28.11.2012 Aufrufe

Ausgezeichnetes Bauen mit Holz in Oberfranken - Regierung von ...

Ausgezeichnetes Bauen mit Holz in Oberfranken - Regierung von ...

Ausgezeichnetes Bauen mit Holz in Oberfranken - Regierung von ...

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.

YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.

Architektur Treff<br />

Bayreuth<br />

im Treffpunkt Architektur<br />

<strong>Oberfranken</strong> und Mittelfranken<br />

der Bayerischen Architektenkammer


Herausgeber<br />

Architektur Treff<br />

<strong>Regierung</strong> <strong>von</strong><br />

Bayreuth <strong>Oberfranken</strong><br />

im Treffpunkt Architektur<br />

<strong>Oberfranken</strong> und Mittelfranken<br />

der Bayerischen Architektenkammer<br />

Mit freundlicher Unterstützung<br />

1


Vorworte<br />

2<br />

<strong>Bauen</strong> <strong>mit</strong> <strong>Holz</strong> hat <strong>in</strong> Franken<br />

e<strong>in</strong>e lange Tradition. Das zeigen<br />

nicht nur die vielen Fachwerkhäuser,<br />

sondern auch aktuelle<br />

Bauten. Der Baustoff <strong>Holz</strong><br />

erfreut sich steigender Beliebtheit.<br />

Es verwundert deshalb<br />

nicht, dass viele Projekte der<br />

„Architektouren“, der jährlichen Leistungsschau der<br />

Bayerischen Architektenkammer, <strong>in</strong> <strong>Holz</strong>bauweise<br />

entstanden s<strong>in</strong>d. Wer <strong>mit</strong> <strong>Holz</strong> aus der Region plant<br />

und baut, leistet e<strong>in</strong>en Beitrag zum Umwelt- und<br />

Klimaschutz. E<strong>in</strong>drucksvoll zeigt die vorliegende<br />

Broschüre, welche Vielzahl <strong>von</strong> ausgezeichneten<br />

Maßnahmen <strong>in</strong> <strong>Holz</strong> alle<strong>in</strong> <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong> entstanden<br />

ist. Architekten, Innen-, Landschaftsarchitekten<br />

und Stadtplaner übernehmen bei der<br />

Vernetzung der Akteure im Umwelt- und<br />

Klimaschutz e<strong>in</strong>e wichtige Aufgabe. Wissen zu<br />

ver<strong>mit</strong>teln ist dabei ebenso e<strong>in</strong>e der überregionalen<br />

Kernaufgaben wie durch Modellprojekte,<br />

Forschung, Ausbildung, Förderung und vorbildliches<br />

Verhalten zum Handeln zu motivieren. Mit der<br />

geme<strong>in</strong>samen Initiative des Architektur Treffs<br />

Bayreuth im Treffpunkt Architektur Ober- und<br />

Mittelfranken der Bayerischen Architektenkammer,<br />

der <strong>Regierung</strong> <strong>von</strong> <strong>Oberfranken</strong> und der Cluster-<br />

Initiative „Forst und <strong>Holz</strong> <strong>in</strong> Bayern“ werden <strong>in</strong><br />

ausgezeichneter Form Handlungsmöglichkeiten<br />

aufgezeigt.<br />

Dipl.-Ing. Lutz Heese<br />

Präsident der Bayerischen Architektenkammer<br />

Mit E<strong>in</strong>richtung der regionalen<br />

Architektur Treffs <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

durch die Bayerische<br />

Architektenkammer entwickelten<br />

sich vielfältige Aktivitäten<br />

<strong>mit</strong> dem Ziel, die Baukultur zu<br />

fördern. Die Regional<strong>in</strong>itiative<br />

<strong>Oberfranken</strong> des Clusters Forst<br />

und <strong>Holz</strong> wirbt für das <strong>Bauen</strong> <strong>mit</strong> <strong>Holz</strong>. Mit dieser<br />

Broschüre ist es gelungen, beide Intentionen <strong>in</strong><br />

e<strong>in</strong>drucksvoller Weise zusammenzuführen.<br />

Beispielhaft zeigen wir Ihnen anhand <strong>von</strong> 60<br />

Bauwerken aus <strong>Oberfranken</strong> die vielfältigen<br />

E<strong>in</strong>satzmöglichkeiten <strong>von</strong> <strong>Holz</strong>. Bei der Auswahl der<br />

Projekte orientierten wir uns an erteilten<br />

Auszeichnungen. Die dargestellten historischen<br />

Beispiele zeigen, dass <strong>Holz</strong> als Baustoff bereits <strong>in</strong><br />

der Vergangenheit kreativ zum E<strong>in</strong>satz kam – sowohl<br />

konstruktiv als auch im dekorativen Innenausbau. An<br />

den weiteren Beispielen wird deutlich, dass die<br />

Verwendung <strong>von</strong> <strong>Holz</strong> weit über das <strong>Bauen</strong> h<strong>in</strong>aus<br />

geht.<br />

Mit dieser Broschüre möchten wir für den<br />

vielfältigen E<strong>in</strong>satz des CO 2<br />

-neutralen Bau- und<br />

Werkstoffes <strong>Holz</strong> werben. Lassen Sie sich<br />

<strong>in</strong>spirieren vom Ideenreichtum der präsentierten<br />

ausgezeichneten Beispiele!<br />

Dipl.-Ing. Marion Resch-Heckel<br />

Abteilungsdirektor<strong>in</strong> <strong>Regierung</strong> <strong>von</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

Architektur Treff Bayreuth


Wie ke<strong>in</strong> anderer Wirtschaftsbereich<br />

verb<strong>in</strong>det der Cluster<br />

Forst-<strong>Holz</strong>-Papier Natur und<br />

Technik nachhaltig zum Wohl der<br />

Gesellschaft. Unsere Wälder<br />

s<strong>in</strong>d Wirtschafts- und Kulturwälder,<br />

die <strong>in</strong> bekannt viel-<br />

Bayern zählt dank se<strong>in</strong>er<br />

konsequenten Forstpolitik und<br />

nachhaltigen naturnahen Waldbewirtschaftung<br />

zu den Top-<br />

Standorten für Forst- und <strong>Holz</strong>wirtschaft<br />

<strong>in</strong> Mitteleuropa.<br />

<strong>Oberfranken</strong> und die Oberpfalz<br />

fältigster Weise Mensch und liegen <strong>mit</strong> e<strong>in</strong>em Waldanteil <strong>von</strong><br />

Natur verb<strong>in</strong>den und den Bürgern u.a. den Baustoff jeweils 40% weit über dem bayerischen<br />

<strong>Holz</strong> zur Verfügung stellen.<br />

Durchschnitt <strong>von</strong> 35%. Mit e<strong>in</strong>er Beschäftigungsquote<br />

<strong>von</strong> 5,2 % im Sektor Forst und <strong>Holz</strong> übertrifft<br />

Der Cluster-Initiative „Forst und <strong>Holz</strong> <strong>in</strong> Bayern“ ist <strong>Oberfranken</strong> den bayerischen Durchschnitt <strong>von</strong><br />

es gelungen, regional verankerte Initiativen und 4,0% erheblich. Im <strong>Regierung</strong>sbezirk <strong>Oberfranken</strong><br />

Projekte zu etablieren, die die Vernetzung der gab es 2008 im Bereich Forst und <strong>Holz</strong> 17.826<br />

Branche untere<strong>in</strong>ander sowie <strong>mit</strong> Hochschulen und Beschäftigte. So<strong>mit</strong> lag dieser Sektor auf Platz zwei<br />

wissenschaftlichen E<strong>in</strong>richtungen voranbr<strong>in</strong>gt. <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong>.<br />

