02.07.2013 Aufrufe

Grèundlicher und ausfèuhrlicher Unterricht zur praktischen ... - NOAA

Grèundlicher und ausfèuhrlicher Unterricht zur praktischen ... - NOAA

Grèundlicher und ausfèuhrlicher Unterricht zur praktischen ... - NOAA

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.

65tuttblií)cr u n b augfúf)tlid;et<br />

íut<br />

»о«<br />

SrcfiMtt. unb Crefeficr gu<br />

£«nftet Síjeíí,<br />

uerbefferte<br />

© o í t t n ô é »,<br />

tm Sériai bep 23ûnbcn^oef uni»<br />

1820,<br />

7,5


National Oceanic and Atmospheric Administration<br />

Rare Books from 1600-1800<br />

ERRATA NOTICE<br />

One or more conditions of the original document may affect the quality of the<br />

image, such as:<br />

Discolored pages<br />

Faded or light ink<br />

Binding intrudes into the text<br />

This has been a co-operative project between the <strong>NOAA</strong> Central Library, the<br />

Climate Database Modernization Program, National Climate Data Center (NCDC)<br />

and the <strong>NOAA</strong> 200 th Celebration. To view the original document, please contact<br />

the <strong>NOAA</strong> Central Library in Silver Spring, MD at (301) 713-2607 xl24 or at<br />

Library.Reference@noaa.gov<br />

HOV Services<br />

Imaging Contractor<br />

12200 Kiln Court<br />

Beltsville, MD 20704-1387<br />

January 29, 2010


ъ<br />

ï v --.-i,.


U. S. C. ft Q. SURVEY<br />

LXBHAEY


uiib v<br />

2Í ît í e t t w n<br />

«Síemmetrie<br />

mit befonbetrt 2ínrocnbungen<br />

ouf bie ЗЗеггфпип^ bec SJîuapc ünb<br />

auf bieSStftrfunft, SSaufunjî, gortification,<br />

nfdjafi, unb anbete ©egcnjlanbê<br />

bcê gemeinen 2ebenê<br />

toon<br />

nn SobtaS SÄuet<br />

, ©ropbiitt. ^ofcotf) unb<br />

©bttingen.<br />

, «etbeffttte Auflage.<br />

SÄit fteben Äupfettafeln.<br />

© 6 t t i n g e it,<br />

im ffiertrtge bep Síanbenboeí unb<br />

t 8 à Q.


Blank page retained for pagination


SS o,r xr t n n e ru n<br />

cê tmrtli^r'rtoci) on ehíeríA<br />

ftarïbtgen îtfftî.eiAmg 4 jui 1 'Ao<br />

) ^аи^е^1ф' bcnen,<br />

е1сзеп^ей í)ubcn,<br />

" ànjutoen&en/ einen 'Wfattejr -jit<br />

rth)eifen, lyenn. 1ф teilen b : te 'Éocfc^nf»<br />

íen jitt Söecec^nunö'fotöötil bef^etpettícfrèii<br />

» uíê йп'ф bei; SftTerÇd^e; tret A<br />

cft M 'ffenKirrfn ^éb'ênv tftírfbin*<br />

Aôrjjét, .in cincr'^<br />

aüfW Jíuáuiíuno, bergejtatrmfníôe/<br />

*'ài, jíc' fidpf gífàíefcf) Wtt- »en-@iuitbett.btes<br />

Ter" SSotfc&ttften 9'ct)ótic} ubergeugen, unb<br />

but)utd) in ben' (Étanb o'éfe^t nftrbe«<br />

atiti) fur [оГфс Suíí^ юеТфе in<br />

a 2 , bem


AV<br />

bem 58нфе feíbfl nifyt üoiicmmen, btV<br />

SCuflôftmgen gebòrig gu спИшсЕсГп. ®oim<br />

fretyítd) nntrbe em ЯЗиф, iwícbço ficb úber<br />

olle Gattungen üon Äcrpern, fo<br />

î)en aio man [тф аиф bte<br />

betftibcii gebenfen mciQ, bcrbrciíen fclítf/<br />

iniijfmeiniuetíláufíig auêfaííen, ja grcpten*<br />

t&eilô fúr bie 2fuêúbung fclbfl ипЬгаиф*<br />

bar fei)n/.ba bte genaue .SSefïimmung b,eê<br />

16г}>сг.Цфе.» iKaumeö fo oft auf ®tffc*<br />

fúí)rt, ,lweW;c .entoebcr gai*<br />

Ulaffeii, ober Ьоф.пиг<br />

Ьигф eine инспЬафе, .uno.<br />

fd;í«í;í [{ф naíjernbç Sîet5.c.infegnïi Wer*<br />

beu fonneiu З^оф. meïir tft biefj bev<br />

bet) .bçf r..S3,efíiinmuná .beu<br />

ь l)ûbc .пи'ф bûi)er m feiefer<br />

Аог|зег beffbránirí,<br />

. .bie vi'infaci)l)eit<br />

ttíê аиф ucrjugíi^ Ьигф.и>г<br />

í;áuftg'cei.-SBorïcmmen in bcr 9îatur únb<br />

im,gemeinen ßeben/ tmfere<br />

feit üerbiwicn, J)ttëmattfфe<br />

ramibenformige/ runbe^orper, unb<br />

bereit


ereit ©фШе, fenfrec&f ûuf ciht'geïbtffe<br />

^jcc ober Sinie, überbauet einanber aíjn=<br />

lia) finb, mit mannigfaltigen §0îobifica=<br />

ttcneii, 1йе!фе toon ber Sef^ajfcnbcít ií;rer<br />

ei^eugenben frummen Sinie abfangen, unb<br />

Ш^ a;,f gar ju rocttláttftfge fur ben<br />

f Driften fuhren ttntròciu Ж о aber аиф<br />

bieg, felbft'bel; einfart^reii'Ärien ücn Ãór*<br />

^ern, nt^t mOQliä) irar, Í)u6e {ф 2ínná=<br />

í)crungeformcín gegeben, п?е1фе / mit &&<br />

tjòriger'SSeránbcrung, tit ber ЕогрегИфегс<br />

©eomftrtc cí)ngefál)r eben fo деЬгаифг<br />

Serben fònncit, ivie bteientcjen, 1юе!фе {ф<br />

im brüten £í;eil bcr tyalttffyen ©eometrie<br />

ber; ber ЯЗегефпипд ber fruminlmíâtert<br />

^eíber Ьигф 2íbfciífen unb SDrbinaten, ge=<br />

âeben babe, unb íctфt auf alie 2frten »on<br />

Aôrt»ern angettxmbt ircrben !ónnen»<br />

mu§ fyieber; bebcn!en, bap in ber<br />

Übung niфt immer ber Ьоф^е ©rab<br />

©enuiugfcit erforbcrít^ ijr, unb baíjeu<br />

3ínnát)erungen biefer 5írt immer<br />

lücrben íónnen, SB о иди er í)ut<br />

аз be


VI<br />

ju Ьегефтп, ftcnn.bie fö^<br />

fttt.lt. bee (S^ipratiuu'ô . ciií^cfcfr r, ick<br />

flcnatt begannt ifi, ober falls fie а;;ф fciü-ф<br />

eine ©letting uiiêi)cbi;úd ? £ iver<br />

bie ^Oeftimmunâ bcè .Рсч^ог^'фс<br />

Ьсф nur auf eine febr.lwtlaüfti£e uub '<br />

miUjfunic Sntegraíiou fúí)ccn . njttv'oe»<br />

^ф ÍKÍtíC ^П?; Г !П[ф1, ,bct) bei' @nt.=<br />

UncEelung bcr fíercjpnii'tr.tfcbfn iÍ4'í;rrj; .bfe<br />

3Í&CC со irurben bic S5cu>f£fe Don man=<br />

S'orf^riftcn ungcmfin hjcifiaiif-i.q<br />

efuUcn fol)ii/. я.ч л пп ici) fir oí)n.c jeneô<br />

^n(fènî.iffolï)attc fcarrwUen<br />

í)abc inbeffen nur. btc orfrcit ©<br />

mein bec ^п^гаЦ-сфиипз<br />

unb. bic áiifammenocfrAícrn/ bercn /ф.<br />

burfíc, aus jenen, fo furj aie<br />

ftbgcleiící. ©te fínbch [;ф jufammen<br />

tem Anfange biefcc? SBcrîeé, mit 53or=<br />

»cifunij auf biejeniödt §§en brõ ©ифе,<br />

in \мЫ)сп baícn ©ебгапф дешафг u^rben<br />

tft. ginben fiYoSifei- brnen аиф biefj<br />

«4 ,V-t


vir<br />

$u (фюде ift, fo muffen fid) Ифе<br />

tmf bem (£nb^9îefuliût einer jebeit flereo.«<br />

metnfcí)entlnícrfucl;u:?g begnügen, ше1фее,<br />

Une id) glaube, überall ÍHiUdngttcbbeutItcIj<br />

bargefieílt t ft. ©te fonnen bann bie gê?<br />

funbenen gormeln bíop-alê 5>ос[фг1^еп<br />

obéi- 9íegclK деЬгаифеп, паф benen fie<br />

in b er 3Cuôúbung гефпеп Fônnen, fcbaíb<br />

fie nui 4 fo titol SD?atí)cmuítf uerfíel^eit,<br />

einen ^ÍUfjbuticí bei in ЯЗиф^йЬеп unb<br />

maíí)cmatifécn З^феп borgegeben ift, in<br />

SÖoric ubei-jutragcn, unb bet;m 2(nfangc<br />

einer jebf.'i 1Шефф1т.д nur пйф[Я)еп><br />

fur ©reffen Ь1[гф fcie 5оиф|гаЬеп be=<br />

шсгЬеп fin b, um bann bte Ьигф<br />

с 2íu6mepng gefunbenen 3aí)íen=<br />

gehörig fubfltíuircn ju fónnen»<br />

im âberaíí fo^ie^ormeln felbft m<br />

Sßcrie übertragen lucílcn,, fo hnirbe ba*<br />

Ьигф bet; Stamn шпш& üa•fфí^)en^eí Aorten<br />

ffçn. ?1'иф í)uí man einen faífфí î l^<br />

83egnff won ber ^rut'iiféen -SBeíjanblung<br />

einer а>1)Т?п[фа^, n>enii man gíoubt, bap<br />

in и^лЧ1(феп Siegeln l\-[ïci;on muf>.<br />

n 5 '


VIII<br />

l)dbe гф benn аиф, -um<br />

erfpcren nur ttwitg<br />

geben. £)te£ nèíí)tot т(ф, ein fur ulíe=<br />

tnaí)í ju erinnern, bujÜ ftenn ícguriíí)mi=<br />

[фе@со^еп in Formeln öorbrnmen/irels<br />

фс [{ф Ьигф bte ^п(сбгаГгсфпипд ere}?*<br />

ben Î)ûben, mon buruntcr aííemuíjl bie<br />

íiaíúríid;en ober ^регЬ'оП[феп Яодагчф<br />

«ten tiecftet)eti тир, S^ilC man ftatt fcer=<br />

felben bie дейэсфпИфеп cber<br />

Sogarttí)men nehmen, fo №ac ein<br />

une boo (§.58» XL 5.)<br />

, ben тефаШ'[Феп З^сфпа* gu<br />

belehren, пя'с er оиф in anbern а<br />

gotten »erfahren- múpte.<br />

fuhren auf Slectiftcaticnen unb £hmbra=<br />

turen ücn fcummen Sintcn. ^ф fanb<br />

nct^ig аиф »on tiefen fle<br />

311 íjanbelm S n Ьеп meifîen<br />

ïcmmf man bei) ben Sîcctiftcattonen auf<br />

$)ifferenjtale fcie ntфt anbete aie Ьигф<br />

Oîeii)en iniegïûbel finb. Söenn<br />

tiefe ли íangfam náíjern, (apt рф<br />

fein


т"*"~^« IX<br />

bin ^i*Qcttfd;ét- (ВеЬгаи'ф "Ьсйш шафеп*<br />

ЗФ'ЬЕе^ cê'alfo niá)t fur unntt£, сшф<br />

anbetet Sîeciiftcafïonêmcfljobèri ju etiyäß=<br />

nen, unb man itn'rb auê bem"<br />

еЙ1^11[феп Sereno §,--6i;8:'ò»<br />

baö tocn míu gctoáfyííc -Scvfaíjren „bcu<br />

bircctcn Sîectificûtion^mcf^pb&' (§„ 57.)<br />

Ibc^) hjciíem oorgiigieíjcn t ft, itnb [1ф »oi 1 -<br />

t|)ciíí)oft felOfl auf btc Söfwd^nimg frum=<br />

mer ^íad;cn, g, 50» ber £>Ьес^афс<br />

[ф{етеп (Stjltnberê, etneõ [ф1е^п<br />

u.b.gt. anivcnben íápt, mie man ou ben<br />

geíjóriôen £}cíen fclbfi mit mr^rcrn паф=<br />

fel)eu farm. Î8eï> ber ^beufïacfx beê<br />

[ф{е[сп Vegete, ivorítber bcretío f c uteícé,<br />

ЫeЦeiфí mctfl ипЬгаифЬагсе/ деГфп'сОеп<br />

korben tfl, í)abe {ф gcjet'öt, mie аиф<br />

поф anberc 2(nndí)ci:un(j6meíí)ubcn mit<br />

gutem (Srfotg angeivanbi n>crben fónncn»<br />

(So ift ttic&t uberflúíftg attcrle^ ^úífomííteí<br />

gu fcnncn, пзеЛ [{ф [оЕфе mit bec де1;о=<br />

rigen ïooranbenmg аиф bft) anbcrcn<br />

fcummen §1афеп benùêen Îaffcn,


SSon bet nmnmc|)faíttf)«iv,2fntoení>utt<br />

Sölaper*


Î)uBe Sei) btefer neuen Äüftaöe шф!<br />

oofunbei), bûoSoetï псф mH: tn?;<br />

len $ufd£cn Jü bcnncíjrcn, bo tí)m an bcr<br />

SíoUfíiínfcí.qíett nickte Jí)cfrnííí'f{')ccv f y c bie<br />

Síitôúbung ЬгоифЬдп'б, abocÎ/fi- Я)сф<br />

fínb l;in tîîib tviebec einige (Stclícn üer=<br />

beffect, u:ib norí) s o?rf(í)febene 1Шсгап[фе<br />

•Dlottjen ^tnjH.ocfúgí korben» ^фЬспк'^е<br />

nur поф, bap тфчтс 3Cufga&rn g. S3. §§^<br />

57-9 2 î( * lî »/ Jvobet) [фим'еп'зе .^nii'öfrt 5<br />

ítonen fíatt fiiiben шосЬеп, [{ф оиф поф<br />

ter in meinem íooííftánbigen Seí)r=<br />

begriff bec ^ó^crn 2Cnaí\;fiô, (©ót*<br />

S3uubení)cel ш i)ïiipre^ti8i8)<br />

im


im jwetyten £í)ciíe §» 202 it. gegebenen<br />

•JCnnáÍKttmôíímetljobe, bequem bciDcrífleí»<br />

íigen íuflfen, ше!фе$ |еЬоф ^ter feiner<br />

tuetfern ©ríáufenin^ beborf, fóenn man<br />

ft6 mtílieiíí. ©eitle bcTc'öngefu^rtcn<br />

tl;obe Qtí)òn$ befannt<br />

©otttngen, im'Sunitar 1820.


et ata'ôonometric unb<br />

Ein í cí t un<br />

' ''<br />

. : meiníii gunnel im íBudbc boríomm-иь- •gr<br />

-Cx 3<br />

) §,XlV, XV.


2inwenbuiißitt bubon, ttcbjî einiutn SBeinerfunöeit.<br />

§. X VI -X VIII. '<br />

ООП xdxy /<br />

"(2rx— x z<br />

) §.XIX.<br />

x d x<br />

.<br />

- ^ ^=^5 ;§ - x ' XOT -'<br />

__ _ du(a-~ u2).xT(íl2_U2) S.XX<br />

— ' — Aqj íin.4H^§. XXVI.<br />

. íSefonbere gaßc twi/V fin ^m. g. XXVII. 7. 9.<br />

8Záume....§.i.<br />

b'cr[ol6crt'. §.2.<br />

SîebuctiiMiea- - Coherer Stn^wte« auf auf- mebugm<br />

mib'itmge^vt. §-в~ 5-<br />

Síebucíion -.f бЬегИфег üftaafjc au i^crfrt;tci)cncrt<br />

orten-- auf -jeittoíiber. §.7—8-<br />

Jöertvanbiling [оГфег íOÍaa^c-iit- í - cinnnbovitirtdie i<br />

bu ©eftoít »on ^arallcícpípcbcn l>ibcn. §.9^


§, m.<br />

ЗнчТфспгпшпе in benfelbeii. §. ir.<br />

45á)c>A)tiutt)sn, SBii[fenii!tí)cn к. §. 12.<br />

Su':re. Siif.<br />

JïorpcnriiinlJe пкГфс bíc ©ejíaít emcê Gíylmber?<br />

Jwbeii, ©ôttimjif$eá £iuartiergcf


S3ei)in Stftrcn bcr cpIinbrifAciî ®ef


==! XVII<br />

Sírner íd):tirre fou priemen, wenn Ые burdja<br />

fd)!idDenbc (ibenc, mc!)t Ыи'ф aüc «Seitenlinien<br />

bcö prisma gcljf. §. 37.<br />

9)n£;ncn, brrcn ÖJi'unbfÜacöe, bur d; rocídje Frumme<br />

V i n itH шли mill, ÍHv;iá:!,$f i fr, à»licrccî»icn(@9s<br />

g. 33.<br />

£luabiatMi-cn Don foU1;e» frummcn Siniert*<br />

§• 39-<br />

Äluabratiir ber^avabci; paraboufdjc Slud;cn|lútfc;<br />

ir ber (£.'ïip|'e. §. 40.<br />

'v ..Segmente. §. 41.<br />

Einige ffiemerhingcii wegen ber Uuabraíuvcn»<br />

§• 42. 43burcîj<br />

Skalierungen. §. 44.<br />

Tíbfd^iiitte »on.gcvabcn priemen bereu<br />

burel) cine tcltcbige ïrùmmc 2inic<br />

bcgrnîtit tf}. §. 45.<br />

SSepfpide. §.46-49.<br />

4)!iffôniiijjc 'iíbfc^nitfc Don foleben Абг^спт, wcnnfic<br />

ciiif bet ЕИшЬрифс niá)t fcnïred;t fini?.<br />

§.50-52-<br />

Svittcö Äo<br />

пд bcr Scitcnflari)cn ptiõma*<br />

ttfcl)ei- Äovpcv. föcrnöeö Orienta. §.53.<br />

Sî'cctificntioncn uon ïrunimcn Sinienftnb überhaupt<br />

bcv ber ffiered;nung bcr fruntuicn toeitcnfladjeti<br />

ргЕашаНГфсг Äör-per crforbevlicl), falle man bcn<br />

Umfûtig foldjcr Sinicn iucl)t gerobejumeffcn, fou*<br />

bcrn burd; eine gormcl ouebiftci'en »ill. §-54- -b<br />

a 5ÍIÍSC'


x vill ..-." . ;<br />

3£íígenmnc 2íuf^abe, Ímmme ?iníen ju rectifí«<br />

dren. §. 55.<br />

Sîectifïcrttion ber 9)arabeí. §. 56.<br />

Síectifícation ber -Guipic. §. 57.<br />

3íuêtrudfúi-cinencllipiifd)ciii£lU(^ronffn. §.57. >\.<br />

9îcctifïcaftoiï3mcll;obe biucí; 2ínndl;amij]. §. 53.<br />

Jtnwcntiing ouf einen p,naboíífcí)ciiíooci,-n. §.58.XI-<br />

SííígcineineÍíníuUjiTiinpffunncí fúrbic Su'ciiftcnli'ptî<br />

einer jefccn frinrimcn iîinie. §.58- Ml.-<br />

Êrftcr g a (í, wenn bic Ъша) bcn 'AiifnnnêvuniEí ber<br />

Síbfcifícn ocí;cnbe Díornialuiiic bie 'Ab|'ci|ícitlis<br />

nie felbjî i|î. , §. 59.,<br />

Su'Oîfeï Jíiilí, Wí!7« M c f c 9?ovmiUíinic einen Süitu<br />

ícl íiiit bcr 2ibjVi|yciiliiiie mac!;!. §.59. з.<br />

S3n;fpic(c yon Sïeetificùtionen пл$ biefer<br />

Sîectificntion bet î'arabei. §. 60.<br />

Siccttftcatton t>er ßllipfe. §. 6t.<br />

SiectificiUiDn bcr -ovpei'bci. §. 62.<br />

Einige 'A'bîur^uiijjcn í4-\) biefa- Sïcïiifîc<br />

t:;ol4-. S. 63.<br />

ffî'ct(}obe ijî bcr SninL'criifclien t>orju:icl;ci7.<br />

§. 64.<br />

.a^cincS Гф:сГсл ?)tíín!;> ;pu fi'nbcti.<br />

Êrflcr ^till, wenn bic ©ntnbfladje eine дсглЬ-<br />

S'igtir ifî. §. 65.<br />

ter ^aí[. «Щели fie eine frummlimgfe gigur<br />

t(ï. ®«fclbfî.<br />

£?i)ci-fïaciic bcõ fcfjiefcn ŒiitinbcrS, bic ©пшЬрафе<br />

fé»; ein A' к i ö ober ciüc (Silipfc.<br />

t'Rbie §.6i. fioicb<br />

§. 67.


.fíiítfie .rirrce gcrabcrr GçfínberéV<br />

flache eine PrÜiöfe tjl. §• 6,9.<br />

X.IX<br />

Sic fn.4iiiiicSnte;ífIó(bcfíncêdI.tí3fírcIicii,-para&o.í<br />

. . .<br />

líiibfoibá) jü'tuibcn, wenn' b.cr SGinEel 5 (m. f.<br />

§. 6ó.) ilidi t. = o ifr. §.70.<br />

i'iv biefcn Saíí cniftebcn fcíyr ocnvicFcrfc ^orhicfa;<br />

Ьспс'л nmii , «v i f ubcV|j.iupf K-y fclrif fer. (îi^in'brtn;<br />

am beiícii tan-ф uiiniiííi-louve Síí c filing be5<br />

Umfanqâ cinrS Kufvcajtcr. Sci;nittcê aiièbcuaen<br />

f anu. " 3)irícr llmfnnfl w ' r b íwnn nur ítt bíc fdjicfe<br />

©citènii!u'obCfiS>;ItHbi-uibë !:niífipitcirt, um bie<br />

'©cítcufíáWc à« crbuítc"-. §--7ó' «•<br />

íc f r'ummc.'Sf if enflée »ou I;tíff6rmigen Tíbfcoijits<br />

teil 1');ипЬ'п[фсг Ãôr^criií fínbcn. §.71.<br />

S5ci)fj}Í>te ; 'wc.nn bie ©ruiîbfîad;é 'bcS íjufórmtgcn<br />

Tibfcf'nittsi 'ein Areie ober Silipfe ifï. §.71. а.-'<br />

Söcnri -fti ' erne '^avabcí ifï: §.71.15.<br />

Aruimnç «Scitínfl^e von anbeni<br />

§. 71. i'-.<br />

S?icrícê Aapiíeí.<br />

5) \) r л m i b e n f ó r m i и e à ó r ^ e r. 25«n Íót<br />

3ínitm einc.n jcben fo.idjcaÄofpeye ju fínb««» §,72;<br />

bcn- bc» bcn regulären s j)i)i-amtbeitoufacíófct wer*<br />

beii't'õ;men..§» .77.<br />

2íbijcíúrjtc 'ipcruiniben. §. 79. Ь 2ßcnii


emfScbm'fi ber ©runbfíádje pataííefí ifï/ bas»<br />

5)r)tûmibeii|luc? 511 ft'nben. §.79.11..<br />

i}f?iir,tcr Äegel. §.8o-<br />

Snbuít ccfigtcr Äorper. §. 8 r.<br />

íírio.unaêwtnfeí jrocpcr (E&encn an filter fors<br />

©cfc jti fmben, §. 8 2 -'<br />

rcguíarcii-íilór^cv. §. 83-85'<br />

. §.8б.<br />

gûnfteê Äapttct,<br />

пп^ ber £f» er fia cl) en pi; r ci m t be n*<br />

art i'-cr .ftórpír. ©eitciiflàcbc ci-iicr '§)i,\r.flinibç.<br />

'' bereu (i5i4i:ibfliíd;e cine actflbliníijte-SiíHr.ifí.^. 87«'<br />

cifcnfláíbc ci:icê fentïccfjtcn Sccjctê. .§. ,39..<br />

imnic :0bcrflád)c eineê abget úrjten Acgoí|.,§. 90.<br />

uimi' '£лг«н7пфе ei.iicô jeben FegcífórinigcnAuVí<br />

r?.. §. gr..<br />

áfruiii:i[o'o'eiícijfl(íc()c cinca fcbiefYn Aíjjelê 'bcf[ín'<br />

©ni n t (lad) c ein Areie ifl. §. 92.<br />

2Cnn)C]tbunq bcr§.,58. ocqebcnen Míccfíficaíionêmes<br />

tí)s)bc a!tfbtefficreci;jiu;ig ber (ф1с[еп A'egetflncljc.<br />

§. 92. б-.;с.<br />

(Eine anbtre 9)íctl)obe bíe fd;iefc .fteâclfladEje lu \in»<br />

-ben. §.93<br />

9Ъф ' due ;<br />

l)icl)ergei)orige-- 5№ctï;obe. §. 94.<br />

ÍDíc friimmc @eiícnfí%id)C' cineS fchiefcn ÄegeB<br />

wit .eliiptifdyer SJrunbfladje. §..95.. 96,<br />

gcrabcn-mit elíiptifd;er@runbftád;c. §.97.<br />

г. §.98-101.


XXI<br />

é-iitmci berSberflácíje 5Wt'f<br />

cûcÎâ linb einem beliebigen öd;niUe bcjjeíbeiu<br />

§. ioa.<br />

Ginige l)iei)cv ефгЬсгНфе''Selben tton ben Äc^eia<br />

fdjnitten. §,104-109.<br />

ЗГпЬсге 2(Ь[фпШе von Äcgc[fl«cl>en 'ju berechnen.<br />

§. но.<br />

©tücf fcír £!'ocvflncl?c eincê gcrnbrn<br />

mitifreiefofmiger ©runbflád;e, 1^й!о|'ф bcrï>i:os<br />

jeettpnêfifi.cÏK biefcã èttïcfë miiltiplicïvt in bic<br />

©ccaiitebceSieiöiingSroinfeiö ber©i'iteniinicb'c5<br />

gegen bie ®runbfííid;e, §-. по. л. е.<br />

@«d;êíeê Äopifet.<br />

Í5on ben'íôa-^evlid^cn, Síaumcir ítnb<br />

fíácíjen r un b e v Ao r p er.<br />

2íu§ ber ©ícid)uiig f u v bie befcï)ï'cibenb,e Frunime<br />

Sinie, bcnfuvuer(icl;e!i3íaum,, iiüb bicpbcrfl\úí)c<br />

beS ntnbcn jíòrpcrã in einer allgemeinen<br />

bayjtifleílcn. '§. 113. г. 4.<br />

$parûbi>ïifcÎK!> @pl;iîroib, pber.ßonoib.<br />

9îaumitnbDbci-fïacl)c miterbcrSorauafcíHtng, bcjî<br />

fid) íie?>(irnbcl.iim il;rc?írebrcíje. §.114.2. *.<br />

Жепп ftd) bic фагпЬе! tini cine ffangciUe im iSd;etV<br />

tclpunttc brevet/baêSunoibjii berechnen. §. 114. rt<br />

(SlíijJtifdbcá ©pfcároib, roeitn bie (Síli^fc рф*шп bic<br />

• grofeTtve bïel)t. §.115.1-4.<br />

Sugel, il;r fóvpcrlic&ct Snl;aít. §.115.5.<br />

êílt^ifd^é @í)()aroib, wenn (1фЬ1с EÜipfeum ií;re<br />

íleine Tíjre bve()t. §.115. «.'к.


ЯЛ'ТГ<br />

£>i'fVfï.îrfldcl)ci>oti tcrgícídjc» Segmenten. §,1.15. зз, :с.<br />

.^»bcL-j3oítfc!)cã Gonpib, .:f6rpCTÍid)er "Kdiim imb<br />

ОЬсгр'Лфе, menu ЪаЗ @ijpib biircb bíe-Umbreí<br />

ï;un'(i ter JjMjperMjiltTi ii;rc 2íve entfïaiibc'n ifî.<br />

§.л to. i_ 5;<br />

cine ï.ingcntf iuiSdpcit<br />

citt|7ai^c!i iff/ 1чпрст1Ц>ег 3»-t>«lt bc5<br />

§• no. (i.:c.<br />

SBeim bic ^г"рсг1ч1'ГнЬ «m eine SHnie wcírf;e Ьигф<br />

tcn4Jíilíc[)3iinrt fcnfrcdíf auf ifr'i 'J£ïe iff, brcíjcí<br />

3rííxi!f-Wnb'-5Çío^e bes'CioiiL'tbo:' f'.i i'6'.'î.<br />

(yiïf clliptijifie 1 :' pbcr.aucí; jîreiêbop.cn ficiaer'rtf? efu<br />

Öiiiitirniit, h'fbf fkn um feinen в hui?.'<br />

unt >:t'f.fííc:;c'^e?'t£ptán)íoo. §.117.<br />

.<br />

fui) ein ffíipvtifc!Ki : pber nucb"ííi-eiebogen,<br />

grfrjícrníl ein £lunbi4iní, um feinen ©inltè 6rel;ef.'<br />

ád^c. §.119.<br />

S3'ctj.'fj)iele. §. 120,<br />

)a.ïûib. ,§, 121.<br />

vlid)en Яоыгл runbcr Ä6r^>er ЬЦгф


©ie&entcö<br />

. r p _v. _. :, bercn<br />

[епГгсф! л'u f t in 1 с 2tvc, ("йимпШф chis<br />

nnber а^пШ!; fíiib (fupjjflfónmje JíuiiOL-r)<br />

§. 124.'<br />

gonüct für tbrcii Гбг^сгПфеп Sn&uít unb iDbcr/<br />

(iiv:i;e. §. 125.<br />

, ., eiucS fuppcifivtiiiiien Äur^ere bciTetr<br />

^пщЬЯлфс eilt re^uiiuce c j)i'[i;gon i (i. §. 126.<br />

unb ï a/.<br />

£)ií £)Ьсг[1афе cincë Го(фсп Aorp-'ri oiif bic ^bcr-<br />

Рафе ei;it'5ninber.iî6rperê5»bn'injen. §.12^.29^<br />

i)[picíc. §. '130.<br />

iniífeooii Ги!фспА01'рсгПли Ьсгсфпск. §. I3 1 -<br />

сс(1фе 3fiiu:;ie berfelbcti Ьигф eine 9íãt)cvuti3<br />

ftnbeii. §. 133.<br />

ЗЗсгефпипд bc5 SttíjaítS unb bec Dbeji 1 ;<br />

f í a ф c ï> cr o o r j ú 3 í i ф (h 1<br />

ti 'â r t e n no n ©je*<br />

roo 11> c n. (Sitilciiung. §. 134.<br />

Au,3ctigcmí i IÍJc,.f;cIin=Aef[eI--íui^eIj)cwulí)c. §.135-<br />

137-<br />

£?nWt ber .jõótlwng<br />

íjciícê. §. 138fou>u()l<br />

al§<br />

SEcnu bic Ssroólbíinic ein ^ad'freio i|l, §.139.<br />

®о([,н[фс iïoniienpewôlbc. §. 140,<br />

Sberflí$e ctncS Stfjuicngeivólbcê. §. 141.<br />

3JíuIoengcn?óH).e. §. 142.<br />

Aíoflcr«


XXIV<br />

- > ,<br />

fíárbc, плф SLkrljáltnííJ ter ocrfc^icöcnen<br />

nrôlbelimcn. §• 44- HS-^S-b<br />

Jtóruci-Iidier Sîauni; £>оег(1афе imb majfmcr S<br />

t>cröcrf$icbenen îfrtcn ^on Ауси.^егоШчп, jortí^fcíjcrjc.<br />

§. 155.-163.<br />

§. 164.<br />

Äapifcl.<br />

аЗсгефпипд bcr Saffev. SSifirEunjî. Gin*<br />

Icitung. §. 165.<br />

Ginige »ut Scnlîriictioit bet gaffer ßciion^e (Sa(;e<br />

HRb tevf.'iirungni. Sprung eines gn||cê, %ф<br />

flid), vilniíamentaíucví.Hiltnip cinco Safjcê, 9Jío=<br />

bci^icb u. b- g(. §. -roo.<br />

güi-rndfur ein grtjJi bclJcn 35atibcn eine circuíáíe<br />

iini:niniing Albeit. §• 167.<br />

§onc!}oibiffbcê go£. §• 168gomei«<br />

fíirrfáffer поф onberii^^ot^efcn, in ?fb«<br />

[1ф{ ani bic .Krümmung bcr Saiibcn. §. 169.<br />

gemer íibcv g^îTci 1 mit civcuíátcr Ãrúmmung bec<br />

Э.шЬсп. tj. 17°- 1 7 L -<br />

ißrtüifis unb iöotcnmeite cincê Saffeâ gel)órig ju<br />

UÏCJÏCI1. §. I7 2 -<br />

Sen Snfcalf cinca gaiíeõ плф [ппЬсейЬИфсп<br />

t'íícní}einí;eiíeu ju bcjîimmeii. §. 173.<br />

gajïcï ni i í oci'i'iu'tcu ЯЗиЬсп. §. 174»<br />

Siíuclj cine gormcl bcn 3nl;alt cinco gajjca Dec»<br />

lbU;c ju fmbcii. §. 175.


XXV<br />

Raffer gu m'ftren. §. 176. 177.<br />

П)с!фс nicfct ganj oott ff n b ju ötfiren; §. 173.<br />

Sie 2fbmc|Jungc!i cineê gnffcs ju bcftimmni, wenn<br />

cê eiiiengegebeiKii5nl;aítbefommenfolí. §. igo,<br />

3cí)Híeê<br />

2ínwenbuitflen öon ben<br />

b c ê f e ci) ê í en A a ? i t e I ô n u f .'S c g c n fî á n b с<br />

• ber 5Bflu£iin(li Ariegêbaufunft ti. f. m.<br />

©lieber ött Sáulcnorbnunijcn ju Ьегсфпсп. (Silt»<br />

íeiíung. §. 181.<br />

©tab ítbcrí;aupt.- §. 182.<br />

23iertf)cí!ínb. §. 182. 2.<br />

•Stabe fût «líctlcp S3crf;áítitiffe. §. i'82. s.<br />

^)fltl)I. §. 182. 8.<br />

фо()[Ес!)(е. §. i82. s.<br />

65ro§er Ãariiiep. §. 182- i*.<br />

SJcrfcí)rter Äaniirß. §. 182. is.<br />

tjífcyíc. §. 132. m.<br />

»ou ítupjjeln» ©lotfeii un b allerícçScí<br />

n, шс1фс наф ard;itcftyntfd;en ©liebcrn gc^<br />

bilbet finb. §• 183-<br />

Аог^сгИфе Síáumc uon ©cfcl;ii^cn, §. 184^<br />

S3oii gcjíunsêroertcn. §. 185.<br />

Síon írcidvnnbcn (5f[;6l)i4igcu ober Ginfaffungen;<br />

§• i85' 2l -<br />

fBoii runbcn ©djnnjcn. Uebcrfiaupt uon vmgfór*<br />

migen Ãóvpcrn mit ,qeiT.b!inifltcn profil, runs<br />

ben SBnifitjo, t)ui4«n gianïcn, Stimmen tt.b.gU


шс$пе.-лщ GicaeniKhibe btr ôínejjá=<br />

bauEiiiijí. .§. iSó.<br />

$>oiitonê, ©.d&iffarâumcu. b» gí-S.u Ьшфпеп. §. i87<br />

2íiiHjcnbu!ii5en ta- *2tei4'omcíric auf<br />

bcr o'orfî''yi;Ti"rd;iîff- §• ^З-<br />

@(cvcoii:ctrifc{,4' 2íufgnbcn, ivol'en bic<br />

©rófítci! и ц b ííleiuficn uorföiüüu. §. 189- •<br />

SuiflC Sniníbnung cíuiger ©egcnfírtiibe bei' Ж^флз<br />

iiiE woben íicrcoiiictrifcípc Üebrcii gebvaucíjt »v« r s<br />

tcii. §. 190.<br />

Seu 3nl>i[t bcâ nmfîiucn Sbcuca cinc^<br />

cue bcffcn GScwicfyt ju • ftnocn. §. 191<br />

(5jn nnbctcô SScifiítjrcii te« 3nl;att cíucê í<br />

lace» Аогрсге ju bejíínmmi. §.


fêim'ge trtgottometrtfc^c ®àfyc imb<br />

Snießralformeltt, гос1фе in btcfcr<br />

@фп[* üorfommen«.<br />

§. ï.<br />

enn q> einen gemifjen Ärciobogen obce<br />

Sßinfet fur ben i£>albmeffer ï bebeutet,<br />

imb fin ф — m, alfо coi> = V~ ( r — m 2<br />

)<br />

ifï, fo bebeute in bcr SÇolge ber '21'uêbrucí<br />

SSoglm.m, ober auch fd)led)troeg Sun m afle»<br />

mat)l fo mel aie ber Sogen beffen


3Me?fBfibrôtfeArc. Пит, AIT.<br />

ftnb mit bcn angeführten »on gleichet 23.еЬс«е<br />

, üonArcus, Sogen.<br />

Sfî ûlfo fin (p = m 5 cof9> —<br />

fo tyat man umgefol)rt<br />

§. III.<br />

Sjî fur einen anbern ^ogen Ф<br />

lin $ = n , alfo соГ V> = /" (ï — n a )<br />

fo ^at mon eben fo<br />

§• IV.<br />

„. .. fin


fin (9? -f- Ф) =Г!п ф rnf тр-^Кп-ф cotqif-TT TTT ч<br />

^» = t> ^<br />

SBurbe man Ьстпаф аиф umgefffyrf fagett<br />

fónnen<br />

n m i — n 2 nr— m» )<br />

oJ>ft (§. IT. III.)<br />

ÍB fin m -f 93 lïn n = SB fin (in / ( i — n 3 )<br />

Unb eben fo<br />

23og Jïn m — «B fin n = SB fin (m / (ï — n 2 )<br />

— -n ^(i — m 2 )<br />

unb mrí;i- anbcrc ?fiiíbrricFo ftnb in bor<br />

[îé oft won fel; c erl;cblicfjen 3îugen.<br />

§. VI.<br />

®aa ^ntcgraí »oil<br />

du V х<br />

" (i + и* ) g« f in b en»<br />

2t u f í. i. Um bie Srtationalitát »rgju«<br />

, ffßc tnan v^ (i + u 2 ) = z . — u; fo<br />

z' 2 — r<br />

»irb. auf l)cí)bfit Soiíeii qnabrirf. u= - j<br />

2Z<br />

(z 2 + i) d z<br />

aífo d u = í- - - - , ferner \f (r + u 3 )<br />

;,2 - j z 2 + I<br />

ObfC X - U = Z -- : - = - J<br />

27. 2 /.<br />

Ьетпйф<br />

du


4<br />

du<br />

d z dz<br />

2. Tílfo infegwí<br />

3. 9hm ifl aber z = u + ^~ (r+u 2 )j<br />

I I l /* / _ . „4<br />

z<br />

wenn man beâ аЗгифе<br />

3<br />

/" (i-f. )3i{l.<br />

и + л u<br />

lee unb SZenncc mit — u + ^"(i +u 2 plictti,<br />

) mitlfi=<br />

4, SEerben biffe Stßertf;c fubfîifuitt, fö n=,<br />

íjáíímanz — — =2uj z + — =2/(i+u 2 )<br />

unb folglid) baê »evlangté<br />

' "<br />

(u + Г (l + u 2 ))<br />

untou bem Pogantí;men bev hûtútUфe<br />

mup»<br />

§. VIL


§. VII.<br />

®oö Sníeâruí toon<br />

gU ftnbciu<br />

* Sn Tab. VII. Fig. 85- f«> Ьс5<br />

jtreifeo urn С £albmeffer =? ï , unb bie 3íb=<br />

fcjflc CP=u, fo iji bie Drbinate y=PM<br />

Srbinuíc PM, unb bem bamtt paraoet ge=<br />

f nen ^olbraeffeç CE b. b- baê ©tûd СИфе'<br />

CPME nrnne man S, [o ijl, wenn man pm<br />

unenbttd) na{;e an PM jiefrt, PMpm = y da<br />

baê íDiffcrenjial 0011 S ; Ьстпаф<br />

dS=<br />

baê<br />

/d u<br />

2. 3i*í>t man nun CM, fo i(l<br />

S = ^MPC + Areiêauê^nitt CME<br />

3, .<br />

.PC = í-PM.CP=-5-u/(i— u 2 ) (i)<br />

tinb Ãreiêauêfd;nitt CMÈ = bem falben Ш*<br />

biiiê CM muttipliçiït in ben §3ogen ME befîen<br />

(Sinuê M Q = PC = u ifî. Abe*<br />

С M = ï ,<br />

A S3 lin u.<br />

Wirb biefet Асе1<br />

1<br />

4. 25етпаф bag Sntegial<br />

Idu/U— u z<br />

) = l-u/(i— u<br />

wo alfo 83 fia u einen S3ogen bef[en<br />

= u fur ben -oalbmefîft ï bfbeutet. (§. I.)<br />

3(3


§. VIII.<br />

3fttfâu6e« £)aö %nt(utal bon<br />

du „ •<br />

Т—т^л 5 U<br />

finben.<br />

2Cu f í, 3íuá ZtíQ. @. XVIII. im<br />

il meinet practifdjcn ©cometei«, t{l<br />

d fin а = d a col а<br />

d fin а<br />

3flfo — - — =da<br />

coi d<br />

а = u, ûlfocof а== / (i — u a<br />

) r<br />

fo ijî а = 23 un u. Semnad)<br />

du<br />

/(i—u»)<br />

udu<br />

J^ - = S3 Îin<br />

g. IX.<br />

®aa ^ntetal bo»<br />

3tufl. SJîon fe^e /(ï— u»)=z, fo<br />

«>irt)udu= — zdzy unb<br />

u d a<br />

wie aud; auö bei* ®ifci-ciijiafion er&eflef.<br />

§-X.


g. x.<br />

(VI-IX.) gefunbenen Sntegrale ft'nb<br />

$unbanrniíalformeln, auê benen пф eine.grofje<br />

5)îfnge t>on anbcvn, п>е1фе tine n>eit größere<br />

ÍCUgçirieínfyeit I;aben, Ьисф cine Шфге ©ubfti*<br />

fatiou I;eríeiíen lagt. Sum 95ei)uf beu in<br />

fciîfem оифе oorfommenben Siffecenjiàfe, be«<br />

rer. Sntegrale üedangt werben, foiïen fcslgenbc<br />

ûUôemetnece ^о>-'ше1п auè ben Qîfunbenen ab<br />

geleitet wti'ben.<br />

§. ä XI. "-<br />

- ï. Stfían fcê« in.baô Sntegral (§. VI.4.) л .<br />

и==- wo а, Ъ, с beliebige ttnttcván*<br />

ЬссНфе tSvòjfen bíbeuten foßen, fo wkb<br />

с<br />

a s + ç + заЪ х +-Ъ*"х 3<br />

' с.. . . .<br />

©ubftiíuirí nau bUfêSÍBertfje inbaê(§.Vl. 4.)<br />

(jefuubene Sitegual, fo wirb.<br />

log<br />

— X<br />

x-f<br />

V 4 Â. 9?un


2. 9îun fe|c man bet -fúrjc galber<br />

а а + с 2 =A; 2аЬ =В; Ъ г = С, fo n)iïb<br />

В<br />

Ь=хЛС; а =<br />

bemnad) butch eine teilte ©ubjlitution in (ï)<br />

4 e - 1<br />

• ,4 А С — В*<br />

'<br />

loe 2 Cx + B + 2 у" С V (A + Bx+Cx«)<br />

V"( 4 AC-B^<br />

íDtpfe Snfegraíformel fomtftt in bet<br />

bauft'g »oc, unb pflegt f on fi mo(;l cuf cine<br />

nmítôufíicje 3(ft beriefen ju<br />

§. XII.<br />

S3efannftia) mug j«, einem, jebet Sn.<br />

лоф eine ouê ben Umfl&nben bev2íufgabe ju<br />

beflimmenbebeflänbigeGävoffe, wclç)e miíÇouft<br />

bí jetdjnct ju werben pflegt/ í)inju oobivt mei'ben.<br />

©00 î.S. baê (XI.) gefurbene Sutífltoí<br />

f o befíimráí »erben, bap ее fir x'=o »ers<br />

fcí)tt)inbe, fo mu ^ bis<br />

4ХС-В,<br />

y (4íVG— B-)<br />

feçn, wie man íeidjí fúiDfi wirb.<br />

Stfött


*81лп QÍ?bir.í!.atf0 bicfe Conft jtt bem<br />

, 2


10<br />

Unb • •(§. 71. 15.) wenn man x=v;<br />

A=o; B = «; C=s=<br />

4) 'S?« (8. 114. 9.) baê borffge<br />

/dy./~(b у + 4у«>- wenn man x = у;<br />

A = o; ß=b; €==4<br />

5) gut bae -Snifflcal (§.115.13.) fe|t man<br />

'<br />

6) 5?ur bao Snteflrai (§. 116.5.) wivb A = c« ï<br />

В = а г e*i 0 = 46*.<br />

7) SûrbûSin (§.ii6, 6.) iftA=r с«; в = о;<br />

C = 4-<br />

8) Suï baê in (§. ri6. r o.) Caiman A = c*j<br />

§•<br />

fe|e f n baé Sntegcat (§.VIL.) :»ie<br />

. - a + bx .,<br />

in (XI.) u = — 1 — , fo twb<br />

с г — a* — 2аЪх —<br />

—<br />

unb /d u /" (ï • — u 2 ) паф âeíjórigcc ©üb*<br />

fft í u ti on<br />

/d x -/"('с 2 — a 3 — 2abx — Ь 2 х«) =<br />

а -4- hx<br />

— — ~( '-* — а 5<br />

— 3 a bx — Ъ 2<br />

х«) +


It<br />

c f<br />

M a + bx<br />

-r SSOQ fin -<br />

2D J С<br />

ф man becAûrje fcaibftc 9 — a» »=Aj<br />

- — 2ab=B; b 2 =C, fo ecí;à(í mon<br />

b=/Cia=_- » iœ


$)lan nenne aíjo<br />

eCx— . В В<br />

/(В 2<br />

+ 4АС) ~~> /(В* + 4 АС) ~<br />

fo í)at man (V.)<br />

S3 fin m + S3 fin n =5 S3 fin (m/ (l — u 2 )<br />

/(В 2<br />

3fífo btefe SBítííie'fa6(h'futr(<br />

+ 4 A С)<br />

, /(В 2<br />

+ 4 АС) ' /(В*+4АС)<br />

г 2(2Сх-В)/АС+аВ/С/(А+В\-С\ а<br />

1ш ; - —<br />

В /А + (aux— __ J3)(A + Bx — СУ а)<br />

В^+ 4АС<br />

8С/С<br />

С2Сх-В)2/АС4-2В/С/(А+Вх-Сх«)<br />

wenn fé fúu x = о »с1-[ф»1'пЬ?п foui»<br />

)<br />

S. XVI.


§. XVI.<br />

3fnwenbunjjen búfet<br />

nen^crnuí. auf fiedelte $alle fin<br />

bet man' in folgcnben §§en biefee<br />

ï) Sn'(§.33»XII.) fe^t man um baê boçtigê<br />

Sntfgral/'dxK"(r" — л: 2<br />

) î« finbon in bie<br />

gocmei(XV.)A= r 2 ; B = o; C=ij fo<br />

wirb baô S»tcgral = -'- x / (r 2 — x 2 )<br />

•H Г * »fin-.<br />

r<br />

2) gut baö Sntfgral/dx^fax —х а<br />

) m<br />

§.40. r. fc£t man in bic allcjemcine govmet<br />

A=o; ß = a; C= l ;<br />

3) gut baê Sntegïal §.47.1. ifl<br />

A=ia=; B=0; C = l<br />

4) .gut baê Sníegcal §. 71.9, ijl»<br />

e 2<br />

5) Sur baê Snregraí §. 115. s. ifl<br />

ле 2<br />

A = i; B=o ; C = ^-<br />

6) gur baê Snffflral §.iï5.23. i|t<br />

x = w; A=c 2 ; B = 4e 2 a; G=q<br />

7) Sûr baêSntfâral §.117.4. ifl<br />

8) gúr baê Suturai §. 126. 9. if<br />

А = а а eofec<br />

9)


9) gûï baê Sntegral §.127.3. ijî<br />

A=r'-; B = o; C = r<br />

10) gûr baë Sntcgval §. 127. 9. t(l<br />

A— r"; B=o; С =<br />

it) gûc baS Snrcgrai §.130.17. ifl<br />

A=o; B— 2«; C=r=i utlb x = t<br />

) g fir baê gnfegtaí §.131.?. if<br />

г=т; А=о; В — зу; С=п<br />

allgemeine Snf<br />

bflt fW) «lêbann burd) biffe (Subjîitutione«<br />

allemai)! in bic fpecictteii njfe fie in bcn angc-<br />

§§cu angiôebcn ft'nb.<br />

§. XVII.<br />

Sie SntcgroIformeÎ (§.XV.) bafte j»at<br />

аиф auê bec ( ; j. XI.) atiQcleitct tücvben fónnctt,<br />

wenn man in (§-Xl.) nur C alo fine negative<br />

©ruffe betrübtet. Sa aber in biefem gaíle<br />

bic >/C in ber formel (g. Xï.) eine imaginäre<br />

{gi-ò|Te mírben »»urbe, шоЬигф fo№ol)l bte to^<br />

gaiitl?niifd)e ©róffe ala аиф ber oor »f)r jíe*<br />

í)cnbc Coefficient imaginar roerben, fo Ijáttc<br />

i.d) поф anbere ©age uoranêfdjtcfen muffen,.<br />

«m 5U jcigen, roif ein fold)er imu(?inárer Io*<br />

gariíí)mifd)er Tfuêbrui, ftd) auf einen reeflett<br />

Areiêbogennj.ief^.XV.jiDÛvicrebuciri-n laffen.<br />

Hm biefe 2Btiíláufti


í* bas integral (§. XV.) lieber eue b« Ье=<br />

fonbcrn 25cti:öd)timg (§. Vil.) abgeleitet<br />

§. XVIII.<br />

SSentt bety ben Snfegraíftt (§, XT. unb.<br />

§. XIV.) bie beftánbifle (fevójfe fo brfíimmt<br />

tt>itb, bap biefeSntfÖV'J'f fiirx^^oooifd^wine<br />

bcn, fo erhalten btc ^díc^valo unter gcwifíen<br />

UmlítbiDítt unmôglicbf SírrtDc. 3- 50- i«<br />

(g. XV.) njírb baö (SHicb li / A in bem<br />

gvalf unmöglich, fo balo Л ncqatiu iffroùrbf<br />

ba5 Qûnjc Sntfö^l einen<br />

SScrfí; eví;alten. Sicfí joiíif, Ьор nady fcec<br />

gíaíut: bcc ?íufciabe, »obftt fin fuld)cô Sn f e«<br />

gral »orfômmt, bic bcfíánbige ©rôfff nh1)t auf<br />

bie ungfjfigtcSfrí, fonbcrn nnd) einer onborcu<br />

SBebingung l;átfp bcfïinimt reerbcn muffen. íDic<br />

in bem23tid)e »orfommcnbfn Snfo.qrale finb alie<br />

von ber'Hvt, baß A ^ofititt i|î, unb ba!;?r bie<br />

angeführte ^etraфíung f'eineï wcitcrn (Svórtfa<br />

rung bcbarf.<br />

S. xix.<br />

3Cufâo6f. &ûé Sntiôtût toon<br />

xdx/(i2rx—x») (§.34. iv.4.) ja 1<br />

finbcn.<br />

3Cttfí. SaêSníegvoívonycly/Cr 2 — y e )<br />

ijl wie man leicht ftnbet =—--}(ï a — y 2 )*


9hm fe|e man y = x — r, fo ttewanbelt ftd><br />

ydy t/~ (r 2 — y 2 ) in (x — -r)dx V" (2rx — x a ).<br />

2UÍO<br />

/(x— r)dxV"(2rx — x 2 ) = — i-(2rx— .x 2 )?<br />

/xdxv r (2rx— x 2 )=— 4(2 r x — x 2 )£<br />

+ r/dxV"(2rX — X2)<br />

3íbfC / d x \/~ (2 r x — x' 2 ) ert)att man aua<br />

§. XV., wenn man boricn A=o; Ii = 2r, ;<br />

= ifc|t, ncm(id)<br />

— - c s r x — x 3 )<br />

/x d x-/" (2ГХ — x 2 ) = — Л (2rx— x») y"2rx— x 2 )<br />

— í r (r — x) л Л(аг\— x 2 )<br />

fonnfe uuá biefemS"íPâra(e (eid)í поф<br />

mdnevcoj. S./xdx/"(Af Bx — Cx 2 )ein<br />

SScrfaljrfn, mie oben, ableiten. S)a<br />

aber in gcgcrnüartigcn ®ифе fein anberer fpe=<br />

tieüei- goll ûtê bcï (§.34.^.4.) »orfômmt, fo<br />

»iü id) ее bet) biefem beroenben (äffen. £>aê<br />

gcfunbene ueïfd)minbei für x=o, nit сё bit<br />

Síufgabí mií рф bttngt, bep Ьгс ее


§. xx.<br />

3£ttfgobe» ®aô ^ntcâtuí boit<br />

= — J^(r 2 — У 2<br />

)? 9íun fegettiany=r — x<br />

foi|idy = — dxj unb Y~ (r 2 — y 2 )<br />

f~(2rx — x 2 ). SJíitíjin, bicfc SBertí;e fub<br />

ituitf<br />

2.<br />

xdx<br />

(r ~ x)dx - =/(arx-x«)<br />

K (srx — x 2 )<br />

- í=í - /(2ГХ - X 2 )<br />

x 2<br />

)<br />

dx<br />

3. Sie SntfQVûtion bee vorgegebene<br />

fcïcnjiolô l;angt alfo »On bec ^integration bec<br />

dx<br />

SÇorael — - - - ûb, П)е(фе ouê bec<br />

/(2ГХ - X 2<br />

)<br />

govmel§.VHI. auf f olgenbe 2Crí ermatten n>ic^<br />

4. SJîan fe^c in tie bortige formel<br />

-, dx<br />

du=— unb<br />

v. ©iometrif, V.Sfi,


5 ' ~ "Va-" 2 )<br />

r cl3íici) (§. Vlll.) "<br />

x — r<br />

unb wegen u = - - •<br />

du ' dx<br />

r _ I х<br />

: _ =№—=—» rin<br />

!<br />

г r<br />

'^— ^<br />

©oll biep Sntcgral fui 1 x=o<br />

fo ijl bic bcflanbige©r6ffe=S5fin - ==;<br />

\ ^<br />

83 im ï =90°; betnnad)<br />

dx _ _QOO— »im — И col --<br />

2 ) Г Г<br />

r<br />

6. ^icraue wirb alfo (2)<br />

f - ^ - = — /(2ГХ — X«<br />

VC2VX— X»)<br />

(2 VX — X 2 ) }<br />

g.xxt.<br />

(§.XX. 6.) bot «um alfo<br />

integral bor formei (§. i30. i?,). SBenn<br />

§.XXII.


§. X X IT.<br />

c, ®ûê ^níegraí üon<br />

:7 CS- 121 -'«-) 8» finben.<br />

3C« f I» SWan fc&e in bic jJoracI(g.VIII.)<br />

y c) v<br />

u=- fo ifl rlu = — j mib / (l — u 3 )<br />

а<br />

du r]y r<br />

d \- „ d ii<br />

-T—"— = У ~ --- - —S fiau Ь.<br />

( a<br />

— )•"-> /u— »=)<br />

.<br />

©oll bicfj Sniegval fur y=o<br />

fo ifl rocitcc feine Conit. I;inju gu abbircn.<br />

man y^^.v, unb n =r, fo er*<br />

í;ált man I)a3 Snicgial §. 130. XU.<br />

g. ХХПГ.<br />

3Cu f 3» ® o í S » t c Q f a I./-7~ ~7<br />

f in b i- m ЯЗз 3fiifí.


2O<br />

2íuft, SKanfqjea 2 — y 2 — z 2 , fotoirb<br />

•y 2 — a 2 — z a -,y 3 dy= — (a - — z 2 )zdzj unb<br />

£>ber wenn man ben SSett^ »on y<br />

§. XXIV.<br />

f. 5Doô Sifferenjiul<br />

x 2 d x<br />

Г (г*-х2 ) 8« tnteamem<br />

3C|uft» Ccine teilte SRedjntmgseigf, baß<br />

' г'<br />

^ 2 — * — v Í r2 ~<br />

3ílfo auf be^ben (Seiten mit dx<br />

«nb infegmí<br />

d<br />

= Г 2 S3 fin l _|Х/(Г2_Х 2 )—<br />

§. XXII. 2. unb §.'XVLi.<br />

b. ft.


Ъ. f).<br />

/l_í!-?l _= _ТХ /(Г2— X») fir 2 25 fin —<br />

r<br />

VO'-—* 2 )<br />

©ou bkfî SnfeQratfur x= о ttcrfdjroinben, fo<br />

iji feine Conit rociter ííinju ju fe^en»<br />

§. XXV,<br />

Aufgabe, íDen Tíuêbrttc!<br />

du(a2-u a )V"(a z -u 2 ) ob eu du(a 2 -u 2 )^<br />

ju 'intcgriren*<br />

3Cufi. ь es iji<br />

s. SKan abbirc auf bec ved)ten «Seite beà,<br />

©lcict)l)eitêjeid;enê о = за 2 (а 2 — u 2 )£du<br />

— За 2 (a 2 — u 2 )i du Ijinju, fo wirb<br />

d[(a 2 — u 2 )*u] = du (a 2 — -u» )4<br />

f3(a 2 — u 2 )(a 2 — u 2 )^du<br />

— 3 a 2 (a 2 — u 3 )^ du<br />

b. Ç.<br />

Ьстпаф intecjnrí<br />

(a 2 -u 2 )tu<br />

:1- - — i l a 2 /d u / (a* -u»)


(g.XVI. i.) bua bprfige r — a unb x = n öf='<br />

jef3f. ©oll biefs SntfijVcil fin- u =o u cr f cb ruin s<br />

bcu, fo ifí rocitcï feine Conü bjjijU ju fcecn.<br />

gui-u — a, Vüivb bei- 2Bcit(> bee<br />

= ^ а д S fin r ==: -l n л . -7,- тг =г ^ u *. я 1 . WOim<br />

wie immer * bic Í?-uboíí)<br />

§. XXVI.<br />

3£ u fas ^f<br />

díP.fiii^ 1 " J.H i n í c g r t r c n, n? e n n m eine<br />

^ofífttoe' â'auje 3ul)í bebcufcí.<br />

?Ciífí. i. 9îûcf) bon crfïcn<br />

bet 25»jferinjiaiferf)nuiig i(l<br />

d (x y) = y fix. + x d y ,<br />

wenn x unb y nach©efaßcn em paat<br />

ltd;e ©vcf[en bejeid)iien.<br />

2. jÇoígíid) xy— /ydx+/xdy obfC<br />

.i/ydx==y\— /x d y<br />

3. 9íim íápí П'ф baé »orgegebenc 25ifs<br />

fcrciijial d-p.fin 9v m аиф fo auobvúcfea<br />

d liii'T'. fin^ 1 "— 1


fc£e bemnad) bcr Súvje fyalbet<br />

fin (fim—i — y<br />

d (p iï u f/J =^ d x<br />

fo ifï x=/'dç0firi h)ie ebenfaUê<br />

ouô ben evjien Elementen i --' rN:a ' .--r«.д.<br />

íiung befaimt iji.<br />

í;at mutt aud)<br />

d y =^11— I ) Fin^m— 2 Д fin <br />

r=-(ui<br />

»eil d fin •? — ü f° fïbatt mati/ydx ober<br />


— T соГ


9* 9?îanfc$c:=6 fo wirb<br />

fel (f> fin (f> 6 — — '- I'm cp s cof


26<br />

t e r e o m t t r t e*<br />

a pi te í*<br />

bon gur 'Jfuêmfífung. fpr<br />

eíniff? Singe cinnçiime», eingeführt<br />

fino, *. $8. Äornmaajje, ^oijmaa^e,<br />

Siaafjc f t ч 1 fi û ff t ô с ® in g e u. bfrgl.<br />

«no bicfe buiQetlifyen Wlaafye in fe^>c<br />

»;rfd)ii'benen (Sefioltcn j. S. aie 6l>ltnbcr,<br />

É it r j t e $ e g c l u. beigl. »ocf ommen, [o guún=<br />

bcu IK ft d) ftodj fámtlid) immer auf eingcmiffcS<br />

goomeírifc&fô (Subtímaa^, >»с1фгё]е г<br />

bereit einen C£ßurfcl bavftdït, brffen-Sei«<br />

tfï'linie n a d) einem bcfannten îangeimiaape<br />

j,50, bem liinbcêúblidjcn S u P e ^ obec Serien<br />

beffeU


27,<br />

bfffelben anflegebcn rcirb, ix>pt>ei) benn bicfe<br />

Steile entweber 2)ecimal= obev Quebec imcU<br />

íl)ciíe beè $ujjce ;fei;n formen,... З^егДец b»c<br />

íDccimalíi)eilung bee Sangenmaapoo, bcvcn fid)<br />

bee ©cometer auemaíjl bebient-, (tub o (l t- £e=<br />

гсфпипдеп Еопнч-Пфег Síáumc »»fit bequemer,<br />

íilá tcp ivgcitb ciuíi* antetn 6iiitl;cuu;ig beofctbeiu<br />

.-.-<br />

«."в.<br />

ЭДапдеЬепЕерф einen SOßuvfel, beffen©eu<br />

íeníinic einer ÍRuíí;e, obcc einem ^ujiq, -obtc,<br />

einem Sotíe u. f. i», gícici) í(í; fo fuí)vt .c\u foU<br />

Ф f c SBúrfeí ben 9fal;meti einec S 1 » b i f uutí) e,<br />

fines Sub-tfpígeS, (5íibt£5otíeíw.(.'m.<br />

S5eí)ient'-maii ftd) bec ©ccimftlciiittjeiluii.c) bcê<br />

£á«geiimaapeê>- паф гое(фст bic


F3rr IOOOZ3 obet r GubiFfuß<br />

— IODO<br />

Z 3 =z iodo L 3 obéi* i<br />

; : — loooGiubiflinteit<br />

Uub eben fo bet) bei 1 Suobecimaleintfjeiíuna<br />

Í 3 r^: f2 13. 12:^ —z 1728. x 3<br />

^ = ta. I2..I2..13 -, ijrog. 13 ц,^.^<br />

Unbequcmli^fcit, baß bei) bec<br />

fíeiíiere SBúrfeUcinheitcit eine nácfyft<br />

auemachen, empfiehlt offenbac bic bei) ben ©eo<br />

tnettrn übliche 35eämaleinfi)cih;nc] bcö ííà<br />

maa^fê, roelcbe roic benn ацф :aßemaf;l<br />

beljaltin vocrbfn, menu lliфt befonbevc<br />

^ф(сп auf ^aüc bee gemeinen Scbenê bie<br />

becimaleintipeiluiig еурсЬе^Пф тафеп.<br />

,§. 3.<br />

7fuã bem biêfyerigcn ecQtebt ftcí), bei)<br />

2Cwn üon ©intbeilungen, bïe 9îc=<br />

bucti.on bei' í).òbern ober gt'offcrn<br />

Sßurfcieini)e..(te"tt' auf bie ni.c)>n"âeci|<br />

unb fo umgefebit. '3.23. bèp í>ét 'íDecimaU<br />

tf/eihmç}<br />

34750632. L3— 34750 Z3--..+ 632 L3 —<br />

34.1^ + 750 Z J +633 L 3 ^ >юе1фее man<br />

aud) зе№01)пИф fo ^цЬе^е1фпеп pflegt . : ;<br />

34750632'"— 34' 750" 632'" íõecimatmaap<br />

wo ft>cn» »on 6ubifmaep bie 9îebe i(l, t»ieS3e=


ä,eidjnungen '; "; '"; •'"' u. f. m. nicbf bie<br />

SBebeutung roie bt\) bcmSangrnmaapc l;aben.<br />

2. 23«) bei- íDuobecimaleintíjeilung i(í atte:<br />

mafyl bie £5/»ífion ober Stttiíriplicafíon mit bev<br />

3a(jl 1728 uorjuncljmcn, menu bic nicbrigem<br />

Einheiten auf bie l;6ijcïn ober umgefel;tí QSS<br />

biad)t weïbi'n [oürn. 3-23.<br />

72QÍ86008<br />

723586903. l 3 =' д ', а z3 — 4187422*<br />

418724<br />

+ 732 I s - -£=- f 3 + 73 2 13 = 2 42 f ><br />

+ 566?. 3 + 732 l 3 , obci 1 nad) beu<br />

lid;en S3eîeid;nuiio — 242 /<br />

5б<br />

bec. unb fo umgeEet;rt »piebcc -<br />

J242' 566" 732'" — 72358б9о8 ///<br />

3. 33ci) ben Riebet) tjovfommenbcn 9)îtilti=<br />

^>ticationcn obei-JEiiüifioncn mit 1728 ifî eô \t\t*<br />

ten üottf;eili;aft mit ?ogarit(>men jü гсфпеп.<br />

Œf;ec bient с!пЭГефепЕпеф^ ober einSTíufeldxti,<br />

worin bic Síiclfad)én eon 1728 òiê auf baë<br />

9fad;e »orfommcn.<br />

1728 — 1728<br />

2. 1728 = 345 6<br />

3- 1728 =' 5184<br />

4. 1728 = 6912<br />

5. 1728 = 8640<br />

6. 1728 = 10363<br />

7. 1728 = 12096<br />

8.1728 = 13824<br />

9.1728 = 1555» §.4>


§. 4wan<br />

bie lanbcêûbiidjc 9íuíf;e in<br />

c abtí;eilf, fo i\t r ßubifrittije<br />

== ï ooo (aubif (11(30, Enthalt nun cbctr bicfe<br />

*uiííj»'ni'Uíl;e. i2 lanbeôúblid)C gupc, fo шаге<br />

bú i (Stibifvutye and) = 12. 12. 12 = 1728<br />

lanbcGùblid)e ßubtffupc. %m ßalenbcrgi(d)cir<br />

njftbeii 1 6 lanbcêúblidjc @d)uí;£ auf bie 9ïufl;e<br />

gEi-cci)nct, in biefcm gaíle í;telte bic 6ubifvutl;c<br />

1 6. r6. 1 6 ober 4096 CSubiffufK. 3fuo bíefeu<br />

u n b ál;nlid)ín ©Icidiuugcu j. S3. i GubiEr.<br />

= IODO F 3 = 1728 i 3 obef and) loooK 3<br />

= 409.6 l' 1 ', ergicbt ft'd) nun erjîlid) in jcbctn<br />

??al!c bic étoffe beê (5ubibiDectraalfupcê tu<br />

Sît4-glcid;u«â bcô tanbeeúblid;cn Uubiffupcê<br />

3. 23. in obigen crfren<br />

Ь'з =£Z£i £3 = 1,728!'*<br />

IOOO<br />

obeu wenn bic 3îut(;e 16 ЛапЬгоиЬЬ'фе<br />

enthielte F 3<br />

—4,096 f 3<br />

überhaupt F 3 — m. f 3 fe£en, ШО<br />

bc-m;iadnnjcbcömal;l etne3al)t bebeutct, n>fid)e<br />

vou bcv SKengc lanbcSúblid)er Sáugciifujjc f<br />

njeld;e auf cine 9£ufí;e gcf;cn.<br />

^, 5»<br />

i. SBivb nun F in to Z unb l in 12/.<br />

í, «nb fo feïiiec Z in roL imb z in 12 J,<br />

fo írl;áí man<br />

IOOO


= m. 17282.*<br />

looo. looo. L 3 =m. 1723. I72g. 1?<br />

2. £)cmnad; Z" j = m. 1,723. z?<br />

L3=m. (i,-:28)M 3<br />

M, f. ГО.<br />

3) tDtcfe îfuôbiïtcïe bicncn baö £>rcimal=<br />

cubiímaap auf £»iiot)ccimatcul)ifmaap j» ce=<br />

buciren.<br />

4. @F. es f«9 Q) 34 F 3 + 750 Z3 +<br />

632L 3 über 34' 750" 632'" (ialcnbcrgifcbeS<br />

íDfdmalcubifmaap auf Suobecimaímaap ju<br />

bringen, [o ifí bie fúvjcflí ЭДефпипд foígcnbe.<br />

9)îan bfíicEc bic ficincvn 6itb!f.-fiit(;citcii Ьигф<br />

bie l;ód)ftc шг!фе in bem Vfuêbvucfc oortômmt,<br />

l)i«v 5-25. bucd) b' 3 obcv (Stibiffupc auê, fo<br />

I;at man аиф (§.3.)<br />

aber FS — 4,096 f 3 (§-4.) alfo<br />

— 142 1 3 + 1 7-3. 0,338588672 z3<br />

i22. 1728. l 3<br />

fo oicí í)itobecímalcut)tffupe, ЗоЙе unb Sinicit<br />

bev angeführte 2(ué!bru(f.<br />

5. Um


32<br />

5- Umfle£el;rf, fotïte bic eben gofunbené<br />

©i-óffc""(3)) (unb fo «uf eine àl)nliã)e 3fct jebc<br />

anbete) roieber in SecimalcubiEmaafí «erroans<br />

belt werben, fo fe£e man flatt 140 I 3 ben<br />

ffiert^-^zSoocr-^-f 3 unbjlatt 585 z 3<br />

7 1728- , I728 2<br />

j-Qr<br />

ben SSSertfí í 3 , «nb bcnvanbcic biefe<br />

1728<br />

S3i-ud)e in Sccimaít^eiíe, fo citait man wiebec<br />

jlatt bee angegebenen 2íuêbruc£â<br />

2>) 142 í 3 + 585 z3 + 140 13 ben 3fequi=<br />

valeníen í 42,338588». f 3 roeldjec mtí 4,096<br />

bioibivt miebei- 34/750632 F 3 ober<br />

34F 3 +75oZ 3 +Ó32L 3 geben »wirb»<br />

6. S3ei) bie fen Sîcbuciionen i|î ее uoríÇ)eiís<br />

í)aft fiatt mît 1728 ober i?28 2 3« bioibiren,<br />

т<br />

lieber mit 0,000578 7037<br />

1725<br />

^TT<br />

i<br />

0,0000003348 =<br />

ju íitiiffipíiciten,<br />

3. ».<br />

_=! 40.0,0000003348=0,0000468.«<br />

I728 2 -<br />

142 =<br />

Summe = 142,338588 . . .<br />

§,6.


§. 6.<br />

(8ef)t man bei) ben Uníírabtfjeilttngen bee<br />

maafjcíj, nicht rote im üorigcii {j. ион<br />

ber9vutb,ealê(£iní)eifaiiê, fonbern, mie öftere<br />

at man fd)led;ti;iit<br />

F = ï o Z = 1 2 /.<br />

Z = r o L ; /. = 1 2 l<br />

3f(fo loooZ 3 — ijsSz 3<br />

looo. loooL' = 1728. 17281 3<br />

3f[fo X. 3 =1,728 г 3<br />

L 3 =(1,728)» I s<br />

«. f. ro.<br />

§. 7-<br />

f<br />

©ö fc» bev 2iimteiifitj? an einem Qenjiffen<br />

gDvtc — f, an einem onbevn Srie =g, fomeiS<br />

man aus bon SEafctn fite bic gupmaapc, ba5<br />

S5ei-()a(fnifj von g 3« i'.<br />

Gfi foi) elfo 8= n. f fo iji olobonn bie<br />

(Stficl;uit3 fur biîCiiibiEfufîc an bcybcn Orten<br />

Í», f). für 5 : -юЗ; 3=--io&.<br />

tin b í— lozj z = ЮЛ<br />

ïooo3 3 юоо. n 3 z*<br />

IOOO. 1000. 2 3 = ГООО, ГООО. U 5 , I s<br />

pr, CBeometr. V,5t(j. (§ b,()-


34<br />

b, f). \à)ltâ)fmtQ сшф<br />

33— „a 2í<br />

£3 == ir-3 ]3<br />

ttie »on frlbjl flar'ifl, »nb fo reuïbcn auJj fût<br />

bie ©iiobccimaleintbciding au boybrn Sïien<br />

Ь)с[о(§Лс1ф11пдрц 5«)ifácnben ßiibüf^otltn unï><br />

Gubiflinien enotruiiDcrt bkiOcn,<br />

§• 8.<br />

ï. SBcnn abfï an einem Orte bei* 2ángcft=<br />

fup $ in lo SI;cite, an bent unbevn £)vtc bee<br />

îiîiigcnfu^f in i2SÍ;ciíc geteilt ш-ùrbe, nnb<br />

fcicß fo aucí) b«) bcu mfitmitlntírabf&eiluns<br />

gen bev §aíl шаге, fo l;at man, wenn<br />

•/, l Suo&ecimultl;eiic bcbeutcn, f = 12<br />

/•-= 12. 1гс.Ьстпаф fût bepbe Sríc folgcnbe<br />

löoo З г<br />

= л '• 1728 z 3<br />

ïooo. looo Л 13 — n ? , 1723. 1728 l'<br />

f ti er S 3 = u', i' 3<br />

iei ma^iu 130<br />

Gatfnbercjcc'SccimaiatbifaoUc, an 9îl;eintan*<br />

!«. èuobcctmatcubifjoïlcn? Söeil<br />

:f= 12953:139135 fo i|ï


«nb nun<br />

n= 12953<br />

139*3 139*3<br />

35<br />

. 130. 1,7282*<br />

log 130 = 2,1139434<br />

log 1,728 = 0,2375437<br />

3. log 12953 = 12,3371 ï оц (*)<br />

14,08859^0<br />

3» lo<br />

g ! 39 J<br />

3 = 12,4302621<br />

2,2583359<br />

(jef;órt bie 3af)í iSs^/aífo<br />

i3o33 = 181,27x3<br />

ober 130 SalenbcrgfríTifciinalcubifjotte roficben<br />

etwas übet 1 181 3íl;cinlánbifd;c 25uobccímaU<br />

cubif^oííc befragen. Sßenn eõ nótt;ig шаге,<br />

fo fónnte mon burd) bie SJî|ltiplicûiion mit<br />

1723 ben Stud; 0,27 поф t» ßubiflinien v>cr*<br />

»anbeln.<br />

foícbcr ЗХаф in einonbe?<br />

П>е1фе tic ©pfîalt ctneô reфfmп1£íiфteп<br />

^)ui f olíelc|)i>cbum í)ubeiu<br />

' §• 9ï.<br />

25iep ijl ber ^att bemn SKefTen beS<br />

, ше(фео паф A ta f t c r n/<br />


ф ouf en/ 3Kûi»M/ SEaltern, (*) сЬгс<br />

voie o uri) biefc iEetïCiuiungeji on iiaTcbicC'iru'iï<br />

£)ГиП IrtlltCn WO;-;'-., Qî'ClCCJcboii ГОН'Ь. Hl P<br />

bief? ф с í л m a a p e iMrn vc;-btwir.f lid^tc ^а=<br />

raUflcpipebín bar, 31; roc í í ou aiicb^ííívfcl, bereit<br />

(Seitenlinien паф bem lonöcfisl?lid)cn ^upc<br />

bcflimmt finb.<br />

2. S)îan feAc a, I), с fei)en bie broy @'ef=<br />

ííníinicn eineö fük!;cii s j)arafiel':pipcbum; tint)<br />

a — m lanbeêúblid)cn giipcn ober a — ш. i :<br />

ivcnn i' biefcn St'P bfbeutct; eben fob=n.l;<br />

r = p.f / [о ift bfS ^avallclepipebum S"^lt<br />

^ = ;i.l>. c-=in.u.p. i 3 b. l), ш. n. p lanbeês<br />

ûbttdjc (Subiffujji 1 .<br />

(2inb fiir fin fliiberce<br />

паф einem laiibc6Íibtid)eii^iif;e F bie btey «Seis<br />

tenlinien «, fi, г, = Л1.1 ;<br />

} N.l ;<br />

j i'.L'fo ift<br />

'<br />

A:ß =<br />

. n. í<br />

','fuâbi'ucí bicnt -,uv Sici'sjlcidj<br />

, weldjeö im genuine» l f cbcn óftevê<br />

Kinn.<br />

i f ) 5)?. f. i'ie ?Ú!(wbeit Devfcíjíebena- fofóec<br />

.^•oí^tiKtngc iu bem 2ÍÍÍ .qeii'.cin en HeU<br />

neu (lutiionfîetiic.Gïfinii/yi.SafeiXX,


3.<br />

teu A i)l bie Sänge beö. aufgeflaftevíen .£><br />

gewóíjnlid) 6 gujj, jcboc!) аиф juroefleu 5<br />

letters id) annehmen will, Breite itnb<br />

beê Aíafícrê abei' 6 gup. 3ílfo bie bm><br />

Seitenlinien btS ÃlafteiS a = 5íj b — 6fj<br />

c=6f.<br />

î?ûc baê<br />

wan «=<br />

íDcmnad) í? at man nxge»<br />

F: f =127805 12953<br />

(pract, ©comete. Safei §.14.).<br />

4.6.6^12780/<br />

s ,<br />

4 Vi 2780/<br />

Unb nun.biird)' Sogacití;mcn<br />

log- 5 = 0,6989700<br />

3 log 1 2953 = 12,337 1 j 09<br />

©umme = 13,0360809)<br />

log 4= 0,6020600!<br />

3 log 12780= 12>ЗГ959^7)<br />

©unimc= : 12,9216527]<br />

log Л— 0,1144233<br />

tic Зл1;1 ï, soi ijcl;ói't<br />

s 4 ад


38 ••••<br />

3fífo baê Gíalítiberget Staffer A— 1,301 В<br />

r: 1,301 Soùrtemb. Sftaajj, unb umgefctjrt<br />

B =<br />

A = °' 768 ' A -<br />

l. Ai. == 1301 SSûtifmb.<br />

ioooSS.2Raap == 768<br />

§. IO.<br />

ben ЗЗесдМфипдеп foícfyer<br />

шаре ifl ее nótí;ig, baê SSerfjáltnip ber lana<br />

beêúblidjcnftupe fo делай ale тодПф gu fjabcn,<br />

fo mie aud; úbecí;aupt bie Scingc, S3rciíc unb<br />

»£)óf)e eineê foíd;en фо^таарее mit bec n6tí;i=<br />

gen ©фа1^е ju mcjfen obit anjiigeben. ©с«<br />

tinge geíjler in biefen S3c(îimm«ngen Ijaben auf<br />

ben fôi'pei'11'феа Sîaum oft ес^еЬи'феп Einfluß,<br />

^ф t) a ^ e S-SS' ben SBûctcmberrgec ?Çup паф<br />

meineô Soaterê 23cftimmungen= 12780 (b.í).<br />

fo weí -f 4-J-õTj- beS?)aïifff S u P J ö) angenommen,<br />

man ií;n j.SB. ^= 12680 паф<br />

imb ben Salenbcrgct §up — 12990 паф<br />

3£ ú n ф í) a u f c tt ê $auõoater, fo roútbe ma«<br />

nad; ciiiec ál)nlid;en 3íed;nung ccí;alíen<br />

i (Salcnb, Al. — i,l<br />

ober


39<br />

Jflfo auf IODO Salenb. Aí, 43 SÄaoß meí;r als<br />

in voriger 3îcd)nung, eine fur baê gemeine<br />

Scben nid) t uneríjeblidjc ©vófie. £>a feb. r oft<br />

benachbarte Sanbèr, worin шТфЕсЬспе $uß=<br />

maaße fiait fínben, einanbcc фо15 jufaljrat,<br />

fo TOivb man í)ierauè bie 5ttotf)«>cnbigfeit gc=<br />

otS ciud) in ben gorjîrcuicrcn einer forgfälfigctt<br />

Scpimmung unb Prüfung bcr Ãlaftcrmaajje<br />

um fo meí;r etnfel)en, até úbcrbcm aud) in<br />

3i'6fid)i auf baö ©djlidjfen beê ^oíjeo in bie<br />

ÄiaftermaajSe oft bie ипоссаС|'1;Нф|1сп 9îad;láffigfeiícn<br />

begangen werben.<br />

§• «•<br />

ï. SBegen ber Swifdjenraumc п?е!фе beijm<br />

' 1 е п bcê Jboljcõ noíljwenbig зто1[феп<br />

ben fiii5eln Ãlaffecflitdíen ober @фс14еп jurútfa<br />

bleiben, »wenn biefe aud) ncd) itérer weïfd)ie=<br />

bencn 3îatuu unb S3efcl)ajyenl)eit mit moglid)s<br />

fïerSorgfalt ge^Iid)tct «erben, tt)irb ber fers<br />

Virlidje S"l;alt ber gefamten ^oljflntfe, von<br />

bem дсоте(1^фс» SRauma beö<br />

ober ber Älaftcr immer um ein<br />

verhieben fei)n. 9)îan f)at ЙЗег^фе über ba§<br />

Síerí;á(ínip biefec ЗияТфепганте gegen be«<br />

ganjen íRaum beê Alaftcré nad) Sîaapgabe bec<br />

»crfd)iebencn S5efd)af[en{)eit ber ©ramme obec<br />

uub bec in finer gcvfieç eingeführten<br />

Í5 4 Auf*


4° '<br />

2íuffd)(id)fung3urt angcjMf, abet begreiflicí) nuc<br />

gum S8cf;uf cineê oí)ni}efáín'en Uebcvfd)la=<br />

geê bct eigentlidjen £luantitáí foliben фо(}еа<br />

>ueld)e in einem Ãlaftcc cntí;altcn ifí, weil bicfc<br />

SBcftimmungen uon gat^u uicl jufáfíigen Um»<br />

ftálibeti abt)pngig ft'nb, bie feine genauen itnt><br />

5U cinei- oOgemcinen 9íovnt bienenben Síefultate<br />

guíafTen.<br />

2. ifd)cn=<br />

ráume jum geomctnfd)eti S"(;á(í bcê AlafícrS<br />

(ti 108 9íf;cinl. 6ubiff.) »ovin 84 avcti = 49: 144; alfo bie Sroifdjcnráume<br />

oí;ngefáf;i' | beô деопкti'ifc()fn S»í)«lffô, gítc<br />

apicieê ober 3opf!;olj bcr 53urí;e fanb cr fúe<br />

bie Sroifdjetiïàume o^ngefál^v-,î- bcô Qcom. 5пз<br />

í;alíeê beê<br />

Sft. f. fcierúbcr G». 2B. Jôcnnert<br />

juràaratton ber ^o rjíen. 1.?£!,). ô.214.<br />

4)atíig 23 c v fit ф c ú b c v bie S3 ï c n u b a r f e i t<br />

bei m e i fï c n b c » t f c(; e » SB a í b b a u w f) 6 ÍJ<br />

j e r. 9Jiarbuïg 1799.<br />

S.S.©pátfyê ^апЬЬиф ber S'orfîwiffcnj<br />

fd;aft. II.SElj. §. 122 u. f.<br />

Sovjínnffenfdjaftl t d; e 2íbb«nblan gê«<br />

(аи'ф itnteu bem Siteí: 2íbí)eiibliingeii<br />

itbcr W)icf)tige©cgenftánfcc beSSovfíe<br />

W c f e n §. (Érfícé -£>eft 18


§. 12.<br />

ï. 3n boe ffiauÊimjl uub bem $ot|ïroefeit<br />

îommen and)


42<br />

bum ghefadbc — T r ^ bcu 0?ubtFïUfi;c uífo<br />

eine<br />

4- S ernfl> f cl ) hm = gn = di — ak —<br />

•^ h f = ^ d c f o ift baê 3>ataUelepipes<br />

bum über gnhm b.í;. baSÇpai-aííclepipebtim<br />

guhmadki = TL ber @d;ad)tcutl;e alfo eine<br />

5. бпЬНф ncí;mc man in bicfev 23a(Een=<br />

tutf)e it— ds = a ï r=:ad fo ifi bei Söuifcl<br />

a kdi r s t ein ßubif f up alfo -^ bei'Sa[f'cnnííí;e.<br />

îDicfen Gubif flip fann man nun bui-ф at)n=<br />

@ф1п((с аиф rotebcc in ^acb'tfujje,<br />

SSalfenfupeu.f.n). рф einget(>ciít »otjlcUen.<br />

6. Slïan bcjcic()nc bie<br />

85alEenrutl;c ;<br />

25alfenfupîC. ber Srbnwng паф mit c°j<br />

b°j c'5 s'j Ъ'гс. fo i>at man (3) '<br />

C° =: 12. s°<br />

S° =1 12 b°<br />

b« = 12 C'<br />

c' =s 12 s 1<br />

s' = 12 b'<br />

Ъ' = 12 С"<br />

U. f. Ш.<br />

7- íbicfc S5uobecimuícintí)eiíun()<br />

bíâ (5 u b t f m a a p c ô t>aí matt an widen Ör=<br />

ten feí;c fjáuftg etngcfúfjrt, «m bic gcomet^;ifфe<br />

wnt>


tinb fût bie ЗЗессфпиидеп in ber<br />

etmaê íâftige gemóíjníidje G?int()fiíung beö 6iu<br />

bifmacipeê, nad) bcr aflemaf;! 1728 Griníjeiteii<br />

bcc nicbrigevn ?ívt eine (ginfjeit Ьгг l;òí)orn 2fvt<br />

attêmadjcn, 311 uermeiben. ©o mírb bcnn b<br />

foldjcn Жсфшщдеп aiid; (фоп fclbfí baõ £1иаз<br />

bvaímaap jwôtftfjctíig obgeíí;eilt, unb 5. S8»<br />

cine £luabratrttt^e n>ie pqíh in 12<br />

Sltcmenrutl)cn- efgh; bic Síiemcns<br />

r u t í) c e íg h i» 1 2 £l u a b r a t f ti f; í ghnm<br />

u.f.tü. abgeí^fiíí. 2fuf biefe !2fvt madien bentr,<br />

roie bc\) bem Sangcnmaoßc, fo аиф bei; bem<br />

ídiiabraí: unb 6ubiimaaße, aHcmafjl л 2 (Sins<br />

í;ciíen bet jiiebiiQecn 2írí eitvc Êinlpcit bcv l;ó-<br />

^ern auê.<br />

8. 25ie Sîicmenrutijcn, Sîtemenfupc гс,<br />

werbe {ф mit r°, r', гс. Ьсзс{фпеп.<br />

ergibt рф nun »on fclbfl егрНф<br />

tton b ее g с lr> óí) и ифсп 6xt=<br />

o (паф tocídjcm aÏÏemaI;l 1723<br />

titebcigere Einheiten cine ^ó^cre аиотафсп)<br />

auf bi<br />

34°<br />

j. 83. 224 c°-f 340 с' = 224. il s» +-~-b°<br />

= 2688 * e + ^8i b °<br />

= 2690 s"í + 4^ b°<br />

= 2690 î° -j- 4bo-f4c'


( 9. ©obaim fmict btc 83crcd)itun$<br />

íórpeuí £фег íKaumc na á) btefec<br />

3) n o 'o e с г m л l o t n t h c t í tt n Q , wobei? mau<br />

beim roic in btr SccimalanfymefiE uei'fáf)rí,<br />

nui: ba(i mau j?bf£:naí;í fúr 12 nicbvigcrc<br />

í;eiíín CH:C nád;|i í;6í;cuc fcí,)t, «nb fold;c<br />

beu<br />

10.<br />

ifí la^a 8°. 5'. 9" ()оф 3°- ?'• 10"; bveií<br />

5°. 8'- 3" S>i!obfcii;iuíi)iaa{j , man oevlangt<br />

bcu S"i)att bcffclbo» in (Sub í h' u í í) c n,<br />


7<br />

~ 4,So. '_>o. 00. 50. 30 ti)<br />

336. I4. 56. 35. 21 b)<br />

144. 6. 24 Tv_9 _ ^<br />

B) 144.3,1.2.518. 91.124. 71. 30 c"<br />

ober<br />

C) i?6c°. is°. 100°. 50'. IDS'. ib'. 6c" 3nbaftb. $>.<br />

ober 176 Cnibih-Ktjjrn :- ï cit it. f. ач<br />

lo. 23ei) bon íííobitcrioni 1 !; bcr tr<br />

rtllf I)Oi)(4Y bfl) fi'll ÍII Л 111^ J)<br />

i ^al•riaIx'lro^ucfcl^i(î rß<br />

ein ü£ á f flennt fin- ùii iyii'ifiicycu Ocv<br />

bei' флиЬ jit Ijabciu<br />

?)Iau í;áffê ai:d) feboii fog(oki) auê jfbcm<br />

einjcturn 3)ûttiaipiobucte in a, Ь ; с, î?io ()of;cïn<br />

G'in(;ciicn 1>сга«б[ифоп, unb 5111 nadjiîtjoljont<br />

®uol)fcinialorbnunfl гефпе» fónncn j.S. fiatt<br />

bic 30 in n gang l;iiij$ufcl}veibcn, IjÄttc man<br />

nuvó í)iugcfcf)vtcí)en, unbbie bavin enfí^aUeneti<br />

26in(;oifcn öer f)òí)orn Ötbintng fogleid) ju<br />

bem folflfiibfii ^vobiict 50 l;inju ûbbiït u. f. m»<br />

f man UM' r b fíiibon, bafj bícfj SScrfaljicit<br />

leidster Sîcd.tininijëfe^lcL 1 ocrauiafjt, als<br />

n>onn man aflf ein^ctncn ^robucie gail^ in bic<br />

@tflïenf)infd)reibt, in bic fie nad) bcr î"uoi<br />

bfcima'Iorbnung geljoccn, unb nun crft in B<br />

bic l;6í;cm einíjciícu auö beu einjclu ©um*<br />

men


4б =====<br />

men fjetauêfudjf, unb in bic getyótiâfn eteí=<br />

le n fee t.<br />

r t. S" äße n Ratten aftcí;í man aberbennod)<br />

bic Uiibequcmltdjf cíí bei 2>uobedmaleinf i)e ilung<br />

wenn bey 25auanfd)lagcn unb oiibcni ®cfd)af*<br />

ten, roobet) man fid) foldjcc ©cfyadjtruttjen,<br />

33alfcnïufl;en u.f.f. bebtcni, Diet kcdjnungen<br />

bicfft 3fvi . ju fíií;rcn ftiib. €o шаге bal;ectms<br />

mer biffer оиф I;ict bie ©ecimaleint^eilung ju<br />

gebcaud)cn, unb s.S. bie (Subtftuifye i«<br />

io (Sd^u^irutbcn, bic @cbacf)ttutí)e<br />

in io S3alfcnruti)cn u.f.w.' abjutyetlen.<br />

m a ûp l;at bteffü aíorttjeil bei- ©ccimaleiiu<br />

tí)i'itung. Siaö tin-iuibmaaß fúu ben cubifdjett<br />

Snbalt bec fcfroit Aôvpcc Ijeijl Stère unb i(l<br />

glcicf) einem SBiu-fd boffcn @'ciic bie «ánge bee-<br />

Metre 1) at. SKuti t(;eilt biej'cn Stere in jelpn<br />

Doci-Stere u. f. \v. ab,<br />

13.


a 3 =329,161230552<br />

2 b = 0,012619479888<br />

2 — 0,000001020353824<br />

b 3 — 0,000000000087528384<br />

olfo S lere =; 29, 1 7385 1852329352384 c '<br />

47<br />

in ®ucfcec i m aim a of}, .wie man buv-ф<br />

eilic Sßulfipliconoit her l;aMu£tji't'ommene n •£)(•=<br />

cimaltl)ci(c yon ßubiffupen mit 172820. finben<br />

bic ©cfíaíí<br />

§• 13.<br />

i(î meijlcnß bec $аИ be»<br />

«nb onbfi-n §гиф1тай^сп ш>ь<br />

fúc f lit f f i, q e ÁDílifie, Buiufili'ii I;abcn fob<br />

фе ЗКаарс аиф btc ©ejîalt abcjcfùrjtcï Ãcgcl<br />

obcu<br />

2. ©olícn fold;e cijímbcrfikmige S)íoaj3c<br />

mit cinonbcc »erqlidjcn ober аиф'п.аф il;rcm<br />

abfolutcn 3ní;a(te j. SS. in (5ubiffu(5cn obcc<br />

Sollen gcfunbcn werben, fo biencn boju foi*<br />

genbe gormcln.<br />

, 3. (Sê fcp паф einem gcbiflfon ^«p obec<br />

Sángenmaa^c F, ber £)игфте^ег cincê<br />

berô =D.F bie фо(;е ,— IL F, bot<br />

Кфе Sní;alí (ein Í)vobucí auê ber<br />

flád;e


|Кафе in bic фо&р) = К, fo $at man<br />

K=£?í. D 1 . F*. H. F = 7 }тг. D 2<br />

H. FS b. &.<br />

bcc (Syltnbcv enthalt fo »iet 6ubiffuj?e F3 obec<br />

SSúrfet bev gebraiidjten Sángcncintjeif, olê ba§<br />

§)vobuft J- ^. D 2 . II aiiêbvútfí, шопппеп ^<br />

bie beç bevAveiêrednntngoorfommcnbe bcfannte<br />

4. Eben fo fcp fût- ein ûiibercê ci)Iinfcrifd)eâ<br />

àg, паф einem onbern ftufanaafje f , bec<br />

ЗЕ)игфте(Гес = 'l.f, фо!)С = h. f, S"í?alt<br />

=k fo l;at mon k=iff. d-'.h.P.<br />

5, 7fifo fuïbif 25evôííi<br />

K:k=D 2 I1<br />

S)îitÎ;iii „ D« H.F3<br />

Il== - - -— :<br />

d 2 li. j>><br />

6.


49<br />

(gi.tt'QiTlattgifcfjcê fo genanntes ©e t b lei it<br />

kfanb id) 1)оф 4,66 3oüe ^anfer 9ttaajj = hj<br />

ttwtí2,773oa = d. ..2ílfo ifï erfiliefo für '<br />

(SffajïeF = f'unb nun fur ben obfoltiten<br />

ï;alt betfclbcn in ^Parifer ßubifjolim<br />

dog D 2 = 2logD = 1,1434176<br />

Iog:ír-ríog4=log^-7r == 0,8950898 -—I'<br />

log H =.0,6655810<br />

/log K = 1,7040884<br />

3CIf9 К =50,592 9>oti<br />

lernet.',,<br />

iog*a;à = а log л •= 0,8849596<br />

lo S i;r'= 0.8950898 —<br />

Io« k— 1,4484353<br />

2CIfo k — 28,032 *J)arif.SubiFj.<br />

Unb nun fur bte 9SetgtoicI)ung beyb«: ©efafe<br />

logic svlogK, — log k = 0,2556531<br />

к л<br />

1Í — .j,8o.i6 k<br />

Sbffi ópo''®ôtf ivQtffye Sweetiorc— i Soi 6tí,<br />

©eibtctn,<br />

'7«-5sn gátíèn ipo Fiíicftí ~f, nimmí mqn<br />

bic : SScr'l)rtt"tiiilTe' «u3 bcr Aã ff l §.14. pracf»<br />

(Sjeom. 1»е1с!дсо burcy nu ai n; f piei 311 ccláut^r«<br />

íauni iiótfji}} fcpn iviib.<br />

Jtí" 3 Pf. ©comttrie. V.Si;. & 8'


. 8. ®a§ SÄeüfronsofifd&'e<br />

maufü fite fíúfftge лЫпде ijîbaê Litre<br />

= bem Œubuë "ei ncê ©ccimetevS. S)ev lote,<br />

lootf S(;cil cineê Litre tyfijlDecviliirp, Centilitre<br />

к. i.o Litres Reißen Décalitres; ro-Decalitres=llectolitre.}<br />

1.0 Hectolitrei=?Ki.ioJitre.îfifo-ijl<br />

iLitrp^—i-^M 3 юеппШоШвв<br />

tïe bcbeutct ; abcc М ; з = Stère (§. 1 2. г з .) ûtfo<br />

fcaê Litre = 0,0291 7385 i..v^artf. Subiffuß<br />

= 50 (§iibi?3oíl 712 Gubiftiaifti:<br />

© ó tt t n g t f ф e £luai-f ieri?cfá(3 (§ : . 1 3. 0 ,)<br />

»urbe nur um ein menisco utójfet feçn ale baé<br />

Sleufránf if4>e Litre.<br />

§.14.<br />

SScrseidjniifc unb fin5efne?ftigûbcn \jonbcit<br />

in verfct)icbetien Saùfccvn mit» (Síábtcn ringe-í<br />

fúljutenSKaafKn fúctvocfene unb fïiifjïge£)ingf,<br />

ftnbet man in »iflen ©djviffe«, «bec bic Ш*<br />

gaben rocidjcn oft beírád)tlid) »on eiuanbev aí>.<br />

9íad)(íeí;enbe Safcí mógtc fût 'bic bavin '«ors<br />

ïommcnbcn eld)cn jum Ш;е!1 nod), fûc DÎei anbire^ïte<br />

berc}lctd)en SDîaapc »oviommen, finb folg.ti )K Pi<br />

Paneton Métrologie. Paris 1780.'<br />

Grufena £ambiiv


5*<br />

S5er oïïgemeine Heine ßontodfhc. welder 1791<br />

bei) JÏcpfev in Erfurt berauegefommen ífh'<br />

©otffïv grid) SRoftnfyal'S SBe|îimmung bet<br />

©róffe Dee 2)?<br />

••©eroid;fe. Serlin 1798.<br />

granj ^ubcrfi, $оегдГе1фи!1д ber i0od)fâr(ï^<br />

SBirjbur.qifcfjcn itnb mcljrer anberer frembljcra<br />

rifcljen 5Çvu^tmanfjc 1777.<br />

lieber bnê 9iin - nbcrger i;nb 2f:iêbnd)er 9J?anf} fup<br />

©etraibc unb flu|ji^c ЗМпдс, ^г.Ап'еде= unb<br />

25ütttainennu() SJclin'in be» $Çreçf;. и..3лфо.<br />

Síonatí. dorrcfp. Ipril unb S!iat) 1804.<br />

T/i. Everard Stevc,oraeLry or tlie art of Gauging<br />

etc. London 17x2. ' • ' . ' ' • '<br />

Lesparat Metrologie conltitutionelle et primitive<br />

comparées entre elles et avec la Métrologie<br />

d'Ordonnances. aTom. ùPnvis An.X. (igoi.)<br />

Tal ora the gamla Romerfka Grehiska och flebreilke<br />

Matt, Mal .och Vigter etc. of .Ileiiriç<br />

Nicfindcr. Siockholm 1777.<br />

b ©rtraibcmnrtf} • S?pr.i)lcirt)ini(j .ffir bciS<br />

Stjuvfintknt(;iiiu ойф}еп к. SBuöipin uni)<br />

^730. gol.<br />

ter дсшб^пНф^спЭйапре<br />

unb 9JÍÍ!iij'[urtcn, díiê bcn bcfíen 2íuti>ren<br />

fammengctrofleii, «егдПфсп unb Ixvoíiêgcgebcir<br />

»oui. C. W. ÁDi-cêbeiii7S7.<br />

Verlinndeling over voljiinnkte Mnaieii 011 Ge<br />

wigten door .7. //. van Sivinden. Amítei'<br />

dam 1802. QÏ. 8- unb mcljr nnbevc.<br />

»2 I.


Setter.<br />

3índ;en<br />

2títenbiircj<br />

ЗШ'епа<br />

ЙпеЬаф<br />

SSafcí<br />

Serltn<br />

Sotogna<br />

Sternen<br />

23reêlnu<br />

JSvúffcí<br />

. £ a f .* ï,<br />

fítr f r offene Singe. - ; -'- .<br />

S;aí;mcn bït<br />

©djeffel<br />

<strong>und</strong>;<br />

©iteffci i =?-^j.^ufi<br />

Schcepels. Erfurter Suit;<br />

toriff . • -". -.<br />

Sack =з Scliee.pcls<br />

fnvmicr) . ; - •<br />

^(ifcrilICfeÇ (^z-^.j^dfci 1 ;<br />

fín7HíciOnetf)..C>Tn.?)cIir.<br />

©cljfl'ff = 8 Ж 1 f £ с n<br />

лиф SîofcnjwcigS 9îc;<br />

cfcenf.<br />

паф — 8 9J?úbbcti<br />

•i л d; ^ancien<br />

го c ni<br />

Covbe<br />

Boifl'eau<br />

Walter = 6 .£> i<br />

@фе|^с( = lo.jjimlen<br />

(gcboffcí nocf) Siege<br />

m. f. -<br />


Gabijr<br />

•Dertcr.<br />

GofoícRj<br />

Góííir<br />

©rcäbl'll<br />

6-rfuvt<br />

£i-íuuf. n. S5î.<br />

®enf<br />

.Còoslat<br />

©reifêwfllbc<br />

©псф1'[фс/<br />

alte<br />

on bei<br />

©adie<br />

фоппо»«<br />

фаг! с m<br />

Slo^men ber SOIaajie.<br />

Panegas =^ 4 cahis<br />

kalter s í<br />

Waltet * *<br />

Kislo = -г<br />

Sonne =-8-@фе{ус1=<br />

Ьа'шГфс Gubit'f.-<br />

SdKffel<br />

Srnja<br />

6.<br />

lief, Coupe ï .<br />

finite« * -<br />

'after = 2@cí)effcf ;<br />

bcn ©díeffeí $«6400 go?<br />

11;о1[фе6иЬз. дегефпе!<br />


-Setter.<br />

фоГГгет<br />

Sílbifdjc,<br />

alte<br />

Ãónigêbcrg<br />

Sauenburg<br />

fieipjtg<br />

fiffobon<br />

fionboit<br />

Súbecf<br />

Jh'meburg<br />

30frtl;mi<br />

S0îanni)cim<br />

STíantua<br />

SRaynji<br />

9)fcfíenburg<br />

SKeiffen<br />

Ш


ßertcr.<br />

Sîorbbnufcn<br />

SZonvegm<br />

•JZurnbcrg<br />

Palermo<br />

Petersburg<br />

фо1еп<br />

фгад<br />

*<br />

11568 6>ot&aifcfoe du»<br />

biïjoa<br />


Oeríer.<br />

Sîiqa<br />

Stom<br />

Stòmtfdjtt ulíer<br />

SîofiocF<br />

Síoíterbam<br />

©фааП)1'з<br />

©фтаГЫЬеп<br />

©fffttn<br />

©focfl;oítn<br />

©tralfiinb<br />

©troëburg<br />

Stammen bot SOlaajie.<br />

doof г г<br />

Piubbio г s<br />

Modius rrr-T-Ampliora<br />

АшрЬога <strong>und</strong>) L l<br />

cf piirnt<br />

9îicflnber<br />

4 i\mctün<br />

éi|"cnfd;mib<br />

@фeffcí s 'г<br />

©Of! г í<br />

Hoedt, nod) î>aijcton<br />

SDîutt í .<br />

iiiid)Ç>iiucton =<br />

@фс(]е1, nocbSícê^antg<br />

2B c i í r n ф t li i d) ф l<br />

ÍKotffn s s<br />

©dicffel - í<br />

Viertel - -<br />

(gdicffeí - -<br />

(SJeti-uibc 2unncn ;<br />

Пи Cl) ^)rtUCtOtl г<br />

©cbcffcí * -<br />

Сапе ©cfícr = -<br />

©tabt ©eftcc í *<br />

2>irot! C5u=<br />

.'itjolíín.<br />

3-S5<br />

14012<br />

437/ r<br />

1292,2<br />

1487/0<br />

1348,0<br />

1789<br />

5048<br />

54056<br />

4ÓOO<br />

435 2<br />

3850<br />

5 6 7°<br />

5548<br />

2240<br />

7307<br />

ЗОЮ<br />

83'°<br />

8i7Ó<br />

1962<br />

953<br />

024<br />

©n-eiij<br />

felbjl bec fcjïen unb fIúfTi


Drrtcr. •<br />

CS trel ií<br />

Soiiüinjjen<br />

Sneft<br />

Hun<br />

U:rc4>t ' -<br />

'SScncbig<br />

SSBeimnr<br />

SSSe^iar<br />

SiJtcn<br />

2Bi?nwr<br />

SStttcnberg<br />

Sßuutembwg<br />

Belle<br />

Зи1чф<br />

iftaíjmen ber SSKnafti.<br />

'ЗфС)|е1 ' i<br />

•iîohiie *• ' ' '<br />

•Si.iira. ; ._.?_ \ ...<br />

Smi/=4 s Bíttlett ï<br />

Mudde- ' ...s .. í ;<br />

S, aja о&гг Staro, плф<br />

s<br />

Pai!CfOll ; ;<br />

Scbcffcí— 4ÏïicrtcI-- ló<br />

Slíàpgcn . -i -<br />

S)f alter í •. г :<br />

ÏÏÎefeen ппф gieêganig<br />

^ÍHth JJíUli) or\^1>^í'nti<br />

-^U vJCGI^Cll<br />

tdcíjcjfel »..'• ;<br />

õdifffcí •*•" í<br />

©iinra г s '•<br />

©djejfel =rio..Çiiiiícti<br />

«Blúlt •* 4- .<br />

ill<br />

i'':t'«ft in<br />

','Mr.ffr<br />

JVioí' (£u=<br />

-Ч>!.1Ч1П7.<br />

'JÍ)0;j.<br />

6 Г '2J t .<br />

-37 : .î~ï;<br />

II 5. SO<br />

5879'<br />

4283<br />

4489<br />

1 1 840<br />

3100<br />

1930<br />

2609<br />

I IO/,<br />

I /5680<br />

4170<br />

И.


