Сарыарқа самалы, 15 қаңтар, сенбі

6 15 қаңтар, сенбі, 2022 жыл
SARYARQA SAMALY
Кішкентай кезімде әжем
мені арқасына отырғызып балабақшаға
апаратын. Ата-анам
да мені еркелетеді, ойнатады,
қуантады. Әжемнің айтқан
сөздерін, ақыл-кеңестерін
мәңгілік жадымда сақтаймын.
Себебі әжем өмірінен сыр
шертіп, көрген-түйгенін айтады.
Балалық шақ адамның
Тұңғыш Президентіміз
Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев
тәуелсіз Қазақстанды
28 жыл бойы басқарды.
Елбасы жас мемлекетімізді
аяққа тұрғызу үшін көп еңбек
сіңіріп, елдің дамуына зор
үлес қосты. Қазақстанның
ядролық қарудан бас тартып,
өзін ядролық қарусыз ел
деп жариялауы да - тұңғыш
Балалық
шақ
Әр бала бақытты болуға
лайықты. Мен де бақытты
баламын. Балалық
шағымның куәсі болатын
қызықты оқиғалардың
бәрі есімде.
жадында мәңгілік өшпестей
естелік қалдырады. Ең керемет,
ең ғажап ұмытылмастай сәттер
сыйлайды. Балалық шақ -
қайта оралмайтын, сағына
еске алатын ғажайып әлем!
Ахметжан
ҚУАНЫШБЕК,
№19 орта мектептің
4 «Ә»-сынып оқушысы.
Тұңғыш Президент
1991 жылы 16 желтоқсанда ата-бабаларымыздың
аңсаған арманы орындалып, егеменді
ел атандық.
Президентіміздің еңбегі.
Тәуелсіз Қазақстан – менің
бейбіт мекенім! Мен Қазақстан
Республикасының азаматы
болғанымды мақтан етемін!
Мен өз Отанымды сүйемін!
Мүслім ҚҰРМАН,
Кенжекөл орта
мектебінің
3 «А»-сынып оқушысы.
Шыншыл бала
Ислам руханиятында аты әлемге белгілі Абдулқадыр
деген ғалым болды. Анасы оны кішкентай кезінен өтірікғайбат
сөзден аулақ болуға, қандай жағдай болса да,
шындықты айтуға тәрбиеледі. Бірде оның бала кезінде
алыс сапарға жалғыз өзінің шығуына тура келеді.
Анасы керегіңе ұстарсың деп ішкі
жан қалтасына ақша салып береді.
Бұлардың керуені ұзап шыққаннан
кейін, жол торуылдаған қарақшыларға
тап болады. Қарақшының біреуі: «Әй,
балақай, ақшаң бар ма?» – деп
сұрайды. Абдулқадыр ішкі қалтасынан
ақшасын алып шығып: «Иә, бар, міне.
Жолға шығарда шешем берген», –
деп ақшасын ұсынады. Сонда
қарақшылардың атаманы: «Ойбой,
балақай, аңқау екенсің ғой. Егер
ақшам жоқ десең, саған тимейтін
едік қой», – дейді.
Кішкентай Абдулқадыр: «Өтірік айтуға
болмайды ғой. Шешем маған
ешқашан өтірік айтушы болма деп
үйреткен», – дейді. Қарақшының біреуі
балаға сұраулы жүзбен қарап:
«Шешең сені көріп тұрған жоқ
қой. Өтірік айта салсаң да
болатын еді ғой», – дейді.
Сонда Абдулқадыр сәл
күмілжіп: «Шешем бұл
жерде болмағанмен,
Алла бәрін көріп тұр
ғой», – дейді.
Кішкентай ғана баланың
пәк жүрегінен шыққан
бұл сөз қарақшылардың
кейбіріне ой салды, істеп
жүрген зұлымдық ісінен
іштей жиренді, намыстанды,
тәубеге келіп, имандылық жолына
түсуге бекінді.
БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ
Аң патшасы – піл деген,
Ұят оны білмеген.
Жалп-жалп етіп құлағы,
Ешкімді көзге ілмеген.
«Таңғажайып табиғат» топтамасынан.
«Әліппемен
қоштасу»
Мен №19 орта мектептің 1 «А»-сыныбында
оқимын. Біздің сыныпта «Әліппемен» қоштасуға
арналған сынып сағаты өтті.
Рысты апай үйреткен 42 әріпті жаттап, меңгеріп алдық.
Сөздерді буындап оқи аламыз. Апайымыз үйреткен өлеңтақпақтарды
айтып, ата-аналарымызға өнерімізді көрсеттік.
Мектебіміздің оқу ісінің меңгерушісі Жанар Жұмагелдіқызы
«Әліппе» меңгергеніміз үшін барлығымызды дипломдармен
марапаттады. Ерлан Естайдың әжесі балаларға «Зейінді, зерек
болыңдар!» деп ақ батасын берді. «Қош бол,
сүйікті Әліппем!»
Нарғыз ЖҰМАБЕКОВА,
№19 орта мектептің 1 «А»-сынып оқушысы,
Павлодар қаласы.
Туған жер
Жазғы демалысымда Ресей Федерациясына
қыдырып барған едім.
Шекарадағы кеден бекетінде көлікте күтіп отырғанда,
терезеге қарап ойланып қалдым. Еліміздің табиғаты қандай
әдемі! Біздің байтақ даламызды, биік-биік асқар таулар,
мөп-мөлдір өзен-көлдер және түрлі өсімдіктерге бай табиғат
көрінісіне таңғалдым. Туған жерім – Қазақстан мен үшін
өте қымбат, құнды екенін түсіндім.
Айша ЖАҢАБАЕВА,
№43 орта мектептің 4 «Ә»-сынып оқушысы,
Павлодар қаласы.
Бұл - өте ертеде, адамдары
қардың не екенін білмейтін,
ешқашан қыс болмайтын бір
оңтүстік елінде болған тарих.
Ол жақта піл көп болған екен.
Мейірімді пілдер
Бірде ел ішінде үлкен бүлік
шығып, оған көп адам қатысады.
Көптеген жазықсыз жанның қаны
төгіледі. Патша әскерін жіберіп,
жұртты тыныштандырғаннан кейін,
кінәлілерді анықтап, жиырма адамды
өлім жазасына кеседі.
– Бүлікшілердің қол-аяғын байлап,
халықтың алдына алып шығыңдар! –
дейді қаһарлы патша жендеттеріне.
– Сосын жиырма піл олардың үстінен
таптап өтсін!
Пілдер тұмсықтарын әрі-бері
шайқап, қатаң бұйрықты орындамай,
тапжылмай тұрып алады.
Сәлден кейін кері бұрылып, өз
жөндеріне кетеді.
Осы елдің зообағында Сиам атты
көпке мәлім піл болды. Аңыздың
айтуына қарағанда, оны аты әлемге
белгілі даңқты қолбасшы көрші елге
жасаған жорығынан әкеліпті-міс.
Ол Сиамды қайын атасына сыйға
тартады. Ол кезде Сиам 5-6 жаста
болса керек. Кейін қайын атасы оны
жергілікті зообаққа тапсырыпты.
Жылдар өте келе ол ақылды, әккі
хайуанға айналады. Тіпті ақшаның
мәнін де түсінген екен. Зообаққа
келушілерден алған ақшаға малайдан
нан мен қызылша «сатып алады».
Бұлай істеуге ешкім үйретпесе
де, бәрін өзі ойлап тапқан. Ақша
сұрағанда басын иіп, тұмсығын көтеріп,
қатты уілдеген дыбыс шығарады.
Оған ірі тамыр жемістерін бергенде,
әуелі оны аяғымен басып ұнтақтап,
сосын тұмсығымен ұсақ түйірлерді
бір-бірден іліп алып, аузына салады.
