MEKONG NEHRİ SULARI ÜZERİNDE İŞBİRLİĞİ VE İHTİLAF - orsam

ORSAM Rapor No: 60 

ORSAM SU ARAŞTIRMALARI PROGRAMI 

Rapor No: 6, Temmuz 2011 

MEKONG NEHRİ SULARI ÜZERİNDE 

İŞBİRLİĞİ VE İHTİLAF 

COOPERATION AND CONFLICT 

ON THE MEKONG RIVER WATERS 

ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ 

Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi 

CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES 

Center for Mıddle Eastern Strategıc Studıes 

مركز الشرق األوسط للدراسات االستراتيجية 

ORSAM 

ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ





التعاون والاختلاف حول مياه نهر ميكونج 


ORSAM Su Araştırmaları Programı Rapor No: 6 

Temmuz 2011 

ISBN: 978-605-5330-13-2 

Ankara - TÜRKİYE ORSAM © 2011 

Bu raporun içeriğinin telif hakları ORSAM’a ait olup, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca kaynak gösterilerek 

kısmen yapılacak makul alıntılar ve yararlanma dışında, hiçbir şekilde önceden izin alınmaksızın kullanılamaz, yeniden yayımlanamaz. 

Bu raporda yer alan değerlendirmeler yazarına aittir; ORSAM’ın kurumsal görüşünü yansıtmamaktadır.

ORSAM 


STRATEJİK BİLGİ YÖNETİMİ, ÖZGÜR DÜŞÜNCE ÜRETİMİ 


Tarihçe 

Türkiye’de eksikliği hissedilmeye başlayan Ortadoğu araştırmaları konusunda kamuoyunun 

ve dış politika çevrelerinin ihtiyaçlarına yanıt verebilmek amacıyla, 1 Ocak 2009 tarihinde Ortadoğu 

Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM) kurulmuştur. Kısa sürede yapılanan kurum, 

çalışmalarını Ortadoğu özelinde yoğunlaştırmıştır. 

Ortadoğu’ya Bakış 

Ortadoğu’nun iç içe geçmiş birçok sorunu barındırdığı bir gerçektir. Ancak, ne Ortadoğu ne de 

halkları, olumsuzluklarla özdeşleştirilmiş bir imaja mahkum edilmemelidir. Ortadoğu ülkeleri, 

halklarından aldıkları güçle ve iç dinamiklerini seferber ederek barışçıl bir kalkınma seferberliği 

başlatacak potansiyele sahiptir. Bölge halklarının bir arada yaşama iradesine, devletlerin 

egemenlik halklarına, bireylerin temel hak ve hürriyetlerine saygı, gerek ülkeler arasında gerek 

ulusal ölçekte kalıcı barışın ve huzurun temin edilmesinin ön şartıdır. Ortadoğu’daki sorunların 

kavranmasında adil ve gerçekçi çözümler üzerinde durulması, uzlaşmacı inisiyatifleri cesaretlendirecektir 

Sözkonusu çerçevede, Türkiye, yakın çevresinde bölgesel istikrar ve refahın 

kök salması için yapıcı katkılarını sürdürmelidir. Cepheleşen eksenlere dâhil olmadan, taraflar 

arasında diyalogun tesisini kolaylaştırmaya devam etmesi, tutarlı ve uzlaştırıcı politikalarıyla 

sağladığı uluslararası desteği en etkili biçimde değerlendirebilmesi bölge devletlerinin ve halklarının 

ortak menfaatidir. 

Bir Düşünce Kuruluşu Olarak ORSAM’ın Çalışmaları 

ORSAM, Ortadoğu algalımasına uygun olarak, uluslararası politika konularının daha sağlıklı 

kavranması ve uygun pozisyonların alınabilmesi amacıyla, kamuoyunu ve karar alma mekanizmalarına 

aydınlatıcı bilgiler sunar. Farklı hareket seçenekleri içeren fikirler üretir. Etkin 

çözüm önerileri oluşturabilmek için farklı disiplinlerden gelen, alanında yetkin araştırmacıların 

ve entelektüellerin nitelikli çalışmalarını teşvik eder. ORSAM; bölgesel gelişmeleri ve trendleri 

titizlikle irdeleyerek ilgililere ulaştırabilen güçlü bir yayım kapasitesine sahiptir. ORSAM, 

web sitesiyle, aylık Ortadoğu Analiz ve altı aylık Ortadoğu Etütleri dergileriyle, analizleriyle, 

raporlarıyla ve kitaplarıyla, ulusal ve uluslararası ölçekte Ortadoğu literatürünün gelişimini 

desteklemektedir. Bölge ülkelerinden devlet adamlarının, bürokratların, akademisyenlerin, 

stratejistlerin, gazetecilerin, işadamlarının ve STK temsilcilerinin Türkiye’de konuk edilmesini 

kolaylaştırarak bilgi ve düşüncelerin gerek Türkiye gerek dünya kamuoyuyla paylaşılmasını 

sağlamaktadır. 

www.orsam.org.tr

ORSAM Su Araştırmaları Programı 

ORSAM 


Program Hakkında 

Su, sadece insanlar için değil ekosistemi oluşturan tüm bitki ve hayvanlar için yeri doldurulamaz, 

değerli, yaşamın devamlılığını sağlayan en önemli elementlerden biridir. Yeraltı ve yüzey sularından; 

tarım, taşıma, madencilik, endüstriden içme suyuna kadar, ekonomik amaçlar da dâhil olmak 

üzere pek çok alanda istifade edilmektedir. Ancak su kaynakları üzerinde, gerek insan faaliyetleri 

gerek doğanın yarattığı değişimler nedeniyle çift yönlü bir baskı vardır. Özellikle su sıkıntısı olan 

bölgelerde aşırı nüfus artışı, kırsal kesimden şehirlere doğru artan göç ve bunun sonucunda oluşan 

nüfus değişimleri, gıda güvenliği, sosyo-ekonomik refahın artması, tarımsal, evsel ve sanayi 

kaynaklı kirlilik, küresel iklim değişikliği sonucu yağış rejimlerinin değişmesi, hidrolojik döngünün 

tüm elemanlarını etkilemektedir. Bunun sonucunda su kaynakları gün geçtikçe hem miktar hem de 

kalite açışından değişime uğramaktadır. Suyun arzı ile tüketim talebi arasındaki uçurum her geçen 

gün büyümektedir. Su kaynaklarının yönetimine ilişkin sorunlar yaşanırken, çevre sorunlarının da 

su kaynakları üzerindeki etkisi her geçen gün artmaktadır. Türkiye ve yakın çevresi, ama bilhassa 

Ortadoğu, söz konusu sorunların en fazla hissedildiği bölgelerdendir. 

Diğer taraftan, su kaynağı potansiyelinin yüzde 40’tan fazlası sınıraşan su havzalarında yer alan 

Türkiye’nin, özellikle Fırat-Dicle Havzaları kıyıdaşı olan komşularıyla ilişkileri büyük önem arz etmektedir. 

Gerek Türkiye’nin gerek bölge ülkelerinin, bölgesel istikrar ve refahın artışı ile komşuluk 

ilişkilerinin derinleştirilmesi yönünde harcadığı çabaların hedefine ulaşmasında, su kaynaklarının 

kullanımı konusunda bilgiye dayalı, iyi niyetli ve aktif bir işbirliği içinde olunması tüm taraflar için 

elzemdir. Ek olarak, Türkiye’nin, Avrupa Birliği adaylığı sürecinde AB Su Çerçeve Direktifi’ni kendi 

ulusal mevzuatı ile uyumlaştırma gündemi, önümüzdeki dönemde su politikalarının yeni bir içerik 

kazanmasını beraberinde getirecektir. 

Bu etkenler doğrultusunda, dünyadaki ve Türkiye’nin yakın çevresindeki su gündemine ilişkin güncel 

gelişmelerin ve su politikalarıyla ilgili trendlerin izlenmesi, elde edilen verilerin analiz edilmesiyle 

ortaya çıkan aydınlatıcı bulguların kamuoyuna ve karar alıcılara sunulması amacıyla ORSAM 

bünyesinde 1 Ocak 2011’de “ORSAM Su Araştırmaları Programı” kurulmuştur. 

Ortadoğu’da, gerek iklimsel şartlar gerek kaynakların verimsiz kullanımı nedeniyle hidrolojik su 

bütçesindeki sıkıntıların ve buna bağlı olarak da politik, ekonomik ve toplumsal sorunların büyük 

artış göstermesi nedeniyle, ORSAM Su Araştırmaları Programı çalışmalarında Ortadoğu bağlantılı 

konulara öncelik verilmiştir. 

ORSAM Su Araştırmaları Programı, su politikaları konusunda farklı hareket seçenekleri içeren fikirler 

üretmeyi, etkin çözüm önerileri oluşturabilmek için farklı disiplinlerden gelen, alanında yetkin 

araştırmacıların ve entelektüellerin nitelikli çalışmalarını teşvik edip çeşitlendirmeyi, Türkiye’deki 

su çalışmaları literatürünün gelişiminin desteklenmesini amaç edinmiştir. 

ORSAM Su Araştırmaları Programı bu kapsamda, bölge ülkelerinde su çalışmalarıyla ilgili olan 

akademisyenler, sivil toplum örgütü temsilcileri, bürokratlar, devlet adamları, stratejistler, gazeteciler 

ve işadamlarının Türkiye’de konuk edilmesini kolaylaştırarak, bilgi ve düşüncelerinin gerek 

Türkiye gerek dünya kamuoyuyla paylaşılmasını sağlamayı da hedeflemektedir. 

www.orsam.org.tr/tr/SuKaynaklari/

TAKDİM 

Taşıdığı yüksek potansiyele rağmen Mekong Nehri Havzası yoğun bir faydalanma eyleminin 

olmadığı bir nehir havzasıdır. Çin, Myanmar, Laos, Kamboçya, Tayland ve Vietnam’ı kapsayan 

Mekong Nehri havzası, elli yıldan uzun bir süreden beri işbirliği geleneğine sahiptir. 

Kıyıdaş ülkeler arasındaki ilişkiler özellikle 1990’lı yıllara kadar Soğuk Savaş terimleriyle değerlendirilmelidir. 

Amerika Birleşik Devletleri (A.B.D)’nin çabalarıyla 1957 yılında kurulan 

Mekong Komitesi de, Soğuk Savaş gerilimini açık bir şekilde göstermektedir. 

Tüm dünyada olduğu gibi 1950 ve 1960’lı yıllarda Güneydoğu Asya büyük güçlerin birbiriyle 

çatıştığı bir bölge olmuştur. Bu nedenle, Güneydoğu Asya bölgesinde komünizme set çekmek 

isteyen A.B.D çabalarını Aşağı Mekong Havza ülkelerini biraraya getirmeye yönlendirmiş ve 

böylece bölgede bir işbirliği sağlanmıştır. 

Aşağı Mekong Havzası’nın 70 milyon nüfusu ile nüfusun yaşamını sürdürmesi üzerinde doğrudan 

bir etkisi vardır. Söz konusu havzanın birçok ülkesi az gelişmiş olduğu için havza nüfusu 

tarım ve balıkçılık açısından nehre oldukça bağımlı durumdadır. 

Kurak ve yağışlı mevsimlerde nehrin akımının değişkenliği havzanın ana konusudur. Çin’nin, 

nehrin üst kıyısında sıralı baraj yapım projeleri Aşağı Mekong Havzası’nda kaygıya neden olmaktadır 

çünkü kurak mevsimdeki akımın büyük çoğunluğu Çin’de Himalaya Dağları’ndaki 

karın erimesi sonucu oluşmaktadır. 

Mekong Komisyonu ve onun salefi Mekong Komitesi, Aşağı Mekong Havzası’nda su gelişimi 

konusunda eşgüdüm sağlamaya çalışmaktadırlar. Ancak, kıyıdaş ülkelerin farklı gelişmişlik 

düzeyleri ve Aşağı Mekong Havzası’na dair farklı önceliklere sahip olmaları bu çabaları engellemektedir. 

Bu raporda, Aksaray Üniversitesi Uluslararsı İlişkiler Bölümü Öğretim Görevlisi ve ORSAM 

Su Araştırmaları Programı Danışmanı Dr. Seyfi Kılıç, Mekong Nehri havzası ülkelerinin Mekong 

Nehri sularının kullanımına dair yaklaşımlarını havzadaki işbirliğinin tarihi ile birlikte 

değerlendirmektedir. 

Hasan KANBOLAT 

ORSAM Başkanı

İçindekiler 

Takdim ......................................................................................................................................................4 

Özet .........................................................................................................................................................7 

Giriş .........................................................................................................................................................8 

1. Mekong Nehri Havzasının Coğrafik Özellikleri ..........................................................................8 

2. Mekong Nehri Ülkelerinin Sosyo-Ekonomik Özellikleri ...........................................................10 

3. Mekong Nehri Komisyonu ...............................................................................................................11 

3.1 Aşağı Mekong Havzası’nda İşbirliğinin Tarihi Gelişimi .....................................................11 

3.2 1995 Anlaşması ..........................................................................................................................13 

3.3 Mekong Nehri Komisyonu........................................................................................................15 

3.4 1995 Anlaşması ve Mekong Nehri Komisyonu’nun Eksiklikleri ......................................16 

4. Havza Ülkelerinin Mekong Nehrine Yaklaşımları .......................................................................16 

4.1 Çin..................................................................................................................................................16 

4.2 Myanmar.......................................................................................................................................17 

4.3 Tayland..........................................................................................................................................17 

4.4 Laos................................................................................................................................................17 

4.5 Kamboçya.....................................................................................................................................17 

4.6 Vietnam.........................................................................................................................................17 

Sonuç.........................................................................................................................................................18

ORSAM 


Mekong Nehri Havzası 

Kaynak: Kummu, M. (2008) Spatio-Temporal Scales of Hydrological Impact Assessment in Large River Basins: The Case 

of the Mekong, PhD thesis, Water Resources Laboratory, Helsinki University of Technology, Helsinki. 

6 


Rapor No: 6, Temmuz 2011


ORSAM Su Araştırmaları Programı, Rapor No: 6, Temmuz 2011 

ORSAM 

ORSAM 


Hazırlayan: Dr. Seyfi Kılıç 

ORSAM Su Araştırmaları Programı Danışmanı 

Aksaray Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü 



Özet 

Mekong Nehri, Güneydoğu Asya’nın yaşam kaynağı olarak nitelendirilebilir. Nehir, Çin’de 

Tibet’in dağlık bölgesinden doğmakta ve altı ülke boyunca geçip Güney Çin Denizi’ne dökülmektedir. 

Mekong Nehri havzasında bulunun ülkeler Çin, Myanmar, Tayland, Laos, Kamboçya 

ve Vietnam’dır. Güneydoğu Asya boyunca Güney Çin Denizi’ne doğru akan Mekong Nehri, birçok 

insan için ve Mekong Nehri havzasında bulunan ülkeler için büyük bir önem taşımaktadır. 

Mekong Nehri havzasının membasında bulunan Çin, hidroelektrik enerjisi üretmek için büyük 

su kaynaklarını geliştirme projelerine başlamıştır. Söz konusu su kaynaklarını geliştirme projelerine 

dair çok düşük eğitim, altyapı ve endüstrileşme düzeyi nedeniyle yaşamak için nehrin 

ana ve yan kollarına bağımlı olan aşağı kıyıdaş ülkelerde yaşayan insanlar üzerinde bu planların 

olumsuz etkileri olabileceği iddiaları mevcuttur. 

Mekong Nehri havzasının kendine özgü hidrolojik döngüleri, havza ülkelerini depolama yapılarının 

ortak inşaasına zorlamaktadır. Depolama yapıları zararlı sellere neden olan büyük 

taşkınları düzenlemede, kurak mevsimde yapılan sulamalar için su depolamaya ve hidroelektrik 

üretimine olanak vermektedir. 

1995 yılında bir anlaşma ile Aşağı Mekong havzası ülkeleri tarafından kurulan Mekong Komisyonu, 

havzayı sürdürülebilir bir biçimde geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bununla birlikte, 

kıyıdaş ülkeler farklı önceliklere ve Mekong Nehri sularının kullanımı için farklı politikalara 

sahiptirler. 


7 


ORSAM 


Giriş 

Mekong Nehri havzası şu ana kadar herhangi 

bir faydalanma eyleminin olmadığı 

bir nehir havzasıdır. Bununla birlikte, Aşağı 

Mekong havzasının kıyıdaş ülkeleri olan Tayland, 

Kamboçya, Laos ve Vietnam, Mekong 

Nehri’nin ana kolu üzerinde önemli ekonomik, 

sosyal ve çevresel etkileri olan büyük 

projeleri uygulamaya başlamıştır. Bu çerçevede, 

1995 yılında bir anlaşma ile Aşağı Mekong 

havzası ülkeleri tarafından kurulan Mekong 

Komisyonu, havzayı sürdürülebilir bir biçimde 

geliştirmeyi amaçlamaktadır. 

Söz konusu Mekong Nehri Komisyonu iki temel 

özelliğe sahiptir. İlk olarak, bu komisyon 

coğrafik bir bölgeye işaret etmektedir ve ikinci 

olarak komisyon üyesi tüm ülkeler ya gelişmekte 

olan ya da yeni sanayileşmiş ülkelerdir. 

Mekong Nehri, Güneydoğu Asya’nın yaşam 

kaynağı olarak nitelendirilebilir. Nehir, Çin’de 

Tibet’in dağlık bölgesinden doğmakta ve altı 

ülke boyunca geçip Güney Çin Denizi’ne dökülmektedir. 

Mekong Nehri havzasında bulunun 

ülkeler Çin, Myanmar, Tayland, Laos, 

Kamboçya ve Vietnam’dır. Bu ülkeler idari 

sistemleri, toplam yüz ölçümleri, nehrin akımına 

katkıları, kişi başına düşen gayri safi 

yurt içi hasılaları açısından farklı olmakla birlikte, 

Mekong Nehri’nden faydalanma niyetleri 

açısından da farklılaşmaktadır. Havza’nın 

nüfusunun, Kamboçya’daki Phnom Pehn dışında, 

genellikle kırsal alanlarda yaşayan insanları 

kapsayarak yaklaşık olarak 70 milyon 

olması vurgulanması gereken bir noktadır. Bu 

nedenle, Güneydoğu Asya anakarası boyunca 

Güney Çin Denizi’ne doğru akan Mekong 

Nehri’nin birçok insan ve havza ülkeleri için 

büyük bir önemi olduğunu iddia etmek mümkündür. 

Ayrıca Mekong Nehri, üzerinde hala 

bir faydalanma eyleminin olmadığı çok büyük 

bir nehir olması ve herhangi bir büyük 

projenin uygulanmasından önce nehrin gelişiminin 

oluşturulması bakımından tek olma 

özelliği taşımaktadır. Mekong Nehri havzası, 

Mekong Nehrine akan nehirler ve derelerle 

çevrili olan alan olarak da tanımlanabilmektedir. 

