἰσήλθαμεν εἰς τό διαμέρισμά της καί μέ σύστησε εἰς τήν μητέραν<br />

της, μίαν ἀδύνατην, ὀλιγαρκήν, γερασμένην προώρως Ρωσίδαν,<br />

ἡ ὁποία προσπαθοῦσε νά καταλάβη, πῶς ἡ Ρωσίδα θυγατέρα της<br />

ἀπεφάσισε νά γίνη σύζυγος Ἕλληνος καί ἐγώ, νά νυμφευθῶ Ρωσίδαν!<br />

Μετά ἀπό τό γεῦμα, ἀποχαιρετίσαμε τήν μητέραν της καί φύγαμε διά<br />

τήν Μόσχαν, μέ σκοπόν νά προλάβουμε νά ὑποβάλουμε τήν αἴτησιν<br />

γάμου. Φθάνοντας εἰς τό Ληξιαρχεῖον, εἴδαμε ζευγάρια νά εἰσέρχονται<br />

καί νά ἐξέρχονται.<br />

Ὅταν πλησιάσαμε τόν ἁρμόδιον ὑπάλληλον, ἦτο ἀνένδοτος: Θά<br />

ἔπρεπε νά ἀναμένωμεν διά τήν καταγραφήν τοῦ γάμου, ἕναν ὁλόκληρον<br />

μήνα! Τί νά γίνη; Ὑποβάλλαμε τήν αἴτησιν καί πήγαμε εἰς τό<br />

ἤδη «δικό μας» διαμέρισμα!.. Βεβαίως, δέν ἀναμέναμεν νά περάση<br />

ἕνας μήνας. Εἰς τό Ληξιαρχεῖον τοῦ 33 ου χιλιομέτρου, ὅρισαν ὡς ἡμερομηνίαν<br />

καταγραφῆς τοῦ γάμου, τήν 3 ην Ἀπριλίου 1963.<br />

Ἡ ἡγεσία τοῦ Ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ, συμφώνως μέ τόν κανονισμόν<br />

περί γάμου, μᾶς χορήγησε τήν καθιερωμένην διά τήν περίπτωσιν<br />

τριήμερον ἄδειαν, μετ’ ἀποδοχῶν. Ἀρχίσαμε τήν προετοιμασίαν<br />

τῆς μεγάλης ἡμέρας! Ὅταν λέμε προετοιμασία, μήν σκεφθῆς, ἀγαπητέ<br />

ἀναγνώστη… πολυτέλειες! Τήν παραμονήν, ἐζήτησα καί ἔλαβα<br />

δανεικά ἀπό τόν Α. Σενκιέβιτς 10 ρούβλια καί τά ἔδωσα εἰς τήν Ζήνα,<br />

διά τό «γαμήλιον τραπέζι!..»<br />

Τριγύρω χιόνι. Ἀκόμα καί εἰς τό μονοπάτι, πού ὁδηγοῦσε εἰς τό<br />

Ληξιαρχεῖον, τό χιόνι ἔφθανε ὡς τά γόνατα. «Μάρτυρες» εἰς τήν<br />

καταγραφήν τοῦ γάμου, ἦσαν ἡ Ἰβέτα Ζάϊτσεβα, ἡ καλλίτερη φίλη<br />

τῆς Ζήνας καί ὁ ἀείμνηστος φίλος καί συνάδελφός μου, Ἀπόστολος<br />

Μουσούρης. Διά τόν Α. Μουσούρη, λεπτομερῶς, θά ἀναφέρω παρα-<br />

187

κάτω. Ἐπιστρέψαμε εἰς τό διαμέρισμα τῆς μητέρας τῆς Ζήνας, διά τό<br />

γεῦμα. Μέ τόν φτωχικόν προϋπολογισμόν, εἶχε ἀγοράσει μία πάπια,<br />

διά τό κύριον καί μοναδικόν πιάτο, ἕνα μπουκάλι σοβιετικήν σαμπάνιαν,<br />

μοναδική πολυτέλεια τοῦ «Γαμηλίου γεύματος» καί, ἀντί τούρτας,<br />

μερικά σοκολατάκια διά τό τσάϊ…<br />

Μετά τό γεῦμα ἐπιστρέψαμε ὅλοι μαζί εἰς τήν Μόσχαν καί κατόπιν<br />

καθένας εἰς τήν κατοικίαν του. Ἀκόμα καί τό φτωχικό μας δωμάτιον,<br />

εἶχε ἑορταστικήν ὄψιν: τίς δύο βαλίτσες-τραπέζι, τίς εἶχα καλύψει<br />

μέ ἕνα κεντητό μικρό τραπεζομάνδηλον, ἀπό τήν ἑλληνικήν μου<br />

«προίκαν» καί εἰς τό μέσον, ἦτο τοποθετημένον ἕνα βάζο μέ νωπά,<br />

ἄλικα τριαντάφυλλα, πού ἔδιδαν μίαν εὐχάριστην νόταν.<br />

3 Ἀπριλίου 1963 Ἡ Ζήνα εἰς βρεφικήν ἡλικίαν<br />

Ὑπογράφοντας εἰς τό βιβλίον μέ τούς γονεῖς της. Ὁ πατέρας,<br />

καταχωρήσεως γάμων.<br />

δεν ἔζησε ὡς τόν γάμον της.<br />

Ὁ Α. Μουσούρης<br />

φίλος ἀξέχαστος.<br />

Ἡ Ἰβέτα μέ τήν Ζήνα<br />

εἰς ἕνα ἀπό τά στούντιο.<br />

Ἡ φτώχια μας, γινόταν πιό ἀνεκτή, λόγω πλουσίων αἰσθημάτων,<br />

αἰσιόδοξων σχεδίων διά τό μέλλον, μαχητικοῦ πνεύματος, ἐπιμονῆς<br />

καί ὑπομονῆς! Οὕτως, ἀρχίσαμε τήν ζωήν μας. Δέν εἴχαμε ἔπιπλα, ἀλλά<br />

καί τά λιγοστά ὑπάρχοντά μας, χωροῦσαν εἰς τίς βαλίτσες. Τά<br />

πρῶτα, ἀπρόσμενα χρήματα, ἦλθαν ἀπό τόν θεῖον Ἀλέξανδρον: ἐπιταγή<br />

40 ρουβλίων, ὡς γαμήλιον δῶρο. Ἐπῆγα ἀμέσως καί τά ἔδωσα<br />

188

προκαταβολήν, ἀγοράζοντας μέ δόσεις μίαν βιβλιοθήκην, μίαν ντουλάπαν<br />

καί ἕνα ἔπιπλον διά τά κλινοσκεπάσματα καί τά μαξιλάρια.<br />

Εἰς τήν κοινή μας κουζίνα, μέ τόν Ν. Κριζανόφσκυϊ, μεταξύ τῆς<br />

κουζίνας γκαζιοῦ καί τοῦ νιπτῆρος, εἶχα φιάξει προχείρως, μερικά<br />

ράφια διά τά πλέον ἀπαραίτητα σκεύη.<br />

31 Μαΐου Μόσχα<br />

Ἀπό τό μαιευτήριονεἰς τό σπίτι μας.<br />

Ἡ 24 η Μαΐου 1964 ἦλθε νά φωτίση τό φτωχικόν ἀκόμα δωμάτιόν<br />

μας καί νά μᾶς ἐμψυχώση περισσότερον εἰς τόν ἀγώναν διά τό μέλλον<br />

μας, τό ἐκτυφλωτικόν φῶς τῆς γεννήσως τοῦ υἱοῦ μας Λεωνίδα!<br />

Τόν Ὀκτώβριον τοῦ 1964, πῆρα τήν Ζήνα καί τόν πεντάμηνον<br />

Λεωνίδαν καί πετάξαμε εἰς τό Σότσι, διά νά γνωρίσουν οἱ ἴδιοι καί νά<br />

τούς γνωρίσουν οἱ γονεῖς μου, ὁ Θεμιστοκλῆς καί ὅλοι οἱ συγγενεῖς<br />

καί φίλοι. Ἀποφασίσαμε ἐπίσης, νά βαπτίσουμε ἐκεῖ τόν υἱόν μας καί<br />

νά κάνουμε ἐκκλησιαστικόν γάμον, ὥστε νά παραβρεθοῦν εἰς αὐτάς<br />

τάς μοναδικάς τελετάς ὅλοι, ὅσοι δέν εὑρέθησαν εἰς τήν πτωχικήν<br />

τελετήν τῆς Μόσχας.<br />

Παρά τήν ἐπιφανειακήν ἀποδοχήν τῆς Ἐκκλησίας, κάθε θρησκευτική<br />

ἐκδήλωσις, προσέκρουε εἰς τόν σιωπηρόν τοῖχον, πού εἶχαν<br />

ὑψώσει οἱ μπολσεβίκοι. Ὁ παπάς εἰς τό Σότσι, μᾶς εἶπε ὅ,τι δέν εἶχε<br />

δικαίωμα νά τελέση τά Μυστήρια τοῦ Γάμου καί τῆς Βαπτίσεως διά<br />

ἄτομα, τά ὁποῖα δέν ἦσαν μόνιμοι κάτοικοι τῆς πόλεως.<br />

Γκάγκρα – ἡ Στέψη<br />

Τήν λύσιν, τήν ἔδωσε ὁ νονός μου, ὁ ὁποῖος<br />

μᾶς ἐξεσήκωσεν ὅλους, νά πᾶμε εἰς τήν γειτονικήν<br />

Γκάγκρα, ἡ ὁποία ἀνῆκε εἰς τήν Γεωργίαν, ὅπου<br />

κανείς δέν ἐλογάριαζε τέτοια… «ψιλοπράγματα».<br />

Πράγματι, τήν 11 ην Ὀκτωβρίου 1964 ὁ παπάς<br />

ἐδέχθη νά τελέση καί τά δύο Μυστήρια. Συνεχίζοντας<br />

τήν παράδοσιν τῆς κουμπαριᾶς, κουμπάροι<br />

μας ἔγιναν ἡ Εἰρήνη, ἀνεψιά τῆς νονᾶς μου, ἀπό τήν μεγαλυτέραν<br />

ἀδελφήν της, ἡ ὁποία εἶχε ἀποθάνει πρό πολλῶν ἐτῶν καί ὁ πρωτότοκος<br />

υἱός τῶν νονῶν μου, ὁ Παναγιώτης.<br />

189

Μετά τήν τέλεσιν τῶν Μυστηρίων, ὅλη ἡ μεγάλη παρέα ἐπέστρεψε<br />

εἰςτό Σότσι, ὅπου εἰς τό διαμέρισμα τῶν γονέων μου ἦτο ἤδη<br />

στρωμένον τό ἑορταστικόν τραπέζι καί γύρω περεκάθισαν, πάνω ἀπό<br />

30 ἄτομα, συγγενεῖς καί φίλοι. Αὐτό τό τραπέζι δέν εἶχε τίποτα τό<br />

κοινόν μέ τό πτωχικόν γαμήλιον γεῦμα τῆς Μόσχας. Ἦτο γεμάτον<br />

ἐδέσματα, κρασιά, βότκα, κονιάκ καί φροῦτα. Δέν ἔλειψαν, οὔτε οἱ<br />

σαμπάνιες καί ἡ γαμήλια τούρτα! Μετά ἀπό μίαν χαρούμενην καί<br />

καλήν ἀνάπαυσιν εἰς τό Σότσι, ἐπιστρέψαμεν γεμάτοι δῶρα εἰς τήν<br />

Μόσχαν. Οἱ ἑορτασμοί εἶχαν τελειώσει καί ἔπρεπε νά ἀντιμετωπίσω ἐκ<br />

νέου, τήν σκληράν πραγματικότηταν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>.<br />

Μετά τόν γάμον, ἡ μητέρα τῆς Ζήνας εἶχε μείνει μέ μίαν σύνταξιν<br />

τῶν 30 ρουβλίων, ὁπότε, ἄν καί ὁ μισθός τῆς Ζήνας ἦτο τότε 80 ρούβλια<br />

καί ὁ δικός μου 150 σύν κάποια 30-40 ρούβλια ἀπό μεταφράσεις,<br />

δίναμε καί ἕν ποσόν εἰς τήν μητέραν της, διά τήν συντήρησίν<br />

της. Οὕτως, ἀπεφάσισα νά θέσω τό θέμα τῆς ἀπονομῆς τῆς Γ΄<br />

κατηγορίας ἐκφωνητοῦ εἰς τήν Κομματικήν Ἐπιτροπήν τοῦ Ραδιοφωνικοῦ<br />

σταθμοῦ, ἐφ’ ὅσον ὅλοι οἱ ἄλλοι, συμπεριλαμβανομένου τοῦ<br />

Ε. Μαμέντωφ, παρέμεναν πιστοί εἰς τήν πολυδιαφημισμένην, μά κατ’<br />

οὐσίαν, ἀνύπαρκτον μέριμναν τοῦ κράτους τῶν «Ἐργατῶν καί Ἀγροτῶν».<br />

Ἐπῆγα νά δῶ τόν Κομματικόν Ὑπεύθυνον. Ἦτο γυναίκα (ἐξέχασα<br />

τό ὄνομα καί τό ἐπώνυμόν της). Μέ ἐδέχθη ἀμέσως καί μέ<br />

ἄκουσε μέ προσοχήν, χωρίς νά μέ διακόπτη. Ὄντας πάντα ἀντικειμενικός<br />

ὑπογραμμίζω ὅ,τι εἰς τήν ἔκφρασιν τοῦ προσώπου της διέκρινα<br />

μίαν χροιάν συναισθήσεως καί συμπαθείας. Ἐκάλεσεν ἀμέσως τόν<br />

Διευθυντήν τοῦ τμήματος στελεχῶν, κάποιον Ριζώφ. Ἦτο ἕνας συνηθισμένος,<br />

στεγνός σοβιετικός ἀξιωματοῦχος, τό μονίμως μισόκλειστον<br />

βλέμμακαί ἡ ἔκφρασίς του ἐπρόδιδαν ἀλκοολικόν. Μόλις εἰσῆλθε εἰς<br />

τό Γραφεῖον, ἡ Κομματική Ἐκπρόσωπος τοῦ ὑπέβαλε τήνἐρώτησιν:<br />

«Πέστε μου, σύντροφε Ριζώφ, διατί ἀδικοῦμε τόν σύντροφον Μαυρόπουλον;»<br />

– «Δέν ἀποδίδει εἰς τήν ἐργασίαν του! Τοῦ εἴπαμε: ἀνασκουμπώσου<br />

καί ρίξου εἰς τήν ἐργασίαν, ἐνῶ αὐτός ἀνεσκουμπώθη καί, ἐνυμφεύθη!...»<br />

Σημειωτέον ὅ,τι συναντώμεθα διά πρώτην φορᾶν!<br />

– «Σύντροφε, Ριζώφ! Συνέλθετε! Ἀπό πότε ὁ γάμος θεωρεῖται<br />

κακή διαγωγή; – τοῦ εἶπε ἐκείνη ἐπιτιμητικῶς.<br />

Ὁ Ριζώφ τά ἔχασε καί, ρίχνοντάς μου ἕνα φιδίσιον βλέμμα, προ-<br />

190

σεπάθησε νά διορθώση τήν ἐντύπωσιν τῶν λόγων του: «Βεβαίως,<br />

δέν σημαίνει… Μά… ὅπως σᾶς εἶπα, δέν ἀποδίδει…»<br />

Ὅπως ἔμαθα ἀργότερον, ὁ Ριζώφ καταγόταν ἀπό οἰκογένειαν<br />

Εὐγενῶν καί, φέροντας τό βαρύτατον, διά τήν σοβιετικήν πραγματικότηταν<br />

«ἔγκλημα» τῆς καταγωγῆς, προσπαθοῦσε νά φανῆ, ὅπως<br />

λέγεται, «βασιλικότερος τοῦ Βασιλέως»… Ἔνοιωσα τόσην ἀηδίαν!..<br />

Παρ’ ὅλα αὐτά, ἀποτεινόμενος προς τήν Κομματικήν Ἐκπρόσωπον, μέ<br />

ἀπόλυτον ψυχραιμίαν ἐπανέλαβα, ὅσα εἶχα πεῖ εἰς τόν Ε. Μαμέντωφ:<br />

«Ἐπειδή ὁ σύντροφος Ριζώφ ἐπιμένει νά ὑποστηρίζη ἀβασίμως πώς ἡ<br />

ἀπόδοσίς μου εἶναι κακή, ἐπιτρέψτε μου νά σᾶς πληροφορήσω, χωρίς<br />

νά μοῦ χρεώσετε ἔλλειψιν σεμνοτυφίας ὅ,τι παρά τόν κανονισμόν,<br />

ὄντας δόκιμος ἐκφωνητής, ἔχω ἤδη διαβάσει 12 λογοτεχνικές ἐκπομπές,<br />

πού κατέληξαν εἰς τό «Χρυσοῦν ἀπόθεμα». Ὅπως γνωρίζετε,<br />

λογοτεχνικές ἐκπομπές, διαβάζουν ἐκφωνητές Α΄ καί Ἀνωτάτης κατηγορίας!<br />

Ἄν αὐτό τό γεγονός ἀποδεικνύει, ὅσα ὑποστηρίζει ὁ σύντροφος<br />

Ριζώφ, κρίνετε ἡ ἰδία!»<br />

Ἐκείνη, μέ καθησύχασε: «Σύντροφε Μαυρόπουλε! Ἐσεῖς, ἑξακολουθῆστε<br />

νά ἐργάζεστε καλῶς καί μήν στεναχωρῆστε!»<br />

Τήν ἑπομένην ἡμέραν, ἐπῆγα εἰς τό Γραφεῖον τοῦ Α. Βόλκωφ.<br />

Ἐκεῖνος, ἀφοῦ εἶχε καταρριφθεῖ ὁ μύθος: «Ὁ Μαμέντωφ δέν παρέχει<br />

τήν ἄδειαν διά τήν θέσιν», προσεποιήθη ὅ,τι δέν ἐγνώριζε τίποτα περί<br />

τῶν διαβημάτων μου: «Ἀπεφάσισα, – μοῦ εἶπε – νά σέ προσλάβω ὡς<br />

ἁπλόν συντάκτην, μέ μηνιαῖον μισθόν 90 ρούβλια. Ὅμως, θά δύνασαι<br />

ἀκόμα νά βοηθᾶς τούς ἐκφωνητάς καί νά μεταφράζης, ὁπότε τά ἔσοδά<br />

σου θά ξεπερνοῦν τόν μισθόν ἐκφωνητού Γ΄ κατηγορίας. Εἶσαι<br />

νέος καί ἱκανός καί δύνασαι νά ὑπολογίζης, μελλοντικῶς, ἀκόμα καί<br />

διά διευθυντικάς θέσεις!»<br />

Ἡ ἀναδρομή καί ἡ ἐκτίμησις τῶν γεγονότων, ἀπό τήν ἄφιξίν μου<br />

εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἐπέρασε μέ κινηματογραφικήν ταχύτηταν ἀπό τό μυαλό<br />

μου, ἀκούγοντας τόν Α. Βόλκωφ. Κατάλαβα ὅτι τό φιλελεύθερον καί<br />

ἀνυπότακτον πνεῦμα μου, πού μέ εἶχε ὁδηγήσει νά ἐνστερνισθῶ τήν<br />

ἀπατηλήν ἰδεολογίαν τοῦ Κομμουνισμοῦ, ἦτο ἡ αἰτία πού δημιούργησεν<br />

εἰς τόν Ραδιοσταθμόν, τόσους ἐχθρικῶς διακειμένους πρός<br />

ἐμέ ἀξιωματούχους. Ὅλοι αὐτοί, όντας διεστραμμένοι εἰς τήν συντριπτικήν<br />

πλειοψηφίαν τους, ἀπό τήν ἐξουσίαν τους ἐπί τοῦ ρωσικοῦ καί<br />

τῶν ἄλλων λαῶν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, πού τούς μετέτρεψαν εἰς ὑπάκουα ρομπότ,<br />

περνώντας πάνω τους μέ τόν ἰσοπεδωτικόν ὁδοστρωτήραν<br />

191

μίας στυγνῆς τρομοκρατίας, δέν ἠδύναντο νά ἀνεχθοῦν τίς ἀντιδράσεις<br />

μου καί προσπαθοῦσαν μέ θεμιτά καί ἀθέμιτα μέσα νά μέ ὑποτάξουν.<br />

– «Ἀνατόλυϊ Ἰβάνοβιτς, – τοῦ εἶπα – εἶναι πολύ νωρίς ἀκόμα νά<br />

συζητῶμεν διά τό μέλλον. Προσελήφθην ὡς δόκιμος ἐκφωνητής.<br />

Ἐπέρασα μέ ἐπιτυχίαν, ὅλην τήν προετοιμασίαν καί τό γνωρίζετε<br />

πολύ καλῶς αὐτό. Παρ’ ὅλα αὐτά, μέ κρατᾶτε παρανόμως εἰς αὐτήν<br />

τήν κατηγορίαν, σχεδόν ἐπί διπλόν διάστημα καί δέν ὑποβάλλετε τήν<br />

ὑποψηφιότητάν μου, διά τήν ἀπονομήν τῆς Γ΄ κατηγορίας».<br />

– «Διά ποίαν θέσιν σέ προσλάβαμε, εἶναι δική μας ὑπόθεσις! Ἄν<br />

θέλης, λοιπόν, νά λήξη αὐτή ἡ ὑπόθεσις, νά κάνης, ὅτι σοῦ λέμε!»<br />

– «Ἐπιτρέψτε μου νά λείψω πέντε λεπτά καί ἐπιστρέφω» – εἶπα,<br />

βγαίνοντας ἀπό τό Γραφεῖον του. Μετέβην εἰς τό τμῆμα στελεχῶν καί<br />

ἔβγαλα ἀντίγραφον τῆς αἰτιολογίας καί τῆς ἀποφάσεως διά τήν πρόσληψίν<br />

μου καί ἐπέστρεψα εἰς τό Γραφεῖον του.<br />

– «Ὁρίστε, – τοῦ εἶπα – ἡ ἐπιβεβαίωσις ὅσων σᾶς ἀνέφερα.<br />

Προσελήφθην ὡς ἐκφωνητής καί θά γίνω ἐκφωνητής!»<br />

Ἔρριξε ἕνα φευγαλαῖον βλέμμα εἰς τό ἔγγραφον, ἀλλά ἐπέμενε:<br />

– «Ἐπαναλαμβάνω! Κᾶνε αὐτό πού σοῦ λέμε ἤ ὑπέβαλε αἴτησιν<br />

περί ἐθελουσίας ἀποχωρήσεως!»<br />

– «Ἀνατόλυϊ Ἰβάνοβιτς! Ἔπρεπε νά εἴχατε καταλάβη εἰς τό διάστημα<br />

τῆς γνωριμίας μας ὅ,τι ἔχετε νά κάνετε μέ ἀγωνιστήν πιστόν<br />

εἰς τήν ἰδεολογίαν του καί τίς ὑποθῆκες τοῦ Λένιν! Ἄτομα σάν ἐμένα,<br />

δέν ὑπογράφουν παρόμοιες αἰτήσεις!»<br />

– «Πολύ καλά! Δικαίωμά σου! Θά ὑποβάλω, λοιπόν, τό δικό μου<br />

πόρισμα, μόνον πού δέν θά σοῦ βγῆ σέ καλό!..»<br />

Τόν Ἀνατόλυϊ Βόλκωφ, τόν εἶχα μελετήσει πολύ καλῶς. Πέρα ἀπό<br />

τήν ἀρνητικήν πλευράν του – ἀποτέλεσμα τῆς σοβιετικῆς ἐπιδράσεως<br />

– ἦτο μορφωμένος καί ἰκανότατος ἄνθρωπος. Ὅπως εἶχα μάθει, ἦτο<br />

προνομιοῦχος πράκτωρ τῆς KGB εἰς τό Βέλγιον – ὁμιλοῦσε ἀπταίστως<br />

γαλλικά – ὅμως, λόγω ναυαγίου τῆς συνωμοτικότητος και τόν<br />

κίνδυνον ἀποκαλύψεως, ἀνεκλήθη εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> καί ἐργαζόταν ὡς<br />

συντάκτης, τῆς Γαλλικῆς συντάξεως τοῦ Ραδιοσταθμοῦ. Ὅταν χήρεψε<br />

ἡ θέσις τοῦ Διευθυντοῦ τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως, λόγω τῆς ἀναχωρήσεως<br />

τοῦ Β. Γκρενκώφ, τόν διόρισαν Διευθυντήν τῆς Ἑλληνικῆς<br />

συντάξεως. Τότε ἀπεκαλύφθησαν καί τά μεγάλα προσόντα του.<br />

Ἐντός ἐλαχίστου χρονικοῦ διαστήματος, ἔμαθε τά πάντα γύρω<br />

192

ἀπό τήν Ἑλλάδαν καί, μάλιστα, ὅταν ἐκηρύχθη ἡ Δικτατορία καί προσετέθη<br />

εἰς τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν ἄλλη μία ἡμίωρος ἐκπομπή, μέ<br />

τόν τίτλον «Τά γεγονότα εἰς τήν Ἑλλάδαν», ἦτο ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος<br />

ἐπέλεξε ὡς σῆμα τῆς ἐκπομπῆς, τήν μουσικήν ἀπό τήν σύνθεσιν τοῦ<br />

Μίκυ Θεοδωράκη «Τοῦτο τό χῶμα εἶναι δικό τους καί δικό μας».<br />

Ὡστόσον, τόν ἐπαναστατικόν καί ἀνυπότακτον χαρακτήραν μου, δέν<br />

ἠδύνατο νά τόν ἀνεχθῆ. Ἐκεῖνο τό διάστημα, ἤμεθα «ἐχθροί»… Τόν<br />

ἐχθρόν ὅμως, πρέπει νά τόν πολεμᾶς, μέ τά ἴδια του τά ὅπλα. Ἄλλως,<br />

θά ἡττηθῆς!<br />

– «Ἀνατόλυϊ Ἰβάνοβιτς! – τοῦ εἶπα, εἰς στεγνόν τόνον – σᾶς<br />

προειδοποίησα, λέγοντας ὅ,τι ἄτομα μέ τόν δικόν μου χαρακτήραν,<br />

τά ὁποῖα ἔχουν μέ τό μέρος τους ὅλα τά δίκαια, δέν προσπαθοῦν νά<br />

τά γονατίσουν! Ἐσεῖς, ὅμως δέν λάβατε ὑπ’ ὄψιν τήν προειδοποίησίν<br />

μου. Σᾶς ξεκαθαρίζω, λοιπόν, πώς δύνασθαι νά γράψετε ὅ,τι θέλετε!<br />

Ὅταν, ὅμως ἔλθει ἡ ὥρα, θά ἀποταθῶ εἰς τήν ἁρμοδίαν ὑπηρεσίαν μέ<br />

τήν παρακάτω ἐπιστολήν: «Ὁ Ἀνατόλυϊ Ἰβάνοβιτς Βόλκωφ, παρά τό<br />

γεγονός ὅ,τι ἡ ἁρμοδία Ἐπιτροπή τοῦ Ραδιοσταθμοῦ, κρίνοντας ἀντικειμενικῶς<br />

τά προσόντα μου ἀπεφάσισε τήν πρόσληψίν μου διά τήν<br />

θέσιν τοῦ ἐκφωνητοῦ, μέ ἐκάλεσε εἰς τό Γραφεῖον του καί μοῦ γνωστοποίησεν,<br />

πώς διά νά προωθήση τήν ἐξέλιξίν μου ἔπρεπε νά τοῦ<br />

καταβάλω, ὡς «δῶρον», τό ποσόν τῶν 2.000 ρουβλίων. Λόγω ἀνάγκης,<br />

ἑμάζεψα ἀπό δανεικά τό ποσόν καί τοῦ τό ἔδωσα. Οὕτως, ἔληξεν<br />

ἡ ὑπόθεσις τῆς ἐγγραφῆς μου εἰς τό δημοτολόγιον τῆς Μόσχας<br />

καί ἔλαβα τό δωμάτιόν μου, εἰς «δυάρι». Ὁ Α.Ι. Βόλκωφ ὅμως,<br />

καθυστεροῦσε τήν ὑποβολήν τῆς ὑποψηφιότητός μου διά τήν ἀπονομήν<br />

τῆς Γ΄ κατηγορίας, ἐκβιάζοντάς με, νά τοῦ καταβάλω τό ποσόν<br />

τῶν 3.000 ρουβλίων. Ὅταν τοῦ ἐδήλωσα, πώς ἀδυνατῶ νά εὕρω<br />

αὐτό τό ποσόν καί ὅ,τι ἀκόμα δέν εἶχα ξεπληρώσει τό προηγούμενον<br />

χρέος, μέ ἀπείλησε, πώς θά ὑποβάλη «ἄλλην συστατικήν ἐπιστολήν»,<br />

ἀναιρώντας τούς «διθυράμβους» τῆς πρώτης!.. Σημειωτέον ὅ,τι,<br />

παρά τήν ὁμόφωνον ἀπόφασιν τῆς Ἐπιτροπῆς διά τήν πρόσληψίν<br />

μου, παρέβη τήν ὑποχρέωσίν του νά μοῦ καταβληθοῦν τά ἔξοδα τοῦ<br />

ταξιδίου μου ἀπό τήν πόλιν Κεντάου τῆς Νοτίου Περιφερείας τῆς ΣΣΔ<br />

τοῦ Καζακστᾶν, εἰς τήν Μόσχαν, καθώς ἐπίσης τήν ξεσφάλισίν μου μέ<br />

μόνιμον κατοικίαν! Πιστεύω, νά ἀντιλαμβάνεσθαι τούς λόγους!»<br />

Καταλαβαίνετε ὅ,τι εἰς τήν καλλιτέραν περίπτωσιν, θά παραμήνετε<br />

εἰς τήν θέσιν σας, ὅμως γνωρίζετε πολύ καλῶς, πώς ἡ ἐπιστολή<br />

193

μου θά παραμένη εἰς τόν προσωπικόν σας φάκελον, ἀκόμα καί μετά<br />

τόν θάνατόν σας!.. Ἐμένα, αὐτό μοῦ ἀρκεῖ!»<br />

Προφέροντας αὐτά τά λόγια, ἐγκατέλειψα τό Γραφεῖον του, ἀφήνοντάς<br />

τον ἐμβρόντητον!<br />

Δικαιολογημένως, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, θά παρατηρήσης, πώς ἡ<br />

συμπεριφορά μου, δέν ἦτο σύμφωνος μέ τούς κανόνες τῆς ἠθικῆς.<br />

Ἐρωτῶ ὅμως, ἄν διαβάζοντας τά προαναφερθέντα, βρῆκες ἔστω<br />

καί ἐλάχιστον αἴσθημα ἠθικῆς, εἰς τήν συμπεριφοράν τῶν σοβιετικῶν<br />

ἀξιωματούχων. Ὅταν ζεῖς εἰς ζούγκλαν, ἐπικρατεῖ ὁ νόμος τῆς ζούγκλας<br />

καί ὄχι μίας ἐννόμου κοινωνίας. Τήν 11 ην Ἰουνίου 1964, μίαν<br />

ἐβδομάδαν ἀργότερον, ἀπό τήν συνομιλίαν μου μέ τόν Α. Βόλκωφ, ἡ<br />

ἁρμοδία Ἐπιτροπή τοῦ Ραδιοσταθμοῦ παμψηφεί, μοῦ ἀπένειμε τήν Γ΄<br />

κατηγορίαν. Ἡ συγκυρία καί ἡ σοβιετική πράγματικότης καθυστέρησαν<br />

αὐτήν τήν διαδικασίαν, ἐπί 25 περίπου μῆνες! Δι’ ἄλλην μίαν<br />

φορᾶν ὅμως, εἶχα βγεῖ νικητής. Συντόμως, μέ ἐξέλεξαν Γενικόν Γραμματέαν<br />

τοῦ Συμβουλίου τῶν ἐκφωνητῶν, εἰς Πανενωσιακόν ἐπίπεδον.<br />

Ἡ γνώμη τοῦ Συμβουλίου τῶν ἐκφωνητῶν, ἔπαιζε σοβαρόν ρόλον<br />

κατά τάς προαγωγάς καί τά μέλη του, ἦσαν ταυτοχρόνως καί<br />

μέλη τῆς Ἑλλανοδίκου Ἐπιτροπῆς.<br />

Ὁ Α. Βόλκωφ, βεβαίως, τό «φυσοῦσε καί δέν κρύωνε», ὅπως<br />

λέει ὁ λαός. Προσεπάθησε νά μέ ὑποτάξη διαφορετικῶς. Μίαν ἠμέραν<br />

μέ ἐκάλεσε εἰς τό Γραφεῖον του καί, χαιρετώντας μέ, τυπικῶς,<br />

μοῦ εἶπε:«Μοῦ ἀνέφεραν ὅ,τι συναντᾶς Ἕλληνας τουρίστας. Ποῖος<br />

σοῦ ἔδωσε αὐτό τό δικαίωμα;»<br />

Εἶναι ἀξιοσημείωτον, πώς εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> κάθε ἐπαφή μέ ξένους,<br />

ἦτο «ἔγκλημα», πού ἠδύνατο νά θεωρηθῆ «Ἐθνοπροδοσία»…<br />

– «Τί τό κακόν ευρίσκετε εἰς αὐτό;» – ἐρώτησα.<br />

– «Εἶσαι σοβιετικός πολίτης καί δέν ἔχεις καμμίαν δουλειά μέ<br />

ξένους!» – ἀπήντησεν ἀποτόμως.<br />

– «Ξέρω, Ἀνατόλυϊ Ἰβάνοβιτς, πώς εἶμαι σοβιετικός πολίτης!<br />

Ὅμως εἰς τό διαβατήριόν μου, γράφει: Ἐθνικότης:Ἕλλην! Ὅσον διά<br />

τούς «ξένους», πού λέτε, ἀρκετοί ἀπό αὐτούς, προσφάτως ἀκόμα,<br />

ἦσαν συμμαθητές, γείτονες, φίλοι καί συναντώμεθα καθημερινῶς!» –<br />

τοῦ ἀπήντησα εἰς τόν ἴδιον ξηρόν τόνον.<br />

– «Μέ ἐνδιαφέρει τό σήμερον καί ὄχι τό παρελθόν! – τόνισε.<br />

Δύνασαι νά πηγαίνης, ὅμως μήν ξεχνᾶς ὅ,τι εἰς τό μέλλον δέν θά ἀνεχθῶ<br />

παρόμοιες ἐπαφές!»<br />

194

Ὁ διαβόητος «Διεθνισμός», εἰς ὅλον του τό μεγαλεῖον! Ὁμολογῶ,<br />

πώς μέ βρῆκε ἀπροετοίμαστον. Κατέβηκα εἰς τόν 9 ον ὄροφον, εἰς τό<br />

κυλικεῖον καί παρήγγειλα καφέ. Πίνοντας τόν καφέ μου, κάπνισα, τό<br />

ἕνα πίσω ἀπό τό ἄλλον, τρία τσιγάρα. Οὕτως, ἐπανέκτησα τήν αὐτοκυριαρχίαν<br />

μου, ἑξαιρετικῶς ἀπαραίτητη διά παρόμοιες περιστάσεις<br />

καί, ἑτοιμοπόλεμος πλέον, ἐπέστρεψα εἰς τό Γραφεῖον τοῦ Α. Βόλκωφ:<br />

«Ἐπέστρεψα, διά νά συνεχίσουμε ὡς σύντροφοι καί σοβιετικοί<br />

πολίτες, τήν συζήτησιν «περί ξένων» – τοῦ εἶπα! Δέν χρειάζεται, νομίζω,<br />

Ἀνατόλυϊ Ἰβάνοβιτς, νά σᾶς ὑπενθυμίσω, πώς κάθε σοβιετικός<br />

πολίτης, ἔχει ὑποχρεώσεις ἀπέναντι εἰς τήν Πατρίδαν! Τό πῶς ὅμως,<br />

ἐκπληρώνει αὐτό τό χρέος, δέν εἶναι ὑποχρεωμένος νά δίνη ἐξηγήσεις<br />

εἰς τόν καθέναν!»<br />

Ὄντας ἔξυπνος, μελετημένος ἄνθρωπος, διαθέτοντας καί τήν χαλύβδωσιν<br />

τοῦ πράκτορος τῆς KGB, κατάλαβε ἀμέσως τόν ὑπαινιγμόν.<br />

– «Ἔχεις δίκαιο! – μοῦ εἶπε. Μόνον νά πῆς εἰς τούς συντρόφους<br />

σου, νά μοῦ τηλεφωνήσουν!»<br />

Βγῆκα ἀπό τό Γραφεῖον του, χωρίς οὐδεμίαν διάθεσιν νά ὀμιλήσω<br />

εἰς οὐδέναν. Ἄλλωστε, εἶχα ἀρνηθεῖ τίς «ὑπηρεσίες» τῆς KGB, διά<br />

πολύ πιό ζωτικά θέματα. Δέν εἶχα χρησιμοποιήσει ἀκόμα καί τήν συμπαράστασιν<br />

τοῦ θείου τῆς Ζήνας, ὁ ὁποῖος ἦτο Ὑφυπουργός Ἐπικοινωνιῶν,<br />

οὔτε καί διά θέμα τῆς ἁρμοδιότητός του, δηλαδή, νά ἀποκτήσω<br />

τηλέφωνον. Πελαγωμένος τόσον μέ τά προσωπικά μου προβλήματα,<br />

ὅσον καί τῶν γονέων μου, ἤμουν ὁ μόνος, πού δέν εἶχα<br />

ὑποβάλλει σχετικήν αἴτησιν. Αὐτό τό θέμα ὅμως, ἐλύθη μέσα εἰς μίαν<br />

ἡμέραν, ὅταν ἐκηρύχθη ἡ Δικτατορία εἰς τήν Ἑλλάδαν, λόγω σχετικῆς<br />

ἐπιστολῆς, τῆς ἡγεσίας τοῦ Ραδιοσταθμοῦ.<br />

Μετά ἀπό σύντομον διάστημα, ὁ Α. Βόλκωφ μέ ξανακάλεσε εἰς<br />

τό Γραφεῖον του: «Μοῦ ἀνέφεραν ξανά, πώς συνεχίζεις τίς ἐπαφές μέ<br />

Ἕλληνες τουρίστες, ἀλλά κανείς δέν μοῦ τηλεφώνησε!»<br />

Τό «δίς ἐξαμαρτείν, οὐκ ἀνδρός σοφοῦ!», ἔλεγαν οἱ ἀρχαῖοι<br />

πρόγονοί μας! Αὐτήν τήν φορᾶν, δέν μέ βρῆκε ἀπροετοίμαστον:<br />

«Ζητῶ συγγνώμην! Τό φταίξιμό μου εἶναι ὅ,τι δέν σᾶς ἐπληροφόρησα<br />

διά τήν ἀπάντησιν τῶν συντρόφων! Ὅταν τούς μετέφερα τό<br />

αἴτημά σας, μοῦ εἶπαν, πώς θά σᾶς ἐνημερώσουν, ὅταν τό θεωρήσουν<br />

ἀπαραίτητον...»<br />

195

Μοῦ φαίνεται περιττόν, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, νά περιγράψω τήν<br />

ἔκφρασίν του… Τί ἠδύνατο νά πῆ; Νά παραδεχθῆ, πώς τόν εἶχαν<br />

«γράψει…» ἤ νά τούς ζητήση τόν λόγον; Οὕτως, ἡσύχασα καί ἀπό<br />

αὐτό τό θέμα.<br />

Μέ τήν δημοσιογραφίαν, παρά τόν φόρτον τῶν μαθημάτων καί<br />

τό γεγονός ὅ,τι ἡ ρωσική γλῶσσα παρέμενε «ξένη» δι’ ἐμέναν, τά<br />

πράγματα κυλοῦσαν ἁρμονικῶς. Βεβαίως, μεγάλη βοήθεια ἦτο τό<br />

γεγονός ὅ,τι ἡ ἐργασία μου συνδεόταν ἀμεσότατα μέ τήν γλῶσσαν.<br />

Κάποιαν ἡμέραν, μέ εἰδοποίησαν ἀπό τό Πρυτανεῖον MGIMO<br />

(Κρατικόν Ἰνστιτοῦτον Διεθνῶν Σχέσεων τῆς Μόσχας), νά συνεργασθῶ,<br />

ὡς ἐπίκουρος καθηγητής. Συνεφώνησα καί ἐδίδασκα μέχρι τό<br />

1970.<br />

Ἡ ἀριθμημένη ταυτότητά μου ὡς ἐπίκουρου καθηγητοῦ τοῦ MGIMO<br />

Οἱ ἀποδοχές ἦσαν πενιχρές (50-70 ρούβλια τόν μῆναν), ἀλλά ἦτο<br />

ἕνα Ἀνώτατον Ἐκπαιδευτικόν Ἵδρυμα μέ κύρος (οἱ ἀπόφοιτοί του<br />

ἦσαν μελλοντικοί διπλωμάτες) καί αἰσθανόμουν ἰκανοποιημένος, διότι<br />

συνέβαλα εἰς τήν διάδοσιν τῆς μοναδικῆς μας γλώσσης.<br />

Κατά τά ἄλλα, θέλοντας πάντα νά βλέπω τά ἀποτελέσματα τῆς<br />

ἐργασίας μου, ὅποια καί ἄν ἦτο αὐτή, ὁρισμένες φορές ἔβγαινα μέ<br />

τούς φοιτητάς μου εἰς τόν δρόμον, ἀναθέτοντάς τους, ἐναλλάξ, τόν<br />

ρόλον τοῦ «ξεναγοῦ» ἤ καθόμασταν εἰς κάποιο καφέ, ὁπότε ἔπαιζαν<br />

τόν ρόλον τοῦ μεταφραστοῦ. Βεβαίως, τά ἔξοδα τά πλήρωνα ὁ ἴδιος.<br />

Ἐφήρμοζα αὐτήν τήν πρακτικήν ἐπειδή, ὅπως ἤδη ἀνέφερα, ἡ<br />

ἐπαφή μέ «ξένους», ἦτο ἀπηγορευμένη καί οἱ δύστυχοι φοιτητές<br />

ἀποφοιτοῦσαν ἀπό τό MGIMO ἤ τά Ἰνστιτοῦτα Ξένων γλωσσῶν τῆς<br />

<strong>ΕΣΣΔ</strong>, γνωρίζοντας γραμματικήν, ἄρα νά γράφουν καί μεταφράζουν<br />

γραπτῶς, ἀλλά δέν εἴχαν τήν δυνατότηταν νά ὁμιλήσουν, λόγω ἐλλείψεως<br />

πρακτικῆς. Εἶναι ἀξιοσημείωτον ὅ,τι εἰς τήν περίπτωσιν τοῦ<br />

196

MGIMO, εἴχαμε ἄλλη μίαν «ἰδιαιτερότηταν», τοῦ σοβιετικοῦ καθεστῶτος.<br />

Ὅπως εἶναι γνωστόν, εἰς ὅλας τάς χῶρας τοῦ ἐλευθέρου κόσμου,<br />

ὅλα τά Ἐκπαιδευτικά Ἱδρύματα καί τά ΑΕΙ, κρατικά εἴτε ἰδιωτικά,<br />

εὑρίσκονται ὑπό τήν ἐποπτείαν τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας. Κατ’<br />

ἐξαίρεσιν, εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, τό MGIMO, εὐρίσκετο ὑπό τήν ἐποπτείαν<br />

καί τήν δικαιοδοσίαν τοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν…<br />

Μίαν ἡμέραν, μέ ἐκάλεσαν εἰς τό Πρυτανεῖον καί μοῦ εἶπαν: «Τί<br />

συμβαίνει, σύντροφε Μαυρόπουλε; Διά δευτέραν φορᾶν δέν εὐρίσκουμε<br />

εἰς τήν αἴθουσαν οὔτε ἐσάς, οὔτε τούς φοιτητές σας!»<br />

Τούς ἐξήγησα τόν λόγον. Ἡ ἀπάντησις;<br />

– «Αὐτό, ἀπαγορεύεται!»<br />

– «Σᾶς συμβουλεύω, σύντροφοι, νά ἀκολουθήσετε τήν πρακτικήν<br />

μου! Τότε μόνον οἱ ἀπόφοιτοι, πέρα ἀπό τό νά γράφουν ἤ νά<br />

μεταφράζουν, θά δύνανται καί νά ὁμιλοῦν τίς γλῶσσες!»<br />

Ἀπό τούς φοιτητές μου, ὁ Σεργκέϊ Μπαγκάτωφ ἔφθασε μέχρι τό<br />

ἀξίωμα τοῦ Ταξιάρχου, ὁ Β. Πρύγκιν καί ὁ Σεργκέϊ Ρόγκωφ τοῦ Πρέσβεως,<br />

ὁ Ἀλεξέϊ Ποπώφ τοῦ Γενικοῦ Προξένου, ἡ Εἰρήνα Τόλστικοβα<br />

ἀνέλαβε νά διδάσκη τήν ἑλληνικήν γλῶσσαν εἰς τό MGIMO καί ὁ<br />

Μπαρίς Ντμήτριεφ τοῦ Μορφωτικοῦ Ἀκολούθου. Προσφάτως πληροφορήθηκα<br />

τόν πρόωρον θάνατον τοῦ Μπαρίς Ντμήτριεφ. Ἅς εἶναι<br />

ἐλαφρύ τό χῶμα, πού τόν σκεπάζει!<br />

Πάντως, θυμᾶμαι ὅλους τούς φοιτητάς μου μέ ἀγάπην καί ὅταν<br />

συναντώμεθα, τήν μετασοβιετικήν ἐποχήν, πού ἔπαυσα νά εἶμαι<br />

«persona non grata», αἰσθάνομαι τήν εἰλικρινήν ἀνταπόκρισίν των.<br />

Μερικοί ἀπό τούς φοιτητές μου εἰςτό MGIMO.<br />

Σεργκέϊ Βλαντίμηρ Σεργκέϊ<br />

Μπαγκάτωφ Πρύγκιν Ρόγκωφ<br />

197

Ἀλεξέϊ Ποπώφ Εἰρήνα Μπαρίς<br />

μέ τήν σύζυγόν του Τόλστικοβα Ντμήτριεφ<br />

Παραλλήλως μέ τό MGIMO, μέ ἐκάλεσε τό Πρυτανεῖον τοῦ Πανεπιστημίου<br />

«Πατρίς Λουμούμπα» τῆς Μόσχας, νά ἀναλάβω τήν ἕδραν<br />

Μεταφράσεως διαφόρων κειμένων.<br />

Μεταξύ τῶν φοιτητῶν μου, εἰς τό Πανεπιστήμιον «Πατρίς Λουμούμπα»<br />

ἦτο ὁ Ἀνδρέας Στυλιανοῦ, ἀπό τήν Κύπρον. Ὁ Α. Στυλιανοῦ,<br />

εἶχε ἰδιαιτέραν ἀδυναμίαν εἰς τό θέατρον, ὁπότε ἀσχολούμεθα<br />

περισσότερον μέ τήν μετάφρασιν Ρώσων δραματουργῶν<br />

Ἀνδρέας Στυλιανοῦ. Παρά τίς εὐχές του εἰς τήν<br />

ἀφιέρωσιν, δέν συναντηθήκαμε.<br />

Τά ἔσοδά μου καί ἀπό αὐτό τό Πανεπιστήμιον,<br />

δέν ξεπερνοῦσαν τά ἔσοδα ἀπό τό MGIMO,<br />

ὅμως τά χρήματα, δέν εἶναι τό πᾶν! Ἄλλωστε,<br />

μέ τήν συνεργασίαν μου μέ τό κινηματογραφικόν<br />

στούντιο, κατά μέσον ὄρο, ἔπαιρνα 500<br />

ρούβλια μηνιαίως. Οὕτως, ἐλύθη μέ τόν καλλίτερον τρόπον καί τό<br />

θέμα τῆς βελτιώσεως τῶν οἰκονομικῶν μου.<br />

Εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> ἤμουν… Ὠνάσης!<br />

198

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ <strong>ΤΟΥ</strong> ΠΑΤΡΟΣ ΜΟΥ<br />

Ἡ ὑγεία τοῦ πατρός μου εἶχε ἐπιδεινωθεῖ, πρίν ἀκόμα τήν ἄφιξίν<br />

μας εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Τά δύσκολα παδικά χρόνια εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἡ παραμονή<br />

εἰς τίς σοβιετικές φυλακές τήν περίοδον 1937-1939, τά βαρέα<br />

ἔτη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, τῆς ναζιστικῆς κατοχῆς καί τοῦ<br />

Συμμοριτοπολέμου, πού ἀκολούθησε, δέν ἦτο δυνατόν νά μήν ἀφήσουν<br />

τά βαρέα τους ἴχνη. Ἡ κατάστασις ἐπεδεινώθη καί ἐξ αἰτίας τοῦ<br />

ἀπαισίου κλίματος τῆς Κεντρικῆς Ἀσίας.<br />

Κοντά εἰς τά προηγούμενα, προσετέθη ἡ ταλαιπωρία μέχρι τήν<br />

ἐπιτυχήν λύσιν τῶν θεμάτων τῆς ἐγγραφῆς εἰς τό δημοτολόγιον τοῦ<br />

Σότσι, τῆς ἀποκτήσεως κατοικίας καί τῆς τακτοποιήσεως εἰς τό Ἀτελιέ<br />

μοντέρνων ὑποδημάτων. Ἀξίζει νά σημειωθῆ ὅ,τι χάριν τῶν «χρυσῶν<br />

χειρῶν» τοῦ πατρός μου, ἡ τιμή ἑνός ζεύγους ὑποδημάτων ἀπό τά 42<br />

ρούβλια ἔφθασε τά 52. Καί αὐτό, ἐπειδή χειρωνακτικῶς ἐβελτίωνε<br />

καί τά καλαπόδια, δίνοντάς τους σύγχρονον μορφήν! Εἰς τόν ἐτήσιον<br />

διαγωνισμόν τῆς Περιφερείας Κρασνοντάρ, συνολικῶς, ὁ πατήρ μου<br />

κατακτοῦσε μονίμως τήν πρώτην θέσιν.<br />

Τό βραβεῖον; «Πέντε ρούβλια!» Καί νά σκεφθῆς, ἀγαπητέ ἀναγνώστη,<br />

πώς ἀκόμα καί ὁ Δήμαρχος τοῦ Σότσι, μόνον ὑποδήματα τοῦ<br />

πατρός μου φοροῦσε!<br />

Μπαίνοντας τό 1966, ἡ ὑγεία τοῦ πατρός μου πήγαινε ἀπό τό<br />

κακόν εἰς τό χειρότερον. Εἰς αὐτό συνέβαλε καί ἡ νευρική κατάστασις<br />

καί ἡ νοσταλγία τῆς ζωῆς μας εἰς τήν Πλάκαν. Τό μόνον φωτεινόν<br />

σημεῖον εἰς τήν ζωήν του, ἦτο ἡ γέννησις τοῦ ἐγγονοῦ, τόν ὁποῖον<br />

ἐλάτρευε καί ὑπερηφανευόταν διά τήν ἀνταπόδοσιν, τοῦ μικροῦ Λεωνίδα!<br />

Ὁ πατήρ μου ἄρχισε νά ὑποφέρη ἀπό ὑπέρτασιν. Ἠναγκάσθη νά<br />

ἀποταθῆ εἰς τήν ἰατρόν του, ἡ ὁποία διέγνωσε τόν ὑψηλόν κίνδυνον<br />

καί τόν ἔστειλε νά περάση ἀπό τήν Ὑγειονομικήν Ἐπιτροπήν, ἡ ὁποία<br />

ἀπεφάνθη πώς πρόκειται δι’ ἀναπηρίαν Β΄ κατηγορίας, ἡ ὁποία συνεπάγετο<br />

ἀπαγόρευσιν ἐργασίας. Ἐδῶ, ὁ πατήρ μου εὑρέθη ἀντιμέτωπος,<br />

διά πολλοστήν φορᾶν, μέ τήν διαβόητον καί πολυδιαφημιζομένην<br />

«μέριμναν» τοῦ κράτους τῶν «Ἐργατῶν καί Ἀγροτῶν», ὅπου οἱ<br />

μπολσεβίκοι ἐξάλειψαν, δῆθεν, τήν «ἐκμετάλλευσιν ἀνθρώπου ἀπό<br />

ἄνθρωπον»…<br />

Οἱ ἀξιωματοῦχοι τῆς διαβοήτου <strong>ΕΣΣΔ</strong> καί τοῦ «ὑπαρκτοῦ σοσια-<br />

199

λισμοῦ», μετά τήν ἀπόφασιν τῆς Ὑγειονομικῆς Ἐπιτροπῆς, τοῦ ὅρισαν<br />

ὡς σύνταξιν τό ποσόν τῶν 9 ρουβλίων καί 50 καπικίων… Καί<br />

αὐτό, ὅταν μόνον διά τό διαμέρισμα, ἔπρεπε νά καταβάλουν κάθε<br />

μήναν 13 ρούβλια καί 50 καπίκια, χωρίς νά ὑπολογίζωμεν τά ἔξοδα<br />

ὑδρεύσεως καί ἠλεκτρισμοῦ, διά συγκοινωνίαν, τηλέφωνον (ἄλλα 15<br />

ρούβλια κατά μέσον ὄρον), διά φαγητόν καί ἔνδυσιν …<br />

Ὡς προϋπηρεσίαν, τοῦ ἀναγνώρισαν μόνον τήν περίοδον 1961-<br />

1966. Εἶχαν διαγράψει τήν περίοδον 1918–1939, δηλαδή, τήν περίοδον<br />

καταφυγῆς εἰς τήν Ρωσίαν ἀπό τήν Τραπεζούντα, μέχρι τόν ἐπαναπατρισμόν<br />

του εἰς τήν Ἑλλάδαν. Καί ὅλα αὐτά, ἀγαπητέ ἀναγνώστη,<br />

ὅταν εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> ἴσχυε ὁ νόμος τοῦ Στάλιν «Περί παρασιτικῆς<br />

ζωῆς», συμφώνως μέ τόν ὁποῖον ὅσοι «παρασιτοῦσαν», ἐδιώκοντο<br />

ποινικῶς! Καί ἐρωτῶ: Ἄν αὐτό δέν εἶναι ἐκμετάλλευσις καί ἀπανθρωπιά,<br />

τί εἶναι τότε ἐκμετάλλευσις καί ἀπανθρωπιά; Σημειωτέον ὅ,τι δέν<br />

ὁμιλῶμεν περί «καπιταλιστικοῦ» κράτους!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Τό παρόν βιβλίον, ἄρχισα νά τό γράφω παραμονές τῶν βουλευτικῶν<br />

ἐκλογῶν τοῦ 2009 καί, μάλιστα, τήν ἑπομένην τῆς τηλεμαχίας<br />

τῶν ἀρχηγῶν τῶν πολιτικῶν Κομμάτων, κατά τήν ὁποίαν «συνάδελφοι»<br />

ἔκριναν καλλιτέρους τήν κ. Παπαρήγαν καί τόν κ. Τσίπραν!<br />

Καί ἐγώ λέω: Συνέλληνες, προσοχή! Ὅλες οἱ «ἀριστερές» ἠγεσίες,<br />

με κοινήν δεξαμενήν τό ΚΚΕ, γνωρίζουν πολύ καλά, τί συνέβαινε<br />

εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Μήν ἑξαπατᾶσθε,λοιπόν, ἀπό δημαγωγίες καί κενές<br />

ὑποσχέσεις. Καί κάτι ἀκόμα: ἐπαινέθη καί ὁ ἐκπρόσωπος τῶν Οἰκολόγων–πρασίνων…<br />

Κανείς ὅμως, δέν ἔλαβε ὑπ’ ὄψιν τήν θέσιν αὐτοῦ τοῦ Κόμματος<br />

διά τά ἐθνικά μας προβλήματα.<br />

Σᾶς τά λένε αὐτά Συνέλληνες, κατά τίς συνελεύσεις καί τήν διάρκειαν<br />

τῶν «διαλέξεων», οἱ ἡγέτες καί τά στελέχη τῶν κομμουνιστικῶν<br />

καί ἀριστερῶν Κομμάτων; Καί ἄν δέν σᾶς ἐνημερώνουν ὀρθῶς<br />

διά τήν ζωήν εἰς τήν χῶραν τοῦ «ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμοῦ», πού τήν<br />

γνωρίζουν ἀρίστως, πῶς δύνασθαι νά τούς ἐμπιστεύεσθαι ὅτι θά εἶναι<br />

καλλίτεροι, πιό ἀνθρώπινοι καί δικαιότεροι, ἄν ποτέ ἠδύναντο νά<br />

ἀνέλθουν εἰς τήν ἐξουσίαν; Ὅταν, μάλιστα, ἡ χώρα μας, ἀκόμα καί ἄν<br />

ποτέ οἱ ἡγέτες μας ξεφύγουν ἀπό τίς μόνιμες κηδεμονίες καί ἐκμεταλλευθοῦν<br />

τόν ὀρυκτόν πλοῦτον τῆς Ἑλλάδος, πάλι δέν θά εἶναι πλουσιότερη<br />

ἀπό τήν Ρωσίαν;<br />

200

Ὁ πατήρ μου, ἠναγκάσθη νά παρακαλέση τήν Ὑγειονομικήν Ἐπιτροπήν<br />

νά ἀνακαλέση τήν ἀπόφασίν της «περί ἀναπηρίας», ὥστε νά<br />

δυνηθῆ νά συνεχίση νά ἐργάζεται! Ἡ Ὑγειονομική Ἐπιτροπή, διέπραξε<br />

τό πρῶτον λάθος της νά δεχθῆ τήν ἀπόφασιν ἑνός ἀπελπισμένου<br />

ἀνθρώπου, ἀλλά διέπραξε καί δεύτερον, πιό ὀλέθριον λάθος, νά<br />

τόν στείλη μέ ὑποχρεωτικήν ἄδειαν εἰς τό Γιέϊσκ, παράλιαν πόλιν τῆς<br />

Ἀζοφικῆς θαλάσσης, ὁρίζοντας θεραπευτικήν ἀγωγήν, διά τήν βελτίωσιν<br />

τῆς ὑγείας του. Ὅλοι οἱ ἰατροί τοῦ κόσμου γνωρίζουν ὅ,τι εἶναι<br />

ἀπαγορευτική ἡ μετακίνησις ἑνός ὑπερτασικοῦ, ἀκόμα καί εἰς καλλίτερες<br />

κλιματολογικές συνθῆκες, πολύ δέ περισσότερον εἰς χειρότερες…<br />

Σημειωτέον, πώς τό κλίμα τοῦ Γιέϊσκ εἶναι φοβερῶς ὑγρόν!<br />

23 Ὀκτωβρίου 1966, Σότσι.<br />

Ἡ μητέρα μου μέ τήν θεία Πολυξένη.<br />

Ἐκεῖνο τό διάστημα εἰς τό Σότσι,<br />

εἶχε ἔλθει ὡς τουρίστρια ἡ Πολυξένη<br />

Μαυροκεφαλίδου, διά νά ἐπανειδῆ<br />

τήν γενέτειράν της καί τούς ἐναπομείναντες φίλους. Σημειωτέον ὅ,τι<br />

τό 1930, πρίν φύγη διά τήν Ἑλλάδαν, ἦτο ἀπό τίς καλλίτερες φίλες<br />

καί συμμαθήτρια τῆς θείας μου Ἑλένης.<br />

Ἡ μήτηρ μου, μοῦ τηλεφώνησε νά μέ πληροφορήση, πώς ὁ<br />

πατήρ μου πῆγε εἰς τό Γιέϊσκ καί περί ἀφίξεως τῆς «θείας» Πολυξένης,<br />

ἡ ὁποία εἶχε ἔλθει μέ πλοῖον καί συντόμως θά ἐπέστρεφε εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν. Εἶπα εἰς τήν μητέραν μου, ὅσον ὁ πατήρ μου εὐρίσκεται εἰς<br />

τό Γιέϊσκ, νά ἔλθη μέ τήν θείαν Πολυξένην εἰς τήν Μόσχαν καί ἐγώ θά<br />

τήν στείλω εἰς τήν Ἑλλάδαν ἀεροπορικῶς, μέ δικά μου ἔξοδα. Τότε,<br />

μόλις εἶχε ἀρχίσει ἡ ἀεροπορική ἐπικοινωνία Μόσχα-Σόφια-Ἀθῆναι.<br />

Τήν καθορισμένην ἡμέραν, ἐπήγαμε εἰς τό ἀεροδρόμιον Βνούκοβο<br />

τῆς Μόσχας νά τίς ὑποδεχθοῦμε. Μαζί μου ἦσαν ἡ Ζήνα καί ὁ ἀδελφός<br />

τῆς νονᾶς μου Λεωνίδας Χιονίδης, παιδικός φίλος τῆς θείας Πολυξένης.<br />

Τά ἀεροπλάνα τῆς γραμμῆς Σότσι-Μόσχα ἐπροσγειώνοντο<br />

τό ἕνα μετά τό ἄλλον, ἀλλά ἡ μήτηρ μου μέ τήν θείαν Πολυξένην<br />

δέν ἦσαν μεταξύ τῶν ἐπιβατῶν.<br />

Γνωρίζοντας τίς συχνότατες ἀνωμαλίες εἰς τά συγκοινωνιακά<br />

μέσα καί ὑπολογίζοντας ὅτι ἠδύναντο νά εἶχαν καθυστερήση κατά<br />

201

τήν ἐπιβίβασιν, ἐπερίμενα μέχρι τό χρονικόν ὅριον, πού ἔπρεπε νά<br />

πάω εἰς τόν Ραδιοσταθμόν. Εἰς τό ἀεροδρόμιον, ἔμεινε ἡ Ζήνα μέ τόν<br />

θεῖο Λεωνίδαν Χιονίδην, νά περιμένουν καί τήν τελευταίαν πτῆσιν.<br />

Τότε, δέν ὑπῆρχαν ἀκόμα τά κινητά τηλέφωνα.<br />

Ὥρα 19:00΄ ἡ Ζήνα μοῦ τηλεφώνησε καί μοῦ εἶπε ὅ,τι μέ τόν<br />

θεῖον Λεωνίδαν Χιονίδην ἐπιστρέφουν εἰς τήν οἰκίαν, ἐπειδή ἡ μήτηρ<br />

μέ τήν θείαν Πολυξένη δέν ἀφίχθησαν οὔτε μέ τήν τελευταίαν πτῆσιν.<br />

Ἄρχισαν μέ «ζώνουν τά φίδια», μήν ξέροντας τί νά ὑποθέσω!<br />

Ὥρα 20:30΄ μέ ξανακάλεσαν εἰς τό τηλέφωνον. Ἦτο ὁ Β. Γιαροσένκο,<br />

ἀπό τόν ὁποῖον ἔμαθα τήν αἰτίαν, διά τήν ὁποίαν ἀδίκως ἀναμέναμε<br />

τήν ἄφιξιν τῆς μητρός μου μέ τήν θείαν Πολυξένην: πρίν ἀναχωρήσουν<br />

διά τό ἀεροδρόμιον, ἔλαβαν τηλεφώνημα ἀπό τό Γιέϊσκ,<br />

ὅτι ὁ πατήρ μου εἶχε εἰσαχθεῖ εἰς τό νοσοκομεῖον τῆς πόλεως, μέ<br />

ἐγκεφαλικόν! Οὕτως, ἡ μητέρα μου ἐζήτησε συγγνώμην ἀπό τήν<br />

θείαν Πολυξένην διά τήν ματαίωσιν τοῦ ταξιδίου εἰς τήν Μόσχαν, τῆς<br />

εὐχήθη καλό ταξίδι, παρακάλεσε τόν Β. Γιαροσένκο νά μέ ἐνημερώση<br />

καί ἡ ἴδια ἐξεκίνησε διά τό Γιέϊσκ, ὑποσχομένη νά τοῦ ξανατηλεφωνήση.<br />

Ἐκεῖνος, ἀνέμενε τό τηλεφώνημά της, διά νά μέ ἐνημερώση<br />

πλήρως. Ἀνήσυχος, ἐπειδή ἡ μητέρα μου δέν ξανατηλεφώνησε, ἀπεφάσισε<br />

νά μέ πληροφορήση, περί ὅσων ἤδη ἐγνώριζε. Μέ παρεκάλεσε<br />

νά τόν κρατῶ ἐνήμερον, μόλις ἔχω κάποιαν ἐπικοινωνίαν. Τόν<br />

εὐχαρίστησα δι’ ὅλα, ὅσα ἤδη εἶχε κάνει, ἀποδεικνύοντας, διά πολλοστήν<br />

φορᾶν, τήν φιλίαν του.<br />

Εὑρέθην εἰς ἕνα ἀληθές χάος, ὅμως προσεπάθησα νά διατηρήσω<br />

τήν ψυχραιμίαν μου. Χωρίς χρονοτριβήν, ἔτρεξα εἰς τό Γραφεῖον τῆς<br />

Ἑλληνικῆς συντάξεως καί, ρίχνοντας μίαν ματιάν εἰς τόν χάρτην διεπίστωσα,<br />

πώς διά νά φθάσω εἰς τό Γιέϊσκ, τό συντομότερον, ἔπρεπε<br />

νά πετάξω εἰς τό Κρασνοντάρ ἤ τό Ροστώφ ἐπί τοῦ Ντόν – τά πλησιέστερα<br />

ἀεροδρόμια – καί ἀπό ἐκεῖ, εἰς τό Γιέϊσκ. Ἀμέσως τηλεφώνησα<br />

εἰς τό ἀεροδρόμιον Τούσινο τῆς Μόσχας, ἀπ’ ὅπου ξεκινοῦσαν<br />

οἱ πτήσεις Μόσχα-Κρασνοντάρ καί Μόσχα-Ροστώφ ἐπί τοῦ Ντόν,<br />

ζητώντας νά μέ συνδέσουν μέ τόν ὑπεύθυνον τῶν πτήσεων. Ὅταν<br />

ἐκεῖνος ἐσήκωσε τό ἀκουστικόν, τοῦ ἐξήγησα ποῖος ἤμουν καί ποῦ<br />

ἐργαζόμουν, καθώς ἐπίσης τόν λόγον, διά τόν ὁποῖον ἔπρεπε νά<br />

πετάξω. Ἔδειξε μεγάλην κατανόησιν καί μέ διαβεβαίωσε πώς θά μοῦ<br />

κρατήση θέσιν διά τήν πλησιεστέραν πτῆσιν Μόσχα-Ροστώφ ἐπί τοῦ<br />

Ντόν, πού ἀπογειωνόταν ὥραν 02:00’, προσθέτοντας ὅ,τι ἠδυνάμην<br />

202

νά παραλάβω τό εἰσιτήριον ἀπό τό Γραφεῖον του. Τόν εὐχαρίστησα<br />

διά τήν κατανόησίν του.<br />

Παρά τά τραγικά γεγονότα, ἐκεῖνο τό βράδυ ἤμουν ὁ μόνος<br />

ἐκφωνητής καί ἔπρεπε νά παραμείνω εἰς τήν θέσιν μου, ὡς τό τέλος<br />

τῶν ἐκπομπῶν. Ἐφρόντισα νά πάρω δανεικά 50 ρούβλια διά τόν δρόμον,<br />

ἀπό τούς συναδέλφους μου, ἐπειδή δέν εἶχα τόσα χρήματα μαζί<br />

μου, ἐξετέλεσα τό καθῆκον μου, ὡς ἐκφωνητής, μέ σταθεράν, ἐπαγγελματικήν<br />

φωνήν, ὥστε οἱ ἀκροατές, οἱ ὁποῖοι οὐδέν φταίξιμον,<br />

εἶχαν, νά μήν καταλάβουν τό παραμικρόν, ἀπό τά ἐρωτήματα πού μέ<br />

ἐβασάνιζαν. Διάβασα καί τό τελευταῖον δελτίον εἰδήσεων καί ἐξεκίνησα<br />

διά τό ἀεροδρόμιον Τούσινο. Ἔφθασα ἐγκαίρως, ἐπῆγα εἰς τό Γραφεῖον<br />

τοῦ ὑπευθύνου, παρέλαβα τό εἰσιτήριον, καταβάλλοντας τό<br />

ἀντίτιμον, τόν εὐχαρίστησα ἄλλην μίαν φορᾶν καί ἐπιβιβάσθηκα.<br />

Ἡ πτῆσις εἶχε ἐνδιάμεσον στάσιν εἰς τό ἀεροδρόμιον τοῦ Βαρόνεζ.<br />

Μόλις προσγειώθημεν, μᾶς ἀνακοίνωσαν, ὅτι εἰς τό ἀεροδρόμιον<br />

τοῦ Ροστώφ ἐπί τοῦ Ντόν οἱ προσγειώσεις ἀεροπλάνων, προσωρινῶς,<br />

ἦσαν ἀπηγορευμένες, λόγω πυκνῆς ὀμίχλης.<br />

Ἐρώτησα νά μάθω, τί ἄλλο ἠδυνάμην νά κάνω, διά νά φθάσω τό<br />

γρηγορότερον εἰς τό Γιέϊσκ, ἐξηγώντας τούς λόγους. Μοῦ εἶπαν, πώς<br />

ἠδυνάμην νά πληρώσω μίαν μικρήν διαφοράν καί νά ἐπιβιβασθῶ εἰς<br />

τό ἀεροπλάνον, πού ἐντός ὁλίγου ἀπογειωνόταν διά τό Κρασνοντάρ.<br />

Οὕτως καί ἔπραξα. Μετά ἀπό μισήν ὥραν, ἀπογειώθημεν διά τό<br />

Κρασνοντάρ, εἰς τό ὁποῖον προσγειώθημεν ἐνωρίς τό πρωΐ. Εἰς τό<br />

ἀεροδρόμιον, ἐρώτησα νά μάθω, πῶς ἠδυνάμην νά μεταβῶ εἰς τό<br />

Γιέϊσκ. Μέ πληροφόρησαν, πώς ἠδυνάμην νά μεταβῶ εἰς τήν πόλιν<br />

καί νά ταξιδεύσω σιδηροδρομικῶς ἤ μέ λεωφορεῖον.<br />

Βρῆκα ἕναν «πειρατήν», ὁ ὁποῖος μέ μετέφερεν εἰς τήν πόλιν.<br />

Ἐκεῖ ἔμαθα ὅ,τι τόσον τό τραῖνο, ὅσον καί τό λεωφορεῖον εἶχαν ἤδη<br />

φύγει καί μόνον τήν ἑπομένην ἡμέραν θά ἠδυνάμην νά ἀναχωρήσω.<br />

Παρά τίς συνεχεῖς ἀτυχίες, τό ἠθικόν μου δέν ἐπτοήθη. Βεβαίως, εἶχα<br />

καί τήν ἀγωνίαν νά μάθω τήν ἐξέλιξιν τῆς ὑγείας τοῦ πατρός μου<br />

ὅμως, ἐγνώριζα καί τήν σοβαρότηταν τῆς καταστάσεώς του καί ποῦ<br />

εὑρίσκεται. Ἀνησυχοῦσα ἑξαιρετικῶς καί διά τήν μητέραν μου, ἡ<br />

ὁποία δέν ἔδινε σημεῖα ζωῆς καί μόνη της, εἰς τήν κατάστασίν της,<br />

ὑπό αὐτάς τάς συνθῆκας, ποῖος ξέρει ποῦ εὐρίσκετο; Ἔνοιωσα ὀργήν,<br />

μαθαίνοντας, ὅ,τι ὑπῆρχαν μικρά ἀεροπλάνα, τά ὁποῖα ἐκτελοῦσαν<br />

πτήσεις πρός τό Γιέϊσκ. Βλέπετε, εὐρισκόμουν εἰς τό ἀεροδρόμιον τοῦ<br />

203

Κρασνοντάρ καί οὐδείς εὑρέθη νά μέ πληροφορήση σχετικῶς!<br />

Ἀναγκάσθηκα νά πάρω πάλι «πειρατικόν» καί νά ἐπανέλθω εἰς τό<br />

ἀεροδρόμιον. Ἐπῆγα εἰς τό Γραφεῖον πτήσεων, ὅπου ὑπεύθυνη ἦτο<br />

γυναίκα. Ὅταν τῆς ἐξήγησα τούς λόγους τοῦ ταξιδίου μου, ἔδειξε τήν<br />

συμπάθειάν της, λέγοντας: «Συναισθάνομαι τήν κατάστασίν σας, ἀλλά<br />

αὐτά συμβαίνουν! Δυστυχῶς, προσωρινῶς, οἱ πτήσεις ἀναβάλλονται,<br />

λόγω καιρικῶν συνθηκῶν, ὅμως πηγαίνετε εἰς τό ταμεῖον ἐκδόσεως<br />

εἰσιτηρίων καί σᾶς ὑπόσχομαι πώς θά ἐπιβιβασθῆτε εἰς τήν<br />

πρώτην πτῆσιν!» Τήν ἰδίαν στιγμήν τηλεφώνησε εἰς τήν ταμίαν, δίδοντάς<br />

της τήν σχετικήν ἐντολήν.<br />

Τήν ἀποχαιρέτησα, ἐκφράζοντας τίς εὐχαριστίες μου διά τήν<br />

ἀνθρωπιά της καί κατευθύνθηκα εἰς τήν αἴθουσαν ἀναμονῆς, ὅπου<br />

εὐρίσκετο τό ταμεῖον. Ἡ ταμίας μοῦ εἶπε, πώς μόλις δοθεῖ ἡ ἄδεια<br />

πτήσεων θά μέ καλέση καί, ἐξουθενωμένος, εἶχα μείνει ἄγρυπνος ἐπί<br />

δεύτερον ἤδη εἰκοσιτετράωρον, ἐκάθισα εἰς μίαν ἄδειαν καρέκλαν καί<br />

ἔκλεισα τούς ὀφθαλμούς μου, πού ἦσαν κατακόκκινοι ἀπό τήν ἀγρυπνίαν<br />

καί ἔκαιγαν. Ἡ σκέψις μου ἔτρεξε πάλιν εἰς τήν μητέραν μου.<br />

Ποῦ νά ἦτο;<br />

Αἴφνης, ὡσάν εἰς ὄνειρον, ἄκουσα τήν φωνήν της. Ἄνοιξα τους<br />

ὀφθαλμούς μου καί τήν εἶδα νά στέκεται ἔμπροσθεν τοῦ ταμείου,<br />

μιλώντας μέ τήν ταμίαν. Μήν πιστεύοντας τούς ὀφθαλμούς μου καί<br />

τά ὦτα μου, ἀνεφώνησα: «Μάννα!..»<br />

Ἀκούγοντας τήν φωνήν μου, γύρισε πρός τό μέρος μου καί, ἐξακριβώνοντας,<br />

ὅ,τι πράγματι ἤμουν ἐγώ, ἔπεσε εἰς τήν ἀγκάλην μου μέ<br />

δάκρυα: «Γιόκα μου, ὅπως πάντα πρόφθασες!»<br />

– «Πῶς, ἀλλοιῶς, μάννα; Ἔλα, ἡσύχασε! Τώρα ἡσύχασα καί ἐγώ.<br />

Πᾶμε νά καθίσουμε, νά μοῦ τά πῆς…»<br />

Πλησίασα εἰς τό ταμεῖον καί παρακάλεσα τήν ταμίαν νά μή μᾶς<br />

ξεχάση, ἐπειδή θά πηγαίναμε νά πιοῦμε ἕναν καφέ. Ἐκείνη μέ καθησύχασε.<br />

Πήγαμε εἰς τό κυλικεῖον καί παραγγείλαμε καφέ. Πίνοντας<br />

τόν καφέ μας, ἡ μήτηρ μου, μοῦ ἀφηγήθη τίς περιπέτειές της. Ἀποχαιρετώντας<br />

τήν θείαν Πολυξένην, ἡ ὁποία ἐλυπήθη, πού δέν μέ<br />

συνάντησε, ἀλλά ἔδειξε κατανόησιν, λόγω τῶν συμβάντων, πῆγε εἰς<br />

τόν σιδηροδρομικόν σταθμόν, ἀλλά τό τραῖνο διά τό Γιέϊσκ εἶχε φύγει.<br />

Τότε πῆρε τό τραῖνο διά τό Κρασνοντάρ. Ἀπό ἐκεῖ, τηλεφώνησε<br />

εἰς τόν Β. Γιαροσένκο καί τόν παρακάλεσε νά μέ εἰδοποιήση. Κατόπιν,<br />

μαθαίνοντας πώς καί τό τοπικόν τραῖνον εἶχε φύγει διά τό Γιέϊσκ,<br />

204

πῆγε εἰς τό ἀεροδρόμιον, ἀγόρασε εἰσιτήριον, ἀλλά ἠναγκάσθη νά<br />

περιμένη τήν ἄδειαν τῶν πτήσεων. Τά ὑπόλοιπα, ἦσαν γνωστά. Εὐτυχῶς,<br />

συναντηθήκαμε!<br />

Οἱ ὧρες περνοῦσαν, ἀλλά τά ἀεροπλάνα δέν πετοῦσαν! Περίπου<br />

τήν 16:00΄ ὥραν ἀνακοίνωσαν τήν πρώτην πτῆσιν. Ἐπιβιβασθήκαμε<br />

καί προσγειώθημεν εἰς τόν ἐνδιάμεσον σταθμόν, τοῦ Ἀχτάρσκ. Ἐκεῖ<br />

μᾶς ἀνεκοίνωσαν, ὅ,τι τό Γιέϊσκ ἐξακολουθεῖ νά μήν δέχεται τίς πτήσεις,<br />

λόγω καιρικῶν συνθηκῶν. Ἤγγιζε τόν ἐμπαιγμόν!<br />

Ἀναμφισβητήτως ἐγνώριζαν περί ἀπαγορεύσεως προσγειώσεων<br />

εἰς τό Γιέϊσκ. Διατί, λοιπόν, μᾶς ἔφεραν εἰς τήν μέσην τοῦ «πουθενά»;<br />

Ἐν τῷ μεταξύ, ἀνεκοίνωσαν, πώς οἱ ἐπιθυμοῦντες, ἠδύναντο νά<br />

πληρώσουν τήν διαφοράν καί νά φθάσουν ὡς τό Ροστώφ ἐπί τοῦ<br />

Ντόν.Τά νεῦρα μου, ἀπό ὅλα ὅσα εἶχαν συμβεῖ ἦσαν παρατεντωμένα<br />

και ἔβαλα τίς φωνές, διά τίς «προσφερόμενες» ὑπηρεσίες…<br />

Ὁ πιλότος καί τό πλήρωμα, προσεπάθησαν νά μέ ἐπαναφέρουν<br />

εἰς τήν «τάξιν», μέ ἀπειλές! Τότε ἐπέρασα εἰς τά μεγάλα μέσα. Ἔβγαλα<br />

τίς ταυτότητες τοῦ Ραδιοσταθμοῦ καί τοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν.<br />

Οἱ ἀπειλές κόπηκαν μέ τό μαχαίρι καί μᾶς πρότειναν νά μᾶς<br />

μεταφέρουν εἰς τό Ροστώφ ἐπί τοῦ Ντόν, χωρίς πρόσθετα ἔξοδα.<br />

Ὅταν προσγειώθημεν εἰς τό Ροστώφ ἐπί τοῦ Ντόν, ψάξαμε διά<br />

ταξί. Μαζί μας, ἦσαν ἄλλα τρία ἄτομα. Ὁ ὁδηγός τοῦ ταξί ἐδέχθη νά<br />

πάρη πέντε ἄτομα, ἐπειδή τά δύο θά κατέβαιναν εἰς τά μέσα τῆς διαδρομῆς…<br />

Ξεκινήσαμε, ἀλλά ἡ ὁρατότητα δέν ξεπερνοῦσε τό μέτρον…<br />

Ἀπό τό ἕνα παράθυρο ὁ ὁδηγός καί ἀπό τό ἄλλον ἐγώ, προσπαθούσαμε<br />

νά διαπεράσουμε τήν πυκνήν ὁμίχλην. Μετ’ ὀλίγον, τά μαλλιά<br />

μου ἦσαν μούσκεμα, λές καί εἶχα βάλει τό κεφάλι μου κάτω ἀπό βρύσιν…<br />

Ὅταν κατέβηκαν οἱ δύο συνεπιβάτες, ἡ μητέρα μου καί ἡ ἄλλη<br />

γυναίκα, ἡ ὁποία ταξίδευε ὡς τό Γιέϊσκ, ἠδυνήθησαν νά καθίσουν πιό<br />

ἀναπαυτικά εἰς τό πίσω κάθισμα. Εἰς τόν δρόμον, συζητοῦσαν. Ἡ<br />

καλή αὐτή γυναίκα εἶπε, ὅτι ἔμενε μονίμως εἰς τό Γιέϊσκ μέ τόν σύζυγόν<br />

της καί τά δύο τέκνα τους, ὅτι γνώριζε καλά τόν δρόμον ὡς τό<br />

νοσοκομεῖον καί ἐπρότεινε, ἀσυζητητί, νά μᾶς συνοδεύση ὡς τό νοσοκομεῖον<br />

καί νά μᾶς φιλοξενήση εἰς τό σπίτι της, ὅσον χρειασθεῖ!<br />

Εὐτυχῶς, ἄνθρωποι ὑπάρχουν παντοῦ! Μέ τήν εὐκαιρίαν, ἀκόμα καί<br />

σήμερον ἀπορῶ, πῶς οἱ Ρῶσοι δέν μετετράπησαν συνολικῶς εἰς<br />

ἐγκληματίας, ὅταν τό σύστημα τῶν μπολσεβίκων, πού ἐπεκράτησε<br />

205

σχεδόν ἕναν αἰώναν, ἔσπρωχνε τούς πολίτας τῆς τεραστίας αὐτῆς<br />

χώρας πρός αὐτήν τήν κατεύθυνσιν! Ἡ μοναδική ἀπάντησις εἶναι: ἡ<br />

ἰσχύς τοῦ DNA καί τῶν γονιδίων τῶν μεγαλόψυχων Ρώσων!<br />

Φθάσαμε εἰς τό νοσοκομεῖον. Ἡ Ρωσίδα ἔμεινε μέ τόν ὁδηγόν εἰς<br />

τό ταξί, νά μᾶς περιμένουν. Μπήκαμε μέ τήν μητέραν μου εἰς τό<br />

νοσοκομεῖον. Μᾶς ἐσυνόδευσαν ὡς τόν θάλαμον, ὅπου ὁ πατήρ μου<br />

κοιμόταν. Ἡ νοσοκόμα τῆς βάρδιας μᾶς ἐπέτρεψε νά τόν δοῦμε, ἀλλά<br />

μᾶς συνεβούλευσε νά μήν τόν ξυπνήσουμε καί νά ἔλθουμε τό πρωΐ.<br />

Ὁ πατήρ μου, εἰς τήν κατάστασίν του, εἶχε ἀνάγκην ἀπό ἀνάπαυσιν<br />

καί ἠρεμίαν. Τήν ἀποχαιρετίσαμε καί ἐπιστρέψαμε εἰς τό ταξί. Ὁ ὁδηγός<br />

μᾶς ἔφερε, ὡς τήν οἰκίαν τῆς καλῆς αὐτῆς γυναίκας, τόν ἐπλήρωσα<br />

καί διά τούς τρεῖς μας καί εἰσήλθαμεν εἰς τήν οἰκίαν.<br />

Ὁ ἄνδρας της καί τά τέκνα τους ἀπεδείχθησαν τό ἴδιο μεγαλόψυχοι.<br />

Ἀμέσως, μᾶς πρόσφεραν τσάϊ. Δέν ἔνοιωθα πεῖναν, παρά τό<br />

γεγονός, ὅτι δέν εἶχα φάει ἕνα ὁλόκληρον εἰκοσιτετράωρον. Μετά<br />

βίας ἤπια τό τσάϊ, ἐπειδή τό νερό ἦτο γλυφόν εἰς τοιούτον βαθμόν,<br />

ὥστε δέν ἐπηρεαζόταν ἀπό τήν προσθήκην τοῦ τσαγιοῦ καί τῶν κομματιῶν<br />

μήλου, πού ἔρριχναν οἱ ντόπιοι κάτοικοι, διά νά βελτιώσουν<br />

τήν γεῦσιν του.<br />

Οἱ καλοί αὐτοί ἄνθρωποι, μᾶς ἔστρωσαν νά κοιμηθοῦμε.<br />

Πέφτοντας εἰς τό ράντζο, ἀποκοιμήθηκα εἰς τήν στιγμήν. Καί<br />

ὅμως, ἕξι τό πρωΐ, ἄν καί κοιμήθηκα μόλις τρεῖς ὧρες, ἐξύπνησα<br />

σφριγιλός. Ἡ ἀδρεναλίνη, εἰς παρομοίας στιγμᾶς, κάνει θαύματα!<br />

Οἱ φιλόξενοι νοικοκυραῖοι ἑτοίμασαν πάλι τσάϊ, προγευματίσαμε<br />

καί μετέβημεν εἰς τό νοσοκομεῖον. Ὁ πατήρ μου ἦτο ἤδη ξύπνιος.<br />

Κειτόταν ἀνάσκελα μέ παράλυτον τήν δεξιάν πλευράν. Τό πρόσωπόν<br />

του εἶχε ἀλλοιωθεῖ, λόγω τῆς χαρακτηριστικῆς διά τά ἐγκεφαλικά,<br />

στρευλώσεως τοῦ στόματος. Μόλις μᾶς εἶδε, τά δάκρυα ἄρχισαν νά<br />

τρέχουν εἰς τάς παρειάς του, βρέχοντας τό μαξιλάρι. Εἰς τό εὐρύ<br />

πρεβάζι τοῦ παραθύρου, ἦσαν εἰς παράταξιν μερικές φωτογραφίες<br />

τοῦ ἐγγονοῦ! Τίς εἶχε τοποθετήσει ἡ νοσοκόμα, μέ παράκλησίν του.<br />

Οὕτως, ἀκόμα καί ἀνάσκελα, ἠδύνατο νά τίς βλέπη. Ὁ ἴδιος, παραγνωρίζοντας<br />

τήν κατάστασίν του, ἐσκέπτετο μόνον ἐμᾶς.<br />

– «Τί θά ἀκολουθήση; – ἐπρόφερε, ἀρθρώνοντας μέ δυσκολίαν<br />

τίς λέξεις – Ἐγώ πλέον εἶμαι ἄχρηστος! Οὔτε τόν ἐαυτόν μου δέν<br />

δύναμαι νά ἐξυπηρετήσω!..»<br />

– «Ἄκου, πατέρα, – τοῦ εἶπα – δέν θέλω νά ξανακούσω παρό-<br />

206

μοιες φράσεις! Μακάρι, ὅλοι οἱ πατεράδες τοῦ κόσμου, νά ἠδύναντο<br />

νά προσφέρουν, ὅσα μᾶς προσέφερες!»<br />

– «Χαράλαμπε! – ἐπρόσθεσε ἡ μητέρα μου – τί στενοχωριέσαι;<br />

Ὁ Κώστας μας, εἶναι δίπλα! Πῶς δύνασαι νά σκέπτεσαι, ὅ,τι θά μᾶς<br />

ἀφήση εἰς τό ἔλεος τῆς μοίρας;»<br />

– «Εἶμαι βέβαιος, ὅ,τι ὁ Κώστας δέν θά μᾶς ἐγκαταλείψη! Ἀλλά,<br />

νά!.. Τόν μικρότερον, τόν Θέμο, δέν ἐπρόφθασα νά τόν βοηθήσω νά<br />

σταθῆ εἰς τά πόδια του!»<br />

– «Πατέρα, – τόν διέκοψα – ἐκεῖνο πού προέχει εἶναι νά συνέλθης!<br />

Ὁ Θέμος, πρέπει πρῶτα νά ἀπολυθῆ, ἀφοῦ ὑπηρετήσει τήν<br />

θητείαν του. Ὕστερα θά φροντίσουμε διά τήν τακτοποίησίν του! Ἐσύ<br />

μήν σκέπτεσαι τίποτα ἄλλο, παρά μόνον πῶς θά βοηθήσης τούς ἰατρούς<br />

μέ τήν καρτερίαν σου, νά σέ κάνουν καλά. Ἡ μήτηρ θά μείνη<br />

μαζί σου. Ἐγώ, θά ἐπιστρέψω σήμερα εἰς τήν Μόσχαν καί θά φροντίσω<br />

νά μετακομίσετε κοντά μου, μόλις σηκωθῆς!»<br />

Αἰσθάνθηκε λίγο ἡσυχασμένος. Αἴφνης, εἶπε μέ παράπονον:<br />

«Ἀλήθεια! Λάθεψα! Δέν ἔπρεπε νά φύγουμε ἀπό τήν Ἑλλάδαν!<br />

Πόσον νοστάλγησα τήν Πλάκαν! Ὅμως, εἶναι γραπτόν νά ἀποθάνω<br />

ἐδῶ, χωρίς νά πιῶ ξανά ἕνα ποτηράκι ρετσίνα, εἰς τήν ταβέρναν τῆς<br />

Ρουμπίνας…»<br />

Ἡ ταβέρνα τῆς Ρουμπίνας<br />

– «Χαράλαμπε! – τόν διέκοψε ἡ μητέρα<br />

μου – Τί λόγια εἶναι αὐτά; Θά σηκωθῆς<br />

καί ὅλα θά τακτοποιηθοῦν!»<br />

– «Κι ὅμως, Κίτσα! Ξέρω καλά, τί λέω!<br />

Ἐσύ θά πάρης τά παιδιά καί θά γυρίσετε!<br />

Μακάρι! Ἐγώ ὅμως, θά μείνω ἐδῶ! Τό ξέρω…»<br />

– «Πατέρα! – τοῦ εἶπα – Σοῦ δίνω τόν λόγον μου, πώς θά ἐπιστρέψουμε<br />

ὅλοι μαζί! Ξέρεις, ὅ,τι κρατῶ τόν λόγον μου! Θά σᾶς<br />

πάρω ὅλους καί θά γυρίσουμε εἰς τήν Πλάκαν, ὅπου θά πιοῦμε μαζί<br />

ρετσίνα! Μόνο μήν στεναχωριέσαι καί προσπάθησε νά ξαναβρῆς τήν<br />

ὑγείαν σου!»<br />

Τόν ἀποχαιρέτησα, φιλώντας τον καί βγῆκα γρήγορα ἔξω ἀπό<br />

τόν θάλαμον, διά νά μήν δῆ τά δάκρυά μου, πού τά συγκρατοῦσα<br />

μετά βίας. Ἀπό τό νοσοκομεῖον, πῆγα κατ’ εὐθείαν εἰς τό ἀεροδρό-<br />

207

μιον, τηλεφώνησα νά πῶ τά νέα εἰς τόν Β. Γιαροσένκο καί σέ μερικές<br />

ὧρες ἤμουν εἰς τήν Μόσχαν. Ἡ Ζήνα καί ὁ Λεωνίδας μας ἔκλαιγαν. Μέ<br />

τήν Ζήνα συμφωνήσαμε νά τούς πάρουμε εἰς τήν Μόσχαν. Τότε,<br />

ἤμεθα ἀκόμα φτωχοί. Ἔπρεπε, λοιπόν, νά φροντίσω διά τήν βελτίωσιν<br />

τῶν οἰκονομικῶν μας, ὅσον τό δυνατόν γρηγορότερον.<br />

Δύο ἡμέρες μετά τήν ἄφιξίν μου εἰς τήν Μόσχαν, ἦλθε ἀεροπορικῶς<br />

ὁ Θέμος, ὁ ὁποῖος ὑπηρετοῦσε ἀκόμα εἰς τήν Τσιτά, κοντά εἰς τά<br />

σύνορα μέ τήν Κίναν. Τοῦ εἶχαν δώσει εἰδικήν ἄδειαν 10 ἡμερῶν. Τήν<br />

ἰδίαν ἡμέραν, τοῦ ἔβγαλα εἰσιτήριον διά τό Γιέϊσκ. Εὐτυχῶς, ἐπρόλαβε<br />

νά δή τόν πατέραν μας ζωντανόν. Τήν 12 ην Νοεμβρίου 1966,<br />

ἐλάβαμε τό μοιραῖον τηλεγράφημα: «Ὁ πατέρας ἀπεβίωσεν. Μεταφέρουμε<br />

τήν σορόν του, εἰς τό Σότσι!»<br />

Πέταξα εἰς τό Σότσι.<br />

Τό διαμέρισμα τῶν γονέων μας ἦτο γεμάτο συγγενεῖς, φίλους καί<br />

γείτονες. Πρῶτος, εἶχε πάει ὁ Β. Γιαροσένκο, ὁ ὁποῖος καί ἄνοιξε τήν<br />

πόρταν. Εἶχε ἔλθει ἀεροπορικῶς ἀπό τό Κεντάου καί ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος.<br />

Ἦτο ἀπαρηγόρητος διά τόν θάνατον τοῦ πατρός μου, τόν<br />

ὁποῖον ὑπεραγαποῦσε. Περίπου ὥραν 16:00΄ ἔφεραν τήν σορόν τοῦ<br />

πατρός μου.<br />

Σότσι 14 Ὀκτωβρίου 1966.<br />

Ἡ σορός τοῦ πατρός μου, ἔμπροσθεντῆς εἰσόδου τοῦ κτιρίου.<br />

Εἰς τήν ἀνοικτήν καρότσαν ἑνός φορτηγοῦ, κειτόταν εἰς ἕνα<br />

χονδροφιαγμένον φέρετρον καί δίπλα του ἦτο ὁ Θέμος. Ἡ μήτηρ<br />

μας, ἐβγῆκε ἀπό τήν θέσιν τοῦ συνοδηγοῦ. Εἰς τοιαύτην ἀπόστασιν<br />

208

δέν ἔστελναν νεκροφόραν… Ὅμως ποῖος ἀνέμενε σεβασμόν τῶν νεκρῶν<br />

εἰς χώραν, ὅπου δέν ἐσέβοντο τούς ζωντανούς;<br />

Μεταφέραμε τό φέρετρον εἰς τό διαμέρισμα, ὅπου τό ἐκάλυψα<br />

μέ ένα καλόν ὕφασμα, στερεώνοντας καί ἕναν σταυρόν. Κατόπιν,<br />

ἔτρεξα νά φροντίσω, ὥστε ἡ κηδεία νά γίνη τήν ἑπομένην ἡμέραν.<br />

Τό πρωΐ τῆς 14 ης Ὀκτωβρίου 1966, συνοδέψαμε τόν πατέραν μου<br />

εἰς τήν τελευταίαν του κατοικίαν… Τό νεκροταφεῖον ἀπεῖχε ἀπό τό<br />

κτίριον περίπου τρία χιλιόμετρα καί φθάσαμε ἐκεῖ, πεζῶς. Συμφώνως<br />

μέ τά ἔθιμα τοῦ Πόντου, τόν μετέφεραν οἱ φίλοι εἰς τούς ὤμους των.<br />

Οἱ στενοί συγγενεῖς δέν ἐπιτρέπεται. Ἔμπροσθεν τοῦ φερέτρου, 25<br />

ἄτομα μετέφεραν τούς ἰσαρίθμους στεφάνους, μεταξύ τῶν ὁποίων<br />

καί τοῦ Δημάρχου, ὁ ὁποῖος ὑπερεκτιμοῦσε τήν δεξιοτεχνίαν του καί<br />

εἶχε στείλει καί τήν ὀρχήστραν τοῦ Δήμου.<br />

Ἀκολουθοῦσε πλῆθος κόσμου καί εἰς ὅλην τήν διαδρομήν ἐσκόρπιζαν<br />

λουλούδια. Τό σεπτό μνῆμα τῆς πλούσιας καί φιλόξενης ρωσικῆς<br />

γῆς, ἐσκέπασε τό ταλαιπωρημένον κορμί του.<br />

Ὁ τάφος τοῦ πατρός μου εἰς τό Σότσι.<br />

Ἐπάνω εἰς τό μνῆμα, σκορπίσαμε ἑλληνικόν<br />

χῶμα, ἀπό μίαν γλάστραν, πού εἴχαμε φέρει ἀπό<br />

τάς Ἀθήνας. Διά πρώτην φορᾶν, ἔστω καί παρά<br />

τήν θέλησίν μου, εἶχα ἀθετήσει τόν λόγον μου!<br />

Δέν ἐπέστρεψα μαζί του εἰς τήν Πλάκα καί δέν<br />

ἤπιαμε τήν ρετσίνα εἰς τήν ταβέρναν τῆς Ρουμπίνας…<br />

Ὅμως, αἰσθανόμουν τίς εὐλογίες του ἀπό ὑψηλά…<br />

Εἰς τό Σότσι παρέμεινα ὡς τήν 22 αν Νοεμβρίου, πού τιμήσαμε τά<br />

«Ἐννιάμερα». Ἡ τότε οἰκονομική κατάστασις, δέν ἐπέτρεπε νά παραμείνω<br />

διά τά «Σαράντα». Ἄλλωστε, ἔπρεπε νά ἐπιστρέψη εἰς τήν Τσιτά<br />

καί ὁ Θέμος. Οὕτως, πετάξαμε διά Μόσχαν.<br />

Ἐν τῷ μεταξύ, λόγω τῆς στεναχώριας καί παραμένοντας χειμωνιάτικα<br />

πολλές ὧρες εἰς τήν ἀνοικτήν καρότσαν τοῦ φορτηγοῦ, κατά<br />

τήν μεταφοράν τῆς σοροῦ τοῦ πατρός μας ἀπό τό Γιέϊσκ εἰς τό Σότσι,<br />

εἰς τήν δεξιάν μασχάλην τοῦ Θέμου, παρουσιάσθησαν τέσσαρες δοθιῆνες.<br />

Μόλις φθάσαμε εἰς τό διαμέρισμα, πήγαμε ἀμέσως εἰς τήν<br />

πολυκλινικήν, ὅπου οἱ ἰατροί ἀπεφάσισαν νά τόν θεραπεύσουν χει-<br />

209

ρουργικῶς. Ὅπως ἀπεδείχθη, ἔκανα λάθος. Ἔπρεπε νά εἴχαμε ἀποταθῆ<br />

εἰς στρατιωτικόν νοσοκομεῖον. Τότε, θά τοῦ εἶχαν χορηγήσει<br />

ἀναρρωτικήν ἄδειαν.<br />

Ἀνατρέχοντας εἰς τό πρόσφατον παρελθόν, πρίν ἀναχωρήσω διά<br />

τό Σότσι, εἶχα τηλεφωνήσει εἰς τόν ἀείμνηστον φίλον μου Δ. Κοτζιά<br />

καί τόν εἶχα παρακαλέσει νά ἐπικοινωνήση μέ τήν ἀδελφήν μου καί<br />

νά τήν πληροφορήση διά τόν θάνατον τοῦ πατρός μας. Πηγαίνοντας<br />

εἰς τόν Ραδιοσταθμόν μέ ἐπληροφόρησαν, πώς εἶχε τηλεφωνήσει ἡ<br />

ἀδελφή μου.<br />

Ἐπιστρέφοντας ἀπό τήν ἐργασίαν μου, ἀργά τήν νύκταν ἐπικοινώνησα<br />

τηλεφωνικῶς μέ τήν Παναγιώταν. Δυστυχῶς, ἡ οἰκονομική<br />

της κατάστασις, δέν ἦτο καλλίτερη ἀπό τήν δικήν μας. Τῆς ὑποσχέθηκα<br />

νά τῆς ἀγοράσω ἀεροπορικόν εἰσιτήριον Ἀθῆναι-Μόσχα-Ἀθῆναι.<br />

Δυστυχῶς, οὔτε εἰς παρομοίας περιπτώσεις ἐπιτρεπόταν ἡ ἀγορά<br />

εἰσιτηρίου ἀπό τό ἐξωτερικόν μέ ρούβλια!.. Ἄλλαξα δολλάρια εἰς τήν<br />

«μαύρην ἀγοράν». Τί νά γίνη;<br />

Παρέμενε τό πρόβλημα τῆς παρατάσεως τῆς ἀδείας τοῦ Θέμου,<br />

ὥστε νά προλάβη νά τήν συναντήση, ἔστω διά μίαν ἡμέραν. Εἰς τό<br />

Φρουραρχεῖον τῆς Μόσχας, ὅταν ζητήσαμε νά τοῦ παρατείνουν ὀλίγες<br />

ἡμέρες τήν ἄδειαν, ἐπειδή ἀναμέναμε τήν ἄφιξιν τῆς ἀδελφῆς μας<br />

ἀπό τάς Ἀθήνας, ὁ Φρούραρχος, ἐξαντλώντας τήν δικαιοδοσίαν του,<br />

τήν παρέτεινε διά τρία εἰκοσιτετράωρα καί τότε μάθαμε πώς λανθασμένως<br />

ἀποταθήκαμε εἰς τήν πολυκλινικήν, ἀντί τοῦ στρατιωτικοῦ<br />

νοσοκομείου. Τότε, ἐπῆγα καί εἰς τό Στρατηγεῖον τῆς Περιφερείας,<br />

πού ὑπηρετοῦσεν ὁ Θέμος. Ὁ Στρατηγός, ἔδειξε κατανόησιν καί, μέ<br />

τήν σειράν του, ἐξήντλησε τήν δικαιοδοσίαν του, παρατείνοντας δι’<br />

ἄλλες ἕξι ἡμέρες τήν ἄδειαν. Λόγω καιρικῶν συνθηκῶν, ὁ Θέμος<br />

παρέμεινε εἰς τήν Μόσχαν, ἄλλα δύο εἰκοσιτετράωρα. Τελικῶς, δέν<br />

πρόλαβαν νά ἰδωθοῦν. Λίγες ὧρες, πρό τῆς ἀφίξεως τῆς Παναγιώτας,<br />

ὁ Θέμος πέταγε διά Τσιτά!<br />

Τήν Παναγιώταν, τήν προϋπαντήσαμε εἰς τό ἀεροδρόμιον μαζί μέ<br />

τήν Ζήνα τήν 31 ην Δεκεμβρίου 1966. Φθάσαμε εἰς τό διαμέρισμα,<br />

ὅπου ἀφήσαμε τόν καημόν μας νά ξεσπάση. Μαύρη Πρωτοχρονιά!<br />

Τήν 3 ην Ἰανουαρίου 1967, συνοδέψαμε τήν Παναγιώταν εἰς τό<br />

ἀεροδρόμιον Βνούκοβο καί εἰς τό Ἀντλερ τήν ὑπεδέχθησαν οἱ δικοί<br />

μας. Ἀφοῦ ἐτίμησαν τά «Σαράντα», ἦλθαν ἀεροπορικῶς μέ τήν μητέραν<br />

μας εἰς τήν Μόσχαν.<br />

210

Θελήσαμε νά παρατείνουμε τήν ἄδειάν της, ἀλλά πάλι σκοντάψαμε<br />

εἰς τήν σοβιετικήν προχειρότηταν καί γραφειοκρατίαν. Προχειρότηταν<br />

εἶχαν ἐπιδείξει εἰς τό Προξενεῖον τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> εἰς τήν Ἀθήναν,<br />

ὅταν εἰς τήν παράγραφον: «Σκοπός ταξιδίου», ἀντί νά γράψουν «Θάνατος<br />

πατρός», εἶχαν γράψει: «τουρισμός…». Γραφειοκρατικήν προσέγγισιν<br />

ἐπέδειξαν καί εἰς τήν Ὑπηρεσίαν Ἀλλοδαπῶν τῆς Μόσχας,<br />

ὅπου οἱ «ἁρμόδιοι», ἀπαιτοῦσαν… δολλάρια.<br />

Ἡ Παναγιώτα, ἡ ὁποία δέν ἦτο συνηθισμένη εἰς τήν σοβιετικήν<br />

νοοτροπίαν, ἔβαλε τίς φωνές. Ἀπό διάφορα Γραφεῖα, ἔτρεξαν οἱ<br />

ὑπάλληλοι. Εἶναι περιττόν νά ἀναφέρω, τί θά ἐπακολουθοῦσε καί πῶς<br />

συμπεριφέρονταν εἰς παρομοίας περιπτώσεις τά Ὄργανα! Εἰς τήν καλλιτέραν<br />

περίπτωσιν: βιαία ἀπέλασις…<br />

Οἱ «μαγικές» μου ταυτότητες, ἔκαναν ἄλλην μίαν φορᾶν τό<br />

θαῦμα τους. Ὁ Διευθυντής τῆς Ὑπηρεσίας Ἀλλοδαπῶν, μᾶς ἐδέχθη<br />

εἰς τό Γραφεῖον του καί προσεπάθησε νά δώση εἰς τήν ἀδελφήν μου<br />

μαθήματα συμπεριφορᾶς…<br />

Διά νά προλάβω δεύτερον ξέσπασμα, τήν παρακάλεσα νά βγῆ<br />

ἀπό τό Γραφεῖον καί νά μέ περιμένη. Τότε, πρόσωπον μέ πρόσωπον,<br />

ἐξήγησα εἰς τόν Διευθυντήν τήν κατάστασιν.<br />

– «Τά κατανοῶ ὅλα, σύντροφε! – μοῦ εἶπε. Ὅμως, δέν εἶναι<br />

δυνατόν νά ἐπιτρέπουμε εἰς τόν κάθε ἐπισκέπτην, νά δημιουργῆ<br />

παρόμοιες καταστάσεις..»<br />

– «Σύντροφε Διευθυντά! – τοῦ ἀπήντησα – ὅπως εἴδατε, ἐζήτησα<br />

ἀπό τήν ἀδελφήν μου νά βγῆ ἀπό τό Γραφεῖον σας! Ξέρετε<br />

διατί; Ἐπειδή, ἄν καί εἶναι ἀδελφή μου, εἶναι ἀλλοδαπή! Ἐμεῖς ὅμως,<br />

ὡς σοβιετικοί πολίτες, γνωρίζουμε ἤ χρειάζεται νά γνωρίζουμε τά<br />

«ἀδύνατα» σημεῖα μας! Οἱ ἀλλοδαποί, δέν εἶναι συνηθισμένοι νά<br />

ἀποτείνονται εἰς αὐτούς ὑποτιμητικῶς! Δι’ αὐτό, δέν πρέπει νά τούς<br />

κρίνουμε, ὅταν μέ τήν συμπεριφοράν μας, τούς ἀναγκάζουμε νά ἐξανίστανται.<br />

Εἰς τήν προκειμένην περίπτωσιν τά λάθη, τά διέπραξαν οἱ<br />

δικοί μας! Τό πρώτον λάθος διεπράχθη εἰς τήν Ἀθήναν. Ἀπό πότε ἡ<br />

ἐπίσκεψις εἰς τον τάφον ἑνός πατρός θεωρεῖται «τουριστικόν ταξίδι;»<br />

Καί ἐδῶ, μᾶς ταλαιπωροῦν τρεῖς ἡμέρας. Σᾶς παρακαλῶ, λοιπόν, νά<br />

δώσετε ἐντολήν νά διορθώσουν τήν βίζαν τῆς ἀδελφῆς μου καί ἐγώ<br />

θά τήν πείσω νά ἀπαλλαγῆ ἀπό τίς κακές ἐντυπώσεις!»<br />

Ὁ Διευθυντής τῆς Ὑπηρεσίας Ἀλλοδαπῶν, ἀντελήφθη τήν οὐσίαν<br />

τῶν λόγων μου καί ἡ ὑπόθεσις ἔλαβε τέλος. Ἐπιστρέψαμε εἰς τό δια-<br />

211

μέρισμα καί ἀρχίσαμε νά σχεδιάζουμε τόν ἐπαναπατρισμόν μας. Ἡ<br />

ἀδελφή μου, πρίν ἀναχωρήση διά τήν Ἑλλάδαν, ὑπεσχέθη νά ἀσχοληθή<br />

θερμῶς μέ τό θέμα. Τότε, κανείς δέν μποροῦσε νά προβλέψη<br />

ὅ,τι μετά ἀπό μερικούς μῆνες, τήν 21 ην Ἀπριλίου 1967, εἰς τήν Ἑλλάδαν<br />

θά πραγματοποιηθή τό πραξικόπημα τῶν «Μαύρων» Συνταγματαρχῶν<br />

καί ἡ παραμονή μας εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, θά παραταθῆ ἐπί δέκα<br />

ἔτη.<br />

212

Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΓΥΨΟΝ…<br />

Μέ εἰδικήν ἀπόφασιν, τήν 22 αν Ἀπριλίου 1967, εἰς τάς ἐκπομπάς<br />

τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως προσετέθη ἄλλη μία ἡμίωρος ἐκπομπή μέ<br />

τόν τίτλον: «Τά γεγονότα στήν Ἑλλάδα». Λόγῳ τῆς δικτατορίας, τό<br />

τμῆμα μας εὑρέθη εἰς τό ἐπίκεντρον τῆς προσοχῆς. Δουλεύαμε πυρετωδῶς.<br />

Τό βάρος ἑπτά ἡμίωρων ἐκπομπῶν, λόγῳ διακοπών, ἔπεσεν<br />

εἰς τίς πλάτες δύο ἐκ τῶν πέντε ἐκφωνητῶν. Ἐγώ προσωπικῶς, ἠναγκάσθην<br />

νά ἐργασθῶ 21 ἡμέρες, χωρίς ἀργίαν! Αὐτό ἔγινε ἀφορμή,<br />

νά ἀλλάξουν οἱ σχέσεις μου μέ τόν Α. Βόλκωφ. Ὅπως ἤδη ἔχω ἀναφέρει,<br />

ἐκτιμοῦσα τίς ἱκανότητές του καί τήν προσωπικήν του ἐπιλογήν<br />

τοῦ μουσικοῦ σήματος τῆς ἐκπομπῆς «Τά γεγονότα στήν Ἑλλάδα».<br />

Ἀπεδείχθη καί δίκαιος, ἐνῶ διέθετε τό ἀπαράμιλλον χάρισμα<br />

ἑνός ἀληθινοῦ ἀνδρός, πού παραδέχεται τά λάθη του, ἀσυζητητί!<br />

Μερικές ἡμέρες μετά τήν κήρυξιν τῆς δικτατορίας εἰς τήν Ἑλλάδαν,<br />

εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> ἐδημιουργήθη μία νέα ἐπιτροπή: ἡ Σοβιετική Ἐπιτροπή<br />

Ἀλληλεγγύης πρός τούς Ἕλληνες Δημοκράτες. Αὐτή ἡ Ἐπιτροπή,<br />

συντόμως, ἀπέκτησε μεγάλον κῦρος. Πρόεδρος εἶχε διορισθεῖ ὁ<br />

γνωστός σοβιετικός συγγραφεύς Μπαρίς Πολεβόϊ καί Ἀναπληρωτής<br />

του, ὁ Ἀνατόλυϊ Βόλκωφ. Γενικός Γραμματεύς, ἦτο ὁ «σύνδεσμός»<br />

μου, ὅπως ἔλεγα, εἰς τήν Ἀθήναν, Ἀνατόλυϊ Ποπώφ. Εἶναι ἀξιοσημείωτον<br />

ὅ,τι παρόμοιες Ἐπιτροπές εἶχαν συσταθεῖ εἰς πολλάς εὐρωπαϊκάς<br />

χώρας.<br />

Τέλη Ἀπριλίου 1967, ἐπραγματοποιήθη εἰς τό Παρίσι, Διεθνής συνάντησις<br />

ἐκπροσώπων αὐτῶν τῶν Ἐπιτροπῶν. Εἰς αὐτήν τήν συνάντησιν,<br />

ἔλαβαν μέρος καί ἐκπρόσωποι τῆς Σοβιετικῆς Ἐπιτροπῆς,<br />

μεταξύ τῶν μελῶν τῆς ὁποίας καί ὁ Α. Βόλκωφ. Ἐπιστρέφοντας εἰς<br />

τήν Μόσχαν, τηλεφώνησε εἰς τό στούντιο καί ζήτησε νά ἀνέβω εἰς τό<br />

Γραφεῖον του. Ἀνεβαίνοντας, εἶναι ἀλήθεια ὅ,τι ἀναρωτιόμουν, διά<br />

ποῖον λόγον θά διαπληκτισθῶμεν ἐκ νέου… Εἰσήλθα εἰς τό Γραφεῖον<br />

του, ὅπου ἐκεῖνος ἀσχολῆτο μέ τήν ὕλην.<br />

– «Κάθισε! – μοῦ εἶπε, χωρίς νά σηκώση τό βλέμμα του, ἀπό τό<br />

γραπτό. Δῶσε μου δύο λεπτά».<br />

Μετ’ ὀλίγον, κάλεσε τήν γραμματέαν καί τῆς ἔδωσε τήν ὕλην διά<br />

τούς μεταφραστάς. Κατόπιν, ἐσηκώθη καί μέ πλησίασε, προτείνοντάς<br />

μου τήν χείραν του: «Σέ συγχαίρω, – μοῦ εἶπε, σφίγγοντας τήν<br />

χείραν μου. Μιλώντας εἰς τό Παρίσι περί ραδιοφωνικῶν ἐκπομπῶν, οἱ<br />

213

σύνεδροι, ὁμοφώνως, σέ ἀνακήρυξαν καλλίτερον ἐκφωνητήν!»<br />

– «Εὐχαριστῶ! – ἀπήντησα. Καλῶς πού ὑπάρχουν ἄνθρωποι, οἱ<br />

ὁποῖοι εἶναι ἱκανοί νά ἐκτιμήσουν, τήν ἐργασίαν κάποιου ἄλλου! Ἄν<br />

δέν μέ θέλετε κάτι ἄλλο, ἐπιτρέψτε μου νά ἐπιστρέψω εἰς τό στούντιο.<br />

Ἡ ἐργασία, μέ ἀναμένει!»<br />

Μετά ἀπό λίγο διάστημα, παρομοία Διεθνής συνάντησις πραγματοποιήθη<br />

εἰς τήν Ζυρίχην. Ἐπιστρέφοντας, ὁ Α. Βόλκωφ μέ ἐκάλεσε<br />

ἐκ νέου εἰς τό Γραφεῖον του καί ἐπανελήφθη ἡ ἰδία σκηνή μέ τήν<br />

προηγουμένην.<br />

Τήν 5 ην Αὐγούστου 1967, ἄνευ καθυστερήσεως αὐτήν τήν φορᾶν,<br />

μοῦ ἀπένειμαν τήν Β΄ κατηγορίαν ἐκφωνητοῦ καί παραλλήλως<br />

ἄρχισα νά γράφω διάφορα ἄρθρα καί εὐθυμογραφήματα, ὑπογράφοντας:«Ἕνας<br />

ἀφελής Ἕλλην». Δύο ἀπό τά εὐθυμογραφήματά μου<br />

ἀπέκτησαν μεγάλην δημοτικότηταν. Τό ἕνα ἀπό αὐτά εἶχε τόν τίτλον:<br />

«Οἱ Συνταγματάρχες μου καί τό Σύνταγμα» καί τό ἄλλον: «Ὁ πονοκέφαλος<br />

τοῦ Καραγκιόζη». Δι’ αὐτά τά δύο εὐθυμογραφήματα, μετά<br />

τήν πτῶσιν τῆς δικτατορίας, μέ συνεχάρησαν καί οἱ πρῶτοι τουρίστες<br />

ἀπό τήν Ἑλλάδαν.<br />

Ὅμως, διά τά εὐθυμογραφήματα, τούς δικτάτορες καί τό «Πολυτεχνεῖον»,<br />

θά ἐπανέλθω εἰς ἄλλον κεφάλαιον.<br />

214

ΝΑΤΑΛΙΑ ΜΠΑΡΙΣΟΒΝΑ ΣΙΚ<br />

Αὐτό τό κεφάλαιον, τό ἀφιερωμένον εἰς τήν δασκάλαν μου φωνητικῆς<br />

Νατάλια Μπαρίσοβνα Σῖκ, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, θά τό ἀρχίσω<br />

μέ μίαν ἀναδρομήν εἰς τό παρελθόν. Μεταξύ τῶν θαυμασίων καθηγητῶν<br />

τοῦ Α΄ Προτύπου Γυμνασίου Ἀρρένων Ἀθηνῶν, ἦτο καί ἡ ἀείμνηστος<br />

Ἰσμήνη Κασελίδου, ἡ ὁποία ἐδίδασκε τό μάθημα τῆς Ὠδικῆς.<br />

Αὐτό τό μάθημα εἰς τήν ἐποχήν μας, εἰς ἀντίθεσιν μέ τήν ἀρχαιότηταν,<br />

θεωρεῖται Β΄ κατηγορίας, ὅπως καί τό μάθημα τῶν Τεχνικῶν,<br />

ἐπειδή ὅλα εἶναι ὑπεταγμένα εἰς τήν τεχνολογίαν, δηλαδή, εἰς τόν<br />

ὑλικόν τομέαν τοῦ καταναλωτικοῦ βίου μας καί ὅλα, ὅσα συνδέονται<br />

μέ τό πνευματικόν τμῆμα, ἔχουν περάσει εἰς δευτέραν μοίραν ἤ, καλλίτερον,<br />

ἐθάβησαν! Οὕτως, οἱ περισσότεροι καθηγητές τῆς Ὠδικῆς,<br />

περιορίζονταν νά λένε δύο λόγια περί μουσικῆς καί, ἀκόμα καί εἰς τό<br />

Γυμνάσιον, νά μᾶς μαθαίνουν «πρακτικῶς», μερικούς ὕμνους ἤ τραγούδια…<br />

Εἰς τά πρῶτα μαθήματα τῆς Ι. Κασελίδου ἔλειπα, λόγω<br />

γρίππης. Τήν εὐχάριστην ἔκπληξιν τήν ἐδοκίμασα, ὅταν ὁ φίλος καί<br />

συμμαθητής μου Δ. Κοτζιᾶς, ὁ ὁποῖος μέ ἐπισκεπτόταν ἀνελλιπῶς<br />

καθημερινῶς, μαζί μέ ἄλλα μαθήματα, μοῦ ἔφερε καί τά πρῶτα μαθήματα<br />

τῆς Ι. Κασελίδου. Εἰς ἀντίθεσιν μέ τούς συναδέλφους της, ἐκείνη<br />

ἐδίδασκε σολφέζ καί ἁρμονίαν. Θυμᾶμαι, πώς ὁ Δ. Κοτζιᾶς μοῦ<br />

ἔφερε τίς πρῶτες μουσικές κλίμακες! Ὅταν τίς καθαροαντέγραψα,<br />

ἀνακάλυψα κάποιαν σχέσιν μεταξύ των καί, μέ βάσιν τήν διαπίστωσίν<br />

μου, ἔγραψα προχείρως τίς ὑπόλοιπες. Μετά τήν ἀνάρρωσίν μου,<br />

ἔδειξα εἰς τήν καθηγήτριάν μας τίς κλίμακες, πού εἶχα γράψει εἰς τό<br />

πρόχειρον. Ἀμέσως μέ ἐρώτησεν, ἀπό ποῦ τίς ἀντέγραψα. Τῆς εἶπα<br />

μέ ποίαν σκέψιν τίς ἔγραψα. Τότε, ἐκείνη μοῦ εἶπε: «Τό σκεπτικόν<br />

σου, ὅπως καί οἱ κλίμακες, εἶναι ὀρθόν! Ἄν, λοιπόν, ἡ φωνή σου καί<br />

τό «αὐτί» σου, θά εἶναι τό ἴδιον ὀρθά, θά τά πᾶμε πολύ καλά οἱ δύο<br />

μας!»<br />

Πιάνο, δυστυχῶς, δέν διέθετε τό Γυμνάσιόν μας. Εἰς τίς πρόβες,<br />

μᾶς συνόδευε ἕνας συμμαθητής μας ἀπό μεγαλυτέραν τάξιν, ὁ ὁποῖος<br />

μάθαινε βιολί. Χάριν τῶν προσπαθειῶν τῆς Ι. Κασελίδου, ἡ χορωδία<br />

τοῦ Γυμνασίου μας, μέ τήν ἐπωνυμίαν «Ἀπόλλων», ἦτο ἡ καλλίτερη.<br />

Ἀπεδείχθη, ὅ,τι καί ἡ φωνή μου καί τό αὐτί μου, ἦσαν ὀρθά. Δυστυχῶς,<br />

τό ἑπόμενον ἔτος μετέθεσαν τήν καθηγήτριάν μας εἰς ἄλλον<br />

Γυμνάσιον καί οὕτως χάσαμε τήν εὐκαιρίαν νά μάθουμε καί ἁρμονίαν,<br />

215

ὥστε νά δυνάμεθα νά διαβάζουμε τίς παρτιτοῦρες «Prima vista» καί<br />

ἐγώ ἔχασα ἕνα ἀπό τά δύο «20» πού μοῦ ἔβαζαν ἡ Ἰσμήνη Κασελίδου<br />

καί ὁ καθηγητής μας εἰς τά «Τεχνικά» Ἀντώνιος Πολικανδριώτης.<br />

Τό χειρότερον ἦτο, πώς εἰς τήν κρίσιμον περίοδον τῆς μεταλλαγῆς<br />

τῆς φωνῆς, λόγω τῆς μεταθέσεως τῆς καθηγήτριάς μας καί τῆς ἐλλείψεως<br />

τῶν ὁδηγιῶν της καί τῆς προσοχῆς πού ἔδειχνε, ἰδίως εἰς τούς<br />

καλλίφωνους, εἰς τίς φωνητικές χορδές μου ἐπῆλθε βλάβη.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Εἰς τά γλέντια μέ τούς συναδέλφους μου εἰς τόν Ραδιοσταθμόν<br />

τῆς Μόσχας, τραγουδοῦσα ἑλληνικά καί ρωσικά τραγούδια, καθώς<br />

ἐπίσης ναπολιτάνικα, χωρίς «φάλτσα», ἀλλά μέ τεχνητήν φωνήν. Ἡ<br />

ἀγάπη μου διά τήν μουσικήν καί δι’ ὅλες τίς μορφές τῆς Τέχνης, ὁδήγησαν<br />

τήν ἡγεσίαν τοῦ Ραδιοσταθμοῦ, νά μοῦ ἀναθέση ἐπίσης καί<br />

τήν ἀρμοδιότηταν τοῦ προϊσταμένου τῶν ἐρασιτεχνικῶν καλλιτεχνικῶν<br />

τμημάτων.<br />

Τότε, ὡς καθηγήτριαν φωνητικῆς προσλάβαμε τήν Νατάλια<br />

Μπαρίσοβνα Σίκ, μίαν ἡλικιωμένην, λιπόσαρκην καί μικροῦ ἀναστήματος<br />

γυναίκαν. Ὁ ἴδιος, δέν ἔπαιρνα μέρος εἰς κανένα τμῆμα ὅμως,<br />

μερικοί συνάδελφοι εἶπαν εἰς τήν καθηγήτριαν ὅ,τι τραγουδῶ. Εἰς<br />

μίαν ἀπό τίς συναντήσεις, μοῦ ἐζήτησε νά τραγουδήσω. Τῆς εἶπα διά<br />

τήν βλάβην τῶν φωνητικῶν μου χορδῶν, ἀλλά ἐκείνη ἐπέμενε: «Δέν<br />

πειράζει! Τραγούδα, ὅπως δύνασαι! Τί θά μᾶς τραγουδήσης;»<br />

– «Τό «Santa Lucia…»<br />

Κάθισε εἰς τό πιάνο καί εἰς τήν αἴθουσαν ἐξεχύθη ἡ θαυμασία<br />

μελωδία τοῦ ναπολιτάνικου τραγουδιοῦ… Ἄρχισα νά τραγουδῶ σιγά,<br />

μέ τεχνητήν φωνήν. Ἀκούγοντας τό πρῶτο κουπλέ, μοῦ εἶπε: «Τραγούδα<br />

πιό δυνατά καί μέ πραγματικήν φωνήν».<br />

– «Φοβᾶμαι, ὅ,τι δέν θά τά καταφέρω…»<br />

– «Δέν εἶναι ἀνάγκη νά φοβᾶσαι! Δέν τραγουδᾶς εἰς κονσέρτο!»<br />

– μοῦ εἶπε.<br />

Παίρνοντας θάρρος, ἄφησα τήν φωνήν μου ἐλεύθερην. Ὅταν<br />

τελείωσα τό τραγούδι, γύρισε καί μοῦ εἶπε σοβαρά: «Διαθέτεις μουσικόν<br />

αὐτί καί ἡ φωνή σου δέν ἐχάθη! Ἄν τό θέλης, θά διορθώσω τήν<br />

βλάβην καί συντόμως θά τραγουδᾶς θαυμασίως!»<br />

Μιλοῦσε μέ τέτοιαν βεβαιότηταν καί πειστικότηταν, πού ἄρχισα<br />

τά μαθήματα. Μετά ἀπό τέσσαρες μῆνες, τραγουδοῦσα ἤδη τήν<br />

πλέον ἀγαπημένην μου ἄριαν, τήν «Ἄριαν Καβαραντόσι», ἀπό τήν<br />

216

ὄπεραν τοῦ Πουτσίνι «Τόσκα». Ἡ Νατάλια Μπαρίσοβνα, εἶχε κάνει τό<br />

θαῦμα της! Ὄχι μόνο ἐθεράπευσε τήν βλάβην, ἀλλά ἡ διαπασών μου<br />

ἔφθασε τίς δύο ὀκτάβες, πού εἶναι ἀπαραίτητες διά νά τραγουδήσης<br />

οἱονδήποτε τραγούδι! Ὁ ἐνθουσιασμός της ἦτο τέτοιος, πού ἄρχισε<br />

νά μέ βλέπη, ὡς… σολίστ τοῦ Θεάτρου Μπαλσόϊ! Προσεπάθησα νά<br />

τήν «προσγειώσω», λέγοντάς της, ὅ,τι δέν τρέφω αὐταπάτες!.. Γύρισε<br />

καί μοῦ εἶπε, θυμωμένη: «Ἄκου, Κώστα! Δουλεύουμε μόλις τέσσαρες<br />

μῆνες καί ἤδη τραγουδᾶς τήν «Ἄριαν Καβαραντόσι»! Τί ἄλλο νά<br />

σοῦ πῶ;»<br />

– «Νατάλια Μπαρίσοβνα! Γνωρίζω τίς προσπάθειες, πού καταβάλλατε<br />

καί σᾶς εἶμαι εὐγνώμων! Ὅμως, δέν εἶναι ἀνάγκη νά σᾶς πῶ<br />

ἐγώ, πόσον ἀπέχει ἡ ἑρμηνεία μου, ἀπό τό τέλειον…»<br />

– «Δέν εἶπα, ὅ,τι ἔφθασες τήν τελειότηταν. Ὅμως, μήν ξεχνᾶς<br />

πώς ὅλοι οἱ μεγάλοι ἑρμηνευτές Ἐνρίκο Καροῦζο, Μπεντζαμίνο Τζίλι,<br />

Μάριο Λάντσα κλπ., ἠσχολοῦντο μέ τήν φωνητικήν ἐπαγγελματικῶς<br />

καί ἐπί ὧρες καθημερινῶς! Ἐσύ, ἀσχολεῖσαι 2-3 φορές τήν ἐβδομάδαν,<br />

ἔχεις τόν φόρτον τῆς ἐκφωνήσεως καί καπνίζεις! Διά τήν<br />

πρόοδόν σου, δέν ἀμφιβάλλω. Ἐκεῖνο πού μέ ἀπασχολεῖ εἶναι ἕνα: νά<br />

σέ κάνω δραματικόν τενόρον ἤ λυρικόν βαρύτονον! Ἡ διαπασών σου,<br />

ἀρκεῖ καί διά τά δύο. Αὐτό εἶναι τό δίλημμά μου!»<br />

Θυμᾶμαι ἀκόμα, νά μοῦ λέη ἐπανειλημμένως: «Κώστα! Εἶσαι τοσον<br />

ἀδύνατος καί ἀπορῶ, ἀπό ποῦ βγαίνει μία τόσο δυνατή φωνή!»<br />

Τήν ἰδίαν ἀπορίαν εἶχα καί ἐγώ, βλέποντας τό λιπόσαρκον σῶμα<br />

της καί ἀκούγοντας τήν φωνήν της, ὅταν ἔδειχνε εἰς ἐμᾶς, πῶς νά<br />

«πατᾶμε» τήν νόταν, ἰδίως ὅταν εἴχαμε νά κάνωμεν μέ τίς λεγόμενες<br />

«μεταβατικές», πού εἶναι δύσκολες, ἀκόμα καί διά φθασμένους ἐπαγγελματίες<br />

καί ἀποτελοῦν τήν «Λυδίαν λίθον», διά τά λαμπρά ὀνόματα<br />

τοῦ πενταγράμμου…<br />

Ἡ πεισματωμένη Νατάλια Μπαρίσοβνα, θέλοντας νά δώση σάρκαν<br />

καί ὀστᾶ εἰς τό ὄνειρόν της, ἠσχολεῖτο συμπληρωματικῶς μαζί<br />

μου εἰς τό διαμέρισμά της, εἰς τήν ὁδόν Ὀγκαριόβα, ὅπου ζοῦσε μέ<br />

τόν παράλυτον σύζυγόν της, ποιητήν, γερμανικῆς καταγωγῆς. Τήν<br />

θλιβεράν ἱστορίαν τῆς Νατάλια Μπαρίσοβνα, τήν ἔμαθα ἀργότερον.<br />

Ὅταν εἶχε τελειώσει τό Ὠδεῖον τῆς Μόσχας, τήν προσέλαβαν εἰς<br />

τό Θέατρον Μπαλσόϊ, ὡς «Ἀνατέλλοντα ἀστέρα», μέ θαυμασίαν φωνήν<br />

μεσοφώνου! Παρ’ ὅλα αὐτά, συντόμως, μετά τήν ἐκτέλεσιν τοῦ<br />

217

πατρός της, Στρατηγοῦ τοῦ πυροβολικοῦ, μέ τήν ὑπόθεσιν «Τουχατσέφσκυϊ»,<br />

τήν πέταξαν ἔξω…<br />

Οὕτως, ἡ οἰκογένειά της, εἶχε δύο ἐντελῶς ἀθώα θύματα, ἀπό τά<br />

ἑκατομμύρια παρομοίων θυμάτων τῆς σταλινικῆς τρομοκρατίας καί<br />

τῆς ἀσυδοσίας τῶν μπολσεβίκων! Ἡ Ρωσία, λόγῳ μπολσεβίκων, ἔχασε<br />

μίαν καλλιτέχνιδα, τό ὄνομα τῆς ὁποίας ηδύνατο νά γραφή μέ<br />

χρυσά γράμματα, δίπλα εἰς τά μεγαλύτερα ὀνόματα ἀοιδῶν τοῦ Μελοδράματος,<br />

Παγκοσμίου φήμης…<br />

Δυστυχῶς, δέν ἐπραγματοποίησα τό ὄνειρον αὐτῆς τῆς μεγάλης<br />

δασκάλας: δέν ἔγινα ἐπαγγελματίας τραγουδιστής, πολύ δέ περισσότερον…<br />

σολίστ τοῦ Θεάτρου Μπαλσόϊ! Τό μόνον πού ἔκανα ἦτο νά<br />

τήν βοηθήσω νά πραγματοποιήση ἕνα ἄλλο μικρότερον ὄνειρον: νά<br />

ταξιδεύση εἰς τό ἐξωτερικόν! Μέχρι τότε, ἔστω καί ἄν εἶχαν περάση<br />

πολλά ἔτη ἀπό τόν θάνατον τοῦ Στάλιν, κανείς δέν ἀνελάμβανε νά<br />

συντάξη τήν ἀπαραίτητον συστατικήν ἐπιστολήν, διά θυγατέραν<br />

«ἐχθροῦ τοῦ λαοῦ». Τό ἐτόλμησα ἐγώ, ὡς προϊστάμενός της εἰς τόν<br />

Ραδιοφωνικόν σταθμόν καί οὕτως ἡδυνήθη νά ταξιδεύση.<br />

Προτρέχοντας, θέλω νά σημειώσω, πώς ἐπιστρέφοντας εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν, ὄχι μόνον δέν ἐκπλήρωσα τίς ἐντολές τῆς KGB, ἀλλά ἐπίσης,<br />

παρά τίς συστάσεις καί τίς προσπάθειες τῶν ὑπαλλήλων τῆς<br />

Πρεσβείας τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, πού διήρκεσαν τρεῖς μῆνες, τελικῶς, παρέδωσα<br />

τό σοβιετικόν διαβατήριον. Τό ἀποτέλεσμα ἦτο νά χαρακτηρισθῶ<br />

«persona non grata» καί 15 ὁλόκληρα ἔτη, νά μήν δύναμαι νά ταξιδεύσω<br />

εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Αὐτό κατηργήθη, μόνον τήν μετασοβιετικήν<br />

ἐποχήν καί οὕτως ἡδυνήθην νά ξαναδῶ συγγενεῖς καί φίλους.<br />

Ἕνα ἄτομον δέν ἀνεζήτησα: τήν ἀξέχαστην δασκάλαν μου, τήν<br />

Νατάλια Μπαρίσοβνα Σίκ. Δέν πρόκειται περί ἀγνωμοσύνης.<br />

Ἁπλῶς, ὑπολογίζοντας τήν ἡλικίαν της, φοβόμουν νά μάθω, πώς<br />

ἀπεβίωσε. Οὕτως, τήν διατηρῶ εἰς τήν μνήμην μου ζωντανήν!<br />

218

«ΣΟΛΙΣΤ», ΟΧΙ ΟΜΩΣ <strong>ΤΟΥ</strong> ΘΕΑΤΡΟΥ ΜΠΑΛΣΟΪ… ΕΙΤΕ:<br />

Η ΑΞΕΧΑΣΤΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΧΑΤΖΗΚΙΔΟΥ<br />

Μεταξύ τῶν φίλων τῶν γονέων μου, ξεχωριστήν<br />

θέσιν εἶχε ἡ Ἀλεξάνδρα Χατζηκίδου, ἡ ὁποία ζοῦσε<br />

εἰς τό Τουαψέ, μέχρι τήν «Ἐπιχείρησιν κατά τῶν<br />

Ἑλλήνων», τήν περίοδον 1937-1939, μέ τίς διώξεις<br />

καί ἐξοντώσεις τῶν Ἑλλήνων ἀπό τούς μπολσεβίκους,<br />

μέ πρωτεργάτες τούς: Στάλιν, Γιάγκοντα, Γιεζώφ<br />

καί Μπέρια.<br />

Μετά τήν σύλληψιν τοῦ συζύγου της, Παναγιώτη Χατζηκίδη, ἡ<br />

Α. Χατζηκίδου πῆρε τόν ἀνήλικον υἱόν τους Κωνσταντῖνον – εἶχε<br />

γεννηθεῖ τό 1930 – καί ἀνεχώρησε διά τήν Ἑλλάδαν, ὅπου ἀνανεώθη<br />

ἡ φιλία μέ τούς γονεῖς μου. Παρά τό γεγονός τῆς οὐσιαστικῆς προσφυγιᾶς<br />

καί τήν ἔλλειψιν κάποιου προστάτου, ἡ Α. Χατζηκίδου, διαθέτοντας<br />

ἀδιαμφισβήτητον ταλέντο, εἰσήχθη εἰς τήν Σχολήν τοῦ Βασιλικοῦ<br />

(σήμερον Ἐθνικοῦ) θεάτρου καί ἀπεφοίτησε ὡς ἠθοποιός καί<br />

σκηνοθέτης. Μετά τήν ἀποφοίτησίν της, κερδίζει τήν ζωήν της καί<br />

τήν ζωήν τοῦ υἱοῦ της, διοργανώνοντας μέ μεγάλην ἐπιτυχίαν, θεατρικές<br />

παραστάσεις, μέ ἔργα Ποντίων δραματουργῶν.<br />

Γνωρίζοντας καί τό ὑποκριτικόν ταλέντο τοῦ πατέρα μου – καί οἱ<br />

δύο ἔπαιρναν μέρος εἰς τά ἐρασιτεχνικά καλλιτεχνικά συγκροτήματα<br />

τῶν Ἑλλήνων τοῦ Τουαψέ – τόν ἔπεισε νά παίξη μαζί της, ὡς πρωταγωνιστής,<br />

εἰς δύο ἔργα τοῦ Ποντίου συγγραφέως Φίλωνος Ξενίδη:<br />

«Ἡ ἀποθήκη τῆς Στοφορίνας» καί «Ἡ ἀνεψιά τή Βέβαια».<br />

Ἡ ἀφίσα<br />

Σκηνή ἀπό τό ἔργον: Ἡ Ἀνεψιά τή Βέβαια.<br />

219

Σκηνή ἀπό τό ἔργον:<br />

Ἡ Ἀποθήκη τῆς Στοφορίνας.<br />

Οἱ δύο πρωταγωνιστές ἀπέσπασαν<br />

τά θυελλώδη χειροκροτήματα τῶν θεατῶν.<br />

Ἀξίζει νά σημειωθῆ, ὅτι ἡ Α. Χατζηκίδου<br />

εἶχε πολλούς θαυμαστές, ὄχι μόνον λόγω τοῦ ταλέντου της ὡς<br />

ἠθοποιοῦ καί σκηνοθέτου, ἀλλά καί ὡς γυναίκα. Ἕνας ἀπό αὐτούς,<br />

ὄντας καί πλούσιος, τῆς ἔκανε πρότασιν γάμου. Ἐμπόδιο ἐστάθη ὁ<br />

υἱός της, ὁ ὁποῖος, ξεγελασμένος ἀπό τήν ἀπατηλήν προπαγάνδαν<br />

τῶν μπολσεβίκων, τό 1945 ἀποφασίζει νά ἐπιστρέψη εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong><br />

πρός ἀναζήτησιν τοῦ πατρός του. Ἡ Α. Χατζηκίδου, ἦτο καί ἀληθής<br />

μητέρα. Οὕτως, τό 1957, πηγαίνει εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> νά δῆ τόν υἱόν της.<br />

Συναντώντας τον εἰς τήν πόλιν Τσιμκέντ, τοῦ Νοτίου Καζαχστᾶν,<br />

μαθαίνει τήν Ὀδύσσειάν του… Ὁ Κώστας, μόλις 4 ἔτη ἔζησεν εἰς τό<br />

Τουαψέ, ἀναζητώντας τόν πατέραν του. Τό 1949, ἀκολουθώντας τήν<br />

μοίραν τῶν Ἑλλήνων, γίνεται θύμα τῶν νέων διωγμῶν καί ευρίσκεται<br />

ὡς εἰδικοεξορισθεῖς εἰς τήν περιοχήν Κύρωφ, τοῦ Νοτίου Καζαχστᾶν,<br />

ὅπου ἐργάζεται ὡς κατασκευαστής βαρελιῶν.<br />

Μαθαίνοντας, ὅ,τι εἰς τήν κοντινήν πόλιν Κουστανάϊ, ευρίσκεται<br />

μία θεία του, ἀποφασίζει νά πάη κοντά της. Τόν συλλαμβάνουν καί<br />

τόν κρατοῦν 11 ὁλόκληρους μῆνες εἰς τήν φυλακήν τῆς πόλεως Κζίλ<br />

Ἀρντᾶ(Χρυσή ὀρδή). Κατόπιν, τόν δικάζουν, μέ τήν κατηγορίαν ἀπόπειρας<br />

ἀποδράσεως καί τόν καταδικάζουν εἰς εἰκοσαετήν εἱρκτήν, εἰς<br />

στρατόπεδον συγκεντρώσεως. Εἰς τήν ἀρχήν τοῦ Καρλάγκ καί κατόπιν<br />

τῆς Βαρκουτᾶ.<br />

Ἡ Α. Χατζηκίδου, μετά τήν ἀπώλειαν τοῦ συζύγου της, δέν θέλησε<br />

νά χάση καί τόν υἱόν. Ἐπιστρέφοντας εἰς τήν Ἑλλάδαν, κάνει<br />

αἴτησιν εἰς τήν Πρεσβείαν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> διά μόνιμον ἐγκατάστασιν. Τήν<br />

πρόλαβαν ὅμως, οἱ ἐμβολιασθέντες μέ τόν ἰόν τῆς «Κομμουνιστίτιδος»,<br />

ἐθελοντές καταδότες, οἱ ὁποῖοι «ἐπληροφόρησαν» τόν ἐκπρόσωπον<br />

τῆς KGB εἰς τήν Πρεσβείαν, πώς ἡ Α. Χατζηκίδου διέδιδε τήν<br />

ὕπαρξιν «ἀδυναμιῶν» τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Ἡ αἴτησίς της, ἀπερρίφθη.<br />

Ὁ Κώστας, ὁ ὁποῖος ἀπό θαῦμα γλίτωσε τήν περαιτέρῳ παραμονήν<br />

του εἰς στρατόπεδα συγκεντρώσεως, στέλνει ἐπιστολήν εἰς τόν<br />

220

Νικήτα Χρουσιώφ, μέ τήν παράκλησιν νά ἀνακληθῆ ἡ ἀπόρριψις τῆς<br />

αἰτήσεως τῆς μητρός του καί ἡ Α. Χατζηκίδου, ἐγκαθίσταται εἰς τό<br />

Τσιμκέντ, κοντά εἰς τόν υἱόν της, ὅπου ἀναλαμβάνει τήν καλλιτεχνικήν<br />

διεύθυνσιν τοῦ ἐρασιτεχνικοῦ θεάτρου. Τό 1963, μαθαίνοντας<br />

διά τίς ἐπιτυχίες της, τήν προσκαλοῦν νά ἀνεβάση τό ἐπίπεδον τοῦ<br />

ἐρασιτεχνικοῦ θεάτρου, εἰς τήν πόλιν Σουχούμι, ὅπου παραμένει ὡς<br />

τό 1968. Τό 1983 εἰς τό Τσιμκέντ, ὁ θάνατος θέτει τέρμα εἰς τήν βασανισμένην<br />

ζωήν της.<br />

Αἰωνία ἡ μνήμη σου, ἀγαπητή Ἀλέκα!<br />

Ἐδῶ, θά πρέπη νά κάνω πάλιν μίαν ἀναδρομήν. Μίαν ἡμέραν,<br />

μαθαίνοντας, πώς εὐρισκόμεθα εἰς τό Κεντάου, ἔρχεται νά μᾶς δῆ.<br />

Ὁλόκληρη τήν ἡμέραν τήν περάσαμε μέ ἀλληλοαφηγήσεις, πού ἐσυνεχίσθησαν<br />

ἀκόμα καί μέχρι ἀργά τήν νύκταν. Βλέποντας τά ἔργα<br />

μου, ὡς ζωγράφου εἰς τήν Λέσχην τῶν οἰκοδόμων καί ξέροντας τήν<br />

ἀγάπην μου διά τό θέατρο, ἔλεγε, πόσον καλό θά ἦτο νά ἤμουν<br />

κοντά της, διά νά ἀναλάβω τά σκηνικά, ἀλλά καί ὡς ἠθοποιός…<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ὅταν μετέβη εἰς τό Σουχούμι, ἡ Α. Χατζηκίδου ἐγνώρισε καί τήν<br />

οἰκογένειαν τοῦ Γεωργίου Καραμπουλάτ, ἐξαδέλφου τοῦ Ἀβραάμ Μελανυφίδη.<br />

Ἡ σύζυγος τοῦ Γ. Καραμπουλάτ, ἡ Ταμάρα – Ρωσίδα τήν<br />

καταγωγήν – ἦτο καθηγήτρια πιάνου καί ἐμβολίασε εἰς τά τέκνα τους<br />

τήν ἀγάπην διά τήν μουσικήν. Οὕτως, ἡ πρωτότοκος Ἑλένη, ἀκολούθησε<br />

τήν εἰδικότηταν τῆς μητρός της, ὁ δέ υἱός Λεωνίδας, ἀπό ἡλικίας<br />

πέντε ἐτῶν, μάθαινε βιολί. Ὅταν ἀπεφοίτησε ἀπό τήν Μουσικήν<br />

Σχολήν Μέσης Ἐκπαιδεύσεως, εἰσήχθη εἰς τό Μουσικόν Παιδαγωγικόν<br />

Ἰνστιτοῦτον τῆς Μόσχας «Γκνέσινιχ».<br />

Ὁ Λεωνίδας, ἔτρεφε ἀπέραντην ἀγάπην εἰς κάθε τί ἑλληνικόν καί<br />

ἔμαθε μόνος του νά παίζη μπουζούκι. Ἦτο τόσον μεγάλο ταλέντο,<br />

πού ἔπαιζε ὅλα τά ἔγχορδα ὄργανα. Τό μπουζούκι ὅμως, ἀπέβη ἡ<br />

μεγάλη του ἀγάπη, μετά τό βιολί! Ὅσον ζοῦσε εἰς τό Σουχούμι, εἶχε<br />

δημιουργήσει ἕνα ἀνεπίσημον μικρό ἑλληνικόν μουσικόν συγκρότημα,<br />

εἰς τό ὁποῖον ἔπαιζε κιθάρα ὁ Παναγιώτης Ἐλευθεριάδης – ἐπιπλοποιός<br />

τό ἐπάγγελμα. Ἦτο υἱός Ἕλληνος, πρώην ἀντάρτη, ὁ ὁποῖος<br />

εἶχε τυφλωθεῖ. Οἱ Ἕλληνες τῆς πόλεως, ἐλάτρευαν τόν νεαρόν Λεωνίδαν<br />

καί τό συγκρότημά του. Ὅταν ἔφυγε διά τήν Μόσχαν, ἡ Α.<br />

Χατζηκίδου τοῦ ἔδωσε τήν διεύθυνσίν μου εἰς τήν Μόσχαν. Οὕτως,<br />

μίαν ἡμέραν μοῦ τηλεφώνησε καί ἦλθε εἰς τό διαμέρισμά μου.<br />

221

Μαθαίνοντας ὅ,τι κάνω φωνητικήν καί ξέρω πολλά λαϊκά τραγούδια,<br />

πῆρε τήν κιθάραν – πάντα εἶχα καί ἔχω εἰς τήν οἰκίαν μου<br />

κιθάραν, ἀσχέτως, ἄν λόγῳ συγκυριῶν δέν ἔμαθα ὁ ἴδιος νά παίζω –<br />

τήν ἐκούρδισε καί εἴπαμε μερικά τραγούδια. Ἄρχισε νά ἔρχεται τακτικότατα,<br />

σχεδόν καθημερινῶς, εἰς τήν οἰκίαν μου καί οὕτως, ήρχισεν<br />

τό μελλοντικόν μας μικρό Ἕλληνικόν μουσικόν συγκρότημα, «σολίστ»<br />

τοῦ ὁποίου καί ἔγινα… Ἕνας ἀπό τούς συγκατοίκους μου, ὁ<br />

Βαλόντια Μπατσούριν, ἦτο ἠλεκτρονικός καί ἀνέλαβε νά μᾶς φιάξη<br />

ἕναν ἐνισχυτήν. Τό «ἔπιπλο», τό ἀνέλαβα ἐγώ.<br />

Τακτικότατα δίναμε «κονσέρτα» διά τούς Ἕλληνες φίλους μας<br />

τοῦ Καυκάσου. Οὕτως, ἐμφανιζόμεθα εἰς τό Ἀντλερ, τό Σότσι, τό<br />

Κρασνοντάρ, τήν Τιφλίδαν, τό Ἐρεβᾶν, τήν Γκουνταούταν καί, ἀπαραιτήτως,<br />

εἰς τό Σουχούμι. Χωρίς αὐτολογίες, παντοῦ μᾶς ἐπεφύλασσαν<br />

θερμήν ὑποδοχήν.<br />

Θυμᾶμαι, εἰς μίαν ἀπό τίς πρῶτες ἐμφανίσεις μας εἰς τήν Λέσχην<br />

Ἑλλήνων πολιτικῶν προσφύγων τῆς Μόσχας, εἶχε ἔλθει καί ὁ νέος<br />

Πρόεδρος τοῦ Πανενωσιακοῦ Ἐρυθροῦ Σταυροῦ καί Ἐρυθρᾶς Ἠμισελήνου,<br />

ὁ ὁποῖος, ἐνθουσιασμένος ἐδήλωσεν ὅ,τι θά φροντίση νά μᾶς<br />

προμηθεύση ἐπαγγελματικόν ἐνισχυτήν καί μικρόφωνα, καθώς ἐπίσης<br />

νά μᾶς ἀξιοποιήση εἰς ἐπίσημες ἐμφανίσεις, ἀνά τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Ἀκόμα<br />

φροντίζει…<br />

Εἰς τήν Τιφλίδαν, μᾶς ὑποδέχονταν οἱ Ἕλληνες καί οἱ ντόπιοι, μέ<br />

ἐπικεφαλῆς τούς ἀξέχαστους φίλους μας: τόν ὀδοντίατρον Κώσταν<br />

Βασιλείου, τόν διευθυντήν βιβλιοδετείου Χαράλαμπον (Λαμπό) Πανιτσίδην<br />

καί τόν καθηγητήν μαθηματικόν, Μιλτιάδην Τσαντέκωφ.<br />

Ὁ Κώστας Βασιλείου μέ τήν σύζυγόν του Στέλλα, ζοῦσαν εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν καί εἶχαν ἔλθει εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ὅπως καί ὁ ἀδελφός του Βασίλης,<br />

λόγω τῆς ἐπιμονῆς τοῦ πατρός τους, ὁ ὁποῖος, ἄν καί γνώριζε<br />

ἀπό τί «παράδεισον» ἐγλίτωσε καί ἦλθε εἰς τήν Ἑλλάδαν, παρέμενε<br />

ἀμετανόητος κομμουνιστής καί διατηροῦσε, μάλιστα, τό ρωσοποιημένον<br />

ἐπώνυμον, «Βασίλιεφ». Ὁ ἴδιος ὅμως, παρέμεινε καί ἀπέθανε<br />

εἰς τήν Ἑλλάδαν. Ὁ Κ. Βασιλείου, ὄντας πανέξυπνος καί ἀξεπέραστος<br />

ὀδοντοτεχνίτης, κατάλαβε ἀμέσως, πώς μόνον εἰς τήν Γεωργίαν,<br />

ὅπου εἶχαν «δικούς» τους νόμους, θά ἠδύνατο νά ὀρθοποδήση,<br />

κατάφερε νά ἐγκατασταθῆ εἰς τήν Τιφλίδαν. Ἐκεῖ, συντόμως, ὅλη ἡ<br />

«νομενκλατούρα» γίνεται πελατεία του καί τοῦ ἐπιτρέπει νά ἐργάζεται<br />

εἰς τό διαμέρισμά του. Μόνον τυπικῶς, «ὑπηρετεῖ» εἰς κάποιαν<br />

222

Πολυκλινικήν τῆς πόλεως ὅμως, δέν πήγαινε οὔτε διά τόν μισθόν του,<br />

πού τόν ἐλάμβανε ὁ Διευθυντής… Ἡ κορούλα του Ἀλίκη, ἕνα ὡραιότατον<br />

καί καλόψυχον κοριτσάκι, ζοῦσε ὡς Πριγκιποπούλα.<br />

Λεωνίδας Θανάσης Παναγιώτης<br />

Καραμπουλάτ Τσάρτας Ἐλευθεριάδης<br />

Πρόβα εἰς τό Ἐρεβᾶν<br />

Εἰς τήν χιονισμένην Τιφλίδαν<br />

Ὁ Κώστας Βασιλείου<br />

μέ τήν οἰκογένειάν του.<br />

Οἱ πελάτες τῆς «νομενκλατοῦρας»,<br />

τόν πλήρωναν ἁδρώς καί ποτέ δέν<br />

ἐχρειάσθη νά χρησιμοποιήση Σοβιετικά<br />

ὑλικά. Εὔρισκαν τρόπον νά φέρνουν ἀπό τό ἐξωτερικόν, ὅ,τι ζητοῦσε!<br />

Προτρέχοντας, θά ἀναφέρω, ὅτι τήν μετασοβιετικήν ἐποχήν ἡ<br />

Ἀλίκη ὑπαντρεύθη καί ἔφυγε μέ τόν σύζυγόν της εἰς τίς ΗΠΑ, ὅπου<br />

ἀπέκτησαν δύο θυγατέρες. Ὁ Κ. Βασιλείου μέ τήν Στέλλα ἐπανεπα-<br />

223

τρίσθησαν, ἀλλά μετά τόν θάνατον τῆς Στέλλας, ὁ Κώστας μετέβη νά<br />

ζήση εἰς ΗΠΑ, κοντά εἰς τήν θυγατέραν του. Δυστυχῶς, ἐχάσαμε τά<br />

ἴχνη τους καί προσφάτως ἔμαθα ὅ,τι ἔχει πεθάνει. Αἰωνία ἡ μνήμη<br />

σου, ἀγαπητέ φίλε.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ὁ Διευθυντής βιβλιοδετείου «Λαμπό» Πανιτσίδης, ἴσως νά μήν<br />

ἦτο τό ἴδιο «πλούσιος» μέ τόν Κ. Βασιλείου, πάντως ἡ Ρωσίδα σύζυγός<br />

του Γκάλια καί τά τέκνα τους: Εἰρήνη, Πέτρος, Χριστόφορος καί<br />

Δημήτριος, ζοῦσαν ἀνέτως. Ὁ Πέτρος, τελειώνοντας τήν Μέσην μουσικήν<br />

σχολήν τῆς Τιφλίδος, σπούδασε εἰς τό Ἰνστιτοῦτον Ραδιοηλεκτρονικῆς<br />

τοῦ Ριαζᾶν, ἀπό τό ὁποῖον καί ἀπεφοίτησε.<br />

Ὁ ἀξέχαστος φίλος<br />

«Λαμπό» Πανιτσίδης<br />

μέ τήν οἰκογένειάν του.<br />

Ἡ Εἰρήνη ἀπεφοίτησε ἀπό τό<br />

Ἰνστιτοῦτον Ξένων γλωσσῶν τῆς Τιφλίδος.<br />

Ὁ Χριστόφορος ἀπεφοίτησε<br />

ἀπό τό Ὠδεῖον τῆς Τιφλίδος καί δέν<br />

ἄφησε νά χαθῆ τό μεγάλο του ταλέντο εἰς τήν μουσικήν. Ὁ μικρός<br />

Δημήτριος, ἔγινε μηχανικός. Ὅλα τά παιδιά ἦσαν ἄριστα εἰς τίς εἰδικότητές<br />

τους. Ὁ Πέτρος, ἄν καί ἠλεκτρονικός πλέον, ἐπιστρέφοντας εἰς<br />

τήν Τιφλίδαν, χωρίς νά τό πολυσκεφθῆ – ξύπνησε ἐντός του ὁ μουσικός<br />

– ἐδημιούργησε μέ τόν ἀδελφόν του Χριστόφορον ἕνα μουσικόν<br />

συγκρότημα, μέ τό ὄνομα<br />

«Ἑλλάδα» καί μέ βασικόν ρεπερτόριο<br />

τά τραγούδια τῆς ἀγαπημένης<br />

πατρίδος τῶν προγόνων!<br />

Τό συγκρότημα τῶν ἀδελφῶν Πανιτσίδη «Ἑλλάδα».<br />

Ἀριστερά μέ τό μπουζούκι ὁ Πέτρος.<br />

Πίσω, καθιστός εἰς τό μέσον, ὁ μαέστρος Χριστόφορος<br />

224

Ἀξίζει νά σημειωθῆ, ὅ,τι ὅσον ὁ Πέτρος ἐσπούδαζε εἰς τό Ριαζᾶν,<br />

ἐρχόταν κάθε Παρασκευήν εἰς τήν οἰκίαν εἰς τήν Μόσχαν καί τοῦ<br />

μάθαινα ἑλληνικά. Ἔφευγε τό βράδυ τῆς Κυριακῆς.<br />

Προτρέχοντας, διά πολλοστήν φορᾶν, θά πῶ ὅ,τι ὁ φίλος μου<br />

Λαμπό, ἀπέθανε πρίν δυνηθῆ νά δῆ τήν γῆ τῶν προγόνων, ὅπως ἡ<br />

Γκάλια, ἡ ὁποία, δυστυχῶς, πῆγε νά συναντήση τόν ἀγαπημένον της<br />

Λαμπό. Ἀς εἶναι ἐλαφρόν τό χῶμα, πού τούς σκεπάζει.<br />

Προσφάτως, ἀπεβίωσεν καί ὁ μικρότερος υἱός τους, ὁ Δημήτριος.<br />

Ἀς εἶναι ἐλαφρύ το χῶμα, πού τόν σκεπάζει.<br />

.....................................................................................................<br />

Οἱ φίλοι στό Σουχούμι<br />

Γεώργιος καί Σοφία Μπουμπουρίδη.<br />

Οἱ ἄξιοι γονεῖς.<br />

Ἐπισκεπτόμενοι τό Σουχούμι με κονσέρτα,<br />

πάντοτε διανυκτερεύαμε εἰς τήν<br />

οἰκίαν τῶν γονέων τοῦ Λεωνίδα Καραμπουλάτ,<br />

πού ἦτο κτισμένον ἐπάνω εἰς<br />

λόφον. Τίς πρόβες ὅμως, τίς κάναμε εἰς<br />

τήν φιλόξενον αὐλήν τῆς οἰκογενείας<br />

Μπουμπουρίδη, πού ὅλα τά μέλη της,<br />

ἦσαν ἔνθερμοι πατριῶτες τόσον τῆς ἱστορικῆς πατρίδος, ὅσον καί τῆς<br />

γενέτειρος. Ἐπίσης, ὅλα τά μέλη διεκρίθησαν εἰς τίς ἐργασίες τους: Ὁ<br />

Πολυχρόνης, ὡς ἰατρός-παθολόγος, ὁ Πέτρος, ὡς μάθηματικός, ὁ<br />

Θεόδωρος, ὡς χρυσοχόος καί ἀθλητής, ὁ Βλαδίμηρος, ὡς στοματολόγος,<br />

ὁ Ἀθανάσιος, ὡς σκηνοθέτης, ὁ Ἐδουάρδος, ὡς καθηγητής<br />

σωματικῆς ἀγωγῆς.<br />

Εἰς τήν φιλόξενον αὐλήν τῶν<br />

Μπουμπουρίδηδων:<br />

Ἐξ ἀριστερῶν: Τάνια-φίλη, Πέτρος,<br />

Θεόδωρος, Βλαδίμηρος, Ἀθανάσιος<br />

καί ἔμπροσθεν ἡ θεία Σοφία.<br />

225

Ἄν θυμᾶσαι, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, ὁ Α. Βόλκωφ μοῦ ὑπενθύμιζε<br />

ὅ,τι οἱ σοβιετικοί πολίτες δέν ἐπιτρέπεται νά ἔχουν ἐπαφές μέ ξένους.<br />

Εἰς τήν περίπτωσιν τῶν Μπουμπουρίδη, ἡ τοπική KGB τούς ζήτησε<br />

νά φιλοξενήσουν τουρίστες ἀπό τήν Ἑλλάδαν, διά νά δεῖξουν εἰς τούς<br />

«ξένους», τήν φιλοξενίαν τῶν σοβιετικῶν πολιτῶν… Λές καί αὐτή ἡ<br />

φιλόξενη οἰκογένεια, εἶχε ἀνάγκην νά τῆς τό ζητήσουν!<br />

Ἄλλη μία ἀπόδειξις, τοῦ «ἀλαλούμ» τῶν μπολσεβίκων…<br />

Ἡ οἰκογένεια Μπουμπουρίδη<br />

φιλοξενεῖ μέ τόν καλλίτερον<br />

τρόπον Ἕλληνες τουρίστες.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Οἱ φίλοι εἰς τήν Ἀρμενίαν<br />

Ὁ Σαάκ μέ τήν σύζυγόν του καί τόν υιόν τους.<br />

Εἰς τό Ἐρεβᾶν μᾶς φιλοξενοῦσε ὁ φίλος μου<br />

Σαάκ Κεσισιᾶν, οἱ γονεῖς του καί ὁ γαμβρός<br />

του Βαγκᾶν Καζαντζιᾶν, μέ τά παιδιά τους. Ὁ<br />

υἱός τοῦ Σαάκ, ἦτο τότε βρέφος. Μέ τόν<br />

Σαάκ Κεσισιᾶν ἐγνωρίσθημεν ἕνα βράδυ, διασκεδάζοντας μέ τούς<br />

Ἕλληνας καλλιτέχνας εἰς τό ξενοδοχεῖον τῆς Μόσχας «Οὐκραΐνα», εἰς<br />

τό ὁποῖον εἶχαν καταλύσει.<br />

Ὁ Σαάκ, ζήτησε νά λάβη μέρος, μιλώντας καθαρῶς ἑλληνικά καί<br />

ἀπό τότε γίναμε ἀχώριστοι φίλοι καί συναντόμεθα τακτικῶς, ὁπότε<br />

ἔμαθα καί τήν ἱστορίαν του. Ἡ ἀδελφή του Ἀσατέ (Ἐλευθερία) καί ὁ<br />

ἴδιος εἶχαν γεννηθεῖ εἰς τό Ἁμαρούσιον. Μικρά παιδιά ἀκόμα, ἀκολούθησαν<br />

τούς γονεῖς τους, οἱ ὁποῖοι θέλησαν νά ἐγκατασταθοῦν εἰς<br />

τήν πατρίδαν τους, ξεγελασμένοι ἀπό τήν σοβιετικήν προπαγάνδαν.<br />

Ὁ Σαάκ, λόγω μεταπτυχιακῶν σπουδῶν, ἤρχετο τακτικῶς εἰς την<br />

Μόσχαν. Ἔγινε ἕνας ἀπό τούς καλλίτερους Ἀρχιτέκτονες τῆς Ἁρμε-<br />

226

νίας. Ἡ μακέτα του, διά τήν κάλυψιν τῆς ἀκροπόλεως τοῦ Ἐρεμπουνί,<br />

ἀπέσπασε τό πρῶτο βραβεῖον.<br />

Μετά ἀπό ολίγον διάστημα, ἡ ἀδελφή του μέ τόν σύζυγόν της<br />

Βαγκᾶν Καζαντζιᾶν, πού τόν ἀποκαλούσαμε «Καζαντζίδη» καί τούς<br />

δύο υἱούς των, μετώκησαν εἰς τίς ΗΠΑ.<br />

Ὁ Σαάκ, δέν ξεχνᾶ καί τήν γενέτειράν του.<br />

Οὕτως, μέ δικήν του πρωτοβουλίαν, τήν<br />

μετασοβιετικήν ἐποχήν, ἕνας Ἀρμένιος γλύπτης<br />

φιλοτέχνησε τό ἄγαλμα τοῦ Σπύρου<br />

Λούη καί ἡ τοποθέτησίς του εἰς τό Ἁμαρούσιον,<br />

πρό μερικῶν ἐτῶν, ἔγινε ὑπό τήν<br />

ἐπίβλεψιν τοῦ Σαάκ Κεσισιᾶν. Τότε, εὑρέθημεν<br />

πάλιν εἰς τάς Ἀθήνας καί ἀργότερον,<br />

μᾶς ἐπεσκέφθη ὁ υἱός του, νεαρός ἀνήρ<br />

πλέον.<br />

Μετά δέ τήν Περεστρόϊκα, ὅταν ἀπέθαναν οἱ γονεῖς τους, ὅπως<br />

μάθαμε, μετέβη διά μόνιμον ἐγκατάστασιν εἰς τίς ΗΠΑ καί ὁ Σαάκ μέ<br />

τήν σύζυγόν του καί τόν υἱόν τους.<br />

Ἄν καί χαθήκαμε, ἐλπίζω καί εὔχομαι νά εἶναι ὅλοι καλά!<br />

Μάϊος 1969. Ἡ Μοσχοβίτικη παρέα εἰς τό Ἐρεβᾶν.<br />

227

ΑΔΥΣΩΠΗΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΑ…<br />

Ἐδῶ, μέ τήν εὐκαιρίαν τοῦ ἐπωνύμου τοῦ μαέστρου τοῦ συγκροτήματός<br />

μας, πρέπει νά στηλιτεύσω τόσον τά πολιτικά Κόμματα<br />

τῆς Ἑλλάδος, ὅσον καί τίς κυβερνήσεις μας καί ἰδιαιτέρως τούς ὑπουργούς<br />

Ἐξωτερικῶν, πού τόσον ἀφελῶς, διά νά μήν χρησιμοποιήσω<br />

πιό βαριές ἐκφράσεις, ἀσχολοῦνται μέ τά Ἐθνικά μας θέματα…<br />

Εἰς τήν Τουρκίαν, δυστυχῶς δι’ ἐμᾶς, ἀσχολοῦνται καί εἰς αὐτόν<br />

τόν τομέαν μέ τήν δέουσαν προσοχήν καί σοβαρότηταν. Οὕτως, ὅλοι<br />

οἱ κάτοικοι τῆς Τουρκίας, ἀσχέτως ἐθνικότητος καί ὑποχρεωτικῶς,<br />

ἔχουν τουρκικά ἐπίθετα. Τοιουτοτρόπως, ἡ ἑλληνική οἰκογένεια Μελανυφίδη,<br />

εἶχε γίνει Καραμπουλούτ εἴτε εἰς τήν ρωσικήν Καραμπουλάτ…<br />

Τί κάνουμε εἰς τήν Ἑλλάδαν; Ἀκόμα καί τούς ἐπαναπατρισθέντες<br />

Ποντίους καί, γενικῶς, τούς Μικρασιάτες, τούς ἀφήνουμε μέ τά «τουρκικά»<br />

τους ἐπίθετα… Ἔτσι, εἴμεθα γεμάτοι: Καμπούρογλου, Πεσματζόγλου,<br />

Παπάζογλου κλπ… Κάποιαν ἀπό τίς οἰκογένειες τῶν Μελανυφίδη,<br />

τήν ἑλληνοποίησαν: Καραμπουλατίδη! Κρίνε ὁ ἴδιος, ἀγαπητέ<br />

ἀναγνώστη, ἄν εἶναι σοβαροί καί ἄν δικαιοῦνται νά ἡγοῦνται τῆς<br />

χώρας μας! Νά ἦτο μόνον τό θέμα τῶν ἐπωνύμων…<br />

Διά τόν Τίτο καί τήν μετωνομασίαν τῆς Δημοκρατίας Βαρντάρσκα<br />

τῆς πρώην Γιουγκοσλαβίας εἰς «Ματσεντόνια», θά ἀφηγηθῶ<br />

κάτωθι, ὅπως καί διά τήν ἀντιμετώπισιν αὐτοῦ τοῦ προβλήματος ἀπό<br />

τούς (Ἕλληνας;) ἀνευθυνοϋπεύθυνους… Ὅταν ἐτέθη ἐνώπιόν μας,<br />

πάλι διά «ἐσωτερικήν κατανάλωσιν» καί διά νά καθησυχάσουν τήν<br />

συντριπτικήν πλειοψηφίαν τῶν ἐξεγερθέντων Ἔλλήνων, πρόβαλαν τό<br />

θέμα τοῦ ὀνόματος, διά νά πέσουν εἰς τήν παγίδαν τῶν ἐκπροσώπων<br />

τῆς Βαρντάρσκα, οἱ ὁποῖοι ἀντιπρόβαλαν τό δικαίωμα κάθε λαοῦ καί<br />

κράτους νά ἐπιλέξη τό ὄνομα, πού θέλει… Διά νά περιγράψω τά<br />

ἄρθρα καί τά σχόλια διά τίς ξενόγλωσσες ἐκπομπές τῆς ΕΡΑ-5, ἀπό<br />

τούς «εἰδικούς», θά χρειαζόμουν ἕναν ὁλόκληρον τόμον, ὥστε νά<br />

ἀποκαλύψω τήν ἀσχετοσύνην των.<br />

Εἰς τό θέμα τῶν σχέσεων μέ τήν Τουρκίαν, πάλι ἡ συμπεριφορά<br />

τῶν Ἑλλήνων πολιτικῶν, εἶναι θλιβερά! Πῶς εἶναι δυνατόν, κατά τήν<br />

ἐπίσκεψίν τους εἰς τήν Τουρκίαν, νά καταθέτουν στεφάνους εἰς τόν<br />

τάφον τοῦ σφαγέως τῶν Ἑλλήνων Κεμάλ Ἀτατούρκ, εἰς στάσιν προσοχῆς;<br />

228

Δέν μᾶς ἔφθανε ἡ ἐπαίσχυντος στάσις τῆς κυβερνήσεως Κ. Σημίτη<br />

εἰς τά Ἴμια, ἡ αἰσχρή ἀντιμετώπισις τοῦ ἀδικοχαμένου πληρώματος<br />

τοῦ μοιραίου ἑλικοπτέρου καί τό φαῦλον «Εὐχαριστῶ» εἰς<br />

ΗΠΑ, ὅπως καί ἡ ἀχαρακτήριστος παράδοσις τοῦ Ὀτσαλᾶν… Ὁ ἄλλος<br />

μεγάλος ἔνοχος Θεόδωρος Πάγκαλος – τόν εἴχαμε Ὑπουργόν Ἐξωτερικῶν<br />

καί προσφάτως Ἀντιπρόεδρον τῆς κυβερνήσεως – εἶχε δώσει<br />

ἐντολήν νά κάψουν τήν σημαίαν μας καί νά διαδώσουν: «Τήν πῆρε ὁ<br />

ἀέρας…»<br />

Τί νά πῶ διά τά «ζεϊμπέκικα», διά τίς «κουμπαριές;» Κανείς, μέχρι<br />

σήμερον, δέν βρῆκε τό σθένος νά θέση τόσον εἰς τό ΝΑΤΟ καί τίς<br />

ΗΠΑ, ὅσον καί εἰς τήν Εὐρωπαϊκήν Ἕνωσιν τά θέματα: τῶν 12 μιλλίων,<br />

τῆς ὑφαλοκρηπίδος, τῆς ΑΟΖ καί τῶν συνεχῶν παραβιάσεων<br />

τοῦ ἐναερίου καί θαλάσσιου χώρου τῆς πατρίδος μας. Ἀντιθέτως, ἡ<br />

Ντόρα Μπακογιάννη, ὄντας Ὑπουργός Ἐξωτερικῶν ἐπί κυβερνήσεως<br />

Κώστα Καραμανλῆ - του νεωτέρου - ἔσπευσε νά διαφοροποιηθῆ ἀπό<br />

τό ἄνοιγμα τοῦ Πρωθυπουργοῦ εἰς τήν Ρωσίαν, συμφωνώντας, διά<br />

τήν ἀμερικανικήν πυραυλικήν «ὀμπρέλαν»…<br />

Διά τά 12 μίλλια τῆς ὑφαλοκρυπίδος, τήν ΑΟΖ καί τήν ἐκμετάλλευσιν<br />

τοῦ ὀρυκτοῦ πλούτου τῆς χώρας μας: σιωπή!<br />

Ὡς πότε θά ἀντιμετωπιζώμεθα ὡς ἐγκληματίες, διά μικροχρέη εἰς<br />

τό Δημόσιον, ἐνῶ θά παραμένουν εἰς τό ἀπυρόβλητον οἱ Ὑπουργοί<br />

μας, οἱ ὁποῖοι δέν εἶναι εἰς θέσιν, ἀφ’ ἑνός νά ἐξυγιάνουν τήν οἰκονομίαν<br />

μας καί ἀφ’ ἑτέρου μᾶς ἐξαναγκάζουν νά πληρώνουμε διπλά<br />

καί τριπλᾶ τά ἔξοδα κάθε ἔργου – μικροῦ καί μεγάλου – εἰς τήν<br />

χώραν μας; Διά νά μήν θίξουμε τό θέμα διά τίς «μίζες»…<br />

Ποῖοι ἀντιτίθενται εἰς τήν πλήρην κατάργησιν τοῦ πανεπιστημιακοῦ<br />

«Ἀσύλου», τήν στιγμήν πού κανείς δέν διώκεται διά τίς πολιτικές<br />

πεποιθήσεις του, ἐνῶ ἔχει καταντήσει ΛΗΜΕΡΙ, τῶν κάθε εἴδους<br />

«ἀντιστασιακῶν», «ἀντεξουσιαστῶν» καί «κουκουλοφόρων», πού<br />

ἐπιδίδονται εἰς τήν καταστροφήν Δημοσίων καί ἰδιωτικῶν περιουσιῶν,<br />

φθάνοντας εἰς τό σημεῖον καί τοῦ «πλιάτσικου;»…<br />

Ἀποτεινόμενος πρός ἐσέναν, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, καί εἰς ὅλους<br />

τούς συμπατριῶτες μας, σᾶς καλῶ νά «μαυρίσετε» ὅποιον πολιτικόν<br />

δέν ὀνομάζει τήν Δημοκρατίαν τῶν Σκοπίων ΒΑΡΝΤΑΡΣΚΑ, ὅποιον<br />

ἔχει ἀνάμιξιν εἰς σκάνδαλα, ὅποιον δέν τολμᾶ νά ὑπερασπίζη σθεναρῶς,<br />

τά Ἐθνικά μας θέματα, ἀλλά καί «ἐλέῳ λαοῦ», διά δημοψηφίσματος,<br />

τήν κατάργησιν όλων, ἀνεξαιρέτως, τῶν Κομμάτων!<br />

229

ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΤΗΡΙΑ ΒΡΑΔΙΑ<br />

Οἱ σοβιετικοί ἡγέτες, ἐκτιμώντας τήν Διεθνήν κατάστασιν, ἀπεφάσισαν<br />

νά δημιουργήσουν ἕναν νέον, «ἀνεπίσημον» ραδιοσταθμόν<br />

– τύπου BBC – μέ τήν ὀνομασίαν: «Мир и Прогресс» (Εἰρήνη καί<br />

Πρόοδος). Ὑποδιευθυντήν τοῦ νέου σταθμοῦ, διόρισαν τόν Α. Βόλκωφ.<br />

Οἱ πρῶτες γλῶσσες, εἰς τίς ὁποῖες ἐξέπεμπε ὁ νέος σταθμός,<br />

ἦσαν:ἡ ἀγγλική, ἡ γαλλική καί ἡ γερμανική, μέ προοπτικήν νά πλαισιωθοῦν<br />

οἱ ἐκπομπές ἀργότερον καί μέ ἄλλες γλῶσσες. Μέ τούς<br />

συναδέλφους τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως, ἀποφασίσαμε νά ὀργανώσουμε<br />

ἀποχαιρετιστήριαν βραδιάν, πρός τιμήν τοῦ ἀπερχομένου<br />

Διευθυντοῦ μας Α. Βόλκωφ, ἐπιλέγοντας ὡς χῶρον, τό ἄνετον διαμέρισμα<br />

τῆς Σοφίας Γκλαντκόβα. Λόγω προσωπικῶν μου ἀσχολιῶν<br />

καί τῆς ἀναμονῆς τοῦ μαέστρου Λεωνίδα Καραμπουλάτ μέ τό μπουζούκι<br />

του, φθάσαμε καθυστερημένοι. Ὅλοι μᾶς ὑπεδέχθησαν μέ διαμαρτυρίες,<br />

ἐπειδή περίμεναν ἀπό ἐμᾶς, νά δώσουμε ἕναν εὐχάριστον<br />

τόνον μέ τά τραγούδια μας.<br />

Ὁ Α. Βόλκωφ, παρεκάλεσε τούς παρισταμένους νά κάνουν ὀλίγην<br />

ἀκόμα ὑπομονήν καί ἐζήτησε νά ὁμιλήση μαζί μου, ἰδιαιτέρως. Ὁ Στεπάν<br />

Καλμυκώφ, ὁ ὁποῖος εἶχε ἀναλάβει Διευθυντής, θέλησε νά ἀκολουθήση,<br />

ἀλλά ὁ Α. Βόλκωφ τοῦ εἶπε αὐστηρῶς: «Στεπάν Γιάκοβλεβιτς!<br />

Εἶπα ὅ,τι θέλω νά ὁμιλήσω μέ τόν Κώσταν, ἰδιαιτέρως!»<br />

Μπαίνοντας εἰς ἕνα ἄλλο δωμάτιον, μοῦ εἶπε: «Κώστα, ἀποχωρώντας<br />

ἀπό τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν, θέλω δι’ ἄλλην μίαν φορᾶν νά<br />

σέ εὐχαριστήσω, διά τήν συμβολήν σου εἰς τίς ἐπιτυχίες τοῦ τμήματος!<br />

Ἴσως νά «καυγαδίσαμε», ἀλλά πάντα διά τήν δουλειά! Αὐτά<br />

συμβαίνουν! Ὁμολογῶ, καί αὐτό ἔχει σημασίαν ὅ,τι ἦσουν τό στηριγμά<br />

μου καί σοῦ ζητῶ νά ἐξακολουθήσης νά εἶσαι στήριγμα τοῦ<br />

τμήματος! Δι’ ἄλλην μίαν φορᾶν, σέ εὐχαριστῶ!»<br />

– «Καί ἐγώ σέ εὐχαριστῶ, διά τά καλά σου λόγια! Ὅμως, ἐκεῖνο<br />

πού μέ εὐχαριστεῖ περισσότερον, εἶναι τό γεγονός, ὅ,τι ἔχω ἀπέναντί<br />

μου ἕναν σωστόν ἄνδραν, ἱκανόν νά παραδέχεται τά λάθη του! Ὁμολογῶ,<br />

μέ τήν σειράν μου, πώς εἶχα τήν εὐτυχίαν νά συνεργασθῶ μέ<br />

ἕναν Διευθυντήν τοῦ δικοῦ σου ἀναστήματος!<br />

Δυστυχῶς, πρέπει νά ὁμολογήσω, πώς δέν πιστεύω, ἡ Ἑλληνική<br />

σύνταξις, ὑπό τήν διεύθυνσιν τοῦ Στεπάν, θά κατορθώση νά διατηρήση<br />

τό ὑψηλόν ἐπίπεδόν της…»<br />

230

– «Γνωρίζω τά ἀδύνατα σημεῖα τοῦ Στεπάν. – μοῦ εἶπε. Ἐπίσης<br />

καταλαβαίνω τούς φόβους σου. Δι’ αὐτό καί ἐζήτησα νά ὁμιλήσουμε<br />

ἰδιαιτέρως καί νά σέ παρακαλέσω νά καταβάλης προσπάθειες, ὥστε ἡ<br />

Ἑλληνική σύνταξις νά διατηρήση τό ἐπίπεδόν της!»<br />

Σφίξαμε τάς χείρας καί καί πήγαμε νά συναντήσουμε τούς ὑπολοίπους.<br />

Τό γλέντι ἄναψε, ἰδιαιτέρως, μέ τό ἀνεπανάληπτον παίξιμο τοῦ<br />

Λεωνίδα καί τά τραγούδια μας. Ξημερώματα πλέον, ἀποφασίσαμε νά<br />

μεταβῶμεν εἰς τάς οἰκίας μας.<br />

Δέν ἐσυνάντησα τόν Α. Βόλκωφ, τήν μετασοβιετικήν ἐποχήν.<br />

Εἶμαι ἀπολύτως βέβαιος ὅ,τι ἡ συζήτησίς μας περί σοβιετικοῦ καθεστῶτος,<br />

θά ἦτο ἐνδιαφέρουσα.<br />

Δυστυχῶς, εἶχε πεθάνει νέος! Αἰωνία ἡ μνήμη του.<br />

231

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΙΣ ΥΠΟ ΤΗΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΙΝ<br />

<strong>ΤΟΥ</strong>Σ.Γ. ΚΑΛΜΥΚΩΦ<br />

«Che fece… il gran rifiuto» 13<br />

Σέ μερικούς ἀνθρώπους ἔρχεται μιά μέρα<br />

πού πρέπει τό μεγάλο Ναί ἤ τό μεγάλο το Ὄχι<br />

νά ποῦνε. Φανερώνεται ἀμέσως ὅποιος τόχει<br />

ἕτοιμο μέσα του τό Ναί, καί λέγοντάς το πέρα<br />

πηγαίνει στήν τιμή καί στήν πεποίθησή του.<br />

Ὁ ἀρνηθεῖς δέν μετανοιώνει. Ἄν ρωτιοῦνταν πάλι,<br />

«ὄχι» θά ξανάλεγε. Κι ὅμως τόν καταβάλλει<br />

ἐκεῖνο τ’ «ὄχι» – τό σωστό – εἰς ὅλην τήν ζωή του.<br />

Κ. Καβάφης<br />

Εὐθύς ἐξ ἀρχῆς, ὅταν ὁ Στεπάν Καλμυκώφ ἀνέλαβε Διευθυντής<br />

τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως, ἐνεφανίσθησαν τά πρῶτα σημεῖα τῆς ἐλλείψεως<br />

τοῦ δυναμισμοῦ τοῦ Α. Βόλκωφ. Εἶναι ἀξιοσημείωτον ὅ,τι ὁ<br />

Σ. Καλμυκώφ ἦτο ἑλληνικῆς καταγωγῆς, ἀπό τήν Μαριούπολιν. Τό<br />

ἐπώνυμον Καλμυκώφ, βεβαίως, δέν εἶναι ἑλληνικόν. Εἶναι ὁλοφάνερον,<br />

πώς κάποιος πρόγονός του ἠναγκάσθη νά ἀλλάξη ἐπώνυμον…<br />

Ὁ ἴδιος ὁ Σ. Καλμυκώφ, ἦτο κλασικόν παράδειγμα σοβιετικοῦ πολίτου,<br />

τόν ὁποῖον εἶχεν ἰσοπεδώσει ὁ ὀδοστρωτήρ τοῦ σοβιετικοῦ καθεστῶτος.<br />

Ὅπως λένε: ἐφοβόταν καί τήν σκιάν του… Ποτέ δέν ἔλεγε<br />

καί δέν ἔπραττε κάτι, ἄν ὑπῆρχε καί ἡ παραμικρή ὑπόνοια ἀπολογίας…<br />

Κάποτε – δέν θυμᾶμαι τήν χρονολογίαν – τόν Σ. Καλμυκώφ<br />

τόν εἶχαν στείλει ἐπικεφαλῆς τῆς ὁμάδος τοῦ Περιπτέρου τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>,<br />

εἰς τήν Διεθνήν Ἔκθεσιν Θεσσαλονίκης. Οἱ ἑλληνικές ἐφημερίδες εἰς<br />

τά σχόλιά τους, κρίνοντας ἀπό τήν συμπεριφοράν του, εἶχαν γράψει,<br />

πώς ὁ Σ. Καλμυκώφ ἦτο Συνταγματάρχης τῆς KGB… Θυμᾶμαι τά<br />

γέλια πού κάναμε μέ τόν Α. Βόλκωφ, διαβάζοντας τά δημοσιεύματα.<br />

Ὁ καημένος ὁ Στεπάν, δέν ἠδύνατο νά εἶναι οὔτε λοχίας τῆς KGB…<br />

Ὡστόσον, τηρώντας ἀπαρεγκλίτως τήν ἀντικειμενικότηταν, πρέπη νά<br />

ὑπογραμμίσω, ὅτι ὡς ἄνθρωπος, ἦτο ἑξαιρετικῶς φίλεργος, ἀκούραστος<br />

καί φιλόξενος. Πολλές φορές, κατά τά ἔτη πού ἐργάσθηκα εἰς<br />

τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν, ὀργάνωνε διά τούς συνεργάτες τῆς συντά-<br />

_____________________________<br />

13. Τό ἀποτέλεσμα…. τῆς μεγάλης ἀρνήσεως. (Ἰταλικά).<br />

232

ξεως βραδιές, εἰς τήν οἰκίαν του. Ὅσες φορές εἶχα εὑρεθεῖ εἰς δύσκολον<br />

οἰκονομικήν κατάστασιν, λόγω καθυστερήσεώς τῆς προαγωγῆς<br />

μου, προθύμως μοῦ ἐδάνειζε τό ἀπαραίτητον ποσόν.<br />

Τήν θέσιν τοῦ ἀναπληρωτοῦ, τήν εἶχε πάρει ὁ Γκενάντυϊ Πιβοβάρωφ,<br />

ὁ ὁποῖος εἶχε ἔλθει εἰς τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν, κατ’ εὐθείαν<br />

ἀπό κάποιαν Σχολήν τῆς KGB καί ἐγνώριζε ἀρκετά καλῶς τήν ἑλληνικήν<br />

γλώσσαν. Ἀργότερον, ἐστάλη εἰς τήν Πρεσβείαν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> εἰς<br />

τήν Ἑλλάδαν, ὡς «Μορφωτικός» Ἀκόλουθος… Ἡ συμπεριφορά του,<br />

ἦτο παράξενη. Προσπαθοῦσε νά φανῆ δημοκράτης, ὅμως ἀδυνατοῦσε<br />

νά ἀπαλλαγῆ ἀπό τήν συμπεριφοράν τοῦ «ἀξιωματούχου», πού<br />

δέν ξεχνᾶ τήν ἐξουσίαν, τήν ἀπορρέουσαν ἀπό τό ἀξιωμά του. Εἶχε<br />

καί ἄλλα δύο, βασικά ἐλαττώματα: τήν ἀδυναμίαν εἰς τό «ἀδύνατον»<br />

φύλον καί τό ποτόν! Δέν ἄργησε ἡ σύγκρουσίς μας…<br />

Ἐδῶ, πρέπει νά κάνω μίαν ἀναδρομήν. Συντόμως, μετά τήν πρόσληψίν<br />

μου εἰς τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν μᾶς ἔστειλαν ἀπό τήν Τασκένδην,<br />

ὡς ἐπιμελητήν ὕλης, τόν πολιτικόν πρόσφυγαν Παναγιώτην<br />

Περδίκην, πρώην δικηγόρον, ἀπό τόν Ἀλμυρόν. Ταχέως, τόσον οἱ<br />

μεταφραστές, ὅσον καί οἱ ἐκφωνητές ὑποφέραμε ἀπό τίς «διορθώσεις»<br />

του… Θά ἦτο ἄδικον νά τόν χαρακτηρίσω ἀγράμματον ὅμως,<br />

ἔκανε διορθώσεις… χάριν τῶν διορθώσεων.<br />

Κάποιαν φορᾶν, θέλοντας νά τοῦ δώσω νά καταλάβη τήν νοοτροπίαν<br />

του, παρεκάλεσα τούς μεταφραστάς νά φυλᾶνε τά κείμενα,<br />

πού τούς διόρθωσε. Οἱ εἰδήσεις πολιτικοῦ περιεχομένου, ἐπαναλαμβάνονταν<br />

κατά κόρον, ὁπότε δέν ἦτο δύσκολον νά ἀποδείξω, πώς<br />

«διόρθωνε», ἀκόμα καί τίς διορθώσεις του… Ὁ Π. Περδίκης ὅμως,<br />

ἦτο χολερικός, κρυψίνους, δειλός καί φιλάργυρος, καθώς ἐπίσης,<br />

ἀνῆκε εἰς τά ἄτομα, τά ὁποῖα ἔχουν μεγάλην ἰδέαν διά τόν ἐαυτόν<br />

τους καί ἔπασχε ἀπό τό σύνδρομον, τοῦ «μή ἀνεγνωρισμένου ταλέντου…»<br />

Παρά τό γεγονός τῆς ἀποκαλύψεως τοῦ τρόπου ἐργασίας του,<br />

προσπαθοῦσε νά δικαιολογήση, τά ἀδικαιολόγητα. Ὄντας φιλάργυρος,<br />

ἄν καί ὁ μισθός του, ὡς ἐπιμελητοῦ ὕλης ἦτο 300 ρούβλια, προσπαθοῦσε<br />

νά μεταφράζη κείμενα, μέ τήν ἀδηφάγον ὄρεξιν ἑνός καρχαρία!<br />

Κάποτε, μεταφράζοντας μίαν εἴδησιν, διά τό Περίπτερον τῆς<br />

<strong>ΕΣΣΔ</strong> εἰς κάποιαν Διεθνήν Ἔκθεσιν, ἔγραψε: «…Εἰς τό βιβλίον ἐπισκεπτῶν<br />

τοῦ Περιπτέρου τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, εἶς ἐξ αὐτών ἔγραψε: «Οἱ κομπίνες<br />

σας, εἶναι θαυμάσιες!..»<br />

233

Κατά τήν τακτικήν ἐργασιακήν συνάντησιν τῶν συνεργατῶν, τοῦ<br />

εἶπα ἐκνευρισμένος: «Ἐξήγησε εἰς τούς Ρώσους συναδέλφους, τί σημαίνει<br />

εἰς τά ἑλληνικά, ἡ λέξις: κομπίνα! Δέν σημαίνει ἀπάτη; Βλέπεις,<br />

ἄν τό διαβάζαμε, ὅπως τό ἔγραψες, οἱ Ἕλληνες ἀκροατές θά καταλάβαιναν,<br />

πώς ὁ ἐπισκέπτης δέν ἐθαύμασε τά σοβιετικά θεριζοαλωνιστικά<br />

μηχανήματα, ἀλλά τίς «θαυμάσιες σοβιετικές ἀπάτες…»<br />

Εἰς ἐμᾶς τούς Ἕλληνας, βεβαίως, δέν ἠδύνατο νά δικαιολογηθῆ.<br />

Προσεπάθησε ὅμως, νά δικαιολογήση τήν βλακείαν του, εἰς τούς Ρώσους,<br />

λέγοντας: «Οἱ ἀγρότες, στά χωριά τῆς Ἑλλάδος, ἔτσι ὀνομάζουν<br />

τά θεριζοαλωνιστικά μηχανήματα, ὁπότε… διά νά καταλάβη ὁ<br />

λαός…»<br />

Τό ποτήρι τῆς ἀγανακτήσεώς μου ἐξεχείλισε καί τόν ἔκοψα:<br />

«Ἄκου, Παναγιώτη, αὐτές τίς μπαροῦφες ἀλλοῦ! Ἀπό ποῦ γνωρίζεις,<br />

πῶς ὀνομάζουν εἰς τά ἑλληνικά χωριά οἱ ἀγρότες τά θεριζοαλωνιστικά<br />

μηχανήματα, ὅταν ἐγκατέλειψες τήν Ἑλλάδαν τό 1949; Καί μήν μᾶς<br />

πῆς, ὅ,τι τότε εἶχαν ἔλθει εἰς τήν Ἑλλάδαν, τέτοια μηχανήματα… Ἐγώ,<br />

πού ἔφυγα ἀπό τήν Ἑλλάδαν τό 1961, ἐπρόφθασα νά τά δῶ. Σέ πληροφορῶ,<br />

λοιπόν, ὅ,τι ἐπειδή τά πρῶτα μηχανήματα ἦλθαν ἀπό τήν<br />

Ἀμερικήν, οἱ ἀγρότες ἁπλῶς, τά ὀνόμαζαν: «Ἀμερικάνες». Τί προτείνεις,<br />

λοιπόν, νά τά λέμε οὕτως… «διά νά καταλαβαίνη ὁ λαός;»<br />

Εὐτυχῶς, τότε ἀκόμα, Διευθυντής ἦτο ὁ Α. Βόλκωφ, ὁ ὁποῖος<br />

λαμβάνοντας ὑπ’ ὄψιν, πώς εἰς τήν μίαν βάρδιαν ἐργαζόταν ὁ Α. Μουσούρης<br />

καί εἰς τήν ἄλλην ἐγώ, ἦτο βέβαιος, ὅ,τι δέν θά περνοῦσαν τά<br />

τερτίπια τοῦ Περδίκη καί δέν ἔδωσε ἔκτασιν εἰς τό θέμα.<br />

Ἐγώ, πάντα ἐτόνιζα, πώς ἦτο μεγάλο λάθος νά ἐξετάζεται τό<br />

θέμα τῆς γλώσσης, ἀπό «πολιτικήν» σκοπιάν, πρᾶγμα πού ὀδηγοῦσε<br />

καί ὁδηγεῖ, δυστυχῶς, εἰς παραλογισμούς. Μάλιστα, ἔλεγα χαρακτηριστικῶς<br />

ὅ,τι ὁρισμένοι, θέλοντας νά κρύψουν τίς γλωσσικές ἀδυναμίες<br />

τους, ὁδηγοῦν τόν λαόν εἰς τήν χρῆσιν, ὄχι τῆς Δημοτικῆς,<br />

ἀλλά τῆς «δημοτικιᾶς!..».<br />

Ἀλήθεια, μέ τήν εὐκαιρίαν, πῶς οἱ φιλόλογοι, θιασῶτες τῆς Δημοτικῆς,<br />

δέν βλέπουν τήν ἀδυναμίαν της, χωρίς τό ἀπαρέμφατον;<br />

Διατί αὐθαιρέτως κατηργήθη ἡ τρίτη κλίσις, όπως και το γράμμα ν,<br />

τό δε ἄρθρον τόν τῆς αἰτιατικῆς, ἀρσενικοῦ γένους, μετετράπη εἰς<br />

τό; Μήπως ἐτοιμάζεσθε να γράφετε καί τό Ἑλλάς μέ ἕνα λάμδα;<br />

Κάποτε, γράφαμε τά ρωσικά ὀνόματα μέ τήν κατάληξιν σκυ μέ<br />

ὕψιλον καί παρ’ ὅτι παραλείπαμε τό γράμμα ἰ βραχύ, προσήγγιζαν τό<br />

234

σωστόν σκυϊ, ὅπως εἰς τήν λέξιν μυΐγα. Τά δέ ἐπώνυμα μέ κατάληξιν<br />

ωφ, τά γράφαμε ὀρθῶς μέ ὠμέγα. Βεβαίως, οἱ αὐθαιρετοῦντες,<br />

δέν γνωρίζουν, ὅπως καί ἡ πλειοψηφία τῶν Ρώσων, λόγω πανομοιοτύπων<br />

αὐθαιρεσιῶν, δῆθεν, μεταρρυθμίσεων τῶν μπολσεβίκων, ὅτι<br />

εἰς τό ἀρχικόν Κυριλλικόν ἀλφάβητον, μεταξύ ἄλλων, ὑπῆρχε καί τό<br />

γράμμα ὠμέγα!..<br />

Πῶς ἐφθάσαμε εἰς τό σημεῖον, μιλώντας διά Τέχνες (ζωγραφική,<br />

μουσική, γλυπτική κλπ) νά γράφουμε τήν λέξιν μέ μικρό ταῦ, λές καί<br />

ὁμιλῶμεν διά ἐπάγγελμα;<br />

Πῶς συμβαίνει τήν λέξιν Γραφεῖο, ὅταν ὁμιλοῦμε διά αἴθουσαν,<br />

νά τήν γράφουμε μέ μικρό γ, λές καί πρόκειται διά γραφεῖο-τραπέζι;<br />

Ἀρκοῦν τά συμφραζόμενα, κύριοι φιλόλογοι ἤ καταστρέφουμε<br />

τήν μοναδικότηταν τῆς γλώσσης μας; Μήπως δύνασται νά ἀποδείξετε<br />

ἐμπράκτως, πώς κάνουμε λάθος, ὅσοι ὑποστηρίζουμε, ὅ,τι εἶναι ἀδύνατον<br />

νά ὁμιλης ὀρθῶς τήν ἑλληνικήν, ἄν δέν ἔχης διδαχθῆ τά<br />

ἀρχαῖα ἑλληνικά; Καί διατί θεωρεῖται «νεκρή γλώσσα», ἐνῶ εἶναι<br />

ΟΛΟΖΩΝΤΑΝΗ; Μήπως, ἁπλῶς, δέν διδάσκεται ὀρθῶς;<br />

Διαβάστε τά σχετικά βιβλία, τοῦ Ἀντώνη Ἀντωνάκου!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Μόλις ἀνέλαβε Διευθυντής ὁ Σ. Καλμυκώφ, ὁ «παρεξηγημένος»<br />

Π. Περδίκης, πῆγε νά διαμαρτυρηθῆ, διότι ὁ Α. Μουσούρης καί ἐγώ<br />

«ὑπονομεύουμε» τό κῦρος του… Ὁ Στεπάν, πού ἦτο ὀπαδός τῆς<br />

«ἱεραρχίας», μέ ἐκάλεσε καί μοῦ εἶπε, εἰς τήν ἀρχήν – ὅπως συνήθιζε<br />

– μειλιχίως, κατόπιν αὐστηρῶς, πώς πρέπει νά παραβάλω τίς μεταφράσεις<br />

μου μέ τόν Περδίκην.<br />

– «Ἄκου, Στεπάν, – τοῦ εἶπα – αὐτό ἀποκλείεται! Γνωρίζω πολύ<br />

καλῶς τό γνωμικόν: «Δύο μάτια εἶναι καλλίτερα ἀπό τό ἕνα», δι’ αὐτό<br />

καί εἶμαι πρόθυμος νά παραβάλω τίς μεταφράσεις μου μέ ὁποιονδήποτε,<br />

ἐκτός τοῦ Περδίκη!»<br />

– «Μά, ἐπιμελητής τῆς ὕλης εἶναι αὐτός. – ἐπέμενε ὁ Στεπάν.<br />

Αὐτή εἶναι ἡ δουλειά του!..»<br />

– «Ἅς μάθει πρῶτα νά τήν κάνη ὀρθῶς καί βλέπουμε!» – ἀπήντησα.<br />

Ὁ Στεπάν, προσεπάθησε νά χρησιμοποιήση τό τελευταῖον του<br />

ἐπιχείρημα: «Ἄν ἐπιμένης νά μήν ἐλέγχετε μαζί του τίς μεταφράσεις<br />

σου, τότε δέν θά μεταφράζης…»<br />

– «Εἶμαι ἀπολύτως σύμφωνος! – ἀπήντησα ἀκλόνητος. Μόνο νά<br />

235

θυμᾶσαι, ὅ,τι αὐτή ἡ ἀπόφασις ἐλήφθη κατά δικήν σου ἀπαίτησιν.<br />

Ἄλλωστε, ἐγώ μεταφράζω, μόνον ὅταν ὑπάρχει ἀνάγκη καί ὅταν δέν<br />

ὑπάρχει ἄλλος μεταφραστής».<br />

Ἦτο ὁλοφάνερον, πώς ὁ Στεπάν δέν ἀνέμενε τέτοιαν ἀντίδρασιν<br />

ἀπό ἐμέναν. Δέν εἶχε καταλάβει ὅ,τι ἐγώ εἶχα γαλουχηθεῖ μέ τέτοια<br />

ποιήματα ὅπως τό «Ὄχι» καί τίς «Θερμοπύλες» τοῦ Καβάφη. Τό θλιβερόν,<br />

τῆς ὅλης ὑποθέσεως ἦτο, πώς διά πρώτην φορᾶν ὁ Σ. Καλμυκώφ<br />

ἔφθασε εἰς σημεῖον, νά μοῦ φερθῆ ποταπῶς. Ἦτο κάτι, πού<br />

δέν ἠδυνάμην νά τό φαντασθῶ.Ἐκεῖνο τό διάστημα, ἀπό κάποιαν<br />

ἄλλην ὑπηρεσίαν, γνωρίζοντας τό ὑψηλόν ἐπίπεδον πολλῶν μεταφραστῶν<br />

τοῦ Ραδιοσταθμοῦ, ἔστελναν ὕλην διά μετάφρασιν, πληρώνοντας<br />

πολύ καλλίτερα ἀπό τόν Ραδιοσταθμόν. Διά παράδειγμα, ὅσοι<br />

εἴχαμε Ἀνωτάτην κατηγορίαν μεταφραστοῦ, ὁ Ραδιοσταθμός μᾶς<br />

ἐπλήρωνε, ἕνα ρούβλι καί 20 καπίκια τήν σελίδαν, ἐνῶ ἡ ἄλλη ὑπηρεσία<br />

3 ρούβλια καί 50 καπίκια τήν σελίδαν. Ὁ Στεπάν, ἔκανε τό ἀτόπημα<br />

νά μοῦ στερήση καί αὐτές τίς μεταφράσεις. Μᾶλλον, εἶχε ξεχάσει<br />

τήν σοφήν λαϊκήν ρῆσιν: «Πίσω ἔχει ἡ ἀχλάδα τήν οὐρά…»<br />

Ἔφθασε ἡ 4 η Ἰουλίου 1969. Ὅλοι οἱ ραδιοσταθμοί τοῦ κόσμου<br />

μετέδιδαν τήν εἴδησιν τῆς προσσεληνώσεως Ἀμερικανῶν ἀστροναυτῶν!<br />

Μόνον ὁ Ραδιοσταθμός τῆς Μόσχας ἐτηροῦσε «σιγήν» ὡς τά<br />

μεσάνυκτα! Ὅλη ἡ ἡγεσία συσκεπτόταν, πῶς νά ξεπεράση τό συμβάν<br />

τῆς ἐκκωφαντικῆς «πρωτιᾶς» τῶν ΗΠΑ. Τελικῶς, μᾶς ἔστειλαν μίαν<br />

εἴδησιν, μεγέθους τῶν 3/4 τῆς σελίδος, μέ τόν χαρακτηρισμόν «Κατεπεῖγον».<br />

Μόλις μία σειρά ἀναφερόταν εἰς τό ἐπίτευγμα τῶν Ἀμερικανῶν<br />

καί ὅλο τό ἄλλο κείμενον ὁμιλοῦσε διά τό ἐπίτευγμα τῶν<br />

σοβιετικῶν, περί δῆθεν προσσεληνώσεως διαστημικῆς συσκευῆς ρομπότ,<br />

πού θά ἐκπλήρωνε ἀρίστως τήν ἐργασίαν ἀνθρώπου, ὥστε νά<br />

μήν κινδυνεύση ἡ ζωή τοῦ ἀστροναύτου!<br />

Ὁ τρόπος, μέ τόν ὁποῖον συνετάχθη αὐτή ἡ εἴδησις, μοῦ ἐθύμισε<br />

τό πασίγνωστον σκωπτικόν τετράστιχον, μέ τό ὁποῖον ἀνώνυμος<br />

ποιητής ἐχλεύαζε τήν σοβιετικήν προπαγάνδαν διά τά ἐπιτεύγματα<br />

τῶν μπολσεβίκων καί τήν στάσιν τῶν ἡγετῶν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἔναντι τῶν<br />

ἐπιτευγμάτων ἄλλων χωρῶν:<br />

Οἱ πύραυλοί μας εἶναι θαῦμα,<br />

φράζουμε ὅλα τά ποτάμια.<br />

Καί τοῦ μπαλέτου μας τό σπίτι<br />

εἶναι τό πρῶτο στόν Πλανήτη…<br />

2<strong>36</strong>

Οἱ μεγαλύτεροι εἰς ἡλικίαν πολίτες τῆς Ρωσικῆς Ὁμοσπονδίας,<br />

χωρίς ἀμφιβολίαν, θυμοῦνται μίαν ἄλλην σκωπτικήν φράσιν, πού<br />

ἀποτελοῦσε τήν στερεότυπον ἀπάντησιν τῶν σοβιετικῶν ἡγετῶν, εἰς<br />

τάς ἐπικρίσεις τῶν ΗΠΑ, διά τά τρωτά σημεῖα τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>: «… δι’ αὐτό<br />

εἰς τήν χώραν σας λυντσάρουν τούς νέγρους…»<br />

Αὐτό δέν σημαίνει, πώς δέν πιστεύω εἰς τίς ἱκανότητες τῶν<br />

Ρώσων ἐπιστημόνων, οἱ ὁποῖοι εἶναι πανάξιοι! Αὐτό τό ἀπέδειξαν εἰς<br />

τόν τομέαν τῆς στρατιωτικῆς βιομηχανίας, τόν μόνον κλάδον πού<br />

ἐνδιέφερε τούς μπολσεβίκους, μέ τά φροῦδα ὄνειρά τους διά Παγκόσμιον<br />

κυριαρχίαν, ἐνῶ ἄφησαν εἰς ἀχρηστίαν ὅλους τούς ἄλλους<br />

τομεῖς. Εἶμαι βέβαιος, ὅ,τι μέ τήν ἀλλαγήν πού ἔγινε εἰς τήν χώραν,<br />

δέν εἶναι μακράν ἡ ἡμέρα, πού τά προϊόντα ρωσικῆς κατασκευῆς, θά<br />

συναγωνίζονται ἐπαξίως, τά προϊόντα ἄλλων χωρῶν.<br />

Ἡ Σοφία Γκλαντκόβα, ἡ ὁποία ἦτο εἰς τήν βάρδιαν, ἔτρεξε καί<br />

μοῦ ἔφερε τήν εἴδησιν διά μετάφρασιν, ἐπειδή ὁ ὑπεύθυνος συντάκτης,<br />

θεωρώντας πώς δέν θά ἔχουμε ἄλλην εἴδησιν, δέν ἐπρονόησε<br />

νά ὑπάρχη μεταφραστής. Τῆς ἀπήντησα, ὅ,τι δέν μεταφράζω. Ἀς μοῦ<br />

τήν φέρουν μεταφρασμένην καί τότε θά τήν ἐκφωνήσω.<br />

Ἡ καημένη, παρ’ ὀλίγον νά πάθη συγκοπήν! Μοῦ ἐζήτησε νά τήν<br />

βοηθήσω, νά τήν μεταφράση. Τῆς ἀπήντησα, πώς θά ἦτο πολύ εὐκολότερον<br />

νά τήν μεταφράσω ὁ ἴδιος, ἀκόμα καί νά τήν διαβάσω ἀπ’<br />

εὐθείας ἀπό τήν ρωσικήν, ἀλλά ἦτο θέμα ἀρχῶν!<br />

Σημειωτέον, πώς ἄλλοτε, παρόμοιες εἰδήσεις τίς μεταδίδαμε πάντα<br />

πρῶτοι, ἐπειδή τόσον ὁ Α. Μουσούρης, ὅσον καί ἐγώ τίς διαβάζαμε<br />

ἀπ’ εὐθείας ἀπό τό ρωσικόν κείμενον. Αὐτήν τήν φορᾶν, δέν τήν<br />

μεταδώσαμε οὐδόλως! Τήν ἑπομένην ἡμέραν, μόλις πῆγα εἰς τόν Ραδιοσταθμόν,<br />

μέ ἐκάλεσε εἰς τό Γραφεῖον του ὁ Σ. Καλμυκώφ. Εἰσερχόμενος<br />

εἰς τό Γραφεῖον, διέκρινα εἰς τά σκυθρωπά πρόσωπα τόσον<br />

τοῦ Στεπάν, ὅσον καί τοῦ Γκενάντυϊ, τήν ἔκφρασιν συγκρατημένης<br />

λύσσας καί ζωηρής ἀνησυχίας.<br />

– «Κώστα! Πῶς εἶναι δυνατόν χθές, νά ἀρνηθῆς νά διαβάσης εἰς<br />

τόν ἀέραν εἴδησιν, μέ τόν χαρακτηρισμόν «κατεπεῖγον;» – ἐρώτησε ὁ<br />

Στεπάν, προσπαθώντας νά προσδώση εἰς τήν φωνήν του αὐστηρότατον<br />

τόνον.<br />

– «Στεπάν! – τοῦ ἀπάντησα, ἠρέμως – Ὅταν μιλᾶμε διά σοβαρά<br />

θέματα, πρέπει νά εἴμεθα σοβαροί καί νά ἀκριβολογοῦμε! Δέν ἀρνήθηκα<br />

νά διαβάσω τήν εἴδησιν, ἀλλά νά τήν μεταφράσω!»<br />

237

– «Ἀς μήν μιλᾶμε μέ λογοπαίγνια! – μοῦ εἶπε φανερῶς ἐνοχλημένος.<br />

Τό κυριότερον εἶναι, ὅ,τι ἡ σύνταξίς μας δέν μετέδωσε τήν<br />

εἴδησιν!»<br />

– «Εἰς αὐτό, συμφωνῶ! Ὅμως, ὅταν μοῦ ἔθετες τούς ὅρους σου,<br />

θά ἔπρεπε νά σκεφθῆς καί τίς συνέπειες,! Μήπως ξέχασες, τί συμφωνήσαμε;<br />

Μέχρι τώρα ἦσουν ἱκανοποιημένος, στερώντας μου καί τήν<br />

μετάφρασιν κειμένων ἄλλης ὑπηρεσίας, χωρίς νά ἔχης τό δικαίωμα.<br />

Διατί, λοιπόν, θεωρεῖς ὅτι χθές, ἤμουν ὑποχρεωμένος νά μεταφράσω,<br />

παραβιάζοντας τήν δικήν σου ἀπόφασιν;»<br />

Ὁ Στεπάν, συνειδητοποιώντας τό λάθος του, σιωποῦσε. Τότε<br />

παρεπενέβη ὁ Γκενάντυϊ: «Ἄκου, Κώστα! – εἶπε σέ ὑπεροπτικόν τόνον<br />

–Ὑπέπεσες εἰς ἀσυγχώρητον λάθος! Ἀντί νά ἀναζητᾶς δικαιολογίαν,<br />

πού δέν ὑπάρχει, ζητᾶς καί τά ρέστα!»<br />

– «Μαθήματα ἐκπληρώσεως ὑποχρεώσεων, δέν εἶσαι εἰς θέσιν νά<br />

μοῦ δώσης! Πρόσφερε πρῶτα τίς μισές ὑπηρεσίες μου εἰς τήν σύνταξιν<br />

καί μετά συζητᾶμε! Σύμφωνοι;» – τοῦ εἶπα.<br />

Τό πρόσωπον τοῦ Γ. Πιβοβάρωφ ἔγινε κατακόκκινον. Αὐτό συνέβαινε,<br />

ὅταν ἐκνευριζόταν εἰς τό ἔπακρον ἤ εἰς στιγμές ὑπεροψίας. Μέ<br />

τόν ξηρόν τόνον, σοβιετικοῦ ἀξιωματούχου, γύρισε καί μοῦ εἶπε:<br />

«Δέν ξέρω, τί θά κάνη ὁ Στεπάν Γιάκοβλεβιτς, ἀλλά ἐγώ ἀπαιτῶ νά<br />

καθίσης καί νά γράψης ἀπολογητικόν σημείωμα, διά τήν ἀπαράδεκτον<br />

στάσιν σου!»<br />

– «Ὅπως φαίνεται, – τοῦ εἶπα εἰς ὀξύν τόνον – δέν γνωρίζεις<br />

ἀκόμα ὅ,τι ἀπολογητικόν σημείωμα ἀπαιτεῖται, ἄν ὑποπέσης εἰς λάθος.<br />

Ἐγώ, δέν ὑπέπεσα εἰς λάθος!»<br />

– «Ἐφ’ ὅσον ἀρνεῖσαι νά ὑπακούσης, θά κάνω ὁ ἴδιος ἀναφορᾶν,<br />

χαρακτηρίζοντας τήν ἐνέργειάν σου, πολιτικήν ὑπονόμευσιν!»<br />

Ὁ ὑπαινιγμός, ἦτο ξεκάθαρος. Ὄντας διαπαιδαγωγημένος τό τμῆμα<br />

καταδοτῶν τῆς KGB καί ὄχι τῆς Ἀντικατασκοπείας, ὅπου ὑπηρετοῦσαν<br />

ἄτομα, μέ διαφορετικήν νοοτροπίαν, ὁ Πιβοβάρωφ εἶχε ἀφομοιώσει<br />

ὅλα τά βρώμικα τερτίπια τοῦ τμήματός του…<br />

Μέ ἕνα ἅλμα ἤμουν δίπλα του, τόν ἅρπαξα ἀπό τό ὑποκάμισον,<br />

τόν ἀνασήκωσα ἀπό τό κάθισμά του καί, πιέζοντάς τον εἰς τον τοῖχον,<br />

τοῦ εἶπα: «Ἄκου, σμηγματογόνε, ὅταν μιλᾶς μέ ἄτομα ὡς ἐγώ,<br />

νά μετρᾶς τά λόγια σου! Ὅταν ἐγώ κρεμοῦσα τήν κάπαν μου διά τήν<br />

ἰδεολογίαν μου, ἐσύ βρισκόσουν εἰς τόν ἀπάνεμον λιμέναν τῆς ὑπηρεσίας<br />

σου καί, μακρᾶν ἀπό κινδύνους, ἀπελάμβανες ὅλα τά ἀγαθά!<br />

238

Τολμᾶς, λοιπόν, νά μοῦ μιλᾶς μέ ἄθλια ὑπονοούμενα; Νά ξέρης, ὅ,τι<br />

ἄλλην φορᾶν ἀκόμα καί διά ἠπιότερες φράσεις, θά κολλήσω τήν<br />

φυσιογνωμίαν σου εἰς τόν τοῖχον, ὡσάν χαλκομανίαν!»<br />

Σταματώντας νά τόν πιέζω εἰς τόν τοῖχον, τόν ἄφησα νά σωριασθῆ<br />

εἰς τήν πολυθρόναν του… Τό κατακόκκινο πρόσωπο τοῦ Γκενάντυϊ,<br />

ἀπό τήν σύγχυσιν καί τόν τρόμον, εἶχε γίνει κάτασπρον. Ἦτο<br />

φανερόν, πώς δέν ἀνέμενε παρομοίαν ἀντίδρασιν.<br />

Ὁ Καλμυκώφ, ἐπίσης τά εἶχε χαμένα. Ἐγώ ἤμουν ἀμείλικτος. Κατόπιν,<br />

τονίζοντας κάθε λέξιν, εἶπα: «Κάντε, ὅ,τι νομίζετε καί ἀποταθῆτε,<br />

εἰς ὅποιον καί ὅπου θέλετε! Ἕνα θά σᾶς πῶ: Νά παρακαλᾶτε,<br />

νά μήν ἀποταθῶ ἐγώ, ἐκεῖ πού ἁρμόζει, ὁπότε θά ἀναγκασθῆτε νά<br />

ἐξηγήσετε τήν χοντροκοπίαν σας, νά ἀφήσετε ἀκάλυπτην τήν ἐκπομπήν<br />

ἀπό μεταφραστήν! Εἰς τήν χειροτέραν περίπτωσιν, το μόνον<br />

πού δύνανται νά μοῦ ἐπισυνάψουν εἶναι, πώς ἔπρεπε νά παραβλέψω<br />

τήν δικαιολογημένην ἀντίδρασίν μου καί νά μεταφράσω τήν εἴδησιν.<br />

Διά τήν δικήν σας ἀνευθυνότηταν, σκεφθῆτε οἱ ἴδιοι…»<br />

Βγῆκα ἀπό τό Γραφεῖον καί τό συμβάν κατέληξε εἰς τά «ἀζήτητα…»<br />

Καί οἱ δύο εἶχαν καταλάβει, πώς ἡ «ζεστή» καρέκλα τους…<br />

ἔτριζε!<br />

Ὁ Π. Περδίκης, ὄντας φιλάσθενος, ἀπεβίωσεν. Ἀς εἶναι ἐλαφρύ<br />

τό χῶμα πού τόν σκεπάζει!<br />

Μέ σιωπηράν ἐντολήν, τήν ἐργασίαν τοῦ ἐπιμελητοῦ ὕλης τήν<br />

ἐκπληρώναμε εἰς τίς βάρδιές μας ὁ Α. Μουσούρης καί ἐγώ. Τόσον οἱ<br />

μεταφραστές, ὅσον καί οἱ ἐκφωνητές ἀνάσαναν…<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Καιρός νά μιλήσω διά τούς συναδέλφους μου. Ὅταν μέ προσέλαβαν<br />

εἰς τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν, ἐκφωνητές ἦσαν: ὁ Ἀπόστολος<br />

Μουσούρης (Α΄ κατηγορία), ἡ Μαρία Μπέικου (Α΄ κατηγορία), ἡ Μαρίνα<br />

Σκαραμαγκά-Σίλοβα (Β΄ κατηγορία) καί ἡ Λούλα Γιαννακοπούλου<br />

(Β΄ κατηγορία).Ὅλοι τους, ἐκτός ἀπό τήν Μαρίναν καί ἐμέναν,<br />

ἦσαν πολιτικοί πρόσφυγες. Μέ τόν καιρόν, χάριν τῆς ἀναπτύξεώς<br />

μου, ἔγινα μέλος τοῦ Κεντρικοῦ Οἴκου Ἐργαζομένων εἰς τόν τομέαν<br />

τῆς Τέχνης καί ἀπέκτησα τό ἀποκλειστικόν δικαίωμα ταυτοχρόνου<br />

μεταφράσεως εἰς Συνέδρια καί ἐκδηλώσεις εἰς ὅλα τά ἐπίπεδα, ἀκόμα<br />

καί τό κυβερνητικόν.<br />

Δύο φορές τήν ἐβδομάδαν, μέχρι τήν πρόσληψίν μου, ἐδιάβαζε<br />

κάποια μικρά κείμενα ὁ Βασίλης Βασίλιεφ, ἀδελφός τοῦ Κώστα Βασι-<br />

239

λείου, ὁ ὁποῖος ἦτο φοιτητής τῆς Φιλολογικῆς Σχολῆς τοῦ Κρατικοῦ<br />

Πανεπιστημίου τῆς Μόσχας (MGU). Τό φοιτητικόν του ἐπίδομα ἦτο<br />

μόλις 60 ρούβλια, ὁπότε τά 60 ρούβλια, πού ἔπαιρνε κάθε μῆναν διά<br />

τήν ἐκφώνησιν, ἀπό τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν, ἀποτελοῦσαν σημαντικόν<br />

χρηματικόν βοήθημα. Πρό τῆς ἀφίξεώς του εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, λόγω<br />

ἐπιμονῆς τοῦ πατρός του, εἰς τάς Ἀθήνας, ἐργαζόταν εἰς τήν Πρεσβείαν<br />

τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Εἶχε καθαρή ἀθηναϊκήν προφορά, ὅμως ἡ φωνή<br />

του, ἅς μοῦ συγχωρήσει τήν παρατήρησιν – ἦτο «στριγκή». Μέ τόν<br />

ἐρχομόν μου, ἐσταμάτησαν νά τόν προσκαλοῦν καί χάνοντας τά 60<br />

ρούβλια, ἡ ζωή του ἐδυσκολεύθη.<br />

Ἄλλη μίαν φορᾶν, «ἔλαμψε» ἡ περιβόητος σοβιετική μέριμνα…<br />

Δέν θέλω νά παρουσιάσω τόν ἐαυτόν μου, ὡς «Καλόν Σαμαρεῖτην»,<br />

ἀλλά ἀμέσως, μόλις τό ἔμαθα, μετέβην εἰς τό Γραφεῖον τοῦ Α. Βόλκωφ<br />

καί τοῦ ἐδήλωσα, ὅ,τι ποτέ μου δέν ὑφάρπαξα τήν ἐργασίαν<br />

ἄλλου καί εἶμαι πρόθυμος νά ἐγκαταλείψω τήν θέσιν μου, διότι,<br />

ἀκόντως, ἔγινα αἰτία νά χάση ὁ Β. Βασίλιεφ τό βοήθημά του. «Ψιλά<br />

γράμματα», διά τήν σοβιετικήν πραγματικότηταν…<br />

Ἡ ἀριθμημένη ἄδεια εἰσόδου<br />

εἰς τό Κρεμλίνο.<br />

Ἡ ταυτότητα, ὡς μέλος τοῦ Κεντρικοῦ<br />

Οἴκου Καλλιτεχνῶν<br />

Θέλω νά σταθῶ ἰδιαιτέρως, εἰς τόν ἀείμνηστον συνάδελφόν μου,<br />

φίλον καί κουμπάρον μου Ἀπόστολον Μουσούρην, ἡ οἰκογένεια τοῦ<br />

ὁποίου ἦτο ἀπό τίς εὔπορες. Τό μόνον πού τόν ἔσπρωξε εἰς τίς γραμμές<br />

τοῦ ΚΚΕ, ἦτο τό συναίσθημα τῆς κοινωνικῆς δικαιοσύνης καί ἡ<br />

ἀπάτη τῆς προπαγάνδας.<br />

Εἰς τά τέλη τοῦ Β΄Παγκοσμίου πολέμου, ὑπηρετώντας εἰς τόν<br />

στρατόν, συλλαμβάνεται ἀπό τούς Ἰταλούς αἰχμάλωτος καί τόν στέλνουν<br />

εἰς στρατόπεδον αἰχμαλώτων τῆς Ἰταλίας.<br />

Παραθέτω μίαν ἐνδιαφέρουσαν ἀφήγησίν του: «… Ὅλους τούς<br />

240

αἰχμαλώτους, μᾶς μετέφεραν εἰς τό Ἰατρεῖον δι’ ἐμβολιασμόν. Τότε,<br />

δέν εἶχαν ἐφευρεθεῖ ἀκόμα οἱσύριγγες μίας χρήσεως καί οἱ ἀδελφές<br />

χρησιμοποιοῦσαν τήν ἰδίαν σύριγγαν. Πρίν ἀπό ἐμέναν, ἦτο ἡ σειρά<br />

ἑνός αἰχμαλώτου, πού ὅλοι γνωρίζαμε, πώς εἶχε σύφιλην. Ἡ καρδιά<br />

μου… πάγωσε! Εὐτυχῶς δι’ ἐμέναν, κατά τήν προσπάθειαν τῆς ἀδελφῆς<br />

νά ἀφαιρέση τήν βελόναν ἀπό τόν συφιλιδικόν, ἔσπασε!..<br />

Ἀνάσανα, ἀνακουφισμένος. Εἶχα σωθεῖ!»<br />

Μετά τήν συνθηκολόγησιν τῆς Ἰταλίας, ὁ Α. Μουσούρης ἐπιστρέφει<br />

εἰς τήν Ἑλλάδαν, ἀλλά δέν παραμένει εἰς τήν θαλπωρήν τῆς πατρικῆς<br />

καί προσωπικῆς του οἰκογενείας. Κατατάσσεται εἰς τίς γραμμές<br />

τοῦ «Δημοκρατικοῦ Στρατοῦ», ὡς κινηματογραφιστής-εἰκονολήπτης<br />

καί, τελικῶς, εὑρέθη εἰς τήν Τασκένδην.<br />

Κατά τήν παραμονήν μου εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἐγνώρισα πολλούς πολιτικούς<br />

πρόσφυγας, ὅμως ἐλάχιστοι διέθεταν τήν ἠθικήν ὑπόστασιν<br />

τοῦ Α. Μουσούρη. Πάντοτε κατέβαλε τήν Κομματικήν συνδρομήν του<br />

καί ὅσες φορές διεξαγόταν ἔρανος, δῆθεν, διά βοήθειαν εἰς τούς<br />

Ἕλληνας πατριῶτας, προσέφερε περισσότερα ἀπό ὅλους. Πάντοτε<br />

ὅμως, ἀπέφευγε τίς «συνάξεις» καί τίς ἐπαφές μέ τούς ἄλλους καί<br />

οὐδέποτε ἔλαβεν μέρος εἰς πανάθλιες πράξεις, ὅπως ἦσαν οἱ καταδόσεις.<br />

Ὁ Α. Μουσούρης, ἦτο ἐξαίρετος εἰκονολήπτης καί λόγω θαυμασίας,<br />

βελούδινης φωνῆς βαρυτόνου, ἔγινε ἐξαίρετος ἐκφωνητής.<br />

Ἐκτός τῆς μορφώσεώς του εἶχε αὐτό πού λένε, «χρυσά χέρια». Ἦτο<br />

καί πολύ καλός ἐπιπλοποιός καί πολλά ἀπό τά οἰκιακά του ἔπιπλα,<br />

ἦσαν φιαγμένα ἀπό τάς χείρας του. Διαθέτοντας καί ἑλκυστικόν παρουσιαστικόν,<br />

ὡς ἄνδρας, δέν περνοῦσεν ἀπαρατήρητος, ἀπό τίς<br />

ἐκπροσώπους τοῦ «ὡραίου φύλου».<br />

Ὡστόσον, ὁ Α. Μουσούρης δέν εἶχε σχέσιν μέ τούς θιασῶτας τῶν<br />

προσκαίρων εὐκαιριῶν. Φθάνοντας εἰς τήν Τασκένδην, ἐπειδή ἦτο<br />

ἀδύνατος ὁ ἐπαναπατρισμός του, ἐξ ἀρχῆς κατέβαλε προσπάθειες νά<br />

ἔλθη ἡ σύζυγός του μέ τήν θυγατέραν τους, ἡ ὁποία εἶχε γεννηθεῖ εἰς<br />

αὐτό τό διάστημα, ἀλλά προσέκρουσε εἰς τήν κατηγορηματικήν<br />

ἄρνησίν της. Παρ’ ὅλα αὐτά, προσληφθεῖς εἰς τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν<br />

τοῦ Κεντρικοῦ Ραδιοσταθμοῦ τῆς Μόσχας, δέν ξεχνοῦσε τίς ὑποχρεώσεις<br />

του καί, κάνοντας χρῆσιν τοῦ δικαιώματός του, ὡς πολιτικός<br />

πρόσφυξ, ἔστελνε κάθε μῆναν εἰς τήν οἰκογένειάν του, τό ποσόν<br />

πού εἶχαν καθορίσει οἱ σοβιετικοί ἡγέτες, διά τήν στήριξίν της. Τά<br />

ἔτη ἐκυλοῦσαν καί εἰς τόν δρόμον του εὑρέθη ἡ νεαρά καί ὡραία<br />

241

ἠθοποιός Εὐγενία (Ζένια) Τέν, πρώην σύζυγος τοῦ γνωστοῦ ἀστέρος<br />

τοῦ σοβιετικοῦ κινηματογράφου Βίκτωρ Ἀβντιοῦσκο, μέ τόν ὁποῖον<br />

εἶχε ἀποκτήσει τήν κόρην τους, τήν Τάνια.<br />

Ἡ Τάνια<br />

Ἡ Ζένια Τέν Ἡ Τάνια Ὁ Βίκτωρ Αβντιοῦσκο<br />

Ἡ Ζένια Τέν, δέν ἦτο «κάποια ντόπια», μέ τήν ὁποίαν συζοῦσε ὁ<br />

Α. Μουσούρης, ὅπως τόσον ἀστόχως γράφει εἰς τό βιβλίον της «Ἀνατροπές»,<br />

ἡ Δάφνη Πουλιανοῦ διά τόν σύζυγόν της. Ἁπλῶς, «μίλησαν»<br />

οἱ καρδιές τῆς Ε. Τέν καί τοῦ Α. Μουσούρη καί ἐνώθησαν διά<br />

παντός, μέ τά δεσμά μίας ἀγάπης ἀμοιβαίας καί ὄχι ἀπό ἕνα προσωρινόν<br />

πάθος. Συντόμως, μετά τόν γάμο τους, ἦλθε εἰς τήν Μόσχαν ἡ<br />

μητέρα τοῦ Α.Μουσούρη, ἡ κ. Μαρία, μία ἐξαιρετική γυναίκα, πού<br />

προσέθεσε εἰς τήν πατρικήν ἀγάπη τοῦ Α. Μουσούρη διά τήν Τατιάνα,<br />

τήν δικήν της, τήν ζεστήν ἀγάπην τῆς γιαγιᾶς!<br />

Προτρέχοντας θά πῶ, ὅ,τι ὁ Α. Μουσούρης ἐπαναπατρίσθη, ἀλλά<br />

δυστυχῶς, ἀπεβίωσεν προώρως, ὅπως καί ἡ καλή κ. Μαρία. Νά εἶναι<br />

ἐλαφρύ, τό χῶμα πού τούς σκεπάζει!<br />

Μία ἄλλη συνάδελφος, τήν ὁποίαν θά θυμᾶμαι μέ ἀγάπη, εἶναι ἡ<br />

Μαρίνα Σκαραμαγκά-Σίλοβα. Ἡ Μαρίνα, εἶχε γεννηθεῖ εἰς τήν Ρωσίαν<br />

τό 19<strong>36</strong>. Ὁ πατήρ της ἦτο Ρῶσος καί ἡ μητέρα της Ἕλληνίδα ἀπό<br />

πατέραν, ἐνῶ ἡ μητέρα της ἦτο Ρωσίδα. Τό 1939, ἡ μητέρα της, ἡ<br />

γιαγιᾶ καί ἡ δίχρονη Μαρίνα φθάνουν εἰς τήν Ἑλλάδαν. Μετά τήν<br />

ἀποφοίτησίν της ἀπό τό Γυμνάσιον, μέχρι τό 1957, πού ἀπεφάσισαν<br />

νά ἐπιστρέψουν εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἡ Μαρίνα ἐργαζόταν ὡς δακτυλογράφος,<br />

εἰς τήν Πρεσβείαν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Φθάνοντας εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἡ Μαρίνα,<br />

ἐκτός τῶν ἄλλων ἀπογοητεύσεων, εἶχε καί τήν μεγάλην ἀπογοήτευσιν<br />

ἀπό τόν πατέραν της, ὁ ὁποῖος κατά τήν συνάντησιν μέ τήν<br />

ἡλικίας 21 ἐτῶν πλέον κόρην του, παρέμεινε παγερῶς ἀδιάφορος…<br />

Τά πράγματα ἐβελτιώθησαν, τουλάχιστον οἰκονομικῶς, ὅταν τήν<br />

προσέλαβαν ὡς ἐκφωνήτριαν, εἰς τήν Ἕλληνικήν σύνταξιν.<br />

242

Ἀπογοήτευσιν τῆς πρόσφερε καί ὁ γάμος της μέ τόν Ἴγκορ<br />

Σίλωφ, ὁ ὁποῖος εἶχε τήν θέσιν τοῦ Ἀναπληρωτοῦ Διευθυντοῦ τῆς<br />

Ὀλλανδικῆς συντάξεως.<br />

Εἰς τό διαμέρισμα τῆς Μαρίνας.<br />

Ἐξ ἀριστερῶν: Μαρίνα, Ζήνα, Ἴγκορ καί ὁ συγγραφεύς.<br />

Ἦτο ἕνας ψυχρός ὑπολογιστής καί ἀπροκαλύπτως μοιχός. Οὕτως<br />

ἡ Μαρίνα, δέν βρῆκε οὔτε εἰς αὐτόν τήν ζεστήν ἀγκαλιάν, πού ἔψαχνε<br />

εἰς τήν ζωήν της, ὥσπου ὁ καρκίνος, τό 1973, ἔθεσεν τέρμα εἰς<br />

τά βάσανά της. Ἅς εἶναι ἐλαφρύ, τό χῶμα πού τήν σκεπάζει!<br />

Διά τήν Λούλα Γιαννακοπούλου, ἤδη ἔχω μιλήσει.<br />

Ἀπομένει ἡ Μαρία Μπέϊκου. Πιστός πάντα εἰς τήν ἀντικειμενικότηταν,<br />

ἦτο καλή ἐκφωνήτρια. Ὅμως, ἀξίζει νά ἀναφέρω, πώς τούς<br />

πρώτους μῆνες τῆς προσλήψεώς μου, ὑπῆρχε κάποιο χρονικόν ὅριον<br />

εἰς τήν ἐργασίαν τῶν ἐκφωνητῶν, πού ἄν δέν τό ἐκπλήρωναν, ἡ ἡγεσία<br />

τοῦ Ραδιοσταθμοῦ, ἠδύνατο νά τούς ἀφαιρέση ἀπό τόν μισθόν<br />

τους, κάποιο μικροποσόν, γύρω εἰς τά πέντε ρούβλια, πρᾶγμα μᾶλλον<br />

ἀπίθανον. Καί ὅμως, ἡ Μ. Μπέϊκου καί ἡ Λ. Γιαννακοπούλου, ἦσαν οἱ<br />

μόνες ἀπό τούς συναδέλφους μου, οἱ ὁποῖες, φοβούμενες μήπως χάσουν<br />

τό «πεντόρουβλον», ἀφήνοντας τήν ἐκφώνησιν εἰς ἐμέναν, πού<br />

προσελήφθην λόγω ἐλλείψεως ἀνδρικῆς φωνῆς, ἐπήγαιναν εἰς τό<br />

Γραφεῖον τοῦ Διευθυντοῦ καί διαβεβαίωναν, πώς ἤμουν… περιττός!<br />

Ὁ περιορισμός αὐτός κατηργήθη μετ’ ὀλίγον, ὁπότε αὐτές οἱ «συντρόφισσες»,<br />

οἱ «καλλίτερες θυγατέρες» τοῦ λαοῦ τους, κατά τούς<br />

κομμουνιστάς, ἄλλαξαν τροπάριον, ἐπειδή δέν ἤθελαν νά χάσουν τόν<br />

«βλάκαν», ὁ ὁποῖος ἐδούλευε διπλασίως, εἰς σύγκρισιν μέ ἐκεῖνες.<br />

Ἐπειδή ὅμως, μολυσμένες ἀπό τό μικρόβιον τῆς «Κομμουνιστίτιδος»,<br />

243

δέν ἠδύναντο νά ζήσουν, χωρίς νά κατηγοροῦν κάποιον, ἄρχισαν νά<br />

διαμαρτύρονται διά τίς μεταφράσεις πρώην συμμαχητοῦ τους, τοῦ<br />

Στέλιου Πατρικίδη, ὁ ὁποῖος εἰς τήν ἀρχήν, ὡς μηχανικός, ἐργαζόταν<br />

εἰς κάποιον ἐργοστάσιον, ἀλλά ὁ πενιχρός μισθός του, δέν ἀρκοῦσε<br />

διά νά ζήση τήν ἀνάπηρην σύζυγόν του καί τά δύο τους τέκνα, ὁπότε<br />

συνεπλήρωνε τά ἔσοδά του, μεταφράζοντας μερικές σελίδες. Ὁπότε,<br />

παραιτούμενος ἀπό τό ἐργοστάσιον ἔγινε μόνιμος μεταφραστής τοῦ<br />

τμήματός μας.<br />

Ἡ Μ. Μπέϊκου, νεαρή ἀντάρτισσα ἀκόμα, εἶχε<br />

πανδρευθεῖ τόν Κομισάριον τοῦ τμῆματός της,<br />

Γεωργούλαν Μπέϊκον, ὁ ὁποῖος ἠχμαλωτίσθη καί<br />

κατεδικάσθη δίς «εἰς θάνατον». Ἀργότερον, ἡ<br />

ποινή του μετετράπη εἰς 17 ἔτη φυλακίσεως, ἀπό<br />

τά ὁποῖα ἐξέτισε τά 14. Ἡ Μ.Μπέϊκου εὑρέθη εἰς<br />

τήν Τασκένδην καί ὁ ἀποφυλακισθεῖς Γ. Μπέϊκος<br />

ἔγινε συντάκτης τῆς ἐφημερίδος «Αὐγή».<br />

Ὅταν ἐτέθη θέμα ἀποστολῆς ἀνταποκριτοῦ της εἰς τήν Μόσχαν,<br />

ἐπροτιμήθη ὁ Γ. Μπέϊκος, διά νά εὑρεθῆ, ἐπί τέλους, μέ τήν σύζυγόν<br />

του, μέ τήν ὁποία εἶχαν προφθάσει νά ζήσουν μόνον μερικούς μῆνες.<br />

Μέ τόν ἐρχομόν τοῦ Γ. Μπέϊκου εἰς τήν Μόσχαν, ἡ ζωή τους ἔγινε<br />

ἄνετη, ἐπειδή οἱ σοβιετικοί παρεχώρησαν εἰς τό ζεῦγος ἕνα ἐπιπλωμένον<br />

διαμέρισμα, μέ ὅλες τίς ἀνέσεις καί ἕνα μεγάλο ψυγεῖον, σπάνιο<br />

εἶδος ἐκείνην τήν ἐποχήν. Ἀπό πλευρᾶς ἐσόδων, εἰς τά 300 ρούβλια<br />

τοῦ μηνιαίου μισθοῦ τῆς Μ. Μπέϊκου, προσετέθησαν τά 300<br />

ρούβλια, πού κατέβαλαν οἱ σοβιετικοί ὡς μηνιαῖον μισθόν, εἰς τόν<br />

ἀνταποκριτήν τῆς «Αὐγῆς», τά ἔσοδα ἀπό ἄρθρα, πού ἔγραφε διά<br />

σοβιετικάς ἐφημερίδας καί τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν τοῦ Ραδιοσταθμοῦ,<br />

