na vakadidiketaki ni vosa vakaviti - Itaukeiaffairs.gov.fj
na vakadidiketaki ni vosa vakaviti - Itaukeiaffairs.gov.fj
na vakadidiketaki ni vosa vakaviti - Itaukeiaffairs.gov.fj
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Lewe <strong>ni</strong> Vola<br />
Vakadidike….<br />
2<br />
Veiqaravi uasivi/ vuli…... 3<br />
Veiweka<strong>ni</strong> vakacakacaka/<br />
lawa…./ vakasokumu<strong>ni</strong><br />
tukutuku…..<br />
Veisisivi <strong>vosa</strong> & itovo/<br />
USP– gade mai i TVTV<br />
Talanoa<br />
Vosa veita<br />
Evereli– Seviteba<br />
VULA VAKAVITI<br />
• EVERELI—Vula i gasau: dau<br />
gau<strong>na</strong> <strong>ni</strong> uca kei <strong>na</strong> cagilaba.<br />
Dau veituvi <strong>na</strong><br />
cika.Keli <strong>na</strong> uvi matua eso<br />
<strong>na</strong> uto. E wai dau levu sara<br />
<strong>na</strong> salala kei <strong>na</strong> tugadra.<br />
• ME– Vulai doi: Dau via oti<br />
mai <strong>na</strong> draki ca, lailai <strong>na</strong><br />
lago kei <strong>na</strong> <strong>na</strong>mu. Se <strong>na</strong><br />
duruka, keli <strong>na</strong> uvi dreu <strong>na</strong><br />
moli. E wai levu <strong>na</strong> da<strong>ni</strong>va<br />
kei <strong>na</strong> salala.<br />
• JIUNE– vula i werewere.<br />
Draki batabata,tau vagau<strong>na</strong><br />
<strong>na</strong> uca. E matua <strong>na</strong><br />
kawai kei <strong>na</strong> uvi. E wai dau<br />
gau<strong>na</strong> <strong>ni</strong> da<strong>ni</strong>va kei <strong>na</strong><br />
matu.<br />
• JIULAI— vula i cukicuki:<br />
Batabata vakalevu <strong>na</strong> draki.<br />
Tekivu keli <strong>na</strong> Kumala.<br />
Gau<strong>na</strong> <strong>ni</strong> kuita kune <strong>na</strong><br />
tovuto.<br />
• OKOSITA —vula i se<strong>ni</strong>drala:<br />
levu <strong>na</strong> kuita, qolivi <strong>na</strong><br />
vaya, se <strong>na</strong> drala, damanu<br />
kei <strong>na</strong> kauceuti, vua <strong>na</strong> tiri<br />
kei <strong>na</strong> vaivai <strong>ni</strong> vavalagi.<br />
• SEVITEBA—vula i vavakada:<br />
vakaluve<strong>ni</strong> <strong>na</strong> kawakawa,<br />
se <strong>na</strong> maqo, vakadataki <strong>na</strong><br />
uvi sa kadre, tekivu <strong>na</strong><br />
veitiqa <strong>ni</strong> sa tei oti <strong>na</strong> yabaki<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
LIALIACI<br />
TABANA NI VOSA KEI NA ITOVO VAKAVITI<br />
Vakamacala <strong>ni</strong> <strong>vosa</strong>.<br />
NA VAKADIDIKETAKI NI VOSA VAKAVITI e dua <strong>na</strong> tiki bibi <strong>ni</strong> cakacaka e qaravi e<br />
vale<strong>ni</strong>volavola. E sa taba, sa sevu oti tale ga <strong>na</strong> ivola<strong>vosa</strong> <strong>vakaviti</strong>, a dua <strong>na</strong> i<strong>na</strong>ki e<br />
tauyavu ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> taba<strong>na</strong> qo. Sa toso sara tiko <strong>na</strong> ke<strong>na</strong> kacivaki ka vakatetei <strong>na</strong> ivola<strong>vosa</strong> kei <strong>na</strong> ivolavolai<br />
<strong>ni</strong> <strong>vosa</strong> <strong>vakaviti</strong> e yavutaki ki<strong>na</strong>. Sa kumu<strong>ni</strong> tale tiko ga <strong>na</strong> veivakalelewa kei <strong>na</strong> itukutuku e so me<br />
<strong>na</strong> yavutaki tale ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> ikarua <strong>ni</strong> tabataba. Ia, me vaka <strong>ni</strong> levu sara <strong>na</strong> cakacaka e qaravi tiko me baleta<br />
<strong>na</strong> <strong>vosa</strong>, e dua <strong>na</strong> ke<strong>na</strong> editataki <strong>na</strong> ivola tabaki <strong>vakaviti</strong> me muria <strong>na</strong> ivolavolai vou <strong>ni</strong> <strong>vosa</strong> <strong>vakaviti</strong><br />
sa vakadonua oti <strong>na</strong> boseyaco me taurivaki.<br />
Editataki ivola<br />
Edita<br />
Ni sa bula vi<strong>na</strong>ka <strong>na</strong> turaga kei <strong>na</strong> marama <strong>ni</strong> noda vanua o Viti.<br />
Sa da yacova tale qo <strong>na</strong> vula o Seviteba <strong>na</strong> ikaciwa <strong>ni</strong> vula e<strong>na</strong> loma <strong>ni</strong><br />
yabaki, sa siro <strong>na</strong> yabaki, voleka <strong>ni</strong> mai cava tale e dua <strong>na</strong> yabaki vakacakacaka.<br />
Sa vakacagau sara tiko <strong>na</strong> qaravi itavi e<strong>na</strong> Taba<strong>na</strong> <strong>ni</strong> Vosa kei <strong>na</strong> iTovo Vakaviti <strong>ni</strong><br />
noda mata<strong>ni</strong>tu. E dua <strong>na</strong> cakacaka <strong>ni</strong> taba<strong>na</strong> <strong>na</strong> ke<strong>na</strong> vakararamataki <strong>na</strong> kawa itaukei<br />
e<strong>na</strong> maroroi <strong>ni</strong> <strong>vosa</strong> kei <strong>na</strong> itovo, qo <strong>na</strong> vu<strong>na</strong> e dau taba tiko ya<strong>ni</strong> ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> Lialiaci<br />
e<strong>na</strong> loma <strong>ni</strong> veivulatolu, me sagai mo<strong>ni</strong> kila <strong>na</strong> lewei Viti <strong>na</strong> veika e qarava tiko <strong>na</strong><br />
taba<strong>na</strong> qo.<br />
Na yaca <strong>ni</strong> vola qo <strong>na</strong> LiaIiaci e yavutaki mai e<strong>na</strong> vakasama <strong>ni</strong> sa vaka e beci a yali<br />
