1267

ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Θέματα
26 Αυγούστου 2022 19
> Κείμενα του Χαρ. Δ. Ασημακόπουλου για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821
Ιωάννης Μακρυγιάννης (1797-1864)
Με αφορμή τα 200 χρόνια από την έναρξη
της Επανάστασης του 1821,
ο «Σ.Ε» δημοσιεύει περιοδικά «κείμενα συμβολής
στην Εθνική αυτογνωσία» του συγγραφέα
Χαράλαμπου Δ. Ασημακόπουλου.
Στόχος τους η ευρύτερη γνώση
των πολιτικοστρατιωτικών γεγονότων
και προσώπων που συνέβαλαν στη δημιουργία του
νέου ελεύθερου ελληνικού κράτους.
αφιέρωμα
Ο Ιωάννης Μακρυγιάννης (παλιό
επώνυμο Τριανταφύλλου)
Ρουμελιώτης την καταγωγή συγκεκριμένα
από το Κροκύλειο
Φωκίδας, οπλαρχηγός της Επανάστασης
του 1821, στρατιωτικός,
πολιτικός και συγγραφέας
καθώς και ένας από τους βασικούς
πρωταγωνιστές της Επανάστασης
της 3ης Σεπτεμβρίου
1843 για την παραχώρηση συντάγματος
από τον Όθωνα.
Γεννήθηκε το 1797 στον οικισμό
Αβορίτι του Κροκυλείου
Φωκίδας και το οικογενειακό
του όνομα ήταν Τριανταφύλλου.
Σε ηλικία 4 ετών, μετά από
επιδρομή των Τούρκων, αναγκάστηκε
να εγκαταλείψει τον
Αβορίτι μαζί με τη μητέρα του
Βασιλική και τα αδέρφια του
και να εγκατασταθεί στη Λιβαδειά.
Το 1811, η οικογένειά
του τον έστειλε πίσω στη Φωκίδα
στην υπηρεσία του συγγενή
του Παναγιώτη Λιδωρίκη, ο
οποίος εκτελούσε χρέη Ζαπτιέ
(Χωροφύλακα) στη Δεσφίνα.
Αργότερα, εστάλη στον αδερφό
του Παναγιώτη, Θανάση Λιδωρίκη,
στην Άρτα. Εκεί άρχισε
από το 1817, να ασχολείται με
το εμπόριο. Μέχρι το 1819 είχε
αποκτήσει σημαντική κινητή
και ακίνητη περιουσία και ανήκε
στους οικονομικά ευκατάστατους
μικροεμπορευματίες και
δανειστές.
Το 1820 μυήθηκε στη Φιλική
Εταιρεία άγνωστο από ποιόν,
και είχε την ιδιότητα του κληρικού
οικονόμου. Το Σεπτέμβριο
του 1820 φτάνει στην Άρτα ο
Βοεβόδας της Ναυπάκτου Μπαμπά
πασάς και συλλαμβάνει
το Θανάση Λιδωρίκη και τον
έμπιστο του Μακρυγιάννη, αλλά
ο πρώτος κινητοποιώντας το
δίκτυο των γνωριμιών του κατόρθωσε
να απελευθερωθεί ο
ίδιος και ο πρώην υποτακτικός
του. Από την Άρτα ο Μακρυγιάννης
έφυγε στις 13 Μαρτίου
1821 και με ενδιάμεσο σταθμό
το Μεσολόγγι έφτασε στην Πάτρα,
με σκοπό να πραγματοποιήσει
εμπορικό ταξίδι, αλλά κυρίως
να πληροφορηθεί την όλη
κατάσταση στην περιοχή για
λογαριασμό των Φιλικών της
Άρτας. Όπως λέει ο Απόστολος
Βακαλόπουλος η αποστολή αυτή
του Μακρυγιάννη, λειτουργούσε
ως ο «πρώτος επίσημος
Έλληνας κατάσκοπος της Επαναστάσεως».
