WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen Zwei neue Eurostecker (Vorschau)

www.wochenblatt.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Foto: Jerzy Stemplewski 

Gwarancja jakości. Z Norbertem Raschem, kandydatem do Sejmiku Województwa 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Opolskiego z ramienia mniejszości niemieckiej i przewodniczącym Towarzystwa 

Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim, który w polityce przez 

duże P tkwi od 23. roku życia, rozmawia Krzysztof Świerc. W dzisiejszym materiale 

LARES: Niniejszy mowa materiał jest między innymi służy o tym, wyłącznie jak bardzo wciągająca do może czytania. być polityka, Powielanie oraz 

w jakikolwiek sposób zabronione. 

o najważniejszych osiągnięciach w minionych latach, a także o planach, celach, 

8056 

LARES: Diese Materialien zawodach, sind zainteresowaniach lediglich i zum przyjemnościach. Lesen bereitgestellt. Czytaj na Jegliche str. 12 

Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Nr 45 (1179), ISSN 2082-8195, nr indeksu 368202 7 – 13 XI 2014, cena 2,40 zł (VAT 5%) 

WOCHENBLATT.pl 



Zeitung der Deutschen in Polen 

Nanu? 

Zwei LARES: Niniejszy 

neue 

materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Litera untersagt. z 

W 

Dobrzeniu 

Eurostecker 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens kandydatem untersagt. 

Szramem, trudno 

Wielkim trwa 

zabawa w kotka i myszkę 

pomiędzy przeciwnikami i zwolennikami 

kandydata do rady gminy 

z ramienia PiS, Ryszarda Szrama. 

Cała wieś została oplakatowana 

znaleźć słup, na którym kandydat 

Szram nie wisi. Jednak nie jest to dla 

niego zapewne powód do radości, 

jako że prawie wszystkie plakaty 

zbezcześcili polityczni przeciwnicy 

kandydata PiS. Nie zrywali całych 



plakatów, skoncentrowali się na jednej 

tylko wybranej literze „z” w nazwisku 

kandydata. Kandydat Szram 

bez owego „z” prezentuje się zgoła 

inaczej, wzbudzając ogólną wesołość 

tych, którzy rzucą okiem na plakat. 

Ale może to też jest dobry sposób, 



żeby wyryć się w pamięci wyborcy. 

Anna Durecka 

Werbung / Reklama 

Hans-Gert Pöttering ist stolz, als 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek Ehrenbürger nun auch sposób Schlesier 

zabronione. 

zu sein. Foto: Jerzy Stemplewski 


Hans-Gert Pöttering, Chef der CDU-nahen Konrad- 

Adenauer-Stiftung, und der ehemalige polnische 

Premier Jerzy Buzek sind seit vergangenen Montag 

Ehrenbürger LARES: der Niniejszy Stadt Oppeln. 

materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek Lesen Sie S. sposób 10 

zabronione. 



Poszukujemy 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w • części jakikolwiek używane 

sposób zabronione. 

• lakiernictwo 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung • blacharstwo 

ist strengstens untersagt. 

Oferujemy: 

• wynajem samochodów 

• atrakcyjne wynagrodzenie 

• zakwaterowanie na terenie 

46-022 Kępa k. Opola, ul. Wróblińska 17b 

tel./fax: 77 456 86 58 

Niemiec 

CENTRUM 

kom. 602 369 462 (A4) 

• opiekę polskiego biura 

661 333 777 

7963 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie POMOCY 

do czytania. Powielanie w 

604 jakikolwiek 

963 702 


Zainteresowanych prosimy o wysyłanie CV 

DROGOWEJ 

LARES: na e-mail: Diese export@dako.org.pl Materialien lub sind Tel. lediglich 32 279 96 80 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung www.autoczok.pl 


pracowników fizycznych ze znajomością 

języka niemieckiego do prac: 

• magazynowych 

• recyclingowych 

• na produkcji 

oraz specjalistów z j. niemieckim: 

elektryków, spawaczy, kierowców 

C+E, ślusarzy, operatorów koparek 

i ładowarek 

Bernard Czok 

warsztat 

• mechanika pojazdowa 

7877 

8037 

Nowy punkt: 

Zakład Kamieniarski PPHU Sati 

46-073 Wrzoski, ul. Wrocławska 24 

tel. kom. 880 370 130, 784 518 593 

Oddział 

Ekspozycja nagrobków 

46-020 Krzanowice, Stara Droga 6 i 8 

tel. kom. (+48) 666 523 384 

Nagrobki 

Płytki granitowe 

LARES: Niniejszy tel. (+48) 77 546 22 materiał 78 

służy tel. (+48) 77 wyłącznie 546 21 84 

do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

biuro@tanienagrobki.com.pl 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. 

od 1499 zł 

Jegliche 

od 76 zł/m² 

Vervielfältigung 

od 280 zł/m² od 320 ist 

zł/m² 

strengstens 

od 280 zł/m² 

untersagt. 

Schody 

Blaty 

Kominki 

Tarasy 

od 76 zł/m² 

7706 

STIEBLICH 

LARES: Niniejszy hale dla rolnictwa materiał i hangary służy samolotowe 

wyłącznie Landwirtschaftshallen do czytania. und Powielanie Flugzeughangars 


info@stieblich.pl www.stieblich.pl Tel. +48 77 407 60 50 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens 

untersagt. 

HALLENBAU 

www.stieblich.de 

R 

Budujemy m.in.: 

hale przemysłowe, magazynowe, bud. 

biurowe, salony samochodowe, chłodnie, 

Wir bauen u.a.: 

Produktions- und Lagerhallen, 

Bürogebäude, Autohäuser, Kühlhallen, 

Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

7878 

I S S N 2 0 8 2 - 8 1 9 5




2 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Meinungen Lesen bereitgestellt. opinie Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Śląsku, ojczyzno moja! 

7. – 13. November 2014 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Brytyjskie w Londynie Powielanie zaprezentuje 

dużą wystawę zatytuło- 


waną „Germany – memories of a nation” 


Neutrale Beobachter 

Bis in das kommende Jahr hinein zeigt 

das British Museum in London die 

große Ausstellung: „Germany – memories 

Öffentlichkeit bereits, dass die Deutschen muru berlińskiego przed 25 laty. Począwszy 

od do renesansu, czytania. a skończywszy Powielanie na zjed- 


LARES: Niniejszy die „größte materiał erzwungene służy Migration wyłącznie in der 

europäischen Geschichte“ erlebt hätten. noczeniu państwa i okresie pozjednoczeniowym, 

bereitgestellt. pokaże obiekty, które Jegliche pozwolą Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien Auch das sind hat lediglich wesentlichen Anteil zum für Lesen untersagt. 

of a nation“ (Deutschland – Erinnerungen 

einer Nation). In der Ankündigung 

heißt es: „Diese Ausstellung untersucht 

Elemente der deutschen Geschichte der 

letzten 600 Jahre im Kontext des Falls 

der Berliner Mauer vor 25 Jahren. Von 

der Renaissance zur Wiedervereinigung 

und darüber hinaus zeigt sie Objekte, die 

die Komplexität der deutschen Geschichte 

mit ihren Triumphen und Tragödien un- 

LARES: Niniejszy 

wissenschaftlichen 

materiał 

und 

służy 

wirtschaftlichen 

wyłącznie miśnieńską do czytania. Bauhaus”. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Erfolges der Deutschen wie ein früher A ponieważ Brytyjczycy w przeciwieństwie 

do Niemców bardzo chlubią 

VW-Käfer zu sehen. Der Spiegel betonte, 


tersuchen (…) Entdecken Sie die Kunst 

von Dürer, Holbein und Richter und 

staunen Sie über technologische Errungenschaften, 

die der Welt Gutenbergs 

Druckerpresse, Meissener Porzellan oder 

das Bauhaus gab.“ 

Und da die Briten, ganz anders als 

die Deutschen, eine enge Bindung an 

ihre stolze Geschichte haben, ist dieses 

Museum auch für jedermann kostenlos 

zugänglich. Das nutzen im Jahr an die 

sieben Millionen Menschen, also fast so 

viele, wie Deutsche von 1944-1950 aus 

ihren einstigen Siedlungsgebieten im heutigen 

Polen flohen bzw. ab 1945 vertrieben 

wurden. Und genau das ist bereits 

eine wichtige Erkenntnis. Die Ausstellung 

widmet sich auch diesem Aspekt der deutschen 

Geschichte mit dem Hinweis, dass 

zu oft auf den preußischen Nachbarn 

reduziert und nicht die facettenreiche 

Vielstaaterei bis 1871. Geschichte scheint 

mir in Polen noch allzu oft die Nation auf 

Linie bringen zu wollen, wie das Streben 

um tendenziöse Ausklammerung deut- 


scher Geschichte 

materiał 

im Schlesischen 

służy wyłącznie 

Museum 2008 roku do został czytania. wybrany Brytyjczykiem Powielanie wę terenów w jakikolwiek Europy Środkowej, sposób szumnie zabronione. 

zu Kattowitz zeigte. Traut man sich einen Roku, zdążył już objaśnić opinii publicznej, 

niewiele 

nazywając się »Cesarstwem Rzymskim«. 

wohlwollenden Beobachterstatus wie in 


wiedzącej na ten temat, 

Jegliche 

że (…) 


W Anglii w okresie około 1700 

ist 

roku 

strengstens untersagt. 

Schlesien, Pommern oder Ostpreußen im 

Gedächtnis der Deutschen ihren festen 

Platz haben. Der deutschsprachige Museumsdirektor 

Neil McGregor, der 2008 

zum Briten des Jahres gewählt wurde, 

erläuterte der darüber selten wissenden 

eine Empathie, die man den Deutschen 

bislang eher weniger geschenkt hat. 

Diese Empathie gesellt sich langsam zur 

Bewunderung der Fähigkeit zur Organisation 

und Disziplin der Deutschen. 

So sind natürlich auch Gegenstände des 

man beschreibe Deutschland als Gebiet 

„in ständiger Bewegung, das sich einmal 

über halb Mitteleuropa erstreckte und 

sich auftrumpfend ‚Römisch Reich’ nannte 

(…) In England reichte um 1700 eine 

Währung, Deutschland hatte fast 200 

London, gewinnt vor allem die Empathie 

für die Nachbarn im eigenen Staat. 

Neutralni obserwatorzy 

M 

uzeum 

(Niemcy – wspomnienia narodu), która 

potrwa do początków przyszłego roku. W 

komunikacie zapowiadającym ekspozycję 

czytamy: „Wystawa stanowi analizę elementów 

historii Niemiec na przestrzeni 

ostatnich 600 lat w kontekście upadku 

ogarnąć złożoność niemieckich dziejów 

znaczonych zarówno triumfami, jak i 

tragediami. (…) Odkryj sztukę Dürera, 

Holbeina czy Richtera i zdumiewaj się 

zdobyczami technologii, które dały światu 

prasę drukarską Gutenberga, porcelanę 

się swoją historią, wspomniane muzeum 

jest nieodpłatnie dostępne dla wszystkich 

chętnych, z czego corocznie korzysta 

około siedmiu milionów osób, czyli 

prawie tyle co Niemców, którzy w latach 

1944–1950 uciekli z zamieszkiwanych 

Autorzy wystawy zwrócili bowiem uwagę 

również na ten aspekt niemieckich dziejów, 

podkreślając, że Śląsk, Pomorze czy 

Prusy Wschodnie są trwale osadzone w 

pamięci Niemców. Niemieckojęzyczny 

dyrektor muzeum Neil McGregor, który w 

Niemcom przyszło doświadczyć „największej 

wymuszonej migracji w dziejach 

Europy”. Również to stanowi istotny 

wkład w tworzenie atmosfery empatii, 

jaką dotychczas niezbyt chętnie Niemcom 

okazywano. Empatia ta dołącza z 

unterschiedliche.“ 

terenów, które obecnie znajdują się w wolna do podziwu dla zdolności organizacyjnych 

w jakikolwiek oraz dyscypliny Niemców, sposób stąd zabronione. 

LARES: Niniejszy Das materiał alles erscheinen służy mir wichtige wyłącznie Aspekte 

auch für ein polnisches Publikum zu zostali z nich wypędzeni po 1945 roku. na wystawie można też będzie obejrzeć 

granicach do państwa czytania. polskiego, Powielanie tudzież 

LARES: Diese Materialien sein, denn sind hierzulande lediglich wird Deutschland zum Lesen Już samo bereitgestellt. to stanowi istotną informację. Jegliche eksponaty Vervielfältigung dokumentujące sukcesy ist Niem- 


ców w dziedzinie nauki czy gospodarki, 

jak choćby wczesny model volkswagena 

„garbusa”. Tygodnik „Der Spiegel” podkreśla, 

iż twórcy wystawy charakteryzują 

Niemcy jako obszar „stale przemieszczający 

się, który niegdyś obejmował poło- 

wystarczyła jedna waluta, zaś Niemcy 

miały prawie 200 różnych”. 

Prosto z Sejmu 

Dowód przyjaźni 

Wydaje mi się, że te wszystkie aspekty 

mogłyby z powodzeniem znaleźć przełożenie 

na opinię publiczną w Polsce, która 

postrzeganie dziejów Niemiec nazbyt 

często ogranicza do relacji z sąsiednimi 

Prusami, pomijając różnorodność państwowego 

partykularyzmu, jaki miał 

miejsce do 1871 roku. Mam wrażenie, 

że w Polsce nauczanie historii wciąż jeszcze 

zbyt często ma na celu unifikowanie 

sposobu myślenia narodu, czego dowiodło 

np. tendencyjne pomijanie niemieckiej 

części dziejów regionu przez Muzeum 

Śląskie w Katowicach. Gdyby odważyć się 

na przyjęcie stanowiska życzliwego obserwatora, 

jak to ma miejsce w Londynie, to 

zyskałaby na tym nade wszystko empatia 

dla sąsiadów we własnym państwie. 

Till Scholtz-Knobloch 

Die Gedanken sind frei 


LARES: Unterschiede Diese Materialien sind und lediglich Gemeinsamkeiten 

zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Ein Blick in ein Geschichtsbuch reicht, um zu sehen wie facettenreich 

die Geschichte Europas ist. Doch einige Dinge kann man in Geschichtsbüchern 

nicht nachlesen, man muss sie selber recherchieren, reisen und 

mit Menschen sprechen. 

miniony poniedziałek gościliśmy 

w Opolu dwóch znakomitych polityków 

– dr. Hansa-Gerta Pötteringa, 

byłego prezydenta Parlamentu Europej- 

gierung brachte zum Ausdruck, dass skiego, a obecnie prezydenta Fundacji 

LARES: Niniejszy offiziell materiał für die Vertreibung służy der wyłącznie Deutschen 

entschuldigt hat, haben wir es in im politischen Mut der Regierenden – w przeszłości przewodniczącego Parla- 

die steigende do czytania. Akzeptanz Gründe Powielanie auch Konrada w jakikolwiek Adenauera, oraz Jerzego sposób Buzka zabronione. 

LARES: Diese Materialien Polen sind immer lediglich noch mit Zerstörungen zum Lesen hat. Diese bereitgestellt. haben gewagt, sich nicht Jegliche nur mentu Vervielfältigung Europejskiego i byłego premiera ist strengstens untersagt. 

So ist es auch mit den deutschen Minderheiten 

in Europa. Bei der Konferenz 

„Zur Situation der deutschen 

Minderheiten in Mitteleuropa“, konnte 

man erleben, wie viele Deutsche in 

verschiedenen Ländern Europas noch 

leben. Sie zeigte aber auch, wie einflussreich 

der deutsche Kulturkreis in Europa 

über die Geschichte hinaus war: Von 

LARES: Niniejszy Woher materiał kommen solche służy Unterschiede? wyłącznie do czytania. Bernard Powielanie Gaida Chciałbym w jakikolwiek w tym miejscu sposób podkreślić, zabronione. 

Die einen sind doch nicht deutscher als 

że dr. Hansa-Gerta Pötteringa dobrze 

LARES: Diese Materialien die anderen. sind Nach lediglich der Konferenz zum kann Lesen bereitgestellt. Jegliche znam, Vervielfältigung bo jest on przyjacielem ist Domu strengstens untersagt. 

Rumänien bis ins heutige Tschechien 

und noch weiter. 

Obwohl wir jedoch gemeinsame Wurzeln 

haben, gibt es auch große Unterschiede. 

Während man sich in Ungarn 

zweisprachiger Ortsschilder zu tun und 

während die deutsche Minderheit in 

Tschechien zu klein ist, um bedeutend 

politisch aktiv zu werden, haben wir 

über 800 Kandidaten bei den diesjährigen 

Wahlen aufgestellt. 

ich sagen, dass der Grund dafür am 

ehesten darin liegt, was man in Ungarn 

oder Rumänien so bewundern muss: 

Eine positive Einstellung der Mehrheit 

zum Deutschtum und Bürger dieser 

Abstammung. 

Ein Vertreter der ungarischen Re- 

für die Vertreibung zu entschuldigen, 

sondern auch einen Gedenktag für die 

Vertreibung einzuführen. Das zwingt 

die gesamte Gesellschaft zum neuen 

Umgang mit der Geschichte und dem 

Verhältnis zum deutschen Mitbürger. 

Wersja polska na blogu 

Bernarda Gaidy na www.vdg.pl 

Bartek konkret 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie wielu w rozmów. jakikolwiek Do dzisiaj pamiętam, sposób że zabronione. 

były one zawsze energetyczne i często 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 

dotyczyły 


funkcjonowania samorządów 


Wspólny interes 

ostatnich dniach przybyło miastu 

W Opolu kilku nowych obywateli 

– honorowych obywateli. Patrząc pod 

kątem problemów demograficznych województwa, 

są oni z pewnością mniej 

cenni niż ci obywatele, którzy tutaj 

do pozytywnego postrzegania miasta 

również poza jego granicami. 

Dobrze więc się stało, że do ratusza 

trafił już wniosek mniejszości niemieckiej 

o nadanie honorowego obywatel- 

oni zostać obywatelami kolejnych miast stwa dla Miro Klosego. Dobrze też, należymy do jednej europejskiej rodziny 


i regionów 

materiał 

w Polsce. 


że na uroczystości 

do czytania. 

wręczenia 

Powielanie 

honorowego 

obywatelstwa panom Buzkowi i Chciałbym też dodać, że obaj wybitni stehen einander zu helfen. 

i musimy 

w jakikolwiek 

sobie wzajemnie pomagać. 


Wyjątkowe jest to, że zostali docenieni 


mieszkają, bądź chcą się tutaj osiedlić. 

Patrząc już jednak ze strony prestiżu 

miasta, to ci honorowi obywatele mają 

ogromne znaczenie, bo zostali nimi 

Władysław Bartoszewski (30.10.2014), 

prof. Jerzy Buzek i dr Hans-Gert Pöttering 

(3.11.2014). Wszystkie trzy nazwiska 

są na tyle znane, że chyba nie ma 

konieczności, aby je dalej przedstawiać. 

Oczywiście można się zastanawiać 

nad tym, jaki ci ludzie mają związek z 

Opolem, ale nie ulega wątpliwości, że 

wkład wszystkich trzech honorowych 

obywateli w obecny kształt stosunków 

polsko-niemieckich, czy też szerzej – w 

obecny kształt integracji europejskiej, 

jest tak duży, że z powodzeniem mogliby 

w Opolu, które powoli i ciągle bardzo 

skromnie zaczyna się przyznawać do 

swych wielokulturowych korzeni. Ważne 

jest jednak to, że chcąc się na tej drodze 

uwiarygodnić, miasto postarało się o 

to, aby kolejne honorowe obywatelstwa 

a poprzez swój życiorys przyczyniają się 

Pötteringowi została po raz pierwszy 

zaproszona tak liczna delegacja przedstawicieli 

mniejszości niemieckiej. Może 

to sygnały zrozumienia, że na Śląsku 

wielokulturowa przyszłość zależy od 

mniejszości i większości, a kolejne po- 

Rafał Bartek 

Rys. Andrzej Sznejweis 

W 

RP! Ich wizyta u nas związana była z 

wręczeniem im tytułów honorowego 

obywatela Opola, co dla niemieckiego 

i polskiego polityka miało duże znaczenie, 

bo też wyjątkowa jest historia 

tego miasta. 

Współpracy Polsko-Niemieckiej i często 

u nas gości. Doskonale znam także 

Jerzego Buzka, bo kiedy byłem wicemarszałkiem 

województwa opolskiego, 

on pełnił funkcję premiera RP, przez co 

miałem możliwość prowadzenia z nim 

wojewódzkich. Najpiękniejsze jednak jest 

to, że obaj politycy, co było widać podczas 

opolskiej wizyty, są przyjaciółmi, a 

w swoich wystąpieniach mówili niemal 

w tym samym tonie – dużo o sąsiedztwie 

i przyjaźni obu państw, podkreślając, że 

politycy bardzo wyraźnie zwracali uwagę 

na tożsamość, że trzeba czuć swój heimat 

i ojczyznę, ale podkreślali też, że są Europejczykami. 

Słowa te były dla wszystkich, 

którzy wyczuleni są na wielokulturowość 

i tolerancję, niezwykle ważne, a 

może już nie koniecznie trafiały do ludzi kolenia pielęgnowały język i tożsamość oni sami udowodnili, że na te elementy 

LARES: Niniejszy z czołówki materiał polityki europejskiej, służy wyłącznie ale do swoich do przodków, czytania. bo leży to Powielanie de facto w są szczególnie w jakikolwiek uwrażliwieni i sposób mogą być zabronione. 

również do tych, którzy są mniej znani, interesie obu tych grup. 

przykładem nowoczesnych Europejczy- 


ków. Dlatego uważam, że spotkanie to 

pozytywnie wpisze się w historię Opola, 

jako dowód przyjaźni i bardzo dobrych 

stosunków polsko-niemieckich. 

Der schärfste Beobachter und tiefste Denker ist auch immer der mildeste Richter. 

Henry Thomas Buckle (1821-62), englischer Historiker 

Beweis der Freundschaft 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie 

Am vergangenen Montag hatten wir 

Najuważniejszy obserwator i najgłębszy myśliciel będzie zarazem najłagodniejszym 

zwei w jakikolwiek herausragende Politiker sposób – Dr. zabronione. 

LARES: sędzią. 

Henry Thomas Buckle (1821–62), historyk angielski 

Hans-Gert Pöttering, Ex-Vorsitzender beiden Länder. 

Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche des Vervielfältigung Europaparlaments und heute ist Prä- 


sident der Konrad-Adenauer-Stiftung, 

sowie Jerzy Buzek, ebenfalls ehemaliger 

EU-Parlamentsvorsitzender und Polens 

Ex-Premier – in Oppeln zu Gast. Ihr 

Besuch bei uns hing mit der Ernennung 

der Beiden zu Ehrenbürgern der Stadt 

Oppeln zusammen. Dies war sowohl 

dem deutschen als auch dem polnischen 

Politiker sehr wichtig, ist die Geschichte 

der Stadt doch auch eine besondere. 

Ich möchte an dieser Stelle hervorheben, 

dass ich Dr. Pöttering persönlich 

gut kenne, da er als ein Freund des 

Hauses der deutsch-polnischen Zusammenarbeit 

häufig bei uns weilt. Auch 

Jerzy Buzek kenne ich bestens. Als ich 

noch Vizemarschall der Woiwodschaft 

Oppeln war, fungierte er als Premierminister 

Polens, was mir damals die Gelegenheit 

zu manch einem Gespräch mit 

ihm bot. Bis heute erinnere ich mich 

daran, dass es jedes Mal energiegeladene 

Unterredungen waren, die sich häufig 

um die Belange der Woiwodschafts- 

Selbsterwaltungen drehten. Das Schönste 

ist aber, dass beide Politiker – was 

ja auch bei ihrem Oppeln-Besuch zu 

sehen war – unsere Freunde sind. In 

ihren jeweiligen Dankesreden sprachen 

sie nahezu mit einer Stimme – viel über 

die Nachbarschaft und Freundschaft der 

beiden Staaten und jeweils mit Hinweis 

darauf, dass wir der einen europäischen 

Familie angehören und so in der Pflicht 

Hinzugefügt sei noch, dass die beiden 

Geehrten deutlich auf ihre Identität 

hingewiesen haben. Es sei gut und billig, 

sagten sie, eine Verbindung zu Heimat 

und Vaterland zu pflegen, doch sie selber 

seien gleichzeitig auch Europäer. Diese 

Worte waren für alle, die für Multikulturalität 

und Toleranz sensibilisiert sind, 

ungemein wichtig, und sie selbst haben 

ja schon öfters bewiesen, dass sie dafür 

sensibilisiert sind und als Vorbilder für 

moderne Europäer dienen können. Ich 

bin daher sicher, dass der Besuch sehr 

positiv in die Geschichte Oppelns eingehen 

wird als ein weiterer Beleg für die 

deutsch-polnische Freundschaft und 

die beispielhaften Beziehungen unserer 

Notiert von Krzysztof Świerc 

Poseł Ryszard Galla




LARES: Diese Materialien sind Politik lediglich und zum Gesellschaft 

Lesen bereitgestellt. Polityka Jegliche i społeczeństwo 


Z Vaterlandu 

Warschau: Anfängliche Probleme überwunden 


skarżących 

materiał 

podawał za 

służy 

swoje „miejsce 

wyłącznie 

Środowiska 

do czytania. 

wykazały, że jedna 

Powielanie 

trzecia 


zamieszkania”, czy też prowizoryczna obywateli RFN przywiązuje wagę do 


Nr. 45/1179 Wochenblatt.pl 3 

Löw laureatem nagrody mediów 

Trener narodowej reprezentacji 

Niemiec w piłce nożnej, Joachim Löw, 

zostanie wyróżniony tegoroczną Niemiecką 

Nagrodą Mediów. Jury nagrody 

w uzasadnieniu stwierdziło, że Löw „podąża 

obranym kursem ze spokojną niezłomnością 

pomimo zmiennych reakcji 

mediów oscylujących między hymnami 

Urzędy skarbowe często nie mają racji 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Federalne do czytania. Ministerstwo Powielanie Finansów Gefolgsleute. w jakikolwiek sposób zabronione. 

wydało komunikat, zgodnie z którym 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen w 2013 bereitgestellt. roku w Niemczech wniesiono Jegliche Vervielfältigung Premierministerin Ewa Kopacz ist strengstens untersagt. 

pochwalnymi a zapowiedziami końca”. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie wysokiego do czytania. wskaźnika sprzeciwów Powielanie jest Zustands w jakikolwiek beschäftigen werde sposób als mit zabronione. 

ogromna złożoność tej materii prawnej. 

Co bereitgestellt. się natomiast tyczy przypadków Jegliche Ziel Vervielfältigung sei dabei, die Parlamentswahlen ist strengstens im 

einem wirklichen Regieren. Oberstes 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen untersagt. 

Ponad 6300 niemieckich salafistów 

Liczba skrajnie islamskich salafistów, 

którzy wyjechali z Niemiec do Syrii i 

północnego Iraku, jest prawdopodobnie 

znacznie wyższa, niż dotychczas było 

wiadomo. Jak informuje „Frankfurter 

Allgemeine Sonntagszeitung”, powołując 

się na kręgi związane ze służbami 

bezpieczeństwa, na Bliski Wschód z 

Niemiec pojechało dotychczas nie 450, 

lecz około 1800 radykalnych islamistów. 

„Aby uzyskać realistyczną liczbę, musimy 

pomnożyć oficjalne dane przez 

współczynnik 4”, pisze gazeta, cytując 

pracownika Urzędu Ochrony Konstytucji, 

który to urząd ocenia, że środowisko 

salafistów w Niemczech liczy już ponad 

6300 osób. 

Zasiłek na dzieci tylko w przypadku 

faktycznego zamieszkania 

Jak wiadomo, osoby pracujące w 

Niemczech mogą ubiegać się o zasiłki 

na swoje dzieci mieszkające w Polsce. 

Jednakże Federalny Trybunał Finansowy 

w orzeczeniu opublikowanym w środę 

przed dwoma tygodniami wyjaśnił, 

iż nie wystarczy, by rodzic po prostu 

wynajął w Niemczech mieszkanie, aby 

udokumentować fakt „stałego zamieszkania” 

jako podstawy do ubiegania się o 

zasiłek na dzieci. W orzeczeniu czytamy, 

że dana osoba musi faktycznie mieszkać 

w takim mieszkaniu „z pewną regularnością” 

(nr akt: III R 21/12). Natomiast 

Podróże akceptowalne społecznie 

Wielu Niemców także podczas urlopu 

pragnie chronić środowisko i podróżować 

w sposób akceptowalny społecznie. Niemcy otrzymają dopłatę do zorganizowania 

do w tymże czytania. 2024 roku Powielanie piłkarskich Ukraine w jakikolwiek angeboten. Sikorski sposób trat dar- 

zabronione. 

eigenen Weg gehen. 

sagte, Putin habe Tusk die Teilung der 

LARES: Niniejszy Badania materiał przeprowadzone służy na wyłącznie zlecenie 

Federalnego Ministerstwa Ochrony mistrzostw Europy, o co się już ubiegają. aufhin vor die Medien, nicht etwa um 


zwykłe miejsce do spania w pomieszczeniach 

zakładowych, jakie jeden ze 


możliwość zakwaterowania nie stanowi 

faktycznego miejsca zamieszkania, niezależnie 

od tego, czy dana osoba zameldowała 

się w urzędzie meldunkowym. 

