ang salot ng plagiarism - fil40 online
ang salot ng plagiarism - fil40 online
ang salot ng plagiarism - fil40 online
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> makap<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>yarih<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> ideya <strong>ng</strong> ib<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> manunulat at teorista. Pero kailanman, hindi<br />
dapat natin kalimutan o kaligtaan <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> pagkilala sa ku<strong>ng</strong> sino <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> nagbigay sa atin <strong>ng</strong><br />
inspirasyon, kanino<strong>ng</strong> teorya o konseptwal na bal<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>kas <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> nakatulo<strong>ng</strong> sa atin sa sarili<br />
nati<strong>ng</strong> saliksik, o kanino<strong>ng</strong> makap<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>yarih<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> ideya <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> nagmulat at nag-e<strong>ng</strong>ganyo sa<br />
ati<strong>ng</strong> paunlaran ito. Ganyan lumalawak <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> kaalaman. Maari<strong>ng</strong> magsimula tayo<strong>ng</strong><br />
humiram (na may karampat<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> pagkilala sa hiniraman), <strong>ng</strong>unit, dahil lahat tayo ay mga<br />
malikhai<strong>ng</strong> indibidwal, di rin magtatagal na makakapagdebelop tayo <strong>ng</strong> sarili nati<strong>ng</strong> estilo,<br />
sarili nati<strong>ng</strong> expresyon, at paraan <strong>ng</strong> pag-iisip.<br />
Maisusuma <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> aki<strong>ng</strong> lektura sa <strong>plagiarism</strong> sa is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> salit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> Filipino: KATAPATAN.<br />
N<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>ahulugan ito <strong>ng</strong> integridad, pagigi<strong>ng</strong> matwid at totoo sa sarili.<br />
Tinutulad ko <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> <strong>plagiarism</strong> sa is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> in<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> humiram <strong>ng</strong> is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> ganta <strong>ng</strong> bigas mula sa<br />
kapitbahay at nakalimot na <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> nagligtas sa kany<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> pamilya sa araw na iyon ay <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
kabaitan <strong>ng</strong> kapitbahay. Tinatanaw ko <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> plagiarist o <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>o<strong>ng</strong>opya na kul<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> sa<br />
Pilipino<strong>ng</strong> pagpapahalaga <strong>ng</strong> “ut<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> na loob. Sino <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> tumulo<strong>ng</strong> sa ati<strong>ng</strong> makamit <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
kaalam<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mayroon tayo <strong>ng</strong>ayon? Sino <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> dahilan <strong>ng</strong> paglawak <strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> isip, nag-ambag<br />
<strong>ng</strong> iba’t ib<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> paraan <strong>ng</strong> pagti<strong>ng</strong>in sa mga bagay-bagay na nagresulta naman sa paghusay<br />
<strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> pagkatao?<br />
Mga bakas o senyas <strong>ng</strong> “<strong>plagiarism</strong>”<br />
A<strong>ng</strong> is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> plagiarist ay lagi<strong>ng</strong> nag-iiwan <strong>ng</strong> bakas <strong>ng</strong> kany<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> “krimen.” At <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> titser<br />
ay nagigi<strong>ng</strong> is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> detektib na sumusunod sa mga palatandaan at pag-ipon <strong>ng</strong> ebidensya.<br />
Ku<strong>ng</strong> minsan, nagsisimula <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> proseso <strong>ng</strong> pagtuklas sa is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> natat<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>i<strong>ng</strong> paggamit <strong>ng</strong><br />
mga salita na hindi nakapaloob sa mga panipi. Nagkakaroon <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> titser <strong>ng</strong> hinala, lalo na<br />
ku<strong>ng</strong> wala nam<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> ipinakit<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> talas sa paggamit <strong>ng</strong> salita <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> estudyante sa buo<strong>ng</strong><br />
semestre. Maari<strong>ng</strong> bigl<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> magunita <strong>ng</strong> titser <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> partiklar na estilo <strong>ng</strong> panulat <strong>ng</strong><br />
is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> awtor na kahawig na kahawig sa isinumite <strong>ng</strong> estudyante. Natutuklasan <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
<strong>plagiarism</strong> pagkat <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> estilo <strong>ng</strong> pagsulat <strong>ng</strong> is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> awtor ay maitutulad sa fi<strong>ng</strong>erprint.<br />