καθώς ἐπίσης ἀπό ἀμοιβόμενες παρουσίες του εἰς διάφορας<br />

ἑορταστικάς ἐκδηλώσεις. Ὅλα πήγαιναν θαυμάσια, ὡς τήν στιγμήν<br />

τῆς νέας διασπάσεως τοῦ ΚΚΕ.<br />

Ὀφείλω νά τονίσω, πώς ὁ Γ. Μπέϊκος, εἰς ἀντίθεσιν μέ τήν σύζυγόν<br />

του, ἦτο τίμιος ἰδεολόγος, οὕτως εὑρέθη εἰς τήν πλευράν τῶν<br />

«ὀπορτουνιστῶν»… Τότε ἄρχισαν τά δύσκολα…Οἱ σοβιετικοί «σύντροφοι»,<br />

ὄχι μόνον ἔπαψαν νά τοῦ καταβάλουν τόν μισθόν τοῦ ὡς<br />

ἀνταποκριτοῦ, ὄχι μόνον δέν τόν καλοῦσαν εἰς ἐορταστικάς ἐκδηλώσεις<br />

(ἐπ’ ἀμοιβῆ), ἀλλά τοῦ πῆραν καί τό… ψυγεῖον! Ἅς ἐπιστρέψουμε<br />

ὅμως, εἰς τήν Μ. Μπέϊκου.<br />

244

Κατ’ ἀρχήν, μέ τήν δικαιολογίαν «πονοκεφάλων», ἀπέφευγε συστηματικῶς<br />

νά παραμένη μέχρι τό πέρας τῶν ἐκπομπῶν, κατά τήν<br />

βάρδιάν της. Ἔτρεχε ὅμως, πρώτη καί καλλίτερη, εἰς τάς συναντήσεις<br />

μέ ἐπιφανεῖς Ἕλληνες τουρίστες, «ψηλαρμενίζοντας», ὡς σύζυγος<br />

τοῦ Γ. Μπέϊκου.<br />

Μίαν ἡμέραν, τήν ἐκάλεσε εἰς τό Γραφεῖον του ὁ Α. Βόλκωφ καί<br />

τῆς δήλωσε ἀπεριφράστως: «Μαρία, εἶστε διαρκῶς ἄρρωστη. Ἐγώ,<br />

βεβαίως, δέν εἶμαι ἰατρός, ὥστε νά βγάλω διάγνωσιν, ὡς Διευθυντής<br />

ὅμως τῆς συντάξεως, εἶμαι ἀναγκασμένος νά σᾶς μειώσω τίς ἀποδοχές<br />

κατά τό ἥμισυ καί νά προσλάβω ἄλλον ἕναν ἐκφωνητήν!»<br />

Οἱ «πονοκέφαλοι», κόπηκαν μέ τό μαχαίρι!..<br />

Κάποτε, δέν θυμᾶμαι πλέον τήν ἡμερομηνίαν, ἔμαθα πώς ἦλθε<br />

εἰς τήν Μόσχαν, ὁ Ἀλέκος Ἀλεξανδράκης, μέ τήν τότε σύζυγόν του<br />

Ἀλίκην Γεωργούλη, ὡς τουρίστες. Πῆγα νά τόν δῶ, εἰς τό ξενοδοχεῖον<br />

«Μετροπόλ», ὅπου εἶχαν καταλύσει, πρίν ἀπό τήν ἐργασία μου.<br />

Μέ τόν ἀείμνηστον Ἀλέκο εἴχαμε γνωρισθεῖ, ὅταν ἦτο νεαρός καί<br />

ἐρχόταν ὁρισμένες φορές νά πάρη τά παπούτσια τῆς νύφης του<br />

Μαρίας, χήρας τοῦ ἀδελφοῦ του, ὁ ὁποῖος εἶχε σκοτωθεῖ εἰς τόν Β΄<br />

Παγκόσμιον πόλεμον, ὑπηρετώντας εἰς τό Πολεμικόν ναυτικόν, μέ<br />

τόν βαθμόν τοῦ Πλωτάρχου. Ἡ Μαρία Ἀλεξανδράκη, ἦτο πελάτισσα<br />

τοῦ πατρός μου καί εἶχα πάει πολλές φορές εἰς τήν οἰκίαν της, ἐπειδή<br />

εἴχαμε φιλικές σχέσεις μέ τόν συνομήλικόν μου υἱόν της, ἐπίσης Ἀλέξανδρον.<br />

Ὅταν συναντηθήκαμε, δέν εἴχαμε ἀρκετόν χρόνον νά ὁμιλήσωμεν<br />

διά τά περασμένα, ἐπειδή ἔπρεπε νά πάω εἰς τήν δουλειά<br />

μου. Συμφωνήσαμε ὅμως, νά ξαναπάω τό βράδυ, πού ἦτο σειρά τῆς<br />

Μ. Μπέϊκου νά μείνη, ὡς τό τέλος τῆς βάρδιας. Ἐκεῖνο τό βράδυ,<br />

ὑπεύ-θυνος συντάκτης ἦτο ὁ συμπαθέστατος πενηντάρης Ἕλλην τοῦ<br />

Καυ-κάσου, ὁ Κώστας Καρβουνίδης. Γράψαμε καί τίς τελευταῖες<br />

εἰδήσεις, ἀλλά ἐγώ, ὡς μικρότερος εἰς τήν ἡλικίαν, προσεφέρθην νά<br />

πάω τίς μαγνητοταινίες τῆς ἐκπομπῆς εἰς τό στούντιο, πρίν φύγω.<br />

Ὅταν ἐπέ-στρεψα, ἡ Μ. Μπέϊκου εἶχε γίνει… καπνός!<br />

Ἐπροφασίσθη ἄλλην μίαν φορᾶν, τόν «πονοκέφαλον» καί ὁ δύστυχος<br />

ὁ Κ. Καρβουνίδης, μήν γνωρίζοντας τήν ἀλήθειαν, τῆς ἐπέτρεψε<br />

νά φύγη. Ἀναγκάσθηκα νά μείνω.<br />

Ἤξερα ὅμως, ποῦ θά πάη διά νά «ἀπαλλαγῆ» ἀπό τόν πονοκέφαλόν<br />

της… Ἀμέσως εἶπα εἰς τήν Ζήνα, ἡ ὁποία μέ ἐπερίμενε διά νά<br />

πᾶμε μαζί εἰς τόν Ἀλέκον: «Κατέβα ταχαίως εἰς τό μετρό καί βγές εἰς<br />

245

τόν σταθμόν, πού εὑρίσκεται δίπλα εἰς τό ξενοδοχεῖον «Μετροπόλ».<br />

Πιστεύω νά προλάβης τήν Μ. Μπέϊκου. Καί ὅταν τήν δεῖς, ἁπλῶς νά<br />

τῆς πῆς «καλησπέρα!..» Οὔτως καί ἔγινε, ἀλλά ἡ Μ. Μπέϊκου, ἀντί νά<br />

ζητήση συγγνώμη, δι’ ἄλλην μίαν ἀπό τίς ἀτέλειωτες κουτοπονηριές<br />

της, μοῦ κρατοῦσε μοῦτρα…<br />

Μόσχα 1964.<br />

εἰς τό στούντιο μέ τήν Μ. Μπέικου.<br />

Ὁ Γ. Μπέϊκος καταλάβαινε, πώς τό «κλίμα» τῆς Μόσχας δέν τόν<br />

ἐσήκωνε πλέον.<br />

Ὁ ἴδιος, βεβαίως, ὅταν ἡ «Χούντα» παρέδωσε τήν ἐξουσίαν, ἠδύνατο<br />

νά ἐπιστρέψη οἱανδήποτε στιγμήν. Τό πρόβλημα ἦτο ἡ Μαρία,<br />

δι’ αὐτό φρόντισε νά τῆς δώσουν ἄδειαν νά πάη εἰς τήν Ἀθήναν. Ἐκεῖ,<br />

ἐπειδή ἡ ἑλληνική γραφειοκρατία καθυστεροῦσε τήν ἄδειαν ἐπαναπατρισμοῦ<br />

της, ἀπετάθη εἰς τήν Πρεσβείαν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, πού παρέτεινε<br />

τήν ἄδειάν της. Ὁ Γ. Μπέϊκος εἰδοποίησε τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν διά<br />

τό συμβάν. Μετά ἀπό ὀλίγας ἡμέρας, αἴφνης ὁ δύστυχος Γεωργούλας,<br />

ἀπεβίωσεν, λόγω ἀνακοπῆς καρδιᾶς. Οἱ ἑλληνικές ἀρχές, εἰς παρομοίας<br />

περιπτώσεις, ξεχνώντας τίς γραφειοκρατικές συνήθειές τους,<br />

ἔδωσαν εἰς τήν Μ. Μπέϊκου τήν ἄδειαν ἐπαναπατρισμοῦ, ἀμέσως.<br />

Μέχρι νά ἔλθη ἡ Μ. Μπέϊκου εἰς τήν Μόσχαν, ἐφρόντισα νά ἑτοιμάσω<br />

ὅλα τά ἀπαραίτητα ἔγγραφα, διά τήν μεταφοράν τῆς σοροῦ τοῦ<br />

Γ. Μπέϊκου εἰς τήν Ἑλλάδαν. Ὅταν ἐπέστρεψε, ἔτρεξα νά τήν ὑποδεχθῶ<br />

εἰς το ἀεροδρόμιον. Κατά τήν σεμνήν τελετήν τοῦ μνημοσύνου,<br />

ἐξεφώνησα τόν ἐπικήδειον λόγον, ἐπειδή οἱ σοβιετικοί, δι’ ἄλλην<br />

μίαν φορᾶν ἔδειξαν τό πρόσωπόν τους, χωρίς μάσκαν, μήν δίδοντας<br />

βίζα, εἰς τόν «ὀπορτουνιστήν» ἐκπρόσωπον τῆς ἐφημερίδος «Αὐγή»,<br />

Γιάννην Μπανιάν, νά ἔλθη καί νά παραστή εἰς τήν τελετήν τῆς Μόσχας.<br />

Ἀξίζει νά σημειωθῆ ὅ,τι κατά τήν διάρκειαν τῆς παραμονῆς της<br />

εἰς τάς Ἀθήνας, ἡ Μ. Μπέϊκου, παραβιάζοντας τήν ἄδειάν της, ὁ Σ.<br />

Καλμυκώφ, διά νά παρουσιασθῆ πιστός εἰς τά «ἀφεντικά», ἀποφασίζει<br />

ὡς Διευθυντής καί Κομματικός ἐκπρόσωπος, νά ἀπολύση τήν Μ.<br />

246

Μπέϊκου καί μοῦ δίδει νά ὑπογράψω τό σχετικόν ἔγγραφον, ὡς<br />

Συνδικαλιστικός ἐκπρόσωπος.<br />

Ἡ ἀριθμημένη ταυτότητά μου<br />

ὡς Συνδικαλιστικοῦ ἐκπροσώπου.<br />

Ἐγώ ἀρνοῦμαι, ὑπενθυμίζοντας ἕναν<br />

ἄγραφον νόμον, κατά τόν ὁποῖον ἕνας<br />

σοβιετικός πολίτης, παίρνοντας παράτασιν<br />

τῆς παραμονῆς του εἰς τό ἐξωτερικόν<br />

ἀπό τήν Πρεσβείαν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, αὐτoμάτως παρατείνεται καί ἡ<br />

ἄδειά του ἀπό τήν ἐργασίαν του. Ἔτσι, ἐματαιώθη ἡ ἀπόλυσίς της.<br />

Μέ τήν εὐκαιρίαν, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, θά ἤθελα νά περιγράψω<br />

τόν ἐπεισοδιακόν τρόπον, μέ τόν ὁποῖον μέ ἐξέλεξαν Συνδικαλιστικόν<br />

ἐκπρόσωπον καί ἐπίσης, διατί εἰς τήν Ἑλλάδαν οἱ συνδικαλιστές, δέν<br />

ἔχουν νά ἐπιδείξουν ἔργον οὐσίας. Τήν πρώτην φορᾶν, πού οἱ συνάδελφοί<br />

μου ὑπέβαλαν τήν ὑποψηφιότητάν μου, συνέβη τό ἑξῆς τραγελαφικόν!<br />

Ἄν καί ὁ Συνδικαλιστικός ἐκπρόσωπος εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> εἶχε<br />

μόνον τυπικήν καί προπαγανδιστικήν βαρύτηταν, ὁ Σ. Καλμυκώφ,<br />

γνωρίζοντας, πώς ἐγώ δέν θά ἤμουν ἕνα ἀκόμα «πρόβατον», ἠναντιώθη<br />

εἰς σημεῖον, ὥστε προσεπάθησε νά ἐπιβάλη τήν καταψήφισίν<br />

μου, παρά τό γεγονός, πώς μόνον αὐτός ἦτο κατά. Ἐγώ δέν εἶχα<br />

λόγον νά ἀναλάβω ἄλλην μίαν ὑπευθυνότηταν, ὅμως μέ ἐξενεύρισε ἡ<br />

στάσις του καί τοῦ εἶπα: «Στεπάν! Ἡ στάσις σου εἶναι ἐντελῶς ἀπαράδεκτη<br />

καί πρωτοφανής! Ἄν δέν ἐπανέλθης εἰς τήν τάξιν, θά ζητήσω<br />

ἀπό τούς συνέδρους νά ἀξιώσουν τήν ἀπομάκρυνσίν σου ἀπό τήν<br />

αἴθουσαν!»<br />

Ἔγινε χαμός!.. Παρ’ ὅλα αὐτά, λόγω τοῦ φόβου τῶν συναδέλφων,<br />

ἐπέτυχε τήν ἀναβολήν τῆς ἐκλογῆς. Μέ ἐκάλεσε εἰς τό Γραφεῖον<br />

του καί κατά τήν συνήθειάν του, κατ’ ἀρχήν, εἰς μειλίχιον τόνον<br />

μοῦ εἶπε: «Κώστα! Δέν ἔπραξες σωστά, ἀλλά δέν πειράζει. Τήν<br />

ἑπομένην φορᾶν θά ἀντιληφθῆς, ὅ,τι ἔχω δίκαιο!<br />

– «Στεπάν! – τοῦ εἶπα – τό δίκαιον εἶναι μέ τό μέρος μου καί τό<br />

γνωρίζεις. Ἤσουν ἀπαράδεκτος!»<br />

Εἰς τόν Ραδιοσταθμόν, ὅπως καί σέ ὅλες τίς μεγάλες ἐπιχειρήσεις,<br />

ἐδίδετο ἕνα ποσόν διά νά κατανεμηθῆ εἰς τούς ἐργαζομένους, πού<br />

ὀνομαζόταν «Πριμοδοτικόν». Κατά «κανόναν», τό 50% αὐτοῦ τοῦ<br />

247

ποσοῦ, ἐδίδετο εἰς τόν Διευθυντήν καί τό ὑπόλοιπον ἐμοιράζετο εἰς<br />

τούς ἐργαζομένους, ἰσομερῶς. Ὅμως, ὅταν ἀνέλαβα Συνδικαλιστικός<br />

ἐκπρόσωπος, ἐπέβαλα μεταρρύθμισιν, ξεκινώντας ἀπό τήν σκέψιν,<br />

ὅ,τι ἄν ἐπρόκειτο δι’ ἐπιβράβευσιν ἀποδοτικῆς ἐργασίας, θά ἠδύνατο<br />

νά μοιρασθῆ εἰς ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ἀπέδωσαν περισσότερον ἤ ἀκόμα<br />

καί εἰς ἕναν μόνον ἐργαζόμενον, ἄν ἀποδεδειγμένως, ἦτο ὁ μοναδικός<br />

δικαιοῦχος. Ἀπό τήν στιγμήν ὅμως, πού κατ’ οὐσίαν, ἦτο ἕνα εἶδος<br />

ἐπιδόματος, ἔπρεπε νά ὑπάρξη μεταρρύθμισις. Οὕτως, κατ’ ἀρχήν,<br />

ἀπέκλεισα τούς ἐκφωνητάς καί τούς μεταφραστάς, ἐπειδή οἱ μισθοί<br />

τους ξεπερνοῦσαν κατά πολύ τούς μισθούς τῶν ὑπολοίπων. Κατόπιν,<br />

εἶπα εἰς τόν Στεπάν, ὅτι ἔπρεπε νά ἀρκεσθῆ εἰς τό 25% καί τό ὑπόλοιπον<br />

ποσόν, τό ἐμοίραζα ἀντιστρόφως ἀνάλογα: ὅποιος εἶχε μεγαλύτερον<br />

μισθόν, ἔπαιρνε μικρότερον ποσόν. Ὁ Στεπάν τό ἀπεδέχθη,<br />

καθ’ ὅσον δέν ἦτο φιλάργυρος καί ἐφ’ ὅσον εἶχα ἀποκλείσει καί τόν<br />

ἐαυτόν μου. Οἱ δέ ὑπόλοιποι, ἐκτός ἐκφωνητῶν καί μεταφραστῶν ἐνθουσιάσθησαν,<br />

ἐπειδή, πρώτην φορᾶν ἐφηρμόσθη ἕνα εἶδος δικαιοσύνης.<br />

Εἰς ὅλον τόν κόσμον καί ἰδιαιτέρως εἰς τήν Ἑλλάδαν, ὁ ρόλος τῶν<br />

Συνδικάτων πάσχει. Εἶναι πασίγνωστον εἰς τήν χώραν μας, πώς οἱ<br />

συνδικαλιστικοί ἐκπρόσωποι, ἔχουν ἀπόλυτον κριτήριον τήν Κομματικήν<br />

τους ἐξάρτησιν. Ἀντί, λοιπόν, νά καθίσουν καί νά καταστρώσουν,<br />

παραλλήλως μέ τά τρέχοντα προγράμματα καί τά μακρόπνοα,<br />

τό μόνον πού κάνουν εἶναι, νά ἐκδηλώνονται ἀπολύτως ἐχθρικοί πρός<br />

τούς ἐργοδότες καί νά ὁδηγοῦν τούς ἐργαζομένους σέ ἀτελείωτες<br />

διαδηλώσεις, στάσεις ἐργασίας καί ἀπεργίες, χωρίς ποτέ νά σκεφθοῦν,<br />

τί πλῆγμα καταφέρουν εἰς τήν οἰκονομίαν. Κατ’ ἀρχήν, ἅς ἐξετάσωμεν<br />

τήν στάσιν ἀπέναντι εἰς τήν ἐργοδοσίαν. Πρέπει νά εἶναι<br />

κανείς ἰδιοφυΐα διά νά καταλάβη, πώς ἀντιμετωπίζοντας κάποιον, ὡς<br />

ὁρκισμένος ἐχθρός, μόνον ἀρνητικήν ἀντίδρασιν δύνασαι νά ἐπιτύχης;<br />

Ὅλα αὐτά τά συνθήματα «περί ἀγώνων διά τά δίκαια» κλπ, θά<br />

ἔπρεπε νά ἀντικατασταθοῦν μέ σοβαρᾶν μελέτην καί συμπεράσματα.<br />

Εἶμαι ἀπολύτως βέβαιος, πώς ἄν ἐκπονῆτο ἕνα σοβαρόν πρόγραμμα<br />

ριζικῆς ἀλλαγῆς τῶν σχέσεων ἐργοδοσίας καί ἐργαζομένων, τό ὁποῖον<br />

θά ἀπέδειχνε εἰς τούς ἐργοδότας, πώς μέ μείωσιν τοῦ ὡραρίου καί<br />

ὑψηλοτέρους μισθούς θά ἠδύναντο νά ἀπαλλαγοῦν ἀπό τον πονοκέφαλον<br />

τῆς διευρύνσεως τῆς ἀγορᾶς τῶν προϊόντων τους, καθώς<br />

ἐπίσης ἀπό διαδηλώσεις, στάσεις καί ἀπεργίες, μετά ἀπό κάποιον<br />

248

διάστημα μελέτης, θά ἐδέχοντο αὐτήν τήν ἄποψιν, πού μέ τά σημερινά<br />

δεδομένα, δείχνει χιμαιρική. Ἀπό τήν ἄλλην πλευράν, θά ἔπρεπε<br />

νά διαπαιδαγωγοῦν καί νά προτρέπουν τούς ἐργαζομένους, νά θεωροῦν<br />

τήν ἐπιχείρησιν εἰς τήν ὁποίαν ἐργάζονται δική τους καί νά<br />

ἐργάζονται ἀποδοτικῶς, ἐπειδή ἄν κλείση, θά μείνουν χωρίς δουλειά.<br />

Τό θέμα εἶναι ἁπλό, ἀλλά τό δυσκολεύουν οἱ λανθασμένοι χειρισμοί.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἐπανέρχομαι πάλι εἰς τήν Μ. Μπέϊκου καί, προτρέχοντας, θά<br />

περιγράψω τήν συμπεριφοράν της εἰς τήν Ἑλλάδαν. Ἐδῶ, πρέπει νά<br />

πῶ, πώς οἱ σχέσεις μου μέ τό θέατρον Ταγκάνκα, ἦσαν πολύ παλαιές.<br />

Ἄν θυμᾶσαι, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, ἡ πρώτη συνοικία<br />

τῆς Μόσχας, εἰς τήν ὁποίαν ἔμεινα ἦτο ἡ Ταγκάνκα.<br />

Οὕτως, ἐγνώρισα τόν ἀείμνηστον Βαλόντια Βυσότσκυϊ,<br />

εἰς τόν ὁποῖον θά ἀναφερθῶ ἀργότερον, λεπτομερῶς.Τόν<br />

Μάϊον τοῦ 1989, ὁ ἀείμνηστος καί γνωστός<br />

θεατράνθρωπος Θεόδωρος Κρίτας, ἔφερε εἰς τάς<br />

Ἀθήνας τό θέατρον Ταγκάνκα, διά μίαν σειράν παραστάσεων.<br />

Τόν Θ. Κρίτα τόν ἐγνώριζα καί ὅταν ἐρχόταν εἰς τήν Μόσχαν,<br />

πρῶτα ἐμέναν ἔπαιρνε τηλέφωνον. Λόγω πολλῶν συγκυριῶν, ὅταν<br />

ἐπαναπατρίσθην δέν ἔτυχε νά συναντηθοῦμε. Ἐπειδή εἶχα φιλία μέ<br />

ἠθοποιούς αὐτοῦ τοῦ θεάτρου, πηγαίναμε μαζί μέ τήν Ζήνα εἰς τό<br />

θέατρον, κάθε βράδυ, ἀλλά εἴχαμε καί συναντήσεις ἐκτός θεάτρου.<br />

Εἰς μίαν ἀπό τίς τελευταῖες παραστάσεις, εἰς τήν εἴσοδον τοῦ θεάτρου<br />

συνάντησα τόν Θ. Κρίτα. Μόλις μέ εἶδε, μέ ἀγκάλιασε καί μᾶς προσεκάλεσε<br />

νά παραυρεθῶμεν εἰς τήν αἴθουσαν, ὅπου διοργάνωσε δεξίωσιν,<br />

πρός τιμήν τοῦ θιάσου. Πήγαμε μέ τήν Ζήνα καί σταθήκαμε εἰς<br />

κάποιαν ἄκρην μαζί μέ τούς φίλους μας ἠθοποιούς καί τόν νεαρόν<br />

Οἰκονομικόν Διευθυντήν τοῦ θεάτρου. Εἰς τό κέντρον τῆς αἰθούσης,<br />

ἡ Μ. Μπέϊκου μετέφραζε τούς λόγους.<br />

Κάποιαν στιγμήν, πῆγε κοντά της ὁ Οἰκονομικός Διευθυντής τοῦ<br />

θεάτρου Ταγκάνκα καί, ἐπιστρέφοντας με ἐρωτᾶ: «Τήν ξέρεις αὐτήν<br />

τήν «μπάμπα»; 14<br />

– «Ξέρεις, τί μέ ἐρώτησε;» «Ποῦ τόν ξέρεις αὐτόν τόν «ἀντιδραστικόν<br />

δημοσιογράφον;»<br />

_____________________________<br />

14. Ἡ λέξη προέρχεται ἀπό τήν ἑλληνικήν «βάβω» καί ἐπέρασε εἰςτήν ρωσικήν<br />

ἀργκό ὑπονοώντας τήν γυναίκαν, ἄλλα κάθε ἄλλο, παρά κολακευτικῶς…<br />

249

Αὐτή εἶναι ἡ ἠθική ὑπόστασις, ὅσων ἔχουν προσβληθεῖ ἀπό τό<br />

μικρόβιον τῆς «Κομμουνιστίτιδος»! Καί νά σκεφθῆς, πώς εὐρισκόμεθα<br />

ἤδη εἰς τήν μετασοβιετικήν ἐποχήν! Εἰς ποῖον «πωλοῦσε» ἐκδούλευσιν;<br />

Καί ὅμως, οἱ «ἀριστερούληδες», οἱ ὁποῖοι ἐλυμαίνοντο τήν ΕΡΤ,<br />

εἶχαν παρουσιάσει ἐπανειλημμένως ἀπό τίς ἐκπομπές τους τήν Μ.<br />

Μπέϊκου, ὡς «πρότυπον ἀγωνίστριας…»<br />

Προσφάτως, ἐπληροφορήθηκα τόν θάνατόν της. Παρά τόν χαρακτήραν<br />

της, ἅς εἶναι ἐλαφρύ το χῶμα, πού τήν σκεπάζει.<br />

Μέ τό θέατρο Ταγκάνκα<br />

εἰς τό σπίτι μου, στήν Νέα Σμύρνη.<br />

Μέ τόν Γ. Λιουμπίμωφ<br />

καί τόν Ν. Γκουμπένκο.<br />

Ἀθήνα 1989.<br />

Ζήνα καί Βάνια Σμέχωφ<br />

Μόσχα 1991. Ἡ Ζήνα στό σπίτι<br />

τῆς Λιούμπα καί Βαλέρυϊ Τσερνιάγιεφ.<br />

Θά ἦτο παράλειψις, νά μήν ἀναφέρω καί τό ζεῦγος Ζήνα καί<br />

Κλέαρχον Φημογιάννη, εἰς τό ὁποῖον εἶχε ἀνατεθεῖ ἡ λογοκρισία τῶν<br />

ἐπιστολῶν εἰς τήν Μόσχαν. Σπουδαία καί προνομιακή ἐργασία!..<br />

Κυκλοφοροῦσε ἡ φτερωτή φράσις: «Κλέαρχε, ἅσε νά περάση καί<br />

καμμιά λέξη…» Καταδότης, πρέπει νά γεννηθῆς…<br />

Δυστυχῶς, οἱ περισσότεροι πολιτικοί πρόσφυγες εἶχαν μολυνθεῖ<br />

μέ τό μικρόβιον τῆς «Κομμουνιστίτιδος».<br />

250

Παραθέτω ἄλλο ἕνα κλασικό παράδειγμα.<br />

Μεταξύ τῶν πολιτικῶν προσφύγων,<br />

οἱ ὁποῖοι ἐσπούδαζαν στήν Μόσχαν,<br />

ἦτο καί ὁ Ἄγγελος Χαρτοφύλακας,<br />

ὁ ὁποῖος καταγόταν ἀπό ἕνα<br />

χωρίον τῆς Κέρκυρας καί ἔφηβος ἀκόμα,<br />

κατετάγη εἰς τόν «Δημοκρατικόν<br />

Στρατόν». Μετά τήν ἥτταν, εὑρέθη καί αὐτός εἰς τήνΤασκένδην καί<br />

ἦτο ἕνας ἀπό τούς πρώτους, πού ἐσπούδασαν εἰς τό τοπικόν Πανεπιστήμιον,<br />

καί κατόπιν διά μεταπτυχιακές σπουδές, εἰς τό Ἰνστιτοῦτον<br />

Ἀρχιτεκτονικῆς τῆς Μόσχας. 15 Ὁ Α. Χαρτοφύλακας, ἦτο ἀναστήματος<br />

ὑψηλοτέρου τοῦ μετρίου, φυσιογνωμικῶς ἐθεωρεῖτο ὡραῖος ἄνδρας,<br />

έστω καί άν ἡ ὀμορφιά εἶναι θέμα ὑποκειμενικόν, πού χρειάζεται<br />

συζήτησιν.<br />

Γνωρισθήκαμε, ὅταν εἰς τούς Ἰσπανούς πολιτικούς πρόσφυγες, οἱ<br />

ὁποῖοι ἦσαν πολυπληθέστεροι εἰς τήν Μόσχαν ἀπό τούς Ἕλληνας,<br />

ἐδώθη μεγαλύτερον οἴκημα διά Λέσχην καί τό προηγούμενον παρεχωρήθη<br />

εἰς τούς Ἕλληνας. Τό οἴκημα ἦτο εἰς ἀθλίαν κατάστασιν καί<br />

ἀναλάβαμε νά τοῦ ἀλλάξουμε ὄψιν. Ὅταν τελειώσαμε, τό οἴκημα ἦτο<br />

ἀγνώριστον. Ξεκινώντας ἀπό τήν ἀμοιβαίαν ἐκτίμησιν τῶν ἱκανοτήτων<br />

μας, γίναμε φίλοι.<br />

Μαθαίνοντας ὅ,τι ζοῦσε εἰς φοιτητικόν κοινόβιον καί δέν εἶχε<br />

ἄλλα ἔσοδα, ἐπέτυχα νά ἔρχεται εἰςτήν Ἑλληνικήν σύνταξιν καί να<br />

ἐκφωνῆ κάποια κείμενα, ὁπότε οἱ μηνιαῖες ἀποδοχές του, μαζί μέ τά<br />

90 ρούβλια τοῦ φοιτητικοῦ ἐπιδόματος ἔφθασαν τά 150 ρούβλια.<br />

Πληροφορηθεῖς τήν ἐπίσημον ἐπίσκεψιν εἰςτήν Μόσχαν τοῦ Δημάρχου<br />

Ἀθηνῶν Γεωργίου Πλυτᾶ, τόν ἐπρότεινα ὡς προσωπικόν<br />

μεταφραστήν, ὑποστηρίζοντας πώς, ὡς Ἀρχιτέκτων, θά ἠδύνατο, μέ<br />

τόν καλλίτερον τρόπον, νά παρουσιάση εἰς τόν ὑψηλόν φιλοξενούμενον,<br />

τά Ἀρχιτεκτονικά μνημεῖα τῆς Μόσχας.<br />

Χάριν αὐτῆς τῆς ἀποστολῆς, ὁ τότε Δήμαρχος τῆς Μόσχας παρεχώρησε<br />

εἰςτόν Α. Χαρτο-φύλακανἄνετο διαμέρισμα 22μ 2 .<br />

_____________________________<br />

15. Ἐδῶ, πρέπει νά διευκρινήσω ὅ,τι συμφώνως μέ τό ἐκπαιδευτικόν σύστημα τῆς<br />

<strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἕνας ἀπόφοιτος οἱασδήποτε Πανεπιστημιακῆς Σχολῆς, ἀκολουθώντας μεταπτυχιακές<br />

σπουδές, πρό τῆς ὑποστηρίξεως διδακτορικῆς διατριβῆς, ἔπρεπε νά ὑποστηρίξη<br />

τήν λεγομένην «προδιδακτορικήν». Εἰς τήν Ἑλλάδαν, ὅσοι ἦλθαν μέ προδιδακτορικήν<br />

διατριβήν, τους ἀνεγνωρίσθη, ὡς διδακτορική. (Σ.τ.Σ.).<br />

251

Γνωρίζοντας τά πενιχρά ἔσοδά του, τοῦ ἔδωσα δύο καρέκλες καί<br />

ἀγόρασα ὅλα τά ἀπαιτούμενα ὑλικά, ὥστε νά μπορέσουμε νά κατασκευάσωμεν<br />

ἕνα πτυσσόμενον κρεβάτι καί τά ἀπαραίτητα ἔπιπλα<br />

κουζίνας. Μετά ἀπό ὅλα αὐτά, ἄρχισε νά μέ ἀποκαλῆ «ἀδελφόν».<br />

Ὅλα τακτοποιήθησαν! Εἶναι ἀξιοσημείωτη ὅμως, ἡ ἐπαλήθευσις<br />

τῆς λαϊκῆς ρήσεως: «Θεωρία Ἐπισκόπου καί καρδία μυλωνά». Παρά<br />

τίς σπουδές καί τήν ζωήν εἰς τήν πρωτεύουσαν, ὁ Α. Χαρτοφύλακας<br />

δέν ἠδυνήθη νά ἀποβάλη τέτοιες κακές συνήθειες, ὅπως τήν ἀπλυσιά,<br />

τήν τσαπατσουλιά καί τήν τσιγκουνιά. Εἰς ἐλάχιστον διάστημα, ἡ<br />

ἐμαγιέ κουζίνα γκαζιοῦ εἶχε χάσει τήν λευκότητάν της καί εἶχε σκεπασθεῖ<br />

ἀπό ἕνα παχύ στρῶμα καμμένων ἐκχυλισμάτων καί βρωμιᾶς,<br />

ὅπως καί τό τηγάνι, οἱ κατσαρόλες καί τό τσαγιερόν. Τό δικτυωτόν<br />

πλαστικόν κάλυμμα τῆς ὀπῆς ἐξαερισμοῦ, χρώματος ἐλεφαντοστοῦ,<br />

μετά τήν ἐπικάλυψιν βρώμας, ἔμοιαζε ὡς μαντεμένιο… Κάποτε, ὁ Α.<br />

Χαρτοφύλακας, φεύγοντας διά διακοπές εἰςτήν Γιουγκοσλαβίαν, μοῦ<br />

ἄφησε τό κλειδί τοῦ διαμερίσματός του, διά νά τό προσέχω. Μίαν<br />

ἡμέραν, πήγαμε μέ τόν φίλον μου, τόν Σταῦρον Παπαδόπουλον καί<br />

κατόπιν καί κουμπάρον μου, εἰς τό διαμέρισμα τοῦ Α. Χαρτοφύλακα.<br />

Βλέποντας τήν κατάστασιν ἤ μᾶλλον τήν ἀκαταστασίαν, ἀποφασίσαμε<br />

νά καταπιασθοῦμε μέ γενικήν καθαριότηταν. Διά νά καθαρίσωμεν<br />

ἀποτελεσματικῶς τήν κουζίναν γκαζιοῦ, τό δικτυωτόν τοῦ<br />

ἐξαερισμοῦ, τίς κατσαρόλες, τό τηγάνι καί τό τσαγιερόν,ἐχρειάσθη νά<br />

χρησιμοποιήσουμε, χωρίς ὑπερβολές, μαχαίρι καί… σκεπάρνι!<br />

Ἀνασηκώνοντας ἀπό τό πάτωμα τίς ψάθες, ἐβγάλαμε πέντε κουβάδες<br />

σκόνη… Τά σεντόνια καί τίς μαξιλαροθῆκες, πού εἶχαν μῆνες<br />

νά πλυθοῦν, δέν τά πειράξαμε. Τόσον ἐγώ, ὅσον καί ὁ Σ. Παπαδόπουλος<br />

ζήσαμε ἐπί μεγάλον διάστημα ἐργένηδες, ἀλλά τά δωμάτιά<br />

μας, ἔλαμπαν ἀπό καθαριότηταν. Σκεφθήκαμε, λοιπόν, πώς ἐπιστρέφοντας<br />

ἀπό τήν Γιουγκοσλαβίαν, ὁ Α. Χαρτοφύλακας θά διατηροῦσε<br />

τό διαμέρισμά του καθαρόν, ὅπως τό εἴχαμε μετατρέψει μέ μεγάλον<br />

κόπον. Ἀδίκως… Μέσα εἰς ὀλίγας ἡμέρας, ἦτο τό ἴδιον καί χειρότερον.<br />

Ἀποφασίσαμε νά ἀκολουθήσουμε τήν ρῆσιν:«Ἀγάπα τόν φίλον σου,<br />

μέ τά ἐλαττώματά του…»<br />

Μίαν ἡμέραν, ὁ Α. Χαρτοφύλακάς μοῦ ἐτηλεφώνησε καί ἐζήτησε<br />

νά συναντηθοῦμε ἐπειγόντως. Ἀπό τόν τόνον τῆς φωνῆς του κατάλαβα,<br />

πώς ἐπρόκειτο περί πολύ σοβαροῦ θέματος.<br />

Ὅταν συναντηθήκαμε, μοῦ ἀφηγήθη τά συμβάντα. Ἕνας Ἕλλην,<br />

252

εἶχε ἔλθει μέ τήν ἄρρωστην σύζυγόν του διά θεραπείαν. Ὁ Α. Χαρτοφύλακας<br />

προθυμοποιήθη νά τόν βοηθήση, ὡς μεταφραστής. Εὐχαριστημένος<br />

ὁ Ἕλλην, τόν ἐρώτησε, τί μποροῦσε νά κάνη, διά νά<br />

ἐκφράση τήν εὐγνωμοσύνην του. Ὁ Α. Χαρτοφύλακας τοῦ εἶπε, πώς<br />

δέν θέλει καμμίαν ἀμοιβήν ἤ δῶρα, μόνον νά τοῦ ἀνταλλάξη 50 δολλάρια<br />

ἀντί 50 ρουβλίων καί ὄχι 100-150, ὅπως ἀνταλλάσσονταν τήν<br />

«μαύρην ἀγοράν». Ἐδέχθη προθύμως. Τά «ἁρπακτικά» ὅμως, τῆς<br />

Λέσχης Ἑλλήνων πολιτικῶν προσφύγων, πού καιροφυλακτοῦσαν διά<br />

παρόμοια «ἀλισβερίσια», ἔμαθαν πώς τούς εἶχε «προλάβει» ὁ Ἄγγελος…<br />

Οἱ καλοί ἐκεῖνοι «σύντροφοι», ὄντας καταδότες, ἔπρεπε νά<br />

δημιουργήσουν καί ἄλλους. Οὕτως, ἠνάγκασαν τόν ἀφελήν Ἕλληναν<br />

νά ὑπογράψη τήν καταγγελίαν, πού εἶχαν ἑτοιμάσει. Ὁ Α. Χαρτοφύλακας<br />

ἐκινδύνευε σοβαρῶς, νά πέση θύμα τῶν καταδοτῶν. Τόν<br />

καθησύχασα καί καταπιάσθηκα μέ τήν σωτηρίαν τοῦ «ἀδελφοῦ…»<br />

Ὅταν ἀπέτυχα νά ἐξασφαλίσω τήν ὑποστήριξιν τοῦ Γραμματέως<br />

της Κομματικῆς Ἐπιτροπῆς Μόσχας, ὁ ὁποῖος δικαιολογημένως φοβόταν<br />

τήν ἀντίδρασιν τῶν «συντρόφων», πῆγα καί βρῆκα εἰς τό ξενοδοχεῖον<br />

τόν ἀφελήν Ἕλληναν: «Δέν μοῦ λές, – τοῦ εἶπα ὀργισμένος –<br />

ἔχεις καί εἰςτήν Ἑλλάδαν πολλούς μορφωμένους ἀνθρώπους ὡς παρατρεχάμενους;<br />

Δέν εἶσαι τίποτα ἄλλον, παρά ἕνα ἀγνῶμον ζῶον,<br />

πού ἀντί νά ἐπιδείξη ἀνωτερότηταν καί νά μήν δεχθῆ νά ἀνταλλάξη,<br />

ἀλλά νά προσφέρη τό ἀσήμαντον ποσόν τῶν 50 δολλαρίων, ξέπεσες<br />

εἰς μεγάλον βαθμόν καί, εἰς τήν οὐσίαν, ὑπέγραψες κατάδοσιν!»<br />

Ἐκεῖνος, τά ἔχασε ἀπό τήν ἐπιθετικότητάν μου καί προσεπάθησε<br />

νά δικαιολογηθῆ: «Δέν ἐδιάβασα τό κείμενον, ὄντας σχεδόν ἀγράμματος,<br />

ἀλλά καί δέν ἠδυνάμην νά φαντασθῶ, πώς πρώην συμμαχητές,<br />

θά ἔφθαναν εἰς τοιαύτην ἀθλιότηταν…»<br />

– «Τί μᾶς λές! – εἶπα ξερά, ἀκόμα πιό ὀργισμένος. Τί εἶσαι;<br />

Ξέβγαλτο ἀγόρι; Πρόσεξέ με καλά!.. Εἶμαι ἀπό ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι δέν<br />

ἀνέχονται ἀθλιότητες καί δέν θά ξεφύγης ἀπό τήν Δικαιοσύνην!»<br />

– «Τί μπορῶ νά κάνω, διά νά διορθώσω τήν κατάστασιν;» –<br />

ἐρώτησε.<br />

– «Πιάσε τό στυλό καί γράψε τήν διάψευσιν». – τοῦ ἀπήντησα.<br />

– «Μά, εἶμαι σχεδόν ἀγράμματος, – μοῦ εἶπε. Καλλίτερα, γράψε<br />

ἐσύ ὅ,τι πρέπει, καί ἐγώ τό ὑπογράφω!»<br />

– «Δέν γίνεται! – τοῦ εἶπα ἐπιτακτικῶς. Ἄν καί ξέρω, πώς αὐτή ἡ<br />

συμμορία ἀποτελεῖται ἀπό δειλούς καί δέν θά τολμήσουν νά τά<br />

253

βάλουν μαζί μου, θέλω νά τά γράψης μέ τόν δικόν σου γραφικόν<br />

χαρακτήραν. Γράφε:<br />

Πρός τό Ὄργανον Τύπου τοῦ ΚΚΕ «Νέος Δρόμος»:<br />

«Εἰς τόν κάτωθι ὑπογεγραμμένον, ὁ ὁποῖος ὑποφέρει, λόγω<br />

σοβαράς ἀσθενείας τῆς συζύγου του, ὁ συμμαχητής σας Ἄγγελος<br />

Χαρτοφύλακας προσέφερε καί προσφέρει ἀνιδιοτελήν βοήθειαν, ὡς<br />

μεταφραστής, ἀρνούμενος νά λάβη ἀπό ἐμένα, κάποιαν ἀμοιβήν ἤ<br />

δῶρον.<br />

Παρ’ ὅλα αὐτά, μερικοί ἀπό τούς συντρόφους τῆς Μόσχας, καθαρῶς<br />

ἀπό ἰδιοτελεῖς σκοπούς, μέ ἐξεγέλασαν καί μέ ἔβαλαν νά ὑπογράψω<br />

τό κείμενον μίας ἀθλίας καταδόσεως, τό περιεχόμενον τῆς ὁποίας<br />

ἔμαθα ἀργότερον. Μέ τήν παροῦσαν ἐπιστολήν, ἐπιθυμῶ νά στιγματίσω<br />

τήν συμπεριφοράν αὐτῶν τῶν ἀθλίων συντρόφων καί παραλλήλως<br />

νά ἐκφράσω εἰς τόν Ἄγγελον Χαρτοφύλακαν καί ὅσους τόν μιμοῦνται,<br />

τήν εὐγνωμοσύνην μου».<br />

Ὑπέγραψε τήν ἐπιστολήν καί ἀμέσως πῆγα εἰς τήν Λέσχην Ἐλλήνων<br />

πολιτικῶν προσφύγων. Μάζεψα τούς τρισάθλιους καί πετῶντας<br />

τήν ἐπιστολήν πάνω εἰς τό γραφεῖον, τούς εἶπα: «Ἀπαιτῶ αὐτή ἡ ἐπιστολή<br />

νά σταλῆ ἀμέσως, εἰς τήν σύνταξιν τοῦ «Νέου Δρόμου», εἰς<br />

τήν Τασκένδην. Θά παρακολουθῶ τήν πορείαν τῆς δημοσιεύσεως, εἰς<br />

τό ἑπόμενον φύλλον. Ἄν ἐπιμείνετε νά στείλετε τήν κατάπτυστον<br />

κατάδοσίν σας, τά παράπονα εἰς τόν ἐαυτόν σας!»<br />

Ὅπως καταλαβαίνεις, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, ὁ Α. Χαρτοφύλακας<br />

εἶχε σωθεῖ! Βεβαίως, ἡ συμμορία, πού δέν ἐτόλμησε νά τά βάλη μαζί<br />

μου ἀπροκαλύπτως, δέν ἠδύνατο καί νά «καταπιῆ» τό γεγονός τῆς<br />

σωτηρίας τοῦ Α. Χαρτοφύλακα, λόγω τῆς ἐπεμβάσεώς μου, προσεπάθησε<br />

νά στρέψη ἐναντίον μου τήν νεολαίαν, δηλαδή, τά ἀγοράκια καί<br />

τά κοριτσάκια, βάζοντάς τα νά κάνουν αἴτησιν, διά τήν ἀπαγόρευσιν<br />

τῆς εἰσόδου μου, εἰςτήν Λέσχην Ἑλλήνων πολιτικῶν προσφύγων, μέ<br />

τήν δικαιολογίαν, πώς δέν ἤμουν πολιτικός πρόσφυξ!<br />

Ὅταν μοῦ κοινοποίησαν τήν αἴτησιν, παρουσία ἐκπροσώπων τῆς<br />

«νεολαίας», γύρισα καί τούς εἶπα: «Ἀκοῦστε με, νεολαῖοι καί βάλτε το<br />

καλά εἰς τό μυαλόν σας! Προσφέρτε πρῶτα προσωπικές ὑπηρεσίες<br />

καί ὕστερα, ἴσως ἀποκτήσετε τό δικαίωμα νά κρίνετε ἄτομα, πού ἤδη<br />

τίς ἔχουν προσφέρει!» Μετά τήν ἀντίδρασίν μου, ὅλοι ἐσίγησαν.<br />

Δυστυχῶς, ὁ «ἀδελφός» εἶχε καί ἄλλα ἐλαττώματα. Ἔπασχεν<br />

ἀπό μανίαν καταδιώξεως καί ἀπό τήν φύσιν του, ἦτο δειλός. Προσπα-<br />

254

θώντας νά πείση διά τό ἀντίθετον ἀκόμα καί τόν ἐαυτόν του, συνήθιζε<br />

νά ἀφηγῆται φανταστικές ἱστορίες, ἐπιδείξεως θάρρους εἰς τάς<br />

μάχας. Ὡστόσον, τό θάρρος, φαίνεται εἰς τάς πράξεις καί ὄχι εἰς τά<br />

λόγια.<br />

Ἡ «Χούντα» παρέδωσε τήν ἐξουσίαν εἰς τήν Ἑλλάδαν, τό ΚΚΕ<br />

ἐνομιμοποιήθη καί ἄρχισε ἡ μαζική ὑποβολή αἰτήσεων διά ἐπαναπατρισμόν.<br />

Παρ’ ὅλα αὐτά, ὁ «θαρραλέος ἀδελφός», δέν ἐτόλμα νά πάη<br />

εἰςτό Προξενεῖον τῆς Ἑλλάδος εἰςτήν Μόσχαν καί νά ὑποβάλη αἴτησιν.Ἀντ’<br />

αὐτοῦ πῆγα ἐγώ καί ὁ ἴδιος τοῦ παρέδωσα καί τό πολυπόθητον<br />

Laissez passer. Ὁ «ἀδελφός», ἦτο εὐτυχής! Αἴφνης, τό πρόσωπόν<br />

του ἔγινε σκυθρωπόν. Εἰς τήν ἐρώτησίν μου, τί ἔπαθε, ἀπήντησε:<br />

«Ξέρεις, ἀδελφέ! Ὅλα καλά, ὅμως δέν ξέρω πῶς θά πραγματοποιηθῆ<br />

τό ὄνειρόν μου, νά διδάξω εἰς τό Πολυτεχνεῖον! Μέ τήν<br />

δικήν μου προϊστορίαν, ποῖος θά τό ἐπιτρέψη;»<br />

– «Ἄκου, – τοῦ εἶπα – φθάνοντας εἰς τήν Ἑλλάδαν προσπάθησε<br />

νά βρῆς τόν φίλον μου, τόν Βασίλη Βήττα, ὁ ὁποῖος ἐργάζεται ὡς<br />

ὁδηγός εἰς τήν Βουλήν καί ὁπωσδήποτε θά μπορέση νά σέ πάη νά<br />

δῆς τόν Ὑπουργόν Παιδείας. Ὅσο διά τό Πολυτεχνεῖον, πρίν φύγω εἰς<br />

τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, Κοσμήτορας τῆς ἕδρας Ἀρχιτεκτονικῆς, ἦτο ὁ καλός μου<br />

φίλος Σωκράτης Ἀγγελίδης. Ἀκόμα καί ἄν δέν διδάσκη πλέον, θά σέ<br />

βοηθήση». Τοῦ ἔδωσα τά τηλέφωνα τοῦ Β. Βήττα καί τοῦ Σ.Ἀγγελίδη.<br />

Προτρέχοντας – εἶμαι ἀναγκασμένος νά τό κάνω πολλές φορές,<br />

ὅπως καί νά ἀνατρέχω – θά καταθέσω τό ἀποτέλεσμα.<br />

Πράγματι, ὁ Β. Βήττας τοῦ ἔκλεισε συνάντησιν μέ τόν τότε<br />

Ὑπουργόν Παιδείας, τόν Γεώργιον Ράλλην. Ἐκεῖνος τοῦ εἶπε: «Ἄν καί<br />

Ὑπουργός Παιδείας, δέν ἔχω δικαίωμα νά διατάξω τήν πρόσληψίν<br />

σου εἰς ὁποιοδήποτε ΑΕΙ. Αὐτό τό θέμα εἶναι εἰς τήν ἀποκλειστικήν<br />

δικαιοδοσίαν τοῦ Πρυτανείου. Ἐκεῖνο, τό ὁποῖον μπορῶ νά σέ διαβεβαιώσω<br />

εἶναι, πώς τό παρελθόν σου, ὡς πολιτικοῦ πρόσφυγος, δέν<br />

θά σταθῆ ἐμπόδιον!»<br />

Ἀκολούθησε ὁ ἐπαναπατρισμός μου, μαζί μέ τήν οἰκογένειάν μου.<br />

Τίς λεπτομέρειες, θά τίς περιγράψω ἀργότερον. Ἤμουν πλέον ὑπεύθυνος<br />

τῶν ἐκπομπῶν διά τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> εἰς τήν ΕΡΑ-5 («Φωνήν τῆς Ἑλλάδος»)<br />

καί ἀναζήτησα τον «ἀδελφόν». Εἶναι ἀλήθεια, ὅ,τι μοῦ ἀφηγήθη,<br />

ὅσα περιέγραψα ἤδη καί μοῦ ἐξέφρασε τήν εὐγνωμοσύνην<br />

του. Ἄρχισε νά μᾶς ἐπισκέπτεται τακτικῶς εἰς τό Καλαμάκι, ὅπου<br />

μέναμε τότε, ὅμως οὐδέποτε μᾶς ἐκάλεσε εἰς τό σπίτι του καί, ἁπλῶς<br />

255

τό ἀναφέρω, οὐδέποτε ἔβαλε τό «χέρι εἰς τήν τσέπη», ὅταν πηγαίναμε<br />

εἰς κάποιο ταβερνάκι, παρά τό γεγονός, πώς ὁ μισθός του ξεπερνοῦσε<br />

ἀρκετά τίς δικές μου ἀποδοχές… Μίαν καί μόνην φορᾶν συναντήθημεν<br />

ἔξω ἀπό τήν κατοικίαν του καί ἀπό τό παράθυρο, διέκρινα<br />

τίς καρέκλες… πού τοῦ εἶχα δώσει εἰς τήν Μόσχαν.<br />

Πέρασε ἀρκετόν διάστημα καί μέ τίς μεταφράσεις, πού ἔκανα<br />

παραλλήλως, τά οἰκονομικά μου εἶχαν βελτιωθεῖ. Εὑρίσκοντας μίαν<br />

μεγάλην εὐκαιρίαν, ἀγόρασα καί τό πρῶτον αὐτοκίνητόν μου – ἕνα<br />

Renault Dofine, 25 ἐτῶν. Ἕνα βράδυ, πού μᾶς εἶχε καλέσει μέ τήν<br />

Ζήνα διά τά γενέθλιά της ἡ ἀείμνηστη παιδική μου φίλη, ἡ Ρένα<br />

Βεντούρη, πού ἔμενε εἰς τήν Κυψέλην, εἶχα δώσει ραντεβοῦ μέ τήν<br />

Ζήνα εἰς τήν γωνίαν Ἱπποκράτους καί Ἀκαδημίας, ὁπότε κατεβαίνοντας<br />

ἀπό τήν Ἁγίαν Παρασκευήν, νά τήν πάρω. Περιμένοντας, μέ τά<br />

λουλούδια, πλησιάζει τήν Ζήνα, ὁ Ἄγγελος Χαρτοφύλακας:<br />

– «Τί κάνεις ἐδῶ; Ποιόν περιμένεις;»<br />

– «Ἀπό στιγμή, εἰς στιγμήν ἔρχεται ὁ Κώστας μέ τό αὐτοκίνητο»<br />

– ἀπήντησε ἡ Ζήνα.<br />

– «Τί; Ἀγόρασε αὐτοκίνητο; «Καταφερτζής…», ὁ ἄνδρας σου!»<br />

Ἡ Ζήνα, ἔγινε ἔξω φρενῶν! «Πῶς τολμᾶς, ἐσύ συγκεκριμένως,<br />

νά ἐκφράζεσαι μέ τέτοια λόγια διά τόν Κώσταν; Τόν Κώσταν, πού<br />

βοηθᾶ ὅλον τόν κόσμον καί ποτέ του δέν χρησιμοποίησε κανέναν;<br />

Ὅ,τι ἔχει κατορθώσει εἰς τήν ζωήν του, τό ὀφείλει ἀποκλειστικῶς εἰς<br />

τίς ἱκανότητές του! Καί τόν ἀποκαλεῖς καί… ἀδελφόν!»<br />

Ὁ Α. Χαρτοφύλακας κατάλαβε, πώς ἀπό ζήλειαν, τά εἶχε κάνει<br />

«σαλάτα»! Προσεπάθησε νά τά «μπαλώση» παρακαλώντας τήν Ζήνα,<br />

νά μήν μοῦ μεταδώση τό συμβάν. Φθάνοντας μέ τό αὐτοκίνητο, μέ<br />

ἐχαιρέτησε καί ἔφυγε ἀμέσως. Μετά ἀπό ὀλίγον διάστημα ἔμαθα, πώς<br />

ἡ μανία καταδιώξεως τόν ὁδήγησε εἰς τήν τρέλαν καί ἀπέθανε.<br />

Ἅς εἶναι ἐλαφρύ τό χῶμα, πού τόν σκεπάζει!<br />

256

Η ΠΥΡΚΑΪΑ<br />

Τό 1969 εἰς τόν Ραδιοσταθμόν, συνέβη ἕνα γεγονός, πού ἔμεινε<br />

ἱστορικόν, διά διπλήν αἰτίαν: Πρώτον, ἕνα βράδυ, κάποιος ἀπό τίς<br />

χιλιάδες συνεργατῶν – δέν ἦτο ἀπό τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν – τά<br />

«ἤπιε», ὀλίγον παραπάνω… Εἰς τοιαύτην κατάστασιν εἰσῆλθενεἰς ἕνα<br />

ἄδειον στούντιο, ξάπλωσε εἰς μερικάς καρέκλας, μέ τό τσιγάρον του<br />

ἀναμμένον καί ἀπεκοιμήθη. Ἀπό τά χαλαρωμένα δάκτυλά του, τό τσιγάρον<br />

ἔπεσε καί ἐξεράγη πυρκαϊά. Μέχρι νά τρέξουν ἄλλοι συνεργάτες<br />

καί ἡ πυροσβεστική, τρία στούντιο, πού ἦσαν εἰς τήν ἰδίαν<br />

πλευράν, εἰς τρεῖς διαφορετικούς ὀρόφους, ἔγιναν παρανάλωμα τοῦ<br />

πυρός. Βεβαίως, ἡ ζημία ἦτο μεγάλη. Ὅμως, κατά κανόναν, εἰς ἀνάλογας<br />

περιπτώσεις τά μέτρα πού παίρνονται εἶναι ὑπερβολικά καί<br />

κάθε ἄλλον, παρά συμβάλλουν θετικῶς. Οὕτως ἐξεδώθη Διάταγμα,<br />

συμφώνως πρός τό ὁποῖον, ἀπαγορευόταν τό κάπνισμα εἰς τούς<br />

τεχνικούς χώρους.<br />

Αὐτό τό Διάταγμα ἐδημιούργησε πρόβλημα εἰςὅλους τούς συναδέλφους-καπνιστάς,<br />

ὅπως ἐγώ. Ἰδίως εἰς τούς ἐκφωνητάς, οἱ ὁποῖοι<br />

μπαινόβγαιναν, εἰς τά στούντιο ἐγγραφῆς. Παρ’ ὅλα αὐτά, τό Διάταγμαἦτο<br />

αὐστηρόν καί οἱ «παρατρεχάμενοι», ἕτοιμοι πάντα διά καταδόσεις<br />

κάθε χροιᾶς, παρακολουθοῦσαν μέ ζῆλον τήν τήρησίν του.<br />

Ἐκείνην τήν ἐποχήν, Πρόεδρος τῆς ΚΕ διά τήν Ραδιοφωνίαν<br />

καί Τηλεόρασιν, δηλαδή, Ὑπουργός, ἦτο ὁ<br />

Νικαλάϊ Νικαλάγιεβιτς Μέσιατσεφ, ἕνας ἀπό τούς ὀλιγοστούς<br />

σοβιετικούς ἀξιωματούχους, πού διεκρίνετο<br />

διά τήν λεπτότητάν του, τά δημοκρατικά αἰσθήματα<br />

καί τό χιοῦμορ του. Ὅπως ὅλοι, οἱ ἀληθῶς σημαντικοί<br />

ἄνθρωποι, δέν ἦτο ὑπερόπτης καί, εἰσερχόμενος εἰς<br />

τόν Ραδιοσταθμόν, χαιρετοῦσε τούς πάντες, μέ φιλικόν χαμόγελον.<br />

Ἦτο κοινωνικός, εὐγενής καί πάντα ἔμπαινε εἰς τόν ἀνελκυστήραν<br />

μαζί μέ ἄλλους, παραμερίζοντας διά νά εἰσέλθουν πρῶτα οἱ γυναίκες<br />

καί οἱ ὑπερήλικες. Εἰς μίαν ἀνάλογον περίπτωσιν γνωρισθήκαμε καί<br />

ἀνεπτύχθη μεταξύ μας ἡ ἀβίαστοςἐκείνη προσέγγισις ἀτόμων, πού<br />

συνειδητοποιοῦν τήν κοινότηταν τῆς ἐργασίας, πού προσφέρουν.<br />

Ἄλλωστε, ἡ Δικτατορία τῶν «Μαύρων Συνταγματαρχῶν» εἶχε κάνει<br />

δημοφιλῆ τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν καί ὁ Ν.Ν. Μέσιατσεφ ἔδειχνε<br />

πάντα ἐνδιαφέρον διά τήν Ἑλλάδαν.<br />

257

Μετά τό Διάταγμα, συναντηθήκαμε πάλιν εἰς τόν ἀνελκυστήραν<br />

καί, ὡς συνήθως, πιάσαμε συζήτησιν. Βγήκαμε εἰς τόν ὄροφον τοῦ<br />

Γραφείου του καί τοῦ εἶπα: «Ἔχω τήν γνώμην, Νικαλάϊ Νικαλάγιεβιτς,<br />

ὅ,τι θά συμφωνήσετε, πώς καπνίζοντας εἰς τόν διάδρομον, ἔξω ἀπό<br />

τό στούντιο, καθήμενοι γύρω ἀπό ἕνα τραπεζάκι μέ στακτοδοχεῖον,<br />

δέν ὑπάρχει κανένας κίνδυνος. Βλέπετε, δέν εἶναι δυνατόν νά τρέχω<br />

ἀπό τήν μίαν πλευράν τοῦ τεραστίου κτιρίου μας εἰς τήν ἄλλην, διά<br />

νά καπνίσω, ὅταν, ἀνά πάσαν στιγμήν, πρέπει νά μπῶεἰςτό στούντιο,<br />

διά ἐκφώνησιν».<br />

– «Ἄν καί δέν καπνίζω ὁ ἴδιος, – μοῦ εἶπε – καταλαβαίνω τό<br />

πρόβλημά σας, σύντροφε Μαυρόπουλε! Μπορεῖτε νά καπνίζετε!»<br />

Οἱ «παρατρεχάμενοι», δέν ἐπίστευαν τά λόγια μου καί ἐπέμεναν<br />

εἰς τήν τήρησιν τοῦ Διατάγματος. Ἀναγκάσθηκα νά πάω νά τόν δῶ εἰς<br />

τό Γραφεῖον του. Μέ ἄκουσε, χαμογελώντας καί εἶπε: «Σύντροφε<br />

Μαυρόπουλε! Θά ἀντιμετωπίσουμε τό θέμα, «γραφειοκρατικῶς!»<br />

Ζήτησε ἀπό τήν γραμματέαν του νά τόν συνδέση μέ τόν Ἀντιπρόεδρον,<br />

ἁρμόδιον διά τεχνικά θέματα, Λεονίντ Σεμιόνοβιτς Μαξάκωφ.<br />

Ὅταν ἐκεῖνος ἐσήκωσε τό ἀκουστικόν, τοῦ εἶπε: «Λεονίντ Σεμιόνοβιτς,<br />

ἔχω εἰς τό Γραφεῖον μου τόν σύντροφον Μαυρόπουλον,<br />

ἐκφωνητήν τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως καί Γενικόν Γραμματέαν τοῦ<br />

Συμβουλίου ἐκφωνητῶν. Παρακαλῶ νά τόν δεχθῆτε καί νά τόν ἀκούσετε<br />

μέ προσοχήν. Κατά τά φαινόμενα, ἐκδίδοντας τό ἀπαγορευτικόν<br />

Διάταγμα διά τό κάπνισμα, δέν τά ὑπολογίσαμε ὅλα! Μετά τήν συνομιλίαν<br />

σας μέ τόν σύντροφον Μαυρόπουλον, θά τά ποῦμε!»<br />

Τοποθέτησε τό ἀκουστικό εἰς τήν θέσιν του καί μοῦ εἶπε: «Πηγαίνετε<br />

εἰς τόν σύντροφον Μαξάκωφ, σᾶς περιμένει. Πάντως, μήν<br />

στεναχωρῆστε. Δύνασθαι νά καπνίζετε!»<br />

Τόν εὐχαρίστησα καί πῆγα εἰς τό Γραφεῖον τοῦ Ἀντιπροέδρου,<br />

πού ἦτο ἀπέναντι. Ὁ Μαξάκωφ μέ ἐδέχθη εὐγενικῶς, ἄν καί ἡ ἔκφρασίς<br />

του, ἔδειχνε δυσφορίαν: «Ξέρετε, σύντροφε Μαυρόπουλε, τό<br />

παρόν Διάταγμα δέν ἐξεδώθη, λόγω ἰδιοτροπίας! Γνωρίζετε, τί συνέβη<br />

προσφάτως! Δύναμαι νά σᾶς διαβεβαιώσω, ὅ,τι καί εἰς τούς Ραδιοσταθμούς<br />

τοῦ ἐξωτερικοῦ, πού ἔχω ἐπισκεφθεῖ, ὑπῆρχαν εἰδικοί χῶροι<br />

καπνίσματος καί στακτοδοχεία μέ νερό».<br />

– «Σύντροφε Μαξάκωφ, – τοῦ εἶπα – μέ ὅλον τόν σεβασμόν, ἐπιπιτρέψτε<br />

μου νά σᾶς πῶ, πώς γνωρίζω πολύ καλά ὁ ἴδιος, τί ὑπάρχει<br />

εἰς τό ἐξωτερικόν, ἐπειδή μόλις πρίν ὀκτώ ἔτη ἦλθα εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>.<br />

258

Ὁπότε τό θέμα μας, δέν εἶναι τά σταχτοδοχεῖα τοῦ ἐξωτερικοῦ, ἀλλά<br />

ἡ ἔλλειψις ἀκόμα καί ἁπλῶν στακτοδοχείων ἐδῶ καί τό βίτσιο τοῦ<br />

ποτοῦ, μερικῶν συνεργατῶν!.. Ἄλλως τε, εἶμαι βέβαιος, πώς θά συμφωνήσετε<br />

μαζί μου, κίνδυνος ὑπάρχει ἀπό ἐκείνους, πού καπνίζουν<br />

λαθραίως καί μόλις ἐμφανίζεται κάποιος «ἐπόπτης», πετοῦν τό ἀναμμένον<br />

ἀποτσίγαρον ὁπουδήποτε. Ἐνῶ, καπνίζοντας δίπλα εἰς τραπεζάκι,<br />

μέ τοποθετημένον στακτοδοχεῖον, κίνδυνος δέν ὑπάρχει».<br />

Ὁ Μαξάκωφ μοῦ ὑπεσχέθη, πώς θά συζητήσουν τό θέμα μέ τόν<br />

Ν.Ν. Μέσιατσεφ.<br />

Μετά ἀπό μερικές ἡμέρες, ὁ Διευθυντής τοῦ Τεχνικοῦ τμῆματος<br />

Μπαρίς Σπάσκυϊ, βλέποντάς με νά καπνίζω κοντά εἰς τό στούντιο,<br />

ἔδειξε ὑπερβολικόν ζῆλον καί πέρασε ἀκόμα καί εἰς ἀπειλάς. Τοῦ ἀπήντησα,<br />

πώς δύναται νά λέη καί νά κάνη, ὅ,τι θέλει καί μπῆκα εἰς τό<br />

στούντιο, δι’ ἐκφώνησιν. Τήν ἑπομένην ἡμέραν μέ ἐκάλεσε ὁ Σ. Καλμυκώφ<br />

εἰς τό Γραφεῖον του καί δείχνοντάς μου τήν ἔγγραφον ἀναφοράν<br />

τοῦ Μπ. Σπάσκυϊ, μοῦ εἶπε: «Βλέπεις, τί κάνεις; Ποῖα εἶναι ἡ<br />

θέσις μου; Δέν δύναμαι νά παραβλέψω τήν ἔγγραφον ἀναφοράν!»<br />

– «Στεπάν, – τοῦ εἶπα – ἄν ἐπρόκειτο διά δικό σου Διάταγμα, θά<br />

τό συζητοῦσα μαζί σου. Ὁπότε, ἄσε με ἥσυχον καί κᾶνε, ὅ,τι νομίζεις!<br />

Τήν ἐντολήν διά τιμωρίαν μου, πρέπει νά τήν ὑπογράψη ὁ Ν.Ν.<br />

Μέσιατσεφ, καί ἐκεῖνος γνωρίζει, ἄν μοῦ ἐπέτρεψε ἤ ὄχι νά καπνίζω!<br />

Μήν μέ ἀναγκάζετε νά ξαναπάω εἰς τό Γραφεῖον του, διά τήν ἰδίαν<br />

ὑπόθεσιν, πού καταντᾶ πλέον φαιδρή…»<br />

Ὁ Σ. Καλμυκώφ, ὅπως ἤδη ἔχω περιγράψει, ἦτο ἄνθρωπος ἰσοπεδομένος<br />

ἀπό τό καθεστώς καί εἰς τήν θέαν ἀξιωματούχου, ἀκόμα<br />

καί ἐλαχίστως ἀνώτερου εἰς τήν ἱεραρχίαν ἀπό τόν ἴδιον, τόν ἔπιανε<br />

πανικός. Προσεπάθησε νά μέ νουθετήση, λέγοντας, πώς δέν ὑπῆρχε<br />

λόγος νά ἀνησυχῶ τόν Ὑπουργόν, διά τόσον μηδαμινά θέματα. Τότε<br />

πῆγα εἰς τό Γραφεῖον τῶν δακτυλογράφων καί παρακάλεσα μίαν ἀπό<br />

τίς γραμματεῖς νά δακτυλογραφήση, καθ’ ὑπαγόρευσιν, αἴτησιν πρός<br />

τόν Ν.Ν. Μέσιατσεφ, πού τήν παραθέτω εἰς μετάφρασιν:<br />

<strong>ΠΡΟ</strong>Σ: Τόν Πρόεδρον τῆς ΚΕ Ραδιοφωνίας καί Τηλεοράσεως<br />

τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong><br />

σύντροφον Μέσιατσεφ Ν.Ν.,<br />

ἀπό τόν ἐκφωνητήν τῆς συντάξεως διά τήν Ἑλλάδαν<br />

καί τήν Κύπρον σύντροφον Μαυρόπουλο Κ.Χ.<br />

ΑΙΤΗΣΙΣ<br />

259

Μετά τήν ἔκδοσιν τοῦ Διατάγματος διά τήν ἀπαγόρευσιν τοῦ καπνίσματος<br />

εἰςτό τεχνικόν τμῆμα, σᾶς ἐπεσκέφθην μέ τήν παράκλησιν<br />

νά μοῦ ἐπιτρέψετε νά καπνίζω εἰς τόν διάδρομον, δίπλα εἰς τό στούντιο,<br />

ἐπειδή δέν εἶναι δυνατόν νά ἀπομακρύνομαι κατά τήν ὥραν<br />

ἐργασίας. Μοῦ ἐπιτρέψατε προφορικῶς, ὅμως λόγω ἐγγράφου ἀναφορᾶς,<br />

ἀπετάθην ἐκ δευτέρου πρός ἐσᾶς. Μοῦ εἴπατε, πώς δύναμαι<br />

νά εἶμαι ἥσυχος καί ὅ,τι θά καλέσετε τόν Διευθυντήν τοῦ τεχνικοῦ<br />

τμήματος καί θά τόν ἐνημερώσετε διά τήν χορηγηθεῖσαν ἄδειαν.<br />

Ἐπειδή ἐπανειλημμένως μέ κατηγοροῦν διά παράβασιν τοῦ Διατάγματός<br />

σας καί πολλές φορές, μάλιστα, μέ ἀγενήν τρόπον, διά νά<br />

μήν σᾶς ἐπανενοχλήσω δι’ αὐτό τό θέμα, παρακαλῶ νά μοῦ χορηγήσετε<br />

ἔγγραφον ἄδειαν, νά καπνίζω εἰς τόν διάδρομον.<br />

11 Ἰουλίου 1969 /ὑπογραφή/<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Παραθέτω φωτοτυπίαν τοῦ πρωτοτύπου:<br />

Πῆρα τήν δακτυλογραφημένην αἴτησιν καί πῆγα κατ’ εὐθείαν εἰς<br />

τό Γραφεῖον τοῦ Ὑπουργοῦ. Ἐπειδή ἔλειπε, τήν παρέδωσα εἰς τήν<br />

γραμματέαν του. Τήν ἑπομένην ἡμέραν, μόλις ἐμφανίσθηκα εἰς τόν<br />

Ραδιοσταθμόν, ἡ γραμματεύς τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως μέ ἐπληρο-<br />

260

φόρησεν, πώς εἶχαν τηλεφωνήσει ἀπό τό Γραφεῖον τοῦ Ὑπουργοῦ<br />

καί εἶπαν νά παρουσιασθῶ. Μόλις μπῆκα εἰς τό Γραφεῖον τοῦ Ὑπουργοῦ,<br />

ἡ γραμματεύς του μοῦ εἶπε ὅ,τι λείπει καί, γελώντας ἀδιακόπως,<br />

μοῦ ἔδωσε τήν αἴτησίν μου. Μόλις τῆς ἔρριξα μίαν ματιάν, κατάλαβα<br />

τήν αἰτίαν τοῦ παρατεταμένου γέλιου…<br />

Ὁ Ν.Ν. Μέσιατσεφ, μέ τό χιοῦμορ, πού τόν διέκρινε, εἶχε ὑπογραμμίσει<br />

τήν φράσιν: «Παρακαλῶ νά μοῦ χορηγήσετε ἔγγραφον<br />

ἄδειαν, νά καπνίζω εἰς τόν διάδρομον» καί ἐπάνω, ἀριστερά, ἔγραψε:<br />

«Συμφωνῶ, καπνίζετε, ἀλλά ὄχι εἰς βάρος τῆς ὑγείας σας!» – καί<br />

ὑπέγραψε. Μέ τήν αἴτησίν μου, ἔγγραφον πλέον, πῆγα εἰς τό Γραφεῖον<br />

τοῦ Σ.Καλμυκώφ. Ἐκεῖνος τό διάβασε καί μέ καλοκάγαθον<br />

χαμόγελόν μοῦ εἶπε: «Ὡραία, λοιπόν! Πέτυχες τόν σκοπόν σου, ἀλλά<br />

ἐλπίζω, πώς δέν θά καπνίζης!»<br />

– «Στεπάν! – τοῦ εἶπα – πρίν ἀπό ὀλίγον, κανείς δέν ἐπίστευε,<br />

ὅταν ἐτόνιζα, πώς ὁ Ὑπουργός μοῦ ἐπέτρεψε νά καπνίζω. Ὅλοι συμπεριφέρονταν<br />

χυδαίως καί ἔγραφαν ἀναφορές, ζητώντας τήν παραδειγματικήν<br />

τιμωρίαν μου! Τό ξέχασες; Τώρα, πού κρατῶ εἰς τάς<br />

χείρας μου ἔγγραφον ἄδειαν, διατί νά τήν ἀρνηθῶ;»<br />

Κατόπιν, πῆγα εἰς τό Γραφεῖον τοῦ Μπ. Σπάσκυϊ. Τοῦ ἔδωσα τό<br />

ἔγγραφον καί τοῦ εἶπα: «Παρακαλῶ, ἐνημερωθῆτε!»<br />

Τό διάβασε μέ προσοχήν καί, καταφανῶς δυσανασχετώντας, μοῦ<br />

τό ἐπέστρεψε, λέγοντας: «Τί δύναμαι νά πῶ; Ἡ ἐντολή τοῦ Ὑπουργοῦ,<br />

δέν ὑποβάλλεται εἰς κρίσιν!..»<br />

Ἡ λαϊκή ρῆσις λέει: «Βασιλική διαταγή καί τά σκυλιά δεμένα!..»<br />

Ἡ αἴτησίς μου ἔγινε θρύλος! Ἡ φήμη διεδώθη ἀστραπιαίως καί<br />

ἐπί ἕνα μεγάλο διάστημα συνάδελφοι μέ σταματοῦσαν, ζητώντας νά<br />

διαβάσουν τό «ἔγγραφον»! Μερικοί, μάλιστα, ὅπως ὁ Ἀναπληρωτής<br />

τοῦ Μπ. Σπάσκυϊ, Βλαντίμηρ Γκέλφερ – ὄντας μανιώδης καπνιστής –<br />

μέ κατηγοροῦσαν, πώς ἐφρόντισα μόνον διά τόν ἐαυτόν μου! Τούς<br />

«ἔκοβα τόν βήχα» ἀπαντώντας, ὅ,τι ὅλοι ἐκάπνιζαν λαθραίως καί δέν<br />

ἐπέδειχναν ἑτοιμότηταν νά παλέψουν διά τά δίκαιά τους. Ἐπίσης,<br />

κανείς δέν μέ εἶχε ἐξουσιοδοτήσει νά ἐνεργήσω ἐκ μέρους τῶν ἐνδιαφερομένων…<br />

Οἱ «παρατρεχάμενοι» δέ, εἶχαν κλειστεῖ εἰς τό καβούκι τους…<br />

Δυστυχῶς, ὁ ἐξαίρετος Ὑπουργός, συνετός καί φιλόσοφος Ν.Ν.<br />

Μέσιατσεφ ἔπεσε εἰς δυσμένειαν καί ἐστάλη ὡς Πρέσβυς εἰς τήν…<br />

κοντινήν Αὐστραλία!<br />

261

Εἰς τήν θέσιν του, ἐδιωρίσθη ὁ πρώην Διευθυντής τοῦ ΤΑΣΣ Σεργκέϊ<br />

Λάπιν, προσωπικός φίλος καί συμπότης τοῦ Λ.Ι. Μπρέζνιεφ. Ὁ<br />

Σ. Λάπιν, ἦτο διαμετρικῶς ἀντίθετος τοῦ ἀριστοκράτου Ν.Ν. Μέσιατσεφ.<br />

Ἦτο ἄνθρωπος πλαδαρός, βαρύθυμος καί χολερικός, κλασσικός<br />

τύπος σοβιετικοῦ ἀξιωματούχου.<br />

Εἶναι ἀλήθεια, πώς παρακολουθώντας κάποτε μίαν<br />

τηλεοπτικήν ἐκπομπήν ἀπό τήν Μόσχαν, ἄκουσα<br />

μερικούς παλαιούς συνεργάτες νά ἐπαινοῦν τόν Σ.<br />

Λάπιν, ἀναφέροντας εὐεργετικές ἐνέργειές του. Ὑποθέτω,<br />

πώς ὅλοι αὐτοί, κάτι θά εἶχαν κερδίση. Ὅμως<br />

ἐγώ, ἔκρινα πάντα καί κρίνω τούς ἀνθρώπους, ὄχι μέ<br />

γνώμοναν τό προσωπικόν συμφέρον, ἀλλά μέ βάσιν<br />

τήν ἀντικειμενικότηταν. Δι’ αὐτόν τόν λόγον καί διάλεξα<br />

μίαν καλῶς ρετουσαρισμένην φωτογραφίαν του, πού τόν κολακεύει!..<br />

262

Η «ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ» ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΑ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΑ<br />

ΚΑΙ Η ΔΙΕΝΕΞΙΣ ΜΟΥ ΜΕ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΣΤΕΛΕΧΩΝ<br />

Μία καθαρῶς προπαγανδιστική κίνησις, κατάλοιπον τῶν πρώτων<br />

ἐτῶν τῆς σοβιετικῆς ἐξουσίας, ἦτο ἡ περιβόητος «ἐθελοντική ἐργασία,<br />

τά Σαββατοκύριακα». Τότε, πιθανόν, νά προσεφέρετο συνειδητῶς,<br />

ἑπομένως ἐντίμως, ἄν καί ὁ κίβδηλος πίνακας μέ τόν Λένιν νά<br />

μεταφέρη κορμόν δένδρου, καταδεικνύει τήν ἀπάτην!<br />

Ἡ «ἐθελοντική», οὐσιαστικῶς καταναγκαστική ἐργασία, δέν ἦτο<br />

ἐπωφελής, ἐπειδή τό σύνολον τῶν ἐσόδων ἀπό τήν ἀφαίρεσιν τῆς<br />

ἡμερησίας ἀμοιβῆς τῶν σοβιετικῶν πολιτῶν, ὅπου ἐφαρμοζόταν, δέν<br />

ἐκάλυπταν τήν οἰκονομικήν καί ἠθικήν ζημίαν.<br />

Παραθέτω χαρακτηριστικά παραδείγματα, ἀπό τήν προσωπικήν<br />

μου ἐμπειρίαν:<br />

α) Εἰς μίαν περίπτωσιν, μέ ἔστειλαν ἐπικεφαλῆς ὁμάδος σύνεργατῶν<br />

τοῦ Ραδιοσταθμοῦ, εἰς γειτονικήν περιοχήν, διά καθαριότηταν. Ἐκεῖ,<br />

ἑκατοντάδες χιλιάδες ἄτομα, μοιρασμένα εἰς ὁμάδας, παρίσταναν<br />

τούς «ἐθελοντάς»… Παρουσιάσθηκα εἰς τόν ὑπεύθυνον καί τοῦ εἶπα:<br />

«Εἶμαι ἐπικεφαλῆς τῆς ὁμάδος τοῦ Ραδιοσταθμοῦ. Ὁρίσατέ μας τό<br />

τμῆμα, πού πρέπει νά καθαρίσουμε, ἀλλά μέ μίαν συμφωνίαν: Ἐκπληρώνοντας<br />

ἐντίμως τό χρέος μας, θά σᾶς καλέσω δι’ ἔλεγχον καί ἀφοῦ<br />

διαπιστώσετε, ὅτι σᾶς τό παραδίδουμε καθαρόν, θά μᾶς ἀφήσετε νά<br />

φύγουμε. Εἴμεθα σύμφωνοι;»<br />

Συμφώνησε καί μᾶς ὅρισε τμῆμα. Δουλέψαμε μέ ζῆλον καί εἰς<br />

δύο ὧρας τό ὁρισθέν τμῆμα ἦτο πεντακάθαρον. Τόν ἐκάλεσα καί μᾶς<br />

ἐπαίνεσε, λέγοντας: «Μπράβο σας! Τό ἀποτέλεσμα εἶναι ἄξιον θαυμασμοῦ!<br />

Θά σᾶς ἀναθέσω, ἄλλον τμῆμα!»<br />

Οἱ συνάδελφοί μου, κρίνοντας ἀπό τήν ἔκφρασιν τῶν προσώπων<br />

τους, ἦσαν ἕτοιμοι νά ὑποταχθοῦν εἰςτά κελεύσματα τοῦ ἀσυνεποῦς<br />

«τελετάρχου!» Ἐγώ ὅμως, γεμάτος ὀργή, τοῦ εἶπα: «Ἀκοῦστε, σύντροφε!<br />

Ἐσεῖς, δύνασθαι νά ἀθετῆτε τόν λόγον σας. Ἐγώ, ποτέ! Οὕτως,<br />

ἀναλαμβάνοντας τήν εὐθύνην, παίρνω τήν ὁμάδαν μου καί φεύγω.<br />

Ἐσεῖς, πράξτε, ὅπως νομίζετε!»<br />

β) Ὅταν κτιζόταν ἀκόμα τό νέον κτίριον τηλεοράσεως, ὀργανώνονταν<br />

καί Σαββατοκύριακα «ἐθελοντικῆς» ἐργασίας. Μέ ἔστειλαν ἐκεῖ<br />

μέ τήν βάρδιαν τῆς Κυριακῆς καί ὥραν 8:00΄ ἔπρεπε νά παρουσιασθῶ.<br />

Ἄν λάβουμε ὑπ’ ὄψιν ὅ,τι μετά τήν βάρδιαν τοῦ Σαββάτου εἶχα<br />

263

ἐπιστρέψει εἰς τό διαμέρισμά μου ὥραν 2:30΄, δέν εἶχα προλάβει νά<br />

κοιμηθῶ, παρά μόλις 4 ὧρες… Ὅμως, βρέθηκα εἰς τόν καθορισμένον<br />

χῶρον, ἐγκαίρως.<br />

Ὅπου καί ἄν περνοῦσα, ἔβλεπα ἐργάτες καθισμένους, νά καπνίζουν<br />

καί νά τά «τσούζουν», ἐνῶ οἱ «ἐθελοντές», θύματα τῆς κομμουνιστικῆς<br />

προπαγάνδας, μά καί τῶν «ἐργατῶν», ἐτοιμαζόντουσαν νά<br />

στηρίξουν καρτερικῶς, τούς «θεσμούς» τῶν μπολσεβίκων…<br />

Τήν ὥραν πού οἱ «ἐργάτες» ἀπελάμβαναν τά «ἀγαθά» τοῦ κομμουνιστικοῦ<br />

συστήματος, οἱ ἐκπρόσωποι τῆς «διανοήσεως», μεταφέραμε<br />

ἔπιπλα καί τίς ἀσήκωτες πόρτες τῶν στούντιο ἀπό ἕναν χῶρον<br />

εἰς ἄλλον, εἰς ἀπόστασιν, τουλάχιστον, 50 μέτρων! Οἱ συνάδελφοι,<br />

ἔχοντας ἐπίγνωσιν τοῦ ἄχαρου καί ἀφελοῦς «ἐθελοντισμοῦ», μετέφεραν<br />

τίς βαριές θύρες, ἀνά τέσσαρες. Ἐγώ, ἁπλῶς, σεβόμενος τήν<br />

ἀϋπνίαν μου καί τήν ἀξιοπρέπειάν μου, τίς μετέφερα μόνος μου.<br />

Μετέφερα ἤδη τήν τρίτην, ὅταν συνάντησα ἕναν συνάδελφον, ὁ<br />

ὁποῖος εἶχε δουλέψει τό Σάββατον. Ὅταν μέ εἶδε, μέ ρώτησε, ποῦ<br />

μεταφέρω τήν θύραν. Ὅταν τοῦ ἔδειξα, ἄρχισε νά γελᾶ ἀκατασχέτως.<br />

Ὅπως μοῦ ἐξήγησε, ἡ χθεσινή βάρδια εἶχε κάνει… τό ἀντίθετον<br />

δρομολόγιον! Αἰσθανόμενος, διά πολλοστήν φορᾶν, τόν κατάφωρον<br />

χλευασμόν, τό ποτήριον ἐξεχείλισε! Βρόντηξα την θύραν, ἐκεῖ πού<br />

εὐρισκόμουν, κατέβηκα εἰς τό μετρό καί φθάνοντας εἰς τον Ραδιοσταθμόν,<br />

μετέβην κατ’ εὐθείαν εἰς τό Γραφεῖον τοῦ Σ. Καλμυκώφ. Με<br />

ὑπεδέχθη με τό γνωστόν καλοκάγαθον χαμόγελόν του καί κατάπληξιν,<br />

πού εἶχα ἔλθει ἐνωρίς. Ἐγώ, ἔξαλλος ἀπό τήν ὀργήν, τοῦ ἐδήλωσα:«Ἄκου,<br />

Στεπάν, μήν μοῦ ξανακάνης λόγον, περί «ἐθελοντικῆς»<br />

ἐργασίας, διατί δέν γνωρίζω καί ἐγώ, πῶς θά ἀντιδράσω! Ἴσως νά<br />

μήν εἶμαι εἰς θέσιν νά ἀλλάξω ἠλιθιότητες, ὅμως δέν εἶμαι διατεθειμένος<br />

νά δεχθῶ ἀδιαμαρτυρήτως ἐξευτελισμούς, παραδεχόμενος,<br />

πώς εἶμαι ἕνα ἄβουλον πλάσμα, ἄρα ζῶον! Ἕνα μεγάλο τμῆμα σοβιετικῶν<br />

πολιτῶν, ὅπως πχ, οἱ ὁδηγοί ταξί, τίς ἡμέρες τῆς «ἐθελοντικῆς»<br />

ἐργασίας, ἀσκοῦν τό ἐπάγγελμά τους καί ἁπλῶς, οἱ λογιστές ἀφαιροῦν<br />

τό ἡμερομίσθιόν τους, ὑπέρ τοῦ κράτους. Ἐθελοντικῶς, λοιπόν,<br />

δέχομαι νά μοῦ ἀφαιροῦν κατά περιόδους τό ἡμερομίσθιόν μου ὑπέρ<br />

τοῦ κράτους – πού εἶναι πολύ μεγαλύτερον ἀπό ἑνός ὁδηγοῦ ταξί –<br />

ὅμως «ἐθελοντικῶς» ἠλίθιος, δέν θά γίνω ποτέ!»<br />

Κατόπιν, πιό ἤρεμος, τοῦ ἐξήγησα, τί εἶχε συμβεῖ. Ἠναγκάσθη να<br />

συμφωνήση μέ τήν ἀπόφασίν μου, ἄνευ ἀναλύσεως λεπτομεριῶν…<br />

264

Οὕτως, διά παντός, ἔκλεισα τό κεφάλαιον τῆς «ἐθελοντικῆς»<br />

ἐργασίας, τά Σαββατοκύριακα…<br />

Οἱ «πρωτοτυπίες» τοῦ καθεστῶτος, ἦσαν ἀτελείωτες. Μία ἄλλη<br />

πρωτοτυπία, ἦσαν οἱ «Κομματικές διαλέξεις», πού ὑποχρεοῦντο, μέ<br />

τήν σειράν τους, νά κάνουν ὅλοι οἱ ἐργαζόμενοι εἰς μεγάλας ἐπιχειρήσεις,<br />

ἀσχέτως ἄν ἦσαν ἤ ὄχι μέλη τοῦ Κόμματος. Τό ἴδιον ἴσχυε καί<br />

εἰς τόν Ραδιοσταθμόν. Οἱ συνάδελφοι, προμηθεύοντο ἀπό τήν βιβλιοθήκην<br />

μίαν σειράν βιβλίων καί μπροσούρων, ἀναλόγως τῆς «βιβλιογραφίας»,<br />

πού ὅριζε τό Τμῆμα στελεχῶν. Ἀκολουθώντας τήν πεπατημένην,<br />

ἁπλῶς ἐδιάβαζαν ἀνιαρά ἀποσπάσματα ἀπό τήν «βιβλιογραφίαν»<br />

καί μετά τήν «διάλεξιν», ἐγκαταλείπαμε νυσταλαῖοι τήν αἴθουσαν.<br />

Πάντως, διά τό «θεαθῆναι» σημειωνόταν, ὅτι ἡ «διάλεξις» εἶχε<br />

πραγματοποιηθεῖ…Ὅταν ἐρχόταν ἡ σειρά μου, ἀκολουθοῦσα τήν συνείδησίν<br />

μου καί ἔκανα ζῶσαν διάλεξιν, διαβάζοντας ἀπό τήν «βιβλιογραφίαν»<br />

μόνον τά «ἀπαραίτητα» διά τήν δοσμένην διάλεξιν «χωρία».<br />

Ὁ Σ. Καλμυκώφ, μέ τήν γνωστήν ἀφέλειάν του, κάποτε μοῦ<br />

εἶπε:«Μπράβο, Κώστα! Οἱδιαλέξεις σου, εἶναι τόσον καλές, πού πρέπει<br />

νά σοῦ ἀναθέσω νά τίς κάνης συχνότερον ἀπό τούς ἄλλους!»<br />

– «Στεπάν, – τοῦ ἀπήντησα – ἡ εὐσυνειδησία μου, μέ ὅ,τι ἀσχολοῦμαι,<br />

δέν ἔχει τίποτα τό κοινόν, μέ τήν ἔννοιαν εὐχαρίστησις!»<br />

Ὁ ὑπαινιγμός ἦτο ξεκάθαρος καί τό κατάλαβε, ὁπότε δέν ἐπέμενε…<br />

Ὁρισμένες φορές καταλάβαινε, πότε ἔπρεπε νά σταματήση…<br />

Ἕνας ἄλλος «θεσμός» εἰς μεγάλας ἐπιχειρήσεις, ἦσαν οἱ διαλέξεις<br />

εἰς τά λεγόμενα Ἰνστιτοῦτα «Μαρξισμοῦ-Λενινισμοῦ», ἡ ἐγγραφή εἰς<br />

τάς ὁποῖας ὑποτίθεται, ὅτι ἦτο θέμα ἐπιλογῆς…<br />

Δέν ἀρκοῦσε, πού εἰς ὅλας τάς Πανεπιστημιακάς Σχολάς, ἦτο<br />

ὑποχρεωτικόν μάθημα, δέν ἀρκοῦσαν οἱ Κομματικές διαλέξεις εἰς τήν<br />

ἐργασίαν σου, ἔπρεπε νά παρακολουθῆς καί αὐτό τό ἀνιαρόν καί<br />

ἀνούσιον «Ἰνστιτοῦτον»… Ὁ Σ. Καλμυκώφ, προσπαθώντας νά φαίνεται<br />

εἰς τά Κομματικά θέματα «βασιλικότερος τοῦ Βασιλέως» καί<br />

παράδειγμα προσηλώσεως εἰς τήν «Κομματικήν πειθαρχίαν», καταπίεζε<br />

τούς συνεργάτας τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως. Βλέποντας, πώς δέν<br />

ἠδύνατο νά μέ πείση νά παρακολουθήσω «ἐθελοντικῶς», τά μαθήματα<br />

τοῦ «Ἰνστιτούτου», ἀπετάθη εἰς τόν Διευθυντήν τοῦ Τμήματος<br />

στελεχῶν, τόν Κουλακόφσκυϊ. Ἐκεῖνος, μέ ἐκάλεσε εἰς τό Γραφεῖον<br />

του καί μοῦ εἶπε: «Σύντροφε Μαυρόπουλε, μοῦ φαίνεται ὅ,τι ἐπειδή<br />

ἡ Φύσις σᾶς ἐπροίκισε μέ πολύπλευρα προσόντα καί ὅλα σᾶς παρέ-<br />

265

χονται εὐκόλως, ἀντιμετωπίζετε ὁρισμένα θέματα, ἀπαξιωτικῶς…»<br />

Κατανονώντας ποῖα θέματα ἐννοοῦσε, τοῦ εἶπα: «Σύντροφε,<br />

Κουλακόφσκυϊ, περί προσόντων μου, ὁμιλήσατε ὁ ἴδιος. Ρισκάροντας<br />

νά φανῶ ἀμετροεπής, θά συμφωνήσω μαζί σας, ἐπειδή ἄν δέν ὑπῆρχαν<br />

αὐτά τά προσόντα, δέν θά εἴχαμε τήν παροῦσαν συζήτησιν.<br />

Ἄπαντα, ὅσα ἔχω κατορθώσει εἰς τήν ζωήν μου, ὀφείλονται ἀκριβῶς,<br />

εἰς αὐτά τά προσόντα! Ὅμως, ἐπιτρέψτε μου νά διαφωνήσω μαζί σας<br />

εἰς τό θέμα, πώς ὅλα μοῦ παρέχονται εὐκόλως… Εἶναι ἀρκετόν νά<br />

ἐλέγξετε τό ἐργατικόν μου βιβλιάριον καί θά διαπιστώσετε, ὅτι ἔχω<br />

δίκαιον. Γνωρίζετε, ἀσφαλῶς, πώς ὅλοι μέ θεωροῦν ἕναν ἀπό τούς<br />

καλλιτέρους ἐκφωνητάς τοῦ Ραδιοσταθμοῦ μας. Καί ὅμως, παρά τούς<br />

κανονισμούς, παρέμεινα δόκιμος ἐκφωνητής, σχεδόν 25 μῆνας!<br />

Βεβαίως, ἡ Β΄ κατηγορία μοῦ ἀπενεμήθη ἐγκαίρως ὅμως, ὡς<br />

μέλος τῆς Ἐπιτροπῆς, γνωρίζετε ἐπίσης, πώς ἡ ἀπονομή Α΄ καί Ἀνωτάτης<br />

κατηγορίας, καθυστερεῖται μόνον τυπικῶς, δηλαδή, ἀπό τήν<br />

τήρησιν τῶν χρονικῶν ὁρίων… Ποῦ βλέπετε, λοιπόν, τά εὔκολα;»<br />

– «Σύντροφε Μαυρόπουλε, δέν ἀμφισβητῶ τά προσόντα σας.<br />

Παρ’ ὅλα αὐτά, θέλω νά σᾶς διαβεβαιώσω πώς, ἄν καί εἰς τό μέλλον<br />

θά δείχνετε περιφρόνησιν εἰς τάς ἐντολάς τῶν προϊσταμένων σας,<br />

δέν πρόκειται νά σᾶς ἀπονεμηθῆ ἡ Α΄ κατηγορία ἐκφωνητοῦ!»<br />

–«Ἐπιτρέψτε μου νά θεωρήσω την φράσιν σας, ὡς ἀπειλήν»!<br />

Ἔφυγα ἀπό τό Γραφεῖον του, ὀργισμένος. Μά, ἦτο δυνατόν τότε<br />

νά πείσης ἀνθρώπους σάν τόν Καλμυκώφ καί τόν Κουλακόφσκυϊ, ὅτι<br />

ὅλοι οἱ φοιτητές, ἐκτός ἐλαχίστων ἐξαιρέσεων, μισοῦσαν τό μάθημα<br />

τοῦ «Μαρξισμοῦ-Λενινισμοῦ», πού ἦτο ὑποχρεωτικόν εἰς ὅλας τάς<br />

Σχολᾶς; Πέρασαν δύο μῆνες, ἀπό τήν ἡμέραν τῆς συζητήσεώς μας μέ<br />

τόν Κουλακόφσκυϊ. Ἦτο 1 η Αὐγούστου 1974 καί ἡ Ἑλληνική σύνταξις<br />

ἠναγκάσθη ἐκ τῶν πραγμάτων, νά ὑποβάλη τήν ὑποψηφιότητάν μου,<br />

διά τήν ἀπονομήν τῆς Α’ κατηγορίας.<br />

Πρῶτος, ὡς ἀρχαιότερος ἐκφωνητής τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως,<br />

ὁμίλησεν ὁ Α. Μουσούρης καί ἐξέθεσε, μέ τόν καλλίτερον τρόπον,<br />

τήν ἐργασίαν μου.<br />

Κατόπιν, πῆρε τόν λόγον ὁ Πρόεδρος τοῦ Συμβουλίου ἐκφωνητῶν,<br />

Γιόζεφ Κλεμεντινόφσκυϊ. Ἐκτός τῶν ἱκανοτήτων μου, ὡς ἐκφωνητοῦ,<br />

ἐπαίνεσε καί τίς δραστηριότητές μου, ὡς Γενικοῦ Γραμματέως<br />

τοῦ Συμβουλίου.<br />

Μετά τόν Γ. Κλεμεντινόφσκυϊ, ὁμίλησε ὁ Προϊστάμενος τοῦ Τμή-<br />

266

ματος σκηνοθετῶν καί μέλος τῆς Ἐπιτροπῆς Λ. Λιάτσιν, πού ἀφηγήθη<br />

λεπτομερῶς, τί συνέβη, ὅταν μέ ἐκάλεσε νά διαβάσω μίαν λογοτεχνικήν<br />

ἐκπομπήν, μέ θέμα τό γνωστόν ποίημα τοῦ Βλαντίμηρ Μαγιακόφσκυϊ<br />

«Καλά»: «Καλώντας τόν σύντροφον Μαυρόπουλον τοῦ εἶπα ὅ,τι<br />

θά κάνουμε δοκιμαστικήν ἐγγραφήν. Βλέπετε, εἶχα τήν τύχην νά<br />

ἀκούσω τόν ἴδιον τόν Μαγιακόφσκυϊ νά ἀπαγγέλη στίχους του!<br />

Ἐγνώριζα, βεβαίως, πώς ὁ σύντροφος Μαυρόπουλος εἶναι πολύ<br />

ἱκανός ἐκφωνητής καί ὅτι ὅλοι οἱ σκηνοθέτες ὁμιλοῦν δι’ αὐτόν μέ τά<br />

καλλίτερα λόγια! Ἐπίσης γνωρίζω ὅ,τι ὡς χαρακτήρ, εἶναι λυρικός. Δι’<br />

αὐτό εἶχα ἕνα δίλημμα: Θά δυνηθῆ νά ἀποδώση τήν παραφοράν, τήν<br />

ὁρμητικότηταν τοῦ Μαγιακόφσκυϊ; Ὁ Μαγιακόφσκυϊ, δέν ἦτο Γιεσένιν!<br />

Καί, τί νομίζετε; Ὁ σύντροφος Μαυρόπουλος, μέ ἐξέπληξεν!<br />

Ἤθελα νά γράψω δοκιμαστικῶς τήν ἐκπομπήν, χωρίς μουσικήν<br />

ὑπόκρουσιν. Μά, ἐκεῖνος ἐδιάβασε τό ποίημα ἑξαισίως, ὥστε δέν ἠθέλησα<br />

νά ξαναγράψω τήν ἐκπομπήν! Προσέθεσα τήν μουσικήν ὑπόκρουσιν,<br />

κατόπιν!»<br />

Ἦλθε ἡ σειρά ἑνός ἄλλου μέλους τῆς Ἐπιτροπῆς, ἑνός ἀπό τούς<br />

καλλίτερους ἐκπροσώπους τῆς λαμπρῆς Σχολῆς τῶν ἐκφωνητῶν τοῦ<br />

Ραδιοσταθμοῦ τῆς Μόσχας, τοῦ Μπόλεκ Καλλαντάϊ. Ὅταν ἄρχισα νά<br />

ἐργάζομαι ὡς ἐκφωνητής, κατά τά διαλείμματα μεταξύ τῶν ἐγγραφῶν,<br />

πήγαινα εἰς τό στούντιο, πού ἦτο διαγωνίως ἀντίθετον μέ τό<br />

δικό μας, ὅπου ἐγίνοντο οἱ ἐγγραφές τῆς Πολωνικῆς συντάξεως. Ὁ<br />

Μπόλεκ, ἦτο Πολωνός καί ἀνεψιός τῆς πασίγνωστης Ἀλεξάντρα Καλλαντάϊ,<br />

τῆς πρώτης γυναίκας, ἡ ὁποία ἀνῆλθε εἰς τό ἀξίωμα τῆς Πρέσβειρος<br />

τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Μοῦ ἄρεσε ἡ θαυμασία φωνή του καί ὁ τρόπος<br />

πού διάβαζε! Ὁ Μπόλεκ Καλλαντάϊ, ἐσηκώθη καί εἶπε: «Σύντροφοι!<br />

Ἕνα γεγονός θά ἀναφέρω. Ὅταν ὁ νεαρός σύντροφος Μαυρόπουλος,<br />

ἔγινε συνάδελφός μας, εὐρίσκετο μονίμως κοντά εἰς τό στούντιό μας.<br />

Τον ἐρωτοῦσαν διατί; Ἀπαντοῦσε: «Μοῦ ἀρέσει νά ἀκούω, πῶς διαβάζει<br />

ὁ Μπόλεκ!» Τώρα, ἐγώ πηγαίνω κοντά εἰς τό στούντιο τῆς<br />

Ἑλληνικῆς συντάξεως, ἐπειδή μοῦ ἀρέσει νά ἀκούω, πῶς διαβάζει ὁ<br />

Κώστας μας!»<br />

Δέν χρειάζεται νά ἀναφέρω, πώς μοῦ ἀπένειμαν πανηγυρικῶς τήν<br />

Α΄ κατηγορίαν. Ὁ Κουλακόφσκυϊ, καθόταν εἰς μίαν ἄκρην τῆς αἰθούσης<br />

καί παρακολουθοῦσε μέ ἕνα φιδίσιο χαμόγελον εἰς τά χείλη…<br />

267

ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ <strong>ΤΟΥ</strong> ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΤΗΣ ΜΟΣΧΑΣ<br />

Κατά τό διάστημα τῆς παραμονῆς μου εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἀπέκτησα<br />

ἄλλην μίαν μεγάλην ἐμπειρίαν, ἀπό τήν συνεργασίαν μου μέ τό<br />

Πατριαρχεῖον τῆς Μόσχας. Ἡ πρώτη μου ἐπαφή, ἐπραγματοποιήθη<br />

τήν περίοδον Μάϊος-Ἰούνιος 1968, ὅταν ἡ ἡγεσία τοῦ Ραδιοσταθμοῦ<br />

ἐπέτρεψε νά προσφέρω τίς ὑπηρεσίες μου, ὡς μεταφραστῆς, εἰς τό<br />

Πατριαρχεῖον τῆς Μόσχας, διατηρώντας τόν μισθόν μου καί τόν χρόνον<br />

ἐργασίας μου.<br />

Ὁ Πατριάρχης Μόσχας καί Πασῶν Ρωσιῶν Ἀλεξέι Α΄<br />

Πατριάρχης τῆς Μόσχας καί Πασῶν Ρωσιῶν<br />

ἦτο τότε ὁ Ἀλεξέϊ Α΄ καί ἐπικεφαλῆς τοῦ Τμήματος<br />

Διεθνῶν Σχέσεων τοῦ Πατριαρχείου τῆς Μόσχας ὁ<br />

Μητροπολίτης Λένινγκραντ καί Λάντογκα Νικοντήμ,<br />

ἕνας μορφωμένος καί εὔστροφος Ἱεράρχης.<br />

Ὁ Μητροπολίτης Λένινγκραντ καί Λάντογκας<br />

Νικοντήμ<br />

Τό Πατριαρχεῖον τῆς Μόσχας διοργάνωσε πανηγυρικάς<br />

ἐκδηλώσεις, μέ τήν εὐκαιρίαν τῆς 50 ης ἐπετείου<br />

τῆς ἀποκαταστάσεως τοῦ Πατριαρχείου.<br />

Μεταξύ τῶν προσκληθέντων, ἦτο καί ἡ ἀντιπροσωπεία<br />

τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων, μέ ἐπικεφαλῆς τόν Μακαριστόν<br />

Πατριάρχην Βενέδικτον Β΄. Μοῦ ἀνέθεσαν νά συνοδεύω ἀκριβῶς,<br />

αὐτήν τήν ἀντιπροσωπείαν. Ἀξίζει νά σημειωθῆ, πώς τόν Πατριάρχην<br />

Ἱεροσολύμων Βενέδικτον Β΄, τόν εἶχα γνωρίσει ἤδη ὡς<br />

Ἀρχιμανδρίτην καί Ἔξαρχον τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν. Ὁ Πατριάρχης Βενέδικτος Β΄, μαθαίνοντας πώς ἤμουν<br />

νυμφευμένος καί εἶχα υἱόν, μοῦ ἐζήτησε νά φέρω τήν Ζήνα καί τόν<br />

Λεωνίδαν εἰς τό ξενοδοχεῖον, ὅπου εἶχε καταλύσει ἡ ἀντιπροσωπεία,<br />

διά νά τούς γνωρίση. Οὕτως καί ἔπραξα. Ὁ Πατριάρχης Βενέδικτος Β΄<br />

ἦτο εὐχαριστημένος καί εὐλόγησε τήν οἰκογένειάν μας μέ δῶρα: εἰς<br />

τήν Ζήνα ἐδώρισε χρυσόν σταυρόν, μέ χρυσήν ἁλυσίδαν, εἰς τόν<br />

Λεωνίδαν καί ἐμέναν, ἀργυροῦς, μέ ἀργυρᾶς ἁλυσίδας.<br />

268

Μόσχα, Μάϊος-Ἰούνιος 1968<br />

Εἰς τήν πρώτην σειράν ἐξ ἀριστερῶν: Πατριάρχης Ρουμανίας, Πατριάρχης<br />

Σερβίας, Καθολικός Πατριάρχης Γεωργίας καί ὁ Πατριάρχης Ἱεροσολύμων.<br />

Ὄπισθέν του, ὄρθιος, ὁ συγγραφεύς.<br />

Ὀλίγες ἡμέρες ἀργότερον, μετέβημεν μέ τά μέλη τῆς ἀντιπροσωπείας,<br />

συμπεριλαμβανομένου τοῦ προσωπικοῦ ἰατροῦ τοῦ ΠατριάρχουΒενεδίκτου<br />

Β΄, ἐκτός τοῦ ἰδίου, διά νά ἀγοράσουμε δῶρα ἀπό<br />

τά καταστήματα «Μπεριόσκα». Ἀξίζει νά σημειωθῆ, πώς αὐτά τά<br />

καταστήματα, τά θεωροῦσα ἐπαίσχυντα καί προσβλητικά διά τούς<br />

σοβιετικούς πολίτας, ἐπειδή εἰς αὐτά ἠδύνασω νά βρῆς διαλεκτά<br />

ἐμπορεύματα – σοβιετικά καί ξένα – ἀλλά διά νά τά ἀγοράσης, ἔπρεπε<br />

νά πληρώσης μέ συνάλλαγμα, δι’ αὐτό καί ἦσαν ἀπρόσιτα καί<br />

ἀπαγορευτικά, διά τούς σοβιετικούς πολίτας. Ἐξαίρεσις ἠδύνατο νά<br />

γίνη, μόνον ἄν κάποιος συγγενής ἀπό τό ἐξωτερικόν ἤθελε νά ἀγοράση<br />

κάτι ὡς δῶρον, ὅμως ἔπρεπε νά πληρώση τό τριπλάσιον ποσόν<br />

τῆς ἀξίας του. Ὑπέροχα!..<br />

Μεταξύ ἄλλων δώρων, ὁ ἰατρός τοῦ Πατριάρχου Βενεδίκτου Β΄,<br />

ἀγόρασε μίαν γούναν καί ἕνα γούνινον καπέλον διά τήν σύζυγόν του,<br />

269

ἀπό φώκιαν νέρπα, πού εἶχε γίνει τῆς μόδας, μετά τήν ἐμφάνισιν εἰς<br />

χειμερινήν Ὀλυμπιάδαν, τῶν σοβιετικῶν ἀθλητῶν, πού φοροῦσαν<br />

παρόμοιες γοῦνες. Ἐπιστρέφοντας εἰςτό ξενοδοχεῖον, ὅλοι ἔδειχναν<br />

τά δῶρα, πού εἶχαν ἀγοράσει. Ἀποτεινόμενος πρός ἐμέναν, ὁ Πατριάρχης<br />

Βενέδικτος Β΄ μέ ἐρώτησε, διατί δέν εἶχα ἀγοράσει τίποτα. Τοῦ<br />

ἐξήγησα, πώς εἰς ἐκεῖνα τά καταστήματα, τά πάντα ἐπωλοῦντο μόνον<br />

μέ συνάλλαγμα, κάτι πού δέν διέθεταν οἱ ἁπλοί σοβιετικοί πολίτες.<br />

Τότε μοῦ ἔδωσε δολλάρια καί ἀγόρασα παρόμοιαν<br />

γούναν καί καπέλον διά τήν Ζήνα.<br />

Ἐπειδή ἀπό νέρπα δέν ὑπῆρχαν παιδικά παλτά<br />

καί καπέλα, διά τόν Λεωνίδαν – γουναρικά<br />

ἄλλου ζώου (ἀριστερά).<br />

Ἀξίζει νά σημειωθῆ ὅ,τι ἐκτός ἀπό ἐμέναν,<br />

τήν ἀντιπροσωπείαν τήν ἐσυνόδευε καί ἕνας<br />

Ρῶσος ἱερέας, ὁ ὁποῖος μοῦ ἔκανε παρατήρησιν<br />

εἰς πολύ αὐστηρόν τόνον, διά τήν ἐπίσκεψιν<br />

τῆς Ζήνας καί τοῦ υἱοῦ μας. Διά κάθε<br />

ἐνδεχόμενον, ἐπληροφόρησα τόν Πατριάρχην<br />

Βενέδικτον Β΄ περί τοῦ συμβάντος.<br />

Ὁ Μητροπολίτης Νικοντήμ, δέν ἔχανε εὐκαιρίαν νά τόν ἐπισκεφθῆ.<br />

Εἰς μίαν παρομοίαν ἐπίσκεψιν, ὁ συνετός Πατριάρχης Βενέδικτος<br />

Β΄, μεταξύ ἄλλων, «ἐπληροφόρησε» τόν Μητροπολίτην Νικοντήμ,<br />

πώς εἶχε τήν εὐχαρίστησιν νά γνωρίση τήν οἰκογένειάν μου, συμφώνως<br />

μέ τήν ἐπιθυμίαν του. Ὁ Μητροπολίτης Νικοντήμ, ὄντας κατενθουσιασμένος<br />

ἀπό τήν προσφοράν μου εἰς τήν ἐπιτυχίαν τῶν πανηγυρισμῶν,<br />

ἔβαλε τέλος εἰς τήν «παρεξήγησιν», πού εἶχε δημιουργήσει<br />

ὁ «ζῆλος» καί ἡ«πρωτοβουλία» τοῦ Ρώσου ἱερέως, ἀσφαλῶς πράκτορος<br />

τῆς KGB.<br />

Εἶναι ἀξιοσημείωτος καί μία ἄλλη χειρονομία τοῦ Πατριάρχου Βενεδίκτου<br />

Β΄, πολύ ἐνδεικτική διά τό ἦθος, αὐτοῦ τοῦ ἀληθοῦς Ἱεράρχου.<br />

Κατά τήν ἄφιξιν τῆς ἀντιπροσωπείας τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων,<br />

ὁ Μητροπολίτης Νικοντήμ προσέφερε εἰς τόν Πατριάρχην<br />

Βενέδικτον Β΄, ἐκτός τῶν ἄλλων πολυτίμων δώρων καί ἕναν φάκελον<br />

μέ 2.000 ρούβλια. Πολύ μεγάλον ποσόν δι’ ἐκείνην τήν ἐποχήν. Μόλις<br />

ἔφυγε, ὁ Πατριάρχης Βενέδικτος Β΄, μοῦ εἶπε νά καλέσω τούς ὁδηγούς<br />

τῶν πέντε αὐτοκινήτων, τά ὁποῖα εἶχαν διατεθεῖ διά τήν ἀντιπροσωπείαν,<br />

καθώς ἐπίσης τίς δύο καμαριέρες, οἱ ὁποῖες εἶχαν ἀνα-<br />

270

λάβει τά διαμερίσματα τῆς ἀντιπροσωπείας καί τούς ἐμοίρασε τά<br />

χρήματα, ἰσομερῶς. Τά ἑκατό ρούβλια, πού δέν ἀρκοῦσαν τά ἔδωσα<br />

ἐγώ καί ὁ Πατριάρχης Βενέδικτος Β’ μοῦ ἔδωσε 100 δολλάρια.<br />

Τέσσαρα ἀπό τά αὐτοκίνητα, ἦσαν «Βόλγα» καί τό πέμπτον, διά<br />

τόν Πατριάρχην Βενέδικτον Β΄, ἦτο λιμουζίνα «Τσάϊκα». Μέ δικήν<br />

μου πρωτοβουλίαν, ἄφηνα πάντα δύο αὐτοκίνητα, διά κάθε ἐνδεχόμενον<br />

καί, κατά τά διαλείμματα, ἐπέτρεπα εἰς τά ἄλλα νά πᾶνε νά<br />

βγάλουν ἡμεροκάματον, αλλά νά εἶναι πίσω, εἰςτήν ὥραν τους. Ἀργά<br />

τό βράδυ, μέ ἐπήγαινε εἰς τό σπίτι ὁ ὁδηγός τῆς «Τσάϊκα».<br />

Ὑπῆρξε καί ἕνα ἄλλο δυσάρεστον συμβάν, τό ὁποῖον ἀποτελοῦσενὄνειδος<br />

διά τό καθεστώς. Κάποτε, ταξιδεύοντας μέ τά αὐτοκίνητα<br />

ὥστε ἡ ἀντιπροσωπεία νά θαυμάση τά ἀξιοθέατα τῆς Μόσχας, ἐπεράσαμεν<br />

ἀπό τήν πλατείαν Ὀκτωβρίου. Ἀριστερά μας, ἦτο ὁ κινηματογράφος<br />

«Ἀβανγκάρντ», πού δέν ἐξέφυγεν ἀπό τόν ἔμπειρον<br />

ὀφθαλμόντοῦ Πατριάρχου Βενεδίκτου Β΄. Ἀπό τό σχῆμα του κατάλαβε,<br />

ὅτι πρότερον ἦτο ἐκκλησία, ὅπως καί ἕνα ἄλλο «ὕποπτον»<br />

κτίριον εἰς τό μέσον τῆς «κυκλικῆς» ὁδοῦ Κρίμσκυϊ βάλ… Διά νά μήν<br />

στεναχωρήσω τόν Πατριάρχην Βενέδικτον Β΄, δέν τοῦ εἶπα πόσοι<br />

ἄλλοι ναοί, τόν ἀριθμόν τῶν ὁποίων δέν ἠδύνατο οὔτε νά τόν φαντασθῆ,<br />

εἶχαν μετατραπεῖ σέ οἰκήματα…<br />

Πάντως, μέ τήν πρώτην εὐκαιρίαν, ἐπληροφόρησα τόν Μητροπολίτην<br />

Νικοντήμ, διά τίς ὑποψίες τοῦ Πατριάρχου. Συντόμως, ἐξηφανίσθη<br />

τό αἶσχος τῶν ναῶν, πού εἶχαν μετατραπεῖ εἰς κινηματογράφον<br />

καί ἐργοστάσιον κατασκευῆς ἀγκιστριῶν, ἀντιστοίχως!<br />

ΙΖ΄ αἰώνας.<br />

Τό μοναστήριοντοῦ Σίμωνος.<br />

1968.. Ὅπως τό κατάντησαν οἱ μπολσεβίκοι.<br />

Ἐργοστάσιον κατασκευῆς ἀγκιστριῶν…<br />

Εἰς τά πλαίσια τῶν πανηγυρισμῶν, ἐπραγματοποιήθη καί μία<br />

Συνοδική συνεδρίασις, κατά την ὁποίαν ἐσυνάντησα τόν τότε Πατριά-<br />

271

ρχην Μόσχας καί Πασῶν Ρωσιῶν Ἀλεξέϊ Α΄, ὁ ὁποῖος κατά τήν διάρκειαν<br />

τοῦ Β΄ Παγκοσμίου πολέμου ἦτο Μητροπολίτης Λένινγκραντ<br />

καί Λάντογκα. Ἀκούραστος, μαζί μέ τό ποίμνιόν του, ἐπραγματοποιοῦσε<br />

ὁλονύκτιες δεήσεις διά τήν σωτηρίαν τῆς πόλεως. Συγκεντρώνοντας<br />

ἕνα σοβαρόν χρηματικόν ποσόν, τό παρέδωσε εἰς τήν<br />

κυβέρνησιν, μέ τό ὁποῖον ἐκαλύφθησαν τά ἔξοδα τῆς δημιουργίας<br />

ὁλοκλήρου συντάγματος ἁρμάτων.<br />

Παρά τήν ἡλικίαν του (91 ἐτῶν), διατηροῦσε πλήρην διαύγειαν<br />

τοῦ νοός καί τήν ἱκανότηταν τοῦ διοικεῖν.<br />

Διά τήν προσφοράν μου, ὁ Πατριάρχης Μόσχας καί Πασῶν Ρωσιῶν<br />

ἈλεξέϊΑ΄, μοῦ ἀπένειμε χρυσόν, ἀναμνηστικόν μετάλλιον καί ὡς<br />

προσωπικόν του δῶρον: κρυστάλλινον ποτήριον, εἰς ἀργυρᾶν, μαλαμοκαπνισμένην<br />

θήκην!<br />

Τό χρυσόν ἀναμνηστικόν μετάλλιον<br />

Ἔμπροσθεν Ὄπισθεν Τό ποτήριον<br />

Ἀξίζει νά ἀναφερθῆ ὅ,τι μετά τήν πρώτην συνεργασίαν μου μέ τό<br />

Πατριαρχεῖον τῆς Μόσχας, ὁ Μητροπολίτης Νικοντήμ μέ ἐκαλοῦσε<br />

τακτικῶς καί μοῦ ἔδινε νά μεταφράσω διάφορα κείμενα ἤ ἐπιστολάς,<br />

μέ ἀμοιβήν 4,5 ρούβλια τήν σελίδαν.<br />

Τήν περίοδον Μάϊος-Ἰούνιος 1971, ἡ ἡγεσία τοῦ Ραδιοσταθμοῦ,<br />

μέ ἔστειλε πάλι νά προσφέρω τίς ὑπηρεσίες μου εἰς τό Πατριαρχεῖον<br />

τῆς Μόσχας, διατηρώντας τόν μισθόν μου καί τόν χρόνον ἐργασίας<br />

μου. Αὐτήν τήν φορᾶν, λόγω τῆς προσφάτου κοιμήσεως τοῦ Πατριάρχου<br />

Μόσχας καί Πασῶν Ρωσιῶν Ἀλεξέϊ Α΄ καί τῆς ἐνθρονίσεως<br />

τοῦ νέου Πατριάρχου. Ὅταν παρουσιάσθηκα εἰς τό οἴκημα τοῦ Τμήματος<br />

Διεθνῶν Σχέσεων τοῦ Πατριαρχείου, μέ ὑπεδέχθη ἐγκαρδίως ὁ<br />

272

Μητροπολίτης Νικοντήμ καί, εἰς καθαράν Ἕλληνικήν, εἶπε: «Ὅταν<br />

ἐτέθη τό θέμα ἐπιλογῆς μεταφραστῶν, εἶπα: πρῶτον ἀπ’ ὅλους, τόν<br />

κύριον Μαυρόπουλον!»<br />

Εἰς τάς ἐκδηλώσεις, ὁ Μακαριστός Πατριάρχης Βενέδικτος Β΄,<br />

δέν ἠδυνήθη νά παραυρεθῆ, λόγω μονόπλευρης παραλύσεως. Ὅμως,<br />

εἶχε ἀφιχθεῖ μεγάλη ἀντιπροσωπεία τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων,<br />

μέ ἐπικεφαλῆς τόν Μητροπολίτην Ναζαρέτ.<br />

Οὕτως, μέ ὅρισαν συνοδόν τῆς ἀντιπροσωπείας τοῦ Πατριαρχείου<br />

Ἀλεξανδρείας, ἡ ὁποία ἀφήχθη μέ ἐπικεφαλῆς τόν Πάπαν καί<br />

Πατριάρχην Ἀλεξανδρείας Νικόλαον. Πάντως, μόλις εὕρισκα εὐκαιρίαν,<br />

πήγαινα νά ἐπισκευθῶ τήν ἀντιπροσωπείαν τοῦ Πατριαρχείου<br />

Ἱεροσολύμων.<br />

Ἐπικεφαλῆς τῆς ἀντιπροσωπείας τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς<br />

Κύπρου, ἦτο ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Μακάριος, ὁ ὁποῖος εἶχε προσκληθεῖ,<br />

ταυτοχρόνως, καί ἀπό τήν κυβέρνησιν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, διά συνομιλίας πολιτικοῦ<br />

περιεχομένου. Ἡ συμπεριφορά του, ἐπροξένησεν πολλά ἀρνητικά<br />

σχόλια τῶν ὑπολοίπων ἀντιπροσώπων. Ἐγώ, βεβαίως, δέν ἐσχολίαζα.<br />

Ὅμως, μέ τό χέρι εἰς τήν καρδίαν, οὔτε εἰς ἐμέναν ἄρεσε ἡ<br />

συμπεριφορά του.<br />

Ἀπό τό ἐξώφυλλον τοῦ βιβλίου τοῦ Γ. Μιχαλόπουλου:<br />

Αὐτός ἐκάλεσε τούς Τούρκους εἰςτήν Κύπρον<br />

Τούς ἐκάλεσε!..<br />

καί ἦλθαν!<br />

Πρῶτον, ἐδείκνυε προτίμησιν εἰς τήν «παρέαν» τῶν σοβιετικῶν<br />

ἡγετῶν καί συχνάκις ἔλειπεν ἀπό τίς ἐκκλησιαστικές ἐκδηλώσεις.<br />

Δεύτερον, ἀκόμα καί ὅταν παρίστατο, ἦτο ὑπερόπτης, εἰς τοιούτον<br />

273

βαθμόν, ὥστε ἐνόμιζες πώς ἔχεις ἔμπροσθέν σου τόν Οἰκουμενικόν<br />

Πατριάρχην!<br />

Προτρέχοντας, πρέπει νά ὑπογραμμίσω, ὅτι ἡ ἀντιπάθειά μου<br />

πρός τόν Μακάριον ἐνισχύθη, ὅταν κατά τήν περίοδον τῶν γνωστῶν<br />

γεγονότων τῆς Κύπρου, εἰς ἐκπομπήν τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως χρησιμοποιήσαμε<br />

τήν μαγνητοταινίαν μέ τήν φωνήν του ἀπό τόν ΟΗΕ,<br />

«… πού ἐκαλοῦσε τούς Τούρκους, νά ἐπιβάλουν τήν τάξιν!.. εἰς τήν<br />

Κύπρον»<br />

Καί ἡ κασέτα ὑπάρχει!<br />

274

ΟΙ ΕΛΛΗΝΟΡΩΣΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΠΟ ΑΙΩΝΩΝ<br />

α) Εἰς τήν Ρωσίαν τῶν τσάρων – προνόμια.<br />

β) Εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> – ἐντελῶς ἀθώα θύματα γενοκτονίας.<br />

Ἀνατρέχοντας εἰςτήν ἱστορίαν βεβαιούμεθα, πώς οἱ δεσμοί πού<br />

ἑνώνουν τούς Ἕλληνες μέ τούς Ρώσους, εἶναι παμπάλαιοι. Κατά τήν<br />

ἀρχαιότηταν, οἱ Ἕλληνες ἐδημιούργησαν ἀποικίες, εἰς ὅλα τά παράλια<br />

τοῦ Εὐξείνου πόντου. Δημιουργώντας ἀποικίες εἰςτήν χερσόνησον<br />

τῆςΤαυρίδος (Κριμαίας) καί τόν Καύκασον, ἐνῶ τήν περίοδον Στ΄– Ἐ΄<br />

αἰῶνος π.Χ, οἱ Ἕλληνες, συναντοῦν διά πρώτην φορᾶν ρωσικά φῦλα.<br />

Μεγάλον ρόλον εἰςτήν ὑπόθεσιν τῆς ἐνισχύσεως<br />

τῶν δεσμῶν τους, ἔπαιξε ἡ χριστιανική θρησκεία. Οἱ<br />

πρῶτοι Ρῶσοι χριστιανοί, ἐμφανίζονται τό 860 καί τό<br />

955 μέ τήν Ὄλγαν – χήραν τοῦ Ρώσου Πρίγκιπος<br />

Ἴγκορ – τήν ὁποίαν ὑποδέχονται εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν,<br />

ὡς χριστιανήν Πριγκίπισσαν, ἄν καί ἐπίσημον ἔτος τοῦ<br />

ἐκχριστιανισμοῦ τῆς Ρωσίας, θεωρεῖται τό 988, ὅταν ὁ<br />

Πρίγκηψ τοῦ Κιέβου Βλαντίμηρ, νυμφεύεται τήν πριγκίπισσαν<br />

Ἄνναν, ἀδελφήν τῶν Βυζαντινῶν Αὐτοκρατόρων<br />

Κωνσταντίνου Η΄ καί Βασιλείου Β΄ τοῦ Βουλγαροκτόνου<br />

καί πραγματοποιεῖ τήν μαζικήν Βάπτισιν τῶν<br />

Ρώσων,εἰςτόν ποταμόν Δνείπερον.<br />

Τό 1467, ἡ πρώτη σύζυγος τοῦ Μεγάλου Δουκός τῆς<br />

Μόσχας Ἰβᾶν Γ΄ πεθαίνει καί τό 1469 ὁ Καρδινάλιος<br />

Βησσαρίων τοῦ στέλνει ἐπιστολήν ἀπό τήν Ρώμην,<br />

προτείνοντάς του τήν χείραν τῆς προστατευομένης<br />

του καί μαθητρίας Ζωῆς Παλαιολόγου, ἀνεψιᾶς τοῦ<br />

τελευταίου Ἕλληνος Βυζαντινοῦ Αὐτοκράτορος Κωνσταντίνου<br />

ΙΑ΄ Παλαιολόγου. Ἡ διαδικασία τοῦ «προξενιοῦ»,<br />

ἐκράτησε τρία ἔτη καί τό 1472 ἡ Ζωή, ἡ ὁποία εἶχε ἀσπασθεῖ<br />

τό Καθολικόν δόγμα, βαπτίζεται κατά τό Ἀνατολικόν δόγμα Σοφία, καί<br />

πανδρεύεται τόν Ἰβᾶν Γ΄. Ἀπό τότε ἡ Ρωσία, ὡς κληρονόμος, ἔλαβε<br />

τό ἔμβλημα τῶν Βυζαντινῶν Αὐτοκρατόρων: τόν Δικέφαλον Ἀετόν.<br />

Ἡ Αὐτοκράτειρα Αἰκατερίνη Β΄ ἡ Μεγάλη, ἀναλαμβάνει τήν προστασίαν<br />

τῶν Ἑλλήνων καί δέν εἶναι τυχαῖον – ἄλλως τε, δέν ὑπάρχει<br />

τίποτα τό τυχαῖον – ὅλοι οἱ Μεγάλοι Εὐεργέτες τῆς συγχρόνου Ἑλλάδος,<br />

ἀπέκτησαν τήν περιουσίαν τους εἰς τήν Ρωσίαν.<br />

275

Ὁ ἔνδοξος Ἕλλην ναυμάχος Λάμπρος Κατσώνης – ὁ φόβος καί ὁ<br />

τρόμος τῶν Τούρκων – μέ τήν ἄδειαν τῆς Αἰκατερίνης Β΄, σχίζει μέ<br />

τόν στολίσκον του τό Αἰγαῖον πέλαγος, μέ ὑψωμένην τήν Ρωσικήν<br />

σημαίαν. Χάνοντας τά πλοῖα του, κατά τήν διάρκειαν φοβερῆς τρικυμίας<br />

μεταξύ νοτίου Εὐβοίας καί Ἀνδρου, ὁ Λ. Κατσώνης καταφεύγει<br />

εἰς τήν Ρωσίαν, ὅπου ἡ Αἰκατερίνη Β΄ τοῦ χαρίζει ἕνα κτῆμα, εἰς τό<br />

ὁποῖον ὑπῆρχεν ἕνα ἀληθές ἀνάκτορον. Ἡ περιοχή, μάλιστα, ὀνομάσθη<br />

Λεβάδια, πρός τιμήν τῆς γενέτειρος τοῦ Λ. Κατσώνη.<br />

Τό Ἀνάκτορον τοῦ Λ. Κατσώνη πρό καί μετά τῆς ἀνακαινίσεώς του<br />

Οἱ ἀπόγονοι τοῦ Λ. Κατσώνη – τέκνα καί ἐγγονοί – συνέχισαν<br />

τόν ἔνδοξον δρόμον του καί ἔγιναν ἐπιφανεῖς ἀξιωματικοί τόσον τοῦ<br />

Στόλου, ὅσον καί τῶν στρατευμάτων ξηρᾶς τῆς Ρωσίας.<br />

Λεπτομερές βιβλίον διά τόν Λ. Κατσώνην καί τούς ἀγῶνας του,<br />

καθώς ἐπίσης διά τούς ἀπογόνους του, ἔγραψεν ὁ φίλος μου, δόκτωρ<br />

τῶν Ἱστορικῶν ἐπιστημῶν, καθηγητής Γιούρυϊ Πριάχιν, πού ἐξεδώθη<br />

τό 2004, ἀπό τό ἐκδοτικόν «Петрополис» τῆς Ἁγίας Πετρουπόλεως.<br />

Παρόμοιον ἔργον, δέν ἐγράφη ποτέ ἀπό Ἕλληναν ἱστορικόν καί αὐτό<br />

ἐπειδή, δυστυχῶς, εἰςτήν Ἑλλάδαν ἀναθέτουμε νά γράφουν τήν<br />

ἱστορίαν μας εἰς «Ρεποῦσες». Ἴσως κάποτε κυκλοφορήσει καί εἰςτήν<br />

Ἑλλάδαν, εἰς μετάφρασιν, τό θαυμάσιον πόνημα τοῦ Γ. Πριάχιν.<br />

Ἡ Αἰκατερίνη Β΄ ἡ Μεγάλη, παραλλήλως μέ τήν φροντίδαν τῆς<br />

ἀναπτύξεως τῆς ἰσχύος καί τοῦ πολιτισμοῦ τῆς Ρωσίας, ὀνειρευόταν<br />

καί τήν ἀνασύστασιν τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας ὅμως, ὡς ἑλληνικῆς,<br />

δι’ αὐτό καί προόριζε τόν μεγαλύτερον ἐγγονόν της, τόν Ἀλέξανδρον<br />

ὡς τσάρον τῆς Ρωσίας, ἐνῶ ἑτοίμαζε τόν νεώτερον, τόν<br />

ὁποῖον ὀνόμασεν Κωνσταντῖνον, ὡς Αὐτοκράτοραν τῆς Ἑλλάδος, μέ<br />

πρωτεύουσαν τήν Κωνσταντινούπολιν. Κατά τήν περίοδον τοῦ Τσάρου<br />

Ἀλεξάνδρου Α΄, οἱ κάτοικοι τῆς Μπαλακλάβα, κατά τόν πόλεμον<br />

276

μέ τόν Ναπολέοντα, ὄχι μόνον συνεκέντρωσαν σοβαρόν χρηματικόν<br />

ποσόν, πού τό παρέδωσαν εἰς τόν Τσάρον, ἀλλά καί συνεκρότησαν<br />

ἑλληνικόν τάγμα, πού ἐπολέμησεν ἠρωικῶς ἐναντίον τῶν εἰσβολέων.<br />

Μετά τήν νίκην, εἰς τούς κατοίκους τῆς Μπαλακλάβα παρεχωρήθησαν<br />

ἰδιαίτερα προνόμια. Περί τῶν πολυαρίθμων Ἑλλήνεων, οἱ ὁποῖοι διεκρίθησαν,<br />

ὑπηρετοῦντες εἰς τά στρατεύματα ξηρᾶς καί τόν Στόλον<br />

τῆς Ρωσίας, ἔγραψε ἕνας ἄλλος φίλος μου, ὁ δόκτωρ τῶν Ἱστορικῶν<br />

ἐπιστημῶν, καθηγητής Ἰωάννης Νικολόπουλος, πού ἐξεδώθη ἀπό τό<br />

ἐκδοτικόν Ἀλετέϊα τῆς Ἁγίας Πετρουπόλεως μέ τόν τίτλον: Ἕλληνες<br />

καί Ρωσία ΙΖ΄- Κ΄ αἰώνας.<br />

Εἰς τόν μακρόν κατάλογον τοῦ καθηγητοῦ Ἰωάννη Νικολοπούλου,<br />

δυνάμεθα νά προσθέσουμε τούς ἑξῆς:<br />

Θεοφάνην τόν Ἕλληναν – θαυμάσιον εἰκονογράφον, δάσκαλον<br />

τοῦ περιφήμου Ρώσου εἰκονογράφου Ἀντρέϊ Ρουμπλιώφ·<br />

Δημητριάδην Ὀδυσσέαν τοῦ Ἀχιλλέως – ἀρχιμουσικόν Παγκοσμίου<br />

ἐπιπέδου·<br />

Ζαχάρωφ Ματθαῖον τοῦ Βασιλείου – Στρατάρχην τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Διά<br />

τόν καθορισμόν τῆς ἐθνικότητάς του, ἀρκεῖ νά δῆς τό πρόσωπόν του.<br />

Εἶναι ἀξιοσημείωτον, ὅτι οἱ ρωσικῆς ἐθνικότητος πολίτες φέρουν τό<br />

παρεμφερές ἐπώνυμον Σάχαρωφ, ὅπως ὁ διάσημος πυρηνικός φυσικός<br />

Ἀντρέϊ Σάχαρωφ, ὁ ὁποῖος θεωροῦσε τόν ἐαυτόν του καί Ἕλληναν,<br />

ἀναφέροντας μέ ὑπερηφάνειαν πώς πρόγιαγιά του ἦτο ἡ Ροδῆ<br />

Σοφιανοῦ, κόρη τοῦ Ἕλληνος Συνταγματάρχου τοῦ ρωσικοῦ στρατοῦ<br />

Πέτρου Σοφιανοῦ, ὁ ὁποῖος ἐσκοτώθη εἰς τήν μάχην τοῦ Σκουλενίου,<br />

πολεμώντας ἠρωϊκῶς εἰς τάς τάξεις τοῦ στρατοῦ τοῦ Ἀλεξάνδρου<br />

Ὑψηλάντου·<br />

Κοκκινάκην Βλαδίμηρον τοῦ Κωνσταντίνου – δύο φορές ἥρωαν<br />

τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, Ταξίαρχον τῆς Ἀεροπορίας, καθώς ἐπίσης τούς πέντε ἀδελφούς<br />

του: Γεώργιον, Ἀλέξανδρον, Παῦλον, Κωνσταντῖνον καί Βαλεντίνον<br />

καί τήν ἀδελφήν τους Κλαυδίαν. Ἀπό τούς ἕξι ἀδελφούς Κοκκινάκη<br />

μόνον ὁ πρωτότοκος Γεώργιος ἦτο ναυτικός καί ὁ Παῦλος<br />

μηχανικός, οἱ ὑπόλοιποι τέσσαρες, ἦσαν πιλότοι-δοκιμαστές ἀεροπλάνων·<br />

Κολπαξήν Βλαδίμηρον τοῦ Ἰακώβου – Ὑποστράτηγον, ὁ ὁποῖος<br />

ἐσκοτώθη μετά τόν Β΄ Παγκόσμιον Πόλεμον, κατά τήν ἐκπλήρωσιν<br />

ἀποστολῆς·<br />

Λοΐδην Ἀλέξανδρον τοῦ Πλάτωνος – ἕναν ἀπό τούς θεμελιωτάς<br />

277

τῆς σοβιετικῆς Μετεωρολογίας, μέ καταγωγήν ἀπό τήν Κύπρον·<br />

Παμφίλωφ Ἀλέξανδρον τοῦ Ἰωάννου – Ναύαρχον τοῦ ρωσικοῦ<br />

στόλου, ἕναν ἀπό τούς διευθύνοντες τήν ἄμυναν τῆς Σεβαστουπόλεως<br />

τό 1854 καί κατόπιν τήν ἄμυναν τοῦ Νικαλάγιεφ·<br />

Παμφίλωφ Ἰβᾶν τοῦ Βασιλείου – Ταξίαρχον, ἥρωαν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>.<br />

Ἐάν οἱ Παμφίλωφ ἦσαν Ρῶσοι θά ἔπρεπε νά ὀνομάζονται Βσεμντροῦγκοι.<br />

Φυσιογνωμικῶς δέ, εἶναι «φτυστός» Ἕλλην·<br />

Παπάνιν Ἰβᾶν τοῦ Δημητρίου – δόκτωρα τῶν Γεωγραφικῶν ἐπιστημών,<br />

Ἀντιναύαρχον καί ἐξερευνητήν τοῦ Πόλου·<br />

Τριανταφύλλωφ Βλαδίμηρον τοῦ Κυριάκου – θεμελιωτοῦ τῆς<br />

σοβιετικῆς στρατιωτικῆς τακτικῆς. Μετά τόν τραγικόν θάνατόν του<br />

(τό ἀεροπλάνον, εἰςτό ὁποῖον ἐπέβαινε, κατόπιν συγκρούσεως, συνετρίβη<br />

εἰς τό ἔδαφος, τήν 12 ην Ἰουλίου 1931). Μέ ἀπόφασιν τῆς σοβιετικῆς<br />

ἡγεσίας, τήν σύνταξίν του ἐλάμβανεν ὁ πατέρας του καί,<br />

μετά τόν θάνατόν του, ὁ ἀδελφός τοῦ Βλαδιμήρου, ὁ ὁποῖος, ὅπως<br />

καί ὁ πατέρας τους, ἐζοῦσε εἰς τήν πόλιν τῶν Ἀθηνῶν. Γνωρίζω αὐτές<br />

τις λεπτομέρειες, ἐπειδή τά ἔγγραφα διά τήν μετεγγραφήν τῆς συντάξεως,<br />

τά εἶχε συμπληρώσει ἡ μητέρα μου, καθώς ὁ ἀδελφός τοῦ<br />

Β. Τριανταφύλλωφ, δέν ἐγνώριζε τήν ρωσικήν γλώσσαν·<br />

Φεοκτίστωφ Κωνσταντῖνον τοῦ Πέτρου – Κοσμοναύτην, ἥρωαν<br />

τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>·<br />

Φεοκτίστωφ Λέων τοῦ Πέτρου – ἐπιστήμωναν, μέλος τῆς Ἀκαδημίας<br />

Ἐπιστημῶν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, κάτοχον τοῦ βραβείου Λένιν, ὅπως καί<br />

Κρατικοῦ βραβείου. Ἄν οἱ Φεοκτίστωφ ἦσαν Ρῶσοι, τό ἐπώνυμόν<br />

τους ἔπρεπε νά εἶναι: Μπογκοτβόρενοι. Παρόμοια παραδεῖγματα,<br />

ὑπάρχουν πάμπολλα·<br />

Γιουρτσίχιν Θεόδωρον τοῦ Νικολάου – Κοσμοναύτην, ἥρωαν τῆς<br />

Ρωσίας.<br />

Διά τήν καταγραφήν ὅλων, χρειάζονται τόμοι!<br />

Ἡ ἀληθινή φιλία μεταξύ Ρώσων καί Ἑλλήνων ἀναπτυσσόταν καί<br />

ἐδυνάμωνε τήν ἐποχήν τῶν τσάρων, οἱ ὁποῖοι εἶχαν παραχωρήσει<br />

κατ’ ἀποκλειστικότηταν τίς θαλάσσιες μεταφορές εἰς τήν μικρᾶν μέν<br />

εἰς ἔκτασιν, ἀλλά θαλασσοκράτειραν Ἑλλάδαν.<br />

Ὅλα αὐτά, δέν ἠδύναντο νά τά ἀνεχθοῦν οἱ ἄλλες «Μεγάλες Δυνάμεις»,<br />

πού ἀντιλαμβάνονταν, ὅτι ἡ συνεργασία τῆς ἀχανοῦς καί<br />

πλουσίας Ρωσίας μέ τήν θαλασσοκράτειραν Ἑλλάδαν, συντόμως θά<br />

ὁδηγοῦσε εἰς τήν ἐξουδετέρωσιν τοῦ κοινοῦ ἐχθροῦ: τῆς Τουρκίας<br />

278

καί τήν ἐπανένωσιν τῶν «Ἀξέχαστων πατρίδων», δηλαδή, τῆς Ἀνατολικῆς<br />

Θράκης, τῆς Ἰωνίας καί τοῦ Πόντου μέ τήν Ἑλλάδαν, ὁπότε<br />

θά κυριαρχοῦσαν τόσον εἰς τόν Εὔξεινον Πόντον, ὅσον καί εἰς τήν<br />

Μεσόγειον. Ὑπῆρχε καί ἡ συνεχής ὑποδαύλισις ἐκ μέρους τῶν αἰωνίων<br />

ἐχθρῶν τόσον τῆς Ἑλλάδος, ὅσον καί τῆς Ἀνθρωπότητος, τῶν<br />

σιωνιστῶν, αὐτῶν τῶν μοναδικῶν δολοπλόκων, τά μακάβρια σχέδια<br />

τῶν ὁποίων εἶναι πάντα μακρόχρονα καί ἐκ τῶν προτέρων ὑπάρχουν<br />

ἕτοιμες, «ἐναλλακτικές» παραλλαγές.<br />

Οὕτως, ἡ κραταιά τσαρική Ρωσία, δέν ἔπεσε θύμα οὐδεμίας «Μεγάλης<br />

Ὀκτωβριανῆς ἐπαναστάσεως», ὅπως εὐαγγελίζονται οἱ ἀνά τόν<br />

κόσμον κομμουνιστές καί ἀριστερούληδες, ἀλλά τοῦ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗ-<br />

ΜΑΤΟΣ τῆς συντριπτικῆς μειοψηφίας, πού αὐτεχρίσθη «πλειοψηφοῦντες»<br />

(μπολσεβίκοι), χρίζοντας δέ τήν συντριπτικήν πλειοψηφίαν<br />

εἰς: «μειοψηφοῦντες» (μενσεβίκοι).<br />

Ἀξίζει νά σημειωθῆ, ὅτι ἡ «σοσιαλιστική οἰκονομία» τῆς σοβιετικῆς<br />

ἐξουσίας ὁδήγησε τούς κατοίκους τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἀκόμα καί εἰς<br />

κανιβαλισμόν! Αὐτό τό γράφει καί ὁ ἀριστερῆς ἰδεολογίας, ἀλλά μεγάλος<br />

Ἕλλην συγγραφεύς Νίκος Καζαντζάκης, εἰς τό βιβλίον του: Τόντα<br />

Ράμπα.<br />

Παραθέτω τό σχετικόν ἀπόσπασμα, ἀπό τό ΙΕ΄ κεφάλαιον,<br />

σελίδες 183-185: «… Στὸ Σαράτωφ, πρὶν ἀπὸ λίγες μέρες, ὁ κακὸμοιρος<br />

ὁ Ἀμίτα ἐνιωσε βαθιὰ ταραχή… Ἡ πεῖνα! Φοβερὲς ἱστορίες…<br />

Παιδικὰ πτώματα στοιβαγμένα μέσα στούς δρόμους. Γονιοὶ πού<br />

ἀλλάζουν μέ ἄλλους γονιοὺς τὰ μικρὰ πτώματα τῶν παιδιῶν τους, γιά<br />

νά μὴν τρῶνε τὸ δικὸ τοὺς γόνο. Ὁ Ἀμίτα ἄγγισε μέ τὸ χέρι του,<br />

μέσα στό Μουσεῖο, τὸ ψωμὶ ἀπὸ σβουνιὰ καὶ ἄχερό πού τρώγαν οἱ<br />

Ρούσοι. Τρέκλισε ἀπὸ τρόμο κοιτώντας τίς φωτογραφίες. Κάποιος<br />

τοῦ δηγιέται: «Οἱ ἄνθρωποι πέφτανε μέσα στοὺς δρόμους. Κράταγα<br />

στὸ βάθος τῆς τσέπης μου ἕνα κόμματι ζάχαρι κι ἔνα κόμματι ἀλάτι<br />

προσεχτικὰ δεμένα στὴν ἄκρη τοῦ μαντιλιοῦ μου. Μιά μέρα ἔτρωγα<br />

μιά ῥέγγα· ρίχνω στὸ χῶμα τὸ κεφάλι, ἔνας χωριάτης ρίχνεται ἀπάνω<br />

του, τὸ μαζεύει καὶ τὸ γλείφει ἀχόρταγα. Ἡ ἀποστολὴ Νάνσεν ἔφτασε·<br />

μᾶς μοίρασαν τὰ φορέματα πού οἱ καλὲς ψυχὲς τῆς Δύσῃς μᾶς<br />

ἔστειλαν. Κατόρθωσα ν’ ἁρπάξω ἔνα φράκο κι ἕνα ψηλὸ καπέλο.<br />

Ἔτσι ντυμένος, μισοπεθαμένος ἀπὸ τὴν πεῖνα, ἔτρεξα νὰ πάρω μέρος<br />

σ’ ἔνα συλλαλητήριο καὶ νὰ μιλήσω: ἤθελα νὰ δώσω κουράγιο στὸν<br />

κοσμάκη πού τὰ ’χε χαμένα. Ὅλοι εἴχανε μεγάλες γενειάδες· ὅλοι<br />

279

ἦταν ἀδύνατοι· ἀδύνατοι, ὅπως φαντάσματα· δέν μποροῦσαν νά<br />

κρατηθοῦν ὀρθοί. Μά ὡς μ’ εἴδανε στό βῆμα, μέ τό φράκο μου καί τό<br />

ψηλό, αὐτοί οἱ κακομοίρηδες οἱ πεινασμένοι, δέν μπόρεσαν νά κρατήσουν<br />

τά γέλια! Κράταγαν μέ τά χέρια τους τά σωθικά τους – γιατί<br />

πονοῦσαν ὅταν κινιόντουσαν – καί γελοῦσαν.<br />

Ἕνας ἐργάτης ἔλεγε στόν Ἀμίτα: «Τό βράδυ, δέν μποροῦσες νά<br />

περπατήσεις σύντοιχα στά σπίτια καί νά περάσεις κοντά στίς μεγάλες<br />

αὐλόπορτες. Ἔπρεπε νά περνᾶς μεσοστρατίς. Γιατί ἄντρες πεινασμένοι<br />

καί γυναῖκες πεινασμένες παραφύλαγαν πίσω ἀπό τίς πόρτες κι<br />

ἔριχναν σκοινοθηλιές. Τράβαγαν ἀπό τό λαιμό τούς ἀπρόσεχτους περαστικούς,<br />

τούς τράβαγαν γρήγορα μέσα στήν αὐλή καί τούς ἔτρωγαν…<br />

Μιά φορά βρισκόμουνα σ’ ἕνα μεγάλο ἑστιατόριο· δέν εἶχε τίποτα<br />

φαΐ: τίποτα, ἐχτός ἀπό σαλτσισότα. Τό ἑστιατόριο αὐτό ἦταν περίφημο<br />

γιά τά νόστιμα σαλτσισότα του. Κάθε μέρα κάναμε οὐρά. Ἀφοῦ<br />

περίμενα μερικές ὧρες, κατάφερα νά μπῶ, καί ὀρθός ἄρχισα νά τρώω<br />

βιαστικά. Μιά γυναίκα ἤτανε μαζί μου, μιά φίλη – τώρα ἔχει πεθάνει.<br />

Ἀξάφνου ἕνας πολιτοφύλακας μπῆκε καί φώναξε: «Ταβάριτσι, μήν<br />

τρῶτε· μήν τρῶτε. Ρίχτε τά σαλτσισότα. Μόλις αὐτή τή στιγμή ἡ<br />

ἀστυνομία ἀνακάλυψε πώς τά σαλτσισότα πού πουλιοῦνται σ’ αὐτό<br />

τό ἑστιατόριο εἶναι φτιαγμένα ἀπό ἀνθρώπινο κρέας.<br />

Ρίχνω ἀμέσως τό κομμάτι τό σαλτσισότο πού μοῦ ἔμεινε καί<br />

νιώθω νά λιγοθυμῶ ἀπό ἀηδία. Μά ἡ γυναίκα δέν ἤθελε νά παρατήσει<br />

τό δικό της, τό ’χαψε βιαστικά, βγάνοντας μικρά μουγκρητά.<br />

Ὁ Ἀμίτα ξεφώνισε: «Ἀδέρφια… ἀδέρφια… πόσο βασανιστήκατε!»<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ὡστόσον, ὁ Ν. Καζαντζάκης, παρέμεινε ὡς τό τέλος ἀριστερός<br />

θεωρώντας ὅ,τι ἐδιάλεξε τό ὀλιγότερον «κακόν». Μέ ὅλον τόν σεβασμόν<br />

εἰς τήν προσωπικότητάν του, μοῦ θυμίζει μίαν ἀραβικήν παραβολήν:<br />

«Κάποτε ἐρώτησαν μίαν καμήλαν, τί δρόμο προτιμᾶ: ἀνήφορον<br />

ἤ κατήφορον; Καί ἡ καμήλα ἀπήντησε: Ἐχάθη ὁ ἴσιος δρόμος;..»<br />

Εἶναι ἀλήθεια, πώς ὁ Λένιν ἀντελήφθη ἐνωρίς – εὐτυχῶς διά τόν<br />

πληθυσμόν – ὅτι οἱ ἀπατηλές οἰκονομικές «μεταρρυθμίσεις», δέν<br />

ὁδηγοῦν πουθενά ἤ μᾶλλον ὁδηγοῦν εἰς τήν ἔνδειαν καί ἐφήρμοσε<br />

τήν διαβόητον НЭП (ΝΕΠ - Νέαν Οἰκονομικήν Πολιτικήν).<br />

Εἰς τί ἔγκειτο, πράγματι, ἡ «Νέα Οἰκονομική Πολιτική;»<br />

280

Ἁπλῶς, εἰς τήν ἐπιστροφήν τῆς δοκιμασμένης οἰκονομικῆς πολιτικῆς,<br />

ἡ ὁποία ἀπέδωσε ἀμέσως καρπούς, ἐπειδή ἦσαν εἰσέτι ζῶντες<br />

ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι ἠσχολοῦντο μέ τήν γνώριμον εἰς αὐτούς οἰκονομικήν<br />

πολιτικήν.<br />

Βεβαίως, ὁ Λένιν δέν ἠδύνατο νά παραδεχθῆ δημοσίως, τόσον<br />

ἐνωρίς, πώς οἱ οἰκονομικές «μεταρρυθμίσεις» τῶν μπολσεβίκων ἀπεδείχθησαν<br />

χιμαιρικές, δι’ αὐτό καί ἐχρησιμοποίησε τόν ὄρον: ΝΕΠ…<br />

Τόν Λένιν, δύναμαι νά τόν καταλάβω. Ἐκείνους πού δέν καταλαβαίνω,<br />

εἶναι τούς διαφόρους πολιτικούς, ἐπικοινωνιολόγους καί «σοβιετολόγους»,<br />

οἱ ὁποῖοι, ἀντί νά ξεσκεπάζουν τήν ἀπατηλήν ὀνομασίαν<br />

ΝΕΠ, τήν υἱοθετοῦν καί, μάλιστα, χωρίς εἰσαγωγικά…<br />

Ὡστόσον, ἡ λενινιστική «ἄνοιξις», ἐκράτησε πολύ ὀλίγον.<br />

Ὁ Στάλιν-δικτάτωρ ἐπραγματοποίησε δικήν του «περεστρόϊκα»<br />

καί ἐπανέφερε τήν χώραν εἰς τόν δρόμον, πού εἶχαν χαράξει οἱ μπολσεβίκοι,<br />

μέ ὀλεθρίας συνέπειας. Ὅμως, διά νά ἀποδείξω ὅ,τι ἡ εὐθύνη<br />

τῶν ὀλεθρίων συνεπειῶν, δέν βαρύνει μόνον καί ἀποκλειστικῶς<br />

τόν Σταλιν, παραθέτω ἕνα ἀπόσπασμα ἀπό τήν μπροσούραν πού εἶχε<br />

γράψει τό 1904 ἀκόμα, ὁ Τρότσκυϊ μέ τόν τίτλον «Τά μελλοντικά μας<br />

σχέδια»: «… Ὁ Λένιν ἑτοιμάζει ἕνα Κόμμα, πού μετά ἀπό ὀλίγα ἔτη<br />

θά ὑποκατασταθῆ πλήρως, ἀπό τήν Κεντρικήν του Ἐπιτροπήν καί<br />

ὕστερα ἀπό μερικά ἀκόμα ἔτη, ἀπό δικτάτοραν!»<br />

Βεβαίως, δέν ὑποστηρίζω, πώς τά πράγματα θά ἦσαν καλλίτερα,<br />

ἄν εἶχε ἐπικρατήση ὁ Τρότσκυϊ, ἀφοῦ ἀνῆκε εἰς τήν ἰδίαν συνωμοτικήν<br />

ὁμάδαν τῶν σιωνιστῶν. Ὅμως, ἡ ἀλήθεια τῆς προγνώσεώς του<br />

ἐπαληθεύθη: Τό 1924 ἤδη, ἡ ΚΕ τοῦ ΚΚΣΕ εἶχεν ὑποκαταστήσει πλήρως<br />

τό Κόμμα καί τό 1929, ὁ Στάλιν ἦτο ἀπόλυτος δικτάτωρ! Μόνον<br />

ἄτομα, τά ὁποῖα ἐθελοτυφλοῦν, δέν βλέπουν τά ἀποτελέσματα τῆς<br />

«κολεκτιβοποιήσεως» καί τῶν «πεντάχρονων προγραμμάτων».<br />

Χωρίς νά ὑπεισέρχονται εἰς τήν οὐσίαν, τά ἄτομα αὐτά θεωροῦν<br />

ἀνεκτήν τήν δημιουργίαν «νομενκλατούρας», «εἰδικῶν καταστημάτων,<br />

ξενοδοχείων καί πολυτελῶν ἐξοχικῶν» διά τήν νομενκλατούραν,<br />

τά ἐξευτελιστικά διά τούς ἁπλούς πολίτας καταστήματα «Μπεριόσκα»,<br />

καθώς ἐπίσης τήν ἐξόντωσιν τῆς Διανοήσεως καί τῶν «κουλάκων»<br />

καί πάνω ἀπ’ ὅλα τό «Ἀρχιπέλαγος ΓΚΟΥΛΑΓΚ»…<br />

Τά ἄτομα αὐτά, κατά τήν ταπεινήν γνώμην μου, διαιροῦνται εἰς<br />

τρεῖς κατηγορίας:<br />

α) Εἰς αὐτούς, οἱ ὁποῖοι ἔχασαν τά προνόμιά τους·<br />

281

β) εἰς τούς δεμένους, λόγω ἡλικίας, μέ τό παρελθόν, οἱ ὁποῖοι δέν<br />

θέλουν νά παραδεχθοῦν ὅ,τι ἠγωνίσθησαν ἐπί ἔτη, διά φροῦδα ὄνειρα<br />

καί:<br />

γ) εἰς ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ἐγαλουχίθησαν μέ τούς σοβιετικούς ὅρους<br />

διαβιώσεως καί τήν ὁλοκληρωτικήν φτώχειαν διά τήν πλειοψηφίαν,<br />

αἰσθάνονται δέ ἄκρατον ζήλιαν, δι’ ὅσους ἐπαξίως ἐβελτίωσαν τίς<br />

συνθῆκες διαβώσεώς τους, τήν μετασοβιετικήν ἐποχήν.<br />

Δέν συμπεριλαμβάνω, βεβαίως, τούς «ὀλιγάρχας» μέ τά «δισεκατομμύριά<br />

των», οἱ ὁποῖοι πρέπει νά ἀποδείξουν πῶς τά ἀπέκτησαν,<br />

ὅταν ἐπί σοβιετικῆς ἐξουσίας τά ἔσοδά των ἦσαν οἱ πενιχροί μισθοί<br />

των…<br />

Δυστυχῶς, τό σοβιετικόν καθεστώς, επειδή τά πάντα ήσαν κρατικά,<br />

άρα και τα κέρδη, ἐφαρμόζοντας τό σύστημα τῆς χαμηλῆς ἀμοιβῆς<br />

τῆς ἐργασίας, ὁδήγησε ἕνα τεράστιον τμῆμα πολιτῶν, νά μήν<br />

σέβεται τήν τιμίαν ἐργασίαν καί νά «ἁρπάζη ὅ,τι ἦτο ἐπισφαλές»,<br />

προσπαθώντας νά συμπληρώσουν τά πενιχρά ἔσοδά τους… Ὑπῆρχαν<br />

πολίτες δυσαρεστημένοι βλέποντας πώς ἡ ἐξειδικευμένη καί ἔντιμος<br />

ἐργασία τους ἀμειβόταν τό ἴδιο μέ τήν ἀτημέλητον καί φυγόπονον<br />

ἀπόδοσιν ἄλλων. Τό καθεστώς τῶν μπολσεβίκων, καθοδηγούμενον<br />

ἀπό ἀλαζόνας καί ἀνίδεους ἡγέτας, «μεθυσμένων» ἀπό τήν παντοδυναμίαν,<br />

τήν ὁποία τούς ἑξασφάλιζεν ἡ παντελής ἔλλειψις ἀπολογισμοῦ,<br />

ἑπομένως, ἡ ἀτιμωρησία, κατέρρευσεν.<br />

Ὁ Ἀντών Βλαντίμηροβιτς Ἀντώνωφ-Ὀφσέγιενκο, δόκτωρ τῶν<br />

Ἱστορικῶν ἐπιστημῶν, υἱός τοῦ «ἐπαγγελματία ἐπαναστάτη» (τέτοιο<br />

«ἐπάγγελμα» μόνον οἱ ἐκτός πραγματικότητος μπολσεβίκοι ἠδύναντο<br />

νά ἐπινοήσουν), Βλαντίμηρ Ἀλεξάντροβιτς Ἀντώνωφ-Ὀφσέγιενκο, εἰς<br />

τό βιβλίον του διά τόν Στάλιν, «Τό πορτραῖτο ἑνός τυράννου», γράφει:<br />

«… Συμφώνως μέ στοιχεῖα τῶν ἀρχείων, κατά τήν πλέον φοβεράν<br />

δικτατορίαν Δυτικοῦ τύπου, ὑπέφερεν εἷς ἐκ τῶν δέκα πολιτῶν.<br />

Κατά τήν δικτατορίαν τοῦ Στάλιν: εἷς ἐκ τῶν τεσσάρων!»<br />

Οἱ μπολσεβίκοι πρέπει νά λογοδοτήσουν ὄχι μόνον διά τήν ἐξόντωσιν<br />

ἑκατομμυρίων ἀπολύτως ἀθώων θυμάτων, ἀλλά ἐπίσης καί<br />

διά τήν ἔκδοσιν παραποιημένων ἐγγράφων τόσον διά τήν ἠμερομηνίαν,<br />

ὅσον καί διά τήν πραγματικήν αἰτίαν θανάτου τους, πού ἀποδεδειγμένως<br />

πλέον δέν ἦτο ἁπλῶς θάνατος, ἀλλά θανάτωσις…<br />

Εἶναι ἀξιοσημείωτον ὅτι τό 1961, μόλις φθάσαμε εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἡ<br />

μήτηρ μου ὑπέβαλε αἴτησιν εἰς τήν ἁρμοδίαν ὑπηρεσίαν, ζητώντας νά<br />

282

μάθη τήν μοίραν τῶν ἀγνοουμένων: πατρός καί ἀδελφῶν της. Μετά<br />

ἀπό μερικάς ἡμέρας ἐλάβαμε τήν ἀπάντησιν καί τά ἐπίσημα ἔγγραφα,<br />

μέ παραποιημένες, ὡς συνήθως, τίς ἡμερομηνίες καί αἰτίες θανάτου.<br />

Τά μόνα ἀληθῆ ἔγγραφα ἦσαν ἐκεῖνα, τά ὁποῖα ἀνέγραφαν σωστά<br />

τήν ἡμερομηνίαν «ἀμνηστεύσεως… μετά θάνατον!» Βεβαίως, ἀπό<br />

αὐτά ἔλλειπε ἡ λέξις: «Συγγνώμη!..» Θά μοῦ πῆτε: θά διόρθωνε ἡ<br />

λέξις τά συμβάντα; Θά ζωντάνευε τά θύματα; Βεβαίως, Ὄχι! Θά ἔδειχνε<br />

ὅμως, κάποιαν μετάνοιαν. Οἱ μπολσεβίκοι ὅμως, παρέμεναν καί<br />

παραμένουν ἀμετανόητοι!..<br />

Ὤ! μάλιστα! Ἔστειλαν εἰς τήν μητέραν μου, ὡς ἀποζημίωσιν, ἀπό<br />

100 ρούβλια, διά κάθε θύμα… Μέχρι σήμερον δέν ἔχω καταλάβει, τί<br />

ἀντιπροσώπευεν αὐτή ἡ «ἀποζημίωσις». Τήν ἀποζημίωναν διά τήν<br />

κατασχεθεῖσαν περιουσίαν, ἀξίας μερικῶν ἑκατοντάδων ἐκατομμυρίων<br />

ἤ τόσον κοστολογοῦσαν τήν ζωήν ἑνός ἀνθρώπου;..<br />

Μόλις τήν 6 ην Μαρτίου 2001, ὁ πρῶτος ἐξάδελφός μου Ἰωάννης<br />

Πολιτίδης (πρωτότοκος υἱός τοῦ θείου Ἀλεξάνδρου) τήν μετασοβιετικήν<br />

πλέον περίοδον, ἔλαβε ἐπίσημον καί ὀρθήν ἀπάντησιν ἀπό τήν<br />

ἁρμοδίαν ὑπηρεσίαν, διά τήν μοίραν τῶν στενῶν συγγενῶν μας: ὁ<br />

παπποῦς μας Ἰωάννης Πολιτίδης καί οἱ υἱοί του: Ἀριστοτέλης, Σωκράτης<br />

καί Γεώργιος εἶχαν ἐκτελεσθεῖ διά τουφεκισμοῦ τήν 2 αν Φεβρουαρίου<br />

1938…<br />

Τό ἐπίσημον αὐτό ἔγγραφον, κατέληγε: «Σήμερον, εἴμεθα ἀναγκασμένοι<br />

να σᾶς μεταδώσωμεν τήν δυσάρεστον είδησιν, διά την<br />

τραγικήν μοίραν τῶν συγγενῶν σας. Δέν μᾶς εἶναι καθόλου εὐχάριστον,<br />

νά εἴμεθα πηγή παρομοίων πληροφοριῶν. Οἱ τσεκίστες τῆς<br />

σημερινῆς γενεᾶς, δέν ἔχουν οὐδέν τό κοινόν καί δέν ἐπιθυμοῦν νά<br />

ἔχουν μέ τούς πρώην συνεργάτες τοῦ NKVD, οἱ ὁποῖοι ἔλαβαν μέρος<br />

εἰς τάς αὐθαιρεσίες, πού ἐπραγματοποιήθησαν. Σᾶς ἀποστέλλουμε<br />

τάς φωτογραφίας τῶν συγγενῶν σας, πού εὑρέθησαν εἰς φακέλους<br />

τους.<br />

Ἀξιότιμε Ἰβᾶν Ἀλεξάντροβιτς! Δεχθῆτε τήν εἰλικρινήν μας συμπάθειαν,<br />

σχετικῶς μέ τόν τραγικόν θάνατον τῶν στενῶν συγγενῶν<br />

σας. Εὐχόμεθα ὁλοψύχως εἰς ἐσᾶς καί τούς συγγενεῖς σας, ὑγείαν καί<br />

μακροζωΐαν!»<br />

Ἡ μόνη σωστή ἡμερομηνία τῶν σοβιετικῶν ἐγγράφων, ὅπως ἤδη<br />

ἀνέφερα, ἦτο ἡ ἡμερομηνία «ἀμνηστεύσεώς τους, μετά θάνατον…<br />

Ὁ παπποῦς μας, Ἰωάννης Πολιτίδης, 63 ἐτῶν, συμφώνως μέ τά<br />

283

«ἐπίσημα» ἔγγραφα τῶν μπολσεβίκων, εἶχε «πεθάνει» τήν 2 αν Ἰουλίου<br />

1940, ἀπό «ἰνώδη σκλήρυνσιν τῆς καρδίας…», ὁ θεῖος Ἀριστοτέλης,<br />

30 ἐτῶν, ἐξαίρετος ποδοσφαιριστής καί θρυλικός διά τήν<br />

ὑπερφυσικήν δύναμίν του, τήν 14 ην Ἰουλίου 1945 ἀπό «ἔμφραγμα<br />

τοῦ μυοκαρδίου…», ὁ θεῖος Σωκράτης, 28 ἐτῶν, τήν 11 ην Δεκεμβρίου<br />

1944, ἀπό «ἐγκεφαλικήν αἱμορραγίαν…», ἐνῶ πρίν μερικά ἔτη,<br />

εἶχε κατακτήσει τήν πρώτην θέσιν, κολυμβώντας τήν ἀπόστασιν<br />

Σότσι-Σουχούμι καί ὁ θεῖος Γεώργιος, 26 ἐτῶν, ἕνας ὑγιέστατος γίγας,<br />

ὕψους 2 μέτρων καί 15 ἑκατοστῶν, τήν 24 ην Μαρτίου 1946, ἀπό<br />

«βρογχοπνευμονίαν...» Ἀκόμα καί εἰς τό «ἐπίσημον» ἔγγραφον τῆς<br />

πλήρους ἀμνηστεύσεως τοῦ θείου Ἀλεξάνδρου, οἱ μπολσεβίκοι «ἐξέχασαν»<br />

νά διορθώσουν τήν παραποιημένην χρονολογίαν γεννήσεώς<br />

του: 1918 ἀντί 1920…<br />

Ψιλοπράγματα!<br />

Παρά τίς ἀλλαγές ὅμως, τῆς «περεστρόϊκα» καί «γκλάσνοστ», μέ<br />

τήν ἐπιστροφήν τῆς ἐλευθερίας τοῦ λόγου, τῶν ἐλευθέρων τουριστικῶν<br />

ταξιδίων τῶν πολιτῶν εἰς τό ἐξωτερικόν, χωρίς νά εἶναι ἀναγκασμένοι<br />

νά πληρώνουν καί τά ἔξοδα τῶν καταδοτῶν τους, δέν ἐπραγματοποιήθη<br />

ἀκόμα μία νέα δίκη, τύπου «Νυρεμβέργης», ὥστε νά<br />

λογοδοτήσουν καί νά καταδικασθοῦν οἱ ἐγκληματίες τοῦ προσφάτου<br />

παρελθόντος. Μᾶλλον δέν πρόκειται νά γίνη, ἐπειδή οἱ δημοκράτες,<br />

δέν εἶναι μπολσεβίκοι. Ταχέως ξεχνοῦν καί ἀκόμα πιό ταχέως συγχωροῦν!<br />

Βεβαίως, εἶναι δικαιολογημένη ἡ ἀδυναμία νά ἀλλάξουν ἄρδην τά<br />

πάντα, ἐντός ὀλίγου χρονικοῦ διαστήματος, ἐπειδή δέν ὑπάρχουν<br />

«μαγικοί ράβδοι». Ὡστόσον, πολλά ἄλλαξαν καί ἀλλάζουν εἰς την<br />

σημερινήν Ρωσίαν.<br />

284

Η «ΟΔΥΣΣΕΙΑ» <strong>ΤΟΥ</strong> ΘΕΙΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ<br />

Θά ἔλεγε κανείς ὅ,τι ἐστάθη τυχερός!<br />

Ἀντί νά ἐκτελεσθῆ μαζί μέ τόν πατέραν του<br />

καί τά ἀδέλφια του, ἔμεινε ζωντανός!.. Μέ τί<br />

ἀντίτιμον, ὅμως; Πῶς νά πῆς ὅμως, κάτι παρόμοιον,<br />

εἰς ἕναν ἐντελῶς ἀθῶον, ὅπως ὁ<br />

θεῖος μου Ἀλέξανδρος, ὁ ὁποῖος ἐπέρασεν εἰς<br />

τό στρατόπεδον τῆς Βαρκουτᾶ, πέρα ἀπό τόν<br />

Πολικόν κύκλον, 14 ὁλόκληρα ἔτη;<br />

Ἄν θυμᾶσαι, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, μετά τήν<br />

ὀλεθρίαν ἀπόφασιν τοῦ πρεσβυτέρου ἀδελφοῦ Γεωργίου, ὁ θεῖος<br />

Ἀλέξανδρος παρέμεινε εἰς τό κελλί, μέ ἄλλους κρατουμένους. Ἀκολούθησαν<br />

ἐπανειλημμένες «μεταγωγές», ὥσπου εὑρέθη εἰς τό στρατόπεδον<br />

συγκεντρώσεως τῆς Βαρκουτᾶ. Ἐκεῖ, ὅπως καί τούς συγκρατουμένους,<br />

τόν ἀνέμενε καθημερινή δεκαεξάωρος καταναγκαστική<br />

ἐργασία: Ὑλοτομία…<br />

Ἐνωρίς τό πρωΐ, οἱ κρατούμενοι παρετάσσοντο, τούς ἔδιναν τά<br />

τσεκούρια καί τούς ἔστελναν εἰς τήν σκληρήν εργασίαν. Θυμᾶμαι,<br />

πώς ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος μοῦ εἶχε ἀφηγηθεῖ ἕνα ἀπό τά ἀξέχαστα<br />

συμβάντα. Κάποιος ἀπό τούς συγκρατουμένους (δυστυχῶς δέν συγκράτησα<br />

τό ὄνομά του), μίαν ἡμέραν τοῦ εἶπε: «Ἀλέκο! Μόνον ἐσέναν<br />

ἐμπιστεύομαι! Αὔριο, ὅταν μᾶς παρατάξουν, ἐμεῖς οἱ δύο νά κάνουμε<br />

ἕνα βῆμα ἔμπροσθεν καί νά διαμαρτυρηθῶμεν, ἀπαιτώντας πιό<br />

ἀνθρώπινον ὡράριον!»<br />

Ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος συνεφώνησε.<br />

Δι’ ὅσους δέν γνωρίζουν τούς κανονισμούς τοῦ ΓΚΟΥΛΑΓΚ ἀναφέρω<br />

ὅ,τι ἡ ἡγεσία τῶν στρατοπέδων συγκεντρώσεως, ἐπικεφαλῆς<br />

τῶν ὁμάδων ἐργασίας, ὅριζε κάποιον ἀπό τούς κρατουμένους. Εἰς τήν<br />

ἀρχήν, ὁ ὁμαδάρχης προσεπάθησε νά πείση τούς «ἀπειθάρχους» νά<br />

ἐπιστρέψουν εἰς τήν γραμμήν τους. Ὅταν ἐκεῖνοι ἐπέμεναν, ἐπλησίασε<br />

τόν θεῖον Ἀλέξανδρον καί ἅπλωσε τήν χείραν του, διά νά τόν<br />

σπρώξη ὀπίσω. Ὁ θεῖος μου, μέ τό τσεκούρι του, κατέφερε ἕνα πλῆγμα,<br />

εἰς τήν χείραν τοῦ ὁμαδάρχου. Ἡ ἔνοπλη φρουρά ἔσπευσεν ἀμέσως.<br />

Ἔρριξαν κάτω τόν θεῖον Ἀλέξανδρον, τοῦ ἐπέρασαν χειροπέδες<br />

καί τόν ὁδήγησαν εἰς τό κτίριον τῆς Διοικήσεως. Ἀκολούθησε ἡ συνηθισμένη<br />

συνοπτική διαδικασία καί τόν καταδίκασαν εἰς τήν ἐσχάτην<br />

των ποινῶν! Ἐνωρίς τό πρωΐ, ἀντί νά τόν στείλουν εἰς τήν κατανα-<br />

285

γκαστικήν ἐργασίαν, τόν πήγαιναν δι’ ἐκτέλεσιν. Αἴφνης, τούς πρόλαβεν<br />

ἀγγελιαφόρος καί παρέδωσε εἰς τόν ἐπικεφαλῆς τοῦ ἐκτελεστικοῦ<br />

ἀποσπάσματος ἕνα ἔγγραφον, συμφώνως μέ τό ὁποῖον ὁ κρατούμενος<br />

Ἀλέξανδρος Πολιτίδης, ἔπρεπε νά ἐπιστρέψη εἰς τό στρατόπεδον<br />

συγκεντρώσεως!<br />

Μήν νομίσης, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, πώς ἡ ἀπόφασις τῆς σοβιετικῆς<br />

ἡγεσίας διά τήν ἀναστολήν τῆς καταδίκης εἰς θάνατον τοῦ θείου<br />

μου Ἀλεξάνδρου, εἶχε τίποτα τό κοινόν μέ τήν ἀνθρωπιά!<br />

Ἡ ἐκτέλεσίς του, ἁπλῶς εἶχε συμπέσει μέ τήν 22 αν Ἰουνίου 1941,<br />

ξημερώματα τῆς ὁποίας εἶχεν ἐκδηλωθεῖ ἡ ἐπίθεσις τοῦ Χίτλερ κατά<br />

τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, καί τήν περίοδον τοῦ πολέμου, τά ἐργατικά χέρια ἦσαν<br />

πολύτιμα, πολύ περισσότερον, πού ἡ ἀμοιβή τῆς ἐργασίας τους ἦτο<br />

μηδαμινή…<br />

Τά ἔτη ἐκυλοῦσαν καί οἱ συνθῆκες τῶν στρατοπέδων συγκεντρώσεως<br />

ὁδηγοῦσαν τούς κρατουμένους εἰς ἀπεγνωσμένας ἀποφάσεις.<br />

Ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος καί ἄλλοι τέσσαρες κρατούμενοι ἀποφασίζουν<br />

νά ἀποδράσουν… Τρεῖς ἡμέρας βαδίζουν, ὅμως γύρω τους<br />

ὑπάρχει μόνον οὐρανός καί χιόνι! Οἱ τέσσαρες ἀποφασίζουν νά ἐπιστρέψουν…<br />

Ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος, ὁλομόναχος, προσπαθεῖ ἄλλες τρεῖς<br />

ἡμέρας νά βρῆ τόν δρόμον τῆς ἐλευθερίας! Τελικῶς, οἱ φρουροί τόν<br />

εὑρίσκουν σκεπασμένον ἀπό χιόνι, ἐντελῶς ἐξαντλημένον ἀπό τήν<br />

κούρασιν καί τήν πεῖναν… Ἠμιθανήν τόν ρίχνουν εἰς κελλί ἀπομονώσεως,<br />

ἐνῶ εἰς τήν ποινήν του προσθέτουν ἄλλα τέσσαρα ἔτη… Ἐκεῖ<br />

προσβάλλεται ἀπό ἄνθρακαν, ὁπότε τόν μεταφέρουν εἰς τό νοσοκομεῖον<br />

τοῦ στρατοπέδου συγκεντρώσεως.<br />

Διά καλήν του τύχην, αὐτήν φορᾶν, κυριολεκτικῶς,<br />

μεταξύ τῶν συγκρατουμένων του ἦτο<br />

καί ὁ Ἕλλην μηχανικός-ἠλεκτρολόγος Ἰάκωβος<br />

Κωνσταντάκης (δεξιά), ὑπεύθυνος τόσον διά τίς<br />

ἠλεκτρικές ἐγκαταστάσεις τοῦ στρατοπέδου,<br />

ὅσον καί διά τόν φωτισμόν τοῦ θεάτρου, καθώς<br />

ἐπίσης διάσημοι ἰατροί τοῦ Κρεμλίνου, οἱ ὁποῖοι<br />

ἐστάλησαν ἐκεῖ, μέ τήν κατασκευασμένην κατηγορίαν<br />

τῆς συνωμοσίας, κατά τῆς ζωῆς τοῦ Σταλιν…<br />

Ὁ Ἰάκωβος, ὄχι μόνον τούς ἔπεισε νά κάνουν τό πᾶν διά νά<br />

σωθῆ ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος, ἀλλά καί νά τόν κρατήσουν πρός ἀνάρρωσιν,<br />

ἐπί πλέον, ὥσπου νά τοῦ μάθη τά ἀπαραίτητα τῆς ἠλεκτρο-<br />

286

λογίας. Μετά τό ἐξιτήριον ἀπό τό νοσοκομεῖον, τόν ἐκράτησε βοηθόν<br />

του, μεταδίδοντάς του ὅλην τήν ἐμπειρίαν του. Οὕτως, ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος,<br />

ὄχι μόνον ἔμεινε ζωντανός, ὄχι μόνον ἐσώθη ἀπό τήν<br />

σκληρήν ἐργασίαν τοῦ ὑλοτόμου, ἀλλά ἔγινε καί ἐξαίρετος ἠλεκτρολόγος!<br />

Δουλεύοντας εἰς τό θέατρον, ὡς βοηθός τοῦ Ἰακώβου,<br />

ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος ἐγνώρισε καί ἔγινε φίλος τοῦ<br />

διασήμου δραματουργοῦ τοῦ κινηματογράφου Ἀλεξέϊ<br />

Κάπλερ (δεξιά) ὁ ὁποῖος εὑρέθη ἐκεῖ, διότι τόν ἐρωτεύθη<br />

ἡ Σφετλάνα Ἀλληλούεβα, ἀγαπημένη θυγατέρα<br />

τοῦ Στάλιν. Προτρέχοντας θά ἀναφέρω, ὅτι μετά τήν<br />

ἀπελευθέρωσίν τους, ὅταν ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος ἐρχόταν<br />

εἰς τήν Μόσχαν, πάντα ἐπικεπτόταν τόν Α. Κάπλερ, ὁ ὁποῖος<br />

ἔμενε εἰς τήν συνοικίαν Ἀρμπάτ καί εἶχε τήν πλουσιοτέραν συλλογήν<br />

τραγουδιῶν τοῦ Βυσότσκυϊ.<br />

Εἰς τό θέατρον τῆς Βαρκουτᾶ ἐγνώρισε καί τήν καλλιτέχιδαν τοῦ<br />

μουσικοῦ θεάτρου Γιεβγκένια Μιχάηλοβνα Μπελοούσοβα.<br />

Γιεβγκένια Μιχάηλοβνα Μπελοούσοβα<br />

Καλλιτέχνις τοῦ λαοῦ τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong><br />

Τήν ἄκρως ἐνδιαφέρουσαν ζωήν τῆς Μπελοούσοβα,<br />

τήν ἔμαθα εἰς τό Σότσι. Μίαν ἡμέραν, περιπάτου<br />

μέ τόν θεῖον Ἀλέξανδρον, εἴδαμε μίαν ἀφίσαν,<br />

διά τίς παραστάσεις ἑνός θιάσου. Διαβάζοντας<br />

τό ὄνομά της, ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος ἐζήτησε<br />

νά πᾶμε ὡς τό θέατρον. Ὁ ἴδιος εἰσήλθεν εἰς τό<br />

θέατρον τήν ὥραν τῆς πρόβας, καί ἐγώ τόν ἐπερίμενα.<br />

Ἐπιστρέφοντας εἰς τήν οἰκίαν, μοῦ ἀφηγήθη<br />

τήν ἱστορίαν της. Πρίν ἀπό τόν Β΄ Παγκόσμιον πόλεμον ἡ Γ.Μ.<br />

Μπελοούσοβα ἦτο σολίστ εἰς τήν χορωδίαν τοῦ διασήμου καί ἀγαπημένου<br />

μουσικοσυνθέτου τοῦ Στάλιν, Ἰσαάκ Ὄσιποβιτς Ντουναγιέφσκυϊ.<br />

Οἱ δίσκοι μέ τήν θαυμασίαν φωνήν της, εἶχαν μεγάλη ζήτησιν<br />

εἰς ὅλην τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Τήν σπάνιαν φωνήν τήν εἶχε κληρονομήσει ἀπό<br />

τήν γιαγιᾶν της, ἡ ὁποία κατήγετο ἀπό τό χωρίον Γκρέτσεσκογιε<br />

(Ἑλληνικόν). Ἡ σπουδαία καριέρα της μέ τήν ἔναρξιν τοῦ πολέμου,<br />

διεκόπη.<br />

287

Τό θέρος τοῦ 1941, εἶχε πάει νά ἐπισκεφθῆ τήν γιαγιᾶν της, ἡ<br />

ὁποία ἔμενε τότε εἰς προάστιον τῆς πόλεως Πσκώφ. Διά νά μήν πιαστῆ<br />

αἰχμάλωτη, ἡ νεαρή Γιεβγκένια, μέλος τῆς Κομσομόλ, μπῆκε ὡς<br />

σύνδεσμος, εἰς ὁμάδαν παρτιζάνων, πού δροῦσαν εἰς τά δάση τῆς<br />

περιοχῆς Πριμπάλτικα, εἰς νῶτα τοῦ ἐχθροῦ.<br />

Ὁ διοικητής τῆς ὁμάδος, μαθαίνοντας τό χάρισμά της, ἔστειλε<br />

τήν Ζένια (ὑποκοριστικόν τοῦ Γιεβγκένια) εἰς ἕνα μουσικόν συγκρότημα,<br />

πού ἀποτελεῖτο ἀπό καλλιτέχνας, οἱ ὁποῖοι εὑρέθησαν εἰς μέρη,<br />

πού εἶχαν καταληφθεῖ ἀπό τόν ἐχθρόν, μέ ἐντολήν νά συγκεντρώνη<br />

πληροφορίες διά τίς μετακινήσεις τῶν ναζί καί τῶν πολεμικῶν μέσων.<br />

Εἰς τά τέλη 1943, οἱ Γερμανοί κατόρθωσαν νά ἀποκαλύψουν τό<br />

δίκτυον τῶν πρακτόρων. Μία ἄλλη κοπέλα-σύνδεσμος, δέν ἄντεξε τά<br />

βασανιστήρια καί ἐπρόδωσε τήν Ζένια, τήν ὁποίαν καί συνέλαβαν τήν<br />

13 ην Φεβρουαρίου 1944. Μετά ἀπό ἐπανειλημμένους ξυλοδαρμούς,<br />

τήν καταδίκασαν εἰς ἐκτέλεσιν. Τήν ἔσωσε ἕνας νέος καί πανέμορφος<br />

ἄνδρας, ὁ Σάσα Μπάσκο, ὁ ὁποῖος ἐργαζόταν ὡς μεταφραστής εἰς<br />

τήν ἀστυνομίαν καί ἐπέμενε εἰς τήν Διοίκησιν τῶν ναζί ὅ,τι ἐπρόκειτο<br />

διά τήν σύζυγόν του. Τούς ἔδωσαν ἄδειαν μερικῶν ἡμερῶν, καί ἐκεῖνος<br />

τήν πῆγε εἰς τούς δικούς του, οἱ ὁποῖοι ἔμεναν εἰς τά προάστια<br />

τῆς Ρήγας. Ὁ παράξενος «γάμος», ἐκράτησε μόλις ἐνάμισυ μῆναν,<br />

ἀλλά ἤδη, εἶχε μείνει ἔγκυος. Ἡ Ζένια ἐπέμενε σθεναρῶς: «Δέν πρόκειται<br />

νά γεννήσω!» Ὁ Σάσα, κλαῖγοντας, τήν μετέφερε εἰς τάς χείρας<br />

διά τήν ἔκτρωσιν. Καί οἱ δύο καταλάβαιναν, ὅτι δέν εἶχαν μέλλον… Ὁ<br />

Σάσα ἐπέστρεψε εἰς τήν ὑπηρεσίαν του καί ἐκείνη εἰς τούς «δικούς»<br />

της, οἱ ὁποῖοι τήν ἔστειλαν κατ’ εὐθείαν εἰς τήν φυλακήν τοῦ Σαουλιάε.<br />

Εὐτυχῶς, μέ βάσιν τό παρτιζάνικον παρελθόν της, ἀπελευθερώνουν<br />

τήν Ζένια καί τήν στέλνουν νά ἐργασθῆ εἰς τήν Φιλαρμονικήν<br />

τῆς πόλεως Βίλνιους. Ἡ Ζένια τραγουδᾶ εἰς τό μουσικόν συγκρότημα<br />

τῆς Στρατιᾶς τοῦ Ζοῦκωφ.<br />

Τόν Σεπτέμβριον τοῦ 1944, ἡ Ζένια πῆγε εἰς τό Λένινγκραντ, νά<br />

ἐπισκεφθῆ τήν μητέραν της. Βλέπετε, οἱ γονεῖς της τήν ἐνόμιζαν νεκρή!<br />

Ἡ εὐτυχία, τήν περίοδον τῆς σοβιετικῆς ἐξουσίας, ἦτο ἑξαιρετικῶς<br />

σύντομη… Τήν ἑπομένην ἡμέραν, ἡ ἐνοικιάστρια Ζήνοτσκα, ἡ<br />

ὁποία ἐργαζόταν εἰς τήν Ἀκαδημίαν «Φροῦνζε», τήν καταδίδει καί<br />

πέφτει εἰς τάς χείρας τῆς SMERS (συντομογραφίαν τοῦ: «Θάνατος<br />

εἰς τούς κατάσκοπους»). Πῶς νά διαγράψης τό παρελθόν, ὅταν τό<br />

NKVD ἤδη τό γνωρίζει… Ὁ ἀνακριτής «ἀγανακτοῦσε», πῶς ἡ Ζένια,<br />

288

μία σοβιετική παρτιζάνα, ἄφησε ζωντανόν τόν σύζυγον-ἀστυνόμον<br />

τῶν ναζί… Οὕτως, ἡ Ζένια καταδικάζεται δι’ «Ἐθνοπροδοσίαν» εἰς<br />

δεκαετήν εἱρκτήν καί τήν στέλνουν εἰς τό στρατόπεδον συγκεντρώσεως<br />

τῆς Βαρκουτᾶ, ὅπου καί γνωρίζει τόν θεῖον Ἀλέξανδρον, ὡς<br />

βοηθόν φωτισμοῦ τοῦ θεάτρου…<br />

Ζήτω, λοιπόν ὁ Λένιν! Ζήτω ὁ Στάλιν! Ζήτω τό ΚΚΣΕ! Ζήτω τό<br />

ΚΚΕ καί ὅλοι οἱ ἀριστερούληδες!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἅς ἐπιστρέψουμε εἰς τόν «Ἄγγελον-προστάτην» τοῦ θείου Ἀλεξάνδρου,<br />

τόν Ἰάκωβον. Ὁ χρόνος κυλοῦσε, ὁ Ἰάκωβος εἶχε πιά ἐκτίσει<br />

τήν ποινήν του καί ἑτοιμαζόταν νά ἐγκαταλείψη τό στρατόπεδον<br />

συγκεντρώσεως τῆς Βαρκουτᾶ. Πρίν φύγει, ἐκμυστηρεύθη εἰς τόν<br />

θεῖον μου τά σχέδιά του νά φύγη εἰς τήν Ἑλλάδαν, καί ἐκεῖνος τοῦ<br />

ἐμίλησε διά τίς ἀδελφές του καί τόν παρεκάλεσε, φθάνοντας εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν, νά τίς βρῆ. Ὁ Ἰάκωβος, τό ὑπεσχέθη καί, ὄντας ἄνθρωπος<br />

προσηλωμένος εἰς τόν σκοπόν πού ἔθετε, κατόρθωσε νά ἔλθη εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν. Ὅταν εὑρέθη εἰς τήν Καλλιθέαν, ἀφηγούμενος τίς περιπέτειές<br />

του εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἔλεγε στεναχωρημένος, πώς δέν κατόρθωσε<br />

νά ἐκτελέση τήν ὑπόσχεσιν, πού ἔδωσε εἰς ἕναν φίλον συγκρατούμενον,<br />

ἐπειδή ἐξέχασε τά ἐπώνυμα, πού εἶχαν οἱ ἀδελφές του. Βλέπετε,<br />

τούς εἶπε, διά τόν φόβον τῆς σωματικῆς ἐρεύνης, δέν εἶχα<br />

σημειώσει τά ἐπώνυμα. Μόλις ὅμως, ἀνέφερε τό ἐπώνυμον τοῦ φίλου:<br />

Πολιτίδης, τοῦ ἔδωσαν τήν διεύθυνσίν μας εἰς τήν Πλάκα. Ποῖος<br />

ἀπό τούς Ἕλληνες τοῦ Σότσι, δέν ἐγνώριζε τόν παπποῦν μου; Ἦλθε<br />

καί μᾶς βρῆκε. Ἐπίτέλους, ἐμάθαμε, ὅτι κάποιος ἀπό τούς δικούς μας<br />

ζεῖ! Ὁ Ἰάκωβος μᾶς μετέφερε τήν παράκλησιν τοῦ θείου Ἀλεξάνδρου<br />

νά φροντίσωμεν, ὥστε μετά τήν ἀπελευθέρωσίν του, νά ἔλθη εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν. Ἐδῶ, ἀξίζει νά ἀναφέρω, πώς ἐκείνην τήν ἐποχήν, πού ἡ<br />

Ἑλλάς μόλις ἄρχισε νά κλείνη τίς πληγές της ἀπό τόν πόλεμον, τήν<br />

Κατοχήν καί τόν συμμοριτοπόλεμον, διά νά ἀποφύγη τήν ἐπανάληψιν<br />

τῶν δεινῶν, πού ἐπακολούθησαν, μετά τήν Μικρασιατικήν καταστροφήν,<br />

ὁ νόμος ἐπέτρεπε εἰς τούς πολίτας νά προσκαλέσουν συγγενεῖς<br />

διά ἐγκατάστασιν εἰς τήν Ἑλλάδαν, ὑπό τήν προϋπόθεσιν νά εἶχαν,<br />

τουλάχιστον, σπίτι. Ἡ μητέρα μου, ἀπετάθη εἰς τήν θείαν Ἑλένην, εἰς<br />

τήν Θεσσαλονίκην, μέ τήν παράκλησιν νά κάνουν πρόσκλησιν εἰς τόν<br />

θεῖον Ἀλέξανδρον, ὁ ὁποῖος δέν ἐπρόκειτο νά τούς ἐνοχλήση καί θά<br />

ζοῦσε μαζί μας εἰς τάς Ἀθήνας. Ὅμως, ὁ θεῖος Νίκος ἦτο ἀνένδοτος.<br />

289

Εἶχε μείνει ἥσυχος ἀπό τόν Χαράλαμπον, δηλαδή, τόν πατέραν μου.<br />

Πῶς θά ξέμπλεκε ὅμως, μέ τόν Ἀλέξανδρον; Καλλίτερα νά ἔμενε ἐκεῖ,<br />

ὅπου εὐρίσκετο… Οὕτως, ἐχάθη ἡ δυνατότης νά ἔλθη ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος<br />

εἰς τήν Ἑλλάδαν.Προσπαθώντας ὁ ἴδιος νά κλείση τίς πληγές<br />

τοῦ παρελθόντος καί νά ξαναφιάξη τήν ζωήν του, βρίσκει ἀνταπόκρισιν<br />

εἰς τό πρόσωπον τῆς νεαρᾶς καί<br />

συμπαθητικῆς, ὄμορφης – θα ἔλεγα –<br />

Μαρίας Μαυροπούλου. Ἄλλην μίαν φορᾶν<br />

οἱ Πολιτιδαίοι ἐμπλέκονται μέ τούς Μαυροπουλαίους.<br />

Τό νεαρόν ζευγάρι ἀποκτᾶ<br />

δύο υἱούς: τόν Ἰωάννην καί τόν Θεόδωρον.<br />

Ὡστόσον ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος δέν<br />

ἐπρόλαβε νά γευθῆ τήν εὐτυχίαν, ὅταν δέχεται νέον μοιραῖον πλῆγμα:<br />

τόν Μάϊον τοῦ 1957, περίπου δύο ἔτη μετά τήν γέννησιν τοῦ<br />

Θεοδώρου, ἡ θεία Μαρία πεθαίνει, κτυπημένη ἀπό καρκίνον…<br />

Ἀκολουθοῦν πάμπολλες συμβουλές καί προτάσεις γάμου, ὅμως ὁ<br />

ἀπαρηγόρητος θεῖος Ἀλέκος δέν ἀναζητᾶ νέαν σύζυγον, ἀλλά μίαν<br />

πραγματικήν μάνναν, διά τά ὀρφανεμένα τέκνα του. Τελικῶς, τήν<br />

βρίσκει εἰς τό πρόσωπον τῆς θείας Νίνας, μέ τήν ὁποίαν ἀποκτοῦν<br />

ἕναν ἀκόμα υἱόν, τόν Γεώργιον. Διά νά περιγράψης λεπτομερῶς, ὅλην<br />

τήν ζωήν τοῦ θείου Ἀλεξάνδρου, χρειάζεσαι ὁλόκληρον βιβλίον.<br />

Ὅμως, δέν δύναμαι νά μήν συμπεριλάβω ἕνα ποίημα, γραμμένο<br />

ἀπό τόν Ἐντουάρντ Βσεβαλόντοβιτς Ἰστόμιν, ἕναν Ρῶσον, ὁ ὁποῖος<br />

θεραπευόταν μαζί μέ τόν θεῖον Ἀλέξανδρον, εἰς τόν ἴδιον θάλαμον<br />

τοῦ Κεντρικοῦ Ἐπιστημονικοερευνητικοῦ Ἰνστιτούτου Αἱματολογίας<br />

καί Ἐνδοκρινολογίας τῆς Μόσχας, τόν Μάϊον τοῦ 1977:<br />

Εἰς τόν Ἀλέξανδρον Πολιτίδην τοῦ Ἰωάννου!<br />

Ἐδιώχθη 17 ἐτῶν,<br />

ὑπέφερε ὄντας ἀθῶος…<br />

Ὁλόψυχα συνταράχθηκα<br />

ἀπ’ τῆς ζωῆς σου τά δεινά,<br />

καί ὅσο σ΄ ἄκουγα πιό κάτω,<br />

μαζί σου μ’ ἔδεσαν πολλά.<br />

Στό Σότσι, θέρετρο τοῦ Νότου,<br />

σ’ ἐντυπωσιάζει ὁ γιαλός,<br />

οἱ ἀρωματισμένες νύχτες,<br />

χεριῶν ἀνθρώπινων καρπός.<br />

290

Πανάξια τέκνα τῆς Ἑλλάδος,<br />

ζοῦσαν ἐδῶ ἀπό παλιά,<br />

κατέκτησαν ἀετοράχες,<br />

ἄνοιξαν τοῦνελ σέ βουνά.<br />

Ἀγρότες Ἕλληνες μοχθοῦσαν,<br />

μήπως γι’ αὐτό κάθε καρπός,<br />

στάρι καί φροῦτα ἀφθονοῦσαν<br />

καί εὐτυχοῦσε ὁ λαός;<br />

Θάλασσα, γῆ, χάριζαν δῶρα,<br />

ψαράδες ἔφερναν ψαριές,<br />

καμπάνες σήμαιναν τήν ὥρα,<br />

πιστούς καλώντας σ’ ἐκκλησιές.<br />

Παλάτι, δίπλα σ’ ἐκκλησιά,<br />

ἔχτισε ὁ πατέρας – τάμα.<br />

Στό κιόσκι, κάτω ἀπ’ τήν δροσιά,<br />

ἡ οἰκογένεια ἀντάμα:<br />

Οἱ ἀδελφές καί ὁ πατέρας,<br />

ἡ μάνα Ἀργυρῶ κι οἱ γιοί<br />

δέν ἀναμέναν τέτοιο τέρας,<br />

νά τούς ταράξη τήν ζωή.<br />

Οὕννων ὀρδές ἤ τσιγκιζχάνοι,<br />

μήτε καί Τούρκου γιαταγάνι<br />

σᾶς ἄνοιξαν πληγές αἰώνιες,<br />

ἀλλά τοῦ Κόμπα οἱ ὑπόνοιες.<br />

Τό ψέμα ἀλήθειες σκοτώνει,<br />

πλήττει τά σπίτια, σάν λοιμός,<br />

τούς Πολιτίδηδες σκορπίζει<br />

τοῦ Στάλιν ὁ κατατρεγμός.<br />

Ποῦ ’ναι τ’ ἀδέλφια, ὁ πατέρας,<br />

μήτε οἱ τάφοι θά βρεθοῦν,<br />

σύντομα φεύγει καί ἡ μάννα,<br />

στόν οὐρανό θ’ ἀπαντηθοῦν;<br />

Ἔσβησε ἔτσι ἡ γενιά σου,<br />

ἐσύ ἐπέζησες καί ζεῖς,<br />

μᾶλλον στήν νιότη τό ὀφείλεις,<br />

στήν ρώμη σώματος, ψυχῆς!<br />

Ἄντεξες ψύχος, πείνα, δίνες,<br />

291

γύρισες πίσω ζωντανός!<br />

Καί ξεπερνώντας τά δεινά,<br />

ἐστία ἔφτιαξες, παιδιά.<br />

Καθένας δέν μπορεῖ ν’ ἀντέξη,<br />

μήτε κι ἐγώ, εἰλικρινά!..<br />

Ἄρα, χωρίς ἀτσαλωσύνη,<br />

καί ρίζες τῆς ζωῆς βαθιές,<br />

δέν θάχτιζαν Γραικοί Κεντάου,<br />

νά ’χη τοῦ Σότσι τίς πρασιές.<br />

Γερή τοῦ Ἕλληνα ἡ ψυχή,<br />

λαός τοῦ Γλέζου, τοῦ Ὁμήρου,<br />

σέ θάλαμο νοσοκομείου,<br />

ὁ Πολιτίδης μή βρεθῆ!<br />

Ὅμως, χωρίς τήν κλινική,<br />

πῶς θά γινόταν νά βρεθοῦμε;<br />

Καί ποιοῦ βιβλίου ἤ φωνή,<br />

Εὐγνωμονῶ τήν κλινική,<br />

ὅπου βρεθήκαμε μαζί,<br />

σταυρόλεξα, ἐκεῖ στόν κῆπο,<br />

λύναμ’ ἀντάμα στήν στιγμή.<br />

Ἤσουνα πρόκριτος δικαίως,<br />

Πρόεδρος, χάρη στό μυαλό,<br />

γιά τό ὑπέρμετρό σου ἦθος,<br />

ὁμόφωνο εὐχαριστῶ!<br />

Καλά νά ζήσης στό Κεντάου,<br />

σέ φίλους διάβαζε στροφές,<br />

στόν θάλαμο τῆς κλινικῆς μας,<br />

πίναμε τσάϊ, νά τούς λές.<br />

Στό Σότσι, ἄν τύχει καί βρεθῶ,<br />

ἀφήνοντας ἀκτή, βουτιές,<br />

θά πάω σπίτι σας νά δῶ<br />

τῶν Πολιτίδηδων σκιές,<br />

γαλήνη, ἀπάντηση νά ψάχνουν,<br />

ἀπάντηση, πού δέν τήν ἔχω ἐγώ!..<br />

Παραθέτω τό φωτοαντίγραφον<br />

τῆς τελευταίας σελίδος τοῦ προτύπου<br />

μέ τίς ὑπογραφές.<br />

Διά τοῦ λόγου τό ἀληθές!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

292

ΑΞΕΧΑΣΤΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΦΙΛΟΙ<br />

Μιλώντας διά τήν Κεντρικήν Ἐπιτροπήν Ραδιοφωνίας καί Τηλεοράσεως<br />

τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, δέν ξεχνῶ ποτέ<br />

ἀνθρώπους καί φίλους ὅπως: τόν Ὑπουργόν Ν.Ν. Μέσιατσεφ, τούς<br />

ἐκφωνητές: Γιούρυϊ Λεβιτᾶν, Ἴγκορ Κυρίλλωφ, Ἄννα Σίλοβα, Γιόζεφ<br />

Κλεμεντινόφσκυϊ, Βλαντίμηρ Μεσκώφ, Μπόλεκ Καλλαντάϊ, Σάσα Ἀλεξαντρόφσκυϊ,<br />

Βλαντίμηρ Μπαμπρώφ, Ἀλεξάντρ Ἀλεξάντρωφ καί την<br />

σύζυγόν του Νατάσαν, Ἴνα Χαμπάροβα, Γιούρυϊ Σμυρνώφ, Κυρίλλ<br />

Βάτς, Μπαρίς Πέρλιν καί τήν σύζυγόν του Ἰβέτα Γκρίτς, τούς σκηνοθέτας:<br />

Γιεβγκένυϊ Μπεγκάκ, Γιούρυϊ Ρισάρ καί Ζένια Παντκαλόντνυϊ,<br />

τόν ποιητήν καί βάρδον τῆς Ρωσίας Βλαντίμηρ Βυσότσκυϊ, τον ἕτερον<br />

ποιητήν και βάρδον Γιούρυϊ Βίζμπορ, τούς ἀθλητικούς σχολιαστάς καί<br />

διακεκριμένους πρωταθλητάς: Νίνα Γιριόμινα καί Βλαντίμηρ Μασλατσένκο,<br />

τούς ἠχολήπτας: Νατάσα Αλεξάντροβα, Νατάσα Νόκκερτ,<br />

Λιάλια Γκολοβινά, Ζένια Μιρζόν, Νατάσα Γκολοβινά, Νάντια Ἀλεξάντροβα,<br />

Λιάλια Γιαλοβέτς, Γκάλια Πόζινα, τό ζεῦγος Λιοῦσα καί Νίκ<br />

Μπαμπρώφ, καθώς ἐπίσης τούς συνεργάτας μου ἀπό τήν Ἑλληνικήν<br />

σύνταξιν:Νατάσα Μπαλαγιάντς, Γκαλίνα Ταλστοίχ, Σπαρτάκ Ἀλεξιέγιεφ,<br />

Κώσταν Καρβονίδην. Ὑπάρχει καί ἕνας ἄλλος συνάδελφος,<br />

ἐκφωνητής τῆς Ἀγγλικῆς συντάξεως, ὁ Τόμ Κάμπελ, εἰς τόν ὁποῖον<br />

ἀναφέρομαι ἰδιαιτέρως, ἐξ αἰτίας ἑνός ἀσυνήθιστου ἐπεισοδίου. Ὅλοι<br />

οἱ φίλοι καί συνεργάτες, συνήθως, ἀποτείνονταν πρός ἐμέναν μέ τό<br />

ἐπώνυμόν μου. Μίαν ἡμέραν, πού συναντηθήκαμε διά πολλοστήν<br />

φορᾶν, εἰς τό μπάρ, αἴφνης, μέ ἐρωτᾶ:<br />

– «Ἀλήθεια σέ λένε Κώστα Μαυρόπουλο;»<br />

– «Ἀλήθεια», – τοῦ ἀπήντησα.<br />

– «Τότε, ἄν ἔχης ὀλίγον χρόνον ἐλεύθερον, πίνοντας καφέ, θά<br />

σοῦ ἀφηγηθῶ, κάτι ἐνδιαφέρον. Ὁ πατέρας μου ἦτο Σκωτσέζος καί ἡ<br />

μητέρα μου Ἰσπανίδα. Κατά τόν Ἐμφύλιον πόλεμον τῆς Ἱσπανίας, κατετάγην<br />

εἰς τήν Διεθνήν Ταξιαρχίαν καί, δυστυχῶς, μέ ἔπασαν αἰχμάλωτον.<br />

Ὅπως εἶναι γνωστόν, οἱ ναζί, μέ συνοπτικές διαδικασίες, ἐκτελοῦσαν<br />

τούς Βρεττανούς αἰχμαλώτους. Μέ ἔσωσαν οἱ Ἕλληνες αἰχμάλωτοι.<br />

Ξέρεις, πῶς; Δήλωσαν, πώς εἶμαι Ἕλλην, μέ τό ὄνομα: «Κώστας<br />

Μαυρόπουλος!..»<br />

Ὁ καημένος ὁ Τόμ Κάμπελ, ὅπως ὅλοι ἐμεῖς οἱ μέτοικοι, ὑπέφερε<br />

ἀπό τήν νοσταλγίαν τῆς πατρίδος, ὅμως οἱ Βρετανικές Ἀρχές δέν τοῦ<br />

293

ἐχορηγοῦσαν βίζα. Μόνον μετά τήν ὑπογραφήν τῆς Συμφωνίας τοῦ<br />

Ἐλσίνκι, ἱκανοποίησαν τό αἴτημά του. Ἐπιστρέφοντας εἰς τήν Μόσχαν<br />

ἦτο πανευτυχής! Μοιράσθηκα τήν χαράν του, ἐπειδή ὁ Τόμ Κάμπελ<br />

ἦτο καλός συνάδελφος καί ἀληθινός τζέντλεμαν.<br />

Μέ τήν εὐκαιρίαν, ἀναφέρω, ὅτι συντόμως ἄρχισεν ὁ μαζικός<br />

ἐπαναπατρισμός τῶν Ἰσπανῶν. Ὁ δικός μας, δέν φαινόταν ἀκόμα εἰς<br />

τόν ὁρίζονταν… Τό θέμα τοῦ ἐπαναπατρισμοῦ ἑξαρτάτο ἀπό τήν διάθεσιν<br />

τῆς ἡγεσίας τοῦ ΚΚΕ. Πότε ρωτοῦσαν: «Τί ἔκανες διά νά ἐπιστρέψης<br />

εἰς τήν Ἑλλάδαν» καί ἄλλοτε, ἄν μιλοῦσες περί ἐπαναπατρισμοῦ,<br />

σέ ἐστιγμάτιζαν ὡς «προδότην!..»<br />

Ἔτσι ἐκυλοῦσεν ὁ χρόνος…<br />

ΓΙΟΥΡΥΪ ΜΠΑΡΙΣΟΒΙΤΣ ΛΕΒΙΤΑΝ<br />

Βλέποντας τήν φωτογραφίαν αὐτοῦ τοῦ ἐφήβου<br />

ἀριστερά, ὀλίγοι θά ἀναγνωρίσουν τόν Γιούρυϊ<br />

Μπαρίσοβιτς Λεβιτᾶν, ὅταν τό 1931, ἐρχόμενος<br />

ἀπό τήν γενέτειράν του, τήν πόλιν Βλαντίμηρ, διά<br />

νά συμμετάσχη εἰς διαγωνισμόν προσλήψεως ἐκφωνητῶν.<br />

Διά ὅσους δέν τό γνωρίζουν, δέν προσελήφθη<br />

ἀμέσως, ἐπειδή ἡ προφορά του δέν ἦτο<br />

«μοσχοβίτικη», ἄν καί εἰς ὅλους ἄρεσε ἡ δυνατή<br />

φωνή του. Ματά ἀπό ἕνα ἔτος περίπου, ἐπέστρεψε,<br />

ἔχοντας ἐξαλείψει τήν «ἀτέλειαν…»<br />

Αὐτά μοῦ τά διηγήθη ὁ ἴδιος τό 1962, ὅταν πλέον εἶχα προσληφθεῖ<br />

ὡς συνεργάτης τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως καί γνωρισθήκαμε<br />

ἐκ τοῦ πλησίον. Ἀπό μακρᾶν εἴχαμε γνωρισθεῖ πολύ ἐνωρίτερον, τό<br />

μακρινόν 1941, ὅταν ἀκούγαμε παρανόμως εἰς τήν ὑπό κατοχήν<br />

πόλιν τῶν Ἀθηνῶν, τήν Μόσχαν καί ὁ πατέρας μου μετέφραζε δι’<br />

ὅλον τό ἀκροατήριον, ὁ δέ, Γιούρυϊ Μπαρίσοβιτς ἦτο ἤδη ζωντανός<br />

θρύλος τῆς σοβιετικῆς ραδιοφωνίας. Μεταξύ μας, ἀνεπτύχθη ἐκείνη ἡ<br />

ἰδιαιτέρα οἰκειότης, ἡ ὁποία διακρίνει τήν φιλίαν. Συζητῶντας μέ τόν<br />

Γιούρυϊ Μπαρίσοβιτς, ἡ καθαρή καί ἁπαλή φωνή του δέν ἐθύμιζε<br />

οὐδόλως τήν βροντώδη φωνήν, ἡ ὁποία ἐμψύχωνε τούς σοβιετικούς<br />

μαχητάς εἰς βαθμόν, ὥστε ὁ Χίτλερ νά θεωρῆ τόν Λεβιτᾶν, ἰσχυρότερον<br />

ὁλοκλήρου μεραρχίας καί νά τόν ἐπικηρύξη, ζωντανόν ἤ νεκρόν,<br />

100 χιλιάδες μάρκα!<br />

Ὁ «Φύρερ», ἔλεγε ἐπανειλημμένως: «Καταλαμβάνοντας τήν Μό-<br />

294

σχαν, πρώτον θά κρεμάσω τόν Λεβιτᾶν καί ὕστερα τόν Στάλιν!»<br />

Ἀπό καιρόν πλέον δέν εὑρίσκεσαι μεταξύ τῶν ζώντων, ἀλλά πολλοί<br />

σέ διατηροῦν εἰς τήν μνήμην τους. Μεταξύ αὐτῶν καί ἐγώ, ἀείμνηστε<br />

συνάδελφε!<br />

ΟΔΥΣΣΕΥΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ<br />

Γνώρισα αὐτόν τόν πασίγνωστον Μαέστρον<br />

καί ἄνθρωπον, ὅταν ἤρχετοεἰςτήν Ἑλληνικήν<br />

σύνταξιν διά νά ὁμιλήση ὡς ἐπιφανής σοβιετικός<br />

Μαέστρος καί ὡς Ἀντιπρόεδρος τοῦ Σοβιετο-ἑλληνικοῦ<br />

συνδέσμου.<br />

Μιλώντας μαζί του ἔμαθα, ὅτι ἦτο ἕνας ἀπό<br />

τούς καλλίτερους φίλους τοῦ νονοῦ μου, Παντελῆ<br />

Χαραλαμπίδη.<br />

Διά τόν ἴδιον καί τό δημιουργικόν του ἔργον ἔχουν γραφεῖ τόσα,<br />

πού θά ἦτο περιττόν νά τά ἐπαναλάβω. Καί ὅμως, πολλοί δέν γνωρίζουν,<br />

ὅτι ὁ πατέρας του, ὁ διδάσκαλος Ἀχιλλεύς Δημητριάδης, τό<br />

1886 μετώκησε ἀπό τά Σούρμενα τῆς Τραπεζοῦντος, εἰς τό Βατούμ.<br />

Τό 1929, πρό τῆς «Μεγάλης τρομοκρατίας» ἤδη, ἐδιώχθη καί κατεδικάσθη<br />

εἰς τριετήν ἐξορίαν, ἀλλά μέ τήν μεσολάβησιν τῆς ἑλληνικῆς<br />

κυβερνήσεως, ἀντηλλάγη μέ ἕναν σοβιετικόν πολίτην. Οὕτως, τήν<br />

δεκαετίαν τοῦ 1930, μαζί μέ τήν μητέραν του καί σχεδόν ὅλους τούς<br />

ἀδελφούς καί ἀδελφές τοῦ μελλοντικοῦ ἐξέχοντος Μαέστρου, ὡς ἀλλοδαποί,<br />

ἐπαναπατρίσθησαν εἰς τήν Ἑλλάδαν. Ὁ Ὀδυσσεύς παρέμεινε<br />

εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> καί τό 19<strong>36</strong> ἄλλαξε τό ἑλληνικόν διαβατήριον καί ἔλαβε<br />

τό σοβιετικόν. Τήν μετασοβιετικήν ἐποχήν, ἀπέκτησε τό δικαίωμα νά<br />

ζῆ ἐλευθέρως καί εἰς τίς δύο πατρίδες του, ἐνῶ ἡ Ἑλλάς, τοῦ ἐχορήγησεν<br />

τιμητικήν σύνταξιν. Παρά τήν προχωρημένην<br />

ἡλικίαν του, ἐσυνέχιζε νά εἶναι<br />

Μαέστρος. Πολλές φορές, ἐκτελώντας τήν<br />

ἐπιθυμίαν του, τόν ἔφερνα εἰς τό διαμέρισμά<br />

μου, εἰς τάς Ἀθήνας, διά νά περάσωμεν<br />

μέ ἀναμνήσεις, μερικές εὐχάριστες ὧρες.<br />

Τήν 17 ην Ἀπριλίου 1966, ὁ Σύλλογος Ποντίων<br />

«Τα Σούρμενα» διοργάνωσε βραδιάν,<br />

ἀφιερωμένην εἰς τόν διάσημον Μαέστρον. Εἰς τόν συγγραφέαν τοῦ<br />

παρόντος πονήματος ἀνετέθη ἡ παρουσίασις τῆς βραδιᾶς καί ἐτιμήθη<br />

295

ἀπό τόν Σύλλογον μέ εὔφημον μνείαν.<br />

Ἀξίζει νά ἀναφερθῆ, ὅτι ὁ ἔξοχος αὐτός Μαέστρος, μέ πολλές Διεθνεῖς<br />

διακρίσεις, ὀργιζόταν ὅταν τόν συνέκριναν μέ τό ἴνδαλμά του,<br />

τόν ἀείμνηστον Δημήτριον Μητρόπουλον.<br />

Δυστυχῶς, ὁ Ὀδυσσεύς Δημητριάδης ἔφυγε ἀπό τόν μάταιον<br />

αὐτόν κόσμον τήν 28 ην Ἀπριλίου 2005. Αἰωνία ἡ μνήμη του!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΚΕΣΣΙΔΗΣ<br />

Μέ τόν εὐρέως γνωστόν δόκτοραν τῆς Φιλοσοφίας, καθηγητήν<br />

καί Ἀντεπιστέλλων μέλος τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν, πού γενέτειρά του<br />

ἦτο τό χωριό Σάντα, τῆς ἐπαρχίας τῆς Γεωργίας Τσάλκα, γνωρίσθηκα<br />

εἰς τήν Μόσχαν, ὅταν ἐκεῖνος, ὅπως καί ὁ ἀείμνηστος Ὀδυσσεύς Δημητριάδης,<br />

ἐρχόταν εἰς τόν Ραδιοσταθμόν, διά νά ἀπευθύνη χαιρετιστήρια<br />

μηνύματα εἰς τούς συμπατριῶτες του, εἰς τήν πατρίδαν τῶν<br />

προγόνων.<br />

Θεοχάρης Κεσσίδης<br />

Σεπτέμβριος 1984, Τσάλκα<br />

Ἀρχή «Ἀριστοτελείων ἀναγνωσμάτων»<br />

Τό ἔργον τοῦ Θ. Κεσσίδη εἶναι γνωστόν τόσον εἰς τήν Ρωσίαν καί<br />

τήν Γεωργίαν, ὅσον καί εἰς τήν Ἑλλάδαν, ὅπου μετώκησε, μέ τήν<br />

σύζυγόν του Ὄλγα Σακαλόβα, πού δέν χρειάζεται ἐπαναλήψεις.<br />

Ὁ ἴδιος, ἐπιθυμῶ νά ἀναφέρω, μόνον ἄγνωστες πτυχές τῆς ζωῆς<br />

του, καθώς καί δραστηριότητές του εἰς τήν Ἑλλάδαν. Πρῶτα ἀπό<br />

ὅλα, θέλω νά ὑπογραμμίσω, πώς ὁ Θ. Κεσσίδης ἐξόδευσε σημαντικά<br />

χρηματικά ποσά, εὑρισκόμενος εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, διά τήν ἀπόκτησιν εἰς<br />

πρωτότυπα, ἔργων ἀρχαίων Ἑλλήνων φιλοσόφων γεγονός πού ἀποδεικνύει<br />

μέ τόν καλλίτερον τρόπον, τόν χαρακτήραν του, ὡς ἀνθρώπου,<br />

ἐρωτευμένου μέ τήν ἐπιστήμην του!<br />

296

Θυμᾶμαι, τόν βαθμόν ἐμπνεύσεως μέ τόν ὁποῖον ἐπραγματοποιοῦσε<br />

τίς διαλέξεις του εἰς τήν Μόσχαν, ἀποφεύγοντας ἐντέχνως<br />

τήν ἱεροσυλίαν, νά τίς παρουσιάζη ἀπό τήν σκοπιάν τοῦ Μαρξισμοῦ-<br />

Λενινισμοῦ… Εἶμαι ὑπερήφανος, ἐπειδή μέ ἐπέλεγε ὡς μεταφραστήν<br />

τῶν διαλέξεών του τόσον εἰς τήν Ἀκαδημίαν Ἀθηνῶν – τά μέλη τῆς<br />

ὁποίας τόν ἐκτιμοῦσαν βαθέως ὡς συνάδελφον καί ὡς ἄνθρωπον –<br />

ὅσον καί τό κοινό τῶν συμπατριωτῶν μας, εἰς πολλές αἴθουσες, ἀναφέροντάς<br />

με ὡς συγγραφέαν «ἀπό κοινοῦ».<br />

Ἡ εὐγνωμονοῦσα Πατρίδα, τοῦ παρεῖχε, μικράν, ὅμως τιμητικήν<br />

σύνταξιν!Παρά τήν ἡλικίαν του, ὁ Θ. Κεσσίδης διατηροῦσε τήν διαύγειαν<br />

τοῦ πνεύματος καί ἄρθρα του ἐδημοσιεύοντο τακτικῶς εἰς ρωσόφωνες<br />

ἐφημερίδες τῆς Ἑλλάδος. Μέχρι τήν τελευταίαν του πνοήν<br />

(ἔφυγε ἀπό κοντά μας τήν 23 ην Δεκεμβρίου 2010), ἠσχολεῖτο μέ τά<br />

προβλήματα τῶν Ποντίων ἐπαναπατρισθέντων. Δέν ἐξεχνοῦσε καί<br />

τούς συντοπίτας του, καθώς ἐπίσης τήν συνέχισιν τῶν «Ἀριστοτελείων<br />

ἀναγνωσμάτων», τῶν ὁποίων ὑπῆρξε θεμελιωτῆς!<br />

Αἰωνία ἡ μνήμη σου, ἀγαπητέ φίλε!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΥΣΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ<br />

Θά ἦτο ἄδικο, νά ὑποστηρίξω, πώς ὁ φίλος μου Ν.<br />

Μυστακόπουλος χρειαζόταν τήν ἰδικήν μου πένναν,<br />

διά νά γίνη γνωστός! Τόσον ὁ ἴδιος, ὅσον καί<br />

πολλά μέλη τῆς οἰκογενείας Μυστακοπουλαίων,<br />

ἐδημιούργησαν ὁλόκληρον δυναστείαν ἰατρῶν!<br />

Παρά τό γεγονός, ὅτι δύο ἀδέλφια τοῦ Νικολάου:<br />

Ἀναστάσιος καί Χαράλαμπος ἐσκοτώθησαν εἰς τά<br />

Μέτωπα τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ὁ δέ μεγαλύτερος ἀπό ὅλους,<br />

ὁ Παῦλος, τήν περίοδον τοῦ ἰδίου πολέμου, εἶχε καταταχθεῖ εἰς τά<br />

τάγματα ἐργασίας καί ἐπέστρεψε ἀνάπηρος, πρᾶγμα πού τόν ὁδήγησεν<br />

τό 1973 προώρως εἰς τόν τάφον, ἡ οἰκογένεια τῶν Μυστακοπουλαίων,<br />

δέν ἀπέφυγε τήν μοίραν τῶν Ἑλλήνων τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> καί<br />

ἐξορίσθη εἰς τήν περιοχήν τοῦ νοτίου Καζαχστᾶν. Ὁ Ν. Μυστακόπουλος<br />

ἐγεννήθη τήν 3 ην Ἰουνίου 1929, εἰς τό χωρίον Παύλοφκα, τῆς<br />

περιοχῆς Σουχούμι, τῆς ΣΣΔ τῆς Ἀμπχαζίας. Τό 1946, ἀπεφοίτησε ἀπό<br />

τό σχολεῖον Μέσης Ἐκπαιδεύσεως καί τό καλοκαίρι τοῦ 1949, ἀπό τήν<br />

Σχολήν Βοηθῶν ἰατρῶν-μαιευτήρων. Τό ἴδιον ἔτος, λόγω τῶν μαζι-<br />

297

κῶν ἐκτοπίσεων τῶν Ἑλλήνων τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, εὑρέθη εἰς τό χωρίον Σλαβιάνκα,<br />

τῆς περιοχῆς τοῦ νοτίου Καζαχστᾶν ἐπί δύο ἔτη, ἐνῶ κατόπιν<br />

μετακομίζει εἰς τό Κρασνοντάρ, ὅπου εἰσήχθη εἰς τό Ἰνστιτοῦτον<br />

Ἰατρικῆς τοῦ Κουμπᾶν.<br />

Ἡ κατάκτησις τοῦ τίτλου πρωταθλητοῦ ἐλαφρῶν βαρῶν εἰς τήν<br />

Ἑλληνορωμαϊκήν πάλην, τῆς Περιφερείας Κρασνοντάρ, ἐπιτρέπει εἰς<br />

τόν Ν. Μυστακόπουλον νά μεταβῆ εἰς τήν Μόσχαν, νά εἰσαχθῆ εἰς τό<br />

Β΄ Κρατικόν Ἰνστιτοῦτον «Πιραγκώφ» τῆς Μόσχας (σήμερον Πανεπιστήμιον<br />

Ἰατρικῆς τῆς Μόσχας), ἀπό τό ὁποῖον ἀποφοιτᾶ τό 1957.<br />

Κατακτώντας τό ἀργυροῦν μετάλλιον εἰς τούς Πανενωσιακούς ἀγῶνες<br />

τῆς Ἑλληνορωμαϊκῆς πάλης, τοῦ ἀπονέμεται ὁ τίτλος τοῦ Πρωταθλητοῦ<br />

τῶν σπόρ τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Οὕτως, ὁ Ν. Μυστακόπουλος, ἀκολουθώντας<br />

τό παράδειγμα τοῦ ἐνδόξου προγόνου μας Ἱπποκράτους, δεν<br />

διακρίνεται μόνον εἰς τόν τομέαν τῆς ἰατρικῆς, ἀλλά καί τοῦ ἀθλητισμοῦ.<br />

Θυμίζω, ὅτι καί ὁ Ἱπποκράτης εἶχε ἀναδειχθεῖ Ὀλυμπιονίκης εἰς<br />

την Ἑλληνορωμαϊκήν πάλην. Τό 1948, εἰς τόν Ν. Μυστακόπουλον<br />

ἀπονέμεται ὁ τίτλος τοῦ δόκτορος, διά τήν διατριβήν του: «Ἐπεξεργασία<br />

καί θεμελίωσις ἀντιστοίχων μεθόδων τῆς γενικῆς ναρκώσεως,<br />

κατά τίς ἐγχειρίσεις καρκίνου τοῦ στομάχου». Ἀκολουθοῦν δημοσιεύσεις<br />

πληθώρας ἐπιστημονικῶν ἄρθρων, ἡ ἀπονομή τοῦ μεταλλίου<br />

«Βετεράνος τῆς Ἐργασίας» καί τοῦ μεταλλίου τοῦ Ὑπουργείου Ὑγείας<br />

τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> «Ἄριστος τῆς Ὑγείας».<br />

Ἡ Ἑλλάς, ἡ πατρίς τῶν προγόνων, τήν ὁποίαν ἐπισκέπτεται συχνάκις<br />

τήν μετασοβιετικήν περίοδον, δέν ξεχνᾶ τόν ἐπιφανήν υἱόν της<br />

καί εἰς τόν Ν. Μυστακόπουλον ἀπονέμεται ὁ τιμητικός τίτλος τοῦ<br />

«Πολιτιστικοῦ Πρέσβεως» τῆς Ἑλλάδος.<br />

…………………………………………………………………………………………………<br />

ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΤΣΑΝΤΕΚΩΦ<br />

Ὁ Μιλτιάδης Τσαντέκωφ ἐγεννήθη τήν 13 ην Ἀπριλίου<br />

1923, εἰς τό χωρίον Ἴμερα, τῆς περιοχῆς Τσάλκας τῆς<br />

Γεωργίας. Τό 1940, ἀποφοιτᾶ ἀπό τό σχολεῖον Μέσης<br />

Ἐκπαιδεύσεως καί εἰσήχθη εἰςτήν Φυσικομαθηματικήν<br />

Σχολήν τοῦ Παιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου τῆς Τιφλίδος<br />

«Α.Σ. Πούσκιν». Ἀποφοιτώντας τό 1942, δύο ἔτη ἐργάζεται ὡς καθηγητής,<br />

Διευθυντής καί κατόπιν Ἐπιθεωρητής σχολείων. Τό 1944, ὁ Μ.<br />

Τσαντέκωφ συνεχίζει τίς σπουδές του εἰς τήν Φυσικομαθηματικήν<br />

Σχολήν τοῦ Κρατικοῦ Πανεπιστημίου τῆς Τιφλίδος καί προτείνεται διά<br />

298

μεταπτυχιακές σπουδές εἰς τήν ἕδραν Διαφορικῶν καί Ὁλοκληρωτικῶν<br />

ἐξισώσεων. Τελειώνοντας τίς μεταπτυχιακές σπουδές, ἐργάζεται<br />

βοηθός Καθηγητοῦ ἕδρας τῆς Φυσικομαθηματικῆς Σχολῆς τοῦ<br />

Κρατικοῦ Πανεπιστημίου τῆς Τιφλίδος. Τό 1945, τοῦ ἀπονέμεται ὁ<br />

τίτλος τοῦ δόκτορος, χάριν τῆς διατριβῆς του μέ θέμα: «Βασικά ὁριακά<br />

προβλήματα τῆς θεωρίας τῶν καθορισμένων ταλαντώσεων ἰσοτροπικοῦ<br />

εὐκάμπτου σώματος γωνιακῶν ἰδιαιτεροτήτων». Βασικές<br />

ἐπιστημονικές ἐργασίες του δημοσιεύονται εἰς διάφορα περιοδικά καί<br />

εἶναι ἀφιερωμένες εἰς τά ὁριακά προβλήματα τῆς θεωρίας τῶν καθορισμένων<br />

ταλαντώσεων ἰσοτροπικῶν καί ἀνισοτροπικῶν εὐκάμπτων<br />

σωμάτων γωνιακῶν ἰδιαιτεροτήτων. Ὁ ἴδιος ἐπεξεργάσθη μέθοδον<br />

λύσεως τῶν δεδομένων προβλημάτων τόσον εἰς ἐπίπεδον, ὅσον καί<br />

εἰς τόν χῶρον διά τῆς μετατροπῆς τους εἰς κλασσικά συστήματα ὁλοκληρωτικῶν<br />

ἐξισώσεων. Ἐκτός αὐτοῦ, ἔλυσε καί μερικά μεμονωμένα<br />

προβλήματα τῆς μαθηματικῆς θεωρίας τῆς διαθλάσεως καί τῆς ραδιοφυσικῆς.<br />

Ἀπό τό 1961 ὁ Μ. Τσαντέκωφ ἀσχολεῖται μέ ἐπιστημονικές ἐργασίες,<br />

ὄντας ἀναντικατάστατο μέλος τοῦ διδακτικοῦ προσωπικοῦ τοῦ<br />

Κρατικοῦ Πανεπιστημίου τῆς Τιφλίδος. Θυμᾶμαι, ὅταν ἀκόμα ζοῦσα<br />

καί ἐργαζόμουν εἰς τήν Μόσχαν, νά κτυπᾶ ἐνωρίς τό πρωΐ τό τηλέφωνόν<br />

μου. Σηκώνοντας τό ἀκουστικό, ἀκούω τήν φωνήν τοῦ Μιλτιάδη:<br />

«Καρακώστα! – πάντα εἰς τά ὀνόματα τῶν στενῶν του φίλων<br />

ἔβαζε τό πρόθεμα «καρά» – Ἔφθασα. Σύντομα θά εἶμαι κοντά σου!»<br />

Ἀργότερον, μετά τόν ἐπαναπατρισμόν μου, τόν ἐσυνάντησα,<br />

ὅταν ἦλθε εἰς τήν Ἑλλάδαν, ὡς τουρίστας. Δέν ξεχνῶ καί τήν ἑξαιρετικήν<br />

διάλεξίν του, εἰς ἀκροατήριον συναδέλφων του, πού εἶχα τήν<br />

τιμήν να μεταφράσω. Μετά τόν ἐπαναπατρισμόν του εἰς τήν Ἑλλάδαν,<br />

δυστυχῶς, δέν συναντηθήκαμε. Προσφάτως επληροφορήθην<br />

ό,τι απεβίωσεν. Αἰωνία ἡ μνήμη σου, ἀγαπητέ φίλε!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΕΛΑΝΥΦΙΔΗΣ<br />

Ὁ Γεώργιος Μελανυφίδης, δόκτωρ τῶν Τεχνικῶν Ἐπιστημῶν,<br />

ἐγεννήθη τήν 26 ην Ἰουνίου 1931 εἰς τό Τουαψέ.<br />

Ὁ πατέρας του, Θεόδωρος – ἀδελφός τοῦ Ἀβραάμ<br />

Μελανυφίδη καί ἐπίσης φίλος τοῦ πατρός μου – εἶχε<br />

γεννηθεῖ τό 1902 εἰς τήν Τραπεζοῦνταν καί τό 1918<br />

μαζί μέ τούς γονεῖς του καί τά ἀδέλφια του εἶχε κατα-<br />

299

φύγει εἰς τήν Ρωσίαν. Ὁ Θεόδωρος Μελανυφίδης, ὄντας μαθηματικός,<br />

διορίσθη Διευθυντής τοῦ ἑλληνικοῦ σχολείου τοῦ Τουαψέ καί τόν<br />

Δεκέμβριον τοῦ 1937 ἔπεσε θύμα τῶν διώξεων. Τό 1943, συμφώνως<br />

μέ «ἐπίσημα» στοιχεῖα τῶν μπολσεβίκων, ἀπεβίωσε εἰς τόν τόπον<br />

φυλακίσεώς του καί τό 1956 «ἀμνηστεύθη, μετά θάνατον»…<br />

Τό 1942, ἀκολουθώντας τήν μοίραν τῶν διωκομένων Ἐλλήνων, ἡ<br />

οἰκογένεια Μελανυφίδη εὑρέθη εἰς τό κεφαλοχώριον Ἔμπα τῆς περιοχῆς<br />

Ἀκτιούμπινσκ, τοῦ βορείου Καζαχστᾶν. Τό 1949 ὁ Γεώργιος<br />

Μελανυφίδης ἀπεφοίτησε ἀπό τό σχολεῖον Μέσης Ἐκπαιδεύσεως τοῦ<br />

κεφαλοχωρίου Τσελκάρ, τῆς περιοχῆς Ἀκτιούμπινσκ καί ἐπί ἕνα ἔτος<br />

ἠργάσθη ὡς φορτοεκφορτωτής εἰς σταθμόν διανομῆς τεχνητοῦ πάγου.<br />

Τήν περίοδον 1950-1955 δίνει μέ ἐπιτυχίαν εἰσαγωγικές ἐξετάσεις<br />

εἰς τό Ἰνστιτοῦτον Πετρελαίου τῆς Μόσχας. Τό 1955 καί 1956<br />

ἐργάζεται εἰς τόν σταθμόν διατρήσεων τοῦ κεφαλοχωρίου Μπλαγκοντάρναγια<br />

τῆς Περιφέρειας Σεβαστουπόλεως καί, κατόπιν, τῆς πόλεως<br />

Ζαράϊσκ, Περιφερείας Μόσχας. Εἰς τό διάστημα 1956-1964 ὁ Γ.<br />

Μελανυφίδης εἶναι πιά Ἀρχιμηχανικός-σχεδιαστῆς εἰς τό θυγατρικόν<br />

τμῆμα τοῦ Πανενωσιακοῦ ἐπιστημονικο-ἐρευνητικοῦἸνστιτούτου ἀερίου,<br />

εἰς την πόλιν Ὀκτιάμπρσκυϊ τῆς Αὐτονόμου ΣΣΔ Μπασκίρια.<br />

Τήν περίοδον 1964-1967 παρακολουθεῖ μεταπτυχιακές σπουδές<br />

εἰς τό Ἰνστιτοῦτον βιομηχανίας Πετροχημείας καί ἀερίου «Ι.Μ. Γκούμπκιν»<br />

τῆς Μόσχας καί τό 1968 τοῦ ἀπονέμεται ὁ τίτλος τοῦ δόκτορος,<br />

ὁπότε ἐργάζεται ὡς ἀρχαιότερος ἐπιστημονικός συνεργάτης τοῦ<br />

Πανενωσιακοῦ ἐπιστημονικοῦ καί ἐρευνητικοῦ Ἰνστιτούτου Ἀερίου<br />

Περιφερείας Μόσχας.<br />

Ἡ καθοριστική κατεύθυνσις τῶν ἐργασιῶν τοῦ Γ. Μελανυφίδη<br />

συνδέεται μέ τήν ἐκμετάλλευσιν τῶν βασικῶν ἀεριαγωγῶν και ἐπεξεργάσθη<br />

τό πρόβλημα τῆς ρυθμίσεως καί ἀποθηκεύσεως τῶν συστημάτων<br />

παροχῆς ἀερίου, ὅπου εἰς ἱκανοποιητικόν βαθμόν, χρησιμοποιεῖται<br />

ἐφηρμοσμένη συσκευή μαθηματικοῦ προγραμματισμοῦ.<br />

Τό 1987 εἰς τόν Γ. Μελανυφίδην ἀπονέμεται τό βραβεῖον τοῦ Ὑπουργικοῦ<br />

Συμβουλίου τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Μετά τήν «περεστρόϊκα» καί «γκλάσνοστ»<br />

ὁ Γ. Μελανυφίδης γίνεται «δεξί χέρι» τοῦ Πρώτου μετασοβιετικοῦ<br />

Δημάρχου τῆς Μόσχας Γαβριήλ Ποπώφ. Πάντα χαίρομαι διά<br />

τίς ἐπιτυχίες τοῦ φίλου Γ. Μελανυφίδη, υἱοῦ καί ἀνεψιοῦ τῶν φίλων<br />

τοῦ πατρός μου Θεοδώρου καί Ἀβραάμ.Ἔρρωσω!<br />

..................................................................................................<br />

300

ΒΛΑΝΤΙΜΗΡ ΣΕΜΙΟΝΟΒΙΤΣ ΒΥΣΟΤΣΚΥΪ<br />

Τί νά γράψη κανείς περί αὐτοῦ τοῦ περιφήμου ἠθοποιοῦ, ποιητοῦ<br />

καί ἀπαραμίλλου ἐρμηνευτοῦ τραγουδιῶν; Ποῖος δέν γνωρίζει<br />

τόν πραγματικόν βάρδον τῆς Ρωσίας;<br />

Ἐπειδή ἡ πρώτη συνοικία εἰς τήν ὁποίαν ἔμεινα, ἔστω καί ὀλίγον<br />

διάστημα, ἦτο ἡ Ταγκάνκα καί τό θέατρόν της πασίγνωστον, εἶχα τήν<br />

τύχην νά γνωρίσω προσωπικῶς τόν μεγάλον πρωταγωνιστήν πολλῶν<br />

ἔργων καί θρυλικόν βάρδον τῆς Ρωσίας Βαλόντια Βυσότσκυϊ. Εἶχα,<br />

μάλιστα, τήν τύχην νά πάρω μέρος σέ κονσέρτο, εἰς τόν Οἶκον Ἠχογραφήσεων<br />

τῆς Μόσχας τό 1971, μέ βασικόν ἑρμηνευτήν τόν Β.<br />

Βυσότσκυϊ καί, τιμώντας μαζί του ἐπαξίως τό μπάρ, τόν εἶχαν εἶχα<br />

συστήσει εἰς τόν κουμπάρον μου Σταῦρον Παπαδόπουλον.<br />

Πάντα θεωροῦσα τόν Βαλόντια φίλο μου, ἄν καί δέν συναντώμεθα<br />

πολύ συχνά… Θεωρῶ, ὅτι ἡ φιλία δέν μετρᾶται μέ ἔτη καί<br />

συχνές συναντήσεις, ἀλλά μέ τήν ταυτότηταν ἀπόψεων, αἰσθημάτων<br />

καί προτεραιοτήτων τῶν ἀνθρώπων.<br />

Θυμᾶμαι ἐπίσης, ὅτι τακτικῶς τά Ὄργανά τῆς KGB ἐρχόντουσαν<br />

εἰς τόν Ραδιοσταθμόν διά ἔρευναν καί κατάσχεσιν τῶν «παρανόμων»<br />

ἠχογραφήσεων τραγουδιῶν, μέ τήν ἀνεπανάληπτον ἐρμηνείαν τοῦ Β.<br />

Βυσότσκυϊ. Καί ὅμως, ἔκαναν «στραβά μάτια», ξεχνώντας μερικές…<br />

Ἡ μεγάλη αὐτή καρδιά, δέν ἄντεξε ἐπί πολύ. Τήν 25 ην Ἰουλίου<br />

1980, ἐσταμάτησε νά κτυπᾶ! Ἡ ἡμέρα τῆς κηδείας του μετετράπη εἰς<br />

ἀληθήν διαδήλωσιν. Δυστυχῶς, δέν ἠδυνήθην νά παραβρεθῶ καί νά<br />

τόν συνοδέψω εἰς τό τελευταῖον ταξίδι του. Ἡ Ρωσία ἦτο ἀκόμα ὑπό<br />

τό πέλμα τῆς σοβιετικῆς ἐξουσίας καί ἐγώ «Persona non grata»…<br />

Τό 1984, ἀναμένοντας τήν ἔκδοσιν ἀεροπορικῶν εἰσιτηρίων διά<br />

τό Λονδίνον, ἦτο ἡ πρώτη φορά πού πήγαινα τόν υἱόν μου Λεωνίδαν,<br />

διά νά τόν ἐξετάσουν οἱ ἰατροί πασίγνωστου ἀντικαρκινικοῦ νοσοκομείου,<br />

εἶδα μίαν γυναίκαν, τό πρόσωπον τῆς ὁποίας, ἄν καί μοῦ ἦτο<br />

πολύ γνωστόν, δέν ἠδυνάμην νά τήν ἀναγνωρίσω. Ἦτο ἡ Μαρίνα<br />

Βλαντύ, ἡ ὁποία εἶχε παχύνει! Μιλήσαμε, βεβαίως, διά τόν Βαλόντια!<br />

Οἱ φίλοι μου θυμοῦνται τήν φράσιν μου: «Θά ἔλθη ἡ ἡμέρα, πού εἰς<br />

τήν Ρωσία θά ὑψώσουν Μνημεῖον τοῦ Βαλόντια Βυσότσκυϊ». Παραθέτω<br />

εἰς μετάφρασίν μου ἕνα ἀπό τά τελευταῖα ποιήματά του, ἀφιερωμένον<br />

εἰς τήν Μ. Βλαντύ καί τήν μετάφρασίν μου, εἰς τόν Ἀείμνηστον<br />

φίλον!<br />

Αἰωνία ἡ μνήμη σου, ἀξέχαστε φίλε!<br />

301

ΑΠΑΝΩ ΚΑΤΩ ΠΑΓΟΣ<br />

Ἀπάνω, κάτω πάγος, μιά παγίδα,<br />

ποιό στρῶμα του νά σπάσω, νά διαβῶ;<br />

Μά θά περάσω, ἔχω τήν ἐλπίδα,<br />

τήν βίζα μου θά πάρω καί θα ’ρθῶ.<br />

Πάγε, γιά σπάσε σέ κομμάτια δύο,<br />

εἶμαι καθάριος καί παιδί ἁπλό.<br />

Σέ σένα ἐπιστρέφω, ἕνα πλοῖο<br />

μέ μνῆμες, σέ ἀπάνεμο γιαλό.<br />

Οὔτε πενήντα εἶμαι, μά φρονῶ<br />

– τά δώδεκα μέ φρόντιζες μαζί μέ τόν Θεό –<br />

ἔχω τραγούδι, φθάνοντας μπροστά Του,<br />

ὡσάν δικαιολογία νά τοῦ πῶ!<br />

Δίπλα εἰς τήν σορόν του ἡ Μαρίνα Βλαντύ<br />

καί τά τέκνα του ἀπό τόν πρώτον του γάμον.<br />

Πλῆθος<br />

κόσμου συνοδεύει τόν<br />

Β. Βυσότσκυϊ<br />

εἰς τήν τελευταίαν του κατοικίαν.<br />

Ἡ Ρωσία καί οἱ Ρῶσοι<br />

ἔπραξαν τό χρέος τους<br />

Ὁ ἀείμνηστος<br />

Βάρδος τῆς Ρωσίας<br />

302

ΓΙΟΥΡΥΪ ΓΙΟΣΙΦΟΒΙΤΣ ΒΙΖΜΠΟΡ<br />

Ποῖος ἀπό τούς ἡλικιωμένους Ρώσους δέν θυμᾶται<br />

αὐτόν τόν θαυμάσιον συγγραφέαν σεναρίων, ἑρμηνευτήν<br />

τραγουδιῶν, ποιητήν, ἕναν ἀπό τούς θεμελιωτᾶς<br />

καί πιό λαμπρούς ἐκπροσώπους τραγουδοποιούς;<br />

Ὁ Γ.Γ. Βίζμπορ ἐγεννήθη τήν 20 ην Ἰουνίου<br />

1934 καί τό 1955 ἀπεφοίτησε ἀπό τήν Παιδαγωγικήν<br />

Σχολήν τοῦ Ἰνστιτούτου τῆς Μόσχας. Μετά<br />

τό πέρας τῆς στρατιωτικῆς θητείας ἄρχισε νά ἐργάζεται ὡς δάσκαλος<br />

καί ὕστερα ὡς ἠχολήπτης τοῦ Κεντρικοῦ Ραδιοσταθμοῦ τῆς Μόσχας.<br />

Ὅταν ἔγινα μόνιμος συνεργάτης τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως, γνώρισα<br />