Powoli do przodu 

Pralinki Halloren to produkt wytwarzany przez „Halloren 

Schokoladenfabrik AG”, najstarszą do dziś produkującą 

fabrykę wyrobów czekoladowych w Niemczech. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Dyskusja do z udziałem czytania. Rafała Bartka Powielanie hauen w ließen, jakikolwiek er aber respektiere sposób nur zabronione. 

W 25 lat po zjednoczeniu Niemiec Podczas tegorocznej krajowej konferencji 

bereitgestellt. delegatów działającego Jegliche w łonie sen Vervielfältigung Vorfall konnte Kopacz noch ist relativ strengstens gewiesen zu haben. 

Geschäftsleute und keine Deppen. Die- 

LARES: Diese Materialien przynajmniej sind niektóre lediglich markowe zum produk- 

Lesen untersagt. 

ty z byłej NRD zadomowiły się na regałach 

zachodnioniemieckich marketów. 

Jak czytamy w raporcie Stowarzyszenia 

na rzecz Badań Konsumenckich (GfK), 

od 2007 roku 40 enerdowskich niegdyś 

marek osiągających najwyższe obroty 


zwiększyło 

materiał 

swój udział 

służy 

w dochodach 

wyłącznie 

na Domu 

do 

Współpracy 

czytania. 

Polsko-Niemieckiej. 

Powielanie 

die breite 

w jakikolwiek 

Öffentlichkeit hat 

sposób 

es auch so 

zabronione. 

rynku zachodnioniemieckim z 34% do 

hingenommen. Ein erster kleiner Punkt 

42%. Za klasyczne produkty wschodnio- 

Olimpiada w Hamburgu lub Berlinie für Kopacz. 


niemieckie uznaje się np. wino musujące 

Rotkäppchen czy pralinki Halloren. 

Foto: Wikipedia 

tego, aby ruch turystyczny odbywał się 

w sposób zrównoważony. Natomiast 

kwestia społecznych implikacji spędzonego 

urlopu odgrywa rolę dla 38% 

ankietowanych. 

ponad 4,2 miliona sprzeciwów wobec 

wydanych decyzji o wymiarze podatku. 

W 2 717 941 przypadków (64 procent) 

obywatelom przyznano rację. A w 

roku 2006 liczba sprzeciwów wyniosła 

nawet ok. 5,9 miliona. Przyczyną tak 

tzw. czynnego żalu ze strony osób, które 

uchylały się od płacenia podatków, to 

w 2014 roku ich liczba osiągnie bodaj 

rekord, gdyż jak dotąd takich zgłoszeń 

było 32 000. 

CDU/CSU Stowarzyszenia Wschodnioi 

Środkowoniemieckiego, która odbędzie 

się 8 listopada w Nadrenii Północnej- 

-Westfalii, w jednej z dyskusji panelowych 

z ramienia mniejszości niemieckiej 

w Polsce weźmie udział Rafał Bartek z 

Niemiecki Olimpijski Związek 

Sportowy (DOSB) zgłosi kandydaturę 

Hamburga lub Berlina do zorganizowania 

igrzysk olimpijskich w 2024 lub 

2028 roku. Szanse na olimpiadę w roku 

2024 mogą być jednak niewielkie, o ile 

Kopacz geht ihren Weg 

Die letzten Tage und Wochen waren 

für die (neue) Premierministerin 

Ewa Kopacz nicht leicht. Und dazu 

beigetragen hat nicht nur die Opposition, 

sondern auch die eigenen 

Für war der Anfang ihrer Amstzeit alles 

andere als der große Paukenschlag. 

Unter Journalisten und Politikexperten 

kursierte eher die Meinung, es werde 

ein Jahr anhalten, dass die Regierung 

sich eher mit der Verwaltung des Ist- 

kommenden Jahr zu gewinnen. 

Und dann kommt auch noch Landwirtschaftsminister 

Marek Sawicki und 

sagt in einem Interview, die Bauern 

seien – frei übersetzt – Deppen, weil 

sie sich beim Obstverkauf übers Ohr 

leicht überspielen, indem sie beteuerte, 

der Minister arbeite hart daran, die 

Landwirte vor größeren Verlusten durch 

das Embargo Russlands zu bewahren. 

Damit war für sie das Thema zu Ende, 

eine erste Krise wurde gemeistert und 

Weitaus schlimmer wurde es einige 

Tage später, als ein Interview des früheren 

Außenministers und heutigen 

Vorsitzenden des Sejms Radosław Sikorski 

mit dem amerikanischen Portal 

Politico herauskam, in dem Sikorski 

Marek Sawicki 

Foto: StagiaireMGIMO/Wikipedia 

Rede und Antwort zu stehen, sondern 

um zunächst nichts zu sagen und bei 

der zweiten Pressekonferenz am gleichen 

Tag(!) auf ein weiteres Interview 

zu verweisen, in dem seine Worte klargestellt 

werden sollten. Dies forderte 

wieder Kopacz, die eigentlich nicht die 

Chefin Sikorskis ist, in der Partei aber 

das Sagen hat. Sie erspielte sich einen 

weiteren Pluspunkt. Denn Kopacz gab 

vor den Medien zu, Sikorski zurecht- 

Und am Montag dieser Woche nun 

erspielte sich Ewa Kopacz den dritten 

wichtigen Punkt: Sie bot allen Parteien 

eine Zusammenarbeit an und will diese 

mit einer Debatte über die Selbstverwaltung 

beginnen. Nach Jahren, in denen 

die Regierungspartei Bürgerplattform 

(PO) eher gegen die Opposition wetterte, 

ist diese Offerte eine neue Strategie. 

Ob diese Zusammenarbeit nun ernst 

gemeint ist und das Angebot von der 

Opposition angenommen wird, zeigt 

natürlich erst die Zeit. Ewa Kopacz zeigte 

aber in den wenigen Wochen, dass 

sie nicht nur Nachlassverwalterin von 

Tusks Regierung sein will. Sie will ihren 

Rudolf Urban 



MASZ 

15-30 LAT 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w Proponujemy jakikolwiek sposób staż/praktykę 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung w Niemczech ist w strengstens zawodach: untersagt. 

NIE MASZ PRACY 

JESTEŚ MIESZKAŃCEM OPOLSZCZYZNY 

Bist Du zwischen 15 

und 30 Jahre alt 

Hast Du keinen Job 

Bist Du Einwohner der Oppelner Region 

LARES: Niniejszy materiał 

Zdobądź nowe 

służy 

doświadczenie 

wyłącznie 

wyjeżdżając 

do czytania. 

na staż/praktykę 

Powielanie w 

samochodowy, 

jakikolwiek 

mechatronik 

sposób 

samochodowy, 

zabronione. 

elektryk sam., 

do Niemiec i uzyskaj certyfikat. 

elektrotechnik sam. (obsługa pojazdów hybrydowych), blacharz 

LARES: Diese Materialien sind lediglich Nie musisz znać zum biegle Lesen języka bereitgestellt. niemieckiego!!! Jegliche Vervielfältigung sam., lakiernik sam. ist strengstens untersagt. 

Złóż dokumenty rekrutacyjne do 14 listopada 2014 r. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w monter jakikolwiek sprzętu elektronicznego sposób zabronione. 

(monter tzw. inteligentnych 

Weź udział w Projekcie 

systemów), monter systemów radiowo-telewizyjnych, monter 


Wsparcie 

kompetencji 

na starcie 

„Wsparcie kompetencji na starcie” 

realizowanym przez Wojewódzki Urząd Pracy 

w Opolu w partnerstwie z Handwerkskammer 

Mannheim Rheim-Neckar-Odenwald. 

Szczegóły dostępne są w Biurze Projektu 

lub na stronie 

LARES: Niniejszy materiał służy www.kompetencje.wup.opole.pl 

wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung W ramach projektu ist strengstens zapewniamy: untersagt. 

BIURO PROJEKTU: 45-231 Opole 

ul. Oleska 127 IIp. 

tel. 77 44 231 44 

www.kompetencje.wup.opole.pl 

Projekt jest 

realizowany w okresie: 

Unterstützung 

der Kompetenzen 

am Start 

Branża budowlana: murarz, kafelkarz (glazurnik), sztukator, 

zbrojarz, malarz, tapeciarz, hydraulik i monter instalacji sanitarnych, 

monter instalacji klimatyzacyjnych i grzewczych. 

Branża mechaniki pojazdowej i serwisu pojazdów: mechanik 

Branża przemysł drzewny i meblarstwo: stolarz, cieśla, lakiernik 

drzewny. 

Branża obróbka metali i spawalnictwo: tokarz, frezer, ślusarz, 

spawacz, szlifierz metali, lakiernik, operator CNC, pneumatyk. 

Branża elektryczna i elektroniczna: elektryk, monter elektronik, 

i serwisant urządzeń elektronicznych. 

Branża administracja i zarządzanie: pracownik obsługi biurowej. 

Branża piekarniczo-cukiernicza: piekarz, cukiernik, sprzedawca. 

Branża fryzjerstwo i kosmetologia: fryzjer, kosmetyczka, 

manikiurzystka. 

• stypendium stażowe oraz stypendium szkoleniowe 

• zwrot kosztów dojazdu na spotkanie z doradcą zawodowym, 

psychologiem, pośrednikiem pracy oraz warsztat aktywnego 

poszukiwania pracy 

• ubezpieczenie na wypadek leczenia i NNW 

• transport, noclegi, wyżywienie na stażu/praktyce w Niemczech 

e-mail: kompetencje@wup.opole.pl 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie marzec do czytania. 2013 – czerwiec Powielanie 2015 w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind Projekt lediglich współfinansowany zum Lesen przez Unię bereitgestellt. Europejską w ramach Jegliche Europejskiego Vervielfältigung Funduszu Społecznego ist strengstens untersagt. 

8053




4 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich Aus zum den Lesen Regionen bereitgestellt. Z regionów 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Marienburg: Bauarbeiten an der Marienkirche beginnen 

Notizen 

QQBuch für KZ-Überlebende: LARES: Niniejszy Ende materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Oktober wurde in Zoppot (Sopot) ein 


7. – 13. November 2014 

Vorab-Exemplar des Buches „KZ Ravensbrück. 

Geschichte eines Lagerkomplexes“ 

in polnischer Fassung an Joanna Muszkowska-Penson 

überreicht. Die 93-Jährige 

ist eine Überlebende des KZ Ravensbrück, 

des größten Konzentrationslager 

der SS im Deutschen Reich für weibliche 

die über den Deutschen Orden wachte. 

Die gotische Skulptur der Ordenspatronin 

entstand um das Jahr 1340 und 

wurde später mit einem Mosaik verziert. 

Als die Schlosskirche gegen Ende des 

Zweiten Weltkrieges zerstört wurde, be- 

LARES: Niniejszy deutete materiał dies auch das służy Ende für wyłącznie die über do czytania. Powielanie Arbeiten w jakikolwiek sehr lange. Von 1309 sposób bis 1454 zabronione. 

acht Meter hohe Marienstatue. Übrig mit Altaraufbau soll wiederhergestellt war die Burg Sitz des Deutschen Ordens. 

LARES: Diese Materialien blieben sind nur Fragmente, lediglich die zum in einem Lesen werden, bereitgestellt. der Altar selbst blieb aber Jegliche nicht In seiner Vervielfältigung über 700-jährigen Geschich- 


Häftlinge. Muszkowska-Penson kämpfte 

im Zweiten Weltkrieg im polnischen Untergrund, 

wofür sie nach ihrer Verhaftung 

nach Ravensbrück gebracht wurde. Nach 

dem Krieg kehrte sie nach Polen zurück, 

wo sie als Ärztin arbeitete. Später wurde 

sie zu einer wichtigen Persönlichkeit der 

antikommunistischen Opposition und 

nach 1989 eine enge Vertraute von Lech 

Wałęsa, dessen Büro sie heute noch leitet. 

Joanna Muszkowska-Penson hat sich für 

die Veröffentlichung des Buches von 

Bernhard Strebel, welches auf Deutsch 

bereits im Jahr 2003 erschien, in polnischer 

Sprache eingesetzt. Die feierliche 

Übergabe erfolgte im Sierakowski-Haus 

von Zoppot. 

LARES: Niniejszy Cygany: materiał Cmentarz służy ewangelicki wyłącznie uratowany do czytania. od zagłady Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Q 


LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie przy w samym jakikolwiek cmentarzu. sposób zabronione. 


Q Museen arbeiten zusammen: 

Das Nationalmuseum in Stettin (Szczecin) 

und das Pommersche Landesmuseum in 

Greifswald haben kürzlich vereinbart ihre 

Ausstellungen künftig zu verknüpfen, 

schreibt die Schweriner Volkszeitung. 

Die Geschichte Pommerns soll zu Besuchen 

auf beiden Seiten der deutschpolnischen 

Grenze einladen. Während 

sich das Greifswalder Museum mehr der 

pommerschen Geschichte widme, liege 

in Stettin der Schwerpunkt auf Kunst und 

Kultur, sagte Rafał Makała vom Stettiner 

Nationalmuseum. 

Q Buch über ostpreußische 

Dzięki zaangażowaniu mieszkańców 

Cygan, Zakładu Karnego w Kwidzynie, 

starostwa powiatowego i miasta 

Kwidzyna udało się ocalić od zagłady 

i uporządkować 77 grobów. Jednym z 

inicjatorów przedsięwzięcia był miesz- 

Q 

kaniec Cygan Roman Chmielowski, 

pamięć zmarłych. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie przy w wsparciu jakikolwiek i współpracy sposób Towarzystwa 

Kulturalnego Ludności Niemieckiej 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche „Ojczyzna” Vervielfältigung w Kwidzynie. ist strengstens untersagt. 

ce żadnych niemieckich korzeni wyszły 

z inicjatywą uporządkowania zniszczonego 

cmentarza ewangelickiego – podkreślił 

z uznaniem Lech Robaczewski, 

wiceprzewodniczący TKLN „Ojczyzna”. 

W pracach nad porządkowaniem hi- 

LARES: Niniejszy Śnieg – przewodniczący materiał Rady Powiatu służy Kwidzyn. 

Foto: Mariola Łęgowska 

wyłącznie do czytania. Powielanie storycznego w jakikolwiek cmentarza czuwało sposób m.in. zabronione. 


Thorn: Helmut Kurowski gestorben 

Landfrauen: In dem Buch „Die Kunst 

Marzipan zu machen“ werden 13 Schicksale 

ostpreußischer Frauen unterschiedlicher 

sozialer Herkunft aus der Zeit von 

1825 bis 1993 erzählt. Den Biografien 

sind über 120 ostpreußische Kochrezepte 

beigefügt, die einem historischen Buch 

entstammen. Unter anderem geht es um 

die Kunst, Marzipan selbst herzustellen. 

Die Autorin Helga Tödt wolle mit dem 

Buch den „unberühmten Frauen“ ein 

LARES: Niniejszy Am Montag, materiał 3. November, służy wyłącznie ist Helmut 

Kurowski aus Thorn (Toruń) 

gewesen junge Leute an das deutsche 

do czytania. Powielanie 

Brauchtum 

w jakikolwiek 

heranzuführen 

sposób 

und auch 

zabronione. 

anzuvertrauen. 


Denkmal setzen, heißt es in einer Pressemitteilung. 

Helga Tödt wurde 1946 

geboren und lebt in Kleinmachnow bei 

Berlin. Die ehemalige Ärztin widmet sich 

seit ihrer Pensionierung der neueren 

deutschen Geschichte vor allem in Ostpreußen. 

Das Buch ist bei beim Verlag 

book-on-demand oder bei Amazon für 

LARES: Niniejszy Gesellschaften materiał und aktives służy Mitglied wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

der deutschen Minderheit in Thorn. 

QLARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

16 Euro erhältlich. 

Q Ausstellung über Kurische 

Nehrung: Rund 100 Dokumente und 

Malereien aus der ostpreußischen Künstlerkolonie 

Nidden (Nida) auf litauischer 

Seite der Nehrung werden in einer Ausstellung 

in der Lilienthaler Kunststiftung 

im niedersächsischen Lilienthal gezeigt. 

Dem ehemaligen Metallbau-Ingenieur 

lag die deutsche Sprache immer 

sehr am Herzen, erinnert sich Krystyna 

Płocharska von der Allensteiner Gesellschaft 

Deutscher Minderheit: „Es war 

ihm wichtig, dass Deutschunterricht an- 

LARES: Niniejszy geboten materiał wurde.“ Kurowski służy arbeitete wyłącznie als war ein do Ruhepol czytania. und gleichzeitig Powielanie hat w jakikolwiek sposób zabronione. 

Dolmetscher im Fachbereich Metall und er das Erbe der deutschen Kultur vorangetrieben. 

bereitgestellt. Es sei ihm sehr Jegliche wichtig Vervielfältigung ist strengstens 

und die Mitarbeiter der Geschäftsstelle 

LARES: Diese Materialien verbrachte sind einige lediglich Zeit in der ehemaligen zum Lesen untersagt. 

Die Werke sind noch bis zum 15. April 

2015 zu sehen. jp 

Foto: GK Danzig 

Foto: privat 

Eine Statue kehrt zurück 

Seit Ende Oktober wird in der Marienkirche gehämmert und gemeißelt. rund 80 Prozent aus staatlichen sowie 

EU-Fördermitteln bezahlt werden. Die 

Das Gotteshaus ist ein Teil des Hochschlosses in der früheren Ordensburg 

Restaurierung soll Ende März 2016 abgeschlossen 

werden. 

von Marienburg (Malbork). Auch eine wertvolle Statue wird wiederhergestellt. 

Die Marienburg kann mit allerhand 

Kellergewölbe unterhalb des Hochmeisterpalastes 

im heutigen Marienburg zu 

sehen sind. Eine Nachbildung soll auf 

den angestammten Platz in eine Außennische 

des Chores zurückkehren. 

Im Inneren der Kirche sollen das 

LARES: Niniejszy Sterngewölbe materiał und der służy Keramikfußboden 

restauriert werden. Nach der Der Komplex der Kirche ist der letzdigkeiten 

im Norden Polens. Jährlich 

wyłącznie werden. do czytania. Powielanie gehört w zu jakikolwiek den wichtigsten Sehenswür- 


LARES: Diese Materialien Zerstörung sind war lediglich das Gotteshaus zum provi- 

Lesen te Teil bereitgestellt. der Marienburg, der nach Jegliche den besuchen Vervielfältigung mehr als eine halbe Million ist strengstens untersagt. 

sorisch mit einer Holzdecke und einem 

Holzboden vor weiterem Verfall gesichert 

worden. Auch die Westempore 

erhalten und soll auch nicht rekonstruiert 

werden. Während der Arbeiten 

werden ebenfalls die St. Annenkapelle 

mit den Gräbern von elf Hochmeistern 

des Ordens, der Pfaffenturm, das Glöcknerhaus 

und der Hauptturm erneuert 

Zerstörungen des Zweiten Weltkrieges 

restauriert wird. Die Arbeiten sollen 

rund 7,5 Millionen Euro kosten und zu 

DDR. „Er war immer sehr sachlich und 

direkt und vor allem hilfsbereit“, betont 

Krystyna Płocharska, die regelmäßig 

mit Kurowski Kontakt hatte. Kurowski 


D 

Rekorden aufwarten. Sie ist der größte 

ie materiał Marienstatue służy war das wyłącznie weithin do Die czytania. Arbeiten sollen Powielanie Backsteinbau w jakikolwiek der Welt und sposób nach dem zabronione. 

sichtbare Symbol der Marienburg 

LARES: Diese Materialien und sollte sind die göttliche lediglich Macht darstellen, zum Lesen bereitgestellt. rund 7,5 Millionen 

Prager Hradschin und dem Moskauer 

Jegliche Kreml Vervielfältigung die drittgrößte Burganlage ist Eu- 


ropas. Der trutzige Backsteinbau am 

Westufer der Nogat ist so gewaltig, dass 

die Stadt noch heute fast dahinter verschwindet. 

Im Jahr 1274 wurde mit dem 

Bau begonnen. Da sie ausschließlich aus 

Backsteinen erbaut wurde, dauerten die 

te wurde die Burg ständig umgebaut 

und vergrößert. Sie wurde mehrmals 

zerstört, geplündert und immer wieder 

aufgebaut und renoviert, von Polen und 

Deutschen. 

Das UNESCO-Welterbe Marienburg 

Gäste die größte mittelalterliche Backsteinfestung 

Europas. 

Polnisches Fremdenverkehrsamt/jp 

Pamięć o byłych mieszkańcach 

Nasi członkowie oraz zaproszeni goście oglądają odzyskany cmentarz w Cyganach. Od lewej: Bohdan Pławski – 

członek zarządu TKLN „Ojczyzna“ w Kwidzynie, Kazimierz Gorlewicz – przewodniczący Rady Miasta Kwidzyn, Jerzy 

– Trudno było spokojnie myśleć, kiedy 

otrzymaliśmy zgodę na zatrudnienie 

do prac więźniów z kwidzyńskiego Zakładu 

Karnego, bo pojawiły się problemy 

np. z transportem. Ale dzięki pomocy 

ludzi dobrej woli i instytucji udało nam 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie się dotrwać w jakikolwiek do końca – powiedział sposób Roman 

Chmielowski. 

zabronione. 

Rady Powiatu. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche – Vervielfältigung Bardzo się cieszę, że osoby nie ist mają- 


Deutsch war ihm immer wichtig 

im Alter von 78 Jahren gestorben. 

Kurowski war einer der Gründer 

der Gemeinschaft der Deutschen 

in Polen, ehemaliges Vorstandsmitglied 

des Verbandes der deutschen 

Euro kosten und 

Ende März 2016 

abgeschlossen werden. 

Helmut Kurowski 

Foto: VdG 

Die Kanzel in der zerstörten Marienkirche: Bis März 2016 

wird die Kirche renoviert. 

Foto: Klaus Klöppel 

Przy drodze powiatowej tuż przy wjeździe do Cygan (Zigahnen) w powiecie 

Kwidzyn (Marienwerder) ustawiony został specjalny znak informujący 

o uratowanej nekropolii. Stosowna tablica jest również umieszczona 

Kondolenzen / Kondolencje 

Mniejszość niemiecka 

wspólnie z obecnymi 

mieszkańcami 

Cygan uszanowali 

Starostwo Powiatowe w Kwidzynie. – 

Chociaż obecni mieszkańcy mają inne 

korzenie, to pokazali ogromną tolerancję, 

dając tym wyraz uszanowania 

pamięci dla byłych mieszkańców tej wsi 

– stwierdził Jerzy Śnieg, przewodniczący 

W uroczystości odsłonięcia tablicy 

informacyjnej brali też udział przedstawiciele 

mniejszości niemieckiej z 

Gdańska Anna i Artur Labudowie. – 

Po korzeniach, które jeszcze wystają z 

ziemi, możemy sobie tylko wyobrazić, 

jak to miejsce wyglądało przed rokiem 

– podkreślili goście z Gdańska. 

Mariola Łęgowska/kan 

der nachfolgenden Generation Aufgaben 

jp 

„Die Erinnerung ist das einzige Paradies, 

aus dem wir nicht vertrieben werden können“ 

Zum Tode unseres langjährigen VdG-Vorstandsmitglieds 

Helmut Kurowski 

sprechen wir seiner Familie 

unser tiefes Mitgefühl und herzliches Beileid aus. 

Der VdG-Vorstand 

8058




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles 

Lesen bereitgestellt. Aktualności 


Mauerfall: Am 9. November vor 25 Jahren fiel die Berliner Mauer – Erinnerungen, Wünsche und Feiern 


Einreißen und loslaufen 







1989: Nachdem Westberliner in der Nacht vom 9. auf den 10. November die Mauer vor dem Brandenburger Tor 

erklommen hatten, sicherten DDR-Grenzer die Mauer hier am Nachmittag des 10. Novembers. 

Sie hatten die Absicht eine Mauer zu errichten...eine sehr bunte und 

sehr leichte. Das Projekt der V. Klasse der Gesamtschule für Bildende 

Künste in Oppeln hat im Gegensatz zu der richtigen Mauer nur eine kurze 

Lebensdauer. Am 9. November soll sie während einer Veranstaltung im 

Konsulat Oppeln eingerissen werden. 

Die Mitarbeiter des Konsulats haben 

befreundete Organisationen eingeladen, 

um auf eine besondere Art und 

Weise an diesen Tag zu erinnern. Wie 

viele interessante Sachen erfahren, aus Filmen, dem 

Internet und Erzählungen. So habe ich zum Beispiel 

von den Mauerhasen gehört, die im Grenzstreifen 

gelebt haben. Das habe ich gleich als Symbol künst- 

LARES: Niniejszy materiał erlebt. Freude służy darüber, wyłącznie dass nach 28 Jahren do die czytania. Menschen 

im geteilten Deutschland wieder zusammen Beipiel aus Oppeln zu meiner Familie nach Deutschlerisch 

umgesetzt.“ 

vorstellen Powielanie kann. Grenzkontrollfrei w jakikolwiek durch Europa, zum sposób zabronione. 

kommen konnten, mit Besorgnis, wie werden die land reisen zu können, ist heute selbstverständlich. 


an den Fall der Mauer. Aber abgesehen von der historischen 

Bedeutung służy wyłącznie für das Zusammenwachsens do czytania. als wir Powielanie die Mauer gestaltet haben, w jakikolwiek habe ich mich mit sposób zabronione. 

wenig darüber. Aber während des Kunstprojektes, 


Europas, könnte ich persönlich heute gar nicht im diesem Thema intensiv auseinandergesetzt. Ich habe dann waren die Kasernen auf einmal leer.“ 




Bolesław Gustav Bernaczek, der Vorsitzende 

der deutschen Minderheit 

in Grünberg (Schl) sitzt mit mir im 

Auto, irgendwo im Nirgendwo der 

Wälder der Lebuser Woiwodschaft. 



Er greift zum Hörer und ruft schon 

mal in der Geschäftsstelle an: „Bitte 

bestell doch mal in meinem Lieblingsrestaurant 

eine gemischte 

Platte mit Ente“. 

Ich sitze hungrig auf dem Beifahrersitz 

und freue mich, dass wir unterwegs 

nicht erst irgendwo einkehren und lange 

warten müssen, rätsle aber, wo es hingehen 

könnte. Eine halbe Stunde später 

sind wir fast am Sitz der SKGDM in der 

Innenstadt angekommen. Und auch nur 

wenige Schritte von ihr entfernt, geht es 

in der ul. Jedności 10 in ein asiatisches 

Restaurant. Besitzer Văn Thọ begrüßt 

den Stammgast herzlich, dem schon die 

Augen vor Vorfreude glühen. 


LARES: Diese Materialien Von Außen sind sieht’s aus lediglich wie eigentlich jedes zum asiatische Restaurant. Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

anderen nur durch andere Zutaten zu Grünberg zu kommen. 

LARES: Niniejszy variieren. materiał Und man spürt służy der Küche wyłącznie von do czytania. Till Scholtz-Knobloch Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Văn an, dass er auf frische Zutaten wert 


Ich bin noch etwas skeptisch, denn 

in Sachen asiatischer Küche ziehe ich 

chinesische Restaurants thailändischen 

sonst eigentlich vor. Denn vermutlich 

dürfte der Durchnittschinese für den 

Durchschnittsschlesier gefälliger kochen, 

weil seine Soßen meist deutlich 

dicker gebunden sind als die seiner 

thailändischen Kollegen. Doch genau 

LARES: Niniejszy anderem materiał Geflügel doch służy eher fettig wyłącznie sein do Ambiente czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

kann. Doch auch hier bekommt Văn 

LARES: Diese Materialien Thọ das sind optimale lediglich Maß hin: zum Die Ente Lesen bereitgestellt. Jegliche Man Vervielfältigung sieht, dass es Bolesław Gustav Bernaczek ist schmeckt. strengstens untersagt. 

Asiatisches Restaurant „Văn Thọ“ in Grünberg (Schl) 

Das optimale Maß gefunden 

diesen im Grunde einzigen Nachteil 

entdecke ich bei Văn Thọ nicht. Egal 

ob die scharfe Szechuan- oder die milde 

Erdnusssoße – vor allem spürt man 

bei Văn Thọ, dass hier jemand in hoher 

Bandbreite abschmecken kann und nicht 

einen häufigen Fehler asiatischer Restaurants 

begeht: Auf Basis einer Soße die 

legt. Eigentlich würze ich sonst reichlich 

mit Sojasauce nach, doch bei Văn Thọ 

möchte ich diesen frischen Geschmack 

gar nicht erst erschlagen. 

Am positivsten bin ich jedoch von der 

Ente überrascht. Das ist sonst nicht mein 

bevorzugtes Fleisch, da Ente gegenüber 

Foto: Till Scholtz-Knobloch 

2014: Bunt und nicht für ewig: Schüler der V. Klasse der Gesamtschule für Bildende Künste in Oppeln haben für das 

Konsulat eine Mauer aus Pappkartons gebaut. 

