04_2018

W opracowaniach literaturowych [1], [3], [4]
przedstawione zostały najczęściej spotykane błędy
podczas wykonywania połączeń spawanych.
Zaliczyć do nich można brak przetopu, występowanie
pęcherzy gazowych, zbyt małe grubości
spoin lub skrócenie ich długości w porównaniu
z projektem. Ponadto, dodać można wykonanie
połączeń w miejscach w projekcie nieprzewidzianych,
np. miejsca, w których występują znaczne
siły przekrojowe w elemencie, oraz całkowite
zaniechanie wykonania spoin. Jest to spowodowane
brakiem dokładności wykonawców i brakiem
należytego nadzoru. Kolejnym problemem
jest wykonanie na placu budowy odpowiednich
badań jakości uzyskanych połączeń, a wręcz samych
spoin, np. badań ultradźwiękowych czy
radiograficznych. Powyższe wady znacząco wpływają
na nośność połączeń i całej konstrukcji
[1, 3, 4]. Na fot.1 przedstawiono wadliwie wykonane
spoiny spawane.
Połączenia śrubowe, pomimo łatwiejszej technologii
wykonania w porównaniu do połączeń
spawanych, są często przedmiotem ekspertyz
i prac naukowych w odniesieniu do popełnianych
błędów podczas ich wykonywania. Przykłady
uchybień przedstawione w [1], [3], [5] w znacznym
stopniu pokrywają się, co świadczy o powszechności
ich występowania. Jest to zjawisko
szokujące, szczególnie biorąc pod uwagę duże
rozmiary konstrukcji stalowych i wykonywanych
obiektów.
Głównymi elementami w połączeniach śrubowych
są śruby i to ich dotyczy znaczna cześć popełnianych
błędów. Zmiana średnicy śrub, głównie
zastosowanie łączników o mniejszej średnicy
i czasem też o innej klasie, w stosunku do założeń
projektowych, prowadzi do zmniejszenia nośności
połączenia i bezpieczeństwa konstrukcji.
Często zabieg ten jest spowodowany złym wykonaniem
otworów w blachach węzłowych, co
prowadzi do braku możliwości dokładnego ich
spasowania. W takim wypadku łatwiejsze do wykonania
jest wykorzystanie śrub o mniejszej
średnicy niż wykonanie nowych otworów lub wykonanie
jednego z elementów na nowo. Zmiana
taka prowadzić może do wypadku podczas montażu
lub katastrofy gotowej konstrukcji [1, 3, 5]. Inną
konsekwencją źle spasowanych otworów jest
praca śrub odchylonych od osi prostopadłej do
płaszczyzny połączenia, co prowadzi do zmiany
schematu pracy śruby i w rezultacie może doprowadzić
do jej zniszczenia [5].
Rys. 2. Atrapa śruby w połączeniu [5].
Kolejnym błędem jest wykorzystywanie za krótkich
śrub, co jest skutkiem rozwarcia styku
w połączeniu (głównie w połączeniu doczołowym)
lub korygowania braku styku poprzez stosowanie
blach dystansowych o odpowiednich grubościach.
Pomimo zwiększenia grubości połączenia, długość
śrub nie jest korygowana, przez co nakrętki
nie zachodzą na całej swojej długości na trzpień
śrub. Stosowane są również śruby gwintowane
na całej długości zamiast gwintowanych tylko
na części trzpienia, co jest niezgodne z projektem
i zasadami sztuki budowlanej [1, 3, 5].
Niedopuszczalna jest również zamiana śrub
sprężających na zwykłe, co powoduje zmianę
schematu pracy całego połączenia, jak również
samych śrub. Niewłaściwe sprężenie śrub, poprzez
dokręcenie śrub zbyt małymi lub całkowicie przypadkowymi
momentami, nie powinno mieć miejsca
chociażby ze względu na wysoką dostępność
odpowiednich narzędzi, np. kluczy dynamometrycznych.
Na pracę połączenia ma wpływ styk
łączonych blach, a w połączeniach sprężanych rozwarcie
nie powinno przekraczać 1 mm. Niejednokrotnie
zdarza się też, że pozostawiane są całkowicie
niedokręcone śruby w połączeniach [1, 3, 5].
MAGAZYN STUDENCKI „POLIFORUM” 29