Goue Munt Desember 2022 / Januarie 2023

Desember 2022 / Januarie 2023
Kimberley Geselstydskrif
Gratis
Koffie saam met
Nicqie
Robinson
Omkeerkind, Samantha Leonard
Wenner van Die Kontrak 2
Bl.20
Hoopsosekersoosdagbreek
Bl.26
Dawn se storie:
Van karwag tot bestuurder

Inhoud
Bl.
4. Redakteursbrief
5. Geskenk-idees
6. Koffie saam met Nicqie Robinson
13. Ek wil Hom só ken
15. Koffiespore oor my hart
20. Omkeerkind, Samantha Leonard
26. Hoop so seker soos dagbreek
32. Leemte en legkaarte
39. Die ou ek, of nuwe jy
43. From zero to bull’s eye
47. Culture se hip hop passie
50. Christmas roast with deboned pork neck
Redakteur
Elzabé van Niekerk
elzabe@gouemunt.co.za
Mede-redakteur
Charné Cronje
charne@gouemunt.co.za
www.gouemunt.co.za
Stuur jou advertensie, nuus,
storie, idees, voorstelle,
kommentaar en/of foto’s aan
ons. Die volgende uitgawe
verskyn in Februarie 2023.
Medewerkers: Annemarie de Greeff, Dawid de Greeff, Skapie, Fransa en Cilius van der
Merwe, Magda en Fires van Niekerk, Nelmarie van der Merwe, Mariska Paton, Nicqie
Robinson, Neree Botha, elkeen wat sy/haar storie gedeel het in `n onderhoud en elke
adverteerder. Julle het die uitgawe moontlik gemaak. Baie dankie!

GoueMuntsestorie
Ons bly nou eers vier maande in Kimberley,
maar dit voel al soos vier jaar. Die
dae was propvol en opwindend. Hier is
soveel interessante mense, elkeen met sy/
haar eie unieke storie. Dit maak Kimberley
vir my so mooi!
Goue Munt se storie: God het my een aand
gewys dat Hy vir my `n blou fluweel sakkie
vol goue munte gee. Ek was nogal bly, want
ons het die finansies nodig gehad! Ek het juis
op daardie stadium gebid vir `n werksgeleentheid
en was te bang om my eie besigheid
te begin. Ek het al voorheen gefaal…
Daar was nie `n sakkie goue munte in my
handsak nie - maar die volgende oggend lees
ek van die sakkies goue munte in die Bybel,
Maeus 25:14-30. Ek het geweet Hy wou vir
my sê dat ek my talente mag gebruik en dat
ek nie bang hoef te wees om te misluk nie.
Só het ek die eerste tree geneem om `n Kimberley
Geselstydskrif te maak, maar die
proses was nie maklik nie. Daar was `n paar
storms. Soveel keer wou ek opgee.
Dit is makliker om jou munte net te begrawe,
want daar is `n vrees vir mislukking en ‘n
vrees dat jy nie genoeg is nie.
Maar groter as enige vrees is God se liefde.
Keer op keer het Hy my gewys dat Sy liefde
altyd wen. Hy het my herinner aan die dissipels
wat die hele nag lank visgevang het,
sonder sukses. Hulle was seker moeg, hulle
het dan die hele nag probeer. Dan hoor hulle
Jesus se stem en Sy ‘probeer weer’ was
gelaai met liefde en beloe. Nog een keer se
probeer bring ‘n wonderwerk - hulle vang
153 visse! (Johannes 21:1-14)
Die stories in hierdie uitgawe eggo die boodskappe:
“Probeer weer!” en “Jy is genoeg!”.
Mag dit jou aanmoedig om nie op te gee nie.
Mag dit jou ook herinner dat Hy nooit
opgegee het nie.
Dankie Jesus, vir getuienisse van oorwinning
(Openbaring 12:11). Die temaliedjie vir hierdie
uitgawe is: Dear God (Cory en Anna Asbury).
Die akoesese weergawe is op
YouTube beskikbaar. Scan die QR code om
die liedjie te kyk.
Aan Hom al die eer.
Lekker lees!
Elzabe
Nerine Steenkamp:
082 890 6060
topsytuisza@gmail.com
Scan om
te bestel
Handgemaakte pophuise en -meubels in skaal 1:6. Vir jong hartjies wat die wêreld ontdek.

Geskenk-idees
2
3
1
4
5
6
7
7
1. The Wonder of the Greatest Gi deur Ann Voskamp, sluit in `n pop-up boom, 24 betekenisvolle
ornamente, `n ster en `n oordenkingsboek. Beskikbaar by CUM books.
2-6. Die items is beskikbaar by Gily Surprize, 70 Mac Dougall St., Kimberley.
7. Jolandi Ford kunswerke. Kontak Jolandi vir `n spesiale kunswerk: 082 907 1773. Kies tussen olie, ink,
pen of poinllism. Profeese kuns is ook beskikbaar. Facebook: J FORD Art

Koffie saam met
NicqieRobinson
Deur ELZABé VAN NIEKERK, Foto’s deur ZOOMINK CREATIVE STUDIO
Monique “Nicqie” Robinson (36) is `n kind van die Here, `n vrou vir haar man en `n ma
aan twee woelwaters. Sy is ook `n identeitsleerder en haar hart is om vrouens te
help om die persoon aan die binnekant, die unieke jy, na vore te bring. Nicqie wil ook
vir die vrou wys dat sy iets in haar kas kan inbring om haar te herinner aan die beloes wat
God vir haar het. “Hy praat met ons almal. Hy praat heeltyd met ons. Ons sien en hoor dit
net nie altyd nie.”
Die eerste ding wat Nicqie destyds in haar kas moes inbring was boldness en `n swaan. Sy
het aanvanklik haarself vergelyk met ‘n lelike eendjie, maar het besef deur God se oë is sy
eintlik ‘n swaan. Nicqie het op daardie stadium skoolgehou by `n skool vir kinders met
leeruitdagings. Nicqie was selewus en baie skaam. “Ek het eendag besluit om lang rooi
swaan oorbelle skool toe te dra. Die eerste een wat my sien merk dit op en sê: ‘Dit is interessante
oorbelle.’ Ek wou dit aaal, maar het onthou dat God vooraf vir my gesê het ek
moet dit nie aaal nie. Hy gee vir mý die geloof om dit te dra. Alhoewel dit nou vir my
6 Goue Munt

maklik is om bold aan te trek, het dit my `n
tydjie geneem om los te kom van ander
mense se opinies.”
Sy vertel verder: “Elkeen van ons het `n
unieke stylpersoonlikheid, ons het verskillende
liggaamsvorms en daar is verskillende
kleurskakerings wat by ons pas.
Daardie hele pakkie, saam met jou gawes
en talente, moet vertoon word aan die
wêreld. Sonder skaamte moet ons vry
wees van vergelyking en kan sê: ‘Dit is wie
ek is.’ Boldly.”
hulle nie te veel tag nie, of ek moet dit anders
doen, maar dit was om vir my te sê dat
ek deur is na die top 40.”
“Ek is tot vandag toe dankbaar dat ek
daardie plaorm gekry het. Dit wat ek
doen, kan ek in elk geval doen, maar die
tel gee vir my `n plaorm wat groter is
as wat ek noodwendig besef.” Nicqie
sê sy is dankbaar, maar dat dit nie vir
haar gaan oor die tel nie. “Die belangrikste
is – ek is `n kind van die
Here.”
Nicqie was in 2020 Sarie se voorbladgesigwenner.
Dit was juis Sarie se wekroep
daardie jaar, #JyIsGenoeg, wat haar laat
besluit het om in te skryf. Haar vriendin het
haar vir vyf jaar, elke jaar, gevra om in te
skryf. “Dan sê ek, man, ek het al agt of nege
jaar terug, maar destyds het ek ingeskryf
met die vraag: ‘Is ek genoeg?’”
In Maart 2020 het Nicqie die “#JyIsGenoeg”
op die voorblad gesien en
dit was vir haar so mooi dat `n
modetydskrif vir die gewone
vrou vooraf sê: ‘jy is genoeg’.
“Ek het besluit om in te skryf, maar
my moef sou nie wees om
iewers te kom nie. Ek sou
hulle kon tag en dan `n
video kon uitstuur wat
sê ‘jy is genoeg’.” Op
hierdie manier wou sy
vir soveel as moontlik
vroue sê dat hulle genoeg is. Heelwat
vroue het op die video gereageer en kort
daarna het sy ‘n oproep van Sarie ontvang.
“Ek het gedink hulle gaan vir my sê ek moet
Goue MuntGoue Munt
7

