PAOJ Przewodnik Architektoniczny Osiedla Jazdów

* Są to domki
o numerach 5a/3,
8/1 (obydwa typu
„Metsäkoto”)
oraz 10/8
(„Päiväkoto”).
Losy trzech osiedli prefabrykowanych drewnianych domków kojarzą
się z kolejnymi etapami ich stopniowego znikania. Gdyby
domki fińskie rozebrano do końca, ich historia zamknęłaby się
we wspomnieniach i skąpych materiałach ikonograficznych porozrzucanych
w różnych wydawnictwach i ginących archiwach
rodzinnych.
Gdyby nie przedłużający się stan tymczasowości – przez lata
służący mieszkańcom – i wahania nad docelowym zagospodarowaniem
tego fragmentu warszawskiego krajobrazu, prawdopodobnie
nie przetrwałyby tu ani domki fińskie, ani pozostałości
Szpitala Ujazdowskiego. Uratowane przed rozbiórką osiedle ukazuje
ciekawą, oryginalną ideę urbanistyczną, interesującą nawet
w porównaniu z rozwiązaniami spotykanymi w Finlandii.
Wiele osób dostrzegło unikatowe piękno tego obszaru. Część
opracowań projektowych okolicznych inwestycji zakładała pozostawienie
tego wyjątkowego osiedla – np. zwycięski projekt
Muzeum Historii Polski z 2009 roku, na które rozpisano konkurs
(ostatecznie w 2014 roku zmieniono lokalizację inwestycji).
Nawet jeśli w niektórych projektach nie przewidywano ocalenia
wszystkich domków fińskich, proponowano przynajmniej zachowanie
skali, zielonego charakteru tego obszaru i nadanie mu
funkcji społeczno-kulturalnej (np. jak w opracowaniu profesora
Kicińskiego). Zmianę funkcji – na administracyjną z usługami
towarzyszącymi – przewidywały jednakże zapisy Studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy
uchwalonego w 2006 roku. Studium to ulega zmianom,
między innymi pod wpływem bardziej szczegółowych prac
planistycznych uwzględniających partycypację społeczną, dającą
nadzieję na utrzymanie organicznego rozwoju osiedla Jazdów,
bez rozbiórek i nagłych decyzji podyktowanych doraźnymi
celami politycznymi i ekonomicznymi. Wpisanie w 2017 roku
całego zespołu urbanistycznego osiedla Jazdów oraz trzech najlepiej
zachowanych historycznych domków fińskich * do gminnej
ewidencji zabytków pozwoliło na instytucjonalną i prawną
ochronę tego miejsca.
40
p r z y w r a c a n i e i n a d a w a n i e w a r t o ś c i