Life Style Research Report from Business Insight (March 2020)

Həyat Tərzi
Araşdırması
Business Insight şirkəti Azərbaycanda əhalinin həyat tərzini öyrənmək məqəsədi ilə
həyata keçirilən növbəti araşdırmasını təqdim edir.
HESABAT
MART 2020

Araşdırma haqqında və araşdırılan sektorlar
Araşdırma haqqında və araşdırılan sektorlar
Bakının problemləri
Market və Supermarketlər
Hədəf qrupu: 18-65 yaş arasında olan və könüllülük prinsipi
əsasında təsadüi yolla seçilmiş xanımlar və kişilər (48.6%/51.4%)
Azərbaycan Dəmir Yolları
Seçim: 1242 respondent
İş, işə getmə vasitələri
və iş axtarma
Bank xidmətləri
Şəxsi Biznes
Metodologiya: Kəmiyyət Araşdırması
Planşetlə klassik telefon sorğusu
Məişət texnikası mağazaları
Araşdırmanın keçirildiyi vaxt: Mart 2020-ci il
Qab yuyandan istifadə
və markaları
Uşaq bezi markaları
Araşdırmanın keçirildiyi yer: Azərbaycan
Onlayn məhsul sifarişləri

Yaş
Gəlir
Gender
Orta yaş 38
18-25 yaş aralığı 12.2%
Respondentin orta aylıq gəliri: 555 AZN
Ailənin orta aylıq gəliri: 780 AZN
250 AZN-dən az
12.3%
6.7%
Qadın 48.6%
26-35 yaş aralığı
38.2%
251-500 AZN
26.0%
26.1%
Kişi 51.4%
36-45 yaş aralığı
23.8%
501-750 AZN
10.2%
14.8%
46-55 yaş aralığı
14.7%
751-1000 AZN
1001-1500 AZN
6.5%
3.0%
6.0%
16.0%
56-65 yaş aralığı
11.2%
1501 AZN-dən çox
1.9%
6.4%
Orta İxtisas/
Texnikum
19.0%
Təhsil
Gəncə-Qazax – 10.0% (N=124)
Şəki-Zaqatala– 7.5% (N=93)
Quba-Xaçmaz – 7.9% (N=98)
Gəlirim yoxdur
Cavab vermədi
Abşeron – 9.7% (N=121)
10.3%
24.0%
29.8%
Ali/
Universitet
26.6%
Orta
məktəb
54.4%
Aran – 11.5% (N=143)
Dağlıq Şirvan – 6.4% (N=80)
Lənkəran
(Cənub zonası)
7.4% (N=92)
Bakı – 39.5% (N=491)

SORĞUNUN NƏTİCƏLƏRİ

Bakı şəhərinin problemləri
Bakı şəhərində hələ də nəqliyyat sisteminin inkişafına və səmərəli işinin təşkil edilməsinə böyük ehtiyac var.
Konkret olaraq avtomobil tıxacları paytaxt sakinlərinin gündəlik qarşılaşdıqları və onların gərginliyinə səbəb olan əsas
problemdir.
Amma araşdırma göstərir ki, yeni müasir yol qurğularının, körpülərin, yeraltı və yerüstü keçid və dayanacaqların tikilməsinə, yəni, ictimai nəqliyyatın
fəaliyyətini tənzimləyən tədbirlərin həyata keçirilməsinə hələ də ehtiyac böyükdür.
Nəzərə almaq lazımıdır ki, problemsiz nəqliyyat infrastrukturu davamlı iqtisadi inkişafı şərtləndirən əsas amillərdəndir.
Digər tərəfdən xüsusən ətraf ərazilərdə yaşayan sakinlər Bakı şəhərinin ekoloji cəhətdən riskli vəziyyətə düşdüyünü və bunun da insan sağlamlığını
təhdid etdiyini qeyd ediblər.
Bütün bunlara baxmayaraq Bakının şəhər kimi probleminin olmadığını və ya bu suala cavab verməyə çətinlik çəkdiyini deyən böyük bir qrup da var ki, bu
hissənin də əksəriyyətini xanımlar və Bakının ətraf ərzilərində yaşayanlar təşkil edir.
Sizə görə Bakının şəhəri ən böyük problemləri nələrdir? (Bir neçə cavab mümkündür)
Tıxac 23%
Ətraf mühitin çirkliyi (Hava çirkliliyi / Yaşıllıq zonaların az olması /Ağacların kəsilməsi /
Küçələrin natəmizliyi / Tullantı məhsullarının vaxtında daşınmaması / Zibil qutularının azlığı)
15.3%
İctimai nəqliyyat (metro, avtobus) (gec-gec işləyirlər, say azdır)
12.0%
Yol infrastrukturunun zəif olması (asfalt olmaması, piyada keçidlərinin azlığı)
5.7%
Problem yoxdur/
Fikrim yoxdur – 50.9%
Kanalizasiya problemi
4.5%
Su, qaz, işıq problemi
3.1%
Şəhərsalma ilə bağlı problem (yerli yersiz tikinti)
2.9%
Əhalinin sıxlıq problemi / Kənd camaatının Bakıya köçməsi
2.2%
Digər
2.6%
Baza: Yalnız Bakı sakinləri: 491 respondent.