Die regionale Verwendung <strong>von</strong> <strong>Holz</strong> ist aktive <strong>Holz</strong> ist der bedeutendste nachwachsende<br />

Klimaschutzpolitik. Dies gilt <strong>in</strong> besonderem Maße heimische Rohstoff. Deshalb misst die <strong>Regierung</strong><br />

für das <strong>Bauen</strong> <strong>mit</strong> <strong>Holz</strong>, dem nachwachsenden und <strong>von</strong> <strong>Oberfranken</strong> der regionalen Stärkung durch das<br />

universellen Konstruktions- und Ausstattungs- „<strong>Bauen</strong> <strong>mit</strong> <strong>Holz</strong>“ besondere Bedeutung zu und<br />

material. <strong>Oberfranken</strong> hat dafür <strong>mit</strong> se<strong>in</strong>en großen stellt auch den regionalen Clustermanager für die<br />

<strong>Holz</strong>vorkommen beste Voraussetzungen.<br />

oberfränkische Initiative „Forst und <strong>Holz</strong> <strong>in</strong> Bayern“.<br />

Geme<strong>in</strong>sam <strong>mit</strong> der vorliegenden Broschüre ist dies<br />

im „Internationalen Jahr der Wälder“ e<strong>in</strong> wichtiger<br />

Schritt für zukunftsorientiertes Handeln. Ich danke<br />

allen Beteiligten für ihr großes Engagement sehr<br />

herzlich.<br />

Prof. Dr. Dr. habil. Gerd Wegener<br />

Sprecher der Cluster-Initiative „Forst und <strong>Holz</strong> <strong>in</strong><br />

Bayern“<br />

Me<strong>in</strong> Dank gilt der Bayerischen Architektenkammer,<br />

der Cluster-Initiative „Forst und <strong>Holz</strong> <strong>in</strong> Bayern“ für<br />

die f<strong>in</strong>anzielle Unterstützung und me<strong>in</strong>en<br />

Mitarbeitern im Hause, die zum Gel<strong>in</strong>gen der<br />

Broschüre entscheidend beigetragen haben.<br />

Wilhelm Wenn<strong>in</strong>g<br />

<strong>Regierung</strong>spräsident <strong>von</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

Vorworte<br />

3


Inhalt<br />

Seite<br />

Seite<br />

4<br />

Seite<br />

Seite<br />

Seite<br />

Seite<br />

Seite<br />

Seite<br />

2-3<br />

4<br />

5<br />

6-7<br />

8-27<br />

28-29<br />

30-31<br />

32<br />

Vorworte<br />

Inhalt<br />

Übersichtskarte und<br />

Ortsverzeichnis<br />

Historische Beispiele<br />

Ausgezeichnete Bauten<br />

Weitere Beispiele<br />

Weitere Informationen<br />

Impressum<br />

...<br />

...<br />

des Herausgebers und aus der Sicht der<br />

Kooperationspartner.<br />

der Broschüre <strong>mit</strong> Erläuterungen und H<strong>in</strong>tergrund<strong>in</strong>formationen.<br />

... der ausgewählten Beispiele.<br />

...<br />

...<br />

...<br />

...<br />

...<br />

sollen <strong>in</strong> das Thema e<strong>in</strong>führen und dem Leser<br />

veranschaulichen, dass der Baustoff <strong>Holz</strong> auch <strong>in</strong><br />

<strong>Oberfranken</strong> e<strong>in</strong>e lange Tradition genießt und bei<br />

bedeutenden Bauwerken Anwendung gefunden<br />

hat.<br />

bilden den Schwerpunkt der Broschüre. Hier ist<br />

anhand aktueller Beispiele e<strong>in</strong> Querschnitt des<br />

ausgezeichneten <strong>Bauen</strong>s <strong>mit</strong> <strong>Holz</strong> <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

dargestellt.<br />

runden das Thema ab, <strong>in</strong>dem sie auf weitere<br />

ausgezeichnete Anwendungen außerhalb des<br />

Baubereichs h<strong>in</strong>weisen.<br />

zur Entwicklung des <strong>Holz</strong>baus und Internetadressen<br />

dienen der weiteren Vertiefung des<br />

Themas.<br />

<strong>mit</strong> den Anschriften des Herausgebers und den<br />

Kooperationspartnern sowie dem Fotonachweis.<br />

Auswahlkriterien<br />

• Die Beispiele mussten bereits e<strong>in</strong>mal durch e<strong>in</strong>e<br />

Fachjury ausgezeichnet worden se<strong>in</strong>. Dazu zählt<br />

beispielsweise die Aufnahme <strong>in</strong> die jährlich stattf<strong>in</strong>denden<br />

„Architektouren“ der Bayerischen<br />

Architektenkammer und <strong>in</strong> das Buch „Aktuelle<br />

Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong>“<br />

oder<br />

• sie wurden <strong>mit</strong> dem Zertifikat „<strong>Holz</strong> <strong>von</strong> Hier“<br />

oder<br />

•<br />

sie wurden als Studienarbeiten an der Hochschule<br />

Coburg<br />

ausgezeichnet.<br />

Hier<strong>mit</strong> erklärt sich auch die gewollte Doppeldeutigkeit<br />

des Titels: Da die Beispiele bereits <strong>in</strong> e<strong>in</strong>em<br />

Auswahlverfahren ausgezeichnet wurden, können<br />

sie guten Gewissens als „ausgezeichnet“ genannt<br />

werden. Sie stehen deshalb stellvertretend für<br />

hervorragendes <strong>Bauen</strong> <strong>mit</strong> <strong>Holz</strong> <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong>.<br />

Die Publikation erhebt ke<strong>in</strong>en Anspruch auf<br />

Vollständigkeit. Sie präsentiert erstmals 60 aktuelle<br />

Beispiele aus dem Planungs- und Baubereich<br />

<strong>in</strong><br />

<strong>Oberfranken</strong>, die nach bestem Wissen und<br />

Gewissen zusammengestellt wurden.<br />

Ergänzende H<strong>in</strong>weise und Anregungen - auch aus<br />

dem Ingenieurbau - nimmt die Redaktion gerne<br />

entgegen.


