Das Lob Salomons, in - Mittelhochdeutsches Wörterbuch
Das Lob Salomons, in - Mittelhochdeutsches Wörterbuch
Das Lob Salomons, in - Mittelhochdeutsches Wörterbuch
Erfolgreiche ePaper selbst erstellen
Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.
1 von 8<br />
<strong>Das</strong> <strong>Lob</strong> <strong>Salomons</strong>, <strong>in</strong>: Waag/Schröder, Dt. Ged. 1, S. 46-55.<br />
Elektronischer Text hergestellt (und lemmatisiert) <strong>in</strong> der Trierer Arbeitsstelle für das<br />
Mittelhochdeutsche Wörterbuch. Export aus der MWB-Datenbank am 06.11.2009.<br />
Lemmatisierungsverfahren (A=vollständig, B=mit Stoppwortliste, C=<strong>in</strong> Auswahl nach Glossar): A<br />
Datierung: Mitte 12. Jh. (?)<br />
Schreibsprache: ? Mitteldeutsche, wohl rhe<strong>in</strong>fränkische Vorlage<br />
Textsorte:<br />
Kodierung:<br />
VL 5 (19), Sp. 875ff<br />
1<br />
1 Inclita lux mundi,<br />
2 du dir habis <strong>in</strong> d<strong>in</strong>ir kundi<br />
3 erd<strong>in</strong> undi lufti<br />
4 unde alli himilcrefti,<br />
5 du sendi mir zi mundi,<br />
6 daz ich eddilich<strong>in</strong> deil muzzi kund<strong>in</strong><br />
7 di gebi vili sconi,<br />
8 di du deti Salomoni,<br />
9 di manicfalt<strong>in</strong> wisheit:<br />
10 ubir dich mendit du crist<strong>in</strong>heit.<br />
2<br />
11 Salomon Davidis sun was,<br />
12 du richi er sit nach imo bisaz.<br />
13 durh s<strong>in</strong>is vatir sculdi<br />
14 gond imo got s<strong>in</strong>ir huldi.<br />
15 er sprach, daz er gebiti,<br />
16 swedir so er wolti,<br />
17 richtum odir wisheit.<br />
18 durch di s<strong>in</strong>i vrumicheit<br />
19 er gihohit <strong>in</strong> so werdi<br />
20 ubir alli, di dir war<strong>in</strong> an dir erdi.
2 von 8<br />
3<br />
21 Der herro sich bidachti,<br />
22 zi goti er keriti:<br />
23 ‘herro, du weist vil woli,<br />
24 al wi michil lut ich biwar<strong>in</strong> sol.<br />
25 du machi mich so wisi,<br />
26 daz ich richti so dir gilichi.<br />
27 wil du mir den wistum geb<strong>in</strong>,<br />
28 so mag ich immir erhafti leb<strong>in</strong>.<br />
29 daz ist dir allir meisti list,<br />
30 so giw<strong>in</strong> ich swaz mir lib ist.'<br />
4<br />
31 Du stimmi sprach dann<strong>in</strong><br />
32 zi demo kun<strong>in</strong>clichen manni:<br />
33 ‘nu du virkorn hast den richtum<br />
34 undi griffi an den wistum,<br />
35 nu wil ich dich mer<strong>in</strong><br />
36 mid michil<strong>in</strong> er<strong>in</strong>.<br />
37 ich machi d<strong>in</strong><strong>in</strong> giwalt<br />
38 wit undi man<strong>in</strong>cfalt,<br />
39 daz man d<strong>in</strong><strong>in</strong> gilich<strong>in</strong><br />
40 nimag f<strong>in</strong>d<strong>in</strong> <strong>in</strong> all<strong>in</strong> dis<strong>in</strong> rich<strong>in</strong>.'<br />
5<br />
41 David e<strong>in</strong> duirir wigant,<br />
42 der alli s<strong>in</strong>i not ubirwant,<br />
43 der bigondi also werdi<br />
44 allir erist her <strong>in</strong> erdi<br />
45 goti e<strong>in</strong> hus zimmiron:<br />
46 des giwanner michil<strong>in</strong> lon.<br />
47 daz volworhti sit Salomon,<br />
48 er zirit iz mit michil<strong>in</strong> eron,<br />
49 mit manigir slachti wunn<strong>in</strong><br />
50 demo himilischen kunigi zi m<strong>in</strong>n<strong>in</strong>.<br />
6<br />
51 E<strong>in</strong> herro hiz Heronimus<br />
52 (s<strong>in</strong> scripft zelit uns sus),<br />
53 der heti e<strong>in</strong> michil wundir<br />
54 uzzir e<strong>in</strong>im buchi vund<strong>in</strong>,<br />
55 uzzir Archely
3 von 8<br />
56 (daz hab<strong>in</strong>t noch di Crichi),<br />
57 wi <strong>in</strong> Hiersalem giscach<br />
58 michilis wundiris gimach.<br />
59 e<strong>in</strong> wurm wuchs dar <strong>in</strong>ni,<br />
