بررسی عوامل شارلاتانیزم در هنر و تئاتر امروز ایران

More documents

Recommendations

Info

پیش از این که ‏بجببجحث را آغاز کنیم،‏ خوب است اشاره ای داشته باشیم به یک ضدیادداشت حقبریبرر ‏بجتبجحت عنوان ‏«من رانت خوارم،‏ پس هستم»‏ که در سال گذشته توسط حقبریبرر نوشته و توسط گروه تئاتر ا گزیت منتشر شد.‏ ‏«در این وانفسای فرهنگی ‏بمنبممی توان از شبه فرهنگیان و هبرنبررمندانِ‏ کاسبکار نبریبرز یادی نکرد.‏ برخی اساتید،‏ بزرگان و هبرنبررمندابىنبىی که از صدقه سری رانت خواری،‏ اسم و رسمسسممی برای خود به هم زده اند،‏ کارگاه های بازیگری با عناویبىنبىی فریبنده و ویبرتبرریبىنبىی ای چون ‏"تئاتر ا کسبرپبررسیونیسم"،‏ ‏"تئاترفبریبرزیکال"،‏ ‏"تئاتر ‏بىببىی چبریبرز"،‏ ‏"از ایده تا اجرا"‏ و…‏ شکل داده و در پایان دوره قول رفبنتبنن اجرا در فلان سالن و در فلان تارتحیتحخ را به هبرنبررآموزان خود می دهند.‏ بدبهیبههی است که در این دوره ها،‏ فارغ از این که واقعاً‏ آموزشی در کار هست یا خبریبرر،‏ اجرا رفبنتبنن در فلان سالن برای هبرنبررآموزان به یک ملا ک ارزشی تبدیل می شود نه صرفاً‏ مباحث آموزشی این دوره ها.‏ جالب این جاست که برگزارکنندگان این دوره ها اذعان می کنند که هفتاد درصد شهریه ای که از هبرنبررجو طلب می کنند،‏ صرف پرداخت هزینه سالن و تبلیغات می شود.‏ پس آن چه اجرا می شود در اهمھهممیت پاییبىنبىی قرار می گبریبررد چرا که اصل،‏ خودِ‏ اجرا رفبنتبنن است که با پرداخت شهریه های میلیوبىنبىی امکان پذیر می شود.‏ آیا این ‏بمنبممایش ها به اعتلای هبرنبرر تئاتر کمکی می کند؟!»‏ و در ضدیادداشبىتبىی دیگر ‏بجتبجحت عنوان ‏«نگران نباشید؛ منتقدان گاز ‏بمنبممی گبریبررند»‏ چنبنیبنن آوردم:‏ ‏«فضای حا کم بر تئاتر ما به ویژه بعد از انقلاب اسلامی و با مدیریت ناشیانه،‏ نابجببجخردانه و نالایق برخی مدیران به اصطلاح فرهنگی که نه از هبرنبرر سررشته ای داشتند و نه به آن مؤمن بودند،‏ به ‏سمسسممبىتبىی پیش رفت که رفتاری تعارف گونه به یک اصل ارزشی و اخلافىقفىی!‏ در تئاتر و اساسا هبرنبرر بدل شود.‏ این اصلِ‏ ‏بىببىی اصالت باعث شد که مهم ترین دغدغه ها،‏ مشکلات،‏ کاسبىتبىی های ‏مجممجخاطبان،‏ هبرنبررمندان و اهالىللىی فرهنگ در زیر انبوه لایه های عوام فریبانه و پوپولیسبىتبىی حاد مدیریبىتبىی پنهان بافىقفىی ‏بمببمماند و به جایش روشنفکربمنبممابىیبىی قلابىببىی و مذهبىببىی ‏بمنبممابىیبىی شارلاتابىنبىی به منصه ظهور برسد.»‏ این طور که به نظر می رسد بررسی ریشه ها و عوامل نفوذ شارلاتانبریبرزم در رفتار و اندیشه ی برخی شبه هبرنبررمندان امروز تئاتر ما،‏ به مباحث سیاسی و اقتصادی منتج می شود.‏ البته نا گفته ‏بمنبمماند که ساختار مدیریت فرهنگی غلط و اشتباه طی چند دهه ی اخبریبرر و شکست پروژه ی خصوصی سازی تئاتر ایران ‏(که چندی پیش جناب شبریبررخدابىیبىی به تفصیل درباره ی آن پرداختند)(‏‎١‎‏)‏ نبریبرز در پدید آمدن این شرایط نقش به سزابىیبىی را ایفا کرد.‏ با این ‏همھهممه می خواهم در ‏همھهممبنیبنن ابتدای ‏بجببجحث ‏سمشسمما را با خود به تابستان سال ٨٧ ببرببررم.‏ به اتفاق دوستان در لابىببىی یکی از پلاتوهای تئاتر نشسته بودبمیبمم و ‏بجببجحث فوتبال و استقلال و پرسپولیس در میان بود.‏ یکی از افراد آن ‏جمججممع که این روزها به شدت در تئاتر کودک و نوجوان فعال شده است،‏ با حسربىتبىی عجیب زیر لب گفت:«واقعا چه می شد که بازیگران و کارگردانان تئاتر هم به ‏همھهممان مبریبرزابىنبىی که بازیکنان فوتبال پول درمی آورند،‏ دستمزد