In dieselfde jaar – 2020, net voor lockdown - het sy ook haar eie besigheid begin. Die Here
het al in 2016 vir haar in `n prentjie gewys dat haar onderwys seisoen tot `n einde gaan
kom. In die prentjie het sy deur die sleutelgat van `n deur geloer en `n tuin vol blomme
gesien, maar die deur was nog toe. “Vir vier jaar het ek probeer om die deur oop te druk,
maar dit wou nie oopgaan nie. Dit is wat ons soms doen. Die Here gee vir jou `n droom of
`n beloe en dan hou jy dit so styf vas, dat Hy nie daaraan kan werk nie.” In 2019 het sy die
droom vir God teruggegee en gesê: “Maak met my wat U wil, al moet ek by die skool bly.”
Dit was `n keerpunt. Hy het weer vir haar dieselfde prentjie gewys, maar hierdie keer was
die deur oop gewees en in haar hand het sy iets vasgehou. Voorheen het sy vir God gevra:
“Sê net asseblief vir my man wanneer ek my werk kan los”, maar God het haar gewys dat
sy self daaroor moes besluit. Sy moes self besluit om haar salaris prys te gee en dan deur
die oop deur te stap na die tuin vol blomme. “Ek is so
bly dat Hy my vir vier jaar eers by die skool gehou het,
al was dit baie moeilik. In daardie tyd het Hy my
identeit vasgemaak aan Hom, anders sou my iden-
teit gekoppel gewees het aan wat ek doen.”
Nicqie is ook `n moveringspreker en gesels graag
oor identeit en hoe om te blom in jou geur. “Elke
keer wanneer ek `n damesoggend doen, herinner
God my aan die tuin vol blomme. Elke blom is uniek.
Party se stammetjies hang dalk, party is dalk
bietjie dors, maar daar is iets uniek aan elkeen.
Wanneer jy ‘n ineme verhouding met Jesus het,
skei jy outomaes `n geur af.”
Nicqie het haar man, Cyril, op haar matriekvakansie
in Santos ontmoet. Sy het na matriek verbruikerswetenskap
gaan studeer en in haar vierde
jaar het sy en Cyril verloof geraak. Hulle het twee
kinders – Ninee is sewe en Joshua is vyf. “Die
lekkerte van Ma-wees is dat ek kan kindwees
saam met my kinders. Ek kan saam met hulle dans
en snaakse dinge doen.” Dit is vir Nicqie belangrik
om by die Here te hoor wat Sý plan vir haar twee
kinders is en nie net haar eie idees te volg nie. Sy
sê dit is `n voorreg om so `n direkte invloed te kan
hê op die volgende generasie. Nicqie se
manier van rus of afskakel is om haar foon te
los en tyd te spandeer saam met haar kinders
in die tuin. “Hulle sien baie keer goed

aak wat ek nie sien nie, soos slakkies, en dan begin hulle daar te speel en ons is rusg
bymekaar.”
Oor Kersfees sê Nicqie: “Daar word geskenke afgegee, maar dan sê ek Jesus het dit gebring.
Dit gaan oor Jesus se geboorte en Hy is die grootste geskenk wat gegee is.”
Nicqie sê: “Die mooiste van Kimberley is die mense”. Sy beplan om in 2023 `n afrondingsprogram
vir enermeisies aan te bied. Dit sal die volgende insluit: moderne maniere,
eket, selfvertroue en identeit. “Deel van my roeping is om die jonger generasie te
bereik.”
Vir meer inligng oor die dienste wat Nicqie aanbied, besoek nicqie.com of stuur `n
e-pos na info@nicqie.com

Deur ANNEMARIE DE GREEFF
“O
h that we might know the Lord! Let
us press on to know him. He will
respond to us as surely as the arrival
of the dawn or the coming of rains in early
spring.” Hosea 6:3
Ek het hierdie versie onlangs raakgesien in
'n vriendin se 'status' en dit het my gedagtes
laat slstaan vir 'n oomblik.
Ons gesin leef die laaste paar maande
midde-in 'n orkaan van uitdagings met alles
van finansies tot kinders. Ure van huil voor
die Here en bid vir uitkoms, vir antwoorde,
vir klarigheid. Dis vir my 'n emosioneel
uitmergelende storm en ek skree saam met
die dissipels in Lukas 8: “Here, Here, word
wakker! Ons is besig om te vergaan en U lê
en slaap! Kom help ons!”
Maar êrens in die lees van hierdie verhaal
wat ek reeds van kleins af ken, is daar iets
anders wat in my hart gebeur. Ek word
herinner aan Jesaja 43 “Wanneer jy deur
diep water van moeilikheid gaan, sal Ek by
jou wees.” En ek besef Jesus is saam met my
in die boot, net soos Hy saam met die
dissipels was. Christy Nockels beskryf dit vir
my so mooi wanneer sy sing “Asking where
You are Lord, wondering where You've been,
is like standing in a hurricane trying to find
the wind”.
Ek wil Hom só ken
Ek kan steeds by Jesus se voete kniel en diep
uit my binneste huil, net soos die vrou in
Lukas 7 en Johannes 12, want daar is baie
om oor te huil - al weet ek Hy is saam met
my. Wat die vrou volgende doen is baie opvallend:
Sy gooi ruimharg 'n halwe liter
baie duur parfuum oor Sy voete uit, sodat
die hele huis deurtrek is met die geur
daarvan. Sy het nie hierdie kosbare
besing gaan verkoop en die geld vir die
armes gegee – soos wat Jesus vir die ryk
jong man gevra het om te doen met sy
kosbare besings nie (Markus 10). Sy het
Jesus so goed geken, dat sy geweet het wat
Hy van haar vra: om haar kosbare olie op Sy
voete te kom uitgooi.
In my hart brand die begeerte om God só te
ken. Vir my trane om op Sy voete te drup en
dan my olie daarop uit te gooi, ongeag hoe
lank die storm woed. “Kom ons maak ons
vas aan die Here. Ons span ons in om Hom
beter te leer ken. So seker soos dit lig word
in die oggend; so seker soos daar reën in
die lente kom en die aarde natmaak, net
so seker sal die Here na ons toe kom om
ons te red.” Hosea 6:3
Goue Munt
13