60 der irdranc alli di brunni,<br />
61 di dir <strong>in</strong> der burch war<strong>in</strong>;<br />
62 di cistern<strong>in</strong> wurd<strong>in</strong> leri:<br />
63 des chom<strong>in</strong> di luiti<br />
64 <strong>in</strong> e<strong>in</strong>i vil starchi noti.<br />
7<br />
65 Salmon der was richi.<br />
66 er ded so wislichi,<br />
67 er hiz daz luit zu gan,<br />
68 vull<strong>in</strong> e<strong>in</strong>i cisternam<br />
69 meddis undi w<strong>in</strong>is,<br />
70 dis allir bezzist<strong>in</strong> lidis.<br />
71 do er iz alliz uz gitranc,<br />
72 ich weiz er <strong>in</strong> slaff<strong>in</strong>ti bant.<br />
73 daz was e<strong>in</strong> michil gotis craft,<br />
74 daz imo der wurm zu sprach.<br />
75 der vreissami drachi,<br />
76 zi Salmoni sprach er:<br />
77 ‘herro, nu virla mich,<br />
78 so biwis<strong>in</strong> ich dich<br />
79 e<strong>in</strong>ir vili michil<strong>in</strong> er<strong>in</strong><br />
80 zi d<strong>in</strong>im munsteri:<br />
81 du wurchist <strong>in</strong> enim jari,<br />
82 wil du mirz giloub<strong>in</strong>,<br />
83 daz du snidis m<strong>in</strong>u bant,<br />
84 vil manigir claftir<strong>in</strong> lanc.'<br />
8<br />
85 Salomon sprach do<br />
86 vil wislich<strong>in</strong> dir zu:<br />
87 ‘nu sagi mirz vil schiri,<br />
88 odir ich heizzi dich virlis<strong>in</strong>.'<br />
89 der wurm sprach imo zu:<br />
90 ‘e<strong>in</strong> dir gat <strong>in</strong> Libano,<br />
91 daz heiz du dir giw<strong>in</strong>n<strong>in</strong>,<br />
92 di adir<strong>in</strong> br<strong>in</strong>g<strong>in</strong>.<br />
93 ich sagi dir rechti wi du du:
4 von 8<br />
94 dar uz werchi e<strong>in</strong>i snuir,<br />
95 du wirt scarf undi was,<br />
96 du snidit als e<strong>in</strong> scarsachs<br />
97 uffi den marmilste<strong>in</strong>.<br />
98 vil eb<strong>in</strong>i muzzer <strong>in</strong>zwei,<br />
99 swi so dir lib ist.'<br />
100 der kunic vrowit sich des.<br />
9<br />
101 Salomon was richi,<br />
102 er det so wislichi:<br />
103 er hiz imo snid<strong>in</strong> du bant<br />
104 undi virbot imo du lant.<br />
105 do vur er zi waldi<br />
106 mid all<strong>in</strong> s<strong>in</strong><strong>in</strong> hold<strong>in</strong>.<br />
107 er vant daz dir <strong>in</strong> Lybano,<br />
108 zi steti jagit erz do.<br />
109 do jagit erz alli<br />
110 dri tagi volli.<br />
111 do er daz dir do giwan,<br />
112 do was er e<strong>in</strong> vro man.<br />
113 er hiz iz imo giw<strong>in</strong>n<strong>in</strong>,<br />
114 di adir<strong>in</strong> br<strong>in</strong>g<strong>in</strong>.<br />
115 von du wart daz hus zi Hiersalem<br />
116 giworcht ani alliz is<strong>in</strong>.<br />
10<br />
117 Do was daz hus richi<br />
118 giworcht mid michil<strong>in</strong> vlizzi.<br />
119 di wenti war<strong>in</strong> marmilste<strong>in</strong> vil wiz,<br />
120 daz himiliz undi der estirich.<br />
121 dar <strong>in</strong>ni hangit<strong>in</strong> sconi<br />
122 di guld<strong>in</strong><strong>in</strong> cron<strong>in</strong>.<br />
123 da was <strong>in</strong>ni lux undi claritas,<br />
124 suzzi stanc suavitas.<br />
125 daz was also lussam,<br />
126 so iz demo himilisch<strong>in</strong> kunigi woli gizam.<br />
11<br />
127 Du lagil undi du hantvaz,<br />
128 di viole undi du lichtvaz,<br />
129 du rouchvaz undi du cherzistal,
5 von 8<br />
130 daz roti golt was iz al.<br />
131 daz bivalch man den ewart<strong>in</strong>,<br />
132 di dir got vorcht<strong>in</strong>,<br />
133 di dir dagis undi nachtis<br />
134 phlag<strong>in</strong> gotis ammichtis.<br />
135 daz wart also gord<strong>in</strong>ot,<br />
136 als iz der wisi Salomon gibot.<br />
12<br />
137 E<strong>in</strong> kunig<strong>in</strong> chom sundir<br />
