dışişleri bakanı ahmet davutoğlu'nun kerkük ziyareti - orsam

Rapor No: 132, Kasım 2012 

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU’NUN 

KERKÜK ZİYARETİ 

FOREIGN MINISTER AHMET DAVUTOGLU’S 

VISIT TO KIRKUK 

ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ 

CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES 

ORSAM 

ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ

DIŞİŞLERİ BAKANI 

AHMET DAVUTOĞLU’NUN 


FOREIGN MINISTER 

AHMET DAVUTOGLU’S 


ORSAM Rapor No: 132 

Kasım 2012 

ISBN: 978-605-4615-30-8 

 

 

-

ORSAM 


STRATEJİK BİLGİ YÖNETİMİ, ÖZGÜR DÜŞÜNCE ÜRETİMİ 

 

Tarihçe 

 

- 

 

 

 

 

 

- 

 

- 

- 

- 

 

 

 

- 

 

 

 

- 

 

- 

- 

 

 

- 

 

 

 

 

www.orsam.org.tr

Bilgay Duman 

1983’te Ankara’da doğdu. 2011 yılı itibariyle Abant İzzet Baysal Üniversitesi Uluslararası 

İlişkiler Bölümü Doktora Programında eğitimini sürdürüyor. Yüksek Lisans tezini “Saddam 

Sonrası Dönemde Türkmenler ve Kerkük” konusunda yazdı. Çeşitli medya kurum 

ve kuruluşlarında, ulusal ve uluslararası dergi ve gazetelerde makale ve röportajları yer 

aldı. Katıldığı çok sayıdaki konferansın yanı sıra, sıklıkla Ortadoğu coğrafyasında saha 

çalışmaları yapmakla birlikte, Birleşmiş Milletler gözlemcisi olarak Irak ve Afganistan 

seçimlerinde uluslararası gözlemci ekiplerinde yer aldı. Çalışmalarına ORSAM bünyesinde 

Ortadoğu Uzmanı olarak devam ediyor.

- 

 

 

- 

 

 

 

 

 

 

 

 

- 

 

 

 

Hasan Kanbolat 

ORSAM Başkanı 

4 

ORSAM

İçindekiler 

Takdim ...........................................................................................................................................................4 

Özet .................................................................................................................................................................7 

Giriş .................................................................................................................................................................8 

Kerkük’ün Kısa Tarihi .................................................................................................................................8 

2003’ten 2012’ye Kerkük’te Siyasal Durum ............................................................................................10 

Türkiye’nin Kerkük İlgisi ve Geçmişten Günümüze Kerkük Ziyaretleri ........................................16 

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük Ziyareti ...................................................................19 

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük Ziyareti’nin 

Irak İç ve Dış Politikasına Yansımaları ....................................................................................................29 

Sonuç Yerine: Türkmen Stratejileri .........................................................................................................31 

ORSAM 

5

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET 

DAVUTOĞLU’NUN KERKÜK ZİYARETİ

ORSAM Rapor No: 132, Kasım 2012 

Hazırlayan: 

Bilgay Duman 

ORSAM Ortadoğu Uzmanı 

ORSAM 


DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET 

DAVUTOĞLU’NUN KERKÜK ZİYARETİ 

Özet 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ORSAM 

7

ORSAM 


Giriş 

ABD’nin 2003’te Irak’ı işgali ile şiddet neredeyse 

bu ülkenin simgesi haline gelmiştir. 

Irak’ta yaşanan savaşın ardından ABD ve Irak 

hükümetinin “terör operasyonları” adı altında 

Irak halkına verdiği zarar, mezhep çatışmaları, 

güç mücadelesi ve insanların yaşam 

savaşı halen devam etmektedir. Irak’a yapılan 

müdahalelerle ülkenin genleriyle oynanmış 

ve doğası bozulmuştur. Bu ortam içerisinde 

halk güven duygusunu kaybetmiştir. Bu durum 

Irak’taki bütün alanları etkilemiş durumdadır. 

Özellikle siyasi platformda yaşananlar 

göz önünde bulundurulduğunda söz konusu 

durum daha net bir biçimde anlaşılmaktadır. 