Koffiesporeoormyhart
‘n Stukkie van SKAPIE se lappieskombers
Die reis na die afgeleë village is lank en
uitdagend. Ons is 29 asempies in ‘n taxi
minibussie; dis propvol. Kinders onder
die banke, tasse, hoenders en ‘n boerbok op
die dak. Geleenthede in daardie rigng is min
en almal wat wil saamry druk in vir die lang
stofrit. Die Tanzaniërs lag lekker. Vir hulle
beteken “dala dala”, die Swahili naam vir dié
soort bussies, daar is plek vir nog een.
Ons groepie studente gaan saam met ‘n local
evangelis na die village. ‘n Nuwe kliniek word
daar gebou en ons gaan handgee. Dis ‘n goeie
manier vir jongmense om te help, te leer en
bietjie groter te word in die lewe.
Dit is harde, fisiese werk. Ons kry kasawa en
melk vir ontbyt, kasawa en spinasie vir aandete.
Saam met aandete drink ons tee. Dit is
‘n voorreg om genoeg te kan eet, en die
spyskaart word deur die landerye bepaal.
Ruilhandel sorg vir snaaksighede. Die lewe
hier is eenvoudig. Daagliks help jy waar jy
kan, en snags ontmoet jy Klaasvakie vol
tevredenheid.
Die oupa van die village vertel ons een aand,
oor ‘n bekertjie tee, stories van sy lewe. Hy
lag vir sy ervaring met witmense, ons
witkinders hier iewers in Afrika. Sy hande is
hard; sy gesig is ouer as die krale op sy telraam.
Maar sy oë is sag en sy glimlag
breed. Hy lag lekker en gesels diep
dinge uit sy hart.
Tanzanië het lekker koffie wat die land self
produseer. Ek vra uit oor koffie, want al wat
hulle soms drink is tee. “Koffie is vir my baie,
baie lekker soos ek onthou. Ek het dit jare
laas gehad.” Die oupa vertel dat dit net te
moeilik is om in die hande te kry, hulle is eenvoudig
te afgeleë. Hy beskryf vir die ander
jonges wat saamluister wat koffie is. Hoe dit
ruik, hoe dit proe.
Ons vergesel die evangelis na ‘n ander dorpie
se hospitaal. Dit is ‘n halwe dag se rit met ‘n
“dala dala” volgepak. Die village het goed
saamgestuur om te help met die versorging
daar. Oppad terug is daar ‘n winkeltjie en ek
kry ‘n blikkie koffie op die rak. Ek wil die oupa
gaan verras.
Blikkie in die hand, bars die oupa uit in trane.
“Baie baie dankie, ek het so lanklaas koffie
gehad!” My hart is skoon gebreek - ek moes
‘n groter blik gevat het. Ek is ook in trane, die
rou emosies van die oupa vang my onkant.
Dadelik roep hy die jonges bymekaar. Opgewonde
maak hy vir almal koffie en die blikkie
is in ‘n japtrap klaar. Tevrede sit die
oupa terug en drink sy bekertjie
koffie klaar. Sy hart lag.

Samantha Leonard, wenner van Die Kontrak, Seisoen 2
Omkeerkind, Samantha Leonard
Deur ELZABé VAN NIEKERK
Goue Munt gesels met Lyell en Lourinda Leonard,
ouers (en grootste ondersteuners) van Samantha.
Samantha Leonard (30) is in November
2022 as die wenner van Die
Kontrak, Seisoen 2 aangewys. Sy is gebore
en het grootgeword in Kimberley.
Haar ouers, Lyell en Lourinda Leonard,
is ook albei in die Diamantstad gebore
en woon steeds hier. Samantha sing al
vandat sy drie is. Haar pa het haar ingeskryf
vir sanglesse op agt-jarige ouderdom.
“Ek het net geweet hierdie
meisie gaan dit maak”, vertel Lyell.
Haar reis is `n storie van hoop en `n bewys
dat aanhouers wen. Lourinda sê
“Sy het nooit ophou probeer nie. Sy
het wel begin twyfel, nadat sy
seergekry het in die industrie. Dit het
haar laat dink sy is nie goed genoeg
nie, maar sy het aangehou en aange-
20 Goue Munt

hou.” Vir Lyell het Samantha se seerkry ook
‘n groot seer in hom gelos. Hy vertel, “Elke
keer wat sy neergeslaan was, was ek nog
meer neergeslaan.” - Hy het gevoel dit was
hý wat haar in daardie posisie gesit het.
Lyell het Samantha al op skool aan
sangkompesies laat deelneem, sodat sy
kon woeker met haar talent. Hy was `n
groot dryrag agter haar en het haar
aangemoedig om aan te hou deelneem,
ten spyte van teleurstellings. Op hierdie
manier kon hy haar help om haar loopbaan
te vesg, want finansieel het Lyell ‘n paar
terugslae gehad.
wat opgetree het en daar was ook `n
sangkompesie. Tydens die vertoning het
hulle mense genooi om na vore te kom wat
nog wou deelneem. Haar pa het haar hand
gevat en saam met haar tot agter op die
verhoog geloop. Daardie aand het sy
gesing saam met `n vreemde groep en die
kompese gewen. Sy sal dit nooit vergeet
nie. Terug in Kimberley het sy aanhou sanglesse
neem, maar het nooit die finansies
gehad om haar loopbaan verder te neem
nie.
Hy het op derg sy werk verloor. Die
maatskappy waar hy vir en jaar gewerk
het, het hulle deure toegemaak. Samantha
was 18 maande en haar boee, Kyle, was
vyf. Dit was moeilik om sonder werk te
wees, want Lyell moes sorg vir twee jong
kinders. “My vrou kon nooit ophou werk
nie.”
Drie jaar gelede het dieselfde gebeur. Die
maatskappy waar hy vir 27 jaar gewerk het,
is gelikwideer. Hy is nou al vir drie jaar sonder
werk. Lourinda doen verhurings van
bankpersele vir `n prominente bankdiens
en is al in dié beroep vandat sy sesen is.
Haar werk was vir hulle ‘n standvasgheid
in moeilike tye.
Waar het Samantha haar sangtalent geërf?
“Ek was verskriklik lief daarvoor om te
sing”, vertel Lourinda. Lourinda het as
jongmeisie ook aan al wat `n sangkompesie
is deelgeneem. Sy onthou hulle het
eens `n vertoning by die Orient teater in
Oos Londen bygewoon. Dit was tydens `n
vakansie. Daar was baie bekende sangers
Goue Munt
Lyell het Samantha aangemoedig om
klavierlesse te neem op skool. Dit was belangrik
dat sy ‘n instrument moes kon bespeel,
sodat sy haar eie liedjies kon skryf.
Op 16 jaar wen sy die kompesie Spontaan
en in matriek neem sy haar eerste album,
Breakthrough, op.
Lourinda sê Samantha was baie hard op
haarself, baie perfeksionises. Sy het van
graad een tot matriek pryse gekry vir
netjiese werk.
Na matriek het Samantha musiek gaan
studeer by Copa, Campus of Performing
Arts, in Kaapstad. Die eienaar van The
Barnyard Theatre het haar raakgesien tydens
`n sangkompesie en haar `n werksgeleentheid
by The Barnyard Theatre in Johannesnurg
aangebied. Sy moes binne
twee weke in Johannesburg wees en het
21

