mevzubahisbitir

sevgiye dâhil değil mi? Zira Selahaddin
Eyyübi’nin Kudüs’ü fethi kendisinden
çok önce İmadüddin Zengi’nin ortaya
koyduğu fetih stratejisinin bir sonucuydu.
PEKI O ZAMAN NERESIDIR KUDÜS?
Kudüs; Mısır, Mezopotamya ve
Anadolu bölgelerinin kesiştiği noktada
bulunan, Akdeniz’in Suriye kıyılarına
yakın bir şehir. Lut gölünün 24 km
batısında bulunan Kudüs Akdeniz
kıyılarına da 52 km uzaklıkta. Kutsal
mekânları barındırmasının yanında
Filistin toprakları; Asya, Afrika ve
Avrupa gibi stratejik önemi büyük olan
kıtaların kavşak noktası. Bu nedenle de
kültür, sanat ve medeniyet alışverişlerinin
yoğun olduğu bölgeler arasında
bir köprü vazifesi görmüş. Oryantalistler
Kudüs’ün tarihini şehrin kuruluşuna
dayandırsalar da:
“Ebû Zerr (radıyallâhu anh) anlatıyor:
Ben, Rasûlullâh’a Yeryüzünde
ilk önce hangi mescidin bina edilip
konulduğunu sordum, bana: ‘el-Mescidü’l-Harâm’
buyurdu. ‘Sonra hangisi’
dedim, ‘el-Mescidü’l-Aksâ’ buyurdu.
Sonra ben: ‘Bu iki mescidin kuruluşu
arasında ne kadar zaman vardır’
dedim, ‘Kırk sene’ buyurdu…”(Buhari,
Enbiya, 60/40)
rivayetinden yola çıkarak bu tarihin ne
kadar eskilere dayandığını
anlayabiliriz.
Adının geçtiği, bilinen, en eski belgelerin
milattan önce 19 ve 18. yüzyıllara
ait Mısır metinleri olduğu söyleniyor.
Çok kez istilalara uğramış ve birçok
devletin hâkimiyeti altına girmiş olan
şehir farklı isimlerle anılmış. Urusalim,
Yeruşalem, Jebus, Jerusalem,
İliya bunlardan bazıları. Müslümanların
şehri almasıyla İliya ismi terkedilerek
Beytü’l Makdis ismi kullanılmaya
başlanmış. Kudüs ismi Memlükler
döneminde yaygınlaşan bir isim.
Kudüs Köşesi
Osmanlı döneminde buna Şerif kelimesi eklenerek Kudsü’ş-Şerif olarak
ifade edilmiş. Osmanlı dönemine ait belge ve sicillerde de
şehir bu ismiyle zikredilir.
Tarih boyunca Kudüs için birçok isim kullanılmıştır. Bu isimlere baktığımızda
genellikle şehrin kutsallıkla ya da barışla nitelendirildiği isimler
olduğunu farkederiz. Mescid-i Aksa ismi ise 144 dönümlük etrafı surla
çevrili alan için İsra suresinin nüzulünden itibaren kullanılmış ve Müslümanların
idaresinde olduğu müddet içerisinde bu kutsal mescidin içine
Kıble Mescidi, Kubbetü’s-Sahra, Mervan ve Burak Mescidi gibi mescidler,
çok sayıda çeşme, kubbe ve çeşitli yapılar inşa edilmiştir.
İslam tarihinde Kudüs’ün ilk fatihi olan Hz. Ömer’in, şehre Cebelü Mükebbir
(Tekbir Dağı)’den girdiği söylenir. Ayrıca hiç kan akıtmadan şehrin
anahtarını patrikten teslim alması da önemli bir nokta. Müslümanlara iki
rekât namaz kıldıran Hz.Ömer’in namazın birinci rekatında İsra suresi
ikinci rekatında ise Sâd suresi okuduğu rivayet edilir. İsra suresinin sebebini
anlayabilsek de neden Sâd suresini okuduğuna dair daha derin bir
tefekkür gerekiyor sanırım. Davud aleyhi selamın kıssasının bulunduğu
Sad suresini okuyarak Hz. Ömer, Davud aleyhi selamın torunları olduğunu
ve kutsal toprakların gerçek fatihlerinin geldiği
mesajını mı veriyordu acaba?
Sonrasında Emeviler, Abbasiler, Memlükler, Eyyübiler, Osmanlı… O kadar
çok iz var ki Mescid-i Aksa’da, Kudüs sokaklarında, şehrin etrafında.
Zeytin dağından şehre baktığınızda bütün asırların, devletlerin, medeniyetlerin
bir tabloya nasıl sığdığına şahit oluyorsunuz. İnsana, zamanda
yolculuğa çıktığı hissini veren bir tablo. Hangi dönemde yaşadığını
insana unutturan, şehre gözünden ziyade yüreğiyle bakanları içine katıp
eriten bir tablo. Sanki şehirleri, insanları değiştiren ve dönüştüren yeni
zaman bu şehre hiç tesir etmemiş gibi. Hem de işgal devletinin şehrin
İslami kimliğini değiştirmek için yaptığı tüm çalışmalara rağmen. Kudüs
yalnız işgale değil, bozulmaya, yozlaşmaya, kimliksizleşmeye, modernleşme
dedikleri ama aslı betonlaşma olan bir musibete ve bunun gibi
birçok şeye direniyor. Sanki buu sahne içinde bizim vazifemiz, rolümüz
de insanı kendi içerisinde bir yolculuğa çıkaran o izlerin peşine düşmek,
bu direnişte şehre destek olmakmış gibi. Sokak sokak, adım adım; tarihi
çeşmeleriyle, medreseleriyle, vakıflarıyla Kudüs’ü tanımakmış gibi.
Tanıdıkça seviyoruz Kudüs’ü, sevdikçe daha fazla tanıyoruz. Ahmet
Murat’ın da dediği gibi “Bir şehri taşına kadar sevmeyi beceren kimsenin
elinden o şehri alamazsınız” diyor meydan okuyoruz. Kudüs bizim için
sadece bir toprak parçası değil. Kudüs bizim pusulamız, yolumuzu aydınlatan
yıldızımız, dostu düşmanı ayırt ettiğimiz turnusol kağıdımız…
41