Irak’taki ayrışma en net şekliyle Kerkük’te vücut 

bulmaktadır. 2005’te Irak’ta kabul edilen 

anayasada Kerkük için bir yol haritası ortaya 

konsa da Kerkük’te siyasi bir uzlaşma kültürünün 

oluşmaması, hem sosyal tabanı hem de 

Irak’ın genel politikasını içinden çıkılmaz bir 

sorunları yumağına sürüklemektedir. Bugünkü 

Irak’taki siyasal süreç içerisinde tartışılan 

konular göz önünde bulundurulduğunda siyasi 

düğümün zengin petrol yataklarına sahip 

Kerkük’te oluştuğu görülmektedir. Irak Kürt 

Bölgesel Yönetimi (IKBY) ile merkezi hükümet 

arasındaki iktidar mücadelesinde petrol 

gelirlerinin paylaşımı, peşmerge güçlerinin 

statüsünde federalizm uygulaması ve seçimlere 

kadar hemen hemen bütün siyasi konular 

Kerkük üzerinde kilitlenmektedir. Buradan 

yola çıkarak klasik tabirle “Kerkük’ün Irak’ın 

bir minyatürü”, olarak ifade edilmesi anlam 

kazanmaktadır. Öte yandan Kerkük sadece 

Irak’taki gelişmeleri değil, bölgesel ve hatta 

uluslararası politikayı etkileyebilecek bir potansiyele 

sahiptir. Bu etki kapasitesinden en 

çok etkilenecek ülkelerden biri de Türkiye’dir. 

Nitekim Türkiye’nin Kerkük hakkındaki hassasiyetleri 

üst seviyedir. Türkiye’nin Kerkük’e 

ilişkin hasiyetlerinden birini de Kerkük’teki 

Türkmen varlığı oluşturmaktadır. Bu nedenle 

Türkiye’nin yakın komşularına yönelik etkin 

bir politika üretemediği dönemlerde bile Kerkük 

ve bölgedeki Türkmenlere yönelik ilgi üst 

seviyede olmuş, Türkmenler ve Kerkük unutulmamıştır. 

Bu noktada Kerkük’ün geçmişine 

ve Türk yetkililerin Kerkük’e ilişkin tarihi 

ziyaretlerine ışık tutmanın faydası olacağı düşünülmektedir. 

Kerkük’ün Kısa Tarihi 

Musul-Kerkük bölgesi, ilkçağların en önemli 

medeniyetlerinden ikisi olan Asur ve Babil 

Devletlerinin kurulduğu bölge olarak bilinmektedir. 

Kerkük’ün şehirleşmesinin Asurlular 

döneminde tamamlandığı bilinmektedir. 

İlkçağ’dan itibaren önemli bir merkez olan 

Musul-Kerkük bölgesi, İslam devletleri döneminde 

de önemini koruyarak Emevi ve Abbasi 

Devletlerinin belli başlı şehirleri olarak 

ortaya çıkmıştır. 1 Emeviler ve Abbasiler döneminde 

küçük bir yerleşim yeri ve henüz önem 

kazanmadığı bir şehir olarak bilinen Kerkük, 

16. yüzyılda bölgenin Osmanlı Devleti egemenliğine 

geçmesiyle doğudan gelecek tehlikelere 

karşı koyması bakımından önemli bir 

savunma merkezi haline gelmiştir. Yavuz Sultan 

Selim tarafından 1517’de Osmanlı Devleti 

topraklarına katılan Musul-Kerkük bölgesinde, 

5 Haziran 1926’da Türkiye ve Irak arasında 

imzalanan Ankara Anlaşması’na kadar 

süren bir Türk hakimiyeti egemen olmuştur. 

Musul-Kerkük bölgesi, 19. yüzyıl ortalarında 

petrol kaynaklarının keşfinin ardından bir 

anda Avrupa devletlerinin ilgi odağı haline 

gelmiş, 1900’lü yılların başında İngilizler ve 

Almanlar bölgede kendi hakimiyetlerini kuracak 

girişimlerde bulunmuşlardır. Almanya, 

Osmanlı Devleti yönetimindeki nüfuzunu artırarak 

sürdürürken, İngiltere bölgedeki aşiret 

reislerini ayaklanmaya teşvik ederek Osmanlı 

yönetiminin halk üzerindeki etkisini zayıflatmaya 

çalışmıştır. 2 

Birinci Dünya Savaşı’yla birlikte birçok cephede 

mücadele eden Osmanlı Devleti, Irak’ta 

İngilizlerle savaşa girmiştir. İngiliz kuvvetleri 

yenilgiye uğratılsa da Irak’taki askerlerin daha 

zorlu mücadelenin olduğu diğer cephelere 

kaydırılması nedeniyle güçsüz kalan Osmanlı 

Ordusu karşısında kolayca ilerleyebilmiştir. 