voltyds daar begin werk. Dit was `n fantasese geleentheid en sy het dit veral aan die begin
geniet. Maar sy wou graag haar eie liedjies sing en haar unieke styl ontwikkel. Sy het aan
baie kompesies deelgeneem met die hoop op `n oop deur, maar deure het toe gebly en
mense se woorde het seergemaak.
In 2017 behaal Samantha `n derde plek in The Voice (tweede seisoen). Lyell het haar die
aand voor die The Voice oudisie gebel en haar presies verduidelik waarheen sy moet gaan
en waar sy kan parkeer vir die oudisie. Sy wou dit eers nie doen nie. Maar haar sterk
wilskrag het gewen en die volgende oggend het sy haar pa laat weet sy is by die oudisie en
het parkeer waar hy verduidelik het.
Ses maande na The Voice het Samantha en Lyell hulle sente bymekaar gesit en begin werk
aan die album ‘n Duisend Keuses. Na baie seer, toe deure en gebreekte beloes, was dit
hulle laaste probeerslag om haar sangloopbaan lewendig te hou. Die album is vrygestel
aan die einde van 2018. Ongelukkig het die Covid-19 pandemie die bemarking van hierdie
album en haar sangloopbaan gekniehalter.
Lourinda sê: “Sy het totaal afgesluit en nie
meer die wilskrag gehad om aan te hou
probeer nie. Sy het geglo sy is nie goed genoeg
nie, want al die deure het vir haar
toegemaak. Sy het haar passie verloor.”
Lourinda het sowat `n jaar gelede `n ommekeer
in Samantha gesien. “Samantha het besef
sy moet ‘n lewe maak, maar sy moet ook
gelukkig wees. Sy het aan God begin vashou. Sy stel nie meer alleen belang in die wen nie,
sy is gelukkig en tevrede met waer plek sy ook al behaal in kompesies. Sy het definief
connect met God.” Lyell sê: “Dis asof musiek nou tweede is.”
“Sy het deur baie seer gegaan, ek voel seer het haar nader aan God gebring. Ek het `n omkeerkind
gesien. Daardie seer hart het genesing gekry. Francois het ook `n groot rol
gespeel.” - Vertel Samantha se ma.
Samantha het haar spesiale vriend, Francois, sowat twee jaar gelede ontmoet. Sy het eers
nie belang gestel nie, maar haar ma het haar aangemoedig om saam met hom te gaan
koffie drink. Na die tweede koffie afspraak het sy geweet sy hou van hom. Dit was ook hy
wat haar ingeskryf het vir Die Kontrak 2.
Samantha se ouers is baie trots op haar. Lourinda sê: “Sy het so `n klein hart, die mooiste
hart - so saggeaaard. Sy sal nooit met iemand lelik wees nie. Van kleintyd tot nou wou sy
altyd die beste vir ander hê, al sou dit haar benadeel. Dit is Samantha.”
Goue Munt wens Samantha `n goue toekoms toe. Ons in Kimberley is trots op jou.
22 Goue Munt

5 Vrae vir Samantha
1. Wat het Die Kontrak vir jou beteken?
My reis op Die Kontrak Seisoen 2 het my lewe gered,
leerlik! My hele lewe lank was ek so gefokus op die finale
bestemming dat ek nooit kon raaksien wat eintlik belangrik
was nie - die reis. Dis waar ek myself nie net leer ken
het vir die eerste keer nie, maar ook waar ek geleer het
hoe om myself weer lief te hê. Hoe om my letsels lief te
hê. Dis waar ek weer verlief geraak het op musiek, op die
lewe, op mense, en op Afrikaans.
Ek het op die ouderdom van drie begin sing en het altyd
geweet dit is wat ek vir die res van my lewe wil doen. Gedurende
my skooljare het ek op die verhoog grootgeword,
of dit nou in kore, musiekteaterproduksies, of in Ma en Pa
se kombuis was. Ek het hulle gevra: "Waer liedjie wil julle
hê moet ek volgende sing?" Nadat die skoolklok gelui het,
het ek huis toe gejaag om agter my mikrofoon te kom,
waar ek elke dag vir vier ure lank sou sing. Agter die
mikrofoon was waar ek die meeste lewendig en tuis gevoel
het.
Vir 16 jaar was ek nie gehoor of gesien nie, en kon ek nie
my hart met die wêreld deel nie. Die Kontrak het vir my
die plaorm en geleentheid gegee om my storie te vertel,
om ander aan te moedig om nooit op te gee nie en om vir
hulle te wys dat die onmoontlike, moontlik is.
2. Wat is jou gunsteling liedjie op ‘n Duisend Keuses?
Elke liedjie op die album is my gunsteling, want elkeen
is 'n stukkie van my. My liedjies het my genees, en so
weet ek dit sal dieselfde vir ander mense ook kan doen.
Ek moes self die seer voel en ervaar, sodat ek weer iets
met betekenis vir die wêreld kon gee. Dis tog al wat my
hart begeer het, om mense te kan dien.
3. Het jy 'n boodskap vir jou grootword-dorp, Kimberley?
Iemand het gesê: "Kindness has goen me a lot further
in my life than my talent ever did". Wees lief vir mekaar,
want al wat ons op die einde van die dag het, is mekaar.
Goue Munt
23

4. Wat moveer jou om nie op te gee nie,
maar aan te hou probeer?
Ek het die Here ervaar tydens my reis op die
kontrak. Daar was 'n beloe waaraan ek vasgehou
het. Dit voel nog soos gister. 'n Week
nadat die top 16 aangekondig is by Die Groot
Jol, het ek in my kar gesit, vir drie ure, en met
die Here gepraat. Ek’t baklei, hardop geskree,
ek was in pyn. Ek het Hom gevra: "Wat is die
punt? Wat is my doel hier op aarde, want al
wen ek 'n trofee gaan ek nog steeds rondloop
met hierdie leë kol in my hart. Ek sou nie sê ek
was op 'n punt waar ek nie meer wou of kon
sing nie. Ek kon net na al die jare se seer,
teleurstellings en toe deure, niks meer voel
nie. Ek het nie geweet of ek môre sou sien nie,
ek was dood binne. My eie lewe neem het vir
'n lang ruk deur my gedagtes draaie geloop. Ek
was bang, ek het niks meer binne my gehad om vir hierdie wêreld te gee nie. Niks en
niemand kon vir my die antwoorde gee nie.
My kêrel, Francois, het langs my gesit en saamgehuil. Hy het saam met my die pyn gevoel en
gesê dat al is hy net vir 'n tydjie aan my geleen, voel hy die Here wil deur hom iets vir my sê:
"As jy kies om My hand vas te hou, sal ek joune nooit laat gaan nie."
Dit is hoekom HOLD MY HAND, wat ek in die sesde uitklop konsert gesing het, soveel betekenis
vir my dra. Die Here sing daardie woorde vir my. Om Sy hand vas te hou deur hierdie
reis op aarde, is die beste besluit wat ek ooit kon maak. My hele lewe en my uitsig daarop
het verander. So much around me has changed, yet I am more ME than I have ever been. Ek
is nie meer 'n slaaf van vrees nie. Ek is vry! Ek het nou ‘n doel wanneer ek in die oggende
wakker word.
5. Het jy enige wyshede wat jy wil deel met die jonger generasie - hoe word drome waar?
"When what you are good at in life gets stripped away, you are forced to deal with the core
of WHO YOU ARE.” Is dit wat jy doen - ongeag in watse beroep - vir jou eie ego, of om mense
te dien? Want dit is hoekom ons hier op aarde is, om mekaar te dien en mekaar lief te hê
soos God die wêreld liefgehad het. My wens vir almal is om op te hou om mekaar af te breek
en om mekaar weer te begin opbou.
Mag jy wat vandag hier lees ook nooit op jouself en jou drome opgee nie, want liefde is net
om die draai. En as jy ook kies om die Here se hand vas te hou, sal Hy joune nooit laat gaan
nie. Hy is lief vir jou!
24 Goue Munt