Su problemi özellikle suyun yukarı ve aşağı 

kıyıdaş ülkeler arasında paylaşımından ötürü 

ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte, bir 

başka sorunlu konu ise Mekong Nehri havzasında 

suyun sektörel düzeyde paylaşımıdır. 

Mekong Nehri havzasının en yukarı kıyıdaşı 

olan Çin, hidroelektrik üretmek için büyük 

su kaynaklarını geliştirme projelerine başlamıştır. 

Söz konusu su kaynaklarını geliştirme 

planlarının, çok düşük eğitim, altyapı ve 

endüstrileşme düzeyi nedeniyle yaşamak için 

Nehrin ana ve yan kollarına bağımlı olan aşağı 

kıyıdaş ülkelerde yaşayan insanlar üzerinde 

olumsuz etkileri olabilmektedir. Örneğin, 

Kamboçya’da kırsal alanlarda nehir havzasında 

olan ve nehrin yıllık akımına bağımlı olan 

insanlar yılda sadece bir kere ürün alabilmektedir. 

Ayrıca, Kamboçyalıların toplam protein 

ihtiyacı, yağmurlu mevsimde taşan Tonle 

Sap Gölü’nden karşılanmaktadır. 

Raporun kalan kısmı aşağıdaki gibi şekillenmektedir: 

İkinci kısım, Mekong Nehri 

havzasının coğrafik özellikleri üzerine bilgi 

vermektedir. Üçüncü kısım, Mekong Nehri 

ülkelerinin ana ekonomik göstergeleri, kıyıdaş 

özellikleri ve nüfusları bakımından sosyo-ekonomik 

özellikleri konusunda bilgi vermektedir. 

Dördüncü kısım, Mekong Nehri 

Komisyonu ve 1995 Anlaşması’nın eksikliklerinin 

yanı sıra ilgili komisyon ve anlaşmanın 

tarihini sunmakta ve tartışmaktadır. Beşinci 

kısım, havza ülkelerinin Mekong Nehri havzasındaki 

pozisyonları ve öncelikleri açısından 

Mekong Nehri’ne yaklaşımlarını tartışmaktadır 

ve altıncı kısım raporu sonuçlandırmaktadır. 

1. Mekong Nehri Havzasının Coğrafik 

Özellikleri 

Mekong Nehri, yıllık olarak 475 km 3 su taşımaktadır. 

Mekong Nehri, Tibet Platosu’nda 

başladığı yolculuğunu Çin’nin Güneybatı 

köşesinde yer alan Yunnan Bölgesi’ne doğru 

akarak devam ettirmektedir. Nehir, sularını 

Güney Çin Denizi’ne dökmeden önce, 

Laos, Myanmar, Tayland, Kamboçya ve 

8 



MEKONG NEHRİ SULARI ÜZERİNDE İŞBİRLİĞİ VE İHTİLAF 

ORSAM 

Vietnam’dan geçmektedir. Nehir, su akımına 

göre dünyanın en büyük onuncu nehri olmakla 

birlikte Güneydoğu Asya’nın en büyük 

Nehridir. Mekong Nehri, Tibet’ten Vietnam’daki 

Mekong Deltası’na kadar 4200 kilometre 

boyunca akmaktadır. Bununla birlikte 

nehir, Ağaşı Mekong Havzası’nda 2400 kilometre 

boyunca akmaktadır. Ayrıca, Mekong 

Havzası’nın yüz ölçümü 795,000 m 2 ’dir. 1 

Mekong Nehri’nin ortalama akımı saniyede 

14,000 m 3 ’tür. Ancak, havzanın muson iklimi 

nehrin akımında yıl boyunca büyük mevsimsel 

değişimlere neden olmaktadır. Havza’nın 

Mayıs ayından Eylül ayına kadar olan yağmurlu 

mevsimi, Mekong Nehri’nin toplam 

akımının %85-90’nını sağlamaktadır. 2 

Mekong Nehri’nin akım uzunluğu açısından 

ise, nehir Laos ve Mynmar arasında 200 kilometre 

boyunca bir sınır nehri olarak akarken, 

Laos ve Tayland arasında 100 kilometre 

boyunca akmaktadır. Nehir daha sonra Laos’a 

geçmektedir. Mekong Nehri, Laos’da yaklaşık 

olarak 500 kilometre boyunca akmakta ve daha 

sonra tekrar Laos ve Tayland arasında 800 

kilometre boyunca sınır oluşturmaktadır. Daha 

sonra ise nehir Kamboçya’ya geçmektedir. 

Kamboçya’da yağmurlu mevsim boyunca çok 

nadir görülen bir doğa olayı gerçekleşmekte 

ve Tonle Sap Nehri ters yöne doğru akmaya 

başlamakta ve Büyük Göl olarak da bilinen 

Tonle Sap Gölü Mekong Nehri suları ile dolmaktadır. 

Bu doğal depolama yapısı sularını 

kurak mevsimde salmakta ve Vietnam’daki 

Mekong Deltası bu salımdan faydalanmaktadır. 

Mekong Nehri’nin ana kolu, Mekong 

Deltası’nda dokuz kola ayrılmakta ve bu kollar 

Mekong Deltası’nın her köşesine su ve besleyici 

maddeleri taşımaktadır. 3 

Mekong Nehri’nin maksimum akışı saniyede 

30,000-40,000 metre küp arasındadır. Bu 

akım, muson yağmurları nedeniyle yağışlı 

mevsimlerde gözlenebilmektedir. Bununla 

beraber, genellikle Aralık’tan Mayıs’a kadar 

süren kurak mevsimde hiç yağış olmamaktadır 

ve akım saniyede 2,000 metreküp civarına 

düşmektedir. Kurak mevsim akımının yaklaşık 

yarısı Mekong Nehri’nin doğduğu yer olan 

Himalaya’da eriyen karlardan kaynaklanmaktadır. 

4 

Yukarıda bahsedilen akım özelliklerinden 

dolayı Mekong Nehri her yıl yağışlı mevsimde 

Kamboçya’daki Tonle Sap Göl’üne doğru 

akmaya zorlanmaktadır ve bunun sonucu 

olarak da göl alanı 2,000 kilometre kareden 

10,000 kilometre kareye çıkmaktadır. 5 Ayrıca, 

kurak mevsim boyunca Tonle Sap Gölü sularını 

Mekong Nehri ana koluna boşaltmaktadır. 

Bu doğal döngü, doğal kaynaklardan doğrudan 

yararlanmalarından dolayı Kamboçya 

halkı için önemlidir. 

Mekong Nehri ayrıca oldukça büyük bir hidroelektrik 

potansiyeli taşımaktadır. Teknik 

hidroelektrik potansiyeli kurulu güç olarak 

37,000 MW ve yıllık üretimi de 150,000- 

180,000 GWh olarak hesaplanmaktadır. Bununla 

birlikte, nehrin ana kolu üzerinde su 

kaynaklarını geliştirme projesi olarak halihazırda 

inşa halinde veya tamamlanmış birçok 

hidroelektirk santrali sadece Çin’de bulunmaktadır. 

Mekong Nehri’nin bahsedilen 

olağan dışı hidrolik döngüsü, havza ülkelerini 

depolama yapılarının inşasında birlikte hareket 

etmeye zorlamaktadır. Depolama yapıları 

tahribat gücü yüksek sellere neden olan 

olağan dışı akımların düzenlemesine, kurak 

mevsim sulamaları için su depolanmasına ve 

hidroelektrik güç üretilmesine olanak sağ- 


9 


ORSAM 


layabilmektedir. Kurak mevsimde, Mekong İngiliz kolonisi Burma olarak bilinen ve 1948 

Nehri ana kolunun ortalama akışı saniyede yılında bağımsızlığını kazanan Myanmar 

2,000 metreküp olarak hesaplanmaktadır. Bu Güneydoğu Asya’da yer almaktadır. Myanmar 

49.563 milyon nüfusa sahiptir ve doğal 

rakam, dünya standartlarında her türlü faydalanma 

eylemi için yeterli olarak değerlendirilebilir 

(Fırat Nehri 1000/metre küp/saniye). melde bir tarım ekonomisine sahiptir. Myan- 

kaynaklar bakımından zengin olduğu için te- 

Ancak, Mekong Nehri sularının büyük bir mar’daki tarım genel olarak muson yağmurlarına 

dayalıdır. Myanmar’ın GSYİH’sı 2008 

kısmının ekolojik amaçlar ve Vietnam’daki 

Mekong Deltası’na tuz girişimini engellemek yılı itibariyle 28,663 milyon A.B.D dolarıdır 

amacıyla salınması gerekmektedir. 6 

ve Myanmar %2 oranında bir ekonomik büyüme 

hızına sahiptir. Mekong Nehri’nin 265 

Diğer yandan, Mekong Nehri’nin sağladığı 

ekolojik kaynaklar oldukça fazladır. Aşağı 

kilometrelik kısmı Myanmar ile Çin ve Laos 

arasında sınır oluşturmaktadır. 

Mekong Havzası’nın tropikal ve muson iklimi, 

birçok sulak alanda çok çeşitli ve verimli 

9 

Laos, Çin, Vietnam, Kamboçya, Tayland ve 

bir sulak alan eko-sistemi sağlamaktadır. Ek 

olarak, bu çeşitli eko-sistem havza insanlarının 

beslenme ihtiyaçlarının karşılanması için 

Myanmar arasında yer almaktadır. Bu nedenle, 

Laos’un diğer Aşağı Mekong Havzası ülkelerinin 

tümüyle sınırı olması bakından on- 

balıkçılığa da olanak vermektedir. 7 

lardan ayrıldığı söylenebilir. Laos’un nüfusu 

2. Mekong Nehri Ülkelerinin 

2009 yılında 6.127 milyondur ve %2,2 nüfus 

Sosyo-Ekonomik Özellikleri 

artış hızına sahiptir. Dünya Bankası Raporuna 

göre Laos ekonomisi, son yıllarda diğer 

Doğu Asya’da bulunan ve Mekong Nehri düşük gelirli ülkelere göre daha iyi bir performans 

göstermektedir. Laos’un GSYİH’sı 2009 

Havzası’nın en önemli yukarı kıyıdaşı olan 

Çin’nin nüfusu 1,342 milyar olup, yıllık olarak 

%0,6 nüfus artış hızına sahip olduğu için Her ne kadar bu büyüme oranı 2008 yılında- 

yılında %7 oranında bir büyüme kaydetmiştir. 

bu rakamın 2015 yılında 1,375 milyara ulaşması 

beklenmektedir. Hızlı nüfus artışının düşük olsa da, son küresel mali kriz düşüki 

%7,6’lık büyüme oranına göre bir miktar 

yanı sıra Çin hızla genişleyen bir ekonomiye nüldüğünde uluslararası standartlara göre bu 

sahiptir ve Çin’nin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’sı büyüme oranının etkileyici olduğu söylenebilir. 

Bununla birlikte, Laos’un doğal kaynaklar 

(GSYİH) 2008 yılında 4,327 milyar A.B.D doları 

iken 2010’da 5,745 milyar A.B.D dolarına bakımından zengin olması, ülkenin uzun dönemli 

ekonomik kalkınmasına temel bir katkı 

yükselmiştir. Bu hızlı ekonomik büyüme nedeniyle 

Çin bir enerji problemiyle karşılaşma sağlayan bir faktör olduğu görülebilir. Hidroelektrik 

potansiyeli bu kaynakların en önem- 

potansiyeline sahiptir. Bu nedenle Ağağı Mekong 

Komisyonu’nun üyesi olmayan Çin enerji 

ihtiyacını karşılayabilmek amacıyla Yunnan 

lilerinden birini oluşturmaktadır. Bu açıdan 

Mekong Nehri ana kolu üzerinde birçok baraj 

bölgesinde Mekong Nehri üzerinde barajlar 

inşası düşünülmektedir. Ancak bu barajlar 

inşa etmeyi planlamaktadır. Yunnan, Çin’in 

yerel ve ulusal düzeyde çok önemli çevresel 

en güneydoğu bölgesinde bulunmaktadır ve 

etkilere neden olacaktır. 

Çin’in toplam yüzölçümünün %4,1’ine denk 

10 

gelen 394,000 kilometre kare yüzölçümüne 

sahiptir. Bu bölgeye ilişkin en önemli özellik 

Mekong Nehri’nin sularını Güney Çin 

Çin’in en az gelişmiş bölgelerinden biri olması 

ve nüfusunun çoğunun yoksulluk sınırının Asya’da yer almaktadır. Vietnam’ın 2008 yı- 

Denizi’ne boşalttığı Vietnam da Güneydoğu 

altında yaşamasıdır. Bu nedenle Çin, bölge lında nüfusu 87.096 milyondur ve 2005-2010 

endüstrisine ucuz enerji sağlayarak Yunnan dönemi için ülke yıllık %1,1 nüfus artış hızına 

sahiptir. Vietnam ayrıca dünyanın onü- 

bölgesinin ekonomik ve sosyal koşullarını iyileştirmeyi 

amaçlamaktadır. 8 çüncü yoğun nüfusa sahip ülkesidir. Vitnam 

10 




ORSAM 

2001’den itibaren merkezi planlı ekonomi politikasından 

mali liberalizasyona ve uluslararası 

entegrasyona doğru bir geçiş göstermiştir. 

Bu çerçevede Vietnam, Sovyetlerden gelen 

ekonomik desteği kaybetmesi nedeniyle ve 

savaş yaralarını sarabilmek amacıyla, ekonomisini 

kapitalistleştirme ve rekabetçi ihracata 

yönelik endüstrileri kurmak için birçok yapısal 

reform uygulamaktadır. Gelişmekte olan 

bir ekonomi olarak Vietnam’ın 2008 yılında 

%6,2 büyüyen GSYİH’sı 90,645 milyon A.B.D 

doları olarak gerçekleşmiştir. 11 

Tayland özellikle ekonomik ve sosyal güç bakımından 

Aşağı Mekong Nehri Havzası’nın 

en önemli ülkelerinden biridir. Tayland’ın nüfusu 

2008 yılında 67.386 milyondur ve 2005- 

2010 dönemi için nüfus artış hızı %0,7 olarak 

gerçekleşmiştir. 12 Tayland 1997-1998 Asya 

mali krizinin etkilerini atlattığı için 2000 yılından 

2007 yılına dek yıllık GSYİH büyüme 

hızı %4’ten daha fazla olarak gerçekleşmiştir. 

Tayland’ın ihraç endüstrileri arasında makina 

ve elektrik parçaları, mücevher ve tarımsal 

ürünler bulunmakta ve bu endüstriler 

GSYİH’nın yarısından fazlasını oluşturmaktadır. 

Ancak, 2008-2009 küresel mali krizi 

Tayland’ın ihraç endüstrilerini ciddi şekilde 

etkilemiş ve Tayland ekonomisi 2009 yılında 

%2,2 oranında küçülmüştür. 2010 yılında 

ise Tayland’ın GSYİH’sı %7,6 oranında genişlemiştir. 

13 Tayland su kaynakları açısından 

zengindir ve Aşağı Mekong Nehri Havzası’nın 

Tayland kısmındaki balıkçılık bu kaynakların 

önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Bu çerçevede 

Tayland’da balıkçılıktan elde edilen 

gelirin Tayland halkının büyük bir kısmı için 

ve balıkçılığın Tayland ekonomisi için önemli 

bir faktör olduğunu söylemek mümkündür. 

Kuzeydoğu Tayland’da yer alan Mekong Nehri 

Havzası’nın büyük bir kısmı Khorat Platosu 

denilen coğrafi bölgede bulunmakta ve nüfusun 

%36’sı Mekong Nehri Havzası’nın sınırları 

içinde yaşamaktadır. 14 

Kamboçya Güneydoğu Asya’da yer almakta 

ve Laos, Vietman ve Tayland’la ortak sınırları 

paylaşmaktadır. Kamboçya’nın nüfusu 

2008 yılında 14.562 milyondur ve 2005-2010 

dönemi için %1,6 nüfus artış hızına sahiptir. 

15 

Kamboçya’nın ekonomik profili açısından, 

2004 yılından 2007 yılına dek Kamboçya’nın 

GSYİH’sı yıllık %10’luk bir artış göstermiş ve 

bu ekonomik büyümenin esas olarak konfeksiyon, 

inşaat, tarım ve turizm sektörlerindeki 

genişlemeden kaynaklandığı söylenebilir. 

Ancak küresel mali krizin etkisiyle 

Kamboçya’nın GSYİH’sı 2009 yılında %1,5 

oranında küçülmüştür fakat 2010 yılında ihracatın 

yeniden artmasıyla birlikte GSYİH %4 

oranında artmıştır. 16 Güneydoğu Asya’nın 

en büyük nehri olan Mekong Nehri Kamboçya’daki 

en önemli nehirdir. Mekong Nehri ile 

Phnom Pehn’de birleşen Tonle Sap Gölü de 

Batı Kamboçya’da yer almaktadır. Bu göl tatlı 

su balıkçılığı için zengin bir kaynak olmasından 

ötürü Kamboçya için önemlidir. Ayrıca, 

Mekong Nehri ülke boyunca taşımacılığa elverişli 

olduğundan Kamboçya için önemlidir. 

3. Mekong Nehri Komisyonu 

3.1 Aşağı Mekong Havzası’nda İşbirliğinin 

Tarihi Gelişimi 

Aşağı Mekong Havza’nda işbirliği 1950’li yıllara 

dek uzanmaktadır. Kısaca Mekong Komitesi 

olarak bilinen Aşağı Mekong Havzası’nda 

Araştımalar Koordinasyonu Komitesi (The 

Committee for Coordination of Investigations 

of the Lower Mekong Basin), Tayland, 

Kamboçya, Laos ve Güney Vietnam tarafından, 

1957 yılında kurulmuştur. 17 

Mekong düzenini sağlamak için üç ana aktör 

rol almıştır: Aşağı Mekong Havzası’nın ulusal 

hükümetleri, yani Laos, Tayland, Kamboçya 

ve Güney Vietnam, Birleşmiş Milletler kuruluşu 

olan ve merkezi Bangkok’da bulunan 

Uzak Doğu ve Asya Ekonomik Komisyonu 

(ECAFE- Economic Commission for Asia 

and the Far East), Amerika Birleşik Devletleri. 

Amerika’nın Aşağı Mekong havzasına olan 

ilgisi İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra komünizme 

set çekme amacına yöneliktir. Güney 

Asya bölgesinde, A.B.D işbirliği sürecine sa- 


11 


ORSAM 


dece Birleşmiş Milletler sistemindeki ağırlığı 

ile değil aynı zamanda kendi hükümet kuruluşları 

ile katkıda bulunmuştur. Bu çerçevede 

A.B.D İçişleri Bakanlığı, Wheeler Misyonu 

adı verilen gözlem misyonuna 1955’te destek 

vermeye başlamıştır. 18 

Wheeler Misyonu’nun, Mekong Komitesi’nin 

tarihinin önemli bir parçasını oluşturduğunu 

vurgulamak gerekmektedir. Misyonun liderliği, 

A.B.D ordusu İstihkam Birliği Komutanı 

Raymond Wheeler tarafından yapılmıştır. 