τόν Γ. Βίζμπορ ὡς ἠχολήπτην, συνάδελφον τῆς συζύγου μου.<br />

Ἐπειδή καί ἐγώ πάντα ἀγαποῦσα τήν μουσικήν, γίναμε φίλοι. Συχνά<br />

ἐρχόταν εἰς τό στούντιό μας μέ τήν κιθάραν του καί περνούσαμε τόν<br />

ἐλεύθερον χρόνον μας μέ τά τραγούδια του. Οἱ συναντήσεις αὐτές<br />

ἔμειναν χαραγμένες εἰς τήν μνήμην μου. Τό ταλέντο του τόν βοήθησε<br />

νά ἀνέλθη καθώς συντόμως ἔγινε ἀνταποκριτής τοῦ Ραδιοσταθμοῦ<br />

«Γιούνοστ» καί τοῦ ραδιοπεριοδικοῦ «Κρουγκοζόρ», δημιουργώντας<br />

μοναδικόν «τραγουδορεπορτάζ». Τότε ἡ σύζυγός μου,<br />

ἔγινε ἀναντικατάστατη ἠχολήπτης τοῦ «Κρουγκοζόρ» καί ὁ Γ. Βίζμπορ<br />

Ὑποδιευθυντής του. Τό 1970 ὁ Γ. Βίζμπορ ἠργάσθη ὡς συγγραφέας<br />

σεναρίων καί συντάκτης τῆς κινηματογραφικῆς Ἐνώσεως<br />

«Ἐκράν». Τόν πρώτον του ρόλον ὡς ἠθοποιός κινηματογράφου, τόν<br />

ἔπαιξε τό 1967 εἰς τήν ταινίαν «Ἰουλιανή βροχή». Κατόπιν, ἀκολούθησαν<br />

οἱ ταινίες: «Κόκκινη σκηνή», «Ἐσύ κι ἐγώ», «Σιδηροδρομικός<br />

σταθμός Λευκορωσσίας» καί ἡ τηλεοπτική ταινία «Δεκαεπτά ἀνοιξιάτικες<br />

στιγμές». Ὁ Γ. Βίζμπορ ἔγραψε τά σενάρια τῶν ταινιῶν: «Ἡ<br />

ἐποποιΐα τοῦ Τσελιούσκιν» (1974) καί «Στόν Πόλον» (1980), τῆς<br />

ταινίας μεγάλου μήκους «Τό ἔτος τοῦ Δράκοντος» καί τῆς τηλεοπτικῆς<br />

ταινίας «Καπετάν Φρακᾶς».<br />

Μετά τόν ἐπαναπατρισμόν μου, τόσον ἐγώ, ὅσον καί ἡ Ζήνα χαιρόμεθα,<br />

μαθαίνοντας τίς ἐπιτυχίες του. Δυστυχῶς, τήν 17 ην Σεπτεμβρίου<br />

1984, πληροφορηθήκαμε τόν πρόωρον θάνατόν του.<br />

Πάντως, μᾶς συνοδεύει πάντα ἡ ὑπέροχη φωνή του:<br />

«Θέλω νά πάω στήν Πατρίδα/καιρό τήν μάνα μου δέν εἶδα!»<br />

Ἐπισκεπτόμενος τήν Ρωσίαν, ἀξέχαστε φίλε, καί ἐγώ νοιώθω εἰς<br />

τό σπίτι μου!.. Αἰωνία ἡ μνήμη σου, φίλε!<br />

303

Διατί αἰσθάνομαι ὑπερήφανος<br />

Ἐλέῳ Θεοῦ, όπως ἔχω ήδη αναφέρει, ἔχω δύο Πατρίδες: τήν<br />

Ἑλλάδαν, λόγῳ Ἑλλήνων γονέων προγόνών τε καί τήν Ρωσίαν, καθ’<br />

ὅσον ἐγεννήθην εἰς τήν ρωσικήν παράκτιαν πόλιν Τουαψέ.<br />

Κατά τήν παιδικήν μου ἡλικίαν, τά δίσεκτα ἔτη τῆς ναζιστικῆς<br />

Κατοχῆς τῆς Ἑλλάδος, παρακολουθώντας παρανόμως ραδιοφωνικές<br />

ἐκπομπές, ἐπηρεασμένος ἀπό τίς νίκες τοῦ «Κόκκινου Στρατοῦ» καί<br />

τά ἐπιστημονικοῦ ἐπιπέδου συνθήματα τῶν κομμουνιστῶν, ἀκόμα καί<br />

κατά τήν ἀνώριμον ἀνδρικήν πλέον ἡλικίαν, χωρίς ποτέ νά διαβάσω<br />

Μάρξ, Λένιν, Στάλιν κλπ, ὑπῆρξα κομμουνιστής!<br />

Τόν Αὔγουστον τοῦ 1961, ἀκολουθώντας τούς γονεῖς μου,<br />

μετέβην εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> διά μόνιμον ἐγκατάστασιν καί μετά ἀπό πολλές<br />

περιπέτειες μέ προσέλαβαν κατ’ ἀρχάς ὡς ἐκφωνητήν εἰς τήν Ἑλληνικήν<br />

σύνταξιν τοῦ Κεντρικοῦ ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ τῆς Μόσχας,<br />

ἐξελίχθην δέ, ὡς μεταφραστής Ἀνωτάτης κατηγορίας καί δημοσιογράφος.<br />

Παραλλήλως, ἐδίδαξα εἰς δύο ΑΕΙ τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>: τό Κρατικόν<br />

Ἰνστιτοῦτον Διεθνῶν Σχέσεων τῆς Μόσχας καί τό Πανεπιστήμιον<br />

«Φιλίας τῶν Λαῶν» Πατρίς Λουμούμπα.<br />

Ὅταν διάβασα ὅμως Μάρξ, Λένιν, Στάλιν κλπ, καί ἐβίωσα τήν<br />

πραγματικότηταν, μετεξελίχθην εἰς ἀντικομμουνιστήν, τήν δέ κομμουνιστικήν<br />

θεωρίαν τήν ὀνόμασα: Κομμουνιστίτιδαν!<br />

Βεβαίως, ὁ ἄγρυπνος ὀφθαλμός τῆς KGB παρακολουθοῦσε τήν<br />

ἐξέλιξίν μου, εἰς σημεῖον ὥστε νά ἐνδιαφερθῆ ὁ ἴδιος ὁ ἐπικεφαλῆς<br />

της, ὁ Γιούρυϊ Ἀντρώπωφ, γεγονός πού ἐβοήθησεν εἰς τόν ἀπρόσκωπτον<br />

ἐπαναπατρισμόν μου εἰς τήν Ἑλλάδαν, οἰκογενειακῶς!<br />

Ἡ πατρική οἰκία τῆς μητρός μου κατά τήν 15-ετήν παραμονήν<br />

μας εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> εἶχεν μετατραπεῖ εἰς τήν ὑπ’ ἀριθμόν 1 πολυκλινικήν<br />

τῆς παρακτίου πόλεως Σότσι, διαθέτοντας 20 δωμάτια.<br />

Τόν Ἀπρίλιον τοῦ 2016 ἔλαβα πρόσκλησιν τοῦ Πανεπιστημίου τῆς<br />

πόλεως Κρασνοντάρ, ὡς πρώην καθηγητής καί μέλος τοῦ Ἐπιστημονικοῦ<br />

Συμβουλίου τοῦ τμήματος τοῦ Πανρωσικοῦ Ἱδρύματος Ἐκπαιδεύσεως:<br />

«SUPER», πού εἶναι ἀρκτικόλεξον καί σημαίνει: Ἕνωσις<br />

Ἐπιστημόνων Παιδαγωγῶν τῆς Ρωσίας.<br />

Ἐπί τῇ εὐκαιρία, ἐπισκέφθηκα τό Σότσι διά νά ἀποθέσω ἄνθη εἰς<br />

τούς τάφους τοῦ πατρός μου, τῶν νονῶν μου καί συγγενῶν. Ἡ πατρική<br />

οἰκία τῆς μητρός μου ἀνακαινίζετο, λόγω μεταφορᾶς τῆς Πολυ-<br />

304

κλινικῆς ὑπ’ ἀριθμόν 1 τῆς πόλεως, μέ προορισμόν νά στεγάση Μουσεῖον<br />

Τέχνης.<br />

Ἐπιστρέφοντας εἰς τήν Ἑλλάδαν ἐπικοινώνησα μέ τήν Διευθύντριαν<br />

τοῦ Μουσείου Ξένια Γκαράνινα, ἡ ὁποία ἔδωσε τήν ἠλεκτρονικήν<br />

μου διεύθυνσιν εἰς τόν Ἀρχαιολόγον Ἀντρέϊ Κιζίλωφ, ὁ ὁποῖος,<br />

σύν τοῖς ἄλλοις, μοῦ ἀπέστειλε τό κάτωθι ἀπόσπασμα ἀπό τήν ἐπικοινωνίαν<br />

του μέ τήν σύνταξιν «Кругозор» (Ὁρίζων), τό ὁποῖον<br />

παραθέτω εἰς τό πρότυπον καί ἀκολουθεῖ ἡ μετάφρασίς μου:<br />

К десятой пластинке и странице 16:<br />

Перебирая коробки с плёнками звуковых страниц «Кругозора»,<br />

нередко можно встретить на их этикетках загадочное слово<br />

«Мавропулос». Грек Костя Мавропулос был моим знакомцем из<br />

солнечного края чистой Эгейской воды. Настолько чистой и<br />

звонкой воды, что работал диктором в греческой редакции<br />

Московского радио. Политических его пристрастий я не знал,<br />

ими не интересовался, ибо он Танцевал. И не какую-нибудь<br />

ламбаду, которая лишь до немыслимости развивает гибкость<br />

тазобе-дренного сустава. Он танцевал сиртаки. Поскольку этот<br />

танец не индивидуальный, но общественный, требующий, как<br />

минимум, пары, поведаю тебе, о читатель, о его, Кости, жене. Её<br />

звали Зина. Прекрасная жена, но не гречанка, а простая русская<br />

в возвышенном, некрасовском смысле баба, звукооператор, как и<br />

я тогда. О, как она его любила, как любила, постоянно доказывая<br />

это на деле. Иногда Костя бывал бледноват… Однако, о<br />

сиртаки. Это было в их кухне, где мы все собирались, и куда нас<br />

доставил тот такси-экипаж… Кухня была маленькая. Но раздавались<br />

аккорды имени Микиса Теодоракиса, и, стоя рядом, положив<br />

руки на плечи друг другу, Зина и Костя открывали серию<br />

ритуальных, невероятно плавных и одновременно ритмичных<br />

движений, известных сегодня всему миру. Быстро переступив<br />

одной ногою в сторону и медленно подтягивая другую, слегка<br />

приседая и резко распрямляясь, они, невеликие ростом, вырастали<br />

до олимпийских высот. Они заводили ногу за ногу во<br />

встречном кросс-шассе, расходились и снова сливались, скользя<br />

и слегка подскакивая. Они священнодействовали.<br />

И исчезала кухня, растворялись очертания вульгарной газо-<br />

305

вой плиты (plitos vulgaris gazos). Исчезала Костина кацавейка на<br />

меху, превратившись в белоснежный хитон (χιτονος). Наманикюренные<br />

Зинины ногти овеществляли гениальный гекзаметр Гомера:<br />

«Встала из мрака младая, с перстами пурпурными Эос…»<br />

Это были не Костя и Зина, а Костас и прекрасная Елена-<br />

Зинаида Мавропулос, и греческие боги, совместно с полубогами,<br />

аплодировали им, как на открытии Афинской Олимпиады. Мы<br />

тоже…<br />

Недавно я узнал о его судьбе: «Костас Мавропулос, журналист,<br />

писатель, переводчик и общественный деятель, засланный в<br />

Грецию в качестве агента КГБ, оказавшись на исторической<br />

родине, нашёл в себе мужество отвергнуть сотрудничество с<br />

тоталитарным режимом, хотя многие его бывшие коллеги, спокойно<br />

получив свои «тридцать серебряников», теперь значатся<br />

среди богатейших людей страны». Уверен, что это во многом<br />

потому, что он танцевал сиртаки.<br />

Μετάφρασις:<br />

Εἰς τόν δέκατον δίσκον καί σελίδαν 16:<br />

Ἐξετάζοντας ἀλληλοδιαδόχως τά κιβώτια μέ τίς ταινίες τῶν<br />

ἠχητικῶν σελίδων τοῦ περιοδικοῦ «Ὁρίζων», συχνάκις ἀπαντᾶς εἰς τίς<br />

ἐτικέτες τήν αἰνιγματικήν λέξιν «Μαυρόπουλος». Ὁ Ἕλλην Κώστας<br />

Μαυρόπουλος ἦτο γνωστός μου ἀπό τόν ἡλιόλουστον τόπον τῶν<br />

κρυστάλλινων ὑδάτων τοῦ Αἰγαίου. Τά ὕδατα αὐτά ἦσαν τόσον<br />

κρυστάλλινα καί ἠχηρά, πού ἠργάσθη ὡς ἐκφωνητής εἰς τήν Ἑλληνικήν<br />

σύνταξιν τοῦ ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ τῆς Μόσχας. Τίς πολιτικές<br />

του ἀντιλήψεις δέν τίς γνώριζα, διότι δέν μέ ἐνδιέφεραν, ἐπειδή<br />

ἐκεῖνος Χόρευε. Δέν χόρευε κάποια Λαμπάντα, πού ἀναπτύσσει μόνον<br />

τήν εὐλυγισίαν τῆς ἰσχιακῆς κλειδώσεως. Ἐκεῖνος χόρευε «συρτάκι».<br />

Καθ’ ὅσον αὐτός ὁ χορός δέν εἶναι ἀτομικός, ἀλλά συλλογικός,<br />

χρειάζεται τό ὀλιγοτερον ζεῦγος, σέ ἐνημερώνω, ἀναγνώστα, διά τήν<br />

σύζυγον τοῦ Κώστα. Ὀνομαζόταν Ζήνα. Ἦτο θαυμάσια σύζυγος,<br />

ἀλλά δέν ἐπρόκειτο δι’ Ἑλληνίδαν, ἀλλά διά ἁπλήν Ρωσίδαν μέ τήν<br />

ὑψηλήν, ἀντίληψιν τοῦ Νεκράσωφ «γυναίκα», ἠχολήπτριαν, ὅπως καί<br />

ἐγώ τότε.<br />

Πόσον τόν ἀγαποῦσεν, τό ἀπεδείκνυε ἐμπράκτως. Κάποτε, ὁ Κώστας<br />

ἐβυθίζετο εἰς σκέψεις.<br />

306

Ὠστόσον, ἅς ἐπανέλθωμεν εἰς τό συρτάκι. Αὐτό συνέβαινε εἰς<br />

τήν κουζίναν τους, ὅπου μᾶς μετέφερε κάποιο ταξί. Ἡ κουζίνα ἦτο<br />

μικρή. Ἀντηχοῦσαν οἱ συγχορδίες τοῦ Μίκη Θεοδωράκη καί ἱστάμενοι<br />

πλησίον, μέ τάς χείρας εἰς τούς ὤμους ἀλλήλων, ἡ Ζήνα καί ὁ Κώστας<br />

ἐπεδείκνυαν σειράν τελετουργικῶν, ἀπιθάνως ἁρμονικῶν καί ταυτοχρόνως<br />

ρυθμικῶν κινήσεων, γνωστές πλέον ἀνά τόν κόσμον. Ἀπλώνοντας<br />

γοργά τόν ἕναν πόδαν εἰς τό πλάϊ καί ἀργῶς πλησιάζοντας τόν<br />

ἄλλον, ἐλαφρῶς καθίζοντας καί ἀποτόμως ὑψώμενοι, παρά τό μικρόν<br />

ἀνάστημά των, μεταφέρονταν εἰς Ὀλύμπια ὕψη. Ἐκεῖνοι, σταυρώνοντας<br />

τούς πόδας τους, ἀπομακρύνονταν ὁ ἕνας ἀπό τόν ἄλλον καί ἐκ<br />

νέου συνδέονταν, ὀλισθαίνοντας καί ἐλαφρῶς πλησιάζοντας. Ἁπλῶς,<br />

ἱερουργοῦσαν.<br />

Ἡ κουζίνα ἐξαφανιζόταν, ἐξέλειπεν τό περίγραμμα τῆς κουζίνας<br />

ἀερίου. Ἐξαφανιζόταν τό γούνινον γιλέκο τοῦ Κώστα, μεταλλασσόμενον<br />

εἰς χιονόλευκον χιτώναν. Οἱ βαμμένοι ὄνυχες τῆς Ζήνας ὁροθετοῦσαν<br />

τό μεγαλοφυές ἑξάμετρον τοῦ Ὁμήρου: «ἦμος δ’ ἠριγένεια<br />

φάνη ροδοδάκτυλος Ἠῶς…»<br />

Δέν ἦσαν ὁ Κώστας καί ἡ Ζήνα, ἀλλά ὁ Κώστας καί ἡ Πανέμορφη<br />

Ἑλένη- Ζηναΐς Μαυροπούλου καί οἱ Ἕλληνες Θεοί μέ τούς Ἡμιθέους,<br />

τούς χειροκροτοῦσαν, ὅπως εἰς τήν Ὀλυμπιάδαν τῶν Ἀθηνῶν. Καί<br />

ἐμεῖς…<br />

Προσφάτως, ἔμαθα διά τήν ζωήν του: «Ὁ Κώστας Μαυρόπουλος,<br />

δημοσιογράφος, συγγραφεύς, μεταφραστής καί κοινωνικός παράγων,<br />

ἀπεσταλμένος εἰς τήν Ἑλλάδαν ὡς πράκτωρ τῆς KGB, εὑρισκόμενος<br />

εἰς τήν ἱστορικήν του Πατρίδαν, εἶχεν τό θάρρος νά ἀπορρίψη τήν<br />

συνεργασίαν μέ τό ὁλοκληρωτικόν καθεστώς, ἄν καί πολλοί πρώην<br />

συνεργάτες του, λαμβάνοντας τά «τριάκοντα ἀργύρια», σήμερον<br />

συμπεριλαμβάνονται μεταξύ τῶν πλουσιοτέρων ἀτόμων τῆς χώρας».<br />

Εἶμαι βέβαιος ὅ,τι αὐτό ὀφείλεται κατά πολύ εἰς τό γεγονός, πώς<br />

ἐκεῖνος χόρευε συρτάκι.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ὅταν πρώην συνάδελφοι σέ θυμοῦνται μέ παρομοίους λόγους,<br />

εἶναι νά μήν αἰσθάνεσαι ὑπερήφανος;<br />

Κώστας Μαυρόπουλος<br />

Δημοσιογράφος-συγγραφεύς Νέα Σμύρνη, 20 Φεβρουαρίου 2017<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

307

Τό Ἀρχοντικό τοῦ παπποῦ μου εἰς τό Σότσι (20 αἴθουσες μόνον), λειτουργεῖ<br />

πλέον ὡς Μουσεῖον Τέχνης. Εἰς τό τοιχίον ἀνεγράφη: «Ἑλληνική κάτηφόρα»,<br />

ὥστε οἱ νεώτεροι κάτοικοι τοῦ θερέτρου νά θυμῶνται, ὅπως καί<br />

οἱ γηραιότεροι, τήν ὀνομασίαν της!<br />

308

ΓΙΕΛΕΝΑ ΑΝΤΩΝΟΒΝΑ ΚΑΜΠΟΥΡΟΒΑ<br />

Ἡ Γιελένα Ἀντώνοβνα Κάμπουροβα ἐγεννήθη<br />

τήν 11 ην Ἰουλίου 1940 εἰς τό Νοβοκουζνέτσκ.<br />

Τό 1966 ἀπεφοίτησε ἀπό τό Τμῆμα Ἐλαφρᾶς<br />

σκηνῆς τῆς Κρατικῆς Σχολῆς τσίρκου καί Τέχνης<br />

τῆς Ἐλαφρᾶς σκηνῆς. Κατόπιν, ἀπεφοίτησε<br />

ἀπό τήν Σχολήν σκηνοθετῶν τῆς Ἐλαφρᾶς<br />

σκηνῆς, τοῦ Κρατικοῦ Ἰνστιτούτου Θεατρικῆς<br />

Τέχνης. Ἡ Γιελένα ἄρχισε τίς ἐμφανίσεις<br />

της ἔμπροσθεν φοιτητικοῦ κοινοῦ, ἠχογραφοῦσε<br />

εἰς τόν Ραδιοφωνικόν σταθμόν τραγούδια τοῦ Μπουλάτ Ἀκουτζάβα,<br />

Νουβέλες τῆς Ματβέγιεβα, καθώς ἐπίσης τραγοῦδια τῆς πατρίδος<br />

τῶν προγόνων της, λόγω ἑλληνικῆς καταγωγῆς. Τότε ἦτο πού<br />

ἐγνώρισα αὐτήν τήν θαυμάσιαν τραγουδίστριαν, ἕνα ἐξαιρετικό,<br />

συναισθηματικό καί σεμνό κορίτσι.<br />

Τότε, πολλοί καί πασίγνωστοι καλλιτέχνες τῆς Ἐλαφρᾶς σκηνῆς<br />

ἔρχονταν συχνά διά νά τούς γράψω τά λόγια δημοφιλῶν ἑλληνικῶν<br />

τραγουδιῶν, νά μέ συμβουλευθοῦν διά τήν σωστήν προφορᾶν καί<br />

τήν συναισθηματικήν ἀπόδοσίν τους. Μέ τήν συνθέτιδαν καί πιανίστριαν<br />

Λαρίσα Κρίτσκα, ἡ Γ. Κάμπουροβα ἐδημιούργησε δικό της<br />

ρεπερτόριο-σύνθεσιν, ὅπου συνυπῆρχαν ἡ μουσική, ἡ ποίησις καί ἡ<br />

ἠθοποιΐα καί τό 1970, ἡ ἐταιρία «Μελόντια», κυκλοφορεῖ τόν πρώτον<br />

της γιγάντιον δίσκον. Τήν δεκαετίαν τοῦ 1970, ἡ Γ. Κάμπουροβα μαζί<br />

μέ τόν συνθέτην Βλαντίμηρ Ντασκέβιτς, ἐπεξεργάζεται ἕναν κύκλον<br />

μοναδικῶν τραγουδιῶν, μεταξύ τῶν ὁποίων καί δύο σουΐτες διά<br />

φωνήν καί ὀρχήστραν. Εἰς τό ρεπερτόριον τῆς Γ. Κάμπουροβα περιλαμβάνονται<br />

τραγούδια εἰς στίχους τῆς Μαρίνα Τσβετάεβα, τοῦ Βλαντίμηρ<br />

Μαγιακόφσκυϊ, τῆς Ἄννα Ἀχμάτοβα καί τοῦ Ἀλεξάντρ Μπλόκ.<br />

Τήν δεκαετίαν τοῦ 1980 μαζί μέ τόν πιανίσταν Ὀλέγκ Σίκιν καί τόν<br />

κιθαρίσταν Ἀλεξάντρ Βινίτσκυϊ, δημιουργεῖ μίαν σειράν προγραμμάτων<br />

κονσέρτου, μεταξύ τῶν ὁποίων εἶναι: «Ταξίδι εἰς τόν χρόνον»<br />

(γαλλικές καί ἀγγλικές μπαλάντες), «Ἐσύ βλέπεις, ἐγώ θυμᾶμαι...»<br />

(τραγούδια τῶν ἐπιφανῶν Γάλλων «σανσονιέ» Ζ. Μπρέλ, Μπάρμπαρα,<br />

Λ. Φερέ, κ.α.). Ἀπό τό 1992 ἡ Γ. Κάμπουροβα εἶναι Καλλιτεχνικός<br />

Διευθυντής τοῦ Θεάτρου Μουσικῆς καί Ποιήσεως τῆς Μόσχας,<br />

ἱδρυτής τοῦ ὁποίου εἶναι ἡ ἰδία. Φέρει τόν τίτλον τῆς Καλλιτέχνιδος<br />

τοῦ Λαοῦ τῆς Ρωσικῆς Ὁμοσπονδίας καί εἶναι κάτοχός τοῦ Κρατικοῦ<br />

309

βραβείου τῆς Ρωσικῆς Ὁμοσπονδίας.<br />

Μετά τόν ἐπαναπατρισμόν μου καί τήν μόνιμον ἐγκατάστασίν<br />

μας εἰς τήν Ἀθήναν, πάντοτε ἐνδιαφερόμουν διά τούς συγγενεῖς,<br />

γνωστούς καί φίλους, τούς ὁποίους ἄφησα εἰς τήν Ρωσίαν. Μετά ἀπό<br />

14 ἔτη, τόν Ὀκτώβριον τοῦ 1990, εἰς τόν Πειραιᾶν, πάνω εἰς τό πλοῖο<br />

«Λεονίντ Σόμπινωφ», μαζί μέ τό ζεῦγος Ἐρμείδη, μέ μεγάλην χαράν<br />

συνάντησα καί τήν Γιελένα Κάμπουροβα! Σοῦ εὔχομαι ὁλόψυχα,<br />

ἀγαπητή Γιελένα, κάθε λογῆς ἐπιτυχίες!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

ΝΙΝΑ ΑΛΕΞΑΝΤΡΟΒΝΑ ΓΙΡΙΟΜΕΝΑ<br />

Ποῖος δέν θυμᾶται αὐτήν τήν περίφημην ἀθλήτριαν καί<br />

ἄνθρωπον, ἀρχηγόν τῆς γυναικείας ὁμάδος μπάσκετ τῆς<br />

<strong>ΕΣΣΔ</strong> καί ἀθλητικόν σχολιαστήν; Ἐγώ εἶχα τήν εὐτυχίαν<br />

νά εἶμαι συνάδελφος καί φίλος της εἰς τόν Κεντρικόν<br />

Ραδιοφωνικόν σταθμόν τῆς Μόσχας. Παρά τό γεγονός,<br />

ὅτι εἶχε ἐγκαταλείψει τόν πρωταθλητισμόν, εἶχε ψυχήν<br />

ἀθλητοῦ! Αὐτό δέν εἶναι παράξενον διά μίαν διακεκριμένην ἀθλήτριαν,<br />

σάν τήν Νίνα.<br />

Ἀγαποῦσα τόν ἀθλητισμόν ἀπό παιδί καί ἰδιαιτέρως τό ποδόσφαιρον.<br />

Ὄντας ἐκφωνητής ἄρχισα νά παίζω ποδόσφαιρον διά τήν<br />

ὁμάδαν τῶν ξενόγλωσσων ἐκπομπῶν καί διά τήν μικτήν τοῦ Ραδιοφωνικοῦ<br />

σταθμοῦ. Δέν ἤμουν «Πελέ», ἀλλά εἶχα ἕνα μεγάλον προσόν:<br />

τήν ταχύτηταν. Χωρίς ἰδιαίτερες προπονήσεις, τά 100 μέτρα τά<br />

ἔτρεχα εἰς 11 δευτερόλεπτα. Τέτοιαν ταχύτηταν, διαθέτουν σπανίως<br />

οἱ ποδοσφαιριστές. Ἡ Νίνα ἦτο παροῦσα ἀκόμα καί εἰς τάς προπονήσεις.<br />

Ἡ φιλία μας δέν στηριζόταν εἰς τό πάθος μεταξύ γυναικός καί<br />

ἀνδρός, ἀλλά εἰς τήν κοινήν μας ἀγάπην διά τόν ἀθλητισμόν.<br />

Θυμᾶμαι, πώς ὅταν ἔγινα 35 ἐτῶν, ἀπεφάσισα νά σταματήσω τό<br />

ποδόσφαιρον. Ἡ Νίνα ἔμεινε ἔκπληκτη. Εἰς τήν ἐρώτησίν της διατί,<br />

ἀπήντησα, ὅτι ἔπαιξα ἐπί ἀρκετά ἔτη καί ἦλθεν ὁ καιρός νά παίξουν οἱ<br />

νεώτεροι. Θυμᾶμαι τά λόγια της: «Κώστα, δέν βλέπεις, ὅτι καί οἱ<br />

εἰκοσάρηδες δέν σέ πιάνουν;»<br />

Ὑπῆρξε καί ἕνα ἄλλον ἐπεισόδιον, χαρακτηριστικόν τῆς φιλίας<br />

μας: Πάντα, ὅταν συναντιόμασταν, ἀγκαλιαζόμεθα καί ἀνταλλάσαμε<br />

ἕνα φιλικόν φιλί. Κάποιαν ἡμέραν, φθάνοντας εἰς τήν εἶσοδον, ὅπου<br />

πολιτοφύλακες ἤλεγχαν τούς εἰσερχομένους, βλέπω νά στέκεται εἰς<br />

ἀναμονήν ἡ Νίνα.<br />

310

Δύο πράγματα μέ ἐξέπληξαν: Πρῶτον, ὅτι ἀπήντησε εἰς τόν χαιρετισμόν<br />

μου εὐγενικῶς μέν, ἀλλά… ἀσυνήθως! Δεύτερον, δέν ἠδυνάμην<br />

νά καταλάβω, πῶς μία τόσον γνωστή συνάδελφος ἀνέμενε<br />

ὑπομονετικῶς εἰς τήν εἴσοδον, λές καί ἐρχόταν πρώτην φορᾶν εἰς τόν<br />

Ραδιοσταθμόν!.. Αἴφνης, ἀπό ἕναν ἀνελκυστήραν ἐξέρχεται μία δεύτερη…<br />

Νίνα! Διαβάζοντας εἰς τήν ἔκφρασιν τοῦ προσώπου μου τήν<br />

ἀπορίαν, πλησίασε γοργά εἰς τήν εἴσοδον, μέ ἕνα πλατύ χαμόγελο:<br />

«Τί ἔγινε; – ρώτησε μέ τήν βαθιᾶν φωνήν της – σέ ξεγέλασε ἡ<br />

δίδυμη ἀδελφή μου;» Μᾶς σύστησε καί ἀκολούθησε ἡ γνωστή ἀγκαλιά<br />

καί τό φιλικό φιλί!<br />

Πέρασαν τά 15 ἔτη, πού οἱ μπολσεβίκοι δέν ἐπέτρεπαν νά ἐπισκεφθῶ<br />

τήν Ρωσίαν, καταχωρώντας με εἰς τον κατάλογον τῶν «Persona<br />

non grata»… Ἦλθεν και ἡ ἐποχή, πού πῆγα νά βοηθήσω την<br />

Ἑλληνικήν σύνταξιν, ἀλλά δεν εἶδα την Νίνα οὔτε εἰς τόν Ραδιοσταθμόν,<br />

οὔτε και εἰς τηλεοπτικᾶς ἐκπομπᾶς. Προσφάτως, ἐδιάβασα εἰς<br />

ρωσόφωνον ἐφημερίδαν τῶν Ἀθηνῶν, μίαν συνέντευξίν της, εἰς την<br />

ὁποίαν ἐξέθεσε τόν τρόπον, μέ τόν ὁποῖον συμπεριεφέρθησαν εἰς<br />

αὐτήν τήν θαυμάσιαν ἀθλήτριαν, εἰδικήν εἰς τά ἀθλητικά σχόλια και<br />

ἐξαιρετικόν ἄνθρωπον. Μήν στεναχωριέσαι, Νίνοτσκα! Εἰς τήν ζωήν,<br />

ὅλα συμβαίνουν. Ἕνα νά ξέρης: Ὅσοι σέ ἐγνώρισαν, δέν σέ ξεχνοῦν!<br />

Ἔρρωσω!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

ΒΛΑΝΤΙΜΗΡ ΝΙΚΗΤΟΒΙΤΣ ΜΑΣΛΑΤΣΕΝΚΟ<br />

Πρόκειται δι’ ἄλλον ἕναν ἐπιφανήν συνάδελφον<br />

τοῦ Κεντρικοῦ Ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ<br />

τῆς Μόσχας, πασίγνωστον εἰς τούς<br />

φιλάθλους, ὡς περίφημον τερματοφύλακαν,<br />

ὁ ὁποῖος παρεῖχε βεβαιότηταν εἰς τούς συμπαῖκτες<br />

εἰς τήν ὁμάδαν «Σπαρτάκ», ἀλλά<br />

καί εἰς τήν Ἐθνικήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἐπίσης καί ὡς<br />

καλλίτερος ἀθλητικός σχολιαστής, ἰδιαιτέρως<br />

τοῦ ποδοσφαίρου. Ἅς μέ συγχωρέσει ὁ διάσημος Νικαλάϊ Ὄζερωφ,<br />

ἀλλά ὁ «ὑπερπατριωτισμός» του, πολλές φορές μᾶς ἔφερνε γέλια…<br />

Μέ τόν Β. Μασλατσένκο γνωρισθήκαμε ὡς συνάδελφοι εἰς τον<br />

Κ.Ρ. τῆς Μόσχας καί ὡς φίλαθλοι τῆς ὁμάδος «Σπαρτάκ».<br />

Πέρασε καιρός, εἶχα ἐπαναπατρισθεῖ καί, αἴφνης, μαθαίνω ὅτι ὁ<br />

311

Βαλόντια ἦλθε εἰς τήν Ἑλλάδαν μέ ἀθλητικήν ἀντιπροσωπείαν καί<br />

διαμένει εἰς τό ξενοδοχεῖον «Στάδιον».<br />

Πῆγα νά τόν δῶ καί νά μάθω διά τούς συναδέλφους. Τότε,<br />

ἤμουν ἀκόμα «Persona non grata» καί τό γνώριζε. Παρ’ ὅλα αὐτά, μέ<br />

ἐδέχθη μέ τήν γνωστήν του εὐγένειαν καί, θά ἔλεγα, ἐγκαρδίως.<br />

Ὀλίγοι τό τολμοῦσαν τήν ἐποχήν ἐκείνην. Φεύγοντας, τοῦ ἄφησα δύο<br />

μπουκάλια κονιάκ «Μεταξᾶ». Τό ἕνα διά τόν ἴδιον καί τό ἄλλο διά<br />

τούς συναδέλφους τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως. Δυστυχῶς, ὅσες φορές<br />

πῆγα εἰςτήν Μόσχαν τήν μετασοβιετικήν περίοδον, δέν κατόρθωσα<br />

νά τόν συναντήσω. Πάντως, πάντα τόν θυμᾶμαι ὡς θαυμάσιον τερματοφύλακαν,<br />

πού θά τόν ἤθελε ὁποιαδήποτε ὁμάδα κάτω ἀπό τά<br />

δοκάρια της, ὡς ἐξαιρετικόν ἀθλητικόν σχολιαστήν καί ἄνθρωπον.<br />

Προσφάτως, ἔμαθα διά τόν πρόωρον θάνατόν του. Δυστυχῶς ἤ<br />

εὐτυχῶς, κανείς δέν εἶναι ἀθάνατος! Κατά μίαν<br />

πρόσφατον ἐπίσκεψίν μου εἰς τήν Μόσχαν, μετέβην<br />

εἰς τό Νεκροταφεῖον, όπου ἀναπαύεται και<br />

απέθεσα λουλούδια εἰς το Μνημεῖον του.<br />

Αἰωνία ἡ μνήμη σου, ἀγαπητέ συνάδελφε!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΛΕΖΟΣ<br />

Τό ὄνομα τοῦ Μανώλη Γλέζου ἔχει ξεπεράσει τά<br />

ὅρια τῆς Ἑλλάδος, ὁπότε δέν θά ἀναφερθῶ σέ<br />

λεπτομέρειες διά τό κατόρθωμα τῆς 31 ης Μαΐου<br />

1941, ὅταν μαζί μέ τόν συμμαθητήν καί φίλον<br />

του Λάκην Σάντα κατέβασαν τήν «Σβάστικα»<br />

ἀπό τήν Ἀκρόπολιν. Ὁ ἴδιος, πρός τιμήν του,<br />

πάντα ἀνέφερε τόν φίλον του, εἰς ἀντίθεσιν μέ τήν προπαγάνδαν<br />

τόσον τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ὅσον καί τοῦ ΚΚΕ, πού τόν ἀγνοοῦσαν καί τόν…<br />

ἀγνοοῦν. Βλέπετε, ὁ Λ. Σάντας, δέν ἔγινε ποτέ κομμουνιστής!<br />

Τόν Μανώλη Γλέζο τόν ἐγνώρισα προσωπικῶς τό 1963, ὅταν<br />

ἦλθε εἰς τήν Μόσχαν διά τήν ἀπονομήν εἰς αὐτόν τοῦ βραβείου Λένιν.<br />

Εἶχε ἐπισκεφθεῖ καί τόν Κεντρικόν Ραδιοφωνικόν σταθμόν. Μάλιστα,<br />

ἐπειδή ὑπῆρχε πρόβλημα μέ τούς ἀνελκυστῆρες, ὅταν ἐτοιμαζόταν νά<br />

312

φύγη, ἀναγκάσθηκα, νά κατέβω ἀπό τόν 10 ον ὄροφο μέ τά πόδια καί<br />

νά ἀνέβω μέ τόν ἀνελκυστήραν… κατειλημμένον.<br />

Ἐκεῖνο, πού μέ ἔκανε νά ἐκτιμήσω τόν χαρακτήραν του, ἦτο τό<br />

γεγονός, ὅτι παρά τούς διθυράμβους τῶν σοβιετικῶν, οἱ ὁποῖοι ὁμιλοῦσαν<br />

καί διά τά «βασανιστήρια», εἰς τά ὁποῖα τόν ὑπέβαλαν,<br />

ἐκεῖνος τά διέψευδε, λέγοντας: «Δέν εἶναι ἀλήθεια! Ἐμένα, μέ ἔσωζε<br />

ἡ φήμη. Βασάνιζαν τούς ἀνωνύμους. Αὐτοί ἦσαν οἱ ἀληθινοί ἥρωες!»<br />

Σπάνιον προσόν διά πολλούς… Ἀξίζει νά σημειωθῆ, ὅτι οἱ σοβιετικοί<br />

ἔδιδαν μεγάλην σημασίαν εἰς τά ἄρθρα τοῦ Σάββα Κωνσταντοπούλου.<br />

Θυμᾶμαι, λοιπόν, ὅτι τήν ἐποχήν τῆς «Χούντας» ἡ Ἑλληνική<br />

σύνταξις ἔκανε ἰδιαίτερες ἐκπομπές-ἐκκλήσεις εἰς τήν Παγκόσμιαν<br />

Κοινήν Γνώμην, διά τήν σωτηρίαν τοῦ Μανώλη Γλέζου. Ὅταν ὅμως,<br />

ἐκεῖνος κατέκρινε τήν εἰσβολήν τῶν σοβιετικῶν τάνκ εἰς τήν Πράγαν,<br />

σταμάτησαν νά ὁμιλοῦν διά τόν Μανώλην Γλέζον, λές καί δέν ὑπῆρξε<br />

ποτέ. Τότε, ὁ Σάββας Κωνσταντόπουλος εἶχε γράψει κύριον ἄρθρον,<br />

εἰς τό ὁποῖον ἀνέφερε καί τό γεγονός τῶν ἐκπομπῶν-ἐκκλήσεων τοῦ<br />

Κεντρικοῦ Ραδιοσταθμοῦ Μόσχας διά τήν σωτηρίαν τοῦ Μανώλη<br />

Γλέζου, ὁ ὁποῖος δέν ἐκινδύνευσε ποτέ, ἀλλά καί τήν καταδίκην του<br />

ἀπό τούς σοβιετικούς εἰς «πολιτικόν θάνατον», μετά τήν κριτικήν τῆς<br />

εἰσβολῆς εἰς τήν Πράγαν! Καί ὁ Σάββας Κωνσταντόπουλος κατέληγε:«Ἐλπίζουμε<br />

νά μήν πέση εἰς τάς χείρας τους ὁ Μανώλης Γλέζος,<br />

διότι δέν θά προλάβουμε νά ἀπευθύνουμε ἔκκλησιν διά τήν σωτηρίαν<br />

του…»<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ<br />

Ἄλλος ἕνας πασίγνωστος ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος δέν<br />

χρειάζεται συστάσεις. Δι’ αὐτό καί θά ἀναφερθῶ εἰς<br />

γεγονότα, πού εἶναι ἄγνωστα καί εἰς αὐτό, πού<br />

οὔτε ὁ ἴδιος γνωρίζει, πού διεπίστωσα διαβάζοντας<br />

καί τό δίτομον βιβλίον τοῦ Γ. Μαλούχου, «Ἄξιόν<br />

ἐστι». Μέ τόν Μίκη, ὅπως καί μέ τόν Μανώλη Γλέζον,<br />

γνωρισθήκαμε προσωπικῶς εἰς τήν Μόσχαν,<br />

ὅταν ἤρχετο μέ διάφορα κονσέρτα ἤ διά ἀτομικές ἐπισκέψεις.<br />

Ἐγνώριζε, ὅτι εἶμαι συνεργάτης τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως τοῦ<br />

Ραδιοσταθμοῦ. Ἀξέχαστη θά μοῦ μείνη ἡ τελευταία ἐπίσκεψις τοῦ<br />

Μίκη Θεοδωράκη εἰςτήν Μόσχαν. Εἶχε ἔλθει ἀπό τό Παρίσι, μετά τήν<br />

ἀναχώρησίν του ἀπό τήν Ἑλλάδαν, τήν ἐποχήν τῆς «Χούντας». Ἡ<br />

313

συνάντησίς μας ἦτο ἰδιαιτέρως θερμή, διότι ἐγνώριζε περί τῶν ἰδιαιτέρων<br />

ἐκπομπῶν-ἐκκλήσεων διά τήν σωτηρίαν του, ὅταν τόν εἶχαν<br />

συλλάβει!<br />

– «Μίκη, – τόν ἐρώτησα – εἶναι ἀλήθεια, ὅτι ἐκινδύνευσε ἡ ζωή<br />

σου;»<br />

– «Ὄχι! – μοῦ ἀπήντησε. Μόνον τίς πρῶτες τρεῖς ἡμέρες, μετά<br />

τήν σύλληψίν μου, ἤμουν ὑποχρεωμένος νά δηλώνω «παρών» εἰς τό<br />

Τμῆμα χωροφυλακῆς. Ἐγώ ὅμως, ἐξακολουθοῦσα νά πηγαίνω διά νά<br />

ἀκούω ἐκπομπές. Μέ τήν εὐκαιρίαν, σέ συγχαίρω! Οἱ χωροφύλακες<br />

σέ θεωροῦσαν καλλίτερον ἐκφωνητήν, ἀλλά συντόμως ἄλλαζαν σταθμόν,<br />

λέγοντας: «Καλός εἶναι, ἀλλά ὁ σταθμός διαθέτει ὀλίγην ὥραν<br />

διά μουσικήν…»<br />

Μίαν ἡμέραν, ἐπήγαμε νά τόν συναντήσωμεν μέ τόν Λεωνίδαν<br />

Καραμπουλάτ, ὁ ὁποῖος ἔβγαλε τό μπουζούκι του καί ἔπαιξε τήν εἰσαγωγήν<br />

τῆς συνθέσεως τοῦ Μίκη «Ἡ συνοικία τῶν Ἀγγέλων».<br />

Ὁ Μίκης ἔμεινε κατάπληκτος καί τοῦ εἶπε: «Θά πᾶς μακρυά!»<br />

– «Ἀκοῦστε καί τόν Κώστα! – τοῦ εἶπε ὁ Λεωνίδας. Θά σᾶς τραγουδήσουμε<br />

τήν «Δραπετσώνα».<br />

– «Μέ καταπλήξατε! – εἶπε ἐνθουσιασμένος ὁ Μίκης. Ἀκοῦστε,<br />

τώρα δέν ἔχω οὔτε ὀρχήστραν, οὔτε τραγουδιστές. Ἄν συμφωνεῖς,<br />

Λεωνίδα, θά σέ καλέσω εἰς τό Παρίσι, νά γράψουμε τά νέα τραγούδια<br />

μου. Κατόπιν θά ἔλθουμε εἰς τήν Μόσχαν καί θά ἐμφανισθοῦμε μαζί<br />

εἰς κονσέρτα!»<br />

Ἄν καί δέν ὑποχρεοῦται, πιστεύω νά θυμᾶται ὁ Μίκης, αὐτήν τήν<br />

συνάντησιν. Δυστυχῶς, τίποτα δέν ἐπραγματοποιήθη, ἐπειδή καί ὁ<br />

Μίκης κατεδίκασε τήν ἐπέμβασιν εἰς τήν Πράγαν. Μετά τήν καταδίκην,<br />

ἡ ἡγεσία τοῦ Ραδιοσταθμοῦ τῆς Μόσχας, ὄχι μόνον ἐσταμάτησε<br />

τήν μετάδοσιν τραγουδιῶν καί μουσικῆς τοῦ Μίκη, ἀλλά ἄλλαξε καί<br />

τό μουσικόν σῆμα τῆς ἐκπομπῆς «Τά γεγονότα στήν Ἑλλάδα»!<br />

Ἀγανακτισμένος, ἐπῆγα καί βρῆκα τήν καλήν καί ταλαντοῦχον<br />

φίλην μου Νατάσα Μπαλαγιάντς. Ἡ πρώτη της ἐξαδέλφη, ἡ πανέμορφη<br />

Γκάλια, ἦτο σύζυγος τοῦ Μπαρίς Παναμαριώφ. «Νατάσα! – τῆς<br />

εἶπα. Ἅς σταματήσουμε ἕνα ἀκόμα σκάνδαλον! Σίγουρα ἡ ἡγεσία τοῦ<br />

Ραδιοσταθμοῦ πῆρε αὐτήν τήν ἀπόφασιν διά τήν μουσικήν καί τά<br />

τραγούδια τοῦ Μ. Θεοδωράκη, θεωρώντας ὅτι «ὑπηρετεῖ» τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>.<br />

Ἅς ρωτήσει ἡ Γκάλια τόν σύζυγόν της!»<br />

314

Ἡ Νατάσα, ἡ ὁποία ἐλάτρευε τήν μουσικήν καί τά τραγούδια τοῦ<br />

Μίκη, δέν ἔχασε καρό! Οὕτως, ὁ Μίκης, ἐπανῆλθε σιγά-σιγά εἰς την…<br />

νομιμότηταν!<br />

1997. Κοντά εἰς τό ἐξοχικόν τῆς Νατάσα.<br />

1997. Ἔξω ἀπό τό ἐξοχικόν τῆς Νατάσα.<br />

Ἐξ ἀριστερῶν: Νατάσα, Ἴνα Χαμπάροβα<br />

ἡ ἐγγονή τῆς Νατάσας Βίκη καί ὁ συγγραφεύς.<br />

315

ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΘΕΑΤΡΙΚΟΙ ΘΙΑΣΟΙ ΕΙΣ ΤΗΝ <strong>ΕΣΣΔ</strong><br />

Ἡ ἑλληνική λέξις «ΘΕΑΤΡΟΝ» εἶναι ἴδια εἰς ὅλας τάς γλῶσσας:<br />

«τεάτρ» – εἰς τήν ρωσικήν, «θίατερ» – εἰς τήν ἀγγλικήν κλπ., ἐπειδή<br />

πρῶτοι οἱ Ἕλληνες ἐθεμελίωσαν τό θέατρο. Καί κάτι ἄλλο, πού δείχνει<br />

τήν μοναδικότηταν τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης: «ἠθοποιός», ἐτυμολογικῶς<br />

σημαίνει: ὁ ποιῶν ἦθος. Πάντως, εἰς ὅλας τάς χῶρας ὑποδέχονται<br />

θερμῶς τούς ἑλληνικούς θιάσους καί εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> συνέβαινε<br />

τό ἴδιο. Θά ἦτο περιττόν νά ἀναφερθοῦμε εἰς τούς Ἕλληνας<br />

τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>!Προσωπικῶς, ἀγαπῶ πάρα πολύ το θέατρον καί ἀπό παιδί,<br />

ἕνα ἀπό τά «παιχνίδια» μου ἦτο τό θέατρον, ὅταν μαζί μέ τήν γειτόνισσάν<br />

μου καί παιδικήν φίλην μου, τήν θαυμασίαν ἠθοποιόν Κατερίναν<br />

Χέλμη, δίναμε «παραστάσεις» διά τά ἄλλα παιδιά. Ὅταν ὑπηρετοῦσα<br />

δέ τήν στρατιωτικήν μου θητείαν εἰς τήν πολεμικήν Ἀεροπορίαν,<br />

ὀργάνωνα παραστάσεις ὡς «δραματουργός», σκηνοθέτης,<br />

σκηνογράφος, ἀκόμα καί ὡς ὑποβολέας… Οἱ παραστάσεις τῶν ἑλληνικῶν<br />

θιάσων εἰς τήν Μόσχαν, ἦσαν διά ἐμέναν ἀληθής ἑορτή. Μερικούς<br />

ἠθοποιούς, ὅπως τόν Ἀλέκον Ἀλεξανδράκην, τήν Ἀσπασίαν<br />

Παπαθανασίου, τήν Κατερίναν Χέλμη καί τήν Ἀνθή Καρυοφύλλη,<br />

τούς ἐγνώριζα προσωπικῶς. Εἰς τήν Μόσχαν ἐγνώρισα καί τέτοιους<br />

ἐξαιρετικούς ἠθοποιούς ὡσάν τήν Ἄννα Συνοδινού, τήν Ἀλίκη Γεωργούλη,<br />

τήν Ντόρα Βολανάκη, τήν Καίτη Ἰμπροχώρη, τόν Γιάννη<br />

Βόγλη, τόν Τζαβαλά Καροῦσο…<br />

Ἀλεξανδράκης Γεωργούλη Συνοδινοῦ Παπαθανασίου Καροῦσος<br />

Κ. Χέλμη Α. Καρυοφύλλη Ντ. Βολανάκη Κ. Ἰμπροχώρη Γ. Βόγλης<br />

316

ΚΟΝΣΕΡΤΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΥΝΘΕΤΩΝ,<br />

ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΡΙΩΝ ΚΑΙ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΩΝ ΣΤΗΝ <strong>ΕΣΣΔ</strong><br />

Δέν ἦτο λιγότερος ὁ ἐνθουσιασμός τῶν σοβιετικῶν πολιτῶν, διά<br />

νά μήν ἀναφέρω ἐμᾶς, τούς Ἕλληνας, ἀπό τίς ἐμφανίσεις εἰςτήν <strong>ΕΣΣΔ</strong><br />

Ἑλλήνων συνθετῶν, τραγουδιστριών καί τραγουδιστῶν. Θά μοῦ<br />

μείνει ἀξέχαστος ὁ Αὔγουστος τοῦ 1962 – αὐτός ὁ μοιραῖος μήνας<br />

εἰςτήνζωήν μου – ὅταν περνώντας ἀπό κεντρικόν δρόμον τῆς Μόσχας,<br />

εἶδα μίαν ἀφίσαν, πού διαφήμιζε τά κονσέρτα τοῦ Ἕλληνος<br />

συνθέτου Μίμη Πλέσσα καί τῆς Ἑλληνίδος τραγουδίστριας Γιοβάννας,<br />

ἀναφέροντας ὅτι προσφάτως, εἶχαν κερδίσει τό Πρῶτον βραβεῖον εἰς<br />

τό ΔιεθνέςΦεστιβάλ τραγουδιοῦ, εἰς τήν πολωνικήν πόλιν Σόποτ.<br />

Τότε ἤμουν ἀκόμα φτωχός, χαμένος εἰςτίς σκέψεις καί τίς φροντίδες,<br />

βυθισμένος εἰς τήν θλίψιν… Βλέποντας τήν ἀφίσαν, ἡ διάθεσίς<br />

μου, ἄλλαξε ἀστραπιαίως! Ἦτο κάτι, τό ἀναπάντεχον! Πῶς ἠδυνάμην<br />

νά φαντασθῶ, πώς θά συναντοῦσα εἰς τήν Μόσχαν τόν γείτονάν μου<br />

εἰς τήν Πλάκαν, Μίμην Πλέσσα, πρώτον ἐξάδελφον τοῦ στενοῦ μου<br />

φίλου Κώστα Πλέσσα καί τῆς ἀδελφῆς του Ἀντριάνας; Ὁ Μίμης, ἦτο<br />

καί στενός συνεργάτης τοῦ ἀειμνήστου κονφερανσιέ Γιώργου Οἰκονομίδη<br />

καί πολλές φορές εἶχα κερδίσει εἰς τίς ραδιοφωνικές ἐκπομπές<br />

τους «Ἱπτάμενοι δίσκοι», ἀπαντώντας εἰς τρεῖς ἐγκυκλοπαιδικές ἐρωτήσεις<br />

καί μίαν μουσικήν…<br />

Ἤμουν καί μόνιμος θεατής εἰςτούς διαγωνισμούς τους, διά τήν<br />

ἀνάδειξιν νέων ταλέντων. Βρῆκα τό τηλέφωνον τοῦ δωματίου του εἰς<br />

τό ξενοδοχεῖον, ὅπου εἶχαν καταλύσει καί τηλεφώνησα. Παρά τίς ἐπίμονες<br />

ἐρωτήσεις του, δέν τοῦ ἐφανέρωσα τό ὄνομά μου, λέγοντας,<br />

ὅτι εἶναι ἔκπληξις. Πράγματι, ὅταν μέ εἶδε, ἔμεινε ἔκπληκτος! Δέν τό<br />

ἐπίστευεν, ὅπως ἀργότερον, ὅταν ἐσυνάντησα εἰς τήν Μόσχαν τόν<br />

ἀείμνηστον Γ. Οἰκονομίδην.<br />

Μίμης Πλέσσας Γ. Οἰκονομίδης Γιοβάννα<br />

317

Τήν Γιοβάννα δέν τήν ἐγνώριζα, ἐπειδή ὅταν ἔφυγα ἀπό τήν<br />

Ἑλλάδαν, ἐσπούδαζε ἀκόμα εἰς τό Ἐθνικόν Ὠδεῖον. Τί νά πῶ περί<br />

αὐτῆς τῆς ἐξαιρετικῆς καλλιτέχνιδος; Μόνον ὅτι ἔγινε πολύ καλή μου<br />

φίλη καί κρίνοντας ἀντικειμενικῶς, τήν θεωρῶ τήν μεγαλυτέραν<br />

ἑρμηνεύτριαν Ἐλαφροῦ τραγουδιοῦ εἰς τήν Ἑλλάδαν! Ἄλλώς τε, ἡ<br />

διάκρισίς της εἰς τό Διεθνές Φεστιβάλ τοῦ Σόποτ καί ὁ θρίαμβός της<br />

εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ὁμιλοῦν μέ τόν καλλίτερον τρόπον διά τήν ἀξίαν της!<br />

Εἶναι ἀξιοσημείωτον το γεγονός, ὅτι εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> ὁ ἀριθμός τῶν<br />

πωλήσεων δίσκων ἔφθασε τά μερικά ἑκατομμύρια! Περνοῦσες ἀπό<br />

συνοικίες τῆς Μόσχας, ὅπου δέν κατοικοῦσαν Ἕλληνες καί ἄκουγες<br />

τήν φωνήν της, εἰς δέ τήν Τιφλίδαν, τήν ἐσήκωσαν μέ τό αὐτοκίνητον,<br />

εἰς τό ὁποῖον ἤδη εἶχε καθίσει! Ἦτο τόσον μεγάλη ἡ ἐπιτυχία<br />

της, πού τό 1963 ὁ καλλιτεχνικός ὀργανισμός «Γκόσκοντσέρτ» τήν<br />

προσκαλεῖ ξανά διά μίαν σειράν ἐμφανίσεων. Αὐτήν τήν φορᾶν τήν<br />

συνοδεύει ἕνας ἄλλος μεγάλος Ἕλλην συνθέτης, ὁ Κώστας Καπνίσης.<br />

Κώστας Καπνίσης<br />

Μέ τήν σύζυγόν του Μαρίαν<br />

Τότε ἐγνώρισα προσωπικῶς καί τόν Κ. Καπνίση καί τήν ἀείμνηστον<br />

σύζυγόν του Μαρία. Διά τόν πασίγνωστον αὐτόν συνθέτην ἔχω<br />

νά πῶ ὅτι ἐκέρδισε ἀμέσως τήν συμπάθειαν καί τήν ἐκτίμησιν τῶν<br />

σοβιετικῶν μουσικῶν, καθώς καί τοῦ σοβιετικοῦ κοινοῦ.<br />

Συνάντησις μέ τόν ἀστροναύτην<br />

Λεόνωφ.<br />

318

Ἡ Γιοβάννα μέ τήν μητέραν της.<br />

Αὐτήν τήν φορᾶν, ἡ Γιοβάννα ἦλθε μέ τήν μητέραν της, ἡ ὁποία<br />

ἔζησε ἀπό κοντά τόν νέον θρίαμβον τῆς πανάξιας κόρης της. Τήν<br />

ἑπομένην φορᾶν, ἦλθε μαζί της καί ὁ σύζυγός της Δημήτρης.<br />

Ἡ Γιοβάννα<br />

καί ὁ Δημήτρης<br />

Ἡ Γιοβάννα ἀνάμεσα στην<br />

Ζήνα καί τόν συγγραφέαν.<br />

Μέ τήν εὐκαιρίαν, θέλω νά τονίσω τήν διαφοράν τοῦ πράγματι<br />

καλλιτεχνικοῦ Φεστιβάλ εἰς τό Σόποτ, εἰς τό ὁποῖον κρίνεται ἡ μελωδίακαί<br />

ἡ φωνή τῶν ἑρμηνευτῶν, εἰς ἀντίθεσιν μέ τήν διαβόητον…<br />

«Γιουροβίζιον», τά κριτήρια καί οἱ ὄροι τῆς ὁποίας, δέν ἔχουν οὐδεμίαν<br />

σχέσιν μέ τήν ἀληθινήν Τέχνην!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

319

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ ΚΑΙ ΜΑΡΙΝΕΛΛΑ<br />

Δυό πολύ μεγάλα ὀνόματα<br />

τοῦΠαγκοσμίου μουσικοῦ στερέωματος!<br />

Ἀκόμα δέν εἶχε κοπάσει ἡ ἀπήχησις τῶν ἐπιτυχιῶν τῆς Γιοβάννας,<br />

ὅταν ἦλθαν διά κονσέρτα εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> ὁ Γ. Κατσαρός μέ τήν ὀρχήστραν<br />

του καί ἑρμηνευτές τήν Σούλα Μπιρμπίλη, τόν Ἀλέκο Ἀναστασιάδη<br />

καί τόν Πάνο Κόκκινο. Τήν τελευταίαν στιγμή προσετέθη καί ἡ<br />

Μαρινέλλα, μετά τόν πρόσφατον χωρισμόν της μέ τόν ἀείμνηστον,<br />

τόν μοναδικόν Στέλιο Καζαντζίδη. Τίς ἐμφανίσεις πλαισίωνε ὁ ἐξαιρετικός<br />

χορός τῆς Μιρέλλας, πού ἔγινε σύζυγος τοῦ Γιώργου.<br />

Ἡ Σούλα Μπιρμπίλη εἶχε ἤδη δηλωθεῖ ὡς «πρῶτον ὄνομα», ἀλλά<br />

δέν ἄντεξε τήν ἀδιαμφισβήτητην ὑπεροχήν τῆς Μαρινέλλας εἰς τήν<br />

προτίμησιν τοῦ κοινοῦ.<br />

Γιῶργος Κατσαρός Μαρινέλλα Γ. Κατσαρός - Μιρέλλα<br />

Α. Ἀναστασιάδης–Μαρινέλλα–Γ. Κατσαρός<br />

320

Σούλα Μπιρμπίλη<br />

Πάνος Κόκκινος<br />

Ἡ Σούλα, πιστεύοντας ὅτι λόγω τῶν ἀριστερῶν φρονημάτων της,<br />

εὐρίσκετο εἰςτό «γήπεδόν» της, μέ προκλητικόν τρόπον, σταματᾶ τίς<br />

ἐμφανίσεις της. Αὐτό διά τήν Μαρινέλλαν, ἦτο καί καλόν καί κακόν!<br />

Καλόν, ἐπειδή κατόρθωσε νά ξεδιπλώση τό ταλέντο της καί νά ἀποδείξη<br />

ὅ,τι δέν ἦτο ἁπλῶς τό «σεγκόντο» τοῦ μεγάλου Καζαντζίδη,<br />

ἀλλά καί θαυμάσια σολίστ. Τό κακόν ἦτο, πώς λόγω τῆς ψυχικῆς της<br />

καταστάσεως μετά τόν πρόσφατον χωρισμόν της, τό σκάνδαλον μέ<br />

τήν Σούλα, ἕνα ἀναπάντεχο κρύωμα καί ὁ φόρτος τοῦ προγράμματος,<br />

ὅλα αὐτά ἐπέδρασαν εἰς τήν φωνήν της! Καθημερινῶς τήν<br />

πήγαινα εἰς τόν ἰατρόν, πρίν ἀπό τό κονσέρτο, διά θεραπείαν.<br />

Ὅταν συζητούσαμε, ἀπέφευγε τήν ὁμιλίαν καί μόνον ὅταν ἦτο<br />

ἀπαραίτητον, ὁμιλοῦσε ψιθυριστά. Εἰς τό κονσέρτο ὅμως, τραγουδοῦσε<br />

μέ πλήρην φωνήν, παρά τόν πόνον καί τό γεγονός, ὅτι ἡ<br />

πλάτη της, ἦτο γεμάτη ἀπό τά στίγματα τῶν βεντουζῶν!<br />

Εὐτυχῶς, ὁ θαυμάσιος ἰατρός ἐθεράπευσε ταχέως τόν λαιμόν της<br />

καί οὕτως ἠδύνατο πλέον, νά τραγουδᾶ καί νά ὁμιλᾶ!<br />

Ὑπῆρξε καί ἕνα ἄλλο ἐπεισόδιον, πού δείχνει τόν χαρακτήραν τῆς<br />

μεγάλης αὐτῆς τραγουδίστριας. Μίαν ἡμέραν, ἐπισκεφθήκαμε καταστήματα<br />

διά νά ψωνίσουμε μερικά σουβενίρ. Εὐχαριστημένοι καί οἱ<br />

δύο ἀπό τά ψώνια μας, μπήκαμε εἰς ἕνα ταξί, ὥστε νά ἐπιστρέψουμε<br />

εἰς τό ξενοδοχεῖον.<br />

Μέχρι να φθάσωμεν, ἀρχίσαμε νά τραγουδοῦμε τραγούδια τοῦ<br />

Καζαντζίδη. Φθάσαμε εἰς τό ξενοδοχεῖον καί τήν στιγμήν πού ἐπλήρωνα<br />

τόν ὁδηγόν διά τήν διαδρομήν, δέν ἤθελε νά λάβη χρήματα,<br />

ἀλλά μέ παρακαλοῦσε νά τοῦ ποῦμε, τουλάχιστον δύο τραγούδια.<br />

Ἐγώ ἐπέμενα νά τόν πληρώσω, ὅπως καί ἔπραξα.<br />

321

Ἡ Μαρινέλλα, πού δέν καταλάβαινε ρωσικά, ἐνόμισε ὅτι ἔκανα<br />

παζάρια. Τῆς ἐξήγησα, τί ζητοῦσε ὁ ὁδηγός. Καί, τί νομίζετε;<br />

Μέ αὐτην τήν μοναδικήν τραγουδίστριαν, καθισμένοι εἰς τό ταξί,<br />

τραγουδούσαμε τουλάχιστον μισήν ὥραν, διά τόν ὀδηγόν!<br />

Πόσα μεγάλα ἀστέρια τοῦ πενταγράμμου εἶναι ἱκανά, διά κάτι<br />

παρόμοιον;<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

322

ΟΙ ΣΤΕΝΟΙ ΜΟΥ ΦΙΛΟΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΟΣΧΑΝ<br />

Οἱ πρῶτοι φίλοι μου εἰς τήν Μόσχαν, ἦσαν συνάδελφοί μου τῆς<br />

Ἑλληνικῆς συντάξεως καί, γενικῶς, τοῦ Ραδιοσταθμοῦ. Εἰςτήν ἀρχήν<br />

βεβαίως, δέν ὑπῆρχε χρόνος διά τίποτα ἄλλο, ἐκτός τῶν προβλημάτων<br />

τῆς ἀποκαταστάσεως τόσον τῶν γονέων μου, ὅσον καί τῆς<br />

βελτιώσεως τῶν οἰκονομικῶν μου. Ὅταν αὐτά τά προβλήματα διευθετήθησαν,<br />

ἡ ζωή μου εἰσῆλθεν εἰς ἄλλους ρυθμούς. Ὅπως ἤδη ἔχω<br />

ἀναφέρει, ὁ Σ. Καλμυκώφ συχνάκις προσκαλοῦσε εἰς τό διαμέρισμά<br />

του συνεργάτες καί περνούσαμε ὡραῖες βραδιές, ἐκτός ἐργασίας, μέ<br />

τόν ἐξαιρετικόν δημοσιογράφον Σπαρτάκ Ἀλεξέγιεφ καί τήν σύζυγόν<br />

του Γιελένα, τήν Γκάλια Τολστοίχ, τήν Ἴνα Χαμπάροβα.<br />

Σπανιότερες, ἦσαν οἱ συναντήσεις μέ τόν καλόν μου φίλον καί<br />

κουμπάρον μου Ἀπόστολον Μουσούρη καί τήν σύζυγόν του Ζένια,<br />

λόγω βαρδιῶν, ὅμως ἡ φιλία μας παρέμενε δυνατή. Ὡς ἐπί τό πλεῖστον,<br />

συναντώμεθα μέ τήν Μαρίνα Σκαραμαγκά-Σίλοβα, ἡ ὁποία ἦτο<br />

μαζί μας καί κατά τό ταξίδι εἰς τό Ἐρεβᾶν.<br />

Τακτικῶς, μᾶς συνεκέντρωνε εἰς τό διαμέρισμά της καί ἡ καλή<br />

μας φίλη Νατάσα Μπαλαγιάντς. Οὕτως, ἐγνώρισα τούς καλούς καί<br />

εὐγενικούς γονεῖς της, καθώς ἐπίσης τόν καλόψυχον ἀδελφόν της,<br />

τόν Γκρίσα.<br />

Ἡ ἠχολήπτρια Νατάσα Γκολοβινά, ἦτο μαθήτρια τῆς Ζήνας καί<br />

ὅταν μάθαμε πώς ἡ μητέρα της Λιάλια, ἐπίσης ἠχολήπτρια εἰς τόν<br />

Οἶκον ἠχολήψεων, εἶχε πάρει μέρος εἰς τόν Β΄ Παγκόσμιον πόλεμον<br />

καί, μετά τήν αἰχμαλωσίαν της, ἐκρατήθη εἰς ναζιστικόν στρατόπεδον<br />

συγκεντρώσεως, γίναμε οἰκογενειακοί φίλοι. Συντόμως ἡ Νατάσα<br />

πανδρεύθηκε τόν ὡραῖον εἰς τήν ὄψιν καί τήν ψυχήν ἠχολήπτην Γιεβγκένυϊ<br />

Μιρζόν, μέ τόν ὁποῖον ἀπέκτησαν δύο ὡραία ἀγόρια: τόν Ἠλιά<br />

καί τόν Δανιήλ. Μαζί μέ τήν Ζήνα ἐβαπτίσαμε τόν πρωτότοκον Ἠλιά<br />

καί οὕτως γίναμε καί κουμπάροι.<br />

Ἀρίστη φιλία μᾶς συνέδεσε μέ τήν ἠχολήπτριαν Νατάσα Ἀλεξάντροβα<br />

καί τόν σύζυγόν της, ἐξαιρετικόν ἐκφωνητήν, βουλγαρικῆς<br />

ἐθνικότητος, Ἀλεξάντρ Ἀλεξάντρωφ, ἀλλά μέ μίαν ἀπό τίς γιαγιᾶδες<br />

του Ἑλληνίδαν, καθώς ἐπίσης μέ τήν ἐπίσης ἠχολήπτριαν Νάντια<br />

Ἀλεξάντροβα καί τόν σύζυγόν της, ἐκφωνητήν τῆς Σέρβο-κροατικῆς<br />

συντάξεως, Γιούρυϊ Σμυρνώφ.<br />

Μετά τό πέρας τῶν ἐγγραφῶν, ὀργανώναμε ἀγῶνες «τάβλι». Εἰς<br />

323

αὐτούς τούς ἀγῶνας ἔπαιρναν μέρος: ἀπό τήν Βουλγαρικήν σύνταξιν<br />

ὁ Α. Ἀλεξάντρωφ καί ἡ συντάκτης Ὄλγα Μίσινα, ἀπό τήν Τουρκικήν<br />

σύνταξιν ὁ ἐκφωνητής Ἰχσᾶν Μουσταφάεφ – Ἀζερμπαϊτζάνος, ὁ<br />

σχολιαστής τοῦ Ραδιοσταθμοῦ Μιχαήλ Μελκονιᾶν – ἀρμενικῆς ἐθνικότητος<br />

καί ἀπό τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν ὁ Α. Σενκιέβιτς καί ἐγώ.<br />

Οὕτως, οἱ ἀγῶνες, ἦσαν «Διεθνεῖς!» Θυμᾶμαι καί ἕναν «τελικόν»,<br />

κατά τόν ὁποῖον διεκδικήσαμε τόν τίτλον τοῦ πρωταθλητοῦ ὁ Μ.<br />

Μελκονιᾶν καί ἐγώ. Ὁ Μ. Μελκονιᾶν, πού διέθετε ἀστείρευτον χιοῦμορ,<br />

εἶχε γράψει τήν παραμονήν τούς «ὅρους». Ὅπως μᾶς ἀφηγήθη,<br />

εἶχε σηκωθεῖ ἐνωρίς τό πρωΐ καί ἄρχισε νά γράφη. Ὁ πατέρας του,<br />

νομίζοντας ὅτι γράφει κάποιο σοβαρόν σχόλιον, περπατοῦσε εἰς τίς<br />

«μύτες» τῶν ποδιῶν του, διά νά μήν τόν ἐνοχλήση… Τό ἀντίγραφον<br />

αὐτοῦ τοῦ «ἐγγράφου», εἰς τήν ρωσικήν γλώσσαν, τό φυλάω, ὡς<br />

ἀνάμνησιν ἀπό τήν ζωήν μου εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Τό παραθέτω δέ εἰς μετάφρασιν,<br />

ὥστε νά δωθῆ μία εὔθυμη νότα, εἰς τά ὅσα θλιβερά ἀναφέρονται<br />

εἰς τό παρόν βιβλίον:<br />

ΑΓΩΝ ΤΙΤΑΝΩΝ<br />

Διά τόν καθορισμόν, ποῖος ἀπό τούς Τιτάνας θά εἰσέλθη εἰς τήν<br />

ἱστορίαν καί ποῖος εἰς τόν λέβηταν τοῦ μαγειρείου, διοργανώνεται<br />

ἀγών ΤΑΒΛΙ, μεταξύ τοῦ Κωνσταντίνου Μαυροπούλου καί τοῦ Μιχαήλ<br />

Μελκονιᾶν.<br />

Ὅροι τοῦ ἀγώνος:<br />

1. Ὁ ἀγών θά διεξαχθῆ εἰς 100 παρτίδας.<br />

2. Εἰς περίπτωσιν ἰσοπαλίας, πρωταθλητής ἀναδεικνύεται ὁ νικητής<br />

εἰς τόν «Χορόν τῶν σπαθιῶν», ἀπό τό μπαλέτο τοῦ Ἀράμ Χατσατουριᾶν<br />

«Γκαγιανέ». Παίρνοντας ὑπ’ ὄψιν τόν ἀψύν χαρακτήραν<br />

τοῦ συντρόφου Μαυροπούλου, ἀποφεύγεται μέ κάθε τρόπον, ἀγών<br />

πυγμαχίας.<br />

3. Ὁ νικητής, ὁ ὁποῖος εἶναι καί Τιτάνας, εἰσερχόμενος εἰς τήν<br />

ἱστορίαν, λαμβάνει ἀπό τόν ἄλλον Τιτάναν, ὁ ὁποῖος «βράζει», βραβεῖον,<br />

εἰς τό ποσόν τῶν 10 ρουβλίων.<br />

4. Τό βραβεῖον κατατίθεται ἀμέσως, μετά τήν νίκην εἰς 51 παρτίδας<br />

(εἰς αὐτήν τήν περίπτωσιν, ὁ ἀγών θεωρεῖται ὡς συνηθισμένη<br />

νίκη).<br />

5. Μέχρι τήν στιγμήν, πού εἰςτούς ἐκφωνητές Α΄ κατηγορίας ὁ μισθός<br />

θά φθάση τά 800 (ὀκτακόσια) ρούβλια μηνιαίως, ἀπό τά «μπό-<br />

324

νους» δημιουργεῖται «Ταμεῖον βοηθείας, διά τούς Ἀζερμπαϊτζά-νους<br />

διανοουμένους, εἰς τό ποσόν τῶν 5 (πέντε) ρουβλίων. Ἀπό αὐτό τό<br />

Ταμεῖον, ὁ σύντροφος Μουσταφάεφ δύναται νά χρεώνεται χρηματικόν<br />

ποσόν, διά νά πληρώνη τά χρέη του ἀπό τίς ἧττες ἀμέσως καί<br />

ὄχι τήν ἡμέραν μισθοδοσίας. Ἐπιστρέφει 6 (ἕξι) ρούβλια, ἐπειδή<br />

μῆνες ὁλόκληρους, δέν δύναται κανείς νά τοῦ ἀποσπάση τά κερδισμένα<br />

χρήματα.<br />

6. Ὁ ἡττημένος ἐνδιαμέσως (δηλαδή, εἰς ἀγώναν μίας βραδιᾶς),<br />

μέχρι τήν ἑπομένην παρτίδαν ὑποχρεοῦται νά ἀποτείνεται εἰς τόν<br />

νικητήν, μέ τά λόγια: «Καλημέρα σας, «σέρ!» Ὁ νικητής, ἀπαντᾶ:<br />

«Χαῖρε» καί εἰς τήν ἀγγλικήν λέξιν «σέρ» προσθέτει τό ἀρχαιορωσικόν<br />

μόριον: «ουν». (σεροῦν εἰς τήν ρωσικήν, σημαίνει κατουρλής…)<br />

7. Ὅταν τελειώσει ὁ ἀγών, ἠχεῖ ὁ ὕμνος: «Ὡραία χώρα ἡ Βουλγαρία»<br />

ὅμως, ἡ Ἀρμενία εἴτε ἡ Ἑλλάς – ἐξαρτᾶται ἀπό τόν νικητήν –<br />

εἶναι καλλίτερη ἀπό ὅλας». Ὁ νικητής χαμογελᾶ προστατευτικῶς εἰς<br />

τούς ταβλαδόρους βουλγαρικῆς ἐθνικότητος καί, κτυπώντας τους<br />

χαλαρά εἰς τόν ὦμον, λέει: «Μήν στεναχωριέσαι, ἀδελφάκι, κάποτε<br />

θά καταφέρης νά βρεθῆς εἰς τέτοια ὕψη». Τώρα, τό πιστεύει εἴτε ὄχι,<br />

δέν ἔχει σημασίαν.<br />

8. Ἄν νικήση ὁ σύντροφος Μαυρόπουλος, ἡ Ἀρμενία, μέ Κρατικήν<br />

πράξιν, χαρίζει εἰς τήν Ἑλλάδαν τήν λίμνην Σεβᾶν. Εἰς ἀντίθετον περίπτωσιν,<br />

ἡ Ἑλλάς εἰς τήν Ἀρμενίαν, τό Αἰγαῖον πέλαγος.<br />

9. Οἱ βάρκες, πού θά πλέουν εἰς αὐτάς τάς ὑδάτινας ἐκτάσεις, θά<br />

ἔχουν σχῆμα χήνας καί θά πρέπη νά ξεφωνίζουν ὡς χῆνες, μέ τήν<br />

προφοράν τῆς ἐθνικότητος τοῦ ἡττημένου.<br />

10. Εἰς τά ἐρείπια τῶν ἀρχαίων μνημείων – τῆς Ἀκροπόλεως (εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν) καί τοῦ Γκαρνί Γκεχάρντ (εἰς τήν Ἀρμενίαν), θά ὑψωθοῦν<br />

μνημεῖα τοῦ νικητοῦ. Ἀλλά τά χρηματικά ποσά, θά συγκεντρωθοῦν<br />

ἀπό τά γειτονικά κράτη τῆς Βουλγαρίας καί τοῦ Ἀζερμπαϊτζᾶν.<br />

11. Μετά τό πέρας τοῦ ἀγῶνος, θά ὀργανωθῆ δεξίωσις, ἡ ὁποία θά<br />

ἀρχίση μέ μπύραν, πού ὁ σύντροφος Μελκονιᾶν, μέχρι στιγμῆς, δέν<br />

ἐπρόσφερε εἰς τόν σύντροφον Ἀλεξάντρωφ.<br />

Σύνθεσις Ἑλλανοδίκου Ἐπιτροπῆς:<br />

Λαμβάνοντας ὑπ’ ὄψιν, ὅτι ὁ ἀγών ἔχει ἑξαιρετικῶς μεγάλην σημασίαν<br />

διά τήν ἀνάπτυξιν τοῦ Παγκοσμίου πολιτισμοῦ, ἐπειδή τό<br />

τάβλι, μετά τήν διελκυστίνδαν, εἶναι τό πρώτον διανοητικόν παῖγνιον,<br />

325

τά μέλη τῆς Ἑλλανοδίκου Ἐπιτροπῆς ἐπιλέγονται, εἰς διεθνιστικήν βάσιν.<br />

Ἡ σύνθεσίς της, ἔχει ἤδη ἐπικυρωθεῖ ἀπό τά Κοινοβούλια ὅλων<br />

τῶν χωρῶν-μελῶν τοῦ ΟΗΕ.<br />

Ο. ΜΙΣΙΝΑ: Πρόεδρος τῆς Ἑλλανοδίκου Ἐπιτροπῆς·<br />

Α. ΑΛΕΞΑΝΤΡΩΦ: Γραμματέας (Ἄν παρουσιάση καλλίτερες ἐπιδόσεις<br />

εἰς τό τάβλι, μπορεῖ νά γίνη Ἀντιπρόεδρος)·<br />

Ι. ΜΟΥΣΤΑΦΑΕΦ: Μέλος (Μπορεῖ νά γίνη Ἀναπληρωτής Πρόεδρος,<br />

ἄν γίνη φιλικότερος μέ τάς γυναῖκας)·<br />

Α.ΚΑΡΑΛΙΩΦ: (Θά γίνη Ἀναπληρωτής, ἄν εἰς τόν ἀγώναν Κορτσνόϊ<br />

– Πετροσιᾶν, νικήση ὁ Κορτσνόϊ).<br />

Τό κείμενον τοῦ ἐγγράφου, ἔχει 4 ἀντίτυπα.<br />

Καθένα ἀπό αὐτά, γραμμένον εἰς τά ρωσικά, ρωσικά, ρωσικά καί<br />

ρωσικά, εἶναι αὐθεντικόν.<br />

Φοβερά φιλόδοξοι ἀπό την φύσιν τους καί φιλοχρήματοι:<br />

Μόσχα 8.06.1971<br />

/ὑπογραφή/ Κ. Μαυρόπουλος<br />

/ὑπογραφή/ Μ. Μελκονιᾶν<br />

Ὅταν ἐκέρδισα ἀνέτως τόν ἀγώναν, εἶπα εἰς τόν φίλο μου, τόν<br />

Μιχαήλ Μελκονιᾶν: «Παρά τό γεγονός, ὅτι ἕνας ἀπό τούς ὅρους ἦτο<br />

ἀπαράδεκτος, ἐπειδή δέν ὑπάρχει οὐδεμία σύγκρισις μεταξύ Αἰγαίου<br />

πελάγους καί λίμνης Σεβᾶν οὔτε ὡς πρός τήν δόξαν, οὔτε καί ὡς<br />

πρός τό μέγεθος, τόν ἀποδέχθην, ὄντας σίγουρος διά τήν νίκην!»<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἐκτός Ραδιοσταθμοῦ, στενοί μου φίλοι ἦσαν: ὁ Σταῦρος Παπαδόπουλος,<br />

ὁ Γεώργιος Ἐρμείδης, ὁ Νίκος Γρηγοριάδης (ὅλοι Ἕλληνες<br />

τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>), ὁ Βαγγέλης Καρελλᾶς (πολιτικός πρόσφυξ) καί ὁ Ρῶσος<br />

δημοσιογράφος Γιούρυϊ Σεμικόζ.<br />

Σ. Παπαδόπουλος Γ. Ἐρμείδης Ν. Γρηγοριάδης<br />

326

Β. Καρελλᾶς Γ. Σεμικόζ<br />

Δύο ἀπό αὐτούς, τόν Σ. Παπαδόπουλον καί τόν Β. Καρελλᾶν,<br />

τούς ἐστεφάνωσα καί γίναμε κουμπάροι. Ἡ κόρη τοῦ Σ. Παπαδοπούλου,<br />

ἡ Ἑλένη, εἶναι καί ἡ ἀγαπημένη μου βαπτιστήρα.<br />

Ὅλοι, βρεθήκαμε εἰς τήν Ἑλλάδαν, ἐκτός ἀπό τόν Γ. Σεμικόζ, τόν<br />

ὁποῖον ὅμως, δέν ξεχνᾶμε.<br />

Ὁ Σταῦρος Παπαδόπουλος ἐγεννήθη τό 1940, εἰς τήν Γκάγκρα<br />

καί ζοῦσε μέ τούς γονεῖς του εἰς τήν Γκουνταοῦτα, ὡς τό 1949, ὅταν<br />

λόγωτῆς βουλήσεως τοῦ «ἠγέτου τῶν λαῶν», συμπεριλαμβανομένου<br />

τοῦ ἑλληνικοῦ, ἀκολουθώντας τήν μοίραν τῶν Ἑλλήνων «εἰδικοεκτοπισθέντων»,<br />

εὑρέθησαν εἰς τό Κεντάου. Ἐκεῖ, ἐδέθη μέ στενήν<br />

φιλίαν, μέ τόν πρώτον μου ἐξάδελφον Ἰωάννην Σπυριδόπουλον, υἱόν<br />

τοῦ θείου μου Ἀριστοτέλους. Ἡ μητέρα του, ἡ θεία Μαρία, διά νά<br />

προστατεύση τόν υἱόν τους (διά τούς μπολσεβίκους «υἱόν ἐχθροῦ<br />

τοῦ λαοῦ»), τοῦ ἔδωσε τό πατρικόν της ἐπώνυμον.<br />

Τό σημειώνετε, ἀπατημένοι ὀπαδοί τοῦ ΚΚΕ;<br />

Ὄντας θαυμάσιοι ποδοσφαιριστές, ὁ Σταῦρος καί ὁ Γιαννούλης<br />

(ἔτσι συνηθίσαμε νά ὀνομάζουμε τόν ἐξάδελφόν μου), δίδουν εἰσαγωγικές<br />

ἐξετάσεις εἰς τό Πολυτεχνικόν Ἰνστιτοῦτον τοῦ Λένινγκραντ.<br />

Ὁ Σταῦρος εἰς τήν Σχολήν Μηχανικῶν-οἰκονομολόγων καί ὁ Γιαννούλης<br />

εἰς τήν Σχολήν Μηχανικῶν-ἠλεκτρολόγων. Παραλλήλως μέ τίς<br />

σπουδές, παίζουν ποδόσφαιρον, εἰς τήν μικτήν τοῦ Πολυτεχνείου.<br />

Ὅταν ἤμουν εἰς τό Κεντάου καί οἱ δύο εὐρίσκοντο εἰς τό Λένινγκραντ.Τούς<br />

ἐγνώρισα εἰς τήν Μόσχαν, ὅταν ἦλθαν νά δοῦν τόν<br />

ποδοσφαιρικόν ἀγώναν μεταξύ τῶν ἐθνικῶν ὁμάδων τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> καί<br />

τῆς Ἑλλάδος.<br />

Συντόμως, οἱ γονεῖς τοῦ Σταύρου, οἱ ἀξέχαστοι Σουμέλα καί<br />

Παντελής (αἰωνία ἡ μνήμη τους) κατόρθωσαν νά ἐπιστρέψουν εἰς τήν<br />

Γκουνταοῦτα καί νά πάρουν πίσω μόνον τμῆμα τοῦ σπιτιοῦ τους.<br />

327

Μετά τό πέρας τῶν σπουδῶν, τόν Σταῦρον, συμφώνως μέ τούς<br />

ἰσχύοντες κανόνες, τόν στέλνουν νά ἐργασθῆ ἐπί τρία ἔτη εἰς τό<br />

Ριαζᾶν. Τό ἀπόγευμα τῆς Παρασκευῆς, μετά τήν ἐργασίαν του, ἔρχεται<br />

εἰς τήν Μόσχαν, ὅπου τόν φιλοξενῶ καί μέ τήν βοήθειάν μου,<br />

μαθαίνει ἑλληνικά. Πλησιάζοντας εἰς τό τέλος τῶν τριῶν ἐτῶν εἰς τό<br />

Ριαζᾶν, φίλοι του προτείνουν νά μείνη εἰς τό Σουχούμι, πού ἀπέχει<br />

ὀλίγα χιλιόμετρα ἀπό τήν Γκουνταοῦτα. Συζητώντας τό θέμα καί<br />

γνωρίζοντας τίς ἀτασθαλίες τῆς Γεωργίας, τόν συμβουλεύω νά ἐγκατασταθῆ<br />

εἰς τήν Μόσχαν. Εἰς τό Σουχούμι, ἔπρεπε νά ἀφομοιώση τόν<br />

τρόπον ζωῆς τῶν κατοίκων του, ἀλλά ὁ Σταῦρος, δέν ἦτο ἀπό τούς<br />

χαρακτῆρας, πού διακινδυνεύουν τά πάντα, διά νά ζήσουν ἀνέτως.<br />

Εἰς τήν Μόσχαν, μέ ἐξαίρεσιν τά «λαμόγια», ὅλοι ζοῦσαν μέ τόν μισθόν<br />

τους, πρᾶγμα πού ἐταίριαζε μέ τήν ἰδιοσυγκρασίαν τοῦ Σταύρου.<br />

Τό πρόβλημα τῆς ἐγγραφῆς ἐξεπεράσθη, ὅταν ἐγνώρισε τήν<br />

μαιευτήρα-γυναικολόγον, Σφετλάνα Τόρμοζοβα. Ἀργότερον, εἰς τήν<br />

Γκάγκρα, ἐτελέσαμεν τά μυστήρια τῆς στέψεως καί τῆς βαπτίσεως<br />

τῆς κορούλας τους Ἑλένης.<br />

Μόσχα 27.10.1973<br />

Πολιτικός γάμος.<br />

Ἀθήνα 6.01.1995.<br />

Μέ τήν βαφτισιμιά μου Ἑλένη.<br />

Συντόμως, ὁ Σταῦρος ἄρχισε νά ἐργάζεται ὡς Ἀρχιμηχανικόςοἰκονομολόγος<br />

εἰς τό Ὑπουργεῖον Μηχανοκατασκευῶν. Μεγάλον ρόλόν,<br />

ἔπαιξε ἡ θαυμασία συστατική ἐπιστολή, τοῦ Διευθυντοῦ τοῦ<br />

ἐργοστασίου εἰς τό Ριαζᾶν.<br />

328

Γεώργιος Ἐρμείδης<br />

Μέ τόν Ἕλληναν στοματολόγον Γεώργιον Ἐρμείδην, ἐγνωρισθήκαμε<br />

εἰς μίαν ἐκδήλωσιν τῆς Λέσχης Ἑλλήνων πολιτικῶν προσφύγων<br />

τῆς Μόσχας, πού τήν ἐπισκέπτονταν ὅλοι οἱ Ἕλληνες τῆς Μόσχας. Ἡ<br />

σύζυγος τοῦ Γ. Ἐρμείδη, Ταμάρα, μετά τήν ἀποφοίτησίν της ἀπό τό<br />

Παιδαγωγικόν Ἰνστιτοῦτον Ξένων γλωσσῶν τῆς Μόσχας, δίδασκε τήν<br />

ἀγγλικήν γλώσσαν, εἰς ἕνα ἀπό τά σχολεῖα τῆς Μόσχας.<br />

Μόσχα 29.11.1961<br />

Πολιτικός γάμος<br />

Τήν 17 ην Ἰουνίου 1966, ἐγεννήθη<br />

ἡ κόρη τους Εἰρήνη καί τήν 6 ην<br />

Ἰουλίου 1976, ὁ υἱός τους Γιάννικ.<br />

Ἀργότερον, ὁ Γ. Ἐρμείδης μᾶς ἐσύστησε καί ἕναν ἄλλον Ἕλληναν,<br />

τόν Νίκον Γρηγοριάδην. Τό πατρικόν ἐπώνυμόν τῆς μητρός<br />

του ἦτο Μαυροπούλου. Ἀπό τίς ἀφηγήσεις τοῦ πατρός μου θυμᾶμαι,<br />

ὅτι δύο ἀδέλφια τοῦ παπποῦ μου Θεμιστοκλέους, πρίν τόν ἐκριζωμόν<br />

τῶν Ἑλλήνων τοῦ Πόντου, εἶχαν καταφύγει εἰς τό Βατούμ, ὅπου εἶχε<br />

γεννηθεῖ ὁ Νίκος. Βεβαίως, ἡ ἐθνικότητά μας ἔπαιξε μεγάλον ρόλον<br />

εἰς τήν φιλίαν μας, ὅμως ἑδραιώθη χάριν τῆς κοινότητος τῶν χαρακτήρων<br />

μας.<br />

Ἡ Εἰρήνη καί ὁ Νίκος<br />

Ὁ Νίκος μέ τόν μικρόν Δημήτρη<br />

329

Ἡ Εἰρήνη, ἡ σύζυγος τοῦ Ν. Γρηγοριάδη, ἦτο θυγατέρα τῆς Σοφίας<br />

Γκλαντκόβα. Κυριολεκτικῶς, πρίν τήν ἀναχώρησίν μας διά τήν<br />

Ἑλλάδαν, τήν 7 ην Αὐγούστου 1976, εἶχε γεννηθεῖ ὁ υἱός τους, Δημήτρης.<br />

Ὁ καιρός περνοῦσε καί ἡ μικρή κάποτε Εἰρηνούλα, πανδρεύεται.<br />

Τήν 25 ην Αὐγούστου 1988, ἔρχεται εἰς τόν κόσμον ἡ κορούλα της,<br />

Ἀννούλα. Τήν μετασοβιετικήν περίοδον, πού ἄρχισα νά ταξιδεύω εἰς<br />

τήν Ρωσίαν, πάντα ἐπισκεπτόμουν τά φιλόξενα διαμερίσματα τῶν<br />

φίλων μου Γιώργου καί Νίκου. Οὕτως, ἐγνώρισα καί τήν χαριτωμένην<br />

Ἀννούλα.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Μέ τόν Βαγγέλην Καρελλᾶν ἐγνωρισθήκαμε εἰς τήν Λέσχην<br />

Ἑλλήνων πολιτικῶν προσφύγων εἰς τήν Μόσχαν. Οἱ γονεῖς του, μέχρι<br />

τό 1922, ἐζοῦσαν εἰς τήν Σμύρνην, ὅταν ἠναγκάσθησαν νά ἐγκαταλείψουν<br />

αὐτόν τό ὡραῖον καί πολυσύχναστον τότε λιμέναν, καταφεύγοντας,<br />

ὅπως καί οἱ ἄλλοι Ἕλληνες κάτοικοί του εἰς τήν Ἑλλάδαν, διά<br />

νά σωθοῦν ἀπό τούς ἐξαγριωμένους Τούρκους καί ὄχι ὅπως ἔγραψε<br />

εἰς τήν «ἱστορίαν» της ἡ Ρεπούση «συνωστισμένοι…». Οἱ γονεῖς του,<br />

μέ τήν ἀνήλικην τότε ἀδελφήν του, ἐγκατεστάθησαν εἰς τήν Κοκκινιάν,<br />

ὅπου ἐγεννήθη τό 1925 ὁ Βαγγέλης.<br />

Τά ἔτη ἦσαν «δίσεκτα», ἐπειδή ἡ Ἑλλάδα, κατεστραμμένη ἀπό<br />

τούς συνεχεῖς πολέμους, ἠναγκάσθη νά δεχθῆ ὡς πρόσφυγες, τό 1/4<br />

τοῦ πληθυσμοῦ της, πρᾶγμα δύσκολον ἀκόμα καί διά κράτη μέ<br />

ἰσχυρᾶν οἰκονομίαν. Ἀρκεῖ νά ἀναφέρουμε ἕνα σχετικῶς πρόσφατον<br />

γεγονός, τήν ἕνωσιν τῶν δύο Γερμανιῶν: τῆς Γερμανικῆς Ὁμοσπονδιακῆς<br />

Δημοκρατίας μέ τήν Γερμανικήν «Λαοκρατικήν» Δημοκρατίαν.<br />

Ὅπως εἶναι γνωστόν ἡ πρώτη, ἦτο ἕνα ἀπό τά πλέον ἀνεπτυγμένα<br />

οἰκονομικῶς κράτη τοῦ κόσμου καί, ἡ δευτέρα, ἔστω καί ἄν<br />

ὑστεροῦσε εἰς σύγκρισιν μέ τήν πρώτην, ἦτο εἰς πολύ καλλιτέραν<br />

οἰκονομικήν κατάστασιν ἀπό τήν Ἑλλάδαν τοῦ 1922… Καί ὅμως,<br />

ἐπέρασαν ἀρκετά ἔτη, μέχρι ἡ ἑνωμένη Γερμανία νά ἐπανέλθη εἰς τήν<br />

προτέραν θέσιν της.<br />

Ἡ οἰκογένεια τοῦ Παναγιώτη Καρελλᾶ, πατρός τοῦ Βαγγέλη,<br />

ζοῦσε πτωχικῶς καί ἡ κατάστασις ἐπεδεινώθη μέ τόν Β΄ Παγκόσμιον<br />

πόλεμον, τήν κατοχήν τῶν ναζί καί τόν συμμοριτοπόλεμον. Ὁ Βαγγέλης<br />

πῆρε μέρος εἰς τήν Ἐθνικήν Ἀντίστασιν καί κατόπιν εἰς τόν<br />

Δημοκρατικόν στρατόν. Μετά τήν ἥτταν, εὑρέθη εἰς τήν Τασκένδην,<br />

330

ὅπου ἕνας ἀπό τούς πρῶτους, ἐκφράζει τήν ἐπιθυμίαν του νά σπουδάση.<br />

Ἀποφοιτώντας ἀπό τήν Σχολήν Οἰκονομικῶν τοῦ Ἰνστιτούτου<br />

τῆς Τασκένδης, συνεχίζει μεταπτυχιακές σπουδές εἰς τήν Μόσχαν καί,<br />

παίρνοντας τό πτυχίον τοῦ δόκτορος, διορίζεται καθηγητής εἰς τό<br />

Πανεπιστήμιον «Πατρίς Λουμούμπα» τῆς Μόσχας καί ἀγοράζει ἕνα<br />

δυάρι, ἀπό τόν συνεταιρισμόν τῶν καθηγητῶν.<br />

Τήν 22 αν Φεβρουαρίου 1975, γίνομαι κουμπάρος<br />

του, ὅταν τόν στεφανώνω μέ τήν Βαλεντίνα<br />

Σάββουσκινα, εἰς τόν Ναόν τῶν Θεοφανείων τῆς<br />

συνοικίας Γιελόχοβο τῆς Μόσχας, τότε Μητροπολιτικόν<br />

Ναόν.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Μέ τόν Γιούρυϊ Σεμικόζ καί τήν σύζυγόν του, γνωρισθήκαμε<br />

μέ ἀσυνήθιστον τρόπον. Ἐγώ ἤθελα νά ἀνταλλάξω<br />

τό κρατικόν μας διαμέρισμα, μέ συνεταιριστικόν. Οὕτως,<br />

συναντηθήκαμε μέ τό ζεῦγος Σεμικόζ. Ἡ ἀνταλλαγή δέν<br />

ἐπραγματοποιήθη, ἀλλά ἐγίναμε ἀχώριστοι φίλοι, ὡς τίς<br />

τελευταῖες στιγμές, ὅταν τήν 16 ην Αὐγούστου 1976, μέ ἐσυνόδευσε<br />

εἰς τό Διεθνές ἀεροδρόμιον τῆς Μόσχας, ἀπ’ ὅπου ἀνεχώρησα ἀεροπορικῶς,<br />

κατά τόν ἐπαναπατρισμόν μου εἰς τήν Ἑλλάδαν.<br />

Μέ τόν Γιούρυϊ καί τήν σύζυγόν του, ἐσυναντήσαμε πολλές αὐγές<br />

εἰς τό διαμέρισμά τους, πίνοντας καφέ. Πολλές φορές νομίζω, ὅτι<br />

ἀκούω τήν φωνήν του εἰς τό τηλέφωνον: «Παλληκάρι! Σέ αναμένουμε,<br />

ὅταν σχολάσεις. Καφέ θά ἔχω ἀλεσμένον εἰς τόν χειρόμυλον, πού<br />

μοῦ ἐχάρισες, ἀλλά θά τόν ψήσης ὁ ἴδιος!»<br />

Δυστυχῶς, χάσαμε ἐπαφήν, ἐπειδή ἔχασα τήν ἠλεκτρονικήν μου<br />

ἀτζέντα, εἰς τήν ὁποίαν ἦσαν γραμμένα τά τηλέφωνα καί ἡ διεύθυνσίς<br />

τους. Ὡστόσον, ἐλπίζω νά συναντηθοῦν πάλι κάποτε οἱ δρόμοι<br />

μας καί ὡς τότε, εὔχομαι νά εἶναι ὑγιεῖς!<br />

331

ΝΕΟΣ ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΣΜΟΣ<br />

Ὅλα τά προβλήματα καί τά ἐμπόδια, πού εἶχε ὑψώσει ἔμπροσθέν<br />

μου ἡ σοβιετική ἐξουσία, εἶχαν πλέον ξεπερασθεῖ. Ἔφθασε ὁ καιρός<br />

νά ἐκπληρώσω τήν ὑπόσχεσιν, πού εἶχα δώσει εἰς τόν πατέραν μου:<br />

νά συγκεντρώσω τήν οἰκογένειαν καί νά ἐπιστρέψουμε εἰς τήν Ἑλλάδαν.<br />

Ἡ Ζήνα, σεβομένη τήν μνήμην τοῦ πατρός μου, τόν ὁποῖον καί<br />

ἀγαποῦσε καί τακτικῶς τόν ἀνέφερε, δέν εἶχε ἀντίρρησιν, ἀπό τήν<br />

στιγμήν πού εἶχε ἐκλείψει ὁ μοναδικός λόγος, διά τόν ὁποῖον θά ἐταλαντεύετο:<br />

ἡ φροντίς τῆς μητρός της. Ἡ ταλαιπωρημένη ἀπό τήν<br />

ζωήν της Ναταλία Σμυρνόβα, χτυπημένη ἀπό τήν ἐπάρατον ἀσθένειαν,<br />

ἀπεβίωσε τήν 12 ην Αὐγούστου 1972.<br />

Ἅς εἶναι ἐλαφρύ τό χῶμα, πού τήν σκεπάζει.<br />

Ἐν τῷ μεταξύ, εἶχα ἀγοράσει ἕνα διαμέρισμα ἀπό τόν συνεταιρισμόν<br />

τοῦ Ὑπουργείου ἐξωτερικοῦ ἐμπορίου, εἰς ὡραίαν τοποθεσίαν,<br />

βυθισμένην εἰς τό πράσινον, εἰς ἀπόστασιν 200 μέτρων ἀπό τήν<br />

«πλησίον ντάτσα» τοῦ Στάλιν. Τό διαμέρισμα, ἦτο εἰς τόν δέκατον<br />

ὄροφον καί εἶχε δύο μεγάλες βεράντες, ἀπό τίς ὁποῖες ἔβλεπες πανοραμικῶς<br />

τήν Μόσχαν.<br />

Ὡστόσον, διά νά ἐκπληρώσω τήν ὑπόσχεσίν μου προς τόν πατέραν<br />

μου, ἔπρεπε νά ξεπεράσω τά ἐμπόδια δύο Δικτατοριῶν: τῆς<br />

Σοβιετικῆς Ἑνώσεως καί τῆς Ἑλλάδος.<br />

Ἄρχισα τήν ἐφαρμογήν τοῦ σχεδίου, παίρνοντας εἰς τήν Μόσχαν<br />

τήν μητέραν μου καί τόν Θεμιστοκλήν. Μέ τήν μητέραν μου, ἐπειδή ἡ<br />

ἡλικία της ἦτο πλέον συντάξιμος, ἄν καί δέν ἔπαιρνε σύνταξιν, δέν<br />

εἶχα πρόβλημα. Τό πρόβλημα ἦτο μέ τόν ἀδελφόν μου, πού διά εὐλόγους<br />

λόγους, δέν ἐζήτησα τήν βοήθειάν τῆς KGB… Μέ ἐβοήθησε<br />

ἕνας φίλος, ὁ ὁποῖος τόν συνέστησε εἰς τό ἐργοστάσιον, πού ἐργαζόταν<br />

καί διέθεται ἄδειαν νά προσλαμβάνη ἐργαζομένους ἀπό ἄλλες<br />

πόλεις, ἐξασφαλίζοντάς τους ἐγγραφήν εἰς τό δημοτολόγιον τῆς Μόσχας.<br />

Οὕτως, ἀναμέναμε τήν διαδικασίαν τῆς ἐγγραφῆς. Ἀπέμενε ἡ<br />

διαδικασία, ἀπό τήν πλευράν τῆς Ἑλλάδος.<br />

Μέ τόν δυστυχῶς ἀείμνηστον πλέον φίλον μου Βασίλην Βήτταν,<br />

ὑπάλληλον τῆς Πρεσβείας τῆς Ἑλλάδος εἰς τήν Μόσχαν, μέ ἐγνώρισε<br />

ὁ ἐπίσης δυστυχῶς ἀείμνηστος φίλος Ἀνδρέας Μαρίνος. Ὁ Α. Μαρίνος,<br />

ὅπως καί πολλοί ἄλλοι Ἕλληνες, εἶχε ἔλθει εἰς τήν Μόσχαν διά<br />

θεραπείαν. Εἰς τήν κλινικήν, ἐγνώρισε τήν συνεργάτιδαν τοῦ μικρο-<br />

332

βιολογικοῦ ἐργαστηρίου Ὄλγαν Ἐλευθεριάδου, κόρην τοῦ πολιτικοῦ<br />

πρόσφυγος Δημήτρη, ἡ μητέρα τῆς ὁποίας ἦτο Ρωσίδα. Ταχέως ἡ<br />

φιλία τους ἐδέθη μέ τά δεσμά τοῦ γάμου. Κουμπάρος ἔπρεπε νά εἶναι<br />

ὁ Β. Βήττας, ὅμως ἐκεῖνος ἠναγκάσθη νά ἐπιστρέψη εἰς τήν Ἑλλάδαν,<br />

λόγω διαφωνιῶν του μέ τόν τότε Πρέσβυν τῆς Ἑλλάδος εἰς τήν Μόσχαν.<br />

Ὁ Α. Μαρίνος ἐδήλωσε, ὅτι δέν δέχεται ἄλλον κουμπάρον ἐκτός<br />

ἀπό ἐμέναν. Οὕτως, γίναμε κουμπάροι καί στενοί φίλοι.<br />

Πρίν τήν ἀναχώρησιν τοῦ Β. Βήττα εἰς τήν Ἑλλάδαν, συνεδέθημεν<br />

μέ πολύ δυνατούς φιλικούς δεσμούς καί συναντώμεθα ἀνελλιπῶς,<br />

ἡμέραν παρά ἡμέραν (οἱ βάρδιές μας συνέπιπταν), μέχρι τήν<br />

ἀναχώρησίν του. Ἀπό τόν Β. Βήττα ἐγνώρισα τόν Α΄ Γραμματέαν τῆς<br />

Πρεσβείας Κώσταν Πολίτην καί τόν Πρόξενον Θανάσην Ἐξηντάρην,<br />

καθώς ἐπίσης καί τούς ὑπαλλήλους Χάρην Μωραΐτην καί Ὀδυσσέαν<br />

Ρουμελιώτην. Ὅλοι τους εἶναι καλοί μου φίλοι, μέχρι σήμερον.<br />

Μόσχα, Ἰούλιος τοῦ 1974.<br />

Πολιτικός γάμος<br />

τοῦ Ἀνδρέα μέ τήν Ὄλγα.<br />

Ρίο 1979. Β. Βήττας, Α. Μαρίνος,<br />

ὁ συγγραφεύς καί ὁ Σ. Παπαδόπουλος.<br />

Παρά τίς προσπάθειες τῶν φίλων μου τῆς Πρεσβείας τῆς Μόσχας,<br />

τό ξεπέρασμα τῶν ἐμποδίων τῶν χαμηλόβαθμων αξιωματούχων<br />

τῆς Δικτατορίας εἰς τήν Ἑλλάδαν, δέν ἦτο καθόλου εὔκολη ὑπόθεσις.<br />

Πάντοτε οἱ «παρατρεχάμενοι» τῆς Αὐλῆς, εἶναι «βασιλικότεροι<br />

τοῦ Βασιλέως»…<br />

Τελικῶς, ἡ Δικτατορία παρέδωσε τήν ἐξουσίαν καί ἀκολούθησε ἡ<br />

θριαμβευτική ἐπιστροφή τοῦ Κωνσταντίνου Καραμανλῆ καί ὁ σχημα-<br />

333

τισμός κυβερνήσεως Ἐθνικῆς ἑνότητος! Συντόμως, ἀφίχθη εἰς τήν<br />

Μόσχαν μία ὁμάς τουριστῶν, καί μεταξύ των, ὅπως μοῦ εἶπε ἡ ἀρχηγός,<br />

ἦτο καί τό ζεῦγος νεονύμφων Βάλια καί Λευτέρης Πετρίδη, πού<br />

ἀπεφάσισε νά κάνη τό ταξίδι τοῦ μέλιτος εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Ἐκάλεσα τούς<br />

νεόνυμφους εἰς τό τραπέζι μου καί παρήγγειλα σαμπάνια. Κατόπιν,<br />

τούς ἐκάλεσα καί εἰς τό διαμέρισμά μου. Οὕτως ἄρχισε ἡ γνωριμία καί<br />

ἡ φιλία μου μέ τήν Βάλια καί τόν Λευτέρην, οἱ ὁποῖοι, μετά τήν ἐπιστροφήν<br />

τους εἰς τάς Ἀθήνας, μοῦ τηλεφωνοῦσαν τουλάχιστον δύο<br />

φορές τήν ἐβδομάδαν!<br />

Γ. Ἠγουμενάκης<br />

Κατόπιν, ἦλθε μία ἄλλη ὁμάς, μεταξύ τῶν ὁποίων ἦσαν<br />

Δήμαρχοι διαφόρων πόλεων καί ἐπιφανεῖς ἰατροί, ὅπως<br />

ὁ πρώην βουλευτής καί Ὑπουργός Ὑγείας Γεώργιος<br />

Ἠγουμενάκης. Τούς προϋπάντησα, ὡς συνήθως καί<br />

μετά τό δεῖπνον συζητούσαμε. Αἱ γυναῖκαι, μετά τό μεσονύκτιον,<br />

ἐπῆγαν διά ὕπνον, ἐνῶ οἱ ἄνδρες συνεχίσαμε τήν συζήτησιν μέχρι<br />

τήν πέμπτην πρωϊνήν… Ὅλοι μέ ἐρωτοῦσαν, πῶς καί δέν φροντίζω<br />

νά ἐπιστρέψω εἰς τήν Ἑλλάδαν, ἀφοῦ ἡ δικτατορία δέν ὑπῆρχε<br />

πλέον. Τούς ἀπήντησα, ὅτι ἤδη δύο φορές εἶχα λάβει ἀρνητικήν ἀπάντησιν<br />

καί ἤδη εἶχα στείλει τρίτην αἴτησιν…<br />

Ἀποχαιρετώντας με, ὁ Γ. Ἠγουμενάκης μοῦ εἶπε: «Κώστα! Ἄν<br />

θέλης νά ἐπιστρέψης, δύναμαι νά σέ βοηθήσω, ἐπειδή ὁ σημερινός<br />

Ὑπουργός Ἐξωτερικῶν, εἶναι φίλος μου. Δῶσε μου τά στοιχεῖα σας<br />

καί, ἐπιστρέφοντας, θά τό φροντίσω!»<br />

Τοῦ ἔδωσα τά στοιχεῖα μας καί τόν εὐχαρίστησα, διά τήν προθυμίαν<br />

του. Δέν ἐπέρασε οὔτε ἑβδομάδα καί ὁ Πρόξενος μέ κάλεσε διά<br />

νά μοῦ δείξη καί τήν τρίτην ἀρνητικήν ἀπάντησιν… Γνωρίζοντας τήν<br />

ὑπόσχεσιν τοῦ Γ. Ἠγουμενάκη, μοῦ εἶπε: «Εἶναι βέβαιον ὅτι δέν<br />

ἐπρόφθασε νά ὁμιλήση μέ τόνὙπουργόν! Γράψε νέαν αἴτησιν καί<br />

αὔριο θά τήν στείλω μέ τόν ταχυδρόμον!»<br />

Ἄφησα τήν τετάρτην αἴτησιν!<br />

Μετά ἀπό ὀλίγας ἡμέρας, ἦλθε νέα ὁμάς καί ἡ ἀρχηγός μοῦ<br />

ἔδωσε μίαν ἐπιστολήν ἀπό τόν Γ. Ἠγουμενάκην, ὁ ὁποῖος μοῦ ἔγραφε,<br />

πώς ὅταν ὁμίλησε μέ τόν Ὑπουργόν, ἡ ἀρνητική ἀπάντησις εἶχε<br />

ἤδη φύγει, ὁπότε ἔπρεπε νά γράψω νέαν αἴτησιν, ὥστε αὐτήν τήν<br />

334

φορᾶν ἡ ἄδεια διά τόν ἐπαναπατρισμόν μας, θά ἦτο βεβαῖα! Παρεκάλεσα<br />

τήν ἀρχηγόν, ἐπιστρέφοντας, νά τηλεφωνήση εἰς τόν Γ.<br />

Ἠγουμενάκην καί νά τόν πληροφορήση, πώς ἤδη εἶχα στείλει τήν<br />

νέαν αἴτησιν.<br />

Μίαν ἐβδομάδαν ἀργότερον, τήν 31 ην Μαρτίου 1975, ὁ Θανάσης<br />

Ἑξηντάρης μέ ἐπληροφόρησε, πώς ἡ πολυπόθητος ἄδεια εἶχε ἔλθει!<br />

Δι’ ἄλλην μίαν φορᾶν ὅμως, μέ ἀνέμενε ἡ ἀπογοήτευσις! Ἡ ἄδεια ἦτο<br />

μόνον δι’ ἐμέναν, τήν Ζήνα καί τόν Λεωνίδαν. Ἠδυνάμεθα νά φύγουμε<br />

καί τήν ἑπομένην ἡμέραν. Τί εἶχε συμβεῖ; Ὁ Γ. Ἠγουμενάκης, μοῦ<br />

εἶχε ὑποσχεθεῖ, πώς θά ἐφρόντιζε δι’ ὅλους!<br />

«Ἔνοχος», παρά τήν θέλησίν του, ἦτο ὁ Θ. Ἑξηντάρης.<br />

Ὁ καλός μου φίλος, θεωρώντας ὅ,τι οἱ ἀρνητικές ἀπαντήσεις<br />

ὀφείλονταν εἰς τήν ἰδιότητάν μου, ὡς συνεργάτου τοῦ Ραδιοσταθμοῦ,<br />

ἔστειλε αἴτησιν μόνον δι’ ἐμᾶς, τούς «ἀνεπιθυμήτους» καί ἐφ’<br />

ὅσον τό θέμα θά λυνόταν θετικῶς, νά ἐνεργήση διά τήν μητέραν μου<br />

καί τόν ἀδελφόν μου. Τό θέμα ἐδυσκόλευε, ἐπειδή θά ἔπρεπε, μέσα<br />

εἰς τακτόν διάστημα ἀπό τήν εἰδοποίησιν, νά ἀναχωρήσουμε, εἰδ’<br />

ἄλλως θά ἐχάναμε τό δικαίωμα. Ὁ Πρόξενος μέ καθησύχασε λέγοντας,<br />

ὅτι θά καθυστερήση τήν ἐπίσημον ἀνακοίνωσιν τῆς ἀδείας,<br />

ὥσπου νά εἰδοποιηθῆ διά τό συμβάν, ὁ Γ. Ἠγουμενάκης.<br />

Χωρίς χρονοτριβήν, ἐτηλεφώνησα εἰς τήν ἀδελφήν μου καί τήν<br />

παρεκάλεσα νά συναντήση τόν Γ. Ἠγουμενάκην καί νά τόν πληροφορήση<br />

διά τό συμβάν. Ἐν τῷ μεταξύ, ἡ κυβέρνησις εἶχε ἀλλάξει καί<br />

ὁ Γ. Μαῦρος, δέν ἦτο πλέον Ὑπουργός. Ἔφθασε ὁ Ἰούλιος τοῦ 1976<br />

καί ἡ ἄδεια διά τήν μητέραν μου καί τόν Θεμιστοκλήν, δέν ἐρχόταν.<br />

Ἀπεφάσισα νά ἀναχωρήσω μόνος διά τήν Ἑλλάδαν καί νά φροντίσω<br />

περί τῆς ἐπιστροφῆς τῶν ὑπολοίπων. Τότε, εἶχε ἀρχίσει καί ἡ<br />

πτῆσις Μόσχα-Σόφια-Ἀθῆναι. Παρήγγειλα εἰσιτήριον διά τήν 24 ην<br />

Ἰουλίου, ὑπέγραψα ἐξουσιοδότησιν διά τήν Ζήνα, σχετικῶς μέ τό διαμέρισμά<br />

μας, ὥστε νά πάρη πίσω τά χρήματα καί νά καλύψη τά ἔξοδα<br />

τοῦ ταξιδίου.<br />

Αὐτή ἦτο ἡ κατάστασις, ὅταν ἐπαληθεύθη ἡ ρῆσις: «Κάθε ἐμπόδιον<br />

στό καλόν!» Αἴφνης, μοῦ τηλεφωνοῦν ἀπό τό κίνηματογραφικόν<br />

στούντιο, μέ τήν παράκλησιν νά ἠχογραφήσουμε μερικές ταινίες.<br />

Ἔμεινα ἔκπληκτος, πού μέ ἐθυμήθησαν καί τούς εἶπα, πώς ἔχω ἤδη<br />

ἀγοράσει εἰσιτήριον καί εἰς τρεῖς ἡμέρες πετάω εἰς Ἀθήνας. Ἡ ἡγεσία<br />

τοῦ κινηματογραφικοῦ στούντιο μέ παρεκάλεσε νά ἀναβάλλω τό<br />

335

ταξίδι καί μέ διαβεβαίωσε, ὅτι ἀναλαμβάνει τήν εὐθύνην νά καταβάλη<br />

τά τυχόν πρόσθετα ἔξοδα τῆς ἀναβολῆς. Ἀνέβαλα τό ταξίδι μου, διά<br />

τήν 14 ην Αὐγούστου 1976.<br />

Πηγαίνοντας εἰς τό κινηματογραφικόν στούντιο, ἔμαθα μέ ὅλες<br />

τίς λεπτομέρειες τίς δολοπλοκίες τοῦ Σ. Γιαννακοπούλου, ὁ ὁποῖος<br />

εὐρίσκετο ἤδη οἰκογενειακῶς εἰς τήν Ἑλλάδαν. Ἡ ἡγεσία, μαθαίνοντας,<br />

ὅτι οὐδέποτε εἶχα ἀρνηθεῖ τήν συνεργασίαν, μοῦ ἐζήτησε συγγνώμην,<br />

πού ἐπίστευσε τίς διαβεβαιώσεις τοῦ Σ. Γιαννακοπούλου,<br />

χωρίς νά ἔλθη εἰς ἐπαφήν μαζί μου. Ἠχογραφήσαμε μέσα εἰς τέσσαρες<br />

ἡμέρες ὅλες τίς ταινίες καί μοῦ κατέβαλαν ἀμέσως 1.700 ρούβλια,<br />

σοβαρότατον ποσόν δι’ ἐκείνην τήν ἐποχήν.<br />

Ἐκεῖνες τίς ἡμέρες, μοῦ ἐτηλεφώνησαν ἀπό τό Προξενεῖον τῆς<br />

Ἑλλάδος καί μοῦ ἀνακοίνωσαν, ὅτι εἶχε ἔλθει ἡ ἄδεια ἐπαναπατρισμοῦ<br />

τῆς μητρός μου καί τοῦ ἀδελφοῦ μου. Ἐπῆγα ἀμέσως εἰς τό Προξενεῖον<br />

καί ἐπέστρεψα μέ τήν πολυπόθητον ἄδειαν! Τήν ἑπομένην,<br />

ἐπῆγα εἰς τό τοπικόν Τμῆμα Ἀλλοδαπῶν, διά νά καταθέσω τίς αἰτήσεις<br />

διά τήν ἀναχώρησίν μας ἀπό τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>.<br />

Ὁ ὑπεύθυνός μοῦ εἶπε, ὅτι δέν δύναται νά δεχθῆ τίς αἰτήσεις τῆς<br />

μητρός μου καί τοῦ ἀδελφοῦ μου, ἐπειδή δέν ἦσαν ἐγγεγραμμένοι εἰς<br />

τό δημοτολόγιον. Πῆγα ἀμέσως εἰς τό Κεντρικόν Τμῆμα Ἀλλοδαπῶν,<br />

ὅπου μέ ἐδέχθη ὁ Διοικητής.<br />

– «Σύντροφε Στρατηγέ! – τοῦ εἶπα, χωρίς περιστροφές. Ἡ κατάστασις<br />

ἔχει ὡς ἑξῆς: ἡ μήτηρ μου εἶναι συνταξιοῦχος καί παρέδωσε<br />

τό διαμέρισμά της εἰς τό Σότσι. Ὅταν ἐζήτησα νά τήν ἐγγράψουν εἰς<br />

τό διαμέρισμά μου, τά ἁρμόδια ὄργανα ἐδήλωσαν, πώς λόγω ἡλικίας,<br />

ἔχει δικαίωμα νά μένη εἰς τό διαμέρισμά μου χωρίς ἐγγραφήν. Ὁ<br />

ἀδελφός μου, ἐργάζεται εἰς ἐργοστάσιον, ἀλλά ἡ διαδικασία τῆς ἐγγραφῆς<br />

του καθυστερεῖ καί δέν χρειάζεται πλέον, λόγω τῆς ἀποφάσεώς<br />

μας, νά μετοικήσουμε εἰς τήν Ἑλλάδαν. Τό τοπικόν Τμῆμα<br />

Ἀλλοδαπῶν, ἀρνεῖται νά παραλάβη τίς αἰτήσεις τους, ἐπειδή δέν εἶναι<br />

ἐγγεγραμμένοι εἰς τό δημοτολόγιον. Κατά τήν γνώμην μου, ὑπάρχουν<br />

τρεῖς λύσεις:<br />

α) Νά παραμείνουμε ὅλοι ἐδῶ·<br />

β) νά φύγουμε μέ τήν σύζυγόν μου καί τόν υἱόν μας·<br />

γ) νά γίνη προσωρινή ἐγγραφή εἰς τό δημοτολόγιον τῆς μητρός μου<br />

καί τοῦ ἀδελφοῦ μου, ὥστε νά τούς δωθῆ ἄδεια ἀναχωρήσεως.<br />

Σημειωτέον, σύντροφε Στρατηγέ, πώς δέν ὑπάρχει κανένας δό-<br />

3<strong>36</strong>

λος! Δέν πρόκειται περί ἀπάτης, μέ σκοπόν τήν διεύρυνσιν κατοικίας,<br />

ἐπειδή τό διαμέρισμά μου εἶναι συνεταιριστικόν, ὁπότε δέν σκοπεύουμε<br />

νά διευρύνουμε τό διαμέρισμά μας εἰς βάρος τοῦ κράτους.<br />

Ἄν φύγουμε μόνοι μέ τήν σύζυγόν μου καί τόν υἱόν μας, τί θά ἀπογίνουν<br />

ἡ μητέρα μου καί ὁ ἀδελφός μου; Ποῦ θά τούς μεταφέρετε<br />

ἐφ’ ὅσον τό διαμέρισμά τους εἰς τό Σότσι, τό ἔχουν ἤδη παραδώσει;»<br />

Ὁ Στρατηγός, ἀφοῦ ἄκουσε, ὅσα τοῦ ἀνέφερα, ἐκάλεσε ἀπό τό<br />

τηλέφωνον τόν ἁρμόδιόν τοῦ τοπικοῦ Τμήματος Ἀλλοδαπῶν καί τοῦ<br />

εἶπε: «Σᾶς στέλνω τόν σύντροφον Μαυρόπουλον. Μέ δική μου ἐντολήν<br />

νά ἐγγράψετε προσωρινῶς τήν μητέραν του καί τόν ἀδελφόν του<br />

διά 45 ἡμέρες καί νά παραλάβετε τίς αἰτήσεις τους!»<br />

Ἀφοῦ τόν εὐχαρίστησα, ἐξεκίνησα ἀμέσως διά τό τοπικόν Τμῆμα<br />

Ἀλλοδαπῶν. Ἐντός τριῶν ἡμερῶν, παρελάβαμε τίς ἀπαραίτητες βίζες.<br />

Ἐπιβεβαίωσα τό ἀεροπορικόν μου εἰσιτήριον τῆς 14 ης Αὐγούστου<br />

1976 καί ὁ καλός μου φίλος Ἀγκόπ Μκριτσιᾶν, ὑπεύθυνος τότε τῆς<br />

Λέσχης Ἑλλήνων πολιτικῶν προσφύγων, μέ ἐβοήθησε νά πάρω 4<br />

εἰσιτήρια διά τό Διεθνές βαγόνι, πού εἰς τό Βελιγράδι συνδεόταν μέ τό<br />

τραῖνον διά τήν Ἀθήναν. Ἐπλήρωσα τά ἔξοδα τοῦ κοντέϊνερ μέ τίς<br />

λιγοστές ἀποσκευές: ἕνα ψυγεῖον, τήν οἰκοσκευήν καί βιβλία. Τά ἔπιπλα,<br />

τά ἐμοίρασα εἰς φίλους.<br />

Δέν θά ξεχάσω τήν ἡμέραν, ὅταν ὑπέβαλα τήν αἴτησιν διά τήν<br />

ἐθελουσίαν ἀποχώρησίν μου, ἀπό τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν. Ὁ Σ. Καλμυκώφ,<br />

ὁ ὁποῖος δέν τό ἐπίστευε, μοῦ εἶπε: «Κώστα, εἶμαι βέβαιος,<br />

πώς ἕνας ἄνθρωπος μέ τά προσόντα σου, δέν χάνεται πουθενά!<br />

Ὡστόσον, διατί φεύγεις; Εἰς τά τέλη τοῦ ἔτους, θά σοῦ ἀπονεμηθῆ ἡ<br />

Ἀνωτάτη κατηγορία ἐκφωνητοῦ, ἐνῶ εἰς τάς ἀρχάς τοῦ ἑπομένου<br />

ἔτους, κυριολεκτικῶς, μετά ἀπό ὀλίγους μῆνες, θά σοῦ ἀπονεμηθῆ<br />

καί ὁ τίτλος τοῦ Διακεκριμένου καλλιτέχνου τῆς Ρωσικῆς Ὁμοσπονδίας!<br />

Εἶσαι ἤδη μέλος τοῦ Κεντρικοῦ Οἴκου Ἐργαζομένων εἰς τόν<br />

Τομέαν τῆς Τέχνης! Ἡ καριέρα σου ἐδῶ, εἶναι λαμπρή!»<br />

Τόν εὐχαρίστησα διά τά καλά του λόγια, ἄφησα τήν αἴτησιν καί<br />

ἐπῆγα νά ἀποχαιρετήσω τούς συναδέλφους μου. Ὅλοι τους, εἰλικρινῶς<br />

συγκινημένοι, μοῦ εὐχήθησαν καλό ταξίδι καί ἐπιτυχίαν!<br />

Εἶναι ἀξιοσημείωτόν το γεγονός ὅ,τι τότε, οἱ ἀναχωροῦντες ἀπό<br />

τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἀντιμετώπιζαν πολλά ἐμπόδια. Τό συνεταιριστικόν διαμέρισμα<br />

ἐπιτρεπόταν νά τό πωλήσης, μόνον εἰς τόν συνεταιρισμόν. Ὁ<br />

φίλος μου Γιούρυϊ Σεμικόζ, ἤθελε νά ἀνταλλάξουμε διαμερίσματα,<br />

337

ἀλλά αὐτό, ἀκόμα καί ἄν τό ἐπιχειρούσαμε, θά χρειαζόταν χρόνος.<br />

Ἕνας Γεωργιανός, ἀπό τούς «καταφερτζῆδες», μοῦ ἐπρότεινε νά ἀγοράση<br />

τό διαμέρισμά μου, προσφέροντας ἀντί τῶν 6.500 ρουβλίων<br />

(μεῖον 200 ρούβλια, διά ἐπισκευήν), τό «ἀστρονομικόν ποσόν», διά<br />

ἐκείνην τήν ἐποχήν, τῶν 75.000 ρουβλίων, ἀναλαμβάνοντας τήν<br />

«νομιμότηταν» τῆς ἐπιχειρήσεως! Τοῦ ἀπήντησα, πώς δέν ἤμουν<br />

ἕτοιμος νά ρισκάρω τήν ἀναχώρησίν μας, οὔτε ἀντί ἑνός ἑκατομμυρίου<br />

ρουβλίων, ἄν καί ἤξερα ὅτι τά χρήματα, εἶναι «κλειδί δι’ ὅλες<br />

τίς πόρτες!»<br />

Σημειωτέον, πώς εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> λειτουργοῦσαν παρανόμως ἐργοστάσια,<br />

τά ὁποῖα προωθοῦσαν τά προϊόντα τους ἀκόμα καί εἰς τό<br />

ἐξωτερικόν καί κατόρθωναν νά ἐξοπλίζονται μέ μηχανήματα, εἰσαχθέντα<br />

ἀπό τό ἐξωτερικόν! Αὐτά, διά τούς νοσταλγούς τοῦ παρελθόντος,<br />

οἱ ὁποῖοι διαβεβαιώνουν ὅτι ἐπί σοβιετικῆς ἐξουσίας ὑπῆρχε<br />

τάξις!..<br />

Περιορισμοί ὑπῆρχαν καί εἰς τό συνάλλαγμα: μόνον 100 δολλάρια<br />

τό ἄτομον. Καί κάτι ἄλλο: οἱ κάτοχοι διπλωμάτων ΑΕΙ, ἔπρεπε νά<br />

καταβάλουν διά τίς σπουδές τους, 1.500 ρούβλια.<br />

Τήν παραμονήν τῆς ἀναχωρήσεώς μας, ὀργανώσαμε ἀποχαιρετιστήριαν<br />

βραδιάν διά τούς στενούς φίλους μας, πού ἐκράτησε μέχρι<br />

πρωΐας. Ἐνωρίς τό πρωΐ, ἀποχαιρέτησα τούς φίλους, τήν Ζήνα, τόν<br />

υἱόν μας, τήν μητέραν μου καί τόν ἀδελφόν μου καί ἀνεχώρησα διά<br />

τό Διεθνές ἀεροδρόμιον «Σερεμέτιεβο ΙΙ». Μέ ἐσυνόδεψαν οἱ φίλοι<br />

μου: Σ. Παπαδόπουλος, Ν. Γρηγοριάδης καί Γ. Σεμικόζ, οἱ ὁποῖοι ἀνέλαβαν<br />

νά συνοδεύσουν ὥραν 14:30΄ εἰς τόν σιδηροδρομικόν σταθμόν<br />

τους δικούς μου, οἱ ὁποῖοι θά ἐταξίδευαν μέ τό τραῖνον.<br />

Τούς ἀποχαιρέτησα, ἐπέρασα τόν τελωνειακόν καί τόν ἔλεγχον<br />

διαβατηρίων, ἐπιβιβάσθηκα εἰς τό ἀεροπλάνον καί ἐκάθισα εἰς τήν<br />

θέσιν μου. Μετά ἀπό εἴκοσι λεπτά ἀπογειωθήκαμε. Εἰς ὀλιγότερον<br />

τῶν δύο ὡρῶν, προσγειωθήκαμε εἰς τήν Σόφια. Ὅλοι ἔτρεξαν εἰς τά<br />

καταστήματα δι’ ἀγορές, ἐνῶ ἐγώ κατέβηκα ἀναγκαστικῶς, ἐπειδή τό<br />

ἀεροπλάνον ἔπρεπε νά ἀνεφοδιασθῆ μέ συμπληρωματικά καύσιμα.<br />

Μετ’ ὀλίγον ἐγκαταλείψαμε τό ἔδαφος τῆς Βουλγαρίας, ἐνῶ ἀπό<br />

κάτω ἐνεφανίσθη τό περίγραμμα τοῦ ἑλληνικοῦ ἐδάφους, μέ τήν<br />

γνώριμον «τρίαιναν» τῆς Χαλκιδικῆς. Ἀκόμα μισῆ ὥρα καί ἤμεθα ἄνω<br />

τοῦ ἀεροδρομίου «Ἑλληνικόν» και τό ἀεροπλάνον ἑτοιμαζόταν διά<br />

προσγείωσιν. Ἄκουσα τόν χαρακτηριστικόν ἦχον τῆς καθόδου τῶν<br />

338

σασί. Ἀκόμα δύο λεπτά καί οἱ τροχοί τοῦ ἀεροπλάνου ἤγγιζαν ἀπαλῶς<br />

τόν διάδρομον προσγειώσεως.<br />

Οἱ τροχοί ἐγύριζαν ὅλο καί πιό βραδέως, ὥσπου ἐσταμάτησαν.<br />

Τά συναισθήματα ἦσαν ἀναμικτα: εἶχα ἐγκαταλείψει τήν μίαν πατρίδαν<br />

εἰς τήν αὐθαιρεσίαν τῆς δικτατορίας, ὄχι τοῦ «προλεταριάτου»,<br />

ἀλλά τῶν μπολσεβίκων καί εἶχα φθάσει εἰς τήν ἄλλην, ἡ ὁποία προσφάτως,<br />

εἶχεν ἀπαλλαγεῖ ἀπό μίαν δικτατορίαν!<br />

Πέρασα πάλι τόν ἔλεγχον τοῦ τελωνείου καί τῶν διαβατηρίων.<br />

Εἰς τήν αἴθουσαν ἀναμονῆς, μέ ἀνέμενε ἡ ἀδελφή μου μέ τόν ἰδιοκτήτην<br />

τοῦ ξενοδοχείου «Blue Sea», εἰς τό ὁποῖον ἐργαζόταν ὡς<br />

Διευθύντρια καί ἦτο δίπλα εἰς τό διαμέρισμά της. Ὁ ἰδιοκτήτης, ὁ<br />

Κώστας Καμπέρος, ἀνεψιός τοῦ θρυλικοῦ πιλότου Δημητρίου Καμπέρου,<br />

ὁ ὁποῖος διά τόν παράτολμον χαρακτήραν του, ὠνομάσθη<br />

Τρελοκαμπέρος, μᾶς μετέφερε ταχέως εἰς τό διαμέρισμά της, εἰς τό<br />

Καλαμάκι, ὅπου πίνοντας τόν παραδοσιακόν τούρκικον καφέ, προσπαθούσαμε<br />

εἰς σύντομον διάστημα, νά κάνουμε μίαν ἀναδρομήν<br />

τῶν 15 ἐτῶν, πού εἶχαν περάσει… Ἄρχιζε μία νέα, ἄγνωστη σελίς τῆς<br />

ζωῆς μου. Θυμήθηκα ἕνα ἀπόσπασμα ἀπό τό πασίγνωστον ποίημα<br />

τοῦ Κ. Καβάφη «Ἰθάκη»:<br />

Κι ἄν πτωχική τήν βρεῖς, ἡ Ἰθάκη δέν σέ γέλασε.<br />

Ἔτσι σοφός πού ἔγινες, μέ τόση πείρα,<br />

ἤδη θά τό κατάλαβες οἱ Ἰθάκες τί σημαίνουν…<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἡ ἀδελφή μου καί ὁ Κ. Καμπέρος ἐπῆγαν εἰς τό ξενοδοχεῖον, καί<br />

ἐγώ πῆρα ἕνα ταξί καί πῆγα εἰς τήν Πλάκαν, μέ τήν ὁποίαν μέ ἔδεναν<br />

τά παιδικά μου ἔτη καί τόσες ἀναμνήσεις…<br />

Ἡ πρώτη σκέψις, ἦτο νά βρῶ ἕνα διαμέρισμα ἐκεῖ. Δυστυχῶς<br />

ὅμως, τήν παμπάλαιαν αὐτήν συνοικίαν, ἄν καί παρέμενε εἰς τά ριζά<br />

τῆς Ἀκροπόλεως, μέ τό ἀπαράμιλλον ἐνεργειακόν της πεδίον, ἡ πληθώρα<br />

τῶν μπάρ, τήν εἶχαν μετατρέψει εἰς ἄντρον ὁμοφυλοφίλων…<br />

Μόνον οἱ παραδοσιακές ταβέρνες, πού καί αὐτές εἶχαν μετατραπεῖ<br />

εἰς «κέντρα», προσπαθοῦσαν μέ ζῆλον, νά διατηρήσουν τήν<br />

παλαιάν ὄψιν τῆς Πλάκας…<br />

Ἐπέστρεψα στεναχωρημένος καί ἀπογοητευμένος εἰς τό Καλαμάκι<br />

καί ἀποφάσισα νά μείνουμε ἐκεῖ, δίπλα εἰς τήν παραλίαν καί τήν<br />

ἀδελφήν μου. Τό Καλαμάκι, θύμιζε πολύ τήν γραφικήν λουτρόπολιν<br />

339

Σότσι, ὑπολειπόμενον βεβαίως εἰς πράσινον, ἀλλά ὑπερτερώντας εἰς<br />

ἀνέσεις.<br />

Τηλεφώνησα εἰς τήν Βάλια καί τόν Λευτέρην. Ἐκεῖνοι κατεχάρησαν<br />

καί μοῦ εἶπαν, πώς τό βράδυ θά ἔλθουν νά μᾶς πάρουν μέ τήν<br />

ἀδελφήν μου. Πράγματι, ὅπως ὑπεσχέθησαν, μᾶς πῆραν καί πήγαμε<br />

νά δειπνήσουμε εἰς μίαν ἐξαιρετικήν ψαροταβέρναν. Τά μεσάνυχτα,<br />

πήγαμε την ἀδελφήν μου εἰς τό διαμέρισμά της, ἐπειδή τό πρωΐ ἔπρεπε<br />

νά πάη εἰς τήν ἐργασίαν της, καί ἐμεῖς συνεχίσαμε τό γλέντι, ὡς τό<br />

πρωΐ, εἰς τά μπουζούκια. Ἐπιστρέφοντας, ἐπέμεναν νά μέ φιλοξενήσουν<br />

εἰς τήν κατοικίαν τους.<br />

Ὅταν ἐξύπνησα, ἦτο πλέον 10:30΄.<br />

Ἡ Βάλια μοῦ προσέφερε πρόγευμα καί κατόπιν ἐπήγαμε εἰς τό<br />

ἀνθοπωλεῖον τους, ἕνα ἀπό τά καλλίτερα τῆς Ἑλλάδος, ὅπου ἤδη<br />

εὐρίσκετο ὁ Λευτέρης. Ἐκεῖ, ἐγνώρισα καί τούς γονεῖς του. Ὅπως<br />

ἔμαθα, εἶχαν καί ἄλλα ἀνθοπωλεῖα καί ἐκτελοῦσαν ἀκόμα καί Διεθνεῖς<br />

παραγγελίες, ὄντας συνδεδεμένοι μέ ἕνα Διεθνές δίκτυον ἀνθοπωλείων.<br />

Ὁ Λευτέρης μέ ἐπῆγε μέ τό αὐτοκίνητόν του εἰς τό Καλαμάκι<br />

καί μέ προειδοποίησε, πώς τό βράδυ θά ἐπανέρχονταν νά μέ πάρουν.<br />

Αὐτό ἐπαναλαμβανόταν κάθε βράδυ, ὡς τήν 17 ην Αὐγούστου, πού μέ<br />

τό αὐτοκίνητόν τοῦ Λευτέρη, μετέβημεν νά προϋπαντήσωμεν τούς<br />

δικούς μου. Μετ’ ὀλίγον, ἔφθασε τό τραῖνο. Μαζί μέ τούς δικούς μου,<br />

δέν ἔπαυε νά χοροπηδᾶ ἀπό τήν χαράν της, ἡ σκυλίτσα μας, ἡ Λάϊντα,<br />

ράτσας Μοσχοβίτικο σπίτς.<br />

Ὁ Λευτέρης μᾶς ἔφερε εἰς τό Καλαμάκι καί μᾶς εἶπε, πώς τό βράδυ,τήν<br />

συνηθισμένην ὥραν, θά ἔλθη μέ τήν Βάλια.<br />

Ἐδῶ, ἀξίζει νά ἀναφέρω ὅτι, παραλλήλως μέ τήν ἀποκατάστασιν<br />

τῶν ἐγγράφων μας εἰς τήν Ἑλλάδαν, ἐπῆγα εἰς τήν Πρεσβείαν τῆς<br />

<strong>ΕΣΣΔ</strong> εἰς τήν Ἑλλάδαν, νά παραδώσω τά σοβιετικά διαβατήριά μας,<br />

ἐκτός τῆς Ζήνας. Εἶναι ἀλήθεια, πώς παρά τήν γενοκτονίαν τῶν Ἑλλήνων<br />

τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, συμπεριλαμβανομένων τῶν στενῶν συγγενῶν μας,<br />

δέν εἶχα σκοπόν νά ἀρχίσω οὐδεμίαν ἰδεολογικήν ἐκστρατείαν ἐναντίον<br />

τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἄν καί θά ἦτο ἀπολύτως δικαιολογημένη, ἐπειδή δέν<br />

ἤθελα νά στερηθῶ τῆς δυνατότητος νά ἐπισκέπτομαι τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, διά<br />

νά βλέπω συγγενεῖς καί φίλους, ἀλλά καί νά ἀναλάβω τό Τμῆμα<br />

ἐκδρομῶν τῆς εὐρυτέρας τουριστικῆς ἑταιρείας τοῦ κόσμου, τῆς<br />

«Wagon-lie Cook», εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Οὕτως, τό μόνον πού δέν ἔπραξα<br />

ἦτο ἡ ἐκτέλεσις τῶν ἐντολῶν τῆς KGB. Οἱ ὑπάλληλοι τῆς Πρεσβείας<br />

340

τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>,προσεπάθησαν νά μέ πείσουν νά κρατήσω τό σοβιετικόν<br />

διαβατήριον καί μέ ἐπαίδευαν τρεῖς μῆνας, μέχρι νά καταλάβουν, πώς<br />

ἤμουν ἀνένδοτος εἰς τήν ἀπόφασίν μου. Ἀντίθετος, ἦτο ἡ συμπεριφορά<br />

τῶν ἑλληνικῶν Ἀρχῶν. Ὅταν ἡ Ζῆνα ἐδήλωσε, πώς θέλει νά<br />

κρατήση τό σοβιετικόν διαβατήριον, διά νά δύναται νά ἐπισκέπτεται<br />

τούς συγγενεῖς της, ἡ ἀπάντησις τήν κατέπληξε: «Μήν ἀνησυχῆτε!<br />

Συμφώνως μέ τόν ἑλληνικόν νόμον, δύνασθαι νά πάρετε αὐτομάτως<br />

τήν ἑλληνικήν ὑπηκοότηταν, ὡς σύζυγος Ἕλληνος. Τό σοβιετικόν διαβατήριον,<br />

δέν μᾶς ἀφορᾶ. Ἀρκεῖ νά μήν ἔχετε προβλήματα, μέ τήν<br />

σοβιετικήν πλευράν».<br />

Ὅταν μέ εἶδε ὁ Γ. Ἀντωνίου χάρηκε ἰδιαιτέρως καί μοῦ εἶπε:<br />

«Τελείωνε μέ τίς διατυπώσεις! Ἡ δουλειά δέν περιμένει!»<br />

Ὡστόσον, ἡ ἄρνησίς μου ἀπό τό σοβιετικόν διαβατήριον καί ἡ μή<br />

ἐκπλήρωσις τῶν ἐντολῶν τῆς KGB, εἶχε συνέπειες:<br />

α) Ὅταν ἐτελείωσα μέ τίς διατυπώσεις καί ἐπῆγα νά δῶ τόν Γ. Ἀντωνίου,<br />

μοῦ εἶπε: «Κώστα, εἰς τήν Πρεσβείαν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> μοῦ ἐδήλωσαν<br />

κατηγορηματικῶς, πώς ἄν σοῦ ἀναθέσω τό Τμῆμα ταξιδίων εἰς τήν<br />

<strong>ΕΣΣΔ</strong>, νά ξεχάσω τήν συνεργασίαν μέ τήν «Ἰντουρίστ!» Καταλαβαίνεις,<br />

λοιπόν, πώς τό μόνον πού δύναμαι νά κάνω εἶναι νά προσλάβω<br />

τόν ἀδελφόν σου».<br />

β) Δέν μοῦ ἐπιτρεπόταν ἡ εἴσοδος εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἐπειδή εἶχα χαρακτηρισθεῖ<br />

«Persona non grata».<br />

Βεβαίως, ἡ ἀπόφασίς μου διά τόν ἐπαναπατρισμόν δέν ἐστηρίζετο<br />

εἰς τήν ὑπόσχεσιν τοῦ Γ. Ἀντωνίου, τήν ὁποίαν δέν ἠδυνήθη νά<br />

ἐκπληρώση δι’ εὐνοήτους λόγους. Ὅμως, πάντα εὑρίσκονται καλοί<br />

ἄνθρωποι εἰς τόν κόσμον.<br />

Ὡς ἀπεδείχθη ὁ Διονύσης Στάθης, τόν ὁποῖον ἐγνώρισα κατά τίς<br />

βραδινές ἐξόδους μέ τήν παρέαν τοῦ Λευτέρη, τότε, τό διαμέρισμα<br />

τοῦ Διονύση ἦτο δίπλα εἰς ἕνα ἀπό τά ἀνθοπωλεῖα τοῦ Λευτέρη, μέ<br />

τόν ὁποῖον ἦσαν παιδικοί φίλοι.<br />

Ὁ Διονύσης, εἶχε παρατήσει τό σχολεῖον καί κατεπιάσθη μέ τό<br />

ἐπάγγελμα τοῦ πατρός του: τήν κατασκευήν καλαποδιῶν. Θυμᾶμαι,<br />

ὅτι ὁ πατήρ μου πάντα προμηθευόταν καλαπόδια μέ τήν φίρμα<br />

«Στάθης», πού ἦσαν ἀσυναγώνιστα. Ὁ Διονύσης εἶχε γίνει ἀπαράμιλλος<br />

τεχνίτης! Μίαν ἡμέραν, τελειώνοντας τίς διατυπώσεις μέ τά τελευταῖα<br />

ἔγγραφα, ὡς συνήθως, ἐπῆγα εἰς τό κατάστημα τοῦ Λευτέρη.<br />

Ἐκεῖνος, ὅπως πάντα, μοῦ μιλοῦσε διά τήν βραδινήν ἔξοδον.<br />

341

Τόν εὐχαρίστησα διά τίς προθέσεις του καί δι’ ὅσα ἤδη μᾶς προσέφερε,<br />

ἀλλά τοῦ εἶπα πώς, προσωρινῶς, δέν δύναμαι νά ἀκολουθήσω<br />

αὐτόν τόν τρόπον ζωῆς.<br />

Τοῦ ἐξήγησα, πώς εἶχα συνηθίσει νά ζῶ ἀναλόγως μέ τά ἔσοδά<br />

μου, τά ὁποῖα ἐκεῖνον τό διάστημα δέν ὑπῆρχαν. Ζούσαμε σεμνῶς. Ἡ<br />

«περιουσία» μας ἀποτελεῖτο ἀπό τά 500 δολλάρια, τά ὁποῖα ἀνταλλάξαμε<br />

ἀναχωρώντας ἀπό τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, 3.000 δολλάρια, τά ὁποῖα ἔλαβα<br />

ἀπό τόν Γ. Ἀντωνίου διά τίς ὑπηρεσίες μου εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> καί 10.000<br />

δραχμές, τίς ὁποῖες μου ἔδωσε ὁ τότε Ἔξαρχος τοῦ Πατριαρχείου<br />

Ἱεροσολύμων, ἐξ ὀνόματος τοῦ Μακαριστοῦ Πατριάρχου Βενεδίκτου<br />

Β΄, διά τίς πρῶτες ἀνάγκες. Ἀρκετά ἀπό αὐτά εἶχαν ἤδη χρησιμοποιηθεῖ<br />

διά ἐνοίκια τῶν διαμερισμάτων, πού εἴχαμε ἐνοικιάσει ὁ<br />

ἀδελφός μου καί ἐγώ, καθώς καί διά τήν διατροφήν μας. Ἄλλωστε, τά<br />

«ἕτοιμα» χρήματα, τελειώνουν ταχέως. Μάλιστα, ἀκόμα δέν εἴχαμε<br />

ἀγοράσει οὔτε τά πλέον ἀπαραίτητα ἔπιπλα… Ἐκείνην τήν στιγμήν,<br />

εἰσῆλθεν εἰς τό κατάστημα ὁ Διονύσης, ὁ ὁποῖος μόλις εἶχε παρκάρει<br />

τό αὐτοκίνητό του. Ἀμέσως ἐρώτησε: «Τί γίνεται, Κώστα; Πῶς πάει ἡ<br />

οἰκογένεια; Βρῆκες δουλειά;»<br />

Τοῦ ἐξήγησα, τί συζητούσαμε μέ τόν Λευτέρη. Φανερά ἐκνευρισμένος<br />

εἶπε: «Εἶσαι καλά, Λευτέρη; Ὁ ἄνθρωπος ἦλθε μέ τήν οἰκογένειαν<br />

καί πρέπει νά τήν συντηρήση, καί ἐσύ μιλᾶς περί διασκεδάσεων!..<br />

Κώστα, πᾶμε δύο λεπτά εἰς τό διαμέρισμά μου, νά σέ γνωρίσω<br />

μέ τήν οἰκογένειάν μου καί ὕστερα πᾶμε εἰς τό ἐργοστάσιον!»<br />

Ἀνεβήκαμε εἰς τό διαμέρισμά του καί ἐγνώρισα τήν οἰκογένειάν<br />

του, ἡ ὁποία τότε ἀποτελεῖτο ἀπό τήν νεαράν καί ὡραίαν σύζυγόν<br />

του Δανάην καί τήν τετράχρονην κορούλα τους Σοφίαν. Ἀργότερον,<br />

ἐγεννήθη καί ἡ Ἀλεξάνδρα. Κατεβήκαμε, καθίσαμε εἰς τό αὐτοκίνητόν<br />

του καί μετ’ ὀλίγον πάρκαρε εἰς τό ἐργοστάσιον, ὅπου ἠργάζοντο μέ<br />

θόρυβον οἱ τόρνοι. Εἰσῆλθαμεν εἰς ἕνα μικρόν Γραφεῖον, εἰς τό ἄκρον<br />

τῆς τεραστίας αἰθούσης καί ὁ Διονύσης μοῦ εἶπε: «Ἄκου, Κώστα!<br />

Προσωρινῶς, μέχρι νά ἐπιλέξωμεν μίαν ἐργασίαν ἀνταξίαν τῶν προσόντων<br />

σου, θά παίρνης τίς παραγγελίες καί θά σημειώνης τήν ἀποστολήν<br />

τῶν ἐκτελεσμένων. Καί τώρα, πᾶμε!»<br />

Καθίσαμε πάλι εἰς τό αὐτοκίνητόν του καί ἐπήγαμε εἰς μίαν ταβέρναν,<br />

πού ἦτο πλησίον. Φάγαμε καί ὕστερα ὁ Διονύσης μέ ἐπῆγε εἰς<br />

τό Καλαμάκι. Φθάνοντας, ἔβγαλε καί μοῦ ἔδωσε 5.000 δραχμές. Εἰς<br />

τάς ἀντιρρήσεις μου, «μά, ἀκόμα δέν ἐργάσθηκα», ἀπήντησε ἀπερι-<br />

342

φράστως:«Εἶναι προκαταβολή. Ἡ οἰκογένεια, δέν πρέπει νά μένη νηστική!»<br />

Δέν θυμᾶμαι τήν ἡμερομηνίαν, μά ἦτο Τετάρτη. Τήν ἑπομένην<br />

ἡμέραν ἐσηκώθηκα ἐνωρίς καί πῆγα εἰς τό ἐργοστάσιον. Ἐκεῖ διεπίστωσα,<br />

ὅτι ὁ Διονύσης εἶχε αὐτό πού λέμε «χρυσά χέρια». Τό κομμάτι<br />

ξύλου εἰς τάς χείρας του, μετατρεπόταν εἰς κομψόν, ἀψεγάδιαστον<br />

καλαπόδι! Πόσον ἄδικον ἔχουν ὁρισμένοι ἤ μᾶλλον οἱ περισσότεροι<br />

γονεῖς νά ἀποτρέπουν τά τέκνα τους ἀπό τό ταλέντο καί τήν<br />

ἐργασίαν πού τούς ταιριάζει! Ὁ Διονύσης ἦτο γεννημένος δι’ αὐτήν<br />

τήν ἐργασίαν, ἀπόδειξις τά ἀπαράμιλλα μοντέλα καλαποδιῶν.<br />

Ἀθῆναι Νοέμβριος 1976. Μαζί μέ τήν Ζήνα, εἰς τό<br />

ἐργοστάσιον τοῦ Διονύση.<br />

Καταπιάσθηκα μέ τό συγύρισμα τοῦ Γραφείου.<br />

Ἔβαλα τάξιν εἰς τά ράφια, μέ τά μοντέλα τῶν<br />

καλαποδιῶν. Τήν ἑπομένην, ἐπῆρα μαζί μου καί<br />

«ἐργατικά ροῦχα» διά νά μήν τεμπελιάζω καί<br />

βοηθοῦσα σταμπάροντας τά καλαπόδια μέ τήν<br />

φίρμαν καί τά διακριτικά νούμερα.<br />

Τό πενθήμερον δέν εἶχε καθιερωθεῖ ἀκόμα εἰς<br />

τήν Ἑλλάδαν καί τό Σάββατον ἦτο μειωμένης διαρκείας ἐργάσιμος<br />

ἡμέρα, καθώς ἐπίσης ἡμέρα πληρωμῆς τοῦ «ἐβδομαδιάτικου». Τά<br />

Σάββατα, ὁ Διονύσης ἐπήγαινε εἰς τούς πελάτας διά εἰσπράξεις καί ἡ<br />

ἀδελφή του, ἡ ὁποία ἦτο συνεταῖρος καί λογίστρια, ἔκανε τίς πληρωμές.<br />

Κάποιαν στιγμήν ἐκτύπησε τό τηλέφωνον. Ἡ ἀδελφή του, ὅπως<br />

κατάλαβα, συνομιλοῦσε μέ τόν Διονύσην.<br />

Ὅταν ἐτελείωσαν τήν συνομιλίαν μου εἶπε, πώς ὁ Διονύσης παρεκάλεσε<br />

νά τόν περιμένω. Ἡ ἰδία, ἐτελείωσε τήν πληρωμήν τῶν ἐργατῶν<br />

καί ἔφυγε. Περίπου ὥραν 15:00΄ ἦλθε ὁ Διονύσης καί μέ ἐρώτησε:<br />

«Πῶς πῆγε; Ὅλα καλά; Ἔφυγαν ὅλοι;»<br />

– «Ὅλα ἐντάξει!» – ἀπήντησα.<br />

– «Σέ πλήρωσε;» – μέ ξαναρώτησε.<br />

– «Εἶσαι μέ τά καλά σου; – τόν ἐρώτησα. Μόλις τρεῖς ἡμέρες<br />

εἶμαι ἐδῶ!»<br />

– «Τήν π…τάνα! – εἶπε μέσα ἀπό τά δόντια. Ὄντας χορτάτη, δύ-<br />

343

ναται νά καταλάβη τούς ἄλλους;..»<br />

Στολίζοντας τήν ἀδελφήν του μέ τό ὄνομα τῶν ἱερειῶν τοῦ<br />

«ἀρχαιοτάτου ἐπαγγέλματος» εἰς τόν κόσμον, ἔβγαλε καί μοῦ ἔδωσε<br />

7.000 δραχμές. Μαζί μέ τίς 5.000, πού μοῦ εἶχε δώσει τήν Τετάρτην,<br />

συνολικῶς ἔφθαναν τίς 12.000 δραχμές, πολύ μεγάλον ποσόν διά<br />

ἐκείνην τήν ἐποχήν. Εἰλικρινῶς ἀπορημένος τόν ἐρώτησα: «Διονύση,<br />

τί μισθόν ἑτοιμάζεσαι νά μοῦ δίνης μηνιαίως; Κανείς δέν πληρώνει,<br />

διά τήν δουλειά πού κάνω, τόσα χρήματα!»<br />

– «Ξέρω, τί κάνω! – εἶπε κοφτά. Τήν Δευτέρα, νά πάρης μαζί σου<br />

καί τήν Ζήνα».<br />

Τήν Δευτέρα, πῆγα εἰςτό ἐργοστάσιον μέ τήν Ζήνα.<br />

Τό ταβερνάκι, δίπλα εἰς τό ἐργοστάσιον τοῦ<br />

Διονύση εἰς τό ὁποῖον τρώγαμε. Μαζί μας καί<br />

ἕνας ἀπό τούς πελάτας.<br />

Ὁ Διονύσης μᾶς ὁδήγησε εἰς τό διπλανόν κτίριον. Ἐκεῖ ἐστεγάζετο<br />

ἕνα μεγάλο ἐργοστάσιον ὑποδημάτων, ὁ ἰδιοκτήτης τοῦ ὁποίου<br />

ἦτο πελάτης καί φίλος του. Ὁ Διονύσης μᾶς εἶπε νά διαλέξουμε ἀπό<br />

ἕνα ζεῦγος ὑποδημάτων, δῶρον ἀπό τόν ἴδιον. Μετά ἀπό ὀλίγες<br />

ἡμέρες, μπήκαμε μέ τόν Διονύσην εἰς τό αὐτοκίνητόν του καί πήγαμε<br />

εἰς ἕνα ἄλλον μεγάλον ἐργοστάσιον ὑποδημάτων, εἰς τόν Βύρωνα, ὁ<br />

ἰδιοκτήτης τοῦ ὁποίου εἶχε ὑπογράψει σύμβασιν μέ τό ἀντίστοιχον<br />

Τμῆμα τοῦ σοβιετικοῦ «Βνιεστόργκ» (Ἐξωτερικόν ἐμπόριον), συμφώνως<br />

μέ τό ὁποῖον ἔστελνε κατ’ ἔτος μερικές χιλιάδες ζεύγη ὑποδημάτων.<br />

Ὁ ἰδιοκτήτης μᾶς ὑπεδέχθη ἐγκαρδίως, ἐπειδή ὁ Διονύσης τόν<br />

εἶχε ἤδη πληροφορήσει, πώς ἐγνώριζα τά πάντα γύρω ἀπό τά ὑποδήματα,<br />

καθώς ἐπίσης τά σοβιετικά θέματα καί τήν χῶραν.<br />

Συζητώντας, τόν ἐρώτησα: «Πόσα ζεύγη στέλνετε κατ’ ἔτος εἰς<br />

τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>;»<br />

– «Ἑκατόν πενήντα χιλιάδες ζεύγη!»<br />

Ἤξερα τίς ἀνάγκες τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> εἰς καλά ὑποδήματα, ὁπότε οἱ 150<br />

χιλιάδες ζεύγη ἦσαν μηδαμινή ποσότητα. Γύρισα καί τοῦ εἶπα: «Δέν<br />

344

θά σᾶς ἀναφέρω τόν πραγματικόν ἀριθμόν, πού δυνάμεθα νά στέλνουμε,<br />

διά νά μήν σᾶς φανῆ ἀπίθανος! Τί θά λέγατε ὅμως, ἄν διπλασιάζαμε<br />

τήν παραγγελίαν;»<br />

Μόνον πού δέν ἐτινάχθη ἀπό τήν χαράν του. Μοῦ εἶπε, ὅτι ἀπό<br />

τήν ἄλλην ἡμέραν ἠδυνάμην νά πιάσω δουλειά. Ἀξίζει νά σημειωθῆ,<br />

πώς δουλεύοντας 15 ἔτη εἰς τόν Ραδιοσταθμόν τῆς Μόσχας, εἶχα<br />

συνηθίσει νά κοιμᾶμαι ἀργά τό βράδυ, ὁπότε τό πρωϊνό ξύπνημα ἦτο<br />

βαρύ. Ὅμως, πῆγα εἰς τό ἐργοστάσιον ὥραν 8:00΄.<br />

Ὁ ἰδιοκτήτης ὅμως ἤθελε, ὅπως λέει ὁ λαός, «μέ ἕναν σμπάρον,<br />

δύο τρυγόνια». Μοῦ ἐξήγησε, ὅτι μέ προσλαμβάνει καί ὡς Διευθυντήν<br />

τοῦ τμήματος ἐφοδιασμοῦ τῶν ἐργατῶν μέ τά ἀπαραίτητα ὑλικά,<br />

διότι ὁ προηγούμενος εἶχε φύγει.Ἄρα, θά ἔπρεπε νά εἶμαι εἰς τό<br />

ἐργοστάσιον τό ἀργότερον ὥραν 6:45΄… Διά νά εἶμαι εἰς τήν ὥραν<br />

μου εἰς τό ἐργοστάσιον, μέ τήν συγκοινωνίαν, ἔπρεπε νά σηκώνομαι<br />

τό ἀργότερον ὥραν 5:00΄. Πῆγα καί τήν ἄλλην ἡμέραν, ἀλλά τοῦ<br />

εἶπα, πώς παραιτοῦμαι, ἐπειδή δέν δύναμαι νά ἀνταποκριθῶ εἰς τό<br />

ὡράριον. Μοῦ εἶπε νά πάω εἰς τό λογιστήριον καί νά πληρωθῶ διά τίς<br />

δύο ἡμέρας.Τοῦ ἀπήντησα ὅτι δέν ὑπῆρχε λόγος, ἐπειδή αὐτές οἱ δύο<br />

ἡμέρες ἦσαν δοκιμαστικές. Θυμήθηκα καί ἕνα ἐπεισόδιον, πού μοῦ<br />

εἶχε ἀφηγηθεῖ ὁ κουμπάρος μου, ὁ Βαγγέλης Καρελλᾶς, ὅταν πῆγε νά<br />

ἐργασθῆ εἰς ἕνα μεγάλον ἐργοστάσιον ραπτικῆς. Ἀφοῦ ἐμίλησαν μέ<br />

τόν ἰδιοκτήτην, εἰςτόν ὁποῖον ἐξήγησε ὅ,τι μέ τούς νεωτερισμούς,<br />

πού θά ἐφήρμοζε θά ἀνέβαζε τά κέρδη τῆς ἐπιχειρήσεως, κατέβηκαν<br />

εἰς τήν αἴθουσαν τῶνἐργατῶν, διά νά τόν συστήση. Κατόπιν, τόν<br />

ἄφησε ἐκεῖ, νά κάνη τούς ὑπολογισμούς του. Ὁ Βαγγέλης, ἐγύρισε<br />

καί εἶπε εἰς τούς ἐργάτας: «Ἄν χρονομετρήσω τήν ἐργασίαν σας μέ<br />

τόν τρελόν ρυθμόν, πού δουλεύατε, ὅταν εἴδατε νά κατεβαίνουμε μέ<br />

τόν ἰδιοκτήτην, νά εἶσθε βέβαιοι, πώς δέν θά ἀντέξετε οὔτε μίαν<br />

ἐργάσιμον ἡμέραν. Ἐμένα μέ ἐνδιαφέρει ὁ κανονικός ρυθμός!»<br />

Τήν ἑπομένην, ὁ ἰδιοκτήτης τοῦ εἶπε, πώς ἕνας ἀπό τούς ἐργάτας,<br />

τόν ἐπληροφόρησε, πώς τούς παρότρυνε νά μήν ἐργάζονται…<br />

Πράγματι, ἀπορῶ μέ τέτοιους «ἐπιχειρηματίες», οἱ ὁποῖοι, εἰς τήν<br />

οὐσίαν, δέν ξέρουν, πῶς νά ἀναπτύξουν τίς ἐπιχειρήσεις τους. Ποῖος<br />

σωστός ἐπιχειρηματίας, ἀκούη τά λόγια ψευδοενδιαφερομένων διά<br />

τήν ἐργασίαν, ὅπως εἰς τήν περίπτωσιν μέ τόν κουμπάρον μου, οὔτε<br />

νά κυνηγᾶ «δύο λαγούς», ὅπως εἰς τήν περίπτωσίν μου, ἀλλά νά ἀναμένη<br />

ἕνα διάστημα, τουλάχιστον δύο μηνῶν ὥστε νά διαπιστώση, ἄν<br />

345

θά ὑπάρξη διαφορά καί ὄφελος τῆς ἐπιχειρήσεώς του. Εἰς τήν χειροτέραν<br />

περίπτωσιν, θά ἔχανε τούς μισθούς δύο μηνῶν. Τί θά γινόταν<br />

ὅμως, ἄν ἄκουγε τούς ἐπαΐοντες; Βεβαίως, τό πρόβλημα δέν ἔγκειται<br />

μόνον εἰς τήν ἀνικανότηταν ἤ τίς κουτοπονηριές τῶν ἐπιχειρηματιῶν.<br />

Εἶναι πολύ βαθύτερον, μέ πολιτικά καί κοινωνικά αἴτια. Ὅταν τά Κόμματα<br />

τῆς Ἀριστερᾶς, πού δῆθεν κόπτονται, διά τά δίκαια τῶν ἐργαζομένων,<br />

τούς ἐξωθούν εἰς στάσεις καί ἀπεργίες, ὅπως καί οἱ ἐγκάθετοί<br />

τους εἰς τά συνδικάτα, συμβαίνουν δύο τινά: εἴτε δέν ἔχουν<br />

ἰδέαν ἀπό ψυχολογίαν, εἴτε τό μόνον πού τούς ἐνδιαφέρει εἶναι νά<br />

δικαιολογοῦν τήν ὕπαρξίν τους, ὡς βουλευτές ἤ «ἐργατοπατέρες» καί<br />

νά ζοῦν μέ ἀργομισθίες εἰς βάρος τῶν ἐργαζομένων. Ἄν εἶχαν ἔστω<br />

καί ἐλαχίστην γνῶσιν ψυχολογίας, θά καταλάβαιναν ὅ,τι ἀντιμετωπίζοντας<br />

τούς ἐργοδότας ὡς δεδηλωμένους ἐχθρούς, νά ἀναμένουν<br />

τήν ἀρνητικήν ἀντίδρασίν τους. Τό σοβαρότατον ὅπλον τῆς ἀπεργίας,<br />

μέ τήν ἀπαράδεκτον συχνότητάν του, ἀφ’ ἑνός μέν τό ἔχουν παροπλίσει,<br />

ἀφ’ ἑτέρου δέ, ἀποθαρρύνουν τόν οἱονδήποτε ἐπενδυτήν νά<br />

ἐπενδύση, πολύ δέ, περισσότερον, ὅταν πρόκειται διά πρώτην ἐπένδυσιν.<br />

Οἱ ἀληθινοί συνδικαλιστές ἔπρεπε νά ἀσχολοῦνται μέ τόν ἄμεσον<br />

καί μακρόχρονον προγραμματισμόν, ἐπιδιώκοντας:<br />

1. Νά πείσουν τήν ἐργοδοσίαν ὅ,τι:<br />

α) Μειώνοντας σταδιακῶς τήν ἐργάσιμον ἡμέραν εἰς πεντάωρον, εἰς<br />

τήν οὐσίαν κερδίζουν, ἐπειδή αὐτές τίς ὧρες, μποροῦν νά ἔχουν τήν<br />

ἀπόδοσιν τῶν ἐργαζομένων εἰς τόν ὑπέρτατον βαθμόν·<br />

β) αὐξάνοντας τούς μισθούς, διευρύνουν ταυτοχρόνως τήν ἀγοράν<br />

τῶν προϊόντων τους·<br />

γ) συμβάλλουν εἰς τήν ὁμαλήν ζωήν τοῦ κράτους καί μειώνουν τήν<br />

ἀνεργίαν.<br />

2. Νά πείσουν καί τούς ἐργαζομένους:<br />

α) Νά δουλεύουν ἀποδοτικῶς καί νά θεωροῦν τήν ἐπιχείρησιν δική<br />

τους, ἐπειδή ἄν κλείση ἡ ἐπιχείρησις, θά μείνουν ἄνεργοι·<br />

β) οἱ στάσεις καί οἱ ἀπεργίες πλήττουν τήν οἰκονομίαν τῆς χώρας καί<br />

ἀποτρέπουν τίς νέες ἐπενδύσεις, ἄρα μειώνουν καί τήν ὕπαρξιν ἐργατικῶν<br />

θέσεων.<br />

Διά τοῦ λόγου τό ἀληθές, ἀναφέρομαι ξανά εἰς τόν αείμνηστον<br />

φίλον μου Διονύση Στάθην. Πολιτικῶς, ἀνῆκε εἰς τήν λεγομένην «Δεξιάν»<br />

καί ἡλέξις «κομμουνισμός» τοῦ προξενοῦσε ναυτίαν… Ἀλλά,<br />

346

εἰς ἀντίθεσιν μέ τούς ἐργοδότας μου εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, μέ ἐπλήρωνε μέ<br />

τό παραπάνω, ὅπως καί ὅλους τούς ἐργάτας, παρά τό γεγονός, ὅτι τά<br />

χρήματα, ὅπως λένε, ἔβγαιναν ἀπό τήν «τσέπην» του!<br />

Ἀπογοητευμένος, ἀπό τούς «ἐπιχειρηματίας», ἀπεφάσισα<br />

νά ἀποταθῶ δι’ ἐργασίαν εἰς τήν ΕΡΤ. Ἐζήτησα ἀκρόασιν<br />

ἀπό τόν τότε Γενικόν Διευθυντήν, τόν Ἰωάννην<br />

Λάμψαν, ὁ ὁποῖος μέ ἐδέχθη εὐγενικῶς καί ὅταν εἶδε τό<br />

ἐπίσημον ἀντίγραφον τοῦ βιβλιαρίου μέ τήν προϋπηρεσίαν<br />

μου, μοῦ εἶπε:«Κύριε Μαυρόπουλε, σᾶς χρειαζόμεθα!<br />

Μέ μίαν παράκλησιν, ἄν συμφωνῆτε. Νά ἀναλάβετε τό τμῆμα<br />

ραδιοφωνικῶν ἐκπομπῶν τῆς «Φωνῆς τῆς Ἑλλάδος», διά τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>,<br />

καθ’ ὅσον γνωρίζετε τήν ρωσικήν. Ἕνας λόγος περισσότερος, πού<br />

προσθέτουμε καί δευτέραν ἐκπομπήν».<br />

Δέν ἔφερα ἀντίρρησιν καί ἐτηλεφώνησεν ἀμέσως εἰς τόν τότε<br />

Διευθυντήν Ραδιοφωνίας καί τῆς «Φωνῆς τῆς Ἑλλάδος», Εὐθύμιον<br />

Λέκκαν, καί τοῦ εἶπε: «Κύριε Λέκκα! Σᾶς στέλνω τόν κ. Κων/νον Μαυρόπουλον,<br />

ὁ ὁποῖος γνωρίζει τήν ρωσικήν γλώσσαν καί ἠργάσθη ἐπί<br />

15-ἐτίαν εἰς τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν τοῦ Κεντρικοῦ Ραδιοφωνικοῦ<br />

σταθμοῦ τῆς Μόσχας. Προτείνω νά τόν προσλάβετε».<br />

Ἀξίζει νά σημειωθῆ ὅ,τι ἡ «Φωνή τῆς Ἑλλάδος» ἔκανε ἐκπομπές<br />

εἰς τάς κάτωθι γλῶσσας: Ἀγγλικήν, Γαλλικήν, Γερμανικήν, Τουρκικήν,<br />

Ρωσικήν, Σερβοκροατικήν, Βουλγαρικήν, Ρουμανικήν, Ἀλβανικήν καί<br />

Ἀραβικήν. Ἀργότερον, προσετέθη καί ἡ Σουηδική. Ὅλες οἱ ξενόγλωσσες<br />

ἐκπομπές περιελάμβαναν ἕνα 15-λεπτον καί ἕνα 10-λεπτον<br />

δελτίον εἰδήσεων, ἐκτός της ἀγγλικῆς, ἡ ὁποία περιελάμβανε πέντε<br />

δελτία εἰδήσεων.<br />

Τά δελτία μετεφράζοντο καί ἐκφωνοῦντο ἀπό μεταφραστᾶς-<br />

ἐκφωνητᾶς, οἱ ὁποῖοι διά τά 15-λεπτα δελτία ἀμείβονταν μέ 16.000<br />

δραχμές καί διά τά 10-λεπτα δελτία, μέ 13.000 δραχμές μηνιαίως.<br />

Ὅλοι τους ἐργάζονταν μέ σύμβασιν ἀορίστου χρόνου, χωρίς νά ἔχουν<br />

τά προνόμια τῶν μονίμων, ἐκτός τῆς συμπληρωματικῆς ἀμοιβῆς τῶν<br />

ἀργιῶν καί τά δῶρα Χριστουγέννων, Πάσχα καί τῆς ἀμειβομένης<br />

ἀδείας.<br />

Κατέβηκα εἰς τόν Β΄ ὄροφον, ὅπου ευρίσκετο τό Γραφεῖον τοῦ Ε.<br />

Λέκκα. Ἄν καί μέ ὑπεδέχθη εὐγενικῶς, ἡ πρώτη ἐντύπωσις ἦτο ἀρνητική.<br />

Ἐκτός της ἀρνητικῆς «αὔρας», εἰς τό πρόσωπόν του διέκρινα<br />

μίαν σφραγίδαν ἐπάρσεως καί ἀλαζονείας.<br />

347

Ὁ Ε. Λέκκας δέν ἔδωσε οὐδεμίαν σημασίαν εἰς τό γεγονός, πώς<br />

εἶχε ἔμπροσθέν του ἕναν ἄνθρωπον, ὁ ὁποῖος εἶχε ἐργασθεῖ 15 ἔτη<br />

εἰς μίαν Ραδιοφωνίαν, πού ἐξέπεμπε εἰς 83 γλῶσσας καί διαλέκτους,<br />

μέ ἐκπομπές 30-λεπτες, πού ἐκτός τῶν δελτίων εἰδήσεων, μετέδιδε<br />

καί εἰδικές ἐκπομπές μέ θέματα τῆς ἐπιστήμης, τῆς Τέχνης, εἰδικές διά<br />

τούς ναυτικούς καί τούς ἀγρότας, καθώς ἐπίσης καί λογοτεχνικές.<br />

Ὁ Ε. Λέκκας προσεπάθησε νά μέ ἐντυπωσιάση μέ τά δικά του<br />

κριτήρια, πού ἦσαν, ἐπιεικῶς ἐκφραζόμενος, ἀστεία… Τό κερασάκι εἰς<br />

την «τούρταν» ἦτο ἡ πρότασίς του νά μέ προσλάβη μέ τόν μικρότερον<br />

μισθόν: 13.000 δραχμές! Τοῦ ἀπήντησα, πώς θά τό σκεφθῶ<br />

καί ἐπέστρεψα εἰς τό ἐργοστάσιον τοῦ Διονύση!<br />

348

Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΛΛΑΓΗ<br />

Ὁ ἀείμνηστος φίλος μου<br />

Παναγιώτης Κονταράτος<br />

Δέν πέρασε οὔτε μία ἑβδομάδα καί μέ ἐκάλεσαν εἰς<br />

τό Ὑπουργεῖον Ἐξωτερικῶν, ὅπου μοῦ ἐπρότειναν<br />

νά ἐργασθῶ ὡς μεταφραστῆς διά 4 ἡμέρες. Εἶχαν<br />

μάθει διά τό ἄτομόν μου ἀπό ἕναν παλαιόν γείτοναν<br />

καί φίλον, τόν Παναγιώτην Κονταράτον.<br />

Ὅπως ἀπεδείχθη, εἰς τήν Ἑλλάδαν εἶχε ἔλθει ἕνας ἀπό τούς πιό<br />

ἐπιφανεῖς «ἀντιφρονοῦντας» τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ὁ Ἀντρέϊ Ἀμαλρίκ, πού μόλις<br />

προσφάτως, κάτω ἀπό τήν πίεσιν τῆς Παγκοσμίου Κοινῆς Γνώμης,<br />

εἶχεν ἀπελευθερωθεῖ ἀπό στρατόπεδον συγκεντρώσεως τοῦ ΓΚΟΥ-<br />

ΛΑΓΚ καί εἶχε πάρει ἄδειαν ἐξόδου ἀπό τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, μαζί μέ τήν πιστήν<br />

σύζυγόν του, τήν Γκιουζέλ!<br />

Ἀντρέϊ Ἀμαλρίκ<br />

Α. Ἀμαλρίκ, Γκιουζέλ<br />

καί ὁ συγγραφεύς<br />

Ὁ Α. Ἀμαλρίκ ἔκανε διαλέξεις εἰς τάς Ἀθήνας καί τήν Θεσσαλονίκην.<br />

Ἡ μετάφρασίς μου ἐπροκάλεσεν τήν λυσσαλαίαν ὀργήν τόσον<br />

τῶν σοβιετικῶν, ὅσον καί τῶν ἡγετῶν τοῦ ΚΚΕ.<br />

Ἡ ἐφημερίδα «Ριζοσπάστης», ὅπως μοῦ εἶπαν, εἶχε γράψει, πώς<br />

ἤμουν πράκτωρ τῆς CIA, ὁ ὁποῖος εἶχα ἀποφοιτήσει ἀπό «εἰδικάς<br />

σχολᾶς», καθώς ἐπίσης καί προδότης! «Προδότην» μέ ἀποκαλοῦσαν<br />

καί εἰς τήν Λέσχην Ἑλλήνων πολιτικῶν προσφύγων τῆς Μόσχας, μέ<br />

ἐπικεφαλῆς, ποιόν νομίζετε; Τόν «Κόκκινον δεκανέαν» Μιχάλην Τράνταν,<br />

τόν ὁποῖον, εἶχα βοηθήσει πάρα πολύ, ζώντας εἰς τήν Μόσχαν…<br />

Κατά τήν διάλεξιν τοῦ Α. Ἀμαλρίκ εἰς τάς Ἀθῆνας ἐγνώρισα τόν<br />

349

ἐκδότην Ἰωάννην Φελέκην, πού ἐζήτησε νά μεταφράσω μερικά βιβλία<br />

ἀπό τήν ρωσικήν.<br />

Τό πρῶτον πού μετέφρασα μέ τό ψευδώνυμον<br />

«Μίμης Κωστόπουλος», ἦτο τό βιβλίον τοῦ δόκτορος<br />

τῶν Ἱστορικῶν ἐπιστημῶν Α. Αὐταρχάνωφ:<br />

«Ὁ αἰνιγματικός θάνατος τοῦ Στάλιν». Εἶχα ἀρχίσει<br />

νά τό μεταφράζω, ὅταν μίαν ἠμέραν, εἰς τό ἐργοστάσιον<br />

τοῦ Διονύση, μοῦ τηλεφώνησε μία Γαλλίδα<br />

μοντελίστ, ἡ ὁποία συνεργαζόταν μέ τό γειτονικόν<br />

ἐργοστάσιον ὑποδημάτων καί μοῦ ἐζήτησε<br />

νά μέ ἐπισκεφθῆ εἰς τό σπίτι μου, διά νά συζητήσωμεν<br />

κάτι σοβαρόν καί προσωπικόν. Τῆς ἀπήντησα,<br />

πώς δέν ἔχω ἀντίρρησιν, μόνον πού ἀκόμα δέν ἔχω οὔτε καρέκλες!<br />

Ἐκείνη μέ διέκοψε, λέγοντας ὅτι δέν ἐζήτησε νά μέ ἐπισκεφθῆ<br />

διά νά ἐκτιμήση τά ἔπιπλά μου, ἀλλά διά σοβαράν συζήτησιν. Ἀφοῦ<br />

συζητήσαμε τό θέμα της, μέ ἐρώτησε πόσα χρήματα χρειάζομαι διά<br />

νά ἀγοράσω τά ἀπαραίτητα. Τῆς ἀπήντησα, πώς ὑπολογίζω μετά ἀπό<br />

ἕναν μῆναν νά τελειώσω τήν μετάφρασιν πού ἀνέλαβα, ὁπότε οἱ<br />

30.000 δρχ. τῆς ἀμοιβῆς μου, ἔφθαναν διά νά καλύψουν αὐτά τά<br />

ἔξοδα. Τότε μοῦ εἶπε: «Κώστα! Αὔριο πετάω εἰς τό Παρίσι καί ἀμέσως<br />

σοῦ στέλνω 6.000 γαλλικά φράγκα, τά ὁποῖα ἀντιστοιχοῦν εἰς τό<br />

ποσόν πού ἀνέφερες. Ὅταν πάρεις τήν ἀμοιβήν διά τό βιβλίον, μοῦ<br />

τά ἐπιστρέφεις. Γράψε τήν διεύθυνσίν μου εἰς τό Παρίσι καί τοῦ ἐξοχικοῦ<br />

μου εἰς τήν Ἀνδόραν. Ὅποτε θελήσεις, μπορεῖς νά ἔλθης μέ τήν<br />

σύζυγόν σου καί νά μείνετε, ὅσον θέλετε!»<br />

Ἡ νέα φίλη μου, ἐκράτησε τόν λόγον της εἰς τό ἀκέραιον. Ἐντός<br />

δύο ἡμερῶν ἔλαβα τήν ἐπιταγήν καί εἰς διάστημα, μικρότερον τοῦ<br />

μηνός, ἐξεπλήρωσα τό χρέος μου. Δυστυχῶς, μέ τίς συχνές ἀλλαγές<br />

κατοικίας, κάπου ἐχάθη ἡ διεύθυνσίς της, ὄχι ὅμως καί ἡ καλή της<br />

ἀνάμνησις.<br />

Πηγαίνοντας νά πληρωθῶ, ὁ κ. Φαίδων Μόρφης – Διευθυντής<br />

τῆς ΓΓ Τύπου καί Πληροφοριῶν – ἔκπληκτος ἀπό τήν ἀπήχησιν τῆς<br />

μεταφράσεώς μου μέ ἐρώτησε, μέ τί ἀσχολοῦμαι. Τοῦ εἶπα πώς<br />

συνεχίζω νά ἐργάζομαι εἰς τό ἐργοστάσιον τοῦ Διονύση, ἀπορρίπτοντας<br />

τήν προσβλητικήν πρότασιν τοῦ Ε. Λέκκα.<br />

Ὁ Διευθυντής ἔγινε ἔξαλλος! Ζήτησε ἀμέσως ἀπό τήν γραμματέαν<br />

του νά τόν συνδέση μέ τόν Ε. Λέκκαν.<br />

350

Ὅταν ἐκεῖνος ἀπήντησεν εἰς το τηλέφωνον, εἰς αὐστηρότατον<br />

τόνον, τοῦ εἶπε: «Τί συμβαίνει εἰς το Τμῆμα σας κ. Λέκκα καί ἀπορρίπτονται<br />

πολύτιμοι εἰδικοί, ὅπως ὁ κ. Μαυρόπουλος; Συνεργάτες τοῦ<br />

ἐπιπέδου του, τούς ἀναζητοῦν καί δέν τούς ἀπορρίπτουν, ὅταν ἐμφανίζονται!»<br />

Ὁ Ε. Λέκκας, ἀπό τήν φύσιν του, ἦτο δειλός. Προσεπάθησε νά<br />

ἐξιλεωθῆ, προβάλλοντας τήν δικαιολογίαν πώς, δῆθεν, δέν εἶχε τελειώσει<br />

ἡ διαδικασία τῆς ἀποκαταστάσεως τῶν πιστοποιητικῶν μου…<br />

Ὁ Διευθυντής, εἰς τόν ἴδιον αὐστηρόν τόνον, τοῦ εἶπε: «Τό θέμα τῶν<br />

πιστοποιητικῶν, δέν εἶναι δική σας δουλειά! Θά παρακαλέσω τόν κ.<br />

Μαυρόπουλον νά λησμονήση τήν ἀνάρμοστον συμπεριφοράν σας καί<br />

νά ἔλθη εἰς τό Γραφεῖον σας. Ἐσεῖς θά τόν προσλάβετε ὡς προϊστάμενον<br />

τῶν ἐκπομπῶν διά τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, μέ τόν ἀνάλογον μισθόν. Μέ<br />

καταλάβατε;»<br />

Βεβαίως, ὁ Ε. Λέκκας κατάλαβε καί οὕτως, ἤδη τόν Ὀκτώβριον<br />

τοῦ 1976 ἔγινα συνεργάτης τῆς «Φωνῆς τῆς Ἑλλάδος», κατορθώνοντας<br />

μάλιστα, συμφώνως μέ τόν ἐσωτερικόν κανονισμόν, νά ἀναγνωρισθοῦν<br />

δέκα ἔτη προϋπηρεσίας, ἀπό τά 15 εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Τό κακόν<br />

εἶναι, πώς ἀνεγνωρίσθησαν μόνον μισθολογικῶς, μέ ἀποτέλεσμα ὁ<br />

μισθός μου νά διπλασιασθῆ, ἀλλά δέν ἀνεγνωρίσθησαν καί συνταξιοδοτικῶς.<br />

Ὅμως, ὁ βασικός μισθός μου ἔφθασε τίς 32 χιλιάδες δραχμές,<br />

σύν τά ἐπιδόματα διά τάς ἀργίας.<br />

Διά τήν ἀναγνώρισιν τῆς προϋπηρεσίας μου εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἦτο<br />

ἀπαραίτητος ἡ μεταφορά τῶν «κρατήσεων» ἀπό τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, πρᾶγμα<br />

πού ἐμπόδισε καί τήν ἐγγραφήν μου, ὡς μέλος τῆς πλέον ἐγκύρου<br />

συνδικαλιστικῆς ὀργανώσεως τῶν δημοσιογράφων, τῆς ΕΣΗΕΑ.<br />

Ἀρχές τοῦ 1977, τό κυβερνητικόν Κόμμα τῆς «Νέας Δημοκρατίας»<br />

ἀπεφάσισε νά ἐκδώση δικόν της ὄργανον Τύπου, τήν ἐφημερίδαν<br />

«Νέα Πορεία» καί μέ ἐκάλεσαν νά συνεργασθῶ, ὡς εἰδικός εἰς<br />

τά θέματα τῆς σοβιετικῆς πραγματικότητος καί τοῦ ὀνομαζομένου<br />

«Σοσιαλιστικοῦ στρατοπέδου». Εἰς τό Γραφεῖον Τύπου τῆς ΝΔ ἔγινα<br />

δεκτός, μέ πρότασιν τοῦ Ὁμήρου Ρούσσου, κοινοῦ μας φίλου μέ τόν<br />

τότε Γενικόν Διευθυντήν τῆς ΝΔ Γ. Μισαηλίδην. Μέ τό ζεῦγος Σοφίας<br />

καί Ὁμήρου Ρούσσου, εἴχαμε γνωρισθεῖ τόν Μάϊον τοῦ 1976, λόγω<br />

τῆς κλασικῆς τουριστικῆς διαδρομῆς: Κίεβο-Λένινγκράντ-Μόσχα. Ὁ<br />

Ὅμηρος ἦτο παιδικός φίλος καί συμμαθητής τοῦ Α. Μουσούρη.<br />

Γίναμε ἀμέσως φίλοι καί μοῦ ἔδωσε τήν διεύθυνσιν τοῦ καταστή-<br />

351

ματός τους μέ ἀρχαία ἀντικείμενα, εἰς τό κέντρον τῶν Ἀθηνῶν. Πῆγα<br />

νά τούς ἐπισκεφθῶ τήν δευτέραν ἤδη ἡμέραν, τῆς ἀφίξεώς μου.<br />

Πλησιάζοντας εἰς τό κατάστημα, εἶδα τήν Σοφίαν, νά κατευθύνεται<br />

κάπου, ἐσπευσμένως. Μόλις μέ εἶδε, μέ ἀγκάλιασε ὡς παλαιόν φίλον<br />

καί εισήλθαμεν μαζί της εἰς τό κατάστημα. Ὁ Ὅμηρος μέ ἀγκάλιασε,<br />

μέ τήν ἴδιαν ἐγκαρδιότηταν καί οὕτως ἄρχισε μία στενή οἰκογενειακή<br />

φιλία, πού κρατᾶ μέχρι σήμερον μέ τήν Σοφίαν, παρά τόν πρόωρον<br />

θάνατον τοῦ Ὁμήρου. Αἰωνία ἡ μνήμη του!<br />

Ἡ Κίττυ, ἡ κόρη τῆς Σοφίας ἀπό τόν πρῶτον της γάμον, ἦτο<br />

τότε ἕνα χαριτωμένον, εὐγενέστατον καί καλόψυχον κοριτσάκι, πού<br />

ἔδειχνε πολύ μικρότερον ἀπό τήν ἡλικίαν του. Ἦτο ἀκόμα μαθήτρια<br />

καί ὁλίγον μεγαλυτέρα τοῦ υἱοῦ μας, Λεωνίδα.<br />

Σοφία καί Ὅμηρος μέ τήν Κίττυ.<br />

Σοφία καί Ζήνα.<br />

Ἡ Κίττυ καί ὁ Λεωνίδας<br />

Τελειώνοντας τήν Μέσην ἐκπαίδευσιν, μετέβη<br />

διά σπουδές εἰς ΗΠΑ. Σήμερον εἶναι<br />

μία ὡραία νέα γυναίκα, ὕπανδρος μέ ἕναν<br />

ἐπίσης ὡραῖον, εὐγενικόν καί καλόψυχον<br />

νεαρόν δικηγόρον, τόν Κυριάκον, καί ἀπέκτησαν<br />

μίαν ζῶσαν κούκλαν, πού κληρονόμησε<br />

ὅλα τά χαρίσματα τῶν γονέων της:<br />

Τήν Δημητρούλαν ἤ Ζουζούναν!<br />

352

Ἡ συνεργασία μου μέ τό Γραφεῖον Τύπου τῆς ΝΔ καί ἡ ἔκδοσις<br />

τῆς ἑβδομαδιαίας ἐφημερίδας «Νέα Πορεία» μέ ἐβοήθησε νά ἀποκαταστήσω<br />

τά δικαιώματά μου ὡς δημοσιογράφος, νά ἀποκτήσω<br />

ταυτότηταν δημοσιογράφου καί πινακίδαν διά τό αὐτοκίνητόν μου.<br />

Χωρίς πλαγίους τρόπους, δικαιωματικῶς, ἔγινα μέλος τῆς Ἑνώσεως<br />

Ὑπαλλήλων Περιοδικοῦ Τύπου. Δυστυχῶς, εἰς τήν Ἑλλάδαν πολλά<br />

νομοθετικά θέματα χρειάζονται ἀναθεώρησιν. Ἕνα ἀπό αὐτά ἀφορᾶ<br />

τόν Τύπον καί ἔχει δύο σκέλη:<br />

1) Μέχρι τό Ἀκαδημαϊκόν ἔτος 1990-1991, πού ἄρχισε νά λειτουργῆ<br />

εἰς τό Πανεπιστήμιον «Παντεῖον» Σχολή Δημοσιογραφίας, τήν «ἀγοράν»<br />

τῶν δημοσιογράφων τήν τροφοδοτοῦσαν τά μεγάλα συγκροτήματα<br />

Τύπου, παρά τά ὁποῖα καί σήμερον λειτουργοῦν «Σχολές».<br />

2) Δέν δύναμαι νά καταλάβω διατί ὑπάρχουν πολλές ἑνώσεις δημοσιογράφων.<br />

Διατί ὑπάρχει αὐτή ἡ διασπάθισις δυνάμεων.<br />

Εἰς τό Κρατικόν Πανεπιστήμιον τῆς Μόσχας, μόνον τά τρία πρῶτα<br />

ἔτη ἦσαν κοινά. Εἰς τό τέταρτον ἔτος, γινόταν διαχωρισμός:<br />

α) Ἠλεκτρονικά ἤ ἔντυπα.<br />

β) Ἐξειδίκευσις θέματος: Πολιτικά, ἐπιστημονικά, οἰκονομικά κλπ.<br />

Ἕνας ἄνθρωπος δέν ἠδύνατο νά «χωνέψη» τήν ἐπιτυχήν ἄνοδόν<br />

μου: ὁ Γενικός Διευθυντής Ραδιοφωνίας καί τῆς «Φωνῆς τῆς Ἑλλάδος»<br />

– ὁ Ε. Λέκκας. Μᾶλλον, θυμόταν τίς παρατηρήσεις τοῦ κ. Μόρφη<br />

καί, πιθανόν, πώς ἤμουν διπλωματοῦχος δημοσιογράφος.<br />

Ὅπως εἶχα μάθει, ὁ Ε. Λέκκας δέν εἶχε τελειώσει οὐδεμίαν Σχολήν,<br />

ἀλλά ἐξεκίνησε ὡς πρακτικός ἀθλητικογράφος. Ἴσως δι’ αὐτόν<br />

τόν λόγον ἠρνῆτο νά ἀναγνωρίση τήν ἐργασίαν τῶν συναδέλφων<br />

μου ὡς δημοσιογραφικήν, παρά τό γεγονός, ὅτι οἱ μεταφραστές<br />

κειμένων εἰς ἐφημερίδας καί περιοδικά, θεωροῦνται δημοσιογράφοι!<br />

Θυμᾶμαι ἕνα ἐπεισόδιον, μίαν ἐβδομάδαν πρό τῶν ἐκλογῶν τοῦ<br />

1981, ὅταν μέ ἐκάλεσεν εἰς τό Γραφεῖον του καί, εἰς ἐπιτιμητικόν τόνον<br />

μοῦ εἶπε: «Εἶδα εἰς τό παρμπρίζ τοῦ αὐτοκινήτου σας πινακίδαν<br />

δημοσιογράφου. Πῶς καί ἔτσι; Ἡ σεμνοτυφία, δέν βλάπτει!»<br />

Ἔγινα ἔξαλλος! Πλησίασα εἰς τήν πολυθρόναν, πού καθόταν, λές<br />

καί ἦτο Βασιλεύς εἰς τόν θρόνον του, καί τοῦ εἶπα εἰς αὐστηρόν<br />

τόνον:«Κύριε Λέκκα! Ὅπως σᾶς σέβομαι, λόγω τῆς θέσεώς σας,<br />

ἀπαιτῶ νά δείχνετε ἀπέναντί μου, ἀνάλογον σεβασμόν! Εἶμαι συντάκτης<br />

τῆς ἐφημερίδος «Νέα Πορεία», δι’ αὐτό καί ταυτότηταν δημοσιογράφου<br />

ἔχω καί ἀνάλογην πινακίδαν εἰς τό αὐτοκίνητόν μου!»<br />

353

Δέν θέλησε νά καταθέση τά ὅπλα καί ἐρώτησε: «Τί ἐφημερίδα<br />

εἶναι αὐτή;»<br />

– «Ἄν καί θά ἔπρεπε νά τό γνωρίζετε, σᾶς πληροφορῶ ὅ,τι εἶναι<br />

ὄργανον Τύπου τοῦ κυβερνῶντος Κόμματος. Ὅσον δέ περί σεμνοτυφίας,<br />

πού ἀναφέρατε, ἐσεῖς, ὁ ὁποῖος γίνατε δημοσιογράφος, ὡς πρακτικός,<br />

τολμᾶτε νά ἐλέγχετε ἕναν διπλωματοῦχον;»<br />

Γύρισα καί ἔφυγα, ἀφήνοντάς τον κεραυνόπληκτον.<br />

Ὁ ἀείμνηστος<br />

Παῦλος Μπακογιάννης<br />

Τήν ἑπομένην ἡμέραν, εἰς τό Γραφεῖον Τύπου, ἀναλογιζόμενος<br />

τήν νέαν ἀνάγωγον συμπεριφοράν τοῦ<br />

Ε. Λέκκα, ἡ κακή διάθεσις ἦτο ζωγραφισμένη εἰς τό πρόσωπόν μου.<br />

Κάποιαν στιγμήν, ἦλθε εἰς τό Γραφεῖον ὁ ἀείμνηστος Παῦλος Μπακογιάννης.<br />

Βλέποντας τήν ἔκφρασιν τοῦ προσώπου μου, μέ ἐρώτησε<br />

τί συνέβη. Τοῦ ἀφηγήθην τό ἐπεισόδιον μέ τόν Ε. Λέκκα. Ἐκεῖνος,<br />

ἐζήτησε νά τόν συνδέσουν μέ τό Γραφεῖον τοῦ Ε. Λέκκα. Ὅταν τόν<br />

συνέδεσαν, εἰς αὐστηρότατον τόνον, τοῦ εἶπε: «Πῶς ἐπέτρεψες, παραβαίνοντας<br />

τόν νόμον, νά μεταδίδεται ἀπό τό ραδιόφωνον διαφήμισις<br />

τοῦ Κόμματος ΠΑΣΟΚ, ὅταν ἀπαγορεύεται ἀκόμα καί διά τό κυβερνόν<br />

Κόμμα; Καί κάτι ἄλλο: μήν ξανατολμήσης νά προσβάλης συνεργάτας<br />

μου!» Ἐκεῖνος, προσεπάθησε νά δικαιολογήση τά ἀδικαιολόγητα,<br />

ἀλλά ὁ Π. Μπακογιάννης τόν διέκοψε καί τοῦ εἶπε εἰς τόν ἴδιον<br />

τόνον:«Ἄκου, προσεκτικῶς! Μέχρι τήν ἀνακοίνωσιν τῶν ἀποτελεσμάτων<br />

τῶν ἐκλογῶν, δηλαδή, μέχρι τήν ἑπομένην Δευτέραν, σέ<br />

θέλω «Παναγία!»<br />

Ἡ δημοσιογραφική ταυτότης<br />

Ἡ δημοσιογραφική πινακίδα<br />

354

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ <strong>ΤΟΥ</strong> ΜΟΝΑΔΙΚΟΥ ΜΑΣ ΥΙΟΥ<br />

Μέ τήν ἐγκατάστασίν μας εἰς τήν Ἑλλάδαν, εἶχα ἀποφασίσει σταθερῶς<br />

νά μήν ἐργασθῆ ἡ Ζήνα, διά πολλούς λόγους. Πρῶτον, τόσον<br />

ἡ ἰδία, ὅσον καί ὁ Λεωνίδας ἔπρεπε νά μάθουν ἑλληνικά. Δεύτερον, ἡ<br />

Ζήνα εἶχε ἐργασθεῖ εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> σχεδόν 20 ἔτη. Τρίτον, εἴχαμε συνειδητοποιήσει,<br />

πώς δέν εἶναι δυνατόν νά κερδίσης ὅλα τά χρήματα<br />

τοῦ κόσμου… Θυμᾶμαι, πώς ὅταν ξεπεράσαμε τίς οἰκονομικές δυσκολίες<br />

τῶν πρώτων ἐτῶν εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> καί ἄρχισα νά βγάζω πάρα πολλά<br />

χρήματα, ἀκόμα καί διά τήν Δύσιν – εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> ἤμουν «Ὠνάσης» –<br />

ἔλεγα εἰς τήν Ζήνα: «Ἄν ζούσαμε εἰς τήν Ἑλλάδαν, δέν θά χρειαζόταν<br />

νά ἐργάζεσαι, ἐπειδή εἰς περίπτωσιν θανάτου τοῦ συζύγου, ἡ χήρα<br />

παίρνει τό 80% τῆς συντάξεώς του. Ὅμως ἐδῶ, ὅσον ζῶ βγάζω αὐτά<br />

τά χρήματα, πού μᾶς ἐπιτρέπουν νά ζῶμεν πλουσιοπάροχα. Ἄν πεθάνω,<br />

θά μείνης ἀπένταρη».<br />

Ὅλα εἶχαν τακτοποιηθεῖ ταχέως εἰς τήν Ἑλλάδαν, ἐκτός ἀπό τό<br />

θέμα τῆς φοιτήσεως τοῦ μοναδικοῦ μας υἱοῦ, τοῦ Λεωνίδα, εἰς τό<br />

σχολεῖον. Αὐτό τό θέμα προσέκρουσεν εἰς τήν «ἀπειρίαν» (διά νά<br />

μήν χρησιμοποιήσω βαρυτέραν λέξιν) τῶν «ὑπευθύνων» τῆς ἑλληνικῆς<br />

πλευρᾶς, κατά τήν ὑπογραφήν τῆς διακρατικῆς συμβάσεως μεταξύ<br />

Ἑλλάδος καί <strong>ΕΣΣΔ</strong>, εἰς τόν τομέαν τῆς ἐκπαιδεύσεως. Ἡ διακρατική<br />

αὐτή σύμβασις, πού ἦτο ὀφθαλμοφανῶς ἐλλιπής, προέβλεπεν ὅτι ὁ<br />

ἀπόφοιτος τοῦ Δεκαταξίου σχολείου τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> ἐθεωρεῖτο ἀπόφοιτος<br />

Μέσης ἐκπαιδεύσεως. Τό παιδίον, τό ὁποῖον δέν εἶχε ἀποφοιτήσει, ἐγγραφόταν<br />

εἰς ἀνάλογον τάξιν τοῦ ἑλληνικοῦ σχολείου, συμφώνως μέ<br />

τά ἔτη φοιτήσεως. Πρόκειται περί καθαράς ἀδικίας, ἐπειδή, κατά τό<br />

ἐκπαιδευτικόν σύστημα τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, οἱ πρῶτες τέσσαρες τάξεις τοῦ<br />

Δεκαταξίου ἀντιστοιχοῦσαν εἰς τίς ἕξι τάξεις τοῦ ἑλληνικοῦ Δημοτικοῦ<br />

καί οἱ ὑπόλοιπες ἕξι, εἰς τίς ἕξι τάξεις τῆς ἑλληνικῆς Μέσης ἐκπαιδεύσεως.<br />

Γνωρίζοντας τό σύστημα τῆς ἐκπαιδεύσεως εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>,ὅπου ὁ<br />

υἱός μας εἶχε ἀποφοιτήσει ἀπό τήν Πέμπτην τάξιν, τόν ἐνέγραυσα εἰς<br />

τήν Β΄ τάξιν τοῦ Γυμνασίου. Τό μόνον, πού ἐρώτησα την Διευθύντριαν<br />

ἦτο, ἄν θά ἔπρεπε νά τόν προετοιμάσω τό δοσμένον Ἀκαδημαϊκόν<br />

ἔτος καί νά τόν ἐγγράψω εἰς τό ἑπόμενον, ἐπειδή τά «ἑλληνικά»<br />

του, ἦσαν ἐλλειπῆ. Ἐκείνη, ὡς σωστός παιδαγωγός, μοῦ ἀπήντησε,<br />

πώς δέν ὑπῆρχε λόγος, ἐπειδή οἱ καθηγητές τοῦ Γυμνασίου εἰς<br />

355

τό Καλαμάκι εἶχαν ἐμπειρίαν μέ ἑλληνόπουλα τοῦ ἐξωτερικοῦ.<br />

Ἡ ἀντίδρασις τοῦ «Ὑπουργείου Παιδείας», ἦτο «ἄνω ποταμῶν».<br />

Ἔδωσαν ἐντολήν νά ἐγγραφή εἰς την… ΣΤ΄ τοῦ Δημοτικοῦ.<br />

Πηγαίνοντας εἰς τόν Τμηματάρχην τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας, διεμαρτυρήθην<br />

διά τήν ἄδικον ἐντολήν καί τότε ἔμαθα, πόσον ἀνεπιτηδεύτως<br />

εἶχαν χειρισθεῖ τό κείμενον τῆς Διακρατικῆς συμβάσεως. Παρ’<br />

ὅλα αὐτά, δέν ἔλαβαν ὑπ’ ὄψιν τήν βεβαίωσιν τῶν σοβιετικῶν Ἀρχῶν,<br />

πού ἐδικαίωνε τό αἴτημά μου.<br />

Ὅλη αὐτή ἡ ἱστορία, ἔπαιξε ἀρνητικόν ρόλον εἰς τήν διάθεσιν τοῦ<br />

Λεωνίδα διά μάθησιν, ἐπειδή ἀφ’ ἑνός εἶχε προλάβει νά συνδεθῆ φιλικῶς<br />

μέ συμμαθητᾶς του εἰς τήν Β΄ Γυμνασίου, ἀφ’ ἑτέρου, εἰς τήν<br />

ΣΤ΄ Δημοτικοῦ δέν αἰσθανόταν ἀνέτως, ὡς μεγαλύτερος εἰς τήν ἡλικίαν<br />

ἀπό τούς συμμαθητάς του καί, βεβαίως, ὑψηλότερος.<br />

Ὁ Λεωνίδας μέ συμμαθητήν του…<br />

τῆς ΣΤ΄ Δημοτικοῦ.<br />

Σημειωτέον ὅ,τι πηγαίνοντας εἰς τήν πρώτην<br />

τάξιν τοῦ σοβιετικοῦ σχολείου, ὁ Λεωνίδας,<br />

λόγω ἐκπαιδευτικῆς μεταρρυθμίσεως, ἐδιδάχθη<br />

«Ἄλγεβραν» ἀπό τήν πρώτην τάξιν…<br />

Μέ τήν εὐκαιρίαν, θέλω νά θίξω τό θέμα τῶν, δῆθεν, μεταρρυθμίσεων<br />

τῆς Παιδείας εἰς τήν χώραν μας. Τήν ἐποχήν πού ἤμουν μαθητής,<br />

ὑπῆρχε ἡ «μεταρρύθμισις» τῆς μετωνομασίας τοῦ ἑξαταξίου<br />

Γυμνασίου εἰς ὀκτατάξιον!.. Μέ αὐτήν, τήν στερουμένην οὐσίας<br />

«μεταρρύθμισιν», ἁπλῶς «ἐβάπτισαν» τήν Α΄ τάξιν εἰς Γ΄!..<br />

Πρό μερικῶν ἐτῶν, ἐπραγματοποίησαν μίαν ἄλλην «μεταρρύθμισιν»,<br />

χωρίζοντας τό τότε «ὀκτατάξιον» Γυμνάσιον εἰς τρεῖς τάξεις<br />

Γυμνασίου καί τρεῖς Λυκείου… Οὐσία; Οὐδεμία!<br />

Πότε κύριοι Ὑπευθυνοανέφθυνοι θά σταματήσετε τίς «μεταρρυθμίσεις»<br />

αὐτοῦ τοῦ εἴδους; Μήπως εἶναι καιρός νά ἀσχοληθῆτε<br />

διαφορετικῶς μέ αὐτό τό σοβαρότατον θέμα; Ἄν δέν δύνασθαι, θά<br />

ἦτο προτιμότερον νά ἀφήσετε νά τό κάνουν ἄλλοι ἤ νά πάψετε νά<br />

ἐμπαίζετε τούς πολίτας! Καί τά παιδιά, δέν τά σκέπτεσθε; Ἔχετε,<br />

ἔστω καί στοιχειώδην γνῶσιν ψυχολογίας;<br />

Ἡ λύσις εἶναι μία καί μοναδική: ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΕΙΣ ΤΑΣ ΡΙΖΑΣ!<br />

Μελετῆστε τήν λειτουργίαν τῆς Παιδείας εἰς τήν ἀρχαίαν Ἑλλάδαν!<br />

356

Ἀποφοιτώντας ἀπό τό Δημοτικόν σχολεῖον, ὁ Λεωνίδας ἐπιμένει<br />

νά ἐγγραφή εἰς νυκτερινόν Γυμνάσιον, διά νά ἀποφύγη τήν εἰκόναν<br />

τοῦ Δημοτικοῦ. Δι’ αὐτόν τόν λόγον, τήν περίοδον τῶν καλοκαιρινῶν<br />

διακοπῶν, ἐργάζεται εἰς τό Λούνα-παρκ τῆς παραλίας Καλαμακίου καί<br />

διά νά ἔχη νόμιμον πιστοποιητικόν ἐργασίας, ἀπαραίτητον διά τήν ἐγγραφήν<br />

του εἰς νυκτερινόν Γυμνάσιον, ἐργάζεται εἰς τό ἐργοστάσιον<br />

τοῦ ἀειμνήστου φίλου μου, Διονύση Στάθη.<br />

Ὁ Λεωνίδας εἰς τό Λούνα-πάρκ.<br />

Μέ τήν Ζήνα εἰς τό διαμέρισμά μας.<br />

Ὁ καιρός κυλᾶ καί πλησιάζει ἡ στιγμή νά ὑπηρετήση τήν θητείαν<br />

του εἰς τόν στρατόν. Ἐν τῷ μεταξύ, παρά τήν ὕπαρξιν πάμπολλων<br />

θαυμαστριῶν, ἐπιλέγει ἀνάμεσά τους ἕνα ὡραιότατον κοράσιον, τήν<br />

Μίνα, τό ὁποῖον τόν ἀγάπησε βαθέως. Βλέποντας τήν σοβαρότηταν<br />

τῶν αἰσθημάτων, συναντήσαμε τούς γονεῖς της, διά νά συζητήσωμεν<br />

τό μέλλον τῶν τέκνων μας.<br />

Ἡ Μίνα.<br />

Ὁ Λεωνίδας.<br />

Ἡ Μίνα, μέχρι νά ὑπηρετήση τήν θητείαν του ὁ Λεωνίδας, θά<br />

μένη μαζί μας καί ἀφοῦ ἀπολυθεῖ, θά φροντίσωμεν νά τούς βοηθή-<br />

357

σωμεν νά σταθοῦν εἰς τούς πόδας των. «Ἄλλαι μέν βουλαί ἀνθρώπων,<br />

ἄλλα δέ Θεός κελεύει»…<br />

Λόγῳ τῆς σωματοδομῆς του, κατατάσσουν τόν Λεωνίδαν εἰς τά<br />

ἐπίλεκτα στρατεύματα καί τοῦ χορηγοῦν φύλλον πορείας νά παρουσιασθῆ<br />

εἰς τό Ξυλόκαστρον. Ἡ Μίνα τόν συνοδεύει, ἀλλά ἐπιστρέφουν<br />

μαζί… Κατά τίς ἰατρικές ἐξετάσεις, οἱ γιατροί ἀνακαλύπτουν<br />

ὕποπτον ὄγκον!<br />

Χωρίς χρονοτριβήν ἐπήγαμε εἰς τό νοσοκομεῖον, ὅπου οἱ γιατροί<br />

ἀφαιροῦν τόν ὄγκον καί ἀναμένωμεν τά ἀποτελέσματα τῆς βιοψίας.<br />

Ὅταν πῆγα νά πάρω τά ἀποτελέσματα, δέν ἐπίστευα τά ὦτα μου:<br />

«Κακόηθες μελάνωμα»!<br />

Ὁ Λεωνίδας πρίν τήν εἰσαγωγήν του<br />

εἰς τό νοσοκομεῖον Μεταξᾶ.<br />

Συμφώνως μέ τά προγνωστικά τῶν<br />

ἰατρῶν, εἰς αὐτό τό δυνατό, ἀθλητικόν<br />

παιδί, κυριολεκτικῶς ἕνα «ζωντανόν<br />

ἄγαλμα» τῶν ἀρχαίων Ἐλλήνων<br />

γλυπτῶν, ἀπέμεναν 6-8 μῆνες ζωῆς!<br />

Ὁ ἴδιος, ἡ Ζήνα, ἡ μητέρα καί ὁ Θέμος, συγγενεῖς καί φίλοι,<br />

ἐγνώριζαν ἤδη ὅτι πρόκειται διά καρκίνον. Τό πικρόν ποτήριον τοῦ<br />

τόσο συντόμου τέλους, τό ἄφησα διά τόν ἐαυτόν μου καί ἄρχισε ὁ<br />

ἀγών. Κατόρθωσα νά εἰσαχθῆ εἰς τό νοσοκομεῖον «Μεταξᾶ», ὅπου<br />

ὑπῆρχε μία ὁμάς ἐξαιρετικῶν ἰατρῶν, εἰδικῶν διά τήν περίπτωσιν.<br />

Οἱ ἰατροί συμφωνοῦν μέ τήν μοιραίαν διάγνωσιν τῶν συναδέλφων<br />

τους, οἱ ὁποῖοι ἀφαίρεσαν τόν ὄγκον. Εἰς περιπτώσεις κακοήθους<br />

μελανώματος, ὅπως μοῦ ἐξήγησαν, ἀκολουθοῦν μεταστάσεις εἰς<br />

τούς λεμφαδένας, αἱ ὁποῖαι εἶναι ἄμεσες. Ἐλαχίστη ἐλπίς ἀπέμενεν<br />

μόνον εἰς τήν περίπτωσιν, κατά τήν ὁποίαν εἰς κάποιαν ἐγχείρισιν νά<br />

προλάβουν τήν διήθησιν λεμφαδένος… Τά ποσοστά εἶναι τόσον ἐλάχιστα,<br />

πού δέν τά ἀναφέρουν. Μετά ἀπό κάθε ἐγχείρισιν, ὁ ἀσθενής<br />

πρέπει κάθε μήναν νά ἐξετάζεται. Ἕναν μῆναν, μετά τήν πρώτην<br />

ἐγχείρισιν, ἀποκαλύπτεται μετάστασις…<br />

Διαβάζω εἰς ἐφημερίδας, πώς εἰς τήν Ἀγγλίαν ἔχουν βρεῖ ἕνα νέον<br />

φάρμακον διά τά κακοήθη μελανώματα, τήν «Ἰντερφερόνην».<br />

358

Χωρίς χρονοτριβήν, ἐπικοινωνῶ μέ ἕνα ἀπό τά καλλίτερα ἀντικαρκινικά<br />

νοσοκομεῖα τοῦ Λονδίνου καί πηγαίνομεν νά τόν ἐξετάσουν.<br />

Ἐκεῖ, διαπιστώνω πάλι τήν ἀσχετοσύνην ὁρισμένων Ἐλλήνων δημοσιογράφων,<br />

οἱ ὁποῖοι, κυνηγώντας τήν «εἴδησιν», δέν σκέπτονται<br />

τάς συνεπείας…<br />

Οἱ Ἄγγλοι ἰατροί μέ διαβεβαιώνουν, πώς πρόκειται διά πειραματικόν<br />

στάδιον καί δέν διατίθενται νά χρησιμοποιήσουν ἕνα τόσον<br />

νέον παιδίον, ὡς πειραματόζωον… Προτείνουν ριζικήν χειρουργικήν<br />

ἐπέμβασιν. Ἐπιστρέφουμε!<br />

Ὁ Λεωνίδας, προαισθανόμενος τό κακόν, κάνει τό πᾶν διά νά<br />

διώξη τήν Μίνα, ὥστε νά τήν προστατεύση ἀπό τόν πόνον τῆς ἀπωλείας<br />

του καί νά μήν καταστρέψη τήν ζωήν της. Ἀλλά ἐκείνη, παρά<br />

τόν ἀναγκαστικόν χωρισμόν, δέν παύει νά τόν λατρεύη καί εὑρίσκεται<br />

εἰς συνεχήν ἐπαφήν μαζί μας. Ἐν τῷ μεταξύ, ἔχει σταματήσει ἡ ἔκδοσις<br />

τῆς ἐφημερίδος «Νέα Πορεία», ὁπότε ἔχουμε χάσει τά πενιχρά,<br />

ἀλλά ἀπαραίτητα εἰς τοιαύτας περιπτώσεις ἔσοδα καί ἡ Ζήνα, μέ τήν<br />

βοήθειαν γνωστῶν γυναικῶν, οἱ ὁποῖες ἠργάζοντο ὡς ἀδελφές εἰς τό<br />

Μαιευτήριον «Μητέρα», πηγαίνει νά ἐργασθῆ, ὡς ἀνειδίκευτος νοσηλεύτρια<br />

εἰς τό τμῆμα «προώρων». Ἡ Ζήνα, πού δέν ἄντεχε τά ξενύχτια<br />

οὔτε κατά τάς διασκεδάσεις, εἶναι ἀναγκασμένη νά κάνη νυκτερινές<br />

βάρδιες, τουλάχιστον, μίαν ἐβδομάδαν τόν μῆναν, συμβάλλοντας<br />

μέν οἰκονομικῶς, ἀλλά ἐγώ νά αἰσθάνομαι ἔνοχος, διά τίς βραδινές<br />

βάρδιές της.<br />

1981. Ἡ Ζήνα εἰς τό τμῆμα προώρων τοῦ Μητέρα.<br />

Ἐπιστρέφοντας εἰς τήν Ἀθήναν, συζητῶ τήν πρότασιν τῶν Ἄγγλων<br />

εἰδικῶν μέ τόν ἐπικεφαλῆς τῆς ἑλληνικῆς ὁμάδος χειρουργῶν<br />

τοῦ «Μεταξᾶ». Ἐκεῖνος μοῦ λέει: «Κύριε Μαυρόπουλε! Ἄν εἶχα ἔστω<br />

359

καί ἕνα 20% ἐπιτυχίας, θά ἀκολουθοῦσα τήν πρότασιν τῶν Ἄγγλων<br />

συναδέλφων. Δυστυχῶς, μόνον εἰς θαῦμα δυνάμεθα νά ἐλπίζουμε,<br />

ὥστε νά σταματήσουν οἱ μεταστάσεις. Χωρίς καί τό ἐλάχιστον ποσοστόν<br />

ἐπιτυχίας, δέν θέλω νά ὑποβάλω αὐτό τό ἄτυχον παιδίον, εἰς<br />

τοιαύτην ταλαιπωρίαν!»<br />

Αὐτός ὁ ἰατρός εἶχε σπουδάσει καί εἶχε ἐργασθεῖ ἐπί 10 ἔτη εἰς τό<br />

Λονδίνον, πρό τῆς ἐπιστροφῆς του εἰς τήν Ἑλλάδαν. Ὑπάκουσα. Διά<br />

τήν ἑπομένην ἐξέτασιν, λόγω ἀπεργίας, ἠναγκάσθημεν νά ξαναπᾶμε<br />

μέ τόν Λεωνίδαν εἰς τό Λονδίνον. Ποῖος γονεύς, ἀσχέτως ἀπό τήν<br />

οἰκονομικήν του κατάστασιν, δέν θά ἔκανε οἰανδήποτε θυσίαν, διά νά<br />

σώση τό τέκνον του;<br />

Κατά τήν μαγνητικήν τομογραφίαν, οἱ Ἄγγλοι ἰατροί ἀνεκάλυψαν<br />

ἄλλον ἕναν διηθημένον λεμφαδέναν… Ἐπιστρέφοντας εἰς τάς Ἀθήνας,<br />

ὁ Λεωνίδας, ταλαιπωρημένος ἀπό τά ταξίδια καί τίς ἀλλεπάλληλες<br />

ἐγχειρήσεις, δέν ἤθελε νά ἀκούση περί νέας εἰσαγωγῆς εἰς νοσοκομεῖον.<br />

Μᾶς τό ἐδήλωσε σαφῶς: «Δική μου ἡ ζωή, δική μου καί ἡ<br />

ἀπόφασις. Ἄν εἶναι νά πεθάνω, ἅς πεθάνω, ἀλλά δέν ξαναμπαίνω εἰς<br />

νοσοκομεῖον!»<br />

Ὁ καλός ἰατρός του μᾶς ἐκάλεσε εἰς τό ἰδιωτικόν ἰατρεῖον του καί<br />

τόν ἔπεισε νά τοῦ κάνη ἐκεῖ τήν ἐπέμβασιν, ἐπειδή ὁ διηθημένος λεμφαδένας<br />

ἦτο πολύ μικρός. Πράγματι, τόν ἀφαίρεσε μέ τοπικήν νάρκωσιν<br />

καί δέν ἐδέχθη χρήματα.<br />

Παρά τίς ταλαιπωρίες τῶν ἐπανειλημμένων ἐγχειρίσεων, μέχρι<br />

τούς τελευταίους δύο μῆνας τῆς τόσον σύντομης ζωῆς του, ὁ Λεωνίδας<br />

παρέμενε ἕνα ζωντανόν ἄγαλμα καί, βαδίζοντας καθ’ ὁδόν μέ<br />

τό ἀνοικτόν, ἐλεύθερον βῆμα του, κανείς δέν ἠδύνατο νά μαντέψη,<br />

πώς αὐτό τό νεαρόν παλληκάρι, κουβαλοῦσε μέσα του μίαν βραδυφλεγήν<br />

βόμβαν, ἕτοιμην νά ἐκραγῆ, οἰανδήποτε στιγμήν!<br />

Τούς δύο τελευταίους μῆνας, ὅλα ἄλλαξαν ραγδαίως. Ἀδυνάτιζε<br />

ὄχι ἡμέραν μέ τήν ἡμέραν, ἀλλά ἀπό ὥραν εἰς ὥραν. Εἶχε καταντήσει<br />

ἕνας σκελετός, καλυμμένος μέ δέρμα. Μόνον ἡ δεξιά πλευρά, λόγω<br />

τοῦ συσσωρευμένου ὑγροῦ, ἐξ αἰτίας τῆς ὑπολειτουργίας ζωτικῶν<br />

ὀργάνων, ἦτο οἰδηματώδης, προσδίδοντας μίαν ἐκτρωματικήν ὄψιν,<br />

εἰς τήν πρόσφατον τελείαν ἁρμονίαν τοῦ σῶματός του…<br />

Λόγω τῆς βαρείας πλέον καταστάσεως τοῦ Λεωνίδα, ἡ μητέρα<br />

μου ἔμενε μαζί μας. Τήν νύκταν τῆς 19 ης πρός 20 ην Φεβρουαρίου<br />

<strong>36</strong>0

1986, ὡς συνήθως, ἐπέσαμε νά κοιμηθοῦμε ἀργά, περίπου εἰς τάς<br />

3:00΄.<br />

Εἰς τάς 3:45΄ ἡ μητέρα μου μέ ἐξύπνησε, λέγοντας: «Κώστα,<br />

ξύπνα! Ὁ Λεωνίδας, εἶναι ἄσχημα! Δέν δύναται νά ἀναπνεύση…»<br />

Τινάχθηκα ἐπάνω, ἐκάλεσα τίς Πρῶτες Βοήθειες, ντυθήκαμε καί<br />

ἀναμέναμεν. Ὅταν ἔφθασε τό αὐτοκίνητον τῶν Πρώτων Βοηθειῶν,<br />

μετέφερα εἰς τάς χείρας μου τόν Λεωνίδαν (δέν ἠδύνατο πλέον νά<br />

βαδίση) καί τόν ἀκούμπησα εἰς τό φορεῖον. Μαζί μας ἦλθε καί ἡ<br />

Ζήνα. Μετ’ ὀλίγον, φθάσαμε εἰς τό ἐφημερεῦον νοσοκομεῖον, τόν<br />

«Εὐαγγελισμόν». Ἑξήγησα εἰς τόν ἰατρόν τήν κατάστασιν τοῦ υἱοῦ<br />

μας, καί ἐκεῖνος ἔδωσε ἐντολήν νά βγάλουμε ἀκτινογραφίαν.<br />

Κοιτάζοντας τήν ἀκτινογραφίαν, παραβλέποντας κάθε ἰατρικήν ὁρολογίαν,<br />

εἶπε μεγαλοφώνως: «Ἐδῶ, γίνεται τῆς π…νας!.. Τό παιδί ἔχει<br />

ἄμεσον ἀνάγκην παροχῆς ὀξυγόνου! Δυστυχῶς, ἐδῶ δέν ἔχουμε ἀνάλογον<br />

τμῆμα καί πρέπη νά μεταφερθῆ ἐσπευσμένως, εἰς εἰδικευμένον<br />

νοσοκομεῖον!»<br />

Κατόπιν, ἔδωσε ἐντολήν καί μετάἠμισείαν ὥραν τό αὐτοκίνητον<br />

τῶν Πρώτων Βοηθειῶν μᾶς μετέφερε εἰς τό νοσοκομεῖον «Σισμανόγλειον».Οἱ<br />

πεπειραμένοι ἰατροί, ἔδωσαν ἀμέσως ἐντολήν διά παρακέντησιν.<br />

Εἰς πρώτην δόσιν ἀφήρεσαν 4,5 λίτρα ὑγρῶν.<br />

Ὁ Λεωνίδας, ἔνοιωσε κάποιαν ἀνακούφισιν. Ὕστερα ἀπό ἠμισείαν<br />

ὥραν, μετά ἀπό νέαν παρακέντησιν ἀφήρεσαν ἄλλα 2,5 λίτρα ὑγρῶν<br />

καί τόν μετέφεραν εἰς θάλαμον, μέ μάσκαν ὀξυγόνου.<br />

Τόσον ἡ ΕΡΑ-5, ὅσον καί τό Μαιευτήριον «Μητέρα», παραβλέποντας<br />

τίς τυπικότητες, μᾶς ἐχορήγησαν ἀπεριόριστον ἄδειαν μετ’<br />

ἀποδοχῶν, ὁπότε ἡ Ζήνα καί ἐγώ ἤμεθα διαρκῶς παρά τό πλευρόν<br />

τοῦ Λεωνίδα. Κάποιαν στιγμήν, τό βράδυ, ὁ ἐφημερεύων ἰατρός, ἕνας<br />

νέος ἄνδρας, περίπου 30 ἐτῶν, μέ προσεκάλεσε νά πιοῦμε καφέ.<br />

Πίνοντας τόν καφέ, μοῦ εἶπε: «Κύριε Μαυρόπουλε! Ἐπέλεξα νά<br />

γίνω ἰατρός, ἐπιθυμώντας νά βοηθῶ τούς ἀνθρώπους. Συναισθανόμενος<br />

τήν κατάστασιν τοῦ υἱοῦ σας καί τήν ἀδυναμίαν μου νά τόν<br />

βοηθήσω, τρελαίνομαι! Ἔχω περιουσίαν, ἡ ὁποία μου ἐπιτρέπει νά<br />

ζῶ, χωρίς τά ἔσοδά μου ἀπό τήν ἰατρικήν. Πιστέψατέ με, πώς εἶμαι<br />

τόσον συντετριμμένος ἀπό τό περιστατικόν, ὥστε σκέπτομαι σοβαρῶς<br />

νά ἐγκαταλείψω τήν ἰατρικήν, βλέποντας τήν ἀδυναμίαν της νά<br />

σώση ἕνα τόσον νεαρόν παιδίον, ὅπως ὁυἱός σας!»<br />

Παρά τά προσωπικά μου συναισθήματα, προσεπάθησα νά τόν<br />

<strong>36</strong>1

καθησυχάσω λέγοντας, μακάρι ὅλοι νά ἔκαναν τό καθῆκον τους,<br />

ὅπως ἐκεῖνος. Οἱ περιπτώσεις, ὅπως τοῦ υἱοῦ μου, διέπονται ὑπό<br />

ἀγνώστων εἰς ἐμᾶς νομοτέλειας…<br />

Τό πρωΐ, ἀναγκάσθηκα νά ἀφήσω μόνην τήν Ζήνα, ἐπειδή ἦτο ἡ<br />

τελευταία ἡμέρα ὑποβολῆς Δηλώσεων εἰς τήν Ἐφορίαν καί τό γραφειοκρατικόν<br />

κατεστημένον, δέν ἐνδιαφέρεται διά κοινωνικά δράματα…<br />

Ἐπιστρέφοντας εἰς τό νοσοκομεῖον, ἡ Ζήνα μοῦ εἶπε, πώς ὁ<br />

υἱός μας αἰσθάνθηκε βελτίωσιν, μάλιστα, ἐζήτησε νά τόν βγάλη εἰς<br />

τήν βεράνταν, ἀκόμα καί νά καπνίση… Δυστυχῶς, ἐπρόκειτο διά τήν<br />

συνήθην, προθανάτιον βελτίωσιν… Οἱ ἡμέρες κυλοῦσαν, ἄνευ ἰδιαιτέρων<br />

ἀλλαγῶν. Τήν 24 ην Φεβρουαρίου, οἱ ἔμπειροι ἰατροί προέβλεψαν<br />

τό ἐπερχόμενον τέλος: ἀπέμεναν 48 ὧρες…<br />

Ἡ Ζήνα, ἡ ὁποία ἔτρεμε διά τόν Λεωνίδαν, ἀκόμα καί ὅταν ἦτο<br />

ὑγειέστατος καί δυνατός, ἔφθασε εἰς σημεῖον νά λέη: «Θεέ μου, ἄν<br />

ἀποφάσισες νά τόν πάρης κοντά σου, μήν τόν παιδεύης ἄλλο!..»<br />

Τήν μοιραίαν νύκταν τῆς 25 ης πρός 26 ην Φεβρουαρίου 1986,<br />

διανυκτερεύων ἦτο ὁ ἴδιος ἐκεῖνος νέος ἰατρός, ὁ ἀξέχαστος Φίλιππος<br />

Παλαμήδας, ὁ ὁποῖος μέ προσεκάλεσε πάλι, νά πιοῦμε καφέ.<br />

Ἐπιστρέφοντας εἰς τόν θάλαμον, εἶδα τήν Ζήνα καθισμένην δίπλα εἰς<br />

τήν κλίνην τοῦ Λεωνίδα, νά ἔχη ἀκουμπισμένον τήν ταλαιπωρημένην<br />

ἀπό τήν κατάστασιν καί τήν κούρασιν κεφαλήν της, εἰς τό στρῶμα.<br />

Λαγοκοιμόταν. Κάθισα δίπλα εἰς τόν Λεωνίδαν καί ἀκούμπησα τήν<br />

χείραν μου εἰς τό στῆθος του. Αἰσθάνθηκα ἐκεῖνον τόν μοιραῖον, ἐπιθανάτιον<br />

κτύπον… Ὁ Λεωνίδας, ὡσάν τόν Χριστόν εἰς τήν Γεθσημανήν,<br />

μοῦ εἶπε παρακλητικῶς: «Μπαμπά! Βοήθησέ με! Δέν ἀντέχω<br />

ἄλλο!..» Καί ἐγώ, πού ἐγνώριζα τό ἀναπόφευκτον τέλος, κατέφυγα<br />

συνειδητῶς εἰς τό ἠθικόν ψέμα, λέγοντας: «Κᾶνε ὑπομονή, υἱέ μου!<br />

Ξεπεράσαμε τόσας δυσκολίας. Θά ξεπεράσουμε καί αὐτήν…»<br />

Ἔνοιωσα ἕνα σούβλισμα εἰς τήν καρδίαν, ἐνθυμούμενος τήν ὑπόσχεσιν<br />

πού εἶχα δώσει κάποτε εἰς τόν πατέραν μου, νά πιοῦμε μαζί<br />

του ρετσίνα, εἰς τήν ταβέρναν τῆς Ρουμπίνας… Τότε ἐπίστευα, πώς<br />

θά πραγματοποιήσω τήν ὑπόσχεσίν μου, ἀσχέτως ἄν παρά τήν θέλησίν<br />

μου, τήν ἀθέτησα. Τώρα, ὅμως;.. Ὁ Λεωνίδας, δίπλα μου, εὐρίσκετο<br />

μεταξύ «φθορᾶς καί ἀφθαρσίας». Παραμιλοῦσε. Αἴφνης, ἄνοιξε<br />

τούς ὀφθαλμούς του, σήκωσε τήν δεξιάν του χείραν καί μέ τόν<br />

δείκτην στραμμένον πρός ἕνα ὑψηλόν σημεῖον, εἶπε: «Νά, ὁ Χάρος,<br />

ντυμένος εἰς τά λευκά! Νά καί ὁ πάππος…»<br />

<strong>36</strong>2

Βυθίσθηκε εἰς τήν προηγουμένην κατάστασιν καί ἀκολούθησε μία<br />

σύντομος παῦσις.Ἡ τελευταία, ἀποχαιρετιστήριος λέξις του, ἦτο γεμάτη<br />

ἀπόγνωσιν: «Μαμά!..»<br />

Μέ τήν παλάμην μου, ἀκουμπισμένην εἰς τό ταλαιπωρημένον<br />

στῆθος του, ἔνοιωθα νά ἐλαττώνονται οἱ μοιραῖοι, ἐπιθανάτιοι κτύποι<br />

τῆς καρδίας του, ὥσπου ἔσβησαν ἐντελῶς. Εἶχε ἐπέλθει τό τέλος!<br />

Ὁ μοναδικός μας υἱός, εἶχε ἐγκαταλείψει αὐτόν τόν μάταιον κόσμον,<br />

ἀφήνοντάς μας δύο ξηρούς κλάδους, εἰς ἔρημον κάμπον… Τό<br />

ἡμερολόγιον ἔδειχνε 26 Φεβρουαρίου 1986 καί τό ρολόϊ 6:50΄…<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Μετέβην εἰς τό Γραφεῖον τοῦ ἰατροῦ καί τοῦ ἀνεκοίνωσα τό<br />

τέλος. Ἦλθε εἰς τόν θάλαμον, ὅπου διεπίστωσε καί ὁ ἴδιος, τοῦ λόγου<br />

τό ἀληθές. Κατόπιν, ἐπιστρέψαμε εἰς τό Γραφεῖον του διά νά γράψη<br />

τό πιστοποιητικόν θανάτου. Ὅταν μοῦ τό ἔδωσε, πάνω του ὑπῆρχε<br />

ἕνας λεκές: ἦτο τό δάκρυ τοῦ ἰατροῦ, διά νά θυμίζη ἐκείνους, οἱ<br />

ὁποῖοι σέβονται τόν Ἱπποκράτειον ὅρκον!<br />

Τό ἀκοῦτε, ἰατροί; Ὄχι τόσον ἐσεῖς, οἱ ὁποῖοι δέχεσθε τά «φακελάκια»,<br />

ὅσον ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι εἰς κρίσιμας στιγμάς συνανθρώπων<br />

σας, τά ἀπαιτεῖτε καί ὅσοι, μέ ἀσυνειδησίαν, ἀπαιτεῖτε ὡς ἀμοιβήν<br />

μίας ἐπισκέψεως 170 εὐρώ, χωρίς νά δίδετε οὐδεμίαν ἀπόδειξιν!<br />

Εἰδοποίησα ἀπό τό τηλέφωνον τήν ΕΡΑ-5 καί τό Μαιευτήριον<br />

«Μητέρα», καθώς ἐπίσης συγγενεῖς καί φίλους, ὅτι ἡ κηδεία θά γίνη<br />

τήν ἑπομένην ἡμέραν. Δέν θά ξεχάσω ποτέ τήν συμπαράστασιν τῆς<br />

Συνδικαλιστικῆς ὀργανώσεως τῆς ΕΡΤ-1, ἡ ὁποία ἔστειλε ἕνα λεωφορεῖον<br />

μέ συναδέλφους εἰς τήν κηδείαν, ἀναλαμβάνοντας καί ὅλα τά<br />

ἔξοδα.<br />

Δέν θά ξεχάσω ποτέ καί τήν συμπαράστασιν τῆς Διοικήσεως τοῦ<br />

Μαιευτηρίου «Μητέρα», ἡ ὁποία ἔστειλε ἐπίσης ἕνα λεωφορεῖον μέ<br />

συναδέλφους τῆς Ζήνας εἰς τήν κηδείαν, ὀργανώνοντας καί «λοταρίαν»,<br />

διά νά μᾶς προσφέρουν τά συγκεντρωθέντα χρήματα, ὡς<br />

οἰκονομικήν βοήθειαν.<br />

Εἰς τήν κηδείαν ἦλθε καί ἡ Μίνα, μαζί μέ τούς γονεῖς καί τά<br />

ἀδέλφια της, τά ὁποῖα ἦσαν φίλοι τοῦ Λεωνίδα. Τήν ὥραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ,<br />

ἔχασε τάς αἰσθήσεις της.<br />

Προτρέχοντας, ἀξίζει νά ἀναφέρω, ὅτι πάντα εἰς τό πορτοφόλι<br />

της κρατοῦσε τήν φωτογραφίαν τοῦ Λεωνίδα καί μᾶς ἐπισκεπτόταν.<br />

Μετά ἀπό δύο ἔτη μᾶς εἶπε, πώς ἀρραβωνιάσθηκε ἕναν νέον, πού τῆς<br />

<strong>36</strong>3

θύμιζε τόν Λεωνίδαν. Μετ’ ὀλίγων μηνῶν μᾶς πληροφόρησε, πώς ὁ<br />

ἀρραβώνας διελύθη. Ἀπεδείχθη, ὅπως μᾶς εἶπε, δέν ἦτο «Λεωνίδας»…<br />

Ἀνησυχήσαμε σοβαρῶς, διά τήν τύχην τῆς Μίνας. Εὐτυχῶς,<br />

μάθαμε πώς πρό ὀλίγων ἐτῶν ὑπανδρεύθη καί ἀπέκτησε τέκνα. Μακάρι<br />

νά ζήση τήν εὐτυχίαν μέ τήν οἰκογένειάν της, πού δέν ἦτο γραπτόν<br />

νά τήν ζήση μέ τόν προώρως θανώντα υἱόν μας!<br />

Ἡ Ζήνα καί ἐγώ ὀρφανέψαμε. Ἡ Διοίκησις τοῦ Μαιευτηρίου<br />

«Μητέρα» μοῦ ἐδήλωσε, πώς δύναται νά παραμένη εἰς ἄδειαν, ὅσον<br />

χρειασθεῖ, χωρίς καμμίαν τυπικότηταν. Ἄν πάλι, αἰσθάνεται καλλίτερον<br />

ἀπησχολούμενη, ὅποτε θελήσει δύναται νά ἐπιστρέψη εἰς τήν<br />

ἐργασίαν της. Ἐγώ, ἐστρώθηκα εἰς τήν ἐργασίαν, εὐτυχῶς εἶχα καί<br />

παραγγελίες διά μεταφράσεις, καθώς ἔπρεπε νά ξεπληρώσω καί<br />

ἀρκετά χρέη. Ταχέως τά ἐξεπλήρωσα καί, τήν 5 ην Σεπτεμβρίου 1997,<br />

βγαίνοντας εἰς τήν σύνταξιν, μέ τό ἐφάπαξ ἀγόρασα, πρῶτα ἀπ’ ὅλα<br />

οἰκογενειακόν τάφον καί δεύτερον, παίρνοντας τραπεζικόν δάνειον,<br />

ἀγόρασα διαμέρισμα, νέα ἔπιπλα καί ὅλα τά ἀπαραίτητα, διά μίαν<br />

σύγχρονον ζωήν, ἀπαλλαχθέντες ἀπό ἀναγκαστικές μετακομίσεις.<br />

Τό μόνον πού μᾶς λείπει, εἶναι ὁ ἀναντικατάστατος ἥλιος τῆς<br />

οἰκίας μας: ὁ υἱός μας! Ἡ ὑγεία τῆς μητέρας μου, μετά τόν θάνατον<br />

τοῦ ἀγαπημένου της ἐγγονοῦ, ἐχειροτέρευεν ἡμέραν μέ τήν ἡμέραν.<br />

Ἀπεβίωσεν τήν 11 ην Νοεμβρίου 1994 καί τήν 6 ην Νοεμβρίου 2001, ἡ<br />

ἀδελφή μου Παναγιώτα.<br />

Δύο ξηροί κλάδοι…<br />

Ὁ οἰκογενειακός τάφος<br />

<strong>36</strong>4

ΤΟ <strong>ΠΡΟ</strong>ΓΡΑΜΜΑ ΜΑΖΙΚΟΥ ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΣΜΟΥ<br />

Ὅσο εὑρισκόμουν εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, μέ τήν συνδρομήν τοῦ φίλου<br />

μου Ἀθανασίου Ἑξηντάρη, ἐβοήθησα ἀρκετούς Ποντίους-ἑλληνοϋπηκόους<br />

καί μή, νά ἐπαναπατρισθοῦν, παρά τά ἐμπόδια, πού προέβαλαν<br />

οἱ σοβιετικές Ἀρχές. Ἕνα ἀπό τά πρῶτα μελήματά μου, μετά τόν ἐπαναπατρισμόν<br />

μου, ἦτο ὁ μαζικός ἐπαναπατρισμός τῶν Ἑλλήνων τῆς<br />

<strong>ΕΣΣΔ</strong>. Ὄντας συνεργάτης τοῦ Γραφείου Τύπου τῆς ΝΔ, ἐσυζήτησα<br />