SScríin<br />

II. Safe' L<br />

®?aa|5c fur flúffigc Singo.<br />

Ccrtcr.<br />

S vem í n<br />

Sîûf;men bf.c<br />

.e ^r 32 ©tit bgen<br />

S;oop г ;<br />

cr — R©e3 = 763<br />

fjanbÎHiig ОРИ ^<br />

97 uni b c 1411794.<br />

"<br />

©d;cn с<br />

2lb--<br />

cton roiirbc üc-n bicfcn<br />

fc!)v abroeidjcn.<br />

icv = 669J?«a0= 132<br />

= 3:Dt)nt= goalie<br />

Stuart ober SJíaafj г<br />

Corba = боРглн.аН ;<br />

f on fr and;<br />

Barrique = lOoPots<br />


GeünamSR.<br />

Gonjïantincpcl<br />

gíotenj<br />

©cne»e<br />

Subite<br />

9î«£;mcn ber<br />

Alm<br />

2fnfcr<br />

SBcintfof<br />

S5icrloime—<br />

Штсг = 72Ãaiuicn<br />

Aícitie Äonne<br />

liarili fur Sel<br />

Boccali =<br />

= 80 alîaa^ =<br />

Setier = 24 Quarterons<br />

=48 Pots<br />

MeTpij-rïfS f. oben<br />

A mphora = J- Metretes<br />

i 2íí;m = 13 SJiert&el<br />

ï gubcr = io3il;m =24<br />

3intcr. Sue gro (}c<br />

cntl)ó(t 202 gubcr 3<br />

Bathob er EphahrzóHin<br />

= 72 Logis,<br />

(Sifenfci;mib<br />

59 in<br />

.!.ui|cr<br />

8001<br />

865<br />

1898<br />

"88,8<br />

4800<br />

1728<br />

-48<br />

2034<br />

7520<br />

2333<br />

741<br />

1825<br />

1966<br />

5659<br />

1620,7<br />

1446,7<br />

2022


6o<br />

íubetf<br />

Tcrfc<br />

ÇOMíivcit<br />

bec<br />

©tof<br />

..Üucirt ober SKenfî<br />

(Sinicr = 2 îinïcr — 63<br />

Jt'ftlUïCîI — 120 JiÓfjct<br />

S3i|'îifa;i:rc - --<br />

Almnda=3Alqueires=<br />

12 Can.idas 5<br />

Тип îii ^Û2in=2Pipcs=r<br />

— looS Quarts—jfî21 2l<br />

engulhe ßiibifj. (tivHÍ;<br />

•Evcrai-tiSîeï'èoinetriu.<br />

London 1742) nífo<br />

SBíin G.Vlon s<br />

ппф CieSganfg<br />

fíir 2Bciii, ппф be<br />

{л^пЬе, m. f. 9>fliicton<br />

Botta — 12 Barili r± 720<br />

Carni'i'es<br />

Salm;i — loStaja fUrDeï<br />

±=240<br />

2flt"i><br />

Grimer (п<br />

fcibfl<br />

rr: 2©eibcl<br />

Sní-йИ in<br />

, ^'ijrifi'i-<br />

'St'l'i.Gl.':<br />

!üf,;oiicn.<br />

7з"<br />

59<br />

38-^4<br />

70,8<br />

843<br />

43134<br />

ICI<br />

233<br />

367<br />

53'9<br />

94


, Oírtf.r.<br />

SDSnabrîigge.<br />

etete burg<br />

Síiga<br />

8iotri'<br />

nebiirß*)'<br />

ÍHaljmcn bcr<br />

'д 23 SV<br />

Chopin<br />

Pinte, ;.'.nac{i<br />

"'<br />

16<br />

gc&cn, илЬ<br />

nubtmitberPinte't'lalon<br />

ccmi'c'c()fc'l!i, гас1ф.с':'к-.ф<br />

jflr.nur 46,87<br />

bÍvjcUc etitlpátt.. .<br />

Weddj-д = 8 Kmsíia ==<br />

Ocifcet, nrttl;<br />

m.f.Çla<br />

(imcl)<br />

= 123<br />

бг<br />

in<br />

62,6<br />

384<br />

43<br />

Ó2t<br />

3^31<br />

5803<br />

»853<br />

2204<br />

.*) m.' ijprof. £cinri


ßctfer.;<br />

ölte<br />

Arie fie<br />

tinham<br />

23ciiebícj<br />

SBictt'<br />

Sî.ûljmcn ber SEÇaafe,<br />

2ÍI[0 Hoccale = =<br />

Koccale für Sei . í<br />

Amphora == z Urnïs =<br />

gCongiis = 48Sectariis<br />

паф Separat » s •<br />

' 9h'cant»er * -<br />

Çpnnctoit î • г<br />

(Eifer^míb t<br />

(Süner 1 — 26 Ãrtnnctt = 52<br />

Stoop f -';<br />

Tfnïer = lóJÍaimén == 32<br />

Stoop<br />

Äaniic s' : s<br />

ßottn^rr30.\rrob,is majores<br />

= 240 Acumbres<br />

Arroba fin-Sei "'s.!<br />

ÜKogiet "г ••-"•'*<br />

(jui =- 30 9}?örtß' =fc 60<br />

'Billiger = 12О@форр.<br />

Sei ii'nti 3Bei» O nie -! *<br />

2Sem Boccali ?" , ч ;г<br />

Êi'm'ir « ' """''-s '<br />

Änt'iiöl *'•• "• í*<br />

Ampli ora= sBigoncia =<br />

4Maftelli t<br />

Miro fftr Sei' s<br />

Garniec s s .<br />

gimer — 40 u??nn^ = 160<br />

©t'ibcf, пяф i'ifagemg<br />

®íílbфt^n = 4 Quartier<br />

Шло б î г<br />

Snfialt in<br />

ïpcrtfee<br />

£mot>. Su«<br />

I3ir<br />

129»<br />

66<br />

S433<br />

2112<br />

134<br />

23805<br />

020<br />

37-5<br />

2324<br />

3348<br />

93'8<br />

' 3752<br />

2 598<br />

16176<br />

9°5<br />

80,5<br />

2854<br />

196<br />

93-3<br />

84<br />

68<br />

§.. 'S-


I. Wtyfyi&fatftftWibfyfoen fï<br />

bem 'gèomctnjd)cn £?erfa^rVn,((j'i3.') ben ВЦ<br />

ссгИфсп Sí^alí bicfec' óbcc')fna-.S!íaupgef4íiC;<br />

unmittelbar 0,'uß jfjcen ?tb.meffuhg.cn ju<br />

men, аиф'еша-ЗСЬ^сгф'ипд bcçfeíben,<br />

fin'fv 25iJîimûîuncj tt;veê SnHJ<br />

beth QJefòt^fej '.béé SBûffttê/ п>е(фсб ЩГ<br />

Sîau^ "ítffttíí, owü a u d), wenn bie<br />

(tub, bàjr maji' fíc . mit SBafíeÉ anf uttf » uno<br />

/.SKaíe had) eináiibeu tn.Dlnch; genau<br />

t giejíetíícn I;ó(jcnic.a Mafien, -'bfi-'bic<br />

ofiVf ê .r Сф *Ь t nfí i 4>í c n • -ф d c a í*<br />

(e.íc)3 i|)jeï> i'un"í;at,.'unb ÍPRÍU mir pcífar«<br />

bc uL^cftïidjcii'ïlî, oúficjiepí,. ty'fnùff bit Жа[='<br />

jci'ijétje'ju bêm Aafîcn 'gfnòu^míffeí, iinb<br />

fbiuoijí t/ihxiu^ihíS •átiõ.bcri íibL-íjpn Эйкгирсц<br />

rteh bcè Jtaftehe; 4mb b'ft'ïfngal;! 'b'i<br />

QtQ-o^ewn '.©.efá^f /-' ben' Snl;aUj bf^.<br />

ableitet.<br />

•-r..<br />

. -J (<br />

fere, ;H>ôç4o.b,en.<br />

unb wddjeõ fich, leicl)t an eitu'i 1 guten<br />

bdbii'rcljrft'nbeirlaßf, bap man baê ©efáf fï|ï?<br />

lid) lm\.in'irfi!lÊm ©eijengODUtt auf bie SBa^c.<br />

bringt,, «üb со ban« tnií Siiafyei: anfüllt 'unb<br />

iv'tegf/'ben 'Eóipetíiçhfii Sïaurçj bçê 6Jefágf.§.<br />

befiimniíri, fo" m H f? 'b c v SÍaum ciueç bom 63 e«<br />

vpi ci;t nacl) jjfgcbcncn aBajyîïmengc 5.S. eines


, obet audjybaê,- ic()t eina* bem<br />

Sî ô u m. п,аф (jcgeb,? nçh ^affiroaçtvgc 5, So. çincê<br />

èitbíf f djjce ;;'


III.' Sftímf man faff éRegenmaffet<br />

Пфсб SBcunnenroafJei:, fo miegt ein<br />

6ubi£fu(j béé le|3feni feiten über 2llnjen mel;c<br />

oie baê Sîegenwaffei', пк1фс 2 Цсдеп einem<br />

Sîautn oon ot)nßefal)c 3 $ a c i f f u (<br />

cntfprfdben. 8);an wirb alfo überhaupt<br />

ber 6icI)Uilg cineë ©efá^eê btird) ^úlfo beâ<br />

(8?roici)tfe SBaffei-e, ше!фе§ feinen 3ïoum er=<br />

füllt, auf einen ganjc n Gubiffufj b. \). auf einert<br />

5Rautn«oni7286ubif'jollen feiten umsdubifs<br />

-jode fehlen, roenn înan Пф [ф1еф1шей be8<br />

viî u1) eo j.S5. fftu<br />

ve jn'.Sccmctf, V.Si). Ê


nacïj<br />

gern Abwiegen oí)ngefáí>r bep 12° Temperatur:<br />

beê 9ícaumurifd;cn £l;ermomeíerê fanb) fo<br />

iDÚcbe bec SnOaíf btefeo ßiefaßee = - •<br />

3I9.4S<br />

= 50/52 tarifer -ßubifjotie betragen, юе(=<br />

d;eê »on obiger ftereomctrifdjen 25ejlimmun$<br />

(§•13- & O 5°/59 Ttm e ' nc unítljcblidjc Ãíeis<br />

«i9feitabtucid;t, fo wie beim aud) umgefe()rff<br />

ouê bem nad) (§.13.) befaunícn 5ní;aíte beS<br />

©efápeê= 50,59, unb bem ©cwtditf SBaffecê<br />

= 16138 ©r. meldxé! tl;m cntfpridjí, .<br />

f<br />

iwe eS oben angenommen n)0i'bcn ijí, 'wiebec<br />

íjefunbcn<br />

V. SR ú n mit^ feí;r genau an bem Sîanbc<br />

foídjen mit Söaffei- aiigefiilíícii ©efápeê<br />

binauêoifiven, urn gcvabe ben 'punf't jt« ii'fffcit,<br />

iceittt со »oH ifl. iQuïd) einige Hebung in<br />

foldjen Sîftfudje« »uii'b man to abei balb bûbiii<br />

bafi j. S3, bet) ®efa(5en юсл beï ©vôfje<br />

(IV.) nid;t lcid)t гпп T r ïï eineê (SubifàolícS<br />

gefehlt »DÚb, lücnu man etwa au S 3 ober 4<br />

éícfultaten bec ttbmiegung eût 9)îittet nimmt»<br />

VI. SSefradjtíich gro^c ©efá^c wcíd)e 20<br />

«nbmebrere ФГипЬе Staffer entsaften búvben,<br />

auf bicfe 2frt ûbjuetcljcn, tnódjfc »r>o!)l einige<br />

í;aben, wenn ni d; f bie SSage<br />

felbfl


6f<br />

fclbfî befonberê jit fo grogett 2fb mîegttngen ein«<br />

дтфЫ'ипЬ Ьоф babei) ewipfínblid). genug ifï,<br />

bcê Ьеи-асМЬфеп ®ejçi$£uppaïûtô nidií ju ers<br />

«malien, bet ,auje'i ; b'óm noçí) 'bciju<br />

biefem' gaííe "ijí aífo bie s<br />

'<br />

finfe rcd;ítvinfii^ícrt 5><br />

empfehlen.<br />

2fuf finem' JBÎûf'f papier, »clcíjÊê {ф : îit<br />

SSateVë m a tí; с m at; f ф e it '


_== 945/6 tarifer<br />

~4',' 'Vil. 'Sic @(cfjHng. eiltet ©fmagre<br />

ûucf) babttrd; bcttW'Élïèllig't шсгЬсп, baß man ftp<br />

Reinem Snf)alfc nari) bjfjrfitë b?fannieê'9Jîuûfî<br />

"öbi'r ©efaß, am beften'won"ci)linbrifcl)ecSoïbîi<br />

fo oft mit SSafJct anfútU, tnib in b'aô mit fci^<br />

nein Sîanoe Ijovij-ontal gcjleiltc unb ju, unifCj'u^cnbc^oljlmaûpauêgieiî,<br />

blé bicfíêéaoon<br />

^ngefuííí ijî. .-Dec 3ïûcEjîanb im ßnd'nbei; bei)<br />

îcu legten 2Cnfúlíung,. fann alëbann [eiçí)f Ье=<br />

rechnet, obci'fonjî'bffïhrimt hj'ei-ben.<br />

S5erfaí;vcnê í;aí fící) фсгг Ап'гдег unb<br />

jKcnratf;. ^Jcltit (m. f. boê grfçí;. 1?,<br />

nioiiatn Soi-fofp. 2fpijl 1804) s»i- ©idjung ber<br />

Sîûnibergoriiub'Xnëbaclxi' ^oljlgemápí, [owoíjí<br />

|úV (Sftraibe oiê fïuffigoíe oft^io^tgcfàppjumaí<br />

Jiûti'^oli, biTgífídicn brc ßJctraibfmn'apc fiiib/<br />

.tton bfvi- gpiiaiti 1 !] ci)íijibrifd)fn §otm ab.ttjçidiftt,<br />

fo- ba^ man oft 3 .ober 4 ФигфпкЦа' паф<br />

i)fcfd)if.bfncn Sîici)fiii?qrti brn f^uí:.fh' (S)ffà|Jèii<br />

njffTon mufj, um ilnvn )í)ní>rfn miífífvn S)«vd)=<br />

ct jícvcomctvífct)fn.SBe=<br />

Vcd;nung


ju'm ©eimbe gelegt- twben fynn, p<br />

fo finb, ubfi'Jjaupi |"о1фе тефаш^фе;<br />

SKifíel, aie in gegenwärtigen § fur ЫеФфипд:<br />

ter ©cfópe angegeben wprben finb, immcc jeí)t<br />

ЬгаифЬаг, um ЙсидШфипден otijujícílen, unb,.<br />

batauê bie тодИфЙ gínaue 23e|limmung Ceei<br />

3ní;altê eineô [о1феп (aefápcg objuleitcn.<br />

V-ÍIÍ.<br />

^гасНГфе 2fnwenbunfi biefcc 9Jícíí;obc bei) ©es,<br />

fápen, bie oft cine f e l) c unbequeme -go cm. fúc;<br />

bie «nmitteíOoce 23осеф!итд íjabcn, ipie 3, S5»;<br />

baé .Originalniaafí btë Sííurnbfvgifdjfn ^í.abí*-<br />

(a. a. £>. @. 319) bcfjcn giguç. cineç<br />

(Síocfe о(;п11ф ifî, unb ЬаЬигф<br />

bic unmittelbare Tfuemcffung fcí;r С1^фше1Чс,<br />

inbcm [о1фс nid)t anbcrê até Ьигф фílífe »ott ;<br />

Vibfciffen unbSrbinatcn bcit)crf|lílíigí werbe«<br />

ïonnte. 2n |о(фст ftaUt >viib man baê Sîe=<br />

fulíaí bor (5'icí)ung mit Sßaffeu um fo meí;c<br />

ber unmittelbaren fícreometrifcíien §5егефпипд<br />

alö man fc(;r íeiфí jcigen fann, roje<br />

ieScí;ler in<br />

|Ыфа- ©cfápc auêfaflfn, толп bic S5ata<br />

5Вегсфпипд niфt mit ber тбдИфреп<br />

bit gemeffen tnccben 'fônnen,<br />

• IX. @о1фсг Спфипдеп mit SSBaffcc<br />

man um fo weniger bcv> ®cfapen entbehren,<br />

п>е(фс fogar >mtt einem engen jF)alfe üetfel;ctt


ftnb, wie fefyr oft Ъеу pl)i)ftcalifd)en Sotfwáie«<br />

bec guKifî, wenn man 3. '35. ju einer ge'n>i|îen<br />

Äbftd)ti>en3nl;alf einer Sîef orte, glafdje, ober<br />

fonfï eineê ©efafjeê »erlangte, beflen innere<br />

SBeiten man wegen ber unbefannten ©icfe beê<br />

©laffê nur fct)t unfidjcr auê öfn áupern 1(b;<br />

jnefjungen №urbe bejîimmen fónnen. ф!си i|l<br />

ïein anbereê Mittel, ben Snt;ilt genau jit er=<br />

fatten, ate bie @ict)ung mit SSBajfer, bei) [el)U<br />

ïteinen ©efápgen поф bcffec mit £luecíftí=<br />

Ь'сг, njoüon ein 1 ' tarifer 6u&if'$ütt SUnjea.<br />

6®гофтсп 25 ©rain ^nrifer 6)et»id)f, obec<br />

in beutfAeníípoíbefcrgcnjídjtçUnjen о2)гофв<br />

wiegf.<br />

X. Sßentr®efape bicferíírí nfd)f fe&t<br />

ft'nb, fo fonn man ftd) jur S3e(limmung<br />

iôrperítdjenSnfyalto, aud> fcc;r Ieid)t unb<br />

itjeilfjaft, eineê ct)ltnbcif феп •<br />

X>ebienen, fur beffen^)6l)e man einen 9)îaafjfîab<br />

»erfertigt fyat, beffen S(>eiie ftd) auf ßubi^oöe<br />

ï>eê S»I;altê bfjieijen, ипЬ auf folgere 2Bei[e<br />

beftimmt werben fonnen,<br />

ï. ©ë fet) (Fip;.II.) ab cd ein ct)linbrifd)i§<br />

ê, in wetdjee wenigfîenê ein £utaiiicr.<br />

SBaffcr tjiucinge^e, \\m ee-aud) juv 5Beilim=<br />

wung bcê fôrpertid)en Sní)uÚê jicmtid) großer<br />

©efá^e gebraudjen.ju fónnen. S)ic Söeite bcê<br />

©íafeê betrage nid)i leid;t über зЗоП, bamie<br />

wenn


ttxnn man ï Giubtfjolï Sßaffcr i;incittgiefett<br />

ttmrbe, biefcr поф cine фо!;е in bem ©lafe<br />

ciiuiel;me, won bee [1ф поф bequem паф bem<br />

3iugcnmaa|je flctnere £l;eile [фа^еп lafíen*<br />

©.lá fo c oou bkfer ííbmefíung fann man auf<br />

icl aSaffec дсЬгафе witb, ale bem<br />

Sïauin einci- beftimmícn Жепдс won GubiEjoÛett<br />

g.S. io6ubifaoaencnífpcid)t Sícp SBaffet<br />

jîcl;me bcn 9îaum beê ©efapgenfi bis an bag<br />

3oicl;en x an bem фа1)"е ein. 25iep ©efápgett<br />

leert man in. bae ©laö abcd oua, wnb be=<br />

writ an bem ©саЬфеп gli, »on bem ?)un!te<br />

ai, mcld;er bcc obern §1афс beê Sobenê ent=<br />

fprid^t, biê on m, bie SBafTerfjólje, bie jene<br />

loŒubifjoU in ber.iSlafe abcd einnehmen.<br />

• .íSietauf gießt man jitm jwcçten, britten i.e.<br />

SJîalc io6ubifjoße SßajTeu {jinein, unb be=<br />

© 4


ttierfí bet) p, q, v, s, i bic-3Bajf«rl)óí)e an<br />

©tábd)en. S5aê Tíuqe. muß mau atíemafyí<br />

genau in bieSBaflevfládK galten, um bie fünfte<br />

yi, m, ргс. gcl;óríg ju bejîimmen.<br />

3. 2iï bei- Gi)!inber abed ûberaiï genau<br />

çon gleicher SÖcite, fo werben aud) bic ?ib=<br />

fíánbenm, mp, p q к. alle citwnber д(е1ф<br />

feçn. SR über j.35. bei- (içlinbfi 4 b.ei) s weitet<br />

Ole bfp m Ijmim, (o «)ivb r s ober st fteinec<br />

ata n m auefallcn u. f. f. worauf cê nun l)iec<br />

weiteu nicht anfómmt. 9íuu tlpeile mau bie<br />

erhaltenen 2íbjlánbe n m, m p, q p jebcu fúc<br />

ftd) in i o gleiche SOeilc, (o roivb man eine<br />

©Cu í C. oboe einen 9)?aapfïab ei^aítcn, roeldjec<br />

bie einzeln Subif.plle S"í)alí, fur {еЬефо(;е<br />

»on bem 23obett bfê ©efà^cê, fo genau gcbctt<br />

Wiirb, bag bei- ß(l)lei- ber etiua uon bec Ui:g(ci=<br />

djen SBeite boê ©lafoê t)mùl)\:ea fônttie, nuu<br />

immer fel;c roenig betration, unb дап^Пф Det=<br />

fd^minben mirb, u>enn bie 'ííbflánbe n m, m p<br />

«, f. jv. genau einanbcr gleid; gefunbcn werben.<br />

4. Sßitl man nun uèrmtttolfl eineâ foldjeit<br />

ûl>Afeid)ten ß5hfoe J.S5. ben (Subifinijalt einec<br />

gtafdje iM fogleid) oi;nc weitere 9fcd)iutng be«<br />

fîimmen, fo fülle man M mit Sßaffer, giffje<br />

её in baê ®laë л bed unb bcobadjte an bem<br />

' angeíegfen 9Kaagfîabc gh bie ÏÏSaf[(TÏ)ol)c, fo<br />

{çí;ált man beií Snfjalt fonjetd; in ßubifjolten<br />

unb


«nb Seilen, гсг1фе If giere benn Шор nach<br />

bem tfugcnnuaße gefragt mtfttn ionncn,<br />

5- gn«;alt bie S(af#e M me&r Sîaum als<br />

baß (Sffáfj u bed, [o roirb oo feiner Êrlcuitf;<br />

ntiifl bcburfen, wie au »erfahren fcnn »urbe<br />

Ьеппоф Den Snl;alt Der $Iafd;e bui-ф<br />

biffeö abrjcncbtf«


4<br />

, nad)bcm man fie anbiefe<br />

ober jene ©teile ber 3ïot;re biiíd) cine geringe<br />

Sîeigunrj.bcrfelben Anlaufen laßt, úberattuott<br />

einerlei} Sänge bleibt, tf ö i.ft am bcjlen;, wenn<br />

biffe £luatitifát;U.ufcFfiIbct nfcl)í uiel über' Ые<br />

Jauge eineê SoflfS in einet [olri)cn 3îof;v£ ein=<br />

•ii'jmmt. S3ci) Verfertigung bcr 3!l)crmomctcc<br />

tfï beEannt, ba^ man auf bieft 1 Soeife v>orl)ec<br />

bie 3îoi;rcn caiibiircn uuj), woju aber móg=<br />

Hcbii vcmce:£mccíj\'íber genommen werben muf.<br />

5ÖurometcrvoI;rcn «nb überhaupt из cite 9íòí;ve«<br />

§u calibrircn, »erfahrt mau mit .tiueci'filbet,<br />

we in (ï) mit SßaJTcc Qcjeigi roorben if}, b.l>»<br />

sitan íáfit eilte 'dem ®emid)t поф genau be=<br />

fíimmíe Efeiiic ^oríion SluctíJfííbci- uennifteljî<br />

eineê íleinenpapicrncn ober gíáfernen £ric!)tcrê,<br />

fcír unten eine feíjr feine Öfffnung í)at, mefjs<br />

terc Soíaljlc in bie Unten mit ciwrn ÄorE \?ec=<br />

féíoffene Sící;ve, mib imtcufudji ob bic |)òí)en<br />

iüie j.S5. n m, np, n q u. f. го. рф genau<br />

joie i , 2, 3 1 c. we):í)aífen, in ше1фет gaüe<br />

feenn яиф nm=.~tnp = pqw.f.tt). unb folgs<br />

íid) bic 3îôi;t-e óbevaU »on д(еЕфсг 'SKeite<br />

fei; « wúvbe.<br />

8- Step mfdjanifd&e S5 er f a í) r c it<br />

bie innere Söeite üon Sí6í)ren unl><br />

fcmjt. ju un(-erfiid)cn, ip baâ einige in bec<br />

2fuéùbung onwentbaue. SBolíte man au6 bcu<br />

фо{)С à'S3.pci = a, И)е1фе ein bc|îimmtc8<br />

©с.-


-• - / г)<br />

£.ueccft'(6ec = p in bec 9îôi;ve bcy ><br />

cud) tn2iníen atiôgcbcíidlf, fo i (í bee cubtfdje.<br />

S f nl)t»lt bev cylinbrifdjcn ÍIuccFftíbecfáule p q<br />

and)=1^.423, njcnn * bic bey bec Arei tis<br />

^nungbcfanníeCnOoí^tfd^Suljl 3,14159»«<br />

bebeutet.<br />

Я", t<br />

]'ес miirb ber gacfoc 2 \T — • eine befh'mmfs<br />

betonten, №fld>e foígenbo.c ©cfîalt gê fim.;<br />

n>ivb. S>aê ®emicí)í eincê ^uiifi-r Síiobc=<br />

6ubifjoaeS SlucdEfit&ci* i|í uad> (IX.)<br />

=4333,7 ©ciine Síúvub. 2Cpof(;cfci4iei\>idjí.<br />

3flfo<br />

I 72o


с „ , , -<br />

:<br />

г. —t. unb —"= —— . Шп btiïcb<br />

я.г *. • 4333,7 4333,<br />

728 = 3,23.75437<br />

=5,2375437-2<br />

1,^035250-2<br />

Abb. 12=0,3010300<br />

14333,7=3,6366689<br />

—o,497'498<br />

= 4/ г<br />

34 01<br />

87<br />

/~ r<br />

©umme 0,8527925—•i = log2V Л", t<br />

„ I<br />

Wfo 0,712512=2^ —• >pcíd)cõ id; mit<br />

m bf jcidjncn n>í(í.<br />

G7 orneei. CSicfo^í man í)abf gcfunben<br />

p ^ io ®ron( а =2". 6'"'= зо'" tarifer:<br />

, fo ifl<br />

loir p =.3,2041200 — 2<br />

Ioga — [,477121.3<br />

1,72099x7 — 2<br />

0,8634993—.!<br />

abö. 10^111 — 0,8527925—1<br />

log x = 0,7 1 6291 8 — í<br />

2П[о bie Siicitc Der 3lól;vc obcc x = 0,5204<br />

^avifcv Sínifn, atfo ft»aê úbev -. r v2inie,<br />

i<br />

11


2fntòenb'im$'ett beö" biêíjerr^tt (8) f; lit<br />

;{n me iner ч>С b l) 'ú n b í it n $ ú b c r'.b 'aß Ж it ^<br />

live f f en "b Л' Utë'ilt me in $î u á f t ф t o u f<br />

^alvénmeffen ö'ermittclft beê<br />

otíiVfe.iiêí-' ; 'íÇranffurií) unbSei^ig bcç<br />

786. §. 97 ff.<br />

SïocÎ; •emioe'SSchicufitngcu "iib'cr b te<br />

imb ! ^afif}e fia-<br />

§. ï б.<br />

ï. Son) ' bee gcometi-if^ou Scfïimmunc}<br />

beS í6vp'e'rlifd)és<br />

UtiiQen bev Suft, -fflbjl bei" taglicljc ©cbrùiid)<br />

f o l d) c t ® è f i ! ( (j í- u n b m t \) ï- a n b c v с Ц t f a d) c n , ft n D<br />

un bifffï unrídjtígcit -^ígiiv bcrfelbcn fdnilb.<br />

6o fràc]t fíd) alfo , luic mau bic iú .bíe 1 ,^,6í)c<br />

eincê f old; on OofàtloS ju miiltipliïcnbe G)vuiib=<br />

fl«d)e bovedinon foíí, rccnn fie f îin votïfommncu<br />

Ari i ô ift, -uno man bod) ben S»()a'íf'bcê ©e=<br />

fofíVõ,- bei- Ïï5al)ri;cit fo па(;о alo ш01](1ф / fini<br />

ben foil.<br />

2. SBcr in bent ©cbanfcn fhmbc, bicfe<br />

Ilnfei:fud;uii9 fommc auf JíleiniyEciton l;ínauê,


? 8<br />

Tßtlfy- Öfv £5econom .b.?ç @fHrfr.fon Йппе;<br />

'bin íouníe-,fóo« фпк ô.-S/íint.cí)í)aufcn§<br />

фацеоса«: 5. Ei;- ^jl599 tcíchi-en,,;bap 'cínijje<br />

а;«;«« jjjj 3;)sircijmeffet' oboï. <br />

geben.<br />

:•: лиф fe« miï U;m<br />

biîie ©eiifiiiTjciîib gíiiòtí)igí шсаЬиг, fid) iix<br />

è.ïcfcr 5Kicí)ViuK-) JG »iUaugevn, uiib fp finb<br />

'i'-i'f'^ïcbinc auf cJnniibcE fcní«d)t jíe<br />

r.cjj'cï l>ci?<br />

i'ctiîa шап ben Síobcn<br />

(сшЬг^ Juicï)()Cf írottiicíc её ein, unb fo cnis<br />

tîanb gïcid^fafïij fim 'Hbò.iibenm$ jíinci' щ-=<br />

fpráníjliiiK!! .


©efáfjc biefer :2frí fanb id) ben<br />

beê ЗЗоЬене nad; bec £lueere bcr::.v£jol5fafei:,ii<br />

fiber s^inteu fúrjer, alo m» d) ber Satire bec<br />

gafem.<br />

5. Sic gefjíec meídjc tton.&er «nglerd;« 1 «<br />

bet@eirenmanb [;етфгеп, betrüge«<br />

ben mfifien ©efápen' bie id; «nferfiidjt<br />

I;abe, nur wenig gegen jene @d)winbiing obec<br />

2fuebef;nung beö SBobene. ' ' -<br />

6. SPian fann olfo im aîïgemeine;i ûnnef;s<br />

meu, ba^ ber gvófjVre unb íletnevc 2)itrd;mcfs<br />

fer auf cinanbev feníred)t ficí;cn. Ob abec<br />

bcêíDfge» ber Sobeii mit einer Êílipfe üer=<br />

glidjen, unb wie bicfe auбgerfфnetropl•bcll burfre,<br />

tapt ftdj 'b.iucmê aliein nidjt iiitfdjcibcn. SJîau<br />

»úvbe inbe(Tea fur bief en gall bit- $1афе beS<br />

Sîobenê ftiibett, wenn man baôSpi-obuct benbeu<br />

mit \ * nutíripíicivte mie bie í;í=<br />

(Seonieti'tc ; íeí;rd. ' "5Í. f. attd) unte«<br />

(§. 46.6.) b, b. té loiu-bc bie $làd;e beô S3o*<br />

beii6 = ^- 77 'a b f a; n, ftjeim » Ьсгг gróijern unb<br />

Lbenfíeinern-Dui^mefjVr bt-beufen. 3d; IIMÍÍ<br />

ix a'b = A fe^Ciu<br />

7. SSícíjiftf, nu'idje fid) mit ЬРГ SSered)»<br />

niitig ber ©.pfi-uibfinnafip l)efd;àftigt Ijaben, be*<br />

гсфиеп bie ©niubfiad^e eincë fold)cn ?3íaapeô<br />

ûud) fo, bûfj fie folclje fût einen Äreie i^eljinen,<br />

bfffen S5ur^nioiJcr bip miftlcic artti)metifd)c<br />

bem grôjfern unb<br />

ftei.


•я-'+'-Ъ<br />

alfo=—r~<br />

2<br />

w biefc Socauêfc^ung шаге &ic (Scunbfíácí;c<br />

8. 2(ubet:e íjmsegftt fudjen jmct)<br />

fládjen, welche bic gròfiTire unb (lemcw SBeite<br />

'bcc ©i'unbfíád)C Ober bcã ©efàpeê ju ityven<br />

ÁDtu-cfymofftTn fyaben, unb nf(;mon bic ©runb=<br />

fliídX far baê un'fí;mfíifd;í 9)íi(ífl 3wífd)f«<br />

bicfcn beyben Ãrciêfíád)en. UJZodi biffcï SiOVs<br />

auefe^ung шаге bcmiiad; bie ©runbpádje =<br />

/a- + bi\<br />

l — • -- K-*, wcldjc ©vojíe id; mií C bfs<br />

gcid)ncn<br />

9. SR a n ff £ c bcn Unífi-fdjicb .í»vifd)«i bfi<br />

bcn 2>uvd)mcf[cvn ober а - b =.c qlfo a = b i<br />

fo finocí fiei) . .<br />

Л — J -л-. h 2 +-\-7r. be<br />

В == -'- л- b ^ + ' '.r Ь г + -/g. Tf с 2<br />

?£lfo с — г. — в — л =.^- -j, л- с z<br />

ii Die niiitli'i'c an'ff)Hietifd)C<br />

A unb C.<br />

ID. (?õ ci(>fílctrt{fo, bafj, шопн innn fcíncti<br />

©nuib í;uí, bic (Srijiibflad;c fin- fine<br />

6-ttipfc


8Г<br />

anjttnefymen, oboe аиф ijjuín Snjjaíf<br />

einem Äreife д1«ф gu fefcen, 'bcffen glát&eC<br />

baß arifíjmcrifdje SJiittel jwifd&m ben Ateies<br />

flád)en (8) ff P" würbe, man immer «m befîen<br />

íí;un wirb, ftd) an bie SSefrimmung 'B (7) gu<br />

Ralfen,. weld;e boê ai-itf?metifd)c SKiftel j»is<br />

|феп bem gróptcn unb fleinfîcn SBertl;c A<br />

ebevC-, weld;en man fur bic ©runbfládje âne<br />

nehmen fónnte, .barjïcKi, foígli^ bic ©mnb*<br />

рафс ftjv einen Areie gu ncljmén, beffen 25исф=<br />

tnefjcr^ - , bcr foge nannten áqiitrtcn<br />

SSeiíc bcô ©cfápcê/ glcid) feçn ' würbe.<br />

11. Sooílte man fid) bif Wlúl)t geben, -«оф<br />

mehrere 25«гфте|Усс*8и meffen, unb auê ifjnert<br />

baê SKittel gu nel;men, fo njiirbe man einen<br />

bcr Söal;rl)cit поф nál;er fommcnben aquirten<br />

®игфте)Тсг fur bie ЯЗегефпипд bcr ©runbe<br />

Рафе erhalten. Ж a n nji'ivbe arn befîen ttyun,<br />

ben Umfang bec ©гипЬрофе etwa in 8 з^фе<br />

Steile gu ti;eilen, too fid) benn balb ergeben<br />

wirb, gmifdxn wcid)cn Sfyfüpunften gimeffen<br />

werben mujj, um'jebee 9J?al;I einen 25игфв<br />

meffer ju ermatten. Ser barauê abguleitenbe<br />

aqutrte 2>игфт'е)Тег würbe gewiß eine gróffere<br />

@d)arfe geben alö man je bei; einem ©ctraibe*<br />

maape »erlangt tyat.<br />

12. 2BolIfc man in (9) Ьегефпеп, waê<br />

einer bcr beiden llnterfd)iebc С — B ober B — A<br />

pr, (sicomcttie. V.5£(;. § ' s=s


82<br />

be?<br />

ganjen miítlern 3ní;aUco B fciin ttmrbe, fp<br />

Bftúrbe<br />

bicfcê (StûcE Ьигф beit ЗЗшф<br />

_x_ я'Га —bV /а—Ъ\2<br />

« t JrrõT+bb = íiT+b) • «»6âebrúcfÉ<br />

i6 ' v т / y /<br />

werben muffen.<br />

13. (gê fei) bic фоГ)е bcô ©círaibcma-i|e5<br />

s=h, fo ijl (B — A) h ^=T r g :!r (a —b)' 2 .h,<br />

ber abfotute línterfd)ieb 5№1[феп ben 2Bertf)ett<br />

biefeê Sftaaßeö, je пафЬст man bie ©runb»<br />

|1афе паф (6) obev паф (j) Ьсгефпе^ iinî><br />


«мп tt)OÍ)I jnw) S5urcl)nícffíi' eineê<br />

bemaajjcô nicí)í leid)t um 4 Sinion von eittan=<br />

öec unterfdjieben fci)n werben, fo ftcljt mati<br />

leid>r, baß ce jtemlià) einerlei) jei;n rairb, поф<br />

welcher »on bcu bvei) SSfcecbnungêarteit (9)<br />

man bcn fôrpecitdjcn Sni;alt beê SJîaapeê bc=<br />

гефпеп »»itt.<br />

15. SBâi-e nun j. 23. h = 7 Sott, fo<br />

/20 + I О |\ 2<br />

ber3n&attbeô3»aapeS=í - ^-.1 .-^.<br />

36. 4<br />

E= 2162,6 (Subifjoíí, wie man 1е1ф1 btii-ф<br />

Cogauiffjmen fíubef.<br />

^)ifvoo!i bftCQíií bet— f^SïOcit 0,15^«<br />

bifjolí, gegen baâ gaiîje cine илс1'1;сЬПфе -Äleis<br />

nigfcií.<br />

16. SSavcn bie фо^сп bcê (Sjefájjcâ п!фС<br />

überall einerlei), fo îatm mau аиф auß illicit<br />

ein orifl;metifd)eS 9)îittel nfí;me», uno [о1фс§<br />

mit. bec ©runbfíádjc itiuUipliciven,<br />

17, Sie Unregelmájjigíeiíen ber^óf;en tinb<br />

beê SSobcno í) at f d) o n фг. i). ;0í ú n ф 1) u U f e It<br />

ato Urfacljcn ber Unflleid)l)eiten bcu ïyïaape an*<br />

gegeben, unb fie fin b olíerbingS bftrácfytiiéer<br />

in ií;v'fii golgcn aio bic ипз!с1ф1;еНсп bec<br />

©uvd;mcffev»<br />

g2 18.


84 =====<br />

ig. Seïbfï bic 'SflaafotfàÇe fur fïuffigc<br />

SDinge fjabcn meifhné feine ganj q)linbdfd)e<br />

©cjîalt, wenn fie glcid) »on 331сф gemacht<br />

finb, unb man ifî baíjet онф bei) biefen oft<br />

genötigt, »eïfdjicbiiic 2)игфтсЦ"сг ju raefTen,<br />

um barauê einen aqttirte'n ®игфт effet<br />

obgulciífu. Sîcijîeno l;aben ^1фс@о[ареаиф<br />

einen umgetegtrn SRanb паф innen, rcobutd)<br />

benn bíc SSeftiramiing bcê госфгсп áquirten<br />

Sui^mefferS поф mcí;i' erfd;n?írf wirb. S3iel=<br />

Ieid)í fl;ut mau t;ici от bejîen, bon £Ни'ф=<br />

meffeu auõ bem Umfange 5« bewbneii, inbcm<br />

mau bic ©vóffc beê UmfangS lcid)í bitrd; einen<br />

genau fyeuumgelcgícn Streifen papier bcfîimmf.<br />

25enl;icrauôabgeicítetoi; £íurdjmefjei- mujj man<br />

beim um bie boppelte 23íedjí>icfe, bie f/ф 1е!фЕ<br />

nadjbemTíugcnmaapi 1 fdia^enlapt, »crminbcvn.<br />

19. SBúcbe man fid) ©eívaibcmaapc nid)í<br />

КОП фо1д, fonbcvn ber Sauerljafíigífit wegen,<br />

cima »on Аир^гЫеф тафсп laffcn, fo fónníc<br />

tnan, um Sofien ju evfpaten, bie gvage beani»<br />

mottet njunfdjeu, rcaê fût aîctt;attmflfc babei)<br />

ju beobad)fen ft'nb, bap 5tteinetnfo[d)en SJîaape<br />

fo lücnii) SBled) atö rnoglid) erforbcvt werbe,<br />

Siiefe ^cage luurbe benn auf folgenbe Aufgabe<br />

fuf)tcn.<br />

§• '-7-<br />

=A j (t gegeben, man [иф1 wie


£>.ur$meffer unb фо|)е beffeí=><br />

ben f e i? n, muffen, bamit bt-e @um=<br />

me fetnerISkunbfíácíK unb ©eitens<br />

fíáфe fo fíein aie тодИф iverbe*<br />

( fo ifibie<br />

r. SecS5ucd)me.ifet i;etfe.x, bie<br />

2. îDe r ©runbflad)c Umfang =ях; olfo<br />

beê ©efápfo (Stiíenflád^c =<br />

3. See ©cfópfê Snl;alí=^jíx 2 y = А}<br />

4A<br />

юопша л x у = — folgt.<br />

4- îDfwnad) biç ©itmmc bcr ©гыпЬрафс<br />

tinb ©еКепрафе, ше1фс «Summe mit S bejeid;=<br />

net шегЬе<br />

4 Л<br />

obéi- S==^/Tx 2 -f- —<br />

©iefcc 3fiiêt>rùcf fou nun паф bit<br />

bec 3£ufqabe ein $lctnfteê. njciben,<br />

.fud)t ben 20eïti) »on x.untcv П)е(фсш biefc<br />

bingung ccfitUt ша-Ь,<br />

5« 91аф bet 2ei)te worn ©roßten unb<br />

flen, юе!фс {ф auê bet Súffccenjtalinimg<br />

aie befaiinf uoi-auêfe^e, muß man benjemgen<br />

SBevtí; »on x {цфеп, fùc ^е]фе« etfitidb. ,


т с<br />

©iffmiutaíquoftcnt — =о tmbbann bot SSei4f><br />

d x<br />

Síffetttiaialquotidifen -—— popti» wirb*<br />

2ínalbf, b, ttnenbl 155.)<br />

d S ' 4A<br />

6. 9íun iu — =^яч— —<br />

d x x' 2<br />

7.


jo. î>ic фо0е bcê (SefußeS wùïbe fei;n<br />

y=àr»^* «** хЭ =<br />

. Д 3^ А<br />

-^1—4-х bemnad) y==|x=v —.<br />

ir. Um',alfo bte^óf)e y 'be^^efá|e5 ja<br />

fmben, [o biútbirí man ben gegebenen «jnljajf<br />

A mit-bec 3«t?U = 3/i^i,59?- obel> m ; utííc<br />

»lieict. if)'n''ttut - = 0,3183098861',..<br />

nua auê bem Sluotteníen obcc^ uítâ b.€WÍ<br />

bjc eubifiBuVjitj bic SSeite x.,beS<br />

nimmt man bann bei* boppelten фбЬс<br />

f f° )vicö bie pbci-flad;e ben flctnjlc«<br />

SSSaíí;<br />

о;<br />

.оао. i jit bei- .S5wun=<br />

oc(j i/?adfeï3oil, weit<br />

ь-f 3otí. ^ici-auê fihbet fid; l.eityt bei-<br />

== 1 565,6 tarifée Subifjotf =À; "<br />

• @оШе Ьетпоф сШ - ^traten biefec;7frt fo<br />

»rtfevtiget »erben,-baß -'ejr'bit .îlcïrtjlt<br />

fiftd;e nad; (o) v ,ett)iclte, í° ^átíè 1 man


,<br />

log rf= 0,4971499'<br />

2,6975309<br />

mit 3 biuib. 0,899 1 769 = logy<br />

у == 7,9.2 S Sparifer ЗоЯ:x=<br />

15,85 o<br />

m.cit mit ftfe Ьетпаф bec^imfett<br />

jit bim Зшсае g'cnommcn werbe».<br />

13. SJlàn fônníc nun поф па'ф bemSSfrtí;e<br />

be«; Jleinflíit .jObei-^афе S felbfï fragen,; íDiefe<br />

»urbe ftcí) auê (3) unb (9) auf folQenbe 3írí<br />

beflimmeni<br />

3-A» .-<br />

=xj: — (9)<br />

alfo S=|»x<br />

' s=^. A»*<br />

— (9. 10.)<br />

fúc 'biofe ;fíet,n(íé<br />

.A^o/''<br />

log * = o,<br />

6,8865 r 15<br />

ttrit ,3 biütbiri 2,2955038<br />

.abbiptlqg s ==9,4771 2i 2<br />

log S ==2,7726^50,<br />

©iebt


89<br />

(Siebt Ые íUc.ínjlegíád;e = £92/31 tyati*<br />

fee iumbïatjolï.<br />

14. SBei) bem proton, ; гое1феп фг. v. SO?. 1<br />

ubgemeffen .í;at (ia), 1 finbeí man ,lcid_)í burd)<br />

Sogaritíjmen ...<br />

..... bie- : ïninime glatte = 323/93<br />

(Summe<br />

ûtfo beffen Oberfläche um 25<br />

ôròffíc oïêtie fúc : il;irnad> .(гз)<br />

mené fleinfïc&lacfye, iucld)e cv fuv eine .ßoi<br />

»on 7,9:28 •^ßwff^Söti'ttn.bSSdic.. »on 15)856<br />

erhalten<br />

15.. -jÇiâini^j.;jptrb ju bcnb'Gylinbcr (r)<br />

д!*()р ( а31еф,а(а5;9 1 г / 31,£1иаЬШ^оЦе (г 3)<br />

«rfocbcrt werben, meiPman baS Й5(гф 3iifom=<br />

«unfugen, bei) ben- ; 3u(ammenfu.qungfn ubcu<br />

emanber beugen, ob'er felbjl ûiu fcenf oberjîeit<br />

Stanbe fcümmfn ipill. 2ÍUcmaí;í. bxauá)t man<br />

ober bod)'ju einem SÄaaße t>on; gegebenen Sn=<br />

Ijaltc, baê mcnigfle 231сф,,ше|т^ё tic ange»<br />

1 6. SBoÏÏte man bent ©efaße bic ©efíaít<br />

«ineê SSûtfelâ geben, bcr oben wie naíúdid)<br />

«•ffen'bteibt, fo: mürbe aud; biefer Ж ú r fei поф<br />

«ine gróffere Sberfládje befjaífcn, até für bic<br />

ci;linb«fd;e gorm gefunben woibcn ijî» 25eim<br />

S 5


90 . ==<br />

ben 3ní>aííAÍ;abcn, fo<br />

bic (Seitenlinie bfffe(ben = vAl itnb, folglich<br />

icine-ö »on IvensÖuabtoicn'j п>?1фе<br />

., Hub bie.4:<br />

ten шйг.Ь.с . ivie 5 :^ V" я ~ -i oooo : 8:7,8.7.<br />

-.. ЭДап Ьса.цф аЦо^цт , SBúcfél .eine bes.<br />

ír«d;tlid;e ' "<br />

§.'1-8.<br />

itf*r 50îaapjîa(re ifHnt<br />

gemeinen £cbeit -\ф í;áufig, bec ber23eiîtm=<br />

tnuiig bcê -fDï|«cUci)'fn 3îaumeô cplinbrifd;«:<br />

©efaße, ober-if&ld)«.ï v -bic man auf ßtylinbcr g»<br />

biingen [иф1, jurna!)! für fluffige Singe, be^<br />

teu £utantifiU in einem [о1фсп ©eft'tpe gc=<br />

№o(;nlid) nid)t »аф uubi^oííen, fonbctn. паф<br />

bec 1апЬсёйЬ11фсп (Siní;eit fúv flíiffige. £)inge,<br />

j.S3.. nûd) SOÏaajjeiT, Quartieren u:;b. ßt. be*<br />

ftimmt iutïb , loeldjc Einheiten Ьепп"дешо()п*<br />

lid; felbfl bie a;íinbíi[d;e gorm.f)abcn.


cb(n mcí)t<br />

in bcr -großtcn Scharfe ju rcd)i:en, tinb fuel) É<br />

beim bic S3crcd)iiung fcíbft fíir bie (о genanna<br />

fín St ft ret, fo furj unb bcqiíem а!е<br />

lid) einjuïidjven. íDicjj I;at bic fo<br />

îOifir|ïabe ucraníafjt, weld;c j№au nicht Die<br />

cl;ócÍ3cn ©ocgfaíí bebicrir.<br />

•Die Stuëftbuiig fotdjer ©efd;aftc bcô SB i fis<br />

rené, úbcvlápt man nun fi'eilid) oft Oeuf en, bic<br />

f a ft gar feine Sl)forie won ben Sîev^cu.qcn<br />

ï;aben, bie шан ií;nen jum 25е(;и f jener 3t"rbeií<br />

in bie фаИЬс giebí, unb ba(;cr aus Unwiffe us<br />

'ï;eit oft n>eit gvóffere Jçe^lcï ju ©cîjulben fama<br />

wen taffeit, aie biejcnigcn ft'nb, iwc(d)e nad)<br />

ter UJÎafut fineê fctd)cn Sßeci'se«^ fid) nidjt<br />

wevmciben laffcn. Unb bod) ()at jciifS O es<br />

f d) á fie fo »iet 'Einfluß auf фапЬс! unb ЗВапз<br />

bel, bap e§9îiem«nben übedaffcn werben fotïte,<br />

bcr nid)í juláiiglidje groben feiner<br />

bariii abbiegt<br />

2. Sie Sí;eorie biefer SSifírftabe, ttnb bie<br />

bejïe Einrichtung betfelbcn jum (Sebwudje-, i(i<br />

fotgenbe: 9Wan fe^e f (Fig. Я)- fei} ЬаЗ ci)lin's<br />

bvifdjcîDîaûfjgefap, ober bic Einheit, nad) bcc<br />

man ben forpcrttdjen S"i)


joïïen fei) auf boo gcnauefïe Ьш:ф 2£Ье{фипд<br />

('§.150 ofcoc unmittelbare ЗЗегефпипд auê-bet<br />

•£)òí)e unb ben: ••Ditrdjmefff r beffclben beßtmmt<br />

Worbcn. f mag bicfen Sfr^It '<br />

3. SDlan [ифс buvcí) SKeájnung bcn<br />

m c ff c r cincê Sçtinbci-ê, bcr mit f gleichen<br />

ï;alt I;abcn luiu'bo, nub bcffcn фо!;е ju^íeiá)<br />

feinem 3)iiïcl)mef[cr gtoid) f ci) n rcïirbe. Síennt<br />

man ben 25uccl;meffei- bit fee dçlinbetê unb alfo<br />

ûud) feine fètyt — d, fo fou f ci; u -J.- 71 ' d 2 , d b. jj»<br />

^ л d3 =f. ©amue fitibcí рф d —Y" — •<br />

4. SieJpóÍK lh bcê auêjiimcffcnben ct)íin=<br />

ЬпТфеп ©ffiipcê F £;d(jc H , unb bcc<br />

wejfct: ^=В, fo ijí be|Jcn<br />

F— i^D 2 .H.<br />

= . . .<br />

d 3 d 2 d<br />

SZtmmí itícm nutt ben SDui^meffet<br />

llalê cine 2ángcncinf;cit au, паф bec<br />

man ben ЗЗигфте ffcr D unb bie ,£>óí;e H ""f*<br />

fet, fo n>irb boê ©cfàp F jcnco îoiaapgefap f<br />

fo oft enít;aífen, fo »ici Einheiten baê tyïû=<br />

buctD 2 .Hfníí;ált, wie fefjt leid;t baïûuê er=<br />

I;eHet; boß F=D". H. f »icb, W>c»m matr<br />

d:=i fe|t.<br />

6. @in


6. Gnn 9Siftï(îub nad) ber cinfacbfîcn díuí<br />

rid}tung roúvbe alfo berjenigc feçn, bap man<br />

a,uf einen


man janácbft 361,8. f nehmen Fónnfeí<br />

b. í;. F würbe baâ SJïaafigefcifj f 361,8 maí;í<br />

enthalten. SßoUre man bie-SJïuitiplicaticn ers<br />

fparcn 11 n D bui-ф Soijanttymeii rcefynen, fo í;átte<br />

mau úl4TÍ;cuip£ Jog F = 2 log D -f log IL<br />

8. SS e im fiel) bic Äennfmffe bec ffiifírcc<br />

ouf Яозапфтгп «-(îrciften, fo «júrbe mau зис<br />

SSifíruHij ci;liîibrifd;ci- ©ofá^e Ecincu №citci -<br />

!t<br />

SSorfíljviftíu »üb feinet anfcern SSifir|íóbc, aio<br />

beö uRCjcgebcnen bcbúcfe.n. 2C(íeiu man<br />

bcttffiífiicrn, bereu ^ennfniffe gewótynlíd)<br />

úbcr bic 4 ©pccieê í)ina«êi)í|>cn, bic ©афе<br />

noa) meíic eiíeidjhTii ípollcn, imb bûi;cï beit<br />

a^ííi-frubc:! eine Ginriáfitng gegeben, »«оЬигф<br />

>ociiio,fre:ifi eine ?}ir.ltiplicafiün, пешИф bie<br />

•0. и а Ь r t run Q beõ .Í)ufrf;mcffcrõ D<br />

9. Sic SSfjforic buuo» bcruíjt<br />

ben ©ríiiibí». 2i>eií iti obi^ci- gormeí<br />

* -51 u f<br />

J* ' d '<br />

bei- Quotient J — 7 eine geroiffc<br />

fo fey biefc 3ßf;l — N5 fo ijl D 2 = N.d 2 -<br />

'iid) D — à.<br />

ю- ЭДли írage auf eine gerabf Siníe ВО<br />

( i: '-'iS'- 5; í ci«c Silice 01 í=d, и'пф(с in O<br />

fine


eine, "Cpfirprnbicuiailmie 0 G cbrnfalB = d,<br />

fo ijl<br />

' rtífo GI =d,v^2<br />

3)ían íuagc Gl ouê O in H tmb gcbénfe ftdj<br />

GII ßfjogen, fo-i(l<br />

•GII 2 .==OiI 2 + OG* b. r>.<br />

О11 г = ОГ 2 -J-üG =<br />

= 2 d 2 4- й2 '=ЗЛ г<br />

3ítfo G II =dv^3<br />

^râgt man iiun G] l ouê O in III, fo fînbef<br />

ft'd; bui-ф áf;nlid;e eld;cm, bet<br />

паф, t»ic ffijeiícn<br />

or = d<br />

OIL— d л/" 2<br />

OITI ='~<br />

OIV!=_-<br />

O V -<br />

w, f, m, ftnb,<br />

12,


0 *===••<br />

12. S5Sit( man nun £.23. fui* ten<br />

[> 2<br />

m f fie e Ik be§ ©efáfieô f ten £utottenfen — -<br />

ober bie -За í) l N (9) ftnben, fo frage man be«<br />

£)г:£фте(]ег : 1 : 1< auf ben Sïftrftab OB, и\\Ь<br />

fcf;c а и, wie oicí cr (ooit D апдсгсфпег) Steile<br />

ouf OU f äffet, . obet lege аиф ben 7ínfangê=<br />

jpunft О аи bcn einen (Snbptwft l beê £)игфг<br />

ineffecâ, unb bemeufc auf weisen Síjetípunft<br />

»onOB, bei* anl)fceÇn&punfíkí;infáflí.<br />

í S деГфе(;с btefío auf be a soie»<br />

D 2<br />

niif í;m -— ober N fogleid) felbfí — 36 fcçn.<br />

SBâi-e mut bie фб!;е l li— II паф bem<br />

ab (i6).gemefFfn=5, 6, fo J;óííe<br />

г<br />

= з6. 5,6. f=2or, 6f, obet<br />

SOíaajjgefãfí i (loi f irmaof?) múvbe i«<br />

F entíjattcn f«;n 201,6 mai;l (5).<br />

13. ЭДап bringt 6ei)be?fbii;eitttiigenab(FJ'g-.<br />

4.) unbOB(Fig. ;•).) де№0(;п11ф auf einem unb<br />

beiufelbcn ©tabo, пас euf Ul•^tprfфiebenen @ru<br />

ten bofjclbrn a», uüD nennt bqiin bieSi)eile obec<br />

í£!;eiípunfíe «uf bor .^)üf)enfcotc ab (6)<br />

t^ohcnbunfto/ bicjcntcien über auf bet<br />

£>щ-фтг f f er f ca le •O.B..^tcfí>anííc»<br />

14. ЙВепп bemnadj ber 2)т*фте|7сг ï Je,.<br />

cinfê С1)(|»о1Ч|"фен ©cfájjeê F auf bei' Scale<br />

ber


97<br />

bei- üSiefpunfte ьоп O anttet N<br />

Sl;ei(e, unb bie фо()е 1 h auf bet (Scale bec<br />

4)ó[;cnpuncfe M S£l;crlc f a ff et, fo enthält baé ;<br />

èefáfj F fo 'üiel SSiftrmaafíe í', ale baê ^10*'<br />

buf t N . M auêbrítcft , unb fo шаге Ьепл Dui-ф<br />

einen SBiftrfïab, паф ber angeführten<br />

íung, atlecbingôetmaê in 2íbft^t auf Die iV<br />

íiplication ес1е1ф1ес.1, roeil man nunmd;c roes<br />

niglîenê fein D 2 wie in (7) ju Ьсгсфпсп<br />

Ь^•auф^<br />

Г5. eeffen mirb bie 2ínjaI;I N bet 'Ã<br />

yuníte, »юе1фс auf ben £)игфпк||ег Ьеб<br />

fá^cè fommen, cine gan^e 3ûI;Î fepn, Q§ ijî<br />

olfo noting, baf) bie Steile, mie Ol, ill,<br />

ЗЫП к. поф weiter abgethcilt mevben, wobei)<br />

man рф beim begnügt, jfben [о(фсп S£l;eií<br />

Öl, IJJ 2C. für рф in loÊleinerc д(е{фе Síjeiíc<br />

objufíjeilen, unb bie поф fídnern паф bem<br />

#ua.enmaûfje jtt<br />

1 6. ?í(íein man begreift, bnp bie £f;eiíe<br />

auf Oí, III, к. cigenílid) niфt einanber д1е|ф<br />

ffçn bùrfen , fonDern man foldje gleiфfaЙS паф<br />

ber formel d^TN (9. ï o) befïimmenmuf, wen«<br />

in ber SSiftrung cineê ©efapcâ F niфt einige<br />

5$íeí)ler cntfíeí;en folíen. ïDîan fonnte mmjmac<br />

fùrbieUnterabti^eilitngen аифс[пс Sonjïi'iiffion<br />

ougeben, attein fie ijî ju mtt(;fam un!) befd)roers<br />

lia), >alô bap man fie in ber 2íuoíibung anju«<br />

SRaçeri pr.ffifoiuetr. V.î£&. 0 U?C)l*


98 ==<br />

wetòtn pfïfgf, Ьа felbjï fdjoii fût bic<br />

Steile OJ, III, je. bic (§oniîmction(ro)etma8<br />

Ufügroirb, fo bûlb bic*g>))pot()eiHifen wie G V,<br />

GVI je. fo groß »erben, baß man 311111 ltb=<br />

f äffen betreiben, vit\lt\a)t mit feinem fji<br />

lié) gtopen (Síangenjirfel wfe^en ijí.<br />

17. Ше n?irb bemnaã) am bcften fc^n, bei)<br />

bft SSecfevíÍQung bec SicfenfcaleOR<br />

n>ieOI,.OII, ОШ:с,<br />

«ufjuftagen,<br />

3íífo шаге j.25. (n)<br />

01 = d<br />

OTI — d-/~2— d .<br />

OIII = dy^3 = d . 1,732<br />

O IV = d л/~4 = d . 2,000 '<br />

O V =<br />

fuffe ûlfo »oit bem Sftctafjfïabe ab bre<br />

rfílirt) einen Aí;eií o r =d, uní><br />

ouf bie Sicfenfcate aiiê O in I, baim<br />

1,414 SSbctíevon ab auê O in Ií; 1,732 ouô<br />

O in III u. f. ш. hjelcfyeo man аиф ol;ne ©tans<br />

Qínjti-Fel ЬаЬигфЬсг


1 8» £>&mif man nid;t<br />

£>tbnung паф, bie iutabratrourjein aller natût*<br />

11феп 3al;ten fflbjl ju Ьесефпгп, fo funn bajtt<br />

fDl3cnbeê^áfeír|)en für bie UuabrtttiuUCjeín<br />

bec er)ïcn ioo пойгИфеп ãafyím<br />

bíenen, benen b«nn аиф поф bic SBurjeln »o«<br />

5 5« 5 Зе!>пе().е11феп ; - fo weit ее nòt{)ig ijï,<br />

bcçgefúgt fmb.


Sctfcl bet<br />

Sohlen^ Don 5 su 5 3cl;ntl;. bis auf löO.<br />

N V<br />

~ö~r<br />

l "<br />

"l,c<br />

о<br />

2,5<br />

3<br />

35<br />

4<br />

4,5<br />

5<br />

5-5<br />

6<br />

6,5<br />

7/5<br />

8,5<br />

9<br />

9/5<br />

JO<br />

10,5<br />

il<br />

11,5<br />

12<br />

12,5<br />

1<br />

3<br />

; "^<br />

0,707<br />

l,OOC<br />

1,225<br />

1,414<br />

1,732<br />

i,8 71<br />

•2,000<br />

2,121<br />

2,236<br />

2,345<br />

2,449<br />

2,549<br />

2,645<br />

2,738<br />

2,828<br />

2,9 '5<br />

3,000<br />

3,082<br />

3,162<br />

3,241<br />

3,3 T " N'<br />

is"<br />

18,5<br />

•19<br />

19.5<br />

20<br />

20,5<br />

21<br />

21/5<br />

22<br />

22,5<br />

'<br />

6<br />

3-39.1<br />

5-535<br />

3,605<br />

2<br />

V><br />

4,i83<br />

4,242<br />

4,3°^<br />

4.359<br />

•4,4<br />

3<br />

2<br />

3


.•: •: юг<br />

SSiû" man пип bie Unterubfíjeiíungen won<br />

O I, l H, 11 III гс. auftragen, ("o rocit cê nótljíg<br />

tfî, fo faffe man auê obiger Safei bcr£)rbnuna,<br />

nad; bic£Uiubrafrourjcln 00110,5; 1,5; 2,520»<br />

alfo 0,7075 1,225; 1,581 гс. &í;eiíe beS<br />

S)ZcSab, unb trage fie auê O in mj<br />

cue O ia n к. íljctle hierauf jebcn 9íanm wie<br />

O m; ml; In; n l He. fut fiei) in 5 О^фв<br />

£l)cilo, bie íRáutne aber, mdd)eúberXl)inauê=<br />

gel;ci;, fd)lcd>f№i'g mu- iu ю glcid)c Steile. Sfl<br />

bec Sïïaapjîal) bië auf bic 3at)l N = 100 auf=<br />

gctvagm, fo tragt man t&nerforbci-ltcfycnSattcS<br />

r ur поф fia- N = 1 1 o ; 1 20 ; гс. biô N = 1 50 '<br />

auf, unb f t)ei(t bic erhaltenen 9îàume in ï o gleidjc<br />

102; 103 к. biê 150. Sauber ^iei- bicSE(;cilc<br />

fartou f lein auêfaUcn, fo láft man bie поф<br />

№citcrc 2íbtl;eiíung meg, inbem man bie S£icf= '<br />

yunfce ior,r; 101,2 гс. паф bem 3fugen=<br />

maape fcíjáí^t,. unb fo i (l Ьстпдф ber Sïiefena<br />

ftab, in fo weit er jiun ©сЬгаифе erforber?<br />

lia) ip, verfertigt.<br />

19. vSBieUrfcufye tüarum man bie ganjcit<br />

8l&«me 01, III, 11ПГ biê ol)ngefáí;r auf be«<br />

Xteti SSiefpunft, niфt ^д1с(ф аиф in ю<br />

о-1е1фс S£()eíte abtl;eilt, i(î, mil bicfe Sn=<br />

tfroaflen unter рф fclbfî ju |ипд1е1ф au^faHe«,<br />

ûl6 bap ciné 7Îbtf)eilung berfelbcn in д1е!фе<br />

Uf;eilc П1ф1 t)ieйeiфt einen сг()еЬ11феп geiler<br />

@ з im


im SSifúen fotájer ©efágc, bereit<br />

nua) niá)t bie auf'ben roten Siefpunft gctyt,<br />

rerurfadjenEonnte. Sa roolltemanbie$£iefen=<br />

fcole «enigjïenê bie! aufN = io пофgenauer<br />

»e rfcrtigen, (o mußte man bie ffiertfye »on<br />

fût äße einzeln 3el)ntl)eiUÍ)en вон<br />

Ьегефпеп unb aufítage», aber baê mógte<br />

jt)ûl)t ctroaê fur ju láflig flft;altcn werben, imb<br />

barum begnügt man fid)-bloß mit bem<br />

fahren (18)1 tüddjee benn аиф fùc bie<br />

^álle l)MàuQ\iá) genau t (i. SP N großer tíl§<br />

loo, fo n)aфfen bie Sluabratwuïjtln fo д1е1ф=<br />

fónnig, bap ее nui- nôttyig ijî, fie fur ю ju<br />

10'ffiiefpuniten ju Ьегефпеп «nb aufjutragen,<br />

itnb bann Oie Heineren Sb, eile паф (i8) 5«<br />

beflimmen»<br />

20. Um Ьигф eín§8c^fpict ju cvtáutetn, №te<br />

gvoß btê J«ttt roten Sicfpunft ber geiler feçn<br />

würbe, roenn man bie SRáume 01, I U, IIIII<br />

felbfl аиф unmittelbar nur in io дМфе Steile<br />

ubtíjeilte, unb niфt паф (i8) поф befonberS<br />

fcte mittlern fünfte m, n, o, p n. bcpimmte,<br />

fo ffç 5..SS. N—4, fo ijl für bicfcn Sßertl/<br />

î>ie 2)i(lan3 OIV — 2,000, ober far N = 5<br />

tie £>iftan& OV = 2,2365 alfo O V ~ OIV<br />

= 0,236 = IV.V; teilte man alfo : biefe6<br />

SnteroaU fфíeфí>^)og in ю $leid)t 5Sf>eile,<br />

fo fame auf ben $unft q äшifфen IV unb V<br />

-^í — o.IVio,


= 2,1 1 8 Hingegen паф bcu Safct bie 3aí)l<br />

2,121 , пк1фс von 2,1 1 8 nuc urn 0,003 «n*<br />

tetfcbicben ijl. Êê erhellet tyieraue, bap e$<br />

itm fo mei)t &т1апдНф i(î, bie aufbcnioíét»<br />

Sicfpunít foígenben 2Seïtl)e nur паф bei* SDcbr<br />

Jiung bcc ganjen 3ol;lcn b. l), fúc N bloß =<br />

.cjner ganjeitSa^í, aufjuírogen, unb bann bie<br />

erhaltenen Sntfwalie auf bec ©cale bloß tri io<br />

gleise Steile<br />

2г. 3í«cê fômmí olfo be>> ber SSerfetfu<br />

fß Sîifirfîabeê auf bcn 2ßcri^ ber 2an*<br />

Ofn:6inívcií d (4) an, n>eld)e man fût ein gegc*<br />

SSifirmaaß f , «cd; bec goimel (5)<br />

я /~ 4f<br />

^=чГ-<br />

Botitc man j.33, ben SESertÇ» »on d fût<br />

baë G5óttingifd)c £utartievgefaß (§. 13. e.) bef=<br />

fön 3iU;alt £=50,592 tarifer ßubifjoHl i|ï,<br />

beredten, fo l;atre man паф §. 13, 6» baê<br />

bocíigeK= f gefegt,<br />

log f =1,7046884-<br />

Iog4=o,6o2o6oo<br />

2,3061484<br />

logTc= 0,4971499<br />

1/8089985<br />

bimbict mit 3)0,6029995= log d<br />

alfo d=4,oo865>atifet:3olí*<br />

©4 аз«'


22. Um nun bie фо6еп[са1е ab (13)<br />

ïia)ftg ju jeidjnen, oonber паф1;ег bie ЭЛаа^е<br />

für bie Siefenfcale abgetragen werben (17),' fo<br />

ifí eè nid)t rat^fam, ben(2i)geftmbenen2Bevti)<br />

furd, einzeln auf ab oon o nad) ï, won r<br />

паф 2 u. f. m. aufzutragen, weil bei) einem<br />

fold)tn 2fufti-agen .einjflnei 1<br />

(biiicf'e, П'ф fíeinc<br />

^cí>íri- f e í; u leidjt f)áufcn, fonDcrn uif(meí;v ein<br />

S3iflfad)eô uon H ^.^0. Daê gunfiid)c §u be=<br />

red)ncn unb atifi«íra,qen, unb bie erhaltenen<br />

éRáumo in 5 gíoid)e Stjfiíe cibjuttjeilen. 9íuti<br />

ijl fúr obigcn(2i)i3ofunbencnSScvtí)»on d bag<br />

§iinffad)c ober 5.^ — 20,043 ^arifeu 3otte<br />

= 1'. 8".o'",5i tarifer SDuobecimalmaajj.<br />

SKan trage Ьетпаф auf a b von o nad) 5,<br />

»on 5 nad) IQ u.f.ro. immer ï'. 8". o'". 5..<br />

tarifer SKaap, unb t^eile bie erhaltenen<br />

éîatime in 5 gleíd;e Síjeiíe, fo erl;ált man bic<br />

^oljenpuni'te ï, 2, 3.... ridjtiger, alewenn<br />

man nur fd;íedjíí)in ben 3B?rif> »on d einjeín<br />

«афе!папЬег auf a b Eingetragen í;átte. gùc<br />

einen foíd)en Síjeil »erfertigt man alebann поф<br />

befonberê baê SRíbialftdb^en (6).<br />

23. einen SSiftrftab wie (13) pflegt man<br />

in ber 2íuéúbung feiten über opß fang 31»<br />

тафеп. 2)ie^ó(;enfcaíe ouf i(;m würbe bann,<br />

für ben (21) gefunbenen SBcrtf) oon d, bie auf<br />

ben iSten ф6í)ínpunft gcljen, unb bie Sie*<br />

fenfcale bie auf ben 324Jlen Siefpunft, weit


а.\Лз 2 4 = а - 1 8 = 4' 1 8 = 7 р -'" = 6 ' iff,<br />

toenn fût d Ыор 4" genommen roerben. @ã<br />

»erben inbejfrn feiten (o gtofjefêlefãfjcjuoifti-eit<br />

Dorfommeu, bafj e'a noting feijn füllte, Ы'сЗлсг<br />

fenfcale fo »dt ju ctilrecfen, boren Steile<br />

benn am (Snbe аиф ju f lein auffallen, um<br />

geípórig genau bcm Зше^е bee SSificenS 31»<br />

ciufpredKii, inbcm ein foid)eê Sïfteiidien metyy<br />

ober »eniijer, bt\) bei 1 S8el1tmmuiT.g bee Surd)mciferö<br />

l k eineè ^u »ificenbcn ©ffájícáF, auf<br />

bcn barauê abjiiíeitenbeiiSn^alí fdjo» betcad;i=<br />

lid;en Einfluß í>aí.<br />

@o шаге д.25. fíiu N=324; V^N^iS<br />

íinb fût N = 323; V N—17,972; alfo bag<br />

Sníecoalí oom 323Jîen biê jum 324ÍíenSiefs<br />

ï>unft = d.(/'324. —-/*3?3) = - d. 0,028<br />

= o/ii23on = r/3'einei'^)anffc8inie; içcnn<br />

d=43oH gefegt wirb.<br />

3îeid)te bemnad) bei- Sui'djmeffeu Ik beô<br />

©efápeê F biö auf ben 324ircn Äiefpiiiift, unb<br />

bic^ôljelil bis auf ben loíeti -^uiifí bei' фо;<br />

Ijenfcaíe, fo^uúvbe baê Oefáfj F —324.10<br />

= 3240 Sluavticren. Ãónnte mau nun abec<br />

fût einen ^el;lev uonof;ngefá^i' г,з tarifer 8inie<br />

auf bei-Siefenfcaíe nid)t gut fîe(;en, obéi-man<br />

^áttc aud) ben ©unfymefjei: Ik j. S. nur ju<br />

323 Siefpunfíen angegeben, roic f old) ее f/ф<br />

lfid)t fïaugnen fónnte, fo fôúvbc- man (íatí<br />

3240 Sluavticre nuc 3230 befommen, unb<br />

©5 '


atfo ben J3"!)ftlt unt loSuatfiere<br />

ongcben.<br />

24. £)í;tigead)íef man nun in bcr<br />

ubung »icíleid)t einen geltet ju ®i:te fyálf , bet<br />

nut ben 324


n, ehigmcfyíft finb, bie 3,nreri>aïïen bet<br />

SSicfpunftc 'оиф fet)ï balb fo fiein rocïbcn, bafi<br />

eine '2íbíl)eilung bcrfelbcn in ю Síjeiíc nad)<br />

(18) nid)t einmal)! bequem mel>r jïatt fmbet,<br />

unb man ûl{o bicfe Sicile tnii|îenë [фон blo^<br />

наф bem 3íugenmaopc n>ii - b fфà^en muffen,,<br />

wenn man anberß bte SEiefenfcafe niфt burd)<br />

gacju iial;c jufammcnfaüenbe £(;c;lpU!iffe fuc<br />

bie Äueftbttng unbcv^uem тафеи \viü, jumül;i<br />

ba biefe Sf;eilpunffe Ьоф eben nidjt [cl)i- fei«<br />

fcyn burfon, wenn fie fid) bei) bem l;áufú<br />

gen ©еЬгаиф bec SSifiïfiabe titelt felju balb<br />

abnujjen foUcn. ©o i ft j. И. boô' 3«íft=<br />

vatí йот Sofien biö jum 31 lie« Siefpunut<br />

= d(^3t — лГзо) unb alfofucd = 4"(at)<br />

nur = 4 (5,567 — 5,477) = 4 . 0,090 =<br />

0,3630!!, alfo fd;on fo fiein, ba|| man bic<br />

3ei)ntf;etlc bauoit шо{>1 lieber nad) bem 'tfugetis<br />

maape fdjágen, alo fie unmiííelbiic auf beti<br />

©tab fragen илгЬ. фоф^епе míitbc man eiîï<br />

foíd>eê Snffi-'üill etwa nur nod) «iimiffflfcar<br />

auf bcm ©tabc ^albiren, um i 1; n п!ф^ burd)<br />

gar jtt viel Síjeilpuníte unbcutlidi ju mad;enj<br />

2ílfo nur bei) SSijïriïàben, iuetd;c anf î)J<br />

ï»eub«n/ wvbmaii bie SnfcvönUcn ber entfenis<br />

tcvnutcfpunfte nod) in f (cintre<br />

20. (St'nigc l;abru bai;er, um auf einer<br />

Siefenfcale propere Sufccoaílcn 311 frí;alf«i; ale<br />

bei;


ficinfii 9Jîûûf!ie (3) i» einen (Sçlinber won gleichet<br />

unb SBîifejU wroanbeln, fonbern wel=<br />

in einen (Swlinbet, won einem betrádjtlid)<br />

jDiirdjmfffer, unb biefen SDuidjmeffec<br />

uíêbann ale cine i ! àngenciní)oit d bct) ber (5on=<br />

ftrucfion bcê SSifirjïabcë паф (ю) jum@njnbe<br />

gti 'legen, 3- 23. öS f c i) f in ein ©efaß ju<br />

»cmanbeln, bcffen £>игфте)Тос d = i gug<br />

5= i23oßfcy, fo würbe, wenn man bt'e<br />

be|fel6en mit h bt/jeidjnet<br />

i*d z h = íb. Í). — 7rli = faifo<br />

4 4<br />

4f f<br />

Ъ — - == —<br />

f in GubifjoIUn gegeben i(î.<br />

. 9îunm'cf;c roáce паф (4) fût Ьй б ju »ift'r<br />

tenbe ©ffeß F<br />

. „ Da H r<br />

obecF=- ---- f<br />

d 2 h<br />

6ê i(i alfo bcgceifli^í bap menn man je|É<br />

d ato eine ßangcneinlprit fur bieS3e|îimmung<br />

beê 25ui-d)meiJevê D betrad)íet, unb Ьаспоф<br />

einen aJificjlab паф bem 85«fa^ren (17) aufs


fragt, b.íj. OI= iftuß, Oil ==1,414 Sup j<br />

0111 = 1,732 gup к. nimt, í;ieraufeíne,|)óí;en=<br />

fcalc üfi'jcidjnct, worauf bie für h gef<strong>und</strong>ene<br />

(Skoffe li= - Solle ale Sângeníjeit jitm<br />

36 . n<br />

OBrunbe gelegt -wirb, mau alèbann ebenfalls<br />

bon Snl;alt beê ©efâfcê F bebmtnen wirb,<br />

wenn mau bic bccben 3a{;len N unb M mit<br />

einanbei- muUiplicict, bevcn crjîcve N bie 3£n=<br />

gai)l bei- Siefpunctc auSbtitcit, mcld)e auf bcn<br />

25utd)nieffïc D i'cmmen, unbMbie 2injal;l bec<br />

фо1;еприп»е, ше1фе auf bie Jpuí;eíifouimcn,<br />

»спи man ftc auf Ье1-фо1)еп|~са1ст?([еп würbe.<br />

giir Г. -=-50,5.92 ^arifei- CSubtfjott (21.)ïdmc<br />

fùv jeben Sl;eil h bec


iro ' .<br />

Snfetöutt würbe — ^f^b—^f35 — 0,034'<br />

=0,843,0(1, alfo immer поф grofj genug, um<br />

auf bem (Stabe eine unmittelbare tfbtfjeilung in<br />

io fleincre £í;eiíe jujulaffen. gajt mürbe matt<br />

•aber nunmehr fúr bie erften Snteroalíe O J,<br />

III,ic» aud) bie 3ßertb.c von V~ N (i6) fût?<br />

N=0,1} 0,25—1,1; 1,3 2C. beredjnert<br />

itnb auftragen muffin. 58 o n N = 3 апдегсфв<br />

net, wirb bieö aber fcunn mebr notfcig fepn.<br />

27. ^ßftbingS ivfpart man «ad) bem Жег»<br />

fahren (26) bie ЗЗегефпипд utib 2i«ftragung<br />

einen fo дсфп «»îeng« won Siefyimfíen, aí§<br />

îiud) finer fleinír» l'ungcneinfjeit bet Siefen*<br />

fca


iiid)f uófíjia, «)0f, »cil, menti bie @mí>eií bit<br />

•iJóÍKnfcaíc аиф — S ifî, biffe $ói)enfcaíe fo»<br />

cjlcid; felbjî wie in (17) juin îfbtvagen bcï Sie*<br />

fenpunîte gebraust werben fann.<br />

29. Um bei)m SSift'ren einen Siefejijïab<br />

gûn$ ju. ecfparcn, fo Fann man аиф, «m î>ic<br />

b.uabriïun3 beê ®Hi-d;mcf]ifv3 D паф bfm<br />

58erfa(;ven (7) ju ocrmeibeii, ftd) bfr£luabvate<br />

tafeln bebienen( bic ma» i)in unb miebfc in<br />

©ammlunßen »on Safeln blé ouf bie 3aí;í<br />

looo oorftnbet, №0 ma« benn jebeê £lttabi-at<br />

won D etwa tutu biê auf bic .£)unberft[;eiíd;m<br />

nimmí, umbic9JíuítipticatJon, »Delete паф(;сс<br />

mit ber jpôi;e H »orjuníí^mcn ifí, nfdjí unnós<br />

t(;i(jfi- SBeifc ju crfdjiucren. ginbf í man j. 25.<br />

auf bec ,g)ôí;enfcale ben iDurd^meffev D n>ie in<br />

(7)^=6,43, fo fiid;e man in ben íluabrats<br />

tafcín baö iClitabvat won 643 = 413449,<br />

fфneibe baoon 4 iDecimatfictti-n ab, uieil D<br />

nid)t ber ganjen3af)l 643, fonbecn bem ©e=<br />

cimalbvudjc 6,43 cjtcid) i\t, unb behalte fûc<br />

D 2 nuc2®ccimal(îeaen, пстИф 41,34, шс(=<br />

d)cS- ban» mit ber фо1;е H nutítiplicict, bcti<br />

Sní;alt F menigftenê fo genau ato in ber ЗСией*<br />

bung nòti)ÍQ i|r, geben пжЬ.<br />

30. Um aÏÏe SRultiplicatiöit ju a-fparen,<br />

itnb bic 93ei-ed)iiung bcô 3"()alfeô iineS ®efa^eß<br />

bloß auf fine 3fbbif ion 511 bringen, (jat<br />

ma» aud; (ogai'iíí)mifd)e SSifir


ftábe anreiben, beten Шппф1ипд auf fols<br />

genbcit. (Sïùnt'en beruht<br />

9)ïcn [ифе fluö ben Sogartffjmetu Safein<br />

becSrbiiung nach, bicSafjlcn/ гое(фе gíeidíjen<br />

!ogai-ifí;raifd;en Siffcrensen entfpredjen, j.S.<br />

bei£)íffereiia 0,05, fo roúcbe bee 2fnfanQ I<br />

3aí;leiiríil;e ллу|'»(м/пЛИ — л- l 3,,bín,, ,<br />

0,05<br />

O,IO<br />

0,15<br />

0,20<br />

-0,25<br />

°/3°<br />

°'35<br />

0,40<br />

°/45<br />

0,50<br />

°-55<br />

0,60<br />

0,65<br />

0,70<br />

0-75<br />

0,80<br />

o,85<br />

0,90<br />

0-95<br />

1,00<br />

iy05<br />

1,10<br />

id5<br />

1,20<br />

Î-25<br />

1.30<br />

»f 35<br />

áafclen<br />

1,000<br />

1,122<br />

1/259<br />

1,412<br />

1-585<br />

ï'778<br />

1/995<br />

2,239<br />

2,512<br />

2,818<br />

3/ l6 3<br />

3-548<br />

3.98 í<br />

4-4 6 7<br />

5,012<br />

5,624<br />

6.310<br />

7-079<br />

7-943<br />

8-9 '3<br />

10,000<br />

11,221.<br />

12,590<br />

14,126<br />

15-35"<br />

17-783<br />

19-953<br />

82,38?


3t, Шп neíjme man bm SMatflefct d,<br />

ЮС1ФСП mau иаф ber gormel (3) bmfyntt<br />

I;abe, unb trage ijjn (Fig. 6) ale Sint;cit ouS<br />

a in b-, l;ierauf nel/me manroeitec bct iOubnung<br />

паф ac=i,i22; ad—1,259'; a e<br />

—1/412<br />

u. f. tt). wie bie 2Sertí;c y in bem, angeführten.<br />

Sáfcld;en auéweifen, ju iUftd)cm 3wcc£c matt<br />

beim ben ©iametcc d = i in 1000 gleiche •<br />

5S(;eiíc ubâctf)eilt í;aben mup, 9)îa<br />

í)ierauf art bie ^unfíc b, c, d, e :c. bec<br />

tiling паф, bie2ogavitt;men »опаЪ, а c, adjc*<br />

b. I;, an b bie 3aí;Io, on c bie 3af)l 0,05^<br />

ober [rf)lfd)troeg bie 3aí)l5, an d bie 3aí;l<br />

0,10; obci 10 u. f. re. №íc bie 3al;Ien bec<br />

i?og


mitï, bie Sogarifymo» j.S3. 0,06-11?<br />

0,0612 2C. jugcfjomi würben.<br />

32. Um nun mit einem foídjcn Sogavitl;*<br />

ïnen|îabc ein cï)linbnfd)cê ©efaß F (Fig. 3) ju<br />

»ift'ufn, fo bebarf ber SBiftrcr nur поф eineS<br />

4Júífêtáfeld)cnê, weld;c6 bavin be|M;t, bap со<br />

bie Sogavitljmen aïleu 3al;lcn biô Ijodjjïenâ auf<br />

bie 3aí;l IODO eníí;áít, weil »oí>í feiten ©e=<br />

fápc íibec loooSliiavíiete ooec S5i|u'maa{je f<br />

gum SStftccn woïOommcn, wobei; со beim l;in=<br />

lángtid) ift, wenn fciep S£áfeld)cn bic 2ogariíl)s<br />

men nur biê jut 1 4ífii 2)ccimaí|lelíe etifíjàU, ba<br />

cê benn vielïeid;t nitï einen Sîaum von ein<br />

»aar Süuai'tbiattecH einnehmen tnuvbe.<br />

Soil nun baô ©cfafî Fuiftret tuetben, fo<br />

unievfudje man, it)ie viel£i;eile bee S<br />

menfcaleat, üOit;ian.c)ei'ed)nct/ auf<br />

wcffeu 1k = D; unb auf bie фс1;е lhc=H<br />

ïommen. ©efe^t 1k reiche auf bev gcbadjtett<br />

©caie, »on a biô auf benjenigen C)unfi, weis<br />

d)em bcr?ogarííl;mco/7i23 cnífprcdjen wúrôe,<br />

itnb bic фб!;е l h cvfíuccfe fid) von a bi3<br />

an ben Ç)unft 0,9756 bet (Scale5 weil nun<br />

"log F — 2 log D 4- log II (5) fo abbii'c bei 4<br />

SSiftveu üuuSafyl wtldje auf bie фо()е 1h gc=<br />

ïommen ifî, jweijmal;! biejeuigc wcl^e auf be«<br />

Уа' l k fam, nemlid)<br />

0,9756<br />

0,7123<br />

0,7123<br />

2,4002 iinb.


Unb ftidjc bie ©umrne 2,4002 in bem ^ùlfôa<br />

íáfeldjciiouif, fo mcvben juimd)fi 252 Quartiere<br />

obéi- SRaajjgcfúpc f auf ben Sntyalt F foramen.<br />

33- ©old)e Io3ariíí;mifd;e SJifirfíábc miÉ<br />

einet- geringen 'tfbanbevttng in 9íúcFftd)í auf<br />

bictftf, mie bie 3aí;len auf bie ©calf gefcbrie=<br />

ben werben unb baS .gmlfêtáfeldjcn eingendjret<br />

ijî, i;at mein SSuter im matfyeinatifфсгс<br />

ЗШаО (Äugeburg 1745) auf Tab. XV. ans<br />

gegc'o« n. Ш an f. ciud) •lötonemat^c m a==<br />

tifö;c 2Всг!(фи1с, (i7i2.) (S.6g, roo<br />

tiefe 'Ä'vt Ьеб ffiifirenô фт. ©üuüeuf jus<br />

ßcfd)viebcn wirb. 2fef;nlid)e ißorfd)riftcn er=<br />

il;ciif aud) фсгг .®i ;<br />

; in ber Encyclopcdie<br />

iïit'tliodiqiH'. (Paris r 785) MulheinaLiques<br />

unter bem 7írlií'el J.-ui»-eagc.<br />

34. SÜi'il in bem obigen £áfeíd)cii (30) bie<br />

Sogai'ii(;men x um glcid)c 35i|TeveiiÄC-n fortgc*<br />

t)cn, fo ijí fiar, bafj bio il^neu enífprecljenbe«<br />

2al)lcn y eine gfoniríTifdjc ^rotjvfffion auêutad;en.<br />

.^iereitS folgt ben,n, ba^ bie einjelncti<br />

Sntevouílí 'ocr Scale а t olcid)fallö tiad) einer.<br />

gcometrifd)cn ^Jroßvtffion fovtrjcl;cn, unb bal;cu<br />

fci;C baíb fo groß tucvbeu, bafj \ve\\n jobee cuts<br />

jelne S'iti'roatl in 5 gíeidjc Sf>eil?( unb banit<br />

jeber fold)er S^eil wieber in ioaí>qetl;eilt >v»orr<br />

ben ifí, bie (£ c!) à ç u n i) uon nod» fícincrn S!)ci=<br />

len fid) o(jni\9?ïul;c, unö mit tyinlángíicher ©c*<br />

nauigfett wirb OewcrfftcUiqcn laffen, fo b o pi<br />

fy 2 mau


îi6<br />

wan i» einer íogatiífjmifcÍKn ©róffe,<br />

. 0,9756 im vorigen 23 n;f v t e íc (32) nid;f lcíd)t<br />

lim cine @inl;eit in bei- íc£fen Biffer jur red);<br />

ten unficí)er fei; n wirb, ©efc/tt tnbe^cn, ma«<br />

tyabc feu>fï um 2 [о!фсс S'l;ciíd)en, fowoí)! itt<br />

bcr. фб1;с alo in bem íDurdjmcffcr bcê ©ffá^eS<br />

gefehlt, wnb olfo fíatt obígcuSaíjlen 0,9756;<br />

0,7123; bic abj5cànt)erfcn 0,9754; 0,7121.<br />

genommen, fo wíirbo man fíaít obiger «Summe<br />

2,4002 je^t 2,3996, wifOiii jíaít beê ání;aít§<br />

»on 252 Quartieren jeíjt beijnol;c 251 .£Utar=<br />

tiere erhalten, alfo nur i ílitorfífr wenige^<br />

n>eld;eê fur oie 2fuoúbung ganj uncrl;cblid; i|h<br />

35. uJittr far tie fícincfn Snífrwftífe am<br />

2ínfaii9 ber ©caie, »ufivtc eS fcí)iver (jalten, itt<br />

ben lcgarifí;m,ifel)en Sïïertljen x, bic Siffírti<br />

bíê sur 4ten íDecimalfíelle auf bcr


juni çpitnf f 0,5725 bie


f feinen ©cfáfkii, j. 23. foía)cn, bie nicíjt ú&cr<br />

loo&uarfiere enthalten, an^uroenben i|î.<br />

38- S3ei) bem (ВеЬпшфе beë geivòí)n(id)eu<br />

SSificftobío ergebt fid; nod) ein Э3еф1;геп,<br />

ben S ni) û It bç3 511 infirenben Фе=<br />

f à fie ë ebncSJhtítipli cation §u fi n =<br />

beiu 2£enn mau fiel) ju'mlid) eine фо1;еп=<br />

fcaíe (.3) neben einer Siffenfcale gebenft, wie<br />

folcbeö big. 7 abgebilbet i|í, (o i (l auê bem<br />

iiefjetrgen.flar, bafü ben fünften ï, 2, 3, 4, 5<br />

bci'^oOcrifcale, nuf brc Siefenf.cole cnffpred)eii<br />

»urDcu bie Çpuncte J , 4/ 9, 16, 25 K. n>eld)e<br />

3iit)len Die üuaörate uou jenen bcu фо1;еп(са(е<br />

ftnb, «n.b faß uberl)uiipt jcbem anbern ^>unEt<br />

bei- ^óiKiiícoíe aüemal;! auf ber SEiefcnfcale<br />

' «in ^uurt c)îrípriфt / fceffen 3al;l baê £luabrat<br />

von bevjnii.qon i|î, wtid)t Dem fünfte ber фо=<br />

I)enfcate<br />

t bemnad) bec iDurdjincffec eincë gu<br />

»tfiïenben ©efápeé reiciie auf bei 1 Siefenfcale<br />

biê an ben $>unFt 26,8) unb bie фо(;е beê<br />

©efá^eê auf ber ^ól;cnfcalc biâ an ben tyunU<br />

14,6. S?on biefeit bei;ben 3íJÍ)len nefimcnian.<br />

bie^áífteis^j 7,3 abbive utib fubti'af;ire fie,<br />

fo fyaí man 20,7 ; 6, i . Siefc beyben 3ui;len<br />

futí)e man auf bet Jpóí)cnfcale auf, fo finbet<br />

wan auf bec SSiefenfccitc bie entfpvedjenben.<br />

429 unb 37 (Die ío«imultt;cile п)едзе=<br />

laden),


l IQ<br />

íoffcn), №fíd)í »on cinanber abzogen fur bcrc<br />

3nl;ai,t ícê ©cfàpeê 391 £Uiaríterc geben.<br />

Sec Semeie blefei 1 SSocfdjtift gvunbct ft'd)<br />

barauf, bap menu man won àtoet) 3uí;íen g. 85.<br />

26,8 uub 14,6 íí)re fyalbe @umme 20,7 unb<br />

í;alOe íDincrenj 6,1 quaDrict (aífo bie be«<br />

iptinftenso^} 6,1 ber,£)ôí;cnfcuíe; cntfpi-ефспя<br />

ben fünfte ober Зд&1е» ber Kiefenfcaíe aufs<br />

fud)t) ber Unfevfcfyieb biefcu £ntabi'uíe, bein<br />

$)robuFt beu »oi'ôcflebeneii 3al)ícn 26,8 uno 1<br />

14,5 gleid) [ei)n rnup/ unb eben biefcê 4)co=<br />

bufí bvúctt bcn Snl;alí beö ©efapeê auê. (14)<br />

39.<br />

fcfyvift fòuníe ben SSifirevn bic n id) t muífiplís<br />

tive» fótinen, reoí;l bcaudjbai 1 fei;n; in jcbein<br />

gaüe mi r b man abw ein yaar 3^f;.len mie<br />

26,8) 14,6 gefd)minbei- in einanbcr.muííiplb<br />

ciren, ale i\)t( Rafften nehmen, unb bie ií;rec<br />

©umme unb iDifferenj entfpced)enben 3al)(ctt<br />

auf bev Siefcnfcaíc auffudjen. SBttl man eins<br />

«iaf;lben SSiftreun fo wenig jumutyen, bap ft'e<br />

ivid)t einmal)! [ойеп muUipliciren tonnen, fo<br />

Ief)vc man fte lieber bcn ©ebraud) beê logavif^<br />

mifd)cn SBifirfh&eS, ober l äffe fte ju (old;en<br />

lieber gar nid;t 5«.<br />

40. Sftan I;at поф SSiftr(ïabe, roctdje ctt=<br />

btfcí;c SStfirftábe genannt roetbeu. SÄau


fe|e in obiger gomei (4) ttemïid)<br />

D* H *<br />

F =; — , — ,f<br />

d' 2 d<br />

bfê ©cfáfjfê ober H = mD; fo<br />

D;H = i:m oaë 3Serí)álínip beê<br />

wetecê jur ^óí;e,bcê ©efàpeê ouêbvûcff,<br />

D 3<br />

ba? (53 e fá p F baê SSiftrmaaf f fo oft<br />


fur N = I<br />

О<br />

з<br />

4<br />

5<br />

6<br />

7<br />

8<br />

z=r.d =d<br />

2 = Й. 1,259<br />

= d<br />

- * ' 443<br />

d V"4=d. 1,587<br />

з<br />

d y 5 = d. 1,709<br />

s d V~ó = d. 1,817<br />

т,<br />

s i ã y 8 = ^- 2,OOO<br />

U. f. ГО,<br />

Í2I<br />

SBcv biofc3íc*niinQ weiter fortfe^cn witt,<br />

fid) bag» beê Sáfclcbenô bcr Gubifburscln allée<br />

3al)len biô auf too bebicncn, ше!фсе in Ж 1'з<br />


122 .<br />

von ï пай) 2.; «on 2 пай) з u. f. w. поф tt>eü<br />

teu abgeflaut UKïbca fõimcn.<br />

43. Jgjï tutu j. S3. ein ©rfáfi F (Fig. 3) gu<br />

»iftcen fui- rocltlKô in (40) m= r ; aljb D=H<br />

Wave, [o barf man nur осп Surdjmcffec beffeU<br />

ben Ik, auf ben (42) cv№ál)iitcn9)íuaf|ial) auê<br />

o in k tragen, unö Die bcp kfiel;e»be 3-?l;l wirb<br />

foglcid) o!;ne ivntrvo Med)iuing ben Suivit bcâ<br />

(^efápeê, nad) bem j u r o:íní;eit ano/nommcncn<br />

SSificmaapc f auêbvíufcn. Sb i e fé f ï?iaa{jfiab<br />

tourbe alfo ubcrí;aiipt ^ur SSiftcung allée ®c<br />

fápe Dienen, bereit фб1;е bem Surd;mejfeiî<br />

glcid; i(l.<br />

44. 2í6cr f ú c ein anbereê 2Seri;aifniß bec<br />

фо(;с gum íDurdjmfíjev, b. í), raenn ш nid)t<br />

— 15' »würbe man bennod) eine SKultiplication<br />

nòfyÍQ {;aben, bcn S«|)ftlt F gu ftnben. SJÍatt<br />

würbe ncmlid) bie 3al;l, roeldje fítr ben !оигф=<br />

incffcr l k fid) auf bem SSifírflabc ergicbf, nod)<br />

raií m multi^lifiven muffen, ttm F ju befom=<br />

meu, ше1фео jrjar fiiv ben gall, »venu m cine<br />

(janje 3aí)l unb nid;í gvop ifí, eben fo.be=<br />

fdinjevlid) n\d)t ware, jebod) fíir anbci-e gâlíe,<br />

biïfcm SSifirlîûbe feinen großen ffiovjug »ос<br />

onbereii bereilô angcfíiljctcn ©toben егфеИе«<br />

würbe.<br />

45- Snbefïfn fann.bícfí MultiplicationЬигф<br />

foigenbe SSctcadjtiingín, аиф auf fine bloße<br />

?(bbition gebvad;t nxvfcen.<br />

Set


— • -*-C)<br />

ffiîfit bag ^robufíD2.II bonSn&alt Ьеа'<br />

(5jcfà[icê F пдф bem jut Crinf;eit angenommen<br />

neu SSifirniaajje l' auêgebrúcEt (5) imb<br />

(H + D)3 — II 3 + зН=. D + 3IID 2 + DÏ<br />

(H — D)s = Из _ зН=.В + з'МВ 2 — Ш<br />

fo íuirD<br />

(H -f D)' + (li—D) 3 ;= 2. H s + óD^.H<br />

2Clfo<br />

D-II obet F = • L -T —<br />

Demnach ware bci'Sní)ttIí F buïd) laufcr<br />

fel<br />

. Sßeit nun bíc 3em cubifcbeiï<br />

SSiftvfïabe gc3dd)notcn фс(;сд[со(с о v (13)<br />

ttorlfommon, ft) moffc man D tinb H mit bec<br />

фб!)сп[са(е, abbire íl ttnb D, imb fubfraf)ivc<br />

аиф D осп Л ; fuAe fjicrauf ln'e Sial;icn Hi D<br />

«nblí — D, uiifber.r-)ol;ciifcalc ovauf, fof;at<br />

man «iif 'bff barncbcn boftntiid;c» cubifd)en<br />

(Scale ог bif SBiirffl von li-i-D unb II — D.<br />

®an» f u eye rcon аиф II auf bei- '^oijenfcaie<br />

ouf, «m bavneben auf bcr cubifcl;cn ©cale<br />

ben SSiafel von II 511 cvl;altfii. Son bcu<br />

bee crften bci)beu SEuvfct fnbtcal;ire<br />

baê boppelte bcê lectern SEuvfcíõ, imb<br />

bi»ibive ben 9îc(ï mit 6 , fo í;aí man ben S«=<br />

i?alt


att b:S ©cf ; :f:i'ê F [o genau alo ií;n ein 83 U<br />

ftvflaí» biffée 3£rí gcbín íann,<br />

46. Sill ein SBifirer Gubüfafefn bei) ft'd)<br />

fuhren, fo £a «n ci Ьигф biefe bcn Suçait nod)<br />

genauer erhalten, üßitr bûvften bei) bem ®c=<br />

braudjc-bcç ge«ól)níid)en Gubiffafcln, bicnicí)t<br />

ïtber bie 3al)t 1000 tyir.auêgeíjcn, bie 2Bevít)e<br />

von H unb D nicht fiber ;-iBiff"eni (bieSccimalfictlcn<br />

mit ciiigcveríinct) c!ït!)alteii. Son jcbcnt<br />

SSùvfcl, wclfí)ei- beim in bcn S n fel« aufgefucht<br />

»irb, fdjncibet mo« »on bei- red;ien .g»anb<br />

orgcn bit; tin f c breymnl)! [o viel ©ecimaíjicflen<br />

üb ale bteSBuräd entrait; bcl;alt abei- otêbana<br />

»on biffe«2}ccimalftcilen beô aiifijefuc^ícnSSBúvs<br />

felS 1)6 Ф il en о 11UL- î)lc 3 WC 9 «ad;jîiii l;inieç<br />

bem ßomma,<br />

Söare á. 23. H = 9(23j D = 5,11 gefun=<br />

bcn wocben; fo ijí H + D — I4,34î H —D<br />

= 4,12; »eil H + П Ijier f d) o n 4 3ifíem<br />

enthalt, fo fud;c man nur ben SBûufel »on 143 ,<br />

auf, unb man ft'nbct fur 14,3 bcn. SKíirfeí<br />

2924,2075 mofur man nur 2924,20 fsêí,<br />

^icrauf ben SBucfeíeon 4,12'= 69,934528,<br />

iwofúc man nur 69,93 nimmt. 6'пЬПф ben.<br />

Ssúcfel won H ober 9,23 n>etd)cr ber 3al;l<br />

786,330467 gleifl; if}, fîatt n?etd)er man nur<br />

786,33 nimmt, wouonbae -Doppelte 1572,66<br />

betragt. íDemnad; bcr Snl;alt bcê ©cfájkS


ï==-. 125<br />

j, _ 2924,20+69,9 3—1572,66 1421,47<br />

~~' 0 6<br />

= 236,91.<br />

47. ЙВепп F ein ci>ïinbrifd)cô (Sefáfj bf*<br />

beutet, beffen £hird)rnè]jcr juu фо1)с obec<br />

l):ll.= i:m, fo tann mär, einen cubifdjftt<br />

Sifu-jîab oei'fccfjjjen, > rceldjei: butd) feine 'libs<br />

t(;eilungcn fogieici) bi-n Snbcitt F feibjî angicbf,<br />

Шепп man bicíoifrc-^iiiijoiíf felbfi аиф in einen<br />

CSylinbec »ccreanbcli, betjen S)uud)nicf)"cc 5111;<br />

фо!)с fid) wie i:m ocrf;a(t, unb nun biefeu<br />

®исфтс||еи als Einheit jiic (lonlu'uction bcS<br />

cubifd)en ©tabe? u/ anlm'iibef.<br />

48- ©efc^t man luolïccincncubifcijettSSiftrï<br />

ftab fútaíleScfápeFoeiffcíiyen, bcven 33игф=<br />

nie ff« pc фо!)с fidi wie 1:3 üeri)ic(te, imö<br />

bie SSijtL':(5ini;c'it i' ff» д. 23. Ьдо £ntai-íier=<br />

ÖffafJ (§. 1.3.5.) beffen 3ní;a!í = 5°/59- Gu=<br />

tarifer ?л ?<br />

алр war. ©oil mm Diefet*<br />

• i' Ьииф einen (§i)íir.bcr auê.qebríicft u i er=<br />

ben, beffen ADurd)mefffï = (î, unb folgíi^ bic<br />

ф ó í; e=m o == л. (>, f o f) a í m л n<br />

{='••?


49- $îun ttífyroe alfo auf bem cutnfcfyen<br />

SSiftrjîabeo/ (FJ£. S) o i = S = 2,7 795 95 с1феп Runlet beu Stale<br />

bcr 9>unff k (jinírifft. iDcun'eê^ji Fiar, baf,<br />

weit bieSSiftcsß-inbcii f, Ьигф hic angefüllte<br />

еКсфпипд in einen ßnlinbei- uenuanbelt warben<br />

ifl, «>с1фес bem gegebenen F âfyiflid) ijî, man<br />

паф bem ©af^e, bafj а1;пНфе Aórpcr [1ф voie<br />

fcie SBúrfcí gici4í;iioí;migtfu Siiücn v>ei^altettf<br />

í;aben<br />

U -i Л'<br />

alio F = -— -<br />

i (f л<br />

Ьгтпаф auf tem снЬ{)"фп1 (Stabe bie<br />

gefuiibene ovófje á jui (Sin(;íit genommen, fi><br />

wirb ï 1 ' ^t)U^;tU)ocj Ьигф ben SSertfy Don D 3<br />

,<br />

jvcli'ocn mau auf bei 1<br />

'©cale bei) k angejeiqt<br />

fínfcct, пзепп 1) auê o in k geteagcn mirb, auô=<br />

ùa't, t>etfíoí)t [{ф паф [о!фсп (£inl)cttcir,<br />

baë Siiftvmaap í oaifíclíí.<br />

50. Sin cubifфe^: ©tab bicfn- 3fr t ш(г&<br />

vvcnlicl) т; г fût bificnigc ©aítung иол


'" ' -Г 127<br />

ï gebraucht werben !ônncit,<br />

für u>ííd;í cr conjîruiri шогЬеп, ulfo bcrgogeiu<br />

»cárfige s.35. nur fíir aile foldj'c ©efajje bereu<br />

JsD иг â) m c ff c r зиг eld)et<br />

blojj fuvin=:i; uno alfo nad) ber in (3) bc=<br />

rcdjnctcn ©iníjeit d confmiirt worbcn i\tt atte<br />

II<br />

©efápcju »iftïch, »Jûâ and; m= — fur niiott<br />

D<br />

onbcrn SScvtí) (;abcn mag.<br />

51. 93ian gebenfe ft'd) ncmlicf) erjlííd)<br />

(Fig. g) burd) ben Ä.nfaiigöpunft o ober АЬеЗ<br />

fuc'bic S'inijcii AB =d conjíruiríi-n cubifrf)«t<br />

AR eine ßerabc ßinie AS bcvgc|ïalt


üß ein 9)?vpenbiíel BC Ьисф belt<br />

В рф su Л B Debatten würbe - — : t<br />

1 y m<br />

b. I). wie v'-'i^V^vOl, fow'u-bcBC<br />

bie (?in?Kîi S fui: ben nibifífyen SKaafjfîab (47)<br />

barfrcllenj weit Aß bie Einheit cl fût bcn cubi=<br />

f феи Stab (41) bebcufct, uní> d 1 0=1:— —<br />

Y in<br />

'<br />

52. Um bcmnad).'AS in bcr<br />

Sage jeid)iifn ju fotnich, nnijj man bt\) einem<br />

tHHVjogcbcncu ©cfájlc F baö S5crí;áífnip Tî:D<br />

»oifffn.. S)icp ei\]icbt fid) benn fogíoid; bavauê,<br />

bap man não!) плот beliebigen SJíaapfíabc, (man<br />

Faun fut bajtt and) cinco nad) bit Siii!;citd<br />

Cunjîruiitcii ©tabfaR?ie(6) (jfbienc:i), bic ©rôf=<br />

ffii II unb D raiijk't, Зф №itl fc£cn man I;abe<br />

11 = 13,551) — 4âc|lnbcn.<br />

53., 9)can f и ci) e nuit biefi 3uí)ícn (obcc<br />

fîatt iljrcr аиф aii&fi'c bic [{ф eben fo öorljaU<br />

i, g, S3.27Uiib8) ««f bctn cubi\d)tn<br />

All auf, oîfo [од1г!ф bon puiifí 27<br />

«üb ben ''pun f í 8 bei) L, flebenEe fid)<br />

buvd) T ein ^evprnbifeí, unb auf bomfelben<br />

r j V ^Abgenommen, fo ijí, rócit bic afcfoluten


Sangen won AT unb AL fid) wie bie<br />

jelii bee bo; T ittib L fid;enben 3at;lcn<br />

129<br />

'ten (41), AT:AL ober AT :.TY== /"27:^8<br />

>, bemnad; aud; AB : BC = AT:TY<br />

b. Í;. d:S=./-H:vT) folglid)<br />

AS in bee gehörigen Sage gegen AR.<br />

54. 2Bcit nun bic cubifd)cn<br />

юс1фс поф ben ©tnl)citcn d unb S confítuirt<br />

wovben, atïf^abl fíiuinfca- cily.iM) fínbr uni)<br />

gtcid^naraigtc íinien auf boibcn ©tábcn ftd)<br />

wie bic Einheiten d unb 5 fclbft gegen einanbec<br />

weríjuUoitC^.í), (o ijl Ela v, bafj wenn j. S5 eine<br />

Sinie wie AM auf bem cubifd)en (Stabe AQ<br />

bec für bie (Sini;eit AJ5 = d conjîntirt шогЬсп,<br />

biê jurn tyunït 45 gcí>cn wúrbe, baë buid) M<br />

gemente ^)ei'pciii>ifel MN biô auf ben eben fo<br />

»ielíen tyunît 45 einer cubifd;en (Scale, welche<br />

fíiu eine (Sinl;eit (S = BC gejeid;net wocbctt<br />

Ware, veid)cn würbe.<br />

^jicrauö cTßicbt fich nunmehr/ wie man<br />

eineê ©efápeô F S»';"'í (47) finben würbe,<br />

oi;ne beä befonbern пяо) ber éiníjcií 6 ju coiu<br />

firuirenben SOîaajjfiabeë 511 Oeburfen.<br />

Sftan würbe nemlid; in ber iiad; (53) be=<br />

tîimmteii3îid)tung AS einen Stäben auefpannen,<br />

an ben паф bcr Gin!;eií d (40) confîruiiV<br />

SKaapftab AR rfd;tiuinflid)t einen<br />

pi'. (iJeometiic. V.Sj). S


©fab QK anfe|?en, auf гоеГфет fcon Q nad)<br />

Z bec £>uvd>mef[ct D bee ,^u oiftrcnben ©es<br />

fájjeê getragen werben iß, unb í;ierauf blefe«<br />

©tab red;tiv>inflid)t lángft RA fo lange fort=<br />

fd)iebcn, bié Z i« bie 3ïid)tung bcê au§ge=<br />

fpannten gabcnô fallt, fo mírb man be») Q auf<br />

bem cubifdjen ©tabe Áll beê ©efápeè %n=<br />

í)«íí fínben.<br />

$fa baê SEttfyàltniÇ H:D = i3,5:4 trifft<br />

fytcc bei* ?>unít Q auf 2165 alfo roúrbe ba$<br />

©efáp F bie S3ifíreiní)eit fsiómal)! enthalten,<br />

wenn ber íDurd)meffer bicffê ©efápeê=QZ<br />

Juáre; »are bcqclbe = MN, fo luítrbe.baS<br />

©efáp 45 ffiiftrem^eitm enthalten, bei) bem»<br />

felben erunbueríjáltnip H:D u, f. n>.<br />

55. 9)ían í)at bcmnací) außer einem<br />

tubifdjcn ©tabe AR, bcr in feinem 2fnfangé=<br />

punEte A mit einem gaben oerfef)en ifl, niá)tè<br />

nôí(;ig ala поф einen anbern Stab C)K, iweU<br />

d)CL' i» Q mit einem íuvjcn vcd)ttT>in.flid)ten<br />

2ínfa|c QD ixvfeíjen ifï, um QK .íángfl AR<br />

red)tmínflidyt vcrfd)ieben ju fònnen. 3iufbio=<br />

fen Stab Q K í'ann bc::ii fcie Einheit Aß =d<br />

(3) ncbfl Sl;cilen bcrfi'lben, fo oft getragett<br />

werben, als eô bie Sange »on QK ucrflatíeí^<br />

bié man, fo wie aud) AR, nid)t Icidjt ùbeu<br />

4 big sg'up grojj nehmen ivirb, wenn bie ©in=<br />

Ijcit d etwa 4 biö 5 Solïc befragt, weil fonfî<br />

.««f bcr cubifcî;eu èintl;ciimi9 AR bic ènb=


infeïuaïïe gar ?u fleiii auêfaKen tturbeiï. SBilí<br />

man bann neben biffer gleicijfljciligteii «Scale<br />

OK аиф поф bie cubifdje »erjeidjncti, rceldje<br />

man auf AR l)at, fo fann man burd) SSer=<br />

(ф(еЬипд beê ©rabeê OK in TY, аиф fo±<br />

gleid) auf itjtn ben C>unft Y bemetfen, гос1фес<br />

jur anfáa9liфen SBcjîimnumg bor Sage Ьеб ^а=<br />

bette AV ег^сЬегПф i(î. S|î bann biefe Sage<br />

für ein gegebenes SSerftalütiß II: D ctnma^i<br />

bejîimmt, fo mup nun AR unvctánbcit liegen<br />

bleiben, n)af)ienb man DQK weitec fo t»ec=<br />

Гф1еЬ£, bafj QZ bem ®щ-фтс|[е1' bee ju üifu<br />

reiibcn ©cfápcô д1е!ф if}.<br />

56. -Diffen ©сЬгапф beS сиЬ1^феи SSiftV=<br />

iíabeã, b ni xsnl;alt ср1|'пЬп'1"фег à>efápc uott<br />

aßelleySSci-l.jaltnifl'cnHiD, o!;ne njeiíere 8?ефг<br />

nung Damit jU bejíimmcn, erinnere ici) mid)<br />

тф! bei) baa ЙЗс1^ф1сЬеп beê ^úlfêfíabeê fónníe<br />

jnjai- f ú c eímaô vocitíáufíig gehalten merbett,<br />

SKan ш11 - Ь,аЬегЬ|'е|"с'Л'1 - Ьг1гпаф einiger Uebung<br />

eben т'ф( fef;r Ьс[ф)г>ег1(ф ftnben, шспа ma«<br />

ftuc bafíir forgf, bap AR unwrúcEt liege«<br />

bleibt, iüal;tci)b man ben ©tab О(Ж laiigjî<br />

AR »fffdjiebf, troju тап'1е1ф^ einen f)inlang=<br />

^ф ebenen ЭЗоЬеп ftnbcí. 2)cn ^aben in eineü<br />

l'âge ju crt;altcji, fann Itifot ein<br />

Sa ©tift


I32 ï==<br />

©tift V btcncn, ben raan in ben SSoben be*<br />

fcftiflet.<br />

57. (Statt beS rçabrnê ЛV fount? aud) cine<br />

«m A bewegliche Siegel A V gebtaud)t roerbïii,<br />

Ыг fid) in A fefljMen laßt, fo baíb fie bíc<br />

gehörige Cage f;at; 2Сиф fiel)t mon ícicíjt, bap<br />

ein SStftrjîab überhaupt cud; weit flciniü gc=<br />

таф! roerben lann, al6 man fie geroòl;nlid) ju<br />

»erfcvíigcn ^fïegi, lueií cê nid)t nóf(»ig ifl, baß<br />

»nan bie gin(;eiíAB=d iu ií;rci' natítdidjen<br />

ober tt>al;ren ©ròpe j.S. fíic baô SUmvricr:<br />

Qcfap (21) 4$)avifer Soll gtop nimmt. Sîan<br />

fónntc AB nue |;д1Ь fo giofj ncbmen, i:»b fo<br />

gtcidjfam einen be v j ún u í m 53íficfí'ab<br />

Dcvfci'tigen, auf beffen 2fbti;fiiui];jcri iiiiüi tenu<br />

olid) nic{;v ftin'ß ui'iivfiiben fann, infccin nun=<br />

m ei) v bct SJifivflab ol;ne gvcile АоГи-п auf<br />

SDIeffing gejcia)iwt weisen îann. Vtiif ( ч )К<br />

roúvbc bann cbfiifafiö bic uevjuiic,ti' (5i;:ï)c!t d<br />

getragen «erben muffen. So fistelte mau beim<br />

ein an jcbcm SDïte leid)t ju beljanbclnbceSßcvfs<br />

geug, auô -a\vf\) bcwcgtidjen Sichln AV, AR,<br />

unb einem langjl All ju »evfct)ifbenbe!i©in=<br />

íett)afen IJQK, bei- fo «5 i c AK Î;odif?etië fine<br />

Sänge won 2^ ! -tpen í;aí v en bitrffc. Síaô Ser=<br />

í)álíui|3'D:JÍ bei) einem ,511 üift'i-enbm (siffqli<br />

RU beftimmcíi, Fônnfc nun jjivar jebrr fcíliítigc<br />

SJfaapilfib ijci'.riutcbf mcvoni, ba mnn íi;-anfd;en<br />

аиф b'ic öbfoiuic 3» v 6 ff e bíê ©uid;n)ci :<br />

f cr y


fere D in folcfym (§inl)eifcn, até d<br />

luiffcii muß, bamit man пафосе auf bem<br />

Fctyafen QK auá Q in Z ЬопЗЭигфтфгВ<br />

in uerjúngícn- ®iiií;eiten d uí>iáí)len fann,<br />

fo 'faiw-man .\cid)t finen í)ôljernen Sttaajjftabj<br />

worauf bie mafyre Qnnfyeii: d nebjl i()vcn 3íb=<br />

í[;ciíii!iqo!i- ûbgcirctn'fn i|ï, j«u SOZejfung- bcc<br />

©v offen í í unb D anwcnbtn unb bei) fidj ftif)=<br />

ren, obci 1 eê : fònnte aud) auf einer onbcrit<br />

©cite oon QK; bfc ; 'tt>aÍH % e èinl/eií d.'<br />

oon ti 'úhb 'D oecлeiфneí<br />

58. ?OtS /afiem ei^crtít, baß aber aucíybiè<br />

гсп cinco 2Sei%it£.è wie (56.57) erfparet<br />

fónnen, iocnn mau bíop ;; èine eihjige<br />

cubifdje ©cate rtiic (41) í;at, unb bet) berSStr<br />

ftviinp, [о!фег ©efâfie, fíiu №е1фе1п '(4о):п1фЕ<br />

= i i|i, btC' einem Söiftiec (et^.t.jujumtií^enbe<br />

gorbcruug madjt, bap ce bie SJÎ я (ti p, ({cat ion<br />

mit m.fitï bie 'iiuêùbung nid)t ju (фтес un b"<br />

tòcijflúuftig ftnöf. •.' Söec' ein? f o í d) e,<br />

cation nid)t ^euet, bec ívivb abet beçm<br />

fvtm bec ©efd|e ùbcïf;aupt íoeit Г1ф%ес<br />

beffev паф ben 9Jîetl;oben (5) ober (12) ,occ=<br />

fahren, aíá ííncn .cubi^cn ©tab. ап«?с«Ьсл г<br />

bei : bod) nie fel;r rneií geí?eu fann, »eil bie<br />

£f;cile auf i(;m balb fo f lein werben, buifj bec<br />

ФеЬгаиф [о1фес SSBerîjeugc in r ,t)«rt фапЬен<br />

9croèt)nlid)ct Stfircr ju сг!;еЪифеп gestern<br />

t geben fann,<br />

S3 59*


134<br />

bet SSiftrflábí auf baô SBifíren bet gaffer, ,ju<br />

teffen üßefyufe mon b,auiptfád}tid) fcicfc ©tábe<br />

cïfunben (;aí, ju bemetfen i#,, n>ivb' unten in<br />

Ãaptícl<br />

2)iagonaÏÏinic k li С1исе,©с'|а|ге unb bemSJ.crs<br />

tnip cníttjebcc l k: k b, .ober lh:kh bfê<br />

'<br />

b,a ftc mit-.bc«<br />

h íf)ciíê auf eincvíci) -pcincip beruí;cn,<br />


==• J 35<br />

Stereometria e inanium nova et fncilis ratio. —.<br />

Auctore Jo. Hartmanno Rayera, reipubl.<br />

Francofurtenfis Medico. Francofurthiíóog.<br />

La théorie et la Pratique du Jaugeage des<br />

Tonneaux, des navires et de leurs fegments<br />

par feu P. Pezenas fee. edit, augmentée de<br />

deux mémoires l'u r la nouvelle Jauge par<br />

Mr. Dez. Avignon 1778-<br />

Sambcrtê ffieptrage jttm ©еЬгаифс ber 5Katbe=><br />

matif unb beven 2intt>cnbung. 33erltn 1765.<br />

itcr SEfjcii. @. 314 и. f.<br />

Stereomeirie or the art of practical gauging—<br />

Ъу Everard Smith. London.<br />

2eon^acb «Spáfí) Tíb^aiibrunij von<br />

.ben, oualen, @çs unb^oípgoiiaífd(fern.<br />

berg 1794. ,. ; .<br />

2íud) b e â f e( ben pnutifdjc 2íntimfim


3 t» e t) t e ê .Kapitel,<br />

©íereometcie<br />

§••<br />

ÍDeit (Subtilisait eines borge*,<br />

enett fenítetí>ten ober fd)iefen<br />

фпета g.u finbciu<br />

#11 f l I. Sie ®ntnbflád)c ABCDEF<br />

fc—alvcdef bcê vorgegebenen $)riema(b'ig.io)<br />

fei), welche 'girablinißteobei-'Frummiiniijf e Digite<br />

man теШ, fo Ьсгефпс man bcn .U.uabvatiii!;alE<br />

bevfetben, entrocbfï t>uvd)3cvlcgung i<br />

obcu parallele Srapcjien. (^)ract»<br />

trie. Hl.Si;. §.276ff.)<br />

II. S)îan nef;me wo man ее am<br />

ftnbet, entroebec inner(;alb bei 1 ober» ©runbs<br />

flad)e ab cd e í j. S3. bcp h, ober an il;rcnt<br />

Umfange bei)d, oberaud) au^erljalbbcr ®ïunb»<br />

fíàd)c, inbem man fíd) fold)e a(á eine ebene<br />

gladje nad) allen (Siiten verlängert vorfíclíc«<br />

ïaun, einen tytinît i an, unb falle won h, d,<br />

obec i ein ^erpcnbifcl h H,"ober d2), ober il<br />

' x auf


ober beten Sîeilangmmg.<br />

III. Siïcm m c ff г biefc фо()е,, «lib bn'icFe ftc 1<br />

in eben fold)en ?a!7geneinf)eiten one,' aI3 melcocti<br />

9Zaf)Him bie gláci,)e)ieiní)oiten Л;аЬеп<br />

man ben ^níjaít ber ®i'iinbflad}e<br />

Cat. 3.53. bicfe фсфе in ^upen, wenn<br />

bic • ©cunbfladje in £luubrutfu§en auo=<br />

gcbuucft if}, in 3oiicn wenn bic ©nuifcfl(od;e><br />

' u.f.ro. gegeben ifî.<br />

IV. 9)îan muttipliciue bie<br />

vuub(lád)C' Unb -^>èi)


fïaajî bíofí buvcí>'£lua&tuffttf]íe unb Secú<br />

ttialfycilc bcrfftben unb-bie фо'Ьс fcai-ф £dn=genfitjje,<br />

.«»b ®ccimiilfb,eiie ouá, nernljd;<br />

^r 57,2805 '(§. 3.)<br />

' - 5/3<br />

,1145610<br />

teê фпета in<br />

SSevíangfc man' ben Snf;aít bui-ф<br />

ûuègcbrûcît, fo-)ioitrbe п!ф(е noti}ig'fïi)tt<br />

bûê Gomma in bem ^robufí norf) um<br />

3 ©tctfcn roeífíT gegen bic t-cdite фапЬ gu<br />

(§. 3.), fo famé -bec gnljalf in 6ubif=<br />

29785S,6o, »?nb fo .ferner in (Subifs<br />

2978,586ooj,. in ^ubifrufl;.en i;ing?3<br />

gen-= o,29785v86o; .unb ^butd). {jodete unb<br />

.111<br />

297°' 858 e " 6oo c<br />

§.20.<br />

ÜRcnnt man bie ©iimbfladje beê<br />

ib.(TÏ>aiipf = B; bie фо\)е = h , fo ijî bec<br />

GuOifmfjaÎt ben id; mit- P бе^фпси witt<br />

oUgemein P = B.h.<br />

Sfi bie<br />

tinb jmar ein ссф(1»1'пй(фееё, fo шЬ В=а.Ь,<br />

wenn


wenn a bff Sänge unb b bic 83reiie obtt-fèòfa<br />

a .unb b. bie b«)ben (Seitenlinie.« beá<br />

auê.brùa'cn. SP nun bie<br />

— с, fo ijl а. b. с bec сиЬ|(фс iyntyalt.<br />

beô фпёта, n>elu)eê fid) fût biefen gatl. i«,<br />

einSparûlÎclc|)t^eb«m »etroanbcU, unb<br />

gnxu' in ein v•eфílxмnf(tфtfê, шепп bic t5f!tcii=<br />

fíá^cn auf bot ©runbfládje ffiih-fd)t |1с(;еп^,<br />

iii и^Нфет gaíle beim bie bïitîc ©eHenlihie c<br />

S : |î 'ûbeu baòpavaUelepípcbum fdjicf; 1 fo mug'<br />

bic фо()с с eï(l<br />

b.ifflS üon ber с.1чгп.©сипЬ(14фс ouf bie uut<br />

bfjíimmt .....<br />

.§. 21.<br />

i. 2Benticin?)avaíícíc^tpcbum ö<br />

Л1ф( gro^ ifî,, .. fo mógtc bje gaílung'<br />

^cvpenbilclê, wie j. S3. dX) ober ií, »po!;í'iu<br />

bec 2fuêùbuiijî fo fd;wfv nid)í fn;n,. roetm man"<br />

fid) baju bc5 in fceu (SJcomettic bcfannten<br />

fa^renô (m. f. Aoflnc.rô Qíritíjm.<br />

Ьеп4б.@а§. 3«f. 3-4-) obct nod)<br />

cineê ©íabíê i\£> ófbicHt, mif гос(фст uncií<br />

bei) S jmci) anbete iuvjere jDSDî, Í)L гефг=<br />

*»inílid)t unb fejî »erbuhben finb, fo baj;<br />

)N T =90 C> 7 (>3>I®L braud)t nid)t<br />

аиф =i 90° ju fei)n). -Щап feí^t<br />

s ptiêma auf oiiif n S£if* obet f 0.11 (l cine<br />

fd)iebí bie


1 40<br />

bio nn buo Aderna, fo - bafj N£><br />

ben llmfanß bei- obern. ®ïunbfïad)c abcdef<br />

on weldjer ©telle ma^ttnU berührt, ,9Й£<br />

aber auf &em Sifdjc obéi' Jen«. 1 ' ebenen<br />

auflegen, fo wirb nun £)d, alfo bic «erlangte<br />

фбфе an bem ©íabc £>N ßcmflfcn tcciben<br />

fônnen.<br />

2.. ©fcíjÉ baê 5>riêma ouf einet i)ot*i=<br />

Gbenc,, fp failli ntan aud) jeben<br />

ßtab N S .паф einem ßoti)C fteU<br />

íen unb bté фо!;с d£) an i(;m me(ïcn.<br />

3. Titia) íantt trtan an bie obevc<br />

ein ßinial hl anlegen, wnb bie Э3отф=<br />

tung NDSÛiL biê au einen beliebig» Í>unEt i<br />

b!c[eö ßiniala fd)icben, obéi' aud) vocim bic<br />

©vunbflácí)e'A'BCpEF auf einem Ijouijonialeit<br />

Stfdjc ftd) bf ft'nbfi, von i ein Boil; Ijci'abfaUen,<br />

unb il mcffei!.<br />

©onfí lápí ftd) abei* aud) bic^óí;e ctneg<br />

фп'о'та Ьцгф SI e ф n U n 3 ftnben , »enn man<br />

ou bem SpiriSma âeiriffe 25inge aio gegeben an=,<br />

fte^t, rcic folgenbc Aufgabe leí;ví.<br />

§. 22.<br />

3C u f ÖÄ b e»<br />

SB c n n t u c f n c nt ф r t ê m a tt> к (Fig.<br />

10) eine ber Seitenlinien Bb = Cc~<br />

Aajc, unb berrei Q u 113 ë Пч n f el f t ft c if<br />

bon


on boi Çpuralíeíocjrammen 3. 58.<br />

BC be negni btc ®runbflá'd)e<br />

A.BCÜEF/ ober abcdef, fo mie<br />

attcí) einer öon ben SßtnMn bcö<br />

^Parallelogramme ßCbc gegeben<br />

ijï, baratte bieoí)e cG beö $ио=<br />

ma felft ju ftnbetu<br />

2íuflóf. r- 5}?an gcbcníe fíd; auf bic<br />

(Seite BC ober bcccrt Sjcrlangcntng baê фегpcnbiEol<br />

GM gefallet unb cM gcjogen, fo ijl<br />

oud) cM nuf ßCM ffnfccdji unb bct SBinfei<br />

dVLG bei- SífigungãrcinEel bec (5Ьепе ВСЬс<br />

gegen bie ®runbflacf)c AßCDEF bíê Crismo,<br />

auf reeldic ßjritnbfladjc obeu berín 2íevíánge=<br />

tung t-ce'^cidma фс(;е cG l;erabgefallet шос=<br />

beit ifî.<br />

2. SOîan nenne ben gegebenen SBinFct<br />

ECc=a; ben 9?eiß«hßeiyinf'cl cMG=//;<br />

«nb Cc = c fo I;at man<br />

M с = с. lïu tu unb folßlicf)<br />

G c obev h = с, lïn « lia »/.<br />

§-.23.<br />

3«fûê L<br />

(Sinb bii um einen gegebenen<br />

^)un£t í^ 1 ber (Stunbfíáue bcntmíie=<br />

0eiiben aí? f n Fe í BCc — ft-$ cCD=/3j<br />

BCD = ^ n e b fí CJc Q e Q c b e n, it n t f c í í<br />

bur« u ê bie фо1;е í; Ьтфпел/ fo .bat<br />

ma»


man i» bem fpí)árifd)ett ФгереЙ um C,<br />

tnûn(Fi'g. 1 1) erhalt, tuenn auêCjmifdjen bett<br />

©фепЫп bei- erwähnten Sßinfel, Ãceiêbogen<br />

«lit einéctei) $albmeffec betrieben werben,<br />

groifcfyen ben bcrçben (Seiten « unb y ben<br />

gungeiüinfel ?/ bec beijbcn Ebenen BCc,<br />

©a wiib benn nad) (Srig, @. im Uten<br />

bec Reflet, ©com. LIU. 2.)<br />

'<br />

Ttlfo fùc ben Sß«igungO>oinfeb; (§.22. а.) '."<br />

col'/3 — cof « соГ^<br />

cob ' ==- - Im ^ Im у<br />

welcher fid) Ьстпоф au§ ben brep SBSiníetn «in<br />

С Ьшфпсп lápt,<br />

§• '24»<br />

3uftt| IL<br />

S5a abcc biefe goctneí mфt biquem pç<br />

01ефпипд mit Sogavitfomen. ifl, aud) ma'n in<br />

(§. 22.) guc SSered)imng bee фо()е h cigeníti^<br />

ben Sinuâ beê Sîeigungêrainfele ?/ bcûuфt, fo<br />

bient folgcnbeê, um fite bie фо|)е h einen.<br />

môfllid;(l bequemen 'tfuêbcutf ju evi;aUen.<br />

r, êcplid) ifï i — cofr/ 2 obcc<br />

ím n- = fina' 2 finy 2 — (cof/3— -cofg- соГ y)»<br />

lin a»<br />

s.