Foto: Juliane Preiß 

in fast allen 230 diplomatischen Vertretungen 

der Bundesrepublik laufen oder 

walken Mitarbeiter und Gäste eine klei- 


ne Strecke. 

materiał 

„Ganz gemütlich 

służy 

ohne 

wyłącznie 

Wett- 

möchten 

do 

auch 

czytania. 

die Schüler 

Powielanie 

und Lehrer 

w jakikolwiek 

Juliane Preiß, Anna 

sposób 

Durecka auf die Mauer gesprüht. 

zabronione. 


bewerb. Wir erwarten keine olympische 

Kilometer lange Strecke begeben, reißen 

sie gemeinsam die bunte Pappmauer der 

Kunststudenten ein. „Danach laufen wir 

los, in die Freiheit. Das Ganze hat einen 

schönen symbolischen Charakter.“ 

An den Jahrestag des Mauerfalls 

ist saftig, jedoch in ihrem Teigmantel 

so knusprig angerichtet, dass es wirklich 

an keiner Ecke glibberig wirkt. Danke 

Bolesław Gustav Bernaczek: Es gibt einen 

Grund mehr, einmal wieder nach 

Unsere Bewertung 

Frische 

Geschmack 

aus dem Schulverband in Groß Döbern 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Leistung“, do sagt czytania. Oppelns Konsulin Powielanie Sabine mit einem w jakikolwiek Happening am 7. sposób November zabronione. 

Haake mit einem Lächeln. Und bevor erinnern. „Auf Pappkartons sollen die 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen sich Läufer bereitgestellt. und Walker auf die etwa Jegliche vier Jugendlichen Vervielfältigung Collagen vorbereiten, ist Fo- 


tos, Bilder, Slogans aus der Zeit, alles, 

was sie mit dem Mauerfall assozieren. 

Daraus bauen wir dann eine Mauer, 

die wir gemeinsam umfallen lassen”, 

so Ideengeberin und Deutschlehrerin 

Beata Jończyk. 

Eindrücke und persönliche Erinnerungen an den Mauerfall 

Manfred Prediger, 71 Jahre, Rentner: „Die Maueröffnung 

am 9. November 1989 habe ich buchstäblich verschlafen. 

An diesem Abend bin ich zeitig zu Bett gegangen, 

da ich am anderen Tag eine wichtige Beratung 

beim „Büro für architektur-bezogene Kunst„ in Halle/ 

Saale hatte. Am Morgen des 10. November habe ich 

kein Radio gehört, sondern bin zeitig mit dem Zug 

nach Halle gefahren. Erst in der Stadt, als ich mit der 

Straßenbahn fuhr, fielen mir die vielen Menschen 

auf, die in Herrgottsfrühe vor einer Dienststelle der 

Volkspolizei standen. Als ich zur Beratung eintraf, 

informierte mich der zuständige Mitarbeiter, was 

am Abend des Vortages in Berlin geschehen war. Die 

angesetzte Beratung fiel natürlich aus, da nur wenige 

der eingeladenen Teilnehmer erschienen waren, die 

anderen waren schon auf dem Weg nach Berlin oder 

in die Bundesrepublik. Die Maueröffnung habe ich 

damals mit Freude, aber auch mit etwas Besorgnis 

„Freunde“ (volkstümliche DDR-Bezeichnung für die 

Sowjetarmee) reagieren?” 

Anja Felgentreu, 30 Jahre, Vizekonsulin/Konsulat Oppeln: 

„Als damals fünfjährige DDR-Bürgerin habe ich selbst 

keine Erinnerungen an die Wende in der DDR und 

Auswärtigen Dienst der BRD oder am Konsulat in 

Oppeln arbeiten. Durch die Welt reisen zu können, ist 

etwas, ohne das ich mir mein Leben heute nicht mehr 

Um diese positive Entwicklung zu verstehen, sollte 

man die Vergangenheit kennen.” 

Aleksandra Chodorowska, 17 Jahre, Schülerin der Gesamtschule 

für Bildende Künste in Oppeln: „Ich weiß nicht viel 

über die Berliner Mauer. In der Schule lernen wir nur 

Verschiedene Graffitis wie Hasen, Trabis, Fäuste werden 

Fotos: Juliane Preiß 

Beata Jończyk, Deutschlehrerin aus Groß Döbern: „Ich war 

damals im Technikum und habe die Ereignisse schon 

bewusst miterlebt. Man hat schon die Freude und 

Euphorie gespürt und die Hoffnung auf baldige Veränderung. 

Die ist dann auch schnell gekommen. Ich 

weiß noch, ich ging auf dem Weg zur Schule immer 

an den Kasernen der russischen Soldaten vorbei. Eines 

Tages merkte ich, dass sie ihre Sachen packen und 

Fotos: Till Scholtz-Knobloch




6 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Ein Gedicht spielt Ukulele 

7. – 13. November 2014 



Susie Asado ist „ein Zwischenwesen. Sie lebt überall und nirgends.“ So beschreibt die Singer-Songwriterin Josepha Conrad die Figur, die sie für ihr 

Musikprojekt verkörpert, sie spielt mit der Identität. Wie das genau aussieht und sich anhört, kann man am 8. November in Oppeln erleben. Mit 

Josepha Conrad sprach Juliane Preiß. 

Susie Asado heißt ein Gedicht der 

amerikanischen Schriftstellerin Gertrude 

Stein. Wie kamen Sie auf die 

Und was können die Besucher in Op- 

eine Josepha. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Sie w sind jakikolwiek in Frankfurt am sposób Main geboren, 

sind dann im Alter von zwölf 

zabronione. 

können. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Jahren Vervielfältigung mit ihrer Familie in die ist USA strengstens peln von Susie untersagt. 

Asado erwarten? 

Idee sich nach einem Gedicht aus dem 

frühen 20. Jahrhundert zu benennen? 

Mich faszinieren die Gedichte von 

Gertrude Stein, weil sie fast wie Musik 

klingen. Das Gedicht von Susie Asado 

ist ganz abstrakt, dadaistisch und ein 

bisschen diffus. Über das Gedicht wurde 

und wird viel spekuliert. Niemand weiß, 

wer Susie Asado wirklich ist. Es heißt 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie wer ich w wirklich jakikolwiek bin. Und ich sposób habe viel zabronione. 

darüber nachgedacht. Ich bin zu dem 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Schluss Vervielfältigung gekommen, dass Identität ist etwas strengstens untersagt. 

zum Beispiel, sie sei eine Tangotänzerin. 

Für mich entstehen dadurch viele 

Freiheiten. Ich spiele damit das Gedicht 

zu verkörpern. 

Und wie sieht das aus? 

Die Figur Susie Asado ist für mich 

ein Name, ein Talisman und Identität 

gleichzeitig. Als ich mit dem Projekt 

begonnen habe, habe ich noch viel extremer 

mit der Figur gespielt. Ich habe 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie In den w USA jakikolwiek gehen die Leute sposób viel mehr zabronione. 

und offener auf einen zu. Inzwischen 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche sehe Vervielfältigung ich das ganz anders und finde ist die strengstens untersagt. 

mir auch die Haare so geschnitten, 

wie ich sie privat eigentlich nie tragen 

würde. Die Figur ist sehr verspielt und 

weiblich, püppchenhaft schon fast. Das 

bin eigentlich nicht ich. Und auch die 

Kostüme, die ich bei meinen Auftritten 

trage, würde ich so im Alltag eher nicht 

anziehen. 

Und wieviel von Ihnen selbst steckt 







LARES: Niniejszy Mittlerweile materiał hatte man służy jedoch wyłącznie erkannt, was die do Rekonstrukteure czytania. noch Powielanie so alles w jakikolwiek sposób zabronione. 

dass man mit Ruinen keine Touristen ins aus dem Hut zaubern werden. 

LARES: Diese Materialien Hirschberger sind Tal lediglich lockt. Der Denkmal- 

zum Lesen bereitgestellt. Heinz Jegliche Noack Schloss Vervielfältigung Fischbach kurz vor der Einweihung im ist September strengstens 2014 untersagt. 

und die Wälder luden zur Jagd ein. Schloss Fischbach kurz vor der Einweihung im September 2014 Schloss Fischbach nach Theodor Albert (1822-1867), Sammlung Alexander Duncker (1813-1897) 

Bereits viele mittelalterliche Schlösser Schloss Fischbach 

schutzbehörde fehlte es jedoch an Geld 

im Hirschberger Tal (Kotlina Jeleniogórska) 

am Fuße der Schneekoppe wurde vom Krieg 

Katalogen wurden die arg beschädigten 

für die Renovierung. In umfassenden 

(Śnieżka) und der Falkenberge (Sokole verschont, sieht man Objekte zum Verkauf angeboten. Mittlerweile 

befinden sich bereits neun der 

Góry) entstanden vom 13. bis zur ersten 

von den unsinnigen 

Hälfte des 16. Jahrhunderts und hatten 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie Schlösser do bzw. czytania. Herrenhäuser Powielanie der Region 

Schießübungen 


in privaten Besitz und wurden wie Lomnitz 

(Łomnica), 

LARES: Diese Materialien der sind sowjetischen lediglich zum Lesen bereitgestellt. 

Stonsdorf (Staniszów) 


ständig wechselnde Besitzer, die Umund 

Anbauten nach ihrem Geschmack 

durchführten. Meist ausgeführt von 

namhaften Bauleuten ihrer Zeit. 

Auch Schloss Fischbach (Karpniki) ist 

bereits im 14. Jahrhundert in der Form 

einer Wasserburg entstanden, als sein 

erster Besitzer wird 1369 Clericus Bolce 

genannt. Die wohl prominentesten Be- 

und Schildau (Wojanów) renoviert und 

als Hotels genutzt. 

Man wusste bereits aus der Erfahrung 

heraus, wie in Bad Warmbrunn 

(Cieplice Śląskie-Zdrój), dass unterirdisch 

große Warmwasserreservate lagern. 

So waren Probebohrungen bis in 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie 

2.000 

do 

Meter 

czytania. 

Tiefe erfolgreich. 

Powielanie 

Dieses 


warme Wasser wird nun zur Beheizung 


sitzer waren jedoch die Familie Schaffgotsch 

und Prinz Wilhelm von Preußen, 

der Bruder König Friedrichs. Letzterer 

machte Fischbach zu einer Sommerresidenz 

der kaiserlichen Hohenzollerndynastie 

und damit zum gesellschaftlichen 

Mittelpunkt des Hirschberger Kessels. 

1851 wurde das Schloss an die Großherzöge 

von Hessen-Darmstadt vererbt, in 

wertvollen Wandfresken überwiegend aus Gleiwitz, durchaus zufrieden. Die 

LARES: Niniejszy erhalten materiał blieben. Die służy Räumlichkeiten wyłącznie Bewirtschaftung do czytania. werden sein Powielanie Sohn und w jakikolwiek sposób zabronione. 

wurden nach Kriegsende als Schule und seine Partnerin übernehmen. 


deren Besitz es bis 1945 blieb. 

Von 1943 bis 1945 wurden hier die 

Kunstschätze Schlesiens der hessischen 

Wohnsitze des Großherzogs und der 

Berliner Staatsbibliothek ausgelagert. 

Die Geschehnisse des Zweiten Weltkrieges 

machten um die Region einen Bogen, 

so blieb Hirschberg und erst Recht 

die Schlösser im Tal von Zerstörungen 

verschont. So war es auch in Fischbach, 

sieht man von den unsinnigen Schießübungen 

der sowjetischen Befreier auf 

in der Figur Susie Asado? 

Das ist eine gute Frage. Vielleicht 

mehr als ich denke. Manche Leute kennen 

mich sogar nur unter dem Namen 


Susie Asado, 

materiał 

das finde 

służy 

ich lustig. 

wyłącznie 

richtiger 

do 

Name 

czytania. 

auch ein Plagiat. 

Powielanie 

Meine Deutsch 

w jakikolwiek 

schreiben. Mittlerweile 

sposób 

geht das 

zabronione. 

Ihr eigentlicher Name, Josepha Conrad, 

hat auch eine besondere Bedeugen. 

Eigentlich sollte ich ein Junge wersprache. 

Ich habe in den USA Literatur 

Eltern haben einen Namensraub began- 

zwar, aber Englisch ist meine Schreib- 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Der Eintritt ist untersagt. 

frei. 

tung. 

Fischbach: Neuer Glanz im Tal der Schlösser 

die kostbaren Spiegel und bleiverglasten 

Fenster ab. 

Nach der Vertreibung der deutschen 

Bevölkerung stand auch Schloss Fischbach 

schutzlos da. Es setzte eine Hysterie 

der Plünderung ein, wobei allerdings die 

als Heim für behinderte Kinder genutzt. 

Dann fiel das Schloss bis 1973 in einen 

Dornröschenschlaf, der der Bausubstanz 

erheblich schadete. 

Im gleichen Jahr war der bauliche 

Zustand mittlerweile so schlecht, so 

dass eine Räumung notwendig wurde. 

Ja, genau wie Susie Asado ist mein 

den und sie wollten mich nach Joseph 

des neuen Schlosshotels sowie auch für 

den Wellnessbereich. Die Einweihung 

des neuen Nobelhotels erfolgte im 

September und mit dem Zuspruch der 

ersten Besucher ist der Besitzer Jacek 

Masior, ein Immobilienunternehmer 

Schloss Fischbach mit seiner reizvollen 

Umgebung, die Teiche, die dem Ort 

seinen Namen gaben, und die Nähe von 

Schildau, Lomnitz, Boberstein (Bobrów) 

oder Zillerthal-Erdmannsdorf 

(Mysłakowice) bilden gemeinsam ein 

eigenes Flair. Man darf gespannt sein, 

Conrad benennen, einem Schriftsteller 

polnischer Herkunft. Aber ich wurde 

nach Chicago gegangen. Mit 27 Jahren 

sind sie dann wieder nach Deutschland 

zurückgekehrt und leben jetzt schon 

seit 14 Jahren in Berlin. Fühlen Sie sich 

mehr amerikanisch oder deutsch? 

Ich habe ganz lange nicht gewusst, 

Wandelbares ist. Sie ist nicht durch einen 

Pass begrenzt, sondern ändert sich. 

Der Anfang in Berlin war schwierig. 

Ich bin überhaupt nicht mit der Art 

der Menschen hier klargekommen. Ich 

dachte, die seien alle total unfreundlich. 

Menschen hier sehr herzlich. Ich fühle 

mich wohl. 

Aber sie singen mehr auf Englisch als 

auf Deutsch. 

Als ich nach Berlin gekommen bin, 

konnte ich keinen vernünftigen Satz auf 

studiert und fühle mich in dieser Sprache 

sicher. Für internationale Auftritte 

ist Englisch vielleicht auch einfacher, 

weil mehr Leute die Texte verstehen 

Eine ganz tolle Performance natürlich 

(sie lacht.) Nein, im Ernst, es wird 

natürlich viel Musik geben. Wir sind 

zu dritt. Alicja Adamczyk spielt Geige, 

Ariel Sharratt Klarinette und Basspedal 

und ich spiele Gitarre und Ukulele. 

Singen tun wir alle drei. Es wird sehr 

unterhaltsam mit vielen visuellen Momenten 

und sogar einstudierter Choreografie. 

Und auch viel Improvisation. 

Jeder Auftritt ist irgendwie anders und 

natürlich macht auch das Publikum aus 

jeder Show ein ganz spezielles Erlebnis. 

Wir lassen uns selber jedes Mal wieder 

überraschen. 

q 

Wo die Großherzöge von Hessen lustwandelten 

Niederschlesien ist bekannt für seine 

Vielzahl an Schlössern. Insbesondere 

das Hirschberger Tal – das „Tal 

der Schlösser“ – ist in dieser Hinsicht 

einer der reichsten Landstriche Europas. 

Der preußische Adel verlegte 

seine Sommerresidenzen gerne an 

den Fuß des Riesengebirges, denn 

hier konnte man in den Parks und 

Wäldern nach Belieben fern der Regierungsgeschäfte 

lustwandeln. 

In den Schlössern und deren Parks 

fanden ausschweifende Feste statt 

Susie Asado – das sind Ariel Sharratt, Josepha Conrad und Alicja Adamczyk (v. li.). 

Befreier auf die 

kostbaren Spiegel 

und bleiverglasten 

Fenster ab. 

Foto: Paper and Iron Booking Co. 

Konzert: Am Samstag, 8. November, 

um 18 Uhr spielen Susie Asado zusammen 

mit der Berliner Folkband Sorry 

Gilberto in Oppeln. Mit dem Konzert 

in der Öffentlichen Woiwodschafts- 

Bibliothek Oppeln, ul. Piastowska 18, 

werden die 11. Deutschen Kulturtage 

abgeschlossen und gleichzeitig das 

Oppelner Songwriter Festival eröffnet. 

Fotos: Andrzej Petecki




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

TSKN: Na koniec roku mniejszość przygotowała jeszcze dwie niespodzianki wydawnicze 


Prezenty na święta 

Oppelner 

Nachrichten 



Q 

Książka z tekstami laureatów zeszłorocznego 

niemieckiego konkursu 

literackiego „W języku serca” oraz 

Q Przedłużenie rekrutacji: Aż do 

7 listopada potrwa jeszcze rekrutacja do 

projektu „Tranzytowe miejsca pracy – 

import modelu wsparcia dla szczególnie 

wrażliwych grup na rynku pracy”, dla osób 

płyta z kolędami zaśpiewanymi 

przez zespół Daria&Kotyś i laureatów 

konkursu piosenki niemieckiej 

„Superstar” ukażą się jeszcze 

w tym roku. Premiera tej pierwszej 

odbędzie się tuż przed świętami, 15 

grudnia, natomiast płyta ukaże się 

jeszcze pod koniec listopada. 

TSKN przyzwyczaił już fanów niemieckiego 

konkursu literackiego „W 

języku serca” do tego, że naprzemiennie 

z konkursem, który odbywa się co dwa 

lata, wydawana jest publikacja z tekstami 

laureatów. Podczas uroczystej prezentacji 

również w tym roku laureaci będą 

mieli okazję odczytać fragmenty swoich 

chcących zostać animatorami osób starszych. 

– Czekamy na osoby w wieku 50+, 

bezrobotne lub nieaktywne zawodowo, 

zamieszkałe na terenie województwa 

opolskiego, chętne do zdobycia zawodu 

animator osób starszych i odbycia półrocznego 

płatnego stażu. Więcej szczegółów, 

oraz formularz rekrutacyjny można 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Patrycja w jakikolwiek Karpińska-Uryga vom sposób Kulturreferat 

der SKGD. Die SKGD hat die 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Bücher Vervielfältigung in einer Auflage von je ist 1.000 strengstens untersagt. 

znaleźć na stronie www.tskn.vdg.pl – 

mówi Joanna Hassa z TSKN. Informacji 

TSKN udziela również telefonicznie pod 

nr. 77 402 10 78 (wew. 20). 

QQZwei Schulungen: Die Deutsche 

Bildungsgesellschaft (DBG) veranstaltet 

demnächst zwei Schulungen. Die erste 

findet am 15. November ab 9.00 Uhr 

im Oppelner DBG-Sitz und betrifft die 

Anwendung vom Moderationstechniken 

im Deutschunterricht. Dabei werden folgende 

Aspekte thematisiert: praktischer 

Einsatz von Moderationstechniken im 

Deutschunterricht, Förderung der Autonomie 

und Kreativität von Schülern 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie von der w jakikolwiek Band Daria & Kotyś sposób und Gewinnern 

des deutschen Liederwettbe- 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche werbs Vervielfältigung „Superstar”. Über das Vorhaben ist strengstens untersagt. 

zwycięskich utworów z roku 2013. – 

Chcemy również przypomnieć sylwetki 

dwóch uczestników naszego konkursu, 

którzy zmarli w tym roku, a od lat brali 

udział w konkursie i często również 

gościli na podium. Mam tu na myśli 

panią Marię Cichon z Ostrożnicy i pana 

Gerarda Cygana z Olsztyna – informuje 

Patrycja Karpińska-Uryga z referatu 


Opole 

w 

fand 

jakikolwiek 

bereits Mitte Juni 

sposób 

statt. Den 

zabronione. 

Musikteil haben wir genau zu Fronleichnam 

aufgenommen. Danach nahmen 


kultury TSKN. TSKN zamówił książki 

w nakładzie tysiąca egzemplarzy, będzie 

można je bezpłatnie nabyć w biurze po 

15 grudnia. 

Jeszcze przed świętami wyjdzie też 

płyta z kolędami, zaśpiewanymi po niemiecku 

przez zespół Daria&Kotyś oraz 

finalistów konkursu piosenki niemieckiej 

„Superstar”. Nad całym przedsię- 

zespół Daria&Kotyś. Na płycie znalazły 

się kolędy amerykańskie, francuskie, 

polskie, ale wszystkie w języku niemieckim, 

m.in. „Cicha noc” czy „Lulajże Jezuniu”. 

– Kolędy będzie można w okresie 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie prawdopodobnie czytania. Powielanie już 

Knapik. Insgesamt haben zehn Preisträger 

des w Superstar-Wettbewerbs jakikolwiek sposób für die zabronione. 

świątecznym usłyszeć na antenie Radia 

Opole. Ponadto planujemy zorganizo- 

pod koniec listopada. CD gesungen, darunter ein Duo und 


wzięciem czuwał Józef Kotyś z TSKN. 

– Wysłałem zaproszenia do laureatów 

konkursu „Superstar” i większość zareagowała 

pozytywnie na propozycję sesji 

nagraniowej. Pierwsza próba w studiu 

Radia Opole odbyła się już w połowie 

czerwca. Część muzyczną nagraliśmy 

dokładnie w Boże Ciało. Potem w kilku 

terminach laureaci nagrywali swoje 

und die Förderung effektiver Zusammenarbeit. 

Das Thema der zweiten 

Schulung heißt:„Schüleraustausch neu 

ausgetauscht“. Dieser Workshop findet 

am 21. November um 16:00 Uhr in 

der Geschäftsstelle der DBG in Oppeln 

statt. Ziele sind: Erfahrungsaustausch 

bei Jugendbegegnungen, Erwerb neues 

Wissens bei deutsch-polnischen Jugendbegegnungen, 

Vorbereitung deutschpolnischer 

Projekte sowie die Anwendung 

von Sprachanimation bei Schüleraustauschprogrammen. 

Die Teilnahme an 

der ersten Schulung kostet 25 Złoty 

pro Teilnehmer und an der zweiten 20 

Złoty. Entsprechende Anmeldeformulare 

sollte man bis zum 11. November (erste 

Daria & Kotyś sowie Gewinnern des 

deutschen Liederwettbewerbs „Superstar” 

werden noch dieses Jahr erschei- 

SKGD: Die Minderheit hat zum 

nen. Die Buchpremiere kommt kurz vor „Die Weihnachtslieder wird man in der 

LARES: Niniejszy Jahresende materiał noch Überraschungen służy wyłącznie parat – Weihnachten do czytania. am 15. Dezember, Powielanie die CD Weihnachtszeit w jakikolwiek im Radio Opole sposób hören zabronione. 

Weihnachtsgeschenke 

erscheint noch Ende November. können. Zudem planen wir für die Adventszeit 

Vervielfältigung ein Konzert zur Förderung ist strengstens LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Die bereitgestellt. SKGD hat die Fans des deutschen Jegliche untersagt. 

utwory – wyjaśnia Józef Kotyś. Nad 

realizacją czuwał Andrzej Czubiński z 

Radia Opole, aranże przygotował opolski 

muzyk Kazimierz Knapik, związany 

z zespołem Daria&Kotyś. Ogółem na 

płycie zaśpiewało 10 laureatów konkursu 

„Superstar”, w tym jeden duet i zespół 

Ariam z Chrzelic. Dwie kolędy nagrał 

wanie koncertu promującego nagrania 

w okresie adwentu – zapowiada Józef 

Kotyś. Płytę w nakładzie 2 tys. egzemplarzy 

będzie można nieodpłatnie nabyć 

w biurze TSKN. 

Ein Buch mit Texten von Preisträgern 

des vorjährigen deutschen 

Literaturwettbewerbs „In der Sprache 

des Herzen” sowie eine CD mit Weihnachtsliedern, 

vorgetragen von der Band 

Literaturwettbewerbs „In der Sprache 

des Herzens” mittlerweile daran gewöhnt, 

dass abwechselnd zu dem alle 

zwei Jahre stattfindenden Wettbewerb 

eine Publikation mit Beiträgen der 

Preisträger herausgegeben wird. Bei 

einer feierlichen Präsentation bekommen 

die Gewinner ebenfalls noch in 

diesem Jahr Gelegenheit, aus ihren 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie prämierten w jakikolwiek Werken des Jahres sposób 2013 zabronione. 

zu lesen. „Wir wollen zudem an zwei 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Teilnehmer Vervielfältigung unseres Wettbewerbs ist er- 


innern, die dieses Jahr verstorben sind, 

nachdem sie jahrelang beim Wettbewerb 

mitgemacht und auch oft auf 

dem Siegerpodest standen. Ich meine 

damit Maria Cichon aus Ostrosnitz und 

Gerard Cygan aus Allenstein“, berichtet 

Exemplaren bestellt, man wird sie im 

Büro nach dem 15. Dezember kostenfrei 

beziehen können. 

Noch vor Weihnachten kommt auch 

die Weihnachtslieder-CD heraus. Gesungen 

werden die Lieder auf Deutsch 

wachte Józef Kotyś von der SKGD. „Ich 

hatte Einladungen an die Gewinner 

des Superstar-Wettbewerbs verschickt 

und die meisten reagierten positiv auf 

meinen Vorschlag zu einer Aufnahme. 

Die erste Probe im Studio von Radio 

die Wettbewerbsgewinner an mehreren 

Terminen ihre Kompositionen auf “, so 

Józef Kotyś. Über die Umsetzung wachte 

Andrzej Czubiński von Radio Opole, für 

die Arrangements sorgte der mit Daria 

& Kotyś verbundene Musiker Kazimierz 

die Gruppe Ariam aus Schelitz. Zwei 

Weihnachtslieder hat die Band Daria 

& Kotyś aufgenommen. Auf der CD 

finden sich auch amerikanische, französische 

und polnische Weihnachtslieder, 

aber allesamt in deutscher Sprache. 

der Aufnahmen“, stellt Józef Kotyś in 

Aussicht. Auch die CD in einer Auflage 

von 2.000 Exemplaren bekommt man 

unentgeltlich im SKGD-Büro. 

Anna Durecka 

Schulung) und 14. November (zweite 

Schulung) an dbg@vdg.pl oder per Fax 

77 44 19 200 senden. 

QQFahrt nach Kreisau: Die Oppelner 

SKGD veranstaltet am 12. November 

eine Fahrt zu den Jubiläumsfeierlichkeiten, 

die anlässlich des 25. Jahrestages der 


Współpraca: LARES: Diese Wspólny Materialien projekt Uniwersytetu sind lediglich Opolskiego, zum Lesen uczelni bereitgestellt. z Chemnitz i Lwowa Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Studenci poznają mniejszości 

Versöhnungsmesse in Kreisau stattfinden 

werden. Die Feierlichkeiten beginnen 

mit einer ökumenischen Andacht, die 

von Erzbischof Alfons Nossol zelebriert 

wird. Am gleichen Tag wird dort auch 

die Ausstellung „Mut und Versöhnung“ 

eröffnet. Anmelden kann man sich telefonisch 

unter 77 40 21 078 oder per 



To pierwszy taki projekt realizowany wspólnie przez trzy duże uczelnie: 

Uniwersytet Opolski, Uniwersytet Techniczny z Chemnitz i Uniwersytet 

Narodowy im. Ivana Franki we Lwowie. Studenci z tych trzech uczelni 

spotkali się w październiku we Lwowie na konferencji poświęconej mniejszościom 

narodowym na Wschodzie i Zachodzie. 

Projekt uczelni od początku wspierało 

biuro poselskie posła Ryszarda 

Galli. – Opiekunka i koordynatorka 

E-Mail an j.konieczny@tskn.vdg.pl oder 

j.hassa@tskn.vdg.pl. Ein Bus startet am 

12. November um 8.30 Uhr aus Oppeln, 

die Rückkehr ist gegen 19.00 Uhr geplant. 

QQLokalnie w Chrząstowicach: 

„Dolina Małej Panwi na starych mapach 

i rycinach. Huta w Dębskiej Kuźni” – to 

tytuł referatu, jaki w 26 października wygłosił 

dr Tomasz Józef Juros w ramach 

spotkania z cyklu „Historia lokalna”. 

Referent przekazał wiele ciekawostek 

dotyczących istnienia huty w Dębskiej 

Kuźni, zaprezentował dokumenty będące 

potwierdzeniem funkcjonowania na tych 

terenach zakładu hutniczego. Pierwsze 

informacje na ten temat pochodzą z 1531 

LARES: Niniejszy materiał UO biorące udział służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien w sind projekcie lediglich same zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

projektu z UO, prof. Aleksandra Trzcielińska-Polus, 

zwróciła się do posła z 

prośbą o wsparcie merytoryczne ze 

względu na temat konferencji, która 

poświęcona była mniejszościom – wyjaśnia 

Damian Hutsch, asystent posła. 

