Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Str. 10<br />
PRAWO W ROLNICTWIE<br />
Naruszanie wyłącznego prawa szkodzi. Również rolnikom<br />
Nielegalne uprawy zagrożeniem<br />
Naruszanie wyłącznego prawa szkodzi nie tylko hodowcom, ale też samym rolnikom. Środki pozyskane przez hodowcę<br />
z tytułu opłat licencyjnych i za odstępstwo rolne są istotnym wkładem w rozwój hodowli, niezbędnym do opracowywania nowych<br />
odmian. Bez tych funduszy postęp biologiczny jest niemożliwy. Dlatego hodowcy roślin chronią odmiany wyłącznym prawem.<br />
Naruszanie tego prawa nie tylko przyczynia się do zubożenia oferty nowych odmian, lecz także wiąże się z dotkliwymi<br />
sankcjami cywilnoprawnymi. O czym powinni więc pamiętać rolnicy, aby ustrzec się naruszenia wyłącznego prawa?<br />
Jak każdy przedsiębiorca, rolnik<br />
szuka oszczędności – często nabywa<br />
więc do siewu tańsze nasiona<br />
na targowisku, od przypadkowego<br />
sprzedawcy (np. z ogłoszenia)<br />
lub od innego rolnika, w ramach<br />
tzw. „wymiany sąsiedzkiej”. Wielu<br />
rolników nie zdaje sobie sprawy,<br />
że ryzyko naruszenia wyłącznego<br />
prawa hodowcy do odmiany jest<br />
wtedy niemal stuprocentowe. Prawo<br />
łamie zarówno sprzedawca lub<br />
życzliwy sąsiad, jak i rolnik, który<br />
wysieje odmianę prawnie chronioną<br />
uzyskaną w taki sposób.<br />
Użycie do siewu nabytego ma-<br />
teriału paszowego, konsumpcyjnego<br />
lub innego niesiewnego jest<br />
nielegalne. Prowadzenie produkcji<br />
ekologicznej, mała powierzchnia zasiewów<br />
lub przeznaczenie zbiorów<br />
„na poplon” albo „na skarmienie”<br />
nie stanowią okoliczności usprawiedliwiających<br />
łamanie prawa. Nieznajomość<br />
nazwy odmiany, którą często<br />
zasłaniają się obie strony transakcji,<br />
również nie zwalnia z odpowiedzialności<br />
cywilnoprawnej i karnej. Nazwę<br />
odmiany łatwo bowiem sprawdzić<br />
w drodze badań na tożsamość<br />
odmianową, wykonywanych w specjalistycznym<br />
laboratorium.<br />
Kupujmy materiał siewny w rzetelnych,<br />
sprawdzonych firmach nasiennych!<br />
Zyskamy pewność, że nasiona<br />
zostały w odpowiedni sposób<br />
wyprodukowane i były prawidłowo<br />
przechowywane. A jeśli trafi się<br />
okazja? Zachowajmy ostrożność,<br />
zwłaszcza, jeśli sprzedawca oferuje<br />
nasiona w podejrzanie niskiej cenie,<br />
bez urzędowych etykiet na workach,<br />
lub też odmawia wystawienia faktu-<br />
ry. Bez dowodu zakupu nie mamy<br />
podstaw do reklamacji, gdyby materiał<br />
siewny okazał się wadliwy, ani<br />
też pewności, że nabyliśmy legalne,<br />
kwalifikowane ziarno.<br />
Naruszeniem wyłącznego prawa<br />
jest też siew ze zbioru odmian mieszańcowych<br />
(F1) i syntetycznych.<br />
Ani krajowa ustawa, ani też rozporządzenia<br />
wspólnotowe nie zezwalają<br />
na ich siew w ramach odstępstwa<br />
rolnego. Oznacza to, że rolnik, który<br />
chce wysiać odmianę mieszańcową<br />
(F1) lub syntetyczną, musi każdorazowo<br />
zakupić materiał kwalifikowany,<br />
ponieważ siew ze zbioru grozi<br />
wysokim odszkodowaniem.<br />
Nie zapominajmy, że ochrona<br />
wyłącznego prawa dotyczy również<br />
przygotowania materiału odmiany<br />
chronionej do siewu lub sadzenia.<br />
Jeśli więc przetwórca chce zarobkowo<br />
przygotowywać do rozmnażania<br />
materiał siewny lub sadzeniaki odmian<br />
objętych ochroną wyłącznego<br />
prawa (a więc – czyścić go, kalibrować,<br />
zaprawiać itp. do siewu),<br />
musi posiadać pisemną licencję od<br />
hodowcy, będącego właścicielem<br />
wyłącznego prawa do danej odmiany.<br />
Nie ma takiego obowiązku, jeśli<br />
przetwórca sam korzysta z odstępstwa<br />
rolnego i materiał przetwarza<br />
wyłącznie dla siebie.<br />
Przetworzenie materiału ze zbioru<br />
odmiany chronionej wyłącznym<br />