2. Sn biefem ttttêbïucfe bifîf&t bet<br />

ouê ber íDiffetenj sroeçet Sluafcrafc, »fldjc fiel)<br />

aud) binei) ci» $4 - obuft auê bot ©intime bec<br />

©reffen fin a fin y unb Cof'.ß— cof:a:;coíy,<br />

in if;re ©iffcvcnj auôbcùcEen la^t» 3flfo ;roivt><br />

Ьгс 3àl;lcc beê 2Befti;cê »ou fm?? 2 аиф =<br />

bfiu 'tfuêbrucfe<br />

(fm«finj/+cor/3 — cofacoiy) multtpíiçict ill<br />

(finafiny— соГ/3-fcofacoiy) b. (). =2 Ье>«<br />

2íuêbntc£c • , • • • ' •<br />

[coiß— cof(a + i/)] . [col' (а — у)— соГ /3J<br />

s»ací) Srig. @. im' iftcn Sí^eií bec pract.<br />

(XII, 3.4.)<br />

3.<br />

cof/3 — col'(a+x)<br />

= 2 fin £ (a+^+r) fini (* + У — /3)<br />

соГ(а— У) — соГ/3<br />

= a fin i (a+ß — y] im л (/3+Х — «)<br />

4. ЗЭетпаф bev 3óí;Icc beê SBcrííjcê oort<br />

fin/; 2 in (2) аиф gleid) bem 2fwêbvucfc<br />

4 fin * f a+,/3 + x j . fin i (« + y — ß).<br />

Jïn * '(a + /3 — r) • fin è (^ + Y — л )-<br />

5. Soígttd) roentt man bec<br />

nennt


i .44<br />

mennt<br />

av^ffm К fin Ъ fin M fin N)<br />

fin J/ = - г. -- - -<br />

lin «fin y<br />

6. mithin bic фо&е beô ^riêma (§. 22.) ober<br />

2 с y^ (fin K fin L fin M fin N )<br />

h = - ; - - -- -<br />

- - : - 1Ш у<br />

n>cld)fê [{ф atfo lctd;t burd; £ogavití;men vcd><br />

iie» laßt<br />

r<br />

' SJîan 'abbirt a'fo èrftíiâ) alie bre>) Sffiinffí<br />

«m ben s ])unft С t)crum, bann jio(;t man won<br />

jcbcni ^aave betffibcn allcmai;! bon bi'itteti<br />

SBjhfelftb; nimmt bifefnuffebcr^álffen biofcc<br />

©urnnícn imb SDifferonjin, tinb abbilt il)vc<br />

f f-gavitínncn. $>lan I;albirí bie ©ummc bicff c<br />

l ! ui)arití)mfii unbabbirí folcbe 31111) ï'oflontymm<br />

bor .bop)>fttfii ©fifenlinie c bré ^riéma, fnb=<br />

traljirt ^ífrultf b f n 2o}jori(I)nicn bcf-Siitniê beê<br />

SSinfcljS Л C U =. y in bcr ©Huitflaác, (o<br />

!;at mau bc:\íogarítí)mcn bei flefucbtcn^óljch.<br />

21 n m c r f u n vj. Sf aí L f anu а«ф поф be«<br />

qucmfï Qe[cí.'t пзссоспК — /3j jîattM,K — 'yy<br />

g-б fei) с = is gup «nb л— 120°. 8'î<br />

/3 = 65°. 19'} r= ïS 0 " 36' grmcffcH<br />

bvti, f o iff, iff'i'i niûn bic ©fcunbrn<br />

nn'ichoS iii Pfrííuôíibiing ol;ne mtïîliajsn %<br />

Irr rrríaífft foiMi mag.<br />

/— p) = i 03.42 ,-i-(/ï+r-- a) = 47 . 53


•"•-""- '45<br />

£>ешпаф bitrd) Soßaritfwen<br />

1 fin i68°.i'=Hïnii°.59'= 9,31728-10<br />

llïn 102.42=11111 77 .18= 9,98924-10<br />

llïn 17 .25 ==' 9,47613-10<br />

llïn 47 .53= 9/870^7-10<br />

=r 0,65292-2<br />

l;alb = 0,32646- x<br />

ebbtet log 2 с — log 30= 1,47712<br />

•Summe = 0,80358<br />

1 fin 1 50 .56 — l Sin 29 . 4= "9,68648-10<br />

logh— j, 11710<br />

aljo h = 1 3,09 S«p.<br />

7. Ж an ft ei; f ûitê bícfem 33rt)ft>:eíe, bag<br />

bic Söfp.'djnwng brv Jpêí;c cineê ^ïiima auS<br />

bín bct : anníc!i 2B;iifcí;i ai: rincm í»a- (<br />

bec ©гипЬрафс, «по ailé bec (Seitenlinie<br />

9>riêma eben nicîji fel;c Ье[фшсг(!ф ifï.<br />

8, £>ie bûju crforbcïtic{)en SBíiifcl íaffent<br />

fia), fo genau, oie со fût bie îfuêiibting notlj/g<br />

ifî, enfroebec Ьисф unmiííelbarc ?(»1'е


146<br />

BC, Gc:c. an einem in bcr Sla.fuc ttorîom=<br />

mcnben ^p.riema nid)t (o fdjarf bcgránjií fecit<br />

fotlten, até jur genauentfníegung c ince £ran6«<br />

yorfeurê crforberlicí) ijí.<br />

9. £>a fíir bie.£)ô[;eli immer einerlei) Söerf í;<br />

íjcrauefommcn muß, man mag bie SBinfel an<br />

bec Êcte C, ober an einer jcbcn nnbevn B, A<br />

bei) ber 3íed;!iung jum ©vunbe legen, fo ?ann<br />

eine 5mei)te SSeftimnuing bei- фс1;с j. SS. auö<br />

ben SÖiufeln um Л, bw cvfien Scjîimmung<br />

gur ^)vobe bienen, ob man richtig gearbeitet 1; a t,<br />

ainb auê ben bei)ben 3iefultaten, шеап mon её<br />

nótl;ig ftnbet, etwa ein SOiittel nehmen.<br />

10. Tim Fúrgelíen fame man frcyti^ bauon,<br />

bcn SícigungSwinfct "i unmittelbar 511 mefyem.<br />

•9)îan Eônntc fid; baju etwa ein paar bannet;<br />

£iniale cb, cn (Fig. 12) üon «.fjolj ober nod)<br />

beffcr üou 5)îeffing bebienrn, iveld)C um cineii<br />

3opfeu bev> c beroegíid) waren, unb auf rocldje«<br />

otiê bem 5íítttelpunftc c beô Sapfenê ein paac<br />

cjcrabc öinicn «:1>, са, mit ben Sd)ávfci] mn,<br />

in q bepbcr Siniaíe parallel giengcn. SJíatt<br />

würbe fobaint auf bicfcn íinialen cbr=ca<br />

nehmen, unb cine t>on biefen-fiinien J.5S. ca<br />

etwa in looo Steife íl;eilen, ober and) nut<br />

in 100, unb t-ic nod) fleinern SE()f-ilc nad) betn<br />

Jfunonmaajje fdui^en. ^un nn'irbe man auf<br />

bic Aaníe E C (Fig. m) burd) einen beliebigen<br />

s 1\\)ч\) Linien sk, st fenfredpt jicí^en,<br />

jene


Hf<br />

s k, in bec Sbe«e .bee Parallelogramms<br />

c unb Untere st in bet (Sbene'ber ©runty*<br />

fad)e ABCD, tjierauf baê Sßerfjcug (Fig. 12) .<br />

fo rcreit. offnen, b-ajj wenn man bie Aantemq<br />

an bic ßinie st legt, bic Äanfc m n bteSinie<br />

s k becEct, fo i|V bann bii? Scffnuna, bepbet;<br />

Siniale, aifo bec Sîinffl nmq, ober bca glei4<br />

bem SíeigungêiDÍnfelkst^cMG^v.<br />

Um bemnad) bie ©reffe bcffelben gu erfyafc<br />

ien, faffe man auf ben 2inialen ben 2fb)îanî><br />

bei- bccben 5)mifteb, a, unb meffe ifyn auf bmt<br />

SRaa^flabe ca, fo Ijat man bie ©el;ne beS<br />

Söiufelo bca in Saujenbtyeilen bcö фа1Ьте[*<br />

f erS cb = ça. ф1еооп nimmt man bie фа Ifte,<br />

fo fjai man ben ©taue bei* ^álftc beá SBinfelS<br />

bca, ben man alebann in ben ©tnuetafela<br />

euff«d;t, unb barauo -^-bca atfo £v filbjl<br />

ft'nbet, lüfldjeS benn buplirt ben öorlangieit<br />

Sfetgitngêwinfeí fo genau geben wirb, aie t$<br />

in ber 2fttöubung noft)tg t|i.<br />

11. Äann man ben SZeigungaminfel an bec<br />

•Stantc BCnid;t bequem meffen, fo iaiinnmti<br />

il)n аиф an ber gegemtberftcl;enben be be*<br />

ftimmeii, тос1фег aber aíôbann baö Komplement<br />

b«e untern kst 5U 180 ©raöen fev)n wirb.<br />

12. (Sin folcfyee SSerfjeug 9îeigung6n>inBeI<br />

b on@citenflácl)en anAórpcrn 311 mejjen, ijî in<br />

gcillen jur 2(uöubung foí;c núçlitb.<br />

Ä a S3f.


ÏA& »*fU<br />

'-"" ""'.'*<br />

S&orfifltcf) fann bicfeê • SBei-Fjcug<br />

ttievbcn, - aud) feie 'SSinf«t wie BC r c, cCD,<br />

B€D, roeld)c -511 bei- Sîecfynmg (6) ctfovbn't<br />

ttnuben, ju -méfiai, wojjtj c£ bcnn №o()l bt:<br />

qucnisr unbricíjtigev ale fccc QíTOÓÍjnlid^eScarfS»<br />

porteur angcnjanbt voivb.<br />

§• 25.<br />

Sufao HI.<br />

ï. Sfî baê (§.22.) betva.d)tcfe ^riSma fin<br />

fcfricfeê s paraUcícpt|)ci)íim (Fig..i3)<br />

in тос1фе.т Die SSinfet BCc = «j L:C;D = /3;<br />

TiCD=rj Öic Seite Cc = c} BC = a;<br />

CD = bj fo i;at man in bcr ©vunbflacbe<br />

BCED, fúv baã C>,crpcubifcl won D auf BC,<br />

obcu boren SSovíángevunci, bon '2(uêbvucE b Tin v».<br />

2ílfo ifí bcr £iuabíaíiní;a(í bcr ©vunbpd)?<br />

B — abíiny; .tuivb bicjj ín.fcfn ?fuêbniií fíic<br />

fcic фсфе h (g. 24.) nutltiplicirt, fo'cvl)ólí :n;nt<br />

fúv bcn Sn()ulc Océ^arafMepipcbi bie g'ocmet<br />

iri L<br />

P = 2 ab t >/~ ^'ч^ • i' • im M- fin N).<br />

2. ^ft boa 9 ar alÎ'CÎ c^ti p c b um r e ф t*<br />

ir» i 11 1 1 í ф t ûif o « = /3 = ^ = 90°, fon>ivb'<br />

K = 90° + ^5° ; T. r= M = X = 450 f nub<br />

ini K = fin L ;= iïn M.=-fin N' = fin 45 e '<br />

bcmnacl)<br />

" -<br />

fi» j.-/ :i<br />

0<br />

)<br />

= -я —<br />

г =±abc<br />

§. 20.


§; 26.V<br />

$n|>alt- cineõ b r с t) с tf i g í e iv^'t t'-a*<br />

mó Bobbed 'über bem bor eë .q-leïd><br />

§. 27.<br />

i.'9)îan nenne<br />

jcbe won ben paraílelen «Soitcníinien С<br />

bee ^Prisma (Fig. ю) mit bec ©nmbfládje<br />

machen raûi'b'c — i, fcjsift íçjcfei 1 3öiniel=zcCG,<br />

геенн man (1'ф wotu С пдф. ^çm fünfte G шо<br />

fin oon c!;frubgcfáIUoo%eiípeiTbiM bie(Svunbs<br />

шигЬе, .einc^iíVCtbe-.Siuiju^g ge=<br />

ïc<br />

: . с .G h<br />

• - x. ,,<br />

=- b.. ^(§.24.6.)<br />

c<br />

2 . ~ (<br />

fin i =<br />

fift K . fi" L . lin Mv<br />

ober au4auê (§,24»5.)<br />

'<br />

2. @ô bejîimmt ft'd) atfo bicfeï<br />

i.obec biçí;'fo$cji£|Hitje (йф-t-ef« ctneõ<br />

'iöma, auö bcm"9lci^unôêwin£el j) cinet,<br />

ben Seitenflächen j.fB. IlCbc .QfQ«n,.b.íe'<br />

' " '


©rur»bflád)e, unb bem-SSítiFel BCc ober ЪВС,'<br />

welchen in jener ©eifenfíádjc ,bie ©citcniiriien<br />

CçrBb-njitber ©ïunblinje BC maàen. ~: (ít><br />

i|i,plfoïn einem gegebenen. fd;(cfcn. Ç<br />

^Wibiî^t..firi a iïiij/' immer einer ..<br />

tröffe gieid), »on .melier <br />

©cf)iefe bfffelben aegcn bic (Srunbfldd)'c bc= ;<br />

beutet»<br />

ö. SBitt man mit Sogoritbmen vedjnen, fo ;<br />

Wirb wegen log 0,785...'= log 'n — log 4<br />

= 0,8950899 — 1<br />

log


log C:=2logd-}-logc-f-lTm'i<br />

+ 0,8950899— ,1<br />

SBenn in biefer ©(eictjung uon bftt 4 dkoffett<br />

C, r, d,i bm) gegeben fíiib, fo laßt ftd) bavaitâ<br />

QUcmal)l bit Dieffe ftnbíii; burd) bie fé $ovmeí<br />

íaffoit fid) Ьстпаф'.аПегКЧ) 'Aufgaben, п>с!фе<br />

bei) &;Ii«i)crr. »orfottimcn tonnen, lcid;t,atif=<br />

íófen.<br />

3. Sßcnn man ft'd) burd) bie ?fre Kk boS<br />

inbfïë (Fig. 14) einen auf bte ©птЬ^афе'<br />

|ен!ссф(сп @è)niítbKcC gebenfr, unb baviii'<br />

cG fenftcidit auf KG, fo.ifl' bi> Wefe^CGj<br />

biê 6i)lihî>ti-g аиф bíin 9?fíguíigétt>infft bcp<br />

3fre K k gfgeit brc<br />

•cCG=kKG.<br />

4. S)?att Fanit апф DOR wcí


foifrHar, bajî mau in btn , grfmibfiifn %ûï*<br />

mein fïaft с Пи i nur gerab^u Die<br />

gu fegen braucht.<br />

§• 30;<br />

o Icidif bi^fc Жефпипдш fui- bie, fôrper*<br />

n Шипк D0|i (at)litibeni;:C.uvfi) фцц'с.Ь^<br />

aritljmen ju fiteren -Jinb,: fo 1;о1>ел' : Ьоф.<br />

molarere ©d)vifi|lclicf тс1фе :йЬск i,ba^,SÎ;ifirctt.<br />

bec gûffrr gf.[d)cicben ^ab,en, .fúv.b.en$afl mcirnbie<br />

23evcd)i»«n5;j (о1ф.г.г:??й,|]е|; fico atifíbicjenigC<br />

vou (SijiinDiTii bvíngeu láfft, -tiótíjig gcfunbfri,<br />

Safeln fíir Mc ©ruiibflá.cl^Uijfolcbcu Ac.rpír/:<br />

alfo Sofcln fúr bte Ai'etôfíárf;cn ju<br />

Ьегефпет íDcvglci^ojj; fiubft man ^.25. in<br />

• S3 £ to e l* ê Cononie-ta-ialVteLUiiiicUiíi o b c r<br />

neuem jtereometrifa;eíi'Srucíut uo.it<br />

fcec lan.q-e gcfud^tewunb^gctóiinfcb*<br />

tcit Síifirttng bcê t>o.ííen.un;b.íeere«;<br />

(Stuaö ober í£t)c.iU ! ...eín:Cê. SKcin»'<br />

f uf f c ë , f a m t b e ne п


Hhb bie -Jîreiêfïâdjen' feibjî ft'nb Ы5 au<br />

•Dot ©ebi-ûud) bicfer Safeíu i}i foigenber:<br />

t bor SXivdjimffer cincê Areifoê fcç 9,76<br />

gup, fo ftnbct març m ber Safd für ben£mrd}=<br />

tncffeu 976 bic ^vciôfïacl)c 748151,44089;<br />

Wííl ПИП: 9,76 =: •-а^-б , . Itnb p d) ЫсАШаг<br />

^офсп ink öte:£luaDratc bec 23urcí)meffcr oers<br />

'tyaífen, fo muß nrã-w fcif'-'fûc 976 «tigegeòettc<br />

Ai'eiuflád;e mit bem .^wabtaíc »un 100, aífp<br />

mit -10OÖO: biuíbircn, um bicjciiiße- f/ír boi<br />

©;urj3)tneffcr:9,76 gu erÇolten. •®'шпоф»1гЬ<br />

bicje Iffcfeve = 74^1 5 144089 £utabratfup,,<br />

Ui;b, fo iit aiíbew gálícn.<br />

Um ©títcfe üon ^t)íinbern jtt<br />

re ф n e u J..SJ. ;etíTín x l) í t n b r t f ф e u<br />

f ф n í ti (Fig:.:i.'5)tgtt>.ifcijen amei; Ьигф bie<br />

ïipc'Kk bfê ÊJ)(ÍHberá, gelegten Ebenen KkNn/<br />

likMm, ober e inert c l) í i n br i f ф с П © ф ni ft<br />

5»üifd)en be» bípben gleichen Ãreiefegmcntín ';<br />

1ч 1<br />

TM, n t m,, bçt' ,Ьигф f tuen mit -ber<br />

bicnen folgcnbe SSorfdjriftciu<br />

ï. gKt'r b e n ci/l iíí b r i f ф e n 3Cu S f ф ni tt<br />

über NKM fíp ttc Songe beê'SBogènS'NTM/<br />

obec


ober ntm, ocmejjeii шса-bciù ..... .SDïan nenne<br />

fo'tdje'= v ,"tmb' bïn ^albmc-ffcr îv K. — r/ fo<br />

wirb bie gtôà^'beo Acíiêuiíefdjimrõ N KMT<br />

:=ii-v, bcmnací; bcc ^ubí!fní)aít<br />

. ,<br />

ib'irtrr h bie фо|(е ''Ьс'а 'epíiribcís*, ju,'<br />

bcí'3£«êfd;Rifí störet/ bcbciifcíf.'""'"'<br />

íl. 'S ft fïafï'bes'S&âértë Nt/ bec<br />

SEBinfct NJv'Mfaü^ gcmcffi'n mtíc'bc : ri; ; _,^,f)at<br />

man crfîlid) fur ben фа1Ьте$а с "r 'btn' ganzen'<br />

UmfrciS p = 2 r» «üb folguei) wenn ...ï» iß<br />

' ' '<br />

2 r n cp гтгер<br />

9» i» 50Î t nuten gegeben, fo wivb<br />

V7Tfi><br />

v __, - ÍL<br />

. ï 80 . 60<br />

Unb .fO:.-»enn;-?'' Ь111 'Ф ©ecunben.<br />

« v == i 8o. 60.60<br />

3ftfo .......<br />

As^ir'h.^ wenn


n<br />

geben t (i.<br />

III. SSíâTfiflid; .focbíutef ~~ bte uángc ei=<br />

S3o. fclbft $u bíl-ефпсп, fo<br />

• man ftd) 'bajíi cr^Safcírt bebifneh, ше!фе bíein<br />

©caivn, SJZiimfcnjc/.gfflfJjciic«. Soôgen iit<br />

^Cê i batfletlcn,bccs<br />

Sn bei- Seß ai f ф en «Sammlung »on<br />

fcln'îc. Sien 1797. iji ce-bit ccfíeimTín^ahg'.<br />

£ »i m b cut ô Sufá^en §u bcn<br />

SabflIenbicTab.23.<br />

•- = 0,261799.<br />

man boi 93o.qch -i<br />

ic folget<br />

15


1-2 '-•=*: о,ооз49 0() 5'*<br />

I?" — 0,00008241 •'•'<br />

V. S" Ù'bcm v3-'n Síuiinj bcS<br />

log Л = 2 logí-f log h + log c;> — 1 2 -f ] Con ft.<br />

Шо fîatt log Coni't entroebec bei 1 Sfuöbi'iid! («]<br />

ober (/ï) obcc (y) gefeêí Wiïb,- je iiod;bcm ^<br />

in ©i-ûbcn,. SRinutcn obcï ©ecmibcn<br />

bvftcft i{i'.<br />

VI. £)icp fltcbt bcnn, iv cnn ' fp in GJ'<br />

î)C|i ocsctifn ijï;


log A.= 2 log v -í- log h i (од 9- — 2/059 т<br />

5 2<br />

6<br />

SBetm 9 in 9Ä í. tt u t c u gegeben i (l<br />

log A = 2 log r т log h 4- log cp — 3,8373039<br />

SSenn


nun bie biefetK SBmfal<br />

©rabe, SJtínttíeruc. паф (lu. гс.) in-^ieclttiaííí)ct(en<br />

beê ^albmcfferô i auöcjebnicff, .fo<br />

ïoirb f ц u Deu фаШтс!)«: КМ==Ч; bie '<br />

bcè SBogenö<br />

NTM=v=r. q>.<br />

bee $ r e i ô a u ê f cf) n 1 1 í N К Г\Г —<br />

-5-r.r. ^ = J-r 2 . 9>; bie giád;e bcê ^)ге!)=<br />

ecHê NKM = i N JM . KV = NV . KV <br />

r fin J- . r coi' -i 9> = г г lin -b(fj r 2 t^ — fin 9); folguei) rocim bie фо(;с b?â<br />

et)tinbn-fd)nittê ùbcc oiofcmÃfciâabfà)Hiftc mit<br />

b 'be?,cicíjiKt micb, bcr (5ubictiií;aít bíí> d; í t n=<br />

í?rtfc(;en 2Cbfd)nttíê NTMntm<br />

, ©ê f«; NM— a — 7; b^i-<br />

= 125 fo tt>irb r— 5J j fini .97— _L_ _ 2 «<br />

2 r - !;i<br />

log fin i ^ = 9,722882 1<br />

l^ — S^-SS'îWï<br />

ûl [0^=63.46<br />

auê<br />

Staffln<br />

63"


1 60 «î=<br />

63 ° in 3Decimaftí)díf n beS ^^,=1,<br />

•46' ч s .' e t , =0,01338.<br />

ûlfo s - £ r =1,11293<br />

1ш:.rf aí[o fâc<br />

einen anNrvH ^fiibnioffa 1 r fciífoo ©liment nue<br />

mit r-' niiiliiplicivcu, um baS áhnurijí S-cgnicnt<br />

.fur ten фг.1Ьте([ог r alfo bic éStuíibflác^e bcô<br />

" au ci-í;altcti.<br />

IX. Í??an f;nt Sftfcln, woburcb man bie<br />

S3rvod)inii:ri bcr Jírfiâabfdjíiiítc cvíricbtftt ju<br />

I;abcn ç,Uuí)t, iiîîb néant fie ($tl'f UÍfcí;nÚ^<br />

tûfeiîu 58î° 11 bv№t in biffcn Sa f d n Die<br />

Avoiõabfitnittc C)On)ôí)n(iiI) fcurdr ®cc imattí;eile<br />

bec $0115011 Aveiefíád)c, 5U bcncn fie geboren, -'aus.<br />

9icnnt шап biefe Arciêfíá^o G tuib bafl<br />

ií S, fo l;at man wegen (Jc^r^^


S _ (f> — fin.


с<br />

SBettfyen ъоп — , unb ben llnterfitieben jebee<br />

gweY) nácí;jíaufetnaiibevfolQenben 2BertI;e sen<br />

о<br />

;=;, uni $ïoi)ortionaltOeilc j.u fudjeit. 2)ie<br />

G '<br />

S<br />

2Bcctí;e »ou — ft'nb biê auf jchníaufcnb<br />

(j<br />

©o ifl g. S3. für Ъ = т unb r=: -y (vil)<br />

bfr »on Söepcr fo genannte Safeípfcil<br />

ъ<br />

9îun fielen aber in feineu Safei bie SSBertí;e<br />

S b b<br />

Don — «uufnr — =0,07; nub — = 0,08.<br />

S?îan mup alfo ^copovtionoUÍ;cile апшепЬеп<br />

S b<br />

um ben 2Bevtí; won — fut — = 0,07547 зи<br />

«fyaífen. '<br />

SÛÎan fíubft fui' ben i£afe(.pfeil 0,07 ben<br />

S<br />

SBietîl; »on -=0,03077.., «ub fuc Ь«в 3!а=<br />

S<br />

felpfeil 0,08 benîBettf;— = 0,03748 ...;<br />

bavauê njivb fur 0,07547 bec 2Sevtf; won<br />

S''<br />

-=0,03444-.


S<br />

'•Bief с für -<br />

u<br />

QcfiHi&eiie 3of)l mußte man<br />

lum in bie Ãffiêfládjc für. ben 25игфтс||е»;<br />

2г^=^ 3<br />

= 13,25 "orf) multipíiciren, it т be«<br />

ûbfoluten äßerti) bee Segments S<br />

fui biefen ©ucd>mcffei- fclbfl ju erhalten. £)iefe<br />

Ãteiofládje tonnte man nun jwac auö einet<br />

Amêjíádjeníafel wie (§. 30.) nel;mea, überea<br />

Würben Ьоф wieber s ))i-oporfionaltí)eife bobei)<br />

tiófí)ig fei;n, unb bie g)iultiptication felbfl m<br />

g obéi- o^si^-^voi-jun^men, mogfe<br />

Ьоф ivol;laud) etwas befcí)tuei-lid) ffçn,<br />

>»ivb Denn bie ЙЗсгефтшд bec Areiêabfd^ni<br />

bucd) [о1фе Safein rcurflid) eben nia)t f<br />

cvlcid)tevt, wenn man nifyt bie Soaaritljmcn<br />

>f)i s<br />

ilfc nei;men n?iU, bie fïeytid; 3it<br />

Seiten nod; wenig gcbraudjt würben.<br />


Sn fo fern fónncn olfo bic<br />

biencn, bafj man fid) buvd) biefetben genyiftei:=<br />

in bem obigen 33e\)fj)ietc (Vil) erleidjrerí, unb<br />

uífo nid)t nótíHg l;af, bcn S3ogcn 9 n (i fflbjl<br />

ju Осгсфиоп, мп& in íDccímaííl/ciíc J?eê iO<br />

'<br />

XII. SSoi ; tf;eiíí)aftev aíê S3cl)cr§ GircuU<br />

fd)in(3tafeín ftnb biejcnigen, roclcíjc iti /o/z/?.<br />

Smith. Stereornetri« or the nrt oï praclical<br />

Gauging. (London j 6 78.) ooiiomnifi^iDcil fie<br />

S<br />

Ыс 2fîcrtt)e »on ^- von ю ju ю 3e!;ntaufcnb=<br />

íl;eiíd)cn bcê Siufdjmcffcre angeben t ^оЬш-ф<br />

bie Tfnmenbiing bcc ^vi>povtionalíl;eiíf fíirjcc<br />

títib Qcnaucv wirb, ale nad; S3cí)CCo Safelri,<br />

3l'ud; bie £iberrcttif(í)c S:cfet rccídic fiei)<br />

unter anbevn in î)îof entfya t§ (Snc\)dopábic<br />

î)cc 'reinen ^)?at(;ematif 1J.S3. ((ycílja 1795)<br />

@. 1 72 fínbct , tft i\i empfehlen.<br />

íílciuevc tafeln juwSßel;uf ber ffifinuifirer,<br />

benen b(\) bei Sei-edjiiunfl nid)í gniij vottev<br />

5sá|Tev aud) Aveiofcipneníe nóíOig fi'tib, fiitbet<br />

man in i' a in 0 e u í d S3ci;f ragen JUL- a)faíí;es<br />

maíítl.SÍ;. ©.346- 3n^r»io^ofr.@))ófí>6<br />

oben (§. i8- со.) uJigefiibrífn $5iid;e @. 183<br />

w. a.


§. 32.<br />

ci)ltnbnfd;cr 3îtnc}e obre<br />

I. SSenn (Fig. i6)AOCD, abed,<br />

Gtytinbei: fínb, юс1фг cine gemein fd;aftljd)C 2Tjçe<br />

kK mib ciwiet) фо1;с l;abcn, (o nennt ma«<br />

ben Sîaum jmifc^cn ber @ciícnjlád;c beê inner«<br />

unb áiifjrrn Gplinbevê einen cpUubtifdjcn 9îtng<br />

ober Sîol)ve. Sîcnnt mau nun ben ®исфгае[=<br />

fee AB bee Qcmjcn (Sylinbctê = D , unb ben<br />

Sm^mejfei- a b bee innetn cylinbuifdjen ^óí;«<br />

íung = d, bie фо!;е bee 9íingeê = h, fo ifí<br />

ber Eci'pciiicí)e S»()alt beê ganjen 6i)linbevS<br />

sr-J-D' 3 ." 1 .!!, unb bec inneni фо(;1ипз<br />

— -[-d 3 . я-h. «9îif/;in beê ci;linbrtf4)en9îinâcS<br />

obéi* bet<br />

D — d)<br />

II. Sn biefer govmct bvucfí D— d bú<br />

bop^ctte SSreite obev S)icíc Ce beê ÍRingeê<br />

=:e fo ifl d = D —<br />

2(D — e).2e<br />

— e)e<br />

formel olfo ben ^iiljaU be ô Slingee auô<br />

berti Sui^;mcfïer D bejjctbcn, fcinev ^óí;e b


1 66<br />

unb Siiíce, barflcííí, unb íeicfyt butdj Sogar<br />

ritfymen bmcfynet metbe» f aim, шеип man cê<br />

ftnbet<br />

III. S(í e ГФ ffetn b 9íorgícid;ui)i) mi í<br />

D, ' fo ijl ofyne тесШфеп geí;íec<br />

ф!ег ijî пипя-.D bfr Itmfdng bct ©runbs<br />

flád}?, unb »enn bíc cçUnbrifcbeíRóljvc auf bcu<br />

®гипЬ|1афе fcnïrecbt |ïfl)t / h. я. D bie<br />

ïrumme aufere @etteufíád;e ber<br />

Sfôfyte, ludcpe man Ьстпаф nur<br />

in btc ®itfc bec Síòíjre mufttpíi=<br />

ciren barf um ben aU bec<br />

Stò^e. ju crfjaíffn, im §ай bie íbtdEe beífetben<br />

«uc fe^u gering i (ï»<br />

IV. Uebevf;aupt abec i (í in bet formel<br />

(D — d)<br />

_<br />

~~ ' 2<br />

h . — - — baê<br />

SKtttet jitiifcben bet auf ern unb inticvn @eiíens<br />

fïad)e bctàlóí)«, im $&lh bit íKôíjre auf bee<br />

@cunbjTd


feer S)icfe e bei- 9fóf>re multípíicireit, um tyttn<br />

8 U ei'fjaUen.<br />

V. 3fr (Fig. 17) A ein ©tu tf üotl<br />

einer ci;iinbnfd)en ift öftre/ beren@ei=<br />

ienlinien . roie. LH=h auf beifcnh-cdyt<br />

fiffycn, tmb ßci;enLl, Mm<br />

gcvt bitrd) bm 9)íittctpuiift K bcê Acfiffê bem<br />

bic SBójjcnLM obfv l :\ugel;órenf fo mtflp<br />

man bicSrtngc bcv aíòcjfiiLM, Im »craittelfí<br />

einer f)etuiugclcgtf« ^фпш-, obet etneá'9Íie=<br />

mené, fo ijl (IV) — - - .h bie mittlere<br />

fcummc @citínflá(^e beê 3îoi;i % en(ïu(fê , tnt':íí;íitt<br />

LM -j- 1 m<br />

г= - ,h.e,<br />

»ennbie Sidfe Mm=Ll=e.<br />

VI. íDie govnicln IV. V. gctfín<br />

uud), VDcnu bie ©eiíenítnien ber SRèljw obec<br />

beê 9íó()vcn(íú«f6 auf ber ©гмпЬ^йфе п{фЕ<br />

fcnfredjt fíeíjen. £>awbctjtiâ)net abei- h nidjí<br />

meí;r bie fcíjtefe ©eiietilznie, fonbern bie fenfs<br />

«d;íe фо!;е bei- Sîilpre îber beê Sîô^rcnjîûcfS,<br />

tint) |о1о11ф ein TCuêbrvcO wie я h . — - —<br />

2<br />

LM + lm ., w<br />

ober h. - tud;t be nuttlere frumme<br />

2<br />

(Seitenfläche beS. [ф«'е( (íeí;en»en Aórpcrê, fön?<br />

bern ein сё gerabeit, ber mit b-m fфiefen а1с!фе<br />

tyaben mürbe,<br />

«4- §»33.


§. 33-<br />

Sufofc X.<br />

fcuffonntger SCbfd&riittc boit<br />

с1)ПпЬп[фсп<br />

Werbe unter einem geroifien SSBinfel gegen -bie '<br />


et bie frmnme Scifenflád;e bco ßnlinbctrS iit<br />

ber gcraben Sinie ME.<br />

.V. Suvd; einen beliebigen 5>unft с in LN<br />

jiefjc man cm parallel m.it CM, u n b in bec<br />

CSvunbfládje <br />

tie Ebene inch auf bei'


ferner fei) KC = g, ûlfo CB — r — g;<br />

Ь|'ефсфеВМ = Ь, olfo гие$1афеЬеа£>т)сс£3<br />

ВСГп, шс1фс id; mit A bejeid;nen гсШ =<br />

(r —a;) h<br />

IX, 9îun ifi wegen bei' ?fei;n(id)!eit bec<br />

S3m)cc£e С B M , с b m (VI) unb шедсп cb =<br />

рЪ — рс = у — g = OB г : cb =<br />

==(v — g) a :(y — g)'<br />

г_ )2..<br />

-Unb baö bunnc ©фегЬфсп (VII), ober Ьа§<br />

Clement Ьс5 jmifdien СВМ unb cbm enflais<br />

"fenen ©íútfcô beô ^uffórmigen Ibfcí)nitteê =<br />

X. Cr^ few alfo btepíStócE =U; fo í)uímatt<br />

(v — g) 8<br />

oberdU= -— — - Adx<br />

XI. 9íun í(l übet паф bcv ©Ieid;unô bc§<br />

XII. Siicp in ben 3CuêbrucE bfê ©if<br />

fiais (X) fubftituiut, пафЬст man in bom=<br />

fdben (y — g) 3 =y z —<br />

du


x ?)) Лс1х<br />

= £хуГ(г* —x*)+£r*'ffioâfin^ (S<br />

tpgralf. §. XVI. ï.)<br />

r(r«+ft s )x — £x» — gxV O' a — x 2 ))<br />

A<br />

r(r-g)»<br />

: i(l feine bejïanbige(Sïoffe oberConft ju<br />

abbiren, weit fur x = o аиф,и=о wirb.<br />

ХЦ1. Um nun Den fcuffcrmigcn líbfânitt<br />

DonCbiêLjn erhalten, mufí man x = LC = k<br />

fe£en. 3»fllei4l) mup aber ber 3fuâbrucf f ú r U<br />

fo bargejíeat werben, baß er bloß folcbc (55 r ó f*<br />

fcn cntí;áít, гое!фе \ià) an bem buffórmí.qeii<br />

3fbfd)nitt [од(е!ф felbfi meffen laf[en, b. I;. f g<br />

•múífen r unbg.barauS n)eддefфaft't, нлЬ bafúc<br />

anbere@róiTcn, №е1фе an bem llbfänitte felb|î<br />

bpríommen, fubftituivt werben.<br />

XIV. фкг fônhen nun LC —k, BM — h,<br />

unb BC =Л bief« ©vóffcn feçn.<br />

SDían í?at Ьетиаф ег(111ф КС 2 + LC 2<br />

=r KLe ober g 2 + k 1 = r 2 , imb t; = r — f<br />

f 2 -\- k*<br />

Ьетпаф (r—f) 2 + tz = r2 °bcr——— = r<br />

21 (<br />

b 2 __f2<br />

unb g = r — f = ^— .<br />

XV,


XV. iSeísí man nun fût bcn í;uffónmgett<br />

3íbfd)ii!ff von C biô L ваф (XIII.) x — k,<br />

fo créait wan wegen -/"С 1 ' 2 — х2 )<br />

V~( l '' J — k~)=^g, unb n>egen r — g =<br />

fcn<br />

U= r a .k— fc3—<br />

in юс1фс formet man Ьетпаф fîattv r unb g<br />

nur лоф bic (XIV) gef<strong>und</strong>enen unb bucd) k<br />

unb f ju bffliramcnbcn Sßcrt(;c feigen bùrfte.<br />

. Sîerlanflt man beu íjuffórmtgeri<br />

2(bfd;nttt über ber ganzen ©vitnb?<br />

f í a d) e NBL, f o barf man bcn eben gef \inbe*<br />

sien Uuêbvud! nur поф »ci-boppclti.<br />

XVI. Ser AuSbcuá ЗЗГгп- bebeutet aïïe=<br />

r<br />

inaí)í einen SBogeit, beflfen ©inuê == -<br />

f ecu »Din-be-,, in ® ectmaítí)ctíen beö<br />

фй1Ьтс[('еге âenommen, ttnbbicfeuSSogen<br />

lüiu-bc bem SßtnfelBKL am SSRitfctpunftc ju=<br />

LG k<br />

geboten, »vet'i beffen @in«e = —-•=-. \<br />

KL/ r<br />

eben biefer SBinícI würbe аиф — ober—<br />

KL r<br />

jum Œoft'nuê fjaben 5 fo eríjicíte man Ьетпаф аиф<br />

А<br />

XVII.


XVIT. gflfb«! gaff, bop bic giiiic NL<br />

ф ben SAitfe!pmjfrKgfi;t, wirb í —k = r,<br />

g = o, unb Ьстлаф U~?-vA b. (;. bie glácíjc<br />

b«ê SDvcpccfë КБ M (—pi. v) in ? beô фа1Ь^<br />

ntfffírã KB muttipticiv'f-, obcu U=-jv.'J-li.f<br />

=.\ r 2 li, unb (о1дИф bcv Í)ufformt.qê5ib=<br />

f ф'п i í í QMH ú b cr b c c í) aí b en Ar c i а*<br />

XVIIJ. Staat bip SDurdtfdjnitfSIinie LIST<br />

úítcr QH l;iimnè i» ijl;, fo ijï alïcmabl í£> k,<br />

il jc^t l'=BC' unb BC'^ r. SH b »t f o m<br />

ifíalfoScof- grófftr ale 90°, »«'£<br />

S k",—f 2 ,<br />

£= ai<br />

,r k^ f í*<br />

gen i> k.<br />

XiX. ®el;t q!) Ьигф A, fo wirb k=o,<br />

g——r 5 unbf=2r, Ьсгапаф S3 cof-<br />

k 2 — í' 2<br />

ЗЗсоГ— r = 85 cof— i ±= 180°<br />

k- •[- l 3<br />

(in S5ccimalfí;íi(fii bcê<br />

. = 3,1415... £)с-тиаф fite bicfcn<br />

2íbcr A ift jeòt gtoicl) bov ^'1афе bee<br />

ABM±=r.hf " folglich<br />

. U =^r 2<br />

7Г Ь , unb bei- í) tt f f ó Г m t j] C<br />

2Cbfc{>nití AtfMt'A «ba oer


ftá


\<br />

ifl aber i -=|-tang»;=itangMKB<br />

q/3 unb y 2 =2i't — t 2 oba*<br />

v 2 j.'ta<br />

r==- - ; olfo bec ííbftynitt üb« Q q /í,<br />

(rcor-in Q.q, =t uní)


II. ©e|f man nun c b =f'j I c —<br />

nennt ben SSci'ti) u oh F (§.33. XX.) fût bett<br />

I;uffói-mift,cn 'ábfcbnitt In b M = !''', n?0 beim<br />

F' auS í' mib k' f ben fo Dcffinmir wirb, ид'с К<br />

ста íunb k, fo cvl;alt man fût baã gyljnbecs<br />

figment smifdji'tî Don Gínnibpdjfii L ß N , J b u<br />

feil tfuêbïlttf (F — Г') t;ui£»7, »Ofií йиф fût<br />

buffóraigen 'tfírfdjtittt über Ibn bet<br />

I\ T.


«lib bie,£jóí;e bevmiftíeten iU'iff;mcfifci}en:<br />

5)ropocítonale jmtfc^en DA. unb B^ gícid) tfî.<br />

IV. i. Sn Fig. 76. Ni-q. ï. (Tab.VI.) fej)<br />

ArMu ein ®tt)nitt bio (§v\Unbetfe (I) burd)<br />

ben tfnfangêpunft A beö Sufdjmeffefe AB bcu<br />

©ïunbjïadjc, iinteu bem.SîctgimgêminfclMAB<br />

srí/. (,)Htii:d)<br />

fd;niítéíinien fccc Ebenen QAH, б A r mit beu<br />

(Sbenc Qliü'r; uiiD Ilr, (Je bie ©urdjfdjnitte<br />

bicfcc (S( 1 s<br />

euc mit berScitenfládje beê (5i)(inbevë,<br />

fo ftttbKk, H-c paraüel uiib flleid;, fo ш(е.аиф<br />

KlI unb kr paralícíl unb 'Uon' gleid^ct' ©foffe<br />

ft'nb. Шап ü er í o na í buo giDtfd;eit<br />

ben. Ebene« AK.k, KHkr, AKII.unb<br />

b c r' h'ummch ^(афе AHr o n ti; a í?<br />

'iene<br />

2. SS)Ían nenne je^t AX:=f;<br />

fccn ,£>oiíbmefíer A C bív ©ninbfldd;e — -v, uno<br />

&С = 1--— i'=£. 'Aie j'enfïed)teu (5ootbt=<br />

naícnAt=x, th— y. èteí)t nun btcgbene<br />

t.mnh auf bet ©runbfláriie feiifrfd)í, fo tfí,<br />

ïbie fid; leid;t nací) cmigev Sieíi;ad)tung evgiebf,<br />

Jnthn ein red;ítt)infíid}feô ^ciraöelo.qvanmv<br />

beffen фо!;е tni = x tnni>- ?/,* unb bie Cinte<br />

• l 'h — y, alfo bie ftládje =-. x. y.tangj? j|7.<br />

и p r, (ílfpiiiftrif. v/iy, ЭД 3»


3- Sicp sparafleíOQcamm íjí ein d;rn ení=<br />

í)alf«n, beffen<br />

4- 3îe$net man nun ben fórpevíld>c)i SRaum<br />

Q »on A on, fo t)at man -ЛГ)—iang?/,xydx,<br />

«nb folglid) wegen y = y^(2rx—x-)<br />

• j.— i(2rx — X=) y^(2rX — X 2<br />

) }<br />

= tang?/ — ^r (r — x)i/~(2i-x-H-x»)<br />

r 3 V (2 VA- — -!<br />

! +~ 58 fin -—<br />

[ T<br />

2<br />

wo^u îcineConft ju abbircn ifî, meii fût xr=o<br />

aud) noie fid;ê gcfjoi't Q = o wirb, (S.<br />

§.XIX.)<br />

5. fçûr.brn o an S ?l1 forpîïlidjen 9îaum bt5<br />

ie@d)i]iftfl«d;eKiIkTffètmanx=AKr=;i,<br />

fo ijl 2 r x— x" = 2 r i'— í'" =k 2 j r — x =<br />

. / ?_T ^ . Jk\<br />

Q_tang?7^k 5ig +2 fmrj<br />

изо benn bcr jur ЗЗемфпипз nôtl^ige фа1Ь--<br />

Iv 3 +f 2 . rt<br />

-.<br />

§• 35-


J 79<br />

• §. 35-<br />

$$on Ьет1огЬегНфепШшпе Çtimattffyet<br />

T. ttebec bec ®tunbfï£$e A В CD E<br />

(Fig. 2o)'gebe;ife man рф ein gerabeí»<br />

$P Г i â m (í, beffen auf bec ©сипЬрафе [сл?сефЕ<br />

fïe^enben (Seitenlinien bec Dcbntincj nad; Ai,<br />

Бг, Сз, D4, E5 2C<br />

- f c<br />

P et7<br />

-<br />

II. S>ieÇ фп'ета' ivcrbc fc^ief<br />

gegen feie ©гипЬ(1афе mit einer<br />

ebene bul•фfфnitífít, «üb aßys£ fei><br />

bic 3jitL'd)fd)nit(eft3Uc, .a/3, /3/, x 5 / ^e/ a£<br />

feie S)ucd)fd)nittc jenev ebene, mit ben übec<br />

AB, BC, CDîc. jîel;enben «Seiten^en be§<br />

g>riema. Шап oeríangí ben !o.r^er=<br />

Нфеп Sn^ûlt зй>1(феп ber ©runbs<br />

щфе AB С D E, unb ' ^' '<br />

TIT. Sind) benjenigrti SßinfelptmEf a bec<br />

íoucdtfdjiiittêfijjuc, П)с1фес Ьес®сипЬ(Ш;с ant<br />

паф)1еп ijî, gebenfe wan fid), einen ©djnitt<br />

abode, wcld)Cï bec


IV. Um nitn erjïlicf) baê eru>áf)nfc pitemos<br />

'lifdje. ©fitcí 8 U fi'iben, f o gcbíKFftnan ftd)<br />

auê bem çpunfte a (Ï1I.) feie 'Diagonalen ас,<br />

.adjc.y unb nun aui1)'íu bec ^5 ц) :u' 1 1 fig it ï 1 , Ыг<br />

^comfponbtrcnbcn SMagonciíen n y, aSic.<br />

geit, fô.jfifáííí ойе ynëmatifâc&tùa<br />

abcde unb -aßy^E, in lauter oícrecí igte ^i)=<br />

tamiben, bereu QOHicififrf/afiliee


©p ijl-bio-glôífte.beo ,ДЛВС ober abc,<br />

*= -^- j aífo<br />

. .<br />

tna:-AJBCabç=: - Í-T .A а.<br />

.^?ç . foiiFredytc 2f bjîanb"tf 'r b'c<br />

ïe n bj .'(•,> ifr^ b(';aïfô<br />

4 ,bc<br />

^íí. . biefcu<br />

aV bJicy ^l'<br />

.-- = — 7- ---<br />

ABC uub abj/ =: ^Priën^a A-B-Grab_c A.<br />

/ - i^+rVY.-a'iTb-<br />

$t?ram. a b /3 с у — f-Aa ^ — ^— Jv ~^—<br />

/ b/î + cv\ , " ..... ^<br />

= / Aa+ o ' i.AABC. 9îun ifl<br />

V^3 ==? В Д.— A.a ; с r.—^-Tv., Д ;.а.,, - ,<br />

«аф, -шспп biffc 2ßcvtl;(!. JuWUuírí '.Wfi^ßtt^<br />

bec<br />

. .<br />

ABG-'iíhb a/3/ =='• ' T - ^ l,- 1.-Д AB C,<br />

obcc bic^(dd)e boô^ce^cxtô AßC mulííplicict<br />

in bctif-bviíte.H í£[)eií bei- Summe bei- brei; фо^<br />

I;enAa, Ер,- Су., ,iucl(()c,iijuvd). b.ie SSBinffi»<br />

e A, B, C, biß aã bit Sd)n|ííflád;c ауз^<br />

SS 8 " '


f gïï)en b. fr. in Ш 'cmtí;meíifcfrc Mittel<br />

biefen 3<br />

VIL ©ebenfí man ftd) auf biefelbe<br />

ben fôrperlidxn Sîaunv jmi^fn ben Sre<br />

ACD.f.ja.7*.5j Uflb beiicn A D E, aôe u. |. ">.<br />

этаф á^nítdjen goemeln bejíimmí^ unb nennt<br />

й„ bec ' Örbnung паф bie фо{>еп A á = a j;<br />

'<br />

. ber Srei)ec!e AB-Ç ==:A.i<br />

ACD=:B; ADE=G u. f. to. fo ەi)alt man<br />

. W .<br />

iér ©rtinbfíó^e ABCDE.. unb ;ber<br />

.3<br />

ä-H-j-e-<br />

+ • .c u. f. те.<br />

о<br />

УШ. ШгеЬае vorgegebene «Pviêma teilt<br />

SJftjKbee fottbern ,etn: [фТе fé ê/ unb nfait tóotííe<br />

fi r ínr'' ; &e'i^ 'й'ш'тТгб ert bei'©ruft b f Id ф e<br />

À-BGDÉ^ u : fi ; b"Ш J fecbnittf-Iа'сб e Я/ЗУЙ<br />

ent|)'aííenen Гог^еги'фепч^аит be«<br />

fîimmen / fo gebenfe mon рф Ьиг!ф einen belie*<br />

bi'Ö'en $>imfí a' in einer »on ben (Seitenlinien<br />

einen


man baburd) fete £>ш;сс£е а'с'Ь'з а' с' d';<br />

a' d' e' к. erhalt, beren £UiabrafM;alfe bec<br />

£>ïbnung поф wit A'; B' j С' к.<br />

werben , fo 'i)l bec fûrpa-ticl;c<br />

a'b'c'd'e' unb ber


i84<br />

tá) je|t mit W feejeii^nen luifl,<br />

bie gomei<br />

а+Ъ + с a r|- с 4- d<br />

A '+ ~ — ?' - f- »»•<br />

Êê fómmt uífo bet) einem<br />

W fineê fd;iefcn ^>tiêma barauf an, bap matt<br />

bie£luai5raíinl;alíe bec £>m>ecfc a'b.'c', ,a'c'd f<br />

«.f. го. in einím Ьисф baê fd)icfe-.5)riswiafcnf4<br />

ïedji-Duiîdjïj'efutyrien


' ' Síimmt^-man ' nunmetye in Ь'йг<br />

aty.ttliá)C ^nl)uít bff<br />

$h;vamibe a' b" n c' == д . а' b' c', l- b'n<br />

. 4. Êbín fo neí;me man in" bee<br />

a'b'nm jfí^t baê.SufÇccf a'nuï'iui-©ïiinb.flaçi)e<br />

ati; fo i(i b' bie&pifyc, unb.ew.^ii'penbitet DWÍ<br />

bie<br />

Siefe ';Í*i.í\fjL tuúV<br />

' ''<br />

Stnie gegen v bic (gfnc a'nm(<br />

b. l), ín bí<br />

' ' 1 ••'- bòV^iníe B b ><br />

gegen bic ©гипьрафе ABC glefa; . fcçii,<br />

; "' .5- 'Sîenjjt man . ûlfo bcn Síet^ungêmínMl<br />

bjn bic раШеГсп ^íitçnlfinteiPtreí №fífm<br />

mit' .Ver $cimbfIàcf>c'bcfTeli>cn macljfn<br />

'' "' '' '<br />

a'b'nm' =<br />

. ,'. 6^ . Щ^Гг1иЙ'ЬЪ)Ь,с Гг1' ^^lamibcu (3. 5) cittâitber<br />

QlefaV'fthb ' ^2 J , ' fo !;at maïi" ' ' ' .. ; ;<br />

Д a'b^' .'!'b'V= Д a' n fti . -l b' n . fin /;<br />

'••• •"•'''!( •..- _ ДАВС _ ВС . -T.'b'n. . -T.'' '•<br />

^.<br />

S» 5


9)îoii bcitf.ûifo in einem fd)i>f*nbj;it)«d!iöfen<br />

$ t i &щ a n m- bie ©l'itnbfladje tji.-,i>fit @ише>'<br />

t>cê ЭМзцаяепмпЫе bec ©ertenlinieiVibcêípnês<br />

«ы gegen bic ©си^тТафс tmtífipltcjrfn, ^um<br />

bic glacée ciiu'8 auf bic (Seitenlinien ffiifvcdjten<br />

@ct)nitteé ju erhalten. (Sini^oé SZacljbcnfit;<br />

vivb joigcn, bap biefe S3wfci)ïlfi aùiij fùv fin<br />

s priêma gelten nutp.<br />

X. SAait fefce nu» in (VJ.H) bie<br />

A,<br />

bcê<br />

?j' G' t=<br />

«titípin bít^YyíO.jfíw^níclíbfc^nUtbcô fd)iefm<br />

СП.",! DCI-;. 'гш'афе .A BC DE'<br />

•">-- -'J ,r .' . x'- ' ,, ' / -i! • |l ' *><br />

/м+Ъ-f-c a + c4-d_ \<br />

Wi ~ Г^4-' V:r- -; -А ^.'.г.тгч'мгзВ U:f,W. Jifiii ^<br />

' XI. ф!сгсшо laffen ftc<br />

tefi fúv ciujfluc S^o ableiten, ^ft baê ••fcíjtefe<br />

' , fo i(í<br />

. ,,<br />

b'^f-2 (аЦ-с) t a ;;;• .<br />

ratíclcpipc^i •— - r -- -A fin >?.<br />

: ' ..á<br />

. . . XJ !.. (gçí f«) (Fig. 22) baê Criera« ein ge«<br />

rcibcê, bie ©V»hbfUcl)e ÁRQJj tinj,$Stap? jiiira<br />

|&с|[сп [Seifen AD, BC рйгаасГЛ«№ auf CD<br />

fentcecbt fínbj bel- (ф{с^ ©cfjnitt aßyS fet><br />

fo biuc^gcfú^ví, bap bic $шЫепСу=Вр!<br />

DS


Ш— Ад, ûtfo bie. SBicrecFe В/зСу j AD a -S<br />

^araUcloötamme.^.finb.,, SJÍan jiel;e bic SMcu<br />

gonalcn D B, ec fò<br />

.. а + ii+ b<br />

== -±-1- . А =<br />

un b eben f o ' bec : ?6tperü


•Son -tor 5Веге4)тш.с) fäitf<br />

а1)&«^.и >aud) фесе , $)upf; Жр t& е-иг.<br />

^tflet :#rdptt> be j:- rdn e n itnb<br />

enge nvu h t> í e n ' Ш а í f) e m а í í í 7 • Ví- еТ í. 1<br />

' ''<br />

(Fi{j. 20) bec Scljmcrpiuit.t bcu ©I4!ní).fíád)e<br />

ifî, u«t> ftiaji.bin-d) H ein. ^ci'^ciibiüct auf bic<br />

(Srunbgó^^ffí/t, - n).cld)ca4b'ü!' ©^^fc<br />

bem fünfte b trim, aud) h bcv @Àro<br />

biefcc (Sâbtiitt'pad;^^ junb bec í-ôi < D"etlid)e Zsu<br />

ober bem<br />

ytnbitcl Hh<br />

. (Sd)., ftltJbjeíç .aSourift fur f.eh;c .befons<br />

bere<br />

bic ©cu!ib|lûd)e eine gigue ift, bereu<br />

,..., ,<br />

,te"n geojjKfrifdim^etv.adpftÎh'â. 'abititen iann,<br />

wie wenn %\$5',''ínt (ontnbffàdje c.irf';ä)tci)e.cf( ;<br />

SCußerbem 'niQ9|ç'.',Yá! bcrfii in' ber 'Sf<br />

nidit •Ici^f'.'fççn, bie ф'61;е H'b'/ba r (t«<br />

"i;alb beë''Afetpci-е 'fálít^jú triéffen, 'unî><br />

rd) 9lcd)i.iunriju ftnbc», inôgte поф''Ш?3<br />

'éê t(l alfo bt-c 33eírad;Hiiiâ


(£d>rçcrp.un!-tê bei) bec<br />

vch éíaumío fâ)íe<br />

men mctjï-ficîu-cid^nla пМ}Нф, .,bal>ei: '.ici) biefc<br />

41ntfi:fiuí;iiiio íjíflv iwd;t №eitei^au«ju1;ic,, unb<br />

fie/ meinen -l^fan; :ft, • a. S.Y.fcíbjt nacfoufçípcti<br />

ubevlaffe,<br />

'§• 37."<br />

Su f a &<br />

jpcvn 511 Ьсг.с.фпси,- alo bíc biâíjct<br />

,niógtf in bei îfiiôùuung ebon má)t<br />

^nbcfîou iiKvbni .|7ф a?ovfd)rifîcit [til 1<br />

-gallo n аф einig? :n 5iacl)L4Mifcn im nie r leid; t<br />

AUÖ b.íin biel;cVicjfri ableiten (äffen, ßi'ti S5ci;s<br />

fpiel giobi bie 23fíc gi.]ia-; ivb be'u 6d)!iitt<br />

'aßyde fo Ьцгф baâ ^riSma gefüllt i{>, tnß<br />

er lliфí, wie bieget-, ЬигфчсШс (£• cite its<br />

flûфen / fonbern nut- Ьщ-ф einige berfeíberç<br />

«nb ùbvtQcnô аиф-Ьигф bie obere |Тафс<br />

'geljt, >vdclje : ef'î'n bec 2|'ш'е/)г[ф)]е1ое^ âJetr<br />

längte manalfo ben-fóipevlúlien Snl;alí jwi*<br />

fd)cn DCÏ (§гипЬР'йфе ABCDE ítiib beu®d)iiíít=-<br />

|(афе aßyoe, [o ge.bfiiUc man f»c() von ben<br />

ß, r auf lien ©íiíenfiárí)!?!! А Б ab,<br />

bic.Siiiifn'/З/З'',. ГУ' -pnindiel mit beit<br />

bcô Ariern а (jerabgcíogen, fo ifl<br />

en


ï go<br />

t man míh $ieju.biit förpetlidjcn Sîaunt<br />

j№tfd)W bet ©гипьраф'с A/s'/DE unb fc.cc<br />

•ri0ma -über ber ©runfc=<br />

|1афе А/Зу DE. nad) bec bisherigen SSocf^rift<br />

Ьссефпеп íann, пет(1ф<br />

A/3'x'DEff/3y«e= - - -- A A /J'y'<br />

Aa+r'y+Dô<br />

+ T ' /T --<br />

U. f. m.<br />

fo ejcOáíí man ben Qanjcn ?íbfd)i7Íft bee<br />

»roi'fc&fn ber ^x-unbfïad)c ABCDE unb bem<br />

©d;n'itte aßyfc-' Soge man tiefen 3fbfd>nitt<br />

»o« bem íôi-pccttdjen 9îaume beê flanjen ?)r{Ss<br />

niii ai), foeï!;iclte man ben'3fbf^nití jn?ifd)eit<br />

bem Sfyetle nßySe ber CS3.runbpád)c ab с de,<br />

unb bet (£фпиГрЫ;е a-ßySe u. f. то.<br />

prieme« bccen (Brunbfladjen Ьигф Brumme<br />

ßtnttn ücn gegebenen ©Шфипдеп<br />

§• 38.<br />

I. 6ё fei; (Fig. 24) kLBN eine beliebige<br />

ftumme2inie, AB bie ttbfciffenltnie , unbAbec<br />

Tínfangêpunft bec 'ííbfçtffen, LC, le jh)e^<br />

parallele ûiifbec^bfctffenltnie fcnl*


ecí;í<br />

[феи bcnSrbtnatentC, íc cntf;altfneglád}eí\=<br />

räum li C le bic ®i : unbflád;e eineö фпбша,.<br />

Ье|Гспфо1;е~'11, fo ifí ЬссШрсШфс Зп[ы1С<br />

beê 9>ri$ma = bem $làcf)envaum LCjc<br />

tipíicirt in bic фо(;е li.<br />

II. S5iffen^tád;cncaitHi3ií fúibon [«> y<br />

eine beliebige Örbinate Deu fnimmengmio, turb<br />

bie j$Uijd}òriQe 3íbfci[fo AP — .v, fo ifí y. d, v,<br />

obeu baô ^robuft bcr Dïbiiiatc 1 in 'baô ^iffé»<br />

rential bec.Vbfciífc, bad (Slfnícnt Doei' ÍDijfer<br />

vential beê ^^Ф С1и<br />

' а11Ше<br />

I-^^fM. 9íc!ii!í mart<br />

alfo biefcn ^ládjcni-aumz^B, fo (>uí mau<br />

d<br />

folglid) buud)<br />

B<br />

n?o benn tie bcjíúnbige ©vóffe Conít babiird)<br />

-bcftimmt werben fann, bof) fût y = LC.obíc<br />

x,— AC bie 5Çlád)c B — o raerben imijî. ^ûi<br />

man nun biefe Conic, паф bicfcc SSovauêfc^ung<br />

fccfîimmt, nub ff£t Ijiorotif in Ьаб fi-I;alt?nc<br />

Snfeaval/ydx, bic 2fbfcifTe x — Ac-, ober bie<br />

Scbinatc y = lc, fo créait mon baô<br />

iucíc!;eâ 3iuifd)en LC tinb le<br />

bie


Sße&ftnde bón b.erfcí; t ebenen<br />

§• 39'<br />

. etfleã SBeçf çieí. '. i. es feg (Fig.25)<br />

fc te Erumme iHrue ALÍ eine ^>arabeí,<br />

Л bcr ©djeitclpunft, Л ß biedre, b btt tya*<br />

tamcfcr, uno Oie Oi^Siiaíen auf bec 'tfbfciffcns<br />

íinic (cnfced)í, fo t(Í bie ©leiíljjung .jnjifdjc«<br />

л: imb y<br />

' . . У 2<br />

=bx ,<br />

obcv y = •/" Ь x j miíí)in<br />

imt> baê 'Sntegvol<br />

B =Í-b.-\^=|-x^bx'+ Conft.<br />

2.23eríangt man nun boê pctabcítfd)<br />

ilt A bío ú n í) te Srbinote LC, fo<br />

mar. f ú c x— оаиф B=o bemnad) bie be»<br />

i aud; =o,<br />

«o ftatt -x bie bejlimmtc 7Cb[cifTc AG gefc|t<br />

eu mup,-<br />

3- SScgcn v^bxrrry wirb<br />

2ílfp iff baê j)arabolif((>í©tficf gladie' ACL — f<br />

b«ê SícdjíccFô sròi[cl;en bec îibfcifje AC=x,<br />

bec bfbtiiate CL=y.<br />

4- ~


. 4- ••2JeïCttftj$fè-îh


—. i...<br />

V-- >--<br />

Um abei 1 úus bicfci- götrttft'uitcb bfti'<br />

b.jpcgäufcbaffcn, unb ii/n buvd; gcflcb'mc<br />

c'iiêsubrucfen, ;fo Batman<br />

î&t*:}}. AC'".'<br />

le* =b (AG -j- Ce)<br />

le 2 — У,С 2<br />

"= b .Ce '<br />

ъ=- Ce<br />

le'— LC 3 - ,.<br />

- В at j , ,. .— •• Ce-<br />

1фе ; 41ф ait bcrfïiben.immittci=r<br />

6, Síci-lángà-í ttïatt.bic OrbmafinîX/ le,<br />

itnterljûlb 'occ 'tfÎjfciiTçflljn.ii', fo i^GFy^CL;<br />

clinic unb bcv ^lat^fiiraum L'/\'?s'L" —<br />

2. L, ACL — A. AC 4 Cl _, 5 f cr»f v Ь


®îaiMl«UlCûlfoLN = in, In =: и,- С с ==c;.}<br />

ulfoLC==ím, 1с=£п, fO Wirb. bnê'pàtà*<br />

' n 3 — m 3 . e<br />

• ° ia 2 — m 2<br />

«jib folglidj ein ^i-iêma »on bfr'^ô^e'h<br />

n 3 — m 3<br />

©cunbflácíje = f — — — -, e. îi»<br />

§• 40..<br />

me iííuie fel; eine G4li^[c}(<br />

bet-си große 2fvc Aß==a ; f Ionic EFe»:: "£>се<br />

ЗГп[,апдёршШ- &cr?fbfci|Ti4i in Л, un b bie.Ör=<br />

Sintilcíi y 4íuf bcn'?fbfciffcn fi'iifrc^f,- (Vif! Ш<br />

©íeid;uii(] bei- (Sfitufe<br />

2~ l t- x— ~ ï* =SH (ax— x») 1<br />

U cl ** cl "<br />

. .<br />

d B — y d x == - Л x у" (а к — x = ) •<br />

B = __<br />

4 a<br />

-<br />

a c 2 л/ С л x —x 2 )<br />

+ r- S fin. - - '— -- :<br />

-- - + Conft<br />

Q » ft "


obçv .uuá)<br />

"•" •" a — 2x- , ас эу •<br />

fi^zz— y-j- S5fin__ + Couft<br />

:• .. - 4 , 8 ' . c^ay.<br />

rft, wsgeti V ( a x — x 2<br />

) =' —. ,<br />

3. íSerluiigímait nuit érfîttrf) ba^<br />

©tûdE ^1афе ACL bon л btë an<br />

eine beliebige Sfbinatc CL—y, fo<br />

muß biep Snt?âvaÎ fo bcpimmt werben, bafj<br />

te fui x = o »effdi»rfiibff. 2Mcp git-bt bem=<br />

nad) fur bief en S a W bic be)îaiibicjeOi-pffe Conft<br />

fïeïpji—p'./ unb olfp fdjtedjtWfg<br />

'•' L • ' • . • • а —-2л- - 2 Y<br />

• B=— y-f-î-acS'fin— -.<br />

, ; ••-', •' •. .4 " ö c .. ,v<br />

vçp fl«tf x bre 2Îbfciffe AC. unb jîûti y bie SP.Í.<br />

binai'e CL gcfeèt шсгЬеп mup.<br />

4/SBcil auê bei 1 ©leid;inig (ï) лиф _<br />

-, 2 J'<br />

С 2<br />

fo wiïb but-ci) 3(uflôfung bicfcu quabfíiíí'(íá)ert


lid), autf)<br />

Ъ — ± 1<br />

—у/~($с г<br />

'~- У 2<br />

)-Нас.йЗГш -^<br />

biefe $tad)c bloß buvd) bie £>rbmate y ouêgc*<br />

wobei; benn baê obere Зи'феп ju<br />

tnenijî, [o balb 2x^.3 alfo а ~ 2x (3) ne=<br />

gatio<br />

5. Um bie (2) gefunbcne govmct juv<br />

i! S5eïcd)nung in 3 fl ÍM ÍI1 bequemet<br />

ïici;tcn, fo (ифс mau einen SSinícl ober Sîogen;<br />

а — 2 x (<br />

ip bef[cH Sofmitê ==: - , fo büß соГ •ф =-<br />

' ' ' '<br />

а — 2х . .. 2чЛ(ах — х 2<br />

)<br />

j bann '<br />

а а<br />

2лЛ(ах— х2)<br />

unb folglid) t/» ~ 5В I'm ---- ; bief«<br />

il<br />

in bie obige formel (2) fabjuiturt gcbm<br />

obec wegen fmV>cof^<br />

В = TV а с (2 J/; — Im 2 í»)<br />

6. Verlangte mau bie ^Сафс beê eí-<br />

Itpttfdjen £luabranten ANE, fo iff<br />

fût bfufelben x=^-a , alfo cof ф = o ober<br />

^,==90° b, f). in 25ecimalt(;ei(cn beê<br />

jnc(Títê^=:J-^j fetneuiïn 2^=Нп i8o<br />

folglid; bic glácíjc ЬеЗ iluabvanten = T<br />

9Î 3


. ШГ;ш tie $ í аф с b cr ô a n 3 f ir<br />

li *з f e. == -l; a c. TT= . tia- $Iád)c eineô : jfreifcâ<br />

befjVn SurAmejfci- d —V" ac— bei- mittler«<br />

gcomeínfdien Çpi'Opovtionaïïmic jtbifdien bei?<br />

ïieiiîcn itiib großen ЗЦ'е bor (gííípfc fcr>n w'urbf»<br />

7. Sfí-í/-» i" ©rabfiuc. gegeben, fo mufjt<br />

jtian ben ЗЗоаеп 2 Ф uUaualjl in 55ccima(tl;eir<br />

len bco^olbmeffei-o aucbnkt'en ttoie (g.^i.UJ.)<br />

Surd) ein 3af)lcn:33e\)f:piel bic formel (5) ju<br />

erläutern mirb faum notl;ig fepn, ba eine àí^n^<br />

ïid)c Sîcd)nun() [фон be)) Arciôab[d;nitten<br />

(§.31. Vil. ) üovgefominen i (l.<br />

8. Sfl 2x£, a, fo wirb cof-i/; n.pßafi», olfo<br />

ф gïopcc ale 90°, folgli'd) 2 ^^ 180°, unfe<br />

fin 2t'; ncíjaíio. Su bicfi'in Jsaííe n)ivb alfo<br />

ber [ubttactioe St)eil in bei- goracl ju einem<br />

abbitioen.<br />

y. SScnn ein^n'ôma »ocqogcbfn ip, boffeii<br />

®vunbflád)c buo el(tvíifd)e@tutf glád/e ACL<br />

ifi, fo mtifj man tie bcybcn 2iren bei 1 (? II i p Je<br />

cntroebcu ale beEanní uoraitô fc^en, trter pc<br />

Ьоф auö gcwiffen 2(bmeffttngen, bie man an<br />

•Jbim',cnri fid) bei- Sluabi'atiijf;al(- »on ACL лаф<br />

î>er gonncl (4) foil befíimmen íaffen.<br />

. го. Um biefe 3ÍVCU ber (gllipfc Ьигф Э?оф^<br />

îumg ju ftnben, muffen attpec ber 2fbfciJTé<br />

AC = x; unb brbinatc LC = y, nod) für<br />

«inen anbern ^uníí H bic 1 3Cfcfciffe AG = X<br />

wnb


«nb -Oïbinafe GH==Y ffciwflw' mcvben; fo<br />

ï>at man -о-гГШф .au8-(i.) • • '<br />

íl j y 2 ~c 2 0 — x) x tint)<br />

C&Clî fo а-Y- — C 2 |;;i.— X)X ,<br />

Ьетпаф с 2 = -<br />

ii. S|ï nuit bicfc grofjc 3fvc A ay<br />

fo erhalt mau bie fícine с —<br />

' .<br />

wnb man Faim nun паф (4) ben £iuabiatiní)aí£'<br />

bee ettipfifd;en glaAcnilùd'S ACL; unb fotglicf)<br />

ацф boo ganjcii Segmento ЬДЙ=:2АС1ц<br />

ftiiöcn, wenn biefcê alö ©сипЬрфе ci<br />

та üovgcijei'eti wave.<br />

12. Sn bei: .3ítt5íi6una, i(î te. mofyí atn<br />

befîen, bie fDroinafc G il fui; eine '2fbfci[jc<br />

AG=.-^AC ô« meifc.it; biep o,ábc X — -'-x<br />

nnb ^1д((ф -,<br />

'<br />

4 V 2 —y 2<br />

obcc лиф a = ~y g a .<br />

bie ЭДсф»ш»а eíwa<br />

91 -f Ï3-


т'З. îfuô bem bië(;erigen leitet mart huit<br />

игф 3lâf)ening ju ftuben, unb ba ijl eö beim,<br />

im gfaH bec ЗЗодсп LI niá)t groß ifl , t>in=<br />

tetd)enb ben 9íatím CLcl bto^ ale ein ü£ta=<br />

u« Ьегефпеп, unb folgli4-l) ben Sulfit<br />

CL + cl<br />

- - . CcjU fe£etu £>ber man meffc<br />

eine Dvbinate y\, tt)eld;e jn)ifd)en bcpben.<br />

LC, lc in bie SRitte |Ш,. fo. wirb bet ?|las<br />

oud; bepnaljc =^д..Сс fei)n^<br />

1-5,


i S.* Sft aítcc ,bcï Sogen .LI fo fívofj,<br />

tnau ifjn iiiciit ol;rtc щесШ.фсп ftdjlct f ú ç<br />

ííne gerabe Sink nehmen fann, fo tí;cile mail<br />

(Fig.27) bcn:2íbfíaub C c bw,-. bomben JDrbiua?<br />

teu LC, k, in fo oicl Heine gleise £l;eiïe<br />

p a = of.ß =ç~fiy = i'S к. bûp bic .pibiïiatcu<br />

y, y',y"f у"'к. bui-ф С, a, 'ßf.yK; tie fïuràme<br />

Sinie in S3ógcn abteilen , bic mon OÍHK nicifs<br />

Пфеп geíplcv. fûiv ' gccafcp ^tiicïcn í;ci[ícii bai;f.<br />

SRan-im'jfe nun bic £>cbi«aícny, } ' } ", y'" к.<br />

vnb feèe Cc-r^c fcp (am bcften Ьигф forties<br />

fe^te^albining) in 2 m д(е{фе Sl;cile gcfi; eilet,<br />

bie lë^tc Drbinatccl l;eijjey'- M ; alfo bie «or=<br />

y. 2M - : -; u. f, ». fo .ifl bec Snl;alt ! bca<br />

/ V "Í" V ' \ С<br />

Srapfjit «bec C^^i^: - —) •<br />

Л 2 , / 2 иг<br />

с<br />

— (y-j-y') - ; . unb fa, bcô<br />

, A m<br />

bcê britten = (y"+y'")'<br />

4ra ' 4111<br />

ЬетпафЬ«е@итте otter b. l<br />

CLcl~(y + 2y' + 2y" +<br />

4 in<br />

b, 1;, juv 'l;alben ©umrne bev ecfîcn unb<br />

,9l 5


Srfciiïûti ufcbiïc mai/ bte C?ttmmc ûÏÏot u<br />

r.ni) t-iittiplicive^aa-- ga>;,?e in bm ?i"bfîanbc<br />

biyicirt' Dard)- : 'bic'-2fh'sàl)t bcv £i;eiïe in bic<br />

man bru 'tfbjîaribVijrtyeiU i;af.<br />

16. 3|l ?ï-' bcv unftrljalb ber -T<br />

Sim? Ce faifaibe ftïipiijcijc Sogen, fo ífí baS<br />


Q y" ; - f a '— 2 x) ' -<br />

•r^ •§• a .c S3 fin — — .— — г.т~ • У — -Л ас«<br />

203<br />

í— ia с S3 fin -r 1 — r ~ - . y .<br />

í : c 2<br />

ill aber. TVa c n = -'а- с". -V я" _— г<br />

| а с -S im' ï" utïb'83 fin ï — 35 fia — =<br />

с<br />

/ 4. y ~ \ • • 2 1 v ' ' :<br />

83 fin -Л ( ï — î^- ) = S3 col ^- . gerncc<br />

•V- ' c 3 / t; _.<br />

V , — - J Q —J. JiJ Q —r- j_ c _ g J) . — i _t c __ ^v .<br />

E D '— ',y gefönt .wivb, . fllfo 95 cof li'<br />

. • • • ' ' ' : c<br />

Г --- 2 W<br />

;. .gerner -J- a — x = AN — A C '= CN = LD<br />

Ш.с1фсо L 15:= u genannt ivcvte.<br />

(Subjíiíuivf mon alfobie Qcfanb.cncn Жси<br />

íí;c, [owiïû<br />

C - 2^V C — -o<br />

©cgm.EDL— lacSS'cof- - : --- ?-u<br />

" ' "<br />

buo bopprlíc oin @fgnient ipie LRIL<br />

geben ШйгЬс. íDiefe gownel i]l bcr (3)<br />

Цф, unb fann тедгп u='-y^(t;vY — ЛУ-)<br />

аиф wie (5) auêgcbvûci't n>ci'bcn/ шгпп man<br />

С — 2 \V<br />

- ^ соГ-ф foot.<br />

v


204 ==r<br />

.18. JSínj>tifí&e .3£uêfd;ntttc, wie<br />

ANL ober •'LTVR-.ju bcved)ncn-, atjbiït rnan^u<br />

bcn 2íbfd)iíitten ACL ober LDE mit bic ®vei)s<br />

eat LCN obec L NI}.— -Sb» ifî ober j.-SS.<br />

— 2 x)<br />

. -- у .<br />

- 4<br />

su bem 2íbfd)nitt ACL ?= В (3) obbttt<br />

gicbt bcn 3C u ê f ф n 1 1 í ANL=i а с . SB fin—<br />

c<br />

а — 2x '.<br />

==£ac.85.cpr.— — (5,) «no. cbeti fo beit<br />

— 2WVi<br />

1 9. TCubef e ©túácn »on cí(iptifd)cn ^1афсп<br />

i.». fcí)iefc '2СЬГфЫ«е >DÍC TliV ju be.rcd)tien<br />

u. b. gl. mógíe in bec ?íu3ubung ebett<br />

nid)t üovfommen. , 3íud) wuïbcn btc gormetn<br />

baju, fúu bcn ©еЬпшф jú giifammengefe^t<br />

cntöfaUciu Suljcv man fiel) begnügen fann,<br />

bcn ^ntjait fold;ct @cgn\ctvte ctma nad) einem<br />

SScrfabveti tüie (15) nuv burd) eine 9?af>crüng<br />

^u finbítr, mo man bcnn 5.23. TV in gleiche<br />

Steile tí;eiíen, unb bui'd; biefe Síjcilpunifíe<br />

fenfrcdjte , s Di-binatcny,y', у "к. fur bie fïum=<br />

me Siiiie ТВ V jieí;en unb raeffen fònntc; bie<br />

•Drbinatftt für bie fünfte T unb V, alfo. у<br />

2 м<br />

tinb у trurbcn baim in bem 2íuêbvucEe (15)


$5 ï i 1 1 e 5 SS г 9 f p t e í. -. :. ф.1) $ e r<br />

e. ju bei-ефпсп.<br />

205 ,<br />

i. (Sê<br />

,- AB biVifbfoifjcnliiitrbutd) ben £фг{=<br />

tdpunft A- Ьсб- 'íjtipCL-Ooíifdjcn. ï3ogeu&> fo/ijÎ<br />

bie ©1е1фипд bcu h'ummen iliniè jh>ifcl>w<br />

AC-= x ,t|flb I-С.яг'з'<br />

с? с 2 ,х г<br />

á bíí-ô v °N '## bec фсра'Ьс! nnb c bie<br />

îletne îfjL'c bfbeutet.<br />

пафлйе bei) bei 1 ©Kipfe (§. 40. 2 Л<br />

• i •• •] a', '.<br />

ttnb foleli(|'i«tf9rirt (Sntcgiíeíf, §.ХЙ1. í.)<br />

„V MJ: ,.;•,; /{.|<br />

, , - .<br />

8 •-••••• a"'.- -^ •<br />

obev аиф • . .<br />

2x-fa ".nc 2 (cx-j-.iy)-f-ac<br />

B=— y-'--- log - - T"—<br />

4./ÍÍ ;; i '.ч-.-.' ':. ".<br />

ac<br />

" . + Co n ft.<br />

Щф fcibfí'±=:o-njivt>,<br />

b<br />

alfo


uífo bag &9petbo!if4)e,@tôiíglác&e ACL, »от<br />

©d;ciiclpunït A biô anr eíííc beliebige íDrbinaíe<br />

3. gúc fin ' i)t)pcvb.oiifiij.eg ©túcf Síád)uj<br />

d}cn äivetySi'binat'cn GL, cl, ocvfáí;vt matt<br />

iric bei; bev (Hlipfi ( r 3 — j-6) .gezeigt tooibcn ijî»<br />

4. gia- gar.jc.'^'bfcbni^c ш!с 'LAN, .ofec<br />

LNlii fcn^tlivt man iiuu bieäöcvi^oiucAC-L(2);<br />

ob.ec GifC-Us)-'- .<br />

5. Sen í)í)^ci:ÍH'í:-f(í)ftt ; £рСяфми<br />

ï u u in g ïv i f en e-iî.c i : n-i ni. ;4> о и с n AL u » b<br />

f ci n ce S' íl; n C 5« fir.rtn/'jTfJ/ft man uoti<br />

bem Sntjaltc/bo.ö'.-^i.H'i-liolt.fvI.icu. SíftiivôeS ACt-,;<br />

(2) bcn Sní)att bcê Sïtangîlè ACL =. i x. y<br />

aí), ' ' ' ' ' '<br />

Л-:,. . ..;,:-:-: :-,' т , . •^;0 ; .<br />

èeíjnc ==|ау — -J- ас log -- =<br />

'<br />

i . - . .<br />

',6. Sinb а unb с niclvt béïanntv obéi 1 mûjïte<br />

fi í'- 1 ï í auâ;,geíDíffe» gomeiTeneftl^tucÉuit.<br />

auf eine inùl)[ame ÎÎvf bcted)«eti, -fó ftiibet man<br />

bcn Sn^lt ciuèôlélScn ijp'^eïbptifdjeVi S>o


, Ьл man fluá.be.n, аи0ф"фг£еп bin.lângítd;<br />

bcn Ш'с'угоиф bel 4 «Efjjfmefíicn-TfoniiVÍ<br />

B=yy'dx fúr fiinnme ïinif» b cr до (ï5!cid)imcj<br />

gegeben ijî, uno, bíc aífo bijbttvc'l) ; feíbjl. be*<br />

fíimmí jtnb, crfel;en íiaitb. SJian- bruci't ium=!<br />

ïid) аиб bei* jroifiijen -у unb x gegebenen. ©Uis.;<br />

ci)ung QÍlfmaf;! у Ыиф x аиё, iirib inltcgnuií;<br />

olôbann ben ^uobiucí yclx,: [о ефШ man mit<br />

Suäifljtmg bei* conftafiten (oji'off?, fíic jíbc?tí)^<br />

fciffc x bon cntfpred;cnben',glúdíínrcitnb.: Cr-(<br />

2. llníettueilcn i(î со obct и и ri) bequemet'<br />

>: bind) у сиёаиЬд-цЛЧ'П-, in.bicjV'i! '/.;д11е c;i;.a!t<br />

3«an beim Ьииф' Die ©i|fevíha')àíio», ben üBetfi)<br />

von dxrîîûuéofbcucfi Durci), y .tin&.dy.,. щЬ fo<br />

'' ' . t . i p u bie :<br />

j J3ecfal;cen .<br />

bie ßiieJd)unfl г>1хиЧф.еп,у -.y^b .x fp b,e[d;cffen ijtt ,<br />

ï»p та.И x íçidjíev Ьиг^у.к ,.u!ô,jumgcfiï;ïi; y,-,<br />

Ьдгс(н.« \finben tc/íibe';. i\)je ч,Шепй $. S3. у. э<br />

" %.<br />

ày 2 ==Ъ-.-\-|-'сЗ'Ь1с ëleidnnic) 'fíjt 1 . biç<br />

wie 2ínie wave, n>c man, Um'y buícl) x<br />

brMeiijv eine, ©toid)ün3 .;1>:от bxLitcn'/<br />

Icicfyt .biU-ф y<br />

man ûlfû^bctê Snteo,val /y'-cl.-x.<br />

oï)ne"ÇJh'il;e auf folgcnbc' 2fvt buvd; y;oiv?ge*;<br />

bcûcft éi-ípaítciu ; " . ""


2Ó&<br />

. •lytf.Xa.ySLicî :;• ::: - •'<br />

ciU = ;i. 3 . 4 «,. л;.-fr. iß.<br />

-з^',Г<br />

Q y* ,2 a V s<br />

A- d x — -f- -f '-— :— + -Cònft-'<br />

7 '. . , 4b a .T 3b 2<br />

unb fö in aní)cnte;gó.ííen. ,<br />

Itiífenyfjtcnifi eô bc<br />

«ter JHnif n 'bequem, bicfc nid)t Ьщ-ф ©íeià)un=<br />

if fonfeern jmifd)eti„SDL-&iiirticn bie


SBiniel .ACL =;


CIO<br />

*b«.M»ií du iüÄ&röfeic&Mna ttilt-u<br />

bet, (ф<br />

. , ..<br />

4 imb В 'ir/u 2 . d + Conft.<br />

tfo eine ©teidjung аюКфсп u H'jib


Й? f<br />

ifï, unb QR fei) bec fítifrcc&fe<br />

inefec.Sinien, bin man tu fo tiel gleiche Steile<br />

obt(;cile, baß roenn man fid) Ьисф bie Sf;oil=<br />

fünfte- 1 ,.2,- 3, 4 к. mit AQ ober CR pataHeíe<br />

einten, ab, cd, ei'2c, Ьигф bte giguv gejogert<br />

»orfîellt, bie §1афепгаите' зпн^ф'еп bicfen Sinie«<br />

of)ne тесШфсп Sehtet fûr,S£rap,egiett anQet\ûùi=<br />

Dien №cvbén fótuten. S)fipt man turn, bet<br />

bïbnuug паф, bie (Seinen ab^s', cd.:=s",<br />

e f = s'," u. (.»,. unb Q R — c ,»are tn звд<br />

ÍÉ(j_eile'flet()eíU worbcn, fo baj} ein<br />

с •<br />

Oi == — , fo t(ï, toeil bie ©eftnett<br />

2 m<br />

A unb C, -alfo s° unb 32^ í)ícr=o ftnb/<br />

becgigur o^ne тегШфеп<br />

2m<br />

II. könnte man innct^ibbet<br />

feine ©ehrten meffcn , M)iej,S3. bei) «inet<br />

та^^фегг.^а'и1е, bie auf einem SBoben auffïanbe,<br />

unb ju betin obérée ©гипЬ^афе man аиф тфЕ<br />

bequem f ommen íônnte u. b.gl. fo ит{фПе{}е mait<br />

tie ®сипЬ|1афе mit einem &еф1ес!е QRSiT, unl><br />

Ье«фпе, nun паф (§.40, r s.) bie §1афепсаий<br />

me tt)ie AQRCDAî ASTCBAj.S&AQRCDA,<br />

Ьисф ^ùtfe ber gemeffcnèn Ocbinaten AQ ==y ° ;<br />

Tbi^-y'j d2=y"5 f3 = y'"u.f.w. unb fo<br />

ouf eine а&пИфе SEBeife SATCBA Ьигффй^с<br />

al-Y'j cII=Y"<br />

£)2 U.f.W»


1». f. ». fo toitb b«r ûuj}«rl)ûlb be<br />

gigut fatUnbe ^tadjentaum beo- SRed)feáê =<br />

."а тк<br />

i«n шап »on bemSntjaltc beS..gqnj'eft9îed)f=<br />

(йе abjiel)en muf, um ben mnet'^t^bei<br />

tnen íiníe fattenben Stádjenraum ;u .fth<br />

3f«d) fu«n Watt fo wrfafjwi: 'SS)íen : 'tnfffd<br />

ЫЕ erroá&ttfettDcbinuffn, Mnbjii^e fie^, «mbic<br />

©eíjnfnab, cd, ef 311 ettyolteh,<br />

3írí, »on bet Qfmejffrien SQ ab<br />


èn Ebene LMN mit bft®runbfUá)e, unbQH<br />

«IS ÍCbfciffenltnie parallel mit LN Qínommen<br />

foírb, • Sií fcHii RB :Ьигф bcn tfnfangêpurift<br />

bec tffrfcifiienj {«пЕсефе auf.QH, bannKÇ==g,<br />

LC=k, BGfasfj BM — h, unb bie QUfi*<br />

d)ung jtulf^Cíi bcn fenffed)ten ßoorbinateft<br />

Kp=~x iinb pb =y gegeben, '.fo í)at mtxu<br />

fûc'baS-SDiffècentialbeô luffórmi<br />

f^ttíttf 6 jwifdjen GB unb -cb,<br />

mel)»:- äW(fd)'ert ben SDceçecf en '-GBM<br />

bif ©leidjung<br />

• • Л . . ,<br />

А<br />

obet амф wegen — =s<br />

. (y— g)2dx<br />

jlatty, au<br />

fur bie frunim.è ßinie, ben JßJertb, Ьиеф x, fo<br />

erhalt man Ьигф bie Integration ben Buffers<br />

Ш1депЗГЬ[фп{ии, '»opeç тац bie Çonft. fo<br />

bejlimmt , bajf für x =^0 аифТ^Г S= o n>trb»<br />

fo erhalt ma« ben<br />

CB big an ben^unft L, unb fo íann ma«<br />

.авГ,й{)пНфе:»0(е ba* ®^Л Ч :Ш. Ьее'Мбс^<br />

migen зл>(фтКее jwîfdjen CB «nb N/' ober<br />

über ber ©рпЬЙфе ,CÇN/ curib<br />

birong beçbjér @íúáe U, U 1 iben .<br />

fd)nitt über Ье


§. 4б.<br />

•@tfteí-SBel)fpieI ju §,45.-. i.. Cie<br />

ïrumme fiinie NB L in ber ®с,цпЩфе feg<br />

«ine ^Parabel, 'bmn вфе1Че1рипЕ( В, unt><br />

B Abie Я«., »ocauf L N fenfretfct (Це, foifl<br />

CL:=i CN, bie ^1афе BCL ==BCN, unb шспя<br />

waft »on finem beliebigen ?>un!t Ъ bjeScbinate<br />

BV fenfr«ct)t auf BA íjerabjteíjet,. bie©(cid;ung<br />

Й»1[феп BV ͱ=TT unb Vb=:z "folgenbe z-f =?<br />

«. v, wenn « ben ^arameíei; bej«i4"íí. ••'•. 9íut|<br />

ifí aber für. bie 2íbfctffe Kp^xunbprbtnate<br />

pb = y, x = z, unb y = KB — v ==g-j-'f-'— v;<br />

f olgli4> bte ©letd)tmg în)tfфen x unb 7<br />

-í 2 — «{g -ff —У)<br />

2.<br />

- : x»"<br />

f— — =y—gf «nb<br />

т j<br />

=^l f — — ) — .dx<br />

« / f » . . .<br />

Ot . «2<br />

• f X 3 X ^<br />

f — 1<br />

a<br />

'liirie Gonft. gu abbircn (fí, 'wefí fût x= ó<br />

ooh-U аиф [оа1с(ф fefofi==o wirb-,<br />

»pie рфе gefjore t.


3. Sn biçfeê Sntegtat,. j>|t юлп nun x ^<br />

CL==k, fo f)uíttúm benb'ufformi<br />

»on C B biê L b. f), über bec<br />

CBL alfo<br />

Síun jjl' abet, wenn тапч in bie<br />

22 - « . v (JL) btn^^rtí; Д^ЧС ^ f fefct,<br />

bie Scpinate z — CL~ k; bemnaulc 2 ! ti»« , f.<br />

- 1<br />

. ' -'<br />

«nb folglíd; а^-г^'Сетпа<br />

.4, ,Ье<br />

Unb foíglic^ ,bec. : gànse 2£b^nití ùbjc LBN<br />

'<br />

3 » f j? t e ueÇ f)) i e (.ju §.45- I* Ф t e<br />

f tii'm nre ß : t n'tV'QEBHA' in ber i® r uíí tfe<br />

:<br />

'<br />

unb Pb-y folgènbF ч " n '"' '


• а .<br />

*•*-£<br />

r i-a»<br />

-j S3 йй . f, §§. XV, XVI, з .)<br />

а<br />

A*-x ȕ<br />

За?<br />

г ч l 4.,. j ,;„•%•,. Ж.....,..,.r "<br />

- ••feme Corifvsuj «bbfreAi Jl, '; ip'ejl. für х=я<br />

r m РАРФ ^й " • ^д «^^ ;;, ; • ;<br />

"<br />

t<br />

i ^ví. ílm. ben ..Wffortmgen еШрЛ[ф«1„"<br />

П)0


A<br />

ïànn, (§.33. XX.)<br />

wert ей<br />

^ . 3, ЗВоЩе man biîfen tyuffò<br />

bliojj он'сф (Sçóffen auêbrôlfen, bie ft^;on it?m<br />

fcttJ|í mffreníáfícn, ,fO .müßte murí a; c; ,g U'àván§<br />

.toegfcfcaffen;,. jc'Unö f laffíen' "jtÓ> Miltnitfclbac<br />

éftéffen, aber biefe jwcí) ginien ге!феп wlöjt bin,<br />

gratté biejbfep.^cóífen a, c/fg^ bc|îimmcn/<br />

«nb ее mu^ enfroeber 1<br />

cine »on biffen<br />

•oíé^egebén^RQèfè^íh wírbeh^-pbíí- rtian<br />

fn bem -ettipH^en- 35ogen BL noc|)vein'en<br />

j, S. b unnf^men, «nb fût i^n eine tfbfciffe<br />

EV—í', wnb£?i:biníifeVb=k'meffctt, ©inb<br />

nun а unb c wë ben 2fbfciffen f, f; imb bctr<br />

ôefunben, fo ifl alêtraim оаф;;& «-ft —? f,<br />

ftefannf. ЗШеш beV Tíuêbrwí für U n?ití> ol^s<br />

bane ju jufamniengefelí, ale baft ее [{фЬес<br />

íKuV: wlòíjnte, bên SBerí^ »on U.ganj m<br />

biefen ©tòfíen î, PÎ -k, k' felbft auêgebrucfí,<br />

^eçjtifelea, ., gûr ben SSJertf) »on c rourbe<br />

Wan aus 'jenen- ©(е1фиц5«п Ьеп


21.8<br />

fk


==f c ttnb<br />

úbçc<br />

BKQ:=|c.A, unb xtber .QB.H.:=$c..A'sé<br />

t c * í a „ v^F 1 'S %• Я 'Л.РФЯ'а won. einerlei) Söert t)<br />

'mit bemfim/jttKÎjfen 33e)jftHelc. '(§,[77. _'*.);' ,<br />

§• .4*<br />

*' SO mn b t e АГкигфГ фЫ tie í f ли<br />

fe;er rf ф n ; f i b e i* bt n* c @b e n^e Ьигф ^<br />

^e|)t roie beç Dem 6i;tinbo<br />

AB bic EleineTíjre— rc'ttnb QH bie große = a<br />

~ Ь e n ga-í t,r b o fi LN b u r cf><br />

3íbf^nifí über B Q AB<br />

oj^^-ic; f=c;-A= ~ =<br />

,..A- ' ' .- c. h


ttnb folôlid) übet ber ganjen eutpfifdjîh .С1афе<br />

AQBHA ebenfafle ш in bem brüten Й5ес>?<br />

(pieté = $ ac-híT,<br />

3, igormein f At '•jçjj'et&olifc&'e í» tt f?<br />

fótmige ЙЬГфпШе würbe mon, даепп<br />

ее üorfamc, паф bev bisherigen 2ín(fi(ung аиф<br />

fel)c lcid)t entwickln tonnen. 35te gegebene«<br />

ÍSei;fpietc mpgcn а>ес"-(мпг«'феп& ffçn, ben<br />

b,« atigewcinm<br />

gu etíáttíecn, гоаё аиф úbcc^attpí BLQ fóc<br />

cine fvumme Sinie feçn mag,<br />

4. ?fuê bei 1 grgcbcncn ©iei^ung<br />

y unb x fann man úbrigcnê in mandjen<br />

оиф t>ortl?eílljaft №te (§.4.2.2.) die Dutd) y<br />

•«nb d y auêbruácn, unb Ьигф-.biè Sníegcar<br />

tion ben Serti) »on U Ьигф y auêgebrútft<br />

tttjalten.<br />

бе fei) Fig! 30 bie frumme Ctníe LMNÍ<br />

ouf bet ïïummcn (Seitenfïa^e eïneê ptíéma*<br />

(фе.пАоср*се ein beliebiger ефм* t mit finec<br />

ebenen §1афе^ «nb bie fïumme Sinie LBN eut<br />

^anbetet (S.djiutt, fenfccфí auf bie paraöelen<br />

Seitenlinien btë yïi&mttffyn $prperê. 2)íe<br />

' ßbenm


221<br />

Ebenen beçbet t fd)neiben foCf, Söivb Ьетпаф von Ъ паф<br />

t cine gcrabe Cinte gezögert, fo wirb а«ф be<br />

ouf CLfenE^t '(lcl)fn, unb Cr, cb, t<br />

ein^aav [епЕсефк áoocbinaíen fur ben<br />

Ъ ber frumniftt SinicLBN foij.n, ше!феп<br />

Ъ matt bie'^proicctton beë fünftes m<br />

nettnef/ 2Ctiö 'bec -(аЫфиий 5»ff0eii<br />

Сс=х itnb Cni=:z Ые Шсгфипд bcc<br />

^) roje cí t Oit î^ift&cw. Cc=sx unb c-.b = \v<br />

}u ftnbett.<br />

mcb í|í bor<br />

fiUngSromfel bci)ber Ebenen gegen cirtanbcr, öbcü<br />

йиф bieÊrgánjung beêSoinfelê bmci^BMC,<br />

Я>е1фсц bie parallelen ©eítenlínicn wie B M,<br />

Т- 11<br />

" w.b.gl. mit bcc ebene LmMN. тафсп/<br />

a« со (Stoben 5 liefen tc^tern SBtnücl ВМС<br />

tienne man z, fo bat man in bem vedjíwinuí<br />

lidjten 23cet>eae mpb<br />

С Ъ =2 W = С 111 . f ill l? = 'L f Ш ^<br />

, 2, ttlO


4V<br />

2. Tilfo z = -—: j Ijuí »nan alfo cine ©let«<br />

$ung sroifdjen x «nb z, fo fja't matt аиф bie<br />

©leidjung jroifd)cn x «nb wy wenn matt in<br />

w<br />

jene jíatí z ben ЗГиеЬсисЕ -— fub|tifuirt»<br />

§. 5Ь<br />

S3 e Ç f V te í ju §. 50* ï » ®$ feç (Fig. 30)<br />

B LM M R eine (S'Utpfe ,.unî> jugleid) bié<br />

©снпьрафе eincô fd}tefen '•p v'i ê m a RYWM,<br />

fceffen gcvabe@eitenlinicn WM niit bev65vunb=<br />

((афе einen SBinîcl=:5 madjçn» 1>M — i с<br />

.fey bic f;albc fleine 2t)cc, wnö'kv==^a bic<br />

ï;albc gïope. JDiífeô |ф1е^ ; , ..^nêma'nj'erbe<br />

l < cd)tH3Ínílid)t auf b'ic ©eitentinicu" beffflbeit<br />

jnit einer (Sbcne ,.де|ф'т^еп , гоЛфе auf beu<br />

ïniunncn Seitenfïadje bie Fnimme Sinie ANBL<br />

bilbe, unb Me (Sïunbfïadx bc'S ^n'Sma wecbe<br />

«on biefer ©d)nittfli^e iu LN paraticl mit bet<br />

лгорси 'Д') ч е V v, ûtfq fenïred)t ouf bie íleinc<br />

KM gcfd)iiitten. 9?un fel) fût ben g)unFt m<br />

bie.TÎbfciffc Cc=±'-x.Svbihate'cm = zf bec<br />

!ЩапЬ beö SWittelpunffcS k »on bec ©i^mtfa<br />

linieLN, oberkC— g=kM — CM = ic—f,<br />

t)at man nad) bée ©1е{фипд bec êïïipfer<br />

bie 35ег1а'пдпчтд oon шс Cep t in bic<br />

20:e Éinfdjneibet" c2<br />

t m« ^=i:-c2 — — , la*<br />

* a* 6. .


,(z+g)*=jftiï—.*-.<br />

2. Sipp ojtcbt ûlfo паф (§.50.) bie<br />

:<br />

úr ben feiiEredjfeh @d;niít NBL<br />

-w v с 2<br />

—5+еУ=-£сз хз л<br />

л г, j<br />

а г<br />

с 2 fin 5* X«<br />

•• . з. 25icfe ©leidjung ifî bei-jcnigcn<br />

fd)ui x unb x »òfflg û^nlid), unb aífo ifí bie<br />

ïrummc Cinie LBN aud; eine (E.ffipfc, Deren<br />

gvofK 2ire = a; bic fteinc = с lin г, unb baô<br />

фгсрепЫЕс! auS boni U)îitto!punit biffa- (Slîipfc<br />

ouf bie ©djiuttlinie LN=:^-iïn г f ci; n Una-be.<br />

4. Nennt man nun fmier bie SCbfciffe x<br />

fúcben^)unftL, bcrin beybrn i.i-ummon Kimen.<br />

оете{п[фа^11ф liegt, alfo C L mic in (§.47.2.)<br />

k 5 bie Srbinate CM (für x=:o) = J , fo<br />

bleibt bei- SBertl; »on h аиф für Die Gllipfe<br />

ï^-BL, abec bep ЗВегф »on i'iuirb = i j'in г,<br />

sa GB. für bie<br />

Deö bíéÇéttQfn auf ^uí<br />

ЗtЬfфntííe vou fc^'tcfcn фп'етеп/ boiïtt<br />

©ïunbflacÇe Ьигф eine beifcbigc fnuiime<br />

£inie begránjt .ruirb. (Fig- 30.)<br />

§,' 52.<br />

ï. L/t'N fey ein ©cbnitt cinco foícíxrt фпаг<br />

«io, ïiffffn ©eitcnliiiien wie 11 У', JBVV mit b.a*


®ntnbflád;e RN M L ben SBinFeí г, mâ


"- - • 225<br />

4. Sftun äicfyc wan «on bem 2(bfd)nífí jrot=<br />

fdjcn fyN tmb L B. N, bon jnnfdjen L M N<br />

LBN ab, fo í)aí man ben »erlangten 2íí>r<br />

bcS fdjiefen spdêma, ncmlid) jnjifdjeít<br />

bcc @4;tu'tts Ebene L^j'N unb bec<br />

flácfje LMN,<br />

5. 35ie (Si-Uttbfládjc LM N feç cínc (Stttyfé<br />

(§.47.) fo til NHL cjUidjfatlê cine @l=<br />

lipfc, Deren große 2ífe = n, tifi»c=clïn5<br />

(§.51.3.) 'Л'цф i(í fúr fie CL = k, «nb<br />

CB ober baö í in -(§.51. 4.) jf|í = í Hn 5,<br />

baë bortíge g = g Hn 2. ©emnad; bit í;uf=<br />

fôurnige 2fl)fd)nitt ai»ifd)cn LMN unb LBN<br />

Чаф bor formel (§.47.2.) IDO man bert<br />

SBcrtI; »ou U juflieid; pevboppïln mup =5<br />

/ c s k 3 sk<br />

I -Ic2]i -- --- Îa/') — tang 7/) i'iii á« s==<br />

5 .fin»/ 1<br />

pv, ©ecmctrie, V. SI;,


7« 9hm ijï ûBer in bem Dei). B recfc fiuinfs<br />

íid)teu Drcçcíe Ciy, Der SBinfcl ßC/t' =<br />

í/+V, bie Ergänzung ívfo Soin ff lê C/.t'B,<br />

ben bie (Seitenlinien bcê fdjicfen


fi n 5 fin (5— SO<br />

ben tfiiobntcf 7 T 2 a 2 ç - ç—j;, - fínbm,<br />

fo rei.e bcnn überhaupt i» bem 2Bettf)e »on<br />

К (5) bic SBitcfyftaben с unb a fur ben (jegen*<br />

gatl iiuu »er)x>cei)fVli шегЬеп bficffn,<br />

IQ. ®o íuútbc ma« benn аиф ben 2oerff><br />

ton К letcf)t fur îib^nittc finben, wenn bic<br />

Sinie NL übet ben SKiftdpunftk fjinaue, tmb<br />

felbfî biô an R forin'icüte, wie (§. 49,) bep<br />

priemen flfjf igt »vovbcn ijî,


22g<br />

r i 1 1 с б А о í) i t c I.<br />

bcu fîberfïâdjen priõn)aíifd;ei<br />

Ãòvpeu unb ©túcfen bcrfelbsm<br />

§. 53.<br />

e (gctfenflácÍK cinco gerabcit<br />

ipftomaâiuifd;cn bcn©runbfíácí)ctt<br />

ABCDE, abcde (Fig. 33) JU ft lib СП.<br />

3íufí, Söeil bei; einem folgen ^tiema<br />

bie@oitentlad;en АБаЬ, ВСЬс u. f. ш. lautcu<br />

rid)trcinflid)tc ^avullclogvanimfn [iüb/ beven<br />

фо1;с Аа—ВЬ^Сс u. (. m. Ьгс фо[;е bcö<br />

^ciöma felbjî gleid) ft'nb, [o evt)ätt man bic<br />

©umme aHei* biefct ^aratlclogvommen, ober<br />

bie


en=n.AB, unb bcmnad; tie @eiícnfl.ád)e<br />

bee cpdoma — n. AB . A;i. $41 1 ctnejt<br />

geraben


mit tinem 3it?el Qemeffenen


===== 23t<br />

Mn biê un Wé Scbinaíc p m gcjo^cn, fo<br />

ift Mn = P p = dx baê Differential bec 2Tb=<br />

fciffe, unb mn baê ©íjfcrentiaí ber £)rbinafe<br />

= dy, fo toie Mm baö SifjVventiaí beê 23o=<br />


men fiinien.<br />

§• 56.<br />

AM ein puruboltfcf)er íBogen, A bec<br />

©cheiteípwníí bei- grabet unb Ь bec Datâmes<br />

tec, (û ijî Oie ®leid;ung jnjifcijen АР unb PM;<br />

у 2<br />

bdx<br />

~Ъх, Sfmnodjdy — -- 5 cl y 2 —<br />

2У<br />

Ъ= dx 2 b z dx 2 bdx 2 b<br />

1<br />

. о ' — — : — ^=^ -- ; лЦо p 2<br />

2<br />

- — unb<br />

' '4 х<br />

"<br />

2 V J \ r<br />

2. Sîuniftabetûud; dx==— — -:<br />

b<br />

2 z 4У 2<br />

=— -<br />

3. Sec 2fuêbi'ti($ (2) tfl eimao bequcmee<br />

lê bec (ï), 'baê intégrai ijl<br />

"<br />

b<br />

Beine Conft. gu abbicen fjî, Jveti fur beit<br />

A, y = o ijî, unb fia- biefen<br />

y оцф, n?ie [1фе gv^ófí, s = o \wb.<br />

4.


"33<br />

4- Sfïlangi man bcn.bcr Örbinatc y RU*<br />

óriijen föocjen s bm-ф bie 3fbjcifjV x avSQe=<br />

bnicft, fo muß man ciUnjcbcr bio gbrmi'l (ï)<br />

inffgvirai,,obfv in bie<br />

feçcn,<br />

ч «Dice gifbt beim<br />

b V~b<br />

ben<br />

,<br />

log<br />

+ 4 *)<br />

_ /-/ 2<br />

^ х<br />

+^>+.<br />

- ( Vb<br />

8x4-1^+4^0^-1<br />

~ v<br />

• b~~<br />

5, Sßiö man ben Sogen s Heg burd; bie<br />

2íbfcif[e tinb Sfbinaie aiiêbiùcfen, fo barf man<br />

y 2<br />

jîatt bpè ^aramcievè Ъ nuv поф ~ fubjîitui=<br />

ren. Ф(с ©ubfíiíuíion fc(b(î giobí aber<br />

feine bffpnbcrí ?ít)fftr3ung bei:<br />

§.57


§. 57-<br />

me Sinif f«) cinp (E'Utpfe «nb bic ?íbfciffcit<br />

ouf bec großen ï№ auë bem SRiífflpunft N<br />

(Fig. 26) genommen, fo iß mcnn NC = x<br />

unb CL =<br />

2 c : x cl x<br />

Ь'стпоф 2ydy = —; ober<br />

c* x 2 . dx* c 2 x 2 . dx 2<br />

Olfo p 2 = - n ' unb ds =<br />

Y^^-a* — (a* —c z<br />

)x 2<br />

)<br />

dxV (p - 4-1 ) = d x. ~ff——; „—— •<br />

> 4 i l ' ^/ ÍJ. ;i* л S V s l<br />

(i — m n = ) x<br />

ober ds=^adu — -,-. _*_ »en« -- bec<br />

u>tïb.<br />

а 2<br />

— с 2<br />

i)al6er =u itnb - - — == m genannt<br />

2. Um biefee Differential, beffeit Snf<br />

fcitfd) feinen enblidjen 2fuSbrucf gefunben<br />

ben fann, buvd) eine uncnbíicf)e 9feií;e gu<br />

infegriren , fege man u = fin


3- 93îan »owanbele •/" (i — m fin (^ 2 ) itt<br />

eine 3îcii;e = ï — Vjïn ^ 2 — b'Jïn^ 4 —<br />

c' lin ep 6 — d' im rp8 lt< j-( ш< f 0 } )a f man<br />

Ъ 1 fâf/J rim// 11 -. ;c.<br />

!г 2Bcríí;e »on a' = /rm<br />

I . I<br />

-<br />

1.1.3.5<br />

d' = .<br />

2.4.6.8 " "<br />

«. f, m.<br />

4. 5ïun ifî aber паф (3nffgvalf. §.XXYI.<br />

1..9)<br />

yd


feftt, baê Snffflcal/dçjy^O.— m fïn=) ft'd)<br />

iibedjaupt burd) ciné Sîcil;c »on bcr gorm<br />

A i/j + (IU'i»f/j-|-Ci'in2 —<br />

Ъ'Гт nad)bcm man in jene voríjec<br />

.t — im


fen in betybcii 3îcii;cn foítjenbe<br />

iïbaltcn<br />

i; — I _<br />

А+Б — L Qflfo ., a l'.<br />

3C-2B=-a' IJ=S=<br />

.50— 4С=— Ы 4 е<br />

'#«& welchen Tíucibi-úcfon ganj béuííid)<br />

toic jebeï foigcnbc Gofffícicnt auè bem<br />

*ovl;ccsct>cnbcn beíHmraí<br />

•*- о ь<br />

6D —с'<br />

7. 8Ве11й»=85Гши=й1ш-7— , fôwitb,<br />

-<br />

man. nunmcfiu baê Sntogvaí (5) wicbcu<br />

butd) xauêbrúcfcn №itl, tmb bei 1 Äitrjc í;alí)ci 4<br />

bie I;aíbe ftrofjc ?fve bcv (Stíípfe obeu -^ а =а<br />

í, bei* cllipíifcbe 23ogcti<br />

,'vii/c! rp^(i—m fin ^2; (o) j,. {;.<br />

x / x x*<br />

AaSBfin-+a( B._ + C._.<br />

a' V « « 5<br />

boi* cííiptifcíjc<br />

a<br />

+ Л и: ЯЗ lui-<br />

lócídjci;


wcícíjfv bcmnad) f ú c jebc 2f&fcijfí x gofttnbíii<br />

ttKïbeit fann, roenii mon jïaft A, B, C, D bie<br />

(5. 6) gefunbenen Soeití;e f eg f. Äeinc Conft<br />

•ijî nid)í í;inju 511 àbbiceit, roei! fut x = o and)<br />

•s паф bec gormcl fclbjï =o wirb, rcie fid;§<br />

ßci?ul;rt.<br />

g. gúc хгггЛ' ; imrb bec fПфíifфe<br />

Для' . ' x<br />

.=^ -- , »eil aíêbann 23 fin -<br />

man a í [o ftoft Л bett<br />

(o) gcfur.bcncn ffiiïrti), fo luicb bie £ans<br />

g с Ьеб eíítptifd;crr £l tt üb с a u tcn^=<br />

ï .<br />

[<br />

-Я „ 1-3*. 5<br />

,T[ l — —in --- ; - - m" — — — — — ni 3 . . \<br />

. l<br />

/<br />

wfûen m^r 1 -- f u с biefcu<br />

a«<br />

brauten alícmaí;í cine bcfto (îihicc juí><br />

âîeil;e gifbt, je fleincu b c u Seit!; toon ш ijï,<br />

je meniger alfo a unb с воп tiiianbcc untere<br />

(ergeben ft'ab. ЗГиф wivb [{ф bio Sîeiï;c fût<br />

jcben93ogcns(7) adernai)! be(ÏO (îarfec náf;ccn,<br />

jc fleiiiec tne 3íb[ciíje x iff. ®игф aubère<br />

SKct(joben baê íDijfeventioí (i) ju infegrireir,<br />

í;al,te id) fur «nnóíf;i3, ba ftc tt)ciío auf \veni=<br />

flcr conoergirenbc 9íeíí;en fuhren, tf;eil6 aucí)<br />

baê ©efe(j bec ßoefficienten niфt fo beutlicí)<br />

wnb cinfacl) barjíelíen, aíô [о!фее паф bem<br />

mie gewagten ®erfaí;rí« рф barbieteL


9»' Subefíeit bleibt bemi bocíj bíe<br />

ruing ctncê clíi.y>tifd)cn ЙЗодепа nod) imma*<br />

iiiúl;fam genug, wenn bcrjBogenwon betradjt*<br />

ïid)ec@vc|Tc i\l, unb -nan alfo bod; immer »ici<br />

©liebet bcu 3îei(;e Ьегефпсп mup. Utîb fo ijl<br />

biep ùbevijaupt ber gall bei; anbei'» frumniei»<br />

ïiaien, bevctt âîectification nicl)t anbei-é alo<br />

buud)unenfclid)e Sicilien bavgífíílíf werben faun.<br />

Sn folgen galten Ea n n man aber oft btiv-ф in*<br />

3«>ecf gelangen, unb babei; einen ©rab bet<br />

(Senauiíífeií orhnlíen , bet nícljtê lucifet g ц<br />

wûnfd>cti übrig lãpí, mie ncutyfolgenboS ÜScr^<br />

faíjien, nebfî ben bajit gfl;6ciielc»<br />

cwKÍfcn<br />

.§• 58.<br />

'San^e bcS Söoflcnö einet<br />

ebcnen fntmmen ^inte Ьигф<br />

tni} gu ftnbcn.<br />

2C U f í. l- 66 feç (Fig-33. Tab ЛИ.) BC ein<br />

SBogen »on eiiiei- íruramcn Cinte unb BO, CQ<br />

SEangenten an bcn (gtibpuntücn Diefcê SSogenê,<br />

B L, GL auf bicfc Tangenten fenf ff d;t; foge=<br />

nannte Díormalítnicn an B unb С, »cld;c<br />

»jeclángccí f-ф in L burd;M;neiben.<br />

II.


