WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen Gemeinsam sinnvoller (Vorschau)

www.wochenblatt.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 8030 

Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

7913 

Nr 39 (1173), ISSN 2082-8195, nr indeksu 368202 26 IX – 2 X 2014, cena 2,40 zł (VAT 5%) 

WOCHENBLATT.pl 



Zeitung der Deutschen in Polen 

Nanu? 

Gemeinsam 



W 

kalendarzu 

sinnvoller 

na hasło „grzyby” zrywa się kto 



Na grzyby 

i za oknami jesień, 

co dla tysięcy mieszkańców 

Polski oznacza jedno: czas na grzybobranie. 

Chyba tylko w Polsce 

żyw i – często o nieludzko wczesnej 

porze – pędzi do lasu. W Europie 

Zachodniej grzybiarze to gatunek 

wymierający – wszak kurki czy borowiki 

można kupić w supermarkecie 

– patrzy się na nich jak na nieszkodliwych 

pomyleńców. Niemcy też 

grzybów nie zbierają, chyba że ci 





Werbung / Reklama 

Poszukujemy 

pracowników fizycznych ze znajomością 

języka niemieckiego do prac: 

• magazynowych 

• recyclingowych 

• na produkcji 

oraz specjalistów z j. niemieckim: 

elektryków, spawaczy, kierowców 

C+E, ślusarzy, operatorów koparek 

i ładowarek 

Bernard Czok 

Dr. Norbert Honka 

(mitte) bei der 

Pressekonferenz an 

der Badeanstalt in 

Oppeln-Malino. 

warsztat 

• mechanika pojazdowa 

z Polski. Zresztą z lasu można tam 

wynieść tylko kilo grzybów. Podczas 

gdy w naszych gazetach roi się więc 

w tych dniach od artykułów o daniach 

z prawdziwków, w niemieckiej 

prasie straszą boreliozą. Nie dziwota 

więc, że większość grzybów w niemieckich 

sklepach pochodzi z Polski. 

Anna Durecka 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w • części jakikolwiek używane 

sposób zabronione. 

• lakiernictwo 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung • blacharstwo 

ist strengstens untersagt. 

Oferujemy: 

• wynajem samochodów 

• atrakcyjne wynagrodzenie 

• zakwaterowanie na terenie 

46-022 Kępa k. Opola, ul. Wróblińska 17b 

tel./fax: 77 456 86 58 

Niemiec 

CENTRUM 

kom. 602 369 462 (A4) 

• opiekę polskiego biura 

661 333 777 

7963 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie POMOCY 

do czytania. Powielanie w 

604 jakikolwiek 

963 702 


Zainteresowanych prosimy o wysyłanie CV 

DROGOWEJ 

LARES: na e-mail: Diese export@dako.org.pl Materialien lub sind Tel. lediglich 32 279 96 80 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung www.autoczok.pl 


7877 


Dr. Norbert Honka, erster Kandidat für 


das Amt des Stadtpräsidenten in der 

Geschichte LARES: Diese der Materialien deutschen sind Minderheit lediglich zum in 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Polen, hat seinen Wahlkampf in der Stadt 

Oppeln mit einer Pressekonferenz an der 

Badeanstalt LARES: im Stadtteil Niniejszy materiał Malino służy gestartet. 

wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek Lesen Sie S. sposób 12 

zabronione. 


Foto: Klaudia Kandzia 

8037 

Nowy punkt: 

Zakład Kamieniarski PPHU Sati 

46-073 Wrzoski, ul. Wrocławska 24 

tel. kom. 880 370 130, 784 518 593 

Oddział 

Ekspozycja nagrobków 

46-020 Krzanowice, Stara Droga 6 i 8 

tel. kom. (+48) 666 523 384 

Nagrobki 

Płytki granitowe 

LARES: Niniejszy tel. (+48) 77 546 22 materiał 78 

służy tel. (+48) 77 wyłącznie 546 21 84 

do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. 

od 1499 zł 

Jegliche 

od 76 zł/m² 

Vervielfältigung 

od 280 zł/m² od 320 ist 

zł/m² 

strengstens 

od 280 zł/m² 

untersagt. 

Schody 

Blaty 

Kominki 

Tarasy 

od 76 zł/m² 

7706 

STIEBLICH 

LARES: Niniejszy hale dla rolnictwa materiał i hangary służy samolotowe 

wyłącznie Landwirtschaftshallen do czytania. und Powielanie Flugzeughangars 

w jakikolwiek sposób zabronione. 

info@stieblich.pl www.stieblich.pl Tel. +48 77 407 60 50 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

untersagt. 

HALLENBAU 

www.stieblich.de 

R 

Budujemy m.in.: 

hale przemysłowe, magazynowe, bud. 

biurowe, salony samochodowe, chłodnie, 

Wir bauen u.a.: 

Produktions- und Lagerhallen, 

Bürogebäude, Autohäuser, Kühlhallen, 

Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

7878 

I S S N 2 0 8 2 - 8 1 9 5




2 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Meinungen Lesen bereitgestellt. opinie Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Śląsku, ojczyzno moja! 

26. September – 2. Oktober 2014 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Śląskie zorganizowane Powielanie w w jakikolwiek sposób zabronione. 

Kamieniu Śląskim w dniach 24–27 

września pod patronatem Ministerstwa 


Die Voraussetzung dafür ist, dass die że kierownictwo szkoły sugerowało rodzicom, 

by do podpisali czytania. wniosek o Powielanie członkostwo w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Niniejszy Eltern materiał einen entsprechenden służy Antrag wyłącznie bei 

der Schulleitung stellen“, so Gaida. Und w MN, co umożliwi ich dzieciom naukę 

LARES: Diese Materialien zweitens sind „ist lediglich der Deutschunterricht, zum Lesen języka bereitgestellt. niemieckiego w formie drugiego Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Das Schlesienseminar in Groß Stein 

vom 24. bis 27. September unter der 

Schirmherrschaft des Bildungsministeriums 

hat eine ganz besondere politische 

Brisanz erlangt, nachdem Artur Grabek 

in der Rzeczpospolita vom 18. September 

den von vielen anderen Medien aufgegriffenen 

Artikel „Volkslista w szkole na 

Opolszczyźnie?” (Volksliste an einer Schule 

in Westoberschlesien) veröffentlichte. 

Darin behauptet Grabek, dass die Schulleitung 

Eltern vorgeschlagen habe, dass 

sie einen Antrag auf Minderheiten-Mitgliedschaft 

unterzeichnen müssen, damit 

ihre Kinder Deutsch als zweite Sprache 

lernen können. Das angebliche Volkstumbekenntnis 

puscht er reißerisch, dies 

gleiche einem Bekenntnis wie einst durch 

Volkslisten. Solche Schlagwortvergleiche 

verfehlen ihre giftige Wirkung natürlich 

nicht – aber vermutlich soll eben der 

emotionale und nicht rationale Zugang 

do problematyki. Przewodniczący VdG 

Bernard Gaida w liście otwartym skierowanym 

do redakcji skorygował z oburzeniem 

fatalne błędy w rozumowaniu autora 

artykułu, podkreślając, iż wspomniany 

dokument nie jest wnioskiem o członko- 

Nichts zeigt wieder, dass nicht das Minderheitenrecht 

materiał das wirkliche służy Problem wyłącznie DFK czy do SKGD: czytania. „Treść cytowanej Powielanie przez jedynie w nauczania jakikolwiek języka niemieckiego sposób w zabronione. 

stwo w mniejszości, czyli w strukturach gdyż wniosek rodziców może dotyczyć 

LARES: Niniejszy 

ist, sondern tief sitzende gesellschaftliche 

Vorbehalte. sind lediglich Mit Bewunderung zum muss Lesen wymogom bereitgestellt. sformułowanym w Jegliche obowią- 

trybu Vervielfältigung nauczania jest nie tylko rozwijanie ist strengstens 

autora deklaracji całkowicie odpowiada formie języka mniejszości. Celem takiego 

LARES: Diese Materialien untersagt. 

zur Problematik genau dies bewirken. 

VdG-Präsident Bernard Gaida korrigierte 

empört in einem Offenen Brief gegenüber 

der Redaktion fatale Denkfehler. 

Das genannte Dokument sei eben kein 

Antrag auf eine Volksgruppenmitgliedschaft, 

also in DFK bzw. SKGD. „Der Inhalt 

der vom Autor zitierten Erklärung 

entspricht vollkommen der geltenden 

Verordnung des Bildungsministeriums 


ein wie 

materiał 

auch immer geartetes 

służy 

Votum 

wyłącznie 

des mniejszości do czytania. z myślą o dzieciach Powielanie członków wówczas w jakikolwiek składają wniosek o wprowadzenie 

nauczania tego języka jako obcego, a 


Volkes in Frage zu stellen. Wie endlos weit MN. Warunkiem jest przedłożenie kierownictwu 

ist man Polen von solch einer inneren 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. 

szkoły odpowiedniego 

Jegliche 

wniosku nie 


jako ojczystego. 


über die Organisation von Minderheitensprachunterricht. 

Laut dieser Verordnung 

sind öffentliche Schulen dazu 

verpflichtet, den Unterricht Deutsch als 

Laissez-faire 

Minderheitensprache für die Kinder der 

deutschen Minderheit zu organisieren. 

der in der erwähnten Schule von dem 

Schulleiter vorgeschlagen werde, kein 

Fremdsprachenunterricht, denn der Antrag 

der Eltern kann lediglich Deutsch 

als Minderheitensprache betreffen. Der 

Zweck des Minderheitensprachunterrichts 


ist es, außer 

materiał 

Sprachkompetenz 

służy wyłącznie 

auch die niechybnie do osiągają czytania. zamierzony, Powielanie trujący w jakikolwiek sposób zabronione. 

kulturelle und nationale Identität zu efekt, odwołując się do aspektów emocjonalnych 

kosztem racjonalnego podejścia 

fördern.“ Wollen Eltern keinen Minder- 


heitensprachunterricht, wünschen jedoch 

einen zusätzlichen Deutschunterricht, 

beantragen sie deutschen Fremdsprachenunterricht 

und nicht Deutsch als 

Muttersprache. 

Der mediale Querschläger aus dem 

man nach Großbritannien schauen. 

Ohne Gewalttätigkeiten stimmten dort 

die Schotten über eine mögliche Unabhängigkeit 

ab. Im Vereinigten Königreich 

mit seiner langen Demokratiekultur wäre 

es niemanden in den Sinn gekommen, 

Gelassenheit, von einem echten mitteleuropäischen 

Laissez-faire entfernt… 

Laissez-faire 

S 

eminarium 

Edukacji Narodowej uzyskało szczególny 

ładunek polityczny, odkąd Artur Grabek w 

wydaniu „Rzeczpospolitej” z 18 września 

opublikował podchwycony przez liczne 

media artykuł pt. „Volkslista w szkole na 

Opolszczyźnie?”, w którym twierdzi on, 

języka. A odnosząc się do kwestii rzekomej 

deklaracji przynależności narodowej, 

podkreśla w tonie sensacji, że mamy tu do 

czynienia z deklaracją na podobieństwo 

niegdysiejszych volkslist. Tego rodzaju 

porównania z użyciem znanych sloganów 

zującym rozporządzeniu Ministerstwa 

Edukacji Narodowej w sprawie zasad organizowania 

nauki języków mniejszości. 

W myśl tegoż rozporządzenia szkoły publiczne 

są zobowiązane do organizowania 

lekcji języka niemieckiego w formie języka 

przez rodziców” – pisze Gaida. Po drugie 

zaś „oferta nauki języka niemieckiego 

złożona przez dyrektora wspomnianej 

szkoły nie dotyczy nauki języka obcego, 

umiejętności językowych uczniów, lecz 

także wspieranie rozwoju ich tożsamości 

kulturowej i narodowej”. Jeżeli zaś rodzice 

nie są zainteresowani nauczaniem języka 

jako mniejszościowego, lecz raczej dodatkowymi 

lekcjami języka niemieckiego, 

Omawiany medialny rykoszet znikąd 

pokazuje po raz kolejny, że faktycznym 

Prosto z Sejmu 

Tasowanie trwa 

problemem nie jest istniejące prawo o 

mniejszościach, lecz głęboko tkwiące 

uprzedzenia społeczne. Z podziwem 

trzeba popatrzeć w kierunku Wielkiej 

Brytanii, gdzie bez jakichkolwiek aktów 

przemocy odbyło się referendum, którego 

stawką była niepodległość Szkocji. 

W Zjednoczonym Królestwie, w którym 

od dawna panuje kultura rządów demokratycznych, 

nikomu nie przyszłoby 

do głowy, by kwestionować wotum ludu, 

cokolwiek byłoby jego przedmiotem. Jakże 

nieskończenie daleko jest ludziom w 

Polsce do takiego wewnętrznego spokoju, 

do autentycznego środkowoeuropejskiego 

leseferyzmu… 

Till Scholtz-Knobloch 

Die Gedanken sind frei 



Ein mächtiges Werkzeug 

In der heutigen, digitalen Welt, in 

der die Menschen schnell und intensiv 

leben, sind die Medien lebenswichtig. 

Wir brauchen Zeitungen, 

Radio, Fernsehen und Internet um 

über weite Strecken miteinander 

kommunizieren zu können. 

Besonders wichtig sind sie für die in 

der Diaspora lebende deutsche Minderheit. 

Man darf wohl sagen, dass die 

Medien eine der größten und wichtigsten 

Errungenschaften der Menschheit 

Po zmianie na stanowisku premiera 

i szeregu stanowisk ministerialnych 

na najbliższym posiedzeniu Sejmu czeka 

nas kolejna debata dotycząca persona- 

en Eltern von Schülern „in einer der nicht geäußert haben. Der Unterricht liów, a konkretnie najważniejszej osoby, 

LARES: Niniejszy Schulen materiał in der Woiwodschaft służy wyłącznie Oppeln“ der Minderheitensprache do czytania. Powielanie ist für mich która w zasiada jakikolwiek w polskim parlamencie sposób zabronione. 

vom Schulleiter gezwungen worden, eine Errungenschaft der Demokratie – marszałka Sejmu. 

LARES: Diese Materialien diese Deklarationen sind lediglich abzulegen. zum Bitter Lesen und so bereitgestellt. sollten auch die Medien Jegliche auf eine W Vervielfältigung miniony poniedziałek na premiera ist strengstens untersagt. 

RP zaprzysiężona została Ewa Kopacz, 

która złożyła jednocześnie rezygnację 

z funkcji marszałka Sejmu. Efekt? Do 

minionego wtorku (wieczora) wszystkie 

kluby w Sejmie musiały zgłaszać swoich 

kandydatów na to stanowisko, bo w śro- 

LARES: Niniejszy kommen. materiał Auch das der służy Artikel wyłącznie einige do czytania. Powielanie dę o w godzinie jakikolwiek 13 rozpocznie sposób się debata zabronione. 

gravierende Fehler beinhaltet, wie z.B. Wersja polska na blogu na ten temat i dokonany zostanie wybór 

LARES: Diese Materialien die Gleichstellung sind lediglich von Minderheiten- 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche nowego Vervielfältigung marszałka. A jest to bardzo ist waż- 

strengstens untersagt. 

sind. Doch dass die Medien auch schaden 

können, hat man am Beispiel der 

letzten Woche gesehen. In der Zeitung 

Rzeczpospolita hat ein Journalist die Deklarationen 

für den Minderheitenunterricht, 

die man in Polen dem Schulleiter 

vorlegen muss, mit einer Art Volksliste 

verglichen. Nach seinen Angaben sei- 

ist dieser Artikel aus vielerlei Gründen. 

Einer davon ist das fehlende Fingerspitzengefühl 

des Autors. Hätte ein deutscher 

Journalist das Wort „Volksliste“ in 

einem solchen Kontext benutzt, würde 

er – milde ausgedrückt – Probleme be- 

sprachunterricht und Fremdsprachenunterricht, 

ist zu bedauern. Letztendlich 

ist es auch bedauerlich, dass sich die Behörden, 

die für das Schulwesen verantwortlich 

sind, zu der Angelegenheit gar 

demokratische Art und Weise funktionieren. 

Der Artikel der Rzeczpospolita 

hat gezeigt, dass Medien ein mächtiges 

Werkzeug sind, doch wehe wenn so ein 

Werkzeug in die falschen Hände gerät. 

Bernard Gaida 

Bernarda Gaidy na www.vdg.pl 

na i specyficzna funkcja, bo osoba taka 

pełni rolę kierownika zarządzającego 

polskim parlamentem. A zatem musi być 

to człowiek neutralny, który pełni rolę 

arbitra, a przy tym potrafi ważyć to, co 

prezentuje koalicja, opozycja, być przy 

Bartek konkret 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie tym w tzw. jakikolwiek spikerem potrafiącym sposób sprawnie 

przeprowadzać posiedzenia Sejmu, 

Ungewollte Geschichte 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 

by nie 


były rozwlekłe i nie dochodziło 


Letzte Woche hatte ich die Gelegenheit, gleicht zwei oberschlesische 

Museen zu besuchen. Erst war ich mit einer Delegation aus Niedersachsen 

in dem neuen Schlesischen Museum in Kattowitz, das langsam auf die 

Eröffnung, die dann Mitte 2015 stattfinden soll, vorbereitet wird. Einen 

podczas nich do nadmiernej dyskusji 

czy wręcz pyskówki. 

Podczas moich trzech kadencji w Sejmie 

„przeżyłem” 6 marszałków, z których 

bardzo dobrze wspominam dwóch, 

bo byli wyjątkowo sprawni, myślę tu o 

uważam za wielce prawdopodobne, 

ale jeśli tak się stanie, to będzie na tym 

stanowisku tylko rok. Będzie to jednak 

rok ciężkiej, aktywnej pracy i stąd życzyłbym 

sobie, jeśli zostanie wybrany, 

aby był on marszałkiem, który będzie 

Tag später konnte ich dann die neue ethnologische Dauerausstellung 

des Oppelner Museums besichtigen. 

Was mir an beiden Stellen auffiel werden wir es zu verdanken haben, 

ist der Umgang mit der deutschen 

Geschichte Oberschlesiens. Mit in dem Schlesischen Museum sehen 

dass wir überhaupt etwas Schlesisches 

Erstaunen habe ich wahrgenommen, werden. Was es sein wird und inwieweit 

es jetzt nach der ganzen medialen 

das in den neuen Räumen des Museums 

in Kattowitz nur eine von sechs Ausstellungen 

der Geschichte der 

und politischen Hetze noch die deut- 

Region 

sche Geschichte der Region beinhaltet, dass trotz der positiven Entwicklung der przeprowadzał posiedzenia sprawnie, 

LARES: Niniejszy werden materiał wir dann nach służy der offiziellen wyłącznie deutsch-polnischen do czytania. Beziehungen Powielanie und na równi w jakikolwiek traktował opozycję, sposób jak i koalicję, 

nie przetrzymywał projektów ustaw, 

zabronione. 

Eröffnung erfahren. Die anderen fünf trotz neuer musealer Präsentationen es 


gewidmet wird. Dazu kommt noch, dass 

es gerade die Ausstellung sein wird, die 

überhaupt erst dank dem früheren Direktor 

Leszek Jodlinski ins Gespräch 

kam. Dem Mann, der gerade wegen 

dieser Ausstellung entlassen wurde, 

Dauerausstellungen werden sich mit 

der polnischen Geschichte und Kunst 

befassen. Selbst der Mitarbeiter, der uns 

durch die leeren Gebäude des Museums 

geführt hatte, war der Meinung, dass es 

eher ein weiteres Nationalmuseum sein 

wird, als ein regionales Museum. Der 

Name „Schlesisches“ Museum passt da 

schon mal gar nicht. 

Bei der Ausstellung im Oppelner 

Museum fielen mir in dieser Hinsicht Grzegorzu Schetynie i Ludwiku Dornie, 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie 

auch gleich 

do czytania. 

zwei Sachen auf. 

Powielanie 

Erstens a jaki 

w 

będzie 

jakikolwiek 

przyszły kandydat? 

sposób 

Mówi 

zabronione. 

wird in der neuen Ausstellung die Ge- 

się, że ma to być Radosław Sikorski, co 


schichte der einheimischen deutschen 

Bevölkerung nach 1945 im Gegensatz 

zur Geschichte der neuen polnischen 

Bevölkerung nur angedeutet und zweitens 

ist die Ausstellung nur in polnischer 

Sprache. Man merkt also ohne Weiteres, 

Teile der Geschichte der Region gibt, die 

immer noch bewusst nicht angesprochen 

werden. Ungewollte Geschichte? 

Rafał Bartek 

szczególnie klubów opozycyjnych, i odważnie 

podejmował decyzje. Wszystko 

po to, aby Sejm „produkował” dobre i 

doceniane przez społeczeństwo ustawy. 

Krzysztof Świerc 

Ministerposten steht uns nun für die 

nächste Sejm-Sitzung eine weitere Personaldebatte 

ins Haus. Dieses Mal geht 

es um die wichtigste Person im polnischen 

Parlament, den Sejm-Marschall. 

Zur neuen polnischen Premierministerin 

wurde am vergangenen Montag 

Ewa Kopacz nach ihrem Rücktritt 

als Sejm-Marschallin vereidigt. Die 

Folge: Seit letztem Dienstag (Abend) 

waren alle Fraktionen aufgerufen, ihre 

jeweiligen Kandidaten für diesen Posten 

anzumelden. Denn ab Mittwoch, 

13.00 Uhr, wird im Sejm über die Neubesetzung 

debattiert und anschließend 

der neue Marschall gewählt. Dies ist ein 

sehr wichtiges, eine ganz besonderes 

Amt, denn der Träger fungiert als Vorsitzender 

des polnischen Parlaments. Es 

muss also ein parteipolitisch neutraler 

Mensch sein, der als Schiedsrichter auftritt 

und dabei die jeweiligen Positionen 

von Koalition und Opposition gegeneinander 

abzuwägen versteht. Zudem 

muss er die Kompetenz mitbringen, als 

Sprecher des Parlaments die Sitzungen 

effektiv zu moderieren, so dass diese 

nicht langatmig geraten und es dabei 

nicht zu überbordenden Diskussionen 

oder gar Streitereien kommt. 

In meinen bisher drei Wahlperioden 

im Sejm habe ich bereits sechs 

Marschälle „überlebt”. In sehr guter 

Erinnerung habe ich davon zwei, die 

überaus tüchtig waren, und zwar Grzegorz 

Schetyna und Ludwik Dorn. Wer 

wird der nächste sein? Wie es heißt, soll 

es jetzt Radosław Sikorski werden, was 

ich für sehr wahrscheinlich halte. In 

diesem Fall bleibt er allerdings nur ein 

Jahr in dem Amt. Und es wird ein Jahr 

voller harter Arbeit und Aktivität. Sollte 

er daher gewählt werden, so würde ich 

mir wünschen, dass er ein Marschall ist, 

der die Sejm-Sitzungen geschickt moderiert, 

Opposition und Koalition gleich 

behandelt, Gesetzentwürfe, insbesondere 

von Oppositionsfraktionen, nicht 

zurückhält und mutige Entscheidungen 

trifft. Dies alles, damit der Sejm gute 

Gesetze beschließt, die dann auch in der 

Es lügt LARES: auch der, Niniejszy der die Wahrheit materiał verschweigt. służy wyłącznie 

Schottisches 

do czytania. 

Sprichwort 

Personalrochaden gehen weiter 

Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: 

Kłamie 

Diese 

także 

Materialien 

ten, kto przemilcza 

sind 

prawdę. 

Przysłowie szkockie 

Nach dem Wechsel des Premierministers 

Vervielfältigung und in der Besetzung mehrerer ist strengstens lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche untersagt. 

Rys. Andrzej Sznejweis 

Poseł Ryszard Galla 

Gesellschaft positiv ankommen und für 

ihre weitere Entwicklung nützlich sind. 

Krzysztof Świerc



Nr. 39/1173 Wochenblatt.pl 3 

Podwójne obywatelstwo 

Niemiecki Bundesrat uchwalił nową 

ustawę o obywatelstwie. Uwalnia ona 

wielu obcokrajowców, którzy wychowali 

się w Niemczech, od konieczności 

dokonania w dorosłym wieku wyboru 

między niemieckim paszportem a obywatelstwem 

kraju, z którego pochodzą 

ich rodzice. Dotyczy to obcokrajowców, 

którzy do chwili ukończenia 21. roku 

życia przez osiem lat mieszkali w Niemczech 

lub przez sześć lat uczęszczali tu 

do szkoły. Ustawa jest jednym z efektów 

ustępstw poczynionych przez chadecję 

w trakcie rozmów koalicyjnych z SPD. 

S-K 

Najstarsza figurka człowieka 

Überraschung noch aus. Der bisherige 

Außenminister Radosław Sikorski 

räumt seinen Platz am Kabinettstisch. 

Wie vorab spekuliert wurde und was 

keine Überraschung war, soll er künftig 

als Sejmmarschall die Sitzungen des Par- 

LARES: Niniejszy życiu. materiał Odpowiednio 74 służy i 73% wyłącznie dzieci w i potrawkę do z czytania. kurczaka (70%), Powielanie natomiast laments w jakikolwiek leiten. Die Überraschung sposób war zabronione. 

wieku 6–14 lat uważa, że rodzina i przyjaźnie 

sind są „totalnie lediglich ważne”. Taki zum wynik Lesen wzięcie bereitgestellt. mają sznycle (76%) oraz Jegliche pieczeń Szucha“, Vervielfältigung also dem Außenministerium. ist strengstens 

w centrum i na południu Niemiec duże und ist aber der Nachfolger in der „Aleja 


W 2008 roku w jednej z jaskiń w Jurze 

Szwabskiej znaleziono najstarszą znaną 

figurę człowieka. Ma ona 40 tysięcy 

lat, jest wielkości ok. 6 cm i otrzymała 

nazwę „Wenus z Hohle Fels”. Będzie 

ona na stałe prezentowana w Muzeum 

Prahistorii w Blaubeuren k. Ulm jako 

element specjalnej ekspozycji tematycz- 

Pomnik Kollwitz w Rżewie 

Z inicjatywy Narodowego Związku 

Opieki nad Niemieckimi Grobami Wojennymi 

w miejscowości Rżew w Rosji 

stanęła kopia zespołu rzeźb „Rodzice w 

żałobie” autorstwa Käthe Kollwitz. Usta- 


wiona 

materiał 

w sąsiedztwie grobów 

służy 

żołnierzy 

wyłącznie do czytania. Powielanie 

Sejm 

w 

Parteifreunde 

jakikolwiek 

um sich, 

sposób 

die sogenannten 

„Schetynowcy“. Diese kommen 

zabronione. 

niemieckich i radzieckich poległych w Grodkowianie rezygnują 

czasie II wojny światowej, ma ona być W miniony weekend grupa regio- 

jetzt zum Zug, denn neuer Minister für 


nej. Oprócz figurki Wenus muzeum w 

Blaubeuren pokaże również inne znaleziska 

pochodzące z epoki lodowcowej, 

które odkryto w okolicach tego 12-tysięcznego 

miasta położonego u stóp Jury 

Szwabskiej. 

IMH 

Jubileusz gastarbeitera 

Moped, bukiet kwiatów i muzyka – 

z takimi oto atrybutami w atmosferze 

wiwatów witano przed 50 laty na dworcu 

poświęconej niemieckim żołnierzom federalnym. Z braku nowych kadr tradycyjne 

do spotkania czytania. nie będą Powielanie kontynu- 

„Halte w jakikolwiek deine Freunde nahe sposób bei dir, zabronione. 

Außenpolitik. 

ihrem Sessel greifen könnten. 

LARES: Niniejszy poległym materiał w II wojnie służy światowej, wyłącznie która 

wraz z sąsiednimi radzieckimi mogiłaowane. 

S-K aber deine Feinde noch näher“, wird 



Foto: Thilo Parg 


LARES: Diese Materialien sind Politik lediglich und zum Gesellschaft 

Lesen bereitgestellt. Polityka Jegliche i społeczeństwo 


Z Vaterlandu 

Warschau: Gebürtiger Oppelner neuer Außenminister 


Köln-Deutz 

materiał 

milionowego 

służy 

gastarbeitera. 

wyłącznie 

mi wojennymi 

do czytania. 

tworzy Park 

Powielanie 

Pokoju. W 


W Kolonii odbyła się uroczystość, pod- 

części niemieckiej spoczywa dziś około 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche „Stets Vervielfältigung findet Überraschung ist statt. strengstens untersagt. 

czas której Niemcy i Portugalczycy upamiętnili 

ów fakt przybycia do Niemiec 

Armando Rodriguesa de Sá. Aktorzy 

scen amatorskich zrekonstruowali scenę, 

jaka rozegrała się wówczas na dworcu w 

dzielnicy Deutz, do czego posłużył im 

motocykl firmy Zündapp wykonany z 84% lubi bądź bardzo lubi je jeść, co nach Donald Tusks Wechsel nach 

LARES: Niniejszy tektury. materiał 10 września 1964 służy roku wyłącznie Portugalczyk 

Rodrigues de Sá przyjechał do FORSA na prośbę redakcji czasopisma pacz Ende vergangener Woche ihre neue 

ustalił do instytut czytania. badania opinii Powielanie publicznej Brüssel, w jakikolwiek Sejmmarschallin sposób Ewa Ko- 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien Niemiec, sind by podjąć lediglich tu pracę. Na zum uroczy- 

Lesen „Essen bereitgestellt. & Trinken”. Kolejne miejsca Jegliche zaj- 

Regierung Vervielfältigung vorstellte, blieb anfangs ist die strengstens Grzegorz Schetyna untersagt. 

stość przybyli też członkowie rodziny 

zmarłego w 1979 Rodriguesa de Sá. 