138 zi Salmoni durch wundir.<br />
139 du brachti michil<strong>in</strong> scaz,<br />
140 thymiama undi opes,<br />
141 des edil<strong>in</strong> gistenis<br />
142 grozzis undi cle<strong>in</strong>is.<br />
143 su was e<strong>in</strong> vrowi vil rich,<br />
144 iri gebi was vil kuniclich.<br />
13<br />
145 Du buoch zel<strong>in</strong>t uns vili giwis,<br />
146 <strong>in</strong> s<strong>in</strong>im hovi worchti man e<strong>in</strong><strong>in</strong> disc<br />
147 mid silbir<strong>in</strong> stoll<strong>in</strong>.<br />
148 den disc trug<strong>in</strong>s alli,<br />
149 <strong>in</strong> all<strong>in</strong> vir<strong>in</strong> s<strong>in</strong> uf hub<strong>in</strong>,<br />
150 vur den kunic si <strong>in</strong> trug<strong>in</strong>;<br />
151 dar obi goumit er sconi.<br />
152 daz holz kom von Lybano.<br />
153 demo der wistum si cle<strong>in</strong>i,<br />
154 der virnemi waz du zali me<strong>in</strong>i.<br />
14<br />
155 In s<strong>in</strong>im hovi was vil michil zucht,<br />
156 da was <strong>in</strong>ni allis guotis g<strong>in</strong>ucht;<br />
157 s<strong>in</strong> richtum imo vil woli sche<strong>in</strong>.<br />
158 s<strong>in</strong> stul was gut helph<strong>in</strong>be<strong>in</strong>,<br />
159 woli gidreit undi irgrab<strong>in</strong>,<br />
160 mid dim goldi was er bislag<strong>in</strong>.<br />
161 sechs gradi g<strong>in</strong>g<strong>in</strong> dir zu.<br />
162 zwelf gumm<strong>in</strong> d<strong>in</strong>ot<strong>in</strong> imo du.<br />
163 dru tus<strong>in</strong>t maniger er<strong>in</strong>,<br />
164 di giwist er alli mid s<strong>in</strong>ir leri.<br />
15
6 von 8<br />
165 S<strong>in</strong> d<strong>in</strong>ist daz was vesti,<br />
166 so m<strong>in</strong> demo kunigi solti geb<strong>in</strong> s<strong>in</strong> ezz<strong>in</strong>.<br />
167 di scuzzil<strong>in</strong> undi di nepphi,<br />
168 di woli giste<strong>in</strong>it<strong>in</strong> chophi,<br />
169 daz was alliz guld<strong>in</strong>.<br />
170 si achden s<strong>in</strong>en huld<strong>in</strong>.<br />
171 nihenis d<strong>in</strong>istmannis niwart m<strong>in</strong><br />
171a ...<br />
171b ... d<strong>in</strong>ot<strong>in</strong> gizog<strong>in</strong>liche,<br />
172 also gibot Salomon dir richi.<br />
16<br />
173 S<strong>in</strong> d<strong>in</strong>ist daz was vesti:<br />
174 so der kunic solti gan zi resti,<br />
175 sechzic irwelitir gnechti<br />
176 di muos<strong>in</strong> s<strong>in</strong> girechti.<br />
177 der helidi igilich<br />
178 druc s<strong>in</strong> swert umbi sich,<br />
179 di dir <strong>in</strong> solt<strong>in</strong> biwacht<strong>in</strong><br />
180 zi iglich<strong>in</strong> nacht<strong>in</strong>.<br />
181 von similichir g<strong>in</strong>ozschaf<br />
182 vil michil was s<strong>in</strong> herschaf.<br />
17<br />
183 Do chom du gotis stimmi<br />
184 zi demo kuniclich<strong>in</strong> manni;<br />
185 der wistum imo zu vloz.<br />
186 er niwissi an dir erdi s<strong>in</strong><strong>in</strong> g<strong>in</strong>oz,<br />
187 der imo gilich wari<br />
188 <strong>in</strong> s<strong>in</strong>ir vrambairi.<br />
189 alliz an imo gizirit was,<br />
190 <strong>in</strong> Hiersalem militaris potestas.<br />
18<br />
191 Do suz rechti virnam,<br />
192 vil harti su s<strong>in</strong> irchom.<br />
193 su sprach ‘woli dich kunic Salomon,<br />
194 <strong>in</strong> dimo hovi ist vil schoni.<br />
195 vil sælic s<strong>in</strong>t du k<strong>in</strong>t,<br />
196 du dir <strong>in</strong> d<strong>in</strong>imo d<strong>in</strong>isti s<strong>in</strong>t.<br />
197 d<strong>in</strong>is wistumis han ich irvund<strong>in</strong><br />
198 mer danni mir iman mochti irkund<strong>in</strong>.
