Flimkien Lulju 2019

Newspaper Post 

LULJU 2019 

Numru 176 

08 – Tqarbina fuq il-qamar 

10 – Kif tqawwi l-fjamma 

11 – Il-ġgant Jean Vanier 

12 – 936 ġimgħa 

13 – Il-lupu li titma’ 

20 – I have no time

BSL 

Britannia Tours 

… il-vjaææ tiegœek jibda hawn! 

Qatta’ 

weekend 

ġewwa 

Lourdes 

Tlet ijiem sħaħ... 

Tluq il-Ġimgħa fil-għaxija 

u lura t-Tnejn fil-għaxija 

Prezz minn €399* 

5-8 ta’ Lulju 


9-12 ta’ Awwissu 


30 ta’ Awwissu – 2 ta’ Settembru 

6-9 ta’ Settembru 

jew Erba’ ijiem sħaħ 

mit-Tnejn fil-għaxija 

sal-Ġimgħa filgħaxija 

Prezz minn €459* 


29 ta’ Lulju – 2 ta’ Awwissu 



16-20 ta’ Settembru 

* Prezzijiet huma bbażati f’bed and breakfast f’lukandi 3 star u jinkludu t-titjiriet, return transfers u taxxi 

Valletta Branch - Tel: 2123 8039 Paola Branch - Tel: 2180 9930 

Mosta Branch - Tel: 2141 3030 Gozo Branch - Rabat Tel: 2156 5620 bsl.com.mt

Dun Joseph Mizzi 

EDITORJAL 

Marzu Lulju 2019 • 3 

SIB TLIET ŻMIEN PUNTI 

SEMPLIĊI 

Papa Franġisku jibqa’ dejjem jisfidana blomeliji 

sbieħ u diretti tiegħu. Dan l-aħħar, 

f’omelija li għamel lill-għaqda internazzjonali 

tal-Caritas, fakkarna fi tliet punti sempliċi iżda 

tassew profondi. 

Waqt li timxi fuq l-Evanġelju, għax dan hu 

l-programm ta’ ħajjitha, il-Knisja trid: 

1. tkun Knisja li jkollha kuraġġ tirrinunzja, 

jiġifieri tħalli warajha, affarijiet tal-imgħoddi. 

Mhux faċli, għax aħna malajr nintrabtu ma’ 

ħafna affarijiet u nibdew ngħidu ‘għax dejjem 

hekk sar’. Il-fidi vera ssaffina mir-rabtiet żejda. 

Biex nimxu wara l-Mulej jeħtieġ li nimxu b’pass 

ħafif, u dan nagħmluh jekk ninħelsu minn 

ċerti piżijiet żejda, anki jekk inħallsu prezz 

għalihom; 

2. tkun Knisja li jkollha l-umiltà li tisma’ billi ma 

tibqax iċ-ċentru tal-attenzjoni, u hekk joktor 

l-interess ġenwin fl-oħrajn; billi ma timponix 

ruħha; ma twebbisx rasha fl-ideat tagħha iżda 

tfittex il-kunsens b’kull mod; 

3. tkun Knisja li jkollha l-kariżma tal-għaqda. 

F’dinja fejn jiddomina l-individwaliżmu u 

l-egoiżmu, il-Knisja trid tkompli tkun strument 

ta’ għaqda fost il-bnedmin kif ukoll tal-għaqda 

tal-bnedmin ma’ Alla. 

Jidhru tliet suġġerimenti żgħar u ħfief, iżda jalla 

kull wieħed u waħda minna jagħmilhom tiegħu! 

Il-Mulej iberikkom. 

Magazin ta’ kull xahar maħruġ 

mill-Kulleġġ tal-Kappillani 

li jitqassam b’xejn lill-familji 

Maltin. 

Biex tirreklama u għal kull 

korrispondenza 

ċempel fuq 2182 8931 jew 

7946 1470 jew bil-posta. 

INDIRIZZ 

Flimkien, Kulleġġ tal-Kappillani 

Kurja, il-Furjana 

EMAIL 

flimkien@maltadiocese.org 

Editur Carmel Conti 

Grafika Outlook Coop 

Stampar Velprint Ltd 

Il-kitba li tidher fil-Flimkien apparti 

l-Editorjal mhux neċessarjament 

tirrifletti l-opinjoni tal-Bord Editorjali. 

RAĠĠ DAWL 

The moon taught me: it’s ok to go 

through phases. The sun taught me: 

no matter how many times you go 

down, keep rising. 

Il-qamar għallimni: ma jimpurtax jekk 

ikollok tgħaddi minn fażijiet. Ix-xemx 

għallmitni: taqa’ kemm-il darba taqa’, 

erġa’ u erġa’ qum.

ĠORĠ TAD‐DOUGHNUTS 

missio jippreżenta 

(V0/1178) 

BARBEQUE TAS‐SAJF 

20 ta’ Lulju 2019 

Ħin: 7:30pm 

Post: Ġnien ta’ Hastings, 

il‐Belt Valletta 

Bil‐parteċipazzjoni 

tat‐tim ta’ u: 

Kbar €20 

Laħam / Tiġieġ / Ħut 

Ikel Veġetarjan 

Tfal €10 

bejn 6 u 12 il-sena 

FRANKIE KUKKU 

JOE DEMICOLI 

KARAOKE COMPETITION 

BILJETTI: Faith Hope & Charity, il-Belt Valletta 

IMEJL: info@missio.org.mt | ĊEMPEL: 2033 0015 

www.showshappening.com 

bil-kollaborazzjoni 

Mgħammdin 

u mibgħuta 

tal-Kunsill Lokali tal-Belt Valletta

MESSAĠĠ TAL-ARĊISQOF 

Lulju 2019 • 5 

NISIMGĦU 

U NILQGĦU 

F’dan iż-żmien nixtieq nistedinkom biex inkunu: 

Knisja li tisma’. Ejjew bħala komunità 

li temmen nisimgħu lill-imnikket, lillimweġġa’, 

lill-irrabjat. Dan hu l-leħen ta’ 

Ġesù fostna. Jekk ma nisimgħuhomx ma 

nkunux qed nisimgħu l-leħen ta’ Ġesù. 

Knisja li tilqa’. Bħala ġemgħa Nisranija 

nħeġġiġkom biex nilqgħu lil kulħadd u ma 

neskludu lil ħadd minn fostna. Għandna 

responsabbiltà kbira bħala Nsara li blimġiba 

u l-kliem tagħna ma nwarrbu u ma 

niskartaw lil ħadd. Ġesù laqa’ u kiel ma’ 

kulħadd. 

Knisja li takkumpanja. Bħala familja 

ta’ Alla, ejjew nimxu mal-poplu tagħna, 

nakkumpanjawhom tul ħajjithom kollha, 

naqsmu magħhom il-ferħ u n-niket 

tagħhom, hekk li jsiru jafu li aħna 

magħhom, fiż-żarbun tagħhom, fis-sabiħ 

u l-ikrah tagħhom. 

Knisja li toħroġ. Bħala poplu ta’ 

Alla aħna postna fid-dinja. Ejjew ma 

ningħalqux fis-sagristija u fin-niċeċ 

tagħna. Aħna msejħin biex inkunu l-melħ 

tal-art, id-dawl tad-dinja u l-ħmira li 

tibdel l-għaġna kollha. Ejjew ma nibżgħux 

‘naqdfu fil-fond’ u nilħqu lil dawk filperiferija, 

lil dawk li ilna ma niltaqgħu 

magħhom, li ilna ma nkellmuhom u 

nuruhom li Alla jħobbhom u li l-Knisja 

tħobbhom ukoll. 