Dzieci preferują rodzinę 

Rodzina i przyjaźnie to dla niemieckich 

dzieci najważniejsze wartości w 

dał w bieżącym roku reprezentatywny 

Monitoring Wartości Dzieci przeprowadzony 

przez UNICEF i magazyn 

młodzieżowy „GEOlino”. Na ostatnich 

miejscach w skali wartości znalazły się: 

pieniądze, majątek oraz wiara, które tyl- 

przestrogą przemawiającą przeciwko 

wojnie i przemocy. W okolicach Rżewa, 

położonego w odległości ok. 200 kilometrów 

na zachód od Moskwy, w roku 

2002 z inicjatywy związku nastąpiło 

uroczyste otwarcie kwatery wojennej 

26 000 zabitych. 

Smażone ziemniaki 

ulubioną potrawą Niemców 

Smażone ziemniaki to niekwestionowane 

danie nr 1 Niemców, z których 

mują: rolada z wołowiny (73%), placki 

ziemniaczane (72%) oraz kotlety mielone 

(69%), przy czym są znaczne różnice 

regionalne, bo np. w północnych 

Niemczech ponadprzeciętnie często 

spożywa się placki ziemniaczane (84%) 

wieprzowa (64%). 

Nowa korespondentka ARD 

Od 1 września nową korespondentką 

ARD oraz dyrektorem studia ARD w 

Warszawie jest Griet von Petersdorff, 

zyjną RBB. Dziennikarka urodziła się w 

1962 roku w Hildesheim. Studiowała 

historię w Moguncji, Paryżu i Getyndze. 

Jej specjalności to historia Europy 

Wschodniej, język francuski, teologia 

ewangelicka oraz polityka. 

nalna byłych mieszkańców Grodkowa 

i powiatu grodkowskiego zrzeszona w 

Federalnym Stowarzyszeniu Grottkau/ 

Oberschlesien zorganizowała w mieście 

partnerskim Beckum swoje 30. i 

zarazem ostatnie spotkanie na szczeblu 

Strategische Regierungsumbildung 

Da, wo man´s nicht erwartet hat“, 

hat Wilhelm Busch einmal gesagt. 

Der Satz gilt eben auch für die politische 

Szene in Polen. 

Als Denn künftig wird Grzegorz Schetyna 

das Ressort leiten. Die Berufung des 

gebürtigen Oppelners an den Kabinettstisch 

ist ein strategischer Schachzug der 

neuen Regierungschefin. 

Schetyna galt als großer Widersacher 

LARES: Niniejszy ko 21% materiał ankietowanych służy dzieci uważa wyłącznie za która dodatkowo do czytania. raz w miesiącu Powielanie prowadzi 

program pt. „Warschauer Notizen” der Regierungspartei. Nach der „Glücks- 

von Kopacz´ w jakikolwiek Vorgänger Tusk sposób innerhalb zabronione. 

„totalnie ważne”. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen emitowany bereitgestellt. przez stację radiowo-telewi- 

Jegliche spielaffäre“ Vervielfältigung 2009 wurde als ist Innen- 


minister geschasst, stellte daraufhin die 

Machtfrage innerhalb PO und wurde 

von Parteichef Tusk politisch marginalisiert. 

Zugleich unterhielt der vor allem in 

Breslau vernetzte Politiker gute Kontakte 

zum Präsidenten und scharrte auch im 

Verwaltung und Digitalisierung wird 

Schetynas Gefolgsmann und PO-Abgeordnete 

Andrzej Halicki. Beobachter 

spekulieren, dass beide zwar nicht öffentlich 

an Kopacz Stuhl sägen dürften, aber 

dennoch bei der ersten Gelegenheit nach 

Foto: PO/wikipedia 

„Halte deine Freunde 

nahe bei dir, aber deine 

Feinde noch näher.“ 

wohl Kopacz´ Strategie lauten, weshalb 

sie gleich zwei Widersacher ihres 

Vorgängers an den Kabinettstisch holt. 

Und so hielt die Regierungschefin bei 

der Ernennungspressekonferenz auch 

demonstrativ Schetynas und Cezary 

Grabarczyk Hände zusammen in die 

Luft. Grabarczyk ist neuer Justizminister 

und Anführer des PO-Flügels, der 

„Spółdzielnia“ (Genossenschaft), der 

hinter Kopacz stehen dürfte. Medienberichten 

zufolge dürfte aber auch Staatspräsident 

Bronisław Komorowski eine 

Rolle bei der Personalentscheidung gespielt 

haben. Nachdem Jerzy Koźmiński, 

ehemaliger Botschafter in Washington, 

für den Posten als Außenminister nicht 

zur Verfügung stand, erteilte Komorowski 

Kopacz´ Wunsch nach Berufung des 

ehemaligen Finanzministers und Vize- 

Premiers Jacek Rostowski eine Abfuhr. 

Komorowski verwies auf Rostowskis 

fehlende diplomatische Erfahrung. 

Erst dann kam Schetyna ins Gespräch. 

Doch auch dieser hat keine diplomatische 

Erfahrung, bislang war er „nur“ 

Vorsitzender des Sejm-Ausschusses für 

Markus Nowak 



MASZ 

15-30 LAT 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w Proponujemy jakikolwiek sposób staż/praktykę 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung w Niemczech ist w strengstens zawodach: untersagt. 

NIE MASZ PRACY 

JESTEŚ MIESZKAŃCEM OPOLSZCZYZNY 

Bist Du zwischen 15 

und 30 Jahre alt 

Hast Du keinen Job 

Bist Du Einwohner der Oppelner Region 

LARES: Niniejszy materiał 

Zdobądź nowe 

służy 

doświadczenie 

wyłącznie 

wyjeżdżając 

do czytania. 

na staż/praktykę 

Powielanie w 

samochodowy, 

jakikolwiek 

mechatronik 

sposób 

samochodowy, 

zabronione. 

elektryk sam., 

do Niemiec i uzyskaj certyfikat. 

elektrotechnik sam. (obsługa pojazdów hybrydowych), blacharz 

LARES: Diese Materialien sind lediglich Nie musisz znać zum biegle Lesen języka bereitgestellt. niemieckiego!!! Jegliche Vervielfältigung sam., lakiernik sam. ist strengstens untersagt. 

Złóż dokumenty rekrutacyjne do 30 września 2014 r. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w monter jakikolwiek sprzętu elektronicznego sposób zabronione. 

(monter tzw. inteligentnych 

Weź udział w Projekcie 

systemów), monter systemów radiowo-telewizyjnych, monter 


Wsparcie 

kompetencji 

na starcie 

„Wsparcie kompetencji na starcie” 

realizowanym przez Wojewódzki Urząd Pracy 

w Opolu w partnerstwie z Handwerkskammer 

Mannheim Rheim-Neckar-Odenwald. 

Szczegóły dostępne są w Biurze Projektu 

lub na stronie 

LARES: Niniejszy materiał służy www.kompetencje.wup.opole.pl 

wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung W ramach projektu ist strengstens zapewniamy: untersagt. 

BIURO PROJEKTU: 45-231 Opole 

ul. Oleska 127 IIp. 

tel. 77 44 231 44 

www.kompetencje.wup.opole.pl 

Projekt jest 

realizowany w okresie: 

Unterstützung 

der Kompetenzen 

am Start 

Branża budowlana: murarz, kafelkarz (glazurnik), sztukator, 

zbrojarz, malarz, tapeciarz, hydraulik i monter instalacji sanitarnych, 

monter instalacji klimatyzacyjnych i grzewczych. 

Branża mechaniki pojazdowej i serwisu pojazdów: mechanik 

Branża przemysł drzewny i meblarstwo: stolarz, cieśla, lakiernik 

drzewny. 

Branża obróbka metali i spawalnictwo: tokarz, frezer, ślusarz, 

spawacz, szlifierz metali, lakiernik, operator CNC, pneumatyk. 

Branża elektryczna i elektroniczna: elektryk, monter elektronik, 

i serwisant urządzeń elektronicznych. 

Branża administracja i zarządzanie: pracownik obsługi biurowej. 

Branża piekarniczo-cukiernicza: piekarz, cukiernik, sprzedawca. 

Branża fryzjerstwo i kosmetologia: fryzjer, kosmetyczka, 

manikiurzystka. 

• stypendium stażowe oraz stypendium szkoleniowe 

• zwrot kosztów dojazdu na spotkanie z doradcą zawodowym, 

psychologiem, pośrednikiem pracy oraz warsztat aktywnego 

poszukiwania pracy 

• ubezpieczenie na wypadek leczenia i NNW 

• transport, noclegi, wyżywienie na stażu/praktyce w Niemczech 

e-mail: kompetencje@wup.opole.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie marzec do czytania. 2013 – czerwiec Powielanie 2015 w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind Projekt lediglich współfinansowany zum Lesen przez Unię bereitgestellt. Europejską w ramach Jegliche Europejskiego Vervielfältigung Funduszu Społecznego ist strengstens untersagt. 

8027




4 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich Aus zum den Lesen Regionen bereitgestellt. Z regionów 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 


Notatki 

QQGdańsk: 28 września LARES: o godz. Niniejszy 12 materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Gdańska Galeria Güntera Grassa, ul. 


Szeroka 34/37, zaprasza na psychogeografię, 

czyli „Gdańską Mapę Pamięci 

– Interaktywne Spacery po Starym 

Mieście”. Psychogeografia to „tworzenie 

sytuacji w przestrzeni miejskiej, swobodne 

szwendactwo oraz przekształcanie siebie i 

miejsca”. W tym kontekście Główne i Stare 

Miasto w Gdańsku stają się obszarami, 

które kuszą i zachęcają do odkrywania. 

Jak można zwiedzić, poznać, wchłonąć 

1000 lat historii? Organizatorzy proponują 

zrobić to razem z bohaterami powieści 

gdańskiego noblisty Grassa. Podczas spacerów 

tworzony będzie interaktywny przewodnik 

do samodzielnego szwendania. 

Q Szczecin: Z historią Szczecina 

wiążą się losy wielu kobiet, które padły 

ofiarą uprzedzeń i niesprawiedliwości 

w czasach, kiedy w Europie powszechne 

stały się procesy o czary i widok płonących 

stosów. Masowe „polowania na czarownice” 

rozpoczęły się pod koniec XVI wieku, 

przyjmując punkt szczytowy w kolejnym 

stuleciu i pochłaniając życie setek tysięcy 

ofiar. Ze szczecińskim zamkiem i rodziną 

książęcą związana jest szczególna historia 

posądzonej o czary Sydonii von Borck, choć 

podobnych tragedii było znacznie więcej. 

Losy urodzonej ok. 1548 r. w Strzmielu 

(Stramehl) Sydonii przybliża prezentowana 

na wystawie projekcja holograficzna, a 

także reprodukcje rycin pochodzących ze 

zbiorów Biblioteki Naukowej w Krakowie, 

oryginalne narzędzia kar i tortur oraz maski 

wstydu, będące replikami szesnastoi 

siedemnastowiecznych oryginałów ze 

zbiorów muzeów w Anglii i Niemczech. 

Sydonia von Borck urodziła się w 1540 

bądź w 1548 roku w rodzie szlacheckim. 

Prezentację oglądać można do końca 

grudnia na Zamku Książąt Pomorskich 

(ul. Korsarzy 34) w Szczecinie. 

Olsztyn: Prezentacja serów 

Europäischer Park der Geschichte 

Mit Bogumił Kuźniewski, dem Vorsitzenden der Gesellschaft der Freunde Hohensteins (Olsztynek) und Mitveranstalter 

der Konferenz zum 100. Jahrestag der Tannenbergschlacht, sprach Uwe Hahnkamp. 

Herr Kuźniewski, Sie führten im 

Man kann alles 

Rahmen der Tannenbert-Konferenz 

zuschütten und 

Besichtigungen der Friedhöfe aus dem 

ersten Weltkrieg durch. Als ehemaliger 

behaupten, dass da 

nie etwas war, doch 

Geschichtslehrer setzen Sie sich für die 

LARES: Niniejszy Werbung materiał für die Stadt służy Hohenstein wyłącznie im do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Kontext der Geschichte ein. Steht die 

LARES: Diese Materialien Idee eines sind Europäischen lediglich Parks zum der Ge- 


schichte und Erinnerung ebenfalls in 

diesem Zusammenhang? 

In der Umgebung von Hohenstein 

haben im Ersten und Zweiten Weltkrieg 

historische Ereignisse von europäischem 

Rang stattgefunden: die Schlacht bei 

LARES: Niniejszy Tannenberg materiał mit ihrem służy Einfluss wyłącznie auf den do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Q 

Verlauf des Ersten Weltkriegs und die 

LARES: Diese Materialien damit sind verbundene lediglich Errichtung zum des gi- 


gantischen Tannenbergdenkmals. Im 

Zweiten Weltkrieg entstanden hier das 

Kriegsgefangenenlager Stalag I B Hohenstein, 

in dem einige zehntausend 

Gefangene aus vielen Staaten Europas 

festgehalten wurden, und der Friedhof, 

LARES: Niniejszy auf dem materiał die in diesem służy Lager umgekommenen 

Soldaten liegen. 

wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien Das sind Projekt lediglich entstand vor vielen zum Jah- 


ren im Rahmen der Diskussionen in 

der Gesellschaft der Freunde Hohensteins. 

Wir stoßen bei der Verwirklichung 

aber auf Schwierigkeiten. Erstens 

ist da der fehlende Wille der Verantwortlichen 

im Stadtrat von Hohenstein. 


Für die 

materiał 

Mittel zur Bewirtschaftung 


der 


Fläche des ehemaligen Lagers und der 

Errichtung eines Denkmals zur Erin- 


nerung an die Opfer ist die Woiwodschaft 

oder sogar der Staat zuständig, 

aber trotz einiger Aktivitäten in dieser 

Richtung ist es uns nicht gelungen, das 

Räderwerk in Bewegung zu setzen. Wir 

rechnen damit, dass mit der Entstehung 

des Museums in Hohenstein, das sich ausdrücklich in das Projekt einbezogene ten überführt, und der Turm über der 

LARES: Niniejszy mit Tannenberg materiał und służy dem Lager wyłącznie befassen 

wird, ein entsprechendes Engage- 

Das Denkmal wurde für die Sieger Pionieren gesprengt. Wegen der ideo- 

Tannenbergdenkmal do czytania. zurückführen. Powielanie Krypta w und jakikolwiek ein weiterer von sposób deutschen zabronione. 

kan 


ment zur Entstehung des Europäischen 

Z sercem do… serów 

W 

Bogumił Kuźniewski (Mitte) organisiert Führungen durch deutsche Friedhöfe, wie hier in Lahna (Łyna). 

Parks der Geschichte und Erinnerung 

führen wird. 

Den geringen Willen seitens der Verwaltung 

kann man vermutlich auf das 

der Schlacht bei Tannenberg errichtet 

und nach Hindenburgs Tod fanden er 

und seine Frau ihre letzte Ruhestätte 

in der Krypta des Hauptturmes. 1945 

wurden die beiden Särge in den Wes- 

logischen Ausrichtung des Denkmals 

Gietrzwałd: Uroczystość religijna i wielki biznes 

Obwarzanki i biwak 

gegen die slawischen Völker ließen die 

kommunistischen Machthaber es nach 

dem Krieg bis auf die Grundmauern 

abtragen. Es ist also praktisch keine Spur 

mehr von ihm da. 

Sollte und könnte man es wieder sichtbar 

machen – und in welchem Ausmaß? 

Man kann alles zuschütten und behaupten, 

dass da nie etwas war, aber das 

ist gerade bei Ereignissen dieser Größenordnung 

sinnlos. Es geht selbstverständlich 

nicht um einen Wiederaufbau 

des Tannenbergdenkmals, das nützt niemandem. 

Aber man sollte ausgraben, 

was noch an Fundamenten vorhanden 

ist, den Grundriss aufzeigen und markieren; 

vor allem sollte man die frühere 

Krypta Hindenburgs freilegen, denn sie 

wurde zerstört, aber nicht geplündert. 

Dort ruhen weiterhin die Leichen von 20 

unbekannten deutschen Soldaten, und 

das ist nirgendwo verewigt. Es ist ein 

sehr wichtiger Ort, der mit dem Ersten 

Weltkrieg und nicht dem Nationalsozialismus 

verbunden ist, daran muss 

man erinnern. Falls jemand darin den 

Versuch einer Glorifizierung des deutschen 

Militarismus sieht, eine Wiederherstellung 

der Erinnerung daran und 

an die bösen Zeiten, dann ist das ein 

falscher Blickwinkel und absolut nicht 

das Ziel unserer Aktivitäten. q 



Tysiące wiernych – nie tylko z Warmii, 

ale także z Kurpiów, Mazowsza 

i Pomorza – uczestniczyło w uroczystościach 

odpustowych z okazji 

137. rocznicy objawień maryjnych 


w Gietrzwałdzie (Dietrichswalde) 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen w powiecie bereitgestellt. olsztyńskim. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Na wrześniowy odpust do Gietrzwałdu 

14 września wierni przybywają 

na różne sposoby. Najwięcej samochodami. 

Wielu pieszo, uczestnicząc w parafialnych 

pielgrzymkach. Od pewnego 

Zwiedzający Festiwal Serów mogli sprawdzić siły w dojeniu krowy. 

Foto: lek 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie czasu do coraz czytania. więcej jest rowerzystów Powielanie i w jakikolwiek sposób zabronione. 

połowie września w Olsztynie Komisja konkursowa tytuł Hit Serowy 

przyznała 

motocyklistów. Mszę odpustową poprzedza 

LARES: 

odbył się II 

Diese 

Ogólnopolski 

Materialien 

Festi- 

sind lediglich 

serowi Mini Mozzarella 

zum Lesen bereitgestellt. 

msza przy źródle, po 

Jegliche 

której 


wal Serów i Twarogów. Zorganizowała 

go Katedra Mleczarstwa i Zarządzania 

Jakością Wydziału Nauki o Żywności 

Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego 

i Krajowy Związek Spółdzielni Mleczarskich. 

W festiwalu wzięło udział 21 wy- 

odbywa się poświęcenie pojazdów. 

Główną mszę odpustową odprawił 

ks. abp Wojciech Ziemba, metropolita 

warmiński, i ks. Giuseppe Cipolloni, 

opat generalny Zakonu Kanoników Regularnych 

Laterańskich, który opiekuje 

ale również z Mazur i m.in. z Malborka 

(Marienburg), Lęborka (Lauenburg), 

Rozóg (Friedrichowen) i Myszyńca (po- 

także rektor UWM. Otrzymała ją firma się sanktuarium. Natomiast kazanie wygłosił 

ks. 


OBRAM 

materiał 

z Olsztyna 

służy 

za nowatorskie 

wyłącznie 

i 

do 

Antoni 

czytania. 

Pacyfik Dydycz, 

Powielanie 

biskup 

w zachęcał jakikolwiek wiernych, sposób zabronione. 

kompleksowe opracowanie linii tech- 

senior diecezji drohiczyńskiej. 

wiat ostrołęcki). 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung 

aby trwali przy 


stawców, w tym 15 producentów oraz 

6 firm pracujących na rzecz serowarstwa 

i przemysłu mlecznego. 

– Nie liczyliśmy, ile rodzajów serów 

i twarogów jest na stoiskach, ale reprezentowani 

są wszyscy najwięksi polscy 

producenci, którzy przywieźli naprawdę 

bardzo wiele swoich wyrobów – informuje 

prof. Bogusław Staniewski, dziekan 

Przypomniał w nim okoliczności 

objawiania się Matki Boskiej w Gietrzwałdzie 

w 1877 r. Przypomniał, 

Gietrzwałd stał się sławny dzięki 

objawieniom Matki Bożej, które 

Im dalej od ołtarza, tym jest swobodniej. Ludzie biwakują na trawie i regenerują siły. 

W kazaniu biskup 

wierze i zwyczajach 

katolickich i ludowych. 

na organizację festiwalu serów. Jest 

że objawienia zostały szybko uznane 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie trwały do od czytania. 27 czerwca do 16 Powielanie września 

tu uczelnia z prawie 70-letnią katedrą 

przez w władze jakikolwiek kościelne, ale władze sposób Prus zabronione. 

1877 r. Głównymi wizjonerkami były: 

mleczarstwa i znakomici profesorowie 

uznały je za przejaw polskości, a Kościół 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen 

trzynastoletnia 

bereitgestellt. 

Justyna Szafryńska 

Jegliche 

i 


Wydziału Nauki o Żywności, organizator 

festiwalu. 

Według szacunków organizatorów w 

dwudniowym festiwalu uczestniczyło 

ok. 5 tys. osób. To wielki sukces, gdyż 

olsztyńskie media nie zauważają tej 

sympatycznej imprezy, nie znajdując 

związku serów i twarogów z regionem. 

A przecież jeden z najbardziej znanych 

dwunastoletnia Barbara Samulowska. 

Obie pochodziły z niezamożnych rodzin. 

Matka Boża na zapytanie dziewczynek: 

„Kto Ty jesteś?” miała odpowiedzieć: 

„Jestem Najświętsza Panna 

Maryja Niepokalanie Poczęta”. Na pyta- 

katolicki – za jej krzewiciela. Dlatego 

objawienia były przez nie zwalczane w 

okresie Kulturkampfu. Biskup zachęcił 

wiernych, aby trwali przy wierze i zwyczajach 

katolickich i ludowych. 

Rocznica objawień Matki Boskiej w 

Gietrzwałdzie to także diecezjalne świę- 

nie: „Czego żądasz, Matko Boża?” miała 

LARES: Niniejszy Następny materiał festiwal serowy służy w wyłącznie Olsztynie 

– za rok. 

codziennie odmawiali różaniec”. lek jesiennych kwiatów złożyli przedsta- 

paść do odpowiedź: czytania. „Życzę sobie, Powielanie abyście to plonów. w jakikolwiek Wieńce uplecione sposób ze zbóż i zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum lek/kan Lesen bereitgestellt. Jegliche wiciele Vervielfältigung rolników nie tylko z Warmii, ist strengstens untersagt. 

serów w Europie to ser tylżycki (Tilsiter), 

którego nazwa pochodzi od miasta 

Tylża (Tilsit/Sowieck). 

Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej 

w Grodzisku Mazowieckim, zaś tytuł 

Hit Twarogowy – zestawowi twarogów 

Garwolińskich Okręgowej Spółdzielni 

Mleczarskiej w Garwolinie. 

Swoją nagrodę na festiwalu przyznał 

nologicznych do produkcji serów i 

twarogów. Puchar Dziekana Wydziału 

Nauki o Żywności UWM zdobyła grupa 

POLMLEK za innowacyjność produktów 

mleczarskich. 

– Olsztyn jest dobrym miejscem 

mający duże osiągnięcia naukowe, bo tu 

są silne firmy pracujące na rzecz mleczarstwa 

oraz warunki techniczne do 

urządzenia festiwalu. A poza tym ten 

region jest ważnym producentem mleka 

– wylicza Waldemar Broś, prezes Krajowego 

Związku Spółdzielni Mleczarskich. 

Foto: Uwe Hahnkamp 

bei Ereignissen dieser 

Größenordnung 

scheint es sinnlos. 

Foto: lek 

Gietrzwałdzki odpust – największy 

w regionie, na który przyjeżdżają tysiące 

ludzi – to nie tylko uroczystość 

religijna, ale także wielki biznes. Wzdłuż 

uliczek koło kościoła każdego roku staje 

coraz więcej straganów z jedzeniem, 

słodyczami, pamiątkami, zabawkami, 

dewocjonaliami ubraniami i nie wiadomo, 

czym jeszcze. Z niewiadomych 

powodów najwięcej jest stoisk z obwarzankami. 

Ceny – dość wysokie. W 

sektorach znajdujących się blisko ołtarza 

panuje atmosfera religijna, ale im dalej 

od ołtarza, tym jest swobodniej. Ludzie 

siedzą lub leżą na trawie i w lesie, śpią, 

biwakują przy kamperach. Po wodę ze 

źródełka ustawia się długa kolejka, a 

każdy chce jej wziąć jak najwięcej. 

lek




Nr. 39/1173 LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Wochenblatt.pl 5 

Oppeln: Unterschiede im Sprachniveau als Herausforderung für Deutschlehrer 

Deutsch 


nicht 

materiał służy wyłącznie 

einfach 

do czytania. Powielanie 

nur 

w jakikolwiek 

„einpauken“ 



An einen gewaltigen Brocken haben 

sich die Veranstalter des Schlesienseminars 

in diesem Jahr gewagt. „Das 

Bildungswesen für Minderheiten in 

Polen: Gestern – Heute – Morgen“ 

heißt das übergreifende Thema. Das 

Wochenblatt pickt den Deutschunterricht 

und die Herausforderung 

für Lehrer dabei heraus. 

Unterrichten tut er schon lange nicht 

mehr, sagt Martin Cichon. Jedenfalls 

nicht im klassischen Sinn. Vor 17 

Jahren kam der Lehrer aus Deutschland 

in die Oppelner Region. Für seine 

Deutschstunden hat Cichon sein eigenes 

System entwickelt. Statt Schulbücher 

gibt es bei ihm vier dicke Ordner, A1, 

A2, B1, B2. Genauso unterschiedlich wie 

die Farben der Ordner ist das Sprachniveau 

seiner Schüler. „Von null bis 

fließend habe ich in einer Klasse alles 

LARES: Niniejszy zeum in materiał Oppeln. Ihre służy Schüler stammen wyłącznie do czytania. Powielanie siums w in jakikolwiek Comprachtschütz (Komprachcice). 

Sie alle sprechen zu Hause wenig 


oft aus der deutschen Minderheit, aber 

LARES: Diese Materialien nicht nur. sind „In lediglich den bilingualen zum Klassen Lesen bereitgestellt. Jegliche deutsch, Vervielfältigung nur mit Verwandten, ist die aus strengstens untersagt. 

dabei. Wenn ich einheitlichen Frontalunterricht 

machen würde, kämen 90 

Prozent nicht mit“, ist Cichon überzeugt. 

Deshalb „diagnostiziert“ er zu Beginn 

des Schuljahres bei jedem seiner Schüler 

die Sprachkenntnisse und schneidert 

jedem ein individuelles Programm zusammen, 

was in Eigenregie abgearbeitet 

werden muss. „Es ist ein Dilemma 

Leobschütz: 5. Deutsch-tschechisch-polnische Woche 

Gedenktafel in Badenau eingeweiht 




Vom 7. bis zum 13. September 

fand in Leobschütz (Głubczyce) die 

5. Deutsch-tschechisch-polnische 

Woche statt. 

Dabei besuchte eine 50-köpfige 

Gruppe aus Deutschland das Leobschützer 

Land und machte Ausflüge u.a. 

nach Neisse sowie Freiwaldau (Jeseník) 

und Zuckmantel im tschechischen Teil 

Schlesiens. In Jägerndorf (Krnov) fand 

ein Treffen mit der Bürgermeisterin und 

ein Konzert in der Synagoge „Moravia 

cantat“ sowie in Branitz (Branice) 

ein Treffen mit Bürgermeisterin Maria 

Krompiec statt, während in Leobschütz 

ein Empfang beim Bürgermeister und 



einigen Jahren Reisen nach Leobschütz. 

Vor 20 Jahren begann Kurt Schmidt eine 

Deutsche Woche in Jägerndorf zu veranstalten. 

Daraus entwickelte sich die 

„Deutsch-tschechische Woche“. Nachdem 

ich 2007 Heimatvorsitzender wur- 

LARES: Niniejszy de, begannen materiał wir auch służy Kontakte wyłącznie zu den Landkreis do Leobschütz czytania. und Umgebung.“ Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Jägerndorfern zu intensivieren – daraus 

Johannes Rasim 


ein Konzert im Kulturhaus mit einem 

Quintett der Kattowitzer Philharmoniker 

anstand. 

In Badenau (Bogdanowice) wurde 

eine Gedenktafel „für die deutschen 

Bewohner von Badenau und für die 

polnischen Bewohner von Bogdanowice, 

die auf dem dortigen Friedhof ihre letzte 

Ruhestätte fanden“, eingeweiht. 

Hubert Lux, Vorsitzender der Historischen 

Gesellschaft für das Leobschützer 


jedes Lehrers. Entweder hält man sich 

an das Curriculum des polnischen Bildungsministeriums 

und überfordert 

so 90 Prozent seiner Schüler oder man 

entwickelt seinen eigenen Unterricht.“ 

De facto werde aber meist Deutsch als 

Fremdsprache statt Deutsch als Minderheitensprache 

materiał unterrichtet. służy wyłącznie do czytania. Powielanie viele w Ideen jakikolwiek und Methoden verwenden sposób zabronione. 