so seker soos
DAGBREEK
Deur ELZABé VAN NIEKERK
Foto’s deur SKAPIE
Dawn van Heerden (53) is die sentrumbestuurder van die Shoprite-sentrum in
Bulonteinweg. Hier is sy tuis en almal ken haar, maar nie almal in Kimberley ken haar
storie nie.
Dawn was eens `n karwag by dieselfde sentrum. Dawn vertel: “Karre oppas was nie altyd
lekker nie, maar dit is hiér waar ek baie mense leer ken het.” Vir haar het die werk oor
meer gegaan as net: “Hallo, kan ek na jou kar kyk?” Sy het goeie verhoudinge gebou met
die mense wat daar inkopies gedoen het. Sy skerts: “Niemand kon my iets vertel van karwag-wees
nie.” Dawn sê die moeilikste was om die hele dag uitgelewer te wees aan die
wind en weer. Sy vertel hoe die son haar lippe een keer verbrand het. Dit was so erg gebrand
dat sy koffie deur `n strooitjie moes drink.
Ons stap, twee-liter Sprite onder die arm, by haar woonstel in. Dit was vroeër ‘n kantoor
en is destyds vir haar omskep in `n woonstel. Dawn is trots op haar goed en trots op haar
huis. “My dogter sê ek is `n opgaarder… met al my skulpe.” Ek kyk rond en sien haar skae:
skulpe in alle grooes en vorme en ook seetoneel-legkaarte teen die mure. Dawn vertel:
“Ek het nooit iets besit toe ek met my eerste man getroud was nie. My suster sê dit is
hoekom ek alles opgaar. Skulpe is my gunsteling - dis net mooi.”
Dawn het in Durban grootgeword en was 21 toe sy getroud is met haar eerste man. Kort
daarna het ‘n donker seisoen in haar lewe begin. Haar man was lief vir drank en het
26 Goue Munt

dwelms gebruik. Hy het haar begin
slaan terwyl hy onder die inlvoed
was. Sy moes truie dra in die somer
om die merke te probeer wegsteek.
“Hy het my neus gebreek en my in
die voet geskiet.” Die fisiese mishandeling
was onhoudbaar, maar
Dawn sê die emosionele seer was
erger. “My neus het gesond
geword, maar sy woorde het my
bygebly. Dit het my laat voel ek is
nikswerd.” Sy het hom `n paar keer
verlaat, maar het telkens teruggekeer
met die hoop dat dit nie weer
sou gebeur nie.
Finansieel het hulle ook
swaargekry. Haar drie kinders was
nog klein toe sy belsuit het om
karre op te pas. Dit het sy gedoen,
sodat sy vir haarself en haar
kinders kon sorg. “Ek het die hele
dag in die son gestaan en dan, aan
die einde van die dag, het hy weer
die geld by my gevat.” Uiteindelik
het Dawn die moed gekry om haar
man finaal te verlaat. Sy het met
net `n inkopiesak vol klere ‘n nuwe
lewe begin. “Nou het ek al dié…”, sy
kyk met trots na al haar spesiale
besings.
Dawn se ma het haar aangemoedig om `n sielkundige te besoek na haar egskeiding. “Ek
het met iemand gaan praat en dit het my beter laat voel.” ‘n Gelaaide slte volg. “Dit was
baie seer…”
Vandag is Dawn die bestuurder van twee winkelsentrums. Die keerpunt het gekom, nadat
die sentum verwissel het van eienaars. Dawn is genader om sekere van die bestuurstake in
die sentrum te verrig, aangesien sy die sentrum so goed geken het. Aanvanklik het sy net
deeltyds hierdie take verrig en steeds karre opgepas. Uiteindelik het hulle een van die kantore
vir haar omskep in `n woonstel en is sy voltyds aangestel in die bestuursposisie.
Goue Munt
27

Dawn se take sluit die toesighouding oor die sekuriteits- en skoonmaakpersoneel in. “Alles
moet skoon en netjies wees.” Sy moet ook probleme met huurders uitstryk en is in beheer
van algehele instandhouding en herstelwerk. Dawn het `n goeie verhouding met haar
werkgewers en geniet haar werk baie. Haar karwag-dae
het haar belangrike lesse in leierskap geleer. Een van dié
lesse is om alle mense gelyk en regverdig te behandel.
“Ek kan jou nie toelaat om iets te doen as die ander persoon
dit nie mag doen nie.” Jacky Ramdeen werk by een
van die winkels in die sentrum. Sy en Dawn ken mekaar
al vir amper 15 jaar en is goeie vriende. Sy sê Dawn is
elke dag dieselfde en baie reguit. “Ek bewonder haar. Sy
is baie dapper en gooi nie maklik tou op nie. Dawn is `n
sterk vrou!”
Vandag is Dawn die heel trotste op haar drie kinders en vyf kleinkinders. Al drie haar
kinders spog met matriekserfikate. Sy wys vir my fotos en ons drink ons laaste bietjie
Sprite.
“Daar is altyd hoop. `n Wilsbesluit, wat ek self moes neem, het my uit my omstandighede
geneem.” - Dawn

Leemte en legkaarte
32 Goue Munt
Deur CHARNé CRONJE
‘n Legkaart het soveel stukkies, elkeen het sy eie
plek en pas perfek inmekaar. So het God ook ‘n
spesifieke legkaart ontwerp, gesny en reeds
beplan vir elkeen van ons. Sonder net een stukkie
sal daar altyd ‘n leemte wees wat uitstaan en die
prentjie sal nie voltooi wees nie.
Hier volg my storie en ek hoop jy vind jou eie
stukkie hoop hierin.
Ek is Charné Cronje, ma van 2 en ‘n vrou vir die
wonderlikste man wat die Here moontlik vir my
kon gee. Ek is ook die eienaar van Mammas
24/7, die grootste ondersteuningsblad vir mammas
in Suid-Afrika. Ek het hierdie jaar my graad
in Christelike berading ontvang en ook my gevorderde
diploma in leierskap en bediening.
My storie is lank, maar hier gaan ek dit kort hou. Indien ons eendag saam gaan koffie drink,
sal ek jou meer vertel. Daar is net te veel om in een arkel te deel. Te veel kere wat die Here
deurbraak gegee het toe ek dit nie verwag het nie.
My storie het begin in 2016, toe ons as gesin na Kimberley verhuis het. My siel het na die
mooie oseaan verlang en ek was ongelukkig. Ek het só teen die trek geskop, want wat sou
ek hier in die middel van nêrens doen? Hier is niks mooi nie, daar is net droogte en alles is
sonder kleur. Ongelukkig het ons nie veel van ‘n keuse gehad nie, want my man moes hierheen
verhuis vir sy werk. Twee jaar lank het ek aan depressie gely. Ek kon net nie my plek
in Kimberley vind en myself hier tuis laat voel nie. Klem op EK. Ek het vrede gemaak
daarmee dat ek net nooit gelukkig hier sou wees nie.
Daar was ‘n leemte binne my, ‘n verlange na iets groot. Ek het gedink dit was die verlange
na die see, maar het gou besef dit was iets baie groter as dit.
My situasie moes verander en ek het besluit om ‘n “ja-week” te hê. ‘n “Ja-week” het behels
dat ek alle uitnodigings in daardie spesifieke week moes aanvaar en nie mag nee sê vir
enige iets nie. Dit was my plan om by die huis uit te kom en mense te ontmoet. Dit is ook
waar my groot getuienis begin het.