αὐτό τό θέμα μέ τόν τότε Γενικόν Διευθυντήν τῆς ΝΔ, Γεώργιον<br />

Μισαηλίδην, ἐξηγώντας ὅτι αὐτό θά προσέφερε μεγάλες ὑπηρεσίες<br />

ἐθνικῆς σημασίας, ἐπειδή ἡ ἐγκατάστασις τῶν παλιννοστούντων εἰς<br />

τήν Θράκην, θά εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα:<br />

α) Τήν ἀπάλειψιν τῆς πλειοψηφίας τοῦ μουσουλμανικοῦ πληθυσμοῦ,<br />

ἐπειδή οἱ οἰκογένειες τῶν Ποντίων ἦσαν πολύτεκνες·<br />

β) αὐτή ἡ περιοχή θά ἀναπτυσσόταν ραγδαίως, ἐπειδή οἱ Πόντιοι<br />

εἶχαν καταφέρει νά μετατρέψουν εἰς ὀάσεις, ἀκόμα καί τίς ἔρημες<br />

περιοχές τῆς Κεντρικῆς Ἀσίας.<br />

Εἰς τήν Θράκην ὑπῆρχαν κρατικές ἐκτάσεις, οἱ δέ παλιννοστοῦντες,<br />

οἱ ὁποῖοι δέν κατοικοῦσαν πρίν εἰς τήν Ἀττικήν ἤ σέ πυκνοκατοικημένες<br />

πόλεις καί περιοχές τῆς Ἑλλάδος, εὐχαρίστως θά ἐγκαθίσταντο<br />

ἐκεῖ, ἀρκεῖ μέ ὀρθόν προγραμματισμόν, νά φρόντιζε τό κράτος<br />

νά εὑρίσκονται πλησίον συγγενικές καί φιλικές οἰκογένειες, ὥστε<br />

νά μήν αἰσθάνονται μοναξιάν, καθώς ἐπίσης τήν δημιουργίαν ἐργατικῶν<br />

θέσεων.<br />

Ὅταν ὁ Γ. Μισαηλίδης ἐξέθεσε τό θέμα εἰς τόν τότε Πρωθυπουργόν<br />

Κωνσταντῖνον Καραμανλήν. Ἐκεῖνος, ὄντας ἔμπειρος, εἶπε εἰς<br />

τούς περιστοιχίζοντάς τον: «Ἡ προοπτική εἶναι καλή καί ἐπωφελής!<br />

Ὡστόσον, πρέπει νά τήν προγραμματίσωμεν μέ σύνεσιν, ὥστε νά μήν<br />

ἐπαναληφθῆ ἡ ἱστορία, ὅταν ἡ ρημαγμένη Ἑλλάς ἠναγκάσθη νά<br />

δεχθῆ ἕναν ἀριθμόν προσφύγων, πού ξεπερνοῦσε τάς δυνάμεις της.<br />

Πρέπει νά ἀρχίσουμε τήν οἰκοδόμησιν ἱκανοποιητικοῦ ἀριθμοῦ κατοικιῶν<br />

διά τήν ἐγκατάστασιν τῶν πρώτων ἐπαναπατριζομένων, καθώς<br />

ἐπίσης δύο-τριῶν τοπικῶν ἐργοστασίων, διά τήν ἐξασφάλισιν θέσεων<br />

ἐργασίας, μέ τήν παράλληλον συνέχισιν τῆς οἰκοδομήσεως κατοικιῶν.<br />

Ὡς τότε, ἄκρα σιωπή!»<br />

Τό πρόγραμμα ἐκτελεῖτο, συμφώνως μέ τήν συμβουλήν τοῦ Κ.<br />

Καραμανλῆ, ἀλλά ἐκεῖνος ἐξελέγη Πρόεδρος τῆς Ἑλλάδος.<br />

<strong>36</strong>5

Μίαν ἡμέραν, ἀρχές Αὐγούστου τοῦ 1981, ἦλθα εἰς τό<br />

Γραφεῖον μου καί πίνοντας τόν καφέ μου, διάβαζα, ὡς<br />

συνήθως, τίς ἐφημερίδες. Διαβάζοντας τήν συνέντευξιν<br />

τοῦ τότε Ὑφυπουργοῦ Κοινωνικῆς Προνοίας, τοῦ ἀειμνήστου<br />

Γερασίμου Ἀποστολᾶτου, μέ τόν ὁποῖον, ἄν<br />

καί ἦτο ἀρκετά μεγαλύτερός μου, ὁμιλούσαμεν εἰς τόν<br />

ἑνικόν, ἐπειδή ἤμεθα ἀπόφοιτοι τοῦ ἰδίου Α΄ Προτύπου Γυμνασίου<br />

Ἀρρένων Ἀθηνῶν, εἰς τήν Πλάκαν. Ἀμέσως τοῦ τηλεφώνησα. Ἡ ἰδιαιτέρα<br />

του, μέ συνέδεσε μαζί του. Ἀκούγοντας τήν φωνήν του, τοῦ<br />

εἶπα: «Γεράσιμε, ἀπό ἐσέναν δέν τό ἀνέμενα!»<br />

– «Τί συνέβη;» – μέ ἐρώτησε.<br />

– «Διάβασα τήν συνέντευξίν σου διά τήν συνταξιοδότησιν τῶν<br />

πολιτικῶν προσφύγων! Βεβαίως, δέν ἔχω καμμίαν ἀντίρρησιν καί<br />

εἶμαι ὑπέρ τῆς εἰρηνεύσεως τῶν Ἑλλήνων, ἄν καί θυμώμεθα, τί δεινά<br />

ἐπέσυρεν εἰς τήν χῶραν ὁ συμμοριτοπόλεμος! Ὅμως, δέν ξεχνῶ τούς<br />

συντοπίτες μου, τούς Ποντίους, οἱ ὁποῖοι ὑπέστησαν δύο γενοκτονίες:<br />

ἀπό τούς Τούρκους καί ἀπό τούς μπολσεβίκους! Διατί τούς<br />

περιφρόνησες; Νά ξέρης, ἄν οἱ συντοπίτες μου πραγματοποιήσουν<br />

διαδήλωσιν διαμαρτυρίας, δέν θά εἶμαι ἁπλῶς μεταξύ των, ἀλλά ἐπί<br />

κεφαλῆς!..»<br />

Ὁ Γ. Ἀποστολᾶτος, ἀκούγοντας τήν διαμαρτυρίαν μου, ἀπήντησε:<br />

«Κώστα, γνωρίζεις πολύ καλά, πώς παραχωρώντας συνέντευξιν,<br />

ἀπαντᾶς εἰς τάς ἐρωτήσεις, πού σοῦ ὑποβάλλουν. Παρ’ ὅλα αὐτά, θά<br />

λάβω ὑπ’ ὄψιν μου τίς παρατηρήσεις σου!»<br />

Τό ἑπόμενον πρωΐ, πῆγα εἰς τό Γραφεῖον μου, ἕψησα τόν καφέ<br />

μου, ἀλλά δέν ἐπρόφθασα νά ἀνάψω τσιγάρο καί κτύπησε τό τηλέφωνον.<br />

Ἦτο ἡ ἰδιαιτέρα τοῦ Γ. Ἀποστολᾶτου, ἡ ὁποία μέ συνέδεσε<br />

μαζί του: «Κώστα, – μοῦ εἶπε ἐκεῖνος – δέν κοιμήθηκα ὅλη τήν<br />

νύκταν, σκεπτόμενος, ὅσα μοῦ εἶπες. Σέ παρακαλῶ, ἄν δέν ἔχης ἐπείγουσαν<br />

ἐργασίαν, ἔλα εἰς τό Γραφεῖον μου, νά συζητήσωμεν!»<br />

Κάθισα εἰς τό αὐτοκίνητόν μου καί μετ’ ὀλίγα λεπτά πάρκαρα εἰς<br />

τό Ὑπουργεῖον. Μετά ἀπό λεπτομερήν συζήτησιν περί τῶν συντάξεων,<br />

εἶπε: «Κώστα, 22 Αὐγούστου ἔρχεται σοβιετική ἀντιπροσωπεία,<br />

διά νά ἐξετάσουμε τό θέμα τῆς συνταξιοδοτήσεως τῶν πρώην πολιτικῶν<br />

προσφύγων. Ἐσύ μιλᾶς ρωσικά, ὅμως δέν σέ προσκαλῶ ὡς<br />

διερμηνέαν, ἀλλά ὡς μέλος τῆς ἑλληνικῆς ἀντιπροσωπείας».<br />

Οὕτως, 22 Αὐγούστου 1981 ὑποδεχθήκαμε τήν σοβιετικήν ἀντι-<br />

<strong>36</strong>6

προσωπείαν. Ὁ Γ. Ἀποστολᾶτος ἐζήτησε νά συμπεριληφθοῦν εἰς τήν<br />

συνταξιοδότησιν ὅλοι οἱ ἐπαναπατριζόμενοι, μέ τήν μεταφοράν τῶν<br />

εἰσφορῶν τους, ἄνευ ἀπαιτήσεως καταβολῆς συναλλάγματος.<br />

Ἡ <strong>ΕΣΣΔ</strong> ἔχει πετρέλαιον, ξυλείαν καί ἄλλες πρῶτες ὕλες καί ἐμπορεύματα,<br />

ὁπότε ἡ Ἑλλάς δύναται νά καταβάλη τό ἀντιτιμόν τους εἰς<br />

τό Ταμεῖον συντάξεωνκαί οἱ ἐπαναπατριζόμενοι νά συνταξιοδοτοῦνται,<br />

ἀναλόγως μέ τά ἔτη προϋπηρεσίας καί εἰδικότητος. Οἱ σοβιετικοί<br />

ἐδήλωσαν, πώς εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> οἱ ἐργαζόμενοι δέν καταβάλλουν εἰσφορές,<br />

ἀλλά ἡ χώρα τους, εἰς ἔνδειξιν «καλῆς θελήσεως καί ἀνθρωπισμοῦ»,<br />

ἐδέχθη νά συνταξιοδοτηθοῦν μέ τήν βοήθειάν της, οἱ πρώην<br />

πολιτικοί πρόσφυγες.<br />

Τότε ἐπενέβην ἐγώ, λέγοντας: «Κύριοι! Συμφωνῶ μαζί σας, πώς<br />

εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> δέν καταβάλλονται εἰσφορές διά συντάξεις καί ἰατροφαρμακευτικήν<br />

περίθαλψιν! Ὅμως, ἐπειδή ἐργάσθηκα ἐπί 15 ὁλόκληρα<br />

ἔτη εἰς τήν καρδίαν τῆς σοβιετικῆς προπαγάνδας, γνωρίζω τί ἐδηλώναμεν<br />

ἐπανειλημμένως εἰς τά ξενόγλωσσα δελτία καί ἐπαναλαμβάνω<br />

κατά λέξιν: «Ὅταν λέμε πώς τά ἔσοδα ἑνός σοβιετικοῦ πολίτου,<br />

κατά μέσον ὄρον, εἶναι 150 ρούβλια, αὐτό δέν ἀνταποκρίνεται<br />

πλήρως εἰς τήν πραγματικότηταν, διότι δέν λαμβάνεται ὑπ’ ὄψιν ἡ<br />

σύνταξις καί ἡ ἰατροφαρμακευτική περίθαλψις!» Αὐτό σημαίνει, πώς<br />

κατά τόν καθορισμόν τῆς μισθοδοσίας, ἐλαμβάνετο ὑπ’ ὄψιν τόσον ἡ<br />

συνταξιοδότησις, ὅσον καί ἡ ἰατροφαρμακευτική περίθαλψις. Ὅσον<br />

δέ ὁ σοβιετικός πολίτης παραμένει εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> καί ἀπολαμβάνει<br />

αὐτά τά ἀγαθά, δέν νομίζω πώς ἔχει σημασίαν, ἄν δι’ αὐτά καταβάλλει<br />

εἰσφορές ἤ λαμβάνονται ὑπ’ ὄψιν, κατά τόν καθορισμόν τῆς<br />

μισθοδοσίας. Ἄν ὅμως δι’ ὁποιονδήποτε λόγον μετοικήση, διατί θά<br />

πρέπη νά στερηθῆ αὐτά τά ἀγαθά;»<br />

Οἱ σοβιετικοί ἀντιπρόσωποι εὑρέθησαν εἰς ἀδιέξοδον, ἐπειδή δέν<br />

ἠδύναντο νά ἀρνηθοῦν, πώς ὅσα ἐλέχθησαν, ἀντιστοιχοῦσαν εἰς τήν<br />

πραγματικότηταν. Δι’ αὐτό καί ἐδήλωσαν: «Συμφωνοῦμαι, πώς ὑπάρχει<br />

βάσις νά ἐπανεξετασθῆ τό θέμα τῆς συνταξιοδοτήσεως καί ἀπό<br />

αὐτήν τήν ἄποψιν. Ὅμως, δέν εἴμεθα ἐντεταλμένοι νά κλείσωμεν τό<br />

θέμα εἰς αὐτήν τήν συνάντησιν. Ἡ σημερινή συνάντησις, εἶναι συνάντησις<br />

γνωριμίας. Θά δεχθῶμεν εἰς τήν Μόσχαν ἀντιπροσωπείαν σας<br />

καί κατόπιν μερικῶν συναντήσεων θά καταλήξωμεν!»<br />

Τί κατάληξιν εἶχαν ὅλα αὐτά, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, θά μάθης<br />

διαβάζοντας κάτωθι.<br />

<strong>36</strong>7

ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΕΘΝΑΡΧΕΣ<br />

Μελετώντας ἐπισταμένως τό θέμα τῶν Κυβερνητῶν<br />

τῆς Ἑλλάδος, ἄνευ φόβου καί πάθους δηλώνω:<br />

Ἐθνάρχης, μέ ὅλην τήν σημασίαν τῆς λέξεως ὑπῆρξεν<br />

μόνον ἕνας: ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας!<br />

Πρῶτον μέλημά του ἧτο πῶς να ταΐση τὸν πληθὺσμὸν<br />

τῆς χώρας. Δι’ αὐτὸ καὶ ἔφερεν τίς πατάτες<br />

ἀπὸ τὴν Ῥωσίαν. Δέν εἶναι, λοιπόν, καθόλου παράξενον,<br />

διατί ἐλάχιστοι τόν ἀναφέρουν ὡς Ἐθνάρχην, ἐλαχίστως ἀναφέρεται<br />

τό ὄνομά του, ἐλαχίστως ἀναφέρεται και ἡ ἀντίδρασίς του,<br />

ὅταν τοῦ ἔφεραν νά ὑπογράψη τό ποσόν τοῦ μισθοῦ του, ὅπως καί ἡ<br />

ἔκκλησίς του πρός μέλη τῆς τότε κυβερνήσεως, νά μήν ἀπαιτοῦν<br />

παχυλούς μισθούς, ἀναλόγους τοῦ ἀξιώματός τους, ὅταν ὁ ἴδιος ὄχι<br />

μόνον δέν ἔπαιρνε μισθόν, ἀλλά ἀπό τήν προσωπικήν του περιουσίαν<br />

ἐστήριζε τόν προϋπολογισμόν τῆς χώρας. Ἔχει ἀκούσει κανείς περί<br />

Μουσείου ἤ «Ἱδρύματος» Καποδίστρια, ἐκτός ἀπό τά ὅσα ἵδρυσαν ὁ<br />

ἴδιος εἴτε οἱ συγγενεῖς του, πού νά ἐπιχορηγοῦνται ἀπό τό κράτος;<br />

Ἀκόμα καί τήν δολοφονίαν του, τήν ἐφόρτωσαν ἐντελῶς ἀδίκως εἰς<br />

τούς Μαυρομιχαλαίους. Διαβάστε τά πονήματα τοῦ φίλου μου Στρατηγοῦ<br />

ε.α. Γ. Ἀϋφαντῆ διά λεπτομέρειες.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ὁ πλέον διαφημισθεῖς «Ἐθνάρχης» εἶναι ἀναμφισβητήτως<br />

ὁ φερόμενος ὡς Ἐλευθέριος Βενιζέλος.<br />

Παραθέτω ἕνα κείμενον, πού κυκλοφορεῖεἰς τό διαδίκτυον,<br />

ἀναφέροντας τά πάντα: Βιβλιογραφία καί πηγές.<br />

Ὅλα τά παρατιθέμενα κείμενα, πού ἀνήκουν εἰς<br />

ἄλλας γραφίδας, διατηροῦν τήν ὀρθογραφίαν τῶν συντακτῶν<br />

τους.<br />

Ἰδοῦ ποῖος ἦτο ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος:<br />

Σήμερα θά μᾶς γράψει ὁ φίλος μου ὁ Δημήτρης Νικητάκης ἕνα<br />

κείμενον διά τόν Ἐλευθέριον Βενιζέλον.<br />

Τόν ἔχει μελετήσει σέ βάθος, πολλά χρόνια τώρα…<br />

Ὅλα αὐτά πού γράφει εἶναι πέρα γιά πέρα ἀληθῆ…<br />

Θά σᾶς συμβούλευα, ὅλους ἐσᾶς, πού θά ἔχετε ἀντιρρήσεις, νά<br />

ἐρευνήσετε τίς πηγές του.<br />

Εἶναι πολύ μαρτυριάρες!<br />

Φιλονόη.<br />

<strong>36</strong>8

Υ.Γ. Τό παρακάτω κείμενον δέν ἐδημοσιεύθη ΠΟΤΕ ἕως σήμερα,<br />

παρ’ ὅτι ἔχει σταλεῖ σέ πολλούς ἰστολόγους, καθώς καί σέ περιοδικά…<br />

Νά ξέραμε ἄρα γε καί τό γιατί…<br />

Ἀπό: Δημήτριο Ε. Νικητάκη Ἀθήνα 17 Νοεμβρίου 2009<br />

Πρός : τόν κ. Ἀρχισυντάκτη τῆς ἐφημερίδος « HELLHΝΩΝ ΛΟΓΟΙ»<br />

Κάθε μέρα πού βγαίνω στούς δρόμους, προκειμένου νά τακτοποιήσω<br />

τίς διάφορες δουλειές μου, βλέπω σχεδόν παντού την γνωστή<br />

πινακίδα γιά τό ἀεροδρόμιο «Ἔλ. Βενιζέλος». Καί ἐνῶ ὁ Ἔλ. Βενιζέλος<br />

ἀποτελεῖ παρελθόν, ἐγώ νομίζω ὅτι τόν ἀκούω νά γελᾶ καί νά<br />

μοῦ φωνάζη:<br />

– Θές δέν θές, θά μέ βλέπεις πάντα μπροστά σου.<br />

– Θά σοῦ θυμίζω τίς πατρίδες πού σᾶς ἔκλεψα.<br />

– Θά σέ στοιχειώνω μέ τούς χιλιάδες νεκρούς προγόνους σου.<br />

– Θά ὑπονομεύω τό μέλλον σου μέ τούς κυβερνῆτες πού σοῦ<br />

ἐπιβάλλουν οἱ συμπατριῶτες μου. Καί μήν νομίζεις ὅτι δικαιοῦσαι<br />

καλύτερη μεταχείριση. Ἐγώ σᾶς ἔκανα μεγαλύτερη ζημιά ἀπό τά<br />

τετρακόσια χρόνια σκλαβιᾶς καί ἐσεῖς ἔνα ἀεροδρόμιο φτιάξατε καί<br />

μοῦ τό ἀφιερώσατε.<br />

– Ἅ! ποῦ εἶσαι, γιά ρώτα τόν πρώην δήμαρχο. Ἔλα μήν κάνεις<br />

πώς δέν καταλαβαίνεις, τόν Ἀβραμόπουλο ἐννοῶ. Γιά ρώτησέ τον: μέ<br />

θεμέλιο λίθο τό θεμελίωσε ἤ μέ ρολό; Νομίζω ὅτι τόσες πινακίδες γιά<br />

ἕνα ἀεροδρόμιο δέν ὑπάρχουν σέ κανένα ἄλλο μέρος τοῦ κόσμου.<br />

Ἴσως ἐπειδή καί τέτοιοι «Ἐθνάρχες» δέν ὑπάρχουν σέ κανένα ἄλλο<br />

λαό.<br />

Καταλαβαίνεις, κ. ἀρχισυντάκτα, τί ἔπαθα, ὅταν, στό φύλλο τῆς<br />

ἐφημερίδας σας τῆς Παρασκευῆς 13ης Νοεμβρίου, διάβασα μετά μεγάλης<br />

ἐκπλήξεώς μου, καί τό ξαναδιάβασα μετά μεγαλυτέρας ἐκπλήξεως,<br />

ὅτι ὁ κλῆρος ἀναθεμάτισε τόν Ελευθέριον Βενιζέλον, διότι<br />

ὕμνησε (κατά τήν διάρκειαν τῆς Συντακτικῆς Συνελεύσεως τῶν Κρητῶν)<br />

τόν Ἑλληνισμόν, λέγοντας ὅτι «οἱ ἔννοιες Ἑλληνισμός καί χριστιανισμός<br />

δέν μποροῦν νά ταυτισθοῦν». Τό δημοσίευμά σας αὐτό<br />

μέ ἄφησε ἄναυδο! Καί τοῦτο διότι ὁ Ε. Βενιζέλος, μέ τόν βίον καί τήν<br />

πολιτείαν του, ὑπῆρξε καταστροφή γιά τήν Ἑλλάδα. Σχετικά μέ τόν<br />

ἀφορισμό ἤ ἀνάθεμα, σᾶς διαβεβαιῶ ὅτι δέν ἔγινε γιά τόν προαναφερόμενο<br />

λόγο. Ναί, τόν ἀναθεμάτισαν, ὄχι ὅμως γιά τά ὅσα εἶπε<br />

περί Ἑλληνισμοῦ καί χριστιανισμοῦ.<br />

<strong>36</strong>9

Διαφωνῶ κάθετα μαζί σας. Τόν ἀναθεμάτισαν χρόνια ἀργότερα,<br />

τήν 25/12/1916. Τό ἀνάθεμα ἔλαβε χώρα στό πεδίο τοῦ Ἄρεως γιά<br />

λόγους καθαρά πολιτικούς (διαμάχη Βασιλέως Κων/νου – Ε. Βενιζέλου).<br />

Δέν σᾶς κρύβω ὅτι τό γεγονός τοῦ ἀναθέματός του μέ ἔχει<br />

ἀπασχολήσει, διότι λόγω τῆς ἐνασχόλησής μου μέ τήν Ἱστορία, διαπιστώνω<br />

ὅτι ὁ ἑλληνικός ὀρθόδοξος κλῆρος ἀναθεματίζει καί ἀφορίζει<br />

Ἕλληνες πατριῶτες. Ὁ Ε. Βενιζέλος δέν ἦτο οὔτε Ἕλλην, ἀλλά οὔτε<br />

καί Πατριώτης. Καί αὐτό δέν τό λέω ἐγώ: τό ἀναφέρει μεγάλος ὄγκος<br />

ἐκδόσεων καί τό ὑποστηρίζουν πολλοί συγγραφεῖς Ἕλληνες καί ξένοι,<br />

ἐπικαλούμενοι πλούσια βιβλιογραφία καί ντοκουμέντα πού ἀποδεικνύουν<br />

τά προαναφερόμενα. Εἰλικρινά μέ ἀφήνει ἐμβρόντητο τό<br />

γεγονός ὅτι δέν σᾶς ἔπεσε στά χέρια κανένα ἀπό τά προαναφερόμενα<br />

βιβλία. Δέν ξέρω, ἴσως κακή τύχη μέχρι τώρα νά μήν σᾶς ἔφερε σέ<br />

ἐπαφή. Σᾶς ὑπόσχομαι νά διώξω αὐτήν τήν κακή σας τύχη.<br />

Κύριε Ἀρχισυντάκτα, φοβούμενος νά μήν τρελαθῶ, δέν διάβασα<br />

τίποτε ἄλλο, παρά μόνον βεβαιώθηκα ὅτι σωστά διαβάζω τόσο τόν<br />

τίτλο τῆς ἐφημερίδος ὅσο καί τά γραφόμενα σας περί «μεγάλου Ἕλληνος<br />

πολιτικοῦ κλπ». Καί ἐπειδή τόσο τήν πατρίδα, ὅσο καί τήν<br />

ἱστορία αὐτῆς τήν ἔχομε ἐξ ἀδιαιρέτου, μέ αὐτό τό δικαίωμα, ἀλλά<br />

καί τήν ὑποχρέωση πού πηγάζει ἀπό τό προνόμιο τοῦ νά εἶμαι Ἕλλην,<br />

τιμώντας αὐτό μου τό προνόμιο, σᾶς γράφω τά ὅσα ἀκολουθοῦν<br />

στήν παροῦσα ἐπιστολή.<br />

Σκοπός μου δέν εἶναι νά σᾶς φέρω σέ δύσκολη θέση. Ὑπερασπίζομαι<br />

μαζί σας τό δικαίωμά σας στήν προ-σωπική σας ἄποψη γιά κάθε<br />

θέμα πού ἐσεῖς ἐπιλέγετε, εἴτε αὐτό εἶναι ἰδέα εἴτε πρόσωπο. Ὡστόσο<br />

παρακαλῶ φιλοξενῆστε καί τήν δική μου τεκμηριωμένη – κατά τήν<br />

γνώμη μου - ἄποψη.<br />

Ἀξιότιμε κ. Ἀρχισυντάκτα καί φίλοι μου!<br />

Θά ἀρχίσω μέ ἕνα σύντομο ἀνέκδοτο (ἀνέκδοτο). Εἴμεθα, λοιπόν,<br />

ἕνα ξεχασμένο κακό παραμύθι, διότι μᾶς εθίζουν, καί ἐμεῖς<br />

συνηθίζουμε. Δέν μᾶς πειράζει πλέον σέ ποιά τάρταρα θά μᾶς ὀδηγήσουν,<br />

ἀρκεῖ κατά τήν διαδρομή νά περνᾶμε καλά, ὅπως ὀ εν λόγω<br />

Κερκυραῖος, ὁ ὁποῖος δέν θεωροῦσε ἀτιμία τήν ἔκδοση τῆς γυναικός<br />

του ἀπό τόν ἴδιο, ἀλλά θεώρησε ἀτιμία τήν ἀπόκρυψη χρημάτων ἀπό<br />

τήν ἐκδιδόμενη σύζυγό του, καί μέ τό δίκιο του…<br />

Ἀτιμία συνοδευόμενη ἀπό ὄφελος, δέν λέω, ἔχει καί τήν καλή<br />

της πλευρά.<br />

370

Καταγωγή καί ἐθνικότης τοῦ Ε. Βενιζέλου<br />

Ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος δέν ἦτο Ἕλλην. Τό ὑποστηρίζουν πολλοί<br />

συγγραφεῖς. Σᾶς ἀναφέρω μερικούς, ὅπως τούς:<br />

1 ον Γεώργιον Γ. Αὐφαντήν (στρατηγόν τό ἐπάγγελμα, ἤ καλύτερα τό<br />

ἀξίωμα, διότι στρατιώτης δέν εἶναι ἐπάγγελμα εἶναι ἀξίωμα) εἰς τά<br />

βιβλία του: «Ἀφύπνισις», « Βωμός τῆς ἐλπίδος», « Ἄνθρωπος καί ἐπιστήμη»·<br />

2 ον Κώστα Ν. Μπαρμπῆ (τ. Γενικό Διευθυντή Ἱδρύματος Κρατικῶν<br />

Ὑποτροφιῶν, πρ. καθηγητή παρ/τος Ἀθηνῶν Πανεπιστημίου τῆς Ἀλλοδαπῆς)<br />

εἰς τό βιβλίον του: «Ἔλ. Βενιζέλος: Ἐθνάρχης ἤ ἐθνικός<br />

ὀλετήρας;»·<br />

3 ον Ν. Τωμαδάκη στό ἔργο του: «Ὁ Βενιζέλος ἔφηβος» (1964)·<br />

4ον Σ. Μαρκεζίνη στό βιβλίο του: «Πολιτική Ἱστορία τῆς Νεωτέρας<br />

Ἑλλάδος», τόμος 2·<br />

5 ον Ξενοφώντα Στρατηγό (στρατιώτη τό ἀξίωμα, ὑποστράτηγο, ὑπαρχηγό<br />

γενικοῦ ἐπιτελείου) στό ἔργο του: «Ἡ Ἑλλάδα στήν Μικρά<br />

Ἀσίαν»·<br />

6 ον Ἐντουάρ Ντριό (ἀκαδημαϊκό, πανεπιστημιακό καθηγητή Ἱστορίας)<br />

στό ἔργο του: «Ἑλλάδα καί Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος»·<br />

7 ον Μ. Α. Παπαδάκη στό βιβλίο του: «Βιογραφία Ε. Βενιζέλου».<br />

Ὁ Μ.Α. Παπαδάκης γράφει ὅτι ὁ Βενιζέλος ἐγεννήθη τόν Αὔγουστον<br />

μήναν στίς Μουρνιές Χανίων. Σχετικῶς μέ τό ἔτος γεννήσεώς<br />

του, ὑπάρχει μεγάλη ἀσάφεια: κατά τον Ι. Δαμβέργη ἐγεννήθη τό<br />

1862, κατά τόν Ν. Τωμαδάκη ἐγεννήθη τό 1864, ὁ ἴδιος σέ δήλωσή<br />

του φέρει ὡς ἔτος γεννήσεώς του τό 1866 (Μπαρμπῆς, 2002).<br />

Κατά δική του ἐπίσης δήλωση, τῆς ὁποίας ἡ ἐγκυρότητα ἀμφισβητεῖται,<br />

οἱ γονεῖς του τόν τοποθέτησαν σέ ἕνα καλάθι καί τόν ἔβαλαν<br />

στό κατώφλι μίας πόρτας, ὅπου ἐκεῖ, κατόπιν κάποιας εἰδοποιήσεως,<br />

τόν βρῆκαν οἱ νέοι γονεῖς του. Ὅπως καταλαβαίνει κάθε σκεπτόμενος<br />

ἄνθρωπος, ἐδῶ ἐπιχειρεῖται κάποια συγκάλυψη. Ἀλλά ἅς<br />

μήν εἴμεθα καχύποπτοι. Ἀς συγκρατήσομεν τά ἐπιφωνήματά μας.<br />

Μητέρα του εἶναι σίγουρα ἡ Στυλιανή Πλουμιδάκη καί πατέρας του, ὁ<br />

Κυριάκος Βενιζέλος, ὁ ὁποῖος πάντα κάλυπτε μέ πέπλο μυστηρίου καί<br />

μέ διάφορα εὐφυολογήματα τήν καταγωγή του.<br />

Ἐδῶ θέλω παρακαλῶ τήν προσοχή σας, γιά μία μικρή ἀλλά<br />

οὐσιώδη γιά μένα παρένθεση: ἡ ἴδια χρυσή συνταγή, ὁ πατέρας Βενιζέλος<br />

εὐφυολογεῖ, ὁ Γεώργιος Α. Παπανδρέου ἀλλάζει τό ἐπώνυμο<br />

371

τοῦ πατρός του ἀπό Σταυρόπουλο σέ Παπανδρέου, ὁ Κων/νος<br />

Σημίτης μᾶς λέει σέ ὁμιλία του ὅτι εἶχε παπποῦ κουλουρᾶ ἀπό τόν<br />

Βόλο καί ἔτσι προῆλθε τό Σημίτης - λές καί δέν ὑπάρχει φωτογραφία<br />

τοῦ Γεωργίου Σημίτη (πατέρα τοῦ πρώην πρωθυπουργοῦ καί γιό του<br />

Ἀαρῶν Ἀβουρῆ) μέ τόν Ἄρη Βελουχιώτη, κατά κόσμον Θανάση Κλάρα,<br />

στήν Πλατεία Λαοῦ στήν Λαμία. Γιά μένα ὅλες αὐτές οἱ ἀθῶες<br />

συμπτώσεις μοῦ πέφτουν πολλές.<br />

Οἱ διάφοροι ὑποστηρικτές τοῦ Βενιζέλου θέλουν τήν καταγωγή<br />

του ἀπό ἕνα χωριό τῆς Μάνης καί προσπαθοῦν νά τήν συνδέσουν με<br />

τήν ἔνδοξη οἰκογένεια τῶν Κρεββατάδων ἀπό τόν Μυστρᾶ, γεγονός<br />

πού κατά τόν Ν. Τωμαδάκη στό βιβλίο του: «Ὁ Βενιζέλος Ἔφηβος»<br />

(1964), ἀλλά καί κατά τον Σ. Μαρκεζίνη στό βιβλίο του «Πολιτική<br />

Ἱστορία τῆς Νεωτέρας Ἑλλάδος», τόμος β΄ δέν ἰσχύει. Ὁ πατέρας<br />

Βενιζέλος ποτέ δέν ἰσχυρίσθηκε ὅτι εἶναι ἀπόγονος τῶν Κρεββατάδων.<br />

Πάντα συμφώνως μέ τίς ἀφηγήσεις διαφόρων, πού πιθανόν<br />

εἶχαν λόγους νά κρύψουν τήν καταγωγή τοῦ Ε. Βενιζέλου, οἱ πρόγονοί<br />

του ζοῦσαν στόν Μυστρᾶ ἀπό τόν ιζ΄ αἰώνα. Μέ τά Ὀρλοφικά<br />

(1770) καί τήν εἰσβολή τῶν Τουρκαλβανῶν, ὁ Βενιζέλος Κρεββατᾶς<br />

(πρόσωπο ἀνύπαρκτο) μετά ἀπό διάφορες περιπλανήσεις ἔφθασε<br />

κυνηγημένος στά Χανιά (κατά τούς προαναφερόμενους ἀφηγητᾶς),<br />

ὅπου ἐγκατεστάθη.<br />

Ἡ πραγματικότητα ἀπέχει πολύ ἀπό τούς ἰσχυρισμούς τῶν ἀφηγητῶν<br />

αὐτῶν, πρώτον διότι ἡ οἰκογένεια Κρεββατάδων δέν εἶχε ποτέ<br />

κανέναν Βενιζέλο, δεύτερον διότι ὁ γενάρχης τῆς οἰκογενείας τῶν<br />

Κρεββατάδων, Παναγιώτης, ὁ ὁποῖος πῆρε μέρος στά Ὀρλοφικά,<br />

κατέφυγε στήν Ὕδρα καί στήν συνέχεια στά Κύθηρα, ὅπου καί ἀπεβίωσε.<br />

Ὁ ἐγγονός τοῦ Παναγιώτη ἐμυήθη στήν Φιλική Ἑταιρεία καί<br />

ὀργάνωσε στόν Μυστρᾶ τήν ἐθνική ἐξέγερση. Ἐξελέγη γερουσιαστής<br />

καί στήν συνέχεια δολοφονήθηκε ἀπό τούς Γιατράκους, πιθανόν<br />

λόγω βεντέτας μεταξύ τῶν οἰκογενειῶν .<br />

Ἡ οἰκογένεια τῶν Κρεββατάδων δέν εἶχε ποτέ κανέναν Βενιζέλο<br />

καί οὔτε πρόκειται νά ἀποκτήση, πρός θλίψιν ὅλων ὅσων τόν θέλουν<br />

ἀπόγονο μίας ἐνδόξου ἑλληνικῆς οἰκογένειας. Πολλοί ἱστορικοί καί<br />

ὅσοι ἐπιθυμοῦν νά ἀποφύγουν τήν ὀδυνηρή καταγωγή τοῦ Βενιζέλου<br />

γράφουν ὅτι «εἶναι ἀγνώστου οἰκογενειακῆς προελεύσεως». Ἐδῶ<br />

θέλω νά ἐπισημάνω τό γεγονός ὅτι καθ’ ὅλη τήν διαδρομή τῆς πολυσυζητημένης<br />

παρουσίας του στά ἑλληνικά τεκταινόμενα καί σέ ὅλη<br />

372

τήν διάρκεια τῆς ζωής του δέν βρέθηκε οὔτε ἕνας ἱστορικός πού νά<br />

κατονομάζη ἔναν συγγενῆ ἐξ αἵματος ἀπό τήν γραμμή τοῦ πατρός<br />

του. Οὔτε ἀπό τήν Κρήτη, οὔτε ἀπό ἄλλο μέρος τῆς Ἑλλάδος.<br />

Ὁ Μ.Α. Παπαδάκης στό βιβλίο του: «Βιογραφία Ε. Βενιζέλου»<br />

ἔχει τήν δική του θέση σχετικῶς τόσο μέ τήν καταγωγή τοῦ Βενιζέλου<br />

ὅσο καί μέ τήν προέλευση τοῦ ὀνόματός του. Θεωρῶ πώς ὁ<br />

συγγραφέας δέν εἶχε λόγους νά ψευσθή οὔτε σκοπιμότητες ὑπηρέτησε.<br />

Τότε ὁ Βενιζέλος στά μάτια τῶν ἀθώων καί μή ὑποψιασμένων<br />

Ἑλλήνων ἐφάνταζε, ὡς ἐπί γῆς θεός. Προκειμένου νά κατανοήσομε<br />

τά γεγονότα, θά πρέπη νά ἀναλογισθοῦμε ὅτι ἀκόμη καί σήμερα,<br />

μετά τα μέγιστα δεινά πού προκάλεσε ο Βενιζέλος στόν τόπο μας, μία<br />

μερίδα Ἑλλήνων ἐν ἀγνοία τούς καθοδηγουμένων καί ἄλλη μία μερίδα<br />

ἀνιστόρητων τόν ΤΙΜΟΥΝ.<br />

Μᾶς ἀφηγεῖται, λοιπόν, ὁ Παπαδάκης ὅτι στίς ἀρχές τοῦ ιθ΄<br />

αἰώνα μία ὀρφανή Ἑβραία ἀπό τήν Κεφαλλονιά ἔρχεται στήν Θεσσαλονίκη,<br />

προκειμένου νά γνωρίση τούς ἐκεῖ κατοικοῦντες συγγενεῖς<br />

της. Μεταξύ τῶν διαφόρων συγγενῶν της, ζεῖ ἐκεῖ καί ὁ Μπενύ Σελόν<br />

(μικρέμποροςγυρολόγος), δεύτερος ἐξάδελφος τῆςἙβραιοπούλας.<br />

Τά δύο ἐξαδέλφια ἑνώνονται μέ τά δεσμά τοῦ γάμου τό 1810<br />

καί τό 1816 ἀπέκτησαν ἕναν γιό, πού κατά τά ἑβραϊκά ἔθιμα πῆρε τό<br />

ὄνομα τοῦ πατρός του. Τό 1818 ὁ Μπενύ Σελόν πεθαίνει. Ἡ μητέρα<br />

τά φέρνει δύσκολα. Ὁ γιός μόλις μεγάλωσε λίγο, προκειμένου νά ἐξασφαλίση<br />

τά πρός τό ζῆν, ἐξασκεῖ τό ἐπάγγελμα τοῦ πατρός του. Σέ<br />

σχετικῶς μικρό χρονικό διάστημα ἀπό τόν θάνατο τοῦ πατρός του<br />

πεθαίνει καί ἡ μητέρα του. Ὁ νεαρός Μπενύ Σελόν ζεῖ ἀπό τό μικρεμπόριο.<br />

Ὁ καιρός περνᾶ καί πλησιάζει ὁ χρόνος τῆς στρατεύσεώς του<br />

στόν τουρκικό στρατό, γεγονός πού ὁ νέος ἤθελε νά ἀποφύγη.<br />

Τήν εὐκαιρία τῆς φυγῆς του ἀπό τήν Θεσσαλονίκη τήν ἔδωσε ὁ<br />

αἰφνίδιος θάνατος ἑνός ναυτικοῦ, πού ἦτο μοῦτσος σέ ἕνα βατικιώτικο<br />

καΐκι. Τόν θανόντα μοῦτσο τόν ἔλεγαν Κυριάκο. Τό πλήρωμα<br />

τοῦ καϊκιοῦ ἀπό συνήθεια προσφωνοῦσε τόν νεαρό μέ τό ὄνομα τοῦ<br />

προκατόχου του.<br />

Τό καΐκι φόρτωνε ἀπό διάφορα μέρη καί ξεφόρτωνε σέ κάποια<br />

ἄλλα. Ἔφθασε κάποτε καί μετά ἀρκετό καιρό στόν Πειραιά. Ἐκεῖ, στό<br />

Λιμεναρχεῖο, ὁ καπετάνιος ἔπρεπε νά δηλώση τόν θάνατο τοῦ μούτσου,<br />

καθώς ἐπίσης τό ὄνομα τοῦ ἀντικαταστάτη του. Τότε δήλωσε<br />

τόν νεαρό Μπενύ Σελόν, ὡς Κυριάκο Μπενυσέλο.<br />

373

Ὁ νεαρός πλέον Κυριάκος Μπενυσέλος ἐξακολούθησε νά ἐργάζεται<br />

στό καΐκι. Ὅταν πλησίασε τά εἴκοσι μετακινήθηκε, ὡς ναύτης<br />

πλέον, ἀλλά σέ μικρό καράβι αὐτήν τήν φορά. Γιά τήν προαγωγή καί<br />

μετακίνησή του χρειάσθηκε καί πῆρε πιστοποιητικό προϋπηρεσίας<br />

ἀπό τό Λιμεναρχεῖο Πειραιῶς ὡς Κυριάκος Μπενυσέλος. Τό καράβι<br />

βούλιαξε ἔξω ἀπό τά Χανιά ἀπό μεγάλη θαλασσοταραχή (εἶχε πάει νά<br />

φορτώση πορτοκάλια ). Ὁ Κυριάκος βγῆκε στήν στεριά ἄνεργος.<br />

Τότε θυμήθηκε τήν παλιά του τέχνη. Πῆρε τά ἀπαιτούμενα καί ἔκανε<br />

τόν γυρολόγο. Προκειμένου νά μπορῆ νά πηγαίνη σέ χριστιανικά<br />

χωριά (οἱ Ἑβραῖοι γυρολόγοι δέν προτιμῶντο), ἔκρυψε τήν ἑβραϊκή<br />

καταγωγή του καί μέ τήν λιμενική βεβαίωση αναγνωρισθηκε ἀπό τό<br />

τότε Ἑλληνικό Προξενεῖο ὡς «Ἕλλην ὑπήκοος».<br />

Ἀπό τό ἐμπόριο ἐκεῖνα τά χρόνια οἱ μικροέμποροι, ἐκτός ἀπό χρήματα,<br />

εἰσέπρατταν καί εἴδη. Αὐτά τά εἴδη ὁ Ἕλλην Κυριάκος πλέον τά<br />

ἔδιδε στόν μεγαλέμπορο Μαρκαντωνάκη, ὁ ὁποῖος μέ τήν σειρά του<br />

τόν πίστωνε, γιά νά συγκεντρωθῆ κάποιο ἱκανό ποσό, ὥστε νά ἀνοίξη<br />

κατάστημα. Ὁ γυρολόγος «Ἕλλην» Κυριάκος ἐπροτιμάτο σέ ὅλα τά<br />

χριστιανικά ἑλληνικά χωριά ἔναντι τῶν Ἑβραίων ἀνταγωνιστῶν του,<br />

λόγω θρησκεύματος (κανείς δέν γνώριζε τό πραγματικό του όνομα<br />

καί τήν καταγωγή του). Αὐτό βοήθησε πολύ στήν οἰκονομική του<br />

ἐξέλιξη.<br />

Σέ ἕνα ἀπό τά ἐν λόγω χωριά, τό Θέρισο, γνώρισε τήν Στυλιανή,<br />

ἡ ὁποία προήρχετο ἀπό τόν πρῶτο γάμο τοῦ πατρός της Βασιλείου<br />

Χαλῆ. Ὁ πατέρας της εἶχε τελέσει δεύτερο γάμο μέ μία χήρα πού εἶχε<br />

δύο γιούς καί ἀπό τόν τωρινό του γάμο εἶχε ἄλλα τρία παιδιά. Ὅπως<br />

καταλαβαίνει ὁ ἀναγνώστης μας, ἐκεῖνα τά χρόνια ἡ ἐν λόγω οἰκογένεια<br />

δέν ἀποτελοῦσε παράδειγμα πρός μίμηση. Παρ’ ὅλη τήν ἀναξιοπρεπῆ<br />

(γιά ἐκείνη τήν ἐποχή) οἰκογένεια τοῦ Βασιλείου Χαλῆ,<br />

αὐτός δέν θέλησε νά δώση τήν κόρη του σέ κάποιον, πού δέν ἤξερε<br />

«ἀπό ποῦ κρατάει ἡ σκούφια του». Τότε ὁ Μπενυσέλος κατέφυγε<br />

στόν Μαρκαντωνάκη, ὁ ὁποῖος Μαρκαντωνάκης, μέ τήν βοήθεια<br />

τοῦ ἱερέως τοῦ χωριοῦ, ἔπεισε τόν Χαλῆ νά δώση τήν κόρη του Στυλιανή<br />

στόν οὐρανοκατέβατο στήν Κρήτη μικρέμπορο.<br />

Ὁ γάμος ἔγινε καί ὁ Μπενυσέλος πῆρε προίκα μία μικρή κατοικία<br />

στίς Μουρνιές, ἡ ὁποία προήρχετο ἀπό την προίκα τῆς μητέρας τῆς<br />

Στυλιανῆς. Εκεί ὁ Μπενυσέλος ἐγκατέστησε τήν οἰκογένειά του.<br />

Ἡ Στυλιανή, τοῦ χάρισε δύο γιούς καί τρεῖς κόρες. Τήν μία κόρη<br />

374

πῆρε γιά γυναίκα του ὁ Κυριάκος Μητσοτάκης, γεννήτορας τῶν σημερινῶν<br />

κ.κ. Μητσοτάκηδων (κατά συνέπεια καί ἡ οἰκογένεια Μητσοτάκη<br />

ἔχει κοινή καταγωγή μέ τόν Βενιζέλο, μέ ὅ,τι αὐτό συνεπάγεται).<br />

Ὁ ἕνας ἀδελφός ἔπασχε ἀπό ὑδροκεφαλία καί πέθανε σχετικῶς<br />

ἐνωρίς. Ὁ Ἐλευθέριος, κατά φῆμες, πῆρε τό ὄνομά του ἀπό τήν δυσκολία<br />

γεννήσεως πού εἶχε ἡ μητέρα του κατά τόν τοκετό. Λέγεται,<br />

ὅτι ἐπιστρατεύθηκαν ὁ ἡγούμενος τῆς μονῆς, γιά νά διαβάση τίς<br />

ἐλευθερωτικές εὐχές, καί ὁ μουφτής, προκειμένου νά διαβάση τίς<br />

λεγόμενες ψεῖρες. Καί οἱ δύο μαζί δύο μερόνυχτα προσπαθοῦσαν μέ<br />

τόν τότε τρόπο νά βοηθήσουν τήν Στυλιανή, ἡ ὁποία κάποια στιγμή<br />

γέννησε. Τό παιδί, μετά καιρό, τό βάφτισε ὁ ἡγούμενος Ἐλευθέριο,<br />

ἀπό τήν λευτεριά τῆς μητρός του. Λέγεται, ὅτι κατά τήν βάπτιση<br />

«κόπρισε μέσα στήν κολυμπήθρα». Τότε ὁ ἡγούμενος, ὡς χριστιανός<br />

καί δεισιδαίμων, ἔντρομος προφήτεψε ὅτι «τό παιδί εἶναι ὁ ἴδιος ὁ<br />

σατανᾶς καί θά κάνη μεγάλο κακό στήν ἐκκλησία». Τό ἕνα τό ἐπέτυχε,<br />

πράγματι ἔκανε μεγάλο κακό. Στόν ἀποδέκτη τοῦ κακοῦ, ἔπεσε<br />

ἔξω.<br />

Τήν μή ἑλληνική καταγωγή τοῦ Βενιζέλου ὑποστηρίζει καί ὁ Ἄγγλος<br />

ναύαρχος σέρ Τζόν Μάικλ ντέ Ρόμπεκ, ὁ ὁποίος σέ ἐπιστολή<br />

του πρός τόν ὑπουργό Ἐξωτερικῶν λόρδο Κόρζον, μεταξύ ἄλλων,<br />

τονίζει: «Μέ ἄλλα λόγια ὁ Βενιζέλος δέν εἶναι ἡ Ἑλλάς, στήν κυριολεξίαν<br />

δέν εἶναι καν Ἕλλην».<br />

Ὁ Γ. Βλάχος στήν Καθημερινή στίς 19-3-<strong>36</strong> γράφει: «Δέν γνωρίζομεν<br />

ποῖοι ὑπῆρξαν οἱ γονεῖς αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου κλπ», Μπαρμπῆς<br />

(2001). Τέλος, ὅπως θά δοῦμε στήν συνέχεια, ὁ ἴδιος καί οἱ<br />

πράξεις του ὑπηρέτησαν ἀλλότρια συμφέροντα. Αὐτά περί καταγωγῆς.<br />

Ὁ ἄνθρωπος Βενιζέλος<br />

Τά μαθήματα τῆς στοιχειώδους ἐκπαιδεύσεως τά παρακολούθησε<br />

στήν Σύρο. Ὁ πατέρας του τόν προόριζε γιά ἔμπορο, ἀλλά ἐκεῖνος<br />

σπούδασε νομικά στό Πανεπιστήμιο τῶν Ἀθηνῶν, ἀπό τό ὁποῖο ἀπεφοίτησε<br />

εἴκοσι τριῶν χρόνων. Ἡ μορφή του δέν ἦτο ἡ χαρακτηρίζουσα<br />

τήν ἑλληνικήν φυλήν. Εἴχε τό τυπικό ἑβραϊκό ἐπίμηκες ὠοειδές<br />

σχῆμα κεφαλῆς, μέ ὀξεία κατάληξη εἰς τήν κορυφή (Baker 1974).<br />

Ἦτο ἰσχνός, μέ φωνή λεπτή, χείλη σαρκώδη, κατασκευή σώματος<br />

περισσότερο γυναικεία παρά ἀνδρική. Παρουσίαζε συχνό νευρικό<br />

375

σπασμό (τίκ) τῆς ἀριστερᾶς παρειᾶς (κατά διαβολική σύμπτωση τόν<br />

ἴδιον ἀκριβῶς σπασμόν με τόν αἱμοσταγῆ Ροβεσπιέρο). Ὁ Ἀντωνακέας<br />

στήν «Φαυλοκρατία», α΄τόμος, τόν χαρακτηρίζει «Μεφιστοφελή».<br />

Ἀπό πλευρᾶς ἰδιοσυγκρασίας ἦτο ἀρχομανής. Ὁ Κωνσταντῖνος<br />

Καραμανλής και ὁ Ἀνδρέας Παπανδρέου μαζί, μπροστά του<br />

φαντάζουν ὡς νάνοι ἀδιαφορίας γιά τήν ἀρχηγία. Ἦτο ἐπίσης ραδιοῦργος,<br />

δολοπλόκος, ἀμφίθυμος, ὑστερικός, κυκλοθυμικός, ἐκρηκτικός,<br />

προσβλητικός, καχύποπτος, ἀλάθητος ὡς Πάπας, καταχραστῆς χρημάτων,<br />

ἠθικός αὐτουργός δολοφονιῶν. Ἔφερε μέσα του τήν ἑβραϊκή<br />

κατάρα: θεωροῦσε τόν ἑαυτό του «σκεῦος ἐκλογῆς τοῦ Μεγάλου<br />

Ἀρχιτέκτονος τοῦ σύμπαντος».<br />

Αὐτός εἶναι καί ὁ λόγος πού δέν ἔμεινε ποτέ στήν θέση τῆς ἀντιπολιτεύσεως.<br />

Ὁ λαός τόν ἀποπέμπει καί αὐτός ἐπιστρέφει μέ τίς ξένες<br />

λόγχες ὡς συνωμότης καί δικτάτωρ ἀπό τό 1917 - 1920 (περιπτώσεις<br />

Κρήτης, Θεσσαλονίκης, Βουλῆς Λαζάρων). Τῶν πραξικοπηματικῶν<br />

πράξεων αυτοῦ ὁ ἀριθμός εἶναι ἀσύλληπτος. Διά τήν μασονική<br />

του ἰδιότητα μᾶς βεβαιώνει ὁ Ἰωάννης Λουκᾶς στήν «Ἱστορία τῆς<br />

Ἑλληνικῆς Μασονίας».<br />

Ὡστόσο, ὑπάρχει καί ἡ καλή πλευρά του: ἦτο εὐφυέστατος, πολύστροφότατος,<br />

με δυνατότητα ἐπηρεασμοῦ τοῦ ἀκροατηρίου καταπληκτική,<br />

μέ ἐπιχειρηματολογία ἀσύλληπτη, μέ πειθώ ἀκαταμάχητη,<br />

μέ ταχύτητα πού θύμιζε αἰλουροειδές, μέ νομική ἐπάρκεια ἀπροσμέτρητη.<br />

Ὑπῆρξε πράγματι ρήτορας μεγάλου διαμετρήματος. Σίγουρα ἡ<br />

πατρίδα μας ἦτο τά μέγιστα ἀτυχής, διότι αὐτές τίς τόσο καλές του<br />

ἰδιότητες τίς φύλαξε γιά τήν δική του πατρίδα.<br />

Πολιτικές πεποιθήσεις τοῦ Βενιζέλου<br />

Στήν πολιτική του διαδρομή ἀκολούθησε τίς πλέον ἀντιφατικές<br />

θέσεις: ἄλλοτε ἀκραιφνής δημοκράτης καί ἄλλοτε, χωρίς νά τόν<br />

ἐμποδίζη κανένας ἠθικός φραγμός, δικτάτωρ. Ἔγινε βαθύπλουτος,<br />

χάρη στόν δεύτερο γάμο του και τις χορηγίες Ἀγγλίας, Γαλλίας, ἀλλά<br />

καί χάρη στήν ἁρπαγή χρημάτων ἀπό ἐράνους τῶν ὁμογενῶν. (Δέν<br />

ἀπάντησε τό 1924 στήν ἀντιπολίτευση γιά τά δισεκατομμύρια πού<br />

διαχειριζόταν ὁ ἴδιος προσωπικῶς). Ἔλαβε ἀστρονομικές χορηγήσεις<br />

ἀπό τόν Ζαχάρωφ, Ἑβραῖο μεγαλέμπορο ὅπλων. Κατά τόν Ζαβιτσάνο,<br />

ὁ Ν. Πολίτης τόν ἐρώτησε: «Ὥστε καί αὐτή τήν ντροπή θά κάμει<br />

ὁ Βενιζέλος;»<br />

376

Αὐτά ὅλα ἴσως ἀκούγονται τρομερά, ἀλλά εἴπαμε ἐγώ τά γεγονότα<br />

καί ἐσεῖς τό συμπέρασμα. Εἰς τό ἔργο του: Greek memories ὁ<br />

Βρετανός συγγραφέας καί πράκτωρ τῆς Ἰντέλλιτζενς Σέρβις Kombon<br />

McKenzie, πού ὑπηρετοῦσε ὡς διπλωμάτης στήν Ἑλλάδα, καταθέτει<br />

ὅτι τό 1916 ἔλαβε ἀπό τήν Βρετανία δύο ἀνισομεγέθεις σάκους<br />

γεμάτους λίρες. Ὁ μικρός σάκος προοριζόταν γιά τόν Ἰταλό πρωθυπουργό<br />

καί ὁ κατά πολύ μεγαλύτερος γιά τόν Ἐλ. Βενιζέλο.<br />

Ἐπίσης, κατά τόν Ρῶσο πρεσβευτή Elim Demidof (Α’ Παγκόσμιος<br />

Πόλεμος), τά ποσά πού ἐδόθησαν στόν «ἐθνάρχη» ἀπό τίς κυβερνήσεις<br />

τῆς Γαλλίας γιά διάθεση κατά βούληση, δέν ἔχουν προηγούμενο.<br />

Ὁ Μπριᾶν ἔστειλε στόν Γκιγιεμέν 950.000 γαλλικά φράγκα «γιά χρηματοδότηση<br />

τοῦ Βενιζέλου, γιά τήν ἐκστρατεία του ἐναντίον τῆς<br />

βασιλικῆς οἰκογενείας». Ὁ Ντεμίντωφ τηλεγραφεῖ στίς 21/2/1915<br />

στήν κυβέρνησή του ὅτι ἔχει ἀποδείξεις πώς οἱ Γάλλοι ἔδωσαν στόν<br />

«ἐθνάρχη» 2.000.000 φράγκα «γιά ἄσκηση προπαγάνδας στόν στρατό»,<br />

προκειμένου νά κανονίσουν καί ἐκεῖνοι τήν προσφορά τους, σέ<br />

κάτι ἀνάλογο. Ἄν λοιπόν εἴχαμε τώρα αὐτόν τόν «ἐθνάρχη», εἶμαι σίγουρος<br />

πώς σέ δύο μῆνες τό ἔλλειμμά μας θά μετατρέπετο σέ πλεόνασμα.<br />

Μέ τήν παραίτησή του ἀπό βουλευτής καί τόν διορισμό του ὡς<br />

Ἐφέτη, ὁ Κωστής Μητσοτάκης, γαμπρός τοῦ «ἐθνάρχη», τό 1888 τόν<br />

προωθεῖ στήν βουλευτική του ἕδρα (24 ἐτῶν).<br />

Θά μποροῦσα νά ἰσχυρισθῶ ὅτι κάποιο ἀόρατο χέρι τόν σπρώχνει<br />

γιά νά καταλάβη τήν ἐξουσία: Πρώτα η ἐπανάσταση στό Γουδί. Τά<br />

κινήματα τῶν θερμοκεφάλων κουράζουν τόν λαό καί τότε τό ἀόρατο<br />

χέρι τοῦ χαρίζει κυριολεκτικῶς τήν ἐξουσία. Το 1916 τό ἴδιο χέρι<br />

ὁδηγεῖ τίς γαλλικές λόγχες ὑπό τόν Σάρλ Ζονάρ καί βιάζοντας τήν<br />

λαϊκή βούληση, τόν ἐγκαθιστᾶ Δικτάτορα γιά 3,5 χρόνια.<br />

Ἑκατόμβες θυμάτων<br />

Ἔτσι, γιά τοῦ λόγου τό ἀληθές, ἀναφέρω μερικά θύματα: στήν<br />

Λαμία ἐκτελοῦνται ἀπό τά ἔκτακτα βενιζελικά στρατοδικεῖα οἱ λοχίες<br />

Γ. Γιαννακόπουλος καί Ν. Ἀραχνιώτης, στήν Θήβα οἱ ὑπολοχαγοί Γ.<br />

Φασουλόπουλος, Γ. Σμυρναῖος, Ι. Στάικος καί ὁ ἀνθ/στῆς Κ. Κούνδουρος.<br />

Ὁ Μ.Ι. Μάλαινος στό ἔργο του: «Ὁ Ἀλέξανδρος Βασιλεύς μέ<br />

ἀκάνθινον στέμμα», παραθέτοντας καί ὀνόματα μᾶς ἀναφέρει ὅτι «οἱ<br />

377

ἐκτελέσεις ἀνέρχονται σέ πολλές δεκάδες». Ἀποτάξεις καί καθαιρέσεις<br />

ἐμπείρων ἀξιωματικῶν, πού ἐκεῖνες τίς ὧρες ἰσοδυναμοῦν μέ ἐσχάτη<br />

προδοσία, ἀλλά καί ἐξορίες, φυλακίσεις, τρομοκρατία ὅλων, ὅσων δέν<br />

ἤθελαν νά προσκυνήσουν τόν ἐντεταλμένο ἀπό τόν Ἰεχωβά Βενιζέλο.<br />

Ὁ Μητσοτάκης, λοιπόν, τόν κάνει βουλευτή τό 1888, ὅπως<br />

προανέφερα. Τά στελέχη τοῦ κόμματος ἀντιδροῦν: «Τούτονε τό κοπέλι<br />

θαψηφίσουμε γιά ἀρχηγό;» Ὁ πρίγκιψ Γεώργιος τόν διορίζει<br />

ὑπουργό Δικαιοσύνης. Αὐτός, γράφοντας μέ ψευδώνυμο μιά σειρά<br />

ἄρθρων στήν ἐφημερίδα Κῆρυξ, ὑπό τόν τίτλο «Γεννηθήτω Φῶς»,<br />

σχεδόν τόν προδίδει.<br />

Ἀπό συνήγορος τῶν Ἀντωνίου Λαρεντζάκη καί Γεωργίου Παπαδάκη,<br />

οἱ ὁποῖοι ἐκατηγοροῦντο ψευδῶς γιά τόν φόνο τοῦ Τοῦρκοκρητικοῦ<br />

Μεμφσούτ Μπαντρί, ἀναλαμβάνει τήν πολιτική ἀγωγή,<br />

χάριν τῆς ἀμοιβῆς τῶν 200 λιρῶν τουρκικῶν. Θά πρέπει νά σημειωθῆ<br />

ὅτι κανένας δικηγόρος τῆς Κρήτης δέν ἀναλάμβανε ὡς πολιτικός<br />

ἐνάγων τήν ὑπόθεση. Ὁ ἐν δυνάμει «ἐθνάρχης», διαθέτοντας τίς<br />

προαναφερθεῖσες ἱκανότητες, κατάφερε νά ἐπιτύχη τήν θανατική<br />

ποινή καί τῶν δύο. Τώρα, θά ἰσχυρισθεῖ κάποιος: «τήν δουλειά του<br />

ἔκανε». Ὅμως ὁ «ἐθνάρχης» δέν ἔμεινε ἐκεῖ: μέ πεῖσμα καί ἐπιμονή,<br />

μέ διαβήματα κυνήγησε τόν σουλτάνο Μαχμούτ πασά (ὁ ὁποῖος<br />

θέλησε νά δώση χάρη), μέχρι τήν ἐκτέλεση τῆς ποινῆς. Λίγο ἀργότερα,<br />

ἕνας Τοῦρκος, ὁ ὁποῖος συνελήφθη γιά ἄλλο ἀδίκημα, ὁμολόγησε<br />

καί τούς δύο προηγούμενους φόνους. Ἐπειδή οἱ Κρητικοί δέν<br />

παίζουν, ὁ «ἐθνάρχης» κρύφτηκε γιά ἀρκετόν καιρό στό μοναστήρι<br />

Γουβερνέτου. Ἐδῶ νομίζω ὅτι τοῦ ἔγινε τό πρῶτο ἀνάθεμα: ἕνας<br />

κληρικός πού εἶχε μεταλάβει τούς μελλοθάνατους, ἐπί σαράντα ἡμέρες<br />

ἀπό μόνος του ἔκανε τρισάγιο στόν τόπο ἐκτελέσεως καί στήν<br />

συνέχεια πήγαινε στό σπίτι τοῦ «ἐθνάρχη» καί ἀναθεμάτιζε. Ὁ Ν.<br />

Ἀντωνακέας, παραθέτοντας μαρτυρίες συμφοιτητῶν του, μᾶς βεβαιώνει<br />

ὅτι ὁ «ἐθνάρχης» μισοῦσε κάθε τί ἑλληνικό.<br />

Στό φύλλο τῆς 26/11/1911 τῆς ἐφημερίδας Σκρίπ, ὁ Ἔμ. Γεωργιάδης<br />

μέ ἐπιστολή του κατηγορεῖ τόν «ἐθνάρχη» ὡς καταδότη,<br />

διότι ἀντί 50 λιρῶν κατέδωσε στούς Τούρκους ὅτι ὁ Β. Ε. Γεωργιάδης,<br />

ἀπό τό κατάστημα τοῦ Π. Φουφουδεροῦ στά Χανιά, ἀγόρασε<br />

φυσίγγια γιά τούς ἐπαναστάτες.<br />

Ἡ προδοσία του εἶχε σάν ἀποτέλεσμα τήν ἐρήμην θανατική καταδίκη<br />

τοῦ Β.Ε. Γεωργιάδη στίς 12/1/1890. Ὁ κατήγορος τοῦ «ἐθνά-<br />

378

ρχη», στήν ἴδια ἐπιστολή, κατηγορεῖ τόν Βενιζέλο ὅτι γιά λόγους<br />

προμήθειας ἀγόραζε ὅπλα καί σφαῖρες γιά τήν τουρκική ἀστυνομία.<br />

Ἡ κατηγορία αὐτή, δέν ἀπαντήθηκε ποτέ ἀπό τόν «ἐθνάρχη».<br />

28/12/1909 – Ἔλ. Βενιζέλος πρός Στρατιωτικό Σύνδεσμο: «Ἔπρεπε<br />

νά ἐγκαδιδρύσετε δικτατορίαν»<br />

Posted on 28/12/2014by Ιωάν. Παρίσης<br />

Δρ. Ἰωάννης Παρίσης<br />

Σάν σήμερα, πρίν ἀπο 105 χρόνια, στίς 28 Δεκεμβρίου 1909, ὁ<br />

Ἐλευθέριος Βενιζέλος ἔφθανε μυστικά στόν Πειραιά, ὕστερα ἀπό πρόσκληση<br />

τοῦ «Στρατιωτικοῦ Συνδέσμου». Τόν ἀνέμενε ἕνας ἀξιωματικός,<br />

ὁ ὁποῖος τόν ὁδήγησε στήν οἰκία λοχαγοῦ στήν Ἀθῆνα, ὅπου<br />

τόν ἀνέμενε ἡ Ἐπαναστατική Ἐπιτροπή, ὑπό τόν Συνταγματάρχη<br />

Νικόλαο Ζορμπά. (*)<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

(*) Σημαντικά ἱστορικά στοιχεῖα πού ἀναφέρονται στό ἄρθρο, ἀντλήθηκαν<br />

ἀπό το δίτομο ἱστορικό ἔργο τοῦ Δρος Ἰωάννη Παπαφλωράτου<br />

«Ἡ ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ (1833-1949), ἐκδόσεις Σάκκουλα,<br />

2014.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Εἶχε περάσει μόλις ἕνα 5μηνο ἀπό τό ξέσπασμα τοῦ Κινήματος<br />

στό Γουδί, τήν παραίτηση τῆς κυβερνήσεως, τήν ἀποδοχή της ἀπό<br />

τόν Βασιλιά καί τήν νέα κυβέρνηση τῶν ὅρων τῶν ἐπαναστατῶν, ἐνῶ<br />

εἶχε προκύψει μία πολιτική ἀνωμαλία μέ πολλά ἀδιέξοδα.<br />

Προβλήματα εἶχαν προκύψει καί στίς Ἔνοπλες Δυνάμεις, ὅπου ἡ<br />

πειθαρχία εἶχε διασαλευθεῖ σοβαρά, ἐνῶ ἔγιναν συλλήψεις ἀξιωματικῶν<br />

καί αὐθαίρετες ἐνέργειες ἀπό ἀκραία στοιχεῖα. Σημαντικότερα καί<br />

θλιβερότερα ἦσαν τά γεγονότα, στά μέσα τοῦ Ὀκτωβρίου, στόν Στολον<br />

ὅπου ἐκπρόσωποι τῆς ριζοσπαστικῆς ὁμάδας τοῦ Στρατιωτικοῦ<br />

Συνδέσμου, ὑπό τόν Ὑποπλοίαρχο Κ.Τυπάλδο, συνέλαβαν τόν Διοικητή<br />

Ὑποναύαρχο Δ. Βουδούρη καί ἀπέκτησαν τόν ἔλεγχο τῶν ἀντιτορπιλικῶν,<br />

προκαλώντας θερμή σύγκρουση.<br />

Τά ἀντιτορπιλικά ἀντήλλαξαν πυρά μέ θωρηκτά πού ἀπέστειλε ἡ<br />

κυβέρνηση καί ἡ ἡγεσία τοῦ Συνδέσμου στόν δίαυλο τοῦ ναυστάθμου,<br />

μέ ἀποτέλεσμα νά ὑπάρχουν νεκροί καί τραυματίες, ἐνῶ<br />

κάποια πλοῖα ὑπέστησαν ζημιές.<br />

Οἱ ἐκπρόσωποι τοῦ Στρατιωτικοῦ Συνδέσμου εἶχαν προσεγγίσει<br />

τόν Βενιζέλο, μετά τήν ἄρνηση τοῦ Δημητρίου Γούναρη να ἀναλάβη<br />

379

τήν πρωθυπουργία, ὁ ὁποῖος θεωροῦσε ὅτι ἔπρεπε νά τόν ἀναδείξη<br />

στήν ἐξουσία μέ τήν ψῆφο του ὁ λαός. Στήν προσέγγιση τοῦ Βενιζέλου<br />

συνέβαλε ὀ Ίλαρχος Ἐπαμεινώντας Ζυμβρακάκης, ἰδρυτικό μελος<br />

τοῦ Συνδέσμου. Σέ ἐπιστολή πού τοῦ ἀπέστειλαν ζητώντας του<br />

νά ἔλθη στήν Ἀθήνα καί νά ἀναλάβη τήν ἐξουσία, ὁ Βενιζέλος ἀπάντησε<br />

μέ ἐπιστολή τῆς 22ας Δεκεμβρίου 1009, ἀπό τά Χανιά, στήν<br />

ὁποία ἐξέφραζε τίς ἐπιφυλάξεις του, θέλοντας νά ἔχη «ἐγγυτέρα<br />

μελέτη τῆς καταστάσεως (…) ὅτι τά συμφέροντα τοῦ Ἔθνους μοῦ<br />

ἐπιβάλλουν τοῦτο ὡς ἐπιτακτικόν καθῆκον», συνεχίζοντας: «Ὅπως<br />

δυνηθῶ νά προβῶ εἰς τήν ἀναγκαίαν τούτου προκαταρκτικήν μελέτην,<br />

ἀναγκάζομαι νά ἔλθω εἰς Ἀθήνας περί τό τέλος τῆς ἑβδομάδος…<br />

Μετά τοῦ κ. Κονταράτου (σ.σ. ὁ ἀξιωματικός-σύνδεσμος) συνεννοήθην<br />

περί τῆς ἀνάγκης ὅπως ἡ ἔλευσίς μου μείνει ἄγνωστος εἰς τούς<br />

πολλούς, ὅσον τό δυνατόν ἐπί πλείονας ἡμέρας.»<br />

Κατά τήν συνάντηση τῆς 28ης Δεκεμβρίου μέ τήν ἡγετική ὀμάδα<br />

τοῦ Στρατιωτικοῦ Συνδέσμου ὁ Βενιζέλος, ἐξέφρασε καί πάλι τούς<br />

ἐνδοιασμούς του, ἐνῶ ἔγινε ἐμφανής ἡ ἀντιπάθειά του πρός τόν<br />

Βασιλέα. Μεταξύ ἄλλων τούς εἶπε:«Ἐπαναστατήσαντες καί γενόμενοι<br />

κύριοι τῆς καταστάσεως, ἀντί νά παραδώσητε τήν ἐκτέλεσιν τοῦ προγράμματός<br />

σας εἰς τούς ὑπαιτίους τῆς καταστάσεως καί νά δεχθεῖτε<br />

τήνἀνάθεσιν τῆς ἐξουσίας εἰς κομματικήν κυβέρνησιν, ἔπρεπε νά<br />

ἀναλάβητε τήν ἐξουσίαν καί ἐγκαθιδρύοντας δικτατορίαν, νά διοικήσητε<br />

τήν χῶραν διά διαταγμάτων, ἐπί ἕν τουλάχιστον ἔτος καί<br />

μετά ταῦτα νά συγκαλέσητε Ἐθνικήν Συνέλευσιν, ὅπως ρυθμίση τά<br />

τοῦ πολιτεύματος καί περιστείλει τάς παρεμβάσεις τοῦ Ἀνευθῦνου».<br />

Μέ τόν ὄρον «Ἀνεύθυνο» ἀναφερόταν στόν Βασιλιά. Εἶπε καί<br />

ἄλλα ὁ Βενιζέλος, ὅπως τήν ἀνάγκη νά ὁδηγηθῆ ὁ Γεώργιος σέ παραίτηση<br />

καί νά τόν διαδεχθῆ ἕνας ἀπό τούς μικρότερους γιούς του, ὑπό<br />

τήν κηδεμονία ἐπιτροπῆς. Ὅταν οἱ ἀξιωματικοί τοῦ Στρατιωτικοῦ<br />

Συνδέσμου τοῦ πρότειναν νά τόν ἀνακηρύξουν δικτάτορα καί νά<br />

ἐφαρμόση τό πρόγραμμά του, ἀπάντησε ὅτι πλέον οἱ συνθῆκες δέν<br />

ἦσαν εὐνοϊκές γιά κάτι τέτοιο. Τήν ἑπομένη δημοσιοποίησε τήν παρουσία<br />

του στήν Ἀθήνα, ἔδωσε συνέντευξη στόν Τύπο καί ἐπέστρεψε<br />

στήν Κρήτη.<br />

Ὁ Βενιζέλος ἐπανῆλθε στήν Ἀθήνα τόν Σεπτέμβριο τοῦ 1910,<br />

ἔχοντας ἐκλεγεῖ βουλευτής στίς ἐθνικές ἐκλογές τῆς 8 ης Αὐγούστου<br />

ἐνῶ ἀπουσίαζε στήν Ἐλβετία. Ἀνέλαβε τήν πρωθυπουργία γιά πρώτη<br />

380

φορά τήν 6 η Ὀκτωβρίου. Δύο χρόνια ἀργότερα ἄρχιζε ὁ Πρῶτος Βαλκανικός<br />

Πόλεμος, στόν ὁποῖο μαζί μέ τόν Διάδοχο Κωνσταντῖνο ἦσαν<br />

πρωταγωνιστές.<br />

Θέρισος<br />

Ὡς πρώτη ἐμφάνιση τοῦ Βενιζέλου στήν πολιτική σκηνή θά μποροῦσε<br />

νά χαρακτηρισθῆ ἡ Ἐπανάσταση τοῦ Θερίσου. Εὐλόγως κάποιος<br />

θά ἐρωτήση: Καλά, τί κακό ἔκανε; Θέλησε νά ἑνώση τήν Κρήτη<br />

μέ τήν μητέρα Ἑλλάδα. Μάλιστα. Καί ὁ Σαμψῶν τό 1974 ἔκανε ἐπανάσταση<br />

(ἤ πραξικόπημα), μέ ἀποτέλεσμα νά ἐπέμβουν οἱΤοῦρκοι,<br />

διότι ὁ τότε μεγάλος πολιτικός Κωνσταντῖνος Καραμανλής καί<br />

κατοπινός ἐθνάρχης εἶχε φροντίσει μέ τήν κατάλληλη συνθήκη (Τουρκία<br />

συνεγγυήτρια δύναμις), νά ἔχουν λόγο διάφοροι ἐπί τῆς ἑλληνικότατης<br />

Κύπρου.<br />

Ὑπάρχει ἔστω ἕνας ἐξ ὑμῶν, ὁ ὁποῖος νά πιστεύη ὅτι τό πραξικόπημα<br />

Σαμψῶν ἔγινε γιά λόγους πατριωτικούς; Ὅταν ἡ ἱστορία,<br />

ἔστω καί φιμωμένη, μᾶς φωνάζει: Καιρό πολύ πρίν τήν κατάληψη τῆς<br />

Κύπρου ἀπό τούς Τούρκους, ὁ «Ἐθνάρχης» Καραμανλής ἐρωτοτροποῦσε<br />

ἐπί μακρόν μέ αὐτούς (τούς Τούρκους), ὁ δέ «ἀείμνηστος» Α.<br />

Παπανδρέου γνώριζε τήν ὅλη ὑπόθεση.<br />

Ὁ Κ. Μπαρμπής στό βιβλίο του: Κ. Καραμανλής «Ἐθνάρχης» ἤ<br />

ἐθνικός ἐφιάλτης, σέλ. 79, οὔτε λίγο οὔτε πολύ, μᾶς λέει ὅτι καί δύο<br />

χρηματίσθηκαν (κοινῶς τά πῆραν). Καί μή ρωτήσει κανείς ἄν ἄνοιξε ὁ<br />

φάκελος.<br />

Ὁ φάκελος τῆς Κύπρου μετά τριάντα πέντε χρόνια δέν ἄνοιξε<br />

ἀκόμα. Βλέπεις, ὁ «ἀείμνηστος» Ἀνδρέας εἶχε ἄλλες προτεραιότητες.<br />

Τότε καί τώρα, περί ἑνώσεως μετά τῆς μητρός Ἑλλάδος προσπάθησαν<br />

οἱ «ἐθνάρχες» μας.<br />

Ἔτσι καί τότε, ἤσαν πολλοί πού εἴχαν συναποφασίση. Ἔχω τήν<br />

βεβαιότητα ὅτι ἐκείνη τήν στιγμή ἡ Ἐπανάσταση τοῦ Θερίσου ἔδινε<br />

ἀφορμή καί ἄλλοθι στήν Τουρκία. Ἐξάλλου, κατά τά ἐπεισόδια σκοτώθηκε<br />

καί Τοῦρκος, πού ἦτο στήν πλευρά τῶν Ἑλλήνων. Τοῦρκοι<br />

καί Ἕλληνες νά πολεμοῦν μαζί, κομμάτι χονδρό.<br />

Ἀκολουθεῖ κείμενο μέ τήν Ἱστορία τοῦ Θερίσου (Βικιπαίδεια, Κρητική<br />

πολιτεία) ἡ επιστροφῆ τῆς Κρήτης ἀπό τήν ἰδιοκτησία τῆς Αἰγύπτου<br />

στήν Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία. Το 1841 Κίνημα τοῦ Χαιρέτη καί<br />

τό 1858 τό Κίνημα τοῦ Μαυρογένη, μέ τό ὁποῖο οἱ Κρῆτες πέτυχαν<br />

381

προνόμια περισσότερα στήν ἐπανάσταση τοῦ 1866-1869. Ἡ ἐπανάσταση<br />

τοῦ 1877-1878, ἔφερε τήν Σύμβαση τῆς Χαλέπας. Ἡ Κρήτη<br />

ἀποχωριζόταν ἀπό τήν λοιπή Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία, θά διοικοῦνταν<br />

ἀπό τήν Γενική Διοίκηση Κρήτης καί τῆς παραχωροῦνταν ὁρισμένα<br />

προνόμια, νά ἀστυνομεύεται μόνο ἀπό Κρητικούς. Το 1889 ἡ<br />

Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία περιόρισε σημαντικά τά προνόμια τῶν<br />

Κρητῶν, μετά τήν ἐπανάσταση τῶν (καραβανάδων) καί ἀνέθεσε στόν<br />

συνταγματάρχη Ταξίν τήν ἀστυνόμευση τῆς Κρήτης.Ἡ ἐπανάσταση<br />

τό 1889 καταπνίγηκε μετά ἀπό ἕνα ὀκτάμηνο.<br />

Στις 3 Σεπτεμβρίου 1895 ξεσπασε νέα ἐπανάσταση, ἀλλά οἱ σφαγές<br />

τῶν Ὀθωμανῶν δέν σταμάτησαν καί στίς 11 Μαΐου 1896 ὁ χριστιανικός<br />

πληθυσμός τῶν Χανίων, ὁ ὁποῖος ἀποτελοῦσε μειονότητα<br />

στήν πόλη, ὑπέστη μεγάλη σφαγή, ὅπως καί τόν ἑπόμενοχρόνο 1987.<br />

Ἡ ἀποστολή ἑλληνικῶν στρατευμάτων στήν μεγαλόνησο ὁδή-γησε<br />

στόν Ἑλληνοτουρκικό πόλεμο τοῦ 1897, κατά τόν ὁποῖο τά ὀθωμανικά<br />

στρατεύματα νίκησαν κατά κράτος τά ἀντίστοιχα ἑλληνικά, στό<br />

Θεσσαλικό Μέτωπο. (Ὁ Βασιλιάς μεσολαβεῖ στόν Τσάρο καί σταματοῦν<br />

οἱ Τοῦρκοι).<br />

Τόν Ἀπρίλιο τοῦ 1910 συγκλήθηκε νέα συνέλευση, τῆς ὁποίας ὁ<br />

Βενιζέλος ἐκλέχθηκε πρόεδρος, ἐνῶ κατόπιν ἔγινε πρωθυπουργός.<br />

Ὅλα τά ξένα στρατεύματα ἔφυγαν ἀπό τήν Κρήτη καί ἡ ἐξουσία<br />

περιῆλθε ἐξ ὁλοκλήρου στήν κυβέρνηση Βενιζέλου.<br />

Ἡ ἑλληνική κυβέρνηση, γιά νά ἀποφύγη τήν τουρκική, ἀλλά καί<br />

τίς διεθνεῖς ἀντιδράσεις, δέν προχώρησε στήν ἐπίσημη ἀναγνώριση<br />

τῆς Ἕνωσης. Ἀργότερα ὁ Βενιζέλος ἔφυγε ἀπό τήν Κρήτη γιά τήν<br />

Ἀθήνα, ὅπου ἔγινε πρωθυπουργός τῆς Ἑλλάδας. Το 1911 ὀργανώθηκαν<br />

ἔνοπλες λαϊκές συγκεντρώσεις, πού ἔγιναν ἐντονότερες μέ τήν<br />

ἄρνηση τοῦ Βενιζέλου νά δεχθῆ τήν εἴσοδο τῶν Κρητῶν βουλευτῶν<br />

στό Ἑλληνικό Κοινοβούλιο.<br />

Ὁ Ἐντουάρ Ντριό, ἀκαδημαϊκός καί πανεπιστημιακός καθηγητῆς<br />

Ἱστορίας, στό βιβλίο του: «Ἑλληνική διπλωματική Ἱστορία» (2000),<br />

ἀλλά καί ὁ Γ. Γ. Ἀϋφαντής μᾶς βεβαιώνουν πώς ἡ εἴσοδος τῶν Κρητῶν<br />

βουλευτῶν στό ἑλληνικό κοινοβούλιο ἦτο πρός ὄφελος τῶν<br />

ἑλληνικῶν ὑποθέσεων. Ὁ Βενιζέλος, γιά μία ἀκόμη φορᾶ, πράττει τό<br />

ἀντίθετο. Εἶναι γνωστός σέ ὅλους ὁ ρόλος τῆς τότε «Ἐθνικῆς Ἑταιρείας»,<br />

πού μολονότι ἱδρύθηκε ἀπό Ἕλληνες ἀξιωματικούς (Π. Λυκούδη,<br />

Α. Σοφιανό, Χ. Σολιώτη), περιῆλθε στήν ἐπιρροή καί διοίκηση<br />

382

τῶν Ἐβραιομασόνων καί, ἄθελά της, μέ τίς ἐνέργειές της, ὑπηρέτησε<br />

ἀλλότρια συμφέροντα. Ὅταν ὅλοι ἤθελαν, ἐκεῖνος δέν ἤθελε (Ἀντωνακέας,<br />

«Φαυλοκρατία», Γ.Γ. Ἀϋφαντής «Ἱστορία καί ἄνθρωποι»). Ὁ<br />

Βενιζέλος στίς 10/7/1910 ζητά ἀπό τις μεγάλες δυνάμεις να μήν<br />

ξεχασθοῦν τά κυριαρχικά δικαιώματα τοῦ Σουλτάνου ἐπί τῆς Κρήτης.<br />

Γενικότερα, ἡ Ἐπανάσταση τοῦ Θερίσου θά πρέπει νά ἀποτελέση εἰδική<br />

παρουσίαση. Πάντως, ἐκεῖνο πού ἔχει ὑψίστη σημασία εἶναι, ὅτι ὁ<br />

Βενιζέλος ἀπό τήν ἐπανάσταση βγαίνει ἁλώβητος καί ὅταν ὁ Γεώργιος<br />

παραπονιέται στόν Ἄγγλο Ναύαρχο γιά τήν στάση τοῦ Βενιζέλου,<br />

λέγοντας: «θά διατάξω νά συλληφθῆ». Ὁ Ναύαρχος ἀπαντᾶ: «Ἐμεῖς<br />

θά τόν ἐλευθερώσουμε».<br />

Στόν δέ γάμο τοῦ Βενιζέλου, καίτοι ὁ ἴδιος δέν ἦτο τότε οὔτε<br />

ἐπίσημος οὔτε γνωστός, παρευρέθησαν διπλωμάτες, στρατιωτικοί<br />

ὅλων τῶν ξένων δυνάμεων. Μήπως ἦσαν μάγοι καί ἐγνώριζαν τήν<br />

μελλοντική διαδρομή του; Ἤ μήπως εἶχαν χαράξει τήν ἐπακολουθήσασα<br />

διαδρομή του;<br />

Προδοσία Βορείου Ἠπείρου<br />

Ὁ τότε ἀρχιστράτηγος Κωνσταντῖνος στίς 12/2/1913 ἐλευθερώνει<br />

τά Ἰωάννινα καί προχωρεῖ καί ἐλευθερώνει σχεδόν ὁλόκληρη τήν<br />

Βόρειο Ἤπειρο. Ὁ Βενιζέλος ἀντιστέκεται στήν ἐνέργεια αὐτή. Δέν<br />

θέλει νά μπῆ ὁ ἑλληνικός στρατός στόν Αὐλώνα. Ἐλπίζω νά μήν<br />

χρειάζονται ἀποδείξεις γιά τό ποιούς ὠφελούσε ἡ στάση του.<br />

Πάντως, ὅταν ὁ Χριστάκης Ζωγράφος ἔκανε ἐπαναστατική κυβέρνηση,<br />

μέ ὅλα ὅσα ἕλκει μία τέτοια ἐνέργεια, τότε ὁ Βενιζέλος ἔστειλε<br />

στήν Κορυτσά τόν στρατηγό Παπούλα μέ τόν ἀνάλογο στρατό, ὁ<br />

ὁποῖος κατέστειλε τούς ἀπείθαρχους, διά τῶν ὅπλων ἐννοεῖται.<br />

Καί ἔτσι, οἱ φίλοι μας Ἀλβανοί, ἔκτοτε ἀπολαμβάνουν τήν ἀγάπη<br />

μας. Τήν ἴδια μάλιστα ἀγάπη ἐξεδήλωσαν πανηγυρικά, γιά μίαἀκόμα<br />

φορᾶ, ὁ «ἀείμνηστος» Α. Παπανδρέου (πρωθυπουργός τότε), μαζί μέ<br />

τόν κ. Κ. Παπούλια, σημερινό πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας, ὅταν στίς<br />

29 Αὐγούστου 1987, καί πρίν πέσει τό τεῖχος τοῦ Βερολίνου, ἔληξαν<br />

τό ἐμπόλεμο μέ τήν Ἀλβανία, πού ἴσχυε ἀπό τό 1940. Εμένα αὐτή ἡ<br />

ἐνέργεια, ἰδιαίτερα τήν δεδομένη στιγμή, μοῦ δημιουργεῖ τήν ὑποψία<br />

μήπως ἡ Ἀλβανία διαθέτει ὑπερόπλα. Ἤ μήπως τό ἔκαναν στά πλαίσια<br />

τοῦ δόγματος «δέν θέλουμε τίποτα, δέν διεκδικοῦμε τίποτα»; Ποιός<br />

ξέρει; Ἐμεῖς ἐδῶ δέν εἴμεθα οἱ ἐπαΐοντες τῆς πολιτικῆς. Κατά συνέ-<br />

383

πειαν, οὔτε ἐρωτήσεις οὔτε ἀντιρρήσεις. Ψῆφον, μόνον ψῆφον, καί<br />

πρέπει νά εἴμεθα καί εὐχαριστημένοι.<br />

ΣΑΣΩΝ – ΤΟ ΓΙΒΡΑΛΤΑΡ ΤΗΣ ΑΔΡΙΑΤΙΚΗΣ<br />

Ἔμπροσθεν τῆς εἰσόδου τοῦ κόλπου Αὐλώνας, εἰς ἀπόστασιν περίπου<br />

τρία μίλια, εὑρίσκεται μία γραφική νῆσος. Τό ὄνομά της Σάσων<br />

ἤ Σασῶ εἶναι πανάρχαιον. Ἀπό τόν Β’ π.Χ αἰώναν τό ἀναφέρει ὁ<br />

ἱστορικός Πολύβιος καί ὁ ἀρχαῖος γεωγράφος Σκύλακας ὁ Καρυανδέας.<br />

Μνημονεύεται ἐπίσης καί ἀπό τούς γεωγράφους Στράβωνα,<br />

Κλαύδιον Πτολεμαῖον, καθώς καί ἀπό τόν Ρωμαῖον Ναύαρχον καί<br />

ἱστορικόν Πλίνιο, ὡς ὁρμητήριον πειρατῶν. Οἱ Ἰταλοί τό ἀποκαλοῦν<br />

Σαζένο (Saseno) καί οἱ Ἀλβανοί Σαζάνη (Sazani). Ἐκτείνεται μόλις<br />

δυόμισι ναυτικά μίλια ἀπό βορρᾶν πρός νότον καί τό μέγιστον πλάτος<br />

της δέν ξεπερνᾶ τό ἕνα μίλι. Τό μέγιστον ὕψος της εἶναι τριακόσια<br />

τριάντα ἕνα μέτρα. Ἀποτελεῖται ἀπό δύο λόφους πού ξεγελοῦν ἀπό<br />

μακριά, δίνοντας τήν ἐντύπωσιν ὅτι ὑπάρχουν δύο ξεχωριστά νησιά.<br />

Ἀπό νότον τό προσεγγίζει εἰς ἀπόστασιν τριῶν ναυτικῶν μιλίων ἡ<br />

ἄκρα Λιγκουέτα (Gjuherzes) τῆς χερσονήσου τῶν Ἀκροκεραυνίων,<br />

ἐνῶ ἀνατολικῶς ἡ πλησιέστερη ἀπόστασίς της ἀπό τήν ἠπειρωτικήν<br />

ξηράν εἶναι τεσσεράμισι ναυτικά μίλια. Καθώς τά βάθη γύρω ἀπό τήν<br />

νῆσον εἶναι μεγάλα ἐπιτρέπεται ἡ διέλευσις ἀκόμα καί μεγάλων<br />

πλοίων. Μισό μίλι νοτιοτέρως ἀπό τήν βορειοδυτικήν ἄκρην, εἰς ὕψος<br />

ἑκατόν ἐνενήντα ὀκτώ μέτρων λειτουργεῖ φάρος. Ὑπάρχει μαρτυρία<br />

καί γιά ἐρείπια φρουρίου εἰς τήν νῆσον, πιθανόν Ρωμαϊκοῦ. Ὁ λιμένας<br />

εἰς τό βορειοτερον τμῆμα τῶν ἀνατολικῶν ἀκτῶν της εἶναι ἀσφαλής.<br />

Προφυλάσσεται ἀπό κυματοθραύστην καί λιμενοβραχίοναν. Παλαιότερον<br />

ἡ περιοχή τοῦ λιμένος ὀνομαζόταν «Ἅγιος Νικόλαος». Τό ὄνομά<br />

της τό εἶχε πάρει ἀπό μίαν μικρᾶν ἐκκλησίαν, πού λειτουργοῦσε<br />

ἐκεῖ καί κατεστράφη τό 1788 ἀπό Τούρκους τοῦ Αὐλώνα. Τό ἀπόκρημνον<br />

ἔδαφος τῆς νήσου καθώς καί οἱ ἀπότομοι βράχοι καί τό<br />

πλῆθος τῶν ὑφάλων πού σχηματίζουν γύρω του φυσικά κωλύματα,<br />

ἀπαγορεύουν τήν προσέγγισιν ἀπό τήν θάλασσαν, καθιστώντας την<br />

ἀπόρθητον κάστρον.<br />

Ἡ νῆσος, γενικῶς, εἶναι ἄγονος ἀλλά προσφέρεται πρός βοσκήν<br />

αἰγοπροβάτων. Παρά τήν σχετικῶς μικρᾶν ἔκτασίν της – δέν ξεπερνᾶ<br />

τά 5,2 τετραγωνικά χιλιόμετρα – ἐδύνατο νά ἐκτρέφη εἰς τό παρε-<br />

384

λθόν 8.000 πρόβατα, περισσότερα ἀπό 300 κατσίκια καθώς καί πλῆθος<br />

βοοειδῶν.<br />

Εἰςτό σημεῖον αὐτό θά πρέπη νά σταθοῦμε εἰςτήν στρατηγικήν<br />

ἀξίαν τῆς νήσου, πού συνδέεται στενῶς μέ τήν ἀντίστοιχον στρατηγικήν<br />

σημασίαν τῆς εὐρυτέρας περιοχῆς της, δηλαδή τῆς Ἁδριατικῆς.<br />

Ὅσον μικρά καί ἄν εἶναι ἡ νῆσος, ἡ σημασία της εἶναι τεραστία καί<br />

ὀφείλεται εἰς τήν θέσιν της.<br />

Εὑρίσκεται εἰς τό ἀνατολικόν ἄκρον τοῦ στενοῦ τοῦ Ὀτράντο. Τό<br />

στενόν αὐτό, εὔρους σαράντα ναυτικῶν μιλίων, μεταξύ Ἀλβανίας καί<br />

Ἰταλίας, ἀποτελεῖ τήν πύλην τῆς Ἀδριατικῆς! Αὐτό εἶναι ἐκεῖνο τό<br />

στοιχεῖον, πού δίνει εἰς τήν μικρᾶν καί ἄγονον νῆσον μίαν τόσον<br />

σημαντικήν στρατηγικήν ἀξίαν, πού τήν μοιράζεται μέ τό ἄλλον<br />

ἄκρον τοῦ στενοῦ, τό δυτικόν, πού ἀποτελεῖται ἀπό τήν ἄκραν Σάντα<br />

Μαρία ντί Λέουκα καί τήν ἄκραν Ὀτράντο τῆς Ἰταλίας. Εἶναι εὐκόλως<br />

κατανοητόν ὅτι ἡ Δύναμις, ἡ ὁποία ἐλέγχει τήν εἴσοδον τοῦ στενοῦ,<br />

ἐλέγχει μίαν ἀπό τίς σημαντικότερες θάλασσες τῆς περιοχῆς μας,<br />

γεγονός, πού ἀποτελεῖ σημαντικόν στρατηγικόν πλεονέκτημα, εἰς<br />

ὁλόκληρον τήν Μεσόγειον! Δι’ αὐτούς τούς λόγους τό ἐνδιαφέρον διά<br />

τόν στρατηγικόν ἔλεγχον τῆς Ἀδριατικῆς δέν εἶναι καθόλου καινόν.<br />

Πρῶτοι οἱ Ρωμαῖοι ἀντελήφθησαν τήν μεγάλην ἀξίαν της καί ἔκτισαν<br />

ὀχυρωματικά ἔργα κατά τήν διάρκειαν τῆς μεσαιωνικῆς Αὐτοκρατορίας<br />

μας, τήν ὀνομαζομένην Βυζάντιον. Σήμερον, τό ἐνδιαφέρον περιορίσθη<br />

σχετικῶς. Ὁ στρατηγικός προσανατολισμός τότε ἦτο πρός<br />

βορρᾶν καί κυρίως πρός ἀνατολᾶς. Μέ τήν ἐμφάνισιν ὅμως τῶν<br />

Τούρκων, ἡ ἀξία τῆς περιοχῆς ἀνεβαθμίσθη. Πλῆθος διεθνῶν συνθηκῶν<br />

εἶχαν ὡς στόχον τους τήν ἐξασφάλισιν τοῦ ἐλέγχου τῆς Ἀδριατικῆς,<br />

πότε ὑπέρ τῆς μίας καί πότε ὑπέρ τῆς ἄλλης Μεγάλης Δυνάμεως.<br />

Δέν πρέπει νά λησμονῶμεν ὅμως, ὅτι ἱστορικῶς ἡ Σάσων, τό<br />

Γιβραλτάρ τῆς Ἀδριατικῆς, ἀνήκει εἰς τάς Ἰονίους νήσους. Ἀπό τό<br />

1696, μετά ἀπό 125 χρόνια Τουρκικῆς κατοχῆς, τήν βρίσκουμε μαζί<br />

μέ τάς ὑπολοίπους νήσους τοῦ Ἰουνίου, ὑπό Ἑνετικήν ἐπικυριαρχίαν,<br />

ἐνῶ εἰς τήν συνέχειαν ἠκολούθησε τήν μοίραν τῶν Ἰονίων Νήσων εἰς<br />

ὅλας τάς διεθνεῖς ἐξελίξεις. Μέ τήν Συνθήκην τοῦ Κάμπο – Φόρμιο,<br />

τόν Ὀκτώβριον τοῦ 1797, μεταξύ Γαλλίας καί Αὐστρίας περιῆλθε μαζί<br />

μέ τά Ἑπτάνησα εἰς τήν Γαλλίαν, ὅπως καί ὅλες οἱ «… ἄλλοτε Βενετικές<br />

κτήσεις εἰς τήν Ἀλβανίαν, πού κεῖνται νοτίως τοῦ κόλπου τοῦ Δρί-<br />

385

νου». Συμπεριελήφθη εἰς τήν Συνθήκην τῆς Κωνσταντινουπόλεως,<br />

τόν Μάρτιον 1800 μεταξύ Τούρκων καί Ρώσων, διά τήν συγκρότησιν<br />

τῆς Δημοκρατίας τῶν Ἑπτανήσων. Ἀκολούθησε ἡ Συνθήκη τῆς Ἀμιένης<br />

τόν Μάρτιον 1802, μεταξύ Γαλλίας, Ἀγγλίας Ἱσπανίας, ὅπου ἀναγνωρίζεται<br />

ἡ Ἑπτανήσιος Πολιτεία καί κατοχυρώνεται τό καθε-στώς<br />

προστασίας τῶν Συμμάχων Δυνάμεων καί φθάσαμε εἰς τήν Συνθήκην<br />

τῶν Παρισίων τό 1815, μεταξύ Γαλλίας καί τῶν τεσσάρων Συμμάχων<br />

Αὐστρίας, Ἀγγλίας, Πρωσίας καί Ρωσίας, πού ἀνεγνώριζε τάς Ἰονίους<br />

Νήσους ὡς ἐλεύθερην καί ἀνεξάρτητον Πολιτείαν, ὑπό Ἀγγλικήν προστασίαν.<br />

Εἰς τήν ἐξουσίαν τῆς Ἰονίου Πολιτείας, συμφώνως με τήν<br />

διευκρίνισιν τῆς 17 ης Νοεμβρίου 1825, περιλαμβανόταν καί ἡ Σάσων,<br />

ὡς μία ἐκ τῶν νήσων «… μέ τά ἐξαρτήματά των, ὅπως ἀναφέρονται<br />

εἰς τήν Συνθήκην τῆς Κωνσταντινουπόλεως τῆς 21 ης Μαρτίου 1800».<br />

Δι’ αὐτό μέ τήν ἐγκατάστασιν τῆς Ἰονίου Πολιτείας, ἕνα Ἀγγλικόν<br />

Πολεμικόν Πλοῖον κατέπλευσε εἰς τήν Σάσωνα καί τήν κατέλαβε, ὑποστέλλοντας<br />

τήν Ὀθωμανικήν Σημαίαν καί ὕψωσε τήν Σημαίαν τῆς<br />

Ἰονίου Πολιτείας. Εἰς τήν συνέχειαν οἱ Τοῦρκοι προσεπάθησαν πολλές<br />

φορές νά ἀνακαταλάβουν τήν Σάσωνα, εἰδικῶς μεταξύ τῶν ἐτῶν<br />

1850 ἕως 1959, ἀλλά ἐξεδιώχθησαν ἀπό τίς Βρεττανικές Στρατιωτικές<br />

Δυνάμεις. Ἡ παραχώρησις τῶν Ἰονίων Νήσων εἰς τήν Ἑλλάδαν<br />

ἔγινε μέ τήν Συνθήκην τοῦ Λονδίνου, τόν Μάρτιον τοῦ 1864.<br />

Ἡ νῆσος Σάσων, ἀκολουθοῦσα τήν μοίραν τῶν Ἑπτανήσων, θά<br />

ἔπρεπε κανονικῶς νά ἐνσωματωθῆ εἰς τήν Ἑλλάδαν. Δυστυχῶς ὅμως,<br />

δέν ὑψώθη ἡ Κυανόλευκος εἰς αὐτήν τήν νῆσον εἴτε «ἐξ ἀκατανοήτου<br />

μυωπίας καί ἀβλεψίας», εἴτε ἐθεωρήθη «τελείως ἄχρηστος, καθώς<br />

ἦτο τελείως ἄγονος».<br />

Οἱ Τοῦρκοι ὅμως, ἀπό τόν γειτονικόν Αὐλώναν, καιροφυλακτοῦσαν!<br />

Ἐπωφελήθησαν ἀπό τό ἀσυγχώρητον λάθος μας καί ἔσπευσαν<br />

νά κατοχυρώσουν τήν κυριαρχίαν τους εἰς αὐτήν τήν «ἄγονον» νῆσον.<br />

Φρόντισαν μάλιστα νά ἐγκαταστήσουν φάρον, πού λειτούργησε<br />

τό 1871.<br />

Κατά τήν διάρκειαν τοῦ Α’ Βαλκανικοῦ Πολέμου στίς 15 Νοεμβρίου<br />

τοῦ 1912, ὁ Διοικητής Ὁμάδας Ἀτμομυοδρομώνων τῆς Μοίρας<br />

Ἰονίου, Ἀντιπλοίαρχος Κωνσταντῖνος Γεωργαντᾶς, ἐπιβαίνων τοῦ<br />

Ἀτμομυοδρόμωνος «ΠΗΝΕΙΟΣ» – Κυβερνήτης ἦτο ὁ Πλωτάρχης<br />

Ἀναστάσιος Ἀνδρεάδης – ἀπελευθέρωσε τήν νῆσον καί ὕψωσε τήν<br />

Ἑλληνικήν Σημαίαν. Ἡ ἀπελευθέρωσις ἑορτάσθη μέ μεγάλον ἐνθου-<br />

386

σιασμόν ἀπό τίς δεκαπέντε Ἑλληνικές οἰκογένειες κτηνοτρόφων, πού<br />

κατοικοῦσαν ἐκεῖ. Παντοῦ κυμάτιζε ἡ Ἑλληνική Σημαία! Μία μεγάλη<br />

ἑορτή εἶχε ἀρχίσει εἰς αὐτήν τήν ἀκριτικήν ἑλληνικήν νῆσον. Ἀμέσως,<br />

τήν 21 ην Νοεμβρίου, ἄρχισε νά λειτουργῆ ξανά καί ὁ φάρος τοῦ<br />

νησιοῦ, μέ τήν φροντίδαν τοῦ Ἀντιπλοιάρχου Γεωργαντᾶ. Ὅλα ἔδειχναν<br />

πώς ἡ Ἑλληνική κυριαρχία εἶχε σκεπάσει στοργικῶς τήν νῆσον.<br />

Δυστυχῶς ὅμως, αὐτό δέν ἐκράτησε ἐπί πολύ.<br />

Οἱ Μεγάλες Δυνάμεις εἶχαν ἄλλα σχέδια!<br />

Μετά ἀπό πιέσεις τῆς Ἰταλίας, συνεφώνησαν μεταξύ τους τήν<br />

παραχώρησίν της εἰς τήν Ἀλβανίαν, μέ τό Πρωτόκολλον τῆς Φλωρεντίας,<br />

τῆς 13 ης Φεβρουαρίου 1914. Εἰς τήν συνέχειαν καί ἐνῶ εὐρίσκετο<br />

εἰς τήν ἐξουσίαν ἡ Κυβέρνησις τοῦ Ἐλευθέριου Βενιζέλου, ἡ<br />

Ἑλληνική Βουλή ἔκανε κάτι τό πρωτοφανές: μέ τόν Νόμον 272 τῆς<br />

5 ης Ἰουνίου τοῦ 1914, παρεχώρησε τήν νῆσον Σάσωνα εἰς τήν Ἀλβανίαν!<br />

Τήν 2 αν Ἰουλίου, ἐκτελώντας ἐντολήν τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως,<br />

ἀπεχώρησεν ἡ Ἑλληνική φρουρά, ὑποστέλλοντας τήν Σημαίαν<br />

μας. Οἱ δυστυχεῖς κάτοικοι τῆς νήσου ἀφέθησαν τελείως ἀπροστάτευτοι.<br />

Ὀλίγας ἡμέρας μετά τήν ἐγκληματικήν ἐγκατάλειψίν τους, τήν<br />

16 ην Ἰουλίου 1914, ἐσφαγιάσθησαν μέ τόν ἀγριότερον τρόπον!<br />

Ἡ Ἰταλία, ἀπό τήν ἀρχήν τοῦ περασμένου αἰῶνος, εἶχε ἀρχίσει νά<br />

ἐκδηλώνη ἔντονον ἐνδιαφέρον διά τήν ἀπόκτησιν ἐλέγχου εἰς τήν περιοχήν.<br />

Δι’ αὐτό καί οἱ «περιπέτειες» τῆς Σάσωνος δέν ἐσταμάτησαν.<br />

Τήν 26 ην Ἀπριλίου 1915 ἔγινε ἡ Συμφωνία τοῦ Λονδίνου. Μέ αὐτήν, ἡ<br />

Ἰταλία ἐπέτυχε καί τήν οὐδετεροποίησιν τοῦ Στενοῦ τῆς Κερκύρας,<br />

ἐνῶἀπεφασίσθη ἡ παραχώρησις τῆς νήσου Σάσωνος καί τοῦ Αὐλῶνος<br />

εἰς τήν Ἰταλίαν. Λόγω αὐτοῦ τοῦ πλαισίου, ἡ Ἰταλία ἄρχισε νά<br />

καταβάλη μεγάλες προσπάθειες διά νά ἀποκτήση ἐπιρροήν εἰς τό νεοσύστατον<br />

κράτος τῆς Ἀλβανίας. Εἰς τήν συνέχειαν, ἐναντιώθη εἰς<br />

κάθε προσπάθειαν ἀπελευθερώσεώς τῆς μαρτυρικῆς Βορείου Ἠπείρου.<br />

Μεγάλοςἐκφραστήςαὐτοῦ τοῦ ἐνδιαφέροντος καί εἰδικῶςδιά μίαν<br />

«προέχουσαν θέσιν εἰς τήν Ἁδριατικήν», ὅπως ἐδήλωναν τότε διπλωματικῶς<br />

οἱ Ἰταλοί, ὑπῆρξεν ὁ Μουσολίνι. Ἀφοῦ ὁ δικτάτωρ τῆς Ἰταλίας<br />

ἐξασφάλισε τήν ἐπιρροήν του εἰς τήν Ἀλβανίαν, ἄρχισε νά ἐποφθαλμιᾶ<br />

καί τήν Κέρκυραν. Τήν ἀφορμήν δέν ἄργησε νά τήν εὔρη.<br />

Ἦτο ἡ δολοφονία, ἀπό ἀγνώστους κακοποιούς, τοῦ Ἰταλοῦ Στρατηγοῦ<br />

Ἐνρίκο Τελλίνι καί τῆς συνοδείας του, εἰς τήν Κακαβιά, τήν<br />

27 ην Αὐγούστου 1923. Ὁ Ἰταλός Ντοῦτσε διέταξε τήν κατάληψιν τῆς<br />

387

Κερκύρας. Τό ἔργον αὐτό ἐξετελέσθη τήν 31 ην Αὐγούστου 1923, ἀπό<br />

τόν Ἰταλικόν στόλον, ὑπό τόν Ναύαρχον Σαλάρι. Τά Ἰταλικά πλοῖα<br />

ἀπεβίβασαν στρατόν κατοχῆς, ἀφοῦ πρῶτα ἐβομβάρδισαν ἀνηλεῶς<br />

τήν πόλιν τῆς Κερκύρας, φονεύοντας πολλούς ἀμάχους καί καταστρέφοντας<br />

πλῆθος κτισμάτων ἀκόμα καί ἐκκλησίες! Ἤ Ἰταλική κατοχή<br />

ἐτερματίσθη ἐντός ὀλίγων ἡμερῶν.<br />

Τήν 27 ην Σεπτεμβρίου 1923, ὕστερα ἀπό πιέσεις τῶν συμμάχων<br />

μας καί ἰδίως τῆς Μεγάλης Βρεττανίας, πού δέν ἤθελε νά ἀφήση εἰς<br />

τήν Ἰταλίαν τόν πλήρη ἔλεγχον καί τῶν δύο σημείων τῆς εἰσόδου εἰς<br />

τήν Ἀδριατικήν, οἱ Ἰταλοί ἐπέστρεψαν εἰς τήν χῶραν τους. Ἀφοῦ,<br />

λοιπόν, ἡ Κέρκυρα ἐσώθη, λόγω τῆς στρατηγικῆς θέσεώς της, ἡ<br />

Ἰταλία ἔρριξε ὅλον τό βάρος της εἰς τήν νῆσον Σάσωνα. Σημαντικός<br />

ἦτο ὁ ἐκσυγχρονισμός τῶν ἐγκαταστάσεών της, πού ὁλοκληρώθη τήν<br />

7 ην Ἀπριλίου τοῦ 1939, μετατρέποντάς την εἰς μίαν ἰσχυροτάτην<br />

Ναυτικήν Βάσιν. Μία Βάσιν, πού εἰς τήν συνέχειαν ἐφάνη πολύ χρήσιμος<br />

εἰς τάς δυνάμεις τοῦ Ἄξονος, εἰς ὅλην τήν διάρκειαν τοῦ Β’<br />

Παγκοσμίου Πολέμου, ὅπου παρατηρήσαμε χωρίς νά μᾶς ἐκπλήσση<br />

τήν μεγάλην ἔξαρσιν τοῦ ἐνδιαφέροντος διά τήν Ἀδριατικήν, ἀπό<br />

ὅλας τάς ἐμπλεκομένας δυνάμεις. Εἰς ὁλόκληρον αὐτήν τήν περίοδον,<br />

οἱ ἄρτια ὀργανωμένες Δυνάμεις τοῦ Ἄξονος ἀσκοῦσαν ἐπιχειρησιακόν<br />

ἔλεγχον εἰς τήν περιοχήν τῆς Ἀδριατικῆς, μέ ὁρμητήριον τήν νῆσον<br />

Σάσωνα, ἀπ’ ὅπου ἐπιχειρούσαν τά Ὑποβρύχια τους τόσον πρός βορρᾶν,<br />

ὅσον καί πρός νότον. Μετά τό τέλος τοῦ Β’ Παγκοσμίου Πολέμου,<br />

μέ τήν συντριπτικήν ἥτταν τοῦ Ἄξονος καί μέ τήν Συνθήκην<br />

Εἰρήνης τῶν Παρισίων, τήν 10 ην Φεβρουαρίου 1947, ἡ Σάσων περιῆλθεν<br />

ὁριστικῶς πλέον εἰς τήν Ἀλβανίαν. Ἀμέσως ἡ Ἀλβανία ἔστειλεν<br />

6 Ἀξιωματικούς τοῦ Ναυτικοῦ ἐπί κεφαλῆς στρατιωτικῆς δυνάμεως,<br />

πού ἐγκατεστάθη διά τήν φρούρησιν τῆς νήσου. Ὀξυδερκής ὁ<br />

δικτάτωρ τῆς Ἀλβανίας, Ἐμβέρ Χότζα, ἐκτιμώντας ὀρθῶς τήν μεγάλην<br />

στρατηγικήν ἀξίαν τῆς νήσου καί γνωρίζοντας ὅτι ἡ χώρα του δέν θά<br />

ἠδύνατο μόνη της νά ἀξιοποιήση τίς στρατιωτικές της δυνατότητες,<br />

ἀπεφάσισε νά τήν παραχωρήση εἰς τήν Σοβιετικήν Ἕνωσιν. Τό γεγονός<br />

αὐτό μετέτρεψε τήν Ἀλβανίαν εἰς πολύτιμον σύμμαχον τῶν<br />

Σοβιετικῶν. Οἱ ἐργασίες, διά τήν στρατηγικήν ἀξιοποίησιν τῆς νήσου,<br />

ἤρχισαν τόν Ἰούλιον 1948, ὅταν ἀπεβιβάσθη εἰς τήν νῆσον μία ὁμάς<br />

Ἀξιωματικῶν, εἰδικῶν εἰς θέματα ὀχυρώσεως καί ἐγκαταστάσεως<br />

πυραύλων. Ἠκολούθησε ἡ ἀποβίβασις ἑνός πλήθους ἰσχνῶν, ρακέ-<br />

388

νδυτων καί ἐλεεινῶν εἰς τήν ὄψιν ἀνθρωπίνων ὑπάρξεων, οἱ ὁποῖες<br />

προήρχοντο ἀπό τίς χῶρες, πού εὐρίσκοντο τότε ὑπό τόν ἔλεγχον<br />

τοῦ Κρεμλίνου. Ἐντός φρικτῶν συνθηκῶν συνεχοῦς ἐργασίας, ἡμέρα-νύκταν,<br />

κατά τό σοβιετικόν πρότυπον, ἤρχισαν ἐντατικές ἐργασίες,<br />

πού διήρκεσαν μέχρι τό φθινόπωροντοῦ 1952. Ἐντός θαλασσίων<br />

στοῶν, πού ἐδημιουργήθησαν εἰς τήν νῆσον, ἤρχισαν νά σταθμεύουν<br />

περισσότερα ἀπό τέσσαρα ὑπέρ σύγχρονα ὑποβρύχια,<br />

ἕτοιμα νά κλείσουν τό στενόν τοῦ Ὀτράντο καί νά ἀπομονώσουν τήν<br />

Ἀδριατικήν. Ἡ Βάσις ἐξωπλίσθη μέ πυρηνικά ὅπλα καί ὑπερσύγχρονους<br />

σοβιετικούς πυραύλους, τῶν ὁποίων τό βεληνεκές ὑπερκάλυπτε<br />

σημαντικότατον τμῆμα τῆς Ἀδριατικῆς, καθώς καί τοῦ Ἰονίου. Ἐπίσης<br />

ὑπερκάλυπτε μεγάλον τμῆμα τῆς Ἰταλικῆς χερσονήσου καί, βεβαίως,<br />

ἤλεγχε ἀπολύτως τόν Τάραντα, τήν κυριοτέραν Ναυτικήν Βάσιν τῶν<br />

Ἰταλῶν, εἰς ἀπόστασιν μόλις 45 μιλίων. Εἰς τήν κορυφήν Ravina<br />

λειτούργησεν ὑπερσύγχρονον διά τήν ἐποχήν του ραντάρ ἀέρος καί<br />

ἐπιφανείας. Ἡ ἐμβέλειά του ἐκάλυπτε ὅλον τόν θαλάσσιον χῶρον<br />

μέχρι τήν Ἰταλίαν.<br />

Παραλλήλως, ἐγκατεστάθησαν καί πλῆθος πυροβολαρχιῶν καλύψεως<br />

ἀπό ἀέρος ἐνῶ διά μακράν προστασίαν τῶν ἐγκαταστάσεών<br />

της, ἐξοπλίσθησαν μέ παρόμοιον τρόπον καί τά ὅρη Kara-burum, πού<br />

εὑρίσκονται εἰς τήν βορειοηπειρωτικήν ἀκτήν, νοτίως τῆς Σάσωνος<br />

καί κατασκευάσθησαν τρία ἀεροδρόμια, μέ ὑπόγειες θέσεις ἀποκρύψεωςἀεροσκαφῶν,<br />

καθώς καί ὑπόγειες ἀποθῆκες καυσίμων, ἀνταλλακτικῶν<br />

καί πυρομαχικῶν. Τό ἕνα εἰς τόν Αὐλώναν, τό ἄλλον νοτιοδυτικῶς<br />

τῆς κοιλάδος Dukatti καί τό τρίτον ἀνατολικῶς τοῦ ποταμοῦ<br />

Sushitsa. Εἰς τήν νῆσον ἐδημιουργήθη καλόν ὁδικόν δίκτυον διά τίς<br />

μετακινήσεις τοῦ προσωπικοῦ, ἐκτίσθησαν πολλά σπίτια διά τήν στέγασιν<br />

τῶν οἰκογενειῶν τοῦ ἐγκατεστημένου προσωπικοῦ καί ἤρχισαν<br />

νά λειτουργοῦν σχολεῖα πρωτοβαθμίου καί δευτεροβαθμίου ἐκπαιδεύσεως.<br />

Νατοϊκόν ἀντίβαρον εἰς αὐτάς τάς ἐπιδιώξεις τῶν συμμάχων τῆς<br />

Ἀλβανίας, ἐστάθη τότε ἡ Ἰταλία. Τό Ἰταλικόν Ναυτικόν διέθεσε εἰς<br />

τήν Συμμαχίαν ἀξιόμαχες ἀνθυποβρυχιακές μονάδες ἐπιφανείας καί<br />

ἀέρος, παραλλήλως δέ, ἱκανόν ἀριθμόν Ὑποβρυχίων. Ἡ Ἑλλάς, ὡς<br />

μέλος καί ἐκείνη τοῦ ΝΑΤΟ, θά ἠδύνατο ἴσως νά μοιρασθῆ ἕναν παρόμοιον<br />

ρόλον. Δυστυχῶς ὅμως, ἡ τουρκική ἀπειλή, ἀπεμάκρυνε τά<br />

στρατηγικά μας ἐνδιαφέροντα ἀπό αὐτήν, τήν τόσον σημαντικήν<br />

389

περιοχήν, ἀφήνοντας ὁλόκληρον τόν χῶρον εἰς τήν σύμμαχον Ἰταλίαν.<br />

Δι’ αὐτό ἡ ναυτική παρουσία μας ἦτο σχεδόν μηδαμινή καί<br />

περιοριζόταν εἰς τήν κατά καιρούς παρουσίαν ἑνός καί μόνου Πολεμικοῦ<br />

Πλοίου εἰς τόν λιμέναν Κερκύρας, πού ἕκτελοῦσε μικρές περιπολίες.Τό<br />

1961 ἐδημιουργήθη ἕνα ἀγεφύρωτον χάσμα εἰς τάς σχέσεις<br />

Ἀλβανίας καί τῆς τότε Σοβιετικῆς Ἑνώσεως. Ὁ δικτάτωρ Ἐμβέρ Χότζα<br />

διώχνει τούς Σοβιετικούς ἀπό τήν Σάσωνα, ἀλλά κρατᾶ τά Σοβιετικά<br />

ὑποβρύχια. Ἡ νῆσος παραμένει Ναυτική Βάσις τῆς Ἀλβανίας καί οἱ πολυτελεῖς<br />

κατοικίες τῶν Σοβιετικῶν Ἀξιωματικῶν ἐχρησιμοποιήθησαν<br />

διά τόν παραθερισμόν τῶν οἰκογενειῶν Ἀλβανῶν Ἀξιωματικῶν καί τῆς<br />

νομενκλατούρας τοῦ «Ἀλβανικοῦ Κόμματος Ἐργασίας», δηλαδή τοῦ<br />

Κομμουνιστικοῦ Κόμματος. Ἡ Ἀλβανία εἶχεν ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τήν<br />

ἐπιρροήν τῆς Σοβιετικῆς Ἑνώσεως. Δέν ἄργησε ὅμως νά εὔρη εἰς τήν<br />

Λαϊκήν Δημοκρατίαν τῆς Κίνας, τό νέον ἀφεντικόν της καί τόν νέον<br />

της προστάτην. Εἰς τό πλαίσιον νέων στρατηγικῶν της ἐπιδιώξεων,<br />

πού ὑπαγορεύοντο ἀπό τήν νέαν πολυπληθήν σύμμαχόν της, ἀξιοποίησεν<br />

μέ τόν καλύτερον δυνατόν τρόπον τήν Ναυτικήν Βάσιν της<br />

εἰς τήν Σάσωνα. Εἰς περίπτωσιν πολέμου εἶναι βέβαιον ὅτι ἀπό αὐτήν<br />

τήν Βάσιν τά ὑποβρύχια της, μέ τήν ἱκανότητάν τους διά πολύωρον<br />

παραμονήν ὑπό τήν ἐπιφάνειαν, θά ἠδύναντο νά παίξουν μέ ἐπιτυχίαν<br />

τόν στρατηγικόν τους ρόλον μόνα τους ἤ καί μέ τήν βοήθειαν<br />

ἄλλων συμμαχικῶν τους.<br />

Τό 1990 μέ τήν κατάρρευσιν τοῦ κομμουνιστικοῦ καθεστῶτος, ἡ<br />

Βάσις ὑπεβαθμίσθη καί ἡ νῆσος σχεδόν ἐρημώθη. Τό ἔτος 1993 πῆγε<br />

εἰς τήν νῆσον ὁ Γενικός Γραμματέας τοῦ ΝΑΤΟ Μάνφρεντ Βέρνερ.<br />

Ἦτο ἡ πρώτη ἐπίσκεψις Δυτικοῦ Ἀξιωματούχου. Δέν ἔγινε ὅμως εἰς<br />

κανέναν γνωστός ὁ σκοπός τῆς ἐπισκέψεώς του. Πολύ πιθανόν νά<br />

ὑπῆρχε κάποιο Νατοϊκόν ἐνδιαφέρον. Αὐτό ὅμως, πού εἶναι βέβαιον,<br />

εἶναι ὅτι ἡ Ἀλβανική Κυβέρνησις, ἔχοντας ὑπ’ ὄψιν της τήν ἀξίαν τῆς<br />

Σάσωνος, ἀλλά καί τούς στρατηγικούς στόχους τῆς Ἰταλίας, ἐφρόντισε<br />

νά ὠφεληθῆ, ὅσον ἦτο δυνατόν ἀπό αὐτό. Ὅπως γνωρίζωμεν<br />

ὅλοι, ἡ Ἀλβανία δέν εἶχε ποτέ ἀξιόλογες στρατιωτικές δυνάμεις. Δι’<br />

αὐτό καί δέν ἠδυνήθη ποτέ νά διεκδικήση μίαν ἰσχυρᾶν θέσιν εἰς τό<br />

διεθνές «γίγνεσθαι». Μπόρεσε ὅμως νά ἐκτιμᾶ ὀρθῶς τό ἐθνικόν της<br />

συμφέρον. Πάντα ἐνεργοῦσε συμφώνως πρός αὐτό! Ἐντός αὐτοῦ<br />

τοῦ πλαισίου ἐξεμεταλλεύθη καί πάλι τήν Σάσωνα. Ὁ Ἀλβανός Πρωθυπουργός<br />

Παντελί Μάϊκο δέν ἄργησε νά τήν παραχωρήση εἰς τούς<br />

390

Ἰταλούς. Τήν Τρίτην, 10 ην Νοεμβρίου 1998 ὑπεγράφη εἰς τήν Ρώμην<br />

ἡ «οἰκονομική συμφωνία» Ντ' Ἀλέμα – Μάϊκο. Μετά τήν συμφωνίαν<br />

αὐτήν ἡ Ἰταλία ἀπέκτησε τό δικαίωμα ἐγκαταστάσεως εἰς τό ἔδαφος<br />

τῆς νήσου μίας ἰσχυρᾶς ὑπερσυγχρόνου στρατιωτικῆς δυνάμεως, διά<br />

τόν ἔλεγχον τοῦ στενοῦ τοῦ Ὀτράντο, μέ πρόσχημα τήν ἀποτροπήν<br />

τῆς διακινήσεως λαθρομεταναστῶν.<br />

Συμφώνως μέ δημοσιογραφικές πληροφορίες, ἔχει δημιουργηθεῖ<br />

καί λειτουργεῖ ἰσχυρή Ἰταλική Βάσις, ἐπανδρωμένη μέ περισσοτέρους<br />

ἀπό τριακοσίους στρατιωτικούς, μέ ὑπερσύγχρονον ἐξοπλισμόν. Ἡ<br />

σημαντική αὐτή νῆσος, ἀνήκει σήμερον εἰς τήν γεωστρατηγικήν<br />

σφαῖραν τῶν Ἰταλικῶν συμφερόντων. Ὅ,τι δέν ἐπέτυχε ὁ Μουσολίνι<br />

τό 1923, μέ τήν κατάληψιν τῆς Κερκύρας ἀπό τόν Ἰταλικόν στόλον,<br />

τό ἐπέτυχε σήμερον ἡ χώρα του, μέ τόν πλέον ἀνώδυνον τρόπον, μέ<br />

ἀντάλλαγμα τήν δέσμευσιν τῆς Ἰταλίας, διά χρηματοδότησιν προγράμματος<br />

ὕψους τριακοσίων σαράντα δισεκατομμυρίων λιρετῶν,<br />

ὑπό μορφήν δωρεάν βοηθείας ἤ μέ τήν παροχήν χαμηλότοκων δανείων.<br />

Εἰς τό «πακέτον» περιλαμβάνεται καί ἡ ἀποκατάστασις τοῦ ἀλβανικοῦ<br />

ἠλεκτρικοῦ δικτύου, ὁ ἐξοπλισμός δύο ταξιαρχιῶν, ἡ κατασκευή<br />

δρόμου μήκους 72 χιλιομέτρων καί ἡ ἐπαναλειτουργία ἑνός<br />

πολεμικοῦ ἀεροδρομίου.<br />

Σήμερον, ἐνενήντα τέσσαρα ἔτη ἀπό τόν Ἰούνιον τοῦ 1914, πού<br />

κύριολεκτικῶς χαρίσαμε εἰς τούς Ἀλβανούς τήν πολύτιμον αὐτήν<br />

νῆσον, ἡ σκέψις μας γυρίζει ὀπίσω. Ἡ παραχώρησις Ἐθνικοῦ ἐδάφους<br />

εἰς ἄλλον κράτος, ἦτο μία πράξις, πού μόνον ἐγκληματικήν θά ἠδυνάμεθα<br />

νά τήν χαρακτηρίσουμε. Ἐγκληματική ἦτο καί ἡ ἐγκατάλειψις<br />

τῶν ὁμογενῶν μας, οἱ ὁποῖοι ἐφύλαγαν, ὡς θησαυρόν, εἰς τό βάθος<br />

τοῦ σεντουκιοῦ τους τήν Γαλανόλευκον – τήν σημαίαν, πού μέ<br />

τέτοιαν χαράν καί ἀγαλλίασιν ὕψωσαν εἰς τάς πτωχικᾶς των καλύβας,<br />

ὅταν ἀπελευθερώθησαν.<br />

Οὐδείς ὅμως ἀπό τούς κυβερνῶντες τότε, δέν τούς ἐσκέφθη.<br />

Οὐδείς δέν ἀνησύχησεν διά τήν τύχην τους. Σήμερον, μάλιστα, τούς<br />

ἔχουμε ξεχάσει παντελῶς. Ἔχει σημασίαν ποία ἦτο ἡ τότε Κυβέρνησις<br />

καί θά πρέπη νά ἀποδωθοῦν τώρα εὐθύνες.<br />

Ἀναλογιζόμεθα ὅμως, τό στρατηγικόν ὄφελος πού θά εἶχεν ἡ Πατρίς<br />

μας, μέ τήν Σάσωνα δική μας.<br />

Ἅς εὐχηθοῦμε παρόμοιον λάθος νά μήν ξαναγίνη!<br />

391

Ἡ πολιτική δολοφονία τῶν Ἕξ<br />

Ὁ Κωνσταντῖνος, μετά τήν παραίτησίν του, δέν παρέμεινε εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν. 30 Σεπτεμβρίου 1922, μαζί μέ τήν οἰκογένειάν του, ἔφυγε<br />

ἀπό τόν Ὠρωπόν μέ ἀγγλικόν πολεμικόν. Μερικούς μήνας ἀργότερον,<br />

τήν 27 ην Δεκεμβρίου 1922, ἀπέθανε εἰς τό Παλέρμο τῆς Ἰταλίας. Οἱ<br />

κατηγορούμενοι ἦσαν οἱ ἑξῆς: Π. Πρωτοπαπαδάκης, Γ. Μπαλτατζής,<br />

Ξ. Στρατηγός, Μ. Γούδας, Ν. Στράτου, Ν. Θεοτόκης, Γ. Χατζανέστης<br />

και πρίγκιψ Ἀνδρέας.<br />

Κατηγορία αὐτῶν: «ἐσχάτη προδοσία». Οἱ ὀκτώ κατηγορήθησαν<br />

ὅτι: «ἑκουσίως καί ἐκ προθέσεως ὑπεστήριξαν τήν εἰσβολήν ξένων<br />

στρατευμάτων, ἤτοι τοῦ τουρκικοῦ ἐθνικιστικοῦ στρατοῦ, εἰς τήν ἐπικράτειαν<br />

τοῦ Βασιλείου, παραδώσαντες ἅμα εἰς τόν ἐχθρόν πόλεις,<br />

φρούρια, μέγα μέρος τοῦ στρατοῦ καί μεγίστης ἀξίας ὑλικόν πολέμου».<br />

Καί ἡ τιμωρία αὐτῶν: ΘΑΝΑΤΟΣ.<br />

Τί εἴδους συζήτησις δύναται νά κάνη κάποιος περί τῆς δίκης καί<br />

τῶν πρωτεργατῶν αὐτῆς; Ἐγώ θά σᾶς παραθέσω τά γεγονότα λακωνικῶς<br />

καί τό συμπέρασμα δικό σας.<br />

Ὁ πρίγκιψ Ανδρεας, πού εἶχε παραπεμφθεῖ εἰς τό Στρατοδικεῖον<br />

καί μέ τήν ἐπί πλέον τῶν ἄλλων κατηγορίαν τῆς «ἀρνήσεως ἐκτελέσεως<br />

διαταγῆς» τοῦ ἀρχηγοῦ τῆς Στρατιᾶς κατά τίς μάχες εἰς τόν<br />

Σαγγάριον τόν Σεπτέμβριον τοῦ 1921 (ἡ ὁποία ἄρνησις ἐκτελέσεως<br />

διαταγῆς δέν ἦτο ἁπλή, παραδείγματι ἔχω ἄλλην γνώμην, δέν ἤκουσα,<br />

δέν δύναμαι νά τό πράξω), διέταξε ὀπισθοχώρησιν, χωρίς ἀποχρῶντα<br />

λόγον, ἀφήνοντας ἀκάλυπτα πλευρά ἄλλων μονάδων καί τό<br />

Μέτωπον ἔσπασε, ὡς ἦτο ἀναμενόμενον.<br />

Ἴσως ἀπό ὅλους, αὐτός νά ἦτο ὁ μόνος πραγματικός προδότης.<br />

Μόνον ὅποιος γνωρίζει τήν πολεμικήν ἐπιστήμην δύναται νά συλλάβη<br />

τό μέγεθος καί τήν σοβαρότηταν τῆς πράξεως τοῦ Ἀνδρέα, ὁ ὁποῖος<br />

ὑπηρέτησεν εἰς τό μικρασιατικόν Μέτωπον ὡς διοικητής τοῦ Β’ Σώματος<br />

Στρατοῦ, μέ τόν βαθμόν τοῦ ὑποστρατήγου.Ἀπεδείχθη πλήρως<br />

κατά τήν διαδικασίαν ὅτι τό Στρατοδικεῖον (μετά ἀπό προσωπικήν<br />

παρέμβασιν τοῦ Παγκάλου) τοῦ ἀνεγνώρισε τό ελαφρυντικόν «τῆς<br />

τελείας ἀπειρίας περί τήν διοίκησιν ἀνωτέρων μονάδων» (τί πείραν νά<br />

ἔχη ἕνας ὑποστράτηγος, μικρός βαθμός βλέπεις!), δι’ αὐτό τόν καταδίκασε<br />

εἰς τίς 20 Νοεμβρίου εἰς τήν ποινήν τῆς ἰσόβιας ὑπερορίας<br />

(ἐξορίας) καί τῆς διαγραφῆς ἀπό τό μητρῶον τῶν ἀξιωματικῶν.<br />

392

Μίαν ἡμέραν ἀργότερον, ὁ πρίγκιψ, συνοδευόμενος ἀπό τόν Ἄγγλον<br />

πλοίαρχον Τάλμποτ, ἀνεχώρησεν ἀπό τό Φάληρον μέ τό ἀγγλικόν<br />

ἀντιτορπιλλικόν «Καλυψῶ». Ἐκεῖνο πού δέν ἔμαθα ποτέ εἶναι ἄν<br />

εἰς τήν ἐπιβληθεῖσαν παρά τοῦ δικαιοτάτου Στρατοδικείου ποινήν–<br />

ἰσόβια ἐξορία – περιλαμβάνετο καί τό μεταφορικόν μέσον ἐκτελέσεως<br />

αὐτῆς. Τό πλοῖον ἐσταμάτησε εἰς τήν Κέρκυραν διά νά παραλάβη τήν<br />

οἰκογένειάν του (υἱός τοῦ πρίγκιπος Ἀνδρέα εἶναι ὁ σύζυγος τῆς σημερινῆς<br />

βασίλισσας τῆς Ἀγγλίας Ἐλισάβετ) καί μετά κατευθύνθη εἰς<br />

τήν Ἰταλίαν.<br />

Ἐάν θέλεις νά ψάχνης τήν ἱστορίαν, πρέπει νά μάθης νά ἀντέχης<br />

τάς συμπτώσεις. Εἰς τάς ἡμέρας μας, τό σύνθημα εἶναι: «Τοῦρκος<br />

ψηφίζει Τοῦρκον»! Ἴσως εἰς ἐκεῖνα τά πραγματικά φοβερά ἔτη τό<br />

ἀνάλογον σύνθημα νά ἦτο «ὁμόφυλος σώζει ὁμόφυλον».<br />

Κυβέρνησις τήν περίοδον τῆς δίκης:<br />

Πρωθυπουργός Σωτ. Κροκίδας, ὑπουργός Ἐξωτερικῶν Νικ. Πολίτης<br />

(τέως ὑπουργός Ἐξωτερικῶν τοῦ Βενιζέλου), ὑπουργός Δικαιοσύνης<br />

Φ. Βασιλείου, Ἐθνικῆς Οἰκονομίας Εὐθ. Κανελλόπουλος, Οἰκονομικῶν<br />

Α. Διομήδης, Παιδείας Ι. Σιώτης, Στρατιωτικῶν Α. Χαραλάμπης,<br />

Ναυτικῶν Δ. Παπαχρῆστος, Ἐπισιτισμοῦ Γ. Ἐμπειρίκος, Περιθάλψεως<br />

Α. Δοξιάδης, Συγκοινωνιῶν καί Γεωργίας Π. Καλλιγᾶς, καί Τ.Τ.Τ. Α.<br />

Χρηστομάνος. Ἐννοεῖται πώς ὅλοι ἦσαν ἀχυράνθρωποι τοῦ Παγκάλου<br />

καί τοῦ Πλαστήρα.<br />

Ἡ Ἐκτελεστική Ἐπιτροπή τῆς Ἐπαναστάσεως ἐξέδωσεν τήν 4 ην<br />

Ὀκτωβρίου διάγγελμα, εἰς τό ὁποῖον ἐμνημόνευε διά πρώτην φορᾶν<br />

τήν ἀνάγκην τῆς «παραδειγματικῆς ποινικῆς τιμωρίας τῶν ἐχθρῶν τῆς<br />

Πατρίδος, εἰς τούς ὁποίους ὀφείλεται ἡ κατάρρευσις τοῦ Μικρασιατικοῦ<br />

Μετώπου», τό δέ διάγγελμα τό εἶχε συντάξει ὁ Γεώργιος Παπανδρέου<br />

(αὐτό καί ἄν εἶναι σύμπτωσις!).<br />

Κάποιος ἴσως ἰσχυρισθεῖ ὅτι ἔφταιξαν. Ἄν ὅμως ἔφταιγαν, δέν<br />

δύναται εἶς ὑποστράτηγος, λόγω ἀπειρίας, νά τήν «βγάζη καθαρή»<br />

καί οἱ ἄλλοι εἰς τόν τοῖχον καί ἰσόβια. Καί ὁ Βενιζέλος, ἴσως ρωτήσει<br />

κάποιος, τί πταίει;<br />

Αὐτή εἶναι ἐρώτησις μόνον διά ἀφελεῖς. Πάγκαλος καί Πλαστήρας,<br />

μετά λόγου γνώσεως, εἶναι βενιζελικότεροι τοῦ Βενιζέλου. Καί<br />

τῶν δύο ἡ διαδρομή εἶναι: «Ἐν ἀρχή ἦν ὁ Βενιζέλος, δι’ οὗ τά πάντα<br />

ἐγένοντο».<br />

393

Ἄν πάλιν καί αὐτό δέν μᾶς πείθει, σᾶς μεταφέρω αὐτολεξεί τήν<br />

ὁμολογίαν τοῦ ἰδίου τοῦ «ἐθνάρχου» (Μπαρμπῆς, 2000,σελ. 12-14).<br />

(Ἀνάγνωσις ὁμολογίας)<br />

Παραχώρησις Μακεδονίας εἰς τούς Βουλγάρους (ὅλοι οἱ προαναφερόμενοι<br />

συγγραφείς καί Ε. Ντριό, 1988 σελ. 299). Βοήθεια διαφυγῆς<br />

γερμανικῶν καταδρομικῶν μέ προορισμόν τήν Τουρκίαν.<br />

23/7/1914, ὁ «ἐθνάρχης», μέ προσωπικήν, γραπτήν ἐντολήν του<br />

πρός τόν λιμενάρχην Πειραιῶς, τόν διατάσσει μέ τήν φορτηγίδαν<br />

Μπογάμπος νά ἐφοδιάση μέ 800 τόννους ἄνθρακαν τά γερμανικά<br />

καταδρομικά Γκεμπέν καί Μπρεσλάου, προκειμένου νά γλιτώσουν<br />

ἀπό τόν ἀγγλικόν στόλον, διά νά δωθοῦν εἰς τούς Τοῦρκους εἰς καιρόν<br />

αὐστηρᾶς οὐδετερότητος καί ἐν ὄψει ἑλληνο-τουρκικοῦ πολέμου<br />

(Τό βεβαιώνουν ὅλοι οἱ συγγραφεῖς τῆς παρούσης βιβλιογραφίας).<br />

Χ. Καραΐσκος – Θέμα Ποντίων<br />

Κατά τήν ἄφιξιν τῶν Ἑλλήνων στήν Μικρᾶν Ἀσίαν, παρουσιάζεται<br />

ὁ Καραΐσκος ἐπικεφαλῆς 24.000 σκληροτράχηλων Ποντίων ἀνταρτῶν<br />

καί ζητᾶ ἀπό τίς ἑλληνικές στρατιωτικές ἀρχές βοήθειαν εἰς ὅπλα καί<br />

ἀξιωματικούς, προκειμένου νά συντονίση τήν δράσιν τῶν ἀνταρτικῶν<br />

ὁμάδων του.<br />

Ἄν τοῦ ἐδίδετο βοήθεια, ὁ Κεμάλ θά ἦτο μία μικρά κακή ἀνάμνησις,<br />

καί τοῦτον διότι 24.000 ἀντάρτες, πού δύνανται ἐκ τῶν πραγμάτων<br />

νά ἐπιλέξουν τρόπον, τόπον καί χρόνον πλήγματος, εἶναι δύναμις<br />

ἀνυπολογίστου πολεμικῆς ἀξίας. Ἀντί βοηθείας, τόν συλλαμβάνει<br />

ὁ συνταγματάρχης Δ. Καθενιώτης, κατόπιν ὁδηγίας τοῦ Βενιζέλου<br />

(«Ἱστορία τῆς Ἀνθρωπότητος» Γ. Γ. Ἀϋφαντής, σ. 763, Δαυλός, τεύχος<br />

191 Νοέμβριος 97). Μόνον ὁ Καραΐσκος βοηθούμενος, θά ἠδύνατο<br />

νά μετατρέψη τόν Κεμάλ εἰς παρελθόν. Ὅποιος γνωρίζει τήν ἐπιστήμην<br />

τοῦ πολέμου δύναται νά ὑπολογίση τήν ἀξίαν τοῦ ἀντάρτικου<br />

στρατοῦ. Οἱ Πόντιοι ἐπαναστατοῦν. Τούς ἀναγνωρίζουν σχεδόν ὅλα<br />

τα κράτη, ἐκτός τῆς Ἑλλάδος τοῦ Βενιζέλου. Τό ἀποτέλεσμα γνωστόν:<br />

μισθοφόροι μπολσεβίκοι καί Τοῦρκοι τούς σφάζουν.<br />

Συνθήκη Σεβρῶν<br />

Ἴσως εἶναι ἡ μόνη συνθήκη εἰς τόν κόσμον πού κάποια ἀπό τά<br />

394

συμβαλλόμενα μέρη τήν τηροῦν πρό τῆς ὑπογραφῆς της (Ἰστορία<br />

Ἀνθρωπότητας, Ἀϋφαντής, σελ. 801). Ὅταν ὁ Κεμάλ διοικοῦσε ἐπαναστατικῶς<br />

τήν πρώην Ὀθωμανικήν Αὐτοκρατορίαν, ὁ Βενιζέλος ὑπέγραφε<br />

συνθηκην μέ τόν πρώην ἀφέντην της, τόν Σουλτάνον! (Ἀλήθεια,<br />

ὑπάρχει ἔστω καί ἕνας, πού νά ἀγοράζη σπίτι ἀπό τόν προηγούμενον<br />

ἰδιοκτήτην;).<br />

Καί σχεδόν κανένας δέν ἠσχολήθη μέ ὅτι ὑπέγραψε.<br />

Ὑπέγραψε, λοιπόν, νά πάη μέ ἰδία μέσα - ἔμψυχα καί ἄψυχα - μέ<br />

χρήματα τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους, χωρίς δάνεια, στήν Τουρκίαν σέ<br />

ἀπόστασιν 2.500 χιλιομέτρων, μέ τραῖνα πού πήγαιναν καί δέν πήγαιναν<br />

μέ 25 χιλιόμετρα τήν ὥραν.<br />

Νά κάνη πόλεμον, νά κυριεύση κάποιο τμῆμα, καί μετά νά κάνη<br />

δημοψήφισμα – και ἄν οἱ κάτοικοι τοῦ τμῆματος τόν ἤθελαν, θά ἔμενε.<br />

Διαφορετικῶς θά ἔπρεπε νά φύγη. Δηλαδή, νά ἔλθη στό χωριό<br />

μου, νά κάνη πόλεμον, νά σκοτωθοῦν ἀδέλφια μου καί συγγενεῖς μου<br />

καί ἐγώ σέ πέντε χρόνια νά τόν ψηφίσω, γιά νά μείνη κατακτητής<br />

μου…<br />

Ἡ συγκεκριμένη τούρτα εἶναι γεμάτη κερασάκια. Ἕνα κερασάκι<br />

ἀπό τήν ἴδια πάντα τούρτα θά ἔκανε πόλεμον, καί ἀπό τά ἑκατομμύρια<br />

τῶν Ἑλλήνων τῆς Μ. Ἀσίας δέν θά ἐπιστράτευε κανέναν. Καί τό<br />

ἔκανε… Νομίζω ὅτι καί ὁ πλέον καλόπιστος μπορεῖ νά καταλάβη ὅτι ἡ<br />

τράπουλα ἦτο χιλιοσημαδεμένη.<br />

Μικρασιατική Καταστροφή<br />

Ὅπως παρατηροῦν ὅλοι ὅσοι ἔχουν ἀσχοληθεῖ μέ τό θέμα, τό<br />

παιχνίδι ἦταν στημένο. Τό ὑπό ἵδρυσιν κράτος τῆς Κωνσταντινουπόλεως<br />

δέν ἤθελε τό ἑλληνικόν στοιχεῖον. Ἐδῶ, φίλοι μου, παῖζεται ἡ<br />

τελευταία πράξις τοῦ δράματος: οἱ σιωνιστικές βλέψεις τότε ἦσαν<br />

γνωστές εἰς ὀλίγους.<br />

Παρ’ ὀλίγον, ἐπί τῶν ἡμερῶν μας, νά βλέπαμε τό κράτος τῆς<br />

Κωνσταντινουπόλεως νά γεννᾶται. Ἐλπίζω οἱ Ἕλληνες θεοί, ἄν ἄρχουν,<br />

νά μήν τό ἐπιτρέψουν. Ἄν πάλι δέν ἄρχουν, ἅς μᾶς λύπηθεῖ ὁ<br />

λυτρωτής θάνατος. Διότι τούς μέν θεούς κανένας μας δέν τούς εἶδε,<br />

γιά τόν δέ θάνατον, εἶμαι σίγουρος ὅτι συμφωνεῖτε ὅλοι: δυστυχῶς,<br />

ἄρχει.<br />

Ἄν ἀναλογισθῶμεν, λοιπόν, ὅτι ἀκόμη καί σήμερον Ἕλληνες,<br />

ἴσως ἀπόγονοι ἐκείνων πού ἄφησαν τά κόκκαλά τους στήν ἀφιλό-<br />

395

ξενην Ἀνατολήν, θεωροῦν τόν Βενιζέλον «μεγάλον Ἕλληνα πολιτικόν»,<br />

ἄν ἀναλογισθῶμεν ὅτι σήμερον ἐν ἔτει 2009 Ἕλληνες ψηφίζουν<br />

ἀλλοεθνεῖς ὡς κυβερνῆτες, ἄν ἀναλογισθῶμεν ὅτι σήμερον ὑπουργοί<br />

Παιδείας θέλουν νά καταργήσουν ὑπέρ τῆς Ἀγγλικῆς τήν Ἑλληνικήν,<br />

οἱ δέ βοηθοί αὐτῶν καθησυχάζονται γιά τό μένος τους πρός τήν<br />

πατρίδαν τους (κ. Θ. Δραγώνα) ἀπό Ἄγγλους συνέδρους, ἡ Μικρασιατική<br />

Καταστροφή ἀποτελεῖ φυσικότατον προοίμιον τῶν σημερινῶν,<br />

ἀλλά καί τῶν ἐπερχομένων δεινῶν. Διά νά κτίσης ἕνα σπίτι,<br />

παίρνεις μηχανικόν καί ἀρχιτέκτοναν καί τούς λές νά βάλουν καί λίγο<br />

σίδερο παρά πάνω, γιά νά μήν πέση τό σπίτι καί πλακώσει ἐσέναν<br />

καί τήν οἰκογένειάν σου. Ὁ Βενιζέλος, γιά χιλιάδες ἀνθρώπους καί ἕνα<br />

ὁλόκληρον ἔθνος, δέν ἐρώτησε κανέναν εἰδικόν, ἐνῶ ἔπρεπε.<br />

Ὁ Ξενοφῶν Στρατηγός, στρατιώτης τό ἀξίωμα, μετέπειτα ὑπαρχηγός<br />

τοῦ Γενικοῦ Ἐπιτελείου, φέρων τόν βαθμόν τοῦ ὑποστρατήγου,<br />

στό βιβλίον του: «Η Ἑλλάδα στήν Μικρᾶν Ἀσίαν» (1986), γράφει:<br />

(Ἀνάγνωση σελίδων 24,25,26,27,28,29 καί 113) Ἰωάννης Μεταξᾶς:Στρατιωτική<br />

ἰδιοφυία. Ἡ Βέρμαχτ, ἡ ὁποία ἐγέννησε τούς ἀξιωματικούς<br />

τῆς τελειοτέρας πολεμικῆς μηχανῆς τοῦ κόσμου μέχρι καί<br />

σήμερον, τῆς ὁποίας τήν δυνατότηταν κατέστρεψε ὁ Ἑβραῖος Χίτλερ,<br />

στήν δεδομένην στιγμήν, κατ’ ἐντολήν τῶν ἀφεντικῶν του, εἶχε<br />

ἀναρτήσει πινακίδαν μέ τίς λέξεις: «οὐδέν πρόβλημα ἄλυτον διά τόν<br />

Ἰωάννην Μεταξᾶν».<br />

Θά ἀρκοῦσε μόνον ἡ ἐπιστολή Μεταξᾶ τό 1915, περί τῆς ἐκστρατείας<br />

στήν Μικρᾶν Ἀσίαν, ὥστε νά γλιτώση ἡ Ἑλλάδα ἀπό τά δεινά,<br />

ἄν ὁ Βενιζέλος τήν ἐλάμβανε σοβαρῶς ὑπ’ ὄψιν. Ὑπάρχει ἔστω καί<br />

ἕνας, πού νά μπορῆ νά θεωρήση τήν πράξιν τοῦ «ἐθνάρχου», ὡς<br />

ἀβλεψίαν; Ὅταν ὁ Μεταξᾶς, ἐμπνευστῆς τοῦ βιασμοῦ τῶν Δαρδανελλίων,<br />

ἐπειδή ἄλλαξαν κάποιοι μικροί παράγοντες, προέβλεψε, ὡς<br />

θεός, τά ἐπερχόμενα δεινά;<br />

Ἀπό τήν ἀλλαγήν τῶν μικρῶν παραγόντων (ὁ Βενιζέλος εἶχε δώσει<br />

κρυφά τά σχέδια στούς Ἄγγλους) ἐγέμισε ἡ θάλασσα 75.000<br />

πτώματα καί τά στενά ἀπό καράβια βουλιαγμένα. Ὁ Μεταξᾶς μέ ἡράκλειαν<br />

προσπάθειαν κατάφερε νά ἀποτρέψη τόν Βενιζέλον ἀπό τήν<br />

συμμετοχήν τῆς Ἑλλάδας σ’ αὐτήν τήν παραφροσύνην.<br />

Γιά τό τέλος σᾶς φύλαξα τό μεγαλύτερο κεράσι τῆς τούρτας:<br />

ὅταν ὁ Βενιζέλος διαπραγματευόταν, ὡς ἱκέτης πλέον, τήν ἐπαίσχυντη<br />

εἰρήνη μέ τόν Ἰσμέτ Ἰνονού στήν Ἐλβετία, τοῦ τηλεγραφεῖ ὁ<br />

396

Πάγκαλος καί τόν πληροφορεῖ ὅτι μέ τούς 45.000 στρατό πού ἔχει<br />

στήν Θράκη (ἀνατολικά τοῦ ποταμοῦ Μαρίτσα ἤ Ἔβρου, σέ ἀπόσταση<br />

ἀναπνοῆς ἀπό τήν Πόλη) θά μποροῦσε ἐκ τοῦ ἀσφαλοῦς σέ<br />

μία ἡμέρα νά καταλάβη τήν Κωνσταντινούπολιν. Καί μποροῦσε νά<br />

τήν καταλάβη, διότι τήν φύλαγαν κάποια λίγα καί κουρασμένα ὑπολείμματα<br />

τοῦ ἀγγλικοῦ στρατοῦ, χωρίς πυροβολικό καί βαριά ὅπλα. Ὁ<br />

«ἐθνάρχης» τόν διατάσσει νά μήν κινηθῆ! Κι ἐκεῖνος, ὡς ἀνήρ ἀναλόγου<br />

μεγέθους, δυστυχῶς ὑπακούει. Ἄν αὐτή ἡ ἔσχατη πράξη τοῦ<br />

«ἐθνάρχη» δέν εἶναι προδοσία καταφανέστατη, τότε τί εἶναι προδοσία;<br />

Ἐδῶ φίλοι ἴσως εἶναι τό ἀγριοκέρασο τῆς τούρτας.<br />

Τοῦ Ἐθνάρχη Βενιζέλου δέν τοῦ ἔφτασε ἡ ἀπώλεια τῆς Μ. Ἀσίας,<br />

οἱ χαμένες πατρίδες καί οἱ ξεριζωμένοι, ἦσαν ἀποτελέσματά τῶν<br />

πολιτικo-στρατιωτικῶν ἱκανοτήτων τοῦ ὑπερθεοῦ Βενιζέλου.<br />

Ἀλήθεια ὑπάρχει ἔστω καί δόκιμος ὑποδεκανέας πού θά ἔκανε<br />

πόλεμο σέ χιλιάδες χιλιόμετρα ἀπόσταση ἀπό τήν Ἑλλάδα μέ τραίνα<br />

πού πήγαιναν δέν πήγαιναν 25 χιλιόμετρα τήν ὥρα, ὅταν ὁ πόλεμος<br />

εἶναι δύναμη καί ἐπάρκεια πυρός, καί τά δύο πέραν ἀπό κάθε ἀμφισβήτηση<br />

εἶναι θέμα μεταφορᾶς ὑλικῶν τεραστίας ποσότητος καί βάρους;<br />

Αὐτό καί μόνον ἦταν ἱκανό νά κρίνη τήν τύχη τοῦ πολέμου<br />

ὅπως καί τήν ἔκρινε.<br />

Ἀφοῦ λοιπόν τελείωσε τόν κατά παραγγελία τοῦ Λόϋδ Τζώρτζ<br />

πόλεμο καί προκειμένου νά ὁλοκληρώση τήν προσφορά του στόν<br />

δόλιο τόπο ἀποφάσισε νά ἐπιδείξη καί τίς οἰκονομικές ἀρετές του, ἄν<br />

καί ἐγώ προσωπικά πιστεύω ὅτι γνώριζε πολύ καλά ποῦ ὀδηγοῦσετήν<br />

δόλια χώρα, καί πάλι εκ τοῦ ἀσφαλοῦς αὐτή τήν φορά, τήν ὁδηγοῦσε<br />

στήν οἰκονομική καταστροφή.<br />

Βιβλιογραφία:<br />

Κώστας Ν.. Μπαρμπῆς, 1997, Κ. Καραμανλής «Ἐθνάρχης» ἤ ἐθνικός<br />

ἐφιάλτης, Ἐκδόσεις Λογοθέτης.<br />

Κώστας Ν. Μπαρμπῆς, 2001, Ἐλευθέριος Βενιζέλος. «Ἐθνάρχης» ἤ<br />

ἐθνικός ὀλετήρας; Ἐκδόσεις Πελασγός.<br />

Κώστας Ν. Μπαρμπῆς, 2004, Ἰωάννης Μεταξᾶς καί Ἐλευθέριος Βενιζέλος,<br />

Ἐκδόσεις Λογοθέτης.<br />

Γεώργιος Γ. Ἀϋφαντής, 2006, Ἄνθρωπος & Ἐπιστήμη, Ἐκδόσεις<br />

Ἑλληνικόν Σέλας.<br />

Γεώργιος Γ. Ἀϋφαντής, 2007. Ὁ Βωμός τῆς ἐλπίδος, Ἐκδόσεις Ἑλληνικόν<br />

Σέλας.<br />

397

Γεώργιος Γ. Ἀϋφαντής, 2008, Ἀφύπνισις, Ἐκδόσεις Ἑλληνικόν Σέλας.<br />

Ξενοφῶντος Στρατηγοῦ, 1986, Ἡ Ἑλλάδα στήν Μικρᾶν Ἀσία, Ἐκδοτικός<br />

οἶκος Δαμιανός.<br />

Ἐντουαρ Ντριό, 1999, Ἑλλάδα καί Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, Ἐκδόσεις<br />

Πελασγός.<br />

Ν. Τωμαδάκης, 1964, Ὁ Βενιζέλος ἔφηβος.<br />

Σπύρος Μαρκεζίνης, 1971, Πολιτική Ἱστορία τῆς Νεωτέρας Ἑλλάδος.<br />

Μ.Α. Παπαδάκης 1935, Βιογραφία Ε. Βενιζέλου, ἰδιωτική ἔκδοση, ἐξαντλημένο.<br />

Νίκ. Α. Ἀντωνακέας, 1954, Φαυλοκρατία.<br />

Ἰωάννης Λουκᾶς , Ἱστορία τῆς Ἑλληνικῆς Μασονίας.<br />

J. Baker, 1974, Race.<br />

Βιβλία σχετικά πού εὑρέθησαν<br />

Γύπαρης Ἠρωϊσμοί στήν μάχη ἤ τήν ἐπανάσταση τῆς Κρήτης τηλ.:<br />

210 3247835<br />

Ζαβιτσάνου Ἀναμνήσεις Βασιλέως Κωνσταντίνου Καί Βενιζέλου τηλ.:<br />

210 3247835 50$<br />

Ρέτσας Δημήτρης στό 210-3251405 Νά ἐπανέλθω.<br />

Ἡ χρεωκοπία τοῦ 1932<br />

Ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος εἶχε ἐπιστρέψει στήν Ἑλλάδαν ἀπό τό<br />

ἐξωτερικόν στίς 20 Ἀπριλίου τοῦ 1927. Εἶχε μάλιστα ἐγκατασταθεῖ<br />

στά Χανιά, δηλώνοντας πώς δέν ἐσκόπευε νά ἀνακατευθῆ στήν ἐνεργόν<br />

πολιτικήν. Ὡστόσον, ὅπως ἦτο φυσικόν, καί μόνο ἡ παρουσία<br />

του ἀποτελοῦσε ἕναν πόλο ἕλξης. Ὡστόσον ὁ Βενιζέλος «ἄντεξε»<br />

στήν ἀποχή ἀπό τίς πολιτικές ἐξελίξεις, μέ τίς προσπάθειες πού κατέβαλλε<br />

ὁ Πλαστήρας, νά ἀποτρέψη τό κίνημα τοῦ Ὀθωναίου. Τότε ὁ<br />

Βενιζέλος ἔγινε ἀποδέκτης τῶν παραπόνων τῶν στελεχῶν τοῦ Φιλελεύθερου<br />

Κόμματος. Ἔτσι ξεκίνησαν μιά σειρά ἐξελίξεων, πού ἄρχισαν<br />

μέ τήν ἀποστολή ἐπιστολῶν τοῦ Βενιζέλου μέ τήν ἰδιότητα τοῦ<br />

ἁπλοῦ πολίτη πρός τόν ὑπουργό Οἰκονομικῶν Καφαντάρη. Ἐκεῖ ὁ<br />

Βενιζέλος ἐξέφραζε τά παράπονα τῶν στελεχῶν τοῦ κόμματος τῶν<br />

Φιλελευθέρων γιά τίς ἐνέργειες τῶν κυβερνήσεων συνεργασίας. Ἀποτέλεσμα<br />

αὐτῶν τῶν «ἰδιότυπων» ἐπιστολῶν τοῦ Βενιζέλου ὑπῆρξε ἡ<br />

δήλωση παραιτήσεως τοῦ Καφαντάρη ἀπό τήν θέση τοῦ ἀρχηγοῦ<br />

τῶν Φιλελευθέρων καί ἀπό τήν κυβέρνηση τοῦ Ζαΐμη. Ἀμέσως μόλις<br />

ὁ πρωθυπουργός ἔλαβε τήν ἐπιστολή παραιτήσεως τοῦ ὑπουργοῦ<br />

398

τῶν Οἰκονομικῶν μέ τήν σειρά του ὑπέβαλε τήν παραίτηση τῆς κυβερνήσεώς<br />

του στόν Πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας. Τήν ἑπομένη, 23<br />

Μαΐου, ὁ Βενιζέλος ἀνακοίνωσε στόν Ἑλληνικό λαό τήν ἀπόφασή του<br />

νά ἀναμιχθῆ καί πάλι μέ τήν ἐνεργό πολιτική, κάνοντας καί σχετική<br />

δήλωση: «Καθῆκον μου εἶναι νά ἀναλάβω τήν θέσιν μου ἐπί κεφαλῆς<br />

Κόμματος, τό ὁποῖον ἀποτελεῖ τό κυριότερον ὀχυρόν καί κατά τῶν<br />

καθεστωτικῶν κινδύνων καί κατά τῆς ἀπειλῆς τῆς δικτατορίας καί<br />

κατά τῶν ἐκ τῆς ἀκυβερνησίας δυνάμεων νά προκύψουν κοινωνικῶν<br />

διαταράξεων».<br />

Ὡς ἀρχηγός πλέον τοῦ μεγαλύτερου πολιτικοῦ κόμματος, ὁ Βενιζέλος<br />

ἔπαιξε τόν καθοριστικό ρυθμιστικό ρόλο στόν σχηματισμό<br />

κυβέρνησης συνεργασίας. Ἡ κυβέρνηση συνεργασίας μέ ἕναν μικρό<br />

ἀνασχηματισμό στίς 2 Ἰουνίου παρέμεινε στήν ἐξουσία. Ἡ ὁρκωμοσία<br />

τῆς νέας κυβέρνησης ὁρίστηκε στίς 4 τοῦ ἴδιου μήνα.<br />

Ὅλα αὐτά διήρκεσαν μέχρι τόν Αὔγουστο, ὅταν ὁ Ἐλευθέριος<br />

Βενιζέλος ἀνέλαβε τήν διακυβέρνηση τῆς Ἑλλάδας, μετά τόν ἐκλογικό<br />

του θρίαμβο στίς ἐκλογές τῆς 19 ης Αὐγούστου 1928.<br />

Ἐπενδύσεις<br />

Στήν παρουσίαση τῶν προγραμματικῶν δηλώσεων τῆς νέας<br />

κυβέρνησης, ὅπως αὐτή προέκυψε ἀπό τίς ἐκλογές τῆς 19 ης Αὐγούστου<br />

1828, ὁ Βενιζέλος στήν Βουλή μίλησε γιά ἕνα ἰδιαίτερα φιλόδοξο<br />

πρόγραμμα δημοσίων ἐπενδύσεων, οἱ ὁποῖες, σύμφωνα μέ τίς<br />

ἐκτιμήσεις τοῦ οἰκονομικοῦ του ἐπιτελείου, θά ἔβαζαν τήν οἰκονομία<br />

τῆς Ἑλλάδας σέ μιά ἀναπτυξιακή πορεία. Μιά φιλοδοξία αὐτοῦ τοῦ<br />

προγράμματος ἦταν νά ἐπιλυθῆ καί τό ἰδιαίτερα ἐπῶδυνο προσφυγικό<br />

πρόβλημα, πού βάραινε τήν οἰκονομία τῆς χώρας, μετά τίς δραματικές<br />

γιά τήν χώρα μας ἐξελίξεις τῆς μικρασιατικῆς καταστροφῆς.<br />

Βέβαια, ὁ Βενιζέλος δέν ἀπέκρυψε ὅτι γιά τήν ἀνάπτυξη αὐτή, ἡ χώρα<br />

δέν διέθετε τά ἀνάλογα κεφάλαια, πού ἀπαιτοῦσε ἡ ἐκπόνηση ἑνός<br />

τόσο φιλόδοξου προγράμματος. Ἔτσι ἡ πρόθεσή του ἦταν νά στραφῆ<br />

στήν ἱστορικά προσφιλῆ οἰκονομική τακτική τῆς χώρας μας, τόν<br />

ἐξωτερικό δανεισμό, ὁ ὁποῖος θά καλυπτόταν κυρίως ἀπό Ἄγγλους<br />

κεφαλαιούχους, οἱ ὁποῖοι ἤδη εἶχαν ἐπενδύσει κάποια κεφάλαια μετά<br />

τό 1922, ἀλλά ἦταν πρόθυμοι νά διευρύνουν τήν παρουσία τους στήν<br />

Ἑλλάδα, καθώς φαινόταν νά ἀποκαθίσταται ἡ πολιτική σταθερότητα<br />

στήν χώρα.<br />

399

Αἰσιοδοξία καί οἰκονομικοί δεῖκτες<br />

Τά πρῶτα δείγματα τῆς νέας οἰκονομικῆς πολιτικῆς, ὑπῆρξαν<br />

ἐνθαρρυντικά. Ἤδη ἀκόμα ἀπό τήν οἰκονομική πολιτική τῆς οἰκουμενικῆς<br />

κυβέρνησης ἡ δραχμή, ὕστερα ἀπό 15 ὁλόκληρα χρόνια, στά<br />

ὁποῖα βρισκόταν ὑπό συνεχῆ ὑποτίμηση, κατάφερε νά σταθεροποιηθῆ<br />

σέ σχέση μέ τήν ἀγγλική λίρα. Στά τρία πρῶτα χρόνια τῆς<br />

διακυβέρνησης τῆς χώρας ἀπό τόν Βενιζέλο, ἡ Ἑλλάδα παρουσίαζε<br />

συνεχῶς πλεονασματικούς προϋπολογισμούς, πρᾶγμα πού δημιουργοῦσε<br />

αἰσιοδοξία καί θεωροῦνταν ἀπόδειξη τῆς καλῆς και ἐπιτυχημένης<br />

οἰκονομικῆς πορείας. Τά προβληματικά οἰκονομικά τῆς χώρας<br />

ὅλα ἔδειχναν ὅτι εἶχαν ξεπεραστεῖ καί ὅτι οἱ νέες προοπτικές ἀνάπτυξης<br />

ἦσαν εὐνοϊκές γιά τήνἙλλάδα. Αὐτήν τήν διάχυτη αἰσιοδοξία,<br />

ὡστόσο, τήν σκίαζε τό ἑλληνικό ἐξωτερικό χρέος, πού μέσα σέ αὐτά<br />

τά τρία χρόνια τῆς βενιζελικῆς διακυβέρνησης, λόγω δανείων, πού<br />

εἶχε συνάψει ἡ κυβέρνηση, κυρίως στό Λονδίνο, διογκώθηκε ἀπό<br />

27,8 δίς δραχμές, σέ 32,7 δίς δραχμές.<br />

Η Τράπεζα της Ελλάδος<br />

Ὑπό τίς ἐπικρατοῦσες οἰκονομικές συγκυρίες ἀλλά καί ὕστερα<br />

ἀπό πιέσεις οἰκονομικῶν παραγόντων τοῦ ἐξωτερικοῦ, προέκυψε τό<br />

ζήτημα τῆς ἵδρυσης τῆς Τράπεζας τῆς Ἑλλάδος. Τό γεγονός αὐτό<br />

θεωρήθηκε ὡς ἰδιαίτερα σημαντικό γιά τίς οἰκονομικές ἐξελίξεις τῆς<br />

χώρας. Ἡ Τράπεζα τῆς Ἑλλάδος θά εἶχε τό ἀποκλειστικόν προνόμιον<br />

νά τυπώνη νομίσματα, προνόμιο πού ὡς τότε κατεῖχε ἡ Ἐθνική Τράπεζα.<br />

Ἐπίσης ἀνέλαβε τόν πλήρη ἔλεγχο τῆς ἐθνικῆς νομισματικῆς<br />

πολιτικῆς καί τῶν συναλλαγματικῶν ἰσοτιμιῶν.<br />

Πρῶτος πρόεδρος τῆς Τράπεζας τῆς Ἑλλάδος ὁρίστηκε ὁ οἰκονομολόγος<br />

Ἀλέξανδρος Διομήδης. Ἡ τράπεζα διέθετε κάλυψιν σέ συνάλλαγμα<br />

10.000.000 ἀγγλικές λίρες, δι’ ἀξίαν κυκλοφοροῦντος χαρτονομίσματος<br />

ἀξίας περίπου 4.000.000.000 δραχμῶν.<br />

Ὡστόσο, παρά τίς θετικές προοπτικές τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας, ἡ<br />

ὁποία ἄρχισε νά ἀνακάμπτη, ξέσπασε ἡ μεγάλη διεθνής χρηματοπιστωτική<br />

κρίση, ἡ ὁποία ξεκίνησε ἀπό τήν ἀδυναμία τῆς γερμανικῆς<br />

κυβέρνησης νά σταθῆ συνεπής στίς δυσβάστακτες οἰκονομικές κυρώσεις<br />

πού εἶχε ἀναλάβει ἐξαιτίας τοῦ Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.<br />

Ἡ ὕφεση, ὡστόσο, κορυφώθηκε, ὅταν στίς 29 Ὀκτωβρίου τοῦ<br />

400

1929 τινάχθηκε στόν ἀέρα τό χρηματιστήριο τῆς Wall Street. Ἡ<br />

Ἑλλάδα ἀπό αὐτές τίς ἐξελίξεις βγῆκε χαμένη, ἀφοῦ χάθησαν ὅλες οἱ<br />

οἰκονομικές ἐπανορθώσεις πού τίς εἶχαν ἐπιδικαστεῖ ἀπό τόν Α’<br />

Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς ἡ Γερμανία ἀδυνατοῦσε νά τίς πληρώση.<br />

Αὐτό τό οἰκονομικά δυσμενές κλίμα εἶχε ὡς συνέπεια νά μειωθοῦν οἱ<br />

ἐξαγωγές μας στά καπνά, τήν σταφίδα, ἀλλά καί σέ μιά σειρά ἄλλων<br />

ἀγροτικῶν προϊόντων, πρός ἐκεῖνες τίς χῶρες πού ἐπλήγησαν ἀπό<br />

τήν κρίσιν. Ἐπίσης ρόλο ἔπαιξε καί ἡ δραματική μείωσις τῶν ἐμβασμάτων<br />

πού ἔστελναν στήν χώρα οἱ ὁμογενεῖς της Ἀμερικῆς, πού γιά<br />

τά οἰκονομικά μέτρα ἐκείνης τῆς περιόδου ἦταν μιά ὑπολογίσιμη πηγή<br />

εἰσοδήματος γιά τήν χώρα. Ὑπό τό βάρος αὐτῶν τῶν ἀπρόβλεπτων<br />

ἐξελίξεων ἐπιδεινώθηκε τό ἔξωτερικό ἰσοζύγιο συναλλαγῶν, ἀσκώντας<br />

ἀφόρητες πιέσεις στήν δραχμήν.<br />

Οἱ οἰκονομικές δραστηριότητες στήν χώρα ὑπέστησαν ραγδαίαν<br />

ὑποχώρησιν, μέ συνέπεια νά αὐξηθῆ ἡ ἀνεργία, νά χρεωκοπήσουν<br />

ἑταιρεῖες καί νά ὑποστοῦν μείωση τά ἡμερομίσθια. Ἔτσι ἡ Τράπεζα<br />

τῆς Ἑλλάδος ἀναγκάστηκε νά χρησιμοποιήση τά ἀποθεματικά τοῦ<br />

χρυσοῦ καί τό ξένο συνάλλαγμα προκειμένου νά στηρίξη τήν δραχμήν.<br />

Πρακτικές… ἀπο το μέλλον<br />

Πολλά ἀπό τά γεγονότα πού ἀκολούθησαν, θυμίζουν τό δύσκολον<br />

οἰκονομικόν παρόν πού ζοῦμε. Ἀπό τίς 21 ἕως τίς 26 Σεπτεμβρίου<br />

τοῦ 1931 ἡ κάλυψη συναλλάγματος τῆς Τράπεζας τῆς Ἑλλάδος μειώθηκε<br />

κατά 30%, μιᾶς καί ὅλοι ἐξαργύρωναν μέ συνάλλαγμα τά ἑλληνικά<br />

χρήματα. Μέσα σέ αὐτό τό δυσμενές κλίμα, παραιτήθηκε ὁ<br />

πρόεδρος τῆς Τράπεζας, ἔπειτα ἀπό μίαν διαφωνίαν του μέ τόν Βενιζέλο.<br />

Τόν ἀντικατέστησε ὁ Ἐμμανουήλ Τσουδερός. Ὀλίγον ἀργότερον,<br />

στίς ἀρχές τοῦ 1932, ἡ χώρα βρέθηκε στήν δραματικήν θέσιν νά<br />

μήν διαθέτη ἐπάρκεια κρατικῶν ἀποθεμάτων διά τήν ἀποπληρωμήν<br />

τῶν τοκοχρεολυσίων ἀπό παλιότερα δάνεια πού εἶχε συνάψει.<br />

Ὡς μοναδική λύση καί πάλι ὑπῆρξε ὁ ἐξωτερικός δανεισμός διά<br />

τήν στήριξιν τῆς δραχμῆς μέ συνάλλαγμα ἔναντί τῶν κερδοσκοπικῶν<br />

πιέσεων. Ὑπό αὐτές τίς δυσμενεῖς ἐξελίξεις, ὁ Βενιζέλος ἀναγκάσθηκε<br />

νά ἀναλάβη προσωπικά τό θέμα, ἐξασφαλίζοντας ἐξωτερικά δάνεια,<br />

πού θά στήριζαν τήν νομισματική του πολιτική. Ἔτσι, μέσα ἀπό μιά<br />

σειρά ταξιδιῶν στήν Ρώμη, τό Παρίσι καί τό Λονδίνο, ὁ Βενιζέλος<br />

401

ζητοῦσε ἀπό τούς πιστωτές ἕνα νέο δάνειο 50.000.000 δολλαρίων διά<br />

τά ἑπόμενα τέσσαρα χρόνια. Διά νά γίνη πιό πειστικός, προειδοποιοῦσε<br />

ὅτι ἄν δέν ἔβρισκε αὐτά τά χρήματα, ἡ χώρα θά ἐγκατέλειπε τόν<br />

«κανόνα τοῦ χρυσοῦ», θά κήρυσσε στάσιν πληρωμῶν, πρᾶγμα πού<br />

θά εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα νά προκληθοῦν κοινωνικές ἀναταραχές καί ἡ<br />

χώρα θά ἔχανε τήν διεθνῆ ἀξιοπιστία της, μέ ὅ,τι αὐτό σήμαινε.<br />

Τελικῶς, ὁ Βενιζέλος δέν κατάφερε νά ἀποσπάση τήν οἰκονομική<br />

βοήθεια, μιᾶς καί οἱ πιστωτές μας θεώρησαν ὅτι ἡ Ἑλλάδα δέν ἔκανε<br />

καμία θυσία, ἀλλά ἀντίθετα ἤθελε νά μεταβιβάση τά προβλήματά της<br />

στούς πιστωτές της, δανειζόμενη πέρα ἀπό τίς ἀντοχές τῆς οἰκονομίας<br />

της.<br />

Ὑπό τό βάρος αὐτῶν τῶν ἐξελίξεων, ὁ τότε ὑπουργός Οἰκονομικῶν<br />

παραιτήθη στίς 21 Ἀπριλίου τοῦ 1932. Ἀμέσως μετά ὁ ἀντικαταστάτης<br />

του ὑπουργός κήρυξε πτώχευσιν καί ἀναστολήν πληρωμῶν<br />

ἀπό τό ἑλληνικόν Δημόσιον. Ἡ χώρα στίς 27 Ἀπριλίου ἐγκατέλειψε<br />

τόν «κανόνα τοῦ χρυσοῦ», ἡ δραχμή ὑποτιμήθηκε ἄμεσα καί<br />

μέ ραγδαίους ρυθμούς.<br />

Ὑπό τό βάρος αὐτῶν τῶν ἐξελίξεων ὁ Βενιζέλος παραιτήθη, διά<br />

νά τόν διαδεχθῆ ὁ Ἀλέξανδρος Παπαναστασίου. Ταυτοχρόνως τήν<br />

χώρα κατέκλυζε ἕνα ἀπεργιακό κύμα ἀπεργιῶν.<br />

Σημείωση: Ο «κανόνας τοῦ χρυσοῦ», πρό τοῦ Β’ Παγκοσμίου Πολέμου,<br />

ἴσχυε διά τίς συναλλαγματικές ἰσοτιμίες στό Διεθνές ἐμπόριο.<br />

xenofonb@gmail.com(πηγή).<br />

Δέν εἶναι τυχαῖον, λοιπόν, τό γεγονός, ὅτι ἡ Μικρασιατική καταστροφή<br />

ἐπῆλθε τήν χρονικήν ἐκείνην στιγμήν, κατά τήν ὁποίαν ἐδέσποζαν<br />

τόσον στήν Τουρκίαν ὅσον καί στήν Ἑλλάδαν δύο ἑβραϊκές<br />

μορφές: Ὁ Κεμάλ Ἀτατούρκ καί ὁ Μπενύ Σελόν. Ἐξ ἄλλου δέν μπορεῖ<br />

νά θεωρηθῆ τυχαῖον το γεγονός, ὅτι ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος, ὅπως<br />

καταδεικνύεται μέσα ἀπό ἐπίσημα ἔγγραφα, ἀπό τό 1917 ἤδη, ὑπῆρξεν<br />

ὁ πρῶτος πολιτικός ἡγέτης καί δή Πρωθυπουργός, πού ἐζήτησε<br />

τήν ἀναγνώριση ἰσραηλινοῦ κράτους.<br />

Ὅπως θά καταδειχθῆ καί σέ ἑπόμενα ἄρθρα, πού ἀφοροῦν τόν<br />

σιωνισμό, ἀνάλογες εἶναι καί οἱ συγκυρίες πού σχετίζονται μέ τήν<br />

πρόκληση Ἐθνικῶν Ἡττῶν καί Τραγωδιῶν, ὅπως αὐτήν πού ἀφορᾶ<br />

τήν ἔκβασιν τοῦ Μακεδονικοῦ, τοῦ Κυπριακοῦ ἀλλά καί ἄλλων κρισίμων<br />

ζητημάτων. Αἰῶνες ὁλόκληρους τώρα, ὁ διεθνής σιωνισμός βάλλει<br />

λυσσαλέα κατά τοῦ Ἑλληνισμοῦ, μέ σκοπό νά ἐπιτύχη τήν καθυ-<br />

402

ποταγήν καί τελικῶς τήν ἐξάλειψίν του. Σέ αὐτήν τήν δολίαν προσπάθειάν<br />

του, ἀπεργάζεται ἄθλια σχέδια, μέ ὀδυνηρές διά τό Ἔθνος<br />

μας προεκτάσεις. Ὅποιος θέλει νά ζήση, ἅς πολεμήσει. Διά νά πολεμήση<br />

ὅμως, πρέπει νά γνωρίζη πολύ καλά τό παρελθόν, οὕτως ὥστε<br />

νά προετοιμάζεται ἀναλόγως, διά τήν ἀντιμετώπισιν τῶν προκλήσεων<br />

καί τῶν κινδύνων, πού θά ἀνακύψουν στό μέλλον. Τό καίριο ἐρώτημα<br />

καί ταυτόχρονα μέγιστο συνειδησιακό δίλημμα, πού ἀνακύπτει<br />

καθοριστικά σήμερα, εἶναι τό ἀκόλουθο:<br />

ΑΘΗΝΑ ἤ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ.<br />

Ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος, διά τόν ὁποῖον ἔχει γραφεῖ, χωρίς νά<br />

διαψευσθῆ, ὅτι εἶναι ἑβραϊκῆς καταγωγῆς, φέρων τό ἐπίθετον Μπενύ<br />

Σελόν, ὑπό τήν παρότρυνσιν τῶν ὁμοϊδεατῶν του, ἀπέστειλε χωρίς<br />

καμμίαν ὑποδομήν τά Ἑλληνικά στρατεύματα στήν Μικρᾶν Ἀσίαν,<br />

καταδικάζοντάς τα σέ βέβαιη σφαγή. Ἀξίζει νά σημειωθῆ, ὅτι ὁ Βενιζέλος<br />

δέν εἶχε κάνει καμμίαν πρόβλεψιν, οὔτε εἶχε κάποιαν ἐναλλακτικήν<br />

λύσιν, διά τό ἐνδεχόμενον καταρρεύσεως τοῦ Μετώπου...<br />

Ἐπίσης δέν εἶναι τυχαῖον τό γεγονός, ὅτι πρίν ἐπέλθει ἡ Ἑλληνική<br />

συντριβή, ὁ Βενιζέλος ἔχασε προσχεδιασμένα τίς ἐκλογές, προκειμένου<br />

νά ἀποποιηθῆ τίς βαρύτατες εὐθύνες, τῆς προαποφασισμένης<br />

ἀπό τούς σιωνιστές τραγωδίας. Εἶναι βέβαιο, ὅτι ἐάν ὁ Βενιζέλος<br />

κέρδιζε τίς ἐκλογές – σημειωτέον, ὅλα τά δεδομένα καταδεῖκνυαν τήν<br />

ἐκλογικήν νίκην του – τότε ἡ Μικρασιατική καταστροφή θά συνέβαινε<br />

ἐπί τῆς πρωθυπουργίας του καί θά ἐπωμιζόταν ἐκεῖνος τίς συνέπειες<br />

τῆς ἥττας. Ποῖος ὅμως, ἦτο ὁ παράγοντας ἐκεῖνος, πού συνετέλεσε,<br />

ὥστε ὁ Βενιζέλος νά χάση τίς ἐκλογές, γεγονός παράδοξον καί μή<br />

φυσιολογικόν, ἀφοῦ μετά τήν ὑπογραφή τῆς Συνθήκης τῶν Σεβρῶν,<br />

εἶχεν ἐπιστρέψει στήν Ἑλλάδαν ὡς θριαμβευτής καί τό κλῖμα τόν<br />

εὐνοοῦσε; Στήν τεχνητήν ἐκλογικήν ἥτταν του, τόν ἐβοήθησανοἱ<br />

Ἑβραῖοι ὄμαιμοί του. Στό σημεῖον αὐτό, πρέπει νά ἀναφερθῆ, ὅτι ὁ<br />

Βενιζέλος ἀντλοῦσε σημαντικόν μέρος τῆς ἐκλογικῆς του δυνάμεως<br />

ἀπό τό ἑβραϊκόν στοιχεῖον τῆς Θεσσαλονίκης, δι' αὐτό ἄλλωστε εἶχε<br />

ὀργανώσει καί τό κίνημα τῆς Ἀμύνης, μέ ἐπίκεντρον τήν συμπρωτεύουσαν.<br />

Στίς ἐκλογές, λοιπόν, πού προηγήθησαν τῆς τραγωδίας, οἱ<br />

Ἑβραῖοι, φαινομενικῶς, ἐστράφησαν σύσσωμοι ἐναντίον του καί τον<br />

«μαύρισαν», διασώζοντάς τον ἀπό τήν εὐθύνην τῆς προσχεδιασμένης<br />

καί ἐπερχόμενης καταστροφῆς στό Μικρασιατικόν Μέτωπον...<br />

403

Ὁ «Ἐθνάρχης», καθ' ὅλην τήν διάρκεια τῆς πολιτικῆς του σταδιοδρομίας,<br />

ἀσκοῦσε πολιτικήν, ἄκρως φιλοεβραϊκήν, ἀφοῦ ὅπως ὁμολογοῦν<br />

οἱ ἴδιοι οἱ Ἑβραῖοι, στό ἐπίσημον ὄργανόν τους «Χρονικά»<br />

(Ὄργανον τοῦ Κεντρικοῦ Ἰσραηλιτικοῦ Συμβουλίου, Τεῦχος Σεπτέμβριος-Ὀκτώβριος<br />

1992): «...Ὁ διοικητής τῆς Θεσσαλονίκης Ρακτιβᾶν<br />

σέ συνεντεύξεις του σέ τοπικές ἑβραϊκές ἐφημερίδες, προβάλει τίς<br />

ἀρχές τῆς ἰσονομίας, πού διέπουν τήν Ἑλληνικήν διοίκησιν καί τό<br />

πνεῦμα τῆς ἀνεξιθρησκείας, πού χαρακτηρίζει τόν Ἑλληνικόν λαόν, μέ<br />

παράδειγμα τούς Ἑβραίους τῆς παλαιᾶς Ἑλλάδος, πού παρά τόν<br />

μικρόν ἀριθμόν τους, κατέχουν σημαντικές θέσεις στήν δημοσίαν<br />

ζωήν. Καί ὁ ἑβραϊκός Τύπος τῆς Θεσσαλονίκης, ἐκφράζοντας τίς διαθέσεις<br />

τῆς κοινῆς γνώμης, ἐπαινεῖ τήν ἑλληνικήν κυβέρνησιν καί τόν<br />

Πρωθυπουργόν Ἐλευθέριον Βενιζέλον, πού προσφέρει εἰς Ἑβραίους<br />

προνόμια, πού δέν ὑπάρχουν σέ κανένα ἄλλον Βαλκανικόν Κράτος,<br />

προετοιμάζοντας δι' αὐτούς ἕνα λαμπρόν μέλλον...»<br />

Οἱ ὑπαινιγμοί διά τήν σιωνιστικήν πολιτικήν, πού ἀσκοῦσε ὁ<br />

Βενιζέλος, εἶναι σαφέστατοι. Ἄλλωστε, ὅπως τό ἴδιον ἔντυπον ἀναφέρει<br />

(«Χρονικά», τεῦχος Ἀπριλίου-Μαΐου 1994), «Ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος<br />

πρῶτος ὑποστήριξε τήν δημιουργία ἐλεύθερου ἑβραϊκοῦ κράτους».<br />

Τίς ἴδιες ἀκριβῶς θέσεις ἐξέφρασε καί ἕνας ἀπό τούς βασικούς<br />

συνεργάτες τοῦ Βενιζέλου, ὑπουργός καί Γενικός Διοικητῆς τῆς Μακεδονίας,<br />

ὁ Π. Ἀργυρόπουλος, στόν Τύπον τῆς ἐποχῆς. Ὅλα ἦσαν προμελετημένα.<br />

Σταδιακῶς καί μέ πρόσχημα τήν ἐπαναφορᾶν τοῦ Κωνσταντίνου,<br />

«οἱ... σύμμαχοι» σταμάτησαν τήν χορήγησιν βοηθείας<br />

πρός τήν Ἑλλάδαν καί ἕνας-ἕνας ἄρχισαν νά καταφέρουν πισώπλατες<br />

μαχαιριές. Ὁ Ἰταλο-ἑβραῖος Πρωθυπουργός τῆς Ἰταλίας Τζιολίτι,<br />

ἐκκένωσε τήν Νότιαν Μικρᾶν Ἀσίαν ἀπό τά ἰταλικά στρατεύματα, τά<br />

ὁποῖα βρίσκονταν ἐκεῖ, ἀπελευθερώνοντας κατ' αὐτό τόν τρόπον<br />

σημαντικές δυνάμεις τῶν Τούρκων, πού εἶχαν καθηλωθεῖ ἐκεῖ, λόγω<br />

τῆς ἰταλικῆς στρατιωτικῆς παρουσίας. Τήν ἰδίαν ὥραν ἡ Γαλλία, ὑποταγμένη<br />

στήν θέλησιν τῶν Ἑβραίων Μπιάν και Μπλούμ, συνάπτοντας<br />

τήν Γαλλοτουρκικήν συνομολόγησιν συνθηκολογήσεως στήν Κιλικίαν,<br />

ἀπελευθέρωσε ἐπίσης, μέ τήν σειράντης, τά Κεμαλικά στρατεύματα,<br />

ἀπό τήν μεθόριον τῆς Συρίας, παραδίδοντας συγχρόνως ὅλο τό<br />

γερμανικόν πολεμικόν ὑλικόν, πού εἶχαν κυριεύσει, στούς Τούρκους.<br />

Ἡ ἑβραϊκή στοά τῆς Θεσσαλονίκης «Μπάϊ-Μπρίθ», συνετέλεσε ἀποφασιστικῶς<br />

στήν πρόκλησιν τῆς Μικρασιατικῆς καταστροφῆς, διά τῆς<br />

404

οἰκονομικῆς βοηθείας, πού ἀπέστειλε στόν Κεμάλ.<br />

Οἱ ἑβραϊκῆς καταγωγῆς Λένιν (Χαΐμ Ἴτσκοβιτς Γκόλντμαν) καί<br />

Τρότσκυϊ (Λέβ Νταβίντοβιτς Μπρονστέϊν), ἡγέτες τῆς Ρωσίας ἐκεῖνην<br />

τήν περίοδον, ἐνίσχυσαν σέ ἐκπληκτικόν βαθμόν τόν Κεμάλ, χορηγώντας<br />

του τεράστιες ποσότητες χρυσοῦ, πυροβόλα ὅπλα καί πολεμοφόδια.<br />

Τόν Μπρονστέϊν, χρηματοδοτοῦσε μέ τήν σειράν της, ἡ ἑβραϊκή<br />

Τράπεζα Κοῦν καί Λέμπ, ἡ ὁποία τόν ἐπίεσεν νά ὑπογράψη συνθήκην<br />

εἰρήνης μέ τήν Τουρκίαν, ὥστε νά ἀπαλλάξη ἀπό ἕνα ἀκόμα<br />

πρόβλημα τόν Κεμάλ.<br />

Ἄθλιος ἐπίσης ὑπῆρξεν ὁ ρόλος τοῦ Μπαζίλ Ζαχάρωφ<br />

(ἀριστερά), Ἑβραίου ἐμπόρου ὅπλων, ἀπό τήν Κωνσταντινούπολιν,<br />

μονίμως ἐγκατεστημένου στήν Ἐλβετίαν,<br />

ὁ ὁποίος ἐπί σειράν ἐτῶν, ὑποδυόταν τόν Ἕλληναν.<br />

Στήν πραγματικότηταν ἦτο συνεργάτης τῆς<br />

ἀγγλοεβραϊκῆς πολεμικῆς Βιομηχανίας «Βίκερς». 16<br />

Ὁ Ζαχάρωφ, προσωπικός φίλος τοῦ Ε. Βενιζέλου, ἀρχικῶς ἐπρομήθευε<br />

τόν ἑλληνικόν στρατόν μέ ἐλαφρύν καί βαρύν ὀπλισμόν διά<br />

νά καλύψη τίς ἀνάγκες του, ἔναντι πραγματικά ἐκπληκτικῶν οἰκονομικῶν<br />

διευκολύνσεων. Ὁ Ζαχάρωφ, ἰσχυριζόταν ὅτι… ἐβοηθοῦσε τόν<br />

Ἑλληνικόν στρατόν, ὠθούμενος, δῆθεν, ἀπό πατριωτικά κίνητρα. Μόλις<br />

ὅμως, οἱ Ἑλληνικές στρατιωτικές δυνάμεις εἰσέδυσαν στήν Μικρᾶν<br />

Ἀσίαν καί ὁ «ὁμόφυλός του» Ε. Βενιζέλος «ἐγκατέλειψε» τήν ἐξουσίαν,<br />

οἱ ἀποστολές τοῦ Ζαχάρωφ σταμάτησαν ὁλοσχερῶς, καί ὁ<br />

μέχρι τότε παραδοθεῖς ὁπλισμός, ἀπεδείχθη προβληματικός, καθώς<br />

ἀπεκαλύφθησαν τεράστιες ποσότητες ἀχρήστων ὅπλων καί ἐλαττωματικῶν<br />

πυρομαχικῶν. Τά ἀποτελέσματα ἦσαν πρωτοφανῆ…<br />

Στό σημεῖον αὐτό, εἶναι ἀξιοσημείωτο ἕνα τραγικόν περιστατικόν,<br />

τό ὁποῖο καταδεικνύει διά μίαν ἀκόμη φορᾶν, τόν μισελληνισμόν τῶν<br />

Ἑβραίων. Τό περιστατικόν τοποθετεῖται χρονικῶς στίς ἡμέρες τῆς Μι-<br />

_____________________________<br />

16. Θυμᾶμαι τήν μητέρα μου νά μοῦ διηγεῖται ὅτι ὁ Μπαζίλ Ζαχάρωφ ἐπισκεπτόμενος,<br />

ἐπί τσάρων βεβαίως, τό Σότσι, ἔμενε πάντα εἰς τό ξενοδοχεῖον «Καύκασος»<br />

τοῦ πατρός της Ἰωάννου Πολιτίδου, τόν ὁποῖον δέν εἶχε ξεγελάσει, παριστάνοντας<br />

τόν Ἕλληναν… Αὐτήν τήν φορᾶν ὅμως, ἡ ἀπάτη ἀπέβη πρός καλόν τῆς Ἑλλάδος,<br />

ἐπειδή ὁ πάππος μου ἦτο ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος τόν ἔφερεν εἰς τό φιλότιμον ὡς «Ἕλληναν»<br />

καί ἔδωσε τά χρήματα πρός «ἐνίσχυσιν τῆς Ἑλλάδος». Ὅμως τό Δίπλωμα<br />

«Εὐεργέτου τῆς Ἑλλάδος» τοῦ Μπαζίλ Ζαχάρωφ διετηρήθη, ἐνῶ τοῦ πάππου μου;<br />

(Σ.τ.Σ.).<br />

405

κρασιατικῆς τραγωδίας καί εἶναι τό ἀκόλουθον: Στήν συνοικίαν Μπᾶς<br />

Ὀτουράκ τῆς Σμύρνης, οἱ Ἑβραῖοι, οἱ ὁποῖοι τίς προηγούμενες ἡμέρες<br />

εἶχαν ἐπιδοθεῖ σέ μίαν καταδοτικήν ἔξαρσιν, κατά τῶν Ἑλλήνων,<br />

εἶχαν συγκεντρωθεῖ καί ἐχλεύαζαν τούς διερχομένους Ἕλληνας αἰχμαλώτους.<br />

Ὅταν οἱ Τοῦρκοι στρατιῶτες ἄρχισαν νά κτυποῦν τούς<br />

Ἕλληνας, μέ τούς ὑποκοπάνους τῶν ὅπλων τους, Τοῦρκοι καί Ἑβραῖοι<br />

ξέσπασαν ἀπό κοινοῦ σέ παραλήρημα ἐνθουσιασμοῦ καί χειροκροτημάτων…<br />

Ὁ δέ Ἑβραῖος νομάρχης Ραχμή Μπέης, ἐξώθησε τούς<br />

τσέτες, νά προβοῦν σέ ἐξόντωσιν τοῦ Μικρασιατικοῦ Ἑλληνισμοῦ.<br />

Ἑνάμισι ἑκατομμύριον νεκροί, ἄλλοι τόσοι πρόσφυγες καί δισεκατομμύρια<br />

σέ δραχμές, οἱ ὑλικές ζημίες. Αὐτό ἦτο τό τίμημα τῆς Μικρασιατικῆς<br />

καταστροφῆς, στήν πρόκλησιν τῆς ὁποίας τόσον συνήργησεν<br />

ὁ διεθνής σιωνισμός. Ἡ ἑβραϊκή, μάλιστα, ὠμότης, ἔφθασε μέχρι<br />

τοῦ σημείου τῆς ἐπιδείξεως ἀσεβείας, πρός τούς ἰδίους τους νεκρούς.<br />

Οὔτε τά ὀστᾶ τῶν νεκρῶν Ἑλλήνων, δέν ἐσεβάσθησαν οἱ Ἑβραῖοι.<br />

Μετά τήν μεγάλην σφαγήν, ἕνα «ὀλλανδικόν» πλοῖον, ἐφόρτωσε στό<br />

λιμάνι τῆς Σμύρνης τά κόκκαλα τῶν νεκρῶν, πού προορίζονταν νά<br />

διατεθοῦν διά «βιομηχανικούς σκοπούς!» Τό πλοῖον, ὅπως καί ἡ<br />

ἐκμεταλλεύτρια ἐταιρεία, πού ἐπεδίωκε νά θησαυρίση, ἀκόμη καί ἀπό<br />

τά ὀστᾶ τῶν νεκρῶν, «ἀξιολογόντας» τα, πρώτην ὕλην, ἀνῆκε στούς<br />

Ἑβραίους Ἐράσμ Λεβύ καί Ραούλ Βόντεμπουργ.<br />

Ἐπιπροσθέτως στήν ἐπιχείρησιν τοῦ ἀφελληνισμοῦ<br />

τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, εἶναι γνωστός ὁ ρόλος πού ἔπαιξε ὁ<br />

Ἀμερικανοεβραῖος Χ. Μόργκεντάου (ἀριστερά). Ὡς<br />

πρόεδρος τῆς «Ἐπιτροπῆς Ἀποκαταστάσεως Προσφύγων»<br />

ἐμερίμνησε, ὥστε κατά τήν περίοδον 1922-<br />

1930, νά ἐφαρμοσθῆ, κατά γράμμα, ἡ Συνθήκη τῆς<br />

Λωζάννης, τό τερατούργημα αὐτό τοῦ Ε. Βενιζέλου,<br />

πού προέβλεπε τόν ἐκριζωμόν τῶν Ἑλληνικῶν πληθυσμῶν ἀπό τήν<br />

Ἰωνίαν.<br />

Ἐπανερχόμενοι στό θέμα τῶν δηλώσεων Βενιζέλου, ὑπέρ τῆς<br />

ἱδρύσεως τοῦ κράτους τοῦ Ἰσραήλ, τίς κρίνω ὡς ἀποκαλυπτικές<br />

τῆςκαταγωγῆς του. Τό γεγονός δέ, ὅτι ὁ Βενιζέλος παρουσιάζεται ὡς<br />

«πρωτεργάτης» τῆς προσπαθείας διά τήν ἵδρυσιν τοῦ ἑβραϊκοῦ κράτους,<br />

δέν θά πρέπη νά ἐκπλήσση. Καί αὐτό, διότι ὁ Βενιζέλος, ἦτο<br />

ἑβραϊκῆς καταγωγῆς.<br />

Δέν πρέπει νά ξεχνᾶμε ἐπίσης, ὅτι εἶναι ὑπεύθυνος διά τήν παρα-<br />

406

μονήν τῆς Βορείου Ἠπείρου στά ὅρια τῆς Ἀλβανίας καί τήν ἀπώλειαν<br />

τῆς νήσου Σάσωνος.<br />

Διαβάστε προσεκτικῶς ὅλους τούς<br />

ἀπολογητάς τοῦ «Ἐθνάρχου» καί<br />

τότε θά ἀνακαλύψετε «ἰδίοις ὄμμασι»,<br />

τίς ἀντιφάσεις τους. Αὐτοί οἱ<br />

κύριοι, τόν ἀναφέρουν καί ὡς ἀπόφοιτόν<br />

τοῦ ἰδιωτικοῦ Λυκείου Ἀντωνιάδου<br />

τῶν Ἀθηνῶν καί, μάλιστα,<br />

ὡς ἀριστοῦχον μαθητήν τοῦ Γυμνάσίου<br />

Σύρου καί τοῦ Λυκείου Ἀντωνιάδου…<br />

Ὁ φίλος Στρατηγός Γ. Ἀϋφαντής<br />

ἀνακάλυψε καί τό ἀληθινόν<br />

ἀπολυτήριον τοῦ «Ἐθνάρχου», ἀπό<br />

τό Γυμνάσιον Σύρου, πού, εὐτυχῶς,<br />

δέν ἐπρόλαβαν νά τό κάψουν... Μέ<br />

τήν ἄδειάν του παραθέτω τό παραπλεύρως<br />

φωτοαντίγραφον τοῦ ἀληθινοῦ<br />

ἀπολυτηρίου τοῦ«Ἐθνάρχου»!<br />

Δέν ἐνδιαφέρθη ποτέ, οὔτε διά τά Δωδεκάνησα. Τήν 3 ην Φεβρουαρίου<br />

1929, ὁ «Ἐθνάρχης», μέ τήν σύμφωνον γνώμην τῶν: Γ.<br />

Καφαντάρη, Ἀλ. Παπαναστασίου καί Ἀνδρέα Μιχαλακοπούλου, ἀφοῦ<br />

εἶχε ἐπιτύχει νά ἐκτελεσθοῦν οἱ ἕξι «ἐπί ἐσχάτην προδοσίαν», στό<br />

Γουδί, «κατόπιν ἑορτῆς», στέλνει στόν Παναγῆν Τσαλδάρην ἐπιστολήν,<br />

παραδεχόμενος: «Δύναμαι νά βεβαιώσω ὑμᾶς, μέ τόν πλέον<br />

κατηγορηματικόν τρόπον, ὅτι οὐδείς τῶν πολιτικῶν ἡγετῶν τῆς δημοκρατικῆς<br />

παρατάξεως θεωρεῖ, ὅτι οἱ ἠγέται τῆς πολιτικῆς, ἥτις<br />

ἠκολουθῆθη μετά τό 1920, διέπραξε προδοσίαν κατά τῆς πατρίδος ἤ<br />

ὅτι ἐν γνώσει ὁδήγησαν τόν τόπον εἰς τήν μικρασιατικήν καταστροφήν.<br />

Δύναμαι, μάλιστα, νά σᾶς διαβεβαιώσω, ὅτι, τό ἐπ’ ἐμοί,<br />

πιστεύω ἀκραδάντως, ὅτι θά ἦσαν πολύ εὐτυχεῖς, ἄν ἡ πολιτική των<br />

ὠδήγει τήν Ἑλλάδαν, εἰς ἐθνικόν θρίαμβον…»<br />

Ἅς ἔλθουμε στό μέγα θέμα τοῦ Διχασμοῦ! Αὐτός ὁ ἀδίστακτος<br />

κινηματίας καί γεννήτορας τοῦ Διχασμοῦ, τήν 3 ην Δεκεμβρίου<br />

1935δηλώνει σέ ἀνταποκριτή τοῦ Ρώυτερ, ὅτι «ἀρχίζει νά συμπαθῆ<br />

τόν Βασιλέαν καί εὔχεται ἐπιτυχίαν εἰς τό ἔργον του».<br />

Τήν ἑπομένην ἡμέραν, στόν Κήρυκα τῆς Νέας Ὑόρκης παραδέχε-<br />

407

ται, ὅτι «εἶχον ὑποδείξει εἰς τό Κόμμα τῶν Φιλελευθέρων τήν ἀνοχήν<br />

τῆς Βασιλείας». Τήν 20 ην Δεκεμβρίου 1935, γράφει στόν στενόν του<br />

φίλον Γ. Κοντομίχαλον: «Πρέπει νά ὁμολογήσω, ὅτι ἐγώ ἐδυσπίστουν,<br />

ὄχι πρός τήν ἀγαθήν διάθεσιν τοῦ Βασιλέως, ἀλλά πρός τήν<br />

ψυχικήν δύναμιν, ὅπως κάμψη τάς φυσικᾶς ἀντιδράσεις, πού θά<br />

συναντᾶ. Κανείς, ἐννοεῖται, δέν ἐχάρη περισσότερον ἀπό ἐμέ, διότι<br />

ἀπεδείχθη, ὅτι ἐπλανώμην. Ἠμπορεῖτε νά εἶσθε ὑπερήφανός, διότι<br />

ἐψυχολογήσατε ὀρθῶς τόν Βασιλέαν».<br />

Ὁ ἴδιος αὐτός «Ἐθνάρχης», ὁ ὁποῖος τόσα δεινά ἐπέφερε στήν<br />

χώρα λόγω τῆς ἀντιπαθείας του πρός τούς Βασιλεῖς, ὅταν τήν 9 ην<br />

Μαρτίου 19<strong>36</strong>, ὁ Γεώργιος Β΄ ἐτερμάτισε στήν γένεσήν της, νέαν<br />

ἀπόπειραν ἀναμίξεως τῶν στρατιωτικῶν στά πολιτικά, γράφει στόν Λ.<br />

Κανακάρη-Ροῦφον: «Δέν εἶναι ἀνάγκη νά σοῦ πῶ, πόσον ζωηρά εἶναι<br />

ἡ χαρά μου, διότι ὁ Βασιλεύς ἀπεφάσισε νά πατάξη ἐπί τέλους τάς<br />

διηνεκεῖς παρεμβάσεις τῶν στρατιωτικῶν, ἀναθέσας τό Ὑπουργεῖον<br />

Στρατιωτικῶν, εἰς τόν Μεταξᾶν. Μέ τήν ἐνέργειάν του αὐτήν, ὁ<br />

Βασιλεύς ἀνέκτησε πάλιν ἀκέραιον τό κύρος του, τόσον ἀπαραίτητον,<br />

διά τήν ἀποκατάστασιν τῆς ψυχικῆς ἑνότητος τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ καί<br />

διά τήν ἐπάνοδον τῆς χώρας, εἰς κανονικόν πολιτικόν βίον. Ἀπό μέσα<br />

ἀπό τήν καρδιά μου, ἀναφωνῶ: «Ζήτω ὁ Βασιλεύς!»<br />

Ἅς ἐπιστρέψουμε ὅμως, σέ ἐνέργειές του, πού κάθε ἄλλο παρά<br />

Ἐθνάρχην χαρακτηρίζουν. Τήν 20 ην Δεκεμβρίου 1930 διακηρύσσει<br />

θρασύτατα στήν Βουλήν: «…Οἱ Τοῦρκοι ὑποστηρίζουν καί δικαίως<br />

νομίζουν, ὅτι εἶναι Ἄριοι (!), ἔχοντες βεβαίως καί μέρος αἵματος ἔξωθεν…<br />

ἐγώ δέ, κατά τήν παρέλασιν, ἡ ὁποία ἐγένετο ἐν Ἀγκύρα καί εἰς<br />

τήν ὁποίαν παρέστην, εἶδον ἕναν μεγάλον ἀριθμόν στρατιωτῶν καί<br />

προσκόπων, μέ μάτια χρώματος μπλέ». (!)<br />

Καί συνεχίζει σέ ἄρθρον του, μέ τόν τίτλον: «Ἡ ἑλληνοτουρκική<br />

ἐγκάρδιος συνεννόησις», πού ἐδημοσιεύθη στήν ἐφημερίδα «Ἐργασία»,<br />

τήν 10 ην Ὀκτωβρίου 1931, διετυμπάνιζεν: «…Ὅλοι ἐπίσης γνωρίζουν<br />

(!), ὅτι Τοῦρκοι καί Ἕλληνες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί τοῦ Πόντου,<br />

ἔχουν εἰς πολύ μεγάλην ἀναλογίαν, κοινόν το αἷμα(!). Εἰς πόσους<br />

ἠμποροῦν νά ὑπολογισθοῦν οἱ Τοῦρκοι, οἱ ὁποῖοι ἦλθον ἐκ τῆς Κεντρικῆς<br />

εἰς τήν Μικρᾶν Ἀσίαν. Ὀλίγαι πιθανῶς ἑκατοντάδες χιλιάδων,αἵτινες<br />

συνεχωνεύθησαν εἰς εἰκοσαπλάσιον, ἴσως, γηγενήν πληθυσμόν,<br />

ὁ ὁποῖος ἀπό μακροῦ εἶχεν ἐξελληνισθεῖ καί τοῦ ὁποίου<br />

μέρος, ἤδη ἐξετουρκίσθη» (!)<br />

408

Ἰδού πώς παρουσιάζει τήν προσωπικότηταν τοῦ Μπενύ Σελόν ὁ<br />

Ξενοφῶν Στρατηγός, ὁ ὁποῖος ἐγνώριζεν τόν δῆθεν «Ἐλευθέριον<br />

Βενιζέλον» ἀπό τήν καλήν καί ἄσχημον πλευράν τοῦ χαρακτῆρος<br />

του, εἰς τό εἰσαγωγικόν σημείωμα τοῦ βιβλίου του: «Ἡ Ἑλλάς ἐν Μικρά<br />

Ἀσία, Ἱστορική ἐπισκόπησις» (Ἐκδόσεις ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ), διατηρώντας<br />

πάντα τήν ὀρθογραφίαν τοῦ συγγραφέως: «Εἶναι ἐκτός πάσης<br />

ἀμφιβολίας ὅτι καθ’ ἅπασαν τήν ἀπό τοῦ 1911 μέχρι τήν περιπετειώδη<br />

διά τήν Ἑλλάδα δεκαετίαν, τό κυριώτερον πρόσωπον ἐπί τῆς<br />

πολιτικῆς σκηνῆς αὐτῆς διεδραμάτισεν ὁ κ. Ἐλευθέριος Βενιζέλος.<br />

Ἐπίσης ἀναμφισβήτητον εἶναι ὅτι κατά τήν δεκαετῆ πολιτικήν αὐτοῦ<br />

σταδιοδρομίαν ἐδημιουργληθησαν περιστάσεις καθ’ ἅς ἐδόθη ἀφορμή<br />

νά ἀναφανῆ ἐν ὄλω αὐτῆς τῷ μεγαλείω ἡ ἀφάνταστος ὁρμή καί<br />

ζωτικότης τῆς Ἑλληνικῆς Φυλῆς, ἧς ὅμως τήν ὕπαρξιν οὔτε διέκρινεν<br />

οὗτος, οὔτε ἤθελε νά παραδεχθῆ ὡς ὑπάρχουσαν κατά τάς ἀρχάς τῆς<br />

ἐν Ἑλλάδι πολιτικῆς αὐτοῦ ἐμφανίσεως, πρό τῶν Βαλκανικῶν πολέμων,<br />

καί μετά τόν νικηφόρον Ἑλληνο-τουρκικόν πόλεμον.<br />

Ἀπό χαρακτῆρος καί ἰδιοσυγκρασίας ἀνυπόμονος, μή ἔχων τήν<br />

δύναμιν νά συγκρατῆ τόν ἐαυτόν του ἐν τῇ ἀναμονή καί παραβλέπων<br />

ὅτι ὁ βίος τῶν Ἐθνῶνδεν μετρᾶται μέ ἡμέρας ἀλλά μέ αἰώνας, ἦτο ὁ<br />

ἄνθρωπος τῶν ταχειῶν, προχείρων, ριζικῶν καί τελειωτικῶν λύσεων<br />

παντός ζητήματος, ἐπί τῆς βάσει τῶν περιστάσεων τῆς στιγμῆς.<br />

Ἔσπευδεν, ὡς φοβούμενος μήπως ἄλλος τόν προλάβη, νά πραγματοποιήση<br />

τήν τελικήν ἐκκαθάρισιν τοῦ «δοῦναι» καί «λαβεῖν»<br />

τοῦ Ἑλληνισμοῦ, προεξοφλῶν πρός τοῦτο τό μέλλον αὐτοῦ. Πᾶς παρουσιαζόμενος<br />

φυσιολογικός ἤ τυχαῖος σταθμός τῆς Ἐθνικῆς ζωῆς,<br />

ἀπετέλει ἑκάστοτε διά τόν κ. Βενιζέλον τέρμα, ὅπου τα πάντα ἔπρεπε<br />

νά τελειώσουν. Ἡ αὔριον δέν τόν ἀπησχόλει, δέν ὑφίστατο δι’ αὐτόν!<br />

Ἑκάστη τῶν λύσεών του, πραγματοποιουμένη, θά ἐκανόνιζεν ἀμετακλήτως<br />

τήν τύχην τῶν ἐπερχομένων γεννεῶν, ἀλλά κατά διάφορον<br />

ἑκάστοτε τρόπον. Αἱἀποφάσεις, ἅς ἑκάστοτε ὑπηγόρευεν ἡ φαντασία<br />

του, ἡ εὐκόλως διεγειρομένη ἐκ τυχαίων ἤ ἀσυστάτων πολλάκις<br />

ἐντυπώσεων, ἅς ἀπεκάλει «διαισθήσεις», ἀπέβλεπον σχεδόν πάντοτε<br />

εἰς λύσεις τελειωτικᾶς. Ἡ στιγμή ἤ ἡ εὐκαιρία ἐξήσκει ἐπί τῆς ἰδιοσυγκρασίας<br />

τοῦ ἐντελῶς ἰδιάζον καί καταπληκτικῆς ἐντάσεως γόητρον,<br />

ἐξ οὗ καθίστατος ἔξαλλος. Αἱ ἔμφυτοι εἰς τόν ἐξαιρετικόν τοῦτον<br />

ἄνθρωπον φυσικαί δυνάμεις τῆς θελήσεως, τῆς ἐνεργητικότητος<br />

καί ἐφευρετικότητος, βοηθούσης καί τῆς ὑστεριακῆς αὐτοῦ ἴδιο-<br />

409

συγκρασίας, διεγείροντο τότε εἰς βαθμόν ἐπικίνδυνον. Ὑπό τό κράτος<br />

τοιαύτης διεγέρσεως ἐνήγκει ὡς μαινόμενος, ἡ διάνοιά του συνεσκοτίζετο<br />

ὑπό τοῦ πάθους, ὅπερ ἐκυριάρχει ὁλοκλήρου τῆς ὑπάρξεώς<br />

του, ἡ δέ ὁμολογουμένη διαύγεια τῆς κρίσεως αὐτοῦ ἐθολοῦτο. Οὐδεμία<br />

δύναμις ἦτο ἱκανή νά τόν συγκρατήση οὐδέν ἐμπόδιον ἀρκούντῶς<br />

ἀνθεκτικόν ὅπως ἀντισταθῆ εἰς τάς ὁρμᾶς του.<br />

Ἐδράττετο τότε ἀκατάσχετος τῆς παρουσιασθείσης «εὐκαιρίας»,<br />

προχείρως δέ εὕρισκε πάντοτε μίαν των τελειωτικῶν αὐτοῦ<br />

λύσεων, καί πρός ταύτην ὤθει τό Ἔθνος. Ἡ εἰς ἑκάστην τῶν παρουσιαζομένων<br />

«εὐκαιριῶν» προσαρμοζομένη τελειωτική λύσις τῶν<br />

Ἐθνικῶν ζητημάτων ἦτο ἐντελῶς διάφορος, ἀντίθετος μάλιστα πολλάκις<br />

πρός τήν ἀποφασισθεῖσαν ἐν σχέσει πρός ἄλλην προηγηθεῖσαν<br />

«εὐκαιρίαν», ἀλλά μή πραγματοποιηθεῖσαν εἴτε ἕνεκα τυχαίων περιστατικῶν,<br />

εἴτε ἐξ αὐτῆς τῆς δυνάμεως τῶν πραγμάτων. Οὐδεμίαν<br />

τῶν «τελειωτικῶν λύσεων», ἅς ὁ κ. Ἐλ. Βενιζέλος διαδοχικῶς ἐπεχείρησε<br />

νά ἐπιβάλη εἰς τό Ἔθνος κατά τήν ὑπερδεκαετῆ πολιτείαν του<br />

χαρακτηρίζει ἡ ἐπιδίωξις τῆς πλήρους Ἐθνικῆς ἀποκαταστάσεως, μέ<br />

σκοπόν σαφῶς καθωρισμένον καί ἐκτελέσιμον καί μέ προγραμματικήν<br />

ἐργασίαν, ὅπως διά τῆς φυσιολογικῆς ἐξελίξεως καί τῆς προόδου<br />

κατασταθῶσιν ἰκαναί πρός τοῦτο αἱ Ἐθνικαί δυνάμεις ἐντός τῶνἀπαραιτήτων<br />

καί ἀναλόγων πρός τό μέγεθος τοῦ ἔργου χρονικῶν ὁρίων.<br />

Ὅλα ἀμέσως, ἄνευ ἀναβολῆς, ἄνευ χρονοτριβῆς διά νά μή χαθῆ<br />

ἡ «εὐκαιρία». Φραγμοί καλῶς ἤ κακῶς ἱστάμενοι ἀνετρέποντο παρά<br />

τοῦ κ. Βενιζέλου, ὅπως ἀφεθῆ ὁ δρόμος ἐλεύθερος, οἰκοδομήματα<br />

στεγάζοντα καθιερωμένην τάξιν πραγμάτων ἤ τό κοινωνικόν καθεστώς<br />

κατηδαφίζοντο καί ἀνεσκάπτοντο ἐκ θεμελίων, οἱ δέ στεγαζόμενοι<br />

εἰς ταῦτα ὀργανισμοί, ἀφήνοντο ἔκθετοι, διελύοντο, ἀνεστατοῦντο!<br />

Ἡ λειτουργία αὐτῶν μή εὑρίσκουσα καταφύγιον διά τήν ὁμαλήν<br />

καί φυσιολογικήν αὐτῆς ἐξέλιξιν ἔπαυε, τό Κράτος ἐξηρθροῦτο. Ἄκανθαι,<br />

τρίβολοι καί παντός εἴδους παράσιτα ἀντικαθίστων τήν προτέραν<br />

καρποφόρον Ἐθνικήν βλάστησιν. Ἡ πρός τοιούτου εἴδους αὐτενέργειαν<br />

ἐσωτερική παρόρμησις τοῦ ἀνδρός ὅμως χαρακτηρίζει τήν μίαν<br />

μόνον ὄψιν τῆς πολιτικῆς αὐτοῦ δράσεως, ἡ δέ ἑτέρα ὑπῆρξεν κατά<br />

πολύ χειροτέρα καί καταστρεπτική. Ἀπεριόριστος ἐγωπάθεια τόν παρώρμα<br />

εἰς τό νά μή ἀνέχητε ὑπό τόν Οὐράνιον θόλον, ὅστις περιέβαλε<br />

τόν ἰδικόν του κόσμον, εἰμή μόνον ὑποτελεῖς, ὄργανα πειθήνια<br />

410

καί ἄβουλα, θαυμάζοντα τά παράβολα σχέδιά του καί ἐξυπηρετοῦντα<br />

ἀνεξετάστως αὐτά. Ἄρχοντες καί ἀρχόμενοι, σκέψις, ἐλευθέρα βούλησις,<br />

λαϊκή θέλησις, ἔπρεπε νά εἶναι ὑποπόδιοι τῶν ποδῶν του.<br />

Πάντα ἀνθιστάμενον, πάντα ἀντιλέγοντα ἐκήρυττεν ἐχθρόν του καί<br />

ἐπειδή ἐθεώρει ὅτι μόνον αὐτός ἐνεσάρκωνε καί ἐξοπροσώπει τήν<br />

ἰδέαν τοῦ Ἔθνους καί τῆς Πατρίδος. Εἰς τούς πιστούς πρός αὐτόν<br />

παρεῖχεν ἀφειδῶς τά πάντα, ἀφίνων αὐτούς ἐλευθέρους νά ἐκμεταλλεύονται<br />

τό Κράτος ἀνεξελέγκτως. Οὗτοι τῷ παρεῖχον εἰς ἀντάλλαγμα<br />

τυφλήν ἀφοσίωσιν, ἀσυνείδητον ἐξυπηρέτησιν τῶν σκοπῶν<br />

αὐτοῦ καί τήν δύναμιν ὅπως ἐξουδετερώνη ἤ ἐξοντώνη τούς ἀντιθέτους,<br />

οἵτινες δέν ἦτο δυνατόν νά ἦσαν παρά «ἐχθροί τῆς Πατρίδος».<br />

Ἡ πολιτική τοῦ Κράτους, ἀδιάφορον ποία, (ὡς γνωστόν δέν<br />

εἶχε μίαν καθωρισμένην), μόνον ὑπ’ αὐτοῦ καί δι’ αὐτοῦ ἦτο δυνατόν<br />

νά ἐνασκηθῆ. Τό ὅτι ἡ παρά τῶν πολιτικῶν ἀνδρῶν ἐνάσκησις ἐξουσίας<br />

εἶναι πρᾶγμα ἐφήμερον, τό ὅτι οὗτοι καταρτίζονται ἐν αὐτή καί<br />

ἀντικαθίστανται παρ’ ἄλλων, τό ὅτι οὗτοι ὡς ἄνθρωποι εἶναι ὑποκείμενοι<br />

εἰς τήν φυσικήν φθοράν καί τόν θάνατον, οὐδέποτε ἠθέλησε νά<br />

ἐννοήση καί νά πολιτευθῆ ἀναλόγως ὅπως, ὅπως ἐκλιπόντος αὐτοῦ<br />

προσωρινῶς ἤ διαρκῶς, δυνηθῆ τό Κράτος νά ἐξακολουθήση ὁμαλῶς<br />

τήν πολιτικήν αὐτοῦ σταδιοδρομίαν, ὑπό τήν διεύθυνσιν ἄλλων προσώπων.<br />

Πάν ὅ,τι δέν ἦτο ὁ ἐαυτός του δέν εἶχε δικαίωμα νά ὐπάρχη, νά<br />

σκέπτεται, νά κινῆται, νά ζῆ ἐπί τῆς πολιτικῆς σκηνῆς. Τά μέσα ἐξοντώσεως<br />

τῶν ἀντιπάλων ἤ καί τῶν δυναμένων ἐκ τῶν φίλων του νά<br />

γίνωσιν εἰς αὐτόν ἐπικίνδυνοι, λόγω ἀνεξαρτησίας φρονήματος,<br />

οὐδέν περιόριζεν ὅριον. Τά συνηθέστερα, καθ’ ὅ δραστικώτερα, ὅπλα<br />

τουἦσαν ἡ διαβολή, ἡ παραποίησις τῶν γεγονότων: «Μή τούς πιστεύετε,<br />

σᾶς ἀπατοῦν εἶναι Γερμανόφιλοι!», ἦσαν αἱ συνηθέστεραι<br />

ἐκφράσεις, δι’ ὧν ἐχαρακτήριζεν ἀπέναντί τῶν Συμμάχων, εἰς<br />

στιγμᾶς ὑψίστης εὐθιξίας αὐτῶν, τόν ἀντίπαλον πολιτικόν κόσμον<br />

συλλήβδην καί κατ’ ἰδίαν ἕκαστον, ὅταν αὐτοί ἠγωνίζοντο, ὅπως<br />

ἄρωσι τάς παρεξηγήσεις καί τήν δυσπιστίαν ἥν ἐκεῖνος ἐνέσπειρε.Τήν<br />

ἐνάσκησιν Ἑλληνικῆς πολιτικῆς απέναντι τῶν Συμμάχων προσεπάθει<br />

οὕτω νά παραστήση ὡς ἀδύνατον ἄνευ αὐτοῦ…<br />

Τό ὅτι παρά τήν διαίρεσιν καί ἐχθρότητα ἤ ἐδημιούργει ἐν τῷ<br />

Ἑλληνικῶ οἴκω, ἐδημιούργει ἐκ παραλλήλου καί τοιαύτην μεταξύ<br />

Ἑλλήνων καί Συμμάχων, πρός μεγίστην βλάβην τῆς Ἑλλάδος, μικρᾶν<br />

411

εἶχε δι’ αὐτόν σημασίαν. Ἤρκει ὅτι διά τοῦ μέσου τούτου ἐπεκράτει<br />

«τό ἐγώ του».<br />

Εἰς τόν ἐκτεθέντα χαρακτηρισμόν τῆς πολιτικῆς ἰδιοσυγκρασίας<br />

τοῦ κ. Ἔλ. Βενιζέλου, δέν ἔφθασα κατόπιν ἀφηρημένων σκέψεων ἤ<br />

κρίσεων, ἀλλά κατόπιν ἀντικειμενικῆς ἐξετάσεως τῶν σημαντικωτέρων<br />

πολιτικῶν αὐτοῦ πράξεων, ἀπό τῆς ἐμφανίσεώς του ἐπί τῆς πολιτικῆς<br />

σκηνῆς τῆς Ἑλλάδος. Πλῆθος ἀδιαφιλονικήτων καί ἱστορικῶν<br />

κατασταθέντων πλέον γεγονότων ἀποτελούσι τό κάτοπτρον τῶν<br />

ἰδιοτήτων τούτων τοῦ ἀνδρός…».<br />

……………………………………………………………………………………………………………………………….<br />

Εἰς ὅλα τά ἄλλα νά ἦτο τέλειος, ἀκόμα καί Ἕλλην καί πατριώτης,<br />

μόνον δι’ αὐτά τά ἀλλοπρόσαλλά του, δέν εἶχε ἄδικον ὁ μεγάλος<br />

Νίκος Καζαντζάκης, ὅταν συγκρίνοντας τον μέ τόν Μπενίτο Μουσολίνι<br />

ἔγραφε: «… Καί μοῦ ’δωκε τό χέρι. Σά βγῆκα ἔξω, χωρίς νά τό θέλω,<br />

σύγκρινα μέσα στό νοῦ μου τό Βενιζέλο μέ τό Μουσολίνι. Ὁ ἕνας εἶχε<br />

μιά χάρη θηλυκιά, μιά μαγνητική γοητεία πού προσέλκυε, μιά<br />

ὑστερική, ἐξημμένη, ἄπληστη καί μικρολόγα ψυχή μιᾶςεὐφυέστατης<br />

καί κακεντρεχοῦς γεροντοκόρης. Ὁ ἄλλος ἔχει<br />

μίαν ἀρρενωπή τραχύτητα, ἕνα θέλγητρο πού δέν προσελκύει<br />

μά ἁρπάζει, κάτι τό ἀποκρουστικό καί συνάμα ἀκαταγώνιστο.<br />

Ὁ Μουσολίνι εἶναι ὁ ἀρσενικός Βενιζέλος».<br />

Καί τό ἀποκορύφωμα τοῦ ἔργου τοῦ «Ἐθνάρχου», ὁ ὁποῖος μᾶλλον<br />

δικαιοῦται νά ἀναγνωρισθῆ ὡς «Ρεπούση» καί «Δραγώνα» μαζί,<br />

τῆς ἐποχῆς του!<br />

Τόν Δεκέμβριον τοῦ 1930, σπεύδει νά στείλη εἰς τόν Πρόεδρον<br />

καί τήν πενταμελῆ Ἐπιτροπήν ἀπονομῆς τοῦ Βραβείου Νομπέλ διά<br />

τήν Εἰρήνην, ἐπίσημον ἐπιστολήν, τό περιεχόμένον τῆς ὁποίας παραθέτω<br />

εἰς μετάφρασιν:<br />

«Κύριε Πρόεδρε,<br />

Ἐπί ἑπτά αἰῶνες τώρα, ἡ Ἀνατολή καί ἕνα σημαντικόν τμῆμα τῆς<br />

Κεντρικῆς Εὐρώπης, ἔγιναν θέατρον αἱματηρῶν πολέμων. Κυριοτέρα<br />

αἰτία τους, ἦτο ἡ Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία καί ἡ ἀπολυταρχία τῶν<br />

Σουλτάνων. Ἡ ὑποτέλεια τῶν χριστιανικῶν λαῶν, μέ ἀποτέλεσμα<br />

τούς θρησκευτικούς πολέμους τοῦ Σταυροῦ κατά τῆς Ἡμισελήνου καί<br />

οἱ ἀλλεπάλληλες ἐξεγέρσεις ὅλων αὐτῶν τῶν λαῶν, πού ἐπιζητοῦσαν<br />

νά ἀποτινάξουν τόν ζυγόν, δημιουργοῦσε μίαν κατάστασιν, ἡ ὁποία<br />

θά παρέμενε συνεχής πηγή κινδύνων, ὅσον ἡ Ὀθωμανική Αὐτοκρα-<br />

412

τορία διατηροῦσε τήν σφραγίδαν, πού τῆς ἔδωσαν οἱ Σουλτάνοι. Ἡ<br />

ἐγκαθίδρυσις τῆς Τουρκικῆς Δημοκρατίας τό 1922, ὅταν ἡ ἐθνική<br />

κίνησις τοῦ Μουσταφᾶ Κεμάλ πασᾶ, κατενίκησεν ὅλους τούς ἀντιπάλους<br />

της, ἔθεσεν ὁριστικῶς τέλος εἰς τήν κατάστασιν ἀσταθείας καί<br />

φανατισμοῦ. Πράγματι, μέσα εἰς τόσον σύντομον χρονικόν διάστημα,<br />

σπανίως ἔχει πραγματοποιηθεῖ μία ἀλλαγή τόσον ριζική στήν ζωήν<br />

ἑνός ἔθνους. Ἕνα ἐθνικόν καί σύγχρονον κράτος, γεμάτο ἀλκήν καί<br />

ζωήν, ἀντικατέστησε μίαν Αὐτοκρατορίαν πού ἔφθινε καί ζοῦσε κάτω<br />

ἀπό ἕνα θεοκρατικόν καθεστώς, εἰς τό ὁποῖον συγχέονταν οἱ ἔννοιες<br />

τοῦ δικαίου καί τῆς θρησκείας. Χάριν τῆς ὠθήσεως τοῦ μεγάλου<br />

μεταρρυθμιστοῦ Μουσταφᾶ Κεμάλ πασᾶ, τό ἀπολυταρχικόν κάθεστώς<br />

τῶν Σουλτάνων κατελύθη καί τό κράτος ἔγινε καθαρῶς λαϊκόν.<br />

Ὁλόκληρον τό ἔθνος, δικαίως φιλόδοξον, ἀνήκοντας τώρα εἰς τήν<br />

ἐμπροσθοφυλακήν τῶν πολιτισμένων λαῶν, ἐξορμοῦσε πρός τήν<br />

πρόοδον. Ὠστόσον, ἡ κίνησις διά τήν ἑδραίωσιν τῆς εἰρήνης, συνεβάδιζε<br />

μέ ὅλες τίς ἐσωτερικές μεταρρυθμίσεις, πού ἔδωσαν στό νέον,<br />

ὁλοκληρωτικῶς ἐθνικόν κράτος τῆς Τουρκίας, τήν σύγχρονον ὄψιν<br />

του. Πράγματι, ἡ Τουρκία δέν ἐδίστασε νά δεχθῆ ἐντίμως τήν στέρησιν<br />

τῶν ἐπαρχιῶν της, 17 ὅπου κατοικοῦσαν ἄλλες ἐθνότητες καί,<br />

ἱκανοποιημένη εἰλικρινῶς, ἀπό τά ἐθνικά καί πολιτικά της σύνορα,<br />

ὅπως τά καθόριζαν οἱ συνθῆκες, ἔγινε ἕνας ἀδιαμφισβήτητος στυλοβάτης<br />

τῆς εἰρήνης, στήν Ἐγγύς Ἀνατολήν(!).<br />

Ἐμεῖς, οἱ Ἕλληνες, πού πόλεμοι αἱματηροί μας διετήρησαν εἰς<br />

κατάστασιν συνεχοῦς ἀνταγωνισμοῦ μέ τήν Τουρκίαν, εἴχαμε πρῶτοι<br />

τήν εὐκαιρίαν νά αἰσθανθοῦμε, τά ἀποτελέσματα τῆς βαθείας ἀλλαγῆς,<br />

ἡ ὁποία συντελέσθη εἰς τήν χώραν αὐτήν, τήν διάδοχον τῆς<br />

παλαιᾶς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας (!).<br />

Τῆς ἐτείναμε τήν χείραν καί τήν ἐδέχθη εἰλικρινῶς (!), ἐπειδή ἀπό<br />

τήν ἐποχήν ἤδη τῆς Μικρασιατικῆς καταστροφῆς, διεγνώσαμεν τήν<br />

δυνατότηταν τῆς συνεννοήσεως μέ τήν ἀναγεννημένην Τουρκίαν,<br />

πού ἀνεδύθη ἀπό τόν πόλεμον, ὡς κράτος ἐθνικόν.<br />

_____________________________<br />

17. Κρῖμα πού δέν ἐνέδωσαν ὁ Πρόεδρος καί ἡ Ἐπιτροπή ἀπονομῆς τοῦ Βραβείου<br />

Νομπέλ διά τήν Εἰρήνην, «Ἐθνάρχα»! Ἴσως ἄν ἐπιστρέφαμε καί τίς ἐπαρχίες πού<br />

ἀπελευθερώσαμε μέ τόσον αἷμα, οἱ ἀπολογητές σου, ἐγγίζοντας τά ὅρια τῆς <strong>ΠΡΟ</strong>-<br />

ΔΟΣΙΑΣ σοῦ ἔστηναν καί χρυσελεφάντινον ἀνδριάνταν!.. (Σ.τ.Σ.).<br />

413

Ἀπό τήν προσέγγισιν αὐτήν (πού θά ἐδύνατο νά χρησιμεύση ὡς<br />

παράδειγμα, διά τίς δυνατότητες συνεννοήσεως ἔτι καί μεταξύ τῶν<br />

λαῶν, πού τούς ἐχώριζαν οἱ μεγαλύτερες διαφορές, ἀρκεῖ αὐτοί οἱ<br />

λαοί, νά ἔχουν διαποτισθῆ ἀπό τόν εἰλικρινήν πόθον τῆς εἰρήνης),<br />

μόνον ὀφέλη προέκυψαν τόσον διά τάς δύο χώρας, ὅσον καί διά τήν<br />

διατήρησιν τῆς εἰρήνης, εἰς τήν Ἐγγύς Ἀνατολήν.<br />

Ὁ Μουσταφᾶ Κεμάλ πασᾶς, Πρόεδρος τῆς Τουρκικῆς Δημοκρατίας,<br />

εἶναι ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος συνέβαλε τόσον ἰδιαζόντως διά την<br />

εἰρήνην. Ὡς ἀρχηγός τῆς Ἑλληνικῆς κυβερνήσεως τό 1930, τώρα πού<br />

ἡ ὑπογραφή τῆς Ἑλληνοτουρκικῆς Συνθήκης, ἐγκαινιάζει μίαν νέαν<br />

Ἐποχήν, εἰς τήν πορείαν τῆς Ἐγγύς Ἀνατολῆς πρός τήν εἰρήνην, ἔχω<br />

τήν τιμήν νά προτείνω τήν ὑποψηφιότηταν τοῦ Μουσταφᾶ Κεμάλ<br />

πασᾶ, διά τήν μοναδικήν τιμήν, τοῦ Βραβείου Νομπέλ διά τήν Εἰρήνην.<br />

Δεχθεῖτε, παρακαλῶ, Κύριε Πρόεδρε, τήν διαβεβαίωσίν τῆς πρός<br />

τό πρόσωπόν σας, ἐκτιμήσεώς μου.<br />

ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ» 18<br />

Ἄλλωστε, ὁ ἴδιος ὁ «Ἐθνάρχης», ἀγορεύοντας τήν 17 ην Δεκεμβρίου<br />

1929 εἰς τήν Βουλήν τῶν Ἑλλήνων, κυνικῶς ὁμολόγησεν:«Ἐγώ<br />

ὑπῆρξα ὁ αἴτιος, διότι ἐδιχάσθη ὁ ἑλληνικός λαός, κατά τόν μέγαν<br />

πόλεμον. Ἐγώ, καλῶς ἤ κακῶς, εἶμαι ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος ἐπροκάλεσεν<br />

τόν διχασμόν αὐτόν».<br />

Παρ’ ὅλα αὐτά, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, οἱ πλαστογράφοι τῆς ἱστορίας<br />

συνεχίζουν ἀπτόητοί το ἔργον τους καί παραπληροφοροῦν τούς<br />

εὐκολόπιστους, ἐξακολουθοῦν νά ὀνομάζουν τόν Ἐθνικόν Ὀλετῆραν<br />

«Ἐθνάρχην», ὑψώνοντας εἰς κάθε περίοπτον θέσιν καί εἰς πλατεῖες<br />

ἀνδριάντες του, δίδοντας τό ὄνομά του τόσον εἰς κεντρικᾶς λεωφόρους<br />

ὅλων τῶν ἑλληνικῶν πόλεων και τῶν συνοικιῶν τους, ὅσον<br />

καί εἰς τό Ἀεροδρόμιον τῶν Ἀθηνῶν. Αὐτό πιά, ΔΙΑΤΙ;<br />

_____________________________<br />

18. Ποῖον λαόν ἐρώτησεν ὁ «Ἐθνάρχης», γράφοντας αὐτές τίς σχιζοφρένειες ἐξ<br />

ὀνόματος τῶν Ἑλλήνων; Ὑπάρχει, ἄραγε, Ἕλλην, ὁ ὁποῖος θά πληροφορηθῆ τόν<br />

πραγματικόν ρόλον τοῦ Μπενύ Σελόν καί θά ἐξακολουθῆ νά πιστεύη ὅτι πρόκειται<br />

περί «Ἐθνάρχου» ἤ θά ζητήση, ὅπως ἐγώ, μέ τόσα θύματα τῶν οἰκογενειῶν μου εἰς<br />

τούς ἐθνικούς ἀγῶνες, τό γκρέμισμα ὅλων τῶν ἁπανταχοῦ ἀνδριάντων του καί τήν<br />

ἀλλαγήν τοῦ φρικτοῦ καί ἐπονειδίστου ὀνόματός του, πού ἐδώθη εἰς τόσας λεωφόρους;<br />

Τό ἐρώτημα τίθεται διά νά ἀπαντηθῆ ἀπό ὅλους τούς Ἕλληνας. (Σ.τ.Σ.)<br />

414

Ἐπειδή, δυστυχῶς, εἰς τήν χώραν μας, δέν<br />

γνωρίζουν νά τιμοῦν τούς ἀξίους καί πολλοί<br />

δέν γνωρίζουν οὔτε τό ὄνομα Ἀρχύτας,<br />

πόσον μᾶλλον τό ἔργον του, παραθέτω τήν<br />

προτομήν του καί μίαν σύντομον μαρτυρίαν<br />

τοῦ ἔργου του:<br />

Ὁ Ἀρχύτας (428-347 π.Χ) ἦτο ἐπιφανής<br />

πυθαγόρειος φιλόσοφος, καταγόμενος ἀπό<br />

τόν Τάραντα καί μαθητής τοῦ Φιλολάου τοῦ<br />

Κροτωνιάτου. Ἦτο εἶς ἀξιόλογος ἀστρονόμος,<br />

μαθηματικός καί πολιτικός. Θεωρεῖται ἀπό τούς μεγαλυτέρους<br />

διανοητᾶς τῆς Ἕλληνικῆς ἀρχαιότητος. Ὁ Ἀριστοτέλης ἔγραψε δι'<br />

αὐτόν, εἰδικήν πραγματείαν: «Ἡ φιλοσοφία τοῦ Ἀρχύτα», ἡ ὁποία,<br />

δυστυχῶς, δέν ἔχει διασωθεῖ. 19<br />

Ἡ θέσις τοῦ «Ἐθνάρχου» στό ζήτημα τῶν Ποντίων<br />

Ὁ καθηγητής τοῦ Α.Π.Θ. Κωνσταντῖνος Φωτιάδης γράφει:<br />

Ὁ 20 ος αἰώνας βρίσκει τόν Ἑλληνισμό τοῦ Πόντου νά ἔχη θεα-ματικό<br />

προβάδισμα, συγκριτικά μέ τίς ἄλλες ἐθνότητες τῆς εὐρύτε-ρης<br />

περιοχῆς, στόν οἰκονομικό καί πνευματικό τομέα.<br />

Στήν Σαμψοῦντα τό 1896, ἀπό τίς 214 ἐπιχειρήσεις, οἱ 156 εἶναι<br />

ἑλληνικές. Στήν Τραπεζοῦντα, ἀπό τίς 5 τράπεζες, οἱ 4 εἶναι ἐπίσης<br />

ἑλληνικές. Τό τελευταῖο τέταρτο τοῦ 19ου αἰώνα, ὅπως ἀναφέρει ὁ<br />

Antony Bryer, καί τό μικρότερο ἑλληνικό χωριό εἶχε τό δικό του<br />

σχολεῖο, ὅπου τά ἑλληνόπουλα πηγαίνουν γιά νά διδαχθοῦν τήν ἑλληνική<br />

ἱστορία, ἀρχίζονταςπάντα τά μαθήματα ἀπό τήν Ἀργοναυτικήν<br />

ἐκστρατείαν καί τούς Μύριούς τοῦ Ξενοφώντα. Τό ἑλληνικό τυπογραφεῖο,<br />

πού ἐστήθη τό 1880 εἰς τήν Τραπεζοῦνταν, συνέβαλε καί<br />

αὐτό μέ τόν δικό του τρόπον, μέσα ἀπό τίς ἐκδόσεις τῶν βιβλίων,<br />

τῶν περιοδικῶν, τῶν ἐφημερίδων καί τῶν φυλλαδίων εἰς τό ἀναφαίρετον<br />

δικαίωμα κάθε ἀνθρώπου, νά ἀγωνίζεται καί νά διεκδικῆ τήν<br />

_____________________________<br />

19. Συμφώνως μέ τήν μαρτυρίαν τοῦ Φαβωρίνου, ἱστορικοῦ τῶν ἀρχαίων παραδόσεων,<br />

ὁ Ἀρχύτας ἐπενόησε καί κατασκεύασε μίαν ἱπταμένην, μή ἐπανδρωμένην<br />

μηχανήν, πού ἀπεκλήθη «πετομηχανῆ» ἤ «περιστερά», πού οὐσιαστικῶς, ἦτο τό<br />

πρώτον ἀεριωθούμενον. Ὁ Φαβωρίνος ὑποστηρίζει, ὅτι τό γεγονός περιγράφει πλήρως,<br />