Gündəlik tələbat üçün alış-veriş yerləri
Əvvəlki illərlə müqayisədə insanların alış-veriş vərdişlərində dəyişiklik açıq-aşkar müşahidə olunur. Araşdırma da göstərir ki,
Paytaxt sakinlərinin mütləq əksəriyyəti gündəlik tələbat məhsullarını supermarketlərdən almağa daha çox üstünlük verir (81%). Bu fakt onu
göstərir ki, bir vaxtlar müxtəlif səbəblərdən alış-veriş üçün uzun məsafələr qət edərək uzaq supermarketlərə gedən insanlar, bu gün artıq
istənilən məhsulu yaxınlarında yerləşən supermarketlərdən əldə edə bilirlər. Digər tərəfdən araşdırma nəticələri göstərir ki, Bakı şəhərindəki
şəbəkə marketləri içərisində Bravo Supermartketlər şəbəkəsi paytaxt sakinləri arasında ən ucuz market kimi qavranılır. Maraqlı məqam isə odur
ki, Azərbaycanda ilk “discount market” (endirimli market) şəbəkəsi olan OBA marketlər şəbəkəsi bu siyahıda üçüncüdür və gender baxımından
OBA ən çox xanımlar tərəindən ucuz market kimi qavranılır.
Gündəlik tələbat mallarını əsasən haradan alırsınız? Sizin ikrinizcə Bakı şəhərində ən ucuz Supermarket hansıdır? TOP 5
23,2%
19,1%
19,1%
Bazar; 1,8%
16,5%
Supermarket 80,7%
14,5%
Kiçik market
(məhəllədə yerləşən); 17,5%
3,9%
3,7%
Baza: Yalnız Bakı sakinləri: 491 respondent.
BRAVO
ARAZ
OBA BİZİM MARKET BAZARSTORE DİGƏR
Heç biri /
Bilmirəm

Azərbaycan Dəmir Yolları
Sorğu keçirilmiş 1242 respondentin 11%-i (133 nəfər) son 1 il ərzində ADY xidmətlərindən istifadə edib.
ADY xidmətlərindən son 1 ildə istifadə edən bu 133 respondentin 80%-i (106 nəfər) yalnız Respublika daxili regionlara getdiyini,
15%-i (20 nəfər) yalnız xarici ölkələrə səfər etdiyini, qalan 7 nəfər (5.3%) isə həm Respublika daxili, həm də xarici ölkələrə
səfər etdiyini bildirib.
Son bir ildə Azərbaycan Dəmir Yolları xidmətindən istifadə etmisinizmi?
Azərbaycandan qatarla hansı ölkələrə səfər etmisiniz?
Bəli 11%
Gürcüstan
Rusiya
9.0%
9.8%
Türkiyə
Ukraina
0.8%
0.8%
Xeyr 89%
45.9%
Xarici ölkəyə getməmişəm
79.7%
Baza: Bütün erspondentlər: 1242
Bakı
16.5%
9.8%
Gəncə
Sumqayıt
Ağstafa
7.5%
Qatarla Azərbaycanın hansı zonalarına ziyarət etmisiniz?
4.5% 4.5%
3.0% 3.0%
Zaqatala
Qazax
Balakən
Lənkəran
Şəki
2.3% 2.3% 2.3% 1.5% 1.5% 1.5% 1.5% 1.5% 1.5% 0.8% 0.8% 0.8%
Şəmkir
Tovuz
Xırdalan
Qax
Şirvan
Bərdə
Astara
Füzuli
Kürdəmir
Yevlax
Cəlilabad
Respublika daxili getməmişəm
15.0%
Baza: Son bir ildə Azərbaycan Dəmir Yolları xidmətindən istifadə edənlər: 133