7 Mayıs 1918’de Kerkük İngiliz hakimiyeti- 

8 

ORSAM

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU’NUN KERKÜK ZİYARETİ 

ORSAM 

ne girmiştir. Birinci Dünya Savaşı’nın ardından 

Mondros Mütarekesi ve Türk Kurtuluş 

Savaşı’nın başlaması, Kerkük ve Musul’daki 

Osmanlı güçlerini zayıflatmıştır. Anadolu 

topraklarında kazanılan büyük zaferlerin 

ardından 1922’de barış anlaşmasının imzalanması 

amacıyla görüşmelere başlanmıştır. 

Ancak Türk temsilcilerin İngiltere ile anlaşamaması 

sonucu, Irak sınırı (Musul-Kerkük 

meselesi) tartışmaları askıya alınarak 24 Temmuz 

1923’te imzalanan Lozan Anlaşması’nın 

dışında bırakılmış ve konu Milletler 

Cemiyeti’nde tartışılmaya başlanmıştır. Milletler 

Cemiyeti’nde 1924 ve 1925’te Musul- 

Kerkük meselesi üzerine yapılan tartışmalarda, 

iç problemlerini halletmeye ve sınırlarını 

korumaya çalışan Türkiye Cumhuriyeti etkisiz 

kalmıştır. Milletler Cemiyeti’ndeki İngilizlerin 

etkinliği neticesinde Türkiye’nin aleyhine 

karar çıkmıştır. Milletler Cemiyeti’nin 

kararları doğrultusunda Türkiye, İngilizlerle 

anlaşma yoluna gitmek zorunda kalmıştır. 

5 Haziran 1926’da Türkiye, İngiltere ve Irak 

arasında imzalanan ve Ankara Anlaşması 

olarak tarihe geçen “Türk-Irak Sınırı ve İyi 

Komşuluk Anlaşması” sonucu Türkiye, Musul 

Vilayetini Irak’a bırakmayı kabul etmiştir. 

18 maddelik anlaşmanın 14. maddesine göre, 

Musul ve Kerkük’e ilişkin bütün haklarından 

feragat eden Türkiye’nin, sadece 25 yıl süreyle 

Irak hükümetinin petrol gelirlerinin yüzde 

10’unu alması öngörülmüştür. 3 

Irak’ta petrolün varlığı, 1902 yılında İngilizler 

hesabına çalışan Yeni Zelandalı maden 

mühendisi William Knox tarafından Kerkük 

yakınlarında keşfedilen Baba Gürgür kuyusu 

petrol rezervinin bulunmasıyla anlaşılmıştır. 

Ancak Irak’taki ilk petrol üretimi Baba 

Gürgür’de 1927 yılında açılan ilk kuyuyla 

başlamıştır. Çünkü üretilen petrolü Kerkük 

ve Musul çevresinden Lübnan’daki Trablus 

Limanı ve İsrail’deki Hayfa Limanı terminallerine 

ulaştıracak petrol boru hatları, 1927’de 

tamamlanmıştır. 4 1931’de alınmaya başlanan 

petrol gelirlerinden yüzde 10’luk pay, 1951 

yılına kadar alınmaya devam etmiştir. 1954’te 

bir ödeme daha yapılarak durdurulmuştur. 

Ancak bu duruma ilişkin farklı görüşler bulunmaktadır. 

Genel kanı Türkiye’nin almış olduğu 

toplam 500 bin sterlinlik ödemeyle bütün 

alacağının silindiği yönündedir. Öte yandan 

Irak’tan gelecek petrol geliri 1987 yılına 

kadar bütçe kalemlerinde yer almıştır. 5 

Musul Vilayeti’nin Irak egemenliğine geçmesinin 

ardından Kerkük vilayet statüsünde 

idari bir birim olmuştur. Irak’taki bütün yönetimlerin 

Kerkük Vilayeti üzerinde uyguladıkları 

farklı politikalar Kerkük’ün idari, sosyal, 

toplumsal ve nüfus yapısını değiştirmiştir. 