Kultur des Herkunftslandes habe sie 


Das Curriculum, was das Bildungsministerium 

sind erstellt lediglich hat, gilt für zum alle Min- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche schiedlichen Vervielfältigung Sprachniveaus muss ist auch strengstens 

können. Doch das Problem mit unter- 


derheitensprachen in Polen. Es definiert 

einen Rahmenlehrplan. Innerhalb von 

diesem bewegen sich die Lehrer in ihren 

Möglichkeiten. Auch Grit Gamlin 

hat ihre eigene Strategie entwickelt. Sie 

unterrichtet seit 2009 Deutsch am II. Ly- 

ist das Niveau sehr unterschiedlich“, sagt 

Grit Gamlin. „Einer kleinen Gruppe 

von etwa zehn Schülern biete ich Minderheitenunterricht 

an.“ Die können 

an Angeboten wie „Jugend debattiert“ 

teilnehmen. 

Verband der deutschen Gesellschaften 

(VdG). Er sieht vor allem die Schulleiter 

und Schulträger in der Pflicht. Die zusätzlichen 

40 Prozent an Subventionen, 

die Gemeinden für Schulen bekommen, 

die Deutsch als Minderheitensprache 

Ehrung im Leobschützer Rathaus für (v.l.n.r.): Kurt Schmidt (ehemaliger Vorsitzender des Heimatkreises Jägerndorf), 

Martin Cichon grübelt über Belange deutschsprachiger 

Bildung. 

Foto: privat 


anbieten, 

materiał 

müssen sinnvoll 

służy 

eingesetzt 

wyłącznie 

Lehrmaterialen 

do czytania. 

der DBG greift 

Powielanie 

Sylwia Unterricht. 

w jakikolwiek 

Raus aus der Klasse, 

sposób 

rein in 

zabronione. 

werden, sagt Hubert Kołodziej. Für Michala oft und gern zurück. „Auch die Geschichte ist die Devise des ehemaligen 

Lehrers. „Wo sonst findet man 

umfang nicht vorgegeben. 

Lehrerfortbildungen, zusätzliche An- 

die Schulungen hier bringen mich 


gebote für Schüler beispielsweise. „Es 

gibt keine Ausrede aus finanziellen 

Gründen“, betont Hubert Kołodziej, 

der selbst zehn Jahre das Gymnasium 

Geschichte und Kultur ergänzt. 

LARES: Niniejszy Das materiał Problem der służy unterschiedlichen 

Sprachniveaus sieht auch Hubert leitet hat. 

unterricht nur einpauken“. „Und wir ler- 

wyłącznie in Groß do Döbern czytania. (Dobrzeń Powielanie Wielki) ge- 

können, w jakikolwiek was wir im ‚normalen’ sposób Deutsch- 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien Kołodziej, sind Experte lediglich für Schulwesen zum beim Lesen Die bereitgestellt. Lehrer müssen so früh wie Jegliche mögnen 

Vervielfältigung etwas über Kultur und Geschichte“, ist strengstens untersagt. 

lich auf die Situation an den Schulen 

vorbereitet werden, sagt Kołodziej. Und 

verweist auf die Fortbildungsangebote 

vom „Programm Niwki“ (eigentlich 

deutsch: Tempelhof) und Deutscher 

Bildungsgesellschaft (DBG). Auf die 

Leobschütz’ Bürgermeister Jan Krówka, Jägerndorfs Bürgermeisterin Renata Ramazanová, Hubert Lux und Kazimierz 


Naumczyk 

materiał 

(Vors. Stadtrat Leobschütz). 

służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Foto: Johannes Rasim 

LARES: Diese Materialien Land, sind erklärte: lediglich „Wir organisieren zum seit Lesen wurde bereitgestellt. eine „Deutsch-tschechisch-pol- 


nische Woche“, die 2010 erstmals von 

uns veranstaltet wurde. Die Ziele sind 

Treffen, Austausch von Erfahrungen, 

neue Bekannte und Freunde finden, die 

Geschichte pflegen. Innerhalb dieser 

Tage gibt es alljährlich auch Ausflüge im 

weiter“, sagt die Lehrerin, die in der 

Grundschule Konty (Kąty Opolskie) 

unterrichtet. Besonders für das neu 

eingeführte Schulfach Geschichte und 

sie bewältigen. 

Die Schüler selbst haben ihre ganz eigene 

Vorstellung von „gutem“ Deutschunterricht. 

Michał Hennek (15), Krzysztof 

Mika (15) und Damian Wiercimok 

(14) gehen in die Klasse III des Gymna- 

Deutschland zu Besuch kommen oder 

sie schauen deutsches Fernsehen. Michał 

mag lockeren Unterricht, wenn er mal 

mit Musik lernen darf. Am Unterricht 

Deutsch als Minderheitensprache gefällt 

Krzysztof, „wenn wir auch das üben 

sagt Damian. 

Genau bei einer solchen positiven Einstellung 

der Schüler solle man anknüpfen, 

sagt Hubert Kołodziej. „Wir müssen 

den Enthusiasmus der Kinder erhalten“, 

dass gelinge am besten mit lebendigem 

noch so viele lebendige Beispiele der 

Geschichte als hier in der Region?“ 

Wie solche Probleme, wie die unterschiedlichen 

Sprachniveaus, angegangen 

werden können, wird beim Schlesienseminar 

in Groß Stein vom 24. bis 27. 

September diskutiert. Ganz besonders 

kontrovers könnte das Thema „Die 

Rolle der Lehrbücher im Minderheitenbildungswesen“ 

am Samstag, den 27. 

September, werden. Nähere Informationen 

und ein detailliertes Programm des 

Schlesienseminares gibt es im Internet 

unter www.haus.pl. 

Juliane Preiß 

Deutsch als Minderheitensprache 

(DaM) ist ein erweiterter Deutschunterricht 

(drei bis vier Stunden pro Woche) 

mit einem eigenen Curriculum (Podstawa 

programowa), das den Unterricht 

vor allem durch Elemente wie Literatur, 

Deutsch als Fremdsprache(DaF) 

ist ein geplanter Unterricht in den 

Bereichen Lese- und Hörverstehen, 

Schreiben und Sprechen, der auf eine 

Prüfung abzielt. 

Bilingualer Unterrichtist ein in der 

jeweiligen Fremdsprache geführter 

Sachfachunterricht. Nach Vorgabe 

muss in vier Fächern bilingual unterrichtet 

werden, jedoch ist der Stunden- 

8028 



Akcja – prenumerata 

Każdy czytelnik, który w okresie 22.09.2014 - 31.10.2014 zaprenumeruje 


lub przedłuży prenumeratę tygodnika Wochenblatt.pl, otrzyma od redakcji upominek. 


Wśród prezentów m.in. płyty, książki oraz pobyt w hotelu Dębowe Wzgórze*. 

Więcej informacji pod numerem telefonu 77 454 65 56 

Kontakt mailowy: sw@wochenblatt.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Serdecznie Powielanie zapraszamy w jakikolwiek do skorzystania sposób zabronione. z promocji! 


Cennik prenumerat: 

Prenumerata pocztowa (województwo opolskie, śląskie) – 119,00 zł/rok 

Prenumerata roczna (pozostałe województwa) – 210,00 zł 

Prenumerata półroczna (pozostałe województwa) – 105,00 zł 

Prenumerata kwartalna (pozostałe województwa) – 55,00 zł 


*Oferta dotyczy prenumeraty krajowej 

8035




6 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Gleiwitz: Delegation des niedersächsischen Landtages besucht Schlesien 

Breslau: Alternative zu Fastfood-Ketten 

Schlesiens Zukunft 




Vergangene Woche besuchte eine 

Delegation des niedersächsischen 

Landtages Schlesien, um die Beziehungen 

zur deutschen Minderheit 

weiter zu fördern. 

Nach Treffen mit Vertretern der 

deutschen Minderheit in Breslau 

und Oppeln am Dienstag und 

Mittwoch, veranstaltete das Haus der 

Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit 

im Zusammenwirken mit der Konrad- 

Adenauer-Stiftung in Gleiwitz (Gliwice) 

am Donnerstag, dem 18. September 

2014, ein Seminar zu innenpolitischen 

der ul. Ruska 49. Das Etablissement 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie ähnelt w zwar jakikolwiek eher einem Imbiss, sposób aber die zabronione. 

Burger sind ausgezeichnet. Man kann 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche nicht Vervielfältigung nur die üblichen drei Garstufen ist strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie innen w weich. jakikolwiek Alle Zutaten sind sposób frisch zabronione. 

und die Burger werden frisch zubereitet. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Ebenso Vervielfältigung gut ist der Rock Burger ist strengstens an im Rock Burger Restaurant untersagt. 

Fragen in Deutschland und Polen, deren 

Bedeutung in naher Zukunft weiter 

steigen wird. 

Der Abgeordnete der CDU im niedersächsischen 

Landtag Rudolf Götz 

erzählte von seinen Erfahrungen mit 

Unternehmern, die erfolgreich Firmen 

in Deutschland und Polen aufbauen 

konnten, weil sie der deutschen Sprache 

ebenso mächtig waren wie der polni- 

sachsen und Deutschland. Die Themen 

der Kommunalreform und Asylpolitik 

stellten sich als diejenigen heraus, bei 

denen am meisten Diskussionsbedarf 

bestand. Die Verschuldung der Kom- 

LARES: Niniejszy munen materiał in Deutschland służy könnte wyłącznie durch zentren do muss czytania. weiter gefördert Powielanie werden. „exotischere“ w jakikolwiek Burger und eine sposób größere zabronione. 

Zusammenlegen mehrerer Kommunen Die wichtigste Voraussetzung dafür Auswahl an vegetarischen Burgern angeboten. 

Vervielfältigung Dazu läuft unaufdringlich ist alles strengstens 

und Uhrzeit. 

LARES: Diese Materialien verringert sind werden. lediglich Auch wie zum man mit Lesen ist Bildung. bereitgestellt. Kinder müssen kreatives Jegliche untersagt. 

schen. Deshalb sprach er sich für die 

Förderung der deutschen Sprache – gerade 

in Schlesien, wo schon Grundlagen 

vorhanden sind – aus. Er betonte, dass in 

Niedersachsen, besonders in Hannover, 

die polnische Sprache gefördert wird. 

Durch die Förderung von bilingualer 

Bildung könnte das Potential in Schlesien 

besser genutzt werden. 


auf Probleme, 

materiał 

aber besonders 


auch die angesprochen 

do czytania. 

hat, die in Polen 

Powielanie 

bis jetzt heben 

w 

sich 

jakikolwiek 

von den Fastfood-Ketten 


Chancen hin, welche Schlesien habe. noch nicht Thema sind, die aber in naher 

Zukunft auf Polen warten werden. beiden Restaurants sehr freundlich, 

deutlich ab. Die Bedienungen sind in 

Lage 

Problematisch für Schlesien ist die 







http://youtu.be/aEGVEB6h4hw. 



René Ulbrich versprüht sicher auch in Kandrzin-Cosel viel Sommerfeeling. 

Foto: almara records 


Karolin łůnaczi 



Witům wołs w kolejnym tydniu. 

Do Polski bardzo ważnym, bo w 

końcu polscy siatkarzy łostali mistrzůma 

świata! Ja… zdobyli złoto, ale my tyż ni 

LARES: Niniejszy cie na materiał tygoroczny wybory, służy to wyłącznie na liście Ale do tera już czytania. dojść o wyborach, Powielanie na tapecie 

dali temat zaczniyńcia sztudiów to już tera baje… Cza poczekać, aż zajś mynczać. 

niy ma w kedy, jakikolwiek bo durch mokro. sposób No tak zabronione. 

kandydatów do sejmiku województwa, 


mogymy zapůmnieć o tym, że Niymcy 

zdobyli we tym samym brůnzowi medal 

Die niedersächsische Delegation und Vertreter der deutschen Minderheit 

Die Landtagsabgeordnete Angelika 

Jahns (CDU), berichtete darauf über 

die innenpolitische Situation in Nieder- 

Asylbewerbern optimal umgehen soll, 

ist in Deutschland eine offene Frage. Auf 

Polen wird diese Frage noch zukommen. 

Abschließend warf der Sejmabgeordnete 

Andrzej Gałażewski (PO) einen 

Blick in die Zukunft Schlesiens. Er wies 

René Ulbrich: Single „Sommerzeit” bundesweit auf den ersten Plätzen 

rückkehrt. 

Es ist ein Paukenschlag, mit dem sich 

der gebürtige Dresdner René Ulbrich 

zurückmeldet. Mit seiner neuen 

Single „Sommerzeit“ stürmt er momentan 

bundesweit die Hitparaden. Mit den 

Platzierungen unter den Top 3 unter 

anderem bei HR4, SWR 4, GoldStar TV 

und Gute Laune TV gehört der Titel, der 

mit treibendem Groove, coolen Bläsern 

und souligem Hintergrundchor zu überzeugt, 

den heißesten Anwärtern auf den 

Titel „Sommerhit des Jahres“. 

Bereits kurz nach der Veröffentlichung 

vor sieben Wochen war die 

Single des Nachwuchskünstlers in die 

konservativen Airplay-Charts eingestiegen 

und schob sich schnell unter 

die Top 50. „Der Song sorgt nicht nur 

bei den Hörern für gute Laune, sondern 

auch bei uns. Wir freuen uns sehr, 

dass René Ulbrich mit ‚Sommerzeit‘, 

seiner ersten Single bei unserem Label, 

nicht nur an die Erfolge seines ersten 

Albums anknüpfen kann, sondern diese 

i to łostatni łod zjednoczynia Niymiec, 

besto je se z czygo cieszyć. Wiycie… jak 

już we fussball Polołkům tak dobrze nie 

idzie jak Niymcům, to dobrze, że aby we 

ta siatkówka zwyciynżajům, a nie idzie 

im tygo wejść, że richtig dobrze se radzům, 

materiał co tera pokołzali służy całymu wyłącznie światu. Niy mům do jeszcze czytania. moc lołt, ale Powielanie już dużo poczůntek w jakikolwiek kalyndarzowyj jesiyni. sposób A jak zabronione. 

dzieli, że możecie na mie zagłosować. idzie. A tak w ogóle to przeca můmy już 


Ważny tyż, że moc siatkarzów je z Kyn- 

nauczyłach, przeżyłach, no i jeszcze tak se wejrzi na ta pogoda, to niekedy 


dzierzina, a wiync ze naszygo opolskygo 

województwa. Jednak kajś to wszystko 

nojlepszy se zbiyroł we jednym miejscu. 

Ostatnio już wspůminałach wům o 

wyborach. Nigdy nie byłabych se myjślała, 

że baje mi tak blisko do wyborów, 

jak mi je w tym roku. Jak już pódzie- 

Foto: Adrian M. Darr 

demographische Situation. Abwanderung, 

Entvölkerung und Alter wiegen 

hier schwer. Die Industrie schrumpft. 

Deshalb ist eine innovative Entwicklung, 

technologischer Fortschritte notwendig. 

Die Entstehung von Technologie- 

Denken beigebracht bekommen. „Der 

Geisteszustand muss geändert werden“, 

schloss Gałażewski seine Ausführungen. 

Die Vertreter der deutschen Minderheit 

war der niedersächsischen Delegation 

sehr dankbar dafür, dass sie Themen 

Adrian M. Darr 

deutlich überbietet und bei Hörern und 

Radiostationen gleichermaßen so gut 

ankommt“, so Matthias Friedrich, Produktmanager 

bei almara records über 

wyobrajźcie se, że znejdziecie z komitetu 

mniejszości niymieckyj tyż wasza Karolli, 

co łůnaczi, ja… genau tak, startujam w 

tym roku tyż w wyborach. Musiałach 

wům o tym napisać, cobyjście tyż wie- 

całi czas se bandam uczyć. Z całygo województwa 

możecie na mie głosować, 

besto liczam tyż na waszy wsparciy. 

Zawsze cza od czygojś zacznůnć i tak 

pomyślałach, że znołcie mie na tela, że 

możecie mi zaufać. Niektorzi nie yno z 

gazety, a tyż prywatnie. 

Wer einmal richtig gute Burger in 

Breslau essen will, hat mindestens 

zwei Möglichkeiten. 

Zum einen gibt es den Burger Ltd, an 

wählen, sondern auch drei Bräunungsgrade 

des Fleisches, von hell bis sehr 

dunkel. Es gibt viele verschiedene Burger, 

wie Cheese-, Chili-, Hawaii- oder 

auch einen vegetarischen Burger. Das 

Brötchen ist außen leicht knusprig und 

der ul. Szweska 27-27a. In dem Restaurant 

werden zum Teil ähnliche Burger 

mit ähnlichen Zutaten wie im Burger 

Ltd serviert, allerdings werden sie etwas 

anders zubereitet. Sie schmecken 

vorzüglich. Außerdem werden auch 

vom klassischen Rock der 60er und 70er 

Jahre bis zum modernem Indie-Rock 

im Radio. 

Die Preise liegen bei beiden Restaurants 

über dem Durchschnitt, aber die 

Qualität der Burger eben auch. Beide 

Extrawünsche wie beispielsweise eine 

Wiedersehen in Kandrzin-Cosel 

Die große Schlagergala in Kandrzin-Cosel 

am 19. Oktober rückt 

immer näher und die Vorfreude 

steigt. Auch auf René Ulbrich, der 

im letzten Jahr noch als Newcomer 

in der Halle von Azoty auftrat und 

nun – ein Jahr später – als Star zu- 

den Erfolg des jungen Schlagersängers. 

Seit September 2013 ist der Dresdner 

bei Friedrich unter Vertrag. Gemeinsam 

mit Produzent Armin Pertl (u.a. Nicole) 

przez nowych sztudyntów i tych, co dali 

chcům, abo lepi by padać muszům se 

uczyć, żeby cojś we życiu osiůngnůnć, 

bo bez tygo to niestety niy ma nic, a 

nawet jak se chce, to niestety nie zawsze 

już choby zima, nojlepi toby cza już w 

důma ogyń zrobić, coby nie zmarznůnć. 

Ta pogoda to je richtig ciekawoł, rołz 

świyci słůńcy, a rołz zajś nojlepi toby 

cza oblyc kurtka zimowoł. I niestety 

tak to już tera baje, a niektorzi jeszcze 

muszům kartołfly pozbiyrać, ale ani 

Gut gegrillt 

Sweet Dreams Burger (vegetarisch) mit Halloumi-Käse 

Scheibe Ananas auf einem Chiliburger 

werden problemlos erfüllt. 

Obwohl beide Restaurants vielleicht 

eher zur Jugendkultur in Breslau gehören, 

verkehren hier dennoch alle 

Altersklassen – vielleicht je nach Tag 

Unsere Bewertung 

Service 

Preise 

Foto: Adrian M. Darr 

Adrian M. Darr 

Die Single 

„Sommerzeit” ist ein 

heißer Anwärter auf 

den Sommerhit 2014. 

arbeitet er momentan an einem neuen 

Album. Erhältlich ist der Titel jedoch 

seit Mitte Juni bei den entsprechenden 

Downloadportalen. Das Video zu 

„Sommerzeit“ entstand im Mai in René 

Ulbrichs Heimatstadt Dresden und hat 

bei Youtube schon viele Fans gewonnen: 

Die Schlagergala von Kandrzin-Cosel 

wird übrigens in diesem Jahr von einem 

oberschlesischen Urgestein moderiert 

– der beliebten und multilingualen 

Entertainerin Joanna Bartel. Eintrittskarten 

gibt es noch in Krappitz, Oppeln 

und Oberglogau bei der Bäckerei 

Magosz, in der Buchhandlung Oficyna 

in Ratibor, im Kulturhaus Czissek, im 

Hotel Zamkowy Młyn in Krappitz, bei 

Empik, Media Markt und Saturn sowie 

natürlich auch noch bei der Oppelner 

SKGD sowie online über die Homepage: 

piosenka-plus.pl 

Edmund Pander 

wszystko wyschnie na polach i dać se 

do roboty. 

Dzisiej tak se tyż pomyślałach, że do 

Bożygo Narodzynia to już richtig całi 

czas bliżi, nie wiadůmo, kedy to zajś tyn 

całi rok przelecioł. Niekandy, ale jeszcze 

żniwniołki sům, żeby zakůńczyć ty żniwa, 

szkoda yno, że tak padoł, bo to se ani 

fajrować nie chce, no i samopoczuciy tyż 

nie je nojlepszy i to u wszystkich. Jakojś 

tak mi se zdoł, że to tyż je dobroł wymówka, 

żeby einfach nic nie robić, yno 

w kůńcu trocham poodpoczywać. Besto 

korzystejcie z tyj niefajnyj pogody, coby 

se odpocznůnć i robić yno to, co richtig 

potrzebny, żeby se oczywiście nie prze- 

q




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Oppeln: Neue Dauerausstellung zur Ethnografie der Region eröffnet 


Ein etwas misslungener Spagat 

Oppelner 

Nachrichten 



Q 

„Ethnografie des Oppelner Landes 

– Tradition und Wandel”: Die neue 

Dauerausstellung, die seit letztem 

Mittwoch im Museum des Oppelner 

Q IT-Schulung: Am 11. Oktober veranstaltet 

die Deutsche Bildungsgesellschaft 

in Oppeln von 9:00 Uhr bis 11:00 

Uhr eine kostenlose Schulung zum Thema 

„Der Gebrauch von Computer, Laptops, 



Schlesiens in Oppeln gezeigt wird, 

ist der Versuch eines Spagats, der 

sicherlich nicht jedermann begeistern 

dürfte. Eine bunte Mischung 

zum Thema Geschichte der Region 

Oppeln, wobei die Proportionen 

nicht gerade einwandfrei sind. 

Bereits der Titel der Ausstellung ist 

nicht ohne. Denn er unterstellt eine 

ethnografische und historische Eigenart 

einer Landschaft, die ja zu Oberschlesien 

gehört. Bei der Ausstellungseröffnung 

am 17. September meinte die Museumsdirektorin 

Urszula Zajączkowska, dass 

eine „schlesische Prägung dieser Gebiete 

in klassischem Sinne” durchaus zur 



Tablet-PCs und Smartphones sowie der 

allgemeinzugänglichen Dienstleistungen 

und Online– Programme zur Vorbereitung 

und Durchführung des Unterrichts 

und Veranstaltungen außerhalb des 

Unterrichts“. Wer Interesse an dem 

Fortbildungsangebot hat, sollte seinen 

eigenen Laptop oder Smartphone mitbringen. 

Erwünscht wäre auch, dass die 

Teilnehmer auch über eigene Google– 

Kontos verfügen. Anmeldungstermin ist 

der 6. Oktober. Die Plätze sind begrenzt, 

sodass um baldige Anmeldung unter die 

E-Mail-Adresse: ifa.assistent@gmail.com 

oder per Fax: 77 44 19 200 gebeten wird. 

Q Zaśpiewaj po niemiecku: TSKN 


Q 

Ein beträchtlicher Teil der Ausstellung gilt der Religiosität 

der Vervielfältigung einstigen Bevölkerung der Region. ist strengstens LARES: Diese Materialien Auch traditionelle sind Volkstrachten lediglich fehlen in der zum Ausstellung Lesen nicht. bereitgestellt. Foto: Museum des Oppelner Jegliche Schlesiens 

untersagt. 

Diskussion stehe, wenn man bedenke, 

dass beinahe die Hälfte der heutigen 

Bewohner fremdstämmig sind. 

Die Ausstellung zeigt dementsprechend 

neben der einheimischen Dorfkultur 

auch die Kultur der Menschen 

aus dem ehemaligen Ostpolen, die sich 

nach 1945 hier niedergelassen haben. 

Thematisch ist sie in drei Themenblöcke 

zachęca do wysyłania zgłoszeń na konkurs 

niemieckiej piosenki, który odbędzie się 


zugewandert 

materiał 

sind, und 

służy 

schließlich 

wyłącznie 

auch 


że na 

w 

Opolszczyznę 

jakikolwiek 

przybywali 

sposób 

nie tylko 

zabronione. 

denjenigen, die das Gebiet verlassen 

Kresowianie, ale również mieszkańcy 

haben”. Nun, die Letzteren haben in der 

Polski centralnej i południowej, w tym 


gegliedert. Der erste zeichnet ein Bild 

des Oppelner Landes im 19. und 20. 

Jahrhundert. Auch Themen wie die Auswanderung 

von Oppelnern etwa nach 

Texas, Brasilien und Äquatorialafrika 

sowie die Aussiedlung der Deutschen 

nach dem Zweiten Weltkrieg kommen 

richtigerweise zu Sprache. Letzteres 

Thema bleibt allerdings nur ein Un- 

23 listopada w Krapkowicach. Do konkursu 

zgłaszać się mogą soliści, duety i zespoły 

maksymalnie 5-osobowe. Zgłosze- 

terpunkt, so dass man hier bemängeln 

könnte, dass der Geschichte und Kultur 

der Ostpolen allein ein ganzer (zweiter) 

Themenblock gewidmet ist. Die 

Ausstellungsmacher meinten dazu jedoch, 

man habe mit der Ausstellung 

vorrangig das Ziel verfolgt, die allmähliche 

gegenseitige Durchdringung der 

einheimischen und der ostpolnischen 

nie musi zawierać: opisaną płytę CD z 

nagranymi dwiema piosenkami w wykonaniu 

solisty, duetu lub zespołu, dwa 

dowolne utwory niemieckiej muzyki 

rozrywkowej (jazz, rock, hip-hop, RNB, 

pop itd.). Nagranie powinno być w formacie 

mp3, ze wskazaniem autorów 

tekstu i muzyki. Trzeba też wypełnić formularz 

zgłoszeniowy dostępny na www. 

temporäre Ausstellungen herangezogen 

werden. materiał Hoffen wir, służy dass zumindest wyłącznie zaś kulturę do Kresowian, czytania. którzy Powielanie osiedlili się wyczerpany. w jakikolwiek sposób zabronione. 

wiejską kulturę autochtoniczną, z drugiej i przyznają, że temat nie został jeszcze 


eine davon dem Nachkriegsschicksal der tu po 1945 roku. Ekspozycja składa się z Ekspozycja robi wrażenie nie tylko 

LARES: Diese Materialien Deutschen sind lediglich dieser Region gewidmet zum Lesen trzech bereitgestellt. bloków tematycznych. Pierwszy Jegliche bogactwem Vervielfältigung eksponatów i starannością ist strengstens untersagt. 

Kultur aufzuzeigen. Daher gibt es zum 

Beispiel ostpolnische Möbel in einem 

typischen schlesischen Haus zu sehen. 

Auch Bezugnahmen darauf, dass neben 

Ostpolen auch Menschen aus Zentralund 

Südpolen, hier insbesondere aus 

dem Land Żywiec (Saybusch), in die 

Oppelner Region strömten, haben 

in der Ausstellung nicht gefehlt. Der 

tskn.vdg.pl. Wykonawcy powinni zaśpiewać 

piosenki w języku niemieckim. Zgłaszać 

można się do końca października. 

Więcej informacji na www.tskn.vdg.pl. 

QQInternationale Konferenz: Das 

Germanistikinstitut der Oppelner Universität 

veranstaltet seine alljährige internationale 

Konferenz diesmal vom 16. bis 18. 

November in Groß Stein. Das Thema der 

Konferenz lautet in diesem Jahr: „Deutsche 

Sprache in multikulturellen Gebieten”. 

Das Anmeldeformular kann man unter 

www.germanistyka.uni.opole.pl finden. 

An der Konferenz können Kultur– und 

Sprachwissenschaftler teilnehmen. Auch 

Studenten und Schüler sind eingeladen. 

Auswanderungsteil verdeutlicht indes, 

dass die Erwerbsmigration bei uns eine 

lange Tradition hat, nur dass man einst 

weit weggefahren ist und kam dann 

oft auch nicht mehr zurück. Ausstellungskurator 

Piotr Grzelak sagte bei 

der Ausstellungseröffnung, die neue 

Ausstellung gelte „den Menschen im 

Oppelner Schlesien: denjenigen, die 

hier bereits waren, jenen, die hierher 

Ausstellung doch zu wenig Aufmerksamkeit 

gefunden. Dass die Proportionen 

verzerrt sind, ist übrigens auch 

den Ausstellungsmachern selbst klar. 

Das Thema sei, so geben sie zu, noch 

nicht ausgeschöpft. 

Die Ausstellung beeindruckt neben należy przecież do Górnego Śląska. Dyrektor 

do Muzeum czytania. Urszula Zajączkowska Powielanie rów, w Piotr jakikolwiek Grzelak, stwierdził, sposób że nowa zabronione. 

otwarcia wystawy jeden z jej kurato- 

LARES: Niniejszy der Fülle materiał an Exponaten służy und der wyłącznie sorgsamen 

Gestaltung auch mit ihren multi- 

zasugerowała podczas środowego otwar- 

wystawa jest „o mieszkańcach Śląska 


medialen Elementen. Sie hinterlässt aber 

auch ein nicht unerhebliches Mangelgefühl. 

Ausstellungskuratorin Małgorzata 

Goc versprach, dass weitere Exponate, 

die keinen Platz in der Ausstellung 

gefunden haben, in Zukunft für neue 

sein wird. 