+ Charles J. Scicluna 

Arċisqof ta’ Malta 

KELMA TA’ FRANĠISKU 

Aħna lkoll imsejħin: tajbin u ħżiena. Il-Knisja mhix 

qiegħda biss għat-tajbin jew għal dawk li jidhru 

tajbin jew dawk li jaħsbu li huma tajbin; il-Knisja 

hi għal kulħadd, anzi l-aktar għall-ħżiena, għax 

il-Knisja hi ħniena … Lil min hu f’qiegħ ta’ sodda 

l-isptar, lil min jgħix magħluq fil-ħabs, lil dawk 

li nqabdu fil-gwerra, ngħidilkom: Ħarsu lejn il- 

Kurċifiss. Alla huwa magħkom, u jibqa’ magħkom 

fuq is-salib u jkompli joffri lilu nnifsu bħala Salvatur 

għalina lkoll. (28 ta’ Settembru 2016)

Inti għandek għażla, 

huma m’għandhomx. 

Għadd ta’ tfal f’Malta 

qegħdin jistennew li jiġu 

fostered. 

Iftaħ qalbek u dahrek... 

...agħżel il-fostering 

22959000 | www.fsws.gov.mt 

www.facebook.com/fosteringmalta

Paul Pace SJ 

IL-MISSIERNA 


Faċli ssejjaħlu Missier? 

Minn dan ix-xahar se nibdew sensiela ġdida dwar il-Missierna, 

miktuba minn P. Paul Pace SJ u maqluba għall-Malti minn Joe Huber. 

“Il-bidu tat-talba tal-Missierna jagħtina 

faraġ kbir għax jippermettilna ngħidu 

‘Missierna’.” Dal-kliem sempliċi imma qawwi 

tal-Papa Benedittu jdaħħalna fil-qalba ta’ 

din it-talba. 

Verament, dan hu l-qofol tal-Aħbar it-Tajba 

li ġabilna Ġesù. Aħna ma aħniex ilsiera 

imma wlied Alla. Hu mhux il-‘Ħallieq 

mbiegħed’, lanqas xi ħadd li jimponi l-liġi 

bil-forza. Għall-kuntrarju, hu l-Missier 

maħbub tagħna. 

Madankollu, mhux dejjem faċli lil Alla 

ssejjaħlu ‘Missier’. Ħaġa naturali li l-idea li 

jkollok ta’ Alla tinbena fuq dik tal-missier 

tagħna tal-art – li forsi mhux dejjem uriena 

mħabba. Ġesù biss jgħinna nifhmu xi jfisser 

kliem il-Missier għax Hu l-Iben sa milleternità; 

aħna sirna ħutu, ulied addottivi 

tal-Missier, permezz tiegħu. 

Meta lil Alla nsejħulu Missier, qisna qed 

nistqarru xi ħaġa dwar l-identità tagħna 

nfusna, dwar min aħna: aħna wlied Alla, 

membri tal-familja tiegħu, aħwa ta’ Ġesù. 

Nistgħu nsejħulu Missier qabel kollox 

għaliex Hu jagħmilna wliedu. Dan hu 

l-akbar rigal li tana: “Intom … irċevejtu 

l-Ispirtu li jagħmel minnkom ulied adottivi 

u li bih aħna nistgħu ngħajtu: ‘Abbà! 

Missier!’” (Rum. 8:15) 

Għal Ġesù, il-Missier hu l-għajn ta’ kull ġid. 

Ġesù jistedinna nkunu nixbhu lil Missierna 

tas-smewwiet l-aktar fil-ħniena kbira 

tiegħu: “Itella’ x-xemx sew fuq il-ħżiena u 

sew fuq it-tajbin, u jniżżel ix-xita sew fuq 

min hu tajjeb u sew fuq min mhuwiex” (Mt 

5:45). 

Ġesù jagħtina s-setgħa li nkunu veri wlied 

bħalu, bil-ħila li ngħidu: “Missier, jekk inti 

trid, warrab minni dan il-kalċi! Iżda tkun 

magħmula r-rieda tiegħek u mhux tiegħi” 

(Lq 22:42), u ningħaqdu miegħu fl-aħħar 

kelmiet: “Missier, f’idejk jien nerħi ruħi” 

(Lq 23:46). 

Talba: O Alla Missierna, aħna nafuk biss 

għax Ibnek Ġesù għarrafna l-isem tiegħek 

ta’ Missier. Ma nistgħux nispjegaw it-tifsira 

profonda ta’ dan, b’danakollu inti ttina 

li nġarrbuha kuljum. Agħtina, jekk inhi 

r-rieda tiegħek, li ngħixuha b’moħħna u 

mhux biss b’qalbna, sabiex inkunu nistgħu 

nidħlu fil-moħħ u fil-qalb ta’ Ibnek Ġesù 

Kristu. (Kardinal Carlo Maria Martini)

8 • Lulju 2019 ANNIVERSARJU 

Tqarbina fuq il-qamar 

Ħamsin sena ilu, fl-20 ta’ Lulju 

1969, inkitbet paġna kbira flistorja 

tad-dinja meta żewġt irġiel 

imxew fuq wiċċ il-qamar. Imma 

dak li ġara qabel ma Buzz Aldrin 

u Neil Armstrong għamlu dawk 

l-ewwel passi huwa aktar talgħaġeb. 

Ftit nies jafu dwaru. 

Buzz Aldrin kien jaf li bħall-esploraturi kbar, 

bħal Cristoforo Colombo, kien se jagħmel xi 

ħaġa li qatt ma kienet ġrat fl-istorja qabel. 

X’seta’ jagħmel biex ifakkar l-okkażjoni? Ftit 

jiem biss qabel telaq fuq Apollo 11, Aldrin 

staqsa lill-pastor tal-Knisja Presbiterjana. 

Dan ikkonsagra l-ostja u vażett żgħir blinbid 

u tahom lil Buzz Aldrin biex jeħodhom 

miegħu fl-ispazju. 

Aldrin u Armstrong kienu ilhom biss ftit 

minuti fuq wiċċ il-qamar. Aldrin qabad ilmikrofnu 

u għamel din l-istqarrija pubblika: 

“Nixtieq nieħu din l-opportunità biex nitlob 

lil kull min qed jisma’, hu min hu u qiegħed 

fejn qiegħed, biex jieqaf għal mument biex 

jirrifletti ftit dwar il-ġrajjiet li seħħew f’dawn 

l-aħħar sigħat u jirringrazzja bil-mod kif jaf 

hu.” 

Il-karta biż-żewġ sentenzi li Aldrin 

qara mill-ispazju. 

Wara dan, Aldrin temm it-trażmissjoni 

bir-radju. 400,000 kilometru bogħod minn 

daru, matul dak ir-radio blackout, Aldrin 

fetaħ pakkett tal-plastik li kien fih il-ħobż 

u l-inbid, u ferra’ l-inbid fil-kalċi. Imbagħad 

qara waħdu sentenza mill-vanġelu ta’ San 

Ġwann: “Jiena d-dielja, intom il-friegħi. Min 

jibqa’ fija u jiena fih, dan jagħmel ħafna frott; 

għax mingħajri ma tistgħu tagħmlu xejn” (Ġw 

15:5).

ANNIVERSARJU 


Aldrin kien xtaq li din is-silta tinqara minn 

hemm fuq biex tinstema’ mad-dinja, imma 

fl-aħħar minuta n-NASA ma ħallewhx. 

In-NASA diġà kienet fi ġlieda legali ma’ 

Madelyn Murray O’Hare, oppożitriċi kbira 

tar-reliġjon, wara li l-ekwipaġġ ta’ Apollo 8 

kienu qraw silta mill-Ġenesi dwar il-ħolqien 

tad-dinja. O’Hare sostniet li dan kien imur 

kontra l-Kostituzzjoni tal-Amerika għax imur 

kontra l-prinċipju ta’ separazzjoni bejn knisja 

u stat. Għalkemm aktar tard fil-qorti O’Hare 

tilfet il-kawża, in-NASA kienet inkwetata u 

ma xtaqitx li jkun hemm aktar ‘attivitajiet 

reliġjużi’ fl-ispazju. 