tiko mai <strong>na</strong> noda itovo kei <strong>na</strong> <strong>vosa</strong>. Sa dodonu ki<strong>na</strong> meda liaci keda a vakadeitaki<br />
keda tale e<strong>na</strong> vakamareqeti <strong>ni</strong> noda <strong>vosa</strong> kei <strong>na</strong> itovo<br />
Na Lialiaci e ke<strong>na</strong> i<strong>na</strong>ki bibi taumada me vakasavuya <strong>na</strong> irogo <strong>ni</strong> veiqaravi <strong>ni</strong> taba<strong>na</strong><br />
<strong>ni</strong> <strong>vosa</strong> kei <strong>na</strong> itovo e<strong>na</strong> loma <strong>ni</strong> vulatolu sa oti.<br />
E<strong>na</strong> loma <strong>ni</strong> tabataba qo e tabaki tiko ya<strong>ni</strong> ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> veika sa qarava oti <strong>na</strong> taba<strong>na</strong> e<strong>na</strong><br />
loma <strong>ni</strong> vulalima sa oti, Evereli i <strong>na</strong> Seviteba.<br />
Na dikevi <strong>ni</strong> nodra ivola <strong>na</strong> dauvolaivola <strong>vakaviti</strong>, qo <strong>na</strong> ivola <strong>ni</strong> talanoa kei <strong>na</strong> ivola <strong>ni</strong> vuli me vakaya-<br />
gataki e<strong>na</strong> veikoro<strong>ni</strong>vuli, e dua tale ga <strong>na</strong> itavi <strong>ni</strong> taba<strong>na</strong>, oya me editataka <strong>na</strong> ivola me muria <strong>na</strong> ivolavolai<br />
<strong>ni</strong> <strong>vosa</strong> <strong>vakaviti</strong> e<strong>na</strong> ivola<strong>vosa</strong>. E levu vei ira <strong>na</strong> dauvolaivola qo era sa veitalanoataka oti mai kei<br />
<strong>na</strong> tabacakacaka <strong>ni</strong> vuli <strong>na</strong> nodra ivola, sa mau oti mai <strong>na</strong> nodra veitalanoa ra qai dau mai rai e<br />
vale<strong>ni</strong>volavola. Na vu<strong>ni</strong> ke<strong>na</strong> dau yaco mai ivale<strong>ni</strong>volavola <strong>na</strong> nodra ivola, oya <strong>ni</strong>ra dau kerea <strong>na</strong> ilavo<br />
me taba ki<strong>na</strong> mai <strong>na</strong> Matabose <strong>ni</strong> iLavo Maroroi <strong>ni</strong> iTaukei (Fijian Trust Fund). Me vaka <strong>ni</strong> doka <strong>na</strong><br />
Matabose qo <strong>na</strong> lewa <strong>ni</strong> mata<strong>ni</strong>tu e<strong>na</strong> volai <strong>ni</strong> <strong>vosa</strong> <strong>vakaviti</strong>, e sa dau veivakasalataki ki<strong>na</strong> me laurai<br />
rawa e liu <strong>na</strong> ivolavolai <strong>ni</strong> <strong>vosa</strong> <strong>ni</strong> veivola yadua me muria <strong>na</strong> ke<strong>na</strong> ivakarau e<strong>na</strong> Taba<strong>na</strong> <strong>ni</strong> Vosa kei<strong>na</strong><br />
itovo Vakaviti (TVTV). Qo <strong>na</strong> vu<strong>ni</strong> nodra dau kauta mai <strong>na</strong> nodra ivola <strong>na</strong> dauvolaivola me mai editataki<br />
e vale<strong>ni</strong>volavola. Na gau<strong>na</strong> qo e se editataki wale, sega <strong>ni</strong> saumi, ia e <strong>na</strong>maki me <strong>na</strong> veisau <strong>na</strong> lewa qo<br />
meda vukei raraba ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> dauvolaivola, vaka ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> vale<strong>ni</strong>volavola <strong>ni</strong> TVTV.<br />
IVola<strong>vosa</strong><br />
Se volitaki tiko ga e vale<strong>ni</strong>volavola, ya $15 <strong>na</strong> waqa malumu, ya $40 <strong>na</strong> waqa kaukaua. E tauvata vi<strong>na</strong>ka<br />
ga <strong>na</strong> lewe<strong>na</strong>.
Taba<strong>na</strong> 2<br />
Ulutaga NI<br />
Vakadidike<br />
Meke Vakaviti<br />
Veiqaravi Vakavanua<br />
iTovo Vakavanua<br />
<strong>vakaviti</strong><br />
Vosa<strong>vosa</strong> <strong>vakaviti</strong><br />
Noda bula <strong>na</strong> iTaukei/<br />
Bula Vakavanua<br />
iCavuti Vakavanua/<br />
Yasa<strong>na</strong><br />
Vakadidike <strong>ni</strong> Vosa<br />
ITukutuku Makawa<br />
(History)<br />
Wai Vakaviti<br />
Tukutuku <strong>ni</strong> Veivanua<br />
Cakacaka<strong>ni</strong>liga <strong>ni</strong><br />
Turaga kei <strong>na</strong> Marama<br />
Wai<strong>vakaviti</strong><br />
Volitaki tiko e vale<strong>ni</strong>volavola<br />
tauya $15.00. Tiko e<br />
loma <strong>na</strong> ivakamacala <strong>ni</strong><br />
wai kei <strong>na</strong> kau. Rawa <strong>ni</strong> lai<br />
voli tale ga e e<strong>na</strong> vanua <strong>ni</strong><br />
volitaki ivola e USP tautauvata<br />
vi<strong>na</strong>ka <strong>na</strong> ke<strong>na</strong> isau.<br />
LIALIACI<br />
Vakatataro e vale<strong>ni</strong>volavola<br />
E dau veivuke <strong>na</strong> Taba<strong>na</strong> e<strong>na</strong> nodra qaravi <strong>na</strong> lewe<strong>ni</strong>vanua dau gole mai mera mai<br />
vakadidike, rogo ivakasala kei <strong>na</strong> ivakamacala me baleta <strong>na</strong> veika eda kilai ta<strong>ni</strong> ki<strong>na</strong> <strong>na</strong><br />
itaukei. E dua <strong>na</strong> i<strong>na</strong>ki levu <strong>ni</strong> veiqaravi mera qaravi e<strong>na</strong> ivakatagedegede vi<strong>na</strong>ka<br />
duadua o ira <strong>na</strong> dau vakatataro mai e<strong>na</strong> talevo<strong>ni</strong>, emeli, volavola mai se ra gole<br />
vakadodonu sara ga mai e vale<strong>ni</strong>volavola.<br />
E tu <strong>na</strong> ulutaga lelevu eda rawa <strong>ni</strong> mai wilika se dikeva <strong>ni</strong>da mai vakadidike se da<br />