Opolską uczelnię reprezentowali we 

Lwowie studenci trzeciego roku stosunków 

międzynarodowych, którzy 

taki projekt. 

LARES: Niniejszy – Udział materiał w konferencji służy był dla wyłącznie nas bardzo 

ciekawy, wiele się dowiedzieliśmy 



obecnie odbywają praktykę zawodową 

w biurze poselskim posła Galli. Ich zadaniem 

było przygotowanie prezentacji 

poświęconej mniejszości niemieckiej 

w Polsce. 

– Nasza prezentacja trwała pół godziny, 

ale potem wywiązała się żywa dyskusja, 

stawiano nam wiele pytań, m.in. 

jak wygląda życie codzienne mniejszości 

roku, kiedy to w okolicach Dębia znajdowało 

się osiedle hutnicze. Było to ostatnie 

w tym roku spotkanie w ramach projektu, 

który gmina Chrząstowice realizowała z 

Domem Współpracy Polsko-Niemieckiej. 

adur 

Oppelner Nachrichten 

o życiu Ukraińców w Polsce i Polaków 

na Ukrainie – mówiła Joanna Kornas. 

Ciekawostką jest fakt, że dwie studentki 

UO biorące udział w projekcie same 

pochodzą z Ukrainy. – Zawsze chciałyśmy 

studiować w Polsce, mamy zresztą 

polskie pochodzenie – przyznają Olek- 

LARES: Niniejszy sandra materiał Pavlenko i Anna służy Helmych. wyłącznie Udział W biurze do czytania. posła Galli czwórka Powielanie studentów 

pracować będzie do końca roku. Martin Glueck. 

acja mniejszości w jakikolwiek narodowych sposób – dodaje zabronione. 

w konferencji był więc dla nich małym 

LARES: Diese Materialien powrotem sind do domu, lediglich choć obie zum nie planu- 

Lesen – Musimy bereitgestellt. też jeszcze dokończyć Jegliche nasz Vervielfältigung Anna Durecka ist strengstens untersagt. 

Jedną z uczestniczek sesji była Zuzanna Herud z Dobrej. 

Ciekawostką jest fakt, 

że dwie studentki 

pochodzą z Ukrainy. 

niemieckiej, jaka jest jej działalność itp. 

– opowiada jeden z studentów, Martin 

Glueck z Kamienia Śląskiego. Praktykanci 

mają nadzieję, że to nie ostatni 

Płyta z kolędami 

w języku niemieckim 

ukaże się 

Źródło: TSKN 

Wspólne zdjęcie uczestników konferencji na Ukrainie 

ją raczej wracać tam już na stałe. Zresztą 

przed nimi jeszcze dwa lata studiów w 

Opolu. A także zakończenie praktyk. 

Źródło: Biuro poselskie 

projekt. Owocem konferencji ma być 

bowiem scenariusz na rok 2040. Mamy 

opisać, jak wtedy będzie wyglądała sytu- 

war eine Zeitung, die von 1895 bis 

1935 im Oppelner Land erschien.




8 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Pazurkiem 

Kotysia 

LARES: Niniejszy Der materiał Maulwurf służy wyłącznie Gwarek do czytania. buddelt Powielanie sich quer w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien durchs sind lediglich Land zum und Lesen berichtet bereitgestellt. von Jegliche seinen Vervielfältigung Abenteuern ist strengstens untersagt. 

Zielone 

ludziki 

Tegoroczna kampania samorządowa 

na Opolszczyźnie jest 

wyjątkowo dynamiczna i obfituje 

7. – 13. November 2014 

LARES: Niniejszy materiał alle Höhen służy und wyłącznie Tiefen des Lebens do czytania. durchleben. Powielanie Dieses w jakikolwiek sposób zabronione. 

Kinderbuch wurde in 17 Sprachen übersetzt. Und eben Helme 


w wiele niespodziewanych zwrotów 

akcji. Przykładem choćby los 

lewicowego faworyta na urząd 

prezydenta Opola, który najpierw 

ogłosił sondażowe zwycięstwo, 

a potem się okazało, że nie uzbierał 

wymaganych przy rejestracji swojej 

Momente auf der Bühne zu erleben. Die Wettbewerbsteilnehmer 


dürfen ihr Können einer internationalen Jury präsentieren, ihre Ideen 

LARES: Diese Materialien austauschen sind lediglich und Freude zum am gemeinsamen Lesen bereitgestellt. Theaterspielen teilen. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

kandydatury podpisów. Województwo 

odwiedzają wycieczki polityków 

z Warszawy, którzy próbują 

podnosić prestiż swoich partyjnych 

kolegów, a z eteru płyną coraz 

to bardziej absurdalne oferty. 

Tu i ówdzie pojawiły się znane 



Lamsdorf: Deutsche Minderheit gedenkt den Opfern Książ: Otwarcie mauzoleum Hochbergów 

z Krymu i ze wschodniej części 

Ukrainy zielone ludziki. – Kandydaci 

popularnej w kraju partii zastrzegają 

się na spotkaniach z wyborcami 

w powiecie kędzierzyńsko-kozielskim, 

że do tej partii nie należą. 

Bywają też sytuacje odwrotne. – 

W wielu gminach nastąpił wysyp 

różnorakich „obywatelskich” komitetów 

wyborczych, na których listach 

królują nazwiska osób znanych 

z działalności partyjnej. Co bardziej 

zawzięci wywieszają nekrologi 

swoich przeciwników w wyścigu 

o zaszczytne stanowisko burmistrza. 

Chciałoby się powiedzieć, że kto sieje 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie zamku w Książ jakikolwiek kosztowała 670 sposób tysięcy zabronione. 

złotych. 


wiatr, ten zbiera burzę. 

Józef Kotyś 

TERMINE 

Hochbergów będzie 

kowski, gmina Wałbrzych oraz spółka 

QQOpole: Dom Współpracy LARES: Polsko- Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Zamek w Książ. jakikolwiek Podczas uroczystości sposób odsłonięto 

tablicę upamiętniającą człon- 

turystycznego 

zabronione. 

otwarte dla ruchu 

-Niemieckiej zaprasza 17 listopada na 

konferencję LARES: pt. „Polsko-niemieckie Diese Materialien po- 

sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche ków Vervielfältigung rodziny, którzy kiedyś spoczywali ist strengstens untersagt. 

jednanie. Znaczenie polityki Willy’ego 

Brandta w rocznicę wydarzeń z 1989 

roku” połączoną z wernisażem wystawy 

„Willy Brandt i Polska – przezwyciężenie 

podziału Europy”. Konferencja odbędzie 

się w budynku urzędu marszałkowskiego 

na opolskim Ostrówku. 

Q Chrząszczyce: Restauracja „Gościniec 

pod Różą” zaprasza 22 listopada na 

Andrzejki z orkiestrą Kaprys. Początek o 

godz. 18.00. Bilety do nabycia u Michaeli 

Matuschek: 791 620 729 lub Patrycji Broy: 

665 122 592. 

Q Opole: Wojewódzka Biblioteka 

Publiczna zaprasza na prezentację „Krajowa 

poczta samochodowa w Rejencji 

Opolskiej”, ukazującą rozwój poczty samochodowej 

na terenie Rejencji Opolskiej 

od 1926 roku do stycznia 1945 roku. 

Ekspozycję będzie można oglądać do 15 

listopada w czytelni WBP. 

LARES: Niniejszy Wielka materiał powódź z 1997 służy nie wyłącznie była bynajmniej 

pierwszym wylaniem rzeki, coraz większego zwężania koryta przez organy administrujące rzeką, zmieniono listopada. 

coraz do większego czytania. zaludnienia Powielanie doliny, skalę w regulacji jakikolwiek Odry, powołano sposób nowe zabronione. 

adur 

LARES: Diese Materialien które dało sind się lediglich we znaki mieszkańcom zum Lesen zabudowywanie bereitgestellt. dotąd wolnych Jegliche obsza- 

zasady Vervielfältigung zarządzania akwenem. W ist drugiej strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy Częste materiał wezbrania, zmienność służy wyłącznie koryta 

rów przepływu, wyrządzane szkody były 


coraz 

w 

większe, 

jakikolwiek 

a kiepski stan 

sposób 

koryta 

zabronione. 

Q 

i trudności związane zabudową czy- 

utrudniał żeglugę – informuje dr Bogna 


Q Hindenburg: Das Städtische Museum 

in Hindenburg veranstaltet am 9. 

November ab 15.00 Uhr eine Führung 

über den jüdischen Friedhof in Hindenburg. 

Anschließend wird ab 17.00 Uhr im 

Café Silesia das elektronische Wörterbuch 

„Juden in Hindenburg“ vorgestellt. 

LARES: Niniejszy której materiał otwarcie już służy 14 listopada 

systematyzował sprawy kompleksowej 

wyłącznie do czytania. Powielanie regulacji w jakikolwiek Odry. Uznano, że rzekę sposób należy 

Q 

zabronione. 

o godz. 17. Odra na starej pocztówce Foto: archiwum 

poddać zabudowie na całej długości i 


Q Legnica: Muzeum Miedzi w Legnicy 

zaprasza 8 listopada na koncert pt. 

„Muzyczne Silva Rerum, śląskie epizody 

w muzycznych wędrówkach po dworach 

i dworkach Europy XVI–XVIII wieku” w 

wykonaniu Zespołu Muzyki Dawnej z 

Zamku Królewskiego na Wawelu „Floripari”. 

Początek o godz. 17.00. Wstęp 

wolny. Więcej na www.muzeum-miedzi. 

art.pl. 

Heute spielt er in Raschau Theater 

Wer kennt sie nicht – die „Freunde“ von Helme Heine: Johnny 

Mauser, Franz von Hahn und den dicken Waldemar, die 

Heine und sein Werk ist das Leitthema des diesjährigen Theaterwettbewerbs 

der Raschauer Grundschule. Mit dabei sind Schulen 

aus der ganzen Woiwodschaft Oppeln. 

Die Theaterbegegnungen in Raschau sind für die kleinen und 

großen Zuschauer eine fabelhafte Gelegenheit außergewöhnliche 

In einem Rahmenprogramm zum Theaterwettbewerb kann man 

auch noch sein Wissen zu Helme Heine und seinem Werk erweitern 

oder dieses kreativ umsetzen. 

Am 14. November ab 9:00 Uhr heißt es im Kulturzentrum der 

Gemeinde Tarnau (Osiedle Zakładowe 7) Vorhang auf! 

Kränze und Kerzen 

VdG-Vertreter besuchen Lamsdorf zweimal im Jahr 

Anlässlich von Allerheiligen begaben sich Vertreter des Verbandes der 

deutschen Gesellschaften zum ehemaligen Kriegsgefangenenlager nach 

Lamsdorf. Jedes Jahr gedenkt die deutsche Minderheit den Opfern des 

Lagers. Die Delegation des VdG legte einen Kranz nieder und entzündete 

Die den Opfern auf diese Weise zwei 

Mal jährlich – zum Jahrestag der Oberschlesischen 

Tragödie im Januar und 

einmal zu Allerheiligen. 

Das ehemalige Nazilager wurde als 

polnisches Lager nach dem Krieg ein- 

Ujarzmienie Odry 

niły w przeszłości z Odry uciążliwego 

sąsiada. Jak przebiegała regulacja 

rzeki w XIX wieku w obrębie rejencji 

opolskiej, ukazuje najnowsza wystawa 

w Muzeum Śląska Opolskiego, 

Wystawa została przygotowana ze 

zbiorów opolskiego muzeum, a 

także Muzeum w Raciborzu, Wojewódzkiej 

Biblioteki Publicznej w Opolu i Muzeum 

Architektury berlińskiej uczelni 

Technische Universität, a także z kolekcji 

prywatnej Kazimierza Górniaka. 

q 

Foto: VdG 

LARES: Niniejszy Kerzen. materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Umiejscowione w jakikolwiek na południowy sposób zabronione. 

wschód od zamku, na Topolowej Górce 

QLARES: Diese Materialien sind deutsche lediglich Minderheit zum gedenkt Lesen sierung bereitgestellt. Oberschlesiens dienen Jegliche und hel- 

(Papelberg), Vervielfältigung przy południowej ist bramie strengstens untersagt. 

fen, ein entsprechendes Umfeld für die 

Bewohner der ehemaligen polnischen 

Ostgebiete zu schaffen. Innerhalb eines 

Jahres wurden darin Bewohner von 150 

Ortschaften Oberschlesiens interniert. 

Ihre Opferzahl liegt bei ungefähr 1.000 

Opolszczyzny. – Nie regulowana, wylewała 

nawet kilka razy w roku, powodując 

każdorazowo wielkie szkody, niszcząc 

budynki, mosty i drogi. Większe powodzie 

w rejonie Opola wystąpiły w latach: 

1775, 1785, 1812, 1813, 1819, 1826, 1828, 

1831. Wraz z upływem czasu, wskutek 

Johnny Mauser, Franz von Hahn 

und der dicke Waldemar sind 

Freunde fürs Leben. 

Foto: hewa/wikipedia 

Uratowany zabytek 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Uroczystego w jakikolwiek otwarcia świeżo sposób wyremontowanego 

mauzoleum Hochber- 

zabronione. 


gów dokonali w zeszłym tygodniu 

wnuk księżnej Daisy, książę Bolko 

Hochberg, i Roman Szełemej, prezydent 

Wałbrzycha. Renowacja zabytku 

położonego w sąsiedztwie 

Za tę kwotę udało się odrestaurować 

wnętrze i elewację pochodzącej z 

początku XVII w. kaplicy grobowej. 

Przedsięwzięcie wsparli finansowo Ministerstwo 

Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 

Dolnośląski Urząd Marszał- 

w mauzoleum, w tym Mary-Theresę 

Daisy Fürstin von Pless. Następnie odbyła 

się modlitwa ekumeniczna i krótki 

recital skrzypcowy. To nie koniec prac w 

Mauzoleum, renowacji wymaga bowiem 

jeszcze sama krypta grobowa. 

parku mauzoleum wybudowane zostało 

w roku 1734. Pierwotnie mauzoleum 

nazywane było Domem lub Pawilonem 

Letnim i pełniło funkcję miejsca widokowego, 

które służyło także rozrywce i 

spędzaniu czasu w otoczeniu natury, a 

Szafraniec z Muzeum Śląska Opolskiego. 

Na początku XIX w. modernizacją 

rzeki i finansowaniem inwestycji zajęło 

się państwo. Programowa rozbudowa 

Nadodrza została zainicjowana w 1819 

r. tzw. protokołem bogumińskim, który 

założono, że odcinki między jej większymi 

dopływami powinny mieć stałą 

szerokość. W 1873 r. utworzono odrębną 

administrację budowlaną – Zarząd Regulacji 

Rzeki Odry, w ramach Prowincji 

Śląskiej we Wrocławiu. Rozpoczęto 

przygotowania do zakrojonej na szeroką 

Am 14. November können Kinder im Rahmenprogramm ihr Wissen zu Helme 

Heine und seinem Werk erweitern und kreativ umsetzen. 

Höhen und Tiefen – wzloty i upadki 

Leitthema, das, -themen – temat przewodni 

umsetzen – zastosować 

Tak prezentuje się kaplica grobowa po remoncie. 

Mauzoleum 

Konzept: Klaudia Kandzia 

dopiero z początkiem 

przyszłego roku. 

LARES: Niniejszy fach weiter materiał genutzt. Es służy sollte der wyłącznie Poloni- 

Menschen. do czytania. Powielanie ŁB jednocześnie w jakikolwiek stało się centralnym sposób punk- 

zabronione. 

Q 


Opole: Nowa wystawa w Muzeum Śląska Opolskiego już 14 listopada 

tem utworzonego wokół niego ogrodu 

z rozchodzącymi się promieniście alejami 

lipowymi. W mauzoleum miejsce 

to zostało przekształcone dopiero w 

1883 roku. 

2 listopada kaplicę grobową Hochbergów 

obejrzeć mogli wszyscy chętni. 

Mauzoleum będzie na stałe otwarte dla 

ruchu turystycznego jednak dopiero od 

2015 roku. 

adur 

połowie XIX w. rozpoczął się nowy etap 

regulacji – kanalizacja rzeki, polegająca 

na budowie stopni wodnych i przekopywaniu 

kanałów śluzowych. W 1888 r. 

Reichstag wydał ustawę, która zakładała 

m.in. skanalizowanie Odry od Koźla do 

ujścia Nysy i budowę portu przeładunkowego 

w Koźlu. Uroczyste rozpoczęcie 

prac miało miejsce w Januszkowicach 21 

sierpnia 1891 r. W latach 1891–1895 odcinek 

między Koźlem a ujściem Nysy, na 

długości 84 km, spiętrzono 12 stopniami 

wodnymi w Januszkowicach, Krępnej, 

Krapkowicach, Rogowie Opolskim, Kątach 

Opolskich, Groszowicach, Opolu, 

Wróblinie, Dobrzeniu Wielkim, Chróścicach, 

Zawadzie oraz przy ujściu Nysy. 

Historyczne dokumenty i fotografie z 

tego okresu będzie można podziwiać 

Foto: Klaudia Kandzia 

w Muzeum Śląska Opolskiego od 14 

A. Durecka 

Foto: Marian Dober




Nr. 45/1179 LARES: Diese Materialien sind lediglich Glaube zum und Lesen Religion bereitgestellt. Wiara Jegliche i religia Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Wochenblatt.pl 9 

Liedgut: Julius Roger sammelte Volkslieder 

Kronika Parafialna 


Ein Schwabe mit Herz für Oberschlesier Q 


Um die oberschlesische Seele besser zu verstehen, lernte der „Hofarzt“ des 

Herzogs von Ratibor Julius Roger Polnisch und eignete sich dabei auch die 

wasserpolnischen Eigenarten an. 

Der in Niederstotzingen (Kreis Heidenheim) 

geborene Julius Roger 

war Arzt, Naturforscher, Insekten- und 

Q St. Martin hoch zu Ross: Die 

Klodnitzer Sonderschule (ul. Krasickiego 

10) lädt am 6. November zum Martinstag 

ein. An diesem Tag wird in der Sonderschule 

auch der Tag der lokalen Geschichte 

gefeiert. Es gibt einen Laternenumzug 

mit St. Martin zu Ross an der Spitze. Zum 

Abschluss der St.-Martin-Feier bekommen 

Kinder süße Martinshörnchen. Auch 

LARES: Niniejszy materiał wurden in Groß 

eine verirrte Kugel traf. Rogers Grab 

służy wyłącznie befindet do sich czytania. in Groß Rauden, Powielanie doch zum w jakikolwiek sposób zabronione. 

Rauden Begegnungen Gedenken an ihn ließ Viktor I., Herzog 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen von Ratibor, bereitgestellt. an seinem Sterbeort Jegliche bei Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Volkskundler und Sammler von Volksliedern. 

Allein in Oberschlesien, wo 

er seit 1847 im Dienste von Viktor zu 

Hohenlohe-Schillingsfürst, Herzog von 

Ratibor stand, hatte er über 400 Käferarten 

verzeichnet. Wie die Krabbeltiere, 

hatten es dem Gelehrten und ehemaligen 

Assistenten des berühmten Tübinger 

Professors Karl Wunderlich oberschlesische 

Volksweisen angetan. Er fasste 

das Liedgut der frommen Oberschlesier 

in seinem Werk: „Volkslieder der Oberschlesier“ 

(Breslau 1863) zusammen, das 

er dem Herzog von Ratibor widmete. 

„Er rettete nicht nur das slawischoberschlesische 

Liedgut vor dem Ver- 

LARES: Niniejszy gessen, materiał auch sein Einsatz służy für wyłącznie das Gesundheitswesen 

in Oberschlesien war Oberschlesiens zu erinnern. Vor allem 

guter Anlass do czytania. den großen Powielanie Verehrer w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien enorm. sind Roger lediglich überzeugte den zum Herzog Lesen oberschlesische bereitgestellt. Chöre und Kulturver- 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Martinsumzug untersagt. 

an der Kirche. 

Q 

in Cosel-Rogau organisiert die Schule in 

Trägerschaft der deutschen Minderheit, 

allerdings am 11. November um 15:00 

Uhr das jährliche St. Martinsfest. Sammelort 

ist der Kirchplatz in Cosel-Rogau, 

von dort geht der Martinsumzug zum 

Gasthaus Kubitschek. Dort gibt es ein 

buntes deutsch-polnisches Kinderprogramm. 

In Friedersdorf versammelt man 

sich am 9. November um 16.15 Uhr zum 

Q Neuer Bischof in Breslau: Die 

Synode der Evangelisch-Augsburgischen 

Kirche in Breslau wählte am 25. Oktober 

Waldemar Pytel aus Schweidnitz in 

das Amt des Diözesanbischofs. Er wird 


Branice: LARES: Przeniesienie Diese Materialien prochów do „Miasteczka sind lediglich Miłosierdzia” zum Lesen Łódź: bereitgestellt. „Credo” Pendereckiego Jegliche w Vervielfältigung katedrze 




Nachfolger von Bischof Ryszard Bogusz, 

der 20 Jahre lang im Amt war und sich 

nicht mehr als Kandidat zu Verfügung 

stellte. Waldemar Pytel ist 1958 in Istebna 

(Olsagebiet) geboren worden. Seit 

1992 bekleidet er das Amt des Pfarrers 

in Schweidnitz, in den Jahren 2004-07 

betreute er zusätzlich die Pfarrei in Jauer. 

Dank seines Engagements wurde die 

Friedenskirche in Schweidnitz 2001 auf 

die Liste des Europäischen Kulturerbes 

der UNESCO gestellt. 1995-99 und ab 

2008 bis dato ist er als Mitglied des 

Stiftungsrates „Kreisau für europäische 

Verständigung“ tätig. 

Q Seminarium: 6 listopada Towa- 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. Q 


rzystwo Filozoficzne Instytutu Filozofii 

Uniwersytetu Opolskiego organizuje 

otwarte seminarium pt. „Filozofia jako 

droga do szczęścia”. Spotkanie moderować 

będzie dr Marcin Pietrzak, a wykład 

poprowadzi dr hab. Grzegorz Francuz. 

Seminarium w sali odczytowej Muzeum 

Śląska Opolskiego (wejście od ul. Muzeal- 


nej) rozpocznie się o godz. 18.00. 

Zachował się kamienny obelisk z napisami Pro Patria i Hier ruhen in Gott 2000 Tapfere Krieger (Tu spoczywa w Bogu 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen 

2000 dzielnych 

bereitgestellt. 

żołnierzy). Foto: HuBar/wikipedia 

Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Q untersagt. 

Biskup Nathan zmarł w Opavie w 

styczniu 1947 r., zaledwie kilka tygodni 

po wypędzeniu go przez władze 

komunistyczne z Branic do ówczesnej 

Czechosłowacji. Listopadowe uroczystości 

są więc nie tylko pośmiertnym oddaniem 

czci dziełu jego życia, ale także 

towarzyszeniem mu w jego „powrocie 

do domu”, w którym do dziś pozostaje 

duch jego troski o ludzi najbardziej 

potrzebujących – chorych psychicznie. 

Q Lutherkirche in Temeschwar: 

175. Gründungsjubiläum feierte am 17. 

Oktober die evangelische Kirche im rumä- 

NMP w Opavie i mszą św. na pożegna- 

LARES: Niniejszy o godz. materiał 16. Po mszy służy trumna wyłącznie zostanie do czytania. Powielanie cert w „Credo” jakikolwiek Krzysztofa Pendereckiego. 

Penderecki wprowadził do utworu 


przewieziona do Branic, gdzie o godz. 19 ramach obchodów zorganizowano 

sympozjum poświęcone Jegliche dzie- 

polskie Vervielfältigung i niemieckie hymny religijne, ist strengstens LARES: Diese Materialien w kościele sind Wniebowzięcia lediglich NMP zum zostanie Lesen W bereitgestellt. untersagt. 

Uroczystości rozpoczną się w piątek 

7 listopada o godz. 15 wystawieniem 

trumny z prochami bpa Josepha Nathana 

w konkatedrze pw. Wniebowzięcia 

Pf. Bronisław Żuchowski 

nischen Temeschwar (Temeswar). Der 

erste evangelische Gottesdienst in Temeschwar 

wurde bereits 1795 abgehalten. 

Da die evangelische Gemeinde keine 

Kirche besaß, fanden die Gottesdienste 

zunächst in städtischen Institutionen statt. 

Im Jahr 1824 wurde die Vereinte Evangelische 

Gemeinschaft gegründet und der 

Bau der Kirche beschlossen. Die evangelische 

Kirche wurde 1837-39 nach Plänen 

Zweiunddreissigster 

Sonntag 

im Jahreskreis 

09.11.2014 

1. Lesung: Weish 6,12-16 

2. Lesung: 1Thess 4, 13.14 

Evangelium: Mt 25, 1-13 „Denn 

ihr wisst weder den Tag noch die 

Erscheinen des 

LARES: Niniejszy vom unerwarteten materiał Erscheinen służy des wyłącznie Weltrichters, 

vom plötzlichen Ende der Welt, hat, den die Sorgen für 

seine Pflichten do czytania. zu leisten Powielanie Weltrichters, w jakikolwiek bringen. Das ist sposób leichter zabronione. 

vom plötzlichen 

gesagt als getan. Es gibt 

LARES: Diese Materialien von der sind Überraschung lediglich der Menschheit, zum Lesen die Familie bereitgestellt. beschäfti gen, Jegliche Vervielfältigung kein besseres Mittel, ist als strengstens untersagt. 

Stunde.“ 

Jesus vergleicht sein Erscheinen als 

Weltenrichter mit einer Hoch zeit. 

Der Bräutigam will seine Braut von 

ihrem Haus abholen und zu seinem 

eigenen Haus bringen, wo dann das 

Hochzeitsmahl stattfindet. Wichtig 

ist das unerwartete Kommen des 

Bräutigams und die unterschied liche 

des Architekten Anton Schmidt im klassizistischen 

Stil errichtet. Am 27. Oktober 

1839 fand die feierliche Weihe der Lutherkirche 

statt. Die 175. Jahresfeier in Temeschwar 

wurde mit einem mehrsprachigen 

Gottesdienst in Anwesenheit von Gästen 

aus dem In- und Ausland mit anschließendem 

Empfang im Gebetssaal begangen. 

Die Gäste begrüßte Pfarrer Kovacs 

jeden Tag zu einer festen 

Zeit ‐ vor dem Aufstehen 

oder vor dem Einschlafen 

‐ sich klar zu werden 

über das Woher und das 

Wohin unseres Lebens, über den Stand- 

stürzen ab, Schiffe gehen unter, der Tod die Bereitschaft, täglich den Tod anzunehmenort, 

an den uns die Wellen des Alltags 


hält reiche 

materiał 

Ernte auf 

służy 

unseren 

wyłącznie 

Straßen 

do 

Der 

czytania. 

Mensch kann 

Powielanie 

sich doch gespült 

w 

haben, 

jakikolwiek 

und den Kompass 

sposób 

wieder 

zabronione. 

unter Menschen, die fröhlich in den nicht aus der Welt herauslösen, sie sich nachzustellen. 

q in Temeschwar seit 1994 betreut. 


Bereitschaft der Ehrenjungfrauen. Die 

unterschiedliche Behand lung durch den 

In den 90er Jahren 

oberschlesischer 

Chöre Julius Roger in 

memoriam organisiert. 

Powrót biskupa Nathana 

odprawiona msza św. na powitanie, a po 

niej wieczorne czuwanie przy trumnie. 

W sobotę natomiast o godz. 11 odbędzie 

się centralna część uroczystości: msza 

św. w kościele św. Rodziny w Branicach 

oraz złożenie trumny z prochami bpa 

Rodziny o godz. 10.30. 

kan 

Wort zum Sonntag 

die religiöse Bedeutung des Gleichnisses 

durch. Das Wort: „ich kenne euch nicht“, 

hat nicht die Bedeutung: ihr seid mir 

nicht vorgestellt worden, ich bin nicht 

mit euch bekannt. Dies ist vielmehr das 

Wort des Weltenrichters, mit dem er die 

Verdammung ausspricht. Der Gedanke 

durch zieht das Evangelium wie ein roter 

Faden. Er bezieht sich zunächst auf das 

Ende der Welt. Er lässt sich aber auch 

auf das Leben des einzelnen Menschen 

beziehen. Täglich spielen sich Beispiele 

dafür vor unseren Augen ab. Flugzeuge 

ein modernes Krankenhaus in Groß 

Rauden bauen zu lassen. Später setzte 

er sich für den Neubau eines Krankenhauses 

in Rybnik ein. Roger selbst 

arbeitete im Krankenhaus in Pil chowitz“, 

so Jan Maria Dyga, Sänger und 

Kulturmultiplikator, der sich dafür einsetzt, 

das Gedenken an Julius Roger 

wachzuhalten. 