Gayundin <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> paraan <strong>ng</strong> is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> awtor <strong>ng</strong> pagdebelop <strong>ng</strong> kany<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga ideya. Bil<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga<br />
tao, maari tayo<strong>ng</strong> magkatulad mag-isip, <strong>ng</strong>unit bawat isa sa atin ay may kakaib<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> paraan<br />
<strong>ng</strong> pagdebelop at paghayag <strong>ng</strong> ati<strong>ng</strong> mga ideya sa ati<strong>ng</strong> sarili<strong>ng</strong> indibdwal na estilo.<br />
Ku<strong>ng</strong> minsan naman, maari<strong>ng</strong> magi<strong>ng</strong> sobr<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> desperado <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> estudyante (lalo na sa<br />
dulo <strong>ng</strong> semester) para maghanap sa internet <strong>ng</strong> is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> artikulo sa is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> website na inaakala<br />
niy<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mahirap na matuklasan. Sa punto<strong>ng</strong> ito, isasalin niya <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> buo<strong>ng</strong> artikulo sa Filipino<br />
na, sa pagmamadali, ay di na binabago <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga halimbawa.<br />
Nakatagpo ako <strong>ng</strong> gayu<strong>ng</strong> kaso sa sabjek na Teory<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> Pampanitikan <strong>ng</strong> Pilipinas. Kapanipaniwala<br />
ba na <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> estudyante<strong>ng</strong> nag-aaral <strong>ng</strong> panitikan <strong>ng</strong> Pilipinas ay babasa <strong>ng</strong><br />
Paradise Lost o kukunin <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> “Campbell Soup” ni Andy Warhol para sa is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> asaynment <strong>ng</strong><br />
paggamit <strong>ng</strong> metodo <strong>ng</strong> dekonstruksyon? May ginamit p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> tila algebraic na pormula na<br />
nagpapadali daw <strong>ng</strong> dekonstruksyon. Mero di<strong>ng</strong> awtor na kinilala bil<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> pinagkunan <strong>ng</strong><br />
il<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> ideya. Pero iniba <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> un<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>alan, marahil para hindi madali<strong>ng</strong> matuklasan. Dahil<br />
sa mga duda na umukilkil sa aki<strong>ng</strong> isip, nag-surf ako sa internet at natuklasan <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
artikulo<strong>ng</strong> may pamagat na “Seven Easy Steps to Deconstruct.” Sa pamagat pa lam<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>,<br />
babala na ito dapat sa estudyante na hindi ito seryoso<strong>ng</strong> artikulo. Verbatim <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> pagkopya<br />
<strong>ng</strong> artikulo. May pahintulot man <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> manunulat na maari<strong>ng</strong> kopyahin <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> kany<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> sinulat<br />
diniin niy<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> dapat kilalanin na siya <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> pinagmulan <strong>ng</strong> sanaysay. Tinawag ko <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>><br />
estudyante at sa harap <strong>ng</strong> isa p<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> myembro <strong>ng</strong> fakulti na kinuha ko bil<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> testigo,<br />
kinausap siya. Una’y n<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>awtiwaran siya na napanood niya <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> dokumentaryo<br />
tu<strong>ng</strong>kol kay Andy Warhol, <strong>ng</strong>unit di niya mapaliwanag <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> laman <strong>ng</strong> Paradise Lost. Noo<strong>ng</strong><br />
nalaman niy<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> hawak ko <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> ebidensya, umiyak siya, inamin <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> sala at humi<strong>ng</strong>i <strong>ng</strong><br />
tawad. Wala siy<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> malisyoso<strong>ng</strong> intensyon, sabi niya. Ni hindi niya alam na <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> ginawa<br />
niya ay is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> uri <strong>ng</strong> <strong>plagiarism</strong> dahil sinalin naman niya <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> malaki<strong>ng</strong> bahagi <strong>ng</strong> artikulo.<br />
Binigyan ko siya <strong>ng</strong> 5 at pinayuh<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> huwag na huwag siy<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> m<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>opya muli. Sana’y<br />
natuto siya sa kany<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mali<strong>ng</strong> gawa.<br />
Sa panahon <strong>ng</strong> internet, napakadali para sa mga estudyante na mag-“copy-paste”.<br />
Is<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> propesor sa Political Science, halimbawa, ay nakat<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>>gap <strong>ng</strong> pareho<strong>ng</strong> pagkasulat na<br />
sanaysay mula sa kalahati sa kany<stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga estudyante. Kahit pare-pareho <stro<strong>ng</strong>>a<strong>ng</strong></stro<strong>ng</strong>> mga ideya <strong>ng</strong><br />
TGMaceda/Plagiarism/ Page 4 of 10