“Kontra qalbi kelli naċċetta,” qal Aldrin. 

“F’dak il-kwiet kilt l-Ostja żgħira u 

xrobt l-inbid. Irringrazzjajt lil Alla għallintelliġenza 

u l-ispirtu li kienu wasslu 

żewġ piloti żgħażagħ bħalna fuq il-Baħar 

tat-Trankwillità. Għalija kien interessanti 

l-ħsieb li l-ewwel likwidu mferra’ fuq ilqamar, 

u l-ewwel ikel mikul, kienu l-ispeċi 

tat-tqarbin.” Interessanti wkoll il-ħsieb li fost 

l-ewwel kliem li ntqalu fuq il-qamar kienu 

l-kliem ta’ Ġesù. 

“Sieħbi, Neil Armstrong,” kompla jgħid 

Buzz Aldrin, “baqa’ josserva kollox minn 

ħdejja, b’rispett, imma ma għadda l-ebda 

kumment. Imma kieku kelli nerġa’ mmur 

illum, ma kontx nagħżel li nitqarben. 

Għalkemm għalija dak kien ġest li fisser 

ħafna, dak li għamilt kien sagrament tal- 

Il-kontenituri li fihom Aldrin ġarr l-Ostja u 

l-Inbid fuq il-Qamar. 

Insara, imma aħna konna ġejna fuq il-qamar 

f’isem l-umanità kollha – sew jekk Insara, 

Lhud, Musulmani kif ukoll anjostiċi u atei. 

Imma dak iż-żmien ma sibtx mezz aħjar 

mit-Tqarbin Nisrani biex b’ġest spiritwali 

nirringrazzja lil Alla tal-avventura kbira tal- 

Apollo 11.” 

Aldrin kien ħejja biċċa kartuna żgħira li 

fuqha kien kiteb żewġ sentenzi. L-ewwel 

waħda kienet dik minn San Ġwann, li qraha 

fis-skiet. It-tieni waħda Aldrin qraha ftit 

qabel ma niżlu lura fil-baħar. Din is-sentenza 

l-oħra, silta minn Salm 8, kienet din: Inħares 

lejn is-smewwiet, għemil subgħajk, il-qamar 

u l-kwiekeb li int qegħedt fihom! X’inhu 

l-bniedem biex tiftakar fih, bin il-bniedem, 

biex taħseb fih?”

10 • Lulju 2019 

KOPPJI 

Kif tqawwi l-fjamma 

1. Faħħar u inkuraġġixxi lill-ieħor 

kuljum … u kkritikah inqas. 

Xejn ma jtappan l-atmosfera ta’ intimità 

bejn il-koppja mit-tgergir u t-tmaqdir. Aħjar 

nibnu u nsaħħu milli nfarrku u nwaqqgħu lil 

xulxin, speċjalment quddiem l-oħrajn. Ftakar 

li meta wieħed minnkom iħossu mgħattan 

dan ifisser li r-relazzjoni tagħkom it-tnejn 

tkun mgħattna. Anthony J. Garcia, fil-ktieb 

Rekindle the Passion While Raising Your 

Kids, jgħid li kull kritika jew tingiża li tagħti 

lill-ieħor trid ‘titpatta’ b’ħames kummenti 

jew azzjonijiet pożittivi fl-istess ġurnata. 

2. Siru l-aqwa ħbieb ta’ xulxin. Ħbieb 

intimi jsibu ħin flimkien u jissapportjaw 

lil xulxin. Imma anki l-aqwa ħbieb xi drabi 

jkollhom xi jgħidu u jieħdu lil xulxin for 

granted. Kull relazzjoni jkollha bżonn naqra 

tiswija kultant. Ibda billi turi lill-ieħor li 

qed tieħu interess fih, kif qed iħossu u minn 

xiex għaddej: biżżejjed telefonata, mixja 

flimkien, ftit ‘fsied’, ikla. Ftakar li f’dawn 

il-mumenti trid turi li qed tagħti attenzjoni 

u tieħu interess fl-ieħor, mhux mumenti fejn 

tiżbroffa u taqla’ minn fuq l-istonku kulma 

jkun inġema’. Imma sibu wkoll mumenti 

adatti oħra meta jkollkom ċans taqsmu ma’ 

xulxin dak li qed idejjaqkom jew itaqqalkom. 

3. Ħu ħsieb saħħtek u d-dehra tiegħek. 

Li tagħti kas saħħtek u d-dehra tiegħek 

jaffettwa ħafna l-intimità ta’ bejnietkom. 

Tistgħu tibdew dieta jew tagħmlu eżerċizzji 

flimkien biex tagħmlu kuraġġ lil xulxin 

(kulħadd għandu bżonn dieta u eżerċizzji, 

anki min hu rqiq!). Agħti kas tad-dehra 

tiegħek, mhux il-ħin kollu mħabbel u 

mitluq. Min jiġi lura mix-xogħol filgħaxija 

żgur li jieħu gost jara wiċċ imbissem. Minnaħa 

l-oħra, meta tmur lura d-dar mixxogħol 

filgħaxija, ipprova ġġorrx miegħek 

id-dar il-problemi u n-nervi li tkun ġemmajt 

fuq ix-xogħol. U għalkemm min ikun id-dar 

ma għandux jintelaq iżżejjed, hekk ukoll int 

m’għandekx tippretendi li l-ieħor ikun jidher 

qisu sejjer għal xi tieġ, speċjalment b’xi 

żewġt itfal imqarqċin iduru ma’ saqajh/a.

Fr Martin Micallef 

JEAN VANIER 


ĠGANT 

ĠENTILI 

Jean Vanier, ta’ 13-il sena, flimkien malfamilja 

tiegħu kellu jitlaq lejn il-Kanada 

hekk kif Franza waqgħet f’idejn in- 

Nażisti. Fil-vjaġġ ħass is-sejħa għal 

karriera fin-Navy Kanadiża – u hekk beda 

karriera fl-arti tal-gwerra. 

Imma fi tmiem il-gwerra mar lura Franza, 

u hemm ra xena li mmarkatlu ħajtu. 

Fl-istazzjon tal-ferrovija ra ħafna nies 

litteralment qishom skeletri ġejjin lura 

mill-kampijiet ta’ konċentrament. Ma setax 

jemmen kif il-bniedem jista’ jasal li jrabbi fih 

tant mibegħda lejn min hu differenti minnu. 

Kien hemm li ħass sejħa oħra: li minn 

bniedem tal-gwerra jsir bniedem ta’ paċi. 

Jean Vanier irriżenja min-Navy u għamel 

esperjenza f’monasteru Trappista fi Franza, 

għex sena f’Fatima, studja u mar jgħallem 

il-filosofija fl-Università ta’ Toronto. 

Meta mar lura Franza huwa ltaqa’ ma’ Patri 

Thomas Philippe, Dumnikan, li stiednu 

jmur miegħu f’istituzzjoni fejn jgħixu rġiel 

b’diżabilità intellettwali. Hemmhekk Jean 

induna kemm dawn in-nies kienu fost 

l-aktar persuni mwarrbin mis-soċjetà. Laqtu 

l-fatt li filwaqt li l-istudenti tiegħu kienu 

jfittxuh biss biex jaraw x’jistgħu jakkwistaw 

mingħandu biex jirnexxu akkademikament, 

għall-kuntrarju dawn kienu jfittxuh biss 

biex jaqsmu miegħu l-ħbiberija sinċiera 

tagħhom. 

Fl-1964, Vanier xtara dar ċkejkna u beda 

jgħix ma’ żewġ persuni b’diżabilità 

intellettwali: Raphael u Philippe. Id-dar 

semmieha L’Arche (Arka). Din l-esperjenza 

ttrasformatu. Dawn il-persuni saru 

l-għalliema tiegħu tal-valuri vera: ta’ kif 

iħobb, kif jittratta lill-oħrajn, kif jirrispetta. 