Roger verstarb am 7. Januar 1865 mit 

45 Jahren während einer Jagd, als ihn 

Rachowitz ein Denkmal errichten. Am 

26. Mai 1865 wurde die Julius-Roger- 

Stiftung zur Unterstützung Hilfsbedürftiger 

gegründet. 

„Im kommenden Jahr begehen wir 

den 150. Todestag Rogers. Es wäre ein 

eine sind hierbei gefragt“, appelliert der 

Königshütter Jan Maria Dyga, der seit 

20 Jahren Chormitglied und Solist des 

Evangelischen Chores Cantate ist. 

Klaudia Kandzia 

jom łódzkich ewangelików w czasie I 

wojny światowej. Głównym punktem 

obchodów były wieczorne ekumeniczne 

nieszpory w archikatedrze łódzkiej. 

Modlitwie w intencji poległych podczas 

bitwy łódzkiej 1914 roku przewodniczył 

LARES: Niniejszy Józefa materiał Nathana do sarkofagu. służy Mszę wyłącznie św. metropolita do czytania. gnieźnieński abp Powielanie Wojciech W w ramach jakikolwiek obchodów w sposób gmachu zabronione. 

poprzedzi procesja z kościoła Wniebowzięcia 

Polak, Prymas Polski. W ekumenicznych 

nieszporach 

Wyższego Seminarium Duchownego 

LARES: Diese Materialien sind 

NMP 

lediglich 

do kościoła pw. 

zum 

Świętej 

Lesen bereitgestellt. 

uczestniczyli 

Jegliche 

ewan- 

w Łodzi 


otwarto wystawę pt. „Łódź 

ist strengstens 

w 

untersagt. 

geliccy księża biskupi Ryszard Bogusz, 

zwierzchnik diecezji wrocławskiej, i 


Bräutigam 

materiał 

geht bereits 

służy 

weit über 

wyłącznie 

den Urlaub 

do 

fuhren, 

czytania. 

die von der 

Powielanie 

Hochzeit selbst 

w 

überlassen, 

jakikolwiek 

um an den 

sposób 

Tod zu 

zabronione. 

Hochzeitsrahmen hinaus. Hier bricht kamen, die das Leben vor sich zu ha- 

denken und bereit zu sein. Gott will, 


ben glaubten; Herzinfarkte beenden 

mitten im Lauf große Karrieren, und 

keiner von uns weiß, wann, wo und wie 

ihn der Tod ereilen wird. 

Worin besteht nun für 

einen Menschen, der im 

tätigen Leben steht, der 

der von den Problemen 

und Freuden dieser Welt 

mitgenommen wird wie 

der Gast im Flugzeug 

über die Landschaft dieses 

Lebens hin, worin besteht für diesen 

daß wir unsere Aufgabe so erfüllen, daß 

wir sie jeden Tag aus der Hand legen 

können, daß wir die Begrenzung unserer 

Zeit erfahren und daß 

Der Gedanke vom 

unerwarteten 

Ende der Welt, 

durchzieht das 

Evangelium wie 

ein roter Faden. 

Das Grabmal für Julius Roger am Kirchhof der St.- 

Magdalena-Kirche in Groß Rauden wurde von Viktor I., 

Herzog von Ratibor, gestiftet. 

Foto: wikipedia 

Niemieckie hymny i chorały 

Tablica upamiętniająca zasługi bpa Nathana, który w 1900 r. utworzył w Branicach szpital istniejący do dziś i leczący 

psychicznie chorych. Gadka Stara (Lodz-Gräberberg). Spoczywają tu prochy żołnierzy niemieckich poległych podczas bitwy pod Łodzią. 

Foto: MOs810/wikipedia 

W dniach 7–8 listopada w czeskiej Opavie (Troppau) i Branicach (Branitz) 

odbędą się uroczystości przeniesienia trumny z prochami śp. bpa Josepha 

Nathana, wielkiego duszpasterza oraz założyciela i budowniczego „Miasteczka 

Miłosierdzia” w Branicach. 

Diecezja warszawska Kościoła ewangelicko-augsburskiego 

zainicjowała 

obchody 100. rocznicy bitwy łódzkiej, 

które rozpoczęły się 28 października 

w Łodzi. 

Paweł Anweiler, zwierzchnik diecezji 

cieszyńskiej, oraz abp Celestino Migliore 

– nuncjusz apostolski w Polsce. 

Inaugurację obchodów zakończono 

w ewangelickim kościele św. Mateusza 

w Łodzi, gdzie odbył się uroczysty kon- 

nawiązujące do tradycji protestanckiej, 

chorał w języku niemieckim i fragmenty 

Biblii. W tym wydarzeniu muzycznym, 

które wypełniło łódzki kościół po brzegi, 

brali udział duchowni zaangażowani w 

obchody. 

czasie I wojny światowej”. 

wir die Werte dieser und 

jener Welt in die richtige 

Rangordnung zueinander 

kan 

Zsombor, der die evangelische Gemeinde 

kan 

Foto: Elisabeth Packi




10 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Aktuelles Lesen bereitgestellt. Aktualności 


Colloquium: Hans-Gert Pöttering und Jerzy Buzek sind neue Ehrenbürger von Oppeln 

Zwei 


neue 

materiał służy wyłącznie 

Eurostecker 



7. – 13. November 2014 

zbliżonej do kół CDU, oraz byłemu premierowi 

RP Jerzemu Buzkowi. 

Obu uhonorowanych łączy szczególna 

więź, Pöttering był bowiem do 2009 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie roku w przewodniczącym jakikolwiek Parlamentu sposób zabronione. 

Europejskiego, zaś Jerzy Buzek – jego 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche następcą. Vervielfältigung Właśnie owo zaangażowanie ist strengstens untersagt. 

Hans-Gert Pöttering, Chef der CDUnahen 

Konrad-Adenauer-Stiftung, 

und der ehemalige polnische Premier 

Jerzy Buzek sind seit vergangenen 

Montag Ehrenbürger der Stadt 

Oppeln. 

Die beiden Geehrten verbindet sogar 

ein imaginäres Band. Pöttering 

war bis 2009 Präsident des Europaparlaments, 

ihm folgte damals Jerzy Buzek. 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie zagranicznych w jakikolwiek Grzegorza Schetyny, sposób podkreślił 

w odniesieniu do sąsiadów Polski 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche na wschodzie, Vervielfältigung że Niemcy i Polacy ist stoją strengstens untersagt. 

Historisch treffend umschrieb auch odbyła się uroczystość nadania nieniami: „Wpływ UE na współpracę 

LARES: Niniejszy Krystian materiał Heffner im służy Block zur wyłącznie grenzüberschreitenden 

Zusammenarbeit den Hansowi-Gertowi Pötteringowi, szeforządowych 

w UE”, „Migracja – między poszczególnych państw Europy. 

tytułu do honorowego czytania. obywatela Powielanie miasta transgraniczną”, w jakikolwiek „Rola organów sposób samo- 

zabronione. 

LARES: Diese Materialien schlesischen sind Ist-Zustand. lediglich In diesem zum sei- 

Lesen wi Fundacji bereitgestellt. im. Konrada Adenauera, Jegliche wyludnieniem Vervielfältigung a wielokulturowością” ist strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy den Themen materiał „Einfluss służy der EU wyłącznie auf die en trotz do aller czytania. verkehrspolitischen Powielanie Widrigkeiten 

die Ost-West-Verkehrsströme ojczyznę rozumianą jako państwo, stanie 

mógł w jej jakikolwiek obronić; jeżeli ktoś widzi sposób tylko zabronione. 

grenzüberschreitende Zusammenarbeit“, 

LARES: Diese Materialien Rolle der sind „Selbstveraltungsorgane lediglich zum in Lesen traditionell bereitgestellt. auf hohem Niveau, Jegliche wäh- 

się nacjonalistą, Vervielfältigung a nacjonalizm prowadzi ist strengstens untersagt. 

Und so ist der Einsatz für ein zusammenwachsendes 

Europa auch der verbindende 

Gedanke, die beiden Politiker 

im Rahmen des jährlich stattfindenen 

Colloquiums Oppeln auszuzeichnen. 

In seiner Dankesrede betonte Buzek 

im Beisein von Außenminister Grzegorz 

Schetyna mit Blick auf Polens Nachbarn 

im Osten, dass Deutsche und Polen 

heute auf derselben Seite einer Grenze 

stünden, die heute auch die Grenze 

europäischer Werte bedeute. Diese 

deutsch-polnische Wertegemeinschaft 

hob auch Pöttering hervor: „Wenn jemand 

nur seine Heimat sieht, kann er sie 

nicht verteidigen, wenn jemand nur das 

Vaterland sieht, dann wird er Nationalist 

und Nationalismus führt zum Krieg und 

der, der sich nur als Europäer fühlt, der 

der EU“, „Migration – zwischen Entvölkerung 

und Multikulutralität“ sowie 

„Europäisierung des schlesischen Kulturerbes“. 

Im letzten, mit Fragezeichen 

versehenen Block, erläuterte Andrzej 

Holeczko-Kiehl vom Schlesischen Mu- 


seum Kattowitz 

materiał 

die Konzeption 


seines eintreten, 

do 

wenn 

czytania. 

man dem 

Powielanie 

Prinzip der podobnie 

w jakikolwiek Buzek, który urodził 

sposób 

się 

zabronione. 

Museums und erntete dabei Widerspruch 

vom PiS-Kulturminister a.D. auf der untersten möglichen Ebene an- 

w części Górnego Śląska leżącej dziś po 

Subsidiarität folge, also Entscheidungen w Śmiłowicach na Śląsku Cieszyńskim, 


hat gar keine Wurzeln“. Mit der Erhebung 

zum Ehrenbürger könne er nun 

jedoch mit Fug und Recht behaupten 

nun auch ein Schlesier zu sein, so wie 

Buzek auch, der in Smilovice u Třince 

(Smilowitz), im heute tschechischen Teil 

Oberschlesiens geborenen wurde und 

durch einen Lehrauftrag auch schon mit 

Oppeln verbunden war. Seine Beliebt- 

eben monokulturell aus der Tradition trotz unterschiedlicher Spannungsarten Zabrza, Lublińca, Rud Raciborskich 

LARES: Niniejszy der Kresy materiał geprägt sei. służy Man habe wyłącznie vor in Stromnetzen do czytania. verschiedener Powielanie europäischer 

Staaten nutzen. 

Tegoroczne Colloquium Opolskie, w 

oraz w Rybnika. jakikolwiek sposób zabronione. 

diesem Hintergrund ein ganz eigenes 


heit in Oberschlesien belegt auch die 

Tatsache, dass er vor Oppeln schon die 

Ehrenbürgerrechte von Deutsch Piekar, 

Gleiwitz, Hindenburg, Lublinitz, Rauden 

und Rybnik erhalten hatte. 

Das Motto des den Rahmen der 

Verleihung der Ehrenbürgerrechte bildenden 

diesjährigen Oppelner Colloqiums 

lautete „10 Jahre gemeinsam in 

der EU. Gefahren und Chancen“. Die 

Wissenschaftler und Politiker stellten 

sich in vier thematischen Blöcken 

Dobrodzień: W 80. rocznicę śmierci Oskara Cohna 

Pchnięcie sztyletem uczynił legendą 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung Bund der Jugend der Deutschen ist strengstens untersagt. 

Po I wojnie światowej feldmarszałek 

Hindenburg twierdził, że niemieckie 

wojska nie zostały pokonane, a upadek 

militarnej potęgi Niemiec był 

jedynie następstwem rewolucyjnych 

okoliczności. 

Prowokatorzy pozbawili Niemcy 

zwycięstwa – tak oto narodziła się 

„legenda o pchnięciu sztyletem”, która 

w późniejszym okresie przysporzyła 

stronników również Hitlerowi. Ostro 

zaprzeczał temu Oskar Cohn, członek 

obradującej przez 10 lat komisji ds. 

zbadania przyczyn i skutków I wojny 

światowej i zarazem członek stronnictwa 

Niezależnych Demokratów (USPD), któ- 

sehen war. Alle Teilnehmer liefen mit 

den Blättern zur Urne und gaben ihre 

Stimme ab. Die Gruppe stellte sich für 

die perplexe Öffentlichkeit in einer Reihe 

auf und bildete anhand bunter Zettel 

die Botschaft „Idź na wybory“. Die letzte 

gemeinsame Tat war dann der Applaus 

für das gemeinschaftlich Vollbrachte. 

Der deutschen Jugend macht eben nie- 

Tat. Zeitgleich und zuvor von Passanten 

unbemerkt bauten zwei schwarz mand ein X für ein U vor. 


Die Botschaft war klar: „Nehmt Euer Recht wahr.“ 


re stanowiło odłam SPD reprezentujący 

poglądy polityczne oscylujące między 

SPD i komunistami (KPD). Cohn, urodzony 

w 1869 roku w górnośląskim Dobrodzieniu, 

występował też przeciwko 

udzielaniu kredytów na potrzeby prowadzenia 

I wojny światowej. W Reichstagu, 

w którym był deputowanym od 

1912 roku, nie reprezentował jednak 

Kondolenzen / Kondolencje 

Wielokrotnie właśnie Żydów, m.in. Cohna, obarczano 

odpowiedzialnością za „pchnięcie sztyletem”, co przed- 


stawia choćby 

materiał 

niniejsza karykatura. Foto: Wikipedia 

służy wyłącznie do czytania. Powielanie Naszemu w jakikolwiek redakcyjnemu sposób Koledze zabronione. 

1934 roku w Genewie, gdzie uczestniczył 


utworzenia państwa żydowskiego w Palestynie, 

materiał które miałoby służy funkcjonować wyłącznie w do składają czytania. współpracownicy Powielanie w jakikolwiek z Zespołu Producenckiego sposób zabronione. Pro Futura. 

wyrazy głębokiego współczucia i słowa otuchy z powodu śmierci teściowej 


oparciu o założenia socjalizmu. 

LARES: Diese Materialien sind lediglich Till Scholtz-Knobloch zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Dobrodzienia, lecz Nordhausen, leżące 

na przedgórzu Harzu. Był też reprezentantem 

Konstytucyjnego Zgromadzenia 

Narodowego w Weimarze, gdzie opowiadał 

się za prawem do referendów. 

Od 1899 roku wraz z Karlem i Teodorem 

Liebknechtami Cohn prowadził w Berlinie 

kancelarię adwokacką. 

Po przejęciu władzy przez narodowych 

socjalistów Cohn zamierzał wyemigrować 

do Palestyny, lecz zanim zdążył 

uzyskać wizę, zmarł 31 października 

Natürlich gratulierten die Vertreter der deutschen Minderheit Hans-Gert Pöttering besonders herzlich. 

Kazimierz Ujazdowski, der deutlich die 

Unterschiede von Nieder- und Oberschlesien 

betonte. Ujazdowski stellte 

die Konzeption des geplanten Breslauer 

Museums der Westgebiete vor, die zeige, 

dass dieser Teil Schlesiens nach 1945 

Selbstbewusstsein entwickelt und aus 

diesem heraus neben Danzig so schon 

in der Solidarność-Zeit an der Spitze 

gestanden. Man könne die Geschichte 

nicht stets entnationalisiert nur nach 

europäischer Gegenwart deuten. 

Oskar Cohn Foto: Biuro Reichstagu (Wyd.): Podręcznik niemieckiego 

Konstytucyjnego Zgromadzenia Narodowego, Weimar 1919 

w konferencji Światowego Kongresu Żydów. 

Pochowany został w Degania Alef 

nad Jeziorem Tyberiadzkim (Genezaret), 

w najstarszym kibucu Izraela, jako że już 

w połowie lat dwudziestych angażował 

się jako zdeklarowany syjonista na rzecz 

rend man ins nahe tschechische Schlesien 

deutlich weniger Warenaustausch 

und Verkehrsbewegungen verzeichne. 

Der Landrat von Görlitz Bernd Lange 

(CDU) machte deutlich, dass kommunalpolitische 

Fortschritte immer dann 

siedelt. Viele klagen über europäische 

Normen, doch man könne mit Ideenreichtum 

vieles auch pragmatisch den 

Gegebenheiten vor Ort anpassen. Ganz 

nach dem Modell der sogenannten „Eurostecker“. 

Diese kann man bekanntlich 

Colloquium: Hans-Gert Pöttering i Jerzy 

Buzek zostali honorowymi obywatelami 

Opola – Dwie nowe „eurowtyczki” 

miniony poniedziałek w Opolu 

W 

Oppeln: Bund der Jugend der Deutschen Minderheit überrascht mit Flashmob 

Kein X für ein U 

„Nie żyjemy, aby umierać... 

ale umieramy, aby żyć wiecznie” 


Foto: BJDM 

w proces zrastania się Europy nasunęło 

pomysł o wyróżnieniu obu polityków 

w ramach corocznego Colloquium w 

Opolu. 

W swoim wystąpieniu Buzek, przemawiając 

w obecności ministra spraw 

dziś po tej samej stronie granicy, która 

oznacza obecnie także granicę wartości 

europejskich. Tę niemiecko-polską 

wspólnotę wartości zaakcentował też 

Pöttering, mówiąc: „Jeżeli ktoś widzi 

tylko swoją małą ojczyznę, nie będzie 

do wojny. Natomiast ten, kto czuje się 

tylko Europejczykiem, ma zupełnie inne 

korzenie”. Jednocześnie dodał, że dzięki 

podniesieniu go do godności honorowego 

obywatela będzie miał odtąd pełne 

prawo twierdzić, że jest też Ślązakiem, 

stronie czeskiej, a z racji prowadzenia 

wykładów na Politechnice Opolskiej był 

już też związany z Opolem. Jego popularności 

na Górnym Śląsku dowodzi też 

fakt, iż wcześniej otrzymał honorowe 

obywatelstwa Piekar Śląskich, Gliwic, 

ramach którego nadano oba honorowe 

obywatelstwa, odbyło się pod hasłem: 

„10 lat wspólnie w UE. Zagrożenia 

i szanse”. Obecni na nim naukowcy i 

politycy zmierzyli się w czterech blokach 

tematycznych z następującymi zagad- 

Der Minderheit hat am 4. November einen 

sogenannten Flashmob organisiert. 

Botschaft der Veranstaltung war: „Idź 

na wybory“ (Geh wählen). Die Aktion 

sollte dazu ermutigen, unabhängig des 

eigentlichen Votums überhaupt an den 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Selbstverwaltungswahlen w jakikolwiek vom sposób 16. November 

teilzunehmen. 

zabronione. 


Um 


14:59 Uhr gingen Passanten 

ist 

ah- 


nungslos auf dem Oppelner Ring ganz 

normal ihres Weges. Einige sitzen auf 

einer Bank und lesen Zeitung, andere 

telefonieren, spazieren oder betrachten 

Schaufenster. 

Punkt 15:00 Uhr dann das Signal zur 

M. Buchberger 

Krzysztofowi Świercowi 

oraz całej jego Rodzinie 

oraz „Europeizacja dziedzictwa kultury 

śląskiej”. W ostatnim bloku, opatrzonym 

znakiem zapytania, Andrzej Holeczko-Kiehl 

z Muzeum Śląskiego w Katowicach 

objaśnił koncepcję swojego 

muzeum, co wywołało sprzeciw ze strony 

byłego ministra kultury Kazimierza 

Ujazdowskiego (PiS), który wyraźnie 

podkreślił różnice pomiędzy Dolnym 

Śląskiem i Górnym Śląskiem. Ujazdowski 

przedstawił koncepcję mającego 

powstać we Wrocławiu Muzeum Ziem 

Zachodnich, która jego zdaniem pokazuje, 

że ta część Śląska po 1945 roku 

stała się obszarem jednokulturowym 

pod wpływem tradycji pochodzących 

z Kresów, przez co tamtejsi mieszkańcy 

rozwinęli w sobie zupełnie inną tożsamość, 

co sprawiło, że już w czasach 

Solidarności region ten znalazł się w 

opozycyjnej czołówce niemal na równi 

z Gdańskiem. Jego zdaniem nie można 

interpretować historii w oderwaniu od 

elementów narodowych, wyłącznie według 

kryterium obecności w Europie. 

Trafnie pod względem historycznym 

opisał też Krystian Heffner w ramach 

bloku poświęconego współpracy transgranicznej 

obecny stan rzeczy na Śląsku, 

gdzie pomimo wszelkich przeciwności w 

zakresie polityki komunikacyjnej ruch 

komunikacyjny Wschód – Zachód 

tradycyjnie pozostaje na wysokim poziomie, 

podczas gdy wymiana towarowa 

i ruch komunikacyjny w kierunku 

terenów Śląska leżących w pobliskich 

Czechach są znacznie mniejsze. Starosta 

powiatu Görlitz Bernd Lange (CDU) 

zaznaczył, że postępy w zakresie samorządowości 

pojawiają się zawsze wtedy, 

gdy władze kierują się zasadą subsydiarności, 

umiejscawiając kompetencje 

decyzyjne na jak najniższych szczeblach. 

Wielu narzeka na europejskie normy, 

jednak wykazując pomysłowość i pragmatyzm, 

można wiele rzeczy dopasować 

do lokalnych warunków. Co zresztą jest 

zgodne z modelem wyrażonym w postaci 

tzw. „eurowtyczek”, których – jak 

wiadomo – można używać pomimo 

różnic napięć w sieciach elektrycznych 

Till Scholtz-Knobloch 

gekleidete Personen in Windeseile 

eine große Wahlurne auf. Auf einen 

zweiten Signalton aus einer Fußballtröte 

nahm eine Gruppe von rund 20 

jungen Menschen, die überall auf dem 

Ring scheinbar zusammenhangslos verteilt 

waren, ein weißes Blatt Papier in 

die Hand, auf dem ein großes „X“ zu 

ML/S-K 

8057




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Hintergründe 

Lesen bereitgestellt. Kulisy Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Multikulturalität: Zweisprachige Schilder in Schleswig-Holstein 


Auch Dienstsiegel und Poststempel sind zweisprachig 





Die Sichtbarkeit der Sprache einer 

nationalen oder ethnischen Minderheit 

im öffentlichen Raum der von 

ihr bewohnten Region gehört für 

ihre Angehörigen zu den Grundlagen 

ihrer Anerkennung durch den 

Staat und die Mehrheitsgesellschaft. 

Eine besondere Bedeutung kommt 

hierbei der Zweisprachigkeit von 

Ortstafeln und offiziellen Hinweisschildern 

zu. Darauf wartet manch eine autochthone 

Minorität in Europa bis heute 


Friesisches Bahnhofsschild von Westerland auf der Insel Sylt. 




allerdings vergeblich. Und für manch 

andere geht nach der Aufstellung derartiger 

Schilder der Ärger erst richtig 

los, wenn nationalistische Vandalen 

diese beschädigen und dafür in vielen 

Fällen nicht einmal zur Rechenschaft 

gezogen werden. 

Für die beiden im äußersten Norden 

Deutschlands ansässigen Minderheiten 

stellt sich die Situation dagegen deutlich 

besser dar. Die geschätzt 50.000 

bis 60.000 Köpfe umfassende friesische 

Volksgruppe, die in ihrem Kernland, 

dem Kreis Nordfriesland und der zum 

Kreis Pinneberg gehörenden Insel Helgoland, 

etwa ein Drittel der Bevölkerung 

ausmacht, ist seit der Verabschiedung 

des Friesisch-Gesetzes durch den 

schleswig-holsteinischen Landtag am 



13. Dezember 2004 in der Öffentlichkeit 

nicht nur durch zahlreiche zweisprachige 

Ortstafeln präsent. 

Auch etliche Amtsschilder öffentlicher 

Gebäude, beispielsweise der Gerichte 

und Polizeistationen, beinhalten 

neben einer deutschen eine friesische 

Beschriftung. Es gibt zweisprachige 

Behörden-Briefköpfe, Dienstsiegel und 



Poststempel. Die jedes Jahr von Millionen 

von Touristen genutzten Bahnhöfe 

entlang der Bahnstrecke Husum- 

Westerland/Sylt haben zweisprachige 

Bahnhofsschilder mit ergänzenden Informationen 

über die Friesen und ihre 

Sprache erhalten. Die Durchsagen in 

den auf dieser Strecke verkehrenden 

Züge sind ebenfalls zweisprachig. Und 



an den Grenzen des Kreises Nordfriesland 

grüßen zweisprachige Schilder in 

den friesischen Farben Gold-Rot-Blau 

und mit dem Wappen der Friesen. 

Die nach eigener Schätzung zirka 

50.000 Köpfe große dänische Minderheit 

in Schleswig-Holstein (andere 

Schätzungen gehen von 10.000 bis 

20.000 Personen aus, offizielle Zählun- 


Informationsschild über den Sinn der zweisprachigen Beschilderung auf dem Bahnhof von Westerland auf der Insel Sylt. 


gen oder Überprüfungen der Schätzungen 

durch staatliche Stellen sind 

auf Grund der Bonn-Kopenhagener 

Erklärungen unzulässig) haben ihren 

Siedlungsschwerpunkt in und um 

Flensburg, wo sie etwa 20 Prozent der 

Bevölkerung ausmachen sollen. Die 

Stadt Flensburg hat von einem Erlass 

des schleswig-holsteinischen Ministeriums 

für Wissenschaft, Wirtschaft und 

Verkehr vom 11. Juni 2007 Gebrauch 

gemacht und Ortstafeln aufgestellt, die 

neben dem Ortsnamen in der Amtssprache 

auch die dänische Bezeichnung 

„Flensborg“ enthalten. Darüber hinaus 

sind in der Stadt zahlreiche zweisprachige 

Hinweisschilder zu Behörden, 

Verkehrseinrichtungen und Sehenswürdigkeiten 

aufgestellt, die aber wohl 

czy stemple pocztowe, a dworce na trasie 

kolejowej 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. 

Husum-Westerland/Sylt, 

Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

ich przez władze państwa oraz większość z których co roku korzystają miliony 


auch der Bedeutung der vielen reichsdänischen 

Touristen Rechnung tragen. 

Nur am Rande sei bemerkt, dass man 

in Tondern, der „deutschesten“ Stadt 

Dänemarks, die bei der Volksabstimmung 

1920 trotz eines Ergebnisses von 

77 Prozent der Stimmen für Deutschland 

an Dänemark abgetreten werden 

musste, zweisprachige Ortstafeln bis 

turystów, otrzymały dwujęzyczne tablice 

dworcowe opatrzone dodatkowymi 

informacjami na temat Fryzów i ich języka. 

Dwujęzyczne są też komunikaty w 

pociągach kursujących na tej trasie, zaś 

na granicach powiatu północnofryzyj- 

Europie do dziś na próżno czeka, a dla skiego witają bądź żegnają dwujęzyczne Flensburgu i okolicach, gdzie ponoć stanowi 

w około jakikolwiek 20% ludności. Władze sposób mia- 

zabronione. 

LARES: Niniejszy innych materiał po ustawieniu służy tego rodzaju wyłącznie tablic 

kłopoty zaczynają się na dobre, gdy barw złoto-czerwono-błękitnej, na któsta 

Flensburga, korzystając z postano- 

z Danii. 

tablice do wykonane czytania. we fryzyjskiej Powielanie tonacji 


heute vergeblich sucht. 

Wielokulturowość: Dwujęzyczne tablice 

w Szlezwiku-Holsztynie – Dwujęzyczne 

są nawet służbowe pieczątki i stemple 

pocztowe 

Widoczność języków mniejszości 

narodowych czy etnicznych w 

przestrzeni publicznej regionów, które 

zamieszkują, to dla ich członków podstawowy 

element świadczący o uznaniu 

Flensburg hat zahlreiche 

zweisprachige 

Hinweisschilder zu 

Behörden, Verkehrs- 

aufgestellt, die für die 

dänische Minderheit 

und Touristen gleichermaßen 

wichtig sind. 

społeczeństwa. 

Szczególne znaczenie w tym kontekście 

ma kwestia dwujęzyczności tablic z 

nazwami miejscowości czy oficjalnych 

tablic informacyjnych, na które wszakże 

niejedna mniejszość autochtoniczna w 

nacjonalistyczni wandale notorycznie je 

uszkadzają, za co w wielu przypadkach 

nie zostają nawet pociągnięci do odpowiedzialności. 

W znacznie lepszej sytuacji są dwie 

mniejszości żyjące na północnych krańcach 

Niemiec. Licząca około 50–60 tys. 

LARES: Niniejszy osób społeczność materiał fryzyjska, służy wyłącznie która w weryfikacji do czytania. ocen szacunkowych Powielanie przez Ponadto w jakikolwiek w mieście ustawione sposób zostały zabronione. 

głównym rejonie swojego zamieszkiwania, 

sind czyli na lediglich terenie powiatu zum północ- 

Lesen mocy bereitgestellt. deklaracji bońsko-kopenhaskich), Jegliche funkcjonujących Vervielfältigung tam urzędach, instytu- 

ist strengstens 

organy państwa jest niedozwolone na liczne dwujęzyczne tablice informujące o tej miejscowości. 