Opole: Otwarcie nowej wystawy stałej, 

poświęconej etnografii regionu – 

Trochę nieudany szpagat 

Śląska Opolskiego w Opolu, to próba 

wykonania szpagatu, który zapewne nie 

wszystkich zachwyci. Wszystkiego tu 

bowiem z historii regionu po trochu, 

a do proporcji można się przyczepić. 

Ryzykowny jest już sam tytuł wystawy, 

który sugeruje etnograficzną i historyczną 

osobność krainy, która w istocie 

cia ekspozycji, że sama „śląskość” tych 

terenów w klasycznym pojęciu jest przecież 

dyskusyjna, skoro prawie połowa jej 

obecnych mieszkańców nie pochodzi w 

istocie stąd. 

Wystawa ukazuje więc z jednej strony 

poświęcony jest obrazowi Opolszczyzny 

w XIX i XX wieku. Poruszono, i dobrze, 

również takie kwestie jak emigracje Opolan 

do Teksasu, Brazylii, Afryki Równikowej 

oraz wysiedlenia Niemców po II 

wojnie światowej. Ten ostatni temat to 

LARES: Niniejszy „Etnografia materiał Opolszczyzny służy – wyłącznie tradycja jednak do tylko czytania. podpunkt i tu przyczepić Powielanie się przygotowania w jakikolwiek nowych wystaw sposób czasowych. 

Miejmy nadzieję, że choć jedna 

zabronione. 

i zmiany”, czyli nowa wystawa stała prezentowana 

sind od lediglich zeszłej środy w zum Muzeum Lesen poświęcony bereitgestellt. jednak aż cały osobny Jegliche (dru- 

z nich Vervielfältigung poświęcona będzie powojennym ist strengstens 

można, że dziejom i kulturze Kresowian 


gi) blok tematyczny. Autorzy wystawy 

sugerują jednak, że celem ekspozycji jest 

pokazanie stopniowego przenikania się 

tych dwóch kultur: autochtonicznej i kresowej. 

Stąd na przykład meble Kresowian 

w typowym śląskim domu. Na wystawie 

nie zabrakło również odniesień do faktu, 

szczególnie wielu z Żywiecczyzny. Część 

poświęcona emigracji Opolan uświadamia 

z kolei, że emigracja zarobkowa 

mieszkańców ma u nas długie tradycje, 

tyle że kiedyś jeździło się dalej i często 

była to podróż w jedną stronę. Podczas 

Opolskiego, którzy tu byli, o tych, którzy 

na ten teren przybyli, i wreszcie o tych, 

którzy te ziemie opuścili”. Cóż, o tych 

ostatnich jest na wystawie jednak o wiele 

za mało. Że proporcje są zachwiane, z 

tego zdają sobie sprawę autorzy wystawy 

wykonania, ale również elementami 

multimedialnymi. Pozostawia jednak 

także duży niedosyt. Kuratorka wystawy 

Małgorzata Goc obiecywała, że część 

eksponatów, która nie znalazła miejsca 

na wystawie, posłuży w przyszłości do 

losom Niemców tego regionu. 

Anna Durecka 

Krapkowice: Pierwszy Oktoberfest mniejszości niemieckiej 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Q untersagt. 

Opolskie święto piwa 

Monachijski Oktoberfest zaczął się już w ubiegły weekend, ale mieszkańcy 

województwa opolskiego będą mieli wkrótce okazję poczuć chociaż namiastkę 

atmosfery tego niemieckiego święta piwa. Już 11 października 

Q Zaproszenie na warsztaty: Dom 

Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz Goethe 

Institut w Krakowie zapraszają na 

warsztaty dla nauczycieli i przyszłych 

pedagogów z województwa śląskiego i 

opolskiego pt. „Górny Śląsk na deskach 

teatru”. W ramach warsztatów uczestnicy 

programie znajdzie się również wiele 

konkursów. Wygrać będzie można m.in. 

koszulki z logo Oktoberfestu i specjalne 

kufle. – Planujemy loterię fantową, 


paradę 

do 

bawarskich 

czytania. 

strojów 

Powielanie 

ludowych 


i oczywiście konkurs na najładniejszy 


w Krapkowicach odbędzie się bowiem opolski Oktoberfest, który w ramach 

11. Dni Kultury na Śląsku Opolskim zorganizuje TSKN. 

– Organizując nasz pierwszy Oktoberfest, 

kierowaliśmy się przede wszystkim 

chęcią zbliżenia do oryginału. Wiadomo, 

że nie będzie w Krapkowicach 

takiego rozmachu jak w Monachium, ale 

mamy nadzieję, że nasi goście poczują 

przeniosą się na deski śląskich teatrów, 

poznając sztuki teatralne śląskich autorów, 

sylwetki śląskich literatów. Nauczyciele 

opracują również pod okiem prowadzących 

scenariusze śląskich dzieł przystosowane 

do szkolnych adaptacji. W ramach 

projektu zaplanowano przeprowadzenie 

jednodniowych warsztatów w języku polskim. 

Pierwsze warsztaty odbędą się 21 

Oder Blass Band, Andrea Rischka, Julia 

LARES: Niniejszy materiał wielki piernik służy wyłącznie Ledwoch do i Zuzanna czytania. Herud. Powielanie Na tym muzycznych 

wydarzeń jednak nie koniec. 


LARES: Diese Materialien 

w 


kształcie 

lediglich 

serca. 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

się chociaż przez chwilę przeniesieni na 

niemiecki Oktoberfest – mówi Zuzanna 

Donath-Kasiura, szefowa referatu kultury 

TSKN. Monachijski flair zapewnić 

ma nie tylko złoty trunek oraz precle, 

które w liczbie 2 tys. sztuk na opolski 

Oktoberfest specjalnie przygotuje piekarnia 

Charciarek, ale też oryginalne 

dekoracje. – Sala zostanie ozdobiona 

października w opolskiej siedzibie Domu, 

a drugie 28 października w jego gliwickiej 

siedzibie. Zgłaszać można się do 15 października 

u Anny Niemiec, koordynatorki 

projektu, pod: anna.niemiec@haus.pl, tel. 

(32) 461 20 70. adur 

Oppelner Nachrichten 

Już dzień później, również w krapkowickiej 

hali sportowej odbędzie się koncert 

zespołów artystycznych opolskiego 

TSKN, podczas którego zaśpiewają i 

zatańczą m.in. Kupskie Echo, Dialog, 

Młodzieżowa Orkiestra Dęta Gminy 

Chrząstowice oraz Kotyś&Daria. Okto- 

LARES: Niniejszy kto przyjdzie materiał tak ubrany, służy dostanie wyłącznie od berfest do w sobotę czytania. i koncert Powielanie w niedzielę w jakikolwiek sposób zabronione. 

nas podarunek: wielki piernik w kształcie 

serca sind – mówi lediglich Donath-Kasiura. zum W Lesen bereitgestellt. A. Jegliche Durecka Vervielfältigung ist strengstens 

rozpoczną się o godz. 16.00. 


grafikami na wzór tych, jakie spotyka się 

w monachijskich namiotach. Przygotuje 

je dla nas pani Halina Fleger. Zachęcamy 

Każdy, kto przyjdzie 

ubrany w strój 

bawarski, dostanie 

podarunek: 

również wszystkich gości do zakładania 

tradycyjnych strojów bawarskich – dirndlów 

oraz bawarskich spodni. Każdy, 

So beeindruckend 

die Ausstellung ist, 

hinterlässt sie doch 

auch ein Mangelgefühl. 

strój bawarski. 

– Całej imprezie będą towarzyszyły 

orkiestry z Krapkowic i Żywocic oraz 

występy artystyczne – mówi Zuzanna 

Donath-Kasiura. Przed publicznością 

zaprezentuje się m.in. zespół Łężczok, 

Foto: Museum des Oppelner Schlesiens 

war eine Zeitung, die von 1895 bis 

1935 im Oppelner Land erschien.




8 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Pazurkiem 

Oppeln: Europäischer Tag der Sprachen mit der Deutschen Bildungsgesellschaft 

Kotysia 


Spielerischer 

materiał służy wyłącznie do czytania. 

Sprachentag 

Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


Kocioł 


W 

chwilę po zakończeniu siatkarskiego 

pojedynku pomiędzy 

Polską a Rosją jeden z najbardziej 

prawych i sprawiedliwych posłów 

krzyknął w stronę mistrzów olimpijskich, 

aby oddali Krym. Ponieważ 

trafiło na największego zabijakę 

na wschodzie, ten splunął w kierunku 

polskich fanów, a poseł stał się 

w swoim mniemaniu narodowym 

bohaterem. Kilka dni później kibice 

przygotowali w katowickim Spodku 

kocioł reprezentacji Brazylii i wszyscy 

LARES: Niniejszy Rolle materiał des Inspektors służy schlüpfte wyłącznie Eryk do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Latała, ein hervorragender Stadtführer, 

LARES: Diese Materialien der die sind ganze Führung lediglich auch auf zum Deutsch Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

odlecieli w szale uniesienia, bo Polacy 

wywalczyli mistrzostwo świata. 

Ogólnonarodowa euforia udzieliła 

się partiom politycznym, które 

od poniedziałku zaczęły zasypywać 

opinię publiczną swoimi genialnymi 

pomysłami na przyszłość Opolszczyzny. 

Jedni zaczęli za niewyobrażalne 

pieniądze budować od nowa lotnisko 

w Kamieniu Śląskim, a drudzy – 

linie tramwajowe w Opolu. 

Festiwal gruszek na wierzbie 

z wdzięcznością przyjmują media, 

które wychwytują niestworzone 

opowieści kandydatów na radnych 

i prezydentów. Ci zdają się 


LARES: Diese Materialien durchs sind lediglich Land zum und Lesen berichtet bereitgestellt. von Jegliche seinen Vervielfältigung Abenteuern ist strengstens untersagt. 

tracić kontakt z rzeczywistością, 

zapominając o podstawowych 

wartościach i zwyczajnej uczciwości. 

Prawdziwy kocioł polityczny zrodził 

się na gruzach PO w Kędzierzynie- 

Koźlu. Z jej środowiska wyrosło 

kilka zwalczających się komitetów 

wyborczych. Każdy niesie buławę 

w plecaku. 

Józef Kotyś 

Konopnickiej 6) do siedziby opolskiego 

TSKN. Początek koncertu o godz. 19. Zagra 

zespół „Garage In The City”. Wstęp wolny. 

Q Bytom: Muzeum Górnośląskie w 

Q 


Das 

materiał 

Projekt wird 

służy 

von 

wyłącznie 

Dr. Ilona Copik, 

do 

Dozentin 

czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

an der Filmakademie der Schlesischen Universität, Gleiwitz im 19. Jahrhundert ist Thema eines Comics, an dem 

LARES: Diese Materialien geleitet. sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. q Schüler mitwirken 

Jegliche 

können. 

Foto: muzeum.gliwice.pl 


Q 

Bytomiu zaprasza 3 października na pokaz 

filatelistyczny „760 lat Bytomia”. Początek 

o godz. 17. 

Q Gleiwitz: Am 27. September findet 

im Gleiwitzer Museum ein Vortrag zum 

Thema „Vergessene Residenzen Obersch- 

Opole: Członkowie kół DFK z gmin Ozimek, Kolonowskie i Zawadzkie zwiedzili miasto 



uczestnicy mieli zgodnie z założe- 

LARES: Niniejszy niami materiał powyżej 50. roku służy życia, wyłącznie jako do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

że wyjazd odbył się w ramach pro- 


lesens” statt. Den ersten Vortrag aus der 

Reihe hält im Piastenschloss der Archäologe 

Radosław Zdaniewicz. Beginn ist um 

16:00 Uhr, der Eintrtt ist frei. 

QQNeustadt: Am 2. Oktober beginnt 

in Neustadt das 22. Schlesische Ludwigvan-Beethoven-Festival 

des Neustädter 

Landes. Das Eröffnungskonzert findet 

um 18:00 Uhr im Neustädter Kulturhaus 

statt. Das genaue Programm gibt es unter: 

www.prudnik.pl. Das Festival endet 

am 28. Oktober. 

QQKatowice: Od minionej środy w 

Muzeum Wsi Opolskiej i wiele innych. 

LARES: Niniejszy Byli zachwyceni, materiał ponieważ służy wielu wyłącznie z nich do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

miało okazję zwiedzić niektóre zakątki 


Muzeum Śląskim w Katowicach można 

oglądać wystawę „A jak sie wojna zaczła... 

Górnoślązacy na Wielkiej Wojnie 

1914–1918”. adur 

Foto: wikipedia 

29 Gymnasiasten aus Oppeln, Bodland 

und Kreuzburg begaben sich 

am Montag anlässlich des Europäischen 

Tages der Sprachen auf 

LARES: Niniejszy deutsche materiał Spurensuche służy in Oppeln. wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Begleitet wurden sie dabei von ei- 


nem ganz besonderen Stadtführer: 

Inspektor Gadget. 

„Wir haben uns überlegt, wie man 

eine Stadtführung originell gestalten 

kann und dachten uns eine Cartoon- 

Figur wäre ein lustiger Begleiter. In die 

gemacht hat“, berichtet Martyna Hallek 

von der Deutschen Bildungsgesellschaft. 

Die Jugendlichen besuchten die 

berühmtesten Oppelner Sehenswürdigkeiten, 

unter anderem das Oppelner 

Venedig, die grüne Pfennigbrücke, den 

LARES: Niniejszy Freiheitsplatz, materiał die Franziskanerkirche, 

służy wyłącznie Richtige do Antworten czytania. wurden Powielanie mit kleinen in der w Eichendorff-Bibliothek jakikolwiek sposób und gleich zabronione. 

die Oppelner Kathedrale und das Universitätsgelände. 

sind lediglich Inspektor Gadget zum er- 

Lesen somit bereitgestellt. einen Einblick in die deutsche Jegliche Gechen. 

Vervielfältigung Doch keine Angst: Deutschlehrer ist strengstens Oppeln statt. 

Preisen belohnt. „Die Schüler gewannen danach: eine Unterrichtsstunde im Flu- 


zählte den Jugendlichen Wissenswertes 

Der Maulwurf Gwarek buddelt sich quer 

Heute lernt er in Gleiwitz Comic zeichnen 

Für Schüler der Grundschulen gibt es in der 

Gleiwitzer Villa Caro (ul. Dolnych Wałów 8a) ein 


tolles, kostenloses Bildungsprojekt. Man kann 

Gesehene, das – co zostało zobaczone 

im Freien – na łonie natury, w plenerze 

LARES: Diese Materialien nämlich sind an lediglich der Entstehung zum eines Lesen historischen bereitgestellt. Co- 


mics mitwirken. Die Teilnehmer lernen die Geschichte 

der Stadt Gleiwitz, ihre deutsche Vergangenheit 

und polnische Gegenwart kennen und diese zu 

zeichnen. Vieles passiert bei diesem Projekt auch im 

TERMINE 

Freien. Danach wird erklärt, wie man das Gesehene 

QQOpole: Związek LARES: Młodzieży Mniejszości 

Niemieckiej zaprasza 25 września Im Rahmen des Projektes werden vier 1,5-stün- 

Niniejszy graphisch materiał umsetzen służy kann. wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

na koncert LARES: garażowy Diese (parking Materialien przy ul. sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

dige Treffen ein Mal in der Woche stattfinden. An 

diesen können maximal 30 Schüler teilnehmen. 

Im Oktober startet der erste Teil des Projektes. Es 

können sich einzelne Schüler oder ganze Klassen 

unter der Telefonnummer (32) 335 44 03 anmelden. 

Seniorzy w podróży 

11 września odbyła się wycieczka 

członków kół DFK z gmin: Ozimek, 

Kolonowskie i Zawadzkie. Wszyscy 

jektu „Opolskie dla seniora”, realizowanego 

przez opolski TSKN. 

Uczestnicy wycieczki zwiedzili ciekawe 

miejsca w Opolu, m.in. Muzeum 

Śląska Opolskiego, rynek, katedrę, 

Opola pierwszy raz. Miłym zbiegiem 

okoliczności było przypadkowe spotkanie 

w pobliżu Biblioteki Eichendorffa 

nowej konsul RFN w Opolu Sabine 

Haake oraz przewodniczącego TSKN 

na Śląsku Opolskim Norberta Rascha. 

Obecni skorzystali z możliwości i bardzo 

Sylwia Michala stellte den Gymnasiasten verschiedene deutschsprachige Sprachspiele vor. 

über die historischen Stätten und am 

Ende mussten die Schüler Fragen zu 

den einzelnen Stationen beantworten. 

na wspólny obiad do restauracji „Bida”, 

a na słodki poczęstunek zaproszono 

podczas zwiedzania skansenu – gdzie 

Foto: Anna Durecka 

schichte der Stadt, haben auch sprachlich 

viel Neues erfahren: vor allem das 

historische Fachvokabular“, so Martyna 

Hallek. Danach folgte ein kleiner Imbiss 

Martin Cichons Vortrag zur „Kunst des 

LARES: Niniejszy serdecznie materiał przywitali służy nową reprezentantkę 

RFN w naszej małej ojczyźnie. niałej atmosferze wymieniali się swoimi gnę serdecznie podziękować Towarzy- 

Niemców z Ozimka. 

wyłącznie członkowie do czytania. integrowali się Powielanie i we wspa- 

Ozimek, w jakikolwiek Kolonowskie i Zawadzkie sposób pra- 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien Wystarczyło sind również lediglich czasu, aby zum udać się Lesen wrażeniami. bereitgestellt. Ponadto wszyscy Jegliche wspólstwu 

Vervielfältigung Społeczno-Kulturalnemu Niemców ist strengstens untersagt. 

nie zaśpiewali hymn „Oberschlesien ist 

mein liebes Heimatland”. 

– W imieniu uczestników z gminy 

Dozent, der, -en – wykładowca uniwersytecki 

Uczestnicy wycieczki w ramach projektu TSKN „Opolskie dla seniora” zwiedzili między innymi skansen w podopolskich Bierkowicach. 

In die Rolle des 

Inspektors Gadget 

schlüpfte Eryk Latała, 

ein Stadtführer, der die 

ganze Führung auch auf 

Deutsch gemacht hat. 

Fluchens“ hatte nicht zum Ziel die Jugendlichen 

vulgäre Ausdrücke beizubringen. 

Nach dem Vortrag begann für 

die Gymnasiasten der Spielnachmittag. 

Zusammen mit der Deutschlehrerin 

Sylwia Michala, die bei der Deutschen 

Bildungsgesellschaft für die deutschsprachige 

Mediathek zuständig ist, 

haben die Jugendlichen verschiedene 

Sprachspiele kennengelernt. Die letzte 

Veranstaltung im Rahmen des Tages der 

Sprachen, ein Konzert der Band „Garage 

in the city“, findet am 25. September um 

19:00 Uhr auf dem SKGD-Parkplatz in 

Konzept: Klaudia Kandzia 

na Śląsku Opolskim za zorganizowanie 

wyjazdu oraz życzę dalszych udanych 

inicjatyw dla promocji naszej kultury i 

A. Durecka 

Foto: DFK Szczedrzyk 

języka – powiedział Klaus Leschik, szef 

adur




Nr. 39/1173 LARES: Diese Materialien sind lediglich Glaube zum und Lesen Religion bereitgestellt. Wiara Jegliche i religia Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Wochenblatt.pl 9 

Zuckmantel: Dreiländerwallfahrt nach Maria Hilf 

Kronika Parafialna 

Ehe 

LARES: 

und 

Niniejszy 

Familie 

materiał służy wyłącznie 


do czytania. 

Gottesgaben 

Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. Q 


Ein ganzes Jahr mussten sie warten, 

bis sie hier wieder zur Muttergottes 

in deutscher Sprache beten konnten. 

Am 20. September fanden sich 

Q „Barmherziger Schlesier“: Der 

in Indien als „Vater der Armen“ verehrte 

Frater Fortunatus Thanhäuser (1918- 

2005) wurde durch die Bischofssynode 

der Syro-Malabarischen-Kirche von Indien 

zum „Ehrwürdigen Diener Gottes“ 

ernannt. Mit diesem Ehrentitel werden 

verstorbene Gläubige geehrt, deren Leben 

durch ein kirchenrechtliches Verfahren 



dort Pilger aus Deutschland, Polen 

und Tschechien ein. 

Sie kamen mit ganz verschiedenen 

Anliegen zur Muttergottes nach Maria 

Hilf. Einigen gefällt die Landschaft 

so gut, andere wollten ihre alte Heimat 

wiedersehen, noch andere kamen aus 

Dankbarkeit, oder weil sie sich Gnade 

ausbeten wollen. „Es ist Balsam für die 

für besonders tugendhaft bezeichnet 

wurde. Thanhäuser wurde zwar in Berlin 

geboren, wuchs aber im schlesischen 

Volpersdorf (Wolibórz) bei Neurode auf. 

1936 trat er in Breslau in den Orden der 

Barmherzigen Brüder ein. Er machte eine 

Ausbildung zum Krankenpfleger und arbeitete 

im Breslauer Krankenhaus seines 



Erzbischof Ludwig Schick predigte bei der Drei-Länder-Wallfahrt in Zuckmantel zum Motto „Die Liebe – Kraft der Familie”. 

Foto: Pegnitzer/wikipedia 

Q 

LARES: Niniejszy materiał Kardinal Meisner służy 2012 wyłącznie Abtreibungen do czytania. in allen Ländern Powielanie horrend. den und w jakikolwiek der Familie höchste sposób Priorität zabronione. 

In Deutschland werde jede zweite Ehe in der Gesetzgebung zukommen zu 

LARES: Diese Materialien sind 

Zuckmantel: 

lediglich 

„Gottes 

zum Lesen nach wenigen bereitgestellt. Jahren wieder geschieden. Jegliche lassen. Vervielfältigung Dazu gehöre auch, dass ist keine strengstens untersagt. 

Seele, es tut gut einen Tag abzuschalten 

und den ganzen unguten Alltag und 

das Negative aus dem Umfeld, dass auf 

uns hereinströmt, abzuschütteln, und 

die Seele baumeln zu lassen. Das ist ein 

Platz, wo man die Seele baumeln lassen 

kann“, so Dora Gepart, die viele Kilometer 

nach Zuckmantel gekommen war. 

Die Gebete erklangen auch dieses 

Mal wieder in drei Sprachen: tschechisch, 

polnisch und natürlich auch 

deutsch. Auch das Hochamt wird in 

Maria Hilf von Geistlichen aus den drei 

Ländern zelebriert. Dieses Jahr war der 

Bamberger Erzbischof Ludwig Schick 

Hauptzelebrant. In seiner Predigt beklagte 

er, dass es in unserer Gesellschaft 

immer mehr Singles gäbe und betonte 

den Stellenwert von Ehe und Familie. 

Ordens. 1950 wurde er mit den letzten 

deutschen Brüdern ausgewiesen und 

lebte in der Rheinischen Ordensprovinz. 

Mit 51 Jahren ging er nach Indien, wo er 

Hilfsprojekte für Arme, Kranke und Kinder 

durchführte. 

Q Jubiläum: Am 5. September feierte 

in Zerbst (Anhalt) Pastor Heinz Lischke 

sein 60. Ordinationsjubiläum. Beim 

Nur 375.000 Eheschließungen würden 

pro Jahr in Deutschland registriert, 

dem stünden rund 19 Millionen junge 

Menschen im heiratsfähigen Alter zwi- 


schen 20 

materiał 

und 39 Jahren 

służy 

gegenüber, 

wyłącznie 

sagte „Wir 

do 

müssen 

czytania. 

alles tun, damit 

Powielanie 

die Ehe rief dazu 

w jakikolwiek 

auf, um Frieden zu 

sposób 

beten, dass 

zabronione. 

Schick. Eine Frau bekomme in Deutschland 

durchschnittlich 1,4 Kinder, in Po- 

Menschen wiedergewinnt“, so Erzbi- 

Nigeria und der Ukraine bald wieder 

ihren Stellenwert bei unseren jungen er Europa erhalten und im Irak, Syrien, 


Bytom-Miechowice: Zacny gość odprawił mszę 



Gottesdienst waren viele Schlesier anwesend. 

In der Predigt wurde unterstrichen, 

dass Pfarrer Lischke 1992 nicht in 

den Ruhestand, sondern „ins Rennen 

ging“, denn mit seinem Ruhestand konn- 

LARES: Niniejszy materiał szlacheckiej służy Henckel wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

von Donnersmarck. 


Bytomian. 

Światowy Zjazd Bytomian odbył się w 

dniach 12–14 września z okazji jubileuszu 

760-lecia miasta. Na zaproszenie 

Piotra Koja, byłego prezydenta miasta, a 

obecnego prezesa stowarzyszenia „My 

Bytomianie”, przybył na Śląsk opat Gregor 

Ulrich Henckel-Donnersmarck. Jego 

odwiedziny są o tyle wyjątkowe, iż ród, 

z którego pochodzi duchowny, przyczynił 

się do rozwoju Bytomia, który na 

przestrzeni lat stał się dużym ośrodkiem 

miejskim. 

te sein Dienst für die Schlesier erst richtig 

los gehen. Bis fünfmal im Jahr besucht 

der gebürtige Breslauer Heinz Lischke 

seine Heimat, setzt sich vor Ort für die St. 

Christophori-Gemeinde ein. Über seine 

Arbeit für Schlesien und die Schlesier in 

Anhalt wie auch in der Heimat berichtet 

Lischke in einem Buch, dass noch in diesem 

Jahr erscheint. 

LARES: Niniejszy odniósł materiał się do Światowego służy Zjazdu wyłącznie Bytomian, 

oraz roli krzyża, który jest nie 


LARES: Diese Materialien tylko symbolem sind lediglich cierpienia, ale zum również Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Q untersagt. 

Q Heimattreffen: Am 31. August 

fand in Bad Warmbrunn ein ökumenischer 

deutsch-polnischer Gottesdienst 

zum 28. Hirschberger Heimattreffen statt. 

Beim Gottesdienst wirkten der Chor und 

das Orchester der Musikschule Alfeld an 

der Leine mit. Die Predigt hielt Pastor i.R. 

radości. 

– Po mszy opat rozmawiał z członkami 

mniejszości niemieckiej w Miechowicach, 

zobaczył również tablicę tragedii 

miechowickiej w świątyni. Jest to ważne 

wydarzenie dla naszej społeczności nie- 

LARES: Niniejszy mieckiej, materiał gdyż opat jest służy dla nas wyłącznie bardzo do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

ważną postacią. Dziękujemy księdzu 


Hubertowi, 


dzięki 

lediglich 

któremu 

zum 

udało się 


Paul Eberlein und die Gabenzubereitung 

nahmen Pastor i. R. Klaus Lobisch und der 

katholische Pfarrer aus Bad Warmbrunn, 

Józef Stec, vor. An dem Gottesdienst nahmen 

mehr als 300 Gläubige teil. 

QQKonzerte: Erstmals nach der 

Sommerpause geht es am 6. Oktober mit 

den Orgelkonzerten „Gerhard Zeggert 

in Memoriam“ in der St. Christophori- 

Gemeinde wieder los. Im 439. Montagskonzert 

spielt um 19:00 Uhr Tomasz 

Kmita-Skarsgård deutsche Barockmusik. 

Am 7. November lädt die Kantorei der 

gleichen Gemeinde um 19:30 Uhr zum 

Chorkonzert ein. Es tritt der Akademische 

Chor der Universität Pardubitz aus 


LARES: Diese Materialien Wort sind lediglich zum Sonntag 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Pf. Bronisław Żuchowski 

Sechsundzwanzigster 

Sonntag 

im Jahreskreis 

28.09.2014 

1. Lesung: 

Ez 18,25-28 

2. Lesung: Phil 2,1-11 

Heiden und Sünder aber, nach dem klaren 

Nein haben den anderen Weg zum 

Messias gefunden. Die beiden Söhne 

sind zeitlose Verkörperungen gegengesetzter 

Einstellungen, wie sie auch heute 

noch über die Straßen dieser Welt lau- 

LARES: Niniejszy fen. Jeder materiał Mensch möchte służy gerne wyłącznie für seine Herr, es do könnte czytania. uns ein 

des Himmels“ 

Powielanie w jakikolwiek uns, dass wir durchstoßen 

zum Wesentlichen 


Tschechien auf. 

Arbeit, für seine Leistung einen Lohn. Schauer der Furcht und 

bestimmt die innere 


Er will 


auch 

lediglich 

gern den Willen 

zum 

Gottes 

Lesen 

Angst 


über den Rücken 

Einstellung, die 

Jegliche Vervielfältigung 

im Glauben und in 

ist 

der 

Gesinnung, die Reue, 

strengstens Q untersagt. 

Evangelium: Mt 21,28-32 „Später 

aber reute es ihn, und er ging doch.“ 

Dieses Gleichnis wurde in der Auslegung 

oft auf Juden und Heiden bezogen. 

Mit dem Jasager seien die Juden 

gemeint, die sich zum Bund mit Gott bekannten, 

die sein Volk sein wollten, und 

Q Deutsche Kulturtage: Zum Thema 

Konfessionen und Religionen in Oberschlesien 

der letzten 150 Jahre findet am 

8. Oktober in der Eichendorff-Bibliothek 

in Oppeln um 16:00 Uhr ein Vortrag von 

Prof. Dr. habil. Grażyna Szewczyk von der 

Schlesischen Universität Kattowitz über 

laufen, wenn wir die 

Perspektiven ausleuchten, 

die das heutige 

Evangelium aufzeigt. 