Στην Πάτρα έγινε αντιληπτός
από τις Τουρκικές αρχές, γι αυτό
ο Μακρυγιάννης αμέσως
βρίσκει προσωρινό καταφύγιο
το Ρωσικό Προξενείο και μετά
από ανθρωποκυνηγητό διαφεύγει
με μια φελούκα. Επιστρέφοντας
όμως στην Άρτα
συλλαμβάνεται και φυλακίζεται.
Τελικά απελευθερώθηκε με
την βοήθεια τοπικών γνωριμιών
του.
Επαναστατική δράση
Τον Αύγουστο του 1821 με
18 άνδρες από την Άρτα με
την ιδιότητα του «μπουλουξή»
(επικεφαλής μπουλουκιού)
και με τη συνεργασία του
ένοπλου σώματος του Γώγου
Μπασώματος του Γώγου Μπακόλα,
πήρε μέρος στη Μάχη
του Σταυρού στα Τζουμέρκα,
στη μάχη του χωριού Πέτα (11
Σεπτ. 1821), όπου νίκησαν
περίπου 9.000 Τούρκους του
Χασάν Μπέητου Χασάν Μπέη
και όπου τραυματίστηκε ελαφρά
στο πόδι και στην πολιορκία
της Άρτας (Νοεμ. 1821)
Γεννήθηκε στην Αρτοτίνα Φωκίδας
το 1760. Νέος υπηρέτησε
στην Αυλή του Αλή Πασά.
Εντάχθηκε στο σώμα του Αρβανιτοκλέφτη
Τσαμ Καλόγερο τον
οποίο και αντικατέστησε μετά
την αποχώρησή του. Πρωτοπαλίκαρα
είχε τους συγχωριανούς
του Γούλα και Αθανάσιο Διάκο.
Όταν ο τελευταίος φεύγει για τα
Σάλωνα, ο Σκαλτσοδήμος γίνεται
ο αναμφισβήτητος καπετάνιος
της Δωρίδας.
Μυημένος στη Φιλική Εταιρεία
λίγο πριν την Επανάσταση
ήταν καλά προετοιμασμένος
για τον μεγάλο ξεσηκωμό. Έτσι
Δήμος Σκαλτσάς (1760-1826)
στις 28 Μαρτίου 1821 ξεκίνησε
την Επανάσταση στην ιδιαίτερη
πατρίδα του μαζί με του
Αναγνώστη Λιδωρίκη και παπα
Γιώργη Πολίτη, ενώ ταυτόχρονα
το πρωτοπαλίκαρό του
ο Θεόδωρος Χαλβατζής το Μαλανδρίνο.
Το Μάιο του 1821, ύστερα από
τη Μάχη της Γραβιάς, μαζί με
τον Γιάννη Γκούρα και τον Ανδρίτσο
Σαφάκα, κατέλαβε τη θέση
Αετός για να χτυπήσει τους
Τούρκους στην Υπάτη, κυκλώθηκε
όμως με τους άνδρες του
από 1500 Τουρκαλβανούς και
αναγκάστηκε να υποχωρήσει.
και την εκπόρθησή της. Μετέβη
στο χωριό Σερβη στο χωριό
Σερνικάκι Σαλώνων, όπου
ανάρρωνε μετά από ασθένεια.
Επικεφαλής 10 ανδρών έλαβε
μέρος στην κατάληψη της Υπάτης.
Πολέμησε στην πτώση της
Αθήνας ως απλός στρατιώτης.
Ως αναγνώριση των υπηρεσιών
του, του προσφέρθηκε το
αξίωμα του πολιτάρχη της απελευθερωμένης
πόλης.
Έτσι, ερχόταν σε άμεση επαφή
με τους Έλληνες που υπέφεραν
από διάφορες αυθαιρεσίες από
τον φρούραρχο της Ακρόπολης
Γιάννη Γκούρα.
Ο Μακρυγιάννης εγκαταλείπει
το Κάστρο της Αθήνας και πηγαίνει
στη Σαλαμίνα όπου συναντά
τον Νικηταρά, ο οποίος
τον παροτρύνει να επιστρέψει
στη Ρούμελη. Πηγαίνει κατευθείαν
στη Βελίτσα όπου συναντά
τον Ανδρούτσο, ο οποίος
θα προσπαθήσει να τον προσεταιριστεί
για να πάρουν από τον
Γκούρα το Κάστρο της Ακρόπολης.