vakatataro mai. E tu tale ga <strong>na</strong> iyaloyalo e so vakarautaka <strong>na</strong> taba<strong>na</strong> me vaka <strong>na</strong><br />
veivagu<strong>ni</strong>, somate & me rawa <strong>ni</strong> o<strong>ni</strong> mai sarava me vukea <strong>na</strong> nomu<strong>ni</strong> vakadidike.<br />
E tiko <strong>na</strong> vale<strong>ni</strong>volavola e Draiba,e<strong>na</strong> loma<strong>ni</strong>bai <strong>ni</strong> vale<strong>ni</strong>bose levu vakaturaga, e<strong>na</strong><br />
matai <strong>ni</strong> tabavale, rau tiko veitikivi ga kei <strong>na</strong> vale<strong>ni</strong>volavola <strong>ni</strong> veitarogi vanua.<br />
Veitaba kei <strong>na</strong> Katotato<strong>ni</strong>.<br />
E dau gole <strong>na</strong> taba<strong>na</strong> me tabaka mai <strong>na</strong> veisoqo vakavanua dau<br />
vakayacori me vaka <strong>na</strong> veibuli, somate, kaumata<strong>ni</strong>gone, carasala,<br />
vakamau, qoli vakavanua, kei <strong>na</strong> solesolevaki. E dau tabaki tale ga <strong>na</strong><br />
vuli e qaravi e<strong>na</strong> dua <strong>na</strong> vanua. Qo e so <strong>na</strong> vanua a tabaka, kumu<strong>ni</strong><br />
rawa tale ga <strong>na</strong> ke<strong>na</strong> itukutuku mai cava <strong>na</strong> vula ono sa oti.<br />
Tiki<strong>ni</strong>siga Veiqaravi Koro, Tiki<strong>na</strong>, Yasa<strong>na</strong><br />
3/04/09 Qaravi <strong>na</strong> vuli <strong>ni</strong> turaga <strong>ni</strong><br />
koro e<strong>na</strong> yasayasa vaka<br />
Wai<strong>ni</strong>buka.<br />
24/04/09 Dolavi <strong>ni</strong> vale<strong>ni</strong>bose <strong>ni</strong><br />
yasa<strong>na</strong> o Kdavu.<br />
22/05/09 Vakatabui <strong>ni</strong><br />
vale<strong>ni</strong>volavola vou <strong>ni</strong><br />
Tabacakacaka iTaukei<br />
e Draiba.<br />
27/06/09-30/06/09 Vulagi dokai e<strong>na</strong> soqo<br />
<strong>ni</strong> meke kei <strong>na</strong><br />
cakacaka<strong>ni</strong>liga e Bua<br />
29/6-1/07/09 Vuli <strong>ni</strong> vakailesilesi e<br />
PSC<br />
9/07/09 Vuli <strong>ni</strong> qase<strong>ni</strong>vuli itaukei<br />
e<strong>na</strong> FTA Hall<br />
14/7/09 Vuli <strong>ni</strong> tabagone e<strong>na</strong><br />
wasa Pasifika<br />
8/08/09 Veitalaci vei ira <strong>na</strong><br />
turaga <strong>na</strong> Peresitedi<br />
Tailevu<br />
Suva<br />
Draiba, Nasese<br />
Nabouwalu, Bua<br />
Nasese, Suva<br />
Knollys Street<br />
USP<br />
Loma<strong>ni</strong>bai <strong>ni</strong> kova<strong>na</strong>
LIALIACI<br />
Vakailesilesi veiqaravi uasivi <strong>ni</strong> Taba<strong>na</strong><br />
A mai digitaki o Taoba Ratu me vakailesilesi dau veiqaravi uasivi duadua e<strong>na</strong> loma <strong>ni</strong><br />
taba<strong>na</strong> e <strong>na</strong> Jiulai <strong>na</strong> ika20 <strong>ni</strong> siga. Qo me baleta <strong>na</strong> loma<strong>ni</strong> vula tolu sa oti. Na no<strong>na</strong><br />
mai digitaki me vakailesilesi veiqaravi uasivi rau a vakatulewa ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> vakailesilesi liu <strong>ni</strong><br />
vale<strong>ni</strong>volavola. Tiko <strong>na</strong> yavu e rau a cakacaka mai ki<strong>na</strong>.<br />
Qo e dua <strong>na</strong> tiki <strong>ni</strong> veiqaravi eratou cicivaka tiko <strong>na</strong> komiti <strong>ni</strong> veiqaravi uasivi <strong>na</strong> ke<strong>na</strong><br />
dikevi <strong>na</strong> nodra veiqaravi <strong>na</strong> vakailesilesi e<strong>na</strong> loma <strong>ni</strong> vula 3. Dau raici me savasava <strong>na</strong><br />
vale<strong>ni</strong>volavola kei <strong>na</strong> teveli <strong>ni</strong> cakacaka, vakayaca<strong>ni</strong> vakavi<strong>na</strong>ka <strong>na</strong> vei faile, me kua <strong>ni</strong><br />
dua <strong>na</strong> ka me biu vakaca.<br />
Dau tiko <strong>na</strong> gau<strong>na</strong> e dau wavoki mai ki<strong>na</strong> e rua <strong>na</strong> lewe<strong>ni</strong>komiti me raica <strong>na</strong> savasava<br />
<strong>ni</strong> teveli. Dau kabi tale ga ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> pepa damudamu ke<strong>na</strong> ibalebale <strong>ni</strong> duka <strong>na</strong> teveli<br />
gadrevi me samaki, pepa dromodromo me vakavi<strong>na</strong>kataki tale <strong>na</strong> savasava <strong>ni</strong> teveli <strong>ni</strong><br />
cakacaka.<br />
VANUA: Yadra<strong>na</strong>, Lakeba, Lau<br />
TAOBA RATU:<br />
TABA NI CAKACAKA: Taba<strong>na</strong> <strong>ni</strong> vakasokumu<strong>ni</strong> tukutuku e<strong>na</strong> veikoro (IPR Team 1), TVTV.<br />
VULI: vuli e<strong>na</strong> koro<strong>ni</strong>vuli <strong>na</strong> Dudley High School, <strong>ni</strong> bera <strong>ni</strong> vuli e<strong>na</strong> USP.<br />
Vuli <strong>ni</strong> Vakailesilesi<br />
E <strong>na</strong> ika29 <strong>ni</strong> siga <strong>ni</strong> Vula Jiune i <strong>na</strong> matai <strong>ni</strong> siga <strong>ni</strong> Jiulai a vakayacori ki<strong>na</strong> e dua<br />
<strong>na</strong> vuli <strong>ni</strong> vakailesilesi vakamata<strong>ni</strong>tu mai Nasese. A vakarautaka <strong>na</strong> vuli siga tolu<br />
qo <strong>na</strong> taba<strong>na</strong> <strong>ni</strong> PSC, ra tiko ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> vakailesilesi cakacaka vakamata<strong>ni</strong>tu . E<br />