Es hängt viel, ja alles 

davon ab, dass wir hinter die Maß- 

menschlich. Das Kontobuch des Himmels 

materiał sieht anders aus. służy Hier bestimmt wyłącznie sehen do lernen czytania. und die Wahrheit, Powielanie dass des Schächers w jakikolwiek und der Maria sposób Magda- 

zabronione. 

stäbe dieser Welt, unserer Umgebung, allein vor dir besteht, die des Zöllners, 


die innere Einstellung, die Gesinnung, die Ersten die Letzten sein werden, ganz lena. 

q Lutheraner statt. 


die doch den Messias getötet und den 

Willen Gottes nicht erfüllt haben. Die 

len und Tschechien sei die Geburtenrate 

noch niedriger. Zugleich sei die Zahl der 

W sobotę 14 września urodzony we 

Wrocławiu Gregor Henckel-Donnersmarck 

wraz z księdzem SVD Hubertem 

Lupą odprawili w kościele Świętego 

Krzyża w Bytomiu-Miechowicach niemieckojęzyczną 

mszę świętą w intencji 

członków DFK Miechowice. Opat, który 

należy do klasztoru wiedeńskiego, 

dziękował za możliwość sprawowania 

Eucharystii w tamtejszej społeczności. 

Ksiądz Lupa wygłosił kazanie, w którym 

zorganizować eucharystię z udziałem 

zacnego gościa właśnie tutaj, w Miechowicach 

– podsumował Marcin Jaksik 

z mniejszości niemieckiej w Bytomiu. 

Dagmara Mientus 

tun, die Gebote halten, Jesus öffentlich 

bekennen, aber er will eine Gewissheit 

haben, einen Anspruch erkaufen für 

eine jenseitige Entlohnung, gleichsam 

eine Lebensversicherung für das Jenseits 

eingehen. Dies ist menschlich, aber nur 

„Diese Zahlen müssen uns erschrecken, 

aber nicht wie das Kaninchen vor der 

Schlange, das darauf wartet, gefressen zu 

werden“, sagte Schick bei der Wallfahrt, 

die dieses Jahr unter dem Motto stand: 

„Die Liebe – Kraft der Familie“. 

schof Schick, der zugleich aufrief, die 

Ehe nicht schlecht, sondern gutzure- 

die Reue, die Bereitschaft, etwas besser 

zu machen, den Wert. Die hier auf 

dieser Erde als Sünder angesehen werden, 

haben eine größere 

Chance zur Umkehr 

als die Berufsfrommen. 

Im „Kontobuch 

die Bereitschaft, 

etwas besser zu 

machen, den Wert. 

andere Lebensform der Ehe weder in 

der öffentlichen Meinung noch im Recht 

gleichgestellt werde. 

Bei der Andacht am Nachmittag erinnerte 

Schick an den Beginn der beiden 

Weltkriege vor 100 bzw. 75 Jahren. Er 

hergestellt werde. 

Ślązak odwiedził braci w wierze 

W sobotę 14 września odbyła się 

w Miechowicach niemieckojęzyczna 

msza w intencji wszystkich 

członków mniejszości niemieckiej, 

którą odprawił opat Gregor Ulrich 

Henckel-Donnersmarck. Pochodzący 

ze Śląska duchowny przybył do Bytomia 

z okazji Światowego Zjazdu 

Pläne gehen weiter als 

die der Menschen“. 

Gregor Henckel- 

Donnersmarck pochodzi 

ze śląskiej linii 

K. Kandzia 

Dzięki ks. Hubertowi Lupie (po lewej) miechowiccy Niemcy gościli opata Gregora Henckela-Donnersmarcka (po 

prawej stronie). 

Foto: Dagmara Mientus 

tief in unser Bewusstsein einbringen. 

Herr, hilf uns, gute Christen zu sein und 

das erkennen, was sie sind: Tand und 

Spielzeug von Kindern, 

das ihnen der Tod aus 

der Hand nimmt. Hilf 

Liebe, dem Geist der 

inneren Bußgesinnung 

und Hoffnung nicht auf 

diese Welt, sondern auf 

die andere. Herr hilf 

uns, die Frömmigkeit zu erstreben, die 

das kulturelle Erbe der oberschlesischen 

kan 

Foto: Klaudia Kandzia




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles 

Lesen bereitgestellt. Aktualności 


10 Wochenblatt.pl 


Nieodzowna działalność kulturalna 



40 lat temu prezydium Związku Wypędzonych, któremu przewodniczył wówczas dr Herbert Czaja, powołało do życia Fundację Kulturalną Niemieckich 

Wypędzonych. Z obecnym przewodniczącym fundacji, Hansem-Güntherem Parpliesem, rozmawia dr Ernst Gierlich. 

Latem tego roku Fundacja Kulturalna 

Niemieckich Wypędzonych obchodziła 

40-lecie działalności. Uroczysty 



akt jubileuszowy odbył się 17 września 

w Bonn. Czy miało to w założeniu jakąś 

szczególną wymowę? 

Nie użyliśmy wyrażenia „uroczysty 

akt”, ponieważ u podstaw istnienia 

poszczególnych instytucji Związku 

Wypędzonych w naszym kraju legła 

ostatecznie tragedia wypędzenia po II 

wojnie światowej 15 milionów Niemców 



ze wschodnich rubieży Niemiec, które 

były ich ojcowizną przez setki lat. Poza 

tym fakt, iż przyszłość licznych wschodnioniemieckich 

placówek kulturalnych, 

w tym także naszej fundacji, rysuje się w 

niepewnych barwach, nie stanowi bynajmniej 

okazji do świętowania, aczkolwiek 

mogę stwierdzić, że nasze dotychczasowe 

dokonania napawają nas satysfakcją, 

a nawet uzasadnioną dumą. 

Dlaczego ważne jest, aby wschodnioniemieckie 

placówki kulturalne, wśród 

nich zwłaszcza Fundacja Kulturalna 

Niemieckich Wypędzonych, dalej istniały 

i działały? 

Wschodnioniemiecka tradycja kulturowa 

stanowi część tożsamości całego 

narodu, tyle że jej pielęgnowanie i dalszy 

rozwój z dala od terenów, na których 

powstała, jest zadaniem nieporównanie 

trudniejszym aniżeli w centrum oraz 

tu, na zachodzie, gdzie kultura pamięci 

regionalnej stanowi oczywistą treść 

codziennego życia. 

Spróbuję unaocznić to na przykładzie. 

Weźmy zeszłoroczne uroczystości upamiętniające 

wojny wyzwoleńcze przeciwko 

Napoleonowi w 1813 roku. Tu, 

w kraju, upamiętnienia rozpoczęły się 

dokładnie w miesiącu, w którym wydarzenia 

z 1813 roku dotarły na terytorium 

dzisiejszej Republiki Federalnej Niemiec, 

a mianowicie w październiku do 

Saksonii, gdzie odbyły się obchody 200. 

rocznicy Bitwy Narodów pod Lipskiem. 

Gdzie zresztą rozpoczęły się one mocnym 

akcentem. 

wszystkich 200. rocznic aż do chwili, 

gdy obchody rocznicy wydarzeń z 

1813 roku dotarły do Saksonii. Tylko 

wschodnioniemieckie instytucje kulturalne 

pomimo skromnych środków 

wykonały w 2013 roku ważną i potrzeb- 

oraz powstawania ruchu demokratycznego 

w materiał Niemczech, służy a zatem dla wyłącznie całej kultywowaniem do czytania. pamięci. Mam Powielanie na myśli kwestiach w jakikolwiek związanych z prawem sposób pań- 

zabronione. 

ną pracę związaną z upamiętnieniami i w innych dziedzinach, jak choćby w ilość dysertacji. 


historii Niemiec (i tym samym zresztą Muzeum Ziemi Górnośląskiej w Ratingen, 

które bereitgestellt. zorganizowało wspaniałą, Jegliche Wręcz Vervielfältigung przeciwnie. Co prawda ist często strengstens 

stwowym czy międzynarodowym. 

LARES: Diese Materialien dla historii sind Europy). lediglich zum Lesen untersagt. 

Tak, i najzupełniej słusznie wielką ceremonią 

w międzynarodowej obsadzie, 

zorganizowaną przez władze Saksonii 

w odrestaurowanym uprzednio za 30 

milionów euro Miejscu Pamięci Bitwy 

Narodów, gdzie odbyło się mnóstwo 

imprez, którym towarzyszyło stosowne 

echo medialne, dzięki czemu powieść 

Marii Ebert pt. „Ogień wojny” błyskawicznie 

stała się bestsellerem. Został 

też wydany okolicznościowy znaczek 

Deutsche Post, choć, co kuriozalne, nie 

z okazji 200. rocznicy bitwy, lecz z okazji 

odsłonięcia Pomnika Bitwy Narodów, 

które odbyło się w 1913 roku, w setną 

rocznicę bitwy. 

A nie było nic z okazji tych wszystkich 

wcześniejszych upamiętnień roku 

1813, kiedy to podobne wydarzenia 

miały miejsce w Prusach Wschodnich, 

na Pomorzu czy na Śląsku? 

Nie, ponieważ żaden z niemieckich 

rządów krajowych nie jest (już) właściwy 

w tej sprawie ani też rząd federalny 

najwyraźniej nie poczuwał się 

do takiego obowiązku. I to mimo że w 


Leserbrief: LARES: Dank Diese an Materialien das Eichendorffzentrum 

sind lediglich zum Lesen Leserbrief: bereitgestellt. Schweizer Jegliche Föderalismusgedanke 


Wahlen erhalten Initiativen Von den besten Bürgern verwaltet 

A 

uf der Titelseite der TV-Beilage in 

haben wir die Gelegenheit, solche positiven 

Initiativen materiał aufrechtzuerhalten służy wyłącznie und zu Wessen do Heimat czytania. ist Schlesien? Powielanie Die der nahe w steht. jakikolwiek sposób zabronione. 

Oberschlesien berichtete. 

die mehr einer polnischen Orientierung 


unterstützen. Und vergessen wir gerade Deutschen, der Polen oder doch die von Meiner Meinung nach würde die Kultur 


In den letzten Augusttagen war es 

uns Rentnern bzw. Mitgliedern der 

Wohltätigkeitsgesellschaft der deutschen 

Minderheit aus dem Kreis Oppeln 

vergönnt, für sechs Tage voller 

Erholung im Eichendorff-Kultur- und 

Begegnungszentrum Lubowitz zu 

verweilen. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie deutscher, do polnischer czytania. oder tschechischer Powielanie immer w ausgebeutet. jakikolwiek Bei einer sposób Autonomie zabronione. 

Gertrud Mohlek Schlesier. Hinsichtlich einer Autonomie würde Oberschlesien von seinen besten 

LARES: Diese Materialien sind lediglich (Alt Budkowitz) zum Lesen äußerte bereitgestellt. sich Norbert Rasch skeptisch, Jegliche Bürgern, Vervielfältigung egal ob deutscher, polnischer ist strengstens untersagt. 

Direktor Paul Ryborz hat uns den 

Aufenthalt so angenehm wie möglich 

gestaltet. Ihm und allen Mitarbeitern 

möchte ich ein großes Dankeschön 

aussprechen. Nur selten kann sich ein 

Pełnomocnik rządu federalnego ds. wypędzonych i mniejszości niemieckich, Hartmut Koschyk, wysoko ocenia 

działalność Fundacji i jej przewodniczącego Hansa-Günthera Parpliesa. 

Foto: Dieter Göllner 

u podstaw istnienia 

poszczególnych 

instytucji Związku 

Wypędzonych w naszym 

kraju legła ostatecznie 

pierwszej połowie 1813 roku był cały 

szereg zdarzeń, które miały duże, wręcz 

fundamentalne znaczenie w procesie 

kształtowania się narodu niemieckiego 

Na przykład? 

Na przykład nie było żadnych uroczystości 

państwowych, żadnego okolicznościowego 

znaczka, żadnych oficjalnych 

upamiętnień choćby 4 lutego, w 

dniu 200. rocznicy podjęcia przez stany 

LARES: Niniejszy wschodniopruskie materiał decyzji służy o mobilizacji wyłącznie Bonn, do przeprowadziła czytania. szereg Powielanie imprez ferencji w jakikolwiek poświęconych zagadnieniom sposób zabronione. 

w celu obrony kraju przed Napoleonem. tematycznych, w tym zwłaszcza konferencję 

bereitgestellt. naukową. Jegliche wego Vervielfältigung zwracamy dużą uwagę na to, ist by ich strengstens 

prawa państwowego czy międzynarodo- 

LARES: Diese Materialien Była sind to pierwsza lediglich armia ogólnona- 

zum Lesen untersagt. 

rodowa w miejsce dotychczasowych 

wojsk książęcych, co było aktem iście 

rewolucyjnym. 

I tu też nie było oficjalnych upamiętnień, 

uroczystości państwowych czy 

znaczków dla uczczenia choćby daty 

LARES: Niniejszy 17 marca materiał 1813 roku, kiedy służy to król wyłącznie Fryderyk 

Wilhelm III, będąc we Wrocławiu, bytu, ba, wręcz są niezbędne. Możliwość wyśmienitych uczonych specjalizują- 

to uczyniły, do czytania. dowodzi, że mają Powielanie one rację sprawuje w jakikolwiek nad nimi stałą pieczę sposób grono zabronione. 


jako że 


Berlin był 

lediglich 

okupowany przez 

zum 

woj- 

Lesen 

upewnienia 


się o swoim pochodzeniu 

Jegliche 

i cych 


się w tej tematyce. 


ska napoleońskie, wydał „Odezwę do 

mojego ludu”, którą to król Prus po raz 

pierwszy zwrócił się do obywateli, a nie 

jak dotąd do poddanych – co również 

stanowiło rewolucyjny zwrot dziejowy. 

Rentner ein privates Sanatorium leisten. 

In Kürze werden wir – so hoffe ich – alle 

zur Kommunalwahl gehen. Auch damit 

in Lubowitz nicht: 

Bekenne Dich zur Heimat immerdar, 

wo von Geburt an Deine Wiege war. 

Denk stets daran, 

damit Du’s nie vergisst. 

Sei stolz, dass Du ein Schlesier bist. 

LARES: Niniejszy materiał Nie użyliśmy służy wyrażenia wyłącznie 

Nie 

do 

było 

czytania. 

też państwowych 

Powielanie 

uroczystości 

ani znaczków upamiętniających tych międzynarodowych sympozjów zo- 

akademickimi. 

ceglanej 

w jakikolwiek 

w regionie Bałtyku. 

sposób 

Rezultaty 

zabronione. 

„uroczysty akt”, bowiem pochodzenie niemieckich barw narodostały 

zaprezentowane w pięciotomowym 


wych czarno-czerwono-złotych, które, 

jak wiadomo, po raz pierwszy pojawiły 

się na mundurach żołnierzy Korpusu 

Lützowa, a w 1832 roku zostały użyte 

podczas festynu w Hambach jako 

symbole dążenia do wolności, praw 

znakomicie wyposażoną wystawę, czy 

też Dom Śląski w Königswinter, który 

oprócz wystawy zorganizował też całoroczny 

cykl imprez, no i oczywiście 

Fundacja Kulturalna Niemieckich Wypędzonych, 

która operując z centrali w 

Odnośne wschodnioniemieckie instytucje 

kulturalne realizowały w 2013 

roku wspomnianą działalność upamiętniającą, 

bo takie mają zadanie. 

To prawda, że takie mają zadanie, 

jednakże fakt, iż były jedynymi, które 

przeszłości jest ważna z punktu widzenia 

własnej tożsamości narodowej, jak 

również w aspekcie dialogu z sąsiadami 

w Europie Wschodniej, przynajmniej na 

szczeblu naukowym. 

Ausgabe 1169 wurde Marc Lehmann 

vom Schweizer Rundfunk zitiert, der über 

Schlesiern? Diese Frage ist einfach zu beantworten, 

denn im Allgemeinen sehen 

die Menschen ihre Heimat dort, wo sie 

geboren wurden und aufgewachsen sind. 

Also wäre die Heimat der Schlesier Schlesien. 

Angesichts der regionalen Geschichte 

kann die Antwort also lauten: Ich bin ein 

Audytorium jubileuszowej uroczystości. 

Fundacja prowadzi współpracę i 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie utrzymuje w jakikolwiek kontakty z naukowcami sposób i zabronione. 

instytucjami ze wschodniej Europy? 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Tak. Vervielfältigung Na przykład w dziedzinie ist histo- 


rii sztuki fundacja w minionym dziesięcioleciu 

zorganizowała wspólnie z 

historykami sztuki z Polski, krajów 

bałtyckich, Finlandii i Skandynawii 

cały szereg imprez obejmujący także 

konferencje poświęcone architekturze 

jak dotąd cyklu publikacji, który spotkał 

się z dużym zainteresowaniem zwłaszcza 

w krajach wschodnioeuropejskich, a 

który będzie kontynuowany. Obecnie 

przygotowujemy wystawę prezentującą 

wyniki najnowszych badań na ten 

obywatelskich i jedności Niemiec. temat, której otwarcie nastąpi wiosną 

LARES: Niniejszy materiał tragedia wypędzenia. służy wyłącznie Nie, do nie czytania. było oficjalnych Powielanie upamiętnień 

na terenie Republiki z okazji tych swoim założeniu ekspozycja dwujęzycz- 

przyszłego w jakikolwiek roku w Stralsundzie. sposób Jest to w zabronione. 


na, niemiecko-polska, która następnie 

objedzie kolejne ośrodki kulturalne w 

Niemczech i Polsce. 

Zapewne trudniej niż w dziedzinie 

historii sztuki kształtuje się współpraca 

z naukowcami ze wschodniej Europy 

różnimy się poglądami zarówno w kwestiach 

szczegółowych, jak i zasadniczych, 

ale to nie oznacza, że nie ma możliwości 

czy potrzeby wspólnego dyskutowania o 

różnicach poglądów oraz rewidowania 

ich słuszności. Zwłaszcza podczas kon- 

obsada była zgodna z zasadą parytetu, 

uwzględniając udział referentów i naukowców 

ze wschodniej Europy. 

Konferencje poświęcone prawu międzynarodowemu 

cieszą się szczególną 

renomą wśród znawców, ponieważ 

denn er befürchte einen Rückgang der 

deutschen Kultur durch den Gebrauch 

der [AdR. slawisch]-schlesischen Sprache, 

einer Minderheit durch die Autonomie 

nicht eingeschränkt werden, sondern 

durch ungehinderte Tätigkeit eine größere 

Entwicklung erfahren. Ich sehe eine 

Autonomie in den historischen schlesischen 

Grenzen positiv für die wirtschaftliche Entwicklung. 

Bisher wurde Schlesien doch 

Foto: Dieter Göllner 

… a mianowicie profesorowie z Zespołu 

Studyjnego ds. Polityki i Prawa 

Międzynarodowego, co nas bardzo 

cieszy i jesteśmy wdzięczni za tę więź, 

która istnieje od 1975 roku, czyli praktycznie 

od chwili założenia fundacji. 

Jest to luźno powiązana ze sobą społeczność 

profesorów uniwersyteckich, 

która od dziesięcioleci prowadzi badania 

i prace nad zagadnieniami związanymi 

z polityką wobec Niemiec, prawem do 

samostanowienia i prawem ojczystym, 

ochroną mniejszości, a także ochroną 

dóbr kultury oraz możliwościami zadośćuczynienia, 

a której skład jest na 

bieżąco uzupełniany nowymi kadrami 

Niebieskie tomy opracowane przez 

zespół znajdują się we wszystkich bibliotekach 

naukowych oraz w biblioteczkach 

wielu polityków i ekspertów. 

Na przestrzeni lat działalność zespołu 

zaowocowała opublikowaniem około 

70 prac naukowych. W cyklu monografii 

pt. „Forschungsergebnisse der 

Studiengruppe für Politik und Völkerrecht“ 

ukazały się dotychczas 32 tomy, 

natomiast w cyklu sprawozdań konferencyjnych 

pt. „Staats- und völkerrechtliche 

Abhandlungen der Studiengruppe 

(für Politik und Völkerrecht)“ w druku 

znalazł się akurat tom nr 29. Ponadto, 

z inicjatywy zespołu powstała pokaźna 

I praca ta jest kontynuowana. 

Prace są kontynuowane. Na jesień 

przygotowujemy konferencję, na którą 

ponownie zaprosiliśmy więcej prelegentów 

z krajów wschodnioeuropejskich niż 

z Niemiec. Jej tematyka, którą będzie 

suwerenność terytorialna, posiada w 

świetle obecnych kryzysów międzynarodowych 

we wschodniej Ukrainie, w 

Palestynie i Iraku stopień aktualności, 

jakiego nie mogliśmy przewidzieć w naszych 

długofalowych planach. Niemniej, 

jest to kolejny dowód na to, z jaką uwagą 

Zespół Studyjny ds. Polityki i Prawa 

Międzynarodowego obserwuje aktualne 

wydarzenia polityczne. 

q 

Adnotacja: W kontekście wywiadu, 

przeprowadzonego w języku niemieckim, 

określenie „wschodnioniemiecki” 

odnosi się nie do terenów byłej NRD, 

lecz do historycznych ziem wschodnich 

Niemiec, co znajduje swoje odzwierciedlenie 

w ramach czasowych, o jakich 

mowa w wywiadzie. 

oder tschechischer Gesinnung verwaltet. 

Eine Autonomie ist auch nicht mit einer 

Abspaltung von Polen verbunden. Das 

Schulwesen könnte nach schweizerischem 

Vorbild in Vielfalt der Sprachen entwickelt 

werden. Sinn der Autonomie wäre 

es, die Lebenssituation der Menschen zu 

verbessern und mittels Investitionen Arbeitsplätze 

zu schaffen sowie den Wegzug 

der Jungend zu stoppen. Auch würde die 

Initiative jedes Einzelnen durch das Bewusstsein 

zur Selbstverwaltung gestärkt 

werden. Es wäre interessant zu erfahren, 

wie viele Schlesier bei uns bei einer Umfrage 

für eine Autonomie stimmen würden. 

Henryk Lukoschek




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Hintergründe 

Lesen bereitgestellt. Kulisy Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Emin Pascha: Ein Oberschlesier als ägyptischer Sudan-Gouverneur 

Er inspirierte 

LARES: Niniejszy materiał służy 

Karl 

wyłącznie do 

May 

czytania. Powielanie 

und 

w jakikolwiek 

Sienkiewicz 






LARES: Niniejszy materiał służy Laut wyłącznie Oppelner Stadtplan aus do den frühen czytania. 30er Jahren war die Powielanie „Eminpaschastraße“ ein Teilstück w jakikolwiek sposób zabronione. 

der „Ritterstraße“ (heute: ul. Generała Józefa Zajączka). 


Jüdischer Friedhof in Oppeln-Königlich Neudorf mit dem Grab von Schnitzers Großmutter 

Einzige Straße in Deutschland, die diesen Namen trägt 



Staatsarchiv Oppeln: Hier befinden sich Akten zur Familie Schnitzer. 

Eingangstor des Katholischen Gymnasiums Neisse (heute: Carolinum) 



Aula des Carolinums in Neisse 

Nein, ein Unbekannter ist Emin Pascha 

in Oberschlesien gewiss nicht. 

Auch in jüngster Zeit ist der gebürtige 

Oppelner, der später als verschollener 

Gouverneur der ägyptischsudanesischen 

Äquatorialprovinz 

weltweit zu Bekanntheit gelangte, 



Thema von Vorträgen oder Beiträgen 

in zumeist polnischsprachigen 

Zeitungen. 

Nicht zuletzt die Arbeiten von Maciej 

Borkowski zu Juden in Oppeln 

haben dazu beigetragen, die Erinnerung 

an den im Jahre 1840 geborenen Isaak 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Emin Pascha. w jakikolwiek Quelle: Ernst W. Freißler: Emin Pascha (Stern sposób und Unstern. Eine zabronione. 

Sammlung merkwürdiger Schicksale und Abenteuer, Bd. 6), München 1925 

Ungefähr hier müsste sich das Neisser Wohnhaus der Familie Treftz befunden haben. 


Eduard Schnitzer auch regional wach 

zu halten. 

Allerdings sind sichtbare Spuren in 

Schlesien, wo Schnitzer bis zum ersten 

Teil seines Studiums seine gesamte 

Jugendzeit verbracht hat, eher dünn 

gesät. Neben einigen wenigen Exponaten, 

die sich im Besitz des Oppelner 

Museums befinden, halten Akten der 

Carl Peters, wurden entsandt, um dem 

Eingeschlossenen zu Hilfe zu eilen. Dass 

beide Expeditionen den Entsatz Emins 

zwar als philanthropisches Ziel formulierten, 

nebenbei aber auch versuchten, 

möglichst viele Gebiete für ihre Fah- 

LARES: Niniejszy Schnitzer materiał nach Berlin służy und Königsberg wyłącznie nen zu do sichern czytania. (Stanley hatte Powielanie zusätzlich w jakikolwiek sposób zabronione. 

und schließlich auf den Balkan. noch ein privates Abkommen mit dem 

LARES: Diese Materialien Über sind die skandalösen lediglich Umstände zum Lesen belgischen bereitgestellt. König) gehört ebenso Jegliche zur Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Städte Oppeln und Neisse immerhin 

einige Hintergrundinformationen zur 

Familie Schnitzer parat. 

Joseph Abraham Schnitzer, der 

Großvater Emins, war im Jahre 1799 

vermutlich aus Rosenberg über Bankau 

nach Oppeln gekommen und hatte dort 

ein Modewarengeschäft eröffnet. Später 

leitete Joseph Abraham Schnitzer von 

1818-1822 sogar die Jüdische Gemeinde 

Wahrheit wie die Aussicht auf reiche 

Gewinne durch Elfenbein, das Emin 

angeblich im Überfluss besaß. 

Stanley machte schließlich das Rennen, 

war aber enttäuscht, dass die Person, 

die er vorfand, nicht seinen Vorstel- 

LARES: Niniejszy einer gemeinsamen materiał służy Tochter) wyłącznie endete, lungen do von czytania. einem idealen Gouverneur Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

werden wir nur durch Schilderungen in entsprach. Nur widerwillig schloss sich 


Polizeiakten, 


die 

lediglich 

sich in Berlin 

zum 

erhalten 

Lesen 

Emin 


der Stanley-Expedition 

Jegliche 

an. Das Schnitzer Vervielfältigung im Wichs der Breslauer Burschenschaft ist Arminia strengstens untersagt. 

der Stadt. Der Grabstein seiner Frau, 

Margaliot Schnitzer († 1841), steht noch 

auf dem Jüdischen Friedhof in Königlich 

Neudorf (Nowa Wieś Królewska). Das 

Geburtshaus seines berühmten Enkels 

aber existiert nicht mehr – es befand 

sich am Mühlgraben in der Stockgasse 

(ul. Mynorytów). Eduards Vater Louis 

verlegte den Geschäftssitz schon ein Jahr 

der Bildfläche – nicht einmal seine schlug. In deutschem Auftrag – zwischenzeitlich 

Literarisch ist der Emin-Stoff bis in 


Schwester 

materiał 

wusste, wo 

służy 

er sich 

wyłącznie 

aufhielt. 

do czytania. 

mit rücksichtsloser 

Powielanie 

Gewalt 

–, führte die sogenannte Seen- letzt 2010 von Patricia Clough). Vor genommen. 

unsere 

w 

Zeit 

jakikolwiek 

verarbeitet worden 

sposób 

(zu- 

zabronione. 

Dies änderte sich erst, als er, inzwischen 


nach der Geburt seines Sohnes nach 

Neisse, wo er den Bürgereid ablegte. Das 

Haus am Neisser Ring, in dem Eduard 

nach dem Tod seines Vaters mit Mutter 

Pauline, Schwester Melanie, Stiefvater 

Bernhard Treftz und weiteren Halbgeschwistern 

lebte, steht ebenfalls nicht 

mehr, nur Tauf- und Konfirmationskirche 

(Barbarakirche) und das Gymnasium 

(das heutige Carolinum) sind 

noch auszumachen. Die Spurensuche in 

Schlesien endet mit seiner Studienakte 

im Universitätsarchiv der Universität 

Breslau, wo er zwischen 1858 und 1862 

Medizin studierte. Danach veschlug es 

von Schnitzers kurzem Aufenthalt in 

Neisse im Frühjahr/Sommer 1875, der 

schließlich mit seiner Flucht in den 

Sudan und dem Zurücklassen seiner 

angeblichen Ehefrau (einer gebürtigen 

Siebenbürgerin mit drei Söhnen und 

haben, und einen Autor, der es ob seiner 

Anschuldigungen vorzog, anonym zu 

bleiben, informiert. 