Ebrach<br />

Schlüsselfeld<br />

Bad Rodach<br />

Rödental<br />

Dörfles-Esbach<br />

Bad Steben<br />

Schwarzenbach a.Wald<br />

Hof<br />

Coburg<br />

Grub a.Forst Kronach<br />

Rehau<br />

Schwarzenbach a.d.Saale<br />

Redwitz a.d.Rodach<br />

GroßheirathHochstadt<br />

a.Ma<strong>in</strong><br />

Lichtenfels Burgkunstadt<br />

Kulmbach<br />

Bad Staffelste<strong>in</strong><br />

Ma<strong>in</strong>leus<br />

Münchberg<br />

Zell<br />

Selb<br />

Thurnau<br />

Arzberg<br />

Wunsiedel<br />

Kemmern<br />

Weipelsdorf<br />

Bamberg<br />

Roßdorf a.Forst<br />

Neudrossenfeld<br />

B<strong>in</strong>dlach Mehlmeisel<br />

Weidenberg<br />

Bayreuth<br />

Eckersdorf<br />

Marktredwitz<br />

Forchheim<br />

Wiesenttal<br />

Langensendelbach<br />

Gräfenberg<br />

Pegnitz<br />

Historische Beispiele Ausgezeichnete Bauten<br />

Weitere Beispiele<br />

Ortsverzeichnis <strong>von</strong> A-Z<br />

A<br />

B<br />

D<br />

E<br />

G<br />

H<br />

K<br />

L<br />

M<br />

N<br />

P<br />

R<br />

S<br />

T<br />

W<br />

Z<br />

Arzberg<br />

Bad Rodach<br />

Bad Staffelste<strong>in</strong><br />

Bad Steben<br />

Bamberg<br />

Bayreuth<br />

B<strong>in</strong>dlach<br />

Burgkunstadt<br />

Dörfles-Esbach<br />

Ebrach<br />

Eckersdorf<br />

Gräfenberg<br />

Großheirath<br />

Grub a.Forst<br />

Hochstadt a.Ma<strong>in</strong><br />

Hof<br />

Kemmern<br />

Kronach<br />

Kulmbach<br />

Langensendelbach<br />

Lichtenfels<br />

Ma<strong>in</strong>leus<br />

Marktredwitz<br />

Mehlmeisel<br />

Münchberg<br />

Neudrossenfeld<br />

Pegnitz<br />

Redwitz a.d.Rodach<br />

Rehau<br />

Rödental<br />

Roßdorf a.Forst<br />

Schlüsselfeld<br />

Schwarzenbach a.d.Saale<br />

Schwarzenbach a.Wald<br />

Selb<br />

Thurnau<br />

Weidenberg<br />

Weipelsdorf<br />

Wiesenttal<br />

Zell<br />

5


Historische Beispiele<br />

Bamberg<br />

Bayreuth<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Entwurf<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Baumeister<br />

Auszeichnung<br />

Gebäudekomplex Altes Rathaus<br />

Fachwerk<br />

Erste Erwähnung 2. Hälfte 14. Jh.,<br />

anschließend Neubau 1461-1467<br />

Bürger der Stadt Bamberg<br />

Obere Brücke 1<br />

96047 Bamberg<br />

unbekannt<br />

Teil der UNESCO Weltkulturerbestätte<br />

Bamberg<br />

<strong>Regierung</strong> <strong>von</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

Empfangszimmer des <strong>Regierung</strong>spräsidenten<br />

<strong>Holz</strong>vertäfelung<br />

1904<br />

Königreich Bayern<br />

Ludwigstraße 20<br />

95444 Bayreuth<br />

Franz Rank<br />

Weltausstellung 1904, St. Louis,<br />

USA, Bronzemedaille<br />

Markgräfliches Opernhaus<br />

Zuschauerraum<br />

orig<strong>in</strong>al historische <strong>Holz</strong>konstruktion<br />

1748<br />

Markgräf<strong>in</strong> Wilhelm<strong>in</strong>e <strong>von</strong> Brandenburg-Bayreuth<br />

Opernstraße 14<br />

95444 Bayreuth<br />

Giuseppe Galli Bibiena<br />

Bewerbung zum Weltkulturerbe


Neues Schloss<br />

Palmenzimmer<br />

Nussbaumholzvertäfelung<br />

Schnitzereien um 1755<br />

Markgräf<strong>in</strong> Wilhelm<strong>in</strong>e <strong>von</strong><br />

Brandenburg-Bayreuth<br />

Ludwigstraße 21<br />

95444 Bayreuth<br />

Hofschre<strong>in</strong>er Johann Sp<strong>in</strong>dler<br />

Schnitzereien: Franz Ignatz Dorsch<br />

Hochrangiges Baudenkmal<br />

Schloss Fantaisie<br />

Sp<strong>in</strong>dlerkab<strong>in</strong>ett<br />

<strong>Holz</strong>vertäfelung<br />

Wiederschöpfung (2000) des Orig<strong>in</strong>als<br />

<strong>von</strong> Johann Sp<strong>in</strong>dler (1765)<br />

Herzog<strong>in</strong> Elisabeth Friederike<br />

Sophie <strong>von</strong> Württemberg<br />

Bamberger Straße 3<br />

95488 Eckersdorf<br />

Markus Haubs / Johann Sp<strong>in</strong>dler<br />

Hochrangiges Baudenkmal<br />

Theresienste<strong>in</strong><br />

Fachwerk<br />

1904<br />

Stadt Hof<br />

Theresienste<strong>in</strong> 1<br />

95028 Hof<br />

Albert Mollweide<br />

Hochrangiges Baudenkmal im<br />

schönsten Park Deutschlands 2003<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Entwurf<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Ausführung<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Historische Beispiele<br />

Eckersdorf<br />

Hof<br />

7


Ausgezeichnete Bauten<br />

Arzberg<br />

Bad Rodach<br />

8<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bergbräu<br />

Galerie und Bar<br />

<strong>Holz</strong>konstruktion<br />

2006<br />

Stadt Arzberg<br />

Humboldtstraße 4<br />

95659 Arzberg<br />

Gerhard Plaß, Thiersheim, Peter<br />

Kuchenreuther, Kerst<strong>in</strong> Holl,<br />

Marktredwitz<br />

Architektouren 2008<br />

Öffentlicher Bürger- u. Landschaftspark<br />

<strong>mit</strong> Ökologisierung<br />

des Badebereiches<br />

<strong>Holz</strong>verschalung Fassade<br />

2010 / 2011<br />

Stadt Arzberg<br />

Egerstraße 16<br />

95659 Arzberg<br />

H²M Architekten+Stadtplaner<br />

GmbH, Johannes Müller, Stephan<br />

Häuble<strong>in</strong>, Kulmbach<br />

Architektouren 2011<br />

Bürogebäude<br />

Pfosten-Riegel-Fassade und<br />

Innenausbau <strong>in</strong> <strong>Holz</strong><br />

2006<br />

HABA Hauptverwaltung<br />

Habermaaß GmbH<br />

August-Grosch-Str. 28 - 38<br />

96476 Bad Rodach<br />

h4a Gessert + Randecker Architekten,<br />

Stuttgart<br />

Aktuelle Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong>


Bürogebäude<br />

Lärchenholzfassade<br />

2007 / 2008<br />

IBC Solar AG und Möhrstedt,<br />

Grundstücksverwaltung<br />

Am Hochgericht 10<br />

96231 Bad Staffelste<strong>in</strong><br />

Müller – Architekten, Kronach<br />

Goldener Ammonit 2009<br />

Wohnhaus<br />

<strong>Holz</strong>rahmenbau<br />

Passivhaus<br />

2003<br />

Andreas und Dr. Klara Hönig<br />

St.-Johannes-R<strong>in</strong>g 34<br />

96231 Bad Staffelste<strong>in</strong><br />

ADOBE Architekten + Ingenieure<br />

GmbH, Erfurt<br />

Goldener Ammonit 2005<br />

Spielbank<br />

Wandvertäfelung aus <strong>Holz</strong><br />

2001<br />

Freistaat Bayern<br />

Cas<strong>in</strong>oplatz 1<br />

95138 Bad Steben<br />

gmp Architekten<br />

<strong>von</strong> Gerkan, Marg und Partner<br />

Hamburg<br />

Aktuelle Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Eigentümer<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Ausgezeichnete Bauten<br />

Bad Staffelste<strong>in</strong><br />

Bad Steben<br />

9


10<br />

Ausgezeichnete Bauten<br />

Bamberg<br />

Bauweise<br />

Jurysitzung<br />

Bearbeiter<br />

Betreuer<br />

Planungsort<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Jurysitzung<br />

Bearbeiter<br />

Betreuer<br />

Planungsort<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Jurysitzung<br />