ὁ Ρωμαῖος Αὖλος Γέλλιος (Gellius Aullus) εἰς τό ἔργον του: Ἀττικαί Νύκται.<br />

415

ἐθνική του ταυτότηταν καί μνήμην. Ὁ ἑλληνοκεντρικός προσανατολισμός,<br />

μέ πρωτοστατοῦσα τήν πρωτοεμφανιζόμενην ἀστική τάξιν,<br />

ἐπιβεβαιώνεται ἀπό συγκεκριμένα γεγονότα, πού μαρτυροῦν τήν<br />

πατριω-τικήν της δράσιν, ἰδιαιτέρως κατά τόν ρωσο-ὀθωμανικόν<br />

πόλεμον τοῦ 1828-1829, ὅταν ὁ ἑλληνισμός τοῦ Ἀνατολικοῦ Πόντου,<br />

ὑποδέχεται στήν Ἀργυρούπολη τόν ρωσικόν κατοχικόν στρατόν, ὡς<br />

ἐλευθερωτήν. Οἱ Ἕλληνες τοῦ Πόντου, δέν ἀπουσιάζουν οὔτε ἀπό<br />

τήν ἐξέγερσιν τοῦ 1866-1867 εἰς τήν Κρήτην. Ἀνάλογες περιπτώσεις<br />

πατριωτικῆς συμπεριφορᾶς, ἔχουμε καί κατά τούς ἑπόμενους ἑλληνο-<br />

ὀθωμανικούς πολέμους, μέ τήν συμμετοχήν πολλῶν ἐθελοντῶν, ἀλλά<br />

καί μέ τήν ἐνίσχυσιν γενναίων οἰκονομικῶν προσφορῶν. Γιά παράδειγμα,<br />

οἱ Ἕλληνες τῆς Σαμψοῦντος, προσφέρουν τό 1912 εἰς τό ἑλληνικόν<br />

ναυτικόν, 12.000 λίρες. Ἀνάλογα παραδείγματα, ἔχουμε ἀπό<br />

Ἕλληνες καί ἄλλων πόλεων.<br />

H πολιτική τῶν νεοτουρκικῶν κυβερνήσεων, μέ στόχο τήν ἐξόντωσιν<br />

τῶν Ἑλλήνων, μέ οἰκονομικά, ἐκπαιδευτικά, στρατιωτικά καί<br />

θρησκευτικά μέτρα, πού λαμβάνουν, γιά τίς χριστιανικές ἐθνότητες,<br />

εἰς τήν πρώτην φάσιν, καί τά γενοκτονικά μέτρα, εἰς τήν δευτέραν,<br />

ὁδηγοῦν τούς Ποντίους, κυρίως τῆς Διασπορᾶς εἰς τήν μεγάλην<br />

ἀπόφασιν νά ἀγωνισθοῦν, διά τήν δημιουργίαν αὐτονόμου Ποντιακῆς<br />

Δημοκρατίας.<br />

Πρωτεργάτες αὐτῆς τῆς ἱστορικῆς ἀποφάσεως, εἶναι ὁ μεγαλέμπορος<br />

υἱός τοῦ καπετάν Γιώργη, ὁ ὁποῖος διετέλεσεν ἰσόβιος δήμαρχος<br />

τῆς Κερασοῦντος, Κωνσταντῖνος Κωνσταντινίδης ἀπό τήν<br />

Μασσαλία, ὁ Βασίλειος Ἰωαννίδης καί ὁ Θεοφύλακτος Θεοφυλάκτου<br />

ἀπό τό Βατούμ, ὁ Ἰωάννης Πασαλίδης ἀπό τό Σοχούμ, ὁ Λεωνίδας<br />

Ἰασωνίδης καί ὁ Φίλων Κτενίδης ἀπό τό Κρασνοντάρ καί δύο σεβάσμιες<br />

μορφές τῆς ἐκκλησίας, ὁ Μητροπολίτης Τραπεζοῦντος Χρύσανθος<br />

καί ὁ Μητροπολίτης Ἀμασείας Γερμανός Καραβαγγέλης.<br />

H παράδοσις τῆς Τραπεζοῦντος ἀπό τόν Τοῦρκο βαλή Μεχμέτ<br />

Τζεμάλ Ἀζμή μπέη, εἰς τόν Μητροπολίτην Χρύσανθον, μέ τά ἱστορικῆς<br />

σημασίας λόγια: «… ἀπό Ἕλληνες παρελάβομεν τήν Τραπεζοῦντα, εἰς<br />

τούς Ἕλληνας καί τήν παραδίδομεν…», λίγες ἡμέρες πρό τῆς ρωσικῆς<br />

κατοχῆς τῆς πόλεως, τόν Ἀπρίλιο τοῦ 1916, καί ἡ συνετή πολιτική<br />

τοῦ Μητροπολίτου, ἀπέναντι στούς μουσουλμάνους τῆς περιοχῆς,<br />

οἱ ὁποῖοι ἐφοβοῦντο ἀνάλογα ἀντίποινα, διά τά ἐγκλήματα, πού<br />

εἶχαν διαπράξει, ἔπεισαν τούς Ρώσους, ἀλλά καί τούς προξενικούς<br />

416

ἐκπροσώπους τῶν ἄλλων κρατῶν, ὅτι ὁ Χρύσανθος ἔχει ὅλα τά<br />

ἡγετικά προσόντα, νά ἐπαναφέρη τήν εἰρήνην εἰς τήν εὐαίσθητην<br />

περιοχήν, ὅπου τό αἷμα τῶν ἀθώων Ἀρμενίων καί Ἑλλήνων, ἦτο<br />

ἀκόμα νωπό.<br />

H δίχρονη προεδρία του, ἦτο ἕνα ἀληθινό διάλειμμα δημοκρατίας<br />

καί ἁρμονικῆς συμβιώσεως χριστιανῶν καί μουσουλμάνων. H κατάστασις<br />

ὅμως ἄλλαξε, ὅταν ἐπεκράτησαν οἱ μπολσεβίκοι. Ὁ ρωσικός<br />

στρατός ἐγκατέλειψε τήν Τραπεζούντα καί ἡ περιοχή ξαναπέρασε,<br />

τόν Φεβρουάριο τοῦ 1918, στά χέρια τῶν Νεοτούρκων.<br />

Στίς δύσκολες ἐκεῖνες στιγμές, χιλιάδες Ἕλληνες τοῦ Ἀνατολικοῦ<br />

Πόντου καί τοῦ Κάρς, γιά νά γλιτώσουν ἀπό τούς Νεότουρκους,<br />

πῆραν τό δρόμο τῆς φυγῆς, στήν ἐμφυλιοκρατουμένην Ρωσία. Οἱ<br />

διηγήσεις τῶν συγγενῶν ξεριζωμένων Ἑλλήνων καί τό προσφυγικό<br />

ζήτημα, εὐαισθητοποίησαν τούς Ἕλληνες τῆς Ρωσίας, οἱ ὁποῖοι ἤδη<br />

ἀπό τό A' Πανελλήνιο Συνέδριο τῶν Ἑλλήνων τῆς Ρωσίας τόν Ἰούλιο<br />

τοῦ 1917 εἰς τό Ταϊγάνιον, ἔλαβαν ἱστορικές ἀποφάσεις, μέ σημαντικοτέραν<br />

τήν ἐκλογή Κεντρικοῦ Συμβουλίου, διά τήν δημιουργίαν<br />

ἀνεξαρτήτου Ποντιακοῦ Κράτους, μέ προσωρινήν ἕδραν τήν πόλιν<br />

Ροστώφ. Διά πρώτην φορᾶν, οἱ Πόντιοι τῆς Διασπορᾶς ὀργανώθησαν<br />

εἰς ὄλας τάς μεγάλας πόλεις τῆς Ἑλλάδος - Ἀθήνα, Θεσσαλονίκη,<br />

Καβάλα, Βόλο - καί τοῦ ἐξωτερικοῦ.<br />

Εἰς τήν Εὐρώπην, ψυχή τοῦ ἀγῶνος ἦτο ὁ Κωνσταντῖνος Κωνσταντινίδης,<br />

ὁ ὁποῖος ἀπό τήν Μασσαλία, μέ διαδοχικά ὑπομνήματα<br />

ἐνημέρωνε τίς συμμαχικές δυνάμεις, διά τήν τραγικήν κατάστασιν<br />

πού ἐπικρατοῦσε εἰς τόν Πόντον. Μέ δικά του ἔξοδα ἐκτύπωσε καί<br />

ἐκυκλοφόρησε χάρτη, πού ὅριζε τά σύνορά τῆς προτεινομένης Ποντιακῆς<br />

δημοκρατίας. Τόν ἴδιο χάρτη, ἐκτύπωσε σέ ἁπλό σχῆμα<br />

ταχυδρομικοῦ δελτίου (κάρτ-ποστάλ), εἰς τό ὁποῖον ἦτο γραμμένο εἰς<br />

τήν γαλλικήν γλώσσαν τό ἐπαναστατικό μήνυμα: «Πολίτες τοῦ<br />

Πόντου, ξεσηκωθῆτε! Θυμίστε εἰς τά φιλελεύθερα ἔθνη, τά ὕψιστα<br />

δικαιώματά σας διά τήν ζωήν καί τήν ἀνεξαρτησίαν.» Στήν Ρωσική<br />

Ἐπανάσταση (πραξικόπημα τῶν μπολσεβίκων – Σ.τ.Σ.), ἐστήριξε<br />

μεγάλες ἐλπίδες. Στίς 21 Ὀκτωβρίου 1917, σέ ἔκκλησή του πρός τούς<br />

Ἕλληνες τοῦ Εὐξείνου Πόντου, μεταξύ ἄλλων ἔγραφε: «H Ρωσική<br />

Ἐπανάστασις, μᾶς ἔδειξεν ὅλην τήν ἀφιλοκέρδειαν, ὑπό τῆς ὁποίας<br />

ἐμπνέεται καί ἀναγενεῖ ἐν ὑμίν τήν ἐλπίδαν, ἐθνικοῦ καί ἀνεξαρτήτου<br />

βίου, ἐν τῷ μέλλοντι...»<br />

417

Τό πρῶτο Παγκόσμιο Παμποντιακό Συνέδριο, πού ὀργανώθη εἰς<br />

τήν Μασσαλίαν τόν Φεβρουάριο τοῦ 1918, ἐζήτησεν ἐπισήμως τήν<br />

ὑποστήριξιν τῆς Σοβιετικῆς Ρωσίας, μέ τηλεγράφημα πού ἀπέστειλεν<br />

εἰς τόν A. Τρότσκυϊ: «...Ἐπιθυμία μας εἶναι, νά σχηματίσωμεν ἀνεξάρτητον<br />

Δημοκρατίαν, ἀπό τῶν ρωσικῶν συνόρων, μέχρι καί πέραν<br />

τῆς Σινώπης, μετά τοῦ ἐσωτερικοῦ...».<br />

H κυβέρνησις τοῦ Ἔλ. Βενιζέλου, ἀρχικῶς ἦτο σύμφωνη μέ τόν<br />

ἀγώνα τῶν Ποντίων: «Ὁ σεβαστός Πρόεδρος τῆς κυβερνήσεως, ἐπιδοκιμάζει<br />

καθ' ὅλα τόν ἀγώναν μας καί μέ ἐνεθάρρυνεν πολύ διά τήν<br />

ἐπιτυχίαν του, ἡ δέ ὑποστήρηξίς του, μᾶς εἶναι ἀπό τοῦδε ἐξησφαλισμένη»,<br />

γράφει τήν 17 ην Νοεμβρίου 1917, ὁ K. Κωνσταντινίδης<br />

μετά τήν συνάντηση πού εἶχε μαζί του εἰς τήν Νίκαια.<br />

Εἰς τό Συνέδριον τῆς Εἰρήνης ὅμως, εἰς τό Παρίσι, πού ἄρχισε τόν<br />

Ἰανουάριον τοῦ 1918 καί τελείωσε δύο ἀκριβῶς χρόνια ἀργότερον, ὁ<br />

E. Βενιζέλος, ὄχι μόνο δέν συμπεριέλαβε τόν Πόντον εἰς τίς ἑλληνικές<br />

διεκδικήσεις, ἀλλά συνεφώνησε νά παραχωρηθῆ ἡ περιοχή εἰς τήν<br />

ὑπό ἵδρυσιν, Δημοκρατία τῆς Ἀρμενίας.<br />

H πρόταση τοῦ E. Βενιζέλου βρῆκε ἐντελῶς ἀντίθετους, ὅλους τούς<br />

Ἕλληνες τοῦ Πόντου, οἱ ὁποῖοι εἰς τά διάφορα συνέδρια πού<br />

ἐπραγματοποίησαν εἰς τό Μπακού, τό Κρασνοντάρ, τό Βατούμ καί<br />

τήν Μασσαλίαν, ἐκαταδίκασαν τήν στάσιν τῆς ἑλληνικῆς κυβερνήσεως:<br />

«Δηλώσεις ὑμετέρας Ἐξοχότητος, ἐκχωροῦσαι Νομόν Τραπεζοῦντος<br />

σχεδιαζομένω Ἀρμενικῶ κράτει, ἐμποιούσιν ἐντύπωσιν Ποντίοις.<br />

Ἀδυνατοῦμεν πιστεῦσαι τοιαύτη Ὑμῶν ἀστοργίαν, ἐνί τῶν<br />

ἐκλεκτοτέρων τμημάτων Μικρασιατικοῦ Ἑλληνισμοῦ, παρά πᾶν ἱστορικόν,<br />

ἐθνικόν, πραγματικόν δίκαιον…». Εἰς τό πνεῦμα αὐτοῦ τοῦ<br />

τηλεγραφήματος τῶν Ποντίων των Ἀθηνῶν, ἐστάλησαν εἰς τό Παρίσι<br />

τηλεγραφήματα ἀπό πολλά ποντιακά σωματεῖα, διά νά μεταπείσουν<br />

τόν πρωθυπουργόν, ὅστις ἀπ' ὅ,τι ὁ ἴδιος παρεδέχθη ἀργότερον, εἰς<br />

τόν Μητροπολίτην Χρύσανθον, εἶχε πλημμελῆ ἐνημέρωσιν, διά τό<br />

Ποντιακό ζήτημα.<br />

Δύο τηλεγραφήματα τοῦ E. Βενιζέλου στίς 21 Ἰανουαρίου καί 7<br />

Φεβρουαρίου τοῦ 1921, εἰς τήν Ἐθνοσυνέλευσιν τῶν Ποντίων εἰς τό<br />

Βατούμ, φωτίζουν τό πολιτικόν σκεπτικόν τῆς λαθεμένης προτάσεως<br />

τοῦ πρωθυπουργοῦ: «Γνωρίζω ὅτι οἱ Πόντιοι δέν ἀποδέχονται τήν ἐν<br />

ὑπομνήματί μου πρός Συνδιάσκεψιν ὑπόδειξιν, ὅπως βιλαέτιον Τραπεζοῦντος,<br />

περιληφθῆ εἰς Ἀρμενικόν Κράτος. Καί εἶμαι πρόθυμος νά<br />

418

ἀναγνωρίσω τοῦτο Συνδιασκέψεως, διότι δέν νομίζω ὅτι ἔχω δικαίωμα<br />

ἐπιβάλω αὐτοῖς λύσιν, ἥν ἀποστέργουσιν. Ἀλλά παρακαλῶ, ἐξηγήσατε<br />

ἀντιπροσώποις αὐτῶν, ποῖαι σκέψεις μέ ἤγαγον εἰς διατύπωσιν<br />

ὑπομνήματός μου. Ἀξίωσις, ὅπως ἱδρυθῆ ἴδιον κράτος Πόντου,<br />

δέν νομίζω ἔχει ἐλπίδας ἐπιτυχίας...».<br />

Στίς 27 Φεβρουαρίου 1919, οἱ Πόντιοι τῆς Κωνσταντινουπόλεως,<br />

εἰς ὑπόμνημάν τους πρός τόν Ἕλληναν Ὑπουργόν Ἐξωτερικῶν N. Πολίτη,<br />

γράφουν: «Οἱ Ἕλληνες τοῦ Πόντου, θέλουν νά κανονίζουν οἱ<br />

ἴδιοι τήν τύχην τους. Ἀποκλειστική ἐπιθυμία τούς εἶναι ἡ Ἐλευθερία,<br />

μακριά ἀπό κάθε ξένην κυριαρχίαν. Εἰς περίπτωσιν πού ἡ Ἕνωσις<br />

μετά τῆς Ἑλλάδος, θεωρηθεῖ ἀπραγματοποίητη, νά ἀναγνωρισθῆ,<br />

τουλάχιστον, ἡ δημιουργία τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας τοῦ Πόντου…».<br />

Ὅταν τόν Ἀπρίλιο τοῦ 1919, E. Βενιζέλος ἐδέχθη τόν Μητροπολίτην<br />

Χρύσανθον εἰς τό Παρίσι, καί ἤκουσε τίς θέσεις τοῦ διά τό<br />

ζήτημα τοῦ Πόντου, ὁ πρωθυπουργός παραδέχθη, ὅτι ἐδιαπραγματεύθη<br />

ἐλεεινῶς τό ζήτημα: «Δέν εἶχα τά στοιχεῖα, πού μοῦ προσκομίσατε,<br />

δέν ἐγνώριζα, ὅσα μοῦ καταθέτετε. Νά μοῦ κάνετε ἕνα ὑπόμνημα<br />

καί νά πᾶτε ἐσεῖς, Σεβασμιώτατε, νά ξανανοίξετε μέ τούς<br />

ἐνδιαφερομένους τήν συζήτησιν. Καί ὅπου σᾶς ἀντικρούσουν μέ δικά<br />

μου λόγια, νά μέ διαψεύσετε».<br />

Μέ τήν ἔγκρισιν τοῦ Βενιζέλου, ὁ Χρύσανθος ἤρχισεν ἀμέσως<br />

μετά, ἕναν ἀγώναν ἐνημερώσεως ὅλων τῶν πολιτικῶν, οἱ ὁποῖοι ἔλαβαν<br />

μέρος εἰς τήν Συνδιάσκεψιν. Ἀπό τίς δηλώσεις τῶν διαφόρων<br />

πολιτικῶν ἀρχηγῶν, φαίνεται ὅτι ἐντυπωσιάσθησαν ἀπό τήν καθαρότητα<br />

τῆς σκέψεως τοῦ Μητροπολίτου.<br />

Οἱ περισσότεροι, ἐκτός ἀπό τούς Ἄγγλους ἀντιπροσώπους, εἶδαν<br />

μέ μεγάλην κατανόησιν τά αἰτήματα τῶν Ἑλληνοποντίων. Εἰς τήν<br />

πρότασιν τοῦ Χρύσανθου, νά γίνη ὁ Πόντος ἀνεξάρτητον κράτος,<br />

ὑπό ἑλληνικήν ἐντολήν, ὁ Πρόεδρος τῶν H.Π.A. Γ. Οὐίλσον, ἀπήντησε:«Εἶναι<br />

θαυμασίως πειστικά, ὅσα μοῦ λέγετε. O Πόντος, πρέπει<br />

νά γίνη ἀνεξάρτητος».<br />

Παραλλήλως μέ τόν παμποντιακόν ἀγώναν τῶν Ἑλλήνων τῆς<br />

Ρωσίας, ὁ Χρύσανθος δέν ἔκλεισε τήν πόρτα τῆς Ἀρμενίας.<br />

Ἐπισκεπτόμενος τό Ἐριβᾶν, διεπραγματεύθη μέ τούς Ἀρμένιους,<br />

μίαν μορφήν συνομοσπονδίας. Τό ἴδιο ἔκανε ἀργότερον καί μέ τούς<br />

μουσουλμάνους τοῦ Πόντου. Ὁ Χρύσανθος: «δέν ἀπέκλειε τήν ἰσο-<br />

419

πολιτείαν, συνεργασίαν καί συνδιοίκησιν τοῦ Πόντου, ὑπό τῶν Ἐλλήνων<br />

καί τῶν Μουσουλμάνων τῆς χώρας αὐτῆς, οἵτινες ἦσαν τέκνα<br />

τῆς αὐτῆς γῆς καί τοῦ αὐτοῦ γένους, ὡς δέν ἀπέκλειε καί πάσαν<br />

συνεργασίαν Πόντου καί Ἀρμενίας, ὑπό τύπον Ὁμοσπονδίας.»<br />

H καχυποψία ὅμως καί τῶν δύο πλευρῶν ἐστάθη αἰτία νά χαθῆ<br />

πολύτιμος χρόνος, ὁ ὁποῖος ἐλειτούργησεν ἀρνητικῶς, λόγω τῶν γοργῶν<br />

πολιτικῶν ἐξελίξεων. Οἱ ὑποσχέσεις τοῦ ἄρθρου 89, τῆς Συνθήκης<br />

τῶν Σεβρῶν, τόν Αὔγουστο τοῦ 1920, διά τόν καθορισμόν τῶν<br />

συνόρων Τουρκίας-Ἀρμενίας, ἐτάφησαν μετά τήν ἥττα τῶν Ἀρμενίων<br />

καί τήν ἀποδοχήν, στίς 3 Δεκεμβρίου τοῦ 1920, τῆς Συνθήκης τοῦ<br />

Ἀλεξανδροπόλ.<br />

Τό πολιτικόν γεγονός, πού ἐλειτούργησεν ὡς ταφόπετρα τοῦ<br />

ποντιακοῦ ζητήματος, ἦτο ἡ κεμαλο-μπολσεβικική συνθήκη φιλίας καί<br />

συνεργασίας, πού ὑπεγράφη τήν 16ην Μαρτίου 1921. Ὁ ἀδύναμος<br />

Κεμάλ πασάς, ἐνισχυμένος οἰκονομικῶς, στρατιωτικῶς καί ἠθικῶς ἀπό<br />

τόν Λένιν, ἐσυνέχισε μέ θράσος τό γενοκτονικόν του ἔργον. Ταυτοχρόνως<br />

ἐνεφανίσθη εἰς τήν Συνδιάσκεψιν τοῦ Λονδίνου, μέ παράλογες<br />

ἀπαιτήσεις, οἱ ὁποῖες δέν ἀπερρίφθησαν ἀπό τίς νικήτριες, «συμμαχικές»<br />

μας, Δυνάμεις.<br />

Ἀντιθέτως, ἡ κάθε μία κεχωρισμένως, ἔδειξε ὅτι ἦτο διατεθειμένη<br />

νά συνεργασθῆ μελλοντικῶς μαζί του, μέ ἀντάλλαγμα τήν διατήρησιν<br />

τοῦ παλαιοῦ προνομιακού καθεστῶτος. H συμπεριφορά τοῦ Ἄγγλου<br />

ὑποπλοιάρχου Πέρριν, ὁ ὁποῖος ἀπαίτησε νά ἐγκαταλείψη τήν Μητρόπολήν<br />

του ὁ Ἀμασείας Γερμανός Καραβαγγέλης, ὡς ταραχοποιός, διότι<br />

«… ἀφιερώνει ὅλην τήν δραστηριότητάν του, εἰς πολιτικούς σκοπούς<br />

καί προπαγάνδαν…», ἀποκαλύπτει περιτράνως τήν φαρισαϊ-κήν<br />

ἀγγλικήν πολιτικήν. Παραλλήλως, ἡ ἰταλο-κεμαλική καί ἡ γάλλοκεμαλική<br />

συμφωνία, ἐπισφραγίζουν τοῦ λόγου τό ἀληθές.<br />

Παρά τό ἀρνητικόν κλίμα πού ἐδημιουργήθη, ὁ ποντιακός Ἑλληνισμός<br />

δέν ἐπτοήθη. Στίς 10 Μαρτίου 1921 ὁ Μητροπολίτης Ἀμασείας<br />

Γερμανός ἐπρότεινε εἰς τόν Ὑπουργόν Ἐξωτερικῶν Γ. Μπαλτατζήν διά<br />

τῆς συνεργασίας μέ τούς Κούρδους καί τούς Ἁρμενίους νά κτυπηθῆ<br />

τό κίνημα τοῦ Κεμάλ. H κυβέρνησις ἀπήντησε θετικῶς στίς 9 Ἀπριλίου<br />

1921: «Συμμεριζόμεθα ἐκτεθειμένας ἀντιλήψεις καί ἐγκρίνομεν<br />

ἐνεργείας πρός δημιουργίαν διά τῶν Κοῦρδων περισπασμῶν εἰς<br />

στρατόν Κεμάλ». Ἔμεινεν ὅμως, εἰς τά λόγια.<br />

Τήν 21 ην Ἰουλίου Ἐπιτροπή Ποντίων ἐπεσκέφθη τόν πρωθυπου-<br />

420

ργόν Γούναρην εἰς τήν Σμύρνην καί τοῦ ἐζήτησε νά στείλη στρατόν<br />

στήν πολύπαθον Σαμψούντα. Διά πολλαπλήν φορᾶν εἰς τό κατατεθέν<br />

ὑπόμνημα ἐτόνιζε, ὅτι ἡ συνεργασία μέ τούς Κούρδους ἔδινε τήν<br />

δυνατότηταν δημιουργίας μίας δευτέρας ἑστίας πολέμου, ἐπικίνδυνης<br />

διά τό κεμαλικόν κίνημα, καθώς ὑπῆρχαν πολλές πιθανότητες ὁ ἑλληνικός<br />

στρατός μαζί μέ τούς Ποντίους ἀντάρτες καί τούς Κούρδους νά<br />

τό νικήσουν.<br />

H κυβέρνησις τοῦ Γούναρη, ἀπομονωμένη καί ἀπό τούς συμμάχους,<br />

πού ἦσαν σ' αὐτήν τήν περίοδον ἀρνητικοί εἰς τό ποντιακόν κίνημα,<br />

ἐσιώπησε. Δέν ἀπήντησε ἀπό ὅ,τι φαίνεται στό ὑπόμνημα.<br />

Ἀπογοητευμένοι οἱ Πόντιοι, μέ πρωτοβουλίαν τοῦ Γερμανοῦ Καραβαγγέλη,<br />

διοργάνωσαν δύο Συνέδρια εἰς τήν Κωνσταντινούπολην,<br />

στίς 17 Αὐγούστου 1921, καί στήν Ἀθήναν, στίς 4 Σεπτεμβρίου.<br />

Μεταξύ ἄλλων θεμάτων κατήγγειλαν τήν ἀπουσίαν τῶν συμμαχικῶν<br />

Δυνάμεων καί τῆς ἑλληνικῆς κυβερνήσεως εἰς τό σχεδιασμένον<br />

πρόγραμμα ἀφανισμοῦ ὅλων τῶν Ποντίων.<br />

Μία τελευταία προσπάθεια πόντο-ἀρμενικῆς συνεργασίας ἐξεδηλώθη<br />

εἰς τάς ἀρχάς τοῦ 1922. Συγκεκριμένως, στίς 26 Ἀπριλίου τηλεγράφημα<br />

τοῦ Ἕλληνος πρέσβεως τῆς Γένουας πρός τό Ὑπουργεῖον<br />

Ἐξωτερικῶν ἀνέφερε ὅτι: «Ὁ ἀντιπρόσωπος Ἀρμενίας Χαρονιάν...<br />

ὑπέδειξεν ἀνάγκην, ὅπως Ἕλληνες Πόντου ἐνώσωσι ἐνεργείας των<br />

μεθ' Ἀρμενίων, πρός διατήρησιν ὁρίων Συνθήκης Σεβρῶν, μέ οἱουσδήποτε<br />

ὅρους, ἐν προσεχεῖ μέλλοντι ἀποχῆς αὐτῶν ἀπό Ἀρμενικοῦ<br />

Κράτους καί ἐγγυήσεις αὐτονομίας κατά τό διάμεσον διάστημα».<br />

Στίς 21 Μαΐου 1922 ὁ ἀντιπρόσωπος τῆς Ἀρμενίας Χαρονιᾶν,<br />

συγκεκριμενοποίησε τούς ὅρους τῆς πόντο-ἀρμενικῆς συνεννοήσεως.<br />

Τό διάστημα αὐτό ὁ Κεμάλ πασάς, μέ στήριγμα τούς Μπολσεβίκους,<br />

τήν Ἰταλίαν, τήν Γαλλίαν, μέ τήν σιωπηρᾶν σύμπραξιν τῆς Ἀγγλίας,<br />

ἐπέρασε σέ ἀντεπίθεσιν, πού ἔφερε τήν κατάρρευσιν τοῦ Μετώπου.<br />

H ἑλληνική Σμύρνη, δέν ὑπῆρχε πλέον.<br />

Τό τέλος τῆς ἑλληνικῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἐσφραγίσθη μέ τήν θυσίαν<br />

τοῦ ἑλληνικοῦ Πόντου.<br />

Παραθέτω τόν συγκλονιστικόν πίνακαν τοῦ μεγάλου Ρώσου<br />

ζωγράφου Βασίλυϊ Βασίλιεβιτς Βερεσιάγκιν (1871).<br />

Δικαιολογημένως, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, δύνασαι νά ἀναρωτηθής:<br />

«Διατί ὁ συγγραφέας, παραθέτει αὐτόν τόν πίνακαν, εἰς τό δοσμένον<br />

πόνημα;»<br />

421

Σπεύδω νά σοῦ λύσω τήν ἀπορίαν. Κατ’ ἀρχήν, θά ἀφηγηθῶ τό<br />

αἴτιον, πού ἐνέπνευσε τόν διάσημον αὐτόν ζωγράφον νά φιλοτεχνήση<br />

αὐτόν τόν πίνακαν. Τήν ἱστορικήν ἐποχήν, ἐξ αἰτίας ὁμοφυλοφιλικῶν<br />

καί σοδομιστικῶν ἁμαρτιῶν καί ἀκολασιῶν, ἰσοπεδώνονταν<br />

πόλεις ὁλόκληρες.<br />

Οὕτως, τόν ΙΔ΄αἰώναν οἱ γυναῖκες τῆς Βαγδάτης καί τῆς Δαμασκοῦ,<br />

ἀπετάθησαν πρός τόν Ταμερλάνον ἤ Τιμούρ Λέγκ, ζητώντας<br />

τήν βοήθειάν του, ἐπειδή οἱ ἄνδρες τους εἶχαν περιπέσει ἐντελῶς εἰς<br />

τόν σοδομισμόν. Ὁ «Σιδηροῦς χωλός», χωρίς χρονοτριβήν, διέταξε<br />

ἔρευναν καί οἱ κατηγορούμενοι παρεδέχθησαν τίς ἀκολασίες τους.<br />

Τότε ὁ Τιμούρ διέταξε τούς ἀξιωματικούς του: «Καθείς ἀπό τούς<br />

πολεμιστές τῆς στρατιᾶς μου, πού ἀποτελεῖται ἀπό 700.000, ἐντός<br />

δύο ἡμερῶν νά μοῦ φέρη τήν κομμένην κεφαλήν ἑνός σοδομίτου».<br />

Ἄν κάποιος πολεμιστής, λυπηθῆ τόν ἐγκληματίαν, νά ἀποκεφαλίζεται».<br />

422

Μετά τήν ἐκτέλεσιν τῆς διαταγῆς, ὑψώθησαν ἑπτά πυραμίδες<br />

ἀπό κεφαλές καρατομηθέντων, κάθε μία ἀπό τίς ὁποῖες ἀπετελεῖτο<br />

ἀπό 100.000, πρός παραδειγματισμόν τῶν ἀπογόνων.<br />

Ἀρχικῶς, ὁ πίνακας ἔφερε τόν τίτλον: «Ἡ ἀποθέωσις τοῦ Τιμούρ<br />

Λέγκ». Μετά τήν κατάληψιν τῆς ἐξουσίας στήν Ρωσίαν ἀπό τούς μπολσεβίκους<br />

καί τήν διαίρεσιν τῆς ἀχανοῦς Αὐτοκρατορίας τῆς τσαρικῆς<br />

Ρωσίας σέ Ἐνωσιακές καί λοιπές «Δημοκρατίες», γιά λόγους… «συνοχῆς»,<br />

ἄλλαξε καί ὁ τίτλος τοῦ πίνακος καί ἔμεινε: «Ἡ ἀποθέωσις τοῦ<br />

πολέμου».<br />

Πέραν ὅμως, τοῦ προπαγανδιστικοῦ συνθήματος τῶν μπολσεβίκων,<br />

παρέθεσα τόν πίνακαν καί ὡς ἀποδεικτικόν στοιχεῖον τῆς καταγωγῆς<br />

τῶν Τούρκων, οἱ ὁποῖοι, παρά τό πέρασμα τόσων αἰώνων, δέν<br />

ξέχνουν μέχρι σήμερον τά αἱμοβόρα αἰσθήματα τῆς φυλῆς τους…<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἡ Ποντιακή Δημοκρατία ἀπέμεινεν οὐσιαστικῶς ἕνα ὄνειρον. Τελευταία<br />

πράξις αὐτῆς τῆς ἱστορίας, ἦτο ἡ καταδίκη εἰς θάνατον ἀπό<br />

τήν κεμαλικήν κυβέρνησιν ὅλων, ὅσοι ἐπρωτοστάτησαν εἰς τόν<br />

ἀγώναν αὐτόν. H συνέχεια συνδέεται μέ τήν γενικοτέραν τύχην τοῦ<br />

ἑλληνισμοῦ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Οὕτως, λοιπόν, ὁ Κωνσταντῖνος Φαλτάϊτς,<br />

περιγράφοντας τά γεγονότα τῆς Νικομηδείας εἰς βιβλίον του,<br />

πού ἐξεδώθη τό 1921 εἰς τήν Ἀθήναν, ἔκανε χρῆσιν τοῦ συγκλονιστικοῦ<br />

πίνακος τοῦ μεγάλου Ρώσου ζωγράφου Βασίλυϊ Βασίλιεβιτς<br />

Βερεσιάγκιν (1871), διά νά ἀποδώση τό ἔργον τῶν παρακρατικῶν<br />

συμμοριῶν τοῦ Κεμάλ, εἰς τόν ὁποῖον, μέ τόσον ζῆλον, ὁ «Ἐθνάρχης»<br />

Μπενύ Σελόν, καλυμένος κάτω ἀπό τό ἑλληνικόν ὄνομα καί<br />

ἐπίθετον: «Ἐλευθέριος Βενιζέλος», ἀπαίτησε ἀπό τόν Πρόεδρον καί<br />

τήν πενταμελήν Ἐπιτροπήν τοῦ Βραβείου Νομπέλ, διά τήν Εἰρήνην,<br />

νά ἀπονεμηθῆ εἰς τόν πρόσφατον σφαγέαν τῶν ἀμάχων Ἑλλήνων τῆς<br />

Μ. Ἀσίας, ἐνῶ δέν εἶχε ξεπληθεῖ ἀκόμα ἀπό τάς χείρας του, τό αἷμα<br />

τῶν θυμάτων του… Συνεχίστε, λοιπόν, οἱ θιασῶτες του, νά τόν<br />

ἐπιβάλεται ὡς «Ἐθνάρχην», ἀφοῦ δέν εὑρίσκεται κανείς νά σᾶς σταματήση!<br />

Μέ ἀφορμήν τήν ἐφετινήν (2014) ἑκατοστήν ἐπέτειον τῆς ἐνάρξεως<br />

τοῦ Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ἔχει ἰδιαίτερον ἐνδιαφέρον μία<br />

σύντομος ἱστορική ἀναδρομή, πού περιλαμβάνει πολύ ὀλίγον γνωστά,<br />

πλήν ὅμως σημαντικά γεγονότα, τά ὁποῖα ἀναφέρονται εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν κατά τήν ἐν λόγω περίοδον (1914-18), πού προέρχονται<br />

423

ἀπό τά τότε ἀπόρρητα ἀρχεῖα τοῦ Foreign Office καί<br />

τόν ἔγκριτον Βρεττανόν Sir Basil Thomson.<br />

Ποῖος ἦτο ὁ Sir Basil Thomson;Ἐγεννήθη τό 1861 εἰς<br />

την Ὀξφόρδην τῆς Ἀγγλίας και ἔζησεν ἕως τό 1939.<br />

Ἦτο τρίτος υἱός τοῦ Ἀρχιεπισκόπου τοῦ York. Ἐσπούδασεν<br />

εἰς το Eton College και το Oxford University. To<br />

1913 ἐτοποθετήθη Βοηθός Προϊσταμένου τῆς Βρεττανικῆς<br />

Μητροπολιτικῆς Ἀστυνομίας καί, παραλλήλως, ἐπικεφαλῆς τῆς<br />

Διευθύνσεως Ἐγκληματικῶν Ἐρευνῶν (CID) τῆς Scotland Yard. Κατά<br />

τον Α΄ΠΠ ἡ CID συνέπραξε μέ τό Βρεττανικόν Ὑπουργεῖον Ἐθνικῆς<br />

Ἀμύνης σέ θέματα πληροφοριῶν καί ὁ Sir Basil Thomson ἐδιορίσθη<br />

ἐπικεφαλῆς τοῦ Special Branch, πού ἠσχολεῖτο με την ἀντικατασκοπείαν.<br />

Τό 1919 μέχρι τό 1921 ἦτο Γενικός Προϊστάμενος ὅλων τῶν<br />

Ὑπηρεσιῶν Πληροφοριῶν τῆς Βρεττανίας. Αὐτές οἱ θέσεις, πού κατεῖχε,<br />

τοῦ προσέφεραν τήν δυνατότηταν νά εἶναι ἑξαιρετικῶς πληροφορημένος<br />

διά πᾶν συμβάν τόσον εἰς τήν Βρεττανίαν, ἀλλά καί εἰς τό<br />

ἐξωτερικόν, ἔχοντας πρόσβασιν εἰς γεγονότα, πού διά τό εὐρύτερον<br />

κοινόν ἦσαν χαρακτηρισμένα, ὡς μυστικά ἤ σκοπίμως ἐκυκλοφοροῦσαν<br />

διαστρεβλωμένα.<br />

Ὁ Α΄ ΠΠ, ἐπίσης γνωστός ὡς Μεγάλος Πόλεμος, ὅπως λεγόταν<br />

πρίν τό ξέσπασμα τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ἦτο ἀρχικῶς μία γενικευμένη<br />

σύγκρουσις τῶν Εὐρωπαϊκῶν Δυνάμεων, πού διήρκεσε ἀπό<br />

τόν Αὔγουστον τοῦ 1914 ὡς τίς 11 Νοεμβρίου 1918. Κατ’ οὐσίαν, ἄν<br />

καί ἦτο μία μεγάλη ἐνδοευρωπαϊκή διένεξις, μέ κύρια Μέτωπα εἰς τήν<br />

Γηραιάν Ἤπειρον, ὅμως ἡ ἐπέκτασίς της καί εἰς τήν περιφέρειαν, μέ<br />

ἐνεργόν συμμετοχήν ἀποικιακῶν στρατευμάτων, μέ τήν ἐμπλοκήν<br />

εἰσέτι καί Ἀμερικανικῶν ἐνόπλων δυνάμεων, τῆς προσέδωσαν τελικῶς<br />

τήν ἔννοιαν τοῦ Παγκοσμίου Πολέμου. Οἱ Ἡνωμένες Δυνάμεις,<br />

καλούμενες καί Δυνάμεις τῆς Entente (κυρίως Μεγάλη Βρεττανία,<br />

Γαλλία καί Ρωσία, μέχρι τό 1917, ἐνῶ ἀπό τό 1917 συνέπραξαν καί οἱ<br />

ΗΠΑ) ἐνίκησαν τίς Κεντρικές Δυνάμεις, τίς ὀνομαζόμενες καί Τριπλῆ<br />

Συμμαχία, (Γερμανία, Αὐστροουγγαρία, Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία καί<br />

Βουλγαρία) καί ὁδήγησαν ἀφ’ ἑνός εἰς τήν κατάρρευσιν τεσσάρων<br />

Αὐτοκρατοριῶν καί εἰς ριζικές ἀλλαγές εἰς τόν χάρτην τῆς Εὐρώπης,<br />

ἀφ’ ἑτέρου εἰς τήν Ρωσικήν Ἐπανάστασιν καί τήν δημιουργίαν τῆς<br />

Κοινωνίας τῶν Ἐθνῶν.<br />

Τά θύματα τοῦ Α΄ΠΠ ἀνῆλθαν εἰς 9 ἑκατομμύρια στρατευμένων<br />

424

καί ἄλλων τόσων ἀμάχων, ξεπερνώντας συνολικῶς τά 18,5 ἑκατομμύρια<br />

ψυχῶν. Ἡ Ἑλλάδα, ἀρχικῶς ἐτήρησεν οὐδετερότηταν, ἀλλά<br />

τελικῶς, μετά ἀπό πολλές ἴντριγκες καί πιέσεις τῶν Μεγάλων Δυνάμεων,<br />

εἰσῆλθεν εἰς τόν πόλεμον στίς 28 Ἰουνίου 1917 καί ἡ Κυβέρνησις<br />

τοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου συνεκέντρωσεν 300.000 στρατιῶτες,<br />

πού ἐνετάχθησαν κατά τό μεγαλύτερον μέρος τους εἰς τό Ἀγγλογαλλικόν<br />

στράτευμα, τό ὁποῖον ἐπολέμα εἰς τήν Μακεδονίαν. Παραλλήλως,<br />

ἀνεπτύχθη ἐντονοτάτη διαμάχη μεταξύ τοῦ Πρωθυπουργοῦ<br />

Ἐλευθερίου Βενιζέλου, ὁ ὁποῖος ἐπιεζεν διά τήν ἔξοδον τῆς Ἑλλάδος<br />

εἰς τόν Πόλεμον, παρά τό πλευρόν τῆς Entente καί τοῦ Βασιλέως<br />

Κωνσταντῖνου, ὁ ὁποῖος ὑπεστήριζε τήν οὐδετερότηταν τῆς Ἑλλάδος,<br />

ἀπό τήν στιγμήν κατά τήν ὁποίαν ἡ Entente ἠρνεῖτο νά ἐγγυηθῆ τά<br />

σύνορα τῆς χώρας, παρά τήν ἐπιστολήν τοῦ Κάιζερ τῆς Γερμανίας, ὁ<br />

ὁποῖος ἐγγυάτο τά σύνορα τῆς Ἑλλάδος, ἀρκεῖ νά διατηροῦσε τήν<br />

οὐδετερότητάν της!<br />

Ἡ διαμάχη αὐτή ὁδήγησεν ἔκτοτε εἰς τόν μεγάλον Διχασμόν τῶν<br />

Ἑλλήνων καί τήν ἐκθρόνισιν τοῦ Βασιλέως Κωνσταντῖνου τήν 15 ην<br />

Ἰουνίου 1917.<br />

Τό 1931 ὁ Sir Basil Thomson κυκλοφόρησε ἕνα ἀπό τά βιβλία<br />

του εἰς τήν Ἀγγλικήν γλώσσαν, μέ τίτλον: «Οἱ Μυστικές Ὑπηρεσίες<br />

τῶν Συμμάχων εἰς τήν Ἑλλάδαν», πού ἀναφέρεται κυρίως εἰς τά<br />

Ἕλληνικά πράγματα κατά τόν Α΄ ΠΠ. Τό ἐν λόγω βιβλίον μετεφράσθη<br />

εἰς τήν ἑλληνικήν γλώσσαν ἀπό τόν Κώσταν Μπαρμπῆ καί ἐξεδώθη<br />

ἀπό τόν οἶκον ΛΟΓΟΘ<strong>ΕΤΗ</strong> εἰς τόμον 400 περίπου σελίδων.<br />

Ἡ Ἀμερικανική ἐφημερίδα Western Argus, εἰς τό φύλλον τῆς 5 ης<br />

Ἰανουαρίου 1932 ἐπισημαίνει διά τό ἐν λόγω βιβλίον, τά ἀκόλουθα:<br />

• Η εἰκόνα διά τούς ξένους πράκτορες εἰς τάς Ἀθῆνας κατά τόν Α΄<br />

ΠΠ, τήν ὁποίαν παρουσιάζει ὁ Sir Basil Thomson, εἶναι τραγική ἕως<br />

κωμική. Βασικός σκοπός τοῦ βιβλίου αὐτοῦ εἶναι νά δείξη, ὅτι ἐάν ἡ<br />

μεταχείρισις τῆς Ἑλλάδος ἀπό τούς Συμμάχους κατά τόν Α’ ΠΠ ἦτο<br />

συνετή, ἡ Ἑλλάδα θά συνετάσσετο ἀπό τήν ἀρχήν τοῦ πολέμου μέ<br />

τήν Entente, ὁ Βασιλεύς της Κωνσταντῖνος θά παρέμενεν εἰς τόν<br />

θρόνον του καί οἱ Σύμμαχοι δέν θά ὑφίσταντο τόσους εὐτελισμούς.<br />

• Ὁ Sir Basil Thomson ἐκτιμᾶ ὅτι πολιτικοί καί δημοσιογράφοι σκοπίμως<br />

κατευθύνθησαν διά νά πιστέψουν ὅτι ὁ Βασιλεύς Κωνσταντῖνος<br />

ἦτο γερμανόφιλος καί ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος ἀγγλόφιλος καί<br />

γαλλόφιλος. Εἰς τό βιβλίον του ἀναφέρεται εἰδικότερον, εἰς τίς δρα-<br />

425

στηριότητες τοῦ Γάλλου Πλωτάρχου Roquefeuil, ὁ ὁποῖος τό 1915<br />

ἀπεστάλη εἰς τάς Ἀθῆνας ἄνευ συγκεκριμένων ἐντολῶν, ἀλλά μέ<br />

πλήρην ἐλευθερίαν δράσεως, διά νά ὑποστηρίξη τά Γαλλικά συμφέροντα<br />

καί τῆς Entente, ὅπως ἐκεῖνος ἔκρινε.<br />

• Η Ἑλληνική οὐδετερότητα ἀπό τήν ἀρχήν τοῦ Α΄ ΠΠ, ἀποτελοῦσε<br />

ἀγκάθι διά τούς Συμμάχους τῆς Entente καί παραλλήλως διά τάς<br />

Κεντρικᾶς Δυνάμεις. Κατά τόν Roquefeuil, ὁ Βασιλεύς Κωνσταντῖνος<br />

καί ὅλοι οἱ Ἕλληνες, μέ ἐξαίρεσιν τόν Ἐλευθέριον Βενιζέλον καί τούς<br />

ὀπαδούς του, ἦσαν γερμανόφιλοι καί ἐθεώρει καθῆκον τουνά τούς<br />

καθυποτάξη στρατιωτικῶς, ὅπως τονίζει ὁ Sir Basil Thomson, ἐπικρίνοντας<br />

δριμύτατα τόν κακόν χαρακτήραν καί τήν κάκιστην συμπεριφοράν<br />

τοῦ Roquefeuil πρός τόν Βασιλέαν Κωνσταντῖνον, καί τούς<br />

Ἕλληνας.<br />

• Επί πλέον, ὁ Sir Basil Thomson καυτηριάζει τό γεγονός ὅτι ὁ Γάλλος<br />

πράκτωρ Roquefeuil καί ὁ ἀντίστοιχος Γερμανός πράκτωρ εἰς τήν<br />

Ἀθήναν Baron von Schenk, χρησιμοποιοῦσαν τούς ἴδιους κατασκόπους<br />

εἰς τήν Ἑλλάδαν, τούς ὁποίους ἐφοδίαζαν μέ διπλά διαβατήρια<br />

καί διπλές ἀναγνωριστικές κονκάρδες.<br />

• Ὁ Sir basil Thomson τονίζει ὅτι ἐπειδή οἱ περισσότεροι Ἕλληνες<br />

ἦσανὑπέρ τῆς οὐδετερότητος καί ὁ Βασιλεύς Κωνσταντῖνος λαοφιλῆς,<br />

ὁ Roquefeuil ἐθεώρει ὅτι ἔπρεπε νά ἀλλάζη ὅσα γεγονότα δέν<br />

ἦσαν, ὅπως τά ἤθελε. Μεταξύ ἄλλων, ὁ Roquefeuil ἰσχυρίζετο ψευδῶς,<br />

ὅτι οἱ Γερμανοί διέθεταν Βάσεις Ὑποβρυχίων εἰς τήν Ἔλλάδαν.<br />

Οἱ κατάσκοποι, πού ἐπλήρωνε καί χρησιμοποιοῦσε ὁ Roquefeuil,<br />

γράφει ὁ Sir Basil Thomson, ἦσαν πρόθυμοι νά τοῦ παρέχουν πληροφορίες<br />

ὅπως αὐτός τίς ἐπιθυμοῦσε, παρά τό ὅτι τά Συμμαχικά πολεμικά,<br />

πού δροῦσαν εἰς τίς Ἑλληνικές θάλασσες ποτέ δέν συνάντησαν<br />

Γερμανικά Ὑποβρύχια εἰς αὐτές. Καί προσθέτει ὁ Sir Basil Thomson,<br />

ὅτι διά νά κάνη ὁ Roquefeuil πιστευτές τίς φῆμες, πού διέδιδε, περί<br />

δράσεως Γερμανικῶν Ὑποβρυχίων εἰς τήν Ἑλλάδαν, προεκάλεσεν<br />

ἐκρήξεις εἰς Ἑλληνικά πλοῖα, μέ ὑποτιθέμενα θύματα, τῶν ὁποίων<br />

ἐσκηνοθέτησε θεαματικές κηδεῖες. Ὅπως ἀπεδείχθη, γράφει ὁ Sir<br />

Basil Thomson, εἰς τά φέρετρα εἶχαν πτώματα προερχόμενα ἀπό<br />

νεκρούς Νοσοκομείων ἤ ἦσαν γεμάτα μέ χώματα καί πέτρες. Ἡ Γαλλική<br />

προσπάθεια κατάφερε νά ἐξωθήση τούς Ἕλληνες νά ἐγκαταλείψουν<br />

τήν οὐδετερότηταν καί νά συμπολεμήσουν μέ τήν Entente.<br />

• Ὁ Sir Basil Thomson κατηγορεῖ ἐπίσης τόν Roquefeuil, ὅτι ἐσκηνο-<br />

426

θέτησεν ἐπίθεσιν ἐναντίον τῆς Γαλλικῆς Ἀποστολῆς εἰς τάς Ἀθῆνας,<br />

προκειμένου νά στρέψη τήν Γαλλικήν Κοινήν Γνώμην ἕναντίον τῆς<br />

Ἑλλάδος καί συμπληρώνει ὅτι, ἐνῶ ὁ Roquefeuil ἐπιχειροῦσε νά<br />

ἐξάψη τήν Entente ἐναντίον τῆς Ἑλλάδος, ὁ Baron von Schenk,<br />

ἐκμεταλλευόταν τό γεγονός ὅτι ἡ Ἑλληνική Κοινή Γνώμη ἐδυσφόρει<br />

ἀπέναντι τῆς Entente.<br />

• Ὁ Sir Basil Thomson τονίζει ἰδιαιτέρως, ὅτι ὁ Roquefeuil ἐδημιούργησεν<br />

καί ἐκαλλιέργει εὐρυτάτως τόν μύθον περί γερμανοφιλίας τοῦ<br />

Βασιλέως Κωνσταντῖνου. Σημειώνει ἀκόμη ὅτι Ἄγγλοι πράκτορες χρησιμοποιοῦσαν<br />

κοπέλες τῶν Ἀθηναϊκῶν Cabarets ὡς πληροφοριοδότες<br />

καί τίς ἐπιβίβαζαν εἰς διπλωματικά αὐτοκίνητα. Ὅταν αὐτό ἔγινεν<br />

ἀντιληπτόν εἰς τάς Ἀθῆνας, γράφει ὁ Sir Basil Thomson, ἐπλήγη<br />

σοβαρά ἡ Βρεττανική ὑπόληψις.<br />

Ἀκολούθως ἐπιχειρεῖται μία σύντομη παρουσίασις ὀλίγων χαρακτηριστικῶν<br />

ἀποσπασμάτων ἀπό τό ἐν λόγω ὀγκῶδες βιβλίον τοῦ Sir<br />

Basil Thomson, πού ἀφοροῦν τήν Ἑλλάδαν, κατά τόν Α΄ ΠΠ.<br />

• Ὡς πρός τήν ἀνθράκευσιν ἀπό τήν τότε οὐδετέραν Ἑλλάδαν τῶν<br />

Γερμανικῶν Καταδρομικῶν Goeben καί Breslau, πού τό καλοκαίρι τοῦ<br />

1914 κατευθύνοντο εἰς τήν Τουρκίαν πρός ἐνίσχυσιν τοῦ Πολεμικοῦ<br />

Ναυτικοῦ της καί νά ὁδηγήσουν τήν Τουρκίαν εἰς τόν Α΄ΠΠ, εἰς τό<br />

πλευρόν τῆς Γερμανίας, ὅπως καί ἔγινεν, τήν ἰδιόγραφον ἐντολήν ἐπί<br />

προσωπικοῦ του ἐπισκεπτηρίου, τήν ἔδωσε ὁ τότε Ἕλλην Πρωθυπουργός<br />

Ἐλευθέριος Βενιζέλοςεἰς τόν Λιμενάρχην Πειραιῶς!<br />

• Ὁ Ὑπαρχηγός τῆς Βρεττανικῆς Ναυτικῆς Ἀποστολῆς εἰς τήν Ἑλλάδαν,<br />

Πλοίαρχος τοῦ Βρεττανικοῦ Πολεμικοῦ Ναυτικοῦ P. Cardail, ἀνέφερε<br />

εἰς τόν προϊστάμενόν του Ναύαρχον Mark Kerr, ὅτι εἰς ἐρώτησιν<br />

τοῦ Στρατάρχου Lord Kitchner τόν Νοέμβριον τοῦ 1915, ἐάν ὁ Βασιλεύς<br />

Κωνσταντῖνος εἶναι Γερμανόφιλος ἤ Ἀνταντόφιλος, τοῦ ἀπήντησεν<br />

ὅτι δέν ἦτο οὔτε τό ἕνα οὔτε τό ἄλλο, ἀλλά ἐνεργοῦσε πρός ἐξυπηρέτησιν<br />

τῶν συμφερόντων τῆς χώρας του.<br />

• Ὁ Ἕλλην Βασιλεύς ἀπέδειξε τά φιλοανταντικά του συναισθήματα,<br />

προσφέροντας εἰς τόν Βρεττανόν Ναύαρχον Kerr ἀντίγραφον τοῦ λεπτομεροῦς<br />

ἐπιτελικοῦ σχεδίου, πού εἶχεν ἐκπονήσει τό Ἑλληνικόν<br />

Ἐπιτελεῖον τό 1912 καί συγκεκριμένως, ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς, διά τήν<br />

κατάληψιν τῶν Δαρδανελίων ἀπό τήν Εntente. Ὅταν τόν Αὔγουστον<br />

τοῦ 1915 ἐπραγματοποιήθη ἀπό τήν Entente ἡ ἐπιχείρησις τῆς καταλήψεως<br />

τῶν Δαρδανελίων, ὁ Βασιλεύς Κωνσταντῖνος ἠρνήθη τήν<br />

427

Ἑλληνικήν συμμέτοχην, διότι ἡ κατάστασις εἶχεν ἀλλάξει, ἡ ἔκβασις<br />

τῆς ἐπιχειρήσεως ἦτο ἀβεβαῖα καί δέν ἤθελε τήν ἄσκοπον θυσίαν<br />

Ἑλλήνων στρατιωτῶν.<br />

• Η ἀναδίφησις τῶν συμμαχικῶν ἐφημερίδων αὐτῆς τῆς περιόδου,<br />

προκαλεῖ μελαγχολικές σκέψεις. Ἡ λογοκρισία εἶχεν ὑπαγορεύσει τήν<br />

γραμμήν: Ὅλες ἔπρεπε νά ἐπαινοῦν τόν Ἐλευθέριον Βενιζέλον, χαρακτηρίζοντάς<br />

τον «διάσημον καί ἐπιφανήν πολιτικόν», ἐνῶ ἀντιθέτως,<br />

ὤφειλαν νά ἀφήνουν ὑπονοούμενα διά Γερμανικήν ἐπιρροήν εἰς τήν<br />

Ἑλληνικήν Βασιλικήν Αὐλήν.<br />

• Τόν Ἀπρίλιον τοῦ 1915, ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος, ὁ ὁποῖος ἤδη εὐρίσκετο<br />

ἐκτός ἐξουσίας, ἐπέλεξεν αὐτήν τήν στιγμήν νά δημοσιοποιήση<br />

δύο ἀπόρρητα Ὑπομνήματά του, πού ὅταν ἦτο ἀκόμα Πρωθυπουργός,<br />

εἶχε ὑποβάλλει εἰς τόν Βασιλέαν Κωνσταντῖνον, προτείνοντας<br />

τήν παραχώρησιν τῶν Ἑλληνικῶν περιοχῶν Καβάλας καί Δράμας εἰς<br />

τούς Βουλγάρους. Ἐάν οἱ Βούλγαροι δέν ἔβγαιναν ὀλίγον ἀργότερον<br />

εἰς τόν πόλεμον, εἰς τό πλευρόν τῶν Γερμανῶν, πιθανότατα οἱ Σύμμαχοι<br />

νά ἐπίεζαν τήν Ἑλλάδαν νά δεχθῆ αὐτήν τήν παραχώρησιν.<br />

• Είναι σαφέστατον ὅτι ἡ ἄρνησις τῆς Ἑλλάδος νά εἰσέλθη εἰς τόν πόλεμον,<br />

παρά τό πλευρόν τῆς Entente, ὀφειλόταν εἰς τήν ἄρνησιν τῶν<br />

Συμμάχων νά ἐγγυηθοῦν τήν ἐδαφικήν της ἀκεραιότηταν, διότι διατηροῦσαν<br />

τήν ἐλπίδαν νά ἐξαγοράσουν τήν Βουλγαρίαν, μέ τήν<br />

παραχώρησιν Ἑλληνικῶν καί Σερβικῶν ἐδαφῶν.<br />

• Από τόν Ἰούνιον τοῦ 1915 καί μετά οἱ Σύμμαχοι ἐγκαινίασαν τήν<br />

τακτικήν τῶν συνεχῶν παρενοχλήσεων καί πιέσεων εἰς βάρος της<br />

τότε οὐδετέρας Ἑλλάδος καί, ἀσκώντας τό δικαίωμα νηοψίας εἰς<br />

πλοῖα οὐδετέρων χωρῶν, ἄρχισαν νά συμπεριφέρονται ἀπέναντι εἰς<br />

τά Ἑλληνικά πλοῖα μέ τόν χειρότερον τρόπον, εἰς σύγκρισιν μέ τά<br />

σκάφη ἄλλων οὐδετέρων χωρῶν. Ὁ Βρεττανικός Στόλος δέν ἐπέτρεψε<br />

νά κατευθυνθῆ εἰς τήν Ἑλλάδαν πολεμικόν ὑλικόν, πού ἡ Ἑλλάς<br />

εἶχε προμηθευθεῖ ἀπό τίς ΗΠΑ καί τήν ἐξηνάγκασε νά τό ἐκποιήση<br />

εἰς τήν Ἀγγλίαν. Ἀντιθέτως, ἐπέτρεψαν εἰς τήν Βουλγαρίαν νά<br />

εἰσάγη εἰς τόν λιμέναν τοῦ Δεδέαγάτς (Ἀλεξανδρουπόλεως) ὅσες ποσότητες<br />

πολεμικοῦ ὑλικοῦ ἐπιθυμοῦσε, τό ὁποῖον φυσικῶς ἀργότερον,<br />

ἐχρησιμοποιήθη ἐναντίον τῶν Συμμάχων, ὅταν ἡ Βουλγαρία<br />

προσεχώρησεν εἰς τήν Γερμανικήν πλευράν.<br />

• Αν οἱ Ἕλληνες δέν ἐπείθοντο ἀπό τήν Ἀνταντικήν προπαγάνδαν,<br />

αὐτό δέν ὀφείλεται εἰς τήν ἐπιρροήν τοῦ «Γερμανικοῦ χρυσοῦ», ἀλλά<br />

428

εἰς τό γεγονός ὅτι οἱ Σύμμαχοι, ἐνῶ ἔκαναν φιλοπολεμικά κηρύγματα<br />

πρός τόν Ἑλληνικόν Λαόν, μέ τίς πράξεις τούς τόν ἔπειθαν πώς ἡ<br />

ἔξοδος τῆς Ἑλλάδος εἰς τόν πόλεμον, θά εἶχε ὡς μοναδικήν συνέπειαν<br />

τήν ἐπέκτασιν τῆς Βουλγαρίας εἰς βάρος τῆς Ἑλλάδος καί αὐτό ὅταν ἡ<br />

Συμμαχική νίκη, κάθε ἄλλον, παρά ἐξησφαλισμένη ἦτο.<br />

• Ο Ρῶσος Πρέσβυς εἰς τάς Ἀθῆνας τηλεγραφοῦσε τήν 20 ην Μαΐου<br />

1915 σχετικῶς μέ τήν Ἀγγλογαλλικήν προπαγάνδαν: «Σπαταλοῦν<br />

ἀμύθητα ποσά διά τήν ἐξαγοράν ἐφημερίδων καί τήν χρηματοδότησιν<br />

εἰδικῶν ἐκδόσεων. Ἔφθασαν δέ, εἰς σημεῖον νά δημιουργήσουν<br />

Γαλλικόν Ραδιοφωνικόν Πρακτορεῖον, τό ὁποῖον προσπαθεῖ νά ἐπηρεάση<br />

τήν Κοινήν Γνώμην ὑπέρ τῆς Entente, μέ τήν μετάδοσιν «εἰδήσεων»,<br />

πού εἶναι ἀποκυήματα νοσηρῆς φαντασίας».<br />

• Εἰς τάς ἀρχᾶς τοῦ 1916 Γάλλοι προπαγανδιστές ἀπεφάσισαν νά<br />

ἀγοράσουν τήν ἐφημερίδαν ΕΜ<strong>ΠΡΟ</strong>Σ καί νά τήν καταστήσουν ὄργανόν<br />

των, συνδεόμενον μέ τό ἐπίσημον ὄργανον τοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου,<br />

τήν ΠΑΤΡΙΔΑ. Μόλις τό ἐπληροφορήθη ὁ Διευθυντής τῆς<br />

ΠΑΤΡΙΔΟΣ, ἐπεσκέφθη τήν Γαλλικήν Πρεσβείαν καί ἀπείλησεν ὅτι θά<br />

ἄλλαζε παράταξιν τήν ἰδίαν ἤδη νύκταν, ἐάν τό ποσόν τῆς ἀγορᾶς<br />

δέν καταβαλλόταν εἰς αὐτόν, ἀντί τοῦ ΕΜ<strong>ΠΡΟ</strong>Σ.<br />

Ἡ ἀγορά τοῦ ΕΜ<strong>ΠΡΟ</strong>Σ δέν ἐπροχώρησεν, ἐξ αἰτίας τῶν ἀπειλῶν<br />

τῶν Βενιζελικῶν ἐφημερίδων, οἱ ὁποῖες ἀποτελοῦν ἐκβιαστικές ἐπιχειρήσεις.<br />

• Τήν 21 ην Σεπτεμβρίου 1915 ἡ Βουλγαρία ἐκήρυξε Γενικήν Ἐπιστράτευσιν<br />

καί ἀκολούθως εἰσῆλθεν εἰς τόν πόλεμον παρά τό πλευρόν τῆς<br />

Γερμανίας. Μόλις ἔγινε γνωστή ἡ Βουλγαρική ἐπιστράτευσις, ὁ Βασιλεύς<br />

Κωνσταντῖνος ἐδιέταξεν ἀμέσως Γενικήν Ἐπιστράτευσιν καί εἰς<br />

τήν χώραν του, πρᾶγμα πού θά ἦτο βεβαίως πολύ παράξενον, ἐάν<br />

εἶχε φιλογερμανικήν τοποθέτησιν, ὅπως τόν κατηγοροῦσαν ὀλίγον<br />

ἀργότερον.<br />

Ὁ Βασιλεύς Κωνσταντῖνος ἐξεκαθάρισεν εἰς τόν Πρωθυπουργόν<br />

Ἐλευθέριον Βενιζέλον ὅτι ἡ ἐπιστράτευσις ἦτο προπαρασκευαστικόν<br />

μέτρον, τό ὁποῖον δέν συνεπέγετο ἀπομάκρυνσιν ἀπό τήν οὐδετερότηταν<br />

καί, παραλλήλως, ἀπέκρουσε προσπάθειες τοῦ Πρωθυπουργοῦ,<br />

νά τόν παρασύρη εἰς ἐπιθετικήν πολιτικήν κατά τῆς Βουλγαρίας.<br />

Τόν Μάρτιον τοῦ 2005 ἔγινε δημοσιοποίησις τῶν ἄκρως ἀπορρήτων<br />

ἀρχείων τοῦ Βρεττανικοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν, τῆς περιόδου<br />

1873-1939. Τά ἐν λόγω ἀρχεῖα ἀποκαλύπτουν, διά πρώτην φο-<br />

429

ρᾶν, τούς μέσω τῶν Βρεττανικῶν Μυστικῶν Ὑπηρεσιῶν χρηματισμούς<br />

Βρεττανῶν πρακτόρων, κατά τήν ἐν λόγω περίοδον 63 ἐτῶν,<br />

διά τήν συγκέντρωσιν ζωτικῶν πληροφοριῶν ξένων χωρῶν καί τόν<br />

ἐπηρεασμόν ὑπέρ τῆς Βρεττανικῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς τῶν ἀντιστοίχων<br />

κρατῶν, μέ τήν ἐξαγοράν σημαντικῶν ἡγετικῶν πολιτικῶν<br />

καί ἄλλων προσωπικοτήτων τους. Εἰς τούς χρηματισμούς κορυφαίων<br />

πολιτικῶν καί τήν διείσδυσιν Βρεττανικῶν Μυστικῶν Ὑπηρεσιῶν μέ<br />

τήν δημιουργία δυσμενῶν ἐντυπώσεων, εἰς βάρος τοῦ τότε πολιτειακοῦ<br />

ἄρχοντος, περιλαμβάνεται εἰς τά ἀρχεῖα καί ἡ Ἑλλάς τήν<br />

περίοδον 1914-1918, προκειμένου νά ἀπομακρυνθῆ ἡ χώρα ἀπό τήν<br />

οὐδετέραν στάσιν πού τηροῦσε καί νά προσχωρήση εἰς τήν Συμμαχίαν<br />

τῆς Entente (Ἀγγλίας-Γαλλίας-Ρωσίας) κατά τόν Α΄ ΠΠ.<br />

Τά ἄκρως ἀπόρρητα αὐτά ἀρχεῖα ἀνέρχονται σέ πάρα πολλά ἔγγραφα,<br />

τά ὁποῖα ἀσφαλῶς θά τύχουν ἐνδελεχοῦς μελέτης ἀπό ἱστορικούς.<br />

Μία πρώτη γενική ἐντύπωσις ἀπό τό ὑπ’ ὄψιν ἀρχειακόν ὑλικόν,<br />

μαζί μέ χαρακτηριστικές πληροφορίες, δίδει συνοπτικῶς ὁ Keith<br />

Hamilton, Ἱστορικός τοῦ Βρεττανικοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν καί<br />

τῆςΚοινοπολιτείας. Κατωτέρω παρατίθενται ὅσα σημαντικά καί ἄγνωστα<br />

ἀναφέρονται ἀπό τόν Keith Hamilton, διά τήν δράσιν τοῦ βασικοῦ<br />

πράκτορος τῶν Βρεττανικῶν Ὑπηρεσιῶν εἰς τήν Ἑλλάδαν, μεγαλεμπόρου<br />

ὅπλων καί πολύφερνης προσωπικότητος τῆς ἐποχῆς, τοῦ<br />

Μπαζίλ Ζαχάρωφ, κατά τήν περίοδον τοῦ Α΄ ΠΠ 1914-1918, ὅστις,<br />

ὄντας πολυπράγμων καί δαιμόνιος, ἐπέτυχεν νά ἀναγορευθῆ διά τάς<br />

ὑπηρεσίες πού προσέφερεν εἰς τήν Βρεττανίαν εἰς Knight Grand Cross<br />

of the Order of the British Empire καί ἔμεινεν εὐρυτάτως γνωστός,<br />

ὡς Sir Basil Zaharoff. Τό 1915 διέθετε ἤδη μεγάλην περιουσίαν καί<br />

πολυτελέστατες κατοικίες εἰς Monte Carlo, Paris καί ἀλλοῦ, κινούμενος<br />

μέ πλήρην ἄνεσιν εἰς τούς ὑψηλούς κοινωνικούς, ἐπιχειρηματικούς<br />

καί πολιτικούς κύκλους τῆς ἐποχῆς του.<br />

Μέ βάσιν τά ἀρχεῖα, ὁ Ἱστορικός Keith Hamilton ἐπισημαίνει ὅτι ἡ<br />

Ἀγγλία, ἔχοντας προηγουμένως προσφέρει Ἑλληνικά ἐδάφη ὡς<br />

ἀνταλλάγματα εἰς τήν Βουλγαρίαν διά νά τήν προσελκύση πρός τήν<br />

πλευρά της καί διαπιστώνοντας ἀκολούθως τήν ἀποτυχίαν τοῦ ἐγχειρήματός<br />

της, μετά τήν προσχώρησιν τῆς Βουλγαρίας εἰς συμμαχίαν<br />

μέ τήν Γερμανίαν, ἔστρεψε ὅλες τίς προσπάθειές της πρός τήν ἔξοδον<br />

τῆς Ἑλλάδος παρά τό πλευρόν της, εἰς τόν Α΄ ΠΠ. Εἰς αὐτά τά πλαίσια,<br />

οἱ Ἀγγλικές Μυστικές Ὑπηρεσίες διέδιδαν ψευδῶς, τονίζει ὁ Keith<br />

430

Hamilton, ὅτι ὁ οὐδετερόφιλος Βασιλεύς τῆς Ἑλλάδος Κωνσταντῖνος<br />

ἦτο δῆθεν Γερμανόφιλος, μέ ἀφορμήν ὅτι ἡ σύζυγός του Σοφία, ἦτο<br />

ἀδελφή τοῦ Γερμανοῦ Κάϊζερ.<br />

Συνεχίζοντας ὁ Keith Hamilton, σημειώνει ὅτι οἱ Σύμμαχοι τῆς<br />

Entente προσέβλεπαν ὅπως γράφει, τόν Πρωθυπουργόν Ἐλευθέριον<br />

Βενιζέλον, μέ τήν συμπαιγνίαν τοῦ ὁποίου, Βρεττανικές καί Γαλλικές<br />

Ἔνοπλες Δυνάμεις εἶχαν καταλάβει τήν Θεσσαλονίκην, προκειμένου<br />

νά ἐξαναγκασθῆ ἡ Ἑλλάς νά συνδράμη στρατιωτικῶς τήν Σερβίαν, εἰς<br />

τήν ὁποία εἶχεν ἐπιτεθεῖ ἡ Γερμανία μέ τάς Κεντρικᾶς Δυνάμεις.<br />

Εἰς τήν Ἑλλάδαν, ὁ Basil Zaharoff ἐχρησιμοποιήθη ἀπό τήν ἔναρξιν<br />

τοῦ Α΄ ΠΠ τό 1914 ἀπό τήν Βρεττανίαν διά διείσδυσιν καί ἀνάπτυξιν<br />

προπαγάνδας ὑπέρ τῆς προσχωρήσεως τῆς Ἑλλάδος εἰς τήν<br />

Entente, εἰς τήν ὁποίαν πρωτοστατοῦσεν ἡ Ἀγγλία.<br />

Διά νά κερδηθῆ ἡ Ἑλλάδα πρός τήν πλευράν τῆς Entente, o Basil<br />

Zaharoff ἰσχυρίζεται εἰς ἐπιστολήν του, πού εὑρίσκεται εἰς τά ἀρχεῖα<br />

καί ἀπευθύνεται πρός ὑψηλόβαθμον σύνδεσμόν του μέ τόν Βρεττανόν<br />

Πρωθυπουργόν, ὅτι χρειάζεται νά δαπανηθῆ διά χρηματισμούς<br />

εἰς τήν Ἑλλάδαν τό συνολικόν ποσόν 1.500.000 Λιρῶν Ἀγγλίας. Ἀπό<br />

αὐτά τά χρήματα ὁ Zaharoff ἔγραφε ὅτι εἶχε ἤδη δαπανήσει εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν τά τελευταῖα 9 έτη 1.200.000 £ καί μέ ἕνα συμπληρωματικόν<br />

ποσόν 300.000 £, ἐτόνιζεν ὅτι θά ἐπετύγχανε ἐντός 20 ἡμερῶν<br />

τήν προσχώρησιν τῆς Ἑλλάδος εἰς τήν Entente καί τήν ἔναρξιν ἐπιχειρήσεων<br />

τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ κατά τῆς προσκειμένης πρός τήν<br />

Γερμανίαν Βουλγαρίας. Σημείωνε ἐπίσης ὁ Zaharoff, ὅτι ὁ Ἀρχηγός<br />

τοῦ Κόμματος τῶν Φιλελευθέρων Ἐλευθέριος Βενιζέλος, ἦτο ἀγαπητός<br />

του φίλος καθώς ἐπίσης ὁ παλαιός του φίλος καί τότε Πρωθυπουργός<br />

Στέφανος Σκουλούδης, θά ἀκολουθοῦσαν τίς προτροπές<br />

του. Ὁ Zaharoff συνέχιζε εἰς τήν ἐπιστολήν του ὅτι αὐτό πού τότε<br />

προεῖχεν, ἦτο ἡ ἐξαγορά 45 Ἐλλήνων Βουλευτῶν, τῶν Γερμανόφιλων<br />

Ἑλληνικῶν ἐφημερίδων καί ἑνός Στρατιωτικοῦ Διοικητοῦ τῶν Ἑλληνικῶν<br />

συνόρων, προκειμένου νά ἐπιταχυνθῆ τό τέλος τοῦ Α΄ ΠΠ. Ὁ<br />

Βρεττανός Πρωθυπουργός, παρά τούς ἐνδοιασμούς τῶν ἐπιτελῶν<br />

του, τελικῶς, τήν 11 ην Δεκεμβρίου 1915 ἐδέχθη γραπτῶς τίς προτάσεις<br />

τῆς ἐπιστολῆς Zaharoff, ἐκτιμώντας μεταξύ ἄλλων ὅτι ἡ Γερμανία<br />

εἶχε περί τούς 3.000 δικούς της πράκτορες ἐντός τῆς Ἑλλάδος καί τόν<br />

ἔλεγχον τῶν Ἑλληνικῶν ἐφημερίδων.<br />

Ἀκολούθως ἡ Βρεττανική Κυβέρνησις ἔθεσε εἰς τήν διάθεσιν τοῦ<br />

431

Zaharoff τό ποσόν τοῦ 1.407.000 £, καταθέτοντας τά χρήματα εἰς<br />

πίστωσιν τοῦ Zaharoff, εἰς λογαριασμόν του εἰς τήν Barclay’s Bank.<br />

Ἀμέσως μετά τήν λῆψιν τῶν χρημάτων, σημειώνει ὁ Keith Hamilton,<br />

ὁ Zacharoff, ἐνημέρωσε τόν Ἐλευθέριον Βενιζέλον. Εἰς τά πλαίσια τῆς<br />

προπαγάνδας, ὁ Zaharoff ἐφρόντισε νά ἱδρυθῆ εἰς τήν Ἀθήναν τό<br />

1916 Ἀγγλο-Γαλλικό Πρακτορεῖον Εἰδήσεων, πού πῆρε τήν μορφήν<br />

Ραδιοφωνικοῦ Πρακτορείου.<br />

Προκειμένου νά ἐνισχυθῆ οἰκονομικῶς περαιτέρω ὁ Ἐλευθέριος<br />

Βενιζέλος, τά ἀρχεῖα ἀναφέρουν ὅτι οἱ Βρεττανοί διέθεσαν ἕνα ἑκατομμύριον<br />

Γαλλικά Φράγκα, τά ὁποῖα κατεβλήθησαν μέσω τῆς Ἐθνικῆς<br />

Τραπέζης τῆς Αἰγύπτου εἰς τόν Γεώργιον Ἀβέρωφ, φίλον καί πράκτοραν,<br />

ὅπως τόν χαρακτηρίζει ὁ Keith Hamilton, τοῦ Ἐλευθερίου<br />

Βενιζέλου. Ὁ Γεώργιος Ἀβέρωφ, ἦτο ἀνεψιός καί κυριότερος κληρονόμος<br />

τοῦ Ἐθνικοῦ εὐεργέτου Γεωργίου Ἀβέρωφ (1818-1899) καί<br />

κατά τήν Μεγάλην Ἑλληνικήν Ἐγκυκλοπαίδειαν ὑπῆρξεν πολιτευτῆς<br />

Εὐβοίας καί χορηγός τοῦ κινήματος τοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου τῆς<br />

Θεσσαλονίκης τό 1917, κατά τήν διάρκειαν τοῦ Α΄ ΠΠ, τό ὁποῖον<br />

ἀπέβλεπεν εἰς τήν ὑποστήριξιν τῆς ἐξόδου τῆς Ἑλλάδος εἰς τόν πόλεμον,<br />

παρά τό πλευρόν τῆς Entente. Ἀπό δικά του χρήματα ὁ Zaharoff<br />

χρηματοδότησε κατά τά ἀρχεῖα μέ 37.000 £, τήν ἵδρυσιν Ἐκδοτικοῦ<br />

Οἴκου τῶν Φιλελευθέρων. Ἐπειδή ὅμως μέχρι τόν Ἰούλιον τοῦ 1916,<br />

δέν εἶχε ἐπιτευχθεῖ ἡ κήρυξις πολέμου ἐκ μέρους τῆς Ἑλλάδος κατά<br />

τῆς Βουλγαρίας, ὁ Zaharoff, ἐζήτησε καί ἐπέτυχε τήν Γάλλο-Ἀγγλική<br />

χρηματοδότησιν τοῦ Κόμματος τῶν Φιλελευθέρων μέ ἐπί πλέον<br />

5.000.000 δραχμές, διά προβλεπόμενα προεκλογικά ἔξοδα. Παρά τήν<br />

πίεσιν τῆς Entente πρός τήν Ἑλλάδαν, δέν ἔγιναν ἐκλογές καί ἡ Ἑλλάς<br />

ἐξηναγκάσθη μετά τόν Ναυτικόν Ἀποκλεισμόν, πού τῆς ἐπέβαλαν ἡ<br />

Βρεττανία καί Γαλλία καί τήν ἐπέμβασιν Γαλλικῶν καί Ἀγγλικῶν<br />

στρατιωτικῶν δυνάμεων, νά πάρη μέρος εἰς τόν Α΄ ΠΠ, παρά τό<br />

πλευρόν τῶν Συμμάχων. Ἡ Κυβέρνησις Ἐλευθερίου Βενιζέλου τῆς<br />

περιόδου 1917-1920, ἡ ὁποία ἐσχηματίσθη μετά τόν ναυτικόν ἀποκλεισμόν<br />

τῆς Ἑλλάδος, τόν ναυτικόν βομβαρδισμόν τῶν Ἀθηνῶν, τήν<br />

ἀποβίβασιν Ἀγγλικῶν καί Γαλλικῶν στρατευμάτων εἰς τήν Θεσσαλονίκην,<br />

τήν κατάληψιν Ἑλληνικῶν νήσων ἀπό τούς Ἄγγλους καί Γάλλους<br />

καί, λόγω ἀξιώσεώς των, τήν ἐκθρόνισιν τοῦ Βασιλέως Κωνσταντῖνου<br />

τόν Ἰούνιον 1917, ἔβγαλε τήν Ἑλλάδαν κατά τόν Α΄ ΠΠ<br />

432

παρά τό πλευρόν τῆς Entente καί ἐτίμησε τόν Basil Zaharoff μέ τό<br />

παράσημον τοῦ Σταυροῦ τοῦ Σωτῆρος.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς ἦτο υἱός τοῦ Παναγῆ Μεταξᾶ<br />

καί τῆς Ἑλένης Τριγώνη ἀπό τό Ἀγρίνιον καί ἐγεννήθη<br />

στήν Ἰθάκην, ὅπου ὁ πατέρας του ἦτο Ἔπαρχος.<br />

Ἦτο γόνος τοῦ οἰκονομικῶς ξεπεσμένου Κεφαλληνιακοῦ<br />

κλάδου τῶν Ἀντζουλακάτων, τῆς παλαιᾶς<br />

Βυζαντινῆς οἰκογενείας τῶν Μεταξᾶδων, ἐνῶ ἡ<br />

οἰκογένειά του διατηροῦσε τόν τίτλον τοῦ Κόμητος.<br />

Εἶχε δύο ἀδέλφια: τόν Κωνσταντῖνον, ὁ ὁποῖος σπούδασε νομικά,<br />

ἀλλά σχετικῶς νέος ὁδηγήθη εἰς ψυχιατρεῖον, δι' αὐτό καί ὁ Ἰωάννης<br />

Μεταξᾶς τοῦ εἶχε ἰδιαιτέραν ἀδυναμίαν καί τήν Μαριάνθην. Τά παιδικά<br />

του ἔτηἦσαν εὐτυχισμένα παρ' ὅλες τίς οἰκονομικές δυσκολίες<br />

τῆς οἰκογενείας του. Ἡ κατάστασις ἐπεδεινώθη τό 1879, ὅταν ὁ<br />

πατήρ του ἔχασε τήν πολιτικήν θέσιν πού κατεῖχε καί ἠναγκάσθη νά<br />

μετακομίση εἰς τήν Κεφαλληνίαν. Ἐκεῖ, ὁ Μεταξᾶς ἐνεγράφη εἰς τό<br />

γυμνάσιον τῆς πόλεως, ἀπ' ὅπου καί ἀπεφοίτησε μέ ἐπιτυχίαν. Ἀπό<br />

τότε εἶχε φανεῖ ἡ ἰδιαιτέρα κλίσις του εἰς τά μαθηματικά.<br />

Στρατιωτική σταδιοδρομία<br />

24 Σεπτεμβρίου τοῦ 1885, εἰς ἡλικίαν 14 ἐτῶν, εἰσήχθη εἰς τήν<br />

στρατιωτικήν Σχολήν Εὐελπίδων ἐπιλέγοντας τό Σῶμα Μηχανικῶν. Ἡ<br />

ἐπιλογή του δέν ἦτο τυχαία, ἀφοῦ εἰς τό ἴδιο σῶμα ὑπηρετοῦσαν δύο<br />

συγγενεῖς του, ὁ Γεράσιμος καί ὁ Νικόλαος Μεταξᾶς, μετέπειτα ὑπουργός<br />

τῶν Στρατιωτικῶν. Τό 1890 ἐξῆλθε ἀπό τήν Σχολήν, ὡς ἀνθυπολοχαγός<br />

τοῦ Μηχανικοῦ.<br />

Τόν Σεπτέμβριον τοῦ 1892, εἰσήχθη εἰς τήν Σχολήν Μηχανικῶν<br />

Στρατοῦ καί δύο ἔτη ἀργότερον, εὑρέθη εἰς τήν τοπικήν φρουράν<br />

τοῦ Ναυπλίου. Ἐκεῖ ἐζοῦσε μέ τήν οἰκογένειάν του, ἀφοῦ ὁ πατέρας<br />

του εἶχε μετατεθεῖ εἰς τό Ναύπλιον. Τό 1897 μετετέθη εἰς τό Ὑπουργεῖον<br />

Στρατιωτικῶν, δίπλα εἰς τόν θεῖον του, τόν Ὑπουργόν Νικόλαον<br />

Μεταξᾶν. Ὕστερα ἀπό πιέσεις τοῦ ἰδίου, μετετέθη εἰς τό Ἐπιτελεῖον<br />

τοῦ τότε Ἀντιστρατήγου, εἰς τήν θέσιν τοῦ ὑπευθύνου τῶν<br />

ἐμπιστευτικῶν ἀρχείων τοῦ Ἐπιτελείου. Ἐκεῖ, εἶχε τήν εὐκαιρίαν νά<br />

γνωρίση τόν Διάδοχον τοῦ θρόνου Κωνσταντῖνον καί νά συνδεθοῦν<br />

φιλικῶς. Ἡ συμμετοχή εἰς τόν ἑλληνο-τουρκικόν πόλεμον τοῦ 1897,<br />

433

τοῦ ἐδίδαξε πολλά καί τόν ἐβοήθησε νά κερδίση τήν εὔνοιαν τοῦ<br />

Βασιλέως. Τό 1889 ἐκέρδισεν ὑποτροφίαν ἀπό τόν Βασιλέαν καί ἔτσι<br />

συμπλήρωσε τίς σπουδές του εἰς τήν Γερμανίαν, εἰς τήν Πολεμικήν<br />

Ἀκαδημίαν τοῦ Βερολίνου, ἀπό τήν ὁποίαν καί ἀπεφοίτησεν, τό 1902,<br />

μέ ἰδιαίτερες διακρίσεις, δεχόμενος ἐμφανεῖς ἐπιρροές ἀπό τόν πρωσικόν<br />

μιλιταρισμόν.<br />

Ἐπανερχόμενος εἰς τήν Ἑλλάδαν, τό 1903 ἐτοποθετήθη εἰς τό<br />

τότε νεοσύστατον Γενικόν Ἐπιτελεῖον Στρατοῦ, κατά τά ξένα πρότυπα,<br />

συμβάλλοντας σημαντικῶς εἰς τήν ὀργάνωσιν τοῦ στρατοῦ.<br />

Ἐκεῖ συνηργάσθη μέ τόν Βίκτωραν Δούσμανην, εἰς τήν σύνταξιν τῶν<br />

νέων στρατιωτικῶν κανονισμῶν, πού ἐψηφίσθησαν εἰς τήν Βουλήν τό<br />

1904, ὕστερα ἀπό εἰσήγησιν τοῦ Θεοτόκη. Δύο ἔτη ἀργότερον, τό<br />

1906, προήχθη εἰς Λοχαγόν πρώτης τάξεως. Ὡς μέλος τοῦ Ἐπιτελείου,<br />

ἀνέπτυξεν στενήν φιλίαν μέ τόν πρίγκιπαν Ἀνδρέαν, ἀδελφόν<br />

τοῦ Διαδόχου Κωνσταντῖνου, ἐνῶ τό 1907 τοῦ ἐζητήθη νά ἀναλάβη<br />

τήν στρατιωτικήν ἐκπαίδευσιν τοῦ μετέπειτα Βασιλέως Γεωργίου Β΄.<br />

Τά ἑπόμενα δύο ἔτη ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς τοῦ ἐδίδασκε στρατιωτικήν<br />

ἱστορίαν καί τακτικήν.<br />

Μέ τήν ἔκρηξιν τοῦ στρατιωτικοῦ κινήματος τό 1909, οἱ ἐπαναστάτες<br />

μετέθεσαν τόν Μεταξᾶν εἰς τήν Λάρισαν, ἀφοῦ ἦτο γνωστός<br />

διά τίς σχέσεις του μέ τήν βασιλικήν οἰκογένειαν. Χαρακτηριστικόν<br />

τῆς στενῆς του σχέσεως εἶναι, ὅτι ἡ Βασίλισσα Σοφία τόν ἀποκαλοῦσε<br />

Γιαννάκη.<br />

19 Ὀκτωβρίου τοῦ 1910, ὁ Βασιλεύς διόρισε Πρωθυπουργόν τόν<br />

Ἐλευθέριον Βενιζέλον. Τήν ἰδίαν ἡμέραν ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς, ὅστις<br />

εἶχεν ἀνακληθεῖ εἰς τάς Ἀθῆνας, ἔλαβε πρόσκλησιν νά ἐπισκεφθῆ τόν<br />

Βενιζέλον, εἰς τό ξενοδοχεῖον πού διέμενε. Ὅταν τόν συνήντησε, ὁ<br />

Βενιζέλος τοῦ προσέφερε τήν θέσιν τοῦ πρώτου Ὑπασπιστοῦ του.<br />

Οὕτως, ὁ Μεταξᾶς, οὐσιαστικῶς, ἔγινε σύνδεσμος μεταξύ τοῦ<br />

Πρωθυπουργοῦ καί τῶν Ἀνακτόρων. Αὐτόν τόν σκοπόν ἐξυπηρετοῦσεν<br />

ὁ διορισμός του, ὡς ὑπασπιστοῦ καί στρατιωτικοῦ συμβούλου<br />

τοῦ Βενιζέλου.<br />

Τό 1912, ὀλίγον πρό τῆς ἐκρήξεως τοῦ πρώτου Βαλκανικοῦ πολέμου,<br />

ὁ Βενιζέλος ἔστειλε τόν Μεταξᾶν εἰς τήν Σόφιαν, διά νά διαπραγματευθῆ<br />

τήν στρατιωτικήν συνθήκην μεταξύ τῆς Ἑλλάδος καί<br />

τῆς Βουλγαρίας. 5 Ὀκτωβρίου, ἡ συνθήκη εἶχε ὑπογραφεῖ. Μετά τήν<br />

ὑπογραφήν τῆς συνθήκης ἀνεχώρησε διά Βελιγράδιον. Τέλος, τήν<br />

434

17 ην Ὀκτωβρίου, ἔφθασε εἰς τήν Λάρισαν, ὅπου εἶχεν ἐγκατασταθεῖ<br />

τό Γενικόν Ἐπιτελεῖον. Ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς ἦτο τέταρτος εἰς τήν ἱεραρχίαν<br />

τοῦ Ἐπιτελείου, ἀλλά μπορεῖ νά θεωρηθῆ ὡς ὁ ἐγκέφαλός του.<br />

Συμμετεῖχεν εἰς ὄλας τάς μάχας τοῦ πρώτου Βαλκανικοῦ πολέμου,<br />

ἐνῶ μαζί μέ τόν Δούσμανην, διεπραγματεύθη τήν παράδοσιν τῆς<br />

Θεσσαλονίκης ἀπό τόν Ταξίν Χασᾶν Πασά. Τό σχετικόν πρωτόκολλον,<br />

διά τοῦ ὁποίου παρεδώθη ὁ Τοῦρκος στρατηγός Ταξίν Χασᾶν Πασάς,<br />

μέ ὅλον τό Σῶμα στρατοῦ, πού διοικοῦσε, ὑπεγράφη τήν 26 ην Ὀκτωβρίου<br />

1912. Τόν Δεκέμβριον τοῦ 1912, ὁ Μεταξᾶς μετέβη εἰς τό<br />

Λονδίνον πρός διαπραγμάτευσιν τῶν ὅρων τῆς συνάψεως εἰρήνης μέ<br />

τήν Τουρκίαν, ὡς στρατιωτικός σύμβουλος τοῦ τότε Πρωθυπουργοῦ<br />

Ἐλευθερίου Βενιζέλου. Ὅμως τήν 16 ην Ἰανουαρίου τοῦ 1913, ὁ Μεταξᾶς<br />

ἀνεκλήθη ἀπό τήν κυβέρνησιν καί ἐστάλη ἀμέσως εἰς τήν<br />

Ἤπειρον, ὅπου ὁ στρατός ἀντιμετώπιζε προβλήματα. Θεωρεῖται ὁ<br />

ἐμπνευστής καί ὁ δημιουργός τοῦ σχεδίου καταλήψεως τοῦ Μπιζανίου,<br />

πού περιέλαβε τόν μεγαλύτερον μέχρι τότε βομβαρδισμόν τῆς<br />

ἱστορίας, ἐνῶ ἦτο καί ἀντιπρόσωπος τῶν Ἑλλήνων, εἰς τήν παράδοσιν<br />

τῶν Ἰωαννίνων. Τόν Ἀπρίλιον τοῦ 1913, λόγω ἀρχαιότητος, προήχθη<br />

εἰς Ταγματάρχην καί διορίσθη διοικητής τοῦ Ἐπιτελείου. Ἀπό αὐτήν<br />

τήν θέσιν ἔλαβε μέρος εἰς τόν δεύτερον Βαλκανικόν πόλεμον, μετά δέ<br />

τό πέρας αὐτῶν τῶν πολέμων προήχθη εἰς Ἀντισυνταγματάρχην καί<br />

ἐτοποθετήθη ὡς Διευθυντής τῶν Ἐπιχειρήσεων τοῦ Γενικοῦ Ἐπιτελείου<br />

Στρατοῦ, καθώς καί ὡς Διευθυντής τῆς Ἀνωτέρας Στρατιωτικῆς<br />

Ἀκαδημίας. Ὀλίγον ἀργότερον, τόν Ὀκτώβριον τοῦ 1913, ἐπαρασημοφορήθη<br />

ἀπό τόν Βασιλέαν μέ τόν Χρυσοῦν Σταυρόν τοῦ Σωτῆρος.<br />

Κατά τήν διάρκειαν τῆς κρίσεως μέ τήν Τουρκίαν τό 1914, διά τό<br />

θέμα τῶν νήσων τοῦ Ἀνατολικοῦ Αἰγαίου, ὁ Μεταξᾶς συνέταξε καί<br />

σχέδιον αἰφνιδίου ἀποβάσεως καί καταλήψεως τῶν Στενῶν τῶν Δαρδανελλίων,<br />

εἰς περίπτωσιν πολέμου.<br />

Ἡ διαμάχη του μέ τόν Βενιζέλον<br />

Ἡ σύγκρουσις μέ τόν Ἐλευθέριον Βενιζέλον ἦτο ἀναπόφευκτη,<br />

λόγω τῆς διαφορετικῆς νοοτροπίας καί ἰδεολογίας των. Ὁ μέν Μεταξᾶς<br />

ἦτο φιλομοναρχικός καί ἐπιστευεν εἰς τήν ὑπεροχήν τῆς Γερμανικῆς<br />

Αὐτοκρατορίας, ὁ δέ Βενιζέλος ἐπροτίμα τήν κυβέρνησιν αὐτόνομον,<br />

πέραν τῶν παρεμβάσεων τοῦ Βασιλέως καί ἐπίστευεν εἰς τήν<br />

στρατιωτικήν καί οἰκονομικήν ὑπεροχήν τῆς Γαλλίας καί τῆς Ἀγγλίας.<br />

435

Ἦτο, λοιπόν, ἐκ διαμέτρου ἀντίθετοι. Τήν ἐποχήν τῆς γνωριμίας τους<br />

ὁ Βενιζέλος ἦτο πανίσχυρος, ἐνῶ ὁ Μεταξᾶς, ἕνας παρηγκωνισμένος<br />

βασιλικός στρατιωτικός. Παρ' ὅλα αὐτά, λόγω τῶν σπουδαίων στρατιωτικῶν<br />

γνώσεών του, ἐπάνω εἰς στρατιωτικές τακτικές, κατάφερε<br />

νά διορισθῆ πρῶτος Ὑπασπιστής τοῦ Βενιζέλου καί, παρασκηνιακῶς,<br />

νά ἀναμειχθῆ εἰς τά μεγάλα γεγονότα τῆς ἐποχῆς.<br />

Ἡ ρῆξις ἐπῆλθε τό 1915, ὅταν καί ὁ Μεταξᾶς, ἐκμεταλλευόμενος<br />

τό ἀξίωμά του, ἀνεμείχθη εἰς τά πολιτικά ζητήματα. Μέ τήν παραίτησίν<br />

του, κατάφερε νά μεταπείση τόν Βασιλέαν, ὡς πρός τήν εἴσοδον<br />

τῆς χώρας εἰς τόν πόλεμον, παρά τό πλευρόν τῶν συμμάχων.<br />

Οὕτως, οὐσιαστικῶς, ἐδημιουργήθη ὁ Ἐθνικός διχασμός, πού ταλαιπώρησεν<br />

ἐπί ἔτη τήν Ἑλλάδαν.<br />

Τήν κίνησιν αὐτήν, ὁ Βενιζέλος δέν τοῦ τήν ἐσυγχώρησεν ποτέ, μέ<br />

ἀποτέλεσμα, ὅταν ἀνῆλθε εἰς τήν ἐξουσίαν τό 1917, ὡς Πρωθυπουργός<br />

νά τόν ἐξορίση εἰς τήν Κορσικήν. Μέ δικές του, μάλιστα,<br />

ἐνέργειες τόν κατεδίκασεν εἰς θάνατον.<br />

11 Ὀκτωβρίου τοῦ 1934, ὁ Βενιζέλος, ἀπό τά Χανιά, ὅπου ἑκατοικοῦσεν,<br />

ἀπεφάσισε νά ἐγκαινιάση μίαν σειράν ἄρθρων εἰς τήν<br />

ἐφημερίδαν «Ἐλεύθερον Βῆμα», σχετικῶς μέ τά γεγονότα τοῦ Ἐθνικοῦ<br />

Διχασμοῦ. Ὕστερα ἀπό μερικές ἡμέρες, ὁ Μεταξᾶς ἀπήντησε εἰς<br />

τίς μυθοπλασίες τοῦ Βενιζέλου, ὅπως ἔλεγεν ὁ ἴδιος, ἐγκαινιάζοντας<br />

δικήν του σειράν ἄρθρων εἰς τήν ἐφημερίδαν «Καθημερινή».<br />

Ἡ ἀρθρογραφία τῶν δύο ἀνδρῶν ἐτελείωσεν 23 Ἰανουαρίου τοῦ<br />

1935, μέ τό τελευταῖον ἄρθρον τοῦ Μεταξᾶ. Συνολικῶς ὁ Βενιζέλος<br />

ἐδημοσίευσε 37 ἄρθρα, ἐνῶ ὁ Μεταξᾶς 70. Μέσα ἀπό τήν ἀρθρογραφίαν<br />

φαίνεται τό μίσος πού ἔτρεφε ὁ ἕνας πρός τόν ἄλλον. Συμφώνως<br />

μέ τούς συγχρόνους ἱστορικούς, οἱ ἰσχυρισμοί τοῦ Μεταξᾶ<br />

κρίνονται περισσότερον ἀξιόπιστοι. Χαρακτηριστικόν εἶναι, ὅτι ὁ Μεταξᾶς<br />

ἀναφέρει ἕνα ἔγγραφον τῆς Γερμανικῆς κυβερνήσεως, μέ τό<br />

ὁποῖον παρεῖχεν ἐγγυήσεις εἰς τόν Βασιλέαν, εἰς περίπτωσιν παραμονῆς<br />

τῆς χώρας εἰς τήν οὐδετερότηταν. Ὁ Βενιζέλος τό ἠρνήθη,<br />

ἀλλά οἱ σύγχρονες μελέτες τῶν γερμανικῶν ἀρχείων ἀπέδειξαν, ὅτι<br />

πράγματι τό ἔγγραφον ὑπῆρξε.<br />

Ἐθνικός διχασμός<br />

Σημαντικόν ρόλον διεδραμάτισε εἰς τόν Ἐθνικόν Διχασμόν τοῦ<br />

1915. Ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς ὑπεστήριζε τόν Βασιλέαν καί συνεπῶς τήν<br />

4<strong>36</strong>

ἀπόφασίν του διά οὐδετερότηταν. Ἀναγκαστικῶς, λοιπόν, ἦλθε εἰς<br />

σύγκρουσιν μέ τόν Βενιζέλον. Τόν Φεβρουάριον τοῦ 1915, μετά τήν<br />

ἀπόταξιν τοῦ Δούσμανη, προήχθη εἰς τήν θέσιν τοῦ ἀναπληρωτοῦ<br />

ἀρχηγοῦ τοῦ Ἐπιτελείου.<br />

Ἡ ἀπόφασις τοῦ Ἐλευθέριου Βενιζέλου διά ἔνταξιν τῆς Ἑλλάδος<br />

εἰς τόν πόλεμον παρά τό πλευρόν τῶν Συμμάχων, ἐξόργισε τόν Μεταξᾶν.Ἀμέσως<br />

ὑπέβαλλε εἰς τόν Βενιζέλον τήν παραίτησίν του (Μάρτιος<br />

1915), μέ τό αἰτιολογικόν ὅτι δέν ἦτο σύμφωνος μέ τόν ἐπικείμενον<br />

πόλεμον καί ἑπομένως δέν ἠδύνατο νά παραμείνη ἀρχηγός<br />

τοῦ Γενικοῦ Ἐπιτελείου.<br />

6 Ὀκτωβρίου, ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος ἐξεδιώχθη ἀπό τό ἀξίωμα<br />

τοῦ πρωθυπουργοῦ, ἐνῶ ὁ Μεταξᾶς ἀνεκλήθη εἰς τό σῶμα, ὡς ὑπαρχηγός<br />

τοῦ Ἐπιτελείου.<br />

26 Μαΐου τοῦ 1916, οἱ γερμανοβουλγαρικές δυνάμεις ἐπετέθησαν<br />

ἐναντίον τοῦ ὀχυροῦ Ροῦπελ, εἰς τά ἑλληνο-βουλγαρικά σύνορα. Ὁ<br />

Μεταξᾶς, κατόπιν πιέσεων τοῦ Βασιλέως, ἔδωσε ἐντολήν νά παραδωθῆ<br />

τό ὀχυρόν, χωρίς ἀντίστασιν. Δι’ αὐτήν τήν στάσιν του ἐπεκρίθη<br />

πολλές φορές καί ἐχαρακτηρίσθη ἀπό τούς πολιτικούς του ἀντιπάλους<br />

«ἀρχιπροδότης». 27 Ἰουνίου, κατόπιν τελεσιγράφου τῶν Μεγάλων<br />

Δυνάμεων, ἐδημοσιεύθη τό διάταγμα τῆς γενικῆς ἀποστρατεύσεως.<br />

Μέ τήν ἀποστράτευσίν του, ὁ Μεταξᾶς προήχθη εἰς Συνταγματάρχην.<br />

Ἀμέσως μετά, οἱ ἀπόστρατοι ὀργανώθησαν εἰς ὁμάδες ἐφέδρων<br />

καί ἔγιναν γνωστοί ὡς «Ἐπίστρατοι». Ἀνεπισήμως, ἀρχηγός τῶν ἐπιστράτων<br />

ἦτο ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς. Μεγάλο μέρος τοῦ στρατοῦ προσεχώρησε<br />

στούς ἐπιστράτους. Οἱ Ἀγγλογάλλοι ἀπαίτησαν ἀπό τήν<br />

κυβέρνησιν τῶν Ἀθηνῶν νά τούς παραδώση μεγάλο μέρος τοῦ στόλου<br />

της, καθώς καί πολεμοφόδια. Ὁ Βασιλεύς Κωνσταντῖνος ἠρνήθη.<br />

Τότε ὁ Γάλλος ἀντιναύαρχος Φουρνέ, ἀπεβίβασε 3.000 στρατιῶτες<br />

εἰς τό Φάληρον καί τόν Πειραιᾶν, διά νά προελάσουν εἰς τάς Ἀθῆνας.<br />

Τόν δρόμον τους ὅμως, ἔφραξεν ὁ στρατός τῶν ἐπιστράτων, ὁ<br />

ὁποῖος συνεκρούσθη μέ τούς Ἀγγλογάλλους, κυρίως γύρω ἀπό τήν<br />

περιοχήν τοῦ Φιλοπάππου. Οἱ Ἀγγλο-γάλλοι ἠττήθησαν και τήν ἑπομένην<br />

ἡμέραν, ἀπεσύρθησαν πρός τό Φάληρον, ἐνῶ ὁ «συμμαχικός»<br />

στόλος, ἄρχισε νά βομβαρδίζη ἀπό τό Φάληρον τάς Ἀθῆνας. Κατόπιν<br />

αὐτῆς τῆς ἐξελίξεως τό καθεστώς τοῦ Κωνσταντῖνου ἄρχισε νά καταδιώκη<br />

τούς βενιζελικούς. Ἀπό τό 1916 ἕως τό 1917, οἱ ἐπίστρατοι<br />

437

ἀσκοῦσαν οὐσιαστικῶς τήν ἐξουσίαν. Ἡ δράσις τους ὅμως, ἐσυνεχίσθη<br />

μέχρι τό 1920, ὁπότε καί ἐπανῆλθαν εἰς τήν ἐξουσίαν οἱ Βασιλικοί.<br />

7 Ἰανουαρίου τοῦ 1921, ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς ἀνεκλήθη εἰς τόν<br />

στρατόν, προήχθη εἰς Ἀντιστράτηγον καί ἀμέσως ἀπεστρατεύθη.<br />

Ἐξορία<br />

Ἀμέσως μετά τήν ἐκθρόνισιν τοῦ Βασιλέως, ὁ ὕπατος ἁρμοστής<br />

τῶν προστάτιδων δυνάμεων ἀπέστειλεν εἰς τόν Πρωθυπουργόν Ἀλέξανδρον<br />

Ζαΐμην κατάλογον, μέ τούς ἀνεπιθύμητους Βασιλικούς, οἱ<br />

ὁποῖοι ἔπρεπε ἄμεσα νά ἐξορισθοῦν.<br />

Ὁ κατάλογος περιεῖχε μεγάλες προσωπικότητες τῆς ἐποχῆς,<br />

καθώς καί τόν Συνταγματάρχην Ἰωάννην Μεταξᾶν. 20 Ἰουνίου τοῦ<br />

1917, ἐπεβιβάσθη εἰς τό ἑλληνικόν ἀτμοπλοῖον «Βασιλεύς Κωνσταντῖνος»,μέ<br />

προορισμόν τήν Κορσικήν. Εἰς τό ἴδιον πλοῖον ἐπέβαιναν οἱ<br />

Δημήτριος Γούναρης, Γεώργιος Πεσματζόγλου, Κωνσταντῖνος Ἔσ-λιν<br />

κ.α. 29 Ἰουνίου, ὕστερα ἀπό ταξίδι ἐννέα ἡμερῶν ἔφθασεν εἰς τό<br />

Αἰάκειον. Ὁ Μεταξᾶς εἶχε πάρει μαζί του τήν οἰκογένειάν του, ἡ ὁποία<br />

ἀπετελεῖτοἀπό τήν σύζυγόν του καί τίς δύο κόρες τους. Κατέλυσαν<br />

εἰς τό Grand Hotel, μαζί μέ ἄλλους σημαντικούς ἐξορίστους. Εἰς τήν<br />

Κορσικήν, ὁ Μεταξᾶς ἐμάθαινε γαλλικά, ἐνῶ ἐδίδασκε εἰς τίς θυγατέρες<br />

του ἑλληνικά, μέ ἀλφαβητάριον, πού εἶχε συντάξει ὁ ἴδιος.<br />

Τά νέα περί ἀνακωχῆς τῶν κεντρικῶν δυνάμεων ἀνησύχησαν<br />

τούς ἐξορίστους. Ὀλίγον ἀργότερον, ἔφθασεν ἡ εἴδησις, ὅτι οἱ Φιλελεύθεροι<br />

εἶχαν ζητήσει τούς Βασιλικούς ὀπίσω, διά νά τούς δικάσουν.<br />

Αὐτή ἡ εἴδησις ἐπηρέασεν εἰς μεγάλον βαθμόν τόν Μεταξᾶν καί<br />

τόν ἠνάγκασε νά σκεφθῆ, διά πρώτην φορᾶν, τήν περίπτωσιν τῆς<br />

ἀποδράσεως. Κατά τούς ἑπομένους μήνας, ὁ Μεταξᾶς ἦλθεν εἰς ἐπαφήν<br />

μέ ληστάς, μασόνους καί πολιτικούς, προκειμένου νά καταφέρη<br />

νά εὔρη τρόπον διαφυγῆς. Ἀπεφασίσθη νά κλέψουν τό αὐτοκίνητον<br />

τοῦ Νομάρχου, ἐπειδή ἦτο τό μοναδικόν, πού ἠδύνατο νά κυκλοφορή<br />

τό βράδυ. Εἰς τό σχέδιον συμμετεῖχαν ὁ Δημήτριος Γούναρης καί ὁ<br />

Γεώργιος Πεσματζόγλου, ἐνῶ ὁ Ἰωάννης Σαγιάς ἠρνήθη νά συμμετάσχη.<br />

6 Δεκεμβρίου τοῦ 1918, οἱ τρεῖς ἐξόριστοι ἔφυγαν κρυφίως<br />

ἀπό τό ξενοδοχεῖον καί ἀφοῦ διήνυσαν μεγάλην ἀπόστασιν ἐπεβιβάσθησαν<br />

εἰς ἕνα καΐκιον, μέ προορισμόν τήν Σαρδηνίαν. Μετά τήν<br />

ἀποβίβασίν τους καί κατόπιν πολυώρου πεζοπορίας, μέ παράκλησιν<br />

τῶν Γούναρη καί Πεσματζόγλου, κατέλυσαν εἰς ξενοδοχεῖον. Τελικῶς,<br />

438

οἱ τοπικές ἀστυνομικές ἀρχές κατέφθασαν εἰς τό ξενοδοχεῖον, ὥραν<br />

20:00΄ καί συνέλαβαν τούς φυγάδας. Ἡ ἰταλική ὅμως κυβέρνησις,<br />

ἠρνήθη τήν ἔκδοσίν τους εἰς τήν Γαλλίαν.<br />

Τήν ἰδίαν ὥραν, ὁ Βενιζέλος εὐρίσκετο εἰς τήν Ρώμην, διά νά<br />

συναντήση τόν Πρωθυπουργόν, σχετικῶς μέ τίς ἐδαφικές ἀπαιτήσεις<br />

τῆς Ἑλλάδος, ὁπότε συνεζητήθη καί τό θέμα τῶν φυγάδων.<br />

Παρ' ὅλες τίς πιέσεις του, ὁ Ἰταλός Πρωθυπουργός ἠρνήθη νά<br />

ἐκδώση τούς φυγάδας εἰς τήν Ἑλλάδαν. Πρόθεσις τῆς ἰταλικῆς κυβερνήσεως<br />

ἦτο νά τούς χρησιμοποιήση ὡς μέσον ἐκβιασμοῦ, σχετικῶς<br />

μέ τό θέμα τῶν Δωδεκανήσων. 21 Δεκεμβρίου, μετεφέρθησαν εἰς τήν<br />

πρωτεύουσαν τῆς Σαρδηνίας, τό Κάλιαρι. Ἐκεῖ παρέμειναν ὑπό ἀστυνομικήν<br />

παρακολούθησιν. Ὁ Μεταξᾶς, ὄντας μασόνος, ἐζήτησεν τήν<br />

βοήθειαν τῆς ἰταλικῆς μασονικῆς Στοᾶς, σχετικῶς μέ τήν ἀσφαλῆ<br />

ἐπιστροφήν τους εἰς τήν πατρίδαν καί ἔλαβεν ἱκανοποιητικές ἐγγυήσεις.Ὕστερα<br />

ἀπό πιέσεις τῶν μασόνων εἰς τόν Ὑπουργόν Ἐξωτερικῶν<br />

Tittoni, ἡ ἰταλική κυβέρνησις ἐπέτρεψεν εἰς τούς φυγάδας νά<br />

ἐγκατασταθοῦν, εἰς μίαν ἀπό τίς παρακάτω πόλεις: Τήν Περούτζια,<br />

τήν Σιένα ἤ τήν Λούκκα. Τελικῶς, ὁ Μεταξᾶς μέ τήν οἰκογένειάν του,<br />

ἡ ὁποία εἶχε φύγει ἀπό τήν Γαλλίαν, ἐγκατεστάθη εἰς τήν Σιένα. Ἐκεῖ<br />

παρέμεινε γιά ἕνα περίπου ἔτος.<br />

Ἐν τῷ μεταξύ 7 Νοεμβρίου, ἐξεκίνησεν ἡ δίκη τοῦ πρώην Γενικοῦ<br />

Ἐπιτελείου. Ὁ Μεταξᾶς καί ὁ Βίκτωρ Δούσμανης κατηγορήθησαν<br />

δι’ ἐσχάτην προδοσίαν. Τό ἀποτέλεσμα ἦτο νά καταδικασθῆ εἰς θάνατον<br />

τήν 14 ην Φεβρουαρίου τοῦ 1920, μέ ἀπόφασιν τοῦ Εἰδικοῦ Στρατοδικείου.<br />

Τόν Μάϊον τοῦ 1920, οἱ τρεῖς ἐξόριστοι ἔπαυσαν νά θεωροῦνται<br />

κρατούμενοι τῶν συμμάχων. Τήν 27 ην Σεπτεμβρίου τοῦ ἰδίου<br />

ἔτους, ὁ Μεταξᾶς μέ τήν οἰκογένειάν του μετεκόμισαν εἰς τήν Φλωρεντίαν.<br />

Κατά τήν διάρκειαν τῆς διαμονῆς του εἰς τήν Ἰταλίαν, εἶχε<br />

τακτικήν ἀλληλογραφίαν μέ τήν βασιλικήν οἰκογένειαν καί ἰδιαιτέρως<br />

μέ τήν βασίλισσαν Σοφίαν καί τόν πρίγκιπαν Ἀνδρέαν.<br />

Πολιτική καριέρα<br />

Ὕστερα ἀπό τήν ἐπιστροφήν τῶν βασιλικῶν εἰς τήν ἐξουσίαν, ὁ<br />

Μεταξᾶς ἀπεφάσισε νά κάνη ἕνα σύντομον ταξίδι, διά νά ἐπισκεφθῆ<br />

μερικούς φίλους. Εἰς τάς Ἀθῆνας ἐσυναντήθη μέ τόν Ὑπουργόν Στρατιωτικῶν<br />

Γούναρην, μέ τόν Πρωθυπουργόν Ράλλην, μέ τόν πρώην<br />

Πρωθυπουργόν Σκουλούδην, τόν φίλον του Ξενοφώντα Στρατηγόν,<br />

439

τόν πρώην Πρωθυπουργόν Στέφανον Δραγούμην, ἐνῶ ἐπεσκέφθη<br />

καί τόν τάφον τοῦ δολοφονημένου πολιτικοῦ Ἴωνος Δραγούμη.<br />

Ὕστερα ἀπό αὐτάς τάς συναντήσεις, ἀναχώρησεν ἀπό τάς Ἀθῆνας<br />

διά τήν Κεφαλληνίαν, μέ σκοπόν νά ἐπισκεφθῆ τά πάτρια ἐδάφη.<br />

Εἰς τόν λιμέναν τῆς Σάμης ἔτυχεν μεγάλης ὑποδοχῆς ἀπό τούς κατοίκους<br />

τῆς νήσου, ἀλλά καί τούς ἐπιστράτους. Τήν 30 ην Νοεμβρίου τοῦ<br />

1920, ἐπεσκέφθη τό Ἀργοστόλι, ὅπου ἡ πόλις εἶχε ἐτοιμάσει ἐνθουσιώδη<br />

ὑποδοχήν. Τίς ἑπόμενες ἡμέρες ἐπραγματοποίησεν ἐπισκέψεις<br />

εἰς τά γύρω χωρία καί τήν Ἰθάκην. Πρό τῆς ἀναχωρήσεως ἀπό τήν<br />

Κεφαλληνίαν, ἵδρυσε τόν «Πολιτικόν Λαϊκόν Σύλλογον», πού σκοπόν<br />

εἶχε τήν ἐπίβλεψιν τῶν βουλευτῶν τῆς νήσου.<br />

Τίς ἑπόμενες ἡμέρες, ἡ οἰκογένεια Μεταξᾶ ἔφυγε ἀπό τήν πόλιν<br />

τῶν Μεδίκων καί ἐγκατεστάθη εἰς τό Φάληρον. 25 Μαρτίου τοῦ 1921,<br />

ὁ ὑπουργός Οἰκονομικῶν Πρωτοπαπαδάκης, ἐκάλεσε τόν Μεταξᾶν εἰς<br />

τήν οἰκίαν του. Εἰς τήν συνάντησιν παρευρέθησαν ὁ Ὑπουργός Στρατιωτικῶν<br />

Νικόλαος Θεοτόκης, ὁ Πρωθυπουργός Γούναρης καί ὁ<br />

Συνταγματάρχης καί συμφοιτητής τοῦ Μεταξᾶ, Ἀθανάσιος Ἑξαδάκτυλος.<br />

Εἰς τήν ἀρχήν, ἀφοῦ ἐσυζήτησαν τά περί Μικρασιατικῆς ἐκστρατείας,<br />

τοῦ ἐπρότειναν τήν θέσιν τοῦ Στρατιωτικοῦ Συμβούλου<br />

τοῦ Ἀντιστρατήγου. Μετά τήν ἄρνησιν τοῦ Μεταξᾶ, ὁ Πρωτοπαπαδάκης<br />

δέν ἐδίστασε νά τοῦ προσφέρη τήν ἰδίαν θέσιν τοῦ Ἀντιστρατήγου<br />

τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Παρ’ ὅλα αὐτά, ὁ Μεταξᾶς ἠρνήθη λέγοντας,<br />

ὅτι ὁποιαδήποτε ἐπιχείρησις ἐναντίον τῆς Τουρκίας, ἦτο καταδικασμένη<br />

εἰς ἥτταν. Ἀξίζει νά σημειωθῆ ὅ,τι τό 1914, εἶχε καταθέσει<br />

ὑπόμνημα εἰς τό Γενικόν Ἐπιτελεῖον, ὅπου προεξοφλοῦσεν τήν ἥτταν<br />

τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ, εἰς περίπτωσιν ἐπεμβάσεως εἰς τήν Μικρᾶν<br />

Ἀσίαν. Ἠκολούθησε καί δευτέρα συνάντησις, τήν 29 ην Μαρτίου, χωρίς<br />

ἀποτέλεσμα. Τελικῶς, ἡ μικρασιατική ἐκστρατεία κατέληξε, εἰς τήν<br />

ὁλικήν καταστροφήν τοῦ ἑλληνισμοῦ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. 14 Σεπτεμβρίου<br />

τοῦ 1922, ὁ Βασιλεύς τόν ἐκάλεσε εἰς τά Ἀνάκτορα τοῦ Τατοΐου.<br />

Ὁ Κωνσταντῖνος ἐζήτησε ἀπό τόν Μεταξᾶν νάσυντάξη τήν<br />

ἐπιστολήν παραιτήσεώς του, πρός τόν ἑλληνικόν λαόν. Ἡ κατάστασις<br />

ἦτο καί διά τόν ἴδιον ἀνησυχητική, ἐπειδή δεχόταν συνεχῶς ἀπειλές<br />

διά τήν ζωήν του. Τήν 12 ην Ὀκτωβρίου τοῦ 1922, ἵδρυσε τό Κόμμα<br />

τῶν Ἐλευθεροφρόνων, τό ὁποῖον ἐπαρουσιάσθη ὡς τρίτη λύσις,<br />

μεταξύ Βενιζελικῶν καί Ἀντί-Βενιζελικῶν. Τό Κόμμα του, δέν βρῆκε<br />

τήν ἀνταπόκρισιν πού προσδοκοῦσε, μέ ἀποτέλεσμα νά ἀπογοητευθῆ<br />

440

καί νά συμμετάσχη εἰς τό φιλομοναρχικόν Κίνημα τῶν Λεοναρδοπούλου<br />

καί Γαργαλίδη. Οὕτως, τά μεσάνυχτα τῆς 21 ης Ὀκτωβρίου τοῦ<br />

1923, ξέσπασε ἡ ἐπανάστασις ἐναντίον τῆς τότε στρατιωτικῆς κυβερνήσεως.<br />

Τό κίνημα τῶν στρατιωτικῶν, παρασκηνιακῶς, τό καθοδηγοῦσεν<br />

ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς, ὁ ὁποῖος φοβόταν, ὅτι οἱ ἐπικείμενες<br />

ἐκλογές θά ὁδηγοῦσαν εἰς ἀβασίλευτον καθεστώς. Κατ’ ἀρχήν ἐφάνη<br />

ὅτι ὑπερεῖχαν, ἀφοῦ εἶχαν καταληφθεῖ ὅλες οἱ πόλεις ἐκτός ἀπό τάς<br />

Ἀθῆνας, ἀλλά κατόπινσυντονισμένων προσπαθειῶν τῶν Κονδύλη καί<br />

Παγκάλου, κατάφεραν νά τούς περιορίσουν εἰς τήν Κόρινθον. Τελικῶς,<br />

ἡ ἐπανάστασις ἔληξεν ἀδόξως, τήν 28 ην Ὀκτωβρίου. Ὁ Μεταξᾶς<br />

κατάφερε νά δραπετεύση, ἀμέσως μετά ἀπό τήν καταστολήν τοῦ<br />

κινήματος, μέ νορβηγικόν πλοῖον ἀπό τήν Πάτραν καί προορισμόν<br />

τήν Ἰταλίαν. Τό 1924 θά ἐπιστρέψη εἰς τήν Ἑλλάδαν καί θά ἀποδεχθῆ<br />

τήν νέαν πολιτικήν σκηνήν.<br />

Ἡ κατάστασις πού συνήντησε, ἦτο πράγματι δραματική, ἀφοῦ τό<br />

κόμμα του εἶχε διαλυθεῖ καί λεηλατηθεῖ ἀπό τούς Βενιζελικούς. «Κατεστράφη<br />

τό Κόμμα μου», γράφει χαρακτηριστικῶς ὁ Μεταξᾶς εἰς τό<br />

ἡμερολόγιόν του. Εἰς τό δημοψήφισμα τοῦ 1924, διά τήν ἀβασίλευτον<br />

δημοκρατίαν, ὁ Μεταξᾶς καί ὁ Τσαλδάρης θά ἐκπροσωπήσουν<br />

τόν Βασιλικόν κόσμον. Προκειμένου νά ἀνασυγκροτήση τό πολιτικόν<br />

του Κόμμα, ξεκινᾶ περιοδεῖες εἰς ὅλας τάς μεγάλες πόλεις τῆς Μακεδονίας<br />

καί τῆς Θράκης.<br />

Μέ τήν δικτατορίαν Παγκάλου, φυλακίζεται καί ἐκτοπίζεται.<br />

Ἐπιστρέφει ὅμως, εἰς τίς ἐκλογές τῆς 11 ης Νοεμβρίου τοῦ 1926,<br />

ὅπου συγκεντρώνει 151.044 ψήφους καί καταλαμβάνει 51 ἕδρες ἀπό<br />

τίς 286. Οὕτως, τήν 4 ην Δεκεμβρίου, διορίζεται Ὑπουργός Συγκοινωνιῶν,<br />

τῆς κυβερνήσεως Ζαΐμη. Ὠστόσον, τόν Φεβρουάριον τοῦ 1928,<br />

πολλά μέλη τοῦ Κόμματος ἀποχωροῦν, μέ ἀποτέλεσμα νά χάση τήν<br />

ἐκλογικήν του δύναμιν. Κατά τίς γερουσιαστικές ἐκλογές τοῦ 1929, οἱ<br />

Ἐλευθερόφρονες θά ἀποσπάσουν μόνον 22.518 ψήφους καί θά ἀναδείξουν<br />

δύο γερουσιαστάς. Τό ἴδιον περίπου θά συμβῆ καί κατά τίς<br />

βουλευτικές ἐκλογές τοῦ 1932, ὅπου το κόμμα τῶν Ἐλευθεροφρόνων<br />

συγκεντρώνει 18.591 ψήφους καί καταλαμβάνει τρεῖς ἕδρες. Παρ’<br />

ὅλα αὐτά, θά καταφέρη νά συμμετάσχη εἰς τήν κυβέρνησιν Τσαλδάρη,<br />

ἀναλαμβάνοντας τήν θέσιν τοῦ Ὑπουργοῦ Ἐσωτερικῶν. Τό 1935,<br />

τό Κόμμα του ἀναδεικνύει ἑπτά βουλευτές, μέ 152.285 ψήφους, ἐνῶ<br />

441

τό 19<strong>36</strong> κατέλαβε πάλιν ἑπτά ἕδρες, μέ 50.137 ψήφους. Ἡ ἀπελπισία<br />

του, ἦτο ἔκδηλος.<br />

Εἰς τό ἡμερολόγιον του ἔγραψεν: «Ἐκλογαί. Ἀπό χθές εἶχα τήν<br />

διαίσθησιν τῆς ἀποτυχίας. Ἐρημιά σπιτιοῦ. Κέντρον, χαλαρότης, μόνον<br />

οἱ πιστοί Κεφαλλῆνες. Καμμία ἐκδήλωσις ἔξω. Σήμερον ἐπίσης,<br />

παρ' ὄλας τάς ἐλπίδας οἰκείων καί φίλων. Νύκτα ἐξεδηλώθη πλήρως ἡ<br />

ἀποτυχία. Παντοῦ. Ἑξαιρέσεις Ἠλείας καί Μεσσηνίας καί ἐκεῖ μόνον<br />

κάτι. Εἰς Κεφαλληνίαν ἡ ἐπιτυχία, ὄχι πλήρης. Εἰς Ἀθῆνας ἡ ἀποτυχία,<br />

οἰκτρά. Συμπέρασμα, ὁ ἀντιβενιζελισμός δέν μέ θέλει, μέ ἀπέβαλεν ἐκ<br />

τοῦ μέσου του. Καλλίτερα». Ὅλα ἔδειχναν, ὅτι ἡ πολιτική σταδιοδρομία<br />

τοῦ Μεταξᾶ, ἔφθανεν εἰς τό τέλος της.<br />

Τό πραξικόπημα τῆς 4 ης Αὐγούστου<br />

Ὁ Ι. Μεταξᾶς, εἰς την κλίμακαν τῆς Παλαιᾶς<br />

Βουλῆς, ἀσκεπής, εἰς στάσιν προσοχῆς, πιθανῶς<br />

εἰς ἀνάκρουσιν Ἐθνικοῦ Ὕμνου. Διακρίνονται<br />

ὁ Κ. Κοτζιᾶς καί ὁ πρώην Ὑπουργός<br />

Τουρκοβασίλης με τους παρισταμένους<br />

νά ἀποδίδουν τόν φασιστικόν χαιρετισμόν.<br />

Κατά τίς ἐκλογές τῆς 26 ης Ἰανουαρίου τοῦ 19<strong>36</strong>, οἱ Βενιζελικοί καί οἱ<br />

Ἀντί-Βενιζελικοί δέν ἠδυνήθησαν νά σχηματίσουν κυβέρνησιν, μέ<br />

ἀποτέλεσμα ὁ Γεώργιος Β΄ νά διαδραματίση καθοριστικόν ρόλον εἰς<br />

τήν διαμόρφωσιν τοῦ πολιτικοῦ σκηνικοῦ. Τήν 9 ην Μαρτίου, ὁ Βασιλεύς<br />

διόρισεν Ὑπουργόν Στρατιωτικῶν τόν Ἰωάννην Μεταξᾶν.<br />

Ἡ ἀρχή διά τήνδικτατορίαν τῆς 4 ης Αὐγούστου εἶχεν ἤδη ἀρχίσει.<br />

Κανένα Κόμμα, ἐκτός ἀπό τό Κ.Κ.Ε., δέν ἀπεδοκίμασεν τόν συγκεκριμένον<br />

διορισμόν. Τήν 14 ην Μαρτίου ὠρκίσθη ἡ κυβέρνησις Δεμερτζή,<br />

μέ Ἀντιπρόεδρον καί Ὑπουργόν Στρατιωτικῶν τόν Ἰωάννην Μεταξᾶν.<br />

Ἕναν μῆναν μετά ἀπέθανεν αἰφνιδίως, ἀπό ἀνακοπήν καρδιᾶς,<br />

ὁ Πρωθυπουργός Κωνσταντῖνος Δεμερτζής. Τό τραγικόν συμβάν<br />

ἔδωσε τήν εὐκαιρίαν εἰς τόν Μεταξᾶν νά ἀναρριχηθῆ εἰς τήν ἐξουσίαν.<br />

Οὕτως, τήν 13 ην Ἀπριλίου ὁ Γεώργιος Β΄ τόν ἐδιόρισε Πρωθυπουργόν<br />

καί τήν 16 ην Ἀπριλίου ἔλαβε ψῆφον ἐμπιστοσύνης ἀπό τήν<br />

Βουλήν μέ 241 ψήφους ὑπέρ, 16 κατά καί 4 ἀποχές.<br />

Ὁ βουλευτής Ἠλείας Βάσος Στεφανόπουλος εἶπε τότε: «Χρεωκοπήσαμεν<br />

ὡς κοινοβουλευτισμός, ἐξεπέσαμεν ὡς συνέλευσις καί ἐχάσαμεν<br />

τόν ψυχικόν σύνδεσμον πρός τόν λαόν. Διότι τί εἴδους ψυχικός<br />

442

σύνδεσμος εἶναι δυνατόν νά διατηρηθῆ ὅταν ὁ μέν λαός φωνάζει δέν<br />

θέλω νά μέ κυβερνήση ὁ Μεταξᾶς, ἠμεῖς δέ, ἀδιαφοροῦντες, τοῦ<br />

ἀπαντῶμεν: Καί ὅμως θά σέ κυβερνήση ὁ Μεταξᾶς».<br />

Ὁ δρόμος εἶχεν ἀνοίξει διά τόν Μεταξᾶν. Καί ὅμως, πολλές ἐξέχουσες<br />

προσωπικότητες τοῦ τόπου εἶχαν ἐπισημάνει τόν κίνδυνον. Ὁ<br />

Σοφούλης, πρόεδρος τῆς Βουλῆς, ἄν καί εἶχε ἐπιφυλάξεις διά τόν διορισμόν<br />

τοῦ Μεταξᾶ, ἔδωσε ψῆφον ἐμπιστοσύνης. Τήν 30 ην Ἀπριλίου<br />

τοῦ 19<strong>36</strong> ἡ Βουλή παρεχώρησε μέ ψήφισμα ἀπόλυτον ἐλευθερίαν εἰς<br />

τόν Μεταξᾶν. Τό ψήφισμα διέκοπτε τίς ἐργασίες τῆς Βουλῆς ὡς τίς<br />

30.9.<strong>36</strong> καί παρῆχεν ἐξουσιοδότησιν εἰς τήν Ἕκτελεστικήν ἐξουσίαν<br />

νά ἐκδίδη νομοθετικά διατάγματα δι’ ὅλα τά θέματα, ὑπό τήν ἐπίβλεψιν<br />

μίας 40-μελοῦς Ἐπιτροπῆς, πού τελικῶς, δέν ἐλειτούργησε. Ἐπικαλούμενος<br />

τόν κίνδυνον ἐσωτερικῶν ταραχῶν καί τήν ἀσταθῆ διεθνῆ<br />

κατάστασιν, ὁ Μεταξᾶς τήν 4 ην Αὐγούστου 19<strong>36</strong>, μέ συγκατάθεσιν<br />

τοῦ Γεωργίου Β', ὁ ὁποῖος διέλυσε τήν Βουλήν, ἄνευ προκηρύξεως<br />

ἐκλογῶν καί ἀνέστηλε πολλά ἄρθρα τοῦ Συντάγματος, κατήργησε<br />

καί τόν κοινοβουλευτισμόν.<br />

Ἑλληνοϊταλικός πόλεμος<br />

Ὁ Μεταξᾶς, ἀρχικῶς, ἐπέδειξε καρτερικότηταν ἔναντι τῶν ἰταλικῶν<br />

προκλήσεων, προετοιμαζόμενος ὅμως ταυτοχρόνως, διά μίαν<br />

στρατιωτικήν ἀναμέτρησιν παρά τό πλευρόν τῶν Συμμάχων. Τό μυστικόν<br />

ὅπλον τοῦ Μεταξᾶ ἦτο ἡ ἐπιστράτευσις μέ τά φύλλα πορείας.<br />

Ἦτο μία πρωτοποριακή μέθοδος διά τήν ἐποχήν, ὅπου ἠδύνατο ἐντός<br />

2-3 ἑβδομάδων νά συγκεντρώση ταχέως τόν στρατόν καί νά τόν<br />

στείλη εἰς τό Μέτωπον. Αὐτό, εἰς συνδυασμόν μέ τό γεγονός, ὅτι δέν<br />

ἔκανε ἐνωρίτερον ἐπιστρατεύσεις, ἦτο τό στοιχεῖον τοῦ αἰφνιδιασμοῦ<br />

διά τούς Ἰταλούς, οἱ ὁποῖοι ἐπίστευαν, πώς ὁ πόλεμος μέ τήν Ἑλλάδαν<br />

θά ἦτο εὔκολος. Τήν 28 ην Ὀκτωβρίου τοῦ 1940, ὥραν 3 π.μ., ὁ<br />

Ἰταλός Πρέσβυς ἐπεσκέφθη τόν Μεταξᾶν καί τοῦ ἐπέδωσε τελεσίγραφον,<br />

μέ τό ὁποῖον ἐζητοῦσε νά ἐπιτραπῆ ἡ εἴσοδος τῶν ἰταλικῶν<br />

δυνάμεων εἰς τήν Ἑλλάδαν. Ὁ Μεταξᾶς ἠρνήθη νά ὑπακούση εἰς τό<br />

ἰταλικόντελεσίγραφον δι’ ἐλευθέραν εἴσοδον τῶν ἰταλικῶν στρατευμάτων<br />

εἰς τήν Ἑλλάδαν. Ἡ ἀπάντησις εἰς τό ἰταλικόν τελεσίγραφον,<br />

θεωρεῖται ἀπό ἀρκετούς ἱστορικούς ἀποτέλεσμα πιέσεως τῆς Κοινῆς<br />

Γνώμης, κατ' ἄλλους προσωπική ἐνέργεια καί ἀπόφασις.<br />

Σύγχρονοι ἱστορικοί πιστεύουν, ὅτι ἡ ἀπόφασις τοῦ Μεταξᾶ ἦτο<br />

443

ἀποτέλεσμα τῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς τῆς κυβερνήσεως, ἀφοῦ ἡ Ἑλλάς<br />

προετοιμαζόταν ἐπί ἔτη, διά ἐπικειμένην ἐπίθεσιν ἐχθρικῶν δυνάμεων.<br />

Θά πρέπη ἐπίσης νά σημειωθῆ ὅτι ἡ Ἑλλάδα τόν Νοέμβριον<br />

τοῦ 1940, ὑπῆρξεν ἀποδέκτης προτάσεων ἐκ μέρους τῆς Γερμανίας,<br />

διά παρέμβασίν της πρός εἰρήνευσιν μέ τήν Ἰταλίαν, τίς ὁποῖες ὁ<br />

Μεταξᾶς ἀπέρριψε, συνεπής μέ τήν στρατηγικήν τῆς εὐθυγραμμίσεως<br />

μέ τήν Μεγάλην Βρεττανίαν. Μέ τήν ἄρνησίν του νά ὑποκύψη εἰς<br />

τούς Ἰταλούς, ἀπέκτησεν, ἔστω καί προσωρινῶς, τήν γενικήν ἀποδοχήν,<br />

γεγονός πού ὑποβοήθησε σημαντικῶς τήν πανεθνικήν προσπάθειαν<br />

διά τήν ἀπόκρουσιν καί ἀπώθησιν τῶν Ἰταλῶν.<br />

Ὁ Γεώργιος Σεφέρης θά γράψη ἕνα ἔτος ἀργότερον: «Ὅταν ἦλθε<br />

ἡ 28 η , δέν μπόρεσε νά ἴδη ὅτι τότε μόνον, καί ὄχι στίς ἑορτές τοῦ<br />

Σταδίου, ὁλόκληρος ὁ λαός ἦτο μαζί του, μαζί μέ τήν ἀπάντησιν πού<br />

ἔδωσε στόν Grazzi τήν αὐγήν. Δέν μπόρεσε νά καταλάβη ὅτι ἡ ἡμέρα<br />

ἐκείνη δέν ἐπεκύρωνε, ἀλλά καταργοῦσε τήν 4 ην Αὐγούστου».<br />

Ὁ Μεταξᾶς, εἰς τό ἡμερολόγιόν του, ἀνέλυσε ἐκτενῶς τήν ἀπόφασίν<br />

του, εἰς ἀνακοίνωσίν του πρός τούς ἰδιοκτῆτας καί ἀρχισυντάκτας<br />

τοῦ Ἀθηναϊκοῦ Τύπου εἰς τό Γενικόν Στρατηγεῖον (ξενοδοχεῖον<br />

«Μεγάλη Βρεττανία»), τήν 30 ην Ὀκτωβρίου 1940.<br />

Ἄν ἀποδεχόταν τό τελεσίγραφον, θά ἐπαναλαμβάνετο ὁ Ἐθνικός<br />

Διχασμός τοῦ 1916, μέ ἀποτέλεσμα ἡ Ἑλλάς νά εἰσέλθη εἰς τόν πόλεμον<br />

ἀποδυναμωμένη καί μέ τίς δυνάμεις της διασπασμένας. Βεβαίως,<br />

ἡ Ἰταλία, ἡ Βουλγαρία, ἡ Ἀγγλία καί ἡ Τουρκία θά ἐκμεταλλεύονταν<br />

τό γεγονός καί θά κατελάμβαναν ἀμφισβητοῦμενες περιοχές,<br />

ὅπως τήν Μακεδονίαν, τό Αἰγαῖον, τήν Θράκην κ.α. Ἦτο, λοιπόν,<br />

κατά τήν ἄποψίν του, ἡ ὑστάτη λύσις διά νά διασφαλίση τά συμφέροντα<br />

τῆς Πατρίδος του. Ἐπί πλέον, ἐπίστευεν εἰς τήν βεβαίαν νίκην<br />

τῶν ἀγγλοσαξονικῶν δυνάμεων καί ὅτι ἡ Ἑλλάς θά ἀπεκόμιζε τά<br />

Δωδεκάνησα. Τόν Ἰανουάριον τοῦ 1941 οἱ Ἄγγλοι ἔκαναν πρότασιν<br />

εἰς τόν Μεταξᾶν,προκειμένου νά φέρουν δυνάμεις εἰς τό Μέτωπον<br />

τῆς Ἠπείρου. Ὁ Μεταξᾶς ἐζήτησεν ἀπό τούς Ἄγγλους 10 μεραρχίας,<br />

μαζί μέ τήν ἀνάλογον ἀεροπορίαν. Οἱ Ἄγγλοι ἀνταπάντησαν ὅτι<br />

δύνανται νά προσφέρουν 2 μεραρχίες μέ μικρᾶν μόνον ἀεροπορικήν<br />

δύναμιν. Ὁ Μεταξᾶς ἀπήντησε: «Καλύτερα νά μή μᾶς στείλετε τίποτα».<br />

Τό μόνον πού θά καταφέρετε νά κάνετε σ’ αὐτήν τήν περίπτωσιν,<br />

εἶναι νά προκαλέσετε ἐπίθεσιν τῶν Γερμανῶν».<br />

Ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς ἀπεβίωσεν αἰφνιδίως, τήν 29 ην Ἰανουαρίου<br />

444

τοῦ 1941, ἀπό βαρείαν φλεγμονήν τοῦ φάρυγγος καί τήν πρωθυπουργίαν<br />

ἀνέλαβεν ὁ Ἀλέξανδρος Κορυζής. Ἡ κηδεία τοῦ Μεταξᾶ<br />

ἐπραγματοποιήθη τήν 31 ην Ἰανουαρίου. Ἀπό πολλούς ἔχει ὑποστηριχθεῖ<br />

ὅτι ὁ θάνατός του ἴσως καί νά ὀφείλεται εἰς ἐπέμβασιν τῶν Ἄγγλων,<br />

πού δέν ἦθελαν νά ἐπιτευχθῆ συνθηκολόγησις τῆς Ἑλλάδος μέ<br />

τήν Γερμανίαν. Κρίνοντας ἀντικειμενικῶς, ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς ἦτο ὁ<br />

μόνος ἀπό τούς ἡγέτας τῆς Ἑλλάδος, ἐκτός τοῦ Ἰωάννου Καποδίστρια,<br />

ὁ ὁποῖος θά ἠδύνατο νά ἀξιωθῆ τοῦ τίτλου τοῦ «Ἐθνάρχου»<br />

ἐπειδή εἰς τά θετικά του περιλαμβάνονται:<br />

23.10.19<strong>36</strong> Γεωτρήσεις εἰς Μακεδονίαν Θράκην, δι’ ἀνακάλυψιν<br />

κοιτασμάτων πετρελαίου!<br />

26.10.19<strong>36</strong> Ἀποφυλακίζονται οἱ κρατούμενοι διά χρέη μέχρι<br />

1.000 δραχμῶν!<br />

30.10.19<strong>36</strong> Τό Πυροσβεστικόν Σῶμα ἐπεκτείνεται καί εἰς ἄλλας<br />

πόλεις τῆς Ἑλλάδος!<br />

25.12.19<strong>36</strong> Ἱδρύεται οἰκονομική ἀστυνομία διά τήν δίωξιν τοῦ<br />

λαθρεμπορίου καί τῆς φοροδιαφυγῆς!<br />

17.01.1937 Μέ ἀναγκαστικόν νόμον καθορίζεται ὁ τρόπος ἀπονομῆς<br />

σεβασμοῦ, πρός τήν σημαίαν καί τά Ἐθνικά σύμβολα!<br />

06.02.1937 Τό κράτος ἀναλαμβάνει τήν ἐκμετάλλευσιν διαφόρων<br />

ὑπεραστικῶν λεωφορειακῶν γραμμῶν καί τά αὐτοκίνητααὐτῶν τῶν<br />

γραμμῶν ὑπάγονται εἰς τόν ΟΣΕ!<br />

04.03.1937 Ἀρχίζει ἡ ἐφαρμογή τοῦ θεσμοῦ τῶν κοινωνικῶν<br />

ἀσφαλίσεων εἰς τήν Θεσσαλονίκην, τάς Ἀθῆνας καί τόν Πειραιᾶν!<br />

24.03.1937 Μέ τά διαθέσιμά τῶν νομικῶν προσώπων ἡ κυβέρνησις<br />

ἀπεφάσισεν τήν ἐκτέλεσιν διαφόρων παραγωγικῶν ἔργων!<br />

27.12.1937 Μέτρα τῆς κυβερνήσεως ὑπέρ τῶν σταφιδοπαραγωγῶν.<br />

Ἐνισχύεται ὁ ΑΣΟ καί ἀπαγορεύεται ἡ ἐπέκτασις τῶν φυτειῶν!<br />

02.04.1937 Καθιερώνεται ἡ πρώτη Μαΐου, ὡς ἑορτή τῆς Ἐργασίας!<br />

20.04.1937 Κατασκευάζεται πλωτή δεξαμενή εἰς τήν Σῦρον διά<br />

τήν ἐξυπηρέτησιν τῆς Ἐμπορικῆς Ναυτιλίας!<br />

02.05.1937 Συνίσταται Ταμεῖον Ἀσφαλίσεως Ἐμπόρων καί ὀρίζεται<br />

τό πρώτον Διοικητικόν του Συμβούλιον!<br />

14.05.1937 Ἠλεκτροκινεῖται ὁ σιδηρόδρομος Κηφισιᾶς μέ ἁπλήν<br />

στρωτήν γραμμήν. Εἰς τάς διαβάσεις θά κατασκευασθοῦν γέφυρες!<br />

13.06.1937 Γίνονται τά ἐγκαίνια τῆς γεωργικῆς ἐκθέσεως Ζαπ-<br />

445

πείου, μέ ἀφάνταστον ποικιλίαν ἐκθεμάτων ἀπό ὅλην τήν Ἑλλάδαν!<br />

30.06.1937 Χορηγεῖται δάνειον ὕψους 55.000.000 δραχμῶν εἰς<br />

τόν Δῆμον Ἀθηναίων, διά τήν ἀνέγερσιν νέας λαχαναγορᾶς εἰς Ρούφ!<br />

09.07.1937 Τό Ὑπουργεῖον Γεωργίας ἀπηγόρευσε τήν χορήγησιν<br />

ἀδειῶν εἰς τούς δασικούς ὑπαλλήλους, κατά τό θέρος, λόγω τοῦ κινδύνου<br />

πυρκαγιῶν!<br />

25.08.1937 Μέ ἀπόφασιν τοῦ Ὑπουργοῦ Ἐργασίας ἐσυστάθησαν<br />

Γραφεῖα εὑρέσεως ἐργασίας εἰς μεγάλας πόλεις τῆς χώρας!<br />

27.09.1937 Ἀπό τήν 15 ην Νοεμβρίου ἀρχίζει ἡ τακτική λειτουργία<br />

τοῦ Ὀργανισμοῦ Κοινωνικῶν Ἀσφαλίσεων!<br />

10.10.1937 Ἀναδιοργανώνεται ἐπί νέων βάσεων ἡ Πάντειος Σχολή<br />

καί ἐξομοιώνεται μέ τά Πανεπιστήμια!<br />

23.10.1937 Ἱδρύεται ἡ Ζωσιμαία Βιβλιοθήκη εἰς τήν Ἤπειρον!<br />

19.11.1937 Ἀναδιοργανώνονται αἱ Παιδαγωγικαί Ἀκαδημίαι καί<br />

ἱδρύονται νέα τμήματα εἰς τήν Τρίπολην καί τά Γιάννενα!<br />

23.12.1937 Καταρτίζονται νομοσχέδια σχετικῶς μέ τήν ὀργάνωσιν<br />

τῆς νεολαίας ἐπί Ἐθνικῶν βάσεων!<br />

14.01.1938 Ἀρχίζει ἡ λειτουργία τῶν μαθητικῶν συσσιτίων εἰς<br />

ὅλα τά Δημοτικά σχολεῖα τῆς χώρας!<br />

01.02.1938 Ἄρχισεν ἡ ἀσύρματος ἐπικοινωνία μέ τήν Κρήτην!<br />

09.03.1938 Ἱδρύονται δημόσια Νοσηλευτικά Ἱδρύματα εἰς τήν<br />

Νάουσαν, τήν Ξάνθην, τό Βαθύ Σάμου καί τήν Λαμίαν!<br />

22.03.1938 Ἀνεκαλύφθησαν ραδιενεργές πηγές εἰς τά Καμμένα<br />

Βοῦρλα, μέ ραδιενέργειαν μεγαλυτέραν τῶν 230 μονάδων mache, γεγονός<br />

πού τίς κατατάσσει μεταξύ τῶν καλλιτέρων τῆς Εὐρώπης!<br />

20.04.1938 Καθιερώνεται ὁ θεσμός τῆς Ἀγροτικῆς Ἀσφαλείας εἰς<br />

ὅλην τήν χῶραν, διά τήν πρόληψιν καί καταστολήν ἀγροτικῶν ἀδικημάτων!<br />

21.05.1938 Ἀρχίζει ἐπισήμως ἡ λειτουργία τοῦ Ραδιοφωνικοῦ<br />

Σταθμοῦ Ἀθηνῶν!<br />

20.08.1938 Ὁ Ἑλληνικός Στρατός εἰσῆλθεν εἰς τήν ἀφοπλισμένην<br />

ζώνην τῆς Δυτικῆς Θράκης καί ἡ Ἀλεξανδρούπολις ὁρίσθη ὡς ἕδρα<br />

Σώματος Στρατοῦ!<br />

25.08.1938 Δύο μεγάλες ὠτομοτρίς ἐξυπηρετοῦν τήν σιδηροδρομικήν<br />

συγκοινωνίαν μεταξύ Βόλου καί Λαρίσης!<br />

18.09.1938 Ἐπεκτείνεται ἡ μηχανική καλλιέργεια κατά τίς ἀροτριώσεις<br />

εἰς πολλάς περιφερείας τῆς χώρας!<br />

446

30.09.1938 Ἱδρύεται Ἑλληνικόν Τουριστικόν Γραφεῖον εἰς τό<br />

Λονδίνον, διά τήν ἀνάπτυξιν τοῦ Ἑλληνικοῦ Τουρισμοῦ!<br />

01.10.1938 Ἔγιναν τά ἐγκαίνια τῆς Σχολῆς Ἀξιωματικῶν τῆς<br />

Ἀστυνομίας Πόλεων!<br />

04.10.1938 Ὀργανώνεται πλήρως ἡ τροχαία κίνησις εἰς τήν πρωτεύουσαν!<br />

07.11.1938 Ἔγιναν τά ἐγκαίνια τῆς Ζωσιμαίας Παιδαγωγικῆς Ἀκαδημίας<br />

καί τῆς Ζωσιμαίας Βιβλιοθήκης εἰς τά Γιάννενα!<br />

30.11.1938 Ἀρχίζει ἡ πλήρης ἰατρική περίθαλψις τῶν ἀσφαλισμένων<br />

εἰς τό ΙΚΑ καί προσλαμβάνονται οἱ ἀπαραίτητοι ἰατροί!<br />

07.12.1938 Γίνονται 12 οἱ Νομαρχίες τοῦ Κράτους!<br />

09.03.1939 Ἔγιναν τά ἐγκαίνια τοῦ Ἰνστιτούτου Χημείας καί<br />

Γεωργίας!<br />

08.06.1939 Καταργοῦνται τά ὀκτατάξια Γυμνάσια καί ἀπό τό<br />

προσεχές ἔτος ἱδρύονται ἑξατάξια!<br />

18.06.1939 Συμφώνως μέ τίς γνωμοδοτήσεις εἰδικῶν ἡ ὑπάρχουσα<br />

ποσότης χρυσοῦ εἰς τόν Γαλλικόν ποταμόν, εἶναι ἐκμεταλλεύσιμη!<br />

Συνεχίζονται οἱ ἔρευνες διά τήν ἀνακάλυψιν πετρελαίου εἰς τήν<br />

Ἤπειρον!<br />

12.10.1939 Περατώθησαν οἱ ἐργασίες ἀναστηλώσεως τοῦ ναοῦ<br />

τῆς Ἀπτέρου Νίκης!<br />

13.10.1939 Τό Ἀεροπορικόν Σῶμα ἀποκτᾶ δικό του Μετοχικόν<br />

Ταμεῖον εἰς τήν Ἀθήναν!<br />

16.11.1939 Ἱδρύεται εἰς τήν Ἀθήναν ἡ Ἐθνική Ἀκαδημία Σωματικῆς<br />

Ἀγωγῆς!<br />

23.01.1940 Ἀρχίζει ἡ κατασκευή τοῦ ἀποχετευτικοῦ ἀγωγοῦ τῶν<br />

Ἀθηνῶν!<br />

28.02.1940 Ἔγιναν τά ἐγκαίνια δύο σταθμῶν ἀσυρμάτου εἰς τό<br />

Χαρβάτι καί τήν Λούτσαν!<br />

16.03.1940 Ἡ Ἑλλάς ἀποκτᾶ Ἀστικόν Κώδικαν!<br />

28.03.1940 Ἐθεμελιώθησαν οἱ μόνιμες ἐγκαταστάσεις τῆς Διεθνοῦς<br />

Ἐκθέσεως Θεσσαλονίκης!<br />

13.04.1940 Ἀρχίζει ἔντονος ἀνθελονοσιακός ἀγώνας!<br />

08.05.1940 Ἐγκαινιάζεται ἡ γέφυρα εἰς τόν Νέστον ποταμόν καί<br />

ἡ σιδηροδρομική γραμμή Μυρρίνης – Τσάγεζι!<br />

26.05.1940 Θεμελιώνεται τό Γενικόν Στρατιωτικόν Νοσοκομεῖον!<br />

Ἀρνητικά, μόνον ἕνα: Τό γεγονός, ὅτι ἦτο μασόνος!<br />

447

Ἡ γεωπολιτικὴ σκέψις τοῦ Ἰωάννου Μεταξᾶ<br />

εἰς μίαν ἱστορικήν ὁμιλίᾳ<br />

Ἡ περίφημη ὁμιλία τοῦ πρωθυπουργοῦ τῆς Ἑλλάδας τὴν ἐποχὴ<br />

ἀμέσως πρὶν τήν ναζιστικὴν εἰσβολήν, Ἰωάννη Μεταξᾶ εἰς τους δημοσιογράφους<br />

30 Ὀκτωβρίου 1940, εἰς τήν ὁποίαν ἐξηγεῖ τὴν ἀπόφασίν<br />

του νά ἀπορρίψη τὸ ἰταλικὸν τελεσίγραφον, ἀποκαλύπτει τὸ καθαρὸν<br />

βλέμμα αὐτῆς τῆς ἱστορικῆς προσωπικότητος ἀπέναντι... εἰς τίς γεωπολιτικὲς<br />

ἰσορροπίες ἐκείνου τοῦ καιροῦ, ἂν καί κατηγορεῖται διά<br />

«φασιστικὲς ἐκλεκτικὲς συγγένειες», ἀλλὰ καὶ τὸ γεγονὸς τῆς στρατιωτικῆς<br />

του ἐκπαιδεύσεως εἰς τήν Γερμανίαν, δέν εστάθησαν ἱκανὰ<br />

να τὸν παρεμποδίσουν νά διακρίνη, ὅτι τό μέλλον τῆς χώρας ἦτο μέ<br />

τίς ναυτικὲς δυνάμεις…<br />

Πρόκειται διά μίαν ὁμιλίαν, πού θὰ ἔπρεπε νά διδάσκεται εἰς τίς<br />

σχολὲς διεθνὼν σχέσεων τῆς χώρας μας, ὅμως, ἡ κακοδαιμονία τῆς<br />

φυλῆς, ὁ ἐσωτερικὸς διχασμός, δεν ἐπιτρέπει εἰς τήν λογικὴν νά ἐπιβιώνη,<br />

ἀφοῦ εἴτε θά… καταριόμαστε κάποιον, εἴτε θὰ τὸν ἁγιοποιοῦμεν…<br />

Διανύουμε τὴν ὀγδόην δεκαετίαν ἀπὸ τὰ δραματικὰ γεγονότα<br />

τῆς ἐποχῆς καὶ μυαλὸ δὲν βάλαμε… Ἀκολουθεῖ ἡ ἐκπληκτικὴ ὁμιλία,<br />

ὅπου πέραν τῶν ἄλλων, ὁ Μεταξᾶς προφητεύει τὰ μελλούμενα…:<br />

«Κύριοι ἔχω λογοκρισίαν καὶ δύναμαι νά σᾶς ὑποχρεώσω νά γράψετε<br />

μόνον ὅ,τι θέλω. Αὐτὴν τὴν ὥρα ὅμως δέν θέλω μόνον τὴν πένναν<br />

σας. Θέλω καὶ τὴν ψυχὴν σας. Δι’ αὐτὸ σᾶς ἐκάλεσα σήμερα διά νά<br />

ὁμιλήσω μέ χαρτιὰ ἀνοικτά. Θὰ σᾶς πω διά τὰ πάντα… Μὴ νομίσετε<br />

ὅτι ἡ ἀποφάσις τοῦ ΟΧΙ ἐπάρθη οὕτως, ἐν μιᾷ στιγμῇ, ἢ ὅτι δεν ἔγινε<br />

πᾶν τὸ ἐπιτρεπὸμενον διά νά ἀποφύγωμεν τὸν πόλεμον.<br />

Ἀπὸ τὴν ἐποχὴν τῆς καταλήψεως τῆς Ἀλβανίας (ἀπὸ τοὺς Ἰταλούς),<br />

τὸ Πάσχα πέρυσι, τὸ πρᾶγμα ἄρχισε νά φαίνεται. Ἀπὸ τὸν<br />

περασμένον Μάϊον εἶπα εἰς τόν κ. Γκράτσι ὅτι ἂν προσβάλλονταν τὰ<br />

ἐθνικὰ κυριαρχικὰ μας δικαιώματα θὰ ἀντιστεκόμεθα, ἀντὶ πάσης<br />

θυσίας καί μέ ὅλα τὰ μέσα. Συγχρόνως ὅμως ελάμβανα ἀπὸ τήν Ῥώμην,<br />

ἀπὸ τήν Βουδαπέστην, ἀπὸ τὰ Τίρανα, ἀπὸ παντοῦ πληροφορίες<br />

ἀντίθετες.<br />

15 Αὐγούστου ἔγινε ὁ τορπιλισμὸς τῆς «Ἕλλης». Γνωρίζετε ὅτι<br />

ἀπὸ τὴν πρώτην στιγμὴν διεπιστώθη ὅτι τὸ ἔγκλημα ἦτο ἰταλικόν. Ἐν<br />

τούτοις δεν ἐπιτρέψαμε να γίνη γνωστὸν ὅτι εἴχαμε καί τίς ὑλικὲς<br />

ἐκεῖνες ἀποδείξεις περὶ τῆς ἐθνικότητος τοῦ ἐγκληματίου. Συγχρόνως<br />

448

ὅμως διέταξα τὰ ἀντιτορπιλικά, τὰ ὁποῖα συνόδευαν τὰ πλοῖα, πού<br />

μετέφεραν τούς προσκυνητὲς ἀπὸ τὴν Τῆνο, μετὰ τὸ ἔγκλημα, ἂν θά<br />

προσβληθοῦν ἀπὸ ἀεροπλάνα ἢ ὀτιδήποτε ἄλλο, νά κάνουν ἀμέσως<br />

χρήσιν τῶν ὅπλων τους.<br />

Θὰ σᾶς ἀποκαλύψω τώρα ὅτι τότε διέταξα νά βολιδοσκοπηθῆ<br />

καταλλήλως τὸ Βερολίνο. Μοῦ διεμηνύθη ἐκ μέρους τοῦ Χίτλερ ἡ<br />

σύστασις νά ἀποφύγω οἰονδήποτε μέτρον, ποὺ θά ἠδύνατο νά θεωρηθῆ<br />

πρόκλησις ἀπὸ τοὺς Ἰταλούς. Ἔπραξα τὸ πᾶν διά νά μὴν δύνανται<br />

οἱ Ἰταλοὶ να ἐμφανισθοῦν ὡς δυνάμενοι νά ἔχουν ὄχι εὔλογες<br />

ἀφορμές, ἀλλὰ οὔτε εὐλογοφανὲς παράπονον, ἐκ μέρους μας, ἂν καὶ<br />

ἀπὸ τήν πρώτην στιγμήν ἀντελήφθην, τί πράγματι ἐσήμαινεν ἡ ὅλως<br />

ἀορίστη συστάσις τοῦ Βερολίνου.<br />

Ἐσεῖς καλύτερα ἀπὸ κάθε ἄλλο γνωρίζετε ὅτι ἔκανα τὸ πᾶν, για<br />

να μὴν δώσουμε ἀφορμὴ ἐμφάνισης τῆς Ἰταλίας ὡς δυναμένης να<br />

ἔχει εὐλογοφανεῖς κἀν ἀφορμὲς αἰτιάσεων. Λόγῳ τοῦ ἐπαγγέλματός<br />

σας ἔχετε παρακολουθήσει μέ ὄλες τίς λεπτομέρειες τὴν ἱστορία τῶν<br />

ἀτελειώτων ἰταλικῶν προκλήσεων, δημοσιογραφικὼν καὶ ἄλλων, ἀλλὰ<br />

καὶ τὴν χριστιανικὴν ὑπομονὴν τὴν ὁποίαν ἐτηρήσαμεν προσποιούμενοι<br />

ὅτι δέν τὶς ἀντιλαμβανόμεθα, περιοριζόμενοι μόνον εἰς δημοσιογραφικὲς<br />

ἀνασκευὲς τῶν ἰταλικῶν ἐναντίον μας κατηγοριῶν.<br />

Ὁμολογῶ, ὀτι ἔμπροσθεν τῆς φοβερῆς εὐθύνης τῆς ἀναμίξεως<br />

τῆς Ἑλλάδος εἰς τοιοῦτον μάλιστα πόλεμον, ἔκρινα πώς καθῆκον μου<br />

ἦτο νά προφυλάξω τὸν τόπον ἀπὸ αὐτόν, ἔστω καί μέ κάθε τρόπον,<br />

ὁ ὁποῖος ὅμως θὰ συμβιβαζόταν με τὰ γενικότερα συμφέροντα τοῦ<br />

Ἔθνους. Εἰς σχετικάς βολιδοσκοπήσεις πρὸς τὴν κατεύθυνσιν τοῦ<br />

Ἄξονος, μοῦ ἐδώθη νά ἐννοήσω σαφῶς ὅτι μόνη λύσις ἤταν ἡ ἑκουσία<br />

πρόσχωρησις τῆς Ἑλλάδος εἰς τήν «Νέα Τάξιν». Προσχωρήσις, ἡ<br />

ὁποία θὰ γινόταν λίαν εὐχαρίστως δεκτὴ ἀπὸ τὸν Χίτλερ ὡς «ἐραστοῦ<br />

τοῦ ἑλληνικοῦ πνεύματος».<br />

Συγχρόνως ὅμως, μοῦ ἐδώθη νά καταλάβω ὅτι ἡ ἐντάξις εἰς τήν<br />

«Νέα Τάξιν» προϋπέθετε προκαταρκτικὴν ἄρσιν ὅλων τῶν παλαιῶν<br />

διαφορῶν μέ τοὺς γείτονές μας. Καὶ ναὶ μὲν αὐτὸ θὰ συνεπάγετο<br />

βεβαίως κάποιες θυσίες διά τὴν Ἑλλάδαν, ἀλλὰ αἱ θυσίαι αὐταί θὰ<br />

ἔπρεπε νά θεωρηθοὺν ἀπολύτως ἀσήμαντες ἔμπροσθεν τῶν «οἰκονομικῶν<br />

καὶ ἄλλων πλεονεκτημάτων», τὰ ὁποῖα θὰ εἶχε διά τὴν Ἑλλάδαν<br />

ἡ «Νέα Τάξις» εἰς τήν Εὐρώπην καὶ τήν Βαλκανικήν.<br />

449

Βεβαίως, μὲ κάθε περίσκεψιν καὶ ἀνεπισήμως ἐπεδίωξα μέ κάθε<br />

τρόπον νά κατατοπισθῶ συγκεκριμένως ποῖες θὰ ἦσαν αἱ θυσίαι<br />

αὐταί, μέ τάς ὁποῖας ἡ Ἑλλάς θὰ ἐπλήρωνε τὴν ἀτίμωσίν της ἑκουσίως,<br />

λόγῳ προσφορὰς ὑπαγωγῆς της εἰς τήν «Νέα Τάξιν». Μὲ καταφανῆ<br />

προσπάθειαν ἀποφυγῆς σαφοῦς καθορισμοῦ, μοῦ ἐδώθη νά<br />

καταλὰβω ὅτι ἡ πρὸς τοὺς Ἕλληνες στοργὴ τοῦ Χίτλερ ἦτο ἡ ἐγγυήσις<br />

ὅτι αἱ θυσίαι αὐταί θὰ περιορίζοντο εἰς τό ἐλάχιστον δυνατόν.<br />

Ὅταν ἐπέμεινα νά κατατοπισθῶ, πόσο ἐπί τέλους θὰ ἠδύνατο νά<br />

εἶναι αὐτὸ τὸ ἐλάχιστον, τελικῶς ἐδώθη νά κατανοήσωμεν ὅτι αὐτὸ<br />

συνίστατο εἰς μερικάς ἰκανοποιήσεις πρὸς τὴν Ἰταλία, δυτικῶς μέχρι<br />

τὴν Πρέβεζα καὶ πρὸς τήν Βουλγαρίαν, ἀνατολικῶς μέχρι τὴν Ἀλεξανδρούπολιν.<br />

Δηλαδὴ θὰ ἐπρεπε διά νά ἀποφύγωμεν τὸν πόλεμον νά<br />

γίνωμεν ἑκουσίως δοῦλοι καὶ νά πληρώσωμεν αὐτὴν τὴν τιμήν μέ τὸ<br />

ἅπλωμα τῆς δεξιᾶς χειρός τῆς Ἑλλάδος πρὸς ἀκρωτηριασμὸ ἀπὸ τὴν<br />

Ἰταλία καὶ τοῦ ἀριστεροῦ πρὸς ἀκρωτηριασμόν ἀπὸ τήν Βουλγαρίαν.<br />

Βεβαίως, δέν ἦτο δύσκολον νά προβλέψη κανεὶς ὀτι εἰς μίαν<br />

τοιαύτην περίπτωσιν οἱ Ἄγγλοι θὰ ἔκοβαν καὶ αὐτοὶ τὰ πόδια τῆς<br />

Ἑλλάδος. Καί δικαίως. Κυρίαρχοι πάντοτε τῆς θαλάσσης δέν θὰ παρέλειπαν,<br />

ὑπερασπιζόμενοι τοὺς ἑαυτοὺς τους, ἔπειτα ἀπὸ τοιαύτην<br />

αὐτοδούλωσιν τῆς Ἑλλάδος εἰς τούς ἐχθροὺς τους, νά καταλάβουν<br />

τὴν Κρήτην καὶ τὰ ἄλλας μας νήσους, τουλάχιστον. Τό συμπέρασμα<br />

αὐτὸ δέν προέκυπτε μόνον ἀπὸ τὴν πιὸ ἁπλῆ λογικήν, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ<br />

ἀσφαλεῖς βέβαιες πληροφορίες ἀπὸ τὴν Αἴγυπτον, ὅπου εἶχεν ἤδη<br />

προμελετηθεῖ καὶ ἀντιμετωπισθεῖ ἡ ἐνέργεια, πού θὰ ἔπρεπε νά γίνη,<br />

ὡς φυσικὸν ἐπακόλουθον, κάθε τυχὸν ἑκουσίας ἢ ἀκουσίας συνεργασίας<br />

τῆς Ἑλλάδος με τὸν Ἄξονα, εἰς τάς ἑλληνικὰς νήσους, ὥστε νά<br />

ἐμποδισθοῦν οἱ δυνάμεις τοῦ Ἄξονος νά τὰ χρησιμοποιήσουν.<br />

Δέν δύναμαι ἀφ’ ἑτέρου νά μὴν παραδεχθῶ, ὅτι εἰς τοιαύτην<br />

περὶπτωσιν τὸ δίκιον δέν θὰ εὑρίσκετο μέ τὸ μέρος τῆς κυβερνήσεως,<br />

ἡ ὁποία διά νά προφυλάξη τὸν λαὸν ἀπὸ τὸν πόλεμον θὰ τὸν κατεδίκαζε<br />

εἰς ἐθελουσίαν ὑποδουλώσιν, μετὰ ἐθνικοῦ ἀκρωτηριασμοῦ.<br />

Αὐτὴ ἡ δῆθεν προφυλάξις θὰ ἦτο διά τὴν τύχην, εἰς τό μέλλον, τῆς<br />

ἑλληνικῆς φυλῆς, πλέον ὀλεθρία καὶ ἀπό τάς χειροτέρας ἔστω συνεπείας<br />

τοῦ πολέμου. Τὸ δίκαιον, λοιπόν, δεν θὰ ἦτο μέ τὸ μέρος τῆς<br />

κυβερνήσεως τῶν Ἀθηνῶν, ἂν ἡ τελευταία ἐνεργοῦσε κατά τάς ὑποδείξεις<br />

τοῦ Βερολίνου, πού ἀνέφερα.<br />

Τό δίκαιον θά ἦτο μέ τό μέρος τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ, ὁ ὁποίος θά<br />

450

τὴν καταδίκαζε, καί μέ τὸ μέρος τῶν Ἄγγλων οἱ ὁποῖοι, ὑπερασπιζόμενοι<br />

τὴν ὑπάρξίν τους, ἐπίσης δικαίως θὰ ἐλάμβαναν τὰ μέτρα,<br />

πού φέρονται νά ἔχουν μελετήση, εἰσακούοντες ἄλλώς τε τάς δικαίας<br />

αἰτιάσεις τῶν Ἑλλήνων, ποὺ θὰ προέκυπταν ἐν καιρῷ ἂν δινόταν ἡ<br />

εὔλογος αὐτὴ ἀφορμή. Θά δημιουργούντο οὕτως, ὄχι δύο, ὅπως τὸ<br />

1916, ἀλλὰ τρεῖς αὐτὴν τήν φορᾶν Ἑλλάδες.<br />

Πρώτη θά ἦτο ἡ ἐπίσημος τῶν Ἀθηνῶν, ἡ ὁποία θὰ εἶχε φθάση<br />

εἰς τήν πώρωσιν καὶ τό κατάντημα διά νά ἀποφύγη τὸν πόλεμον, νά<br />

δεχθῆ νά γίνη ἐθελοντὴς δοῦλος, πληρώνοντας μάλιστα τὴν τιμὴν<br />

αὐτὴ καί μέ τὴν συγκατάθεσίν της νά αὐτοακρωτηριασθῆ τραγικότατα,<br />

παραδίδοντας εἰς τήν δουλείαν πληθυσμοὺς ἀμιγῶς ἑλληνικοὺς<br />

καὶ μάλιστα δύναμαι νά πῶ, τοὺς ἑλληνικότερους τῶν ἑλληνικῶν.<br />

Δευτέρα θά ἦτο ἡ πραγματικὴ Ἑλλάς. Δηλαδὴ ἡ παμψηφία τῆς<br />

κοινῆς γνώμης τοῦ Ἔθνους, τὸ ὁποῖον ποτέ δεν θὰ ἀποδεχόταν τὴν<br />

ἑκουσίαν του ὑποδούλωσιν, πληρωμένη μάλιστα, μέ ἐθνικὸν ἀκρωτηριασμὸν<br />

ἀφόρητον, ποὺ θὰ ἰσοδυναμοῦσε μέ ὁριστικὴν ἀτίμωσιν καὶ<br />

μελλοντικὴν σίγουρον ἐκμηδένισιν τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ὡς ἔννοιαν καὶ<br />

ὀντότηταν, πρῶτον ἠθικὴν καὶ δεύτερον καὶ ὑλικήν. Τὸ Ἔθνος οὐδέποτε<br />

θὰ συγχωροῦσε εἰς τόν Βασιλέαν καὶ τήν Ἐθνικὴν Κυβέρνησιν<br />

τῆς 4 ης Αὐγούστου τοιαύτην πολιτικήν.<br />

Τρίτη, τέλος, θὰ προέκυπτε μία ἀκόμη Ἑλλάς, ἡ Ἑλλάς, πού δέν<br />

θὰ παρέλειπαν νά δημιουργήσουν, βεβαίως με τὴν ἐπικλησιν τοῦ δημοκρατισμοῦ,<br />

οἱ δημοκρατικοὶ Ἕλληνες, ὑπὸ τὴν καλύψιν τοῦ βρεττανικοῦ<br />

στόλου, εἰς τήν Κρήτην καὶ τάς ἄλλας νήσους. Ἡ τρίτη αὐτὴ<br />

Ἑλλάς, ἡ «Δημοκρατικὴ» θὰ εἶχε μέ τὸ μέρος της ὄχι μόνον τὴν πρὸθυμον<br />

ὑποστήριξιν τῆς Ἀγγλίας, εἰς τήν ὁποίαν θὰ ἔδιδε τὸ δικαίωμα<br />

νά καλύψη τὰς νήσους μας, καλυπτομένη καὶ ἡ ἴδια εἰς τήν βόρειον<br />

Ἀφρικήν, ἀλλὰ θὰ εἶχε μέ τὸ μέρος της καὶ τὸ ἐθνικὸν δίκιον. Ἡ ἠθικὴ<br />

δύναμις, λοιπὸν, θὰ ἀπορροφοῦσε μοιραίως τὴν ἐπίσημον Ἑλλάδαν,<br />

διότι θὰ διὲθεται ἡ τρίτη αὐτὴ Ἑλλάς, τὴν ἀνεπιφύλακτον ἔγκρισιν καὶ<br />

ἐνίσχυσιν τῆς ἀνεπισήμου δευτέρας Ἑλλάδος, τὴν ἐθνικὴν δημοσίαν<br />

γνώμην ἐν τῇ παμψηφία της.<br />

Ἔζησα κύριοι τὴν περίοδον τοῦ ἐθνικοῦ διχασμοῦ, ποὺ εδημιουργήθη<br />

τὸ 1916 ὅταν ἀπὸ τὴν καταστάσιν ἐκείνην προέκυψαν δύο<br />

Ἑλλὰδες: ἡ τῶν Ἀθηνῶν καὶ τῆς Θεσσαλονίκης. Τόν κίνδυνον ἀπὸ<br />

μίαν νέαν διαίρεσιν τῆς Ἑλλάδος, μίαν νέαν διαίρεσιν, μάλιστα, κατὰ<br />

πολὺ τραγικοτέραν, διότι ὅπως τὴν σκιαγράφησα δέν θὰ ἦτο κἀν δι-<br />

451

χασμός, ἀλλὰ τριχοτόμησις, τὸν κίνδυνον αὐτὸν τὸν θεωρῷ διὰ τὸ<br />

Ἔθνος καὶ διὰ τὸ μέλλον του, ἀσυγκρίτως χειρότερον ἀπὸ τὸν πόλεμον,<br />

ἔστω καὶ αὐτὸν τὸν πόλεμον, ἀπὸ τὸν ὁποῖον εἶναι δυνατὸν καὶ<br />

ὑποδουλωμένη νά βγῆ προσωρινῶς ἡ Ἑλλάς.<br />

Λέγω προσωρινῶς, διότι πιστεύω ἀκραδάντως ὅτι τελικῶς ἡ νίκη<br />

θὰ εἶναι μέ τὸ μέρος μας. Διότι οι Γερμανοὶ δέν θὰ νικήσουν. Δέν<br />

δύνανται νά νικήσουν. Ὑπάρχουν πολλὰ ἐμπόδια. Ἡ Ἑλλάς εἶναι ἀποφασισμένη<br />

νά μὴν προκαλέση μέν, μὲ κανέναν τρόπον κανέναν, ἀλλὰ<br />

καί μέ κανέναν τρόπον νά μὴν ὑποκύψη. Πρὸ παντὸς εἶναι ἀποφασισμένη<br />

νά ὑπερασπίση τὰ ἐδάφη της, ἔστω καὶ ἂν πρόκειται νά πέση.<br />

Ἤδη ἡ ἀπόφασίς της αὐτὴ καὶ ἡ πολιτικὴ της αὐτή, χάρις εἰς τήν<br />

ὁποία ἀπροκλήτως προσεβλήθη, χάρισε εἰς τόν τόπον καὶ τόν λαὸν<br />

μας τὸ πλέον ἀνεκτίμητο τῶν ἀγαθῶν καὶ τὸ μεγαλύτερον στοιχεῖον<br />

τῆς δυνάμεώς του. Αὐτὴ ἡ πολιτικὴ ἔδωσε εἰς τόν λαὸν τὴν ἀπόλυτον<br />

ψυχικὴν καὶ πανεθνικὴν ἔνωσίν του.<br />

Σήμερον ὅμως, ἐπὶ πλέον, ὑπάρχουν καὶ μερικοὶ ἄλλοι παράγοντες<br />

πού προδικάζουν τὴν τελικὴν μας νίκην. Ἡ Τουρκία, ὅπως τὸ<br />

1916 δέν εἶναι σύμμαχος τῶν Γερμανῶν. Εἶναι σύμμαχος τῶν Ἄγγλων.<br />

Ἡ Βουλγαρία βέβαια ἐνεδρεύει καὶ τώρα ὅπως καὶ τότε, ἀλλὰ<br />

ἐν πάσῃ περιπτώσει αὐτήν τὴν ἐποχήν, τουλάχιστον πρὸς τὸ πάρον,<br />

δέν τολμᾷ. Ὁ καιρὸς ὅμως δέν δουλεύει διά τὸν Ἄξονα. Δουλεύει διά<br />

τοὺς ἀντιπάλους του. Τέλος, διά τήν Γερμανίαν ἡ νίκη θὰ ἦτο εἰς<br />

κάθε περίπτωσιν δυνατὴ μόνον μέ κοσμοκρατορίαν. Ἀλλὰ ἡ κοσμοκρατορία<br />

διά τὴν Γερμανίαν κατέστη ὁριστικῶς ἀδύνατος εἰς τήν<br />

Δουνκέρκην.<br />

Ὁ πόλεμος διά τὸν Ἄξονα ἔχει χαθεῖ, ἀπὸ τήν στιγμήν, που ἡ<br />

Ἀγγλία διεκήρυξε: «Θὰ πολεμήσωμεν ἔστω καὶ μόνοι εἰς τήν νῆσον<br />

μας καὶ πέραν τῶν θαλασσῶν. Θὰ πολεμήσωμεν μέχρι τῆς νίκης».<br />

Ἀλλὰ ἐπί πλέον, ἐμεὶς οἱ Ἕλληνες πρέπει νά γνωρίζωμεν ὅτι δέν πολεμάμε<br />

μόνον διά τήν νίκην, ἀλλὰ καὶ διά τήν δόξᾳν. Δέν ξέρω ἂν<br />

κανεὶς ἀντιβενιζελικὸς ἀπὸ ἐσᾶς εἶναι πάντοτε ἀδιάλλακτος.<br />

Λοιπόν, ἀκοῦτε διά νά συνεννοηθῶμεν. Ἐγὼ κύριοι, ὅπως ἐπαρκῶς<br />

σᾶς ἐξήγησα, ἐτήρησα μέχρι σήμερον τὴν πολιτικὴν τοῦ ἀειμνήστου<br />

Βασιλέως Κωνσταντίνου, δηλαδὴ τὴν πολιτικὴν τῆς οὐδετερότητας.<br />

Ἔκανα τὸ πᾶν διά νά κρατήσω τὴν Ἑλλάδαν μακρὰν τῆς<br />

συγκρούσεως τῶν μεγάλων κολοσσῶν. Ἤδη μετὰ τὴν ἄδικον ἐπίθεσιν<br />

τῆς Ἰταλίας, ἡ πολιτική πού ἀκολουθῶ εἶναι ἡ πολιτικὴ τοῦ ἀειμνή-<br />

452

στου Βενιζέλου. Διότι εἶναι ἡ πολιτικὴ συνταυτισμοῦ τῆς Ἑλλάδος μέ<br />

τὴν τύχην τῆς δυνάμεως, διά τὴν ὁποίαν ἡ θάλασσα εἶναι ἀνέκαθεν,<br />

ὅπως καὶ διά τὴν Ἑλλάδαν, ὄχι τὸ ἐμπόδιον πού χωρίζει, ἀλλὰ ἡ ὑγρὴ<br />

λεωφόρος, πού συνδέει.<br />

Βεβαίως, εἰς τὴν ἱστορίαν μας τὴν νεωτέραν δεν εἴχαμε μόνον<br />

εὐγνωμοσύνης λόγους διά τὴν Ἀγγλίαν, τῆς ὁποίας ἄλλωστε ἡ μεταπολεμικὴ<br />

πολιτική, τῶν τελευταίων ἰδίως ἐτῶν, εἶναι πολιτικὴ μεγίστων<br />

καὶ ἱστορικῶν ἀγγλικῶν εὐθυνῶν. Ἀλλά τις εὐθύνες αὐτὲς ἡ<br />

Ἀγγλία τίς ἀποδίδει σήμερον μέ τὴν ὑπερήφανον ἀποφασιστικότηταν<br />

λαοῦ μεγάλου, σῴζοντας τὴν ἐλευθερίαν τοῦ κόσμου καὶ τοῦ πολιτισμοῦ.<br />

Διά τὴν Ἑλλάδαν ἡ Ἀγγλία εἶναι φυσικὴ φίλη καὶ ἐπανειλημμένως<br />

ἀπεδείχθη προστάτις, ἐνίοτε δὲ ἡ μόνη προστάτις.<br />

Ἡ νίκη θὰ εἶναι καὶ δέν δύναται νά μὴν εἶναι δικὴ μας. Θὰ εἶναι<br />

νίκη τοῦ Ἀγγλοσαξωνικοῦ κόσμου, ἀπέναντι εἰς τόν ὁποῖον ἡ Γερμανία,<br />

ἡ ὁποία ἀφοῦ ὡς τώρα δέν κατόρθωσε νά ἐπιτύχη ὁριστικὸν<br />

ἀποτέλεσμα, εἶναι καταδικασμένη νά συντριβῆ. Διότι ἀπὸ τώρα καὶ<br />

πέρα ὁ ὁρίζοντας δέν πρέπει νά θεωρῆται διά τὸν Ἄξονα ἀνέφελος,<br />

οὔτε πρὸς Ἀνατολάς. Καὶ ἡ Ἀνατολὴ εἶναι πάντοτε μυστηριώδης.<br />

Πάντοτε ἦτο, ἀλλὰ σήμερον περισσότερον ἀπὸ κάθε ἄλλην φορᾶν<br />

εἶναι γεμάτη ἀπὸ ἀπρόοπτα καὶ μυστήριον. Τελικῶς λοιπὸν, θὰ νικήσωμεν.<br />

Καί θέλω φεῦγοντας ἀπὸ τὴν αἴθουσαν αὐτὴν νά πάρετε μαζὶ<br />

σας ὅλην τὴν δικήν μου ἀπόλυτον βεβαιότηταν ὅτι θὰ νικήσωμεν.<br />

Ἐν τούτοις πρέπει νά σᾶς ἐπαναλάβω ὅ,τι ἐπισημότερον διεκήρυξα<br />

ἀπὸ τὴν πρώτην στιγμήν. Ἡ Ἑλλὰς δέν πολεμᾶ διά τήν νίκην.<br />

Πολεμᾶ διά τήν Δόξαν. Καὶ διά τὴν Τιμὴν της. Ἔχει ὑποχρέωσιν πρὸς<br />

τὸν ἑαυτὸν της νά μείνη ἄξια τῆς ἱστορίας. Η Ἰταλία εἶναι μεγάλη<br />

δύναμις, ὅταν δὲ προχθὲς ἔγινε ἡ πρώτη ἀεροπορικὴ ἐπιδρομή, ὁμολογῶ<br />

ὅτι μέ ἔκπληξιν ἄκουσα εἰς σχετικὴν ἐρωτήσίν μου τὴν ἀπαντήσιν<br />

ὅτι τὰ ἐπιδράμοντα ἀεροπλάνα ἦσαν μόνον ἰταλικά.<br />

Αὐτὸ φθάνει νά σᾶς δώση νά καταλάβετε μέ ποῖες ἰδέες εἰσήλθα<br />

εἰς τόν πόλεμον. Ἀλλὰ ὑπάρχουν στιγμὲς κατά τίς ὁποῖες ἓνας λαὸς<br />

ὀφείλει, ἂν θέλη νά μείνη μεγάλος, νά εἶναι ἱκανὸς νά πολεμήση,<br />

ἔστω καὶ χωρὶς καμμίαν ἐλπίδαν νίκης. Μόνον διατὶ πρέπει. Γνωρίζω<br />

ὅτι ὁ Ἑλληνικός λαὸς θὰ ἦτο ἀδύνατον νά δεχθῆ ὀτιδήποτε ἄλλον<br />

αὐτὴν τήν στιγμήν. Διότι εἶναι ἐλεύθερος καὶ ἀπερίσπαστος εἰς τήν<br />

φυσικὴν του εὐθυκρισίαν καὶ ὑπερηφάνειαν, ἐφ’ ὅσον δέν ἐδώθη ἡ<br />

453

εὐκαιρία νά θολωθῆ ἡ κρίσις του δι’ ἀγοραίων θορύβων καὶ παραπλανητικῶν<br />

ἐκστρατειῶν.<br />

Κάναμε ὅ,τι ἦτο δυνατὸν διά νά μὴν ἔχουμε τὸ παραμικρὸν ἄδικον.<br />

Καὶ θὰ ἑξακολουθήσωμεν τὴν ἰδίαν τακτικὴν μέχρι τέλους. Σᾶς<br />

ἔχω εἰς τό τραπέζιον μερικὰ ἔγγραφα. Εἶναι ὄλες αἱ ἀποδείξεις τῆς<br />

ἰταλικῆς ἐνέδρας ἐκ προμελέτης. Ὅταν τελειώσω δύνασθαι νά τὰ<br />

δεῖτε. Περιττὸν νά πὰρετε σημειώσεις. Συντομότατα θὰ δημοσιευθοῦν<br />

εἰς τήν Λευκὴν Βίβλον, ἡ ὁποία διέταξα νά ἐκδοθῆ τὸ ταχύτερον.<br />

Δεν σᾶς κρύβω κύριοι, ὅτι ἡ καταστάσις εἶναι ἐξαιρετικῶς δύσκολος.<br />

Μᾶς αναμένουν, μάλιστα, δοκιμασίαι μεγάλαι.<br />

Διά νά μὴν δώσω εὐκαιρίαν πρὸς τὴν ἐπιζητουμένην διὰ παντὸς<br />

τρόπου ἀφορμὴν κατασυκοφαντήσεώς μας, εὑρέθην ὑποχρεωμένος<br />

νά λάβω μίαν ἀπόφασιν ἐξόχως σοβαράν. Νά μὴν κάνω ἐπιστρατεύσιν<br />

ὅταν ἀπὸ καιροῦ τὴν ἑζήτα καὶ ἑξακολούθησεν ἐπανειλημμένως<br />

νά μοῦ ζήτα τὸ Ἐπιτελεῖον. Ὁ ἰταλικὸς ὄγκος, λοιπὸν, εὗρεν ἀπέναντί<br />

του δυνὰμεις πολὺ ἀσθενεῖς, τουλάχιστον διά τὴν κρούσιν τῶν πρώτων<br />

ἡμερῶν.<br />

Ὁ ῥόλος σας εἶναι σήμερον μεγάλος καὶ ἐπισημότατος. Μὴν χάνετε<br />

τὸ θάρρος σας, ὀτιδήποτε καὶ ἂν γίνη, διότι ἀλλέως ἀδύνατον νά<br />

φανῆτε ἄξιοι τοῦ λαοῦ σας καὶ τοῦ καθήκοντός σας, πού εἰναι νά<br />

συντηρήσετε τὴν ἱεράν φλόγαν τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ, νά βοηθήσετε<br />

τὸν μαχόμενον στρατόν, νά ὑπάρξετε συνεργάτες τῆς κυβερνήσεως,<br />

ὅ,τι καὶ ἂν αἰσθάνεσθε δι’ αὐτήν.<br />

Πρέπει νά πιστέψετε ἐσεῖς διά νά δυνηθῆτε νά μεταδώσετε τὴν<br />

πίστιν σας εἰς τό κοινὸ σας, μολονότι αὐτὴν τήν φορᾷν ἔχωμεν ὅλοι<br />

μας νά πάρωμεν ἀπὸ τὸν ἑλληνικὸν λαὸν καὶ ἀπὸ τὸ ἀπερίγραπτον<br />

θάρρος του καὶ ὄχι νά δώσωμεν.<br />

Θέλω εἰσέτι νά εἴπω κάτι. Ξέρω μέ βεβαιότηταν ὅτι ἀπὸ τήν φοβεράν<br />

αὐτήν δοκιμασίαν ἡ Ἑλλάς θὰ ὑποφέρη. Ξέρω ἐπίσης μετά<br />

βεβαιότητος ὅτι τελικῶς θά ἐξέλθη ὄχι μόνον ἔνδοξος, ἀλλὰ καὶ μεγαλυτέρα.<br />

Θὰ προσὲξατε τὸ τηλεγράφημα τοῦ κ. Τσώρτσιλ, τὸ ὁποῖον<br />

δημοσιεύθη σήμερον εἰς τάς ἐφημερίδας, μὲ ἀνακοινώσιν τοῦ ὑπουργείου<br />

Ἐξωτερικῶν. Λοιπὸν, ἐπιθυμῶ να σᾶς τονίσω τοῦτο. Εκείνοι οἱ<br />

ὁποῖοι εἰς τό τηλεγρὰφημα αὐτὸ δέν βλέπουν γραπτὴν ἐπιβεβαιώσιν<br />

ἐγγράφου συμφωνίας διά τὰ Δωδεκάνησα, δέν ξέρουν νά διαβάζουν<br />

μέσα ἀπό τάς γραμμᾶς. Καὶ κάτι ἄλλο ακόμα. Τὰ Δωδεκάνησα προδικάζουν»<br />

454

Ὁ Ἰωάννης Μεταξᾶς ἀπό δηλώσεις τῶν πολέμιών του…<br />

1.Παναγιώτης Κανελλόπουλος<br />

«Πρέπει νά εἴμεθα, χωρίς ἄλλο, εὐγνώμονες εἰς τον Ι. Μεταξᾶ,<br />

διότι εἶπε ὁλομόναχος, εἰς τό σκοτάδι τῆς Νύχτας τό μέγα ΟΧΙ.<br />

Λέγουν, ὅσοι ἀντικρίζουν μέ ἐμπάθεια καί αὐτά τά γεγονότα τῆς<br />

ἱστορίας, ὅτι τό ΟΧΙ δέν τό εἶπε ὁ Μεταξᾶς, ἀλλά ὁ ἑλληνικός λαός.<br />

Ναί, τό εἶπε ὁ Ἑλληνικός Λαός, ἀλλά ἀφοῦ τό εἶχε πεῖ ὁ Μεταξᾶς. Ἐάν<br />

ὁ Μεταξᾶς ἔλεγε ΝΑΙ , πῶς θά ἔλεγε τό ΟΧΙ ὁ Ἑλληνικός λαός, ἀφοῦ<br />

θά ξυπνοῦσε ἀργότερα; Θά τό ἔλεγε, βεβαίως, μέσα του, θά τό ἐξεδήλωνε<br />

ἐμπράκτως, ὅταν θά ὀργάνωνε μυστικά τήν ἀντίσταση, ἀλλά<br />

ἡ Ἀλβανική ἐποποιΐα δέν θά ἐγράφετο ποτέ. Ἅς εἶμεθα τίμιοι ἀπέναντι<br />

τῆς Ἱστορίας. Τό μέγα ΟΧΙ, εἶναι πράξις τοῦ Ι. Μεταξᾶ.»<br />

Ἀπό τό βιβλίο «Τά χρόνια τοῦ Μεγάλου Πολέμου» τοῦ Π. Κανελλοπούλου.<br />

2. Μίκης Θεοδωράκης<br />

Ἔκλαιγε ὅλη ἡ πόλη γιά τόν Μεταξᾶ..«…Ὁ θάνατος τοῦ Μεταξᾶ ἦταν<br />

ἕνα μεγάλο σόκ. Ὁ Μεταξᾶς ἦταν πολύ τυχερός, διότι συνέδεσε τό<br />

ὄνομά του μέ τό «ΟΧΙ», συνέδεσε τό ὄνομά του μέ τήν νίκη καί<br />

πέθανε σέ μιά κορύφωση νίκης. Στήν Τρίπολη, πρέπει νά σοῦ πῶ, ὅτι<br />

ἔγιναν μνημόσυνα σέ διάφορες ἐκκλησίες. Κι ἐμεῖς πήγαμε σέ μιά<br />

ἐκκλησία, ὄχι στή μητρόπολη, σέ μιά ἄλλη, πιό μικρή. Τήν ὥρα<br />

λοιπόν τοῦ μνημοσύνου, ὁ κόσμος ἔκλαιγε τόσο γοερά, ὥστε ἀπό τήν<br />

μία ἐκκλησία στήν ἄλλη, ἄκουγες τά κλάματα. Ἔκλαιγε ὅλη ἡ πόλη<br />

γιά τόν Μεταξᾶ. Τόσο τυχερός ἦταν δηλαδή, ἔτυχε ἡ κατάλληλη<br />

στιγμή νά πῆ τό «ΟΧΙ» καί μετά νά πεθᾶνη… Καί πίσω ἀπό τό «ΟΧΙ»<br />

αὐτό δείχνει, ὅτι ἦταν ἴσως ὁ μόναδικός πολιτικός στήν Εὐρώπη, πού<br />

δέν πίστευε στήν νίκη τοῦ Χίτλερ. Πίστευε, δηλαδή, ὅτι θά νικήσουν<br />

οἱ Ἐγγλέζοι, κάτι πού ἐκείνη τήν στιγμή, ἔμοιαζε παράλογο. Καί,<br />

βεβαίως, ταίριαζε πολύ καί μέ τήν νοοτροπία τοῦ θρόνου, πού ἦταν<br />

ἀγγλόφιλος...».<br />

Γρηγόρης Φαράκος (Διετέλεσε Γ.Γ. τοῦ ΚΚΕ)<br />

Στήν κηδεία τοῦ Μεταξᾶ ἐγώ παρευρέθηκα. Ἤμουν ἀπό ἐκεῖνους,<br />

πού μέ τίποτα δέν τόν ἤθελα, ἀλλά παρευρέθηκα. Καί παρευρέθηκε<br />

πολύς τέτοιος κόσμος… «…Τό πρωΐ τῆς 28ης Ὀκτωβρίου τό<br />

455

περίμενα, γιατί θά εἶχα τό πρῶτο μου μάθημα στό πρῶτο ἔτος τοῦ<br />

Πολυτεχνείου... Ἐκεῖνο πού αἰσθάνομαι μέχρι τώρα – καί πιστεύω τό<br />

αἰσθάνεται καί ὁ περισσότερος κόσμος ἀπό τότε – ἦταν ὅτι ἡ ζωή,<br />

γενικά ἡ ζωή καί τῆς χώρας καί τοῦ κάθε ἀτόμου, χωρίστηκε στά<br />

δύο. Στό πρίν καί τό μετά. Κι αὐτό, κατά τήν γνώμη μου, καθόρισε<br />

καί τήν ἐξέλιξη ὅλης της χώρας στά κατοπινά.<br />

… Ἡ στάση τῆς Σοβιετικῆς Ἕνωσης στόν ἑλληνοϊταλικό πόλεμο, ἦταν<br />

διφορούμενη.<br />

Ἐπιπλέον, τό σοβιετογερμανικό Σύμφωνο Μολότοφ – Ρίμπεντροπ<br />

δημιούργησε προβλήματα σέ ὅλα τα κομμουνιστικά κόμματα τῆς<br />

Εὐρώπης, πού εἶχαν ταχθεῖ κατά τοῦ Ἄξονα… Ὀκτωβρίου ἐξέφρασε<br />

τό λαϊκό αἴσθημα. Καί βεβαίως, ἐπειδή καί τό ΚΚΕ αὐτή εἶχε ὡς<br />

μοναδική κατεύθυνση, μέ αὐτή τήν ἔννοια ταυτίζονται... Βεβαίως,<br />

ἀρνιέμαι τούς διθυράμβους πού συνήθως ἀκούγονται ὑπέρ τοῦ<br />

Μεταξᾶ πού εἶπε τό «ΟΧΙ», ἀλλά καί ἀπό τήν ἄλλη μεριά, δέν μπορῶ<br />

νά δεχθῶ αὐτήν τήν συνεχῆ κριτική τῶν ἀριστερῶν, οἱ ὁποῖοι δέν<br />

εἶπαν ΠΟΤΕ, ὅτι ἐν πάση περιπτώσει, ὁ Μεταξᾶς, ἐκεῖνο τό πρωί, εἶπε<br />

αὐτό πού αἰσθανόταν ὅλος ὁ ἑλληνικός λαός. Καί θά πῶ καί κάτι<br />

ἀκόμα: Στήν κηδεία τοῦ Μεταξᾶ ἐγώ παρευρέθηκα. Ἤμουν ἀπό ἐκείνους<br />

πού μέ τίποτα δέν τόν ἤθελα, ἀλλά παρευρέθηκα. Καί παρευρέθηκε<br />

πολύς τέτοιος κόσμος...».<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ὁ Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς, ἀναμφισβητήτως ἦτο<br />

προσωπικότης καί αὐτό τό ἀποδεικνύει τό ἀδιαμφισβήτητο<br />

γεγονός, ὅτι ἦτο ὁ μόνος ἡγέτης μικρᾶς μέν<br />

χώρας, τόν ὁποῖον ὅλοι οἱ ἡγέτες μεγάλων καί ἰσχυρῶν<br />

κρατῶν ὑποδέχονταν ὡς ἴσον! Πολλοί τόν ὀνόμασαν<br />

«Ἐθνάρχην» καί, πιθανόν, ἠδύνατο νά ἀξιωθῆ<br />

καί δικαιωματικῶς αὐτόν τόν τίτλον, κρίνοντάς τον<br />

ἀπό τίς σπουδαῖες καί πολλές ἱκανότητές του, πού ἀπεκαλύφθησαν<br />

εἰς ὅλον τους τό μεγαλεῖον εἰς πράξεις, ὅπως:<br />

α) Τήν ἀπόφασίν του, μέ νωπές ἀκόμα τίς μνῆμες τοῦ συμμοριτοπολέμου,<br />

νά ἐπιτρέψη τόν ἀτομικόν ἐπαναπατρισμόν πρώην ἀνταρτῶν,<br />

ἐφ’ ὅσον δέν ἐκατηγοροῦντο διά προσωπικά ἐγκλήματα·<br />

β) τήν συνετήν ἀντιμετώπισιν τοῦ θέματος τοῦ μαζικοῦ ἐπαναπατρισμοῦ<br />

τῶν Ποντίων τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>·<br />

γ) τήν σταθεράν θέσιν του εἰς τό θέμα τῆς Μακεδονίας, καθώς καί τό<br />

456

ἀλησμόνητον δάκρυ, ὅπως καί τόν λυγμόν·<br />

δ) ξεχνᾶ κάποιος τήν συμπεριφοράν του εἰς τήν Βουλήν, ὅταν ἐκεραύνωνε<br />

τόν δυσανασχετοῦντα Ἀνδρέαν Παπανδρέου, μέ τήν ρῆσιν:<br />

«Ἐσύ, νά κάτσης κάτω!» ἤ, ἀποτεινόμενος εἰς τόν μόλις νομιμοποιηθέντα<br />

Χαρίλαον Φλωράκην, νά τοῦ λέει σαφῶς: «Σιχαίνομαι τό<br />

Κόμμα σου καί τίς μεθόδους του!» Ὁ μέν Ἀνδρέας Παπανδρέου<br />

καθόταν, ὁ δέ Χαρίλαος Φλωράκης σιωποῦσε…<br />

Ὑπῆρχαν ὅμως, δυστυχῶς, καί τά ἀδύνατα σημεῖα του, ὅπως:<br />

α) Ὁ ὑπέρτατος «ἡγεμονισμός» του·<br />

β) τό σκάνδαλον τῆς δολοφονίας τοῦ Γρηγορίου Λαμπράκη·<br />

γ) ἡ ἀνοχή τοῦ σκανδάλου τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς περιφήμου ταινίας<br />

τοῦ Ἀλέκου Ἀλεξανδράκη «Συνοικία τό Ὄνειρο»·<br />

δ) ἡ ἀταίριαστη εἰς μίαν προσωπικότηταν μικροψυχία του, ἀπέναντι<br />

εἰς τόν τέως Βασιλέαν·<br />

ε) ἡ ρῆσις του: «Ἡ Κύπρος κεῖται μακράν…»·<br />

στ) ἡ ἀπόφασίς του νά καλέση τόν Α. Παπανδρέου ἀπό τίς ΗΠΑ·<br />

ζ) ἡ ἄνευ ὅρων νομιμοποίησις τοῦ ΚΚΕ·<br />

η) ὁ κατατρεγμός ἐπενδυτῶν, ὅπως ὁ Ἀνδρεάδης καί οἱ κρατικοποιήσεις.<br />

ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ<br />

Ἡ Ἀλήθεια εἶναι ἡ ἑξῆς : Πρό 300-350 ἐτῶν ὁ Ἑβραῖος Ζετκίν ἤ<br />

Καψαλί, ἐκ τῆς τότε Παλαιστίνης ἐγκατεστάθη εἰς τήν Ἑλλάδαν. Καί<br />

ποῦ ἐγκατεστάθη; Εἰς τίς Κεχριές! Ἀπόγονος<br />

τούτου, ἔγκαταλείψας ἀργότερον τίς Κεχριές<br />

Κορίνθου, ἀλλά καί τό ἑβραϊκόν του ἐπώνυμον,<br />

ἐγκατεστάθη εἰς τήν Πόλιν τῶν Ἰωαννίνων,<br />

σημαντικόν ἑβραϊκόν κέντρον καί τότε<br />

καί σήμερον, ὡς Σταυρόπουλος…<br />

Ἀπόγονος τούτου ἐγκατέλειψεν ἀργότερον τά Ἰωάννινα καί μετεκόμισεν<br />

εἰς τήν Ἀχαΐαν, ὅπου καί εὑρέθη εἰς τό γνωστόν Καλέντζι.<br />

Ἐξ ἀπογόνου ὀνόματι Ἀνδρέα, ὅστις ἤσκησεν τό ἐπάγγελμα… τοῦ<br />

«παπᾶ», ἔλαβεν καί τό εἰς τήν ἠμετέραν ἐποχήν ἐπώνυμον Παπανδρέου…<br />

Ἡ πρώτη ἐγκατάστασις τῶν Παπανδρέου εἰς τίς Κεχριές Κορίνθου<br />

φαίνεται, πώς ἦτο ἡ συναισθηματική αἰτία τῆς ἀποκτήσεως<br />

ἀγροτικῆς-ἐξοχικῆς οἰκίας εἰς παρακείμενον χωρίον, τήν ὁποῖον ἕως<br />

καί σήμερον χρησιμοποιοῦν…<br />

457

Τόν, δέ, Γεώργιον Παπανδρέου, ἄν καί ἦτο ἴσως ὁ μεγαλύτερος<br />

σύγχρονος ρήτωρ, ὁ λαός, ἴσως ἀναθυμούμενος ἑκείνον τόν πρόγονόν<br />

του «παπᾶ», τον ἀποκαλοῦσε «παπατζῆ», ἀσχέτως ἄν ἀργότερον,<br />

ἀπέκτησεντήν ἐπωνυμίαν: «ὁ γέρος τῆς Δημοκρατίας!»<br />

Πάντως, τόν εἰσήγαγεν εἰς τόν Δημόσιον Βίον τῆς Χώρας, ὡς<br />

Νομάρχην, ὁ ἕτερος Ἑβραῖος Μπενύ Σελόν ἤ… Βενιζέλος Ἐλευθέριος.<br />

Διά τόν υἱόν του, τόν Ἀνδρέαν Παπανδρέου, θεωρῶ ὡς ἕνα<br />

ἀπότά μεγαλύτερα λάθη τοῦ Κωνσταντῖνου Καραμανλῆ, τοῦ πρεσβυτέρου,<br />

τήν πρόσκλησίν του νά ἔλθη εἰς τήν Ἑλλάδαν, ὡς ἱκανός οἰκονομολόγος,<br />

παραθέτοντας τό ἱστορικόν καί τά ἔργα τοῦ ἀνδρός.<br />

Ὁ Ἀνδρέας Παπανδρέου, ὄντας πρωτότοκος<br />

υἱός τοῦ πασίγνωστου Ἕλληνος πολιτικοῦ<br />

Γεωργίου Παπανδρέου καί τῆς Πολωνο-<br />

ἑβραίας Σοφίας Μινέικο, κατά τά νεανικά του<br />

ἔτη ἐμπλέκεται εἰς τήν παράνομην παράταξιν<br />

τῶν «Τροτσκιστῶν» καί φυλακίζεται. Μέ τήν μεσολάβησιν τοῦ πατρός<br />

του ἀποφυλακίζεται καί ἀναχωρεῖ εἰς ΗΠΑ. Ὡστόσον, πρώην<br />

φίλοι καί συναγωνιστές του εἰς τήν παράταξιν τόν κατηγοροῦν πώς<br />

τούς κατέδωσε, γεγονός πού οὐδέποτε διαψεύσθη ἐπισήμως.<br />

Ὁ Κορνήλιος Καστοριάδης (φωτο), μία ἀπό τίς<br />

πλέον φωτισμένες προσωπικότητες τῆς μεταπολεμικῆς<br />

Εὐρώπης, ἔζησε εἰς τό «πετσί του» τήν ἀξιοπιστίαν<br />

καί ἀγωνιστικότηταν τοῦ Ἀνδρέα. Εἰς τήν ἐπιστολήν<br />

του μέ τίτλον: «Ἡ μαθητική συντροφιά», πού<br />

ἀναφέρεται εἰς τά γεγονότα αὐτά τῆς μαθητικῆς του<br />

ζωῆς, τήν σύλληψιν τῆς συντροφιᾶς αὐτῆς, πού τά μέλη της ἦσαν<br />

ἤδη ἀπό τό 1938 πρωτοετεῖς φοιτητές τῆς Νομικῆς Σχολῆς τοῦ<br />

Πανεπιστημίου τῶν Ἀθηνῶν καί τοῦ ἰδίου, ἀρχάς τοῦ καλοκαιριοῦ τοῦ<br />

1939 ἀπό τήν Ἀσφάλεια καί τόν ρόλο πού ἔπαιξε σχετικῶς ὁ Ἀνδρέας<br />

Παπανδρέου, ὁ ὁποῖος τόν χειμώναν τοῦ 1938-1939, ἀφοῦ εἶχε<br />

συνδεθεῖ μέ μίαν ὁμάδαν τῆς δεξιᾶς πτέρυγος τοῦ τροτσκισμοῦ εἰς<br />

τήν Ἑλλάδαν, προσεπάθησε νά στρατολογήση τά μέλη αὐτῆς τῆς<br />

συντροφίας εἰς τήν ὁμάδαν του, ἀλλά τό μόνον πού κατόρθωσε<br />

ἦτο να τούς πωλήση μερικά ἀντίτυπα τοῦ ἐντύπου πού αὐτή ἔβγαζε,<br />

σημειώνοντας τά ὀνόματα τῶν ἀγοραστῶν καί τά ποσά, πού εἰσέπραξε<br />

ἀπό αὐτούς εἰς τεφτεράκια, πού ὁ διεξάγων τήν προανάκρισιν<br />

ἀνθυπομοίραρχος τῆς Εἰδικῆς Ἀσφαλείας, Γιαννακός, ἐπέδειξε εἰς τόν<br />

458

κρατούμενον Καστοριάδην, μαζί μέ τήν ἔγγραφην ὁμολογίαν τοῦ Α.<br />

Παπανδρέου, ὥστε νά τόν ἀναγκάση νά παραδεχθῆ ἐκ τῶν ὑστέρων,<br />

ὅτι πράγματι, τά εἶχε ἀγοράσει.<br />

Ἡ ἐπιστολή αὐτή ἐδημοσιεύθη τήν 10 ην Αὐγούστου 1986 εἰς τήν<br />

Ἐφημερίδαν «Τό Βῆμα». Τεφτεράκια, λοιπόν, ὁ «ἐξόριστος»! Τεφτεράκια<br />

μέ καταγραφήν ὀνομάτων καί εἰς τήν ἀσφάλεια! Μετά βεβαίως<br />

θά πίστευε κανείς, ὅτι ὁ«ἀγωνιστής» ἔφυγε εἰς τήν ἐξορίαν. Ἄμ δε…<br />

Παραθέτω τήν δήλωσιν μετανοίας τοῦ Α. Παπανδρέου:<br />

ΔΗΛΩΣΙΣ<br />

Ὁ ὑπογεγραμμένος Ἀνδρέας Παπανδρέου τοῦ Γεωργίου γεννηθεῖς<br />

εἰς Χίο καί κατοικών εἰς Ἀθήνας, φοιτητής Νομικῆς, ἐτῶν 20,<br />

δηλώνω ὅτι: Τό ἔτος 1933, ὅταν ἤμουν μαθητής τοῦ Κολεγίου εἰς τήν<br />

Τρίτην τάξιν τοῦ Γυμνασίου, μοῦ δόθηκε εὐκαιρία κατόπιν μίας διαλέξεως<br />

γενομένης ὑπό ἑνός συμμαθητοῦ μου ὑπέρ τοῦ φασισμοῦ νά<br />

μιλήσω διά τόν ἀντίποδά του, τόν κομμουνισμόν. Τοῦτο ἔκανα ἐμφορούμενος<br />

ἀπό δημοκρατικές ἀντιλήψεις, ἐπιχείρησα δέ νά κάνω, μίαν<br />

ἀντικειμενικήν ἀνάπτυξιν τοῦ συστήματος τούτου. Ἐκ τῆς γενομένης<br />

μελέτης, ἄρχισα νά κατακτῶμαι ὑπό τῶν ἀντιλήψεων τούτων, περί τό<br />

τέλος τοῦ ἔτους 1933 καί τίς ἀρχές τοῦ 1934 εἶχα πλέον πλήρως<br />

πιστέψει. Κατά τίς ἀρχές τοῦ 1934, ἐξέδωσα ὑπό τόν τίτλον: τό<br />

«Ξεκίνημα» κομμουνιστικόν περιοδικόν, εἰς τό ὁποῖον ἀνέπτυσσα τό<br />

κομμουνιστικό Μανιφέστο. Ἐξέδωσα δυό φύλλα τοῦ περιοδικοῦ τουτου,<br />

τῶν τε πολιτείαις καί τῶν Σχολείων ἐπιβάντων. Τό Κολέγιον<br />

κατέσχε τά ἐναπομείναντα φύλλα καί τό Κράτος μέ ἀπάλλαξε, λόγω<br />

ἐπιπολαιότητας. Μετ' ὀλίγον χρονικό διάστημα, κατά τό ἔτος 1935,<br />

ἐξέδωσα πολυγραφημένην προκήρυξιν ὑπέρ τῆς Δημοκρατίας, δέν<br />

μπόρεσα ὅμως νά τήν διανείμω, διότι τό Κολέγιον τήν κατέσχε, μέ<br />

ἀπείλησαν μέ τήν ποινήν τῆς ἀποβολῆς, ἀπό τότε μέχρι τό τέλος τοῦ<br />

19<strong>36</strong>, δέν σημείωσα δράσιν κομμουνιστικήνμοῦ δόθηκε ὅμως ἡ εὐκαιρία,<br />

νά μελετήσω ἐνδελεχῶς τά τοῦ κομμουνισμοῦ καί νά καταλήξω<br />

στήν ἀντίληψιν, ὅτι ἡ τρίτη διεθνής δέν ἐξυπηρετεῖ τήν ἰδέαν,<br />

ἀλλά ὅτι ἡ 4 η Διεθνής, ἀντιθέτως, ἐπιτελεῖ πράγματι τοῦτο.<br />

Περί τῶν ἀρχῶν τοῦ 1937, γνωρίσθηκα στήν φοιτητικήν λέσχην<br />

μέ κάποιον Γρηγορίου, φοιτητήν πού ἀνῆκε σέ μίαν ὀργάνωσιν Κομ-<br />

459

μουνιστῶν Διεθνιστῶν Ἑλλάδος, ἀνέλαβε δέ νά μέ κατατοπίση πληρέστερα,<br />

διά τήν 4 ην Διεθνῆ. Κατά τήν ἐποχήν αὐτήν, ἀνεγίγνωσκα<br />

τόν «Προλετάριον» καί συνεισέφερα στήν ταξικήν ἄλληλεγγυην.<br />

Ὁ Γρηγορίου, ἐπρόκειτο νά ἀποχωρήση στό ἐξωτερικόν, περί τό<br />

τέλος τοῦ 1937, μέ συνέστησε σέ κάποιον Ἀριστογείτονα, πού ἀργότερον,<br />

ἀπό τήν σύλληψίντου ἔμαθα, ὅτι ἦτο ὁ Δημοσθένης Βουρζούκης.<br />

Ἐκτός τῶν ἄλλων, ὁ Βουρζούκης ἀνέλαβε νά μέ μορφώση<br />

πληρέστερα. Γνωρίστηκα ἐπίσης μέ ἕναν δάσκαλον, ὀνόματι Ἐπαμεινώνδα<br />

Γιαννακόν. Ὁ Γιαννακός μέ ἔβαλε καί αὐτός στήν τεταρτοδιεθνιστικήν<br />

Πολιτικήν. Συνεχίσαμε κατ' αὐτόν τόν τρόπον, μέχρι τοῦ<br />

Σεπτεμβρίου τοῦ 1937, ὁπότε ὑπέπεσε στήν ἀντίληψιν τοῦ πατρός<br />

μου, ὅτι εἶχα εἰς τήν κατοχήν μου τό Προλεταριάτον καί κατόπιν τῶν<br />

γενομένων παρατηρήσεων ἀπό αὐτόν, ἀναγκάσθηκα νά ἀποσυρθῶ.<br />

Ὅμως, ἡ ἀπόσυρσις δέν ἦτο ὁριστική καί στίς ἀρχές τοῦ καλοκαιριοῦ<br />

τοῦ 1938, εἰσήχθην στήν κλινικήντοῦ Ἀσημακοπούλου, ὅπου καί μοῦ<br />

ἔγινε ἐγχείρηση σκωληκοειδίτιδος. Μετά τό τέλος τῆς ἐγχειρήσεως καί<br />

ἐνῶ εὑρισκόμουν στήν κλινικήν, ἀνέγνωσα στό Ἐλεύθερον Βῆμα, τήν<br />

σύλληψιν τῶν ἀνθρώπων τούς ὁποίους εἶχα γνωρίσει, ἀπεφάσισα δέ<br />

νά ἀναμειχθῶ καί πάλιν στήν κομμουνιστικήν κίνησιν. Ἄρχισα τότε,<br />

χωρίς νά ἔχω ὁποιαδήποτε σύνδεσιν μέ τήν ὀργάνωσιν, τήν προσπάθειαν<br />

τοῦ νά κατακτήσω καί ἄλλους στίς ἀντιλήψεις μου.<br />

Την τοιαύτην προσπάθειαν, ἐπεχείρησα τό πρῶτον, εἰς τόν κύκλον<br />

τῶν ἀμέσων φίλων μου. Ἐκμεταλλευόμενος τόν ἐξαιρετικόν<br />

σύνδεσμόν τους μέ ἐμέναν ἐπιχειροῦσα νά ἐπηρεάσω αὐτούς. Πρέπει<br />

ὅμως νά τονισθῆ, ὅτι συνάντησα τίς συστηματικές ἀντιδράσεις τους,<br />

πολλές φορές δέ εὑρέθην ἀντιμέτωπος τῶν προσπαθειῶν των νά μέ<br />

ἀπο-μακρύνουν, σέ συνεργασίαν μέ τήν οἰκογένειάν μου, ἀπό τίς<br />

ἰδέες αὐτές. Εἰς τόν κύκλον τῶν ἄμεσων φίλων μου, ἀνῆκαν οἱ κύριοι<br />

Κύρκος, Καστοριάδης Κορνήλιος, Κοντογιάννης Ἰωάννης, Καράμπελας<br />

Χρῆστος, Βαλκᾶς Χρῆστος.<br />

Ἐνῶ εὑρισκόμουν χωρίς ὁποιαδήποτε ἐπαφήν, ἔλαβα περί τόν<br />

Δεκέμβριον τοῦ 1933, τηλεφώνημα ἐπί τοῦ ὁποίου μέ καλοῦσε διά<br />

συνάντησιν συνωμοτικόν πρόσωπον, τό ὁποῖον μοῦ ἐπέτρεψε νά<br />

γνωρίσω, ὅτι εἶχε σχέσιν μέ τήν κίνησιν αὐτήν. Κατέβηκα πράγματι<br />

εἰς τό καθορισμένον ὅπως δέον καί συνήντησα τό ἐν λόγω πρόσωπον.<br />

Αὐτός μοῦ ἀνεκοίνωσε, ὅτι λεγόταν Χρῆστος Σούλας καί ὅτι εἶχε<br />

ἀποδράσει ἀπό τίς φυλακές τῆς Ἀκροναυπλίας. Μετά τήν σύλληψίν<br />

460

του, ἀρχίζει ἡ περίοδος συνεργασίας μου μέ τόν Μεγαριώτην, μέ τόν<br />

ὁποῖον μέ εἶχε φέρει σέ ἐπαφήν ὁ Χρ. Σούλας, ἀρκετόν χρόνον πρό<br />

τῆς συλλήψεώς του. Ὅπως συνάγεται ἐκ τῆς μετ' αὐτοῦ εἰδικῆς συνεργασίας<br />

μου, ὁ Μεγαριώτης ἦτο τό κοινόν εἰς ὅλην τήν ὑπόθεσιν πρόσωπον.<br />

Εἰς τήν δική μας ὀργάνωσιν, τά πόστα δέν ἀνακοινώνονταν<br />

μέ τυπικόν τρόπον, οἴτινα εἶχαν τόσον ὀργανικόν χαρακτήραν, δυνάμεθα<br />

ἐν τουτοις νά συμπεράνουμε, ὅτι ὁ Μεγαριώτηςεἶχε θέσιν Γενικοῦ<br />

Γραμματέως τῆς Κεντρικῆς Ἐπιτροπῆς τῆς ὀργανώσεως.<br />

Μέ τόν χρόνον, κατέστην τό ἀμεσότερον μέ τόν Μεγαριώτην<br />

συνδεόμενον πρόσωπον. Συναντώμεθα καί συζητούσαμε ἐπί τῆς πολιτικῆς<br />

καταστάσεως, κατευθύνσεων κλπ. Ἀνέλαβα ἐπίσης τήν σύνταξιν,<br />

δακτυλογράφησιν, πολιτογράφησιν κλπ. τοῦ φύλλου, ὅλα συνολικῶς<br />

τοῦ φύλλου ἀφορώντα, καθώς καί τήν κίνησιν τῶν νέων.<br />

Ἐκ τῆς ὅλης μου σχέσεως μέ τόν Μεγαριώτην, δύναται νά συναχθῆ,<br />

ὅτι εἶχα σχέσιν μέλους κεντρικῆς ἐπιτροπῆς, μέ καθήκοντα τό<br />

φύλλον καί τήν κίνησιν τῶν νέων. Συνάμα ἀποτελοῦσα διά τήν ἐκ<br />

τοῦ ἐξωτερικοῦ ὕλην, τόν συνδετικόν κρίκον. Εἶχα δέ εἰς τό πεδίον<br />

τοῦ κομμουνισμοῦ, πολυσχιδῆν δράσιν. Αἰσθάνομαι ἐν τούτοις τώρα<br />

μετάνοιαν, διά τήν ἐν λόγω δράσιν μου. Ἀντιλαμβάνομαι πλέον σαφῶς,<br />

ὅτι ἡ κομμουνιστική δράσις εἶναι καταστρεπτική εἰς ὅλες τίς ἠθικές<br />

ἀπόλυτες ἀξίες, δέν δύναται δέ, παρά νά δημιουργήση ἐρείπια.<br />

Πεισθεῖς πλέον ὁριστικῶς καί ἀμετακλήτως εἰς αὐτό, ἀποκηρύσσω καί<br />

καταδικάζω τίς κομμουνιστικές ἰδέες, δηλώνω δέ, ὅτι τοῦ λοιποῦ, θά<br />

διάγω βίον, ὁ ὁποῖος θά πλαισιώνεται ἐντός τῶν ἀπολύτων ἠθικῶν<br />

ἀξιῶν καί τῆς Ἑλληνικῆς παραδόσεως.<br />

Ἐν Ἀθήναις τήν 7 Ἰουλίου 1939<br />

Ο ΔΗΛΩΝ<br />

Παπανδρέου Ἀνδρέας<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Κοιτάξτε πώς ἐφέρθησαν οἱ ἀρχές στόν «ἀντιστασιακόν»<br />

Ἀνδρέα Παπανδρέου, συμφώνως μέ τήν μαρτυρίαν<br />

τοῦ συντρόφου του Γιάννη Ταμτάκου 19 (αριστερά):<br />

«… Θά πῶ καί μερικά πράγματα γιά τό ΠΑΣΟΚ,<br />

πού κάνει τό συνέδριόν του, ὅπου καί μίλησε ο Ἀνδρέας<br />

_____________________________<br />

19. Ο Γιάννης Ταμτάκος ήτο πολιτικός αγωνιστής τοῦ αρχειομαρξισμοῦ και τοῦ<br />

τροτσκισμοῦ πού έζησε στήν Ελλάδαν και στήν Αυστραλίαν. Διά την πολιτικήν του<br />

δράσιν διώχθηκε τόσον από τό κράτος όσον και από τό EAM. (Σ.τ.Σ.).<br />

461

Παπανδρέου, γιά τόν ὁποῖο δυστυχῶς, μάθαμε μερικά πράγματα…<br />

Εἶχε δημιουργήσει ὁ Ἀνδρέας τότε, μέσα στό Πανεπιστήμιο, μιά ὁμάδα<br />

μέ καμιά δεκαριά φοιτητές, μεταξύ αὐτῶν ὁ Καστοριάδης κλπ.<br />

Αὐτός, ὅταν πιάστηκε δέν ἀρκέστηκε σέ μιά ἁπλή δήλωση, γιατί<br />

δήλωση, γιά νά ’μαστε εἰλικρινεῖς, ἔκανε ὅλη ἡ ὁμάδα, ἐκτός ἑνός ὁ<br />

ὁποῖος δέν ἦταν φοιτητής, ἀλλά καί ἀποκήρυξε τόν σοσιαλισμό καί<br />

τόν κομμουνισμό, πού μᾶς τόν δίνει τώρα μέ τό τσουβάλι καί κατέδωσε<br />

καί ὁρισμένους ἀνθρώπους, μέ τούς ὁποίους συνεργαζόταν.<br />

Αυτό τό ἐξευτελιστικό πράγμα, τό ἀρνηθήκαμε στήν πράξη. Καί ἐμεῖς,<br />

οἱ χωρίς ταυτότητα ἐργάτες, περνᾶμε τόν δρόμο τῆς ἐξορίας ἀγόγγυστα.<br />

Σ’ αὐτόν δώσανε διαβατήριο νά φύγη στό ἐξωτερικό, γιατί ἦταν<br />

παιδί τῆς ἀστικῆς τάξης. Βέβαια, σκέφτεστε τί σοσιαλισμό θά κάνει.<br />

Ἐγώ λέω, θά κάνει σεληνιασμό καί ὄχι σοσιαλισμό…<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἀρκετοί νεαροί Ἕλληνες, οἱ ὁποῖοι ζοῦσαν εἰς ΗΠΑ, τό 1940 πού<br />

ἄρχισε ὁ πόλεμος μέ τήν Ἰταλίαν, ἔσπευσαν νά ἔλθουν εἰς τήν Πατρίδαν<br />

καί νά πυκνώσουν τίς γραμμές τοῦ Ἑλληνικοῦ στρατοῦ, ὡς<br />

ἐθελοντές. Μάλιστα, ἐγράφη καί βιβλίον δι’ αὐτούς, μέ τόν τίτλον:<br />

«Μέ λένε Γιάννη», τοῦ ὁποίου τό ἐξώφυλλον τῆς ἐκδόσεώς του στήν<br />

ἑλληνικήν γλώσσαν, ἐφιλοτέχνησα ὁ ἴδιος. (Σ.τ.Σ.)<br />

Τί ἔκανε ὁ Α. Παπανδρέου; Αὐτός, ὄχι μόνον δέν ἦλθε εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν νά πολεμήση ἐθελοντικῶς, ἀλλά καί ὅταν ἡ νέα του πατρίδα<br />

(ΗΠΑ), εἰσῆλθεν εἰς τόν πόλεμον κατά τοῦ φασιστικοῦ Ἄξονος, πῆγε<br />

νά ὑπηρετήση σέ βοηθητικόν τμῆμα – νοσοκόμος σέ στρατιωτικόν<br />

νοσοκομεῖον – ὥστε νά ἀποφύγη τήν ἀποστολήν του εἰς Μέτωπον.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἅς ἀκολουθήσουμε, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, τόν δρόμον τοῦ Α.<br />

Παπανδρέου βῆμα πρός βῆμα, διά νά κρίνουμε ἀντικειμενικῶς τόν ἄνδραν.Εἰς<br />

ΗΠΑ, σπουδάζει οἰκονομολογίαν στό Χάρβαρντ, ἐνῶ τό 1947<br />

διδάσκει εἰς τό Πανεπιστήμιον τῆς Μινεσότα, ὡς ἐπίκουρος καί<br />

κατόπιν ὡς τακτικός καθηγητής, ὅπως καί εἰς τό Πανεπιστήμιον τῆς<br />

Καλλιφόρνιας.<br />

Κατ’ ἀρχήν, νυμφεύεται τήν Ἑλληνοαμερικανίδαν ψυχίατρον Χριστίνα<br />

Ρασιά, τήν ὁποίαν συντόμως χωρίζει, διά νά νυμθευθῆ τό 1951<br />

τήν Ἐβραιοβουλγάραν μετανάστριαν Μάργκαρετ Τσάντ, μέ τήν ὁποία<br />

ἀποκτᾶ 4 τέκνα: τόν Τζέφρυ ἤ Γεώργιον, τήν Σοφίαν, τόν Νίκον καί<br />

τόν Ἀντρίκον.<br />

462

Εἶναι ἀξιοσημείωτον, ὅτι ὁ πατήρ τῆς Μάργκαρετ, Ντάγκλας<br />

Τσάντ, διετέλεσεν πρόεδρος τῶν Ἰεχωβάδων τῆς Ἀμερικῆς.<br />

Ἀπό ἐξώγαμες σχέσεις, εἶναι γνωστή ἡ κόρη Αἰμιλία Νίμπλουμ.<br />

Τήν 16 ην Ἰανουαρίου 1961, ἐπιστρέφει οἰκογενειακῶς εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν. Μαζί του ἔχει ἕνα ἐπίσημον ἔγγραφον, τοῦ Γραφείου Στρατιωτικῆς<br />

Συμπράξεως τῶν ΗΠΑ, πού περιέχει ὅλες τίς ἐντολές, πού<br />

ἀνέλαβε, ὑπογράφοντας φαρδιά-πλατιά!<br />

Ἐπισυνάπτω φωτοαντίγραφον τοῦ ἐγγράφου:<br />

Παραθέτω, λοιπόν, εἰς μετάφρασιν ἀπό τήν ἀγγλικήν, τό κείμενον<br />

τοῦ ἐγγράφου:<br />

/Θυρεός/ Γραφεῖον Στρατιωτικῆς Συμπράξεως τῶν ΗΠΑ<br />

APQ Νέα Ὑόρκη /δυσδιάκριτος ἀριθμός/ κατόπιν κάτι διαγραμμένο μέ μαρκαδόρον.<br />

Ἀπόρρητον 7271<br />

FORTHME-NSA/WAS/1158-AR/29/ κάτι διαγραμμένο μέ μαρκαδόρον/<br />

Αὔγουστος 1974<br />

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ (Ἐντολές)<br />

1. Ἀπομάκρυνσις ἀπό τίς ἐπιλεγμένες θέσεις θά ἀποφασίζονται μόνον ἀπό τήν<br />

κυβέρνησιν τῶν ΗΠΑ. Ἀπό τήν πλευράν τοῦ Ἀνδρέα Παπανδρέου ἐπιτρέπονται, μόνον<br />

φραστικές παρεκκλίσεις.<br />

2. Πρός ἱκανοποίησιν τῶν Ριζοσπαστῶν (ἀριστερῶν) ψηφοφόρων, θά ἐπιτραπῆ ἡ<br />

ἀναθεώρησις τῆς ἀμυντικῆς συμφωνίας μεταξύ Ἑλλάδος καί ΗΠΑ.<br />

463

3. Ἐλαχιστοποίησις τῆς δυνάμεως τοῦ ΚΚΕ. Ἡ μείωσις αὐτή, δέν θά πρέπη νά<br />

ὑπερβῆ τό ὅριον, πού συνεφωνήθη μέ τούς συναδέλφους τῆς KGB.<br />

4. Ἐπιτρέπονται φραστικές «συγκρούσεις» μέ τό ΝΑΤΟ καί τήν ΕΟΚ, ὄχι ὅμως ἀνοικτός<br />

πόλεμος.<br />

5. Ὁ σύνδεσμος μεταξύ ΗΠΑ καί Ἑλληνικῆς κυβερνήσεως θά ἀναλάβη νά καθησυχάζη<br />

τούς ἀξιωματούχους τοῦ ΝΑΤΟ.<br />

6. Διαγραμμένο μέ μαρκαδόρον.<br />

7. Ἄν καί ὅταν τό ἐπιθυμῆ ἡ ὁμάδα (;) τά πυρηνικά ὅπλα, πού εὑρίσκονται ἀποθηκευμένα<br />

εἰς τήν Ἑλλάδαν, θά ἀντικατασταθοῦν ἤ ἀνταλλαχθοῦν μέ νέα.<br />

9. Ὅταν ἡ CIA καί ἡ DIA χρειάζονται ὅπλα, διά συγκαλυμμένες ἐπιχειρήσεις εἰς τό<br />

ἐξωτερικόν, ἡ κυβέρνησις τοῦ Παπανδρέου θά προβαίνη εἰς πωλήσεις καί μεταφορές<br />

ὅπλων, εἰς τιμάς πού θά ἰσχύουν τότε. Θά εἰδοποιῆται ἀπό τήν ὑπηρεσίαν<br />

Διοικητικῆς Μερίμνης τῶν ΗΠΑ.<br />

10. Ἡ κυβέρνησις Παπανδρέου, δέν θά ἀνακινήση τό θέμα τῆς Κύπρου, μέ ἀντίδωρον<br />

τήν μή ὕπαρξιν προβλημάτων μέ τήν Τουρκίαν.<br />

14. Ἡ ἀνοχή ἀπέναντι εἰς τήν τρομοκρατίαν /παρακάτω διαγραμμένον μέ μαρκαδόρον/.<br />

15. Τό οἰκονομικόν θέμα θά ρυθμισθῆ ἀπό τόν Brian Crosier. Οἱ ἑταιρεῖες πού ὑποστηρίζουν<br />

τό κίνημα Παπανδρέου εἰς τήν Ἑλλάδαν, θά καταθέσουν 100 ἑκατομμύρια<br />

δολλάρια διά τήν δημιουργίαν νέου Κόμματος. /Ἔχουν διαγραφεῖ 3 λέξεις/<br />

ARA-MCO / διαγραφή 2 λέξεων/ τῆς Wall Street εἶναι /διαγραφή μίας λέξεως/ Οἱ<br />

Τράπεζες: Chase Manhattan Bank /διαγραφή 4 λέξεων/.<br />

/ὑπογραφή/<br />

Andreas Papandreou<br />

……………………………………………………………………………………………………………………..<br />

Ἀφοῦ, λοιπόν, ἐγκατεστάθη εἰς τήν Ἑλλάδαν, μέ πρότασιν τοῦ<br />

τότε Πρωθυπουργοῦ Κ. Καραμανλῆ τίθεται ἐπί κεφαλῆς τοῦ νεοσυστάτου<br />

Κέντρου Οἰκονομικῶν Ἐρευνῶν, ἐνῶ παραλλήλως ἐργάζεται<br />

ὡς Σύμβουλος εἰς τήν Τράπεζαν τῆς Ἑλλάδος. Τό 1964 ἐκλέγεται διά<br />

πρώτην φορᾶν βουλευτής μέ τό Κόμμα τῆς Ἑνώσεως Κέντρου καί<br />

μετέχει εἰς τήν κυβέρνησιν τοῦ πατρός του, ἀρχικῶς, ὡς Ὑπουργός<br />

Προεδρίας καί ἀργότερον ὡς Ἀναπληρωτής Ὑπουργός Συντονισμοῦ.<br />

Συντόμως, λόγω πιέσεων, παραιτεῖται, ἀλλά συσπειρώνει γύρω του<br />

τήν λεγομένην ἀριστεράν πτέρυγαν τῆς Ἑνώσεως Κέντρου. Τήν 25 ην<br />

Ἀπριλίου 1965, ἀναλαμβάνει πάλιν Ἀναπληρωτής Ὑπουργός Συντονισμοῦ<br />

καί ἕναν μῆναν ἀργότερον κατηγορεῖται ὡς ἐμπνευστῆς καί<br />

ἀρχηγός τῆς ὑποθέσεως «ΑΣΠΙΔΑ» καί τοῦ συνωμοτικοῦ «Σχεδίου<br />

Ἑλικών».<br />

Μέ τό πραξικόπημα τῆς 21 ης Ἀπριλίου 1967 ὁ Α. Παπανδρέου<br />

συλλαμβάνεται. Κατόπιν πιέσεων καί διαμαρτυριῶν κορυφαίων Ἀκαδημαϊκῶν<br />

των ΗΠΑ, ὁ τότε Πρόεδρος Λίντον Τζόνσον μεσολαβεῖ καί<br />

464

ὁ Α. Παπανδρέου ἀφήνεται ἐλεύθερος. Τήν 16 ην Ἰανουαρίου 1968,<br />

ἐγκαταλείπει τήν χῶραν καί ἀναπτύσσει ἀντιδικτατορικήν δραστηριότηταν<br />

εἰς διάφορες χῶρες τῆς Δύσεως. Μέ ἕδραν τήν Στοκχόλμην,<br />

ἱδρύει τό Πανελλήνιον Ἀπελευθερωτικόν Κίνημα (ΠΑΚ), συσπειρώνοντας<br />

γύρω του γνωστά σημερινά στελέχη τοῦ Κόμματος ΠΑΣΟΚ.<br />

Ἐδῶ, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, θά κάνουμε μίαν ἀναδρομήν εἰς τά<br />

γεγονότα τοῦ Πολυτεχνείου διά νά τοποθετήσουμε τά πράγματα εἰς<br />

τήν σωστήν τους διάστασιν καί νά θέσουμε τέρμα εἰς τά διογκωμένα<br />

ψέματα. Τήν ἐποχήν ἐκείνην, ἐγώ εὑρισκόμουν ἀκόμα εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong><br />

καί ὡς συνεργάτης τῆς Ἑλληνικῆς Συντάξεως τοῦ Κεντρικοῦ Ραδιοφωνικοῦ<br />

σταθμοῦ τῆς Μόσχας, πιστός εἰς τήν συνείδησιν κάθε πεπεισμένου<br />

δημοκράτου, ἀπό τό δικό μου «μετερίζι», ἀγωνιζόμουν κατά<br />

τῆς «ἐπάρατης δικτατορίας, τῆς χούντας τῶν Μαύρων Συνταγματαρχῶν».<br />

Ὡς ἐκφωνητής καί μεταφραστής, ἀκολουθοῦσα καί τήν ἐπίσημον<br />

«γραμμήν» τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ὡς δημοσιογράφος δέ, ὑπό τό ψευδώνυμον<br />

«Ἕνας ἀφελής Ἕλλην», ἔγραψα δύο εὐθυμογραφήματα καί, ὅπως<br />

ἀπεδείχθη, ἄφησαν ἐποχήν. Τό πρῶτον, ἀναφερόταν εἰς τήν ἀπόφασιν<br />

τῶν Συνταγματαρχῶν νά τροποποιήσουν τό Σύνταγμα τῆς<br />

Ἑλλάδος. Ἐστηρίχθη, λοιπόν, εἰς ἕνα λογοπαίγνιον μέ τήν λέξιν Σύνταγμα<br />

– βασικόν Νόμον τῆς Ἑλλάδος καί τήν ὁμόηχόν της – στρατιωτικήν<br />

μονάδαν. Κοντολογίς, ὁ «Ἀφελής Ἕλλην» διεμαρτύρετο<br />

κατά τῶν διατεινομένων, ὅτι οἱ Μαῦροι Συνταγματάρχες εἶναι ἄσχετοι<br />

καί δέν δικαιοῦνται νά καταπιασθούν μέ τήν ἀλλαγήν τοῦ Συντάγματος<br />

τῆς χώρας, λέγοντας: «Εἶναι δυνατόν οἱ Συνταγματάρχες μου,<br />

οἱ ὁποῖοι ἐπί τόσα ἔτη ἤδη ἀσχολοῦνται μέ συντάγματα καί συντάγματα,<br />

νά μήν τά βγάλουν πέρα μέ ἕνα Σύνταγμα;»<br />

Τό δεύτερον, εἶχεν ὡς ἥρωες τόν Καραγκιόζην, τόν Χατζηαβάτην<br />

καί… τόν Παπαδόπουλον. Κατ’ ἀρχήν ὁ Καραγκιόζης παραπονεῖται εἰς<br />

τόν Χατζηαβάτην, ὅτι κινδυνεύουν ὡς ἥρωες τοῦ Θεάτρου Σκιῶν. Ὁ<br />

Χατζηαβάτης, ἀντιθέτως, τόν διαβεβαιώνει πώς ἔχουν ἐκμοντερνισθεῖ<br />

λόγω τῆς παρουσιάσεώς τους ἀπό τήν τηλεόρασιν… Ὁ Καραγκιόζης<br />

ἐπιμένει, λέγοντας: «Ρέ, Χατζατζάρη, τί ἤξερε ὁ κόσμος μέχρι σήμερα;<br />

«Ὁ Καραγκιόζης Δήμαρχος», «Ὁ Καραγκιόζης γιατρός» κού-λούπού…<br />

Τώρα, τί ἀκούει; «Ὁ Παπαδόπουλος Πρωθυπουργός», «Ὁ Παπαδόπουλος<br />

Ἀντιβασιλεύς», «Ὁ Παπαδόπουλος Πρόεδρος»…Ὁπότε,<br />

465

ὅπως μέ βλέπεις καί σέ βλέπω, ὁ κόσμος θά πῆ: «Ὁ Καραγκιόζης,<br />

πάλιωσε. Πᾶμε νά δοῦμε… Παπαδόπουλο!»<br />

Οἱ πρῶτοι τουρίστες, πού ἐπεσκέφθησαν τήν Μόσχαν, μετά τήν<br />

παράδοσιν τῆς ἐξουσίας ἀπό τήν δικτατορίαν, χωρίς νά γνωρίζουν,<br />

πώς τά δύο αὐτά εὐθυμογραφήματα ἦσαν δικά μου, τά ἐξεθείαζαν<br />

καί μέ κάθε τρόπον ἐκδήλωναν τήν χαράν τους, λέγοντας, πόσον<br />

ἑλληνικόν ἦτο τό πνεῦμα τους.<br />

Οἱ ἁρμόδιες ὑπηρεσίες τῆς δικτατορίας ὅμως καί μόνον διά τήν<br />

ἐργασίαν μου ὡς ἐκφωνητοῦ τῆς Ἑλληνικῆς ἐκπομπῆς τοῦ Κεντρικοῦ<br />

ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ τῆς Μόσχας, ὅπως διεπίστωσα μετά τόν ἐπαναπατρισμόν<br />

μου, μοῦ εἶχαν στερήσει τήν ἰθαγένειαν, οἱ δέ χωροφύλακες,<br />

ὑπῆρχαν ἀκόμα καί μετά τήν μεταπολίτευσιν, ἀπέρριπταν τάς<br />

αἰτήσεις μου δι’ ἐπαναπατρισμόν.<br />

Βεβαίως δέν ἔχω κανέναν προσωπικόν λόγον νά ἐκθειάζω τήν<br />

ὅποιαν δικτατορίαν, πάντως, λόγω ἀντικειμενικότητος, ὑποχρεοῦμαι<br />

νά παραδεχθῶ πώς ὅ,τι καλόν ἔχει γίνει εἰς τόν τόπον μας, εἰς ἀντίθεσιν<br />

μέ τούς πολιτικούς μας, ἔχει γίνει κατά τίς δικτατορίας τόσον<br />

τοῦ Ἰωάννου Μεταξᾶ, ὅσον καί τοῦ Γεωργίου Παπαδοπούλου.<br />

Τάς προσφορᾶς τοῦ Ἰωάννου Μεταξᾶ, τάς ἔχω ἤδη ἀναφέρει<br />

ἀνωτέρω. Προχωρῶ εἰς τάς προσφορᾶς τοῦ Γεωργίου Παπαδοπούλου:<br />

β) Γεώργιος Παπαδόπουλος:<br />

• Κατασκευή Φραγμάτων Ἠλεκτροπαραγωγῆς:<br />

1. Ἁλιάκμονος<br />

2. Καστρακίου<br />

3. Πολυφύτου<br />

4. Ἐπέκτασις Θερμοηλεκτρικῶν Μονάδων<br />

5. Ἐρετρίας<br />

6. Πτολεμαϊδος<br />

• Κατασκευή μεγάλων Γεφυρῶν<br />

7. Μέγδοβα<br />

8. Ρυμνίου (Ἁλιάκμονος)<br />

9. Σερβίων (Ἁλιάκμονος)<br />

10. Κατασκευή Ἀεροδρομίων<br />

11. Ζακύνθου<br />

12. Καβάλας<br />

13. Κυθήρων<br />

466

14. Λήμνου<br />

15. Μυκόνου<br />

16. Πάρου<br />

17. Ρόδου<br />

18. Σάμου<br />

19. Σκιάθου<br />

20. Χίου<br />

• Ἀρδευτικά Ἔργα<br />

21. Ἀγρινίου - Μεσολογγίου<br />

22. Ἔβρου<br />

23. Νέστου<br />

24. Πηνειού Ἠλείας<br />

25. Σερρῶν<br />

• Κτίρια<br />

26. Κρατικά Μέγαρα<br />

27. Διοικητηρίου ΟΛΠ<br />

28. Ἐθνικοῦ Νομισματοκοπείου<br />

29. ΕΙΡΤ<br />

30. ΟΣΕ<br />

31. ΟΤΕ<br />

32. Πολεμικοῦ Μουσείου<br />

33. Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν<br />

• Δικαστικά Μέγαρα<br />

34. Ἀθηνῶν<br />

35. Θεσσαλονίκης<br />

<strong>36</strong>. Ἰωαννίνων<br />

37. Λαρίσης<br />

38. Πατρῶν<br />

• Ἐπεκτάσεις Νοσοκομείων<br />

39. Ἀντικαρκινικοῦ<br />

40. Βενιζελείου<br />

41. Γενικοῦ Κρατικοῦ<br />

42. Ἐπέκτασις Ἠλεκτροφωτισμοῦ<br />

43. Ἐπίγειος Δορυφορικός Σταθμός Θερμοπυλῶν<br />

44. Ἐπέκτασις Ὁδικοῦ Δικτύου<br />

45. Ἀνδριάς Ἐλευθερίου Βενιζέλου εἰς Ἀθήνας καί Χανιά<br />

467

ΑΡΘΡΟΝ: Τα Ἔργα τῆς Ἐπαναστάσεως τῆς 21 ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1967<br />

• Παιδεία - Δωρεάν Παιδεία Μόνον ἐπί Ἑπταετίας<br />

46. Ἄμεσος ἀναγνώρισις τοῦ ἔργου πού ἔπραξαν οἱ κυβερνήσεις<br />

τοῦ φυλακισμένου Προέδρου, Γεωργίου Παπαδοπούλου, εἰς τόν<br />

χῶρον τῆς Παιδείας, ἀποτελεῖ ἡ δήλωσις τοῦ ὁμοτίμου καθηγητοῦ κ.<br />

Φαίδωνος Βεγλερῆ εἰς τόν ραδιοφωνικόν σταθμόν τοῦ Δήμου Ἀθηναίων<br />

ὅτι: «Μόνον ἐπί χούντας εἴχαμε δωρεάν Παιδεία»! Μέ τήν<br />

δήλωσίν του αὐτήν, ὁ πρύτανης τῶν Συνταγματολόγων, ὁ ὁποῖος εἰς<br />

τήν δίκην διά τήν 21 ην Ἀπριλίου κατέθεσεν ὡς μάρτυς ἐναντίον τῶν<br />

φυλακισμένων Ἀξιωματικῶν, παραδέχεται τήν χρεωκοπίαν τῆς ἐκπαιδευτικῆς<br />

πολιτικῆς τῶν μεταπολιτευτικῶν κυβερνήσεων:«Λυποῦμαι<br />

πού θά τό πῶ, ἀλλά οἱ φοιτητές εἶχαν δωρεάν Παιδείαν μόνον ἐπί δικτατορίας»,<br />

εἶπεν χαρακτηριστικῶς ὁ κ. Βεγλέρης, κατά τήν διάρκειαν<br />

συνετεύξεώς του, ἀναγνωρίζοντας οὕτως, ἐμμέσως τό ἐνδιαφέρον<br />

τῶν κυβερνήσεων τῆς Ἐπαναστάσεως διά τήν μόρφωσιν τῶν παιδιῶν<br />

τοῦ λαοῦ. Εἰς τήν συνέχειαν ὁ κ. Βεγλερής κατήγγειλε τόν Νόμον-<br />

Πλαίσιον τῆς σοσιαλιστικῆς κυβερνήσεως, ὅτι ουδέν προσέφερε εἰς<br />

τούς φοιτητές. «Μέ τόν νόμον τοῦ 1982», εἶπεν ὁ κύριος Βεγλερής,<br />

«οἱ φοιτητές οὐδέν ὠφελήθησαν. Μέ τόν νόμον αὐτόν ὠφελήθησαν<br />

μόνοι οἱ διάφοροι βοηθοί ἐπιμελητές, οἱ ὁποῖοι ἔγιναν ὅλοι διδάσκοντες».<br />

Καί ἀμέσως μετά, κατήγγειλε τά κόμματα, «ὡς ἔνοχα διά τήν<br />

διάβρωσιν καί κομματικοποίησιν τοῦ φοιτητικοῦ κόσμου».<br />

Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΠΙ 7ετιας (ΑΡΘΡΟΝ: Παιδεία):<br />