ratou lewe 11 <strong>na</strong> vakailesilesi <strong>ni</strong> taba<strong>na</strong>, ra lai tiko rawa e<strong>na</strong> vuli vakarautaki qo.<br />
Na vuli qo e vakatabakidua e<strong>na</strong> nodra vukei <strong>na</strong> vakailesilesi e<strong>na</strong> veiqaravi vi<strong>na</strong>ka<br />
e vale<strong>ni</strong>volavola, taba<strong>na</strong> <strong>ni</strong> tiko bulabula kei <strong>na</strong> lawa <strong>ni</strong> cakacaka vakamata<strong>ni</strong>tu.<br />
E levu sara <strong>na</strong> veika vi<strong>na</strong>ka e vulici ki<strong>na</strong>, e dua <strong>na</strong> ka e vakabibitaki<br />
tiko ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> vakayagataki <strong>ni</strong> gau<strong>na</strong>. Era vulica tale ga <strong>na</strong> vakailesilesi <strong>na</strong> maroroi<br />
<strong>ni</strong> iyaya <strong>ni</strong> cakacaka kei <strong>na</strong> veilawa <strong>ni</strong> mata<strong>ni</strong>tu e vauca e dua <strong>na</strong> vakailesilesi<br />
vakamata<strong>ni</strong>tu.<br />
A dolava <strong>na</strong> vuli o Mrs Sei<strong>ni</strong> Bolobolo ka dua <strong>na</strong> ka e cauraka toka e<strong>na</strong> siga oya<br />
<strong>ni</strong> vuli e dua <strong>na</strong> ka bibi veitalia <strong>na</strong> yabaki <strong>ni</strong> bula o sa tiko ki<strong>na</strong> . A veituberi e<strong>na</strong><br />
vuli o Kelepi Kubu<strong>na</strong>meca. Ni oti <strong>na</strong> vuli a soli tale ga <strong>na</strong> sitivikiti.<br />
Vakailesilesi <strong>ni</strong> Tabacakacaka era vuli sigatolu e<strong>na</strong> PSC TRAINING CENTER [Induction course]<br />
TABANA 3<br />
Taoba Ratu<br />
[Uasivi duadua <strong>na</strong> no<strong>na</strong><br />
veiqaravi e<strong>na</strong> vula o Evereli—<br />
June<br />
Vakailesilesi vakaitutu tale<br />
ga e<strong>na</strong> veiqaravi uasivi<br />
<strong>ni</strong> vula o Epereli — June
Taba<strong>na</strong> 4<br />
VEIVAKARARAMATAKI<br />
Na ke<strong>na</strong> vakayacori <strong>na</strong><br />
veivakararamataki e<strong>na</strong><br />
vukudratou <strong>na</strong> vakailesilesi<br />
dauvakasokomu<strong>ni</strong><br />
itukutuku, a qarava ga o<br />
Ulaiasi Davuke e<strong>na</strong> no<strong>na</strong><br />
salavata kei ratou <strong>na</strong><br />
vakailesilesi <strong>ni</strong> Yasa<strong>na</strong> o<br />
Tailevu, Taba<strong>na</strong> <strong>ni</strong> Teitei kei<br />
<strong>na</strong> Taba<strong>na</strong> <strong>ni</strong> Tuvatuva <strong>ni</strong><br />
mata<strong>ni</strong>tu. Qo <strong>na</strong> ke<strong>na</strong> lai<br />
vakadreti o ira <strong>na</strong><br />
lewe<strong>ni</strong>vanua e<strong>na</strong> ituvatuva<br />
sa tiko e<strong>na</strong> mata<strong>ni</strong>tu me<br />
qaravi e<strong>na</strong> nodra veikoro<br />
ka keitou kalougata <strong>ni</strong><br />
ratou vakadonua <strong>na</strong><br />
vale<strong>ni</strong>volavola <strong>ni</strong> Yasa<strong>na</strong><br />
me lewe <strong>ni</strong> ilakolako o<br />
Ulaiasi me rawa <strong>ni</strong> lai<br />
vakamacalataki <strong>na</strong> i<strong>na</strong>ki <strong>ni</strong><br />
vakasokomu<strong>ni</strong> itukutuku.<br />
YASANA SA QARAVI OTI.<br />
1. Rewa<br />
2. Serua<br />
3. Namosi<br />
4. Tailevu<br />
5. Ovalau<br />
Rauta <strong>ni</strong> 271 <strong>na</strong> koro sa<br />
mai qaravi rawa.<br />
Sa tekivu qaravi sara<br />
tiko ya<strong>ni</strong> e<strong>na</strong> gau<strong>na</strong> qo<br />
<strong>na</strong> yanuyanu o Moturiki.<br />
Bose <strong>ni</strong> Model law<br />
Na vakasokumu<strong>ni</strong> tukutuku mai Lau<br />
LIALIACI<br />
Kilaka iTaukei e DODONU ME Maroroi.<br />
E<strong>na</strong> vuku <strong>ni</strong> veiqaravi <strong>ni</strong> vakasokumu<strong>ni</strong> itukutuku kei <strong>na</strong> ke<strong>na</strong><br />
lawa, ratou a lai bose i Nadi e<strong>na</strong> ikalima ki<strong>na</strong> ikaono <strong>ni</strong> vula o<br />
Maji <strong>na</strong> ivukevuke <strong>ni</strong> Vu<strong>ni</strong>vola Tudei <strong>ni</strong> tabacakacaka iTaukei, <strong>na</strong> iliuliu <strong>ni</strong> Taba<strong>na</strong> <strong>ni</strong><br />
Vosa kei <strong>na</strong> le rua <strong>na</strong> vakailesilesi <strong>ni</strong> Taba<strong>na</strong> e<strong>na</strong> iulutaga <strong>ni</strong> ke<strong>na</strong> maroroi vakalawa<br />
<strong>na</strong> keda itukutuku makawa.Na bose qo e okati ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> veimata<strong>ni</strong>tu e<strong>na</strong> wasa<br />
Pasivika <strong>na</strong> WIPO wili ki<strong>na</strong> o Niusiladi kei Ositerelia , bau lewe tale ga <strong>ni</strong> bose <strong>na</strong><br />
veika sa vakayacori tiko e<strong>na</strong> mata<strong>ni</strong>tu o Viti. Qo <strong>na</strong> tiki<strong>na</strong> a qai gole mai ki<strong>na</strong> <strong>na</strong><br />
kerekere <strong>ni</strong> mata<strong>ni</strong>tu o Papua kei Niu Ki<strong>ni</strong> me vakau mai e dua <strong>na</strong> vakailesilesi me<br />
mai vulici <strong>na</strong> iwalewale <strong>ni</strong> ke<strong>na</strong> vakasokomu<strong>ni</strong> <strong>na</strong> itukutuku e<strong>na</strong> noda vanua. Ratou<br />
a ma<strong>ni</strong> vakauta mai <strong>na</strong> Taba<strong>na</strong> <strong>ni</strong> Veika vakavanua mai Papua kei Niuki<strong>ni</strong> e dua <strong>na</strong><br />