Hekk twieldu l-komunitajiet li waqqaf, 

magħrufa bħala L’Arche. Diversi nies 

ingħaqdu miegħu u bil-mod il-mod fetaħ 

diversi djar fejn persuni jagħżlu li jgħixu 

ma’ persuni b’diżabilità intellettwali fi djar 

żgħar f’ambjent ta’ familja. Illum insibu 152 

komunità mxerrda f’37 pajjiż. 

Jean Vanier miet f’Pariġi fis-7 ta’ Mejju li 

għadda; kellu 90 sena. Kiteb diversi kotba 

u dar id-dinja jippromovi kultura favur ilħajja, 

ir-rispett u d-drittijiet indaqs għallpersuni 

b’diżabilità. Kien jgħid li jeħtieġ 

niskopru li d-differenza hi teżor u mhux 

theddida. 

Minn fuq l-ajruplan, fi triqtu lura mill- 

Bulgarija, il-Papa Franġisku ċempillu biex 

jirringrazzjah tax-xhieda tiegħu. Vanier 

qagħad jisimgħu imma ma setax jitkellem. 

Il-Papa qal li Vanier kellu ħarsa Nisranija fuq 

il-misterju tal-mewt, tas-salib u tat-tbatija, u 

fuq il-misterju ta’ dawk mormijin mid-dinja. 

Qal ukoll li Vanier ħadem mhux biss għallimwarrbin 

imma wkoll għal min jirriskja 

li jiġi kkundannat għall-mewt anki qabel 

jitwieled.

12 • Lulju 2019 ULIEDNA 

936 

ĠIMGĦA 

Daqshekk għandna ġimgħat 

biex nibnu rabta ma’ wliedna: 

936 ġimgħa. Forsi anki inqas. 

Daqshekk hemm ġimgħat minn meta 

jitwieldu sakemm jagħlqu tmintax. 

Qabel ma jikbru u jtiru, irridu nqattgħu 

ħafna ħin magħhom. Lil uliedna rridu 

ngawduhom issa. Naturalment, dan 

jgħodd ukoll għall-missirijiet. Ftakar li 

ż-żmien li nitilfu ma nġibuh lura qatt. 

1. L-affarijiet ta’ kuljum 

Ma hemmx għalfejn tippjana affarijiet kbar. 

Xi vaganza sabiħa tagħmel tajjeb ħafna, 

veru, imma agħti kas l-aktar tal-affarijiet 

żgħar ta’ kuljum fid-dar: ħin l-ikel, l-użu 

tal-kamra tal-banju, fil-karozza sakemm 

twassalhom, intom u taraw it-tv, għawm 

fis-sajf. 

2. Ħallihom jgħinuk 

Involvihom f’affarijiet li s-soltu tagħmlu 

intom il-kbar: jaħslu l-karozza miegħek, 

jgħinukom tiżbgħu xi bieb, tnaddfu l-box 

room, ‘jgħinukom’ issewwu xi kanna talilma, 

iqattgħu l-ħaxix. Dan jagħtihom gost 

sempliċement għax ikunu magħkom … 

imma oqgħod attent li ma jweġġgħux. 

3. Storja qabel jorqdu 

It-tfal l-għaxqa tagħhom jisimgħu l-istejjer, 

speċjalment qabel jorqdu, u speċjalment 

mill-ġenituri. Dawn aqwa mill-isbaħ film 

fuq it-tv – forsi għax il-preżenza tal-ġenituri 

twennishom kontra l-lupu tal-istorja. 

Żgur li dan hu wieħed mill-aqwa mumenti 

flimkien. 

4. Logħob flimkien 

Logħob ta’ fuq il-mejda bħal Ludo, Snakes 

& Ladders, eċċ. jagħtuhom ħafna gost 

u fl-istess ħin jgħinuhom jiksbu ħiliet 

importanti bħal loġika, strateġija, paċenzja, 

stennija, onestà. Żgur li jibqgħu jiftakruh 

anki wara dawn id-936 ġimgħa. 

5. Itolbu magħhom 

Kellimhom dwar Alla u itlob magħhom. 

Itolbu b’modi differenti, kantaw, 

irringrazzjaw lil Alla tax-xemx nieżla, talbaħar, 

tal-gost flimkien. Tagħtihomx l-idea 

li t-talb hu xi ħaġa li ddejqek u riġida. Is-sajf 

u l-għawm ma għandhomx ifixklukom milli 

tmorru quddiesa flimkien. 

6. Il-maskra tal-arja 

Ftakar fil-messaġġ li tisma’ fuq l-ajruplan 

qabel jitlaq: qabel tlibbes il-maskra tal-arja 

lil uliedek ħu ħsieb ilbisha int l-ewwel. 

Ma tistax tgħin lil uliedek jekk għandek 

bżonn int stess l-għajnuna. Għalhekk, qabel 

kollox ħudu ħsieb tagħkom infuskom u tarrelazzjoni 

tagħkom bħala koppja. Hu minn 

hemm li l-familja tieħu l-arja li għandha 

bżonn.

RIFLESSJONI 


Il-lupu li titma’ 

Lejla waħda, raġel anzjan kien qed 

jitħaddet man-neputi tiegħu dwar 

battalja li sseħħ fil-bniedem. 

“Ibni,” qallu, “il-battalja hija bejn 

żewġt ilpup li qegħdin fina lkoll. Lupu 

minnhom hu ħażin. Huwa r-rabja, 

l-għira, ir-regħba, l-arroganza, li 

titħassar lilek innifsek, li żżomm 

f’qalbek, il-gideb, is-suppervja, is-sens 

ta’ superjorità, u l-egoiżmu. Il-lupu 

l-ieħor hu tajjeb. Huwa l-ferħ, il-paċi, 

l-imħabba, it-tama, is-serenità, l-umiltà, 

il-ħniena, il-qalb tajba, l-empatija, ilġenerożità, 

il-verità, il-kompassjoni, u 

l-fidi.” 

In-neputi qagħad jaħseb għal ftit fuq 

dan il-kliem. Imbagħad staqsa lil 

nannuh, “U liema lupu jirbaħ?” 

The wolf you feed 

One evening, an old man told his 

grandson about a battle that goes on 

inside people. 

He said, “My son, the battle is between 

two ‘wolves’ inside us all. 

One is evil. It is anger, envy, jealousy, 

greed, arrogance, self-pity, resentment, 

lies, false pride, superiority, and ego. 

The other is good. It is joy, peace, love, 

hope, serenity, humility, kindness, 

benevolence, empathy, generosity, truth, 

compassion and faith.” 

The grandson thought about it for a 

minute and then asked his grandfather, 

“Which wolf wins?” 

The old man simply replied, 

“The one you feed.” 

In-nannu anzjan wieġeb sempliċement, 

“Il-lupu li titma’.”

Trid tkun taf kemm tiswa l- proprjetà tiegħek? 

Kurjuż/a dwar il-valur kurrenti? 

Lest/a biex tbiegħ? 

Property Line 

Iż-żmien ma jistenna lil ħadd! 

Taħlix aktar ħin. 

Jew forsi qed tittex xi ħaġa ġdida, xi ħaġa iżgħar jew saħansitra tixtieq issib xi 

ħaġa ikbar bħalha proprjetà? 

Ċempel illum għal appuntament, u nagħtikom stima tal- proprjetà tagħkom B’ XEJN. 

Ċemplu jew ibagħtu messaġġ fuq +(356) 9902 3184 

Sibni fuq Facebook | Instagram 

acPropertyLine 

ac_property_line 

Ma jaqtax qalbu. Lest li tgħin? 

Huancané hija missjoni ġdida fil-Perù. 

Patri Giovanni Cefai, MSSP, illum l-Isqof 

tal-post, għandu biċċa xogħol diffiċli ħafna 

biex jilħaq lil madwar 200,000 persuna li 

jinsabu mxerrdin f’dan il-villaġġ kbir qalb ilmuntanji 

li huwa 4,500 metru ’l fuq mil-livell 

tal-baħar. 

