30.09.2012 Aufrufe

Download PDF mit Inhaltsverzeichnis

Download PDF mit Inhaltsverzeichnis

Download PDF mit Inhaltsverzeichnis

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.

Korrosionsschutz für Metalle<br />

Anleitung und Auswahl<br />

Dr.-Ing. Karlheinz Baumann<br />

123 Bilder und 35 Tabellen<br />

<strong>Inhaltsverzeichnis</strong><br />

1. Einleitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8<br />

2. Ursachen und Erscheinungsformen der Korrosion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9<br />

2.1. Begriff Korrosion. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9<br />

2.2. Wirtschaftliche Bedeutung der Korrosion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10<br />

2.3. Korrosionsarten und ihre Erscheinungsformen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13<br />

2.3.1. Gleichmässiger Flächenabtrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13<br />

2.3.2. Ungleichmässiger Flächenabtrag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14<br />

2.3.3. Korrosion bei zusätzlicher mechanischer Beanspruchung . . . . . . . . . . . . . . . 18<br />

2.4. Korrosionsmechanismen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20<br />

3. Korrosionsschutzmassnahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />

3.1. Übersicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25<br />

3.2. Aktiver Korrosionsschutz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

3.2.1. Massnahmen am Bauelement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

3.2.1.1. Wahl des Werkstoffs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

3.2.1.2. Korrosionsschutzgerechtes Konstruieren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />

Wahl des Standorts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />

Gestalterische Grundregeln . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32<br />

Korrosionsschutzgerechte Werkstoffpaarung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41<br />

Beschichtungsgerechte Gestaltung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46<br />

3.2.2. Massnahmen am Wirkmedium. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46<br />

3.2.2.1. Aufbereitung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46<br />

3.2.2.2. Inhibierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48<br />

3.2.3. Elektrochemischer Korrosionsschutz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53<br />

3.3. Passiver Korrosionsschutz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58<br />

3.3.1. Beschichtungstechnische Grundoperationen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58<br />

3.3.2. Voraussetzungen für die Beschichtung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />

3.3.2.1. Oberflächenbeschaffenheit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61<br />

3.3.2.2. Entfetten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />

3.3.2.3. Chemische Oberflächenvorbehandlung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67<br />

3.3.2.4. Mechanische und thermische Oberflächenvorbehandlung . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />

3.3.3. Beschichtungsverfahren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73<br />

3.3.3.1. Schmelztauchen (Feuermetallisieren) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74<br />

1


3.3.3.2. Metallspritzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78<br />

3.3.3.3. Galvanische Metallabscheidung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80<br />

3.3.3.4. Stromlose Metallabscheidung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83<br />

3.3.3.5. Thermodiffusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84<br />

3.3.3.6. Herstellung anorganisch-nichtmetallischer Schutzschichten . . . . . . . . . . . . . . 84<br />

3.3.3.7. Auftragen von Anstrichstoffen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88<br />

3.3.3.8. Aufschmelzen von Plastpulvern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93<br />

4. Korrosionsschutzstoffe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96<br />

4.1. Metalle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96<br />

4.1.1. Zink . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97<br />

4.1.2. Aluminium. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101<br />

4.2. Emails . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103<br />

4.3. Beschichtungsplaste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105<br />

4.3.1. Epoxidharz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108<br />

4.3.2. Polyester. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110<br />

4.3.3. Polyamid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112<br />

4.3.4. Polyethylen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113<br />

4.3.5. Ethylen-Vinylacetat-Copolymere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114<br />

4.3.6. Polyvinylchlorid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115<br />

4.3.7. Sonstige Beschichtungsplaste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117<br />

4.3.8. Gummi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118<br />

4.4. Anstrichstoffe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />

4.4.1. Zusammensetzung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119<br />

4.4.2. Binde<strong>mit</strong>tel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />

4.4.2.1. Öl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126<br />

4.4.2.2. Alkydharze. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128<br />

4.4.2.3. Chlorpolymere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130<br />

4.4.2.4. Cellulosenitrat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131<br />

4.4.2.5. Polyurethan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133<br />

4.4.2.6. Silikonharz und Organosilikat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134<br />

4.4.2.7. Acrylatharz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135<br />

4.4.2.8. Sonstige Binde<strong>mit</strong>tel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137<br />

4.4.3. Bezeichnung. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138<br />

4.5. Anstrichsysteme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141<br />

4.6. Öle, Fette und Wachse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147<br />

5. Schutzschichtauswahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />

5.1. Korrosionsschutzauswahl als System . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149<br />

5.2. Struktur der Korrosionsschutzauswahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152<br />

5.3. Auswahlmodell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154<br />

5.4. Analyse der Eingangsgrössen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156<br />

5.4.1. Bauelemente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156<br />

5.4.2. Wirkmedien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157<br />

5.4.2.1. Atmosphäre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158<br />

2


5.4.2.2. Wasser. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162<br />

5.4.2.3. Erdboden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168<br />

5.4.3. Nutzungsdauer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170<br />

5.4.4. Zusätzliche Eigenschaften . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171<br />

5.4.5. Fertigungsbedingungen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172<br />

5.5. Auswahlschritte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />

5.5.1. Verknüpfung von Werkstoff und Wirkmedium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173<br />

5.5.1.1. Korrosionsverhalten un- und niedriglegierten Stahls . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174<br />

5.5.1.2. Auswirkung der Korrosion auf die Tragfähigkeit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178<br />

5.5.1.3. Er<strong>mit</strong>tlung von Korrosionszuschlägen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179<br />

5.5.2. Abhängigkeit der Schutzwirkung von der Dicke der Korrosionsschutzschicht . . . . . 182<br />

5.5.3. Auswahl des Schichtstoffs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185<br />

5.5.3.1. Auswahlprinzip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185<br />

5.5.3.2. Schmelztauchschutzschichten (Feuerzinkschichten) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188<br />

5.5.3.3. Metallspritzschutzschichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190<br />

5.5.3.4. Galvanische Schutzschichten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192<br />

5.5.3.5. Anstriche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197<br />

5.5.3.6. Duplexsysteme. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205<br />

5.5.3.7. Plastschutzschichten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209<br />

5.5.3.8. Temporäre Schutzschichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209<br />

5.5.3.9. Anodische Oxidschichten auf Aluminium und seinen Legierungen . . . . . . . . . . . 213<br />

5.5.4. Zusammenhang von Beschichtungsverfahren und Schutzstoff . . . . . . . . . . . . . 216<br />

5.6. Technischer Vergleich von Schutzvarianten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216<br />

5.7. Ökonomischer Vergleich von Schutzvarianten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217<br />

5.7.1. Wahl der Vergleichsmethode. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217<br />

5.7.2. Preisvergleich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218<br />

5.7.3. Aufwandsvergleich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220<br />

5.7.4. Optimierung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221<br />

6. Schutzschichtprüfung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224<br />

Literaturverzeichnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227<br />

Sachwörterverzeichnis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231<br />

3

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!