Mit seiner Flucht in den Sudan und 

seiner Namensänderung verschwand 

Schnitzer/Emin für gut zehn Jahre von 

von der Ausdehnung der sogenannten 

Mahdī-Bewegung bedrohter Gouverneur 

der Äquatorialprovinz, in den Fokus 

britischer und deutscher kolonialer 

Interessen rückte. Zwei Expeditionen, 

eine britisch-amerikanische unter Henry 

zerrüttete Verhältnis zwischen Stanley 

und Emin war wohl auch einer der 

Gründe, weshalb sich Emin, kaum von 

einer schweren Verletzung am Zielort 

Bagamoyo in Deutsch-Ostafrika (Tansania) 

genesen, auf die deutsche Seite 

Expedition ins Innere Ostafrikas – ein 

Unterfangen, das aus vielerlei Gründen 

zum Fiasko geriet und Emin schließlich 

im Gebiet der heutigen Demokratischen 

Republik Kongo das Leben kostete. Seine 

Tochter Ferida, die an der Küste ver- 

Morton Stanley und eine deutsche unter blieben war, kehrte nach Deutschland finden sich über Emin Pascha, so auch 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie zurück, do wo czytania. sie bis zu ihrem Powielanie Tod bei eine w Satire jakikolwiek des „Berliner Kartoffeltheaters“. 

Eine Verfilmung von Emins Leben 


Emins Schwester Melanie in Berlin lebte. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens zum untersagt. 

Thema 

Der Mahdī-Aufstand(oder Mahdiya) war eine von 1881 bis 1899 währende Rebellion 

gegen die anglo-ägyptische Herrschaft in den Sudan-Provinzen am mittleren 

Nil – angeführt vom islamisch-politischen Führer Muhammad Ahmad, der sich zum 

Mahdī (einer Art islamischem Messias) erklärt hatte. Er gilt als der erste erfolgreiche 

Aufstand einer afrikanischen Bevölkerungsgruppe gegen den Kolonialismus und 

führte am Ende des 19. Jahrhunderts zur Bildung des „Kalifats von Omdurman“ (auch 

Mahdī-Reich oder Reich des Mahdī). Die Mahdisten eroberten bis 1885 weite Teile 

des Landes und wurden 1898 durch eine anglo-ägyptische Streitmacht besiegt. 

Für die nach-schlesischen Jahre sprudeln 

die Quellen unterschiedlich ergiebig. 

Während wir über die Jahre auf dem 

Balkan und in der Türkei kaum informiert 

sind, sind die Jahre im Sudan und 

Deutsch-Ostafrika durch eigene Schriften, 

Aufzeichnungen von Zeitgenossen 

Quelle: Georg Schweitzer: Emin Pascha. Eine Darstellung seines Lebens und Wirkens mit 

Benutzung seiner Tagebücher, Briefe und wissenschaftlichen Aufzeichnungen, Berlin 1898 

Hinzu kommen Presseberichte, wissenschaftliche 

Aufzeichnungen und 

Artefakte von Expeditionen, die Emin 

an zahlreiche Museen Europas schickte. 

ihr haben bekannte Autoren wie Karl 

May, Henryk Sienkiewicz, Frieda von 

Bülow oder Ehm Welk Anleihen aus 

Emins Biographie genommen und in 

ihre Bücher eingeflochten. Selbst einige 

in Vergessenheit geratene Theaterstücke 

sucht man bislang aber vergebens. 

Für Aufsehen in Neisse sorgte eine 

zunächst falsch wiedergegebene Anfrage 

des aktuellen Omukamas von Bunyoro 

(heute zu Uganda gehörig), Solomon 

Igiru I.. In einem Schreiben, das an die 

Stadt Neisse weitergeleitet worden war, 

Titelseite einer anonymen Schmähschrift, welche u.a. 

die Vorgänge in Neisse betrachtete Quelle: A.B.: Enthüllungen über 

Emin Paschas Privatleben. Nach authentischen Quellen, Leipzig o.J. 

Bild Kabaka Kabaregas von Bunyoro (Vorfahr des 

Omukamas), mit dem Emin mehrfach verhandelte 

Paderborn 2014, 343 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie und offizielles do czytania. Aktenmaterial Powielanie in Ägypten, 

Belgien, Deutschland, England, auf Auskünfte zu seinem Verwandten Emin 

hatte w er im jakikolwiek November 2011 um sposób nähere zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sansibar bereitgestellt. und im Sudan dokumentiert. Jegliche Pascha Vervielfältigung gebeten. Das Verwandtschafts- 


verhältnis hatte der König jedoch auf 

seinen Vorfahr Kabaka Kabarega bezogen, 

der mit Emin Pascha mehrfach 

diplomatisch verhandelt hatte. Eine 

Besuchseinladung der Stadt Neisse hat 

der Omukama aber bislang nicht an- 

Von ehemals vier nach Emin benannten 

Straßen (in Dar es Salaam/Tansania, 

Hamburg und Oppeln) erinnert nur 

noch eine solche in München an den 

Mann, dessen Abenteuer einst nicht nur 

Kinderherzen höher schlagen ließen. 

Christian Kirchen 

Mehr von Christian 

Kirchen im jüngst erschienenen 

Buch: Emin 

Pascha. Arzt – Abenteurer 

– Afrikaforscher, 

Schöningh-Verlag, 

Viele Historiker sehen in der Bewegung die islamistisch orientierte Keimzelle gegen 

europäische Interessenpolitik. 

Seiten, 64 s/w Abb., 5 Karten, Festeinband, 

ISBN 978-3-506-77850-5, 39,90€. 

Quelle: Kenneth Ingham: A History of East Africa, London u.a. 1965




12 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles Lesen bereitgestellt. Aktualności 


Politik: Norbert Honka hat seinen Wahlkampf um das Amt des Oppelner Stadtpräsidenten begonnen 

Gemeinsam sinnvoller 

Dr. Norbert Honka, erster Kandidat für das Amt des Stadtpräsidenten in 

der Geschichte der deutschen Minderheit in Polen, hat seinen Wahlkampf 

in der Stadt Oppeln mit einer Pressekonferenz an der Badeanstalt im 




LARES: Niniejszy solche materiał Herangehensweise służy strafwürdig. wyłącznie do czytania. Powielanie wyborczego w jakikolwiek dr Norberta Honki, sposób który zabronione. 

„Wir leben ja inzwischen in einer anderen 

Wirklichkeit. sind lediglich Insofern zum ist es nun Lesen bereitgestellt. Jegliche nie Vervielfältigung powiedział: – Budowa obwodnicy ist strengstens 

podczas konferencji prasowej na Mali- 


Stadtteil Malino gestartet. 

Der Ort war nicht zufällig gewählt: 

Es war zugleich ein Protest gegen 

die Pläne der jetzigen Stadtverwaltung, 

dort entlang die südliche Ringstraße 

der Stadt verlaufen zu lassen. Diese Absichten 

zu vereiteln ist ein vorrangiger 

Punkt in Dr. Norbert Honkas Wahlprogramm. 

In der Pressekonferenz in Malino 

sagte dieser: „Die geplante südliche 

Ringstraße Oppelns kann keineswegs 

die Verkehrsprobleme der Stadt lösen, 

ja sie wird diese noch verschlechtern! 

Wer will dann schon vom Stadtzentrum 

über Groschowitz ins Dambonia-Viertel 

fahren?“ 

Oppeln nicht teilen 

Davon nicht genug: Sollten auch die 

Pläne zum Bau einer Ost-Ringstraße, 

die unmittelbar hinter den im Stadtteil 

Malino liegenden Teichen in Richtung 

Industriezone Metalchem verlaufen soll, 

in Erfüllung gehen, so erwartet uns geradezu 

eine Teilung Oppelns in mehrere 

Teile: „Absolut richtig. Obendrein haben 

diese Pläne nichts mit Funktionalität 

und neuen Entwicklungschancen für die 

LARES: Niniejszy dieses materiał auch tatsächlich służy in Betracht wyłącznie ziehen 

wird? Bis jetzt ist ein guter Wille 

Mało tego – jeśli zrealizowane zosta- 

do czytania. Powielanie Nie dzielić w jakikolwiek Opola sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien ihrerseits sind außer lediglich ein paar Kontakten zum zur Dr. Norbert Honka sieht die Absichten, die Ringstraße 

Lesen bereitgestellt. Jegliche ną również Vervielfältigung plany budowy obwodnicy ist strengstens untersagt. 

Gelegenheit versichern: Sollte es mir kampanię wyborczą na prezydenta Opola tam ogromne – twierdzi Norbert Honka 

LARES: Niniejszy gelingen, materiał das Präsidentschaftsrennen 

służy wyłącznie – Wspólnie do i czytania. sensownie Powielanie i dodaje: w jakikolwiek – I między innymi dlatego sposób zamiary 

władz miasta dotyczące inwestycji 

zabronione. 

in Oppeln zu gewinnen, wird es nicht 


Stadt gemein. Das ist bedauerlich, zumal 

die Bewohner u.a. davon träumen, dass 

es im Stadtteil Malino ganz im Sinne des 

örtlichen Raumnutzungsplanes einmal 

ein echtes Freizeit- und Erholungszentrum 

um die dortigen Teiche herum gibt. 

Die Möglichkeiten dazu sind ja auch 

enorm“, sagt Honka. „Unter anderem 

auch deswegen sorgen die Investitionsabsichten 

der Stadtverwaltung für den 

Stadtteil Malino für so viele ungesunde 

Emotionen und gesellschaftlichen 

Zündstoff. Aus diesem Grund haben 

Bewohner der Stadtteile, durch die die 

Strasse verlaufen soll, bereits Maßnahmen 

ergriffen, um diese Pläne zu kippen. 

Man will sich erneut an der Karte 

zusammensetzen und noch einmal mit 

w dzielnicy Malina wywołują tyle niezdrowych 

emocji i konflikty społeczne. 

Dlatego mieszkańcy dzielnic, przez które 

przebiegać ma ta trasa, podjęli działania 

mające na celu zmianę tych planów i 

chcą ponownie usiąść nad mapą i poroz- 

Frage nach einer Oder-Überquerung Opola. 

mawiać z władzami Opola na ten temat. 

LARES: Niniejszy sei es, materiał eine Oderbrücke służy auf Höhe wyłącznie der Miejsce do jej czytania. zorganizowania Powielanie było w jakikolwiek sposób zabronione. 

Industriezone Metalchem zu bauen. przypadkowe, bo był to jednocześnie Comeback w lata siedemdziesiąte 

LARES: Diese Materialien Dann sind würde lediglich der Autoverkehr zum nicht Lesen protest bereitgestellt. przeciwko planom obecnych Jegliche Dr Vervielfältigung Norbert Honka zwrócił również ist strengstens untersagt. 

der Stadtbehörde darüber reden.“ 

Zurück in die 1970er 

Dr. Honka verwies auch darauf, dass 

der Bauplan für eine Süd-Ringstraße 

Oppelns noch in den 1970er Jahren in 

Warschau entworfen und genehmigt 


Aktualności: Kolejny projekt mniejszości niemieckiej 




LARES: Niniejszy materiał turystycznych. służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

przygotowany. 


programu aktywności społecznej osób starszych na latach 2014–2020. 

Projekt ten, popularnie nazywany Tomasz Kandziora: 

ASOS, skierowany jest wyłącznie do – Staramy się 

seniorów z województwa opolskiego i 

realizowany ze środków Ministerstwa udowodnić, że Opole 

Pracy i Polityki Społecznej oraz z dofinansowania, 

jakie TSKN otrzymał z 

jest pełne atrakcji 

Fundacji 

Rozwoju Śląska oraz Wspierania 

Inicjatyw Lokalnych w Opolu. W jego 

ramach wydano też polsko-niemiecki 

„Przewodnik turystyczny seniora” z 

mapką Opola oraz dwujęzycznymi nazwami 

miejscowości i propozycjami, co, 

gdzie i kiedy można zjeść, przespać się i 

interesującego zobaczyć. Wspomniany 

przewodnik oprócz funkcji praktycznej 

Śląska Opolskiego. Na koniec pełnego 

LARES: Niniejszy wrażeń materiał dnia czeka ich pyszny służy obiad wyłącznie w restauracji 

i przerwa na kawę w skansenie. 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Tomasz Kandziora 

Foto: Krzysztof Świderski 

bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

pełni też rolę pamiątki, ale i zachęty, by 

nadal zwiedzać i odkrywać Opole. 

Wycieczki dla seniorów 

Druga ważna rzecz, która w ramach 

tego projektu jest aktualnie organizowana, 

to 30 jednodniowych wycieczek 

dla seniorów z różnych stron województwa 

opolskiego do Opola, konkretnie dla 

ponad 1200 osób w wieku powyżej 60. 

roku życia. W ramach tych wycieczek 

seniorzy mają zagwarantowaną opiekę 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w kann jakikolwiek keineswegs sposób die zabronione. 

wurde. Dass man ihn heute noch 1:1 

Verkehrsprobleme 

LARES: Diese Materialien umsetzen sind wolle, lediglich sei ein Skandal. zum Da- 


mals, in der Volksrepublik, sei ja niemand 

nach seiner Meinung gefragt 

worden, ob die Entscheidung auch 

richtig war. Die Wünsche, Bedürfnisse 

und Erwartungen der Bürger hätten da 

gar keine Rolle gespielt. Heute sei eine 

höchste Zeit, dass die Entscheider bei 

einem solchen Vorhaben auch die Stimme 

der Ortsgemeinschaft in ihr Kalkül 

ziehen. Zumal die Ringstraße ja unmittelbar 

hinter Häusern und Wohnungen 

verlaufen soll.“ Ob die Stadtbehörde 

Bevölkerung der betroffenen Stadtteile 

kaum zu erkennen. 

Guter Wille fehlt 

„Mehr noch, man hat uns sogar die 

Kontaktdaten inklusive E-Mail-Adressen 

zu Diskussionen einzuladen. Das Zwischenergebnis 

dieser Versprechungen ist 

bisher leider, dass unsere E-Mail-Boxen 

leer sind, wenn es um Korrespondenz 

aus dem Rathaus geht! Das sagt schon 

alles... Ich möchte daher bei dieser 

die geringsten Probleme damit geben, 

die benötigte Ringstraße richtig zu bauen 

und eine gute Lage für eine Oder- 

Überquerung zu finden, die das Stadtzentrum 

entlastet“, ist sich Dr. Honka 

sicher. Und die sinnvollste Lösung der 

direkt an Wohngebäuden vorbei in die 

Gewerbezone kommen, sondern von 

der anderen Seite, wo sich Grundstücke 

der Gemeinde Proskau befinden. Und 

wytrawnego przewodnika, z którym 

zwiedzają miasto, m.in. Muzeum Wsi 

Opolskiej, odbywają też rejs statkiem po 

Odrze, dodatkowo zwiedzają Muzeum 

Celem tych wycieczek jest pokazanie ich 

uczestnikom stolicy regionu opolskiego 

w dawno nie widzianym świetle, ale 

także w nowym odkryciu, podkreślając 

jednocześnie jego wielokulturowość. 

– Wiele z tych osób, które uczestniczą 

w naszym programie, jeździ do Opola 

diese sucht nun ebenfalls nach einem 

Ort für ihre geplante Ringstraße. „Wie 

man sieht, kann man gemeinsam etwas 

Sinnvolles schaffen, was praktisch ist 

Wirtschaft, nachhaltige Stadtentwicklung, 

Verkehrsinfrastruktur, moderne 

Schulbildung und Kommunalbau ganz 

oben auf der Agenda. 

Polityka: Norbert Honka rozpoczął 

W 

minionym tygodniu dr Norbert 

Honka, pierwszy w historii mniejszości 

niemieckiej w Polsce kandydat na 

prezydenta Opola, rozpoczął kampanię 

wyborczą, organizując konferencję prasową 

przy kąpielisku Malina w dzielnicy 

władz miasta, by właśnie tamtędy przebiegała 

obwodnica południowa miasta. 

Zniweczenie tych zamiarów jest jednym 

z priorytetowych punktów programu 

Z myślą o seniorach 

Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim jest 

w trakcie realizacji projektu „Opolskie dla seniora” w ramach rządowego 

Oppeln-Süd direkt vor den Fenstern der Anwohner zu 

bauen, als skandalös. 

Foto: Klaudia Kandzia 

miasta. Uważają bowiem, że znają je 

bardzo dobrze, a poza tym nie ma ono 

w ich przekonaniu zbyt wiele do zaoferowania 

– twierdzi Tomasz Kandziora 

z TSKN w Opolu i dodaje: – A to błąd! 

Błąd, który staramy się naprawić, a przy 

Norbert Honka: Die 

geplante südliche 

Ringstraße Oppelns 

der Stadt lösen, ja 

sie wird diese noch 

verschlechtern. 

południowej Opola w żaden sposób nie 

rozwiąże problemów komunikacyjnych 

miasta, a wręcz je pogłębi! Kto bowiem 

zechce jechać z centrum Opola na osiedle 

Dambonia przez Groszowice? 

wschodniej, która przebiegać ma tuż 

za znajdującymi się w dzielnicy Malina 

stawami w stronę strefy przemysłowej 

Metalchem, to doczekamy się wręcz podzielenia 

Opole na kilka części: – Absolutna 

racja, a do tego plany te nie mają 


abgenommen 

materiał 

mit dem 

służy 

Versprechen, 

wyłącznie 

und uns 

do 

alle 

czytania. 

weniger Geld 

Powielanie 

und Nerven nic wspólnego 

w jakikolwiek 

z funkcjonalnością 

sposób 

oraz 

zabronione. 

uns fortlaufend über diesbezügliche kostet”, sagt Norbert Honka. In seinem możliwościami rozwoju miasta Opola. 

Entscheidungen zu informieren und Wahlprogramm stehen übrigens auch Szkoda, bo przecież jego mieszkań- 


cy marzą m.in. o tym, aby właśnie w 

dzielnicy Malina w myśl miejscowego 

planu zagospodarowania przestrzennego 

wokół stawów powstał z prawdziwego 

zdarzenia ośrodek rekreacyjno-wypoczynkowy, 

bo możliwości ku temu są 

LARES: Niniejszy niemal materiał wyłącznie po służy to, aby dokonać wyłącznie okazji do udowodnić, czytania. że Opole Powielanie jest pełne cjalnie w – jakikolwiek wcześniej, bo przygotowania sposób zabronione. 

jakichś zakupów, coś załatwić, ale nie atrakcji turystycznych, które seniorom do wydania choćby wspomnianego regionie jest i nie słabnie. 

LARES: Diese Materialien jako turyści sind w lediglich celu zwiedzenia zum tego Lesen uczestniczącym bereitgestellt. w naszym projekcie Jegliche sta- 

przewodnika Vervielfältigung i organizacji wycieczek ist strengstens untersagt. 

ramy się pokazać. Wierzę, że czynimy 

to dobrze. 

To nie koniec 

Realizacja tego projektu oficjalnie 

rozpoczęła się w maju br., ale nieofi- 

uwagę na fakt, że plan budowy obwodnicy 

południowej Opola został stworzony 

i zatwierdzony w latach 70. ubiegłego 

stulecia w Warszawie i zamiar urzeczywistniania 

go dzisiaj jest jego zdaniem 

skandalem. Skandalem tym większym, 

że w latach 70., a zatem w okresie PRL-u, 

nikogo nie pytano o zdanie i słuszność 

takiej decyzji. Nie liczono się również 

z wolą mieszkańców, ich potrzebami i 

oczekiwaniami. Obecnie jednak takie 

postępowanie jest karygodne. Żyjemy 

przecież już w innej rzeczywistości i 

najwyższy czas, by decydujący o takim 

przedsięwzięciu brali pod uwagę wolę 

lokalnej społeczności. Tym bardziej że 

owa obwodnica ma przebiegać tuż za 

ich domami. Czy jednak władze miasta, 

od których wciąż wiele zależy, wezmą 

to pod uwagę? Na razie trudno z ich 

strony dostrzec dobrą wolę, choć parę 

razy kontaktowali się z mieszkańcami 

zainteresowanych dzielnic. 

Dobrej woli brak 

– Więcej, pobrali od nas nawet namiary, 

w tym adresy e-mailowe, obiecując, 

że jak tylko będą jakieś decyzje w tej 

kwestii podejmowane, to będą nas o tym 

informować i zapraszać do dyskusji. Niestety, 

efekt tych obiecanek jest taki, że 

nasze skrzynki e-mailowe są puste, jeśli 

chodzi o korespondencję z ratusza. To 

mówi wszystko. Dlatego korzystając z 

okazji, zapewniam, że gdyby udało mi 

się wygrać wyścig na stanowisko prezydenta 

Opola, nie będzie najmniejszych 

problemów z prawidłową budową obwodnicy 

i ze znalezieniem dobrej lokalizacji 

dla przeprawy na Odrze, która 

odciąży centrum miasta – zapewnia dr 

Norbert Honka. A najsensowniejszym 

rozwiązaniem kwestii przeprawy przez 

Odrę jest wybudowanie mostu na Odrze 

na wysokości strefy przemysłowej 

Metalchem. Dzięki temu samochody 

nie przyjeżdżałyby do strefy przemysłowej 

bezpośrednio obok domostw, 

lecz z drugiej strony, gdzie znajdują 

się grunty gminy Prószków, która też 

poszukuje miejsca, gdzie mogłaby zlokalizować 

swoją obwodnicę. – Widać 

zatem, że można stworzyć coś wspólnie, 

coś sensownego, co będzie praktyczne i 

mniej nas kosztowało pieniędzy i nerwów 

– mówi Norbert Honka, który w 

swoim programie wyborczym kładzie 

też olbrzymi nacisk na gospodarkę, 

zrównoważony rozwój miasta, infrastrukturę 

komunikacyjną, nowoczesne 

szkolnictwo i budownictwo komunalne. 


trwały już znacznie wcześniej. Jeżeli zaś 

chodzi o wycieczki, to trwać będą przez 

cały październik i listopad, a całość programu 

zakończy się w grudniu 2014 r. 

Po zakończeniu okresu wycieczkowego 

zebrane zostaną opinie seniorów na 

temat tego przedsięwzięcia, by zrobić 

podsumowanie i dowiedzieć się, co oni 

sami myślą o takiej formie turystyki oraz 

jak i czy w ogóle ich zdaniem Opole i 

cały region jest na tego rodzaj turystykę 

– Jeżeli okaże się, że nasza oferta 

zdaniem seniorów jest trafiona, to nie 

wykluczamy, że w przyszłym roku ponownie 

podejmiemy się tego zadania 

– mówi Tomasz Kandziora. – Jeżeli tak 

się stanie, to być może wtedy będą inne 

lokalizacje i miejsca docelowe wycieczek 

dla seniorów, ale najważniejsze jest i będzie 

to, aby ta forma turystyki, która nie 

jest przecież nowa dla TSKN, była nadal 

realizowana. Uważamy bowiem, że jest to 

ważny element podtrzymywania więzi, 

integracji i aktywności osób starszych, 

stad głęboko wierzę w to, że podsumowanie, 

które zrobimy, doda nam jeszcze 

więcej animuszu do kontynuowania tego 

tematu, a przy tym utwierdzi nas w przekonaniu, 

że takie zapotrzebowanie w 

Krzysztof Świerc




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen RAtgeber bereitgestellt. Poradnik Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Porady: Urlop w Niemczech – niezbędne informacje 


Przeniesienie i wypłata 





Każdy z pracowników danej firmy 

ma różne plany i potrzeby życiowe. 

Niektórzy oszczędzają urlop na kolejny 

rok, w którym zaplanowali 

sobie podróż, na przykład dookoła 

świata, a inni proszą o wypłatę ekwiwalentu 

za urlop, gdyż potrzebują 

każdego przysłowiowego grosza, 

choćby po to, by dokończyć budowę 

domu, remont mieszkania itd. 

Stąd dzisiaj poruszymy temat urlopu 

z perspektywy pracodawcy i weźmiemy 

pod uwagę sytuację, w której 

pracownik w danym roku nie chce wziąć 

urlopu lub chce go wypłacić, bo jest mu 

to bardziej na rękę. Nasuwają się jednak 

dwa pytania: czy takie rozwiązania są w 

ogóle możliwe i czy dopuszcza je federalne 

prawo pracy. 





Przeniesienie urlopu na przyszły rok 

W świetle prawa pracownik musi wykorzystać 

urlop do końca danego roku. 

Jeśli tak się jednak nie stanie, przepada 

on bezpowrotnie. Przeniesienie urlopu 

jest oczywiście możliwe, lecz tylko w 

sytuacji, w której zaistnieją nadzwyczajne 

okoliczności w firmie lub gdy 



z powodów osobistych pracownik nie 

może wykorzystać przysługującego mu 

wolnego. Jako nadzwyczajne okoliczności 

w firmie uznaje się niemożność 

pójścia na urlop z powodu chwilowej 

niedyspozycji np. dwóch innych pracowników. 

Innym przykładem jest 

inwentaryzacja na koniec roku, gdzie 

dany pracownik jest niezbędny do jej 

cie. To z kolei może być dla nich zgubne, 

LARES: Niniejszy Federalne materiał prawo pracy służy dopuszcza wyłącznie sucho do przed czytania. sądem! Warto Powielanie pamiętać o 

bo w powoduje jakikolwiek niebezpieczeństwo sposób nie- 

zabronione. 

wypłatę ekwiwalentu za urlop zasad- 

tym ryzyku w sytuacjach, gdy pracow- 


LARES: Niniejszy materiał W świetle prawa 

niczo tylko w jednym przypadku – gdy nik będzie prosił pracodawcę o wypłatę 

służy wyłącznie może do on czytania. zostać wykorzystany Powielanie z urlopu w i jakikolwiek w interesie pracodawcy sposób może zabronione. 

pracownik musi 

uwagi na rozwiązanie stosunku pracy. leżeć pouczenie go, iż takowe rozwiąza- 


przeprowadzenia. Z kolei pod pojęciem 

powodów osobistych jest np. rozumiana 

choroba pracownika, ale i sytuacja, w 

której dana osoba została zatrudniona 

w firmie w połowie roku – wtedy można 

przenieść urlop nawet bez podawania 

przyczyny. W takim przypadku należy 

jednak pamiętać o tym, że przeniesione 

wolne dni trzeba wykorzystać najpóźniej 

od zakończenia roku pracy, za który ma Wynagrodzenie przysługujące pracownikowi 

w jakikolwiek w czasie urlopu jest sposób naliczane zabronione. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie zostać do wypłacona. czytania. W praktyce Powielanie sytuacja 

wygląda jednak zupełnie inaczej. Nie tak samo jak wynagrodzenie za pracę. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen zważając bereitgestellt. na przepisy prawa, pracownicy Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

w pierwszych trzech miesiącach kolejnego 

roku. Przedłużenie tego terminu 

jest możliwe, lecz tylko wtedy, gdy pracownik 

uzyska naszą zgodę. 

Przewlekła choroba a strata urlopu 

Jeśli pracownik choruje przez kilka 

miesięcy, to i tak nie traci prawa do urlopu. 

Nawet gdy był na chorobowym przez 

LARES: Niniejszy miny dotyczą materiał tylko prawnie służy uregulowanego 

urlopu. Należy zatem pamiętać, że nak pracodawcy, gdyż w przypadku gdy z czym nie mogli mieć wcześniej stycz- 

to mogą bowiem być 

wyłącznie ustaleń. do Większe czytania. ryzyko ponoszą Powielanie jed- 

bo jest 

w jakikolwiek 

to dla nich coś zupełnie 

sposób 

nowego, 

zabronione. 

pem się zmieniają. Przez 

LARES: Diese Materialien w przypadku sind gdy lediglich pracownik zum wynego- 

Lesen wypłacają bereitgestellt. pracownikowi pieniądze Jegliche za ności. Dlatego w tym wypadku jestem pokrzywdzeni, a w nie- 


cały rok – nadal może rościć prawo do 

pełnego urlopu za dany rok pracy. Prawo 

to wygasa jednak po 15 miesiącach od 

zakończenia danego roku pracy. 

Przykład: Rok na chorobowym, a później 

urlop. Paweł był na chorobowym od 

stycznia 2014 roku. W kwietniu 2015 

roku wraca do pracy. Tym samym za rok 

2014 przysługuje mu urlop w pełnym 

wymiarze, który przepadnie dopiero 


wykorzystać urlop 

do końca danego roku. 

Jeśli tak się jednak 

nie stanie, przepada 

on bezpowrotnie. 

wraz z 31 grudnia 2015, chyba że z uwagi 

na zaistnienie szczególnych okoliczności 

wolne zostanie przeniesione na 

kolejny rok. Wtedy Paweł będzie miał 

czas, aby wykorzystać wolne dni aż o 

końca marca 2016 roku. 

Warto wiedzieć: Powyższe przepisy i ter- 

cjował z nami dodatkowe dni urlopu, 

wykraczające poza ustawowe minimum, 

mogą one przepadać wcześniej – w zależności 

od naszych ustaleń. 

Wypłata urlopu – można czy nie można? 

Pracodawca powinien tym samym wypłacić 

pracownikowi należną sumę w 

momencie jego odejścia z firmy. Również 

w tym przypadku wypłata taka 

może ulec przedawnieniu – musi ona 

zostać odebrana w ciągu 15 miesięcy 

proszą pracodawcę o możliwość wypłaty 

urlopu. Ci z kolei często godzą się na 

takie rozwiązanie, nie chcąc rezygnować 

z pracowników na czas urlopu. Powodów 

jest wiele, a wszystko funkcjonuje, 

dopóki obie strony trzymają się swoich 

urlop, jego roszczenie do wolnego nie 

zostaje zrealizowane – innymi słowy: 

mogłoby dojść do sytuacji, w której pracownik 

mógłby zechcieć wykorzystać te 

dni urlopu, za które dostał pieniądze, co 

więcej – mogłoby mu to nawet ujść na 

nie nie jest dopuszczane przez prawo. 