Söz konusu misyon, havzada bölgesel işbirliği 

için gerekli temel konuları belirlemiştir. 

Uzak Doğu ve Asya için Ekonomik Komisyon 

(ECAFE) bölgede 1949 yılından beri çalışmıştır 

ve bu yıllarda komisyon özellikle sel 

kontrolü ve su kaynakları gelişimi konularıyla 

ilgilenmiştir. Bütün bu söz konusu çalışmaların 

katkısı ve A.B.D.’nin komünizm korkusuyla 

Aşağı Mekong Havzası’nın dört kıyıdaş 

ülkesi, Tayland, Laos, Kamboçya ve Güney 

Vietnam, “Aşağı Mekong Havzası’nın Araştırmalarının 

Koordinasyonu için Komite Statüsü 

Anlaşması”nı (The Agreement of Statute 

of the Committee for Coordination of Investigations 

of the Lower Mekong Basin) 17 Eylül 

1957’de imzalamıştır. Komite’de kararlar 

oybirliği ile alınmış ve Komite’nin başkanlığı 

üye ülkeler arasında dönüşümlü olarak yapılmıştır. 

Çin 1950’li yıllarda Birleşmiş Milletler üyesi 

olmadığı için Mekong Komitesi’nin kuruluş 

sürecinde davet edilmemiştir. Burma (şimdiki 

adıyla Myanmar) ise Mekong Komitesi’ne politik 

ve coğrafik nedenlerle bir ilgi göstermemiştir. 

Bu açıdan, Mekong Nehri’nin Burma 

için sadece sınır oluşturan bir nehir olması ve 

Mekong Nehri’nin yıllık akımına olan katkısının 

sadece %2 olmasından ötürü, Mekong 

Nehri’nin Burma için farklı bir duruma sahip 

olduğunu söylemek mümkündür. 

Mekong Komitesi havza yönetiminde bazı 

özel alanlara yoğunlaşmıştır. Bu alanlar şu 

şekilde sıralanabilir: veri toplama, havza planı 

hazırlanması, tekil projelerin planlanması ve 

mevcutların idamesinin sağlanması. 19 Ayrıca 

Mekong Komitesi hem kısa vadeli yan kol 

projeleri hem de uzun dönemli ana kol projeleri 

üzerinde çalışmıştır. 

Komite’nin planlarında yan kol projelerinin 

önceliği bulunmaktaydı. Yan kol projelerine 

öncelik verilmesi anlaşılabilir bir davranıştır. 

Çünkü bu projeler kolaylıkla başlanabilen, 

daha az yatırım gerektiren projelerdir ve yan 

kollar havza ülkelerinde genellikle tek bir ülkenin 

sınırları içinde bulunmaktadır. Diğer 

yandan, yoğun çalışma, büyük yatırımlar ve 

havza ülkeleri arasında siyasi uzlaşma gerektiren 

ana kol projeleri uzun dönemli planlar 

içerisinde değerlendirilmiştir. Bu planlama 

faaliyetlerinin maliyeti 1958-1975 yılları için 

10 ila 20 milyon A.B.D doları arasındadır. 20 

Söz konusu dönemde, Mekong Nehri’nin yan 

kolları üzerinde bir dizi küçük ve orta ölçekli 

proje ulusal hükümetler tarafından inşa edilmiştir. 

Bununla birlikte, Mekong Nehri ana 

kolu üzerinde sıralı barajlar projesi Güneydoğu 

Asya’nın belirsiz siyasi durumu ve mali 

kaynakların yetersizliği nedeniyle gerçekleştirilememiştir. 

Burada 1958-1975 yılları arasında Güneydoğu 

Asya’daki siyasi kargaşadan bahsetmek gerekmektedir. 

1954’te Çinhindi devletleri olan 

Kamboçya, Laos ve Vietnam Paris Anlaşması 

ile bağımsızlıklarını kazanmışlardır. Aynı 

zamanda Tayland, Laos ve Güney Vietnam 

A.B.D tarafından desteklenmişlerdir. Ancak, 

Laos ve Vietnam’daki komünist isyancılar 

1960’lar boyunca mevcut rejimlere karşı güç 

kazanmışlardır. Komünizmin bu yükselişine 

karşılık olarak Amerika destekli ve Tayland, 

Malezya, Endonezya, Singapur, Filipinler ve 

Brunei’den oluşan ASEAN (Association of 

Southeast Asian Nations, Güneydoğu Asya 

Milletler Topluluğu) 1967 yılında kurulmuştur. 

Bu topluluk ekonomik ve kültürel işbirliğini 

sağlama görüntüsü verse de, topluluğun 

esas rolü gerek ulusal gerek uluslararası boyutta 

komünizme bir engel oluşturmaktı. 21 

12 




ORSAM 

Kuzey Vietnam’ın A.B.D’ye karşı Vietnam savaşında 

üstünlük kazanması ve Kamboçya’da 

1975 yılında komünistlerin iktidara gelmesinden 

sonra Soğuk Savaş siyaseti Güneydoğu 

Asya’da yerleşik bir hal almış ve havzanın 

iki önemli ülkesi olan Tayland ve Vietnam’ın 

farklı bloklarda yer alması, Aşağı Mekong 

Havzası’nda işbirliğinin önünde bir engel o- 

luşturmaya başlamıştır. 

Bununla beraber, Aşağı Mekong Havzası’nda 

Soğuk Savaş gerilimleri ortaya çıkmadan önce 

de işbirliğine yönelik bazı girişimler olmuştur. 

1965 yılında, Komite’nin ismininin “Aşağı 

Mekong Havzası’nın Kapsamlı Geliştirilmesinin 

Koordinasyonu için Komite” (Committee 

for Coordination of Comprehensive Development 

of the Lower Mekong Basin) olarak değiştirilmesi 

yoluyla 1957 statüsünü değiştirme 

çabaları olmuştur. Komite’nin söz konusu 

isim değişikliği önemli bir aşama olarak değerlendirilebilir. 

Bu değişiklikle Komite’nin 

yetkisinin geliştirme projelerinin inşasını da 

içerecek şekilde genişletilmesi amaçlanmıştır. 

Ancak, bu düzenleme dört üye ülkenin sadece 

üçü tarafından onaylanmış ve bunun sonucu 

olarak da yürürlüğe girmemiştir. 1971 yılında, 

Mekong Komitesi’nde yeni bir düzenleme 

çabası ortaya çıkmış ancak ülkelerin tümü tarafından 

kabul görmediği için yine yürürlüğe 

girmemiştir. 22 

1975 yılında Mekong Komitesi’ne ana kol projelerini 

uygulamak için proje ajansları kurmasına 

izin veren “Aşağı Mekong Havzası’nın 

Sularından Faydalanmak için Ortak Deklarasyon” 

(Joint Declaration of Principles for U- 

tilization of the Waters of the Lower Mekong 

Basin) üye ülkeler tarafından kabul edilmiştir. 

Mart 1975’te Ortak Deklarasyon’nun imzalanması 

Mekong Komitesi’ni tam kapsamlı 

bir nehir havzası kalkınma ajansına dönüştürmüştür. 

Ancak bu başarı uzun süre devam 

etmemiştir. 1975 yılının ortalarında, Laos, 

Kamboçya ve Vietnam’daki rejim değişiklikleri, 

Komite’nin çalışmalarını engellemiştir. 

Kamboçya’da Kızıl Kmerler ülkenin kontrolünü 

ele almışlar ve izolasyonist bir politika 

izlemişlerdir. Soğuk Savaş gerilimlerine rağmen, 

Tayland ve komünist Vietnam ve Laos 

Aşağı Mekong Havzası’nda işbirliğine devam 

etme kararı almışlardır. Bu üç ülke düşük seviyeli 

bir işbrliğini öngören “Geçici Mekong 

Komitesi’ne İlişkin Deklarasyon”u (Declaration 

Concerning the Interim Mekong Committee) 

kabul etmiştir. 23 

Geçici Mekong Komitesi 1991 yılına, Kamboçya’daki 

iç savaşın sonuna kadar işbirliği ü- 

zerinde çalışmıştır. 1991’de Kamboçya çatışmasını 

sona erdiren Paris Barış Belgeleri’nden 

sonra, Aşağı Mekong Havzası’nda işbirliğini 

engelleyen politik engeller ortadan kalkmıştır. 

24 1991 yılı Ekim ayında, Kamboçya 

Komite’ye tekrar katılma talebinde bulunmuş 

ve Mekong Komitesi tekrar çalışmaya başlamıştır. 

Ancak 1991 yılına gelindiğinde, 1975 

yılına göre birçok şey değişmiş durumdadır. 

1975 yılından önce havza ülkeleri birbirleriyle 

yakın müttefiklik ilişkisi içinde iken, 1975 

yılından sonra havza ülkeleri farklı bloklarda 

yer almışlardır ve Soğuk Savaş’ın blok siyaseti 

ülkeler arasındaki ilişkileri bozmuştur. Ayrıca, 

Mekong ana kolu üzerinde inşa edilmesi 

planlanan büyük barajların olumsuz sosyal 

ve çevresel etkileri nedeniyle 1980’li ve 

1990’lı yıllarda eleştiriler başlamıştır. Mekong 

Nehri’nin en üst kıyıdaş ülkesi olan Çin, 

Mekong Nehri’nin akış rejimini değiştirme 

potansiyeli olan büyük boyutlu hidroelektrik 

projeleri planlamaya başlamıştır. Bu bölüm 

boyunca dile getirilen Mekong Nehri’ne ilişkin 

tüm bu faktörler Aşağı Havza ülkelerini 

Mekong Komitesi’ne yönelik bir çözüm bulmaya 

itmiştir. Böylece, bu yeni dönem Aşağı 

Mekong Havzası için bir sonraki bölümde ayrıntılı 

olarak açıklanacak olan 1995 Anlaşmasına 

giden yolu açmıştır. 

3.2 1995 Anlaşması 

1992 yılının Aralık ayında, Mekong Nehri’nin 

dört kıyıdaş ülkesi, Tayland, Laos, Kamboçya 

ve Vietnam, Malezya’da Kuala Lumpur’da 

Aşağı Mekong Nehri Havzası’nda yeni işbirliği 

çerçevesini tartışmak için toplanmıştır. Bu 


13 


ORSAM 


buluşma 1992 yılının başlarında müzakerelerdeki 

çıkmaz nedeniyle UNDP’nin (Birleşmiş 

Milletler Kalkınma Programı) himayesinde 

gerçekleştirilmiştir. 

Söz konusu dört ülke mevcut Mekong 

Komitesi’nin statüsünü düzenlemek amacıyla 

müzakerelere girişmişlerdir. Havza ülkeleri 

için üç seçenek bulunmaktaydı: ilk olarak 

mevcut temel belgeler olan 1957 Statüsü ve 

1975 Deklarasyonu’nda düzenlemeler yapmak, 

ikinci olarak havza kalkınması üzerinde 

yeni bir çerçeve anlaşma oluşturmak, üçüncü 

ve son olarak ise bir statü ya da anlaşma 

çerçevesi olmadan iyi niyetle işbirliğine devam 

etmektir. Uzun bir müzakere sürecinden 

sonra Aşağı Mekong Havzası ülkeleri yeni bir 

işbirliği çerçevesini müzakere etmek üzerinde 

anlaşmışlardır. 25 

Her ne kadar Aşağı Mekong Havzası’nın ilgili 

tüm aktörleri yeni bir çerçeve anlaşmasına 

ulaşma konusunda anlaşmış olsalar da, kıyıdaş 

ülkeler arasında havza yönetimine ilişkin 

konular bir sonuca ulaşmalarını engellemiştir. 

Bu noktada, UNDP yeniden mali destekle 

birlikte müzakerelere yardım amacıyla bir danışman 

atayarak yardım etmeyi önermiştir. 

21 ay sonra müzakereler sonuca ulaşmış ve 

taslak 27 Kasım 1994’te Mekong Çalışma Grubu 

tarafından tamamlanmıştır. 1995 yılının 

Nisan ayında havza ülkeleri “Mekong Nehri 

Havzası’nın Sürdürülebilir Kalkınması için 

Mekong İşbirliği Anlaşması”’nı (Mekong Agreement 

for Cooperation for the Sustainable 

Development of the Mekong River Basin) imzalamışlardır. 

Mekong Anlaşması’nın ilgili taraflarca 

onaylanması sadece 3 ay sürmüştür. 

Çin ve Myanmar, Mekong Nehri Komitesi’nin 

yerine geçen Mekong Nehri Komisyonu’nda 

gözlemci statüsü elde etmişlerdir. 26 

1995 Anlaşması’nın taraf ülkeleri “Mekong 

Nehri Havzası’nın su kaynaklarından faydalanma 

ve bu kaynakların korunmasında egemen 

eşitliği ve toprak bütünlüğü temelinde 

işbirliğini” amaçlamaktadır. 27 Ancak, Mekong 

Komisyonu’nun üye devletlerin hilafına 

davranma gibi bir yetkisinin bulunmadığı da 

belirtilmelidir. 28 

Vientiane’de bulunan Mekong Nehri Komisyonu 

Sekreterliği, Havza Kalkınma Planı’nı o- 

luşturan sektör programlarını yönetmektedir. 

Bu sektör programları çevre, tarım, sulama ve 

ormancılık programları olarak sıralanabilir. 

Mekong Nehri’nde su miktarı suyun kalitesinden 

daha önemli bir konudur. Bu, Mekong 

Nehri Havzası’nda anlaşılabilir bir durumdur. 

Yukarıda da belirtildiği gibi, Mekong Havzası 

dünyadaki en az gelişmiş bölgelerden biridir. 

Bu ise endüstriyel kirliliğin havzada çok az 

olduğu anlamına gelmektedir. Ayrıca, düşük 

akım oranları kirlilik oranını arttırma potansiyeli 

taşımaktadır. 

Kıyıdaş ülkeler arasında anlaşmazlığa yol a- 

çan konu nehirden havzalar arası su transferi 

planları ile su çekilmesi ve sulama ve hidroelektrik 

üretimi amacıyla suyun büyük barajların 

arkasında depolanmasıdır. Bu iki konu 

düşük su seviyesinin en aşağı kıyıdaşlar olan 

Kamboçya ve Vietnam’da olumsuz etkilerinin 

görüldüğü özellikle kurak mevsimde hayati 

önem taşımaktadır. 

Mekong Nehri Komisyonu “yan kolu” sınırlı 

bir şekilde tanımlamaktadır. Bu dar tanımlama 

nedeniyle, Mekong Nehri Komisyonu’nun 

Asya Kalkınma Bankası ve Çin özel sektörü 

tarafından finanse edilen “yan kol geliştirilmesi” 

konusunda hiçbir yetkisi bulunmamaktadır. 

Yan kollar üzerinde su kaynaklarını geliştirme 

faaliyetleri herhangi bir kabul süreci 

gerektirmeyen sadece diğer kıyıdaşlara bildirimi 

gerektiren bir süreçtir. 29 

Mekong Nehri Komisyonu, faydanın değil 

sadece suyun paylaşımına odaklanmaktadır. 

Nitekim bu durum Komisyonu, Komite’nin 

çalışmalarından çok uzağa düşmemesine neden 

olmaktadır. 

Makul ve hakça kullanıma ilişkin faktörler, 

1995 Anlaşması’nın 5. maddesinden 8. mad- 

14 




ORSAM 

desine kadar devam etmekte ve ayrıca 26. 

maddede de bulunmaktadır. 5. madde hakça 

ve makul kullanıma ilişkin genel ilkeleri ortaya 

koyarken, 6. madde Mekong Nehri ana 

kolundaki akımın devamının sağlanmasını 

konu almaktadır. Zarar verici etkiler ve havza 

ülkelerinin sorumlulukları sırasıyla 7. ve 8. 

maddede ele alınmıştır. 26. maddede havza 

ülkeleri 5. ve 6. maddenin öngördüğü kurallar 

için Komisyon’a yetki vermektedir. 

5. madde nehrin ana kol ile yan kollarını birbirinden 

ayırmaktadır. Bu ayrım iki önkabule 

dayanmaktadır. Bu önkabullerden ilki, birçok 

yan kol sadece bir tek ülkenin toprakları içinde 

akmaktadır ve anlaşma toprakları içinde 

akan yan kolların sularından faydalanmada 

o devlete öncelik tanımaktadır. İkinci olarak, 

yan kolların akımı ana kolun akımından çok 

daha düşüktür ve yan kollardan faydalanmaların 

potansiyel etkisi ana kol faydalanmalarına 

göre oldukça sınırlıdır. Bununla birlikte, bu 

faydalanmaların toplam etkisi özellikle kurak 

mevsimde göz önünde bulundurulmalıdır. 

Mekong Nehri ana koluna ilişkin ise kurak ve 

yağışlı mevsimler ile havza içi ve havzalar arası 

kullanımlara ilişkin de ayrım bulunmaktadır. 

Anlaşmada havzalar arası kullanımların 

diğer kıyıdaş ülkelerin kullanımlarına havza 

içi kullanımlardan daha fazla zarar vereceği 

düşünülmüştür. Çünkü havza içi kullanımların 

tekrar havza içinde akışa geçeceği ancak 

havzalar arası kullanımların geçemeyeceği 

kabul edilmiştir. Böylece taraflar Mekong 

Nehri’nin ana kolundan yapılacak olan havza 

dışı aktarımların kıyıdaş ülkeler arasında öncelikli 

olarak danışma sürecine tabi olacağı 

üzerinde anlaşmışlardır. 

5. maddeye göre, yağışlı mevsim havza içi aktarımlar 

sadece bildirime tabidir. Bununla 

birlikte, yağışlı mevsim havzalar arası kullanımlar 

danışma sürecine tabi olacaktır. Kurak 

mevsim kullanımları ise daha katıdır. Havza 

içi faydalanmalarda öncelikle bir anlaşmaya 

ulaşmayı amaçlayan bir danışma süreci öngörülmektedir. 

Bununla beraber havzalar arası 

faydalanmalar ilgili taraflar arasında özel bir 

anlaşmaya ihtiyaç duymaktadır. 

6. maddenin a fıkrası dört kıyıdaş ülke arasında 

minumum akışın fazla sularının paylaştırılacağını 

hükmetmektedir. Daha önceki 

Mekong Komitesi yıllar boyunca veri toplamıştır 

ve en düşük akım oranlarına bu veriler 

kullanılarak karar verilebilir. Bu çerçevede, 

özellikle kurak mevsimde akımı arttırmak 

amacıyla membada daha fazla ana kol barajının 

inşası düşünülebilir. 

3.3 Mekong Nehri Komisyonu 

1995 Mekong Nehri anlaşması selefi olan Mekong 

Komitesi’nden birçok yönden ayrılan yeni 

bir Mekong Nehri Komisyonu kurmuştur. 