4°<br />

BLC bfijbfc ЭТошаШтсп gleid;. 3d) №itt<br />

biefcn SBinfel = >/ nennen, fo wie BL = p<br />

imo<br />

ill. £uvd; B.fco ВТ tnit bee Sangente<br />

. parallel, alfoauf CL fenfrecíjt, unb Ьшгф<br />

Q Y parallel' mit CL fo j (ï in bvm vcd;í=<br />

;<br />

Whiflidjten íDccçetfe QBV, boi- SSSinffl QBV<br />

= SOB = BLC = //. îîcrncr ВТ = BL fin tp<br />

= p lin »7; LT = p cofí/5 CT = q — p caí if<br />

=F Q V. 2íífo B Q = Q V ice ВО V —<br />

(q — p cofí?) cofec QBV =(4 — p col//), col'ecj/<br />

q — p со1л/ '<br />

' im if<br />

IV. eobatm ]JV = QV.tnn


Vi. SBeïl nun bei- Sogen BC Fíetnft iff,<br />

öle bie ©iimmc betibcr Songcnten, tuenn märt<br />

annimmt, baß biefa- Sogen bejíánbta,í;ob,l gegen;<br />

Lift, ï>. í;.' alleArummungêíjalbmeffer beffelben<br />

immer oúf cine unb bicfelbe (Seite bcê SogenS<br />

fatie», fo ifï, wenn man beníBogen<br />

tangJ-7/.<br />

VIL 5îun ï)albire )nan аиф ben SBinEel<br />

ELC Ьигф. bie Sinic LK, 'iueld;e bei) n in bert<br />

SSogen ß С einfd^neiöc (Fig. 34) roo B C, BL,<br />

CL glcidK ^obeiitung mit bicfcn Sinten in bet<br />

t>orí)ei;gel;enbett ffigut l^abcn; unb Bfy Ce<br />

fei;cn auf LK fcnbcdjt, fû i fî Ce = q lin ^<br />

Cu, mibBí'=p Гш-i-j/^ S3o0ett<br />

rtlfo SBògen Cu+Sogcii B n b. ^<br />

VIIT. S5îan ^at oifo tyet<br />

bcticn bie Sauge beê SBogenS enti;attcit<br />

s -(Ч- tani Hub<br />

' man fann a'fo, пзспп bet SBíufcí ц пГфЕ<br />

^ ifï, oíjne


I — cof^j;<br />

-Т- = (P +q) X<br />

tang \ 7/. 2 im \i ? .<br />

2fífo brtrciit biefi t Unferfdjifb einen fold)?«<br />

SEtycil bcv Qvófimi ©vánje bee ЗЗодепб s alo<br />

b'fr Quotient<br />

y.gfinj?/» •<br />

Г -- 0. I). 2 fin -ï- W«<br />

q; taiig.L// ^ * ' .<br />

unî) n>cnn ninn olfo jene<br />

oí)ncjefát)i- fúr ben SBogcn felbjî aiüiimmf, fo<br />

Wirb bie (SrofTe 2 lïn J г/ 1 2<br />

of;ngcfáí;r auê=<br />

brúcícn, maê bcu Uníetfcíiífb bor bfv>bcii©rán=<br />

' fúu. ein S^il beê Amifdjcn jí)ncn faíícnbcn<br />

[clbft ffipn njúibe,<br />

3.25. fúr r, = 15° »írb 2Íin-^;2~<br />

0,008 1 ;<br />

man eine вон boi)bm (§>tin$fn fíir bcn<br />

felbfî ûnneljmcn rooílfe. 9iáí>me man iienilid)<br />

bie Heinere ©ránje fite bcn 'SSogcn an, fo<br />

«júrbe tnan oucí) tun; n a f; e ben'SScrtf) 0,008<br />

fíiiben, -tote \id) оигф cine íetcí;te 3îerf;nun(j<br />

ergeben wit&.<br />

IX. 9)îan gebcnfc ftd) nunmef;r buicí) B<br />

«nb C einen Äreiebogen bcfd;rieben, beffet»<br />

p + ч<br />

.g»albratffer =? ~т~, unb ber 5B5infeí am<br />

S;<br />

SAiííeí*


s= 043<br />

SJWfeípunft = if fr t; n »urbe, fo im'ivbe bic<br />

©uni m c b«)bet SSangenten, bie fúr btefeu $>att<br />

«inanöer gleicí) fei;n roúrben , cbenfaflê =<br />

(p -f- T) tan g>H» lin ^ kie ©Hnimf bcr bfi)bfit<br />

^inufji Bt+C(! (Fig. --ц) Die jeíjt eíifiifallô<br />

einanbec gleid; fci;n roúibcn =^ (p-j-q) fiu-^-»/.<br />

Ãreièbogcn ben 1ф mit 0 bejcid^ncit<br />

roíirbe alfo jn)i|"d;cii bejifclbcn bc»t)f«<br />

еп enthalten fíi)», jroifdjcn bcncn iw<br />

s bit biê{;ec betrachteten fntmmcn ßinie<br />

n>av.<br />

X. 59îan fann ulj"o l;iívaus folgern, baß<br />

feiefe bepbeti23Ó3en,s tmt a be\) weiten »veni»<br />

ger »o» einanbeu fílbft «nterfdjieben fry n t»er=<br />

ben, ale bie ©rangen üon cinanbcv unterfcl;ie=<br />

ben roorcij, jroifdjen benen bicfe Socjen ftcíeit,<br />

vnb bap man Ьетпаф ben SBocjen s bev Frum*<br />

«len Sinie, wenn bcr 2i5infelí^ nicl)t 511 groß<br />

i|î, ofjne tnerflid)en Çel;íer f ц v einen<br />

bogen б nehmen f anu, beffen ^ciíbmcfTcr<br />

fd)en ben beyben Sinien BL tinb CL (IX) glrídíj iff,<br />

tmb bem am SKiítelpuuftc bcr<br />

würbe.<br />

XI. OClfû i(l oí;né' «ietuiiííjen Reblet s=s<br />

wenn »7 ben btm SBinfel BLC<br />

reieboflen m S)ecimal(l;cilen b«a<br />

anêbn'icif.<br />

'.fu


544 •==£<br />

tempe!, ï. @s ft!) BC (Fig. 35)<br />

parubol.ifci)et 83ogen, unb в bet<br />

telpunít bec 'parabcl, fo ijî bie tfbfeiflcnlinie<br />

EL bereite normal auf ben ЗЗодеп bei) B,'<br />

nun CL bie Sîormauinie an C, C S bie<br />

gente, PC bie Srbinate für ben SpunÊí C, BP<br />

bieííbfciffe, p c eine £)ubinate unenblid) пд(;с<br />

bec cr'lïernPC, unb Cm parallel mit Гр, fo<br />

ifl Cm=zPp= bem differential bcr 2íb=<br />

fci|fc=àx, 'unb cm = bem differential bec<br />

с m<br />

£>cbinate = (Íy. 5ílfo tang cCm— — - =<br />

dx<br />

dy<br />

90°— iji ulfocot,— — 5 unb C t, obcc<br />

q = PC со fee í/ = y cofecr/ unb PL =r y cot?/;<br />

rtlfO р = ВЬ=ВР + РЬ = х + у cot//.<br />

3. 3Tuê 'ocrSleici^ng ber ^arabcí,<br />

y 2 = bx (§.56.) unb. bfr ,'fúr bfn<br />

cly<br />

ann matt<br />

gefunbenen ©Icicbung cot v=~r, ^<br />

nunmel;C für jeben gegebenen SBinfeí // bie jur<br />

geljórige 3fbfciffe unb Òrbinaítf, unb barauá bíe<br />

SBecílje »on p unb q ftnben. 9lcnúid)<br />

dy b b . ,<br />

— = - ; ifícotí?= -- rtlfo y = ^<br />

dx 2 y 2 y<br />

у 2 =£Ъ' 2 taiîgv 2 ; Й í>er ) rï =<br />

b tang») 2 ; l;ieraH?


q 53 у соГес?7==£Ъ tang?/ cofec»/=;^b íecif<br />

^ Ъ (fee !?»<br />

icf) bet аЗоеп BC<br />

coi v 2<br />

col'?/ 2<br />

)ГХ77- Ч2<br />

П?с1фее Ьнгф 2o$aïifl;men Мф* ju Ьегефпеп if<br />

3. Um ein Sefytihbctyfpiel ju geben, wnb<br />

taê Sîcfultut mit tiemienigen ju Dergleichen, n>a§<br />

nad) ber ша()сеп formel (§.560 fur ben parar<br />

ЬоН[феп SBogen íjerauêfommen mürbe, fo tt»jlí<br />

|ф ben S5Sinfelí/ = i5° «nt> ben<br />

b==2 feigen 5 t>ieß giebí bentt<br />

log col'»? =0,9849438—1<br />

310(1=0,0075934<br />

=o,oi5i868=log<br />

9íun i|l ^=15° in SccimaUf)ei(en bee<br />

(§.31. IV.)


i(l bet Socíurifíjme = 0,41 79680 — r<br />

tôju obbivt obigen 0,0151868<br />

gicbf log s = 0,433 1 548 — i<br />

ulfo ben 23oaí)vcn<br />

nul (§. 56.) wenn man baê boríigc b .<br />

y =ibtana;77=tanHV fe^t<br />

* s = -]• miig 7/ v^ (4 + 4 tail g »; a )<br />

iangï/+V (4+4<br />

b. í). ss=J.iaijgvíecf7+£log(tang;7-}-recf/)<br />

tang ij<br />

log tangi; — 0,4280525 — i<br />

log col' ?? = 0,9349438 — l<br />

ta n p; í/<br />

Çievju gcíjóct bie 3aí;l 0,277401<br />

bie «£áífíc o, 1 38700=* m<br />

Werbe.<br />

5. SBeií nun in bem 2fuêbntc?e ffivs(4)<br />

bie loaarítDmifd.ie (Sfóffc fíd> auf natt'tr-<br />

Пфе ßogavitl;mcit bcjifljet, fo mup man ben<br />

lot; biigg cot (45° — JLV) mit bcr<br />

3a 1)1 2,302585 ober »»cil man bie<br />

neí)mtn muf mit 1/151292 mulfiplicir.cn, um<br />

bie lojjcmtíjmifdje ©róffc in bem2íuêbruc£c fût s<br />

è«


247<br />

ju erhalten* .Um bif ffiîuttipliccttion ju<br />

fteßicen, bebiene id) miei) bet) ben Scci<br />

феп bec abgcFuïjtcn Stultification, roie folget<br />

J, .2,302585 — 1,151292<br />

log brigg cot (45°— -j -y) = o,i 1 50 г 9 _<br />

9iun muUiplicict 0,1151292<br />

115129<br />

99<br />

25етпаф паф bec iuaíjven gomei b<br />

beê 85og«nê ' s = m -(. 11 = 0,138700 -j,<br />

0,132419=0,271119.<br />

, 6. фЕсшгё ci-íjclíí, bap bct Unícrf^íeb<br />

toon oben QffunbcHfu formei, ii?eíd)e s=s<br />

0,271116 »jab (3) beij einem SÖinEel?/ »o«<br />

15° cine gana «nevl;eblid)e ÄIciniQEcit betrágf,<br />

unb obige formel (2) fclbjî bei) einem 28 i n Eel 7/<br />

»on 30°, поф immer einen ber 2Saí;rí;eií febc<br />

ital;e Eommenben SSfvil) geben шйсЬе,<br />

; XII. Snbcffcn laffen Пф nunnuijt;<br />

náí>eritngâfdtmeín für jebenSSogen<br />

einer fntmmejtßtnie f in b c n, wenn bec<br />

SffiiiiEcl, ben bie bei)ben áupcifícn ííovmalliníeu<br />

bieffê SSogcnô mit einanbec mad;en, aud; jebe<br />

beliebige ©voffc l)at.<br />

£14 XIII.


948<br />

. XIII. (gô feçrn пепШф AL, YL (Fig. 36)<br />

tie beçben auperfîen SîormaHinieu beê'oorgat<br />

merflid)en geiler nad) (XL)<br />

rn_Cb+Db<br />

* s CD^: — ,м<br />

Z<br />

(


(D d -f Y d)<br />

9oficn DY =<br />

T '<br />

XV. Slun {ft obéi! Ba = BN+Na;.<br />

ОаЦпЬ Na==<br />

1'inNaO<br />

NO. fin 377<br />

•' fin? — - (wei( bçr óiigcre Soinfcí NQC =.<br />

ONa-j-OaN=í/-J-T/==2í/)i [O a —ON ==<br />

íin ?/ '<br />

" Tin 7/<br />

XVI. 2fuf biffdbe SBfife in bem Specie<br />

OPb ijer átiperç ffiinffl OPD == POb + ObP<br />

llll Г]<br />

Pb — °, Pfin ^; Ьегшюф Ch + Db ='СО<br />

i'in v<br />

•^ Ob +DP4-Pb ==CO + D P -f<br />

fin<br />

XVII, ЭТаф а^пИфеп ©ф1ц([сп ft n bit<br />

Wan аиф D d + Y d =; D P .-J- Y L +<br />

m;í<br />

£15 XVJUI,


250<br />

XVin, ©ubjîittwt man bief« SBertfjc m<br />

(XIV.), fo wirb befganje 23ogcn<br />

fAN+YL<br />

-+BN+CO+DP<br />

ABCDY=H<br />

fi n 2 ?7-f-fi n 77<br />

l'i n 77<br />

fin 3/7-}-fin 277<br />

fin ?;<br />

fi n 4 77 -f fi n 3 77<br />

fin 77<br />

XIX. Sn biefen Äufibtudf fege man ferner<br />

AN = AL — NL<br />

NO ~ NL — ÖL<br />

OP =•= ÖL — PL<br />

fo röivb nаф getjouQct ÍRe^nung bec<br />

'AL + LY<br />

—• + BN + CO + DP<br />

ABCDY =<br />

fin 277<br />

fin 2 7/<br />

fin 3?7 — fin77<br />

fin 7;<br />

fin 477 — fin 2?7<br />

fin t)<br />

fin 3 77 — fin 77<br />

cof


Гт л n — fin 2 77<br />

.<br />

2 lui r;<br />

M) bff «Bogen ABCDY obeu<br />

«„г<br />

3fífo<br />

251,<br />

XX, gftsn Íanii bíefeSfegel Tiu-j uiib aiïqc<br />

fo auëbïiicïcn. SBenn bic Ьигф Dou 2fiifangõ=<br />

jnmftA bcë S3o,gcnê ÀYgejogcne 9?ormalïiitie<br />

AL, won bon übrigen IRormaHinicn bei- Srbs<br />

jiuii0 иаф in N, O, P, L2C. bcrgefialt gcfd^niis<br />

ten n>itrb, bojTbie' Sßinfcl an N, O, P, L...<br />

«аф einer aritl;mftifd;cn sprogreffion -ц, 2)/,<br />

3'?/ 4'/» S»/--- (m — O??j nl<br />

v fortgeben<br />

(XV. XVI.), (o abbirc man ctjilicl) bie bepbeti<br />

àupevjîon normalen @tucfcAL = u-, \'L = n',<br />

1гс1фе ben SfO!nfclA=m / gwifdjen fui; f a {feit<br />

7<br />

jufammen, unb Ijatbire bie©umrac, ч<br />

bejei^ne man ttnbejíimmt cineê tio«<br />

ben normalen ©íúcfcn BN, ober CO, obcc<br />

DP mit u, bie i^m enffpccdjmbc Sifíanj NL<br />

oberOL obftrPL mit \v, unb ben SSinfel beu<br />

ein (о1фсе ©tua u mit AL mad)t = einem<br />

fo<br />

= ( Í1ÍLU. +2 (u + W cofcj) \<br />

ЭВл 2bie@umme auer SSertíje »on u+ w coí><br />

ouèbríiiíí, »on 9>=:>;biê 9> = (m — i)??/ bie<br />

SEBett^e


852 ;=я==?<br />

»on ç» ûïïemal;! цлф bcr Scbniing beç<br />

uvtííjmefifçhfn ijprogrefjïon genommen.<br />

s bebeufft bcnn Dca Sogen »on bct erfïen 9îoua<br />

inale biu-фА, ,bi$ on bicjonige YC, пх1фе mit<br />

í»« cïjien AC bon SOinfel Л —т^ тафЬ<br />

S$ fleineu man 77 =- mmrçt, alfo je grôflecin<br />

ifi, befîo nd)figcK roicb bicfc fùc s gcfunbene<br />

gocmeÎ ben SBfrtfc beë S5ogcnô s geben. 3íug<br />

tem bereits (XL) angefahrten S8ei}fpiclç crí)el=<br />

ící, ' baß mau ц voot)l=:i5 0<br />

nehmen f an n,<br />

ot;ne bap man won bem roa&ïcn SBertbe beS<br />

S3pqen§ s wict abtoeidjen wirb, wenn man ihn<br />

tiaa) bieffi- ?ínnáberungêfocmel Ьегефп^, 3>\it<br />

bic;:t nun. прф [fplgenbeê,<br />

biefec<br />

§< 59^<br />

.®r jl с r galL SB.enn bte Ьигф<br />

qct)enbe Sîormal-<br />

t<br />

.nntcALb.iç-2Cf»fciffenlinie fflfcft ifl,<br />

wie j,S5. bcr gad ijî, tocnn AY ein parabóli=<br />

(фес, еШрНГфес ober (;ррегЬои[фег SBogett<br />

wärt, wnb man ben SKcrtb biefeö S3ogeno 'oon<br />

bcm 'Änfangepunf t A ber TCbfcijTen bi§ an einen<br />

gegebenen ^u.uit Y »erlangte, bem eine gegc=<br />

ï.


í. gut biefen spunff Y fann niãh áífo ïtfb'<br />

Ь'ф bic ©ubnoumallinic XL исф bei-<br />

V d y<br />

tien gormeï XL = YX cot A = — - brtfchfc<br />

dx<br />

' • . dy<br />

tien, ober сшф bloß паф fat formel— == çot A.<br />

clx<br />

ben SoinfelA, ttjcit bic ©ifiétihg з>ш[фсп у<br />

«nb x gegeben ift. SR


2-54 '.<br />

ЗГи8 wcldjít ®(etd)itn3 man fíic ben SBinM ?<br />

bie ?Cbfciffe x unb Srbinatc y finbcn fan n<br />

©ínb fold;etgefíalí x unb y bind;


-<br />

2 55<br />

5. SíflíW nenne alfo fui* fccn ^ttiifí R bie<br />

5íí)fcific AV = jr, Scbinafe VR — y, fo (;at<br />

man, "rocnnWQ, Wu mit RV, V Q paval»<br />

Ici fini),<br />

RV = WQ + RU = AWfinp + RW cof/a .<br />

obct<br />

y ==vrin/) + zcor/3. 92un fcrnee<br />

6. ÁV = AQ —VQ=AQ — UW obíft<br />

X= v coí'p — г lïn p.<br />

7. Unb ûuC btefcn ©leicí;ungcn (5. 6)<br />

z = у со i'/э — y. f i n p •<br />

v =z y fin p -f- x со Г p<br />

8. Seßi man alfo in bie gegeben« ©íeicfyumj<br />

ber fvummcn fiinie jmif(l)en v ttnbz, fiafív, z<br />

bie gcfimbcncn 2fuêbritcfc, fo í;at man bic<br />

lquotientcn bie ítbfciffe v=o, fo QÍebí cc<br />

Die


'Ыс gotongènfe bee SBinFeíê b? n bíe<br />

Unie in A, alfo Ые £inie AL, mit<br />

Unie AS mad)t. 2iïfo i(î<br />

dz ; in biefcn £luoíiínícn<br />

ïo, ШфЬгш man Ые {Шфипд í»ifcí)cft<br />

x Unt> y gefunben I;at, bleibt nunmehr atïô<br />

Ítbngc9{ed)iiung, voit ira eíjlcn galle, um bert<br />

SSBertj)' beô Söogene AY gu finben.<br />

ï ï. ф{с biefem 5ßußcn AY jugcfjórige<br />

fciffeAX = i', ttnb Dtbtnatc ï X = g,<br />

inan ill bet gotmeí fúu s (2) nótíjig l)at,<br />

man aug (5 unb 6) finbcnr, wenn man v—<br />

AT=f'i z=YT=g''íí|í.- 3llfo ftnb bic<br />

Sßerttje t>on f unb g<br />

f = f coL'p — g' Ппр<br />

g=f<br />

lô. §йс ben 2ÖinfeU=ALY,<br />

bîe 9íonnaUinie i it Y mit bec îfbfciflenlinie<br />

ALino^t, unb beit man 9leid)faflê аисЗЗе*<br />

tcd^nung be6 SBogenê braucht, ifï есриф bié<br />

uotangentc beê SSinfctS AL' Y, nMym biefé<br />

dz<br />

SßocmaHmie mit AS tnacijen rt>ûrî)'i = — , irt<br />

biefen Siffecentialquôttcntén flatt bec'tfbfaff<br />

Ш SBevtt; Aï. e


SöinÖül-AL'Y QÍÔ cine befnnnte ©róffe<br />

fel;eii. йф н>Ш AL'Y =/V nennen.<br />

257<br />

13. Saraue alfo in bem ADreyccfe AL'L<br />

14. ,£teraue ferner jy= — (2) «nb<br />

dv<br />

bet®íeicí)ung — = v ni -^/ »юе.1фс- тлп<br />

dx<br />

bcr jroifci)cu у unb x gefunbeticn. (8) |"о1Д' (eid;t<br />

ableitet, fui- feben SBmfel 95 = ;/) 2<br />

-v5 3»?î-*<br />

(m— i)f/(§. 58. XX.) bie gugcbirißc 2íbfciffe<br />

x unb Si'binate y; mitl;in alle ©roffen, meldjc<br />

in bei: formel fût s (2) gut ЗЗа-сфпипд bcê<br />

ЗЗодспе ДУ ei-foi'berlid; fmb» e<br />

15. 9)fan faim inbeffen а«ф, oí;nc uorí;eu<br />

bie (SHeidning jwifdien x unb y gît fud;en,.ft^<br />

foglctd) bcr jiüi[d;cnvunb z gegebenen ©leidjung<br />

fcllift bebienen.<br />

SOîan fei>e nemlid) in bie fiic-s gefiuibene<br />

gocniel (2) fraít x unb y, bie (5.6.) grfutis<br />

bcnen?iH6br»cfe, fo№iro(n — x) col'yj-j-y iïnç»<br />

nad) einer leid)tm 92ed)tutng = u coi q> — •<br />

16. £>a nun aber (^ fcie SBinM »vie j. 95.<br />

APR bejeidjnet, п>е!фе bie uftormatlinien mit<br />

AL тафеп, fo nenne man bjeieuigen mie<br />

A KR, nxld)c fie mit ber 'AbfcifíerJiiue AS<br />

j) r, ®comctvif. v.a:&, 3ï mad;en


258 ==<br />

machen =frgowel(2)<br />

f ú c s, bcn aBerfí/ »ou '<br />

urzt-f-g cot A,<br />

=Г'сиГр — g'fin/J-l-Cfrin/J+s'c 01 '/ 1 ) 001 ^!— P)<br />

к' соГЛ-<br />

lui (.X- — p)<br />

roetd;en ?fuêî)cucf 1ф mit n<br />

18. Unb uuf íine сфпПфе 2frí bei' Sßerfft<br />

ï+ïï cnti^ , N , / . .<br />

yon — — aus (ri . 13) паф gc()ört.cjcc<br />

3fuêbntci mir a bojcidjnef itwbcj bi<br />

giebt benn fccu Sogen<br />

' — p) — V соГг/>' + / fin<br />

worin »/= — (A' — p) (í 3) tiiib bet Soí<br />

auê ba- зш1[феп v mib -i ge^cbencn ©1е1фипс}<br />

d/,<br />

befíimwt №ivl>, í£)a nun úbu-fjaiipt -_=;coi^'r<br />

a v<br />


î== 259<br />

fô Farm шп auê biffer (Sîlcic&img fût jcb,eri<br />

•SSinffl ер' = p + p , Ые 2íbfcifíe v unb<br />

tiate 7. fitïbcit, alfo v, z bui-ф çj' i), í).<br />

1.9, ©o wirb bfnn bfu 3fulbr«í rerf)ícc<br />

beê Зсгфепе 2 eine gimFtion \>on'icp gie&t olfo — — cot Л-, cbcc оиф


= cot л 5 roeim man fïaft ba 1 D'rbinafe<br />

g bie 2Cbfcijfc f gebrauten н>Ш, mn Dai<br />

ï>cn SSinM Л ju finbfn.<br />

mm biífcr Siíinfcí gífmibc«, [o (jaí<br />

tnan fût- j'ebcit an&ftn "pitnft- Ьга а?0йтё Л Y<br />

— =: — = .cot tp\ bemiuid) y == ^ b unp <br />

dx 2y<br />

unb bx = y z = i b 2 taiigtp-; b. I), x ==<br />

lid) (n — x)coi'^a-y fin =<br />

= (n — Jbi;m..;y3-j cu\yi -f-_ tang <br />

4 '<br />

/4u -—o , - \ т<br />

b<br />

c<br />

^ b » 9 ^V J^<br />

3íl|"o ш!гЬ bfc pai'ûbolij'cyc S3oûe»<br />

v J :""<br />

ifv goitticl (írtfí n nur nod) cjcfcgf i»'i'V=<br />

t*n mufi Mo oben oejitiibencßJi'offc í + g cot Л<br />

(§.59- ь).<br />

2. g


2. ftírc ein 3 « M c n b c t) f ;p t e [ f«) bec<br />

Ьигф ben Sövennpunft, fü ijî g íiffannflid) £—<br />

Ч- b — i j i = J- b =^ -^ ; Ijitrauo cot л =<br />

"b<br />

— = i ; rtlfo A = 45° :. i A = 22 L° 5 cot ^ Л<br />

= 2,4142136-, n<br />

41!— l)<br />

i- ~ -<br />

©níífíiíuirf man biffe SÔ?i'tí;e , fo wííb b/c<br />

rljf S?o£jín oom ^djeitíl biê j-urSl^<br />

binate bcê ^rcnnpitnt'ie, obor<br />

s == (í, 4571068 H- 5СсоГг/> + 7иос.7>))^<br />

nun л. = 45 t );ü'on;:'i5 ju 15 "


."'. 3- Soi? 0 s nacf) bcn gegebenen ©reffen »er=<br />

mittelflber roabren formei (§.56, 3.), wofïatt<br />

y bie iDrbinaíe g=i Qff4í Derben .iriup (2),<br />

berechnet, fo ftnbet \iá)<br />

.<br />

= 0,707106 + ^. 2,302585 log hrigg (3 + 2 V" 2)<br />

=0,707106+0,575646 log bi-igg5,828427<br />

= 1,14777<br />

ttelcfyeê »on obigem s (2) nur fef;r wenig »erfcfiie=<br />

icn tjjï» Ser Ц»(е];[ф!еЬ. 0,00003 beíráâtuom<br />

t .:.••'.'. ,, j<br />

S3oaèn nur - - .<br />

38259<br />

§. 61..<br />

IL i. têfа;AYeineírt>ttfфec<br />

,, bie lángfíAL f.ilíenbe halbe grope<br />

§Ш^е=а, bie f;aíbe fíeinc =гу, fo<br />

.ifí We -бНпфиид brr<br />

X 2<br />

dy ^(д' — x)<br />

(2 Я X - X*)<br />

^ — ЙГ = tíin g ^* » woraus bie<br />

« *•) '<br />

»irb,


''К* у2<br />

3. Шп t(î abet auê (r) aucí; '—---<br />

/ ч И-\ ' '/ "'"n V . ,<br />

(2) — o-—fl2 +1/ 2 иш"ф г ^ &*<br />

• a- 2<br />

f о!зНф X — a -- - . y cot ул<br />

У? ~<br />

• '5. ^i. i rattâ wirb bcnn in (§.59.2;)'.<br />

(11 — x) cof<<br />

(n — a)<br />

bec еП1р1г[фс ^Boen AY<br />

r='A+.^S[(n; — a) cof<br />

f(f+ g coti-д,)<br />

unb-nirf+g cotA í|l .(§'. 59.-!^)*<br />

2Binf cl Л finbf í tnan aué bem tfuêbiucfe<br />

dy '' • •<br />

-p- ~ cotA, wenn man in bicfcn £)ifíerentiab>


264. =====<br />

quoíicnton fïatt \'bie bem ЗЗосеп A.Y.<br />

tige tfbfcifíe f fc|t. Шп roar aba- úbcrljaupt<br />

,, загс f паи x X2) '<br />

9<br />

Х('л- — Г) уг (« — f)<br />

ff Í3t COt Л. =<br />

1 «<br />

voo g bie bem ^unfí \ enffpv^cnbe Si'binate<br />

bebeuíeí.<br />

6. Um baê 2CuS}icí)cn'ber SBurgel in bem<br />

.ЗСнёЛгпгЕс fur s ju wrmcibeii, f ami mit bem=<br />

felbcn noâ folgenbeSSeranbevung ttorgcnommcn<br />

»cïbeii. SEBeii<br />

fo furi)e man einen Sßinfil ф oíffen ©iiuiö =<br />

V C^ -y ) t д п ^^ |- 0<br />

' «<br />

s= л cof ^.<br />

7. SBeil man nun in bem .-ЗГибЬшсЕ'е fite<br />

Ъеп S^ogen s, bei' £ürbnung паф, ben SBSinFel<br />

Ф=ч\ ъ-ч\ з'/; ( m — l ) ^ "СИ?" nuijj<br />

ч(§. 58, XX.) fo fci)en bie biefen SBcrtljen enti<br />

fpred)cnbcn ф bci'JOrbming паф!/л' г i/>"i : 7/v" ...<br />

i^ m — l , unb man erhalt fût bcn ^ogon bie<br />

formet<br />

ГА-}-(п—гс)(соГ7/+с01'2;7..4-си'1(н1—ï S| j;)~]<br />

s L -f-«' ( co1 V J '+ Q ()1 >"• • +coí#m- i)J ''<br />

2БО


^ о<br />

25o man ftotf со^ + соГз?/..-}- coi'(m — O v<br />

.со Г -i. (m — [);/'. lin ' тп/ _<br />

аиф ben ЖиоЬгисЕ — - - ~ — , ---- — i<br />

fe£en f ал n, шспп man .e ê juc гЯефкнпа, be*<br />

qucmoï fiiibeu [t/ Ute.<br />

8. Um fraô bi5f;ffi.qe b«fd) íiit 3 u í) í? its<br />

^fptcl ju culáutctn, njilï'id) tic l;ç'!bi<br />

grope 3fve bcr (Sííipfe a— i bíc Rallie fícinc<br />

7/ = ^ffêfli.'. íWau fo(í ben '£uíàbr'aiitfji bn;<br />

6uipfc fiiibcn. gúi' Oiefcn gad i(î alfo auií)<br />

ï = « = -i; g~y = i; .olfo .cot/\-=.o t>. ^<br />

Л=90 и n?if o!;ncl;in flarift. peruei- l^ôt mau<br />

f + !i coi i A. ...':'"'<br />

A ober — : -- ^- = f njf'gw cot 4 A =1:<br />

cot 45° = i. San« n = i'+ я cot.<br />

n — « = o. 2fífo bev<br />

s == (J 4. С оГ i,''' + col' í/;" . . + coT^v) J . '_<br />

iüenn man ncmlid) inie in bem Q3enfpic(c bec<br />

^Parabel (§.6 . 2.) ,/ — i5°mmmf(. m.rccídjetn<br />

Suflê Л Obfl'90° ^='6..;; ul[O.Ul,=;6 «lib ;/ .ill<br />

íDecima(tí;eiícn beê<br />

jcccbcn benn паф<br />

^2' fin<br />

•m<br />

gcgcnwácíigfjí Sei^fpicíe wegen a= r;


2 66<br />

j, — J- паф.Ьсг formei Гт^=—;-~ • fin 9»<br />

bemtynet, IDO iîdft 9> bei* Orbnung паф 15°;<br />

" "" icfo(jí шссЬск mu^»<br />

30° >' 45° J ?5<br />

ле<br />

tp<br />

15<br />

S«<br />

l<br />

^5<br />

'OO<br />

•75<br />

log - 2 — =0,9375306 — ï ficl;t bemt<br />

Лор Tin cp lop; .fin •'/•'<br />

1,0<br />

9,4129962 9,3505268 °. 974556<br />

9,69897°° . 25 -39-Я<br />

9.8494850 9-7870 f 56<br />

2<br />

! 0<br />

'^ 01<br />

388<br />

37 -45 -4° о.79°57<br />

9 9375306 9,875pói2.48 -35 -25 0/661439<br />

1<br />

9,9849438k9* a 4744Í5 ó - -4 Ò ' a6 , Q-547944 ,7944<br />

*5ümme. ber Gftfínuffe = 3,875898<br />

ль>«»*з — 0.75<br />

4625898<br />

p. ijïbceSog. — 0,665195<br />

1,162344 •<br />

i2rr 1/079181<br />

©iebtlogï— 0,083163<br />

2íífo ber tUtytifât £luabi-ivb.<br />

'Ые'Э?ефпипз oben nid)t fff;c Ье[фп)ег.Иф fct)tt<br />

.wirb, einca jebni сШрП[ф_еп ^ogen, beffett<br />

''2íbfci|fc gegeben ijî, mit cineï'ccfraglidycnSRa^fs<br />

rutig ju ftnben. Sollte тапяаф beï(§.57- 8 ')


angegebenen 9îeii)é bon ЗЗодеп fo genau ft'nben,<br />

fo un'irbe bit Sîidjnung îicmlicl) befdjiDerlid)<br />

fvi)n;. unb fd)ptr'fur ben clïiptifiljeii íiuabrans<br />

te» in bem gegebeiun 33ei;ft>ieíç ivcíiigrtcnS 15<br />

biê 18 ©lieber bfi 1 oben angeführten Sîeitye<br />

crforbern.<br />

SOJotífe matt ín(8)bcn SBcrtf; »en s nur<br />

Ш auf Saiifeiibíí;eiíd)ín rid;tig jjnbcji, fo tyàttc<br />

man itbrigfiiS >'durf) gar nidvt cinmaljl nôtí;i


Ф~3о° I<br />

ig. : f«)n •n>itb'j;^3o*''j|U nclj<br />

unb niait bonnod) Í)icrattê. ben ЙЗодеп s поф<br />

immcu mit f)iulángticí>cc ÇjínoiíiC(íeÍf ' finte«<br />

wirb, iv e í фее ben :n ben ;:aS-ofíl)ci£<br />

u.nb b te Soe quem li d)f e it b e r angu*<br />

.führten ,íKccttfic(iíi,p n Smeíl;eb,e<br />

поф meí;r e<br />

a' -in- fielen ^alícn nnrb cê fattm nctí;ig<br />

fctjn 77-=; 45° iu'net;men ; mie g.S3v menn man<br />

ctma nid;t vattyv ala um beiv looofren Sfyeit<br />

bfô SßogcnS -s fehlen wollte, tueld)e ©enouig?<br />

Éctí in bet îiuêûbung fci)ï oft I;inlànglid), i|î.<br />

2Sic Eurj i» biefcntgaûe bic gahjeJRedjnung<br />

auêfalíí, ;i>ebarf fetiieê wetiicn SBftvcifeê. ,<br />

JO.


•IG. во lange ein, eßiptifd)« SBcujcn wit<br />

AH (Fis;. 38) '{lernet aie fin Sluabraiit ijr,<br />

bleiben in bem 2íuêbrucf c fur s (7) bic gojïs<br />

nuffe DO» 77, щ, (m— 1)17 allé pofîfio. Mec<br />

fût einen фодеп A'Y ber.grôffcc aie ein£U№<br />

'brant ifl, Eommen unter biefeii goft'nuffen «иф<br />

ncgatiüc oor. S« biefem ,??a(le ifi nemiidi in<br />

bec gormel fite bni ißinfcl Л (5)<br />

•паф cot \ nfflûti», -ûlfo Л£» 90<br />

maui;abc gefunbcn/V^r 1 135« — -.<br />

mon alfo mie biíií;fi'7/-= i5'\ fo »are 111 — 95<br />

(о1д11ф bic Sicile bei ßoftnufie in bem-2Setíl;è<br />

beö SBogeiiê s (7) folgende<br />

'«•l í5 u + cl 30° + cl'45 0 + et 6o» + сГ75»ч-с! со 0<br />

4-сГ 1209 + CÍ105 0<br />

Sjin würben benn bic (Sofinufîe oon 105°;<br />

120° ncgatiü fettn, utib [тф mit ben öan'ibec<br />

fie(;enben vofttioeu oon 75° unb 60° aufleben,<br />

weil fie iljiicn дЫф, nur fntgigfiigefigt fínb.<br />

Unb ber Siogcn s шаге Ьетпаф in biefem<br />

gall nur<br />

_Г\ + (п— «)(соГ15°+соГзо° + со1-45 0<br />

)1<br />

s<br />

— [_ +а(со1>'.' ..... -j- coi'7/.viii) J'<br />

n>egencol'90°=o. S« b<br />

DO« i/> nimmt man fur ?/> alïcmû(;l nur ben<br />

V^frT-— /г)<br />

gen SBinFel beffcn ©inuS = — — ^ - ""?»,<br />

n?eil bic Övbinate y in (3), «оЬигф bie .SB-.ir»<br />

jclgroffc


gelgrqffe irt-.ben Яи&Ьш£ (4) Ijineinfam, m*<br />

nertyalb bte falben Umfange Der Êííipfe immcc<br />

poftíio ijl, olfo bic SEBur^lgròJTe, mithin bifc<br />

3Ôevtl;e von col' ^, coi' ф" гс. immer poft'ti»<br />

Reiben. SBie. bte áoevtíje uon A tmb n f up<br />

Л§* gqaiiSffllien, v»irï> bann aCícmaí;í bic 9?сф=<br />

nungctuâiucifen, wobei) beim §u .bcmetfen i|î,<br />

u bcmTíuêbvuáe fût n neoilid; f + g COIA ï<br />

y=«_<br />

flattg coix а»ф gefegt weben ?ann — ^7—*<br />

(5) гос!фе 23ímerEung fur îvn gatl, шепл<br />

g=-o unb. Л — 1 80° alfo cot \ = oo wave,<br />

nid) t ubci-flûffifl s« f«çn fd)eiBt, roe it man fonfl<br />

jwcifelljaft fecn fon-nte, woo man fur o.oo<br />

in btcfem ^alíc 311 (е(згп {jatte,<br />

§. 62.<br />

n A V, WirDe man jîotr ber ©Îeidjung<br />

II. ï.) fotßftibe l;aben<br />

y* — - (a<br />

bic fyalbe Qtope 2fjre bet ,g>i)perbcl unb<br />

íjaíbe ííctne Ье^с1ф:ь"л, unö man ivúrbe<br />

tiad) einer völlig а()пПфеп 3îicl;nung rcie itï<br />

Ê);, li. fui-ben l;!)pei'bolifd)en 3}0i5en,bieformel<br />

s = (A-}-I5(n-f-a-; c l'y»—1/"(л' г (--IV"—j''-fin


2.71<br />

f + g cot-lx><br />

2, gûr A »ûrbe.b« 2fuSbvu(C<br />

tmb für n ber Kitêbiucl i'-f g toi д. mie biêT/eç<br />

bleiben, .abet fui' bon SBinPcl Л jeßt cot/\=-<br />

' '<br />

3. gúc baê 2fuêjiei;en ba*'. SBui'îf<br />

te \efyt -f (a 2 coI'V . — y z , i ' iu< ?' 2 ) ==<br />

a S (ï— -~Г~ ri<br />

» 9» 2<br />

)- Зя b ií fern 3f u 5=<br />

fcnidMfïrt 2 coi'w- aflcmobljrojya'oiey 2 íiiirr/^<br />

fo (ange won шоаНфги Stb/natfii b a 1<br />

фнрс;-Ьс1<br />

bie Siebe ijl, f ú и гое1фе man Oín 2Bci;£I;y==<br />

auf eine ál)nlid;e ?frt fôie obfii bei; ber<br />

fínbef» SSÚVC ulfo ív' J соГг// г<br />

-c^;/- 1<br />

íillr// 3 , [0<br />

vuíirbey иптодИф, «nb cô íaun Ьоф bei; bec<br />

^Rectification eíueê l;iipeïbolifci)eii Sîogjno nue<br />

»on einem reeflfii Sl?eil bec^npetbel, ûifo von<br />

einem Síjfite, bem mÓQlici)e íOrtunotcn juges<br />

í)óten, bie 3îebc fcijn. 2flfo.()atman alïemai)Î<br />

a 2 грГ j/ 2<br />

lini/J 2<br />

a -J -fj/ -ï<br />

ulfo - :<br />

-;-- fin p z


272<br />

|е bei)<br />

CÍ ч<br />

bem elltptifcfxn Sßogen, ter l;i)peirbolif^c<br />

s.= (Л-j- Ií ( (n + (•fiic id) 13°. 38' nehmen will, fo i»ivbv>'—<br />

•19°. 28'; fitnfï fùv


==S==? 273<br />

— 8,560,7.77. SBcil' mirt jjobn 13°. 37'. 52"<br />

in íDccimaíítjeiíen — 0,23792; fo tt>irb bet<br />

ri 8, 5607. 0,23792 , гое1фее<br />

s.— 2,0366 giebt, ше!фе 3oí)l übet- m.egert<br />

bec iu bec .£Ксфтшд roeggelaffenen ©ecunbetty.<br />

in bett 3cí)ttíuufcnbíf)eiíd)cn t>icllfid)t um' cirtyaav<br />

.©inljet'icn uni-idjuig [ei)n .Fûintc.<br />

. 6. Sic bicfcm ^ocífn зЯО ?<br />

1<br />

toáw = v" (í 2 +Я 1<br />

):* v^.<br />

í>et Sogen in gcgrmuáttígím -^aííc<br />

einige ^uiibírftfjeilcbfii guójieE alt? bic @cí;ne.<br />

Sá f)'opeL-bolífd)e SBógen úboc bcn . ©djcjfpí»-<br />

|iunft l;inauê fid) feí;c balb gecaben oinien ! náV<br />

ïjci'tt, fo miïb man j^nê qeringe '#brc>ftd}ung<br />

beê SSogene Don feinet ©ct)iie fid; Ici^t си»<br />

ííácen. fônnem . -<br />

7. ЭЗоШе man ben í)t)peuboíifd)fn S<br />

Миф einec ivaf;ven formel ucctificiuen, fo '<br />

mait'.ww-.-beç ber Êflipfe '(§.57.) béa<br />

veníiatauêbcucÊ fúc d s fud)c», «nb iljn<br />

Шап finbeí, iDenn bîe 2fbfciffen x \tfyt . auê<br />

bem Witfelpunftc Ьегф1>рс rbel unb nid)t roic biër'<br />

^cc ouë :bcm ©фс1(о1рип^е genommen »etbea.<br />

с 2<br />

-<br />

У 2 = — (x 2 — {-а 2 ); ttJCUn а Unb c bic.<br />

gondelt ^en^ebeüfen, itnb folgítd) паф cítieí'<br />

Sîed;iiung »»ie bei) bet (Sííipfe (§. 57.)<br />

pr, (Seometrif. V.ff(i, © d s


«74 1<br />

, ,<br />

ds = dx-<br />

ЗСЬег аиф biefeé íDiffci-entiaí ifî, lute '• Ьаа :<br />

[е*<br />

mge bet? bet ©ííípfc, nut: Dúrcí; fine Knen'blic&e<br />

Sî'eilje inffgrabcí. S)ai;rï beim biè''2ínnúí;íí<br />

riingêmftl;oDc C§, 62.)' аиф br») bíc l^i^éibcf<br />

imfnèr' fefjr ôrofíe 2?oc3úge wov bW'S'nícgfaí= :<br />

mcfóobe^aben-roírb, bie immec íiuv auf Sïoifycit<br />

fù^i't,' bic (1ф nicíjt fdjneß gcnug'ii«l)ern;' nnb<br />

1<br />

b'abot fur bie -Ífitèúbtmg »o» fcineqt Q<br />

«i ftnb»<br />

g ju bei-' ínèí;mf)ea Sl<br />

ííoncMfííjobe,<br />

-§. 63.<br />

I. SBenn bei- due ZXT gcgebmen 3íbfcíffe<br />

.s=.f «nb SíbinaíP XV 1=<br />

ficiuenCen .eßiyiifcix-n 'übcv<br />

gene /gefunbfirc SBinfçí •?!,,./ mie i« bem ..-S<br />

fpiplo.-(g. -62. 5):âRmutín mi î> ^ícuft<br />

íjálí, fo tüii'b ein aliquotci- Sl>eií biffo»<br />

ncwjidjf í/ '= — Я Jiicifïeiiêûud; inimfiíefcimí<br />

bin 'cntíjatten, n>e(ii)'eê bfiin bic r SBei-eajnlfng:<br />

bcv SBertt)e oon cof ,; ; cof 2,-;. . . in bni aflße=<br />

m'eliun ^ormpín (С.'бг. 1 ?. unh §. 62. 4.)» fo<br />

tpje оцф tie Жгггфицпд bet SÍBínfçí $', ф'/ :...<br />

ano be» SíftfjKft «on i/, 2»/,,*.;- pegou- 'bot


, bct<br />

roenn í/ bíof? ©vabe unb. .SKiiuite«<br />

t; f eine cmbriion $proporíioriaítl;nle §u bet<br />

ftttb, . ale n>eld)e »rege»' ber in beit<br />

л' ii>", ф'" pjffiinbfrièn ©eciuibcu, bic<br />

'(Sofínuff? biífcv äßinfel m"jbï " ûblgeii<br />

evforbcrn,<br />

II.., Щп Ьетпаф bie Sîcdjnuiig môí){id;(l<br />

ûi^en, fo laffe »un in bem gcfunbcncn<br />

et Л Die 25iiiiutcii mio


ïrumme Sinie/ unb auê ber aCfgememen ©lei*<br />

dîuna — = cot. l fcl;r leidjt wi\b Ьегсфпеп<br />

' d x<br />

fónnen, »cnn man in biefeii Siffevcntiaiquos<br />

tienten fïûft ^ ober.y bie befíimmten 'SBert(;e<br />

f/ ô ( с<br />

е (<br />

> un<br />

^ n"« f Ullïl 9 ^ ис<br />

Ф l<br />

auêbvúcft,<br />

ri r .' ©o toirb man aífo auê f j g, ttnb<br />

bem SBinfet l crjííid) паф ber attgemctnen §or;<br />

mel (61.5. 7. unb §. 62. 2. 4.) bcn йоде» AT)<br />

Ьегефпсп, wenn mart in btefc $50ине(п fíaít f;<br />

g, \, tie SBertfje f, jg/ l fcí3í, unb bei)'<br />

ЭДсфпипд »üevbon nun f eine 1 anbeten Ф<br />

íionaíf^eiíe, alö bie in (L) ancjefítíji-fen,<br />

fin Den.<br />

V. Tíbw nunmc(;c wirb ju bem geftutbenen<br />

gen A D поф ber ЗЗодеп DY ju ubbiren<br />

fein), um ben ganjen ЗЗодеп АУ ju erha<br />

•«)с1фег bem SBiníel AL Y = /\ jugcíjórí.<br />

S)Ían fíeí;t aber 1с1ф(, fcaj} ba biefem 23oflen<br />

DY nuc ein fé l;c Heiner SBinff l DrlY =; л. — l,<br />

n.çraucí) üon fo tticrSRinuten Unb ©ecunDen<br />

%u(\tí)ôvt, alö man in bem SBinFel /l mcfffles<br />

íaffen butte, DY 'ofjhe merfíidjen $cl)la; fût'<br />

einen Ãreiôbogen genommen werben fannr bíflf»<br />

=S( (DK« +KY «) = /*( AX-AV) ^<br />

wnb ber aßinfcl DdY am SJîttt«lpunfte=:A —


'• С<br />

5}а tourbe cilfo bec Aalbmf ff«Dd= —^-. -- —<br />

. ...... 2lm£(ji-;0<br />

unb f о1дПф bec ЗЗодеп. DY = .<br />

2, Im -J- (A - 1)"<br />

oíjnc тесШфеп geriet bec ne c felbjl д1е!ф,<br />

»eil Л.— -i feinen ganzen ©rab betragt.<br />

VI. £)игф biefe SSemcrfung jpirb olfo bie.<br />

Sícdjiutng fût bcu Sogen AY, menn bec SBiuíeí<br />

Л анф ©ecunben enthalt, um ein ЗЗеЕгафи<br />

liá)fè ubgcfúrjt werben íónnen. 65 wirb abet<br />

faum nóíí;ig feyn, bie ©афе Ьигф ein 3al;len=<br />

83ei)fpiel 511 erlautci-n.<br />

VII. ffiie f unb g auô í:ocfunbcn twecbe«<br />

ïônnen, setgt bû§S5ei)fptei.bci-ëtttpfe(§.6ï.3-.)»<br />

man in bie bociigc ©(eidhung c>='lj<br />

2 laug<br />

'у = оЛо»М>й = ;д яа+у , tangi»)<br />

^2<br />

tmb x obec Oter f=№—<br />

obec аиф пафЬст man g beieiíê [gefunben í)afc<br />

f=-«— -<br />

VIII. lim baë 7£uajiel)en bcr SSuvjet in<br />

bem Sßectl;e oon.g ju ecfpûccn, »ucbeman<br />

у 2<br />

tang I<br />

... cineit


ïcl E fudjen , beffcn SSangiiiff •=- taug l ; fí><br />

. я y* tang í _ . . • - . -<br />

Штсое Q = — т — — = y lin £, wegen tanga<br />

= -tang I. gokjli'ci) \~a— «cof«. ,2ílfo<br />

ft'ttb bet) bet Sflipfe fur ben gegebenen SSinfct í<br />

î>ie jugel;órígen f «no Q Ьш'ф cine feíjc leid;íc<br />

gefunben, '<br />

§. 64.<br />

S)a bte ЯЗегефпипд' b'cr<br />

ftâфen ^Г1еша11[фес unb anberer<br />

lÄor^ec fo oft uuf3iectiftcoiip.ne.it<br />

Don E ru in m с n S t n t e n f ú b r t, fo Jjobe *ф,<br />

biefeSîfdjniutgen auf baê (г1ф=<br />

jtimaí)í JDCIîii ein $t*<br />

IDt'ffer ©rabiei' fâenautgfeií babei)<br />

»fi'langi tt)itb, ш'фЕ úbcrgeíjen fónnen. ÖtC'<br />

•»on mir jjeitmfylfe éRectiftcationêmctl;obe wirb<br />

märt fcijr 1р(ф1 «nb дс[фтс!Ь1д fmben-, »епге ;<br />

Miau О'ф cine gehörige llcbcrft^t bat>on «cre,<br />

|фо||[|)а^ ЗФ ÃÍcl;c fie bei) weiten bcrjcn'igen<br />

vor, п>с1фе Sambei't (Beitrage frui*<br />

SJíatí). Ill- St). ©.250 ff.) unb anbete t>or=L<br />

âefфlagcn í;aben , weil fte bc^ ber 3fnWfnbu»g<br />

ouf-grófeú Sógen, a(ô biejenígen auf welфe.<br />

Sambcríô S'oimc-i o^ne gvofjcn gebier angcwanbt<br />

fann, weií roínigec áíccfjnungc« «nb


©ubflituttunen. crforbert, -unb jí nadjbem ma«<br />

y = — К Шп ober агор nimmt, "ein«« .beíieb.b<br />

m •<br />

gen ©rab t>er ©enauigFcit »cvjíatíeí.<br />

•D.a alfa nunmehr íji.Stútfftdjt.Atif bie ,2fuf*<br />

gabe (§. 53.) nid)íê writer i«f(>r ju erórtent<br />

ijí, fo menoe ici) miei) je^t ^.ut Sepi^mun^ bei:.<br />

SDOerflacljín fcî)iefer tyKifayen,: bif ©rmibfláclje<br />

fey >»eíd)c â«rab= ober •<br />

n>ití.<br />

§..65.<br />

lt<br />

ctneê fc^iefcni<br />

3íufí. -@rftec S-aíb SBenn • b-t-e<br />

^Jrunbfiû-фе cine gerobitntgic $ttf<br />

tft (Fig- 300 AB C D E. r:«|<br />

T.' SJían gebeníe fiel) einen ?S<br />

erna fenftedjtawf bie parallelen (Sciteníinícn,<br />

t)ieu ber gctabliuigíe Umfang aßySe bars<br />

(lelíct, fo ijl ''aft ïiic ф61)с. bcg.fd)wfp.n фагйОГе»<br />

amè Л B ab, bie ©eitenlímc 13 b ober Aa<br />

(Svunbttnte angenommerr. во ferner./:»^<br />

Se, sa, bcr £)г£))1цпд паф, t>ie ^á{)íti'.bcç<br />

rainmcti В СЪс;\ CJp.çà îc. ,n>enti<br />

bie ©fifetilimcrt Ce =^ D J = E.e к. ju ,bcn<br />

ŒrunWinicri angenommen vufubenj al[o ,eït)ati<br />

© " wan


man bîe (Summe aÏÏer<br />

b, í). bie©eitenflád)e beô<br />

rimn bie fd)iefe (Seitenlinie befíílben Aã, obcu<br />

I» b u. (. Ш, jn bie @umme alíer Sinien ív/3-f<br />

ßy+oy к. b. t), in bcit ganjen Umfang<br />

jfneè (cnfved;tcn er=<br />

ycnbiéflbccfd)ncn, -шепп bcc fchiffe SBinícl in.<br />

einem jeben ^aratíeíogiamm j.23. a AB, bBG<br />

MJ f; w. unb bie Umfangêlinien AB, BC u.f,.n>.<br />

í>er ©гипЬрафе beíannt ft n b, mo beim leià)t<br />

eri;eÎïef , baß aß — А В , Tin a A B j ßy —<br />

BC fin ЬВС n.f.m. fei;.n mirb.<br />

III. Sentit man alfo AB — Á, ben<br />

aAB±r«î BC — Ъ; ЬВС — /3 и. f. w. bie<br />

fd)iefe Seitenlinie Aã — ВЪ — Ce — 1, fa<br />

ijl bie @eitenflad;e bee фпота ~ (a fin« +<br />

Ъ f in /3 + c liny...) L ^ieju würbe mo«<br />

nod) ben boppelten £iurtbratinl)att ber ©runb?<br />

flád)e abbiuen, wenn man bie ganje £)Ьа-|1афв


Шге лВСВЕ<br />

cine<br />

felbcSSpi-fdmftgeUen, voie leid)t'eïÇ>eÎIct, nem?<br />

íifíí Dap nran ben Umfang aßro£ Ъ($<br />

fenffcecí)t£n ©фпШее in bie ©eu<br />

ten í in te b c ô ^rtêmanntlítpltcirte,'<br />

П>е1фе (Seitenlinie ben» Die gerabe I'inic f e »it<br />

tòútDe, п>е1феЬигф 3roe»gleid)nûi;ïr.ic<br />

A, a; B/b; in benben gíeid)en tinb<br />

ABCDE, abode ge}00en<br />

IV.. @s würbe alfo be» biefec Aufgabe bie<br />

aufj.ulófen. fcttn, auê bec gegebenen §'3«Р<br />

bee ©runbflódjC ABCDE, bic giguv beâ<br />


miflfth 'ÇhtiiFfc -in bet ••оЬсш* 'Ши<br />

VttlfoMM', mni'.jrcii) çinanbejr<br />

«nenblicb nal)e ©eitenlinicn bfS $nêma; fo ifi<br />

ein Element ooh boï ?cimmen.©eifenf^e bee<br />

Vil. SJîan'jifbî-ûn M ejn.c Sãnof.níe b,eê.<br />

f b/efc Sanc^tife MT, p.erp.enbjfe.l M'IÎ, (o ijtM'H bic фо|)с<br />

ë MM'mm', TOÎÎHI man baS<br />

Mm àlô" ^1<br />

. " .VIII. SSitb Ьстпаф MjM'v =bf ;<br />

ment beo ЗЗодспб л M obeiv.Mm :<br />

=ds unb<br />

Î5ci-20i»fcÎiVî v MT— /.í gífí§f," fo:,ï'|î iiaë @fe=<br />

«îont bctSíitenfládjc bcé^riômrr, hemlici; baS<br />

MM'iiim' =-ds . h . i'i<br />

IX. .9îun,ftt>'At, bie ?rbfcifTínlinic,fúv bie<br />

ïntmmc 2inie AMN/ A bcr ttufangêptuift bec<br />

5ÎbfciJΫii,/. ,.WÎ> .bie ©leiciwng jwffdj'en .ben.<br />

rccí)íniiiiílid)íiía Êoò^binatcn AP^jî^ upb<br />

l J M = q gegeben. -Ьигф A gebenfe man ipícf) 1<br />

cine .(Seitenlinie АИ- beS ^JriêmaV ^afulícl/mtt<br />

MM', unb oon a ein ^erpenbifel. а G, au f bie<br />

03vunbfïad)e ^eïabgefâlïet , fo i il, a AG : bie<br />

@ф11^е Ьеб s priômo, obre bev. 9îei j.im.g.ên>in='<br />

ïel.=ibct pafaMe-n-tSeiteaiimfn. feê.^wêma<br />

gegen bte é.ruubfïad)e, fo n)ie A G eine be="<br />

fttmmte geraDc fiinif-, becrnjäSetlangevuna AR.<br />

mit


Miifbcr ?fbfciffínlinié AL Ьсп befïimmfen<br />

fel LAR =?, mací)e.<br />

283<br />

«Bon M' fiHíí man aloiifcfaKS ouf -bie<br />

(§i-unt>fïàd)e bae Spcrpcnbifel M'K, fo ï(î bic<br />

ebene M'MKpui-aEfel mit ЬггЧШне u AG,<br />

«nb bec SSinfel M'MK gletd)fölla =4, fo'<br />

>ioif.MK puvaUel mit AG, uub bie, Ebene<br />

M'MK fcnfi-edit auf bic ©umbfladbe.<br />

Sangente M T bui^fdjnetbet bic<br />

«iitec einem SBinW LTM; welcher bae<br />

Clément beê SBinfelê ML T ju 90° ift, шеп«<br />

ML eine 'ЭгостаПине an M, aifo fenfred)i auf<br />

MT.tfi., ?Çár bief«« SBinïel MLT=L I;at<br />

bie ©lcid;ung<br />

d q<br />

— = cot L. (wie §.59. 2.)<br />

SSetlân.qenmg »on MK bttrc&fcfyneibeí bie<br />

3£bfciffcntinie LA, unter einem SBinfel LrM<br />

s=:LAR = 5; alfo 'fyat man btn mintel TMt<br />

c=LTM— LtM=90°— L— 5=900 — (L+S).<br />

X. 9íun beiraste man baê fpí>ún"fd;e Srci;ccf<br />

bei; M bie brep<br />

= /г (VIII.)<br />

TMt — 90°— (L+5) (ÍX.)<br />

M'Mt =i (IX.)


mit einanb'et тпофеп.' %n (Fig- 41) № 6tvbiofj<br />

fpf)avifd)e JDwircF, roo oie gim'cn MM',.<br />

Mï, M t д1«фе Bcbeuíung mit benc;i in<br />

(Fig. 40) í;abfn. ÁDifp fpí;ánfd}e£>m)fг!феп bie Sîo<br />

lintc an M, mit AK maфtJ wenn man alfo<br />

niá)t AL fonbern AR fctbfl juc 'iCbfciffenlmie<br />

mafytf ttnb fur ben $unit M bic îibfciffe<br />

A Q = t, bie £>rbinate Q M = u tmb bm<br />

Sßinfel ARM — э- fefcte, fo íjáíte тал<br />

du<br />

dt<br />

l dt _dt<br />

ds


— h-/" (ds 3 — cofi 2 . dt 2 )<br />

— h-/~(du 2 -f-dts. fin i 2 )<br />

wenn man ber AUI'ÎC Boiter ~ ~T<br />

iucld)e (Bííicbung einfadjer, «nb uioÏÏeidji<br />

'bequcmoc aie bic (X; i|î.<br />

285<br />

XII. 3Cuê fcf<br />

xmbq, bte зш1Сфсп tunb и ju ftnbe»,<br />

p unb q buïd) t iinb u auêbràcfen, nub<br />

bann bicfe 2Tuöbuicfe (îatt p uub q in bie ge«<br />

ßcbene @1с1фипд fubjîituiven.'<br />

Sîun ijî übet, wenn mau QF míí NP, un&<br />

JQN mit PM yaraaeí sicl;í<br />

•- PM — FM + PF — FM -f QN b. f).<br />

q ГГ U соГ


.286<br />

§. 66.<br />

S)îan formte »icfloichí bie S'ffrad)fim


28?<br />

beü'J®Ieíd)Ung-gnrifcÇc^ ttflb q'iFJÎ<br />

bié_ jróifd&jt ' t; uub u fuctren, *;ttnb. 'ftatmi i}3ã<br />

fût d S onftfflcb.çnç 35iffcr.cn t iai irfi-gvi'ven,_obec<br />

*ê uí\dj'nàá) 6'fi-'•"(§.' 58') ' an'ijfgi'btnen 2fnná=<br />

^e'ïu'fi'gêtiiit^ôti -jit 'bifiiihm'ptV fuclien, • ®nirt<br />

Wian fteíjt leicht, baß in bev ?Çbn^tí<br />

bic SBitràclgvèpc y^ícln- -f'di 2 fini 2 ) bo§<br />

Clement,pínet frummen 8.ВД;-Е?4 € 'Ф пе ^/ bereit<br />

>îian folglid) «m S ju fiivörn,' .ein«<br />

Sinie i-fctift'civen mup, b'ercn 2(bfcifje — t Jïn'i,'<br />

ЛпЬ .Orb.inatc =? u. SDifâ faun ûbcc ,-поф<br />

(§• 59 fîO âtfd)el)tn, wenti bit ©lcici;jing jroi=<br />

fctjert "t|utib''u -'bcfaiiiii î|î'/ п>г1фс b'ciiti bcr*<br />

bté -bétanntpn 2Bi«fifd)fn t unb u bon bíi' jnjifffien p ttnb<br />

id), roi Ú alfc> eçft. fúu_<br />

ci» jlreiê ober апф.ти £1=<br />

,fci) ==o><br />

uni»


288<br />

ttnb b et<br />

teníinien pgen bie<br />

"2ÍUfí. i..'Sn biefetó $alíe ijl bíe ©feu<br />

d)ung sroifdjen, p unb q,.ober йцф.'.^}ш[феп t<br />

iinb u (§/66. i. 3.)<br />

U 2r—.,tl ( 2 Â t — t2 )<br />

tt 2 .<br />

2/9)îait recíiffcirc uífo einé ftummc Sínif,<br />

becen ?£bfciffe-x ~ t -iïu i/ «nb Stbinate-yn«,<br />

fepn njúrbe. •' (§. 66. 2.)<br />

x. '<br />

3. SEßegett t'— -^—.i «nb.yrr^y wítrbí<br />

bk ®(е!фипд fúr biefe Brumme Sinií fcçn<br />

y* /2ах Д' 2<br />

\<br />

V2 — ; I , I<br />

J —


289<br />

ben £iuûbranten bicfeV (SOípfe baê boi'fige<br />

A. = 90°, ~i'=a' = ex fuli Ullb g='y 'ffgt.<br />

Sirfj gicbf fui' baê borfige n(=f^.g cotii)<br />

b'cn. iíScrf Í) а' = « fin i , fût one fcortícjo n — à<br />

bcii SSeiíípuífini— ^«iini— p, iinb : fur. .bag<br />

í'-[-ír : cotí-A'' ï'<br />

1 boïiuje A ober — ^ - —. l;|ft bcn<br />

" "" ' j foíflíicl; bcr clííptífdjtí jüuabrant<br />

(§.6Í.7.)«<br />

'/•«['in i 4- к, \<br />

I - - — + (X fin Í (со!>'-+.-соГ#" + ...)) я:<br />

X' • 2 _: . . . . . . У<br />

^e »on<br />

»on ^', #",.. Wfrbeu auô<br />

lin ^ —<br />

2 iîqi 3 ' — у а )<br />

•а- '<br />

bejlimmí, Wíimman, béiî'Sîiibnung поф, jîoft<br />

9>, fe/^t;^ 2?^, 3»/...-'wic -bereife oben 'mit<br />

cvtthitert wölben' i jî. •<br />

bicfeS itíúabranífíi фЫ Seit<br />

Um fön a bei 4 (Stíipfe (3) Den man í;icrauf nur<br />

иоф in Ji ober in bic fd)icfe ©ciienlinic bua<br />

Ê^linbctê ffiuUipUciïi (§.6é.-2.'j : umbtc'fi-umihc<br />

©eiícnflácíjc bcS »orafgebciieii.elíipfij^en<br />

f«n "(Sïjlinbcto 3» eïfjaltcn. •<br />

5, 20СШ1 «fini=y [о1а1[ф fini— - t<br />

fo №irb bic 6)1«'фипз Сз)<br />

у г ~2a iïiij . x<br />

50Jm;cvS ))v, fflcometrie.


iueldje alfo f ú c biefon $сШ einem Greife<br />

I;órt, beffen ^albmeffcc==ãfirii; ber Umfang<br />

bicfeê Ãreifoê i ft .2 a я- íiu i. 2ílfo ifr fui<br />

einen f^iefen eQiptifdjen 6r)linber, beffen 9Zei=<br />

y<br />

•gungêrainfel


fo miïb bie SOHrselvji-ofie = y coft/>, . twb alfo<br />

fui- ben pli (6) bei efliptifclje £iuabrant =±<br />

/к fin i -f V ' \<br />

f— --- |-;/(coí>'+coI>".^)) •'/•<br />

7. Sß bic ©runbfládje bee fdjiefen<br />

bete ein Ateie, fo fyat wan x = «'/<br />

lid).fuc ben juf SBeredjnung ber fchicfen @ei=<br />

tenflád)e bicfeè (Si;linberê etforbci1id;en eßi^ti=<br />

fdjcn Sluabranteu (6)<br />

Г1п^-=со1'9> cofi<br />

itnb mcnn man jegt nad) biefcr Çovmet bic<br />

Sßinfel^ beredjnet, ben ctíípíifd}cn íluabvans<br />

ten felbfr —<br />

/ I +ПП Ï \<br />

f y— - - -f-j/(cor^>'+ col>". ..)b? =<br />

f Г + fini \<br />

j/. »7 í -- h col'^ 1 + cof ф" . . . J,<br />

»ucídjeê mit 4 h muUtpIiciví bícírumme(£eifcn=<br />

flád;e biífcê èi)linbevS geben würbe.<br />

§. 68.<br />

S(îi — 90°, atfú ber 6i;linbec fenfredjí<br />

obéi- gerabe, fo ifí bie (Síeidjung jiuifdjen y<br />

nnb \ (§. 67. 3.) beQteiflicí) einevleç mit bec<br />

S^ifd^en t imt> u (S)af.2). S)ían l;at aljo in<br />

Biffent gatïe, wie oljnc(;in îlav ifl, nur ben<br />

S 2 Umr


Umfang betStunbfíádje bèê (Spítobcrê -jú 't<br />

ficireir, wo ucnainad) fcet "gorra ol ('§.67.4'.)<br />

fíic bcn ctliptifoíjcji £ii'.abruntcn ta- 'Uudh-iid!<br />

/«•+ X \ -'<br />

( +rt (CQÍ?/.' + coft/^"...)) J/ '<br />

fomniíti wítrbc, in »е1фст. bíc g^infcl<br />

'•\/~ f ô' 2 —^ V-)<br />

паф bec gormcl J'in.^ =: : ——-.<br />

. a . '<br />

ju''bcteájhen finb, ïoie (фон auê Ьот<br />

(íj.ói. s.) ju crfcljcn ijî.'<br />

§. 69.<br />

(Se fol) bie Er um m e Sin i i AM N'<br />

(Fîg.Ao) cine 4 p u i ; a b e í, tu n r. foi í- b a §<br />

ban SS o i] с л лм p n t $jç> r c cb o n b c . CStúçH<br />

'bcf pafabolífdjní tSi; ; Íinbcrfíftc|)?<br />

ftnfccn. ' Sei- 9ícifl»npêJUiiifcl fé»; micbci 1<br />

= i, uub ivie im (§.67.) 3—0.<br />

31' U f t. i. Sft A bei- ©d^itclpunfí, itnb<br />

bcv ?>avamftfi; bcr $)arftbct = /j, [o iji bi*-'<br />

©leicljung jroifctjeu t unb n<br />

\i"=ß.i.<br />

Únb folgd\1) wie (§.67. 2) bic jmifdjcn x uiib V<br />

ß


• 2. 2flfo. ijî bie jtu'fctiftçfccttbe ïrummcSinie<br />

. (§. 66. 2.) aitd) eine ^ara-fret .beren parameter<br />

b=JL.<br />

Jïni<br />

3. Um nun baö bcm Sícgen AIM jugc=<br />

Vorige ©túcS ber Cn^linbn'ßatbe ju erhalten,<br />

fo fep f ú c biefen SSogen bie Ííbfcijjc t ober'<br />

M ober u ==<br />

4. ©icfcn bejlimmten 95crtt)cn.çontunbu<br />

entfj)Víd)en in bec ju tecfiftcivcnben 'frummen<br />

t ' f<br />

Sinie (2) bic SBertlJK x= — b. I> f— -<br />

Jïni • uni<br />

Wnby = -o- = g'. .^icvaus wirb benn паф<br />

btr gotmct (§.6o.)"f«r beti aBinfeí A.<br />

_ Ъ _ . /3<br />

2 'g<br />

ber SBerttj won -11 .obcv f + g cot д. =-<br />

+' L /3<br />

~7 ! -- 2 - . их1фе 2Scrtí;c ma» alfo nur jíaíÉ<br />

uni<br />

Ч f, g, д. in bie Coimei (§. 6o.) $u fubjíiíitireit<br />

bût, ura bcn Sogen s ju ftnben, П)с1фсг i«<br />

bie fdjiefe (Seitenlinie h beê Gylínbevê ju muï=<br />

ifí, um baô ucrtangtc ©tûcl bec<br />

tScitcnf^e ju cïtjatten.<br />

5. 35icp.§Bc9fpict ^eigí, raie auf eine áí;n=<br />

ацф bei>- einem еШр^![фс'п fdjiefc^tt<br />

, 3U:ttevfaI)vcn fei) n Ȓivbc,


394<br />

nid)í bie ganje frunlme ©eifenfïadje,' fonbern<br />

nur ein ©tucf berfeibett, rocíd)í§ j. 23. »tfm<br />

23ogen AM efltfpvádje, perlangte.<br />

§. 70.<br />

2íitfgabet<br />

Фге frummc (Seitenfläche etneo<br />

ctltpíifd&en, ^агаЬоК[феп ober<br />

^perboítfd;en fфtefen (5.t;[tnbecö<br />

$u finben, ívenn bei 1 äßtntel z<br />

nifyt =o iflf<br />

3£ufí. i. ïOîan fucfjc uuê bcr gegebenen<br />

©léidjung 5п>1[феп . q «nb p, bie зш4[феи t<br />

«nb u (§.66.).<br />

2. .SBeit man nun eine fntmme fiinie recíis<br />

ftciren muß (§. 66. 2.) beten 'ÄbfciJTe v = t fini<br />

imb Dcbinatc z=:u, fo fann man äug bec<br />

jiütfdjen t unb u gefunbenen ©leidjung fef)C<br />

leia)t bie ©leicfyung jn)ifct)en v unb z, alfo bie<br />

©ieidjung bec ju cectiftcicenben frummcu fiinic<br />

ftnben.<br />

3. ttnb nun nad; (§.59.1.8.) bie éîectiftca--<br />

,íion bec fcummen Cinte beroerffiettigcn.<br />

4. S


s== 295<br />

Hid) &ufawmengefe|ten 3íuêbrucf fût ben.funu<br />

»natorifdjcn &t)eil bec gornw l (§. 59.18.) »er=<br />

fallen, meil bie ju vectiftcivenbe ïrumme Sinie<br />

ARY (Fig. 37.) in A nidjt normal ouf bei- 'ДЪ<br />

fciffenlinie AS, w.otaitf bie Goorbinaten v unb z<br />

genommen nw'oen, ijï, fonbern erjî ber SBin=<br />

frl P (§-59- 3 « T S 0 ö c f unt)fn vüecben muß, bec<br />

bannUrfaci)ei|ï, bap jcgffùv bcn fummatovU<br />

fct)en SEtjeil ^(§.59. ï s.) nidjt fo cinfad)e3iuê=<br />

brùcfe, tt)ie in ber uorijetge^enbeit 2iufgabe,<br />

33ovfd)ein fommcn, (<br />

5. ®ê wvb smaï bie ju vectiftctrenbe Frurn*<br />

me Sinte ARY atlemat)! aud) ciné fuumme 2inie<br />

beu jmeçtftt Orbnung fetjn, n?enn bie ©runbs<br />

flache beê uorgegcOcnen 6t)linbeïê buv-ф eine<br />

fold)c icumrae Sinte begvanjt reirb , aber webcc<br />

bie Tfbfcifîenlinie AS nodj оиф bie an A gcjo*<br />

getre 9iocmate AL »irb eine »on ben фаи^и<br />

ûren bev fntmmen 2inie AHY. SßoHte matt<br />

bie 2age biefeu tfren erjî beftimmen, unb auS<br />

bec jn>ifd)cn'V unb z gefunbcnen ©leidjung<br />

grope unb f leine Tive, ^acametec u. b. gl. ab=<br />

Ifiten, um alêbann bie 9íectiftcation ber Erum=<br />

meu-Stnie паф (§§-59 ff-) bewerffíelíigen ju<br />

íônnen, fo würbe man bamít аиф tliфt uieí<br />

gewinnen, тегН fur biefé 2íven ebenfaQê fe^c<br />

mcngcfe^tc îiuëbrùcfc erhalten roerberr,<br />

aud) паф bec 9iatur ber ©adje nia)t on=<br />

fann, wnb поф menigec njurbe fur<br />

£4 bie


Ые 2(uéù&ung cine ипелЬНфе Sîeifyc- feïùudjfuït<br />

ffitfu, isdcbo man Ьщ-ф fine unmittelbare S'bet<br />

.formel (§.65. Xi.)<br />

S— hdtV~lT*+fmi 2 )<br />

nn'u&e.<br />

6. SBenn man jïcîj ûifo nträt tit<br />

f c í) r inúí)fumc Эифпипдеп einíaf=<br />

fé n h) til, fo bleibt bei; fd;iefenöi^<br />

íin&eni, bereu @ji v itnbflád;e Ьигф<br />

eine gcâcbene Ecuminc ítnic bc=<br />

ctron^í tft, fnc ben gall, Ьар


= 29?<br />

3fufí, д. Щ f e\) .rote oben- .(§-450 bíe<br />

iiü. Ьст ©cîinbfïà'djc jrcïfdycu ben fcn?=<br />

«at man fin- baö Clément borfclbea<br />

dVV=(y — g) tang»? i/~(dx 2 +d y 2 )<br />

£)bcc aùd)<br />

d.W=(y — g) tangj^.ds.<br />

= y tang//, ds — gtang7^'..ds'<br />

— g.s+/yds) .;; . .<br />

Suc g=o b. Í). wenn bie 2)ui;cí)fcí)n{ttôlinie<br />

, bev fd)imbenben ebene uni fcer ©ïunb=<br />

, mit bec îCbfciffenlinie .Q'H fctbfi s'ufam=<br />

, wirb<br />

W=tang»7./yds.


298<br />

2. 66 fel) tie ©runbflá


J. г<br />

"W =<br />

.|Д-( — .<br />

V'40-- c J<br />

fann biefem 2CuêbrucFe поф eine cfroaS<br />

bequemere fjorni juv ЗЗегефпипд geben, wen«<br />

man einen SBinfel ф fudjt, beffen Saiigenfe ==<br />

ex<br />

e x<br />

•—, foba§tangtf'=— unb a!(o f (c 2<br />

.+e?.\ 2<br />

)<br />

• G Ç.<br />

i=;crec^wirb, Sann etí;áíí ma«<br />

с<br />

W=(^xfec^-f_ log (igí/>+ Гее tf) ) a.tgy<br />

4 е<br />

b. í;t<br />

W= ( - Гее 7/,+ _L logt g(45"+ítf-) ) a . t g?<br />

U 4 е<br />

/<br />

3. ^Bedangt man bie ^1афе beê í;ujfórmi=<br />

gen Itbfânitteè von BbtèQ, alfo bie ^dlfíe<br />

ber.ganjen fvummen ^(афе ùbeç HBü, fo<br />

с<br />

fe£t man x=;-; bann wirb bie Ei'umme<br />

über B Q = a tang í; x (<br />

c* . лЛ(а 2 —с 2 )+а\ ff . .<br />

..— log— —— J j alfo bie<br />

! )'<br />

и)<br />

roo


300<br />

roo fíuíí ia tang.»? aucfKbje/Súuc BM— Ti<br />

Qcjïyt гоггЬел ЕЙПП.<br />

4, gíit a = c b. í). h> e« n bte Gíli^fe<br />

£U einem Greife ID t r b л fana bíe афт*<br />

Dene g'oïfiîci nicht ßorabcju gebraucht mcïbcti,<br />

uno /yds = -i- u x urib folglid) í>ic<br />

:\V = , г<br />

гах tarîgrç, locld)cê fúc x~^-n bic<br />

. §1аф£-1}с5 2fbfd>ntítê über bfm Ätciequabtan«<br />

ten iî O =-J-a 3 .tang.?/ = ,V;i . í- a íang^.sr<br />

KB. ßivi— Der, boppílífji glád;e bcê S)i'íi;ecE§'<br />

'XBM geben rcútbcV<br />

5. Slï g md)t = o, Qtl)t alfo bic Sui-фг<br />

•fdMiittííinie LN nicíjt Ьи.гф bcn SSiitíflpunftK,<br />

fo mui; ma:i 311 bem (i) gefunbenen 2t«êbrucï<br />

пса) —- gs. tangrç ( r ) fyinj!\i)tijtn , tt)0 s belt<br />

•'b c c 'Äbfciffe- Kp == x gugel)órigen clíipíi[6fit<br />

B b bejei^nct,<br />

.<br />

»urbe bcjttmmen. fônnen.<br />

ben mau Ьигф bic<br />

6. gúi' x = LC=k (§.45.) erhalt, ma»<br />

. ©íúd; bec fcitramen @ettfnflád;e bcê l;uf=<br />

fócmigen ЗCbfфnttteê oon B biâ L, in п>с1фсш<br />

gall benn àugleiф s ben еШрЕ|'[феп Sogen »o«<br />

B bis L Ьезе1фпеп тир,<br />

7. ©e^t We 25игф№т«еКп{е ; 'LN Ьигф<br />

A, fo bajj bec §)unf't L in A fáttí, unb ma«<br />

«ffo bic irumme ?$1афс beê сс1{пЬг1(фгп?1Ьг<br />

fd;nií--


febniítfê jïuifcîjf il '.bet í;aíl)cn Êfïipfe BQA tinb<br />

Î>em aitogjn ï>ijÀ "beë ^nitria" uaiiinf.te, fo<br />

î$ in bicffin galle x obcrk — о unb КС ofcfu<br />

gr: : — -Уаг (fo nie überhaupt' g-, iicgatio ijî,<br />

>»enn bic Suvri)fcí)nitíêlinic LiN 7 liiîfcl 1 фапЬК<br />

3-е, in ql)' faut) b:mnacl; [ф1еф1юсд \Vr^<br />

•J-a.s.taii.f^/^r'.j-h.s (гагдеп tang ^ in fcie=<br />

- " " 1ÎM li \<br />

fom gulîe - tane, МЛВ =— = - ) b. f;.<br />

." . Л H a 7<br />

l-BMobcc-^li muittpticiritnbe'n<br />

Гфсп ïîmfang Í5OA uíufâi-HKtifí<br />

ïDitvbc'tnan Die fcummc (?^itciVfIàci)c it<br />

bfm ganjcn llmfong bei- ШПр[е A(.%;lî!i uno<br />

bem Umfange bcê ed)!iittc,ã- AiîJNlVA be*<br />

ïommen, roenn mon jenen ganjen Umfang beiin<br />

- BM<br />

8. SU alfo. BQAH ein ÄrriS, bcfffa®urd>.<br />

— a, fo roftvbe bie ci'tváf;níc fvumme<br />

'<br />

flen 'ДЬ[фпШЗ' eine<br />

ï hjovin j?£t Q1T —a bic ßuoßc'2Cve,<br />

c bie f (eine fei), fo i (ï nunr,iei;v bic ©Ici<br />

äfoifä)cn y unb x<br />

c*<br />

I<br />

«nb


itnb y'às = i.<br />

niait<br />

4 (a 2<br />

— с 2<br />

V-<br />

2лЛ(а 2 — с 2 )<br />

= e, fo rcirb,<br />

/yds=± — V( a2 — e* x 2 )+ ^ S3 fin — .<br />

'.


. 303<br />

_c 3 )<br />

S3 fin ——.am bcfïcrt<br />

-/•{а" —с".)<br />

ouf folgenbe 2ící gêfunben.<br />

Sßeil jufolgí bec bef anntin Sttifyi, toobui-ф'<br />

bec 23ogcn ûuê feinem ©inuS befh'mmt<br />

if}, fo luicb, шспп шап biffen SÖectf; in (io)<br />

fubftituirt, bic friimmc §1афс übet BQ bccs<br />

/ . (n 2 - С 2 )ч<br />

haíje =.f çtangv (c + a:+ i - - -- J .<br />

12. SUL' àí=c ШЬ bié fnrnnné<br />

ia 3 lang j/ oófíiô n?ie tu (4).<br />

13. ©o ifí а«ф in (3) fùc-bcn guíí, '<br />

Га 2 . — с 2 )<br />

- — - ober i e. (2) fel;c flein ifl<br />

» — c 2 ) log<br />

aue bei-<br />

.л T(iti ce ) b. I;, «eil e flein ijí<br />

o(;ne<br />

с


304<br />

oí;ne mcrfíicí)*» geí)lcv - = 1-4. £ e 2 .<br />

2C<br />

Яйф bei- Io3at:fymi[d;e^uêfcuidh=z — log<br />

; ÍOían fe§c í- e + -*- «2 _ m f0_'fj<br />

(í +vn) — m — • -J m- -|- -J- m3-, ©e^í man<br />

«un picbci- 'fï«tf m foincn.SOetfí;, «nb nimmt<br />

jiiu- bie ©íicíicu.bíe juc button Ç)otcnj »o» e,<br />

, O Q . -<br />

(o crí)a(tmun — ' log (-r -j-'{r о.+''J- c 2<br />

) ==<br />

e 2 feinen "SSci-tf; ——; «<br />

> a<br />

--^ 2<br />

), .<br />

с<br />

- : i3'. £ùef) Qicbí Ьстпафin (3) tie frumme<br />

а г -с 2 ч<br />

fC<br />

"^^.~^<br />

fíiu ben guil wen« .——— : cine fcijv Heine<br />

©re ff í i(î. Sic ?fcf;nlid;feit bicfcê Sfuêbnicfê<br />

mit ö?m in (n)-bcbarf.feiner weiter« Er»<br />

14. (owoíjl fuï.(ri) aíô (13) fann ma«<br />

bic fnimme ftláuv: immc-v ol;ní йкгйгфсц ^cf?-<br />

[w = bem ?íuíbrudic (côcn, bcu í;eva«ê fó


man baê ©(fob, roorin а г —<br />

ate ипЬеП-афШф iueglápf*<br />

Sortîtes<br />

15. gur bte ïrummé (Reiten<br />

фс eines Í3arabo(if(í)cn fc<br />

8 e n 2C b f ф n i tt e S (§. 46.) I;at man (2)af.<br />

bie2íbfcif|en v won B angeredinet, y — g=f — vj<br />

Йу г -f dx 3 == ds 2 = d z 2 + d v 2 =<br />

u u dv 1 . 0-+4 v<br />

+ dv2<br />

=-— dv 'í Ьсшпофт(§.71.1.)<br />

tang,/<br />

bcn bei'2fbfciJTcBV = v<br />

bolifd)cn SSoQfn КЪ(1чд.'18.) bfbeutcí, beffert<br />

man поф (§.56.4.) bcfîimmen fann,<br />

man baâ bortige b (;in % = a, unb,baS<br />

TClfo i;at man ег(111ф<br />

SOîoçcrê pv. Sicmetïif. v.'Si).


Шп ifl übet ferner (gnícâroíf. §.ХШ..з.)<br />

f v a v V~ ^^- = l/*<br />

4 v<br />

32 »аз «<br />

©ubfïifuirt man brmnad) biefe 23cvtf;c in bcn<br />

3fùsbtucE fia- W, fo »ivb<br />

w —<br />

.Л if-<br />

tangí man nun fcic


i=í 30?<br />

ouf ben SBinfel 2 (§. 66.) mit $úc£ficí;í ncï;=<br />

nie» muß. £>ai;cï ici) biefc galle, t>a fie in<br />

beu 'ifuêubung bod) o(;ne^in eben nidjt »or»<br />

foramen, bec SSeittuaftigEcit шсдсп úuecg«l;e*<br />

1 8. ЗГнф roitb í5 m^í (фгосс ffijiî, bic<br />

ïrumme ©citcufládjc uon anbern 2fbfd)niíícti<br />

ci)lir.brifd)ct; Aóvpet J. S. loie (§.34.) au§<br />

ben biêí)fvigítt ©á^fii al'jiîlfiiiii, wenn' bcr*<br />

gleichen 2íb^nitfe itt bei- 'ííuoubung vorf'om=<br />

M7 e n fotítcn. SRait bni-f (jifujna- bei; bei- ítums<br />

men ©fitenfïàdie ben ©а ид befolgen, bei' obéit<br />

bei) bei 83e|îitmming bcë ?èvjjcrtid;en SîaumcS<br />

3fbfd;niittc angcrcanbt v»ovbcn i(î.<br />

19. S"!-' bie Fnimmc eim<br />

iil obcc baê Element ЬеЗ SogcnS Ali r: »i s<br />

Qcnannt micb,<br />

©iep gicbt<br />

, r d x


S =r tang 77 . J<br />

x d x<br />

= — r tangi/ V (2 r x — x =)<br />

+ r- tang r/ S fin<br />

= r tang rf ( — y -\- r . 23 I'm - )<br />

feine Corifi.ju abbircn tft, №cit fúvy=o<br />

S t roie [1фё gel^ôtt/ =o wirö.<br />


SStcrteg Ãcpíteí.<br />

Sfcreometvie pi)vamibcnfónnigec<br />

§• 72-<br />

AJ.cn fórím-Пфсп Snfyuíf etneff<br />

jeben pç<br />

g u finbeiu<br />

3íltfí. - 1 » $ían beredjwc be»<br />

iní)alt bev Q5cunbflúcí)c bec ^)i)vamíbc, паф bee<br />

Síorfd)riftcn rnctdjf im jiufiitcit Ãapiíel bei) be«<br />

£vi6matifd)cu Aórpcvn gegeben mocbcn finb,<br />

multipltcive biefen Snl;aít in ben britten<br />

l bet<br />

•Diefc Siegel gcunbeí ffdj.bacauf, bafií jjebe<br />

ber britfe Sí)eil eineê<br />

mit bev ^pvamibe einerlei)<br />

SJî bic ©rttnbflád)c bui-ф eine<br />

cje fcumme Sinie begranji, fo faim i<br />

brafinl;alt Ьигф 2fniiûl;e<br />

(§.44.) gefunbe» werben,<br />

U3


ie 23eflimmung bcr ,£>6i;e einer<br />

Iretriffí, fo f anu foídjc, luciin со<br />

angcíjf, entweber unmittelbar gcmeffen, ober<br />

aud) attâ gcwiffcn fonft an bcr $)i;ramibe gc=<br />

meffcnen íDíngcn bcrcdjneí wecocn.<br />

Sfl bic ©ruiibflác()c (Fiff-4 2 ) í- 53 - finc<br />

gcraMiniijfc Sifita 1 A B Cu E, fo faiui bic<br />

фоЬе eu — Ь bei- ^»vamtbc, auê fina gcmcf=<br />

fenett ©citpiiíinie j. S3. Cc^c unb beu 2B:n=<br />

íííit БСсг^л, cCD'rr/ï, B..CD = J/, wie<br />

ícicí)í erÍKÍlef ebenfalls nad; bcr formei (§§.22,<br />

23.20.) gcfunbf» werben. 2fnbere (§.24. 9.20.)<br />

bej)get)tad)te 23emccÉungen fin&en aud) bei) bcc<br />

5)9i'amibcil;i'e2fnwenl)ung, unb bcbuffcn fcinec<br />

weiter« evíáutf rung. íBci) (ef>r fyotyen ^)çra=<br />

miben mürbe man bie фо!;с auê einer anges<br />

nommonen ©tanblinie nad) bcn 25erfaf>rcn be§<br />

XVI. Jtapitele t>er pracf ifd;cn ©comctrie bcjîims<br />

men muffen.<br />

§v 73.<br />

Aufgabe»<br />

fey (Fig. 43) eine<br />

Ье b. ï), bie ©сипьрафе AßCDEF<br />

ein regtiíáreê SSicíecE j.S3. «on n ©fiten, unb<br />

bie @piçecfcnfred)t úber bem SttittotpimFf G<br />

bcr ®runbfíád;e, mííf)in bie (Seitenlinien Bc<br />

~ Ce — De u. f. w. ©er SZefgungowinící<br />

einer jeben ©ettenfládje j.SS, BCc gegen bic<br />

©r u n b-


===== 3"<br />

©ïimbfladjerr 7/, tiebjî bec $>otygonfcifc BC<br />

= a ifî gegeben, bacana ben {чпфегПфегС<br />

ben ju Ьсгефпсп»<br />

3Cufí» i. SOían sicíje von G nad) B ben<br />

фа1Ьп:с[[ес beô polygone, [o ill bec ÏÏBinfei<br />

GßC — bem. falben ^olngonminf'el ЛВС belt<br />

id; mit y Iif5cid;ne» iviíí, Що<br />

2. Sie Dm) SBinfct cBG, G BC, cBC<br />

biiben an bet (ScEe B ein fp';ai - i[d)eê SreçecF,<br />

»Dcldjee bcfonbci-e i» (Fig. 44) abgebilbet i)î,<br />

Шо ab, In-, ac Äreiebogen bav|ííílen, wekljc<br />

mit einerlei; ».jpaibmefyfr ouo bei 1 gcmeinfd;aft=<br />

lidjen (Spi(3c B bcv bro; erwähnten SSîinfctbcs<br />

fd;vieben ftnb,<br />

3. Sn biefcm fpí;ái-i|"d)cii Srei)ecíc ijî bec<br />

SÜÖinfel aberrgo 0 , weil bic ©benc cBG auf<br />

bei- beô SBinfcls'GBC fc:ifced;t t(î. gecnec<br />

bec Sßinfcl aeb = be!n SZcigungôïninfcl bec<br />

Abêtie cBC gegen GBC=^; unb bec 25ogcit<br />

Ье- bem 9)îaapc beô SSinfelë GBC — ^


5, 2£ífo bie £óí;e Gc = BG, tang i ^<br />

BG lin J. «p tang, 7. 2Tu4)Gc = y'-(Bc i ?-BG !î ).<br />

6, Sevncr baê фегренЫМ »on G auf bic<br />

feitc BÇ ï). f). GM = BGimJ-ç»i uni)<br />

В С ' а<br />

BG fclbfl = —77- = - n~ •<br />

2 COl -±tp ï 2 COJ -Lg><br />

7, jDcmnad) bec g(ad)cnvaum bcê<br />

9».--a =а<br />

îinb beê ganjen 5>ologonê=:-^na 2<br />

8, (Snbtid) bie,|)óí)e Ge =-J a tang^ tang?^<br />

(5.6.) unb bec fòrpcrlicbe S«!?°lt bit îty<br />

tang ^


íbec аиф<br />

cofae — cofab.cofb e $).<br />

col'CBC==;col'i<br />

§. 7 6.<br />

Ш,<br />

3*3<br />

(Sebenff tnan рф »on с ein<br />

cM auf bie $oh)gpnffite, «nb nun GM g<br />

ßen, fo ijî bet Sriangel cGM ш G rfcfyt<br />

lid;i, unbbff аИпМсМС=|,} Ьшпаф<br />

Mc==Gc. со Гее 77 = B G fin ^.9? tangiy cpiecj/<br />

fin-J- virt><br />

bie ©Мфипд Збо°<br />


34 "<br />

}cbc »en bin (Se 1 1 en í i n t en b er<br />

t be bie id; mit L bejeidjnfii п?Щ<br />

. r . 180°<br />

L = ^-a fee i coiec - (§. 74.)<br />

n<br />

guu bcn SBiníel i f«tb(l<br />

180°<br />

• tangi = col - . tang»; (§.73. 4.)<br />

Hnb fut; jcbcii SBinfel mie cEC — /3<br />

.180°<br />

cot/3- corí?taiig— (g. 75.)<br />

180°<br />

«bcc аиф соГ/з— cof i fin -- (75.)<br />

25iefe ®lcid)ungfn enftjaUcn oicleilcç Tíufgabm<br />

iu й'ф/ rocíci;í bcp gleidjfcitt.qenp^ramibenwov:<br />

ïoramen tonnen, fo; ba§ wenn to on Den in bicfeti<br />

©1-.чфипдсп enthaltenen ©rójfen mehrere ale<br />

gegeben anapfcfjen mcvbcu, bic ubïigcn bavauê<br />

gcfuiibcn racïbcu fònncn.<br />

SDîan îann biefen ($Heid)ungen оиф лоф<br />

bicjenige fur bie ©е!'£еп|1афс beu 5)i;ïamibe<br />

bcpfùgcn. Sîcnnt man fo^e @, fo i;at man<br />

n. M c'. BC<br />

ober<br />

180°<br />

S. '78,


S- 78*<br />

jeben Sßinfd шеВсС un bei 1<br />

©pi£e<br />

bei 1 sppramibc Ьгсифе man feine befonbcre '#'uf=<br />

lófung, ba fiel) ia bem д1иф(фгпШф(еп £>гп>=<br />

ecFe J] c C bei- SSinfeí BcC'oiiS brm cBC<br />

í§- 75-) fCfliibi, inbem BcC — i8o° —•<br />

2.cßC — 180° — 2/Mftj aIfoiBcC =<br />

90° — /35 b. Í;, finißcC ="cof/3 —<br />

180°.<br />

cofi.fin (§'77')<br />

,ЗСЬ[фп1^е toon ^ramtben jtt Ьесефпт» •<br />

§• 79*<br />

ener<br />

bermtííelft einer bene f


2. S)îan gebenfe fid) »on bec on bec gan<br />

gen $i)camibe DEFc nîeggefdjnitfenen £ÎKile§<br />

defc, bec ebenfaffê eine ^ijuarnibe uorjíflící,<br />

bereu fotjjcclidjft !$n^a(t =;^cg.S3, ш«пи<br />

?Б bon duabvatinl;alt bet ©wcbfcbnitieftguc<br />

def bebeutet, ben man bei) bor uor^egebenen<br />

ebgefuvjfcn фрссшиЬе. (е{ф( wivb berechnen<br />

ïônncti,<br />

3, 9îun feï) cGbeê §JcvpcnbiFct won bec.<br />

^piße bec ^)i)camibe ouf bie ©uiitbflad}e DEF/<br />

bereit £luabcatin()utt = В fyeijje , fo ijï bec (Sus<br />

bifiutjalt bec ganjen ^çtamibe —ïcG/B.<br />

ÎDcmnad) bec 6ub.ifjn()alt bec '<br />

flácíx ^i(cG.B — cg.85),<br />

4. 5Senn> blofj bie abgefûcjte<br />

»ocgegfbcn ijï, fo l;atf сё (Ашсс,<br />

cG, cg unmittclbac ju mejfcn. 9)îan fônnte<br />

йпзас oecfud)en, bie tteggcfcbmttcne @pi^e с<br />

bec Çppcûmibe babutd) wiebec ju ftnben, bag<br />

wan J.23. an bie ©çffantcn ober ©ettcnlinien<br />

TOieEe, Fi Sinialc anlegte, bie fid) benn in<br />

bec gef«d)fen ©pi^e с burфfd)nfiben ttú<br />

obec immec wicb ce bod) miÇtid) fei)n,<br />

biefec @te(ïe с gef^oi'ig bie ^)ecpenbiíel cg,<br />

gu faacn «nb jit mcffen. Qè jfï ba^ec, шепп<br />

man genau tíerfaípven win, fein anbmê Mittel<br />

'


übrig, ale biefc ^erpenbifeí au é<br />

ttieffungcrí, bie man an bit abgefúrjten<br />

tamibe leid;t anfreíícn fann> Ju Ьегефпеп.<br />

5, ^ieju bieten fid) mehrere SWiíící. bat*<br />

5>îan raffle j. S. an einet beliebig?« ©cifcn=<br />

flache Ее b' f einen 23 in fel mie Eef, ttnb bftt<br />

Sletgutißenjinfel'ben biefe Seitenfläche mit bet<br />

©djniííflâcbe def mad)t (§.24.10.) tmb nun<br />

йоф aufjei'bem ein paar ßinien J.S3. Ее, E F,<br />

fö fann man bataue bie ôt?e cg ftnben.<br />

qebenfe [(ф won с ei»<br />

Auf bie ßinie ei, unb nk fei; t»ic S5etlange=<br />

titngDoncn, fö ifî, шепп gii gezogen mirb y<br />

»Цф gn auf ei' fenfredjt, unb gnk bct 9îei=<br />

QUngôminFeí bei' @d)nífíeí)íne del' g igen Ые<br />

^eitenfïad)e EcFf, ben man Icidjf an jibcm<br />

onbern fünfte r bet Äanfe ef mcfTcn fann,<br />

Hfenn man bui-ф r jmec î>etpenbifei auf ef<br />

î'efji, cineô rp in bet gbene def / baö anberÉ<br />

is in ber Oîbenc EeFf4<br />

9íun wútic mart fyabett<br />

Ctl = ce. lïu c e 11= ce .finEef unfa<br />

c ß : = сн . fin r ng= ce fin Eef . fin eng £=•'<br />

c e ' l'in ЕеГ. fiiiprs / »peil prs ==gnk =: í go° — eng<br />

6. Um abet 1 in biefem 2(uebvucte bcii<br />

ce ju ermatten , ni f ()c wan e£ pavatlrl mit<br />

^ tinb gebcnfe f/ф Ьигф e aud; cine


(ele 09» mit EF, -fo I;afc man wegfn-bec Уф*<br />

ES-. Ъ'.е — FE: ее alfo<br />

Ec.Ffi<br />

fKijjt-man alfo biefeSmicn Ее 5 F£ — FE— Eg<br />

unb E c y ,fo:ijl. .íjterauê bie Sintc-ec in (5) unb<br />

йиф boS ^wpcnbiCel cgQ«funben.<br />

7.' 3ftjf bicfcíbe SSeife fan» man аиф baâ<br />

cG Ьегефисп, wenn man bon 9îei=<br />

bec ©гипЪрфс DF E gegen bie<br />

EeFi'} unb ben SBinfcl eEF<br />

ncbjí bcn eraaíjimnCinicn gcmcífcn í;at. 9Zennt<br />

mon bícfen Síeigungôwinííl»/, «»b ben SBinfcl<br />

eEF=.e, [o i (l<br />

cG— cE.iïr.e П n 7/<br />

Ee:Ec=:EF :Ec; nlfo<br />

c<br />

Ec — -^ — , unb folaltd) аиф c& —<br />

;. J — fin£ fin?/ gefunbciu,<br />

Ji £<br />

8. ©inb in bom 58iercae EeFf außer bon<br />

i) aSinfcln E «l— e' w»b eEF— E аиф<br />

bie beiden ei'i'-'=:


ui-ф ,£)úífe bev ••bíçberi S5w;ecfe efç; EFo<br />

finbín'} nemlid; 'wegen ecf— e'+«p' — 180°.<br />

^ e f- íiu tp' , . ,<br />

8Eirbec = - - — — — uiib in bem<br />

íill 04-^' — 1 80" J<br />

E F íin m<br />

Stenccíe E F c, Ec—- — — - — - .bemnad)<br />

' fm (e + qj) '<br />

e f fin F' fin (p 1 fin »' '<br />

prs (5) bcbcutot); utib<br />

E F . fin t 1'in (p fin 7/<br />

Ge = •<br />

SSinfel (p 1 in bem SSiemfc FEef braudjfe<br />

man gai; nid)t einmal)! unmittelbar 311 mcffen,<br />

£<br />

9, SBifl nvau ícinc 9?cißunj)a№iniei roi e 77,<br />

V meffcn, fo mefje man. bagegen an ben 3wet><br />

S«ßen einanbec ûberfïi^enbcu Sórperlid)en (Srtert<br />

E, e/ bic ebenen Sffiinfcl DEF, Due, eEF,<br />

Eeff Eecl, dei, fo faun man búrdj^ítífebec<br />

fííljárifcíjcn Scioonomeíuie auê bcn eriícn brct><br />

on bec 6'cFe ]í ben Síeigungêftinfcíí/, Hub uu5<br />

íeí^tein btfi; an bei* éci'e e ben Síeígungã*<br />

r/' buvcl) Sïerijnung ftnbcn (n)ie§.23)f<br />

io. ©o eiÍAfííet aífo, IDÍC au3 ntícvíei)<br />

gcn, »ucídjc ,[td) an ber abgof.úi-ífci?''])nva=<br />

uiimififlb'af inefftt! íaífen, tie imbcfViv.nteii<br />

ca, cG aífwnbeu wcibfn fònncn.<br />


Sn bem gûÏÏe, bofj bet ©фшй d e í (Fig. 46)<br />

ber СЗгип&рафе UKF parallel i(ï, laffen \i$<br />

fui* ben Snl;alt beï ûbgefûrjtcn $i;>tamibe be»<br />

quente gotmelrt auf folgcnbí 2ftt finben.<br />

* í i. SScilljeèt Ьйб Q)er^enbiffl cg auf bie<br />

einem befanntert<br />

bcï ë'.lotiii'ntargeomefïie<br />

:$о = (Чс= -цсй b. í;,<br />

ttnbnad) betSíí)« tton bcn Proportionen (ÃajÍs<br />

:з4. Ill— IV.)<br />

"<br />

— V S: V ß =h :<br />

e c ' obwx ==<br />

Ge<br />

•©ubjliruitr ittan biefe SBrttfcé fluff fjc, Ge is<br />

bf n Tíuõbvucí (3) fût bie obgcfuvjtc ^ytamibc,<br />

l)ic ia) mit P bejei^ncrt will/ i"o wirb


jcr 3fuêbru(í fid) поф ЬаЬигф<br />

láfjf, &aß mau 3áí)let unb Síenner biefeê ín<br />

i h muttipliciïten ЗЗгифее mit<br />

»nultiplicirt» S5cnrt tnan erf)ált<br />

bîc<br />

(В — S) .<br />

= в — $8<br />

b. b- jiir (Summe ber be^bcit<br />

Шфеп в «nbS8-bíefí.tiubraí»ini-rjcl<br />

iljrcê ^L'obttftê abbtrí, unb aíleo<br />

in ben brttten ^^etí bec $òfye h—<br />

bec abôeíítcjfen s pçfumtbe mui»<br />

roeld)ei£>ó!)ehmanbctm enímebec<br />

meffc», oba- аиф анб bcr Sint'e<br />

»lib ben bvcç ebcnín 5Binfcln, iDcídje^ic<br />

bei) E btlben, Ьегсфиеп fan«. £}cnn<br />

bicfcn ffiJinfeln eEF — o-, eED — Д<br />

iF — j/, ftnbft man паф bci-^otmel (§.27.)<br />

ben 'Sîeigungêminffl i, ivcldjch bie Seitenlinie<br />

Ke ь С1 . ^ramíbe mit bei 1 ©tunbfíádjc DEF<br />

unb f;iei'ouõ h^<br />

1 2. ÇOÍan íatm bem für P öfftmbcncn<br />

nod; eilte eiufa$?te govm gcbfii, fo<br />

pr. ©eomttrif. V.SE6. 3E -


in iíji: nicí)t ûÏÏein bte SSfíodjmtng bcr<br />

flád?e S3, fonbei-n and) tic unbequeme<br />

bev iumbratiyitijel crfpcut mivb.<br />

ШАП meffe in bev ©cunbfïadje tinb bru ií;f<br />

а^пПфеп S*nifífIàd)C ein paar gicidjuoljmijjfc<br />

Üiuicn j.SB. EF^=m unb ef— n, fo l;at man<br />

alfo V"?B^-— «nb<br />

m<br />

ober<br />

X i +<br />

ill<br />

~+~-^<br />

m m 2 /<br />

t- с inen ubgciui'jte» Äegcl, beffer»<br />

афе ein Areio »ou bem фаШтс([с1- R,<br />

bie @cl)nittflád)c ein Ãi-eiê oon bem фа1Ь=<br />

nieffer r ijl (Fig. 47), roikbe.man 13 = R 2<br />

Í8 = r 4 ir uub ^ГВО = Ri-я- ermatten, brm*<br />

nad) Den f úl'.pi'rlícf)cn<br />

— -Rr)<br />

§•<br />

Л' у


§. 8г.<br />

3fuê bem bisherigen wirb ефПеп, tt>ie<br />

ben£$ní;ulf cinco jeben ecftcjtcjt<br />

, b.í). cinco fokten, beffen bber*<br />

flad;e auö lauier ebenen glacben jufammfn*<br />

ficfcét ijî, rcurbe Ьеггфагп fónnen. Sie ganjc<br />

Sberflácbe einfô folchfii AórwcrS-lápí fiel) of;nc<br />

Siueifel in lauteu 2)i-et;eeíe gedegcn, unb аиф<br />

bui-ф jebe buei). ÊccpunFfc beõ .kórperô íápt<br />

fieÇ ein Sreyecf fl ebon f ел, »un bem ntíemaí)!<br />

»»enigjíenS eine ©eite òitgíeid) eine Äante o«<br />

b£c íubevfládje beê Ãôrycvo i(í, bic bepbeit<br />

onbetrn abei-, wenn ftc nidjt аиф Ãaníeu ft'nbf<br />

Ьоф lei^)í q »e U Ьшф ben Aórpet gemeffcn<br />

iveibcn lónncn, шеи« man ben 21'bfKínb bec<br />

beleben @rfçect'e<br />

i'anu шдп nun bie SBinfft tí;eilõ tmmiítclbac<br />

аи Ьги АЬсг^афс Ьсб Acïpcvê nuffcn (§. 24. i o.)<br />

tt;eiíâ ftc and) one ben gomeffencn ©ciíen be=<br />

гефпеп, ober аиф, bind) 2íiif,;eid)nwng beê<br />


jenigen, tt>eldje fid) quer Ьигф bort<br />

ijinburd) gebenfen lafien, am bequemten ia<br />

lauter jufamnu'nfyangenbe brcçecFígte Bramis<br />

ben, oon benen feine in bie ûnbere eingreift/<br />

tötrb jerícgen laffen» 25a nun in jebfr foldjen<br />

5)i)Cumibe aííc 9BinfeI «nb ©eiten bet SJreçetfe,<br />

worauè fie juiammengefe^t ift, aie uoflfomme«<br />

befannt angefeuert »erben fônnen, fo ifî ilar,<br />

bap wenn tnan eineâ »oit biefen Scepecfen juc<br />

©runbflacî)i' bev ^t)vumibc annimmt, man ír|b<br />

1(ф ben Snfyalt bcffelben oué ben bef'anntcn<br />

©ciien unb • SEBinMn ft'nben fann, fobann bii<br />

фо1)е bev ^ramibe (§.72. 2.) unb ben fór=<br />

perlicf)en Sní;alí. ©o eil;ált mon ben<br />

einer jeben cin^efn »on ben gcbadjtcn<br />

ben, unb Ijievauf, buvd.)


=s= 325<br />

bec fo genannten t eg u lá C e л<br />

c b. i. foíuer, beren Obevfïadje Ьисф<br />

lauteç glcid)e roulure SStelccîe gfbilbet ifî, mif=<br />

teilen, №eit fie unmittelbar «on bec ЭЗ<br />

iiung bec $pi)i-amiben abfangen. ЯЗофс<br />

1ф aber folgenbe Aufgabe bcçbcingen,<br />

§. 32,<br />

@tne ?ог^ег1гфс @c£e c (Fíg. 43;<br />

ТаЪ.ш.) fep Ьигф eine geirtffe 3Cn«<br />

gû^i = m ebener SSinfel gebtibet,<br />

П>е1фе alle von о1с1фсг ©roffe<br />

fetyen, mon öerlungt ben Sîet^ungês.<br />

tvinfel ben bie ebenen jlve^er fol=<br />

фег паф}1 on etnanber líegenbe«<br />

SÖtnlel g, SB. BcC «nb Acß mit<br />

etnanbet тафеп»<br />

2íttfí, -ï. SW«« ncíjme auf ben ©cfcenfefn<br />

biefa- SBtnfel bie Eáncjen cB, cC, cD, cE<br />

u. f. П). «He »on д1е{фес ©rôffe, unb l;ánge bie<br />

fünfte B, C, D, E u, f. n?. Ьигф gerabc fiinien<br />

jufamraen, fo i(î, wie Itifyt »on felbjî er^etíít,<br />

bie Sigur BCDEFA ein cegutáceê SSielecE »on<br />

m Seiten, unb ofenfréc&t úbec bem SDWtíl«<br />

G bicfeê SSielecîê,<br />

2, 3ifl)t mon nun 5. S3. ben $aUmiefler<br />

GB, fo ftebt bie ebene cGB auf ber ebene


eê SSieíecfs feiifredjt, unb Çaíbirt ben 3îets<br />

gungõroinfcí ben bie jitm; (gbenen cBC/ сВА<br />

tnitemoubír тиф e n würben, weld)eii<br />

1ф mit 2 j/ Ьсзмфпеп win.<br />

íjatbivt GB be« $poh)gonwin<br />

Ici ABC — 1 8o°— — , fo baß GBC<br />

90° °<br />

180°<br />

Hl<br />

m<br />

4. Uîennt man nun einen »on ben SBínffÍR<br />

ume j.SB.. ВсС=^, fo i|î cBC = Qo 0 -7-J-,^<br />

imb nun in bet геф(готЕИф1еп íórpevlic^en<br />

6iíc bc9 B, ober in bem be); b retyt<br />

fpí)ánfd)enSre9ecf'eabc(§.73. 2. u<br />

bie Jõ^potljetiufe 36 = 90° — ^<br />

i8o°<br />

©ctíe be = 90° --- (3)<br />

m<br />

bemnad) fui ben (2) ju [ифепЬеп<br />

Jin be<br />

)üiufel Ъае. lin Ь а e =- - obec fin y==<br />

im ае<br />

Y<br />

I8o°<br />

- •<br />

in, woraus betm bec 9îeÎQtmgên?mfei<br />

со Г -V<br />

•^.iy felbft befanní ijl.<br />

§. 83>


§. 83-<br />

@ß fen mminetyi- (Fig. 48- Tab. IV.)<br />

ABCDEF eilt ©tíicD uon bíT'£)oerflád,)e eines<br />

r eg u tare n $6 v per o, fo ba|i mau fid)<br />

bie Riguren ABC = CBl) = CDE = EDF<br />

«. f. w. (ue [open nun roie bei; bem S e 1 1 (U s<br />

brum/ .Öciaebrum uno ^cífoebrum<br />

reguläre ^reljcd'c, obec wie bei; bcm<br />

SS liefe l Sluabcate, ober mie bep bcm<br />

íDobecaebritm regitíáre ^únfecfc)<br />

ale bie einji'ln ©críenfláchen bcô regulären<br />

ycrS, gcljóng unter tljicn Síeigunfl<br />

gegen einaitbcv Qpbenfen muf) ; man<br />

íongt ben Auínt 2 tní)alí beê ganjen<br />

Лог^сгб aitö ber gegebenen ©ел*<br />

tenlintc ober Äantc beffelbeiu<br />

2Cufí. I- ®ê f«) c bec'SRiifcIpttnfi beg<br />

tegwtárenÃórpcrê, ober v>ioírací)i- bei- 9ftitteí=<br />

punit einer um biefen Äorpcr befctjucbcnen<br />

Äuget, fo i (ï auè bcr 23efd)affenljeit biofcrÄor/<br />

per flar, bap шепп man nach aßen forpei's<br />

ïidjen @cEen A, B, C, D u. f. ro. bt» ^albmeffer<br />

с A,- cB, cC, cu u. f. ro. jifljf, bei- ganjje<br />

Äorpec babui-ф in lauter .qleicbjeifige 5)>;rumi=<br />

bin »on gleidjer ©roffc ^erlegt roirb. с tji bic<br />

geffîeinfdjaftiid;c ©piçe biífer ^»ramibcn, unb<br />

'jebe tytó, ju il;rcr ®vunbflád)c cineô von ben


tegul,<br />

n>orau6 beê Aôrpfi'S £>{>ei:flad;e jufamwen?<br />

II. Sft nun 5. S3. CDB c eine »on bicfm<br />

sptyvamiben, beren on bet Зсф1 N ben ganjen<br />

Stuim beê Ãôcperê erfúCíen, fo jjî pou<br />

(о(феп ^çcamtbe begannt<br />

ï) bie ©rttn&flát&e CBD ' cin<br />

reâ ^olpgori »ou n ©eiten, jebe «Seite<br />

Cß = BD = CD = а = bec ©eífenlú<br />

nie obéi;<br />

S) íDeu 9îcigungên)infel jebec »on ben


ITT, Stfûtt l)dt betnnad) fût ben (li.) cwá(;n=<br />

ten 9ïei3«ng8i»mfcl ш»ф (§. 82. 4-)<br />

,. 18о°<br />

гопо COJ<br />

cof I8 ° _ m<br />

.fin y í= m ' . «— ~<br />

, ,.. ï8o c<br />

coi %ф Im —<br />

IV, ф{с1чшё «tgiebt ftá) «tfo bft fóvper=<br />

/ i8o° \ 2<br />

>-_VnaMc°t~—j tang y (§.77,)<br />

»o bu5 borfige »/ mit bem y beê<br />

§ ее einerlei) SBebeiif ш»д fjat<br />

V, 9îun ift übet tangx<br />

cof<br />

lin y ni<br />

rini--T-icofi^ û ^<br />

n / \ m<br />

wnb тйфсп nun N уо1фе ^çramiben mie (IV)<br />

fcen JRaum beê regulären Aórperê auç, bcn 1ф<br />

mit K ЬфЕфпеп '"• witt, """I fo I- 1í;at<br />

mon<br />

/ i8o°V<br />

p—J »"V -.г<br />

"<br />

U I8<br />

cof °°<br />

111


330<br />

eine allgemeine formel far<br />

bait eineô jeben regulären ÄorpcrS,<br />

róeUbeu tnird) N" reguläre n (£cfe, «on bcticn aller<br />

jnal;l m ipofixjonwtnffl in eine i'oi-peilid;e (Scie<br />

gufammenfîopen, ew3cfd;IoJTfn if}»<br />

Uebrigcaé ifï befanut, ba^ aud) N fribfî<br />

fd;ott ijurd) m «uï> n beßimmt i|ï, ít>fld;e<br />

ttradjfung aberl;ifV№eitci: won feinem<br />

VI. SSevlancjte man епЬПф oud) ben ,g>alb=<br />

..., ; ,"ei; L:= cB = cC = cl) beä regulate«<br />

Aorpei-ê, fo ftnDct fid; fo^er паф ber govmel<br />

(§•7?- 2.)<br />

igo 0<br />

L, = i a feci cofec • n<br />

NO i einen SBinfel bebcutet beffen<br />

j Q00<br />

._ cof _°__ _°__ , taug у-. (IV. llllb g. 77. 2 ,)<br />

n<br />

i»iïb alfo<br />

c wenn man tangy auö (V.) fubjïifimf<br />

nod; einec leid;tcn SRcd)nung<br />

r. 180° ,. 180°<br />

h n - Im — , —<br />

n m


г<br />

wegen cofoc =<br />

11<br />

... 18o<br />

ho —n.<br />

,. i8o°<br />

im m<br />

/•((п. !£)'_<br />

§. 84*<br />

ft'nbet mau fúu bie fogenannfon<br />

5 regulären Ãórjícr folgenbc Sßcclljet<br />

=:3í olfo i8o° . r<br />

cot -- = cot 60° =r_^_<br />

"<br />

fin -- = fin 60° = --<br />

Jl 2<br />

= 3 unD<br />

180°<br />

col --- = cofóo 0 =£<br />

m<br />

i яо'°<br />

fin— -=-Гш6о°= -m<br />

2,<br />

lituiirí man bicfe 2Bcrtí;e f n (§.83- П1.),<br />

fo n>irb fût ben Sîeigunâêwinfel bei- ©eiícn«<br />

fin


llnb bcv<br />

- - =<br />

35°- i5'.5í"anbb


Фес f 6<br />

tínb bec<br />

—' 333<br />

L = -£- = Ц-- == a. 0,7071068<br />

У 2 3<br />

III. gur buê Scofaebcum if<br />

N = 20; n— 3^ 111 — 5<br />

cot<br />

m<br />

m<br />

^ Г1П<br />

n V s<br />

соГз6°_ -3<br />

^1^7^-^~<br />

Jöbet ba t;iet b f ff f c mit 2oßutifi;fflen ju геф*<br />

»ten ijl<br />

logfin у ~ log соГзб 0 — log fin éo° + tö<br />

— 9


3flfo у—вс) 0<br />

'. s' . 4i" unb folQÎia) bec Si e i«<br />

gungawinfel ber ©eifenfláríjen =<br />

138°. ii'', 23"<br />

2)er<br />

i wenn man 3en geniciiif({;aftlid) mit<br />

.-s s v - =.A.<br />

«£>ûHîmeffcc<br />

3 =а 3 .2,1816950<br />

v<br />

o v о<br />

wenn man bon 3áí;íer iiiib 9îin«fr bel<br />

33 г и г!) S iiníet bfm 5Шм^е1зс1феи 'mit<br />

miilfiȒicii't<br />

L — ia<br />

==аГш 72° = а. 0,9510565.<br />

IV. gut bcn SBurfel ober<br />

íáebrum i il<br />

N = 6; n — 45 m— з<br />

,<br />

fflfo


i8o° io<br />

3f Ifo cot -- = cot 45° - ï<br />

180° т<br />

fin -- = fin 45° = —-<br />

11 т 2<br />

18°° '<br />

fin— - = fin 6o°<br />

111<br />

180°<br />

соГ— -- ° = cof6o°=i<br />

in<br />

fin y = -7~— 5 unb x =<br />

gungeJötufc<br />

j»ie befannt = 90°.<br />

V. gÄr baa £)obecûebtum ijl<br />

N = 12} n = 55 m==3<br />

•Demnod; 180° X.3+V 5<br />

', Iß ° u r fn , /-5.<br />

un -- — fin36 0 =iv - — •<br />

i8o° » „<br />

fin = fin 60° = —m<br />

2<br />

i8o°<br />

col =:<br />

ra<br />

m bee


3íífô fût bin Sßinfel y<br />

cof6o° î _ V^ 2<br />

* - _ -- ^~ _ , _ . - т • -, "<br />

fin 36° r 5— -/У v(5w5><br />

V • -<br />

2<br />

2<br />

übet fin х=\Л - :r- b. I). Ьигф bie SftultU<br />

5-v 5<br />

plication beê3


unb Йеппеге mit 6 + 2^5<br />

к-... /^<br />

bie (Sróffe iintev bem SBurjclieictKtt =:<br />

£8/72339220456934, im& bieSSutjct bacauS<br />

= 7,6631189. 3ílfo bec<br />

К= аз. 7,6631189<br />

5)?ал fónnfe aba; um biefctt Snf;aU ju ftiu<br />

bon, а«ф паф bec ícigonomcíп'fфeIl gormcí<br />

(§.83. V.) i-сфр.еп. ©cnn CS i{i<br />

TÇ_S (cot36. 0 ) a .cof6o°<br />

=r " a<br />

9Zun i(i abet ber ипеег[ф(еЬ bet<br />

in bem Sîenner biefië S3tuфê аиф =<br />

(1тз6°+Г}п 30°) (fin 36° — fin 30°) — -<br />

2fin33" с1'з с '.2сГзз°Пп3 0 = fin 66°, fin 6°<br />

3TIfO<br />

8<br />

(cot.36.°)2 cofoo 0<br />

K = '* a 3 л/"(Нп66°. fino 5 )<br />

2ogatitt;men ju berechnen ijî.<br />

Ь en #al.bmeffer L<br />

тL — 3.<br />

2V 5<br />

— a. 1,4012585<br />

е ?r. occmttric. V.S.b,


•Ober


339<br />

ïborauê umgefeljrt а==ь. f V" 6, unb K=s<br />

L3<br />

-TfV"3 folgi. SSei-fa&rt man auf biefe<br />

Síieife and; fur bie übrigen regulären Äorper,<br />

fo créait man ber £>rbn«na, паф<br />

fur bas Setraebtum<br />

v<br />

- k = Lî -î7V 3 = L3 - 0,5132002<br />

fur baê £ictaebrum<br />

a = L-уГз == L . 1,4142136<br />

к = LS. i = L». 1,3333333<br />

ffic baa Scofaebrum<br />

a = L . 2V" 5 "^o - = L • 1,051462»<br />

К .r=L». |>Л( 10 + 2 /~5) =L». 2,5361506<br />

fût- Ьгп SÖttrfei ober fcûê ф e í, ú e br um<br />

a = L . -|V^3 = L . 1,1547005<br />

= L3. 1,5396007<br />

fût bas £>obecûebriim<br />

== L . ZL2a=L -.0,713644»<br />

= LS • 1(5


§. 86.<br />

1. G§ ijl befannf, bajj nid)t mcf)tr<br />

cr, b. Í). foldje, iceldic nur biicd)<br />

Art regularei: Sßielecfe begrabt werben,<br />

tnógltd) fitib, a!S bie eben genannten fùnfe.<br />

Styr Snljalt Fan» atfo nad) ben ajigegebenen<br />

goi-meln bered;nct roevben, ioetin man entrou<br />

bei- tl?ïc (Seitenlinie a, ober bcn фа!Ьше|[еи L<br />

bcc Äu$cl, in i»cld)e fie befctjviebín »e.vbm<br />

ïonntcn, aío gegeben anficht. Sicfen фа!Ь*<br />

meffev Eann man erhalten, шут man an einem<br />

folgen Äotper ben 2íbjiaub jroei)í-c am nrnte^<br />

ften üoa einanbei' entfernten @tfen mtgi, ttnb<br />

bann bicfcn 2íbfíaní> l;aíbirf. îDfnn biff« 2fb*<br />

flanb i(l ba- 2)iii4i;me(Tiï ber Augel, in roeld)e<br />

6f'c Aurper Ье[ф1-!еЬеп werben fônnte.<br />

' II. "Tibet au^cv biefcn 5 regutuMn fo ge=<br />

nannten ф l a t O n t f ф e n Ãór pevn, giebf c S.<br />

tiod) bieí anberc, «eldjc gleid)faílê bur d)<br />

guláre SSielecfe, abev bucd; SSieledfe uon<br />

(ф1сЬспсг 2ívt, fcígfánjí шегЬсп, g. S. .f<br />

we(d)c burd) jiwetja-i«) ober gor brcperlei; rc=<br />

guláre SSielftfe, fámmtlid) .»on glcidjen ©cfícn<br />

begránjt werben, unb [{ф д1е1ф[аПе in eine<br />

&mfe.l. ЬеГФге1Ьеп laffcn, (o bafj alle (íçfpttnftc<br />

in bie £>berflad)c_ ber Äugel fallen »itrben.<br />

SKaii Eahn íeigflí; : ba^ init ttuefd)lu& foldicr,<br />

»е1фе in bie (Stoffe ber ^vièmen obcï ф»)га=<br />

tníben


ttiibcn geboren toúuben, nid)t meï)v alo 13<br />

bfrfelbcn'môqlid) jtnb, neniücb го, П>е1фс bloß<br />

Ьигф jroeçcclcç veguíárc üßiolcife, unb brci),<br />

и>е1фе bui-ф bw)cvlfi) liegvanjt merben. ©it<br />

Baf;{ bec vcgutárcn' SSiclecfí, auß bencn iljre<br />

ОЬегрфг sufammengefc&t \ft, fann auê foi*<br />

genbem Sáfclcljcn uberfeljen »vccbcn.<br />

I.Aócpec bmtóberfíácfje Ыо|<br />

leç regulären íoieleiíen.bejleíjt»<br />

Nr. i) 3íuô 4 Srei)ecEen unb 4<br />

а) = ' 8 - s 6<br />

3) r 8 - = 6 íiuabcatcti<br />

4) s 8 » * i8£l«abraten<br />

5) s 20 r r 12 SefynecEín<br />

б) r 20 * s 12 §imfecfen<br />

7) = 32 e t 6 SuuaDcatett<br />

8) = 8o = « 12 Sunfetfen<br />

9) s 6 Sluabraten unb 8 ©ефеес?еи<br />

io') s i2 gânfecfcn unb 20 @сфесс?еп<br />

II. Aótyft п>с1фе auö brci)et'íet)<br />

ren SJtelccEcn gebtíbet finb.<br />

Nr. n 3íu§ 63С!ссЕеп 8®сфеесРеп unb<br />

1 2) -. 20 ЗЭгеуесЕ en 3o.U.uabrotcn unb<br />

13) =<br />

3) 3


342<br />

3íufjerbem Eônníen gar tt5of;l аиф nttr<br />

ty reguläre 0oli)gone eon einer beliebigen<br />

í)l (Seiten, j. S3. 2 tegutdre @ефессЕ'с unb<br />

6 iD-Uabrate; 2


===== 343<br />

Ъс—ifb; bd = J-be wirb U. f. W.


