Pobierz

działalności HIAS w Polsce. W marcu t.r. Ministerstwo AdministracjiPublicznej wydało zgodę na „restytucję HIAS of America w Polsce”. W tymsamym czasie Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej określiło szczegółowewytyczne na temat działalności Towarzystwa, zezwalając mu na: „udzielaniewiadomości o stosunkach w państwach obcych pod względem koniunkturyemigracyjnej; udzielanie wszelkiego rodzaju informacji o warunkach,stawianych przez przepisy emigracyjne państw obcych, o wszelkiego rodzajuformalnościach wymaganych w związku z wyjazdem emigranta w urzędachpaństwowych polskich, przedsiębiorstwach przewozowych lubprzedstawicielstwach państw obcych; pośredniczenie w załatwianiuwspomnianych formalności, nie wyłączając pisania podań; komunikowaniewiadomości o zapotrzebowaniach na siłę roboczą ze strony pracodawcówzagranicznych; przekazywanie pomocy pieniężnej i w naturze kandydatom naemigrantów z zagranicy, z warunkiem uzyskania na to zgody władzdewizowych; roztaczanie opieki nad emigrantami i ich rodzinami.” Organizacjitakże zezwolono na uruchomienie biura w Warszawie oraz oddziałów wBiałymstoku, Katowicach, Krakowie i Lublinie 3 . Z wymienionych wyżej miast,biura HIAS powstały tylko w Warszawie (ul. Piusa XI 43) i Krakowie (ul.Miodowa 11). Natomiast władze zgodziły się na otwarcie dodatkowychplacówek w Łodzi (ul. Roosevelta 1 m. 6), we Wrocławiu (ul. HenrykaPobożnego 25 m. 2) oraz w Gliwicach (ul. Józefa Wieczorka (dawnaKlasztorna) 25).Działalność organizacji została skupiona na pomocy w zbieraniu dokumentówpotrzebnych na wyjazd z Polski, w ich wypełnianiu, uzyskaniu wiz, biletów itd.Towarzystwo udzielało też pomocy materialnej osobom wyjeżdżającym; osobyniezamożne mogły liczyć na sfinansowanie kosztów podróży (bilety i innewydatki). HIAS wielokrotnie w swoich sprawozdaniach i biuletynachpodkreślało, że jego działalność na terenie Polski obejmuje wyłącznie emigracjęlegalną i na tym polu współpracowało z Centralnym Komitetem Żydów wPolsce 4 .Bilans działalności emigracyjnej HIAS w Polsce nie był imponujący, zresztąwszystkie placówki żydowskie (np. CKŻP, AJDC) zajmujące sięorganizowaniem legalnej emigracji nie miały w tym czasie wielkich osiągnięć.Co przede wszystkim wynikało z trudności formalnych stawianych przez3 Odpis pisma Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej, brak daty [marzec 1946 r.], zob. Archiwum HIAS wPolsce ŻIH [dalej cytuję w skrócie: HIAS – przyp. T.E.], j. 12.4 „Podkreślamy, że Towarzystwo nasze zajmuje się wyłącznie emigrantami, posiadającymi legalne dokumentyna emigrację, t.zn. wezwania od krewnych zamieszkujących w krajach emigracyjnych lub też zezwolenia nawjazd od poszczególnych rządów wyjednanych przez ich krewnych.” Zob. Sprawozdanie z działalności za okresod 1 stycznia do 31 października 1948 r. dla Ministerstwa Administracji Publicznej z 8 X 1948 r., zob. HIAS, j.10.3