LARES: Diese Materialien untersagt. 

nofryzyjskiego i na wyspie Helgoland 

położonej w powiecie Pinneberg stanowi 

około jednej trzeciej ogółu ludności, od 

czasu uchwalenia 13 grudnia 2004 roku 

przez landtag Szlezwika-Holsztynu ustawy 

o języku fryzyjskim jest obecna w 

LARES: Niniejszy materiał einrichtungen służy und wyłącznie obszarze do publicznym czytania. nie tylko Powielanie w formie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Sehenswürdigkeiten 

licznych dwujęzycznych tablic z nazwami 

miejscowości; 


jest też sporo 

Jegliche 

oficjal- 


nych tablic na obiektach użyteczności 

publicznej, np. na gmachach sądów 

czy komisariatów policji, na których 

obok napisów niemieckich widnieją też 

fryzyjskie. Są dwujęzyczne nagłówki 

urzędowych listów, pieczątki służbowe 

rych widnieje herb Fryzów. 

Mniejszość duńska żyjąca na terenie 

Szlezwika-Holsztynu, która według 

własnych danych szacunkowych liczy 

około 50 tys. osób (inne szacunki mówią 

o liczbie 10–20 tys. osób, natomiast 

dokonywanie oficjalnych spisów czy 

Zweisprachiges Kreisschild des Kreises Nordfriesland in 

Süderlügum 

swój główny teren osadniczy posiada we 

wień dekretu wydanego 11 czerwca 2007 

roku przez Ministerstwo Nauki, Gospodarki 

i Transportu kraju związkowego 

Szlezwika-Holsztynu ustawiły tablice, 

na których obok nazwy miejscowości 

w języku urzędowym występuje ona 

również w duńskiej wersji „Flensborg”. 

Zweisprachig deutsch-friesisches Ortsschild von Morsum 

auf der Insel Sylt 

Zweisprachig deutsch-dänisches Ortsschild von Flensburg 

Fotos: Detlef Ollesch 

cjach komunikacyjnych oraz zabytkach, 

aczkolwiek jest to raczej ukłon w stronę 

dużej rzeszy turystów przyjeżdżających 

Na marginesie zauważmy, że w mieście 

Tondern, czyli „najbardziej niemieckim” 

z miast Danii, które po plebiscycie, 

jaki miał miejsce w 1920 roku, pomimo 

iż 77% mieszkańców głosowało za przynależnością 

miasta do Niemiec, trzeba 

było odstąpić Danii, do dziś próżno by 

szukać dwujęzycznych tablic z nazwą 

Detlef Ollesch




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Advertorial 

Lesen bereitgestellt. Promocja Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

12 Wochenblatt.pl 

7. – 13. November 2014 





Kiedy zainteresował się Pan polityką? 

Dla mnie polityka rozpoczyna się już 

od domu rodzinnego, bo mając żonę i 

dzieci, trzeba stawiać jakieś priorytety 

i konsekwentnie je realizować, a tak 

właśnie było i jest ze mną. Natomiast 

z „domowej polityki” przeszedłem na 

gminną, zostając radnym w wieku 23 

lat, tak to się zaczęło. 

I musiało się spodobać, skoro pozostał 

Pan w polityce do teraz. 

LARES: Niniejszy lubię angażować materiał się służy w różne wyłącznie prace i do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

inicjatywy, co z kolei owocuje pojawianiem 

sind się szeregu lediglich propozycji zum bycia Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. 

LARES: Niniejszy Śląska materiał oraz Wspierania służy Inicjatyw wyłącznie Lokalnych 

w Opolu czy też Stowarzyszeniu 


LARES: Diese Materialien Gmin sind Polskich lediglich Euroregionu zum Pradziad, Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Bardzo się spodobało, ba, działalność 

w polityce samorządowej wciągnęła 

mnie do tego stopnia, że przez 

dwie kadencje byłem radnym w gminie 

Prószków, a mając 31 lat, zostałem wicewójtem, 

a później wiceburmistrzem, 

bo – jak wiemy – Prószków stał się 

miastem. Praca ta zaowocowała z kolei 

tym, że w wieku 34 lat stałem się 

gdzie pełnię funkcję wiceprezesa. Poza 

tym bardzo interesuję się kulturą, przez 

co często jestem nie tylko zapraszany 

na różnego rodzaju wydarzenia, ale 

też zachęcany do ich współtworzenia. 

Zdaję sobie sprawę, że wszystkie te za- 


jęcia kosztują 

materiał 

mnie mnóstwo 


czasu i 


sił, ale z drugiej strony wiem też, że są 

potrzebne, bo dzięki temu mam wpływ 


radnym Sejmiku Województwa Opolskiego; 

wtedy zrezygnowałem z bycia 

wiceburmistrzem, bo kolidowało to z 

prawem, i objąłem funkcję sekretarza. W 

praktyce zatem, z krótką przerwą, cały 

czas pracowałem w jakichś gremiach 

wykonawczych lub ustawodawczych, 

co bardzo mi odpowiada, bo w ten sposób 

mam wpływ na to, co wokół nas się 

emocjonująca, pouczająca i rodząca 

LARES: Niniejszy szereg materiał nowych, ciekawych służy idei. wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Norbert Rasch w działalności politycznej szczególnie wysoko ceni kreatywność, prawdomówność, efektywność, 

Bez względu na kompetencje, na 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen 

jasność i 


celowość działań. 



dzieje i robi. Żeby jednak przekuwało się 

to w wymierne efekty, nie można się w 

tej działalności ograniczać do tego, by 

wyłącznie płynąć z prądem, czyli przyklepywać 

wszystko, co ktoś ustali. 

Czyli warto być kłótliwym? 

Absolutnie nie, zresztą sam taki nie 

jestem, bo kiedy tylko widzę, że coś jest 

dobrze poukładne i funkcjonuje jak należy, 

to tego nie rozbijam, wręcz przeciwnie 

– pielęgnuję i staram się przyczynić 

do jeszcze lepszego rozwoju. Jeżeli 

jednak dostrzegę, że w jakiejś kwestii coś 

nie gra tak, jak powinno, to natychmiast 

staram się uczestniczyć w zespołach, 

które nad daną sprawą pracują, szukając 

przy tym porozumienia i koalicjantów 

do działania. Porozumienie zatem, a nie 

Mocno będę walczyć o stałą ekspozycję 

historii Niemców w Polsce, a zatem 

o to, co z marszu dostają Kresowiacy, 

a my nie! Nie zapomnę też o kwestii 

Specjalnej Strefy Demograficznej, bo 

ona nie może być tylko zlepkiem po- 

LARES: Niniejszy jestem materiał przekonany, że służy tam mogę wyłącznie coś jeśli zostanie do czytania. wybrany do Sejmiku Powielanie Województwa 

Opolskiego? 

ukierunkowanymi i precyzyjnie koormysłów, 

w jakikolwiek lecz konkretnymi działaniami, sposób zabronione. 

pożytecznego zdziałać i skutecznie je 

LARES: Diese Materialien poprowadzić, sind a lediglich nie przeszkadzać zum i robić Lesen Obecnie bereitgestellt. jestem szefem klubu Jegliche radnych dynowanymi. Vervielfältigung Mniejszość niemiecka ist strengstens untersagt. 

kłótliwość ma dla mnie olbrzymie znaczenie, 

bo wpisuje się w moją życiową 

zasadę, że wszystko można sprawnie 

ustalić, wykonać i nawet przeforsować 

swoje racje, ale trzeba chcieć rozmawiać 

z ludźmi i być do nich pozytywnie ustosunkowanym. 

Skąd czerpie Pan siłę i energię do 

tego, by w natłoku obowiązków i mimo 

niełatwego losu polityka z ramienia 

coś, na czym tak naprawdę się nie znam. 

Wyróżnienia! Ma ich Pan sporo i długo 

by o nich rozmawiać, ale ciekawi 

mnie, które z nich osobiście ceni Pan 

sobie najbardziej? 

Szczególnie cieszy mnie otrzyma- 

LARES: Niniejszy Opolskich materiał Niezapominajek. służy wyłącznie W ten chodzącej do czytania. kadencji nasz team Powielanie jeszcze zadbać w o jakikolwiek dualne kształcenie, sposób które tak zabronione. 

sposób honoruje się bowiem najlepsze się powiększy. Będziemy dążyć do tego, naprawdę kuleje, a województwo mogłoby 

LARES: Diese Materialien 

organizacje 

sind 

pozarządowe 

lediglich 

województwa 

zum Lesen 

aby uzdrowić 


system opieki zdrowot- 

Jegliche Vervielfältigung 

w tym względzie pewne 

ist 

rzeczy 


Nasz samorząd 

Komitet Wyborczy Wyborców 

Mniejszość Niemiecka Strona finansowana przez KWW Mniejszość Niemiecka 

Gwarancja jakości 

Z Norbertem Raschem, kandydatem do Sejmiku Województwa Opolskiego, rozmawia Krzysztof Świerc 

mniejszości niemieckiej działać coraz 

prężniej i mocniej angażować się w 

szereg inicjatyw? 

Faktycznie tych sił czasami brakuje, 

bo w okresie, w którym porwał mnie 

polityczny nurt, założyłem rodzinę i 

pojawiły się dzieci, a to jest absorbujący 

obowiązek. Z drugiej jednak strony 

członkiem różnych gremiów. Efekt jest 

taki, że prowadziłem już wiele stowarzyszeń, 

co prawda z kilku z nich po latach 

wystąpiłem ze względu na brak czasu, 

ale wciąż są takie, w których działam. 

Mowa np. o radzie Fundacji Rozwoju 

na ustalenia i plany poszczególnych instytucji 

i to, jak będą funkcjonowały w 

przyszłości. Z tego też powodu bardzo 

lubię działalność w Sejmiku Województwa 

Opolskiego, która w moim 

odczuciu jest niezwykle energetyczna, 

polskiej scenie politycznej ubieganie 

się przez poszczególnych polityków o 

sterowanie ważnymi resortami to normalka, 

bo przysparza splendoru. Pan 

jest inny – nie ubiega się o funkcje, na 

których zna się średnio. Co jest tego 

rozwoju regionalnego czy rolnictwa, 

bo wiem, że na tym nie znam się tak 

dobrze, by gwarantować najwyższą jakość 

moich działań, co jest moim celem. 

Stąd przejąłem komisję współpracy z 

zagranicą, a wcześniej rewizyjną, bo 

opolskiego za realizację zadań publicznych 

oraz promocję najlepszych i innowacyjnych 

pomysłów. Wyróżnienie to 

jako przewodniczący TSKN na Śląsku 

Opolskim otrzymałem już dwukrotnie. 

Ale nie jest to tylko i wyłącznie docenienie 

mojego zaangażowania w rozmaite 

przedsięwzięcia w naszym regionie, lecz 

wynik ciężkiej pracy wielu naszych pracowników 

i członków. Dumny jestem 

powodem? 

też z przyjazdu do nas prezydenta RP starcza na pensje dla pracowników. To 

LARES: Niniejszy Nie materiał mam wygórowanych służy ambicji wyłącznie i Bronisława do czytania. Komorowskiego, Powielanie który był musi w funkcjonować jakikolwiek inaczej. sposób zabronione. 

nie chcę np. w Sejmiku Województwa również w moim DFK w Prószkowie! Co jeszcze będzie dla Pana priorytetem? 

Vervielfältigung ist strengstens 

gnięcia na „wielki dzwon”. 

LARES: Diese Materialien Opolskiego sind obejmować lediglich komisji zum zdrowia, Lesen Odbieram bereitgestellt. tę wizytę jako ogromne Jegliche wy- 

untersagt. 

różnienie i dostrzeżenie naszych działań 

na rzecz współpracy bilateralnej 

polsko-niemieckiej, ale też tej lokalnej, 

regionalnej. 

Na jakich zadaniach w głównej mierze 

skupi się Pan w następnej kadencji, 

w sejmiku i moim zadaniem jest nie tylko 

praca w pojedynkę, co zresztą bardzo 

często czynię, ale i zbieranie pomysłów, 

które przekazuję dalej. Działam w sejmiku 

ze sporą, sześcioosobową grupą 

reprezentującą MN, a wierzę, że w nad- 

nej, by działał sprawniej, ograniczał 

rosnące wciąż kolejki i był zdecydowanie 

tańszy. Kolejnym ważnym dla nas 

zadaniem będzie działalność w obszarze 

kultury, gdzie też jest jeszcze wiele 

do poprawienia. Posiadamy bowiem 

bazę w postaci dobrze wyposażonych 

muzeów, filharmonii, teatrów czy kin, 

ale instytucji tych nie stać na bogatszy 

i ciekawszy repertuar, bo z ledwością 

powinna się zająć np. obszarem opieki 

senioralnej, bo na tym doskonale się 

zna, gdyż zebrała już odpowiednie doświadczenia 

i wiedzę, przez co może być 

w tych kwestiach wiodącym partnerem 

dla województwa. Musimy też bardziej 

jeszcze skuteczniej inicjować i robić, 

bo leży to w jego kompetencjach. Nie 

zapominamy też o pracy nad dalszą poprawą 

stanu naszych dróg, uzbrajaniem 

terenów inwestycyjnych czy kulturze, 

Opole, 

powiat 

opolski 

która jest bardzo ważnym obszarem w 

życiu człowieka, by nie został wyzuty 

z wrażliwości i innych pięknych cech. 

Jak ważna w kolejnej kadencji sejmiku 

będzie dla MN gospodarka? 

Mniejszość niemiecka to nie tylko 

Sejmik Województwa Opolskiego – 

to także powiaty i przede wszystkim 

gminy, które mają w tej kwestii wiele 

do powiedzenia, bo to one najczęściej 

przygotowują tereny inwestycyjne. Ba, 

są to często właśnie nasze gminy, czyli 

zarządzane przez MN, która stara się o 

to, aby dysponowały jak najbardziej profesjonalnie 

przygotowanymi terenami 

inwestycyjnymi, by mieć czym „kusić” 

w ściąganiu do siebie inwestorów. I tak 

będziemy postępować nadal. 

Twierdzi Pan często, że w naszych 

gminach należy starać się głównie o dopieszczanie 

rodzimych przedsiębiorców, 

a nie „zabijać się” o sprowadzanie do 

regionu dużych koncernów. Czy to jest 

na pewno słuszna polityka? 

Jestem przekonany, że tak. Nie można 

wyłącznie marzyć i starać się o to, by 

pojawiła się u nas jakaś wielka firma, np. 

Mercedes. Owszem, taki koncern może 

u nas zakotwiczyć, ale trzeba sobie przy 

tym zdawać sprawę z tego, że tak stać 

się może jedynie na 5, 10 lat. W tym 

okresie wydrenuje rynek i przeniesie się 

gdzie indziej, zostawiając nam w spadku 

rzesze bezrobotnych. Stąd stawiamy 

na rodzimą i rodzinną gospodarkę, co 

zresztą czyniliśmy od zawsze, oferując 

takim firmom konkretne ulgi, zachęty 

itd., robiąc to subtelnie, w ciszy, a nie w 

blasku fleszy, wywieszając nasze osią- 

W jaki sposób można tworzyć korzystne 

możliwości rozwoju naszych 

firm tu na miejscu? 

Chociażby poprzez przygotowanie 

odpowiednich planów zagospodarowania 

przestrzennego czy różnego rodzaju 

ulg. Nie wolno nam również zapomnieć 

o dbałości o dobrą atmosferę, w tej sytuacji 

burmistrz zawsze musi znaleźć czas 

na wysłuchanie danego przedsiębiorcy, 

by ten czuł, że ma w nim poważne 

wsparcie i zawsze może na niego liczyć. 

Najmocniejsze strony Pana charakteru, 

które gwarantują skuteczną działalność, 

a wyborcom – że się nie zawiodą? 

Jak już wspomniałem wcześniej, nie 

jestem kłótliwy, szukam wspólnego mianownika, 

potrafię inicjować różne działania 

i zawsze w daną pracę lub projekt 

staram się wnosić coś od siebie. Poza 

tym jestem wytrwały i konsekwentny w 

działaniu, a przy tym szczery, otwarty, 

ceniący prawdę, nawet tę najbardziej 

przykrą. 

q 



Norbert Rasch po godzinach 

Henryk Kroll? 

To przede wszystkim polityczne zwierzę, 

dla którego białe to białe, a czarne jest 

czarne. To cecha bardzo potrzebna, dla- 

LARES: Niniejszy materiał tego nie ukrywam, służy że czasami wyłącznie przydałby Największa do czytania. miłość oprócz Powielanie polityki? lub w uprawiając jakikolwiek nordic walking. sposób zabronione. 

mi się na posiedzeniu koalicji w Sejmiku Jestem typem domatora, a zatem największą 

moją miłością jest przebywanie Jegliche Vervielfältigung Zakłamania! 

ist strengstens kierunek studiów. 

Czego Pan nie toleruje 

LARES: Diese Materialien sind Województwa lediglich Opolskiego. zum Lesen bereitgestellt. untersagt. 


Co najbardziej podoba się Panu w kobietach, 

a co irytuje? 

Najpiękniejsze jest to, że umieją myśleć 

o wielu sprawach jednocześnie. Pod tym 

względem mam cudowną żonę, która 

potrafi poukładać sobie i mnie cały dzień, 

moja żona – o domu, dzieciach, o mnie, 

o sobie, o własnej pracy itd. Drażni mnie 

natomiast czepianie się detali, małostkowość 

i drążenie do bólu różnych spraw. 

z rodziną w naszym domu, w atmosferze 

wypoczynku. 

Marzenie? 

Rodzinne podróże, te bliskie i dalekie. 

Fajnie by było, żeby zaraz po wyborach 

móc wyjechać gdzieś z moimi bliskimi. 

a przy tym codziennie zajmuje się logistyką 

naszych służy działań. Ja wyłącznie np. myślę tylko Caffè do czytania. latte i mnóstwo czekolady, Powielanie czym ponownym w jakikolwiek jego opuszczeniu. sposób zabronione. 

Małe przyjemności? 

się tutaj czuli i nigdy nie myśleli już o 


o tym, co mam do zrobienia w pracy, a uwielbiam się raczyć zwłaszcza wieczora- 

Co zmieniłby Pan w swojej przeszłości? kibolskich zachowań. 


mi, choć wiem, że nie wpływa to dobrze 

na organizm. Kawa może spowodować 

problemy ze snem, a kalorie po czekoladzie 

trzeba później zrzucać, biegając 

Jest ktoś, komu chciałby Pan przyłożyć? 

O tak! Jednej osobie z mojego najbliższego 

otoczenia (śmiech). 

Gdyby miał Pan czarodziejską różdżkę... 

Sprawiłbym, żeby wszyscy, którzy opuścili 

nasz region, do niego wrócili, cudownie 

Rodzaj mojej edukacji. Być może nie poszedłbym 

na germanistykę, lecz na jakiś 

kierunek ekonomiczny, a język niemiecki 

chciałbym mieć nabyty. Tak jednak nie 

było, a że pragnąłem dobrze władać językiem 

niemieckim, stąd wybrałem ten 

Jakie miejsca na świecie chciałby Pan 

zobaczyć? 

Japonię... na emeryturze. 

Której drużynie piłkarskiej kibicuje Pan 

w Niemczech, a jakiej w Polsce i czego 

w futbolu nie lubi? 

W Niemczech – Bayernowi München, w 

Polsce – Orłowi Źlinice, a nie lubię tzw. 

q 

Projekt i realizacja: Krzysztof Świerc




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen RAtgeber bereitgestellt. Poradnik Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Porady: Koniec uregulowań przejściowych oraz dotyczących ochrony praw nabytych 


Minijob i strefa wynagrodzeń dozwolonych w Niemczech 



Z dniem 1 stycznia 2015 ostatecznie 

tracą moc uregulowania dotyczące 

ochrony praw nabytych oraz uregulowania 

przejściowe w stosunku 

do osób zatrudnionych w ramach 



tzw. małego etatu (minijob) i strefy 

wynagrodzeń dozwolonych (niem. 

Gleitzone). Co to oznacza w praktyce 

i na co należy zwrócić uwagę 

w przyszłości? 

Wszystko ma swój kres, tak jak i 

ochrony praw nabytych oraz uregulowania 

przejściowe w odniesieniu do 

zatrudnień z nieznacznym wynagrodzeniem 

(minijob) i strefy wynagrodzeń 

dozwolonych. Obowiązują one 

od 1 stycznia 2013 roku w ramach 

podniesienia granicy nieznacznego 

wynagrodzenia z 400 do 450 euro tudzież 

zwiększenia dotychczasowej sumy 

od 800,01 euro do 850 euro istnieje 

również obowiązek ubezpieczeniowy 

we wszystkich gałęziach ubezpieczenia 

społecznego. Reguły strefy wynagrodzeń 

dozwolonych nie były stosowane 

do końca 2012 roku, ponieważ suma 

ta przekraczała górną granicę tej strefy, 

wynoszącą wówczas 800 euro. Składki 

wyliczane były na podstawie rzeczywi- 

obszerne uregulowania LARES: dotyczące Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

stego wynagrodzenia. 




z 800 do 850 euro w strefie wynagrodzeń 

dozwolonych. Wszystko to przestanie 

obowiązywać z dniem 1 stycznia 2015. 

Praca z wynagrodzeniem 

do kwoty 400 euro 

Zatrudnienia w ramach minijob, które 

przed i po 31 grudnia 2014 nie przekroczą 

granicy wynagrodzenia 400 euro, w 

wynagrodzenie ulegnie zmniejszeniu 

poniżej kwoty 400,01 euro. 

Do końca grudnia 2014 roku ma również 

zastosowanie stare, ważne do końca 

2012 roku uregulowanie dotyczące strefy 

wynagrodzeń dozwolonych i związane- 


go z nią 

do 

podziału 

czytania. 

solidarnie 

Powielanie 

płaconych może 

w 

mieć 

jakikolwiek 

również wpływ 

sposób 

na ocenę 

zabronione. 

od 800,01 do 850 

przez pracownika i pracodawcę składek. z perspektywy ubezpieczeniowej pozostałych, 

paralelnych zatrudnień. W 

Należy przy tym uwzględnić tzw. czyn- 


dalszym ciągu pozostaną zwolnione z 

ubezpieczenia chorobowego, pielęgnacyjnego 

oraz ubezpieczenia na wypadek 

bezrobocia. Nie nastąpią tu jakiekolwiek 

zmiany przy naliczaniu wynagrodzenia. 

Jeśli chodzi o ubezpieczenie emerytalne, 

obowiązywać będzie następująca 

reguła: jeśli zatrudnienie do kwoty 400 

euro rozpoczęło się jeszcze przed 1 

chorobowego, pielęgnacyjnego oraz z wynagrodzeniu, jeśli pracownik w tym 

LARES: Niniejszy materiał społecznego. służy wyłącznie ubezpieczenia do czytania. na wypadek Powielanie bezrobocia. samym w czasie jakikolwiek będzie zatrudniony sposób dodatkowo 

na jednym bądź wielu „małych 

zabronione. 

społecznego. 

Jeśli chodzi o ubezpieczenie emerytalne, 


stycznia 2013, również po 31 grudnia 

2014 przysługiwać będzie zwolnienie z 

obowiązku ubezpieczenia. Osoba pracująca 

na „małym etacie” przez cały czas 

będzie miała też możliwość złożenia u 

pracodawcy pisemnego oświadczenia, 

w którym rezygnuje ze zwolnienia od 

ubezpieczenia, co pozwoli jej nabyć 

prawo do odpowiednich świadczeń w 

ubezpieczenia emerytalnego obowiązywać 

będzie materiał przez cały okres służy zatrudnienia wyłącznie obowiązkiem, do czytania. bez możliwości Powielanie zwolnie- 

praw w nabytych jakikolwiek oraz uregulowaniami sposób zabronione. 

2014 roku w dalszym ciągu objęci są tym 450,01 do 800 euro nie są objęci ochroną 


o niewielkim wynagrodzeniu. Należy nia z niego. Dopiero w momencie zniesienia 

bereitgestellt. dotychczasowych praw nabytych Jegliche przed Vervielfältigung 1 stycznia 2013 i nieprzerwanie ist strengstens 

przejściowymi w przypadku podjętego 

LARES: Diese Materialien przy tym sind pamiętać, lediglich że raz zgłoszona zum Lesen untersagt. 

ramach ubezpieczenia emerytalnego. 

Jeśli regularne miesięczne wynagrodzenie 

za pracę zwiększy się do kwoty 

mieszczącej się w przedziale pomiędzy 

400,01 euro a 450 euro, będzie to oceniane 

analogicznie do nowo podjętego 

zatrudnienia w ramach minijob. Pracownik 

taki w dalszym ciągu zwolniony 

będzie z ubezpieczenia chorobowego, 

pielęgnacyjnego oraz z ubezpieczenia 

na wypadek bezrobocia. Obligatoryjne 

będzie jednak ubezpieczenie emerytalne, 

z istniejącą możliwością zwolnienia z 

obowiązku ubezpieczenia. Zwolnienie 

to będzie obowiązywać przez cały okres 

zatrudnienia. 

Pracownicy zatrudnieni w ramach 

minijob, którzy wcześniej dobrowolnie 

zrezygnowali z przysługującego im 

dozwolonych w Niemczech jest bardzo przekonaniu jest wręcz niezbędna! 

LARES: Niniejszy Obowiązek materiał ubezpieczeniowy służy kończy wyłącznie się zastosowania do czytania. uregulowanie Powielanie dotyczące dużo. w A jakikolwiek że każdy szczegół w sposób dzisiejszym zabronione. 

tylko wtedy, gdy regularne miesięczne strefy wynagrodzeń dozwolonych. 


zwolnienia od obowiązku ubezpieczenia, 


W stosunku 

do pracowników 

z miesięcznym 

regularnym 

wynagrodzeniem 

euro istnieje również 

obowiązek 

ubezpieczeniowy we 

wszystkich gałęziach 

ubezpieczenia 

nie będą mogli ponownie otrzymać tego 

przywileju w przypadku zwiększenia ich 

wynagrodzenia do granicznej kwoty 450 

euro. Także rezygnacja ze zwolnienia od 

rezygnacja nie może już zostać cofnięta! 


od 400,01 do 450 euro 

Osoby zatrudnione otrzymujące 

regularne miesięczne wynagrodzenie 

we wszystkich gałęziach ubezpieczenia 

społecznego. Ustawodawca stworzył dla 

tego kręgu osób ochronę praw nabytych 

oraz odpowiednie uregulowania 

przejściowe, które utrzymują dotychczasowy 

status quo do 31 grudnia 2014. 

nik F roku kalendarzowego, w którym 

wykonywana jest praca. W roku 2014 

czynnik F wynosi 0,7605. 

Od 1 stycznia 2015 (prawie) wszystko 

będzie wyglądać inaczej – nastąpi 

zwolnienie z obowiązku ubezpieczenia 

w dalszym ciągu będzie ono obligatoryjne. 

Podlegający dotychczas obligatoryjnemu 

ubezpieczeniu emerytalnemu 

pracownicy z wynagrodzeniem w przedziale 

od 400,01 do 450 euro do końca 

i uregulowań przejściowych z dniem 1 

stycznia 2015 będą oni traktowani na 

równi z osobami nowo zatrudnianymi 

na „małym etacie” i otrzymają możliwość 

zwolnienia z obowiązku ubezpieczenia 

emerytalnego na własny wniosek. 

LARES: Niniejszy mieszczące materiał się w przedziale służy od wyłącznie 400,01 Od do 1 stycznia czytania. 2015 pracodawca Powielanie zobowiązany 

będzie do odprowadzania wstępie powyższego materiału jego dzo istotny, nie wyróżnię 

ma swój kres – piszą na tekście uważam bar- 


do 450 euro, do 31 grudnia 2012 podlegały 

obowiązkowi sind lediglich ubezpieczeniowemu zum Lesen zryczałtowanych bereitgestellt. składek zgodnie Jegliche z ist- 


autorzy i trudno z tym polemizować, a co żadnego, ale jednocześnie 


niejącym stanem rzeczy oraz do składania 

na przełomie roku odpowiednich 

zgłoszeń i wyrejestrowań we właściwej 

kasie chorych i centrali ds. minijob. 

W wyżej wymienionych przypadkach 

od 1 stycznia 2015 nie będzie miało już 

Uwaga na możliwe zsumowanie w 

przypadku zatrudnienia na kolejnym 

„małym etacie” 

Ustanie z dniem 1 stycznia 2015 r 

dotychczasowej ochrony praw nabytych 

oraz uregulowań tymczasowych 

przypadku zajęcia będącego głównym 

zatrudnieniem do 31 grudnia 2014, które 

z dniem 1 stycznia 2015 stanie się 

„małym etatem” (minijob), zastosowanie 

będą mieć uregulowania dotyczące 

sumowania zatrudnień o niewielkim 

etatach”. 


od 450,01 do 850 euro 

Pracownicy z regularnym miesięcznym 

wynagrodzeniem w przedziale od 

Lektura niezbędna 

W 

szystko 

za tym idzie, nastaje nowe. To z kolei zawsze 

jest nieznane, często niesprawdzone 

i warto dobrze zapoznać się z tematem, a 

najlepiej poznać go w detalach. Tym bardziej 

że owych detali w ramach tak zwanego 

małego etatu i strefy wynagrodzeń 

Rys. Andrzej Sznejweis 

wykonywanego zatrudnienia. Zobligowani 

są do ubezpieczenia społecznego 

we wszystkich jego gałęziach, z 

zastosowaniem obowiązujących od 1 

stycznia 2013 uregulowań w sprawie 

strefy wynagrodzeń dozwolonych. 