Kif qalilna hu stess, anki biex imur minn 

post għal ieħor huwa diffiċli għax kull 

darba li tagħmel ħafna xita t-toroq jimtlew 

tajn u ilma. Imma Patri Giovanni mhux ser 

jaqta’ qalbu għax jekk kif beda mix-xejn 

f’Arequipa, 50 sena ilu, hekk ukoll huwa qed 

jittama li jibda jibni kollox mill-ġdid, anki 

bl-għajnuna ta’ ħafna benefatturi Maltin li se 

jikkontribwixxu waqt il-maratona ta’ xandir 

OĦLOQ TBISSIMA. 

Min jixtieq jagħmel donazzjoni jista’ anki millum 

stess jagħmilha min-numri tat-telefon li 

jidhru fil-poster. Grazzi f’isem Patri Giovanni. 

Flimkien fuq Radju Marija 

Kull l-ewwel Ħamis tax-xahar fl-10am 

Programm dwar il-kontenut tal-magazin Flimkien. 

Ikun hemm phone-ins mis-semmiegħa. 

Il-programm li jmiss: il-Ħamis 4 ta’ Lulju

TBATI BIEX TQUM MIS-SODDA? 

Sodda li ddur sakemm int tiġi bil-qegħda u tkompli tgħinek biex tqum 

bil-wieqfa. Tista tgħolli d-dahar, is-saqajn u s-saqqu b'kollox sa metru 'l fuq. 

Prodott Ġermaniz tal-gћola kwalita', b'20 sena esperjenza. 

Gћażla ta’ saqqijiet u soddod gћal kull bżonn anke fitted. 

■ Sodda Rotoflex Basic 

■ Ta' gћajnuna kbira gћall-carer 

■ Saqqu TriOptima - jifrex il-piż gћal aktar kumdita' 

■ Rails mal-ġenb 

■ Mwassla u armata f’darek 

Staqsi ukoll x’gћajnuna hemm mill-Aġenzija Sapport. 

Ċempel 21576171 jew ibgħat email fuq info@beacon.com.mt 

TBATI B’NUQQAS 

TA’ SMIGĦ ? 

Ħafna nies idumu biex itejbu s-smigħ tagħhom. Jagħmlu 

ħajjithom aktar diffiċli għalxejn. Jekk m'intix moqdi 

fis-smiegħ, kellimna. 

■ Screening Test b'xejn 

■ Noffru l-aqwa teknoloġija, u fuq kollox, servizz eċċezzjonali. 

■ Perjodu ta' prova biex tkun ċert li mort għall-aħjar. 

■ Nagħmlu viżti fid-djar ukoll. 

■ Matul 21 sena, għinna mijiet ta’ nies, nagħmlu ħilitna miegħek ukoll. 

■ Isma’ u gawdi d-diskors, telefon, televiżjoni, radju u mobile. 

Mudell kompletament 

ġewwa l-widna. 

L-aktar mudell żgħir u 

diskret iżda l-aktar 

b’saħħtu fis-suq. 

Mudell ta’ 

wara l-widna. 

Ċkejken, pulit, diskret u 

b’saħħtu, anke għal min 

għandu nuqqas ta’ 

smiegħ serju. 

Għin lilek innifsek u lil ta' madwarek. 

Ċempel fuq 21576171 

jew ibgħat email fuq info@beacon.com.mt

MARATONA TAL- B’RISQ 

VOLLEYBALL ID-DAR TAL- 

SABIĦ LI PROVIDENZA 

TAGĦTI MILL-5 SAS-7 

TA’LULJU 

€15 

51702012 

€25 

51702013 

SMS €6.99 

50618944 

BOV MOBILE PAY 

79324834 

WWW.DARTALPROVIDENZA.ORG

Bus 20+ 

BAĠIt 2019 

GHANDEK 

BEJN 

14 U 20 

SENA 

? 

JEW GHANDEK 

AKTAR MINN 20 SENA 

IŻDA student 

full time 

? 

GHANDEK 

tallinja 

Card? 

JEW IKSEB WAHDA BILLI ŻŻUR 

www.publictransport.com.mt/register now. 

Tista’ tivjaġġa b‘tal-linja 

B’XEJN! 

Fl-ewwel ġimGHa ta’ kull xahar tiEHu lura, fi kreditu, dak li tkun 

infaqt fix-xahar ta’ qabel. 

ŻUR 

news.transport.gov.mt 

GHAL IŻJED DETTALJI 

MINISTERU GĦAT-TRASPORT, 

L-INFRASTRUTTURA U L-PROĠETTI KAPITALI

ß Investiment minimu ta’ €3,000 

ß 

ß 

Timberland Invest Ltd ġiet maħtura bħala distributriċi tal-bonds 

maħruga f’Malta minn Timberland Securities Investment plc. 

L-investiment fil-bonds għandu jkun ibbażat 

fuq id-dettalji sħaħ tal-Prospett 

Timberland Securities Investment plc. 

Bond b’rendiment ta’ 

issa ammessi għall-kummerċ fuq is-Suq Miftuħ tal-Borża 

ta’ Frankfurt u fit-Tielet Suq tal-Borża ta’ Vjenna 

3.75% 4.6% 

għal perjodu ta’ 5 snin 

li jimmatura fl-2023 

Ħruġ ta’ Bonds 

Bond ieħor b’rendiment ta’ 

għal perjodu ta’ 10 snin 

li jimmatura fl-2028 

Kun af li għamilt 

investiment fis-sod 

Ċemplilna fuq 

2090 8100 

Is-Suq Miftuħ tal-Borża ta’ Frankfurt, flimkien mat-Tielet Suq tal-Borża ta’ Vjenna, huma swieq regolati mill-boroż rispettivi nfushom li ma jeħdux il-forma ta’ swieq regolati u għalhekk mhumiex soġġetti 

għar-reġimi tal-prospett u tat-trasparenza applikabbli għal Swieq Regolati. 

Timberland Securities Investment plc. (inkorporata f’Malta b’uffiċċju reġistrat f’171, Old Bakery Street, Valletta) hija l-kumpanija li ħarġet il-bonds ai termini tal-Prospett, 

datat 23 ta’ Novembru 2018, approvat mill-Awtorità tas-Suq Finanzjarju f’Liechtenstein u ippassportjat f’Malta. Timberland Invest Ltd (b’uffiċċju tan-negozju f’Aragon 

Business Centre, Dragonara Road, San Ġiljan, STJ 3140) hija regolata mill-MFSA taħt l-Att dwar Servizzi ta’ Investiment u ġiet maħtura bħala d-distributriċi ta’ dawn ilbonds 

f’Malta. 

Jekk tinvesti f’dawn il-bonds, mhux se jkollok aċċess għall-flus tiegħek qabel id-data tal-maturità. Madankollu, tista’ tittrasferixxi jew tbigħ il-bonds tiegħek, dejjem skont 

it-termini tal-prospett. Il-valur tal-investiment tiegħek jista’ jitla’ kif ukoll jinżel, u tista’ titlef ftit mill-ammont, jew l-ammont kollu, li inti tkun investejt. Aktar dettalji 

jinsabu f’dan il-Prospett, li jista’ jinkiseb mingħajr ħlas, waqt ħinijiet normali tal-ftuħ, mill-uffiċċju tan-negozju ta’ Timberland Invest Ltd f’San Ġiljan, jew mis-sit elettroniku: 

https://www.timberland-malta.com.

Fabian Mangion 

XHIEDA 


Brother Louis 

Bniedem ta’ virtujiet kbar u 

ta’ dedikazzjoni totali 

għall-qadi tal-vokazzjoni tiegħu. 