344<br />

'Äuget, fo ijt ABCDEc eine<br />

ben Cp'oromiben ', beven fo oiclc ben<br />

Kaum beê Äorpeva erfuïïen, até auô fo widen<br />

folcfycn $poh)gonen beê Ãóvperê £)betflád)e jufammengefe^t<br />

i ft. 3.58. in Nr.i. 4 bcci)=<br />

unb 4 fed)êecfÍ9fc ^çcamiben.<br />

einer jeben |"о1феп $)r>vamibc ftnb oftc<br />

Tíbmcffungfn bec ©tunbfládje -befannt,, unb<br />

weit nun atíe ©eiícntinien B c — C c — D c<br />

u. f. m. bem (IV.) gcfunbínen^atbmeffcr glcid)<br />

ftnb, fo í)at man, ttKimABCDE «in-rcgiu<br />

Шее n (Sfíift, ben (Sentei win!elBGC=:íL~;<br />

n<br />

1Яо°<br />

otfo ben í;albe« BGM = • - , baê ^etpens<br />

180°<br />

bi£et GM = £a cotBGMr=^-a cat--~,<br />

unb bic glád)e bcê ^oípgonê— n.ABGC—<br />

180° 180°<br />

í- n a 3 cot- -- . gevnetBG=;iacofcc - — ,<br />

* n " n<br />

-Ыгфо()сЬеи^)гат|'Ье6с=^"(Вс 2 — BG 2 ).<br />

9íennt man nun bcn (l V. ) gefunbenen<br />

=:r, fo t>at man<br />

/ ч / i8o°V\<br />

r l r 2 —^a 2 1 cofec í l unb ben for«<br />

Sn&alt bee 9>ptomibe ABCDEc =<br />

ï So ^7<br />

cot v I r 2 —J-a 2 cofec


VI, 25ei) einem Ãóvpeu wie Nr..i. n>ûrbe<br />

ftífo J.S3. n = 3 fuv jebe Drcpfcfigtc^^ramibe,<br />

unb n = 6 fût jebc fed)êed!igte gcfcljt njcvbeit<br />

muffen. Semnad) bcr Snfcalt jfbiï bvcçfcEigs<br />

ten ^)i)tamibe njctcljen id) mit ; 'T bfjcidjnen<br />

— 4 a2 c<br />

ober roegcn cot 60° =; —r- = •• °- unb<br />

V 3 3<br />

cofec 60° = -p--r- =;<br />

hu 60°<br />

T=A^3-a^( ra<br />

unb ber Snf>aít jcbec fedjêecîiQien<br />

r- 30" 2 )<br />

benn beic Sní;alt beê ganjcn<br />

Nr. I. — 4T+4S = a= . (jy Гг г<br />

+ 2^Л (r 2 3 a2<br />


I)anbíung erfúrbevn,'buí>ei: id) micfy Scgnúg?,<br />

I;icï nur ju bemerfcn, bap man one ЬсгЯЗеа<br />

tvadjtung ber «betten 28in?el, roeíd;e bie Êcfea<br />

cineê [о1фсп Aôcpcrê begranjen, bae 8Serí)ab<br />

ten üon r ju a. finben fann. SR. f. ijicïubec<br />

Aáflncrê '2íb()anbl. de polyedris d а Ia lege<br />

iiT( j<br />

gularibus in bf II CommpntotionibusSoc.<br />

Goetting. Vol. VI. VI Г. VIII. ©ie ^ouptfocfee<br />

bcflcbt barin, bap, tneil ben bicfen Äoi'pcrii bic<br />

ebenen SBinfcI, meId)ejcbc(Ecfebcgránjen, nidjt<br />

uUc einanber gleid) finb, man nur bic Tiufgabc<br />

(§•83-) in «inet gi'openi 3ÍUgemeiiil;eit muÇ<br />

auf(ófcn fónnen. 2fbet' bicJTuflofung.wirb aud)<br />

in bem SÄaa^e rocitlauffiger, je mel)u bieSSin»<br />

ïfl'fctbfl осп cinonber un,teïfd)ieben finb. Sei><br />

einem Äorpeu wie (11. Nr. 12.) ijl j. 23. jebc<br />

(£cfe auê 4 SSiníeín ßcbtibtt, ncmtid) einem<br />

яоп 108° (Nbtm^olcgonminfel bcê<br />

gunfeciä) jioci)enDon 90° (bem<br />

ïel beê .duabratê) unb einem won 6o° (bent<br />

SSBinífí beé gleid)feifígen 25rei;e(fé). Aáfts<br />

lier ftnbeí fût biffeii Aocpcc ben фа(Ьте^ес<br />

rrr2,i495' a « SW' an fûnn inbcffcn biefc<br />

ganje Sîedjnung in bee 2íuê»bung eníbeíjven,<br />

ba fid) bee ^albmcffer r bei) einem »orgegebe=<br />

«en Âócper wie (П.) in ben meiflen gaÜen<br />

\votyl oíjne flvo^c S)îù()e unb mit í;inlàng«<br />

lidjec ©enauigfeit паф (IV.) unmitíetbac<br />

meffen lápí,<br />

VIII.


.VIII. 2íuf eine febr miiltfamc 3Cvt, «nb<br />

ob,ne [р(;ап[фс Trigonometrie, í;aí 2t\@í)ur|)<br />

ben Sníjatt einer großen Sttcnge (о(фег Äorpet<br />

bejîimmt, in einet èdjrift, пнЧфе bon SEifeí<br />

fuí;rf : Geometry Improved i.by alargo <strong>und</strong><br />

accurate table of fegments oi Circles 2. a<br />

concile Treatif e of pulyedra etc. London,<br />

1718. •<br />

IX. 9£e|e fite biefcÃórper 3« geicbtieri,<br />

()ût SOîarburg fc^i % utnfianblidj gnricfen, bcp<br />

bem man аиф bie 9Zeee »on mef)r anbern<br />

Ãôrpern, bie eine gewijíe ©Çtnmetrte unb<br />

Stec}elmápig!cií fjaben, naiJ)lofcnfann(*).<br />

3(иф ftnbot mau be») tí)m bie 9îal;«cn bicfer<br />

Aórper, njooon тапфе fcí;r jnfammengeffçt<br />

ftnb, J.S5.N1-..I2. baê SR&om&tí^cofís<br />

í&obecacter, Жí;eoretifфe 23etl•aфfu^KJeп<br />

übet [о(фе Sîe^e I)áí ^áftnei 1 a.a.ÖP onge=<br />

ftelíf. ЗСиф \)at Wl e i ft e r m einer 2í bí;anbíutr,q:<br />

de Tolidis geometricis, pró cognofcemía<br />

eorum índole in certos ordines et versus difponendisiri<br />

ben Commentât. •Sòc.Goetting.<br />

Tom. VIL feíjr »iete intereffonfe SBmerfunçien<br />

fibec btefe Äovpeu geliefert, bte até eine Gr-<br />

»eiíerung beffen, waè (eu í er bereite l)iftuben'ti<br />

íolidorum<br />

(UÍmbcbeê •Progrcffíonuícaículõ. Scrlin tinb<br />

@trnlfunbi774.8- 44Аир[с1^п^Гц.1Т.$8иф<br />

t>on bcr ßonftruclion bet ccfigten Äorper.


doriim unb Demonftratio nonnullarutn inlïgniuni<br />

proprietatum quibus solida hedris<br />

P íaiiis incluía. Tunt praedita im IV.Tomober<br />

Nov. Comment. Petropol. geleiflct fyatte , 511<br />

beteten finb. SOÎ. f. аиф Aache<br />

begriff ber S#atí;cmatif U. %anb XXV.<br />

X. S5on oßertcp ©Anittcn folci)erÄorpcc<br />

tnit 2Cnn>cnbungeu auf Hauy E lia y d'une<br />

la ítructure descr^ftaux^anbelt<br />

im VI. Vol. ber ongcfuljrten Comment<br />

Soc, Gotling. de fectionibus-rolidorum,<br />

cryltalloram itrucluram illustrantibus.<br />

S)Zan ftei?t.i;terauë, bap bicSîatitv bec bec<br />

ten Äoi-peni liefert, unb ее Ьсфсг nid)t ùberflufs<br />

fig roar, über bie 3írt iíjrer JBere^nungbaôOTr<br />

gcmcinfte bepjubi-iugen. Sn bor 58aufu»|î ftnb<br />

folcbe Ãórpcr unícrwcilcn aie SScrjieruBgen ge*<br />

loovben,<br />

Xi. 'Яиф fur bie£)berfU0çn biefec<br />

îann man рф 1е1фе aHâeraetne gor=<br />

tneln Ьсгсфяеп, wenn matt tt>eiß, ане п>е1а)щ<br />

unD auô wie »tel regulären ^o.lyflonen fie<br />

fammengcfeêt finb. @o ware j. 25. bie<br />

|1афс beëAorpcrê Nr. 13,<br />

=^4(i- 3-я 2 coi6o°+^.4a 2 cot3o°)<br />

= (300160° +00130°) a», unb fo in anberw<br />

û n f *


cr £>Ье^1афеп<br />

tniget<br />

§. 87-<br />


erechnen fucften ; 3- S3. wenn man ûïïe bvei)<br />

©cite» beô g)m;eçfõ BC c unmittelbar meffett<br />

ivbfltí, fo fónntc barauê> ótyne uotí;er bie ,£>óí)e<br />

Mc ju beregnen, ber Snfjaíf bcê £ret;ccEê felbjl<br />

паф bft befannfen gotm.el<br />

=i v^[ A (A— 2a) (A— 2b) (A— 2c)]<br />

gefunben »erben, tt)0 A bie (Summe а+Ъ + с<br />

bcr brci)@citíit beèíDmjeifê bejeid)neí. ©fait<br />

bicfeô áuêbruáê fann mau а«ф fegen<br />

ДВСс= чГ[В(В — а) (В— Ъ)(В— с)]<br />

wenn В bie I;aíbe (Summe bec brei; (Seite»<br />

а, Ъ, с,<br />

3. 2ßiß man oiler einen SBínfcl 5.<br />

сБС =;ф mçffen, unb nennt mau bie «Seiten<br />

Вс=Ъ, BC=:n, fo I;at man Mc=<br />

fia <br />

Fig. 43. finb оИе Srrçccfe B C c; CD c u. f.ro.<br />

cinaíibcr gleid). 9íennt man nun bie ^olt)=<br />

gonfcitc BC = a, unb ift bie ©cunbflád)e ein


»on п ©eitfn, fo btttud)i man nut<br />

bie ©umrce aller ©fiten = n. a,- in îwê íjalbe<br />

$>erpenb'ifelMc auf ciné biefcr «Seiten, ju mul=<br />

tipliciren, um fogleity bie ©umme aller 35rcys<br />

erfe ober bie gonge oh;gon «on einet* uneublid)<br />

großen îinjal)! илепЬИф f leiner (Seiten, unb<br />

folget bcn Ãeojel aíê cine .veguláic ^çramibf,<br />

bereu ©fiíenfládjc ouê lautev uncnblid) [d)inas<br />

len S)reypcfcB jufammengfffíít fetjn nnírbe. ®ic<br />

®çiten(tnie c M ober c D bcè Ae^elê n?úrbe<br />

Ые


ie gemeinfd)uftíicí)C фо{;с utter bief«<br />

fci>n, bie man Ьстпаф nue ju b. albircn, unb in<br />

ben Umfang Dec ®runbflá(be ju wal.tipliciteii<br />

I;at,. umben TfuêbrucE fúc beS Regele @eiten=<br />

fládje ju eïi;altcn.<br />

Sjî Ьшпаф biefc «Seitenlinie с M — l,<br />

imb bec ^albmcfîer CM beu ©runbfládje^R,<br />

fo ifl ber Umfang bec ©runbflác&e = 2R^;<br />

ûlfo bie @eitenflárf;e -beé degelo =s<br />

§.<br />

S ft bcr Äc0*l mit einer ©bette/<br />

ber ®runbfíád)e ^araííeí, btti-фfcbnitten<br />

ir or b en, unb Ък @фшй ein<br />

Äi-e-'e won bem ^atbweffcc g'm — r, fo ijl<br />

bie írummc Ö'betfla^e beö ubge*<br />

Hir«teo degele = 11.*. Mc — r. *. me<br />

— я-(11.М'с — r.mc); ûbcv me — Mc — Mm<br />

SOÍan nenne alfo bie ©eitenlinic Mm beê ab*<br />

oefúnteu ÄeaelS = e bie unbcfannte ©rófTe<br />

тс = x; fo ift Mc = e + x unb bie Irum«<br />

me @eitcnfúk!)e beô abgeíutjtín Aeflelô =<br />

7t.(R (e + x)— *x). 9i un »ft ûbel ' in<br />

ál;nlicí)en ®rejcá'en cgm, cGMj GM<br />

я m = r unb 11 í r = Mc í m c = e + x<br />

"' " '


3íífo R — r ; r =; e •: x ; imí> R — v : R '=:<br />

•vrr er . Re<br />

e > e -f x. -ulfo x = - -- ; x -f e = -- .<br />

» " *' R —p<br />

SMefe SOerffje in bic goraet.fúr bie ob=<br />

Aeâdfládje fubjïttuirf, geben fíir [о1фе<br />

ben 2íuêbnt«f<br />

" R — r<br />

ober wegen R 2 — r a = (R+r) (R— r)<br />

bie ab


354 =====<br />

2. M fei) nun ein beliebiger spunft bet<br />

ïïummen Stnic, wnb m bcmfdben ипепЬИф<br />

nafye, fo bilbcn bic »опРпафМипЬ m gejogcncn<br />

(Seitenlinien FM, Fm. fccS ÄCjicIS,<br />

iinen uncnblicl) fd)maien Зд-ia-ngcl FMm, ше1=<br />

феи man ale baö Siifcrcntial bec »on A bis'<br />

M enthaltenen ííiniiinfnSdti-nfládíc АРМ bcö<br />

Ãcgelê bcícad)ten íann. Söfan nenne al(o baö<br />

bcm 25ogen AM=s entfprecl^enbe


355<br />

5. SBiïb nun bie фо1;е FH beê<br />

with, unb bie Entfernung bcö<br />

2infangöpunft bec îfbfciffen A ober AH=k<br />

genannt, fo í;cu mau<br />

b. $.<br />

©еюпаф<br />

fdf=udu— (k — г) d t<br />

fädr 2 = (udu— (k — t) dl) 2<br />

= u 2 du 2 — 2 u (k — t) dudt + (k — t) 2 d t*<br />

P d s 2 = (h 2 + (k — t)» + u=) (du 2 + dt2)<br />

= h B du 2 +(k— t)-du3 + u 2 du 2<br />

+ h 2 dt 2 +(k — t) 2 dt 2 + u 2 dl»<br />

3ftfo<br />

f- ds 2 — f a df 2 = (k — t) 2 du=+2u (k—<br />

+ u 2 dt 2 +h= (du 2<br />

6. £emnad) baê element bit<br />

tiS=:í y^((k— t) du + u d t; 2 -J-b 2 ds=)<br />

— l ) clu T-<br />

alfo bic ©lci(t)uno bou fvummcn Sinie<br />

jtx)ífd)cn n unb t gegeben ifí, fo fann matt<br />

u, d s, du burd) t auobvúcOcn, unb Ьисф Sn=<br />

n bcê fuï d S gcfunbeuè« îfuê'tïUcfS,<br />

bem ã3o£«n s, ober bei- Abfcijfe • i: enf*<br />

3 2 fpre*


35 6<br />

fpreucnbe Stûcf AFM bec fri'mmett Seiten«<br />

\)t beê Ãegelê finbeh.<br />

S3ei;[piele »erben bic ©афе erläutern.<br />

§. 92.<br />

©ie f nimm c (geiteitfiüc&e fined<br />

fcí)tefeii degelo, Ъфп ••<br />

ein ^reiö ijî, gti finbem<br />

2(ufí, i. C (eç bfi-SOÍitícípiuift<br />

fee, unb Die ©pt^e F bcê Ãfgflê nid)t fcnf=<br />

l•cфt übet bem SRittclptmft bcê Ärcifee, fon^<br />

been иаф ©efalíen AH = k, baê s pei'peiibifeí<br />

FH = h, bec ^albmeffec AG — r, fo ift niuí<br />

П'р(|'ф bic ©Мфипд ап?{[феп t unb u<br />

u 2 =2rt — t 2<br />

r — *<br />

фетпаф d u = - d t<br />

u 2 — (r — t) t<br />

udt — tdu = — ' -- — dt. obet*<br />

u<br />

man|íattu B fe|t 2 r t — t 2<br />

rtdt<br />

udt — tdu= - * 2ílfo(k — t)du<br />

rtdt kudu 4. rtdt<br />

c=kdu+ — — = - - - J. Ober<br />

wenn man (íaft vidu jc£t (r — t) d t<br />

u


s. gei-net ifï<br />

2 ds= = h« (du* -f dt*) =<br />

h 2 r a dt«<br />

357<br />

3. 3flfo crfyalt man плф gehöriger ©ubfh'*<br />

fution in §.91.6. fut baê element bei* Ãe^<br />

^<br />

as =4 2 dt v^— — — -r--- г<br />

ц<br />

obev аиф fiatí u 2 feinen SBcttíj<br />

(k+ Lui t) »4- h«<br />

2rt — t 2<br />

4. Siefcê Differential ifî oí;ne unenblid;c<br />

SReiljcn nid)t intcgcabcl, unb »oöie man «S<br />

оиф btii'd) eine [о1фе 3îeif)e integviren, fo con=<br />

t>ergivt bicfe 9leit)c nici)t genug, um baoon in<br />

ber 3£uêúbung ©еЬгаиф лпафеп ju fónnen.<br />

SJîan muß alfo baö Sntegral Ьигф eine 3fns<br />

nátjerungêmet^obe ju bejiimmen [ифеп,<br />

meb'me ^ùlfêmittel barbicte«,<br />

5. SSorê ecfie ifî ее »ovt^eilíjafí, baëge*<br />

funbenc ^Differential auf eine aubère 3írí auê*<br />

gubrûcfen.<br />

SDían nenne ben bem 23ogen AM=s ent^<br />

[ргефепЬсп SBinfel am 9)îittclpunffe, петНф<br />

АСМ~б, ^oiilPMobevu b.^./'^rt— t 2 )<br />

= r [in б, unb t = r — C P = r — r cof rt;<br />

33 dt


358 =s=-<br />

r —k<br />

dt = r d ö fin tf; k + —- i=r—(r—k) coftf<br />

.= i--f (k —r) со Г tf. ©ubftifuirt man btcfc<br />

2Bertl;e, fo wirb<br />

d S = -7r r cl (í V^O' 2 + (v +e co[tf) 2 )<br />

roo o=k"—v bon 3íb|íanb beâ ^unftfê H<br />

»om SJíitfclpunfte C: bc5ctd)nef, roeldjfu 5í3eitl><br />

»on e bonn negativ fcyn roùrbe, >t>inp.bcï s punft<br />

II 5í»ifd;cn A unb C fiele.<br />

6. 3fuê blefem 3fitébntcfe cuf^cCífí nun fo=<br />

gtcíd), ba^ man bic Sníecjratton bicfcê S)iffes<br />

rcntialê, atfo Die SBcredmmg bcu AVgclfíárí)c,<br />

ouf bis Sîc et tf i cation einer .ojeiriffeu<br />

ïtltmuien Stute bringen faun. S7fan cons<br />

fîruire nemlicb (Fig. 51) cine f'ntmmc ßinie<br />

AliY, bereu red)ín)inflid)fe (ioorbinaíen AW<br />

s=v unb W II .— z ouö folgenöcn 2)iffcvetis<br />

tialíjfcidjungcn bcjíimtní шегЬсп<br />

d v =: h do<br />

d?. = (v-(-e cof 6) do<br />

fo ijí ciftlid) burd) Sntegvation<br />

v = h.O<br />

z =rr т б -f e fino<br />

unb man f ami nun fúv jeben Sffiinfct в bíe ?íta<br />

fciffe v unb bie Övbinate z Ьсгсфпеп, unb<br />

wenn man пни, bic frumme 2inie mia-fíid) con=<br />

wobei; benn, wie ее fui; won fclbfl<br />

»er»


==• 359<br />

шЬепЗСиоЬгйсГепЬб; rшпаф (5) bic'bfm Sogen ober 2Sin=<br />

Ы G— ACM (Fig. 50) f Htfpvcdjfnbe<br />

fldrfje АРМ oöa-<br />

SOîan muUiplicirí a((i> bio l'auge beê З<br />

AR (Fig. 51), weld)cv bor 2tbfciffe v=<br />

entfpfíd)í, in bcn falben Sîabiuê ber©runb=<br />

flad)e bcô Ãegetê, fo l;at man baê @túct bet<br />

Äeßclflad;c, tjcm in bet ©nmbfládjc bcr SSogm<br />

AM, ober bor SBinfel ACM=ö am SÄitffU<br />

çunítc enífpricíjt.<br />

Sie Sänge beö Sogen« AR für jebe 3fbs<br />

fcijfe v=h.ö ju ftnben, iann man nun bie<br />

(§•58. ffO angegebene áícctifícationênutí)ob£<br />

amwcnben, unb wenn nun ber Soge« AY einer<br />

34 W*


h.^ (n>o 7rr=3,i4t59.. ben<br />

SBinfel tf— 180° oöet bcn il; m fntfprcd)ent>ett<br />

S3ogen in Sedmalttyetlen beê ^albmcffcrö<br />

brúdft) gugeljott, fo wirb -|. r. A Y ben<br />

Ьег fjalben Аеде1(1афг geben.<br />

9. @ê fómmt alfo barauf an, bie fvums<br />

Jne Cinic A 11 Y ju rfCíificiven^ ©о И ftcb birp<br />

übet nad) ber oben (§. 58-) angegebenen 9ïfCti=<br />

ftcutíonèmeííjobe bewei-fjielligen laffen, fo muß<br />

iiefc fcummeüinic .bc|1ànbig gegen bic2(bfciffeiu<br />

linie AS l)o^l f«; n. (§. 58. VI.)<br />

í o. íDiefj ijl fie nun П)йг!Пф, menn man<br />

Wie be^ bem (Fig. 50) abgebilbcíen Ãegcl bie<br />

3fbfciflen AP=t, ober bie SBinfet ACM = tf<br />

oUemal)! won beniÊnbpunïtebeèSurdjmefierë<br />

Aß anuecí)net, weiset mit bcmSRittelpunftcC<br />

ouf einerlcp ©cite beê ^crpenbiEelê FH liegt,<br />

welkes beim beguciflid) jebcâma^í gefфef)en<br />

janrt, meit ее bei; einem wofgegebenen Äegd<br />

in «nfeter SBillfu^c fiel;et, bie 2Tbfciffen t oon<br />

A ober »on B anjiu-ефпеп. 'Sn jenem gattc<br />

ifl olfo AH— r + e Ьетпаф e até pofiti»<br />

3U betreuten, gicle abeu PI gwi^en A unb C<br />

»ie (Fig. 52), fo roîtïbc AH=r — e, bec<br />

SSertí) uon e alfo negaíio. íDann búrfte mau<br />

aber nur bie SSucbfiaben A unb B tienwdjfeln<br />

ober bie 2íbfciffen oon В апгсфпеп, um miebec<br />

t'en galï ber Sofíen gigur ju ermatten, für.<br />

П)«1феп AH=r+e alfo e pofttiu »ror.


il. Sajj nun unfct biefer 33огаио[е£цпз<br />

ober tfimaljme bcê ^unftcô A, bic nad) (§.58-)<br />

ju conftruivenbe frummeSinie nn'trFlidjallemafyl<br />

l)ol)i gegen bie 2íbfciffen(iníc AS (-Fig. 51)<br />

auêfaàen roiroy lâjjt {1ф ,bar.auê bcurfyeilcii,,<br />

cl z<br />

baß wenn man -— =p fe£f, beç SScití; vou<br />

— aïïcmafjlncgattoilï. (AafíiicroTfnaípf^<br />

beê llnenbí, ç. 521. H. ber britten 3íuêgabe,)<br />

J z r-fecoJ'ö<br />

£>enn man citait ~ obetp^=- — - — - (6)<br />

wnb<br />

dp<br />

z' h (i'ff + e iï<br />

оПета(;1 negatio, roennepofitt» ifï, b. f;. n>ftm<br />

bie SBinfel б in ber ©runbfïad;e aííemaí;l »on<br />

fcemjenigen ©nbpunfte beê 35игфтр{1"ега ange?<br />

ted)net iDetben, wcld)et; »on bem ^ecpenbit'cl<br />

FH ben Qfoffern 2ibftanb í)aí, аЦо in (Fig-5o)<br />

»on A , in (Fig. 52) ^ingegcn »on E.<br />

1 2. £)ie 5 1 fie gigitt jleot biefe f cumme Sinie<br />

ol)ngefal>c bar, fúc ben giatt , bap.r— ij<br />

hi=:4; e — 3. (Sec ií;r jugefyóuge Ãcgcí<br />

tjl Fig. 53. abgebtlDef, wocin AC = r= ij<br />

СН = е = з; FH=h=4.) Sn<br />

j. S3. bie Ubfciffc AW №е!фе' ju<br />

35


•àvx<br />

gebort, ЬЛ). v—4.60°, obce roeit 60° m<br />

íDccimaffíxiíen boë ©intiëtotuê = 1,047 |iji<br />

(3», f. SS cg a ê Sofetn oben §.31. IV.)<br />

v=4.1,047=4,188<br />

«nb bie .Öi-binatc WR.<br />

u. f. m.<br />

1,04<br />

— 1,047+3.0,866=3,645'<br />

í;abc bie fiitmmc Sinie nací) 2fníofíung<br />

foígciib 5Sáfeld;cn8 »on 30 ju 30 (Srabcn<br />

d<br />

o<br />

30<br />

6o<br />

90<br />

I2O<br />

150<br />

iSo<br />

v<br />

0,000<br />

2,092<br />

4,1 88<br />

6,284<br />

8,376<br />

10,472<br />

12,566<br />

z<br />

0,000<br />

2,023<br />

3,645<br />

4'57i<br />

4,692<br />

4' г г8<br />

3/I4 1<br />

= i mit einem Sicfcl abfaßt, imo if)ti [o<br />

oft со anoet)t, auâ Y in i, 2, 3... auf btc<br />

íirumme 2inic\'RA tragt, fo mirD man it;re<br />

Sár.oic @ ot)tic,cfáí)c 14,4- ftnbcn. ?íí[o ware<br />

bic Í)atbe Aegclflácbe ober S = J-r . ©^=i@j<br />

fl![o bie ganjc —©—14,4, fo grnau até fie<br />

fiel; «аф Ьш flcíncniOîaapjîabe, Ьигф bie un=<br />

• mittet*


mittelbare Reifung bcr frummcn Sinif, "i:nb<br />

ttnter bei- SSorauefekung, bap bie gcmcfjcnen<br />

f (einen Söogcn Идеи (Seljnen qleid) ft'nb, bes<br />

ftimmen lajit. g'ur einen großem SKaafjjîab<br />

ttn'trbe bie Sonjîvnction оиф meljc ©cnauiQ=<br />

feit geben,<br />

SSárc olio bei-^albmcffei- v —ï £fujj, fo<br />

föuvbe bic Äf3el|tad;e 14,4^ U ü b l at f tt J5 с<br />

galten.<br />

14. £)I;ne bie fntmme Sinie felb(î ju con=<br />

jîïuiren, fann man bie Sangc berfclben Ьигф<br />

obige 9îectiftcationêmcti;obc (§.58-) ol;:ijlvcitÍ3<br />

mit geuauci finbeii.<br />

SSove ccftc raup aber untevfucfyt werben, ob<br />

bie 2CbfciffenlinieAS auf bic fmr.nne Sinie in<br />

Л normal ill, ober шеип fie со iiid)t ijî, шае<br />

bie SZormaiíiiiic AL in A fúr einen SBtnfef<br />

r=p mit ber 3íbfcif[cnlinie AS mad;t.<br />

15. 9îad) (§.59. 2.) tjl uberljaupt fur jebett<br />

Sffiinfel


16. gut bie Slotmattini« in A ifi v —o;<br />

ûlfo 0 = 0, mithin coi' tf = ï unb


abectangÄ.'= -- j ga eríjettef .alfd, baß<br />

ber Sinfcl *•' alíemu^í bem Sßtn=<br />

fei FBA QÍeid) tft, toelcíKr in bem<br />

3)retyecfe FAß (Fig. 50) bem (17) cr*<br />

luáí)nten ШМпШ FAB gegenüber<br />

ft ë И.<br />

ï 9. gut bie (12) cMQfQtbentn 25ata ijl<br />

taug p == |. = r ; alfo p = 45°<br />

lang Л' = — J — — 0,5; alfo Й-' fhlinpf =<br />

n'6«. 34' (Fig. 53.)<br />

20. gcvnct ift in ber íRocíiftcationéformcí<br />


4 f in пб° . см' + соГ и6° . q -' . Я<br />

Im 71°. 34'<br />

4 fin 63° . 26' — соГбз 0 . 26'<br />

ïïu 7i » . 34'<br />

111171° • 34'<br />

2П[о log 11=1,0156272 unb n= 10,3663,<br />

Unb eben fo<br />

4 fin 80° . 47' 4- coTgo 0<br />

ft ~<br />

aim 350. 47'<br />

: 47'<br />

~~ 21^350.47'<br />

2flfo log 0=1,0428561 «nb ft = 11,0371»<br />

2i. 9Zim i (I ffvnei; in gcbadjícu gotmcí<br />

Л' — p<br />

Й.' — p — 71° . 34' imb î/= -- '. SBeií<br />

man nun immci', ot)nc grojjen ^d;(fir §u be*<br />

focgcn, bi-u SBinfcí 77=30° annehmen f'ann,<br />

IDÍC au'3,'oem S3ci)fpicte fúc oí» cllipfifdjett<br />

IBoflcu (tj.ór.Q.) ci'O'ctici, fo tuilí id) I)!íc<br />

га =2 uub alfü //—а (Д.' — /3)^=35« . 47'<br />

eniir!;mfn.<br />

SBcil nun in bet bocfigfn gormcl bet<br />

па t>íf SBinfeí


ï) t 2t/, 3>? ï«. f. №. bejeicfjnet, íjidu aber ttegett<br />

in — 2, biffe ÇpvogvefTtou nue btê ouf fcag<br />

crfïe ©lieb 3u nehmen ifi^ jo ï;at wan mu fût<br />

ip=ii, bit (Soûvbinatan v unt> z in bcm fv.ms<br />

waiorifd;en S£f;cil ^ jener goumct ju Ьсгсфпсп 4<br />

22. 5ï»n ift — - — cot 99' = col (j/ -f /3)<br />

uv<br />

Weil 9)' t= unb l;icr 93 = 7/. 2[(fo<br />

d z<br />

__ = cot (35" . 47' -f 45«) = cot 80° 47'; b, í;.<br />

dv<br />

d x r -f o cnl' ô<br />

— ober— 1 -; - =:cot8o 0 . 47'.<br />

d v li<br />

3<br />

= — 0,1169824<br />

2f(fo 0=96°. 43' bie paar (Jccunbfn Vofgge*<br />

lajfen, meítí;e поф l;iiiaitíommcii würben.<br />

^úr DíefcnSBiTfO oon d iuírb bie?fbfcíffc<br />

v=sh6=4.96 u 43' ober ben SSogen 96° 43»<br />

in ®ccíwalt!)eilcn bcê ^alOmeffcrô<br />

4- 1, 68809 .-=6, 75 236<br />

lînb oie ficbiiiafe<br />

— ,^8809+3.0,99313<br />

23*


23- £iera«5 fewer fur ben jummatorifuw<br />

&f)tits... bec gomei (§.59.13.) Ьигф So*<br />

garití)men :<br />

^C^r; 4,93674<br />

р)=П 00135047' — 8,40966<br />

13,34030<br />

' =r — v соГ8о°47'=— [,03151<br />

2ílfo 2 ...... = "12,26479<br />

abt>. a паф (2o) = i j/037 1<br />

(Summe =23,3019<br />

3a(;t mu)} nun поф in// =35°. 47'—<br />

0,62453 mulfiplicirt werben, um b:nSBogrns<br />

(§.59. t a.) ober í)ioc (S ju erhalten. 2)игф<br />

bie abgefiii'ätc SJîultiplicafion, ober аиф Ьигф<br />

ïogavitfpmcn finfeeí ma» tet^^í<br />

©—H/4027<br />

3fífo (13) bie fcí;iefe &wlflâd)t~ 14,4527.<br />

24. Sttan ft'cf;í auS btefem SBeyfpíeíe,<br />

bie Озсссфпипд einec fdjiefftt АсдеЩафе, bui-ф<br />

Weiten е11^афес ijî, até roenn man ftc Ьигф<br />

èirtc unmitíetbate Siitegvatioii &er SiffmntiaU<br />

fovmet (s), oermitteijî einer ипспЬ11феп 9îei()é<br />

t;átte beíÍíraVnett wollen, »on bec bei) einer fo<br />

großen drcentttcitat GH beö ^erpenbifetS FH<br />

(Fig. 53) b. t), einem fo grope« Soertye Done<br />

aie id) in bem SBeijfpíetc aníjenommeti 1)лЬ(, fid)<br />

»ieU


nidjí einmobj ein ©еЬгаиф<br />

laßt, weil ft'e \ià) ju langfoun náí;ei'f. Soie<br />

3ufammeiigefe|t bie Soojfictonten eincv foldjett<br />

9îeii;e felbfï auêfaflen, fann man jj.SB. ouS<br />

©im. g'^tttiier Princ. Calculi differentialis<br />

et iniegralis. Tübingae 1795.<br />

pag, 200. erfef)en.<br />

giti ûnbcrfê SScrfa^rftt buvd) 9l e c it's<br />

ftcotion einer ütummen St'nie btc<br />

fd)tefc Аезс1[1афе ju bevcdjncn,<br />

ei i n in feinet ju gdatigcn<br />

benen S" au 3urulfd)rift: Diff.inauguralismathetnatica<br />

de l'uperficie coni l'caleni deterxninanda,<br />

quam pro gradu duct. Phil, publiée<br />

defend. Erl. 1794. ЗФ f)utíc if;m ßant ;<br />

l) ff t ë 9ífCtifícuíionêmf(í;obc (93cyirosqc JHJ:<br />

aSatí). 111.&Í). IX.) baju voc3cfd)laQen, n)eld;c<br />

er in gebadjter


37°<br />

@ine anbete »í)obe bie fd&iefe Аг<br />

gu Ьегефпеп.<br />

§• 93-<br />

1. @а fei) (Fig- 54) fcct Ävcie um AB bie<br />

©runbflád>e bcê Äegcle, F Die ©pifec unb<br />

FH' = li bic «fpcí;e; C 11= e bie Entfernung<br />

fceö sperpcnbifdê FIÍ »om SKittolpunífe €5<br />

feie ,£>albmeffer C B = А С = r.<br />

2. 9îan gcbcnfc fid) bcn ^albFreie ANB<br />

»on Л дсдрп 15 in lautfu ()íeící)C ißcijcn gct(;ciíf,<br />

unb MN foi) ein fotdjcr SSogfn, fccr gügc^odge<br />

sffimMamSRiiiclptinffcMCN^e?, bfï 2Sín=<br />

ïel<br />

MN bie @ef)ne bcê Sogcnê MN; G K,<br />

RN ein paar STangenícn an M unb N, roeldje<br />

fid) in L, ben íDur^mcfffr AR, obet befiYn<br />

SSecláncjerung aber í» G unb R burdjfcíjneíbcm<br />

3. ©ebcnfí man fiei; nun won F nad) N unb<br />

M ein paar Seitenlinien bc5 Äegcle Qejogc»,<br />

fo roic and) eine gecabc Sinie »ou F nad; L (*),<br />

fo ifi baê ©íúd: FMN bcr Äegelfladje, n>eld)cg<br />

bcm iöoflen MN cntfprid)í, fíctner a!§<br />

tie (Summe ber b«)bpn ЗЗгессйе FM L unb<br />

FNL, шс1фе bic Äegelfiadie in bcn 2inicn<br />

FM, FN berühren, 4inbju ibvcn ©runblinien<br />

bie<br />

biefe Sinien in bc<br />

(ajfcn, um bic Scíunung nicíjt<br />

»ici fitnien unbCHtlio) ju magern.


te Äunflentcn ML, NL fjaben »utben,<br />

aber Q ló f f er alö baë £>m;ecf FMN, reelcfyeS<br />

gu fcinci- ©nuiblinie bie ©e()ne MN tyabcn<br />

ttn'ube, b.f). wenn mau biè -?)erpenbiîel, №eld)e<br />

ton F auf bic Sangenteit GL, RN gefallet<br />

Jüerben wúrben, mit p, p', unb baê perpenbífet<br />

»on F auf bie


HK, fo ifï оиф ПК auf GK fen f*<br />

rfd)t, unb wenn man nun »on F naâ) K fini?<br />

gerabe Sinif П'ф gfbenfí, fo wirb, jufoígc bei-<br />

£eí;tf uort ber Sage bei- fiinien unb (£Ьсппт,<br />

оиф FK auf beu Saugenre GK fcnfrccíjt<br />

^cii, bcmnacf) FK =<br />

ЫК — IIT + TK= flT-j-CM rocnn С Т<br />

parallel mit GKifî. ©emitad; HK—r+ecoi'«?}<br />

»fit CM — r unb HT = CH.coí CH<br />

С H col ACM = e coi 0.<br />

8. 2£lfo ttegett F II— h<br />

FK Obfl'p=V^(ll 2 + (r+G'COfff)«)<br />

9. ©o wirb auf fine áf;nlí


= 373<br />

lo. Um in biefen gomeïn buo 7fuêjicí>en<br />

bcr £uiabrafrourjeln 311 сфагеп, fo bvùcfc.matt<br />

3-23. ben Sßpi'tf; von p fo auö<br />

«nb fiidie nun einen SßinBffj/;, beffen Sangeníe<br />

г-)-есоГб<br />

= — j - i(r, ше(феп SKinfel mon ottes<br />

r + e соГб<br />

mat;l fí)í(3Íg neí;me, n>enn gíetcí) -- r --<br />

negativ auêfaflcn folíte, weil baê£luabraf öon<br />

biefer ®cóJTe immer pofüio ijî, ее mag biefc<br />

Qkôfîe felbft pofiti» ober анф negafiü f«pn,<br />

fo (;at man<br />

p = h fee ij><br />

imb eben fo<br />

p' = h. fee •ф 1<br />

r+e coftí<br />

»fim man in ben 3CuôbcucE — ^ — nue<br />

б + g fiait tf fc|f.<br />

n. 3(иф паф Д[;п(1феп (Sc&lùffew<br />

q = h fee /г<br />

г соГ4 2 + e cof<br />

vuenn tang fj, — -- -


374 =====<br />

12, ЗЭетпаф ftnb bie bei;ben<br />

5toifd;en benen S fallt folgenbe (4)<br />

fee ф + Гее ф'<br />

S »cíd)e<br />

fcie t)all-e AcgclfIád)C úbcr ANB, bie id) mit<br />

lí, fâíít, auf fotgenbefficife ob.<br />

13. ЗЛап gebende fid; be» ^albfrciô ANB<br />

5. 23. tu n Qleid;e Si;ciie get^eitt, fo i (î cïftlii^<br />

'AM, MN, NO «. VB f«;cn bet er fie,<br />

Dritte ...iite Zfyeil.<br />

14. S«bem foidjen SSogcn geí;órí ein<br />

bet Afgetfïudjc ju, bcffítt ©vánjcn man паф<br />

(i 2) ftiiben faun.<br />

15. $ut baê erfte ©fuá, №cld;eô bw<br />

fßogcn AM cnt[prid)t, mufj б=о; fui baS<br />

jwewte uber bem 23ûçîen MN, 0^=5, fúc baS<br />

bcitfe cí=22u.f. ». unb fui* baê íe^te úbcc<br />

bem S3ogen VB, tf— (n — i)a gefegt<br />

ben, um ber Sibníing nad; fit v biefc<br />

©tútfe bie SBinfcl у, ц buvd; ^ulfe ber<br />

mein (ю. и.) Ьегефпеп ju fónnen.<br />

16»


== 375<br />

л б, Sftait nenne bicfe SSBinfcí<br />

Ф ; p fur ö=o<br />

Ф 1<br />

; ^' fur б^= Z<br />

т/)"; ju" fur o—ïZ<br />

it. f. m.<br />

I/> N — ï; ;Î K ~Ï f ii r б = (n — ï) 5<br />

V-> N ; A< N fur о = nB,<br />

unb bie ©tucfcn beu Ãe^elfládje, tiemlicf) ba5<br />

cr jle übet AN = S', baô jwcctc übet- MN— S" îC»<br />

baê ntc obeu legte íibet VB^S",<br />

17. @o i(ï bie gtofîcue ©ranjc<br />

Ific?/;+ Гест/)'<br />

S' =hr Tang-iií. - ! -- i<br />

2 V<br />

feci/>'<br />

S»=lir tang i g. - —<br />

W» f. №.<br />

N = h r tangué;.<br />

r -[-<br />

1 8. 3>mnacf) Ьисф (Summirung bícfec<br />

fúu bie t>Me SeQtlfiàfyt % © bie<br />

gvôfcce ©cánje =<br />

„ /&.сф+!есфр \<br />

iSÍ -- .+ fec^'...+ feci/)N-i l<br />

b.


.í;, bie f)aíbe @«mme bei- erfïftt unb<br />

©ecanfe jur (Summe aliei- übrigen abbivt,. unb<br />

in h r tangi


20.<br />

fur ö<br />

О<br />

3 a<br />

6o<br />

£>emn<br />

• 0,25<br />

0,25<br />

0,25<br />

йф ег|Шф<br />

tang^<br />

+ í<br />

. ЗсоГзо"<br />

+ 4<br />

Q COi" 60°<br />

i J ._<br />

= 1,00000<br />

П ЯОП£ Г<br />

~— "/oVyj 1<br />

37?<br />

= 0,62500<br />

+<br />

4<br />

Qcofgo"<br />

90 0,25 + = 0,25000<br />

"T~ 3 coi';6o°<br />

I2O 0,25<br />

4<br />

g со1'зо°<br />

J50 0,25 = 0,3995t<br />

~ 4<br />

180 0,25 = 0,50000 -i<br />

bret) leèícn Sangentcn rcúrben<br />

gatio fetjn, abec man ffgf шсдеп (ю) il;re<br />

SBertOe nuc pofttio l)in, 2Гиф ed;cllct, baft<br />

bie brc\) leêten Tangenten one ben Ьщ erjlcvcn<br />

lcid)t gcfunben ft'nb, n>eil in benfclben bicfilbcn<br />

Gofinuffe wie in ben ctfïern üorfommcn. ÊtmaS<br />

О1)пифее ftnbet atïcmai;l fiait, №tnn man fût<br />

n eine gevabe 3al)l nimmt, weil von 90° bi8<br />

180° bie goftnuffe in eben bfïSDvbnung folge»,<br />

n>ie oon со 0 biê o°, «е1фее beim bic Э1сф=<br />

jiung fel)V etítifytnt.<br />

2i. 9Kan fuctje nun bic gcfunbcnenSan«<br />

genfen (fie geboren berÖrbnung паф gu bnt-<br />

SBinfeln $, Ф', Ф" к.) in ben Safein auf, unb<br />

Я а 5 fd;rtibc


378 =<br />

fcfymbe [ogtíid) bic batneben fM;enbeii©ecrtntett<br />

iKi-auö, wfnneêmdjtbaraufanfómmf, сшфиогв<br />

})tt bie ©ccunben in ben SBinEeln^, 'Ф 1 гс. itt<br />

U зЕфп , fo crí;ált<br />

=0,70710 (18)<br />

Гест/»' =: 1,3.1492<br />

1'oc ?/;"=: I, J 7939<br />

ít. íí)V =1,07639<br />

i f C ( ; í/A i^= 0, 55902 C l g)<br />

(Summe —6,90588<br />

22. íDit|5 mulftpíiciví in lir tang|-2.obet<br />

ín 4 tangi 5° ober in 1,0715 fliebfbuvcí)2oga=<br />

ïitljmen, ober аифЬисфЫг nbQcfui'jtc SJîultipli«<br />

cation, bie 9ròpere®ránae»oní-eild)ea<br />

fei;n ifaiin»<br />

23. $ûtr bie Eíeincre ©iranje »on %


£>íeraitê fec^u = 1,39016<br />

Гее /.i 1<br />

= 1,26329<br />

=== 379<br />

]'ec/-í" = 1,09071<br />

i'ec^í'"= ,1 ,OO 1 13<br />

l'ec/íi v = 1,04090<br />

i'ec /f.v = i, j iO;s6<br />

(Summe = 6,89674<br />

íDiefe mtiííipíicirt in h r lmJ-3 b. í;, in 4 fin 15°<br />

obéi jn 1,0353, gicbí fíiu tic Heinere ©ranje<br />

»on i eid;t.<br />

25. 9Tai>ere ©van$en wufbc man crí;aíírn,<br />

wenn man n =12 alfo 2 = 15° fc(3tf. ^ф<br />

í;abe für bicf«n $ай bie gvóffcrc (Sránjc =<br />

7,27311 unb bis flftncre :=7l2o867l'gefuns<br />

ben, »oïatië baö.ÜKittd © = 14,4817 gicbf,тес1фее<br />

»on bem obigen © = 14,4527<br />

mtï itm 0,0290<br />

abüeifyt,<br />

26. SOîun ftef)t í)ierauê, bap, je ná(;cr bic<br />

b«)ben ©rangen cinanbcr fommcn, bofîo luenis<br />

ger baö Mittel auö i(;nen, »on bem SBcríí>e bec'<br />

Äegel»


ÃcgelfládK abtt)dd)cn №irb, roeldjen man поф bec<br />

(j?. 92.) angegebenen vRecfiftcationêmetfjobe er:<br />

I;alf, n>eld)c alfo.in .3íb|"td)t auf ©ciiauigfeit<br />

unb 2eid)tigfeit bee 23е«фпипд, alïerbingê bee<br />

(Sranjmftyobe (18- 19-) oovjujic&en ijl, bei)<br />

bec man mcit mcijr 5» гефпеп l;aí, wen« ftd)<br />

baburd) eben bec ®vab bec (SkimuigScit fou<br />

cd;alten lajjen.<br />

cine SJíeííjcbe, b te<br />

feí)v naí)e ju ftnbctu<br />

§• 94*<br />

í;atbivt, uno iiibem.^albicungê^unfíe cinc^an*<br />

gcuíi fifffô Sogcnö gezogen, (»iecauf oon F<br />

ein ípfvpenbiící auf biefe tangente, [o if} biefeS<br />

g)ev).»enoiM =-/"(li* + (r+e col'f(J+-]-5)) 2 ),<br />

wie man leidjí aué (§-93« s.) abletíet, wenn<br />

man tit ben borüa,en 'tfutüörud: fïatt bcê SBin*<br />

ïctô с1фее bem SBogen MN, beu id)<br />

ni(1)t fr l; с groß annehme, cntfpïid)t, nifyt »ici<br />

»on einem SceDoröc abioeidjen, beffen ©runb=<br />

.liaie bei- ganqc Ьеб 23ügene MN, unb bie фо!)е<br />

bem (ï) gefttnbenen ^Jerpcnbifel g(eid) fet)n<br />

)üüvöe, roeitbiep 2)cci)ccE oí;ne Sroeifeí gcóffec<br />

i(l ol$ bie flcincre ©canje (§.93. 4.) unb<br />

íícinec


ííeínec aíS bie gvoffere, unb alfo of)nôefoï;r in<br />

eben bem 33erl;àltnip jroifdjen bie teybcn<br />

©vánjen faden wirb, ale baê


382<br />

fur d 0<br />

30<br />

6o<br />

90<br />

I2O<br />

150<br />

tangi/»<br />

0,97444<br />

0,78033<br />

0,4441!<br />

0,05588<br />

0,28033<br />

o,47444<br />

Гее if><br />

1,39606<br />

1,20844<br />

1,09421<br />

1/00154<br />

1,038,58<br />

i,io6S5<br />

= 6,90568<br />

(Summe nun mttííiplicirí in r . li . g —<br />

43= 4.0,52359 = 2,09436, ßiebf entoe»<br />

ber burd/2i?gantl;men, ober burd) bte (ibges<br />

ïui'atc SKuifiplicaiion, bie Affjcifïaeîjc<br />

'©= 14,4627<br />

»on bem rcaê bie obige íRcctífícafíonêmetí;obe<br />

gab nur ura 0,01 untcrfdjicben,<br />

6. ЗФ f>abe ben Я5ефф дсгаафе unb<br />

ottd) fúr^= 15°, atfo far 11= 12, biefe Ãer<br />

gelfït^e bcredjnet, aber bie Sîcdjnung jiimmt<br />

Ы'а auf bie »ierte ®eeimalf}elie mit ber fia*<br />

g__ до 0 uberein, 511111 Sßcnjcie, baß ее immer<br />

ií;Í!ilâ)U]ííd; i(î, bie Кефтшд nur fur г,= зо°<br />

ju fuhren, unb fo ijî benn nad) biefcr 9)îetl)0bc<br />

bie Bered)!)ungeart einer fфiefeц í<br />

tiod) leidet unb cinfad) genug, unb<br />

ber obigen Sîectificattonêmett;obc nod)<br />

Sieben, ше;1 ber ©ang ber Sîed^nung nod) leid><br />

ter ju überfein i(l, unb aud) in ber gönnet<br />

ffir tun g ф 23oi'tl;eilc wie (§. 93.20.) jur Srs<br />

leid;=


leiájfmtng Ьсг -SScchmmg jîati ftnfcen, wie au5<br />

(a.D.) 'ju erjelxn iß?.<br />

7. Sc flcinev übrigens e i {ï, fcejb gróffct<br />

barf man be» SSmfcl Z, nehmen, imb befio<br />

fd)ncílct t ft alfo оцф bie 3íecbnuiig bcenbigt.<br />

Sn gegenmíísfigcn Síyfpifíc HJOI- с ЬсЫфШф'<br />

atop, brr Äcgcl ul(o fdjicfer, ale си üicUcidjt<br />

in bei' 'tfiiSítbung VovEomracn wirb, unb bodj»<br />

rcid)ie тал fdjon mit Z = 30° auê, bic Äegcl=<br />

fladje mit äicmtidjcu (Sknauigfcit ju ftuben,<br />

8. Sa ma« í>átíc fogac 2 = QO° nef;mm<br />

fonnen, unb bie Äcgclfiad;c n>iivbe bod) erjl<br />

in v^unfcevttíjcildjcn ион bem (5) gefitnfcencm<br />

Sßertt;e abti)cid)en. ï»)îatt roûrbc fie ncmltd)<br />

— 14)494 ftatt obigfï 14,46 finben.<br />

9. Sfl alfo. e flein j. S3. nid)í úfceu i-r,<br />

fo iann man fogai- a ='i8o° = я пфпсп,<br />

unb man wirb uie!ïoid,U nidjt um bc.n sootcit<br />

Äl;fil bee gaiijen Аедс1с1афе fehlen, »осип та«<br />

fie gerabcju fogleid) für 0=0 burct) bie formet<br />


IO. 3.85. fútr— i; 11 = 4; e=4 ftnbê<br />

tá), 5=30° афе*» bic ganjc Aegclflád)e=:<br />

12,99, unb nad) bec gotmel (5) =s 12,95}<br />

olfo bet Untecfdjicb = 0,04 roeldjor won bec<br />

ganjenÃegelfladjc of)ngefáí)t bcn 325(1епЖ^е[1<br />

auêmad)t. SJJan rouvbe al[o auf 325 £iua=<br />

btaífufj nur oi;n3cfàl)i' um t Siiiabratfup fel;len,<br />

wnn man bie Aegelflád)e fdjlecfytrceg nad) beu<br />

formei (9) bevcd)nete. S"õ fcnn atfo bicfe<br />

formel bet) ^^Cc^eÍJt bie ntd)t feí)t<br />

fci;ief finï), oí)nc gto^en geíjlcv in bcí flues<br />

ítbung gebcaud)í rocïben. ^úfe-^=o, alfo<br />

fíir eineti gevaben Ãegel, giebt fie oí;nef)iu bie<br />

§1афс wollig aenau.<br />

' ii. 2>ae àScrfaí;ren (§.92.6. к.) bie 83?s<br />

ïcdjmtnc] etneu fd;tefcn Acgcífíád;e auf bic (Sons<br />

jirucíion ober 9îecttftcation einet fvummcn Sinie,<br />

unb jmac einer fold)cn alo (§. 92.) angegeben<br />

rcorben ifí, su bringen, !;at Síorignon<br />

(Mifccll.Berol. 1727. Contin.ll.) juerfï ge=<br />

leíjrt, p()nc jebod) ju jeigen, n)te nad) biefet<br />

S5íet!)0bc bie Síecbnung felbfl bequem fur bic<br />

3íueubung cit.i5nrid)íen ifí. flnbcre í;aben ans<br />

bere írummc ßinien oorgcfdjlagcn, bic áber juc<br />

2Citêúbung meifïcnô unbraud)bar finb, unb b«><br />

berSícctiftcation auf f e I) c jufammengefe^tc^ors<br />

wclnffi()rfn. Gült í e t' in ben Nov. Comment.<br />

Acacl. Sc. Petrop. Vol. L 1747. 1748- de fuperi'icie<br />

conovum fcalenorum aliorumc[iie<br />

corporum conicorum.


ÄS—S 385<br />

n bfn novis actis Ac. Petrop. Tom. III.<br />

Eitler wa)mal)lß »on bem fdjteffnAcgeí<br />

nbelt, unb bafelbfi bie£)berj^cbeeÄcgel§<br />

bui-ф eine 3îeif)e ju bestimmen gefud)f. £5a<br />

ober biefe 3îeit>e nid)t für äße gálíe brauchbar<br />

ijl, fo begnüge id; пиф í;icr nur, bei-felben im<br />

3íllíiemcineti erwáímt ju f)aben. фсгг ^rof.<br />

Л í ú Q c í |>at fie in feinem m ú t í) í m a t i f ф e it<br />

SßÓrterbuфC III. SI), unter bem 2fmfel<br />

aterei (S. is) gtfidjfaaê vorgetragen, wni><br />

auf eine eíroaê einfachere 2ívt entnjtcîclt.<br />

§• 95-<br />

2í u f g a b e,<br />

3)ie ícummctSettenfíá^c eines<br />

Hegels ju ftnben/ beffen ©runbs<br />

|1афе eine (gllipfe tfl, unb beffen<br />

@ptec 'fenfred)t über einer ber<br />

beleben 3í]cen bet ©íli^fe anges<br />

Hemmen iDÍrb»<br />

•3t U f L í. @в fei) (Fig. 56. Tab. V.) AB<br />

Ые gvofje'ífre bec @uipfe, C it;c SOÍimipunEíj<br />

AC = « bie l)a(bc grope 2í);e, unb CE=y<br />

bic l)albe flcine, fo ijl bie ®leid)«ng ber gflipfc<br />

![фр»' ben veфtn)inflisten GoorbinatenAV<br />

1, «nbVD = u folgenbc<br />

u 2<br />

=— (2 at-—-I 2<br />

)<br />

a 2<br />

»lacer« PÏ. ©eometr, v. st), 5ВЬ 2,


2. Sue ÇpeL'penbifel FH »on bct ©pi^e F<br />

Aegelé auf bic ©гипЬрафе, fatie auf ben<br />

9)unft H bec großen 20,4, unb ce fcç voie in<br />

(§. 92.) FH =h; .AU = k = AC + GH<br />

= a + e.<br />

3. Sßofltc man f;ierauö nad) bei- alígemcis<br />

яеп éoﻫ 1 (§-9 b6 baö eiemcnt âs bfl><br />

-)<br />

Äett'etfludjc bci-сфпсп, unb bicp element Wie<br />

in (§.92.3.) Ыор Ьигф t unb dt aufibiudCen,<br />

fo шигЬе man wie bort auf ein Differential<br />

ïommen, п>е1фев glcicbfaHS nur Ьигф cine<br />

фе 3îetl;c infcgrirt го«Ьгп fónntc, unb<br />

fiic bie îiuêûbung »on feinem ^ @íuc£<br />

bcr


.387<br />

bec Ãígclfldáje, п>е!фее bem Bogen YD enk<br />

Трпф{, of;ne großen gef)lec gleid; feçn uwb<br />

einem £5ret)ecfe, beffen ©cunblmie bíc<br />

beêSBogenê YD, unb fcie фо[;е bem<br />

bifei öonFauf jeneSangente д1е!'ф [ei;n<br />

7. Шп ifl aber bte Sauge beê S3ogen§<br />

Ycl+Dd »// »"i" v bot SBiiifcl'YdD<br />

bet)bcr Síotmaíliniín (шс!феп 1ф bie So e t te<br />

(amplitude) Ьеб Sogenê Yü nenne» mill) be=<br />

йе{ф!^ (§.58. XL). Nennt man aífo baS<br />

^)ecpenbifcl won F auf bie Sauçicutc an y.= pr<br />

fo ijï baê bem ^ogen YD entfpmlienbc<br />

Ьес АедеЩафе FYD=-tp. — .»/<br />

8. Urn Ьетпаф biep «Síúcf bec<br />

g auojubcúcfen, unb barauêSSor^ciffett<br />

fur bie ganjc Аеде[[1афс abzuleiten, тир та«<br />

bie 2Beïti;eoon YD, Dd unb p ouS ben'2Îb=<br />

tneffungcn bec (ítíipfe зи bejïimmen [ифеи,<br />

9. Sic Sîormaflinie Dd тафе mií ber ?fbs<br />

fcifîcnlinic A ben SSinEel DPA =


auê bera SRittelpunft С паф D unb Y p<br />

jogenen Sinien CD= Z ; CY=z' } bie 2ßinfelACD<br />

= tf, ACY = tf'.<br />

ii. £>uud) D И D n bis an bie Normale<br />

Yd parallel mit AB, fo l)at man<br />

Dk=VX=t'— t<br />

Yk=i YX — VD — u' — u<br />

unb in bcm red>twintti


1 5. Фетпоф bie<br />

(t' — t) (fin y + fin y) + (u' — u) (coiy<br />

fin ff<br />

16. 9?un ijl (Жп'й. (S.XIII. ii. 13. I.<br />

bei- pcoct. ©comete.)<br />

fin y 1 + Гш 9? = 2 fin £ О' + ' +


v*<br />

z z fin Ó 2 = — (л + z cof б) (а — z cof б)<br />

gcljôciger i — coi б2 fïati fin б 2 jjfff|f, паф<br />

i20.<br />

fo n>t<br />

rt<br />

(«2. IÏ11 tf 2 + J/ 2 COI б»)<br />

a<br />

со Г ~<br />

_ a _ a coi /л<br />

coi б fee /.г col б<br />

elfo z соГб = Асо!>; unb eben fo<br />

wenn шап auf eine о^пП'фе 2ftí<br />

- tang б' = tang /л 1<br />

_


si. gernet ifi аиф<br />

У<br />

:<br />

fiïl Ö •v/" (l + —- COt О г )<br />

V Г «2 У<br />

ob«<br />

__ _ - _<br />

lin б у (i -fcotft 2<br />

) fin ö cofecft<br />

z = t- - L ober z fin б = y fin «<br />

lïn о<br />

llnb eben fo z' fin tf* = y fin/«'.<br />

22, Solgticï; (18. 20. sr.)<br />

t' — t=ia (cof ft — cof ft')<br />

и' — и = j/ (fin /tt' — fin /u)<br />

23.<br />

39Г<br />

cof /u — cof .ц' = 2 fin i. (/и/ + /u) fm£ f/«' ~ /


39»<br />

fctúcft, wnb jugíetcf) rait \ц multipticiït (7)<br />

»Oflen Y D =<br />

t/ fin i (fi — fi)<br />

2 lin -5 7/<br />

«<br />

25. SSetl fur jfben Sinfel 9,, weldjen bit<br />

$>îocmallinie Dd mit beu iCbfciffenlinie mad)t<br />

du X 2 « — г<br />

/с ^<br />

cot eu = — = — , (g. 02. 4.)<br />

d t «* u<br />

i|í, fo ^aí man we (18) fïûii t unb u bie<br />

tocíigen SBSetíl)e geff^t<br />

v"<br />

ÇOt ffl = — COt<br />

«3<br />

tang


fann bemnad) in bec gocmcl (24) ben<br />

ЗЗодеп YD blop auë ben SBinfeln ф>, g)l wld)e<br />

bie 9íocmciten D d, Yd, mtí boi- ubfeiffcniiiiie<br />

тафеп, bcrcdjneri, weit /л', ц [{ф auê 9"<br />

ипЬф, burd) Ые eben gefunbencn 2Гие&сцсРе<br />

bejîimmen, unb оиф 77 = 9' — ./) j(î,<br />

26. Um nun weitet baê ^erponbífeí p (7)<br />

ju Ьесефпсп, fo fei) CR baë ^eipcnbifel oon<br />

С auf bie Sangente an у, №е1феп $)imft у {ф<br />

ouf bem S3ogen YD fo nehmen rniti, bap bie<br />

JKormaßinie «n y 'wit bee 3fbfcíffenlinie BA<br />

ben SBinfet .^ + |?/— — JI_2 шафе, fo n)iïb<br />

2<br />

y bepna,()c in bie 2)íifíe jWif^en Y wnb D<br />

fallen.<br />

27. 23iep ^erpenbiEel C R nm-ЬТаЪ, IV.<br />

Fig- 55) puraííel jei)n mit bec Kocmallinie vy<br />

an bem Auntie y, beffen Tangente y T bie 3fb=<br />

fciffenlinie in Т Ьиса^фпе1Ье, 2íífo ijl bec<br />

ЯВШ RCT =yvT ss 2l±J? } ur.b T =<br />

2<br />

9°° — l («P' + •?).<br />

®етпаф im ДСТК, CR 5= СТ fin Т<br />

28. 9Jîan 8te()e Су, «nb fùc ben<br />

bie Scbinate }q = «j fo ijîTq = u. lang qyT<br />

s=s u. cot T = и tang J- (cp< -j- 95) , (37) unb<br />

S3Í> 5 Ca


394 .<br />

Cg— u.cotyCq; aber tuenn bie 9?огааШме<br />

yv mit bei Sibfeiffenliniebcn Söinfel^ (cp> +


lang j. (p'-f


396, ==<br />

I. Sftan gebcnfe fid) ben falben Umfang<br />

AYB bec D, Y, E,Z, u. f. w. fo abgeteilt, ba£<br />

bie SïormaUinien an A, D, Y, E к. Der £>rbs<br />

nung паф, mit bec îfbfciffenlinie AB, bte 2Bin=<br />

ÏCl (p = Ql n><br />

= 3// U. f. tt>,<br />

шафеп njúcbcn, шо benn щ einen aliquoten<br />

5£l;eil »on 180° bebeute, »vie 5, S3, г, in<br />

1Яо°<br />

(§• 93- J<br />

3-) = Ô e f e ^ №lu<br />

' fcf<br />

« gê 'ft<br />

(§. 6r. 9-) f;inlángíi4 n^6 itnb aifo,,—30°<br />

ЗЦ'пфпеп, unb fo' bie ©tucEcn bee ÄegeU<br />

fíád)e ju Ьегсфпсп, weld;?, bec£)ïbnunf3 паф,<br />

ben Sîôgen AD, DY, YE u. f. №. bereu SB e t te<br />

(amplitudo) (6) 30 Qîrabcn д1е1ф ifr, ent=<br />

(рсефеп würben.<br />

II. gûr baS bém erfîen «Bogen AD enU<br />

fpv-ефепЬе ©tùcf bec Äegelflad^e, fe^t man in<br />

ten éormc-ln (25)


en goi-mettt (24.25.32.33.) 95—30°;<br />

9>'=6o°; ftnbft (;iccauo biefen SB 03 m YD'<br />

unb Ьаб ií;m cntfprecljenbe ^)crpeni>if'elp, wel»<br />

фее {ф jc£t mit p' Ь^с1фпсп n?iíl, £>o»m<br />

пжЬ bue su YD aeíjóvige ©tuet' bei* ÄcgeU<br />

рафс = J- p' . 23о а еа YD.<br />

IV. ftûï ben briftcn «Bogen YE, fc^í ma«<br />

in bie cnuáfjnícngormcln ^=60° } 99'=: 90° i<br />

fût ben. vierten EZ, 97=90°,


398 ==<br />

toenn p ufrírljaupí fúu jcbm einzeln ЗЗодеп roîc<br />

YD baê jugefjôrige $erpenbifcl F w auëbruc? t.<br />

VI. gûc »; =30° =0,5235987 in Se=<br />

cimalí&eilen beê .£>aibmcjJerS, wirb ber be=<br />

0,5235987<br />

0,5^76380<br />

gacfot<br />

ï. йф begnüge mid;, I;icr nui*<br />

Î5CC Sîfdinung cníivirfelí ju f;aben, bic il;rcc<br />

Sîatuï uad) fceilid) nid>t fo егп(аф, aie fuu<br />

ben goíl, bafj bie ©runbflácíje ein Arciê i(î,<br />

fei; n fantt. Sjnbefîett cfgebcu fid) 3Uin ; íBf()nfe<br />

bcu >Асфпипд nod) einige Tfbíúràungen, bie<br />

bavin be|ïci;en, baß mau паф bei 1 Sïaiur bft<br />

©tlipfc bie SBeredjnung bei % einjeln Sogen wie.<br />

AD, DY, \JL nur biêEforíjufc^en nóffjig (;öf,<br />

weil in bem sroepfen £iuaî)ranicn bie Sogen<br />

EZ, '/W, WE, ber £>rbn«ng поф, benett EY,<br />

YD, DA д!е1ф fepn muffen, fo balb fiefatnmfs<br />

ltd) eincilci) 71'mplitiibe ober SSeitc (§.95.6.)<br />

I)abm'. ?Сиф bieSBercd;nung bei'SBcrtl)c »on/><br />

(§.95.32.) bi'audjt man nur innerhalb bc§<br />

AE ju fu(;ren, toeil 5. S3. für jcbc<br />

Wie YD, ZW, №е1фс »onEglcid)<br />

weit


===== 399<br />

/ bie 3)erpenbiFeI CR obctpibcn=<br />

faflê einanber gícid; fïitb.<br />

.2. SDÎan nenne alfo ben 2Bcríf; bfS uccs<br />

cmbcvlid)cn feilte ß (§.95. 34. V.) fur bw<br />

èrjîon Sogen AD— /?', für brn jrucijtcn YD<br />

= /j"i für bcn briííen \ 7 E = /3".'2C.; für bm<br />

if g ten B W =/3"!, unb bic biefcn 83ogen gugce<br />

porigen Socríí;c »on p inib p (§.95.32. 33.)<br />

berÖi-Ьииидпаф/Э; p", p'", p iv<br />

...p vi<br />

j p^p'",<br />

p'"...p vr<br />

, fo í;atman (i)/5'=/5 VI ; /3"— ^'j<br />

^"'^/3 IV , unb fíir bie í;albe Aegelfíád;e bftt<br />

3íitêbntcf<br />

_!L_ /PÍ+Pi: ,,+^+^.^^2^1^<br />

2lill-^/ V 2 ' ~ 2 ' ' ~ 2 •'<br />

3f(fo fût bic âanjf ÄfgcIfWc&c ben3fitôbi-ucf ©=<br />

ie SEcrtí;e ber ^erpeiibifoíp', p"...<br />

bec Srbnung паф fol^cnbc fcpn<br />

p' == ^f (h 2<br />

+ (p' +e c<br />

P'"= V~ Oi 2<br />

+(P"'+e colas'»)»)<br />

P IV; = v (Ii 2 4-(p iv -f- e cül'jü5°) 3 )<br />

pv ~ ^Л (hs + C/jv+ocoriss")»)<br />

-j-e coQ65°)=)


4QÛ<br />

Älfo<br />

)iv— p"'(l) imb cofio5°=—ï<br />

p« =,<br />

P VI =\<br />

p" — V Oi 2 + (P"+ecol'45»)^)<br />

f—ecoÍ75°) 2 )<br />

4. (gê ect;eÏÏct bemnad;, baß man nur bie<br />

«Bei'f(;e oon ß 1 , ß", ß"', bie breç »on<br />

2öertf;e won p'...p vl 1511 Ьсгефпеп nòttyiQ \)оЛ,<br />

«m adi bic ©cóffcn gu ci^alícn, auê Denen fiei)<br />

bemnácbft bic Аедсфафс паф (з) ftnben laßt,<br />

bet) п)с1фес Э?ефпипд beim, »Die Ici^í gu ers<br />

ûd)ten i(l, bic SSScrfyc öon ptuibp, um baS<br />

3fuêjiebfn ber Siuabratrourjcln ju »ermeibeit,<br />

Ь»гф úlfe beu Oinuêtafeín gcfunben »erben<br />

îônncn. ©fr ift j. S. für ben evflen S3ogen<br />

AD bee SuSertl) »on p = p' = \f (a- cofis 0 *<br />

4- y* fin ig 02 ) = « cofi5° . Гее m' , Wenn<br />

tn' einen SSSinfel bcbeutet beffen<br />

a.<br />

5. ferner bet* SBetíí; »on p = p' =;<br />

(h^ 4- (p'-f- e со Г 15°)*) = Ь Гест/»', »СПП


einen SSinfcI bebciifef, beffen Songente<br />

д'-H- соГ ff; 0 л fee in' + e<br />

ÍOCC 9Settf; üon p vt — h fec£', tt>fnn auf<br />

V f G C 1Ï1 ' -<br />

einca&nlici;e3ßeifetang£'= — — 00:150<br />

wirb. 2Mefj gid'i fcc:m tu bcm 3fiiö=<br />

,bnici fût b i« Aogclfïacfje (2) Deu Söcrif; weit<br />

unb fo auf eine átjníicÍK 2frt<br />

p" + pv — lj (fecV'" -b CocS»)<br />

, g"î V'"i 5"', bie SBinFel bc^utott<br />

№е!фе mon ni) alt, wenn in bcn goimeín f ú c<br />

langm', tang V-'', «nbtangg', bf r £>vömtn


402<br />

= _2L— [ß> (iec TJ>> 4- fee<br />

2 Гш -í- ?/<br />

íi:í;ciUm wirb.<br />

§• 97*<br />

Bufaè lgúr<br />

einen geiaben clíipíifcben ^egcl ifl<br />

e=o tuib Гсс ф' = Гес и'; 'i'ec 0" = iec и"<br />

г», f. )ü. alfo<br />

(S = JL 1 !. (/S' iec ф' + ß" Гее тр''+ß" 1 Гее í&'")<br />

Jfui* b/efcn gûlï rcirb alfo bic йегефпипд bet<br />

поф<br />

§. 98-<br />

3ufa(5 n.<br />

bcr 3£iteítbunrt И>И'Ь её feiten<br />

toortommcn, bic £uerfíác)c e i ne ê<br />

frt;íefcn ^e^cíâ fo genau jy berrd;nen,<br />

bap man bie bíe^erinen '3yr=<br />

fфrtfteIt anjuivenbcn cunòtíjicjt f e l) n<br />

foíííe, bíe 1ф nur fur ben gall, wenn bie<br />

£)bcif!öc&c f e l; c genau vctlangf reiivDe, bfnßfbrad)t<br />

babe. g tu- bic Q e Ш ò í) n l i ф e ïlu 0=<br />

it bung mag fô immer l)inlànQliâ) [fi)», [;'ф<br />

folgenöen S3ei-faf;renë ju bebicnen.<br />

1 ï. 8Rû«


J.O j<br />

r. 9)?дп fíjeiíc bcn cílípí/fcíjen £Utabranfm<br />

ЛПЕ in brei) ober mcb.r£f;ei[e, bcrgcfïûlf, bap<br />

bic Seinen biefcr S£f;eiíe A D, DY, YË »o«<br />

gleicher Çjfóffe finb, unb trage bicfc gletdjw<br />

aOe ici) iobi'ü .Ciuabranifn in bvet)<br />

5Sf;ciIe geíljfilf, íf;ciíf man ií;n tu mehrere, fo<br />

man bfö'ÄegeiSDbecflodjc n o ci; genauer.<br />

2. 3fn bic SJÍiííe y ciiiíõ jebín foícíjcn 23o;<br />

genô, u>icYD, 5icí;e man eine Sai'.genieyQ,<br />

Ш1А)(5 ítifyt Ьигф ?fníe


404 ===<br />

SDrbnung nadj, fût bic einjeto 23óo,en ouf bent<br />

Umfatißc AEBbicSBert&c »on p', p", p'"...p vr .<br />

д. 9àm nefyir.e man eine Sdinur, ober um<br />

S5el;nun3 ju vcrmcifccn, nod) be (Ter ein leinenes<br />

• SBaub, loge eê UM beS Äegele Umfang AEB, unb<br />

bezeichne auf bem ЗЗяпЬе tie fünfte D, Y, E, 'Z<br />

\V, B, mit £3lei;iiiî~t, fpcnne i;ierauf Diefeö<br />

«Banb iu eine gevabe №ia)tt\nQ auf,, unb meffc<br />

auf bomfcifcen bie 2ange bei 1<br />

Sogen AD, DY,<br />

YE E'/:, ZW, WB, obiT i;ier auf bem in eine<br />

gevabc Siiiie oudgefpaniiien .Ctuabraitten A E,<br />

nur bie «Bogen AU, DY, YE, roeldje id) bec<br />

£)rbniii;g паф mit b't b", b"' bcjeidjnen reilíj<br />

fo ijl aud) ba- SBoßcn E/=b"', ZVV = b",<br />

\УВ = Ь', unb folgticl) wie auô bem biôí)cvi=<br />

gen erbelief, bic bem Sogen ЛЕВ 3mje[;ôrigë<br />

ÄegclflaAe =<br />

- 1 " '"<br />

nem(id) bor cüiptifcbe JUuabtont AE<br />

itt bm; Steile geteilt ijl.<br />

§• 99<br />

i. Tím bequemten würbe bfe 3u'd)ttu!tg<br />

fet>n, wenn bic Sßogcnb', b",' b"' genau ион<br />

gfeid)cr 2ange шагеп, bann batte man für bic<br />

- ' ' "


•f p"' к. + p vi )/<br />

fipltcation ju i>em'd)ten, ba hingegen lüenn nue<br />

bie ©efjnen biefev SSócjen cinanbcr gleid) ge=<br />

nomracn morben finb (t), Ы? S36:,]en [elbiínicbt<br />

genau oon gleicher Songe amifalïen, unb bailee<br />

in 3uf. If. mc^ucrc 2}íuííip!íca£iorKn ccforbec*<br />

lid; finb.<br />

2. Urn bcmnad) bic SSogen AD; DY, YE 2C»<br />

ffíbíí grncui t>on glcid)cr 65 r 6 if с su fd;alten, fo<br />

lege man gteid) anfanglid) urn be» SSogen AEB<br />

baê (§.98- 4.) eitual^nte ЭЗапЬ, fpanne cS (;ier=<br />

auf in cine getabe Sinic QUO, unb ti)eile auf if;c<br />

bie 2angc bee SSogeno in 6 gteidje Steile, bemerfc<br />

bic £l)cilj.ninffc mit Sîiepjîifi, iinb (cge nun<br />

bae eingcííicilte SSanb roieba- »m ben Umfang<br />

ЛЕВ, fo t ! ann man auf bemfeiben m D, Y,<br />

.E, Z ; W, B bic auf bcm 35anbe befinblid)frt<br />

5£í)eilpunÊíe аЬ^ефсп, unb fo bie SSogeu AD/<br />

DY, u. f. w. genau uon glcidjcc CSJroffe ctljrtlien»<br />

©obann äiel)f unb meffc man f u u jebcn einseht<br />

Síogcn bie^erpenbiífí p/, p", р'"гс. n>ie(3«f.H-)<br />

ßejeigt roorben, fo i(î, raenn bie ganje gemeffenc<br />

Sánge bcé SSogcnö AEB mit SB be%tia)ntt «jii'b,<br />

b' = JS3, uub bie bem SSogcn S3 juge{;ôïigc<br />

átegelfíád;e = TV$B (p 1 + p" + p"' . . . + f^,[<br />

atfo bie Qanîï' Аедефафе ={-'83 (p* + p"...<br />

§.ioo.


§. 100.<br />

3 ufa ft iv.<br />

Wlan fieíjt leifyt, bap bicfc<br />

(§§• 98. 99-) bie $egeíflád)c ju finfcen, aUges<br />

mein fiub, ú (к f il) cl ф en s pun£í f I be r<br />

@>пп1Ь|чафе ааф bíe ©piftc F boö<br />

f a li e n mag, ba l;ingegen паф be»<br />

еп (g. 02. bíê ^.98.) H auf eine bec<br />

bfu (Sfiipfí fálica mup, шо bcnn,<br />

wenn H auf bie Heine 2l"ve fiele, in beu<br />

аКефгпшдсп (§. 95- ff.) ш'ф{а Jit ánbern f ci) u<br />

würbe, alo nui: л bie Eícinc 2C]cc uno y bic<br />

große frcbeufcn ju lajfcn. ^úr ben goll, ba{}<br />

14 üi'.f feine bec Oei;ben 2fren fiele, loúvbe íine<br />

unmiffelbnre SBcrcdjnung ber Aegel[íád)c auf<br />

nod) ЬеГфгоегПфегс S'ornieiii fuhren alo bie<br />

ЭГефпн»^ ('§. 95). S" biejcm ^alíe i(î a!fo<br />

baö ргас(ч[фе SScffa(;ïcn (Зи[.ПГ.) baê eins<br />

gige, w DUO» ffd) uí;nc gtopc Sfitláufiflícií J>od><br />

eine í;iníángd^)c ©cnauigfcit envarícu lápf.<br />

^5гзге!'р1ф miijj man aber alébami fur beu<br />

ottbern f?albert Umfang bec ëllipfe y\Kß eben<br />

fo lüie fur bcn pvjïfïn ЛЕВ ocvfabren, ir>eií<br />

Wen» И ni^í auf eine ber bei)ben -2í'rcn fáííí,<br />

bie Sijtilc bcr Ае


= 407<br />

§. 101.<br />

âufttè v.<br />


фо(;с FH be§ Äectelö, ttnb biefen<br />

i> in Hw, bie mijtnjtnflidjfcn Si-cpectc F M w<br />

auf bem ?>apiere 3eid)ncn, becen ^\ipotl;cnu(en<br />

Fvv alébunn пйф bem uorjíingfcn ^îaapibbc,<br />

паф roeldjere bie frmnme ginie entworfen mor=<br />

bon t il, bie 2Bevti)e oon p', p" u. f. №. geben,<br />

roorauS benu m fit n паф öer gotnifl (3uf.Hl.)<br />

bie bem Sogen ЛЕВ enífpmljenbe Ãegelflád;e<br />

gefunbeu werben fonn.<br />

§. 102.<br />

(Fig. 57.) AFB ein Qeraber<br />

ttnb bic ®гппЬ["1афе eilt<br />

Ãrcíõ beffcn ^aíbmfffcr лк = г.<br />

® t e f c r $ e д e í n> c r b e m 1 1 finer ^ b c=<br />

JK b i? -4i)fd;n;iicnr й>с1фе auf ber<br />

üDbfrfli'h;' bíõ degelo bic írummc<br />

St.níc N'IvïL biíbc. §Dîun ücrlan.qt<br />

bûê ©íuct: bcr fcttmmen<br />

teë Ãçcjel6x шс1фсо зЫ[ф<br />

^cfieíf^nitte NiViL unb ber<br />

F beo jRe-gclo eiuí)uíteii t ft.<br />

3íttfí, i. Жап gebenfc ftd) »on bec ©pige F<br />

ouf bic gbene beê ©фш'^е, boë s pei'penbifel<br />

Fb, unb gtel^e in bicfe.ï ©benc »on b auf bic<br />

'£>utd)funittêlinie NL beê


AB burcfifdjneibcf, fó gefit bief« Sim'e<br />

burd) brn SJîiftflpUiiit bec ©ruiifcfíádje, tmb<br />

in ber Ebene FGL ließt jucjleicb bie 2f;-e FK<br />

beá Regele, »ueldie bie ©djjritffládie iirbetn<br />

sptinr'fc'c burd)fd)iieibf. • FAB i (l ber 9îeu<br />

ô u n r; б nji n f í l bcv geitentitiien bcô Äcßetö gfflea<br />

bie (SrunfcflâcÍK, iinb MCA bic 9ieißutiQ beg<br />

©djnítfõ lichen bie ©runbfïàdjfi Siefe ©ó^c<br />

1а(Теп ftdj fámtíid) ano ber 2cí;re »oirbcn Sagen<br />

bei 4 Sinic» unb Ebenen fcf)t íeitbt ubíeiífn) unb<br />

bebíu-fen í;iíT Eeiníy rtjcitecn Gvláufírung.- Sd)<br />

wííl bic SBiufíI FAB = FBA mit s unb MCA<br />

wií cld)eâ â№tfd)en bem S3ogen N M L<br />

unb ber


I)óvet bas -@fû(£ N F d b«c Acgelfïad&e 5»,<br />

rcclci;eê mit


S- 2íí>? v Fb = Fe . fin Fcb = Fe . fin KcC<br />

= Fe . coí ЛС1\ í ±= Fe . cof ó' (i). '<br />

9. Unb wenn шли ftcí) uon J' 1 nacfi а fine<br />

(Seitenlinie bcê -ftegelê gezogen »orjMeí, ca<br />

fcnfmíjt baiMtif — Fe. coí c (2).<br />

jo, Фстяаф (/)<br />

c-fi Г г,<br />

áveld;cr ftd; fi-gieb^ шспп bei- 6o?<br />

fiuuê beê «rícigtmgêttjinFelâ bec (Sd;ntff


4I2 ==<br />

enffjalfene Ãfgcíflâcíjc, tie bcnn gleioi;fûïïêbittci><br />

cof ^<br />

ienc gönnet © = — p- . S bcflimmt i|î.<br />

COI ç<br />

§<<br />

ï. Sftan nenne bcn gladjenraum beê<br />

Acgei[d)nitté NML — F, foifîS — b'<br />

.-F — ^NL . Ce = K— J-NL (MC — Me);<br />

MF. !'in MFe. • w -.„ .. :<br />

ober Mc = — -- • -- • uub Mb c obcc<br />

lin McF<br />

AFK — 90° — FAK=go°— s; McF =<br />

KcC=9o° — ACM = 9o°--5j elfoMc<br />

MF.cof-e<br />

"~ coi g<br />

Sîennt mau bcmnac^ bic fûrjefte Sinic FM,<br />

oon bcê fiegclë @pifjc juni Umfange<br />

eci}nitteê Ijecabgcjogen wevbcn f'ann = I,<br />

bic 2itiic MC (non M fen6red)t auf iXL) = g,<br />

unb NL = li, fo<br />

_ тг ï ь (st-o^—i-coFe)<br />

~~ * cois<br />

(§.102.11.)<br />

F col г, \ h (g : cof 2 — l cof e)<br />

col e col с


SDbci* wenn fie<br />

nid)t ga-ubcju gcgebíii finb, aü б bcïi £)imcn=<br />

fíoiien beô ©eg«ic!itê NMLF fel;v • leid;£ ab*<br />

unb FC=k genifffcn, fo eïgtebt fid) in bcm<br />

Smjccfo MFC bft SSinfcI FMC s=>t Ьщ-ф<br />

bic bet'annte<br />

ober aud), wenn mau buvd) fiogavitfjmen vcdjs<br />

tien »ill<br />

-? +Ю W&—K 0+ ь— я) ^-f k— i )<br />

; -- ^— - • - -<br />

. 2lg<br />

SSinFcl benn fíuwpf ijí , ш\\п<br />

3. 9íun fcp ferner gemeffen Jtoûrbcit FN<br />

óberFL, n?cld;eê Seitenlinien beêJîcgelo 'fiüb/fllfo


44<br />

o!fûFN=:FL=FA— ^ fo f;aí man in bem<br />

Srepecte AMC; AM = £ — 1; MC — g,<br />

iuibbe»ein3efcI)lüffoninSSinfetAMCi=90 ü — -"/t<br />

(2), ш ova ua ben» bic SSinBol РлС = е imb<br />

MCA — - г, пай) bei' befamitcn 2írt berechnet<br />

werben fòiuien.<br />

4. Sic âïecfynungen (2.3-) su vermeiben,<br />

roil b со in bcr ?íu6iibuncj meifïonê hinlánglid)<br />

fci;n, bie 2)rci;ccfe F M C, AMCauõ benge=<br />

gcbenen ©i offen nacl) einem ticvjítnâtcn ?Jíaa^=<br />

tíabe auf baê Ç)apiec ,,u gcid;ncn, imb ban«<br />

bic SBint'fl г, Z gu mcffcn.<br />

§. 104.<br />

SSon bem S?erí)á(tnip bic-fcc Sin F Л<br />

со ab, ob bcr ©cíjnitt i\I\ÍL cine GUipfe,<br />

^avabel, ober v^ypoi'bcl ijî. 2ft nemiicl) c;^s<br />

fo i(î NAIL cine ©Uipfe. Site é — а eine $>a=<br />

vabd, fúv.5J>e fine jpypevbeí, unter a allemaOt<br />

ben fpifciqcn SBinffl occjîanbcn, «nier wclcljem<br />

bie (gujnif графе NAIL gegen bie<br />

ijï.<br />

§• I0 5utt<br />

in.<br />

faun man ano biefc<br />

mit äwyeijnng einiger anbercr ßjrojfen g. SS.<br />

fccS •palbmcffcrö AR = r \= AF coi' s = t' . coi c,<br />

tin b


===== 415<br />

ttnb ber íínic AC — r-j-KC, tt)eld)c fiel) aus<br />

bem iDïenecf'e ЛМС ftnben laßt, bic befíán=<br />

bigen ©ròffcn fúc jene fvumme hinten, j.S5.<br />

fui- bic(£ííi.pfe un b Jp^eubet, biebct;s<br />

fcen 2f]ceií, unb fíiubie ф ar a bei be:i tya*<br />

fûînctri* bcvídjnrn, гос'фе 'и r offen benii ст=<br />

foïfccrlid) finb, ben gU^envaum NML — I» 1<br />

in bti-goi-uiel (§.103.) bfredjncn ju tonne»,<br />

luenn man fid) bajvt nicî)t etwa beS yvoctifdjeti<br />

S5ei-fabi'0!u45- 44-)/ wcldjeS i» iiiandjin ga!s<br />

len {jinlunglid; fei;» mag, bcticncn<br />

2. Sei) ГОШ í) t c r nuv bie ^O<br />

лоф bcucn man jene bcfianbigeaßhTJfen fiüben<br />

fann. Sen Somei? baöon wirb man leid) t<br />

CHS A'ufîncro '-Jínatufió cnblicber<br />

(treffen/ obcu aud) auô béni IVtenS()fit<br />

meinci- ^factifcben (Geometrie g. 6t.<br />

u. f. ableiten formen.<br />

I. SBertn N fvl Г, fine ф a f a I) c f/ oífo ё~е<br />

ift, fo í;aí man fúr ben ^aramefei- ba-ftlbcu,<br />

ben id; mit Ь b t'scid)nen mill, bie gormel<br />

(r — Kf;> Пи (í -1-й)<br />

b = — ---- •<br />

I'm s<br />

/'S)?, f. a. a. £>. meiner ))rocíifcí;rn QJcomffdc<br />

§. ói.XlI. lacnn mím bie fcpríií]cn c, /.t, f íjiec<br />

bie ©róffor, 1), Ef KC liebír.íi'11 lá^t. 7Cud) i (ï<br />

fia ben gcvabcn Aegcl bcï boïtige


416 - ' •" " "<br />

Шп í (i bei) bcr $Patabel£=3, alfo<br />

KC) fin 23<br />

^r - = 8(r_KC) соГЗ<br />

2íbcr in bem glcicí)fcf)enfíid)t«n SrcyccFe AMÇ,<br />

in гасГфст MAC = s= MC\ = Z, if: AC =;<br />

2 MC'. coí'5 = 2g соГЙ, tint- KC==AC — AK<br />

— 2; r<br />

cül'S — r; rtlfo r — КС— 2r — 2g со l' S<br />

— 2? Cof Й— 2g Р«Г^ (0 = 2 ( f — g) СО " Г ^'<br />

îDcmnad) bcu ÇÍavomcfeu<br />

b=2(f— g)corS s =2(f— g) coff 4<br />

II. gut eine СШ i J> f e ij<br />

net matt mm bic grope 2fj;e mita, fo ijî nacf)<br />

(praci.@comffc.lv. §..6r. X,)<br />

(г — КС) fine<br />

»cil bie bärtigen SSinfel \.i=^v fur bcn geva*<br />

bcn Afgc!, I;ieL'=e ft'nb.<br />

ia bem 5)rci)ecBc AM C ifl offenOac<br />

AC ober г+КС== й1ш+г)<br />

li u t-<br />

Une une<br />

j


©ttbfîifuirf тип ûlfo biffe SBertye fy bett<br />

gefunbencn tfuêbnttf fût bie große ЗСрг, f<br />

fíftnre-K)\<br />

a=g+ I ífcofe—<br />

l<br />

lui e . J im (£_3)<br />

Sf.cofefíne— 2p r.ofs fin3<br />

(f fin E g fin<br />

!= 2 Cof Ê<br />

Im (с —г)<br />

3íber f fin£= bei* 2fre FK tmb g fin, 5=<br />

bem Ç)erperibifclMQ=KT, rocnn mau MT<br />

mit AB parallel jiel;t, alfo ijï йиф<br />

а<br />

2 со f e (FK—KT)<br />

~~ I'm (E— g)<br />

Scofç.FT acofeime.FM<br />

"^ fin (£ — 5) Un (в 5)<br />

b.^, bie агоре 3£re ber êlïipfc (ше^еп FM=l)<br />

fin'2 e<br />

fin (e — ci) '<br />

tt5cld)eS тан аиф leifyt QHS bem íDm^cfeFYM<br />

in. »е1фст MY==a; bcu SBinfcl MFY =<br />

180° — 2£ Itnb FYM =:FBA — BCY = e — Z,<br />

IjatCe ableiten fontten»'<br />

Um bie £íctnc ЗСрс bec ©ílt^fe jít<br />

finbcn, ijî^f.@av.S(;.§.6r,V.IX.<br />

.„_ , , ,., Пп Гг — 2) fin<br />

Sßertf; »on и петЬф — г—<br />

111! ^<br />

t. Ëicomctr. V.SEí).


Siuabi'ui bet- fiei it en 2f te biwbirt wit<br />

bem £luubr.uí bet großen, meií in beu®leic!}iin


4*9<br />

gtïip'fc mit ber 4>vperbel<br />

3£naít>ftê enbt, (treffen §.401, «ní><br />

403. ableiten f aim.<br />

§. 106,<br />

Sufoô IV.<br />

S)ían taffc in (§. ro2.) bie fvtimme Sinie<br />

NMI, crjíítd) ciné' Carabe í f ci) n, fo ijl'<br />

e,—£ iinb alfo bie Aegelflactîc NMFL oöcu<br />

(3— F— í-h.s+,Uii. (§.103.)<br />

9íun iji abcc bei) bec ^avatcl F=2.- 2 .NC.AíG<br />

r= -?- . NL . MC=| h . g (§. 39.) alfo<br />

guv bcn JÇaK, ba^ NL Ьпгф b c n<br />

t«l)3un£í K (jcí;f, №ivb CAI bie Sinie AF<br />

,|;albiren, unb jugleiri) íuirb MF = MC b, !;»•<br />

l = g. 3flfo ift fui biefen gaG © = |h»b.<br />

t;, bie АедсЩофе FMNL, btc pavabotis<br />

(феп ^1афс NMb д{с!ф.<br />

líebcií;aupt fiel; í nmn, bajj 3111- S??recl)iiuiig<br />

, bcv ^avametcu bcv ^acabei fo wenig<br />

bfc Síeigungêwinfel^evforbíilid) ijí, wen«<br />

bie bi\n) Stnicn h, g, l gemcffcn l;at,<br />

§. 107.<br />

|í "bií frtimmc 2tnfí eine ©ííí^fc<br />

eine aßiije gaipfeMNVL, fitr<br />

ÍD&2


fcoê «StùcE ber Äegelfl^e FMNYLM Ьогефпе t<br />

»erben follfe, fo barf man ftd; jegf bie<br />

f афе bcê Ãegelê nur Ьигф bon §)unft\<br />

benfcn , bann "I;aí wan für biefen ^all Mf ;<br />

g=MY = bcr großen 2fjce bcr Êllipfe=a/<br />

unb NL ober h — о, шеЛ jc^t bie fünfte N<br />

«nb L, in Y jufamracnfaílen.<br />

3ílfo fúr biífen<br />

. coi e<br />

rco benn F bie ganje SídcTie ber (^pfc MN YLM<br />

Ье4е1фпс(, bereu Sßeitl}=: £ а ел- (§. 40. 6,)<br />

ïeiфt gefunbcn werben faim, ol;ne bafj man а<br />

unb с erfï поф ben gormcln (§. 105.11.) ju<br />

Ьсгефпсп braцфt, weil fid) bei; einer ganjen<br />

vorgegebenen Êllipfe bic grope uno<br />

ol;ne SAúíjc unmittilbaï mcffcn taffen.<br />

ufteigungêroinfet ?, «nb E ju ftnbe«,<br />

würbe man benn in bcn gormein (§. 103. 2.)<br />

g— a, FC ober kx=FY= ber lángfíen Üinie,<br />

п>е!фс von F паф Dem Umfange Ьсё.©фп!ие<br />

.ï;erabgcjogen mcrben fann , imb 1 ~ FM =<br />

ber h'ir^eften Sitiie uon F поф bem Umfange<br />

Ье§13фпШе, ju fe^en fjaben. 33egrcifíicl) finb<br />

ГУ, FM biè ïinicn, iDcídje auf ber ©eitcns<br />

fládjè beê Aegcíô won F паф ben beçfccn @nb=<br />

fünften bec gropen '^fjce MY l;cral)geí>cn.<br />

^ §. 108.


= 42V<br />

§. 1 08.<br />

, NMl ein í) í) £ er b c í t f фе r SBogett,<br />

foínitífeií biegen a unb c ci)ínad) (§.105.111.)<br />

berechnet werben, um i ti bem SBcrtíjc »on @<br />

(§. 103.) Me (wpecbolifdje Sládje NMU=r F<br />

п'аф (§. 4i.) ouê oec Tíbffiffe MC — g, unb<br />

Scbiimtc CN-=J-h betcd)«en .ju formen, nxí=<br />

d;eê benn cbcnfauá bcv gall ffi;n murbc, tt>en«<br />

•NML feine gange eüipfe wie (§. 107,), fons<br />

bern b(op ein (Stucf beffclöen »асе.<br />

§• I0<br />

9-<br />

Тï.<br />

SBcnn ein joldjeS (Segmcnf won finer<br />

Aegelflad)f n)ic FMNL »oi-Qcgeben ijï, fo fan«<br />

man bemfelbcn begrciflidj ntd;t anfel;err, ob e5<br />

ein @tú(f »on einem gécabcn Ãegct, unb<br />

uon einem Äegcl, t) e ff e« ®runbflád;e ein<br />

i|J, fei;n roía-bc.<br />

2. SR an 1ïer)t aber leidjf,<br />

wivb auëmadjen lafferi, baß'man ccffiici)<br />

bie SBinfel г, unb e, untei- béc SSorattêfe^ung,<br />

bap AFB »ûrEli^ ein folder деглЬсс Äfgcl iff,<br />

b«r'ed)nct, «nb t)iecauê .fût bie Аеде1[фшЧ1е<br />

NML bic tejlanbigcn troffen ableitet.<br />

3. «Run wcffe man abec аиф in biefent<br />

swei; V«« Abfcifien w»b Srbinaten,<br />

3 uni)


422 =====<br />

«nb bcred)tie baïauê bic beflanbigfit' (Stoffen<br />

ol)w)efál;r mie (§• 40» ï o.). (Stimmen ,utn bie<br />

J^ifuatiê gcfunbcncn ©vofien mit boneu (2)<br />

i'ibewn, [o wirb NML roiüflid; ein ©d;nitt<br />

ûiiê einet)! geraben Äegel fci;n,<br />

3íupcrbcm Fónníe man obec in fcrr 2Cue_ibung<br />

auci) wo.()l uermilfclji eincö<br />

«nterfud;en, ob Der «Siegel in 1 chirr<br />

•2Beiíe »ou V, 5. S. bei) M, rin<br />

Keç SicFe ober 2)игфтс|КГ í;at, in<br />

^айе man fid) benn gleiciifaße- ypii bei 1 bei)<br />

bieí)en'_qen ífufciabf »ocauggefcgteii<br />

würbe.<br />

§. rro,<br />

3£nmer£un9 n.<br />

ï. 25ae @tuce bei- «Segelfläche iWifJjon LAN<br />

.nn-bLMN ju bevedjuciiy mulii|)!ifiïe man btn<br />

Umfang LAN in bie tyalbe ©eifcnliuic FN obeu<br />

FA, fo I;atmanevftlid)Dciê©tH»i'be.:Ãègelflá^e<br />

íibev LAN 7 , buüon jicbe man ab baê «Stud!<br />

2Jpifd;en LMTS uni bec Spifce F, fo crí;ált man<br />

Ьйе jffiifdjett NAL imb NML.<br />

ee.ifl í lor', baG »Denn blop ba6 ©fud<br />

jn)ifd)cn NML unb NAL »otgegoben ifî,.iftd)<br />

an bcmfelbcn bic Síeigungêniinfcl МЛ(]== Е<br />

«nb MCA = г, «nmtttelbai- meffen, ober and)<br />

burdh^utfc'bec brep@eiícu beê íDreyccfê AMC<br />

bejïimmcn laffein<br />

] ЗГиф


. • ' ; - 423<br />

fan« man leidjt ben фа^тс^ес AIÇ<br />

beë AvefjYê LAN auê .bcr 2ibfciffe AC un&<br />

SDcbinatc CL Ыгсфпсп, ttnb bann fyietauébie<br />

©eiteùlinicn AF obev i — AKi'ece, |о1дНфаиф<br />

-MF ober ,1=AF- AM ftnbcn. 9Ritl)in ffnb аПё<br />

©vójfen befaiint, um bie é<br />

ftnbcn -tonne»,: njfnn man won bcu^i)fa=<br />

itiibe ober bem f pgelfòvmigen Siaum FLAN, ben<br />

f ó греиНфеп Э{аит5ш1[феп NML unb bec ©pt^c<br />

F abroge» Sie bap ефгЬегИфеп фо!;еп FK<br />

unb Fb- ergeben fid) Ьигф<br />

FK =n AK .tang e ...<br />

Fb = FM iin "f.i = EM -Пи (e + 3}<br />

(§.103.3.)<br />

, §- * lr '<br />

5íiuneífung HL<br />

i,- ©ê fei) (Fig.'SS) PAß ein дстЬ<br />

tmb bte ©сипЬ[(«фе AB ein Ãrciè, cedk auf<br />

ber fvummcn ©е4(сп^афе.Ьео Acgclê cine bes 1<br />

fvummc 2inie, entfíanben Ьи'гф Ьец<br />

1 einet ebenen ober fcummen glad)c mit<br />

beê Ãegclê Dbevfládjc. cd ein Element biefet<br />

ïrummen Situe, unb Fed baê ií;m 3ugf(?ô«'gtt<br />

•D'b 4 ' (Síu*


©fitcÉdjen bec АедеЩафе, tt>eíd)eo jwífcfien<br />

í>en паф ç unb d gezogenen Seitenlinien F c t<br />

«jib F d H enthalten ifî.<br />

..s. SSon e unb d falle man in ben ebenen<br />

FEt; FKu bie ^erpenbifd ee/ di' auf btc<br />

Qh-unbfíàcÍK fjerab, wnb fo »on aßen übrigen<br />

Höften juMfdjen v unb d gleict)faflê $pcrpcn=<br />

fcifel auf bie ©cunfíácije. .. Siefe fünfte mt'c<br />

s, o, auf bei: ©i'unbfivicbc шШ ia) bie ocí-í>0?<br />

gru^í)tfrí;en ^rojccífonen »on bcnen<br />

e/ d, 'O? c frummén Sinie c eü k nennen, 'fo wie<br />

jM:an ftd) benn auf bicfe SSeife bie ganp<br />

^Projection son von.bfc fruminèn. .fiinte<br />

edk auf bei- ©runbflaobe gebenfen fann. •:<br />

- 3. ^ebeö @г»с£фсп hm Fed auf<br />

bec !r«mmcn .-fibctfladM<br />

rotcb eeQcnbaä entfíJ<br />

ncait'mcT;en sK5 am<br />

bei ©runbfidcf)^ П)е!фсб auf<br />

eben b í e îS e t fé b t e Sp to i e c í t o n t> o n<br />

Fed felbft fel)it ЫгЬ, fid; ber^aíten<br />

n>te bie ©ccante beê Sßtnfelö, ben<br />

bie ©eiteníinien beê Degelo mit<br />

b *r Et u n b f l á ф c m а ф en/ 5 u uv © í =<br />

ioenn man fáííe uon e .auf F d. baê<br />

en, unb uon e auf Ks baê<br />

bifei ÊJ/, fo i|í bet ^íádjentaum beá (SlenKtifar*<br />

:^ — ~ unb beê íDm;ecfS<br />

Ked


K-8-:ei><br />

Ke5= -*-—-. .2íífo<br />

2<br />

Ft : tu==F,e:cn; ûlfo en— '•• —<br />

T- tr ** К £ . t U<br />

K.t : tU=rKç;:£í/; UÍfp'£K= - - - -<br />

K. t<br />

Fe К я<br />

Fo : Ft -="K.£ : Kt ' obtt — = — -<br />

F* ' K t<br />

£)етпоф offenbar en = ev iinb fdjled)íu>í3<br />

ДРе(1: AK£Ô;=Fd:KS— Fd: df •<br />

wenn tumïirfrtif-m fcer (SOcrtc bfê 'SreçccFf S<br />

PKu mit Ku'bie-an bcö Ac0ele : -2Cj.-c-poraUfl<br />

gezogen mirb.<br />

ifl спЬПф Fd:df — Fu:Ku<br />

=='.£ac FuK : ï<br />

Фстпаф, wenn bcv SinFct Fal^, bcc ©ci<br />

ijnicn beê Äegcla mit be<br />

genannt пжЬ<br />

' = ГеСЕ: Г.<br />

folgt benn/ b-o§ апф<br />

bte gon^e Асдс1^офеРе]с = l'V. i'ece<br />

t>.i). bet s projectionofíáíí;c (2) muítt=<br />

..Jjticict in ï>te(Secûnte bc§ Steigung ö?<br />

luinfeíê E gíctd; ift, юе1фсб giuac<br />

eine nid)f fef)r befaunte, abcroítcr=<br />

btngê nu'rfwucbiíje@iâenfcHft<br />

t (ï.<br />

5 5


v<br />

. ft bûfyrt bie fcumme Sint'e гон f о<br />

fd;affcn, t»ajj fie РФ »ollfommcn quabriicn läßt,<br />

fo ivivo fid) риф baê cntfptedjenbc (Stncï Fok<br />

biT Äegctfladje, гое1фее man cvbált, WÍHU man<br />

von ölten fünften bov Brummen fiinie<br />

q)ii-pcnbifel biß u« bic .£ес)<br />

voufommcn quabi'ivin ïaJTcn.<br />

. 83. sou. ein Aïciêbogpn, bffff«<br />

fiRittclpunfit K, obcv irgcnb eiii anbercr .9>uaft<br />

i»m-c, fo:n)ui'bc edk bii Sardjfdjniitetjnie<br />

cincu "ûtcc ' ç'$7i " mid)fffcn Knh-cd;.teii «<br />

fliehe mit .Ьег..<br />

.§iàd;enr,û,ijm E'e.îç würbe. fffei^fepn bcr:Ateiê=<br />

'tàc'oc к 7 '5:f 'jn'irttípíicivt"iií bic( Decante bfê<br />

0.' ÎDcc ! 4ai (4) lâ ^ f ící ? ufccrl;aitpt voit<br />

ciicin* jibcn StliCÊ ; t>ft Acftfífláidbe baiíi;im,<br />

mm ana) bie Sptêe F «id^t in bírfclben liegt.<br />

©o »ítibe '' 'si'S. and) baê ©tu* bei-<br />

òroifd;cn. bon Sogen dk unb u B, obec<br />

= Bu«K.Tecp frçn. 2)enn<br />

eífl. .FuB = KuB. tecs<br />

s Fdk = K§K fec£.<br />

паф FuB - Fdk= (KnB — К5к) Гес<br />

*<br />

t 1). Budk= Buo«. loc£<br />

»oibcnn bct 3tt>if4)fn.t>en-»6gmB«, Sn enf»<br />

ïjatttnc glád)cnra«m bie ^ïojectioii bei- Äc«!*<br />

(1йфс Budk auf bic ©i4mbf(àd;c bai


©edj.Steö<br />

ЗЗоп ben fôi-})fdicf)fn Sîuumcii unb<br />

f lad; en. runbec<br />

§•<br />

•42?<br />

in c<br />

••cm gebende [{ф (Fig. 59) ' nfL<br />

' ebenen<br />

cine fï-umme fiinic l-'LA, 'inb in biefec<br />

(gbeiie jufllcid) cine gcïobc Sinic FK, nrn roeKí;c<br />

ftd) bie gas-jc (Ebene wie um eine 3fj:e brel)e,<br />

fo raiib ben bicfei- Svei)uiiß jcbcu ^iinft L bec<br />

ïrummen Stnt'e einen Avciê LMII t>ou bem<br />

^albmeffer LG befdutebcn,. wenn LG fenErcdjt<br />

ouf F К ifï, wnb .bic f rumine iiinic fclbft bic<br />

S.berfladje eineê Aorperê/ bcffcn ©djniftc nu'c<br />

LM1J, feníi-cdjí auf bieîù'e FK, ïuitter Äroij'c<br />

bilbea. ïOîan ticnnt foldje Jtorpeu fit il b. e<br />

Körper obéi- @|з í) á r c i'b e, oitd) n?oí;l @ p=<br />

Jtoibc unb bie in bei (Slenicnfargeomeíne oor=<br />

íommenbc» Aòiper (5i,ilinber, аГедс!, ^ugcí,<br />

finb лис bcfonberc gáílc foUljcu runbcn .Rérpeu<br />

• ãbcvl;au))t, bei; bencn bic befcí)t'ctbcnbc<br />

Stníc FLA, ше1фе jvvitmnning mau ivííí,<br />

l;abcn fann. gúr bcn Gyíinbei 1 íDÚvbe FLA eine<br />

gerabe mit F к yaralíelc Sinie, b«; b'cm Jfeflcí<br />

fine'


428 •-<br />

cine gegen FK Cjcnoifltc Cinie, tmb 6ft) bit<br />

&UQÍÍ ein фсМЕ'те, ober überhaupt fin AreiS=<br />

bo.qcn feijB, bcfjYn SRittelpunft in FK fafleit<br />

nuifj. Sfi FLA cine Spavabfl, Gtlipfe obíc<br />

•tg>v*pcïbel, «nb F K öUgteicI) bie 2fj;e biefec<br />

fnimmen 2inicn, fo (Kifa bcr biird) bie Um=<br />

bi'cinma von FLA cntflunbene vitnbc Aofpcr<br />

ein ^ûrûbolifi&eê, etlf^tifcbcö, í)i)=<br />

^ci'bolifd;cö ©pí;ái'0ib, unb (o in anbcni<br />

gottin.<br />

§• "3.<br />

ijl bic ©1ечфипа ber<br />

Ь e n b e n £ rit m m c n í -t n t e FL A j m' t f ф<br />

ben l f eфín^tníítфtcn GòovDtnaten<br />

GL=-y : gegeben, ben í : ór=<br />

п Sn|>aít unb bíe fritmmé<br />

bcô Ьигф\РЬА Ьс[фг{е=<br />

bcncn runben Aórperô ju 1 ftnbcn,<br />

t»cnn bie '^ibfciffeniinteKF biellms<br />

'í>cel)unc}êa]ce í ft.<br />

2íufí. i. 9)ían nenne ben ber 3íbfciffc<br />

KG jugeijócifien Síaum bcô Ãóvpcrê, ber burcf)<br />

eine volle Umbre^ung beê biefer'2íb[ciffe jugel)ó=<br />

vigcn Sîogenë AL entjíanben i(í— 7^ unb laffc<br />

nun bic Ubfciífe KG um baé Element Gg==dx<br />

JMcbfeit, fo n)ii'b bie ber 3tbfcif[e Kg juge=<br />

"1)оп'зе £>ïbinatc g 1 bei; bet tlmbre^ung ben


=== 429<br />

Imh befdn-ettcn, rtnb gwifdien bcn bei)=<br />

bcn Ç>ai-aflelf'reifen LM H, linh wirb eine<br />

мпспЬНф búnnc@d)ciuc won bem fórpedidim<br />

Sîaumc/enthalten ferçn; ше1фе man aie .baö<br />

SMffei-ential «oft Z bcti-adjfen f ami, unb berm<br />

3Í!ií;alt fiel; linenblid) bem fôrpedidxn 3îa'umc<br />

finer Gi)linbcïfd)cibo nálKva wirb, meld)c be«<br />

Stveië LML4 juc ©uunbfUuíx, unb baS Sif=<br />

fcccntial bcc 3ÍJb.fcifre, пст11ф G g ober dx,<br />

)t Sní;a!t bicfec<br />

[•x weil y 2 .* bie Areiëfïad)c LMH<br />

(;at man d/--..-j-".7rclxj<br />

itnb folgiid) Z==*/y a ilx. . SÍÍ ûlfo bic<br />

(SHeidjung siuifdien y unb x .qegeben, fo faim<br />

man y burd) x, ober


4, Se fleince nun bec Sogen Ll gebacî)t<br />

tüirb, bcfîo- mcí)r twfyect fût) bie (Scfjne bctn<br />

Sogen felbjî, unb Dec ^albmeffer 1g bent<br />

$albmeffer LG. Sîennt man alfo bcn ber tfb=<br />

fcïffe KG 3ugcí;6n'gen ffiogcti AL = s, fi)<br />

itáí;erí fid) e imenbüd) bomSijfercntialds, unb<br />

L G H- 1 g ииспЬПф bem $&ml)e LG + LG<br />

==<br />

2.LG = 2yj aifo bie Orumme g-lad)c<br />

5voifd)en I.MII nnb Imh, ncmüd) dS, unenb=<br />

íid) bom SBcrtljo 2 я y d s b. 1;. mau l;at d S —<br />

STryíls, ober S = 2 я; /y d s.<br />

5. SJî alfo bic ©leidjung jwifcîjcn y<br />

unb x gfflfbcn, fo fuc|)t man bierauõ d s =^=<br />

^-(cly 2 4-dx^) (§.55.) bvûcut с 5 burd) y<br />

ober x auS, unb infegriví aíébann baäSiJTe*<br />

rciitiul yds, fo f;at man ben gládjcnraum S<br />

burel) bie oevánbcrlidjc ©róffe y ober x, je<br />

nacî)fccm mau yds biu\1) y obeu Ьигф x auö=<br />

gebrúcft Ijftítf. 5Ф ШШ пшипе(;г bie S3cred)=<br />

iiuug bc5 Sníjalté unb ber Obevflãdje einiget<br />

'oer oo!\:júí}!id)|ícii runbeu Aòrper 5«u (SrUíu=<br />

bii;bïingen.<br />

©^ároíb obéi 1<br />

§. 114.<br />

(Sine ^arabeí brefye [{ф it m<br />

ií;re cißenc #re.<br />

i. (53 fei) (b'io-. 6o) AL eine ^arabeí,<br />

bevc» Paramcíer^bj £>cr biêí;ci; i>cíi - cid;tetc


431<br />

3fnf


5- 'Sût bie £>Ьеграфе 'btefea<br />

bè Batman<br />

ûlfo dS=/ydyV(b 2 +4y 2 ) (§.113-*.)<br />

îfifo Ьигф Snfegratioti<br />

8 = Д ><br />

SBfil nun bicfcS Integral fur x obcu y=o<br />

йнф uerfd;»Dinben raup, fo roirb<br />

7Г<br />

0= -т-г у b s -f- Conft<br />

6 b<br />

ljo Canil — - — -т. я: b 2<br />

•Demuad) bio frumme<br />

Sonoibô LHA ofcec<br />

6. SÍ bei- 5)acamcícc Ь nid)í gígcben, fo<br />

fann man [old)crt aus ben an bem (Sonoib [ctbji<br />

gcmeffcncn Sinicti AGt=x} GL = y burd)<br />

ben


== 433<br />

У 2<br />

ben ?fuêbi4tcE b — — «orfofï Ьегефпеп, unb<br />

x ' '<br />

bann in bcn gotmein fût- S fubßifttiren,<br />

7. (Sine Çp'arabeÎAL (Fig. 6i)'brelje<br />

fttf) um eine SEang-cntc AG in bent<br />

©cíKtícljntnfí bcrfel&en, [o CHÍÍÍCÍKÉ<br />

ein fegcíarfigecJfótpcrílLA mit einet conca=<br />

von Sberfïadje, b offen ©piyí in A, «nb bie<br />

(Snmbflacfje ein .fírciâ uon bora фа1Ьпк ffec GL<br />

ifí. gúr bic 23f(îimmuii8 bicfcö if^i-pevítcí)eít<br />

UAL muß man orjííicí) bio '©ícidjung'<br />

G = x tinb<br />

Surd) bcn ^)unfí li íicí;c man alfo LU<br />

alïfÎ mit AG, Ыё an bic 2fve Aï.ibct^as<br />

sabei, fo i|í bie 65ícid)iing gtwifd^cn AU uno<br />

UL foígenbc I.U^ =Ъ. AU , j»enn b bon tya:<br />

vamettK befrtitynst. 9Zun i(í aber LU— AG<br />

= x, unb G L obfc y=: AU 5 bcmnad) bic<br />

©leid)tt!i.fj j} ici fd) f n x unb y folgen br; .\ a =by<br />

«lib fúv bon forcer! í o) c n Slanm »yirb jcgí<br />

x 4 " • яг x 5 ffx. x*<br />

über оиф Z==^xy<br />

2)сшнаф bei- Fôvpcïlid;e S"í)ult flMdj einem<br />

6>;íinfcf r, n>fld;ei- bin Afeie ML gitr ©runb=<br />

fládje, unb bcn fúnfíon Sfjcíí boi' фо(;е AG<br />

í» fn'iifï фс!;е I;abon<br />

ï, ©ecmetcif,


434<br />

8. Gnn gwó&nlidjcrAfgcl übet<br />

ML imb ton bei- «giôjje AG, wúrbe ben<br />

3nl;alt y тгх у 2<br />

Ijabrn, alfo fiel)<br />

311 bem Çparaboloib (7) it>ic 5:3 oevl;a(ten<br />

9. pc bie ;SDbci-fraci)e bed фа*<br />

rûboloibé (7) I;at man dy = llL. X }<br />

\^(4^+ Ъ;<br />

)<br />

V^ (d y«+dx»J = ds = - — ?— - - . d x<br />

obcc aud) ds = J-dy,/" -- - roclcben îfuêî<br />

У<br />

bïutf btird) y id; í;icc jnr fcnioniîfnuipiibunâ<br />

für bequemet l;altc. 35стлаф fur bie Îvummc<br />

beê<br />

3Clfo burd) bie Sntfflvafipn, bie<br />

Г(8у+Ь)-/"(Ьу+4У*) - l<br />

l J<br />

§• If 5-<br />

•l. Cítne ©íítjjfc ALF (Flff.59) boil<br />

t; AK, KF bic bepbeu ÍHiílmt 2fïf«<br />

f in b,


435<br />

ftnb, петПф AK = J-C, KF = i a,<br />

br el) t Пф um cine bíefer be^bejt<br />

falben 2Cpeii j» -SSv urn KF=|a, too a<br />

jcßt bic gtope ?ipe. 1>^с1фпе, fo (>at ma«<br />

u.m ben 1сг^ес1{феп SîûtiJii tiiiD bie<br />

$1афе Ьсб glltpfoibe AFB ju fmben,<br />

jwifdjen KGr=x uni) GL = y aflicí) î>ie<br />

©leidjung<br />

с 2<br />

. — vî<br />

a j . x a<br />

г,- (л 2<br />

— 4 х2<br />

)<br />

С 2<br />

2, Semnadj ydy = , x d x, tinb<br />

а 2<br />

2xdx c<br />

dy^--. _x<br />

. f. cucíj §. 57). 3íífo<br />

3. pç Ье<br />

ÎTC 2<br />

dx= — ;<br />

4 a "<br />

^ _ l v<br />

. --- ^ a -\<br />

4a»<br />

b. í), bec bec Äbfeiffe KG =<br />

»etliche Sîaum<br />

Ge 2 Z=


Л = фтгс-:х — -j/i — . х-<br />

; feine Conl't ju abbircu ijî, tóeil für х=о<br />

«цф .'/,•=o wirD<br />

4. $itr. x = -i- а , citait man fúr bag<br />

ÇalbeeiltíJfolbAFB^nSnMf-.VTC 2 ^<br />

Ьсатаф fúr baê gange ©íltpfotb f AN B<br />

ben Suíjalí -J n c' J a.<br />

. 5. gúrc = a, alfofúr cino Jíttíjct, fánbe<br />

wan ben Snf;att = -£• я 1 a 3 = |- я- r 3 wenn<br />

r = J-a ben ^albmeffcv bcbciiíeí, wie анф auS<br />

ber ©tementargeometric bcfanní i|ï.<br />

e (^Ф bie (Síít|)fc um b te<br />

ïleïne 3ÍFC KF = c fo bai-f man in bcn<br />

gefuuDenen gormeín nur überall a fe£en, »oc<br />

ftcf)iy «nb с шо а jîc^f, ^ a-í;álí man<br />

ri 2<br />

—<br />

unb fúr baö 'ganje Efíipfoib ben 3fu6brucf<br />

7. Sn (i) erhalt man Ьигф bie<br />

^ung bcrgllipfe ein tongítфíeë Güipfoib,<br />

nub in (6) ein паф bcn|)olen ber tlmbrcf)imgö=<br />

oreFN abâ estait et eêStlipfoib. Sfnrêoei-i<br />

рф ju btofcm — irtc 2 а^яга 2 с = с:а.<br />

abgeplattete fyat alfo einen afoffcinS<br />

baçí lánQlicí)tc,<br />

8.