47. Τά Ἑλληνικά Πανεπιστήμια τό 1970-1974 ἦσαν ἀπό τά Πρῶτα<br />

100 καλύτερα Πανεπιστήμια τοῦ Κόσμου, ἐνῶ τό Πάντειον τό 1973<br />

ἦτο εἰς τήν 7 ην Θέσιν. Ἀπίστευτον? Ὄχι! Μίαν ἐποχήν πού ἡ Παιδεία<br />

ἦτο πράγματι σοβαρή, πνευματική καί ΔΩΡΕΑΝ.<br />

Νά σημειωθῆ ὅ,τι σήμερον τά Ἑλληνικά Πανεπιστήμια εὑρίσκονται<br />

εἰς τίς τελευταῖες θέσεις τῶν συγχρόνων Κρατῶν.<br />

Ἐπί 7ετιας ΑΚΟΜΑ...<br />

48. Ἔναρξις κατασκευῆς Πανεπιστημιουπόλεων:<br />

49. Ἀθηνῶν<br />

50. Θεσσαλονίκης<br />

51. Πατρῶν<br />

468

52. Κατασκευή σχολείων εἰς ὅλα τά χωριά πού ὑπῆρχαν μικρά<br />

παιδιά, καί δημιουργία σχολείων εἰς ὅποιαν μεγάλην πόλιν χρειαζόταν.<br />

• Δωρίζονται εἰς 65 σχολεῖα τῆς Ἀττικῆς καί ἐν συνεχεία εἰς ὅλην τήν<br />

Ἑλλάδαν προτομές τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου διά νά τοποθετηθοῦν<br />

εἰς βάθρον εἰς εἰδικόν χῶρον τοῦ κάθε σχολείου, οὕτως ὥστε τά<br />

παιδιά νά ἐμπνέωνται ἀπό τόν Μέγαν στρατηλάτην καί νά τόν ἔχουν<br />

ὡς πρότυπον.<br />

• Καθιέρωσις, κρατικῶν βραβείων διά τούς ἀριστούχους του ἑξαταξίου<br />

Γυμνασίου.<br />

• Διπλασιασμός τῶν κονδυλίων διά τήν Παιδείαν.<br />

• Δίδονται οἱ πρῶτες ὑποτροφίες εἰς τούς ἀριστούχους μαθητές, διά<br />

μετέπειτα σπουδές.<br />

• Δίδεται Σημαντικόν χρηματικόν ποσόν εἰς ἀριστούχους φοιτητές διά<br />

τήν μετέπειτα ἐπαγγελματικήν σταδιοδρομίαν.<br />

• Παροχή Δωρεάν Ἰατροφαρμακευτικῆς καί Νοσοκομειακῆς<br />

περιθάλψεως εἰς ὅλους τούς φοιτητές.<br />

• Χορηγήσεις Σπουδαστικῶν Δανείων.<br />

• Αὔξησις τῆς Χρηματικῆς ἀμοιβῆς διά τό ἡμερήσιον φοιτητικόν συσσίτιον.<br />

• Χορηγήσεις εἰδικοῦ Κονδυλίου διά τήν Ψυχαγωγίαν τῶν φοιτητῶν.<br />

• Παροχή 3τρης Ἐξεταστικῆς εἰς τούς Φοιτητές<br />

• Δωρεάν Χορήγησις Βιβλίων δί’ ἅπαντές τους ΜΑΘΗΤΕΣ καί ΦΟΙ-<br />

ΤΗΤΕΣ.<br />

Μία γεῦσις μόνον ἀπό αὐτά πού ἔγιναν διά τήν Παιδείαν.<br />

Ἐμπόριον (ΑΡΘΡΟΝ: Εμπόριον):<br />

Κατά τό 1968,τό ἰσοζύγιον πληρωμῶν ἔκλεισε μέ βελτίωσιν τῆς<br />

συναλλά-γματικῆς θέσεως τῆς Ἑλλάδος κατά <strong>36</strong> ἑκατομμύρια<br />

δολλάρια, ἐνῶ αἱ ἐπί μέρους συναλλαγαί διεμορφώθησαν εἰς ἐπίπεδα<br />

ἐνδεικνυόμενα τόσον ἐκ τῆς σημειουμένης διαρκοῦς ἀνόδου τῆς οἰκονομικῆς<br />

δραστηριότητος, ὅσον καί ἐκ τῆς συνεχιζομένης ἀδιαταράκτου<br />

νομισματικῆς σταθερότητος.<br />

Ἕξ ἄλλου, αἱ μετά τοῦ ἐξωτερικοῦ ἐμπορικαί συναλλαγαί τῆς<br />

Ἑλλάδος κατά τό 1968 διεμόρφωσαν εἰς 772 ἑκατομμύρια δολλάρια<br />

τό ἔλλειμμα τοῦ ἐμπορικοῦ ἰσοζυγίου, εὑρίσκεται δέ τοῦτο ἐντός των<br />

καθοριζομένων ὁρίων τοῦ πεναετούς Προγράμματος Οἰκονομικῆς<br />

Ἀναπτύξεως, προβλέποντος ἐτησίαν αὔξησιν περί τό 10,5 %. Τοῦτο<br />

469

προέκυψεν ἐκ τῆς αὐξήσεως τῶν εἰσαγωγῶν κατά 8 % περίπου,<br />

ἀνεληουσῶν εἰς 1.237 ἑκατομμύρια δολλάρια καί τῆς αὐξήσεως τῶν<br />

ἐξαγωγῶν κατά 3 % περίπου, αἵτινες ἀνῆλθον τελικῶς εἰς 465 ἑκατομμύρια<br />

δολλάρια.<br />

Αἱ ἑξαγωγαί βιομηχανικῶν καί βιοτεχνικῶν προϊόντων ἀνῆλθον<br />

κατά τό 1968 εἰς τό ἐπίπεδόν τῶν 108 ἑκατομμυρίων δολλαρίων, ἤτοι<br />

εἰς ποσοστόν κατά 33 % μεγαλύτερον τοῦ 1967. Ἕξ ἄλλου, τό ποσοστόν<br />

συμμετοχῆς τῶν ἐξαχθέντων βιομηχανικῶν προϊόντων εἰς τό<br />

σύνολον τῶν ἐξαγωγῶν τῆς χῶ-ρας ὑπερέβη κατά τό 1968 τό 23 %.<br />

Ἰδιαιτέρα αὔξησις ἐσημειώθη εἰς τάς ἑξαγωγᾶς : Τῶν κλωστοϋφαντουργικῶν<br />

προϊόντων (κατά 28 %), τῶν χημικῶν καί φαρμακευτικῶν<br />

(κατά 24 %), τῶν εἰδῶν λαϊκῆς Τέχνης (κατά 42 %), τοῦ ἀλουμινίου<br />

(κατά 23 %). Ἐπίσης, ἐδιπλασιάσθησαν αἱ ἑξαγωγαί τῶν<br />

λοιπῶν μετάλλων καί εἰδῶν μετάλλου, ἐνῶ τοῦ νικελίου ἑξαπλασιάσθησαν<br />

καί τῶν εἰδῶν ἐκ δέρματος ὑπερεδιπλασιάσθησαν. Αἱ ἑξαγωγαί<br />

κατά τό 1968 νέου ἑλληνικοῦ προϊόντος, τῶν ἀντικροτικῶν,<br />

ἀπέδωσαν ἔσοδον 8,5 ἑκατομμυρίων δολλαρίων. Τέλος, ἄνοδον κατά<br />

38 % ἐσημείωσεν ἡ ἐξαγωγή ὀρυκτῶν καί μεταλλευμάτων, μέ ἐπί<br />

κεφαλῆς τήν δίπυρον μαγνησίαν, ἐνῶ ἡ ἀξία τῶν ἑξαχθέντων πετρελαιοειδῶν<br />

ἀνῆλθεν εἰς 10 ἑκατομμύρια δολλάρια.<br />

Ἤ διαμόρφωσις τῶν ἐξαγωγῶν εἶναι χαρακτηριστική τῆς ἐπελθούσης<br />

εὐνοϊκῆς εἰς αὐτᾶς ὑπό τήν ἔννοιαν ὅτι ἡ ἄνοδος τῆς ἐξαγωγικῆς<br />

δραστηριότητος τῆς οἰκονομίας βασίζεται ὁλονέν καί περισσότερον<br />

εἰς δυναμικά καί ἀπολύτως ἀνταγωνιστικά προϊόντα των ἀναπτυσσομένων<br />

ἑλληνικῶν μεταποιητικῶν ἐν γένει ἐπιχειρήσεων. Τοῦτο<br />

ἐνέχει ἰδιαιτέραν σημασίαν διά τήν προαγωγήν τοῦ ἐξωτερικοῦ ἐμπορίου<br />

τῆς χώρας, λαμβανομένου πάντοτε ὑπ’ ὄψιν ὅτι, ὑπό τό ὑφιστάμενον<br />

διαμορφωτικόν καθεστώς τῆς γεωργικῆς μας παραγωγῆς,<br />

τῆς ἐκ φυσικῶν αἰτίων διακυμάνσεως, ὡς καί τῶν ἐπικρατουσῶν<br />

συνθηκῶν διεθνοῦς ἐμπορίας τῶν γεωργικῶν προϊόντων, ἡ ἐξαγωγή<br />

αὐτῶν δέν δύναται νά παρουσιάζη ρυθμόν ἀνάλογον ἐκείνου τῶν<br />

βιομηχανικῶν καί βιοτεχνικῶν προϊόντων. Ὁπωσδήποτε, αἱ ἑξαγωγαί<br />

τῶν γεωργικῶν προϊόντων ὡς τοῦ καπνοῦ, τῆς σταφίδος, τῶν ἑσπεριδοειδῶν,<br />

τοῦ βάμβακος κλπ. ἀντιπροσωπεύουν τό 75 % περίπου<br />

τῆς ἀξίας τοῦ συνόλου τῶν πραγματοποιουμένων κατ’ ἔτος ἐξαγωγῶν.<br />

Αἱ εἰσαγωγαί τροφίμων (βασικῶν εἰδῶν διατροφῆς) κυρίως<br />

κρεάτων καί σακχάρεως ἐνεφάνισαν αὔξησιν 11 %.<br />

470

Αἱ εἰσαγωγαί βιομηχανικῶν εἰδῶν ἐνεφάνισαν αὔξησιν τῶν μέν<br />

βασικῶν εἰδῶν εὐρείας καταναλώσεως κατά 8 %, τῶν δέ μή βασικῶν<br />

κατά 4 %. Ἡ εἰσαγωγή πρώτων ὑλῶν ὑπῆρξεν ηὐξημένη κατά τό<br />

1968, ἀνελθοῦσα εἰς τό ἐπίπεδον τῶν 254 ἑκατομμυρίων δολλαρίων.<br />

Ἡ εἰσαγωγή κεφαλαιουχικοῦ ἐξοπλισμοῦ ἐνῆλθεν εἰς 323 ἑκατομμύρια<br />

δολλάρια, ἐνῶ ἡ εἰσαγωγή ἀργοῦ πετρελαίου διά τήν κάλυψιν<br />

τῶν παραγωγικῶν ἀναγκῶν τῶν διϋλιστηρίων ἀνῆλθεν εἰς 73 ἑκατομμύρια<br />

δολλάρια.<br />

Αἱ ξέναι ἐπενδύσεις<br />

Τό σύνολον τῶν εἰσρευσάντων εἰς τήν Ἑλλάδα κεφαλαίων κατά<br />

τό 1968 ἀνῆλθον εἰς 355 ἑκατομμύρια δολλάρια. Ἀξίζει νά σημειωθῆ<br />

ὅτι ποσόν 148 ἑκατομμυρίων δολλαρίων, ἤτοι τό 42 % τῶν πάσης<br />

φύσεως εἰσαχθέντων κεφαλαίων καλύπτουν τά εἰσρεύσαντα μακροπρόθεσμα<br />

κεφάλαια μόνον τῶν ἰδιωτῶν. Τοῦτον ὠφείλεται εἰς τήν<br />

ἐμπιστοσύνην ἄφ΄ἑνός τῆς διεθνοῦς ἐπιχειρηματικότητος εἰς τήν<br />

ἑλληνικήν οἰκονομίαν καί ἄφ΄ἑτέρου εἰς τά θεσπισθέντα προστατευτικά<br />

μέτρα διά τά ξένα κεφάλαια. Χαρακτηριστικόν εἶναι ὅτι κατά τό<br />

πρώτον μόνον τρίμηνον τοῦ 1969 αἱ ἐγκριθεῖσαι ἐπενδύσεις ξένων<br />

κεφαλαίων ἀνῆλθον εἰς 78,6 ἑκατομμύρια δολλάρια.<br />

Αἱ εἰσπράξεις ἕξ ἀδήλων συναλλαγῶν κατά τό 1968 ἀνῆλθον εἰς<br />

719 ἐκατομμύρια δολλάρια, οὖσαι κατά 60 ἑκατομμύρια δολλάρια<br />

ὑψηλότεραι ἔναντι τοῦ 1967. Οὕτως εἰς τό ἰσοζύγιον ἀδήλων συναλλαγῶν<br />

ἐδημιουργήθη καθαρόν πλεόνασμα ἐκ 524 ἑκατομμυρίων δολλαρίων.<br />

Ἀξίζει νά σημειωθῆ ὅτι ὑπῆρξεν αὔξησις τῶν εἰσπράξεων τοῦ<br />

ναυτιλιακοῦ συναλλάγματος, τό ὁποῖον ἀνῆλθεν εἰς 243 ἑκατομμύρια<br />

δολλάρια, ἐνῶ τά μεταναστευτικά ἐμβάσματα τῶν εἰς ἐξωτερικόν<br />

Ἑλλήνων ἐργαζομένων ἀνῆλθον εἰς τό ποσόν τῶν 240 ἑκατομμυρίων<br />

δολλαρίων κατά τό ἔτος 1968.<br />

Αἱ εὐνοϊκαί ἐξελίξεις εἰς τήν οἰκονομίαν τῆς χώρας ἰσχυροποίησαν<br />

τήν συναλλαγματικήν θέσιν τῆς Ἑλλάδος. Πράγματι, τά ἐπίσημα εἰς<br />

χρυσόν και ξένον συνάλλαγμα διαθέσιμα τῆς Τραπέζης τῆς Ἑλλάδος<br />

ἀνῆλθον (Δεκέμβριος 1968) εἰς τό ἐπίπεδον των 297 ἑκατομμυρίων<br />

δολλαρίων, ἤτοι ηὐξήθησαν κατά <strong>36</strong> ἑκατομμύρια δολλάρια ἔναντι<br />

τοῦ Δεκεμβρίου 1967. Τό ἐπίτευγμα τοῦτο συνετελέσθη εἰς περίοδον<br />

διεθνῶν νομισματικῶν διαταραχῶν καί κλονισμοῦ τοῦ συναλλαγματικοῦ<br />

ἰσοζυγίου πλείστων ἰσχυρῶν οἰκονομιῶν.<br />

471

Ἐθνική Ἄμυνα (ΑΡΘΡΟ Εθνική Ἄμυνα):<br />

Οἱ ἀριθμοί διά τούς ἐξοπλισμούς ἀποκαλύπτουν τά ψεύδη τοῦ<br />

πολιτικοῦ κατεστημένου.<br />

Μέχρι τό 1967 ὁ ἑλληνικός προϋπολογισμός δέν εἶχε δαπανήσει<br />

οὔτε μίαν δραχμήν διά τήν ἀγοράν πολεμικοῦ ὑλικοῦ. Τό εἶδος καί τό<br />

ὕφος τῶν ἐξοπλισμῶν μας ἐρυθμίζετο ἀπό ξένα κράτη. Ἑλληνικήν<br />

ἐθνικήν πολιτικήν ἐξοπλισμῶν ἐφήρμοσε ἡ Ἑλλάς μετά τήν 21 ην Ἀπριλίου<br />

1967. Οὕτως, ἀφοῦ κατηρτίσθησαν τά προγράμματα ἐξοπλισμῶν,<br />

ἠγοράσθησαν ταχύτατα 4 ὑποβρύχια ἀπό τήν Γερμανίαν, ἐξοπλισμένα<br />

μέ τηλεκατευθυνομένους πυραύλους, 4 πυραυλάκατοι ἐκ<br />

Γαλλίας (εἶναι αὑταί εἰς τάς ὁποίας ὁ Ἀβέρωφ ἄλλαξε τά ὀνόματα!),<br />

40 ὑπερσύγχρονα ἀεροπλάνα Φάντομ καί μέγας ἀριθμός τορπιλλακάτων<br />

καί συγχρόνων ἁρμάτων μάχης τύπου AMX-30 ἀπό τήν Γαλλίαν.<br />

Τό ἐξοπλιστικόν πρόγραμμα ὁλοκληρώθη εἰς τό τέλος τοῦ 1973<br />

καί ἀρχάς τοῦ 1974. Ἠκολούθησαν πολλαί νέαι παραγγελίαι. Οὕτως<br />

ἠγοράσθησαν ἀπό τήν Γαλλίαν 40 ὑπερσύγχρονα ἀεροσκάφη Μιράζ<br />

F-IC, 60 βομβαρδιστικά CORSAIR-A7 ἀμερικανικῆς κατασκευῆς, 18<br />

μεταφορικά ἀεροπλάνα C-130 ἀμερικανικῆς κατασκευῆς, 4 πυραυλάκατοι<br />

γαλλικῆς κατασκευῆς, 100 γαλλικά ἅρματα μάχης τύπου AMX-<br />

30, μέγας ἀριθμός ἑλικοπτέρων ἀπό ΗΠΑ καί Ἰταλίαν, σημαντικός<br />

ἀριθμός τορπιλλακάτων, ὡς καί μεγάλαι ποσότητες ἀντιαρματικοῦ καί<br />

ἀνθυποβρυχιακοῦ ὑλικοῦ.<br />

Ἡ συνολική ἀξία τῶν ἀγορῶν ὑπερέβη τά 3000 ἑκατομμύρια<br />

δολάρια καί μιλᾶμε διά χρήματα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Σημειοῦται ὅτι<br />

τό μέγιστον μέρος τῶν δαπανῶν τῆς πρώτης φάσεως εἶχεν ἐξοφληθεῖ<br />

πρό τῆς 24/7/1974. Ἐπίσης, πρό τῆς ἡμερομηνίας αὐτῆς εἶχε πληρωθεῖ<br />

ἡ προκαταβολή (20-25%) τῆς δευτέρας φάσεως ἐξοπλισμῶν καί<br />

εἶχαν συναφθεῖ τά ἀπαραίτητα μακροπρόθεσμα δάνεια (ἐνδεικτικόν<br />

τῆς λίαν ὑψηλῆς δανειοληπτικῆς ἱκανότητος τῆς χώρας) ἀπό τό ἐξωτερικόν.<br />

Ἡ πρώτη μοίρα Φάντομ καί ἅπαντες οἱ λοιποί ἐξοπλισμοί τῆς<br />

πρώτης φάσεως εἶχαν παραληφθεῖ καί ἐνταχθεῖ εἰς τό σύστημα ἀμύνης<br />

τῆς χώρας πρό τοῦ Ἰουλίου 1974. Εἶναι μία ἀπάντησις εἰς τά<br />

γελοῖα ψεύδη ὅτι ἡ Ἑλλάς δέν ἦτο ἐξοπλισμένη (ἡ Τουρκία δέν διέθετε<br />

ἀεροπλάνα Φάντομ) καί ὅτι εἰς τά κιβώτια ὁπλισμοῦ εὐρίσκοντο<br />

πέτρες ἀντί ὅπλων!<br />

472

Ἐθνική Οἰκονομία<br />

Ἡ δραχμή ἀπό ταπεινός καί ἀνεπιθύμητος συγγενής τῶν ξένων<br />

χρηματιστηρίων κατέστη, κατ' ἐπίσημον γενικήν ἀναγνώρισιν, ἕν ἐκ<br />

τῶν σκληροτέρων νομισμάτων τοῦ διεθνοῦς νομισματικοῦ συστήματος.<br />

Εἰς τό διεθνοῦς προβολῆς Οἰκονομικόν Δελτίον (τεῦχος Αὐγούστου<br />

1968) τῆς First National City Bank, ἡ δραχμή ἀναφέρεται ὡς<br />

τό σταθερώτερον εὐρωπαϊκόν νόμισμα καί μεταξύ τῶν ἐννέα σταθερωτέρων<br />

τοῦ κόσμου.<br />

Ὁ τιμάριθμος<br />

Ἡ ὑγιής οἰκονομία τῆς χώρας περιώρισε τήν αὔξησιν τοῦ τιμαρίθμου<br />

εἰς 1,7% διά τό 1967, ἔναντι αὐξήσεως 5% τοῦ 1966 καί 3%<br />

τοῦ 1965. Ἀπόλυτος σταθερότης τῶν τιμῶν ἐπετεύχθη κατά τό 1968,<br />

ἐντός τοῦ ὁποίου τό μέσον ἐπίπεδόν τοῦ τιμαρίθμου ἐνεφάνισεν ἀμελητέαν<br />

αὔξησιν κατά 0,3% μόνον.<br />

Ἡ κεφαλαιαγορά<br />

Ἡ ἀξία τῶν χρηματιστηριακῶν συναλλαγῶν ἀνῆλθε κατά τό 1969<br />

εἰς τό ἐπίπεδον τῶν 1.885 ἑκατομμυρίων, σημειωθεῖσης οὕτω αὐξήσεως<br />

κατά 85% ἔναντι τοῦ 1967 καί 151% ἔναντι τοῦ 1966. Περισσότερον<br />

ἐντυπωσιακή ὑπῆρξεν ἡ ἄνοδος εἰς τάς ἐπί μετοχῶν συναλλαγᾶς,<br />

ἀνελθούσας εἰς 720 ἑκατομμύρια δραχμές, σημειωθείσης<br />

αὐξήσεως κατά 142% ἔναντι τοῦ 1967 καί 208% τοῦ 1966. Ἡ μέση<br />

ἐτησία ἄνοδος τοῦ δείκτου ἀνῆλθε κατά τό 1968, εἰς 49% ἔναντι τοῦ<br />

1967 καί εἰς 58% ἔναντι τοῦ 1966.<br />

Ἡ χρηματοδότησις τῆς οἰκονομίας<br />

Διά τῶν ληφθέντων πιστωτικῶν μέτρων, ἀπεδεσμεύθη τό πιστωτικόν<br />

σύστημα ἐκ τῶν ἀναχρονιστικῶν μεθόδων καί εἰσήχθησαν σύγχρονοι<br />

μέθοδοι χρηματοδοτήσεως, ἰδιαιτέρως εἰς τάς παραγωγικᾶς<br />

δραστηριότητας εἰς τούς τομεῖς τῶν οἰκοδομῶν, τοῦ ἐμπορίου, τῆς<br />

γεωργίας, τῶν ἐπαγγελματιῶν, τοῦ τουρισμοῦ, τῶν ναυπηγήσεων,<br />

τῶν γεωργικῶν βιομηχανιῶν, τῆς βιοτεχνίας καί τῶν ἐξαγωγικῶν<br />

ἐπιχειρήσεων. Συμφώνως πρός τά στοιχεῖα τῆς Τραπέζης τῆς Ἑλλάδος,<br />

τό συνολικόν ὕψος τῆς χρηματοδοτήσεως τῆς οἰκονομίας τῆς<br />

473

χώρας ἀνῆλθε κατά τήν 31 ην Δεκεμβρίου 1968 εἰς 96.574 ἑκατομμύρια<br />

δραχμές ἡ συνολική χρηματοδότησις τοῦ ἰδιωτικοῦ τομέως<br />

ἀνῆλθε κατά τό αὐτόν ἔτος εἰς 80.740 ἑκατομμύρια δραχμές. Εὐρυτάτη<br />

ὑπῆρξεν ἡ συμμετοχή εἰς τήν χρηματοδότησιν τῆς οἰκονομίας<br />

τῶν καθαρῶς ἐπενδυτικῶν Τραπεζῶν κατά τό 1968. Ἡ Ἑλληνική<br />

Τράπεζα Βιομηχανικῆς Ἀναπτύξεως ἐχορήγησεν εἰς βιομηχανίας δάνεια<br />

ὕψους 528 ἑκατομμυρίων δραχμῶν, ἐνῶ ἡ Τράπεζα Ἐπενδύσεων<br />

προέβη εἰς ἐπενδύσεις εἰς τήν βιομηχανίαν συνολικοῦ ὕψους<br />

196 ἑκατομμυρίων δραχμῶν.<br />

Το δημόσιον χρέος<br />

Hellenic General Government Gross Public Debt, as a percent<br />

of nominal GDP:<br />

1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000*<br />

17.4 18.3 22.6 47.2 89.0 108.7 103.0<br />

(*) Estimate and projection.<br />

Source: Analytical Databank, OECD<br />

Τό οἰκονομικόν θαῦμα τῆς 21 ης Ἀπριλίου<br />

Καί νέα ἔκθεσις τῆς ΕΟΚ ὁμολογεῖ τό οἰκονομικόν θαῦμα πού<br />

συνετελέσθη ἐπί διακυβερνήσεως τῆς χώρας ἀπό τήν στρατιωτικήν<br />

κυβέρνησιν τῆς 21 ης Ἀπριλίου! Πρόκειται διά τήν ἔκθεσιν τῆς Εὐρωπαϊκῆς<br />

Ἐπιτροπῆς τῆς ΕΟΚ, πού ἀναφέρεται εἰς τήν ἀνταγωνιστικότητα<br />

τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας καί προτείνει τρόπους ἐνισχύσεώς<br />

της. Εἰς τήν ἔκθεσιν αὐτήν διαβάζωμεν: Ὁ μέσος ἐτήσιος ρυθμός τοῦ<br />

ΑΕΠ τῆς Ἑλλάδος τήν περίοδον 69-73 ἦτο 7,8% ἔναντι ἀντιστοίχου<br />

ρυθμοῦ τῆς Κοινότητος 4,6%. Τήν περίοδον μετά τήν πρώτη<br />

πετρελαϊκήν κρίσιν (73-80) ἡ αὔξησις ἦτο 3,5% ἔναντι 2,3%<br />

τῆς Κοινότητος. Ἀπό τό 1980 ὅμως καί μετά καί διά τήν περίοδον<br />

80-86 ὁ ρυθμός γίνεται μικρότερος τοῦ ἀντιστοίχου<br />

τῆς Κοινότητος 0,7% ἔναντι 1,4%. Οἱ ρυθμοί διά τό 1986 καί<br />

1987 εἶναι 1,3% καί 0,7% ἀντιστοίχως, ἐνῶ αἱ ἐκτιμήσεις διά<br />

τήν Κοινότηταν εἶναι πιό ἐνθαρρυντικές 2,5% καί 2,2%<br />

Εἶναι φανερόν ὅ,τι τά ἔτη 79 καί 80 εἶναι τό σημεῖον καμπῆς<br />

τῆς προηγουμένης τάσεως. Ἡ κρίσις ἐπηρέασε ὀλιγότερον<br />

τόν τομέαν ρυθμοῦ αὐξήσεως τῆς βιομηχανίας ἀπό 6,1%<br />

474

τήν περίοδον 72-79 γίνεται ἀρνητικός (0,7%) τήν πε-ρίοδον<br />

80-85. Ἡ συμμετοχή τοῦ προϊόντος τῆς μεταποιήσεως εἰς τό<br />

ΑΕΠ ἀπό 21,3% τό 80 πέφτει εἰς τό 18,7% τό 1985 (εἰς τά<br />

ἐπίπεδά τοῦ 1972).<br />

Ἡ κατανάλωσις<br />

Ὁ μέσος ἐτήσιος ρυθμός αὐξήσεως τῆς ἐσωτερικῆς ζητή-σεως<br />

διά προϊόντα μεταποιήσεως τήν περίοδον 72-79 εἰς πραγματικούς<br />

ὅρους ἦτο 6,2% ἔναντι 3,6% τῆς Κοινότητος τῶν 4. Ἡ εἰκόνα ὅμως<br />

ἄλλαξε τελείως τήν ἑπομένην περίοδον 79-85 μέ πτῶσιν τοῦ μέσου<br />

ρυθμοῦ εἰς τό -0,6% ἔναντι τοῦ ρυθμοῦ 0,1% διά τούς 4 τῆς Κοινότητος.<br />

Ἡ ἀνάκαμψις, πού ἄρχισε τό 1983 δέν ἦτο ἀκόμα ἐπαρκῆς<br />

ὥστε νά ἐπιτευχθῆ τό ἐπίπεδόν τοῦ 1979. Εἰς τίς ἐξωτερικές ἀγορές<br />

τά μερίδια τῆς χώρας παρέμειναν σχετικῶς σταθερά μεταξύ τῶν ἐτῶν<br />

74 καί 1985. Τό γεγονός αὐτό εἰς συνδυασμόν μέ τό κόστος εἰς τό<br />

ἐσωτερικόν δημιούργησαν ἀναμφιβόλως προβλήματα εἰς τίς ἐξαγωγές.<br />

Κατά τήν περίοδον 70-79 παρετηρήθη μία ἀνάπτυξις τῶν κλάδων<br />

τῶν ὑφαντικῶν, χημικῶν καί μή μεταλλικῶν ὀρυκτῶν παρομοία<br />

ἐκείνης, πού χαρακτήρισε τίς πρόσφατες βιομηχανοποιημένες χῶρες<br />

(MICS). Μετά τήν κρίσιν τοῦ 1979-80 οἱ κλάδοι τῶν τροφίμων καί<br />

τῶν χημικῶν δέν ἐπηρεάσθησαν αἰσθητῶς, ἐνῶ δυσμενής ἦτο ἡ<br />

ἐξέλιξις τοῦ κλάδου τῶν ὑφαντικῶν.<br />

Ἡ σχέσις μεταξύ παραγωγικότητος καί ἀπασχολήσεως<br />

Τήν περίοδον 72-79 ἡ παραγωγικότης τῆς ἐργασίας διά τό<br />

σύνολον τῆς οἰκονομίας ηὐξήθη μέ μέσον ἐτήσιον ρυθμόν (2,8%)<br />

ὀλίγον μεγαλύτερον ἀπό ἐκεῖνον τῆς Κοινότητος (2,5%). Ἡ τάσις<br />

αὐτή συνεχίσθη καί μεταξύ τῶν ἐτῶν 79-85 1,3% ἔναντι 1,4% τῆς<br />

Κοινότητος. Ἡ αὔξησις τῆς παραγωγικότητος διά τό 1986 ἐκτιμᾶται<br />

μικροτέρα ἐκείνης τῆς Κοινότητος (1,0% ἔναντι 1,9%), ἐνῶ τό<br />

1987 προβλέπεται μείωσις κατά 0,8% ἔναντι θετικοῦ ρυθμοῦ τῆς<br />

Κοινότητος 1,5%.<br />

Ἐπενδύσεις<br />

Ἀπό τό 1974 καί μετά αἱ ἐπενδύσεις εἰς τήν μεταποίησιν μειώνονται.<br />

Παρατηρεῖται μικρή ἀνάκαμψις τήν περίοδον 1979-80 καί τό<br />

475

ποσοστόν εἰς τό σύνολον τῶν ἐπενδύσεων τό 1984-85 ἀνέρχεται εἰς<br />

τό 14,5% δηλαδή εἰς τά ἐπίπεδα τοῦ 1970. Ἐπιπλέον αἱ ἐπενδύσεις<br />

ὑλοποιοῦνται εἰς παραδοσιακές βιομηχανίες ὅπως τροφίμων, ὑφαντικῶν,<br />

ἐνδύσεως, τσιμέντου κλπ. Τό ποσοστόν συμμετοχῆς τῶν ἐπενδύσεων<br />

εἰς παραδοσιακούς κλάδους μειωνόταν μέχρι τό 1970 καί<br />

κατόπιν εἶχεν ἀνοδικήν πορείαν.<br />

Ἀντιθέτως, ἡ συμμετοχή τῶν ἐπενδύσεων εἰς κεφαλαιουχικά<br />

ἀγαθά ἐσημείωσεν ἀντίστροφον πορείαν.<br />

Αἱ δημόσιαι ἐπενδύσεις εἰς τήν μεταποίησιν ἐνῶ κατά τήν περίοδον<br />

τοῦ 70-75 ἦσαν τό 2% τοῦ συνόλου τῶν ἐπενδύσεων τοῦ<br />

κλάδου, τό ποσοστόν τήν δεκαετίαν τοῦ 75-85, ἀνέρχεται εἰς τό 5%.<br />

Οἱ ἄμεσες ἐπενδύσεις ἀπό τό ἐξωτερικόν ἐμφανίζονται τήν δεκαετίαν<br />

τοῦ 1960 (Ν. 2687/53) καί ἀνέρχονται εἰς τό 61% τοῦ<br />

συνόλου τῶν ἐπενδύσεων εἰς τήν μεταποίησιν καί ὑλοποιοῦνται εἰς<br />

μονάδες παραγωγῆς κεφαλαιουχικῶν ἀγαθῶν. Εἰς τό τέλος τῆς δεκαετίας<br />

τοῦ 70 τό ποσοστόν μειώνεται εἰς τό 4% καί στρέφεται εἰς τήν<br />

παραγωγήν καταναλω-τικῶν ἀγαθῶν. Ἡ μείωσις αὐτή ἀντανακλᾶ κυρίως<br />

διεθνεῖς τάσεις καθώς καί τήν ἐπίδρασιν τῆς βαθμιαίας ἀπωλείας<br />

τοῦ πλεονεκτήματος τοῦ κόστους ἐργασίας.<br />

…………………………………………………………………………………………………<br />

Ὑποχρεούμενος, λόγω ἀντικειμενικότητος, σημειώνω καί τό<br />

ἀρνητικόν τῶν δικτατοριῶν, πού δέν ἔγκειται εἰς τήν στέρησιν τῆς<br />

ἐλευθερίας τοῦ λόγου καί τῶν συγκεντρώσεων, ἄλλωστε ἐλευθερία<br />

δέν σημαίνει ἀκατάσχετος φλυαρία καί ὀχλοκρατία, ἐνῶ παραβλέπουν<br />

καί αὐτό εἶναι βασικόν μειονέκτημα, τήν ἀσυδοσίαν τῶν ὀργάνων<br />

Ἀσφαλείας, ὅπως καί εἰς τόν ἁπλόν ὁπλίτην τῆς ΕΣΑ νά συμπεριφέρεται<br />

ἀπρεπῶς εἰς ἅπαντας τούς ἀξιωματικούς, συμπεριλαμβανομένων<br />

καί τῶν στρατηγῶν! Ὠστόσον, πάντα πιστός εἰς τήν ἀντικειμενικότηταν,<br />

ἀναφέρω ὅ,τι καί οἱ «δημοκρατικές» λεγόμενες κυβερνήσεις,<br />

ἀντί ἀστυνομεύσεως, χρησιμοποιοῦν τά Ὄργανα ἀσφαλείας<br />

ἀποκλειστικῶς καί μόνον, ὡς Ὄργανα καταστολῆς!<br />

Νά κάνουμε καί μίαν ἀπαραίτητην διευκρίνισιν τῆς διαφορᾶς πού<br />

διακρίνει τήν Ἰθαγένειαν ἀπό τήν ὑπηκοότηταν. Ἐξ αἰτίας τῆς<br />

φθορᾶς τῆς μοναδικῆς μας γλώσσης, πολλοί, ὅπως καί ὁ Γεώργιος<br />

Παπανδρέου, ὁ νεώτερος, ἐκ τῶν προσφάτων Πρωθυπουργῶν τῆς<br />

χώρας μας, μπερδεύουν αὐτές τίς διαφορετικές ἔννοιες. Ἰθαγένεια<br />

σημαίνει: εἶμαι γηγενής τῆς δοσμένης χώρας εἴτε οἱ γονεῖς μου εἶναι<br />

476

γηγενεῖς ἤ τουλάχιστον, ἀπόγονοι γηγενῶν, ἄρα ἀνήκουν εἰς τό ἔθνος<br />

τῆς δοσμένης χώρας. Αὐτό, κύριοι, δέν ἀλλάζει ἐπ’ οὐδενί, ἄρα<br />

καί κανείς δέν δύναται νά τό ἀλλάξη!<br />

Αὐτό ὅμως, ἀκοῦτε, κύριοι πολιτικοί, σᾶς ὑποχρεώνει νά<br />

μήν παρέχετε Ἰθαγένειαν εἰς οὐδέναν ἀλλοδαπόν!<br />

Ἀπό φιλοσοφικήν καί ἐτυμολογικήν σκοπιάν, ἐγώ δέν συμφωνῶ<br />

καί μέ τήν λέξιν ὑπήκοος, διότι προέρχεται ἀπό τό ρῆμα ὑπακούω.<br />

Ἄρα, ὑποτάσσομαι! Πάντως μέ τήν παραλλαγμένην ἔννοιάν της, ἡ<br />

λέξις ὑπήκοος ση-μαίνει: εἶμαι νόμιμος κάτοικος κάποιας χώρας. Ἄρα,<br />

προσφέροντας ὑπηρεσίαν σημασίας ἐθνικοῦ ἐπιπέδου, ὑπηκοότηταν<br />

δύναται νά δωθῆ καί εἰς ἀλλογενήν.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

ΟΛΗ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ<br />

Ἐπανέρχομαι εἰς τό θέμα τῶν γεγονότων<br />

τοῦ Πολυτεχνείου. Συμφώνως μέ τά λεγόμενα<br />

τῶν ἁρμοδίων ὑπηρεσιῶν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>,<br />

ὅλη τήν «δουλειά» εἰς τό Πολυτεχνεῖον<br />

τήν ἔκαναν ἀριστερά κομματικά στελέχη,<br />

τά ὁποῖα ἐθελοντικῶς ὑπῆρχαν μεταξύ<br />

τῶν λεγομένων «αἰωνίων φοιτητῶν».<br />

Διατηρώντας όμως, την ορθογραφείαν των δημοσιευμάτων.<br />

Ἔρχομαι τώρα εἰς γεγονότα, πού ἔμαθα μετά τόν ἐπαναπατρισμόν<br />

μου:Τό χρονικόν, ὅπως περιγράφεται εἰςτό Διαδίκτυον.<br />

Εἰς τίς ἀρχές τοῦ 1973 τό χάσμα μεταξύ κράτους καί φοιτητῶν<br />

μεγαλώνει, ἐνῶ ἡ κόντρα μεταξύ τους ἐντείνεται. Οἱ Συνταγματάρχες,<br />

εἰς τήν προσπάθειάν τους νά περιορίσουν τούς φοιτητές, θέτει<br />

εἰς ἐφαρμογήν τό διάταγμα 1347, πού ἐπιτρέπει τήν ἄρσιν τῆς ἀναβολῆς<br />

στρατεύσεως διά τούς φοιτητᾶς, οἱ ὁποῖοι ἀπέχουν ἀπό τά<br />

μαθήματα ἤ προτρέπουν συναδέλφους τους εἰς ἀποχήν. Ἦτο ἡ σπίθα,<br />

πού ἄναψε τήν πυράν. Ἡ φοιτητική ἀνησυχία ἀρχίζει νά μεγαλώνη<br />

καί τήν 21 ην Φεβρουαρίου πραγματοποιοῦνται εἰς τό κτίριον τῆς<br />

Νομικῆς φοιτητικές συνελεύσεις, μέ κύριον αἴτημα τήν κατάργησιν<br />

τοῦ μέτρου τῆς στρατεύσεως, ἐνῶ τήν 14 ην Μαρτίου ἀκολουθεῖ καί<br />

δευτέρα. Σημαντικόν ρόλον εἰς τήν κλιμάκωσιν τῆς καταστάσεως εἶχε<br />

καί τό μνημόσυνον τοῦ «Γέρου τῆς Δημοκρατίας», Γεωργίου Παπανδρέου.<br />

Ὅλα ἔδειχναν, πώς κάτι θά συνέβαινε καί, τελικῶς, ἀπεδείχθη<br />

ἀληθές.<br />

477

14 Νοεμβρίου 1973.<br />

Χιλιάδες φοιτητές ἔχουν συγκεντρωθεῖ ἀπό τό πρωΐ εἰς τό κτίριον<br />

τῆς Νομικῆς Σχολῆς καί ἑτοιμάζονται νά πραγματοποιήσουν συνέλευσιν.<br />

Εἰςτό τέλος τῆς συνελεύσεως, πραγματοποιοῦν πορείαν εἰς τήν<br />

ὁδόν Σόλωνος καί Πατησίων. Τό ἀπόγευμα καί ἐνῶ οἱ φοιτητές παραμένουν<br />

εἰς τό Πολυτεχνεῖον, ὁ ἀστυνομικός Διευθυντής Δασκαλόπουλος<br />

καί ὁ εἰσαγγελεύς Σαμήτας διατάσσουν τούς φοιτητές νά<br />

διαλυθοῦν. Οἱ φοιτητές εὑρίσκονται εἰς δίλημμα.<br />

Δημιουργεῖται συντονιστική ἐπιτροπή καί ἀποφασίζει ὥραν 8:30΄<br />

μ.μ. τήν κατάληψιν τοῦ Πολυτεχνείου. Σύνθημά τους: «ΨΩΜΙ-ΠΑΙ-<br />

ΔΕΙΑ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ-ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ».<br />

Ὥραν 7 μ.μ. ἀπό 1500 φοιτητές ἐλήφθη ἡ ἀπόφασις:<br />

«Παραμονή ἀπόψε εἰς τό Πολυτεχνεῖον».<br />

Συγκροτεῖται Συντονιστική Ἐπιτροπή ἀπ’ ὅλας τάς Σχολᾶς καί ἐπιβάλλει<br />

ἔλεγχον εἰς ἀνεύθυνα συνθήματα, μεταδίδει τά δικά της ἀπό<br />

μεγάφωνα καί τόν μικρόν πομπόν, ἀλλά καί συγκεντρώνει τρόφιμα,<br />

φάρμακα κλπ. Γύρω ἀπό τό Πολυτεχνεῖον, τούς συμπαραστέκονται<br />

χιλιάδες ἀδούλωτοι Ἕλληνες. Ὁ Παπαδόπουλος παραμένει, μᾶλλον,<br />

ψύχραιμος. Συμφώνως μέ τήν μαρτυρίαν τοῦ ὑπ’ ἀριθμόν 2 εἰς τήν<br />

κυβέρνησιν τῶν Συνταγματαρχῶν, Στυλιανοῦ Παττακοῦ, ἐσχολίασεν<br />

τίς κινητοποιήσεις τῶν φοιτητῶν μέ τήν φράσιν: «Ἄσ’ τά παιδιά νά<br />

κλάνουνε…».<br />

15 Νοεμβρίου 1973.<br />

Ἐγέμισαν τά κτίρια τοῦ Πολυτεχνείου καί τό προαύλιον ἀπό φοιτητᾶς<br />

καί ἀπό ἔξω δεκάδες χιλιάδες λαοῦ καί μαθητῶν, πού ἔρχονται<br />

κατ’ εὐθείαν ἀπό τά σχολεῖα τους, φέρνοντας εἰς τούς ἐλευθέρους καί<br />

μαχητικούς φοιτητᾶς ὅλο καί περισσότερα τρόφιμα, φάρμακα κλπ.<br />

Ἐκλέγεται Συντονιστική Ἐπιτροπή, εἰς τήν οποίαν συμμετέχουν και<br />

δύο ἐργάτες, ἐνῶ εἰς ἀνακοίνωσίν της, λέει: ἡ ἐκδήλωσις τοῦ Πολυτεχνείου<br />

εἶναι ἀντιφασιστική καί ἀντιιμπεριαλιστική. Λειτουργεῖ νέος<br />

πομπός, πού τώρα ἀκούγεται εἰς ὅλην τήν Ἀττικήν. Ὑπερηφάνεια καί<br />

συγκίνηση κατέχει ὅλους τούς Ἕλληνας πού τήν ἀκοῦνε:<br />

«Ἐδῶ Πολυτεχνεῖο! Ἐδῶ Πολυτεχνεῖο! Σᾶς μιλᾶ ὁ Ραδιοφωνικός<br />

Σταθμός τηνῶν ἐλεύθερων ἀγωνιζόμενων φοιτητῶν, τῶν ἐλεύθερων<br />

ἀγωνιζόμενων Ἑλλήνων. Κάτω ἡ χούντα, κάτω ὁ Παπαδόπουλος, ἔξω<br />

478

οἱ Ἀμερικάνοι, κάτω ὁ φασισμός, ἡ χούντα θά πέση ἀπό τό λαό…<br />

Λαέ, κατέβα στό πεζοδρόμιο, ἔλα νά μᾶς συμπαρασταθῆς, τήν λευτεριά<br />

σου γιά νά δῆς…».<br />

Ἡ τότε ἄγνωστη φωνή, ἀνήκει εἰς τήν μετέπειτα<br />

πολιτικόν τῆς ἀριστερᾶς: Μαρία Δαμανάκη.Εἰς τήν<br />

Θεσσαλονίκην καί Πάτραν οἱ φοιτητές καταλαμβάνουν<br />

τά Πανεπιστημιακά κτίρια. Οἱ ἀγρότες ἀπό τά Μέγαρα,<br />

ξεκινοῦν διά τήν Ἀθήναν. Εἰς τό Αἰγάλεω γίνονται ἐπαναστατικές<br />

ἐκδηλώσεις καί ἀκολουθοῦν παρόμοιες, εἰς<br />

τίς συνοικίες τῶν Ἀθηνῶν καί τοῦ Πειραιῶς. Ὅλη ἡ<br />

Ἑλλάδα συμπαρίσταται εἰς τούς ἐλευθέρους ἀγωνιζομένους φοιτητᾶς.<br />

16 Νοεμβρίου 1973.<br />

Χιλιάδες ἄνθρωποι εὑρίσκονται γύρω ἀπό τό Πολυτεχνεῖον καί<br />

βροντοφωνάζουν μέ τούς ἐλευθέρους φοιτητές: «Κάτω ἡ χούντα, ἡ<br />

χούντα θά πέσει ἀπ’ τό λαό». Ὥρα 7 καί μισῆ μ.μ. Ὁ δικτάτορας δίνει<br />

διαταγήν νά κτυπηθῆ πρῶτα ἡ λαοθάλασσα, γύρω στό Πολυτεχνεῖον.<br />

Δακρυγόνα πέφτουν συνεχῶς καί κάνουν ἀφόρητον τήν ἀτμόσφαιραν.<br />

Ὁ λαός ἀνάβει φωτιές καί τά ἐξουδετερώνει. Ὁ λαός στήνει ὁδοφράγματα,<br />

δέν ὑποχωρεῖ, παλεύει ἄοπλος, παραμένει εἰς τήν θέσιν<br />

του. Ὥρα 12 τήν νύκταν εἰσέρχονται εἰς τήν Ἀθήναν στρατός καί<br />

τάνκ καί καταλαμβάνουν ἐπίκαιρες θέσεις.<br />

17 Νοεμβρίου 1973, ὥρα 2 πρωϊνή.<br />

Τά τάνκ πλησιάζουν τό Πολυτεχνεῖο.Ἐκείνην<br />

τήν νύκταν, ἕνας νεαρός, ὀνόματι Κωνσταντῖνος<br />

Λαλιώτης και μετέπειτα ὑπουργός τοῦ ΠΑΣΟΚ, στέκεται μπροστά<br />

στό ἅρμα καί, δῆθεν, καθυστερεῖ τήν εἰσβολήν του εἰς τό ἐκπαιδευτικόν<br />

συγκρότημα. «Φαντάροι, εἴμαστε ἄοπλοι,<br />

εἴμαστε ἀδέλφια, μή μᾶς χτυπήσετε, ἐλᾶτε μαζί μας»,<br />

φωνάζει ὁ τραπεζικός ὑπάλληλος, μετέπειτα δημοσιογράφος<br />

τοῦ Ἔθνους καί παραγωγός ἐκπομπῶν, ὁ<br />

Δημήτρης Παπαχρῆστος καί συνεχίζει μέ τήν ἀπαγγελίαν<br />

τοῦ ἐθνικοῦ ὕμνου.<br />

Ὥρα 2:58 πρωϊνή.<br />

Τό τάνκ γκρεμίζει τήν σιδερένιαν πύλην τοῦ Πολυτεχνείου.<br />

479

Στρατός καί ἀστυνομικοί μπαίνουν εἰς τό προαύλιον. Οἱ φοιτητές<br />

προσπαθοῦν νά φύγουν, ἀλλά δέχονται ἄγριες ἐπιθέσεις.<br />

Πολλοί φαντάροι προστατεύουν καί βοηθοῦν τούς φοιτητᾶς νά<br />

φύγουν. Πολλοί συλλαμβάνονται καί ὁδηγοῦνται εἰς τήν Ε.Σ.Α ὅπου<br />

βασανίζονται ἀλγεινῶς. Οἱ ὁδομαχίες συνεχίζονται γύρω ἀπό τό Πολυτεχνεῖον<br />

ἕως τό πρωΐ. Ὥρα 11 π.μ. ἐπαναφέρεται ὁ στρατιωτικός<br />

νόμος. Τό τέλος τῆς δικτατορίας, θά ἐπέλθη μερικούς μῆνες ἀργότερον,<br />

μέ τά τραγικά γεγονότα τῆς Κύπρου. Ἐν τῷ μεταξύ ὅμως,<br />

καθώς καί ἐν συνεχεία, γεννᾶται ἕνα θέμα, πού εἰς τήν μακρόχρονον<br />

πορείαν του, παίρνει διαστάσεις ἀστικοῦ μύθου: «Οἱ νεκροί τοῦ Πολυτεχνείου».<br />

Ὁ ρόλος τοῦ Λαλιώτη καί ἡ συνέντευξις τοῦ ὑπιλάρχου Γουνελᾶ:<br />

Καλόν θά εἶναι ἐδῶ νά θυμίσουμε πώς, οὐσιαστικῶς, ἡ πολιτική<br />

καριέρα τοῦ Λαλιώτη, πού ἀνεφέρθη πιό πάνω, ἐξεκίνησε τόν Νοέμβριον<br />

τοῦ 1973, μέ τά γεγονότα τοῦ Πολυτεχνείου, ὅταν ὡς μέλος<br />

τότε τῆς Ἐπιτροπῆς τῶν φοιτητῶν, ἦτο ἐκεῖνος πού ὑπέδειξε εἰς τόν<br />

ἐπικεφαλῆς τῶν τεθωρακισμένων ἁρμάτων ὑπίλαρχον Μιχάλην Γουνελᾶ<br />

«νά πέση ἡ πύλη καί νά ἐγγυηθοῦν οἱ στρατιῶτες τήν ὁμαλήν<br />

ἔξοδον τῶν φοιτητῶν ἀπό τόν χῶρον τοῦ Πολυτεχνείου, πού εἶχαν<br />

ἐγκλωβίσει μέσα εἰς αὐτό διάφορα ἐξωφοιτητικᾶ στοιχεῖα, τά ὁποῖα<br />

εἶχαν εἰσέλθει παρανόμως καί παρά τήν θέλησίν τους νά παραμείνουν<br />

ἐκεῖ». Αὐτά τά πασίγνωστα, τά εἶπε καί εἰς συνέντευξιν πού ἔδωσε εἰς<br />

τήν ΕΡΤ, ὁ ἐπικεφαλῆς τοῦ πληρώματος τοῦ διαβοήτου ἅρματος, πού<br />

γκρέμισε τήν Πύλην.<br />

Τήν συνέντευξιν τήν πῆρε τό 1984 ἀπό τόν Ὑπίλαρχον (τοῦ 73)<br />

Μιχ. Γουνελᾶ ἡ ΕΡΤ, τήν ὁποία ὅμως, δέν μετέδωσε. Ἡ πλήρης συνέντευξις<br />

τοῦ Γουνελᾶ – τοῦ εἶχαν πάρει καί ἄλλην τήν ὁποία, ἐπίσης,<br />

δέν μετέδωσαν - εἶναιἡ παρακάτω:<br />

ΕΡ.: Πέρασαν δέκα χρόνια ἀπό τά γεγονότα τοῦ Πολυτεχνείου. Ἤσασταν<br />

ὁ ἀξιωματικός, πού ὁδήγησε τό ἅρμα στήν πύλη τοῦ Πολυτεχνείου.<br />

Τί ἔχετε νά πῆτε σήμερα;<br />

ΑΠ.: Ὁμολογῶ πώς ἤθελα νά μιλήσω, γιατί ἐπί 10 χρόνια τώρα,<br />

ἀκούγεται πάντα ἡ ἄλλη πλευρά. Καί θά ἤθελα νά μιλήσω γιά 2 λόγους:<br />

Καί προσωπικῶς, ἐπειδή πρέπει νά διασαφηνίσω ὁρισμένα<br />

σημεῖα, σχετικά μέ τό ρόλο μου σέ ὅλη αὐτή τήν ὑπόθεση, πού λέγεται<br />

Πολυτεχνεῖο, ἀλλά καί ἐκ μέρους τῶν συναδέλφων ἐκείνων, πού<br />

βρέθηκαν ἐκείνη τήν συγκεκριμένη νύχτα, σέ ἐκεῖνον τόν συγκεκρι-<br />

480

μένο χῶρο, χωρίς βέβαια νά τούς ἐκπροσωπῶ. Πιστεύω, νά μήν<br />

ἔχουν ἀντίρρηση. Ὅσα ἔχουν λεχθεῖ, μᾶς ἀδικοῦν. Μᾶς παρουσιάζουν<br />

σάν ἐγκληματίες, σάν ἀνθρώπους πού δέν ἔχουν ἠθικές ἀναστολές.<br />

Σάν, τέλος πάντων, ἀνθρώπους πού μόλις τούς βγάλεις ἀπό τά στρατόπεδα,<br />

πρέπει νά τούς κρατᾶς γιά νά μήν σκοτώνουν, κακοποιήσουν<br />

ἤ δέν ξέρω κι ἐγώ, τί ἄλλο νά κάνουν.<br />

ΕΡ.: Ποιός ἦταν ὁ δικός σας ρόλος, λοιπόν;<br />

ΑΠ.: Ὅπως ξέρετε, τ’ ὄνομά μου σχετίζεται μέ τήν κατάρριψη τῆς<br />

πύλης τοῦ Πολυτεχνείου. Καί ἡ Πύλη, εἶναι ἕνα ἀπό τά σημεῖα ἐκεῖνα,<br />

πού ἔχει συμπυκνωθεῖ ὅλη ἡ ἐκμετάλλευση. Διότι δέν πιστεύω, ὅτι<br />

ὑπάρχει κάποιος λογικός ἄνθρωπος, πού νά πιστεύη, ὅτι δέν ὑπάρχει<br />

ἐκμετάλλευση, σέ ὅλη αὐτή τήν ὑπόθεση. Ἡ πύλη προσφέρεται, γιά<br />

νά γίνη σύμβολο. Ἔχει ὅλα τά χαρακτηριστικά ἑνός συμβόλου. Παρ’<br />

ὅλα ταῦτα ὅμως, εἰς τήν πύλη δέν ὑπῆρξε οὐδείς νεκρός, ὅπως καί σέ<br />

ὁλόκληρό τό χῶρο τοῦ Πολυτεχνείου, πέραν τοῦ τραυματισμοῦ τῆς<br />

Ρηγοπούλου, ὁ ὁποῖος εἶναι καί γνωστός. Ὁ τραυματισμός αὐτός<br />

ἔγινε ἐξ ἀμελείας καί δέν ἦταν δυνατόν νά προβλεφθῆ. Ἡ Ρηγοπούλου,<br />

ἔπεσε σέ μιά ἀπόσταση γύρω στά 15 μετρά.<br />

ΕΡ.: Ἀνεξάρτητα ἀπό αὐτό, ποιός ἦταν ὁ δικός σας ρόλος;<br />

ΑΠ.: Ὁ ρόλος ὁ δικός μας, ἦταν ρόλος διαιτητού. Ἐμεῖς κατεβῆκαμε –<br />

αὐτό εἶχε γίνει συνείδηση ἀπ’ ὅλους τούς συναδέλφους, πού ἤσαν<br />

διοικητές τμημάτων – στό χῶρο, γιά νά παρέχουμε ἔγγυήσεις, σχετικά<br />

μέ τήν ζωή καί τήν ἀσφάλεια, μεταξύ τῶν φοιτητῶν καί τῆς<br />

Ἀστυνομίας.<br />

ΕΡ.: Αὐτό, ποιός τό εἶχε ζητήσει;<br />

ΑΠ.: Δέν ξέρω. Νομίζω, οἱ φοιτητές. Ζητάγανε ὁρισμένες ἐγγυήσεις.<br />

Σχετικά μέ τήν ἀνάγκη νά ἐκκενωθῆ τό Πολυτεχνεῖο, δέν ὑπῆρχε<br />

καμία ἀμφισβήτηση. Καί ἡ μιά πλευρά καί ἡ ἄλλη, τό ἦθελε. Μέ τήν<br />

διαφορά, ὅτι οἱ φοιτητές εἶχαν ζητήσει νά ἀποχωρῆσουν τό πρωί.<br />

Ὅμως, ἐγώ πιστεύω, ὅτι ἡ ἀτμόσφαιρα ἦταν ἤδη φορτισμένη καί<br />

ἔπρεπε κάτι νά γίνη.<br />

ΕΡ.: Ποιές ἦταν οἱ δικές σας ἐντολές καί πόσο κατοχυρωμένος ἤσασταν<br />

συνταγματικά;<br />

ΑΠ.: Συνταγματικά πιστεύω, ὅτι ἤμασταν κατοχυρωμένοι, ἀλλά ἀνεξάρτητα<br />

ἀπό αὐτό, ἐγώ δέν στέκομαι ἐδῶ. Μπῆκα στό Πολυτεχνεῖο,<br />

γιατί πίστευα, ὅτι τό Πολυτεχνεῖο ἔπρεπε νά ἐκκενωθῆ σύντομα. Γιατί<br />

481

ἄν δέν συνέβαινε αὐτό, οἱ καταστάσεις πού θά ἐπακολουθοῦσαν θά<br />

ἦταν χειρότερες καί οἱ νεκροί πολύ περισσότεροι.<br />

ΕΡ.: Κύριε Γουνελᾶ, δῶστε μᾶς μία εἰκόνα ἐκείνης τῆς νύχτας μπροστά<br />

ἀπό τήν πύλη τοῦ Πολυτεχνείου, ὅπως τήν εἴδατε ἐσεῖς.<br />

ΑΠ.: Οἱ φοιτητές μιλοῦσαν καί διαπραγματευόντουσαν ἐλεύθερα μέ<br />

τούς ἀστυνομικούς, χωρίς νά ὑπάρχη κανένας ψυχολογικός καταναγκασμός.<br />

ΕΡ.: Τό ὅτι βρίσκονταν πίσω ἀπό τό ἅρμα, δέν νομίζετε ὅτι ἦταν<br />

ἀρκετό;<br />

ΑΠ.: Δέν τό νομίζω. Διότι ἐκείνη τήν στιγμή, τό ἅρμα δέν ἦταν<br />

ἀκριβῶς στήν πύλη.<br />

ΕΡ.: Πότε φέρατε τό ἅρμα στήν πύλη;<br />

ΑΠ.: Ὅταν ἀπεφασίσθη, ὅτι ἡ διάνοιξη θά γινόταν μέ τό ἅρμα, ἐγώ<br />

μέν ἔφερα τό ἅρμα στήν πύλη καί ὁ Λαλιώτης ἤ ὁ Σταμέλος εἰδοποιοῦσαν<br />

μέ τόν τηλεβόαν, νά ἀπομακρυνθοῦν ἀπό τήν πύλη, διότι ἡ<br />

πύλη θά ἔπεφτε.<br />

ΕΡ.: Τά συνθήματα ποῦ φώναζαν ἐκείνη τή στιγμή, εἶχαν ἀνταπόκριση<br />

σέ σᾶς;<br />

ΑΠ.: Θά εἶχαν, ἄν εἴχαμε κάποια ἀνθρωποκτόνο πρόθεση.<br />

ΕΡ.: Ἀφοῦ μπήκατε, πῶς σᾶς ὑποδέχτηκαν οἱ φοιτητές, πού ἦταν<br />

μέσα;<br />

ΑΠ.: Ὄχι ἄσχημα! Εἶχαν βέβαια κάποια ἀνησυχία. Ὅταν ὅμως τούς<br />

διαβεβαίωσα, ὅτι δέν πρόκειται νά κακοποιηθοῦν, ἠρέμησαν.<br />

ΕΡ.: Ὅταν φτάσατε στήν πύλη, τά παιδιά πίστευαν καί τό ἔλεγαν ὅτι<br />

θά σμίγατε μαζί τους καί δέν θά μπαίνατε;<br />

ΑΠ.: Δέν τό θυμᾶμαι. Πάντως, νά ξέρετε, ὅτι ὅσο μίσος κι ἄν αἰσθανόμασταν,<br />

ἄν πιστεύαμε ὅτι κάποιος θά σκοτωνόταν, ὅσο σκληρός<br />

καί νά ’σαι, αὐτό δέν μπορεῖς νά τό κάνης. Πρέπει νά σημειωθῆ, πώς<br />

ἡ «πύλη» συμφωνήθηκε μεταξύ Στρατοῦ καί «Ἐπιτροπῆς», νά γκρεμιστῆ<br />

μέ τό τάνκ, γιατί ἀλλιῶς δέν μποροῦσε νά ἀνοίξη ἀμέσως: Πίσω<br />

της εἶχαν τοποθετηθεῖ σιδηροδοκοί, ξύλα κλπ. - καθώς καί δύο αὐτοκίνητα<br />

- γιά νά μήν τήν «παραβιάσουν» οἱ ἀστυνομικοί, κι ὅλα αὐτά<br />

τά ὑλικά, ἦταν δύσκολο νά μετακινηθοῦν. Πάνω, λοιπόν, εἰς αὐτήν<br />

τήν «φαεινήν» ἰδέαν τοῦ Λαλιώτη, ἐστήθη ὁ μεταπολιτευτικός «μύθος»<br />

τοῦ Πολυτεχνείου και εἰς μίαν ἀπίστευτην προπαγανδιστικήν<br />

ἀπάτην, οἰκοδομήθη ἡ συντεχνία τῶν πολιτικῶν Κομμάτων. Μέ ἁπλά<br />

λόγια, τό πολιτικόν κατεστημένον ὀφείλει πολλά εἰς τήν «ἰδέαν»<br />

482

Λαλιώτη καί κατ’ ἐπέκτασιν, εἰς τόν μετέπειτα μύθον τῶν «χιλιάδων»,<br />

«ἑκατοντάδων» καί, τελικῶς, 12-23 νεκρῶν… ἐκτός Πολυτεχνείου!<br />

Οἱ νεκροί του Πολυτεχνείου<br />

Μετά τήν μεταπολίτευσιν, λοιπόν, ξεσπᾶ ἕνας «πόλεμος» ἀνακοινώσεων<br />

διά τούς ὑποτιθεμένους νεκρούς τοῦ Πολυτεχνείου:<br />

59 νεκροί τό ἕνα «ἵδρυμα»!<br />

75 νεκροί ὁ ἄλλος «φορέας»!<br />

154 νεκροί (ΝΑΙ τόσους βρήκανε) μία ἄλλη ἐφημερίδα!<br />

Μεταξύ τῶν σοβαροφανῶν «πηγῶν», ξεχωρίζει κανείς τήν ἐφημερίδαν<br />

«Ἔθνος», τήν «Ἕνωση Δημοκρατικῶν Μητέρων», τόν γραφικόν<br />

καί θρυλικόν ΜΠΑΜΠΗ Κωνσταντόπουλο, πρόεδρον ἑνός Κόμματος-σφραγίδα<br />

(ἔδινε συνεντεύξεις λέγοντας, ὅτι μιλᾶ μέ ἐξωγήϊνους)<br />

καί ἄλλους φορεῖς γραφικούς καί μή. Ἡ πολιτεῖα, λογικόν ἦτο,<br />

ἐπηρεάσθη ἀπό αὐτό τό κυνήγι μαγισσῶν. Θά γίνει μία ἀναφορά, εἰς<br />

ἕναν ἀπό τούς πλέον γραφικούς καταλόγους νεκρῶν. Εἰς ἐφημερίδαν<br />

τῶν Ἀθηνῶν, ἐμφανίζεται κατάλογος μέ 82 ὀνόματα ἀνθρώπων, πού<br />

πέθαναν στίς 16 καί 17 Νοεμβρίου. Τά λαγωνικά ψάχνουν καί βρίσκουν,<br />

ὅτι οἱ ἄνθρωποι αὐτοί πέθαναν πράγματι, ἀλλά ἀπό ἄλλους<br />

λόγους, εἰς νοσοκομεῖα τῶν Ἀθηνῶν. Κάποιος «δημοσιογράφος», δηλαδή,<br />

πῆγε στό Ληξιαρχεῖον Ἀθηνῶν, ἔδωσε «λαδάκι» εἰς τόν ὑπάλληλον<br />

καί αὐτός τοῦ ἔδωσε λίστα μέ ὀνόματα πεθαμένων, ἐκεῖνες τίς<br />

ἡμέρες. Ὁ «δημοσιογράφος», τούς ἔβαλε… ὡς νεκρούς τοῦ Πολυτεχνείου.<br />

Ἐμβρόντητη ἡ ἐφημερίδα μαθαίνει ἀργότερον, ὅτι τά ὀνόματα<br />

τῶν «ἡρωικῶν νεκρῶν», πού ἐδημοσίευσε, ἤσαν: μία γριούλα 81<br />

ἐτῶν, πού ἀπέθανε ἀπό ἀνακοπήν καρδιᾶς, καίἕνας παπποῦς 75 ἐτῶν,<br />

πού ἀπέθανε ἀπό καρκίνον κλπ. Εἰς τό βιβλίον («Μαρτυρία<br />

ἀπό τό ματωμένον φοιτητικόν κίνημα 1967-1974».<br />

σ. 156-157) τοῦ φοιτητοῦ καί μετέπειτα βουλευτοῦ τοῦ<br />

ΠΑ.ΣΟ.Κ, Λουκᾶ Θ. Ἀποστολίδη, παρουσιάζεται ἕνας<br />

ἀκόμα κατάλογος μέ νεκρούς, σύνολον: 60 καί 2 ἀγνοούμενοι.<br />

(Ὁ πίνακας τῶν νεκρῶν ἐστάλη εἰς τό Λονδίνον, ἀπό τήν «Κίνηση<br />

γιά τήν ἀπελευθέρωσιν ὅλων των πολιτικῶν κρατουμένων εἰς<br />

τήν Ἑλλάδαν»). Ἕνας ἄλλος κατάλογος νεκρῶν (καί ἀπό<br />

τούς πλέον διαβοήτους, μάλιστα), ἦτο αὐτός τοῦ Μπάμπη<br />

Γεωργούλα, στελέχους τῆς ὀργανώσεως «Ρήγας Φεραῖος».<br />

Ἀναφέρονται 77 ὀνόματα:<br />

483

1. Ἀναγνωστόπουλος Νίκος<br />

2. Ἀντάρογλου<br />

3. Ἀργυρίου<br />

4. Ἀσημακοπούλου<br />

5. Βυθούλκας<br />

6. Βρυώνης Ἀπόστολος<br />

7. Γερακίδης Γεώργιος<br />

8. Γελιάλης Μ.<br />

9. Γιαννόπουλος Γεώργ.<br />

10. Γρέλος Γιάννης<br />

11. Δαζαβίδης Ι.<br />

12. Δεστήρης<br />

13. Δημητρίου Α.<br />

14. Δημοπουλος Ἀντρέας<br />

15. Διαμαντάκη Μαρία<br />

16. Τόρις Μαργκρέττε<br />

17. Ἔγκελον Γκούλια<br />

18. Εὐαγγελινός Γιάννης<br />

19. Ἡλιοπουλος<br />

20. Θεοδώρου Δημ.<br />

21. Ἰωαννίδης<br />

22. Ἰωάννου Καίτη<br />

23. Κάγκος Γιάννης<br />

24. Κάππος Γ.<br />

25. Καράκας Μπαλσᾶν<br />

26. Καραγεώργης Στέλιος<br />

27. Καραγεωργίου Ἀντρ.<br />

28. Καραμάνης Μάρκος<br />

29. Κομνηνός Διομήδης<br />

30. Κουμοῦλος Γιάννης<br />

31. Κοῦμπος<br />

32. Κοντομάρης<br />

33. Κουτουμάρης Σπ.<br />

34. Κανιωτάκης<br />

35. Κόκκινος Δημ.<br />

<strong>36</strong>. Κρητικάκη<br />

37. Κυριακόπουλος Δημ.<br />

484

38. Καρδίκας<br />

39. Λαζαρίδης<br />

40. Λαζαριώτης Πάν.<br />

41. Μαλικάκης<br />

42. Μαζαράκης<br />

43. Ματζῶρος<br />

44. Μανωλόπουλος<br />

45. Μαρκουλής Νίκος<br />

46. Μπεκιάρη Βασιλική<br />

47. Μυρογιάννης Μιχάλης<br />

48. Μέξης<br />

49. Μικρώνης Κώστας<br />

50. Μιχαηλίδης<br />

51. Μπέτσας<br />

52. Μπότης<br />

53. Μῶμος Στέλιος<br />

54. Παντελεάκης Κυρ.<br />

55. Παπαγεωργίου Χρ.<br />

56. Παμέπης<br />

57. Παπαροδόπουλος Χ.<br />

58. Παπαδόπουλος Χάρ.<br />

59. Πολυζωίδης Γ.<br />

60. Παλέμος Β.<br />

61. Σπαρτίδης Ἇλ.<br />

62. Σαμούρης Γεώργιος<br />

63. Σορμαλής<br />

64. Σάζιος Ε.<br />

65. Σχίζας<br />

66. Σταυροπούλου<br />

67. Ταϊνης<br />

68. Τουρίλ Ἔκλεκ<br />

69. Τσιγκούνης<br />

70. Τουλούπας Δημήτριος (λοχίας, πού ἀρνήθηκε νά πυροβολήση<br />

ἐναντίον τῶν φοιτητῶν καί σκοτώθηκε ἐπί τόπου, ἀπό ἴλαρχον)<br />

71. Φαμέλλος Βασ.<br />

72. Φιλίνης Ἰωάννης<br />

73. Χανιωτάκης<br />

485

74. Χρηστακέα Μαρία<br />

75. Χαραλαμπίδης Νίκ.<br />

76. Χαλκιαδάκης<br />

77. Ψαρά Ἑλένη<br />

Ὁ κατάλογος αὐτός, καθίσταται ἀμέσως ἀναξιόπιστος, καθώς εἰς<br />

τόν ἀριθμόν 4, ἀναγράφεται τό ὄνομα τῆς νεκρῆς «μαϊμοῦς» Ἠλένιας<br />

Ἀσημακοπούλου (λεπτομέρειες κάτωθι). Βεβαίως, καί δυστυχῶς, ὑπάρχουν<br />

νεκροί τῶν γεγονότων τοῦ Νοεμβρίου 1973. Ὁ ἀριθμός τους<br />

κυμαίνεται μεταξύ 23 καί 12. Ὅμως, ὅλοι ἐσκοτώθησαν ἔξω καί μακράν<br />

τοῦ Πολυτεχνεῖου, ὅπως διεπιστώθη καί ἐπιβεβαιώθη ἀπό τό ὑπ’<br />

ἀρ. 677/1975 παραπεμπτικόν βούλευμα καί τήν ὑπ’ ἀρ. 723/1975<br />

ἀπόφασιν τοῦ πενταμελοῦς Ἐφετείου Ἀθηνῶν.<br />

Τό πιό ἀξιοσημείωτον περιστατικόν, πού συνέβη ἐντός τοῦ χώρου<br />

τοῦ Πολυτεχνείου, ἦτο ὁ σοβαρός τραυματισμός μίας φοιτήτριας,<br />

τῆς Πέπης Ρηγοπούλου, μετέπειτα καθηγητρίας τοῦ Πανεπιστημίου<br />

Ἀθηνῶν, ὅταν μία κολόνα κατεπλάκωσε τά πόδια της (ἀναφέρεται<br />

παρακάτω, εἰς τήν συνέντευξιν τοῦ χειριστοῦ τοῦ τάνκ, πού<br />

εἰσέβαλεν εἰς τό Πολυτεχνεῖον, Ἀνδρέα Σκευοφύλακα).<br />

Προηγουμένως, ἡ τότε κυβέρνησις τῆς ΝΔ εἶχεν ἀναθέσει εἰς τόν<br />

εἰσαγγελέαν Τσεβᾶ νά εὔρη, ἐπί τέλους, πόσοι ἀπέθαναν τήν ἡμέραν<br />

ἐκείνην. Ὁ Τσεβᾶς ψάχνει καί εὑρίσκει ΜΟΝΟΝ 15 ὀνόματα. Προσθέτει<br />

ὅμως, εἰς τό πόρισμά του καί ἄλλους τρεῖς, πού ἀπέθαναν ἀργότερον,<br />

ἐνῶ ἀναφέρει καί ἔμμεσες μαρτυρίες. Ἐπισήμως ἀνακοινωθέντες<br />

νεκροί, συμφώνως μέ τό πόρισμα Τσεβᾶ, εἶναι οἱ ἀκόλουθοι:<br />

1. Διομήδης Ἰωάννου Κομνηνός, ἐτῶν 17, μαθητής. Ἐφονεύθη ἔξωθεν<br />

τοῦ Πολυτεχνείου, περί ὥραν 22:15’ τῆς 16.11.73. Βασίμως<br />

πιθανολογεῖται, ὅτι δράστης τοῦ φόνου τούτου, εἶναι ὁ προεκτεθεῖς<br />

Συνταγματάρχης.<br />

2. Βασίλειος Παναγιώτου Φαμέλλος, ἐτῶν 26. Ἐφονεύθη ἐγγύς τοῦ<br />

ὑπουργείου Δημοσίας Τάξεως, περί ὥραν 22:30’ τῆς 16.11.73, βληθεῖς<br />

προφανῶς ὑπό τίνος, τῶν ἐκ τοῦ ὑπουργείου πυροβολώντων.<br />

3. Toril Engelend, σπουδάστρια, Νορβηγίς. Ἐφονεύθη εἰς τήν πλατείαν<br />

Αἰγύπτου, περί ὥραν 23:30’ τῆς 16.11.1973, παρ’ ἀγνώστου<br />

δράστου.<br />

4. Γεώργιος Ἀνδρέου Σαμούρης, σπουδαστής, ἐτῶν 22. Ἐφονεύθη ὑπ’<br />

ἀγνώστου, εἰς ἄγνωστον σημεῖον, ἐξ ἐπαφῆς, περί τό μεσονύκτιον<br />

τῆς 16.11.1973 καί τό πτῶμα του μετεφέρθη καί ἐρρίφθη εἰς τήν<br />

486

διασταύρωσιν τῶν ὁδῶν Καλλιδρομίου καί Ζωσιμάδων (Κατάθεσις ὑπ’<br />

ἀριθμ. 137).<br />

5. Ἀλέξανδρος Εὐστρατίου Σπαρτίδης, ἐτῶν 16, μαθητής. Ἐφονεύθη<br />

ἐπί τῆς ὁδοῦ Κότσικα (παρόδου Πατησίων), τήν 10:20’ ὥραν τῆς<br />

17.11.1973, βληθεῖς ὑπό στρατιωτῶν, ἐκ τοῦ κτιρίου τοῦ ΟΤΕ.<br />

6. Μάρκος Δημητρίου Καραμάνης, ἐτῶν 23. Ἐφονεύθη εὐρισκόμενος<br />

εἰς τήν ἐπί τῆς ὁδοῦ Πατησίων καί Αἰγύπτου 1 πολυκατοικίαν, τήν<br />

10:30’ ὥραν τῆς 17.11.1973, βληθεῖς ὁμοίως ὑπό στρατιωτῶν, ἐκ τοῦ<br />

κτιρίου τοῦ ΟΤΕ.<br />

7. Βασίλειος Καράκας, Τοῦρκος ὑπήκοος, ἐτῶν 43. Ἐφονεύθη εἰς τήν<br />

πλατείαν Αἰγύπτου, περί ὥραν 13:00’ τῆς 17.11.1973, βληθεῖς ἐκ διερχομένου<br />

ἅρματος μάχης.<br />

8. Δημήτριος Θεοφ. Θεοδώρας, ἐτῶν 6. Ἐφονεύθη ἐπί τῆς ὁδοῦ Ὀρεινῆς<br />

Ταξιαρχίας Ζωγράφου περί ὥραν 13:30’ τῆς 17.11.1973, βληθεῖς<br />

ὑπό στρατιώτου, εὑρισκομένου ἔμπροσθεν τοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Θεράποντος.<br />

9. Βασιλική Φωτίου Μπεκιάρη, ἐτῶν 17. Ἐφονεύθη εὑρισκομένη εἰς<br />

τήν ταράτσαν, τῆς ἐπί τῆς ὁδοῦ Μεταγένους 8 – Νέος Κόσμος οἰκίας<br />

της, περί ὥραν 12:30? τῆς 17.11.1973, δεχθεῖσα εἰς τήν κεφαλήν της<br />

βλῆμα ἀδέσποτον ἅρματος.<br />

10. Γεώργιος Ἀλεξάνδρου Γεριτσίδης, ἐτῶν 48, ἐφοριακός ὑπάλληλος.<br />

Ἐφονεύθη εὑρισκόμενος ἐν Ν. Λιοσίοις, πρός ἐκτέλεσιν ὑπηρεσίας,<br />

περί ὥραν 12:15’ τῆς 17.11.1973, δεχθεῖς ὁμοίως βλῆμα ἀδέσποτον<br />

ἅρματος μάχης, εἰς τήν κεφαλήν.<br />

11. Νικόλαος Πέτρου Μαρκουλῆς, ἐτῶν 25. Ἐφονεύθη παρά τήν πλατείαν<br />

Βάθη, περί ὥραν 11:00? τῆς 17.11.1973, βληθεῖς ἐκ διερχομένου<br />

ἅρματος μάχης.<br />

12. Στυλιανός Ἀγαμ. Καραγεώργης, ἐτῶν 19, ἐργάτης. Ἐτραυματίσθη<br />

θανασίμως, ἐπί τῆς ὁδοῦ Πατησίων, ἔμπροσθεν τοῦ κινηματογράφου<br />

ΕΛΛΗΝΙΣ, περί ὥρα 10:00’ τῆς 17.11.1973, βληθεῖς ἐκ διερχομένου<br />

ἅρματος καί ἀπεβίωσεν εἰς τό ΚΑΤ τήν 30.11.1973.<br />

13. Ἀνδρέας Στεργίου Κοῦμπος, ἐτῶν 63. Ἐτραυματίσθη σοβαρῶς,<br />

διερχόμενος τήν ὁδόν Καποδιστρίου, τήν 18.11.1973καί ἀπεβίωσε<br />

τήν 30.1.1974. περί ὥραν 14:00’ βληθεῖς ἐκ διερχομένου ἅρματος.<br />

14. Μιχαήλ Δημήτριου Μυρογιάννης, ἐτῶν 20. Ἐφονεύθη εἰς τήν διασταύρωσιν<br />

τῶν ὁδῶν Πατησίων καί Στουρνάρα, περί ὥραν 13:30’<br />

τῆς 18.11.73, βληθεῖς διά περιστρόφου εἰς τήν κεφαλήν, καί<br />

487

15. Κυριάκος Δημητρίου Παντελάκης, ἐτῶν 45, δικηγόρος. Ἐτραυματίσθη<br />

σοβαρῶς, ἐπί τῆς ὁδοῦ Γλάδστωνος, περί ὥραν 12:40’ τῆς<br />

18.11.1973, βληθεῖς ἐκ διερχομένου ἐπί τῆς ὁδοῦ Πατησίων ἅρματος<br />

καί ἀπεβίωσεν τήν 18.12.1973. Σχετικῶς μέ τούς ὑποτιθεμένους<br />

νεκρούς, ἐντός τοῦ χώρου τοῦ Πολυτεχνείου, κατατοπιστικόν εἶναι<br />

καί τό ἀκόλουθον ἀπόσπασμα ἀπό τό πόρισμα (τό ὁποῖον παρατίθεται<br />

ὁλόκληρον εἰς τήν συνέχειαν τοῦ ἄρθρου), εἰς τό ὁποῖον δέν γίνεται<br />

λόγος διά κάτι τέτοιο:…Καί εἰς τό ἀγωνιῶδες ἐρώτημα περί τοῦ ἐάν<br />

συνεθλίβησαν ἤ ἐτραυματίσθησαν ἄνθρωποι ἐκ τῆς εἰσόδου τοῦ<br />

ἅρματος διάφορα καί ἀντίθετα προέκυψαν ἐκ τῆς ἐρεύνης στοιχεῖα.<br />

Οἱ παριστάμενοι τότε ἐπικεφαλῆς τῶν δυνάμεων, στρατιωτικῶν καί<br />

ἀστυνομικῶν, ἀρνητικήν, μετά κατηγορηματικότητος μάλιστα, δίδουν<br />

εἰς τό ἐρώτημα τοῦτον ἀπάντησιν (ὅρα καταθέσεις), ἕτερος ὅμως<br />

αὐτόπτης, δημοσιογράφος, καταθέτει τά ἑξῆς: «Προσποιούμενος τόν<br />

ἀδιάφορον ἐρώτησα ἕναν ἀστυνομικόν: Τί ἔγινε; Πατήσαμε πολλούς;<br />

Μοῦ ἀπήντησε: Δέν βα-ριέσε μόνον δύο-τρεῖς ἀλῆτες». Καί εἰς ἕτερον<br />

σημεῖον τῆς καταθέσεώς του προσθέτει: «Καθώς προχωροῦσα σαστισμένος,<br />

λίγο ἔλειψε νά σκοντάψω πάνω σέ ἕνα σῶμα, πού ἦτο πεσμένο<br />

δίπλα ἀπό τήν Μερσεντές. Δύο μέτρα πιό πέρα ἦτο πεσμένος<br />

ἄλλος φοιτητής».<br />

(Κατάθεσις ὑπ’ ἄρ. 218 καί 81 καί 82).<br />

Αἱ τελευταῖαι αὐταί καταθέσεις ἔχουν βεβαίως ὑπέρ αὐτῶν τήν<br />

λογικότηταν τῶν πραγμάτων, ὅταν ληφθῆ ὑπ’ ὄψιν, ὅτι τό ἅρμα ἐκινήθη<br />

αἰφνιδίως καί μετά δυνάμεως, καθ’ ὅν χρόνον ἐσυνεχίζοντο αἱ<br />

διαπραγματεύσεις καί πλῆθος σπουδαστῶν εὐρίσκοντο ἐπί τῶν κιγκλιδωμάτων<br />

ἤ ὄπισθεν αὐτῶν καί ἐν ἐπαφή σχεδόν πρός τήν πύλην.<br />

Παραμένει, ὅμως, μόνον λίαν πιθανή καί ἀνεπιβεβαίωτος…<br />

Περί πάντων τούτων, ὅμως, ἀναλυτικώτερον, ὡς ἀκολούθως,<br />

ἀφοῦ προηγουμένως τονισθεῖ ὅτι οὐδείς ἀπολύτως ἐκ τῶν σπουδαστῶν<br />

τοῦ Πολυτεχνείου ἐφονεύθη κατά τό ἀνωτέρω τριήμερον (ὁρᾶτε<br />

ὑπ’ ἀριθμ. 33437 /11.10.74 ἔγγραφον τῆς Συγκλήτου τοῦ Πολυτεχνείου<br />

πρός ὑμᾶς. Μετά τό 1981, ἡ κυβέρνησις Α. Παπανδρέου<br />

θέλοντας νά «ἀποκαταστήση» τήν ἀλήθειαν τοῦ Πολυτεχνείου καί μέ<br />

ἐντολήν τοῦ τότε ὑπουργοῦ Δημόσιας τάξεως Γ.Σκουλαρίκη, ἐπανεφέρθη<br />

εἰς τήν ἐνεργόν ὑπηρεσίαν μέ τά εὔσημα τοῦ ἀντιστασιακοῦ<br />

καί ἀνέλαβεν Ἀστυνομικός Διευθυντής ὁ Γ. Σαμπάνης (ἀπετάχθη ἀπό<br />

488

τό καθεστώς Παπαδοπούλου), καί ἀναλαμβάνει νά εὔρη τούς νεκρούς<br />

φαντάσματα τοῦ Πολυτεχνείου.<br />

Τό πόρισμα εἶναι, κυριολεκτικῶς, καταπέλτης: Κανείς νεκρός<br />

ἐντός τοῦ Πολυτεχνείου (ὅπως ἀναφέρεται καί εἰς τό πόρισμα Τσεβᾶ)<br />

καί μόνον δώδεκα γύρω ἀπό αὐτό, ἀπό ἀδέσποτες σφαῖρες.<br />

Τό πόρισμα αὐτό ἡ κυβέρνησις τοῦ ΠΑΣΟΚ τό κρύβει πανικόβλητη,<br />

διά νά διαρρεύση ὅμως καί νά δημοσιευθῆ εἰς τόν Τύπον τῆς<br />

ἐποχῆς καί νά φθάση, τελικῶς, ἕως ἐσᾶς. Τό πόρισμα Σαμπάνη θεωρεῖται<br />

πιό ἔγκυρον, διότι συνετάχθη τό 1982, ὁπότε τό κυνήγι τῶν<br />

μαγισσῶν εἶχε μειωθεῖ καί μποροῦσαν νά ζυγισθοῦν καταστάσεις, πιό<br />

ψύχραιμα. Ὅμως, ἀναφέρονται οἱ διαφορές τῶν δύο πορισμάτων διά<br />

τούς σκεπτομένους ἀναγνῶστες.<br />

Παραθέτω προχειρογραμμένην κατάστασιν μέ ὀνόματα νεκρῶν (ὅπως<br />

φυλάσσεται), συμφώνως μέ τό πόρισματοῦ Γ. Σαμπάνη:<br />

489

Ἡ ἴδια κατάστασις καθαρογραμμένη:<br />

Μία ἀκόμα ἐπίσημος ἔρευνα διά τό Πολυτεχνεῖον ἐπραγματοποιήθη<br />

τό 2003, ἀπό τό Ἐθνικόν Ἵδρυμα Ἐρευνῶν, διά τόν ἀκριβῆ<br />

ἀριθμόν τῶν θυμάτων, ἀπό τήν ἐξέγερσιν τοῦ Πολυτεχνείου. Τήν<br />

ἔρευναν τήν ἐδημοσίευσεν τό περιοδικόν Ταχυδρόμος.<br />

Μέ βάσιν τήν ἔρευναν, ἡ ὁποία δέν ἔχει ὁλοκληρωθεῖ ἀκόμη, οἱ<br />

ἐπώνυμοι νεκροί ἀνέρχονται εἰς 23, ἐνῶ ὑπάρχουν καί ἄλλοι 16, τῶν<br />

ὁποίων τά στοιχεῖα παραμένουν ἄγνωστα. Εἰς τήν ἔρευναν τοῦ διευθυντοῦ<br />

τοῦ Ἱδρύματος Λεωνίδα Καλλιβρετάκη, γίνεται διά πρώτην<br />

φορᾶν προσπάθεια, καταγραφῆς τοῦ χώρου καί τῶν συνθηκῶν, ὑπό<br />

τίς ὁποῖες ἔχασαν τήν ζωήν τούς τά θύματα τῆς ἐξεγέρσεως. Ὅπως<br />

ἀνεφέρθη, οἱ πρῶτες (δημοσιογραφικές) προσπάθειες διά τήν καταγραφήν<br />

τῶν γεγονότων, ὁμιλοῦσαν διά 59 νεκρούς ἤ καί 79 θύματα,<br />

μέ βάσιν τόν κατάλογον Γεωργούλα. Ἡ ἔρευνα τοῦ κ. Καλλιβρετάκη,<br />

ἀπαντᾶ καί εἰς ἕνα ἀκόμα ἐρώτημα. Ἄν ὑπῆρχαν νεκροί μέσα ἤ ἔξω<br />

ἀπό τό ΕΜΠ. Ὅπως προκύπτει, νεκροί ὑπῆρχαν, ἀλλά εἶχαν κτυπηθεῖ<br />

490

εἰς τούς γύρω δρόμους καί μεταφέρονταν εἰς τό πρόχειρον ἰατρεῖον,<br />

πού εἶχε στηθεῖ ἀπό τούς φοιτητές.<br />

Συμφώνως μέ αὐτήν τήν ἔρευναν, οἱ νεκροί εἶναι οἱ ἑξῆς:<br />

16 Νοεμβρίου 1973<br />

1. Σπυρίδων Κοντομάρης (ἐτῶν 57, 20:30’)<br />

2. Διομήδης Κομνηνός (ἐτῶν 17, 21:30’)<br />

3. Σωκράτης Μιχαήλ (ἐτῶν 57, μεταξύ 22:30’ & 23:00’)<br />

4. Βασίλειος Φάμελλος (ἐτῶν 26, 23:30’)<br />

5. Torill Engeland Magrette (ἐτῶν 22, 23:30’)<br />

6. Γεώργιος Σαμούρης (ἐτῶν 22, 24:00’)<br />

7. Δημήτριος Κυριακόπουλος (βραδυνήν ὥραν – κατέληξεν 19/11/73)<br />

8. Σπύρος Μαρίνος (Γεωργαρᾶς) (ἐτῶν 35, βραδυνήν ὥραν)<br />

17 Νοεμβρίου 1973<br />

9. Νικόλαος Μαρκούλης (ἐτῶν 24, πρωϊνήν ὥραν, 19/11/73 κατέληξεν)<br />

10. Αἰκατερίνη Ἀργυροπούλου (ἐτῶν 76, ὥραν 10:00’, κατέληξεν<br />

Μάϊον ’74)<br />

11. Στυλιανός Καραγεωργής (ἐτῶν 19, 10:15’)<br />

12. Μάρκος Καραμανής (ἐτῶν 23, 10:30’)<br />

13. Ἀλέξανδρος Σπαρτίδης (ἐτῶν 16, 10:30’-11:00’)<br />

14. Δημήτριος Παπαϊωάννου (ἐτῶν 60, 11:30’)<br />

15. Γεώργιος Γερτζίδης (ἐτῶν 48, 11:30’)<br />

16. Βασιλική Μπεκιάρη (ἐτῶν 17, 12:00’)<br />

17. Δημήτρης Θεοδωρᾶς (ἐτῶν 5 1/2, 13:00’)<br />

18. Ἀλέξανδρος Βασίλειος (Μπασρί) Καράκας (ἐτῶν 43, 13:00’)<br />

18 Νοεμβρίου 1973<br />

19. Ἀλέξανδρος Παπαθανασίου (ἐτῶν 59, 10:00’)<br />

20. Ἀνδρέας Κοῦμπος (ἐτῶν 63, 11:00’, κατέληξεντήν 30/1/1974)<br />

21. Μιχαήλ Μυρογιάννης (ἐτῶν 20, 12:00’)<br />

22. Κυριάκος Παντελεάκης (ἐτῶν 43, 12:00’-12:30’)<br />

23. Εὐστάθιος Κολινιάτης (κατέληξεντήν 21/11/73)<br />

Μία ἀκόμα μαρτυρία, παρ’ ὅτι δύναται νά χαρακτηρισθῆ, ὡς<br />

«μειωμένης ἀξιοπιστίας», ἐδώθη 30 ἔτη μετά τό 2003 ἀπό τόν χειριστήν<br />

τοῦ τάνκ, πού εἰσέβαλεν εἰς τό Πολυτεχνεῖον, Ἀνδρέαν Σκευοφύλακα<br />

(ὁλόκληρη ἡ συνέντευξίς του εἰς τήν συνέχειαν τοῦ ἄρθρου):<br />

491

«H καγκελόπορτα ἔπεσε ἀμέσως. Πίσω ἀπό τήν σιδερένια πύλη ἦταν<br />

σταθμευμένο τό Μερσεντές, τό ὁποῖο εἶχαν βάλει ἐκεῖ οἱ φοιτητές, γιά<br />

νά φράξουν τήν εἴσοδο. Τό ἔκανα ἀλοιφή. H ἀριστερή ἑρπύστρια τό<br />

ἕλιωσε. Μέ τό πού ἔπεσε ἡ πύλη τοῦ Πολυτεχνείου, εἰσέβαλαν οἱ<br />

ἀστυνομικοί γιά νά συλλάβουν τούς φοιτητές. Λίγο ἀργότερα κατέβηκα<br />

καί ἐγώ ἀπό τό ἅρμα καί μπῆκα στόν χῶρο τοῦ Πολυτεχνείου.<br />

Δέν ὑπῆρχε νεκρός. Θά μποροῦσε ὅμως, καί νά ὑπάρχουν νεκροί.»<br />

Οἱ μαρτυρίες καί τά στοιχεῖα ὅμως, δέν σταματοῦν ἐδῶ:<br />

1. Ἡ ὑπ’ ἀριθμόν 33437 ἀναφορά τῆς Συγκλήτου τοῦ Πολυτεχνείου<br />

τῆς 11/10/1975, πρός τόν εἰσαγγελέαν Δ. Τσεβᾶ, πού ἐπιβεβαιώνει,<br />

ὅτι οὐδείς σπουδαστής ἐσκοτώθη κατά τό τριήμερον.<br />

2. Ἡ μαρτυρία τοῦ πρυτάνεως τοῦ Ε.Μ.Π. Κωνσταντῖνου Κονοφάγου<br />

στίς 20/1/1975, εἰς τό πενταμελές Ἐφετεῖον Ἀθηνῶν, ὅτι οὐδείς φοιτητής<br />

ἐσκοτώθη ἐντός τοῦ Πολυτεχνείου καί τά ἴδια διαβεβαιώνει καί<br />

εἰς τό βιβλίον του «Ἡ Ἐξέγερση τοῦ Πολυτεχνείου» 1982, μέ τήν<br />

προσθήκην, ὅτι οὐδείς ἄλλος πολίτης ἔχασε τήν ζωήν του ἐντός τοῦ<br />

Πολυτεχνείου.<br />

3. Ἄν καί τό Τεχνικόν Ἐπιμελητήριον τῆς Ἑλλάδος ἀπεφάσισεν, κατόπιν<br />

ἐντολῶν τοῦ τότε ὑπουργοῦ Δημοσίων Ἔργων καί μετέπειτα Δικαιοσύνης<br />

Γ. Α. Μαγκάκη, νά ἀπονείμη «τιμητικήν σύνταξιν» εἰς τίς<br />

οἰκογένειες τῶν σπουδαστῶν, πού «ἔχασαν τήν ζωήν τους εἰς τό Πολυτεχνεῖον»,<br />

οὐδείς δικαιούμενος ἤ μαυροφορεμένη μητέρα ἀνευρέθη<br />

ἤ ἔλαβεν τήν ἀνωτέρω σύνταξιν, πού παρέμεινε τελικῶς ἀζήτητη.<br />

Θά ἀναλογισθῆ κάποιος, βεβαίως, τί σημασίαν ἔχει ἄν ἐσκοτώθησαν<br />

ἤ ἔφαγαν ἀδέσποτες, ἐντός ἤ ἐκτός τοῦ Πολυτεχνείου; Τί σημασίαν<br />

ἔχει ἄν ἦσαν 15 ἤ 105; Ἐλαχίστην, ἴσως. Τό αἷμα εἶναι αἷμα,<br />

ἀσχέτως ἄν εἰς κάποιες ἀπό τίς καταστάσεις πού κυκλοφοροῦν, προσετέθησαν<br />

καί ἄτομα πού δέν εἶχαν καμμίαν σχέσιν μέ τά γεγονότα<br />

καί εἶχαν ἀποθάνει ἀπό ἄλλα αἴτια, εἰς τά νοσοκομεῖα. Κάποιοι ὅμως,<br />

πάνω εἰς αὐτό τό αἷμα, ἐδημιούργησαν καί ἕναν μῦθον, πατώντας δέ<br />

εἰς αὐτόν, τό ἐκαπηλεύθησαν. Ὀνόματα δέν λέμε…<br />

Ὁ μῦθος τῆς Ἠλένιας Ἀσημακοπούλου<br />

Ἡ «θλιβερή» ἱστορία τῆς Ἠλένιας, διά ὅσους δέν τήν γνωρίζουν ἤ<br />

δέν τήν θυμοῦνται, ἔχει ὡς ἑξῆς:<br />

Τήν πρώτην ἐπέτειον τοῦ Πολυτεχνείου, τό 1974, ἀνάμεσα σε<br />

λουλούδια καί φωτογραφίες ὑπαρκτῶν καί ἀνυπάρκτων «νεκρῶν»<br />

492

(συγχρόνων καί παλαιοτέρων, ἐφ’ ὅσον εἶχαν βάλει φωτογραφίες<br />

σκοτωμένων τοῦ 1944, τοῦ 1950 κλπ.), πού ἐγέμισαν τό πολυπαθές<br />

κτίριον, τίς μάντρες, τίς αὐλές καί τά κάγκελά του, ἦτο καί τό σκίτσο<br />

μίας ὡραιοτάτης κοπέλας. Δίπλα, εἰς τό ἴδιον κάγκελον ὑπῆρχε ἕνα<br />

σημείωμα, μέ τά ἑξῆς δακρύβρεχτα: «Τήν λένε Ἠλένια Ἀσημακοπούλου.<br />

Εἶναι τό κορίτσι μου. Χάθηκε τό βράδυ τῆς σφαγῆς. Κανένας<br />

δέν τήν ξανάδε. Πῆγα σπίτι τῆς ἀλλά ἔχουν χαθεῖ καί οἱ γονεῖς της.<br />

Ὅποιος ξέρει γιά τό μαρτυρικό τέλος της, ἅς μέ πληροφορήσει».<br />

Τό «δρᾶμα» τό πῆραν οἱ ἐφημερίδες καί ἡ «Αὐγή», ἔγραψε κατά<br />

λέξιν, τά ἑξῆς ὑπό τόν σπαραξικάρδιον τίτλον: «ΤΙ ΑΠΟΓΙΝΕ Η<br />

ΗΛΕΝΙΑ ΜΟΥ; Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΕΝΟΣ ΑΓΟΡΙΟΥ ΠΟΥ ΨΑΧΝΕΙ<br />

ΑΚΟΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΟΛΟΦΟΝΗΜΕΝΟ ΚΟΡΙΤΣΙ <strong>ΤΟΥ</strong>» καί τόν ὑπότιτλον:<br />

«Ἠλένια Ἀσημακοπούλου. Χτυπήθηκε στίς 17 Νοέμβρη στήν<br />

Στουρνάρη, ὀπό σφαίρα. Τί ἀπόγινε;».<br />

Στήν συνέχειαν, τό «ἀγόρι» τῆς «Ἠλένιας Ἀσημακοπούλου»,<br />

ἀφηγεῖται τήν «τραγωδίαν»:<br />

«…Ἤμασταν μαζί μέ τήν Ἠλένια, μέσα στό Πολυτεχνεῖο. Μετά<br />

τήν εἰσβολή, βγήκαμε δίπλα-δίπλα ὀπό τήν ἔξοδο τῆς Στουρνάρη.<br />

Ἕνας ὁπλισμένος τήν σημάδεψε ἐν ψυχρῶ καί οἱ σφαῖρες τήν βρῆκαν<br />

στήν πλάτη. Ἀκούμπησε πάνω μου βγάζοντας αἷμα ἀπό τό στόμα<br />

κι ἔπειτα ἔπεσε. Μέ συλλάβανε καί στήν Ἀσφάλειά μου πῆραν τό<br />

πουλόβερ μου, πού ἦταν κόκκινο ἀπό τό αἷμα της. Δέν τούς μίλησα<br />

καθόλου γιά τήν Ἠλένια, γιά νά τήν προφυλάξω, ἄν ζοῦσε… Ὅταν μέ<br />

ἄφησαν, τό Φλεβάρη τοῦ ‘74. πῆγα στό Χαλάνδρι, ὅπου ἔμενε μέ τήν<br />

οἰκογένειά της. Μά οἱ γονεῖς της μέ τόν μικρότερο ἀδερφό τῆς εἶχαν<br />

ἐξαφανιστεῖ καί στό σπίτι ἔμεναν ἄγνωστοι. Ὅσο κι ἄν ρώτησα δέν<br />

ἤξεραν τίποτα. Οὔτε κι ἀπό τό σχολεῖο της, τό Κολλέγιο Ἄγ. Παρασκευῆς,<br />

ἔβγαλα ἄκρη. Ἴσως οἱ γονεῖς τῆς φοβήθηκαν γιά τό δεύτερο<br />

παιδί τους κι ἐξαφανίστηκαν. Ὅλα αὐτά δέν τά κατέθεσα στόν κ.<br />

Τσεβά, γιατί φοβόμουν.»<br />

Τό ὄνομα τοῦ νέου, ἦτο Γιάννης Ἡλιοπουλος, τῆς Ἤλεκτρονικῆς<br />

Σχολῆς. Μετ’ ὀλίγον ὅμως ἀπεκαλύφθη, πώς τό σκίτσο τῆς «δολοφονημένης»<br />

Ἠλένιας, εἰς τό ὁποῖον τόσοι φοιτητές καί τόσες φοιτήτριες<br />

γονυπέτησαν δακρυσμένοι, ἐπάρθη ἀπό διαφήμισιν σαμπουάν τῆς<br />

ἀγγλικῆς ἐταιρίας «ΜΠΡΕΚ» καί εἶχε δημοσιευθεῖ σέ πολλά περιοδικά<br />

καί εἰς τήν ἀγγλικήν ἔκδοσιν τοῦ τριμηνιαίου «Βόγκ» (τό σκίτσο τῆς<br />

διαφημίσεως - εἶναι «παστέλ» - τό φιλοτέχνησε ὁ Ἄγγλος ζωγράφος<br />

493

Νίκολας Ἦγκον καί ὡς μοντέλο ποζάρισε ἡ Νεοζηλανδή Νάνσυ Κρίντλαντ,<br />

γνωστόν καί πανάκριβον φωτομοντέλον, πού ἀπό ἡλικίας 4<br />

ἐτῶν, ζοῦσε εἰς τό Λονδίνον).<br />

Μετά τήν διαπίστωσιν τῆς ἀπάτης, πανικόβλητοι οἱ διοργανωτές<br />

τοῦ πανηγυριοῦ, ἔσπευσαν νά παραπέμψουν εἰς δίκην τόν Ἡλιοπουλον<br />

(ἀπό τό ὄνομα του φαίνεται «ἐγέννησε» τήν Ἠλένια), ὁ ὁποῖος<br />

κατεδικάσθη (ἄρον-ἄρον στίς 18/2/75) εἰς φυλάκισιν ὀκτώ μηνῶν.<br />

Πάντως, ἄν καί κατεδικάσθη καί ὅλοι οἱ κουλτουριαραῖοι νά ἔρριψαν<br />

εἰς αὐτόν ὅλες τίς κατάρες τοῦ «ἐπάνω κόσμου», ἐκεῖνος εἶχε κερδίσει:<br />

Ἀριστερά ἡ φωτογραφία τῆς «Ἠλένιας» εἰς τόν χῶρον τοῦ Πολυτεχνείου<br />

καί δεξιά τό ΑΦΘΕΝΤΙΚΟΝ φωτοαντίγραφον…<br />

Τό ὄνομα τῆς Ἠλένιας ἐξεφωνήθη πρώτον εἰς τόν πίνακαν τῶν<br />

νεκρῶν καί εἰς αὐτήν, κατετέθησαν οἱ περισσότεροι στέφανοι, μέ<br />

πρώτον καί καλύτερον ἐκεῖνον τῆς Ἰωάννας Τσάτσου, συζύγου τοῦ<br />

τότε Προέδρου τῆς Δημοκρατίας, ἡ ὁποία, μάλιστα, ἐγονάτισε ἔμπροσθεν<br />

τοῦ σκίτσου καί ἐδάκρυσε. Ὁ πανίσχυρος δέ, τότε Καραμανλῆς,<br />

ἐζήτησε φωτογραφίαν τοῦ σκίτσου.<br />

Ἡ περίπτωσις ὅμως ἔχει καί ἕνα δίδαγμα. Καί εἰς τό θέμα αὐτό<br />

τήν «ἐπλήρωσε» ἕνα ἁπλόν ἀνθρωπάκι, ἐνῶ ὁλόκληρα ἔτη τώρα, οἱ<br />

βιαστές τῆς μνήμης τοῦ Ἔθνους – μέ τούς ψιθύρους καί τίς «διαβεβαιώσεις»<br />

τους, διά «ἑκατόμβες»;<br />

494

Ὁ τότε δήμαρχος Ζωγράφου, μάλιστα, Δ. Μπέης, ἐβεβαίωνε μέ<br />

μεγαλειώδην σοβαρότηταν, ὅτι οἱ νεκροί ἦσαν τόσον πολλοί, ὥστε ἡ<br />

Χούντα τούς ἔθαψε εἰς ὁμαδικούς τάφους μέ μπουλντόζες, ἔξω ἀπό<br />

τό Νεκροταφεῖον τοῦ Ζωγράφου) κλπ – κλονίζουν τήν ἐμπιστοσύνην<br />

τοῦ λαοῦ εἰς τήν δικαιοσύνην καί μέ τά ὀλέθρια ψέματά τους, ἀναμοχλεύουν<br />

πάθη καί μίση, χωρίς νά πάθουν οὐδέν. Οἱ ἴδιοι, μάλιστα,<br />

κάθε φορᾶν «παράγοντες» μέ ὑποκρισίαν, ἀφοῦ γνωρίζουν την ἀλήθειαν!,<br />

μετέχουν εἰς τάς παραπλάνητικᾶς τελετᾶς, θεατρινίζοντας καί<br />

πράτουν κάθε τί, διά «νά τούς πιάση ὁ φακός» καί νά φιγουράρουν<br />

«θλιμμένοι προσκυνητές» εἰς τίς ἐφημερίδες καί τήν τηλεόρασιν.<br />

Καί φθάσαμε εἰς σημεῖον, νά πάη «ἐν σώματι» ἡ Βουλή, πρό ὀλίγων<br />

ἐτῶν ἐκεῖ καί νά ἀφιερώση ὁ ἀλήστου μνήμης Παπασπύρου τήν<br />

συνεδρίασιν, «εἰς ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ἐθυσίασαν ΣΕ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΧΩ-<br />

ΡΟΝ τήν ζωήν τους», χωρίς νά τόν «τσιμπήση» ὁ Εἰσαγγελέας, διά<br />

τήν βάναυσον προσβολήν τῆς Δικαιοσύνης, πού διέπραττε, ἀφοῦ<br />

ἐκεῖνος – καθώς καί οἱ ἄλλοι, πού τόν συνόδευαν – ἐγνώριζε, ὅτι τό<br />

δικαστήριον εἶχεν δεχθεῖ πώς κανείς δέν εἶχε σκοτωθεῖ εἰς τό Πολυτεχνεῖον.<br />

To KKE καί τό μυστήριον τῆς «Πανσπουδαστικῆς № 8»<br />

Δέν ὑπάρχει «ζύμωσις» εἰς τά ἀμφιθέατρα, κάθε φορᾶ πού συζητεῖται<br />

τό Πολυτεχνεῖον, πού νά μήν «κτυπᾶ κόκκινο» εἰς τό ἄκουσμα<br />

μίας φράσεως: «Πανσπουδαστική № 8».Πρόκειται διά τό<br />

ἀντιστασιακόν φοιτητικόν φυλλάδιον τοῦ ΚΚΕ «Πανσπουδαστική»,<br />

τεῦχος ἀριθμός ὀκτώ, πού ἐκυκλοφόρησεν τόν Φεβρουάριον τοῦ ‘74.<br />

«…Η «Π» δέν μπορεῖ παρά νά δεχθεῖ μέ ἐνθουσιασμό τό ντοκουμέντο<br />

αὐτό πού δείχνει τήν κρυστάλλινη ὡριμότητα τοῦ ὀργανωμένου<br />

κινήματός μας… (ὁ λαός) καταγγέλλει μαζί μας ὅτι ὁποιαδήποτε<br />

μεμονωμένα «ἀναρχικά» κρούσματα καί ἄν παρουσιάσθηκαν<br />

στήν διάρκεια τῆς κατάληψης τοῦ Πολυτεχνείου, ἀλλά καί παραπέρα<br />

στό τριήμερο τῶν μεγάλων λαϊκῶν ἀγώνων, δέν ἦταν παρά δημιούργηματῶν<br />

πληρωμένων ὑπαλλήλων τῆς ΚΥΠ καί τῶν ψευτοεπαναστατῶν<br />

χαφιέδων της, δημιούργημα ἄτεκνο πού ἐξαρθρώθηκε<br />

καί ἐκμηδενίστηκε ἀπ’ τή φοιτητική καί τή λαϊκή ὀργή. Σάν ὑπεύθυνη<br />

Συντονιστική Ἐπιτροπή Ἀγώνα τοῦ Πολυτεχνείου καταγγέλλουμε σ’<br />

ὅλο τό σπουδαστικό κόσμο, τήν νεολαίαν καί τό λαόν τίς ἀφηνια-<br />

495

σμένες προσπάθειες τῆς χουντικῆς ΚΥΠ καί τῶν πληρωμένων πραχτόρων<br />

της νά διαστρέψουν, ἀπ’ τήν ἀρχή τῆς μεγαλειώδικης ἐκδήλωσής<br />

μας τοῦ Πολυτεχνείου, τήν πορείαν καί τό περιεχόμενόν της.<br />

Καταγγέλλουμε τήν προσχεδιασμένη εἰσβολή στό χῶρο τοῦ Πολυτεχνείου<br />

τήν Τετάρτη, 14 τοῦ Νοέμβρη, 350 περίπου ὀργανωμένων<br />

πραχτόρων τῆς ΚΥΠ, σύμφωνα μέ τό προβοκατόρικο σχέδιο τῶν<br />

Ρουφογάλη – Καραγιαννόπουλου, μέ βάση τίς ἐντολές τοῦ παραμερισμένου<br />

τώρα τέως πρωτοδικτάτορα Παπαδόπουλου καί τῆς ἀμερικανικῆς<br />

CIA, μέ σκοπό νά προβάλουν μέ κάθε μέσο τραμπουκισμοῦ<br />

καί προβοκάτσιας γελοία καί ἀναρχικά συνθήματα καί συνθήματα πού<br />

δέν ἐκφράζανε τή στιγμή καί τίς συγκεκριμένες δυνάμεις.<br />

Γιά νά μπορέσουν ἔτσι ν’ ἀπομονώσουν τό κίνημά μας καί τήν<br />

ἐκδήλωση μας τοῦ Πολυτεχνείου ἀπ’ τό σύνολο τοῦ λαοῦ καί τῆς<br />

νεολαίας. Γιά νά μπορέσουν παραπέρα, κατασκευάζοντας (καί μέ τή<br />

βοήθεια τῶν χουντικῶν μέσων ἐνημέρωσης) τήν εἰκόνα μιᾶς μεμονωμένης<br />

ἐξτρεμιστικῆς ἐπαναστατικοαναρχικῆς ἐξέγερσης πού δέν<br />

ἔχει τή συμπαράσταση τοῦ λαοῦ, νά ξαναχρησιμοποιήσουν τό χιλιοτριμμένο<br />

πρόσχημα τοῦ «ἐπαπειλούμενου κοινωνικοῦ καθεστῶτος»<br />

γιά νά δικαιολογήσουν τήν ἐπαναφορά τοῦ στρατιωτικοῦ νόμου καί<br />

τό δυνάμωμα τῆς αἱματηρῆς τρομοκρατίας.<br />

Ἐνέργειες πού οἱ ἀμερικανοί, ἡ CIA καί ἡ χούντα εἶχαν ἀπό καιρό<br />

πάρει τήν ἀπόφαση νά ἐπιβάλουν, ὕστερα ἀπ’ τήν παταγώδη ἀποτυχία<br />

τῆς χουντομαρκεζινικῆς προσπάθειας καθήλωσης καί ἐκτόνωσης<br />

τῆς λαϊκῆς πάλης καί τή φοβερά ἐπικίνδυνη γιά τήν τύχη τῆς ἐξουσίας<br />

τούς ἀνάπτυξη τῶν πιό σύνθετων ἀντιδικτατορικῶν ἀγώνων τοῦ<br />

λαοῦ ἐνάντια στήν πρωτοφανῆ καθίζηση τοῦ βιοτικοῦ του ἐπιπέδου<br />

καί τήν φασιστική σκλαβιά…<br />

Τό σχέδιο ὅμως, τῶν Ρουφογάλη, Καραγιαννόπουλου, Παπαδόπουλου,<br />

CIA ἀπέτυχε παταγωδῶς. Τό ὀργανωμένο φοιτητικό μας<br />

κίνημα δίνοντας τήν πιό ἀποφασιστική μάχη του, ἀπομόνωσε καί<br />

συνέτριψε τούς προβοκάτορες. Ἡ ἐπίθεση τοῦ συρφετοῦ τῶν χαφιέδων<br />

καί τῶν ψευτοεπαναστατῶν πού σάν τά κοράκια πολιορκοῦν<br />

χρόνια τώρα νά διαβρώσουν τίς ἀντιδικτατορικές, φοιτητικές ἰδιαίτερα,<br />

δυνάμεις (ὄχι χωρίς ἐπιτυχία πρέπει νά ὁμολογήσουμε ἐκεῖ<br />

ὅπου ἡ ἀπειρία, ὁ ἀνυπόμονος ὑπερενθουσιασμός καί ὁ κάλπικος<br />

ὑπερεπαναστατισμός τους ἀνοίγουν διάπλατα τίς πόρτες) βρῆκε ἀντιμέτωπο<br />

τόν σπουδαστικό κόσμο πού κράτησε σταθερά τή συνεπῆ<br />

496

χαραγμένη πορεία του. Ἔτσι τά συνθήματά μας: Ψωμί-Παιδεία-Ἐλευθερία,<br />

20% γιά τήν Παιδεία, Κάτω ἡ Χούντα, Ἔξω οἱ ἀμερικανοί,<br />

Ἐργάτες Ἀγρότες καί Φοιτητές, Ὅλοι Ἑνωμένοι, Λαϊκή κυριαρχία,<br />

Ἐθνική Ἀνεξαρτησία ἔπνιξαν τίς ψευτοεπαναστατικές κραυγές τῆς<br />

ΚΥΠ καί τῶν χαφιέδων της πού αἰφνιδιαστικά εἶχαν προβάλει μέ πανό<br />

καί μέ τή τραμπούκικη κατάληψη δυό μεγαφώνων, συνθήματα ὅπως:<br />

Κάτω τό Κράτος, Κάτω ἡ Ἐξουσία, Μάης τοῦ ’68 καί εἶχαν πρωτοστατήσει<br />

σέ κάποιες ἀνεδαφικές ἐκκλήσεις γιά ἄμεση λαϊκή ἐπανάσταση<br />

καί ἄμεση γενική ἀπεργία. Ἔτσι ἡ φωνή μας τοῦ Πολυτεχνείου<br />

καί τά αἰτήματα πού προβάλαμε γκρεμίζοντας τά σαθρά τείχη τῆς<br />

προβοκάτσιας…»<br />

Παραθέτω καί φωτοαντίγραφον τοῦ φύλλου 8 Ἰανουαρίου – Φεβρουαρίου<br />

1974.<br />

Ἡ καταγγελία τῆς «Πανσπουδαστικῆς» ἔπεσε ὡς βόμβα εἰς τούς<br />

πρωταγωνιστές τοῦ Πολυτεχνείου καί ἀμφισβητήθη τόσον ἡ γνησιότης<br />

της, ὅσον καί οἱ συνθῆκες ὑπό τίς ὁποῖες ἐξεδόθη. Οὕτως, ἡ<br />

πρώτη μεταπολιτευτική ἐνέργεια 16 μελῶν τῆς Συντονιστικῆς Ἐπιτροπῆς,<br />

ἀπό ὅλες τίς παρατάξεις, ἦτο νά συγκεντρωθοῦν (28 Σεπτεμβρίου<br />

1974) καί νά ἐκδώσουν «τήν μίαν καί μόνην ἀνακοίνωσιν<br />

ἐκτιμήσεως τῆς ἐξεγέρσεως», νά γίνη σαφές, ὅτι «ἡ ἄλλη», ἦτο πλαστῆ.<br />

Πηγή: Ἀπόσπασμα ἀπό τήν Πανσπουδαστική φύλλο 8, Ἰανουάριος –<br />

Φεβρουάριος 1974.<br />

497

Ἐπειδή ὅμως, οἱ κομμουνιστές ἔχουν τήν συνήθειαν<br />

νά κρεμᾶνε «ἐτικέτες» καί δύνανται, κατά τήν<br />

συνήθειάν τους, νά δηλώσουν, ὅτι ὅλα αὐτά εἶναι<br />

«φασιστική προπαγάνδα», παραθέτω τί ἔγραψε διά τό<br />

Πολυτεχνεῖον, πρό τοῦ θανάτου του, ἕνας γνωστότατος<br />

ἀριστερός, ὁ μακαρίτης Βασίλης Ραφαηλίδης,<br />

διατηρώντας πάντα καί τήν ὀρθογραφίαν τῶν ἀρθρογράφων:<br />

Στήν πραγματικότητα δεν υπήρξε σοβαρή αντίσταση κατά<br />

της χούντας. Του Βασίλη Ραφαηλίδη «Ιστορία (κωμικοτραγική) του<br />

Νεοελληνικού κράτους 1830-1974», σελ. 419,4<strong>36</strong>-7.<br />

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον Γιώργο, έναν καλοκάγαθο αστυφύλακα<br />

μιας κάποιας ηλικίας που έπαιρνε σύνταξη σε λίγο. Απʼ αυτόν μαθαίναμε<br />

στο κρατητήριο, όπου οι εφημερίδες απαγορεύονταν αυστηρά,<br />

τα σημαντικά διεθνή γεγονότα. Αυτός ήταν που μας πληροφόρησε<br />

για το θάνατο του Γκεβάρα, για τον οποίο, άλλωστε, με δυσκολία<br />

έκρυβε το θαυμασμό του. Φυσικά, όλα αυτά μας ταʼλεγε εμπιστευτικά,<br />

σχεδόν συνωμοτικά. Ωστόσο, δεν έκανε ποτέ κουβέντα για τη<br />

χούντα και τα σχετικά με τον πάνω κόσμο, των ζώντων ελλήνων.<br />

Αυτών που ακόμα δεν ήξεραν τίποτα για τη μεγάλη ευκαιρία που θα<br />

τους προσέφερε το Πολυτεχνείο αργότερα, ώστε να νοιώσουν κι<br />

αυτοί λιγάκι αντιφασίστες, χαμένοι μέσα στη μεγάλη μάζα των δημοκρατών<br />

που πολιορκούσαν το Πολυτεχνείο. Το μεγάλο πλήθος παρέχει<br />

ασφάλεια. Όσους κι αν συλλάβουν, όσους κι αν σκοτώσουν, ξέρεις<br />

πως οι πιθανότητες να σου συμβεί κακό είναι περίπου ίσες με τις<br />

πιθανότητες να κερδίσεις τον πρώτο λαχνό του λαχείου. Ρισκάρεις<br />

λοιπόν, σχεδόν εκ του ασφαλούς κι έτσι ανέξοδα αποχτάς το δικαίωμα<br />

να παριστάνεις τον αντιστασιακό. Πού ήταν όλοι αυτοί οι<br />

καλοί άνθρωποι όταν τους είχαμε ανάγκη; Μα, περίμεναν να ξεθυμάνει<br />

η χολέρα που λέγεται χούντα για να βγουν από το καβούκι,<br />

αυτοί οι καλοί νοικοκυραίοι. Τελικά το πράγμα περιορίστηκε σε μία<br />

τουριστικού τύπου αντίσταση απʼτο εξωτερικό, όπου πρωταγωνιστούσε,<br />

όπως και στο κυρίως ειπείν θέατρο, η πληθωρική Μελίνα<br />

Μερκούρη, που το έπαιζε Πασιονάρια. Ο λαός της Αθήνας έβλεπε την<br />

χούντα να καταρρέει από τα ίδια της τα ανομήματα και μπήκε στον<br />

εύκολο αγώνα, έτσι για την τιμή των όπλων, που λέμε, και ίσα-ίσα<br />

για να λέμε πως την χούντα την έριξε ο λαός, τη στιγμή που και οι<br />

κότες ξέρουν εκείνο που καμώνονται πως δεν ξέρουν τα μουλάρια,<br />

498

ότι δηλαδή η χούντα έπεσε γιατί σάπισε. Γιατί, λοιπόν, σκοτώνονται<br />

να μαζέψουν τα σάπια φρούτα που κάθε χρόνο πέφτουν κάτω από<br />

το δέντρο του Πολυτεχνείου οι όψιμοι αντιστασιακοί; Και, βέβαια,<br />

δεν αναφέρομαι εδώ στους έτσι κι αλλιώς ζωηρούς έφηβους που, με<br />

κάθε ευκαιρία, το παίζουν επαναστάτες...ή περίπου. Ένας κόμπος κάθεται<br />

στο λαιμό μου κάθε φορά που περνώ έξω από το Πολυτεχνείο.<br />

Το μπουντρούμι της Ασφάλειας στην οδό Μπουμπουλίνας βρίσκεται<br />

πίσω από το Πολυτεχνείο. Κι όσοι πέρασαν από εκεί, δεν<br />

νομίζω πως θα ήταν δυνατό να έχουν διάθεση να συνεορτάσουν με<br />

τους πανηγυριώτες της 17ης Νοέμβρη. Εκεί μπροστά μας ξεφόρτωσαν<br />

για να μας παν στη σήμανση, λίγο πιο κάτω, στα Χαυτεία. Από<br />

την Ασφάλεια μέχρι το Πολυτεχνείο, η απόσταση είναι δυο βήματα.<br />

Κι ωστόσο μας φόρτωσαν στην κλούβα για να μας ξεφορτώσουν<br />

λίγο παρακάτω. Ίσως δεν ήθελαν να βλέπουν οι περαστικοί πως από<br />

την Ασφάλεια βγαίνουν πολιτικοί κρατούμενοι δεμένοι με χειροπέδες,<br />

σαν εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου. Ευτυχώς, να λες, που<br />

ήμουν δεμένος με τον Περικλή Κοροβέση –πάντα με τον Περικλή θα<br />

με δένουν από δω και πέρα σε κάθε μετακίνηση. Ίσως γιατί στην<br />

πρεμιέρα ήμασταν πολύ καλοί σαν ζευγάρι κωμικών. Ασουλούπωτοι<br />

και οι δύο, άνθρωποι με χιούμορ και οι δύο, προσφέραμε θέαμα<br />

υψηλής ποιότητας στο εθνικό θέατρο του παραλόγου. Μας μεταφέρουν<br />

την άλλη μέρα από την οδό Μπουμπουλίνας στην οδό Ρεθύμνης,<br />

εκεί κοντά, προς τη λεωφόρο Αλεξάνδρας. Σε ένα νεοκλασικό<br />

της συμφοράς, ήταν οι κοιτώνες των αστυφυλάκων που υπηρετούσαν<br />

στην Ασφάλεια. Ήταν σκοτάδι πίσσα εκεί μέσα. Από πουθενά δεν<br />

έμπαινε φως και πουθενά δεν άναβε φως. Καμιά εικοσαριά ανθρώπους,<br />

μας αδειάζουν στον καινούργιο μας τάφο. Δεν έχω ιδέα, κανείς<br />

δεν θα ήταν δυνατό να έχει ιδέα, πόσες μέρες μείναμε εκεί. Ούτε<br />

ρολόι, ούτε φως, ούτε ώρες ύπνου, ούτε ώρες ξύπνιου. Προσπαθούσαμενα<br />

μετρήσουμε το χρόνο με το κατούρημα. Δύο κατουρήματα,<br />

μια μέρα. Το φαΐ, οι μανάδες συνέχιζαν να το πηγαίνουν στην Μπουμπουλίνας.<br />

Στη Ρεθύμνης ήμασταν ινκόγκνιτο. Κανείς δεν ήξερε πως<br />

υπάρχει κρατητήριο, παρεκκλήσιο το λέγαμε, στην οδό Ρεθύμνης.<br />

Όλοι γνώριζαν τον μητροπολιτικό ναό της οδού Μπουμπουλίνας, κι<br />

εκεί πήγαιναν τις προσφορές τους. 16.11.2016 Ο Μίκης Θεοδωράκης<br />

τις ημέρες του Πολυτεχνείου: το παράδοξο της απαγόρευσης των<br />

τραγουδιών, αλλά όχι του βιβλίου του. Και οι διάκονοι του εθνικού<br />

499

συμφέροντος, όπως λέμε στην Ελλάδα το ιδιωτικό συμφέρον, μετέφεραν<br />

τον άρτον ημών τον επιούσιον ιεροκρυφίως στο παρεκκλήσιον,<br />

όπου και κοινωνούσαμε των αχράντων μυστηρίων των σωτήρων<br />

του έθνους. Ανοίγαμε τα τάπερ στα τυφλά, κι ό,τι άρπαζαν τα<br />

δάχτυλα, τούτο το πανάρχαιο πηρούνι που είναι δυνατό να λειτουργήσει<br />

και σα μαχαίρι. Κεφτέδες, φώναζε ο ένας τυφλοπόντικας.<br />

Κοτόπουλο έλεγε από δίπλα ο άλλος τυφλοπόντικας. Ήταν το παιχνίδι<br />

μας. Κι ο Περικλής Κοροβέσης να λέει ανέκδοτα και να μη σώνει<br />

ποτέ. Βρισκόμουν από την πρώτη μέρα της δικτατορίας στον προθάλαμο<br />

της κόλασης και ήδη είχα αρχίσει να εξοικειώνομαι σιγά-σιγά<br />

με την ιδέα ενός θανάτου διά τυφεκισμού. Εκείνους τους πρώτους<br />

μήνες της αναγέννησης του φοίνικα από τις παλιές του στάχτες, που<br />

ξέμειναν από άλλους καιρούς, κανείς δεν ήξερε πως θα εξελιχτούν τα<br />

πράγματα. Οι αντιστασιακοί σε ένα χρόνο, όταν θα γίνει φανερό πως<br />

η χούντα είναι της πλάκας, θα πληθύνουν πολύ. Εύκολα αντιστέκεται<br />

κανείς όταν ξέρει πως τουλάχιστον η ζωή του δεν κινδυνεύει. Όμως,<br />

εμείς είχαμε αρχίσει την αντίσταση κατά της χούντας από την πρώτη<br />

κιόλας μέρα, χωρίς να νοιαστούμε και πολύ για τις συνέπειες της<br />

στράτευσής μας. Δεν ήμασταν μέλη της «Δημοκρατικής Άμυνας» που<br />

πάρα πολύ όψιμα αποφάσισαν να αντισταθούν κι αυτοί στη χούντα,<br />

κυρίως δια συνεδριάσεων. Ήμασταν νέοι κομμουνιστές, που μπορεί<br />

να μην είχαμε ακόμα ιδιαίτερα αναπτυγμένη την πολιτική μας συνείδηση,<br />

πάντως συνείδηση του κινδύνου είχαμε. Το γεγονός πως τα<br />

ιδανικά μας αργότερα θα στραπατσαριστούν κι εδώ στην Ελλάδα,<br />

όπως παντού, απʼτους χυδαίους γραφειοκράτες, δεν μειώνει την αξία<br />

της στράτευσής μας σε έναν αγώνα που όχι μόνο δεν γινόταν για τα<br />

προσωπικά μας συμφέροντα, αλλά τα έβλαπτε στασίγουρα. Δημοφιλείς<br />

ηθοποιοί εκείνης της εποχής ποζάρουν με τον Γεώργιο Παπαδόπουλο.<br />

Είχα μπει στον αγώνα κατά της χούντας από την πρώτη<br />

κιόλας μέρα της δικτατορίας. Αλλά στα μετά την πτώση της χούντας<br />

χρόνια δεν πήγα να γραφτώ στο σύλλογο των αντιστασιακών, για να<br />

μπορέσω να εξαργυρώσω σε κάποιο δημόσιο ταμείο τη μικρή, την<br />

ελάχιστη προσφορά μου στον αγώνα κατά της νέας παραλλαγής του<br />

παλιού φασισμού. Ούτε δέχτηκα να γραφτώ στην ΕΣΗΕΑ, το επαγγελματικό<br />

μου σωματείο, ως αντιστασιακός. Ούτε πήγα να εξαγοράσω<br />

τα εφτά χρόνια της δικτατορίας για να μου αναγνωριστούν ως<br />

συντάξιμα. Κι όταν κάποτε απόχτησα τα από το καταστατικό της<br />

500

ΕΣΗΕΑ προβλεπόμενα τυπικά προσόντα και πήγα να γραφτώ στο<br />

επαγγελματικό μου σωματείο, με απέρριψαν ως στερούμενο… ουσιαστικών<br />

προσόντων. Πέντε χρόνια απέρριπταν συνεχώς την αίτησή<br />

μου. Φαίνεται πως ούτε μέσα σε αυτά τα πέντε χρόνια κατάφερα να<br />

αποκτήσω ουσιαστικά προσόντα ως δημοσιογράφος. Και ξέρετε ποιοι<br />

αντέδρασαν περισσότερο στην εγγραφή μου; Αυτοί που γράφτηκαν<br />

ως αντιστασιακοί! Για μένα, η πιο σημαντική πράξη ήταν το ότι μπόρεσα<br />

και αντιστάθηκα στον πειρασμό να εξαργυρώσω καθʼοιονδήποτε<br />

τρόπο τη στράτευσή μου στον αγώνα κατά της χούντας. Κι ακόμα,<br />

το ότι πέτυχα την εγγραφή μου στην ΕΣΗΕΑ με δικαστική απόφαση.<br />

Ήμουν ο πρώτος δημοσιογράφος που εγγραφόταν στο επαγγελματικό<br />

του σωματείο με δικαστική απόφαση. Και η νομολογία που<br />

δημιουργήθηκε άνοιξε το δρόμο για πολλούς συναδέλφους. Δεν έχει<br />

σημασία που έχασα εφτά συντάξιμα χρόνια. Κέρδισα την αξιοπρέπειά<br />

μου. Άλλωστε από αξιοπρέπεια μάλλον παρά για λόγους ιδεολογικούς<br />

στρατεύτηκα στον αγώνα κατά της χούντας. Πάντως πολλοί είχαν<br />

την ευκαιρία να βάλουν υποψηφιότητα για πολιτικοί εκεί μέσα στο<br />

Πολυτεχνείο. Για τον Μίμη Ανδρουλάκη, τον Κώστα Λαλιώτη και τον<br />

Στέφανο Τζουμάκα, ηγετικά στελέχη της εξέγερσης, ο δρόμος προς<br />

τη Βουλή, την πολιτική σκηνή, το πολιτικό παρασκήνιο και την εν<br />

γένει ελληνική πολιτική αθλιότητα, ξεκινάει από κει. Πάντα έλεγα<br />

πως, ναι μεν είμαι κομμουνιστής, αλλά ποτέ δεν ισχυρίστηκα πως από<br />

κομμουνιστής σκέτα είμαι επιπροσθέτως και καλός κομμουνιστής.<br />

Άλλωστε ένας ρεβιζιονιστής από πεποίθηση, όπως εγώ, ποτέ δεν θα<br />

μπορούσε να γίνει καλός κομμουνιστής. Εν πάση περιπτώσει, ήμουν<br />

και παραμένω ένας ελεύθερος σκοπευτής, που πάει με αυτούς που<br />

τον έχουν ανάγκη, και όχι με εκείνους που τους έχει ανάγκη για να τη<br />

βολέψει. Στρατεύτηκα με το κομμουνιστικό ΠΑΜ όχι γιατί με επιστράτευσε<br />

το κόμμα, αλλά γιατί έτσι έκρινα σκόπιμο. 3.11.2016<br />

Μέρες του '73: Τότε που τέχνες, σινεμά και τηλεόραση βρίσκονταν<br />

υπό την ομηρεία μπάτσων και μυστικών Όπως και να΄ναι, το καλοκαίρι<br />

του 1968 είμαι ελεύθερος, ύστερα από δέκα μήνες φυλακή.<br />

Εντάξει, ήμουν ελεύθερος, αλλά τι να την κάνω την ελευθερία χωρίς<br />

δουλειά, χωρίς τους φίλους που είχαν σκορπίσει εδώ και κει στην<br />

Ευρώπη, στα νησιά και στις φυλακές; Το πρώτο που σκέφτηκα ύστερα<br />

από μια εβδομάδα ελεύθερου βίου ήταν να κάνω κάτι κατεπειγόντως<br />

ώστε να ξαναμπώ φυλακή, ή έστω εξορία. Το σκέφτηκα μεν<br />

501

σοβαρά, όμως ήταν αδύνατο να έχω επαφή με κάποια αντιστασιακή<br />

οργάνωση. Αφενός γιατί οι αντιστασιακές οργανώσεις είχαν ήδη<br />

μετακομίσει στο εξωτερικό για να κάνουν από κει τουριστική αντίσταση<br />

εκ του ασφαλούς, και αφετέρου διότι ήμουν ήδη σεσημασμένος,<br />

και οι συνωμοτικοί κανόνες λεν να μην πλησιάζεις τους σεσημασμένους.<br />

Η αντίσταση ήταν λίγο ως πολύ πλατωνική, εκτός απʼτην<br />

ηρωική μεν αλλά δυστυχώς αποτυχημένη απόπειρα του Αλέξανδρου<br />

Παναγούλη να σκοτώσει το δικτάτορα. Όλες οι προσπάθειες για<br />

οργάνωση ένοπλης αντίστασης έμειναν σχέδια, ενώ οι βομβιστικές<br />

ενέργειες κάποιων ζωηρών και ριψοκίνδυνων γίνονταν ερήμην των<br />

μεγαλυτέρων σε αριθμό αντιστασιακών οργανώσεων, του ΠΑΜ και<br />

του ΠΑΚ. Ούτε το πεπειραμένο ΚΚΕ ενέκρινε την βίαιη εξέγερση,<br />

τώρα που και τα αστικά κόμματα θα την επιθυμούσαν πολύ. Τελικά<br />

το πράγμα περιορίστηκε σε μία τουριστικού τύπου αντίσταση απʼτο<br />

εξωτερικό, όπου πρωταγωνιστούσε, όπως και στο κυρίως ειπείν θέατρο,<br />

η πληθωρική Μελίνα Μερκούρη, που το έπαιζε Πασιονάρια.<br />

Ακούστε τώρα και τον Γιώργο Σεφέρη στο περίφημο κείμενο του<br />

κατά της χούντας , γραμμένο το Μάρτιο του 1969 . Του χρειάστηκαν<br />

δυο χρόνια για να αποφασίσει να μιλήσει , λίγο πριν πεθάνει : « Είναι<br />

μια κατάσταση (η χούντα) που όσες πνευματικές αξίες κατορθώσαμε<br />

να κρατήσουμε ζωντανές με πόνο και μόχθο πάνε κι αυτές να καταποντιστούν<br />

μέσα στο έλος, μέσα στα τελματωμένα νερά. Τώρα ξαναγυρίζω<br />

στη σιωπή μου.."Γιατί κύριε; Είναι στάση πνευματικού<br />

ανθρώπου αυτή; "Είμαι ένας άνθρωπος χωρίς κανένα πολιτικό δεσμό<br />

και μπορώ να πω χωρίς φόβο και πάθος: Βλέπω μπροστά μου το<br />

γκρεμό που μας οδηγεί η καταπίεση.Αυτή η ανωμαλία πρέπει να σταματήσει.<br />

Είναι εθνική επιταγή..."<br />

Σύμφωνοι, σεβαστέ μου, μεγάλε ποιητή.Όμως και οι δικτάτορες<br />

για εθνική επιταγή μιλούν. Ποιες από τις δυο εθνικές επιταγές είναι η<br />

σωστή; Σας βεβαιώ καμία. Η δικτατορία δεν είναι λύση. Όμως ούτε η<br />

μεγαλόστομη αοριστολογία ενός σπουδαίου ποιητή που συνήθισε να<br />

κρύβεται πίσω απ` την αμφισημία της ποίησης είναι λύση. Πάντως ο<br />

Σεφέρης μίλησε. Ο Ελύτης δε μίλησε. Πάρα πολλοί δε μίλησαν.<br />

Ο Σπυρίδων Μαρκεζίνης, γνωστός και ως «πίθηκος», ήταν πολύ<br />

άτυχος. Διορίστηκε πρωθυπουργός την 8η Οκτωβρίου 1973, και<br />

ενάμιση μήνα μετά την ορκωμοσία του, εκδηλώνεται η εξέγερση του<br />

Πολυτεχνείου. Ήρθε στην εξουσία υποτίθεται για να εκτονώσει την<br />

502

κατάσταση και να κατασιγάσει τα πάθη μετά την εξέγερση της Νομικής<br />

αλλά τα πάθη φούντωσαν εντελώς απροσδόκητα στο Πολύτεχνείο<br />

από την 14η Νοεμβρίου 1973 που αρχίζει η κατάληψη, μέχρι<br />

τη νύχτα του Σαββάτου προς Κυριακή της 17ης Νοεμβρίου, που τα<br />

τανκς θα σπάσουν την πόρτα και θα καταστείλουν την αυθόρμητη,<br />

αυτοκαθοδηγούμενη και ακαθοδήγητη από τα κόμματα φοιτητική<br />

εξέγερση. Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί η εξέγερση του Πολυτεχνείου<br />

ονομάστηκε έπος. Τούτη η αυθόρμητη παθητική αντίσταση στη χούντα<br />

έχει μάλλον έναν λυρικό παρά έναν επικό χαρακτήρα. Και η<br />

επέλαση των τανκς κατά των νεαρών αόπλων έχει περισσότερη σχέση<br />

με γκραν κινιόλ μέσα στη νύχτα παρά με έπος. Το «έπος» δημιούργησε<br />

εντελώς κατά λάθος μια «ηρωίδα», τη Μαρία Δαμανάκη, της<br />

οποίας ο ηρωισμός συνίσταται στην εκφώνηση - από το ραδιόφωνο<br />

των φοιτητών - των συνθημάτων και των ανακοινώσεων της συντονιστικής<br />

επιτροπής. Πάντως πολλοί είχαν την ευκαιρία να βάλουν<br />

υποψηφιότητα για πολιτικοί εκεί μέσα στο Πολυτεχνείο. Για τον Μίμη<br />

Ανδρουλάκη, τον Κώστα Λαλιώτη και τον Στέφανο Τζουμάκα, ηγετικά<br />

στελέχη της εξέγερσης, ο δρόμος προς τη Βουλή, την πολιτική σκηνή,<br />

το πολιτικό παρασκήνιο και την εν γένει ελληνική πολιτική αθλιότητα,<br />

ξεκινάει από κει. Δεν πήγα ποτέ στο Πολυτεχνείο, ούτε μέσα<br />

ούτε έξω, ούτε τότε ούτε αργότερα. Δεν πήρα ποτέ μέρος στις προσκοπικές<br />

τελετές και τις ηλίθιες πορείες κατά την ημέρα της «επετείου<br />

του Πολυτεχνείου» τούτο το μεγάλο συλλογικό άλλοθι για την<br />

ηθική ανεπάρκεια ενός ολόκληρου λαού. Πρόκειται για ένα πολύ βολικό<br />

άλλοθι, που το οικειοποιήθηκαν όσοι νοιώθουν την ανάγκη να<br />

ξεπλύνουν την ντροπή για την απέραντη δειλία τους επί έξι ολόκληρα<br />

χρόνια. Πηγή: www.lifo.gr<br />

503

Καί τώρα, στό «Διά ταῦτα»:<br />

Πιστεύω, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, νά ἐβεβαιώθης ὅτι δέν μπορῶ νά<br />

εἶμαι ὑπέρ μίας ὁποιασδήποτε δικτατορίας, ἀλλά λόγω προσωπικῶν<br />

«πιστεύω» καί τήν λαϊκήν ρύσιν: «Τά σύκα-σύσκα καί ἡ σκάφη-σκάφη…»,<br />

παραθέτω δύο φύλλα τῆς Ἐφημερίδος τῆς κυβερνήσεως:<br />

504

Τά γεγονότα, λοιπόν, τοῦ Πολυτεχνείου, «ἔρριξαν» τήν χούντα;<br />

ΟΧΙ! Στό μόνον πού συνέβαλαν τά γεγονότα τοῦ Πολυτεχνείου ἦτο<br />

νά βοηθήσουν στήν εὐόδωσιν τοῦ σχεδίου τῶν ΗΠΑ, διά τόν περιορισμόν<br />

τοῦ Γεωργίου Παπαδοπούλου «κατ’ οἶκον» καί τήν ἀντικατάστασίν<br />

του μέ τόν Δημήτριον Ἰωαννίδην. Διατί, ὅμως; Δι’ αὐτό παρέθεσα<br />

ἀνωτέρω δύο φωτοαντίγραφα δημοσιεύσεως τῶν ἀποφάσεων<br />

505

τοῦ Γ. Παπαδοπούλου εἰς τά φύλλα 98 καί 99 τῆς Ἐφημερίδος τῆς<br />

Κυβερνήσεως ἀπό 14 ης Μαΐου 1973.<br />

Ἄν θυμᾶσαι ἤ ἄν σοῦ ἔχουν πῆ, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, μετά τήν<br />

παράδοσιν τῆς ἐξουσίας ἀπό τήν δικτατορίαν ἐκυκλοφόρησεν ἡ φήμη<br />

πώς οἱ ΗΠΑ «τιμώρησαν» τόν Γ. Παπαδόπουλον, ἐπειδή δέν ἐπέτρεψε<br />

εἰς τούς Ἀμερικανούς νά χρησιμοποιήσουν τίς βάσεις τῆς<br />

Κρήτης, ὡς προγεφύρωμα, εἰς τόν πόλεμον τῆς Ἐγγύς Ἀνατολῆς.<br />

Ὅμως, ἀποκρύπτουν τόν κυριότερον λόγον τῆς ἀπομακρύνσεώς του,<br />

πού ἦτο ἡ ἀπόφασίς του νά ἐκμεταλλευθῆ μόνη ἡ χώρα μας τούς<br />

ὑδρογονάνθρακες τοῦ ὑπεδάφους της, δηλαδή τοῦ πετρελαίου καί<br />

τοῦ ἀερίου καί, μάλιστα, νά πληρώνονται εἰς δραχμάς!<br />

Αὐτά, λοιπόν, τά φωτοαντίγραφα ἀποδεικνύουν σαφῶς, τόν λόγον,<br />

πού οἱ ΗΠΑ (διάβαζε οἱ Ἑβραῖοι) προτίμησαν τόν Δ. Ἰωαννίδην<br />

καί ἀφοῦ τόσον ἐκεῖνος, ὅσον καί ὁ «Ἐθνάρχης» Μακάριος ἐπετέλεσαν<br />

τήν ἀποστολήν τους, διέταξαν τήν παράδοσιν τῆς ἐξουσίας εἰς<br />

τούς πολιτικούς μας, ὄντας βέβαιοι διά τήν πολιτικήν, πού θά ἀκολουθήσουν…<br />

Μετά τήν πανηγυρικήν ἐπιστροφήν τοῦ Κ. Καραμανλῆ καί τήν<br />

ἀνάληψιν τῆς διακυβερνήσεως τῆς χώρας, πιθανῶς εἰδοποιημένος<br />

ἀπό τούς Ἀμερικανούς (διάβαζε Ἑβραίους ἐργοδότες του) ὁ Α. Παπανδρέου<br />

ἐπανέρχεται εἰς τήν Ἑλλάδαν καί περνᾶ, κατά τήν ὑποχρέωσιν,<br />

πού ἀνέλαβε, εἰς τήν δημιουργίαν τοῦ ΠΑΣΟΚ πού, ὅπως<br />

ἀναφέρεται εἰς τήν ὀνομασίαν του, δέν εἶναι Κόμμα, ἀλλά «κίνημα».<br />

Ἐπωφελούμενος ἀπό τό γεγονός ὅ,τι ὁ Κ. Καραμανλῆς, μετά τήν<br />

ἐξαπάτησιν τοῦ Βασιλέως Κωνσταντῖνου καί τήν κατάργησιν τῆς<br />

Συνταγματικῆς Μοναρχίας, ἐκλέγεται Πρόεδρος τῆς Ἑλλάδος καί κατά<br />

τήν ἐσωτερικήν διαμάχην εἰς τούς κόλπους τῆς «Νέας Δημοκρατίας»<br />

διά τήν διαδοχήν, ὁ μεγαλύτερος σύγχρονος λαοπλᾶνος καί δημαγωγός<br />

Ἀνδρέας Παπανδρέου, ρίχνει δύο ἠχηρά συνθήματα:«Ἀλλαγή»<br />

καί «Ὁ λαός δέν ξεχνᾶ, τί θά πῆ Δεξιά», μέ τά ὁποῖα κατά<br />

τίς πρόωρες ἐκλογές τοῦ Ὀκτωβρίου 1981, ἀναγκάζει τόν ἑλληνικόν<br />

λαόν νά ξεχάση τόν συμμοριτοπόλεμον, ἄρα «Τί θά πῆ Ἀριστερά»,<br />

καί κατατροπώνει τόν ἀντίπαλόν του Ἀρχηγόν τῆς «Νέας Δημοκρατίας»<br />

Γεώργιον Ράλλην, ὁ ὁποῖος παραιτεῖται καί ἀναλαμβάνει τήν<br />

ἡγεσίαν της ὁ Εὐάγγελος Ἀβέρωφ –Τοσίτσας.<br />

Ὁ Α. Παπανδρέου μετά τήν θριαμβευτικήν του νίκην, βάζει τά<br />

θεμέλια τῆς δημιουργίας ἑνός πυρῆνος σιγουριᾶς, διά τίς μελλοντικές<br />

506

ἐκλογικές ἀναμετρήσεις. Τά στελέχη τοῦ ΠΑΣΟΚ τρέχουν πόρταπόρτα<br />

καί διά πρώτην φορᾶν εἰς τήν πολιτικήν ὁρολογίαν τῆς Ἑλλάδος<br />

ἐμφανίζεται ὁ ὅρος «ἐγγραφή στήν κλαδικήν». Μέ τήν φόραν,<br />

πού εἶχαν πάρει καί τόν ἀριθμόν τῶν ξεγελασμένων πολιτῶν, ὁ μέγας<br />

δημαγωγός κατάλαβε πώς συντόμως ὁ ἀριθμός τῶν ἐγγεγραμμένων<br />

θά ἔφθανε τό σύνολον τοῦ ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ, ὁπότε καί ἔδωσε<br />

τήν σιωπηρᾶν ἐντολήν νά σταματήσουν οἱ ἐγγραφές…<br />

Ὁ ἀριθμός σιγουριᾶς εἶχεν ἐπιτευχθεῖ καί μέ τό παραπάνω!..<br />

Ὡστόσον, ἡ δημαγωγία καί τό ψέμα, ὅπως λέει ὁ λαός, ἔχουν «κοντά<br />

πόδια!» Ὁ Α. Παπανδρέου, παραμονές τῶν νέων ἐκλογῶν, αἰσθανόμενος<br />

πώς ὁ λαός ἄρχισε νά καταλαβαίνη τήν σαπουνόφουσκαν τῆς<br />

«Ἀλλαγῆς» καί ἄρχισε νά καταγράφη τόν ἀριθμόν τῶν «νεόπλουτων»,<br />

καταφεύγει εἰς νέα τεχνάσματα, τά ὁποῖα ἐστάθησαν μοιραῖα<br />

διά τόν ἑλληνικόν λαόν:<br />

α) Συνεχίζει τίς ἀσύνετες αὐξήσεις μισθῶν, προσφέροντας χρήματα,<br />

πού δέν προέρχονταν ἀπό μίαν ὑγιᾶν καί ἀνθηράν οἰκονομίαν, ἀλλά<br />

ἀπό ἄκρατον δανεισμόν, βάζοντας οὕτως τά θεμέλια τῆς οἰκονομικῆς<br />

χρεωκοπίας τῆς Ἑλλάδος, ὥστε εἰς σύντομον χρονικόν διάστημα,<br />

ὅλος ὁ πλοῦτος τοῦ ὑπεδάφους τῆς Ἑλλάδος νά περάση, «ἀντί πινακίου<br />

φακῆς», εἰς τάς χείρας τῶν κρυφῶν «ὁμοφύλων» του·<br />

β) Σπεύδει νά ὑπογράψη τήν Διακρατικήν Συμφωνίαν μεταξύ Ἑλλάδος<br />

καί <strong>ΕΣΣΔ</strong> διά τήν συνταξιοδότησιν τῶν πρώην πολιτικῶν προσφύγων,<br />

ἀποδεχόμενος, χωρίς ἀντιλογίαν, τούς ἀπαράδεκτους σοβιετικούς<br />

ὅρους, ἐνῶ συγχρόνως, θάβει τό θέμα τῆς συνταξιοδοτήσεως<br />

τῶν Ποντίων·<br />

γ) Τίς ἤδη ἕτοιμες κατοικίες διά τούς Ποντίους ἐπαναπατριζομένους,<br />

συμφώνως μέ τό σχέδιον τοῦ Κ. Καραμανλῆ, ἀρχίζει νά τίς παραδίδη,<br />

λές καί εἶχαν οἰκοδομηθεῖ μέ δικόν του πρόγραμμα, ἐνῶ ὁ μηχανισμός<br />

προπαγάνδας τοῦ Κινήματός του, προσπαθεῖ νά προσεταιρισθῆ τούς<br />

παλιννοστοῦντες διαδίδοντας, πώς τό Κόμμα τῆς ΝΔ ἀντιτίθετο, δῆθεν,<br />

εἰς τό πρόγραμμα ἐπαναπατρισμοῦ·<br />

δ) Διαβεβαιώνει τόν ἤδη Πρόεδρον τῆς Ἑλλάδος Κ. Καραμανλῆ διά<br />

τήν ἐπανεκλογήν του, ἐνῶ προετοιμάζει τήν ἐκλογήν εἰς τό Προεδρικόν<br />

ἀξίωμα τοῦ πρώην Ἀεροπαγίτου, Χρήστου Σαρτζετάκη.<br />

Χάριν ὅλων αὐτῶν τῶν τεχνασμάτων κατορθώνει νά νικήση<br />

πάλιν κατά τίς ἐκλογές τῆς 2 ας Ἰουνίου 1985.<br />

Ἐξηγώντας τό α΄τέχνασμα, πρέπει νά ποῦμε, πώς ὁ μηχανισμός<br />

507

«Δανεισμός», δέν σημαίνει τίποτε ἄλλον, παρά πρόσκαιρος, εἰκονική<br />

εὐμάρεια, πού εἰς βάθος χρόνου μετατρέπεται εἰς ἐπιστροφήν τῶν<br />

«δωρισμένων» χρημάτων μέ ἕναν ἄλλον μηχανισμόν, πού ὀνομάζεται<br />

«ΦΟΡΟΣ», διά νά ξεπληρωθοῦν τά δάνεια. Ἐπειδή ὅμως, οἱ τόκοι τῶν<br />

δανείων εἶναι τεράστιοι καί ἡ Ἑλλάς δέν διαθέτει πλέον ὑγιῆ ἔσοδα, ἡ<br />

μόνη «λύσις» διά τήν καταβολήν τῶν προηγουμένων δανείων, εἶναι ὁ<br />

ἐπαναΔανεισμός. Οὕτως, τό ἐξωτερικόν χρέος ἀπό 330 ἑκατομμύρια<br />

δραχμές ἐπί «ἐπαράτου» δικτατορίας καί 8 ΔΙΣ δραχμές ἐπί Κ.<br />

Καραμανλῆ, ἐκτινάσσεται εἰς τά 100 δις+ (τόκοι) ἐπί Α. Παπανδρέου.<br />

Λόγω τοῦ β’ τεχνάσματος βγαίνουν ἀδικημένοι καί οἱ πρώην<br />

πολιτικοί πρόσφυγες, ἐπειδή ὀλίγοι κατόρθωσαν νά πάρουν κάποιαν<br />

ὑποφερτήν σύνταξιν. Οἱ παρήλικες Πόντιοι, μέχρι σήμερον, περιορίζονται<br />

εἰς τίς συντάξεις ΟΓΑ, ἐπειδή μετά τήν πτῶσιν τῆς σοβιετικῆς<br />

ἐξουσίας, ἔγινε φανερή ἡ δεινή οἰκονομική κατάστασις, εἰς τήν ὁποίαν<br />

ὁδήγησαν τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> οἱ ἀλχημεῖες τῶν μπολσεβίκων.<br />

Ἡ ἀπάτη μέ τίς κατοικίες (τέχνασμα γ΄), ὁδήγησε εἰς ἀπόγνωσιν<br />

τούς παραλήπτας, οἱ ὁποῖοι δέν εὕρισκαν ἐργασίαν, ἀλλά καί τούς<br />

ὁδήγησεν εἰς χάος, ἐπειδή ἐνόμιζαν, πώς ἠδύναντο νά τίς πουλήσουν<br />

ἤ νά τίς ἐνοικιάσουν. Ἐν τῷ μεταξύ, εἶχεν ἀρχίσει καί ὁ μαζικός ἐπαναπατρισμός,<br />

πού ηὖρεν ἀνέτοιμον τήν Ἑλλάδαν. Πολλοί γνωστοί<br />

μου ἐπαναπατρισθέντες, ὑπό τήν ἐπήρειαν τῆς προπαγάνδας τοῦ<br />

ΠΑΣΟΚ μέ ἐρωτοῦσαν, ἄν πράγματι ἡ ΝΔ, ἦτο ἀντίθετος μέ τόν ἐπαναπατρισμόν<br />

τους!<br />

Πάντως, ἡ πλύσις ἐγκεφάλου, ἔδωσε πάλιν τά ἀποτελέσματά της:<br />

οἱ ταλαιπωρημένοι εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> Πόντιοι, ἐξέχασαν ταχέως τά δεινά<br />

της καί τήν γενοκτονίαν, ὁπότε ἕνας μεγάλος ἀριθμός τους ψηφίζει<br />

σοσιαλ(η)στές, ἀκόμα καί κομμουνιστές… Εἰς αὐτό συμβάλλει ὁ<br />

συνδυασμός τῆς δημαγωγίας, τό ἄγνωστον, ὅπως καί ἡ πληθώρα<br />

τῶνΚομμάτων, καθώς ἐπίσης ἡ ἀξεπέραστη πλύσις ἐγκεφάλου…<br />

Ἡ ἐξαπάτησις τοῦ Κ. Καραμανλῆ, ὀφείλετο βεβαίως καί εἰς τήν<br />

μνησικακίαν τοῦ Α. Παπανδρέου, ὅταν ἐντός τῆς Βουλῆς ὁ Κ. Καραμανλῆς<br />

τοῦ ἔλεγε, ὡς δάσκαλος εἰς τόν ἄτακτον μαθητήν: «Ἐσύ, νά<br />

κάτσης κάτω!..»<br />

Οἱ νίκες εἰς τίς ἐκλογικές ἀναμετρήσεις ὁδηγοῦν τά κομματικά<br />

στελέχη τοῦ ΠΑΣΟΚ εἰς συμπεριφορές, πού ἐθύμιζαν πλέον, καθεστώς.<br />

Ἄν θυμᾶσαι, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, τό ἐπίσημον ἔγγραφον τῶν<br />

ΗΠΑ, πού εἶχε ὑπογραφεῖ τόν Αὔγουστον τοῦ 1974, δηλαδή, 7 ὁλό-<br />

508

κληρα ἔτη πρίν ὁ Α. Παπανδρέου καταφέρει νά γίνη Πρωθυπουργός<br />

τῆς Ἑλλάδος, εἰς τό ἔγγραφον ἀναφερόταν ἤδη…<br />

Τό ἀποκορύφωμα δέ, τοῦ πολιτικοῦ θράσους τοῦ Α. Παπανδρέου,<br />

ἔγκειται εἰς τό γεγονός ὅ,τι διαπιστώνοντας, πώς ὁ λαός, ὁ<br />

ὁποῖος συνήθισε πλέον νά ξοδεύη χρήματα, πού ξεπερνοῦν τίς ἀποδοχές<br />

του, διότι ὁ λαοπλᾶνος Πρωθυπουργός, διά νά συμμαζέψη τά<br />

ἀσυμμάζευτα, ἀμέσως μετά τίς ἀσύνετες αὐξήσεις, ἔχει θεσπίσει<br />

νέους φόρους, οἱ τιμές τόσον τῶν προϊόντων, ὅσον καί τῶν ἐνοικίων<br />

ἀνεβαίνουν συνεχῶς, ὁπότε ξεστομίζει τήν περιβόητον φράσιν:«Τσοβόλα,<br />

δώστα ὅλα!»<br />

Πολλοί δέ Ἕλληνες, δυστυχῶς, δέν κατάλαβαν, πώς αὐτό τό:<br />

«Τσοβόλα, δώστα ὅλα!», τό πληρώσαμε καί θά τό πληρώνουμε αἰωνίως,<br />

ἐπειδή ὁ Ἀνδρέας ἐκτελοῦσε ἀποστολήν!<br />

Μέχρι σήμερον ὅμως, ὑπάρχουν ξεγελασμένοι πολίτες, οἱ ὁποῖοι λένε:<br />

«Ἐπί Α. Παπανδρέου, φάγαμε ψωμί!»<br />

Ἀξίζει νά σημειωθῆ, πώς ὁ Δημήτριος Τσοβόλας ἦτο ἕνας ἀπό<br />

τούς καλλίτερους οἰκονομολόγους καί, τό κυριότερον, τίμιος πολιτικός,<br />

ὁ ὁποῖος παρ’ ὀλίγον νά πληρώση τίς ἀτασθαλίες τοῦ Ἀρχηγοῦ<br />

του καί τοῦ κινήματός του. Δι’ αὐτό καί προσεπάθησε νά δημιουργήση<br />

ἕνα νέον Κόμμα, τό «ΔΗ.ΚΙ» καί ὅταν ἀπέτυχε, πάλιν ὡς<br />

τίμιος, ἀπεφάσισε τήν διάλυσίν του.<br />

Δυστυχῶς, εἰς συνέντευξίν του τό 2015, τά λεγόμενά του, θέτουν<br />

ὑπό ἀμφισβήτησιν καί τήν ἐντιμότητάν του…<br />

Ἡ φιλοδοξία τοῦ Α. Παπανδρέου, τρεφομένη καί ἀπό τήν «λατρείαν»<br />

τῶν ἐξαπατηθέντων πολιτῶν, ὁδήγησε τήν χώραν εἰς ἀλλεπάλληλες<br />

ἐκλογικές ἀναμετρήσεις, οἱ ὁποῖες ἐτελείωσαν μέ τήν ὁριακήν<br />

ἐπικράτησιν τῆς ΝΔ κατά τίς ἐκλογές τῆς 8 ης Ἀπριλίου 1990.<br />

Ὅπως προανέφερα, τήν μετασοβιετικήν ἐποχήν, ὁ μαζικός ἐπαναπατρισμός<br />

παίρνει τεραστίας διαστάσεις καί εὑρίσκει τήν Ἑλλάδαν<br />

ἀνέτοιμην, ἐπειδή ὁ Α. Παπανδρέου ὄχι μόνον ἄφησε τούς Ποντίους<br />

χωρίς συντάξεις, ὄχι μόνον δέν ἐπροχώρησε τό συνετόν πρόγραμμα<br />

τοῦ Κ. Καραμανλῆεἰς αὐτό τό ἐθνικόν θέμα, ἀλλά προετοίμασε τό<br />

ἔδαφος, ὥστε ὁ Κ. Μητσοτάκης νά διαλύση τήν ΜΟΜΑ, ἡ ὁποία μέ<br />

ἐλάχιστα ἔξοδα, ἐπραγματοποιοῦσε ἕνα μεγάλο καί φθηνόν οἰκοδομικόν<br />

πρόγραμμα.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

509

Εὐτυχῶς, τότε εὑρέθη ὁ κατάλληλος ἄνθρωπος, εἰς τό<br />

πρόσωπον τοῦ Ἀντώνη Σαμαρᾶ, τότε Ὑπουργοῦ Ἐξωτερικῶν,<br />

διά νά βγάλη τήν χώραν ἀπό τό ἀδιέξοδον, μέ<br />

τήν δημιουργίαν τοῦ Ε.Ι.Υ.Π.Ο.Ε. - Ἐθνικοῦ Ἱδρύματος<br />

Ὑποδοχῆς καί Ἀποκαταστάσεως Παλιννοστούντων<br />

Ὁμογενῶν Ἑλλήνων (Τό: ὁμογενῶν δέν ἦτο ἀρκετόν;).<br />

Θυμᾶμαι, ὅταν πῆγα νά τόν συγχαρῶ εἰς τό Ὑπουργεῖον.<br />

Μέ ὑπεδέχθη ἐγκαρδίως καί τοῦ εἶπα: «Ἀντωνάκη! Συγχαρητήρια<br />

διά τό νέον ὑψηλόν ἀξίωμά σου! Τό μόνον πού ἀπομένει<br />

εἶναι νά γίνης κάποτε Πρωθυπουργός καί Πρόεδρος τῆς Ἑλλάδος! Καί<br />

τά δύο τά προλαβαίνεις, ἐπειδή καί προσόντα ἔχεις καί εἶσαι νέος! Ὡς<br />

μεγαλύτερος καί φίλος, ἕνα ἔχω νά σοῦ πῶ: Ποτέ μήν ξεχάσης τόν<br />

ἠθικόν τίτλον, πού ἔχεις κερδίσει, ὥστε ὀπαδοί τῆς παρατάξεως, ἀλλά<br />

καί ἀντίπαλοι νά σέ ὀνομάζουν: τό «καλό παιδί» τῆς ΝΔ!» (Δέν<br />

ἐγνώριζα τότε τήν καταγωγήν…)!<br />

Ὁ ἴδιος δύναται νά τό ἐξέχασε, ὅπως καί πολλά ἄλλα, ὅταν ἔγινε<br />

Πρωθυπουργός, ἐγώ ὅμως τό θυμᾶμαι… Δυστυχῶς, ἡ μία πρόβλεψίς<br />

μου ἐπραγματοποιήθη, ἀλλά ὁ Ἀντωνάκης, ὡς Πρωθυπουργός ἀπέτυχεν<br />

οἰκτρῶς…<br />

Κατόπιν, ὁμιλήσαμε λεπτομερῶς διά τό Ε.Ι.Υ.Α.Π.Ο.Ε., πού<br />

μόλις εἶχε ἱδρύσει. Ἀκούγοντας τίς ἐμπειρίες μου καί ἐνθυμούμενος<br />

τίς προσπάθειές μου διά τόν μαζικόν ἐπαναπατρισμόν ἀπό τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>,<br />

ἀμέσως ἐτηλεφώνησε εἰς τόν Διευθύνοντα Σύμβουλον τοῦ Ἱδρύματος,<br />

τόν Δημήτριον Κόκκινον καί τοῦ εἶπε: «Δημήτρη, σοῦ στέλνω<br />

τόν Κώσταν Μαυρόπουλον. Εἶναι φίλος καί ἄτομον χρήσιμον εἰς τό<br />

Ἵδρυμα. Συζήτησε μαζί του καί ἐγώ θά ἀσχοληθῶ μέ τήν ἐπίσημον<br />

πλευράν τῆς ὑποθέσεως.»<br />

Ὁ Δ. Κόκκινος μέ ὑπεδέχθη ἐγκαρδίως καί μέ ὁδήγησε εἰς τό Γραφεῖον<br />

τοῦ τότε Προέδρου, Ποντίου Ὑποστρατήγου ἐν ἐνεργεία, Βύρωνος<br />

Σιδηροπούλου.<br />

Μέ τίς ὑπογραφές δύο Ὑπουργῶν ἀνέλαβα Διευθυντής τοῦ Μεταφραστικοῦ,<br />

μέ μερικήν ἀπόσπασιν καί ἐπίδομα 45.000 δραχμές, πού<br />

μετά τίς κρατήσεις, ἀπέμεναν 34.000 δραχμές. Αὐτό τό ποσόν ἐπαρκοῦσε<br />

διά τήν κάλυψιν τῶν ἐξόδων τοῦ γκαράζ, ἐπειδή ἔπρεπε νά<br />

προλάβω τήν ἐργασίαν μου εἰς τήν ΕΡΤ. Διά νά πραγματοποιηθῆ δέ<br />

αὐτή ἡ μερική ἀπόσπασις, ὑπέβαλα παραίτησιν ἀπό τήν θέσιν τοῦ<br />

Διευθυντοῦ συντάξεως καί ροῆς προγραμμάτων τῆς «Φωνῆς τῆς<br />

510

Ἑλλάδος», μέ συμπληρωματικόν ἐπίδομα 60.000 δραχμῶν, παραμένοντας<br />

μόνον ὑπεύθυνος τῶν ἐκπομπῶν διά τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>. Ἄν δέν εἶχα<br />

παραιτηθῆ, τό ἐπίδομα τῶν 60.000 δραχμῶν, μέ τήν πάροδον τῶν<br />

ἐτῶν, θά αὐξανόταν, ὁπότε καί ἡ σύνταξίς μου, θά ἦτο μεγαλυτέρα.<br />

Παρά τό γεγονός, ὅτι ἡ μερική ἀπόσπασις διήρκεσε μόνον ἕναν ἔτος,<br />

ἐπειδή συμφώνως πρός τό ἄρθρον ἄρ. 28 τοῦ Νόμου 2085/92 (ΦΕΚ<br />

170/20.10.92 Α) ἤρθησαν δικαίως οἱ ἰσχύουσες ἀποσπάσεις, τό ἀργότερον,<br />

μέχρι 28.12.92. Δέν μετανοῶ δι’ αὐτήν τήν ἀπόφασίν μου,<br />

διότι κατόρθωσα νά ὀργανώσω πλήρως τήν λειτουργίαν τοῦ μεταφραστικοῦ<br />

τμήματος καί νά βοηθήσω τούς συντοπίτες μου Ποντίους.<br />

Ε.Ι.Υ.Α.Π.Ο.Ε. – Τό δημιούργημα τοῦ Α. Σαμαρᾶ<br />

Τό μόνον καλόν ἀποτέλεσμα τῆς μερικῆς ἀποσπάσώς μου ἦτο ἡ<br />

πρόσληψις ὡς διερμηνέως τῆς συζύγου μου Ζήνας, γεγονός πού τήν<br />

ἀπήλλαξε ἀπό τίς συχνές, δυσβάστακτες δι’ αὐτήν, νυκτερινές βάρδιες<br />

εἰς τό Μαιευτήριον «Μητέρα» καί ἐμέναν ἀπό ἕνα ἠθικόν βάρος.<br />

Σημειωτέον ὅ,τι λόγω τῆς μακροχρόνου ἀσθενείας τοῦ μοναδικοῦ μας<br />

υἱοῦ, πού παρά τίς προσπάθειές μας ἀπεβίωσεν ὀλίγον πρό τῆς συμπληρώσεως<br />

τῶν 22 ἐτῶν του, ἡ Ζήνα, ὄντας φιλόλογος τῆς ρωσικῆς<br />

γλώσσης καί ὑψηλῆς καταρτίσεως ἠχολήπτις, ὅταν ἀπό τά πενιχρά<br />

οἰκονομικά μας ἔπρεπε νά ἐπιστρέψωμεν τά δάνεια πού ἐλάβαμε, διά<br />

νά καλυφθοῦν τά ἔξοδα τῆς ἀσθενείας τοῦ υἱοῦ μας, ἐδέχθη νά ἐργα-<br />

511

σθῆ εἰς τό Μαιευτήριον «Μητέρα», ὡς ἐκπαιδευομένη νοσηλεύτρια!<br />

Δυστυχῶς, ἡ σύνταξίς μου ἐμειώθη καί λόγω τῶν τεχνασμάτων<br />

τοῦ Α. Παπανδρέου καί τῶν «σύν αὐτῶ», ἐπειδή κατήργησε τό σχετικόν<br />

Προεδρικόν Διάταγμα, πού προέβλεπε, ἔστω δι’ ἑξαγορᾶς, τῆς<br />

προϋπηρεσίας μου εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>.<br />

Οἱ ἀτέλειωτες στάσεις ἐργασίας καί ἀπεργίες, καθώς ἐπίσης ἡ διένεξις<br />

τοῦ Πρωθυπουργοῦ Κωνσταντῖνου Μητσοτάκη μέ τόν Ἀντώνην<br />

Σαμαρᾶν, ὁδήγησαν εἰς τήν διεξαγωγήν προώρων ἐκλογῶν τήν 10 ην<br />

Ὀκτωβρίου 1993, κατά τίς ὁποῖες ὁ λαοπλᾶνος Α. Παπανδρέου κατόρθωσε<br />

εἰσέτι νά τίς κερδίση.<br />

Ὅμως τήν 20 ην Ὀκτωβρίου τοῦ ἰδίου ἔτους, λόγω σοβαρᾶς ἀσθενείας,<br />

εἰσάγεται εἰς τό νοσοκομεῖον καί δέν δύναται πλέον, νά ἀσκήση<br />

τά καθήκοντά του. Οὕτως, τήν 15 ην Ἰανουαρίου 1996 ὑπογράφει,<br />

τελικῶς, τήν παραίτησίν του καί ἀναλαμβάνει τήν Πρωθυπουργίαν ὁ<br />

Κώστας Σημίτης. Τήν 23 ην Ἰουνίου 1996 ὁ Α. Παπανδρέου ἀποθνίσκει.<br />

Μέ τήν ἄνοδον εἰς τήν ἐξουσίαν τοῦ Κόμματος ΠΑΣΟΚ, γίνονται<br />

ριζικές ἀλλαγές καί εἰς τό Ε.Ι.Υ.Α.Π.Ο.Ε.<br />

Εἶναι ἀξιοσημείωτον, πώς ὁ Πρόεδρος τοῦ Ἱδρύματος, Ὑποστράτηγος<br />

ἐν ἐνεργεία, Β. Σιδηρόπουλος ἐλάμβανεν ὀνομαστικόν ἐπίδομα<br />

100 χιλίων δραχμῶν, καί ἐγώ, ὅπως προανέφερα, Διευθυντής μεταφραστικοῦ,<br />

45 χιλιάδες δραχμές μηνιαίως, ἀλλά καταβάλαμε ὅλες μας<br />

τίς δυνάμεις, διά τήν εὐόδωσιν τοῦ ἔργου, πού εἴχαμε ἀναλάβει. Ὁ<br />

Στρατηγός, διά τήν οἰκοδόμησιν κατοικιῶν καί τήν κατασκευήν ὁδῶν<br />

ἐχρησιμοποιοῦσε μέ μηδαμινά ἔξοδα τήν ΜΟΜΑ, πού ὅπως ἤδη ἀνέφερα,<br />

ὁ Κ. Μητσοτάκης τήν διέλυσε. Ὁ ἐπιλεγεῖς ἀπό τό ΠΑΣΟΚ νέος<br />

Πρόεδρος Γεώργιος Ἰακώβου εἶχε μηνιαῖον μισθόν 1.700.000 δραχμές<br />

καί οἱ Διευθυντές τμημάτων, ὅπως ἤμουν ἐγώ, ἔπαιρναν 600-800.000<br />

δραχμές μηνιαίως! Ὅσον διά τά ἔργα: ΕΣΤΑΜΑΤΗΣΑΝ!<br />

Δυστυχῶς, δέν ἀνεστάλη μόνον ἡ λειτουργία τοῦ Ἐθνικοῦ Ἱδρύματος.<br />

Ἀκολούθησαν ἡ πλήρης πτῶσις τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας, καθώς<br />

ἐπίσης ὁ ἐξευτελιστικός (διά νά μήν χρησιμοποιήσω σκληρότερον<br />

χαρακτηρισμόν) χειρισμός τῆς κρίσεως τῶν Ἰμίων καί τῆς ὑποθέσεως<br />

Ὀτσαλᾶν, γεγονότα, πού ἐπιβεβαιώνονται ἀπό τά ἐπίσημα<br />

ἔγγραφα τῶν ΗΠΑ, τά ὁποῖα ἐπαρουσίασεν εἰς πρόσφατον ἐκπομπήν<br />

του ὁ δημοσιογράφος Κώστας Χαρδαβέλλας καί ἀφοροῦν καί τόν<br />

Γεώργιον Παπανδρέου, τόν νεώτερον καί τόν τότε Ἀντιπρόεδρον<br />

Θεόδωρον Πάγκαλον! Παρ’ ὅλα αὐτά, οἱ Ἕλληνες ἐπέλεξαν πάλιν τό<br />

512

ΠΑΣΟΚ καί τούς ὑπευθύνους τῶν ἀνωτέρω. Ἐλπίζω, τουλάχιστον, νά<br />

μήν δοῦμε κάποτε Πρόεδρον τῆς χώρας καί ὑποψήφιον «Ἐθνάρχην»<br />

τόν Κώσταν Σημίτη…<br />

Ἕνα ἄλλον, πού δέν καταλαβαίνω εἶναι, τί<br />

προσφέρουν εἰς τόν ἑλληνικόν λαόν, ἐκτός ἀπό<br />

ἐξαπάτησιν, οἱ συνεντεύξεις, ὅσον καί ἡ πρόσφατος<br />

τῆς κ. Δήμητρας Λιάνη-Παπανδρέου…<br />

513

ΟΙ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΑΠΟ ΑΠΛΟΙ<br />

ΣΥΛΛΟΓΟΙ/ΣΩΜΑΤΕΙΑ ΜΕΤΕΤΡΑΠΗΣΑΝ ΕΙΣ ΝΟΜΙΚΑ<br />

<strong>ΠΡΟ</strong>ΣΩΠΑ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ (ΝΠΔΔ)<br />

ΟΛΟΝ ΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΚΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ:<br />

Ἄρθρον Ι τοῦ ἀναγκαστικοῦ Νόμου <strong>36</strong>7/1945 εἰς τροποποίησιν τοῦ<br />

προηγουμένου: «Ὄσαι ἐκ τῶν ἐν Ἑλλάδι Ἰσραηλιτικῶν Κοινοτήτων<br />

ἀριθμοῦν κατά τήν δημοσίευσιν τοῦ παρόντος πλέον τοῦ ἠμίσεως<br />

τοῦ πρό τοῦ πολέμου ἀριθμοῦ μελῶν, θεωροῦνται ὠς ... ἀνασυγκεκροτημέναι.<br />

Ἡ λειτουργία τῶν Κοινοτήτων τούτων συνεχίζεται συμφώνως<br />

πρός τάς διατάξεις τοῦ Νόμου 2456/1920».<br />

Ἄρθρον Ι τοῦ προεδρικοῦ διατάγματος 182/1978 πού ἀφορᾶ τήν<br />

κοινότηταν τῶν Ἀθηνῶν μόνον: «Ἡ Ἰσραηλιτική Κοινότης Ἀθηνῶν<br />

ὑφίσταται ὡς Νομικόν Πρόσωπον Δημοσίου Δικαίου κατά τούς νόμους<br />

2456/1920 (ΦΕΚ 173) καί 4837/1930 (ΦΕΚ 252). Σκοπός της<br />

εἶναι γενικως ἡ ἐξυπηρέτησις συμφώνως μέ τούς νόμους αὐτούς τῶν<br />

θρησκευτικῶν, ἐκπαιδευτικῶν καί φιλανθρωπικῶν προορισμῶν ἡ ὑποστήριξις<br />

κάθε ὠφελίμου πρωτοβουλίας, πού ἐξυπηρετεῖ ἐθνικές ἀνάγκες,<br />

ἡ ἐξύψωσις τοῦ ἠθικοῦ, πνευματικοῦ καί κοινωνικοῦ ἐπιπέδου<br />

τῶν μελῶν της, ἡ ἀδελφοποίησίς τους καί ἡ φροντίς διά τήν προαγωγήν<br />

τῶν ἑβραϊκῶν γραμμάτων».<br />

Ἄρθρα 23 καί 25 τοῦ 2456/1920 λένε τά ἀκόλουθα: «Τά ὑπό τῶν<br />

Ἰσραηλιτικῶν κοινοτήτων εἰσαγόμενα ἐκ τοῦ ἐξωτερικοῦ εἴδη σχετικά<br />

μέ τήν θρησκευτικήν λατρείαν τῶν Ἰσραηλιτῶν, τά ἄζυμα τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ<br />

Πάσχα ἤ ἄλευρα διά τήν κατασκευήν τοιούτων ἀζύμων, ἡ<br />

εἰσαγομένη διά τό Ἰσραηλιτικόν Πάσχα σάκχαρις καί προμήθεια εἰδῶν<br />

χρησίμων τῆ διδασκαλία ἐν τοῖς κοινοτικοῖς σχολείοις, μετ' ἔγκρισιν<br />

τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας ἁπαλάσσονται παντός εἴδους εἰσαγωγικοῦ<br />

δασμοῦ καί τέλους Δημοσίου καί Δημοτικοῦ». «Οἱ Ἰσραηλίται οἱ μή<br />

δυνάμενοι νά τηρῶσιν ἑλληνιστί τά ἐμπορικά των βιβλία δύνανται νά<br />

μεταχειρίζωνται ἐγκύρως τήν ἰδιαιτέραν αὐτῶν διάλεκτον Ἰσπανοεβραϊκήν<br />

ἤ τήν Γαλλικήν γλώσσαν διά τήν τήρισιν αὐτῶν».<br />

Ἄρθρον 3 τοῦ 2456/1920: «Οἱ κατοικοῦντες μονίμως ἐν Ἑλλάδι<br />

Ἰσραηλίται ὑπάγονται θρησκευτικῶς εἰς τήν Ἰσραηλιτικήν ἀρχήν τήν<br />

514

ἐδρεύουσαν παρ’ ἑκάστη κοινοτήτι», τό οποίον τροποποιήθη μέ το<br />

ἄρθρον 1 τοῦ 4837/1930: «Μέλη Ἰσραηλιτικῆς Κοινότητος θεωροῦνται<br />

αὐτοδικαίως πάντες οἱ Ἰσραηλίται τό θρήσκευμα, οἱ κατοικοῦντες<br />

μονίμως ἐν τῆ έδρα τῆς Κοινότητος».<br />

(Προσέξτε τίς διαφορές εἰς τίς διατυπώσεις. Τήν μία λέμε διά<br />

θρησκευτικήν ὑπαγωγήν, εἰς τήν διόρθωσιν δέ, ἁπλῶς θεωροῦνται<br />

αὐτοδικαίως ἀλλά δέν διευκρινίζει ἄν ἡ ὑπαγωγή εἶναι ἁπλῶς καί μόνον<br />

θρησκευτική)<br />

Ἄρθρο 3 τοῦ 182/1978: «Μέλη τῆς Ἰσραηλητικῆς Κοινότητος Ἀθηνῶν<br />

εἶναι αὐτοδικαίως ὅλοι οἱ Ἰσραηλίτες ἀσχέτου φύλου καί ἡλικίας πού<br />

κατοικοῦν εἰςτούς Νομούς Ἀττικῆς καί Βοιωτίας μόνοι ἤ μέ οἰκογένειαν<br />

πρίν ἀπό ἕξι τουλάχιστον μῆνες».<br />

Εἰς αὐτό τό thread ὅπως καταλάβατε θά σχολιάσω τήν ἑλληνικήν<br />

νομοθεσίαν ὅσον ἀφορᾶ τίς ἑβραϊκές κοινότητες ἐν Ἑλλάδι. Θά δῆτε<br />

λοιπόν πώς αὐτοί οἱ κύριοι μέ τήν συγκεκριμένην νομοθεσίαν:<br />

(α) Δέν πληρώνουν φόρους εἰς τό Ἑλληνικόν κράτος παρ’ ὅλον πού<br />

εἶναι Ἕλληνες ὑπήκοοι.<br />

(β) Ὅταν πεθαίνουν καί δέν ἔχουν κληρονόμους, τά περιουσιακά<br />

τους στοιχεῖα μεταβιβάζονται εἰς τήν Ἰσραηλιτικήν κοινότηταν καί ὄχι<br />

εἰς τό Ἑλληνικόν Δημόσιον.<br />

(γ) Δύνανται νά ἐντάξουν εἰς τίς κοινότητές τους καί ἄτομα μή Ἑλληνικῆς<br />

ὑπηκοότητας ἀφοῦ μοναδική προϋπόθεσις διά τήν ἔνταξιν εἰς<br />

τίς κοινότητες εἶναι τό θρήσκευμα.<br />

(δ) Εἰσάγουν ἐμπορεύματα τά ὁποῖα ὑπόκεινται εἰς δασμούς ὑπό<br />

κανονικές συνθῆκες μέ τό πρόσχημα ὅτι αὐτά ἀποτελοῦν ἐμπορεύματα<br />

διά θρησκευτικήν χρῆσιν.<br />

(ε) Ἔχουν σχολεῖα καί ἱδρύματα ἀποκλειστικά καί μόνο διά Ἐβραίους<br />

(στ) Οἱ ἰσραηλίτικες κοινότητες μποροῦν καί ἐπιβάλλουν φόρους εἰς<br />

τά μέλη τους (ὑποχρεωτική εἰσφορά γνωστή ὡς «πέτσια») καί νά<br />

τούς εἰσπράττουν ὡσάν νά ἦσαν κράτος ἐν κράτει.<br />

(ζ) Ἡ ὀργάνωσις τῶν ἰσραηλιτικῶν κοινοτήτων μέ τήν ὑπάρχουσαν<br />

νομοθεσίαν θυμίζουν ὀργάνωσιν ὁμοσπονδιακῆς κυβερνήσεως!<br />

(η) Παραβιάζουν καί περιφρονοῦν ἑλληνικούς νόμους (ὅπως πχ ἡ<br />

ἀνύψωσις τῆς ἐθνικῆς σημαίας κατά τίς ἐθνικές ἑορτές εἰς τά κτίριά<br />

τους).<br />

515

(θ) Τό Κεντρικόν Ἰσραηλίτικον Συμβούλιον καί ἡ Ἰσραηλίτικη κοινότητα<br />

Ἀθηνῶν ὑποθάλπουν καί προστατεύουν ἐγκληματικές, «ἀκροδεξιές»<br />

ὀργανώσεις ὅπως ἡ ΕΝΩΣΗ ΣΙΩΝΙΣΤΩΝ <strong>ΕΛΛΑΔΟΣ</strong> τῆς ὁποίας<br />

πρόεδροι ἔχουν διατελέσει ἐκτός τῶν ἄλλων ὁ Σάμ Μπενρουμπής (ὁ<br />

γνωστός Μπενρουμπής πού ἔχει τίς οἰκιακές συσκευές). Πέντε δραστήρια<br />

μέλη τῆς Ε.Σ.Ε εἶναι ὁ Διονύσιος Μαγκλιβέρας, ὁ Μωυσῆς<br />

Σακκής, ὁ Σάμ Μπενρουμπής, ὁ Ἐρρίκος Λεβής καί ὁ Σάμ Ἁμαρίλλιο<br />

(πλακάκια Ἁμαρίλιο καί τά τοιαῦτα).<br />

ΠΩΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΙ ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΟΥΝ ΦΟΡΟΥΣ<br />

ΕΙΣ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΚΡΑΤΟΣ<br />

«Ὅλα τά μέλη τῆς Ἰσραηλιτικῆς Κοινότητας Ἀθηνῶν ἔχουν τήν<br />

ὑποχρέωσιν νά συνεισφέρουν ἠθικῶς καί ὑλικῶς κατά τό μέτρον τῶν<br />

δυνάμεών τους διά τήν ἐνίσχυσιν τῶν ἱδρυμάτων καί ἄλλων νομικῶν<br />

προσώπων καί φιλανθρωπικῶν ὀργανώσεων τῆς Κοινότητος».<br />

Τό ἄρθρον 5 παράγραφος 1 λέει τά ἑξῆς: «Ὅλα τά μέλη τῆς Κοινότητος,<br />

πού συμπλήρωσαν τό 21 ον ἔτος τῆς ἡλικίας τους, ἔχουν τήν<br />

ὑποχρέωσιν νά καταβάλλουν εἰςτήν Κοινότηταν ἐτησίαν εἰσφοράν<br />

Πέτσια, πού ὁρίζεται κατά τίς διατάξεις τοῦ ἄρθρου 26 τοῦ παρόντος».<br />

Ἄρθρο 26:<br />

1. Ἡ βεβαίωσις τῆς ὑποχρεωτικῆς εἰσφορᾶς «Πέτσια» γίνεται ἀπό τήν<br />

ἀντίστοιχην ἐπιτροπήν τοῦ ἄρθρου 18 τοῦ παρόντος πού κατατάσσει<br />

τούς ὑπόχρεους εἰς κατηγορίας εἰσφορᾶς ἀναλόγως τῆς οἰκονομικῆς<br />

τους καταστάσεως.<br />

2. Τό ὕψος τῶν εἰσφορῶν κατά κατηγορίες καθορίζεται κατ’ ἔτος ἀπό<br />

τήν Κοινοτικήν Συνέλευσιν κατά τήν συνεδρίασίν της διά τήν ἔγκρισιν<br />

τοῦ Προϋπολογισμοῦ καί ἡ βεβαίωσις γίνεται ἀπό τήν Ἐπιτροπήν<br />

«Πέτσια» κατ’ ἔτος τόν μῆναν Μάϊον.<br />

3. Τό ποσόν τῆς εἰσφορᾶς, πού ἐβεβαιώθη, κοινοποιείτα εἰςτόν ὑπόχρεον,<br />

ὁ ὁποῖος ἐντός προθεσμίας εἴκοσι (20) ἡμερῶν ἀπό τῆς κοινοποιήσεως<br />

ἔχει δικαίωμα νά ὑποβάλη ἔνστασιν εἰς τήν Ἐπιτροπήν<br />

Ἐνστάσεων, πού ὁρίζεται ἀπό τό Κοινοτικόν Συμβούλιον καί εἶναι<br />

πενταμελής. Αἱ ἀποφάσεις τῆς Ἐπιτροπῆς Ἐνστάσεων εἶναι ὁριστικές<br />

καί ἀμετάκλητες. Κυριότερα στοιχεῖα διά τήν κρίσιν τῆς ἐπιτροπῆς<br />

Ἐνστάσεων εἶναι: (α) ἡ προσωπική συνέντευξις μέ τόν ὑπόχρεον, (β)<br />

τό σημείωμα φόρου πού ἔχει ἐκδοθεῖ ἀπό τήν ἁρμοδίαν φορολογικήν<br />

516

ἀρχήν εἰς τό ὄνομα τοῦ ὑπόχρεου βάσει τῆς φορολογικῆς του δηλώσεως<br />

διά τήν παρελθοῦσαν ἤ τρέχουσαν χρῆσιν.<br />

4α) Εἰς περίπτωσιν μή ἐμπροθέσμου ὑποβολῆς ἐνστάσεως ἀπό τόν<br />

ὑπόχρεον·<br />

4β) Ἄν ὁ ὑπόχρεος ἀπουσιάζει δικαιολογημένως ἀπό τήν ἕδραν τῆς<br />

Κοινότητος, ἡ προθεσμία ὑποβολῆς ἐνστάσεως ἀρχίζει ἀπό τήν ἠμέραν<br />

ἐπιστροφῆς του. Ἡ ἡμέρα αὐτή ἀποδεικνύεται μέ ἐπαρκῆ δικαιολογητικά,<br />

πού προσκομίζει ὁ ὑπόχρεος.<br />

5. Τό κοινοτικόν συμβούλιον δύναται νά ἀρνηθῆ τήν παροχήν κάθε<br />

ὑπηρεσίας ἤ ἐξυπηρετήσεως εἰς τά μέλη, πού δέν ἐκπληρώνουν τίς<br />

ὑποχρεώσεις τους».<br />

Οἱ Ἰσραηλιτικές κοινότητες ἀπό τό 1920 θεωροῦνται ΝΠΔΔ.<br />

Συμφώνως μέ τή νομοθεσίαν τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους τά ΝΠΔΔ<br />

δέν πληρώνουν εἰς τό Δημόσιον τῆς Ἑλληνικῆς Πολιτείας καμμίας<br />

μορφῆς καί ἐκτάσεως ἄμεσον ἤ ἔμμεσον φορολογίαν. Δέν πληρώνει<br />

οὔτε διά τήν ἀπόκτησιν, ἀπό ἀγοράν ἤ δωρεάν, ὁποιουδήποτε ἀκινήτου<br />

ἤ κινητοῦ περιουσιακοῦ στοιχείου οὔτε ἀπό κέρδη διαχειρίσεώς<br />

τους. Πῶς λοιπόν δέν πληρώνουν οἱ Ἰσραηλίτες φόρον:<br />

(α) Τό 95% τῶν Ἰσραηλιτῶν ἔχουν γράψει τά ἀκίνητα περιουσιακά<br />

τους στοιχεῖα εἰς αὐτές τίς κοινότητες διά νά ἀποφύγουν κατ’ ἀρχᾶς<br />

τήν φορολογίαν. Τόν ἀναλογοῦντα εἰς τό Ἑλληνικόν Δημόσιον φόρον<br />

τόν πληρώνουν εἰς τήν Κοινότηταν, συμφώνως μέ τίς παραπάνω διατάξεις.<br />

Βάσει εἰδικοῦ μυστικοῦ συμβολαίου μεταξύ τοῦ ὑπόχρεου καί<br />

τῆς κοινότητος, ὁ ὑπόχρεος κρατᾶ τήν διαχείρησιν τῶν περιουσιακῶν<br />

στοιχείων μέχρι νά ἀποθάνη.<br />

(β) Τά ἀκίνητα περιουσιακά στοιχεῖα τῶν κοινοτήτων αὐτῶν εἰς ἀναλογίαν<br />

φθάνουν τά ἀκίνητά τῆς Ἐθνικῆς Τραπέζης τῆς Ἑλλάδος.<br />

Ἐπίσης κάποια ἀπό αὐτά τά ἀκίνητα ἔχουν γίνει δωρεά μέχρι....<br />

καί εἰς τό ὑπουργεῖον Ἀμύνης τοῦ Ἰσραήλ (ὁ Ζάκ Μπενβενίστε εἰς τήν<br />

Θεσσαλονίκην ἔχει δωρίσει κάποια ἀπό τά ἀκίνητά του εἰς τό ὑπουργεῖον<br />

Ἀμύνης, πού εἰσπράττει ἔσοδα ἀπό τήν διαχείρησίν τους).<br />

(γ) Συμφώνως μέ τόν Φορολογικόν κώδικαν νόμος 3323/1955 κάθε<br />

δωρεά κινητῆς καί ἀκίνητης περιουσίας εἰς ΝΠΔΔ ἁπαλάσσετα τῶν<br />

προβλεπομένων φορολογικῶν καί ἄλλων τελῶν.<br />

ΠΗΓΗ:http://www.adonisgeorgiadis.gr/phpbb3/viewtopic.php?f=2&t<br />

=214&start=0#p1981<br />

517

ΠΩΣ ΦΘΑΣΑΜΕΝ ΕΙΣ ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟΝ ΑΔΙΕΞΟΔΟΝ<br />

Ἡ «ἐπάρατος» Χούντα τό 1974 παραδίδει εἰς τόν «Ἐθνάρχην» Κ.<br />

Καραμανλῆ ὑγιές χρέος 330 ἑκατ. (ὑγιές, διότι λόγω μεγάλης βιομηχανικῆς<br />

καί ἀγροτικῆς ἀναπτύξεως τό χρέος αὐτοεξοφλεῖτο).<br />

Ὁ «Ἐθνάρχης» καί οἱ «δημοκράτες» πολιτικοί μας, ἁπαλλάσσοντας<br />

τήν χῶραν ἀπό τήν «ἐπάρατον» Δικτατορίαν, ἐπαναφέρουν<br />

τήν «Κοινοβουλευτικήν Δημοκρατίαν», ἀπαλλάσσοντάς μας συγχρόνως<br />

ἀπό τήν «ἰδεολογικήν» καί «οἰκονομικήν πληγήν» τῆς Βασιλείας,<br />

ἀλλά μετά ἀπό 7 ἔτη τό ἐξωτερικόν χρέος αὐξάνεται μέ ἰλιγγιώδη<br />

ταχύτηταν εἰς 8 ΔΙΣ δρχ. (σημειῶστε τήν πετρελαϊκήν κρίσιν τοῦ<br />

1977).<br />

Μόνη δικαιολογία εἶναι οἱ κρατικές ἐπενδύσεις καί τό ἐλεγχόμενον<br />

ἀκόμα ἐξωτερικόν χρέος.<br />

Ὁ ἄλλος ἐπίδοξος «Ἐθνάρχης», ὁ Ἀνδρέας, ἐξοφλώντας τίς ὑποχρεώσεις,<br />

οἱ ὁποῖες ἀπέρρεαν ἀπό τήν χορήγησιν τῶν 100 ἐκατομμυρίων<br />

δολλαρίων διά τήν ἵδρυσιν τοῦ ΠΑΣΟΚ, κλείνει ὅλες τίς τεράστιες<br />

βιομηχανίες (ἀποβιομηχάνισις, διατί;) (ΙΖΟΛΑ, ΠΙΤΣΟΣ, ΕΛΙΝΤΑ,<br />

ΠΕΙΡΑΙΚΗ ΠΑΤΡΑΙΚΗ, ΧΡΩΠΕΙ, PIRELLI HELLAS κτλ…) μέ δύο τρόπους:<br />

α) Ὑπερπολλαπλασιασμός μισθῶν καί εἰσφορῶν ἐντός μίας νυκτός·<br />

β) διαδοχικές ἀπεργίες.<br />

518

Συντόμως ἐφαρμόζει τό οἰκονομικό τερτίπι, πού λέγεται:<br />

«EASY MONEY SYSTEM» (Σύστημα Εὔκολον χρῆμα) εἰς ἐπίπεδον<br />

κράτους, δηλαδή παίρνει δάνεια (ἀπό τίς Ἑβραϊκές Τράπεζες τοῦ<br />

Ροκφέλερ, πού πρωτύτερον εἶχαν σχεδιάσει, διά νά ὀργανώση καί<br />

χρηματοδοτήση τήν δημιουργίαν τοῦ ΠΑΣΟΚ) καί μοιράζει τά χρήματα<br />

εἰς τούς πολίτας, δηλαδή γεμίζει τήν ἀγοράν μέ χρῆμα (ὄχι<br />

ὅμως ὑγιές, ἀλλά δανεικόν, μέ ἀσύλληπτους τόκους).<br />

Αὐτό ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα ἡ Ἑλλάδα, διά πρώτην φορᾶν νά καταναλώνη<br />

πολύ περισσότερα ἀπό αὐτά πού παράγει, βυθίζοντάς την<br />

πολύ περισσότερον εἰς τό «DEBT BASE BANKING SYSTEM» (Βασικόν<br />

Δανειοδοτικόν Τραπεζικόν Σύστημα). Σκοπός τοῦ «Τσοβόλα,<br />

δώστα ὅλα» δέν ἦτο ἡ φιλανθρωπία, ὅπως πιστεύει ὁ εὐκολόπιστος<br />

λαός, ἀλλά:<br />

• Πρέπει νά ἀρχίση ὁ λαός τά μεγάλα ἔξοδα καί νά συνηθίση εἰς τά<br />

μεγάλα ἔξοδα·<br />

• πρέπει νά «δέση» τήν Ἑλλάδαν μέ τά δάνεια εἰς τίς ὁμόφυλές του<br />

Ἑβραϊκές Τράπεζες·<br />

• καί ὅλα αὐτά διατί; Διά νά ἐνεργοποιηθῆ, ἐν καιρῶ, τό «EASY<br />

MONEY SYSTEM» (Εὔκολον εἰσοδηματικόν σύστημα) εἰς ἐπίπεδον<br />

φυσικῶν προσώπων καί πολύ ἀργότερον τό «TIGHT MONEY SY-<br />

STEM» (Σφικτόν εἰσοδηματικόν σύστημα) εἰς ἐπίπεδον πρῶτα φυσικῶν<br />

προσώπων καί ἀργότερον εἰς ἐπίπεδον Κράτους.<br />

Ὁ Μητσοτάκης (ἄλλος Ἑβραῖος) βασιζόμενος εἰς τό αἶσχος τῶν<br />

ΔΕΚΟ, πού εἶχεν ἱδρύσει ὁ Παπανδρέου, ἠθέλησε νά ἁρπάξη τήν εὐκαιρίαν<br />

καί νά τίς «χαρίση» εἰς ἰδιῶτας, βεβαίως, μέ τό ἀζημίωτον!<br />

Ὁ Σημίτης (Ἀαρῶν Ἀβουρί) φέρνει τήν ὁμόφυλήν του Ἐβραϊκήν<br />

Goldman Sachs διά νά δημιουργήση ἕνα SWAP (ἀνταλλαγή πληρωμῶν),<br />

ὥστε νά καλύψη τό χρέος «εἰς τά χαρτιά» καί νά εἰσέλθωμεν<br />

εἰς τό Εὐρώ. Ἡ Goldman Sachs δι’ αὐτό τό SWAP ἔλαβε ἀπό<br />

τήν Ἑλλάδαν πάνω ἀπό 1 δίς εὐρώ. (Τότε εἶναι πού ἐξηφανίσθησαν<br />

ἀπό τήν Τράπεζαν τῆς Ἑλλάδος 20 τόννοι χρυσοῦ...).<br />

Ὁ Σημίτης, λοιπόν, μέ συντάκτην τόν Λουκᾶν Παπαδῆμον, κλείνει<br />

τήν συμφωνίαν μέ τήν Goldman Sachs, μέσω τοῦ Πέτρου Χριστοδούλου.<br />

(Ὁ Πέτρος Χριστοδούλου ἐκτός ἀπό τήν Goldman Sachs ἦτο<br />

σύμβουλος καί εἰς τήν JP Morgan καί γίνεται Διευθυντής τῆς Ἐθνικῆς<br />

Τραπέζης τῆς Ἑλλάδος.)<br />

Αὐτό τό SWAP (ἀνταλλαγή πληρωμῶν) ἀπετέλεσε τήν βάσιν τῆς<br />

519

δικαιολογίας τῆς σημερινῆς καταρρεύσεως, διότι ἡ Goldman Sachs<br />

ἐγνώριζε τά βαθύτερα κατατόπια τῆς Ἑλληνικῆς οἰκονομίας.<br />

Τό ἐρώτημα εἶναι ὅμως, διατί οἱ Εὐρωπαῖοι ἑταῖροι μας, ἐνῶ<br />

ἐγνώριζαν τήν ἀπάτην, ἔκαναν τά «στραβά μάτια»;<br />

Βεβαίως, πρός ἴδιον συμφέρον!<br />

Παραθέτω καί τό σχετικόν ἔγγραφον τῆς ντροπῆς, ἀπορώντας,<br />

διατί αὐτός ὁ ἀνθρωπάκος, ὁ Κώστας Σημίτης καί οἱ «σύν αὐτῶ», ἕως<br />

σήμερον κυκλοφοροῦν ἀνέμελοι. Δέν ζητῶ τήν φυλάκισίν τους. Ζητῶ<br />

τήν δήμευσιν τῶν περιουσιῶν τους καί τήν παραχώρησιν εἰς ὅλους<br />

αὐτούς μίας συντάξεως τῶν <strong>36</strong>0 εὐρώ (ὅσην καθόρισαν οἱ ἴδιοι διά<br />

τούς Ἕλληνας πολίτας, ὡς ἐλαχίστην σύνταξιν).<br />

520

Ὅπως μᾶς ἐνημερώνει ἕνας Γερμανός οἰκονομολόγος, ἔκαναν τά<br />

«στραβά μάτια», διότι ἡ Ἑλλάδα δέν εἶναι βιομηχανική χώρα, ἄρα δέν<br />

εἶναι ἀνταγωνιστής τῆς Γερμανίας ἤ τῆς Γαλλίας, ΑΝΤΙΘΕΤΩΣ εἶναι<br />

μία καλή ἀγορά καί εὐκαιρία νά κερδοσκοπήσουν εἰς βάρος μας, διότι<br />

θά μᾶς δανείζανε μέ τόκον καί τά δανεικά, πρίν φθάσουν ἐδῶ, θά τά<br />

ξαναπαίρνανε πίσω λόγω VW, BMW, Mercedes, Opel, Audi, Bosch,<br />

Siemens, Miele, AEG, Lidl, Renault, Peugeot, Citroen, Carrefur, ἀγορά<br />

ὁπλικῶν συστημάτων κτλ…<br />

Κ. Μητσοτάκης Κ. Σημίτης καί Λ. Παπαδῆμος Πέτρος Χριστοδούλου<br />

Πλησιάζοντας τό 2000 καί ὅταν πλέον τό «EASY MONEY SYS-<br />

TEM» εἰς ἐπίπεδον κράτους εἶχε φθάσει εἰς τό ζενίθ (Ἡ Ἑλλάς χρωστᾶ<br />

πάρα πολλά εἰς τίς Ἑβραϊκές Τράπεζες) ἔπρεπε νά ἐφευρεθῆ ἕνας<br />

τρόπος νά παύση πλέον ἡ ἰσχύς τοῦ «EASY MONEY SYSTEM» εἰς ἐπίπεδον<br />

κράτους, ἐφ’ ὅσον τά πράγματα ὅδευαν πλέον καλῶς «δεμένα»<br />

καί νά περάσουμε εἰς ἄλλον ἐπίπεδον, δηλαδή, τό «EASY MONEY<br />

SYSTEM», εἰς ἐπίπεδον φυσικῶν προσώπων.<br />

Οὕτως ἐφευρέθη τό τέχνασμα, τό ὁποῖον δέν ἦτο ἄλλον ἀπό τήν<br />

μεγάλην ἀπάτην τοῦ Χρηματιστηρίου, πού ὅλοι ἤδη ἔχουμε ξεχάσει...<br />

Σκηνοθέτησαν, λοιπόν, εἰκονικά κέρδη καί μέσω πάντα τῶν ὑποχειρίων<br />

ΜΜΕ κατόρθωσαν νά κάνουν ἀκόμα καί τούς βοσκούς, ἐπάνω<br />

στά ὑψηλότερα βουνά, νά κατεβαίνουν εἰς τήν τηλεόρασιν κάποιου<br />

καφενείου, διά νά παρακολουθοῦν τήν πορείαν τῶν μετοχῶν τους…<br />

Ὅταν τό 99% τοῦ Ἑλληνικοῦ προβατικοῦ λαοῦ, εἶχε<br />

παίξει εἰς τό χρηματιστήριον καί ἤ ὅλη κατάστασις<br />

εἶχε φθάσει εἰς τό ζενίθ, ἦλθεν ἡ ὥρα τοῦ Σόρρος.<br />

«Σκάει μύτη» ὁ Σόρρος καί ξεκινᾶ τό κατρακύλισμα,<br />

μέ ἀποτέλεσμα νά πάρουν ὅλα τά λεφτά τοῦ λαοῦπροβάτου,<br />

πού ἐνωρίτερον τούς τά εἶχαν δώσει μέ<br />

«EASY MONEY SYSTEM» εἰς ἐπίπεδον κράτους, μέσω Ἀνδρέα. Ὁ σκοπός<br />

ὅμως, δέν εἶχε ὁλοκληρωθεῖ, ἀντιθέτως, μόλις ἐξεκινοῦσε.<br />

521

Ἀνακεφαλαίωσις: Ὁ Ἀνδρέας (Ζετκίν ή Καψαλί, «Ραυτόπουλος»,<br />

Μινέϊκο) Παπανδρέου εἶχεν ἐνεργοποιήσει τό «EASY MONEY SY-<br />

STEM» εἰς ἐπίπεδον κράτους [δήλαδή, ἔπαιρνε δάνεια καί τά ἐμοίραζε<br />

εἰς τήν ἀγοράν (βεβαίως μέ τό ἀζημίωτον) καταχρεώνοντας καί δεσμεύοντας<br />

τό Ἑλληνικόν κράτος εἰς τίς Ἑβραϊκές Τράπεζες]. Τό 2000,<br />

Σημίτης καί Σόρρος, τραβᾶνε ὅλο τό χρῆμα, πού εἶχε διοχετεύσει ὁ<br />

Παπανδρέου, μέσω τοῦ χρηματιστηρίου, μέ ἀποτέλεσμα νά μένη ἡ<br />

ἑλληνική ἀγορά χωρίς ρευστόν καί νά μᾶς βαραίνουν οἱ τεράστιοι<br />

τόκοι τῶν δανείων τοῦ Ἀνδρέα. Ἦτο καιρός διά τό «EASY MONEY<br />

SYSTEM», εἰς ἐπίπεδον φυσικῶν προσώπων. Δεδομένου, λοιπόν, πώς<br />

ρευστόν εἰς τήν ἀγοράν ἀπό τά κρατικά δάνεια δέν ὑπάρχει πλέον,<br />

(ἀφοῦ τά πῆραν πίσω ἀφήνοντας, βεβαίως, λόγω χρεῶν ἀπό τούς<br />

τόκους) οἱ ἀνάγκες τῶν μικρομάγαζων εἰς ρευστόν καί τῶν ἀνθρώπων<br />

νά ἀγοράσουν μίαν κατοικίαν, ἦσαν πάντα δεδομένες, ἐμφανίζονται,<br />

ὡς ἀπό «μηχανῆς θεός», οἱ Τράπεζες, οἱ ὁποῖες ἀνοίγουν τίς<br />

κάνουλες, ἐνεργοποιώντας οὕτως, τό «EASY MONEY SYSTEM», εἰς<br />

ἐπίπεδον φυσικῶν προσώπων.<br />

Δηλαδή, οἱ Τράπεζες ἀρχίζουν καί ρίχνουν ρευστόν εἰς τήν ἀγοράν,<br />

αὐτήν τήν φορᾶν, μέσω τῶν φυσικῶν προσώπων. Ἦτο λύσις<br />

αὐτή διά νά ὀρθοποδήσωμεν; Βεβαίως καί ὄχι! Σκοπός ἦτο νά φθάση<br />

ἡ κατάστασις εἰς κάποιον σημεῖον, νά κλείση ἕνας Χ χρονικός κύκλος,<br />

διά νά προχωρήσουν εἰς τό ἐπόμενον στάδιον, τό ὁποῖον λέγεται<br />

«TIGHT MONEY SYSTEM» (Σφικτόν εἰσοδηματικόν σύστημα), εἰς<br />

ἐπίπεδον φυσικῶν προσώπων.Ἔχουμε 3 δεδομένα:<br />

1. Μᾶς βαραίνουν κρατικά χρέη ἀπό τά δάνεια τοῦ Ἀνδρέα, ΑΡΑ<br />

μπαίνουν τρελοί φόροι εἰς ὅλας τάς συναλλαγάς, ὑποτίθεται διά νά<br />

ξεχρεώσωμεν καί αὐτό σημαίνει ἀκρίβεια·<br />

2. ὑγιές ρευστόν εἰς τήν ἀγοράν δέν ὑπάρχει, παρά μόνον τά χρήματα<br />

τῶν Τραπεζῶν, τά ὁποῖα παρέχονται εἰς τήν ἤδη καταστραγγισμένην<br />

ἀγοράν μέ τοκογλυφικούς ὅρους·<br />

3. οἱ τιμές τῶν κατοικιῶν ἀπό τό 1993 ἔχουν δεκαπλασιασθεῖ, λόγω<br />

φορολογίας καί μόνον, τά δέ βάρη διά τούς πολίτας-πρόβατα εἶναι<br />

δυσβάστακτα.<br />

Ἦτο καιρός διά τό τελικόν «TIGHT MONEY SYSTEM», εἰς ἐπίπεδον<br />

κράτους, μέ πρώτον βῆμα: Πρό ἑνός ἔτους, τό 2009, οἱ Τράπεζες<br />

αἴφνης ἔκλεισαν τίς κάνουλες τῶν δανείων… ντόμινο, ὁπότε<br />

ἐπῆλθε ἡ οἰκονομική δυσχέρεια.<br />

522

ΤΕΛΙΚΟΝ ΣΧΕΔΙΟΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ<br />

Μέ τόν Κωνσταντῖνον Καραμανλῆν, τόν νεώτερον, γνωρισθήκαμε<br />

πρίν ἀσχοληθεῖ μέ τήν πολιτικήν. Ἦτο Νοέμβριος<br />

τοῦ 1988, ὅταν μέ ἐκάλεσε εἰς τό Γραφεῖον του<br />

καί μοῦ ἐπρότεινε νά μεταφράσω τάς διαλέξεις τοῦ γνωστοῦ<br />

Ρώσου ἀντιφρονοῦντος Ἀνατόλυϊ Καριάγκιν εἰς τήν<br />

Ἀθήναν καί τήν Θεσσαλονίκην. Εἰς τό διάστημα τῆς παραμονῆς<br />

τοῦ Α. Καριάγκιν εἰς τήν Ἑλλάδαν, μοῦ ἐδόθη ἡ εὐκαιρία νά<br />

γνωρίσω ἀπό κοντά τόν Κ. Καραμανλῆν, τόν νεώτερον, καί νά διαπιστώσω,<br />

πώς πρόκειται διά τίμιον, ἐξόχως μορφωμένον καί λογικόν<br />

ἄτομον. Διά τήν δημοτικότητάν του ἐπείσθην εἰς τήν Θεσσαλονίκην,<br />

ὅταν ἕνα βράδυ, μετά τήν διάλεξιν τοῦ Α. Κοριάγκιν, ἐπισκεφθήκαμε<br />

κάποιο κέντρον καί ὅλοι οἱ θαμῶνες, ἀνεξαιρέτως, τόν ὑπεδέχθησαν<br />

ἐγκαρδίως.<br />

Ἄν ὅμως, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, μέ ἐρωτήσεις: «Ὡς Πρωθυπουργός<br />

ἦτο καλός;», ἄνευ δισταγμοῦ, θά ἀπαντήσω: ΟΧΙ!.. Γνωρίζεις<br />

διατί; Ἐπειδή ἔπεσε θύμα τοῦ χαρακτῆρος του! Βλέπετε, εἶναι φιαγμένος<br />

ἀπό τήν πάσταν τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι δέν μποροῦν νά<br />

καταδικάσουν, ἀκόμα καί ἐγκληματίαν! Εἰς τέτοιους ἀνθρώπους, δυστυχῶς,<br />

δέν δύνασαι νά ἐμπιστευθῆς τήν θέσιν ἀρχηγοῦ κράτους!<br />

Αὐτό ἀποδεικνύεται ἐπειδή δέν ἔστειλε εἰς τήν φυλακήν πολλά στελέχη<br />

τῆς προηγουμένης κυβερνήσεως ΠΑΣΟΚ, ἀλλά καί τόν ἴδιον τόν<br />

τότε Πρωθυπουργόν Κώστα Σημίτην, ἄν καί τόν εἶχεν χαρακτηρίσει<br />

«Ἀρχιερέαν τῆς διαπλοκῆς!»<br />

Ἄν τούς ἔστελνε εἰς τήν φυλακήν, δέν θά τολμοῦσαν καί ὀρισμένοι<br />

δικοί του νά ἀκολουθήσουν τό παράδειγμα τῶν συναδέλφων<br />

τους ἀπό τό ΠΑΣΟΚ καί ὁ ἴδιος θά ἦτο λαοπρόβλητος!<br />

Οἱ πολιτικοί παράγοντες τοῦ ΠΑΣΟΚ ἀνάσαναν μέ ἀνακούφισιν<br />

ἐπειδή, χάριν τῆς καλοσύνης του, παρέμειναν ἀτιμώρητοι διά τήν<br />

ἄμεσον συμμετοχήν τους εἰς τέτοια σκάνδαλα, ὅπως ἡ ἀπάτη μέ τό<br />

Χρηματιστήριον Ἀθηνῶν καί κατεχώρησαν τό δῆθεν σκάνδαλον τῆς<br />

Μονῆς Βατοπεδίου εἰς τήν κυβέρνησιν Καραμανλῆ, ἐνῶ ἡ ἀρχική<br />

πρωτοβουλία, ὅπως ἀπεδείχθη, ἀνῆκε εἰς τούς Ὑπουργούς Δρῦ καί<br />

Φωτιάδην τοῦ ΠΑΣΟΚ.<br />

Βρώμικη ἦτο καί ἡ στάσις τῶν ΜΜΕ, τά ὁποῖα παραπληροφορούσαν<br />

τούς πολίτας, διαδίδοντας:<br />

«… κουράσθηκε καί βαρέθηκε νά κυβερνᾶ»·<br />

523

«…παραιτήθη καί παρέδωσε τήν ἐξουσίαν εἰς τόν ΓΑΠ»·<br />

«… Διατί σιωπᾶ;»<br />

Εἶχαν κάποιαν σχέσιν ὅλα αὐτά μέ τήν πραγματικότηταν;<br />

Βεβαίως, ΟΧΙ! Κατ’ ἀρχήν ὁ Κ. Καραμανλῆς, ὁ νεώτερος, δέν<br />

ἐδήλωσεν «κούρασιν» ἤ ὅτι «βαρέθηκε νά κυβερνᾶ». Ἁπλῶς, ἐξέφρασε<br />

τόν ἀποτροπιασμόν του, δι’ ὅλα, ὅσα συμβαίνουν εἰς τήν χώραν.<br />

Δεύτερον, διατί τά ΜΜΕ ἀποσιωποῦσαν τήν δήλωσιν-ἀπειλήν τοῦ<br />

ΓΑΠ: «Σέβομαι τόν Πρόεδρον Κάρολον Παπούλια, ἀλλά δέν θά τόν<br />

ψηφίσω διά δευτέραν θητείαν, ὦστε νά γίνουν ἐκλογές! Κερδίζοντάς<br />

τες, τότε θά τόν ψηφίσω!»<br />

Τρίτον, δέν ἐγνώριζαν, πώς ὀργανώθη ἡ ἀπόπειρα δολοφονίας<br />

τοῦ Κ. Καραμανλῆ, τοῦ νεωτέρου, μέ ταυτόχρονον ἀπειλήν τῆς ζωῆς<br />

τῆς συζύγου του καί τῶν τέκων τους, μέ τήν κρυπτογραφικήν ὀνομασίαν:<br />

«Πυθία 1»;<br />

Αὐτό τό γεγονός, μόνον εἰς τό περιοδικόν «ΕΠΙΚΑΙΡΑ», εἰς τό<br />

φύλλον: 16-22.06.2011 ἐδημοσιεύθη.<br />

Τό ἔγγραφον τῆς Ἐθνικῆς Ὑπηρεσίας Πληροφοριῶν τῆς Ἑλλάδος<br />

(ΕΥΠ) μέ τόν χαρακτηρισμόν «ΑΚΡΩΣ ΑΠΟΡΡΗΤΟΝ» καί τήν κρυπτογραφικήν<br />

ὀνομασίαν: «Εἰδικόν δελτίον» ἀρ. 219/5 Φεβρουαρίου<br />

2009, ἐπληροφοροῦσε τήν τότε κυβέρνησιν Κ. Καραμανλῆ, τοῦ νεωτέρου:<br />

«Ἡ ὑπηρεσία μας ἔλαβε πληροφορίαν ἀπό τήν Ὑπηρεσίαν<br />

Ἀσφαλείας τῆς Ρωσικῆς Ὁμοσπονδίας (FSB), συμφώνως πρός τήν<br />

ὁποίαν «Ὁμάδα δράσεως» τῆς FSB, ἀποτελουμένη ἀπό 19 ἄτομα,<br />

ἐνετόπισε καί ἀπεκάλυψε σχέδιον ἀπόπειρας δολοφονίας τοῦ Κ.<br />

Καραμανλῆ, μέ σκοπόν νά ἀποτρέψη τήν πολιτικήν του, εἰς τόν τομέαν<br />

τῆς ἐνεργείας».<br />

Δέν θά ἀντιγράψω ὅλο τό ρεπορτάζ τοῦ περιοδικοῦ δι’ αὐτό τό<br />

θέμα. Ἁπλῶς, θέτω τά ἑξῆς ἐρωτήματα εἰς τήν<br />

τότε Ὑπουργόν Ἔξωτερικῶν, δηλαδή, τήν Ντόρα<br />

Μπακογιάννη: «Ἀκόμα καί ἄν οὐδέν ἐγνωρίζατε<br />

δι’ αὐτήν τήν συνωμοσίαν, διατί συμφωνήσατε<br />

διά τήν πραγματοποίησιν τοῦ σχεδίου τῶν ΗΠΑ,<br />

περί δημιουργίας «Πυρηνικῆς ὀμπρέλας», ἥτις<br />

ἐστρέφετο καθαρῶς κατά τῆς Ρωσικῆς Ὁμοσπονδίας;<br />

Δέν ἔπρεπε νά γνωρίζετε, ὅτι ἡ κατασκευή τῶν ἀγωγῶν πετρελαίου<br />

καί ἀερίου Μπουργκάζ – Ἀλεξανδρούπολις, κατά πᾶσαν πιθα-<br />

524

νότηταν, θά ἐμπόδιζε τά σχέδια τοῦ Ἑβραϊκοῦ λόμπυ τῶν ΗΠΑ; Διά<br />

τήν Ἑλλάδαν θά ἦτο κάτι περισσότερον ἀπό ἀναγκαῖον, ἐπειδή συνεβάδιζε<br />

μέ τήν πολύ ὀρθήν ἀπόφασιν τοῦ Κ. Καραμανλῆ νά τό ὑπογράψη<br />

διά τούς ἑξῆς λόγους:<br />

• Θά κερδίζαμε ὑγιές χρῆμα, μετά ἀπό 30 ὁλόκληρα χρόνια·<br />

• ποῖος θά τολμοῦσε νά ἀπειλήση συμφέροντα τοῦ Πούτιν·<br />

• τήν στιγμήν πού τό παραμύθι «Τουρκία – μπαμπούλας» θά κατέρρεε,<br />

τά κέρδη καί ἡ ἐπιρροή τοῦ Ἑβραϊκοῦ λόμπυ τῶν ΗΠΑ θά ἐξανεμίζονταν,<br />

διότι ἀφ’ ἑνός δέν θά μᾶς ἐδάνειζαν πλέον αὐτοί.<br />

Θά σταματούσαμε νά ἀγοράζουμε ὁπλικά συστήματα ἀπό αὐτούς<br />

(ἀγοράζουμε ὁπλικά συστήματα ἀπό τήν Ἀμερικήν τόσα, ὅσα οἱ ὑπόλοιπες<br />

χῶρες τῆς Ε.Ε. ὅλες μαζί!) καί ὅτι ἐν καιρῶ πολέμου οἱ Ἀμερικανοί<br />

δέν θά μποροῦσαν νά μᾶς ἐπηρεάσουν, ἐφ’ ὅσον τά ὁπλικά<br />

συστήματα δέν θά ἦσαν δικά τους.<br />

Παραθέτω φωτοαντίγραφα τῶν ἀπορρήτων ἐγγράφων τῆς ΕΥΠ:<br />

Αὐτοί καί πολλοί ἄλλοι λόγοι ἦσαν, πού ἔπρεπε νά πέση ὁ «ἀποτυχημένος»<br />

Καραμανλῆς καί εἰς τήν θέσιν του νά τοποθετήσουν τόν<br />

525

Ἑβραῖον Τζέφρυ-Γεώργιον (Μινέϊκο, Τζάντ) Παπανδρέου.<br />

Βεβαίως, φταίει καί ὁ λαός τῆς Ἑλλάδος, ἐπειδή μέ τήν ὑπερβολικήν<br />

ἀποχήν του ἀπό τίς ἐκλογές, ἔδωσε τήν δυνατότηταν εἰς τούς<br />

φανατικούς ὀπαδούς τοῦ ΠΑΣΟΚ, οἱ ὁποῖοι ἐψήφισαν σύσσωμοι, νά<br />

ἐκλέξουν τόν Ἀρχιψεύτην ΓΑΠ, ὁ ὁποῖος, εἰς ἀντίθεσιν μέ τόν Κ. Καραμανλῆ,<br />

ἔλεγε: «Λεφτά ὑπάρχουν!» Ὁ Τζέφρυ, ἐνῶ προεκλογικῶς,<br />

ὑπόσχεται χρήματα εἰς τόν λαόν, μέ τό πού βγαίνει, λέει τό ἀντίθετον,<br />

ἰσχυριζόμενος ὅ,τι δέν ἐγνώριζε, ἀλλά τόν διαψεύδουν ἀπ’<br />

εὐθείας, πρόσωπα, τά ὁποῖα τόν εἶχαν ἐνημερώσει προεκλογικῶς,<br />

ὅπως ὁ Προβόπουλος καί ὁ Ἀϊβαλιώτης. Δέν νομίζετε, πώς θά ἔπρεπε<br />

νά τά ἐγνώριζε; Πρωθυπουργός ἤθελε νά γίνη, ὄχι περιπτεράς!.. Εἰς<br />

τήν καλυτέραν περίπτωσιν, εἶναι ἀνόητος καί ἀνεύθυνος. Εἰς τήν<br />

χειροτέραν: ἐγνώριζεν πολύ καλῶς τί ἔπραττε δολίως.<br />

Ὁ Τζέφρυ, 30 ἡμέρες πρό τῶν ἐκλογῶν καί ἐνῶ ἤμεθα εἰς προεκλογικήν<br />

περίοδον, μεταβαίνει εἰς τήν Ἀμερικήν, διά συνάντησιν μέ<br />

τόν Κλίντον. Οὐδέν μέσον τῶν media ἀναφέρει (!), τί πῆγε νά κάνη<br />

εἰς τήν Ἀμερικήν; Τί εἶπε μέ τόν Κλίντον; Μέ ποῖους ἐσυναντήθη καί,<br />

τί ἐσχεδίασε; Διότι δέν νομίζω νά πῆγε διά… καφέ εἰς τήν Ἀμερικήν,<br />

εἰς καιρόν προεκλογικῆς ἐκστρατείας! Κατ’ ἀρχήν, προσλαμβάνει τήν<br />

ἰδίαν Ἑβραϊκήν Ἑταιρείαν, πού ἀνέλαβε τήν καμπάνιαν τοῦ Ὀμπάμα,<br />

διά τό ΠΑΣΟΚ. Ὡς πρωθυπουργός, ΑΙΦΝΗΣ ξεχνᾶ τό«Λεφτά ὑπάρχουν»,<br />

ΑΙΦΝΗΣ θυμᾶται ὅτι «λεφτά δέν ὑπάρχουν», ΑΙΦΝΗΣ ὅλοι<br />

θυμοῦνται, ὅτι ἡ Ἑλλάς δέν τά πάει καλά μέ τά δημοσιονομικά της,<br />

ΑΙΦΝΗΣ οἱ Τράπεζες καί τά markets θυμοῦνται ὅ,τι δέν τά πᾶμε<br />

καλά.<br />

Ὅπως μᾶς ἐνημερώνει ὁ οἰκονομικός δημοσιογράφος τῶν Financial<br />

times τοῦ Λονδίνου, MartinSantmpou, τέλη τοῦ 2009, τό<br />

Ντουμπάϊ ἀνεκοίνωσε μίαν ἀναδιάρθρωσιν τῆς οἰκονομίας του, πού<br />

τρόμαξε τούς ἐπενδυτάς καί ἐδημιούργησεπολλές ἀμφιβολίες ὅλων<br />

τῶν κρατικῶντίτλων καί τήν ἰδίαν στιγμήν, ἡ Ἑλληνική Κυβέρνησις<br />

ὁμολόγησε ἀπό μόνη της, ὅτι τά στοιχεῖα διά τό ἔλλειμμα τῆς Ἑλλάδος<br />

εἶχαν παραποιηθεῖ, γεγονός πού ἐστάθη κυρία αἰτία, νά ἀνοίξουν<br />

οἱ ἀσκοί τοῦ Αἰόλου (Παπακωνσταντῖνου).<br />

Ἡ ἀλήθεια διά τό ἔλλειμμα τοῦ 2009<br />

Σήμερον, τό Newsbomb ἀποκαλύπτει μέ στοιχεῖα, ὅλο τό παρα-<br />

526

σκήνιο διογκώσεως τοῦ ἐλλείμματος μέ ἀριθμούς. Ἡ κυβέρνησις Γ.<br />

Παπανδρέου ἔρριξεν «εἰς τά βράχια» τήν οἰκονομίαν καί ἔπειτα ὀμιλοῦσε<br />

περί «τιτανικοῦ». Τό Newsbomb ἀποκαλύπτει ἕνα πρός ἕνα τά<br />

μεγέθη, πού ὁ κύριος Στουρνάρας προσπαθεῖ σήμερον νά χρεώση εἰς<br />

τήν κυβέρνησιν Καραμανλῆ, μέ προφανῆ στόχον, νά προστατεύση<br />

τήν κυβέρνησιν Γ. Παπανδρέου, πού συνέχισε τό ὀλέθριον ἔργον<br />

Σημίτη. Ἡ ἔρευνα αὐτή ἀποκαλύπτει καί τήν μεταγενεστέραν σκοπιμότηταν<br />

διογκώσεως τοῦ ἐλλείμματος ἀπό τήν ΕΛΣΤΑΤ, ὥστε Παπανδρέου–<br />

Παπακωνσταντῖνου, νά βγοῦν ἀπό τό πλαίσιον τῶν εὐθυνῶν.<br />

Τζέφρυ, Παπακωνσταντίνου, Στουρνάρας, Σημίτης, μέ «Ἐπιτελάρχην» τόν<br />

Παπαδῆμον, ἀκολουθώντας πιστά τήν ἐντεταλμένην ὑπηρεσίαν τοῦ Ἀνδρέα<br />

Παπανδρέου, μᾶς ὁδήγησαν εἰς τήν σημερινήν κατάστασιν.<br />

Ἡ σύγκρισις μέ τά ἀντίστοιχα στοιχεῖα τῶν χωρῶν τῆς Εὐρωζώνης,<br />

πού δημοσιεύεται διά πρώτην φορᾶν, εἶναι ὁ κρίκος πού συνδέει<br />

τίς καταγγελίες Ρουμελιώτη, μέ τίς ἀποκαλύψεις τῆς Ζωῆς Γεωργαντᾶ.<br />

Ἡ συνέχεια, θά δωθῆ ἀπό τήν δικαιοσύνην;<br />

Τά ντοκουμέντα<br />

Τό ἔλλειμμα τοῦ 2009, ἐσκεμμένως ηὐξήθη ἀπό τήν κυβέρνησιν<br />

Γ. Παπανδρέου εἰς τό 13,6% τοῦ ΑΕΠ, μέ πολύ συγκεκριμένους τρόπους,<br />

ὅπως θά διαπιστώσετε. Ἡ πραγματικότης εἶναι, ὅτι ἡ κυβέρνησις<br />

ΠΑΣΟΚ – Παπανδρέου ἐξόδευσε συνειδητῶς 10 δις κατά τό τελευταῖον<br />

τρίμηνον τοῦ 2009, μέ στόχον νά αὐξήση τό ἔλλειμμα εἰς τό<br />

12,7% τοῦ ΑΕΠ, νά ρίξη τίς εὐθύνες εἰς τήν προηγουμένην κυβέρνησιν<br />

καί, ταυτοχρόνως, νά διευκολύνη τήν ὑπαγωγήν τῆς χώρας<br />

εἰς τό μνημόνιον, ὡς μόνην ἐπιλογήν, ὅπως ἀπεκάλυψεν καί ὁ Μ.<br />

Ἰγνατίου, εἰς τό πρόσφατον ἄρθρον του, δημοσιευθέν εἰς τό περιο-<br />

527

δικόν «Ἐπίκαιρα». Αὐτό ἄλλωστε ἀποδεικνύεται ἀπό τό γεγονός, ὅτι<br />

τόν Ὀκτώβριον, ὅταν ἡ κυβέρνησις τοῦ ΠΑΣΟΚ προέβη εἰς τήν ἐκτίμησιν<br />

τοῦ ἐλλείμματος 12,7% εἰς τό τέλος τοῦ ἔτους, συμπεριέλαβε<br />

δαπάνας, τάς ὁποῖας τελικῶς δέν ἔκανε! Διά παράδειγμα, εἶχεν ὑπολογίσει<br />

νά πληρώση 2,2 δισ. εὐρώ διά ἐξόφλησιν χρεῶν τῶν νοσοκομείων,<br />

ἀλλά ἐπλήρωσε μόνον 1,2 δις. Τό ἴδιον ἔγινε μέ τάς ἀμυντικάς<br />

δαπάνας: Ὑπελόγισε 3,1 δισ. εὐρώ, ἀλλά κατέβαλε 2,1 δισ. Τό<br />

γεγονός, ὅτι αἱ δαπάναι δέν ὑλοποιήθησαν εἰς τό σύνολόν τους σημαίνει,<br />

ὅτι θά ἠδύναντοἐξ ἀρχῆς νά μήν ἔχουν ἐγγραφή – ἄρα καί τό<br />

ἔλλειμμα θά ἦτο μικρότερον ἀπό τό 12,7% τοῦ ΑΕΠ.<br />

Ἰδού ἀποδείξεις μέ συγκεκριμένα νούμερα:<br />

• Ἡ κυβέρνησις, τό τελευταῖον τρίμηνον τοῦ 2009, ἐπροχώρησεν εἰς<br />

ἐπιστροφές φόρων ὕψους 1,5 δισ. εὐρώ, ἐνῶ τίς ἐπάγωσεν ἀπό τόν<br />

Ἰανουάριον. Ἀκόμη καί κατά τό πρῶτον ἐννεάμηνον τοῦ 2010 καί<br />

ἐνῶ προηγήθησαν ἔντονες διαμαρτυρίες ἀπό τό σύνολον τοῦ ἐπιχειρηματικοῦ<br />

κόσμου, οἱ ἐπιστροφές φόρων ὑπελείποντο κατά 200<br />

ἑκατ. εὐρώ περίπου, ἐν σχέσει μέ τό 2009.<br />

• Ἡ κυβέρνησις, τό τελευταῖον τρίμηνον τοῦ 2009 καί, μάλιστα, τίς<br />

τελευταῖες ἡμέρες τοῦ ἔτους, ἐπλήρωσεν 1,2 δισ. εὐρώ διά χρέη νοσοκομείων,<br />

χωρίς νά προβῆ εἰς τήν ἀναγκαίαν διαπραγμάτευσιν μέ<br />

τούς προμηθευτᾶς, ὥστε νά περιορίση αἰσθητῶς τήν ὀφειλήν.<br />

• Ἡ κυβέρνησις, τό τελευταῖον τρίμηνον τοῦ 2009, ηὔξησε τάς<br />

δαπάνας δι’ ἐξοπλιστικά προγράμματα, κατά 0,7 δισ. εὐρώ.<br />

• Ἡ κυβέρνησις, τό τελευταῖον τρίμηνον τοῦ 2009, ἐδαπάνησε 0,5<br />

δισ. εὐρώ, διά τήν πρώτην δόσιν τοῦ ἐπιδόματος ἀλληλεγγύης.<br />

• Ἡ κυβέρνησις, τό τελευταῖον τρίμηνον τοῦ 2009, μετέθεσε διά τό<br />

2010 τήν εἴσπραξιν τοῦ ΕΤΑΚ, πού ἀναλογοῦσε εἰς τό 2009, ὕψους<br />

0,6 δισ. εὐρώ.<br />

• Ἡ κυβέρνησις, τό τελευταῖον τρίμηνον τοῦ 2009, ηὔξησε κατά 0,2<br />

δισ. τίς δαπάνες διά τό Πρόγραμμα Δημοσίων Ἐπενδύσεων, ἐν σχέσει<br />

μέ τίς ἤδη ηὐξημένες προβλέψεις τοῦ Προγράμματος Σταθερότητος.<br />

Τήν ἰδίαν στιγμήν, τά ἐπίσημα στοιχεῖα δείχνουν, ὅτι κατά τό 9-μηνον<br />

Ἰανουαρίου – Σεπτεμβρίου τοῦ 2010, περιέκοψε τίς πληρωμές διά τό<br />

ΠΔΕ κατά 30,3% ἐν σχέσει μέ τό 2009, προκειμένου νά ἐμφανίση,<br />

ὅτι τό ἔλλειμμα ἐμειώθη.<br />

• Ἡ κυβέρνησις, τό τελευταῖον τρίμηνον τοῦ 2009 κατήργησε τίς ρυ-<br />

528

θμίσεις διά τούς ἡμιυπαιθρίους (πού ἐπανέφερε ἀργότερον), τήν ἐπιβολήν<br />

φόρου εἰς τά λαχεῖα, τό ξυστόν καί τά σκάφη ἀναψυχῆς (πού<br />

ἐπίσης ἐπανέφερε ἀργότερον), χάνοντας οὕτως ἔσοδα 2,2 δισ. εὐρώ.<br />

• Ἡ κυβέρνησις, τό τελευταῖον τρίμηνον τοῦ 2009, ηὔξησε τάς<br />

δαπάνας διά ὁδοιπορικά, τίς λειτουργικές δαπάνες καί προμήθειες τοῦ<br />

Δημοσίου κατά 0,7 δισ. εὐρώ, ἐπί πλέον τῶν δαπανῶν πού θά<br />

ἐπραγματοποιοῦσεν, ἐάν διατηροῦσε τόν ρυθμόν τοῦ πρῶτου 9-<br />

μήνου.<br />

• Ἡ κυβέρνησις, τό τελευταῖον τρίμηνον τοῦ 2009, ἐνῶ κατήγγειλε<br />

τήν δῆθεν κατάρρευσιν τοῦ φοροεισπρακτικοῦ μηχανισμοῦ, ἀπώλεσεν,<br />

κυριολεκτικῶς, κάθε ἔλεγχον τῶν ἐσόδων. Ἡ ὑστέρησις ἐσόδων<br />

κατά τό 9-μηνον Ἰανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2009, ἐν σχέσει μέ τό<br />

2008, ἦτο 1,1 δισ. εὐρώ.<br />

Μόνον κατά τό τελευταῖον τρίμηνον τοῦ ἔτους, ἐξεπέρασε τά 2<br />

δισ. εὐρώ, διά νά φθάση εἰς τό τέλος τοῦ οἰκονομικοῦ ἔτους, περίπου<br />

τά 3 δισ. εὐρώ! Δηλαδή, τό τελευταῖον τρίμηνον, οἱ ἀπώλειες ἐσόδων<br />

ἦσαν διπλάσιες, ἀπό ὅ,τι τό 9-μηνον τῆς κυβερνήσεως Καραμανλῆ!<br />

Ἐάν ὁ Παπανδρέου κατώρθωνε νά διατηρήση τίς ἔστω καί μή ἱκανοποιητικές,<br />

κατά τό ΠΑΣΟΚ, ἐπιδόσεις τῆς ΝΔ εἰς τό διάστημα, πού<br />

εἶχε τήν εὐθύνην, (ἐάν διά παράδειγμα δέν καθυστεροῦσε τρεῖς μῆνας<br />

νά τοποθετήση Γενικόν Γραμματέαν εἰς τό Ὑπουργεῖον Οἰκονομικῶν)<br />

τότε ὁ προϋπολογισμός θά εἶχε ἐπιπλέον ἔσοδα 1,7 δισ. εὐρώ.<br />

Τό ἄθροισμα ὅλων τῶν ἀνωτέρω, ἰσοῦται μέ 9,3 δισ. εὐρώ. Ἡ<br />

διαφορά ὡς τά 10 δις, ὀφείλεται εἰς ἐπί μέρους κονδύλια, ὅπως<br />

ηὐξημένας δαπάνας διά τόκους, ὀλιγοτέρα ἔσοδα ἀπό τόν φόρον<br />

κινητῆς τηλεφωνίας, κ.α. Αὐτό εἶναι το, δῆθεν, κρυπτόν ἔλλειμμα καί<br />

εἶναι πλέον φανερόν, εἰς ποῖον ὀφείλεται.<br />

Ἀντιθέτως, τό 2010 ἡ κυβέρνησις, περιέκοψε τάς δαπάνας διά τό<br />

ΠΔΕ, ἐπεριόρισε τίς ἐπιστροφές φόρων κλπ, μέ ἀποτέλεσμα τό ἔλλειμμα<br />

νά ἐμφανίζεται μειωμένον! Ἡ ἀλήθεια εἶναι, ὅτι ἀπό τόν Ὀκτώβριον<br />

ὡς καί τό τέλος τοῦ 2009, δέν ὑπῆρξεν οὔτε ἕνα μέτρον περιορισμοῦ<br />

τοῦ ἐλλείμματος. Ὑπῆρξαν μόνον μέτρα, πού τό ηὔξησαν.<br />

Εἰς ἀντίθεσιν μέ τόν Καραμανλῆν, ὁ ὁποῖος πρό τῶν ἐκλογῶν εἶχε<br />

δεσμευθεῖ, ὅτι θά ἐλάμβανε πρόσθετα μέτρα, εἰς τό πνεῦμα ὅσων<br />

ἀνεκοίνωσεν εἰς τήν ΔΕΘ, τόν Σεπτέμβριον τοῦ 2009, ὁ τότε Πρωθυπουργός,<br />

χωρίς αὐτήν τήν σκόπιμον παρέμβασιν, τό ἔλλειμμα τοῦ<br />

2009 θά ἔκλεινε, περίπου εἰς τό 8 – 9 % τοῦ ΑΕΠ.<br />

529

Ἀργότερον, τό 2010 μεθοδεύθη νέα αὔξησις τοῦ ἐλλείμματος τοῦ<br />

2009 εἰς τό ὕψος τοῦ 15,4% τοῦ ΑΕΠ, μέ τόν συνυπολογισμόν εἰς<br />

αὐτό τῶν ΔΕΚΟ καί ἄλλων δημοσίων ὀργανισμῶν, ὑπόθεσις, πού<br />

εὑρίσκεται ἤδη εἰς κρίσιν τῆς Δικαιοσύνης, ἀφοῦ μέλη τῆς ΕΛΣΤΑΤ<br />

κατηγοροῦν μέ ἰσχυρά στοιχεῖα τόν ἐπικεφαλῆς τῆς ΕΛΣΤΑΤ Ἀνδρέαν<br />

Γεωργίου, ὅτι αὐθαίρετως αὔξησε ἀκόμα περισσότερόν τό ἔλλειμμα,<br />

μέ τάς γνωστάς ὀδυνηράς δι’ ὅλους συνέπειας. Χωρίς τήν μεθοδευμένην<br />

αὔξησίν του, λοιπόν, τό ἔλλειμμα τοῦ 2009 θά ἐκινεῖτο περίπου<br />

εἰς τόν εὐρωπαϊκόν μέσον ὄρον! Χωρίς τήν ἀνάγκην νά ἀποβῆ ἡ<br />

Ἑλλάς πειραματόζωον, νά ἐκχωρηθῆ ἡ Ἐθνική κυριαρχίακαί νά ὑπογραφή<br />

τό «Ἑλληνικόν μνημόνιον», πού εἶναι μακρᾶν τό χειρότερον,<br />

ἀπό τά ἀντίστοιχα τῶν ἄλλων χωρῶν. Στοιχεῖον, πού δολίως κρύπτουν,<br />

ὅσοι τά ἐπικαλοῦνται!<br />

Τό πλέον ἐντυπωσιακόν παράδειγμα ὅμως, εἶναι αὐτό τῆς Ἰρλανδίας.<br />

Τό ἐπικαιροποιημένον πρόγραμμα σταθερότητος τῆς Ἰρλανδίας<br />

διά τήν περίοδον 2009–2014, τό ὁποῖον ἐσυζητήθη εἰς τό Ecofin τόν<br />

Ἀπρίλιον τοῦ 2010, προέβλεπε διά τό 2009 ἔλλειμμα 11,7% καί διά<br />

τό 2010, 11,6%. Εἶναι γνωστόν, ὅτι ἡ τελευταία ἐκτίμησις τῆς Ἰρλανδικῆς<br />

κυβερνήσεως, ἀνέβασε τό ἔλλειμμα τοῦ 2010 εἰς τό 32%,<br />

δηλαδή, σχεδόν εἰς τριπλάσια ἐπίπεδα!<br />

Τά στοιχεία αὐτά ἀποδεικνύουν ἐπίσης, ὅτι λόγω τῆς πρωτοφανοῦς<br />

τότε διεθνοῦς κρίσεως, οἱ ἀποκλίσεις μεταξύ ἐκτιμήσεων καί<br />

τελικῶν ἐφαρμογῶν, ἦσαν φυσιολογικῶς, μεγαλύτερες τοῦ συνήθους.<br />

Ἐδῶ ὀφείλουν ἀπαντήσεις διά τόν ρόλον τους καί ἄλλοι, ἐκτός<br />

τοῦ κυρίου Στουρνάρα, ὅταν ὁ Καραμανλῆς ὁμιλοῦσε περί ἀνάγκης<br />

λήψεως μέτρων:<br />

• Προειδοποίησεν διά τίς δυσμενεῖς οἰκονομικές ἐξελίξεις, ἤδη εἰς πρό<br />

ἡμερησίας διατάξεως συζήτησιν εἰς τήν Βουλήν, τήν 12 ην Φεβρουαρίου<br />

2009, πού τήν ἐπροκάλεσεν ὁ τότε Πρωθυπουργός!<br />

• Ἐκάλεσεν ὑπό τόν τότε Π/Θ τούς πολιτικούς ἀρχηγούς εἰς συναντήσεις<br />

τήν 5 ην Μαρτίου 2009, νά συμφωνήσουν εἰς ἕνα πλαίσιον<br />

ἀρχῶν, διά τήν οἰκονομικήν διαχείρισιν. Τό πλαίσιον ἀπερρίφθη, πρωτοστατοῦντος<br />