1919 ile 1968 yılları arasında göç nedeniyle 

Kerkük’ün nüfusu 5 kat artmıştır. 1947–1957 

yılları arasında Kerkük’e 39 bine yakın Kürt 

göçmenin yerleştiği bilinmektedir. 6 

1968’de “sosyalist Arap milliyetçiliği” söylemiyle 

ortaya çıkan Baas Partisi’nin Irak’ta hakim 

güç olmasıyla birlikte, ülkede Arap olmayan 

unsurlara yönelik asimilasyon politikaları 

başlamıştır. Bu doğrultuda özellikle Irak’ın 

kuzey kesimini hedef alan Baas rejimi, 1970’te 

çıkarılan Tarım Reformu Yasası’yla Türkmenlerin 

sahip olabilecekleri toprak büyüklüğü 

300 dönümle sınırlandırılmıştır. 7 Ancak Türkmenlere 

çeşitli kültürel haklar verilmişse de 

bazı Türkmen köy ve kasabaları yıkılmış, bazılarının 

isimleri değiştirilmiştir. Türkmenler 

zorunlu göçe tabi tutulmuştur. Yüz binlerce 

Arap, Türkmen bölgelerine yerleştirilmiştir. 

Ayrıca Türkmenlerin açık yerlerde Türkçe konuşmaları 

yasaklanmış ve hatta Türkçe konuşanlar 

cezalandırılmıştır. 

Baas Partisi’nin “Araplaştırma” politikası kapsamında 

Kerkük için 1975 ve 2001 yılları arasında 

arazi ile mülklerin kamulaştırılması ve 

istimlak edilmesine yönelik kararlar alınmıştır. 

Kerkük’te şahıs arazileri devlet tarafından, 

1975 tarihli 336,369, 398 ve 1381 sayılı kararlar, 

1976 tarihli 53 sayılı karar, 1977 tarihli 222 

sayılı karar, 1978 tarihli 974 sayılı karar, 1980 

tarihli 1554 sayılı karar, 1981 tarihli 12, 126, 

181, 1391 ve 183 sayılı kararlar, 1984 tarihli 

730, 1081 sayılı kararlar, 2000 tarihli 117 sayılı 

ve 2001 tarihli 137 sayılı kararlar ile istimlâk 

ORSAM 

9

ORSAM 


edilmiş ve kamulaştırılmıştır. Bu kararlar çerçevesinde 

bazı bölgelerde Türkmen ve Kürt 

yerleşimciler tahliye edilerek Irak’ın güney 

illerine göç ettirilmiştir. İstimlâk edilen yerlere 

ise Arap nüfus yerleştirilmiş, devlet teşviki 

ile konutlar inşa edilmiş, yeniden parsellenen 

zirai araziler Kerkük’e yerleştiren Araplar 

arasında paylaştırılmıştır. Bazı arazi ve mülkler 

ise kamu yararına kullanılacağı gerekçesi 

ile istimlâk edilmiştir. Ayrıca 1975’ten 1988’e 

kadar Beşir, Yayçı, Türkalan, Bulova, Kümbetler, 

Leylan, Yahyava gibi Türkmenlerin yoğun 

olarak yaşadığı köyler ya tamamen boşaltılmış 

ya da zirai arazilerin çoğu devlet tarafından 

istimlak edilmiştir. 8 Saddam Hüseyin döneminde 

Türkmen ve Kürtlere gayrimenkul 

satın alama yasağı uygulanmıştır. 

Öte yandan Irak Devrim Komuta Konseyi tarafından 

29 Ocak 1976 tarihinde alınan kararla 

Kerkük vilayetinin sınırları değiştirilerek, 

Kerkük’e bağlı Tuzhurmatu İlçesi yeni oluşturulan 

Selahattin, Altunköprü Nahiyesi Erbil, 

Çemçemal İlçesi Süleymaniye ve Kifri İlçesi 

Diyala Vilayeti’ne bağlanmıştır. 

Baas rejimi ve Saddam Hüseyin döneminde 

Kerkük’te katliamlara varan uygulamalar 

yapılmıştır. 1970 yıllarında çok sayıda Türkmen 

nedensiz olarak hapse atılmış, sürgün 

edilmiş ve idam edilmiştir. Bunun en acı örneklerinden 

biri 1980’de yaşananlardır. 16 

Ocak 1980’de Türkmenlerin önde gelenleri 

tutuklanarak, hapse atılmış ve idam edilmiştir. 

1991’de yaşanan Altunköprü Katliamı da 

Saddam döneminin diktatör uygulamalından 

başka bir acı örnek olarak karşımızı çıkmaktadır. 

Tüm yaşananlara rağmen bölge halkı kimliklerini 

korumayı başarabilmiştir. Özellikle Türkmenlerin 

Türkiye sevgisi ve bağlığı da aynı 

düzeyde devam etmiştir. Hatta Türkmenler 

arasında ve Baas rejiminin de algıladığı şekilde, 

Türklük, Türkiye’ye bağlılıkla eş tutulmuştur. 