8. 8ufbie£)betfÎûcï>e b.eê lá<br />

ten eiripfotbS »icb (2)<br />

2 7t С _<br />

S = 2 ithus = /d -\V (í a *—( a * —<br />

il 2<br />

.il' a*<br />

437<br />

, „ ч/"(а 2 — с в )<br />

wenn mon bei- Äitnc falber ^— = o<br />

а<br />

nennt<br />

9. Фетпо* (3fníffltalf. §§.XV. XVI. 5.).<br />

bie l>er 2íbfciffe x juge^ódge £)0erflád;e<br />

а SR r ZG ^<br />

• — S3 im — x).<br />

4e а<br />

fege ÍÔ fin — x — ^5 aífo — x.<br />

а íi<br />

— : fin 4


№е1фе formel bie Эгефпипз in Зсф(с*<br />

eíroaê ег!е1{ег* roirb.<br />

ID. SÇûf bic £>berflád)e bcê I;albcn<br />

lipfoibê AFB fe|)t ma » '» ben gefunbenen T<br />

brucf (g» пэе1фст roeííec fciire Conít. fyinju ju<br />

ubbircn ifí, weil, tnie ftcíiê gel;óít, fúr x = o<br />

cud) S = o toirb) bfii SKertí,) won x — J- n, jo<br />

bie í;albe SOcïflodje beê ©aipfoíbê =<br />

я c (-ia y^ (i — e 2<br />

) 4. — SB Пи e) obíi* i»e»<br />

gen \T (i — e 2 ) = —, bie f;albc ОЬсграфс<br />

a<br />

— л c (ic+ — 23 'fíu e). 3íif0 bic gan&e<br />

4 е<br />

Sbeuflád)e AFBN = l n c (c -(- — 23 íin e).<br />

/ l!<br />

ir. S« (8) bcbeutct é obec<br />

< ><br />

а J-<br />

№eld;€ê bic enífcrnung beè 23i'cnn=<br />

' ptmftê bec (güipfc Dom Síttteípunftc, пшИф<br />

|-y^(a 2 — c 2 ) ju bcr falben grofien 3íj:e ^а<br />

Í)at. Síffmanbcít fid) bic Êlïipfc in einen Areie,<br />

âlfó baê (Elíipfoib in eine Ãii.qeí, fo ijl а — c<br />

«Ifo e — o. Sn blefem SaOe ifl ber tfuê*<br />

brutf — 25 .fin e — — .. 23.00 fíu o} ber ei-jíe<br />

gactoc


439<br />

$actoï - wirb uimiblid), bei- jt»f»;fe Sog fin о<br />

»erfcfouN'nbcf. Um gu eufaf;ten, n>oe in biifem<br />

gatfe baê 9>robucf - . 23og fin o fur eine»<br />

SSertf) créait, ücrroanbelt man S3 fin e b. l).<br />

ben èogen bc(Ten ©inuõ = e i(l, in cine<br />

9îcif;c, fo ed;átt man<br />

i гч<br />

g3 fin e = e + -- еЗ;+ - - - eSu.f.W.<br />

2.3 1-2.4.5<br />

(^óftncro 3íualçftS Ьеб Unenbl. §.281.)<br />

©стпоф<br />

3ÍIfo fúv e — о Ш11'Ь - S3 fin e = а = с alfo<br />

ic S)bcrfíócí)e ber<br />

ie aitd; aué bei 1 eicmoutaiâcometïte befannt ijî<<br />

12. SBenn überhaupt e f (ein ijl, fo mirb<br />

eê am Ьфп ffi>n,.bie S>bevflád;e beê gííipfoibS<br />

bUv-ф ben 2íuêbru(í<br />

ju bcvcd)nçn (10. ii.) изс!фе 9îeil;e fid) benn<br />

befîo ftyncöfv ntynn Jüitb, je flfineï e ijl.<br />

ße 4 ^3«


44° -<br />

13- £>betfíácí)e bcö abgeplatteten<br />

©ííipfotbõ (6). Sn bicfem gall muß man<br />

in bei- formel (S) »ou unb Ijinfci 1 bem S»tf=<br />

graljuidjcu nur а flatt c unb c fïatt а fcíjen.<br />

©anu wicí)<br />

S = l!L!/dx у^ (í c* _(c= — a*) x»)<br />

c 2<br />

Weíd)cê weil с


15. Sot( nun Ijterauô bie ganje S<br />

bf§ ÊUivfoibô abgeleitet roerbcn, fo fe£f man<br />

x = J-c'unb bupîiït ben (14) gefunbencn 3£uâ=<br />

f. Siep giíbt bie Cjanje Obei-fíadje<br />

f ас<br />

r l<br />

= - uí f° bíe<br />

= | a * (a + — log ^<br />

u с ь<br />

í)at man übet а 2<br />

— с 2<br />

—а 2<br />

e 2<br />

; alfo c 2<br />

—<br />

а г (!•—e 2 ) itnb folglich — =<br />

с<br />

Фетпаф bic Dbetfiád^c =<br />

2 ) = (l-|- e) (l — e) fcie £)bcr=><br />

c 2 l e<br />

1 6. SSenn e feí;r fícin ober gar ~= o j(í,<br />

I -4- G<br />

mup mau log —i- in eine £Reií>e<br />

beln, bannijl(Ãá jlncrê 2fnal9f.b.U.§,223.)<br />

Ge 5 i


443 ==<br />

i log L±J: = 2 (l + |e* + £e* +<br />

25етпаф beê Êflipfoibê £)Ьеграфе =<br />

Hub fur o=:a ßlfo p=o b. f), fui- bic $ u Q e Г<br />

Ые ОЬа-рафс ia?r (а + a) = a2 .„-.<br />

17. SSilï man паф bem 2fuobtucíe<br />

/ c 2 i 4. e\<br />

1 а я- | a + — — log — ~ I bic Sbf Графе<br />

" • \ 2ae ° ï — e/<br />

Ьсгефмсп, fo i(i Flau, bap rocil bie bio^erißctt<br />

2o?iantl)nicn 1)срс1-Ьо15[фе ober «atítrlicíjeSogcu<br />

i j. e<br />

ïtti/men bcbf »íen, man log brigg - mit<br />

bet bi-fanntcn Satjt 2,30258509... (^o^=<br />

ncro ч'Г'зК- i^eê lînenbl. 2^6.230.) multi=<br />

^lieu-en mud »m in bev formel. fuc bic £)bcr=<br />

ï -4- e<br />

«афе ben log n at — — ju etfyalltn. фût<br />

I — e<br />

wan ûbcc Kafeln fût bie псМгПфеп Soga*<br />

ïiîl;mcn/ fo fann man aud DcnfclbCR ben<br />

I J- e<br />

lo uat — • — Qorabej« fdbfl eví;aííen.<br />

т 8. S"r с == -f -f, 'J- a Ьесефпее фесг<br />

.Ká finer îfnalpf. bíètlncnbt. 1799. ©.70720»<br />

bie clliptifфe ОЬссрафе unferec Srbe, rcobri)<br />

beim


•== 443<br />

beim fein bortigcS o— J- v" (a 2 — c») jft olfo<br />

= meinem e multiplicité mit J- a.<br />

Ша) ben nouent Sïïeffungcirbei 1 @i'be ijï<br />

abfu. bielmei;r с = -|^$ а 8 и nehmen.' íDiefí<br />

gicbta — c==T[ïïaî a + c=fL$.a olfo<br />

(a-c)(a + c) obera 2 -c 2 = -- U__a<br />

310.310<br />

a 310<br />

Sogaviifjmen 6 — 0,080257; e"— 0,00644125<br />

e 5 =0,000041 5 J e 6 = 0,0000002.<br />

о 2 _ p2<br />

»onc-=a 3 (i— c 2 ) 5 olfoinbei-3îeil;c (i6)<br />

Г 2<br />

- = a(i — e 2<br />

).<br />

a<br />

19. iDemnad) beê Êlïipfoibô<br />

b. I;, rocnn man bic 3îct(;e i + ic 2 .. mit<br />

ï — е и шт-fl.td) multiplicai = а 2 я (i — \v z<br />

— Т^е+— Т/, г(? ь . .) guv c-2.. alfo bie ([8)'an ;<br />

Qcgebcnen SU3ei'ti;e fubfHtuitt, [o n)icb bic SDber=<br />

flache bei- ßubc = а 2 . я . 0,9978503. 3t l jo<br />

0<br />

/99?85оз bec £)berflád)e einer Äuqcl, meld)c<br />

ben Surdjmíffei' beê 2fcc|uatorS ju il^vom -Duvdji<br />

nieffev f;aber,i roútbe; je nad)bem man alfo bie=<br />

fcn 2Mu-d)mefiei: а in SKeilcn, Soffen u. b. gl.<br />

auêbrucft, würbe man bic £)berflâdjc buid) bic<br />

gefunbene formei in Sluabcaímciíen, Smabraf*<br />

toifcii


444 =<br />

to iff n u. b« ôl. Cïijalten; bec ше Idier .îRedjnung<br />

ober benn frfnîid) ber ЗЗгиф 0,9978-. лоф 1<br />

auf mcl;r £>ecimalfreííen alô bie angegebenen bcs<br />

redjnet werben mußte, nwin man bie £)berflád;e<br />

biê auf f tnjelne £Uiabratmeilcn u. b. gí. údjtiQ<br />

erhalten tnoftte, momit ;ф mid) aber Ijicr, ba cê<br />

jneljr in bie (Skograpíjie gehört, ntd)t »citée<br />

aufhalten ЫЯ. ЭФ í^be Ьигф baê 33ei>fpiel<br />

nur bcnöebraueb ber9îci(;e (19) seigen wollen,<br />

luenti man nid;t etwa паф ber gormel (17)<br />

fcibjï гефпеп »olíte, »eld;eê aber, »cnn e<br />

íleiu ifr, »oí)l nid)t ratí;fam fei;n môgte, »entt<br />

man nid)t mit ben grópcrn £oßariti)mentafel«<br />

el;en ijl.<br />

20. SJftíangt man ben forderlichen<br />

,,.í)att ctneè ellipfotbtfíí;cn ©63=<br />

mente roie i v HL, fo jiftye ma» von bem fòr=<br />

уегИфт Summe beê l;aíben ©ÍIi.pfi>ibê BFA =<br />

j nC-í\ ben £òrperlid)en JÄaitm beê@egmfnt§<br />

Z 2 obrr ABHL (3) ab, fo er&àíí mau fût baS<br />

«Segment FHL ben 2í«êbruc£<br />

c s<br />

FHL = ^ííc z a— Jrfc 2 x+|* — x*<br />

Sn biefcn Tíuêbrucf fege man х=£а—w,<br />

AIO w = FG ben Síbfranb' bfê SRittelpunfteS<br />

,Ci beô Ârcifeê HML «on F bcscid^ne, fo erf>átt<br />

roan паф einer leiфtcn Э1ефпипз baê (Segment<br />

c 2 w* (За—3w)<br />

21


ar. $fic ein fucjclfórmtges


4*6<br />

mit bem 2fuêbrucfí (20) filiertet) ijï,<br />

£>íe Conít ifí = o , toeil baê ©fument fût<br />

w=o wfcfyroinbet.<br />

23. pç bic £)betflad)e (S etneS<br />

f old; en (Segmento wie FHL ecf)álí man<br />

C2 Га — 2 w)<br />

obev weil dy— — -- d w, паф<br />

a a 2 y<br />

TTC<br />

©= — a.<br />

beu Ãúrjc wegen<br />

ijî.<br />

3tlfo паф ßcijoriuec Snfegrûfion<br />

. §§.XV.XVI.)<br />

f<br />

=4. -- - - S fin— - — - -en<br />

+ e е«а*+с»; j 4<br />

»ЮО. *Г ( г<br />

- в<br />

+ 4 е<br />

* aw<br />

— 4 е<br />

" w2<br />

) i jî.<br />

24- SBcge» e*a' 2 =a 2 —c 2 rcivb


== 44?<br />

9îad) biefer formel laßt fid) alfo f fir jebcg<br />

w ober FG, bee cíít^foií)ifcl)cn ©cg?<br />

mento HFL fDberfíád;c, bevedjnen.<br />

ff/jí man \v — J--цj bann ijî >/"u= а, пзспн<br />

а' 2 — ( ; г<br />

jîatte 2 ínbcmSBící(;c »on >/~u juglcid)—-—•<br />

Îvb, unb folßiic!) b.ic í;albcSbci'fIád;cbc§<br />

+- 25 im (?) mie (ю).<br />

4<br />

е<br />

йб. gúc bíe £)berf[ücf)c cinca &ця<br />

g el f et} men t б i {ï (WCQCII a~c bei; b cr Ãtu<br />

TTC<br />

gfl) e — ú CJÍfu (23) ©=— /caws: jrç.wj<br />

b. 1). bcr Umfang b c r Augel — Tr.c mulíiplícivt<br />

in bie фо!)е \v = FG bcê ©cgmcnté, tt)íé atirf)<br />

uuê DecÊIcmeníargeomefric beccííô bcfannt i (í,<br />

27. 2Sínn FN 7 nicl)f, fôiebiêíjri', bicgrope<br />

bcê (Slíipfoibê, fonbern bie FIcíno ШЙГР,<br />

baö eaipfüiD ulfo, ein пйф bcii $pol«i F, N,<br />

ubgcplafffffo wávf, fo baif man in bfr goes<br />

»ncl (20) fáv ben fórpcrlidion Snl;alí br3<br />

©ec^menfö FHL, nui 1 bic S3ud)|îal>on n unb c<br />

unb man er!;ált bcmnad) f ú v bcn<br />

cn 9faum bcê Segmente F U L ben<br />

FIIL =|-я-^-^(зс — ц w).<br />

28,


448<br />

28« Unb fût bie SDbetfïacïje befíelbcti bit<br />

formel<br />

© == — /V r (a s +4e 2 cw— 4e 2 w*)d\v.<br />

с<br />

с- — а 2<br />

29. Sßeil übet jeêt e 2 = ;—, unb<br />

c 2<br />

bit2Bertf; »on e 2 ocrneinf ifî, wegen с


===== 44-9<br />

Sot Sftiftelpunff C boi- фсрегЬсЕ tm'trbe Don A<br />

um bie Ijalbe grofje 3i;re = £а cnffevnt feptu<br />

Uebeu С (miouo'j. ЯЗ. bey a würbe ft'd> in<br />

bem ?fbjîanb C,a= CA — £а bie cntgegcuges<br />

fe^te 4)!)pfrbel «л, anfangen," bie une aber jc<br />

«icbtõ angebt, ^ф betcad)fe jucvfi baê<br />

boíifd;c (Sonoib HAL, ше(фсо cnfjíf()í,<br />

btc ф^егЬе! AL ujji b te grope<br />

ober utcíinebu um tí;re<br />

L*inif AR<br />

2. S» bicfem jÇatle tfî bic ©ícícíjunt} jwi<br />

fdjcn bon rcd)tmin£licl)fen (Soorbinaicn AG=<br />

unb CL — y wie befannt<br />

wenn, nemíid) c bie fo cjenanníe íícineíffe bft<br />

bebcufeí.<br />

3. íDicj} giebt<br />

= -l; (а + 2 x) ilx; aíf»<br />

, __ c e а + 3x ,<br />

ma« ftoft y fc^t - *f (ах + x z )<br />

U<br />

-<br />

c (a -t- 2 x)<br />

Íõíaçcví pr. (Scomítr. V. ЗД, § f (i \ "


45° '=<br />

'с* (a + 2 x)* , ь . f<br />

cb b - f<br />

3flfo<br />

C2 + 4 a e= x + 4 e g<br />

sy^Ca-X ~ + x 2<br />

)<br />

n 2<br />

-Ь с а<br />

wenn man bec -Аагзс l;aibcï ;— — e 2<br />

«icnní.<br />

4. ЭТап olfo ei-jliid) fut ben 16 ty o r í r ф с U<br />

Svaum Z beö l)i;^erboiifci)cn 60=<br />

«Cifro ííAL<br />

cita- Beine СоиГг. 311 ûbbiren ifî, rocií,<br />

wie ficbö .qiboïi, bicfev 2£uobnicï f cl) o n fíic<br />

x ^^ o, fclbfi = o »oiro. Жан fanii U![D fiaiebe<br />

5íbfci{Tc AG = x buvd) ben cjcfunbeiicn .<br />

ttfuôbnicî, bon fôrpcvtid;ín S«í;«tí bcõ (Sonoibâ<br />

IIA L finben,<br />

Ц "<br />

5. ??ítr bie frummc ^(афс b ее (5о=<br />

man (3)<br />

S =;


S := 2 ЯГ/yds<br />

TZC<br />

=.— fax y" (с 2<br />

-f 4ae 2<br />

x-f 46* x 2<br />

)<br />

cïirirf man biffe« ЗГпбЬпкГ ийф (<br />

§. XU. XDÍ.) nub fe£f in bem gcfuubcnw<br />

iiífíirde bic SßiiracigtciJTe bev Äftvjc í;atba*<br />

^f'", fo fiijicOí ft'd)<br />

-ac+Ov , -w - TC<br />

g __ ,.2 — a-c 3 iax-i-ri; R-j-V 1! .<br />

+ —г— lo s т:,тт 4 a<br />

а е с<br />

П)с1фсо wegen c2 — a 2 e= =— a 2 (3) ft'ri; tu<br />

S =<br />

»mvanbclf.<br />

f _ , a**" r 1<br />

c+ _-vrn j<br />

le ae -j- c J<br />

6. Sic фадсгЬЛ AL (Fig. 6i) üc-а bec<br />

Л M bio Sîfi-lrtjiofnmg Ьги 'gropen 'Й'лч 1 ifî,<br />

bvc()c fid) um eine Siiiic Л G, »ое1фс buvcí; bcti<br />

edjíifdpunfí<br />

ЛМ [onfred;t<br />

Л bet upVP^'M auf bor üint'e<br />

t (ï, alfo bic v^vpcrl'd in A<br />

ïuf;tf, .fo eitfjîel;t ein by^cr<br />

noib-HAL, bcffni ^г<br />

e in lu ar í ô geFrniinní i [i;,<br />

gúf bicfcêíSonoib i|í bif ®1«'<br />

AG--\ «üb GL— y "<br />

folqenbe


45» =.<br />

ic tcirfjí bavauê cd)etlct, baß bie<br />

3tt>if


2,==7ffy 9 dxrzrrt/ — + х г dx — тг/aydx<br />

453<br />

b.f). reciw man jïafi y ben gefunbcnen SBfrfl)<br />

•fubftituirt, bec ШрегПфе<br />

(5 on et b ê<br />

яга л x 3 т? 1 а 2 x тга 2 i* —<br />

3 c<br />

,<br />

£=z<br />

2 2 2 c ' ' v<br />

я- a 2<br />

x 3<br />

n a 2<br />

3c<br />

j<br />

x<br />

2<br />

3<br />

2C [ 2<br />

c u io 2 Y -U t/* fc^ "4- Л. X* n<br />

g<br />

4<br />

b, í).<br />

7.=<br />

L<br />

r 3<br />

/ x<br />

CÍ х2 1<br />

\T( + 4 ) )<br />

'3 C * " 4 е c,<br />

/<br />

2x + V~(c'+4* 2 )<br />

"8 ° g \<br />

. n a*<br />

c J<br />

rocitcí feine Conft. íjinju ju abbiiren tft.<br />

fôcpetlidjc S"|)ûtt fût- jcbe 3íbfciffe x ^ángt<br />

olfo »on 1?1)ре1;Ьо11(феп obcc natui'lid;en<br />


454<br />

x!<br />

, T<br />

+ í-<br />

4a<br />

c /2 x 2,y<br />

-- loa ; — + —<br />

8 U a<br />

oiebt, mo bcnit x uiib y ait bem<br />

Gonoib unmittclbaï Qi'incffcn werten<br />

SJfipt man поф ein paai anbccc (S<br />

, fo löffcn ftci) baraitö, wenn<br />

geßefce« mären, bed) biefe ©ro<br />

oí;nc)cfáí;i- mie (§.40. у.)«<br />

;> im b c<br />

ffc» be-<br />

7- gía bíc frummc ©c i ion find; с<br />

bc§ (Sojunbö Ы1А (6) crljálí man 2 л;/ 'yds<br />

ober<br />

. 4 x2<br />

5 mac bec cifi'e Sl;cil Ьнгф,(д)рег&оП[фе<br />

£ogaritt;men infegnri юстЬск fan», bor 3\oei;íc<br />

aber, mcgcn bcr fcoppeitcn SBurgdgróffc iiu"<br />

3á!)ter itnb Sïcnner, niá)t anberö «to Ьпгф eine<br />

ипепЬИфе Sïcii;e iiitegrabel ijî, von bcr О'ф<br />

ober £cin groper 5ßortl;eii crmortcn lafjt. • S)iftti<br />

fíeí;t inbefifeti, bap biefcc gme»)tc;S£i;cit анф<br />

= a ж d s baê S'ifcgral Ьлиоп aífo = a i. s ifí,<br />

mo bann s bie Sänge bcö l;nperbo^l)et)i8oßeKe<br />

AL für bie 2íb[ctffc A(jz=x bebeiitef.


= 455<br />

auê bt'efiT ?fí>foiffe.Y3it Ьеггфпси (ше1фс 'Kbs,<br />

fciffc beun in Ьсиф;>ресЬс1 û'ibi'l:,. сЕдепШфЬес<br />

£)rbintííc LU gíciclj i;'í) íóiiiite nun jraar bic<br />

3fiiuál;crangSmeí(;obc (§-62.) gcbraiKljt roera<br />

fecn. oí;l ben Sogen AL<br />

cl;ne gi-ufie 9Rú(;c Miuniííelbai 1 roivb meffeu<br />

íóiiiieii, itub. f o i)l fcfiui bic §(ифс S burel)<br />

I;i)»e'-co!ifd;e 2ogariti;men unb Ьигф ben l)])=<br />

bci-boíifcben ^ogcit s —AL f cl b {i bejïimmf,<br />

2)îan fcí;c оиф (n><br />

8. S'n Ьсг ЗСиеиЬипд verlangt man in<br />

Vielen ^-fiííen nicíjÉ immer bie -gvóptc @cnauig=<br />

feit, uní> fo inógíc со benn oft bíop í;i!i(áng=<br />

lid) foi)!i, be» Sogen LA in ïleinc Sicile wie<br />

Ai î z, s ; 2,3; it. f. ш, ;= Д s aOjitïfjciteiî,<br />

«lib bann Ьигф ф il If г bei 1 ' ц/ten ober Siird)=<br />

m e ff ос Ьгй Öojioibo bie wan in ï, 2, 3, u.f.w»<br />

ícidií Jíjcffíii Faun, bie eii^ehi ^аф<br />

gn)ifфcR A unb ï, jiyifcbe» ï »üb 2, з<br />

2 unb 3 «. f. iv. паф bec ?frt ,^п Ьегефпсп,<br />

bei) bei- abgefilmten АезеЩафе.' (§.90,) ge=<br />

geigt worben ifi. ïOian n?í;me bic ííeincn Só*<br />

QCttAij 1,2; 2,35 u.f.№. ciitanbec д(е('ф,<br />

imb fo ttein, baß man fie ofyne gvopen §eí;(ec<br />

mit Ид-си


45б =====<br />

у'/ У"/ У'"/ y iv<br />

«'f.rt>, №«&(§.. 90.) bieSone<br />

|Ш»(ФСП A uub l г=яу', As<br />

1 uni» -í .--'•- -т (y< -f- y") As<br />

2 Ullb 3--^(y"+y"')As<br />

3 unto 4= 7r (y"4y> v )As<br />

2ilfo J.S3. oïïe Зопсп g-njifdjcn Aunb4, b. í;,<br />

fcaê ©tua bevSbcrflácbc be^ßoiioi&e, wdà)tè<br />

bem Sogen 7X4 cnífprid)t<br />

unb fo in anbcni gáííei<br />

Bcrfabren funn in bcr<br />

«bung úbcrí)aupt auf aíle<br />

nnb @í)í)arotbe a .n tf e l» an b t ivctben,<br />

be^> benen eê ntdjt barauf ankommt,<br />

tie £>berflací;e mit bcr größten<br />

©cíjárfe ju erí>alten, ober beten<br />

flád;e аиф »o» cincc integration<br />

gen шигЬе, bie рф mebcr Ьнгф Д х г<br />

gen иоф ЬигфЙодап^пип, поф fonfl<br />

auf cine befaiinfe 3fvt ибШц genau<br />

laßt,<br />

9. Sh-etyete [гф bie biêí)cr bes<br />

trd^tetc фррсгЬеС AL um emeßinie<br />

KG' (Fig. 62) икГфе Ьигф ben SJÎtts<br />

íeí^unft K ber «£>t)Jjei'bel OUT bet<br />

ЗСге (enfreai fíeíjt, fo ecgtebt<br />

ÄonoibLABH, beffc«<br />

cia Ame »on bem фа1Ьтс(Т«<br />

KA


= KB = 7}a. Sie ©íeíd)ting<br />

KG'=x tinb G'L = y lajjt ftd) auõ ba<br />

AG «nb (т L, шо AG buvcf) ben<br />

puiifí bot фррегЬе1 gicng (6) 'wcg<br />

'=,АС = у unb G'^^Gb<br />

^-а leid;t ableiten.<br />

Denn ba jc^í GL baê y in (6) fcebeufef,<br />

а<br />

, f o ijíbaê jcßiQe G 'L obéi* y = — у^(с 2<br />

+4-\ г<br />

),.<br />

2íífo bleibt bas jeêige äs— .-bem m (6) b.^.<br />

ds=dx<br />

IO. 3fífo je^t fúu ben !о<br />

beö Gonoibö LABH<br />

_ a 2 it x a 2 n x 3<br />

4 3c 2<br />

f x 5 v<br />

= а г<br />

я- x Mr + -l<br />

4T 3c 2 /<br />

tt>oju wciíec feine Conft ju abbiven ijl.<br />

Unb far bíe ^Гафе S beê @onoib§<br />

a» + c») x»)<br />

S f 5


453 =<br />

ivoyon bciS SntcAVcií, юс im mon<br />

c'-j. ,| (а-i-j-o 1<br />

) \ z<br />

bec Äüije I;al6er wíí u<br />

s = +<br />

l<br />

л /г<br />

ní;cíít «nb<br />

fmb tt!(o fúv ben gaíí (9) ooUioinmcn genau<br />

ir. í$ití)t man х>ом bem fúr S i» (10) QÍftinbencn<br />

SSiTtÍK, bie ©vôffc а.тг.я ab, fo<br />

í;aí mau (7) bie'gladjc béé Qonoibö (6).<br />

is. S5>fï in ^ormcín, wie bic<br />

jiif!)t rait ben barin »oiÈommfnfccn<br />

[otb(l vedinen witf, wirb buvrf) фи((е írig<br />

mctvif(í)er gormcln in jcbcn ^aiïc Icicljt 9)iits<br />

t d finbcn, bie SSuiielgvoffen ^u ycumciben.<br />

fc(5P J.53. in bem ffiíertOc von S (10)<br />

obcf f (c* + 4(32 -t- сз) X2J _. t, ein<br />

4. (а 2<br />

+ c,2)<br />

1<br />

с » *<br />

+ ±<br />

- --<br />

{ифс nun einen SEiiiííí


2x/Ya= + c 5<br />

) .<br />

= -- i - 1 — t jo ijat mait<br />

c-<br />

V~ U — C2 v/~ ( I + ( P. 11 Д «7)2) =rr ( 2 IV Г , ?<br />

58îitl;in bic íofluritíjimfdje ©vóffo in (ro) =<br />

log (tiiug^ -I- rtc ^) = lo S ;;1П<br />

Й (-'rJ' J<br />

-r ••> ''') 5<br />

fctnft x=<br />

:rr unb foißtid) — -- -<br />

t.- I'.iLJ Я". (7> \ хЛ"* 11<br />

tang^oc^<br />

v<br />

bfmn b.c<br />

r ( a2 + t;a )<br />

__ n rr c2 __<br />

(ta n g «p Го с г//<br />

"'<br />

g (4<br />

' 5<br />

° + -<br />

13. U:ib [o in anbei« gáíícn 5. 58. iu<br />

bcï gonnd (§.115.1-1..) i»c:ni mau bortm<br />

c 2 x— tangç» fcgcn tDÚifcc, baô boríígc<br />

»»urbe, wo bínn i» (12.13.) bic пй=<br />

fui:lid)eii 2o3aciti;mcn genommen werten.<br />

§• I1 7-<br />

(£tn @íít^tifcf)Cf ct-cv uiicf) ein<br />

ÄrctSbo-'öcu iÈícincr «íô du 'Ouabrant,<br />

breí)t fid) tnu feinen ©tntîo,.<br />

unb £)berfíód;c bcâ S^í)^<br />

§11 ftnbcn,


. gs fei) ALF (Fig..63) fcev cïïipfifcÎje<br />

Bogen, welcher ftd) «m KF brei;c, too KF<br />

auf AC cinct bev falben 2fvcn bcu ettipfe,<br />

J.S5. ouf bec falben flfinen 2ÍR, feiiFredjt jlelje,<br />

fo ijl AFB baê bnrd; bic Umbrf()u.ng<br />

bfne ©p^avoib, С bec SÄtttflpunf í bfu<br />

«nb CE puvaOel mit KF tie aubère<br />

3íre; alfo CE = -Jax menu CA = .t-c.<br />

nenne i;i"cc RF=b bcti ©inuö bee<br />

ALF, unb KA obec bon Sluerfinuê<br />

= k, njeldjfr bfnn bcr ф«1Ьте ff с с bec<br />

flád;c Aß beê @))í;ácoibê fcpu «irb.<br />

2. 9ítm ijl bie©(eid)un3 bcu<br />

(фсп CN unb NL<br />

4 a<br />

•<br />

Síennt man imn KG wie biêj;et=x; GL— y,<br />

fo íjaí man CN = x;<br />

C — AK=y+ic— k,<br />

3. 2ílfo btc ©íeidjung jwifdEjen x unb-y<br />

(^c<br />

foliei)<br />

y =<br />

man |- с — r k btc ÄUVJC ^alOec = b<br />

nennt.<br />

4


entfjjtec&cnben ïorjm'ltc&en 3îaum<br />

Z = jr/} 3 dx btu-ф<br />

cbet<br />

--- cl<br />

c 2<br />

x 1<br />

сЪ<br />

2 X<br />

a<br />

Wíifíu feine Conft. 311 abbiien ijî.<br />

5, ©e^í man in biefen 2Cuëbtii(Î x = KP<br />

= h; fo ed;átt mau baô ganjc


7« ivb bie bcuïu uoïfommcubc ScrationalijvúlTc<br />

= — V* (a 2 — 4 li 2 ) = L^ (6), imb bit<br />

! an 5 e 3l a um AFB паф<br />

/ с 2 ЬЧ т , 2h<br />

tiOll = я Ь ï с 2 -- - -ï- -т аЪс 5В fin — .<br />

Y S» 3 .* r l а<br />

8. îfn bem »orgegebcncn ©pf;aoib Л KB<br />

lafícu f t с!) a unb с nid) t unmitfflbai- weifen.<br />

ЗГЬа 1<br />

ma» fann fie auë^mci; paav Coovbiimtcn<br />

Ьшф Эгсфпичд fínbcn.<br />

i- ifí 5. ИЗ. с1-^!1ф [сз1с{ф fui- x— Ь;<br />

= о, alfo \uie bctettö gofunbcn worbcn .(6\<br />

4 a " /<br />

tutu (enter (ii c x — n bcï Sfíctíí; von<br />

y d=ivi Qcmcffcu nwben, (o í>at man bie s<br />

C2<br />

(1П +'« c "~-^" — ^ (a " ~ 4n ~ } (3)><br />

ЗСиё 1»с1фсп Ьс'.)Ьеп©(е1ф1шдеп © «üb ([ man<br />

bcnn bic 23crt(;c ион а, с Ьигф k, Ji, m, n be«<br />

ftimmen far.«.<br />

9. S№ ALI''ein ^rctebocjcn DO» bcin<br />

'•mrffce v, (o («et man in t>en 7Cuetruc6 (4)


а — с — 2г. Saint tt>iïb in bem (£:!.> íui=<br />

ï o i b A F B, jv) e ící) c ô en íjM> í lu c n a<br />

(in Äreiöbo.qen ALF fiel) um feinen<br />

(2 i пи ë -KF b r c í) t, f г(Шф f и r ) f b e 'Â &=<br />

f c t f fé KG — x fccr cor J) er li фс Sn í; e í t<br />

ÀLiiB ober<br />

r<br />

«üb bann (7) bec gnn?,c F6r^eri?t^e ^ n í) a It<br />

h<br />

AFB = ali (r 2 - -I Ii2) .- ^br= Ж 1ш -..<br />

io.. Sen uPiaíbmcjfci' v 511 jbbi. 1 !!, ivcnn baã<br />

uoiv,cijcbcn i'i't, fcicní bíc fëi.'icljung<br />

© in (8) wenn man Ьяп'пп а = с=2г foot.<br />

SJZen etOált babiu-ф (i- — k) 2 = r 2 — íi*<br />

i, 2 -f li 2<br />

alfo r= -- , WOVAUÔ bonn bcS<br />

roibö AFB Snt;alf (9)/ Ыор Ьигф bic çírí-ffcri<br />

];, h„ bie fiel) an ií;'m unmitícíbai- ir.cffon íaffen,<br />

cjcfunben merbfii f'ann. .Феи SBeiíí; »о» Ь iu<br />

bcc goumel (9) ijï = r — : k, obcu aucí) —<br />

ii. ©reí)te fící) bic Cfíltpfc um<br />

cine 2 in i c K F, me lebe mi í b e r bals<br />

ben f leinen 21' re parallel шаге, fo<br />

I;atman in ben offHi'-benengomeln nurubcralí<br />

a jit feßrti wo с jîfl;f; nub с wo. и fîd;t. 2ílfo<br />

»vivi? fítv biefen


a 2<br />

x 2<br />

b a<br />

Z;=*x(b: +ia- _ — -<br />

О x<br />

—-J n ab с S3 fin —<br />

с<br />

«nb bec ôûnjc Sn&ûlt AFB =<br />

/ a 2 Ii 2 \ 2h<br />

»h I la 2 — -- I-— £»ral?c83fin— .•<br />

V 3c 2 / c<br />

12. pc bic SDberflûcben ber m<br />

bief cm § bcttaci)teten ©í)í)ácotbe<br />

eïi;,ali man ein Sifffvential, П)е1фео auf be«<br />

ïannte îivten ft'd) nid)t in einem епЬПфсп 'Xuès<br />

brucîe iiîtcgnven lf.pt. Sn biefcm gaQe be=<br />

bient man ftd) am bequemten beô fficvfafjrenS<br />

(%. n 6. s.)» bic Oberflácíx?, falíê fie »erlangt<br />

ttn'irbe, Ьисф eine 9íáí;ei'ung 511 finfcfii.<br />

13. Snbeffe» là$t fid; áud; bie SDbetfadje<br />

ouf Die 9îectift'catioit bcï S'flipfc bringen, bie<br />

man beim nad) (§. 61.) »ornelpmen iann,<br />

'gô wiïb ncmtid) (§, 57. i.)<br />

а а —4 х2 )<br />

5í(fo awS (з) ben SBettf; »on y gefegt, d S obec<br />

cyt<br />

а'я-yds =; — 2rtbds + — dx f (a 4 -4(a 2 -c a )x 2 )<br />

4-


uircí)<br />

citx<br />

4«$<br />

. — с 2 )<br />

"S Гт , - ~<br />

'<br />

SSoju feine Conít gu abfciven ijï, Will fur.y=o<br />

ûudj bei- cfliptifdjc SSogcrt AL obcC'S — o,<br />

t, апф S=o<br />

15. SJîan'fànn Ьсшиаф, um. S 5« ftnben/<br />

fur jcbe 2íbfcií[c x cníroíber ten díiptifitcti 23o=<br />

gen AL паф (g. gr.) бсгсфпсп, oboe ;<br />

те fis<br />

фее in bec 2Cnoúbttng om ícid)íi?jleit<br />

ijî, i{;iv oiîf bem @^í)arctb feíbfí<br />

fé n» Ga ijí alfo S íí;cií£5 btu-cí) bc» cViu<br />

elíipfifd;cn 23ogcii s, íí)cií5 bit ir d) fiiicn<br />

bogen, (I;ciíô buVd) einen dc)cbraifd).en S<br />

tiad> bçr (14) aïjg'cgcïenfn formel, voßf'om=<br />

men .'btfiimmtf<br />

1 6., .Si bie !пи«тс 'Suite ALF eta<br />

с itf bog* n von bfm^albmcffcfi-, fo (;at<br />

man а=с = 2г alfo (13)<br />

(<br />

4S= —<br />

S = 2r?rx — 2'rrbs<br />

= 2тг(г\ — b s/<br />

h)o je^t s ben Ãcetêboô*» AL, tud^ei 1 bcv<br />

5Díítijcvé yr, SfCinetrie, V.Kí). u í


17. SRan feßt in 'ben gefunbenen ^oweítt<br />

x~}\, unb s= bem ЗЗо^еп ALF «in bte<br />

£)Ье1^1афе bee öanjen i)<br />

AFB ^u erhalten,<br />

§• "8.-<br />

•Kórpetlid&er 3nb«It eines<br />

totbõ, tt>enu 11ф,0^о- 6<br />

4) ein<br />

[фег |0£>gen ALEif, _ber g со f f er a 19<br />

ein Sluabrant ALE \\( f um fettuit<br />

©inuê FK bre^t.<br />

ï. S» btefem ^aiïe e.nt(îe(;t tin nmbet<br />

Körper AbEFeHßA eben bel; F mit<br />

einer. couotbtfd)en íBcrtícfunâ EFe,<br />

2. SDîcm mup alfo oon bem<br />

Sîaumc ben ber Sluabran.t A E befdjrcibítt<br />

»urbe, inbem fid) oßco um KF btcijt, ben<br />

Síoum bct conoibifd;ín /2>crtícfuiig EFe,<br />

n>eld)c burd) bcn S3ogen Ei/'^Fe btffymbcn<br />

jvivb, -abjieijon, obcc »iflmejjc, man cjebpnfe<br />

fi'd) fn E eine ffangenfc, >ueld;c KFoerlangevt<br />

in M turd)!"d}ncibc, fo bffdjreibi bei- JCluabrant<br />

AE nebjr bec Sanjjente EM einen ntnben Äov»<br />

befffn ©runbfïadjc AB ein Ãrciê oon bem<br />

AK ijl, unb oben loitvbe ev buvci)<br />

eine Ãceiofíád)e Ее »on bem 4>albmeffí£ EM<br />

begranjt fei)n. SSon biefem Äorpev jief)t man<br />

ab, baê Gonoib, beffen Spí^e F unb bic<br />

eben bec $ше oon bem фаЮ*<br />

me ([cr


incffer EM feyn »urbe, fo fjat man ben<br />

langten forperlt'cfxn Sîaum ALEFeHBA.<br />

3- ЗФ ft|3e roieber mie in (§.117.) CA<br />

= £cj CE=4aj KA — k, unb jegt . KC=s<br />

k — |c = b, fo ctrl;alt man nuiimci;r jmifd;et»-<br />

KG=x unb GL=y bic (Slcidjung<br />

(у— Ъ)2 = _^-Са 2 — 4^ г )<br />

ййф а{;пПфоп Я3eíl > aфíllnзeu »oie (§.117.)<br />

3flfo y =<br />

.y* =<br />

а*<br />

®етааф -Siterfï in bem ©píjároib AEMHB,<br />

ben einer jeben 2íbfctffe KG=X gu=<br />

9ct)óriâett former [ici; c n Óíaum njy* d x<br />

b C<br />

— 2- + 2-,<br />

wnb nun fût x = KM.= C E = J- a , bcit<br />

ganzen elo um jwtfcfjen be.n"^ccios<br />

f táí&en AB unb Ее b. í;. ALMilB =<br />

i a it (b 3 + -í- c2) + -t- яг a b c 33 Im r , ober<br />

tocgcn S Fm i =: 90^ = J-^j A-LMHI3=


468<br />

4- Sfcêt í el ) in bem. conoibifdjen SRaum<br />

EFe (2) fia* bic 2fbjci{]c"Kg=\- bie Örbinate<br />

gl—y, fo, í)af man, шспп g l biö CE *ж=<br />

ïangèrt nm'b, òcrmòge bcv ®lcid)ung fúv bic<br />

.Iii2 = ^(a2— 40 n=)<br />

• 4 a2 .<br />

obcï megctt Cu=Kg=x unb ln=ign — gl<br />

= — g= — y<br />

(b— y)'= 2<br />

y =13- 2a<br />

с 2<br />

с= x 2<br />

Ъс<br />

unb я/у' 2 d x, ober bíu çi пес jcbcn '2íbfciffcx<br />

ent(pvcd)cnbe conoibifd)c Óíaum<br />

-c 2 c 2 x 8 bi;<br />

4 j<br />

2x<br />

— J-î/ab H. cS fin — 4-Conft.<br />

a i<br />

Sic bfjîanbige ©i-offc muß í;icc ЬаЬигф bpc<br />

iîimmt шсгЬсп, 'baß bei 1 сопо(Ы[фс 9îaumeFE<br />

ecft'bft anfangt, wo x^KF^h; alfo tnug<br />

r /'=o wecbcn fitu x— hj biefj QÍíbt-fin: bie<br />

Coult bcn<br />

«U


4 3 a*- -За.<br />

;, , ,' 2ll<br />

4. .ï. я а Ъ с 83 Пп —L.<br />

5..


47Ö «_<br />

6. ЗЯап ftebt, bap biffa- 2fu8brucF ganj<br />

bem (§. г 17. 7.) áJ)nlid) -ift/toenn wenn nue<br />

baê borfige b -ober КС in ?fmx>enbtmg auf bie<br />

64(6 Signe negatio fegt, vueil in (Fig. 63)<br />

K jtt)ifd)C!j A unb C, in Fig. 64 aber aii'jerljaib<br />

A unb C fáttí. Sorten mac b = ic — k<br />

(§. 117. 3.) f)ieu


- 47*<br />

2fufgabí {§. ii8.) ableiten formen, aber tnatt<br />

njurbrbieß uieUeid)t rcegeiTbct fonifdjcn Жегя<br />

tiefung bie.fíd) brtybrm leidem gatte ergíebf,<br />

nicjjt .jogleid) o!;ne weitem<br />

bcn<br />

n- a = c=2r b. í;, пзспп ALEF «n<br />

-o.cjeii iß, cvíjáltmon (5) f ik ben 5nbfê<br />

©ptjároibô Den 2£iiôbïucE<br />

/ 2h\<br />

я- h (r 2 — |h=) + 7rbr 2 1лг — S3iïn —<br />

\<br />

a J<br />

8. Silber «Bogen ALEF='i8o°,' fò ntte<br />

fífljt burd) bie Umbrd;ung einfè ^albfreifeS<br />

ALF (Fig. 65) um bie.buvcí) K ob« F gc jogfnc<br />

Sangentc KM, einrunbetÃórpeu, obenjiiiteincu<br />

fonifd)on ÍScvtiffung, für ivcld)cn li=o aífo,<br />

ber Snl)alt =яг г<br />

Ъг2 ==яг 2<br />

гЗ fcçn würbe, »eil<br />

b = r<br />

9. Sfl aba ALF eine Ijalbe ettipfe, fo<br />

»irb ber S»^tt beê Ьш'ф fie ent|íeí)enbcn<br />

tunben Aórperê — ±яаЪся = ±п:' 2<br />

ас 2<br />

, «eil<br />

je|t br=^c, wenn fid) bic (Sflipfé um eine<br />

Sinie KM breí;cí, n>eld)c auf bcc falben fleiV<br />

nen 3fre KC= £c [сп£сеф( jle^f, unb olf^bie<br />

©flipfe in F berührt.<br />

10. Sfí aber KM auf ber (>aí6en großen<br />

3Cve CK= i-a-.fenfi;cd)t, fo ware ber Snljalf<br />

beê ruilbín ÃÒrperê ='-J-!r 3 ,'ca a .<br />

®g ir.


'4?2.. =<br />

, i r. SESqim man. fid) einen<br />

(8. 9i'io.) mit cinev.çlíçnc^.glú-d;<br />

tcn^cbínlíd roçlc&e mit Ьсц ©гд<br />

^av.aÇtel ijît, fo reirb bic 3iir^l)nití§figuí,- аЦе* :<br />

jnaf;í einen Sîing gmifAfn JTOCI) сопсспиЧ[фс^;<br />

Äi-cifen geben, un5 bcc Äotpet felbft tüicb baS<br />

3frifol)en -eines SB U í ft C ê, obci- шспп man" ií)tt<br />

fttí) ^of;l-gebenft, baê 2í'iifej;en finco 1 iií'<br />

Ãfcife ,í)evum;.jét)fnben í^ctDPÍbce'<br />

keffen jebcè Stí)nití (епЕгефС auf bie<br />

•jládje unb Ьигф ben SJíjttcípiinEí K bcu<br />

flache gefútjct, bcc bc[d;vfibenben<br />

j|íe"id)'-U№t>.'áJmlid; ifí.<br />

. ;^út bíc _<br />

líííc (r) wirb uci-móflí bec<br />

nacf) bem Sîcvfal;i-cn (117<br />

С TX<br />

—<br />

. 4V (а-— с 2 )<br />

»nb foigltd) n?eim man,x.= ^a fe^t, gitcrft<br />

fur ben auânwtê Qfi;cnben<br />

bec 2ittêbE«dJ<br />

ф mit © Ьг5«|ф1мп luití. s bebeuteí in<br />

biefem 2íuêbrucfe ben £Utabranícn ALE.


4/3<br />

i .bop<br />

.^ïrb.bie .etna- k<br />

Kg =x (4) D.e,ïmpgi.pcï.(ùrygefi;no'cîîcii©id=<br />

фцпд (.f), cníjprcdjcnbe §1афе'S'.üpUiQ wie<br />

йа'с$ bîm" SSírfiíí)mt ; (§. iif'jf<br />

t'Tf'X.<br />

+ Cpnfr.,<br />

r.<br />

-<br />

»ò 1 ï'en'n' Coitftr =• —4- V 7 ( а<br />

* — l ft* — c^'<br />

,..,<br />

4 V' (a=.— -c*J a»<br />

»öivb, njeil.fû 1 '' x=h foiDof)í. bor<br />

«Bogen FE==. s', clé оиф bic',giW;e $' »а-=.<br />

ft^iuínben mup.<br />


474<br />

IPO beim |htt 'Co nit. ber gef<strong>und</strong>ene ЙЗегфОз)<br />

imb'ilatt s + s' bec ganje brfcíjreibcnbe 33o»<br />

gen ALEF gefeçl raccben mup,<br />

14. Gben bief« formet rourbc man audj<br />

oue fcec (§.117.14.) erbalten, nenn man<br />

boct b negatí»: unb x==h fe(5te (13).<br />

15. Sur.í«n ©c»ólbe'»ie(ir) fe|f man<br />

h— o (8. 90 Ь ^= í' c i . bann miví> Conft - =°'<br />

unb b'ic Sbcifadje be'ß ÃôrJícré f*ícd)ti»fg<br />

__L;ff(s + s') worin s + s' bcn Umfang bec<br />

falben Sflipic ALF (Fig.. 65) bebeuten mup»<br />

16. Sjî ALF ein ^albfreie, fo 'bat man<br />

s^s'rsJ-crf^r'jr, unb с=5=а!-, Ьегапаф.Ые<br />

£>bcrfïàd)P bfê funben Ãòcperê (8)=2 т2 я- 2 »<br />

eie iji alfo 9Í«4) »er ^«ft« einet Äugflpaebi<br />

bcren i)albmeffec = r fci)ti »uvbf, multipticict<br />

in bie ?ubotp(;ifci)e 3al)i /h, ober_ aud) bec<br />

• írummen Seitenfläche eineê Sçlinífétê gíeid),<br />

beffen Jôôbe imb '^albmeffer bec ©runbfládje<br />

bem фа1Ьте|Те5 г Ъ(б befd)reibcnben Areifeê<br />

teid) feçn »urbe, muWiplic«t ; i*bie Sübol-<br />

auf<br />

rihígfórmtfle<br />

§. 119.<br />

i (Sê feç AEF (Fig. 66) eine beliebig«<br />

fi-umme-Siniè in bec gbenc.MKA,- unb biefe


475<br />

breite ftd) um eine'Sinie<br />

gang auperfyuíb betftummeit Í4títe<br />

AEF fülle/ |ö wirb Die ftttmrrie Sinte AEF<br />

bei; bei' 3Dreb. ung jener Ebene einen int()fo'r=<br />

wtgen Äci'jm' befd)veibfn, b?f|cn ©cunb=<br />

flache jwtfi1)cn jnjct) concentnfdjen Greifen гюп<br />

bor. фа1Ьтс(]"сгп KA, КБ 1<br />

enthalten jfî, n?eim<br />

KB'A auf KM fenfred^t, bic Ecummc Sinie, in<br />

F unb A butd)fci)neibcf.<br />

2. Sní;aít unb £>6ei'fíád)e cinco<br />

foící;en. rtnôfócmtâ.en Aôr^efé'âu ftn=<br />

be»^ fo fei),E Dff 1;6фре 9)«nf't beu frummen<br />

Sinie ù beu AK, uuö baê ^erpenbifc( EC=:<br />

ПК — h, fo lüic bcffen 2íb|íonb üon ber,Um-<br />

KM b. 1;. EH = CK = b.<br />

3. Sann bcfc^ccibt bei) bcv Umbrefjung (ï)<br />

bie ßinie EH einen Acciê, unb bec ЗЗодсп ЛЁ<br />

recijtcc фапЬ CE einen ïunben Ãòrpec jwifdjc«<br />

ben betybcn Ьигф KA un-b EH l)cfd)ïiebenon<br />

Greifen, beffen S"i) û ^ man Ьигф bie formel<br />

7 rfyz dx ftnbcn fatm, rcenti bie<br />

%w\d)tn ben fenfi^ten ßoorbinaten<br />

«nb GL == y gegeben ijî, unb man 'nad; bee<br />

Sntfgcaf ton x == CE = h fegt.<br />

4. Фес Sogen EF linfet фапЬ ЕС, wirb:<br />

bagegen jwifd)en ben Ьигф ЁН ttnb KF bee<br />

[фпеЬепеп Ãreiêfládjen einen átúrpec befdjreú<br />

ben; bí-t eine »OB bem Ьпгф AEÏ" Ье[фг!сЬепеп


(Ringe umgcbenbe фсфЕцпд batjhttf, -beten £n=<br />

§Щ man ebcnfaïïê burel) bic Coimei f/y* d x<br />

bejÍJinmen' faun, wenn man jei>t fia; .beti- jS.bcíí<br />

EF. bec foiimmeii fiini^. bie ©leityung jn?t|"4> e K<br />

KG = x unb Gl == ;У Û 18. gegeben anfielet, -tint)<br />

паф î>c,V . SntfSïafion x == -h<br />

5. Um bemnaä) fccn Sn^ûlt b.eë ringfcrmi=<br />

t wan ton bcm<br />

л-unbcn Äoi-pcv (з) ben (4) ao/<br />

6. ' SeQrcfflidb Fan» FIE aucf) ein<br />

i>T>ii einer a'nbcvn Fruminfn Sinic álô ALE feyn.<br />

Ee" :: f6mmt "blpp barauf an, ba^ Dian anö<br />

iraenb einet ©{е'1фипд für bie fcummcmSínieri<br />

jÜ'-'LK/i' 1 ^' bfojcnißc 'jn?iftl;cn ben recíitrcin?=<br />

ïicbfcn goorbinaíen K G, G L, ober KG, G l ju<br />

fiiiben .weifi,- rocUIjcê bcnn Ьигф bic Йс{иаф=<br />

íung bec ??icjur, «nb bic bcfanntc SRci^obc eint<br />

föleidyung fúv eine. frümme Sinic auf eine anbete<br />

'KbfclÎîenUnte 8'ü btingpn (W..f. ÄafncrS<br />

. ' ... ' "<br />

wcvf|ieniget werten '.ïann.<br />

7. gûv bie' bbevfláíe beê, ríngfôrmú<br />

Sóvpcuô (иф^ щап bie, , beiden Sntegi-aíe<br />

, fo gicbt baê ecjlcce auõ<br />

Зодеп KG.=x-.«nb;GL = y ben. Sí;cil bec<br />

£)Ьгг.раф€, Ыфег bui-ф ben Sogen ALE be=<br />

((briíben wivb, unb boS gnxçte auê ber ©lei;<br />

duiw злл[феп KG =x unb Gi = y ben,^f;eil<br />

ba %


•— ' 47?<br />

ter £)Ь evfládje, wcltbnr bitrffj ben ÍBogen . E1Fbetrieben<br />

wirb, in jebemiSiiiegrale .\—<br />

Sie (Summe uon bci)ben gièbt fcanit bie<br />

ïrunime £)beriïcu1)c bcê-<br />

8. Зф licorne in'bfm biêfoetigen an, bafî<br />

jeber93ogenALE, FJË- ùbrigenô »on bcc23e=fci)o|Jcnt;fit-<br />

ijî, bafj jfbcr 'JCbjciffe.x nuv eine<br />

ae"e / e'"Je° bcr itmlciu [|ф bvcijfHbe^OßCii, (o<br />

ПзагЬс bcc2Îwêï>rucÈ'7//y' 2 dx- fúí x — k li шфс<br />

gerabe p bcn Dpn а1о°-Ьс[фисЬспсп íórpcr='<br />

Пфеп Sîaum gctcn (fo rocnijj'nlß bic bcfatmte'<br />

Coimei J'y d x ben jmi^)fn Der erroáí;nífit<br />

írummcn Sinic unt> bcc 2fbfciffcntinic kh cnfí)oltcnfn<br />

^1афепгаиш), weit bcncn ^»>1[фск<br />

kh" iu:b kli' fatíonbcn 2f b feirou сг^Иф ííne<br />

Síei()c DOU Srbinafen f ú v ben Sfjetl е"и л<br />

Ьес<br />

f ciimmcn Sinií, bann eine jmcçfe Síciíje fúr bm'<br />

e'e"', iinb eine bliíte f íi u ben £',(;eit lê'"<br />

SOían nenne oifo bie SDrbiimtenfúvbm<br />

S3ogcne'e"=:u, fur bene'c" l =vl fût bfnle'"^rz,<br />

fo ßiebt bor 3fuëbïUcE я ß 3 cl x ben Ьигф ben<br />

SSogeii le'" um lorn befd)vicbcnen fôïperlid)««-<br />

Шит ; f)ic9on mup man nun abjiefjcn ben Sl;eií,'<br />

bicfoï Sf;eil außcvf)'alb beS ÓÍóíperS fällt,<br />

unb gleiéfom cine cinwàrtô^cíjcjibc ^ófjíung<br />

bavfîeat; aber biffer abjii3ifl;rnbcSÍ)cilt|lcilcic{)<br />

bem Ьигф ben Sogen e'c"' bffdjncbencn for«'<br />

peu*


478<br />

wenig«: bemjeirîgen, welcbee<br />

Ьигф e'e" bet) ber£)rel;ung um km bcfdjrics<br />

ben wirb, ûlfo=tf/v 2 d x — /т/и 2<br />

dx ; bem»<br />

лоф ber fòrperlid;e íRaum, гое1фег Ьигф<br />

е"е'е'"1 um km bef^rteben wirb =Vr/z a<br />

d x<br />

__ „./"уз dx+tf/ u2<br />

d x bic einzeln<br />

fo beftimmt, bap fie fût x=kh"<br />

«ob паф<br />

Sic Sïbinûten für ben Sogen ae" feçen<br />

mit q unb bte fur bcn SSogen le° mit w be=<br />

jcid)nct, (o iji bcr Ьигф -<br />

е Staurn =тг/ч 2<br />

le 13 ' * - ' ~ = я \v~x<br />

»öO/q zd x fo bestimmt warben mug, baß' c8<br />

fucx=o, »/w«dx aber tap cêfurx = kh'.<br />

l>erfd)roinbct. ЭТаф д«[фе(>№ес Sníegrafiott<br />

wirb bairn in Ьае SnttQtal irf\* d x , x=kh",<br />

unb in bae я/wiídx, x = kh gcfiet. ©5<br />

erbeuet alfo, bap auô ber onflemeinen®lei(()UB3<br />

fût bie fcuramf £inic ae"e'e'"le 0 er ft bcfonbcre<br />

©leid;ungfn blop fur bie einjelticn SCeite ae";<br />

e"e' eV'u.f.w. gefud)t ïr?rben muffen, ebe.<br />

. mau'bann Ьигф eine .flebócigc ©ummiruiig beu<br />

partiellen Snfeflwle »ieyz s dx, /u^dxíc. mit<br />

SSfteacbtunö bcrjenigen, n>el*e íuglci* abge=<br />

gogen werben »offen (j.SS. Ьсб obigen/v^ dx)<br />

ben buïd) bie ganje Jcumrae Sinie ae". .bo be*<br />

fàricbencn runben Ãôrpcr erhalten .fann<br />

1 J '<br />

d x


83efi'a£&íiingfn -ft'nb in 2fnfe&una,<br />

bcr £)bf графе b(è bitrd) bie fritmmc Sinte be=<br />

fdjricbctifn ^ôrporê anpifïetïen, womit iä) mid)<br />

über íjièr «citer fiicbf aufhalten roiö, baÃôtpcc<br />

ton bec 3fr t wit (8) in ber îfuêùbung Ьоф<br />

wofyí nïfyt läufig «oïfommeti werben.<br />

9. Sft Ьстпаф (Ficj.66) boi- vingfóvmigc<br />

ju befíimmcn, bcv Ып'ф bieUmbrcí;ung<br />

beï frummen Sinien ÀLE,'FltL entfielt, [o<br />

piúffen ЗЗс^аф^пдеп wie (8) S" £>ùtf


§. ' Í2<br />

(S r [te о В e l; f p t c L i. &§№ (Fig;66)<br />

A E F eine ,$};ar ú b e í bereit -©djejíeípunf É-E,<br />

tuib KM fet) mií bcr 20* ЕС ber;$arubcí pcu><br />

ralWe,fo jjî oecmóge bcrSleiduinû bcu<br />

' NL*~ a. EN '<br />

Jvcnn a ben ^Parameter bc&cuíef,<br />

^ mtn.EC=h; CK — b, fo Çiaf moit<br />

G ober' x =h — E N j ' alfo -EN = Ъ — к<br />

G 'L obcry = b :<br />

+jS"L ; Ь. NL==^ — h<br />

(y — b) B — a (h— x)<br />

(îffo yr=:b-J-/"a(Ji — x)<br />

fitc- bcn Soge« A E bec ^лгдМ, irobri) tenu<br />

fcaãíSiu-jcIscicbett immci- clé pcftiiö betrachtet<br />

wirb, ttiib fo шаге biejNrfîlid) bic<br />

fur ben' Sí>eU AE ber<br />

aber y.= Gl rinc<br />

fur b,«n Si;eit EL" ber ipacabcl, fo ijî bic bc=<br />

fonbcre .@{с|ф«пд fur ben Bogen EiF<br />

'<br />

wo bae ЗОиг^сгфеп immer ne^tiu genoni*<br />

men nxv&wmup»


3- 2Cífo í)at mein erftlícr> 'fúv bon butd)<br />

ALK um км betriebenen 1<br />

îovpcrtidjcn 3ïaum<br />

(§. 119. ò.) НПО (§. 120. I.)<br />

= -b u b V" a (h - x) + а (h - *)) d x<br />

= я- «b 2 4- uu) x — — - -f 2b ЧГ LI ./tis >/~(h— x))<br />

s= 7Г ((b ft -fali) x— -7p— £(h— x)b,/~<br />

пп baö<br />

ах*<br />

x — -<br />

-j- Coiill<br />

manna» x — h, fo iDii'b Ьг5 Ьпгф<br />

bon Sogen A E bcjcijvicbcnfïi vunbcii AérufïS<br />

Z= n (b 2 4-7^-ali) h + A^-lib -v/" ali)<br />

= n h (b 2 -j- -i a li + * b \f a h)<br />

4. Kuè bei- (SHcídniug (2) (íir fcw bui4Í)<br />

bon Йзоаеа F.f.' um KM bcfcbvicbencii ïtinbcti<br />

Ä'crpei 4 fiîïbci man auf cine а!;п11фс ?íví<br />

я 1<br />

/}' 5<br />

cl x r=^ я li (b- + .J-ah — jb ч/~ u b) == Z<<br />

5.- 3>mncul) (§. 119. r,.) b-ce rôrper*<br />

Itcbe S^batt beô Ьигф bie ^nrabci.<br />

ДЕ1 7 ô c f ф v t e b c it e n Sí t n Q c ô = 'L—Z'<br />

= ^ /т b h V a h.<br />

£0iji;tï» }ir. ©iomflr. V.Si', ф[) 6,


6. ftútbic £>bcrf(cicí>e fciefee pur us<br />

bolt f ф en Sîinfleë (>aí man erftlid) inSîïtcfs<br />

f t d) t auf ben S£í)íil bcr £)berflád;e, roeld;erbuvd)<br />

bcn Sogen AE befd)viebín> roivb<br />

, . d x w'" (J-n + li — x) J<br />

3ftfo bie Ьщ-ф AE fcefcfyriebenc' Oberfläche<br />

S = 2 Tf j y à s<br />

= 2ff/'(bds + d x V" а ^ Ua+b — ^)) • (I)<br />

= 2 Я (Ъ s — -| (J- а + h — x) г •>/" а ) + Cor.ft<br />

•Da nun fia- x=o, ID root)! bcr SBc^oti AL=s<br />

als aud; bie gládje S uci'j"d)wiaDr:i mup^fo<br />

.3.<br />

evl;alt man Conft ~ .f л - (^ а + li) - v" a.<br />

7. ©enntaíí) x = h gefe&í, bic Ьигф fc f jt<br />

S3ocjen AE befdji-icbcni glarbc— s,r (Ъ > — ,'Va^)<br />

4- ConJ't, mo jcóí >: tifuj]an$c:i ^а1\аЬоП[;.!чп<br />

SBoncn AU ú n b Сопи bie (6) gefitnbcuc bis<br />


= 483<br />

9. 2ílfo bie Qftttjc- frummc £?bcrflá'$e<br />

b'fô .pa rã bo l i [ф en 3í i 119 e ê (6) burd)<br />

3í'boition oon (y) ur.fc (8) = 2 я-Ь (s -f s') mo<br />

s -f ;-' Den {jaujeti ÍOOjjtii ЛЕГ 1<br />

bcjciöjnct, bec<br />

beim ciifiüeöcu iinmiitclbav gcrnfffen, ober auS<br />

fftnrn (Joorbinatcn roie-EC, FC tiad; (§..56,<br />

ober 6o) bercd;ncí roctbcii íann.<br />

3 roc^tee 3$ e i; f »> í o í. r . ge feç AEF<br />

(l-i^. 66) eine ß-lli^f» 1 wub )':с=Ъ — -V а<br />

= bei- Ipal'ocn<br />

©о ifî bic ©Icidutnß fur bfiî S5ojjcn AE,<br />

K(/ = x uub CL = y gctiantit »vci'bf»<br />

nad; (§. ii 8. s.)<br />

2а<br />

unb fût ben 33oi)cn FE, шпп jc(jt KG<br />

unb Gl = у gcff et werben<br />

îDiep gicbt benn IHHÏÎ'O wie (§. ir8. з.) beti<br />

buid) Den Bogen AE bífdjricbencn fórpcrlid;fn<br />

3îaum Z<br />

í. a w (b 2 -Re-) + -Т.л=аЪс<br />

imb fúr ben burd; ben S3pgcn FE befcbrielienen<br />

fôrpcrlid)cn îRaum, bcu SBcrtl;<br />

Z'=i n?r (b 2 + J-i 2 ) — -J-я-аЪс<br />

«£>!; 2 U4ld;ec


wtd)ct QfitãbvucÊ fid) ciuë bem (§. 1 18. '+.) fur<br />

Z' gefunbencn SBcrtije fv\çifbi, wenn man iu<br />

bciifelbcn • x = Kl í = CE = , x , a fcof.<br />

Coni'i ijî Ьсоц-cifíici) fût ben gog<br />

= o.<br />

2. fiolQliâ) bit forcríféc<br />

3. ?5îan finbct bcnfcibfiî STtîêbnuF, wenn<br />

ЕС u i d} í bic J;aíbe gt'opc, • .fo«b:v!J bio l;albc<br />

ïicinc v'fjce fccbcittct. Sivcy c l! i p í i fd) c nnojfávwigc<br />

áíòrpei- í;abcn alfo fúv çincvlcy Ь b.!;, fúccintue<br />

lt\) ïfbfîanb beë SJïittclptuuicô C bcc um KM.<br />

fid) bl'Cljcnbcn (Sííipfc AEK gUiíicn fcvpfvlid;cn<br />

Sîoum, bie Sinic KM mag mit bec fjalbcn<br />

Qvopeu ober fleinen îl'vc parnlírl [суп.<br />

4. gíiu bic g!ád)o è bíô bitvd) A E<br />

fd/dobíiKii Sí;rilcõ bcu £>l'cvf!üc!;f bc<br />

er(;á(t man nad) (§, n8. 12.) wen» man bort<br />

x~ -ï- а ff ^ t, ttub s ben £luabtflntfn Ali, bc=<br />

beutet<br />

«nb f ú u bcn burct) bcn íiuabvaiiícii FE bcfd;nes<br />

beiien SEÍ;eil b ti' Sberfladjc<br />

4V а г<br />

-с<br />

auõ


=±= 485<br />

ûttê (§. 1 1-8. is.) baê bovfijjc x = i- a ttnb<br />

Coníi— o gefegt, toie fúc bcn gegenwärtigen<br />

§ûll РФ<br />

5. íDcmnaí; fcic g як 30 Fromme<br />

фе bec; iftiiifjeo — ®-i :<br />

®' = 2тг<br />

ivo aífo í;-|-s' oca c[liytiíd)on Umfang A!LF<br />

bcöeutcf, bet 'alfo unmiffclbor gcmcffon, obec<br />

naci) (§. 57. unDoi.) bcucdjr.ct wetbcn i'amu<br />

6. 5 ; ur einen Ьигф einen<br />

f c c t ô Ai 1 ], F b c f ф i* i c b e n e n 9? i n 3 ,fc§t<br />

man ii = c = 2.i-; bifjj gicbt bin<br />

^лг.-Ьг 2<br />

, nnb ok* ,-D&crfie!ï 9îing I/o í; 1, fo tuiïb си<br />

cbciifaííâ ivic i« (§. r i S- 1 '! .) ein ©emóíbe üor=<br />

ftcíícn, ше(фоа in finei- gewiffcn (Entfernung<br />

ÍíC=.b frciôfonnig itm К (;cnîmgc(;t ^ûc<br />

Ъ = г erhalt man bcn f?au f§. f iS- 1 6.) Säe<br />

S5f»fpi«t (i) mürbe ein pou-al>o(i|"d)eí in einem<br />

I;erumgefítf;ríeõ ©cwólbc geben. •<br />

befonbe« 5Bci)fpicte шсгЬеп nid;t<br />

nótt)ig fcçn, bie Aufgabe ('§..119.) ju cr=<br />

läutern.<br />

3. S)Zau itnrb aber ú6crí)citipf wenn bte<br />

befíhrcibenbc í: rum in c Í4nic AEF<br />

Ъгп bff


int í KM.purníícíc ífníc CE in ywb<br />

flíeic&c unb '.ibníicÍK' фа l fie n Л i' 1<br />

. /'FÉ<br />

gcrfaííf, foip.fuDe aílqemnnc ^fi<br />

líidjt ú<br />

9. SR an nenne bic gmicfiou rocburrb bie<br />

Sdrbinaíe NL burct) bic 'MbfciiJc CN = x auf«<br />

gobtíicft micb = cp *, f» í;aí man fit ir Den<br />

S5'o.4cn . AEoílgomcin tu Sîi'iii'fi'cijt auf bic УЬ=<br />

fcijfcnlinic KM bií ßoorbiuatcti KG^=<br />

GL = y = G 3\ + N L .-i= b -j.


SDcmnarf) bec f òf p e r í t ci) c .9?attm<br />

t) с n AEF befcí) ri ebenen eving<br />

Z — Z'^ba-,F.<br />

48?<br />

b С о<br />

bebeutet atfo Fr^/Vlx^x) offenbar<br />

bon gíác!)cni aiîiu , bor jraifttjen bit frummen<br />

ЛЕ, utib bcn bfi)bcn ßeraben 2inien AC<br />

tl/niion i|l. Siefoi-giadKiivaum alfo<br />

in 4b.v multiplicai, gifbí jum C>vobu!t beti<br />

ïorpcïlid}cu Snl;alt bee burd; AEF bcfdjcicbcs<br />

J1CII<br />

IG. gcvncu wirb fíic bit £>berfïad)C<br />

Sîingce erfllid) in 3îiicf|KÎ;t auf ben Ьисф АЁ<br />

befd)ucbehcitSl;cil bccSbcrfládje, dy = d(


488 — -izz<br />

©о ,toirb bentt ouf eine áí;níi^c £.MÍf.' ívu<br />

Ьигф bm íSocjen FE be f ф vj k ; be n e S'in'il fciT<br />

"<br />

S' = 2îrb.s' — 27ГН<br />

№0 s'— s ben 25ov)cn FE bebeufeí.<br />

Soíalid) bi.c íbbc.rfíáctic b cS Siin=<br />

, g C ô = S -(- S 1 = 2 лг Ъ (s -f- s 1<br />

) ~ Ьгш ^vro=<br />

buf't auá 2^b. in ben Umfang A K. V, Ь;т in<br />

jcbem gn нiфt Ьигф bicS'atoqvaíion<br />

Dc6 fur ds gcfunbîHfn SiJtíTíuíiaío b es<br />

п mi (í.<br />

ii.. 35(HÍ) fíèí fcicfe a(íc,r meine îfufïofiinjj<br />

woraus,. ba0 ï>ic .íi-uminí Sinic Aí-', fo be]4^ffcnift,<br />

bajj niií)í bic ScmrrtunQcn (§.119.3,)<br />

babei; 511 ccóciccn fmb.<br />

§. 32!..<br />

,i. 6"S fct; (Fig. 59) unb t» bfi'2fiifßa&c<br />

§.113. AL ein ЙЗо^сп öoit einer $ftu=<br />

fcí)'eííiute: ober (^опфог'Ье, bicTffrmiptote<br />

falle in bie 9tiä)tanQ ber i'inie Ri 1 ', unb С fei)<br />

beu fe)ie?)unfi um bcn Ь|'с(5опфо1'Ьс auf bic<br />

befannte 2Cvt (Ж. f. .fôoftim'ô ?fiwl. enbL<br />

©reffen §.479.) Ьс[фг1сЬсп morbcn ift baS<br />

?)cvpeiibitcl СЛ auf bie 2ifi)inpfote FK fф!leibet<br />

fcie fcumme 2itu'c in -A, fo bap CK^b unb<br />

KA


489<br />

KAr=n bie bciïvitîbifjen ©róffciv finb,<br />

in bcu ©leid;i:na, ber (Scmdjcibe uorco<br />

Sîennt • man кспШф bic 'i'bfcifffü auf bec<br />

2ífijmptotc KG —v, u:ib bic £)r&h:utc:i GL<br />

—y, fo ifr b i i- Ci5ícid)ung fur bic S)íufd}f!=<br />

ïiiiic (a. a, £>. 481.)<br />

..._(. b +.>')>/" f" 3 —У 8 )-<br />

' У<br />

n?cit nemíid) baö EIV ober ] ! Г\] (a.a.D.) bícc<br />

— x гшо baõ bortißc RIM ober "KP Í;ÍIT<br />

-У fbb,<br />

2. Sd) nrf;;nc f;in 1 bic Scbinaffît y bíojí<br />

^ofitío iu:b Ivfradifc aífo r,i;r bfiïjcni.cjcri Sîjcit<br />

î)cr (5oïici;oibi'; iüdd;cn man bie obtre GO:Î=<br />

üioibe nennt. Sie brcíjc (ídj c l [o nut bie<br />

2íji)rnptotc.;\b', man uerían.qí ben einem<br />

jcben S3'ccten AL ji!gci)6rißcn í : ór=<br />

регНфсп Згппш beõ Ьисф bic Шиbrcí)uno<br />

cníftcí)enbcn сопфо:Ь1=<br />

(фсп (2pí)áfDÍbo ЛЬВЫ.<br />

3. SKan fôúrbc fincn fcí;r unbequemen "iíuSbriicE<br />

für bicfín Eórpcrlid)cn S?oum erl;aíúeir,<br />

lücnn man i!;n burd) bic 'Äbfaffc K G = x<br />

bejííraíncu ntolííc, b. f), i» bom 2íuôbniccc<br />

Z = ,-r/Y-(í-\-, bic Srbinaíe y buvd; x cuô.s<br />

bïftcEcn, iinb bann integriren woiííe, fôeil y<br />

fctu-ф x nidjí anbcvô aíô oevmittcíjí einer ©fei*<br />

d)ung vom 4tín ©vate 'gofuiiboii werben fanir,<br />

•Ô!) 5 bereit


490 r=r_=<br />

bet-en îftiflcfung mit ©djtüurig-ctffn<br />

ijî, ba cê í)incjcgcn leid)t i|î, bie '2ibfciffexbui-d><br />

jeùc £)i''ûinatey, ,паф bom angegebenen<br />

biucEe ju fmbeii.<br />

(go tfl alfo uOi-tí}ciíí;aft, boit SSerfi; ttp<br />

(§. ii3.)-blop bui'd) bic urbiiiatc y auê^iu<br />

brùcfcn, ше(фео benn auf folgcnbe Sfîcife<br />

gcfd;iei;f,<br />

4. at man bui-ф bie Stffcrcnjiation<br />

a=b 3 d<br />

3ílfO rtfy* d x<br />

d y y 3 d y<br />

a2 r. , 2. 2<br />

— y") wfa— y )<br />

(2a 2 ;+y2) ^ (a*— y»)<br />

tî<br />

(Sntégralf. §. XXII. XXIII.) + Conft.<br />

vcxil nun Z — о fùu у±КА = а, fo cvfjátt<br />

man Conít =b i тг 2 а 2 b, .шсИ fur y = а<br />

S3 Гш - = 83 fin !._£*.<br />

а •*<br />

ï О i Í) ê Snf;alí Z = л a s b ( -J-ж— S3 ím- )<br />

-У 2<br />

)


£>bci wegen -я— S3 Un-— 33 col' -<br />

- a a<br />

-n (2 a " -u v :<br />

= я а 2<br />

Ъ S col -<br />

a 3<br />

) x v<br />

ь<br />

-|-У<br />

5. $íu*y = o, cvfyált man ben ganjen inõ<br />

lîiïctitlidje láiigji b cr 7ffijmptctc t)inauêgcf;cn=<br />

bcn fórpfvlid)fi7 Síaum = я- n 2<br />

b . 5Bcoí'o +<br />

т. я- a- 5 — пл- (-1я-Ь + |-а) weil S8 colo — i л<br />

6.' gui 1<br />

bie SDbcrfládjc bcê ©pbároibô fúu<br />

jcbenSScvfí) yo» y; ergiebt fid; fciu ©iffcmi=<br />

íial, H3cld)cfi mid) bcn bekannten 3)îcti)obfit<br />

bequem ju intcgviveu шаге. S)îan roiïb dfo<br />

tic £)bcrflad)e, fatïo fie ocvlongi würbe, am<br />

•bcvjucmjlen nad) (§. 1 16. з.) buvd; eine 9ííí;c=<br />

ning finbcn fó.nnen.<br />

§. 122.<br />

•Die bial;ccigeiiffieijfpieie mögen<br />

fe^n, bic3iiiwjfnbung bcr fur ben Snfyaíí unb<br />

bic Sbcvflád)c vunbcr Ãòrpcr angegebenen<br />

gunbamcntalfovmflh Zz=^_/y a d\ nnb S^:<br />

Z'fffyds ju eríáuteni, rceldjc SBeyfpiele benn<br />

jugleidj.bifjcnigenvunbcnAorpcr betreffen, ivei;<br />

d;c üorjyglid; in b er 2fuöubung oorf'ommcn,<br />

Sa


49? =<br />

Su guíícn wo bio Sntcßruie/y 2 d\-; /yds<br />

ftd; nid)t in cnblidjcn 3fuebuíuíe» bavfteUcrt<br />

lûffon, muß man fold;e burd; Síáfyfíungcn ju<br />

ehalten |«феп, fo Ые foldjcê oben bereits<br />

bei; bfï S5cïcd;nuug bcu Obcvfïadjc cinco nm=<br />

ï>cn Aóvpevê cjcjcißt werben i fr.<br />

ï. ф!сс i(î nun (lud) R D d) baô S5íi - fcií><br />

vcn ten í ó r ^ c r. l i ф c n o i« Ь fi í t r u n Ь с с<br />

 õ. r p c f Ьигф cine Gabelung ju bc=<br />

fitwmen. SJífln flcbcnîc fie!; (Fig.63), um<br />

bcii fcf^ci'ltd)cn Siaum jioifóc» brn bí^bcti.<br />

«tctéfIAcbcnAB, IIL jn tfepimmen, bjcííbs<br />

fciffc KG »cldjc buccí) bie SKitfclpunffeK^G,<br />

jcncï bcybcnÄrcifc ße^t, in ßlcict) gvopc Eícine<br />

Sí;ci(c == г getí)erlt, unb, buvd) bie Sbcilr<br />

pimfte r , 2, 3 2C. .©c^nitfe mit ЛЕ paraHd, fo<br />

tfî jjmifciicn jebfin s ])aare »on с1фе man ato einen ab=<br />

gc'iufifcn Ãcget bcti'ad;ícn, «nb nad; (§.8o.)<br />

ïcred;i:en fann.<br />

2. 9Яап nenne bic Srbinafcn<br />

2, з,4, u. f. ». у", y'/y", v'",) 1 ^^ foij<br />

bcv foi-pcrlidjc 9îaum jmifdjcn<br />

K iinb ï =-|-e!T ((y 0 +y')' 2 — )'° У')<br />

ï «пЬ2=<br />

«. f, >v.


ec gftiijc ï'ov|vcïlici;c Шит jivif<br />

К. tmb G ' : ' .<br />

-•'•cr ry° y« -J- y' }•''..-. -{--yN-^'i y H.)<br />

. St'Jcm 'nenne ben crtoáfjnten fórpcrlicí;oit<br />

iï = 7/ fo fann '.лап Ьлгиг, n>ie cine<br />

Icidjíe SIíd}nuii(3 jcigí, сшф foígcnbcn ''Л г<br />

bnití; gctraud)c:i<br />

ио=<br />

Z=r- i -e* [(}- -f y') 3 + (}" + y") 4 • • +<br />

+ ()•»-! + И)«]<br />

1 +х т г гя> '[*'У° — :.')"+(••' — У") 2 -- +<br />

+ ()N- I_. VN)3]<br />

№ílcl)c govmct fiei) bflvauf grútibct, &ap 5. 23.<br />

bec' fórpeilidjc Sîaum jroifd}«»<br />

«. f. w, ifr. ' ,<br />

4. Sicfcc für- Z gefun'bcnc 2fitêbrucf ift<br />

fd;u bequem, wenn man Ьигф Зпфпипй<br />

bie Seifen yon ein ^аяи Sluabratcn ftnbcniüiu,<br />

т<br />

wcldjc ten ©innmen bet ta глг unb -^ся;<br />

; ь<br />

gît nnUtip!icimibcn£.iiaí>r«tíi)lei{^fe9-n würben».<br />

ew man neuilid) bic Dcbinafen y°(<br />

j'i }"«• f- w, Qcmfffen (;af, fo bei-edjnc m«tt<br />

unb .Diffevcnjcn »ст((ф


494 "'•<br />

y° + v'= a'; y°— y'==.b' obirfliicf? y' — y° = b'<br />

y'-|- V'=a": y'. — )'"=b"obeif<br />

trage man bie gef<strong>und</strong>ene фнро(1;спи[е auê A<br />

•in 2, tmb faffc bie neue $i)pott;ínure »on n"'<br />

2, fo I;at man bie @ciíc eií/e5 Sl<br />

u. f. го. f f V» ^íirbe. ©iub nun A<br />

B gefunbcn, fo í;at man.<br />

5. Sicp 2Scïfai)ïen, fcic ©rôífen Л tthb B<br />

Ьигф Зс|"фпипз 5 11 fínbf«! fifpart olfo bie<br />

Si íil; c


er ЗЗсгсфпипд alíer etnjf In'<br />

brate in bem Víuêbrucfe .für Z, mi b f cm n iit<br />

»ielen fallen, '»»o té auf bie groftte'Senauigs'<br />

feit liiert anfóimnt, novtí)ciU;aft in bcr 2íuos<br />

Übung angei»anbt »»erben.<br />

6. Unter ben. 2Seríí;cn »ou b', b", b'"<br />

ben f e i) r oft roelchï оог'отгип», 1»е1ф? iraii<br />

in bev ЗгЕфпипд c(;ní merflidirn fâtfyíer «jrgs<br />

ïojfcn ï'ann. SR а u nimmt a![o mir immcc<br />

biejenigcn 5УВсгИ;е «on b, шг1г!;с поф сг1;сЬПф<br />

.genug 'ftnD, um i» 58еН-аф1ипд jit fcmmrrr,<br />

unb ftnfcct baratté bon SBei-ff> «on. B. «2ps<br />

д1-с1'[11ф royrbe man оиф in be? Э^сфлиид felb{l<br />

[о(фс 2Üa't!;e you Ъ »ucgtaf[en, bereu .fôcíi-афг<br />

íung »on feinem сг(;еОифеп Siiifluffe auf bic<br />

ЗЗсгефпипд bcõ S»t;a(tõ »on Z fei; u iiu'trbrn.<br />

gaiibe man 5. S3l Л = 10,52, unb unter bei»<br />

SBfrtijcn yoii.b einen = 0,1, fo wuvbe man;<br />

Ъ г =о,ог cil;alten, шс1фее beim in 'Й'Ь^'фЕ<br />

»on A 2 — i í 0,6.. of)ne тегГ'Ифсп Svvt^ùm<br />

»»urbe »eggclûfieu meibcn fónncn.<br />

•7. Um bie Örbincten Ьигф К, ï, 2,.. G<br />

(Fii^. 63) an bem »orgegebcnen runbcn Ä<br />

ALHB meftru jii fónnen, gcbciiFe man<br />

Ьигф bie Mittel p u n f te G, K, b er bei;bea Ä<br />

Рафсп Hb, HA, ein paar Siniale ober ©tobe<br />

GI, K\V, »i)clcl;e 'auf einem außerhalb bcS<br />

Äorpcrö fi'iiíred)t an Ci, unb K\V angeff^fcii<br />

©tüte 1ГЛ', bie фо{;с iVV ?= KG ßbfdjneibetr.


49 6<br />

==<br />

Sicfe фо^е I\V facile man nui: i« fcic<br />

Steile = s, ;<br />

in » fdb|î »er=<br />

fdjieben, bafj man il;n паф tinb nad) en fcic<br />

a-, /3, y, S.. .. bringt, fo voirb beffcit<br />

auf b?m Sogen AL bie Ç)tinfíc<br />

ft 1 , ß 1 , y>, ô>.. bcjeicbncn, шс(фе bi<br />

y'unicc bcr Ьигф ï, 2, 3, 4,.,. gci;ei!bc;i .<br />

raten f CP к r?ûr&cn. 9)îifjt man nun auf b i e fein<br />

(Síabc, bcr t)T?n feinem (Snbpunf'ie an, in ftufjc,<br />

3oöc u. f. iy. gcif;ciit feyn f a im, bic SBntcii<br />

AW, a 1 a, ß' : ß, y y u. f. го unb barm and)<br />

î>ic фа'O ir, с [fee KA ober CI,,<br />

ийф, bic Ötbinaten<br />

fo í;at man ber<br />

у" = KA.<br />

y< — ,v' l = KA + A W — a'a<br />

y'í = /2' 2 = KA -f Л W — />' /3<br />

У („„_ 3// g _ j; A ^_ ^\v- — y 1<br />

y<br />

II. f. U),<br />

д man bic Ötbinafeu y',y":c. nídjí innevf;a(b<br />

beê JCórpecê mcjjcn fann, fo тир man fie Duvd)<br />

ïiiîicn, Die fid) ai!f;cr!;-a(b bcö Aoïpa'S. mcjjcti<br />

ïaffcn, auf bie aiî.^egcigtc 'Лt 511 befîimmcn<br />

futt)cii. íõonjí fétuitc man aud) шо!;1 in<br />

o-,•(]-, v' -u., f. Ш. ben Umfang bce! nttibf«<br />

m с ff e n, unb baratiô feine Süeitcn o^cu<br />

fa Ьт.фпсп, bci'en ^alftcn benn bcc


497<br />

Örbntmg пйф. ebenfalls bie деЬйф(еп £)rbt=<br />

«ateu geben routben.<br />

§• 123.<br />

SDiê £>&etffad)é «inço |-сЬ*л tun«<br />

bcn Äotjjere auf bie .Ö/ua-brötut ei*<br />

«er !£ um mc.it ßt.nte gu bn'hgm,<br />

" : 3Í uf С ï. ''^enn ALF (Fig. 59.) .'We 6< г<br />

fd)ceïbenbe fcumme ßinie ijï (§. i i 2.')' ! b : ccm<br />

€5leiduii micfjcn KG=s.x'tmb'(j-==.<br />

befannt uorauêgefcgí »irb, fo íft па"ф (§.113.)<br />

tie £)beriïad)e beê runben Aótperê jn>íf(^)ctt be«<br />

eifen ЛВ unb LH ober<br />

t .<br />

2. S)îan fe|e ~ — p, fo roirb<br />

3. 9ftan conjïvutre alfo fine fintmme Sini'e,<br />

Örbinafez für jcbe 2fbfci(|e x bem 2S'ettI;e<br />

/*(i*H? 2 )$fcitfr »(If woyV'Îi + P 2 )<br />

au5 bei- jwifäjen y tmb x ôcgebehen ©leidjimg<br />

(i) butd) x ûuegebcûtEi.'n>evDen fan«,' fa bvhcFf<br />

/yvr(l,+p2).dx pbci-y^dx bcn fjla^nu<br />

vaunt biefei- fvuramcn Sinte für iebe 3íbfci(Tex<br />

Pf, ®comctri«. V.5x(>. c^i


498<br />

ûuô, íDiefcn multiplicité man olfo f n ч n , fd<br />

Jjat man bie£>berflom ^-Hnit L, .roçldjctr<br />

bec 3fbfciJTe KG=x entftmcijt, fine 5îormal=<br />

unie LQ QCjogcn, n?cld)c bje îfbfciffcnlinic in<br />

Q fdwcibet, fo ijî bic ©ubnormûllinie<br />

,2 штЬ<br />

+, QG? > ^= V» Cy 3 + -y 2 ; p ') = y V" ( I + p 2 )<br />

= z; b. ().' bie ^ocmaflinie LQ ijî fur jcbe2ib=<br />

fciffe x fûgleid) bic Orbinafè felbfï, fur bicjenige<br />

ïrutivme Stnte, oon bcren Guabratui' biebbcr=<br />

рафе bcê riínben AórpcrS abí;ángt.<br />

5. 3(1- atfo g. S3. AL F (Fig. 69) bic bíe<br />

ОЬег^афе beê Aôrpcrê bcfфrcibcnbe frummc<br />

Sinic, unb ftnbLG,L'G / ,L"G"jDcbinatenbere<br />

felbcn, LQ, L'Q', L"Q" bic Kormaïlinien an<br />

L, L'; L", fo trage man LQ, ouf bic SSnlan:<br />

geiung bcr Scbinafc GL, auê G in 1, unb cbcu<br />

foL'Q'auê G' in 1', L" Q"auê G" in 1", u. f. ».<br />

fo tfï, шспп ÀK felbjl and) fфon in A normal<br />

ifî, A11'1"F' bic Frunlmc Sinie, bcren §lacbcn=<br />

inl;alt 3mifd)en bcm SBogcn AIE', unb bcr 2ibs<br />

fciffe KF, man nut in 2 л wultiplícircn barf,<br />

um


==• 499<br />

im) bie t>ört ALP befdjnebene ftumtoe £>ber*<br />

ftëcfye beê runben Aóryeré ju erhalten.<br />

6, @.jceitt})eí. ев fet) J. 1<br />

50. ALF ritt<br />

eüiptifd)er£Utabranf, KF—^а bie balbe große<br />

2íjre unb KA=^c bic ^albe Eíctnc, fo í)ut matt<br />

dy 2 x c '<br />

с 2<br />

la»--4 x")<br />

с . . 4fa 2 -c 2 )<br />

(a г — с 2<br />

)<br />

5tep шагеЬстпаф bic©Ieid)itnö fût bieFrum*<br />

ttic èinic All'P'F', reorûuê erhellet, baß аиф<br />

liefe einen eUiptifdjcn 93o0ín batjleUeí, unb<br />

bic fyulbf ftei'ne'2f]ce bieffl' @Шр[е = ^-с, bit<br />

z<br />

große .=<br />

'=2 = —. tmb für x=o bic Srbinafe<br />

'<br />

8.


8. S|ï a won c fe^c wenig<br />

fo wicb bernai;« 2 2 = ^с* ober z.— £c b. (;,<br />

bie frummc fiinic Al'F' wurbVmiï f el; r wenig<br />

t>òn einet geraten mitKF parallelen SHnie. ab=<br />

пшфгп, unb fût а = с b.í;. rucnn ALF ein<br />

£mabtatit»on einem Äveife шаге, wuvbeAl'F'<br />

vollfommcn eine gevafce mitKF paraüele Sinie<br />

fecn, weictje »on KF um KA = J-C obfíeíjeii<br />

»itvbe.<br />

jtt)ifcl)eii Al!F' unb KF<br />

tt»uvbe für biefen.guil ein Sluabrat \c\)n, befîen<br />

©eiíeKA = KF=^(il unb folqlid> bev S n«<br />

{;olt=-^c 2 fecn mürbe. ADiejj gäbe bmn fût<br />

bic I;albc Augelfïadje, пзс1фе Ьг.гф ben Siüas<br />

bcanten AF befätieben wirb, ben £iuabraf=<br />

in(;alt (ï. 5-)<br />

we oi;not)in bcfannt ijî.<br />

9. S ft bei) einem «O'cgeciebencn runben<br />

per bic ©(eid)ung fût bic bcfdjreibehbe fcumme<br />

Sinic ALF -md;-t gegeben, fo Eann.mariffc Ьоф<br />

aus einigen gemeffenen 'JCbfciffen itnb Orbiita=<br />

ten jeíjr lciфt паф einem weriungten 9Jîaa{5î<br />

fiûbe fo genau auf bem Rapiere jeictjncn, büß<br />

{id) alebann аиф Ьигф 3ifí)ung won SîormaU<br />

linien wie LO, L'()' u. f. m. (bie man immcrmit<br />

{)1п1«пд11фег ©enauigfeit bloÇ паф bem<br />

5i'uaenmaapc jtcl;«» faun) bic frummc Sinic<br />

:<br />

All'i'


Sor<br />

Äll'F'fo genau wirb conjînmeii laffen, aí<br />

i|î, iljren £uiabi'aiir.b,alt KAF'F ctraa паф bctn<br />

§Serfai;re« (§.44.) su ftnbcn. 3(1 bann biefec<br />

gefunbcn, fo l;at man bic£>bfrßad)e beê »on<br />

ALF befcjjncbcncn cunbcn Аосрссб=2яг.КАРТ.<br />

IQ. Sítí man biefeâ SSetfa^rtn nià)t<br />

rocnbcn, fo micb bod) ba§ (§. 116. s.) ange=<br />

gcbenc, in bec 3Cuêubiing immer ffl;r gute Sicnjïc<br />

leijîon, in welàjtm Säße nian benn bie bortigeu<br />

SDrbinaien, wenn fie fid) an bem Aôrpeu felbjl<br />

nid)t bequem meffen iaffcn, aud) паф einem<br />

bem (§. 122. 7.) angegebenen а^пПфеп 23er«<br />

faí;«n befiimmen íann.


«Siebentes  ар 11 e 1.<br />

83on fpírôroibifdjen Ãótpcrn, weld)« ent|íeí;eR<br />

wenn eine fïumme Siníe ftd) um eine Tire<br />

, i>ref)t, babei) ober if)re ©efialt ánberí, jcbod)<br />

fo, baß bie ©djniire eineê folgen ÃórpcrS,<br />

fenfmíjí auf jene ЗГге, (аттЯ{ф «tnanbec<br />

fmb.<br />

§• 124.<br />

I. \£è \ev> (Tab, VI. Fig. 70.) AaK in beç<br />

ßbene ÀKF eine beliebige frumme fiinie, fie<br />

t)i-e()e fia umFK oíê 2írc, unb ánbere babei)<br />

if)re ®efíalí, jebod) fo, bafj m.enn bie broi;enbe<br />

ebene KFA in bie Cage KFC fommf, bic auf<br />

KF fexfi^ten Srbinaten, tüiej.S. FA, fa,<br />

y »er»<br />

iDonbelí Ijaben, unD alfp bie frurame 2inic<br />

tt>áí;renb if)tec S5rel;ung urn ben SBinfel AFC,<br />

fcie ©eftalt Cc^/K Angenommen fjabe,<br />

2» ©inb ntin fúr jeben SSinfeí AFC bi^,<br />

neuen ober ubgeánberíen Scbinafen-FC, fc(


AF:af=rCF:cf; A<br />

• • •; 50J<br />

гое{фе Drbinafcn man аиф bettad)tin mag, fo<br />

wirb bie ftumme ßinte Aa«K bcç bec<br />

erwähnten SScvánberung if;rer 65e(íalí, bic<br />

frumme Sberfíác^e fincê Ãótpevo 6ef0ret's<br />

6 e n, bcffen pavadclc aufKFfcnfl•cфí£©(í)n^ffe<br />

»feAFC, afc, л^/, ober аиф mieACDE<br />

a cd e, (xySs buvd) boit ganjcn Aor^eï ош=<br />

Ьитф, tufe (riebt ju егаф(сп ijï, woIlÈomme«<br />

cinanbcr ábn(id) fepn Wrtrben. £>a bt'efe Aór*<br />

î)Cï in bei* ?fuêitbung ôftciê »orfommen, n?ic<br />

.J.S3. jebe Äuppel auf einem Sturme auêttjets<br />

fct, fo n>ilï |'ф fie bor Äurje falber аиф<br />

ïu^iJelfcrmigc ^ôr^cr nennen, unbntm<br />

^onneln fur bie ЗЗсгефпипд ifjrcê<br />

«nb i^rcc ОЬеграфе geben,<br />

§. 125.<br />

unb bit<br />

ctneê<br />

pecê ju béftimmen, mmen, twenn biee<br />

е1ип=<br />

gen fur bie b е[ф r ei b en be frumme<br />

Sinte Aa«R (§.124.), unb fur bie<br />


o°4<br />

ÎCuftôfuna I.<br />

ben forperliïijen S<br />

ï. «Wan nei;me bie tfbfcifíín fur bie fntm*.<br />

rceSinic AaK auf ber 2ive FK, unb cê fel) c n<br />

fût biefclbe bie red)(minfíid)ífii Gsoorbinafe«<br />

Ff=x, -í'a=y, unb bie ©íeidjung jwifcf)cn<br />

x unb y gegeben.<br />

2. ^úi'x=o fei) in bec ©runbflácfte y=x<br />

FA = a; utib bie mit ben £)vbinaten fa '•Pa*<br />

rodele A FD juc ?fí)fciffenlinie fiiu bie frummc<br />

Stnie ДСП angenommen, bei-enved)tn>infli^te<br />

uoovbitwíen fût jeben ^Junfí M, »on A<br />

tedjinet, AP=t; PM=u ffçeu.<br />

3. SScrmóge ber j»ifd)cn t unb u<br />

nen©íeid)unc| fann ber Sluabvatinljalt ber g<br />

jen®runb|Ta^f ACDE, fo raie а«ф eineö jeben<br />

Sljeilfê berfclben 5.^. AFC ale Ocuuint ange=<br />

f e l) e n njerben. ЗФ wiß bie ucuánbevlid;c gládje<br />

AFC=T nennen.<br />

4. 591 a n benenne ben bïefer^ladje AFC=T<br />

unb ber SfbfcijTe Ff = x jugc^órigen {'ôvpeis,<br />

ïidjen 9îaura j»ifd)en ben átjnlidjen gtguvcn<br />

aie unb AFC mit 3, fo l)at man, wenn сиру<br />

einen


5. Semnad) cI3:=^afc.tk% 2fbet wegen<br />

bec 2Cfí)nlid)Êeit bec beiden Schnitte AFC,<br />

afc ift AFC : afc = AF»: äffe,<br />

Í;. T :afc= a* : y* (L 2.)<br />

ober afc = ^-T<br />

6.<br />

T<br />

ofcer 3 =-/y a dx<br />

a e<br />

wovon man bae.Sniegval fo nimmt, bûp rê fût<br />

S)ann i;at man fúc jebee gegebene T burd)<br />

bie Sntegfotion ben ber 3íbfcif[c Ff— x enU<br />

.fpi-ефепЬеп fôrpecltd;en Sîaum AFC iça.<br />

Verlangt man ben bei-<br />

Ь1а'е AEDC<br />

lid)en Oíaum, für jcbe TíbfciJTe Ff=x, fo<br />

«>itb fiatt T uuc bie ganje ©сипЬ^афе fclbfï<br />

8» 9)îan gebeníe fid) fût ben $att (7) bie<br />

t АаК fo um bic 2fre FK fid) bcefjenu,<br />

fie ifyue ©eftaíí nid)t зидШ) anbrvt, fo<br />

»ucbe bie fcumme Cime A а К bloß einen<br />

runben ^órt>er befcíjreiben, Ьс^е1феп im


vorigen Ãapifcl t>or!amen; 25ort fanbeit n>it<br />

fur ben einer jebcn 3£bfciffe x<br />

еп Sîaum bie gormel<br />

9. 3(ifo ifl im ^aÏÏe bie frumme Sinie y.\=<br />

atetd) ifjrc ©epaíí ánbert Wie (§.124.) bec<br />

УогрегП'фе éRaum beô Ьигф fie entfîonbencn<br />

Aórperê<br />

T<br />

to. SJîan barf ûlfo ben r tilt b ein Ãôrper,<br />

И>е!фег Ьигф bie Umbrel)ung »on «$ fuppelformiu.en Ãórperè (i)<br />

ii.'SSBeil AFC:afc<br />

b, \), T:afc — k z : z 2 «o FM = k, unb<br />

z bie bee 3£bfcijfe x entfpredjenbe Srbinote<br />

ber fcummen Sinie MmK bebeutet, fo ^at ma«<br />

T T<br />

— z2 Unl>3___<br />

(о1дПф auf eine а&пИфе 3Ccí а<br />

Т<br />

О __ 7'<br />

Д - 12


wenn Z' ben ШрегНфеп «Raum beê biird) bit<br />

îrummc Situe KmM befcfynebcnen runben Aóu<br />

;perê bebeufct.<br />

is. (Sê fann alfo jebe »on bcn !rummerc<br />

Sinien NieKaA, KmM, KcC, KdDu.b.gí.<br />

iu №?1фе рф bie bcfdjceibenbe KaA abcnbfi-í,<br />

gurSeflintiming bc§ fòi % pertid)cn9íaUmert, beffen ©runbtinie ^=cm,<br />

unb Ые фо^е ein von ц auf cm gefaöteo<br />

»pûrbe,


508 •<br />

14- 3d) 6efrad)te bicfí ипепЬПф ïleine<br />

$íácl)entí)eild)encmy/í ег(Шф alô ein element<br />

beö gládjenraumcê MCcm = ^, meldjer<br />

benn, in fo ferne Mm, с с einanber felbft<br />

itnenblid) nafye fiitb, аиф n>icbet ale ein d?le=<br />

ment beê gládjenraumcê А а M m = S ange*<br />

fcfyen roetbcu îann, unb fudje nun biep fleine<br />

mm rn^cj/ Ьисф ©ifferenfialien<br />

, um bann Ьигф Snfegcation ben<br />

§lád)cnraum M C m c, unb bdruuS Ьигф cine<br />

eberaaOliQe Sni'fl^fion ï ben §1афепгаиот<br />

AMam, f ft с jcbc TCbfciffc Ff=x, unb jebcn<br />

SBinfel AFM, ben bie jmei) rbinafe РМ=ц<br />

guacfjôi-igen Sogen AM = s, fo jjl MC ~<br />

d s unb = MF:mf=AF:af=a-:y<br />

Жо Hic=.MC=-ds<br />

1<br />

a a<br />

1 6. 95on n fátte man auf fm bae<br />

yenbifel//n, unb »on n auf cm baô<br />

bifcl np, fo ifl аиф w auf cm<br />

unb bee ^aruHelogcammê тцус (13)<br />

gebenfc ftd; an M eine Sangeníe<br />

MT, №с1фе bte Sibfciffenlinie FA тТЬигф=<br />

' unb nenne ben SBinfel ben FM tnit<br />

biefer


509<br />

biffer Sangtnf c roacíjt, nemlicf) FMR^ço, fo<br />

ifl ф aud) ala bcr SSinfcl jit betrafen, bett<br />

baë ©(émeut ]\.ïC=ds mit EMmacfof. SBcii<br />

«un im parallel mit FM, xmb bao ЗЗодспя<br />

Clément гас auct) mit MC ^araflet ijï, fo ilî<br />

сиф fcer SSinîcl fmc— FMC='^, unt><br />

ber ím;bfn Öibinafen /*,' im b. fy. .bem<br />

ferçntrale bec £>ïbinaie fm (jlficl) ijî.<br />

I;at mau FM:í'm=FA.:ía b. í;. F M: f m<br />

' y<br />

==a:y alfofm = -.FM; thití;in/ in, fo ferne<br />

FM fíir ben допзеп ЭЗодеп Мга/Лч. ale cons<br />

1îant ju 6fíi'od)ícn i|í, unb ftd) fúc anbfre<br />

fünfte m bíòp fm ánbert, baê Siffercntial<br />

F M<br />

VOtl fm b. f), n m == -- d y unb<br />

dy.<br />

18. Remuai; wegen пц—îrp—<br />

tHnp^^V •, s-, (clxs-ja<br />

«nb buê §(афене(етем /ггпсу — гпс-.<br />

19. SEOcii^ún ds, FM,-fp, fùï ben<br />

fd;cn be» fvummín Sinicn М/*таК ; Cc rK<br />

ente


entl)atf«néfl glo^enffreifen © (14) "ale íôrts<br />

fiante. (Srójfen gu betrauten ft'nb/ unb nur *<br />

Unb y О'ф ánbent, fo intégrité man ben(t8)<br />

gefunbenen TÎuêbrucf fo, baß ее fût x=o'<br />

dy<br />

foi;atman, wenn-^<br />

dx<br />

mit P bc5eiфneí wirb<br />

ds • Jdx<br />

biefen 2fuôbrucE ccf)áíí man aífo<br />

ben 'glácfyentaum MmCc, fui jcbe 2íbfc ; fií<br />

Ff=:x. 50 a nun abet Differ glad;eniaum<br />

toiebec ale baé Differential won M Ama = S<br />

gu betrachten ijl, fo §at man burd) abermalige<br />

Sutígraíion, bei) ber bcnn x, y, aïs confiante<br />

©coffin, unb hingegen s, FM, erpcnbifel fann man auö ber @Hei=<br />

6)ung bcr frummen Sinie AMD fur jebe 2íb=<br />

fciffeAP=t; ober£)rbinatePM±±u berechnen.<br />

©enn ег(Н!ф í)at man fur ben<br />

í»ií «Subtangente PT = — — , unb<br />

tang


PM du<br />

tang ё T= — = —<br />

РТ dt<br />

tang T<br />

fin T- ^ (l+tangaT }=<br />

'<br />

bebeutet (15).<br />

• gernec<br />

FT==FP+PT = AF— AP+PT<br />

udt '<br />

FT=a — 1+-— unb<br />

du<br />

/".'<br />

— í- -а—<br />

l du<br />

ucltV du'<br />

AM<br />

22, Stfan fige — =p, fo I)aimands±r<br />

2 ).» wo benn fomol)Î p aie<br />

blop »on u obéi* t 'abfjanQen.<br />

íDiefe 2Berí(;e in ben 3íuêbvu


wofür аиф<br />

a<br />

gefegt roeïben fan», weil bei) biefet Snfe±<br />

^ration пику/ x, PalSüariabel, alleùbiïgeit<br />

©vóffen übet ato cpnfranfe ju beíracíjfe n (tnb(i9).<br />

24. Sntfgrirt man mm be» gefunbcnctt<br />

2Í8obutcf won neuen, fo baß mit t, p, u at&<br />

üfcanbctltt^, alte ubi-ißcn ©ïofTen olê confront<br />

on^cfcíjen ri>evben , unb nimmt baô Sntegvaí fo,<br />

baß со fítut=-.-o I5erfd)tt)inbet, fo (;atman be«<br />

»on Л uRucrcdjncíf» glâd;envaum AaMm fúc<br />

jcbe 3í6fcÍfle.AP=t, aber «Dtbinate PM=u,<br />

«Ifo аиф fur jeben SBinfel mie AFM, b.t;»<br />

. ben ©еЬгсшф bee<br />

gefunbenen .gormeln erláuícrn.<br />

SBercc&ntmô einer Alijei bcwn ©гипЬрофе<br />

(g. îo. bel; et'jiem Sturme) íDie getoófm*<br />

ein- regulares ^olpgon, unb bie


KB ti. f. u>.


ûlfo fúr; emen.UHbefïtmtnfrtt.fpimft<br />

M b.evfc.lb.en,. Me Jc«ftçc|)ten<br />

biéf)ci- AP=t, PM— n.<br />

£>er Geiitvimiiifcl AFC beêfo'í;aí<br />

man FAC=FCA.=9o° — £«) 'unt><br />

vi = t cot^a-, >»cld;cô al)"o biç ùci'langt« ©tels<br />

6. ^icrûus in bíi* tfíígemfincii<br />

(§.125. 9.) T = bem g(âd)cnvaimic beß<br />

«ao AFC=4CN..AF (1УРП11 ON<br />

ùuf A.F) ±=-|- a 2 iïn a-, weit CN'='a Hn et'<br />

-AF = a.<br />

Зоешпаф<br />

Т<br />

3— /У 3<br />

dx=f Г<br />

,<br />

fc.ft. 3 = i a* x fin a. '— '—'fin «<br />

' w ó<br />

fftne Conft ju obbivcn ifK<br />

1<br />

7. Verlangt man olfo ben gànjítt íóc?<br />

Нфеп Oíaum AFGR, •- fo -fc^t man<br />

—ti) bann tüitb becfctbc -~iaï l'in'à.<br />

Sûr «in veguláwê ©сс(;еес£ wóte.j. ИЗ.<br />

Sfauin öbir<br />

bec<br />

-b'tt-


8. #й-г eine beu ©ettenfíád&en mie<br />

A K C l>aí man in bet allgemeinen formet<br />

(§.1.25,24.)<br />

du .<br />

P = -T- — cot.£n.'(4) imb (§<br />

I -f p 2 — ï -f cot -J- n: 3 = cofec i a 2 ;<br />

Q = (а— t) 4 p + u =±= а cot i л (5).<br />

..g. ^етпйф, biefe SSBíi.íl;e ;in /§. 125,23.)<br />

fubfïituirt, baô glác|)€nelçment@=<br />

= _ /d<br />

a 2<br />

Obéra*— x a flatt y 2 -ôcff|f/ па<br />

пз dt<br />

b. I;.<br />

, , fi -S < (a a cofeci a= — x*) "<br />

V<br />

® = T + i а й cofeci«2 g r in-__ - __<br />

d ^ a coiec^«<br />

V<br />

/<br />

ßt man í)tottn ?f ==' bet<br />

а, fo tt)«t> bifp Sniegtal für Ыс<br />

ganse


at ft *<br />

nenne<br />

colec J-<br />

= fm^a=fin/3; utfo /?==£


£)* i/<br />

в=бо 0 ;з=; Г, P47I975<br />

íin л ==0,8660354 «£>ttl{>mfffete<br />

^,9132229<br />

bíe «gxitfí« == 0,95661145; .ûlp) ;Ç,tít*<br />

nfIácí)jé==a?;o/g'i566tJ4^> unb »en'nmaji<br />

baê fed;êfacl)e l;ie»on nimtiií, .<br />

bec Ди^еГ^а 2<br />

;. 5,7396687.<br />

ï2i '"Шп ftç^f ••• íttyt,- bap fobalb < bfc<br />

©Г un b flache ein reguläres Q) o(ty&t>8<br />

iff, fur jie]?e


. ете/$уэд»>Г, tocnir b«<br />

fïactye em'regulàreê^pctycjon, tmbbic Fnim=<br />

jne ginie AaK ein Aivïëboget» ijl, beffcii<br />

' "<br />

bec<br />

§, 127*<br />

i. £>ic ©1«фикд 3>rifcí)fn y unb x ijí,<br />

mit 3) bc=<br />

..3.) -rcenti -mau. b^jã . bociie :c.=f:<br />

t .ß.,2flfo cvplid> für , ben<br />

über bem £)m;ec?e AFC=T'<br />

T<br />

'<br />

Weil in (§.125.9.) buâbocfígeajeé^.k í;ci|í.<br />

.¥Л=Ь 2 — ab y^(r 2 — x^-j-r 2 '— х<br />

x— - J-<br />

O<br />

г*_^ j -r<br />

, '<br />

woyt feine Génit-'j«<br />

4. ©ey -mcuti nvn x=fK=-h/ fo »ii-b<br />

oif ûber'bim Sre^eáe AFC<br />

T


ь .<br />

"bejïimmf.<br />

©lçid;unâ..'.(ij""<br />

SKan [còc biep fïatt- Ъа ПщЛусф in Ьт<br />

3íuébrucE (4) unoiua(cfcl):ï = fk2 Ima<br />

(§.126.0.) fo Wicb Der Sr»!)aU (4) =<br />

. .<br />

benn роф.п»«.Ьес. ?fngoí>l bcc ©etfen<br />

one ACBDGE'muitipltcrct<br />

um be» fórpcríi(&c«<br />

gaijen ue s«<br />

,6, gut cine, bet • ©ejten.fl.a


7« ЗЯап ft'efjt ltiá)t, bufí í)itt nut ber ejrfk<br />

£í>ctl beê gntegraíê ft^ gtnau bavftelíen faßt,<br />

bajj ober ber агое^е negatioe Sf;eil [1'ф enf»<br />

n>ebec nuc burd) eine ипепЬНфе 9îei(;e wtfgvf*<br />

obct auf einen eßiptif^en Sogen ïfbuciren<br />

Síerglíidjt man пегпИф bie (jtntfç bctn<br />

befinblic&e gocmel, mit be^<br />

jenigen, ше!фе wie oben fùc einen eHipti»<br />

fcfcen ЗЗодеп gefunben (jaden (§.57, L) b,(;,' mii<br />

• •<br />

j«ne (6) Ieiф^ bringen laßt ^ fo<br />

r 2 =ia 2 ; alfo r = J-a/ obcc a=?2r, urfb<br />

C.2 '<br />

fíeí;í Ьетпаф,<br />

. ,„ йх-уГСг 2<br />

formel/ ^<br />

?1Ф .'ft í 1 *" wan für eine 2Í6*<br />

fei ff e = v, bie auf bec großen 2fíe jü nehmen<br />

ifî^ Ьегефпеп mwg, «пЬ,.Ьае bie große -2(<br />

btefer ^flipfe obep a == 2 i;j unb bie<br />

0=2 r cofia fepn тир.<br />

9; £>í>nc inbcjfen biefen tWuptífâen<br />

unmittelbare ЭДепип n)ic obett


ttwben, fur ben 2ßert& »on<br />

A = KK=; h-- jù be fîimmtn ," witb mtm ЫфЕ<br />

fmben, bojj ес'а'мф bic Sange- Ьее л83о


, --« , i<br />

$&§1£, .fo í)at tnqn ttegcn be* wits fin i « tit<br />

.](|,; i2Ó. .!?>.). .)ji.o):jwi>eí)m«nbèii- SSÄ-uU'ipticatton<br />

fût bi.e §1афе AXC Ьен.ЗСцеЬсца '<br />

... -<br />

Jb., I),<br />

г - ^==<br />

nung bi<br />

^Г 2 (fin<br />

— а Ъ'. 6. fin ^ a<br />

h fití -L n - •<br />

1.о..Дапп man aífo b?jfS5ocjéiiKmM<br />

iÎtefl'ar 'mèffcn, fo l;at- -man\Aii4)t nóífjíg<br />

'<br />

,rM<br />

ébénV fo<br />

ïann man фп ouô.Fi^^i- (ur|b' FA=lc be*<br />

ted>nen, Ьепп'Чпап $ЭТ 5 ($)''-" '<br />

§. 128.