W stosunku do pracowników z miesięcznym 

regularnym wynagrodzeniem 

Jednak również i tu, w związku z podniesieniem 

od 2013 roku górnej granicy 

w strefie wynagrodzeń dozwolonych do 

850 euro, istnieją odpowiednie uregulowania 

przejściowe oraz te dotyczące 

ochrony praw nabytych, w związku 

z czym wyliczenie składki następuje 

odtąd na podstawie faktycznego wynagrodzenia. 

W przypadku nieprzerwanie 

trwającego zatrudnienia z wynagrodzeniem 

w przedziale 800,01–850 euro 

obowiązywać to będzie również po 31 

grudnia 2014. 

Jednakże pracownik może do 31 

grudnia 2014 roku złożyć u pracodawcy 

deklarację o zastosowaniu uregulowania 

dotyczącego strefy wynagrodzeń 

dozwolonych. W efekcie oznacza to, 

że obowiązujące od 1 stycznia 2013 

uregulowanie dot. strefy wynagrodzeń 

dozwolonych będzie stosowane 

również po 31 grudnia 2014, aż do momentu 

ustania zatrudnienia. Złożone 

oświadczenie obowiązuje w przyszłości 

i powinno być przechowywane w dokumentacji 

płacowej. Odnosi się ono 

do wszystkich gałęzi ubezpieczenia 

Uwaga Zastosowanie uregulowania 

dot. strefy wynagrodzeń dozwolonych 

nie następuje automatycznie z dniem 

1 stycznia 2015 po ustaniu ochrony praw 

nabytych i uregulowań przejściowych! 

Rubryka jest tworzona przez 

Krzysztofa Świerca 

oraz firmę Smuda Consulting. 

Zachęcamy również do odwiedzenia 

strony www.intertax24.com 

oraz www.smuda-consulting.com. 

zachęcam do wnikliwego 

przestudiowania całości Ryszard Galla 

tekstu, i to nie raz, bo warto. 

Ba, dla pracujących w Niemczech na 

zasadach minijob lub planujących tak 

się zatrudnić dzisiejsza lektura w moim 

Notował Krzysztof Świerc 

Foto: K. Świderski 



KOMPUTEROWY 

DOBÓR OPRAW * 




zaprasza do odwiedzania strony internetowej 



8032 


www.wochenblatt.pl 

7709 

7033




14 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Sportkaleidoskop Piłka nożna: 2. runda Pucharu Niemiec 



Pogoń erlebt Debakel 

In der 1. Basketball-Liga hat Pogoń 

Neustadt am 6. Spieltag mit 67:96 beim 

großpolnischen Klub Stal Ostrowo den 

Kürzeren gezogen. Auch die anderen 

oberschlesischen Teams konnten nicht 

überzeugen: Der GKT Gleiwitz unterlag 

bei SKK Siedlce 74:78, der GKS 

Tichau verlor 62:81 zuhause gegen 

7. – 13. November 2014 

Sokół Łańcut. 

Die weiteren Ergebnisse: Znicz Pruszków 

- Rosa Radom 82:81, Spójnia Stargard 

- Miasto Szkła Krosno 53:57, AZS 

Politechnika Posen - Legia Warschau 

60:76, Zagłębie Sosnowitz - Astoria 

Bromberg 106:76. 

In der Tabelle führen Stal Ostrowo 

und Miasto Szkła Krosno mit jeweils 

zwölf Punkten. Pogoń Neustadt und 

GKS Tichau konnten bislang je neun 

Zähler zusammentragen und belegen 

den 6. und 7. Platz, der GTK Gleiwitz ist 

Zehnter mit acht Punkten. Schlusslicht 

mit sieben Punkten (14. Platz) ist der 

AZS Politechnika Posen. 

Durchbruch für ZAKSA 

Nach fünf Niederlagen in Serie hat 

ZAKSA Kandrzin-Cosel nun endlich 

einen Erfolg verbuchen können. Am 7. 

Spieltag der aktuellen Saison besiegten 

die Volleyballer Aufsteiger MKS Bendzin 

in der eigenen Halle mit 25:22, 25:15 

und 25:16. 

Weitere Ergebnisse: AZS Allenstein 

- Węgiel Bad Königsdorff-Jastrzemb 

2:3, AZS Warschau - Resovia Rzeszów 

LARES: Niniejszy stąd o materiał awansie rozstrzygnąć służy wyłącznie musiały do berlińskiej czytania. Herthy, Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

jedenastki, a w nich nieoczekiwanie która nie poradziła 

Finaliści grają dalej 

LARES: Diese Materialien lepsi okazali sind się lediglich podopieczni zum Norberta Lesen bereitgestellt. Jegliche Ani Vervielfältigung przez moment nie było mowy ist strengstens o 

untersagt. 

Offenbach, ulegając 0-1. „Złotą bram- 


własną 

materiał 

publicznością pokonało 


Hannover 

96 2-0. Goście przybyli do Aalen w Pintol. Z kolei ekipa Petera Neururera obrońcami tego trofeum, zmierzyli się VfR Aalen – Hannover 96 2-0 (1-0) 

kę” dla 

do 

ekipy 

czytania. 

z Hesji zdobył 

Powielanie 

w 62. min w 86. 

w 

min. 

jakikolwiek 

Bawarczycy z kolei, 

sposób 

którzy są Wyniki 2. rundy Pucharu Niemiec 

zabronione. 

chwale triumfatorów, pokonawszy trzy po dogrywce uległa trzecioligowemu w Hamburgu z HSV, ale emocji w tym 


0:3, Czarni Radom - Skra Bełchatów 

2:3, Effector Kielce - Cuprum Lüben 

3:2, Transfer Bromberg - BBTS Bielitz- 

Biala 3:1, AZS Tschenstochau - Trefl 

Danzig 1:3. In der Tabelle führen Skra 

Bełchatów, Resovia Rzeszów und Trefl 

Danzig mit jeweils 20 Punkten. Bad 

Königsdorff-Jastrzemb ist Fünfter mit 14 

Zählern, ZAKSA Zehnter (7). Schluss- 

dni wcześniej w Dortmundzie w meczu 

o ligowe punkty wicemistrzów Niemiec 

Borussię, i byli oczywiście zdecydowanym 

faworytem tej konfrontacji. Aalen 

bowiem to obecnie jeden z najsłabszych 

zespołów w 2. Bundeslidze, gdzie poniosło 

5 porażek w 11 meczach tego sezonu, na wagę niespodzianki i awansu do kolejnej 

rundy. do czytania. Powielanie gola, w jednak jakikolwiek arbiter dopatrzył sposób się po- 

zabronione. 

2-0 (2-0) 

12 min później Müller zdobył drugiego 

LARES: Niniejszy 2-krotnie materiał tylko wygrywając, służy ale... wyłącznie oba 

zwycięstwa VfR odniosło u siebie, co Do ogromnej sensacji mogło też dojść zycji spalonej. Czy słusznie? Nie miało 

 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens po dogrywce untersagt. 

licht MKS Bendzin (14. Platz) bleibt 

weiterhin ohne Punktgewinn. 

Tabellenführer in Form 

In der 2. Fußball-Liga drücken die 

beiden oberschlesischen Spitzenreiter 

Rozwój Kattowitz und ROW Rybnik 

weiterhin aufs Tempo. Kattowitz setzte 

sich am vergangenen 15. Spieltag mit 

Würzburger Kickers – Eintracht Braunschweig 

0-1 (0-0) 

Chemnitzer FC – Werder Bremen 0-2 (0-1) 

FC St. Pauli – Borussia Dortmund 0-3 (0-2) 

TSV 1860 München – SC Freiburg 2-5 (1-1) 

RB Leipzig – Erzgebirge Aue 3-1 po do- 

się bezradna, zwłaszcza wobec bloku oba teamy stoczyły ciekawy i wyrównany podwyższył na 3-0 i w tym momencie grywce 

LARES: Niniejszy defensywnego materiał miejscowych. służy wyłącznie Optycznie 

Hannover posiadał dużą przewagę, zakończeniem dla „aptekarzy”. Mecz dla jąc wyniku i wyczekując końcowego 

bój z ostatecznym do czytania. bardzo szczęśliwym Powielanie goście w niemal jakikolwiek stanęli w miejscu, sposób pilnu- 

zabronione. 

 

LARES: Diese Materialien ale gospodarze sind lediglich znakomicie się zum bronili Lesen Leverkusen bereitgestellt. rozpoczął się pomyślnie, Jegliche bo gwizdka Vervielfältigung arbitra. Taktyka ta zemściła ist strengstens untersagt. 

LARES: Niniejszy dokończył materiał Klauss. Po tej służy bramce wyłącznie hannoverczycy 

nie byli już w stanie podnieść ce pierwsi do siatki trafili miejscowi i Szlagier we Freiburgu 

Kickers Offenbach – Borussia 

regulaminowym do czytania. czasie gry. Powielanie W dogryw- 


 

LARES: Diese Materialien się z kolan sind i odwrócić lediglich losów pojedynku. zum Lesen Magdeburg bereitgestellt. nieoczekiwanie prowadził Jegliche Wysoką Vervielfältigung formę i aspiracje do ist walki strengstens Mönchengladbach untersagt. 

2:1 bei Raków Tschenstochau durch, 

während die Rybniker ihren Auswärtsgegner 

Okocimski Brzesko 4:1 vom Platz 

fegten. Die weiteren Ergebnisse: Kotwica 

Kolberg - MKS Kreuzburg 0:0, Puszcza 

Niepołomice - Wisła Puławy 2:2, Stal 

Mielec - Górnik Waldenburg 3:1, Legionovia 

Legionowo - Stal Stalowa Wola 

2:2, Błękitni Stargard - Siarka Tarnobrzeg 

1:0 Zagłębie Sosnowitz - Znicz 

Pruszków 3:2, Limanovia Limanowa 

- Nadwiślan Guhrau 1:2. In der Tabelle 

führt Rozwój Kattowitz mit 30 Punkten, 

einen Punkt vor ROW Rybnik und 

zwei vor MKS Kreuzburg. Schlusslicht 

Górnik Waldenburg (Rang 18) liegt vier 

Zähler hinter dem Tabellenvorletzten 

Limanovia Limanowa. 

Sypnęło niespodziankami 

Mówi się, że mecze pucharowe 

mają inną specyfikę od potyczek 

ligowych i częściej dochodzi w nich 

LARES: Niniejszy do sensacyjnych materiał rozstrzygnięć. służy wyłącznie Czy do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

LARES: Diese Materialien słusznie? sind Pojedynki lediglich w Pucharze zum Nie- 

Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

miec od lat potwierdzają tę tezę, 

a miniona seria nie była pod tym 

względem osamotniona, bo doszło 

w niej do dwóch sensacji i dwóch 


największym zaskoczeniem 

sind było lediglich odpadnięcie zum berliń- 


Po pokonaniu VfL Bochum i awansie do kolejnej rundy Pucharu Niemiec kibice Dynama w Dresden długo po meczu świętowali ten sukces, nie opuszczając stadionu. 


sporego kalibru niespodzianek. 

Zdecydowanie skiej Herthy, która nie poradziła sobie w 

Bielefeld, gdzie na Schüco-Arena w serii 

rzutów karnych musiała uznać wyższość 

występującej w III lidze Arminii. W normalnym 

czasie gry i po dogrywce żadnej 

z drużyn nie udało się zdobyć bramki, 

Meiera, zwyciężając 4-2. 

Aalen zaskoczyło Hannover 

Jeszcze łatwiej z wyeliminowaniem 

reprezentanta Bundesligi poradziło siebie 

drugoligowe VfR Aalen, które przed 

świadczy o tym, że przed własną publicznością 

zespół ten potrafi zaskoczyć. 

Mimo to na tak zwanym papierze ekipa 

z Dolnej Saksonii i tak była zdecydowanym 

faworytem, czego jednak nie 

potwierdziła w praktyce, wręcz okazała 

i przeprowadzali przy tym szybkie i 

kąśliwe kontrataki. Dzięki nim 2-krotnie 

boleśnie „ugryźli” podopiecznych 

Tayfuna Korkuta – w 24. min, kiedy do 

siatki trafił Guelselam, oraz w 59. min, 

kiedy to dzieła zniszczenia przyjezdnych 

Zdecydowanie 

największym 

zaskoczeniem 

było odpadnięcie 

sobie z trzecioligową 

Arminią Bielefeld. 

Dynamu Dresden, przegrywając 1-2, 

choć pierwsze do siatki trafiło Bochum, 

konkretnie Terodde w 54. min. Jednak 

już 7 min później Eilers wyrównał, a w 

4. min doliczonego czasu gry ten sam 

piłkarz zdobył dla Saksończyków gola 

w Magdeburgu, gdzie gospodarze, występujący 

w lidze regionalnej, podejmowali 

Bayer 04 Leverkusen. Goście, mimo 

że nie wystąpili w tym meczu w swoim 

optymalnym składzie, to i tak byli megafaworytem. 

W rzeczywistości jednak 

już w 180. sekundzie gry Calhanoglu 

uderzeniem z rzutu wolnego wyprowadził 

Nadreńczyków na prowadzenie. 

Później jednak było gorzej i coraz gorzej. 

W 28. min Siefkes wyrównał i takim 

wynikiem zakończyło się to spotkanie w 

2-1, jednak na 4 min przed końcem 

konfrontacji Papadopoulos strzałem 

głową doprowadził do wyrównania i 

o losach awansu rozstrzygnąć musiały 

rzuty karne. A ich egzekwowanie lepiej 

rozpoczęli gospodarze, którzy w pierw- 

raz, a zawodnicy Bayeru 2-krotnie. Później 

jednak dwa razy golkiper gości Leno 

wyczuł intencję piłkarzy Magdeburga, 

a jego koledzy nie pomylili się już ani 

raz. Dzięki temu ekipa Rogera Schmidta 

mogła odetchnąć z ulgą. 

możliwości niespodzianki w meczach 

ostatnich finalistów tych rozgrywek: Borussii 

Dortmund i Bayernu München. 

Pierwsi pokonali na wyjeździe drugoligowe 

FC St. Pauli 3-0, po trafieniach 

Immobile w 33. Reusa w 44. i Kagawy 

meczu nie było zbyt wiele. Podopieczni 

Pepa Guardioli w typowy dla siebie sposób 

od pierwszych minut spotkania objęli 

inicjatywę i już w 7. min po błędzie 

Westremanna Lewandowski wyprowadził 

monachijczyków na prowadzenie, a 

to – jak się później okazało – większego 

znaczenia, bo na minutę przed przerwą 

przy strzale Alaby wątpliwości już nie 

było, a Bawarczycy prowadzili już 2-0. 

Z kolei 10 min po przerwie powracający 

po kontuzji do wysokiej formy Ribery 

się na Bayernie w 85. min gry, kiedy 

to po dokładnym dośrodkowaniu van 

der Vaarta Lasogga głową zdobył dla 

hamburczyków honorowego gola, ale w 

kolejnej rundzie znaleźli się mistrzowie 

Niemiec. 

o najwyższe laury w bieżącym sezonie 

potwierdziła Borussia Mönchengladbach, 

która w szlagierze tej rundy Pucharu 

Niemiec zasłużenie wygrała we 

Frankfurcie z Eintrachtem 2-1, po golach 

Hazarda w 17. i Traore w 67. min. 

Thomasa Schaafa strzelił na minutę 

przed końcem spotkania Kadlec. W 

następnej rundzie popularne „źrebaki” 

zmierzą się na wyjeździe z rewelacja 

bieżącej edycji Pucharu Niemiec – Kickers 

Offenbach. Spotkanie to jednak 

nie będzie szlagierem 1/8 finału, bo do 

takiego tytułu zdecydowanie aspiruje 

konfrontacja dwóch pierwszoligowców, 

SC Freiburg z 1.FC Köln oraz potyczka 

faworyta 2. Bundesligi RB Leipzig z VfL 

Wolfsburg. 

Krzysztof Świerc 

Arminia Bielefeld – Hertha BSC 4-2 w 

rzutach karnych 

Kickers Offenbach – Karlsruher SC 1-0 (0-0) 

Dynamo Dresden – VfL Bochum 2-1 po 

dogrywce 

MSV Duisburg – 1.FC Köln 1-4 w rzutach 

karnych 

1.FC Kaiserslautern – SpVgg Greuther Fürth 

1.FC Magdeburg – Bayer 04 Leverkusen 4-5 

Hamburger SV – Bayern München 1-3 (0-2) 

TSV 1899 Hoffenheim – FSV Frankfurt 5-1 

(2-0) 

VfL Wolfsburg – 1. FC Heidenheim 4-1 (2-1) 

Eintracht Frankfurt – Borussia Mönchengladbach 

1-2 (0-1) 

Zestaw par 1/8 Pucharu Niemiec 

(4.03.2015 r.) 

Bayer 04 Leverkusen – 1.FC Kaiserslautern 

Bayern München – Eintracht 

Braunschweig 

VfR Aalen – TSG 1899 Hoffenheim 

RB Leipzig – VfL Wolfsburg 

Arminia Bielefeld – Werder Bremen 

SC Freiburg – 1.FC Köln 

Dynamo Dresden – Borussia Dortmund 

Pod znakiem niespodzianek 

Za duże niespodzianki należy uznać 

także niepowodzenia czołowych drużyn 

2. Bundesligi – Karlsruher SC i VfL 

Bochum. Pierwsi nie sprostali występu- 

LARES: Krzysztof Niniejszy Świerc jącym materiał w lidze regionalnej służy Kickersowi wyłącznie szych czterech do czytania. strzałach pomyli Powielanie się tylko Honorowego w jakikolwiek gola dla podopiecznych 



F1: GP USA – Mercedesy nie do pobicia 

Czy Rosberg na czas zastopuje Hamiltona? 

Zawody na teksańskim LARES: torze Niniejszy w Austin padły materiał łupem seryjnego służy zwycięzcy 

zacji o tytuł, głównie za sprawą podwójnego 

56) oraz dobrze dobrane zjazdy do boksu 

przyniosły mu sukces w rywalizacji 

wyłącznie do czytania. Powielanie w 

naliczania 

jakikolwiek 

punktów w 

sposób 

ostatnich 

zabronione. 

ostatnich pięciu wyścigów – Lewisa Hamiltona, a zgodnie z tegoroczną 

zawodach; GP USA rozpoczął niezbyt z Williamami, a także zagwarantowały 

tradycją, LARES: za nim Diese na mecie Materialien zameldował się Nico sind Rosberg. lediglich Oczywiście zum znów Lesen bereitgestellt. Jegliche optymistycznie, Vervielfältigung ale po zmianie ogumienia 

zaczął redukować straty, a podczas dzięki temu końcowe trzecie miejsce 

ist strengstens niezwykle ważną untersagt. 

pozycję w Austin – 

wszystko rozgrywało się według scenariusza dwa Mercedesy z przodu, 

a w tyle daleko nikt. 

24. rundy przeprowadził udany atak na na podium ma już na wyciągnięcie ręki. 

P 

lidera, dający prowadzenie, którego nie 4. Felipe Massa (Williams) +26,924 (2) 

o zgarnięciu głównego trofeum w z Red Bulla, Australijczyka Ricciardo, 

oddał już do końca. 

5. Valtteri Bottas (Williams) +30,992(2) 

klasyfikacji konstruktorów niemiecka 

ekipa zagwarantowała sobie również 

7. Sebastian Vettel (Red Bull) +1:35,734 

który w USA skutecznie potwierdził 

2. Nico Rosberg (Mercedes) +4,314 (2) 6. Fernando Alonso (Ferrari) +1:35,231 (2) 

(4) 

aspiracje do tej pozycji. Nico Hülkenberg 

oraz materiał Adrian Sutil służy nie ukończyli wyłącznie do czytania. Powielanie było w dziewięć jakikolwiek razy startować sposób z pole po- 

zabronione. 

– cóż z tego, że w tym roku dane mu 


wyścigu, ten drugi już podczas pierwsition, 

skoro tylko dwukrotnie przekuł 


podział głównego indywidualnego łupu 

między swoich kierowców. Wprawdzie 

ciągle nie wiadomo, który z lwów zaryczy 

zwycięsko podczas ostatecznej 

dekoracji, gdyż możliwe do zdobycia 

pozostało 75 pkt (25+50), natomiast 

pewne jest, że 4-krotny mistrz świata 

Sebastian Vettel nie obroni tytułu, ponadto 

posiada jedynie matematyczne 

1. Lewis Hamilton (Mercedes) – 1:40:04,785 

(2 pit-stopy) – 32. triumf, z wisienką na 

torcie w postaci dziesięciu wygranych 

zawodów w sezonie (tylko Michael Schumacher 

i Vettel mogą pochwalić się więk- 

5. S. Vettel – 149 

LARES: Niniejszy na problemy materiał finansowe służy zrezygnowały wyłącznie szą liczbą do – obaj czytania. 13 i 11), a mimo Powielanie to nadal na pomocną w jakikolwiek dłoń innych kierowców. sposób zabronione. 

ze startu zarówno w USA, jak i tydzień daleko mu do spokojnego snu w aspekcie 3. Daniel Ricciardo (Red Bull) +25,560 (2) 

6. F. Alonso – 149 

LARES: Diese Materialien później sind w Sao lediglich Paulo. zum Lesen rozstrzygnięcia bereitgestellt. na jego korzyść Jegliche rywali- 

– wyprzedzenie Vervielfältigung Alonso (5. okrążenie ist strengstens z 9. N. Hülkenberg untersagt. 

– 76 

szanse na 3. miejsce, a co dla niego 

szczególnie gorzkie – najprawdopodobniej 

wpadnie ono w ręce jego kolegi 

szego okrążenia został uderzony przez 

maszynę Pereza, za co Meksykanin 

zapłaci podczas następnych zawodów 

w Brazylii przesunięciem na starcie o 

7 miejsc. Wyścigowy zestaw maszyn 

pozostanie ograniczony, ponieważ teamy 

Caterham i Marussia ze względu 

Nico Rosberg 

Foto: Mark McArdle/Wikipedia 

to na sukces w zawodach – Hamilton 

był w tym aspekcie skuteczniejszy, o 

czym świadczy proporcja 6/7; tym razem 

nie pomogła nawet pewna obrona 

pola startowego; obecnie, by sięgnąć po 

tytuł, potrzebuje nieco więcej niż tylko 

dwóch wygranych, musi liczyć również 

Witold Wolak 

Klasyfikacja kierowców po 17 wyścigach 

1. L. Hamilton – 316 pkt 

2. N. Rosberg – 292 

3. D. Ricciardo – 214 

4. V. Bottas – 155 

Foto: Stefen Grocholl/Wikipedia




LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Bundesliga: 10. seria spotkań 


Męczarnie lidera z BVB 



Wydarzeniem minionej serii spotkań 

była potyczka niepokonanego 

w obecnych rozgrywkach Bayernu 

tym sezonie). Bohaterami tego spotkania 

LARES: Niniejszy byli fantastycznie materiał dysponowani służy wyłącznie Hahn i do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Hermann. Pierwszy w 12. min wyprowadził 

„źrebięta” sind lediglich na prowadzenie, zum a drugi Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens LARES: Diese Materialien untersagt. 

München z Borussią Dortmund, 

a zatem mistrza Niemiec z wicemistrzem. 

Co prawda goście z Westfalii 

prezentują się obecnie fatalnie, 

a do stolicy Bawarii przybyli z serią 

6 ligowych meczów bez zwycięstwa 

(w tym 5 porażek), to i tak koneserzy 

futbolu zacierali z radości ręce, 

oczekując piłkarskiego spektaklu. 

się go doczekali, bo BVB nie jest tak 

I słabe, jak wskazuje ligowa tabela, co 

potwierdziło na Allianz Arena, ulegając 

minimalnie 1-2. Pierwsze 45 minut było 

wręcz popisem gości, którzy znakomicie 

neutralizowali ofensywne zapędy 

Bawarczyków, a kiedy nadarzała się 

„Wilki” w formie 

Na dobre rozkręcił się wicelider ta- 

LARES: Niniejszy beli VfL materiał Wolfsburg, który służy w minionej wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

serii rozgromił w Stuttgarcie VfB aż 4-0! 

LARES: Diese Materialien Dzięki sind temu, licząc lediglich Bundesligę zum oraz me- 

Dokumentacja kolejki 


okazja, szybko i składnie kontrowali. 

Brylowali w tym niezwykle szybcy Reus 

i Aubameyang, których akcja w 31. min 

zakończyła się powodzeniem i celnym 

strzałem głową tego pierwszego. Po 

zmianie stron podopieczni Pepa Guardioli 

z jeszcze większym animuszem 

ruszyli do ataku, co w pewnym stopniu 

ułatwili im goście, którzy zbyt głęboko 

cze w Pucharze Niemiec i Lidze Europy, 

Dolnosaksończycy odnieśli 6. zwycięstwo 

z rzędu, pozostając niepokonanymi 

od 8 pojedynków (w tym 7 wygranych). 

Na uwagę zasługuje też fakt, że była to 

w meczu o ligowe punkty 5. z rzędu wy- 

 


grana 

materiał 

„wilków” z dumą 

służy 

Szwabii! 

wyłącznie 

Tym 


zaczął 

w 

bronić 

jakikolwiek w transie, a 

sposób 

na domiar 

w minionej serii 

zabronione. 

Köln – Freiburg 0-1 (0-0) 

razem jednak o zwycięstwie Wolfsburga 

złego dla FSV, w 45. min di Santo po jednej 

z nielicznych kontr gości wyrównał, 

 

zdecydowała znakomita skuteczność. 


rozgromił w Stuttgarcie 

Paderborn – Hertha BSC 3-1 (1-1) 


cofnęli się do obrony, licząc, że wytrwają 

tak do końca meczu. 

Robben rozstrzygnął 

Wytrwali, ale tylko do 72. min, kiedy 

to Lewandowski wyrównał, a na 5 

min przed końcem meczu po faulu na 

szarżującym Riberym najlepszy piłkarz 

meczu, a zdaniem wielu fachowców 

Optycznie bowiem dominował Stuttgart, 

który częściej też strzelał na bramkę, 

ale były to w większości uderzenia 

chybione. W tej sytuacji „volkswageny” 

rozpoczęły bombardowanie miejscowej 

bramki i już po kwadransie gry, Perisić 

umieścił piłkę w siatce VfB, a tuż rozregulowane. Fakt ten wykorzystali grana Bremen z Moguncją od 4.11.2012 

LARES: Niniejszy przed materiał przerwą Knoche służy strzałem wyłącznie głową hamburczycy, do czytania. którzy w 26. Powielanie min dzięki 

faulowi na Jansenie wywalczyli rzut Podobnie jak Bremen pierwszą wy- 

roku w stała jakikolwiek się faktem. sposób zabronione. 

podwyższył na 2-0. Po przerwie ekipa 


– najlepszy piłkarz świata – Robben 

strzelił gola na wagę wygranej – 8. w 9 

ostatnich meczach, licząc Bundesligę, 

Ligę Mistrzów i Puchar Niemiec. BVB z 

kolei poniosło 5. ligową porażkę z rzędu 

i w meczach o ligowe punkty pozostaje 

bez wygranej od 7 potyczek; zwyciężyło 

po raz ostatni 13.09.14 u siebie z 

Freiburgiem 3-1. Plusem jest jednak to, 

że dortmundczycy pomimo niepowodzenia 

zaprezentowali się solidnie i w 

najbliższej kolejce u siebie z Borussią 

Mönchengladbach nie będą bez szans. 

Wspomniana Borussia Mönchengladbach 

wciąż pozostaje niepokonana w 

bieżącym sezonie, zasłużenie wygrywając 

w minionej serii u siebie z Hoffenheim 

3-1 (pierwsza porażka TSG w 

w 32. i 52. min zdobył bramki, które 

pogrzebały nadzieje ekipy z Sinsheim 

choćby na remis. Honorowe trafienie 

dla ekipy z Sinsheim zapisał na swoim 

koncie w 30. min Modeste. 

3-1 u siebie zwyciężyło też Paderborn, 

LARES: Niniejszy któremu materiał nie sprostała służy Hertha BSC, wyłącznie pozostając 

tym samym bez wyjazdowego 


LARES: Diese Materialien zwycięstwa sind w lediglich rozgrywkach. zum Westfal- 


czycy z kolei odnieśli 3. zwycięstwo u 

siebie w 6. meczu, tylko raz ulegając – z 

Borussią Mönchengladbach. 

Armina Veha przystąpiła do natarcia, 

chcąc rozpocząć odrabianie strat, ale 

już w 48. min de Bruyne podwyższył 

na 3-0, studząc nadzieje miejscowych, 

a dzieła ich zniszczenia dokończył w 

88. min Perisić. 

Wygrana Wolfsburga jest tym cenniejsza, 

materiał że nieoczekiwanej służy porażki wyłącznie 0-1 do czytania. Powielanie poniósł w jakikolwiek 6. porażkę (przy 2 remisach). sposób zabronione. 