7 von 8<br />
199 kunic, nu wis gisundi,<br />
200 ich wil heim zi landi.'<br />
19<br />
201 Salmon der was heri.<br />
202 er hiz vur trag<strong>in</strong> gebi vil meiri<br />
203 des edil<strong>in</strong> giste<strong>in</strong>is,<br />
204 grozzis undi cle<strong>in</strong>is.<br />
205 mid all<strong>in</strong> er<strong>in</strong> hizzer si biwar<strong>in</strong>,<br />
206 er li si vrolich<strong>in</strong> von imo var<strong>in</strong>;<br />
207 vil m<strong>in</strong>niclichi su von imo irwant,<br />
208 er vrumit si ubir daz meri <strong>in</strong> iri lant.<br />
20<br />
209 Der kunic bizeich<strong>in</strong>ot den got,<br />
210 der disi werilt hat gibilidot,<br />
211 <strong>in</strong> des giwalt alliz daz stat,<br />
212 daz daz gistirni umbi gat.<br />
213 imo d<strong>in</strong><strong>in</strong>t vil vro<br />
214 VIIII chori der e<strong>in</strong>gili:<br />
215 di lob<strong>in</strong>t <strong>in</strong> mid allir macht.<br />
216 <strong>in</strong> simo hovi niwirt nimmir nacht,<br />
217 da ist <strong>in</strong>ni daz ewigi licht,<br />
218 des niwirt h<strong>in</strong>i vurdir ziganc nicht.<br />
21<br />
219 Du kunig<strong>in</strong>, so ich iz virnem<strong>in</strong> kan,<br />
220 bizeih<strong>in</strong>ot ecclesiam.<br />
221 du sol wes<strong>in</strong> s<strong>in</strong> brut,<br />
222 di m<strong>in</strong>nit er doug<strong>in</strong> undi ubirlut.<br />
223 ich wæni, simo gimehilot si<br />
224 <strong>in</strong> communionem dei.<br />
225 du sol imo gilich<strong>in</strong><br />
226 <strong>in</strong> dug<strong>in</strong>t<strong>in</strong> richlichi,<br />
227 du sol giber<strong>in</strong> du k<strong>in</strong>t,<br />
228 du dir got selbi g<strong>in</strong>ennit s<strong>in</strong>t.<br />
22<br />
229 Di d<strong>in</strong>istm<strong>in</strong>, so ich iz virnem<strong>in</strong> kan,<br />
230 bizeichnont bischoflichi man,<br />
231 di d<strong>in</strong>unt imo <strong>in</strong> plichti.<br />
232 daz lut solt<strong>in</strong> si biricht<strong>in</strong>,<br />
233 si solt<strong>in</strong> ler<strong>in</strong> di crist<strong>in</strong>heit
8 von 8<br />
234 truwi undi warheit,<br />
235 mid werch<strong>in</strong> irvull<strong>in</strong><br />
236 daz si demo luti vori zell<strong>in</strong>.<br />
237 si sul<strong>in</strong> vur den vroni disc<br />
238 goti br<strong>in</strong>g<strong>in</strong> hostiam laudis.<br />
23<br />
239 Bi Salmonis zit<strong>in</strong><br />
240 was sulich vridi undir d<strong>in</strong> lut<strong>in</strong>,<br />
241 swelich enti dir man wolti var<strong>in</strong>,<br />
242 nihe<strong>in</strong>is urlougis wart man giwari.<br />
243 di heriverti war<strong>in</strong> stilli,<br />
244 do dagit<strong>in</strong> di helidi snelli.<br />
245 nihe<strong>in</strong>is urlougis wart man giphacht,<br />
246 man nistillit iz alliz mid s<strong>in</strong>ir craft,<br />
247 als iz got selbi gibot.<br />
248 rex pacificus do richsoti.<br />
24<br />
249 Salomon der was heri,<br />
250 s<strong>in</strong> richtum was vil meri.<br />
251 der des himilis walti<br />
252 undi daz luit suli bihalt<strong>in</strong>,<br />
253 der ruchi uns di gnadi zi geb<strong>in</strong>,<br />
254 daz wir immir <strong>in</strong>sam<strong>in</strong>t imo leb<strong>in</strong>,<br />
255 daz wir sch<strong>in</strong><strong>in</strong> <strong>in</strong> simo hovi<br />
256 mid vil michilimo lobi,<br />
257 daz wir <strong>in</strong> muzz<strong>in</strong> geseh<strong>in</strong><br />
258 <strong>in</strong> der himilisch<strong>in</strong> Hiersalem.