می گرفتند و از این فلا کت و بدبجببجخبىتبىی درمی آمدند.»‏ یکی دیگر فورا در جوابش گفت:‏ ‏«ای بابا چه می گو ‏بىیبىی خابمنبمم.‏ اینها ‏بمنبممی گذارند.‏ اینها می دانند که ا گر پول دست هبرنبررمند برسد کارشان ‏بمتبممام است.‏ هبرنبررمند ‏همھهممیشه باید بدبجببجخت و لنگ یک لقمه نان باشد تا صدایش درنیاید.»‏ با توجه به شرایط امروز تئاتر ایران،‏ حتما ملتفت هستید که این عبارات به ظاهر دلسوزانه و خبریبررخواهانه تا چه اندازه سطحی و پیش پاافتاده بوده است.‏ شاهپور شهبازی،‏ مدرس و پژوهشگر هبرنبرر در کتاب ‏«خدمت و خیانت روشنفکران سینمای ایران»‏ این گونه می نویسد:‏ ‏«یکی از ویژگی های تعریف روشنفکر و هبرنبررمند اصیل و تفاوتش از نوع جعلی آن،‏ دقیقا در مواجهه ی صرتحیتحح و رازآمبریبرز با موضوع نیاز مالىللىی و استقلال فردی است.»(‏‎٢‎‏)‏ بله،‏ نیاز مالىللىی و استقلال فردی.‏ با توجه به خاطره ای که از سال ٨٧ تعریف کردم،‏ پر واضح است که هبرنبررمندان تئاتر به خو ‏بىببىی به این مهم واقف بودند که دیگر ‏بمنبممی توانند مثل گذشته زیست کرده و تئاتر کار کنند.‏ وضعیت تورم به مبریبرزان قابل توجهی بالا رفته بود و کسی از اوضاع فردایش خبرببرر نداشت.‏ بسیاری از این مشکلات گریبان گبریبرر اهالىللىی تئاتر شده بود به شکلی که برخی از عهده نان شب و اجاره خانه شان نبریبرز بربمنبممی آمدند.‏ بسیاری این سوال در ذهن شان می چرخید که چگونه می توانند هم نیاز مالىللىی را برطرف کنند و هم استقلال فردی مطلوب خود را داشته باشند.‏ اما پاسخ به این سوال،‏ وسوسه ای دیگر را هم با خود داشت.‏ وسوسه ای ‏همھهممچون دریافت دستمزد ‏همھهممچون درآمدها و قراردادهای میلیاردی بازیکنان فوتبال.‏ در این میان،‏ تئاتر آزاد با کمدی های سطحی نبریبرز وجود داشت و بدون سروصدا کار خودش را ابجنبججام می داد،‏ پولش را درمی آورد و ادعابىیبىی هم نداشت.‏ بسیاری از دانشجویان تئاتر تن به اجرای چنبنیبنن ‏بمنبممایش هابىیبىی دادند و با سری افکنده،‏ استقلال فردی خود را فدای سلیقه ی پیش پاافتاده ی ‏بهتبههیه کنندگان کردند.‏ اما در عوض از پسِ‏ هزینه های جاری خود در کلانشهر ‏بهتبههران برآمدند و کم کم خود نبریبرز تبدیل به یکی از سرمایه گذاران تئاتر ‏بجتبججاری شدند،‏ به طوری که در دانشگاه صحبت از تئاتر ‏بىببىی چبریبرز می کردند،‏ امروزه صحبت از رقص بابا کرم در به شور آمدن هیجانات مردم می کنند.‏ با فرا گبریبرر شدن فضای ‏مجممججازی سودای سلبرببرریبىتبىی شدن نبریبرز به دیگر وسوسه های برخی دوستان تئاتری تبدیل شد،‏ به طوری که سیاست گذاری های تبلیغابىتبىی ‏بمنبممایش ها به ‏سمسسممبىتبىی سوق پیدا کرد که هر چه افراد معروف به ‏سمسسممت سالن ها بیایند،‏ با خودشان اعتبار نبریبرز خواهند آورد.‏ این ترفند یک فرمول ساده داشته و دارد:‏ ‏"حضور سلبرببرریبىتبىی های مهمان + حضورعکاسان بیشبرتبرر+‏ انتشارعکس ها درفضای ‏مجممججازی=‏ مطرح شدن در اجرا و فروش بیشبرتبرر"‏ با ورود اسپانسرهای خرد و کلان به این بازی مضحک،‏ سلبرببرریبىتبىی های بیشبرتبرری رغبت کرده و پا به این عرصه گذاشتند.‏ اسپانسر با آوردن برخی سلبرببرریبىتبىی ها،‏ اعتباری ‏همھهممچون یک ماه استفاده از ‏مجممجحصولاتش را به آبهنبهها می داد و در عوض فروش ‏بمنبممایش خود را تضمبنیبنن می کرد.‏ این شرایط برای سازندگان و عوامل ‏بمنبممایش ها هم ایده آل بود.‏ چرا که هم در فضای ‏مجممججازی و حقیقی دیده می شدند
Page 1: بررسی عوامل شارلات
Page 5 and 6: کمدی به روی صحنه می
Page 7 and 8: اما ‏بجببجحث اصلی

بررسی عوامل شارلاتانیزم در هنر و تئاتر امروز ایران

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?