Ek het ‘n ongelooflike mooi vrou, Anchen,
konstant by die skool gesien. Sy
het almal gegroet, almal geken en die
lig het so uit haar gestraal. Ek het
gedink: “Dit is wat ek vir mý lewe ook
wil hê. Ek wil vriende met almal wees,
diep gesprekke hê en nie net oppervlakkige
geselsies nie. Ek soek hartsvriendinne
wat my vreugde weer sal
aanvuur. Ek wil nét so straal met selfvertroue.”
Anchen was ‘n skoonheidsterapeut en
ek het gedink “hier is my geleentheid
om by die sirkel in te kom”. Ek het ‘n
afspraak gemaak en dinge het goed
gegaan. Ek het haar vertel wie ek is,
wat ek doen, en sy was toe meer geïnteresseerd
in my lewe as wat ek verwag
het. Sommer net so, nooi sy my
om saam met haar en ‘n groep
vriendinne in die oggende te gaan draf.
Op daardie spesifieke punt moes ek
die hele “ja-week” herevalueer. Daar
was nie ‘n manier dat jy my kon kry om
Goue Munt
te oefen nie, wat nog te sê draf. Ek het
besef dat die “ja-week” vir my eie
beswil was en dat ek by die reëls daarvan
moes bly. Huiwerig het ek ingestem
en die volgende oggend my
stapskoene aangetrek - reg vir die
uitdaging wat op my gewag het. Ek het
probeer byhou, maar dit was ‘n groot
gesukkel. Dit was warm, alles het
gepyn, my keel het toegetrek en ek het
net yster geproe. Ek was glad nie seker
wat die nuwe groep van my gedink het
nie. Dit was ‘n ongelooflike nagmerrie
vir hierdie onfikse vrou wat altyd ‘n
parkering reg voor die winkelsentrum
se ingang soek. Ek hou glad nie daarvan
om ver te stap nie.
Die volgende dag het Anchen my
genooi om saam met haar na ‘n vroue
selgroep te gaan. Ek het gedink “Sjoe,
ek was nog nooit regg kerk toe
genooi deur iemand nie, maar kom ek
stem in.” Anchen het leerlik 30
minute voor die tyd gekanselleer en
dit het my deurmekaar gemaak. Moes
ek steeds gaan of eerder net tuis bly?
Iets binne my het gesê om te gaan,
selfs al sou ek heeltemal buite my
gemaksone wees. Ek sou niemand
daar geken het nie en ek was ongemaklik
met die idee van “small talk”.
Gelukkig het ek myself aangemoedig
om wel te gaan: “Nou toe, kom ons
doen dit net en kry dit oor en verby.
Miskien geniet ek dit wel.” Maar sjoe,
my hart het iets vreeslik geklop. Ek is
mos maar ‘n introvert.
Die ervaring wat ek daar gehad het,
kan woorde nie beskryf nie. My hart
33

het bollemakiesie geslaan en my gees was
gevoed. Die Here het vir my ‘n skrif gegee
uit Kolossense 2:7, “Julle verhouding met
Hom moet so heg en inem wees soos die
band tussen ’n boom en die aarde waaruit
dit groei. Soos ’n huis wat op ’n sterk fondament
gebou word, moet julle julle lewe
op Jesus bou. Staan onwrikbaar vas in dit
wat julle glo, soos julle geleer is. Doen dit
terwyl julle gedurig vir God dankie sê en
Hom eer.” – (Die Boodskap). Dit het my laat
besef dat die leemte nie daar was omdat
ek verlang het na die see nie, maar eerder
omdat ek ‘n verhouding met Hom begeer
het.
Net toe ek dink die week van “ja-sê” is
verby, word ek genooi na die Sondagdiens
by die kerk. Dit was vir my so ongelooflik
hoe die Here hierdie week tot Sy voordeel
gebruik het. Hy het my reguit in Sy arms ingelei
en ek het nog nie een dag teruggekyk
nie. Dit is waar my pad met die Here begin
het en my verlore stukkie legkaart gevind
is…
Alles het verander die dag wat ek besluit
het om voluit vir Hom te lewe. My legkaartstukke
het skielik een vir een maklik hulle
plekke begin kry. Dit is ook hier waar ek die
grootste oorwinning in my lewe gekry het.
Ek het besef dat die lewe nie gaan oor wat
EK wil hê nie. Dit gaan nie oor my nie - dit
gaan oor Hom en Sy doel vir my op aarde.
Ons boeke is reeds geskryf (Psalm 139:16).
Sy planne vir ons is uitgelê en ons legkaarte
beplan. Dit is elkeen van ons se eie besluit
of ons die pad wil volg wat Hy vir ons gekies
het.

Die ou EK
ofnuweJY?
Deur MARISKA PATON, Kimberley Diecians
Wanneer Januarie begin nader kruip is ons gedagtes nie slegs vasgevang in alles wat
die afgelope jaar gebeur het nie, maar begin meeste van ons alreeds dink aan doelwie
wat in die nuwe jaar aangepak moet word. Boonop is die media oorlaai met advertensies
van produkte, doepas, druppeltjies en raad oor hoe om die NUWE JY te word.
Stasek wys dat die nuwejaarsvoorneme wat deurlopig die wenner bly, is om gesonder te
wees, hetsy dit is om gesonder te eet, meer te oefen, of gewig te verloor. Dit wys dat
meeste van ons daaraan wil werk om ons gesondheid te verbeter, maar hoe bereikbaar is
dit? Vir baie mense voel die “nuwe jy” na so ‘n onbereikbare doelwit, dat hulle nooit eens
die poging aanpak nie. Jackson Brown het gesê: “Wanneer jy ’n berg moet klim, moenie
dink dat as jy staan en wag, die berg kleiner gaan word nie.”
Vir enige doelwit om suksesvol te wees, moet dit spesifiek, meetbaar, realises en relevant
wees. Dit geld natuurlik ook vir doelwie vir gesondheid en gewigsverlies.
Wees spesifiek: Besluit wat vir JOU gesondheid belangrik is. Om slegs “gesonder” te wil
wees of “beter” te wil eet is nie spesifiek genoeg nie. Idenfiseer die probleemareas wat
op jou van toepassing is en stel dan doelwie oor hoe om dit te verbeter.
Wees realises: Miskien is jy nog ver van jou doel…maar jy is nader as wat jy gister was.
Maak jou doelwie meer bereikbaar, deur realises te wees. Indien jy tans geen groente
eet nie, moenie jou doelwit maak om 5x porsies groente daagliks te eet nie. Dit maak die
kans om jou doelwit te bereik skraler, en kan baie demoverend wees.
Hou dit relevant: Moenie te veel doelwie op een slag aanpak nie. Besluit op grond van
jou huidige gesondheid wat ‘n prioriteit is. Wanneer mens te veel doelwie gelyktydig
aanpak is dit oorweldigend, en is die kans groter dat jy dit nie sal bereik nie.
Hou dit meetbaar: Breek jou doelwie af tot meetbare maatstawwe sodat jy jou vordering
kan monitor. Dit hoef nie ‘n getal op die skaal te wees nie. Bepaal kleiner doelwie om jou
Goue Munt
39