Зообаққа келушілерге Сиам талай
рет «өнерін» көрсетті. Келушілерден
қиылып тұрып қайыр сұрауға және
берген нәрсе үшін алғыс білдіруге
өте шебер болады. Бір тілім нан
үшін оң аяғын бүгіп отырады, ал
қызылша үшін етпетінен жата қалады.
Біреулер ұсынған он филлер монетаны
маймаңдай келіп, ептілікпен
лып етіп ала қояды. Ал ойын
үшін монетаның орнына түймені
бере қойсаң, қулықты бірден сезе
қойып, көзден таса арғы жаққа
кетіп, шаң-топырақты тұмсығына
толтырып алып, темір қоршауға бар
екпінімен жүгіріп келіп, қалжыңбастың
басына шаңды бұрқ еткізіп шашып
жібереді.
Пілдер мен айдаһарлар әуелден
бір-бірімен жауласып келеді.
Айдаһардың денесі пілден көп кіші,
әлсіз болса да, ылғи да жеңіп кетеді.
Неге дейсің бе? Қулықтың арқасында.
Сенбесең – мына оқиғаға зер сал.
Бірде бірнеше айдаһар биік
ағаштардың басына өрмелеп шығып
алады. (Себебі пілдер дәл осы ағаштың
жапырағын құмарта жейді екен).
Міне, ағаштың арасындағы жіңішке
соқпақ жолмен бірінің соңынан бірі
ерген пілдер келе жатыр. Соңғы
піл бұлардың астынан өтіп бара
жатқанда, жоғарыдағы айдаһарлар
оның үстіне қона түседі. Алдын ала
дайындап қойған мықты арқанмен
пілдің жуан аяқтарын матап байлайды.
Үстінде айдаһарлар кенедей жабысып
алған, аяқтары тұсалған піл тәлтіректеп
жүре алмайды. Осы кезде айдаһарлар
оның жалпақ құлағына қадалып,
қанын сора бастайды. (Айдаһарлардың
қаны ыстық, ал пілдердің қаны
салқын болады). Пілдің тырп етуге
мұршасы келмейді. Салқын әрі нәрлі
қанға тойып, көздері оттай жайнап,
жандары жадыраған айдаһарлар енді
оны тастай салып, кері шегінеді.
Өйткені қансыз қалып өлген піл
құлап, астында қалуы мүмкін. Ми
қайнатқан ыстықтан таңдайың кеуіп
қалғанда салқын сусын ішкенде,
қандай рақат сезімге бөленесің,
есіңе түсірші. Айдаһарлар да сондай
ерекше ләззат алады.
Ертедегі жергілікті тұрғындар пілдің
терісі мен сүйегінен тұрмысқа қажетті
бағалы бұйымдар жасаған. Пілді
құлату, өлтіру оңайға түспегендіктен,
олар қулыққа барған. Жатқан жерінен
тұрып кетуі қиын болғандықтан,
піл түрегеп тұрып ұйықтаған. Ал
ұйықтаған кезде құлап кетпеу үшін
ағашқа сүйенген. Міне, осыны білген
аңшылар піл сүйенетін ағаштың діңін
біраз кесіп қоятын болған. Ағаш
кесілген жерінен бытырлап сынып
кетіп, ұйқыдағы піл сұлай құлап,
үйелеп тұра алмай жатқанда, аңшылар
оны оңай олжаға айналдырған.
Үйретілген пілдер өз қожайындарына
адал болған. Олар жабайы өз
тұқымдастарының ортасында болған
күнде де олардың жағына шығып
кетуге тырыспаған. Ешқашан наразылық
білдірмеген және бостандыққа
шығуға ұмтылмаған.
«Жақсы ит жемтігін көрсетпейді»
деген мәтелді пілге қатысты да
айтуға болады. Өйткені пілдің өлі
денесін ешкім көрмеген. Олар өлер
кезінде әдейі батпаққа келіп, батып
кететін болса керек.
Серік САТЫБАЛДИН,
Павлодар қаласы.