nodratou vakailesilesi me mai vuli macawa tolu e<strong>na</strong> noda vanua. Totoka <strong>na</strong><br />
ivakarau <strong>ni</strong> no<strong>na</strong> mai vuli cakacaka me vaka <strong>ni</strong> via tautauvata ga <strong>na</strong> draki <strong>ni</strong> noda<br />
bula ka rawarawa <strong>na</strong> no<strong>na</strong> mai veimaliwai kei ira <strong>na</strong> vakailesilesi <strong>ni</strong> Taba<strong>na</strong>. Na<br />
imatai <strong>ni</strong> ka <strong>na</strong> no<strong>na</strong> mai vakaitaukeitaki ka vakaveikilaitaki kei ira <strong>na</strong> vakailesilesi e<br />
cake <strong>ni</strong> Tabacakacaka itaukei wili ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> turaga Vu<strong>ni</strong>vola Tudei. Sa qai tarava <strong>na</strong><br />
ke<strong>na</strong> tuvai <strong>na</strong> ituvatuva <strong>ni</strong> veika me qarava o Ili me vaka <strong>na</strong> no<strong>na</strong> kilā <strong>na</strong> iwalewale<br />
<strong>ni</strong> vakadidike e<strong>na</strong> ke<strong>na</strong> kau mai <strong>na</strong> itukutuku,ro<strong>gov</strong>olai,editataki ka vakacurumi e<strong>na</strong><br />
mo<strong>na</strong> livaliva. A bau toma<strong>ni</strong> ratou tale ga <strong>na</strong> vakailesilesi e<strong>na</strong> no<strong>na</strong> a lai veiqaravi<br />
e<strong>na</strong> koro o Nasautoka ka lai vulica ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> draki <strong>ni</strong> bula <strong>ni</strong> tu vakavanua, vakabibi<br />
<strong>ni</strong>da sota tiko kei ira <strong>na</strong> itaukei <strong>ni</strong> tukutuku. E rawa sara vakavi<strong>na</strong>ka <strong>na</strong> veika e<br />
gadreva <strong>na</strong> mata<strong>ni</strong>tu o Papua Niu Ki<strong>ni</strong> e<strong>na</strong> nodratou veilesi vei Ili ka da nuitaka <strong>ni</strong><br />
<strong>na</strong> lai ma<strong>na</strong> sara <strong>na</strong> veika e mai vulica o Ili e<strong>na</strong> ke<strong>na</strong> lai vakavotuka<strong>na</strong>taki <strong>na</strong><br />
cakacaka qo e<strong>na</strong> nodra vanua .<br />
Na Lawa <strong>ni</strong> kilaka <strong>ni</strong> itaukei.<br />
Sa mai qaravi oti <strong>na</strong> imatai <strong>ni</strong> nodratou dabe <strong>na</strong> komiti <strong>ni</strong> lawa vakatokai tiko <strong>na</strong> Model<br />
Law on Traditio<strong>na</strong>l Knowledge & Expression of Culture. Sa qaravi tiko <strong>na</strong> veitalanoa <strong>ni</strong><br />
ke<strong>na</strong> vakavotuka<strong>na</strong> taki <strong>na</strong> lawa <strong>ni</strong> ke<strong>na</strong> taqomaki <strong>na</strong> vuku kei <strong>na</strong> kilaka vakaitaukei. Sa<br />
duri oti e dua <strong>na</strong> ke<strong>na</strong> komiti me qarava <strong>na</strong> itavi qo ka ratou lewe<strong>na</strong> <strong>na</strong> vakailesilesi <strong>ni</strong><br />
taba<strong>na</strong> <strong>ni</strong> lawa <strong>ni</strong> mata<strong>ni</strong>tu, Tabacakacaka iTaukei kei iratou mai <strong>na</strong> Taba<strong>na</strong> <strong>ni</strong> vuli. Sa<br />
tiko tale ga <strong>na</strong> ituvatuva <strong>ni</strong> veivuke mai vei iratou <strong>na</strong> Forum Secretariat e<strong>na</strong> ke<strong>na</strong> vakaoti<br />
<strong>na</strong> lawa qo. Ratou veivuke tale tiko ga mai ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> taba<strong>na</strong> <strong>ni</strong> lawa e Vuravura <strong>na</strong> World<br />
Intellectual property Orga<strong>ni</strong>sation (WIPO). Na i<strong>na</strong>ki <strong>ni</strong> lawa qo me maroroa, vakabulabulataka<br />
<strong>na</strong> itovo kei <strong>na</strong> ivakarau, taqomaka <strong>na</strong> ke<strong>na</strong> vakasabusabutaki mai taudaku se vei<br />
Vakasokumu<strong>ni</strong> Itukutuku e<strong>na</strong> veikoro.<br />
Na veiqaravi <strong>ni</strong> vakasokumu<strong>ni</strong> tukutuku e<strong>na</strong> loma <strong>ni</strong> 3 <strong>na</strong> vula sa oti a qaravi<br />
rawa ki<strong>na</strong> e 5 <strong>na</strong> tiki<strong>na</strong> tekivu ya<strong>ni</strong> e Wailevu, Naloto, Nayavu, Nasautoka kei<br />
<strong>na</strong> tiki<strong>na</strong> makawa o Nailega. E dau lai vakasokumu<strong>ni</strong> mai <strong>na</strong> itukutuku e<strong>na</strong><br />
veikoro, qai dau mai maroroi tu e vale<strong>ni</strong>volavola. Na ke<strong>na</strong> tekivutaki e<br />
yavutaki e<strong>na</strong> ke<strong>na</strong> laurai <strong>ni</strong> sa tubu sara toka vakatotolo <strong>na</strong> veivoli, sa<br />
vakayagataki tiko ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> iyau vakamareqeti kei <strong>na</strong> kilaka noda <strong>na</strong> itaukei.<br />
Eratou lewe 6 <strong>na</strong> vakailesilesi <strong>ni</strong> vakadidike ratou qarava tiko <strong>na</strong> vakasokumu<strong>ni</strong><br />
itukutuku e<strong>na</strong> veikoro.<br />
Sa mai qaravi oti <strong>na</strong> yasayasa vaka<br />
Wai<strong>ni</strong>buka kei <strong>na</strong> yasa<strong>na</strong> o Tailevu e<strong>na</strong><br />
loma <strong>ni</strong> vula tolu sa oti, sa qaravi oti tale<br />
ga <strong>na</strong> yanuyanu o Moturiki, sa<br />
vaka<strong>na</strong>mata tu <strong>na</strong> timi me lai qaravi <strong>na</strong><br />
yanuyanu o Koro.