groter doel te bereik. Byvoorbeeld, besluit om elke dag te begin deur ‘n glas water te drink.
Wanneer ‘n aksie 21 keer herhaal word, het ‘n gewoonte gevorm. Jy sal dit dus binnekort
doen sonder om eens daaraan te dink.
By Kimberley Diecians help ons mense om doelwie te stel wat hulle liggaamsamestelling
en huidige gesondheidsprobleme in ag neem. Daarna gee ons leiding oor hoe hierdie doelwie
bereik kan word en werk ons saam met jou om struikelblokke te oorkom. Ons glo dat
elke mens oor unieke eienskappe beskik wat tot voordeel van elkeen se eie gesondheid
kan wees. Die doel is nie om ‘n NUWE JY te word nie, maar eerder om ‘n BETER JY te word.
Dit word gedoen deur jou goeie eienskappe te idenfiseer en dan daarop te bou ten einde
jou doelwie te bereik. Vince Lombardi het gesê: "Ons sou baie meer bereik het as ons nie
sekere dinge as onmoontlik beskou het nie." Die kuns is dus om die saadjie van dit wat
moontlik is te plant en dit elke dag water te gee. Dit is nie nodig om te wag vir die nuwe
jaar of selfs vir Maandag om veranderinge te maak nie. Daar is niks fout met Dinsdag,
Woensdag of selfs Donderdag nie.
Hier is ‘n paar idees om mee te begin:
Drink minder suiker-bevaende vloeistowwe. Water bly die beste opsie, maar indien jy
nie hou van water nie, probeer nie-kalorie bevaende watergeursels. Bly weg van suikerbevaende
koeldranke, asook vrugtesappe. Suikervrye koeldranke kan wel gebruik word
en daar is tans verskeie opsies hiervan beskikbaar op die mark.
40 Goue Munt

Probeer ten minste 3 nie-styselagge groentes per dag insluit. Wees spesifiek oor hoe jy
dit gaan doen en by waer etes jy dit gaan insluit. Jy kan byvoorbeeld saam met
middagete een porsie insluit en met aandete 2 porsies. Bo en behalwe die verhoging in
vitamiene en minerale wat hiermee gepaard gaan, sal jy ook minder hoë kalorie kosse eet,
indien jy reeds vol is van die gesonder opsies.
Beplan jou etes vooruit. Dit is soms moeilik om by gesonde etes te hou met ‘n vol
skedule en minimale tyd beskikbaar. Berei maaltye en peuselhappies vooraf en pak jou kos
vir die dag in ‘n kossakkie of koelhouer. Dit sal jou help om meer gereeld te kan eet en dit
is ook minder waarskynlik dat jy van wegneemetes gebruik sal maak.
Hou altyd plan B in die sak. Maak seker dat jy altyd ‘n gesonde peuselhappie byderhand
het, byvoorbeeld neute, lae vet biltong, volgraan beskuitjies ens. Dit gebeur soms dat
mens as gevolg van vergaderings, of die kinders se besige skedules, nie daarby uitkom om
te eet nie. ‘n Gesonde peuselhappie kan jou help om nie in te gee vir hoë suiker of styselagge
opsies by die naaste winkel nie. Moet ook nie inkopies doen wanneer jy honger is
nie, eet liewer ‘n gesonde peuselhappie vooraf. Jy sal dan baie minder onnodige items
koop.
Maak dit ‘n prioriteit om te beweeg. Dit is nie nodig om te wag tot jy by die gym kan
aansluit nie. Beweging kan by enige plek
geskied. Dit is nie net goed vir jou
liggaam nie, maar ook vir jou siel. Stap
saam met jou kinders, speel bal met die
hond, maak tuin. Neem ‘n besluit om te
beweeg, terwyl jy dinge doen wat jy
geniet. Geduld, volharding en sweet is 'n
onverbeterlike kombinasie op jou pad na
sukses.
Slaap genoeg. Wanneer jy nie genoeg
slaap nie en oormoeg is, sal jou energievlakke
nie opmaal wees nie. Dit affekteer
jou vermoë om gesonde voedselkeuses
te maak en ook jou movering om
te beweeg of te oefen.
Neem ‘n besluit om êrens te begin. Dis
die klein veranderinge wat die groot verskil
maak. Moenie uitstel om weg te
spring met jou doelwie vir ‘n BETER JY
nie.

Photo credit: DAWID DE GREEFF
By DAWID DE GREEFF
Interview with: Tyra Adams,
Nurah Aysen and Dylan O’Connell
Archery is an ancient discipline prac-
ced in warcra, survival, and in more
recent years, recognised as an Olympic
sport. Famous for its inclusivity, archery
pioneered gender equality in sport, and according
to global stascs, ranks top in the
world in terms of safety and the benefits
the sport has to offer.
According to a recent study (July 2022) by
the School of Physical Educaon and
Sports, Dicle University in Turkey, the
different stages of shoong arrows show to
be helpful for physiological, biological and
psychological wellness.
overcome pressure, and to
achieve high accuracy
(Humaid, 2014).
In October 2021 the Department of Sport,
Arts and Culture in collaboraon with
Africa Genesis Archery South Africa NPO
(AGA-SA) iniated the development of
archery as an official sport in the Northern
Cape. They sponsored archery equipment
to one of the oldest primary schools in
Kimberley (Du Toitspan Primary).
Schalk van der Merwe, a published expert
in archery, was asked to coordinate the development
of archery in Kimberley and the
Northern Cape. Van der Merwe established
the Adventure Archery Academy and
heads AGA-NC.
Archery is a sport that involves firing an arrow
towards a target as precisely as possible,
in which fine motor precision skills
are required for success. Great technique,
concentraon, tacc, specific physical condions,
and psychological condions such
as: movaon, confidence, anxiety control,
self-control, and tenacity is required to
Goue Munt
Dawid de Greeff, the administrave officer
and archery instructor of AGA-NC, said:
“The number of acve parcipants in Kimberley
increased to almost 80 members in
only a few months - from January to October
this year. They represent both genders
and include different ethnic groups. I’m
parcularly excited about the number of
families doing the sport. Some of these
43

families represented the Northern Cape at
the AGA-SA Naonal Tournament in Paarl
this year.”
Mr. Blaauw - from the Northern Cape Department
of Sport, Arts and Culture - applauded
the organisers of archery in the
Northern Cape for the exponenal growth
of this sport in the province. He said that
he observed the development from only
17 archers to over fiy acve archers compeng
in the first Northern Cape Provincial
compeon in July this year.” 32 Northern
Cape archers represented the province at
the AGA-SA Naonal Tournament in October.
Two of the archers - Dylan O’Connell, a
grade two learner, and Lilly Heuwl, a grade
four learner - won silver medals in their respecve
categories. Tyra Adams & Nurah
Aysen, two grade 11 students, were selected
for the 2023 AGA-SA Naonal Development
Team. They will represent South
Africa, both naonally and internaonally
in compeons against countries such as
Canada, Zimbabwe, Botswana and Namibia.
Here is what AGA-NC’s top archers - Dylan,
Nurah and Tyra - had to say about the
sport:
Dylan O’Connell (grade 2, Eureka Primary)
loves the fact that he can compete individually
as well as in a team. It helps him to
relax and concentrate. He achieved Northern
Cape Provincial colours this year, aer
doing archery for only nine months.
Nurah Isaacs (grade 11, home schooler),
quoted Ghandi: "Strength does not come
from winning. Your struggles develop your
strengths. When you go through hardships
44 Goue Munt