İlk olarak Mekong Nehri Komisyonu bir Birleşmiş 

Milletler kuruluşu değildir. Bu özelliği 

dolayısıyla Mekong Nehri Komisyonu’nun bağımsız 

bir kuruluş olduğu söylenebilir. İkinci 

olarak Mekong Komisyonu sadece teknik konularla 

değil siyasi konularla da ilgilenmektedir. 

Üçüncü olarak Mekong Komisyonu’nun 

üç daimi kuruluşu bulunmaktadır. Bunlar 

her ülkeden kendi ülkeleri adına karar alabilme 

yetkisine sahip olan bakanlar seviyesinde 

bir temsilciden oluşan Konsey, Mekong Nehri 

Komisyonu’nun teknik konularda karar aldığı 

Ortak Komite’de devletleri adına bulunan, 

her üye ülkeden genel müdür seviyesinde bir 

temsilciden oluşan Ortak Komite ve Konsey 

ve Ortak Komite için idari bir birim olarak 

çalışan Sekreterlik’tir. Mekong Komisyonu ve 

Mekong Komitesini birbirinden ayıran dördüncü 

fark ise sekreterliğin yöneticisinin B.M. 

bünyesinden olmamasıdır. Beşinci ve son fark 

ise Mekong Anlaşması yukarı kıyıdaşlar olan 

Çin ve Myanmar’ın katılımına açıktır. 30 

Mekong Havzası’ndaki yeni dönemde Mekong 

Nehri Komisyonu üyesi her ülkenin ulusal bir 

Mekong Komitesi bulunmaktadır. Ulusal Komitelerin 

görevleri ulusal politikaları Mekong 

Nehri Komisyonu’na göre oluşturmaktır. 


15 


ORSAM 


3.4 1995 Anlaşması ve Mekong 

Nehri Komisyonu’nun Eksiklikleri 

50 yıllık bir tecrübeye sahip olmalarına rağmen 

Mekong Nehri kıyıdaşları havzaya ilişkin 

bütüncül bir yaklaşıma erişememişlerdir. 

Bütüncül yaklaşımın eksikliği nedeniyle, 

Mekong Komisyonu etki alanının dışındaki 

bölgelerden veri elde edememektedir. Ayrıca, 

Mekong Komisyonu’nda Çin ve Myanmar’ın 

bulunmaması, Çin’nin kendi toprakları içerisinde 

su kaynaklarını tek taraflı olarak geliştirmesinin 

yolunu açmaktadır. Bu tek taraflı 

tutum Aşağı Mekong Nehri Havzası ülkelerini 

faydalanma eylemlerini, Mekong Nehri’nin 

yeni akım özelliklerine göre düzenlemelerini 

zorunlu kılmaktadır. 

Mevcut Mekong Havzası yönetimindeki diğer 

eksiklik ise yağışlı ve kurak mevsimin 

uzunluğuna ilişkin kesin bir kararın bulunmamasıdır. 

Mekong Havzası’na ilişkin çok 

çeşitli veriler olmasına rağmen yağışlı ve 

kurak mevsimler kıyıdaş ülkeler tarafından 

hala kararlaştırılabilmiş değildir. Bu durum, 

üye ülkelerin kendilerini sıkı bir rejime bağlama 

konusunda hala yeterli bir isteğe sahip 

olmadıklarını göstermektedir. Sıkı rejimin 

olmamasının bir diğer göstergesi ise 1995 

Anlaşması’nın ülkeler tarafından kendi iç su 

hukuklarında yansıtılmamasıdır. 

Mekong Nehri Komisyonu’nun güçlü bir yapı 

olarak çalışabilmesi için üye ülkeler tarafından 

finanse edilmesi gerekmektedir. Ancak, 

Komisyon hala dış fonlara bağlı durumdadır. 31 

4. Havza Ülkelerinin Mekong Nehrine 

Yaklaşımları 

Mekong Nehri’nden faydalanmaya dair bir 

düzenleme olan 1995 Anlaşması’nın mevcudiyetine 

rağmen kıyıdaş ülkeler Mekong 

Nehri’ne ilişkin ulusal politikalar takip etmektedirler. 

Bu bölümde kıyıdaş ülkelerin 

Mekong Nehri’ne ilişkin ulusal politikaları 

incelenmektedir. 

4.1 Çin 

Yukarıda da belitildiği üzere Çin, Mekong 

Nehri Havzası’nın en önemli yukarı kıyıdaş 

ülkesidir. Çin sadece Güneydoğu Asya için 

değil tüm dünya için bir devdir. Ayrıca, Mekong 

Nehri, Çin’nin 15 sınıraşan Nehrinden 

sadece biridir. Mekong Nehri Havzası Çin’de 

sadece toplam yüzölçümünün %3’ünü oluşturmaktadır. 

Mekong Nehri, Çin’de yüksek 

hidroelektrik potansiyel anlamına gelen dar 

vadiler ve yamaçlardan akmaktadır. Bu potansiyelin 

farkında olan Çin, Mekong Nehri 

üzerinde hidroelektrik santralleri inşa etmiş 

ve daha fazlasını da inşa etmeyi planlamaktadır. 

Mekong Nehri’nin Çin’deki bölümleri 

25,000 MW kurulu güç kapasitesine potansiyeline 

sahiptir. Barajların özellikle kurak 

mevsimde nehrin akımını düşüreceği korkularına 

rağmen, sıralı barajlar nehrin akımının 

düzenlenmesi açısından olumlu bir etkiye sahiptir. 

32 

Çin’in Mekong Nehri Komisyonu’na dahil 

olmamasının birçok nedeni bulunduğunu 

belirtmek gerekmektedir. İlk olarak, Çin 15 

ana kol ve yan kollar katıldığında 40’dan fazla 

sınıraşan ve sınır oluşturan nehre sahiptir. 

33 

Çin’nin kendini 1995 Anlaşması ile bağlaması 

durumunda sınıraşan nehirler üzerindeki 

diğer aşağı kıyıdaş ülkeler buna benzer 

taleplerde bulunabilirler. İkinci olarak, Çin 

1995 Anlaşmasını çok katı olarak değerlendirmekte 

ve sınıraşan nehirlere ilişkin gevşek 

düzenlemeleri tercih etmektedir. Üçüncü olarak, 

Çin’nin 1995 Anlaşması’nı kabul etmesi 

durumunda, anlaşmayı mevcut haliyle kabul 

etmesi gerekmektedir. Ancak Çin, yukarı kıyıdaş 

faydalanmalarına öncelik vermediği ve 

barajların düzenleyici yönlerini tanımadığı 

için 1995 Anlaşması’nı kabul edememektedir. 

Dördüncü olarak, bağısçı kurumlar ve bazı 

Mekong Nehri Komisyonu ülkeleri Çin’in 

komisyona katılmasını istememektedir. Son 

olarak, Çin’in Türkiye ve Brundi ile birlikte 

Uluslararası Su Yollarının Ulaşım Dışı Amaçlarla 

Kullanımına İlişkin 1997 Sözleşmesi’ne 

karşı olduğu unutulmamalıdır. 

16 




ORSAM 

4.2 Myanmar 

Önceden Burma olarak bilinen ve Mekong 

Nehri Komisyonu’na üye olmayan diğer havza 

ülkesi Myanmar’dır. Myanmar’ın toplam 

toparklarının sadece %4’ü Mekong Nehri 

Havzası’nda bulunmaktadır ve toplam akıma 

sadece %2 oranında katkı sağlamaktadır. 

34 Mekong, Myanmar için sadece sınır 

oluşturan bir nehirdir ve ülke Mekong Nehri 

Komisyonu’nda çok sınırlı bir ölçekte faaliyet 

göstermektedir. 

4.3 Tayland 

Tayland’ın topraklarının %36’sı Mekong Nehri 

Havzası’nda bulunmaktadır. 35 Bölgesel bir 

ekonomik güç ve göreceli olarak yukarı kıyıdaş 

bir ülke olan Tayland, işbirliği için gevşek 

bir çerçeveyi tercih etmektedir. Ülke, 1995 

Anlaşması’nın müzakere sürecinde akım rejimi 

düzenlemelerinin oluşturulmasını engellemekle 

suçlanmıştır. Tayland, nehir akımına 

ilişkin sıkı düzenlemelerin Mekong Nehri sularından 

faydalanma özgürlüğünü engelleyeceği 

kaygısı taşımaktadır. . 36 

Göreli olarak kalkınmış bir ülke olan 

Tayland’ın Mekong Nehri Komisyonu’nun 

kapasitesine diğer üye ülkeler kadar ihtiyaç 

duymadığı söylenebilir. Ayrıca Tayland, 

aşağı kıyıdaşların Mekong Nehri yönetimine 

ilişkin taleplerini oldukça katı olarak değerlendirmektedir. 

Tayland, Mekong Nehri 

Komisyonu’nu egemenlik kaygıları nedeniyle 

ulus üstü bir yapıdan çok kolaylaştırıcı bir 

yapı olarak görmeyi tercih etmektedir. Bu 

nedenle, Tayland’ın Mekong Nehri’ne ilişkin 

politikasının Çin’in politikasına yakın olduğu 

söylenebilir. . 37 

4.4 Laos 

Laos’un topraklarının %97’si Mekong Nehri 

Havzası’nda bulunmaktadır. Laos, Mekong 

Nehri’nin yan kollarında henüz geliştirilmemiş 

su kaynaklarına sahiptir. Merkezi konumundan 

dolayı Laos, su kaynaklarını tek 

taraflı olarak geliştirmeyi tercih etmektedir. 

Mekong Nehri Komisyonu’nun politik tavsiyeleri 

arasında yer alan kamuoyu katılımı 

konuları Laos hükümeti için kabul edilemez 

olarak görüldüğü ileri sürülmektedir. Çünkü 

Laos hükümeti bu politikaları gelişmemiş 

bir ülke olarak oldukça değerli olan zaman ve 

kaynak kaybı olarak değerlendirmektedir. . 38 

4.5 Kamboçya 

Kamboçya’nın topraklarının %86’sı Mekong 

Nehri Havzası’nda bulunmaktadır. Onyıllar 

boyu süren iç savaş ve Kızıl Khmer rejiminden 

dolayı Kamboçya halkı özellkle balıkçılık 

konusunda Mekong Nehri’nin sunduğu kaynaklara 

bağlıdır. 

Kamboçya’nın balıkçılığı yukarı kıyıdaş faydalanmalarından 

özellikle yağışlı mevsimde 

nehirden saptırmalardan olumsuz bir şekilde 

etkilenebilir. Kamboçya 1995 Anlaşması ile 

yağışlı mevsim akımını garanti altına almıştır. 

1995 Anlaşması’ndaki bu başarıya rağmen, az 

gelişmiş bir ülke olarak Kamboçya hükümeti 

nehirde kütük taşımacılığı ve güvenlik konularına 

daha fazla önem vermektedir. 39 

4.6 Vietnam 

Vietnam’ın topraklarının %20’si Mekong 

Nehri Havzası’nda bulunmaktadır. Mekong 

Nehri’nin sularını Güney Çin Denizi’ne boşalttığı 

Mekong Deltası Vietnam toprakları 

içinde yer almaktadır. Mekong Deltası 

Vietnam’ın pirinç üretiminin %90’nını ve karides 

üretiminin ise %53’ünü sağlamaktadır. 40 

Delta’nın bu üretim seviyesi nedeniyle delta 

“pirinç kase”si olarak adlandırılmaktadır. Deltanın 

üretimi Vietnam’ın toplam GSYİH’nin 

%27’sini oluşturmaktadır. Delta 39,000 kilometre 

kareden oluşmakta ve bu alanın 19,000 

kilometre karesi kurak mevsimde tuzlu su girişimine 

maruz kalmaktadır. 41 Vietnamlılar 

için büyük bir öneme sahip olan delta nedeniyle 

Vietnam hükümeti katı bir akım rejimini 

tercih etmektedir. 


17 


ORSAM 


Ayrıca, Vietnam aşağı kıyıdaş ülke olmasına 

rağmen, Yali Nehri gibi bazı yan koları olmasından 

ötürü aynı zamanda yukarı kıyıdaş bir 

ülkedir. Bu karmaşık durum, Vietnam’ın öngörülebilir 

bir akım rejimini tercih etmesine 

neden olmaktadır. 

Yukarıda açıklandığı gibi, bütün Mekong 

Nehri Havza ülkeleri farkı önceliklere sahiptir 

ve Mekong Nehri’nin önemi her ülke için 

farklılaşmaktadır. Yukarı kıyıdaş bir ülke olan 

Çin, Mekong Nehri Havzası’nda en güçlü ülke 

olmaktan faydalanırken, Maynmar Mekong 

siyasetinde ihmal edilebilir bir ülkedir. Diğer 

yandan, Mekong Nehri Komisyonu’nun 

üye ülkeleri nehrin sularından faydalanmada 

farklı ihtiyaçlara sahiptir. 

Sonuç 

Mekong ruhu olarak da adlandırılan elli yıllık 

bir işbirliği geleneğine sahip olmalarına rağmen, 

Mekong havzası ülkeleri, Nehrin sularından 

faydalanma eylemlerinde hala ulusal 

politikalar izlemektedirler. Ülkelerin farklı 

kalkınmışlık seviyeleri nedeniyle farklı öncelikleri 

bulunduğu göz önüne alındığında bu 

anlaşılabilir bir durumdur. 

Yukarı kıyıdaş bir ülke konumunda bulunan 

Çin Mekong Nehri’ni (Çince Latang), hidroelektrik 

üretim kapasitesi açısından değerlendirmektedir. 

Mekong Nehri’nin doğduğu ve 

dar vadilerden aktığı yer olan Çin’in Yunnan 

bölgesi, baraj ve hidroelektrik santrali kurulmasına 

oldukça uygun bir yapıya sahiptir. Bu 

nedenle Çin kendini, akım rejimi gibi Aşağı 

Mekong Havzası’nın ihtiyaçları nedeniyle kısıtlamak 

istememektedir. 

Myanmar ise nehrin sadece sınır oluşturduğu 

bir ülke olarak, Mekong havzası politikalarında 

dikkate alınmamaktadır. Diğer yandan 

Aşağı Mekong Havzası ülkeleri Mekong 

sularından faydalanmada farklı önceliklere 

sahiptir. Aşağı Mekong Havzası’nın göreli 

olarak başat gücü ve yukarı kıyıdaş konumunda 

bulunan Tayland, yan kollar üzerinde 

akım rejimini değiştirme potansiyeline sahip 

olan barajlar inşa etmeyi planlamaktadır. Bu 

çerçevede Tayland, Mekong Nehri sularından 

faydalanmalarda katı düzenlemelerin hayata 

geçmesini istememektedir. 

Mekong Nehri’nin denizle buluştuğu yer olan 

Vietnam en aşağıda bulunan kıyıdaştır. Mekong 

deltası ise tuzlu su girişimi nedeniyle 

tehdit altında bulunmaktadır. Su saptırmalarını 

engelleyen katı bir akım rejimi, Vietnam 

için faydalı olarak değerlendirilebilir. Laos, 

Mekong havzasında hidroelektrik açısından 

Çin ile kıyaslanabilecek seviyede yüksek bir 

potansiyel taşımaktadır. Bununla beraber 

Laos az gelişmiş bir ülke olarak, söz konusu 

barajları yapacak teknik ve mali imkanlara 

sahip değildir. Bu noktada Çin özel sektörü 

devreye girmekte ve imkanlarını ortaya koymaktadır. 

Laos dış yatırım ve döviz elde etmek 

için mevcut şartları kabul etmek zorunda 

kalacaktır. Diğer yandan Kamboçya da, 

ekonomik ve beşeri açıdan göreli olarak zayıf 

bir ülkedir ve katı bir akım rejiminin oluşturulmasını 

istemektedir. Kamboçyalıların beslenmesinde 

önemli bir yere sahip olan Tonle 

Sap gölünün mevcut yapısı ile devam etmesi, 

Kamboçya’nın temel kaygısıdır. 

Sonuç olarak, 1950’lere kadar uzanan işbirliği 

çabalarına rağmen Mekong havzası ülkelerinin 

farklı çıkarları ve öncelikleri, havzada su 

kaynaklarının geliştirilmesi önünde engel olmaktadır. 

18 




ORSAM 

DİPNOTLAR 

1 Ojendal, J., Mainland Southeast Asia: Co-operation or Conflict over Water?,in Hydropolitics, Leif Ohlsson (ed), 

1995, Zed Books, London. s. 153. 

2 Dore, John “The governance of increasing Mekong regionalism”, in: Social Challenges for the Mekong Region, J. Dore 

and M. Kaosa-ard(eds), Bangkok: White Lotus, 2003. s. 423. 

3 . Radosevich G. E. &. Douglas C. Olson, Existing and Emerging Basin Arragements in Asia, Third Workshop on 

River Basin Institution Development, The World Bank, Washington, DC, 1999. s. 4. 

4 A.g.e., s. 4. 

5 Browder, Greg (1998), Negotiating an International Regime for Water Allocation in the Mekong River Basin, The 

Department of Civil and Environmental Engineering, Ann Arbor: Stanford University, 1998, s. 36. 

6 Radosevich G. E. &. Douglas C. Olson, s. 5. 

7 Friend, R., Robert Arthur and Marko Keskinen, Songs of the Doomed: The Continuing Neglect of Capture Fisheries 

in Hydropower Development in the Mekong, in Contested Waterscapes in the Mekong Region Francois Molle, Tira 

Foran, Mira Kakonen (eds), 2009, Earthscan, London, s.309. 

8 http://www.china.org.cn/english/features/67796.htm; http://data.un.org/CountryProfile.aspx?crName=CHINA 

9 http://data.un.org/CountryProfile.aspx?crName=MYANMAR 

10 http://www.nsc.gov.la/; http://siteresources.worldbank.org/LAOPRDEXTN/Resources/293683-1301084874098/ 

LDR2010_Full_Report.pdf; Lao PDR Development Report 2010, Natural Resource Management for Sustainable Development: 

Hydropower and Mining, The World Bank. 

11 http://www.economywatch.com/world_economy/vietnam/, http://data.un.org/CountryProfile 

aspx?crName=Viet%20Nam 

12 http://data.un.org/CountryProfile.aspx?crName=THAILAND 

13 https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/th.html 

14 http://www.mrcmekong.org/download/free_download/Mekong-Fisheries-of-Thailand-Eng.pdf 

15 http://data.un.org/CountryProfile.aspx?crName=Cambodia 

16 http://www.indexmundi.com/cambodia/economy_profile.html 

17 Backer, Ellen Bruzelius, The Mekong River Commission: Does It Work,and How Does the Mekong Basin’s Geography 

Influence Its Effectiveness?, Südostasien Aktuell, v. 4, 2007, s. 36. 

18 Ojendal, p. 155.; Sneddon C, Coleen Fox, Rethinking Transboundary Waters: A Critical Hydropolitics of the Mekong 

Basin, Political Geography, Vol: 25, 2006, s. 185. 