Bearbeiter<br />

Betreuer<br />

Planungsort<br />

Auszeichnung<br />

Studienarbeit „Wohlfühlhaus für<br />

Jung und Alt <strong>in</strong> <strong>Holz</strong>bauweise“<br />

<strong>Holz</strong>konstruktion<br />

Januar 2009<br />

Gärber / Schröder<br />

Prof. Hebensperger-Hüther<br />

Prof. Dr. Hirth<br />

Landesgartenschaugelände 2012<br />

96052 Bamberg<br />

Preisgruppe im studentischen Wettbewerb<br />

an der Hochschule Coburg<br />

Studienarbeit „Wohlfühlhaus für<br />

Jung und Alt <strong>in</strong> <strong>Holz</strong>bauweise“<br />

<strong>Holz</strong>konstruktion<br />

Januar 2009<br />

Beckenlechner / Hirsch<br />

Prof. Hebensperger-Hüther<br />

Prof. Dr. Hirth<br />

Landesgartenschaugelände 2012<br />

96052 Bamberg<br />

Preisgruppe im studentischen Wettbewerb<br />

an der Hochschule Coburg<br />

Studienarbeit „Wohlfühlhaus für<br />

Jung und Alt <strong>in</strong> <strong>Holz</strong>bauweise“<br />

<strong>Holz</strong>konstruktion<br />

Januar 2009<br />

Roth / J<strong>in</strong><br />

Prof. Hebensperger-Hüther<br />

Prof. Dr. Hirth<br />

Landesgartenschaugelände 2012<br />

96052 Bamberg<br />

Preisgruppe im studentischen Wettbewerb<br />

an der Hochschule Coburg


Ausstellungsgebäude<br />

<strong>Holz</strong>rahmenkonstruktion<br />

OSB-Platten<br />

1999<br />

Müller, Tille, Mark<br />

Markusstraße 12<br />

96047 Bamberg<br />

Architekturbüro Gatz, Bamberg<br />

Architektouren 2000<br />

Umbau Getreidespeicher<br />

5-geschossige <strong>Holz</strong>konstruktion auf<br />

2-geschossigem Sockel<br />

2000<br />

Bente, Tille<br />

Lichtenhaidestraße 11<br />

96052 Bamberg<br />

Architekturbüro Gatz, Bamberg<br />

Architektouren 2001<br />

Wohnbausiedlung<br />

<strong>Holz</strong>rahmenkonstruktion<br />

1999 / 2000<br />

Stadtbau GmbH Bamberg<br />

Ochsenanger /<br />

He<strong>in</strong>rich-Seml<strong>in</strong>ger-Straße<br />

96049 Bamberg<br />

Architekt Marcus Rommel <strong>in</strong><br />

Melchior Eckey Rommel, Stuttgart<br />

u.a. Architektouren 2000<br />

BDA Preis Franken 2000<br />

Bes. Anerk. Bauherrenpreis 2008<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Ausgezeichnete Bauten<br />

11


Ausgezeichnete Bauten<br />

12<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

E.T.A. Hoffmann-Gymnasium<br />

Mittagsbetreuung<br />

<strong>Holz</strong>konstruktion<br />

2006<br />

Zweckverband Gymnasien Stadt<br />

und Landkreis Bamberg<br />

Sternwartstraße 3<br />

96049 Bamberg<br />

Stadt Bamberg<br />

Aktuelle Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

Internationales Künstlerhaus,<br />

Villa Concordia<br />

Appartementhaus<br />

<strong>Holz</strong>lamellenverkleidung<br />

1999<br />

Freistaat Bayern<br />

Concordiastraße 28<br />

96049 Bamberg<br />

Architekturbüro Gatz, Bamberg<br />

Aktuelle Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

Historisches Bauernhaus<br />

Sanierung<br />

<strong>Holz</strong>verkleidung<br />

2010<br />

Dr. Jörg Händler<br />

Wildensorger Hauptstraße 52<br />

96049 Bamberg<br />

Johannes Sieben, Bamberg<br />

Architektouren 2011


K<strong>in</strong>dertagese<strong>in</strong>richtung<br />

<strong>Holz</strong>lamellenverkleidung<br />

2006<br />

Ev.-Luth. Gesamtkirchenverwaltung<br />

Bayreuth<br />

Erikaweg 38<br />

95447 Bayreuth<br />

Hauck + Steger Architektur<br />

Bayreuth<br />

Aktuelle Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

Vordach<br />

<strong>Holz</strong>konstruktion<br />

2003<br />

E.ON Bayern AG, Regensburg<br />

Bernecker Straße 70<br />

95448 Bayreuth<br />

Horstmann Architekten, Bayreuth<br />

Aktuelle Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

K<strong>in</strong>derkrippe<br />

Gruppenräume: <strong>Holz</strong>rahmenbau<br />

Fassade: Lärchenholzsch<strong>in</strong>deln<br />

Bauweise<br />

2010 Baujahr<br />

Freistaat Bayern Bauherr<br />

Universitätsstraße 30<br />

95447 Bayreuth<br />

Ort<br />

DIE HALLE architekten, Hof Architekt<br />

Architektouren 2011 Auszeichnung<br />

Ausgezeichnete Bauten<br />

Bayreuth<br />

13


14<br />

Ausgezeichnete Bauten<br />

B<strong>in</strong>dlach<br />

Burgkunstadt<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Landwirtschaftlicher Betrieb<br />

<strong>Holz</strong>bau<br />

2005<br />

Küfner & Naiser GdbR<br />

Am Bahnhof 5<br />

95463 B<strong>in</strong>dlach<br />

Architekturbüro Just, B<strong>in</strong>dlach<br />

Preisträger im Bundeswettbewerb<br />

„Landwirtschaftliches <strong>Bauen</strong> <strong>mit</strong><br />

<strong>Holz</strong>“ 2005<br />

Wohnhaus<br />

<strong>Holz</strong>ständerkonstruktion<br />

2001<br />

Peter Zimmermann<br />

Lerchenbühl 32<br />

96224 Burgkunstadt<br />

Harald Qu<strong>in</strong>ger, Bamberg<br />

Goldener Ammonit 2003<br />

Wohnhaus<br />

<strong>Holz</strong>rahmenkonstruktion<br />

2003<br />

Karol<strong>in</strong> Zankl, Roland Dietz,<br />

Großer Flügel 6<br />

96224 Burgkunstadt<br />

2weiPLUS architekten GmbH<br />

Bamberg<br />

Goldener Ammonit 2005


Außenanlagen Wohnen<br />

<strong>Holz</strong>bau<br />

1997<br />

Wohnbaugesellschaft des<br />

Landkreises Coburg<br />

Am Kasernenplatz<br />

96487 Dörfles-Esbach<br />

Felix und Jonas, München,<br />

Mahl + Wartner<br />

Landschaftsarchitekten, Landshut<br />

Experimenteller Wohnungsbau<br />

Aktuelle Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

E<strong>in</strong>fachturnhalle<br />

<strong>Holz</strong>akustikplatten<br />

2004<br />

Freistaat Bayern<br />

Marktplatz 1<br />

96157 Ebrach<br />

Architekturbüro Dietz, Bamberg<br />

Aktuelle Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

Wohnhaus<br />

<strong>Holz</strong>lamellenverkleidung<br />

2006<br />

Lill<strong>in</strong>g 60<br />

91322 Gräfenberg<br />

Markus Gentner. att-architekten,<br />

Nürnberg<br />

u.a. Nom<strong>in</strong>ierung BDA Preis Bayern<br />

2006<br />

Architekturpreis Zukunft Wohnen<br />

2009<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Ausgezeichnete Bauten<br />

Dörfles-Esbach<br />

Ebrach<br />

Gräfenberg<br />

15


16<br />

Ausgezeichnete Bauten<br />

Großheirath<br />

Grub a.Forst<br />

Hochstadt a.Ma<strong>in</strong><br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Wohnhaus<br />