§. 1.28."<br />

ie ^bcrflucí;* einer .j£<br />

ael. bmn ©runbflô^e-etn regulo*<br />

ree^oíi)non ifí/ ^^^-^^•-^eineé<br />

r tin b en<br />

.I. i. 2 s 3cnn n bic 2Cnjat;l bcv ©citen<br />

-bcê teguíaten ^él^(jòu'ê r í jír fó ífíííCínwhi fût<br />

•tie Sèévfládje be Äup'pctj .'œtM)e^ j'e4t f -mtt<br />

S bexctdínc-h will, ï>ic Somet. , ...<br />

*'> f ...... ; •--'-- -:V; ./. y-Mij. U-i'.-i<br />

/ cofift- 2 .ây s<br />

.-s == 3íA4 «-/y dx v^u -Ь-.-./^ТЙ-<br />

(§.126.1».) ^ ib::::i -Ч^Ч<br />

"tncn Sífiíé Kín : M (§. : 1^7; 9.)' -<br />

y A »<br />

• — ~ bcmttacb ч<br />

dx .- •;; j;;-;» -• ^ц-<br />

2 n<br />

y ,ben ;<br />

рф! mtn, bic ïntmine oínie<br />

m" tic "'îfre FE' ficl/brc^cnb/ 'fx> bájp<br />

fie


fte eine« гипЬепД01фег bef(^r,eiben ttjûrbi,<br />

fcçffen £>berflád)e id) mit S' bf jeidjnen roitt, fo t(l<br />

S' '' — ,<br />

2Я 1 -<br />

3» .Soïâlid). (?)<br />

'<br />

t>ie $)Ьег|14фе bec<br />

.t».tfo ;<br />

f í à ф< 5¥é Ьилф МША :fc« f ф,г i e b e n e n<br />

It<br />

Ц ci f cni 'if n) : b,i è' Â) b er f (а Ф'е b e c<br />

alijei §u<br />

-für tiie;íft:iimme Sinte<br />

•;3\bnK*>rgiebt' fi^rbfnn in jebfm gffUe letçfrt<br />

tierjeni^cn fùc bie frumme .finie AaK,<br />

~<br />

njt weïben; roenn man in tye. (ediere eut?<br />

** 7 M» («V<br />

б. фа nunlm<br />

|!апЬИф von ben ЪЬегрфеп runber<br />

gebanbelt n)ôvtetr ifiy fo fônbfn'-Ые ; -bé'rtigeit<br />

S3otfc|)rift,en сЬп^Дц.^е unb çjit bec geb. pcigen<br />

(З) А^Ф ^wf äße ДиэДЙп, '. bere«


(SrunbfícMjett cefluláire SJiéîfdfê--ftnby oftg«*<br />

rcunbí werben.<br />

Sn bec 2fuêúbung fínb AaK деп>о&пПф<br />

1<br />

jíre iêbogen, bdíb eiru balb auêroáríê gefrummfí/<br />

in melcíjem §alle benn MmK tint<br />

erhalten »Divb.<br />

§• t2<br />

i. SScil in bcc allgemeinen formel fût bie<br />

jDberfladjc bec im geâeiímártigcn Äopitcl Ь?в<br />

traфteten Ãórpcu nemlicl) (§.125.20.)<br />

bec tfuêbvucf FM fin 9, obec ' /,<br />

(§. 125. 22.) Ьйё<br />

^ccpenbifel üon F (Fig. 70)<br />

auf bic XangenU' an jebem 5)unft M be6 Ums<br />

fange ber ©runbfladje bebeuiet (и. и. S.) fo<br />

tr(;elïet, ba^ roenn bie fcummc Üinie AM ents<br />

»cbec ein atto bem SRittefpunfte F befdiciebe 1 *<br />

nerÄreiObogen wiebei) cunbenÄoi'pecn (§.i 12.)<br />

obet <strong>und</strong>) eine gerabeginie wie in bemÜOei)*<br />

fpiele (§§. 126. unb 127.) iií, bec-SQScútí) biet<br />

fee ^etpenbiíelê otlemajjl cinec beftánbigeít<br />

©rôfe gleid) fei)n, b, í), webcc »on t псф u<br />

abbánaen mirb*


$. S«.- biefto.i$ín ifl<br />

FM 2 fin »a -. .<br />

tion y obec x abl;ángírj, unb cntl;áíf ûlfo<br />

«04Í;bci-.^>itfgrat,iotí »cbcc bie ©со'<br />

3. ^о1йПф wirb bann [ф1еф(пкд'"<br />

"il. s<br />

с __<br />

а<br />

wenn R- baê SnífQval (2) bebcufef , wo beim<br />

s-— /clty^Ci +p 2 j ftjl oon t oberu aí)í;«nQf»<br />

4. 2Benrt üben FM fin ^ ober in (ï)<br />

(a — t)p-f u<br />

-— - ~— nid)t fuc jebcn ^)unfí M bcc<br />

V (ï -j-p-J<br />

ííiunmcn SiiucAMetncrlet) SSffíí; Г;а^ fonbfm<br />

аиф оси t ober u cbfjángf, fo mil b аиф<br />

bie ©L'offt'îi t- ober.u. enthalten, uiib ban» -(á<br />

' '<br />

- Ц .<br />

ntdjt nieí;i % ôetabcju Ьигф -<br />

fonbttn man mup bann R Ьигф t, unb ds<br />

Ыи % ф dt auêbcúcfen , «nb baê Sntcgtal [ифеп,<br />

П)е1фсе benn in ben mcijîen gátícji<br />

5- Sn


5, Sn SAÏÏfii wjÇLbq? фсгрепММ FO —<br />

FMlïnutnD«<br />

flacbe tine »on einem Äreifc nidi t fc(;c nb=<br />

weidjcnbe ßilipf« wäre, lapt ftd; ba<br />

v • • ',<br />

fel FM Fm ç,, obet and; bic ©rofc<br />

' ' cL"<br />

eine »011 t ;niciit .<br />

©róffe, B eine f íeine ©ròffc cbcnfalíS Won t,<br />

«nabíjángsg, i/>t aljcv cine gun c fiou uon t be»<br />

beutet, reeld)i' fiel) ano bec (Slcidjung fûï bic<br />

Îïurnme Siuic'AM finbeu lájif. ••'•<br />

Sn blefem gûtte laßt fid; olfo<br />

FM 2 fin -p 2 . P 2<br />

/<br />

( '+<br />

foil.<br />

: eine ffí;u fíeiiie ©vóffc be*<br />

6. 2>i


б. &iefî Qtebf<br />

' cTs dx.B.7/>t..pg<br />

b.f). »спи mon jucrfi fo integritf, Щ blôjj y<br />

über x ala octànberlicf) angefeuert mctben, №D<br />

bentt P cbenfaUê oon x ober y obf)ánflt<br />

bue Sntfôvat/y их",/" ( i +АРй) =<br />

y,P 2 dx<br />

'<br />

7. SSeil nun bei) bcr gwçfen<br />

(4) nuv bic »on t eb^ángiflen ©róffen, alfo s,<br />

zí-t öle tícránbcdidj angeffijett »erben,<br />

, fo 'erhalt malt<br />

ï. s<br />

S = - 4- — -<br />

а 2 -а<br />

ben,©ebtuu(I) bicfet goïmel шесЬе «ф in bec<br />

Aufgabe ctláuíetn»<br />

§• 130.


§.<br />

Sie ®rtmbfbicï)£ ACDE eines fuj>*<br />

Jpflfórmigcn Äjjcrö- (Fig. 70.) fet) eine<br />

u»!tL f n btc flrojje ^e AD<br />

bcr ©ííipfe faíít\ Шап üerianßf<br />

' -<br />

bie í;aíbc í-roge 2fve<br />

têt ÊÛipfe nemlicb AF — a, bit l)albc flctne<br />

e=j-', Der ^fllbmcffcu LA beö ÍUogenS AaK<br />

= r, ttnb bei- 3lb(îûiîb LF bec bci)î>cn9JîitffI=<br />

fünfte F, L = b=:r— а, Ысфс()С FK bcS<br />

SBoflenS Aak;=li, fo i|i Ьсб AòrpctS S<br />

T<br />

3 = -r-*Z<br />

л 2<br />

лtt)onn<br />

T bie ©nmbjïndje, ttnb Z ben<br />

cinrá »on bem ^çriobogcn A a k, ober von<br />

ciiiíin bclifbigcn jYf)íiio Aã bcfíelbcn, l'efd;vfc=<br />

bcnen rimöen AórpcrS bcbcnteí (§, i'25. 9.)<br />

2. 9íttn ift abct Т=л . x • * (§.40. 6.)<br />

wenn ï>ao boïticjc а =2^5 c=2^ â^^ê^<br />

wirb.<br />

3. Unb fúc jcbo 3í6fciflo Ff=x (§.117.9.)<br />

£0?ai;cvcpr. ©comcírit. V.Sí). 2Í WOfÚt


530<br />

fúi' wegen y= — Ь+^г 2<br />

(§.117.3.) оиф<br />

roerben fann.<br />

— x 2<br />

)<br />

4. ©ubjíituirí man alfo in .(r) bíegefuní<br />

benen 2Bertl;e »on T tmb Z, fo errait niait fût<br />

jebe 21'bfciflfe x ben Еог^зесПфсп Stau m<br />

2ítfo fur ben gangen ÃórpetAKD, fía-tt)elcí)Crt<br />

x=:FK=li, unb y=o 311 feßcn ijî<br />

3 = h(ï 2 — -5-h2)— br» SSIin -\<br />

5. gur bie £)bcrfíátf;c<br />

AKD, шисЬс fine f e I; ï »otwicfcíte formel<br />

jum а5о1^фс[п ïommen. Sií) ívitl abei- attr<br />

nehmen, bafj bie ©llipfc ACDE nid)t viel üon<br />

einem Ärcife abn>eid;e, in rocldjem ^atíc beim<br />

(t—ytint ftcineSvoiTebcjcidjnet, unbbaöS>ei=<br />

fal;cen (§.129. s.o.) angercanbt шсгЬеп fann,<br />

6. Sufoíge beffen ()at man alfo ei-filicfy ben<br />

FM 2 finm 2 (O— t) р+")'<br />

SBertbwon - 2 - ober »on<br />

(§.129.4.) su Ьегефпсп, um bavauê bie<br />

function if>t (§.129,0.) abauïcifcn. 7.


7. 9hm ijl wegen ber


53» =====<br />

л. Sßcit nun biefef îiuëbritc? сшф =<br />

A+B.i/;t fecn fotti^. 129.4.5.) [o cd;alt man<br />

a- — y~<br />

A = i; Б = — - Ä2 „a<br />

i2. Seêt múííí« bie Snfífltaíe я, ï 1<br />

(g. 129. ?.) gcfud)t werben.<br />

wnb wegen A=i (n)<br />

. , а _<br />

Ьстпаф<br />

a ) =<br />

2 ) ,<br />

- a x = r x — •<br />

d x , „ v ... x<br />

r b f - - 2- 2 = i' -\ — i' b 23 im -<br />

-<br />

giebt,<br />

. Î5ûc bcn ganjcn Äoipeu Jrivb n»R<br />

14. Reinei* í' obcc<br />

.. ypgf'x' __ (<br />

^'' ~ 7 "^


533<br />

3 r r v^( 1 ' — x2 )<br />

*3 b br x:<br />

= — + — */4i' 2 — * а ) 23 fin -<br />

3l' 2Г v 2 Г<br />

(Sntcgtuif.XXlV.) '<br />

15. 9îun ifl fur be» ßanjen Äoupecx—h,<br />

^/"(г г — Pi 2 )=b ju fc^cji, Ьстпаф<br />

h 3<br />

Ъ 2<br />

£/ __<br />

li br h<br />

iß [in—<br />

3 r 2l' 2 Г<br />

b. í.<br />

16. SScttrr wirb<br />

i— B .y. t)<br />

— t»)<br />

a—y<br />

wennman — - — =B, uub2at — t 3 — ^t<br />


534 ==<br />

wenn петПф baß Sntegtat fût t = o »or*<br />

fdjminben foil, roie fid) gehört, unb eben fo<br />

/dt. *t=/dt,V^ (2at^t»J= ï (t — a)<br />

(2iïl ~~ l2)<br />

i8- $иг einen £uuibranfon in bem<br />

fd)fn 'Umfang, bev ©vunbfládje, feét man in<br />

tiff' Sntfgrale (17) t = a, fo n>irb<br />

ftfte — 3Î ml o = £ яг, unb boê<br />

i a 2 23 Ci n \ =^ a 2 . l »> = -- a 2 я. Wfo iX)irl><br />

elïiptifct)? timbrant «аф (i6) — %<br />

— .% a? n, foí$liá) á) be ber ganjc Umfang bec<br />

уВ<br />

fíaíí s inbfm?í»ôbntcfefúrS fg. 129. 7.)<br />

jîifuirf n, wennSbic ganjcSbcrfla<br />

geben folí. 5íífo erhält men inbiefcm3íuêbrucfc<br />

ben ec(ïen S^cií — .s=3£. — - . л<br />

a 2a/<br />

19. @пЬПф t|î mm аиф in bem jtoerçfen<br />

»on S baô Sntcgval/Vit.ds ju fucíjen»<br />

fjat man aber au5 (16)<br />

a.<br />

alfa


olfo mit jí>t nutlíiplicirt<br />

./V-t.dssr;<br />

===== 535<br />

«nb in bem 2fuêbvucfe fite S (§.129.7.)<br />

B H' ВЭЕ' , -<br />

л r -- fipt . ãs= - v/dty ipt —<br />

2a 2a<br />

SBeil ober in bem jn)ei)ícu ©tiebe biefeê<br />

gcaíê bei- ßoefficient B 2 ttovfómmt, fo fann<br />

man wegen beê geringe».. SOBcvtí;eê beffelben,<br />

baê jweçte ©lieb meglajfen, .unb beçnaÍK feiert<br />

B3f' B<br />

2« 2a<br />

20.<br />

tinb ba bitjj Sntcgral (фон in (17) »orfam,<br />

fo bot man ben SBetth, beffelben fur einen<br />

Sutabrattten bcr ©гипЬ|1афе = ^о: 2 я', folgliá)<br />

fúv bic ganje ©гипЬ^афе^а 2 ^ 3í(fo.<br />

ttenn man ftatt B feinen Soertí; (16) ft|t.'<br />

21. .-Dig giebí bemnad) fût b cê<br />

jen Аос^е-о frummc £>berfl.ácí)e ben<br />

ííuêbruct<br />

£(4 -5==»


536<br />

2а у ' ' ' ' '<br />

wo benn ftaft í, í'/ bic oben gefin<br />

(i3- 15.) 3" fubfhtuiwn (Tito.<br />

22. S)bn ftef)t Décatie, l>ajj felbfl fur bon<br />

, racnn bie ©ruíiDflááf nue nxnig »ou<br />

iinem Äcfifc abir>eid)f , bic Scfrimmuiut brc<br />

S)berflad;e bcê А01-реге.|ф<br />

tinb atfo um [о'n i ííe .311<br />

üoi'Föinmeii, fo íjabc ici fur: bienlid)<br />

aitd; bie fpígcnbeífufgab: bepjufugen.


§• 13ь<br />

3f u f oa b' e,<br />

Ue.ber boi; fôrun.bf.<br />

(Fig. ^2..) b e r.r.n b c fidj! ç. i n<br />

AKD, bt'ffen @d;nitíc/ Ы-е<br />

recate 2£jif/ um ivct^c fjçí; bie b c n<br />

•fôôrjKi' erâcugenbe fnniimc Sini.ç<br />

Aak brebcí/ lute [oífyea (§,124',')'<br />

«mftanbíídjcc eríáiftett ircrbcn t[t. :<br />

^aralíeí mit bec Are ^1\, п)ррЬ:е<br />

ein (S ф п tit MkN Ьигф ben Jvôri>e'c<br />

gefúí)rt> икСфег b t e'. .©t m unbfíôrí;c<br />

in MN, ú » b ^ c!i oamit ÍJíiraílcíctt<br />

@c^nift amnd tu mn |фпе(Ь-с, S^aii<br />

fcerlantft fc'fen £ог|з.егПфсп Э'Соит<br />

j^nvifcíjen ben- bepben ©egmcnícn;<br />

NAM un b пат..<br />

2Cttff. r. SKan nenne bie £1афе beê mtf<br />

tec фсфе Fí' = x оеса.пЬесП'.феп Scl;nt(fi'3<br />

пат~Т, unb getcufe [1ф nun in bei- фо(;с<br />

x + d'x f einen jmeçteu ©фш^ mit fcou<br />

©cunbfïad)c paröllel, fo íjl ^Ь1[фсп btyben<br />

cinaiibcr \\nenbiid) na(;cn


cí)eir náfyett , befíen ©cunbs<br />

|1афе = пат = Т unb<br />

2. Síínhí wan uí[o ben ЛосресКфеп Sîaum<br />

NAM unb пат — z, fo íjat man<br />

«nb Z=/Tdx, roo baê Integral fo 'genoms<br />

men mecben muß, baß eê fût x=o »ets<br />

3. Sn biefer ju intcgciteiiben ©ifferenfíaU<br />

fotmel wirb nun T eine function won x<br />

25cnn wenn bte @bcne ber trjeugcnben<br />

wen Ciníe А а k , bie . beçben<br />

AMDN, amdn in AD unb ad fфneíDct< fo<br />

íjat man »crmóge bec gegebenen fcummen Stnie<br />

AnK, btc


=T, ûtê eine function won ab ober t'y<br />

man nun in biefe function fíatí rben 20erfí><br />

af__fb — y — f, wo f=FB = fb. be»<br />

3fbfîanb bec ©фшпрафе NkM »on bec 2fre<br />

FK bebeutct , fo i)at man T auêgcbrúcíf Ьигф<br />

у., unb íann [о(дИф Т сшф Ьигф x auê=<br />

bi'ûcfen, weií у Ьигф x gegeben ijî. >Di(g<br />

giebí benn спЬЬ'ф Ьигф bie Sntcßrafion bcrt<br />

SSwtfy »oit Z=/Tdx. @iti 5ßei;fpicl wirb<br />

t>ie ©афе от bejîen erláutetn.<br />

5. €ê fet> bie ®птЬ|1афе ein Äveie »oit<br />

bem ^albmeffcc F A = a , «nb bie f lummc<br />

Cinie AaK dn Amêbogen »on bem фа1Ьте(]ер<br />

CA=Ca= r fo ifi bie ©1с1фипд bec<br />

; ><br />

Рафе 5»ш[феп AB = t unb BM<br />

и г<br />

=2 at — t* :<br />

'<br />

unb wenn man CF = b fe|f/ bie<br />

Зпл'Гфеп Ff=x unb fa — y _<br />

у ±=— b + ,/- (r» — x») (§. 1 30, 3 .)<br />

ttie man оиф 1е|'ф( auö bem l < cфtшinfíiфífn<br />

SDtcçecEe Cca ftnbeí, nenn man Ce parallel<br />

mit Ff jiefKt.<br />

6. SKan fe^e nun in bi€-©iei^ung аЫ[фт<br />

и unb t bie beftanbige ©róffc «=-.« (3)<br />

a<br />

=;у» unb jiatfc bec »cránbírli^en t, и; bie


54° Г<br />

(Sooubinuf en r, v, fo íjat man fût bic ©ícidjitng<br />

fctt


54 1<br />

íín fefju »etnMcPcífeê SMjfmnfiaí, Ьфп<br />

(irai ^mav biu'd) gefd)ic£fe ©ubffiftitiotun, шо=<br />

bittd; Dae Siffmnttal eine finfadjctc go,i-m eis<br />

!;últ, gani genau Ь. 1). gtyne eine unenblidje<br />

Sftätyc bargeflfüt tuerben Fann, ober für bic<br />

'JluèùkanQ boa) üifl 5« jufammengcfe^t ouê=<br />

fáiít, oie öap fid; bawon ein пй£Пфсс ©еЬсаиф<br />

niad)on licpe. Sd) f>alfc te alfo fiiu t'tba-='<br />

flúffífl, baê Sní«ô l


5) ober (г — z) 2<br />

-— r 2<br />

— x 2<br />

nun z fiein gegen r fecn'fofl/ fo fanit oi;ne<br />

geiler (r — 2 ) г<br />

=г г<br />

— 2rz gee<br />

feet шегЬеп. £5ieß giebt z — — .<br />

< 2Г<br />

ii. SBenn #ф in (9) « in у obec а — ъ<br />

werJüanbelt, fooci-i»anbfííftd;S£inT, unbmatt<br />

í;at, -weil z Hein ifî, oï;ne ег()еЬифеп<br />

паф .bem Saçlorifdjen écfjrfa^ *)<br />

1 z-dS z-'ddS<br />

i =& -- ; + , • "<br />

da 1.2 da-a<br />

njufúc irb, beit<br />

bec 'Jíbfcijfc x entfpceфenben 9Íaum<br />

*) S№. f. nieine bó&ere 2ínaípfíê.<br />

5£f;cil. §, 71. u. f. w»


__Ajc3 в x s-'<br />

543<br />

~ 6r 7" 2ОГ 2<br />

feine Conftaná.ju abbíren i|í, weilfuc<br />

x=o аиф Z=o werben muß.<br />

14. Sût x — Ffrrrh, n)tcb bec fórperr<br />

Нфе 3îaum 5№1'Гфеп NAM unb nam, obec<br />

6 г 20<br />

h 2<br />

b. Ь. шсосп z = — (ю)<br />

'<br />

2l'<br />

wo z je£t ben Ця(сс[ф(гЬ bcr b«;bcn<br />

ten FA unb í a bebeufei.<br />

15« 9îun ifï<br />

T=S— Az+Bz»(ii)<br />

= $ — T+Bz 2 alfo I-A.<br />

16. @«b(lifutct man biefen ЗВесф in (14)<br />

fo roirb<br />

17. SSoUic man паф bem<br />

поф bic auf-- foíôenben íôenben ©lie*<br />

bec


544<br />

bit mit in íRec&nung. bringen,- fo ficíjí шал<br />

ltid)t, bap in bem ftnêbrucfç für Z аиф-ггаф<br />

l;6í;erc potenten ala z 2 .«orEommrii njúrbcn.<br />

Sffienn über z f lein, unb Ж, T »on beîtàa)t=<br />

1{фег ©roffc fin t-, fo faun man foiuol)l Ьа8<br />

(Slieb г % Bz 2<br />

clS аиф aUe, oie поф barauf<br />

folgen nmv.bcn, oi;nc тсгШфсп gcl;ícr iveg-<br />

:, unb fфteфtц)fö<br />

=..- -<br />

fegen, «cldieë benn bie »on Lambert ans,<br />

gegebene SZegel, ft'afffr, шо1фе ш'фЕ ßanj yolí<br />

finb, ju »ifi'ven, barbicíet, unb moson<br />

unfsn rebcn twbni.<br />

§• 132.<br />

SÎnmet-Eung.<br />

£>a ftíjon für ben gall, bajÜ fcie Frum'nicit<br />

tíi AívJDX, Ar.K Aircife waren, tic S3 ее<br />

tccbnung eines foi-ресНфеп 2ibfd;nittee wie<br />

NAMnam, auf eine »ueiííànfíiflc S>ijfercntiaU<br />

formel fúbrfc (S. 131.8.), fo lûpi О'Ф ^°^<br />

cinfe(;cn, bap IBCKII A MD N, А а iv «nbecc<br />

ÏV'-'.mme Sinien, alo Ãceife, finb, bic 5В«геф=<br />

innig finco Segmente n)ie NAMnaia oft nod)<br />

wit weí;ve.d)n)itvigí\'itfH »frEnùpfi'feyn fôúrbe,<br />

wnb bap О'ф íibfi'í)uupí nur in weÁig gáffci;<br />

für ííbfd)i!ittc von Äorpern uóflíg ßfnauc gor*<br />

mein roerbfn auffinben laffen, »cntgfîcnS gor«<br />

mein, bic fur bie -'tfiieubung bequem genug


«(Шее non garbie<br />

ttè sMb аиф поф fd)iff gegen bic ©runbs<br />

ftôcfjev'-fo .'Гой^$фФ1'е'Шie N-AlNlnam<br />

Síúíjetung .ju finben,, п>е(фе fut<br />

in ben:jtnfijîcit -guÇíên- »оПЕоштеп '•<br />

fei;n mirb.<br />

.<br />

!|зегПф'еп (SecjtoelVta Ш t e.<br />

(Fig. 72: unb' f. 13 i;) f ty Ь Ц í Ф ri)"e Í'<br />

0r à ûï m e g t n t e ; i m an 'to 1 1 í : fe r e- 3' r én 5 tr<br />

ttnb ; bt'e' jlvt Гфгп N-AM ; n a m j-n í '<br />

tene -fètímme -©е^прфеу'- Ш:е-'<br />

П> Ш-; H^g e fíaí-fe t/ -ben t ó r>e'rît<br />

NAMiiam<br />

3Ctlfí» i. SJían gebeufe ({ф bií<br />

beê Ãórpevã NAMnam, т'<br />

О1е1ф gïojje^fiÎegfiijeUt, .инЬ bie/SS^c<br />

bec ©ròffe ôfnommçn, ba^ benn man [(ф bttrd()<br />

bie £í)ei(punfte, pacatíft mit NAM, @ф.mííe<br />

Ьнсф ben Aôcper, 3. S; van , fa'/.i 1 u.f/ш. ge=<br />

benft, щап bieSBogcn mie M//, //^ Aa i:a,cx'<br />

u,f.tt>. auf bet frummen ©оЧеп^афе, cfyne


Sinieít<br />

y'r^ bf r. f<br />

jc jtt)a>nád)fí auf ei<br />

*n


547<br />

S/-"- J ;~*" A *;=?<br />

; — } (£—Ж 1<br />

) J í SE + I-X 1 Ò e f«èt »«Â<br />

ïanh. • • - " ' • ' •<br />

6..S>ip^fliebt bewnad) byi.35S.erfb bfr qí^es<br />

!ûvj|f^':^wmibe = (3?+Ж-Ь^Й&й<br />

K+S' " ;<br />

, ' ' :<br />

•-.•••••••' "••'<br />

= — e, alio çfníe шссПЕфе.п ^ebííc bent<br />

••: ..::.;& i:' > •> •'••tVJc№e, .SBíife..b^'í>'<br />

i<br />

aucíftc. 0 вШ:' 'З-ш^фУп^сп. . 'fenlieu 'fenleu ©cbniífa<br />

• • -• ' ;/V.'5^i/ ''<br />

•••<br />

en' V.IA^'V' «'/, 'si'uib.uu 'ejbaêbrií-te'<br />

Су//,' l ff/// •: > -- , ..., ... - ,<br />

^ "*" ./e, u.nb ïi^ê leête P>«r. nfe ~<br />

' ? ' - ' ' !: - '' ' • ' '• '-'-'<br />

e » Sulô''^ bic Summe »o»<br />

'<br />

2<br />

; t


8. Stfan fte&í bifyt, bap btefe gformet atid)<br />

gelten toirb, wenn gleid) bit (ebene beê @d)nit=<br />

ífê. MKN mdjt/auf bei- ©runbfíád;)/ NAM<br />

fchFrTdjt fîe!;t, wnn nur h bic<br />

jmifcl;«n N AM unb nam bt%eia)n(t.<br />

9. Um bcmnaci) ben ?ргргг1(феп 9íáítmZ<br />

juftnlicn, muß- mou bie ©ф<br />

i/«)íí u. f. w. íueídje um - obéi* e 'uon ce<br />

, 'Jit Ошфпсп mifîoii. ;<br />

ап',. шаа'МЛМ,. Va-/t 2C. fúc<br />

íniín ftnb, fo'faim man 'biè ^1а.фсп=<br />

rámne NAM, va/г к. [. ttv.auã ben '©.l«s<br />

ur oicfo .fcu.i«mc ..Sinún,, .n:u(t, ben<br />

' ' "<br />

,ntan in jebftn ^(афеш-аише ÎN ' A%î д .гл-^ и. fj m,<br />

fo »ici Stbinakn unb Jioffiffcn'mcfffn, ba^<br />

man ^[г[г. ,3îautne, fo^ßfüau aie 'etfoí-bcríid)<br />

fjî, b : âi-'aut Ь1и:ф eine 0 SîaÎ;èrun9 ; abíeiíf n "faim<br />

(§•4+)'<br />

NAM, vav, v'a'n 1 . ,u, f. m.><br />

Sóâen,.iinb A» a, a 1<br />

w. f. ш. oit @фсйр1рцп!£е bieffr ?)aïabH.iî,<br />

25ie ?iwi bci-fclbm foilcn lângfï.'AB, aß, a'ß'<br />

и. Г- ш. faííen, itinb bic ;©cí>ncn MIST, ^<br />

íjalbiccn, bie ma» bon» 1с(ф1 an'bctn


" 549;<br />

Ãórpec fût bie Qliif$"Qto$tü ЖГкЛе B/s,<br />

ßß' к. wirb meffcn fônnen. фа( man nim<br />

оиф bie ben ©cfynen jug'elpodgert 2t"bfciffen AB,<br />

«/ï, гс. gemeffen, fo (jai.man bfï Ocbmjng.<br />

nach bie ^<br />

" л'^ = S£"=| a"/3' . /г' v'<br />

U. f. ТО.<br />

wcldie man betm nur in bem 2fuêbn:cfe fût<br />

Z (7) fub(îiiuii-en ba,rff<br />

II. «Sinb NAM, va/л «t f. to.<br />

fфnttte ttou Greifen, [o f ami man jeben<br />

2íbfd)nift j. 50. NAM-auê feiner @cí)ne №te.<br />

MN unb bem tluerfínuê ober 5?fei( Aß ent=<br />

Weber' паф ber oben angegebenen formet.<br />

(§.31. Vil.), -obec Ьииф ^ùlf« bec 6ítcuís<br />

fcl)ni£íafel (§'. 31. IX.) Ьегефп.еп, wo bentt<br />

fcer baju nôt^ige «gmlbmeffet r ober A F au8<br />

bec ©Шфипй, 2-r.AB~AB 2<br />

=BN* »ecmits<br />

AB 2 + BN 2<br />

telfí ber gomei r = - - ^ - bewfynet<br />

2AÍ5 , .,<br />

»ccben fann,


S5cïea;nung beê Snfcalte «nb'.bet £5bcufïad;e<br />

»oijug^jïen Sfrten »on ©eroôlben.<br />

•С»- S. .34ï.<br />

c*Sd) fe£e (n'eu ана ter<br />

ttie bie yerfd>irbcnen '^ffictr won ©ciuclbcn ira<br />

©tunbrtp/ '2fufrip ünb *proffl barjufïflïni ft'nb,<br />

utib ùerroeife ' bf »r, bcr barïn nodj lii^t un=<br />

fji/'ouf ©iltl;ô gonbboufiinfî/<br />

í fg'eii IB e u r t & e i I if.n 3 Ъег @'i g e ri f ф a f=<br />

' i éfí •' 'un fe' ; b e r S5Tí rf u n


tf'eïà


ítin.g beê,®en>ôlí>eé »ecíangeít, ebcc blojjíbett<br />

Sntyaít beê ©eroólbeê jiptf$,en bec inncrn trnb<br />

áiifíei-n glá.çbe fcfffelben, b. f), ben• fói-pcrlid;«n<br />

SRaum, ше1феп blofj bi«®i(f e beê (SewòlbeS<br />

faffct, baê SWauernxr? obec .ben m o ff t ti en<br />

í£^ií:- ; .be(Telben, mit 33ft)ffiíefpêuruj bec<br />

SBiebcH^âcn/ 9)fe|tè:r: u. b. gl.<br />

5Вегефпипд meifl »on fcinfr großen @<br />

rigfcit i|í> unb (гф Ьцгф.^р1)гат1 : Ь.ео<br />

priemen bewerfilcGiocn tapt.<br />

4« ®^ е ^wmmp Sinie паф bec bie -innere<br />

§1афеетсе@еп>о1Ьее oufgefùbrtifi, nennt man<br />

tie @eft)ó íblinte, unb паф bérfclben- irirb<br />

Í>aê58oge.noc|íeííc, btefo^enann<br />

cbec baeßefyrgcrujte, »ecfertigt,<br />

d)em fobaiín baê StauerШегЕ in<br />

jigen Ätummitncj aufgefuíjíí roict).<br />

' 5. íDiffe ©ewólblinie fonn ein<br />

«in Ãi-eiôbogen, eine (Sílipfe,-^«rabel u.b.gl.<br />

fct)n, пзоЬигф benn bie ©cmotbe, ober einzelne<br />

Steile becfeíberi, bie тапфес1е1) formen er!;aU<br />

ien, bcren 23enenn«ngcn :ф auê.bec S3alifunfí:<br />

«benfaHS alö befannt »orauêfefc^<br />

6. Slî bie äußere ^1афе tineë ©cmlbeè.<br />

bec innern nia)t pacaflel, baê ©ereôlbe a^fo<br />

tii


1: ;: ;<br />

7, © r ú í Ç c, Ж


eg (gieroólfceê, «nb Ka iftc<br />

Jjlin , A a bie ,£ii(íc-be^ .(^OTÔÍ^eiê ,, [д, ^at matt,<br />

etrtli^.fùïbie-i.nne.c.ç.^ipi/tun'g bee ($e=ft<br />

6 1 b:C ê b.í). ("V 'om.fôtpevlid;cR Sîauni 5.1» U<br />

(феп bei- .KmëfîachefAP^unb bit falben АидеЦ<br />

AFß bie, goi-mel f^r. АКЗ unb ;bann'<br />

3. ^ùr ben'f о<br />

fcfyen bec inner n . unb _<br />

fíàcÍK AFB urib afb obct für Ьт 'ma'f=<br />

ftüert.'^eii bfê'®eh)oíb-ca (§.'134; з.)<br />

tie ^oim'él 3>.'KA.K'á-I'Aav b; I;, bie bopp'clte<br />

Suboipt;ifc^c 3aí;l тг== 3,1415... mu'líiplícirt<br />

in bie bnjben '^albmèjfec'KA, Ka, «nb in í>ie<br />

35idFí'"A''á bfá .©ettJÓlbpê^-voràue.çjef<br />

biffe 25içíe íicin unb bhrdjáwô -twh<br />

bei> bem ©eroólbe i|í.<br />

4, §3 c lue í â» 9)Ían nenne ben<br />

AK— r, bicSide beê (Seroôtbeê<br />

fO bçj^ . atfo Л r bie £>iffemij jtt>ifd;en bent<br />

innern wnb áufjern ^albin.efTec bejfidjnej fo<br />

i(i bee forpcr.lid)e Sîaum bec íjaíben<br />

5.5.) alfo |я:<br />

5. Sann bet; fôrperíía^Staum ber^albipus<br />

get aí bi=s я- (r +Л v) s — ' -| '•* ;(v s ,+ з y 3 ;. A r<br />

4-3 r . Д 1-2 -f Д r 3 ) , roooon ' bev ЕосрегИфс<br />

éîaum (4) obgcjogen, fût ben 1ос^есНфеп<br />

{Raum 5го1[фси ben фаЮ?нде1рфеп AFB unb<br />

afb


• • ' 555<br />

a f b' bec SGettí) 2 я r? . д у +; 2 íí i . Д г« ^=<br />

2/гг(г+Д'г) Дг — з'.тг'. AK.iiCa.Aa<br />

:;<br />

ftemt д r 3<br />

- oí;rie'<br />

ЮсгЬсп bavf.<br />

bic Sicîc beê 'CSJfttJÓÍbfê тер Ь'игфг.'<br />

won (jíeicbci 4 ©róffe , wie bfnn bi'e ©с'- л<br />

wölbe öftere oben bei; Fteíroaê : 'fd)roád;eu "oïê''<br />

on bec (Stimbflöcfye gcmadjt mfrbcn, fo ífí<br />

cê fuc'bie 2fuôubung l;mlángítd)," fiait Áa in'<br />

Ьсс SSorf4)tift (3) bic mittlere ©e.wôfbbitfí ^u:<br />

neíjmon, шо bcnn Ка аиф um, btefc<br />

©enjóíbbiác Qtójycc ale KA genommen<br />

beti mitp.<br />

i. 9Kan nennt bie<br />

oft- фё1т* Äeffel s_ : bcfc .<br />

(D.orne. Voûte en cul de four.) Qfè Ijaben<br />

jjebod) berQlcid)en©ewó№e ntíí)t immfc bie^'fftt'ë<br />

SSBeife juc^óí;c, in. meïd)em ^atïe bcnn : AL r ßïeine<br />

AUQelpàdje, fonbecn eine eÏÏiptifdje gíád)c<br />

ifî, ше1фе man fid) ai^"-e«f(îûnben auê bei:<br />

llnibrefjung eineê eHiptifd;enluuabranfen AKK<br />

«m bie fyalbe ileine ober gVbpe'- ЭДсе KF юои='<br />

fîetten ràu^. Sfî bann KF bic i;atbe flcinc 1<br />

3(ve, miíí)tn KA bie fjalbe gfope/ fo wirb baê<br />

«in (}ebnt(fteê (Voûte ferbaiffe'e):


ein Ê tí) Prêtée (gcbutflefce)<br />

)UÒ.lbe (Voulu I'u'rhaufiee) genannt,<br />

biejjalbe giojiíe "2Сйе, URb [о1д((ф KA bi« I;albe<br />

e'UïÈfeçn roù'ïbe.<br />

s. £-úr £ ' n faící)^ S-ebrucff ее obéi* аиф<br />

ófyeteê Äcffeigeiüolbc «fjáíí man<br />

beh ШесНфеп 'Snolt bec<br />

baë bortigc c =<br />

gefegt) unb' fui* bcn {<br />

Sîaum jwífcí)cn ben gtadjen AFB, al b oöci*<br />

ien'maffitjen £\}til beê. (Serooibeè<br />

ben ïuiSbrucf f .»KÍ . K-ez _ i» KF '. AK^<br />

b. {;. f к (Kf . Ka 2 — KF . КЛ 2 ) ШС[фе Г . Sn-<br />

Ijatt рф Ьстпаф auê ben gemcffencn ©roffe«<br />

Kl', Ka, KF, KA leic&t Ъессфпеп lá(Jt.<br />

3. Sm ??аНе baê . ; ©cmólbe_' тфе feíjr bicÉ<br />

i(î; unb rtlfo K-F, КЛ, nidjí uieí üonKf,Ka<br />

ат1ег[ф1'еЬсп ftnb, fonn man ben 1Шег[ф(еЬ<br />

bei- шрегПфсиШищсЛРЬ, afb b. I). ben<br />

Шит ätfifci;?.» ben еШрОДсн §1афеп AFB,,<br />

o.fb.-аиф aie baë ' SMffcrenjiu! bee гегрегПфеп<br />

SîaunreêAFB beiraste«* SKan bifferenjiire<br />

olfo b.en7£uêbïutf ^Ä.KF.AK 2 , fo ba{î man<br />

KF unb AK а1а;.оегапЬегНфе ©róffcn be=<br />

l)(»nbelt, fo crbAlt man f я (AR2 . dKF +<br />

2 KE, AK... dAK). (Se^t man nun jïatt<br />

dKF bie obere ®(äe- Ff, «nb (îatt dAK bic<br />

«nterc 2M(íe Aã beô ©erroólbeê, fo i>af ma«<br />

fur


- - " 00 1<br />

fût ben Tbty e r í í ф e h; Ш.а 'ú m g n> f f фт !<br />

п<br />

ber th :<br />

He'r:i unb auffrn £г1афе eine?<br />

•fteffeígebôlbee beV ; tfuêbrúcE f »ГАЙ<br />

(AK, Ff -f 2iK F. A-a), Л>е1фег :<br />

1Му •be'nir íeieíjè<br />

auê bett gcmeffcnen obet bekannten ©cóffcn<br />

AK, Aã; KF, Ff, Ьшфпеп lápí.<br />

4. ^úc AK=rKF *. ф. wenn bie innere<br />

ЗВоЦшлд, .AFB .fpf)ácif^ ifíf „ шд-Ь bfi %<br />

-fócs<br />

регПфе Slïamii jwifdjen Á.Fb, unb, afb.==<br />

Íff.ÀK 2 '(.Fí'+!2Aa), unb foiglidt) wenn ,b.tè<br />

obere S>ícSç ET^bet untetfii Áa i|ï; ber.fóc=<br />

pierlidjé ' Staíim-'.'. •3n>i[c^e.n v ; Á'FB- ;unb а f b<br />

2 * . А к '= , ;0<br />

A :<br />

ab. ;.^. . b'i.c'.'-^uib'.c<br />

ftû ф e '"'óbci' bic gíác^e" Л FE — ' 2 лin<br />

bie ®tçf.e"-Aa<br />

Sicfe SRfgcP .ftribct man- bey<br />

5, %№ÔOn(H;:ijï. aber bie obere SMcf« Ff<br />

f.í


fcet; óuf «en. aib' bein SÃiitcípunfíe K bei- inné en AFB<br />

annimmt, U^.'.b&.©Ui{>feii in r<br />

§, 138.<br />

. . i l " ctftcê "<br />

'Й> ô tbV '§ g'u be r e ф n e n»<br />

.<br />

' ben<br />

^ uf e JT.g e b è í í>. é) , ;ífit ç) n .4;âtbcú , Gi^i<br />

. , , . ' . . .<br />

сп ttbebcv ipalbf wife,'.! obej: Ла,1Ье (j^C[ij>je/i<br />

íuJ)', .H)clc|f : .a\:;f ^.«Л pai-aaeíín '©ft^^'<br />

Obec '@ái-g"en'X «/;:*^ (§»/í ?**7"'|: '?^ t î<br />

nb sTOifd)en : fià;> baö'auf ад-, b/j'ficfj jlu<br />

'<br />

fcw Entfernung bet SOÍiííeí fünfte' beriSe¥t>6Íf>= ;<br />

Knien. A1VB-;. «^jíi<br />

a! !<br />

-- îS'.<br />

b : à'ê .<br />

^eb'tU^.tVë-; - v .3jl aber KF'btc Í;al6è. gvo|c'<br />

; ;<br />

• ' , fo ' '' ' ' '<br />

137<br />

, 3. See ^o.í;le .$í)çtl beá ©ewôlbeê 'ifi<br />

bet


js ünb .<br />

ufe; A ; £íP«ríiiíí)»í4enDe» ji<br />

ri¥.. u»ib ;bfj;.<br />

iïff cCbc» .'. С -Йад'К Af.i S2a»mííS№sW) f )i. :<br />

bcc áu^cm '©cibólbíinie aíb cntfpcidjï.<br />

, л 4<br />

'<br />

5.. Itnb î>et m a ff í be Щeil b e § :<br />

(5&*<br />

;y W. ' /7 a fi Í i—. .n^CÍJI 't U* ( ^ftLi'fti ^V.» Д ífíYÍAJ Já M ЩВ-т 'bte<br />

.obeu -Са<br />

jgtí. bie сШр'ЛГфе^<br />

..... 7. Seri 1фсуе<br />

evn ©«itscí^fládc 1 ttnl) bem u


рЩ o'nf<br />

fTr.Kä^Kii'K.k} *»ir&<br />

Шсшт beíMnnèrh $ó|?lun#e =;J-?r.KA (Ff +Aa)K.k«;<br />

Sn bit fern: 3Cu'§beutf l tjî '• ж* К А . К k bie irii<br />

nefc б1)11пЬссрафс. Siefe mutítpíicirt ma«<br />

ûlfo i» l -<br />

d b, f;, in, bic mittlere 2)icfô<br />

fccõ


©etttólbcê, fo f)ût man ben mafiben<br />

bcffelbeu ,• ипЬ fo ftnbet mon biefc SSorfcbrift<br />

bei) »ielen ptacfifcfyen . «Sdjriff jïeJtteçn. IJcbri?<br />

gene gelten bet) ben Sonnengeroólben aijd)..bie-<br />

(§. 137» 5 "<br />

§. 140.<br />

1. 2Benn bie


tnmií bie"bem Sogen -A- F<br />

®emólbfíáct>e, in bie mittlere £)icFe beê" ©e*<br />

mitítíplicitt, imí>-ro'ég'm'B'F == A F ba§<br />

bttplivt<br />

fprcdicnbf innere<br />

wenn wieber Kk bi.e^aiig'é beë ©iwolbeg bc=<br />

bettfcí. Sic jniítíe« íDicfe bcê ©emôlbeê =<br />

Я-Р — --r-j- -Ьсвшаф .-.be«, niûffi-uc Sí;eií-. be§<br />

©rWíoíê =? sKk. Sog AF. A " :+ . ...== •<br />

íílí f "J' . .' . • " • ....... " 2 .<br />

JS&. (Аа..-f- F<br />

-.•> ; 5. ®к £гаШ£п- bcgnágen-fM) fel;c ofí, ,bi><br />

e', cjneë S од «té го í с л F bloß<br />

roWfcíh .ijî, ycrmitiellî tints<br />

eu finben, ittbfW'ftCifcfniBotîfîlt!» tuic<br />

itifif 5EÍ;cile tl;íilen-, einen<br />

oielmcí)r bfffcn ©е1мк) ouf<br />

, unb ií;n,;ttt}tr;bev 3a<br />

6; 2íbeií ß


*==? 563<br />

iffen SSinW ober &iclmcí;c be-fffti -SSogín, m<br />

1 3.1 V.), ni. blé ©ci ffe beê^aíMíffetê FM fcíbft<br />

niuldplicirí.<br />

7. Äamj. manbctt^ctlßmofffi-FM'uue bec<br />

3cid)nung 'beê ®c»6lbcê «nnrilíelbac<br />

fo bebarf eê fíina- wcifern Síídjnung.<br />

ïonn jrtian .ií;':; ab;c attrf) auê F К,.<br />

-b« gamei FM -:<br />

.SAU<br />

fC SJlifffíípunft beô ^ógínê ÀF<br />

. íinfçcl|jlò; beu ©fuiblínic AB,' fo .ix>itb .щсщ<br />

nua) bÏKtg'fn ?îad)bf«Ein'aùd) lei(|í ftnbcn/ n>ie<br />

fúr biífcn gûtt bic Асфпипд ju ful;ccn-,-feçtt<br />

/9i..Um:bín Jjol)í?rt S^oií bíê<br />

ei'^aÎfcii, muttiphcirt -tnaii bic boppeltc ^<br />

AKF in bíe Sánge bfê ©cwólOfê/ wo beim<br />

bie glácíje AKF ouê AK «nb KF eqfwebíi;<br />

bina) фи1[с bír


564 '<br />

nue bt'e Oángc bee ©efóóíbfbogenê AFB (Fig.<br />

74. 75.) in -bis Sánge Kk beS ©erofllboS muU<br />

'íipliciim<br />

. .'SU Ьетпаф AFB eine í;albe (SCipfe, fa<br />

finnfe man bt'c 9ífcttfícaíion betfelben паф.<br />

X§. 6i. 2c.) bi»«rf(ïîûiô«, шегт «ê nóf^ig<br />

Ware ()iíir fo Qcitau j« rd;nen. 3« bcn méis<br />

ften gáfleti bígnwgen fid; aber •'bie'^caftifer<br />

.niií cinfm 2î«-fûi>rrn n>ie(§. 140. s.)* ©onjî<br />

ober, юслп KF =r unfc AK = « iii4)t »iel<br />

von einanbec unterfdjtebei ftnb, f aim bic ?án><br />

ßc ,bec fjalben eiíipfe ^РВ.аиф Ьигф bie<br />

3y 2 4, a 2<br />

gocmct - :E<br />

— . я 1<br />

•Werben.<br />

.(§. ião. is.) gefunbeti<br />

4/<br />

gut einen ^ulbfreiê AFR шаге bonn<br />

а = у unb AFB — а.я<br />

•f.annt i(î.<br />

ш otynefyin bis<br />

g. 142.<br />

Bufa è IV.<br />

Шо.п geb.ffife О'ф bie bcçben Öfffnungen<br />

beê SonncngenjólbeS, пешИф A FE, acpß<br />

(Fig. 74.) mit einem í) alb e n Aii,qeí= obre<br />

Äeffelöetroi6e (§.137-)<br />

ober аиф 9^:.[фепде11)о1Ье<br />

Vtt, fo fú(;rí buf©en>ôlbe.beii "<br />

SR ul'b en ô ç il) о Л eS. ^intet bec %\h-.<br />

a)t


ijî in bet: ftigut: ein<br />

.SCugelgeitotbe an


566<br />

§• ч'4*<br />

Aufgabe,.<br />

ÁDcn forderlichen SnÇûtt bet<br />

«£>el)iun,o cineê<br />

gu berechnen.<br />

bengetòólbe, Aappengeiuoibe, /Vóute,<br />

.en arc de Cloibe) i)t «m tékwólbc mit auê=<br />

Jt>.árí^ç}fl)enbch ®ratben ober Äanten, unb ßes<br />

faon imMUfiftnrinrn (§§. 125. 126 ff.):<br />

geid)ríroorbcn i|í. Fig. 71 Itcflt ei.n foldjfo »or,<br />

Wenn bie о beim bic fid) in einen s<br />

puttt't K<br />

\)ercirifc>fiib?n (^i'iitl;c ober .Stantcn KA, КС,<br />

KB к. .R'Vfioooiien , elHptifdie ЙЗодсн u. f. ш.<br />

fei)!i Fonnen. S5ci> eiiicm trguláteji Ç)ol^go«<br />

fiiib bann bie jmifdbett ben ®tatt>en enthaltenen<br />

cinjohu-n @eitenflad;ni AKCr.CKß alle einan= 4<br />

bor ^^[ф uitb áfjnlid), -unb bif ©pi^e K KegE<br />

fenh-edjt über bem SJîittelpunft F bei- ©сипо=<br />

Р^фе, fo )t>ie benn jcbe Äonte K A ober КС in<br />

einer ebenen §1афеКРА ober KFC liegt, п?с1фе<br />

Ьигф bie фо1)е beê ©ewôlb'eê KF, «nb bie<br />

von КпафА, Cge^o'âencnfiinien д'соаф4 wet*<br />

ben mufj.<br />

2. S(l bie ©runbflad)e Fein regulacee tyo;<br />

fo liegen Ьоф b/e ^antc« KA, КС,"<br />

KB,


KB, к. oiïemafjl in SGeuftcalf Denen, юеГфета»<br />

ftd) foui) bie фо&е'.-КР, uno 'bie »on F паф<br />

.ben (fofpunfrcn bee ©штрафе gezogene ge*<br />

Hinten gebctiFcn muß. '<br />

3. ©ûburd) jerfáílt a!fo bet ganje<br />

tidje íRaum bcê ©enjólijcá in laitier ©tùcï'e n?tc<br />

KFA'C/.KFCB u.fn>- boren GubiEinljaH cin=<br />

jcln ober ацф д1с[ф in ©umma<br />

.»erben, fonn.<br />

man nun einen [о!феп<br />

lieben 'ífuê^nttí mie AKCF Ьриефпеп, fo mug<br />

man roifíen wa6 bie Äante'A'K' ober KC fàc<br />

eine írumme Sínie ifi, ober a«cb, n>enn тал<br />

»on F ein s<br />

pevpenbiEcl FM auf AC fánt unt><br />

Ьигф'КК, FM, fid) 1<br />

cine Ebene ootfteßt, ше1фс<br />

bíe frumnic @eifenflárf;e ЛКС in bei' fr u m m eft<br />

fiinie Km M fd)netbei, шао KmM<br />

ïcumme Stnie ifl.<br />

fur einfe<br />

SJîan beregnet atêbann ben<br />

Z eineê run b en Ãòrperê, п>е1фес<br />

Ьигф bie Umbce^ung einer »on ben Îrummens<br />

Siníen KA obcvKM ober. KG um bie'ÄpeKF<br />

entfielen »wt'ivbe, bioibirtbiefên SnÇ)ulí mit bec<br />

ё beô runöcn Aótperê b. \). mit finei;<br />

=V »on bem ^albmeffcr AF obcc<br />

FM obfu FC, je пафЬет Z ben Ьигф bie<br />

írumme Sinie AK ober KM ober KC entftan=<br />

•bencn runben Äorpec bejíicfyneí ;- unb multiplU


7<br />

cict bin Quotienten - in bif filàfye beS £>rei>*<br />

F<br />

«?§ AFC, fo wirb baö Probuft bin b ein<br />

ï?tyecff AFC ent[ptcct)cnben fótpevlid;en2íuê-<br />

(фш» KFAC biß Aloflergeroólbeê geben.<br />

6. Verlangt man bcn !6rpcrlid)cn uîaum<br />

beê ganjen Ãlojlergcroólbeê, fo fcÇt man ftatt<br />

jcnfê iûceçeifê nue Die ganje ©runDflidj'c<br />

ACBD... Dcê ©eiDOlbeô, шоЬер Denn Z Den<br />

,.üo» einer jcbciî ©ratÍK/ ober аиф S3ogen »rie<br />

К m M befd)debenen runbcn Körper be&eufen<br />

Îann, wenn nuv allemûl;i unter F bie Ereiêfoc»<br />

mi.qf ©гипврафе btefeô runben Aoïperê uec=<br />

flanoen toitb.<br />

. . SeiDeia. SBeit bie Alojîergeroôlbe .ju bet<br />

6loffe won Ãórpfw (§. 124.) geboren, .bereu<br />

©cíjnitte, f«nfcfd)t auf bíc фо(;е KF, ottc ein=<br />

onbcr ál)níid) finb, fo eríjeUct ber SSemeiê bicfeç<br />

SSorfdjrift aögemein auê (§.125.) «üb bebacf<br />

otfo feiner weitem @rlauteiung*<br />

§• 45-<br />

I. SS en n btc ©uût^e ober<br />

ten toic. ISA, KG -u. f. w. еЦг))11[фе<br />

ober аиф Ärctequabronten fiub. .<br />

1.2« t>iejem S^ue ifl ber runbe Ãóvper : Z><br />

отф einen folgen Slüabvanten wit<br />

KA.


KA bcfdjriebcn ;mirb,—^'rf . 4-FAf-jsKF<br />

((§.115.4.) baê bortige а=2Кй(ЛЧОи с<br />

:=т? г<br />

;<br />

s.FA gefe£r) = -f *. FA a , FK unb bie'oon<br />

FA bffdjwbenêArëiéfla^je oíê : (Srithí&fIáítcttemcmbte (Sruub*<br />

fíác^e•beêÃíofíergeíuólbeê пепШф<br />

bag ^olçgon ACDBGE (Fig. 71) f ô<br />

guiar ober ii-ceguíái: feçn, in f bec<br />

FK, fo fjat roan ben fnnem<br />

Sîaum ober bte «^óf)íitng beê<br />

fier g eh) ólb cê. ^<br />

2. 9Kan. fic|jt-"ïc.fd)'f, baß biefec ©a^.[fine;<br />

9Jid)tigfeit i;ut; телп unter ййеп ben frutrs<br />

menSinien, шг'е К A, KM, KG, KB, Кок:<br />

(Fig. 71) аиф nur eine ein elliptifcber ober<br />

^retêquûbrant f«;n wutbe, in ше(фет g


4» SSenri man in. biíffC"Socmcí fíafí FA<br />

^fjwttbifcl FM auf bie ^olçgonfcrfe gês<br />

".. FM • -.'•<br />

f0ijîAF==, •<br />

benn, wenn roan ^идМф аиф fin а<br />

2 fin l p: СоГ-^о; auêbl'Ûcff , f Ú V bCê'<br />

fceS Sn()uU (3) аиф bic<br />

wo oínn, rocnn bie fcummc Sinic<br />

êin;Arei8


ie ©tunbftádje F biefeê runbett<br />

= ,-r,'AF 2 =;?r,,l:' 2 j' Ьетпаф bec<br />

Quotient<br />

Z htí 12 — -íb 2 ) r*'(r— Ъ) v-., h'<br />

-- .-т- . r-r— "т ---^-'-т, - , . _ ---- ------ УК ,1l n —<br />

F."" • "Ы. .. .. H 2 '.<br />

И>е1феп man bcmnacf) 'nui 1<br />

поф in bie<br />

fladjc beê Alojlcrgewôlbcê iKultipÎicicca<br />

iim.bcn inncrn $íaum bcfjcíbí» s<br />

9)î,an ftetyt<br />

fchon etroaô<br />

tnan ben ^albmcffcr r beê SBogcnS AK.<br />

auö .feiner ©agiíte AF'.=;k.unb,^ôíjc<br />

F=^li Ьсгсфпсп múpíc (§.1,17,10.)<br />

§.14.6.<br />

3 U [л] l L<br />

S,(l bie ©iimbfládEje étn reâuíáucê<br />

.П beffen 3uí;l bcu @ciíen=n ttnb<br />

iiz:«, fo iiJirb'b'ifr ferner í i'd;e''<br />

îll'fill« ((Г 2 ~|<br />

6in Ãlofterâcroôlbe bcr Tírí, bap AK'cin Arc iëX<br />

bogen unb FK beffcn (Sinuê ijï, n>iïb and) etri'<br />

o±l)t,fd?eS Ãloftergetvèlbe genannt,<br />

beffcn Зп1; а 1 { ûlfo Ьигф bie angegebene formet<br />

gefunben reiben ïann.<br />

§• -i 47*


573,<br />

25ie eigentliche Arûmmung поф ber bie.<br />

©en>ólbflád)e KAC gcbauet tfi, ftnb nun jroar<br />

tiidjt bie ©r'atfje ober Aanteit КС, К A u. f. m.<br />

fonbcrn t»icimel)r bec SSogcn Km M, wetdjec<br />

bcm §)ecpenbife( FM auf AC cnffprid)t. 3ff<br />

biefer ein Ateiôbogen, bcffen ©inuê = FK,<br />

fo'ftnb bagegen-bií Ãantcn AK ober KG feine<br />

•kreiêbogen, fonberii '-tftupttffy Bogen»<br />

S« bicfem gatíe wirb man aber Ьеппоф<br />

eben fo wit iit'(§. 147.) urrfuijren, nur mit<br />

bem Untevfcfyieöe, bap man bafelbfî unter r ben<br />

фа1Ьтс)Уег Mo bcê Ãveiêbogenê МшК / unb<br />

unter k baê ^)erpcnbif£l FM 511 »er|ïel;cn<br />

Sjlnunbae 5)oíçgon ACB... regular, .fo<br />

FM. А С<br />

ttîirb bie<br />

k. 2 k tangi a<br />

_ - ; - E_2_ _ t* . tangi a.<br />

bie spolpgonfladje ==nk 2 . tangiff, «nb béé<br />

Ãlófíergemólbeê Snl;alt =<br />

— r2(r— k) » fin-)<br />

§.148.


§. 148»<br />

mû'ffioen Ж fret Í. etnea<br />

olbeô 311 Ьтфпеп,.<br />

. 3í u f L i . @ê fcp ay/3S. . (Fig./ 1) bec áuperc<br />

Umfang ber ©runbfládje befi ^Iplíngcnjólbcg,<br />

alfo М/г ; até S?ei-lánger,nng wort'FM, Die unífi'0<br />

nom m<br />

2. SJÍan nenne biffe untere íDicEe<br />

bie obere ®i(fe bei) K = s, ben innei'n<br />

fang ACBD . . ber ,(Srunb|í[ád)e = P unb beti<br />

áupírn Umfang ayßS..— p/ fo i (ï, im ^aU<br />

Ь 'об áííoflergém-óíbe поф einem ci»<br />

ttpttfitenobecÄreiöquabtantcitKM<br />

gctuôíbt ifl/ unb bie ©en)olbbi(fen, №te öe=<br />

roóbnlid) bec gatt ifl, тфе ô c °í* fïnb, -bec<br />

moffit)eSí)eií beê<br />

räenn H bie ©гипЬрафе ACBD.« bebeuteí»<br />

3. Ш eive i ë. SBíit ntan bcn waffioètt<br />

$f>fil beê ©íteólbeô aíê baê Differential fcec<br />

innecn ^óóíung bcffelb.en betra$ten fann, fo<br />

ifl bcrfclbe = bem Sijferejitiat »on f h . H<br />

(§. 145.) alfo = f (h d H + H d h).<br />

3íber díí=ber ^íádje snjifd^en bem âufjem<br />

«nb Innern Umfang bei-


£74<br />

Р-ЬР '<br />

«itftíecn Umfang • • • s. muutplícirt in Mju= e,<br />

wçt.l. blefe gladie. uuõ laufer- íPacaffelU<br />

IjiijammehgefêêiHifí/ beten 2íbftanb bec<br />

ïen ©ciffiriyHfh<br />

!<br />

'ffcn'ec clh-— 'bec obéra' 35ïcfe beê- ©ег<br />

bíi> X ! = c. ©ubfîituirf mon alfo (îatè<br />

, dh bfi'artâigibtijin-'SBecf&éy-'-fo -fommt<br />

^fùi? ! ben majfiiwi ЩШ beê<br />

tvucf; (2).<br />

§. 149.<br />

3u.fae.i-<br />

паф einem ..etíi|)ti.f^e.n D bec<br />

bxonieu KmM geformt,, fo<br />

ma« Deu '^fuêbcuí<br />

.^-n. tangi д. FiVP ..FJÇ—An.taugiíj! . k z .h<br />

(§.145. 4.")óum bcê.@eit>ôI6ea maffia<br />

ÍJ'eií 5?t erí)aííem Siep giebt<br />

egen dk = e nnb dh = e biffe« 5£í)eil =<br />

n . tang J- .


S(jfií .'ibcS fêJïmolfofi ît£;er#£l&n,v fcett<br />

' '<br />

üw), inbfmman barinnen r, h, k;' : -t>bfi:<br />

in fo fern г ffjb}î Гфоп Don h, k, ul^cbigt, h<br />

uni) k ale Ые »evánb.n1id)cn ©uóJTen anftcfjf,<br />

uno h «m dh =4v^' V.«i:-dk = e fid) ánbccit<br />

o ju«<br />

giatmcfí;cbe 3'. finbert.<br />

э'" !:<br />

g№ fót^cn-^áífen t|í « bcffn-,a- uit»<br />

íítitteíííac í« bítt^uôDcu^fi^-M/' fuft 3i, k Ш<br />

étóffeh' IÏ^-'E 'tAi&' J l j 4- •& átí"fè'§f if iW'iiHb; b«í<br />

ebgcánbtrícn SSrtí^-Vd^M, ^ett^ifViiiiïnfntO'ti*<br />

M' ^ifnufh-njiEí, ju-iJërcd^èiiiii^tfMÎt'.ifî bec<br />

e'-atyi'iiiWêl ©cbôíbPá-— № í-bM. - f<br />

©b ídf-í ftd) ttî j'ibom ^àtle tifc'fa'Çrt», »ociiiï<br />

finem @cn>óíbe;b«; 3íirôbr.ucí M, fia- bctt<br />

ïôr)jcr(ki;cn Sîûiim bo: innc-ru фсф^шд, fur bie<br />

Sijfcrcnjiatiou nidyt einfad) genug i(îf utu<br />

batttué-bcn waffiùcrf'ffiïjfiï beé'ëetodibe'ê i)freft<br />

iti"«itréc /formel batîufteufn , n>'te<br />

bit) mol;vcr«n u<br />

ïonnto.<br />

•- Snbfffen fafff fid) bir'moffföe Ж Ь et í<br />

оиф


. b a b u г'ф fin b e n / b a|<br />

man bie innete ©e.t-fcjtflcw&e b .effet*<br />

nt,í>ie mittle« ÁDicFe beo ©ewólbcê mub<br />

•jrcni»,<br />

SÄ ó n foil ben<br />

btr f e-íb-íit fin b cm<br />

'bon -bert<br />

: , 2Cuvfí» , -.i> .€ô.;ff Q .KmM bie frumme Sinie<br />

яагф-bít >«, écitínflácí>e оспзШ Щ л tinbiiSf<br />

bie,: }гццще ; 'ЭЬ«Р«фе .«(«со. vitnben Ãórpci-ê,<br />

.'»^1ф№^>щгф :Ь(е Umbvíí)ung,«on KmM um<br />

bie Tdcc .JÍiF tntfif^en wútbe . gícner bft Sen«<br />

a,.;fo ^at man wenn


= S7T<br />

§. 152. I.<br />

ï. Sfcenn KmM ein elltjjtift&ec<br />

Siuobfuní ijî/ bcffen fyalbe âtofre<br />

3CFC = FR=li un* fjaíbe fíeine =*<br />

3?M-k i(l.<br />

ûr biefen gatï [ф man in (§.115. ю.)<br />

a=2h; c = 2k «lib e —<br />

a n<br />

ïcumme £)b


578 =<br />

3- Sfjï bit ЗЗгиф y. feí)t fiein, fttfo bet<br />

ífliptifdje £luabrant KmM riidjt »ici »on einom<br />

.Areiêquabranten miterleben, fo (;at man<br />

be»;nal;e<br />

4, Unb tt?cnn h = k aifo fj = o ijï,<br />

b. í), baê Ãlofiergefcóíbe паф einem<br />

^cctêquûbranten KniM geformt ift, eine<br />

,íiecS«iteef[ádjenrcieAKC = ak« . tangi «==<br />

beubo^íJeíten §íád;e bee<br />

AFC (§. 147.) . .<br />

5. TClfo tourbe bie ganjc frumme<br />

flátfye cineô regulären, «аф einem Ãreiêqucu<br />

branfcn KmM geformten Ãlp(íerâeroólbeê, bec<br />

boppflte« ©гипЬрафс AGBDGEA Qltiti) fei;n.<br />

6.


= 579<br />

íeidjf be rennet iff, fo fmb bte 'gormeíit<br />

(2) unb (6) nod) immet einfach genug, bit<br />

ïntmmen (Seitenflächen etneé er=<br />

í)óí)t e l li p ti f d) e n (gebíu-fteten), ober<br />

br u d! ten regulären JÇï<br />

|u fín&en,<br />

§• 153.<br />

et И.<br />

Sue ein 9ot^tfd;eõ<br />

ift KmM ein 'Arciébogen, beffen ©inuê Die<br />

фб^е к F = h, tmb Sluecftnuê bie fiim'e<br />

FM=k ijî.<br />

'gûr biefen ?Çatt wirb (§.117.10,)<br />

S'=27r(r.h — b.s)<br />

'|{_2- ï ]^2<br />

wenn r= — r — bcn ^albmeffec Mo brí<br />

SîogenS MmK, b = r — k = Fo ben liba<br />

fianb bet 9Kittflpunfte F, o, bec ®timbfïad)e<br />

unb beê SSogenô KmM, unî> s bte Sanfle bei<br />

JBogcnS МиК bejeidjnem<br />

Semnad; eine ©eitenfïad)e vtit AKC b. ^<br />

©=2 tangi «(r.h— b.s)<br />

gûc k = li olfo fur einen Ãreiõqitabrun*<br />

ten MmK. n>irb а«ф -r='k unb b = o bem*<br />

tt)ie Oben (§. I52.4.)AKC=2k3.tang^«.


58o -<br />

154»<br />

3 u<br />

i. Um Ьгтпаф ben mafftfcen<br />

«ince reguíóvenAlo^ergeiu.èlfcee ò«<br />

finben, fo inulfiplicire man eine ber gefunbcneu<br />

©eitcnfládjen A KC erjïlid) mit n ober bec<br />

2fniaí;í айсг, um bie ganje frumme. ©citen»<br />

•fládic.beS ©emôlbeê 311 et^alten, unb fobcum<br />

bicfe 1 in bie mittlere £)itfe =<br />

»ôlbeê.<br />

--<br />

2<br />

beê ©г»<br />

2. 3. S3. bet) eintm иаф einem Ãceiôquar<br />

bvantcn Г.тМ oebilbetenAlofîergereôlbe mùrbe<br />

ber maffiwe ^íjeil jufolge biefec SSorfd)tift =<br />

3. ЗГЬес паф ber «nfîreitig ricí)tioern 2Dif=<br />

fercnaiatmctí;obe (g. 149.) finbeí fid), boS bor=<br />

tigc h = k Qcftèt/ wie fid; be); einem<br />

qnobranten gebullt, ber'mafîioe<br />

2e + 8<br />

2 k 2 . n tang-itf - , meíd;eê biefen<br />

D<br />

etwas -griff«» ale bie SSorfdjrtft (2) geben<br />

würbe. 25er Unterfd)ieb würbe =<br />

ak" n tang -|л. -T-^/ ul f° "4 r »n bem gotte<br />

= o, wenn e — e b. f), boê ©ewolbe bitrdjs<br />

uon g(cid;ec -Ditfe feçn wúrbe»<br />

4. Sn


4. S" biefem gtoUc »urbe Ьетпаф паф (ï)<br />

-- Ыор = е, unb folglid) bie innere ©cirens<br />

fl


en SSeg gu befien S3ered)n«n


Sßertiefung bilben, Voie fyicr burdj<br />

bieSdjafiirtrngauogebrurffifJ, betgefíalí, bafi<br />

toenn man fid) im Snnern beê überwölbten;<br />

befinbet, alle in т fid) burd)fd)iieibenbc<br />

n, weld)c benn Qtwòtynliá) in В, А, О<br />

u. f. го. auf ^feilem rul;?n, ein AÏCUJ ober<br />

einen (Stern, »on fo »iet Olbe8 (Vouto d'Arrêté)<br />

j. 10. wenn bie ©cunbflád)e ВАОЬ ein £ша=<br />

brat oDcr ^acaßelogramm roáre. S (l aber bie<br />

©гипЬрафе ein reguláreê ï»oli)gon unb BkA,<br />

AkO u. f. ш. bie einjeln ©recede am SWittcl*<br />

fünfte beJTeibcn, fo wirb beßfotdjergcflali über»<br />

wölbte Sßieletf ein titeletftoteS ^rcujge*<br />

tüoibe, bergleid)en (Fig. 78] eines auf einet»<br />

regulären ©ефбес? obgebiíbeí ifî, genannt,<br />

и>е1фее benn auf fo »iel Pfeilern, ale ©ratfje<br />

uorljanben ftnb, vufyen tt>irb.<br />

V. @inb bie ©ettíólbbogen AHB, ARO,<br />

OUL, LWBjc. ^albfreife, fo roirb baá ©f*<br />

Juólbe UottcttCUlfÓrmtg (en plein cintre)<br />

genannt.<br />

So 4 Slim


SKan ft'e&f übet 1е(фе., baß АНВк. сшф<br />

(gtlipfen f e y n fônnen, «nb jc пафЬсш<br />

£> ober ólbeê über bem ©cepedf-AKk.<br />

2, S3 e IDe t ê» 9Ran gebenfe рф ben fór=<br />

j)fttid)en 9íaum beê Areujgcioòlbíê úber bem<br />

c, juiebec in ber2a0e'roie im »oc=


Ьрп§, imb in Fig. 76.Ni\i,- ftofelbft<br />

id) je£f annehme, bafJK, с jufûmraenfcillen, alfo<br />

Q H tmi-cf) Den SJiiifflpunft bec ©ntnbfládie<br />

&ф, f о ijî biffer SÎQtim ein


586<br />

=i(Jr. AMkM', шеЦ boê bortige A bier bm<br />

Ectangel MkM' unb a bier bie 2í]te tfr = QH<br />

bet ßUipfe- bejetdjnet (i).<br />

1 8. Sctnnad) imrb wegen rfr=QH=2KH,<br />

«nb AMkM'=AAKk (í)/ bicfcr fjujfócmiôe<br />

2íbfcí)nitt (7) ober and; bec Ark L (5) =<br />

9. 3íífo bec ЕогрссПфе Sîaitm (6) b.b..i«<br />

(Fig. 77.) bec förderliche Kaum beê Ãreuj=<br />

gewoibea über bem S5rei;ec£ AiCk (2) =<br />

AKH,Kk— ДАЮс.|КМ (4. 8).<br />

tvenn<br />

gotMfd), aifo ber .®ett>ol=<br />

bebogen AhH ein Äretobogen t'fl,<br />

beffen tnu$ bte «^óí;e KH = kr<br />

itnb >2Äimij)untt in C i ft.<br />

SKan muííiplícíre bíe glád;e boê Areie*<br />

fegmenío A K II in ben фа!Ьте(|ес AG beô<br />

JBogaiê AH . àieí)e baoon, ob f beê Sßurfelo<br />

ber фо(;е кн, unb multiplicire ,bcn íAejl in<br />

btc Sungente beê SSinfelê kAK, ober in bie<br />

ßotangente bee Binfelê Akk b. b. in ben<br />

^ .. . Kk.<br />

Sluoíienfen — • .<br />

Ak<br />

ir* S5en>et§* 9íad; (§.34. IV. 4.) ifl<br />

für biefcn goK, beê (Sçlinberjîùcfè .AKHrkA<br />

(í^ig./ò.Nr.i.) b.b. jn (Fi^. 77) beêmtíebenben<br />

beJe^фncíen


• 587<br />

= g; AC = r imb bec<br />

sr:,, ifi.<br />

1-2 £<br />

Sîunifïabcc — 23 fin -- i g k = bec<br />

,2 'r ^ .<br />

$lad;e beê tfttêfdjmifS ACH — bec gíárfje beg<br />

25ceperfê K Cl í — bec gládje beô- ©tâ mfní ô<br />

AKIL ^iccauô ecgic&í fíd) olfo ot)ne »ciíere<br />

bcr Seroeiê bei- Sorfd;rift (io><br />

§• 167*<br />

Bufuê iraan<br />

ben inneru SÍaum bcê<br />

úbec bem ФгесссЕ AkB ,=<br />

2. AkK(Fig.77.) (o »ûtbc man bie im<br />

§. (9. io) gcfunbencn ^íuêbciitfc miu<br />

b. \). in (9) fîatt bec §1афе beê £luaocanteit<br />

AK H nue bie gladje beê ^albfceifcê obec bec<br />

l;albcn (gdipfc AI Iß, unb (îatt bifi ©wçetfô<br />

AKk nue baô Sec çe


olfo bas Awujôetoôlbe regular, fo fcarf<br />

wan ben 3ïi:f)att eineê folcbcn ©fúcfê mie<br />

AkBHr, nut mit bec 3ai)l n aßet Seiten beS<br />

в A OL к. mitlfipliciren , um beS<br />

©eroólbeê innern Sîaum ju erhalten.<br />

§• 159«<br />

5íttê biefen ûttgemeincn SSotfcfjriffcn íaffe«<br />

'Icicbt bpfonbf« f;crífiíen. 3. S3. men«<br />

bie ©ntnbflácbe BAOL ein Sluabrai Uiib БПА,<br />

ARO2C. ^albfrcife waren, fo I;atte man eine<br />

flache mie лнв=^^,кН2 / unb in biefem<br />

^aííe П)СС!СП AK = KH=iKk, AAkB = AK%<br />

wiíljin baê 05cmolbe|lftcf úbcr bem AAkB=<br />

%я . К Н г . K k — A K= |. KH b. í>. meíí A K<br />

= Kiï = Kk, baê ©eiDOlbejïûcî ==J-TT.AKS<br />

— ?ò A K 3 r= (j. те — |) . A KS , meine<br />

jnat genommen bcö ganjen ©cmóíbrê<br />

s= (а я — l) Á КЗ -= 3,6ió4 . At*<br />

WÚrDe.<br />

3íiibfre befonbere fiàue úberlajfe 1ф,Ьст<br />

eigenen Síadjbcnfen bci % Scfer.<br />

§. 1 6o»<br />

®tc Ènimme<br />

JK6 Ärcu38c»6lbeftucEö tute (§.156.).<br />

g u fiiibciu


= 589<br />

3Cufíòfuti3*<br />

uíí. i. SBenn ber ©eh>ôï-<br />

.bebogen AH ein ellij)íífd)er £líta=<br />

brant/ uní> bie balbe grope 3Cj:e =<br />

RH, bie í)ulbe fíeine='AK i ft<br />

,2. 5)îan becedjne bie Sánge beê eCipti)^cii<br />

ЗЗодепе -AH = s attê A K unb к H, ober fucíje<br />

tie Sánge bffTelben, fo gut рф ííjun lápí, bui-ф<br />

ttnmittelbavc<br />

3. ^ierûuf fucl;e man einen Sogen = cpt<br />

beffen 6ofmu§ = JT77, unb bn'icfe btefen 23oe<br />

gen in 35ectmaitl;ei!en be5 i^aïbmeffeïê a«S<br />

(§.31. IV.), fo ifl ber glad;cnraum<br />

= Kk.s — Kk (AK<br />

4, -SBenn ber ©e»<br />

toôlbebogcn AH ein eíít|)ttf^ec<br />

Aluabraní tjî, beffen í)àlbc Heine<br />

^C]ce )cet=KH unb bie í)uíbe ö^ofc<br />

s=AK. ifl,<br />

\к<br />

5. SJíon [«фс eine 3«bí m — èrv ttnb au§<br />

biefer eine anbere n = +f (m 2 — i), [ифе<br />

^íerauf auê ben Safcln. bev natürlichen obev<br />

í;i)pfrbolifd)ín 2oguvitl)meti ben log (m + n),<br />

fo ijï ber g(ád;enraitm<br />

AH*


log (<br />

. KII)<br />

dritter $alL 5. SBenii ber<br />

Ittefbf bogen АН gotí;ifcí>, unb olfo<br />

ein Ãreièboflen ifi, beffcn<br />

unt><br />

6. ЭДап Ьсссфпе tie Songe be§<br />

AH cuä [einem


KH=QK. bie -fcalbe &ф 5йге,. «nb AK<br />

bie falbe Heine, fo ff£e wan in bie gormcí<br />

(§.71. IQ,) Ьлё bortige' a = QH — 2.KH,<br />

unb c = AB=2.AK, fo »ie ben 9îeigungê=<br />

njinfel kAK obcu LkA=v/ fo<br />

'<br />

tang r/ = -гт bie bem. flïiptif4>en<br />

Lr oberBQ


59»<br />

= 2. A K gff^O bie fcummc §(афе übe»<br />

bim £luabcanten LT ob« BQ b. |>, ALr=a<br />

x<br />

( AK +<br />

V ' ••<br />

KH<br />

12. SJZan ffee nun — r;=m fo wirb<br />

Kri<br />

Г (Л KS— ОТ»)<br />

;<br />

KH --<br />

«йф geistiger (Subfritution bic fi-umme<br />

АНт (7) »ie «S' bie<br />

fd;rifí (4) «"âiebí.<br />

.<br />

H<br />

13. -gúcbengoll П1. ïft bec 23en?ei*<br />

íeiфt auô (§. 71. i9.) objuleitcn.<br />

§. i6r.<br />

ï.<br />

Sfl bec Sogen AH «ta AceiSquabcani, fo<br />

icb itt (3) AK = KH itnb s^i^.AKj<br />

î>o «un аид1е1'ф fût biefen $alï 9? ^= о = im ai man ouê (3)<br />

lllc/)<br />

bie ^1афе<br />

A HT = K k (£»í — r) KI-I == 0,5707 . . Kk. KH.


#93<br />

vtuenn man fe£t; 'î>aj : C ш K faut<br />

AK =кн~лс ïu :<br />

Bufo è п<br />

-<br />

"ben gegebenen<br />

е frummc ; £)6ес(1'афе AHr, r tóeí glf id;jant<br />

f'rt' Sciancjçí-ÁKk m bcu ©fcunbfïâcfye úber


Snfealt<br />

..; ber cwfj.wtt ;<br />

unb bcr inncrn, roclcbe bem -фодеп^ЭД^) fm<br />

b. I;. bru maffiöe £fjetí b' cê'<br />

— 4 (Л A K k ?КД-Ь^-_ ДЗС K f . K<br />

ç АКЦ qnb<br />

fana ba.õ' 3)rct)ccf '}l'Kí~i.mH- e&<br />

bem<br />

.<br />

.<br />

ftp« ®еодо}Ье§ис£ A if ?/-1»е1<br />

.k TJ V K k pi! , ,»<br />

f .(н<br />

iui:imfí;i- i$>tc in Fig. 76. Nr. 2.' lao'bie 83иф=<br />

fíabííi mií bnicn í» Fig. 76. Nr. i. itnb itt<br />

Fig. 77. glfidje Scbeuíung íjabcn, unb ba§<br />

©cwòlbçfíucí in xlhec.öcriicaicn-Saac<br />

3.<br />

«ntfptfd)fnbe Eramnie ${ád>e AÍIr íjí<br />

gí5d)e biffes' ©fm6lfcí(íítáe.,..'-UB&' -bíe - : mfifce


595<br />

-./'4- ®i«F* inhere frnnttne $Iadje Áa$s ifí<br />

tin @t.wif ber .Cn;lmberflácí)e, 'Xafaô, Wfld)ò5<br />

bie (Sbene Akr »on ií;t abfcfyneibet, -inbfm fie<br />

biefe (5i)lmbcrflád)e. in bec Summen Stníe a$<br />

,fd)neibef, fo wie fiepte aufere 6v)tiiibn'flad;e<br />

ô.bcc bem S3o


59 6<br />

; , . 8-. .©et SScrtí) von F' n>irb пай) ein« bet<br />

für F (6) .angegebinen ЭДпИфеп formel gê;<br />

fitnbro, nemlicf)<br />

2íbcr tic $(афе ,bcê Sluabranfen «и?; — bec<br />

$ШО)е ' bcë ^uobcan'ffii ЗГКф; ferncu k я ==<br />

Kk — K;Í — K k — 2ÍA nub 7i?7,==: Кф;<br />

^:«x'k== Д2С&£ (wenn 2if parallel mit Д k)<br />

tiemnad) анф<br />

9. ^ernet tie 6t)U»berfcI;ctbe<br />

' '<br />

ïo. Фетпаф Ьгс<br />

= F' + F" = ЗСКф . Kk — д-ÄKf . |<br />

it'i'Ünb foigïi'iî) baô mafTiöc<br />

(5) = F — (F' -f F")"= bem -^uöbi-ucfe aie<br />

er in (ï) angfßeb'cn. i (ï, rocnn man fiel)<br />

tneliu gugloi^ bas '©ïfeôlbf |îûcF(Fig. 7<br />

«jícbcr iti b«r ixiaí;ifn Садг (Fig-, 77-) ,<br />

h, .2fuf íine c.í;nlid)c Sßicife regnet .man.. vítí<br />

,(|';ig.77.)'-fta < jctscô anbete. (S,em6fbc)rúcf.:.iyte<br />

4 IV T,. -OR t u, f^u. ,iínb fin'bet auf feiffe' Sßcifc:<br />

ben maffiwen -S^eil' î)oê:garijen ©en>ólbeê- -<br />

12, Sft bie ©гЧп'ЬрайУе Ьгё<br />

igiir, fo finb äße ©túcfej.bje<br />

. einanber glcicl), bû'^ev bcnn cih foícfica'<br />

«Stu*


Ь97<br />

<br />

16.


698<br />

i6. 2$árett АН,<br />

£l u a bra n t en, itnb bte<br />

АВОЬ' ein ^uabrÄt, fo<br />

tnan ben<br />

itiib (о!й((ф öen maffiöen<br />

АНг = |.лга(аЬ — w/3;—- ï(a e b — a* ß).<br />

worauê П'ф bcnn wie in (15) beê $лщ(п<br />

Wölbte mafjiofc Sl;cií<br />

17. 2öemt b<br />

ifí§. 156. i o. fo fóiuife man eben [o mie in (5)<br />

bt'ii maJTiuen Sljfit bcê ©emóíbcffucuê AHr<br />

mit Зи^филз ca Setmein .-(g. 1,56. io.ff.)<br />

finDen. 3D« aber bie 9îcd;tU!ng 1с1'ф( ifî, fo<br />

»Ш 1ф um шф£ njfiílàufti() 3" fei)"/ blo^<br />

;<br />

í>tc gotmcl fúr bcn maffíufn 5£f;eií АН Г<br />

í)er=<br />

fp^en, «nb oií 2?cbtic.tion bieféir gorn^l ouê<br />

an$tQcbcntn ©runben einem jebem feíbft<br />

fei) beu фаШте([ес CA beg<br />

H=r, -bei: ^albmeffet be5<br />

inncrn 2Сф=,/э, bie «niete 2)t(fe 2ÍA beã<br />

= e> fo . ftnbei ^'ф bet maffiöe<br />

A H * =<br />

K k


• ' "••' £99'<br />

83ét) bet ©hitoicféítmg biffer Adernei ifî -jugícic^<br />

nod) bie SSem.erhmâ bftuïft rootben, baß ht-<br />

(Fig.76..Niv2.) bic,,£>óí;e 2£« .bee (Sçlinber*<br />

fh'ttfô H" (9) п>е1фе_е oudj 6cç bicfem gatte ttt<br />

2îcii4id)funufommf= '• — ^ . ffî; гемеп bec<br />

•<br />

,C 6ejf(f>tte6eit<br />

.!, unb folâlicí) bdê ©evuóíbe úbftaff<br />

»on gleicher .£>tae = e-, ;fo, tjî în (17) ûberbem<br />

e = r, unb fût"<br />

bcr<br />

ïônntn bcnn in bifffn Formeln auf bie<br />

ïannte 2Crî' í>e«'d)neí wfrbpn, n>énn fût btcfe<br />

SSôgen bie ; ©umfF


боо<br />

benn i>ie ©cwóíbpflàdjett ,ouê<br />

»erben fônnen. .<br />

3. 23. fur baô ©wélb'efîûcf (13-), rt) : ctt<br />

bec maffioe ÜSfyeil AHr = 0,5707 r 2 - : ë-^.-<br />

O,2 r 46 re 3 — -ï-еЗ.<br />

£>i> Sbfrfïaue bf fíelben fanbft'u.in (g. 161).<br />

= °/57°7 » f2 / roe^en Kk = KII == KA '— 'f<br />

(13) rorlàe in fric £)ícfc e beô ©e»tu(b|îu(Î6<br />

J7iulti>iicivt, Den SBerff) 0,5707 r 3 e giebt. ; £)ic=<br />

fer iîî uon'brm ша1;геп SBcrííje beê (Scnjóíbes*<br />

ftùcîê (4) nur.ura 0,2146 . re 2 . — -î- e 3 unter»гое(фег.<br />

Unterfcj)jfb beflo reeniger bés<br />

je flcinpr bie ëemolbebicÊe e i(î,<br />

bieget ôcgcbenen Sorfçí)rifícn burdj<br />

eniienf).4ole gu 1 eriautcru, würbe eine' mu<br />

ißerfcl)tucnbuag- beë Sîaumcê f«i)n, ba ici)<br />

e, ba^ ein jfbcr, welchem éemòlbc<br />

ju Ьегсфи?л üorfommenj .пиф einet beutíicí)<br />

«ufi eíuunbec ûtfe§tt\i formel mug гефпт<br />

ïcnnen..<br />

§. 164.<br />

fmbe id) cS benn unnötig,<br />

iie Оегефяипд onberec (Scwóíbe поф befon*<br />

tere 9íe,]cííi beçjufúgen. SBie nun abet паф<br />

tivfen -ЙогГфп^сп .bie ©wölbe gtíkb^imfr<br />

ftct)cc itr.^íbftcjjí auf bie &ази сфгЬеШфел<br />

»аи.-


поф<br />

4o r,<br />

д ,шр1Ч1,^т, пцп .m,5yteí r ip e t n ö: u. a..<br />

wirb aber bâb'iï) tm<br />

beê .gepmetr,if$ctt<br />

(Stimbiagè biehcn, ','baí>er idj-midj, bemúíjt tKibcy<br />

{»'cr р01;$${$ф)&ц : цпЬ- be-,<br />

'.<br />

KadjbcnféH'ûùcÎ)" 'fujT aiibcre "gáiíé ' bíê<br />

Jínflófung finbcn<br />

©o giebí eê bcnn оиф ©ettnJíbe, n>el(í)c<br />

befd;ntíícne ©eíí)ólbe genannt »frben,<br />

»ueil ein S(;eil iií;rcc ®icfe, Ьисф Síngccifcn in<br />

ein anbetcê ©emáuot:, oon ií)nen glcic^fam ab=<br />

дс[фпН(:сп roitb, п>Лф»г 5£^«ii- j bcnn bífonbcrS<br />

becfd)nct, unb bei) bcc Savation in ёгшадипд<br />

gejogen »erben muß , rcic wenn j. SB. (Fig. 79)<br />

bet; einem Sonnengeiuolbe , bei- £í)eií abc,<br />

obetedf, in eine neben bem ©enjolbe l)eclaus<br />

fcnbe SRauer abmn, degh eingriffe, unb matt<br />

nut ben maffioen S£f)eil bcfd oevtangte. Stt<br />

biefem fiaüc »üutbe п?ап benn beQMflia) mit<br />

»on bem gan$ maffioen £í;eiíé beê ©ewóU<br />

bcê jTOei) Çpnêmaía objie^en búifcn , ше1фе Ь(е<br />

2íbfd)nitte abe, edf j« ií;ren ©гииЬрафеп,<br />

unb bie ãánge beg £onnengeroolbeë 511 il;i-a-


«gôfre ^mieirtöfitbehV unb jd '{n.'an'becii $<br />

«\l*'l,0 W.u. rCVÍ^.-.r*í я!А1я> ЛИ AM« Af Urt> -V^^t^W i^ ^^ bento<br />

Icidjt SRïftèf • ftnbeîy- bic %1афспгаЦе abc,<br />

edf/ mit ber ©rmutfâfeit ju Ьегефпей, ûlô<br />

'foïd;en - ' '<br />

n<br />

^f rumjif í)en ,, ; finbei'monr '(§.'1 soi<br />

einige gàCr/ ÍDOrauê man leicht weiter, etwa<br />

«tut fur einen; SbctÎ'eineê<br />

tie- íBorf^irifím «Ш(сп' fonn,


.Sîcunteâ ''<br />

23on beç 85eved)mmg ;bec gaffer.<br />

meíftfn gtfffa gityôwn'jitc ßiaffe bec<br />

tunben Äörjm-, imb laffen #ф (о1а,Пф<br />

«аф beu asorfdjriffen beö fedjêfert Aapifc'lê<br />

Ьесефпеп, шепп man bie Irumnié Siniè víeis f<br />

Ъигф bcren Ümbrel;un$ man (1ф bte innere<br />

Ьацф|'ф{с фо(;1ипз beê ^affcê at§ cntlïanbeit<br />

âebenfen fann. SKan nennt bieftfruinmeSime<br />

bie ^a^ttnte, unb bic gecabc-fimie, «n»<br />

man рф biefcl&c até brcl;ínb' gebínff,<br />

Saffoê, п?е1фе bcnn Ь«сф bie<br />

bei- íreièfórmtgeii SBoben,<br />

gel;cn №irb. Sebcc @фп1Е( butd)<br />

bte 2íve beê Stoffcê, n>iïb bann bte innere gfíádje<br />

beê ^affeê in jener frrtimmen 2inte fфneibeп,<br />

weld^e bec innecn ЗЗаифипд beê ftufieë juc<br />

©tunbïage biente, unb nad) п?е1фе1; frunrmert<br />

Sintc bann bie fogenannren Л) ou b en beê<br />

gaffée obec bte Bretter, (Sufcín, 'Жаи*<br />

fclrç) wclà)e Ьигф (joljerne ; obéc- tneíaííenc<br />

Sîetfc jufammenge^altcn, ben ganjen Aorpet<br />

bcê è«ffeê Jn)ifфen, ben SBôben bcffelben bilben,<br />

«ad) Qewtfjin éíeâetn gífcúmmí nwben muffin.<br />

2.


2'. $te\)liâ) ftnb bie gtffTer nid;t immer fo<br />

genau gearbeitet, bap fie innen eine fîetige unb<br />

»otlfommcne Siunbuna, barfîetïtcn ,. nxil bic<br />

batb efroaë bicfer batb ctroaâ búnncc<br />

audj iiidjt Ьщ-фаио iwmcr-t>on дШфес<br />

ArúmmungouáfattcH/ wnb Daípcr an bei inncnt<br />

balb í;ie batb boct mit iljrer Sicfe<br />

í;e n)oi'fíeí;en , unb cine itnrcgeímápigc<br />

bec Qioníinutfráí mel;i- obcc wchigec ub=<br />

innere §(аф« bilbcn,<br />

3, ЗСЬег man fe^t biefe tmb me.^r. anberc<br />

in ber 2íuâubuiig ипиегга


artt'di^'tcdjfien Шпеп, tóímt -baâ<br />

fcijáft bta ; SSiftmê; fel;i' bringend ijî.<br />

4.. 2fblt •••fUirçUcÇ tt>írb bieß,v©efd)aff oft<br />

Sputen au fgéf ragen, roddje gar 311 wenig má*<br />

fbemaíifdje Jtenntniffe fjabiir,' um baffelbe -mii<br />

ß'inftd^t unb ®ciiauigfcit au&ûbÈn jü fonnen^<br />

unb nian ^t''fijhfett bafyer-äft.SSorfdKiften jut<br />

î?id)tcrn 3£ûéûbuifg ' biefc ê ©pfa>ifteê . gegeben,<br />

to)eld)e nid)t ramei: bevr •bejíeii 5£í;eoctc ení«<br />

fprfdjen. ЗСЬ^'шепп fie oud) hur- biefc mit<br />

©enauigfcit Auojuuben wúpfcn, -"urtb níd[)t au8<br />

Un»)i(Teaí;ett mcit gtópere<br />

.aíê .Diejenigen fmb/ roeldjc<br />

b.e>'-fcbí«l)(cfíeii Á£í)corif7 wenn fie nue<br />

ridptig auêgçúbt «iurbe, Eaum fíattftaben .f óbnení<br />

èo í)ut man 'fcic'ß ©cfcíjáfte ju 'tinem" фпп'Ьй<br />

ro.wEe t;crabgeroíiubigí, meldjeê bod) im фанЬе1<br />

wnb ffi!i,a»bdfcrmid)tig i|î, imb beg Ъе^гп-дп^<br />

ïiii)tigeç; ..SSf ïiwïlÎJ'iO С Ш iíí b« íeiben .TB V^ , - bec<br />

nid)t blop âBafíerícinfer i(í, uni) feinen Sßeia<br />

mit jîarfem .Siwnfe bVjafjlen mup. ^ф bád;íe<br />

«tan f'ônnte - you -'ietttm'; tie bit nïritf)ema=<br />

íífd)en "<br />

irttmec •<br />

' bcir<br />

-bièfec ''nfet- ope tfrbfit unb'<br />

bcaudjcn mas? $'Ф 1 cinraafjl-iDa'nÎ n^frb mit ;<br />

biefec


..fiei) bie, SRût^matilpi- I?aujÏ5-..fo Ij<br />

£aben, roirb öergeffcn, bap 9Jîatf?cmaiif, oft<br />

$? fé* jur (grfïn.biing tmb bíqyemen.-Gw-.flejbung<br />

lefei;. Regeln npt&ig par, unb rum I;ált jebít<br />

-ÏV, übet: ibie -2Cu é í» ff f Ц n ô b a u*<br />

. Асгрету nebft :3<br />

«uf bie-aiifit-fiunfi í<br />

fite -rcine ant). ftn<br />

: 5. :Эф werbe miei» nun fiimu^cn, bic SSorS<br />

' ' '<br />

mógíicf) barsujicïïcn , a&ec Dotier eini<br />

tic €b'nfituct|oti''bec.îaffee felbjî -betríffenbíô/<br />

ъогои«(ф1сЕеп»-<br />

^inígátie Sonflritctíptf ' bit goffer • '6ef tif*<br />

'|е1й>е л<br />

-©й|с unb ^cfiauilliacitv<br />

S- -1.66*<br />

. , ,.. ,.ï. ÊU'fiHFig. 80. Tab. y<br />

ber " ФигЭДф


gef>enbetí (fnb'cn .„.,,. .„.,„ J;y}í . ,,.„<br />

»eïben"JKol)f.e obererôfфе'оспапп^ unî><br />

*п.4)к г а&еЯеШ-%аиЬгк t»i einer<br />

Uiyill^t j£.(IUHvl*b t».«/«»!;.. хМ^мичгШ^ДОЧЛ ".f[f »Ч<br />

№äti?«» даИ^оп »eu ?ЙЩ<br />

ouê (wenn neml : ouê (wenn neml dj, n>ie flcwó^níidj,' btê Aópft<br />

: dj, n>ie flcwó^níidj,' Ые Äopft<br />

Ъп,&*У$&\:№ &№$№>$№ bW fo.Hen)<br />

ipnb'crn'i^^feiwaw&i-bc«bip, Ц#фъ циЬ<br />

Л' 1 . '.: Ч./: íi-lc^l ..„к Hnî>> х; bie ,'л,^; ^ л»ту „ ,ч«:^<br />

л . лл л<br />

W&ii^frft&W"**"^*'-''''' 1 -''^'"*-****'*<br />

^inem .stnimmungebalbmeijer von 30- bi§<br />

50 $\i$ №ф1-гфеп,<br />

'lV. 'UtatfYber Spieling fines ^affee ufr*<br />

fielen bie Spitzer obtr^a^btobfp (Äufev) bett<br />

— _•"'.-.._- . ^ ...... ... i .. tv ; fv.--. -^ ъ .:т:<br />

tiefe


àîret àv 'АЛ Ver<br />

:.i..oV..ííJowÇí» ibt<br />

beibit.<br />

iifrnftcn .2)auà£níánue.,<br />

ttppr^i-ç*.^ fo ttirb.<br />

.In<br />

•'=== Ц<br />

(«•'ЭД1."£>ае 1 SeftofHfe МиЫИШНа<br />

фМ-'&в&Г&рГЪЯ? b^WffR/^onrô<br />

№ЖЬ'ае ^.li'ftjftti'i'ii en t'ôîi) eif5.^Tí ! iVt.| Ь'еД 1<br />

^ífffeê,. ' Slî bcmnaco 'I^H-iri^rt; 1 Shi<br />

/!"^<br />

l;af<br />

'<br />

man<br />

i. ' • ' " : • *:» :<br />

п>е1фсl'genannt roetbe = 1+z=f'^+i J<br />

V JA\ "..l


VIII. 3fttS bet geaobcncn örben,<br />

ifî, bavfîclïi, fo mup ii;ve grôpte SBveite CD in<br />

*a'rî -jjt. ©cometi-, v.sd. £14 bec


бю ' •• •<br />

bec SKítíc, ju i&ccc fieintfen EF obíc HG с1фс| Sía^álínip (Уф<br />

auf fotgcnbe 3Crt «cgiebt.<br />

XI. 9Kan fe|?c baê gaß foöe auê q Daube«<br />

befielen, fo j(î btc Umfang beê gaffcë in bet<br />

SSKitte obec am Saud)c = q.cp, unb ubec<br />

bett Äopfcn = q . EF.<br />

Tiber, шепп я bíe fiuboípííiff^e<br />

beutet, fo íjaí man ben Umfang beê gaffc-S<br />

ûm Söaudje аиф = я. l', unb übet bcn Ãópfen<br />

==пЛ (VIL)<br />

XII. Фетпоф я. l' = q. CD<br />

Unb 7Г.1 = q.EF<br />

* (l 1<br />

— 1) = q . (Cl ) — EF)<br />

b. &. * . z = q . (CD — EL') (VII.)<br />

bec Untcc^icb CD — EF obec bie<br />

bec<br />

IT. .'L<br />

XIII. 9lun i(î fccnec<br />

CD : EF = l' = l (XII.) = n : n — ï (VIII.)<br />

2Clfo EF = — ~— . CD<br />

11<br />

CD — EF = - CD,<br />

n<br />

XIV,


XIV. SBenn aífo ci« $ajj auf n @fr'


XVI. ®ie $lcid)ung<br />

^_ z — г, (хп. xiii. xv.)<br />

q •<br />

jefßt baê Schalten апз([фсп bem ftflßfMx z,<br />

tmb t)£m 9Jîobeljîid)o 3, unb rccil 5 = -CD,<br />

fo aeigt.bic ©!eid)ting<br />

= CD<br />

u<br />

ba§ ÍSa^atten jwifcíjcn bem ga^(íid)(? z unb<br />

bcr grópcrcn Saubcntu'citc CD, tuivd) тс1фе<br />

©íficlutngcn benn eine ©róffc ouê bcu onbfrri<br />

gcfunben werben Faun, fo raie bnm fíir bie<br />

übrigen ^ajjbimenfíuiicu аиф поф bie obigen<br />

©leid;ungen (VIII.) beigefügt werben fcnncn.<br />

XVII. Sjl bic ©pi6«ng finfe Ыеб ob«<br />

bei- Saütfid) ßroffii: alo. -J- ber ©aiibenlánne L,<br />

a-lfo г J> í--in / - mitl)i" "--1-^6, [o mufj bcc<br />

gûjjbinocr'bt'îjm 2(u f fee e n betí RüfffS b. I;. wenn<br />

ûtie Snub'en fid) biô juin S3crii!;ren ibrcr .^aiir<br />

tcngeíjóvigfriimnien, ""b ben ganjen.ga(jíórpfc<br />

bilben follfii, -9îiif an Sîoif an einanber frcibcti.<br />

®a (;iebttvd) aíloâ in cine ju jîarfe (Spannung<br />

íómmt, unb baê ^aß ífid)t bem ©pringfn auo=<br />

offert ifî/ Шсп11<br />

bu' Sîeife nicht red) t baiici-s<br />

baft finb, fo nimmt man «Пета(;1 т roenigs<br />

jîcnê=:6. 35ief5 fliebt benn bei) einem fie^<br />

gunbainentalwí;áttnip time gaffes


=>: ï, ...fût bic StiAja&l bcffel&en • wento.*-<br />

ttenö n = ^- l . iíífò ben .SRob«I(lid/ g =*<br />

'<br />

/í<br />

- CD bôuftenô =; -f- '. CD, fo u?i.e bçn<br />

li 6 + fí<br />

b. óAflcnS = j~ bcr<br />

XVIII, Жае bic Aantcn ECU, FDG cincc<br />

flcw&cn Soube, für eine ©cjiolt l;aben<br />

muffen, fcaji wenn nad;l;cr bic £>aubm gcs<br />

Iciimmt, iinb Î5oé gap.aufoefeêt toicb, atte<br />

Rauben fiel) flcljóvig 511 einem runbfn '^afie<br />

jitfammenfuuen, baiitb'cf lifpf.n fid) íI;foreíiTd;e<br />

Unierfudjuiigen unftetten, 'tie aber l;icc fur;<br />

meinen 'Sroedgu weiflouftig .ft'nb, tinb worüber<br />

than »erfcfcicbencS bei) .^rn. 9>rof. @|xotl)<br />

in bíiT«n"ííi:uctifcí>_er 3Cbí>onbl. toon<br />

rttnben, oüalcn, c'l^formtgciuc/gaf*<br />

fern. 9Zùtnberôi794. S-3- «• паф[е(;еп fann.<br />

3d) bcmerfe í)ier nur, baß bic frummen<br />

Sinien ECU, FDG, nad) ber biefc Äouten ge=<br />

bilbet fei)n miijfch, Ьоф wol)l feiten ßunj ßenau<br />

nad) ber £i)covie genommen «erben, bafj abec<br />

bie 23ôttd)cr gcroóíjnltd) bic ©auben bei) M, N,<br />

bem fo genannten ^alfe bcrfeiben, auf bcr p=<br />

ocbanf ctroaS l;oi)l jïopen, unb 34 biefem ЗшесЕ<br />

bic gugebanf felbfl, wie фг. ^rof. @patí).<br />

onfúíu-t, bania* cfoô« íd > tft -'fr<br />

3


eim wmuflKn, bojj bicfe<br />

E M CM I J fid) etwa einer Soncfyotbe náljern,<br />

jnô.a,íen. Sn sielen gáUen mögen fie aber аиф<br />

wool шфЕ fcí)c »о« einem Äveiebogen ab:<br />

»афеп.<br />

XIX. лЗо mógfe ее benn im<br />

etwaö fфroel' galten, genau bic<br />

ju belïimmen, П>е1фе bie Rauben fílbfl<br />

лаф il)rer 2а«ас annehmen, №enn fie biê jum<br />

^сп'фсеп il)cer Ãaníen jufammcngrrriebeniuer*<br />

îîfiî, alfo Die eigentli^e %i^ui b(ö bereite »fix<br />

ferfiflíai Saffcê b. í), in bem oben angffúljvtcii<br />

profit Fig. 8o. bie fi-iimmen Sinicn PAL, SBN<br />

«njùjebcn. Sic (Stfat)cunô bat Qcteí;rt, baß<br />

itenii man fie circular obéi- сопфо1.Ь{[ф<br />

çnnimmí, ber S»()uíí Ьео каф bi'cfer 8?orauS="<br />

ci In-ra^ncíen gaffelB DOU bem Wuí;rfii n=<br />

cim weniafícn<br />

ttnter. ber<br />

ite ^rítmmuftg PAL etneê<br />

circuíar tfl, ben ^ог^ег<br />

beffeíbeu gu ftnbctn<br />

3C«fí. i.®efe9ûïfo(Fig.8o. Tab. VIL)<br />

bet ^ulbmoffec CA beê Areiêbogenê PAL — r<br />

bit Ijalbe ©ptmbíiefe i)eê gajfeê b. (;. AK = b,<br />

bet


Ъсг- ^aïbmcjfee LG beê SBobenS, ben Id) j<br />

nid)t ßcfonfi (§. i66,in.) fonbecn eben an*<br />

nefyme = a. $)ie fyalbe Sáitíjc QG bee ^<br />

obec GIv — k, fo if}, wenn matt LM mit<br />

^arattol jic(;f, aud) LM=k unb AM=b — a,<br />

juctdjcn llnietfd;ieb id) mif с bcjeid^nm' njtff.<br />

(Snblid) fey bei- Sni;alf bee Coffee won ben<br />

Söobcn LN biê an bic ©punbiiefe AB = Z,<br />

2. (So í)at man пиф (§. nj. 9.)<br />

Z=*k ((г — Ь)« +1- 2 — J-kz— (v— b)v^<br />

Seit nemttd) in (§. 117. ï. 9.)<br />

Ьао bovtigc x<br />

I)iec k<br />

— я (r — b) r 2<br />

33 Пи -<br />

Ъ obeu CK ALHB ~<br />

r — b ALNB<br />

3. Um bie (2) aefunbene formei fíir beti<br />

I;atben Sníjatt beê.gaffeo, f-attê'man nad) ií>c<br />

гсфпсп njotltc, für bic 3fuõúbung поф ctnjaê<br />

bequemet etnjuti$ten, fann man in bie=<br />

felbc flatt bec SSucjelgrófTe S( T *— k2 ) —•<br />

^(CL* —ML«) = CM, ben SBetff) AC —<br />

AM=v — c(i) [cêenj аиф ifl (r— b)2 +<br />

r 2<br />

= 2r(r — .b) +b 2<br />

." £)iefi giebt benn<br />

gefjocigei: Síedjnung Z = ^k (b 2 — -i-k 2<br />

(r — b) (r + c)) — л-(г — b) r«. 23 Пи -<br />

»е!фс formet поф immcc fogai-<br />

. \\iá)t i|}, ben Зфи Ш (;albcn $aff(6 J" be;<br />

U q 4<br />

E


; ben SSfríI; tton r mürbe man l;iíl>ft)<br />

auê ben 3íbmcfTungen bee 'gafjco fetbfi Ьигф<br />

folgenbcn 2íuêbn>cÊ<br />

k z + c a<br />

' -—-. i«<br />

2C<br />

ftnb.en,<br />

4. £)a in'oefTfii bíc ^áffcr meifrcnô fo be.fd;ajfeii<br />

;ïnb, bo^ bie Söogen PAL feine [cl)c<br />

• fîûvÊc-Aïiimmung l;aben, a![o ЛМ — c- immer<br />

in S5n\q!i, ;<br />

riMtiu3 oeê фа11)тс(Jcrê СЛ = r feljr<br />

ítcin i|l, fo fana man ftd) folgonber 9íál;e*<br />

íuii^Ginef^oíc (jfbioiKtí, bcn 5"^ a ^ beê SuíT 00<br />

fur bie îfuêùbung (;intánglid; genau jtt ftnbeii,<br />

• 5. 9}?an fe^e in bcir ?fuôbrucí (2) jlaíí<br />

(r —b) s + r г t) Cn jfuêb.vucf 2 r (i-—b) -j. b 2 ,<br />

«nb fíatt 1/'-( ra — ka<br />

ï 1, fo ivirb аиф<br />

Z = (2r (r — b) + b 2<br />

) я-k —i<br />

— 7t ^ — b)rfk S (ï — ] -\ + rSSim -<br />

"<br />

6. SSermanbeU man nun bie<br />

«nb ben Sogen b.effen ©initê - ijî in Sîctyen,<br />

fo errait man


fe fia - = k + .j + A . + тЬ<br />

617<br />

7. S0íiff)tn wenn man brcfc Sfrifjcn jiifam«<br />

abbiít uub in (5) fubfiituiit<br />

i- ]- 2 l<br />

8. 9îun ifî (3)<br />

. 1 .<br />

k * 2k с 2 с<br />

-F=; — ; — " — т с» b. (). шспп man<br />

ï' ^ k 2 + с- k j .L k 2<br />

23гиф bcffcn 3


6i8<br />

lóc*<br />

k*<br />

les '32 c s<br />

ÍT —T~"<br />

SBenn man пстЬ'ф, rant с imnifr !iein gegen<br />

k ijï, bie ©lieber .wcgláljf, worin I;óf>erc §>o=<br />

tenjcn »on c aie bie (ефе!е, voiFommcn.<br />

9. eubfíituirí man mm bicfc 5SBei-fi)e in<br />

benTíuêbrucE (7) fur Z, fo ftnbct рф.паф eincc<br />

ïctфíen Sîfd;nun0<br />

be 3<br />

"^"F'.l<br />

be 5<br />

l<br />

ID. ЗМе buet) legten ©lieber biefffi 3fuê=<br />

fcrutfê ïonncn wit immer of>ne mcrffidjen S«í;=<br />

lev »íflflcíaffen, weil c fajl immer Шпп al«<br />

Jb ijî.<br />

SJîan fcê« î. SB. с = т ъ » f°<br />

be 3<br />

ktnb [фон boê 4te ©lieb ^ ^ nuc =<br />

Ъ г<br />

-i-b 2<br />

.— = eínfw» {Ыфеи Sí;cile »on ш<br />

Ъ*<br />

©umme ber brcç erjîcu, ale ber 83гиф ^-ÓT ^


Sa nun сшф, шепп felfijï Ъ—k<br />

weld)fê bo.d) nie ;bcv §afï i'fi/baê 4(e ©lieb<br />

bec obigen SRciije'nuc ^-T »on bec (Summe<br />

bec bcep.erjïcvn "i|lj fo fel^ltniun, beçm Sîifiten<br />

iineô S Q iT e é ou f £O ° SJîaa^ ,faum. um eineë,<br />

«3,enn man- fdjledjttocg ее bçç ;ben buei) crfievtt<br />

©liebcvn bcê obigen 2íuêbi-ucíê bewenben lápf, (<br />

ii. Sicfj i. §.26.) für bcn<br />

паф eiiu'in Ãreicbogen gefrummíen ^affeê, ale<br />

eine fctjr bequeme unb bvaudjbftve SÍóíjennijj<br />

juerft angegeben í;at, шспп k jf§fbic ganje<br />

Sange Ьсб ??affeâ. bebeuteí. £>ie gov.meí lueldje cc<br />

im etííen Sf;ell ber Seijtráge stc 2íbt). §. 17.<br />

angegeben l;atte, roac fe^lccíjafí, íuie ici; foídjcá<br />

iiocí) eí)e fiomberíô 3íec Sfjeil bcr 95eí)=<br />

trage gut S^at^cmotif íjerouêgeFommeninar,<br />

bem feel. фо[г. ^ á flit e r fcf;on angfjcigt<br />

fyatte. (SDí. f. ÍÍ e i ^ 5. Ж a^ a 5», fit r r eine<br />

iinb ûnâeli)anï)ie SAaifc» '.@t. 1787.<br />

e. 4.)<br />

§. 1 68.<br />

tinter ber SScrauêfeè« n â/<br />

bte Arítftimun,â PAL eineê Su con*


cpncboíbtfdj ifl, ben f-ó r p<br />

Síaiún b,cffclb : en j« finbcn.<br />

?tuft. r. SKon fffce in g. I2I.<br />

baê boriiße x l)\n = k<br />

а ^icr = l?<br />

b l;ici- = f<br />

y (;icr = а<br />

fo ifl nad) ber ©íciri)ung bcv Gondjoib«<br />

(§. 121. i.)<br />

к ^^ — — ^ - ' "<br />

а<br />

tnib bec íôrpccUcíjc Snfyalt beS fjalben<br />

ABLN ober • а (2b'-f П = )л/~(Ъ 2 — а = )<br />

Z — ^b 2 fS3cof- + - • -b<br />

3<br />

(§. 121. 4.)<br />

2. Dbff oucl) , а (2b s +a=) ka<br />

7=лгЬ 2<br />

123 соГ- -f -l?C -r — - J<br />

- - -<br />

b i -}- a<br />

3. 25tc(e ^oi'mcln ftnb fcf)on bequem genug,<br />

tf;nen ein »orgcgcbfnce §aß Ьп-сфпсп ju<br />

ïo«nen. 25a abcu дсгор()п11'ф b uitb a nidjt<br />

i)icl »on cinanbctr itntorfdjicbcii ftnb,. fo lapt<br />

fid) fût bcn S'hait boê gaffoê míe im<br />

flcl;enbp-n § eine 9ïàl;eirungêformel am fu<br />

auf fot3enbe ?irf ft»bcn>


tt>iíbev Ъ —a = c (фп, fo<br />

a<br />

ift, wenn man 53 cof — =


ttnb foïgtta) Wegfn a — b — с=Ъ —<br />

.í_b(i. — зе 2<br />

) beu ЗВегф »on<br />

20<br />

9. gemer in (i)<br />

— a 2<br />

)<br />

Yi<br />

\<br />

ò<br />

IQ. ©ubjîituirt man nun bie (6.8.9.) 0 e -<br />

funbcnen 21'uêbïiicfe in ben SBeití) uon Z (i),<br />

r —— l<br />

' ' • - - _2e 2 ) (r — e») 2 23 fine<br />

1 — 2«?) S fin e<br />

\<br />

V) -<br />

D •/<br />

ii. 9ÎUH ijî, ttjfil e fiei« ijl, beçnaf)e<br />

355 Tin e = e + l ез + -^е '<br />

(i — e a) =i+<br />

— с 2<br />

) =1— '-Je* — i e* — -jig-e 6<br />

á fin ere 2fnaí. bcê ilnenM, §§. 281. 50.)<br />

12.


12. SSenn man ûlfo btcfe SBcrfije fitbftû<br />

fittrt, foa-gicbtftrf)nad)gel;ouia.er3îfd)nung, bic<br />

jebfï ifidjt felbfl beiüfvfpeilißett fatm<br />

Z=k*.(b«(i— |e* — |-e4— ^ e6 ))<br />

Sßenn man пстПф in bet 9Zfd>nung alíe f;6*<br />

I;eren ^otenjen üon e, aie bie in biefem 3iuö*<br />

»orfommenbcn, rccglápí.<br />

3.


tóo beim, wenn man


625<br />

fommen richtig ifî, bafúr


foó<br />

t) anbmi @í)ítní>cnt,<br />

bit bie ©pttnb'tiffe unb bíc 85 o b ens'<br />

weite jjit t&renShtrdjMneffern íjabeit<br />

ID urbe u, gleid) шаге, f o erJjált mau<br />

Z = ?rk(b 2 — bc+J-c 2 )<br />

fiombért in beffen SBei)trógen зигЗКа*<br />

t& cm o ti Í ш. Si;. ©.34-<br />

4. ЗГпЬсге gormeín, паф-biefen ober jenen<br />

SS'orauöfceungen, finbet man in фгп. ipvof.<br />

epathö oben (§.i66.XViiI.) u»âefúí;cíCL-<br />

©d;i-ift g. 12. IX. к.<br />

SJîan faim aber biffe goraeín fújjíid; rní=<br />

ren, unb её bloß bec. berjeiiigcn, 11)С 1фв<br />

cine circulate Arùmmung bo5 gajjca иога«е=<br />

feet/ bemenbcn laflTcn, nmn müßte b,enn aus<br />

bev ?fnftd)t beê Safíeê/ ober einer fon|îigen Uiu<br />

terfu-djung bcjjelben, befonbere ©n'mbe i^oben,<br />

lieber ben Tíuêbruct fur ein condjoibifdjeê goß<br />

ju ivá^Ieti; n)íld)c6 benn bcr gall feijn tourbe,<br />

wenn гл. in gar ju beuíííd) f á (je, Ьа(з Ьаб ^а(5,<br />

nod) feinen Äopfen ju, mcrflid; flauer würbe,<br />

oder gar finttxirfS gefrummt 511 werben cn=<br />

fien^e, nn'e id) fold) f ô bey meuteren jumafji<br />

âi-open gaffern bemerfí ju I;a6en, mid; erinnere.<br />

5. Tim meijîcn «eid)en n>o()t bie SSorfd)rif=<br />

ien (3) »on b.cr iBa(;rf;eit ab. £>ie suicçtc<br />

ber bafcïbiî angcocbenen, i(l bei) ben SSiftrern<br />

im ©еЬгаифе, wnb enffprid)t bent


Snfjalte eines goffeS-поф ff»a§ ge=<br />

пайсе alo bie erjíe.<br />

Scimmt man bíc Ãrúnjmung eineê<br />

[o gering an, baß 5. -S3. c nuu = -J-b »are,<br />

fo mirb, b«; einer frciéfòrmigen Arúmimmg,<br />

bie Ьоф ber SSaíjrljeit f e I; c naf;e fómmt,<br />

паф bcu jmepfo» 5Во1-[фп^ in (3)<br />

7 — IT Ir 3 3 9 K 2<br />

f-' - ~ K • Í5i'4<br />

•Der Unierfcbifb »on bo;bcn SBfVíí;fn i(l —<br />

jrk^b* »е1фсе won bem erjïen 2Bfiff;e, паф<br />

íineu nmben 3afjl, ol;ngefá{;r bcn aoícn SI;eit<br />

befragt. 9Äan fel)lt alj'o /auf 20 SÄoaßcinl;fia<br />

ten oí;n3efâ(;r um fine, rceim man fiait bec<br />

ïidjtigeïii gormol, »е(фс eine circulate -Ävum= .<br />

roung bee gaflfeo jum «oratiä fcgí, рф bec<br />

gemeinen 9îegel bcr Sifircc bcbicnt. iDer §ci;=<br />

1er TOÎtrbe aber begreiflid) weit ert;eblid)er fei;n,<br />

c^-J-b, alfo baõ ftafj meí;r<br />

e, als in bem angegebenen SBeçfpieíe.<br />

6. 28Ш man inbcffen einen gebier biefct IM<br />

bi^tite fegen, meil uiflïcidjt шедеп (§. 16,5. 2.) v<br />

uni) wegen ber ©dnxumgïeit, bie förojfen k,<br />

Ъ, с mit gehöriger GxnauigÊeit ju meffen, 1с!ф^<br />

«оф größere geí;íeu in ber 2Cuêúbung ftatt<br />

ftnben fonnen, fo mag man roenigjïenê bei) ntфt<br />

fefjr gefrummten Raffern immcc bie gemeine<br />

(5) beibehalten.<br />

2 §, гго.