19 Mekong Secretariat, The Mekong Committee: A Historical Account (1957-1989), Bangkok, 1989, s. 14. 


21 Ojendal, s. 158. 

22 Radosevich G. E, Agreement on the Cooperation for the sustainable Development of the Mekong River Basin: Commentary 

and History of the Agreement, UNDP, 1996. 

23 Jacobs, Jeffrey W., Mekong Committee History and Lessons for the River Basin Development, The Geographical 

Journal, Vol: 161, No: 2, 1995, s. 143. 

24 Bakker, K., The Politics of Hydropower: Developing the Mekong, Political Geography, Vol: 18, 1999, p. 213. 



27 The Mekong Agreement, Article 4, available in http://www.mrcmekong.org/agreement_95/agreement_95. 

htm#chap2 

28 Osborne, Milton, River at risk. The Mekong and the water politics of China and Southeast Asia, Lowy Institute for 

International Policy, 2004. s. 9. 

29 The Mekong Agreement, madde 5. 


31 Backer, 2007, s. 45. 

32 Lu Xi Xi, Wang Jian-Jun & Carl Grundy-Warr, Are the Chinese Dams to be Blamed for the Lower Water Levels in 

the Lower Mekong?, in Modern Myths of the Mekong, Kummu, M., Keskinen, M. and Varis O. (eds), Water and Development 

Publications, Helsinki University of Technology, 2008., s. 39. 

33 He, Daming & Kung, Hsiange-te “Southwest China and Southeast Asia: towards sustainability through cooperative 

development and management of international rivers”, in: The Journal of Chinese Geography, 1995, v.8 (3), s. 301. 

34 Backer, 2007, s. 44. 

35 Dore, John., 2003, s. 423. 

36 Browder, Greg & Ortolano, Leonard, The Evolution of an International Water Resources Management Regime in the 

Mekong River Basin, in: Natural Resources Journal v. 40, 2000, s.257. 

37 Backer, 2007, s. 40. 

38 Backer, 2007, s. 40. 

39 Osborne, 2004, p. 43.; De Lopez, Thanakvaro Thyl, Natural Resource Exploitation in Cambodia: An Examination of 

Use, Appropriation, and Exclusion, in: Journal of Environment & Development v. 11 (4), 2002, s. 362. 

40 Quang, Nguyen Nhan, Vietnam and the sustainable development of the Mekong river basis, in: Water Science and 

Technology v. 45 (11),2002, s. 263. 

41 Jacobs, Jeffrey W. (2002), “TheMekong River Commission: transboundary water resources planning and regional 

security”, in: The Geographical Journal v. 168/4, 2002, s. 356. 


19 


ORSAM 

ORSAM AKADEMİK KADROSU 

Hasan Kanbolat 

Habib Hürmüzlü 

Doç. Dr. Veysel Ayhan 

Doç. Dr. Mehmet Şahin 

Doç. Dr. Harun Öztürkler 

Doç. Dr. Özlem Tür 

Yrd. Doç. Dr. Esra Pakin Albayrakoğlu 

Yrd. Doç. Dr. Serhat Erkmen 

Dr. Didem Danış 

Dr. Jale Nur Ece 

Dr. İlyas Kamalov 

Dr. Bayram Sinkaya 

Dr. Süreyya Yiğit 

Av. Aslıhan Erbaş Açıkel 

Volkan Çakır 

Bilgay Duman 

Ogün Duru 

Oytun Orhan 

Sercan Doğan 

Nebahat Tanriverdi 

Selen Tonkuş Kareem 

Uğur Çil 

Nazlı Ayhan 

Leyla Melike Koçgündüz 

Göknil Erbaş 

Aslı Değirmenci 

ORSAM Başkanı 

ORSAM Danışmanı, Ortadoğu 

ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Abant İzzet Baysal Üniversitesi 

ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Gazi Üniversitesi 

ORSAM Danışmanı, Ortadoğu Ekonomileri - Afyon Kocatepe Üniversitesi 

ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - ODTÜ 

ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Namık Kemal Üniversitesi 

ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Ahi Evran Üniversitesi 

ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Galatasaray Üniversitesi 

ORSAM Danışmanı, Deniz Emniyeti ve Güvenliği 

ORSAM Danışmanı, Avrasya 

ORSAM Danışmanı, Ortadoğu - Atatürk Üniversitesi 

ORSAM Danışmanı, Avrasya 

ORSAM Danışmanı, Enerji-Deniz Hukuku 

ORSAM Danışmanı, Afrika 

ORSAM Uzmanı, Ortadoğu 

ORSAM Yönetici Editörü 

ORSAM Uzmanı, Ortadoğu 

ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu 




ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu & Projeler 

ORSAM Uzman Yardımcısı, Ortadoğu & Projeler 

ORSAM Uzman Yardımcısı, Karadeniz 



Dr. Tuğba Evrim Maden 

Dr. Seyfi Kılıç 

Kamil Erdem Güler 

Çağlayan Arslan 

ORSAM DANIŞMA KURULU 

ORSAM Su Araştırmaları Programı Hidropolitik Danışmanı - Aksaray Üniversitesi 

ORSAM Su Araştırmaları Programı Hidropolitik Danışmanı - Aksaray Üniversitesi 

ORSAM Uzman Yardımcısı, ORSAM Su Araştırmaları Programı 

ORSAM Uzman Yardımcısı, ORSAM Su Araştırmaları Programı 

Dr. İsmet Abdülmecid 

Irak Danıştayı Eski Başkanı 

Prof. Dr. Hayati Aktaş 

Karadeniz Teknik Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı 

Yrd. Doç. Dr. Esra Pakin Albayrakoğlu 

ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Namık Kemal Üniversitesi 

Prof. Dr. Muhamad Al Hamdani 

Irak’ın Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı 

Prof. Dr. Mosa Aziz Al Mosawa 

Bağdat Üniversitesi Rektörü 

Hasan Alsancak 

BP & BTC Türkiye, Enerji Güvenliği Direktörü 

Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık 

ODTÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü 

Prof. Dr. Ahat Andican 

Devlet Eski Bakanı, İstanbul Üniversitesi 

Prof. Dr. Dorayd A. Noori 

Irak’ın Ankara Büyükelçiliği Kültür Müsteşarı Yardımcısı 

Prof. Dr. Tayyar Arı 

Uludağ Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı 

Prof. Dr. Ali Arslan 

İstanbul Üniversitesi, Tarih Bölümü 

Başar Ay 

Türkiye Tekstil Sanayii İşveren Sendikası Genel Sekreteri 

Prof. Dr. Mustafa Aydın 

Kadir Has Üniversitesi Rektörü 

Doç. Dr. Ersel Aydınlı 

Bilkent Üniversitesi Rektör Yardımcısı & Fulbright Genel Sekreteri 

Doç. Dr. Veysel Ayhan 

ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü 

Prof. Dr. Hüseyin Bağcı 

ODTÜ, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı 

Itır Bağdadi 

İzmir Ekonomi Üniversitesi Öğretim Görevlisi, Uluslararası İlişkiler ve Avrupa Birliği Bölümü 

Prof. Dr. İdris Bal 

TBMM 24. Dönem Milletvekili 

Yrd. Doç. Dr. Ersan Başar 

Karadeniz Teknik Üniversitesi, Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Bölüm Başkanı 

Kemal Beyatlı 

Irak Türkmen Basın Konseyi Başkanı 

Barbaros Binicioğlu 

Ortadoğu Danışmanı 

Prof. Dr. Ali Birinci 

Türk Tarih Kurumu Başkanı 

Doç. Dr. Mustafa Budak 

Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdür Yardımcısı 

E. Hava Orgeneral Ergin Celasin 23. Hava Kuvvetleri Komutanı 


ORSAM Danışmanı, Afrika 

Doç. Dr. Mitat Çelikpala 

Kadir Has Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı 

Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya 

İstanbul Şehir Üniversitesi Rektörü 


ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Galatasaray Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü 

Prof. Dr. Volkan Ediger 

İzmir Ekonomi Üniversitesi, Ekonomi Bölümü 

Prof. Dr. Cezmi Eraslan 

Başbakanlık Atatürk Araştırma Merkezi Başkanı 

Prof. Dr. Çağrı Erhan 

Ankara Üniversitesi ATAUM Müdürü, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü 


ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Ahi Evran Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı 

Dr. Amer Hasan Fayyadh 

Bağdat Üniversitesi, Siyaset Bilimi Fakültesi Dekanı 

20 



ORSAM 

Av. Aslıhan Erbaş Açıkel 

ORSAM Danışmanı, Enerji-Deniz Hukuku 

Mete Göknel 

BOTAŞ Eski Genel Müdürü 

Osman Göksel 

BTC ve NABUCCO Koordinatörü 

Timur Göksel 

Beyrut Amerikan Üniversitesi Öğretim Üyesi 


ORSAM Ortadoğu Danışmanı 

Numan Hazar 

Emekli Büyükelçi 

Doç. Dr. Pınar İpek 

Bilkent Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü 

Dr. Tuğrul İsmail 

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü 


ORSAM Avrasya Danışmanı 

Doç. Dr. Hasan Ali Karasar 


Doç. Dr. Şenol Kantarcı 

Kırıkkale Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü 

Selçuk Karaçay 

Vodafone Genel Müdür Yardımcısı (Türkiye) 

Doç. Dr. Nilüfer Karacasulu 

Dokuz Eylül Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü 

Prof. Dr. M. Lütfullah Karaman 

Fatih Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı 

Yrd. Doç. Dr. Şaban Kardaş 


Doç Dr. Elif Hatun Kılıçbeyli 

Çukurova Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı 

Prof. Dr. Aleksandr Knyazev 

Rus-Slav Üniversitesi (Bişkek, Kırgızistan) 

Prof. Dr. Erol Kurubaş 

Kırıkkale Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı 

Prof. Dr. Talip Küçükcan 

Marmara Üniversitesi, Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü Müdürü 

Arslan Kaya 

KPMG, Yeminli Mali Müşavir 

Dr. Hicran Kazancı 

Irak Türkmen Cephesi Türkiye Temsilcisi 

İzzettin Kerküklü 

Kerkük Vakfı Başkanı 

Doç. Dr. Mustafa Kibaroğlu 


Prof. Dr. Mahir Nakip 

Ahmet Yesevi Üniversitesi Rektör Vekili 

Doç. Dr. Tarık Oğuzlu 


Prof. Dr. Çınar Özen 

Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü 

Murat Özçelik 

Türkiye Cumhuriyeti Bağdat Büyükelçisi 

Doç. Dr. Harun Öztürkler 

ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisat Bölümü 

Dr. Bahadır Pehlivantürk 


Prof. Dr. Victor Panin 

Pyatigorsk Üniversitesi (Pyatigorsk, Rusya) 

Prof. Dr. Suphi Saatçi 

Kerkük Vakfı Genel Sekreteri 

Ersan Sarıkaya 

Türkmeneli TV – (Kerkük, Irak) 


ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Atatürk Üniversitesi 

Doç. Dr. İbrahim Sirkeci 

Regent’s College (Londra, Birleşik Krallık) 

Dr. Aleksandr Sotnichenko 

St. Petersburg Üniversitesi (Rusya Federasyonu) 

Dr. Irina Svistunova 

Moskova Devlet Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler (Rusya Federasyonu) 

Doç. Dr. Mehmet Şahin 

ORSAM Ortadoğu Danışmanı, Gazi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü 

Prof. Dr. Türel Yılmaz Şahin 

Gazi Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü 

Mehmet Şüküroğlu 

Enerji Uzmanı 

Doç. Dr. Oktay Tanrısever 

ODTÜ, Uluslararası İlişkiler Bölümü 

Prof. Dr. Erol Taymaz 

ODTÜ, Kuzey Kıbrıs Kampusü Rektör Yardımcısı (KKTC) 

Prof. Dr. Sabri Tekir 

İzmir Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dekanı 

Dr. Gönül Tol 

Middle East Institute Türkiye Direktörü (ABD) 

Doç. Dr. Özlem Tür 

ORSAM Ortadoğu Danışmanı, ODTÜ Uluslararası İlişkiler Bölümü 

M. Ragıp Vural 2023 Dergisi Yayın Koordinatörü 

Dr. Ermanno Visintainer 

Vox Populi Direktörü (Roma-İtalya) 

Dr. Umut Uzer 

İstanbul Teknik Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri 

Prof. Dr. Vatanyar Yagya 

St. Petersburg Şehir Parlamentosu Milletvekili, St. Petersburg Üniversitesi (Rusya Federasyonu) 


ORSAM Avrasya Danışmanı 

ORTADOĞU ETÜTLERİ YAYIN KURULU 

Meliha Benli Altunışık 

Orta Doğu Teknik Üniversitesi 

Bülent Aras 

Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı 

Tayyar Arı 

Uludağ Üniversitesi 

İlker Aytürk 

Bilkent Üniversitesi 

Recep Boztemur 

Orta Doğu Teknik Üniversitesi 

Katerina Dalacoura 

Londra Ekonomi Üniversitesi (Birleşik Krallık) 

F. Gregory Gause Vermont Üniversitesi (ABD) 

Fawaz Gerges Londra Ekonomi Üniversitesi (Birleşik Krallık ) 

Ahmet K. Han 

Kadir Has Üniversitesi 

Raymond Hinnebusch 

St. Andrews Üniversitesi (Birleşik Krallık) 

Rosemary Hollis 

City Üniversitesi (Birleşik Krallık) 

Bahgat Korany 

Durham Üniversitesi (Birleşik Krallık) 

Peter Mandaville 

George Mason Üniversitesi (ABD) 

Emma Murphy 

Durham Üniversitesi (Birleşik Krallık) 

ORTADOĞU ANALİZ YAYIN KURULU 



Doç. Dr. Hasan Ali Karasar 


ODTÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü 

ORSAM Başkanı 


ORSAM Danışmanı, Ahi Evran Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı 


21 


ORSAM Report No: 60 


ORSAM WATER RESEARCH PROGRAMME 

Report No: 6, July 2011 

ORSAM 




Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi 


Center for Mıddle Eastern Strategıc Studıes 

مركز الشرق األوسط للدراسات االستراتيجية 


23 

Rapor No: 6, Temmuz 2011 

ORSAM 

center for mıddle eastern strategıc studıes




ORSAM Water Research Programme Report No: 6 

July 2011 

Ankara - TURKEY ORSAM © 2011 

Content of this report is copyrighted to ORSAM. Except reasonable and partial quotation and exploitation under the Act No. 

5846, Law on Intellectual and Artistic Works, via proper citation, may not be used or re-published without prior permission by 

ORSAM. Assessments expressed in this report reflect only the opinions of its authors and do not represent the instiutional 

opinion of ORSAM.

ORSAM 

center for mıddle eastern strategıc studıes 

Strategıc Informatıon Management and 

Indepentdent Thought Productıon 


History 

In Turkey, the shortage of research on the Middle East grew more conspicuous than ever during 

the early 90’s. Center for Middle Eastern Strategic Studies (ORSAM) was established in January 

1, 2009 in order to provide relevant information to the general public and to the foreign 

policy community. The institute underwent an intensive structuring process, beginning to concentrate 

exclusively on Middle affairs. 

Outlook on the Middle Eastern World 

It is certain that the Middle East harbors a variety of interconnected problems. However, neither 

the Middle East nor its people ought to be stigmatized by images with negative connotations. 

Given the strength of their populations, Middle Eastern states possess the potential to 

activate their inner dynamics in order to begen peaceful mobilizations for development. Respect 

for people’s willingness to live together, respect for the sovereign right of states and respect 

for basic human rights and individual freedoms are the prerequisities for assuring peace and 

tranquility, both domesticalhly and internationally. In this context, Turkey must continue to 

make constructive contributions to the establishment of regional stability and prosperity in its 

vicinity. 

ORSAM’s Think-Tank Research 

ORSAM, provides the general public and decision-making organizations with enlightening information 

about international politics in order to promote a healtier understanding of international 

policy issues and to help them to adopt appropriate positions. In order to present effective 

solutions, ORSAM supports high quality research by intellectuals and researchers that are competent 

in a variety of disciplines. ORSAM’s strong publishing capacity türansmits meticulous 

analyses of regional developments and trends to the interested parties. With its web site, its 

books, reports, and periodicals, ORSAM supports the development of Middle Eastern literature 

on a national and international scale. ORSAM supports the development of Middle Eastern 

literature on a national and international scala. ORSAM facilitates the sharing of knowledge 

and ideas with the Turkish and international communities by inviting statesmen, bureaucrats, 

academics, strategicts, businessmen, journalists, and NGO representatives to Turkey. 

www.orsam.org.tr

ORSAM Water Research Programme 

ORSAM 


About the Programme 

Water is irreplaceable, valuable and one of the most important substances for the sustainability of 

the life not only for human beings, plants and animals but also for the whole ecosystem. The surface 

and ground waters are utilized for domestic, agricultural and industrial aims. However, there is a 

dual pressure over water sources due to the human activities and natural changes. Especially, in 

the places where water shortage is experienced, over-population, immigration from rural areas to 

urban, food security policies, growing socio-economic wealth, agricultural, domestic and industrial 

based contamination, the changes in precipitation due to the global climate changes, affects the hydrological 

cycle. Thus, the water sources are exposed to some changes in respect of their quantity 

and quality. While demand for water has been gradually growing up, in water stressed areas, the 

water supply stays stable. While the problems on the management of water resources are experienced, 

on the other hand the effects of environmental problems on water resources are gradually 

increasing. Turkey and its close environment, especially, the Middle East are the most influenced 

regions by such problems. 

On the other hand, Turkey’s relations with Euphrates-Tigris Basin riparian neighbours are very important 

when taken into consideration that Turkey has more than 40 percent of the water resources 

potential on the transboundary basins. In order to reach the political target which both Turkey and 

other riparian states pursue, of establishing regional stability, augmention of welfare and deepening 

the relationship among the neigbouring states, it is essential for all the parties, to have good 

faith and knowledge based active cooperation in the water resources utilization. In addition, during 

the process of Turkey’s EU candidacy, the agenda of harmonization of EU Water Framework Directive 

with her own national legislation will along with bring the future water policies to have a new 

content. 

In accordance with the foregoing factors, “ORSAM Water Research Programme” was established 

on 1st January, 2011 within ORSAM, for the aim of presentation of the enlightening findings and the 

observations of the current developments on water issues of Turkey’s close environment and in the 

worldwide , to the public opinion and to the decision-makers, which have been acquired by means 

of analysis. 

In the studies of ORSAM Water Research Programme, the Middle East engaged issues are given priority 

as there is a big increase in the political, economic and social problems, due to the both climate 

changes and inefficient utilization of water sources in the Middle East and as existing problems in 

the water budget. 

ORSAM Water Research Programme aims to produce new ideas that offer different political alternatives 

on water issues, to encourage and diversify the qualified studies of competent reseachers and 

intellectuals from different disciplines in order to form vigorous solution offers and to support the 

development of water literature in Turkey. 