NA SOQO NI VEISISIVI VOSA KEI NA ITOVO MAI BUA.<br />
E dau sureti tale ga <strong>na</strong> taba<strong>na</strong> me dau lai vakaitavi e<strong>na</strong> veisoqo e so e tiki <strong>ni</strong> ke<strong>na</strong> porokaramu<br />
<strong>na</strong> itovo kei <strong>na</strong> <strong>vosa</strong>. E <strong>na</strong> ika7 <strong>ni</strong> siga <strong>ni</strong> vula o Evereli a yaco mai e dua <strong>na</strong> ivola<br />
<strong>ni</strong> veisureti mai <strong>na</strong> vale<strong>ni</strong>volavola <strong>ni</strong> yasa<strong>na</strong> o Bua.A kauwai sara ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> vale<strong>ni</strong>volavola,<br />
ma<strong>ni</strong> vakadonui ki<strong>na</strong> e dua <strong>na</strong> timi lewe<strong>na</strong> ya<strong>ni</strong> o Sekove, Simione kei Mereo<strong>ni</strong> me lai<br />
vakaitavi e<strong>na</strong> ke<strong>na</strong> turaga<strong>ni</strong>lewataki <strong>na</strong> <strong>vosa</strong>, meke kei <strong>na</strong> isulusulu.A vakayacori <strong>na</strong> soqo<br />
siga rua qo e<strong>na</strong> rara mai Naulumatua, vulagi dokai ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> adi se<strong>ni</strong>toa <strong>ni</strong> yabaki sa oti<br />
(2008) Adi Filome<strong>na</strong> Tuivanualevu.A <strong>vosa</strong> <strong>na</strong> goneyalewa <strong>ni</strong> Bua loma<strong>ni</strong>koro qo, veivakadrukai<br />
<strong>na</strong> veika e tuku<strong>na</strong> <strong>ni</strong> dua <strong>na</strong> vu<strong>ni</strong> no<strong>na</strong> lai qaqa, dei no<strong>na</strong> ivakarau <strong>ni</strong> bula <strong>ni</strong> ta vakavi<strong>na</strong>ka<br />
ya<strong>ni</strong> e<strong>na</strong> <strong>vosa</strong> kei <strong>na</strong> itovo <strong>ni</strong> no<strong>na</strong> vanua di<strong>na</strong>. A <strong>vosa</strong> tiko ga vakaBua. Ni oti <strong>na</strong><br />
no<strong>na</strong> <strong>vosa</strong> a buturara mai <strong>na</strong> matameke <strong>ni</strong> Driti.<br />
A vakayacori <strong>na</strong> veisisivi <strong>vosa</strong> vakaBua, tolu <strong>na</strong> ke<strong>na</strong> iwasewase.Vakayacori tale ga <strong>na</strong><br />
veisisivi meke, 6 <strong>na</strong> tiki<strong>na</strong> ratou veisisivi, veisisivi sere <strong>ni</strong> vanua, kei <strong>na</strong> vakaraitaki vua<strong>ni</strong>qele.<br />
E<strong>na</strong> siga tarava a qai vakayacori ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> vakaraitaki sulusulu, bui<strong>ni</strong>ga kei <strong>na</strong><br />
vakaraitaki gone(baby show).<br />
Filome<strong>na</strong> Tuivanualevu<br />
e<strong>na</strong> no<strong>na</strong> dolava <strong>na</strong> Bua<br />
Show.<br />
1. 2.<br />
1. Sekove B.—vulagi dokai <strong>ni</strong> veisisivi <strong>vosa</strong> kei <strong>na</strong><br />
meke. 2. Ifiremi– gonevuli <strong>ni</strong> Bua District.<br />
USP— LL161 / LL162<br />
LIALIACI<br />
LL161 kei <strong>na</strong> LL262 e rua <strong>na</strong> leso<strong>ni</strong> <strong>ni</strong> vuli <strong>vosa</strong> <strong>vakaviti</strong> e<strong>na</strong> U<strong>ni</strong>vesiti <strong>ni</strong> Ceva <strong>ni</strong> Pasifika<br />
e ke<strong>na</strong> qase<strong>ni</strong>vuli o Mrs Mereisi Kamoe kei Paula Qereti. E<strong>na</strong> ika21 <strong>ni</strong> siga <strong>ni</strong> vula o<br />
Okosita, era saumi taro ki<strong>na</strong> <strong>na</strong> vakailesilesi <strong>ni</strong> taba<strong>na</strong> vei ira <strong>na</strong> gonevuli (USP) lewe 15,<br />
e<strong>na</strong> nodra sarasara mai e vale<strong>ni</strong>volavola. E levu sara <strong>na</strong> taro a tarogi, me vaka <strong>na</strong> taro <strong>ni</strong>;<br />
vakasokumu<strong>ni</strong> tukutuku e<strong>na</strong> veikoro, <strong>na</strong> lawa (model law), <strong>na</strong> itavi <strong>ni</strong> taba<strong>na</strong> kei <strong>na</strong> tabacakacaka<br />
<strong>ni</strong> vuli kei <strong>na</strong> so tale. E marautaka vakalevu <strong>na</strong> taba<strong>na</strong> <strong>na</strong> nodra sarasara mai<br />
<strong>na</strong> gonevuli, sa dola tu <strong>na</strong> vale<strong>ni</strong>volavola vei kemu<strong>ni</strong> <strong>na</strong> lewe<strong>ni</strong>vanua,<br />
gonevuli ke o<strong>ni</strong> via vakatataro mai.<br />
Ira <strong>na</strong> gonevuli <strong>ni</strong> USP e<strong>na</strong> nodra wavoki mai e vale<strong>ni</strong>volavola<br />
Matameke <strong>ni</strong> Solevu, Bua—vakarau<br />
tiko <strong>na</strong> meke<br />
Vakailesilesi <strong>ni</strong> Taba<strong>na</strong> <strong>ni</strong> oti<br />
mai <strong>na</strong> veitalanoa kei ira <strong>na</strong><br />
gonevuli <strong>ni</strong> USP<br />
Taba<strong>na</strong> 5<br />
Caption describing picture<br />
or graphic.