<strong>Holz</strong>rahmenkonstruktion<br />

2004<br />

Susanne Wilhelmi, Volker Friedrich<br />

Röthenblick 1<br />

96269 Großheirath<br />

2weiPLUS architekten GmbH,<br />

Bamberg<br />

Architektouren 2005<br />

Architekturbüro<br />

Umbau e<strong>in</strong>es Wohnhauses<br />

Lärchenholzlamellenverkleidung<br />

2006<br />

Renee Lorenz<br />

R<strong>in</strong>gstraße 21<br />

96271 Grub a.Forst<br />

Architekturbüro [lu:p], Renee<br />

Lorenz, Grub a.Forst<br />

Aktuelle Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

Wohnhaus<br />

„G1"<br />

<strong>Holz</strong>rahmenkonstruktion<br />

2007<br />

Nadja und Frank Geist<br />

Burgstall 22<br />

96272 Hochstadt a.Ma<strong>in</strong><br />

H²M Architekten+Stadtplaner<br />

GmbH, Johannes Müller, Stephan<br />

Häuble<strong>in</strong>, Kulmbach<br />

Goldener Ammonit 2009<br />

Architektouren 2010


Studentenwohnheim<br />

„Am Saalepark“<br />

Lärchenholzfassadenelemente<br />

2004<br />

Studentenwerk <strong>Oberfranken</strong><br />

Fabrikzeile 26<br />

95028 Hof<br />

Bez + Kock, Stuttgart<br />

Architektouren 2004<br />

Wohnhaus<br />

barrierefrei<br />

<strong>Holz</strong>konstruktion<br />

2006<br />

Ruth und Gottfried Ullmann<br />

Lodaweg 8<br />

95028 Hof<br />

Seeger - Ullmann Architekten,<br />

München<br />

Architektouren 2009<br />

Hochschule Hof<br />

Innenausbau<br />

Eichenparkett, <strong>Holz</strong>-Raumteiler<br />

1998 (1.BA), 2003 (2.BA)<br />

Freistaat Bayern<br />

Alfons-Goppel-Platz 1<br />

95028 Hof<br />

Eicher, Hitzig, Sch<strong>in</strong>dhelm<br />

München<br />

Aktuelle Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Ausgezeichnete Bauten<br />

Hof<br />

17


18<br />

Ausgezeichnete Bauten<br />

Kronach<br />

Kulmbach<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Stadttheater Hof<br />

Innenausbau<br />

<strong>Holz</strong>parkett<br />

1994<br />

Stadt Hof<br />

Kulmbacher Straße 5<br />

95030 Hof<br />

Auer + Weber, München<br />

Auszeichnung Deutscher Architekturpreis<br />

1995,<br />

Aktuelle Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

Wohnhaus<br />

<strong>Holz</strong>lamellenverkleidung<br />

2005<br />

Sonja Welsch<br />

Rodacher Straße 22<br />

96317 Kronach<br />

Architekturbüro [lu:p], Renee<br />

Lorenz, Grub a.Forst<br />

u.a.<br />

Architektouren 2006<br />

Aktuelle Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

Wohnhaus<br />

„F1" Wohnbox<br />

<strong>Holz</strong>rahmenkonstruktion<br />

2006<br />

Susanne Berthold u. Axel Fugmann<br />

Johannesweg 11<br />

95326 Kulmbach<br />

H²M Architekten+Stadtplaner<br />

GmbH, Johannes Müller, Stephan<br />

Häuble<strong>in</strong>, Kulmbach<br />

Aktuelle Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong>


Wohnhaus<br />

„H1"<br />

<strong>Holz</strong>rahmenkonstruktion<br />

2004<br />

Maria Häuble<strong>in</strong><br />

Am Ste<strong>in</strong>bruch 20<br />

95326 Kulmbach<br />

H²M Architekten+Stadtplaner<br />

GmbH, Johannes Müller, Stephan<br />

Häuble<strong>in</strong>, Kulmbach<br />

Architektouren 2006<br />

Wohnhaus<br />

Passivhaus Eco<br />

<strong>Holz</strong>rahmenkonstruktion<br />

2008<br />

Kathar<strong>in</strong>a und Christian Woelki<br />

Ebner Wiese 19<br />

91094 Langensendelbach<br />

passivhaus-eco ® , Herzogenaurach<br />

u.a. Architektouren 2009, 1.Preis<br />

„Design-meets-Efficiency“ 2009<br />

5. Preis <strong>Holz</strong>baupreis Bayern 2010<br />

Anerkennung Architektur Preis 2010<br />

Wohnhaus<br />

<strong>Holz</strong>rahmenkonstruktion<br />

2001<br />

Elke und Jürgen Ste<strong>in</strong>metz<br />

Gabelsberger Straße 18<br />

96215 Lichtenfels<br />

Lauer + Lebok, Lichtenfels<br />

Goldener Ammonit 2003<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Ausgezeichnete Bauten<br />

Langensendelbach<br />

Lichtenfels<br />

19


20<br />

Ausgezeichnete Bauten<br />

Ma<strong>in</strong>leus<br />

Marktredwitz<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Wohnhaus<br />

<strong>Holz</strong>rahmenkonstruktion,<br />

Lärchenholzschalung<br />

2003<br />

Susanne und Uwe Thaler<br />

Kathar<strong>in</strong>a-<strong>von</strong>-Bora-Straße 10<br />

96215 Lichtenfels<br />

Püls + Mertl Architekten Bamberg /<br />

Lichtenfels<br />

Goldener Ammonit 2007<br />

Geschosswohnungsbau<br />

<strong>Holz</strong>systembau, 3-geschossig<br />

1995<br />

Markt Ma<strong>in</strong>leus<br />

Obere Au 7, 8, 10<br />

95336 Ma<strong>in</strong>leus<br />

Grellmann, Kriebel, Teichmann,<br />

Würzburg<br />

Architektouren 1998<br />

Experimenteller Wohnungsbau<br />

Kirche<br />

„Arche Ahoi“<br />

<strong>Holz</strong>konstruktion<br />

2006<br />

Ökom. Bauherrenprojekt der ev.<br />

und kath. Kirchen <strong>in</strong> Marktredwitz<br />

Auenpark<br />

95615 Marktredwitz<br />

Thomas Sticht, Marktredwitz<br />

Aktuelle Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong>


<strong>Holz</strong>steg<br />

<strong>Holz</strong>konstruktion Bauweise<br />

2006 Baujahr<br />

Grenzüberschreitende Gartenschau Bauherr<br />

2006<br />

Marktredwitz – Cheb/Eger GmbH<br />

Auenpark Ort<br />

95615 Marktredwitz<br />

Lohrberg Stadtlandschafts- Architekt<br />

architektur, Stuttgart<br />

Deutschlands schönster Park 2007 Auszeichnung<br />

Wohnhauserweiterung<br />

<strong>Holz</strong>verschalung<br />

2005<br />

Siegl<strong>in</strong>de und Re<strong>in</strong>hard Kögler<br />

Wölsauerhammer 35<br />

95615 Marktredwitz<br />

Kuchenreuther Architekten Stadtplaner,<br />

Marktredwitz<br />

Architektouren 2007<br />

Drei-Generationen-Wohnhaus<br />

<strong>Holz</strong>ständerbauweise im OG<br />

2008<br />

Familie Manzei, Marktredwitz<br />

Von-Gümbel-Straße 2<br />

95615 Marktredwitz<br />

Kuchenreuther Architekten Stadtplaner,<br />

Marktredwitz<br />

Marion Schlichtiger, Landschaftsarchitekt<strong>in</strong>,<br />

Marktredwitz<br />

Architektouren 2010<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Ausgezeichnete Bauten<br />

21


22<br />

Ausgezeichnete Bauten<br />

Mehlmeisel<br />

Münchberg<br />

Neudrossenfeld<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Waldhaus<br />