In this scope, ORSAM Water Research Programme aims both, to facilitate the hosting of academics, 

the representitives of the non-governmental organizations, bureaucrats, statesmen, diplomats, 

strategists, journalists and businessmen, who studies on the water issues in region countries and 

to provide the sharing of informations and considerations of those, with the public opinion both in 

Turkey and in the worldwide. 

www.orsam.org.tr/tr/SuKaynaklari/

PRESENTATION 

Mekong River basin is still an unexploited river basin despite its huge potential. The Mekong 

basin which includes six countries, namely China, Myanmar, Lao PDR, Cambodia, Thailand 

and Vietnam have a cooperation tradition for more than five decades. The relations of the 

riparian states must be assessed especially till 1990’s, in Cold War terms. The Mekong Committee 

which was founded by U.S.A efforts in 1957 shows the Cold War tensions explicitly. 

In 1950’s and 1960’s, as in the whole world, the Southeast Asia was an area which big powers 

quarrels with each other. Thus U.S.A, which tried to build a set to the communism in the Southeast 

Asia region, provided its efforts to assemble the Lower Mekong basin states and thus 

cooperation had occurred in the region. 

The Lower Mekong basin which consists of 70 million inhabitants, have direct impact on the 

population’s survival. As the most of the basin countries are underdeveloped, the population 

of the basin largely dependent on the river for agriculture and fishery. 

Dry and wet season flow changes are the main issue in the basin. Cascade dam building plans 

on the upstream of the river, namely China, causes concern in the Lover Mekong River basin, 

as the most of the dry season flow originates from the snow melt in Himalayas in China. 

The Mekong Commission and its predecessor The Mekong Committee have tried to coordinate 

the hydrodevelopment in the Lover Mekong basin. However different development 

levels and thus different priorities of the Lover Mekong River riparian countries hinder those 

efforts. 

In this report, Aksaray University, International Relations Department lecturer and ORSAM 

Water Research Programme Advisor Dr. Seyfi Kılıç evaluates the Mekong River basin countries 

approachs to the utilization of the Mekong River waters with the history of cooperation 

in the basin. 

Hasan KANBOLAT 

ORSAM Director

Content 

Presentation ............................................................................................................................................28 

Executive Summary ...............................................................................................................................31 

Introduction.............................................................................................................................................32 

1. The Geographical Features Of The Mekong River Basin............................................................33 

2. The Socio-Economic Features Of The Mekong River Countries..............................................34 

3. The Mekong River Commision........................................................................................................35 

3.1 The History of the Cooperation in the Lower Mekong Basin............................................35 

3.2 1995 Agreement .........................................................................................................................38 

3.3 The Mekong River Commission...............................................................................................39 

3.4 The Deficiencies of the 1995 Agreement and the Mekong River Commission..............40 

4. Basin States’ Approachs To The Mekong River ...........................................................................38 

4.1 China.............................................................................................................................................40 

4.2 Myanmar.......................................................................................................................................41 

4.3 Thailand........................................................................................................................................41 

4.4 Lao PDR........................................................................................................................................41 

4.5 Cambodia.....................................................................................................................................41 

4.6 Vietnam.........................................................................................................................................41 

Conclusion................................................................................................................................................42

ORSAM 


Mekong River Basin 

Source: Kummu, M. (2008) Spatio-Temporal Scales of Hydrological Impact Assessment in Large River Basins: The Case 

of the Mekong, PhD thesis, Water Resources Laboratory, Helsinki University of Technology, Helsinki. 

30 


Report No: 6, July 2011


ORSAM Water Research Programme Report No: 6 July 2011 

ORSAM 

ORSAM 


by Dr. Seyfi Kılıç 

ORSAM Water Research Programme Advisor 

Aksaray University Department of International Relations 

COOPERATION AND CONFLICT ON THE 

MEKONG RIVER WATERS 

Executive Summary 

The Mekong River can be characterized as a life-blood of Southeast Asia. It flows from the highlands 

of Tibet in China and through six countries to the South China Sea. The countries which 

are located in the Mekong River Basin are China, Myanmar, Thailand, Lao PDR, Cambodia 

and Vietnam. The Mekong River, which flows through mainland Southeast Asia towards the 

South China Sea, has a great importance for a large number of people and the countries which 

are located in the basin of the Mekong River. 

China as the most upstream country in the Mekong River Basin has started to implement huge 

water development projects in order to generate hydroelectricity. There are assertions that those 

development plans can have adverse effects on the people of lower riparian countries which are 

dependent on the river and the tributaries for their living since the level of education, infrastructure 

and industrialization in the basin is very low. 

Extreme hydrological cycles of the Mekong River Basin force the basin countries for joint development 

in the construction of storage facilities. The storage facilities would help to arrange the 

extreme flows that can cause damaging floods, store water for dry season irrigations and generate 

hydroelectric power. 

The Mekong River Commission, which is founded by Lower Mekong basin countries with an 

agreement in 1995, is intended to develop the basin with sustainable manner. However, the riparian 

countries have different priorities and policies on the utilization of Mekong River waters. 


31 


ORSAM 


Introduction 

The Mekong River has been unexploited until 

now. However, the riparian countries of 

the Lower Mekong Basin, namely Thailand, 

Cambodia, Lao People’s Democratic Republic 

(PDR) and Vietnam, have started to implement 

big projects which have significant 

economic, social and environmental impacts 

on the mainstream of the Mekong River. In 

this context, the Mekong River Commission, 

which is founded by Lower Mekong basin 

countries with an agreement in 1995, is intended 

to develop the basin with sustainable 

manner. 

The Mekong River Commission has two main 

features. Firstly, it refers a geographical area 

and secondly, the members of the commission 

are all developing or newly industrialised 

countries. 

The Mekong River can be characterized as a 

life-blood of Southeast Asia. It flows from the 

highlands of Tibet in China and through six 

countries to the South China Sea. The countries 

which are located in the Mekong River 

Basin include China, Myanmar, Thailand, Lao 

PDR, Cambodia and Vietnam. These countries 

are different in governmental systems, 

total area, flow contributions, gross domestic 

product (GDP) per capita and they also 

differ in terms of their goals in utilization of 

the Mekong River. It should be emphasized 

that population of the basin which typically 

located in rural areas, except Phnom Penh 

which is in Cambodia, is approximately 70 

million. Therefore, it can be argued that the 

Mekong River, which flows through mainland 

Southeast Asia towards the South China Sea, 

has a great importance for a large number of 

people and the countries which are located 

in the basin of the Mekong River. Furthermore, 

the Mekong River is unique as it is a 

huge river that is still unexploited and proposed 

development is constructed before any 

major mainstream projects are initiated. The 

Mekong River Basin can be defined also as 

the land area which is surrounded by all the 

streams and rivers that flow into the Mekong 

River. 

The water problem especially arouses from 

the allocation of the waters between upstream 

countries and downstream countries. 

However, in the Mekong River Basin, there is 

another problematic issue of allocating water 

in the sectoral level. China as the most upstream 

country in the Mekong River Basin 

has started to implement huge water development 

projects in order to generate hydroelectricity. 

These development plans can have 

adverse effects on the people of lower riparian 

countries which are dependent on the 

river and the tributaries for their living since 

the level of education, infrastructure and industrialization 

in the basin is very low. For 

example, people in the river basin line in rural 

areas and dependent on the annual flood 

from the river can get only one crop a year in 

Cambodia. Furthermore, total protein needs 

of the Cambodian people are from the Tonle 

Sap Lake which overflows in the wet season. 

The rest of the report is structured as follows; 

Section 2 provides information on the 

geographical features of the Mekong River 

Basin. Section 3 provides information on the 

socio-economic features of the Mekong River 

countries in terms of their population, riparian 

characteristics and main economic indicators. 

Section 4, provides and discusses the 

history of the Mekong River Commission and 

the 1995 Agreement as well as the deficiencies 

of the 1995 Agreement and the Mekong 

River Commission. Section 5 discusses the 

Basin states’ approachments to the Mekong 

River in terms of their priorities and positions 

in the Mekong River Basin and Section 6 concludes 

the report. 

32 



COOPERATION AND CONFLICT ON THE MEKONG RIVER WATERS 

ORSAM 

1. The Geographical Features Of The 

Mekong River Basin 

The Mekong River carries 475 cubic kilometres 

of water annually. It starts its journey 

from the Tibetan Plateau and flows the 

Southwest corner of China namely Yunnan 

Province. The Mekong River passes Lao PDR, 

Myanmar, Thailand, Cambodia and Vietnam 

before it empties its waters to the South 

China Sea. It is the tenth largest river in the 

world measured in water flow and is the largest 

river in Southeast Asia. The Mekong River 

flows 4200 kilometres from the Tibet to the 

Mekong Delta in Vietnam. However, the river 

flows in the Lower Mekong Basin 2400 kilometres. 

In addition, The Mekong Basin covers 

795,000 square kilometres. 1 

The Mekong River has an average flow of 

14,000 cubic meters per second. The monsoon 

climate of the basin causes great seasonal 

variability throughout the year. The wet 

season of the basin from May to November 

provides 85-90% of the total flow of the Mekong 

River. 2 

With regard to the flow length of the Mekong 

River, it flows as a boundary river between 

Lao PDR and Myanmar for 200 kilometres 

and between Lao PDR and Thailand for 100 

kilometres. The river then passes into Lao 

PDR. The Mekong River flows through Lao 

PDR for approximately 500 kilometres and 

then forms again the boundary between Lao 

PDR and Thailand for 800 kilometres. The 

river then passes to Cambodia. 

During the wet season in Cambodia, a very 

unique natural event exists and the Tonle Sap 

River reverses and the Tonle Sap Lake (which 

is also known as Great Lake) fills with the Mekong 

River waters. This natural storage reservoir 

releases its waters in the dry season and 

the Mekong Delta, which is in Vietnam, benefits 

from this release. The mainstream Mekong 

divides into nine rivers in the Mekong 

Delta, and delivers water and nutrients to the 

every corner of the Mekong Delta. 3 

The maximum flow of the Mekong River is 

30,000-40,000 cubic meters per second. This 

flow can be observed in the wet season because 

of the monsoon rains. However, in the 

dry season, which is usually from December 

to May with almost no rainfall, the flow is 

around 2,000 cubic meters per second. Half 

of this dry season flow comes from snowmelt 

in the Himalayas where the Mekong River 

originates. 4 

Because of these characteristics of the flow 

mentioned above, the Mekong River forced to 

back up to the Tonle Sap Lake in Cambodia 

each year during the wet season and expands 

the surface area of the lake from approximately 

2000 square kilometres to 10,000 kilometres 

5 Furthermore, during the dry season 

the Tonle Sap Lake empties its waters back to 

the Mekong River mainstream. This natural 

cycle is important for the people of Cambodia 

since it provides the living directly from 

the natural resources. 

The Mekong River also carries a huge hydroelectric 

potential. The technical hydropower 

potential is estimated as 37,000 MW installed 

capacity and 150,000-180,000 GWh/year. 

However, the only major development proj- 


33 


ORSAM 


ect on the mainstream of the river is in China 

where several hydropower stations which are 

currently under construction or completed. 

These extreme hydrological cycles of the Mekong 

River Basin force the basin countries 

for joint development in the construction of 

storage facilities. The storage facilities would 

help to arrange the extreme flows that can 

cause damaging floods, store water for dry 

season irrigations and generate hydroelectric 

power. In the dry season, the average flow of 

the mainstream Mekong River is calculated 

as 2,000 cubic meter per second. The figure 

can be assessed as enough for all kind of utilizations 

in world standards (Euphrates 1000/ 

cubic meter per second). However, most of 

the water in the Mekong River Basin must be 

retained for the ecological purposes and for 

protection of the Mekong Delta in Vietnam 

against salinity intrusion. 6 

On the other hand, the ecological resources 

of the Mekong River Basin are also very high. 

Tropical and monsoon climate of the lower 

Mekong supports the productive and diverse 

aquatic eco-system in numerous wetlands. As 

an addition, this diverse eco-system also provides 

fisheries to the basin residents to meet 

their nutrition needs. 7 

2. The Socio-Economic Features Of The 

Mekong River Countries 

China, which is located in Eastern Asia and is 

one of the most important upstream countries 

of the Mekong River Basin, has a population 

of 1.342 billion and it is expected to growth to 

1.375 billion in 2015 since it has 0.6% of population 

growth rate annually. In addition to the 

rapid population growth, China has a rapidly 

expanding economy and its Gross Domestic 

Product (GDP) was US$ 4,327 billion in 2008 

and was US$ 5,745 billion in 2010. Due to the 

rapid economic growth rate, China has a potential 

to face an energy problem. Therefore 

China, which is not a member of the Lower 

Mekong Commission, wants to construct 

dams on the Mekong River in Yunnan Province 

in order to meet its energy needs. Yunnan 

is the most south western province in 

China and it has an area of 394,000 square 

km, which constitutes 4.1% of the nation’s 

total. Most importantly, Yunnan province is 

one of the China’s undeveloped provinces and 

most of its population live below the poverty 

line. Therefore, China aims to improve the 

economic and social conditions of Yunnan 

province by providing cheap energy for the 

industry in the region. 8 

Myanmar, which was known as Burma as a 

British colony and became independent in 

1948, is located in South-eastern Asia. Myanmar 

has a population of 49,563 million people 

and has essentially agricultural economy 

since it is rich in natural resources. Agriculture 

in Myanmar depends mostly on the 

monsoon rains. Myanmar’s Gross Domestic 

Product (GDP) was US$ 28,663 million in 

2008 and Myanmar has a 2% of GDP growth 

rate. About 265 km of the Mekong River’s total 

length is located on Myanmar border with 

China and Lao PDR. 9 

Lao PDR is surrounded by China, Vietnam, 

Cambodia, Thailand and Myanmar. Therefore, 

it can be said that Lao PDR differs from 

other Lower Mekong River Basin states by 

having boundaries with all of them. Lao PDR 

population in 2009 was 6,127 million and it 

had a 2.2% population growth rate in 2009. 

According to the World Bank Development 

Report for Lao PDR, the economy of Lao 

PDR has performed well in recent years as 

compared to other low-income countries. Its 

real GDP grew by 7% in 2009. Although this 

growth rate was slightly lower than the 7.6% 

in 2008, it can be seen as impressive by international 

standards if the recent global financial 

crisis is considered. However, Lao PDR is 

rich in natural resources which may be seen 

as a major contribution to the county’s longterm 

economic development. Hydroelectric 

potential is one of the most important com- 

34 




ORSAM 

ponents of these resources. In this respect, 

several dams are being considered in the 

mainstream Mekong River but these dams 

will have major environmental effects at the 

local and national level. 10 

Vietnam, where the Mekong River empties 

its waters to the South China Sea, is located 

in South-eastern Asia. Vietnam population 

in 2008 was 87,096 million and it had a 1.1% 

population growth rate per annum for the period 

of 2005-2010. Vietnam is also the thirteenth 

most highly populated country in the 

world. Vietnam has changed its policy from 

a centrally planned economy to financial liberalization 

and international integration since 

2001. In this context, Vietnam has implemented 

many structural reforms for capitalizing 

the economy and generating competitive 

export-driven industries in order to recover 

from war ravages and loss of economic 

support from the Soviet bloc. As a developing 

country, Vietnam’s Gross Domestic Product 

(GDP) was US$ 90,645 million in 2008 and its 

GDP growth rate was 6.2% in 2008. 11 

Thailand is one of the most important states 

of the Lower Mekong River Basin especially 

in terms of its economic and social power. 

Thailand’s population was 67,386 million in 

2008 and its population growth rate was 0.7% 

in the period of 2005-2010. 12 Thailand had 

more than 4% per year growth rate of GDP 

from 2000 to 2007 as it is recovered from the 

Asian financial crises of 1997-1998. Exports 

industries of Thailand include machinery and 

electric components, jewellery and agricultural 

products and these industries account 

for more than half of its GDP. However, the 

global financial crises in 2008-2009 severely 

affected Thailand’s experts and in 2009, the 

economy contracted 2.2%. In 2010, Thailand’s 

GDP has expanded to 7.6%. 13 Thailand is rich 

in freshwater resources and capture fisheries 

and aquaculture in the Thai portion of the 

Lower Mekong River Basin are a major component 

of these resources. In this context, it 

can be stated that the fisheries is an important 

element of the Thailand economy and 

income earned from fisheries is important for 

many of the inhabitants of Thailand. Most of 

the Mekong River Basin in northeast Thailand 

lies in a geographical province named 

the Khorat Plateau and 36% of the country’s 

population live within the boundaries of the 

Mekong River Basin. 14 

Cambodia, also known as Kampuchea, is located 

in Southeast Asia and is bordered by 

Lao PDR, Vietnam and Thailand. The population 

of Cambodia was 14,562 million in 2008 

and has 1.6% population growth rate for the 

period of 2005-2010. 15 With regard to the 

economy profile of Cambodia it can be said 

that from 2004 to 2007, its Gross Domestic 

Product (GDP) increased about 10% per year 

and this economic growth was driven mainly 

by an expansion in the garment sector, construction, 

agriculture and tourism. However, 

in 2009, its GDP contracted about 1.5% because 

of the global economic crises but in 

2010, its GDP again climbed more than 4% 

which is caused largely by renewed exports. 16 

The Mekong River, which is the largest river in 

Southeast Asia, is the most important river in 

Cambodia. The Tonle Sap (Great Lake) Lake, 

which connects with the Mekong River in 

Phnom Pehn, is also located in western Cambodia. 

This lake is important for Cambodia 

since it is a rich resource for freshwater fish. 

Furthermore, the Mekong River is important 

for Cambodia since it is navigable for most of 

its flow through the country. 

3. The Mekong River Commision 

3.1 The History of the Cooperation in the 

Lower Mekong Basin 

The cooperation in the Lower Mekong River 

dates back to 1950’s. The Committee for 

Coordination of Investigations of the Lower 

Mekong Basin, which is briefly known as the 

Mekong Committee, was constituted by the 

following countries: Thailand, Cambodia, Lao 

PDR and South Vietnam in 1957. 17 


35 


ORSAM 


In order to create a Mekong facility there 

were three major actors: national governments 

of the Lower Mekong Basin, namely 

Lao PDR, Thailand, Cambodia and South 

Vietnam, the United Nations (UN) institution 

ECAFE (Economic Commission for Asia and 

the Far East) which is based in Bangkok, the 

Thailand capital city, and the United States of 

America. The American interest in the Lower 

Mekong Basin was to build a set to the communism 

after the Second World War. In the 

South Asia region, the U.S. contributed to the 

cooperation process not only with its authority 

but also in the United Nations system but 

also by its governmental institutions. In this 

context, the U.S. Department of Interior gave 

support to the mission for reconnaissance in 

1955, which is called the Wheeler mission. 18 

It should be emphasized that the Wheeler 

mission constituted an important part of the 

history of the Mekong Committee. The mission 

was led by the U.S. General, the formerly 

chief of the United States Corps of Engineers, 

Raymond Wheeler. The mission has put the 

fundamental issues in the basin for regional 

cooperation. 