Jeśli jednak z jakiegoś powodu jest to 

pracodawcy na rękę, może przystać na 

prośbę, ale ryzyko bierze na siebie. 

Jak obliczyć wartość urlopu? 

Ważne detale 

Młodzi pracownicy, świeżo po szkołach 

chętnie pochłaniają informacje 

i nowinki prawne dotyczące ich urlopu, 

dosyć spokojny o to, że są w tym temacie 

na bieżąco. 

Martwi mnie natomiast nastawienie 

pracowników z dużym stażem, u których 

często zauważam, że są głęboko przekonani 

o swojej nieomylności w tym tema- 

Rys. Andrzej Sznejweis 

Will der Arbeitgeber einen Beschäftigten 

mit sofortiger Wirkung 

entlassen, etwa weil dieser sich 

unangemessen benimmt, so sollte er 

aufpassen! Denn obwohl das Kündigungsschutzgesetz 

nicht für kleine 

Firmen gilt, sind die Regeln für die 

fristlose Kündigung doch inzwischen 

für alle gleich, ungeachtet der Größe 

des Unternehmens. Einzelheiten dazu 

lesen Sie in einer Woche. 

Według przepisów federalnego prawa 

urlopowego (Bundesurlaubsgesetz), 

podstawą do obliczeń jest średni zarobek 

otrzymywany przez pracownika za dzień 

roboczy podczas ostatnich 13 tygodni 

poprzedzających wystąpienie o urlop. 

Suma ta jest później mnożona przez liczbę 

dni urlopu. Wynagrodzenie w trakcie 

urlopu jest opodatkowane jako tzw. sonstiger 

Bezug. Innymi słowy: obliczamy 

podatek od wynagrodzenia (Lohnsteuer) 

za przewidywane wynagrodzenie roczne 

raz z wynagrodzeniem za urlop, a raz 

bez niego. Różnica pomiędzy oboma 

rocznymi podatkami od wynagrodzeń 

będzie podatkiem od wynagrodzenia 

za urlop. Jeśli chodzi o ubezpieczenie 

społeczne, wynagrodzenie za urlop jest 

tzw. Einmalzahlung, czyli jednorazową 

opłatą, która powinna zostać uiszczona 

w miesiącu wypłacenia wynagrodzenia. 

Przykład: Pracownik zarabia miesięcznie 

2200 euro. Pracodawca musi mu wypłacić 

8 dni urlopu. Jeśli wynagrodzenie jest 

wypłacane miesięcznie, można uprościć 

rachunek i przy 5-dniowym tygodniu 

pracy wyjść z ryczałtowymi 22 dniami 

pracy w miesiącu. Przy powyższym 

wynagrodzeniu będzie otrzymywał 100 

euro za dzień roboczy (2200 : 22). Za 

wspomniane 8 dni urlopu otrzyma zatem 

800 euro. 

Rubryka jest tworzona przez 

Krzysztofa Świerca 

oraz firmę Smuda Consulting. 

Zachęcamy również do odwiedzenia 

strony www.intertax24.com 

oraz www.smuda-consulting.com. 

wyłapania momentów, 

w których pewne detale 

prawne związane z urlo- 

Ryszard Galla 

których wypadkach obudzić się z przysłowiową 

ręką w nocniku. Dlatego ważne 

jest, by dobrze przestudiować kwestie 

poruszane w powyższym tekście, takie 

choćby jak przeniesienie urlopu na przyszły 

rok, obliczenie wartości urlopu czy 

możliwość wypłacenia ekwiwalentu. 

Notował Krzysztof Świerc 

Foto: K. Świderski 

Wir suchen zum nächstmöglichen Zeitpunkt 

einen Physiotherapeuten in Festanstellung 

Gute Bezahlung und interne und externe Fortbildungen. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek Der Arbeitsort ist Eschweiler sposób Nordrhein-Westfalen, zabronione. 

deutsch ist Voraussetzung. 


Bewerbung an: Praxis für Physiotherapie, Dieter Nießen, Indestraße 95, 52249 Eschweiler. 

8036 



KOMPUTEROWY 

DOBÓR OPRAW * 



8032 


7033




14 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Handball: 1. Liga, 2. Spieltag 

Gwardia 

LARES: Niniejszy materiał 

und 


Olimp 


erneut 

w jakikolwiek 

siegreich 



In der 1. Handball-Liga Gruppe B 

setzte sich am jüngsten 2. Spieltag 

Gwardia Oppeln auswärts bei Czuwaj 

Przemyśl mit 31:22 durch und 



ihren Vorsprung 


nimmt derzeit mit einer kompletten 

Ausbeute von vier Punkten den 

zweiten Tabellenrang ein. Dass die 

Oppelner am Ende so hoch gegen ihren 

ostpolnischen Gegner gewinnen 

sollten, deutete sich am Spielanfang 

allerdings nicht an. 

Das Team aus Przemyśl präsentierte 

sich in der ersten Spielphase sehr 

gut und konnte bis zur 8. Spielminute 

mit den favorisierten Gästen noch 

Schritt halten, so dass die Leuchttafel ein 

8:8 zeigte. Von da an beschleunigte die 

Gastmannschaft ihre Offensivaktionen 

und „durchlöcherte“ das Gastgebertor 

nun immer wieder mit ihren Würfen 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w die jakikolwiek Initiative, die sposób zabronione. 

nun wiederum 


aus der zweiten Linie. Absolut überragend 

zeigte sich dabei Zeljic, dessen vier 

Treffer in Serie den Oppelnern schnell 

die zwischenzeitliche 12:8-Führung 

Dokumentation der Begegnung 

Czuwaj Przemyśl – Gwardia Oppeln 

22:31 (10:14) 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Doch w dieser jakikolwiek Sieg über Czuwaj sposób ist für zabronione. 

 

bescherten. Ein unkonzentrierter Moment 

bei sind Gwardia lediglich und zwei wirkungs- 

zum Lesen konsequent bereitgestellt. weiter vergrößern konnten. Jegliche trieren Vervielfältigung wir uns auf unser nächstes ist Spiel, strengstens 

sie ihren Torvorsprung bis zum Schluss uns bereits Geschichte. Ab jetzt konzen- 

(14:13) 


volle Angriffe der Gastgeber ließen den 

Vorsprung anschließend zwar auf 12:10 

schmelzen, doch in der Schlussphase 

der ersten Spielzeit trumpfte der Oppelner 

Swat mit zwei Treffern auf, so 

dass die Mannschaft mit einem 14:10 

LARES: Niniejszy die 

materiał 

Pause ging. 


Zeljic 

do 

und 

czytania. 

Rumniak, die insgesamt 

Powielanie 

16 unsere 

w 

Favoritenstellung 

jakikolwiek 

unter 

sposób 

Beweis 

zabronione. 

Tore erzielten und damit über die Hälfte zu stellen und es den Gegnern nicht 

Starke zweite Linie 

aller Treffer der Oppelner in dieser Be- 

leicht gegen uns zu machen.“ 


Czuwaj Przemyśl: Sar, Orłowski, 

Rycharski – Puszkarski 4, Dejnaka 4, 

Stołowski 4, Hataś, Żak 3, Misiewicz 1, 

Skręt, Kroczek 1, Kubisztal 5. Trainer 

Przemysław Korobczak. 

Gwardia Oppeln: Malcher, Buchcic, 

Swat 5, Tronajowski 2, Knop, Rumniak 

4, Zeljic 6, Mokrzycki 1, Ciosek, Prokop 

2, Płócienniczak 2, Simic 3, Lasoń 6. 

Trainer Rafał Kuptel. 

Nach dem Seitenwechsel konnten 

die Schützlinge von Rafał Kuptel ihren 

Vorsprung zunächst rasch auf 16:11 

ausbauen – und überließen den Gastgebern 

anschließend vollends die Initiative, 

die nun wiederum blitzschnell eine 

gegnung. Die genannten Spieler hatten 

nicht nur die Last auf sich genommen, 

die Aktionen zu gestalten und Tore zu 

schießen, sondern unterstützten auch 

die Defensive. Ein glänzender Auftritt 

übrigens insbesondere für Swat, der so- 

Aufholjagd begannen und kurz später wohl mit seiner Abwehrleistung als auch 26:19-Heimerfolg im Eröffnungsspiel 

LARES: Niniejszy nur noch materiał einen Punkt służy hinter Gwardia wyłącznie bei Penaltys do czytania. (fünf Tore) imponierte. Powielanie gegen w AZS jakikolwiek Grünberg zeigten sposób die Schützlinge 

von Piotr Mieszkowski auch am 

zabronione. 

zurücklagen! Zum Glück erwachten die 


Schiedsrichter: Wojciech Bosak und 

Mirosław Hagdej (Sandomir). 

Strafen: Czuwaj: 14 Min.; Gwardia: 8 

Min. 

Zuschauer: 300 

Oppelner noch rechtzeitig aus ihrer Lethargie 

und beherrschten alsbald wieder 

das Parkett. Einwandfrei funktionierte 

nunmehr auch ihre zweite Linie, so dass 

Eine Viertelstunde vor dem Abpfiff lagen 

die Oppelner dann bereits 22:17 in 

Führung, um letztlich mit neun Toren 

Differenz zu siegen. Bemerkenswert war 

der spielentscheidende Beitrag der zweiten 

Gwardia-Linie, bestehend aus Lasoń, 

Trainermeinung 

Rafał Kuptel (Gwardia Oppeln): „Der 

Erfolg in Przemyśl freut mich sehr, ein 

Sieg ist dort immer schwer zu holen. 

in dem wir den hochnotierten KSSPR 

Końskie zum Gegner haben. Da wir in 

dieser Saison nun mal der Favorit sind, 

möchte jede Mannschaft gern gegen uns 

gewinnen. Auch Końskie dürfte es versuchen. 

Unsere Aufgabe dabei ist es, 

Bravo Olimp 

Neben Gwardia Oppeln ist auch 

Olimp Grottkau als zweiter Vertreter 

der Woiwodschaft Oppeln sehr 

gut in die Saison gestartet. Nach dem 

zweiten Spieltag Charakter und schlugen 

auswärts den KSZO Ostrowiec 

Świętokrzyski mit 28:17, obwohl sie in 

den ersten sechs Spielminuten keinen 

einzigen Treffer landen konnten. „Für 

unseren Erfolg war meines Erachtens 

vor allem unser starkes Defensivspiel 

ausschlaggebend. Dies hat uns immer 

wieder schnelle und wirkungsvolle 

Gegenangriffe ermöglicht und ließ 

uns insgesamt sehr gelassen agieren“, 

kommentierte Trainer Mieszkowski. 

Mit ihrer aktuellen Formstärke werden 

die Handballer aus Grottkau nun auch 

am kommenden Spieltag als Favorit 

gehandelt. Gegner ist vor heimischem 

Publikum Czuwaj Przemyśl, der bislang 

noch keine Punkte verbuchen konnte. 


Siatkówka: XVIII LARES: mistrzostwa Niniejszy świata materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


Spełnili medalowe marzenia! 

44 lata minęły od czasu złotej koronacji reprezentacji Niemieckiej Republiki 

Demokratycznej podczas siatkarskiego czempionatu w Bułgarii. 

W minioną niedzielę po znakomitym zwycięstwie w katowickim Spodku 

3:0 (25:21, 26:24, 25:23) nad Francją ten dorobek został powiększony 

o brązowy krążek ekipy Vitala Heynena. 

Wprawdzie sny o złocie zostały rozwiane 

po sobotniej porażce w zaciętym 

meczu z Polską 1:3 (24:26, 26:28, 

25:23, 21:25), niemniej nie wpłynęło to 

na motywację dotyczącą rozstrzygnięcia 

ostatniej rywalizacji na swoją korzyść. 

ki, ale... najważniejsza w tym turnieju 

okazała się umiejętność wygrywania 

trudnych i ważnych spotkań. W drugiej 

rundzie było to przełamanie kiepskiej 

passy (3:1) na ostatnich wielkich imprezach 

z Bułgarią (ćwierćfinałowe odpad- 

LARES: Niniejszy świata materiał mimo kontuzji służy dwoił się wyłącznie i troił nięcia: do na olimpiadzie czytania. 2012 Powielanie – 0:3 oraz 25:22), w co jakikolwiek oznaczało sięgnięcie sposób mistrzostwo 

świata. Regionalne trio z Za- 

zabronione. 

as atutowy niemieckiego teamu, Georg w mistrzostwach Europy 2013 – 1:3), a 


Grozer, 


który zakończył 

lediglich 

pierwszego 

zum 

seta 

Lesen 

następnie 


w decydującym o awansie 

Jegliche 

do ksy 


Kędzierzyn-Koźle świętowało 

ist 

złoty 


Francuzi z kolei w półfinale byli o krok 

od wyeliminowania Brazylii, przegrywając 

po pięciosetowym horrorze 2:3 

(18:25, 25:23, 23:25, 25:22, 12:15), jednak 

w pożegnalnym meczu turnieju 

nie stanęli już na wysokości zadania, 

In seinen ersten beiden Erstliga-Spielen hat das Handballteam Gwardia Oppeln seine Gegner jeweils „zerquetscht”. 

a znakomicie prezentujący się w tym 

turnieju Niemcy udanie zrewanżowali 

się Francuzom za porażkę w takim samym 

stosunku w trzeciej fazie grupowej. 

W meczu o brązowy medal mistrzostw 

udaną zagrywką. Także druga i trzecia 

odsłona padła łupem niemieckiej 

armady po finalnych atakach Denisa 

Kaliberdy, co oznaczało, że podopieczni 

Vitala Heynena mogli się cieszyć z 

brązowego krążka! 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Sukcesy do niemieckie czytania. i regionalne Powielanie do rąk w Marcusa jakikolwiek Böhme – najlepszego sposób zabronione. 

Ogólny bilans Niemców w tej imprezie 

to dziewięć bereitgestellt. zwycięstw i cztery Jegliche poraż- 

najlepszego Vervielfältigung rozgrywającego. Z kolei ist strengstens za 

blokującego – oraz Lukasa Kampy – 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen untersagt. 

czołowej czwórki meczu zdeklasowanie 

Iranu 3:0 (25:15, 25:21, 25:19). Jedyny 

wyjątek w tej regule stanowiła półfinałowa 

porażka z późniejszym czempionem 

– Polską. Ostateczny sukces 

zespołu przypieczętowały również wyróżnienia 

indywidualne, które dotarły 

najbardziej wartościowego zawodnika 

imprezy został uznany reprezentant 

Polski Mariusz Wlazły. Gospodarze 

po raz drugi w tym turnieju pokonali 

obrońców tytułu Brazylię, tym razem 

w stosunku 3:1 (18:25, 25:22, 25:23, 

medal w składzie: Marcin Możdżonek, 

Paweł Zagumny i nowy nabytek klubu 

– Paweł Zatorski. 

Witold Wolak 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do Kalejdoskop 

czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


Zmienne szczęście 

W 9. kolejce piłkarskiej I ligi marzący 

o awansie do piłkarskiej ekstraklasy GKS 

Katowice zgodnie z przewidywaniami 

pokonał u siebie Pogoń Siedlce 3-2, a 

GKS Tychy, mający znacznie skromniejsze 

ambicje, które sięgają pozostania 

w tej klasie rozgrywkowej, uległ u siebie 

Wiśle Płock 0-1. Pozostałe wyniki: 

Chrobry Głogów – Stomil Olsztyn 0-3, 

Olimpia Grudziądz – Zagłębie Lubin 

2-2, Dolcan Ząbki – Bytovia Bytów 0-0, 

Sandecja Nowy Sącz – Wigry Suwałki 

2-0, Arka Gdynia – Chojniczanka Chojnice 

1-1, Widzew Łódź – Flota Świnoujście 

1-1, Miedź Legnica – Termalica 

LARES: Niniejszy czym – materiał ostatecznie nie służy ukończył wyłącznie zawodów, 

na szczęście do nowego lidera traci – Podbeskidzie Bielsko-Biała 1-0, Piast lider tabeli MKS Kluczbork w szlagie- 

Bielsko-Biała do czytania. 0-3, Rekord Bielsko-Biała Powielanie W w 9. serii jakikolwiek spotkań piłkarskiej sposób II ligi zabronione. 

LARES: Diese Materialien zaledwie sind 3 punkty. lediglich Całkiem przeciwne zum Lesen II Gliwice bereitgestellt. – Ruch Zdzieszowice Jegliche 0-3, rze Vervielfältigung kolejki uległ u siebie Energetykowi ist strengstens dwa oczka. untersagt. 

Nieciecza 0-1. W tabeli prowadzi Termalica 

Nieciecza, która zgromadziła 25 

pkt i o 9 pkt wyprzedza Stomil Olsztyn i 

GKS Katowice. GKS Tychy z 7 oczkami 

na koncie plasuje się obecnie na ostatnim, 

18. miejscu i gorszą różnicą bramek 

ustępuje Bytovii Bytów, Pogoni Siedlce 

i Arce Gdynia. Krzysztof Świerc 

Vettel drugi w Singapurze 

Bulla – Australijczyk Daniel Ricciardo. Gracze – Górnik II Zabrze 1-1. W tabeli 

LARES: Niniejszy Zwycięstwem materiał Lewisa służy Hamiltona wyłącznie zakończyły 

się nocne zawody o GP Sindziła 

28 punktów i o 6 wyprzedza Stal 

do czytania. Witold Powielanie Wolak prowadzi w jakikolwiek Polonia Bytom, która sposób zgroma- 

zabronione. 


gapuru. To siódmy triumf Brytyjczyka 

w tym roku, pozwalający na objęcie 

prowadzenia w klasyfikacji generalnej 

z dorobkiem 241 pkt. Szanse na udany 

występ Nico Rosberg pogrzebał jeszcze 

przed rozpoczęciem zawodów z powodu 

awarii elektroniki w układzie kierowni- 

doznania były udziałem Sebastiana Vettela, 

który na obiekcie Marina Bay zajął 

2. lokatę – najlepszą w obecnym sezonie, 

a przecież zwyciężał tutaj w poprzednich 

trzech sezonach. Na trzecim stopniu 

podium znalazł się jego partner z Red 

Polonia znów zwycięska 

Nie zwalnia tempa lider III ligi grupy 

opolsko-śląskiej Polonia Bytom, która w 

11 serii spotkań pokonała przed własną 

publicznością Małąpanew Ozimek 2-0, 

odnosząc 7. zwycięstwo z rzędu. Pozostałe 

wyniki: Ruch II Chorzów – Stal 

Foto: K. Świderski 

Nach dem 

Seitenwechsel konnten 

die Schützlinge 

von Rafał Kuptel 

zunächst rasch auf 

16:11 ausbauen 

– und überließen 

den Gastgebern 

anschließend vollends 

blitzschnell eine 

Aufholjagd begannen 

Swornica Czarnowąsy – Polonia Łaziska 

Górne 1-1, Górnik Wesoła – Pniówek 

Pawłowice Śląskie 2-0, GKS 1962 Jastrzębie 

– Skra Częstochowa 2-0, LKS Czaniec 

– Szombierki Bytom 1-0, Grunwald 

Ruda Śląska – Odra Opole 0-3, Skalnik 

Bielsko-Biała i o 8 GKS 1962 Jastrzębie, 

Odrę Opole i Ruch Zdzieszowice. Stawkę 

z 4 oczkami zamyka Skalnik Gracze, 

który traci punkt do przedostatniego 

Podbeskidzia II Bielsko-Biała. 

Szlagier dla Rybnika 

Ergebnisse des Spieltags 

Czuwaj Przemyśl - Gwardia Oppeln 22:31 

(10:14) 

KSZO Ostrowiec Św. - Olimp Grottkau 

17:28 (9:12) 

KSSPR Końskie - MKS Kalisch 38:28 

(18:11) 

MTS Chrzanów - Ostrovia Ostrowo 31:30 

AZS Grünberg - ŚKPR Schweidnitz 24:25 

(12:14) 

Viret Zawiercie - SPR Tarnów 39:30 (17:17) 

Siódemka Liegnitz - Olimpia Deutsch 

Piekar 28:24 (15:10) 

Tabelle 

1. Liegnitz..................2...........4.........66:46 

2. Oppeln...................2...........4.........67:48 

3. Końskie..................2...........4.........71:53 

4. Grottkau.................2...........4.........54:36 

5. Zawiercie................2...........2.........64:58 

6. Kalisch...................2...........2.........64:62 

7. Ostrowo.................2...........2.........58:58 

8. Schweidnitz...........2...........2.........52:52 

9. Deutsch Piekar.......2...........2.........52:53 

10. Chrzanów...............2...........2.........53:68 

11. Grünberg................2...........0.........43:51 

12. Tarnów...................2...........0.......455:72 

13. Przemyśl................2...........0.........46:67 

14. Ostrowiec Św..........2...........0.........43:64 

Georg Grozer był wyróżniającym się siatkarzem niemieckiej 

reprezentacji podczas MŚ w Polsce. 

ROW Rybnik 0-1, doznając pierwszej w 

bieżącym sezonie porażki na własnym 

stadionie. Atut własnego obiektu wykorzystał 

natomiast Rozwój Katowice, 

pokonując Puszczę Niepołomice 1-0. 

Pozostałe wyniki: Górnik Wałbrzych 

– Znicz Pruszków 1-1, Wisła Puławy 

– Stal Stalowa Wola 0-2, Zagłębie Sosnowiec 

– Siarka Tarnobrzeg 3-2, Kotwica 

Kołobrzeg – Nadwiślan Góra 0-2, 

Stal Mielec – Raków Częstochowa 1-0, 

Legionovia Legionowo – Limanovia 

Limanowa 3-0, Okocimski Brzesko – 

Błękitni Stargard Szczeciński 0-0. W tabeli 

prowadzi Kluczbork, który o punkt 

wyprzedza Rybnik i o dwa Katowice. 

Stawkę zamykają Puławy i Wałbrzych, 

które zgromadziły dotychczas tylko po 


Foto: Nula/Wikipedia




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Bundesliga: 4. seria spotkań 


Bayern, Borussia, Bayer zatrzymane 



Do sporej niespodzianki w minionej 

serii spotkań doszło w Hamburgu, 

gdzie zajmujący do tej kolejki ostatnią 

lokatę w tabeli HSV bezbramko- 

jego uderzenie obronił bowiem golkiper 

dziewiątkę Schalke nie zdołało zadać 

LARES: Niniejszy 1. FSV, materiał Karius. A że zmarnowane służy wyłącznie okazje do czytania. Powielanie decydującego w jakikolwiek ciosu i pozostaje sposób bez wygranej 

w bieżącym sezonie BL. 

zabronione. 

lubią się mścić, goście przekonali się 

LARES: Diese Materialien 4 min sind później, lediglich kiedy to Ginter zum strzelił Lesen bereitgestellt. Jegliche Bezbramkowym Vervielfältigung remisem natomiast ist strengstens untersagt. 

wo zremisował z mistrzami Niemiec 

i głównym faworytem bieżącego sezonu 

– Bayernem München! Zaskoczenie 

to tym większe, że 4 ostatnie 

spotkania pomiędzy tymi zespołami 

kończyły się pewnymi i wysokimi 

wygranymi Bawarczyków. 

Podopieczni Pepa Guardioli podeszli 

do tego meczu bardzo pewni siebie, 

choć w dość eksperymentalnym, jak na 

swoje możliwości składzie. Pewności 

Bawarczyków trudno jednak się dziwić, 

biorąc pod uwagę to, jak prezentował 

się Hamburg w poprzednich meczach. 

Praktyka jednak pokazała, że nawet tak 

olbrzymią różnicę w potencjałach obu 

zakończyły się derby Nadrenii, 1.FC 

Köln – Borussia M’gladbach. Dzięki 

temu kolończycy pozostają jedyną drużyną 

w tym sezonie Bundesligi, która 

nie straciła jeszcze bramki, a „źrebięta”, 

które były w tym meczu zespołem lep- 

LARES: Niniejszy w Wolfsburgu materiał aż 1-4! służy Dla „wilków” wyłącznie do czytania. Powielanie szym, w do jakikolwiek 7 przedłużyły serię bez sposób porażki zabronione. 

to pierwsze zwycięstwo w sezonie, do 

z Köln, ale... oba teamy nadal pozostają 

LARES: Diese Materialien czego wydatnie sind lediglich przyczynili się zum goście, Lesen bereitgestellt. Jegliche niepokonane. Vervielfältigung ist strengstens Dokumentacja untersagt. 

kolejki 

Paderborn nadal czaruje 

Goryczy przegranej nie zaznał także 

rewelacyjny beniaminek – SC Paderborn, 

który tym razem pokonał u siebie 

Hannover 2-0. Ozdobą meczu była dru- 

Mainz – Dortmund 2-0 (0-0) 

LARES: Niniejszy gospodarzom materiał i na gola służy Rodrigueza wyłącznie z do Kolończycy czytania. pozostają Powielanie ga bramka, w jakikolwiek zdobyta w ostatnich sposób sekundach 

gry, kiedy to celnym uderzeniem z 

zabronione. 

Wolfsburg – Leverkusen 4-1 (2-1) 

karnego w 8. min odpowiedzieli tylko 

LARES: Diese Materialien trafieniem sind Drmicia lediglich w 28. min. zum Później Lesen bereitgestellt. 

jedyną drużyną w tym 

Köln – M’gladbach 0-0 

Jegliche 83 metrów Vervielfältigung (rekord w historii Bundesli- 


teamów można było zredukować, w 

czym olbrzymia zasługa debiutującego 

w tym meczu w roli trenera HSV Josefa 

Zinnbauera oraz fatalnej skuteczności 

monachijczyków. Zwłaszcza Pizarro, 

Müllera i Lewandowskiego, który wbiegł 

na murawę w 66. min. O przewadze FCB 

świadczy aż 74 procent posiadania piłki 

i olbrzymia przewaga w strzałach na 


Szczęściarz 

materiał 

Ronny 

służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

Czyste 

w jakikolwiek 

konto po stronie porażek 

sposób 

zachowuje 

też TSG Hoffenheim, które w 

zabronione. 

Pomimo optycznej przewagi Freiburg punkty BL, oba też pozostają bez wygranej 

w sezonie. 

derbach Badenii i Wirtembergii ograło 

pechowo zremisował u siebie z Herthą 


bramkę (15-4). W futbolu jednak liczą 

się gole, a te na Imtech-Arena nie padły i 

wielki Bayern stracił ważne dwa punkty 

z ligowym maruderem. 

Sensacja w Mainz 

Gorzej od mistrzów Niemiec zaprezentował 

się wicemistrz – Borussia 

Dortmund, która uległa w Mainz 0-2. 

Goście, choć optycznie przeważali, grali 

zbyt czytelnie, by zaskoczyć mających 

bardzo dobry dzień gospodarzy, którzy 

po pierwszej połowie zrozumieli, że są 

w stanie pokonać faworyta i po zmianie 

stron przystąpili do odważniejszego 

2. Bundesliga: LARES: 6. seria Niniejszy spotkań materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie sezonie w u jakikolwiek siebie wszystkie 3 sposób spotkania, zabronione. 

podejmie Aalen, które na wyjazdach 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche wywalczyło Vervielfältigung dotychczas tylko punkt, ist strengstens a 

untersagt. 

Darmstadt, licząc bieżący i miniony 

sezon, przegrał pierwszy raz od 

8 spotkań. Należy jednak podkreślić, 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie stadionie w jakikolwiek ograł FC St. Pauli 3-0, sposób wykorzystując 

fatalną dyspozycję obrońców Aue – FC St. Pauli 3-0 (1-0) 

Aalen – Sandhausen 0-1 (0-0) 

zabronione. 


gości. 


Pierwszy raz w 41. min, kiedy 

ist strengstens 

do Fürth – Kaiserslautern 2-1 (0-1) 

untersagt. 

że porażka w Braunschweig ujmy zespołowi 

z Darmstadt nie przynosi, bo 

mecz był wyrównany, a jedyną słabością 

przyjezdnych był brak skuteczności, co 

dwukrotnie się na nich zemściło. Po raz 

pierwszy w 34. min, kiedy to celnym 

strzałem do bramki nowicjusza popisał 

się Nielsen, a drugi raz w 4. minucie 

się w następnej kolejce do Kaiserslautern, 

które u siebie wygrało dotychczas 

komplet 3 spotkań. Leipzig z kolei po- 

LARES: Niniejszy materiał porażki w rozgrywkach dejmie Karlsruhe, które w minionej serii musi się liczyć z przedłużeniem czarnej 

służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Tabela 

doznało Kaiserslautern. 

rozbiło u siebie Nürnberg 3-0. A zatem serii. Aue natomiast w 7. kolejce wybiera 

zapowiada się szlagierowy mecz. Tym się do Ingolstadt i na pewno faworytem 


doliczonego czasu gry, po uderzeniu 

Kuppkego. 

Przerwana czarna seria 

Dzięki temu zwycięstwu Braunschweig 

przerwał serię 3 porażek z rzędu, a w 

potyczkach z Darmstadt pozostał niepokonany. 