İşə gedərkən istifadə olunan vasitələr
Sorğuya cəlb olunan 491 paytaxt sakininin 58 faizi hazırda işlədiyini qeyd edib. İşləyənlərə «İşə gedərkən hər gün ən çox hansı
nəqliyyat vasitəsindən istifadə edirsiniz?» sualı ünvanlanıb. Məlum olub ki, son dövürlərdə yayılan Covid-19
pandemiyası ilə əlaqədar insanlar şəxsi ailə avtomobillərindən istifadə etməyə daha çox üstünlük verirlər (Nəzərə alın
ki, sorğu mart ayında keçirilib).
Hal-hazırda işləyirsinizmi?
İşə gedərkən hər gün ən çox hansı nəqliyyat vasitəsindən istifadə edirsiniz?
Şəxsi avtomobilimlə / Yoldaşım avtomobili ilə 33.3%
Bəli 58.8%
Yalnız Avtobus
27.4%
Xeyr 41.2%
Yalnız Piyada
10.9%
Avtobus-metro
8.4%
Yalnız Metro
7.7%
Taksi
7.4%
Şirkət maşını ilə
4.6%
Baza: Yalnız Bakı sakinləri 491 respondent.
Qatarla gedirəm
0.4%
Baza: İşləyən respondentlər : 285

İş axtarışı
Dost-tanış vasitəsilə işə düzəlmək qavrayışı daha güclüdür (30.4%). Respondentlər qeyd edir ki, çox vaxt qapalı vakansiyalar barədə
məlumatları tanışlar, dostlar, qohumlar vasitəsilə tapmaq olur.
Respondentlər tərəindən məşğulluq mərkəzləri vasitəsilə iş tapmaq ən effektiv yol hesab edilmir, çünki onlar qeyd edirlər ki, məşğulluq
mərkəzlərində ən çox tələbat əsasən az maaşlı işlərdə çalışmaq istəyən işçilərədir. Amma buna baxmayaraq məşğulluq mərkəzlərini iş
axtarmaq üçün uyğun yol hesab edənlər 22% təşkil edir.
Bəzi şirkət və müsəssiələrdə iş tapmaq üçün şansını sınamaq istəyənlər birbaşa işəgötürənlə əlaqə saxlamağın tərəfdarıdırlar.
Bu seqment çox vaxt müəssisənin öz rəsmi veb saytlarında yerləşdirilən açıq vakansiyalar üçün birbaşa müraciət etməyi daha üstün tuturlar
(5.6%)
İşə götürmə agentliklərində fırıldaqçılarla rastlaşdıqlarını əsas səbəb kimi qeyd edən respondentlər bu yolu uyğun görməyiblər.
İş axtarmalı olsaydınız işi hansı yolla axtarardınız?
Dost-tanış vasitəsilə 30.4%
İş elanı saytlarına, sosial şəbəkələrə daxil olmaqla
22.6%
Dövlət məşğulluq xidmətinə müraciət etməklə
21.7%
Şirkətlərə/müəssisələrə birbaşa müraciət edərdim
5.6%
İşə düzəltmə agentliklərinə müraciət etməklə
4.3%
İmtahan verməklə/Təyinatla
2.0%
Qəzet elanlarına baxmaqla
0.4%
Baza: Bütün respondentlər 1242
Fikrim yoxdur / İşə ehtiyacım yoxdur/İş axtarmıram
11.2%