<strong>Holz</strong>konstruktion<br />

2005<br />

Geme<strong>in</strong>de Mehlmeisel<br />

Waldhausstraße 100<br />

95694 Mehlmeisel<br />

ARGE Kuchenreuther / Sch<strong>in</strong>ner<br />

Marktredwitz / Nürnberg<br />

Architektouren 2006<br />

Aktuelle Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

Wohnhaus<br />

<strong>Holz</strong>rahmenkonstruktion<br />

2000<br />

Ingrid Hilgner, Volker Seidel<br />

Ludwig-Thoma-Straße 18<br />

95213 Münchberg<br />

Dietrich Scheler, Münchberg<br />

Architektouren 2001<br />

Reihenhäuser<br />

<strong>Holz</strong>konstruktion<br />

1997<br />

Dietrich Riegg+Alexander Schorsch<br />

Gutenbergstraße 5<br />

95512 Neudrossenfeld<br />

Tegnestuen Vandkunsten,<br />

Kopenhagen<br />

Experimenteller Wohnungsbau<br />

(vgl. auch Rödental, Seite 24, oben)


Wohnhaus<br />

<strong>Holz</strong>verschalung<br />

2008<br />

Daniela Scholz, Michael Neuner<br />

Hans-Gentner-Straße 1<br />

91257 Pegnitz<br />

Volker Schwab, Vohenstrauß<br />

Architektouren 2009<br />

Wohnhaus<br />

<strong>Holz</strong>rahmenkonstruktion<br />

2004 / 2005<br />

Pia und Heiko Wagner<br />

Am Schrötla 6<br />

96257 Redwitz a.d.Rodach<br />

Andreas Klerner, Lichtenfels<br />

Goldener Ammonit 2005<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherren<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Schülerwohnheim<br />

Module aus Kreuzlagenholzteilen Bauweise<br />

2009 Baujahr<br />

MH Modul <strong>Holz</strong> GmbH Bauherr<br />

Ziegelhüttenweg 7<br />

95111 Rehau<br />

Ort<br />

Architekturbüro Jürgen Bayreuther,<br />

Issigau<br />

Architekt<br />

Zertifikat „<strong>Holz</strong> <strong>von</strong> Hier“ Auszeichnung<br />

Ausgezeichnete Bauten<br />

Pegnitz<br />

Redwitz a.d.Rodach<br />

Rehau<br />

23


Ausgezeichnete Bauten<br />

Rödental<br />

Roßdorf a.Forst<br />

Schlüsselfeld<br />

24<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Wohnsiedlung<br />

<strong>Holz</strong>konstruktion<br />

1996<br />

Wohnungsbaugesellschaft des<br />

Landkreises Coburg<br />

Weidig 1-5<br />

96472 Rödental<br />

Tegnestuen Vandkunsten,<br />

Kopenhagen<br />

Architektouren 1997<br />

Experimenteller Wohnungsbau<br />

Brauerei<br />

Erweiterung<br />

<strong>Holz</strong>nagelb<strong>in</strong>der <strong>mit</strong> <strong>Holz</strong>verkleidung<br />

außen und <strong>in</strong>nen<br />

2001<br />

Richard Sauer<br />

Sutte 5<br />

96129 Roßdorf a.Forst<br />

h<strong>in</strong>kel&sch<strong>mit</strong>tarchitekten, Stuttgart<br />

Architektouren 2001<br />

BDA Preis Bayern 2001<br />

Gute Bauten <strong>in</strong> Franken 2002<br />

Pfarrheim<br />

Schiebeläden: Lärchenholz<br />

lasiert <strong>in</strong> Stahlrahmen<br />

2007<br />

Kath. Kirchenstiftung<br />

Thüngfeld und Schlüsselfeld<br />

Pfarrer-Weißenberger-Straße 2<br />

96132 Schlüsselfeld<br />

Edith Obrusnik und Johannes<br />

Sieben, Bamberg<br />

Architektouren 2009


K<strong>in</strong>derwohnheim<br />

<strong>Holz</strong>stülpschalung<br />

2009<br />

Stiftung Marienberg<br />

Marienstraße 50<br />

95126 Schwarzenbach a.d.Saale<br />

ghws ARCHITEKTEN,<br />

Karsten Hilbert, Hof<br />

Architektouren 2010<br />

Der Bauberater, Heft 2/2011<br />

Nebengebäude<br />

Neugestaltung Rathausplatz<br />

<strong>Holz</strong>verkleidung<br />

2010<br />

Stadt Schwarzenbach a.d.Saale<br />

Ludwigstraße 4<br />

95126 Schwarzenbach a.d.Saale<br />

Kuchenreuther Architekten Stadtplaner,<br />

Marktredwitz<br />

Architektouren 2011<br />

Parkdeck<br />

<strong>Holz</strong>lattenverkleidung<br />

2006<br />

Stadt Schwarzenbach a.Wald<br />

Hauptstraße 61<br />

95131 Schwarzenbach a.Wald<br />

RSP Architekten-Stadtplaner,<br />

Bayreuth<br />

Aktuelle Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Ausgezeichnete Bauten<br />

Schwarzenbach a.d.Saale<br />

Schwarzenbach a.Wald<br />

25


26<br />

Ausgezeichnete Bauten<br />

Selb<br />

Thurnau<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Kirchliches Geme<strong>in</strong>dezentrum /<br />

K<strong>in</strong>dergarten<br />

Lärchenholzschalung<br />

1993<br />

Ev.-Luth. Kirchengeme<strong>in</strong>de Selb<br />

Längenauer Straße 20<br />

95100 Selb<br />

Re<strong>in</strong>er + Weber, München<br />

Architektouren 1997<br />

Außenraumgestaltung<br />

Nebengebäude<br />

<strong>Holz</strong>verkleidung<br />

2008<br />

SelbWerk GmbH, Selb<br />

Buchwalder Weg 19-25<br />

95100 Selb<br />

Kuchenreuther Architekten Stadtplaner,<br />

Marktredwitz<br />

Architektouren 2009<br />

Ökologische Wohnsiedlung<br />

<strong>Holz</strong>rahmenkonstruktion<br />

1995<br />

Ev. Siedlungswerk Bayern<br />

Am Eichenbühl 25-42<br />

95349 Thurnau<br />

H2R Architekten BDA, Hüther,<br />

Hebensperger-Hüther, Röttig,<br />

München, Marian Dörfler, Bamberg<br />

Bauherrenpreis 1996<br />

Architektouren 1998


KfW-Effizienzhaus<br />

<strong>Holz</strong>verschalung<br />

2010<br />

Klaus und Renate Schulz<br />

Am Rennersberg 9<br />

96120 Weipelsdorf<br />

2wei PLUS architekten GmbH,<br />

Bamberg<br />

Architektouren 2011<br />

Grundschule<br />

<strong>Holz</strong>fassade<br />

2005<br />

Markt Wiesenttal<br />

Bayreuther Straße 12<br />

91346 Wiesenttal<br />

Architekturbüro Frese + Kle<strong>in</strong>dienst,<br />

Nürnberg<br />

Architektouren 2006<br />

Aktuelle Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

Oberfränkisches<br />

Bauernhofmuseum<br />

Ausstellungsraum<br />

<strong>Holz</strong>rahmenelemente<br />

2006<br />

Zweckverband Oberfränkisches<br />

Bauernhofmuseum<br />

Kle<strong>in</strong>losnitz 7<br />

Architekturbüro Dietrich Scheler<br />

Münchberg, Gernot Dietel, Hof<br />

95239 Zell<br />

Der Bauberater, Heft 2/2011<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Ausgezeichnete Bauten<br />