τοῦ Γ. Παπανδρέου!<br />

• Ἔλαβεν τρεῖς φορές περιοριστικά δημοσιονομικά μέτρα:5.2.2009,<br />

18.3.2009 καί 25.6.2009. Τά μέτρα αὐτά, ἀντιμετωπίσθησαν μέ πρωτοφανήν<br />

ἐπιθετικότηταν ἀπό τά κόμματα τῆς ἀντιπολιτεύσεως καί τό<br />

530

συντριπτικῶς μεγαλύτερον τμῆμα τοῦ γραπτοῦ καί ἠλεκτρονικοῦ<br />

Τύπου! Αὐτοί, πού μετέπειτα ἀποσιωποῦσαν, τά ἀπάνθρωπα μέτρα<br />

τοῦ μνημονίου!<br />

• Ἐπροκήρυξεν ἐκλογές τήν 4.10.2009 μέ διακύβευμα τήν ἀνάγκην<br />

μίας αὐστηρᾶς δημοσιονομικῆς πολιτικῆς. Ἡ στάσις του αὐτή, παρά<br />

τήν ἀκραίαν ἀνευθυνότηταν τῆς τότε Ἀξιωματικῆς Ἀντιπολιτεύσεως,<br />

ἔδινε τό ἐλεύθερον εἰς τήν μετέπειτα κυβέρνησιν Παπανδρέου, νά<br />

λάβη μέτρα, ὅμως οἱ στόχοι του εἶναι πλέον ὁλοφάνεροι σήμερον.<br />

Τό περιοδικόν FOCUS, βγάζει ἐξώφυλλον τήν Ἀφροδίτην μέ τήν<br />

γνωστήν χειρονομίαν, λέγοντας οὔτε λίγο οὔτε πολύ, ὅτι οἱ Γερμανοί<br />

δουλεύουν διά νά ταΐζουν τούς τεμπέληδες Ἕλληνας. Οἱ Γερμανοί<br />

δημοσιογράφοι θά ἔπρεπε νά γνωρίζουν ὅτι διά τήν ἐπίτευξιν τοῦ<br />

«Γερμανικοῦ οἰκονομικοῦ θαύματος», προσέφεραν πολλά οἱ συμπατριῶτες<br />

τους, ἀλλά τό θέμα: θά ἐπιτυγχανόταν καί πότε, χωρίς τό<br />

τελεσίγραφον τῶν ΗΠΑ: «Δῶστε χρόνον εἰς τήν Γερμανίαν διά τάς<br />

ἀποζημιώσεις», μέ ἀντάλλαγμα τό «Σχέδιον Μάρσαλλ», τίθεται ὑπό<br />

συζήτησιν…<br />

Ἡ Ἑλλάδα, βεβαίως, ἐκτός των δικαιουμένων ἀποζημιώσεων, εἶχε<br />

καί ἔχει τήν ἀπαίτησιν τῆς ἐπιστροφῆς τοῦ «Κατοχικοῦ δανείου», τήν<br />

ἀποζημίωσιν τῆς ἀπάτης μέ τό «Κατοχικόν μάρκον», καθώς ἐπίσης<br />

τῆς καταβολῆς τῶν ἀποζημιώσεων εἰς τίς οἰκογένειες τῶν θυμάτων.<br />

Ὑπάρχει καί ἡ μεταφορά εἰς τήν Γερμανίαν καταγεγραμμένων ἀρχαιολογικῶν<br />

εὐρυμάτων, ἡ ἀξία τῶν ὁποίων ἀνέρχεται εἰς 13 τρίς! Πέραν<br />

τῆς ἀπάτης τοῦ «Κατοχικοῦ μάρκου», οἱ Γερμανοί δέν πρέπει νά ξεχνοῦν<br />

καί τίς ἀπάτες καί τίς δωροδοκίες μίας σειρᾶς μεγάλων γερμανικῶν<br />

ἐπιχειρήσεων. Τελικῶς, μετά ἀπό σειράν λαθῶν τοῦ Τζέφρυ,<br />

ἀναγκαζόμεθα νά ὑποστοῦμε τήν κυβέρνησιν «Ἐθνικῆς σωτηρίας»,<br />

μέ Πρωθυπουργόν ποῖον; Τόν κ. Λουκᾶν Παπαδῆμον!<br />

Ἅς δοῦμε, λοιπόν, ποῖος εἶναι: Ὁ Λουκᾶς Παπαδῆμος ἐγεννήθη εἰς<br />

τήν Ἀθήναν τήν 11 ην Ὀκτωβρίου τοῦ 1947, μέ οἰκογενειακήν καταγωγήν<br />

ἀπό τήν Δεσφίνα Φωκίδος. Εἶναι κάτοχος πτυχίου Φυσικῆς, ἀπό<br />

τό Ἰνστιτοῦτον Τεχνολογίας τῆς Μασσαχουσέτης (MIT), μεταπτυχιακοῦ<br />

εἰς τήν ἠλεκτρολογίαν-μηχανολογίαν καί διδακτορικού διπλώματος<br />

εἰς τά οἰκονομικά, ἀπό τό ΜΙΤ. Τήν δεκαετίαν τοῦ '70 ἀκολούθησε<br />

ἀκαδημαϊκήν καριέραν εἰς τό ΜΙΤ καί τό Πανεπιστήμιον Columbia<br />

τῆς Νέας Ὑόρκης, ἐνῶ κατά τίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ '80,<br />

προσέφερε τίς ὑπηρεσίες του εἰς τήν Ὁμοσπονδιακήν Τράπεζαν τῆς<br />

531

Βοστώνης, ὡς οἰκονομικός ἐμπειρογνώμων. Ἐπιστρέφοντας εἰς τά<br />

πάτρια ἐδάφη, ἀκολούθησεν ἀκαδημαϊκήν καριέραν καί τό 1985<br />

ἀνέλαβε τήν θέσιν οἰκονομικοῦ συμβούλου τῆς Τραπέζης τῆς Ἑλλάδος.<br />

Ἐν συνεχεία, τήν περίοδον 1993–1994, διετέλεσεν ὑποδιοικητής<br />

τῆς Τραπέζης τῆς Ἑλλάδος, καί κατόπιν διοικητής τῆς Τραπέζης τῆς<br />

Ἑλλάδος, εἰς τό διάστημα 1994-2002.<br />

Τό 2002 ἀνέλαβεν τήν θέσιν τοῦ ἀντιπροέδρου τῆς Εὐρωπαϊκῆς<br />

Κεντρικῆς Τραπέζης, ἀπό τήν ὁποίαν ἀπεχώρησε τό 2010, ἀναλαμβάνοντας<br />

ἀμισθί(!), καθήκοντα οἰκονομικοῦ συμβούλου τοῦ Πρωθυπουργοῦ<br />

Γ. Παπανδρέου.<br />

Ὁ Λ. Παπαδῆμος εἶναι συντάκτης πολυαρίθμων ἄρθρων<br />

καί δοκιμίων διά θέματα οἰκονομικῆς καί νομισματικής<br />

πολιτικῆς, ἐνῶ ἀπό τό 2006 εἶναι τακτικόν μέλος τῆς<br />

Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν.<br />

Ὁ πρώην ἀντιπρόεδρος τῆς ΕΚΤ, ὑπῆρξεν ἐπίσης μέλος<br />

πολλῶν συμβουλίων καί ἐπιτροπῶν, μεταξύ των ὁποίων εἰς τό Συμβούλιον<br />

τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Νομισματικοῦ Ἱδρύματος, τό Συμβούλιον<br />

Οἰκονομικῶν Ἐμπειρογνωμόνων τῆς Ἑλλάδος, τήν Νομισματικήν Ἐπιτροπήν<br />

τῶν Εὐρωπαϊκῶν Κοινοτήτων καί τήν Ἐπιτροπήν Διεκδικήσεως<br />

Ὀλυμπιακῶν Ἀγώνων-Ἀθήνα 2004.<br />

Κατά τήν ὁμιλίαν τοῦ εἰς τά πλαίσια συνεδρίου διά τό εὐρώ τό<br />

2001 – εἰς τήν ὁποίαν ἀναφέρεται καί ἡ Daily Telegraph εἰς σχετικόν<br />

ἄρθρον της – ὁ Λ. Παπαδῆμος ἐξῆρε τό ἑνιαῖον εὐρωπαϊκόν νόμισμα,<br />

διά τήν προστασίαν πού παρῆχεν εἰς τήν Ἑλλάδαν καί τίς ἄλλες χῶρες<br />

τῆς εὐρωζώνης ἀπέναντι εἰς τά «ἐξωγενῆ σόκ», πού προκλήθησαν<br />

μετά τίς ἐπιθέσεις τῆς 11 ης Σεπτεμβρίου, ὑποστηρίζοντας, ὅτι τά μακροοικονομικά<br />

καί τά μικροοικονομικά ὠφέλη, ἀπό τήν εἰσαγωγήν<br />

τοῦ εὐρώ, εἶναι πολυάριθμα διά τήν Εὐρώπην καί τήν Ἑλλάδαν.<br />

Τί ἄλλο θά ἔλεγε, ἀφοῦ μαζί μέ τόν Σημίτην (Ἀαρῶν Ἀβουρί), μᾶς<br />

ἔβαλε εἰς τήν ΟΝΕ μέ ἀπάτην, πρός ὄφελος τῶν μεγάλων ἀφεντικῶν;<br />

Δέν νομίζεις, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, ὅτι ἔβαλαν τόν λύκον, νά φυλᾶ τά<br />

πρόβατα;<br />

Ἐρώτηση: Λύσις ὑπάρχει; Βεβαίως καί ὑπάρχει καί τήν ἔχω ζήσει:<br />

Η ΕΞΥΓΕΙΑΝΣΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΜΕ ΟΡΘΟΝ ΤΡΟΠΟΝ<br />

Κατά τήν περίοδον τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ἡ δραχμή ὑπό<br />

τήν πίεσιν τῆς οἰκονομικῆς καταρρεύσεως τῆς Ἑλλάδος καί λόγω τοῦ<br />

532

ὑπερπληθωρισμοῦ,δημιουργηθέντος ἐξ αἰτίας τῶν συνθηκῶν τῆς ἐποχῆς,<br />

γνωρίζει τήν μεγαλυτέραν ἀπαξίωσιν εἰς τήν ἱστορία της.<br />

Ἐτυπώθησαν χαρτονομίσματα μέ ὀνομαστικήν ἀξίαν ἀκόμα καί<br />

δισεκατομμυρίων δραχμῶν, τῶν ὁποίων ἡ ἀνταλλακτική ἀξία ἦτο μηδαμινή.<br />

Τό 1944 ἐξεδώθη τό μεγαλύτερον εἰς ὀνομαστικήν ἀξίαν χαρτονόμισμα,<br />

πού κυκλοφόρησε ποτέ εἰς τήν Ἑλλάδαν. Εἶχε ὀνομαστικήν<br />

ἀξίαν 100 δισεκατομμυρίων δραχμῶν, ὅμως ἦτο παντελῶς<br />

ἀνυπόληπτον καί ἡ οὐσιαστική του ἀξία, σχεδόν μηδαμινή. Ἦτο ἡ τελική<br />

φάσις τῆς κατοχικῆς οἰκονομικῆς καταρρεύσεως. Εἰς σημερινάς<br />

τιμάς καί μέ βάσιν τήν χρυσήν λίραν Ἀγγλίας, ἡ πραγματική ἀξία του<br />

δέν θά πρέπη νά ξεπερνοῦσε τά σημερινά 10 λεπτά τοῦ εὐρώ. Ἀποτέλεσμα<br />

ἦτο νά ἀποσυρθῆ ὀλίγες ἡμέρες μετά τήν κυκλοφορίαν του.<br />

Μετά τήν ἀπελευθέρωσιν τῆς Ἑλλάδος, ἀκολούθησαν δύο νομισματικές<br />

μεταρρυθμίσεις ἔτσι, ὥστε ἡ Ἑλλάδα νά ἀποκτήση καί πάλιν<br />

ἕνα σταθερόν νόμισμα.<br />

Τόν Νοέμβριον τοῦ 1944, μέ τήν πρώτην μετακατοχικήν νομισματικήν<br />

μεταρρύθμισιν, ἡ παλαιά καί ὑποτιμημένη δραχμή ἀντεκατεστάθη<br />

μέ μίαν νέαν, μέ ὁρισθήσαν ἰσοτιμίαν 50.000.000.000 παλαιές<br />

δραχμές διά κάθε μίαν νέαν.<br />

Ἡ νέα δραχμή διετηρήθη μίαν δεκαετίαν, ἕως τό 1954, ὁπότε μέ<br />

τήν δευτέραν μετακατοχικήν μεταρρύθμισιν, ἀντεκατεστάθη και πάλιν<br />

μέ μίαν νεωτέραν, μέ ἀναλογίαν 1000 δραχμῶν πρός μίαν νέαν.<br />

Συμφώνως μέ τό σύστημα ἰσοτιμιῶν Μπρέτον Γουντς, εἰς τό<br />

ὁποῖον εἶχεν ἤδη προσχωρήσει ἡ δραχμή ἀπό τό 1953, τό νέον νόμισμα<br />

συνεδέθη μέ τό δολάριον ΗΠΑ μέ σταθερήν ἰσοτιμίαν 30 δραχμῶν<br />

πρός ἕνα δολλάριον. Τό 1973, τό σύστημα τοῦ Μπρέτον Γουντς<br />

κατηργήθη καί ἡ συναλλαγματική ἰσοτιμία τῶν δύο νομισμάτων ἔπαυσε<br />

νά εἶναι σταθερή.<br />

Παραθέτω τίς ἰσοτιμίες δραχμῆς-δολλαρίου ΗΠΑ, κατ’ ἔτος:<br />

ΕΤΟΣ ΤΙΜΗ ΠΩΛ $.....ΠΟΣΟΣΤΟ ΥΠΟΤΙΜΗΣΕΩΣ<br />

1974………30,150……………………. +19,76%<br />

1975………<strong>36</strong>,107……………………….+3,86%<br />

1976………37,501……………………… -4,07%<br />

1977………35,974……………………….+1,<strong>36</strong>%<br />

1978………<strong>36</strong>,465……………………….+1,<strong>36</strong>%<br />

1979………38,766……………………….+6,31%<br />

533

1980………47,354………………………+22,15%<br />

1981………58,813………………………+24,20%<br />

1982………71,891………………………+22,39%<br />

1983…….100,323………………………+39,37%<br />

1984……129,920……………………….+29,50%<br />

1985……149,258……………………….+14,88%<br />

1986……142,086………………………….-4,81%<br />

1987……129,657………………………….-8,75%<br />

1988……151,062……………………….+16,51%<br />

1989……160,946…………………………+6,54%<br />

1990……162,616…………………………+1,04%<br />

1991……179,530……………………….+10,40%<br />

Παραθέτω ἐπίσης τίς ἰσοτιμίες δραχμῆς-ECU, κατ’ ἔτος:<br />

ΕΤΟΣ……ΤΙΜΗ…..ECU-ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΙΣ<br />

1962……32,09……………ΣΤΑΘΕΡΗ<br />

1963……32,09……………ΣΤΑΘΕΡΗ<br />

1964……32,09……………ΣΤΑΘΕΡΗ<br />

1965……32,09……………ΣΤΑΘΕΡΗ<br />

1966……32,09……………ΣΤΑΘΕΡΗ<br />

1967……31,94…………….+0,47%<br />

1968……30,87…………….+3,35%<br />

1969……30,67…………….+0,65%<br />

1970……30,67……………ΣΤΑΘΕΡΗ<br />

1971……31,43………………-2,48%<br />

1972……33,65………………-7,06%<br />

1973……<strong>36</strong>,95………………-9,81%<br />

1974……35,78……………..+3,17%<br />

1975……39,99……………+11,77%<br />

1976……40,88……………..+2,23%<br />

1977……42,04……………..+2,84%<br />

1978……46,78……………+11,27%<br />

1979……50,77……………..+8,53%<br />

1980……59,32……………+16,84%<br />

1981……61,62……………..+3,88%<br />

1982……65,34……………..+6,04%<br />

534

1983……78,09……………+19,51%<br />

1984……88,34……………+13,13%<br />

1985…..105,74………….+19,70%<br />

1986…..137,43………….+29,27%<br />

1987…..156,21………….+13,67%<br />

1988…..167,56……………+7,27%<br />

1989…..178,96……………+6,80%<br />

1990…..201,43………….+12,56%<br />

1991…..225,18………….+11,79%<br />

2000…..340,74<br />

Δηλαδή τό 1962 ἡ τιμή τοῦ ECU ἦτο 32,09 δραχμές καί ἡ τιμή<br />

του γερμανικού μάρκου 170 δραχμές. Τό ἔτος 2000 εἰσήλθαμεν εἰς<br />

τήν ΟΝΕ μέ τιμήν 340,74. Ἄρα εἰς αὐτό τό διάστημα ὑπετιμίθη ἡ ἀξία<br />

τῆς δραχμῆς 10 φορές 100% !<br />

Ἄρα, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, μπορεῖς νά καταλάβης ποῖος εὐθύνεται<br />

διά τήν σημερινήν κατάρρευσιν τῆς οἰκονομίας τῆς Ἑλλάδος!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Καί σήμερον;<br />

α’) Ἐπιστροφή εἰς τήν ΔΡΑΧΜΗ, ἀλλά ἐπιστροφή, συνοδευομένην μέ<br />

ΠΑΡΑΓΩΓΗΝ!<br />

β’) Ἀνάπτυξιν τῆς ΓΕΩΡΓΙΑΣ καί τῶν ζωικῶν λιπασμάτων, μέ προϊόντα<br />

χωρίς «ἐπιστημονικές» ἐπεμβάσεις, δηλ. καθαρῶς βιολογικά!<br />

γ’) Ἀνάπτυξη τῆς ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ καί παραλλήλως τῆς παρασκευῆς<br />

ἀβλαβῶν ζωοτροφῶν! Εἶναι ἀπαράδεκτον νά διαθέτουμε βοσκοτόπια<br />

καί νά ξοδεύουμε διά εἰσαγωγές κρέατος τόσα, ὅσα καί διά τό πετρέλαιον…<br />

Ἀλήθεια, ἀπό πότε κάτοικοι χώρας τοῦ Νότου τῆς Εὐρώπης<br />

καί, μάλιστα, οἱ Ἕλληνες πρέπει νά καταναλώνουν τόσες ποσότητες<br />

κρέατος; Ὅμως, τό κυριότερον, προστατεύοντας τήν κτηνοτροφίαν<br />

μας ἀπό τίς «ἐπιστημονικές» ἐπεμβάσεις…<br />

δ’) Νά ἐπανιδρυθοῦν οἱ παρηγκωνισμένες βιομηχανίες (Ἰζόλα, Πίτσος<br />

κλπ.), οἱ ὁποῖες νά ἀρχίσουν τήν κατασκευήν συγχρόνων προϊόντων.<br />

ε’) Ἀνάπτυξη τῆς ἐγχωρίας ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ.<br />

Δι’ ὅσους δέν γνωρίζουν: Ἡ πατέντα ὁποιουδήποτε νέου φαρμάκου<br />

ἰσχύει μόνον ἐπί 25 ἔτη. Ἄρα, θά πρέπη νά εἰσάγουμε μόνον<br />

νέα, ἀλλά ἀποδεδειγμένως ἐπωφελῆ παρασκευάσματα καί μετά την<br />

535

λῆξιν τοῦ χρονικοῦ διαστήματος τῆς πατέντας, νά παράγονται ἀπό<br />

τήν ἐγχωρίαν.<br />

Τόν Μεσαίωναν ἤδη, ὁ Παρακελσος εἶχε πεῖ: Ἡ Ἑλλάδα εἶναι τό<br />

φαρμακεῖον τοῦ Θεοῦ! Ἐννοώντας, βεβαίως, τά βότανα!<br />

στ’) Ἀνάπτυξη τῆς παρασκευῆς ΑΡΩΜΑΤΩΝ! Εἶναι ἔγκλημα νά ἐξάγουμε<br />

διά πενταροδεκάρες εἰς τήν Γαλλίαν τά βότανά μας, ὡς πρώτηνὕλην<br />

καί νά ἀγοράζουμε τά πανάκριβα γαλλικά ἀρώματα!<br />

ζ’) Ἀνακήρυξιν τῆς ΑΟΖ, μέ τήν ταυτόχρονον ἀναζήτησιν ξένων ἑταιρειῶν,<br />

πού θά ἀρχίσουν τίς γεωτρήσεις διά τό πετρέλαιον καί τό ἀέριον,<br />

μέ τούς καλλίτερους ὅρους διά τήν Ἑλλάδαν.<br />

η’) Το ἴδιον νά ἰσχύση καί διά τό σύνολον τοῦ ΟΡΥΚ<strong>ΤΟΥ</strong> ΠΛΟΥ<strong>ΤΟΥ</strong><br />

τῆς Ἑλλάδος: Ὄσμιον, Κάδμιον, Οὐράνιον, Χρυσόν, Ἄργυρον κλπ.<br />

θ’) Νά ΑΠΑΙΤΗΘΗ ἀπό τούς «συμμάχους» τόσον εἰς τό ΝΑΤΟ, ὅσον<br />

καί εἰς τήν Εὐρωπαϊκήν Ἕνωσιν νά συναιτήσουν τούς Τούρκους, οἱ<br />

ὁποῖοι τολμοῦν, λόγω «ΣΙΩΠΗΣ» τῶν «κυβερνώντων» καί τῶν «συμμάχων»,<br />

νά προβάλουν ἐπιθετικές καί παράλογες ἐπιδιώξεις.<br />

ι’) Νά μήν ξεχνᾶμε καί τήν λύσιν «Πούτιν»!<br />

Τό παράδειγμα τῆς «GASPROM», ἡ ὁποία προσέφερε 1 δισεκατομμύριον<br />

900 ἐκατομμύρια διά τήν ἀγοράν τῶν ΔΕΠΑ καί ΔΕΣΦΑ,<br />

ἀποδεικνύει σαφῶς, πόσον ὑποταγμένοι εἶναι οἱ Ἕλληνες πολιτικοί εἰς<br />

τά κελεύσματα ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι ἔφεραν τήν χώραν μας εἰς τήν<br />

οἰκτρήν οἰκονομικήν κατάστασιν. Ἐνῶ ἀπέρριψαν τό Ἕνα δίσ. 900<br />

ἑκατομμύρια, προσπαθοῦν νά μᾶς παρουσιάσουν, ὡς ἐπιτυχία, τά<br />

μόλις 400 ἑκατομμύρια προσφορᾶς τοῦ Ἀζερμπαϊτζᾶν…<br />

ια’) Πρῶτα καί ὑπεράνω ὅλων, πρέπει σύσσωμοι οἱ Ἕλληνες νά<br />

ἐπιδεικνύουμε προτίμησιν εἰς τά δικά μας προϊόντα! Τότε θά μειωθοῦν<br />

εἰς τό ἐλάχιστον οἱ εἰσαγωγές ξένων προϊόντων – ἄρα καί τά<br />

ἔξοδά μας – ὁπότε τάς διαφημιζομένας «λιχνείας», τά ξένα ποτά καί<br />

τήν ὑπερκατανάλωσιν κρέατος, τά ἀφήνουμε διά τά «εὐαίσθητα»<br />

στομάχια τῶν πλουσίων καί «νεόπλουτων», τῶν ὁποίων τό «βαλάντιον»<br />

ἀντέχει!<br />

Τελευταίως, ὁρισμένοι – δέν θά τούς κάνω τήν χάριν νά τούς<br />

χαρακτηρίσω – ἀναφερόμενοι εἰς τίς προτάσεις τῆς Ρωσίας, προσπαθοῦν<br />

νά μᾶς «προϊδεάσουν», οὔτε λίγο, οὔτε πολύ, γράφοντας:<br />

«Κάθε χώρα φροντίζει, πρῶτα τά δικά της συμφέροντα…», κάτι πού<br />

θυμίζει: «Φοβοῦ τούς Δαναούς καί δῶρα φέροντες».<br />

Ἀπαντῶ: Μήν κομίζετε «Γλαύκ’ Ἀθήναζεν».<br />

5<strong>36</strong>

Πόσον ἡγέτης τῆς χώρας του θά ἦτο ὁ Πούτιν, ἄν δέν ἔθετε<br />

πάνω ἀπ’ ὅλα τό συμφέρον τῆς χώρας του; Ἡ ἀπόδειξις, ἄν παρακολουθῆτε<br />

ἀντικειμενικῶς τά τεκταινόμενα ἀνά τόν κόσμον, εὐρίσκεται<br />

εἰς τήν πρώτην δήλωσίν του, ὅταν ἀνέλαβεν τήν ἡγεσίαν τῆς Ρωσικῆς<br />

Ὁμοσπονδίας: «Καθῆκον μας εἶναι, νά μήν ἑξασθενίσουμε, ἀλλά νά<br />

πολλαπλασιάσουμε τίς οἰκονομικές δυνατότητες τῆς χώρας, νά δημιουργήσουμε<br />

τέτοιον στρατόν καί τέτοιο ἀμυντικόν καί βιομηχανικόν<br />

συγκρότημα, ὥστε νά εἶναι ἱκανά νά ἑξασφαλίσουν εἰς τήν Ρωσίαν<br />

ἀνεξαρτησίαν, σεβασμόν τῶν ἑταίρων καί σταθεράν εἰρήνην».<br />

Ἄρα, καθῆκον τῶν ἡγετῶν τῆς χώρας μας εἶναι νά κρίνουν, ποῖος<br />

μπορεῖ νά ἐξασφαλίση τά ἴδια προνόμια διά τήν Ἑλλάδαν, τήν στιγμήν<br />

πού οἱ «σύμμαχοί» μας τόσον οἱ ΗΠΑ, ὅσον ἡ ΕΕ καί τό ΝΑΤΟ δέν<br />

μποροῦν (διάβαζε δέν θέλουν) νά μᾶς ἀπαλλάξουν ἀπό τίς ἀπειλές<br />

τῆς Τουρκίας – «συμμάχου» μας εἰς τό ΝΑΤΟ καί ἐπιθυμοῦσαν νά<br />

γίνη μέλος τῆς ΕΕ.<br />

Τήν ἰδίαν στάσιν ἀκολουθοῦν οἱ ἴδιοι αὐτοί «σύμμαχοι» ἀπέναντί<br />

μας, στηρίζοντας τούς ἡγέτες τῆς Δημοκρατίας Βαρντάρσκα, ἐνῶ οἱ<br />

ἀντικειμενικοί ἱστορικοί τῶν χωρῶν τούς γνωρίζουν, πόσον ἀνιστόρητοι<br />

εἶναι οἱ ἰσχυρισμοί τους.<br />

Οἱ ἀναφερόμενοι τόσον ἁπλοϊκῶς εἰς τούς Ρώσους καί τήν Ρωσίαν,<br />

θά ἔπρεπε νά γνωρίζουν ἐπίσης τό ὄνειρον μίας νεαρᾶς Γερμανίδος<br />

Πριγκιπίσσης, ἡ ὁποία ἠξιώθη νά γίνη Τσαρίνα τῆς Ρωσίας καί<br />

δικαίως νά ἀποκτήση τόν τίτλον τῆς Μεγάλης, ἐννοῶ τήν Αἰκατερίνη<br />

Β΄, διά τήν ἀνασύστασιν τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας, ὄχι ὡς προτεκτοράτον<br />

τῆς Ρωσίας, ἀλλά ὡς ἀνεξάρτητης καί ἑλληνικῆς! Παράδειγμα<br />

μοναδικόν!<br />

Δηλαδή, ὑπῆρξεν ἀντίποδας τῆς σημερινῆς μεταπολεμικῆς Γερμανίας,<br />

τοῦ μόνου εὐρωπαϊκοῦ κράτους-μέλους τῆς ΕΕ, πού εὐνοήθη<br />

ἀπό τήν κρίσιν καί τῆς νῦν Καγκελαρίου Φράου Μέρκελ!<br />

Παραθέτω καί τό παρακάτω σημείωμα τοῦ Διαδικτύου διά τήν<br />

πρόσφατον ἐπίσκεψιν τῆς Βαλεντίνα Ματβιένκο:<br />

Ἡ πρόεδρος τῆς Άνω Δούμας, πρέσβειρα τοῦρωσικοῦ<br />

ενδιαφέροντος διά την Ελλάδαν!<br />

Ἡ Πρόεδρος τῆς ρωσικῆς Ἄνω Δούμας Βαλεντίνα<br />

Ματβιένκο - Τρίτη εἰς τήν ἰεραρχίαν τῆς<br />

537

Ρωσίας – πρώτη γυναίκα πρέσβειρα τῆς Νέας Ρωσίας εἰς τήν Ἑλλάδαν,<br />

στηρίζει τήν συμμετοχήν ρωσικῶν ἑταιρειῶν εἰς τίς ἑλληνικές<br />

ἰδιωτικοποιήσεις καί δηλώνει τό ἔντονον ρωσικόν ἐνδιαφέρον διά τίς:<br />

ΔΕΠΑ, ΟΛΘ καί ΟΣΕ.<br />

Μέ συνέντευξίν της εἰς τό Ἔθνος τῆς Κυριακῆς ἡ κ. Ματβιένκο<br />

φέρνει μήνυμα εἰς τήν Ἀθήναν διά τήν διεύρυνσιν τῶν διμερῶν σχέσεων.<br />

Ἀντιπροσωπεία τῆς ρωσικῆς Ἄνω Βουλῆς ἔρχεται μέ πρόσκλησιν<br />

τοῦ Ἑλληνικοῦ Κοινοβουλίου εἰς τάς Ἀθήνας καί θά συναντηθοῦν<br />

μέ στελέχη τῆς κυβερνήσεως, τό Ἐμπορικόν καί Βιομηχανικόν Ἐπιμελητήριον<br />

καί τόν Ἀρχιεπίσκοπον.<br />

Εἰς τήν συνέντευξίν της ἀναφέρει πώς ἡ ρωσική πολιτική ἡγεσία<br />

στηρίζει τήν συμμετοχήν τῶν ρωσικῶν ἑταιρειῶν εἰς τήν διαδικασίαν<br />

τῶν ἰδιωτικοποιήσεων εἰς τήν Ἑλλάδαν και τονίζει ὅτι «τό ἐνδιαφέρον<br />

τῆς Gazprom διά τήν ΔΕΠΑ παραμένει».<br />

«Ὁ διάλογος δέν διεκόπη, συνεχίζεται. Ὅμως θά πρέπη νά προηγηθοῦν<br />

νέες διαβουλεύσεις», ἀναφέρει προσθέτοντας ὄτι «οἱ ρωσικοί<br />

σιδηρόδρομοι, μαζί μέ ἑλληνικήν ἑταιρείαν, ἔχουν ἐκδηλώσει ἐνδιαφέρον<br />

διά τόν ΟΣΕ καί ἐνδιαφέρονται διά μίαν λύσιν-πακέτο, μέ συμμετοχήν<br />

καί τοῦ λιμένος τῆς Θεσσαλονίκης, ὥστε ἡ πρότασις νά εἶναι<br />

οἰκονομικῶς βάσιμη». Ἅς ἐλπίσουμε ὅτι αὐτήν τήν φορᾶν ἡ κυβέρνησις<br />

τῶν μνημονίων θά ἀντιληφθῆ τήν σπουδαιότηταν τῆς οἰκονομικῆς<br />

εὐκαιρίας, πού τῆς δίδεται ἐκ νέου από τήν ρωσικήν πλευράν, πρός<br />

ὤφελος τῆς χώρας μας, κατά πάσαν πιθανότηταν διά τελευταίαν<br />

φορᾶν…<br />

Τμῆμα εἰδήσεων defencenet.gr / στις 15.9.13<br />

538

Πίναξ του Παγκοσμίου εξωτερικού χρέους<br />

ΧΩΡΑ<br />

ΕΞΩΤ. ΧΡΕΟΣ<br />

ΚΑΤΑ<br />

ΚΕΦΑΛΗ<br />

% ΕΠΙ ΑΕΠ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ<br />

Παγκόσμιον 56.900.000.000.000 8.422 98 % est. 31-12-2009<br />

ΗΠΑ 13.450.000.000.000 43.758 94 % 30-06-2009<br />

Ηνωμ. Βασίλειον 9.088.000.000.000 147.060 416 % 30-06-2009<br />

Γερμανία 5.208.000.000.000 63.493 155 % 30-06-2009<br />

Γαλλία 5.021.000.000.000 80.209 188 % 30-06-2009<br />

Ολλανδία 3.733.000.000.000 226.503 470 % 31-12-2009<br />

Ἰσπανία 2.410.000.000.000 52.588 165 % 30-06-2009<br />

Ἰταλία 2.328.000.000.000 39.234 101 % 31-12-2008<br />

Ἰρλανδία 2.287.000.000.000 515.671 1004 % 30-09-2009<br />

Ἰαπωνία 2.132.000.000.000 16.714 42 % 30-06-2009<br />

Λουξεμβοῦργον 1.994.000.000.000 4.028.283 3854 % 30-06-2009<br />

Βέλγιον 1.354.000.000.000 126.188 267 % 07-10-2010<br />

Ἐλβετία 1.339.000.000.000 182.899 271 % 30-06-2009<br />

Αὐστραλία 920.000.000.000 42.057 92 % est. 31-12-2009.<br />

Καναδᾶς 833.800.000.000 24.749 62 % 30-06-2009<br />

Αὐστρία 808.900.000.000 97.411 212 % 30-09-2009<br />

Σουηδία 669.100.000.000 72.594 165 % 30-06-2009<br />

Hong Kong 655.100.000.000 92.725 311 % 30-09-2009<br />

Δανία 607.400.000.000 110.216 196 % 30-06-2009<br />

ΕΛΛΑΣ 552.800.000.000 49.525 167 % 30-06-2009<br />

Νορβηγία 548.100.000.000 113.174 143 % 30-06-2009<br />

Πορτογαλία 507.000.000.000 47.632 223 % 30-06-2009<br />

Ρωσία <strong>36</strong>9.200.000.000 2.611 30 % Est 31-12-2009<br />

Φιλλανδία <strong>36</strong>4.900.000.000 68.180 153 % Est 30-06-2009<br />

Λαϊκή Κίνα 347.100.000.000 260 7 % Est 31-12-2009<br />

Νότιος Κορέα 333.600.000.000 6.842 40 % Est 31-12-2009.<br />

Τουρκία 274.000.000.000 3.884 45 % Est 31-12-2009.<br />

Ἰνδία 223.900.000.000 187 18 % Est 31-12-2009<br />

Βραζιλία 216.100.000.000 1.129 14 % Est 31-12-2009<br />

Πολωνία 201.200.000.000 5.279 47 % Est 31-12-2009<br />

Mεξικό 177.000.000.000 1.646 20 % Est 31-12-2009<br />

Ἰνδονησία 150.700.000.000 651 28 % Est 31-12-2009<br />

Ην.Αρ. Εμιράτα 128.600.000.000 26.202 56 % Est 31-12-2009<br />

Οὐγγαρία 116.800.000.000 11.667 90 % 31-12-2009<br />

Ἀργεντινή 108.600.000.000 2.706 35 % Est 31-12-2009<br />

Οὐκρανία 104.000.000.000 2.275 90 % Est 31-12-2009<br />

539

Ρουμανία 95.480.000.000 4.459 59 % Est 31-12-2009<br />

Καζαχστάν 93.210.000.000 5.987 85 % Est 31-12-2009<br />

Ἰσραήλ 84.690.000.000 11.649 43 % Est 31-12-2009<br />

Κίνα(Taiwan) 79.800.000.000 3.452 21 % Est 31-12-2009<br />

Τσεχία 76.830.000.000 7.318 39 % Est 31-12-2009<br />

Νότιος Αφρική 73.840.000.000 1.497 26 % 30-06-2009<br />

ΣαουδικήἈραβία 72.450.000.000 2.839 20 % Est 31-12-2009<br />

Ταϋλάνδη 66.300.000.000 990 25 % Est 31-12-2009<br />

Κατάρ 63.160.000.000 51.856 75 % Est 31-12-2009<br />

Κολομβία 61.777.000.000 1.052 21 % Est 31-12-2010<br />

Χιλή 60.900.000.000 3.586 38 % Est 31-12-2009<br />

Κροατία 59.400.000.000 13.390 94 % Est 30-09-2009<br />

Νέα Ζηλανδία 58.920.000.000 13.6<strong>36</strong> 50 % Est 31-12-2009<br />

Σλοβενία 55.000.000.000 27.282 112 % 31-08-2009<br />

Φιλιππίνες 53.140.000.000 576 33 % Est 30-09-2009<br />

Σλοβακία 52.530.000.000 9.706 55 % 31-12-2008<br />

Πακιστάν 52.120.000.000 318 31 % Est 31-12-2009<br />

Ἰράκ 50.290.000.000 1.610 76 % Est 31-12-2009<br />

Βουλγαρία 49.280.000.000 6.511 105 % Est 31-12-2009<br />

Μαλαισία 48.260.000.000 1.738 25 % Est 31-12-2009<br />

Βενεζουέλα 43.410.000.000 1.517 13 % Est 31-12-2009<br />

Λεττονία 38.010.000.000 16.811 145 % Est 31-12-2009<br />

Λιθουανία <strong>36</strong>.430.000.000 10.924 98 % Est 31-12-2009<br />

Σουδάν <strong>36</strong>.270.000.000 927 66 % Est 31-12-2009<br />

Κύπρος 32.860.000.000 41.648 129 % Est 31-12-2008<br />

Κουβέϊτ 32.500.000.000 9.191 29 % Est 31-12-2009<br />

Σερβία 31.720.000.000 4.297 74 % Est 30-11-2009<br />

Βιετνάμ 31.000.000.000 355 34 % Est 31-12-2009<br />

Περού 30.040.000.000 1.032 24 % Est 31-12-2009<br />

Αἴγυπτος 28.450.000.000 371 15 % Est 31-12-2009<br />

Μπάγκλαντές 23.220.000.000 141 25 % Est 31-12-2009<br />

Ἐσθονία 22.540.000.000 16.821 118 % Est 31-12-2009<br />

Λίβανος 21.110.000.000 5.473 63 % Est 30-11-2009<br />

Μαρόκκο 20.060.000.000 633 22 % Est 31-12-2009<br />

Σρή Λάνκα 19.450.000.000 961 47 % Est 31-12-2009<br />

Κούβα 19.440.000.000 1.698 34 % Est 31-12-2009<br />

Σιγγαπούρη 19.200.000.000 4.042 11 % Est 31-12-2009<br />

Ἰράν 18.730.000.000 253 6 % Est 31-12-2009<br />

540

Μονακό 18.000.000.000 565.043 N/A Est 2000<br />

Τυνησία 15.640.000.000 1.500 39 % Est 31-12-2009<br />

Ἐκουαδόρ 13.280.000.000 941 23 % Est 31-12-2009<br />

Ἀγκόλα 12.830.000.000 741 19 % Est 31-12-2009<br />

Οὐραγουάη 12.610.000.000 3.770 40 % Est 31-12-2009<br />

ΒόρειοςΚορέα 12.500.000.000 582 N/A Est 2001<br />

Ἀκτή Ἐλεφαντοστοῦν<br />

12.080.000.000 565 54 % Est 31-12-2009<br />

Παναμᾶς 12.040.000.000 3.475 49 % Est 31-12-2009<br />

Δομηνικανική<br />

Δημοκρατία<br />

11.850.000.000 1.312 25 % Est 31-12-2009<br />

Τζαμάϊκα 11.550.000.000 4.260 97 % Est 31-12-2009<br />

Ἐλ Σαλβαντόρ 11.510.000.000 1.976 55 % Est 31-12-2009<br />

Μπαχρέϊν 10.870.000.000 10.462 54 % Est 31-12-2009<br />

Κογκό 10.000.000.000 164 100 % Est 2007<br />

Νιγηρία 9.689.000.000 64 6 % Est 31-12-2009<br />

Βοσνία&<br />

Ἐρζεγοβίνη<br />

8.415.000.000 2.102 49 % Est 31-12-2009<br />

Κόστα Ρίκα 8.057.000.000 1.744 27 % Est 31-12-2009<br />

Λευκορωσία 7.900.000.000 833 16 % 31-12-2009<br />

Κένυα 7.729.000.000 215 24 % 31-12-2009<br />

Συρία 7.621.000.000 374 15 % 31-12-2009<br />

Γουατεμάλα 7.489.000.000 534 20 % 31-12-2009<br />

Ὀμᾶν 7.474.000.000 2.522 14 % 31-12-2009<br />

Βιρμανία 7.373.000.000 123 27 % 31-12-2009<br />

Τανζανία 7.070.000.000 174 32 % 31-12-2009<br />

Ἰορδανία 6.715.000.000 1.121 29 % 31-12-2009<br />

Λιβύη 6.491.000.000 1.025 11 % 31-12-2009<br />

Ὑεμένη 6.245.000.000 264 25 % 31-12-2009<br />

Γκάνα 5.840.000.000 253 38 % 31-12-2009<br />

Ζιμπάμπουε 5.821.000.000 496 132 % 31-12-2009<br />

FYROM 5.458.000.000 2.648 59 % 31-09-2009<br />

Βολιβία 5.349.000.000 523 30 % Est 31-12-2009<br />

Δημοκρατία<br />

Κογκό<br />

5.000.000.000 1.722 155 % Est 2000<br />

Τουρκμενιστᾶν 5.000.000.000 934 31 % Est 2009<br />

Νικαράγουα 4.700.000.000 743 76 % Est 31-12-2009<br />

Μαυρίκιος 4.567.000.000 3.565 52 % Est 31-12-2009<br />

Νεπάλ 4.500.000.000 161 <strong>36</strong> % 2009<br />

541

Ἀρμενία 4.470.000.000 1.<strong>36</strong>8 51 % 30-06-2009<br />

Αἰθιοπία 4.229.000.000 51 13 % Est 31-12-2009<br />

Μοζαμβίκη 4.159.000.000 197 42 % Est 31-12-2009<br />

Καμπότζη 4.157.000.000 298 38 % Est 31-12-2009<br />

Μολδαβία 3.970.000.000 1.113 73 % Est 31-12-2009<br />

Μάλτα 3.750.000.000 9.080 45 % 2008<br />

Οὐζμπεκιστᾶν 3.630.000.000 130 11 % Est 31-12-2009<br />

Κιργιζία 3.467.000.000 653 68 % 31-12-2008<br />

Ἀλγερία 3.389.000.000 97 2 % Est 31-12-2009<br />

Γεωργία 3.381.000.000 771 31 % 31-12-2009<br />

Ὀνδούρα 3.315.000.000 423 23 % Est 31-12-2009<br />

Ζάμβια 3.313.000.000 277 25 % Est 31-12-2009<br />

Παραγουάη 3.220.000.000 513 22 % 31-12-2009<br />

Λιβερία 3.200.000.000 930 606 % Est 2005<br />

Λάος 3.085.000.000 484 55 % Est 2009<br />

Ἰσλανδία 3.073.000.000 10.670 35 % 2002<br />

Γουϊνέα 3.072.000.000 290 70 % Est 31-12-2009<br />

Γκαμπόν 3.065.000.000 2.078 28 % 31-12-2009<br />

Σομαλία 3.000.000.000 393 N/A 2001<br />

Καμερούν 2.929.000.000 147 13 % 31-12-2009<br />

Μάλι 2.800.000.000 240 84 % 2002<br />

Σενεγάλη 2.763.000.000 216 22 % 31-12-2009<br />

Ἀφγανιστᾶν 2.700.000.000 96 23 % 2008<br />

Ὀλλανδικές<br />

Ἀντίλλες<br />

2.680.000.000 12.280 N/A 2004<br />

Ἀζερμπαϊτζάν 2.411.000.000 269 6 % 31-12-2009<br />

Παπούα Νέα<br />

Γουϊνέα<br />

2.320.000.000 <strong>36</strong>6 29 % 31-12-2009<br />

Νιγηρία 2.100.000.000 178 79 % 2003<br />

Τρινιντάντ& Τομπάγκο<br />

2.079.000.000 1.589 10 % 31-12-2009<br />

Μαδαγασκάρη 2.054.000.000 99 24 % 31-12-2009<br />

Οὐγκάντα 2.050.000.000 62 13 % 31-12-2009<br />

Μογγολία 1.860.000.000 690 44 % 2009<br />

Μπουρκίνα Φάσο 1.840.000.000 128 23 % Est 31-12-2009<br />

Τατζικιστᾶν 1.691.000.000 260 34 % Est 31-12-2009<br />

Μποτσουάνα 1.651.000.000 910 14 % Est 31-12-2009<br />

Σιέρα Λεόνε 1.610.000.000 311 163 % Est 2003<br />

Τσάντ 1.600.000.000 177 27 % Est 2005<br />

542

Ἀλβανία 1.550.000.000 497 21 % 2004<br />

West Bank 1.300.000.000 552 N/A Est 2007<br />

Σεϋχέλλες 1.250.000.000 14.706 163 % Est 31-12-2009<br />

Μπενίν 1.200.000.000 135 22 % 2007<br />

Μπουρούντι 1.200.000.000 167 202 % 2003<br />

Ναμίμπια 1.184.000.000 569 13 % Est 31-12-2009<br />

ΚεντρικήἈφρικανική<br />

Δημοκρατία<br />

1.153.000.000 270 68 % Est 2007<br />

Μαλάουϊ 1.091.000.000 78 24 % 31-12-2009<br />

Μπελίζ 954.100.000 2.982 70 % Est 2008<br />

Γουϊνέα-Μπισάου 941.500.000 722 203 % Est 2000<br />

Μπουτᾶν 8<strong>36</strong>.000.000 1.239 66 % 2009<br />

Γουϊάνα 804.300.000 1.049 42 % 30-09-2008<br />

Μπαρμπάντος 668.000.000 2.456 25 % 2003<br />

Μαυροβούνιον 650.000.000 939 24 % 2006<br />

«ΥΠΟΤΑΓΜΕΝΟΙ ΣΕ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΜΑΣ»<br />

Β.Μαρκεζίνης: «Μόνο ἕνα ἄνοιγμα πρός τήν Ρωσίαν μπορεῖ<br />

νά σώση τήν Ἑλλάδαν» 20/10/13 - 08:56<br />

Τό «ἄνοιγμα» πρός τήν Ρωσίαν εἶναι ἡ μόνη<br />

διέξοδος ἀπό τήν κρίσιν διά τήν Ἑλλάδαν.<br />

Αὐτό ὑποστηρίζει ὁ Βασίλειος Μαρκεζίνης, ὁ<br />

Ἕλληνας μέ διεθνήν ἀκαδημαϊκήν, καθηγητικήν<br />

καί ἐπιστημονικήν καριέραν. Ὑποστηρίζει,<br />

πώς αὐτήν τήν στιγμήν ὁ μόνος ἡγέτης<br />

εἰς τόν κόσμον, εἶναι ὁ Ρῶσος Πρόεδρος<br />

Βλαντίμιρ Πούτιν καί ἐπικρίνει σφόδρα τούς<br />

Ἕλληνες πολιτικούς, οἱ ὁποῖοι εὐθύνονται διά<br />

τήν σημερινήν κρίσιν στήν χώραν μας. «Ὑπάρχει ἔλλειμμα ἡγετῶν.<br />

Αὐτοί πού ἔχουμε, εἶναι ὑποταγμένοι σέ ξένα συμφέροντα», ἐπισημαίνει<br />

καί προσθέτει «πώς εἶναι μοναδικόν φαινόμενον στήν σύγχρονον<br />

ἱστορίαν, μία κυβέρνησις νά χτυπᾶ τήν δικήν της τάξιν».<br />

Ὁ κ. Μαρκεζίνης μέ συνέντευξίν του στόν «Ἐλεύθερον Τύπον»<br />

ὑποστηρίζει πώς ὁ μόνος δρόμος διά νά σωθῆ ἡ Ἑλλάδα εἶναι ἡ στροφή<br />

πρός τήν Ρωσίαν. «Ἡ πολιτική μας πρέπει νά κρατᾶ ἰσορροπίες,<br />

543

πού δέν θά ἐγκαταλείψη τίς σχέσεις μας μέ τήν Ἀμερικήν, ἀλλά θά<br />

δημιουργήση παραλλήλως σχέσεις μέ ἄλλες χῶρες μεταξύ τῶν<br />

ὁποίων εἶναι ἡ Ρωσία». Ἰσχυρίζεται πώς τό ἴδιο πρέπει νά ἰσχύση καί<br />

μέ τό Ἰσραήλ. «Πρέπει ἐπίσης νά κρατήσουμε καί τήν ἰσορροπίαν μέ<br />

τόν Ἀραβικόν κόσμον». Τεκμηριώνει τήν ἄποψίν του διά τήν ἐνίσχυσιν<br />

τῶν δεσμῶν μέ τήν Ρωσίαν, λέγοντας, πώς τό μέλλον εἶναι<br />

στήν Ἀνατολήν, στήν Κίναν καί σέ χῶρες πού θά ἀναπτυχθοῦν ἀκόμη<br />

περισσότερον καί θά παίξουν μεγάλον ρόλον.<br />

«Ἡ Γερμανία ἔχει σχέσεις μέ τήν Ρωσίαν αὐτήν τήν στιγμήν. Ἡ Γαλλία<br />

ἔχει οἰκονομικές σχέσεις μέ τήν Ρωσίαν, οἱ ὁποῖες μεγαλώνουν καί θά<br />

συνεχίσουν νά μεγαλώνουν. Χῶρες τοῦ πρώην Ἀνατολικού μπλόκ,<br />

ὅπως ἡ Οὐγγαρία, ἡ Λιθουανία, ἡ Πολωνία προσπαθοῦν νά βροῦν<br />

τρόπον modus vivendi μέ τήν Ρωσίαν, τήν ὁποίαν ἀπεχθάνονταν καί<br />

σωστά, λόγω τοῦ παλαιοῦ μπλόκ. Καί ἐμεῖς θά συνεχίσουμε νά ζοῦμε<br />

μέ τό παρελθόν;», ἀναρωτᾶται ὁ κ. Μαρκεζίνης.<br />

«Ὁ κόσμος ἄλλαξε. Ὅταν τό 1991 ἔπεσε ἡ Σοβιετική αὐτοκρατορία,<br />

ἐπῆλθε μία ἐξασθένισις τῆς Ρωσίας, πού ἡ Ἀμερική δέν τήν ἐκμεταλλεύθηκε<br />

διά νά κτίση σχέσεις μέ τήν Ρωσίαν.<br />

Τήν ἐκμεταλλεύθηκε διά νά ταπεινώση τήν Ρωσίαν καί νά γίνη<br />

πλανητάρχης. Τό κατάφερε, ἀλλά μέ τό τέλος τῆς προεδρίας τοῦ<br />

Μπούς, ἀπέδειξε, ὅτι ἀνέτειλε καί ἔδυσε χωρίς μεσημβρίαν».<br />

Ὁ κ. Μαρκεζίνης ἀναφέρει, πώς ἡ ἐποχή πού ἡ Ἀμερική ἦτο πλανητάρχης,<br />

ἐτελείωσε. Καί αὐτό ἐφάνη στήν κρίσιν τῆς Συρίας, ἀλλά<br />

καί προσφάτως στήν οἰκονομικήν κρίσιν, πού ἀντιμετώπισαν οἱ ΗΠΑ.<br />

«Στό θέμα τῆς Συρίας, τήν τελευταίαν στιγμήν, στό χάος πού<br />

εὑρέθη ἡ Ἀμερική, διά τό τί θά πράξη στό θέμα, τήν λύσιν τήν ἔδωσε<br />

ὁ Πούτιν. Καί ὅλοι παρεδέχθησαν, πώς κερδισμένος εἶναι ὁ Πούτιν»,<br />

ἐδήλωσε καί προσέθεσε: «Ἀπό τούς ἡγέτες πού βλέπω στόν ὁρίζονταν<br />

αὐτήν τήν στιγμήν, ἕνας εἶναι, παραδείγματος χάριν ὁ κ. Πούτιν».<br />

Ἀναφερόμενος στούς Ἕλληνες πολιτικούς, ἐνῶ ἐπέκρινε τόν Κώσταν<br />

Καραμανλῆν διά τήν πολιτικήν του, «πού ἄφηνε τούς ὑπουργούς<br />

νά τσακώνονται καί πέρασε ὁ τελευταῖος χρόνος γνωρίζοντας<br />

πῶς ἡ οἰκονομία πηγαίνει ἀπό τό κακόν στό χειρότερον», παρεδέχθη<br />

πώς ἦτο ὁ μόνος πού προσεπάθησε νά κάνη τό «ἄνοιγμα» πρός τήν<br />

Ρωσίαν.«Ὁ κ. Καραμανλῆς προσεπάθησε νά κάνη ἄνοιγμα πρός τήν<br />

Ρωσίαν, πρός τιμήν του, καί τόν ἀπείλησαν καί ἔκανε πίσω. Ποῖος<br />

544

πταίει; Ὁ ξένος, ὁ ὁποῖος ἐπιμένει μαχητικῶς νά ἐφαρμόση τό συμφέρον<br />

του ἤ ὁ Ἕλληνας, πού μόλις τοῦ ὑψώσεις τήν φωνήν ὑποτάσσεται<br />

καί γονυπετεῖ; Ὁ ραγιαδισμός. Ὁ κ. Καραμανλῆς, διά μίαν<br />

στιγμήν στό Βουκουρέστι, ἦτο ἴσως ἡ πιό σημαντική του στιγμή στήν<br />

ἐξωτερικήν πολιτικήν. Μετά ἔκανε πίσω».<br />

Ἀλλά, γενικῶς, διά τούς Ἕλληνες πολιτικούς, πού ἔχουμε σήμερα,<br />

σέ σύγκρισιν μέ τό παρελθόν, πού οἱ Ἕλληνες ἔδωσαν ἀγῶνες διά<br />

τόν τόπον τους, ἐσημείωσε πώς «τότε δέν εἴχαμε ἡγέτες, πού ἦσαν<br />

ὑποταγμένοι σέ ξένα συμφέροντα ἤ θεωροῦσαν, ὅτι διά νά ἀναδειχθούν<br />

καί νά γίνουν Πρωθυπουργοί ἤ ὑπουργοί, πρέπει νά κολακεύουν<br />

τόν α ἤ β πρέσβυν στήν Ἑλλάδαν».<br />

«Ἔχουμε μίαν κυβέρνησιν, πού οὐσιαστικῶς, κτυπᾶ τήν δικήν<br />

της τάξιν, τήν ἀστικήν τάξιν, κατά τρόπον ἀπίθανον. Αὐτό εἶναι μοναδικόν<br />

φαινόμενον στήν σύγχρονον ἱστορίαν».<br />

Καταλήγει, ἐπισημαίνοντας, πώς ὅτι ἔχει στήν ἑλληνικήν ἱστορίαν<br />

ἔγινε, γιατί εἴχαμε ἡγέτες πού ἦσαν παῖκτες. «Ἐπανέρχομαι, πιό ἄνισος<br />

καί δύσκολος ἀγώνας ἀπό τό ἀλβανικόν ἔπος, πού πολεμήσαμε<br />

τήν Ἰταλίαν καί τήν νικήσαμε, δέν μπορεῖ κανείς νά τό φαντασθῆ καί<br />

ὅμως, ἔγινε καί νικήσαμε. Καί ὅταν ἀκόμα ἦλθαν οἱ Γερμανοί, ἐπολεμήσαμε<br />

πιό πολύ στό Ροῦπελ, παρ’ ὅτι ἐπολέμησαν οἱ Γάλλοι, στήν<br />

ἀρχήν τοῦ πολέμου. Δέν εἶναι εὔκολο καί τό ἔργον δέν εἶναι καθόλου<br />

ἐφικτόν, ἐάν εἴμαστε χωρισμένοι καί τσακωμένοι καί ὅ ἕνας προσπαθεῖ<br />

νά βγάλη τό μάτι τοῦ ἄλλου».<br />

Οἱ Ἕλληνες, κατά τόν κ. Μαρκεζίνην, ἔχουν χάσει ἐντελῶς τό<br />

ἠθικόν τους, τήν ψυχολογίαν τους καί γενικῶς, βρίσκονται σέ κρίσιν<br />

ἀξιῶν. Δι’ αὐτό ἐφρόντισαν ἄλλοι, τά προηγούμενα ἔτη.<br />

Αὐτός εἶναι καί ὁ λόγος, πού ὁ λαός δέν εἶναι μονιασμένος, δέν<br />

ἀντιδρᾶ στίς καρπαζιές, πού δέχεται καθημερινῶς.<br />

Τό ’40 μπορεῖ νά πεινοῦσε ὁ Ἑλληνικός λαός, ἀλλά ἔγραψε ἱστορίαν.<br />

Σήμερα; Σήμερα, ἀνέχεται τούς Ἕλληνες πολιτικούς, σέ ρόλον<br />

ὑποτακτικῶν τῶν ξένων δανειστῶν, νά τόν ἐξοντώνουν μέ ἀπάνθρωπα<br />

μέτρα. Καί νά τό παίζουν καί... πατριῶτες!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἰδού τό Ελληνικόν Δίκαιον πού ἴσχυε κατά τόν Ἐ΄ π.Χ. αἰώναν,<br />

δηλαδή τοῦ Χρυσοῦ Αἰῶνος τῆς Δημοκρατίας τῆς... Ἑλλάδος ΜΑΣ. Οἱ<br />

νόμοι ἦσαν τοῦ Σόλωνος. Και ὅταν κάποιος πολίτης ἤθελε νά γίνη<br />

βουλευτής, ὁ Νόμος ἀπαιτοῦσε τά ἑξῆς:<br />

545

• Νά εἴναι Ἕλλην πολίτης·<br />

• Νά κατέχει τήν Ἑλληνικήν θρησκείαν καί Παιδείαν·<br />

• Νά ΜΗΝ εἶναι κίναιδος, καί<br />

• Νά καταγραφῆ ΟΛΗ ἡ περιουσία του, μέχρι καί τά σανδάλια του,<br />

καθώς καί ἡ οἰκογενειακή του περιουσία. Ἐάν ἐτηροῦντο ὅλα αὐτά,<br />

τότε ὁ ἐν λόγῳ κύριος, ἠδύνατο νά γίνη βουλευτης.<br />

Ἀν ὁ κύριος αυτός ἐπρότεινε καί περνοῦσε νόμον, ο ὁποῖος<br />

ἀπεδεικνύετο οἰκονομικῶς ζημιογόνος διά τήν πόλιν τῶν Ἀθηνῶν,<br />

τότε ἔπρεπε νά κατάσχουν ἀπό τήν καταγεγραμμένην περιουσίαν του<br />

ὅλο τό ποσόν, κατά τό ὁποίον ἐζημιωθη οἰκονομικῶς ἡ πόλις τῶν Ἀ-<br />

θηνῶν. Ἄν δέν ἔφθανεν ΟΛΗ ἠ περιουσία του, μέχρι καί τά καταγεγραμμένα<br />

σανδάλια του, τότε τό ἀνεξόφλητον ὑπόλοιπον, ὑποχρεώνετο<br />

νά τό ἐξοφλήση ΔΟΥΛΕΥΟΝΤΑΣ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ.<br />

Ἄν ὁ νόμος, πού ὁ κύριος αὐτός ἐπρότεινε και ἐψηφίσθη, ἐζημίωνεν<br />

ΗΘΙΚΩΣ τήν πόλιν τῶν Ἀθηνῶν ἡ ποινή ἦτο: AΥΘΗΜΕΡΟΝ<br />

ΤΕΛΕΥΘΗΣΑΤΩ! Αὐτά ἐφαρμόζονταν τόν Ε΄ π..Χ. ΑΙΩΝΑΝ, πού ὀνομάσθη:<br />

ΧΡΥΣΟYΣ ΑΙΩΝ.<br />

546

«ΤΟ ΠΕΠΡΩΜΕΝΟΝ ΦΥΓΕΙΝ ΑΔΥΝΑΤΟΝ»<br />

Ὑπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων καί τῶν<br />

λαῶν τῆς Ἀνατολῆς εἰς τήν ἑρμηνείαν αὐτοῦ τοῦ ρητοῦ. Οἱ λαοί τῆς<br />

Ἐγγύς καί Μέσης Ἀνατολῆς, βασικῶς μουσουλμάνοι, ὡς πρός τό θρήσκευμα,<br />

πιστεύουν ὅτι τό «Κισμέτ» εἶναι ἀπολύτως ἀναπόφευκτον<br />

καί τά πάντα τά ἐναποθέτουν εἰς τό «θέλημα τοῦ Ἀλλάχ». Δέν προκαλεῖ<br />

ἔκπληξιν τό γεγονός, ὅτι οἱ σύγχρονοι Ἕλληνες, ἀσπασθέντες<br />

τόν ἀνατολικογενήν Χριστιανισμόν, ἐναποθέτουν ἐπίσης τά πάντα εἰς<br />

τό «θέλημα τοῦ Θεοῦ» («… γιατί ’ναι θέλημα Θεοῦ ἡ Πόλη νά<br />

τουρκέψη…») καί, ὅπως ὅλοι οἱ Χριστιανοί, ἀσχέτως διαφόρων<br />

δογμάτων, ἀποδέχονται νά ὀνομάζονται «δοῦλοι τοῦ Θεοῦ».<br />

Εἰς αὐτά, ἀκριβῶς, ἔγκειται καί ἡ εἰδοποιός διαφορά τους μέ<br />

τούς ἀρχαίους προγόνους μας. Οἱ μυημένοι εἰς τά «Ὀρφικά» καί τά<br />

«Ἐλευσίνια μυστήρια» ἐγνώριζαν τόν Ἀπόλυτον, δηλαδή, τόν Ἕναν<br />

καί μοναδικόν Θεόν, ἀλλά τόσον οἱ φιλόσοφοι, ὅσον καί οἱ ἁπλοί<br />

Ἕλληνες δέν ὀνόμαζαν ποτέ τόν ἐαυτόν τους «δοῦλον» εἰσέτι καί<br />

τοῦ Θεοῦ ἤ τῶν θεῶν, συνειδητοποιώντας, ὅτι ἄν κάποιος δεχόταν<br />

τόν ἐαυτόν του «δοῦλον», ἔστω καί τοῦ Θεοῦ, ἠδύνατο εὐκόλως νά<br />

παραδεχθῆ, ἀλλά καί νά γίνη δοῦλος, οἱουδήποτε ἰσχυροῦ. Μά καί ἡ<br />

λέξις «Εἱμαρμένη», διέφερε ἀπό τό ἀνατολίτικον «Κισμέτ». Κλασσικόν<br />

παράδειγμα ἔμεινε τό ρητόν: «Σύν Ἀθηνᾶ καί χείρα κίνει».<br />

Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες, λοιπόν, ἐπίστευαν ὅτι ἕνας ἄνθρωπος, ἀντιδρώντας<br />

ὀρθῶς, ἠδύνατο νά ἀλλάξη τήν ροήν τῆς «μοίρας».<br />

Ἐκ τῶν πραγμάτων, εἶμαι ἀναγκασμένος νά προτρέχω ἤ νά κάνω<br />

ἀναδρομές εἰς γεγονότα καί ζητῶ συγνώμην δι’ αὐτό, ἀγαπητέ ἀναγνώστη,<br />

ὅμως θεωρῶ, πώς εἶναι προτιμότερες αὐτές οἱ ἀναδρομές ἤ<br />

τά πρωθύστερα, ἀπό τό νά μένη κάτι ἀδιασάφητον.<br />

Ἐπιστρέφω, λοιπόν, εἰς τά ἔτη τῆς παραμονῆς μου εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>,<br />

ὅταν παρακαλοῦσα τόν θεῖον Ἀλέξανδρον νά κάνη αἴτησιν διά μετώκησιν<br />

μέ τήν οἰκογένειάν του, εἰς τήν Ἑλλάδαν. Βεβαίως ἐγνώριζα, ὅτι<br />

οἱ σοβιετικές Ἀρχές, παντοιοτρόπως, προσπαθοῦσαν νά ἐμποδίσουν<br />

τήν ἀναχώρησιν πολιτῶν εἰς τό ἐξωτερικόν, ἀκόμα καί ὡς τουρίστες,<br />

δι’ αὐτό καί ἐφρόντιζαν νά συνοδεύη τίς ὀλιγάριθμες τουριστικές<br />

ὁμάδες, εἰς τά ἀκόμα ὀλιγοτέρα ταξίδια, ἕνας ἀρκετά ἱκανός ἀριθμός<br />

«ἐποπτῶν»… Ὅμως, ἤμουν βέβαιος ὅτι θά ἠδυνάμην νά βοηθήσω<br />

νά τοῦ δωθῆ ἡ ἄδεια, λόγω τῶν σχεδίων τῆς KGB διά τό ἄτομόν μου<br />

547

καί νά ἐγγυηθῶ τήν σιωπήν τοῦ θείου μου, σχετικῶς μέ τό ΓΚΟΥ-<br />

ΛΑΓΚ. Ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος ὅμως, ἦτο ἕνας πολύ ὑπεύθυνος σύζυγος<br />

καί πατήρ. Δι’ αὐτό, μοῦ ἔλεγε: «Κώστα! Τά ἔτη πού ἔζησα εἰςτό<br />

ΓΚΟΥΛΑΓΚ, δέν πέρασαν ἀνεξίτηλα. Οἱανδήποτε στιγμήν δύνανται νά<br />

φανοῦν οἱ συνέπειες!.. Πήγαινε ἐσύ καί τότε θά ἀκολουθήσωμεν.<br />

Εἶμαι βέβαιος, πώς ἄν μοῦ συμβῆ κακό, δέν θά ἀφήσης τήν οἰκογένειάν<br />

μου, ἕρμαιον τῆς μοίρας!»<br />

Καί ὅλα αὐτά, ὅταν εἰς τήν Ἑλλάδαν ζοῦσε ἡ ἀδελφή τῆς μητρός<br />

καί νονά τῆς θείας Νίνας, ἡ ὁποία εἶχε ἰδιόκτητον, ἄνετον σπίτι εἰς τήν<br />

Ἄνω Νέαν Σμύρνην, τό ὁποῖον τό κληροδοτοῦσεν εἰς τήν βαπτιστήραν<br />

της. Ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος, ἄν καί ἐγνώριζε τίς δυσκολίες πού θά<br />

ἀντιμετώπιζε, ἐπέμενε.<br />

Παραλλήλως μέ τόν ἀγώναν διά τήν ἀποκατάστασίν μας εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν, ἐφρόντιζα καί τό θέμα τῆς μετοικήσεως τοῦ θείου Ἀλεξάνδρου<br />

οἰκογενειακῶς, εἰς τήν Ἑλλάδαν. Ἀρχίσαμε μέ πρόσκλησιν, πού<br />

ἔστειλε ἡ μήτηρ μου, ὡς ἀδελφή του. Παρά τήν Συμφωνίαν τοῦ<br />

Ἐλσίνκι, πού εἶχε ὑπογράψει προσωπικῶς ὁ Λ. Μπρέζνιεφ, οἱ σοβιετικές<br />

Ἀρχές ἠρνήθησαν. Ἀποφασίσαμε νά ἀποστείλη ἡ μήτηρ μου<br />

ἐπιστολήν-διαμαρτυρίαν, προς τόν Πρωθυπουργόν Ἀλεξέϊ Κοσύγκιν.<br />

Τήν ἐπιστολήν, γραμμένην εἰς εὐγενικόν τόνον, τήν παρέδωσεν<br />

προσωπικῶς ὁ κουμπάρος μου Ἀνδρέας Μαρίνος, μέ τήν εὐκαιρίαν<br />

ἑνός ἀπό τά ταξίδια του εἰς τήν Μόσχαν. Καμμία ἀπάντησις.<br />

Ἡ μητέρα μου, τήν 17 ην Νοεμβρίου 1980, ἀποστέλει ἄλλην ἐπιστολήν<br />

εἰς τόν Διοικητήν τοῦ Κεντρικοῦ Τμήματος Ἀλλοδαπῶν Ζότωφ,<br />

ὑπενθυμίζοντας, ὅτι ὁ συνάδελφός του εἰς τό Καζαχστᾶν, παρά<br />

τήν Συμφωνίαν τοῦ Ἐλσίνκι, τήν ὁποίαν εἶχεν ὑπογράψει προσωπικῶς<br />

ὁ Λ. Μπρέζνιεφ, εἶχε ἀπορρίψει δύο φορές τήν πρόσκλησίν της, διά<br />

μετώκησιν εἰς τήν Ἑλλάδαν, τοῦ ἀδελφοῦ της Α. Πολιτίδου μέ τήν<br />

οἰκογένειάν του. Προσφάτως, εἰς τήν συνδιάσκεψιν τῆς Μαδρίτης, ὁ<br />

Ἀναπληρωτής ὑπουργός τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> διέψευσε τάς κατηγορίας, ὅτι ἡ<br />

<strong>ΕΣΣΔ</strong> παραβιάζει τά δικαιώματα τοῦ ἀνθρώπου. Ἐλπίζω, ἔγραφε ἡ<br />

μητέρα μου, νά βοηθήσετε εἰς τήν συνένωσίν μου μέ τόν ἀδελφόν<br />

μου, ὡς τό τέλος τοῦ χρόνου, τιμωρώντας τούς παραβάτας τῶν ἀποφάσεων<br />

τῆς σοβιετικῆς ἡγεσίας.<br />

Ἄλλα λόγια, ν’ ἀγαπιόμαστε!..<br />

Ἀποφασίζουμε αὐτήν τήν φορᾶν, 19 Ἰανουαρίου 1981, νά ἀποταθοῦμε<br />

προσωπικῶς εἰς τόν Λ. Μπρέζνιεφ, μέ συστημένην ἐπιστο-<br />

548

λήν. Ἡ μήτηρ μου περιγράφει τίς προηγούμενες ἐνέργειες, τονίζοντας,<br />

ὅτι πιστεύει πώς οἱ ὑφιστάμενοί του, αὐθαιρέτως παραβιάζουν,<br />

τά ὅσα ὁ ἴδιος ὑπογράφει, χωρίς νά τοῦ παρουσιάζουν τίς ἐπιστολές.<br />

Δι’ αὐτόν τόν λόγον (γράφει παρακάτω) κρατῶ ἀντίγραφον, ἄν ἡ<br />

παροῦσα ἐπιστολή ἔχει τήν ἰδίαν τύχην, θά τήν ἀποστείλω εἰς τόν<br />

ΟΗΕ καί τά Διεθνῆ φόρα, ὥστε νά πληροφορηθῆτε ἐξ αὐτῶν τήν<br />

συμπεριφοράν τῶν ὑφισταμένων σας.<br />

Καμμία ἐπίσημος ἀπάντησις, ἀλλά μάθαμε, ὅτι ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος,<br />

πηγαίνοντας μέ τήν τρίτην πρόσκλησιν τῆς μητέρας μου εἰς τίς<br />

τοπικές Ἀρχές, τοῦ ἐδήλωσαν, ὅτι δέν ἠμποροῦν νά τήν παραλάβουν<br />

πρίν ἀπό τό τέλος τ.ε.<br />

Τότε ἡ μητέρα μου ἀποστέλει ἄλλην μίαν συστημένην ἐπιστολήν<br />

εἰς τόν Λ. Μπρέζνιεφ, ἀναφέροντας, ὅτι γνωρίζει πώς ἡ Γραμματεία<br />

του παρέλαβε τήν προηγουμένην. Τόν πληροφορεῖ διά τήν συμπεριφοράν<br />

τῶν τοπικῶν Ἀρχῶν καί προειδοποιεῖ, ὅτι αὐτήν τήν φορᾶν,<br />

εἰς περίπτωσιν ἀρνήσεως, προτίθεται νά ἀποταθῆ εἰς τήν Παγκόσμιαν<br />

Κοινήν Γνώμην, δημοσιοποιώντας ὅλες τίς ἐνέργειές της.<br />

Αὐτήν τήν φορᾶν, ἐλάβαμε ἐπίσημον ἀπάντησιν: «Ἡ ἄρνησις<br />

ὀφείλεται εἰς τό γεγονός, ὅτι οἱ περισσότεροι συγγενεῖς διαμένουν εἰς<br />

τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>».<br />

Ποῖοι; Οἱ ἐκτελεσμένοι;..<br />

Τελικῶς, ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος ἐπώλησε την οἰκίαν εἰς τό Κεντάου<br />

καί μετακόμισε μέ τήν θείαν Νίναν, τόν πρωτότοκον Ἰωάννην καί τόν<br />

μικρότερον Γεώργιον εἰς τό Τουαψέ, ὅπου εἶχαν ἀγοράσει μίαν μικροτέραν<br />

οἰκίαν. Εἰς τό Κεντάου ἀπέμεινε προσωρινῶς ὁ μεσαῖος, ὁ Θεόδωρος,<br />

ὁ ὁποῖος ἐν τῷ μεταξύ εἶχε νυμφευθεῖ.<br />

Δυστυχῶς, ἡ καταπονημένη ὑγεία του εἰς τό στρατόπεδον συγκεντρώσεως,<br />

εἶχεν ὡς ἐπακόλουθον νά πληγῆ ἀπό κίρρωσιν τοῦ ἥπατος,<br />

γεγονός πού τόν ὁδήγησεν εἰς πρόωρον θάνατον, τήν 19 ην Ἰανουαρίου<br />

1983, εἰς ἡλικίαν μόλις 64 ἐτῶν. Ἅς εἶναι ἐλαφρύ, τό χῶμα<br />

πού τόν σκεπάζει.<br />

Νά μία περίπτωσις, πού ἠδύνατο νά ἀλλάξη ἡ Εἱμαρμένη, ἄν…<br />

549

ΛΕΝΙΝ – ΣΤΑΛΙΝ – ΜΟΣΟΛΙΝΙ – ΧΙΤΛΕΡ<br />

ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ<br />

Χαΐμ Ἴλκοβιτς Γκόλντμαν<br />

Β.Ι. Οὐλιάνωφ (Λένιν)<br />

Ι.Β. Τζουγκασβίλι<br />

(Στάλιν)<br />

Μπενίτο Μουσολίνι<br />

Ἀντολφ Χίτλερ<br />

Ἐρευνώντας διάφορες πηγές, ἀλλά καί τά «Ἅπαντα» τοῦ Β.Ι.<br />

Λένιν διεπίστωσα, ὅτι ὁ «Ἡγέτης» δέν ἦτο ὁ καλοκάγαθος «Πατερούλης»,<br />

ὁ «Ἅγιος» ἤ, μᾶλλον, ὁ «Θεός», ὅπως τόν παρουσίαζαν καί<br />

τόν παρουσιάζουν μέχρι σήμερον οἱ μπολσεβίκοι καί οἱ ἀπολογητές<br />

τους τοῦ ΚΚΕ. Διά τοῦ λόγου τό ἀληθές, παραθέτω χαρακτηριστικά<br />

ἀποσπάσματα ἀπό τόν λόγον τοῦ Λένιν εἰς τό Πανρωσικόν Συνέδριον<br />

τῆς Κομσομόλ, μέ τόν τίτλον: «Τά καθήκοντα τῆς Κομσομόλ», πού<br />

ἐδημοσιεύθη τό 1975, ἀπό τό ἐκδοτικόν της Μόσχας «Νέα Φρουρά»:<br />

«… Κάθε διατύπωσις ἠθικῆς, ἔξω ἀπό τά πλαίσια τῆς ἀνθρωπίνου καί<br />

ταξικῆς ἐννοίας, τήν ἀπορρίπτουμε. Ἐμεῖς λέμε, πώς πρόκειται περί<br />

ἀπάτης, τεχνάσματος καί ἀποβλάκωσιν τῶν ἐργατῶν καί ἀγροτῶν,<br />

πρός τό συμφέρον τῶν τσιφλικάδων καί καπιταλιστῶν. Ἐμεῖς λέμε,<br />

πώς ἡ δική μας ἠθική εἶναι ὑποταγμένη πλήρως εἰς τά συμφέροντα<br />

τῆς ταξικῆς πάλης τοῦ προλεταριάτου. Ἡ δική μας ἠθική συνάγεται<br />

550

ἀπό τά συμφέροντα τῆς ταξικῆς πάλης τοῦ προλεταριάτου. Ἰδού<br />

διατί λέμε ὅ,τι: δι’ ἐμᾶς ἠθική, ἔξω ἀπό τά πλαίσια τῆς ἀνθρωπίνου<br />

κοινωνίας, δέν ὑπάρχει, εἶναι ἀπάτη. Δι’ ἐμᾶς ἡ ἠθική, εἶναι ὑποταγμένη<br />

εἰς τά συμφέροντα τῆς ταξικῆς πάλης τοῦ προλεταριάτου.<br />

Εἰς τί συνίσταται αὐτή ἡ ταξική πάλη; Εἰς τήν ἀνατροπήν τοῦ<br />

τσάρου, τήν ἀνατροπήν τῶν καπιταλιστῶν, τήν ἐξόντωσιν τῆς τάξεως<br />

τῶν καπιταλιστῶν».<br />

Τόν Δεκέμβριον τοῦ 1917 εἰς ἄρθρον μέ τόν ἀθῶον τίτλον: «Πῶς<br />

ὀργανώνεις τήν ἅμιλλαν», ὁ Λένιν, ἀπροκαλύπτως, στρέφει τούς<br />

γονεῖς τῶν μελλοντικῶν Κομσομόλων, ἐναντίον τῆς Διανοήσεως. Δέν<br />

καλεῖ τούς ἐργάτες καί τούς φτωχούς ἀγρότες εἰς ἅμιλλαν εἰς τόν<br />

τομέαν τῆς παραγωγῆς, ἀλλά τούς ὠθεῖ, κατά τῆς Διανοήσεως καί<br />

τῶν ἄλλων «ἐχθρῶν» τῆς ἐπαναστάσεως. Παραθέτω χαρακτηριστικά<br />

ἀποσπάσματα: «… Οἱ κωλογλῖφτες καί τά παράσιτα τῆς ἀστικῆς τάξεως,<br />

σκιαγράφησαν τόν σοσιαλισμόν ὡς πληκτικόν, δημόσιον, στερεότυπον<br />

καί γκρίζον στρατώναν. Οἱ λακέδες τοῦ βαλαντίου καί<br />

δοῦλοι τῶν ἐκμεταλλευτῶν – οἱ κύριοι ἀστοί διανοούμενοι – ἐφόβιζαν<br />

μέ τόν σοσιαλισμόν τόν λαόν, ὁ ὁποῖος ἀκριβῶς εἰς τό καπιταλιστικόν<br />

καθεστώς ἦτο καταδικασμένος νά ζῆ εἰς τά κάτεργα, εἰς στρατώναν<br />

ἀτελείωτης, βαρετῆς ἐργασίας, φυτοζωΐας καί δυσβάστακτης φτώχειας».<br />

«… Οἱ ἐργάτες καί οἱ ἀγρότες δέν ἔχουν μολυνθεῖ καθόλου<br />

ἀπό τίς συναισθηματικές αὐταπάτες τῶν κυρίων διανοητούληδων,<br />

ἀπό ὅλην αὐτήν τήν νεοεμφανισθείσαν καί λοιπήν λασπολογίαν». 19<br />

Αὐτά τά ἐμπρηστικά λόγια καί ἡ ὑποκατάστασις τῶν κλασικῶν<br />

δικαστηρίων ἀπό «Λαϊκά δικαστήρια», ὁδήγησαν εἰς αὐθαίρετες ἀποφάσεις<br />

καί βίαν, γεγονός, πού προκάλεσεν τίς διαμαρτυρίες καί ἐπισημάνσεις<br />

τοῦ «προλεταριακοῦ» συγγραφέως Μαξίμ Γκόρκυϊ.<br />

Εἰς τόν Ποινικόν Κώδικαν, πού συνέταξαν οἱ μπολσεβίκοι, προσέθεσαν<br />

τά ἄρθρα 58, 59, 60, 61, 62, 63 καί 64, πού προέβλεπαν<br />

ἐκτελέσεις ἀτόμων, τά ὁποῖα κατηγοροῦντο διά «ἀντεπαναστατικές»<br />

δραστηριότητες. Οἱ μεγαλύτεροι εἰς ἡλικίαν ἀναγνῶστες, πρέπει νά<br />

θυμοῦνται ἀνάλογες «δραστηριότητες» τῶν «Λαϊκῶν δικαστηρίων»<br />

καί τῆς «ΟΠΛΑ», εἰς τήν χώραν μας.<br />

Ὁ Λένιν ἀπαίτησε νά διευρυνθῆ ὁ ἀριθμός αὐτῶν τῶν ἄρθρων,<br />

προβλέποντας τήν «τιμωρίαν» ἀκόμα καί εἰς τό ἐξωτερικόν.<br />

______________________________<br />

19. Λένιν, Ἅπαντα, ἔκδοσις Δ΄, τ. 26, σελ. <strong>36</strong>7 – 376. (Σ.τ.Σ.).<br />

551

Εἰς ἐπιστολήν του πρός ἕναν ἀπό τούς συντάκτες τοῦ μπολσεβίκικου<br />

Ποινικοῦ Κώδικος, τόν Ντμήτρυϊ Κούρσκυϊ, ὁ Λένιν γράφει:<br />

«… Τό δικαστήριον δέν πρέπει νά ἐξαλείφη τήν τρομοκρατίαν,<br />

ἀλλά νά τήν θεμελιώνη καί νά τήν νομιμοποιῆ ἀπό ἀπόψεως ἀρχῶν,<br />

μέ σαφήνειαν, χωρίς παραποιήσεις καί ἀγλαΐσματα. Πρέπει νά τήν<br />

διατυπώνη ὅσον τό δυνατόν εὐρύτερον, ἐπειδή μόνον ἡ ἐπαναστατική<br />

ἀντίληψις τοῦ δικαίου καί ἡ ἐπαναστατική συνείδησις θά δημιουργήσουν<br />

τίς συνθῆκες ἐφαρμογῆς της εἰς τήν πράξιν, κατά τό μᾶλλον<br />

ἤ ἧττον εὐρέως». 20<br />

Χαρακτηριστική εἶναι καί ἡ ἀντίληψις τοῦ Λένιν διά τήν «Ἐπαναστατικήν<br />

δικτατορίαν τοῦ προλεταριάτου»: «… Ἡ ἐπαναστατική δικτατορία<br />

τοῦ προλεταριάτου εἶναι μία ἐξουσία, ἡ ὁποία κατεκτήθη καί<br />

ὑποστηρίζεται ἀπό τό προλεταριάτον, ἀσκώντας βία εἰς τούς ἀστούς,<br />

μία ἐξουσία, πού δέν σχετίζεται μέ κανέναν νόμον». 21<br />

Παραθέτω καί τήν θέσιν τοῦ Λένιν διά τά λάθη: «…εἰς κάθε ἑκατοντάδαν<br />

λαθῶν μας, διά τά ὁποῖα ξεφωνίζει ἡ ἀστική τάξις καί οἱ λακέδες<br />

της, ἀντιστοιχοῦν δέκα χιλιάδες μεγάλες καί ἡρωϊκές πράξεις.<br />

Ὅμως, ἄν τά πράγματα ἦσαν ἀντίθετα, ἀκόμα καί ἄν εἰς κάθε ἑκατό<br />

σωστές μας πράξεις, ἀντιστοιχοῦσαν δέκα χιλιάδες λάθη, παρ’ ὅλα<br />

αὐτά, ἡ ἐπανάστασίς μας εἶναι μεγάλη καί ἀνίκητη». 22<br />

Μέ τέτοιες «ὑποθῆκες» τοῦ Λένιν, εἶναι νά ἀπορῆ κανείς διά τήν<br />

ὑποδαύλισιν ἀπό τά Κόμματα τῆς «Ἀριστερᾶς» στάσεων, ἀπεργιῶν<br />

καί διαδηλώσεων, διά τήν ὑπεράσπισιν βανδαλισμῶν, πλιάτσικου,<br />

κάψιμον σημαιῶν, ἀκόμα καί τῆς σκοπιᾶς τοῦ Μνημείου τοῦ «Ἀγνώστου<br />

Στρατιώτου», ἀπό τούς κουκουλοφόρους;<br />

Οὕτως, ἔγινε θεμελιωτής τῆς κόκκινης «Μεγάλης τρομοκρατίας»<br />

καί τῶν «Ἐπιχειρήσεων ἐναντίον λαῶν», μεταξύ τῶν ὁποίων καί τῆς<br />

«Ἐπιχειρήσεως ἐναντίον τῶν Ἑλλήνων», πού ἐφήρμοσε μετά τόν<br />

θάνατόν του ὁ «εὐνοούμενός» του Στάλιν καί οἱ συνεργάτες του:<br />

Γκένριχ Γιάγκοντα, Νικαλάϊ Γιεζώφ, Λαυρέντυϊ Μπέρια καί οἱ ὑποτακτικοί<br />

τους τσεκίστες ἤ ἐνκαβεντέσνικοι. Ἀξίζει νά σημειωθῆ, ὅτι οἱ<br />

μπολσεβίκοι, ὅταν ἤθελαν νά ἐκθειάσουν κάποιον ἠγέτην, τόν ὀνόμαζαν<br />

«πιστόν λενινιστήν».<br />

______________________________<br />

20. Λένιν, Ἅπαντα, τ. 45, σελ. 190. (Σ.τ.Σ.)<br />

21. Λένιν, Ἅπαντα, τ. 37, σελ. 245. (Σ.τ.Σ.).<br />

22. Λένιν, Ἅπαντα, Γ΄ ἔκδοσις, τ. 23, σελ. 186. (Σ.τ.Σ.).<br />

552

Ὅταν, ὅμως τόν καθαιροῦσαν εἴτε ὑπέπιπτε εἰς «δυσμένειαν»,<br />

πχ, ὅπως ἔγινε μέ τόν Στάλιν μετά τήν καταδίκην τῆς «Προσωπολατρίας»<br />

ἀπό τό Κ΄ Συνέδριον, αὐτομάτως ἔπαυε νά εἶναι «πιστός<br />

λενινιστής…» Πάντως, ὁ μόνος, ὁ ὁποῖος δικαιωματικῶς θά ἔπρεπε νά<br />

ὀνομάζεται «πιστός λενινιστής», λόγῳ τῆς ἐφαρμογῆς, κατά γράμμα,<br />

τῶν «ὑποθηκῶν» τοῦ Λένιν, ἦτο ὁ Στάλιν. Ἔχει διατυπωθεῖ, ἀναμφισβητήτως<br />

καί πολύ ὀρθῶς τό συμπέρασμα, ὅτι ἄν δέν ὑπῆρχε ὁ<br />

Στάλιν, δέν θά ὑπῆρχαν καί τέτοιοι ἐνκαβεντέσνικοι. Τό μόνον πού<br />

ἔχω νά προσθέσω εἶναι: καί ὁ Λένιν!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Διά νά περιγράψω τόν Στάλιν, θά δανεισθῶ τόν εὔστοχον χαρακτηρισμόν<br />

του, ἀπό τόν δόκτοραν τῶν Ἱστορικῶν ἐπιστημῶν Ἀμπντουραχμᾶν<br />

Αὐταρχάνωφ: «Ἐγκληματική μοναδικότης».<br />

Τί νά πρωτοαναφέρω;<br />

– Τό «πιστεύω» του: «Ὁ θάνατος ἑνός ἀνθρώπου εἶναι τραγωδία.<br />

Ὁ θάνατος πολλῶν ἀνθρώπων, εἶναι στατιστική!..»;<br />

– Τήν ὑπογραφήν μίας μεγάλης σειρᾶς συμφωνιῶν μέ τόν Χίτλερ;<br />

– Τόν ἀποκεφαλισμόν τοῦ Κόκκινου στρατοῦ μέ τίς ἐκτελέσεις<br />

περιφήμων πολεμαρχῶν. Εὐτυχῶς, ἐπέζησεν ὁ Ζούκωφ, μέ τήν ἐπιμονήν<br />

τοῦ ὁποίου ἀπελευθερώθησαν ἀπό τά σοβιετικά στρατόπεδα<br />

συγκεντρώσεως ταλαντοῦχοι πολέμαρχοι, ὅπως ὁ Ῥοκοσόφσκυϊ, ὁ<br />

Γκορμπάτωφ, ὁ Μερετσκώφ κ.α.;<br />

– Τήν δυσπιστίαν του ἀπέναντι εἰς τόν «Ῥαμσή», τόν περίφημον<br />

κατάσκοπον Ῥίχαρντ Ζόργκε, ἐξ αἰτίας τῆς ὁποίας τά στρατεύματα<br />

τῆς Σιβηρίας ἐστάλησαν εἰς τά Μέτωπα, μέ μεγάλην καθυστέρησιν;<br />

– Τήν ἀπάνθρωπον καί προδοτικήν συμπεριφοράν του εἰς τήν<br />

ἐπίλεκτην Μεραρχίαν, τήν ὁποίαν ἐγκατέλειψε, ἄνευ ἀποστολῆς πολεμοφοδίων,<br />

εἰς τά ἕλη τῆς Λευκορωσίας, παρά τίς ἐκκλήσεις τοῦ πλέον<br />

παρασημοφορημένου στρατηγοῦ Βλάσωφ, ἥρωος εἰς τό Λένινγκραντ<br />

καί τό Κίεβον, ἡ Μεραρχία τοῦ ὁποίου ἦτο ἡ πρώτη, πού<br />

ἔσπασε τόν κλοιόν τῆς Μόσχας καί μέχρι σήμερον δέν ἀναφέρεται ὡς<br />

ἀπελευθερωτής τῆς Πράγας, ἀλλά ὡς προδότης;<br />

– Πόσοι γνωρίζουν, ὅτι ὁ Ἕλλην Κωνσταντῖνος Τσελπᾶν, ἐτελειοποίησεν<br />

τόν κινητήραν τοῦ καλλιτέρου τάνκ τοῦ Β΄ Παγκοσμίου<br />

πολέμουΤ-34, ἐνῶ ἐπαρασημοφορήθη, κατόπιν τόν ἐκτέλεσαν;<br />

– Πόσοι γνωρίζουν, ὅτι ὁ Ἕλλην Γεράσιμος Βαρελᾶς, ἦτο ἕνας<br />

553

ἀπό τούς εἰδικούς, οἱ ὁποῖοι μετέφεραν εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> τήν δυτικήν<br />

τεχνολογίαν τήξεως ὑάλου, μέ τήν ὁποίαν κατεσκευάσθησαν οἱ ἀστέρες<br />

τῶν πύργων τοῦ Κρεμλίνου καί ὕστερα τόν ἐκτέλεσαν;<br />

– Πόσοι γνωρίζουν τά ὀνόματα μελῶν τοῦ ΚΚΕ, πού ἐστάλησαν<br />

εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> δι’ ἐργασίαν καί σπουδές, ἀλλά ἐκτελέσθησαν μέ τήν<br />

κατηγορίαν ὅτι εἶχαν μεταβεῖ μέ σκοπόν νά προδώσουν μυστικά τῆς<br />

<strong>ΕΣΣΔ</strong>;<br />

– Πόσοι γνωρίζουν διά τόν σοβιετικόν δόκτοραν Μένγκελε,<br />

τοῦ Στάλιν, τόν βιολόγον καί εἰδικόν εἰς τήν κτηνοτροφίαν Ἠλιά<br />

Ἰβάνοβιτς Ἰβανώφ, ὁ ὁποῖος πίσω ἀπό τίς «Θεωρητικές βάσεις καί<br />

μεθόδους τεχνητῆς γονιμοποιήσεως τῶν ζώων τῆς ἀγροτικῆς οἰκονομίας»<br />

ἐκάλυπτε τά πειράματά του εἰς τό Κόνακρυ τό 1926, διά τήν<br />

δημιουργίαν πιθηκανθρώπων, μέ ἐντολήν τοῦ Στάλιν;<br />

Συμφώνως μέ στοιχεῖα, ὕστερα ἀπό τρεῖς ἀποτυχημένες ἀπόπειρες,<br />

ἐγκατεστάθη εἰς τό Σουχούμι προσπαθώντας νά διασταυρώση<br />

πιθήκους μέ Ρωσίδες! Ὡς «δότην» ἐχρησιμοποίησε τόν οὐραγγουτάγκον<br />

«Ταρζᾶν». Μεταξύ τῶν γηγενῶν κατοίκων κυκλοφοροῦσαν<br />

φῆμες, διά τήν γυναίκα-πιθηκάνθρωπο,«Ἄνκα», μέ τήν προσωνυμίαν<br />

«Ἅλμα», καί διά ἕνα ἀπό τά «τέκνα» της, πού ἐπέζησε, μέ<br />

τήν προσωνυμίαν «Κουΐτ».<br />

Ὁ Ἀντῶν Ἀντώνωφ-Ὀφσέγιενκο, δόκτωρ τῶν Ἱστορικῶν ἐπιστημῶν,<br />

υἱός τοῦ Βλαντίμηρ Ἀλεξάντροβιτς Ἀντώνωφ-Ὀφσέγιενκο<br />

– πορθητοῦ τῶν Χειμερινῶν Ἀνακτόρων τῆς Ἁγίας Πετρουπόλεως<br />

– εἰς τό βιβλίον του: «Τό πορτραῖτο ἑνός τυράννου», γράφει:<br />

«… Συμφώνως μέ τά στοιχεῖα ἀρχείων, εἰς τήν χειροτέραν δικτατορίαν<br />

τῆς Δύσεως, θύματα ὑπῆρξαν ὁ εἷς ἐκ τῶν δέκα κατοίκων. Εἰς<br />

τήν δικτατορίαν τοῦ Στάλιν – ὁ εἷς ἐκ τῶν τεσσάρων!».<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ὁ Χίτλερ εἶναι ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος εὑρίσκεται πλησιέστερον, ὡς<br />

πρός τά ἐγκλήματα, μέ τόν Λένιν καί τόν Στάλιν. Ἡ διαφορά του<br />

ἔγκειται εἰς τό ἑξῆς: Ἐφήρμοσεν ἀπάνθρωπες μεθόδους ἀπέναντι εἰς<br />

τούς δεδηλωμένους ἐχθρούς τοῦ καθεστῶτος του, φθάνοντας ἀκόμα<br />

καί εἰς τήν ἐξόντωσίν τους, ἀλλά δέν ἐπείραξε οὐδέναν ἐκ τῶν Γερμανῶν,<br />

οἱ ὁποῖοι ἔγιναν ὀπαδοί του ἤ δέν ἐκδηλώθησαν ἐναντίον του.<br />

Κλασικόν παράδειγμα, ἦτο ὁ Στρατάρχης Ρόμελλ, ὁ ὁποῖος ἀποδεδειγμένως<br />

εἶχε λάβει μέρος εἰς συνωμοσίαν ἐναντίον του.<br />

Ὅταν ἐδέχθη νά λάβη κάψουλα ὑδροκυανίου καί νά αὐτοκτονή-<br />

554

ση, ὅπως τοῦ ὑπεσχέθησαν, ἐτάφη μέ τιμές Στρατάρχου – ἐδηλώθη<br />

ὅτι ἀπεβίωσεν – καί ἡ οἰκογένειά του, ὡς τήν συντριβήν τοῦ Γ΄ Ράϊχ,<br />

ἀπελάμβανε ὅλα τά προνόμια, πού ἀπέρρεαν ἀπό τό ἀξίωμά του.<br />

Διά σύγκρισιν: Εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, οἱ οἰκογένειες τῶν ἐκτελεσθέντων,<br />

ἐντελῶς ἀθώων, ἐδιώχθησαν ὡς οἰκογένειες «ἐχθρῶν τοῦ λαοῦ…».<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Ἅς ἔλθουμε εἰς τόν Μουσολίνι. Πρῶτον, πρέπει νά ἀναφέρω,<br />

ὅτι εἴδωλόν του ἦτο ὁ Στάλιν. Παραθέτω ἀποσπάσματα ἀπό τό ταξίδι<br />

τοῦ Νίκου Καζαντζάκη εἰς τήν Ἰταλίαν: «… Ὁ Μουσολίνι ζεῖ μέσα σέ<br />

μία ἀτμόσφαιρα τραγική. Ὅλες οἱ πόζες, πού μᾶς φαίνονται – σέ μᾶς<br />

πού δέν ἔχουμε πίστη, σέ μᾶς τούς μικρούς λογικευόμενους ἀνθρώπους<br />

– θεατρισμοί, εἶναι γιά τό Μουσολίνι εἰλικρινεῖς, τίς νιώθει μέ<br />

ρομαντική, βαθιά ἔξαψη, τίς ζεῖ τραγικά. Ἕνας ἀδιάφορος διανοούμενος<br />

αἰστάνεται περιφρόνηση· γιατί τό κριτικό μυαλό βλέπει μονάχα<br />

τήν κριτικήν ὄψη πού ἔχουν πάντα τα τραγικά γεγονότα ὅταν δέν<br />

πάσχουμε κι ἐμεῖς μαζί τους. Μά ὁ Μουσολίνι στή θεατρική στιγμή<br />

δέν κάνει θέατρο. Ζεῖ, πάσχει, ἀνατείνει τή θέλησή του, ὁραματίζεται.<br />

Πῆρε σοβαρά, ἁπλοϊκά, τραγικά τήν ἀποστολή του: νά σώσει τήν<br />

Ἰταλία». «… Οἱ ὁμοιότητες Μπολσεβικισμοῦ καί Φασισμοῦ εἶναι μεγάλες:<br />

Ἡ βία πού μεταχειρίζονται κι οἱ δυό νά ὑποτάξουν δουλικά το<br />

ἄτομο στήν ὁλότητα. Οἱ αὐστηροί περιορισμοί τῆς ἀτομικῆς ἐλευθερίας.<br />

Ἡ ἀμείλιχτη πειθαρχία στήν οἰκονομική παραγωγή καί κατανάλωση<br />

καί στίς πολιτικές καί κοινωνικές ἐκδήλωσες. Τό μίσος τοῦ κοινοβουλευτισμοῦ<br />

καί τῆς φιλελεύθερης δημοκρατικῆς ἰδεολογίας. Τάξη,<br />

ἀσφάλεια, ἄμεση κατάπνιξη κάθε ἀντίδρασης. Ρυθμός ἀνήλεος».<br />

Βεβαίως, ὡς ἀληθινός Ἕλλην, δέν δύναμαι νά συμβιβασθῶ μέ<br />

οἰανδήποτε δικτατορίαν.Κρίνοντας ἀντικειμενικῶς καί συγκρίνοντάς<br />

τον μέ τούς τρεῖς ἄλλους: ὁ Μουσολίνι, ἦτο ὀλιγότερον ἐγκληματίας,<br />

ἄν ἑξαιρέσουμε τίς ἀνεξέλεγκτες αὐθαιρεσίες τῶν μελῶν τοῦ Κόμματός<br />

του, διά τίς ὁποῖες ἐπλήρωσε μέ τήν ζωήν του. Παραθέτω καί<br />

ἕνα ἄρθρον, τό ὁποῖον ἐδημοσιεύθη μέ τήν ὑπογραφήν: «Ἀλεξάντρ<br />

Ναβάλνυϊ», ἀλλά τό κείμενον ἐγράφθη ἀπό τόν Βίκτωρ Σουβόρωφ:<br />

• Ἡ σημαία τοῦ Χίτλερ ἦτο κόκκινη, ὅπως καί τοῦ Στάλιν.<br />

• Ὁ Χίτλερ διοικοῦσε τήν Γερμανίαν ἐξ ὀνόματος τῆς ἐργατικῆς τάξεως<br />

καί τό Κόμμα του ὀνομαζόταν «Ἐθνικοσοσιαλιστικόν Ἐργατικόν<br />

Κόμμα τῆς Γερμανίας». Ὁ Στάλιν ἐπίσης διοικοῦσε ἐξ ὀνόματος τῆς<br />

ἐργατικῆς τάξεως καί τό σύστημα τῆς ἐξουσίας του ἐπισήμως ὀνομα-<br />

555

ζόταν «Δικτατορία τοῦ προλεταριάτου».<br />

• Ὁ Χίτλερ μισοῦσε τήν δημοκρατίαν καί τήν πολεμοῦσε. Τό ἴδιο καί<br />

ὁ Στάλιν.<br />

• Ὁ Χίτλερ οἰκοδομοῦσε τόν «Σοσιαλισμόν». Τό ἴδιο καί ὁ Στάλιν.<br />

• Ὁ Χίτλερ ἐθεωροῦσε τήν ὁδόν του πρός τόν σοσιαλισμόν, μοναδικῶς<br />

ὀρθήν. Ὁ Στάλιν θεωροῦσε τήν ὁδόν του πρός τόν σοσιαλισμόν,<br />

μοναδικῶς ὀρθήν, οἰανδήποτε δέ ἄλλην ὁδόν: «Ἀπόκλισιν ἀπό<br />

τήν γενικήν γραμμήν».<br />

• Τούς θιασῶτας τοῦ Κόμματος, οἱ ὁποῖοι «ἀπέκλιναν ἀπό τήν «Ὀρθήν<br />

ὁδόν», ὅπως ὁ Ρέμ καί τό περιβάλλον του, ὁ Χίτλερ τούς ἐξόντωνε<br />

ἀνηλεῶς. Ὁ Στάλιν ἐξόντωνε τό ἴδιο ἀνηλεῶς, ὄχι μόνον ὅσους<br />

«ἀπέκλιναν ἀπό τήν «Ὀρθήν ὁδόν», ἀλλά καί παντελῶς ἀθώους πολίτες!<br />

• Τά «Προγράμματα» τοῦ Χίτλερ ἦσαν τετραετῆ. Τοῦ Στάλιν πενταετῆ.<br />

• Ἐπί Χίτλερ ὑπῆρχε μόνον τό Κόμμα τῆς ἐξουσίας, ἐνῶ τά ὑπόλοιπα<br />

εὐρίσκοντο εἰς τήν φυλακήν.<br />

• Ἐπί Στάλιν ἴσχυεν τό ἴδιο.<br />

• Ἐπί Χίτλερ τό Κόμμα ἦτο ὑπεράνω τοῦ κράτους καί διοικοῦσαν τήν<br />

χώραν τά κομματικά στελέχη.<br />

• Ἐπί Στάλιν, τό ἴδιον ἀκριβῶς.<br />

• Ἐπί Χίτλερ οἱ «Ἀστέρες» τοῦ Κόμματος ἀπέκτησαν μεγαλειώδη<br />

παρουσίαν.<br />

• Ἐπί Στάλιν, τό ἴδιο ἀκριβῶς, ἀλλά «προσωρινῶς…».<br />

• Εἰς τήν Αὐτοκρατορίαν τοῦ Στάλιν εἶχαν καθιερωθεῖ ὡς κύριες ἑορτές:<br />

ἡ Πρώτη Μαΐου καί 7-8 Νοεμβρίου. Εἰς τήν Αὐτοκρατορίαν τοῦ<br />

Χίτλερ: ἡ Πρώτη Μαΐου καί 8-9 Νοεμβρίου.<br />

• Ἐπί Χίτλερ ἡ Νεολαία, ἀποτελουμένη ἀπό νεαρούς χιτλερικούς,<br />

ὀνομαζόταν «Chitlergiougken».<br />

• Ἐπί Στάλιν ἡ Νεολαία, ἀποτελουμένη ἀπό νεαρούς σταλινικούς,<br />

ἔφερε τό ὑπό μάσκαν ὄνομα: «Κομσομόλ» (Κομμουνιστική Νεολαία).<br />

• Τόν Στάλιν, ἐπισήμως τόν ὀνόμαζαν «Ὁδηγητήν τοῦ Ἔθνους»,<br />

«Ἐθνάρχην», τόν δέ Χίτλερ: «Fuhrer». Μετάφρασις: τό ἴδιο!..<br />

• Ὁ Χίτλερ εἶχε ἀδυναμίαν εἰς τά μεγαλειώδη οἰκοδομήματα. Οὕτως,<br />

εἰς τό Βερολίνον, ὕψωσε τό μεγαλύτερον οἰκοδόμημα τοῦ κόσμου: τό<br />

«Μέγαρο τῶν Συνεδρίων». Ὁ θόλος του εἶχε διάμετρον 250 μ. καί ἡ<br />

χωριτικότης τῆς κυρίας αἰθούσης ἦτο 150-180 χιλιάδες ἄτομα.<br />

556

• Ὁ Στάλιν εἶχε τήν ἰδίαν ἀδυναμίαν καί οἰκοδόμησεν εἰς τήν Μόσχαν<br />

τό μεγαλύτερον κτίριον τοῦ κόσμου: τό «Μέγαρον τῶν Σοβιέτ». Ἡ<br />

κυρίως αἴθουσα ὑστεροῦσε εἰς μέγεθος, ἀλλά τό κτίριον ἦτο πολύ<br />

ὑψηλότερον. Τό κτίριον, ὕψους 400 μέτρων, ἀποτελοῦσε, θά λέγαμε,<br />

τό ὑπόβαθρον, ἐπί τοῦ ὁποίου ἐδέσποζεν τό ἄγαλμα τοῦ Λένιν,<br />

ὕψους 100 μέτρων. Οὕτως, τό συνολικόν ὕψος ἤγγιζε τά 500 μέτρα!<br />

Σημειωτέον, ὅτι τόσον τό Μέγαρον τῶν Συνεδρίων εἰς τό Βερολίνον,<br />

ὅσον καί τό Μέγαρον τῶν Σοβιέτ εἰς τήν Μόσχαν, οἰκοδομοῦντο<br />

ταυτοχρόνως… 23<br />

• Ὁ Χίτλερ ἐσχεδίαζε νά κατεδαφίση τό Βερολίνον καί εἰς τήν θέσιν<br />

του νά οἰκοδομηθῆ νέα πόλις, μέ κυκλώπεια κτίρια.<br />

• Ὁ Στάλιν ἐσχεδίαζε καί αὐτός νά κατεδαφίση τήν Μόσχαν καί εἰς<br />

τήν θέση της νά οἰκοδομηθῆ νέα πόλις, μέ κυκλώπεια κτίρια.<br />

• Διά τήν Γερμανίαν ὁ Χίτλερ ἦτο ἄνθρωπος «ἐκ τῶν πλαγίων». Εἶχε<br />

γεννηθεῖ εἰς τήν Αὐστρίαν καί σχεδόν ὡς τήν ἄνοδόν του εἰς τήν<br />

______________________________<br />

23. Εἰς αὐτό τό θέμα ὁ σχολιαστής κάνει ἕνα μεγάλον, ἱστορικόν λάθος. Τό Μέγαρον<br />

τῶν Σοβιέτ, πού ὀνειρευόταν νά κτίση ὁ Στάλιν, δέν ἐπραγματοποιήθη ποτέ,<br />

ἐπειδή εἶχεν ἐπιλέξει ὡς χῶρον οἰκοδομήσεώς του τό κενόν, πού ἄφησε τό γκρέμισμα<br />

ἑνός περιφήμου ἀρχιστεκτονικοῦ ἔργου, ὅπως ἦτο ὁ Ναός τοῦ Σωτῆρος. Οἱ<br />

ἀρχιστέκτονες δέν ἠδύναντο νά θεμελιώσουν ἐκεῖ τό «Μέγαρον τῶν Σοβιέτ», λόγῳ<br />

σαθροῦ ἐδάφους! Ἀκολούθησεν ὁ αἰνιγματικός θάνατος τοῦ Στάλιν καί ὁ χῶρος τοῦ<br />

Ναοῦ τοῦ Σωτῆρος εἶχε μετατραπεῖ εἰς… χωματερήν! Ἐπί Νικήτα Χρουσιώφ ἀπεφασίσθη<br />

ἡ ἐξάλειψις τῆς χωματερῆς καί εἰς τήν θέσιν τῆς κατεσκευάσθη ἡ ἀνοικτή<br />

τεράστια πισίνα τῆς Μόσχας, ἡ ὁποία ἐγκαινιάσθη 16 Ἰουλίου 1960. Λόγῳ τεχνιτῆς<br />

θερμάνσεως, ἡ χρῆσις της ἦτο δυνατή καθ’ ὅλην τήν διάρκειαν τοῦ ἔτους καί τήν<br />

χειμερινήν περίοδον ἦτο καλυμμένη μέ ὑδρατμούς. Τό 1959, μέ ἐπιμονήν τοῦ Νικήτα<br />

Χρουσιώφ, ἐπραγματοποιήθη μυστικός διαγωνισμός καί ἄρχισε ἡ οἰκοδόμησις<br />

τοῦ «Μεγάρου τῶν Συνεδρίων» ἐντός τοῦ περιβόλου τοῦ… Κρεμλίνου, πού τά<br />

ἐγκαίνειά του ἐπραγματοποιήθησαν 17 Ὀκτωβρίου 1961! Σημειωτέον ὅ,τι ἰσοπεδώθησαν<br />

ἄλλα ἱστορικά κτίρια τοῦ Κρεμλίνου. Ὡς σύγκρισιν ἀναφέρω ὅ,τι ἐπρόκειτο<br />

διά παραλογισμόν, ἀνάλογον μέ τήν οἰκοδόμησιν ἑνός συγχρόνου κτιρίου εἰς τήν<br />

Ἀκρόπολιν τῶν Ἀθηνῶν!<br />

Τό 1988 ἡ Κοινή γνώμη ἀπαίτησε τήν ἐπανοικοδόμησιν τοῦ Ναοῦ τοῦ Σωτῆρος<br />

καί τήν 5 ην Δεκεμβρίου 1990 ἐτέθη ὁ θεμέλιος λίθος, ἐνῶ τό 1992 ἐδημιουργήθη<br />

εἰδικόν ταμεῖον ἐπανοικοδομήσεως. Τήν 15 ην Σεπτεμβρίου 1994 ἐσταμάτησεν ἡ<br />

χρήσις τῆς πισίνας καί ἄρχισε ἡ ἐπανοικοδόμησις τοῦ Ναοῦ τοῦ Σωτῆρος. Στίς 19<br />

Αὐγούστου 1996, ὁ Πατριάρχης Ἀλέξιος Β΄ ἐχοροστάτησεν εἰς τόν Ἁγιασμόν τοῦ<br />

ὑπογείου Ναοῦ (τριῶν ὀρόφων), ἐνῶ 31 Δεκεμβρίου 1999 ἀποπερατώθη ἡ ἐπανοικοδόμησις<br />

καί τοῦ ἐπιγείου Ναοῦ, εἰς τόν ὁποῖον 6-7 Ἰανουαρίου 2000 ἐπραγματοποιήθη<br />

ἡ πανηγυρική λειτουργία τῶν Χριστουγέννων. (Σ.τ.Σ.).<br />

557

ἐξουσίαν, δέν εἶχε γερμανικήν ὑπηκοότηταν.<br />

• Ὁ Στάλιν διά τήν Ρωσίαν ἦτο καί αὐτός ἄνθρωπος «ἐκ τῶν πλαγίων».<br />

Δέν ἦτο οὔτε Ρῶσος, οὔτε καί σλαβικῆς καταγωγῆς…<br />

• Ὁ Στάλιν σπανίως προσκαλοῦσε ξένους εἰς τό διαμέρισμά του, εἰς<br />

τό Κρεμλίνον, οἱ ὁποῖοι ἔμεναν ἔκθαμβοι ἀπό τήν λιτότηταν τῆς ἐπιπλώσεως:<br />

ἁπλό γραφεῖον, ντουλάπα, μεταλλικόν κρεβάτι, στρατιωτική<br />

κουβέρτα…<br />

• Ὁ Χίτλερ εἶχε διατάξει νά δημοσιευθῆ εἰς τόν Τύπον ἡ φωτογραφία<br />

τῆς κατοικίας του. Ὁ κόσμος ἔμεινε ἔκπληκτος ἀπό… τήν λιτότηταν<br />

τῆς ἐπιπλώσεως: ἁπλό γραφεῖον, ντουλάπα, μεταλλικόν κρεββάτι καί<br />

στρατιωτική κουβέρτα…<br />

Μία διαφορά ὑπῆρχε: Εἰς τήν γκρίζαν κουβέρταν τοῦ Στάλιν ὑπῆρχαν<br />

λεπτές μαῦρες λωρίδες καί εἰς τοῦ Χίτλερ, ἄσπρες…<br />

• Ὡστόσον, εἰς ἀπομεμωνομένα μέρη, ἐντός παραμυθένιας φύσεως,<br />

ὁ Στάλιν κατασκεύαζε ἑξαιρετικῶς ἄνετα καί καλά προστατευόμενες<br />

κατοικίες-φρούρια, ὅπου τίποτα δέν ἐθύμιζε κελλίον ἀναχωρητοῦ…<br />

• Ὁ Χίτλερ ἐπίσης εἰς ἀπομεμωνομένα μέρη, ἐντός παραμυθένιας<br />

φύσεως, κατασκεύαζε ἄπαρτες κατοικίες-φρούρια, δέν λυπόταν δι’<br />

αὐτές ποσότητες γρανίτου ἤ μαρμάρου. Καί, βεβαίως, δέν ἐθύμιζαν<br />

καθόλου κελλία ἀναχωρητοῦ…<br />

• Ἡ ἀγαπημένη τοῦ Χίτλερ, Γκέλυ Ράουμπαλ, ἦτο κατά 19 ἔτη μικρότερή<br />

του. Ἡ ἀγαπημένη τοῦ Στάλιν, Ναντέζντα Ἀλληλούεβα, ἦτο μικρότερή<br />

του κατά 22 ἔτη… Ἡ Γκέλυ Ράουμπαλ αὐτοκτόνησε, ὅπως<br />

καί ἡ Ναντέζντα Ἄλληλούεβα. Ἡ Γκέλυ Ράουμπαλ αὐτοκτόνησε μέ τό<br />

πιστόλι τοῦ Χίτλερ καί ἡ Ναντέζντα Ἀλληλούεβα… τοῦ Στάλιν.<br />

Ἕνα ἄλλο κοινόν τῶν δύο γυναικῶν, ἦσαν τά αἰνιγματικά αἴτια<br />

τοῦ θανάτου τους: Ὑπάρχουν ἐκδοχές ὅτι τήν Γκέλυ τήν ἐσκότωσεν<br />

ὁ Χίτλερ καί τήν Ναντέζντα ὁ Στάλιν…<br />

• Ὁ Χίτλερ, ὅπως καί ὁ Στάλιν, ἄλλα ἔλεγε καί ἄλλα ἔπραττε…<br />

• Ὁ Χίτλερ ἄρχισε τήν διοίκησίν του μέ σύνθημα: ἡ «Γερμανία ἐπιθυμεῖ<br />

τήν εἰρήνην» καί, ὕστερα, κατέλαβε τήν μισήν Εὐρώπην…<br />

• Ὁ Στάλιν «ἀγωνιζόταν διά τήν συλλογικήν ἀσφάλειαν» τῆς Εὐρώπης…<br />

χωρίς νά λυπᾶται οὔτε δυνάμεις, οὔτε μέσα, ἀλλά τελικῶς,<br />

κατέλαβε τήν μισήν Εὐρώπην…<br />

• Ὁ Χίτλερ εἶχε τήν ΓΚΕΣΤΑΠΟ καί ὁ Στάλιν τήν NKBD…<br />

• Ὁ Χίτλερ ἄφησε πίσω του: Νταχάου, Ἄουσβιτς, Μπούχενβαλντ…<br />

καί ὁ Στάλιν: τό Ἀρχιπέλαγος ΓΚΟΥΛΑΓΚ…<br />

558

• Τόν Χίτλερ τόν κυνηγᾶ τό Μπάμπυϊ Γιάρ καί τόν Στάλιν: τό Κατίν…<br />

• Τόσον ὁ Χίτλερ, ὅσον καί ὁ Στάλιν ἐξόντωσαν ἑκατομμύρια ἀνθρώπων…<br />

• Ὁ Χίτλερ, ὅπως καί ὁ Στάλιν, δέν ἐστόλιζε τό στῆθος του μέ παράσημα…<br />

• Ὁ Χίτλερ, ὅπως καί ὁ Στάλιν, ἐκυκλοφοροῦσε μέ ἠμιστρατιωτικήν<br />

στολήν, χωρίς διακριτικά… ἀλλά μέ τρεις ἀστέρας ἥρωος τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>!<br />

• Ὁ Χίτλερ, ὅπως καί ὁ Στάλιν δέν εἶχε γενειάδαν, ἀλλά ἐξεχώριζε τό<br />

χαρακτηριστικόν μυστάκιόν τους…<br />

Τελική διαφορά τους; Τό διαφορετικόν τους μυστάκιον…<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Δυστυχῶς καί σήμερον ὑπάρχουν λάτρεις αὐτοῦ τοῦ παρανοϊκοῦ<br />

ἀνθρώπου, τοῦ Στάλιν, οἱ ὁποῖοι παρασυρόμενοι ἀπό ὑπολείμματα<br />

τῶν κομμουνιστῶν, ὁμιλοῦν περί «ἁπλότητος» καί «λιτῆς» διαβιώσεώς<br />

του. Συμφώνως μέ τήν πραγματικότηταν, εἰς τήν διάθεσιν τοῦ<br />

ἀνθρωπόμορφου κτήνους ὑπῆρχαν πάνω ἀπό 20 ἐξοχικές βίλλες!<br />

Ἄλλες, τίς ἐπισκεπτόταν τακτικῶς καί παρέμενε ἐκεῖ δι’ ἀρκετόν διάστημα,<br />

ἄλλες σπανίως. Ὅπως περιγράφεται εἰς τό βιβλίον: «Ἡ πλησίον<br />

κειμένη ἐξοχική βίλλα τοῦ Στάλιν - ἐμπειρία ἱστορικοῦ ὁδηγοῦ»,<br />

προσφάτως ἐκδοθέντος ἀπό τό ἐκδοτικόν «Kremlin Multimedia», ἄλλες<br />

τίς ἐχάριζε εἰς ἀνθρώπους τοῦ περιβάλλοντός του, εἰς ἄλλες οὐδέποτε<br />

ἐπεσκέφθη, άν καί τόσον ἡ βίλλα, ὅσον καί τό προσωπικόν της<br />

ἦσαν πάντα εἰς ἑτοιμότηταν νά ὑποδεχθοῦν τόν «Ἀφέντην»!<br />

Ὁ Στάλιν ὑπέφερεν ἀπό ὑπέρτασιν, χρονίους ρευματισμούς τῶν<br />

ἀρθρώσεων, φλεγμονήν τῶν ριζῶν τοῦ νωτιαίου μυελοῦ καί στηθάγχην,<br />

καθώς ἐπίσης αἰσθανόταν μονίμους πόνους, λόγω ἀτροφίας τῆς<br />

ἀριστερᾶς χειρός του. Παραθέτω περιγραφήν τῶν «ἐξοχικῶν» κατοικιῶν<br />

τοῦ Στάλιν εἰς διάφορα θαυμάσια σημεῖα τῆς Μόσχας καί εἰς<br />

διάφορες περίφημες λουτροπόλεις καί θέρετρα τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>:<br />

Μόσχα:<br />

• «Βολίνσκογιε» (πλησίον κειμένη), τριόροφος, περίπου 1000 μ 2 .<br />

• «Σεμιόνοφσκογιε» (μακράν κειμένη), διόροφος, περίπου 800 μ 2 .<br />

• «Ζουμπάλοβο», εἰς τό 14 ον χλμ. τῆς ἐθνικῆς ὁδοῦ Ρουμπλιώφ,<br />

τριόροφος, περίπου 500 μ 2 , 12 δωματίων.<br />

Καύκασος:<br />

• «Νέα Ματσέστα» («Πράσινον δασύλιον» Σότσι), τριόροφος, 200 μ 2 .<br />

559

• «Πουζάνοφκα» (Σότσι), διόροφος, περίπου 100 μ 2 .<br />

• «Ριβιέρα» (Σότσι), μή διατηρητέα.<br />

• «Μπλίνοφκα» (Σότσι), τριόροφος, περίπου 200 μ 2 . Ὁ Στάλιν παρέμεινε<br />

εἰς αὐτήν μίαν φορᾶν καί μετά τήν ἐχάρισε εἰς τόν στρατάρχην<br />

Βαρασίλωφ.<br />

• «Χαλόντναγια ρέτσκα» (Γκάγκρα), τριόροφος, περίπου 500 μ 2 .<br />

• «Ρίτσα» (Ἀμπχαζία), πλησίοντῆς ὁμωνύμου λίμνης, 200 μ 2 , 4 δωματίων.<br />

Κάηκε τήν ἐποχήν τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>.<br />

• «Νόβυϊ Ἀφόν» (Ἀμπχαζία), τριόροφος, περίπου 200 μ 2 , 6 δωματίων.<br />

Ὁ Στάλιν τήν ἐπεσκέφθη μίαν φορᾶν, ἀλλά ἠρνήθη νά παραμείνη. Οἱ<br />

ξεναγοί ἀφηγοῦνται εἰς τούς ἐπισκέπτας ὅτι ὑπάρχει μυστικός διάδρομος,<br />

πού ὁδηγεῖ εἰς τήν θάλασσαν.<br />

• «Σουχούμι» (Ἀμπχαζία), εὑρίσκεται εἰς τόν Βοτανικόν κῆπον τῆς<br />

ὁμωνύμου πόλεως καί τῆς Ἀκαδημίας Ἐπιστημῶν τῆς Γεωργίας, εἶναι<br />

τριόροφος, ἄνω τῶν 600 μ 2 , 20 δωματίων καί διατηρητέα.<br />

• «Μιουσέροι» (Ἀμπχαζία), διόροφος, περίπου 300 μ 2 , 6 δωματίων.<br />

Ὁ Στάλιν ἀναπαυόταν ἐκεῖ πολλές φορές, ἀρχίζοντας ἀπό τό 1933.<br />

Εἶναι διατηρητέα.<br />

• «Μπορζόμι» (Γεωργία, οἰκοδομήθηκε τέλη τοῦ ΙΘ΄αἰῶνος, εἶναι<br />

τριόροφος, 300 μ 2 καί 9 δωματίων. Ὁ Στάλιν τήν ἐπεσκέφθη τό<br />

1951, πού ἦτο καί ἡ τελευταία του ἀνάπαυσις. Διατηρητέα.<br />

• «Τσχαλτοῦμπο» (Γεωργία), τριόροφος, ἄνω τῶν 200 μ 2 , 5 δωματίων.<br />

Διατηρητέα.<br />

Κριμαία:<br />

• «Καρεΐζ», τριόροφος, περίπου 600 μ 2 . Ὁ Στάλιν παρέμενε ἐκεῖ κατά<br />

τήν συνδιάσκεψιν τῆς Γιάλτας τό 1945.<br />

• «Γκαλαβίνκα», διόροφος, περίπου 150 μ 2 . Ὁ Στάλιν παρέμεινε ἐκεῖ<br />

δύο φορές.<br />

• «Τραπέζνικοβο», τριόροφος, περίπου 300 μ 2 . Ὁ Στάλιν ἀναπαυόταν<br />

ἐκεῖ τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ 1920 μέ ἀρχές τῆς δεκαετίας 1930<br />

καί μετά τήν χάρισε εἰς τόν Γιεμελιᾶν Μιχάηλοβιτς Γιαροσλάφσκυϊ. 24<br />

• «Γιαβέϊναγια», διόροφος, περίπου 150 μ 2 . Ὁ Στάλιν οὐδέποτε τήν<br />

ἐπεσκέφθη, ἄν καί οἰκοδομήθη δι’ αὐτόν!<br />

_____________________________<br />

24. Πραγματικόν ὀνοματεπώνυμον: Μινέϊ Ἰσράηλιεβιτς Γκούμπελμαν. Ἐπαγγελματίας<br />

ἐπαναστάτης, ἰδεολόγος, καθοδηγητής τῆς ἀντιθρησκευτικῆς πολιτικῆς τῆς<br />

<strong>ΕΣΣΔ</strong>. Πρόεδρος τῆς Ἑνώσεως μαχητικῶν ἀθεϊστῶν. Κάτοχος τοῦ Βραβείου Στάλιν.<br />

560

«ΠΕΡΕΣΤΡΟΪΚΑ» ΚΑΙ «ΓΚΛΑΣΝΟΣΤ» ΕΙΣ ΤΗΝ ΡΩΣΙΑΝ<br />

Ἡ θεμελιωμένη εἰς τό ψεῦδος καί τά ἐγκλήματα σοβιετική ἐξουσία,<br />

ἀφάνισε οἰκονομικῶς τήν Ρωσίαν καί τούς κατοίκους της, ἐνῶ ἡ<br />

νομενκλατούρα, ἡ ὁποία ἐζοῦσε πολυτελῶς, ἐπί τέλους κατέρρευσε.<br />

Ἀξίζει νά σημειωθῆ, ὅτι ἡ Ρωσία ἦτο, εἶναι καί θά εἶναι ἡ πλουσιοτέρα<br />

καί ἡ μοναδική χώρα τοῦ κόσμου, πού δύναται νά εἶναι αὐτάρκης.<br />

Θυμᾶμαι τά προφητικά λόγια τοῦ Ἀντρέϊ Ἀμαλρίκ, πού ἔγιναν<br />

τίτλος ἑνός ἀπό τά βιβλία του: «Θά ἐπιζήση, ἄραγε, ἡ <strong>ΕΣΣΔ</strong> ὡς τό<br />

1984;». Ἐλάθευσε μόλις κατά ἕνα ἔτος! Βεβαίως, αὐτό ἠδύνατο νά<br />

εἶχε συμβῆ πολύ ἐνωρίτερον. Οἱ ἐπαΐοντες γνωρίζουν, ὅτι αὐτή ἡ<br />

ἐγκληματική ἐξουσία, δέν θά διαρκοῦσε 68 ὁλόκληρα ἔτη, ἄν δέν<br />

ἐστηρίζετο εἰς τήν διαβόητον «Ἔκτακτην Ἐπιτροπήν» καί τό σύστημα<br />

τῶν «Κόκκινων Ἐπιτρόπων», πού ἔσπειραν τόν τρόμον εἰς τήν ἀπέραντον<br />

αὐτήν χῶραν.<br />

Διάφοροι δυτικοί πολιτικοί καί «σοβιετολόγοι» ἀπό τό… πουθενά,<br />

κατεχώρησαν αὐτό τό θεογονικόν γεγονός, εἰς τό ἐνεργητικόν ἑνός<br />

καθαρῶς συγκυριακοῦ ἠγέτου, τοῦ τελευταίου Γενικοῦ Γραμματέως<br />

τῆς ΚΕ τοῦ ΚΚΣΕ καί Προέδρου τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong> Μιχαήλ Γκορμπατσώφ,<br />

ὀνομάζοντάς τον «Ἀρχιτέκτοναν» τῆς Περεστρόϊκα καί Γκλάσνοστ.<br />

Βεβαίως, πρόκειται διά πολύ μεγάλον λάθος, ὅπως καί ἐκείνων, οἱ<br />

ὁποῖοι τόν ἐστιγμάτισαν, ὡς προδότην. Ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος συνέλαβε<br />

καί συνέταξε τό σχέδιον τῆς Περεστρόϊκα καί τῆς Γκλάσνοστ, ὥστε<br />

μία χώρα, ἡ οἰκονομία τῆς ὁποίας, λόγῳ τῶν χειρισμῶν τῶν μπολσεβίκων,<br />

εἶχε περιέλθει εἰς ἀδιέξοδον, νά ἐξέλθη ἀπό τό παιγνίδιον τῶν<br />

ἐξοπλισμῶν, διατηρώντας ὡστόσον τό κῦρος της, ἦτο ὁ Γιούρυϊ<br />

Ἀντρώπωφ. Ἀποφασίζοντας ὅμως, τήν ἐφαρμογήν τοῦ σχεδίου, γνώριζε<br />

τήν ρῆσιν: «Κοντά στά ξερά, καίγονται καί τά χλωρά». Ἄρα, μία<br />

στροφή 180 0 , δέν ἠδύνατο νά πραγματοποιηθῆ, ἀφήνοντας ἕρμαιον<br />

τῆς τύχης τήν ἐξέλιξιν τῶν γεγονότων. Οὔτως, ἄρχισε μέ τήν ἐφαρμογήν<br />

αὐστηρῆς πειθαρχίας.<br />

Ὁ Μ. Γκορμπατσώφ, ἐγνώριζε, πῶς νά χειρισθῆ τό θέμα τῆς ἀνόδου<br />

του εἰς τήν ἐξουσίαν καί ἐπέλεξε ὀρθῶς τήν στιγμήν. Οἱ πλάτες<br />

του ὅμως, ἅς μοῦ συγχωρήση τόν ἀντικειμενικόν χαρακτηρισμόν,<br />

ἀπεδείχθησαν ἀδύνατες, διά νά σηκώσουν αὐτό τό βάρος. Οὕτως,<br />

εὑρέθη περιορισμένος «κατ’ οἶκον» καί ὅταν ἡ συγκυρία τοῦ ἐπέτρεψε<br />

νά ἐπανέλθη, δέν ἦτο ἕτοιμος νά ἀπαλλαγῆ καί ἀπό τήν σοσια-<br />

561

λιστικήν ἰδεολογίαν. Δι’ αὐτό καί ἀπέτυχεν ἡ προσπάθεια τῆς δημιουργίας<br />

τῆς Ἑνώσεως Ἀνεξαρτήτων Κρατῶν. Οὐδεμία Δημοκρατία δέν<br />

ἠθέλησε νά ἐπανέλθη εἰς τάς συνθῆκας τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ὑπό ἄλλον ὄνομα.<br />

Τό ἄλλο μεγάλον λάθος του ἔγκειτο εἰς τό γεγονός, ὅτι τό πέρασμα<br />

ἀπό τόν «ὑπαρκτόν σοσιαλισμόν» εἰς τήν Περεστρόϊκα καί Γκλάσνοστ,<br />

δέν ἐπραγματοποιήθη ὁμαλῶς. Ὅσον διά τήν κατηγορίαν, ὅτι<br />

«ἐπωλήθη» εἰς τούς Ἀμερικανούς καί δι’ αὐτό συναίνεσεν εἰς τήν<br />

ἐνοποίησιν τῶν δύο Γερμανιῶν, βεβαίως, πρόκειται διά λανθασμένην<br />

ἐκτίμησιν, τῶν φανατικῶν ἀπολογητῶν τοῦ προηγουμένου καθεστῶτος.<br />

Ἡ δημιουργία τῆς νέας Ρωσίας, τῆς Ρωσικῆς Ὁμοσπονδίας,<br />

εἶχεν ὡς ἀποτέλεσμα νά κερδίση τίς Προεδρικές ἐκλογές ὁ Μπαρίς<br />

Γιέλτσιν. Ὁ περίγυρός του, ἐξεμεταλλεύθη τήν ἀδυναμίαν του πρός<br />

τό ἀλκοόλ καί ἐπλούτισεν εἰς βάρος τῆς Ρωσίας καί τῶν Ρώσων. Παρ’<br />

ὅλα αὐτά, οἱ μελλοντικοί, ἀντικειμενικοί ἱστορικοί, ὀπωσδήποτε θά<br />

τονίσουν τίς κυριότερες ὑπηρεσίες του:<br />

α) Εἰς τήν κρίσιμον στιγμήν, ὅταν τά «γεράκια» τοῦ«Политбюро»<br />

(Πολιτικοῦ Γραφείου) προσεπάθησαν νά γυρίσουν τήν χώραν εἰς τό<br />

χθές, ὁ Μπαρίς Γιέλτσιν ἀπέβη ἡ σημαία τῆς ἀντιστάσεως τοῦ λαοῦ·<br />

β) Δυσαρεστώντας τόν περίγυρόν του, ἔκανε τήν ὀρθήν ἐπιλογήν<br />

διαδόχου, εἰς τό πρόσωπον τοῦ Βλαντίμηρ Βλαντίμηροβιτς Πούτιν.<br />

Οἱ πρωταγωνιστές:<br />

Γ. Ἀντρώπωφ Μ. Γκορμπατσώφ Μπ. Γιέλτσιν<br />

Β. Πούτιν Ντ. Μεντβέντιεφ<br />

562

Προσωπικῶς, ὡς ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἀπεχθάνομαι τίς κολακεῖες<br />

καί τά «ξεσκονίσματα» ἀξιωματούχων οἱασδήποτε βαθμίδος, εἰλικρινῶς<br />

θεωρῶ, πώς ὁ Β.Β. Πούτιν καί ἡ ὁμάς του εἶναι ἡ ἐλπίς τῆς Ρωσίας<br />

καί, διατί ὄχι, τῆς Ἀνθρωπότητος, συμπεριλαμβανομένης τῆς<br />

Ἑλλάδος. Βεβαίως, πάντα θά ὑπάρχουν καί «ἀντιφρονοῦντες», ὅμως<br />

θά πρέπη νά ξεχωρίζωμεν τήν αἰτίαν.<br />

Παρακολουθῶ στενῶς τά γεγονότα τῆς Ρωσίας, ἐπειδή τήν θεωρῶ<br />

καί τήν αἰσθάνομαι ὡς πατρίδαν, καθώς ἐπίσης ἐπειδή ἐκεῖ ζοῦν<br />

ἀγαπημένοι μου φίλοι καί συγγενεῖς, ἀλλά καί συνάνθρωποι.<br />

Διάβασα καί τά βιβλία τῆς Ἄννα Πολιτκόφσκαγια, ἀλλά καί τήν<br />

βιογραφίαν της. Βεβαίως, ὡς ἄνθρωπος λυπᾶμαι διά τήν δολοφονίαν<br />

της. Ὅμως, τόν δολοφόνον δέν πρέπει νά τόν ἀναζητήσωμεν μεταξύ<br />

τῶν ἀτόμων τοῦ περιβάλλοντος τοῦ Β.Β. Πούτιν – πολύ δέ περισσότερον<br />

– νά υἱοθετήσωμεν τήν ἄποψιν, ὅτι ἔδρασαν κατά διαταγήν<br />

του. Οἱ ἐνέργειες τοῦ Β.Β. Πούτιν δείχνουν ἄνθρωπον προικισμένον<br />

μέ ἠθικές ἀρχές καί σύνεσιν. Ἡ βιογραφία τῆς Α. Πολιτκόφσκαγια<br />

δείχνει ὅτι ἐστάλη μέ ἀποστολήν εἰς τήν Ρωσίαν (καθώς ἐπίσης μερικά<br />

ἄλλα «φροῦτα»), ὁ δέ θάνατός της «μυρίζει» νέαν σιωνιστικήν<br />

συνωμοσίαν.<br />

Πιθανότατα ὅμως, νά εἶναι καί καθαρή ὑπόθεσις τοῦ ὀργανωμένου<br />

ἐγκλήματος, ἐπειδή ἡ Α. Πολιτκόφσκαγια τό «ἐπροκάλεσε» μέ<br />

τά ἄρθρα της, προσπαθώντας νά θίξη τήν σημερινήν ἡγεσίαν τῆς<br />

Ρωσίας.<br />

Βεβαίως, τό ὀργανωμένον ἔγκλημα καί, γενικῶς, ἡ ἐγκληματικότης<br />

εἰς τήν Ρωσίαν εἶναι μία ὀδυνηρά πραγματικότης, μέ τήν διαφοράν,<br />

ὅτι δέν πρόκειται διά κάποιον νέον φαινόμενον, πού ὀφείλεται<br />

εἰς τήν κακήν διοίκησιν τοῦ κράτους ἀπό τήν σημερινήν ἡγεσίαν.<br />

Τό ὀργανωμένον ἔγκλημα καί ἡ ἐγκληματικότης ὑπήρχαν καί<br />

δροῦσαν ἐπί σοβιετικῆς ἐξουσίας καί ἐδυνάμωναν, χάριν τῆς ἐγκληματικότητος<br />

τοῦ ἰδίου τοῦ σοβιετικοῦ καθεστῶτος.<br />

Τότε ὅμως, ὁ Τύπος ἐσιωποῦσεν. Ἐλάχιστα ἐγκλήματα δημοσιοποιοῦντο,<br />

καί αὐτό ὅταν πλέον δέν ἦτο δυνατόν νά ἀποσιωπηθοῦν.<br />

Πάντως, οἱ μεγαλύτεροι εἰς ἡλικίαν Μοσχοβίτες, ὁπωσδήποτε θυμοῦνται<br />

τόν δολοφόνον, ὁ ὁποῖος ὀργίαζεν ὡς τεχνικός τοῦ «Μοσγκάζ».<br />

Οἱ σοβιετικοί ἡγέτες ὅμως, χρησιμοποιοῦσαν καί τά ἐγκλήματα,<br />

προσπαθώντας νά ἀποκτήσουν ἀκόμα καί ἀπό αὐτά ὤφελος! Οὕτως,<br />

ἐνῶ ἤδη εἶχαν συλλάβει τόν δολοφόνον, ἡ ἐφημερίδα «Πράβντα» δη-<br />

563

μοσίευε τήν «ἐντολήν» τῆς ΚΕ τοῦ ΚΚΣΕ νά συλληφθῆ, «ἐντός τριῶν<br />

ἡμερῶν!..» Μέ παρόμοιες ἀπάτες «ἐνδυνάμωναν» τήν αἴγλην τοῦ<br />

Κόμματος, προσπαθώντας να το ταυτοποιήσουν με την έννοιαν «Πατρίς»!<br />

Ποῖος δέν ἐγνώριζε, μίαν πρωτάκουστον διά τόν ὑπόλοιπον κόσμον<br />

ἐγκληματικήν συνήθειαν εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, κατά τήν ὁποίαν, ἐγκληματίες<br />

χαρτοπαῖκτες ἀντί χρημάτων, «ἔπαιζαν» εἰς τά χαρτιά ἀνθρώπινες<br />

ζωές; Συμφώνως μέ αὐτήν τήν «διασκέδασιν», ὁ χαμένος ἔπρεπε<br />

νά βγῆ εἰς τόν δρόμον, ἐνωρίς τό πρωΐ καί νά σκοτώση τό πρῶτον<br />

ἄτομο, πού θά συναντοῦσε… Ἦτο κοινόν μυστικόν τό γεγονός, ὅτι οἱ<br />

ἐγκληματίες διέσχιζαν ὁριζοντίως καί καθέτως τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong> ὅμως, οὐδείς<br />

τό ἀνέφερε… Ὅλοι ἐφοβοῦντο τίς «ἐπετείους», ἐπειδή ἐδίδετο «χάρις»<br />

εἰς ἐγκληματίες, μικρούς καί μεγάλους, οἱ ὁποῖοι ἐπέστρεφαν εἰς<br />

τήν «δράσιν», ἐνῶ εἰς «πολιτικόν» κρατούμενον, ΟΥΔΕΠΟΤΕ!<br />

Α. Σάχαρωφ Α. Σολζενίτσιν Α. Ἀμαλρίκ<br />

Λ. Πλιούστς Β. Μπουκόφσκυϊ Α. Κοριάγκιν<br />

Θά ἦτο μεγάλη παράληψις ἐκ μέρους μου, ἄν ἔκλεινα τό κεφάλαιον<br />

τῆς Περεστρόϊκα καί Γκλάσνοστ, χωρίς νά ἀναφερθῶ εἰς τά<br />

ἄτομα, ὅπως τά ἀνωτέρω, τά ὁποῖα ἠγωνίσθησαν σθεναρῶς διά νά<br />

564

φθάσουμε εἰς τήν ἀπαλλαγήν τῆς χώρας ἀπό τήν σοβιετικήν ἐξουσίαν.<br />

Ἐννοῶ τούς ἀντιφρονοῦντας! Πολλοί ἀπό αὐτούς ἔγιναν διάσημοι,<br />

ἀλλά οἱ περισσότεροι παρέμειναν ἀφανεῖς. Εἶχα τήν τύχην νά<br />

γνωρίσω προσωπικῶς τέσσαρες ἀπό τούς πλέον διασήμους, μέ τούς<br />

ὁποίους μᾶς συνέδεσε φιλία, στηριγμένη εἰς ἀγῶνας: Ἀντρέϊ Ἀμαλρίκ,<br />

Βλαντίμηρ Μπουκόφσκυϊ, Λεονίντ Πλιούστς καί Ἀνατόλυϊ Κοριάγκιν.<br />

ΤΙ ΑΠΕΦΕΡΕ ΕΙΣ ΕΜΕΝΑΝ Η ΠΕΡΕΣΤΡΟΪΚΑ<br />

Πρῶτα ἀπ’ ὅλα μέ ἀπήλλαξε ἀπό τόν ἄδικον χαρακτηρισμόν<br />

«Persona non grata» καί ἔπαυσαν νά ἀποφασίζουν ἄλλοι, ἄν ἀγαπῶ<br />

τήν Ρωσίαν, ποῖοι εἶναι φίλοι μου κλπ. Μοῦ ἄνοιξε τόν δρόμον διά τήν<br />

Ρωσίαν καί μοῦ ἔδωσε τήν δυνατότηταν νά προσφέρω τόν ὀβολόν<br />

μου, εἰς τήν ὑπόθεσιν τῆς βελτιώσεως καί διευρύνσεως τῶν σχέσεων<br />

μεταξύ Ρωσίας καί Ἑλλάδος, μεταξύ Ρώσων καί Ἐλλήνων.<br />

Ὅσον ἐζούσαμεν εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, εἴχαμε προλάβει νά παραστῶμεν<br />

εἰς τόν γάμον τῆς πρεσβυτέρας πρώτης ἐξαδέλφης τῆς Ζήνας, τῆς<br />

Γκάλια, μέ τόν ἐξαίρετον ἄνθρωπον καί ἐπιστήμοναν Τζῶν Βελικάνωφ,<br />

καθώς ἐπίσης νά χαροῦμε τήν γέννησιν τοῦ ἀνεψιοῦ μας Ντύμα.<br />

Προλάβαμε ἐπίσης τόν γάμον τῆς νεωτέρας ἐξαδέλφης, τῆς Νίνα,<br />

μέ τόν ἐπίσης ἐξαίρετον ἄνθρωπον καί ἐπιστήμοναν Βαλόντια Σαβέλιεφ<br />

τήν γέννησιν τῆς χαριτωμένης ἀνεψιᾶς μας, Μάσενκα. Κατόπιν,<br />

λόγω τοῦ καταραμένου «Persona non grata», μόνον ἀπό μακρυά<br />

ἠδυνήθην νά χαρῶ διά τόν γάμον τοῦ Ντύμα μέ τήν γοητευτικήν<br />

Νατάσα, καθώς ἐπίσης τόν γάμον τῆς Μάσενκα καί τήν γέννησιν τῆς<br />

χαριτωμένης ἐγγονῆς μας, τῆς Νάστενκα. Δέν ἠδυνήθην νά παραβρεθῶ<br />

εἰς τήν κηδείαν τοῦ προῶρος θανόντος Τζῶν, ὁ ὁποῖος, ἐκτός ἀπό<br />

συγγενής ἦτο καί φίλος. Ἠναγκάσθην νά μοιρασθῶ ἀπό μακράν τήν<br />

θλίψιν τῶν συγγενῶν μας. Ἀναγκαστικός ἦτο καί ὁ χωρισμός ἀπό τόν<br />

ἀγαπημένον μου θεῖον Ἀλέξανδρον καί τήν οἰκογένειάν του, τήν ἀγαπημένην<br />

μου θείαν Ζήνα, σύζυγον τοῦ ἀδελφοῦ τῆς μητρός μου<br />

Σωκράτους καί τόν υἱόν τους, πρῶτον μου ἐξάδελφον Βίκτωρ καί τήν<br />

οἰκογένειάν του, τήν θεία Μαρίαν, σύζυγον τοῦ ἄλλου ἀδελφοῦ τῆς<br />

μητρός μου, τοῦ Ἀριστοτέλους καί τόν υἱόν τους Γιαννούλη.<br />

Τό ἐγκληματικόν καθεστώς τῶν μπολσεβίκων, μοῦ ἐστέρησε τήν<br />

χαράν νά βλέπω τά ἀνίψια μου νά μεγαλώνουν καί νά προοδεύουν.<br />

Ὅλα αὐτά ἄλλαξαν διά μαγείας, χάριν τῆς Περεστρόϊκα καί τῆς<br />

Γκλάσνοστ. Οὕτως, ἠδυνήθην νά ἐπανεπισκεφθῶ τήν Ρωσίαν καί την<br />

565

τήν Οὐκρανίαν, νά ξαναδῶ φίλους καί συγγενεῖς, νά γνωρίσω τήν<br />

πανέμορφην ἐγγονήν μου Γιελένα, θυγατέραν τῆς Νατάσα (συζύγου<br />

τοῦ Ντύμα) ἀπό τόν πρῶτον της γάμον, καθώς καί τόν πανέξυπνον<br />

υἱόν τους καί ἐγγονόν μου, Λιόσα. Προσφάτως, μετά τόν γάμον τῆς<br />

ἐγγονῆς μας Γιελένα, μέ τόν ἐξαίρετον Ὀλέγκ, ἀξιωθήκαμε νά ἀποκτήσωμεν<br />

δισέγγονον, τόν τρισχαριτωμένον Μίσα, καθώς ἐπίσης νά<br />

γνωρίσωμεν τούς νέους συγγενεῖς μας, τῆς οἰκογενείας τοῦ Ὀλέγκ.<br />

Κατόρθωσα νά δῶ ἀνίψια μου εἰς ὥριμον ἡλικίαν καί νά χαρῶ τά<br />

ἐγγόνια, πού μοῦ ἐχάρισαν. Παραθέτω φωτογραφίες ἀπό ἀμοιβαῖες<br />

μας ἐπισκέψεις εἰς Ρωσίαν καί Ἑλλάδαν, καλώντας σε, ἀγαπητέ ἀναγνώστη,<br />

μέ την χείραν εἰς τήν καρδίαν, νά ἀπαντήσης: ποῖα πολιτική<br />

καί ποῖος πολιτικός ἔχουν τό δικαίωμα νά ἀποφασίζουν, ποῖαν χῶραν<br />

ἀγαπᾶς ἤ νά σοῦ ἀφαιροῦν τό δικαίωμα νά συναντᾶσαι μέ ἀγαπημένους<br />

φίλους καί συγγενεῖς!<br />

Πρῶτοι ἐπισκέπτες μας εἰς τήν Ἀθήναν ἦσαν ἡ θεία Μαρίκα μέ<br />

τον πρῶτον μου ἐξάδελφον Γιαννούλην καί τήν σύζυγόν του Γεωργίτσα.<br />

Δυστυχῶς, προ ὀλίγων ἐτῶν ἀπεβίωσεν ἡ θεία Μαρίκα και, προσφάτως,<br />

ὁ Γιαννούλης. Ἅς εἶναι ἐλαφρύ το χῶμα, πού τούς σκεπάζει.<br />

1989 Καλαμάκι.<br />

ὁ τάφος τῆς θείας εἰς τό Σότσι.<br />

Ἡ Λιουντμίλα μέ τήν Ζήνα εἰς τό Σούνιον.<br />

Τό ἴδιο ἔτος φιλοξενοῦμε εἰς τάς Ἀθήνας<br />

τήν μεσαίαν ἀδελφήν τῆς Ζήνας, Λιουντμίλα.<br />

Δυστυχῶς, ἡ πρεσβυτέρα ἀδελφή<br />

τους, ἡ Τόνια εἶχε πεθάνει προώρως.<br />

Ἅς εἶναι ἐλαφρύ, τό χῶμα πού τήν σκεπάζει!<br />

566

Πρῶτα «χελιδόνια» ἀπό τήν Οὐκρανία:<br />

ὁ πρῶτος μου ἐξάδελφος Βίκτωρ μέ<br />

τήν σύζυγόν του Βάλια καί τόν μικρότερον<br />

υἱόν τους, τόν Ζαχάρ. Ἐδῶ, μέ<br />

τήν Βάλια καί τόν Βίκτωρα εἰς τον<br />

Ἅρειον Πάγον<br />

Ἀθήνα 1994<br />

Ἡ Γκάλια μέ τήν ἐγονήν μας Γιελένα.<br />

Τό 1994 ἦτο ἡ σειρά τῆς Γκάλια μέ<br />

τήν ἐγγονή μας Γιελένα, νά ἐπισκεφθοῦν<br />

τάς Ἀθήνας, ἀλλά καί τό Ναύπλιον,<br />

τούς Δελφούς, τήν Ἀκρόπολιν.<br />

Ναύπλιον 1994<br />

Ἡ Ζηνα μέ τήν Γκάλια<br />

Μόσχα, Ἰούνιος 1997, ἡ βάπτισις τοῦ Λιόσα.<br />

Οἱ εὐτυχεῖς γονεῖς:<br />

Νατάσα καί Ντύμα<br />

Οἱ εὐτυχεῖς πάπποι:<br />

Μέ τόν Ἀνατόλυϊ, πατέραν<br />

τῆς Νατάσα.<br />

567

Αὔγουστος 1998 Ἀθῆναι<br />

ἡ ἀνιψιά μας Μάσενκα μέ τήν κόρην της<br />

καί ἐγγονήν μας Νάστενκα.<br />

1999 Μόσχα, εἰς τήν φιλόξενον<br />

οἰκίαν τοῦ Ντύμα καί τῆς Νατάσα<br />

μέ τούς συγγενεῖς μας.<br />

Ἀθῆναι 2000.<br />

Ἑορτάζωμεν τά 60 έτη τοῦ Βαλόντια<br />

μέ τούς κουμπάρους μας:<br />

Σβέτα καί Σταῦρο.<br />

568

23 μέ 30 Σεπτεμβρίου 2002,<br />

ὑποδεχόμεθα εἰς Ἀθήνας τά ἀγάπημένα μας<br />

ἀνίψια Νατάσα καί Ντύμα μέ τόν μαθητήν<br />

πλέον Λιόσα!<br />

Ἀριστερά:<br />

Ντύμα και Νατάσα,<br />

ζεῦγος ὑπόδειγμα<br />

εἰς τόν Λυβαβητόν.<br />

Δεξιά:Λιόσα, Νατάσα καί Ζήνα,<br />

εἰς την είσοδον τῆς οἰκίας μας.<br />

2002 Κίεβο<br />

Εἰς τη νοἰκίαν τῆς ἀγαπημένης μου<br />

ἀνιψιᾶς Ζήνα.<br />

2004 Μόσχα. Μέ τόν Σταῦρον εἰς<br />

τήνοἰκίαν τῆς Νίνα καί τοῦ Βαλόντια.<br />

Μαζί ἡ Γκάλια καί ἡ Νάστενκα.<br />

Ἀθῆναι 2007<br />

Μέ χαράν φιλοξενήσαμε<br />

τήν μεγάλην κόρην τῆς Τόνια,<br />

τήν ἀνιψιά μας Εἰρήνα.<br />

569

Η ΣΥΖΥΓΟΣ <strong>ΤΟΥ</strong> ΘΕΙΟΥ Α. ΠΟΛΙΤΙΔΗ – ΘΕΙΑ ΝΙΝΑ ΚΑΙ ΤΑ<br />

ΤΕΚΝΑ <strong>ΤΟΥ</strong>Σ ΜΕ ΤΙΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ <strong>ΤΟΥ</strong>Σ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΝ<br />

Δυστυχῶς, ὁ μεγαλομάρτυς τῆς αὐθαιρεσίας τῶν μπολσεβίκων, ὁ<br />

θεῖος Ἀλέξανδρος, δέν ἠδυνήθη νά ἔλθη εἰς τήν Ἑλλάδαν, ὅταν μέ<br />

τήν πτῶσιν τῆς σοβιετικῆς ἐξουσίας, ἄνοιξαν τά σύνορα. Τό 1988, ὁ<br />

Ἰωάννης, μεγαλύτερος υἱός, μέ πρόσκλησιν τῆς μητέρας μου ἦλθε εἰς<br />

τήν Ἑλλάδαν ὡς τουρίστας καί μᾶς ἐπληροφόρησε, ὅτι ὅλοι ἑτοιμάζονται<br />

νά ἔλθουν εἰς τήν Ἑλλάδαν. Τήν 3 ην Σεπτεμβρίου 1990, ὑποδέχθηκα<br />

εἰς τάς Ἀθήνας τήν Λένα – σύζυγον τοῦ μεσαίου υἱοῦ, τοῦ<br />

Θεοδώρου – μέ τά ἀνήλικα παιδιά τους: Ἀλέξανδρον, Γεώργιον καί<br />

Ἰωάννην. Τήν 9 ην Σεπτεμβρίου, ὑποδεχθήκαμε καί τόν Θεόδωρον.<br />

Λένα Πολιτίδου<br />

Θ. Πολιτίδης<br />

Τά τέκνα τους:<br />

Ἀλέξανδρος Γεώργιος Ἰωάννης<br />

570

Τόν Δεκέμβριον 1990 ὑποδεχθήκαμε τήν θείαν Νίναν μέ τόν μικρότερον<br />

υἱόν, τόν Γεώργιον.<br />

Νίνα Πολιτίδου<br />

Γ. Πολιτίδης<br />

Τήν 23 ην Φεβρουαρίου 1991 πήγαμε μέ τόν πρώτον ἑξάδελφόν<br />

μου Γ. Πολιτίδη τό ἀεροδρόμιον, νά ὑποδεχθοῦμε τήν Βάλια – σύζυγον<br />

τοῦ μεγαλυτέρου ἀδελφοῦ του, τοῦ Ἰωάννου – μέ τά τέκνα<br />

τους, τούς διδύμους ἀδελφούς Ἀλέξανδρον καί Κωνσταντίνον.<br />

Βάλια Πολιτίδου<br />

Ἰωάννης Πολιτίδης<br />

Τά τέκνα τους:<br />

Κωνσταντῖνος<br />

Ἀλέξανδρος<br />

571

Δυστυχῶς, προσφάτως χάσαμε καί τήν θείαν Νίνα. Ἅς εἶναι ἐλαφρύ,<br />

τό χῶμα πού τούς σκεπάζει, μέ τόν σύζυγόν της.<br />

572

Η ΦΙΛΙΚΗ ΑΧΩΡΙΣΤΗ ΠΑΡΕΑ ΤΗΣ ΜΟΣΧΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΝ<br />

Βαγγέλης Καρελλᾶς<br />

Ὁ πρῶτος ἐπαναπατρισθεῖς ἀπό τήν φιλικήν παρέαν τῆς Μόσχας<br />

ἦτο ὁ κουμπάρος μου Βαγγέλης Καρελλᾶς μέ τήν σύζυγόν του, τήν<br />

Βάλια. Κατ’ ἀρχήν, ἠδυνήθη νά ἀνταλλάξη τό ἄνετο δυάρι του τῆς<br />

Μόσχας μέ ἕνα μικρό δυάρι εἰς τήν Καλλιθέαν. Κατόπιν, ἐφρόντισε<br />

διά τήν ἐξεύρεσιν ἐργασίας. Ἡ πρώτη ἀπόπειρα, ὅπως ἤδη περιέγραψα,<br />

ἦτο ἀποτυχημένη. Ὡστόσον, τόν Ὀκτώβριον τοῦ 1981, κατόπιν<br />

διαγωνισμοῦ, διορίζεται καθηγητής εἰς τό Ἀριστοτέλειον Πανεπιστήμιον<br />

τῆς Θεσσαλονίκης. Ἡ ἀπόστασις Ἀθήνα-Θεσσαλονίκη ἐστάθη<br />

αἰτία σπανίων συναντήσεων, ὅμως δέν ἐστάθη δυνατή νά σπάση τά<br />

δεσμά τῆς φιλίας μας. Τακτικότατα ἐπικοινωνοῦμε τηλεφωνικῶς.<br />

2006 Ἀθήνα.<br />

Μία ἀπό τίς σπάνιες, ὅμως ἐγκάρδιες<br />

συναντήσεις εἰς την οικίαν<br />

τοῦ Σταύρου Παπαδοπούλου εἰς τό<br />

Παλαιόν Φάληρον.<br />

Παραλλήλως, γράφει τά βιβλία: «ΠΕΡΕΣΤΡΟΪΚΑ – ἡ μοναδική<br />

ἔξοδος», «Ἀφηγήσεις γιά τήν Κατοχήν καί τόν Ἐμφύλιο πόλεμο»,<br />

διάφορα ἐπιστημονικά πονήματα καί μεταφράζει ἀρκετά βιβλία ἀπό<br />

τήν ρωσικήν εἰς τήν ἑλληνικήν.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Σταῦρος Παπαδόπουλος<br />

Μετά ἀπό ἐμᾶς, τέλη τοῦ 1977, ἐπαναπατρίσθη ὁ ἕτερος κουμπάρος<br />

μου, ὁ Σταῦρος Παπαδόπουλος μέ τήν σύζυγόν του Σφετλάνα<br />

καί τήν κορούλα τους Ἑλένη, τήν ἀγαπημένην μου βαπτιστήραν.<br />

Εἰς τήν ἀρχήν, ἠργάσθη εἰς ἕνα μικρόν ἐργοστάσιον κατασκευῆς<br />

πλαστικῶν εἰδῶν. Κατόπιν, ὡς διευθύνων ἐκτιμητής χρόνου καί<br />

κόστους, εἰς ἕνα ἄλλο μικρόν ἐργοστάσιον κατασκευῆς συστημάτων<br />

θερμάνσεως, διά μονοκατοικίας. Ταχέως ὅμως, τό ἐργοστάσιον μετεφέρθη<br />

εἰς τήν νῆσον Εὔβοιαν καί καθημερινῶς ἦτο ἀναγκασμένος νά<br />

573

διανύη 220 περίπου χλμ. μετ’ ἐπιστροφῆς. Οὕτως, ἠναγκάσθη νά<br />

παραιτηθῆ ἀπό αὐτήν τήν ἐργασίαν καί νά ἀσχοληθή μέ τό τουριστικόν<br />

Γραφεῖον «Ρουσλᾶν τράβελ», κατ’ ἀρχήν ὡς συνεργάτης καί<br />

συντόμως, ὡς ἑταῖρος. Σήμερον εἶναι συνταξιοῦχος. Ἡ κουμπάρα μου<br />

ἡ Σφετλάνα, μετά τήν ἀναγνώρισιν τοῦ διπλώματός της ὡς μαιευτῆρος-γυναικολόγου,<br />

συνέβαλε σοβαρῶς εἰς τόν οἰκογενειακόν προϋπολογισμόν,<br />

ἐργαζομένη τόσον εἰς τό Δημόσιον, ὅσον καί εἰς τό<br />

ἰδιωτικόν Ἰατρεῖον της. Σήμερον εἶναι καί αὐτή συνταξιοῦχος. Ἀπέκτησαν<br />

καί ἕνα ἐξοχικόν, εἰς τό Δασκαλειό.<br />

Ἡ Ζήνα, εἰς τήν ὡραιοτάτην βεράνταν<br />

μέ τήν περίφημην θέαν τοῦ ἐξοχικοῦ.<br />

Μέ τόν κουμπάρον μου<br />

εἰς τήν ψησταριά τοῦ ἐξοχικοῦ<br />

Ἐν τῷ μεταξύ, ἡ βαπτιστήρα μου, ἡ μικρή Ἐλενίτσα, μεγάλωνε.<br />

Ἀφοῦ ἀπεφοίτησε ἀπό τήν Μέσην ἐκπαίδευσιν, ἔδωσε εἰσαγωγικές<br />

ἐξετάσεις στό Ἀμερικανικόν Πανεπιστήμιον τῶν Ἀθηνῶν, στήν Σχολήν<br />

ἀγγλικῆς φιλολογίας, ἀπό τό ὁποῖον ἀπεφοίτησε καί παραδίδει μαθήματα<br />

κατ’ οἶκον. Ἦλθε καί ὁ καιρός τῆς παντρειᾶς, ὁπότε τήν 16 ην<br />

Σεπτεμβρίου 2006, τήν χαρήκαμε νυφούλα. Ὑπαντρεύθη τόν Γιάννην<br />

Κοντογιάννην, ἕναν νέον μέ ταλέντον τραγουδιστοῦ, ὁ ὁποῖος ἀγωνίζεται<br />

νά βρῆ τήν οδόν του, τήν δύσκολην ἐποχήν πού ζοῦμε. Τήν<br />

Πρωτομαγιάν τοῦ 2007, μᾶς χάρισαν τήν τρισχαριτωμένην ἐγγονούλαν,<br />

τήν Ναταλί-Στέλλα!<br />

Λένα καί Γιάννης<br />

Ἡ τρισχαριτωμένη ἐγγονή<br />

Ναταλί-Στέλλα.<br />

574

Γεώργιος Ἐρμείδης<br />

Εἰς ἕνα ἀπό τά ταξίδια μου εἰς τήν Μόσχαν, ὁ Γεώργιος Ἐρμείδης<br />

καί ἡ Ταμάρα μέ πληροφοροῦν, ὅτι πῆραν τήν ἄδειαν ἐπαναπατρισμοῦ<br />

καί μοῦ ἀναθέτουν νά τούς νοικιάσω διαμέρισμα πλησίον τό<br />

τοῦ δικοῦ μου. Ἐπιστρέφοντας εἰς τάς Ἀθήνας, εὑρίσκω ἕνα διαμέρισμα<br />

κατάλληλον καί διά κατοικίαν, ἀλλά καί διά τήν ἄσκησιν τῆς<br />

ὁδοντιατρικῆς. Τόν Ἀπρίλιον τοῦ 1992, ὑποδεχόμεθα εἰς τήν Ἑλλάδαν<br />

ἄλλον ἕναν ἀχώριστον φίλον της Μόσχας μέ τήν οἰκογένειάν του.<br />

1992 Νέα Σμύρνη 1992 δίπλα εἰς τήν θάλασσαν<br />

Μέ τήν Εἰρήνην.<br />

μέ τόν Γιαννάκη καί τήν Ἀννούλαν.<br />

Ὁ Γ. Ἐρμείδης, ὄντας καλός ὀδοντίατρος καί γλυκόλογος μέ τούς<br />

πελάτες, οἱ ὁποῖοι, κατά κανόναν, φοβοῦνται τούς ὀδοντιάτρους,<br />

ἀποκτᾶ καλήν πελατείαν καί ταχέως εἶναι εἰς θέσιν νά ἀγοράση τό<br />

διαμέρισμά τους. Δυσκολότερα εἶναι τά πράγματα διά τήν Εἰρήνην καί<br />

τόν Γιαννάκην, λόγῳ τῆς ἀνεργίας. Ὁ Γιαννάκης ἦτο καί πολύ καλός<br />

παίκτης τοῦ χόκεϋ εἰς τόν πάγον καί γρήγορα ἀναδεικνύεται εἰς ἕναν<br />

ἐκ τῶν στυλοβατῶν τῆς Ἐθνικῆς Ἑλλάδος. Οἱ κλιματολογικές συνθῆκες<br />

τῆς χώρας μας ὅμως, δέν ἐπιτρέπουν τήν ἀνάπτυξιν αὐτοῦ τοῦ<br />

ἀθλήματος καί οὕτως ἡ Ὁμοσπονδία του, δέν ἔχει τήν δύναμιν ἄλλων<br />

Ὁμοσπονδιῶν, ὥστε νά βοηθήση εἰς τήν εὕρεσιν μίας θέσεως ἐργασίας.<br />

Συντόμως, ὁ Γιαννάκης καλεῖται νά ὑπηρετήση τήν θητείαν του<br />

εἰς τόν στρατόν. Μετά τήν ἀπόλυσίν του, ὅπως καί ἡ ἀδελφή του<br />

Εἰρήνη, ἠναγκάζονται νά ἀναζητήσουν ἐργασίαν εἰς τήν Ρωσίαν.<br />

575

Σήμερον, ἡ Εἰρήνη ἀσχολεῖται μέ μεταφράσεις μίας σοβαρᾶς<br />

ρωσο-γαλλικῆς ἑταιρείας εἰς τήν Μόσχαν καί διδάσκει τήν ἀγγλικήν<br />

γλώσσαν εἰς τήν ἔγκυρον Σχολήν «Business Lingua».<br />

Ὁ Γιαννάκης ἐργάζεται εἰς ἔγκυρον ἑταιρείαν ὡς λογιστής, ἀλλά<br />

ἑτοιμάζεται νά δώση εἰσαγωγικές ἐξετάσεις εἰς τό Ἰνστιτοῦτον, εἰς<br />

τήν Σχολήν Διευθύνσεως καί Διαχειρίσεως. Ἐν τῷ μεταξύ ἐνυμφεύθη<br />

καί ἀπέκτησε ἕνα κοριτσάκι τήν Ἀλεξάνδραν καί ἕνα ἀγοράκι τόν Γεώργιον.<br />

Ὁ Γιαννάκης εἰς τόν ἑλληνικόν στρατόν<br />

(πρώτη σειρά ἐξ ἀριστερῶν).<br />

Ἡ Ἀννούλα ἀνάμεσαεἰς φίλες της.<br />

Ἡ κορούλα τῆς Εἰρήνης ἀπό τόν πρῶτον της γάμον, ἡ Ἀννούλα,<br />

ἀφοῦ ἀπεφοίτησεν μέ ἄριστα καί ἀπό τήν Μέσην ἐκπαίδευσιν εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν, ἔδωσε μέ ἐπιτυχίαν εἰσαγωγικές ἐξετάσεις εἰς τήν Ἰατρικήν<br />

Ἀκαδημίαν «Ι.Μ. Σέτσενωφ» τῆς Μόσχας καί τελειώνει πλέον τήν<br />

Ὀφθαλμιατρικήν Σχολήν.<br />

Εἶμαι βέβαιος, ὅτι θά γίνη περίφημη ὀφθαλμίατρος, ἐπειδή τό<br />

θέλει καί ἡ ἴδια, μέ σκοπόν νά βοηθήση τούς συνανθρώπους της.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Νίκος Γρηγοριάδης<br />

Ὅταν ἐδημιουργήθη εἰς τήν Ἑλλάδαν τό τουριστικόν<br />

Γραφεῖον «Ρουσλᾶν τράβελ» καί ὁ Σταῦρος<br />

ἔγινε ἑταῖρος, δέν ἐξέχασε τόν φίλον μας Νίκον<br />

Γρηγοριάδην. Οὕτως, ἀνοίγοντας Γραφεῖον<br />

εἰς τήν Μόσχαν, διορίσθη ἐκπρόσωπος. Ὅταν<br />

ἐπήγαινα ταξίδι εἰς τήν Μόσχαν, ἀνελλιπῶς ἐπισκεπτόμουν<br />

τό Γραφεῖον, ἀλλά καί τό διαμέρισμα<br />

τοῦ Νίκου. Ποτέ δέν θά ξεχάσω τήν φιλοξενίαν<br />

αὐτῆς τῆς οἰκογενείας.<br />

576

Ἀφοῦ ἠργάσθη μερικά ἔτη μέ αὐτήν τήνἰδιότηταν, ὁ Νίκος ἀπεφάσισε<br />

νά πάρη τήν οἰκογένειαν καί νά ἔλθουν εἰς τήν Ἑλλάδαν. Τόν<br />

Σεπτέμβριον τοῦ 1994, ἡ φιλική παρέα τῆς Μόσχας, ἐκτός μερικῶν<br />

φίλων ρωσικῆς καί ἄλλων ἐθνικοτήτων, ἐπανηνώθη εἰς τήν Ἑλλάδαν.<br />

Ὅσον ὑπῆρχε τό τουριστικόν Γραφεῖον «Ρουσλᾶν τράβελ», ὁ Νίκος<br />

ἠργάζετο εἰς αὐτό. Συγκεντρώνοντας τά χρήματα ἀπό τήν πώλησιν<br />

τοῦ διαμερίσματος τῆς Μόσχας καί ἐξοφλώντας τά ὑπόλοιπα ἀπό<br />

τόν μισθόν του, κατόρθωσε νά ἀγοράση ἕνα ἄνετον δυάρι εἰς τό<br />

Παλαιόν Φάληρον. Ἀργότερον ἠργάσθη ὡς ὁδηγός ταξί. Τώρα, εἶναι<br />

συνταξιοῦχος.<br />

Δυστυχῶς, πρίν μερικά ἔτη ἀπέθανεν ἡ πεθερά του, πρώην συνεργάτιδα<br />

τῆς Ἑλληνικῆς συντάξεως εἰς τήν Μόσχαν,ἡ Σοφία Γκλαντκόβα.<br />

Αἰωνία ἡ μνήμη της.<br />

577

ΟΙ <strong>ΠΡΟ</strong>ΣΠΑΘΕΙΕΣ ΜΟΥ ΔΙΑ ΤΗΝ <strong>ΠΡΟ</strong>ΣΕΓΓΙΣΙΝ<br />

ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑΝ<br />

Ἐπί τέλους, χάριν τῆς Περεστρόϊκα καί Γκλάσνοστ,<br />

ἠδυνήθην νά ταξιδέψω εἰς τήν Ρωσίαν! Ὅλα ἄρχισαν<br />

μέ τήν ἄνευ ἀμοιβῆς συνεργασίαν μου μέ τό τουριστικόν<br />

Γραφεῖον «Ρουσλᾶν τράβελ». Ἐκτός τῶν συνομιλιῶν<br />

μέ τά ἀντίστοιχα Γραφεῖα τῆς Ρωσίας διά<br />

τήν ὑπογραφήν ἀμοιβαίων ταξιδίων, βοηθοῦσα καί εἰς<br />

τά προγράμματα τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως, πού χρηματοδοτοῦσε<br />

τήν μεταπήδησιν πρώην στρατιωτικῶν εἰς εἰρηνικά ἐπαγγέλματα. Μεγάλη<br />

ἦτο καί ἡ συμβολή τοῦ τότε Πρέσβεως τῆς Ρωσίας εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν Βαλέρυϊ Ντμήτριεβιτς Νικαλάγιενκο. Μέ τήν εὐκαιρίαν ἀναφέρω,<br />

ὅτι ἡ σύζυγός του εἶχε ἔλθει ὡς συνεργάτης τῆς Ἱσπανικῆς<br />

συντάξεως τοῦ Ραδιοσταθμοῦ τῆς Μόσχας, ὀλίγον πρό τῆς ἐπιστροφῆς<br />

μου εἰς τήν Ἑλλάδαν.<br />

Ὁ Βαλέρυϊ Ντμήτριεβιτς Νικαλάγιενκο ἦτο ἕνας πολύ καλός Πρέσβυς<br />

καί μέ τίς ἐνέργειές του συνέβαλεν εἰς τήν διεύρυνσιν τῆς ἀμοιβαίως<br />

ἐπωφελοῦς συνεργασίας τῆς Ρωσίας μέ τήν Ἑλλάδαν. Μετά<br />

ἀπό 15 ἔτη, τό 1991, ἠδυνήθην νά ἐπισκεφθῶ τήν Μόσχαν, τούς<br />

φίλους καί συγγενεῖς, ἀλλά καί τόν Ραδιοσταθμόν, εἰς τόν ὁποῖον<br />

ὑπῆρχαν ριζικές ἀλλαγές. Οἱ ξενόγλωσσες ἐκπομπές ἐμειώθησαν καί<br />

ὡς πρός τίς γλῶσσες καί τίς διαλέκτους, ἀλλά καί ὡς πρός τόν ἀριθμόν<br />

τῶν ἐκπομπῶν καί τῶν συνεργατῶν. Διευθύντρια τῆς Ἑλληνικῆς<br />

συντάξεως ἔγινε ἡ Γκάλια Τολστοίχ, ὁ θαυμάσιος δημοσιογράφος καί<br />

σχολιαστής Σπαρτάκ Ἀλεξέγιεφ, ἄν καί συνταξιοῦχος, συνέχιζε νά<br />

ἐργάζεται, ὅπως καί ἡ καλή μας φίλη Νατάσα Μπαλαγιάντς, ἡ δέ Ἴνα<br />

Χαμπάροβα, ἦτο πλέον ἐπικεφαλῆς τῶν ἐκφωνητῶν. Δυστυχῶς, προσφάτως,<br />

ἀπεβίωσεν. Ἅς εἶναι ἐλαφρύ, τό χῶμα πού τήν σκεπάζει.<br />

Μέ μεγάλην, ἀμοιβαίαν χαράν ἐπραγματοποιήθη ἡ συνάντησίς<br />

μας. Λόγῳ τῆς θέσεώς μου, ὡς Ὑπευθύνου τῶν ἐκπομπῶν διά τήν<br />

Ρωσίαν, μοῦ ἔλαβαν συνέντευξιν. Ἡ πρώτη ἐρώτησις ἦτο: «Τί ἀλλαγές<br />

βλέπω εἰς τήν Ρωσίαν, μετά ἀπό 15 ἔτη». Θυμᾶμαι καί τήν ἀπάντησίν<br />

μου: «Πρίν ἀπαντήσω ἀπ’ εὐθείας εἰς τήν ἐρώτησιν, ἐπιτρέψτε<br />

μου νά πῶ, διατί ἔφυγα. Πρῶτον, ἐπειδή τότε δέν ἐπιτρέποντο τά<br />

ταξίδια εἰς τήν Ἑλλάδαν καί, δεύτερον, τό κυριότερον, ἐπειδή δέν<br />

ἠδυνάμην νά ἀνεχθῶ ἕνα καθεστώς, ὅπου ἐβασίλευεν ἡ ὑποκρισία<br />

καί ἡ ἔλλειψις ἐμπιστοσύνης. Κυριοτέρα αλλαγή: ἡ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ»!<br />

578

«SUPER»: ΤΜΗΜΑ <strong>ΤΟΥ</strong> ΠΑΝΡΩΣΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ<br />

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ<br />

Τό 1996, κατά τήν διάρκειαν ἑνός ἀπό τά ταξίδια μου<br />

εἰς τήν Μόσχαν, ἐγνώρισα μίαν ἄκρως ἐνδιαφέρουσαν<br />

καί ἐνεργητικήν γυναίκαν τήν Ἄλλα Πετρόβνα Καζακόβα,<br />

ὑφηγήτριαν καί δόκτορα τῶν Παιδαγωγικῶν ἐπιστημῶν.<br />

Ἡ Α.Π. Καζακόβα ἦτο καί ἐπί κεφαλής τοῦ<br />

τμῆματος τοῦ Πανρωσικοῦ Ἱδρύματος Ἐκπαιδεύσεως:<br />

«SUPER». Τό «SUPER» εἶναι ἀρκτικόλεξον καί σημαίνει:<br />

Ἕνωσις Ἐπιστημόνων Παιδαγωγῶν τῆς Ρωσίας.<br />

Ἡ Α.Π. Καζακόβα μέ ἐπληροφόρησε διά τό δεκαετές πρόγραμμα<br />

τῆς «ΟΥΝΕΣΚΟ» μέ τίτλον: «Δεκαετία Παιδείας». Ὅπως ἔμαθα, ἡ Διεθνής<br />

συνδιάσκεψις εἶχε γίνει εἰς τόν Καναδᾶν καί ἡ Ρωσία ἦτο μία ἀπό<br />

τίς πρῶτες χῶρες, πού ἔσπευσαν νά λάβουν μέρος εἰς αὐτήν τήν<br />

συνδιάσκεψιν καί ἀνέλαβαν νά ὀργανώνουν Διεθνῆ συνέδρια μέ αὐτό<br />

τό θέμα. Κατανοώντας τήν ἀξίαν αὐτῶν τῶν συνεδρίων, ἀνέλαβα τήν<br />

προσπάθειαν νά ἐνδιαφερθοῦν δι’ αὐτά τά συνέδρια καί εἰς τήν Ἑλλάδαν.<br />

Δυστυχῶς, συνήντησα ἀδιαπέραστους τοίχους!<br />

Ἀξίζει νά σημειωθῆ, ὅτι οἱ τότε κυβερνήσεις τοῦ ΠΑΣΟΚ, ὄχι<br />

μόνον δέν ἐνδιαφέρθησαν, ἀλλά καί εἰς τήν Διεθνήν συνδιάσκεψιν<br />

τοῦ Καναδᾶ, ἡ Ἑλλάς ἔλαμψε διά τῆς ἀπουσίας της!.. Δέν ἔγινε οὐδεμία<br />

προσπάθεια καί ἀπό τό Γραφεῖον τῆς «ΟΥΝΕΣΚΟ» εἰς τήν Ἑλλάδαν.<br />

Μέ δικά μου ἔξοδα μετέβην εἰς τήν Μόσχαν. Τήν περίοδον 1-5<br />

Μαΐου 1996, ἐπραγματοποιήθη ἡ Πρώτη Διεθνής συνδιάσκεψις εἰς τό<br />

σανατόριον «Ὄζερο Μπέλογιε» (Λευκή λίμνη) εἰς τό προάστιον τῆς<br />

Μόσχας Σατούρα, μέ θέμα: «Παιδεία, ὁ δρόμος διά τήν δημοκρατίαν».<br />

Τιμώντας τήν Ἑλλάδαν, τίς προσπάθειές μου καί τήν θητείαν<br />

μου ὡς ἐκπαιδευτικοῦ, μέ ἐπέλεξαν συμπρόεδρον καί μέλος τοῦ Ἐπιστημονικοῦ<br />

Συμβουλίου τοῦ «SUPER».<br />

Οἱ σύνεδροι ἐξετάσαμε τά ἑξῆς θέματα:<br />

• Ὁ δρόμος πρός τήν δημοκρατίαν: ἐμπειρίες, προβλήματα καί<br />

προοπτικές·<br />

• Ἀπό τήν δημοκρατίαν εἰς τήν αὐτοδιοίκησιν, σημεῖον τῆς ἐποχῆς·<br />

• Ἡ ὀλιγάριθμος κοινότητα ὡς ἱστορική μορφή τῆς δημοκρατίας<br />

καί τῆς αὐτοδιοικήσεως·<br />

579

• Πνευματική κοινότητα καί Ἱεράρχες τοῦ κόσμου·<br />

• Ἡ Παιδεία, ὡς τρόπος δημοκρατικοποιήσεως τῆς συνειδήσεως·<br />

• Ἡ δημοκρατικοποίησις, ὡς ὁδός διά τήν αὐτοδιοίκησιν τῆς<br />

μελλοντικῆς ἀνθρωπίνου κοινωνίας·<br />

• Τεχνολογίες διά τήν Παιδείαν τόν ΚΑ΄ αἰώναν καί ἡ ὀργάνωσις<br />

τῆς μελλοντικῆς ἀνθρωπίνου κοινωνίας.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Τήν περίοδον 29.09 – 4.10. 1996, εἰς τήν Μόσχαν ἐπραγματοποιήθη<br />

Διεθνές συνέδριον μέ θέμα: «Ἡ Παιδεία τῶν πολιτῶν τοῦ κόσμου»,<br />

ἀφιερωμένον εἰς τήν 50 ην ἐπέτειον τῆς «ΟΥΝΕΣΚΟ». Μέ ἐκάλεσαν<br />

νά παρευρεθῶ ὡς συμπρόεδρος καί ἀνέλαβαν μέρος τῶν ἐξόδων<br />

μου. Οἱ σύνεδροι ἐξετάσαμε τό θέμα: «Ὁ ρόλος τῆς ἐπιστήμης<br />

καί τῆς πολιτικῆς, εἰς τήν δημιουργίαν νέων ἀπόψεων διά τήν Παιδείαν».<br />

Τήν περίοδον 13-16 Μαΐου 1977, πραγματοποιεῖται πάλιν εἰς<br />

τήν Μόσχαν, λόγω τῆς ἐλλείψεως ἐνδιαφέροντος τῆς ἑλληνικῆς<br />

κυβερνήσεως, ἡ Δευτέρα Διεθνής συνδιάσκεψις μέ τήν συμμετοχήν 6<br />

χωρῶν. Οἱ σύνεδροι, ἐξετάσαμε τό θέμα: «Ἡ αὐτοδιοίκησις ὡς<br />

μηχανισμός διά τήν δημιουργίαν θεμελιωμένου τρόπου ζωῆς εἰς τήν<br />

περιφέρειαν». (Μέσω τῆς Παιδείας νά ὁδηγηθῆ εἰς νέον τρόπον σκέψεως<br />

καί διαβιώσεως).<br />

Εἰς τήν σύνθεσιν τῶν συμμετασχόντων ὑπῆρχαν:<br />

α) Εἰς ποσοστόν 47% ἐκπρόσωποι τῶν θεμελιωδῶν ἐπιστημῶν, οἱ<br />

ὁποῖοι συνεδύαζαν τήν ἐπιστημονικήν μέ τήν διαφωτιστικήν καί τήν<br />

παιδαγωγικήν δραστηριότηταν·<br />

β) εἰς ποσοστόν 7% διδάσκαλοι σχολείων Πρωτοβαθμίου καί Μέσης<br />

ἐκπαιδεύσεως·<br />

γ) εἰς ποσοστόν 21% ἐπιστημονικο-παιδαγωγικά στελέχη ΑΕΙ·<br />

δ) εἰς ποσοστόν 27% ἐπιστημονικο-παιδαγωγικά στελέχη μεταπτυχιακῆς<br />

ἐκπαιδεύσεως·<br />

ε) 8 ἐκπρόσωποι τῶν ΜΜΕ.<br />

Συνολικῶς, παρευρέθησαν 179 ἄτομα ἀπό 11 χῶρες τοῦ κόσμου.<br />

Ἡ πρότασις τῶν συνέδρων ἦτο:<br />

1. Ἕνα πρόγραμμα ἐνεργειῶν διά τήν διαβίωσιν ὅλων τῶν κατοίκων<br />

τῆς Γῆς τήν νέαν χιλιετίαν, ἀνεξαρτήτως ἐθνικότητος, φυλῆς καί κρατικῆς<br />

ὑποστάσεως·<br />

2. νά υἱοθετηθῆ ἕνα πρότυπον σύστημα Παιδείας καί διαπαιδαγωγήσεως,<br />

προνομιακῶς σημειακόν καί κυκλικόν·<br />

580

3. νά ὑποστηριχθῆ μέ ὅλες τίς ὑπάρχουσες δυνάμεις καί μέσα, ἡ δημιουργία,<br />

εἰς τόν ἀνώτατον βαθμόν, μίας δυναμικῆς βιοενεργο-πληροφορικῆς,<br />

πού θά ἔχη ὡς ἐπακόλουθον τήν ὕπαρξιν πνευματικοῦ καί<br />

διανοητικοῦ ἀποθέματος μέ ὑψηλούς δεῖκτας ζωτικῆςδυνάμεως, ἀπαραιτήτου<br />

διά τήν ἐξάλειψιν ὅλων τῶν ἀρνητικῶν ἐπακολούθων καί<br />

καταλοίπων τοῦ τελευταίου αἰῶνος εἰς τήν Γῆν·<br />

4. νά συμβάλουμε εἰς τήν ἀντικατάστασιν τῶν ὑπαρχόντων χρημάτων,<br />

πού ὁδηγοῦν εἰς τόν ἐξανδραποδισμόν, μέ ἄλλο μέσον συναλλαγῶν,<br />

εἰσάγοντας ἕνα βιοενεργειακόν μοντέλο: τήν Διεθνήν ἀγαθοεργόν<br />

κάρταν·<br />

5. νά συνιστῶμεν ἐπιμόνως εἰς τάς κυβερνήσεις τῆς Γῆς, νά ἀνοίξουν<br />

τους ὀφθαλμούς των εἰς τήν ἀστροφυσικήν πραγματικότηταν καί νά<br />

ἐπιτύχουν ἀπ’ εὐθείας τήν ἐξάλειψιν τῶν βασικῶν ἐλαττωμάτων τῆς<br />

δευτέρας χιλιετίας: τόν γενικόν βανδαλισμόν, τόν ἐθνικισμόν, τόν φονταμελιστικόν<br />

θρησκευτικόν σκοταδισμόν καί τόν πολιτικόν ἐξτρεμισμόν.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Τήν περίοδον 6-29 Μαΐου 1998, εἰς τήν πόλιν Κρασνοζνάμενσκυϊ,<br />

προάστιον τῆς Μόσχας, πραγματοποιήσαμεν τήν Τρίτην Διεθνήν συνδιάσκεψιν<br />

μέ θέμα: «Ἡ αὐτοδιοίκησις, ὡς μηχανισμός δημιουργίας<br />

νέου τρόπου σκέψεως καί διαβιώσεως εἰς τήν περιφέρειαν». Σκοπός<br />

τῆς συνδιασκέψεως ἦτο: Ἡ ὀργάνωσις ἀνταλλαγῆς πείρας διά τήν<br />

κατά τόπους δημιουργίαν συνθηκῶν κοινωνικο-οἰκονομικῶν συστημάτων,<br />

ἱκανῶν νά ἐξασφαλίσουν τήν πνευματικοηθικήν καί φυσικήν<br />

ἐξυγίανσιν τοῦ ἀνθρώπου καί τοῦ περιβάλλοντος, εἰς τό ὁποῖον ζεῖ.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Δυστυχῶς, λόγω οἰκονομικῶν ἀδυναμιῶν, ἐφ’ ὅσον δέν ὑπῆρξεν<br />

κρατική ὑποστήριξις, δέν ἠδυνήθημεν νά συνεχίσωμεν τά ἐπωφελῆ<br />

αὐτά Διεθνῆ συνέδρια, οὔτε νά δημιουργήσωμεν ἕνα πρότυπον, μή<br />

κερδοσκοπικόν, Διεθνές Ἀνώτατον Ἐκπαιδευτικόν Ἴδρυμα. Εἰς τά<br />

πλαίσια ὅμως, αὐτῶν τῶν συναντήσεων εἶχα τήν τύχην νά γνωρίσω<br />

καί νά γίνω φίλος μέ ἄτομα εἰδικούς Παγκοσμίου<br />

ἀξίας, ὅπως:<br />

α)Τόν Βλαντίμηρ Νικίτοβιτς Βόλτσενκο – δόκτορα<br />

τῶν Θετικῶν ἐπιστημῶν, καθηγητήν τοῦ Κρατικοῦ<br />

Τεχνικοῦ Πανεπιστημίου τῆς Μόσχας «Ν.Ε. Μπάουμαν»,<br />

ἐπί κεφαλῆς τοῦ ἐργαστηρίου «Βιοενεργο-πλη-<br />

581

ροφορικῆς», Πρόεδρον τῆς Διεθνοῦς Κοινωνικο-επιστημονικῆς Ἐπιτροπῆς<br />

«Οἰκολογία τοῦ ἀνθρώπου καί Ἐνεργοπληροφορική». Εἰς<br />

νεαράν ἀκόμα ἡλικίαν, ἀνῆκεν εἰς τήν ὁμάδαν ἐπιστημόνων, οἱ ὁποῖοι<br />

ἠργάζοντο ὑπό τήν καθοδήγησιν τοῦ διασήμου Ἀκαδημαϊκοῦ Ἀντρέϊ<br />

Σάχαρωφ.<br />

β) Τόν Νικαλάϊ Σεργκέγιεβιτς Λεντενιώφ – Ἐπί<br />

κεφαλῆς τῆς Διευθύνσεως τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας<br />

τῆς Ρωσικῆς Ὁμοσπονδίας. Πρόκειται διά ἐξαιρετικά<br />

μορφωμένον ἄνθρωπον, προικισμένον μέ πολλά ταλέντα.<br />

Ἔχει γράψει ἀξιολογότατα ποιήματα καί ἔχει<br />

ἐξαιρετικές ἐπιδόσεις εἰς τό σκάκι.<br />

Παραθέτω δύο ἀπό τά ποιήματά του εἰς μετάφρασίν μου:<br />

ΣΤΗΝ 70 ην ΕΠΕΤΕΙΟΝ <strong>ΤΟΥ</strong> ΓΙΕΣΕΝΙΝ<br />

Γιεσένιν! Δοξασμένε ποιητή,<br />

τό ἔργο σου κι ἄν γνώρισα ἀργά,<br />

πού ἔφυγες νωρίς – λυπᾶμαι,<br />

τούς στίχους σου θυμᾶμαι γιά καλά!<br />

Τραγούδια γίναν στόν Πλανήτη,<br />

ὅλα αὐτά πού περιγράφεις.<br />

Ἕνα θά ἤθελα, μέγα Τεχνίτη:<br />

νά ἤσουν ζωντανός, νά γράφης!<br />

Τό ἄγαλμα τοῦ Πούσκιν προσκυνοῦσες<br />

σάν εἴδωλό σου, στήν πλατεία.<br />

Μά ζωντας τήν ζωή, πού ζοῦσες,<br />

Ἐκεῖνος ἔφυγε μ’ ἀνία.<br />

Στόν ψυχοφθόρο εἰκονισμό<br />

προσέφυγες, κάποια φορᾶ.<br />

Ὀρθός στόν μαζικό τόν κυνισμό<br />

δέν σέ γονάτισε καμμιά φθορά.<br />

Γιεσένιν! Δοξασμένε ποιητή,<br />

οἱ στίχοι σου – γλυκά τραγούδια.<br />

Λυπᾶμαι πού ’φυγες νωρίς.<br />

(1965)<br />

582

«ΟΥΔΕΤΕΡΗ ΖΩΝΗ»<br />

(Ἀφιέρωμα εἰς τόν Βυσότσκυϊ)<br />

Ἔφυγες ἀπό τήν ζωή<br />

Λαοφιλῆ, ὑπό «δυσμένειαν» ποιητή…<br />

Θλιμμένος ὁ λαός ὁδεύει,<br />

τόν Βάρδο-ποιητή κηδεύει.<br />

Ἔσπασε ἡ ἀργυρή χορδή,<br />

σεμνά ἡ χώρα σέ πενθεῖ,<br />

τήν ἀπαράμιλλη φωνή σου,<br />

πού βύθισε τήν χώρα, στή σιγή.<br />

Τῶν διώξεων τήν ἐποχή<br />

μᾶς θύμιζες ἐσύ,<br />

πού τίμησες τίς Μοῦσες,<br />

πασίγνωστε Βαλόντια, ὅσο ζοῦσες!<br />

Χαῖρε, Βάρδε παινεμένε,<br />

δίκαια στεφανωμένε!<br />

Αἰώνια ἅς εἰν’ ἡ μνήμη,<br />

τοῦ Καλλιτέχνη μας ἡ φήμη.<br />

«Στή ζώνη, τήν οὐδέτερη» – ἀνθός<br />

ἀμάραντος, μεσ’ τίς ψυχές<br />

στόν τάφο σου· κι ἄν κείτεσαι σεμνός,<br />

ἀνήκεις στούς μεγάλους ποιητές<br />

Λαοφιλῆ, ὑπό «δυσμένειαν» ποιητή,<br />

ἄφησες νέος τήν ζωή.<br />

(Ἰούλιος 1980)<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

ΜΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΙΑΤΡΩΝ ΛΟΓΩ ΕΠΙΡΡΕΠΕΙΑΣ<br />

γ) Τήν Ἄλλα Ἀλεξιέγιεβνα Οὐμάνσκαγια – μέλος τῆς Ἀκαδημίας<br />

τῶν Φυσικῶν Ἐπιστημῶν τῆς Ρωσίας, καθηγήτριαν τοῦ Διεθνοῦς<br />

Ἰνστιτούτου στρατηγικῆς ἀναπτύξεως τοῦ ἀτόμου καί τῆς κοινωνίας,<br />

βασικόν ἐπιστημονικόν συνεργάτην τῆς Ἰατρικῆς Ἀκαδημίας<br />

τῆς Μόσχας «Ι.Μ. Σέτσενωφ», τιμηθεῖσαν μέ κρατικά καί Διεθνῆ βραβεῖα,<br />

Διευθύντριαν τοῦ Ἰνστιτούτου διά τά προβλήματα ἐμβρυογενετικής<br />

καί νευροενδοκρινικής ἀνοσοποιητικῆς ἀνεπάρκειας. Ἐπίσης,<br />

εἶχα τήν εὐτυχίαν νά γνωρίσω τά ἄξια τέκνα της: τήν θυγατέραν της<br />

583

Μαρία Μιχάηλοβνα Χεγκάϊ καί τόν υἱόν της Ἀλεξέϊ Σεμιόνοβιτς<br />

Οὐμάνσκυϊ, τά ὁποῖα ἀνεδείχθησαν εἰς πανάξιους βοηθούς της.<br />

Τά ἐπιτεύγματα αὐτῆς τῆς χαρισματικῆς οἰκογενείας, ἀγαπητέ ἀναγνώστη,<br />

θά τά διαβάσης παρακάτω.<br />

Τό 1957, τήν Α.Α. Οὐμάνσκαγια, ἡ ὁποία ἀπεφοίτησε ἀπό τήν<br />

Σχολήν ἀδελφῶν νοσοκόμων, τήν ἔστειλαν μέ μίαν ἰατρικήν ὀμάδαν,<br />

διά τήν καταπολέμησιν ἐπιδημίας γρίππης. Παρά τήν νεαράν ἡλικίαν<br />

της καί τήν ἔλλειψιν πείρας, ἡ Α.Α. Οὐμάνσκαγια σημείωνε θαυμάσια<br />

ἀποτελέσματα: εἰς τό τμῆμα της, δέν ἐσημειώθη θανατηφόρος ἔκβασις!<br />

Ὑπῆρξαν ἐλάχιστες ἐπιπλοκές εἰς τούς ἀσθενεῖς καί, μάλιστα, μέ<br />

ἐλαχίστην χρῆσιν φαρμάκων.Τό ὅλον μυστικόν ἔγκειτο εἰς τό γεγονός,<br />

ὅτι ἐφήρμοζε πανάρχαιες μεθόδους θεραπείας. Ὁρισμένες μεθό-<br />

584

δους Κινέζων, Ρώσων καί Οὐκρανῶν πρακτικῶν θεραπευτῶν, τίς<br />

ἐγνώριζε ἀπό τά παιδικά της ἔτη. Εἰς μίαν ἄλλην ἐποχήν, διά τήν<br />

ἐφαρμογήν τόσον «ἐγκληματικῶν μεθόδων» θεραπείας, δέν θά τήν<br />

ἐπαινοῦσαν – αὐτό ἔγινε ἀργότερον – ἀλλά εἰς ἐκείνην τήν περίπτωσιν,<br />

ὑπῆρξαν ἀπρόβλεπτα περιστατικά: «Κᾶνε στραβά μάτια», ἀρκεῖ<br />

νά ἐπιβιώσουν οἱ ἄνθρωποι!<br />

Παρακολουθώντας τούς ἀσθενεῖς, ἡ Α.Α. Οὐμάνσκαγια παρετήρησεν<br />

ὅτι, ὅσοι εἶχαν περάσει χαλαρᾶν μορφήν γρίππης, συχνῶς παρουσίαζαν<br />

βαριές ἐπιπλοκές, ἐνῶ ὅσοι ἐπέρασαν ὀξείαν μορφήν, κατά<br />

κανόναν, ἀνέρρωναν χωρίς ἐπακόλουθα. Ἀργότερον, ὅταν ἀπεφοίτησεν<br />

ἀπό τήν Ἰατρικήν Σχολήν καί ἠργάσθη ὡς Ἀρχίατρος εἰς ἀγροτικόν<br />

νοσοκομεῖον, παρετήρησε τήν ἰδίαν εἰκόναν καί εἰς παιδία, οἱ<br />

μητέρες τῶν ὁποίων, τήν περίοδον τῆς ἐγκυμοσύνης εἶχαν περάσει<br />

γρίππην εἴτε κάποιαν ἄλλην ὀξείαν ἀναπνευστικήν ἴωσιν: τά πλέον<br />

ἀδύναμα, ἀσθενικά παιδιά, ἐγεννῶντο ἀπό γυναῖκας, αἱ ὁποῖαι εἶχαν<br />

ἀρρωστήσει ἐλαφρῶς ἤ ἁπλῶς εἶχαν ἔλθει εἰς ἐπαφήν μέ ἀσθενεῖς.<br />

Ἄρα, ὁ ἰός καί ἡ ἀσθένεια, πού προξενοῦσαν εἰς λανθάνουσαν (κρυφήν,<br />

ἄτονον) κατάστασιν, ἦσαν ἀκόμα πιό ἐπικίνδυνοι. Ὅμως, πόσον<br />

χρονικόν διάστημα ἕνας ἰός δύναται νά κρύβεται εἰς τόν ὀργανισμόν,<br />

χωρίς νά προδίδη τήν παρουσίαν του, μέ συμπτώματα ἀσθενείας;<br />

Προσφάτως ἀκόμα ἐθεωρεῖτο, κατά κανόναν, ὅτι ὁ ἰός τῆς γρίππης,<br />

δύναται νά προκαλῆ ἀσθένειαν ὀξείας μορφῆς. Ἄν μᾶς προσβάλη<br />

ἐπανειλημμένως, πρόκειται διά νέαν, αὐτούσιον ἀσθένειαν, ἡ<br />

ἔκβασις τῆς ὁποίας εἶναι θανατηφόρος ἤ πλήρους ἀναρρώσεως.<br />

Ἡ Α.Α. Οὐμάνσκαγια, χάριν τῶν ἐρευνῶν της,ἀντελήφθη ὅτι<br />

ἐπρόκειτο διά ριζικόν λάθος. Τό 1972 ἀκόμα, εἶχε προβεῖ εἰς τήν διατύπωσιν<br />

– πρᾶγμα πού ἐπεβεβαιώθη πειραματικῶς καί κλινικῶς – ὅτι<br />

ἡ γρίππη δύναται νά παρουσιάση ἐξακολουθητικήν (ἐπίμονον) μορφήν.<br />

Ἡ ἐπανειλημμένως ἐπαναλαμβανομένη ἀσθένεια ἀναπνευστικῆς<br />

ἰώσεως, ὀξείας μορφῆς, ἀποτελεῖ ὄξυνσιν λοιμώξεως, πού ἔχει ἐγκατασταθεῖ<br />

εἰς τόν ὀργανισμόν. Ὅσον πιό «ἐλαφρῶς» ἕνας ἰός εἰσχωρήσει<br />

εἰς τόν ὀργανισμόν, χωρίς νά προδίδη τήν παρουσίαν του και<br />

χωρίς νά συναντήση ἀντίστασιν (ἡ ἴδια κοινότυπη μορφή ἀσθενείας),<br />

τόσον πιό συχνῶς θά θυμίζη τήν παρουσίαν του. Μάλιστα, ὄχι μόνον<br />

μέ κάποιον χρόνιον κατάρρουν, φλεγμονήν τοῦ λαιμοῦ κλπ. Συχνάκις,<br />

δέν δυνάμεθα νά καταλάβωμεν, ἀπό ποῦ προέρχεται μία ἀδυναμία,<br />

585

κούρασις, διατί δέν θέλουμε νά ἀσχοληθοῦμε μέ τίποτα, ἐφ’ ὅσον δέν<br />

ὑπάρχουν ὁρατά αἴτια. Ὅμως καί οἱ ἰατροί, δέν μαντεύουν πάντα, ὅτι<br />

ἡ ὅλη ὑπόθεσις ὀφείλεται εἰς χαλαρᾶν μορφήν λοιμώξεως.<br />

Ὅμως, ἡ πλέον ἐπικίνδυνη εἶναι ἡ μόλυνσις ἀπό ἰόν γρίππης,<br />

κατά τήν ἐγκυμοσύνην, ἰδιαιτέρως, εἰς τό πλέον πρώϊμον στάδιον. Ὁ<br />

ἰός τῆς γρίππης, εἰσχωρώντας εἰς τό ἔμβρυον, ἀκριβῶς ὡσάν τόν ἰόν<br />

τῶν κομπιοῦτερ, διαταράσσει ὁλόκληρον τόν μηχανισμόν προστασίας<br />

καί προσαρμογῆς καί ἀλλοιώνει τό ἐγκατεστημένον ἀπό τήν φύσιν<br />

πρόγραμμα ἀναπτύξεως τοῦ ἀνθρώπου.<br />

Αὐτή ἡ ἀλλοίωσις, μεταδιδομένη κληρονομικῶς, δυναμώνει εἰς<br />

κάθε ἑπομένην γενεάν, μέ νωπήν ἐνδοκοιλιακήν λοίμωξιν. Προσθέτωμεν<br />

ἀκόμα τά οἰνοπνευματώδη ποτά, τόν καπνόν, τήν αὐξημένην<br />

ραδιενέργειαν καί ἄλλα «διανθίσματα», ὁπότε τά θεμέλια τῆς ὑγείας<br />

μίας ὁλοκλήρου γενεᾶς ἀνθρώπων, θρυμματίζονται.<br />

Ὅταν ἀρχίζουν νά ἐξετάζουν λεπτομερῶς παιδία, μέ τοιαύτην<br />

κληρονομικότηταν, φαίνεται, ὅτι ἀπό τήν γέννησίν τους ἤδη, ἔχει διαταραχθεῖ<br />

τό ἐνδοκρινικόν, τό νευρικόν καί τό ἀνοσοποιητικόν σύστημά<br />

τους. Συμφώνως μέ τά στοιχεῖα τῆς Α.Α. Οὐμάνσκαγια σήμερον,<br />

ἐνδείξεις ἐμβρυογενετικῆς, νευροενδοκρινικῆς καί ἀνοσοποιητικῆς<br />

ἀνεπάρκειας, ἀποκαλύπτονται εἰς τό 70-80% τοῦ συνόλου τῶν<br />

γεννηθέντων προώρως ἤ μέ κάποιαν παθολογίαν παιδιῶν. Οἱ ἐπιστημονικές<br />

ἔρευνες τῶν τελευταίων ἐτῶν, ἐπιβεβαίωσαν τόν θεμελιακόν<br />

ρόλον τῆς ἐμβρυογενετικῆς, νευροενδοκρινικῆς καί ἀνοσοποιητικῆς<br />

ἀνεπάρκειας, εἰς τήν ζωτικότηταν τοῦ ἀνθρώπου.<br />

Ἡ ἐμβρυογενετική, νευροενδοκρινική καί ἀνοσοποιητική ἀνεπάρκεια,<br />

ἀργά ἤ γρήγορα, ἐμφανίζεται εἰς ὅλους σχεδόν τούς ἀνθρώπους.<br />

Ἡ ἀποφυγή τῶν ἰώσεων εἰς τόν στενόν μας κόσμον, εἶναι πρακτικῶς<br />

ἀδύνατος. Ὑπάρχει καί εἰς τούς ὑπεραιωνοβίους τοῦ Καυκάσου<br />

καί τούς γιόγκα. Τό πρόβλημα ἔγκειται, μόνον εἰς τό μέγεθος<br />

αὐτῆς τῆς ἀνεπάρκειας. Ἡ μεγάλη ἐμβρυογενετική, νευροενδοκρινική<br />

καί ἀνοσοποιητική ἀνεπάρκεια, προηγεῖται ὅλων τῶν ἀνοσοποιητικῶν<br />

ἀνεπαρκειῶν, συμπεριλαμβανομένου τοῦ συνδρόμου ἐπίκτητης ἀνοσοποιητικῆς<br />

ἀνεπάρκειας. Ὑπάρχει κάποια μορφή πάλης, μέ αὐτόν<br />

τόν ἐχθρόν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, τήν ἔμβρυογενετικήν, νευροενδοκρινικήν<br />

καί ἀνοσοποιητικήν ἀνεπάρκειαν; Ὑπάρχει.<br />

Καί οἱ μέθοδοι πάλης, εἶναι ἑξαιρετικῶς προσιτές εἰς τόν καθέναν.<br />

Διά τήν πάλην μέ αὐτό τό σημαντικότατον πρόβλημα τῆς ὑγείας καί<br />

586

τῆς κοινωνικῆς προσαρμογῆς τῶν παιδιῶν προσχολικῆς καί σχολικῆς<br />

ἡλικίας, εἰς τά τέλη τοῦ Κ΄αἰῶνος, τό 1986, παρά τήν Ἰατρικήν Ἀκαδημίαν<br />

τῆς Μόσχας «Ι.Μ. Σετσενωφ», ἄνοιξε τό «Ἐργαστήριον προγνώσεως,<br />

προλήψεως καί ἀποκαταστάσεως τῆς ἐμβρυογενετικῆς,<br />

νευροενδοκρινικῆς καί ἀνοσοποιητικῆς ἀνεπάρκειας», ὑπό τήν διεύθυνσιν<br />

τῆς Α.Α. Οὐμάνσκαγια. Τό 2001, τό Ἐργαστήριον διεμορφώθη<br />

εἰς «Ἰνστιτοῦτον προβλημάτων τῆς ἐμβρυογενετικῆς, νευροενδοκρινικῆς<br />

καί ἀνοσοποιητικῆς ἀνεπάρκειας, παρά τήν Ἀκαδημίαν φυσικῶν<br />

ἐπιστημῶν τῆς Ρωσίας». Ἀνεκτίμητοι βοηθοί τῆς Α.Α. Οὐμάνσκαγια,<br />

ἔγιναν ἡ θυγατέρα της καί ὁ υἱός της. Ὅπως λέει ὁ θυμόσοφος λαός:<br />

«Τό μῆλο κάτω ἀπό τήν μηλιά θά πέση!»<br />

Ὅπως προανέφερα, βοηθούς της ἔχει τήν θυγατέραν της καί τόν<br />

υἱόν της. Ἡ Μ.Μ. Χεγκάϊ, συνεχίζοντας τό βασικόν θέμα, ὑπεράσπισε<br />

διδακτορικήν διατριβήν μέ θέμα: «Συνολική ἀντιμετώπισις τοῦ προβλήματος<br />

ἀποκαταστάσεως τῆς ὑγείας βρεφῶν προσχολικῆς ἡλικίας,<br />

τά ὁποῖα προσβάλλονται συχνάκις ἀπό ἀναπνευστικές παθήσεις ὀξείας<br />

μορφῆς». Εἰς αὐτό τό πόνημά της, ἔδειξε διά πρώτην φορᾶν τήν<br />

ἄμεσον ἐξάρτησιν τῆς συχνότητος τῆς ἀσθενείας ἀπό τήν λειτουργικήν<br />

κατάστασιν τῶν παιδιῶν, τά ὁποῖα προσβάλλονται συχνῶς ἀπό<br />

ἀναπνευστικές παθήσεις. Ἀπέδειξεν, ὅτι ὑπό τήν ἐπίδρασιν ὀξέων καί<br />

χρονίων ἑστιῶν ἀναπνευστικῶν λοιμώξεων εἰς τήν περιοχήν τῶν διακλαδώσεων<br />

τῶν κρανιοεγκεφαλικῶν νεύρων ἀσθενικῶν παιδιῶν,<br />

μειώνεται σημαντικῶς ἡ ἱκανότητά τους δι’ ἐργασίαν, τό ἐπίπεδον<br />

ἀναπτύξεως εἰς τούς τομεῖς τῆς γνώσεως καί τοῦ συναισθήματος.<br />

Ἐκτός αὐτοῦ, εἰς αὐτά τά παιδιά παρατηρεῖται διατάραξις τῆς συγκεντρώσεως<br />

προσοχῆς καί μείωσις τῆς μνήμης, ἄνοδος τοῦ ἐπιπέδου<br />

ἀνησυχίας καί ὑπερβολική ἐνέργεια, πρᾶγμα πού, κατάκανόναν, ὁδηγεῖ<br />

εἰς τήν ἀλλαγήν τῆς αὐτοεκτιμήσεως καί τήν χειροτέρευσιν τῶν<br />

ἀμοιβαίων σχέσεων μέ συνομηλίκους καί ἐνηλίκους (παιδαγωγούς –<br />

γονεῖς). Διά πρώτην φορᾶν, ἐθεμελιώθη θεωρητικῶς καί ἐδημιουργήθη<br />

ἕνας συνολικός τρόπος ἀποκαταστάσεως καί ἀναρρώσεως παιδιῶν<br />

τῶν πρώτων σχολικῶν τάξεων, πού περιλαμβάνει τήν διδασκαλίαν<br />

εἰς παιδαγωγούς, τέκνα καί γονεῖς, μεθόδων ἀποκαλύψεως<br />

ὀρισμένων διαταραχῶν εἰς τό ἀμυντικόν σύστημα τοῦ ὀργανισμοῦ<br />

πολύ πρό τῆς ἐμφανίσεως τῆς ἀσθενείας (μέθοδος αὐτοελέγχου) καί<br />

προλήψεως τῶν ὀξέων ἀναπνευστικῶν λοιμώξεων εἰς συνθῆκας ἀδιακόπου<br />

παρακολουθήσεως τοῦ σχολικοῦ προγράμματος.<br />

587

Ὁ συνολικός τρόπος ἀποκαταστάσεως καί ἀναρρώσεως, πού ἐπεξεργάσθη<br />

ἡ Μ.Μ. Χεγκάϊ, ἐπιτρέπει τήν ἐνίσχυσιν τοῦ ἀνοσοποιητικοῦ<br />

συστήματος καί τήν ἀνάπτυξιν τῶν ἐφεδρειῶν προσαρμογῆς τῶν<br />

ἀσθενικῶν παιδιῶν, νά μειωθῆ σημαντικῶς ἡ ἀσθενικότητά τους καί ὁ<br />

ἀριθμός ἀπουσιῶν, λόγω ἀσθενείας, εἰς τήν βελτίωσιν τῆς ψυχοσυναισθηματικῆς<br />

καταστάσεώς τους καί τῆς ἐπιδόσεως εἰς τόν τομέαν<br />

τῆς γνώσεως. Ὅλα αὐτά ἐπιτρέπουν νά βελτιωθῆ σημαντικῶς ἡ<br />

ποιότητα μαθήσεως τῶν παιδιῶν. Ἡ ἐφαρμογή αὐτοῦ τοῦ συνολικοῦ<br />

τρόπουἀποκαταστάσεως καί ἀναρρώσεως τῶν παιδιῶν, εἶχεν ὡς ἀποτέλεσμα<br />

τήν μείωσιν τῆς προσβολῆς τους ἀπό ἀναπνευστικές παθήσεις<br />

ὀξείας μορφῆς, κατά 8 καί πλέον φορές (λόγω τῆς μειώσεως<br />

πάνω ἀπό τρεῖς φορές τῶν περιπτώσεων προσβολῆς ἀπό ἀναπνευστικές<br />

παθήσεις ὀξείας μορφῆς καί πάνω ἀπό 2,5 φορές τῶν ἐπιπλοκῶν<br />

τους, καθώς ἐπίσης, λόγω τῆς μειώσεως τῆς διαρκείας κάθε<br />

ἀσθενείας, ἡ ὁποία ἦτο 11,5 ἡμέρες διά κάθε παιδί, εἰς τήν ἀρχήν τῶν<br />

ἐρευνῶν καί μετά τό τέλος τους ἐμειώθη εἰς 4,5 ἡμέρες), καθώς<br />

ἐπίσης ἐπιταχύνει τήν προσαρμογήν εἰς τό σχολεῖον, βελτιώνει τίς<br />

ἐπιδόσεις τους εἰς τήν γνῶσιν καί τήν ψυχοσυναισθηματικήν τους<br />

κατάστασιν.<br />

Δυσκόλως δύναται νά ὑπερτιμηθῆ αὐτή ἡ ἐργασία. Ὁ συνολικός<br />

τρόπος ἀποκαταστάσεως καί ἀναρρώσεως καί τά προληπτικά μέτρα,<br />

πού ἐπεξεργάσθη ἡ Μ.Μ. Χεγκάϊ, ἐπιτρέπουν εἰς τό ἰατρικόν προσωπικόν<br />

τῶν σχολείων, νά προσφέρη μεθοδικήν βοήθειαν εἰς τόν διδάσκαλον,<br />

ὥστε νά ἀποκτήση γνώσεις καί πείραν, πράγματα ἀπαραίτητα<br />

διά τήν πρόληψιν τῶν ἀναπνευστικῶν παθήσεων ὀξείας μορφῆς<br />

τῶν ἀσθενικῶν παιδιῶν καί συμβάλλει εἰς τήν δημιουργίαν κινήτρου<br />

εἰς τά παιδία, τούς γονεῖς καί δασκάλους τους, διά τήν ἐνίσχυσιν καί<br />

ὑποστήριξιν τῆς ὑγείας καί τοῦ ὑγιεινοῦ τρόπου διαβιώσεως. Αὐτός ὁ<br />

συνολικός τρόπος, βοηθᾶ ὅλους τούς συμμετέχοντες εἰς τήν διαδικασίαν<br />

ἀποκαταστάσεως τῆς ὑγείας τῶν ἀσθενικῶν παιδιῶν, νά προλαμβάνουν<br />

τήν προσβολήν τους ἀπό ἀναπνευστικές παθήσεις ὀξείας<br />

μορφῆς καί νά μειώνουν τίς περιπτώσεις ἀσθενείας καί ἀπουσιῶν ἐξ<br />

αἰτίας της, πρᾶγμα πού συμβάλλει εἰς τήν ἐπιτυχήν φοίτησίν των.<br />

Ἡ εἰσαγωγή αὐτοῦ τοῦ συνολικοῦ τρόπου ἀποκαταστάσεως καί<br />

ἀναρρώσεως ἐπιτρέπει, ἐκτός τῆς μειώσεως τῆς ἀσθενικότητος καί<br />

τῶν ἀπουσιῶν τῶν ἀσθενικῶν παιδιῶν, τήν βελτίωσιν τοῦ τομέος<br />

ἱκανότητος διά γνῶσιν καί συναισθημάτων.<br />

588

Ἡ Μ.Μ. Χεγκάϊ, εἶναι ἐπί κεφαλῆς τοῦ Τμήματος ἀποκαταστάσεως<br />

τῆς ὑγείας τῆς κάθε οἰκογενείας εἰς τό Ἰνστιτοῦτον ἐμβρυογενετικῆς,<br />

νευρο-ενδοκρινικῆς καί ἀνοσοποιητικῆς ἀνεπάρκειας παρά τήν Ἀκαδημίαν<br />

Φυσικῶν Ἐπιστημῶν τῆς Ρωσίας (ΑΦΕΡ), ἀντεπιστέλλον μέλος<br />

τῆς ΑΦΕΡ καί ἀνώτερος ἐπιστημονικός συνεργάτης τῆς Ἰατρικῆς Ἀκαδημίας<br />

τῆς Μόσχας, «Ι.Μ. Σέτσενωφ».<br />

Ὁ υἱός τῆς Α.Α. Οὐμάνσκαγια, ὁ Ἀλεξέϊ Σεμιόνοβιτς Οὐμάνσκυϊ,<br />

ἀκολούθησε καί αὐτός τά βήματα τῆς διασήμου μητρός του. Ὄντας<br />

καρδιολόγος, ἀσχολεῖται μέ τήν ἐπεξεργασίαν μίας νέας, κατ’ ἀρχήν,<br />

μεθόδου πρωΐμου διαγνώσεως καί προλήψεως ἰσχαιμικῶν παθήσεων<br />

μίας οἰκογενείας. Μεταξύ τῶν πολυαρίθμων παραγόντων, πού συμβάλλουν<br />

εἰς τήν ἐμφάνισιν ἰσχαιμικῶν παθήσεων τῆς καρδίας (κάπνισμα,<br />

κατάχρησις οἰνοπνευματωδῶν ποτῶν, πολυφαγία, καθιστικός<br />

βίος, στρές, ὑπερτονία κλπ.) χάριν εἰς τίς ἀπό κοινοῦ προσπάθειες<br />

αὐτῆς τῆς θαυμασίας οἰκογενείας, ἀπεκαλύφθη ἕνας ἀπό τούς πρώϊμους<br />

«παράγοντες κινδύνου»: ἡ διατάραξις τῶν μορφολειτουργικῶν<br />

ἰδιοτήτων τῶν βιολογικῶς ἐνεργῶν ζωνῶν τοῦ δέρματος, πού καθορίζονται<br />

ὡς στίγματα, εἰς αὐστηρῶς νομοτελειακές θέσεις. Ἡ πολυετής<br />

πείρα ἔδειξεν, ὅτι αὐτά τά στίγματα δύνανται νά ἀποκαλυφθοῦν<br />

τόσον εἰς γονεῖς, οἱ ὁποῖοι ὑποφέρουν ἀπό οἰκογενειακήν παθολογίαν,<br />

ὅσον καί εἰς τά παιδία, πού γεννῶνται ἀπό τέτοιους γονεῖς.<br />

Ἡ Α.Α. Οὐμάνσκαγια καί τά τέκνα της θεωροῦν, πώς αὐτό ἐξηγεῖται<br />

μέ τό γεγονός, ὅτι κατά τό πρώϊμον στάδιον ἀναπτύξεως ἑνός<br />

ἐμβρύου, ἀπό γονεῖς, οἱ ὁποῖοι ὑποφέρουν ἀπό κάποιαν πάθησιν τῶν<br />

ἄνω ἀναπνευστικῶν ὁδῶν καί τῶν ὠτορινολαρυγγικῶν ὀργάνων, παρουσιάζεται<br />

ἐνδομήτριος μόλυνσις ἀπό ἰούς τῆς ἀναπνευστικῆς ὁμάδος,<br />

γεγονός πού ὁδηγεῖεἰς τήν διατάραξιν τοῦ σχηματισμοῦ ζωνῶν<br />

δερματικῶν καλυμμάτων, ἐμβρυογενετικῶς συνδεδεμένων μέ ἑστίες<br />

ἀναπαραγωγῆς ἰοῦ, εἰς τό ἐπιθήλιον τῶν βλεννογόνων χιτώνων. Αὐτό<br />

ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα, κατά τό στάδιον τῆς ἀναπτύξεως νά παρουσιάζονται<br />

τρεῖς τύποι μορφολειτουργικῶν διαταραχῶν. Ἐκτός αὐτοῦ,<br />

τό 60-65% τῶν ἐξεταζομένων ἔχουν ἀριστεροῦ τύπου μορφολειτουργικήν<br />

ἀσυμμετρίαν, τό 12-15% δεξιοῦ τύπου καί τό 25-30%<br />

μικτοῦ τύπου. Ἔχει ἐρευνηθεῖ ἡ σχέσις, μεταξύ μορφολειτουργικῶν<br />

ἐνδείξεων διαταραχῶν εἰς τίς βιολογικῶς ἐνεργές ζῶνες τοῦ δέρματος<br />

καί τά ὄργανα, πού εἶναι συνδεδεμένα μέ αὐτά, ἐμβρυογενετικῶς<br />

(Α.Α. Οὐμάνσκαγια 1983-1985).<br />

589

Σκοπός τῆς ἐργασίας μας, λέει ἡ Α.Α. Οὐμάνσκαγια, εἶναι ὁ καθορισμός<br />

τῆς θέσεως τῶν ζωνῶν τοῦ δέρματος, μέ μορφολειτουργικές<br />

διαταραχές, εἰς ἀσθενεῖς διαφόρων ὁμάδων, ὡς πρός τήν ἡλικίαν,<br />

οἱ ὁποῖοι ὑποφέρουν ἀπό ἰσχαιμικάς παθήσεις τῆς καρδίας.<br />

Εἰς τήν ἀρχήν τῶν ἐρευνῶν, ἐπιλέξαμε δύο ὁμάδες: εἰς τήν πρώτην<br />

ἀνῆκαν 1143 ἐργάτες μέ διάφορες παθήσεις (567 γυναῖκες καί<br />

576 ἄνδρες) καί εἰς τήν δευτέραν 169, κατ’ οὐσίαν, ἀπολύτως ὑγιεῖς<br />

ἄνδρες ἡλικίας 19-21 ἐτῶν. Ἀπεκαλύφθη, ὅτι ὅλα αὐτά τά ἄτομα<br />

εἶχαν 3 τύπους μορφολειτουργικής ἀσυμμετρίας: ἀριστεράν, δεξιάν<br />

καί μικτήν. Παρατηρεῖται εἰς ἄτομα «ἀριστεροῦ τύπου», νομοτελειακή<br />

συχνή ἐμφάνισις παθήσεων τῆς καρδίας καί ἄλλων ὀργάνων, πού<br />

εὐρίσκονται εἰς τήν ἀριστεράν πλευράν (ἀριστερός νεφρός, ἀριστερά<br />

ὠοθήκη κλπ).<br />

Μεταξύ τῶν ἐξετασθέντων, ἀριστερός τύπος μορφολειτουργικῆς<br />

ἀσυμμετρίας, παρουσιάσθη εἰς 637 ἄτομα (54,8%), δεξιός τύπος εἰς<br />

145 ἄτομα (12,7%) καί μικτός τύπος εἰς <strong>36</strong>1 ἄτομα (31,6%).<br />

Εἰς ἄτομα νεαρᾶς ἡλικίας, οὐσιαστικῶς ὑγιῆ, μέ ἀριστερόν τύπον<br />

ἀσυμμετρίας εἰς τό <strong>36</strong>,2%, συμφώνως μέ τά στοιχεῖα ἠλεκτροκαρδιογραφημάτων,<br />

ἀπεκαλύφθησαν: ὑπερτροφία τῆς ἀριστερᾶς κοιλίας,<br />

διαταραχή τῆς ἐνδοκοιλιακῆς ἀγωγιμότητος, συχνήν περιοχικήν ἀναισθησίαν<br />

σκελῶν τοῦ δεματίου His. Εἰς τό ἱστορικόν ἀτόμων μέ ἰσχαιμικές<br />

καρδιακές παθήσεις, κατά κανόναν, ἀναφέρονται συχνές ἀναπνευστικές<br />

λοιμώξεις, καθώς ἐπίσης χρόνιες παθήσεις τῶν ὠτορινολαρυγγικῶν<br />

ὀργάνων. Ἡ ἐξέτασις 42 παιδιῶν, τά ὁποῖα ἐγεννήθησαν<br />

ἀπό γονεῖς μέ καρδιοαγγειακές παθήσεις καί παρουσιάζουν ἀλλοιώσεις<br />

κατά τίς ἐνόργανες ἐξετάσεις τῆς καρδίας (ὑπερτροφία ἀριστερᾶς<br />

κοιλίας, περιοχικήν ἀναισθησίαν σκελῶν δεματίου His, μετρίως ἐκφραζόμενες<br />

ἀλλοιώσεις τοῦ μυοκαρδίου κλπ), ἔδειξαν ὅτι τό 80%<br />

αὐτῶν τῶν παιδιῶν, ἔχουν ἀριστερόν τύπον μορφολειτουργικῆς<br />

ἀσυμμετρίας καί χαρακτηριστικές νομοτελειακές διαταραχές στίς<br />

δερματομυϊκές δομές τῆς κεφαλῆς, τοῦ τραχήλου καί τοῦ ἀριστεροῦ<br />

τμήματος τοῦ θώρακος.<br />

Ταυτοχρόνως ἀπεκαλύφθη σέ ἄτομα μέ ἀριστερόν τύπον μορφολειτουργικῆς<br />

ἀσυμμετρίας: τό 97,3% τῶν ἀτόμων παρουσιάζει ἀλλοιώσεις<br />

εἰς τά ἠλεκτροκαρδιογραφήματα, τό 84,3% μείωσιν τῆς<br />

ἀντοχῆς εἰς τήν σωματικήν ἐργασίαν καί εἰς τό 63% τῶν ἐργαζομένων<br />

ἀπεκαλύφθησαν ἀλλοιώσεις εἰς τά ἠχοκαρδιογραφήματα.<br />

590

Οὕτως, διεπιστώθη ὅτι οἱ μορφολειτουργικές ἀλλοιώσεις εἰς τίς<br />

δερματομυϊκές δομές τῶν οὐσιαστικῶς ὑγιῶν ἀτόμων, ἀποτελοῦν<br />

προγνωστικά καί διαγνωστικά κριτήρια παθολογίας τοῦ καρδιοαγγειακοῦ<br />

συστήματος καί καθορίζουν τήν ἀνάγκην καί τήν ἐπικαιρότηταν<br />

περαιτέρω μελέτης, εἰς εὐρείαν κλίμακαν, τῶν ἔκδηλων<br />

περιστατικῶν, ἐνῶ δημιουργοῦν τίς προϋποθέσεις διά τήν ἐπεξεργασίαν<br />

κατ’ ἀρχήν νέας προσεγγίσεως τῆς διαγνώσεως, προφυλάξεως<br />

καί ἀποκαταστάσεως τῶν καρδιοαγγειακῶν παθήσεων.<br />

Ὁ Α.Σ. Οὐμάνσκυϊ, εἶναι ἐπί κεφαλῆς τοῦ Τμήματος νέων ἰατρικῶν<br />

τεχνολογιῶν τοῦ Ἰνστιτούτου διά τά προβλήματα τῆς ἐμβρυογενετικῆς,<br />

νευροενδοκρινικῆς καί ἀνοσοποιητικῆς ἀνεπάρκειας παρά<br />

τήν Ἀκαδημίαν Φυσικῶν Ἐπιστημῶν τῆς Ρωσίας, ἐπιστημονικός συνεργάτης<br />

τῆς Ἰατρικῆς Ἀκαδημίας τῆς Ρωσίας «Ι.Μ. Σέτσενωφ».<br />

Παραθέτω μερικά ἀπό τά θαύματα, αὐτῆς τῆς περιφήμου<br />

οἰκογενείας:<br />

Φωτογραφία ἀρ.1.<br />

Εἰς τήν φωτογραφίαν ἀρ. 1 ἔχωμεν ἔκδηλον<br />

βολβικόν σύνδρομον, μερικήν ἀτροφίαν<br />

ὀπτικῶν καί ἀκουστικῶν νεύρων, δεξιάν<br />

πάρεσιν τοῦ νεύρου προσώπου, σπαστικήν<br />

τετραπάρεσιν, καθώς ἐπίσης καθυστέρησιν<br />

ψυχοκινητικῆς καί φωνητικῆς<br />

ἀναπτύξεως συνεπεία προγεννετικῆς παθολογίας<br />

τοῦ ἐγκεφάλου. Εἰς τό κάτω τμῆμα<br />

διαπιστώνουμε τήν ἀποκατάστασιν τοῦ παιδίου, ἡ ὁποία ἄρχισε εἰς<br />

ἡλικίαν 17 μηνῶν!<br />

Φωτογραφία ἀρ. 2.<br />

Εἰς τήν φωτογραφίαν ἀρ. 2 ἔχουμε ἐμβρυοπάθειαν,<br />

ἀμαύρωσιν, νυσταγμόν μεγάλης<br />

ἐκτάσεως, ἀποκλίνοντα στραβισμόν<br />

καί χοριοειδήν ὑπερκινησίαν. Ἡ ἀποκατάστασις<br />

ἄρχισε τόν Μάϊον τοῦ 1981. Τό<br />

1989 ἐνεγράφθη εἰς κανονικόν σχολεῖον καί<br />

591

δέν ὑστερεῖ εἰς ἀνάπτυξιν ἀπό τους συνομηλίκουςτης. Ἀπό τό 1992<br />

ἀκολουθεῖ θεραπείαν ἀποκαταστάσεως 2 φορές τό ἔτος καί τά<br />

ἀποτελέσματα τά διαπιστώνουμε βλέποντας τήν φωτογραφίαν εἰς τό<br />

κάτω τμῆμα.<br />

…………………………………………………………………………………………………<br />

Ἀγαπητέ ἀναγνώστη, περιέγραψα τόσον λεπτομερῶς τό ἔργον<br />

αὐτῆς τῆς «Ὑπέροχης τριάδος», ὁρμώμενος ἀπό τά ἑξῆς: Διά νά τούς<br />

ἐκφράσω τήν ἀγάπην, τόν θαυμασμόν καί τόν σεβασμόν μου, ἀλλά<br />

καί ἐκπληρώνοντας τό χρέος μου ἀπέναντι εἰς τούς συνανθρώπους<br />

μας, οἱ ὁποῖοι βομβαρδίζονται μέ ἄχρηστες πληροφορίες ἀπό τά ΜΜΕ,<br />

δίνοντάς τους τήν δυνατότηταν, νά πάρουν ὠφέλιμον πληροφόρησιν<br />

διά τήν ὑγείαν τους.<br />

592

ΠΑΛΙΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΚΕΝΤΡΙΚΟΝ ΡΑΔΙΟΣΤΑΘΜΟΝ ΤΗΣ ΜΟΣΧΑΣ<br />

Τόν Ἀπρίλιον τοῦ 1996, εἰς ἕνα ἀπό τά ταξίδια μου εἰς τήν Μόσχαν,<br />

ἐπισκέφθηκα, ὅπως πάντα, τόν Κεντρικόν Ραδιοσταθμόν τῆς<br />

Μόσχας, ὁ ὁποῖος ἔφερε τήν ἐπωνυμίαν «Ἡ Φωνή τῆς Ρωσίας». Τότε<br />

ἐγνώρισα καί τόν Ἀντιπρόεδρον τοῦ Ραδιοσταθμοῦ Βίκτωρ Κοπύτιν<br />

καί τοῦ ἐπρότεινα εὐρείαν συνεργασίαν μέ τήν «Φωνήν τῆς Ἑλλάδος».<br />

Ὁ ἔμπειρος αὐτός εἰδικός εἰς τά θέματα τῆς Ραδιοφωνίας καί<br />

ἐξαιρετικός ὡς ἄνθρωπος, ἀπεδέχθη μέ χαράν τήν πρότασίν μου καί<br />

ἐπιστρέφοντας εἰς τήν Ἑλλάδαν, ἐντός ὀλίγων ἡμερῶν ἔλαβα μέσω<br />

Internet, τήν ἐπίσημον συγκατάθεσιν δι’ ἐπίσκεψιν εἰς τήν Μόσχαν<br />

ἀντιπροσωπείας τῆς «Φωνῆς τῆς Ἑλλάδος». Δυστυχῶς, λόγω συνεχῶν<br />

ἀλλαγῶν Γενικῶν Διευθυντῶν τῆς «Φωνῆς τῆς Ἑλλάδος», οἱ<br />

ὁποῖες ἀκολουθοῦσαν τίς ἀλλαγές εἰς τήν σύνθεσιν τῆς κυβερνήσεως<br />

ΠΑΣΟΚ, τό ταξίδι δέν ἠδύνατο νά πραγματοποιηθῆ.<br />

593

Εὐτυχῶς, ἦλθε ἡ στιγμή τοῦ διορισμοῦ εἰς αὐτήν τήν νευραλγικήν<br />

θέσιν ἑνός ἔμπειρου καί «διαβασμένου» δημοσιογράφου, τοῦ<br />

Γιάννη Τζαννετάκου. Τόν ἐπισκέφθηκα εἰς τό Γραφεῖον του καί τοῦ<br />

ἐξήγησα τήν ἀδικαιολόγητον ἀργοπορίαν τοῦ ταξιδίου: «Ἀγαπητέ<br />

Γιάννη! – τοῦ εἶπα. Λόγω τῶν γνωστῶν ἀλλαγῶν, οἱ συνομιλίες, πού<br />

ἔπρεπε νά γίνουν ἤδη, κινδυνεύουν νά ἀτονήσουν! Ντρέπομαι!<br />

Βεβαίως, δύναμαι νά ἀπαντήσω εἰς τήν ρωσικήν πλευράν ὅτι<br />

δυστυχῶς, ἔχω νά κάνω μέ «μ…κες». Οὕτως, δύναμαι νά σώσω τήν<br />

ἀξιοπρέπειάν μου, ἀλλά θά χαθῆ ἡ εὐκαιρία! Ἀποφάσισε, λοιπόν, τί<br />

θά κάνωμεν!»<br />

Πρός τιμήν του, μοῦ ἔδωσε ἐντολήν νά ἐπικοινωνήσω μέ τήν<br />

Μόσχαν καί νά ὁρισθῆ ἡ συνάντησις. Ἀμέσως, ὅπως δείχνει τό ἔγγραφον,<br />

πού παραθέτω ἀνωτέρω, μᾶς ἔστειλαν πρόσκλησιν νά ἐπισκεφθοῦμε<br />

τήν Μόσχαν ὁ Γιάννης Τζαννετᾶκος, ὡς Γενικός Διευθυντής,<br />

ἡ Διευθύντρια τῶν Ξενόγλωσσων ἐκπομπῶν Ζωή Λαναρᾶ καί ἐγώ, ὡς<br />

Ὑπεύθυνος τῶν ἐκπομπῶν διά τήν Ρωσίαν.<br />

Πρέσβειρα τῆς ΡΟ εἰς τάς Ἀθήνας ἦτο τότε ἡ<br />

Βαλεντίνα Ἰβάνοβνα Ματβιένκο, ἡ ὁποία συνέβαλε<br />

τά μέγιστα εἰς τήν προσέγγισιν τῶν δύο<br />

χωρῶν.<br />

Πράγματι, φθάσαμε ἐγκαίρως εἰς τήν Μόσχαν, ὅπου οἱ συνομιλίες<br />

μας τήν περίοδον 7-10 Νοεμβρίου 1996 ἐστέφθησαν μέ ἐπιτυχίαν.<br />

Προσωπικῶς, ἀνέλαβα τήν ὑποχρέωσιν νά μεταβῶ τόν Μάϊον τοῦ<br />

1997 εἰς τήν Μόσχαν καί ἐπί 2,5 μῆνες νά ἐργασθῶ εἰς τήν Ἑλληνικήν<br />

σύνταξιν τῆς «Φωνῆς τῆς Ρωσίας», τήν μετασοβιετικήν πλέον<br />

περίοδον.<br />

Γιάννης Τζαννετᾶκος Ζωή Λαναρᾶ Ὁ συγγραφεύς<br />

594

Οὕτως, τήν 29 ην Μαΐου 1997, ἡμέραν Πέμπτην καί ὥραν 20:10΄ -<br />

20:50’ (ὥρα Ἑλλάδος), διά πρώτην φορᾶν εἰς τήν ἱστορίαν τῶν δύο<br />

Ραδιοσταθμῶν, ἐπραγματοποιήθη κοινή ἐκπομπή – ραδιογέφυρα,<br />

γεγονός πού θά μείνη εἰς τά χρονικά τῶν δύο ραδιοσταθμῶν καί χωρῶν.<br />

Εἰς τό στούντιο τῆς «Φωνῆς τῆς Ρωσίας», ὅπου εἶχα ἀναλάβει<br />

τόν συντονισμόν καί τήν παρουσίασιν τῆς ἐκπομπῆς, εἶχαν λάβει<br />

μέρος: ὁ Α΄ Σύμβουλος τοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν τῆς Ρωσικῆς<br />

Ὁμοσπονδίας καί Πρόεδρος τῆς ρωσικῆς Ἑνώσεως Ἐμποροπολιτιστικῆς<br />

Συνεργασίας μέ τήν Ἑλλάδαν καί τήν Κύπρον Βίκτωρ Μπόϊκο,<br />

ἡ καθηγήτρια τοῦ Πανρωσικοῦ Κρατικοῦ Ἰνστιτούτου Διεθνῶν Σχέσεων<br />

Μαρίνα Ρύτοβα, ὁ Πρόεδρος τῆς Πανρωσικῆς Ἑνώσεως Νεοελληνιστῶν,<br />

ἐπιστήμων-ἑλληνιστής Βίκτωρ Σακαλιούκ, ὁ ἐπίσης ἐπιστήμων-ἑλληνιστής<br />

τῆς Θεολογικῆς Ἀκαδημίας τῆς Μόσχας Μπαρίς Νελιούμπωφ,<br />

ἡ Κοσμήτωρ τοῦ Πανεπιστημίου Γλωσσολογίας τῆς Μόσχας<br />

Γκαλίνα Κρόμπετ καί ὁ Σύμβουλος τῆς Πρεσβείας τῆς Ἑλλάδος<br />

εἰς τήν Μόσχαν, διά τά θέματα τουρισμοῦ Ἀλέξης Χατζῆς. Ἀνεγνώσθη<br />

ὁ χαιρετισμός τοῦ Πρεσβευτοῦ τῆς Ἑλλάδος εἰς τήν Μόσχαν, Κυριάκου<br />

Ροδουσάκη.<br />

Εἰς τήν Ἀθήναν καί τό στούντιο τῆς «Φωνῆς τῆς Ἑλλάδος» τόν<br />

συντονισμόν τόν εἶχε ἀναλάβει ἡ Διαμάντω Ριμπά καί τήν παρουσίασιν<br />

ἡ συνεργάτις τῶν ἐκπομπῶν διά τήν Ρωσίαν Τατιάνα Χατζῆ.<br />

Κατά τό διάστημα τῆς παραμονῆς μου εἰς τήν Μόσχαν, ἔμενα εἰς<br />

τό διαμέρισμα τῆς καλῆς μας φίλης Νατάσα Ἀλεξάντροβα. Μέ τήν<br />

εὐκαιρίαν τῆς παραμονῆς μου εἰς τήν Μόσχαν, εἶχε ἔλθει καί ἡ Ζήνα<br />

διά νά δῆ τόσον τούς συγγενεῖς, ὅσον καί τούς φίλους μας.<br />

Μέ τήν Νατάσα<br />

εἰς τήν αὐλή τοῦ σπιτιοῦ της<br />

Ἡ Νατάσα καί ἡ Ζήνα<br />

προγευματίζουν<br />

595

Δυστυχῶς, δέν μπόρεσα νά παραμείνω εἰς τήν Μόσχαν μέχρι τό<br />

τέλος τοῦ συμφωνημένου διαστήματος. Τόν Ἰούνιον προσεβλήθην<br />

ἀπόπνευμονικόν ἰόν καί εντός μίας ἐβδομάδος ἔχασα 16 κιλά. Οἱ<br />

ἰατροί, οἱ ὁποῖοι μέ ἐξήτασαν ἀμφέβαλαν, ἄν θά ἀντέξω τήν πτῆσιν,<br />

ὡς τήν Ἀθήναν.<br />

Ἅς εἶναι καλά ἡ φίλη μας Νατάσα, ἡ ὁποία ἀνέλαβε τά καθῆκοντα<br />

ἀδελφῆς νοσοκόμας, καθώς ἐπίσης ἡ Α.Α. Οὐμάνσκαγια καί ἡ θυγατέρα<br />

της Μάσα, χάριν τῶν θαυματουργῶν μεθόδων τῶν ὁποίων, ἠδυνήθην<br />

νά ἐπιστρέψω σῶος εἰς τάς Ἀθήνας. Καί τίς τρεῖς αὐτές φίλες,<br />

τίς εὐγνωμονῶ!<br />

Τήν 4 ην Σεπτεμβρίου 1997, κλείνοντας τό 60 ον ἔτος τῆς ἡλικίας<br />

μου, ἔγινα συνταξιοῦχος.<br />

596

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΕΣ ΣΤΗΝ 200ην ΕΠΕΤΕΙΟΝ ΑΠΟ<br />