Bank xidmətlərindən istifadə
Azərbaycan əhalisi son bir ildə banklara ən çox kredit xidmətləri üzrə müraciət ediblər (Nağd kredit və taksit kartı).
Sorğu nəticələri göstərir ki, Azərbaycanda hər 4 nəfərdən birinin banka nağd kredit borcu var. Bunun üzərinə taksit
kartından olan borcları da nəzərə alsaq məbləğin bir az da böyüdüyünün şahidi oluruq. Banklara əmanət yerləşdirənlər
isə cəmi 3 faiz təşkil edir.
Son 1 il ərzində bank xidmətlərindən istifadə edənlərin istifadə etdikləri banklar. TOP 10
İstifadə etməmişəm
Nağd kredit
Pul köçürməsi Debet kart Əmanət
Kredit/Taksit kartı
73.8% 74.3% 83.7% 90.3%
97%
Son 1 il ərzində bank xidmətindən istifadə
etməyənlər 51.6% təşkil edir (ATM xidmətlərindən
istifadə edənlər xaric)
İstifadə etmişəm
26.2%
25.7%
16.3%
9.7%
3%
4.2%
0.7%
4.1%
3.7%
2.6%
1.9%
0.4%
3.2%
2.7%
0.3%
0.2%
1.0%
3.0%
2.0%
0.1%
0.4%
0.2%
2.5%
1.8%
1.3%
0.9%
0.2%
1.9%
2.3%
0.2%
1.1%
1.4%
0.4%
0.4%
0.2%
0.8%
0.9%
O.3%
0.5%
0.5%
0.7%
0.6%
0.1%
0.1%
0.1%
0.5%
0.4%
0.1%
0.3%
0.2%
1.4 %
3.2%
0.2%
0.3%
1.3%
9.8%
12.9%
11.7%
Kapital Bank Unibank ABB AccesBank BOB Bank Respublika Rabitəbank Expressbank TuranBank YeloBank Digər

Kreditə ehtiyac
Araşdırma göstərdi ki, hər 10 nəfərdən 3-ünün kreditə və ya borc pula ehtiyacı var.
Ümumilikdə istehlak kreditlərinə ehtiyac daha çox müşahidə olunsa da ayrılıqda götürdükdə biznes kreditlərinə ehtiyacın da kifayət
qədər olduğu açıq-aşkar görünür. Az qala kreditə ehtiyacı olan hər 10 nəfərdən dördü biznes üçün borclanmaya getməyi daha məqbul
hesab edir. Borca ehtiyacın əsasən 1000 – 5000 Manat arasında olduğu müşahidə olunsa da, orta məbləğ 9000 manat təşkil edir.
Kreditə, yəni borc pula ehtiyacınız
varmı?
Kredit, borc Sizə nə üçün lazımdır
(məqsəd nədir)?
Nə qədər kreditə ehtiyacınız vardır?
Xeyr 71% Bəli 29%
Şəxsi biznesimi qurmaq/Biznesimi genişləndirmək
üçün/Şəxsi təsərrüfatla məşğul olmaq
Ev təmiri işləri/Ev almaq üçün
Müalicə almaq/ Əməliyyat üçün
9.7%
36.8%
36.2%
500 AZN-ə qədər
501-1000 AZN arası
1001-5000 AZN arası
5001-10000 AZN arası
2.8%
0.8%
18.4%
61.8%
Avtomobil almaq üçün
7.8%
10001-20000 AZN arası
9.7%
Borcumu qaytarmaq üçün (şəxsə,banka)
6.4%
20001-50000 AZN arası
5.8%
Baza: Bütün respondentlər: 1242
Dolanışıq / maddi problemləri
aradan qaldırmaq üçün
5.0%
50000 AZN-dən çox
1.4%
Ailə qurmaq / Xeyir iş üçün
3.1%
Təhsil haqqı məqsədilə (şəxsi, övladın)
2.8%
Ehtiyacın orta
məbləği –
9015 AZN
Baza: Bütün respondentlər: 359

Biznes faəliyyəti
Azərbaycanlıların hər 5 nəfərdən birinin son 5 ildə biznesi olub. Amma hazırda son 5 ildə biznesi olanların,
yalnız 62 faizi biznesini davam etdirir. 38 faiz respondent isə bu və ya digər səbəblərdən biznes faəliyyətlərini
dayandırdıqlarını qeyd ediblər.
Son 5 ildə hansısa biznesiniz olubmu?
Hal-hazırda biznesiniz davam edirmi?
Bəli 18.5%
Xeyr 37.8%
Xeyr 81.5%
Bəli 62.2%
Baza: Bütün respondentlər : 1242 Baza: Biznesi olmuş respondentlər: 230

