Browse publication - Politechnika Warszawska

CHARAKTERYSTYKA DZIAŁALNOŚCI NAUKOWO-BADAWCZEJ Rozdział trzeci — DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWO-BADAWCZA
134
agre sywne względem materiału NaCl, opracowano i wykonano około 26 różnych urządzeń
— po cząwszy od specjalnej piły do rozcinania monokryształów aż do narzędzi i pomocy
pomiarowych.
Opis opracowanego procesu technologicznego został przedstawiony w 102-stronicowej
księdze. Badania dotyczące defektów powierzchniowych na skutki oddziaływania wysoko -
energetycznego promieniowania laserowego były przedmiotem 6 artykułów i 9 wystąpień
konferencyjnych, a także kilkakrotnie były z nimi związane tematy prac dyplomowych. Prace
te zostały uhonorowane nagrodą Ministra w 1976 roku.
4. „Badania technologiczne materiałów akustooptycznych” w ramach problemu resortowego
MN-1 (współudział, 1976–1981).
5. „Opracowanie technologii elementów optycznych przeznaczonych dla zakresu promienio -
wa nia l = 2,5–12 μm”, CPBR 8.14 cel. nr 30 (1986–1990). Zakres pracy obejmował: opraco -
wa nie metodyki i programy projektowania układów optycznych, pracujących w podczerwieni,
łącznie z katalogiem materiałów optycznych dla obszaru podczerwieni, adaptacja elipso met -
rycznych i rozproszeniowych metod pomiaru warstwy wierzchniej, opracowanie technologii
obróbki wybranych materiałów i części optycznych (Si, Ge, Cu, GaAs, ZnSe, KRS-5), katalogo -
wy opis źródeł i detektorów promieniowania podczerwonego.
Odrębna grupa prac (prowadzonych przez inż. S. Witka) była związana z technologią optycz -
nych powłok cienkowarstwowych na powierzchniach elementów optycznych z NaCl o podobnym
przeznaczeniu dla układów laserów CO 2 (1983–1986). Działanie tych powłok (ZnS/ZnSe)
było dwojakie — zmniejszenie strat fresnelowskich oraz, przede wszystkim, zabezpieczenie po -
wierzch ni przed wpływem wilgotnej atmosfery. Ich jakość została wysoko oceniona przez IFPiLM,
a wyniki prezentowane na Polsko-Czechosłowackiej Konferencji Optycznej w 1984 roku.
W latach 1976–1981 w ramach problemu resortowego MN-1 podjęto się opracowania i wyko -
nania 12-stanowiskowego dydaktycznego laboratorium akustooptyki. Głównymi wykonawcami
optycznych prac technologicznych byli Stanisław Witek i Janusz Kozłowski, którzy m.in. rozwią -
za li trudności związane z uzyskiwaniem przetworników piezoelektrycznych. Ten sam zespół pro -
wadził badania technologiczne i materiałowe niezbędne do wykonania akustooptycznego filtru
przestrajalnego dla CBK PAN (1984).
Prace Instytutu nad złączami światłowodowymi miały także swoje odzwierciedlenie w dzia -
łal ności warsztatu optycznego. W latach 1986–1987 opracowano technologię szlifowania kulistych
elementów optycznych z leukoszafiru (S.Witek).
Jednym z głównych kierunków prac naukowo-badawczych, dominującym w okresie ponad
pięćdziesięciu lat pracy Zespołu jest interferometria. Budowa nowych przyrządów o większej do -
kładności i coraz szerszym zakresie pomiarowym wymagała wykonawstwa nowych elementów
optycznych i te zadania były rozwiązywane także w ramach realizacji kilku dużych umów finan -
so wanych centralnie. Poważnym wyzwaniem było zaprojektowanie i budowa w 1980 roku interferometru
typu Fizeau o średnicy obszaru pomiarowego 200 mm, który następnie był
wykonywany w kilku wersjach (IL-200, IL-201) na zamówienie innych instytucji. Zasadniczy prob -
lem technologiczny sprowadzał się do wykonywania wzorców płaskiej powierzchni o tej śred ni -
cy, zaopatrzonej w atest topografii powierzchni. Zatem trudności były dwie — wykonanie i pomiar.
Wykonano kilka wzorców — ze szkła borowo-krzemionkowego, specjalnie odprężanego w Je le -
niogórskich Zakładach Optycznych, oraz ze szkła kwarcowego, po adaptacji kinematyki ob ra biar -
ki i z zastosowaniem specjalnego systemu prowadzenia obróbki w warunkach termostatowania
medium polerskiego. Szczególnym wyzwaniem było wypolerowanie wzorca o średnicy 300 mm
przeznaczonego do interferometru IPS 300 (1994), która to operacja trwała 600 godzin. Udos ko -
nalony system polerowania wzorców płaskości zastosowano także przy wykonywaniu wzorców
l = 100 mm do interferometru SAIKPO, projektowanego i wykonanego w ramach CPBR 12.3
(1990). Wielkie zasługi w tej pracy miał polerownik Józef Matejko, emerytowany pracownik Pol -
skich Zakładów Optycznych. Pomiary (z oczekiwaną dokładnością < l/20) prowadzono m.in.
z użyciem wzorca cieczowego w jednym z ośrodków podwarszawskich, w warunkach stabili za -
cji temperatury i izolacji drgań, a atest uzyskano w National Physical Laboratory w Teddington.