ΤΗΝ ΓΕΝΝΗΣΙΝ <strong>ΤΟΥ</strong> Α.Σ. ΠΟΥΣΚΙΝ<br />

Ὅπως εἶναι γνωστόν, ἡ ΟΥΝΕΣΚΟ εἶχεν ἀνακηρύξει τό 1999<br />

«Ἔτος Ποῦσκιν», λόγω τῆς 200 ης ἐπετείου ἀπό τήν γέννησίν του.<br />

Τό Τμῆμα «SUPER» τοῦ Πανρωσικοῦ Ἱδρύματος Ἐκπαιδεύσεως,<br />

ἔλαβεν ἐνεργόν μέρος εἰς αὐτάς τάς ἐκδηλώσεις καί ἐγώ, ὡς μέλος<br />

τοῦ Ἐπιστημονικοῦ Συμβουλίου του, ἔλαβα μέρος ὄχι μόνον εἰς τήν<br />

Ρωσίαν, ἀλλά ὑπῆρξα συνοργανωτής παρομοίων ἐκδηλώσεων εἰς τήν<br />

Ἑλλάδαν, κατά τίς ὁποῖες ἀπήγγειλα μερικά ποιήματα τοῦ Α.Σ. Ποῦσκιν<br />

εἰς μετάφρασίν μου, ἀπό τήν ἀνθολογίαν ποιημάτων καί πεζῶν<br />

τοῦ περιφήμου αὐτοῦ ἐθνικοῦ ποιητοῦ τῆς Ρωσίας. Διά τήν συμμετοχήν<br />

μου καί τήν προσφοράν μου εἰς τήν διάδοσιν τοῦ ἔργου τοῦ<br />

Α.Σ. Ποῦσκιν εἰς τήν Ἑλλάδαν, ὁ νέος Πρεσβευτής τῆς ΡΟ εἰς τάς<br />

Ἀθήνας Μιχαήλ Μπατσάρνικωφ, ὁ ὁποῖος συνέβαλε προσωπικῶς εἰς<br />

τήν προσέγγισιν τῶν δύο λαῶν καί χωρῶν, συνεχίζοντας ἐπαξίως τό<br />

ἔργον τῆς προκατόχου του, τήν 12 ην Ὀκτωβρίου 1999, εἰς ἐπίσημον<br />

τελετήν, μοῦ ἐνεχείρισεν τό ἀναμνηστικόν μετάλλιον Α.Σ. Ποῦσκιν<br />

καί Τιμητικόν Δίπλωμα, ὑπογεγραμμένον ἀπό τήν Πρόεδρον τοῦ Ρωσικοῦ<br />

Κέντρου Διεθνοῦς Ἐπιστημονικῆς καί Πολιτιστικῆς Συνεργασίας<br />

Β.Β. Τερεσκόβα, Πρώτην γυναῖκαν-ἀστροναύτην.<br />

Ὁ Πρέσβυς Μ. Μπατσάρνικωφ<br />

ἀπονέμει εἰς τόν συγγραφέαν την<br />

Εὔφημον μνείαν καί τό μετάλλιον<br />

Τό Μετάλλιον Α.Σ. Ποῦσκιν<br />

Ἡ Εὔφημος μνεία<br />

597

«ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ 300»<br />

Η ΑΟΡΑΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΕ ΔΡΑΣΙΝ<br />

Ἄν θέλη κανείς νά ἐρευνήση διεξοδικῶς καί ἀντικειμενικῶς τά<br />

δρώμενα εἰς τόν κόσμον μας, δέν δύναται παρά νά καταλήξη εἰς τό<br />

συμπέρασμα, ὅτι πίσω ἀπό ὅλα τά δεινά τῆς Ἀνθρωπότητος ἐυρίσκεται<br />

ὁδάκτυλος τῶν Σιωνιστῶν. Πῶς τό κατόρθωσαν; Ἁπλῶς, ἐπιβάλλοντας<br />

τά ὀλέθρια διά τήν Ἀνθρωπότηταν εὔρηματά τους – τό<br />

Τραπεζικόν καί Νομισματικόν σύστημα – μέσω τῶν ὁποίων συνεκέντρωσαν<br />

εἰς τάς χείρας των τό 72% τοῦ Παγκοσμίου χρήματος.<br />

Ὅμως καί ἡ σημερινή «κρίσις» δέν εἶναι τίποτα ἄλλο, παρά μία νέα<br />

συνωμοσία, διά νά συγκεντρώσουν τό ὑπόλοιπον 28% καί νά περάσουν<br />

εἰς τό «πλαστικόν» χρῆμα.<br />

Τί ἀντιπροσωπεύουν αὐτά τά δύο συστήματα; Τίποτα ἄλλον,<br />

παρά τήν νομιμοποίησιν τῆς τοκογλυφίας. Παραθέτω καί ἕνα κείμενον,<br />

πού τό ἐπιβεβαιώνει:<br />

Νομισματικόν καί Τραπεζικόν σύστημα – ἡ μεγάλη ἀπάτη<br />

Ὅλοι χρησιμοποιοῦμε σήμερον χρήματα κατά τίς συναλλαγές<br />

μας. Ἀνερωτήθη ὅμως κανείς, πῶς «λειτουργεῖ» ὁ θεσμός αὐτός καί ὁ<br />

μηχανισμός του; Διά νά δοῦμε μερικά βασικά πράγματα, θά προσπαθήσω<br />

ἁπλῶς νά σᾶς ἐνημερώσω, πῶς ἐξεκίνησεν ἡ νεωτέρα μορφή<br />

χρήματος: τά χαρτονομίσματα.<br />

Κάποτε, ἕνας χρυσοχόος (πρώϊμη μορφή Τραπεζίτου,<br />

Ἑβραῖος, βεβαίως) ἔφιαξε ἐντός τῆς<br />

οἰκίας του, μίαν ἀπροσπέλαστον εἰς τυχόν κλέπτας<br />

κρύπτην, διά τήν φύλαξιν τοῦ χρυσοῦ<br />

του. Κάποιαν στιγμήν, οἱ γείτονες τόν προσέγγισαν<br />

καί τοῦ ἐπρότειναν, ἄν συμφωνή, νά φυλάξη εἰς τήν ἀσφαλήν<br />

κρύπτην καί τόν δικόν τους χρυσόν, καταβάλλοντάς του ἕνα μικρόν<br />

ἐνοίκιον. Αὐτός ἐδέχθη, ἕνεκα τοῦ κέρδους.<br />

Αὐτό ἔγινε γνωστόν καί ἦλθε πολύς κόσμος νά φυλάξη τόν χρυσόν<br />

του εἰς τήν κρύπτην του. Ὁ κάθε καταθέτης ἐλάμβανε μίαν ἀπόδειξιν,<br />

πού ἀνέγραφε τό βάρος τοῦ χρυσοῦ, πού κατέθετε. Ὁ χρυσοχόος<br />

παρετήρησεν ὅ,τι οἱ γείτονες, ἐκτός ἐλαχίστων, δέν ἔρχονταν νά<br />

πάρουν τόν χρυσόν, πρᾶγμα πού τοῦ ἐπροξένησε τό ἐνδιαφέρον και<br />

μετέβη εἰς τήν ἀγοράν διά νά ἀνακαλύψη τήν αἰτίαν.<br />

598

Εἰς τήν ἀγοράν, λοιπόν, εἶδε, ὅτι ὁ κόσμος, πού εἶχε ἔλθει εἰς<br />

αὐτόν νά τούς φυλάξη τόν χρυσόν, ἀντί νά κάνη τόν κόπον νά ἔλθη<br />

νά πάρη τόν χρυσόν του καί νά κάνη τίς καθημερινές του συναλλαγές,<br />

συναλλασσόταν μέ τίς ἀποδείξεις τοῦ χρυσοῦ καί ὄχι μέ τόν<br />

χρυσόν! Οὕτως, οἱ ἀποδείξεις μετελλάχθησαν εἰς τά γνωστά χαρτονομίσματα,<br />

πού ὅλοι γνωρίζωμεν.<br />

ΟΜΩΣ, αὐτή ἡ στατιστική παρατήρησις ὅ,τι δηλαδή, ὁ κόσμος<br />

σπανίως ἐρχόταν νά κάνη ἀνάληψιν χρυσοῦ καί συναλλασσόταν μέ<br />

τίς ἀποδείξεις, ἔδωσε μίαν νέαν ἰδέαν εἰς τόν χρυσοχόον, δι’ ἐξαπάτησιν<br />

τοῦ κόσμου. Τί ἔκανε λοιπόν; Δάνειζε ὄχι μόνον τόν δικόν του<br />

χρυσόν, ἀλλά καί τόν χρυσόν τῶν ἄλλων, χωρίς βεβαίως νά τούς δίνη<br />

μερίδιον ἀπό τά κέρδη, ἀφοῦ ἀπέκρυπτε τό γεγονός, ἕνεκα τοῦ κέρδους<br />

καί ὁ κόσμος δέν εἶχε τήν δυνατότηταν, νά τό γνωρίζη.<br />

Περνώντας ὁ καιρός ὅμως, ὁ χρυσοχόος ἤθελε περισσότερα κέρδη.<br />

Οὕτως, ἐφ’ ὅσον στατιστικῶς ὁ κόσμος σπανίως ἐρχόταν νά<br />

κάνη ἀνάληψιν τοῦ χρυσοῦ του, ἐσκέφθη νά κάνη τό ἑξῆς: νά κόπτη<br />

ἀποδείξεις, πού ξεπερνοῦσαν τήν ποσότηταν τοῦ ἀποθηκευμένου<br />

χρυσοῦ.Ὅπως καί προηγουμένως, κανείς δέν θά ὑποπτευόταν τόν<br />

νέον μηχανισμόν, διότι ὁ χρυσοχόος ἐγνώριζε πλέον καλῶς, τήν νοοτροπίαν<br />

τοῦ κόσμου. Ἄν πάλι κάποιοι ἀντιλαμβάνονταν τήν ἀπάτην,<br />

θά ἦσαν τόσον ὀλίγοι, ὥστε καί ἄν ἔρχονταν νά κάνουν ἀνάληψιν τοῦ<br />

χρυσοῦ τους, βάσει τῶν ἀποδείξεων πού διέθεταν, θά ἦτο ἐφικτή.<br />

Πῶς θά κατέρρεε τό σύστημα; ΑΝ ὅλοι μαζί οἱ πολίτες πήγαιναν<br />

μέ τίς ἀποδείξεις (τραπεζογραμμάτια - χαρτονομίσματα), νά πάρουν<br />

τόν χρυσόν τους, διότι τά χαρτονομίσματα, πού εἶχε κυκλοφορήσει<br />

εἰς τήν ἀγοράν, δέν εἶχαν ἀντίκρισμα χρυσοῦ εἰς τήν ἀποθήκην του,<br />

ἄρα θά ἦσαν ἐντελῶς πλαστά!<br />

Τό 1913 εἰς τίς ΗΠΑ, συνεκεντρώθησαν οἱ Περιούσιοι Τραπεζίτες<br />

καί ὅρισαν ἕνα νέον σύστημα δημιουργίας χρήματος «out of nothing»<br />

(ἀπό τό τίποτα), πού τό ὀνόμασαν Fractal reserve system (Σύστημα<br />

Κλασματικοῦ ἀποθεματικοῦ). Στόχος ἦτο ἡ δημιουργία χρήματος,<br />

πού δέν θά εἶχε ἀντίκρισμα οὔτε εἰς χρυσόν οὔτε καί εἰς τίποτα<br />

ἄλλον, παρά μόνον τό «out of nothing», μέ σκοπόν βεβαίως, τό ἀπεριόριστον<br />

κέρδος. Οὕτως, λοιπόν, συνέθεσαν ἕνα ἔγγραφον, γνωστόν<br />

ὡς Modern Money Mechanics (Νεωτεριστικός μηχανισμός χρήματος),<br />

κατά τό ὁποῖον ὅριζαν τόν μηχανισμόν δανεισμοῦ, μέ βάσιν<br />

τό 9:1<br />

599

Πρακτικῶς, τί σημαίνει αὐτό; Θά δώσωμεν ἕνα παράδειγμα: ὁ<br />

κύριος Τάδε, θέλει νά ἀγοράση ἕνα αὐτοκίνητον, τῶν 9.000 εὐρώ.<br />

Μεταβαίνει, λοιπόν, εἰς τήν Τράπεζαν καί ζητᾶ αὐτό τό ποσόν.<br />

Ὅλοι ἔχουμε τήν ψευδαίσθησιν, ὅτι τίς 9.000 εὐρώ, πού ἐνέκρινε ἡ<br />

Τράπεζα εἰς τόν κύριον Τάδε, τίς ἔβγαλε ἀπό τό θησαυροφυλάκιόν<br />

της, ὅπου φυλάσσει τίς καταθέσεις τῶν πελατῶν της.<br />

Λάθος! Δέν ἔδωσε τίς 9.000 εὐρώ, ἀπό τίς καταθέσεις τῶν ἄλλων!<br />

Βάσει τοῦ Modern Money Mechanics καί τοῦ 9:1 ἡ ἐν λόγω<br />

Τράπεζα, θά κάνη κατάθεσιν 1000 εὐρώ εἰς τήν Κεντρικήν Τράπεζαν<br />

τῆς Ἑλλάδος καί θά ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΗ τίς ὑπόλοιπες 8.000 «out of<br />

nothing». ΑΠΛΩΣ, ΜΟΛΙΣ ΤΙΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ! ΜΑΛΙΣΤΑ, ΤΑ ΧΡΗ-<br />

ΜΑΤΑ ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ «ΑΕΡΑΣ ΚΟΠΑΝΙΣΤΟΣ» ΚΑΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ<br />

ΠΟΥΘΕΝΑ, ΠΑΡΑ ΜΟΝΟΝ DIGITALY (ψηφιακῶς) Σ<strong>ΤΟΥ</strong>Σ ΥΠΟΛΟ-<br />

ΓΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ!<br />

Ὁ κύριος Τάδε, λοιπόν, θά πάρη τήν ἐπιταγήν του καί θά πάη νά<br />

τήν δώση εἰς τό κατάστημα, πού πωλεῖ τό αὐτοκίνητον. Ὁ καταστηματάρχης,<br />

μέ τήν σειράν του, θά πάη καί θά καταθέση τήν ἐπιταγήν<br />

εἰς κάποιαν Τράπεζαν. Ἡ Τράπεζα αὐτή, βλέπει τό ποσόν καί βάσει<br />

τοῦ 9:1 θά βάλη τά 900 εὐρώ κατάθεσιν εἰς τήν Κεντρικήν Τράπεζαν<br />

τῆς Ἑλλάδος καί θά δυνηθῆ νά διαθέση διά κάποιο νέον δάνειον, τά<br />

ὑπόλοιπα 8.100. Ἀπό τό ἀρχικόν ποσόν, μέ τόν κύκλον νέων δανείων,<br />

τελικῶς, θά «δημιουργηθοῦν» 90.000 τίς ὁποῖες θά καρπωθῆ ἡ Τράπεζα.<br />

Μέ ἄλλα λόγια, ὁ «δημοκρατικός» νόμος, νομιμοποιεῖ τίς Τράπεζες<br />

νά δημιουργοῦν χρῆμα ἀπό τό ΤΙΠΟΤΑ, ἀλλά δέν νομιμοποιεῖ<br />

τούς πολίτας, νά κάνουν τό ἴδιο... καί ὄχι μόνον αὐτό, ἀλλά οἱ «ἀδέκαστοι»<br />

Δικαστικοί, ἄν δέν ξεπληρώσης κάποιο δάνειον, πού σοῦ ἔχει<br />

δώσει ἡ Τράπεζα, προχωροῦν καί εἰς κατασχέσεις τῶν ἀντικειμένων,<br />

πού ἔχεις βάλει ὡς ἐγγύησιν... Διά νά γίνω περισσότερον κατανοητός,<br />

μεταξύ τῆς Τραπέζης καί τοῦ Δανειολήπτου, τό μόνον πραγματικόν<br />

καί ὑπαρκτόν μέσον συναλλαγῆς, εἶναι ἡ οἰκία ἤ ὅ,τι ἄλλο βάλλει, ὡς<br />

ἐγγύησιν, ὁ δανειολήπτης. Τό μέγεθος τῆς ἀπάτης, δέν σταματᾶ ἐδῶ.<br />

Τό ποσόν πού λαμβάνει ὁ δανειολήπτης π.χ. 10.000 εὐρώ, πού μόλις<br />

ἐδημιούργησε ἡ Τράπεζα, βάσει τοῦ Δημοκρατικοτάτου νόμου, ἔχει<br />

καί μίαν ἄλλην παράμετρον... τόν ΤΟΚΟΝ!<br />

Μία καλή ἐρώτησις, εἶναι ἡ ἑξῆς: ἡ Τράπεζα ἔχει ἀπό τόν νόμον<br />

τήν δικαιοδοσίαν νά δημιουργήση χρῆμα «out of nothing». Δημιουργεῖ,<br />

λοιπόν, 10.000 εὐρώ καί ζητᾶ τόκον, ἅς ποῦμε 20%, ὁπότε ὁ<br />

600

δανειολήπτης, πρέπει νά ἐπιστρέψη 12.000 εὐρώ. Ὅλα φαίνονται καλῶς<br />

καί φυσιολογικῶς… μόνον πού ἐδῶ, ὑπάρχει ἕνα κενόν… Ποῦ θά<br />

βρῆ ὁ δανειολήπτης, τά ἐπί πλέον 2.000 εὐρώ (λόγω τῶν τόκων),<br />

πού θέλει ἡ Τράπεζα, ἐφ’ ὅσον ἡ ἴδια δέν τά ἔχει δημιουργήσει καί ὁ<br />

δανειολήπτης δέν ἔχει τήν δικαιοδοσίαν ἀπό τόν νόμον, νά «ζωγραφίση»<br />

καί αὐτός, μέ τήν σειράν του, χαρτάκια, πού θά τά ὀνομάζη<br />

χρήματα καί θά τούς ὁρίση ἀξίαν 2.000 εὐρώ;<br />

Ἡ ἀπάντησις εἶναι, ὅτι θά πρέπη νά τά «κλέψη» ἀπό κάποιον<br />

ἄλλον... Ἄν ὑποθέσουμε, λοιπόν, ὅτι ἡ ἀγορά ἀποτελεῖται ἀπό 10<br />

ἄτομα, τά ὁποῖα ἔχουν ἀπό 10 εὐρώ ἕκαστος καί πρέπει νά ἐπιστρέψουν<br />

12 εὐρώ εἰς τήν Τράπεζαν, ἐφ’ ὅσον ἡ Τράπεζα ἐδημιούργησε<br />

συνολικῶς 100 εὐρώ, πῶς θά δυνηθοῦν τά ἄτομα νά ξεχρεώσουν<br />

τήν Τράπεζαν;<br />

ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ: ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΩΣ, δέν θά δυνηθοῦν ὅλοι... Ἄρα,<br />

τά 2 ἀπό τά 10 ἄτομα θά χρεωκοπήσουν!<br />

Ἐπί αὐτοῦ τοῦ θέματος, ἔχουμε μίαν ἐνδιαφέρουσαν ἱστορίαν,<br />

πού συνέβη εἰς τίς ΗΠΑ τό 1968, γνωστήν ὡς «the credit river case»<br />

(Ὑπόθεσις, πού τήν πῆρε τό ποτάμι):<br />

Τό 1968, ὁ Jerome Daly, δικηγόρος τό ἐπάγγελμα, πού εἶχε πάρει<br />

ἕνα δάνειον ἀπό μίαν Τράπεζαν, δέν ἠδυνήθη νά ἀποπληρώση τό<br />

δάνειον αὐτό καί ἡ Τράπεζα πῆγε νά τοῦ κατάσχη την οἰκίαν. Αὐτός,<br />

ὑπεστήριξεν εἰς τό δικαστήριον ὅ,τι ἡ συμφωνία εἶναι ἄκυρη, διότι<br />

βάσει τοῦ Fractal reserve (κλασματικόν ἀποθεματικόν) τά χρήματα<br />

δημιουργοῦνται ἀπό τό τίποτα, ὥστε ἡ Τράπεζα τοῦ ἔδωσε ΤΙΠΟΤΑ,<br />

ἄρα, πῶς εἶναι δυνατόν νά ἔχη ἀξιώσεις διά ΚΑΤΙ, πού ἦτο ἡ οἰκία<br />

του; Ὁ πρόεδρος τῶν Τραπεζιτῶν J.P. Morgan, δέν ἠδύνατο νά μήν<br />

παραδεχθῆ εἰς τό δικαστήριον, τήν ἰσχύν τοῦ Fractal Reserve, πού<br />

ἀναφέρεται εἰς τό Modern Money Mechanics, ὁπότε ὁ Jerome Daly<br />

ἐκέρδισε τήν δίκην.<br />

Ἀπό τό ἠλεκτρονικόν ταχυδρομεῖον ἔλαβα καί ἕναν μακροσκελήν<br />

κατάλογον μέ τό ἐξωτερικόν χρέος ὅλων τῶν χωρῶν, συμπεριλαμβανομένου<br />

καί τοῦ συνόλου τους, δηλαδή τό ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΝ.<br />

Ἐπειδή τό παρόν πόνημα γράφεται εἰς τήν ἑλληνικήν καί σκοπεύω<br />

νά τό μεταφράσω ὁ ἴδιος εἰς τήν ρωσικήν, ἀπό ὅλον τόν κατάλογον<br />

θά ἀναφερθῶ μόνον εἰς τό συνολικόν Παγκόσμιον «ἐξωτερικόν»<br />

χρέος, καθώς καί εἰς τά ἐξωτερικά χρέη τῶν ΗΠΑ, τοῦ Ἡνωμένου<br />

Βασιλείου, τῆς Γερμανίας, τῆς Γαλλίας, τῆς Ἰταλίας, τοῦ Κανα-<br />

601

δᾶ, τῆς Ἰαπωνίας, τοῦ Ἰσραήλ, τῆς Ἑλλάδος καί τῆς Ρωσίας.<br />

Βάσει λογικῆς, τίθενται δύο ἐρωτήσεις:<br />

α) Εἰς ποῖον χρεωστοῦν ὅλες οἱ χῶρες, ἀκόμα καί οἱ πιό ἀνεπτυγμένες;<br />

β) Ἐφ’ ὅσον ὅλες οἱ χῶρες ἔχουν ἐξωτερικόν χρέος, πού ξεπερνᾶ<br />

ἀσυγκρίτως τό χρέος τῆς Ἑλλάδος, πῶς μποροῦν νά τήν δανείζουν;<br />

Χώρα Εξωτ. χρέος Κατά Επί ΑΕΠ Ημ/νία<br />

κεφαλήν<br />

Παγκόσμιον 56.900 ΤΡΙΣ 8.422 98% 31.12.09<br />

ΗΠΑ 13.450 ΤΡΙΣ 43.758 94% 30.06.09<br />

Ἡνωμένον 9.088 ΤΡΙΣ 147.060 416% 30.06.09<br />

Βασίλειον<br />

Γερμανία 5.208 ΤΡΙΣ 63.493 155% 30.06.09<br />

Γαλλία 5.021 ΤΡΙΣ 80.209 188% 30.06.09<br />

Ἰταλία 2.328 ΤΡΙΣ 39.234 101% 31.12.08<br />

Καναδᾶς 833.800 ΔΙΣ 24.749 62% 30.06.09<br />

Ἰαπωνία 2.132 ΤΡΙΣ 16.714 42% 30.06.09<br />

Ἰσραήλ 84.690 ΤΡΙΣ 11.649 43% 31.12.09<br />

Ἑλλάς 552.800 ΔΙΣ 49.525 167% 30.06.09<br />

Ρωσία <strong>36</strong>9.200 ΔΙΣ 2.611 30% 31.12.09<br />

Ἀπαντώντας εἰς τήν ἐρώτησιν α) ἀποκαλύπτω: Εἰς ἑπτά μεγαλοτραπεζίτας,<br />

Ἑβραίους!<br />

Ἡ μόνη λογική ἀπάντησις εἰς τήν ἐρώτησιν β) εἶναι: Ὁ νόμος<br />

ἔπρεπε νά ἀπαγορεύη εἰς τίς Τράπεζες, ὄχι μόνον τήν ἔκδοσιν τραπεζογραμματίων<br />

καί χαρτονομισμάτων, ἀλλά ἀκόμα καί κέρματα μικρᾶς<br />

ἀξίας, ἐπειδή τό Νομισματικόν καί Τραπεζικόν σύστημα, ἄν τά χαρτονομίσματα<br />

εἴτε ἐπιταγές, πού ἐκδίδουν, δέν ἔχουν ἀντίκρυσμα χρυσοῦ,<br />

πρόκειται περί καθαράς ΑΠΑΤΗΣ!<br />

Ἄρα, εἰς τήν οὐσίαν, μᾶς παρέχουν «ἀέραν κοπανιστόν», καταγράφοντας<br />

ὡς ἀποθεματικόν κεφάλαιον, τό «χρέος» μας!..<br />

Ἀπό τήν ἐμφάνισιν αὐτοῦ τοῦ λαοῦ, ἰθύνοντές του ἦσαν ἄτομα,<br />

τά ὁποῖα ἀνῆκαν εἰς τό Ἱερατεῖον. Αὐτά τά ἄτομα, ἀπετέλεσαν τήν<br />

κάσταν τῶν σιωνιστῶν καί ἐπέβαλαν μίαν θρησκείαν, εἰς τά μέτρα<br />

των… Ὁ θεός τους, ὁ Γιαχβέ, εἶναι αἰμοδιψής, τιμωρός καί ἐχθρός<br />

602

ὅλων τῶν ἄλλων λαῶν, ἐκτός τοῦ ἐκλεκτοῦ… Οὕτως, ἐπέβαλαν εἰς<br />

τήν συνείδησιν τῶν Ἑβραίων ἕναν Θεοκρατισμόν, πού εἶναι θεμελιωμένος<br />

εἰς τόν φόβον, παρά τό γεγονός ὅ,τι δέν θεωροῦν ὅλους τούς<br />

Ἑβραίους συμπατριῶτες… Ὅμως, μέ τόν Θεοκρατισμόν, κατόρθωσαν<br />

νά ἐπιβάλουν τήν τυφλήν ὑπακοήν. Πάντα, ἀκόμα καί ὅταν ἦσαν<br />

ἕνας μικρός νομαδικός λαός ζωοτρόφων, χωρίς οὐδεμίαν πολιτιστικήν<br />

προσφοράν εἰς τήν Ἀνθρωπότηταν, αὐτοχρισθέντες ὡς ἐκλεκτοί,<br />

ἐξύφαιναν σχέδια Παγκοσμίου κυριαρχίας.<br />

Ἡ ἐπιτυχία των βασίζεται εἰς τό γεγονός, ὅ,τι τά σχέδιά των εἶναι<br />

πάντα μακρόχρονα καί πάντα συνοδεύονται ἀπό ἐναλλακτικήν λύσιν.<br />

Θυμήσου, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, τίς ταινίες «western», διά τήν κατάκτησιν<br />

τῆς «Ἀγρίου Δύσεως» καί τούς πολίτες τῶν ΗΠΑ, διαφόρων<br />

ἐθνοτήτων, νά τρέχουν νά κερδίσουν ἕνα κομμάτι γῆς. Ἀνάμεσά<br />

τους, δέν ὑπῆρχαν ἄτομα ἑβραϊκῆς καταγωγῆς…<br />

Ὅμως, μόλις ἐδημιουργεῖτο νέος οἰκισμός, ἀμέσως ἐμφανιζόταν<br />

τό πολυκατάστημα καί δίπλα του, ταχέως, ἡ τοπική Τράπεζα…Εἶναι<br />

τυχαῖον γεγονός ὅ,τι τόσον τό πολυκατάστημα, ὅσον καί ἡ Τράπεζα,<br />

ἀνῆκαν εἰς Ἑβραίους; Σκέψου!..<br />

Κατ’ ἀρχήν, ἐδημιούργησαν τίς ἁπανταχοῦ μασονικές<br />

Στοές καί ὅταν ὁ κόσμος ἄρχισε νά ὑποψιάζεται<br />

τίς δραστηριότητές τους, ἀκολούθησαν νέα παρακλάδια:<br />

οἱ «Ρόταρυ» καί οἱ «Λάϊονς», διά νά φθάσουμε<br />

εἰς τήν «Ἐπιτροπήν τῶν 300».<br />

Συμφώνως μέ τό ὁμότιτλον βιβλίον τοῦ Τζῶν Κόλεμαν,<br />

Ἀμερικανοῦ δημοσιολόγου καί πρώην πράκτορος<br />

τῶν Ὑπηρεσιῶν κατασκοπείας τῶν ΗΠΑ, εἰς στενήν συνεργασίαν<br />

μέ τίς ἀνάλογες βρεττανικές μυστικές ὑπηρεσίες, πρόκειται<br />

διά τήν «ἀόρατον» Παγκόσμιαν κυβέρνησιν, τά σχέδια τῆς ὁποίας<br />

εἶναι φοβερότερα ἀπό τά προηγούμενα: οὔτε λίγο, οὔτε πολύ, προβλέπουν<br />

τήν ἐξόντωσιν άνω τῶν 5/6 τῶν κατοίκων τῆς Γῆς, ἀφήνοντας<br />

μόλις ἕνα δισεκατομμύριον ἀνθρώπων, δηλαδή, ὅσων χρειάζονται<br />

διά νά τούς ὑπηρετοῦν!..<br />

Αὐτό, συμφώνως μέ τά σχέδια τῆς «Ἐπιτροπῆς τῶν 300», θά ἐπιτευχθῆ<br />

τόσον μέ τήν ἐξαπόλυσιν τοπικῶν πολέμων καί τίς δραστηριότητες<br />

διαφόρων τρομοκρατικῶν καί «συνδικαλιστικῶν» προτροπῶν,<br />

μέ τήν προώθησιν τῆς διαδόσεως τῶν ναρκωτικῶν καί παθο-<br />

603

γόνου μουσικῆς, ὅσον καί μέ τήν οἰκονομικήν ἐξαθλίωσιν τῆς συντριπτικῆς<br />

πλειοψηφίας τῶν ἀνθρώπων. Ἐπειδή ὅμως, οἱ πονηροί δέν<br />

εἶναι ὑποχρεωτικῶς καί ἔξυπνοι,διαπράττουν ἕνα ὀλέθριον λάθος!<br />

Ὅσο ὑπάρχουν τά δισεκατομμύρια τῶν ἀνθρώπων, ἔχουν ποίους<br />

νά ἐκμεταλλεύονται. Ὅταν ἀπομείνουν μόνον οἱ σκλάβοι τους, ποῖον<br />

θά ἐκμεταλλεύονται; Συμπέρασμα: θά φαγωθοῦν μεταξύ τους! Εἰς<br />

ἐπιβεβαίωσιν τῶν ὅσων γράφει εἰς τό βιβλίον του ὁ Τζῶν Κόλεμαν<br />

ἔρχεται ἡ παρακάτω ὕλη, ἡ ὁποία ἔφθασεν εἰς τάς χείρας μου, μέσω<br />

ἠλεκτρονικοῦ ταχυδρομείου τήν 11 ην Ἰουλίου 2011.<br />

Ἡ ἀνατριχιαστική ἔκθεσις Share<br />

Ὀλίγον πρότῆς ἐπισήμου ἀνακοινώσεως ἀπό τόν Ἀμερικανόν<br />

Πρόεδρον Μπάρακ Ὀμπάμα κατά τήν τηλεφωνικήν ἐπικοινωνίαν μέ<br />

τόν ὁμόλογόν του Πρόεδρον τῆς Ρωσίας Ντμήτρυϊ Μεντβέντιεφ, περί<br />

ἐξοντώσεως τοῦ Μπίν Λάντεν, εἰς τό Γραφεῖον τοῦ Προέδρου τῶν<br />

ΗΠΑ ἐσυζητήθη μέ τούς συμβούλους του τό θέμα, ἄν πρέπη νά<br />

ἐφαρμοσθῆ χωρίς χρονοτριβήν καί ὄχι ἀργότερον, τό ὀνομαζόμενον<br />

σχέδιον «Ἐξίσωσις τῆς Ἀποκαλύψεως»<br />

Ἡ «Ἐξίσωσις τῆς Ἀποκαλύψεως» ἀναφέρεται<br />

εἰς τήν ἔκθεσιν πού ἔχει συντάξει, μία ἀπό τίς<br />

πλέον μυστικοπαθεῖς καί... αἰνιγματικές γυναῖκες<br />

στούς κύκλους τῶν Ἀμερικανικῶν μυστικῶν<br />

ὑπηρεσιῶν, ἡ Audrey Tomason, τήν<br />

βλέπετε εἰς τήν φωτογραφίαν, ἡ ὁποία ἐδημοσιεύθη<br />

ἐκεῖνες τίς ἡμέρες, νά παρακολουθῆ<br />

μαζί μέ τόν Πρόεδρον καί ἀνώτατα στελέχη<br />

τοῦ Λευκοῦ Οἴκου, τήν ἐξόντωσιν τοῦ Μπίν<br />

Λάντεν). Εἶναι καί διευθύντρια τοῦ Ὀμπάμα εἰς τόν τομέαν τῆς ἀντιτρομοκρατικῆς<br />

ὑπηρεσίας. Ἡ ἐν λόγω κυρία ἔχει προτείνει, κατά τήν<br />

ἄκρως πλέον ἐμπιστευτικήν ἀναφοράν της, τό ἑξῆς ἀνατριχιαστικόν:<br />

Ὅτι ὁ κόσμος μας θά γινόταν πιό ἀνθρώπινος, ἀφοῦ προηγουμένως<br />

ὑποστεῖ μίαν «προγραμματισμένην καί ἐλεγχομένην γενοκτονίαν»,<br />

παρά νά συρθῆεἰς τό σύνολόν του εἰς τήν ἄβυσσον τοῦ χάους, εἰς<br />

τήν ὁποίαν ἔχει ἀρχίσει πλέον νά πέφτη…<br />

Συμφώνως μέ τήν ἔκθεσιν τῆς Tomason, ὁ βιώσιμος πληθυσμός<br />

τοῦ πλανήτου μας, εἶναι περίπου 1,5 δισεκατομμύριον, καί ὄχι 7, πού<br />

πλησιάζουμε ἤδη. Ἐπίσης θεωρεῖ, πώς ὁ πληθυσμός τῆς Γῆς, τά 100<br />

604

τελευταῖα ἔτη ἔχει διογκωθεῖ τεχνητῶς καί βασίζεται εἰς μίαν μή<br />

βιώσιμον οἰκονομίαν, πού ἔχει κυριότερον χαρακτηριστικόν τά καύσιμα<br />

καί τήν κάθε λογής ἐνέργειαν. Ἐάν αὐτός ὁ πληθυσμός, συνεχίζει<br />

νά αὐξάνεται λογής τόν ἴδιον ρυθμόν ἀνεξελέγκτως, τότε θά<br />

ἔχουμε ἐξαφάνισιν ὄχι μόνον τῶν ἀνθρωπίνων ὄντων… ἀλλά καί κάθε<br />

ζωῆς! Ἡ βασική ἰδέα τῆς ἐκθέσεως εἶναι ὅ,τι ἡ ζωή τῶν ἀνθρώπων<br />

ἔχει πλέον συνδεθεῖ ἀρρήκτως μέ τό πετρέλαιον, πού δέν εἶναι μόνον<br />

τό καύσιμον, πού ὅλοι γνωρίζωμεν, ἀλλά χρησιμοποιεῖται κάθε λογής<br />

εἴδους προϊόντα, ἀκόμα καί τήν γεωργίαν, τά φυτοφάρμακα, τά λιπάσματα,<br />

κλπ… Ἡ κατοχή, λοιπόν, καί ὑπεράσπισις ἀπό τά κράτη τῶν<br />

ἀποθεμάτων τοῦ ἀργοῦ πετρελαίου, ὁδηγεῖ ταχύτατα εἰς πολέμους<br />

(πολλοί ἀπό αὐτούς ἔχουν ἀρχίσει), ἀλλά εἰς κλίμακαν πού δέν θά ἔχη<br />

ξαναγνωρίση ἡ ἀνθρωπότης. Καί αὐτό, διότι τά κράτη ἤδη ἀναζητοῦν<br />

νέα ἀποθέματα πετρελαίου, διά νά σταματήσουν τήν οἰκονομικήν<br />

τους καταστροφήν... (βλέπε Ἰταλία, Γαλλία, Ἀγγλία, πῶς ὅρμησαν νά<br />

κατασπαράξουν τήν Λιβύην).<br />

Ἡ Τomason, μεταξύ ἄλλων, προσθέτει ἐπίσης ὅτι μαζί μέτήν διατροφικήν<br />

καί ἐνεργειακήν κρίσιν, θά καταρρεύση κάθε νομισματικόν<br />

καί οἰκονομικόν σύστημα. Καί πηγαίνοντας ἀκόμα πέραν λέει ὅ,τι<br />

μετά τήν μεγίστην ἀνάπτυξιν τῶν ΗΠΑ, λόγω πετρελαίου, ἡ οἰκονομία<br />

τῆς χώρας εἶναι πλέον ἁπλῶς τεχνητῶς διογκωμένη, τυπώνοντας<br />

πληθωριστικόν χρῆμα, μετά τήν ἀποσύνδεσιν τοῦ δολλαρίου ἀπό τόν<br />

χρυσόν, τό 1972. Τό γεγονός καί μόνον ὅ,τι τό Παγκόσμιον ἐθνικόν<br />

προϊόν εἶναι 55 τρισεκατομμύρια, καί τό Παγκόσμιον χρέος, πρός<br />

ἐκκαθάρισιν, περίπου 2.000 τρισεκατομμύρια, φθάνει διά νά καταλάβη<br />

κάποιος, τόν οἰκονομικόν ὄλεθρον, πού παραμονεύει.<br />

Ἡ Tomason ὑποστηρίζει ὅ,τι οἱ λαοί, πού λόγω τῆς οἰκονομικῆς<br />

καταρρεύσεως, θά ὑποχρεωθοῦν νά ἀρκεσθοῦν εἰς τά «ἀπολύτως<br />

ἀπαραίτητα», θά γίνουν λαοί ἐπικίνδυνοι καί ἀνεξέλεγκτοι!..<br />

Ὡς συμπέρασμα ἡ AudreyTomason ἀναφέρει, πώς ἐφ’ ὅσον ἡ<br />

κατάρρευσις τοῦ πολιτισμοῦ, ὅπως τόν γνωρίζουμε, εἶναι ἀναπόφευκτος,<br />

οἱ ἡγεσίες τοῦ κόσμου θά πρέπη νά ἐξετάσουν ἀπ’ εὐθείας τήν<br />

δυνατότηταν μίας ἐλεγχομένης γενοκτονίας καί τήν μείωσιν τοῦ Παγκοσμίου<br />

πληθυσμοῦ, εἰς ἐπίπεδα πού θά μπορῆ νά ἐπιβιώση, συμφώνως<br />

μέ τούς διαθέσιμους φυσικούς πόρους.<br />

Εἰς ἐπίπεδον πράξεως, τό ἀνατριχιαστικόν σενάριον τῆς Tomason,<br />

προτείνει μίαν περιορισμένην πυρηνικήν σύγκρουσιν, εἰς μεγάλα<br />

605

ἀστικά κέντρα, ἀλλά μέ περιορισμένες ἐπιπτώσεις ἀκτινοβολίας, κατόπιν<br />

χρῆσιν βιολογικῶν ὅπλων, τά ὁποῖα θά χρεωθοῦν εἰς τούς τρομοκράτες<br />

καί, τέλος, μαζικήν μετανάστευσιν πληθυσμῶν, εἰς πλέον<br />

«κατάλληλον περιβάλλον διαβιώσεως».<br />

Βεβαίως, ἡ Tomason δέν παραλείπει νά ἀναφέρη, πώς πρίν ἀπό<br />

τήν ἔναρξιν τῆς ἀνωτέρω «διαδικασίας», θά πρέπη νά ληφθῆ μέριμνα<br />

δι’ ἐκείνους, πού «ἀξίζει νά προστατευθοῦν» καί νά ἐπιζήσουν μετά<br />

βεβαιότητος, δηλαδή, τήν «Παγκόσμιον ἐλίτ!» Τό πιό ἀπαισιόδοξον<br />

εἶναι ὅ,τι ἡ «Παγκόσμιος ἐλίτ» (δική μου ἑρμηνεία: ἀλήτ) ἔχει ἀρχίσει<br />

νά ἀποδέχεται αὐτό τό σενάριον, ὡς τήν πλέον ἐνδεδειγμένην λύσιν,<br />

διά τήν διαιώνισιν τοῦ ἀπειλουμένου εἴδους της!.. Ἡ Tomason ὅμως,<br />

ἀποσιωπᾶ, ὅπως καί ὅλοι οἱ ἡγέτες τῶν χωρῶν τοῦ κόσμου, πώς τό<br />

πετρέλαιον δέν ἀποτελεῖ τήν μόνην πηγήν παραγωγῆς ἐνέργειας, ἡ<br />

ὁποία ὑπάρχει διάχυτος εἰς τό Σύμπαν καί διατίθεται ἀπολύτως δωρεάν.<br />

Ἡ ἐπιμονή τους εἰς τό πετρέλαιον, ἐξηγεῖταιμόνον μέ τό γεγονός<br />

ὅ,τι ἀποτελεῖ παράγονταν καταδυναστεύσεως τῶν λαῶν!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Τά σχέδια τῆς «Ἐπιτροπῆς τῶν 300», προβλέπουν καί τόν διαμελισμόν<br />

διαφόρων κρατῶν. Μεταξύ δέ αὐτῶν τῆς Ἑλλάδας καί τῆς<br />

Τουρκίας. Ἡ πραγματοποίησις αὐτοῦτοῦ προγράμματος ἄρχισε, μέ<br />

τήν πρώην Γιουγκοσλαβίαν. Παρακολουθώντας τά γεγονότα καί τούς<br />

ἐπαίσχυντους βομβαρδισμούς τῆς πρώην Γιουγκοσλαβίας ἀπό τήν<br />

ἀμερικανικήν πολεμικήν ἀεροπορίαν, ἀλλά καί τήν σθεναρᾶν ἀντίστασιν<br />

τῶν Σέρβων, οἱ ὁποῖοι ἄν καί δέν ἐπρόλαβαν νά ἐξοπλισθοῦν μέ<br />

τά περίφημα ἀντιπυραυλικά ρωσικά συστήματα «C-300», κατέρριπταν<br />

ἀκόμα καί τά διαβόητα «stealth», ἔγραψα τό ποίημα: «Λαοί τοῦ<br />

κόσμου, σηκωθῆτε!», σελίς 65, τοῦ παρόντος πονήματος.<br />

606

ΜΕ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΥΣ<br />

ΤΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ<br />

Τέλη τοῦ 1999 μέ προσεκάλεσεν ὁ Διευθυντής τοῦ Ἰνστιτούτου<br />

Α.Σ. Πούσκιν τῶν Ἀθηνῶν, ὁ Στάθης Γιαννίκος καί μοῦ πρότεινε νά<br />

τεθῶ ἐπικεφαλῆς ὁμάδος μεταφραστῶν, πού θά συνόδευε ἀξιωματικούς<br />

καί ὑπαξιωματικούς τῆς πολεμικῆς ἀεροπορίας τῆς Ἑλλάδος, οἱ<br />

ὁποῖοι θά ἐκπαιδεύονταν εἰς προάστιον τῆς Ἁγίας Πετρουπόλεως διά<br />

τόν χειρισμόν τοῦ πυραυλικοῦ συστήματος ἀεραμύνης С-300. Ἐγώ<br />

ἔδωσα τήν συγκατάθεσίν μου καί τοῦ πρότεινα νά ἀναθέση τήν ἔκδοσιν<br />

εἰσιτηρίων καί βίζας εἰς τό Γραφεῖον τοῦ κουμπάρου μου Σ. Παπαδοπούλου.<br />

Ἀμέσως ἀνανέωσα τό διαβατήριόν μου καί ἀνέμενα τά<br />

περαιτέρω.<br />

Αἴφνης, μοῦ τηλεφωνεῖ ὁ κουμπάρος μου καί μοῦ λέει νά παρουσιασθῶ<br />

ἐπειγόντως εἰς τό τουριστικόν Γραφεῖον «METAXAS TRA-<br />

VEL», ἐπειδή ἀπέμεναν μόλις τρεῖς ἡμέρες διά τήν ἀναχώρησιν.<br />

Βεβαίως, ἔμεινα ἔκπληκτος, ἀλλά δέν ὑπῆρχε καιρός διά ἐξακρίβωσιν…<br />

τῶν ἀλλαγῶν. Ὁ Ἀλέξανδρος Λιώλιος Διευθυντής τοῦτουριστικοῦ<br />

Γραφείου «METAXAS TRAVEL», μοῦ ἐζήτησε συγγνώμην ἐπειδή<br />

εἶχε ἤδη διορίσει ἐπί κεφαλῆς τῶν μεταφραστῶν τόν Ἀθανάσιον<br />

Γκούτσιον, ἀλλά μέ διαβεβαίωσε, ὅτι θά εἶμαι συνεπικεφαλῆς.<br />

Μετά ἀπό δύο ἡμέρες, 15 μεταφραστές καί 64 ἀξιωματικοί καί<br />

ὑπαξιωματικοί τῆς πολεμικῆς ἀεροπορίας τῆς Ἑλλάδος ἐπιβιβάσθημεν<br />

εἰς μεταγωγικόν ἀεροπλάνον τύπου С-130 τῆς Πολεμικῆς Ἀεροπορίας,<br />

εἰς τό ἀεροδρόμιον τῆς Ἐλευσῖνος καί μετά ἀπό 6 ὧρες προσγειώθημεν<br />

εἰς τό ἀεροδρόμιον «Πούλκοβο» τῆς Ἁγίας Πετρουπόλεως.<br />

Ἦτο 11 Μαρτίου τοῦ 2000.<br />

Εἰς τό ἀεροδρόμιον μᾶς ὑποδέχθησαν ἐκπρόσωποι τῆς Στρατιωτικῆς<br />

Σχολῆς καί μέ στρατιωτικά αὐτοκίνητα μᾶς μετέφεραν εἰς τόν<br />

στρατιωτικόν οἰκισμόν, ὅπου ἦτο ἡ Σχολή. Συντόμως, μέ στρατιωτικήν<br />

μεθοδικότηταν μᾶς τακτοποίησαν εἰς ξενοδοχεῖον τοῦ στρατιωτικοῦ<br />

οἰκισμοῦ, τό ὁποῖον λειτουργοῦσε εἰδικῶς διά τούς ἑκάστοτε<br />

ἐκπαιδευομένους εἰς τόν χειρισμόν τοῦ πυραυλικοῦ συστήματος ἀεραμύνης<br />

С-300.<br />

Ἀξίζει νά σημειωθῆ ὅ,τι δι’ ἐμᾶς, τούς μεταφραστάς, τούς γεννηθέντας<br />

εἰς τήν Ρωσίαν, ἡ παγωνιά 10-15 βαθμῶν ὑπό τό μηδέν, δέν<br />

μᾶς ἐφόβιζε. Ὅμως διά τούς ἀξιωματικούς καί ὑπαξιωματικούς τῆς<br />

607

Πολεμικῆς Ἀεροπορίας τῆς Ἑλλάδος – Κρητικούς εἰς τήν πλειοψηφίαν<br />

τους – οἱ ὁποῖοι ἀπό τό ὑποτροπικόν κλίμα τῆς Κρήτης εὑρέθησαν εἰς<br />

παγωνιάν, κάθε ἄλλο, παρά εὔκολον ἦτο.<br />

Δέν ἄργησα νά καταλάβω τήν προχειρότηταν μέ τήν ὁποίαν<br />

εἶχεν ἑτοιμασθεῖ ἡ ἀποστολή τόσον ἀπό ἑλληνικῆς, ὅσον καί ἀπό ρωσικῆς<br />

πλευρᾶς. Εἰς τά ἀσυγχώρητα λάθη τοῦ ΓΕΑ, ἀλλά καί τοῦ<br />

Ὑπουργείου Ἀμύνης καταγράφω:<br />

α) Δέν ἔστειλαν ἐπιτροπήν νά ἐξετάση ἐπί τόπου τίς συνθῆκες διαβιώσεως<br />

καί ἐκπαιδεύσεως·<br />

β) κατά τήν ἐπιλογήν τῶν μελλοντικῶν ἐκπαιδευομένων δέν ἔλαβε<br />

ὑπ’ ὄψιν οὔτε τήν ἐπιθυμίαν τους, οὔτε καί τήν ἐπάρκειαν τοῦ μορφωτικοῦ<br />

ἐπιπέδου τους·<br />

γ) ἀντί νά στείλουν ὡς Ἀρχηγόν τῆς Ἀποστολῆς ἕναν ἐπιτελικόν Ἀντισμήναρχον,<br />

διόρισαν εἰς τήν θέσιν του ἕναν σμηναγόν-πιλότον, ὅστις<br />

καί ὁ ἴδιος ἦτο ἐκπαιδευόμενος καί, μάλιστα, εἰς τήν νευραλγικήν θέσιν<br />

τοῦ ἐπί κεφαλῆς τοῦ θαλάμου ἐπιχειρήσεων. Αὐτόν τόν διορισμόν<br />

τόν θεωρῶ ὀλέθριον, πρώτον, ἐπειδή εἰς τό θέμα τῆς ἐπικοινωνίας ὁ<br />

πιλότος δέν διαθέτει τήν ἐμπειρίαν ἑνός ἐπιτελικοῦ καί, δεύτερον,<br />

ἐπειδή συνέβαλε εἰς τήν τακτικήν ἀπουσίαν του ἀπό τήν ἐκπαίδευσιν·<br />

δ) δέν ἐφρόντισαν, ὥστε νά καθορισθοῦν αὐστηρῶς τά λεπτά ὅρια<br />

ἐπεμβάσεως τοῦ ἀρχηγοῦ τῆς Ἀποστολῆς, εἰς τό ἔργον τῶν μεταφραστῶν·<br />

ε) ἐχειρίσθησαν μέ προχειρότηταν τό θέμα τῆς ἀναθέσεως τῆς ἐπιλογῆς<br />

μεταφραστῶν, μέ ἀποτέλεσμα νά σταλῆ ἐλλιπής ἀριθμός μεταφραστῶν<br />

(15 ἀντί 20, τουλάχιστον), ἐνῶ ὁρισμένοι δέν ἀνταπεκρίνοντο<br />

εἰς τίς ἀπαιτήσεις. Καί ἔπρεπε νά συμβοῦν ἀρκετά, ὥσπου νά<br />

ἀποσταλῆ, ὡς ἐπί κεφαλῆς, ὁ Ἀντισμήναρχος Δ. Κέκελος.<br />

Τό μεγαλύτερον λάθος τῆς ρωσικῆς πλευρᾶς, κατά τήν ταπεινήν<br />

μου ἄποψιν, ἦτο ἡ δημιουργία μίας ὀργανώσεως μέ τήν ἐπωνυμίαν:<br />

«ROSVOORUZENIYA», ἡ ὁποία ὑπογράφει οἰανδήποτε σύμβασιν διά<br />

τήν πώλησιν στρατιωτικοῦ ἐξοπλισμοῦ. Ἔχω τήν γνώμην, πώς οἱ<br />

συμβάσεις αὐτοῦ τοῦ εἴδους, πρέπει νά ὑπογράφονται ἀπό τόν κατασκευαστήν,<br />

ὑπό τήν ἐποπτείαν ἁρμοδίου Τμήματος τοῦ Ὑπουργείου<br />

Ἀμύνης τῆς Ρωσικῆς Ὁμοσπονδίας. Οὕτως, θά ἀποφεύγοντο οἱ παρατυπίες,<br />

πού θά ἀναφέρω καί θά ἀποφευγόταν ἡ Διεθνής προσβολή<br />

τῆς χώρας.<br />

Κατά πρῶτον λόγον, ἀναφέρομαι εἰς τόν στρατιωτικόν οἰκισμόν,<br />

608

ὅπου εὑρίσκεται ἡ Σχολή ἐκπαιδεύσεως:<br />

α) Τό «ξενοδοχεῖον» στερεῖται ἀκόμα καί στοιχειωδῶν ἀνέσεων (ἱκανοῦ<br />

ἀριθμοῦ τουαλετῶν, λουτήρων καί ἐπαρκοῦς θερμάνσεως) ἐνῶ<br />

ὑπάρχει ἄπλετος χῶρος, διά τήν ἀνέγερσιν ἑνός ξενοδοχείου, τό<br />

ὁποῖον νά ἀνταποκρίνεται εἰς τάς Διεθνεῖς προδιαγραφᾶς·<br />

β) πολύ πλησίον τοῦ στρατιωτικοῦ οἰκισμοῦ περνᾶ ὁ κεντρικός ἀγωγός<br />

φυσικοῦ ἀερίου καί δέν θά ἦτο πολυέξοδος μία διακλάδωσις,<br />

ὥστε νά ἐφοδιάζεται ὁ οἰκισμός μέ τήν φθηνήν ἐνέργειαν τοῦ φυσικοῦ<br />

ἀερίου, τόσον ἀπαραίτητην δι’ ὅλους, συμπεριλαμβανομένων<br />

τῶν μονίμων κατοίκων. Ὅμως, κανείς δέν ἐνδιαφέρθη, πολύ δέ περισσότερον<br />

ἡ «ROSVOORUZENIYA», πού κατεχράσθη, ὅπως ἀπεδείχθη,<br />

ἀκόμα καί τό ἐπιπλέον ποσόν, πού κατεβλήθη ἀπό τήν ἑλληνικήν<br />

πλευράν, συμφώνως μέ τήν σύμβασιν, διά θέρμανσιν… Βεβαίως,<br />

αὐτό εἶναι κατάλοιπον τῆς περιόδου τῆς σοβιετικῆς ἐξουσίας, ἡ ὁποία<br />

συνέβαλε, ὥστε οἱ πολίτες τῆς χώρας νά μήν χαίρουν σεβασμοῦ·<br />

γ) ὅσες φορές ἐπισκέφθησαν τόν στρατιωτικόν οἰκισμόν ἐκπρόσωποι<br />

τῆς «ROSVOORUZENIYA», τό μόνον πού ἐφρόντιζαν ἦτο νά καλοπεράσουν,<br />

τρωγοπίνοντας πέραν τοῦ δοκοῦντος… Οὕτως, δικαιολογημένως<br />

ὀνομάσθησαν «ROS-VORΙ». Αὐτό τό ἀρκτικόλεξον σχηματίζεται<br />

ἀπό τίς λέξεις «ROS» (Ρῶσος, Ρωσίδα, ρωσικός,-κή,-κόν) καί<br />

«VOR» – VOORUZENIYA (ἐξοπλισμός). Εἰς αὐτήν τήν περίπτωσιν<br />

ὅμως, πρόκειται περί λογοπαιγνίου, ἐπειδή ἡ λέξις «VOR», ἀπό μόνη<br />

της, σημαίνει… κλέπτης·<br />

δ) μέ τήν συμπεριφοράν της ἡ «ROSVOORUZENIYA» τόσον εἰς τό<br />

θέμα τῆς θερμάνσεως, ὅσον καί μέ τήν συμπεριφοράν ἑνός ἐκπροσώπου<br />

της, Ἀντισμηνάρχου, τό ἀξίωμα, ἔδωσεν ἀφορμήν καί, παρ’ ὀλίγον,<br />

νά ξεσπάση Διεθνές σκάνδαλον!<br />

Προτρέχοντας, διά πολλοστήν φορᾶν ἀναφέρω, πώς ἐπιστρέφοντας<br />

εἰς τήν Ἑλλάδαν, μοῦ πῆρε συνέντευξιν ὁ ἀρχισυντάκτης τῆς<br />

ρωσοφώνου ἐφημερίδος «Ἀθηναϊκός ταχυδρόμος», ἡ ὁποία ἐκδίδεται<br />

καί κυκλοφορεῖεἰς τήν Ἑλλάδαν, μέ τόν τίτλον: «Πῶς νά σπαταλήσης<br />

δύο δίς δραχμές», εἰς τήν ὁποίαν ἀπαρίθμησα ὅλες τίς ἀτασθαλίες τῆς<br />

«ROSVOORUZENIYA».<br />

Μετά τήν δημοσίευσιν τῆς συνεντεύξεώς μου, ὁρισμένοι ἐκπρόσωποι<br />

τῆς «ROSVOORUZENIYA» ἀπεμακρύνθησαν καί ἄλλαξε καί ἡ<br />

ὀνομασία αὐτῆς τῆς ὀργανώσεως. Σήμερον πλέον ὀνομάζεται: «ROS-<br />

OBORONEXPORT». Βεβαίως, ὑπῆρχαν καί ἄλλοι ἐκπρόσωποι αὐτῆς<br />

609

τῆς ὀργανώσεως, οἱ ὁποῖοι δέν ἀμαύρωναν οὔτε τό ὄνομά της, οὔτε<br />

τό ὄνομα τῆς Ρωσίας.<br />

Διαβάζοντας παρακάτω, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, θά πληροφορηθῆς<br />

ὅτι ἐπανεβρέθην μέ ἐκπροσώπους τῆς μετονομασθείσης εἰς «ROS-<br />

OBORONEXPORT» ὀργανώσεως, ὅπως δε συμβαίνει ἄλλώς τε παντοῦ<br />

καί πάντα «ὅλα τά δάκτυλα δέν εἶναι ἴσια». Ὁρισμένοι ἀπό αὐτούς<br />

ἦσαν ἄψογοι, ἄλλοι πάλι, ἐνῶ ἀμαύρωναν τήν ὀργάνωσιν,τούς συναδέλφους<br />

τους, ἀλλά καί τήν ἰδίαν τήν Πατρίδαν, διά νά δικαιολογηθοῦν,<br />

ἐφρόντιζαν νά προκαλέσουν συντεχνιακά ἤ καί «πατριωτικά»<br />

συναισθήματα, τύπου: «Δέρνουν τούς δικούς μας!..»<br />

Ἡ φωτογραφία εἰς τό πρωτοσέλιδον, ἀπό τήν συνέντευξίν μου εἰς τό<br />

φύλλον τῆς 22-29.09.2000 τῆς ρωσσοφώνου ἐφημερίδος «Ἀθηναϊκός<br />

ταχυδρόμος».<br />

Ἰδιαιτέρα μνεία ἀξίζει εἰς τούς Ρώσους ἐκπαιδευτᾶς, οἱ ὁποῖοι<br />

διεκρίνοντο διά τήν κατάρτισίν τους καί τήν ἱκανότητάν τους νά<br />

μεταδίδουν εἰς τούς ἐκπαιδευομένους τίς γνώσεις τους.<br />

Ὅταν ζητήσαμε νά τιμήσουμε τήν Ἐθνικήν ἑορτήν τῆς 25 ης<br />

Μαρτίου, ἀρχικῶς μᾶς ἐπρότειναν νά γίνη ἡ κατάθεσις στεφάνου εἰς<br />

τόν ἀνδριάνταν… τοῦ Λένιν, ὁ ὁποῖος παρέμενε, δέν γνωρίζω διατί,<br />

εἰς τόν χῶρον τοῦ στρατιωτικοῦ οἰκισμοῦ. Ἀρνήθηκα κατηγορηματικῶς<br />

καί ἐπέλεξα τό Μνημεῖον μέ τό τάνκ, πού ἔστεκε ὑπερήφανον εἰς<br />

610

βάθρον, εἰς ἀπόστασιν μικροτέραν τῶν ἑκατό μέτρων, ἀπό τήν πύλην<br />

τοῦ στρατιωτικοῦ οἰκισμοῦ. Ὅπως ἀναφέρεται εἰς μεταλλικές πλακέτες,<br />

καρφωμένες ἐπάνω εἰς τό βάθρον, αὐτό τό τάνκ μέ τίς εὔστοχες<br />

βολές του εἶχε ἀχρηστεύσει άνω τῶν 40 ναζιστικῶν ἀρμάτων<br />

μάχης, κατά τήν ἐπίθεσίν τους εἰς τό Μέτωπον τοῦ Λένινγκράντ.<br />

Οὕτως, μέ τήν συγκατάθεσιν τοῦ Διοικητοῦ τοῦ στρατιωτικοῦ<br />

οἰκισμοῦ, Ταξιάρχου Μπαρίς Ἀνατόλιεβιτς Ρουζίνσκυϊ, μέ τόν ὁποῖον<br />

εἴχαμε ἀναπτύξει φιλικές σχέσεις, ἀπεφασίσθη νά παραταχθοῦν οἱ<br />

ἀξιωματικοί καί ὑπαξιωματικοί τῆς Ἑλληνικῆς ἀποστολῆς, καθώς ἐπίσης<br />

ρωσικοῦ οὐλαμοῦ καί πολιτῶν διά τήν τελετήν καταθέσεως στεφάνου<br />

εἰς αὐτό τό Μνημεῖον καί οἱ ἐκφωνήσεις τῶν πανηγυρικῶν τῆς<br />

ἡμέρας νά γίνουν ἀπό τόν Ἀρχηγόν τῆς Ἑλληνικῆς ἀποστολῆς καί ἀπό<br />

Ρωσικῆς πλευρᾶς ἀπό τόν ἴδιον.<br />

Εἰς ἐμέναν ἀνετέθη ἡ μετάφρασις.<br />

Ἀπό τόν ἑορτασμόν τῆς 25 ης Μαρτίου 2000. Ἡ κατάθεσις στεφάνου καί οἱ<br />

πανηγυρικοί τῆς ἡμέρας εἰς τό Μνημεῖον τοῦ τάνκ.<br />

Μετά τήν κατάθεσιν στεφάνου καί τίς ἐκφωνήσεις πανηγυρικῶν<br />

λόγων, ἡ ἀποστολή, ἀπό κοινοῦ, παρέθεσε πανηγυρικόν τραπέζι, εἰς<br />

τό ὁποῖον παρεκάθησαν μαζί μας ὅλη ἡ Διοίκησις τοῦ στρατιωτικοῦ<br />

611

οἰκισμοῦ, ὅλοι οἱ καθηγητές, καθώς ἐπίσης πολλοί ἀπό τούς κατοίκους<br />

τοῦ στρατιωτικοῦ οἰκισμοῦ.<br />

Συντόμως, διά τήν ἀκρίβειαν, τήν 5 ην Μαΐου, ἦρθε ἡ σειρά τῶν<br />

Ρώσων φίλων μας νά μᾶς προσκαλέσουν νά τιμήσουμε τήν Διεθνῆ<br />

Ἡμέραν τῆς Νίκης ἐπί τοῦ φασιστικοῦ Ἄξονος. Παρόντες ἦσαν καί οἱ<br />

λιγοστοί ζῶντες βετεράνοι τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ἐπειδή, λόγω<br />

ἡλικίας, τραυμάτων καί κακουχιῶν ἐκείνης τῆς περιόδου εἶχαν<br />

ἀποδημήσει. Αἰωνία τους ἡ μνήμη!<br />

5 η Μαΐου 2000. Ὁ συγγραφεύς<br />

μέ δύο ἀπό τούς ἐλαχίστους ζῶντας<br />

βετεράνους τοῦ Β΄ Παγκοσμίου<br />

Πολέμου.<br />

Μέ τόν Διοικητήν τοῦ στρατιωτικοῦ<br />

οἰκισμοῦ Ταξίαρχον Μπαρίς Ἀνατόλιεβίτς<br />

Ρουζίνσκυϊ, ἔξω ἀπό την οἰκίαν<br />

του.<br />

Ὁ ταξίαρχος Μπαρίς Α. Ρουζίνσκυϊ, κρίνοντας ἀπό τήν προσωπικήν<br />

του ἐμπειρίαν, κατά τίς συναντήσεις μας διά θέματα τῆς<br />

ἐκπαιδεύσεως, ὅσον καί ἀπό τίς ἐκτιμήσεις τῆς προσφορᾶς μου ἀπό<br />

τούς Ρώσους ἐκπαιδευτᾶς, μέ ἐτίμησε μέ τήν φιλίαν του καί ὄχι μόνον<br />

μέ προσεκάλεσεν εἰς τό διαμέρισμά του, ὅπου γνώρισα τήν οἰκογένειάν<br />

του, ἀλλά ἠδυνάμην νά τόν ἐπισκεφθῶ οἰανδήποτε ὥραν εἰς<br />

τό Γραφεῖον του, ὅπου πάντα, συζητώντας, πίναμε κονιάκ. Θυμᾶμαι<br />

ὅ,τι πολλές φορές, πίνοντας κονιάκ, μεταξύ ἀστείου καί σοβαροῦ,<br />

μοῦ ἔλεγε: «Κώστα, καταλαβαίνουμε ὅτι εἶσαι κατάσκοπος, ἀλλά<br />

αὐτό δέν ἔχει σημασίαν, ἐπειδή εἶσαι τέλειος εἰς τήν ἐκπαίδευσιν καί<br />

καλός ἄνθρωπος!»<br />

Ἐγώ, εἰς τό ἴδιον τόνον, τοῦ ἀπαντοῦσα: «Σωστά, Μπαρίς! Μέ<br />

μίαν διαφοράν: ἐσύ εἶσαι Ταξίαρχος, ἐνῶ ἐγώ Ἀντιπτέραρχος!..»<br />

612

– «Ἐντάξει! Ἐντάξει!» – ἔσπευδε νά ἀπαντήση ὁ καλός μου φίλος.<br />

Ἀπό τότε, ἀπέκτησα τόν τίτλον τοῦ «Ἕλληνος στρατηγοῦ!».<br />

Θυμᾶμαι ἕνα περιστατικόν εἰς τό καφέ<br />

«Βστρέτσα»(συνάντησις), ἐντός τοῦ στρατιωτικοῦ<br />

οἰκισμοῦ, ὅπου περνούσαμε τά<br />

βράδια, μετά τήν ἐκπαίδευσιν. Τό καφέ<br />

ἀνῆκεν εἰς τόν Βαλόντια Μίρνυϊ (φωτογραφία)<br />

πού εἶχε ζήσει εἰς τόν Καύκασον καί<br />

ἀπεδείχθη ἐξαιρετικός φίλος.<br />

Συνήθως, ὁ «Ἕλλην στρατηγός» συγγνώμην… ὁ<br />

συγγραφεύς, καθόταν μόνος εἰς τό μπάρ, ἀναλογιζόμενος<br />

εὐθύνες καί συμβάντα…<br />

Κάποιο βράδυ, λοιπόν, ἕνας ἀπό τούς συνεργάτας<br />

τῆς τοπικῆς «FSB», (Ὁμοσπονδιακῆς Ὑπηρεσίας Ἀσφαλείας) μέ<br />

πολιτικήν περιβολήν, ὁ ὁποῖος καθόταν δίπλα, μοῦ λέει, φιλικότατα:<br />

«Μπράβο, Στρατηγέ! Βλέπω ὅ,τι παρακολουθεῖτε καί φροντίζετε τούς<br />

δικούς σας!»…<br />

Ὅπως ἀπεδείχθη, δέν ἦτο ὁ μόνος, ὁ ὁποῖος ἦτο βέβαιος, πώς<br />

εἶχε νά κάνη μέ «Ἕλληναν στρατηγόν…»<br />

Μίαν ἡμέραν ἐτηλεφώνησα εἰς τό Κίεβον καί προσεκάλεσα τόν<br />

πρώτον μου ἐξάδελφον Βίκτωρ Παλέσκο – υἱόν τοῦ ἀδελφοῦ τῆς<br />

μητρός μου Σωκράτους καί τῆς θείας Ζήνα – ἀπόστρατον Ἀντισμήναρχον,<br />

νά ἔλθη εἰς τόν στρατιωτικόν οἰκισμόν διά νά συναντηθῶμεν.<br />

Ἐπειδή ἡ ἐκπαίδευσις γινόταν καί τά Σάββατα – ἀργία ἦτο μόνον<br />

ἡ Κυριακή – δέν ἠδυνάμην νά πάω νά τόν προϋπαντήσω εἰς τήν<br />

ἉγίανΠετρούπολιν. Τοῦ ἐξήγησα, λοιπόν, πώς ἔπρεπε νά πάρη ἀπό<br />

τήν Ἁγίαν Πετρούπολιν ταξί, πού πραγματοποιοῦσε τό δρομολόγιον<br />

Ἁγία Πετρούπολις – Γκάτσινα, εἰς λογικήν τιμήν, καί θά τόν συναντοῦσα<br />

εἰς τόν σταθμόν. Ἐπειδή, λόγω τῶν ἀσχολιῶν μου, δέν ἐπήγαινα<br />

τακτικῶς εἰς τήν Ἁγίαν Πετρούπολιν, δέν ἐγνώριζα, πώς ὑπῆρχαν<br />

δύο διαφορετικά δρομολόγια. Οὕτως, ὅπως ἀπεδείχθη, ἐγώ τόν<br />

ἀνέμενα εἰς ἕναν σταθμόν καί ἐκεῖνος εἰς ἄλλον…<br />

613

Ἀφοῦ ἀνέμενα δύο ὧρες, ἀπεφάσισα νά ἐπιστρέψω εἰς τόν οἰκισμόν.<br />

Μόλις ἔφθασα εἰς τό ξενοδοχεῖον, μοῦ εἶπαν: «Στρατηγέ, πηγαίνετε<br />

εἰς τήν πύλην νά ὑποδεχθῆτε τόν ἐξάδελφόν σας! Μόλις μᾶς<br />

ἐτηλεφώνησαν ἀπό τήν «FSB».<br />

Πράγματι, φθάνοντας εἰς τήν πύλην, μετ’ ὀλίγων λεπτῶν, ὑπεδέχθην<br />

τόν Βίκτωρ, ὁ ὁποῖος μοῦ εἶπε: «Ξάδελφε, δέν ἤξερα ὅ,τι<br />

εἶσαι στρατηγός!»<br />

Τί εἶχε συμβεῖ! Ὁ Βίκτωρ, φθάνοντας εἰς τήν Γκάτσινα, ἀνέμενε<br />

καί αὐτός δύο ὧρες καί ὕστερα ἀπετάθη εἰς τό Τμῆμα Πολιτοφυλακῆς,<br />

ὅπου, ἀκούγοντας ὅτι πρόκειται δι’ Ἕλληνας ἀξιωματικούς, τόν<br />

παρέπεμψαν εἰς τήν «FSB». Ἐκεῖ, ὅταν ἑξήγησε πώς ἦλθε νά δή τόν<br />

ἐξάδελφόν του, ὁ ὁποῖος περνοῦσε τήν ἐκπαίδευσιν χειρισμοῦ τοῦ<br />

ρωσικοῦ πυραυλικοῦ συστήματος ἀεραμύνης С-300, τόν ἐρώτησαν,<br />

πῶς ὀνομάζεται ὁ ἐξάδελφός του. Ὅταν ὁ Βίκτωρ ἀνέφερεν τό ἐπώνυμόν<br />

μου, ὁ ὑπεύθυνος ἀνεφώνησε: «Ὤ! Ὁ Ἕλλην στρατηγός!»<br />

Δυστυχῶς, προσφάτως ὁ ἀγαπητός μου ἐξάδελφος Βίκτωρ, μᾶς<br />

ἄφησε χρόνους, ὅπως λέει ὁ λαός. Ἅς εἶναι ἐλαφρύ τό χῶμα πού τόν<br />

σκεπάζει!<br />

Ἀγαπητέ ἀναγνώστη. Θεωρῶ περιττόν νά ἀναφέρω, ὅ,τι δέν<br />

εἶμαι οὔτε κατάσκοπος, οὔτε στρατηγός! Ἁπλῶς, εἶμαι ἕνας ἄνθρωπος,<br />

ὁ ὁποῖος εὑρέθη νά ἔχη δύο πατρίδες, πού τίς ἀγαπᾶ καί καταβάλλει<br />

προσπάθειες, κατά δύναμιν, διά τήν προσέγγισίν τους.<br />

Πέρα ἀπό τίς φροντίδες τῆς ἐκπαιδεύσεως καί τίς ἐλεύθερες ὧρες<br />

τά βράδια,πού περνούσαμε, εἰς τό καφέ «Βστρέτσα»,τίς ἀργίες τίς<br />

περνούσαμεν εὐχαρίστως μέ φίλους, κατοίκους τοῦοἰκισμοῦ.<br />

Ὅλοι τους ὑπηρετοῦσαν εἰς διάφορα τμήματα τοῦστρατιωτικοῦ<br />

οἰκισμοῦ καί ἦσαν τόσον φιλικοί, ὥστε φροντίζαμε μαζί τους τά κηπευτικά<br />

τους, μᾶς προσκαλοῦσαν τίς ἀργίες ἀκόμα καί εἰς τά ἐξοχικά<br />

τους, ὅπου ψήναμε νοστιμότατα σουβλάκια.<br />

Εἰςτό ἐξοχικόν τοῦ πολύ φιλικοῦ μου<br />

ζεύγους Βάλιας καί Κόλια Μπαλαφτσούκ.<br />

614

Συντροφιά μέ Ρωσίδες<br />

καί Ρώσους ἀξιωματικούς.<br />

Ἑξαιρετικῶς περάσαμε καί τήν ἑορτήν<br />

τοῦ Πάσχα τοῦ ἔτους 2000, ὅταν<br />

οἱ φίλοι μας Ρῶσοι ἔφαγαν διά πρώτην φορᾶν ἀρνί τῆς σούβλας καί<br />

κοκορέτσι, γεύσεις πού ἐκτίμησαν κατά τό δοκοῦν.<br />

Ὁ συγγραφεύς ψήνει τό ἀρνί καί τό κοκορέτσι<br />

μέ τήν βοήθειαν τῶν Ρώσων.<br />

Τό ἑορταστικόν τραπέζι εἶναι ἕτοιμο μέ<br />

ἑλληνικά καί ρωσικά ἐδέσματα καί οἱ φίλοι<br />

συνδαιτυμόνες, Ἕλληνες καί Ρῶσοι, εἶναι<br />

ἕτοιμοι νά τό τιμήσουν.<br />

615

Οὕτως, φθάσαμε εἰς τό τέλος τῆς ἐκπαιδεύσεως.<br />

Κατά τήν τελετήν τῆς ἀπονομῆς Διπλωμάτων παρευρέθησαν: ἐξ ἀριστερῶν<br />

εἰς τό βῆμα ὁ συγγραφεύς μεταφράζει τόν λόγον τοῦ Διευθυντοῦ τοῦ<br />

Ἐκπαιδευτικοῦ Κέντρου τοῦ Ὑπουργείου Ἀμύνης τῆς ΡΟ Συνταγματάρχου<br />

Σ.Β. Οὔμνικωφ. Δεξιότερον, κατά σειράν: ὁ Ταξίαρχος Μπ. Α. Ρουζίνσκυϊ,<br />

ὁ ἐπί κεφαλῆς τῆς Ἀποστολῆς Ἀντισμήναρχος Δ. Κέκελος καί ὁ<br />

Ἀκόλουθος Ἀεροπορίας εἰς τήν Πρεσβείαν τῆς Μόσχας.<br />

Πέρασα καί ὡραῖες στιγμές, ἀλλά ἐγεύθην καί πολλές πικρίες<br />

μέχρι νά ἔλθη ἐκείνη ἡ ἡμέρα. Μία ἀπό τίς τελευταῖες ἦτο καί τό γεγονός<br />

ὅ,τι μέχρι σήμερον, τό ΓΕΑ, εἰς ἀντίθεσιν μέ τήν ρωσικήν πλευράν,<br />

δέν ἐτίμησεν οὔτε μέ κάποιο ἁπλόν ἀναμνηστικόν τήν συμβολήν<br />

μου εἰς τήν ἐπιτυχίαν τῆς ἐκπαιδεύσεως. Ἅς εἶναι.<br />

Ἡ ρωσική πλευρά, μοῦ ἀπένειμε τό ἔμβλημα τοῦ Κέντρου καί<br />

μετάλλιον, πού ἀπονέμεται εἰς ἀξιωματικούς τῆς ἀεραμύνης, κατόπιν<br />

δεκαπεντάχρονης εὐδοκίμου ὑπηρεσίας, καί Εὔφημον μνείαν.<br />

Ἄλλωστε δέν πῆγα διά νά πάρω, ἀλλά νά δώσω. Πάντως, ὅταν<br />

κανείς προσφέρει, ἔρχεται ἡ στιγμή τῆς δικαιώσεως. Οὕτως, ἀγαπητέ<br />

ἀναγνώστη, τό 2011 ἔγινα δεκτός ὡς μέλος τῆς Πανελληνίου Ἕνώσεως<br />

Ποντίων Ἀξιωματικῶν «Ἀλέξανδρος Ὑψηλάντης», καθώς ἐπίσης<br />

τῆς Ἑνώσεως Συμμάχων Πολεμιστῶν Μακεδονικοῦ Μετώπου 1916-<br />

1918, Ἀπογόνων, Συγγενῶν καί Φίλων. Τήν 22 αν Νοεμβρίου 2011 ὁ<br />

616

Πρόεδρος τῆς Π.Ε.Π.Α. καί Ὕπατος Πρόεδρος τῆς Ε.Σ.Π.Μ.Μ. κύριος<br />

Γ.Τσαλουχίδης διά τήν προσφοράν μου εἰς τάς Ἐνόπλους Δυνάμεις<br />

τῆς Ἑλλάδος, μοῦ ἀπένειμε Ἀναμνηστικόν Μετάλλιον καί εὔφημον<br />

μνείαν, πού μαζί μέ ἄλλα, στολίζει ἕναν τοῖχον τῆς οἰκίας μου.<br />

Τό ἔμβλημα<br />

Τό μετάλλιον<br />

Ἡ Εὔφημος μνεία<br />

Τό Ἀναμνηστικόν Μετάλλιον<br />

617

Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟΚΤΑ ΤΑ ΑΡΙΣΤΑ ΑΠΟΒΑΤΙΚΑ «ЗУБР»<br />

Ἐπιστρέφοντας εἰς τήν Ἑλλάδαν, ὅπως προανέφερα, ἔδωσα τήν<br />

συνέντευξιν εἰς τήν ρωσόφωνον ἐφημερίδαν «Ἀθηναϊκός ταχυδρόμος».<br />

Μετ’ ὀλίγον διάστημα ἡ Ἑλλάδα ἀγόρασε ἀπό τήν Ρωσίαν τά<br />

μοναδικά εἰς τό εἶδος τους ἀποβατικά πλοῖα, «ЗУБР»(Βίσων).<br />

Ἐπειδή ἐδημιουργήθη θέμα μέ τόν μεταφραστήν καί ἐπέκειτο ἡ<br />

ἄφιξις εἰς τήν Ἑλλάδαν τοῦ Λεωνίντ Γκράμποβετς, Γενικοῦ Διευθυντοῦτῶν<br />

ναυπηγείων τῆς Ἁγίας Πετρουπόλεως «ΑΛΜΑΖ», ὅπου ναυπηγοῦν<br />

τά «ЗУБР», μέ ἐκάλεσαν διά τήν ταυτόχρονον μετάφρασιν<br />

κατά τήν τελετήν τῆς ἐπισήμου καταχωρήσεώς των εἰς τόν Πολεμικόν<br />

Στόλον τῆς Ἑλλάδος καί τήν ὕψωσιν εἰς αὐτά τῆς Γαλανολεύκου.<br />

Μέ τήν εὐκαιρίαν θέλω νά τονίσω, ὅτι διά πρώτην φορᾶν εἶχα ἐπαφήν<br />

μέ τά ναυπηγεῖα «ΑΛΜΑΖ», κατά τήν ἐπίσκεψιν εἰς τήν Ἑλλάδαν<br />

ἑνός ἀπό τούς Διευθυντάς, ἐξαιρετικοῦ εἰδικοῦ καί ἀνθρώπου, τοῦ<br />

Βαλέρυϊ Ντέμτσενκο, ὅστις μαθαίνοντας διά τίς δυνατότητές μου εἰς<br />

τήν μετάφρασιν, ἀμέσως ἐνδιαφέρθη, ἀντιληφθεῖς, πώς ἠδυνάμην νά<br />

φανῶ χρήσιμος εἰς τάς σχέσεις τῶν ναυπηγείων μέ τό ΓΕΝ. Ἐγνώρισα<br />

καί τόν Ἀλεξάντρ Ρωμανιούκ, ἐκπρόσωπον τότε τῆς «ROSOBORON-<br />

EXPORT» εἰς τήν Ἑλλάδαν, ἀλλά ἐντελῶς διαφορετικός, εἰς σύγκρισιν<br />

μέ ἐκπροσώπους, πού εἶχα γνωρίσει μέχρι τότε. Ἦτο εὐγενέστατος,<br />

εὐπροσήγορος καί ποτέ δέν τόν συνάντησα εἰς κατάστασιν μέθης.<br />

Ἦτο ἄψογος εἰς τήν συμπεριφοράν του καί ἐτίμα τό ἀξίωμά του, τήν<br />

ὀργάνωσιν καί τήν χώραν πού ἐκπροσωποῦσε.<br />

22.10.2001. Μετά τήν τελετήν, μέ φόντο<br />

ἕνα ἀπό τά «Ζούμπρ». Ἐξ δεξιῶν: Α. Ρωμανιούκ,<br />

Λ. Γκράμποβετς και ὁ συγγραφεύς.<br />

Χάριν εἰς τήν μετάφρασίν μου, ἐκέρδισα τήν ἐκτίμησιν τόσον τῆς<br />

Διευθύνσεως τῶν ναυπηγείων «ΑΛΜΑΖ», ὅσον καί τῶν ἐκπροσώπων<br />

τοῦ Πολεμικοῦ Ναυτικοῦ τῆς Ἑλλάδος καί τοῦ Α. Ρωμανιούκ. Μέ την<br />

ὁμόφωνον ἀπόφασιν τῆς ρωσικῆς καί ἑλληνικῆς πλευρᾶς, ἀνέλαβα<br />

ἐπίσημος μεταφραστής. Ἀναλαμβάνοντας, δέν ἐπεριορίσθην εἰς τίς<br />

μεταφράσεις, ἀλλά ἄρχισα νά μελετῶ τά πλοῖα καί, χάριν τῆς ἐμπειρίας<br />

μου εἰς τά σχέδια, ἐσημείωσα ὁρισμένες τεχνικές παρατηρήσεις.<br />

618

Ὀλίγον ἀργότερον ἐπεσκέφθη πάλιν τήν χῶραν μας ὁ Γενικός<br />

Διευθυντής τῶν ναυπηγείων «ΑΛΜΑΖ» Λ. Γκράμποβετς, συνοδευόμένος<br />

ἀπό τόν Ἀρχιναυπηγόν Α. Ἀσίνκιν. Κατά τήν ἐπιθεώρησιν τῶν<br />

πλοίων, ἀνέφερα εἰς τόν Ἀρχιναυπηγόν τίς τεχνικές παρατηρήσεις<br />

μου, τίς ὁποῖες ἐνέκρινε, λέγοντας πώς θά ληφθοῦν ὑπ’ ὄψιν περαιτέρω.<br />

Συνομιλώντας μέ τόν Λ. Γκράμποβετς, τοῦ ἀνέφερε καί τίς παρατηρήσεις<br />

μου. Ἐκεῖνος, ὄντας ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος ἀγαπᾶ καί γνωρίζει<br />

τήν ἐργασίαν του, ἐπιστρέφοντας εἰς τήν Ἁγίαν Πετρούπολιν,<br />

ἔστειλε ἐντολήν, διορίζοντάς με Διευθυντήν τῆς Ἀντιπροσωπείας τῶν<br />

ναυπηγείων «ΑΛΜΑΖ» εἰς τήν Ἑλλάδαν.<br />

Ὁ Θυρεός τοῦ Πολεμικοῦ Ναυτικοῦ τῆς Ἑλλάδος.<br />

Σημειωτέον ὅ,τι τό ΓΕΝ μέ εἶχε προσκαλέσει τόν<br />

Ὀκτώβριον τοῦ 1978, ὡς ἐπίσημον διερμηνέαν,<br />

ὅταν εἶχε πραγματοποιήσει πρώτην φορᾶν ἐπίσημον<br />

ἐπίσκεψιν εἰς τήν Ἑλλάδαν, μοίρα τοῦ σοβιετικοῦ<br />

Στόλου τῆς Μαύρης θαλάσσης.<br />

Ἀρχηγός τοῦ Ἑλληνικοῦ Στόλου ἦτο τότε ὁ Ἀντιναύαρχος<br />

Θεόδωρος Ντεγιάννης, πού μέ τίμησε<br />

μέ τόν θυρεόν τοῦ ΠΝ.<br />

21 Ὀκτωβρίου 2002<br />

Ὁ Ἀρχηγός τοῦ Ἑλληνικοῦ Στόλου ἐπιδίδει ἀναμνηστικήν<br />

πλακέταν εἰς τόν συγγραφέαν.<br />

21 Ὀκτωβρίου 2002. Ρῶσοι εἰδικοί<br />

μέ τόν συγγραφέαν εἰς τό κατάστρωμα<br />

Φρεγάτας τοῦ Ἑλληνικοῦ Στόλου.<br />

Παραιτήθην τήν 15 ην Ἰουλίου 2006, ἐπειδή τό ΓΕΝ δέν ἐπροχώρησε<br />

εἰς νέαν παραγγελίαν. Ἡ αἴτησίς μου ἔγινε δεκτή, ἀλλά μέχρι<br />

σήμερον παραμένουμε φίλοι τόσον μέ τόν Λ. Γκράμποβετς, ὅσον καί<br />

μέ πολλούς συνεργάτας τῶν ναυπηγείων «ΑΛΜΑΖ».<br />

619

Ο ΕΚΔΟΤΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΙΚΟΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΥΚΡΟΤΗ ΔΙΚΗ<br />

<strong>ΤΟΥ</strong>ΛΟΝΔΙΝΟΥ <strong>ΜΕΤΑΞΥ</strong> <strong>ΤΟΥ</strong> ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ «ECONOMIST»<br />

ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ «ΕΘΝΟΣ».<br />

Ἤμουν ἀπησχολημένος μέ τό θέμα τοῦ ἐπαναπατρισμοῦ μας εἰς<br />

τήν Ἑλλάδαν, ὅταν ἐπληροφορήθην τήν ἄφιξιν εἰς τήν Μόσχαν τοῦ<br />

Ἕλληνος ἐκδότου Γιάννη Γιαννίκου, μέ σκοπόν τήν ὑπογραφήν συμβάσεως<br />

μέ τήν Πανενωσιακήν Ἕνωσιν Συγγραφικῶν Δικαιωμάτων,<br />

διά τήν μετάφρασιν εἰς τήν ἑλληνικήν τῆς Μεγάλης Σοβιετικῆς Ἐγκυκλοπαίδειας.<br />

Ἡ συνάντησις ἐπραγματοποιήθη τήν 31 ην Μαΐου 1976.<br />

Τότε, δέν ἐσυναντήθην μέ τόν Γιάννην Γιαννίκον, ἀλλά τοῦ εἶχαν<br />

συστήσει νά μέ χρησιμοποιήση, ὡς ἔμπειρον μεταφραστήν.<br />

Μόσχα 31 η Μαΐου 1976,<br />

Πρώτη συνάντησις.<br />

Ἐγνώριζα ὅ,τι ὁ Γ. Γιαννίκος ἦτο ἕνας ἀπό τούς τιμίους, ἰδεολόγους<br />

κομμουνιστάς, οἱ ὁποῖοι ἐπίστευαν καί παραμένουν πιστοί εἰς<br />

τήν ἰδεολογίαν τους. Ἀκόμα καί σήμερον, πού ἰάθην ἀπό τήν Κομμουνιστίτιδαν,<br />

αὐτούς τούς ἀνθρώπους τούς συμπαθῶ καί τούς σέβομαι.<br />

Ὁ Γ. Γιαννίκος, ὁ ὁποῖος εἶχεν ἤδη ἐκδώσει πολλά ἔργα Ρώσων καί<br />

σοβιετικῶν συγγραφέων, μήν γνωρίζοντας τήν διπλοπροσωπίαν καί<br />

τήν ὑπουλότηταν τῶν σοβιετικῶν «συντρόφων», οὔτε καί τά σχέδιά<br />

τους διά τήν διείσδυσιν εἰς τόν Δυτικόν Τύπον, δέν ἠδύνατο οὔτε νά<br />

φαντασθῆ τήν ἐξέλιξιν τῶν διαπραγματεύσεων. Οἱ δολοπλόκοι σοβιετικοί,<br />

οἱ ὁποῖοι ἁπλῶς ἤθελαν νά τόν χρησιμοποιήσουν διά τήν<br />

βασικήν πλευράν τοῦ σχεδίου τους, τόν ἐσυμβούλευαν, δῆθεν, πρός<br />

ὄφελός του, νά συνεργασθῆ μέ τόν πλούσιον ἐκδότην Χρῆστον Λαμπράκην.<br />

Ὅμως, ἄλλο νά ἔχης νά κάνης μέ ἕναν ἀνυπόκριτον ἰδεολόγον<br />

καί ἄλλο μέ ἕναν πλούσιον ἄνθρωπον, ὁ ὁποῖος φροντίζει<br />

620

πρῶτον το συμφέρον του. Ὁ Χ. Λαμπράκης, ἀπαίτησε τό 51% τῶν<br />

μετοχῶν τοῦ ἐκδοτικοῦ «Ἀκάδημος ΑΕ» καί ἄτοκον δάνειον 150<br />

ἑκατομμυρίων δραχμῶν, ὡς προκαταβολήν διά διαφημιστικά ἔξοδα.<br />

Γ. Γιαννίκος Χ. Λαμπράκης<br />

Ὁ Γιάννης Κακομανώλης, Διευθυντής τοῦ Ναυτιλιακοῦ Τμήματος<br />

τοῦ ὁμίλου ἐταιριῶν τοῦ ἐπιτυχημένου ἐπιχειρηματίου Γεωργίου Μπόμπολα,<br />

φέρνει εἰς ἐπαφήν τόν Γ. Γιαννίκον μέ τόν τελευταῖον, ὅστις<br />

ἠρνήθη νά παραχωρήση τόν πλήρην ἔλεγχον τοῦ ἐκδοτικοῦ του. Οἱ<br />

σοβιετικοί προτείνουν νά ἀσχοληθῆ ὁ Χ. Λαμπράκης μέ ὅσα ἀφοροῦν<br />

τήν ἔκδοσιν καί ὁ Γ. Μπόμπολας μέ τήν ἐμπορικήν πλευράν τοῦ<br />

θέματος. Ὁ Γ. Γιαννίκος ἀρνεῖται νά παραχωρήση τίς μετοχές του, οἱ<br />

ὁποῖες ἀποτελοῦν τό 50% τοῦ συνόλου τῶν μετοχῶν, ὁπότε ὁ Χ.<br />

Λαμπράκης ἀποχωρεῖ καί ἑταῖρος ἀναλαμβάνει ὁ Γ. Μπόμπολας.<br />

Μόσχα 12 Ἰουνίου 1978.<br />

Ἐξ ἀριστερῶν: Γ. Γιαννίκος,<br />

Γ. Μπόμπολας καί Β.Ρ. Σίτνικωφ.<br />

Ὄρθιος πίσω ὁ Α. Φιλιππόπουλος.<br />

Τήν 12 ην Ἰουνίου 1978 ὁ Γ. Γιαννίκος, ὁ Γ. Μπόμπολας καί οἱ συνεργάτες<br />

του ἐπισκέπτονται τήν Μόσχαν διά νά γνωρίση ὁ Γ. Μπόμπολας<br />

τούς ἐκπροσώπους τῆς σοβιετικῆς πλευρᾶς καί νά ὑπογράψουν<br />

τήν νέαν σύμβασιν.<br />

Οἱ σοβιετικοί πάλι, δῆθεν, πρός ὄφελός του,συμβουλεύουν τόν Γ.<br />

Γιαννίκον νά ἀποχωρήση, ἁφήνοντας τό ἔργον ἐξ ὁλοκλήρου εἰς τόν<br />

621

Γ. Μπόμπολαν. Τελικῶς, μετά ἀπό δίκες εἰς τήν Ἑλλάδαν, ὁ Γ. Γιαννίκος<br />

εἶναι ὁ χαμένος καί ὁ Γ. Μπόμπολας μπαίνει καί εἰς τίς ἐπιχειρήσεις<br />

ἐκδόσεων, ἀγοράζοντας τά δικαιώματα τῆς παλαιᾶς ἐφημερίδος<br />

«ΕΘΝΟΣ», τήν ὁποία ἐπανεκδίδει.<br />

Τό ἀγγλικόν περιοδικόν «ECONOMIST», κάνει τό βεβιασμένον<br />

βῆμα καί δημοσιεύει τήν εἴδησιν, πώς τήν χρηματοδότησιν τῆς ἐφημερίδος<br />

τήν ἐκάλυψαν οἱ σοβιετικοί, καταβάλλοντας εἰς τόν Γ. Μπόμπολαν<br />

τό ποσόν τοῦ ἑνός ἑκατομμυρίου, ὀκτακοσίων χιλιάδων δολλαρίων<br />

ΗΠΑ. Ἡ ἐφημερίδα «ΕΘΝΟΣ», μέ τήν σειράν της, δημοσιεύει,<br />

πώς τό περιοδικόν «ECONOMIST» εἶναι φερέφωνον τῆς CIA. Κατόπιν<br />

ἀμοιβαίων μηνύσεων, ἀρχίζει ἡ πολύκροτος δίκη τοῦ Λονδίνου. Ἦτο<br />

ὁλοφάνερον, ὅτι τό «ECONOMIST» θά χάση τήν δίκην, διότι ἦτο<br />

ἀδύνατον νά ἀποδείξη, πώς ὁ Γ. Μπόμπολας εἶχε λάβει ἀπό τούς<br />

σοβιετικούς αὐτό ἤ κάποιο ἄλλον ποσόν.<br />

Μέ τήν μεσολάβησιν τοῦ φίλου καί συνάδελφού μου Παύλου<br />

Ἀναστασιάδη, συγγραφέαν τοῦ βιβλίου «Πάρτε τό «ΕΘΝΟΣ» στά<br />

χέρια σας», ἐπρότεινα τήν βοήθειάν μου, ὡς μάρτυς ὑπερασπίσεως<br />

τοῦ περιοδικοῦ «ECONOMIST», χωρίς νά προβάλω καμμίαν οἰκονομικήν<br />

ἀπαίτησιν, ἐκτός τῆς καλύψεως τῶν ἐξόδων τοῦ ταξιδίου καί<br />

τῆς παραμονῆς μου εἰς τό Λονδίνον.<br />

Ὁ φίλος καί συνάδελφος Παῦλος Ἀναστασιάδης.<br />

Ἡ πρότασίς μου καί οἱ ὄροι ἔγιναν δεκτοί καί, φθάνοντας<br />

εἰς τό Λονδίνον, συνήντησα τούς δικηγόρους<br />

τοῦ περιοδικοῦ «ECONOMIST», προτείνοντάς<br />

τους νά στηρίξουν τήν κατηγορίαν εἰς τά πρόσωπα<br />

μέ τά ὁποῖα εἶχε ἐπαφήν ὁ Γ. Μπόμπολας κατά τήν<br />

ὑπογραφήν τῆς συμβάσεως διά τήν ἔκδοσιν τῆς<br />

Μεγάλης Σοβιετικῆς Ἐγκυκλοπαίδειας εἰς τήν ἑλληνικήν, τονίζοντας<br />

τόν προπαγανδιστικόν ρόλον τοῦ ἔργου. Τό γεγονός τοῦ περάσματος<br />

τοῦ Γ. Μπόμπολα εἰς τόν χῶρον τοῦ Τύπου, μέ τήν ἐπανέκδοσιν τῆς<br />

ἐφημερίδος «ΕΘΝΟΣ», πού ἐπερνοῦσε ὀφθαλμοφανῶς τήν γραμμήν<br />

τῆς σοβιετικῆς προπαγάνδας, μετά τήν ὑπογραφήν τῆς συμβάσεως<br />

διά τήν ἔκδοσιν τῆς Μεγάλης Σοβιετικῆς Ἐγκυκλοπαίδειας εἰς τήν<br />

ἑλληνικήν, ἁπλῶς ἔδιδε λαβήν διά τό συμπέρασμα χρηματοδοτήσεως<br />

ἀπό τούς σοβιετικούς. Ἄρα, δέν ἠδύνατο ἡ συγκεκριμένη ἐφημερίς νά<br />

622

θεωρῆται ἀνεξάρτητος. Οἱ δικηγόροι συνεφώνησαν καί τότε ὁ ἰδιοκτήτης<br />

τοῦ περιοδικοῦ «ECONOMIST» μοῦ ἐπρότεινε νά παραμείνω<br />

εἰς τό Λονδίνον, καθώς ἐπίσης νά προσκαλέση καί τήν σύζυγόν μου,<br />

ὡς τήν ἡμέραν τῆς καταθέσώς μου. Τόν εὐχαρίστησα, λέγοντας πώς<br />

δέν ἦτο δυνατόν νά ἀπουσιάσω ἐπί τόσον μεγάλον διάστημα ἀπό τήν<br />

ἐργασίαν μου, ἀλλά εἶμαι ἕτοιμος νά ἐπανέλθω, ὅταν θά ἐπλησίαζε ἡ<br />

ἡμέρα νά καταθέσω. Πράγματι, τέλη Μαρτίου 1987, μετέβην πάλιν<br />

εἰς τό Λονδίνον. Συνταξιδεύσαμε, μάλιστα, μέ τήν ἀείμνηστον Μελίναν<br />

Μερκούρην, ἡ ὁποία ἐπήγαινε νά καταθέση ὡς μάρτυς ὑπερασπίσεως<br />

τῆς ἐφημερίδος «ΕΘΝΟΣ». Ἀξίζει νά σημειωθῆ ὅ,τι ἀπό τήν<br />

ἡμέραν θανάτου τοῦ μοναχογιοῦ μας, τήν 26 ην Φεβρουαρίου 1986,<br />

ἤμουν ντυμένος κατάμαυρα. Ὅταν παρουσιάσθην εἰς τήν αἴθουσαν<br />

τοῦ Δικαστηρίου καί ἀνεκοινώθη τό ἐπώνυμόν μου, ὡς μάρτυς ὑπερασπίσεως<br />

τοῦ περιοδικοῦ «ECONOMIST», εἰς τό πρόσωπον τοῦ Γ.<br />

Μπόμπολα, ὁ ὁποῖος παρευρίσκετο εἰς τήν αἴθουσαν τοῦ Δικαστηρίου<br />

ἐζωγραφίσθη ἕνας περιφρονητικός μορφασμός, πού ἔλεγε: «Ποιός<br />

εἶναι αὐτός, ὁ Κώστας Μαυρόπουλος. Ἀπό ποῦ ξεφύτρωσε;»…<br />

Γενική ἄποψις<br />

τοῦ Ἀνωτάτου Δικαστηρίου.<br />

Καταθέτοντας ἐδήλωσα ὅ,τι ἐπί 15 χρόνια ἠργάσθην εἰς τήν Ἐλληνικήν<br />

Σύνταξιν τοῦ Κεντρικοῦ Ραδιοσταθμοῦ τῆς Μόσχας καί ἀπεκάλυψα<br />

τά σχέδια τῆς KGB διά τήν διείσδυσιν εἰς τόν Δυτικόν Τύπον.<br />

Ἐπίσης, ἐζήτησα νά μοῦ φέρουν ὄχι κάποιο συγκεκριμένον, ἀλλά<br />

οἱονδήποτε φύλλον τῆς ἐφημερίδος «ΕΘΝΟΣ», διά νά ὑποδείξω, πῶς<br />

περνᾶ τήν γραμμήν τῆς σοβιετικῆς προπαγάνδας.<br />

Ἐκτός αὐτοῦ, ἀνεγνώρισα εἰς τίς φωτογραφίες, τίς ὁποῖες μοῦ<br />

παρουσίασαν, παράγοντες τῆς σοβιετικῆς προπαγάνδας.<br />

Ὁ συνήγορος τῆς ἐφημερίδος «ΕΘΝΟΣ», Γκίλμπερτ Γκρέϋ, ἀντιλαμβανόμενος<br />

ὅ,τι ἡ κατάθεσίς μου ἦτο ἀκαταμάχητος, ἐπέρασενεἰς<br />

ἀντεπίθεσιν, χρησιμοποιώντας ρυπαρά, βάρβαρα καί ἀθέμιτα δικολαβικά<br />

μέσα, εἰς τήν προσπάθειάν του νά μέ παρουσιάση ὡς ἀνειλικρι-<br />

623

νήν, ἀναξιόπιστον μάρτυραν, ἀκόμα καί φασίσταν!<br />

Δέν ὑπελόγισεν ὅμως, πώς ἐγώ, ὁ ὁποῖος ἐπέρασα 15 ὁλόκληρα<br />

ἔτη εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ἤμουν ἄτρωτος. Παραθέτω τούς δικολαβικούς του<br />

ἀκκισμούς, κατά τήν ἐξέτασίν μου:<br />

Γκρέϋ: Ἔχετε δεῖ ποτέ κάτι, πού ὀνομάζεται The Athens News;<br />

Κ.Μ.: Σπανίως, πολύ σπανίως.<br />

Γκρέϋ: Τι εἶναι τό The Athens News;<br />

Κ.Μ.: Ἀγγλόφωνος ἐφημερίς.<br />

Γκρέϋ: Ἀπ’ ὅτι γνωρίζεις εἶναι φιλοκομμουνιστική;<br />

Κ.Μ.: Δέν ἀσχολοῦμαι ἰδιαιτέρως, μέ τήν ἐφημερίδαν The Athens<br />

News.<br />

Γκρέϋ: Ὅμως, τήν ἔχετε δεῖ. Δέν εἶναι ἔτσι;<br />

Κ.Μ.: Ξέρω, ὅτι ὑπάρχει. Μάλιστα.<br />

Παρεμβαίνει ὁ δικαστής Κέννεθ Τζόουνς, ρωτώντας: «Διαβάζετε<br />

ἀγγλικά;»<br />

Κ.Μ.: Τό τελευταῖον διάστημα ἔχω ἐγκαταλείψει παντελῶς τήν ἀγγλικήν<br />

γλώσσαν καί δέν δύναμαι νά ὁμιλῶ καί νά διαβάζω μέ τήν<br />

ἴδιαν εὐχαίριαν, ὅπως εἰς τό παρελθόν. Δι’ αὐτόν τόν λόγον ἐζήτησα<br />

νά καταθέσω μέ τήν βοήθειαν διερμηνέως, ἐπειδή δέν ἐμπιστεύομαι<br />

πλέον τίς γνώσεις μου.<br />

Συνεχίζει ὁ συνήγορος τοῦ «ΕΘΝΟΥΣ»:<br />

Γκρέϋ: Ἁπλά ἀγγλικά ὅμως, μιλᾶτε κ. Μαυρόπουλε, δέν εἶναι ἔτσι;<br />

Καταλαβαίνετε τά ἁπλά ἀγγλικά;<br />

Κ.Μ.: Yes, I can! (Μάλιστα, δύναμαι.)<br />

Γκρέϋ: Δύνασθαι νά ἐπιστρέψετε εἰς τήν ἑλληνικήν. Γνωρίζετε, πώς ἡ<br />

ἐφημερίδα The Athens News εἶναι ἀνεξάρτητος ἐφημερίδα, πού ἐκδίδεται<br />

διά τούς ἐπισκέπτας τῆς Ἑλλάδος. Δέν εἶναι ἔτσι;<br />

Κ.Μ.: Δέν τό γνωρίζω. Δέν εἶμαι εἰς θέσιν νά τό γνωρίζω. Ὅπως<br />

προανέφερα, γνωρίζω τήν ὕπαρξιν αὐτῆς τῆς ἐφημερίδος, ἀλλά δέν<br />

τήν διαβάζω. Οὕτως, δέν ἔχω προσωπικήν γνώμην ἤ προσωπικήν<br />

γνῶσιν σχετικῶς μέ τήν ἐρώτησιν.<br />

Γκρέϋ: Γνωρίζετε ὅ,τι ὑπάρχει, ἀλλά δέν γνωρίζετε ἄν εἶναι φιλοκομμουνιστική<br />

ἤ φασιστική. Ἔτσι δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Δέν συμφωνῶ μέ τά ἐπίθετα, πού χρησιμοποιεῖτε. Δέν πρόκειται<br />

διά ἁπλήν ἐρώτησιν: μαῦρον ἤ λευκόν.<br />

Γκρέϋ: Τί ἐννοεῖτε μέ τήν φράσιν σας;<br />

Κ.Μ.: Ἐννοῶ, ὅ,τι δι’ ἐμέναν ὑπάρχει φασισμός μαῦρος, λευκός, πρά-<br />

624

σινος, κόκκινος καί ὁποιουδήποτε χρώματος.<br />

Γκρέϋ: Ἐνδιαφέρεστε διά τόν φασισμόν;<br />

Κ.Μ.: Τόν μισῶ!<br />

Γκρέϋ: Τώρα, θά σᾶς κάνω μίαν εὐθείαν ἐρώτησιν: εἶστε μέλος τῆς<br />

«Νέας Τάξεως;»<br />

Κ.Μ.: Δέν ἔχω ἰδέαν περί «Νέας Τάξεως».<br />

Γκρέϋ: Λέτε ἀλήθειαν, κ. Μαυρόπουλε;<br />

Κ.Μ.: Ὁρκίσθηκα νά ὁμιλῶ, λέγοντας μόνον ἀλήθειες.<br />

Γκρέϋ: Τί σημαίνουν οἱ λέξεις: «Νέα Τάξις;»<br />

Κ.Μ.: Ἀπ’ ὅτι καταλαβαίνω, πρόκειται περί ὄρου, πού ἔφθασε ὡς ἐμᾶς<br />

ἀπό τόν χιτλερισμόν.<br />

Παρεμβάλλεται ὁ διερμηνέας μου: «Ἁπλῶς, διά τό πρωτόκολλον,<br />

«Νέα Τάξις» σημαίνει: «New Order», αὐτή εἶναι ἡ μετάφρασίς μου».<br />

Γκρέϋ: Εἰς τήν Ἑλλάδαν ὑπάρχει ὁμάδα ἀτόμων, πού ὀνομάζεται<br />

«Νέα Τάξις;»<br />

Κ.Μ.: Δικαίωμά τους.<br />

Γκρέυ: Εἶναι δικαίωμά τους;<br />

Κ.Μ.: Ἀπό τήν ἄποψίν τους, ἔχουν δικαίωμα.<br />

Γκρέυ: Ἀπό τήν ἄποψιν τίνος; Τῶν μελῶν τῆς «Νέας Τάξεως;»<br />

Κ.Μ.: Κάθε ἄνθρωπος εἶναι ἐλεύθερος νά ἀκολουθῆ καί νά ἐπιλέγη<br />

τήν πολιτικήν γραμμήν, πού ἐπιθυμεῖ. Ἀπό τίς ἐρωτήσεις σας δέν<br />

καταλαβαίνω, τί ζητᾶτε νά πράξω καί τί νά ἀπαντήσω.<br />

Γκρέϋ: Μόλις εἴπατε, πώς ὁ καθένας δύναται νά ἐπιλέξη τόν δρόμον<br />

του.<br />

Κ.Μ.: Ἀδιαμφισβητήτως.<br />

Γκρέϋ: Μερικοί ἐπιλέγουν τήν γραμμήν τῆς «Νέας Τάξεως».<br />

Κ.Μ.: Πιθανόν.<br />

Γκρέϋ: Δέν δύνασθαι νά πῆτε τίποτα καλλίτερον ἀπό τό «πιθανόν;»<br />

Κ.Μ.: Νά εἶστε πιό ἀκριβής! Ἄν μέ ρωτᾶτε: «ἐπικροτῶ ἤ καταδικάζω<br />

τήν «Νέα Τάξιν», αὐτό εἶναι ἄλλη ἐρώτησις. Ὑποσχεθήκατε νά μοῦ<br />

ὑποβάλετε εὐθεῖες ἐρωτήσεις, ἀλλά δέν ἀκούω εὐθείαν ἐρώτησιν!<br />

Γκρέϋ: Κάντε ὑπομονήν. Πρῶτον, ἔχω δίκαιον νά πιστεύω ὅ,τι εἴπατε<br />

πώς δέν ὑπάρχει; Ὅτι δέν καταλαβαίνετε τίς λέξεις «Νέα Τάξις;»<br />

Κ.Μ.: Ἐκεῖνον πού δέν καταλαβαίνω εἶναι, διατί ἐρωτᾶτε ἐμέναν διά<br />

τήν «Νέα Τάξιν».<br />

Γκρέϋ: Ὑπάρχει τέτοια ὀργάνωσις κ. Μαυρόπουλε;<br />

Κ.Μ.: Μάλιστα, ὑπάρχει. Σᾶς τό εἶπα ἤδη.<br />

625

Γκρέϋ: Πρόκειται διά φασίστες. Ἔτσι δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Διά νά καταλάβη κανείς τί πιστεύουν, πρέπει νά διεισδύση εἰς<br />

τήν ὀργάνωσίν τους.<br />

Γκρέϋ: Μά δέν χρειάζεται νά διεισδύσης εἰς τήν «Νέα Τάξιν» διά νά<br />

καταλάβης, τί ἀποτελοῦν γενικῶς, δέν εἶναι ἔτσι;<br />

Κ.Μ.: Δέν συμφωνῶ μαζί σας! Ἄν θέλετε, δύναμαι νά σᾶς ἐξηγήσω<br />

και τόν λόγον.<br />

Γκρέϋ: Δέν θέλω νά σᾶς διακόψω. Παρακαλῶ, ἐξηγῆστε.<br />

Κ.Μ.: Ἤμουν κομμουνιστής. Δέν ἤξερα, τί σημαίνει κομμουνισμός.<br />

Κατάλαβα τί σημαίνει κομμουνισμός, ὅταν εἰσέδυσα καί εἰσχώρησα<br />

βαθέως εἰς τόν κομμουνισμόν καί ἀκόμα περισσότερον, ὅταν εὑρέθην<br />

εἰς τήν Σοβιετικήν Ἕνωσιν: εἶναι διαμετρικῶς ἀντίθετος μέ τίς ὑποσχέσεις<br />

καί τίς διακηρύξεις του, δι’ αὐτό καί ἔπαψα νά εἶμαι κομμουνιστής.<br />

Τώρα, εἶμαι ἀντικομμουνιστής καί γνωρίζω τόν λόγον!<br />

Γκρέϋ: Μέ τήν ἄδειάν σας, κ. Μαυρόπουλε, θά ἐπιστρέψω εἰς τήν<br />

«Νέα Τάξιν». Αὐτή ἡ ὀργάνωσις ἀποτελεῖ ἀπόηχον τοῦ τελευταίου<br />

πολέμου καί τοῦ φασισμοῦ;<br />

Κ.Μ.: Πιθανόν.<br />

Γκρέϋ: Πιθανόν; Ὑποτίθεται ὅ,τι ἐσεῖς, ὡς δημοσιογράφος, γνωρίζετε<br />

τί συμβαίνει εἰς τήν Ἑλλάδαν.<br />

Κ.Μ.: Ἀναμφισβητήτως. Ὅμως, κατά τήν γνώμην μου, ὁ δημοσιογράφος<br />

πρέπει νά εἶναι ὑπεύθυνος καί τότε μόνον δύναται νά λάβη κάποιαν<br />

θέσιν ἤ νά σχηματίση ἄποψιν, διά κάποιο συγκεκριμένον θέμα.<br />

Δέν συμφωνῶ μέ ἐπιφανειακές ἀντιμετωπίσεις τῶν θεμάτων.<br />

Γκρέϋ: Εἶναι ἀλήθεια, πώς ἡ «Νέα Τάξις», πού σημαίνει «New Order»,<br />

εἶναι φασιστική ὀργάνωσις;<br />

Κ.Μ.: Ἄν ἀποφασίσω νά ἀσχοληθῶ μέ τήν «Νέα Τάξιν» καί νά γράψω<br />

πλήρην ἔκθεσιν διά τήν δομήν τῆς «Νέας Τάξεως», θά δυνηθῶ νά<br />

σᾶς ἀπαντήσω πλήρως. Ὅμως, ἐπειδή μέχρι σήμερον δέν ἔχω ἀσχοληθεῖ<br />

μέ αὐτό τό θέμα, σᾶς ἀπαντῶ, πώς δέν εἶμαι ἀπό ἐκείνους, οἱ<br />

ὁποῖοι τοποθετοῦν ἐτικέτες εἰς ὅ,τι δέν ἔχω ἐξετάσει διεξοδικῶς!<br />

Γκρέϋ: κ. Μαυρόπουλε, δέν μοῦ χρειάζεται ἔκθεσις. Ἡ «Νέα Τάξις»<br />

εἶναι φασιστικόν κίνημα;<br />

Κ.Μ.: Σᾶς ἐπαναλαμβάνω: ποτέ δέν ὁμιλῶ δογματικῶς διά θέμα πού<br />

δέν ἔχω ἐρευνήσει, πρίν καταλήξω εἰς κάποιον συμπέρασμα! Αὐτό<br />

δέν σημαίνει καθόλου, πώς ὑποστηρίζω τήν θέσιν, πού πῆρε ἡ «Νέα<br />

Τάξις». Ἁπλῶς, ὡς ἐπαγγελματίας, ἀρνοῦμαι νά δώσω δογματικήν ἤ<br />

626

κατηγορηματικήν ἀπάντησιν εἰς οἱονδήποτε θέμα, ἐκτός ἄν ἔχω<br />

ἐρευνήση διεξοδικῶς ὁ ἴδιος, τό συγκεκριμένον θέμα!<br />

Γκρέϋ: Λέτε, ὅ,τι δέν ὑποστηρίζετε τήν θέσιν τῆς «Νέας Τάξεως».<br />

Ἔτσι δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Δέν εἶπα ἀκριβῶς αὐτό.<br />

Γκρέϋ: Ἐγώ κατάλαβα, πώς πρίν ἀπό δέκα λεπτά, αὐτό εἴπατε.<br />

Κ.Μ.: Αὐτό πού εἶπα ἐγώ εἶναι, ὅ,τι δέν παίρνω κατηγορηματικήν<br />

θέσιν καί δέν κρεμῶ ἐτικέτες εἰς τήν «Νέαν Τάξιν». Καί αὐτό, ἀπό<br />

καθαρῶς ἐπαγγελματικήν ἄποψιν. Ἀλλά αὐτό δέν σημαίνει, πώς ὑποστηρίζω<br />

τήν «Νέαν Τάξιν». Αὐτό σᾶς εἶπα, πρίν ἀπό δέκα λεπτά!<br />

Παρεμβαίνει ὁ διερμηνεύς: «Κύριε Δικαστᾶ! Ἔχω τήν ἐντύπωσιν,<br />

πώς ὁ μάρτυς ὑπονοεῖ, ὅτι δέν μετέφρασα ὀρθῶς».<br />

Γκρέυ: Δέν ὑπῆρξε κάποιο λάθος εἰς τήν μετάφρασιν, κ. Μαυρόπουλε.<br />

Ἔτσι δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Δέν ὑπῆρξε.<br />

Γκρέϋ: Ποία εἶναι ἡ θέσις τῆς «Νέας Τάξεως;»<br />

Κ.Μ.: Δέν γνωρίζω λεπτομερῶς τήν ὑπόθεσιν τῆς «Νέας Τάξεως».<br />

Γκρέϋ: Δέν μοῦ χρειάζονται λεπτομέρειες. Ἐμένα, παρακαλῶ, μοῦ<br />

χρειάζεται ἡ δική σας, γενική θέσις, κ. Μαυρόπουλε.<br />

Κ.Μ.: Δέν ἀσχολοῦμαι μέ τήν ὑπόθεσιν τῆς «Νέας Τάξεως».<br />

Γκρέϋ: Ἄρα, λέτε εἰς αὐτό τό Δικαστήριον, πώς ἐσεῖς, ὁμιλώντας ὡς<br />

ἐκφωνητής, εἰς τήν Ἑλλάδαν, δέν δύνασθαι νά πῆτε τίποτα εἰς τό<br />

Δικαστήριον διά τήν θέσιν, γενικῶς, τῆς «Νέας Τάξεως».<br />

Κ.Μ.: Εἰς τό διάστημα τῶν 11 χρόνων τῆς ἐργασίας μου εἰς τήν Ἕλληνικήν<br />

Ραδιοφωνίαν, δέν μετέδωσα οὔτε μίαν σειράν, ἀφιερωμένην<br />

εἰς τήν «Νέαν Τάξιν».<br />

Γκρέϋ: Δέν εἶναι αὐτή ἡ ἐρώτησις. Λέτε εἰς αὐτό τό Δικαστήριον, καταθέτοντας<br />

ἐνόρκως, πώς δέν δύνασθαι νά δώσετε εἰς τούς ἐνόρκους<br />

οὔτε μίαν γενικήν ἐντύπωσιν, περί τίνος πρόκειται, ὁμιλῶντας διά τήν<br />

«Νέαν Τάξιν;»<br />

Κ.Μ.: Μάλιστα!<br />

Γκρέϋ: Ἡ «Νέα Τάξις» ἐπιδιώκει τήν ἐπιστροφήν τῆς δικτατορίας. Δέν<br />

εἶναι ἔτσι;<br />

Κ.Μ.: Ἐκλαμβάνω αὐτό πού εἴπατε, ὡς ἰδικήν σας γνώμην. Ἄν ἐπιδιώκετε<br />

τήν δικήν μου ἄποψιν, σᾶς εἶπα ἤδη, ὑπό ποῖες συνθῆκας θά<br />

ἤμουν ἕτοιμος νά σᾶς ἀπαντήσω!<br />

Γκρέϋ: Θέλετε νά πῆτε, πῶς θά πρέπη νά φύγετε διά νά ἐρευνήσετε<br />

627

αὐτό τό θέμα, πρίν ἀποφανθῆτε διά τήν γενικήν θέσιν τῆς «Νέας Τάξεως;»<br />

Κ.Μ.: Ἡ ὑπεύθυνη ἔκφρασις ἀπόψεως μόνον διά θέματα, πού ἐμελέτησα<br />

καί ἐρεύνησα ὁ ἴδιος, εἶναι δι’ ἐμέναν βασική ἀρχή!<br />

Γκρέϋ: Οὕτως πράττατε ὅλα τά ἔτη, πού ἐζήσατε εἰς τήν Σοβιετικήν<br />

Ἕνωσιν, διαδίδοντας ἀνά τόν κόσμον ψεύδη, ὡς ἐκφωνητής;<br />

Κ.Μ.: Δέν ὑπάρχει οὐδείς νόμος εἰς τόν κόσμον, ὁ ὁποῖος νά καταδικάζη<br />

τούς ἐκφωνητάς.<br />

Γκρέϋ: Οὕτως νομίζετε;<br />

Κ.Μ.: Αὐτό ἰσχύει.<br />

Γκρέυ: Ἐσεῖς, ὡς ἐκφωνητής, δύνασθαι νά διαδίδετε ὅσα ψεύδη θέλετε;<br />

Αὐτή εἶναι ἡ ἄποψίς σας;<br />

Κ.Μ.: Ὑπεύθυνος εἶναι ὁ σταθμός καί ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος γράφει τό<br />

κείμενον καί τό ἐκφωνεῖ ὁ ἴδιος. Ὄχι ἐγώ. Καί, εἰς τελικήν ἀνάλυσιν,<br />

ἔφυγα ἀκριβῶς, ἐπειδή δέν συμφωνοῦσα μέ τά κείμενα, πού ἤμουν<br />

ἀναγκασμένος νά ἐκφωνῶ!<br />

Γκρέϋ: Χρειασθήκατε μεγάλον χρονικόν διάστημα διά νά τό καταλάβετε.<br />

Ἔτσι δέν εἶναι, κ. Μαυρόπουλε;<br />

Κ.Μ.: Ὄχι!<br />

Γκρέϋ: Πόσα ἔτη μεταδίδατε προπαγάνδαν ἀπό τήν Μόσχαν;<br />

Κ.Μ.: Ἐπί 15 ἔτη.<br />

Γκρέϋ: Καί δέν καταλάβατε μέχρι νά περάσουν τά 15 ἔτη, πώς μεταδίδατε<br />

εἰς τούς Ἕλληνες ψεύδη;<br />

Κ.Μ.: Λάθος! Χρειάσθηκαν 15 ἔτη, μέχρι νά κατορθώσω νά φύγω ἀπό<br />

ἐκεῖ.<br />

Παρεμβαίνει ὁ δικαστής Κέννεθ Τζόουνς, ρωτώντας: «Νά φύγετε<br />

διά ποῦ…»<br />

Κ.Μ.: Χρειάσθηκα 15 ἔτη διά νά καταφέρω νά φύγω ἀπό ἐκεῖ.<br />

Γκρέϋ: Λέτε, ὅ,τι εἴχατε κάνει αἴτησιν διά νά φύγετε ἀπό τήν Σοβιετικήν<br />

Ἕνωσιν, ἡ ὁποία ἐκκρεμοῦσε 15 ἔτη;<br />

Κ.Μ.: Αὐτό πού λέω εἶναι, πώς κατάφερα νά ἐγκαταλείψω τήν Σοβιετικήν<br />

Ἕνωσιν, μετά ἀπό 15 ἔτη. Ἄλλοι ἔχασαν τήν ζωήν τους,<br />

δίχως νά τό καταφέρουν…<br />

Παρεμβαίνει ὁ δικαστής Κέννεθ Τζόουνς, ρωτώντας: «Εἶπε, ὅτι<br />

εἶναι πολίτης τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>;»<br />

Mr. Ἴντι (συνήγορος τοῦ «ECONOMIST»): «Ἀκριβῶς, Ἐξοχότατε κ.<br />

Δικαστά!»<br />

628

Γκρέϋ: Ἅς ἐπιστρέψουμε δι’ ἕνα λεπτόν εἰς τήν «Νέα Τάξιν». Θά προσπαθήσω<br />

ἄλλην μίαν φορᾶν: Ἡ «Νέα Τάξις» θεωρεῖται εἰς τήν Ἑλλάδαν<br />

ἄκρα δεξιά ὀργάνωσις. Συμφωνῆτε μέ αὐτό;<br />

Κ.Μ.: Τό δέχομαι.<br />

Γκρέϋ: Δέν ὑπάρχει τίποτα πιό δεξιόν ἀπό τήν «Νέα Τάξιν» εἰς τήν<br />

πολιτικήν τῆς Ἑλλάδος. Ἔτσι δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Αὐτό εἶναι κάτι, πού δέν γνωρίζω.<br />

Γκρέυ: Δύνασθαι νά φαντασθῆτε ἄλλην ὀργάνωσιν, μέ πιό δεξιές<br />

θέσεις ἀπό τήν «Νέαν Τάξιν;»<br />

Κ.Μ.: Πολύ πιθανόν αὐτήν τήν στιγμήν, κατά τήν ὁποίαν συζητᾶμε,<br />

νά ὑπάρχουν μερικά ἄτομα μέ δεξιότερες θέσεις, ἀπό αὐτήν τήν<br />

ὀργάνωσιν. Ὑπάρχει καί τέτοια πιθανότης.<br />

Γκρέϋ: Ἄν ὑπάρχη ὁποιαδήποτε ὀργάνωσις πιό δεξιά ἀπό τήν «Νέαν<br />

Τάξιν», δέν ξέρετε τήν ὀνομασίαν της. Ἔτσι δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Πρός τό παρόν δέν τό γνωρίζω.<br />

Γκρέϋ: Γνωρίζετε, τί εἶναι φασισμός, ἔτσι δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Τό γνωρίζω.<br />

Γκρέϋ: Γνωρίζετε ὅ,τι πρίν τόν πόλεμον ὑπῆρχε ὁμάδα φασιστῶν μέ<br />

τήν ὀνομασίαν «Μελανοχίτωνες». Ἔτσι δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Τήν ἔζησα αὐτήν τήν περίοδον.<br />

Γκρέυ: Πόσων ἐτῶν εἶσθε;<br />

Κ.Μ.: 50.<br />

Γκρέυ: Ἄρα, γεννηθήκατε τό 1937.<br />

Κ.Μ.: Μάλιστα.<br />

Γκρέϋ: Εἰς τήν πραγματικότηταν, τό τέλος τῶν «Μελανοχιτώνων»<br />

ἦλθε περίπου τό 1940. Ἔτσι δέν εἶναι;<br />

Παρεμβαίνει ὁ δικαστής Κέννεθ Τζόουνς, ρωτώντας: «Ἀναφέρεστε<br />

εἰς τούς Ἰταλούς «Μελανοχίτωνες;»<br />

Γκρέϋ: Ὄχι, Ἐξοχότατε κ. Δικαστά! Εἰς τούς Γερμανούς. Εἰς τήν Ἰταλίαν,<br />

πιστεύω, ὅ,τι ὀνομάζονταν «φαιοχίτωνες» καί αὐτό ἦτο πρίν<br />

ἀκόμα ξεκινήσει ὁ πόλεμος.<br />

Κ.Μ.: Διαπράττετε ἱστορικόν λάθος. «Μελανοχίτωνες», ἦσαν οἱ Ἰταλοί<br />

φασίστες. Οἱ Γερμανοί φασίστες φοροῦσαν φαιά χιτώνια καί δι’ αὐτό<br />

τους ὀνόμαζαν, «φαιάν» πανούκλαν!<br />

Γκρέϋ: Δέν ἔχετε δεῖ ποτέ διαδηλώσεις «Μελανοχιτώνων», ἐκτός ἀπό<br />

ἐπίκαιρα, ἔτσι δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Λάθος. Ἔχω ζήσει τόν φασισμόν!<br />

629

Γκρέϋ: Γνωρίζετε ὅ,τι τά μέλη τῆς «Νέας Τάξεως» φοροῦν μελανά<br />

ὑποκάμισα, ἔτσι δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Ἀκοῦστε! Ἐάν ὑπαινίσεσθε διατί φορῶ μελανά, σᾶς πληροφορῶ<br />

πώς πενθῶ, ἐπειδή πρό ἑνός ἔτους ἔχασα τόν υἱόν μου! Ἡ ἐπιμονή<br />

τοῦ συνηγόρου εἰς αὐτό τό θέμα, μέ ὁδηγεῖ εἰς τήν πεποίθησιν ὅ,τι<br />

ὑπαινίσεται τό χρῶμα τῶν ἐνδυμάτων μου. Ἀπαντῶ, λοιπόν: ὁ μόνος<br />

λόγος, εἶναι τό πένθος διά τόν υἱόν μου!<br />

Γκρέϋ: Γνωρίζετε ὅ,τι τά μέλη τῆς «Νέας Τάξεως» φοροῦν μελανά<br />

ὑποκάμισα, ἔτσι δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Δέν εἶχα ποτέ συνάντησιν μέ μέλη τῆς «Νέας Τάξεως». Ἔχω<br />

ὅμως διαβάσει, πώς μέλη τῆς «Νέας Τάξεως» ἐμφανίζονται εἰς ὀρισμένες<br />

συγκεντρώσεις φορώντας μελανά ὑποκάμισα. Ἐπαναλαμβάνω<br />

ὅμως, ὅ,τι προσωπικῶς, δέν τούς ἔχω δεῖ.<br />

Γκρέϋ: Οἱ Ἕλληνες, συνήθως, δέν πενθοῦν ἐπί τόσον μεγάλον διάστημα<br />

τῶν 12 μηνῶν, κ. Μαυρόπουλε, ἔτσι δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Ἐπιτρέψτε μου νά σᾶς πῶ, πώς τό διάστημα τοῦ πένθους εἶναι<br />

προσωπικόν θέμα!<br />

Γκρέϋ: Δέν εἶναι ἑλληνικόν ἔθιμον νά πενθῆ κανείς ἐπί 12 μῆνες, ἔτσι<br />

δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Δέν καθορίζεται ἀπό νόμον τό διάστημα τοῦ πένθους καί σᾶς<br />

παρακαλῶ, ἐπιτρέψτε μου νά σᾶς πῶ, πώς γνωρίζω τήν Ἑλληνικήν<br />

πραγματικότηταν, μᾶλλον καλλίτερον ἀπό ἐσᾶς! Πχ, ἡ γιαγιά μου<br />

ἔχασε τόν πάππον μου, ὁ ὁποῖος ἐσκοτώθη πολεμώντας τούς Τούρκους,<br />

ὅταν ἦτο 28 ἐτῶν. Φοροῦσε μελανά, μέχρι τήν ἡμέραν τοῦ<br />

θανάτου της. Ἀπέθανεν, ὅταν ἦτο 105 ἐτῶν!<br />

Γκρέϋ: κ. Μαυρόπουλε, τά περισσότερα ἄτομα εἰς αὐτήν τήν αἴθουσαν,<br />

θά ἔχουν δή ἡλικιωμένες χῆρες εἰς τήν περιοχήν τῆς Μεσογείου<br />

μερικές ὄχι καί τόσον ἡλικιωμένες, ἐνδεδυμένας εἰς τά μελανά καί,<br />

εἰδικότερον, ἴσως ἐκεῖνοι κάποιας παλαιοτέρας γενεᾶς ἀπό ἐσᾶς.<br />

Κ.Μ.: Συμφωνῶ μαζί σας.<br />

Γκρέϋ: Εἶναι ἑλληνικόν ἔθιμον νά φορᾶνε οἱ χῆρες μελανά, ἔτσι δέν<br />

εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Δέν νομίζω, ὅ,τι εἶναι θέμα ἐθίμου, ἀλλά πῶς αἰσθάνεται ὁ<br />

καθείς.<br />

Γκρέϋ: Ἐνωρίτερον, ὅταν σᾶς ἔκανα μίαν ἄλλην ἐρώτησιν, νομίζω ὅ,τι<br />

μιλούσατε ἀκόμα καί πώς εἴπατε «… ἔχω διαβάσει, ὅ,τι τά μέλη τῆς<br />

«Νέας Τάξεως» φοροῦν μελανά ὑποκάμισα».<br />

630

Παρεμβαίνει ὁ δικαστής Κέννεθ Τζόουνς: «Νομίζω ὅτι εἶπε, «…εἰς<br />

ὁρισμένες συγκεντρώσεις».<br />

Γκρέϋ: Μάλιστα, Ἐξοχότατε κ. Δικαστά!<br />

Κ.Μ.: Αὐτό πού εἶπα εἶναι, πώς ἐπανειλημμένως ἔχω διαβάσει, ὅ,τι<br />

μέλη, τά ὁποῖα ἀνήκουν εἰς νεοφασιστικές ὀργανώσεις, συχνάκις εἰς<br />

ὁρισμένες συγκεντρώσεις ἐμφανίζονται φορώντας μελανά ὑποκάμισα,<br />

ὅμως ὅπως εἶπα, δέν τούς ἔχω δεῖ ποτέ, ἰδίοις ὂμμασι!<br />

Γκρέϋ: Αὐτό ἔχει καλυφθεῖ ἐκτενῶς εἰς τίς ἑλληνικές ἐφημερίδες, ἔτσι<br />

δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Μά, σᾶς εἶπα ὅ,τι τό ἔχω διαβάσει ἐπανειλημμένως…<br />

Γκρέϋ: Ναί, ἀλλά εἰς ἑλληνικές ἐφημερίδες…<br />

Κ.Μ.: Βεβαίως.<br />

Γκρέϋ: Ποῖος σᾶς ἐζήτησε νά ἔλθετε νά καταθέσετε εἰς αὐτήν τήν<br />

δίκην;<br />

Κ.Μ.: Οὐδείς δέν μοῦ τό ἐζήτησεν. Τό ἐθεώρησα καθῆκον μου νά<br />

ἔλθω!<br />

Γκρέϋ: Ὥστε εἶστε ἐθελοντής;<br />

Κ.Μ.: Τό θεωρῶ ἠθικόν καθῆκον μου!<br />

Γκρέϋ: Εἶστε μέλος τῆς «Νέας Τάξεως;»<br />

Κ.Μ.: Ὄχι!<br />

Γκρέϋ: Εἶστε βέβαιος;<br />

Κ.Μ.: Τό ἐδήλωσα ἐπανειλημμένως!<br />

Γκρέϋ: Εἴχατε οἱανδήποτε σχέσιν μέ αὐτήν τήν ὀργάνωσιν;<br />

Κ.Μ.: Δέν καταλαβαίνω τήν ἐρώτησίν σας.<br />

Γκρέϋ: Πολύ καλά! Γνωρίζετε τόν κ. Μπόμπολαν;<br />

Κ.Μ.: Μόνον ἀπό ὅσα ἔχουν γραφεῖ δι’ αὐτόν. Δέν τόν γνωρίζω προσωπικῶς.<br />

Μόνον ἐκ φήμης.<br />

Γκρέϋ: Ἡ φήμη του εἰς τήν Ἑλλάδαν, πρῶτα ἀπ’ ὅλα συνίσταται, πώς<br />

εἶναι πολύ γνωστός ἐπιχειρηματίας;<br />

Κ.Μ.: Μάλιστα.<br />

Γκρέϋ: Ἐπιτυχημένος ἐπιχειρηματίας;<br />

Κ.Μ.: Ἀναμφιβόλως.<br />

Γκρέϋ: Καί πλούσιος;<br />

Κ.Μ.: Σωστά.<br />

Γκρέυ: Καί, δεύτερον, γενναιόδωρος;<br />

Κ.Μ.: Εἶναι κάτι, πού δέν γνωρίζω.<br />

Γκρέϋ: Δέν γνωρίζετε, πώς ὅταν ἔγινε σεισμός καί ὑπῆρχαν ζημιές καί<br />

631

θύματα, πώς ἦτο πολύ γενναιόδωρος εἰς αὐτές τίς περιστάσεις;<br />

Κ.Μ.: Δέν γνωρίζω συγκεκριμένως, τί ἔχει προσφέρει. Πάρα πολλοί<br />

ἄνθρωποι προσφέρουν εἰς παροιμοίας περιστάσεις. Συγκεκριμένως,<br />

ὡς ἀναφορά τούς σεισμούς, ἔχω κάνει καί ἐγώ συνεισφορές, δίχως<br />

νά εἶμαι πλούσιος!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Αὐτές οἱ σελίδες εἶναι παρμένες ἀπό τά ἐπίσημα πρακτικά τῆς<br />

καταθέσεώς μου τίς δύο πρῶτες ἡμέρες: 23-24 Μαρτίου 1987. Σημειωτέον<br />

ὅ,τι στά διαλείμματα, ὅταν ἔβγαινα ἀπό τήν αἴθουσαν εἰς<br />

τόν διάδρομον διά νά καπνίσω, περνώντας δίπλα μου ὁ Γ. Μπόμπολας,<br />

δέν ἔβλεπα πλέον ζωγραφισμένον εἰς τό πρόσωπόν του τόν<br />

περιφρονητικόν μορφασμόν, ἀλλά διέκρινα ἕνα βλέμμα γεμᾶτο μῖσος.<br />

Ἄν τό βλέμμα ἦτο ἱκανόν νά σκοτώση, δέν θά ἤμουν εἰς θέσιν νά<br />

περιγράψω, ὅλα αὐτά πού διαβάζεις, ἀγαπητέ ἀναγνώστη!<br />

Ὁ συνήγορος τῆς ἐφημερίδος «ΕΘΝΟΣ», ἀντιλαμβανόμενος τήν<br />

ἀποτυχίαν του νά μέ παρουσιάση ὡς φασίσταν, συνεχίζοντας τίς<br />

δολίες δικολαβικές μεθόδους του, προσεπάθησε, ὅπως θά διαβάσης<br />

κάτωθι, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, νά μέ παρασύρη εἰς ἄλλας παγίδας. Ἄν<br />

τό κατάφερε, κρίνε μόνος σου, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, διαβάζοντας τά<br />

ἐπίσημα πρακτικά, πού παραθέτω:<br />

Γκρέϋ: Τόν καιρόν πού ἤσασταν εἰς τήν Μόσχαν, μεταδίδοντας προπαγάνδαν,<br />

ἡ γραμμή ἦτο, ἀπό σοβιετικῆς ἀπόψεως, πώς ἡ Σοβιετική<br />

Ἕνωσις θά ἔπρεπε νά φαίνεται φίλη τῆς Ἑλλάδος καί ἡ Ἀμερική, ὡς<br />

ἐχθρός. Σωστά;<br />

Κ.Μ.: Σωστά.<br />

Γκρέϋ: Ὡς ἀναφορά τήν κριτικήν κατά τῶν ΗΠΑ, ἤσασταν εἰς θέσιν<br />

νά πῆτε ὅ,τι οἱ ΗΠΑ ἔδειχναν προτίμησιν εἰς τήν Τουρκίαν. Σωστά;<br />

Κ.Μ.: Σωστά.<br />

Γκρέϋ: Ἠδύνασθο νά ἀναφερθῆτε εἰς τά προβλήματα τοῦ Αἰγαίου, ὡς<br />

ἀναφορά μερικάς νήσους καί τήν ὑφαλοκρηπίδαν;<br />

Κ.Μ.: Βεβαίως!<br />

Γκρέϋ: Τό «Κυπριακόν», ἦτο πρόβλημα;<br />

Κ.Μ.: Βεβαίως!<br />

Γκρέϋ: Καί ἠδύνασθο νά δῆτε, πώς ἀκόμα καί αὐτά τά θέματα ἦσαν<br />

προπαγάνδα καί, δέν τό ἀρνοῦμαι, ἠδύνασθο νά δῆτε, πώς ὑπῆρχε<br />

κάποια βάσις δι’ αὐτό. Ἔτσι δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Ὑπάρχει πάντα κάποια διαφορά.<br />

632

Γκρέϋ: Θά σᾶς ξανακάνω τήν ἐρώτησιν: Ἠδύνασθο νά δῆτε, πώς<br />

ὑπῆρχε κάποια βάσις διά κριτικήν τῶν Ἀμερικανῶν, ἀπό τήν ἑλληνικήν<br />

ἄποψιν;<br />

Κ.Μ.: Μάλιστα.<br />

Γκρέϋ: Ὑπῆρχαν πράγματα, πού ἐγνωρίζατε διά τούς Ρώσους, τά<br />

ὁποῖα ἔκαναν ἐκεῖνον τόν καιρόν καί ἔβλαπταν τά ἑλληνικά ἐθνικά<br />

συμφέροντα;<br />

Κ.Μ.: Βεβαίως καί τό ἐδήλωσα! Ἐδήλωσα ὅ,τι ὡς ἐκφωνητής τῆς Ραδιοφωνίας<br />

τῆς Μόσχας, θά μετέδιδα τά κείμενα πού μοῦ ἔδιδαν, ἀλλά<br />

ὡς Ἕλλην, δέν συμφωνοῦσα μέ αὐτά.<br />

Γκρέϋ: Συμφωνούσατε ὡς Ἕλλην μέ τήν κριτικήν κατά τῶν ΗΠΑ διά<br />

τήν ὑποστήριξιν τῆς Τουρκίας;<br />

Κ.Μ.: Μέχρι ἑνός σημείου.<br />

Γκρέϋ: Εἰς ποῖον σημεῖον διαφωνούσατε;<br />

Κ.Μ.: Εἰς τό σημεῖον πού ἐγώ, ὡς Ἕλλην, θά ἤθελα νά εἶχα τήν<br />

πλήρην ὑποστήριξιν τῶν ΗΠΑ. Νομίζω, πώς αὐτό εἶναι φυσιολογικόν.<br />

Καθείς θέλει νά ἔχη τήν πλήρην ὑποστήριξιν τοῦ οἱουδήποτε!<br />

Γκρέϋ: Ἅς ἐγκαταλείψωμεν τά ὄνειρα καί ἅς δοῦμε τήν πραγματικότηταν.<br />

Ἕνα ἀπό τά χαρακτηριστικά της προπαγάνδας εἶναι ὅ,τι προσπαθεῖς<br />

νά ἀπευθυνθῆς μέ τίς εἰδήσεις σου εἰς εὐαίσθητες περιοχές, ἔτσι<br />

δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Αὐτό ἐξαρτᾶται ἀπό τό ἐπίπεδόν τῆς προπαγάνδας, πού θέλεις<br />

νά ἐφαρμόσης.<br />

Γκρέϋ: Ἐάν ἀπευθύνεσαι πρός τούς Ἕλληνες καί τούς λές: «Οἱ Τούρκοι<br />

ἔχουν ἄδικον, πού ἐπιτίθενται εἰς τήν Κύπρον», οἱ Ἕλληνες θά<br />

συμφωνοῦσαν μαζί σας, ἔτσι δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Βεβαίως.<br />

Γκρέϋ: Καί ἐσεῖς πιστεύετε, πῶς οἱ Τοῦρκοι εἶχαν ἀπόλυτον ἄδικον<br />

ἐξαπολύοντας ἐπίθεσιν κατά τῆς Κύπρου, ἔτσι δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Maybe. (Ἴσως)<br />

Γκρέϋ: Ἴσως; Ἐδώσατε τήν ἀπάντησιν εἰς τήν ἀγγλικήν.<br />

Κ.Μ.: Μάλιστα.<br />

Γκρέϋ: Καί λέτε, πώς μόνον «ἴσως» εἶχαν ἄδικον οἱ Τοῦρκοι;<br />

Κ.Μ.: Ἐπειδή οἱ Τοῦρκοι ἐνεργοῦν ὡς Τοῦρκοι καί ἐμεῖς βλέπουμε τά<br />

πράγματα ὡς Ἕλληνες!<br />

Γκρέϋ: Ὅμως, βλέποντας τά πράγματα ὡς Ἕλληνες, σημαίνει πώς οἱ<br />

Τοῦρκοι ἦσαν οἱ ἐπιτιθέμενοι. Ἔτσι δέν εἶναι;<br />

633

Κ.Μ.: Βεβαίως.<br />

Γκρέϋ: Διατί δέν δηλώνετε ὅ,τι οἱ Τοῦρκοι ἦσαν οἱ ἐπιτιθέμενοι εἰς<br />

τήν Κύπρον;<br />

Κ.Μ.: Ἐπειδή δέν καταλαβαίνω τίς ἐρωτήσεις, μέ τόν τρόπον πού τίς<br />

θέτετε. Δέν μοῦ λέτε πάντοτε, ἄν μοῦ ζητᾶτε τήν προσωπικήν μου<br />

ἄποψιν ἤ ἄν ζητᾶτε τήν γραμμήν τῆς Σοβιετικῆς προπαγάνδας, μέ<br />

τήν ὁποίαν εἶχα σχέσιν.<br />

Γκρέϋ: Τήν προσωπικήν σας ἄποψιν τώρα, παρακαλῶ. Εἶστε τῆς γνώμης,<br />

πῶς οἱ Τοῦρκοι ἦσαν οἱ ἐπιτιθέμενοι εἰς τήν Κύπρον;<br />

Κ.Μ.: Ἄνευ οὐδεμίας ἀμφιβολίας!<br />

Γκρέϋ: Αὐτή ἦτο ἡ γραμμή τῆς Μόσχας, ἔτσι δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Δι’ αὐτό ἀκριβῶς ἀπήντησα εἰς τήν ἐρώτησίν σας, «ἴσως».<br />

Ἐπειδή κατάλαβα, πώς εἰς αὐτό τό σημεῖον μέ ρωτᾶτε διά τήν θέσιν<br />

πού πῆρε ἡ σοβιετική προπαγάνδα. Εἰς αὐτό τό σημεῖον διεφώνησα<br />

μαζί σας καί σᾶς τό ἐδήλωσα.<br />

Γκρέϋ: Ἡ σοβιετική προπαγάνδα ὑπεστήριζε, γενικῶς, τά ἑλληνικά<br />

συμφέροντα κατά τῶν Τούρκων;<br />

Κ.Μ.: Ὅταν ἡ Σοβιετική Ἕνωσις ἐκπέμπει πρός τήν Ἑλλάδαν ἤ ὅταν ἡ<br />

Σοβιετική Ἕνωσις ἐκδίδει βιβλίον, πού σχετίζεται μέ ἑλληνικά θέματα,<br />

παρουσιάζεται ὡς ὑποστηρικτής τῶν ἑλληνικῶν θέσεων. Τό ἴδιο ἀκριβῶς<br />

κάνει καί μέ τούς Τούρκους.<br />

Γκρέϋ: Λέτε, δηλαδή, πώς οἱ Ἕλληνες εἶχαν πλήρην ἄγνοιαν τοῦ<br />

γεγονότος ὅ,τι οἱ Ρῶσοι ἔλεγαν πώς οἱ Τοῦρκοι εἶχαν δίκαιον διά τήν<br />

Κύπρον;<br />

Κ.Μ.: Οἱ ἐκπομπές πρός αὐτές τίς δύο χῶρες, εἶναι διαμετρικῶς ἀντίθετες.<br />

Πρό πάντων, ὅταν οἱ ἐκπομπές αὐτές ἀναφέρονται εἰς θέματα<br />

τῶν Ἑλληνοτουρκικῶν σχέσεων.<br />

Γκρέϋ: Θέλετε νά πῆτε, πώς κανείς Ἕλλην δέν ἐγνώριζε αὐτό, πού<br />

μᾶς λέτε;<br />

Κ.Μ.: Σᾶς ὁμιλῶ περί πραγμάτων, πού γνωρίζω. Δέν εἶμαι εἰς θέσιν νά<br />

ὁμιλήσω ἐκ μέρους ὅλων τῶν Ἑλλήνων.<br />

Γκρέϋ: Σᾶς ἔχει πλησιάσει κανείς Ἕλλην ποτέ λέγοντας: «κ. Μαυρόπουλε,<br />

γνωρίζω ὅτι ἤσασταν εἰς τήν Μόσχαν, ὅπου ὅσα λένε εἰς<br />

Ἕλληνας εἶναι ἀκριβῶς ἀντίθετα ἀπό ὅσα λένε εἰς τούς Τούρκους;»<br />

Κ.Μ.: Ὄχι.<br />

Γκρέϋ: Ἐξετάζοντας τά πράγματα ἀπό ἑλληνικῆς σκοπιᾶς, κ. Μαυρό-<br />

634

πουλε, οἱ ἐκπομπές ἀπό τήν Σοβιετικήν Ἕνωσιν φαίνεται νά ὑποστηρίζουν<br />

τήν ἑλληνικήν θέσιν;<br />

Κ.Μ.: Ὄχι πάντοτε.<br />

Γκρέϋ: Εἰς τό θέμα τῶν Τούρκων;<br />

Κ.Μ.: Ὄχι πάντοτε.<br />

Γκρέϋ: Ὡς μία γενική τοποθέτησις, τήν ὑπεστήριζε, ἔτσι δέν εἶναι;<br />

Κ.Μ.: Ὅταν σᾶς λέω, ὄχι πάντοτε σημαίνει, πώς εἰς γενικές γραμμές<br />

συμφωνῶ.<br />

Γκρέϋ: Ἐντάξει, διά τήν Κύπρον. Διά τό Αἰγαῖον;<br />

Κ.Μ.: Σωστά.<br />

Γκρέϋ: Καί τελικῶς αὐτό, πού ἔλεγαν οἱ Ἕλληνες, δέν πῆραν αὐτήν<br />

τήν ἰδέαν ἀπό τήν Σοβιετικήν Ἕνωσιν, ἔτσι δέν εἶναι; Τό ἔνοιωσαν μέ<br />

τήν καρδίαν των.<br />

Κ.Μ.: Δέν γνωρίζω διά ποῖον θέμα μιλᾶμε. Φαίνεται, πώς περνᾶμε μέ<br />

μεγάλην εὐκολίαν ἀπό τό θέμα τῆς σοβιετικῆς προπαγάνδας εἰς τό<br />

θέμα τῶν ἑλληνικῶν ἀπόψεων. Θά σᾶς ζητοῦσα νά εἶστε πιό συγκεκριμένος<br />

εἰς κάθε ἕνα ἀπό τά δύο σκέλη.<br />

Γκρέϋ: Θά ξαναδοκιμάσω. Ὅταν οἱ σοβιετικοί ἔλεγαν, πώς οἱ Τούρκοι<br />

ἧσαν οἱ ἐπιτιθέμενοι εἰς τήν Κύπρον, αὐτό δέν ἦτο ὅ,τι ἀκριβῶς<br />

πίστευε κάθε Ἕλλην πατριώτης;<br />

Κ.Μ.: Δέν παρουσίαζαν ἀκριβῶς μέ αὐτούς τούς ὅρους τά πράγματα.<br />

Γκρέϋ: Ποία ἦτο ἡ σοβιετική γραμμή;<br />

Κ.Μ.: Ἡ σοβιετική γραμμή ἐπεδίωκε νά προστατεύη τά σοβιετικά<br />

συμφέροντα. Νά μοῦ ἐπιτρέψετε ἐδῶ, νά κάνω ἕναν πολύ σαφήν<br />

διαχωρισμόν, ἐπειδή ἐπρόσεξα ὅ,τι εἰς τήν Δύσιν ἐπανειλημμένως<br />

διαπράττεται ἕνα μεγάλον σφάλμα. Εἰς περιπτώσεις πού ἀναφέρεται<br />

κάποιος εἰς τήν Σοβιετικήν Ἕνωσιν, τήν ὀνομάζει Ρωσίαν. Θέλει νά<br />

ἀναφερθῆ εἰς τόν σοβιετικόν λαόν καί τόν ὀνομάζει Ρωσικόν. Αὐτό<br />

εἶναι σοβαρόν λάθος καί, ἐπί πλέον, προσφάτως ὑπῆρξεν τραγικόν.<br />

Ἕνας Ἀμερικανός ἐσκότωσε μίαν νεαράν Ρωσίδαν. Ἡ κοπέλα ἦτο<br />

πολιτικός πρόσφυξ καί, μάλιστα, ἀνῆκε εἰς τό πρῶτον κύμα τῶν<br />

πολιτικῶν προσφύγων. Αὐτό ὀφείλεται ἀκριβῶς εἰς τό γεγονός, πώς<br />

δέν γίνεται αὐτή ἡ διάκρισις μεταξύ Ρωσίας καί Σοβιετικῆς Ἑνώσεως.<br />

Γκρέϋ: Ὑποθέτω ὅ,τι τελειώσαμε μέ αὐτό.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Παρέθεσα αὐτό τό περιστατικόν ἀπό τήν δίκην τοῦ Λονδίνου,<br />

ἀγαπητέ ἀναγνώστη, διά νά καταλάβης, τά αἰσχρά μέσα πού χρη-<br />

635

σιμοποιοῦν τόσον ἡ ἡγεσία τοῦ ΚΚΕ καί τῶν ἀριστερῶν Κομμάτων,<br />

γενικῶς, ὅσον καί ὅλοι, ὅσοι μέ τόν ἕναν ἤ τόν ἄλλον τρόπον συνδέονται<br />

μέ αὐτούς. Ἐχρειάσθη νά ἐπιστρατεύσω ὅλες τίς ψυχικές μου<br />

δυνάμεις, διά νά διατηρήσω τήν ψυχραιμίαν μου, ὅταν ἐπί ὧρες ὁλόκληρες<br />

ὁ συνήγορος τῆς ἐφημερίδος «ΕΘΝΟΣ», εἰς τήν προσπάθειάν<br />

του νά ὑποστηρίξη τόν πελάτην του, κατέφευγεν εἰς βαρβάρους καί<br />

ἀπάνθρωπους δικολαβικούς ἀκκισμούς, χλευάζοντας κατ’ οὐσίαν, τό<br />

βαρύ πένθος μου. Καί ὡσάν νά μήν ἀρκοῦσαν ὅλα αὐτά, ὁ ἀνταποκριτής<br />

τῆς ἐφημερίδος «ΕΘΝΟΣ» εἰς τό Λονδίνον, Λάμπης Τσιριγωτάκης<br />

καί ἡ θυγατέρα τοῦ Γ. Μπόμπολα, Μαρία, χρησιμοποιοῦσαν τά<br />

ἴδια ἀθέμιτα μέσα, στέλνοντας καθημερινῶς εἰς τάς Ἀθήνας ἀνταποκρίσεις,<br />

παρουσιάζοντάς με οὔτε λίγο, οὔτε πολύ, φασίσταν!<br />

Καί ὅλα αὐτά, ἐπειδή μέ τήν κατάθεσίν μου ἔγειρα τόν ζυγόν τῆς<br />

Δικαιοσύνης πρός τό μέρος τοῦ περιοδικοῦ «ECONOMIST».<br />

Γ. Μπόμπολας Μ. Μπόμπολα Λ. Τσιριγωτάκης<br />

Μ. Μερκούρη Δ. Μαρούδας<br />

Δέν ἠδυνήθησαν νά σώσουν τήν ἐφημερίδαν «ΕΘΝΟΣ» οὔτε οἱ<br />

καταθέσεις ὑπέρ της, δύο Ὑπουργῶν τῆς τότε κυβερνήσεως ΠΑΣΟΚ:<br />

τῆς Μελίνας Μερκούρη καί τοῦ Δημήτρη Μαρούδα. Πολύ δέ, περισ-<br />

6<strong>36</strong>

σότερον, πού ἕνας ἄλλος μάρτυς ὑπερασπίσεως τοῦ περιοδικοῦ<br />

«ECONOMIST», ὁ Ἠλιά Τζιρκβέλωφ, πρώην πράκτωρ τῆς KGB, καταθέτοντας,<br />

ἐπιβεβαίωσε τά σχέδια τῶν σοβιετικῶν διά τήν διείσδυσιν<br />

εἰς τόν Δυτικόν Τύπον.<br />

Ἡ «ἐπίσημη» ταυτότητά τοῦ Η. Τζιρκβέλωφ<br />

Προτρέχοντας θέλω νά σημειώσω, πώς μέ τόν Ἠλιά Τζιρκβέλωφ<br />

δέν συναντηθήκαμε εἰς τό Λονδίνον. Ἡ συνάντησίς μας πραγματοποιήθη<br />

τόν Ὀκτώβριον τοῦ 1987 εἰς τίς Βερσαλλίες, ὅπου μας εἶχαν<br />

καλέσει εἰς μίαν Διεθνήν συνδιάσκεψιν. Τότε ἔμαθα καί τήν ἄκρως<br />

ἐνδιαφέρουσαν ζωήν αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου. Ὅπως μου ἀφηγήθη, ὁ<br />

Ἕλλην φυσικός πατήρ του ὀνομάζετο Χαραλαμπίδης (δέν ἐσυγκράτησα<br />

τό ὄνομά του) καί εἶχεν ἐκτελεσθεῖ, πρό τῆς Μεγάλης Τρομοκρατίας.<br />

Ἡ μήτηρ του ὑπανδρεύθη κατόπιν τόν Γεωργιανόν Τζιρκβέλωφ,<br />

ὁ ὁποῖος υἱοθέτησε τόν Ἠλιά εἰς βρεφικήν ἡλικίαν, ὁπότε βεβαίως,<br />

δέν τόν ἐπληροφόρησαν ποτέ διά τήν τραγικήν ἱστορίαν τοῦ<br />

φυσικοῦ του πατρός. Ὁ καιρός περνοῦσε καί ὁ νεαρός πλέον Ἠλιά<br />

ἐκλήθη νά ὑπηρετήση τήν στρατιωτικήν του θητείαν. Ἐπειδή ἦτο<br />

ἀθλητικός τύπος, τόν ἐπέλεξαν διά τήν φρουράν τοῦ Στάλιν καί ἡ<br />

KGB διά πράκτοράν της. Μίαν ἡμέραν τόν ἐκάλεσαν εἰς τά κεντρικά<br />

Γραφεῖα διά ἐπίπληξιν, ἐπειδή εἶχε κρύψει τήν πραγματικήν καταγωγήν<br />

του. Τότε ἔμαθε διά πρώτην φορᾶν ὅ,τι ἦτο υἱός «ἐχθροῦ τοῦ<br />

λαοῦ!»Ὅμως, ἡ ἡγεσία τῆς KGB κατάλαβε, πώς ὁ Ἠλιά, πράγματι,<br />

δέν ἐγνώριζε τίποτα, ἀπό ὅσα ἐγνώριζε ἡ ἴδια. Οὕτως, ὁ Ἠλιά ἔγινε<br />

διακεκριμένος πράκτωρ καί, τελικῶς, ἐστάλη εἰς τήν Γενεύην. Κάποτε<br />

τόν ἐκάλεσαν νά παρουσιασθῆ εἰς τήν Μόσχαν. Ἀνύποπτος ὁ Ἠλιά,<br />

φθάνει εἰς τό Διεθνές ἀεροδρόμιον τῆς Μόσχας, καί διά καλήν του<br />

τύχην συναντᾶ ἕναν συνάδελφον, ὁ ὁποῖος τόν προειδοποιεῖ διά τίς<br />

συνέπειες.<br />

637

Χωρίς χρονοτριβήν, ὁ Ἠλιά τηλεφωνεῖεἰς τόν ἁρμόδιον καί ζητᾶ<br />

νά παρουσιασθῆ τήν ἑπομένην ἡμέραν τό πρωΐ, μέ τήν δικαιολογίαν<br />

ὅ,τι αἰσθάνεται ἀδιάθετος… Ὁ ἁρμόδιος τόν καθησυχάζει διά νά μήν<br />

τοῦ γεννηθοῦν ὑποψίες. Ὁ Ἠλιά ἐπιστρέφει μέ τό ἴδιον ἀεροπλάνον<br />

εἰς τήν Γενεύην καί ζητᾶ πολιτικόν ἄσυλον. Ἀξίζει νά σημειωθῆ, πώς<br />

οἱ πράκτορες τῆς KGB ἦσαν ἐφοδιασμένοι μέ εἰδικές ταυτότητες καί<br />

κανείς δέν ἐτόλμα νά τούς ἐρωτήση, διατί καί ποῦ μεταβαίνουν.<br />

Βερσαλλίες, Ὀκτώβριος1987.<br />

Ἅς ἐπιστρέψωμεν ὅμως, εἰς τά ἐπακόλουθα τῆς πολυκρότου δίκης.<br />

Ἐπιστρέφοντας εἰς τήν Ἑλλάδαν, ἐκτός τοῦ φίλου καί συναδέλφου<br />

Παύλου Ἀναστασιάδη, εἶχα παρέα καί τόν ἀπόστρατον Στρατηγόν<br />

Δημήτριον Χονδροκούκην, πρώην βουλευτήν τοῦ ΠΑΣΟΚ, ὁ<br />

ὁποῖος ἐπέρασεν εἰς τήν Νέαν Δημοκρατίαν. Ὁ Στρατηγός εἶχε κληθεῖ<br />

ἐπίσης ὡς μάρτυς ὑπερασπίσεως τοῦ «ECONOMIST» ὅμως, οἱ συνήγοροι<br />

ἐθεώρησαν περιττήν τήν μαρτυρίαν του, λόγω τῆς συντριπτικής<br />

καταθέσεώς μου. Ἦτο ὅμως, παρών εἰς τήν δίκην. Συζητώντας<br />

τοῦ εἶπα, πώς ἐπιστρέφοντας εἰς τάς Ἀθήνας θά ὑπέβαλα μήνυσιν<br />

ἐναντίον τοῦ Γ. Μπόμπολα, τῆς θυγατρός του, τοῦ Λ. Τσιριγωτάκη<br />

καί τοῦ Α. Φιλιπποπούλου.<br />

Ὁ Στρατηγός μέ ἐσυμβούλευσε νά μήν τά βάλω ἐγώ ἕνας πτωχός<br />

μέ ἕναν τόσον πλούσιον καί ἐπικίνδυνον ἄνθρωπον ὡσάν τόν Γ. Μπό-<br />

638

μπολαν, ὁ ὁποῖος, εἰς τήν Ἑλλάδαν, δύναται νά μέ συντρίψη. Τοῦ<br />

ἀπήντησα, πώς δέν ἠδυνάμην νά ἀνεχθῶ τήν συμπεριφοράν των καί<br />

θά ἐπροχωροῦσα εἰς τήν μήνυσιν, μέ οἰονδήποτε τίμημα. Τό μόνον<br />

πού τόν ἐρώτησα ἦτο, ἄν θά δεχόταν νά καταθέση ὡς μάρτυς, διά<br />

τήν ἀπάνθρωπον μεταχείρισίν μου ἀπό τήν πλευράν τῆς ἐφημερίδος<br />

«ΕΘΝΟΣ» καί τήν ἄποψίν του, διά τά ἄθλια δημοσιεύματά της εἰς<br />

βάρος μου.<br />

Μοῦ ὑπεσχέθη νά τό πράξη. Φθάνοντας εἰς τήν Ἑλλάδαν, μοῦ<br />

τηλεφωνοῦσε συχνῶς, μέχρι τήν στιγμήν πού τοῦ ἐθύμισα τήν ὑπόσχεσίν<br />

του. Ἄρχισε καί αὐτός τά ἀκκίσματα, διά νά μήν κρατήση τόν<br />

λόγον του. Ἀπό τότε, ἔπαψα νά ἔχω ἐπαφήν μαζί του καί δέν γνωρίζω,<br />

τί ἀπέγινε. Ἕνα δεύτερον βῆμα ἦτο νά γράψω εἰς τόν ἰδιοκτήτην<br />

τοῦ «ECONOMIST» ἐπιστολήν, τόν ὁποῖον ὑπερασπίσθην, χωρίς<br />

νά ἀπαιτήσω οἰκονομικά ὀφέλη, ζητώντας του νά ἀναλάβη τά ἔξοδα<br />

τῆς δίκης, κατά τοῦ Γ. Μπόμπολα. Ἡ ἀπάντησις ἦτο ἀνταξία τῶν<br />

αἰωνίως ἀχάριστων καί φλεγματικῶν Ἄγγλων: «Εἶναι πλέον ἀργά!<br />

Ἔπρεπε νά τό συζητήσωμεν ἐνωρίτερον!..»<br />

Ὁ ἀείμνηστος φίλος μου Διονύσης Στάθης, εἶχε πρόσβασιν εἰς<br />

τόν Γ. Μπόμπολα καί, μαθαίνοντας τήν συμπεριφοράν τοῦ Ἄγγλου,<br />

ἐξοργίσθη. «Εἶσαι κουτός! – μοῦ εἶπε. Ἔπρεπε νά μοῦ τό εἶχες πῆ,<br />

πρίν πᾶς νά καταθέσης. Τότε θά μποροῦσα νά μεσολαβήσω εἰς τόν<br />

Μπόμπολαν, καί ἐκεῖνος θά σοῦ ἀγόραζε ἕνα διαμέρισμα διά νά μήν<br />

καταθέσης ἐναντίον τῆς ἐφημερίδος «ΕΘΝΟΣ». Αὐτά παθαίνουν ὅσοι,<br />

δέν κοιτάζουν τό συμφέρον τους!»<br />

Ὅμως, ὑπάρχουν καί καλοί ἄνθρωποι εἰς τόν κόσμον. Ἕνας ἀπό<br />

αὐτούς ἦτο ὁ ἀείμνηστος φίλος μου καί ἕνας ἀπό τούς καλλιτέρους<br />

δικηγόρους τῶν Ἀθηνῶν, ὁ Γεώργιος Μαῦρος, ὁ ὁποῖος μαζί μέ ἕναν<br />

ἄλλον διάσημον ποινικολόγον, τόν Ζήσην Κωνσταντίνου (κάτωθι)<br />

ἀνέλαβαν συνήγοροί μου, χωρίς νά μοῦ ζητήσουν οὔτε μίαν δραχμήν!<br />

Γ. Μαύρος Ζ. Κωνσταντίνου<br />

639

Κατέβαλαν, μάλιστα, ἰδίοις χρήμασι, ἀκόμα καί τά παράβολα<br />

παραστάσεως! Θά τούς εὐγνωμονῶ, ὅσον ζῶ! Ὅσον διά τόν ἀείμνηστον<br />

Γ. Μαῦρον, ὁ ὁποῖος εὗρε τραγικόν θάνατον, συνοδεύοντας τόν<br />

μακαριστόν Πατριάρχην Ἀλεξανδρείας, τοῦ ὁποίου ἦτο νομικός σύμβουλος.<br />

Αἰωνία ἡ μνήμη του!<br />

Ἡ πρώτη δίκη διεξήχθη τήν 9 ην Δεκεμβρίου 1987. Οἱ συκοφάντες<br />

δέν ἐπαρουσιάσθησαν καί κατεδικάσθησαν ἐρήμην εἰς ἑπτάμηνον<br />

φυλάκισιν ὁ καθείς. Ἐκτός αὐτοῦ, τό δικαστήριον ἐπέβαλε καί τήν<br />

καταβολήν χρηματικῆς ἀποζημώσεως εἰς τόν συγγραφέαν 400 χιλιάδων<br />

δραχμῶν εἰς τόν Γ. Μπόμπολαν καί τόν Α. Φιλιππόπουλον καί 15<br />

χιλιάδων εἰς τήν Μαρίαν Μπόμπολα καί τόν Λάμπην Τσιριγωτάκην.<br />

Ἡ ἐφημερίς «ΕΘΝΟΣ» κατεδικάσθη εἰς στέρησιν τῆς ἀτελείας<br />

χάρτου ἐπί 30 ἡμέρες καί εἰς ὑποχρεωτικήν δημοσίευσιν διαψεύσεως<br />

τῶν συκοφαντικῶν καί δυσφημιστικῶν δημοσιευμάτων εἰς σειράν<br />

φύλλων της, εἰς βάρος τοῦ συγγραφέως.<br />

Βεβαίως, οὐδέποτε εἰσέπραξα τίς χρηματικές ἀποζημιώσεις, διότι<br />

οἱ συνήγοροι τῶν συκοφαντῶν ὁδήγησαν τίς δίκες ὡς τόν Ἄρειον Πάγον<br />

ὁπότε, λόγω χρονικοῦ ὁρίου παρεγράφησαν.<br />

Πάντως ἔλαβα ἠθικήν ἱκανοποίησιν καί αὐτό δι’ ἐμέναν εἶναι ὑπέρ<br />

ἀρκετόν.<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

640

ΕΠΙΛΟΓΟΣ<br />

Οἱ σοβιετικοί ἡγέτες, ὁρμώμενοι ἀπό μικροκομματικούς καί ἰδιοτελεῖς<br />

σκοπούς, προσεπάθησαν νά ταυτίσουν τήν ἔννοιαν Κομμουνιστικόν<br />

Κόμμα Σοβιετικῆς Ἑνώσεως μέ τήν ἔννοιαν Πατρίς, ἐνῶ εἰς τήν<br />

πραγματικότηταν ἔβλαψαν τήν Ρωσίαν, εὐτυχῶς, ὄχι ἀνεπανορθώτως!<br />

Ὠστόσον, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, ἔχω τήν συνείδησίν μου καθαράν,<br />

ἐπειδή καί ὅταν ἀκόμα ἤμουν πεπεισμένος κομμουνιστής, εἶχα<br />

ξεκάθαρον τήν διαφοράν τῆς ἐννοίας Πατρίδος Ρωσίας, μέ τήν ἔννοιαν<br />

πού προσεπάθησαν νά ταυτίσουν οἱ μπολσεβίκοι. Ἡ δικαιολογημένη<br />

ἀγανάκτησίς μου, διά ὅσα ἔπραξε ἡ σοβιετική ἡγεσία καί οἱ<br />

λακέδες της δέν ἄλλαξε καθόλου τά αἰσθήματά μου ἀπέναντι εἰς τήν<br />

Ρωσίαν. Δι’ αὐτό καί δέν ἐκπλήρωσα τήν ἀποστολήν, πού προγραμμάτιζαν<br />

οἱ λακέδες τῶν σοβιετικῶν ἡγετῶν.<br />

Ὅλα ὅσα περιέγραψα εἶναι καθαρά ἀλήθεια, ἐπειδή δέν ἐγράφησαν<br />

ἀπό αἴσθημα μίσους. Δύναμαι, ἀκόμα καί νά συγχωρήσω τούς<br />

ἐγκληματίες, ἀλλά ἄν ξεχνοῦσα τά ὅσα διέπραξαν, θά ἤμουν συνένοχός<br />

των, ἀπέναντι εἰς τάς δεκάδας ἑκατομμυρίων τῶν ἀπολύτως<br />

ἀθώων θυμάτων τους. Ποτέ δέν ἤμουν καί δέν θά γίνω προδότης<br />

τῶν δύο Πατρίδων μου.<br />

Πάντα χαίρομαι καί αἰσθάνομαι ὑπερήφανος διά τίς ἐπιτυχίες τῆς<br />

Ρωσίας καί πάντα μοιράζομαι τήν θλίψιν τῶν Ρώσων, ὅταν πλήγεται<br />

ἀπό κάποιαν συμφοράν. Εἰς ἐκείνους τούς ὀλιγάριθμους Ρώσους, οἱ<br />

ὁποῖοι ἀκόμα καί σήμερον μετέχουν εἰς ὀλιγάριθμες διαδηλώσεις,<br />

κρατώντας ἀνά χείρας φωτογραφίες τοῦ Λένιν καί τοῦ Στάλιν, καθώς<br />

ἐπίσης τούς ἀπατημένους Ἕλληνας, τούς παρασυρομένους ἀπό τά<br />

στελέχη τοῦ ΚΚΕ καί τῶν ὅποιων Κομμάτων τῆς «Ἀριστερᾶς», ὑπενθυμίζω<br />

τά λόγια τοῦ Σόλωνος τοῦ Ἀθηναίου, ἑνός ἀπό τούς ἑπτά<br />

σοφούς τῆς ἀρχαιότητος: «… Ἄν ἀπό δικήν σας ἀβλεψίαν σᾶς ἔπληξε<br />

κακόν, μήν κατηγορῆτε δι’ αὐτό τούς θεούς, ἐπειδή ἐσεῖς οἱ ἴδιοι,<br />

παρέχοντας ὅπλα εἰς τούς «ὑπερασπιστάς» σας, οἱ ἴδιοι τούς ἀποθεώσατε<br />

καί ἐξ αἰτίας τους εὑρέθητε ὑπό τόν πικρόν ζυγόν τῆς σκλαβιᾶς».<br />

Ὑπάρχουν καί πολίτες, οἱ ὁποῖοι ζοῦν κάτω ἀπό τό ὅριον τῆς<br />

φτώχειας εἰς τήν σημερινήν Ρωσίαν. Ὅμως, ὑπῆρχαν καί πρίν, μόνον<br />

πού ὀλίγοι τό ἐγνώριζαν, ἐπειδή τήν ἐποχήν τῆς σοβιετικῆς ἐξουσίας,<br />

ἀντί πληροφορήσεως ὑπῆρχε παραπληροφόρησις. Μήν ἑξαπατᾶτε,<br />

641

λοιπόν, τόν ἐαυτόν σας, πώς ἐπί σοβιετικῆς ἐξουσίας δῆθεν ἐζούσατε<br />

καλλίτερον…<br />

Μήν συγχαίετε τήν ἔννοιαν ἰσοπέδωσις, μέ τήν ἔννοιαν ἰσότης.<br />

Ὁ νόμος τῆς προόδου προβλέπει ἀνοδικήν καί ὄχι κατωφερήν<br />

πορείαν. Σκεφθῆτε μέ νηφαλιότηταν καί χωρίς προκαταλήψεις: Εἰς τί<br />

συνίστατο αὐτό τό «καλλίτερον;»<br />

• Εἰς τό ὅτι, πρίν τόν Β΄ Παγκόσμιον πόλεμον, μέ κατασκευασμένην<br />

κατηγορίαν ἐκτελέσθησαν ὁ Τουχατσέφσκυϊ καί σχεδόν δύο χιλιάδες<br />

ἀνώτατοι καί ἀνώτεροι ἰκανότατοι στρατιωτικοί ἡγέτες, ἁφήνοντας<br />

τόν στρατόν, οὐσιαστικῶς, ἀκέφαλον;<br />

• Εἰς τό ὅτι, ΜΟΝΟΝ ὁ Στάλιν δέν ὑπέγραψε τήν Διεθνῆ Σύμβασιν τῆς<br />

Γενεύης «Περί αἰχμαλώτων πολέμου», μέ ἀποτέλεσμα οἱ χιτλερικοί νά<br />

τούς συμπεριφέρονται, ὡσάν νά ἦσαν κτήνη;<br />

• Εἰς τό ὅτι ὁ Στάλιν τούς ἀντιμετώπιζε, ἐκ προοιμίου, ὡς προδότες;<br />

• Εἰς τό ὅτι, ἡ νομενκλατούρα ἔχοντας ἄνετας οἰκίας και διαμερίσματα,<br />

χρησιμοποιοῦσε εἰσέτι «κοντινές» καί «μακρινές» βίλλες,<br />

καταδικάζοντας τήν συντριπτικήν πλειοψηφίαν τῶν πολιτῶν νά ζῆ εἰς<br />

«κομμουνάλκες;»<br />

• Εἰς τό ὅτι, ὑπῆρχαν διά τήν νομενκλατούραν εἰδικά καταστήματα,<br />

ὅπου ἀγόραζαν τά πάντα, εἰς εὐτελεῖς τιμές;<br />

• Εἰς τό ὅτι, ὑπῆρχαν παντοῦ ξενοδοχεῖα διά τά κομματικά στελέχη,<br />

μέ τήν κοινήν ὀνομασίαν «Ὀκτιάμπρσκαγια» εἰς τά ὁποῖα ἡ ἐξυπηρέτησις<br />

καί τό φαγητόν ἦσαν ἐξαιρετικά καί οἱ τιμές εὐτελεῖς;<br />

• Εἰς τό ὅτι, ὑπῆρχαν «κλινικές τοῦ Κρεμλίνου», μέ σινδόνια ἀτλαζένια<br />

καί ἐξαιρετικήν ἰατρικήν περίθαλψιν, εἰς ἀντίθεσιν μέ τά νοσοκομεία<br />

διά τούς ἁπλούς πολίτας;<br />

• Εἰς τό ὅτι, ὑπῆρχαν τά φαρμακεία τοῦ «Κρεμλίνου» καί τῆς KGB,<br />

ὅπου ἠδύναντο νά ἀγοράζουν ὁποιοδήποτε φάρμακον ἐγχωρίου καί<br />

ξένης παραγωγῆς εἰς τιμές κόστους, εἰς ἀντίθεσιν μέ τά φαρμακεία<br />

διά τούς ἁπλούς πολίτας, εἰς τά ὁποῖα, πολλές φορές δέν εὔρισκες<br />

οὔτε βαμβάκι, ἔστω καί «σοβιετικῆς» ποιότητος;<br />

• Εἰς τό ὅτι, ὑπῆρχαν τά ἀπλησίαστα διά τούς ἁπλούς πολίτας καταστήματα<br />

«Μπιριόσκα», ὅπου οἱ ξένοι τουρίστες καί ἡ νομενκλατούρα<br />

ἠδύναντο νά ἀγοράζουν εἰσαγόμενα εἴδη ἤ ὅτι καλλίτερον παρῆγε ἡ<br />

Σοβιετική Ἕνωσις πάμφθηνα;<br />

• Εἰς τό ὅτι, ὅσοι «πληβεῖοι» κατόρθωναν νά πάρουν μέρος εἰς τουριστικά<br />

ταξίδια τοῦ ἐξωτερικοῦ, κατέβαλαν ἐν ἀγνοίαν τους καί τά<br />

642

ἔξοδα τῶν καταδοτῶν, οἱ ὁποῖοι τούς παρακολουθοῦσαν ἀγρύπνως<br />

καί, ἐπιστρέφοντας, τούς κατέδιδαν;<br />

Πιστέψατέ με, ὅταν ὑπογραμμίζω, ὅτι ἡ ἐξάλειψις μειονεκτημάτων,<br />

πού συσσωρεύθησαν δεκαετίες ὁλόκληρες, δέν εἶναι καθόλου<br />

εὔκολος ὑπόθεσις, ἀκόμα καί εἰς κράτη μικρᾶς ἐκτάσεως καί πληθυσμοῦ.<br />

Ὡστόσον, παρακολουθώντας καθημερινῶς τά τεκταινόμενα εἰς<br />

τήν Ρωσικήν Ὁμοσπονδίαν, χαίρομαι, ἐπειδή σήμερον, πέρα ἀπό τό<br />

τοῦνελ, διακρίνω φῶς!<br />

Ὡς παράδειγμα διά τούς «νοσταλγούς» τῆς Σοβιετικῆς ἐξουσίας,<br />

ἀλλά καί ὅσων ἐναποθέτουν τήν τύχην τους καί τίς τύχες τοῦ Ἑλληνικοῦ<br />

λαοῦ εἰς τάς διαθέσεις τῶν Κομμάτων τόσον τοῦ ΚΚΕ, ὅσον καί<br />

τῆς «Προοδευτικῆς Ἀριστερᾶς», παραθέτω τίς «Ἀναμνήσεις ἑνός<br />

σοβιετικοῦ χαμάλη», ὅπως τίς ἔλαβα ἀπό τό Διαδίκτυον:<br />

«… Σήμερον, αὐτά τά θυμᾶσαι γελώντας καί μέ ἀμηχανίαν:«Εἶναι<br />

δυνατόν νά μήν πρόκειται διά παραμύθι;» Καί ὅμως, αὐτή ἦτο ἡ<br />

πραγματικότης. Ἤμουν περίπου 30 ἐτῶν καί ὅλοι μας ἤμεθα εὐτυχεῖς!<br />

Οἱ νεολαῖοι, ἅς διαβάσουν τό κείμενον καί ἅς σκεφθοῦν: Ἀξίζει νά ἐπιθυμοῦν<br />

τήν ἐπιστροφήν εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, εἰς τούς «ἐχθρούς τοῦ λαοῦ»<br />

κλπ; Αὐτό συνέβη εἰς τά τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ 1970, ὅταν ἐπικρατοῦσε<br />

ἡ ἐποχή τῆς «γενικῆς εὐτυχίας καί πλήρους εὐφορίας». Εἰς<br />

τά καταστήματα ὅμως, δέν ὑπῆρχε τίποτα!<br />

Μά, πῶς τίποτα; Ἁπλῶς, τίποτα. Δηλαδή, τεράστιοι κύβοι μαργαρίνης<br />

καί τεχνητοῦ λίπους ὑπῆρχαν. Ὑπῆρχε τοματοχυμός εἰς τεράστια<br />

δοχεῖα. Καθώς ἐπίσης χυμός δαμάσκηνου. Ὑπῆρχε καί σακχαρωμένο<br />

νερό εἰς βάζα τριῶν λίτρων, μέ τήν ὀνομασίαν: «Χυμός Σημύδος».<br />

Ὑπῆρχαν καί κονσέρβες (πολύ ὠφέλιμες, λένε) «Θαλασσινά<br />

φύκια». Καί ἄλλα πολλά ὑπῆρχαν, τόσον «ὠφέλιμα» καί «θρεπτικά».<br />

Ὅμως, νά εἰσέλθης ἁπλῶς εἰς ἕνα κατάστημα καί νά ἀγοράσης, κάτι<br />

νά φᾶς, αὐτό δέν ὑπῆρχε! Τό ρῆμα ἀγοράζω κάτι διά νά φάω, εἶχε<br />

ἀντικατασταθεῖ μέ τήν φράσιν: «Κατόρθωσα νά βρῶ».<br />

Προσωπικῶς, ἤμουν πατέρας μίας νεογέννητης θυγατέρας. Εἶχα<br />

τήν τύχη νά ἔχω ἀρκετόν ἐλεύθερον χρόνον: τρεῖς ἡμέρες τήν ἐβδομάδαν.<br />

Δι’ αὐτό, βλέποντας εἰς τήν πόρταν τοῦ συνοικιακοῦ μπακάλικου<br />

μίαν ἀνακοίνωσιν, γραμμένην μέ τό χέρι: «Ζητεῖται χαμάλης»,<br />

πῆγα εἰς τό Γραφεῖον τοῦ Διευθυντοῦ. Ἦτο γυναίκα καί ἀμέσως συμφωνήσαμε.<br />

Ὁ μισθός ἦτο μικρός:70-80 ρούβλια. Ἀλλά, εἰς τά τέλη<br />

τῆς δεκαετίας τοῦ 1970, ἡ εὐημερία ἑνός χαμάλη εἰς μπακάλικο<br />

643

ἐμετράτο, ἄραγε εἰς χρῆμα; Τά χρήματα ἀποτελοῦσαν μόνον ἕνα<br />

μικρόν ποσόν, προερχόμενον ἀπό τά «μπόνους» τῶν πωλήσεων τροφίμων.<br />

Εἶναι ἀξιοσημείωτον τό γεγονός ὅ,τι εἰς τήν πόλιν Σβερντλόφσκ,<br />

ὄχι μόνον εἰς τά τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ 1970, ἀλλά ἀπό τῆς συστάσεώς<br />

της, εἰς τά μπακάλικα δέν εὕρισκες κρέας. Ὑπῆρχεν κάποιον<br />

«θαῦμα» ἀπό κόκκαλα, πού ὀνομαζόταν: «συστατικόν σούπας» καί<br />

ἄν εὕρισκες, ἐθεωρεῖτο ἀπίθανος ἐπιτυχία, ὅσον διά ἀληθινόν κρέας,<br />

οὐδέποτε! Ἡ ἀδελφή μου ἔφερνε κρέας, ὅταν ἐπήγαινε ἀεροπορικῶς<br />

μέ ἀποστολήν εἰς τήν Μόσχαν, δηλαδή, ἀπό ἀπόστασιν δύο καί πλέον<br />

χιλιομέτρων. Πολύ ἀνέτως!<br />

Ὑπῆρχε καί τέτοια περίοδος, πού τό γάλα το ἔδιδαν μέ δελτίον<br />

εἰς ἔγκυες γυναῖκες καί παιδιά ὡς 8 ἐτῶν. Ἔπρεπε ὅμως, νά σταθῆς<br />

εἰς τήν «οὐράν», ἀπό τίς πέντε τό πρωΐ – τό μπακάλικο ἄνοιγε εἰς τάς<br />

ὀκτώ – ἐπειδή ἡ ποσότης γάλακτος ἦτο μικρά καί – παρά τό δελτίον<br />

– ἠδύνατο νά τελειώση. Μερικές φορές ἐτύχαινε νά τελειώση πρίν<br />

ἔλθη ἡ σειρά μου, πρᾶγμα ἑξαιρετικῶς δυσάρεστον! Ἔβριζα σκαιῶς<br />

καί μεγαλοφώνως. Ὁρισμένες φορές, ἀντί γάλακτος, ἔφερναν κάποιο<br />

«γαλακτοκομικόν προϊόν», τό ὁποῖον ἦτο θρεπτικόν, ἀλλά διά βρέφος<br />

δύο ἐτῶν, εἰς κάποιον βαθμόν, ἀκατάλληλον. Εἰς τά δελτία ἀναγραφόταν:<br />

«Γαλακτοκομικά προϊόντα» καί δέν ἠδύνασο νά δημιουργήσης<br />

σκάνδαλον. Κάποτε «ἔρριχναν» καί κόττες. Δηλαδή, τίς πωλοῦσαν,<br />

ἀλλά τό ρῆμα «ρίπτω κάποιο ἐμπόρευμα πρός πώλησιν», «ἔδινε<br />

καί ἔπαιρνε», ὅπως λέμε λαϊκῶς… Οἱ κόττες ἦσαν μελανιασμένες,<br />

σκευρωμένες, γεμᾶτες «ξεχασμένα» πούπουλα, «κτενάκια» εἰς τά<br />

τυλιγμένα μέ περγαμηνήν κεφάλια καί μελαγχολικῶς κλεισμένα διά<br />

παντός ματάκια… Ἰδιαιτέρως θλιμμένα ἔδειχναν τά νυχάκια εἰς τά<br />

ποδαράκια, ἀπό τά ὁποῖα ἠδύνασω νά βράσης πηχτή, ἀλλά τά κεφάλια<br />

ἦσαν διά πέταμα. Τό θέαμά τους σοῦ πάγωνε τήν ψυχήν…<br />

Μέ ἄλλα λόγια: «Καί διηγώντάς τα… νά κλαῖς».<br />

Γενικῶς, ἡ ζωή περνοῦσε μέ συλλογισμούς: «Ποῦ νά βρῶ, κάτι<br />

φαγώσιμον». Ἐκεῖνα τά ἔτη, κατά τά φαινόμενα, ἐγεννήθη ἡ παραδοξολογία:<br />

«Εἰς τά καταστήματα δέν ὑπάρχει τίποτα, ἀλλά τά ψυγεῖα<br />

εἰς τάς κατοικίας ἦσαν φορτωμένα». Βεβαίως. Ἔπεσες εἰς τήν περίπτωσιν<br />

νά πωλῆται σαλάμι, ἀγοράζεις ἕνα «παλούκι», βάρους ὡς δύο<br />

κιλά καί τό διατηρεῖς μέχρι νά… πρασινίση. Βρῆκες βούτυρο, ἀμέσως<br />

ἀγοράζεις κάπου ἐνάμισυ κιλό καί τό βάζεις εἰς τήν κατάψυξιν… Καί<br />

644

οὐ τό καθεξῆς! Οὕτως, τό ψυγεῖον ἦτο πράγματι γεμᾶτον ἀπό τά<br />

πάντα! Ἰδιαιτέρως, ἄν ὑπολογίσης ὅ,τι τά ψυγεῖα τότε δέν ἦσαν ὅπως<br />

τά σημερινά, ὥστε δέν ἦτο δύσκολος ὑπόθεσις νά τά γεμίσης εἰς τό<br />

ἔπακρον…<br />

Αὐτά εἶναι προοίμιον δι’ ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ἐκείνην τήν ἐποχήν<br />

τήν θυμοῦνται ὡς σάντουϊτς τῆς μητρός τους ἤ ὡς παιδικά φιλμάκια<br />

«κινουμένων σχεδίων». Ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἦσαν γονεῖς ἐκεῖνα τά ἔτη,<br />

ἀκόμα καί χωρίς αὐτά, τά ὁποῖα παραθέτω, τά θυμοῦνται, ἐπειδή κάτι<br />

τέτοιο δέν ξεχνιέται. Οὕτως, κάποιαν θαυμάσιαν ἡμέραν – αὐτό δέν<br />

ἀποτελεῖ στερεοτυπίαν – ἐγώ, ἕνα πνευματικόν ἀγόρι, ἀπό καλήν<br />

ἑβραϊκήν οἰκογένειαν, πηγαίνω εἰς τό μπακάλικον, τοῦ Νότιο- Δυτικοῦ<br />

τμήματος τῆς πόλεως Σβερντλόφσκ, εἰς τό σταυροδρόμι τῆς ὁδοῦ<br />

Μπελορέτσενσκαγια μέ τήν πάροδον Βστρέτσναγια (διά νά εἶναι<br />

κατανοητόν πώς δέν πῆγα εἰς κεντρικόν μπακάλικον), ἄλλαξα ροῦχα,<br />

φορώντας τήν κλασσικήν μπλέ σατινένιαν φόρμαν καί ἀρχίζω νά<br />

ἐκτελῶ τά δύσκολα, ἀλλά σεβαστά καθήκοντα τοῦ χαμάλη.<br />

Ἰδοῦ καί ἡ πρώτη ἐντολή: «Ἐμπρός, Μπορμενταλάκι, πιάσε καί<br />

κόψε κρέας!» Ἐσκέφθηκα ὅ,τι παράκουσα καί ἐρώτησα: «Τί;»<br />

– «Κόψε κρέας, σοῦ λένε! Ἐντός ὀλίγου ἔρχονται ἀπό τόν Ὑγειονομικόν<br />

Σταθμόν Ἐπιδημιῶν καί τόν Σταθμόν Πυροσβεστικῆς καί<br />

πρέπει νά τούς ἑτοιμάσωμεν δῶρα!»<br />

Μπαίνω εἰς τό ψυγεῖον (τό ψυγεῖον τοῦ μπακάλικου δέν ἦτο<br />

ὅπως τά ψυγεῖα, πού ἀγόραζαν οἱ πολίτες, ἀλλά ὁλόκληρη αἴθουσα<br />

καί πιό ψυχρή). Αἴφνης, βρίσκομαι εἰς τόν Παράδεισον! Εἰς τά τοιχώματα,<br />

ἀνάμεσα εἰς μίαν παγωμένην ἀχλύν, κλυδωνίζονταν σφαχτά<br />

κρέατα! Ὅποιος θυμᾶται εἰς τήν πρώτην ταινίαν «Ρόκκυ», τό κρεοπωλεῖον,<br />

ὅπου ἐπροπονεῖτο ὁ Ἰταλός «ἐπιβήτορας», περίπου τό ἴδιο.<br />

Εἰς τό μέσον τῆς αἰθούσης ἦτο μία τεράστια σχίζα, εἰς τήν ὁποίαν ἦτο<br />

μπηγμένον ἕνα τσεκούρι. Ἔστω καί τώρα, βάλε πάνω της τό κεφάλι<br />

τοῦ Γιεμελιᾶν Πουγκατσώφ. 25<br />

_____________________________<br />

25. Ὁ Γιεμελιᾶν Ἰβάνοβιτς Πουγκατσώφ, ἦτο Κοζάκος γαιοκτήμων, ἡγέτης μίας<br />

φοβερῆς κοζάκικης ἐξεγέρσεως τῆς περιοχῆς τοῦ Ντόν κατά τῆς τσαρίνας τῆς<br />

Ρωσίας, Αἰκατερίνης τῆς Μεγάλης. Ἐσφετερίσθη τόν Θρόνον, ὑπό τό ὄνομα Πιότρ<br />

Φιόντοροβιτς. Τελικῶς, ἐνικήθη ἀπό τόν Στρατάρχην Ἀλεξάντρ Σουβόρωφ. Τόν<br />

Σεπτέμβριον τοῦ 1774, ὀπαδοί του τόν παρέδωσαν εἰς τίς τσαρικές Ἀρχές καί εἰς τίς<br />

10 (21) Ἰανουαρίου 1775 ἐξετελέσθη μέ μερικούς ὀπαδούς του εἰς μίαν ἀπό τίς<br />

κεντρικές πλατεῖες τῆς Μόσχας. (Σ.τ.Σ.).<br />

645

Ἄρα, ἔπρεπε νά ξεκρεμάσω ἀπό το τσιγκέλι τό παγωμένον, πολύ<br />

βαρύ σφαχτόν, νά τό τοποθετήσω στήν σχίζαν, νά τό κρατήσω ἀκίνητον<br />

μέ τό ἀριστερόν χέρι καί μέ τό δεξί, νά σηκώσω παλληκαρίσια<br />

τό τσεκούρι καί νά τό κατεβάσω μέ φόραν, κόβοντας μέ ἀκρίβειαν τό<br />

μερίδιον καθενός. Καί ὅλα αὐτά, ἔπρεπε νά τά καταφέρη ὁ υἱός καθηγητοῦ,<br />

διπλωματοῦχος φιλόλογος.<br />

Καί, τί νομίζετε; Τό ἔκοψα. Εἶναι ἀλήθεια ὅ,τι δέν ὑπολογίζονται<br />

τά πλανίσματα κρέατος καί κοκκάλων, πού ἐσκέπασαν τό πάτωμα τοῦ<br />

ψυγείου… Ὅ,τι ἀπέμεινε, τό ἐτύλιξα ὑπερηφάνως εἰς ἐφημερίδαν καί<br />

προσωπικῶς τό ἔφερα εἰς τήν Διευθύντριαν – μίαν πολύ βαμμένην<br />

κυρίαν μέ ἄσπρον ἐπενδύτην καί στρογγυλόν καπέλον, ἀπό ἰκτίδαν<br />

εἰς τήν κεφαλήν, χωμένον ὡς τά αὐτιά της.<br />

Ἡ σκύλα, οὔτε ἐγύρισε νά μέ δῆ. Οὔτε νά πῆ:<br />

– «Διά τήν θαυμασίως ἐκτελεσμένην ἐντολήν, ἀγαπητέ Μπορμεντάλ,<br />

σᾶς βραβεύω μέ αὐτό τό ὀρεκτικόν μοσχαρίσιον μπουτάκι».<br />

Ξέχασέ το! Γενικῶς, λιγοστές ἀπό τίς λιχουδιές αὐτοῦ τοῦ σιχαμεροῦ<br />

περιφερειακοῦ μπακάλικου, προσφέρονταν εἰς τούς ὑπαλλήλους του.<br />

Παρά τό γεγονός ὅτι τά ράφια τῆς ἀποθήκης τοῦ μπακάλικου ἦσαν<br />

φορτωμένα μέ κίτρινες «μυλόπετρες» διαφόρων τυριῶν, κάθε ἄλλο,<br />

παρά μποροῦσες νά πάρης κάτι ἀπό ἐκεῖ, πόσον μάλιστα, νά τό βγάλης<br />

διά πώλησιν.<br />

Ἐσεῖς, οἱ πολίτες δέν μπορῆτε νά φαντασθῆτε κάν τήν ἀφθονίαν,<br />

πού διέθετε τό ἐπαρχιακόν μας μπακάλικον! Οὔτε καί τίς ἀνθυγειϊνές<br />

συνθῆκες, πού ἐβασίλευαν εἰς τούς βοηθητικούς χώρους του! Ἄν τό<br />

ἐγνωρίζατε, ποτέ εἰς τήν ζωήν σας δέν θά ἀγοράζατε, ἅς ποῦμε, βούτυρον.<br />

Διά νά κόψουν ἕνα κομμάτι ἀπό τόν παγωμένον νοτερόν<br />

κύβον τοῦ βουτύρου, ἅς ποῦμε 30 κιλῶν, ἐφώναζαν ἐμέναν καί ἐγώ,<br />

στηρίζοντας πάνω του τήν χείραν μου, μέ τήν ὁποίαν, προηγουμένως,<br />

ἔπιανα ἄγνωστον τί, μέ τό ἄλλον τόν ἔκοβα εἰς τεμάχια μέ ἕνα<br />

ἀτσάλινον σύρμα, πού ἦτο πεταμένον, ἄγνωστον ποῦ. Ἀλλά ὁ λαός<br />

θυμᾶται ὡς τώρα, ἐκεῖνο τό εὔγευστον βούτυρον, πού κάποτε ὑπῆρχεν.<br />

Τί θαυμάσιον γεγονός ἦτο ἡ ἄφιξις φορτίου κρέμας γάλακτος!<br />

Δέν μπορῆτε νά φαντασθῆτε, τί σήμαινε αὐτή ἡ ἄφιξις! Ἦτο ὄπερα.<br />

Ἦτο ἀστυνομική ταινία. Ἦτο κωμωδία τοῦ Γκάϊντα. 26 Ὅταν κατέβαζα<br />

ἀπό τό φορτηγόν τίς πελώριες φιάλες, γεμᾶτες κρέμα γάλακτος καί<br />

_____________________________<br />

26. Διάσημος σοβιετικός σκηνοθέτης θεάτρου καί κινηματογράφου.<br />

646

γάλα, ἀμέσως ὅλες οἱ πωλήτριες σχημάτιζαν οὐράν, κρατώντας βαζάκια,<br />

πού ἔφερναν ἀπό τάςκατοικίας τους. Εἰς αὐτά τά βαζάκια ἔρεε ἡ<br />

θαυμάσια, φρέσκια καί κάτασπρη κρέμα γάλακτος. Διά τήν ἀκρίβειαν,<br />

δέν ἔρεε, ἀλλά τά γέμιζαν, διότι ἦτο ἁγνή καί εἶχε τέτοιαν πυκνότηταν<br />

πού, ὅπως λένε, ἠδύνασω νά τήν κόψης μέ μαχαίρι. Ἀλλά οἱ<br />

πωλήτριες, ἦσαν πολλές. Εἰς αὐτές προστίθενταν καί δύο χαμάληδες<br />

τῆς βάρδιας, οἱ προϊστάμενοι τμημάτων καί ἡ Διοίκησις: Διευθυντής,<br />

ὑποδιευθυντής καί λογιστής.<br />

Ἐπίσης ὑπῆρχαν καί οἱ ἰδιαιτέρως οἰκεῖοι, τύπου: ὀδοντίατροι.<br />

Κοντολογίς, μετά ἀπό εἴκοσι λεπτά, ἀπό τά 52 λίτρα, ἀπέμεναν μόλις<br />

τά 2/3. Ὑπῆρχαν καί οἱ οἰκεῖοι Νεύτωνες καί, ἴσως καί ἄλλοι ἀνοικτόμυαλοι!..<br />

Βλέπετε, μετά τήν ἐπιδρομήν αὐτῆς τῆς συμμορίας εἰς<br />

τό φορτίον γάλακτος, πού συγκέντρωνε τό πιό νόστιμον: τό καϊμάκι,<br />

ἀπό τό πυκνόρρευστον γάλα, ἀπέμεναν μόλις τά 2/3. Τότε, ἕνα μέρος<br />

τοῦ γάλακτος, τό ἀνακάτευαν μέ τήν κρέμαν γάλακτος καί τό<br />

ὑπόλοιπόν τό… ἀραίωναν μέ νερό εἴτε μέ τά ὑπολείμματα τοῦ χθεσινοῦ,<br />

ἄν ἀπέμεναν… Ἐμένα, μοῦ ἐμπιστεύονταν τό προσεκτικόν<br />

ἀνακάτεμα, μέχρι τήν ἐπίτευξιν οἰμοιογενούς μάζης καί, ὕστερα, ἡ<br />

τεράστια φιάλη ὁδηγεῖτο εἰς τήν αἴθουσαν πωλήσεων…<br />

Ὁ δέ λαός, ἐκείνην τήν στιγμήν, ἐθυμόταν τά γαλακτοκομικά<br />

προϊόντα, πού ἀγόραζε κάποτε. Ἀλλά, αὐτή ἡ κλοπή (ὅτι ἐπρόκειτο<br />

διά κλοπήν, τό ἐγνώριζαν οἱ πάντες), γινόταν μέ κανόνες φειδωλῆς,<br />

ἐπειδή τό ἐγχείρημα ἐπραγματοποιεῖτο μέ μέτρον, καθημερινῶς, ἀλλά<br />

πάντα τό προϊόν ἦτο φρέσκον! Θυμᾶμαι ὅ,τι κάποτε ἐπεριπλέχθην εἰς<br />

δυσάρεστον ὑπόθεσιν, ἐπειδή ἔφερα εἰς τήν αἴθουσαν πωλήσεων νωπήν<br />

κρέμαν γάλακτος, «ἄρτι ἀφιχθεῖσαν», ἐνῶ εἰς τό ψυγεῖον ὑπῆρχε<br />

ἀκόμα τό 1/3 τοῦ χθεσινοῦ «μείγματος»!..<br />

«Συστατικά σούπας», μοῦ ἐπέτρεπαν ἐπιεικῶς νά παίρνω. Μάλιστα,<br />

οἱ πωλήτριες μέ βοηθοῦσαν καί εἰς τήν ἐπιλογήν, ὥστε εἰς τά<br />

κοκκαλάκια νά ὑπῆρχε παραπανίσιον κρέας. Οἱ ἀγοραστές τά ἑξαφάνιζαν<br />

εἰς τήν στιγμήν, δι’ αὐτό μόλις ἔπεφτε «σύρμα», πώς εἰς τό<br />

μπακάλικον «ἔρριξαν» «συστατικά σούπας», τά ἐξανέμιζαν… μέ ταχύτηταν<br />

φωτός.<br />

Ἀλλά, ἀποθέωσις ἦτο ἡ ἱστορία μέ τά μανταρίνια. Εἰς τό ἐπαρχιακόν<br />

μας μπακάλικον ἔφεραν 35 τόννους μανταρίνια. Ἐπαναλαμβάνω:<br />

35 τόννους! Παραμονές Πρωτοχρονιᾶς, διά τούς βετεράνους<br />

καί τραυματίας τοῦ Μεγάλου Πατριωτικοῦ Πολέμου καί μόνον.<br />

647

Ἀλλά, 35 τόννους! Ἄν ὑπολογίσουμε ὅτι εἰς τό μπακάλικόν μας<br />

ἦσαν ἐγγεγραμμένοι 70-100 βετεράνοι καί τραυματίες (μιλᾶμε διά τά<br />

τέλη τῆς δεκαετίας 1970, ὑπενθυμίζω, ὅταν ὁ ἀριθμός τῶν βετεράνων<br />

ξεπερνοῦσε ὀλίγον τούς πενήντα, ἅς ποῦμε μέχρι ἑξήντα), ὁπότε<br />

μέ ἁπλά μαθηματικά, διά κάθε βετεράνον ἀναλογοῦσαν 3,5 στατῆρες<br />

μανταρινιῶν. Αὐτό, συμφώνως μέ τήν σχεδιασμένην οἰκονομίαν. Ἀπό<br />

τήν πλευράν μου, θέλω νά ὑπογραμμίσω ὅ,τι τά μανταρίνια ἦσαν<br />

συσκευασμένα εἰς καφάσια τῶν 12 κιλῶν. Καί τά φορτηγά, τά ξεφόρτωσα<br />

μόνος μου, ὁ χαζός. Ἀκόμα τό θυμᾶμαι.<br />

Ἡ Διευθύντρια ἀπηγόρευσε κατηγορηματικῶς νά βγοῦν πρός πώλησιν<br />

τά μανταρίνια: Παραμονές Πρωτοχρονιᾶς, τά μανταρίνια ἰσοῦντο<br />

μέ συνάλλαγμα! Ὁπότε, μέ ἐπισταμένην μυστικότηταν, ἀπηγόρευσεν<br />

εἰς τούς ὑπαλλήλους τοῦ μπακάλικου νά πάρουν μανταρίνια<br />

εἰς τάς κατοικίας τους. Διά κανέναν λόγον!<br />

Ἡ χαζή, μέ τό καπέλο ἀπό γούνα ἰκτίδος, δέν ἠδύνατο νά καταλάβη,<br />

τί σημαίνουν 35 τόννοι. Καφάσια μέ πορτοκαλί σφαιρίδια ἦσαν<br />

στοιβαγμένα παντοῦ: εἰς ἀποθῆκας καί βοηθητικούς χώρους. Παρ’<br />

ὅλα αὐτά, δέν ὑπῆρχε χῶρος νά τά τοποθετήσης. Ἀκόμα καί ὁ διάδρομος<br />

ἦτο φορτωμένος ὡς τήν ὀροφήν μέ αὐτά τά καφάσια. Τό<br />

πυκνόν ἄρωμα, πού ἀνέδιδαν τά ἑσπεριδοειδῆ, ἐπρόδιδεν τήν ἐνοχήν<br />

τῆς Διευθύντριας, ἐπειδή γινόταν αἰσθητόν εἰς μεγάλην ἀπόστασιν,<br />

πέραν ἀπό τό τετράγωνον, πού ἀνῆκε τό ταπεινόν γκρίζον κτίριον μέ<br />

τήν φωτεινήν ἐπιγραφήν: «Τρόφιμα».<br />

Μετά ἀπό ὀλίγες ἡμέρες, ὅταν τό ἄρωμα ἄρχισε νά μετατρέπεται<br />

εἰς δυσωδίαν, ἡ Διευθύντρια ἔδωσε τό σῆμα. Ἐπί δύο ἡμέρες, ἀπό<br />

τήν πίσω εἴσοδον τοῦ μπακάλικου, περνοῦσαν ὡς ἀσταμάτητος χείμαρρος,<br />

ἐργαζόμενοι: πολιτοφύλακες, πυροσβέστες, ὑπάλληλοι τοῦ<br />

Ὑγειονομικοῦ Σταθμοῦ Ἐπιδημιῶν καί τοῦ Ὑγειονομικῆς Ἐπιτροπῆς<br />

τῆς Περιοχῆς, παιδίατροι, ὀδοντίατροι, περίεργα ἄτομα, φυσιολογικά<br />

ἄτομα, καλοντυμένα ἄτομα, μή ἀναγνωσίμου ἐπαγγέλματος, γνωστοί<br />

καθοδηγητές σχολικῶν τάξεων, εἰς τάς ὁποῖας φοιτοῦσαν τέκνα γνωστῶν<br />

τῆς Διευθύντριας, ὀδοντίατροι γνωστοί γνωστῶν καθοδηγητῶν<br />

σχολικῶν τάξεων, εἰς τάς ὁποῖας φοιτοῦσαν τέκνα γνωστῶν τῆς Διευθύντριας<br />

καί διάφοροι στενοί συγγενεῖς. Ὅλοι τους ἔφευγαν μέ ἀδιαφανῆ<br />

πακέττα, φιαγμένα ἀπό ἐφημερίδες, εἰς τά ὁποῖα διέκρινες τό<br />

σχῆμα τῶν ἐξωτικῶν φρούτων. Οὕτως, διενεμήθησαν, ἐπωλήθησαν<br />

καί ἐδωρήθησαν, κατά τους ὑπολογισμούς μου, κάπου 12 τόννοι.<br />

648

Ἀπέμεναν ἄλλοι 23 τόννοι! Τότε πήραμε ἐντολήν νά πωληθοῦν<br />

μανταρίνια εἰς βετεράνους καί τραυματίες, διά τούς ὁποίους οὐσιαστικῶς<br />

προορίζονταν, μόλις 5 κιλά τό ἄτομον. Ἔφυγε ἀκόμα μισός<br />

τόννος. Οἱ ὑπάλληλοι τοῦ μπακάλικου πῆραν ἀπό 5 κιλά. Ἄλλα 100-<br />

150 κιλά.<br />

Πωλήσεις εἰς ἁπλούς πολίτας; Ξέχασέ το!<br />

Μερικές ἡμέρες πρίν τήν Πρωτοχρονιάν, ἡ δυσωδία ἔγινε ἀφόρητος.<br />

Τά μανταρίνια εἶναι ἐμπόρευμα, πού φθείρεται συντόμως. Ἀπό<br />

πορτοκαλί, ἔγιναν ἄσπρα, κατόπιν ἐπρασίνισαν, ἐμούχλιασαν καί,<br />

τελικῶς, μετετράπησαν εἰς ἀπεχθῆ, γλοιώδη σφαιρίδια.<br />

Τά ὑπερώριμα ἔσκαγαν καί ὁ χυμός τούς ἔρεε κάτω ἀπό τά πόδια<br />

μου, κάτι πού ἀπέβη ἑξαιρετικῶς ἐπιτυχές δι’ ἐμέναν, ὑπολογίζοντας<br />

ὅτι ἀπό αὐτόν τόν διάδρομον ἔσερνα κιβώτια, καφάσια, φιάλες, μεταλλικά<br />

δοχεῖα καί ἄλλους κύβους βουτύρου, προσπαθώντας νά μήν<br />

χάσω τήν ἰσορροπίαν μου, λόγω αὐτοῦ τοῦ χυλοῦ, πού ἐκάλυπτε τό<br />

πάτωμα τοῦ μπακάλικου καί ἔφθανε σχεδόν μέχρι τούς ἀστραγάλους<br />

μου. Τό σφουγγάρισμα ἦτο ἀνώφελον, ἐπειδή τήν ἑπομένην ἡμέραν<br />

ἐσάπιζαν νέα μανταρίνια, βρέχοντας μέ τόν χυμόν τους τίς μπότες,<br />

κατασκευασμένες ἀπό ὑποκατάστατον δέρματος. 23 τόννοι διαλεγμένων<br />

ἑσπεριδοειδῶν εἶχαν μετατραπεῖ εἰς 23 τόννους σαπίλας.<br />

Ἡ Διευθύντρια ἀπεφάσισε καί ἔδωσε ἐντολήν νά διατεθῆ αὐτή ἡ<br />

σαπίλα πρός πώλησιν! Ὄχι πλέον πρός 3,5 ρούβλια, ἀλλά πρός 35 καπίκια<br />

τό κιλόν, ὡς ἐλαττωματικόν ἐμπόρευμα. Αὐτό, αἰδημόνως ὀνομαζόταν:<br />

«διά κομπόσταν». Οἱ 23 τόννοι, ἐξηφανίσθησαν ἐντός ἠμισίας<br />

ἡμέρας. Μέχρι τώρα δέν μπορῶ νά καταλάβω, διατί ἔπρεπε νά<br />

κρατηθοῦν, ἀφοῦ ὅλοι οἱ «χρειώδεις», εἶχαν ἤδη παραλάβει τό μερίδιόν<br />

τους. Διατί ἔπρεπε νά σαπίση τό ἐμπόρευμα;<br />

Ξεχωριστήν ἱστορίαν ἀποτελεῖ ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖον κερδίζονταν<br />

χρήματα εἰς ἕνα συνηθισμένον κατάστημα τροφίμων. Ὑπενθυμίζω<br />

ὅτι ἐκείνην τήν ἐποχήν, τά οἰνοπνευματώδη ποτά ἐπωλοῦντο<br />

μετά τίς 11:00΄ τό πρωΐ. Ὅμως, ἤδη ἀπό τίς 8:00΄ τό πρωΐ, πού<br />

ἄνοιγε τό κατάστημα, εἰς τό τμῆμα πωλήσεως χυμῶν, ἀνθρακούχου<br />

ὕδατος καί διαφόρων εἰδῶν δροσιστικῶν ποτῶν, πολίτες μέ πρόσωπα<br />

χρώματος μελιτζανί καί τρεμάμενα χέρια, ἐσχημάτιζαν τεραστίαν<br />

οὐράν. Καθένας τους ἔπινε ἕνα ποτήρι χυμοῦ, μασοῦσε μίαν καραμέλλαν,<br />

τό πρόσωπόν του ἔπαιρνε ἕνα χρῶμα ρόδινον καί εὔθυμος<br />

649

ξεκινοῦσε διά τήν ἐργασίαν του: διά τό ἐργοστάσιον, τήν οἰκοδομήν<br />

ἤ κάπου ἀλλοῦ. Θαυματουργός χυμός! – ἀφελῶς ἐσκεπτόμουν ἐγώ,<br />

μέχρι νά ἀνακαλύψω ὅ,τι ἡ Ζώγια, ἡ ὁποία ἐξυπηρετοῦσε αὐτό τό<br />

τμῆμα, ἐκρατοῦσε κάτω ἀπό τόν μπάγκον ἕνα μπουκάλι κονιάκ. Αὐτό<br />

τό μπουκάλι, πού ἐστοίχιζε τότε ἑπτά ρούβλια, σερβιριζόμενον ἀπό<br />

τό πρωΐ, πρός τρία ρούβλια τά 100 γραμμάρια, ἔκανε θαύματα! Τήν<br />

καραμέλλαν, ἡ Ζώγια, μεγάλη ψυχή, τήν προσέφερε ὡς «μεζέν», δωρεάν…<br />

Μά, διατί κονιάκ; Μά, διά τό χρῶμα. Ἔμοιαζε πολύ μέ χυμόν<br />

σταφυλιοῦ. Ἐπωλοῦσε καί βότκα, ἀλλά εἰς τήν «ζούλα» καί μόνον εἰς<br />

καλά ἐξακριβωμένους πελάτες, διά… νά μήν περιμένουν. Καί τήν βότκαν<br />

ὅμως, δέν τήν ἐσέρβιρε εἰς ποτήρια. Εἰς τούς πλέον φτωχούς καί<br />

δύσμοιρους, οἱ ὁποῖοι δέν εἶχαν χρήματα, ἐσέρβιρε ἕνα ποτήρι «ἀλγερινήν»<br />

πρός 80 καπίκια (ἐνῶ ἡ τιμή της, εἰς φιάλην μισῆς λίτρας, ἦτο<br />

ἕνα ρούβλι καί πέντε καπίκια). Γενικῶς, ἡ Ζώγια ζοῦσε μέ εὐθυμίαν<br />

καί εἰλικρινῶς ἐθεωροῦσε πώς ὅλες αὐτές οἱ δολοπλοκίες ἀποτελοῦσαν<br />

τήν δικαίαν ἀμοιβήν διά τήν βαρείαν ἐργασίαν καί τόν μικρόν<br />

μισθόν. Γενικῶς, οἱ πωλήτριες εἶναι μία ξεχωριστή ὑπόθεσις. Ὄντας<br />

διανοούμενος, μοῦ προξενοῦσαν μεγάλην ἐντύπωσιν οἱ συνομιλίες<br />

τους, ὅταν ἐκάθοντο νά κολατσίσουν κατά τό διάλειμμα φαγητοῦ.<br />

(Τά τέρατα, ὅπως ἐγώ, θυμοῦνται ἀκόμα τά ἔτη, ὅταν εἰς τά καταστήματα<br />

ὑπῆρχε διάλειμμα φαγητοῦ: εἰς τά καταστήματα τροφίμων:<br />

13:00΄- 14:00΄ καί εἰς τά ἐμπορικά: 14:00΄- 15:00΄). Ἔκοπταν τυρί<br />

εἰς σχῆμα σαλαμιοῦ, μέ ἔστελναν νά ἀγοράσω ἄρτον εἰς τόν γειτονικόν<br />

φοῦρνον (τίς νύκτες ξεφόρτωναν ἄρτον), χρησιμοποιούσαν καί<br />

ἄλλες λιχουδιές, βεβαίως, δωρεάν καί ἔστρωναν τό τραπέζι, ζέσταιναν<br />

νερό εἰςτό ἠλεκτρικόν τσαγιερόν καί τό διάλειμμα φαγητοῦ ἐκυλοῦσεν<br />

μέ βραδείας φιλοσοφικᾶς συζητήσεις.<br />

– «Νά δοκίμαζες κάτι τέτοιο!» – ἀναφωνοῦσε ἡ πωλήτρια τοῦ<br />

τμήματος σαλαμιῶν, κουνώντας μίαν ράβδον σαλαμιοῦ ἀπό ἐντόσθια,<br />

πού ἐθύμιζε ἀληθῶς πέος ὀνάγρου.«Τί λέτε, κορίτσια;»<br />

Καί τά κορίτσια χαχάνιζαν ἠχηρῶς. Οἱ σεξουαλικές σχέσεις, γενικῶς,<br />

ἦσαν τό πλέον ἀνεξάντλητον θέμα διά ἀστεϊσμούς. Τά κορίτσια<br />

μισοῦσαν ἀγρίως τούς ἀγοραστάς, ἐπειδή τά ἐμπόδιζαν νά ἐργασθοῦν.<br />

Αἰωνίως ἔρχονται ὡς ἀτελείωτος χείμαρρος καί ὅλο κάτι θέλουν.<br />

Ἐκτός αὐτοῦ, εἶναι ἰδιότροποι καί ζητοῦν ἀφορμήν διά νά<br />

διαμαρτυρηθοῦν! Πῶς νά ἐπιτύχουν νά μήν δουλεύουν; Ὁρίστε, ἀπέναντι,<br />

εἰς τό περίπτερο μπύρας, εἰς τά σπάνια λεπτά, ὅταν τό ἐφο-<br />

650

δίαζαν μέ μπύραν, ἡ πωλήτρια ἔσκυβε καί ἀπεριφράστως ἐρωτοῦσε<br />

τούς πελάτες, οἱ ὁποῖοι αὐτοστιγμής ἔμπαιναν εἰς τήν σπειροειδήν,<br />

κυματοειδήν οὐράν: – «Τί προτιμᾶτε, ἀραιωμένην ἤ μειωμένην<br />

ποσότηταν;»<br />

Καί οἱ ἄνδρες ἀπαντοῦσαν ἐν χορῶ: – «Μειωμένην ποσότηταν!»<br />

Ἕνας ἀπό αὐτούς ἐξήγησε εἰς ἐμέναν, τόν ἀφελήν: – «Ποῖος ἔχει<br />

διάθεσιν νά πιῆ ἀραιωμένην; Προτιμότερη εἶναι ἡ ὀλιγοτερη, δι’ αὐτό<br />

καί καλύτερη. Ἔτσι, εἴμαστε ὅλοι κερδισμένοι».<br />

Τώρα, ὅταν διαβάζω τίς βαθυστόχαστες ἀποφάνσεις τῶν γεννηθέντων<br />

τήν δεκαετίαν τοῦ 1980, πώς εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ὅλα ἦσαν καλά,<br />

ἁπλῶς μοῦ φαίνονται ἀστεῖες. Μοῦ προξενοῦν ὁμηρικόν γέλιο. Εἶναι<br />

ἀστεῖον νά διαβάζης περί σαλαμιοῦ ἀπό «πραγματικόν κρέας», πού<br />

δένὑπῆρχεν ἀπό γεννήσεώς μου. Διά τίς σχέσεις μεταξύ ἀνθρώπων.<br />

Διά τόν σεβασμόν τοῦ ἐπαγγέλματος. Γενικῶς, δι’ ὅλα, ὅσα δέν ὑπῆρξαν,<br />

ἀλλά μέ τόν καιρόν μετετράπησαν εἰς νοσταλγικόν θρύλον. Καί<br />

ὅταν ἀρχίζουν νά ἀναστενάζουν, ὑψώνοντας τό βλέμμα τους εἰς τόν<br />

οὐρανόν, διά τήν πτῶσιν τῶν ἠθῶν εἰς τήν σημερινήν Ρωσίαν,<br />

ὀρθώνεται ἔμπροσθέν μου ζωντανή ἡ Ταμάρα, φορώντας τόν λερόν<br />

ἄσπρον ἐπενδύτην, σφικτά τεντωμένον ἐπάνω ἀπό τήν ἐντόνως κόκκινην<br />

μάλλινην ζακέταν, μέ τόν κολλαρισμένον σκοῦφον, κρατώντας<br />

μέ τήν ἀφράτην χείραν τήν ράβδον σαλαμιοῦ ἀπό ἐντόσθια, πού<br />

ἐθύμιζε, γνωρίζετε τί, ἐντός τοῦ χυλοῦ μανταρινιοῦ, ὡς τά γόνατα,<br />

συμβολίζοντας τήν ἀφθονίαν τοῦ «Ἀναπτυγμένου Σοσιαλισμοῦ».<br />

Ἅς δώσω τόπον εἰςτήν ὀργήν!<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Εἰς τήν θέσιν τῶν «ζωντανῶν πτωμάτων» – ποῖος δέν θυμᾶται<br />

αὐτόν τόν χαρακτηρισμόν τῶν σοβιετικῶν ἡγετῶν – βλέπω τίς ζωηρές,<br />

νεανικές καί εὐγενικές φυσιογνωμίες τῶν νέων ἡγετῶν, πού δέν<br />

πετοῦν τέτοιες ἠχηρές, ἀλλά κενές φράσεις, ὅπως: «Θά φθάσωμεν<br />

καί θά ξεπεράσωμεν τίς ΗΠΑ!..» Ἀντιθέτως, γνωρίζουν καί φροντίζουν<br />

νά ἐξαλείψουν τά προβλήματα, νά ἐξυγιάνουν τήν οἰκονομίαν<br />

τῆς χώρας καί νά ἀνεβάσουν τό βιοτικόν ἐπίπεδον τοῦ πληθυσμοῦ.<br />

Ὅμως, ἀγαπητοί συμπατριῶτες, κάτοικοι τῆς Ρωσικῆς Ὁμοσπονδίας,<br />

σᾶς καλῶ νά ἁπαλλαγῆτε ἀπό τά ὀλέθρια κατάλοιπα τοῦ παρελθόντος,<br />

νά ἐργάζεστε ἐντίμως καί ἀποδοτικῶς, ὥστε νά βοηθήσετε<br />

εἰς τήν ἀποκατάστασιν τῆς παλαιᾶς δόξης τῆς Ρωσίας. Βλέπετε, εἰς<br />

ἀντίθεσιν μέ τά σοβιετικά ψεύδη, τό τσαρικόν ρούβλι ἦτο τό ἰσχυ-<br />

651

ρότερον νόμισμα τοῦ κόσμου, ἐπειδή ἦτο τό μόνον πού εἶχε κάλυψιν<br />

μέ χρυσόν, κατά 120%. Διά σύγκρισιν, τό δεύτερον ἰσχυρόν νόμισμα<br />

ἐκείνης τῆς ἐποχῆς, τό γαλλικόν φράγκον, εἶχε κάλυψιν μόλις κατά<br />

62%. Τό δολλάριον ΗΠΑ εὐρίσκετο κάπου εἰςτήν 8 ην θέσιν καί ἦτο<br />

περιφρονημένον!<br />

Ὅλα τά ἀνωτέρω ἀφοροῦν καί τούς Ἕλληνας ὀπαδούς τῶν «ἀριστερούλιδων»,<br />

διά νά μάθουν, τί<br />

τούς περιμένει εἰς περίπτωσιν πού<br />

κυβερνήσουν! Ὁ ἴδιος, ἐφρόντιζα<br />

πάντα νά τηρῶ τούς νόμους καί,<br />

ἰδιαιτέρως τούς «ἄγραφους».<br />

Πιθανόν, αὐτό νά ἔπαιξε ρόλον,<br />

ὥστε τόσον ὁ φίλος καί φιλόσοφος<br />

Θεοχάρης Κεσσίδης νά μέ<br />

συμπεριλάβη εἰς τήν «Ἐγκυκλοπαίδειαν<br />

τῶν σοβιετικῶν Ἑλλήνων»,<br />

πού ἐκυκλοφόρησε τό 1994, ἀπό<br />

τό ἐκδοτικόν τῆς Μόσχας «Προγκρές<br />

– Κουλτούρα».<br />

Τό ἔτος 2000, ἀπό τό ἐκδοτικόν<br />

τῆς Τιφλίδος «Κομπινάτ πετσάτυ»<br />

ἐκυκλοφόρησε τό βιβλίον<br />

«Ὁ λαός μου», τοῦ συγγραφέως<br />

Δημήτρη Τσιτλώφ, μέ τόν ὁποῖον δέν ἔτυχε νά γνωρισθῶ. Εἰς τήν σελίδαν<br />

524, μέ τόν τίτλον: «Παράγοντες τοῦ Πολιτισμοῦ καί τῆς Τέχνης»,<br />

ἔχει ἀφιέρωμα καί εἰς τό ἄτομόν μου, μέ ἕνα σύντομον βιογραφικόν<br />

καί ἀναφοράν εἰς τό συγγραφικόν μου ἔργον:<br />

Εἰς τήν σελίδαν 759, μέ τόν τίτλον: «Οἱ σοβιετικοί Ἕλληνες εἰς<br />

652

τήν ἱστορικήν τους Πατρίδαν», ὁ Δημήτρης Τσιτλώφ ἔχει περιλάβει<br />

ἄλλο ἕνα σημείωμα διά τό ἄτομόν μου. Τόν εὐχαριστῶ διά τήν τιμήν.<br />

Εἰς τό μνημείο τοῦ Κρασνοντάρ<br />

τῶν θυμάτων τοῦ Στάλιν<br />

Δίπλα εἰς τά ὀνόματα<br />

στενῶν συγγενῶν<br />

Τήν 28 ην Ὀκτωβρίου 2010, ἡμέραν τοῦ ΟΧΙ, εἰς τό Κρασνοντάρ<br />

ἐτοποθετήθη ὁ θεμέλιος λίθος διά τήν ἀνέγερσιν Μνημείου τῶν θυμάτων<br />

τῆς Γενοκτονίας τῶν Ἑλλήνων τῆς <strong>ΕΣΣΔ</strong>, λόγω τῆς θηριωδίας<br />

τοῦ Στάλιν καί τῶν σύν αὐτῶ μπολσεβίκων. Τά ἀποκαλυπτήρια του<br />

Μνημείου ἐπραγματοποιήθησαν τήν 26 ην Μαρτίου 2011. Μοῦ ἐζήτησαν<br />

νά γράψω εἰς τά Ἕλληνικά καί τά ρωσικά τό ἐπίγραμμα.<br />

Ἐσκέφθηκα ὅτι ἔπρεπε νά εἶναι Ἑλληνοπρεπές καί ἀντάξιον τῶν<br />

ἀρχαίων ἐπιγραμμάτων. Ἔγραψα καί ἐνεκρίθη παμψηφεί:<br />

«ΕΛΛΗΣΙ, ΑΘΩΕΙΣ ΘΥΜΑΣΙ, ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΒΟΥΛΗΣΕΙ<br />

ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ»<br />

653

Μόνον πού εἰς τήν ἐπιτύμβιαν πλάκαν τό ἑλληνικόν κείμενον δέν<br />

ἐγράφθη μέ τήν ἀρχαίαν ἑλληνικήν γραφήν, ὅπως τό ἔγραψα, ἀλλά<br />

εἰς τήν σύγχρονον γραφήν. Λεπτομέρεια….<br />

Οἱ συγγενεῖς μου, ἐφρόντισαν νά μοῦ στείλουν καί τήν τοπικήν<br />

ἐφημερίδαν «Εὔξεινος Πόντος». Διάβασα ἐκτενήν περιγραφήν τοῦ<br />

συμβάντος, καθώς ἐπίσης τόν λόγον τοῦ Ἰωάννου Τζουχᾶ. Πουθενά<br />

καί ἀπό ουδέναν δέν ἀνεφέρθη τό ὄνομα ἐκείνου, ὁ ὁποῖος ἔγραψε<br />

τό ἐπίγραμμα εἰς τήν ἐπιτύμβιαν πλάκαν.<br />

«Λάθεψαν», μᾶλλον, οἱ πρόγονοί μας ἀναγράφοντας τό ὄνομα<br />

τοῦ ἐπιγραφοποιοῦ: Σιμωνίδης ὁ Κεῖος. Ἄλλη μία λεπτομέρεια…<br />

………………………………………………………………………………………………….<br />

Προσφάτως καί συγκεκριμένως τό θέρος τοῦ 2012 μᾶς ἐπεσκέφθησαν<br />

διά 4 ἡμέρες, πρίν πᾶνε ὡς τουρίστες εἰςτήν Κρήτην, ἡ<br />

ἐγγονή μας Γιελένα Βελικάνοβα μέ τόν υἱόν της – πρῶτον δισέγγονόν<br />

μας – Μιχαήλ. Ἐπιστρέφοντας εἰς τήν Μόσχαν, μᾶς τηλεφώνησε καί<br />

μᾶς ἐπληροφόρησε ὅ,τι λαμβάνοντας ὑπ’ ὄψιν τήν οἰκονομικήν κατάστασιν,<br />

πού ἐπεβλήθη εἰς τήν Ἑλλάδαν, μᾶς στέλνει ἀεροπορικά εἰσιτήρια,<br />

ὥστε νά δυνηθωμεν νά τούς ἐπισκεφθοῦμε εἰς τήν Μόσχαν καί<br />

νά χαροῦμε περισσότερον τόν δισέγγονόν μας.<br />

Ἡ ἐγγονή μας Γιελένα<br />

καί πρῶτος δισέγγονος Μίσα!<br />

Ἠναγκάσθην νά δεχθῶ τήν προσφορά της, παραβαίνοντας διά<br />

πρώτην φορᾶν τούς κανόνες μου, λόγω τῆς διαβεβαιώσεώς της, ὅτι<br />

δέν τό ἔπραξε, ὁρμώμενη ἀπό διαθέσεις ἐλεημοσύνης, ἀλλά ὡς ἀπόδειξιν<br />

τῆς ἀνταποδοτικῆς καί εἰλικρινοῦς ἀγάπης της. Οὕτως, 15-25<br />

Ὀκτωβρίου ἐ.ε. πραγματοποιήσαμε αὐτό τό ταξίδι. Μᾶλλον, τό τελευταῖον.<br />

Σημειωτέον ὅ,τι ἡ ἐγγονή μας εἶναι μία καταπληκτική ἠθοποιός, ἡ<br />

ὁποία, ἔχοντας γυρίσει ἤδη ὡς πρωταγωνίστρια 9 ρωσικές ταινίες,<br />

654

βρίσκεται ἤδη εἰς τό Λονδίνον, ὅπου γίνονται τά γυρίσματα μίας<br />

ταινίας διά λογαριασμόν τῆς ἑταιρείας «Paramaount».<br />

Κλείνοντας τό παρόν πόνημα, ἀγαπητέ ἀναγνώστη, παραθέτω<br />

και τούς στίχους πού ἔγραψα 4 Σεπτεμβρίου 2007, ἀφήνοντας τά<br />

πάντα εἰς τήν κρίση σου:<br />

ΕΒΔΟΜΗΝΤΑ…<br />

Τί γρήγορα περοῦν τά χρόνια<br />

κι ἀπό ξανθοί ἤ καστανοί,<br />

μέ τά μαλλιά μας μεσ’ τά χιόνια,<br />

καμμιά φορᾶ καί φαλακροί,<br />

θυμόμαστε τά περασμένα<br />

χρόνια, καλά ἤ ταραγμένα…<br />

Ἀκόμα χθές ἤμουν ἑξήντα,<br />

δέν τά γιορτάζαμε μαζί;<br />

Κι’ ὅμως, περάσαν δέκα χρόνια,<br />

ἔπιασα πιά τά ἑβδομῆντα!..<br />

Ὅσοι δέν ζήσαν ἄδικα,<br />

πάντα κάτι ἀφήνουν.<br />

Ἐάν ἀνήκω σέ αὐτούς,<br />

ἄλλοι θέ νά τό κρίνουν.<br />

655

Βιογραφικόν σημείωμα<br />

Ὁ Κώστας Μαυρόπουλος, δημοσιογράφος, μετάφραστής,<br />

ποιητής καί συγγραφεύς, ἐγεννήθη εἰς τήν παράκτιον<br />

πόλιν τοῦ Καυκάσου Τουαψέ 4 Σεπτεμβρίου<br />

1937. Τόν Αὔγουστον τοῦ 1938 ἐπανεπατρίσθη μέ τήν<br />

οἰκογένειάν του καί ἐγκατεστάθησαν εἰς τάς Ἀθήνας.<br />

Τό 1955 ἀπεφοίτησεν ἀπό τό Α΄ Πρότυπον Γυμνάσιον<br />

Ἀρρένων Ἀθηνῶν καί εἰσῆλθε μέ ἄριστα εἰς τό Ἠλεκτρονικόν<br />

Κολλέγιον «Μαρκόνι» τοῦ Πειραιῶς, ἀλλά ἐξ<br />

αἰτίας οἰκογενειακῶν καί οἰκονομικῶν ἀναγκῶν ἐγκαταλείπει<br />

τίς σπουδές του καί κατατάσσεται ἐθελοντής εἰς τήν Ἀεροπορίαν.<br />

Μετά τό πέρας τῆς θητείας του, τήν περίοδον 1959-1961 ἐργάζεται<br />

ὡς ζωγράφος-διακοσμητής.<br />

14 Αὐγούστου 1961 μεταβαίνει εἰς τήν <strong>ΕΣΣΔ</strong>, ὅπου ἐπί 15 ἔτη ἐργάζεται<br />

εἰς τήν Ἑλληνικήν σύνταξιν τοῦ Κεντρικοῦ Ράδιοφωνικοῦ Σταθμοῦ<br />

τῆς Μόσχας καί, παραλλήλως, σπουδάζει Δημοσιογραφίαν, συνεργάζεται<br />

μέ τό Πατριαρχεῖον Μόσχας καί Πασῶν Ρωσιῶν, τό ὁποῖον τόν τιμᾶ μέ<br />

Εἰδικόν Χρυσόν ἀναμνηστικόν Μετάλλιον, μέ τό Πρακτορείον Τύπου<br />

«Νόβοστυ», μέ τό Κινηματογραφικόν Στούντιο Φίλμ Ντοκυμαντέρ καί<br />

τά τελευταῖα ἔτη, πρό τοῦ ἐπαναπατρισμοῦ του, διδάσκει εἰς τό Κρατικόν<br />

Ἰνστιτοῦτον Διεθνῶν Σχέσεων τῆς Μόσχας καί τό Πανεπιστήμιον<br />

Φιλίας τῶν Λαῶν «Πατρίς Λουμοῦμπα» τῆς Μόσχας.<br />

14 Αὐγούστου 1976 ἐπαναπατρίζεται καί ἐγκαθίσταται εἰς τάς Ἀθήνας.<br />

Τό ἴδιον ἔτος ἀναλαμβάνει Ὑπεύθυνος τῶν ἐκπομπῶν διά τήν Ρωσίαν<br />

εἰς τήν ΕΡΑ-5 (Φωνή τῆς Ἑλλάδος) ἐνῶ, παραλλήλως, τήν περίοδον<br />

1977-1981 συνεργάζεται μέ τό Γραφεῖον Τύπου τῆς Νέας Δημοκρατίας<br />

ὡς εἰδικός διά τάς χώρας τοῦ Συμφώνου τῆς Βαρσοβίας. Ἔχει<br />

διατελέσει συνεργάτης καί Ἀρχισυντάκτης διαφόρων ἐφημερίδων καί<br />

περιοδικῶν.<br />

Εἰς τό διάστημα 28.11.1991-28.12.1992, με Προτροπήν τοῦ τότε<br />

Ὑπουργοῦ Ἐξωτερικῶν Ἀντώνη Σαμαρᾶ, παραιτεῖται ἀπό Προϊστάμενος<br />

ροῆς προγραμμάτων τῆς «Φωνῆς τῆς Ἑλλάδας» καί ἀναλαμβάνει εἰς τό<br />

Ε.Ι.Υ.Α.Π.Ο.Ε. Διευθυντής τοῦ Μεταφραστικοῦ.<br />

Ἀπό τό 1996 εἶναι μέλος τοῦ Ἐπιστημόνικοῦ Συμβουλίου τῆς «ΕΕΠΡ»<br />

(Ἕνωσις Ἐπιστημόνων Παιδαγωγῶν Ρωσίας), Τμήματος τοῦ Πανρωσικοῦ<br />

Ἱδρύματος Παιδείας.<br />

29 Μαΐου 1997 μέ δικήν του πρωτοβουλίαν οἱ Κρατικές Ράδιοφωνίες<br />

«Φωνή τῆς Ἑλλάδος» καί «Φωνή τῆς Ρωσίας», διά πρώτην φορᾶν<br />

εἰςτήν ἱστορίαν τους, πραγματοποιοῦν ἀπό κοινοῦ «Ραδιογέφυραν».<br />

4 Σεπτεμβρίου 1997 παραιτεῖται ἀπό Ὑπεύθυνός τῶν ἐκπομπῶν διά<br />

τήν Ρωσίαν καί συνταξιοδοτεῖται.<br />

Ἀπό 11 Μαρτίου ὡς 12 Αὐγούστου 2000, μέ τήν ἰδιότηταν τοῦ ἐπικεφαλῆς<br />

ὁμάδος μεταφραστῶν, ἀναχωρεῖ μέ ἀξιωματικούς καί ὑπαξιω-<br />

656

ματικούς τῆς Ἑλληνικῆς Πολεμικῆς Ἀεροπορίας διά τήν Ρωσικήν Ὁμοσπονδίαν,<br />

ὅπου ἐκπαιδεύονται εἰς τήν χρῆσιν τοῦ πυραυλικοῦ συστήματος<br />

C-300.<br />

Εἰς τό διάστημα 1 Ἰουνίου – 17 Ὀκτωβρίου 2001 ἐργάζεται εἰς τήν<br />

Βάσιν τοῦ Πολεμικού Ναυτικοῦ τῆς Ἑλλάδος ὡς μεταφραστῆς τῆς ὁμάδος<br />

ἐγγυήσεως Ρώσων εἰδικῶν ἀπό τά ναυπηγεῖα «ΑΛΜΑΖ», τῆς Ἁγίας<br />

Πετρουπόλεως προμηθευτῶν τῶν περιφήμων ἀποβατικῶν «ΖΟΥΜΠΡ»<br />

καί ἀπό 17 Ὀκτωβρίου 2001 μέχρι 3 Ἰουλίου 2006 ὡς Διευθυντής τῆς<br />

Ἀντιπροσωπείας τῶν ναυπηγείων «ΑΛΜΑΖ» εἰςτήν Ἑλλάδαν.<br />

12 Νοεμβρίου 2009 γίνεται μέλος τῆς Πανελληνίου Ἑνώσεως Ποντίων<br />

Ἀξιωματικῶν «Ἀλέξανδρος Ὑψηλάντης» (Π.Ε.Π.Α.) καί, ταυτοχρόνως,<br />

τῆς Ἑνώσεως Συμμάχων Πολεμιστῶν Μακεδονικοῦ Μετώπου<br />

(Ε.Σ.Μ.Μ.).<br />

Ὁ Πρόεδρος τῆς Π.Ε.Π.Α. καί Ὕπατος Πρόεδρος τῆς Ε.Σ.Π.Μ.Μ.,<br />

Γεώργιος Τσαλουχίδης 22 Φεβρουαρίου 2011 διά τήν προσφοράν του<br />

εἰςτίς Ἔνοπλες Δυνάμεις τῆς Ἑλλάδος, τοῦ ἀπονέμει Ἀναμνηστικόν Μετάλλιον<br />

καί Εὔφημον μνείαν.<br />

Ἔχει μεταφράσει ἀπό τήν ρωσικήν γλώσσαν εἰς τήν ἑλληνικήν:<br />

«Ὁ αἰνιγματικός θάνατος τοῦ Στάλιν» - Α. Αὐταρχάνωφ<br />

«Θά ἐπιζήση ἄραγε ἡ <strong>ΕΣΣΔ</strong> ὡς τό 1984;» - Α. Ἀμαλρίκ<br />

«Ὁ Λένιν στήν Ζυρίχη» - Α. Σολζενίτσιν.<br />

«Τό πορτραῖτο ἑνός τυράννου» - Α. Ἀντώνωφ-Ὀφσέγιενκο.<br />

«Ἀναμνήσεις ἑνός σοβιετικοῦ διπλωμάτου 1922-23» - Σ. Ἀράλωφ<br />

«Οὐζμπεκιστᾶν – στό κατώφλι τοῦ ΚΑ΄ αἰώνα» - Ἰσλάμ Καρίμωφ<br />

«Ποντιακά παραμύθια» - Εὕα Ἀκριτίδου.<br />

«Ἀνθολογία ποιημάτων καί πεζῶν» - Α. Πούσκιν (πρός ἔκδοσιν)<br />

«Ἀνθολογία ποιημάτων καί πεζῶν» - Μ. Λέρμαντωφ (πρός ἔκδοσιν)<br />

«Ἀνθολογία διηγημάτων» - Ι. Μπούνιν (πρός ἔκδοσιν)<br />

«Τό τέρας τῆς Πετρούπολης» - Ε. Γκράφφ.<br />

«Ἡ ἐκστρατεία κατά τῶν Ἑλλήνων» - Ἰβᾶν Τζουχᾶ (πρός ἔκδοσιν)<br />

«Παῖδες Ἑλλήνων, ἴτε» - Μπαρίς Κόστιν.<br />

Ἀπό τήν ἑλληνικήν γλώσσαν εἰςτήν ρωσικήν:<br />

«Ἀθλητισμός – ἕνας ἔρωτας ἀλλοιώτικος» - Θέμου Γκουλιώνη.<br />

Ὡς συγγραφεύς ἔχει γράψει τά βιβλία:<br />

«Ἐδῶ Μόσχα! 15 χρόνια στό μικρόφωνο»<br />

«Ὁ θρυλικός ἀνιχνευτής ΒΑΣΙΛΗΣ ΦΗΣΑΤΙΔΗΣ»<br />

«<strong>36</strong> ἔτη πρό τοῦ μικροφώνου» (ἑλληνικά καί ρωσικά) (πρός ἔκδοσιν)<br />

«Θέλω νά τά πῶ!» (πρός ἔκδοσιν)<br />

«Χίλια χρόνια ἀπό τόν ἐκχριστιανισμόν τῆς Ρωσίας – Ἡ ἐκκλησία εἰςτήν<br />

Σοβιετικήν Ἕνωσιν – χθές καί σήμερον» (πρός ἔκδοσιν)<br />

«Η ΙΣΤΟΡΙΑ <strong>ΤΟΥ</strong> ΠΟΝ<strong>ΤΟΥ</strong> – σάν μυθιστόρημα» (πρός ἔκδοσιν)<br />

Διά ἐργασίας καί συνεργασίας τοῦ ἔχει τιμηθεῖ μέ πολλά ἑλληνικά<br />

καί ξένα μετάλλια, καθώς ἐπίσης μέ εὔφημες μνεῖες.<br />

657

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!