prawem powinno odbyć się na<br />
miejscu u rolnika korzystającego<br />
z odstępstwa rolnego. Przeniesienie<br />
materiału ze zbioru w celu przetworzenia<br />
go (np. zaprawienia) poza<br />
gospodarstwem rolnika korzystającego<br />
z odstępstwa rolnego jest<br />
niedozwolone bez zgody hodowcy<br />
tej odmiany, chyba, że przetwórca<br />
jest oficjalnie zarejestrowany<br />
w nasiennej działalności przetwórczej<br />
i zarówno rolnik, jak i przetwórca,<br />
zastosowali wszelkie środki<br />
dokumentujące, umożliwiające<br />
identyfikację materiału poddanego<br />
przetworzeniu i materiał otrzymany<br />
po przetworzeniu.<br />
Agencja Nasienna Sp. z o.o.<br />
Prawo w rolnictwie<br />
Komu szkodzi szara strefa?<br />
Nielegalny obrót materiałem do siewu – zmora hodowców i licencjonowanych producentów nasion. Niestety, ziarno<br />
do siewu za pół ceny ciągle jeszcze znajduje nabywców wśród rolników, nieświadomych tego, że kupując nasiona<br />
w szarej strefie najbardziej szkodzą sami sobie.<br />
Przygodni sprzedawcy<br />
Przypadkowi handlarze na targowisku,<br />
ogłoszeniodawcy w Internecie<br />
lub prasie zwykle nie posiadają<br />
uprawnień, aby sprzedawać ziarno<br />
do siewu – nie są zarejestrowani<br />
w PIORiN-ie jako podmioty prowadzące<br />
obrót mat. siewnym, ani też<br />
Gazeta TARGOWA<br />
Siew ze zbioru – tak, ale…<br />
Rolnik może użyć do siewu ziarno<br />
z własnego zbioru. Musi tylko upewnić<br />
się, czy dana odmiana jest chronie<br />
mają pisemnej zgody (licencji)<br />
od odpowiedniego hodowcy. Oferując<br />
i sprzedając materiał do siewu,<br />
naruszają wyłączne prawo, ryzykując<br />
sankcje cywilnoprawne i karne.<br />
Dobra cena, którą proponuje handlarz,<br />
nie zrekompensuje ryzyka, jakie<br />
ponosi rolnik, który z jego oferty<br />
skorzysta. Przede wszystkim rolnik<br />
nie otrzyma faktury, przez co pozbawia<br />
się możliwości reklamacji w razie<br />
niepowodzenia uprawy – a jest<br />
to bardzo możliwe, bo nie może być<br />
pewien ani jakości kupionego ziarna,<br />
ani też, czy wszystkie dane w ofercie<br />
były zgodne z prawdą. Może też zostać<br />
obciążony odszkodowaniem<br />
przez hodowcę, którego wyłączne<br />
prawo naruszył.<br />
Wymiana sąsiedzka<br />
Pomimo rosnącej świadomości rolników,<br />
ciągle jeszcze zdarzają się przypadki<br />
tzw. „wymiany sąsiedzkiej”.<br />
Rolnicy wymieniają się zebranym<br />
ziarnem do siewu, często nie zdając<br />
sobie sprawy, że łamią przepisy. Wyłączne<br />
prawo dotyczy bowiem nie<br />
tylko oferowania i sprzedaży, ale także<br />
zbywania w inny sposób (czyli np.<br />
zamiany) materiału odmiany chronionej<br />
do siewu. Aby taka wymiana<br />
nie naruszała wył. prawa, hodowca<br />
musiałby wyrazić na nią zgodę.<br />
niona i czy ma on obowiązek rozliczenia<br />
się z hodowcą za odstępstwo<br />
rolne. Inaczej siew będzie naruszał<br />
wyłączne prawo.<br />
Pamiętajmy, że niektóre gatunki<br />
i odmiany nie są dozwolone do<br />
odstępstwa rolnego; jeśli chcemy je<br />
wysiewać, należy każdorazowo kupić<br />
kwalifikat. Ze zbioru nie można<br />
też siać odmian syntetycznych i mieszańcowych<br />
(F1).<br />
Kto na tym traci?<br />
Szara strefa szkodzi hodowcom,<br />
pozbawiając ich wynagrodzenia za<br />
żmudną i kosztowną pracę. Szkodzi<br />
licencjonowanym producentom<br />
mat. siewnego, którym nieuczciwa<br />
konkurencja odbiera klientów. Ale<br />
szkodzi też rolnikom, którzy kupują<br />
nasiona niewiadomego pochodzenia,<br />
gorszej jakości, często zarażone<br />
chorobami, bez możliwości reklamacji.<br />
Siew takiego ziarna w najlepszym<br />
razie może skończyć się niepowodzeniem<br />
zbiorów, a w najgorszym<br />
roszczeniami ze strony hodowcy za<br />
poniesione straty.<br />
Agencja Nasienna Sp. z o.o.
Change language