Məişət texnikası mağazalarının qavrayışı
Məişət texnikası deyəndə ağlınıza ilk gələn mağaza hansıdır? TOP 10
Samsung
17.1%
Kontakt Home
Soliton
Baku Electronics
11.3%
14.4%
15.8%
Optimal
İrşad
LG
Eurolux
6.4%
4.9%
3.2%
3.1%
Məişət texnikası mağazası deyəndə ilk olaraq «Samsung» brendi ağıla gəlir (Qeyd:
Araşdırmalarımız göstərir ki, bəzi mağazaların üzərində Samsung markasının
logosu yazıldığı üçün insanlar mağazanı Samsung kimi yadda saxlaya bilir).
Baxmayaraq ki, Azərbaycan üzrə Kontakt Home-ın ilial sayından çox ilialları olan
məişət texnikası mağazaları da var, amma son dövrlərdə xüsusilə Kontakt Home-ın
keçirdiyi reklam siyasəti bu mağazalar şəbəkəsinin məlumatlılığını artırıb.
Magnit
2.1%
Bosch
1.4%
Digər mağazalar
Bilmirəm/Tanımıram
8.3%
11.8%
Baza: Bütün respondentlər : 1242

Qabyuyan maşın
Azərbaycanda qabyuyan maşınların penetrasiyası cəmi 13.4% təşkil edir. Amma buna baxmayaraq əvvəlki illərlə müqayisədə araşdırmalarımız da sübut
edir ki, Azərbaycanlıların evlərində qabyuyan maşınlar populyarlıq qazanmağa başlayıb. Qabyuyan maşın markalarından istifadədə Samsung ən yaxşılar
arasında birincidir (20%). Sorğu keçirilən vaxt mobil telefonla əlaqə saxlanıldığı üçün 17% respondent evdə olmadığını səbəb kimi göstərərək markanın
adını xatırlamadığını qeyd edib. Çarpaz təhlillər göstərir ki, qabyuyan maşınlar ailə gəlirləri 1500 AZ-dən yuxarı olan ailələr arasında daha populyardır.
Hətta bu seqmentin 31 faizi ailə gəlirlərini deməkdən imtina ediblər.
Hansı markalı qabyuyan maşından istifadə edirsiniz?
Evinizdə qabyuyanınız varmı?
Samsung 19.9%
LG
15.1%
Bosch
Beko
Simens
12.7%
11.4%
7.8%
Xeyr 86.6% Bəli 13.4%
Baza: Bütün respondentlər : 1242
Hotpoint / Ariston
İndesit
Vestel
Arçelik
Regal
Eurolux
Toshiba
İnoksan
Hoffmann
Elektrolux
3.6%
3.0%
2.4%
2.4%
1.8%
1.2%
0.6%
0.6%
0.6%
0.6%
Markanın adını xatırlamıram
Baza: Qabyuyanı olan respondentlər : 166
16.9%

Uşaq bezlərindən istifadə
Azərbaycanda uşaqlar üçün bez seçərkən PG markası olan Pampers markalı bezlərə daha çox üstünlük verilir (32.4%).
Araşdırma göstərir ki, Predo bezləri də sıralamada xüsusi çəkiyə malikdir (18.4%). 3 yaşa qədər körpəsi olanların
14.6%-i uşağının yaşının böyüdüyü, güvəzə öyrətdiyi səbəbindən uşaq bezlərindən artıq istifadə etmədiyini qeyd edib.
Zəhmət olmasa deyin , sizin ailədə
3 yaşa qədər olan körpə varmı?
Körpəniz üçün hansı uşaq bezlərindən istifadə edirsiniz?
Pampers 32.4%
Predo
18.4%
Xeyr 64.2% Bəli 35.8%
Molix
Paddlers
Huggies
Sleepy
Leylək
7.9%
7.2%
7.0%
3.4%
3.1%
Önləm
Prima
Canbebe
Giggles
Dry baby
Lulla baby
Gizmo
Helen Harper
2.9%
2.2%
1.8%
1.6%
1.3%
0.4%
0.4%
0.4%
Uşaq bezi istifadə etmirik -
14.6% (yaşı böyükdür, güvəzə
öyətmişik vəs)
Evdə olmadığı üçün Markanı
xatırlamır – 9.9%
Bubble
Baza: Bütün respondentlər : 1242 Baza: 3 yaşa qədər uşağı olan respondentlər : 445
Mars bebe
0.2%
0.2%
Cush baby
0.2%