Weipelsdorf<br />

Wiesenttal<br />

Zell<br />

27


Weitere Beispiele<br />

28<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Entwickler<br />

Ort<br />

Designer<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Entwickler<br />

Ort<br />

Designer<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Bauherr<br />

Ort<br />

Architekt<br />

Auszeichnung<br />

Treppe<br />

nahezu freitragend<br />

<strong>Holz</strong>-Faltwerkkonstruktion<br />

2008<br />

zeitform-design GmbH<br />

Neuenreuth 13<br />

95336 Ma<strong>in</strong>leus<br />

zeitform-design GmbH<br />

u.a. Bayerischer Staatspreis 2009<br />

iF-product design award 2009<br />

Designpreis Deutschland 2010<br />

Stuhl „Caresse der<br />

Rückenschmeichler“<br />

<strong>Holz</strong>konstruktion<br />

Seit 2002/2004<br />

Klaus Bartels, Thurnau<br />

Jägerstraße 14<br />

95349 Thurnau<br />

Klaus Bartels, Echtholzdesign<br />

Designpreis des oberfränkischen<br />

Handwerks 2005<br />

Nom<strong>in</strong>ierung Designpreis der<br />

Bundesrepublik Deutschland 2007<br />

Sitzbank<br />

<strong>Holz</strong>konstruktion<br />

2006<br />

Grenzüberschreitende Gartenschau<br />

2006, Marktredwitz – Cheb/Eger<br />

GmbH<br />

Auenpark<br />

95615 Marktredwitz<br />

Lohrberg StadtlandschaftsarchitekturStuttgart<br />

<strong>in</strong> Zusammenarbeit <strong>mit</strong><br />

Michow + Sohn, Berl<strong>in</strong><br />

Schönster Park Deutschlands 2007


Musik<strong>in</strong>strument<br />

Achtsaitige Konzertgitarre <strong>in</strong> Kasha-<br />

Bauweise<br />

2005<br />

Atelier für Gitarren - Thomas Ochs<br />

Mittelstraße 6<br />

96164 Kemmern<br />

Thomas Ochs<br />

Zupf<strong>in</strong>strumentenmachermeister<br />

u.a. Bayerischer Staatspreis 2007<br />

für hervorragende technische<br />

Leistungen im Handwerk<br />

<strong>Holz</strong>spielzeug<br />

Massivholz – Führerhaus aus e<strong>in</strong>em<br />

Stück gefräst<br />

2011<br />

petersohn <strong>Holz</strong>freunde<br />

Rodacher Str. 20<br />

96317 Kronach<br />

petersohn <strong>Holz</strong>freunde, Burkhard<br />

Fischer Petersohn<br />

Designpreis des oberfränkischen<br />

Handwerks 2011<br />

<strong>Holz</strong>sschale <strong>in</strong> Mandelform<br />

„Auge der Kleopatra“<br />

Drechselarbeit aus Massivholz<br />

(Rob<strong>in</strong>ie / Sche<strong>in</strong>akazie geräuchert)<br />

2009<br />

Johannes Stark, Schre<strong>in</strong>erei und<br />

Drechselarbeiten<br />

Tannenstraße 13<br />

95466 Weidenberg<br />

Johannes Stark, Schre<strong>in</strong>ermeister<br />

Designpreise Handwerkskammer<br />

<strong>Oberfranken</strong> 2008 und 2009<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Entwickler<br />

Ort<br />

Designer<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Entwickler<br />

Ort<br />

Designer<br />

Auszeichnung<br />

Bauweise<br />

Baujahr<br />

Entwickler<br />

Ort<br />

Designer<br />

Auszeichnung<br />

Weitere Beispiele<br />

29


Weitere Informationen E n t w i ck l u n g d e r H o l z b a u q u o t e i m Wo h n u n g s b a u i n B a y e r n ( 2 0 0 3 - 2 010 )<br />

30<br />

Gebä ude<br />

35.000<br />

30.000<br />

25.000<br />

20.000<br />

15.000<br />

10.000<br />

5.000<br />

-<br />

25.776<br />

28.150<br />

23.118<br />

Die oben stehende Statistik zeigt, dass der Baustoff<br />

<strong>Holz</strong> im Bauwesen über die Jahre betrachtet <strong>in</strong><br />

Bayern e<strong>in</strong>e ansteigende Tendenz aufweist. Im<br />

Vergleich zu anderen Ländern, wie beispielsweise <strong>in</strong><br />

Skand<strong>in</strong>avien (50 % <strong>Holz</strong>bauten), verfügt er<br />

hierzulande noch über e<strong>in</strong> großes Entwicklungspotential.<br />

Dies hat gute Gründe:<br />

<strong>Holz</strong> ist unter ökologischen Gesichtspunkten<br />

unschlagbar! Als nachwachsender Rohstoff steht<br />

<strong>Holz</strong> bei nachhaltiger Bewirtschaftung ohne weitere<br />

Ausbeutung <strong>von</strong> Rohstoffen auf kurzen Wegen<br />

immer wieder zur Verfügung und sorgt während<br />

se<strong>in</strong>er Wachstumsphase und auch nach se<strong>in</strong>er<br />

Verarbeitung für e<strong>in</strong>e positive CO 2-Bilanz.<br />

Wohnungsbau<br />

23.935<br />

20.156<br />

15.919<br />

13.253<br />

14.457<br />

3.566 3.961 3.444 3.891 3.544 2.754 2.634 2.935<br />

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010<br />

18%<br />

16%<br />

14%<br />

12%<br />

10%<br />

8%<br />

6%<br />

4%<br />

2%<br />

0%<br />

Anteil <strong>Holz</strong>bau<br />

a ndere Ba us toffe<br />

Hol zba u<br />

Antei l Hol zba u<br />

Quelle: Bayerisches Landesamt für Statistik und Datenverarbeitung. Baufertigstellungen <strong>in</strong> Bayern. Statistische Berichte<br />

Mit se<strong>in</strong>en hervorragenden baubiologischen und<br />

technischen Eigenschaften kommt <strong>Holz</strong> nahezu <strong>in</strong><br />

allen Bereichen des <strong>Bauen</strong>s zum E<strong>in</strong>satz: Als<br />

statisches Element wie bei Stützen, Wänden oder<br />

Trägern, als Fassadenelement, im Innenausbau<br />

aufgrund se<strong>in</strong>er behaglichen Wirkung auf das<br />

menschliche Empf<strong>in</strong>den oder als markantes<br />

Gestaltungs<strong>mit</strong>tel – auch im Zusammenspiel <strong>mit</strong><br />

anderen Baumaterialien. <strong>Holz</strong> ist außerdem leicht zu<br />

bearbeiten.<br />

Mit 2,5 Millionen Hektar Wald und e<strong>in</strong>em Vorrat <strong>von</strong><br />

e<strong>in</strong>er Milliarde Kubikmetern ist Bayern das größte<br />

deutsche <strong>Holz</strong>land.


Haben wir Ihr Interesse geweckt?<br />

Die Broschüre liegt <strong>in</strong> Bayreuth an der Pforte der<br />

<strong>Regierung</strong> <strong>von</strong> <strong>Oberfranken</strong> und <strong>in</strong> München bei der<br />

Bayerischen Architektenkammer zur Selbstabholung<br />

kostenfrei auf.<br />

Unter www.regierung.oberfranken.bayern.de,<br />

www.byak.de und www.proholz-bayern.de kann die<br />

Broschüre im Internet heruntergeladen werden.<br />

Weitere Informationen erhalten Sie:<br />

• ArchitekturT reff Bayreuth<br />

im Treffpunkt Architektur <strong>Oberfranken</strong> und Mittelfranken<br />

der Bayerischen Architektenkammer<br />

Silvia Asadi Tel.: 0921/604-1274<br />

Fax: 0921/604-4274<br />

architektur-treff-bayreuth@reg-ofr.bayern.de<br />

• Regionaler Clustermanager<br />

Regional<strong>in</strong>itiative Cluster Forst und <strong>Holz</strong><br />

<strong>Regierung</strong> <strong>von</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