Antonio twieled iż-Żurrieq fil-31 ta’ 

Awwissu 1923. Bil-ħsieb li jsib xogħol 

it-Tarzna, fl-1935 beda jattendi l-Kulleġġ 

De La Salle, f’Bormla. Kien f’dan iż-żmien li 

nżergħet fih il-vokazzjoni għall-ħajja reliġjuża. 

Fis-7 ta’ Settembru 1938 ħalla Malta biex ikompli 

l-istudji u l-formazzjoni reliġjuża fi Franza. Fleqqel 

tat-Tieni Gwerra Dinjija, f’Novembru 1942, 

fi Franza seħħet l-okkupazzjoni tar-Régime de 

Vichy min-Nazisti. Minkejja dan, Theodulphe 

Louis, kif issa kien sar jismu bħala reliġjuż, 

ma qatax qalbu. Hu kien determinat li jkompli 

bl-istudji tiegħu fl-Istitut Lasalljan, anke meta 

l-Gestapo marru f’St Maurice L’Exil jistaqsu dwar 

il-Brothers Maltin, fosthom Louis innifsu. 

Minħabba dawn iċ-ċirkustanzi, huwa ħarab 

lejn in-Nofsinhar ta’ Caluire, f’Lyons. B’karta 

ta’ identità falza, rikeb fuq ferrovija mimlija 

suldati Ġermaniżi. Fortunatament, ħadd millpassiġġieri 

fil-vjaġġ ma ntalab jippreżenta xi 

dokumentazzjoni. 

Meta temm l-istudji, ġie lura Malta bil-ħsieb 

li jagħmel ġimagħtejn mal-familja tiegħu u 

qrabatu, iżda kkonvinċewh jibqa’ Malta minflok 

imur għall-missjoni fit-Tuneżija. 

Fl-1945 beda jgħallem fil-Kulleġġ De La Salle, fil- 

Birgu. Dan kien il-bidu ta’ ħidma twila u bnina, 

snin ta’ tagħlim, ta’ edukazzjoni, ta’ formazzjoni 

Nisranija u akkademika għal tant snin fost eluf 

ta’ tfal u żgħażagħ Maltin u barranin fl-iskejjel 

immexxija mill-Frères. 

L-ikbar kontribut tiegħu bħala għalliem kien filkorsijiet 

tal-apprentistat tad-Dockyard. Kienu eluf 

l-istudenti li matul is-snin kellhom ix-xorti jkunu 

mgħallma u jiġu megħjuna b’kull mezz minn 

Brother Louis u li ħafna minnhom wara għamlu 

suċċess fil-karriera tagħhom. 

Fl-1981 waqqaf il-Fraternità Lasalljana Signum 

Fidei, li għadha attiva sal-lum. Sadattant, beda 

jikteb it-talb u r-riflessjonijiet spiritwali tiegħu, li 

minnhom naraw l-identità Nisranija tiegħu. 

F’Malta okkupa diversi karigi, fosthom dik ta’ 

Provinċjal tal-Brothers. Miet fid-29 ta’ Mejju 2011. 

Fil-31 ta’ Marzu, 2019 Mons. Arċisqof formalment 

waqqaf tribunal biex jisma’ l-Kawża għall- 

Beatifikazzjoni u l-Kanonizzazzjoni ta’ Brother 

Louis. Għalhekk nitolbu biex il-virtujiet u 

l-erojċità tiegħu jkunu magħrufa. Nistiednu 

lil dawk li kienu jafuh mill-qrib u kellhom xi 

esperjenza partikolari ta’ Brother Louis biex 

javviċinawni biex jirrakkontaw lit-Tribunal dan 

it-tagħrif biex b’hekk il-kawża tiegħu timxi ’l 

quddiem. 

The Fruits of the Mind – ktieb dwar Bro Louis Camilleri 

FSC, bl-Ingliż, miktub minn Charles Briffa. €35 qoxra 

ħoxna, €30 qoxra ratba.

20 • Lulju Ġunju 2019 

HSIEB 

Michel Quoist 

I have no time! 

I 

went out, Lord. 

Men were coming and going, walking and running. 

Everything was rushing: cars, trucks, the street, the whole town. 

Men were rushing not to waste time, 

to catch up with time, to gain time. 

Goodbye, excuse me, I haven’t time. 

I’ll come back, I can’t wait, I haven’t time. 

I’d love to help you, but I haven’t time. 

I can’t think, I can’t read, I’m swamped, I haven’t time. 

I’d like to pray, but I haven’t time. 

You understand, Lord? 

They simply haven’t the time. 

The child is playing, he hasn’t time right now … later on ... 

The schoolboy has his homework to do, he hasn’t time … later on … 

The student has his courses, and so much work ... later on ... 

The young man is at his sports, he hasn’t time ... later on ...

HSIEB 


The young married man has his new house to fix up, he hasn’t time … later on ... 

The grandparents have their grandchildren, they haven’t time ... later on ... 

They are dying, they have no ... 

Too late!... They have no more time! 

And so all men run after time, Lord. 

They pass through life running: 

hurried, jostled, overburdened, frantic, 

and they never get there. They haven’t time. 

In spite of all their efforts they’re still short of time. 

Lord, you must have made a mistake in your calculations! 

The hours are too short; the days are too short. 

Our lives are too short. 

You who are beyond time, Lord, 

you smile to see us fighting it. 

And you know what you are doing. 

You make no mistakes in your distribution of time to men. 

You give each one time to do what you want him to do. 

But we must not lose time, waste time, kill time, 

For time is a gift that you give us, 

but a perishable gift, a gift that does not keep. 

Lord, I have time, 

I have plenty of time, 

All the time that you give me: 

the years of my life, the days of my years, the hours of my days. 

They are all mine. 

Mine to fill, quietly, calmly, 

but to fill completely, up to the brim. 

To offer them to you, 

so that, of their insipid water, 

You may make a rich wine as you made once in Galilee. 

I am not asking you tonight, Lord, 

for time to do this and then that, 

but your grace to do conscientiously, 

in the time that you give me, 

what you want me to do.

22 • Lulju 2019 ŻGĦAŻAGĦ 

Emmanuel Camilleri 

Hu biss jaf 

Tfajla f’tarf ta’ sodda … tikteb nota … 

ħbieb f’kafeterija … issuq karozza … 

pont diżabitat … tħares ’l isfel … tieħu 

deċiżjoni. Hekk jibda l-video tad-diska ‘God 

Only Knows’. Il-video fuq youtube jgħidilna 

x’deċiżjoni ttieħdet. 

Din il-kanzunetta tal-band ‘For King & 

Country’, magħmula minn żewġt aħwa, 

Joel u Luke Smallbone, hi dwar ġudizzji 

li ħaddieħor jgħaddi fuqna avolja qajla 

jafna. Xi drabi bil-kontra, inkunu aħna li 

niġġudikaw lill-oħrajn jew, agħar minn 

hekk, nassumu li persuna qrib tagħna tinsab 

tajba u ma nindunawx teħtieġx xi ħaġa. 

For King & Country jgħidulna li hemm 

xi ħadd li jaf sew minn xiex għaddejja, jaf 

tassew min inti, u lest li jagħtik l-imħabba li 

teħtieġ. Dan lili jfakkarni fi kliem il-Profeta 

Isaija meta qal li l-Mulej magħna dejjem, 

anki jekk ngħaddu mill-ilma, naqsmu 

x-xmajjar jew ngħaddu min-nar. 

Jekk tħoss li ħadd ma jagħti kasek, ftakar 

li Alla mhux se jitilqek… Ftakar ukoll 

li jista’ jkun hemm ħaddieħor ħdejk li 

għandu bżonn ikun jaf li mhux waħdu, li hu 

mifhum, li ħaddieħor qed jagħti kasu. 