Το 1823 συνεργαζόμενος με το
σώμα του Νοταρά συμμετείχε
σε μια σειρά στρατιωτικών επιχειρήσεων
στη Στερεά Ελλάδα.
Πολέμησε στους Ελληνικούς
Ελληνικούς εμφυλίους πολέμους
με την πλευρά του Γεωργίου
Κουντουριώτη.
Το 1825 υπερασπίστηκαν το
Νεόκαστρο από τον Ιμπραήμ,
έως την πτώση του (6 Μαΐου
1825), Στις 13 Ιουνίου 1825,
μαζί με τον Δημήτριο Υψηλάντη
και λίγες εκατοντάδες άνδρες,
οχυρώθηκε στου Μύλους της
Αργολίδας και αντιμετώπισε
με μεγάλη επιτυχία τους πολλαπλάσιους
άνδρες του Ιμπραήμ.
Συμμετείχε επίσης στην πολιορκία
της Ακρόπολης (1826--
27). Στη συνέχεια συνεργάστηκε
με τον Καραϊσκάκη, ο οποίος
προσπαθούσε τότε να διασπάσει
τον Οθωμανικό κλοιό γύρω
από την Ακρόπολη, αλλά απέτυχε.
Η μεταπελευθερωτική
του δράση
Επί Καποδίστρια διορίστηκε
«Γενικός Αρχηγός της Εκτελεστικής
δύναμης της Πελοποννήσου
και της Σπάρτης». Εγκαταστάθηκε
με την οικογένειά
του στο Άργος όπου έμεινε
από το 1829 έως το 1832. Μετά
την δολοφονία του Καποδίστρια
μετακόμισε στο Ναύπλιο.
Δυσανασχετώντας για
την απραξία τη θέσης άρχισε
να γράφει τα «Απομνημονεύματα»
(1829).
Χαιρέτησε με θερμά λόγια την
άφιξη του Όθωνα γρήγορα
όμως απογοητεύτηκε και στράφηκε
στην καλλιέργεια της γης.
Ως δημοτικός σύμβουλος έπεισε
το δημοτικό συμβούλιο της
Αθήνας το 1837 να ζητήσει
από τον Όθωνα παραχώρηση
Συντάγματος. Η πράξη του αυτή
είχε ως αποτέλεσμα την παύση
του και τον κατ΄ οίκον περιορισμό
του, καθώς και τη διάλυση
του δημοτικού συμβουλίου.
Θεωρήθηκε ως ο κύριος οργανωτής
συνωμοτικής κίνησης
που οδήγησε στην επανάσταση
της 3ης Σεπτεμβρίου 1843.
Τον Μάρτιο του 1853 δικάστηκε
σε στρατοδικείο για εσχάττη
η προδοσία και καταδικάστηκε
σε θάνατο. Αποφυλακίστηκε
αργότερα με μεσολάβηση μεσολάβηση
του Δημήτρη Καλλέργη.
Μετά την έξωση του Όθωνα
του ξαναδόθηκε ο τίτλος του
αντιστράτηγου.
Πέθανε στην Αθήνα το 1864.
Πήγες: Βικιπαίδεια και Επίτομο
Λεξικό της Ελληνικής Ιστορίας
Στις 2 Απριλίου του 1822 μαζί
με τον Σαφάκα, τον Δυοβουνιώτη
και τον Μήτσο Κοντογιάννη
νίκησε τον Δράμαλη
στην περιοχή της Υπάτης ενώ
διακρίθηκε και στη Μάχη της
Άμπλιανης. Στις 30 Ιουνίου του
1826 ο Σκλατσοδήμος νίκησε
στην τελευταία του μάχη τους
Τούρκους στο Χάνι του Σκορδά
(Καραπιστόλι αργότερα) μετά
από τη μάχη της Πενταγιούς.
Αποσύρθηκε στην Πελοπόννησο
μετά την πτώση του Μεσολογγίου,
όπου και πέθανε στις
αρχές Σεπτεμβρίου 1826.
Πηγές: Βικιπαίδεια