Onlayn sifarişlər
Qraikdən də göründüyü kimi Azərbaycanda hələ də onlayn məhsul sifarişi elə də geniş yayılmamışdır.
Araşdırma göstərdi ki, respondentlərin yalnız 16.4%-i son bir ildə onlayn məhsul sifari ediblər. Onlayn məhsul sifariş
verilən saytlar arasında isə ən populyarı Aliexpress-dir (35.8%). Məhsul sifarişləri sıralamsında ən çox onlayn sifarişləri
isə geyimlər təşkil edir.
Son bir il ərzində İnternetdən onlayn
məhsul alış-verişi etmisinizmi?
Hansı alış-veriş saytlarından/səhifələrindən istifadə
etmisiniz?
Zəhmət olmasa, deyin hansı növ
məhsullar sifariş etmisiniz?
AliExpress 35.8% Geyim/Ayaqqabı
56.9%
Trendyol
29.9%
Aksesuarlar
34.3%
İnstagram səhifələri
26.0%
Məişət əşyaları
13.7%
Ebay
6.9%
Kosmetoloji məhsullar
6.9%
Xeyr 83.6 Bəli 16.4
Facebook səhifələri
4.4%
Ətir
4.4%
Amazon
2.5%
Telefon aksesuarları
2.0%
Asos
1.5%
Kitab/Dərslik
1.5%
Joom.com
1.0%
Oyuncaq
1.0%
Alibaba
1.0%
Uşaq geyimləri
1.0%
Avtowini.com
1.0%
Avtomobil ehtiyat hissələri
1.0%
JomRun.com
0.5%
Elektronika
1.0%
Sima-lend.ru
0.5%
Qida məhsulları
1.0%
Avon
0.5%
Digər
4.5%
Hamisiburada.com
0.5%
Baza: Bütün respondentlər : 1242 Digər
5.9% Baza: Son 1 ildə onlayn alış-veriş edən respondentlər : 204

Nə üçün Business Insight?
- 22 illik beynəlxalq təcrübə
- Müxtəlif araşdırma sektorları üzrə geniş biliklər
- Yüksək qabiliyyətli personal
- Azərbaycan və dünya miqyasında layihələr keçirmək imkanı
- Bütün layihələrin sahə işinin peşəkar və nöqsansız təşkili
- Müasir metodlardan və avadanlıqlardan istifadə
- Müasir texnologiyalar, təkmilləşmələr tətbiq edilməsində liderlik
- Business Insight üçün etibarlılıq və operativlik ən önəmli amildir
- Layihələrin bütün mərhələlərinin şirkət tərəindən həyata keçirilməsi
Business Insight IRG ESOMAR Ümumdünya Marketinq və Araşdırma Mütəxəssisləri Assosasiyasının üzvüdür.
Business Insight bütün marketinq, sosial araşdırmaları və promo kampaniyaları ICC/ESOMAR-ın Marketinq və Sosial Araşdırma
Təcrübəsi üzrə Məcəlləsində öz əksini tapan ən yüksək peşəkar və etik standartlara və ISO 20252 beynəlxalq standartının tələblərinə
müvaiq olaraq həyata keçirir.
Business Insight MSPA Gizli Müştıəri Araşdırmaları üzrə Peşəkarıar Assosasiyasının üzvüdür.

ARAŞDIRMALARA VERDİYİNİZ
DƏYƏRƏ GÖRƏ SİZƏ
TƏŞƏKKÜR EDİRİK!
(+994 12) 530 6455 / 530 6422
(+994 12) 430 30 42/430 00 70
(+994 12) 430 17 77
www.businessinsight.az
ofice@businessinsight.az
b/BusinessInsightIRG