Forsi inti stess tħoss li ħbiebek mhux qed 

jagħtu kasek. Jew għadek qed tipprova 

tistejqer wara xi esperjenza qarsa (Every day 

you try to pick up all the pieces). Jew terġa’ 

tqum wara xi diżappunt (all the memories, 

somehow they never leave you). Forsi, 

bħat-tfajla tal-video, int imdawwar b’ħafna 

‘ħbieb’ imma ħadd ma jaf x’int tħoss u minn 

xiex għaddejja.

ŻGĦAŻAGĦ 


God Only Knows 

Wide awake while the world is sound asleepin’ 

Too afraid of what might show up while you’re dreamin’ 

Nobody, nobody, nobody sees you 

Nobody, nobody, nobody would believe you 

Every day you try to pick up all the pieces 

All the memories, they somehow never leave you 

Nobody, nobody, nobody sees you 

Nobody, nobody, nobody would believe you 

God only knows what you’ve been through 

God only knows what they say about you 

God only knows how it’s killing you 

But there’s a kind of love that God only knows 



God only knows the real you 

There’s a kind of love that God only knows 

There’s a kind of love that 

There’s a kind of love 

You keep a cover over every single secret 

So afraid if someone saw them they would leave 

But somebody, somebody, somebody sees you 

Somebody, somebody will never leave you 



God only knows how it’s killing you 










For the lonely, for the ashamed 

the misunderstood, and the ones to blame 

What if we could start over 

We could start over 


Oh for the lonely, for the ashamed 

the misunderstood, and the ones to blame 

What if we could start over 



’Cause there’s a kind of love that God only knows 













God only knows where to find you 

God only knows how to break through 


There’s a kind of love that God only knows. 

Il-kanzunetta nkitbet minn Joel David Smallbone, 

Jordan Reynolds, Josh Kerr u Luke Smallbone

24 • Lulju 2019 RIĊETTA 

John Sultana 

X’kien 

jagħmel 

fis-sajf? 

Is-sajf hu l-uniku staġun li jissemma’ 

minn Ġesù fil-vanġelu: ‘Ħarsu lejn 

is-siġra tat-tin u s-siġar l-oħra. Malli 

tarawhom jarmu, intom stess tintebħu li 

s-sajf diġà fil-qrib.’ 

Imma kif kien jgħaddih is-sajf Ġesù? Kien 

joħroġ għal xi dawra bid-dgħajsa malappostli, 

mhux biex jistadu imma għall-gost? 

Tgħid kien jieħu għawma tajba ma’ Pietru u 

jagħti majnata lil Indrì? Kien imur jiġġoggja 

filgħodu kmieni u jtellaq ma’ Ġwanni? Kien 

ifaqqa’ xi ċajta ma’ Tumas? Kien jorganizza 

xi bbq, kif għamel darba meta l-appostli ma 

qabdux ħut wara lejl sħiħ jistadu? Jista’ jkun. 

Żgur li għal Ġesù s-sajf kien żmien irrakkonti 

u l-parabboli, għax anki fis-sajf 

kien jiġbor il-folol madwaru u jgħallimhom. 

U naħseb li ma kienx ikun sajf għalih jekk 

ma jsibx ħin għall-morda u r-romol, u jiġbor 

it-tfal madwaru, jilgħab magħhom, jinkihom 

xi ftit u jħaddanhom miegħu! 

Żgur li Ġesù kien jieħu gost ukoll joqgħod 

waħdu, fil-kumpanija tal-Missier, jgħaddi 

ljieli sħaħ jitlob. Tgħid kien joqgħod wiċċu 

’l fuq, iħares lejn il-kwiekeb, sakemm jieħdu 

n-ngħas? 

Tgħid fis-sajf kien jitla’ fuq xi għolja biex 

jara x-xemx nieżla wara l-għoljiet, l-għasafar 

ġejjin lura, u n-nagħaġ jinġabru ... u 

jirringrazzja lill-Missier għall-ħolqien. 

Jista’ jkun. Wara kollox, anki hu kellu 

bżonn mumenti ta’ mistrieħ biex jiċċarġja 

l-batterija. Mumenti oħra, aktar ibsin, kienu 

ġejjin fuqu dalwaqt, la jibda Settembru. 

Għalissa, ħdejn il-baħar u fil-kumpanija 

tiegħu, beħsiebni niggosta din l-insalata … 

Taverna Tuna 

Ingredjenti: landa tonn taż-żejt kbira; 

250gr fażola twila mqattgħa f’biċċiet ta’ 

2.5 ċm; nofs ħassa kkabuċċjata, werqa 

werqa; 2 bajdiet ibsin imqattgħin f’erbgħa; 

3 tadamiet imqaxxrin u mqattgħin flieli; 

basla żgħira mqattgħa roti; 8 żebbuġiet 

suwed u 8 ħodor. (Għal erbgħa) 

Biex tħawwar l-insalata: 4 mgħaref żejt 

taż-żebbuġa; 2 mgħaref meraq tal-lumi; 

ponta ta’ kuċċarina mustarda Franċiża; 

nofs kuċċarina zokkor; tewma mgħaffġa, 

melħ u bżar kemm tiggosta. Poġġi 

l-ingredjenti tat-taħlita ġo kontenitur u 

ħawwad sewwa. Żid il-bżar u l-melħ. 

Poġġi t-tonn taż-żejt u l-fażola fi skutella 

u itfa’ nofs it-taħlita fuqu. Ħawwad 

sakemm jitħallat kollox. Poġġi l-weraq talħassa 

f’dixx ċatt u itfa’ t-tonn u l-fażola. 

Irranġa t-tadam, ir-roti tal-basla, iżżebbuġ 

u l-bajd fuq kollox u roxx il-bqija 

tat-taħlita.

Dott. Godfrey Agius 

SAĦĦITNA 


Is-sajf ikiddek 

Is-sajf jeżawrik. Ix-xemx qawwija u 

s-sħana żejda jistgħu jikkaġunaw nuqqas 

ta’ ilma fil-ġisem (dehydration) u ħafas 

fil-ġilda. F’ċirkostanzi eċċessivi jistgħu 

jwasslu wkoll għal heat stroke. 

Heat stroke: Tirriżulta meta l-ġisem 

jassorbi ammont eċċessiv ta’ sħana. Meta 

t-temperatura tal-ġisem togħla, tħossok 

imdardar, tirrimetti u tħoss uġigħ ta’ 

ras. Jekk tibda tbati minn heat stroke 

ara li minnufih tittieħed f’post frisk, 

jitneħħew il-ħwejjeġ żejda minn fuqek, 

u min ikun qed jgħinek jibda jiffriskak 

billi jitfa’ spray ta’ ilma kiesaħ jew 

ipoġġik f’banju ta’ ilma kiesaħ. 

Kif tevita heat stroke: Ilbes ħwejjeġ ħfief 

u mhux issikkati, b’mod li l-arja tkun 

tista’ tiċċirkola. Importanti li tixrob ħafna 

likwidi matul ix-xhur sħan biex il-ġisem 

ma jixxuttax u jitħalla jżomm temperatura 

normali. Jekk xogħlok fuq barra, ħu ħsieb 

ixrob likwidi ta’ spiss, u kull tant żmien 

strieħ fid-dell għal ftit ħin. 

Dehydration: Din tfisser nuqqas ta’ ilma 

fil-ġisem, u hi l-iktar problema komuni 

fis-sajf għax mingħajr ma nindunaw 

nitilfu ħafna ilma minn ġisimna 

minħabba li joħorġilna ħafna għaraq. 

L-iktar sintomu huwa l-għatx. Jekk iddehydration 

tkun akuta, tista’ tikkaġuna 

wġigħ ta’ ras, rimettar, għeja persistenti 

u, f’ċerti każi, aċċessjoni u dijarea. 

Ħruq mix-xemx (sunburn): Evitah 

għax huwa fattur serju għall-kanċer 

tal-ġilda. Meta jkun sever, ikun hemm 

sintomi ta’ deni, dardir u rimettar. 