The ECAFE has worked for the region since 

1949. It was interested in those years especially 

in flood control and water resources 

development. With the contributions of all 

those works and the U.S. fears of communism, 

on 17 September 1957, four riparian 

countries of the Lower Mekong Basin, namely 

Thailand, Lao PDR, Cambodia and South 

Vietnam, signed the agreement of Statute of 

the Committee for Coordination of Investigations 

of the Lower Mekong Basin. Decisions 

in the Committee were taken unanimously 

and chairmanship of the Committee was rotated 

among the member states. 

In the foundation process of the Mekong 

Committee, China was not invited since China 

was not an UN member state in 1950’s. 

Burma (now Myanmar) did not announce 

any interest to the Mekong Committee due 

to the political and geographical reasons. In 

this respect, it can be said that the Mekong 

River has a different situation for Burma since 

the Mekong River is just a boundary river for 

Burma and contributes to the annual flow of 

the Mekong only 2%. 

The Mekong Committee focused on some 

special areas of the basin management. These 

areas can be listed as follows: data collection, 

preparation of a basin plan, planning of individual 

projects and maintenance of the existing 

projects. 19 Furthermore, the Mekong 

Committee worked on both the short term 

tributary projects and the long term mainstream 

projects. 

The projects on tributaries had primary concern 

in the Committee’s plans. The reason of 

primary concern to the tributaries is an understandable 

attitude. Such projects could be 

initiated easily, required less investment and 

those tributaries located within the territory 

of the basin states. On the other hand, mainstream 

projects that require extensive studies, 

large investments and political conciliation 

among the basin states were seen in the 

long term plans. The cost of these planning 

activities was between 10-20 million U.S. dollars 

between the years 1958-1975. 20 

In these years, a number of small and medium 

sized projects, which are located in the tributaries 

of the Mekong River, were constituted 

by national governments. However, the project 

of cascade of dams in the mainstream of 

the Mekong River could not be realized due 

to the lack of financial resources and uncertain 

political position of Southeast Asia. 

It is also worth to mention the political turmoil 

in the Southeast Asia during the period 

of 1958-1975. In 1954, the Indochinese states, 

Cambodia, Laos and Vietnam gained their 

36 




ORSAM 

independence from France with the Paris 

Agreement as Thailand, Laos and South Vietnam 

were supported by the United States. 

However, in Laos and Vietnam, communist 

insurgents gained power against the regimes 

throughout the 1960’s. As an answer to the 

communist uprising, the USA led ASEAN 

(Association of Southeast Asian Nations), 

which consists of Thailand, Malaysia, Indonesia, 

Singapore, the Philippines and Brunei, 

was created in 1967. While this association 

can be seen as an economic and cultural cooperation, 

its primary role was to build a set 

against communism in both national and international 

aspects. 21 

After the victory of North Vietnam to the 

USA in Vietnam War and communist victory 

in Cambodia in 1975, the Cold War politics 

arose in Southeast Asia and cooperation in 

the Lower Mekong Basin was hindered because, 

Thailand and Vietnam, the two major 

powers in the Lower Mekong Basin, were on 

different blocks. 

However, there were some efforts to cooperate 

in the Lower Mekong Basin before the 

Cold War tensions arose. In 1965, there was 

an endeavour to change the 1957 statute by 

changing the name of the Committee to the 

“Committee for Coordination of Comprehensive 

Development of the Lower Mekong 

Basin”. Changing the name of the Committee 

can be evaluated as an important step. By this 

change, it was aimed to expand the mandate 

of the Committee to include construction 

of the development projects. However, this 

amendment was ratified by only three out of 

four members and did not come into effect. 

In 1971, a new amendment on the Mekong 

Committee was presented but it could not obtain 

an acceptance from all member states. 22 

In 1975, the “Joint Declaration of Principles 

for Utilization of the Waters of the Lower 

Mekong Basin”, which allowed to the Mekong 

Committee to establish “Project Agencies” in 

order to implement mainstream projects, was 

accepted by the member states. Signing of the 

Joint Declaration in March 1975 made the 

Mekong Committee as a comprehensive river 

basin development agency. However, this 

achievement did not continue for a long time. 

In the mid 1975, government changes in Laos, 

Cambodia and Vietnam hindered the Committee’s 

studies. In Cambodia Khmer Rouge 

took the control of the country and followed 

an isolationist policy. Despite to the Cold War 

tensions, Thailand and communist Vietnam 

and Laos decided to continue corporation in 

the Lower Mekong Basin. These three states 

agreed on the “Declaration Concerning the 

Interim Mekong Committee” which facilities 

at least low profile cooperation. 23 

The Interim Mekong Committee worked on 

cooperation till 1991 to the end of the civil war 

in Cambodia. After the Paris Peace Accords 

in 1991, which ends the Cambodian conflict, 

political obstacles have been removed that 

hinders the cooperation in the Lower Mekong 

Basin. 24 In October 1991, Cambodia 

requested to re-admission to the Committee 

and the Mekong Committee resumed to 

work. However, in the year 1991 many things 

have changed with respect to 1975. Before 

1975, the basin countries were closely allied to 

each other but in those years basin countries 

were situated in the different blocs and bloc 

politics of the Cold War disrupted the relations 

among them. Furthermore, in the 1980’s 

and 1990’s big dams that were planned to be 

build in mainstream Mekong were started to 

criticised because of their adverse social and 

environmental impacts. 

China, which is the most upstream country in 

the Mekong River, started to plan large scale 

hydropower projects that can change the flow 

regime of the Mekong River. All these factors, 


37 


ORSAM 


mentioned throughout this section, related to 

the Mekong River made the lower basin states 

to find a solution to the Mekong Committee. 

Thus, this new era paved the way for 1995 

Agreement, which is explained in detail in the 

next section, for the Lower Mekong Basin. 

3.2 1995 Agreement 

Four lower riparian countries of the Mekong 

River, Thailand, Lao PDR, Cambodia and 

Vietnam, gathered in Kuala Lumpur, Malaysia 

to discuss the new cooperation framework 

for the Lower Mekong River Basin in December 

1992. This gathering was made under the 

auspices of UNDP (United Nations Development 

Programme) due to a stand-still in negotiations 

in early 1992. 

Four parties held negotiations in order to 

amend the existing statute of the Mekong 

Committee. There were three options for 

the basin states: firstly, to amend the existing 

fundamental documents, which are the 1957 

Statute and 1975 Declaration, secondly, to realize 

a new framework agreement on the basin 

development and at the last, to cooperate 

in good faith but not a frame of an agreement 

or statute. After a long negotiation process, 

four parties of the Lower Mekong River Basin 

agreed to negotiate a new framework of 

cooperation. 25 

Although all the relevant actors of the Lower 

Mekong River Basin agreed to reach a new 

framework agreement, the issues among the 

riparian countries about the river basin management, 

halted them to reach a solution. At 

this moment, UNDP again offered to provide 

help for the negotiations by attending an advisor 

with financial support. 

Negotiations came to an end after 21 months 

and a draft was completed on 27 November 

1994 by the Mekong Working Group. In April 

1995, Lower Mekong River Basin countries 

signed the “Mekong Agreement for Cooperation 

for the Sustainable Development of 

the Mekong River Basin”. It took only three 

months to ratify the Mekong Agreement by 

the relevant parties. China and Myanmar 

(Burma) held observer status to the Mekong 

River Commission which superseded the Mekong 

River Committee. 26 

The signatories of the 1995 Agreement aim 

to “cooperate on the basis of sovereign equality 

and territorial integrity in the utilization 

and protection of the water resources of the 

Mekong River Basin.” 27 However, it should be 

mentioned here that the Mekong Commission 

has no mandate to act in its own to the 

contrary of the member states. 28 

The Mekong River Commission Secretariat, 

which is located in Vientiane, hosts many of 

the sector programs that feed the Basin Development 

Plan. These sector programs can 

be listed as follows: Environment Programme 

and the Agriculture, Irrigation and Forestry 

Programme. The water quantity rather than 

quality in the Mekong River is the main issue. 

This can be understandable in the Mekong 

River Basin. As mentioned above, the Mekong 

Basin is one of the least developed regions 

in the world. This means that the industrial 

contamination is very low in the basin. 

Furthermore, low flow rates can also increase 

the contamination. 

The controversial issue among the riparian 

countries is the withdrawals of water from the 

river through inter basin transfer plans and 

storing water for irrigation and hydroelectric 

generation behind the big dams. These 

two issues are crucial in particular during the 

dry season since low water levels would have 

adverse effects for the furthest downstream, 

namely Cambodia and Vietnam. 

The Mekong River Commission is using a 

limited definition of tributary. By this narrow 

definition, Mekong River Commission has 

no mandate on the tributaries of the Mekong 

38 




ORSAM 

River which cause a “tributary development” 

issue funding by Asian Development Bank 

and Chinese private sector. Development of 

water resources in tributaries needs only notification 

to other riparian countries of the 

basin but does not need an approval process. 29 

The Mekong River Commission is focusing 

just on water sharing and not the sharing of 

the benefits. In fact, this makes the Commission 

not far away from the Committee’s 

works. 

The procedures of reasonable and equitable 

utilization are regulated in the Articles from 

5 to 8 and in 26 in the 1995 Agreement. The 

Article 5 establishes the general principles of 

reasonable and equitable utilization whereas 

the Article 6 is for maintenance of flows in 

mainstream of the Mekong River. The harmful 

effects and basin states’ responsibility is 

handled in the Article 7 and 8, respectively. 

In the Article 26, the basin states give mandate 

to establish rules for the Article 5 and 6 

provisions. 

The Article 5 regulates the mainstream and 

tributaries. This distinction based on two assumptions. 

First, most of the tributaries flow 

in one country’s territory and the agreement 

gives priority to the state which the tributary 

flows in to the utilization of the tributary waters. 

Second, the flows of the tributaries are 

much lower than the mainstream and the potential 

effects of the utilizations are limited 

than the mainstream utilizations. However, 

the cumulative effects of those utilizations 

must be reconsidered especially in the dry 

season. 

There is also a distinction on mainstream Mekong 

between dry and wet seasons and interbasin 

and intra-basin uses. In the agreement, 

inter-basin use is considered more harmful to 

the other riparian countries’ utilizations than 

the intra-basin uses since intra-basin uses can 

flow to the basin but inter-basin cannot. Thus, 

parties agreed on that inter basin diversions 

from the mainstream of the Mekong River is 

subject to prior consultation among riparian 

states. 

According to the Article 5, wet season intrabasin 

diversions are subject only to notification. 

However, wet season inter-basin utilizations 

need prior consultation. Dry season 

utilizations are more strict. In the intra-basin 

utilizations, there must be a prior consultation 

which aims to reach an agreement. However, 

inter-basin utilizations require a specific 

agreement among the interested parties. 

Paragraph a. of the Article 6 decides to share 

the excess water of the minimum flow among 

the four riparian states. The former Mekong 

Committee gathered the data for years and 

the minimum flow rates can be determined 

by using this data. In this context, more mainstream 

dams can be assessed as they may lead 

to increase flow facilities especially in the dry 

season on upstream. 

3.3 The Mekong River Commission 

The 1995 Mekong River Agreement established 

a new Mekong River Commission 

which is different in many ways from its predecessor, 

Mekong Committee. First, the Mekong 

River Commission is not an UN body 

and this feature is different from the Mekong 

Committee. Therefore, it can be argued that 

the Mekong River Commission is an independent 

institution. Second, the Mekong Commission 

is interested in not only technical 

issues but also policy issues. Third, different 

from the Mekong Committee, the Mekong 

Commission have three permanent bodies. 

These are Council, which is composed of 

one member from each state at the Ministerial 

level in order to take decisions on behalf 

of their respective states, the Joint Commit- 


39 


ORSAM 


tee, which is composed of one member from 

each state at the Head of Department level to 

represent their government at the technical 

decision making body of the Mekong River 

Commission, and the Secretariat, which acts 

as an administrative unit for the Council and 

the Joint Committee. Forth, the difference of 

the Mekong Commission from the Mekong 

Committee is that the Executive officer of the 

secretariat is not form the UN system. The 

fifth and the last difference is that the Mekong 

Agreement is open to upstream riparian 

countries, China and Myanmar. 30 

In the new era in the Mekong Basin, each Mekong 

River Commission member state has a 

National Mekong Committee. The National 

Committee’s duty is to formulate national 

policies according to the Mekong River Commission. 

3.4 The Deficiencies of the 1995 Agreement 

and the Mekong River Commission 

Despite the experience of more than 50 years, 

the Mekong River riparian countries cannot 

reach a holistic approach to the basin. Due to 

non-existence of holistic approach, the Mekong 

Commission cannot access data from 

the outside areas of its range. Furthermore, 

absence of China and Myanmar in the Mekong 

Commission pave the way especially for 

China to develop water resources unilaterally 

in its own territory. As a result of this unilateral 

action, the Lower Mekong River riparian 

countries have to adjust their utilizations to 

the new flow features of the Mekong River. 

Another deficiency of the existing Mekong 

Basin management is the lack of decision on 

the length of the dry and wet season. Despite 

big variety of data of the Mekong Basin, the 

wet and dry seasons still remain undecided 

among the riparian countries. This situation 

indicates that the member states still lack the 

will to commit themselves to a strict regime. 

Another indicator of abstain from a strict regime 

is that the states were not reflected in 

the 1995 Agreement in their respective water 

laws. In order to work such a strong body, the 

Mekong River Commission must be funded 

by the member states. However, the Commission 

is still bounded to external funding. 31 

4. Basin States’ Approachs To The Mekong 

River 

Although there is an amendment for the utilization 

of the Mekong River, 1995 Agreement, 

riparian states pursues national policies in the 

Mekong River. In this section, the riparian 

states’ national policies to the Mekong River 

will be examined. 

4.1 China 

As stated above, China is the most important 

upstream country in the Mekong River 

Basin. China is a giant not only in Southeast 

Asia but also for the whole world. Furthermore, 

the Mekong River is one of the 15 

transboundary rivers of China. The Mekong 

River Basin in China constitutes just 3% of the 

total territory. However, the Mekong River 

flows in narrow valleys and gorges in China. 

This means a huge hydroelectric potential. As 

China is aware of this potential, it built hydroelectric 

stations on the Mekong River and 

plans to build more in the future. The Chinese 

stretches of the Mekong River has a potential 

of 25,000 MW installed capacity. Despite to 

the fears, the dams could decrease the flow 

of the river especially in the dry season and 

the cascade dams have a positive impact that 

regulating the flow of the river. 32 

It should also be stated that China has several 

reasons not to be a member state of the 

Mekong River Commission. The first reason 

is that China has several transboundary and 

boundary rivers, 15 mainstream and more 

than 40 with the tributaries. 33 If China bounds 

itself with the 1995 Agreement, other downstream 

countries on transboundary rivers, 

40 




ORSAM 

can claim such demands. The second reason 

is that China evaluates the 1995 Agreement as 

being very strict and it prefers lax agreements 

in transboundary rivers. Thirdly, if China accepts 

the 1995 Agreement, it must accept the 

existing agreement. However, China cannot 

accept the 1995 Agreement since it does not 

give priority to the upstream utilizations and 

does not recognize the regulating aspects of 

the dams. Fourthly, donor agencies and some 

of the Mekong River Commission countries 

do not want China to join the Commission. 

Finally, it should be remembered that China 

is one of the three nations that against to the 

1997 Convention on the Law of Non-Navigational 

Uses of International Watercourses, 

with Turkey and Burundi. 

4.2 Myanmar 

The other non member of the Mekong River 

Commission is Myanmar, formerly known 

as Burma. Myanmar has only 4% of its total 

territory in the Mekong River Basin and 

contributes to just 2% of the total flow. 34 For 

Myanmar, the Mekong River is just a boundary 

river and has been active only a limited 

extend in the Mekong River Commission. 

4.3 Thailand 

Thailand’s territory is at the 36% lies in the 

Mekong River Basin. 35 Thailand as the regional 

economic power and relatively an upstream 

country prefers a lax framework for cooperation. 

It was accused of delaying the establishment 

of the flow regime regulations in the 

negotiation process of the 1995 Agreement. 

Thailand is concerned that strict regulations 

on the river flow could hinder its freedom of 

utilization of the Mekong River waters. 36 

As being a relatively developed country, it 

can be argued that Thailand does not need 

the Mekong River Commission’s capacity as 

much as the other members. Furthermore, 

Thailand evaluates the downstream demands 

on the Mekong River management too strict. 

Thailand would rather to see the Mekong 

River Commission as a facilitator than as a 

supranational body due to sovereignty reasons. 

Therefore, it can be said that Thailand’s 

policy relevant to the Mekong River is close to 

China’s policy. 37 

4.4 Lao PDR 

97% of the territory of the Lao PDR is in the 

Mekong River Basin. Lao PDR has unexploited 

water resources in the Mekong River tributaries. 

Due to this central position, Lao PDR 

prefers to develop water resources unilaterally. 

There are some suggestions that public 

participation issues in the Mekong River 

Commission policy recommendations are 

unacceptable for the Lao PDR government 

since the government evaluates those policies 

as a waste of time and resources which is very 

valuable for an underdeveloped country. 38 

4.5 Cambodia 

Cambodia’s territory of 86% lies within the 

Mekong River Basin. As Cambodia suffers 

from decades of the civil war and Khmer 

Rouge regime, Cambodian people still depend 

on the resources especially fisheries that 

are provided by the Mekong River. 

Cambodia’s fisheries can be adversely affected 

by the upstream utilizations especially 

diversions from the river in the wet season. 

Cambodia guaranteed the wet season flow in 

the 1995 Agreement. Despite to the success 

in 1995 Agreement, as an underdeveloped 

country, Cambodian government concerned 

with the other issues like logging in the river 

and security. 39 

4.6 Vietnam 

20% of Vietnam’s territory is in the Mekong 

River Basin. The Mekong Delta where the 

river empties its waters to the South China 

Sea is located in Vietnam. The Mekong Delta 


41 


ORSAM 


produces 90% of rice and 53% of shrimp in 

Vietnam. 40 Because of this producing level 

of the delta called as “rice bowl”. The area accounts 

for 27% of Vietnam’s total Gross Domestic 

Product (GDP). The delta consists of 

39,000 square kilometres and 19,000 square 

kilometres of the delta face salt water intrusion 

during the dry season. 41 Due to the big 

significance of the delta for the Vietnamese, 

Vietnam government prefers a strict flow regime. 

Furthermore, despite of being the downstream 

country, Vietnam is, in some tributaries 

such as Yali River, also an upstream country. 

This complexity makes Vietnam to prefer 

a predictable flow regime. 

As explained above, all the Mekong River 

Basin states have different priorities and the 

importance of the Mekong River changes for 

each state. China, which is located in the upstream, 

enjoys of being the most powerful 

state in the Mekong River Basin and Myanmar 

is negligible in Mekong politics. On the 

other hand, the members of the Mekong River 

Commission have different needs on the 

waters of the river. 