and decide not to surrender, that is
strength". She said that her heart fluered
and she felt buerflies in her stomach the
first me she held a bow and arrow. That’s
when she knew she had finally found a
sport she loved. One of the most important
lessons she had to learn was to trust herself
and her insncts. She also stressed the
necessity of having a good support structure
when aiming for success in archery.
Nurah has a deformed hand and had to endure
many insults when she was a lile girl.
“I had the percepon that some people
wouldn’t accept
me, because of my
disability. I felt like
an outcast and ugly.
With the support of
my family and my
school, I learned to
accept my disability
and it made me
stronger.” She said
that archery helped
her to release the
baggage that was weighing her down. “I do
not do archery to be the best. Shoong
that arrow is therapeuc, it has become
my happy place.”
Nurah had only done archery for six
months, when she was chosen for the
2023 AGA-SA Naonal Development Archery
Team.
Tyra Adams (Grade 11, home schooler) is
ranked number one in the Northern Cape
and maintains a consistent score of
285/300.
Tyra shoots between 80 and 100 arrows
during a pracce session at the AGA-SA
ranch. She uses the Mathews Genesis bow
that is easy to shoot. It has an adjustable
Goue Munt
draw weight of 10 to 20 lbs, but it shoots
like a bow with higher poundage. When
adjusted to 20 lbs, the Mathews Genesis
bow stores and releases energy comparable
to a 35 lb recurve bow. It is an incredibly
accurate bow, quiet, and is just
plain FUN to shoot. She uses Easton 1820
aluminium arrows, which is AGA-SA approved
and very safe.
There is an old saying she values: “Archers
who shoot for the love of the sport, naturally
uses their inherent skills. But if they
shoot to hit the mark
or to win, archers’
hands start shaking,
their breathing becomes
irregular and
they become angry
and blind. Those
archers have not
mastered their skills
as archers.”
Archery teaches her
to never give up. Tyra said: “I know I will
not always hit the mark, but that movates
me to keep on trying. In archery you always
compete against yourself. I know I only
have to give my best. My best is enough!”
Coming to a draw; as we reflect on
these three Archers’ and others’ experiences
through the ages, we realize the
impact and value a simple bow and
arrow can have. For more informaon
about how you can get involved in
Archery in the Northern Cape, contact
Dawid de Greeff (AGA-NC Administrave
Officer) on 073 030 2909 or
email nc@agarchery.co.za
45

Culture
se hip hop passie
Deur ELZABé VAN NIEKERK
Die 12 lede van ‘n Kimberley hip hop dansgroep, Culture, het op 27 - 29 Oktober deelgeneem
aan die Hip Hop Unite World Championships in Obidos, Portugal. Die dansers het
Suid-Afrika verteenwoordig in hulle groen en goud en `n 10de plek verower.
Hulle het in Junie aan die South African Sport Aerobic, Fitness and Hip Hop Championships
in Kaapstad deelgeneem en gekwalifiseer vir hierdie internasionale kompesie in Portugal.
Culture
Die dansgroep word afgerig deur Noleen en Liam Abrahams. Noleen is die eienaar van
Noleen Andrews School of Dance en dit is ook waar die groep oefen. Dié dansskool bestaan
al vir derg jaar en Noleen dans al vandat sy drie is. Liam het die groepnaam Culture
uitgedink. Hy sê dit was nie iets waaroor hy lank moes dink nie. Die naam is gepas aangesien
daar `n baie prominente kultuur in hip hop is. Dit het in die 1960’s ontstaan. Daar is
verskillende style soos house dancing, b-boying (ook genoem break dancing), popping,
locking en wacking. Hierdie style val almal onder die hip hop sambreel.
Goue Munt
47

Culturekry
Proteaklere
Die roenes vir die Hip Hop Unite World Championships moes tussen twee en `n half en
drie minute wees. Noleen sê een van die uitdagings met die koreografie van `n nuwe roe-
ne, is om op hoogte te wees van die nuwe neigings. Sy sê die style ontwikkel en verander
baie vinnig. Beoordelaars van die internasionale kompesie kyk onder andere na oorspronklikheid,
presisie, ritme en kreawiteit wanneer hulle beoordeel. Dit verg baie tyd en
harde werk om so `n roene perfek te doen, aangesien almal soos een man moet beweeg.
Noleen sê: “‘n Groep wat so ver kom, dans al vir jare saam, want jy moet mekaar baie goed
ken.” Culture dans nou al vir sowat drie jaar saam, maar die lede was ook vriende voordat
hulle saam begin dans het. Hulle ouderdomme strek van 15 tot 21 jaar. Volgens Liam is die
moeilikste deel van die voorbereiding die afronding, want dit moet oor en oor ingeoefen
word. Wanneer hulle oefen, oefen hulle ook voluit en met die regte gesigsuitdrukkings.
Hulle doen dit sodat dit natuurlik voel wanneer hulle die roene doen tydens die kompesie.
Dit was die eerste keer dat dié groep internasionaal meegeding het. Protea klere is in
Oktober aan hulle oorhandig tydens `n spesiale seremonie in Kimberley. Liam sê hy het
trots gevoel om Suid-Afrika te kon verteenwoordig op ‘n internasionale verhoog. Culture
was een van drie Suid-Afrikaanse groepe wat aan die kompesie deelgeneem het. Hulle
het aan die mega crew afdeling (dansgroep met meer as en lede) deelgeneem en `n
ende plek losgeslaan. Ander afdelings in die kompesie sluit in small crew, duo en solo
bales. Daar was Suid-Afrikaanse verteenwoordigers in al die afdelings en twee goue
medaljes is ingepalm. Liam sê hy het goeie vriende gemaak met van die ander Suid-
Afrikaners. Hulle het almal in dieselfde hotel in Obidos, Portugal, tuisgegaan.
48 Goue Munt

Oor Portugal sê Liam dat hy veral Obidos se argitektuur waardeer het. Obidos is ‘n aneke
versterkte stad en is `n voorbeeld van goed bewaarde middeleeuse argitektuur. ‘n Kenmerk
van die stad is die nou geplaveide strate.
Noleen sê dat dans baie goed is vir ontwikkeling en konsentrasie. Dit help ook om selfvertroue
te bou. Die dansafrigter speel `n belangrike rol en moet dansers aanmoedig om
nie op te gee nie. Noleen vertel van `n seun wat by haar tapdans lesse gekry het. Sy het vir
die seun se ma gesê dat hy nog eendag saam met haar op die verhoog sal dans. Die ma het
gesê dat dit nooit sou kon gebeur nie. Die seun was baie teruggetrokke. Hy het uiteindelik
die hoogste moontlike prestasie vir tap gekry - honneurs met lof - en het saam met haar `n
duet op die verhoog gedans.
Dans is vir Liam`n ontvlugng. Dit help hom om sy emosies uit te druk en inspireer kreawiteit.
Hip hop is `n sport maar dit is ook `n kunsvorm. Noleen is ‘n geregistreerde
dansafrigter en bied hip hop, tap, flamenco, Irish en modern danslesse aan. Sy sê passie is
belangrik in dans: “Dit is passie wat jou weer laat probeer - oor en oor en oor.”

Christmas Roast withDebonedPorkNeck
Ingredients:
Method:
1 MALU Pork Neck DDD
2 Table spoons Ginger powder
2 Table spoons Crushed Garlic
Salt
Pepper
Olive Oil
1 Onion
½ Whole Garlic
1. Preheat your oven to 180°C, only using the
boom element of the oven.
2. Spice the whole pork neck with salt, pepper, ginger
powder and garlic (don’t be shy with the garlic
and ginger).
3. Put the pork in an oven proof dish. Quarter the
onion. Place the onions and whole garlic around
the Neck. Drizzle olive oil over the pork, onions
and garlic. You can add one or two fresh rosemary
branches for some extra flavour.
4. Cover the dish with foil. Place in a hot oven for 2
to 2 ½ hours.
5. Remove the foil. Change oven seng to top and
boom element. Return the meat to the oven
allowing to cook another 45 minutes to 1 hour.
6. Serve with your favourite Christmas side dishes.
Keep in mind that a creamy mushroom sauce is
the perfect match for this roast.
50 Goue Munt