Kif tevita l-ħruq mix-xemx: Uża 

sunblocks biex tevita li l-ġisem ikun 

espost għar-raġġi ultra vjola (UV) 

tax-xemx, li huma perikolużi. Applika 

s-sunblock bejn kwarta u nofs siegħa 

qabel tkun se toqgħod fix-xemx. 

Prickly heat rash: Jiżviluppa meta 

tegħreq ħafna u l-glandoli tal-għaraq 

jistaddu. Jikkaġuna ħakk qawwi u 

wġigħ. Komuni fost min jegħreq 

ħafna u fit-tfal, li l-glandoli talgħaraq 

tagħhom ikunu għadhom ma 

żviluppawx sew. 

Kif tevita r-rash: Ipprova tegħreqx 

iżżejjed. Evita ambjenti sħan u umdi, kif 

ukoll eżerċizzju fiżiku qawwi. Inħasel 

spiss taħt doċċa u uża t-terra biex 

iżżomm il-ġilda niexfa. Ilbes ħwejjeġ ħfief 

magħmula mill-qoton. 

Kif tevita d-dehydration: Ixrob ħafna ilma 

u likwidi. L-adulti għandhom jixorbu żewġ 

litri ilma kuljum.

26 • Lulju 2019 LOGĦOB 

Mimdudin 

1. Qalbu tajba; jaf jagħder (5) 

3. Pupilla; l-iċken munita li ma għadhiex tintuża (5) 

6. Reġistrazzjoni ta’ sħubija (11) 

8. Wieħed mill-erba’ Evanġelisti (3,4) 

12. Imżarżra, skurdata, mhux intunata (7) 

15. Qaddis minn Assisi (3,8) 

16. Kittieb; kompożitur (5) 

17. Għanbaqar (5) 

Tisliba 

1 2 3 4 5 

6 7 

8 9 10 

Weqfin 

1. Injam niexef tajjeb għall-ħruq (5) 

2. Fihom jinqabdu l-ġrieden u l-ħut (5) 

4. Pedala li twaqqaf karozza; 

pawsa mix-xogħol (5) 

5. Jaħdem fuq palk jew f’film (5) 

7. Kanzunetta sentimentali (7) 

9. Azzjoni; għemil (3) 

10. Lemħet; indunat (3) 

11. Tidħolx bejnha u qoxritha għax 

tibqa’ b’riħitha! (5) 

12. L-aktar famuż kien dak Ruman; 

waħda minn żewġ kmamar tal-parlament (5) 

13. Spirtu tal-melħ (5) 

14. Ponta rqiqa; traba (5) 

11 12 13 14 

15 

16 17 

Nota: GĦ u IE jieħdu kaxxa waħda 

Irbaħ pizza għal tnejn 

mingħand Saracino’s Café 

(Triq il-Kbira, Ħ’Attard, 21422995) 

billi twieġeb tajjeb sal-15 tax-xahar. 

Ibgħatha hekk: Flimkien, Tisliba, 

P.O. Box 1, il-Furjana. 

Rebbieħ/a tax-xahar l-ieħor: 

C. Aquilina, Ħad-Dingli 

Soluzzjoni Tisliba tax-tax-xahar l-ieħor 

Mimduda: 1. TABIB, 3. ĦASSA, 6. PROBABBILTA, 8. UMANITA, 12. KANARIN, 15. PRINĊIPESSI, 

16. APPIK, 17. SKADA. 

Weqfin: 1. TOPPU, 2. BRODU, 4. SALVA, 5. AVANZ, 7. BANDANI, 9. MĦA, 10. TRI, 11. SOPPA, 

12. KLIPP, 13. NASSA, 14. KĊINA. 

Sudoku 

Imla l-vojt kollu b’mod li l-kolonni, il-linji u kull 

kaxxa ta’ disgħa jimtlew bin-numri 1 sa 9. 

Ibgħat it-tweġiba sal-15 tax-xahar hekk: 

Flimkien, Sudoku, P.O. Box 1, il-Furjana. 

Premju: żewġ kotba ġentilment mogħtija 

minn Merlin Publishers (Blata l-Bajda). 

Soluzzjoni tax-xahar l-ieħor 

2 7 1 3 8 5 9 6 4 

3 5 9 4 7 6 8 2 1 

8 6 4 1 2 9 7 5 3 

1 4 2 5 6 7 3 8 9 

5 3 8 2 9 4 6 1 7 

7 9 6 8 1 3 2 4 5 

6 1 7 9 4 8 5 3 2 

9 2 5 6 3 1 4 7 8 

4 8 3 7 5 2 1 9 6 

4 5 6 8 

8 9 1 6 

5 7 6 9 

9 1 6 

3 2 7 1 

Rebbieħ/a 

tax-xahar l-ieħor: A.M.Vella, Ħaż-Żabbar 

1 

9 7 1 

6 2 5 4 

9 1 3 4

Id-dar egħi, mal-familja, indipenden 

Ċemplilna għal kwotazzjoni bla 

obligazzjoni illum fuq 21 524 888 

Tista' kkwalifika għas-sussidju mill-Gvern 

133, Mdina Road, Zebbug, ZBG 9015, Malta 

Mobile: (+356) 99 242 320 

Email: info@stairsindependent.com 

Web: www.stairsindependent.com

28 • Lulju 2019 GĦALINA T-TFAL 

ĦDEJN IL-BAĦAR 

1 

Toqgħodx 

fix-xemx jekk 

ma tagħmilx 

sunblock 

apposta. 

2 

Tagħmilx 

storbju 

b’mod li 

ddejjaq 

in-nies. 

ŻEWĠ 

KOTBA 

SIB IS-7 DIFFERENZI 

BEJN IŻ-ŻEWĠ STAMPI 

3 

Tużax 

straws 

jew 

tazzi 

tal-plastik. 

Ibgħat it-tweġiba flimkien mad-dettalji tiegħek hekk: 

Flimkien, Kompetizzjoni Tfal, P.O. Box 1, Floriana. 

L-ewwel żewġ tweġibiet tajba li jinfetħu jirbħu ktieb tat-tfal 

kull wieħed ġentilment mogħti minn Horizons. 

Rebbieħa tax-xahar l-ieħor: M. Xuereb, il-Manikata 

K.Calleja, il-Qrendi 

IS-SAMARITAN IT-TAJJEB 

Nhar il-Ħadd 14 ta’ Lulju 

fil-knisja se nisimgħu 

l-istorja tas-Samaritan 

it-Tajjeb. Oqgħod attent 

biex tismagħha imma 

wkoll biex tagħmel bħalu. 

Ilek ma tmur tara linnanna? 

X’tista’ tagħmel 

dan is-sajf biex tgħin lil 

xi ħadd li għandu bżonn 

l-għajnuna? 

4 

5 

Tarmix 

żibel 

barra 

jew 

fil-baħar. 

Għid 

grazzi lil 

Alla 

tal-baħar 

u x-xemx.

30 30 

Lulju 2019 

• Lulju 2019 

POSTER 

La l-għoli u lanqas il-fond, u 

ebda ħliqa oħra ma jistgħu qatt 

jifirduna mill-imħabba ta’ Alla li 

dehret fi Kristu Ġesù Sidna. 

Rumani 8:39 

Ibgħat sentenza mill-Bibbja li tfisser ħafna għalik. Tibgħatx stampi. Ibgħat hekk: Flimkien, 

Poster, Kurja tal-Arċisqof, Floriana jew bl-email: flimkien@maltadiocese.org 

Flimkien Lulju 2019

FEELING FREE AT HOME 

invest in comfort and safety for yourself or your parents 

Exclusive local distributors of 

Stair Lifts, Recliners & Scooters 

Tel: +356 21 252206 

Email: info@liftservices.com.mt 

Up to €5000 

in government grants 

Website: www.liftservices.com.mt 

*subject to eligibility, terms and conditions 

Lifts Services Ltd , Factory A25F 

Marsa Industrial Park, Marsa, Malta

Flimkien Lulju 2019

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?