Taba<strong>na</strong> 6<br />
Induction course<br />
Dola <strong>ni</strong> Kadavu House<br />
Bose <strong>ni</strong> “model law”<br />
LIALIACI<br />
Na italanoa <strong>ni</strong> Veli mai Namosi<br />
Talanoa<br />
E dua <strong>na</strong> turaga mai Namosi <strong>na</strong> yaca<strong>na</strong> o Vuru<strong>na</strong>, e moce tiko mai Wai<strong>ni</strong>kovu <strong>na</strong> nodra<br />
vanua <strong>na</strong> veli mai Namosi. Ni moce koto e<strong>na</strong> dua <strong>na</strong> bogi, sa cabe mai <strong>na</strong> vula sa<br />
qai rogoca o Vuru<strong>na</strong> <strong>ni</strong>ra sa maue <strong>na</strong> veli, era sa veikacivi mera lai meke i <strong>na</strong> mata<strong>ni</strong>vale<br />
e davo koto ki<strong>na</strong>. Nira sa soqo<strong>ni</strong> ya<strong>ni</strong> i mata<strong>ni</strong>vale oyā sa ra qai lagata toka <strong>na</strong><br />
nodra meke.<br />
Ni sa rogoca <strong>na</strong> meke oyā o Vuru<strong>na</strong> sa duri cake, sa loma<strong>na</strong> me lako ya<strong>ni</strong> i waitui<br />
ma<strong>ni</strong> yawa, loma<strong>na</strong> tale me lako i Namosi qai ma<strong>ni</strong> yawa tale ga. Sa qai duri, vauca e<br />
rua <strong>na</strong> mata<strong>ni</strong> bukawaqa, me qai tatamataki, sa qai liwa mai <strong>na</strong> caucau e<strong>na</strong> bogi qai<br />
caudre <strong>na</strong> ivau mata<strong>ni</strong>buka, era qolouvaki koya <strong>na</strong> veli. (<strong>na</strong> <strong>vosa</strong> qo <strong>na</strong> tātamataki, qo<br />
me vakaivuataki me dua <strong>na</strong> icolacola iliu dua e muri).<br />
E dua tale <strong>na</strong> siga sa qai tobo mai e dua <strong>na</strong> veli, mai tiko voli e Namosi, sa qai kaya<br />
<strong>na</strong> turaga mai Namosi me sa lai cuki <strong>na</strong> no<strong>na</strong> were mera lako kece sara <strong>na</strong> tamata i<br />
<strong>na</strong> were me lala <strong>na</strong> koro. Oti era sa qai lesia <strong>na</strong> veli me vakatawai ira tiko <strong>na</strong> goneturaga<br />
kei ira <strong>na</strong> gonemarama mai Namosi me vakawelei ira tiko. Ni sa lala <strong>na</strong> koro era<br />
sa tiko vakai ira sa qai tarogi ira <strong>na</strong> gone o Ra Veli, se o cei e dua tiko <strong>na</strong> magimagi<br />
nei tama<strong>na</strong>? Era qai kaya mai <strong>na</strong> gone, e levu tu <strong>na</strong> magimagi eke. Qai kaya <strong>na</strong> veli<br />
mera lai kaukau mai, era sa qai dui cici i <strong>na</strong> nodra veivale mera lai kau magimagi mai.<br />
Nira sa yaco mai sa qai kaya vei ira o Ra Veli mera moce, ra sa dui moce kece, sa<br />
qai sorita kece <strong>na</strong> katuba e<strong>na</strong> magimagi me qai vō vakalailai ga <strong>na</strong> vanua me curu<br />
ki<strong>na</strong>, oti sa qai visaga <strong>na</strong> vale. (<strong>na</strong> <strong>vosa</strong> qo <strong>na</strong> sorita e tautavata tiko <strong>na</strong> ke<strong>na</strong> talitali<br />
vata e dua <strong>na</strong> ka me bā) Era qai kama kece o ira <strong>na</strong> gone a ra tiko e loma<strong>ni</strong>vale, qai<br />
ma<strong>ni</strong> bula taudua ga <strong>na</strong> veli, a ma<strong>ni</strong> dro ya<strong>ni</strong> i veikau.<br />
Nira sa lesu mai o ira <strong>na</strong> lai cuki, era sa kama yavu tu o ira <strong>na</strong> gone, sa qai cudru <strong>na</strong><br />
turaga mai Namosi, e qai kaya me sa vakamatei ga <strong>na</strong> tamata a toboka mai <strong>na</strong> veli.<br />
Ia <strong>na</strong> yaca i koya ka toboka mai <strong>na</strong> veli o Caviraki. Sa lai kau sara mai sa tarogi sa<br />
qai ma<strong>ni</strong> kaya o koya me <strong>na</strong> tovolea me lai toboka tale mai <strong>na</strong> veli, ke sega <strong>ni</strong> rawa<br />
me sa vakamatei. E <strong>na</strong> mataka, sa qai vakarau o Caviraki, sa lai kelia mai e so <strong>na</strong><br />
uvi, e lai qoli tale ga me rawa e so <strong>na</strong> ura, sa qai lako ya<strong>ni</strong> me lai tavu<strong>na</strong> <strong>na</strong> uvi i <strong>na</strong><br />
vu<strong>ni</strong> dakua, sa qai kulia (kauta ta<strong>ni</strong>) vi<strong>na</strong>ka sara me vaka e dua <strong>na</strong> vulavula <strong>ni</strong> sulu.<br />
Qai tavu<strong>na</strong> <strong>na</strong> ura me boica mai <strong>na</strong> veli <strong>na</strong> ke<strong>na</strong> iboi me qai siro sobu mai <strong>na</strong> tuvukā<br />
<strong>ni</strong> dakua. Ia o Caviraki sa lai vu<strong>ni</strong> toka, sa lai ka<strong>ni</strong>a tiko <strong>na</strong> uvi kei <strong>na</strong> ura o Ra Veli, oti<br />
sa qai toboka a kauta ya<strong>ni</strong> i Namosi.<br />
Sa qai tubu <strong>na</strong> ke<strong>na</strong> lovo me sa vavi <strong>na</strong> veli, sa dede sa qai kaya <strong>na</strong> turaga me lai<br />
kilici mai <strong>na</strong> lovo. Ni sa lai keli <strong>na</strong> lovo e sega mada ga <strong>ni</strong> mate <strong>na</strong> veli e se bula vi<strong>na</strong>ka<br />
tu ga. Oti sa baci kaya tale <strong>na</strong> turaga me tubu tale <strong>na</strong> lovo me vavi tale vakarua,<br />
sa dede vakalailai era sa baci kaya mai me lai keli <strong>na</strong> lovo. Oti oyā sa qai kaya mai e<br />
dua me kau mai <strong>na</strong> balabala me mai buka <strong>ni</strong> lovo. Ni sa rogoca ga <strong>na</strong> veli sa qai tagi<br />
me bula. Sa lai kau sara mai <strong>na</strong> balabala me mai ke<strong>na</strong> buka, oti sa qai mai mate ya<strong>ni</strong><br />
<strong>na</strong> veli.