Ludwigstraße 20<br />

95444 Bayreuth<br />

Dr. Peter Schenk Tel.: 0921/604-1668<br />

Fax: 0921/604-4668<br />

peter.schenk@reg-ofr.bayern.de<br />

• Aktuelle Architektur <strong>in</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

E<strong>in</strong> Architekturführer, Enrico Santifaller (Autor)<br />

ISBN 978-3-936721-33-1, © 2008,<br />

sowie im Internet u.a. unter:<br />

• Architektouren<br />

Bayerische Architektenkammer<br />

http://www.byak.de<br />

• Cluster Forst und <strong>Holz</strong><br />

http://www.cluster-forstholzbayern.de<br />

• Cluster-Offensive <strong>in</strong> Bayern<br />

http://www.cluster-bayern.de<br />

• Deutscher <strong>Holz</strong>baupreis<br />

http://www.holzbau-deutschland.de<br />

• Experimenteller Wohnungsbau<br />

Oberste Baubehörde im Bayerischen<br />

Staatsm<strong>in</strong>isterium des Innern<br />

http://www.stmi.bayern.de<br />

• <strong>Holz</strong>baupreis Bayern<br />

http://www.landesbeiratholz-bayern.de<br />

• Landkreis Lichtenfels<br />

Baupreis „Goldener Ammonit“<br />

http://www.landkreis-lichtenfels.de<br />

• <strong>Regierung</strong> <strong>von</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

http://www.regierung.oberfranken.bayern.de<br />

• Regionales <strong>Holz</strong> u.a.<br />

http://www.holz-<strong>von</strong>-hier.de<br />

E<strong>in</strong> Nachdruck oder die Verwendung <strong>von</strong> Inhalten<br />

kann nur <strong>mit</strong> Zustimmung der Urheber erfolgen.<br />

Die Redaktion dankt allen Beteiligten für die freundliche<br />

und aufgeschlossene Unterstützung.<br />

Weitere Informationen<br />

31


Impressum<br />

Redaktion<br />

Marion Resch-Heckel<br />

Theodor Bonnet<br />

Ingo Degenhart<br />

1. Auflage 2011 (Internetversion)<br />

3.000 Stück<br />

gedruckt auf PEFC zertifiziertem Papier<br />

Herausgeber<strong>in</strong><br />

Architektur Treff Bayreuth<br />

im Treffpunkt Architektur <strong>Oberfranken</strong> und Mittelfranken<br />

der Bayerischen Architektenkammer<br />

Ansprechpartner<strong>in</strong> des Architektur Treffs Bayreuth:<br />

Marion Resch-Heckel,<br />

Bereichsleiter<strong>in</strong> Planung und Bau<br />

an der <strong>Regierung</strong> <strong>von</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

architektur-treff-bayreuth@reg-ofr.bayern.de<br />

Mit freundlicher Unterstützung<br />

Bayerische Architektenkammer<br />

Die Bayerische Architektenkammer ist Träger<strong>in</strong> des<br />

Treffpunkts Architektur <strong>Oberfranken</strong> und Mittelfranken und<br />

der dortigen regionalen Architektur Treffs.<br />

Waisenhausstraße 4<br />

80637 München<br />

<strong>in</strong>fo@byak.de<br />

www.byak.de<br />

<strong>Regierung</strong> <strong>von</strong> <strong>Oberfranken</strong><br />

Ludwigstraße 20<br />

95444 Bayreuth<br />

www.regierung.oberfranken.bayern.de<br />

Cluster-Initiative Forst und <strong>Holz</strong> <strong>in</strong> Bayern gGmbH<br />

Am Zentrum Wald-Forst-<strong>Holz</strong> Weihenstephan<br />

Hans-Carl-<strong>von</strong>-Carlowitz-Platz 1<br />

85354 Freis<strong>in</strong>g<br />

www.cluster-forstholzbayern.de<br />

32<br />

Fotonachweis<br />

Seite o ben<br />

m ittig<br />

u nten<br />

Fotograf<br />

6 o ROFr., Ingo Degenhart<br />

m ROFr., Hermann Ebert<br />

u Bayer. Schlösserverwaltung<br />

7 o Bayer. Schlösserverwaltung<br />

m Bayer. Schlösserverwaltung<br />

u Stadt Hof<br />

8 o Peter Manev, Selb<br />

m ROFr., Ingo Degenhart<br />

u h4a Architekten, Stuttgart<br />

9 o ROFr., Ingo Degenhart<br />

m Andreas Hönig, Bad Staffelste<strong>in</strong><br />

u Klaus Frahm, Hamburg<br />

10 o Hochschule Coburg<br />

m Hochschule Coburg<br />

u Hochschule Coburg<br />

11 o Michael Aust, XPU, Bamberg<br />

m ROFr., Ingo Degenhart<br />

u Thomas Ott, Mühltal<br />

12 o ROFr., Ingo Degenhart<br />

m ROFr., Ingo Degenhart<br />

u Apostolos Aravidis, Bamberg<br />

13 o ROFr., Ingo Degenhart<br />

m Re<strong>in</strong>hard Feldrapp, Naila<br />

u DIE HALLE architekten, Hof<br />

14 o Berthold Just, B<strong>in</strong>dlach<br />

m LRA Lichtenfels, Gerhard Treiber<br />

u ROFr., Ingo Degenhart<br />

15 o Re<strong>in</strong>hard Feldrapp, Naila<br />

m Gerhard Hagen, Bamberg<br />

u ROFr., Ingo Degenhart<br />

16 o Klaus Ra<strong>in</strong>er Klebe, München<br />

m ROFr., Ingo Degenhart<br />

u Johannes Kotjé, Marktredwitz<br />

17 o Archigraphie Steffen Vogl, Stuttgart<br />

m ROFr., Ingo Degenhart<br />

u Re<strong>in</strong>hard Feldrapp, Naila<br />

18 o Re<strong>in</strong>hard Feldrapp, Naila<br />

m Renee Lorenz, Grub a.Forst<br />

u Herbert Stolz, Straub<strong>in</strong>g<br />

19 o Monika Nikolic, Kassel<br />

m ROFr., Ingo Degenhart<br />

u LRA Lichtenfels, Gerhard Treiber<br />

20 o LRA Lichtenfels, Gerhard Treiber<br />

m Paul-Gerhard Loske, München<br />

u ROFr., Ingo Degenhart<br />

21 o ROFr., Ingo Degenhart<br />

m ROFr., Ingo Degenhart<br />

u ROFr., Ingo Degenhart<br />

22 o Alexander Feig, Hohenberg a.d. Eger<br />

m ROFr., Ingo Degenhart<br />

u ROFr., Ingo Degenhart<br />

23 o Erich Spahn, Amberg/Regensburg<br />

m LRA Lichtenfels, Gerhard Treiber<br />

u ROFr., Ingo Degenhart<br />

24 o ROFr., Ingo Degenhart<br />

m sch<strong>mit</strong>t_architekten, Stuttgart<br />

u ROFr., Ingo Degenhart<br />

25 o ROFr., Ingo Degenhart<br />

m ROFr., Ingo Degenhart<br />

u ROFr., Ingo Degenhart<br />

26 o ROFr., Ingo Degenhart<br />

m ROFr., Ingo Degenhart<br />

u ROFr., Ingo Degenhart<br />

27 o Klaus Ra<strong>in</strong>er Klebe, München<br />

m ROFr., Ingo Degenhart<br />

u Gernot Dietel, Hof<br />

28 o Harald Marka, Laich<strong>in</strong>gen<br />

m Bartels Fotodesign, Helmbrechts<br />

u ROFr., Ingo Degenhart<br />

29 o Thomas Ochs, Kemmern<br />

m Olgemöller Studios, Christian Olgemöller<br />

u Roland Seiler, Weidenberg

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!