SJÎon fefce in bie formet (§. 167. 1 6.) wclcfje<br />

тф fûnftig bei) bec ЗЗегефпипд bec gáfícr, até<br />

eine ber 23af?rí?ett fefyr na(;c fommcnbe, gum<br />

©runbe legen mecbc, b — a |îatt с, fo ucr«<br />

»anbeli fie ft'd) tri<br />

15<br />

wo, wenn Z ben S"f)att bee gang с iî gaffes<br />

bebeuten fou, fîatt k nur bie âûnje S auflebte<br />

^affea Qcfe^t »n-ben muß, »oraußgefegf/<br />

brpbc 58óbcn beô SafTfö gertau etnonber<br />

finb, H)eld)ce in bec 3£«êubung<br />

11ф angenommen<br />

§• 17'*<br />

3«fûè- П.<br />

©íoft bffi 3fuêbcucfS im<br />

îann аиф foígcnber gefe^í rccrbcn<br />


629<br />

$rafíeê==híjaben würbe). = F. £ann fern.«<br />

a 2 k я- (b.(). «inert (Stytinber, toeWjet ju feinem<br />

Surcbmeffer bie SOobentbetíe, aífo ju fei*<br />

nem Jpalòmeffec bte íjta№e^obínroe(íc=a unb<br />

bie<br />

/b-f а\<br />

l - !•<br />

.. .<br />

k . * (b., í), einen<br />

bettt)oíd)cr-ju feiner SBeiíe baê


§• I? 2 '<br />

ï. S5a man unier bcn ©reffen k, b, а<br />

•(§.167.1.) biejenigen ucrfW>en mup, toeldje<br />

ber tjineni фомино. bee &afffë enífprecbeii,<br />

fo mó^ff 'í'6 in ber '.'íueúbung nicht immer ganj<br />

íeid)t femi, fie'fo genau 511 mcffcn, bap mau<br />

bei) bei- 23егефпип,д bcê gafffá, auf —fa ober<br />

' beffelben, fi(i)crfepn<br />

2. 3ft baê ©punbíod) offen, fo Mrb f§<br />

bcfonbere Sïîùije fo|îen, burd)|>u(fc<br />

ein ce lotljrerfii in baô $a(j l;íneingeí;alteneti<br />

©itabeê, bieSpunbticfe-ober inirei-cSSauc^meite<br />

===2 ; b jn- twffon, inbem man an bem Stabe<br />

Tèit^t b'ie ; (Stelle n>trb bejeicbnen íónncn, ШО<br />

bie untere ®ránje beô. @punbíod)ê l;intrip.<br />

'£)ber ; man berner f e; tt>o bie obère ©ran'^e. (;in=<br />

trifft, unb jieije ba»on bie £>icEc .bec ©punbs<br />

fcaùbe, bie man leid)t wirb mcffen fonnen, ab.<br />

3. ©onjî fonnte man aud} ïoolji ben auf erit<br />

Umfang ber $8aud)tt>éitc cineê ga(feê, Ьигф<br />

Uhifcblacjung einer Sc^nitr ober eineë Шетепа<br />

ïneffen, unb nun uu'ö biefem Umfang, beit<br />

Äußern 93aud)burd;meffer berechnen , mouoit<br />

Wa'ri bcmhod; nur bie boppeiteSMdfe'bertSpitnbs<br />

taube/ ober nod) bcffer bie ©umme ber 25icf'eit<br />

's tmb Saßerbaube abgießen btirfte,<br />

»m


ttmrbfirinnetn 23aiufyburcímiefffi'==2b ju cr»<br />

íjaífcn. £)icfj SSerfafjren niógte abet<br />

meinen SBifïrwi wol;l ja;on 511<br />

4. ?fuf eine а()пифе SSBcife wie in (3)<br />

fomue man аиф bie Sobcnmeite ftnben , wenn<br />

Jliфt in bcc ©cgenb roo bio/ SSóbc« eingefe^t<br />

finfe, ПФ дспз61;пИф Sîeifc bífánfeen. , ©incit<br />

è)îoa{5(îab tan« шап ацф nrфt bequem an^iè<br />

SSòben anlegen, n>eil bie Äopfc Ьес : 25аи1чп<br />

untou einem fpi^igeii 28inEcl über ben 95oben<br />

ï;evoor|îclje». ЗФ bcnfc ]еЬоф nîфt, bap.eS<br />

jcmunbcn wiel S)ífií)e тафеп wirb, auf ir^enb<br />

eine anbete ?frt bic a3obenn>?ttf==2a.3U-mfffcn.<br />

• @onjí fòntite mpn рф аиф einej SnRvu?<br />

menícô.etroa n>iî (Fig;8;30 jum Ííbfujjeii beç<br />

^obsiiwette bcbienen. el^v ip ein рг(ета(![фег<br />

©tab, п>е!фсг bei) b in eine fcfcatfe Äante<br />

gutauft, ,LK eine langjl eb »<br />

Ь«фП)с1фсЬе1'©1оЬое1)^,,.ипЬ N<br />

be, bie'^ûlfo an :b.ç(n-,@fabc ju befefticjc-ii î<br />

Ti/3 cm,fфtef an bic «fpôlfi'.dbffijïigteê ©(аЬфеп,<br />

teflfîti (фаг[ sulaufenb.e..S.an^e /3, рф .an ben<br />

einen .Subpunft Ьее'аЗоЬепЬли-фше^^/Ьигф<br />

*8е1'[ф1еЬипд bec »£>itlfe bvingen (apt, inbent<br />

baê Snbe b beê р1 1 1ета{|'Гфеп (Stabeâ çb au<br />

ben anbecn GcnbpunEl: bçé й5оЬепЬигф1пе([егодеЬгаф4<br />

micb. 25ieJ3 Sßevfyeug ift in bcv<br />

Encyclopaedie méthodique, П)е1фс17855и<br />

ift, untcv bem.2Cvt|Ϋl<br />

9î ï 4 3au-


632 .-•• . ...<br />

Jaugeage in bemTotn.IÍ. Mathématiques;<br />

anßegeben. (SRan f. аиф (§t)teltt>em in bet<br />

«hten §.175. angefügten @ct)nft.)<br />

5, ©benbafelblî аиф eine 25отфишд, bie<br />

Шд'е bcê'gafleê, ober bie Entfernung becSîo»<br />

ben; jumcffen. CD einuRaajJ|îab(Fig. 82)011<br />

feinem gnOcm.it einem rc^trotnfticljten Tínfaê<br />

GEl 3; oér{fí)en. F bec Anfangêpunftbeê 9ttaaß*<br />

flabeè;- unb CF=EP, GHLVfiiuedjtwinfc:<br />

lid)iei: langjî CD »erfd;icbbarec Z\)tH, unb<br />

'GH=LV.<br />

' gê ijî alfo ïlar, baß wenn V, P biê an<br />

beê .Caffeg -SSôben gefd)obcn morben ft'nb, itnb<br />

€D Sie (Spunbbaub'e bet'utjrty bie SEBfiíe FG<br />

bei'tôntfpcnung bec aupern<br />

bêc SSóDenígleid) feçn mtrb^ . -.<br />

||ieí)e man ab bte boppeítc 25úfc eineê<br />

bie benn fcerçlid) blofr-.QtfâàÇt, ober mufyï<br />

waa^lirf) angenommen' merOen fann, fo tyat<br />

inu'n k öbec bie innere Sahge béé £àfjfê. 3ftt<br />

оеЬафгси gncpciopabie'iüicD bie 23obenbidtf bet<br />

S5irfe-'ber 25auben $\e\u) gefegt, ше1фее benn<br />

де«о(;пИ'ф аиф [о ^шИф na^ie jutuef en wirb.<br />

6. ©oßten be»)be S5oben niфt д'енаи cits<br />

eulár, unb аиф niфt genau »on д1с1фег©го|Те<br />

fei)n, fo fann man leiфí »е1^ф|'еЬепс.®игфг<br />

mcffer bcrfelben abfaffeii, tuib fur jebcn S5obcn<br />

einen mittlern £)исфте([е^ Ьесефпеп, шогаиб<br />

ftcb


fid) benn »e'iff'r wieber ein"<br />

meffer finben laßt,- ten man, alebann fur ben<br />

gmeînfctyaftUdjeti ober coragútf.n £>,игфт« ffet<br />

faeçber Soeben. ol>tir. , gcoftn §el)ler :annel;mcn<br />

. fann, tiorauê3efc£t,.;uafr baê gaß >nk|)t ab*<br />

рф|1|ф Oüal geba.ut .ijî»<br />

7. 85«Г8еЦКея S5oben.(§. 166. III.-)<br />

íann man bic Sïefe' bet ©enfyrtß ^eicfyt'burd)<br />

JChtegung eincê 4 'geraben @tiibct)enê an ben<br />

5Sobenbuvc[)mejfer, fo genau .ftnben, atê ce' bit<br />

Ùiïijïanbe erlauben.<br />

§. 173.<br />

Aufgabe»<br />

.. ®-en Sn^aít ctneê go f f её паф<br />

ß ú n b e а ú b i i ф e n Sft a u| «^ i ri í) c i teu<br />

|4B. Aannen, Quartieren/ S<br />

^Vb'. aí* 5" • .'bc]jllm.nieh.. . ,.<br />

i. ЭДап Ьегефпе-Ьеп<br />

bet gormel<br />

ober einer jeben anbern, »crmiifeljî beren man<br />

bem №al)i-en Sn()aííe bee gaffée am пафреп<br />

ju fommen gíoubí/ j.S5. in Gubi^ottcn, inbem<br />

•man bie ©rófíen Ъ, k unb c=:b — а Ьигф<br />

SángenjoHe auêgebrútfí í)at, unb biuibirc ín<br />

f


бз4<br />

Ые gefunbenc 3af;í í;crein, niíí ber*3al)í von.<br />

ЩиЫЦоиеп == z , п>е1фе auf tic Sanbeêíiblicfye<br />

!Dîûap = ©inijeii a,ff>en, fo í>at:.man gum £luo=<br />

ítenten bic 3a^í =n .biffer (£ini;eiten, гое1фе<br />

in baë gap gd;en »urbcm<br />

2. Sitmint man ?. aue ber II: Safet (g; 14.)<br />

wo z inSparifrr . Œubifjotlcn anoegcbfu.ijî, (о<br />

mup man аиф Z in fold/en 6ubi?3oíícn<br />

iien, aífo t>Íe' : '®vôflín b, k, а паф<br />

angeben/ . . . .<br />

bte<br />

=/3, fo t;at tnan z;=»xy3 2<br />

} aífo<br />

Z k(b s — -S-<br />

t;ebt ^ф Mfo bet) bor $)ioift'on - / tie<br />

Subolpf)if


ncí)tuno, bereite im<br />

erörtert roorben ifí, -unb ftd) bo-jm j. $>.<br />

•SStftrflabíS (§. 1 8. i л.) bebicne« , roc l d) c r' паф<br />

ber ЗапЬеоиЬНфеп 9Jîaap=éinl)eif (g. 14.) roi t<br />

n»eu,M}jlcr©enauig?eit ocrjcicbncí f?v>, jarufffe<br />

wait crfllid) ЪГс'паф (§. 172.)- öbgcfäjue «nb<br />

mit 3u5icl)ung bcr S3obcnbicce bcê'.gaJTeS Q&-<br />

' Ijôrïg bfiíi!)jui(c: aftíigf k •bi^.-giiil'io auf Хчг<br />

ф ò í> c n |тоа U *cê SSi firjîa Ьс.б .,(§>. 1 3 . 1 4 ;^.<br />

,©ie falTcTv.vfi-.beinfelben M<br />

gernct. m«(fe tnan. uuf..ber-;.SiefcnJçûy[jf<br />

bcm.Vinfangêpitnft biffer<br />

©cuit 1 angmcfonct; b:e |'пше èpunfctiefe fteiJ<br />

^offcê, bann bic mittlere Seben-roeitc (§. « 72. 6 Л<br />

гтЬ eine SSeite, №с1фе.-'Ьег «bfotufcn<br />

® r 6 f f с паф, bew агШ;тсй|"фт S)(ití.íí:?i.>vH-<br />

[феп ber ©punbficfe-wib SBobctiwciíc û'icici; '<br />

ff»;n roúrbe.<br />

б. ^Ф luití fe^en - bic -С-punbtîcfe otcr<br />

SSa«d)iociíc гс!'фс auf bcr Sièfcnfcalt-btê gum<br />

Nten SSiefyunft, bie 23oben№fitc btó^inft.NTfen,<br />

itnb baô SJítffeí s№ifф^n ber 55аиф.- \\\\Ь £3о=<br />

benroeife b. 1;. eine ?inie^ №е1фе bcr IjaU'-on<br />

(Summe ион biefcn bfçben Steifen д(е|ф f c y u<br />

würbe, biê jum N "if n. Siefjniníí, fo ifî beê<br />

in SKaa|ps@in.(>eiten7 ober<br />

^ : M (6 N + N'+.8 N")<br />

~'~ "~<br />

fóc


$36<br />

Wo Ьепп auf) ûnfîaft mit 15 ju btm'btren et ft<br />

mit 5 f unb bann mit 3 biotbict шегЬеп fann.<br />

7. £>et 35emeí$ biefeê<br />

|{ф auf (§. 171. unb .§.180 weil .<br />

F(§.i7iO=M,Nj F'=M.N'i F"=<br />

{§, 18.14.).<br />

8. Cf PC m pet. SJcrmíítc I'fl einef яаф betn<br />

Uudcíícrgofu^e (§.1.3. '6.) паф<br />

fanb íd) t bc\) einem gaffe öeflen Dauben<br />

merflic^ oori'èmem -fíeiêbogen<br />

-M= 9*6<br />

N =58/8<br />

N^=•^0 •<br />

•N"=-51/6- '><br />

Dtejj òie<br />

N'= 45,0<br />

mult. uiitM= 9,6<br />

48636<br />

72954-<br />

77.81,76<br />

bimb. mií 5) 1556,35<br />

bioib. míf 3) '518,78 = bem Straffe<br />

gâffeê in íiuacíiecen, alfo beçna^e 519<br />

tici-c


mmiittftbare SÄefftmg burd) Ciinfußm<br />

mit SSafjcr, roo^u ein (Sefáp gebraudjf wiirbc,<br />

in roeldjeê 36£uiaríiere gicngen, gab ben Sn«<br />

fyalt nur um 4 SUiarticrc geringer, n>cld;eè bet)<br />

•bem ©сЬгсшфе beê SSiftrfiabeè eine größere<br />

©enauigffit iji, alo чф шигШф eriDartet ^atíe»<br />

6in jnjeijter SSerfud) wúrbe oietleid)t nrdjí fqc. ,<br />

genau juöetrojfen -fe»)n. 55enh id) gícíubp, bafj<br />

man bet) bem ©ebraudje eineé ffiifù'fîabcô »ieï<br />

'iíufmerfjamfeit nôtfjig Ijat, nièt um ben Boten<br />

bté 90ícnSf)cil beô ganzen jit fehlen.<br />

9. 9îad) bcr gemeinen SRegcl bcr SSiftrav<br />

F + F' M(N+N') т л<br />

(S. 1 6g. 5 0 würbe Z = —^ — =<br />

îflfo in bem Seçfpiele = 9/6<br />

> 2 2<br />

58 ' 8<br />

= 9;6. 51,9 = 498,2 mitl;in ol;ngefaf)r 498<br />

Sluartiere, rocldjeê 21 Quartiere weniger, ale<br />

nad) ber rid)tigfrn Siegel (7) b,ctvágf, unb auf<br />

25 Quartiere ot;ngefâl;c eineê au5mad)t.<br />

ÇDîan JBÍrb alfo bie gen)6fjn(id)e Siegel nur<br />

in bem %лиг anwenben íônnen, wenn man enf=<br />

»ebec «inen folgen $tl)\et nicbt aфíet, ober<br />

nuc S^fffr oon einer geringem Ärummung, als<br />

baS angegebene, ju »tftcfn l;at.<br />

IQ. Die ??igur be8 fôaflfeê u>ar fo befd;ajf«n,<br />

bap roenn ia> bie Dcubenlange jwifdjen btcben<br />

S3oben (alfo o(;ne bie Äfyfe ju ced;nen) in<br />

IO


638<br />

jo gleidic 5£f)ei(e obertSfidje tfytHit,<br />

tiefe 8,fold)er £f)eiíe, ииЬ bie Söobenroeite ojjn=<br />

gefâjjc 7 bcrglfitíjen enthielt, ш'еГф'е Eingaben<br />

id) nur í;ccj


6.39<br />

íjon bei' contífw ' ©cite bettafytéte. 'L N fel)<br />

bie фо^с beê. §3obeng, M W feine ЗЗшге, unbf<br />

MHW ein ©djHitt fenfcedjt auf- LN, fo ifl<br />

bic frumme Sink MHAV bet- SBòlbungêbogeitj<br />

'Ыфсс bic ЗГус GHQ beg gaffe § in II burd><br />

fcfynctben iuirb, unb GII bie £iefc bec SBóí=<br />

bung obft (Seníiing fur bin SJîttietpitnft II<br />

bíè SBobenê, оиф WG = GM, wnb HG auf<br />

MW fcn f r еф f.<br />

2. 2Benn bic jn)ífd;en MLWN enfí;ulfcne<br />

ïritmme gládje bcô SSobeno, bíop nad) bcc<br />

SSreitc U!ib nid;É jiigícicl) паф bcr фо!;е gcc<br />

wölbt ijî, »te öonh foíd;eê фг. Ç>i-of. @pótí><br />

bc^auptcf, imb аиф íiiic immer fooorgefonmic«<br />

ijl, fo muß man fid) bic bucd) M L W N bc=<br />

gránjte Srumme §1афе bfö ЗЗоЬспе öle ein<br />


3. Uebrígenê fínb L, N bie $>uníte,.burcí)<br />

гое1фе bie;


" 641<br />

beliebigen $>unft mie h, bie @ootbinafen Gg<br />

= uj gh = z.<br />

6. SDuvd) g sieí;e man in bcc Ebene WTiM,<br />

gr parallel mit Ы, (o ijî Ir ein ein ©toc! einet \<br />

buvd) l gel;cnbcn Saube, alfo auf g r j'en f а<br />

«d)t, uiib'rcie man lcid)t fie^t, ghlr ei«<br />

ted)tminflid)teê $patutlelogtamm, beffen gbcne<br />

auf bcu beê @d;niííê \\RM fcnfrec^t jîe(;t<br />

7. SDîan nenne bie prbinafe g r fur ben<br />

$Punft r beê сПфЬ'Гфеп S3ogenô Rr = yj fo<br />

ifî ber gladjeiiraum hglr = 2:..y> tint) bag<br />

Clément bcê fôrpcrlid;cn 3îaumeô j»ifd;en<br />

LRIIG unb Irlig, oba*<br />

dZ' = z.. y. da<br />

8. SSenn man nun WG = iMW = aj<br />

GR — -J- R S = «j unb bie grófjíc (Senfung<br />

beê SBobené in bet SRitte b. 1;. GH=f nennt,<br />

fo l;at man fût ben Atcièbogcn WhH, iit<br />

№eld;em ht mit WG patallel 4<br />

gejogen rcetbe,<br />

unb beffen S3îittelv«nut be\) K, in bet S5etlán=<br />

geruiifluon HG liege, jufolçje bet g)topotíioa<br />

JÉ-It:tli = ili:2l~iK— .Ht<br />

b.l;. f— z:.u=n:2i- — (f— z)<br />

narí)ílí{)enbe ©leicíjting u a =ar(f— z)— (f— z)*,<br />

ben^aIbmcffecHK=r genannt. . . .<br />

9. (Statt biefet @íeic(?ung laßt ftd; tmm«<br />

metflid)en geilet bloß<br />

u 2 =2r (Г — z)<br />

pr.®ecmetr, V.ffiÇ.


642 ь ••' ;<br />

fe£en, weit f—z in 23ergteiá)um) mit* hnme.ï<br />

âupeïfî fiíin iji (§. 166.111.)<br />

i o. Suc u==: GW—a wirb z — o, bemnad)<br />

а 2 = 2 r f<br />

r'= -:,; Ьетпаф (о)<br />

21<br />

u2 = Ç (f _Z)<br />

a 2 — u 2<br />

ir. gevncr ijí nad) bec ©íei^ung bet<br />

Y z = Â* -<br />

J<br />

«ífo y = 7\Г( аг -гг."?)<br />

U 2<br />

f 3<br />

dZ'= — ^- (а 2 — u 2 ) 2 d u<br />

а а<br />

njoüon baê Sntegraí(S.§.XXV.) fúc u —<br />

fd)n)inbet, unb fúc us=a, ben Soettí) — . Jg- а 4 ,. к<br />

=íT 3 ff «f а я- eií;«ít/ n>eld;e formet Ьшнаф ben<br />

fôrpcïlidjcn 3îaum f on H G LR bis W, b. b.<br />

ben


eh vierten £f)eit »on bem férpe tilgen Sïaume<br />

bec ©ciîriing bcö r ganjcn ЗЗоЬепе MLVvN<br />

ûiiêbrùcfh<br />

: 13. 2Hfû ijat .ma« fût: bcn ganjea -23o*<br />

bcn , ben ©eiifumjecaiiM ,r=-. |- 'f . -л а .^. b. ..^<br />

-| bec ©cnhtnfloticfc<br />

c t et tir bte clftiJ.írfcb.í<br />

ober bei; einem vunbeiigafíç für<br />

alfû aaar = a 2 .^:= bcïj<br />

• i(î bei-' (Setifungai > aum,.b<br />

nuíltt^íicífí 'm! ;. i.<br />

bemnad) bct)be S5obett<br />

S gefert?f, boe SCafj vunb, un'b..fonjo(;t bie|e,<br />

ii ale tfudjtyrcSSenfímíjfM eínàiibeifo<br />

Ьсгефпе man ein gap bef[çn Sán«<br />

fci)h »'urbe bem ?f bjïahbi bcr beijbítt<br />

bei: bopçcíten ©enfungêtiífe í- nnb bte<br />

e — bec @eí;ne МП biô'<br />

biefem Sní;alíí äief;e^raan allema(;t a6j<br />

boppfííc Ç)robnfí'cí!tê 'b'rr SSobcíifltt^. in<br />

i bcr ©cnfuiiâoíiefe, :fb"'{j'at mau beô ^a{Te§<br />

von einem gefcntíeaíBobcjj jum anbent.<br />

15. griffet ma« .bje ^pjjcflroeitc MH auf<br />

bcm-ffiifirtfabe, unb s»ar auf bot £iefenfcale,<br />

bcjTetbm', '&ie.@cn6unßatiefe auf bei-<br />

, fo : .barf mon ma* baê Çroblift auâ beh<br />

3aí;leii,"weld;e man nad> tiefer


íjaífen í)ut, (ф!ефггоед in boo bop.pelk^on .^<br />

D. í), in f mulíiplicimi/r_um bie tfiuafyl Sanbeêe<br />

ЛЬифгг SDíaafb


6 45<br />


. 2. 'SDÎ u u bupíite u.ífo bic ej)ttn><br />

ticfc, abb ire bie. S3obenn>ctíi'.l)tnju/'<br />

unb uefy.me babpit be« 3í e л','£1)1'j í,<br />

jJMe.èrí/aífette Zange meffe man auf<br />

î>er Sa.ffenfcaíe beê Sí-tficjíabeê, fo<br />

nne bie $ân$e k beé ^offeö auf bei:;<br />

^ó^cnfcaíe, u»b. muitt^it'ctce bic<br />

erijaítenen be^)bç,u 3 a ^ en ÚT.etnon=<br />

Ь e u fe'ibft, f o í) a í man gíe(d;foUõ,<br />

Í) e n S n í) ait beô goffco*. Gê »ccjlc(>t<br />

ftd)', bap mû'.i ttnicr bei- ©punbticfc Jínb. S5o=<br />

benmfite bic паф ($. i?2. 6.) gu be(íiinmcit3<br />

ben cpmgivtcn ©roffcn »criîei;cn mup.<br />

3. ЗГпЬсге S5oïfd)i-iften 3111- Sjift'fUiig bit<br />

Eann шап aupei* ben in gegenwärtigen<br />

unb ûbtn (!?.' 18.) beceifá angrfúí;ríen<br />

cn, поф in foliienbcn nad;fef;en. ; £м'е<br />

in bicfcm Äawitcl üovfommfnbeii SSoifcljriftm<br />

íiiôgtcn aOciMuuí/í für bie ?fußubung bie braticíjs<br />

barfton foyn, J lt bfticn id) aud) nod) Diejenige<br />

гефпеп barf, шг!фе фегг^со[. S3 u ff e i«<br />

bec í)icr mit angefüllten fleincn


647<br />

. b'oriöc îibbnnHunflen.tn ben 3£b(). bei-<br />

2ífflb". berSBiffenfd)Ofteii 17-43. 1774.1776.<br />

Caftii/slnlirumeni propre a jauger les- tonneaux.<br />

Mem. de l'A cart. de Ратая 1741.<br />

3fnn>cifung bcn Snfcart n,4inb'.-ifcb. er unb cuBifcljct<br />

©cftítje ацф nid;t »olîcr gáijcr ju bercdjnett<br />

*774фсгг<br />

©eí). ^.ofratíj iiiib 9)rrf. Síinpâborfm bca<br />

Sîciîicrftiu.oen bcr ŒliUrpfiUa. ^l;i)fffcí)íófonomu<br />

f d) e n föcfcUfcIjnft 1777-<br />

^. ©.Suffe vion bcn iiótíjigctt Äcttiifniffcn gtir<br />

Äör'pcvniilTtnJii ncbfí íPifírrunfr. ifeipáifl T 79°- •<br />

2íbl)onblun;] über b«ê-23,iftreu berSáffer, mit Söejug<br />

auf ben m Berlin eingeführten 25iftr(îab BOUT<br />

«£>rn. ©cl;. Obcïbaumîb ©ifeíípcin tu bec<br />

(Samml. bef Ьс1Л[фе» ?ítí;aní)íiinflen, ше(с|е in,<br />

bfr Aónírtí. íífíib. ber SB i ff. jit 'Sßiriin »prßCä<br />

lefcn rnorbcni in bcm S. 1803. SSerlin 1806.<br />

Й5efфáftíl1t Пф ^nupífrtcí)d\i) mit ber<br />

co jHmS3ifircn<br />

§. r?6.<br />

Á5)en S n í) aí í eines guffe§ 5U fin*<br />

tin, boffen @фпttte fenl:reфt auf<br />

îne 3Cjce-, feine Ärei.fe, fonbern @l*<br />

ï t pf en finb, b. I). bon Snfyûlt «nee fo<br />

genannten oüalen §uff e ö gu finbcn»<br />

ï. 23cq fo(d)cn Safjccn finb<br />

jene @d;nitte ййе etnanbcc а^кКф, bi<br />

lînve/s


ItncegelmajHsPeiten bec Seife gefe^f, bie-ûtec*<br />

tycuipt bet) einem jeben gafjc unoecmeiblid) fine.<br />

3wei)teii£> geb.en bie врипЬ- unb Sagerbaiibe<br />

ûHemaf;l bucd) bie ÇniOpunfte bec gcojícn 20:eii<br />

jener efliptifcben


===== 049<br />

$$aflfS geben, £>ie beybcn SSciten beâ 23òbenS<br />

werben bec biefer proportion .'nidjt auf ber Злс=<br />

fenfcale bcS Sîift'rjïabcê/ foribcrn abfohlt auf<br />

bcr ^cijfnfcnie gcmeffcn.<br />

,£>at baê ^afj gefcnfte 23oben, .fO'Wiib man<br />

n ad) (§. 174. 13.) leidet berechnen fónnen, n>ie<br />

öicl' beeroegcn nod) »on bem gcfunbenen Sn=<br />

I;alt bee ga {fco abjujie^en feyn lüirb, womit<br />

id; weiter feinen Siaum »erberben wiß.<br />

4. ЯЗ с lüe ií>, ®a ein [о!феб §ap jn ber<br />

ßiaffe »on Ãórpern geí;óvt, wctd;e im Vllten,<br />

Äapitel 'bctrad)tct worben finb, fo laßt рф<br />

ber SSewciö Ieid)t auê (§. 125, 9.) ableiten,<br />

wenn man baß bortigc 3 (in Fig. 70 ber for=<br />

регИфе Sîaum аШ1[феп ben ©benen AEDC,<br />

aedc) ben I)olben cûipfifфen gapEo'rper bc=<br />

beuten lagt, fo baß AEDC Den ©djnift Ьигф<br />

ben ©punb bee §ajfee,,aedc einen won ben<br />

cHiptifd;en SJobfn, iinb F í bie í;aíbe Sánge<br />

ober ЗГуе bcê goffeß oorjifllei.<br />

5. Sann würbe baê borfige Z baê (2)<br />

erwähnte runbe'gap, T bie elíipfifd;e gíàcóe<br />

AGDE unb а 2 я eine »on bem ^albmcffer AF<br />

(bcr I;a(ben ©punbtiefe bcê ^affeá) Ье[фп'еЬепс<br />

bcbcutcn.<br />

6. Sîentit man nun bie grope 3fve AD bei*<br />

ACDE (alfo bie ©pttnbticfe beê gaffée)<br />

== A, unb bie f leine 3íve berfclbcn (bie flcincrc<br />

5


S3aud>tt>eife beê gaficê) = B, fo .fcaí man<br />

ï = -*- A . B . n (§. 40. 6 ) tmb f olglid)<br />

T' - B<br />

. 3 = -- :Z= — .z<br />

-ï- A* . * . A<br />

wenn fiafi T ber gefunbcne SBetti; gefegt<br />

wirb,<br />

7» £>стпаф<br />

A:B=Z:3<br />

ße ocrí)'áU fid; aber A:ß аиф «ute lie пгб^сгс<br />

SSoberirocite juu fieinern. 25a()er bie *J)ropot=<br />

eld;e ftd; wie bt'e f;al()cn<br />

»erjiei;cf.<br />

Sie won mie angegebene fcí;c leid)fe 9?ors<br />

fd)cift jur SSifu-ung owaler Raffer ijí aCígemein,<br />

U)cld)eÄiiimmung aud) bie@punb= obec 2ager=<br />

bauben fabelt mögen, wie cute (§. 125. 9.)<br />

fid) leídjt oon fclbfï ergtebt. 9îuc oecfíeíjí рф,<br />

baf; man alêbaim unter Z аиф adema(;l bag<br />

ruiibe gap »erjîe^en muß, bem eine foídje<br />

Avûmmung ber ibûuben entfpceфen würbe,<br />

nnb ее aífo аиф паф ber gpcmel,. bie cinec<br />

folgen Än'tmnntng (j.S3. einer ctrctiíuteií<br />

ober c o n ф c i Ь i f ф c n к.) eníf))l•tфí/ beïed><br />

«си тир.


. goffer \wlä)t'niffyt$anz bcíí finb,<br />

311- b eue ф ne u, ober аиф §u in f iron.<br />

"• 3Cttfí. ï . Sá fei) (Fig. 82.) m n ^ bic<br />

I;orijontale íDberfládjebeê SÍSeineê i» bcmftaffe,<br />

»on beffen 'tf vê |ф annehme, bap fie gleichfalls<br />

íjorijonfctl li-.'^c, ttnb ûlfo mií mn/tj/'paiaUci<br />

fcç. SÃ an foil ben ?огрС1-1|фс)1 Sîaum bff biö<br />

an mM/n'Nii gcÇjenbîn glitffigîeit finben.<br />

2. SMcfc gbene mn/t*- fd;ncitc bie brys<br />

ben'gafjboben in ben ßinicn'mH, /.iv; fo fití b<br />

bie Ãmêabfcbnittc man, /£«v bic glttd)ei7,<br />

in bencn bie ^ap&pben von bcm SScine beilegt<br />

Werben, unb 1)0,= /;«, bie «фоб с n bicfei- ?í'b=<br />

fcbnttte, obcv bie Siefe bee SSciiiö an ten<br />

S3óben.<br />

3. eben fo fei; MN bec 35ш-фГф1и'(( b«<br />

Ebene mn/^7' mit einem ga^nitfe, ben mau<br />

ft'd; biti-ф ben ©punb S, ^'п?гсф4 auf beë gajTfS<br />

Tire, gcbenff, fo i ft bie фо(;с BA bcö '^bfd)nitíã<br />

MAN, bic Siefe bcSSBetnee unfet bem ©pur;b.<br />

4. 9)îan meffc bie ©pitnbtiefe S A = b,<br />

bie Sobeniüeife sa = a, unb bic SBciniiefc<br />

BA' — g unter bem (gpunb, шс1фе man leiфt<br />

Ьа^игф fiuben îonn, ba^ man einen Stab,<br />

íotí;red)t ^um ©pmibe íjiiiablápí, uiib nau) bem


652 ==•<br />

4?ecauSjiel)fn naâ)fitl)t, wie &оф iÇ>n bec Sßem<br />

benefct<br />

5. Sieíjt mon nun a T mit ber..??upíángc<br />

Ър pavattcl, fo í)at man AT = i(b — a),itnb<br />

ВТ — g — i (b — a) = bec SSéintiefe<br />

ba an ben Sîoben.<br />

6, 2Îuê bon gefunbencn ф6{;еп В A, wnb<br />

ba, unb ben 3)ucd)tnefTorn S A, s a, Ьсгсфпс<br />

.man bie Ärcieffgmentc N AM — S£ unb п am<br />

= T, fo ()at mon fur ben forpedidjen 9îanm<br />

giDifd)en bet)ben@egmenícnN AM, n a m, паф<br />

(í> 131. i -.) шо man fid) nur in bec boctigeii<br />

72, Ff ^ocijontal gebenden mup, bíit<br />

wenn h bie albe Sánge Bb bee Coffee bcbeuíef.<br />

'Що menti k bie ganje 2ãnge beè gaffeS bes<br />

gcicbneí, bec Sîaum $пл[фсп ben bepben Ärei6=<br />

fegmenten т/а/л, n a m, b. í), btc 3íaum ben<br />

bie glùffiflieit in bem ^ÍTe untec ií;rec í)oci»<br />

gbntalen ОЬег{1афс ^MmnNv einnimmt =<br />

. -^-k (2 Ж + T), alfo bem britten Sí)eil eincê'<br />

Gi)linberê Qltià), bejfen ®сипЬрафе = 2^ + Т,<br />

unD bie фбЕ)е = k feçn teucb e..<br />

7. 3?ос[фс1^еп jttc ЗЗесефпипй »on Ãceiê=<br />

fegmentcn wie S, 'T, fino nun jroac [фоп<br />

(§. 131. Vil.) umftánblid) ecláutect wocben.<br />

•Òa abíc bei) bem éiftcen bec gaffer bie gró|te


©enomgEeir шфг erforbei'Îicï) íjr, fo fann.ma«<br />

fid) ber ©cgmcntentûfet am @nbe biefcè<br />

ЗЗифее mit3«íi>t;ung oon^cpvortionaítfwlen,<br />

bie man »otfommen'b.en gaííeê feiert beredincn<br />

wirb, baju bebicnen (§.31). 3n birßolumne<br />

Aftnbct man fur jebcê. (eeflment tt>ie NAIVÎ<br />

ober пат-, ' bie фо(;е BA oîicr b а angegeben,<br />

ta Steilen, beten jeb« фисфтеЦ« wie SÄ<br />

ober sä allctnafyl tob entí;álí, unb in bec<br />

CSolumne B bcnSni)aIt bf S (Segmente, in3ct)n=<br />

taiifenbifjetlcn ber ganjen Äceieflad;e jw bent<br />

eê.gel)ótt. Sie (fplumnc С enthalt bie ©ijfe*<br />

bec in bec Kolumne B üocfommenben<br />

, jurn 23cf)uf bee<br />

.8. ©in S3et)fí)teí mag biefe SSafel n*<br />

lautem. ©efe(ji man I;abe bep einem gaffe<br />

gefunben<br />

AS =: b =48 Sott; 35 = 3 = 42300, bic<br />

Söemticfi BA = g=4o3oUj bie<br />

2ßeit man рф nun in bcr angefügten Safel<br />

febcn'Sim^mejfer wie AS, äs, attematjl in<br />

loo Sí>íile citt9cíf)eiít »ovjieflen тир, unb bic<br />

2ßeinttcfenBA = 4o unb ba— g,— J-(b — a)<br />

— 37 in foldjcn Steilen auoQebcMt »erben<br />

-f d '-'fdjliffje man<br />

42:37 = 100:7


. лосю<br />

f O »«b x=.— — -=83/33<br />

4»<br />

3700<br />

y =-^-=88,09<br />

b. &••' .<br />

B A íníí;ált38y3'.3 Steile bci4jl.SA ioofníf;álf,<br />

li'nb<br />

Ъа = = 88/00' s ' s s sa ; s s =<br />

9. 9îun geíjótt in obigei: Safct'gttc<br />

83 in ter Golumiic Л bic3af)i88?3, ttnb juc<br />

3al;t84 bie 3aI;Î 8967 bercn iDifffrcnj t>c\i<br />

bcr eriïcrn = 94 ijî. Шап fdjíic fje bítnnadj;<br />

i : 0,33 = 94 : z / fo i(l z == 3 1 5 Ьгтпафnnu-be<br />

jur 3al;l 83,33 '" bcr ßohminc A gci;6=<br />

rcn bic 3al;( 8873 + 31 =.8904 in bot Qo:<br />

lumnc B/ «nb eben fo juu 3ai;l y = 88/09 in<br />

bcr Golumnc A , burd) einen а1;иНфеп Ç>i - opovs :<br />

íiOíic:UÍ;eil bie 3(i(;I 9320 + 7 = 9327 in bec<br />

fêolumne B.<br />

'io. ©еотпаф fyaí tncin fur bie<br />

Avcíêabfcí/nitíc NAM = .î£ unb na<br />

in 3ft;»ituu[enbtl;ciid;ch t)er ju


6<br />

55<br />

man иип litajt.inßubi^oOwftnbenfunii, «entt<br />

mon k = bcm obigen SScrtt;c in Soßen, imb<br />

bie АшеДафгп SNAM, snam, o'uo ii;rcn<br />

Фигфтс^сгп- (8) in £utabtafaoílfn ЬесефпеГ,<br />

'unb ifi ben gcfunbenen 2iiiêbcucE fitfcjih'iuirr.<br />

man btefen<br />

mtttcifr béé aitfii'jîabeo [о^игф itt<br />

СопЬеоиЬифеп SUaaßein&eiien fiit*<br />

í>en, fo úbítíegc man,- ba^ k . SNAM; uub<br />

.li.snam ^тгр 6i)íinbfc bebciiíen, boren фо(;е<br />

==k «nb ©mnbfúW;cii bic Ãrcifc SNAM uiib<br />

snam ft'nb.<br />

13. 9)îan üifice ûlfo biefe beçbcn ßt)(inba*<br />

inb'em man bic ©punbtiefe S A ata Sui-ф*<br />

ineffer bee/Ärcifee SNAM, »nb eben fo bie<br />

SBobcntüdie 'saoule .35uvd)mcffcc beô Ärcifee<br />

snam auf bev Sicfcnfcale, bie SEBcin = obec<br />

gapíánge k (jing^eit auf ber.^óí;fiifcatc miffei»<br />

©efe^t Vnan faiibe f ú v bic bei)bcn 2)исфте^ес<br />

bic Sai;ldiN, N' uub fur bie gapíánge' k bic<br />

3al)l M, fo ttirb in<br />

einleiten k.SNAM =<br />

bcr Subalt beö Sßfinee in bem Saffc<br />

= l M ( 1,7808 . N +0,9327 . N') , wen«<br />

) bic bcvibcn ©fomente NAM, пат 1<br />

bie 3.«uíl;òriâm Avctëfla$en SNAM,<br />

suam


.656<br />

snarn in ï>etn SJerfjaltniffe bee (io)<br />

benen. 3aí;len flehen.<br />

14. 5ф n>iH biefe vecmiffelfl obiger Sa«<br />

belle in jebem Säße leidjt gu Ьесефп^пЬеп 3ûb,s<br />

len überhaupt' u, n' nennen, fo ifî Die aüge=<br />

meine Ш f i r f o r me l fuc Söffet, mcldje nidjt<br />

ft'nb, folgenbe<br />

3 ben S"(;alt bec<br />

15. Unr olfo 3 ju ft'nben, inultiplicirt matt<br />

bie boppclíe3ai;í n, п?е1фс man aüe bcc Safei<br />

fik bcn Söerfl) x (8) bcc Ь«сф ^unberfl;eiis<br />

феп beê Sui^meffcc SA auSgebcftcEtcn SBein=<br />

íiefe B A críjálf, in bie 3al;l N, ше!фс matt<br />

fûc ben ©urd)ineffec SA auf bec SSiefenfcale<br />

citait. ф!есаи abbice man baê C)cobiiEi bec<br />

fite bie SBeintiefe.ba, itnb ben £>ürd)meffec sä<br />

ottf е4пе.а!;пНфе 7fct ecfyaltencn 3a.I;len n', N 1 *,<br />

itnb multiplicice .bie ©umme in ben bcittett<br />

fefjeit bec auf bcc фо()еп[са1е gemeffencn 2öein=<br />

lange Ъ/з, fûc юе1фе m'an bic 3at)í M ec(;aU<br />

ten Ijabc.<br />

16. Um bic 3uf)tcttx, y (8) ûuê beneit<br />

man oermifíelji Dec Safei bie 2Bectí;e »oti-ii,<br />

tinb n' ftnbcí, ju ecíjalten, fómmí eê bloß auf<br />

baS qSecbaltniß bec Öinicn AB, qb, gu ifjcett<br />

•Du^meffern AS, äs an, woju beQceifíid) ein<br />

jcbee


6s?<br />

Jçber SÄaufjßab аеЬгаифг werben fann. 6§<br />

ware alfo itt (8) m^t gerabc nótfyig gewefen,<br />

bie деЬаф£еп Sinien Ьигф 3otíe auèjubrucFen..<br />

Sftan í;atte fie aud) fogíeid) uermitteljî ber фо=<br />

tyeiifcale beê Stfirfíabeê meffen fónncn.. 2fbee<br />

um bie SaíjlcivN, N' jti erhalten, muffen SA<br />

s'a auf bet Sicfcnfcale gemef[eii werben»<br />

1.7. Seit bfi) einem eUipfifcfyen ^affe, ire<br />

SA, sa bie gropcn'fl'rcn her ctïiptifii)crt<br />

@d;nitte SMAN, smaa Ocbcuten (§.176.1.)<br />

fcíe2fí)fd)nifíe»icNAM, nam in bem SBer^<br />

íjáítnijje bcr Eleinen "Jíjce juv cjvopen fleincr aléf<br />

bie АгсгёаЬ[ф|п«е.Ж, Т fmb, fo errait ma«<br />

bon Snl;olt ber Slujtigfeit biê an il;re<br />

fïâd)e mnj.iv in eíncVn eЦt^)ttfфcn<br />

Wenn man auô ben Söeintiefen BA, b a unb<br />

beníDui^mcIfcvnSA, sa, bcn 2Sortf)üon 3(14)<br />

fudií, aie menn er j« einem riinben ^affe $e=<br />

ïjorie, unb bann ben gefunbcnen Sn^alt & in<br />

einen 23rud) mitltipficiti, beffen 3af)ler btc<br />

f leine Jfre einer (Sflipfe wie amsn, unb bec<br />

SJÎennci- bie grope '2fre fcpn würbe, bepbe паф<br />

ber фоЬеп[са1е gcmeffen.<br />

1 8. aSáre. fo wenig 2Bein in bem gafff,<br />

ba^ er nur biè on a« rctcfyfe, fo würbe num<br />

in obigen 3f«ebri:tf nur n'=o fe^cn muffen,<br />

njcit bie Soemtiefe ba an bem SSoben = о<br />

fóirb-, fobûlb ber Sßein nur bif> an a reidjf,<br />

JDieß gtebt benn in biefem gatfe fc$lcd;tn>e9 •<br />

pr, ©eomat, V,5£(i, Si fui*


für bcn Sn$aU № ffapfegmfníê лАа bie<br />

gomei 3=fn.M.N<br />

19.. ©icnge í)ingegen bie 3Beinfïà$e se<br />

biè an ben obern Sîanb bec 23óbcn, fo ftirb<br />

ïie SÖcinticfc an be» 25óben = bem £>шф='<br />

ntefíer sa berfelben, unb fur Diefen Sa tl n — i.<br />

S)îit!;itt baê gapfegmcnt 6aAas alêbanu bie<br />

gomei<br />

20. ©ienge bie Soeinfïadje gar nur bié a»<br />

ki, fo inuß man in bcr formel (:8) paît bec<br />

ganjca Jfaplange a«=M, nur bie SBetn=<br />

Îan'g.e И feèen, bie man benn oí;ngofál;r, [o<br />

genau I;ier erforberíid) ifî, baburd; ftnben íann,<br />

baß man an bcr Pagcrt>aube «Aa, ein paar<br />

fünfte k, i, fud;t, weldje über finci'burd;Agezogenen<br />

^orijontallinie um kg-=i]i=: fccr<br />

Söeintiefc t A erhoben finb, unb bann ben 2ib=<br />

.flanb lig auf ber ,£>ol)enfeale miffet} ober пбф<br />

beffer, man gcbenfe ftd; bte ^ovijontuüinieCD<br />

burd)-ben ©punb, unb fudje ein paar fünfte<br />

и, ц , fo bap «v =;^q= bcr SfBcinHefe tA<br />

fe»)n mürbe, bann iji аиф qv = ik=hg.<br />

21. ©ienge enbtid) ber 'SBein biö an ?;«<br />

поф über bie Sßoben f;erauf, fo mejfe man<br />

bie SS.einlcere ober il)rc Siefe St, unb<br />

veifatjre bamit wie mit einer eben fo großen


659<br />

SBfintiefe .t À in (20) umi Ш leere<br />

y$K=iAk ?u finben, beficn Sntjqlf шал<br />

beim nur. вол bem »ifúícn Sn^alte bcê Q ans<br />

gen gafíífi abjteben barf.<br />

§• W<br />

£>ie{j ftnb bie SSorfd;inffcn fût baê Síifiren<br />

fold;cç grtffe«; bie nid;t flanj »ou fin b, gúc<br />

bie ó&nítcí>cn ïufirci' ftnb fie fceylic^<br />

nod) immei- fфl»ec genug, aßcin ее laßt fid><br />

nun einma(;Í .nidjtê bavam abf'urjfn, wenn matt<br />

tabei) mit einiget ©enawgFeit »erfahren will,<br />

ober man miipK; beim ba;5 ??ap auf einen feinet<br />

SBóbcn ftetlen, «ni ее in btejcv Sa^e mfircn,<br />

voubv) benn bie SSeJ.n.fIad)e, wenn ft'e ftd; übet<br />

, bie S3au4>rc>cife ^inauò 1 erfírctfí, ate ben einen<br />

Sfaßboben ЬеегафГеп, u»^b bie beiden Steile<br />

beê'gaffeê, »on bem SSobx"» bie jum<br />

unb »on bem 93а«фе biß jù'r Же{п<br />

fonbecê »ifiven müpte, №obep b t ;nn jcbcc<br />

für рф nie ein Ijalbce gfaß ^u 6а-.?Лпеп feçrf<br />

würbe. Sie rocitere 3l'«efúí;ruiig í;itV' v ° n юМ<br />

id) bec eigenen 93etcad)tunc) eineê jcben $bfK*<br />

laffen «nb sum @d)íu(Te biefeS ÃapííeíS t^uc<br />

поф folgenbe 2fufgabe behfogen.<br />

§. 180.<br />

SCitfgûbe.<br />

3)te ÎCbmeffitngcn cineê $ûffe$<br />

(Fig. 80) gu befh'mm'fit, »en» bof*<br />

5£t 2 f cl b с


66o<br />

feíbe, 6i6 òn bíc Ap£fe l, ilttb fc<br />

einen gegebeBen Sní)ulí bcfommett<br />

foil» 2íufl i. SRan nemne ben ^ebenen Sní)alt<br />

e=Z', bie tyalbc ©pitnbfiefe obetAK = b, bic<br />

ÇalbeSScite lu über bcn^ópfm b. (?. Jg = /3»<br />

ganje 2ánge q g l)e§ S a fí c 5 = f, unb bcn<br />

b — fi=y, fo (jat m a ti паф bit<br />

befannten govmet, n>i'.nn man fid) In, \v, als<br />

SBóbín beS gafîeê »Oirfîctict, un b bie<br />

jîiung ber 2)aubcn aie circular bftvadjtft,<br />

von fie nid)t »ici ubn>íi(í)í, ben й<br />

2. SJîûn nenne nun bii ©r off e cinfë ^ûfts<br />

е§ (§. i66. VI.) =-,= z, bie ïnjabt bor<br />

П)е1фе auf bie Гоаифгое|'£е AB — l'— 2b<br />

ïemmen foßen=n, fo muß паф ben Regeln<br />

bec йб^фес tote 'jtopfiueite l n = l =±: 2 /3 =<br />

(n— 1)2 (§.i^6. ' VII. VIII.)<br />

4* Unb ftlqliâ) wegen Ъ — ^nz<br />

in п>е1фет TíuêbvucE {ф bie ©tóffe f n* —|-»<br />

Jo — Smit&inZ'^f^Kî.z 2 fegen n>ia.


г- ббг<br />

5. ®ie Saubenlánge я Al = L faffe m<br />

©Нфс, fo ifi L = rhz.<br />

6. 35et Sogen Al obic bie (jal&e ©au»<br />

if -i-C<br />

benlánge i L i(i = r 83og fin ~, tccil -^-<br />

= ~ = — (Fig. 80) f«c ben «Sinuêtotu«<br />

==i, ben ®tnuê bcê bcm Sogen Al<br />

rigen SBmfclê auêbcûdEt, wenn biefec<br />

ben ,£albmefíev r t)at, wnb Im mit Kg<br />

flcjogcn i|í.<br />

2íbfc eê ífí o^iic<br />

Íf2 J- f 2<br />

ii.(§.i67.3.) = i — (3)<br />

z<br />

»cil j/ gegen f immer ff^v fiem ifí, Ьшпаф<br />

If2 27<br />

=^—,5803 Tin ^<br />

3tber o^ne тегШфЛг Sellée 25 fin — . = __.<br />

í f<br />

St 3


7». $terau8 ergiebt ft'd; bie quabcatifd;e<br />

©letdjuncj<br />

Í* — mz.f= — f z«<br />

ttomiâ mon erí;áíí<br />

| = (Хт + ^(1т*— f)) Z<br />

in weldjcm îiuêbrttd'e 1ф bie in z multípíídrfê<br />

étoffe im -|i л/~ (irn^ — f) = s, unb alfo<br />

f = ^.z<br />

fe|cn witt.<br />

8. ^iítauS c rgíebí ft'cf) паф (4) bie ©íei^ung<br />

Z' = 3 1 . 5. тг. Z 3<br />

5DîifÎ)m fût bie ©lofTe eincê Sopjîicijeô bec<br />

©o grc^ muß alfo ein |Ыфсг @^ф genommen<br />

'ïoeïbcn, wenn baê ^лр ben grgebenfn 3nl;alf<br />

Z' bei'ommen, bie 5Бйиф№с1^с = n ©ticken,<br />

ainb bie*)aubentánge = m Stilen, mithin boê<br />

i beê<br />

-- t i (§. 1 66. VIII. IX.) »erben fott.<br />

9. ©ott baê &a{j auê q Saitben jufams<br />

Jttengefugt njerben, fo erraff man fui 1 bie<br />

23mte bec 2)aiiben in if>m SAiífe ben Socrtí;<br />

— z (§. 1 66, XVI.)<br />

IO.


66 3<br />

то. Що ftnb nmime&t.qlïjf ®t m en fio*<br />

ncn bcê.^affeô nemiid) bie ßkoffe be§,<br />

©tidrô z, .bie Saubcnlánge bs=m.z/ bie<br />

S3aud)rceíte ' 1' = п./, bie SEBfite übet ben<br />

.Aópfen I = (n — i) z; í>ae gunbamentafoets'<br />

^.áítnip /^: i = - : r, bie 25aubcnbcciíe<br />

in bce SDíiíte = — '— .z, unb, bec<br />

q<br />

5 = —- (§. 166. XVI.) u. f. w. beftimmt.'<br />

q<br />

ii. Sfí bie (StiфJa^l n-unb baê<br />

tnontalwf;áltníp ^: i- gegeben^ fo f>at moo'<br />

bataug m = (n — i) ^.<br />

12 Crjmnpe'l, ©effet со fotte fin ^aß<br />

Ыо an bie Ãôpfe l, д. 520 £!uai:tim ©óítin^éb<br />

SRaafî (§. 13. б.) enthalten. 2)ie ©tid^aljí<br />

bc§ ^af[cê foß n = 8 ttnb boe gunbamentuU<br />

ver^altnip io : 7 alfo ц = -- 7 ~ fe\)ri, fo wirb<br />

evftlid) m = io, unb í)ierauê nad; einer leid;=<br />

ten Эгефпипд 6 = 14,71.5 3 = 9,93; (4.7).<br />

Um nun bic ©i-offe eineê


66 4 === ,<br />

п>е1фе§ man leicht Ьигф Sogariftymfri<br />

:>:<br />

man wirb ftnben z = 3,856 £0.9. ©if jî.<br />

giebt ЬРИП<br />

bie ©aubeníánge (ю) L = 38,56 'ЗоЯ<br />

SBûiicfyroeite 1' "•= 30,848<br />

Äopfroeife Г — 26,992<br />

_, . tgaf5lánge í . = 38,29<br />

©oüert nun т8 ©auben gïi bem ^affe genotn*<br />

jnen werbe«, fo ijl q = í 8, unb bie S3mte bec<br />

_ ' ,' . • „Ä.ii." пг.я 1<br />

- '•' яЛ'-<br />

©auben m bec SÄttie = - = -- =<br />

. »4,388*<br />

/.".13. фа«е man íetnc .Dauben »on bíofec<br />

33míc, fo íúcfíe mon »nu- q £> 18 nrí^mcn.<br />

14. ftúr einen S}îobel(îid; múrbe ma» еЫ<br />

balten — =0.67 Boíí, аиф = - bec ©aubens<br />

q n<br />

breite in bec Wlittc; mithin bie SSreife . bec<br />

ÎDauben an ben Äopfcn = 5,38 —0,67 =<br />

4,71 3oíí.<br />

15. @o ft'nb Ьетпаф äße bie 2(bmeffuitQéit<br />

befíimmí, паф benen bec Ãúfcc baê ftofj aufju=<br />

fe^en ()aí, réemi cê biê gu ben «tópffii J, л/<br />

ben gegebenen Sn^alt befommen f off. (Sê »ec=<br />

fîebt [1ф, bag bie gefunbencn ©rofffn П'ф oííc<br />

auf bie innere ^1афе beê gajfeê bejie^en muffen.


===== , 665<br />

1 6. SBerbcn nun bty L unb P bie 25oben<br />

cingefe^t, fo roirb ber roabre Snfralt bee gaffee<br />

biê an bie 35obcn LN, PS .f leinet fei; n aie<br />

bec 3ní;alt biê on ; bie Aópfc l, л, n, v, um<br />

fo »if l Síaum. alo. bie bepben Soôbon cinnch^<br />

men, unb [{ф SBaffcr auf bie ' bci)bcii 256ben<br />

'bie au bicÄüpfebcö SÇuffeéwûtbftgie^n laffen,<br />

roeldjeê bcnn bei: Äufcr leicht bitrd) obngcfáljrc<br />

(Sdjágung, «»Ь'Ьигф einen SSeifud) »ii'b ее*<br />

(îimmen íôniicn.<br />

17. ,:20jíl mqíi über gletcÇ bei) bet SSetfcr*<br />

iigung bcô S a fí e ^ barauf anu-aQfit, bop bag<br />

^ap jtuifcfjcn , feinen Boben einen ßfacb^c' 1<br />

Snl;alt=? Z" bcl'ommp, fo mup bei; Aufer паф<br />

ben фапЬи>ег?егеде1п fefîfc£en, um róic öiel et<br />

bicÃópfe beê gaffée über bec innern<br />

bec ÍSóben l;eroor(îel;en iaffen \-oiit i£>a<br />

tjuu tmmet einen ôeringen SEljeil ber ganjen-<br />

Saubenlánge betvágí, fo П)1Й id) bicfcu SI; ei í<br />

l m z<br />

= - . L = -r- nennen.<br />

« s •<br />

SDann fatm man obne merflid;cn gebfcc<br />

ben Sîaum jiüifi^en bet einen $lâd)e beë 23o=<br />

benê 8.50. LN, unb Ьег^1афе ítber ben Aópfc«<br />

In einem 6i;linbet gleich fe^en, beffen ©runbe'<br />

|1афе ein' ÄrciS üon bem<br />

(n — ï) z unb bie фб1)е = — — ifî, b. &.<br />

г<br />

St s


666<br />

mz<br />

man fann jenen 9îa«m=l (n:—i) 2 z 2 .7r. — г<br />

s •<br />

m (n—i) 2<br />

4 • e<br />

18. 35ifp âiibt benn (17)<br />

£<br />

bei bfçben SBó-ben, b.emnad; (8)<br />

e<br />

«nb folglici) je^t fur bie ©róffe eines<br />

3 El<br />

,m(n— ï;<br />

SSegreifïid) bienen biefc $Лефпиг,деп. nur baju,<br />

ein gaß jtt erhalten, roeldjeê. nidjí »ici tton<br />

einem gegebenen Spalte abroeicijt, 2)спо<br />

wegen bcr llvfadjcn (§. 165. 2.) laßt fiel) nie<br />

eine oolliommene ©cuauigfeit en-eid)en. 2fud)<br />

ïann baê gû^, wenn man i(?m and) bie ges<br />

funDcnen 2ibme(fungen giebi, bod; immer fo<br />

befd)affen fenn, ba^ bie Stauben eiroaê »on<br />

ber cii'cularen Ärumraung, bic bei) ben bief)es<br />

rigen 9îed>nungen angenommen njarb, abweidjf»<br />

Sd) mogte ее aber wegen ber innern Unregeís<br />

má^igfeiten eineê gaffcê nie wagen, eine gee<br />

reiffe Arùmmung ber Stauben, aue bicfen obec<br />

jenen îibmeffungen fur fidperev ate bie bloße.<br />

33or--


S3orauêfe£ung fineu circulât«! Aïummting gu<br />

galten. SJian iann inbefîen ciel l>id;cr gctyô»<br />

i-igeê in фгп. 'Spi-of.XS.paffyö oben (§. 166.<br />

X VIII.), arigeffi&rffr '©djrift, fo tt»ie aud) iri<br />

bcffcn Stfirfunft, cbec bte еи1Гаф||е<br />

ttnb (1фег|1:с iCrtntnbe, ouate, ttnb<br />

G'^faffcr, fo une etftflte gaffer ai=<br />

1er ©ûttitng ju utftren, fur SJtfi=<br />

rcr unb .<br />

rcr unb Umgc.lbercr.'Sîui-nbero-.i^iQ,.<br />

nod) weitet- «adjlefcn. Sd; glaube, ' baß 'bas<br />

biê^en'âe baô 35о1-}идиф(1е erlâutctn ivtvb,<br />

tvaê in 3îûd : fid)t auf bic ffiiftcfunjî<br />

bac feçn niógte.


668<br />

ßintge ûnbcre Tínroenbungen toon Ьгп Seíjte«<br />

beê fcdjêten Aopitelê, ouf ©egcnftánbe bec<br />

SBuiifunfï, Äricööbaiufunfi u. f. n\<br />

albmef]cr CA<br />

befdjriebenen Ãcciêbogen AL ober Fl, fotuúb, .<br />

ȟenn fid) tie ganje gigur KG L A um KM<br />

fcrd)et, ber ÃteiSbogen AL einen trunben Ãôts<br />

^f r (i^^fфen jnjei) ^araflelEmfen »опЬепфа16=<br />

«ipffrnvKA unbGL, befф^:eíbett, únb eben fo<br />

bet


et -KrtfiêboflenFl einen runben .Jtórpet jwifajeu<br />

giDci) ^aualielfvf ifen oon ben ^albmefíeçn KF,<br />

Gl. Senet roiivbe f inen ©tab, biefer «ine<br />

g. .182.<br />

eines<br />

ï. Sîîan laffe in g. i ig. з. unb in Fig. 64.<br />

ober аиф Fig, 66. CA = CE оЬск a = c=z2v<br />

= bem SurcbmefTcr bei mit CA==r<br />

benen AreiebogenS AL fepn. ,^егпгг<br />

KG = x5 KA=k=b + r, fo cci;d(t mon<br />

ben fórperlidjcrt S'nijalt bee »on bem Areie<br />

bogen A L befd)vieOenen tunben Äovperö ober<br />

ben<br />

+тгЪг-ЗЗПпr<br />

ie man lei^t finbct, wenn man in bie<br />

fût Z (§. 1 1 8. з .) а = c= 2 r<br />

SBtertljelflûb.<br />

2. S3ei) bem Sîiert^elflube (Fig.86.)<br />

ifî bie fo genannte 2ÍuMabling AQ pç<br />

^óí)e QL ober KG = 2:3. Зф wilí buf,<br />

Sícví;álínip uber!;aupt= m:n fc^en.<br />

3. 3íuê bieffm S3ei-{)ultnif! uno bfr фЭДе<br />

s=x beftimnií рф be r ^albmeffev AC=r<br />

Ш


cê Areiêbogcnê AL, wenn man fcfjltffîft<br />

AQ:QL = QL:2r — A Q nad) bet bekannten<br />

@icjenfd;afí beê Ãceifeê. SMcß giebí<br />

m: n — ÖL: 2 r — AQ<br />

obet roegen QL:=KG=x unb AQ =<br />

m m<br />

— KG = - x<br />

11 ' n<br />

m<br />

гп:п=х:2г — — x: miíbm<br />

n<br />

г= - — . x<br />

2 mil<br />

tmb in b« gomei (r)<br />

ia 2<br />

— m 2<br />

X 2 m n<br />

2 ni 11<br />

S fin- r =85 fin-T-T II - ; '<br />

й<br />

+ m*<br />

4. 3ílfo wenn man fúr ben SSieríí)clj:tu&<br />

m =2 unb n =<br />

S fm ^ = Ä fin °' 923 ° 7<br />

= 67°. 23' ober in ®ccim-alíí;cilcn bcê<br />

meffecê junád;jí 1,176.<br />

- 5. @í§t man nun bicfe SScvtfje in be«.<br />

2iuôbïuc£ fut Z, nacljbem man аиф


k — r=k — I.|x gefefcf Oat, fo ftnbet<br />

nod) «пег loidjfen 9îed>nung, bic id) l;ieu<br />

nid)t итрапЬПф f)ccfe£fn mag, fúc ben S3 1 er*<br />

tf) e í ft a b bec ЕогрсгИфе<br />

гос1фег Ьегаиаф auS bec 2fuôíauf»ng' obec bftn<br />

3£bfîanbe bcê fünftes A »oit bec Tfre bec ©aitlc<br />

гстПф bec Sinic AK = k tuib bec ^òí)e<br />

KG=x béé ©tabcS íeití)t gu Ьсссфпси ifï.<br />

i(î x gegen k fef;c flein,<br />

Гфоп bie erfîcn зпт; ©íiebec in bem<br />

brucfe fúc Z |}1Щ 1<br />

с1феп1) ftnb.<br />

(Stabe für untere SSer^áltniffe m^nt<br />

6. SEBáce be\) einem ©fabe baô SSecfjálínifí<br />

A Q : Q L = i : 2 ; Ьетпаф m = i j n = 2,<br />

fo i(ï fúc 'biefen<br />

=.ÍXJ b=k— |<br />

= 0,9273 in ÁDecimaít^eilen beê<br />

SSerfábrí man nun mit biefen 2Bevti)cn nne.<br />

in (5), fo citait man fúc ben ©tab be»<br />

Tíuêbcud!<br />

Z=7fx(k* — 0,251 kx + o,043x2)<br />

7, SBáve


7-. SBikí Ъе^. tinem aí<br />

wegen m=ij'n = j<br />

giebt.<br />

— x = o = — x<br />

bcnn<br />

ím ï =6o P=Í я- =<br />

= 1,5707<br />

8. 23c>) tiefem i|l (Fig. 87.) L AL ei«<br />

фаЮ? rc te alfo ALSliiabl-anten j njiíí;in AQ;QL<br />

n>ie (6) = i:i. Slî Ьстиаф AK — kj KG<br />

= ï GG = x, fo ijî bec »on jebem Sluabran«<br />

tDn"n)ic AL bcfd; vt ebene fórpetlidjc 3îaum=<br />

ггх (k 2 — 0,429 k x + 0,096 x 2 ) , гоНфеб<br />

Ьетпаф tíerboppelt fúc ben gotten oom фа1Ь=<br />

•freie LAL betriebenen ©tab ben<br />

giebt, in ше(фет x = GK bie Í)uí6c<br />

фо1;е beê ©tabcê bebeutet.<br />

SKúcbe aber x bie g.ûiig,c фо|>е GG<br />

©íabeo Ье§е1фпеп, fo würbe man<br />

Z=7rx(k 2 — o/<br />

«r^ialíen,


ener<br />

9; SBenn in (Fig. 66.) fût ben. SBogen Fl,<br />

tt>eid;cr bie ,£)of)lfeí;íe bcfcfyreibt (з), bie ЗГЬ*<br />

fciffo KG = x unb bic SDrbinate Gl — у ge=<br />

iiannt wirb, fo ijî bie ©Uidjuncj зш1[феп x<br />

unb y biefcíbc п?с1фс (§. 1 18..*0 »m-Qefomtncjt<br />

i(í, шепп man nue baê borfigc u == c= 2 r<br />

fe^í, шо' r bcn фа(Ьте(|с1' CF bfê Acciêbo=<br />

gcnS Fl bí jf lehnet. 9)í. f. aud) §.. 1 20 S8ci;fp, II.<br />

SJían feße olfo o u d) in ben bort fúr Z' gcfiinbcnen<br />

2fu6brucî fîati a «nb- c. ben ЗВсгф<br />

2v, fo eïl)ait ma» fur bon burd) ben AvciSs<br />

bogen Fl befcftriebenen fôrpcïlicljfn 9îaum, b. (j*<br />

fin- bic burd; Fl befdpriebene ^oljfel/le bie<br />

— яЪ r» Bog fin -<br />

•—x«)) —<br />

' woi'in Ъ = KC — KF + FC, ober wenn je£t<br />

KF = k genannt n>irb, b ~ k 4. r ijl,<br />

IQ. SRan feße für bie ^oi;lfef)Ie (Fig. 88.)<br />

bieîfuëlabuiig Öl juc фо|)е Q F, obec Q1:KG<br />

in bem SKerl;áltnip m:n5 ,fo ift Ql = Fq =<br />

ra m ' '<br />

— .GK = —. x, unb beï ^olbraejjfï r be5<br />

11 n<br />

n 2 -frn 2 .„ . , .<br />

ÄcfiebogenS Fl = —• , x ъощ wie (3)<br />

2 m ii<br />

Шуеге pt, (Sccmttr, Л Г ,К(). U U


«74 =<br />

' •". n*—m*<br />

bann ebenfûUê л/~ (r 2<br />

—x 2<br />

) = — : . x<br />

l '<br />

x 2 m n<br />

«nb 58 fin - c= 23 fin .<br />

r п г<br />

-f- m*<br />

2 Ш n .<br />

11. gûr bie деюЭДпИфеп £oí;!feí)lcn i ft<br />

'm:n = 1:2 ûlfo m= i, n = 2; mithin wie<br />

(6) r = £x; ,/"(rs—x 2 )==,|-x tmb 23 fin -<br />

= 0/9273; b í;ingegen = k + -|x (9).<br />

' ©icfe S0ertf)c in bon ?íuêtvuct (9) fubfîis<br />

finît, geben паф gcí;órigei- Эгофпилд Bf n fòr-<br />

Z' = ях (k* + 0,251k.v + 0,043 x2<br />

)<br />

12. gùï baâ 53 ftr í)uítnip 1:1, alfo mon»<br />

tie Tíuêlobung Q l = bcc фо(;о Q F, ftnbcí mau<br />

т = x ; -y/" (r 2 — x 2 ) = o, S3 fin - = %ît =<br />

1,570 .. mie (7), Ьстпаф<br />

Z' =f яг>: (k2 -J- 0,429 k x +0,096 x 2 )<br />

13. 2íuê biefcn Síídjnungon<br />

nun t>cu !огрегИфо 3"()û.!t «on Aavnifßcn unb<br />

anbcrcn ©liebem bcr ©aiilenoibnungen 3. 23.<br />

bcu<br />

14. 3n biefcm ijl (Fig. 89.) fcer Sf)eil Z'<br />

p i:i n>íe (12)<br />

wub


wnb bet Sfteil Z ein ©tab Qleifyfaue in bent<br />

SSedjatinljj 1:1 wie (7), unb bie SKitfelpunffe<br />

»on 'bin Sluabranten Fl, FA liegen in bee<br />

Sftifteflinic KF beô Аош'фё. Шап nenne<br />

oífo biefe Ointe KF = k, fo i(î bec<br />

Пфе Sní)alí beö Äarimfjeö<br />

= bei- (Summe beu in (12) unb (7) gefunbe<br />

«ett SSettí;e b. ï;, =' я- x (2 k 2<br />

+ 0,1 92 x' 2<br />

)<br />

wo x bie í)albc фсфе G G beê Aátniepcê<br />

bebeuíef-.<br />

15. Síennft man ob


; i,7' ЭДar,n críjált<br />

»nan fuu ben Stimuli bfu A'arniopcö ben #иег<br />

buucE я-х (Ã 2 + 0,042 x 2 ) 5 mofar, row« x<br />

gegen Ä ííein ifî, ot;ne grúpcn gei;lec bloß<br />

я x. Ã 2 Qtfttjt mcvben fann.<br />

•SDop^eíte «£o&IFe&íf. (Fig. 91.)<br />

т 8. Siefc bc(íe(;t auS jírei) фо()1?еЬ1еп in<br />

bem SBrr(;âlínijj 'i : i; btrcn eifteve 7/ cus<br />

KF .-= k unb bei- фсфе KG, bíe anbrie one<br />

KF шЬКСг'паф (12) gefunben roerbcn fann,<br />

weil Vf SíifídpunFíe t, n DOU bíiibeií £lua=<br />

bcantín'FJ;FJ', паф bei- Solijlructionêait bec<br />

Ъ 1F1', in KF<br />

ijl nun jugíeidj KG = í GCi',<br />

unb folglii) JvG'^r^GG'. SSirb o Í'f e bic<br />

фр1;е GG'= x" genannt, fo fínbeí рф<br />

bec


ec bereiten «£<br />

19. £)ie (Sonjrructionuatt bet biêber béa<br />

íracbteten arcfyitectonifcíjen ©lieber fe$e id)'<br />

fc er 33 au í! im ft in bcfícn 2£nfon.qêgr»<br />

сНел' matf)cmuítfcf>en SSStffen^àf«<br />

ten I. SI;, olec ànbern . ©driften, über bit<br />

SauEunjî, cíê bííannt »orauê. Äann tnatt<br />

fotcb'c'einjelne'^(;c\le eincc ootgcgíbenen (Sáutfc<br />

Ьегефпеп , fo lápt \írf) .bacauê. ber Snbûlf bec<br />

ganjen '©áulc, №епл-[о(фсг »erlangt<br />

ableiten.<br />

^u^eíu, ©íoíen, aí*<br />

lerlci) ©cfofen "«.bigi»<br />

§•<br />

i. ®a bie Ãuppeln "»on АЭДистеп, wie 'bïï<br />

©liebet-.. ein« ©áule, . oft паф ; 'аЙес1е9..


ten-1 fo toûtbe man fie au5 bce SJÎiifcHinie<br />

KF=k uiib bee фо&е'. GG=x, »óllig n>ie<br />

einen großen Ãarnieji (§л8з.) narf) bec ba=<br />

fílbfl (15) gegebenen gormel Ьгсефпеп.<br />

2. -$\t eine tfuppeí nid)í ron.b, fonbern<br />

яаф einem vegutàvcn spoíçgon geta.uí, fo büß.<br />

ií)ve fyorijoníaíen ©djnitíe lotit.'c á(;nlid)e .«=<br />

gutáre 5>oli)gone bai-fteOen, fo bered;neí man<br />

bie : Auppeí erjí unter bzrS5oi'fiUêfe^ung'(i)rbQf<br />

fie ein riínber Jfórper ware, unb uerfáíjrt bann<br />

, »ad; ben -2íorfd)i-ifíen beê i25fen §eê (í)af. 9.)<br />

í>.,í;. mtin muitipttciït 5en juerjî gefunbenen-<br />

Snf;att Z bei- ale einen runben Äorpcu bered><br />

" . . • ' ; - . T<br />

aicfen'Äupüet in be« £luotíenfen'—— tro T<br />

ben £luabrafiní)alf beê $>о1адопе bebcuící, méis<br />

фее bcr Ãuppel juu ©runbflàctye bíent, »»b а<br />

ienAalbmcffer G~A bie feô^oïçgon'S (§.125.12.)<br />

íÇiio lúfitere 7íuêfúl;rung 'wilt ta) jebem- ; fetbjí<br />

itbertaffen.<br />

3. ©o fónníe-cmd) (Fig-92.) eine;©ío (f C<br />

Dorfîefïert, bewi Sní;aít ebeivfalíê -nad)(r)ge=<br />

funben rcerbfii fann.<br />

Um ben maffiuen £f>eil berSíocfe^u fmben,<br />

«nb Ьагпоф ju beurt^eilen, wie • vitl-SRetaÚ<br />

etwa 3um (SJiepen berfflben erforberíid; fpçn<br />

triógte, mufU man ouâ ber begannt angenom*<br />

ntenen innem Ãrúmmung af g, аиф feie innere<br />

а 2<br />

я


afghb паф ben<br />

bei-ефпеп, unb btVfen Snfjalt von bem<br />

AFGHB al>3tcí;cn.<br />

4. sDörfte man AFGHB unb afglib aíô<br />

а&пНфс' Aórpcr bfíradjten , fo n>útt)e ma^:<br />

níghb fogleícb au5 AFGHB fcíbfí ftnbeit'<br />

fónnen, tt>eil á()nírcí)c Ãórpcr рф mie bie-<br />

SBúrfcl Qldá)nul)mÍQtet Cítiieti uec^alfín 3; S3.<br />

Wie GA 3 . Ga 3 . S)ieß gabe benn<br />

'•_ . . AFGHB. Ga 3 -<br />

afghb=— — . xmb ben<br />

£í;cií bctr ©íodfe — AFGHB '<br />

AFGHB. (GA 3 — Ga 3 )<br />

5. S» bec TTuâûbung bmmen ofí<br />

©cfó.pe »or, bei'fn £>игф[фш'Не j.SB. n?ic<br />

Fig. 89.90. obct auf а(?пПфе2Сг(ецпафА1'е1ег<br />

bogen gefîattct ft'nb. ЗЗедш^ф ïônnen bie<br />

biêf)criôen 3íege(n д1е»ф[аДб jur 85есефп«пд<br />

Ьеё ?огрсгЦфеп Spalte [о!фе« ©efápe benú|t<br />

tpecbe«;<br />

е Шише bon<br />

§. 184-<br />

©о íònnen bcnn bie SSorfd)ïtftcn toon<br />

(§.182,) аиф auf шапфе1-1с\) SBeife juÇ2íuê= •<br />

«ефпипд beè Spalte won Äanonen, SJîôrfecn.<br />

w.b.gl. engewanbt werben, bec benen ebenfauâ'<br />

"


õfleríet) агф1гесгош1"фе ©lifber jut SSor$íerting;<br />

eng*brad)i roetben. SKàn 'fann alfo babutd)'<br />

3leid)f'attê ;bic jum (Siepw erforberlidje Жепдеbeê<br />

5£ etafleê bejiimmcn, SScríangíman lííojj &c«<br />

i^iaf[íuen S£(;eil beá'@efd;úgfê, fo muffen bie<br />

^ôí;íungen befónberê herodjncír iinï) oon bctn<br />

Spalte bc5 ganjea abgezogen werben. 2Гиф;<br />

jur 23c|î|mmttng beê @cl)it>crpunEteá eines ®c?:<br />

f^-úàfé. unb;ber bauon- abl)ángenben. i^iihtffs-<br />

»id)tigtcit beffelben , wenn ítma eine neu« ÍM<br />

eiíKíiíí!fold>íh ©cfd)uí??f> projectirf,- ober eine<br />

2íbánbfrung in ben gotmen getroffen №Cïben<br />

foute, íóhnen bie bisherigen S5ocfd)riffen : 'besjiu^t<br />

merben, weldjeé


finie &пГ№) :<br />

toad)'« bie- j>araïWèit : ffinïi£l а,<br />

sb, tc.yí-íttS (SrúhbriflTeõ-aOc ^inéc'iinem 1<br />

' -fdjïtëibet. SJÎàir ; Wf*rlaii^t betr<br />

3>l»rcf)fçí)ínítte bié-§û üftem ahb'd'ri '<br />

riffe fë&itf j.».- m ; -lag<br />

ein ©túcf SeeSßaliee »on Ir _<br />

ai,vn>o err;fine neue Sîidjfupg" iiimmL<br />

; \;2?$»flft"ï>è


638 =<br />

5t ©o- fa* baê fá)ief a<br />

übet À bie bw) .«Seitenlinien lai^<br />

mb — b, tt>ei4-man П'ф^Ьисф :ш г/ lotbre^t<br />

übet s, dne^talíeícj-miií дЬ, t>ië an Ьеп ;<br />

Riefen çí)ni,fí übet- .ag.-gebenfen muf, roo=<br />

Ьигф зЬ'= mb lairb.,; - ;:Ssi,ieJ^ gic^t fur' ben,<br />

beê tr.\vàt)ntcn Adorna ben 2í«ê-.<br />

. .(.aib?b).<br />

= A. - -.<br />

• ,3 '<br />

6.r ^wf biefclíte SBcife n-fyáít-nufn fût ba§<br />

fdjief gef^i^fn^^cíèma ùbtt ùfwa,.$*<br />

' • • ' • ! í 2.b + c<br />

bcn SSeríft B , il — Л- ..<br />

í fs ":•.': r.-: -3- - '<br />

gut 1 - 6aê. ^ciomà " übet -C ben ^<br />

2СЦ-Ъ //Jí -<br />

C. — ! —- «.[.№.<br />

3 - 1<br />

- ' • :•<br />

7. 53îiti;in fût ben _3níj(.att beô<br />

luáeê biô an ben Riefen @фшЧ( а g<br />

beii SSertf) '<br />

• ' • • ' 3 • ' ' -<br />

h)o benn bie iDceçerfe A, В, С,... aus beit<br />

beo profilé Îeid;t Ьссефпе! пж=<br />

m's.ls m s. t s '<br />

ben. 3.». A= -— - i В = -— — j C = ;<br />

2 *><br />

lit.fs<br />

- 1C,<br />

2 •<br />

8. Äann


8, .Kann man ein foldjcô -SBafltfucE be*<br />

гефпеп, fo wirb ma» fyittauè tctd)t bon Sn=,<br />

Îjalt btè ganjcn SBalïeo an cj'rçcr g;rjî<br />

©фап^е, SReboufc.ii.b.gl. froben f'OJincn. .<br />

3û.!)lenbei)fiM'el JV m. unter .anbVrn in<br />

á)ríifcna Anleitung surSAû«;. (Salin i soo).<br />

im Uten ,Sí?fi.le g. 255. гс.<br />

9. ©clffn ifl nót^ig bec gefïuncjêmcrffti<br />

fo genau jw ксфпсп. îOîan fann alfo j.SS»<br />

fogleid)' baê ълп&е fct)icf obgf-fd)ttiifcne ^riëma:<br />

aber eirwm'-Srapfs »ie nàrist -bi;ne<br />

get)lec Ьнгф baê §)i'obuEt àug bct,<br />

^афе lîistnirr B + C in J-(sb-j-rct) b. I;.<br />

ih ï- (Ъ + с) auëbïuiicn^ racit bec №ûl;tè<br />

) , С (З.Г'+,Ь) . u -<br />

+ ^ T<br />

•' bfn<br />

3<br />

(Ъ + с) • '<br />

n«t «m<br />

J'(B —CJ ;<br />

(b — c)' übertrifft, rccT3)eê<br />

Ъ ( с QW$ fjnb, hingegen wte ;gew.6t;niid><br />

•Uníerftí)ieb Ъ—с nut ítein ift, in<br />

beê genjen 3nt)altê ' imm«c nuc .f«í>c nocnig<br />

betragen -wirb.<br />

IQ.' èê ff 9 (Fíg^94) : a bed-fin rcguláreê<br />

unb;ABCD ein anbmê i l; m áí?n=<br />

1!фсе, beffcn Seiten mit benen bee erficru in<br />

gtei^cm ?£bftu«be paraÏÏel I)erumgeí;en. S5«r<br />

Sîaum xwifAèn bepbcn Umfangen abed,<br />

ABCD


684<br />

ATCCD fél) bie ©runfcfïadje finir|@infaffiitt3<br />

ober &i)òi)vnQ, beven profil/ ferifve^t auf<br />

jcbc $>aralíf(ín, ttnc ab, AB,'ein Stapejium<br />

iiiripq - : Ы1Ье-/ : bcjfen• • pàtaK'clé Seiten m p,<br />

qn, man fîc^'auf'ben ebenen jenet-ißieleae<br />

|епегеф1 gebenfeW -muß.<br />

pmn — B, unb pqn=A, frtjen bie<br />

gláuenráu.me bec bei)bcn Sceyecfe, irt' $ "<br />

baS• "Profil tnpqn scrfaüt, fo i(î bet.foi.<br />

1»фс yîaum.b,et>.Êinf,affung ö.oii.mn/: bíê<br />

fcbiefcn


12. íBegvíifltd) bejefríjnen- bíe-^fuêbrúcíe<br />

B (2/Ï+«) • A(a« + /?) ..,. -<br />

- ;— — ; • - -• - bie гогретфеп<br />

U J ' ...<br />

Шите übet bet • ©runbflácftc AB ab, bereit<br />

^Profile bie g)rcí)c«i A BCD, 3CSSSS eben=<br />

falle eine 6rl)ól;u»g beten profit baê Фгепес?<br />

Ípum = C (ci). SBivb nun fcie ^ol»f]onffitt<br />

'Í(S = y genannt, fo ift auf eine áfynlidjé<br />

2írt bcv !огу«Ифе Sîaum úbct bec<br />

15. SJîan multiplicirt alfo utícmaí)! bie<br />

$1афе eineê foW)en SreçecEé ira profile, in<br />

î>en britten £í)cil bcrjenigen ©umme,<br />

man evl)ult, wenn man ju bcv boppelten<br />

gonfeite auf bcu bie фсфе ЬебЭгссесЕе fenfrcct<br />

^«l)t, bicjctiige ^Pou)aonfeitc aböitt, \weld)e Ьигф<br />

bicfcr фо^с gcgenùbeï(îel;enben SBtnfeU<br />

biífsô' SDieçfdfê Qeí;f,<br />

16.


i6. £>a$ profit upqn einet<br />

iibeu bev ФсипЬрфе '#eab mag alfo au§<br />

fo »tel sDvfçecf'en man roiíl befielen, [ó lájjt<br />

jtd) jbct fotpcrlid)e.9î-aum bicfcr ßrf)ol)ung fejjt<br />

leid)t Ьесефпсп, mcnn man »on ailen fünften<br />

bce Profile rcie p, q, totí)vcd)íe ginien pm/ qu<br />

r auf bie ©cUnbflad)e Ijecablapt, «nb'bui-ф Die<br />

•projicirfcn fünfte voie m, n, ^araQcfiinien mit<br />

bcr ©cite ab bee xiovgegebfnen ^)ph;gonê 3Íe=<br />

фе£, l;icvauf bic íinien ab—«<br />

'ДаЗ = 7 :c. miffct, unb beç bcr<br />

bei- eingeht füi'pcHicficn Sîaume fo »erfahrt<br />

(I£ — Ij;j.) ge(ci;vt шогЬеп tfr.<br />

17. ^aí baê ^otcgon n (Seiten, fo barf<br />

n г[кс»-(о1феп fôi-pci-ифеп Sîaum voit übet<br />

3C;d25b nuv поф mit biefcr 3aí;í oon ©cttcn<br />

mwltiplicivcn, um bcn ganjen ЕогрегПфоа Sîaum<br />

ta- (gdjóí)ung,obei: @infaffung ,а»1Гфеп bem<br />

inncrficn unb áuperjíen ^oítjgon a b cd únb<br />

2í23(5£> ju cvíjattcn.<br />

' , 1 8- ©o ifl aífo 5. S3. fuc bfn 2;f;eií .bec<br />

©infaffung, »е1фес im profile bem 23m;e(fe<br />

mqn=:A entfpricbt, bec fôcpccli^e Шит<br />

ringêí;erum=nA— — =A<br />

no alfo n. a-; п./з bic o ail í f » UmFrcifc bit<br />

abed 5 ABCD Ьеа е 'Ф пе п»<br />

19.


i g.' Stan bíirfte alfo in ben eit^'ffn ?orper=<br />

1id;en Síãumen (n — 14). fíaít «,. ß, r ifmí;aU einer 1 r unb e tt.


91 e bo u f e ?u fluten, .aus fo<br />

ti : "Srapejíén сшф.ЬаЗ "фгд|Ц<br />

upqn.èer^JÍ&.en.bejíeíjctt mag, u&erfyaupt'ben<br />

^n^û-tt .-e'inc.r jeberi fteiöfocmtgeii<br />

'(Stnfu'ffüng ober Cstfyofyung um eine»<br />

Borger, ebene. n $1а£ 3 U fi»bcn, n?c'nit<br />

boS ^profil bicfcr (ginfajfung aùô lautec gera*<br />

bcu ßinicn uq, pq, pu .jufammengefeêt i|K<br />

:(3itngfermiße Äorper '.mit âçtabíi=<br />

и-igí.e-ii ф со f ti) ;D.ei'gleid)en óftcué in bec<br />

Sfitët'ibung »orfonimen. Sn-(iî. 119. 2iv) wur=<br />

fcfii ringfôrmtcte ^ór|)cr m ti frum=<br />

Îîîîfijieîi'^rufîÎ bctrad;ífí, poaou ftcb bic<br />

Qiinr>fnt>unß auf bîc SSfrccí>nung won ©eiuóU<br />

1ч» nu феи láfií, №е!фе in «inec JRiinbung<br />

ïjcïumlaufm it. b. gí»<br />

. Sc f e [Ц Q u u t} ê (Uteri<br />

ftnb won nu'í)i'f irca ©фп^еПсш empfohlen шос=<br />

bcn. SJî. 1 f. Hierüber in &Ш)Ш6<br />

fítu S»9? nicurê unb 3irtillcci(îeii VÎI1.<br />

©.77 ff. S3cp bet 58егефпипд bei- baju<br />

jugrabenbcn Зйепде »on Erbe, bee baoon ab=<br />

fyan.^cnben •2ftbeií6loíJneS,- unb onberer (Segen?<br />

jíáíibe, Лое1фе ben Sau etnec tuiibïn Sruiîs<br />

we!;ve betreffen, fônncn bié bepgebi'a^tcn' 95ora<br />

fd)tifften auf тапфсг(е») 2írt пн§(1'ф fc»n. ©оbei)<br />

anbci'u (Segenfiârib'éri bet ÉauEunjl-î. SB,<br />

ritnb-en Baffínô, ..íjo^íen flaniert<br />

2)ammen и, b, ßi,<br />

§. 186,


•==? 689<br />

§. 1 86.<br />

г. 2£ n to en bange n ber ЛосресПфек<br />

©eometcte auf 'allerlei? ©eQ'en'ftan*<br />

be bec Stiege = unb (Sibtlba-ufunft<br />

loffen ДФ überhaupt in großet SKenge gebenfcn,<br />

unb roeu roûrbe fie fyicr otJe auêfùf;ren. 3«<br />

^pentíjecô 2íntt>etfuna, ju ЗЗоиг'Дп»<br />

fc^íágen unb áí)nlid)cn Reiften witb matt<br />

Seyfpielc genug finbcn.<br />

2. фегг 9î. ^Jpet) ()at fiiiigc bie gefïungSs<br />

boufunfî betcejfcnOe gvogcn im Vt?n Sfjcüc<br />

bcr -2(bi>unbl. ber фаг1еш[феп ©е*<br />

[еи[фа^ bec 83В|[[сп[фсГ1ей aufge=<br />

lôfYt, mo»on fid) аиф fine Ueberfc^ung itt<br />

83òí>mS SUÎagajin fur Snôfttieuïo<br />

.«nb'3Crfilleriften 23.1. ©.63; finbet.<br />

3.' gbenbafelbjî S. X. ©.107. S3erfфte=<br />

bcne Tfufgaben übet bie ЗЗесефпипд bed<br />

©rabenê um eine Scuftweíyce, oon<br />

^cn.'öbetjl ix (S í a f. c il.<br />

4. îfimcnbung tee fòrpctlidjcn Sn()«ít8<br />

eineS obgifùvjtcn .fegel^, auf btc 83есеф=<br />

nung bec uaîiebeciûgen an einem<br />

íí)u^*nc wit деЬсофепеш<br />

©benb'af. S3. X. ©.201,<br />

5.<br />

auf bie ЗЗесефпипд bec Seinen í ab un=<br />

gen, (Sîcuenfeeo 2fríinerie §. 307. ff»<br />

«ffla»)trê pr. ©íomett. V.SEl).


cr 2Crtittenei»i(|enfcí)aft ûuS<br />

bem.(Sponifcí)en »on фс^ег. ' (îeipj. 1796-)<br />

ï (ïen Sheila 2tci'23. ©,500 ff.<br />

S- 187-<br />

, ï. g« (Kg- 96) flelïe ber bafffbfï<br />

tute Äorpcv einen Aponto n in umgefctyvfec<br />

Cage Dor, 'ben 23obcn abed suobcvp, tuib ben<br />

Offenen S(;eil union.<br />

2. Stcfec ЭЗоЬсп abed ifî toy einím foU<br />

[cine Qegcuubfttreljenbe Oejfnu'ng ABCD<br />

§1е!ф(аиб ein redjtiDinC'iicbtco ^aralïclogramm,<br />

b>'iTcn©cítenAB, BD, DC, СЛ brr Srbnúng<br />

Пйф bcncn ab f bd, clc, ca patuHíl ftnb. Sie<br />

(Seitenflächen CcDd, АаЪВ, AíX-п, BDbd<br />

finb a([o Scupejicn, in nxldjcn bd païalïel mit<br />

3JÜ, cd yotaüel mit CD u. f. те. finb. 3)ic<br />

langen iSeiíonflàcfjen CcdD, Aal)B finb gegen<br />

bie ©runbflacbcn дешоЬпНф unter gleichen<br />

SBtnfeln geneigt. S)ie Euvjern AutC, Ij'BdD<br />

ïonnen einerlei) ober аиф исг|ф1еЬепе Sîeigung<br />

gegen bie ©runbfládjen ЬлЬеп.<br />

3. (Sin profil шпор fenh'cdjf ouf bie<br />

langen Seitenlinien (in (I ( 'ig-97) i|î baë profil<br />

bffonberè abgebilbft) tuirb ûlfo ein Srapejimn,<br />

in njcld)cm m n parallel mit


;<br />

ttribmo, np, дШфе Sfíinfel mit op unb ran<br />

mad)en, fobalb bie langen ©eitenflà^en be$<br />

$>ontonê einerlei; Steigung gegen-, bie (Srunbs<br />

рафсп íjaben.<br />

•4. ЗФ bcíradjíe juei-fí benSfreíl beâ for=<br />

pcrlicíjen Síaiimeê, oon bei- 5>rofi(flád)e mnop,<br />

bi6 jur ©cifcnflrtdjc hdBD. Sffcubac ftflít<br />

a- ein fenfreÄteS abet bucd) BDbd fcfyief<br />

gefd)ni(ícncê ^rißma úbec bcr ©nmbfladje<br />

mnop bar.<br />

5. 3iel)t man in bem profil bie Sinie on,<br />

«nb in bet @eitenflád)e BDbd, bie 2inte Bd,<br />

fo àPifáííí jeneõ фпота in jroci; bceyccfigíe<br />

fcí)iefgefd}nittene úbec ben ©vunbflácíjen opn,<br />

o mu.<br />

6. 2ílfo i|î bec fócpevlicí)e Síaum . .<br />

oB+pD+nd<br />

3<br />

' A oB-fmb+nd<br />

groifajen omn unbbBd = Aonm . -<br />

ííuf eine а()п1!феЗВе([е gerfaut аиф bec fôv=<br />

pevíid;e 3îaum jwifdjen opmn unb ACac in<br />

gnm) foídje fфief gefd)nit(enc фп'етсп, imb<br />

топ п\),Ш bm íóvpévlíd)en Ùîamri<br />

, oA+pC+nc<br />

— Лорп. •<br />

о<br />

• . oA-fma-j-nc<br />

gtt)ifd;cn omn unb cAa = Aoum , - --


7... ?Cbbirt man alfo bie 4<br />

Sîaume (6) jufaramen unb nennt A o p n =,ß ;<br />

'Допт!=А;<br />

bin-j-nia:=dn-i- n с = cd =пЪ=^:а.<br />

fo toiv.b bet í cr perí t фе Staitm bee<br />

2 а + b 2 b + а<br />

= A . - — +в.<br />

n>o benn bie ^repeifí beê profile Icii1)t one<br />

irm=bd = c, unb op = BD = d bi ! vcd)net<br />

n>frbcn fónnen, wenn ítbrigcnê поф bie фо1;е<br />

beê^toftlê, alfo bie [епЕссфГе Sicfe = lí bcê<br />

^ontonê gegeben ifî.<br />

8- Êê tt»iib nemlid) Лорп obec B = — '•— ;<br />

h. c<br />

unbAomn=A = - , .«)е1фе SBettje in<br />

ben 3íuêbcitcf (7) fublïiitiiif, für bcn fórper=<br />

Ифеп Sîaum beë Ç)oiitonê bíti SÍBcctí)<br />

(с (2 а 4- b) -f- d (ab + aj) J- li geben, П)с[фес<br />

Ьетпаф auê ben Seiteníínien t>cr b«;bcn 5)a=<br />

tutlclogrammc abed, ABCD, unb ber Siefe<br />

'beê ^>ontonê feíjr leidjt Ьегефпее metben Eann.<br />

9. Siefe formet ijî aügfmetn, wie and)<br />

fetbjî bic langen ©citenfráuen gegen bie ©tiinb;<br />

^афе geneigt foçn móqen. ®enn b»c bi^í;eri=<br />

gen ©Áluffe foíjcn nid)t uorauê, ba{5 in bem<br />

profile bie SBinfeí o, p, nofl)n>enbig einonbec<br />

д1е|ф feçn míiffen.<br />

IO.


693<br />

to. 53îou f)uí aïfo überhaupt auf bie Sßtri;<br />

fel beê Contons gar feine 3îùc?jïd)t ju nehmen,.<br />

baíjet bie @афе in $á fin. er ê geometria<br />

[феп 2£bï)ûnbluna,eît 2te^ammlung<br />

inbeï (Seitenlinie np beê^rofilë, einen<br />

beê ponton« mit bev ©гииЬ|1афе .abc


affet ayvSß. C?r fcfyneibe bie (Sbene bee<br />

profits in /xv Fig. 97. in einem fcnfred)tcn<br />

3Cbjïan.bç riq'^x son bcr .©runbflacfye, menn<br />

nk==h bie ganje £tefe.bee -IpontonS. Ь.ез«'ф=<br />

net: ©iefer (Scfyniit aySß .i\l offcnbac оиф<br />

ein ^ai-aíleiogtamm,; 'bejffieii (Seiten ку<br />

•уд finb. " sfean iieniif. cty.==.ß5 =zy, .<br />

y5=ß, fo i|î ber f orpèrfidje 5îaum beô<br />

íonê воп ;<br />

Ъсг Sku'nbtTacijèabcd'biê j<br />

.+ r (2/3+ a)) l x<br />

8)V'n«r bap ,in ber b'orfigen Dorntet<br />

onjeh 1 фо^е h, bie ^ól;c • :


(b?- a) (d -c) -<br />

crí;aífcn.<br />

, 1 6; S (ï .bet fórperlicfte Sîû.tmi Q<br />

fo fónHte mem bag.xfud;ín, ше1фсо bem uííi<br />

aegcbenínSíaHmQenífprádje, aber baju mú^te<br />

eine си!м[фе


696-<br />

öon Q in obige ©Ыфипд , fo Fann<br />

jnon, Ьигф 2fuflòfung berfelben, bie SEiefex bca<br />

6intaud)cnfi in gufkii ftnben, »enn Die 2ib=<br />

beê Rentoilé ûlfo a, b, c, d, h in<br />

gegeben fïnb. 2Me Wfitfrc 3íuèfúí)rung<br />

Bann man a. a. £>. nad)lefen.<br />

19. ..фг. о. Ш. fíeflt meí)c let)tceid)c-Un='<br />

íer[ud)ungon an, j, 33. s porítonê nad) gegebenen'<br />

SBcbiuöüti^iit 51» пюфеп. SBec ftd) bamit eins<br />

n>ifl, roivb bte -atigemeine formel (15)<br />

àvt bequem ftnben. фг. b;--'(5í» flirrt biê<br />

fcbnung , unter anbcrn.ûud) für bie befonbccn<br />

(i i. í 2.}, rccil П'ф bei; biefen einige SSors,<br />

íl;eile beç ber 3íufI6[ung bec ©1е(фип0 (15)<br />

jeigen.<br />

.• 20. 'ífnbete í)ieí)et gehörige<br />

f. m. in Adjînerô oben (io)<br />

3íbl;anblung.<br />

2i. @o fann тан tit<br />

fr-ogen., №ie tief , tin Ç5á)ift unter :20,ûjer.gél)en<br />

tt>ivb, rcenn ce mit einer gemifjen, Çabung bc<br />

ïaftet »uirb., jDpjMjl. nót^ig,, barman ben<br />

Sîaum etiieS.è^iflfeê^fuç JeVe ffiiÇè bejfelben<br />

^ber bem ffi'obf n; 'tri'upbei-ефпеп bannen,ftci-tier/'rornn<br />

mart'baö ©etpidjt etneS au&;;<br />

ge'rufieten @ф|(|еа ftnbén" >t)ilï, bdvf^nian nur<br />

ben fórpprlicíjcn S"()ûlt Díffelbèn; fo tief eô<br />

nntec SBaffei* №Ï)t, • Ьегефлеи^ < bioibirf, »ion,<br />

înefen Snf)«^ '" Subiffugen mit bem ©e>»id)t<br />

«ince Gubiffupíâ S&afiVvS, fa t)ût rtïan bûê<br />

gauje


ee @d)iffeo m.^Pfunben,<br />

фее mit godo, Ьст-©спнф{ íinru fo ge<br />

feê in ..Sonnm gtebt.<br />

• @oW)crgefhiit lann nïart; • »óeiin buo $fà= : .<br />

n>ià)t eineè •auégerû|îefen©$iffeô, ju;bcm man'<br />

einen 3îi£ grmodit'ljai; ijeianïit'ifî, bavnad>- ;<br />

prüfen, i oi? bec ÜSJcfffrfpifg'il wenn man bètf'-foïperlidjf<br />

f) ait beô SB o f f e r r u u m ; ê (Gárêne) п'<br />

éubiÉfúpen'-t)ê^neít Sjíúpte- man }. SB. bap<br />

ein • i» ; fintmV'ëeeiitge 'Won 6 - ri<br />

?№onaten uôú<br />

lig unôgcïtijîetfô 70 Аа'т>пСпГф|(Г<br />

23 50 Sonnen micg t , fo' würbe bf ü^<br />

bcffelbejjj '^b.l;. ber ganje Еосргг1{фс<br />

feïben biô ля ben 30ajjei:fpicgcl'635i3<br />

fupe befragen; muffin/ baè^ett<br />

fu^eê ©eetoaffcr oíjngepi^c gu 74 "jJfunb<br />

ju btfaciiv muffen íí;re énírouife ju<br />

wiffcn; ' ит:*№№$И fc-fytí) 1 -b'ûfi bic 1 «niférfîé- ;<br />

Sagc'bie gehörige фо{;е ober bem SBaffer


.<br />

f=U' c a U m è, barbie.íçn, rcenn be.r .SBaJîerraum,<br />

obéi- and) • tintfinçfëtàat befftlben, eine be=<br />

fîinimte uiib regelmäßige (Skfïalt Ratten, -wen«<br />

j.-SÖ,. 'entwebcr. biíjjljoi-ijontalen ©cbnitfe.alle<br />

wnatibeç àfynlià) -tyayin, ober wenn biefe S5es<br />

ïljngung bei),bfnuepíiíí4en@d)nitÉcn fîatt fánbe<br />

u."f«w. 3» biefem gaCkïrourbe man bi>S3or»<br />

f^fifícn jur SBeteífrniing béé Siií)aííê .entiuebec<br />

hiè ju {ebcrn<br />

ЗШ.ет fajl-jtic ;<br />

ben ganjw- ^(^jffêraum ,fatt . ftaben, .<br />

fiegiei^.wntetmeiten fût ctnjelne gvôperc<br />

- beflfílbín oí)nc großen getter ;ûnQenoms.-<br />

)fïbin faan. л-З<br />

jpie/man auö '§; i32.:.fob,cn<br />

luingen oft fetjr- Ье[фпзегНф<br />

23. S)îan №irb [{ф alfo nur mit. eine» 9íá=<br />

verlangen n>itb». ;- ; :ц ..<br />

, ;2Meje 5Rett)obfr : ,1(1 ^nun feine ánbere als v<br />

пк1фе : Bereite 4 im 133- §. ; "angegeben t(î, , »o -<br />

j^.50, r in (Fig. 72-)' bet бог^егифс íSautu jnjf=.<br />

(фе$./Х Т АМ unb:-.h einen S^etí eineê föl^eitr<br />

©ií)tff6raumê uorfWíen íónnfe, юепП'-Ые bor= ;<br />

tiíjcn ^orijontat(il>-f(§:«iít


usfrejr," unb aífÇ N>fciyr> finou ^eey<br />

; -. 24. $5l№, ífonítr.çliKCí aiifcétm: .áíjuilidje<br />

2Cvt аиф <br />

bûi-fii empr"t>i;ícn. • .<br />

^ , , -, 4 7. ® « 'P oílftá;nbJ8C.è.83 cp f^) til, í цм ri .fet^í ç;<br />

аЗе¥с'фпи»0 finbet; ^дп i^ '^f.» , ^С?1Й n ô ô ; ; 3<br />

'<br />

. ,<br />

Я r ú n b e'n b cr © й> t ff еЪ a ít Í n n fí / obr c<br />

pract, 2Cbí)anbL- s 4Íber-;ben ©Ф t ff baú/'<br />

п?.е1фе .фе<br />

; ; e n с п . З ^<br />

ra f | b u SR-.PuVc е.аД'; àoe^fe.^ èfti (Devlin<br />

t ;<br />

i.^^t. in 4:) im • VIÍÍ. ,$apt ,


f5 ^ ф to e t p un f ta eíticê<br />

unb bet baoon abtyingcnben (Stabil í l'a t<br />

bfffelben, motúbet manforoofjl i-häö-ougu'cro<br />

cngefùtyctet ©фп^, ale Лиф in (§ u l e t ê Scientia<br />

'Navalis Petrop^ 1749$ in K'ial. du Clairbois<br />

Traite elementá,Ícé.'dB. la^Conftructiort.'<br />

des batimens deMer. à Paris. Tom.1. 1787.<br />

Tom:;ÍÍ; 1805. im jroeflfen Sljeit 0.209 ff.<br />

wnb anbeten ©фи^еп;.':Ьае roeitei-e паф1е[еп<br />

ïann. aSocfd)cifteii, ©djiffèiíáume gu-betcdjnín,<br />

n' ang'fnoramfflçn -©efíaííen be&finbet<br />

mon аиф in'Se^enai Theorie<br />

et Pratique dalaugeage de^Tonneauxydes<br />

Navires et de leurs iegmens,. See. Ed. a<br />

gnon 1 77'8.<br />

geage -des Navires. Paris, 1-788*<br />

3Cniöehbm$en -ber^teteötneteie auf<br />

§. i88..<br />

r. Wleijtete bccfeiben fmbcf man in<br />

@pdt^5 : 2íníeitung bie<br />

tfi a t f f unb i)i)^iicaiifd;e ^ @ fr c m i e<br />

baê ^orjîwefen itnb -fotftlicbe<br />

mcrutc пае^Ф angulrenben,<br />

1кгд 1797. §v3r ff. mib in bejfen<br />

Ьиф jur gdtfhüiffenf^aft, 9lutaber9<br />

1802. 3 Steile,- imztenS^.J.-iisjf.<br />

2. Son


...,;• 2. Son. bjr Жегефпипа, beS<br />

lûltcê ber Äiaftern feije man oben<br />

(§•9- ff-)<br />

3. SSatimfUmme gti berechnen, tmb<br />

fienad) biefen аоегефпипдеп jtttanren, fonncn<br />

bie(§§. 28. 80.) gegebenen Regeln fur ben formers<br />

Ь'феп Snfjalf bon GJplînbern, abgefûrjtenAecjfl»,<br />

ûuf тапп1ф[аК1де SBeîfe angeroanbt njecben,<br />

4. SSon beu baju ЬгоифЬагеп 53аит=<br />

mefftu-n obec £> enbromeiern 'in ^rn.<br />

f)rof. ©pátí; ê angefügter ©фпр 2íníet=<br />

íuitgK. 8.541 ff. Itud) im bcitfen £í;fil<br />

meiner ^гас1г[феп ©eomctcíc '"(eierte<br />

gíufloge 1 8 1 8J am g-nbe (S. 642 гс.<br />

5. ©ie ЗЗегефпипд fvummer фбГ=<br />

jer (Wff6biKÍ)íen, @*iffêfnie) fann, fo<br />

genau l;iebei) nófí)ig fjí, auf ein ?>а^аПе1ер|ре=<br />

bum geb^t »erben. SKan multiplicirt tie<br />

fen?red)fe Эигф[фп1«в|1афе in bie f uimmlinigtc<br />

£a»ge be5 ©tucfe , ober rl?eilf аиф baê ©fúdf<br />

фо1$ in íleinereiStúcfe, bie man oí;ne merPs<br />

Нфеп gef)lec für gerabc: annehmen íann, unt»<br />

berechnet jcbeê ©tucÊ auê feinet l'ange unt><br />

9>сор1рафе befonbcrê.<br />

6. £)ic 3e()I ber SSreífír ju ftnben, Ш((фе<br />

auè einem @d>roí gefфnitten werben fônnen,<br />

wenn bic SidEe berfclben unb bie beê Ságe=<br />

fcfenittê gegeben ftnb, lefjrt @í)át|) a. a. b.<br />

^.551, 9?аф cini0em 9îad)bcnf«n wirb mat»<br />

biefe


iefe itnÖ.meljr ЭДпИфе Tfttfoabífn íeid;í aufs<br />

ïôfea fÓJinen.<br />

7. Зф nenne £ifr nur поф einige аЗйфет,<br />

auê benen тон {tá) |о|фе • SR-сфпипдеп mit<br />

1\)уещ'-; £)f fail., ÍJcEanní ,.тдфеп -faim :<br />

S o b, .6; l/ 1' c n f r, 25 i cr e n í í.e eê Sínfongê<br />

tl;eorctifcb pta'ctifcb'cn '2írit!)niítií up.b .i-'<br />

•»crbc||crí- u DEïincljrt б! gr. SírtticVí. S.ci<br />

1797. -«З.^зд'/ ©ttrcometríe tin 3ui-]îrocK!t.<br />

SScpti'age 5ur^orji>»iifcn|'4?oft nue ber<br />

ÖecmctrieüoiiS. SE8./&. Sci'Viifl 1783.<br />

§.144; i»iri?-«ntcï onbcnt bie25cà'íí<br />

tut jter'Äegci o ti f  o í; ( e n m é i í cr<br />

^ofmaim, föenußung uiib ЗЗегефпипд<br />

l)ol'sî$. ÄüiiigSberg 1799. . ; .<br />

.£>eniicrt§ 2iiuucifiin(j juv Sojraticn bec o ; or(îe:i.<br />

2St)ciíc. Scríiin79t tnib 1795, iff ciireê bec<br />

'<br />

3íbt5 íín»»cifunfl èut afuêméffimg unb Scrcc^í<br />

^ nuttg beö Snu? tuib 9hi|()oíjce( bcmíiljt fící)<br />

Го(фе í)íC(í)nujifleit ium ÍSc()tif bcr Sorfíbcbíeiií<br />

ícn Ьигф Tabellen ju eríei^fcrn. (S3er!in 1783-)<br />

' Bieter gi'J)ôre'h ацф: îJîftic tafeln, тос1фе ben<br />

cubi|"d)en Öcl;alt nub Sßcrtl) beö vunbcn, be* :<br />

fcljiageneit imb ge|"d)iüttenen SSati = unb SSerf;<br />

ioljcë enthalten/ Derftrtigt mitíelfí bet'SMi*<br />

íeri|\l;cn .'JÍ4'ci;i4iniflfd;ine. (Erfurt 1788-.)<br />

Arú ge-r '»oh '2íuárecl)nung beê Sn^aííô roí;er uni)<br />

bcl)íiucner.33aura|KÍmmc.<br />

Gubiftabetíenfúfgeíchniííenc, befchíageneunbrunbe<br />

^oí^r', , nebjí4ycíbtnbelícn etc. , Don ®. S. ».'<br />

^a.rtig iiutugl. ^rcitjj. Dberíanb=goiftmetfter»<br />

SJcvíin 1815g.<br />

189-<br />

7f(lerío\) nà(}liá)c .(ifl•eòmefl•tfфe ?íufgabcn,<br />

bfy benen bic i l el;i - c worn ®róptf» niib Jtfein=<br />

jíeu


703<br />

fïen worTómmt, 5.S&.'b'oã (jrópte gíeid)feifige<br />

ipi-iáma/ гое(фее auê einem gegebenen Aegeí,<br />

gefdjtu'tten roeïben Fatm; ju ftnbenj einAiig'ete<br />

fegment jn bejKmmen, roeldjeê bei) einem gp±<br />

gebcncn ^n()ult bic fíeinpc Sberfládje l;aíj<br />

untei- allen Regeln, bcren ©ctíenflácbe gegetteït<br />

iff, ben ju ft'nben bcc bin größten Snfjalí 'í;at<br />

n.b.Ql f;at|)i% grieb-r. SSÍIÍ;. ® an t« í.<br />

©n e l í orbentl. 5)iof. ber^l)i(ofo))í)ie in®ie^ert<br />

in einer ©cfcrtft : '©ammÎllll'â bon об<br />

ttcbuncjdcitfsuben au õ bcr ßd;rc<br />

torn ©L'ppten un b Aí et n ftc». :®ie(5m<br />

1805 gegeben. 2ßem bicfeiíc^fe-oom^rópíen<br />

ttnb Aleinfîen auö bfr ?ínali)fíó befanní ifî,.<br />

n>ii'b Die ,biá(;er beygebradjtcn fíercomctvifdjeit<br />

Se^ren leicíjt auf folcíje Aufgaben, beren ftd;<br />

in 9)îenge gebeiiîen laffen, anwenben fönnen.<br />

ing.ung<br />

tinb anberen (Segenfíánben ber S)?afdf)ineníe&re<br />

wovon man in ben ^iefKrgeíjórigen ©Driften<br />

Ъаё шeiterenaфffí;en fann. ^tir biefc «nb mcl;c.<br />

опЬеге'ЯптепЬцпдептаг eêalfonú£lid), bie?írt<br />

ber 58егефпипд brr am meifteninberTiuêùbung<br />

»orfommentJen Aether gezeigt au l;aben.


ttnfeweiíen iji fé nú£lid;, ben 3ní;alt Ье$<br />

moffioen SEÍKJ.lfê eineê .fijórperê, auê bem CSfs<br />

rt)icj)tc beffelben, uni» bec befannten fpccift|^m<br />

©фгосге bei- SOîatcrie, ttjorouê cv bc(îol)t, bcs<br />

це.фпеп ju fónnen j.SS. ben focpftlid)fn Sns<br />

l;alt cineê mctaUifcljen Atumpcnê, ober шеа<br />

anbei-« 9îatuu!6ipcrê, DO» bucdjauê gif (фес<br />

2)1фге, ju beftimmeii, menu bte §igur bcjtflbc«<br />

fo bcftyaffenifï, bap н'ф ber Вгрег(1фе JRaum<br />

П1фе паф ben ooif;crae()enbfn iKe^eln bequem<br />

njùcbc fúibon lafjcn.<br />

£>aêabjolu£eQ>5e«id.)f cfneê<br />

()cipe Q, baö (реа(1[фе ©ст(ф( beirooïdttè<br />

a- bejícíjí, uerí;altc рф ju bem<br />

3íi y gent»affícé = //:r. Sfî nuit<br />

»on i ßubifjott íRegen»afffr = fj/ fo if} baê<br />

©еш!ф1 иол ï ßubifjott ber SWatcvie bee Ãór=<br />

perô=/Lí.a5 tinb folglich »urbe bei 1 Äorpcc<br />

ó<br />

enthalten - ßubifjollc, »obeç bcnnQunba<br />

/Л . il<br />

Ьигф fincclep ©eroidjfêeinfKiten auêgebrûcft<br />

fcçti mujjcn.<br />

Saê fpccif^e (Sen)iфt=V beõ ÃórperS<br />

mup nun cntroe'oer паф bem bcfannten aiecs<br />

fahren in ber ^pbro|1aíif vorl;«r bejïimmf, ober<br />

roenn î>ie9Kaieue beffelben befanní i\l, auô be«<br />

SEífcl« über bte [реа'^Тфеп ©фшегеп genoais<br />

meu »cröcii»<br />

Sie


ttoïïfïânb'igjie Гя'ефег gríjóiigc Saf<br />

fid) in SSt-tffoH.õ €5d)rift übet bje facets<br />

ftfcí)en (S$eliuc|>tc b cr .Server auê bent<br />

feranjóf. o. S. ©; ß.-S3 1 » tn í) c f. Sn^g-, 17,951<br />

ÍOafj ba6 fpecifí[d)e ©eroid)í fel;r genau be=<br />

fannt fcyn nuifi, ircnn naci) bem angegebenen<br />

5Bfcfal;rfn bei- fóvpctUcfye JRaiim beê rtiaftiüen<br />

Notice .cinco Aóv!pcre;mif crtráglidjctjBciácfe<br />

fotí.fjónncn gefnn'Dert'iDfrbf'n, bcbaif f à um nnec<br />

(Sririnerung. 3ÍÍI« l)ie\)cr . gehörigen 25çcfid)fí«<br />

finb ubcnne^c ein ©egcnjíanb bfr^brofííatF,<br />

ale bef (Stereometrie,! u^b id; begnüge Ыф<br />

baí/ev nur im 2ÍKgçm^incn bc^ô SSerfaí;ren ere<br />

läutert ju I;aben.<br />

ben т<br />

fasten ben S!ní)'a.í,t eineô jeberi ацф|<br />

паф ' fa i r t; e g u í S t c n . Â ót p f,r ê 1 ,-ju ! fíns<br />

íieh/i aucfynoífybfiêjcnige,' bap:man.b,en^6tjf)e.p,"<br />

wenn ее fid) ttmn táfjí, in ein í/pl;(eê ЭДа.»а1ц|>1а<br />

реЬнт liegt , ; tf)n imtt SSaffec ober feinen ©anbe<br />

óbevgte^í, unb'bje^ô^c b^.Soaffeçé,j(éN be§юофдееЬпсггп<br />

©a^èeê, an bem ^ocalleíe^ipes<br />

Ь«щ milTfí , t/ierkufibén Ãórper Í)erotlênimmf,<br />

un1).abermab.lê bie^»óí)c beôSUiafferê o'b€C@án=<br />

beê genau bcjîimmt, únb nitnibie ©runbflàd;c<br />

beêÇ>aratIelepipebummit bem Uní«fd)iebe jenec<br />

ф6()еп multipliciït. Sie nötigen 25orfd)i-iften<br />

Riebet) ergeben fid) »on felbji.<br />

pv. (Scometr, V.S§. ' •?)») ßatlU»


оэ<br />

. .и" о<br />

-j<br />

-2<br />

s. . •. 3<br />

S"f2 4<br />

n-R<br />

ft<br />

Is<br />

S-*'<br />

8<br />

9<br />

[О<br />

и<br />

•mit einigen äSerbcffe'rungcn.<br />

i<br />

, о<br />

.48<br />

87<br />

§4.<br />

375<br />

44ó<br />

520<br />

'598<br />

'.ß5.'<br />

94t<br />

C i /<br />

'2 T<br />

йзрб'я*<br />

*3<br />

.24<br />

' ,f,955<br />

vf n j '<br />

С<br />

з. 1 .<br />

47'<br />

53<br />

58.<br />

74<br />

78'<br />

82<br />

84<br />

.87<br />

9,о<br />

9?;<br />

-loi"<br />

102-'<br />

I Об''<br />

; log<br />

но<br />

.Б.<br />

1955<br />

20б6<br />

3178'<br />

2292<br />

2407 '<br />

•аб*3<br />

;.[И><br />

2ÓÍO .,<br />

2759<br />

2878<br />

2998<br />

3 П<br />

9<br />

324 1<br />

336.4 -<br />

3487<br />

'3735 '<br />

3936<br />

4238<br />

43 6 4<br />

4491<br />

4618<br />

4745<br />

4872,<br />

5000<br />

,РНТс=<br />

1 Ы<br />

112«<br />

ï ц'<br />

nig<br />

.4 1<br />

7<br />

i ï С}<br />

П 9'<br />

• ÍÍ2Ó<br />

121<br />

122<br />

.ÎÎ3Î3<br />

Ф<br />

'^:<br />

r Г2&<br />

.itzó<br />

lá 6<br />

3 ; 27<br />

; -'ï 2^7<br />

' L2Í<br />

I 27<br />

128


о<br />

VJ<br />

Фд<br />

л ~-<br />


©.16. 3.44. fia<br />

©rucffeí)íec»<br />

да —i m— 2<br />

©.24. 3.3. fîûti ßn<br />

(£.450. Э^.ц. (lütt 3a'-f.a".Jv ga + 2x.<br />

©.499. £7. fîatty^'aa^-'I.iV" a»—<br />

©',522. 3,'igj fiutt. r2:L_ b>) ï. .'r'i^-h*<br />

©.ou. a./7- fiait ffi&«Heir-l;


May c rf* IFferecrTnc.tríe 'íàb. II. ftp. /tf^'32."."


SteteomctfU- Tab. W. Fig ±5 - 55.


f A<br />

YL tig, 7u •=-- /J?.<br />

,/•


. Таб. VII. fia. 8ü = 97.

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!