1.<br />
1. 2.<br />
3.<br />
Sobu<br />
N<br />
U<br />
3.<br />
Q<br />
A<br />
E<br />
2.<br />
4.<br />
1. Mataqali ika <strong>ni</strong><br />
waitui vaqalo<strong>na</strong>,<br />
sega <strong>na</strong> vari<strong>na</strong> se<br />
bui<strong>na</strong>.<br />
2. Vosa <strong>ni</strong> vakarokoroko<br />
A<br />
M<br />
A<br />
S<br />
7.<br />
I<br />
Vakababa:<br />
O<br />
6.<br />
A<br />
S<br />
8.<br />
A<br />
4.<br />
S<br />
U<br />
9.<br />
A<br />
U<br />
Vosa Veita<br />
1. Ibe malumu, tali vakalevu<br />
mai Vanualevu<br />
3. Tautauvata <strong>na</strong> ikolo<br />
4. Vosa <strong>ni</strong> qoroqoro e<strong>na</strong> so<br />
<strong>na</strong> vanua.<br />
Qo <strong>na</strong> isau <strong>ni</strong> <strong>vosa</strong> veita a taba e<strong>na</strong> ikarua <strong>ni</strong> tabataba<br />
<strong>ni</strong> Lialiaci<br />
5.<br />
I<br />
V<br />
I<br />
A<br />
LIALIACI<br />
1<br />
2<br />
Taba<strong>na</strong> 7<br />
[1,2 Soqo <strong>ni</strong> nodra talaci <strong>na</strong> Peresitedi]<br />
3,4,5-Na vakatabui <strong>ni</strong><br />
vale<strong>ni</strong>volavola e Draiba<br />
6,7-Vuli <strong>ni</strong> edita <strong>ni</strong> vola, volavolai<br />
<strong>ni</strong> <strong>vosa</strong> vakayacori e<br />
FTA hall.<br />
7<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
‘Youth<br />
Festival’<br />
e USP
Na Taba<strong>na</strong> <strong>ni</strong> Vosa kei <strong>na</strong> iTovo e qarava <strong>na</strong> veika me baleta <strong>na</strong> <strong>vosa</strong> kei <strong>na</strong> itovo baleti keda <strong>na</strong><br />
itaukei. E sega <strong>ni</strong> qaravi wale ga <strong>na</strong> <strong>vosa</strong>, e maroroya tale ga <strong>na</strong> veitukutuku se ivakamacala tale e<br />
so me vaka <strong>na</strong> cakacaka<strong>ni</strong>liga, meke, veiqaravi vakavanua, vakamau, veivagunuvi kei <strong>na</strong> levu<br />
tale. Na veitukutuku kece e dau mai maroroi tu e vale<strong>ni</strong>volavola me <strong>na</strong> vukei ira <strong>na</strong> lewe<strong>ni</strong>vanua<br />
e<strong>na</strong> nodra vakadidike. Kevaka tale ga o<strong>ni</strong> vakarau donumaka e dua <strong>na</strong> oga vakavanua, e rawa<br />
<strong>ni</strong> lai kato<strong>ni</strong>, a tabaki e<strong>na</strong> video [yaloyalo]. Qo e<strong>na</strong> vakatau e<strong>na</strong> ituvatuva <strong>ni</strong> vale<strong>ni</strong>volavola kei<br />
<strong>na</strong> nodra galala <strong>na</strong> vakailesilesi. Ni qiri mai vale<strong>ni</strong>volavola e<strong>na</strong> talevo<strong>ni</strong> 33100909 ext 1040<br />
<strong>vosa</strong> vei Mereo<strong>ni</strong>, se feks [fax] e<strong>na</strong> 3308761. E rawa tale ga <strong>ni</strong> o<strong>ni</strong> imeli mai vei Mereo<strong>ni</strong> Dikula,<br />
<strong>na</strong> neitou dau<strong>ni</strong>tukutuku e<strong>na</strong> mdikula@<strong>gov</strong>net.<strong>gov</strong>.<strong>fj</strong> se <strong>ni</strong> volavola mai vua <strong>na</strong> iliuliu <strong>ni</strong> Taba<strong>na</strong><br />
e<strong>na</strong>:<br />
Na Iliuliu Director<br />
Taba<strong>na</strong> <strong>ni</strong> Vosa kei <strong>na</strong> iTovo Vakaviti Institute of Fijian Language and Culture<br />
Kato<strong>ni</strong>meli 2100 GPO Box 2100<br />
Vale<strong>ni</strong>tabacakacaka, Suva. Government Buildings<br />
Suva<br />
© Taba<strong>na</strong> <strong>ni</strong> Vosa kei <strong>na</strong> iTovo Vakaviti, 2009.<br />
Tabacakacaka iTaukei