W następnej serii spotkań 

Eintracht stanie przed szansą zdobycia 

pierwszej porażki w rozgrywkach doznało 

do Kaiserslautern, czytania. które Powielanie uległo na w jakikolwiek sposób zabronione. 

bramki. 

LARES: Niniejszy Niespodzianka materiał w Berlinie służy wyłącznie 

Na mecz z 1. FC Union RB Leipzig wyjeździe Fürth 1-2. Długo jednak nie Derby na remis 


kolejnego kompletu oczek, bo na wyjeździe 

zmierzy się ze słabo spisującym 

się FC St. Pauli, które dotąd z 3 domowych 

meczów wygrało tylko 1 i jest to 

jedyna wygrana tego teamu w bieżącym 

sezonie. Ekipa z Dolnej Saksonii na wyjazdach 

jednak nie zachwyca, bo w 3 

dotychczas rozegranych spotkaniach na 

obcym terenie przegrała 2-krotnie, raz 

jechał w roli faworyta, jako zespół niepokonany 

w rozgrywkach. Berlińczycy 

jednak nie przestraszyli się rywali, rozegrali 

znakomite zawody i ograli Saksończyków 

2-1, po trafieniach Poltera 

głową w 70. min i 83. min. Honorowego 

gola dla gości strzelił w 77. min Poul- 

LARES: Niniejszy sen. W materiał ten sposób 1.FC służy Union wyłącznie wygrał – wyprowadzili do czytania. miejscowi, Powielanie konkretnie meczu w trwała jakikolwiek ofensywa Ingolstadt, sposób ale zabronione. 

pierwszy mecz w bieżącym sezonie i z Weilandt na 8 min przed końcem spotkania, 

bereitgestellt. zapewniając Frankom 3. Jegliche wygraną czenia. Vervielfältigung Dzięki temu TSV nie przegrało ist strengstens 

skuteczność pozostawiała wiele do ży- 

LARES: Diese Materialien nadziejami sind na lediglich kolejne zwycięstwo zum uda Lesen untersagt. 

remisując. Darmstadt z kolei w derbach 

Hesji podejmie FSV Frankfurt i po tym, 

co dotąd pokazał, będzie faworytem. 

ataku. Efekt? W 66. min Okazaki wyprowadził 

Moguncję na prowadzenie. 180 

sek. później powinno być 1-1, ale Immobile 

nie wykorzystał rzutu karnego, 

samobójczego gola, ustalając wynik spotkania 

i Mainz przerwało serię 6 porażek 

z rzędu z BVB. 

Jeszcze większego upokorzenia doznał 

inny faworyt sezonu, Bayer Leverkusen, 

który został rozgromiony 

a konkretnie obrońca tego teamu Donati, 

który już w 7. min ujrzał czerwoną 

kartkę za faul na Malandzie. Grający od 

tego momentu w dziesiątkę podopieczni 

Rogera Schmidta nie byli w stanie 

przeciwstawić się grającym jak w transie 

do siatki trafiali już tylko piłkarze VfL 

– Vierinha (45.), Rodriguez (63.) i Junt 

(81.). To 4. zwycięstwo „volkswagenów” 

z Bayerem w 6 ostatnich meczach przy 

porażce i remisie. 

BSC 2-2. Pechowo, bo wyrównującego 

gola ekipa ze stolicy Niemiec zdobyła 

w 6. min doliczonego czasu gry po 

strzale Ronny’ego. Jednak dodatkowe 

trzy minuty powinno być maksimum 

tego, co arbiter miał prawo w tym meczu 

30. i Klaus w 79. min dla Badeńczyków 

oraz Ronny w 36. min z rzutu wolnego 

dla berlińczyków. To 3. z rzędu remis 

pomiędzy tymi rywalami w meczach o 

Stop nowicjuszom 

Rewelacyjne beniaminki z Darmstadt 

i Leipzig w minionej serii spotkań 

doznały pierwszych porażek 

w bieżącym sezonie. Pierwszy nie 

sprostał (0-2) na wyjeździe Eintrachtowi 

Braunschweig, a drugi uległ 

w Berlinie ekipie 1.FC Union 1-2. 

Tym bardziej że u siebie beniaminek 

wygrał wszystkie 3 mecze obecnych rozgrywek, 

a FSV z 3 wycieczek przegrał 2. 

Lider klasyfikacji najskuteczniejszych w Bundeslidze po 

4 kolejkach, Sinji Okazaki, był motorem napędowym 

1.FSV Mainz 05 w meczu z Borussią Dortmund. 

Remisem 2-2 zakończyła się również 

konfrontacja Schalke 04 z Eintrachtem 

Frankfurt. Goście od pierwszych minut 

ruszyli do ataku i już po kwadransie gry 

i trafieniu Meiera prowadzili 1-0, a w 

24 min po strzale Russa, było już 2-0 

doliczyć do przepisowych 90 min. Poza dla gości! Miejscowi jednak na 5 min procent posiadania piłki i 17-10 w 

LARES: Niniejszy bramką materiał strzeloną w 96. służy min do wyłącznie siatki przed do przerwą czytania. za sprawą Choupo-Motinga 

z rzutu karnego zdobyli kontak- 

odpowiednich momentach zadać właści- 

Powielanie strzałach w jakikolwiek na bramkę), ale nie sposób potrafili w zabronione. 

w tym spotkaniu trafiali też: Kempf w 


towego gola, a 5 min po zmianie stron 

Draxler głową wyrównał i wydawało 

się, że Schalke zdoła przechylić szalę na 

swoją stronę. Tak się jednak nie stało, 

Jeśli VfL Bochum obecną formę utrzyma do końca bieżącego sezonu, to kibice na rewirpowerStadion w przyszłym 

sezonie i po 5 latach oczekiwania ponownie będą oglądać swoich ulubieńców w meczach o punkty Bundesligi. 

Podobnie jak Darmstad 

i Leipzig pierwszej 

sezonie Bundesligi, 

która jeszcze nie 

straciła bramki. 

bardziej że goście z Badenii w sezonie 

2014/15 jeszcze nie przegrali meczu na 

wyjeździe, a z 3 potyczek wygrali dwie. 

„Kaisersi” też polegli 

Podobnie jak Darmstad i Leipzig 

zanosiło się na przegraną „kaisersów”, 

którzy sprawiali lepsze wyrażenie i w 11. 

min po trafieniu Ringa objęli prowadzenie, 

utrzymując je do 57. min, kiedy to 

Stiepermann wyrównał. Od tego momentu 

oba teamy dążyły do zadania decydującego 

ciosu, który – jak się okazało 

Foto: jeollo/Wikipedia 

Foto: Stadionynet 

Frankfurt bowiem umiejętnie się bronił, 

groźnie kontrował, a do tego w 61. 

min Boateng ujrzał czerwoną kartkę, 

a 10 min później Draxler i grające w 

gi!) popisał się Stopplekamp, a wcześniej, 

bo w 71. min na prowadzenie Paderborn 

wyprowadził Kachunga. Należy dodać, 

że z przebiegu gry przyjezdni zasłużyli, 

co najmniej na punkt, ale grali bardzo 

nieskutecznie. 

w Stuttgarcie VfB 2-0, po trafieniach 

Modetstego w 15. min i Elyounoussiego 

w 84. Wygraną ekipa z Sinsheim 

zawdzięczać może przede wszystkim 

nieporadności w ataku gospodarzy, 

którzy zdecydowanie przeważali (62 

wego uderzenia. Licząc miniony sezon, 

mecz w Pucharze Niemiec i Bundesligę, 

stuttgartczycy nie wygrali żadnego z 8 

minionych spotkań (w tym 6 porażek), 

z 1.FCK w 4 ostatnich konfrontacjach. 

W 7. kolejce Fürth, które wygrało w tym 

1.FCK też przed własną publicznością 

zagra z 1.FC Union. 

Radość w Aue 

Po serii 5 porażek przebudził się outsider 

tabeli z Aue, który na własnym 

siatki ekipy znad Łaby trafił Loening, następnie 

w 56. min po strzale Benatellego 

i w 69. min za sprawą Kortzorga. Tym 

samym 3. z rzędu porażka St. Pauli stała 

się faktem, a w następnej kolejce zespół 

ten zmierzy się z Braunschweig, a zatem 

nie będzie, bo Bawarczycy nie ponieśli 

w bieżącym sezonie jeszcze porażki, a 

u siebie wygrali 2 z 3 konfrontacji. Aue 

przeciwnie, z „wycieczek” przywiozło 

jak na razie komplet 3 porażek, nie zdobywając 

na obcym terenie nawet jednej 

Wspomniane wcześniej FC Ingolstadt 

w minionej kolejce zremisowało 

na wyjeździe w derbach Bawarii z TSV 

1860 München 1-1. W 16. min Gross 

strzałem głową wyprowadził FCI na prowadzenie, 

ale już 4 min później Okotie 

wyrównał. Od tego momentu do końca 

zwyciężając po raz ostatni 20.04.2014 r. 

(3-1 z Schalke). 

Podobnie jak Stuttgart, smaku zwycięstwa 

nie zaznał w tym sezonie także 

Werder, który w 4. serii spotkań uległ w 

Augsburgu 2-4, choć już od 3. min po 

strzale Selkego prowadził 1-0, a w 56. 

min di Santo z rzutu karnego wyrównał 

na 2-2. Miejscowi jednak konsekwentnie 

nacierali i ostatecznie odnieśli zasłużone 

zwycięstwo. To 4. wygrana FCA 

z Bremen w 5 ostatnich meczach, przy 

1 porażce. 


Freiburg – Berlin 2-2 (1-1) 

Schalke 04 – Frankfurt 2-2 (1-2) 

Augsburg – Bremen 4-2 (2-1) 

Stuttgart – Hoffenheim 0-2 (0-1) 

Hamburg – München 0-0 

Paderborn – Hannover 2-0 (0-0) 

Tabela 

1. Paderborn..............4...........8............ 7-2 

2. Mainz 05................4...........8............ 7-3 

3. Hoffenheim............4...........8............ 6-2 

4. München................4...........8............ 5-2 

5. Leverkusen.............4...........7.......... 10-9 

6. Hannover...............4...........7............ 4-3 

7. M’gladbach............4...........6............ 5-2 

8. Köln.......................4...........6............ 2-0 

9. Augsburg...............4...........6............ 7-7 

10. Dortmund..............4...........6............ 6-7 

11. Wolfsburg..............4...........5............ 8-6 

12. Frankfurt................4...........5............ 5-5 

13. Bremen..................4...........3.......... 8-10 

14. Freiburg.................4...........2............ 4-6 

15. Hertha BSC.............4...........2.......... 7-11 

16. Schalke 04..............4...........2............ 5-9 

17. Hamburg................4...........2............ 0-5 

18. Stuttgart................4...........1............ 1-7 

4. ligowego meczu z rzędu, a w następnej 

serii wybiera się do Sandhausen i nie 

będzie bez szans. Miejscowi bowiem z 3 

meczów u siebie w tym sezonie wygrali 

tylko raz, a zatem identycznie jak TSV 

na wyjeździe. 


Dokumentacja kolejki 

Braunschweig – Darmstadt 2-0 (1-0) 

TSV 1860 M. – Ingolstadt 1-1 (1-1) 

Frankfurt – Bochum 1-5 (1-1) 

Karlsruhe – Nürnberg 3-0 (3-0) 

Düsseldorf – Heidenheim 3-2 (2-1 

1.FC Union – Leipzig 2-1 (0-0) 

1. Bochum.................6.........12.......... 15-6 

2. Ingolstadt..............6.........12.......... 13-5 

3. Karlsruhe...............6.........12.......... 10-4 

4. Leipzig...................6.........11............ 8-3 

5. Düsseldorf..............6.........11.......... 11-7 

6. Darmstadt..............5.........11............ 8-5 

7. K’lautern................6.........11.......... 10-8 

8. Fürth......................6.........10.......... 11-6 

9. Heidenheim...........6...........8........ 10-11 

10. Braunschweig........6...........7.......... 10-9 

11. Sandhausen...........6...........7............ 4-7 

12. TSV 1860 M............6...........6.......... 8-11 

13. Nürnebrg...............6...........6.......... 6-11 

14. 1.FC Union..............6...........6.......... 5-10 

15. Aalen.....................6...........5............ 5-9 

16. Frankfurt................6...........4.......... 5-11 

17. St. Pauli..................6...........4.......... 4-12 

18. Aue........................6...........3.......... 4-12




16 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Allerlei bereitgestellt. Różności Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 


Pinnwand 

QQNeues Buch 2015: LARES: Das dritte Niniejszy Buch QQHochzeit: materiał Es sickern służy immer mehr wyłącznie neue QQNeue do Show: czytania. Comedy-Queen Powielanie Cindy aus QQFestnahme: w jakikolwiek Da dürfte die sposób Erholung zabronione. 

von Charlotte Roche soll wahrscheinlich im Einzelheiten zur Hochzeit von Michelle Hun- 

Marzahn ist zurück. Ab dem 31. Oktober prä- 

beim Teufel gewesen sein. Nach ihrer Lan- 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Herbstlich untersagt. 

kommenden Jahr auf den Markt kommen. 

ziker und Tomaso Trussardi durch, die am 10. 

Oktober stattfinden soll. Es wird gemunkelt, 

dass der italienische TV-Autor Antonio Ricci, 

der die Braut in spe einst für das Fernsehen 

entdeckt hatte, Trauzeuge werde. Unklar ist 

nach wie vor, wo die Feierlichkeiten statt- 

LARES: Niniejszy finden materiał werden: Sowohl służy der Familiensitz wyłącznie der do czytania. Powielanie nicht mir w der jakikolwiek eigenen Kreditkarte sposób bezahlt. zabronione. 

Trussardis in Italien, auf dem schon die Taufe 

Die unfreiwillige Urlaubs-Sponsorin ging 

LARES: Diese Materialien von Sole sind stattfand, lediglich als auch Zürich zum werden Lesen bereitgestellt. Jegliche wegen Vervielfältigung Kreditkartenbetrug zur Polizei. ist Er-strengstens untersagt. 

„Das Gute oder auch das Problem ist, dass 

mein Verlag mich sehr gut behandelt und mir 

keine Deadline setzt”, sagte die Schriftstellerin. 

„Das heißt, ich dödle so vor mich hin und 

werde dann auch noch ständig abgelenkt, 

weil wieder ein Film ins Kino kommt oder so. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie und Gast-Auftritten do czytania. von Comedy-Kollegen Powielanie „Sie hat w mit jakikolwiek all dem nichts zu tun!” sposób zabronione. 

sein, so der Sender. Vor dem Start der neuen 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Show zeigt bereitgestellt. Sat.1 am 17. und 24. Oktober Jegliche um QQVervielfältigung Geburtstag: Der Südtiroler mit ist dem strengstens untersagt. 

Aber nächstes Jahr, glaub ich, bin ich fertig.” 

Worum es in dem Roman geht, will sie noch 

nicht verraten. Nur: „Es kommt auf jeden Fall 

eine Frau vor – und eigentlich muss man mehr 

ja auch nicht wissen.” 

QQFan deutscher Autos: Patrick 

Dempsey, Star aus der Fernsehserie „Grey’s 

Anatomy”, liebt schnelle und deutsche Autos. 

„Ich habe mir von meiner ersten Gage einen 

Porsche 356 gekauft. Der Wagen ist älter als 

ich, aber ich liebe ihn”, sagte der Darsteller 

von Dr. Derek Shepherd. „Es macht nicht nur 

Spaß ihn zu fahren, ich gebe auch zu, dass ich 

es genieße, dass die Leute dem Wagen hinterhergucken.” 

Das Auto sei in seinen Augen 

„ziemlich deutsch”: „Von außen eigentlich 

LARES: Niniejszy Larissa materiał Marolt scheint zu służy Beginn immer wyłącznie mit Sehnsucht.”Auch do czytania. wenn er nicht Powielanie jeden Song w jakikolwiek sposób zabronione. 

sehr viel Skepsis betrachtet zu werden. Sei selbst geschrieben hat, identifiziert sich Jörn Reinhold Messner. Der umtriebige Südtiroler 

LARES: Diese Materialien bei „Germany’s sind Next lediglich Topmodel“, „Let’s zum Dance“ Lesen dennoch bereitgestellt. mit jedem einzelnen Lied Jegliche und hat feierte Vervielfältigung letzte Woche seinen 70. Geburtstag. ist strengstens untersagt. 

ganz sachlich, ohne viel Schnörkel, aber dahinter 

steckt jede Menge Kraft. Leidenschaft, 

die man nicht gleich sieht. Ist das nicht sehr 

deutsch?” Obwohl er gern schnell fahre, propagiere 

er sicheres Fahren. „Das ist man seiner 

Familie schuldig”, sagte der dreifache Vater. 

Seine Frau habe er mit einem teuren Trick von 

Sportwagen überzeugt: „Ich habe ihr zum 

Hochzeitstag auch einen Porsche geschenkt. 

als „komplett talentfreie Person“ betitelt. Der einfach hinsetzen und einen Song schreiben, Und wer weiß, was der bärtige Alleskönner Glas Glühwein und Lebkuchen. 


Betroffenen 

materiał 

scheint es aber 

służy 

egal zu 

wyłącznie 

sein. das passiert 

do 

einfach”, 

czytania. 

erklärt er. 

Powielanie 

noch so 

w 

vor 

jakikolwiek 

hat. 


adur 


Seitdem steht sie auch total auf Autofahren.” 


7919 

Zakład 

Usługi 

Wohlbefinden 

Pogrzebowy 

Pogrzebowe 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek Gut fürs sposób zabronione. Gehirn 

przewozy 

Sprowadzanie 

zagraniczne LARES: Diese zwłok Materialien zmarłych sind lediglich z zagranicy zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

z całej Europy Załatwianie formalności 

tel. 602 376 845 Opieka nad grobami 

Gogolin: tel. 77 466 62 60 

Zdzieszowice: tel. LARES: 77 484 41 76Niniejszy Ozimek, materiał Schodnia służy Nowa, wyłącznie do Walce, czytania. województwo opolskie Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

www.machnik.ozimek.pl 

LARES: Diese Materialien Tel./fax: sind lediglich (077) 46−52−456 zum Lesen nr bereitgestellt. tel. 77 46 60 158 Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Krapkowice - Otmęt: tel. 77 446 60 66 

www.konefal.pl iSO 9001 


Natürlich ist allen bekannt, wie notwendig 

Milch und Milchprodukte 


Milch am Tag auch für das Gehirn gut Kopenhagen). 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

ist“: 

w 

In der 

jakikolwiek 

medizinischen Zeitschrift 


„Tinnitus Forum“ (Nr. 1/2013) wird 


900 Personen zwischen 23 und 98 Jahren 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie getestet. w jakikolwiek In verschiedenen Hirntests sposób holten 

die Teilnehmer die meisten Punkte, zu viel“. 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 8031 Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 


Impressum / Stopka redakcyjna 

Die Herausgabe der Zeitung ist dank finanzieller Förderung 

des Ministeriums für Verwaltung und Digitalisierung sowie 

des Auswärtigen Amts mittels des Instituts für Auslandsbeziehungen möglich. 

Nakład/Auflage: 5850 

Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. Vertrieb, Marketing: Agnieszka Szotka, Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. Sprzedaż, marketing: Agnieszka Szotka, 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

Kontakt: 

w 

Biuro redakcji/Redaktionsbüro: 

jakikolwiek 

tel./faks +48 

sposób 

77 45 46 556 

zabronione. 

a.szotka@wochenblatt.pl. 

a.szotka@wochenblatt.pl. 

Prenumerata/Abonnement: redakcja/Redaktion, Poczta Polska SA, 

Homepage: www.wochenblatt.pl, Onlineredakteur: Juliane Preiß 

Strona internetowa: www.wochenblatt.pl, redaktor: Juliane Preiß Ruch SA, www.prenumerata.ruch.com.pl; tel. 22 693 70 00 

zwracamy. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. 


Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji 

i (za pośrednictwem Instytutu Stosunków Kulturalnych z Zagranicą) 

Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec. 

7875 

Foto: Maria Furtlanger 

als mögliche Orte gehandelt - schließlich ist 

Michelle ursprünglich Schweizerin. 

QQKritik: Seit dem vergangenen Freitag, 

12. September, läuft in Österreich die neue 

Staffel von „Die große Chance“, dem Pendant 

zum deutschen „Supertalent“. In der Jury sitzt 

dort zum ersten Mal Larissa Marolt, 22, und 

prompt gab es natürlich den ersten Shitstorm. 

Egal was das österreichische Model anpackt, 

oder beim „Dschungelcamp“ - sie hatte es nie 

leicht. Ebenso bei ihrem Jury-Debüt von „Die 

große Chance“. Sofort hagelte es Kritik auf 

der Facebook-Seite der Show. Darin wird 

Larissa als „dumm wie Brot“ beschimpft und 

Machnik N. 

1765 

Redaktionsanschrift: ul. M. Konopnickiej 6, 45-004 Opole, E-Mail: sw@ 

wochenblatt.pl. Chefredakteur: Till Scholtz-Knobloch, Redaktion: Anna 

Durecka: „Schlesien“, „Allerlei“; Krzysztof Świerc: „Sport“, „Wirtschaft“; 

Juliane Preiß (ifa-Redakteurin): „Aus den Regionen“; Klaudia Kandzia: 

„Kirche und Gesellschaft”. Übersetzung: Andrzej Szypulski. Korrektur: 

Manfred Prediger, Krzysztof Szymczyk. Verlagssekretariat: Gabriela 

Foto: www.promiflash.de 

sentiert sie mit „Schwarz Rot Pink” ihre eigene 

Freitagabend-Show in Sat.1. Für das Format 

reist der Comedy-Star quer durch 

Deutschland und stattet unter anderem den 

Shows „The Taste” und „The Voice of Germany” 

einen Besuch ab. „Schwarz Rot Pink” werde 

ein Mix aus Clips, Stand-ups, Studioaktionen 

22.15 Uhr zudem Cindys Solo-Bühnenprogramm 

„Pink is bjutiful”. 

QQSchlagerstar: Jörn Schlönvoigt geht 

zurzeit voll in seinem zweiten Berufsstrang 


auf. Als 

do 

Schlagersänger 

czytania. 

macht der 

Powielanie 

GZSZ-Star 


gerade Karriere. Die Single „All deine Küsse” ist 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bei den bereitgestellt. Fans schon einmal sehr gut angekom- 


men.Promiflash hat mit Jörn über seine Musik 

gesprochen. Das neue Album „Für immer und 

Ewig” wird ab dem 17. Oktober auf dem Markt 

sein und bedeutet für den Schauspieler und 

Sänger sehr viel. Für ihn ist das Werk Folgendes: 

„Eine Reise durch Liebe, Hoffnung und 

bei der Produktion maßgeblich mitgearbeitet. 

Ideen für einen Hit erreichen ihn eigentlich 

jederzeit. „Ob im Flugzeug, bei den Dreharbeiten 

von GZSZ oder im Bett, meistens kommen 

die Ideen wie ein Blitz. Ich kann mich nicht 

Transport mebli 

Usługi transportowe, przeprowadzki 

Niemcy – Polska 

Polska – Niemcy 

Adres redakcji: ul. M. Konopnickiej 6, 45-004 Opole, e-mail: 

sw@wochenblatt.pl. Redaktor naczelny: Till Scholtz-Knobloch. Redakcja: 

Anna Durecka – „Śląsk”, „Różności”; Krzysztof Świerc – „Sport”, „Gospodarka”; 

Juliane Preiß (dziennikarka z ramienia IfA) – „Z regionów”; Klaudia Kandzia 

– „Kościół i społeczeństwo”. Tłumaczenia: Andrzej Szypulski. Korekta: 

Manfred Prediger, Krzysztof Szymczyk. Sekretariat wydawnictwa: Gabriela 

Foto: Katharina Seehofer 

dung aus dem Türkei-Urlaub ging es für Gina- 

Lisa Lohfink vom Flughafen Köln-Bonn statt 

nach Hause erst einmal auf’s Polizeirevier. 

Das Problem: Der junge Mann, der die Ex- 

GNTM-Kandidatin zu der Reise eingeladen 

hatte, hatte den 5.000-Euro-Trip angeblich 

mittelt wird gegen Gina-Lisa nicht. Sie musste 

nur als Zeugin mit auf’s Revier. Der Schock 

dürfte trotzdem gesessen haben... Dort gab 

sie laut der „Bild”-Zeitung zu Protokoll: „Ich 

weiß von nix und wurde eingeladen!” Auch 

ihr Management stellt gegenüber „Bild” klar: 

Vollbart – allein diese Beschreibung reicht 

oft aus, um zu wissen, von wem die Rede ist: 

Buchautor, Geschäftsmann, Politiker, Extremsportler, 

Kulturbewahrer, Yak-Züchter, Museumsleiter, 

Umweltschützer – es ist nahezu 

unmöglich all seine Rollen zu nennen, die er 

in seinem bisherigen Leben ausgefüllt hat. 

Im Wochenblatt berichtete ich wiederholt über „Speisen und Getränke“, 

über „Wasser, Frucht-Gemüsesäfte, Tee, Kaffee, Kakao, Wein, Bier und 

Gesundheit“. Da fehlte natürlich noch die Milch! 

in der Ernährung und für die Gesundheit 

sind; ohne Milch als Nahrungsflüssigkeit/Nahrungsmittel 

ist ein Leben 

von Neugeborenen wohl kaum möglich. 

Weniger bekannt aber ist – und bewusst 

ist uns auch nicht –, dass z.B. „ein Glas 

betont, „Orthopäden empfehlen ein 

Glas Milch täglich zu trinken, um die 

Knochen u.a. durch Calcium-Zufuhr zu 

stärken“. Dieser Rat könne – laut US- 

Forschern – auch dem Gehirn nützen. 

Im US-Bundesstaat Maine wurden über 

die durchschnittlich am meisten Milch 

Wydawca/Herausgeber: Zespół Producencki „Pro Futura“ Sp. z o.o., 

ul. M. Konopnickiej 6, 45-004 Opole. Nr indeksu 368202. 

Skład komputerowy/Satz: LARES – Mateus Joschko 

Druk/Druck: Polskapresse Sp. z o.o., Oddział Prasa Wrocławska 

Foto: A. Savin 

Es ist erst Herbstbeginn, aber wie 

jedes Jahr um diese Zeit fängt 

in deutschen Supermärken schon 

die Weihnachtszeit an. Lebkuchen, 

Dominosteine, Christstollen füllen 

schon seit Mitte September die Regale 

in den Läden. Die Kunden reagieren 

auf das verfrühte Weihnachtsfieber 

meist irritiert. Laut einer 

Umfrage wünscht sich sogar jeder 

dritte ein Gesetz, das entsprechende 

Angebote bis zu einem bestimmten 

Termin verbieten würde. Fast jedem 

zweiten verderben die frühen Weihnachtsangebote 

die Vorfreude auf 

das Fest der Liebe. Die meisten Befragten 

würden Weihnachtsdeko und 

den ganzen Festtagskram im November 

akzeptieren. Für einen guten 

Starttermin halten 45 Prozent Mitte 

November oder gar 30. November 

(40 Prozent). Im Händlerdeutsch 

werden die Weihnachtsleckereien 

übrigens „Herbstgebäck” genannt. 

Und auch wenn sich viele aufregen, 

Tatsache ist, dass die meisten 

Weihnachtsprodukte eben nicht kurz 

vor Weihnachten, sondern in den 

ersten vier oder fünf Wochen nach 

dem Verkaufsstart – also hauptsächlich 

in Oktober – an den Mann 

gebracht werden. Was sagt das über 

uns Kunden aus? Wir meckern über 

das verfrühte Weihnachten in den 

Geschäften am liebsten bei einem 

Anna Durecka 

und Milchprodukte zu sich nahmen. Ein 

ausreichender Milchkonsum kann Osteoporose, 

Bluthochdruck, Herzinfarkt 

und Übergewicht(!) vorbeugen – u.a. 

deshalb, da in der Milch Calcium enthalten 

ist, das auch die hohe Fettmenge 

(Ursache von Krankheiten) im Blut nach 

den Mahlzeiten reduziert (Universität 

Und wer kennt nicht die schlesische 

Spezialität „Buttermilch oder saure 

Milch („kiszka“) und Stampfkartoffeln“? 

Rührei kann auch dabei sein: 1 

bis 2 Eier täglich erhöhen NICHT den 

Cholesterinspiegel im Blut; „schädlich 

sind zu viel Fleisch/Fleischprodukte. 

Wir kommen also zurück zum Leitmotiv 

unserer Beiträge über „Essen 

und Trinken“: „Alles in Maßen, nicht 

Dr. med. Manfred Gabor 

Konto bankowe: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, 30 1090 2242 0000 

0005 7800 0577 

Bankverbindung: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, IBAN: PL30 1090 

2242 0000 0005 7800 0577 SWIFT Code WBKPPLPP. 

Unverlangt eingesandte Manuskripte werden nicht zurückgesandt. Die 

Redaktion behält sich vor, Zuschriften und Leserbriefe sinngemäß zu kürzen. 

Die Redaktion haftet nicht für den Inhalt der Anzeigen. / Zastrzegamy sobie 

prawo skracania nadesłanych tekstów; materiałów nie zamówionych nie 

Foto: Michael Lände

WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen Gemeinsam sinnvoller (Vorschau)

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Template löschen?

Als Template speichern?