Conclusion 

Although more than fifty years of cooperation 

tradition, as some call as “Mekong Spirit”, 

the Mekong Basin states still pursue national 

policies in the utilization of the Mekong waters. 

This is an understandable manner since 

the different countries have different development 

levels and thus have different priorities. 

China, as an upstream country, evaluates the 

Mekong River (in China Latang), particularly 

for the production of hydroelectric. The Yunnan 

province of China, where the Mekong 

River originates and flows in narrow valleys, 

is quite suitable to build dams and hydroelectric 

power stations. Therefore, China does 

not want to constraint itself with the Lower 

Mekong Basin needs in terms of flow regime. 

Myanmar is negligible in the Mekong politics 

because the Mekong River constitutes just a 

boundary river in Myanmar. Furthermore, 

the Lower Mekong River states have different 

priorities on the utilization of the Mekong 

waters. Thailand, which is relatively a major 

economic power and an upstream country in 

the Lower Mekong Basin, has plans to build 

dams on tributaries which can affect the flow 

regime. In this context, it can be stated that 

Thailand does not want strict arrangements 

on the utilization of the Mekong River. 

Vietnam, which is located at the end of the 

Mekong River, is the most downstream country. 

The Mekong Delta is under threat due to 

the intrusion of salt water. A strict flow regime, 

which hinders water diversions, seems 

beneficial for Vietnam. Lao PDR has a big 

hydroelectric potential that can be compared 

with China in the Mekong Basin. However, 

as an underdeveloped country, Lao PDR has 

not adequate funds and technical power to 

build such dams. At this point, Chinese private 

investors participate in this process and 

serve their abilities. In order to obtain foreign 

investment and currency, Lao PDR has no 

choice but to accept the existing conditions. 

On the other hand, Cambodia is also a relatively 

weak state in terms of its economic and 

human power and it needs a strict flow regime. 

The Tonle Sap Lake, which contributes 

an important portion of Cambodian nutrition, 

is primary concern of Cambodia. 

As a consequence, despite the cooperation 

efforts which date back to 1950’s, different 

interests of the Mekong Basin states cause 

obstacles on hydrodevelopment plans in the 

basin. 

42 




ORSAM 

ENDNOTES 

1 Ojendal, J., Mainland Southeast Asia: Co-operation or Conflict over Water?,in Hydropolitics, Leif Ohlsson (ed), 

1995, Zed Books, London. p. 153. 

2 Dore, John “The governance of increasing Mekong regionalism”, in: Social Challenges for the Mekong Region, J. Dore 

and M. Kaosa-ard(eds), Bangkok: White Lotus, 2003. p. 423. 

3 . Radosevich G. E. &. Douglas C. Olson, Existing and Emerging Basin Arragements in Asia, Third Workshop on 

River Basin Institution Development, The World Bank, Washington, DC, 1999. p. 4. 

4 Ibid. 

5 Browder, Greg (1998), Negotiating an International Regime for Water Allocation in the Mekong River Basin, The 

Department of Civil and Environmental Engineering, Ann Arbor: Stanford University, 1998, p. 36. 

6 Radosevich G. E. &. Douglas C. Olson, p. 5. 

7 Friend, R., Robert Arthur and Marko Keskinen, Songs of the Doomed: The Continuing Neglect of Capture Fisheries 

in Hydropower Development in the Mekong, in Contested Waterscapes in the Mekong Region Francois Molle, Tira 

Foran, Mira Kakonen (eds), 2009, Earthscan, London, p.309. 

8 http://www.china.org.cn/english/features/67796.htm; http://data.un.org/CountryProfile.aspx?crName=CHINA 

9 http://data.un.org/CountryProfile.aspx?crName=MYANMAR 

http://www.nsc.gov.la/; http://siteresources.worldbank.org/LAOPRDEXTN/Resources/293683-1301084874098/ 

LDR2010_Full_Report.pdf; Lao PDR Development Report 2010, Natural Resource Management for Sustainable 

Development: Hydropower and Mining, The World Bank. 

10 http://www.economywatch.com/world_economy/vietnam/, 

11 http://data.un.org/CountryProfile.aspx?crName=Viet%20Nam 

12 http://data.un.org/CountryProfile.aspx?crName=THAILAND 

13 https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/th.html 

14 http://www.mrcmekong.org/download/free_download/Mekong-Fisheries-of-Thailand-Eng.pdf 

15 http://data.un.org/CountryProfile.aspx?crName=Cambodia 

16 http://www.indexmundi.com/cambodia/economy_profile.html 

17 Backer, Ellen Bruzelius, The Mekong River Commission: Does It Work,and How Does the Mekong Basin’s Geography 

Influence Its Effectiveness?, Südostasien Aktuell, v. 4, 2007, p. 36. 

18 Ojendal, p. 155.; Sneddon C, Coleen Fox, Rethinking Transboundary Waters: A Critical Hydropolitics of the Mekong 

Basin, Political Geography, Vol: 25, 2006, p. 185. 

19 Mekong Secretariat, The Mekong Committee: A Historical Account (1957-1989), Bangkok, 1989, p. 14. 


21 Ojendal, p. 158. 

22 Radosevich G. E, Agreement on the Cooperation for the sustainable Development of the Mekong River Basin: 

Commentary and History of the Agreement, UNDP, 1996. 

23 Jacobs, Jeffrey W., Mekong Committee History and Lessons for the River Basin Development, The Geographical 

Journal, Vol: 161, No: 2, 1995, p. 143. 

24 Bakker, K., The Politics of Hydropower: Developing the Mekong, Political Geography, Vol: 18, 1999, p. 213. 



27 The Mekong Agreement, Article 4, available in http://www.mrcmekong.org/agreement_95/agreement_95. 

htm#chap2 

28 Osborne, Milton, River at risk. The Mekong and the water politics of China and Southeast Asia, Lowy Institute for 

International Policy, 2004. p. 9. 

29 The Mekong Agreement, Article 5. 


31 Backer, 2007, p. 45. 

32 Lu Xi Xi, Wang Jian-Jun & Carl Grundy-Warr, Are the Chinese Dams to be Blamed for the Lower Water Levels 

in the Lower Mekong?, in Modern Myths of the Mekong, Kummu, M., Keskinen, M. and Varis O. (eds), Water and 

Development Publications, Helsinki University of Technology, 2008., p. 39. 

33 He, Daming & Kung, Hsiange-te “Southwest China and Southeast Asia: towards sustainability through cooperative 

development and management of international rivers”, in: The Journal of Chinese Geography, 1995, v.8 (3), p. 301. 

34 Backer, 2007, p. 44. 

35 Dore, John., 2003, p. 423. 

36 Browder, Greg & Ortolano, Leonard, The Evolution of an International Water Resources Management Regime in the 

Mekong River Basin, in: Natural Resources Journal v. 40, 2000, p.257. 

37 Backer, 2007, p. 40. 

38 Backer, 2007, p. 40. 

39 Osborne, 2004, p. 43.; De Lopez, Thanakvaro Thyl, Natural Resource Exploitation in Cambodia: An Examination of 

Use, Appropriation, and Exclusion, in: Journal of Environment & Development v. 11 (4), 2002, p. 362. 

40 Quang, Nguyen Nhan, Vietnam and the sustainable development of the Mekong river basis, in: Water Science and 

Technology v. 45 (11),2002, p. 263. 

41 Jacobs, Jeffrey W. (2002), “TheMekong River Commission: transboundary water resources planning and regional 

security”, in: The Geographical Journal v. 168/4, 2002, p. 356. 


43 


ORSAM 

ACADEMIC STAFF 


Assoc. Prof. Dr. Veysel Ayhan 

Asst. Prof. Dr. Mehmet Şahin 

Assoc. Prof. Dr. Harun Öztürkler 

Assoc. Prof. Dr. Özlem Tür 

Asst. Prof. Dr. Esra Pakin Albayrakoğlu 

Asst. Prof. Dr. Serhat Erkmen 


Dr. Jale Nur Ece 




Att. Aslıhan Erbaş Açıkel (LL.M.) Hamburg 


Bilgay Duman 

Ogün Duru 

Oytun Orhan 

Sercan Doğan 

Nebahat Tanriverdi 

Selen Tonkuş Kareem 

Uğur Çil 

Nazlı Ayhan 

Leyla Melike Koçgündüz 

Göknil Erbaş 

Aslı Değirmenci 


Dr. Tuğba Evrim Maden 

Dr. Seyfi Kılıç 

Kamil Erdem Güler 

Çağlayan Arslan 

ORSAM ADVISORY BOARD 

Dr. Ismet Abdulmecid 

Prof. Dr. Hayati Aktaş 

Assoc. Prof. Dr. Esra Pakin Albayrakoğlu 

Hasan Alsancak 


Prof. Dr. Ahat Andican 

Prof. Dorayd A. Noori 

Prof. Dr. Tayyar Arı 

Prof. Dr. Ali Arslan 

Başar Ay 

Prof. Dr. Mustafa Aydın 

Assoc. Prof. Dr. Ersel Aydınlı 

Assoc. Prof. Dr. Veysel Ayhan 

Prof. Dr. Hüseyin Bağcı 

Itır Bağdadi 

Prof. Dr. İdris Bal 

Assist. Prof. Dr. Ersan Başar 

Kemal Beyatlı 

Barbaros Binicioğlu 

Prof. Dr. Ali Birinci 

Assoc. Prof. Dr. Mustafa Budak 

Ret. (Air) Gen. Ergin Celasin 

Assoc. Prof. Dr. Mitat Çelikpala 

Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya 


Prof. Dr. Volkan Ediger 

Prof. Dr. Cezmi Eraslan 

Prof. Dr. Çağrı Erhan 


Dr. Amer Hasan Fayyadh 

Av. Aslıhan Erbaş Açıkel LL.M. Hamburg 

Mete Göknel 

Osman Göksel 

Timur Göksel 

ORSAM Director 

ORSAM Advisor, Gulf of Basra - Abant Izzet Baysal University, Department of IR 

ORSAM Advisor, Middle East - Gazi University, Department of IR 

ORSAM Advisor, Middle East Economies - Afyon Kocatepe University, Department of Economics 

ORSAM Advisor, Middle East - METU, Department of IR 

ORSAM Advisor, Middle East - Namık Kemal University, Department of IR 

ORSAM Advisor, Middle East -Ahi Evran University, Department of IR 

ORSAM Advisor, Middle East - Galatasaray University, Department of Sociology 

ORSAM Advisor, Maritime Safety and Security 

ORSAM Advisor, Eurasia 

ORSAM Advisor, Middle East - Atatürk University 

ORSAM Advisor, Eurasia 

ORSAM Advisor, Energy-Maritime Law 

ORSAM Advisor, Africa 

ORSAM Researcher, Middle East 

ORSAM Managing Editor 

ORSAM Researcher, Middle East 

ORSAM Research Assistant, Middle East 




ORSAM Research Assistant, Middle East & Projects 

ORSAM Research Assistant, Middle East & Projects 

ORSAM Research Assistant, Black Sea 


ORSAM Advisor, Hydropolitics, Water Research Programme - Aksaray University 

ORSAM Advisor, Hydropolitics, Water Research Programme - Aksaray University 

ORSAM Research Assistant, Water Research Programme 

ORSAM Research Assistant, Water Research Programme 

Former President of Iraqi Council of State 

Karadeniz Technical University, Head of the Department of International Relations 

ORSAM Middle East Advisor, Namık Kemal University 

BP & BTC Turkey, Energy Security Director 

METU, Director of Institute of Social Sciences 

Former Minister & Istanbul University 

Vice-Undersecretary in Iraq’s Embassy in Ankara 

Uludağ University, Head of Department of International Relations 

Istanbul University, Department of History 

General Secretary, Turkish Textile Employers’ Association 

President of Kadir Has University 

Vice-President of Bilkent University, Fulbright Executive Director 

ORSAM Advisor, Middle East, Abant Izzet Baysal University, Department of IR 

METU, Head of Department of International Relations 

İzmir Economy University, Department of International Relations and European Union 

Member of Parliament in the 24th Legislative Term of Grand National Assembly of Turkey 

Karadeniz Techinical University, Maritime Transportation and Management Engineering 

Head of Iraqi Turkman Press Council 

ORSAM Advisor, Middle Eastern Economies 

President of Turkish Historical Society 

Deputy Director General in Prime Ministerial State Archives 

23rd Commander of Air Forces 

Kadir Has University, Head of Deparment of International Relations 

President of Istanbul City University 

ORSAM Advisor, Immigration Studies & Iraqi Refugees, Galatasary University, Department of Sociology 

İzmir Economy University, Department of Economics 

President of Atatürk Research Center, Istanbul University, Department of History 

Ankara University, Faculty of Political Science, Department of IR & Director of ATAUM 

ORSAM Middle East Advisor, Ahi Evran University, Head of the Department of International Relations 

Baghdad University, Dean of Political Sciences Faculty (Iraq) 

ORSAM Advisor, Energy-Maritime Law 

Former Director of Petroleum Pipeline Corporation (BOTAŞ) 

BTC & NABUCCO Coordinator 

Beirut American University (Lebanon) 

44 



ORSAM 

Prof. Muhamad Al Hamdani 

Cultural Undersecretary in Iraq’s Embassy in Ankara 

Numan Hazar 

Retired Ambassador 


ORSAM Middle East Advisor 

Assoc. Prof. Dr. Pınar İpek 

Bilkent University, Department of International Relations 

Dr. Tuğrul İsmail 

TOBB University of Economics & Technology, Department of International Relations 


ORSAM Eurasia Advisor 

Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar 


Assoc.Prof.Dr. Şenol Kantarcı 

Kırıkkale University, Department of International Relations 

Selçuk Karaçay 

Deputy Director, Vodafone (Turkey) 

Assoc. Prof. Dr. Nilüfer Karacasulu 

Dokuz Eylül University, Department of International Relations 

Prof.Dr. M. Lütfullah Karaman 

Fatih University, Head of the Department of International Relations 

Asst.Prof. Dr. Şaban Kardaş 

TOBB Economy and Technology University, Department of International Relations 

Assoc. Prof. Dr. Elif Hatun Kılıçbeyli 

Çukurova University, Head of the Department of International Relations 

Prof. Dr. Aleksandr Knyazev 

Kyrgyz Slavic University (Bishkek) 

Prof. Dr. Erol Kurubaş 

Kırıkkale University, Head of the Department of International Relations 

Prof. Dr. Talip Küçükcan 

Director of Marmara University, Institute of Middle East Studies 

Arslan Kaya 

KPMG, Sworn-in Certified Financial Accountant 

Dr. Hicran Kazancı 

Iraqi Turkman Front Turkey Representative 

İzzettin Kerküklü 

President of Kirkuk Foundation 

Assoc. Prof. Dr. Mustafa Kibaroğlu 


Prof.Dr. Mosa Aziz Al-Mosawa 

President of Baghdad University (Iraq) 

Prof. Dr. Mahir Nakip 

Vice-president of Ahmet Yesevi University 

Assoc.Prof.Dr. Tarık Oğuzlu 


Prof.Dr. Çınar Özen 

Ankara University, Faculty of Political Science, Department of International Relations 

Murat Özçelik 

Turkish Rebuplic Ambassador to Baghdad 

Assoc. Prof. Harun Öztürkler 

ORSAM Middle East Economies Advisor, Afyon Kocatepe University, Department of Economics 

Dr. Bahadır Pehlivantürk 

TOBB Economy and Technology University, Department of International Relations 

Prof. Dr. Victor Panin 

Pyatigorsk University (Pyatigorsk, Russian Federation) 

Prof. Suphi Saatçi 

Secretary-General of Kirkuk Foundation 

Ersan Sarıkaya 

Türkmeneli TV (Kirkuk, Iraq) 


ORSAM Middle East Advisor, Atatürk University 

Assoc.Prof.Dr. İbrahim Sirkeci 

Reader in Demography and Marketing Regent’s College, (London, UK) 

Dr. Aleksandr Sotnichenko 

St. Petersburg University (Russian Federation) 

Dr. Irina Svistunova 

Moscow State University, Department of International Relations (Russian Federation) 

Asst. Prof. Dr. Mehmet Şahin 

ORSAM Advisor, Middle East, Gazi University, Department of International Relations 

Prof. Dr. Türel Yılmaz Şahin 

Gazi University, Department of International Relations 

Mehmet Şüküroğlu 

Energy Expert 

Assoc. Prof. Dr. Oktay Tanrısever 

METU, Department of International Relations 

Prof. Erol Taymaz 

Vice President of the METU North Cyprus Campus (TRNC) 

Prof. Sabri Tekir 

Dean of İzmir University, Faculty of Economics and Administrative Sciences 

Dr. Gönül Tol 

Director of Middle East Institute Turkish Studies (USA) 

Asst. Prof. Dr. Özlem Tür 

ORSAM Advisor, Middle East, METU, Department of International Relations 

M. Ragıp Vural General Coordinator of 2023 (Magazine) 

Dr. Ermanno Visintainer 

Director of Vox Populi (Rome,Italy) 

Dr. Umut Uzer 

Istanbul Technical University, Humanities and Social Sciences 

Prof. Dr. Vatanyar Yagya 

St. Petersburg City Council Member, St. Petersburg University (Russian Federation) 


ORSAM Eurasia Advisor Editorial Board of Middle East Studies 

EDITORİAL BOARD OF MIDDLE EAS STUDIES 

Meliha Altunışık 

Middle East Technical University (Turkey) 

Bülent Aras 

Ministry of Turkish Foreign Affairs, Head of Center for Strategic Strategic Research 

Tayyar Arı 

Uludağ University (Turkey) 

İlker Aytürk 

Bilkent University (Turkey) 

Recep Boztemur 

Middle East Technical University (Turkey) 

Katerina Dalacoura 

London School of Economics (UK) 

F. Gregory Gause Vermont University (USA) 

Fawaz Gerges 

London School of Economics (UK) 

Ahmet K. Han 

Kadir Has University (Turkey) 

Raymond Hinnebusch 

St. Andrews University (UK) 

Rosemary Holiis 

City University (UK) 

Bahgat Korany 

Durham University (UK) 

Peter Mandaville 

George Mason University (USA) 

Emma Murphy 

Durham University (UK) 

MIDDLE EAS ANALYSIS EDITORIAL BOARD 

Prof. Dr. Meliha Altunışık 


Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar 


Middle East Technical University , Director of Institute of Social Sciences 

ORSAM Director 


ORSAM Middle East Advisor, Ahi Evran University, Head of Department of International Relations 


45 


Mithatpaşa Caddesi 46/4 Kızılay-Ankara TURKEY 

Phone: +90 312 430 26 09 Fax: +90 312 430 39 48 

www.orsam.org.tr, orsam@orsam.org.tr

MEKONG NEHRİ SULARI ÜZERİNDE İŞBİRLİĞİ VE İHTİLAF - orsam

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?