Puchar Niemiec. 

burg, który w 8. meczu z „niebieskimi” 


doznał w Hamburgu mający medalowe Uff... w Bremen 

Tym razem 0-1 (gol Huntelaara w 37. 

LARES: Diese Materialien ambicje sind w tym lediglich sezonie Bayer zum Leverku- 

Lesen Pierwsze bereitgestellt. zwycięstwo w bieżącym Jegliche min), Vervielfältigung pomimo że Bawarczycy sprawiali ist strengstens untersagt. 

sen. Popularni „aptekarze” bardzo wyraźnie 

przeważali w tym meczu (11-5 

w strzałach na bramkę), ale tym razem 

celowniki Nadreńczyków były mocno 

karny, który – jak się okazało – na zwycięskiego 

gola zamienił van der Vaart, 

zapewniając swojej drużynie pierwszą 

wygraną w 9 ostatnich kolejkach. Bayer 

z kolei poniósł pierwszą porażkę w 8 

potyczkach, licząc BL, Ligę Mistrzów i 

sezonie zapisał na swoim koncie Werder, 

który wygrał w Mainz 2-1. Była to 

jednak przede wszystkim szczęśliwa wygrana, 

bo Mainz było zespołem lepszym 

(21-9 w strzałach na bramkę), a do tego 

od 3. min prowadziło 1-0 (Okazaki). 

Później jednak golkiper Werderu, Wolf, 

a 4 min po przerwie ten sam piłkarz wyprowadził 

Bremen na prowadzenie. Od 

tego momentu gospodarze rozpoczęli 

bombardowanie bramki przyjezdnych, 

ale brak precyzji, a przede wszystkim 

skuteczności sprawił, że pierwsza wy- 

graną w tym sezonie odniósł Freiburg, 

który szczęśliwie pokonał na wyjeździe 

Köln 1-0 po golu zdobytym w 51. min z 

rzutu karnego przez Daridę. 

Wciąż na pierwsze w historii zwycięstwo 

nad FC Schalke 04 czeka FC Augs- 

korzystniejsze wrażenie i częściej strzelali 

na bramkę (20-12), ale brakowało 

im skuteczności. Schalke z kolei radość 

z wygranej przyćmiła kontuzja Draxlera, 

który już w 11. sekundzie gry został 

zniesiony z murawy i prawdopodobnie 

nie zagra już do końca rundy jesiennej. 

Podobnie jak Schalke, 1-0 u siebie 

zwyciężył Hannover 96, ale jak najbardziej 

zasłużenie, bo od początku do 

końca spotkania z Eintrachtem Frankfurt 

posiadał miażdżącą przewagę (63 

procent posiadania piłki i 14-6 w strzałach 

na bramkę). Grał jednak wyjątkowo 

nieskutecznie i kiedy wydawało się, że w 

tej konfrontacji nie padną żadne bramki, 

na 120 sek. przed końcem spotkania samobójcze 

uderzenie Mercelo zapewniło 

ekipie ze stolicy Dolnej Saksonii komplet 

oczek i trzecie z rzędu zwycięstwo z 

Eintrachtem w meczu o ligowe punkty. 

Frankfurt natomiast, licząc mecze w BL 

i Pucharze Niemiec, uległ po raz 4. z 

rzędu 

Krzysztof Świerc 

2. Bundesliga: LARES: 12. seria Niniejszy spotkań materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 


Po punkcie na szczycie 

Nie ma mocnych na lidera tabeli FC Ingolstadt. W minionej serii spotkań 

ekipa z miasta Audi w szlagierze kolejki bezbramkowo zremisowała 

Düsseldorf – Ingolstadt 0-0 


1.FC Union – Fürth 0-1 (0-1) 

Nürnberg – St. Pauli 2-2 (1-1) 


w Düsseldorfie z Fortuną. Dzięki temu podopieczni Ralpha Hasenhuettla 

pozostają jedyną niepokonaną drużyną w bieżącym sezonie drugiej ligi. 

Przed pierwszym gwizdkiem arbitra Licząc minione 

obiecywano sobie po tym spotkaniu 

bardzo dużo, w praktyce jednak widowisko 

było nudne, tempo gry słabe, a Bundesligi, był to już 

rozgrywki 2. 

sytuacji do zdobycia bramek jak na lekarstwo. 

Fortuna najwyraźniej obawiała 

19. wyjazdowy mecz FC 

się odważniej zaatakować i grać o pełną Ingolstadt bez porażki! 


Remis beniaminków 


Hesji 

w 

spisuje 

jakikolwiek 

się wybornie (5 zwycięstw 

sposób 

i 

zabronione. 

Podziałem oczek (1-1) zakończył się 1 remis), co w najbliższej serii może wy- 


pulę w obawie, że któryś z kontrataków 

przyjezdnych zakończy się zdobyciem 

przez nich zwycięskiej bramki. Gdyby 

tak się stało, a Nadreńczycy w tym meczu 

ulegliby rywalom, traciliby już do 

nich 8 pkt. 

Dziewiętnastka Ingolstadt 

Ingolstadt natomiast z takiego nastawienia 

i taktyki gospodarzy było jak najbardziej 

zadowolone, stąd nie kwapiło 

się z energiczniejszymi atakami, uznając, 

że oczko wywiezione z Düsseldorfu to 

sukces. I tak na pewno jest, a przy tym, 

licząc minione rozgrywki, był to już 19. 

wyjazdowy mecz tego zespołu bez porażki! 

Fortuna z kolei do 9 przedłużyła 

serię bez przegranej w meczach o punkty 

Tym razem jednak „misja wyjazd” może 

się powieść, bo hamburczycy u siebie nie 

są w bieżącym sezonie tak mocni, jak 

bywało to przed laty, czego dowodzą 2 

porażki w 6 meczach, przy 3 wygranych. 

Zresztą słabość FC St. Pauli dobitnie 

obrazuje niewygranie żadnego z 4 ostat- 

LARES: Niniejszy z Bawarii. materiał A jeśliby udało służy im się wyłącznie zdobyć Morabita. do czytania. Sprawiło to, że Powielanie Darmstadt nich w meczów jakikolwiek o ligowe punkty, sposób z których zabronione. 

w tym meczu choćby oczko, byłby to ich pozostał bez wyjazdowej wygranej w 3 to porażki. 

LARES: Diese Materialien duży sukces. sind lediglich zum Lesen rozgrywkach. bereitgestellt. U siebie jednak Jegliche ekipa z Vervielfältigung Krzysztof ist Świerc strengstens untersagt. 

2.BL i może jeszcze tę serię wydłużyć, bo 

w najbliższej kolejce zmierzy się w München 

z TSV 1860. Popularne „lwy” na 

własnym stadionie w obecnych rozgrywkach 

wygrały dotąd tylko 1 z 5 meczów, 

2-krotnie przegrywając. Fortuna z kolei 

należy do najlepszych w meczach wyjazdowych, 

gdzie z 6 meczów na swoją 

siebie 1.FC Union Berlin. Biorąc pod 

uwagę fakt, że „audiki” wygrały u siebie 

4 z 6 pojedynków tego sezonu (w tym 

2 remisy), a stołeczna ekipa z 6 wyjazdów 

3-krotnie wracała na tarczy, przy 

1 wygranej i 2 remisach, trudno sądzić, 

że berlińczycy zdołają się oprzeć ekipie 

Po serii 5 porażek trener Borussii Dortmund Jürgen Klopp znalazł się w ogniu krytyki. 

Na dobre rozkręcił 

się wicelider tabeli 

VfL Wolfsburg, który 

VfB aż 4-0! 

też drugi szlagier tej serii, a jednocześnie 

konfrontacja dwóch tegorocznych 

beniaminków: 1.FC Heidenheim z SV 

Darmstadt. Gospodarze, którzy znakomicie 

spisują się na własnym stadionie, 

na którym nie zaznali jeszcze goryczy 

korzyść rozstrzygnęła 3, przy 3 remisach porażki (4 wygrane i 3 remisy), od początku 

do meczu czytania. ruszyli do ataku. Powielanie Jednak na obcym w jakikolwiek terenie, gdzie dotąd sposób 2 razy zabronione. 

ścią odniesienia pierwszego zwycięstwa 

LARES: Niniejszy i z pewnością materiał będzie faworytem służy wyłącznie tej konfrontacji. 

Ingolstadt z kolei podejmie u już w 7. min dali się skontrować, kie- 

remisowało i 3-krotnie przegrywało. 


dy Stroh-Engel wyprowadził gości na 

prowadzenie. Miejscowi nie zamierzali 

jednak oddać punktów bez walki, konsekwentnie 

nacierali nadal, ale... przez 

brak skuteczności zdołali tylko raz 

umieścić piłkę w siatce przyjezdnych, 

konkretnie w 37. min za sprawą strzału 

Foto: Tim.Reckamnn/Wikipedia 

W szlagierze kolejki na ESPIRIT arena w Düsseldorfie miejscowa Fortuna zremisowała bezbramkowo z FC Ingolstadt. 

Dzięki temu oba teamy pozostały na czele tabeli. 

Foto: KAMiKAZOW/Wikipedia 

korzystać. Jednak zadanie, jakie stanie 

przed tym zespołem, będzie arcytrudne, 

bo do Darmstadt przyjedzie jeden z faworytów 

rozgrywek – RB Leipzig! Heidenheim 

z kolei na wyjeździe zmierzy 

się z FC St. Pauli i stanie przed możliwo- 

Schalke 04 – Augsburg 1-0 (1-0) 

Mainz 05 – Bremen 1-2 (1-1) 

Hannover – Frankfurt 1-0 (0-0) 

Stuttgart – Wolfsburg 0-4 (0-3) 

Hamburg – Leverkusen 1-0 (1-0) 

München – Dortmund 2-1 (0-1) 

M’gladbach – Hoffenheim 3-1 (2-1) 

Tabela 

1. München..............10.........24.......... 23-3 

2. Wolfsburg............10.........20.......... 20-9 

3. M’gladbach..........10.........20.......... 15-5 

4. Hoffenheim..........10.........17........ 14-10 

5. Leverkusen...........10.........16........ 17-15 

6. Hannover.............10.........16.......... 7-11 

7. Paderborn............10.........15........ 16-13 

8. Schalke 05............10.........14........ 14-13 

9. Mainz 05..............10.........14........ 13-12 

10. Augsburg.............10.........12........ 11-12 

11. Köln.....................10.........12............ 7-8 

12. Frankfurt..............10.........12........ 17-19 

13. Hertha BSC...........10.........11........ 15-19 

14. Hamburg..............10...........9.......... 4-12 

15. Stuttgart..............10...........9........ 14-23 

16. Freiburg...............10...........8.......... 9-14 

17. Dortmund............10...........7........ 11-17 

18. Bremen................10...........7........ 12-24 

Dokumentacja kolejki 

Karlsruhe – Sandhausen 1-1 (0-0) 

Heidenheim – Darmstadt 1-1 (1-1) 

Braunschweig – Aalen 2-1 (1-0) 

Frankfurt – Aue 1-1 (1-0) 

Bochum – TSV 1860 M. 0-3 (0-0) 

Leipzig – Kaiserslautern 0-0 

Tabela 

1. Ingolstadt............12.........26.......... 18-6 

2. Düsseldorf............12.........21........ 20-12 

3. Leipzig.................12.........20.......... 16-8 

4. Darmstadt............12.........20........ 19-12 

5. Kaiserslautern......12.........20........ 17-13 

6. Fürth....................12.........18........ 19-16 

7. Heidenheim.........12.........17........ 21-15 

8. Karlsruhe.............12.........17........ 16-11 

9. Braunschweig......12.........17........ 18-16 

10. Bochum...............12.........15........ 18-19 

11. Nürnberg.............12.........14........ 13-22 

12. 1.FC Union............12.........13........ 11-18 

13. Frankfurt..............12.........12........ 17-22 

14. TSV 1860 M..........12.........12........ 15-20 

15. Aue......................12.........12........ 12-18 

16. Sandhausen.........12.........12.......... 9-17 

17. St. Pauli................12.........12........ 13-22 

18. Aalen...................12.........10........ 10-15




16 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Allerlei bereitgestellt. Różności Jegliche Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

7. – 13. November 2014 

Deutschlands lustigstes TV-Ehepaar spielte, 

LARES: Niniejszy Magazin materiał „chrismon“. Diese służy Begegnung wyłącznie mit do czytania. Powielanie der Couch w Platz jakikolwiek nehmen und auf ihre sposób Lieblingsmomente 

zurückschauen werden. „Wir 

zabronione. 

einem liebenden und rettenden Gott habe 

LARES: Diese Materialien sie durch sind negative lediglich Erfahrungen zum in ihrem Lesen bereitgestellt. Jegliche wollen Vervielfältigung kein Staatsbegräbnis”, so ein Sprecher ist strengstens untersagt. 

QQHochzeitspläne: Seit Monaten wird 

QQKlare Worte: Der Comedian Oliver 

spekuliert: Wann geben sich Lena Gercke und wolle ihn bald heiraten. „So Leute, das ist mein Pocher hat sich jetzt erstaunlich offen über 

LARES: Niniejszy Sami Khedria materiał denn nun służy endlich das wyłącznie Ja-Wort? Christian. do Wir czytania. sind jetzt fast drei Powielanie Jahre happy die Beziehung w jakikolwiek zu Freundin und Tennisstar sposób zabronione. 

miteinander und werden nächsten Sommer 


ist bei Vox bald wieder in einer komischen 

Rolle zu sehen. „Einfach unzertrennlich” heißt 

die neue Komödie über Paare verschiedenen 

Alters. „Egal ob mit Ende 20, Mitte 30 oder 

Anfang 70 – irgendwann stellt sich jeder die 

Frage, ob Männer und Frauen wirklich füreinander 

geschaffen sind”, sagte eine Vox- 

Sprecherin am Dienstag. „Es wird gemeckert 

und leidenschaftlich gestritten.” Neben Boettcher 

spielen Jochen Kolenda , Eva Verena 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie QQFernsehpause: do czytania. 

Ina Müller 

Powielanie 

zählt zu einem 

der beliebtesten deutschen TV-Gesichter. 


LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen Doch getreu bereitgestellt. dem Motto „Mach dich Jegliche rar und Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 

Müller, Christian Stock, Katrin Wolter sowie 

Serkan Kaya mit. „Einfach unzertrennlich” 

startet am 10. November und läuft sechs 

Wochen lang werktags um 19.45 Uhr. 

QQFernsehen als Komapatient: Für 

Komiker Michael Mittermeier hat das deutsche 

Fernsehen eine Menge Luft nach oben. 

„Da vegetieren Schauspieler in diesen Serien, 

die kein Mensch kennt”, sagte er der Nachrichtenagentur 

dpa im Interview. „Vieles sieht 

aus, als wäre es mit einer Kamera wie vor 18 

Jahren gedreht.” Sein Fazit: „Das deutsche 

Fernsehen ist in der Tat ein Komapatient.” 

In seinem aktuellen Programm „Blackout”, 

das RTL am vergangenen Samstag gezeigt 

hat, setzt Mittermeier sich erneut mit dem 

Jetzt sprach die „Supertalent”-Jurorin endlich 

über ihre Hochzeitspläne. Wer auf eine pom- 

LARES: Niniejszy pöse VIP-Hochzeit materiał hofft, służy dürfte jedoch wyłącznie enttäuscht 

werden. Die beiden planen ihren Auszeit will sie dafür nutzen, gemeinsam mit noch verstehen, aber dann holt zum ulti- 

die Show-Bühne do czytania. zurückkehren. Ihre Powielanie Karriere- Das gibt w es jakikolwiek nicht.“ Soweit kann man sposób das ja zabronione. 

LARES: Diese Materialien großen sind Tag privatem lediglich Rahmen. zum Und wann Lesen ihrem Freund bereitgestellt. Johannes Oerding zu reisen, Jegliche am mativen Vervielfältigung Schlag gegen seine Liebste ist aus. strengstens untersagt. 

gibt sie sich geheimnisvoll. „Mein Name ist anderen auch.“ Ohnehin, so erklärt sie, sei sie sein wird. Wann der Zeitpunkt ist, werden wir Gehirnzellen. 


Hase, 

materiał 

ich weiß von nichts”, 

służy 

erklärte 

wyłącznie 

sie. keine „Frau 

do 

für 

czytania. 

die große TV-Bühne”. 

Powielanie 

dann sehen“, 

w jakikolwiek 

so Pocher. 


adur 


Fernsehen auseinander. 


Gogolin: tel. 77 466 62 60 

Zdzieszowice: tel. LARES: 77 484 41 76Niniejszy Ozimek, materiał Schodnia służy Nowa, wyłącznie do Walce, czytania. województwo opolskie Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

www.machnik.ozimek.pl 

LARES: Diese Materialien Tel./fax: sind lediglich (077) 46−52−456 zum Lesen nr bereitgestellt. tel. 77 46 60 158 

Natürlich ist allen bekannt, wie notwendig 

Milch und Milchprodukte ist strengstens Jegliche Vervielfältigung untersagt. 

Krapkowice - Otmęt: tel. 77 446 60 66 

www.konefal.pl iSO 9001 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie Milch w am jakikolwiek Tag auch für das Gehirn sposób gut zabronione. 

ist“: In der medizinischen Zeitschrift 


„Tinnitus 


Forum“ (Nr. 1/2013) 

ist 

wird 


900 Personen zwischen 23 und 98 Jahren 


getestet. 

w jakikolwiek 

In verschiedenen Hirntests 

sposób 

holten 

die Teilnehmer die meisten Punkte, 

zabronione. 


die durchschnittlich am meisten Milch 

und Milchprodukte zu sich nahmen. Ein 

ausreichender Milchkonsum kann Osteoporose, 

Bluthochdruck, Herzinfarkt 

und Übergewicht(!) vorbeugen – u.a. 

deshalb, da in der Milch Calcium enthalten 

ist, das auch die hohe Fettmenge 

LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie (Ursache w jakikolwiek von Krankheiten) im sposób Blut nach zabronione. 

den Mahlzeiten reduziert (Universität 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche 8031 Vervielfältigung ist strengstens untersagt. 


Impressum / Stopka redakcyjna 

Die Herausgabe der Zeitung ist dank finanzieller Förderung 

des Ministeriums für Verwaltung und Digitalisierung sowie 

des Auswärtigen Amts mittels des Instituts für Auslandsbeziehungen möglich. 

Nakład/Auflage: 5850 

Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. Vertrieb, Marketing: Agnieszka Szotka, Mokrzycka, sw@wochenblatt.pl. Sprzedaż, marketing: Agnieszka Szotka, 


Kontakt: 

w 

Biuro redakcji/Redaktionsbüro: 

jakikolwiek 

tel./faks +48 

sposób 

77 45 46 556 

zabronione. 

a.szotka@wochenblatt.pl. 

a.szotka@wochenblatt.pl. 

Prenumerata/Abonnement: redakcja/Redaktion, Poczta Polska SA, 

Homepage: www.wochenblatt.pl, Onlineredakteur: Juliane Preiß 

Strona internetowa: www.wochenblatt.pl, redaktor: Juliane Preiß Ruch SA, www.prenumerata.ruch.com.pl; tel. 22 693 70 00 

zwracamy. Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. 


Zrealizowano dzięki dotacji Ministra Administracji i Cyfryzacji 

i (za pośrednictwem Instytutu Stosunków Kulturalnych z Zagranicą) 

Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec. 

7875 

Foto: content3.promiflash.de 

auf eine Gotteserfahrung durch die Einnahme 

der bewusstseinsverändernden Droge LSD. Als 

die Situation ins Negative umschlug, fühlte 

sich sie von Gott gerettet: „Gott hat mich mit 

einer Liebe angeschaut, die kann man nicht 

beschreiben“, sagte sie dem evangelischen 

Leben getragen, berichtet die Sängerin. 

Seither bete sie jeden Tag: „Beten ist etwas 

Wunderschönes.“ 

wird die Öffentlichkeit informiert? „Wahrscheinlich 

dann, wenn es längst passiert ist”, 

verriet Lena Gercke gegenüber RTL. Die Frage, 

ob sie vielleicht bereits geheiratet haben, will 

sie jedoch nicht beantworten. Stattdessen 

Machnik N. 

1765 

Redaktionsanschrift: ul. M. Konopnickiej 6, 45-004 Opole, E-Mail: sw@ 

wochenblatt.pl. Chefredakteur: Till Scholtz-Knobloch, Redaktion: Anna 

Durecka: „Schlesien“, „Allerlei“; Krzysztof Świerc: „Sport“, „Wirtschaft“; 

Juliane Preiß (ifa-Redakteurin): „Aus den Regionen“; Klaudia Kandzia: 

„Kirche und Gesellschaft”. Übersetzung: Andrzej Szypulski. Korrektur: 

Manfred Prediger, Krzysztof Szymczyk. Verlagssekretariat: Gabriela 

Foto: Michael Gammer 

und aus ihrer Liebe zu Freund Christian bislang 

ein kleines Geheimnis gemacht. Nun zeigt sie 

ihren Mann nicht nur, sondern verrät auch, sie 

heiraten. Er ist Unternehmer und der beste 

Vater, den sich unsere gemeinsame Tochter 

nur wünschen kann”, ließ sie ihre Facebook- 

Fans wissen und teilte mit ihnen ein Schnappschuss 

von sich und ihrem zukünftigen Gatten. 

du bist ein Star“, hat die 49-Jährige jetzt beschlossen, 

eine Auszeit einzulegen. Bis zum 

6. Dezember arbeitet die Blondine noch für 

ihre Kult-Show „Inas Nacht“. Anschließend will 

sie ihre Arbeit als Sängerin und Entertainerin 

einstellen. Erst 2017 will Ina Müller wieder auf 

liebsten nach New York. „Ich will ein ganz normaler 

Schönwetter-Touri sein. Mit Stadtplan 

in der Hand die Freiheitsstatue besichtigen, 

einmal auf das Empire State Building und die 

Läden auf der 5th Avenue abklappern, wie alle 

Transport mebli 

Usługi transportowe, przeprowadzki 

Niemcy – Polska 

Polska – Niemcy 

Adres redakcji: ul. M. Konopnickiej 6, 45-004 Opole, e-mail: 

sw@wochenblatt.pl. Redaktor naczelny: Till Scholtz-Knobloch. Redakcja: 

Anna Durecka – „Śląsk”, „Różności”; Krzysztof Świerc – „Sport”, „Gospodarka”; 

Juliane Preiß (dziennikarka z ramienia IfA) – „Z regionów”; Klaudia Kandzia 

– „Kościół i społeczeństwo”. Tłumaczenia: Andrzej Szypulski. Korekta: 

Manfred Prediger, Krzysztof Szymczyk. Sekretariat wydawnictwa: Gabriela 

Foto: www.sfotti.com 

Pinnwand 

QQComeback: Grit LARES: Boettcher, Niniejszy die mit QQVon materiał Gottes Liebe służy getragen: wyłącznie Die QQVerlobung: do czytania. Monica Ivancan Powielanie hat sich QQAbschied: w jakikolwiek Bereits am 13. Dezember sposób zabronione. 

Harald Juhnke in „Ein verrücktes Paar” einst Punk-Ikone Nina Hagen hoffte als 17-Jährige bei öffentlichen Events stets alleine gezeigt wird die vorerst letzte Folge der Traditionssen- 

LARES: Diese Materialien sind lediglich zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist strengstens Undankbar untersagt. 

dung „Wetten, dass..?” über die Bildschirme 

flimmern. Ausgerechnet die Ex-Showmaster 

Frank Elstner, Thomas Gottschalk und Wolfgang 

Lippert werden aber nicht in der Abschiedsrunde 

sitzen. Zuerst hieß es noch, dass 

die drei Moderatoren als „Special-Guests” auf 

des Senders. Markus Lanz wird sich also ganz 

allein dem endgültigen Aus seiner Sendung 

stellen müssen. 

Sabine Lisicki geäußert. Im Interview mit 

„Ö3-Radio“ gibt er zu, dass die Profi-Tennisspielerin 

nicht seine Traumfrau ist. „Nein. 

Traumfrau ist für mich: Diese Frau ist perfekt. 

„Wenn man zusammen ist, ist man zusammen, 

und wenn es keinen Sinn mehr macht, 

trennt man sich eben. Ich bin da relativ realistisch, 

dass es wahrscheinlich weder für sie 

noch für mich die letzte Beziehung gewesen 

in der Ernährung und für die Gesundheit 

sind. Ohne Milch als Nahrungsflüssigkeit/Nahrungsmittel 

ist ein Leben 

von Neugeborenen wohl kaum möglich. 

Weniger bekannt aber ist – und bewusst 

ist uns auch nicht –, dass z.B. „ein Glas 

betont, „Orthopäden empfehlen ein 

Glas Milch täglich zu trinken, um die 

Knochen u.a. durch Calcium-Zufuhr zu 

stärken“. Dieser Rat könne – laut US- 

Forschern – auch dem Gehirn nützen. 

Im US-Bundesstaat Maine wurden über 

Kopenhagen). 

Wydawca/Herausgeber: Zespół Producencki „Pro Futura“ Sp. z o.o., 

ul. M. Konopnickiej 6, 45-004 Opole. Nr indeksu 368202. 

Skład komputerowy/Satz: LARES – Mateus Joschko 

Druk/Druck: Polskapresse Sp. z o.o., Oddział Prasa Wrocławska 

Foto: klatsch-und-tratsch.de 

7919 

Zakład 

Usługi 

Wohlbefinden 

Pogrzebowy 

Pogrzebowe 

Milch für das Gehirn 

przewozy LARES: Niniejszy materiał służy wyłącznie do czytania. Powielanie w jakikolwiek sposób zabronione. 

Sprowadzanie 

Im Wochenblatt berichtete 

zagraniczne LARES: Diese zwłok Materialien zmarłych sind lediglich z zagranicy zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ich wiederholt über ist „Spei- 


z całej Europy Załatwianie formalności 

tel. 602 376 845 Opieka nad grobami 

sen und Getränke“, über 

„Wasser, Frucht-Gemüsesäfte, 

Tee, Kaffee, Kakao, 

Wein und Bier“. Da fehlt 

natürlich noch die Milch! 

Polizeibeamter zu sein ist kein 

leichter Job und auf die Anerkennung 

der Öffentlichkeit wartet man 

oft vergebens. Davon konnten sich 

Polizisten aus Oberhausen kürzlich 

selbst überzeugen. Da wollten sie 

mal auf Facebook die Gesellschaft 

an ihrem Erfolg teilhaben lassen, 

doch statt Zuspruch ernteten sie nur 

Spott. Die Beamten verkündeten auf 

Facebook, dass sie einen Drogendealer 

Dingfest gemacht hatten. 

Im „Drogenpalast“ des 22-jährigen 

Kriminellen wurden zehn Cannabispflanzen 

sichergestellt. Prompt wurde 

die ganze Aktion von Internet-Usern 

verlacht. Den Fundort als Plantage 

zu bezeichnen sei lächerlich gewesen, 

so die Onlinegemeinschaft. Ihre vermeintlichen 

Siegeszüge gegen Kiffer 

präsentierten auf Facebook auch Kollegen 

aus Bonn und Mannheim; die 

Reaktionen der Öffentlichkeit waren 

ähnlich grausam. Die Polizei Bonn 

postete zum Beispiel ein Werbebanner 

mit einem Schäferhund und 

dem Titel: „Jola steht auf Cannabis”. 

Weil das Tier im Wohnzimmer eines 

Verdächtigen einige Pflanzen fand, 

habe es eine „Extraration Futter” 

erhalten. Zumindest der Hund hat 

also einen guten Job geleistet, kommentierte 

gehässig ein Internet-User. 

Ein anderer meinte die Polizisten 

bräuchten dagegen eine Extraration 

Anna Durecka 

Und wer kennt nicht die schlesische 

Spezialität „Buttermilch oder saure 

Milch („kiszka“) und Stampfkartoffeln“? 

Rührei kann auch dabei sein: 1-2 Eier 

täglich erhöhen NICHT den Cholesterinspiegel 

im Blut; „schädlich sind 

zu viel Fleisch/Fleischprodukte. Wir 

kommen also zurück zum Leitmotiv 

unserer Beiträge über „Essen und Trinken“: 

„Alles in Maßen, nicht zu viel“. 

Dr. med. Manfred Gabor 

Konto bankowe: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, 30 1090 2242 0000 

0005 7800 0577 

Bankverbindung: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, IBAN: PL30 1090 

2242 0000 0005 7800 0577 SWIFT Code WBKPPLPP. 

Unverlangt eingesandte Manuskripte werden nicht zurückgesandt. Die 

Redaktion behält sich vor, Zuschriften und Leserbriefe sinngemäß zu kürzen. 

Die Redaktion haftet nicht für den Inhalt der Anzeigen. / Zastrzegamy sobie 

prawo skracania nadesłanych tekstów; materiałów nie zamówionych nie 

Foto: eddy/Wikipedia

WOCHENBLATT.pl - Zeitung der Deutschen in Polen Zwei neue Eurostecker (Vorschau)

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Template löschen?

Als Template speichern?