Bu nedenle Türkmenler için Türkiye hep 

hayallerdeki “anavatan” olarak kalmıştır. Buna 

karşın Türk dış politikası da hem Soğuk Savaş 

düzeninin ideolojik kamplaşmaları hem de 

bölgesel konjonktürün gerekleriyle şekillenmiştir. 

Bu nedenle çevre ülkelerdeki soydaş 

bağına sahip olduğu unsurlarla yeteri kadar 

ilgilenilememiştir. Ancak Baas rejiminin uygulamalarından 

korunmak amacıyla ekonomik, 

sosyal ve siyasal sebeplerle Türkiye’ye 

göç edenlerin sayesinde Türkiye’nin bölgeyle 

ilişiği hiçbir dönemde kesilmemiştir. 

1991’de Körfez Savaşının ardından Irak’ın 

kuzeyinde oluşturulan uçuşa yasak bölgeyle 

birlikte, Türkiye’nin Irak politikasında hızlı 

bir yükseliş görülmektedir. Türkiye’nin Irak’ın 

kuzeyinde barış sağlayıcı güç olarak bulunması, 

Türkiye’nin bu bölgeye hakim olmasını 

beraberinde getirmiş ve Irak’ın kuzeyindeki 

politikaya yön verebilmiştir. Bu bölge Saddam 

Hüseyin muhalifi unsurlara bir yaşam sahası 

açmış ve bölgede çok sayıda siyasi parti ve sivil 

toplum kuruluşu faaliyet göstermeye başlamıştır. 

2003’ten 2012’ye Kerkük’te Siyasal Durum 

ABD, 2003’te Irak’a girmeden önce Ankara’da 

yapılan toplantılar sonucu Kerkük konusunda 

anlaşılmış ve ABD askerleri hariç hiçbir silahlı 

kuvvetin Kerkük’e girmemesi kararlaştırılmıştır. 

Ancak ABD askerleri ile birlikte KDP 

ve KYB’ye bağlı peşmergerler, 9 Nisan 2003’te 

Bağdat’ın düşmesinin hemen ardından 

Kerkük’e girmiştir. Kerkük’e yerleşen peşmergeler 

tapu ve nüfus dairelerini yakmış ve evraklara 

el koymuş, Kerkük Müzesini talan etmiş, 

Türkmen mezarlıklarını yıkmıştır. 9 Türk 

makamları, Kürtlerin Kerkük’te daimi kalmasında 

endişe edildiğini açıklamıştır. Dışişleri 

Bakanı Abdullah Gül, dönemin ABD Dışişleri 

Bakanı Colin Powell’ı aramış ve Türkiye’nin 

çıkarlarının korunacağı konusunda verilen 

sözü hatırlatarak, Kürt grupların Kerkük’ten 

çıkarılmasına yönelik güvence istemiştir. Öte 

yandan Türkiye’nin, durumu yerinde incelemek 

için Irak’a bir askeri gözlemci heyeti gönderme 

kararı aldığı açıklanmıştır. 10 

10 

ORSAM


ORSAM 

bir gücün girmemesini, sadece ABD askerinin 

şehre müdahale etmesini, Kerkük’e yönelik sivil 

veya askeri bir hareket koalisyon güçleri 

tarafından engellenmesini ve Irak’ın toprak 

bütünlüğüne sadık kalınmasını öngörmüştür. 

Ancak Kürt gruplar bu anlaşmaya uymamış 

ve 9 Nisan 2003’te Bağdat’ın düşmesinin ardından 

Kerkük’e girmiştir. 2003 yılında 830 

bin olan Kerkük nüfusu Kerkük’e yapılan göçlerle 

birlikte 2012 yılı itibariyle 1,5 milyona 

yaklaşmıştır. 

 

 

17 Mayıs 2003’te “Peşmerge Güçlerinin Yeniden 

Konuşlandırılması” adı altında ABD ile 

KDP ve KYB arasında imzalanan ve peşmerge 

güçlerinin “Yeşil Hat” olarak tanımlanan 

ve IKBY sınırlarını belirten hattın dışarısına 

çıkmasına imkan tanıyan memorandum ihtilafın 

fitilini ateşlemiştir. Bu memoranduma 

göre, peşmerge güçlerinin “teröristlerle mücadelede 

ABD birliklerine yardımcı olması 

amacıyla” 2545 KYB, 3445 KDP üyesinin 

Musul, Kerkük, Selahattin ve Diyala’ya yerleştirilmesi 

kararlaştırılmıştır. KDP ve KYB 

güçleri de ABD’nin yardımıyla, IKBY sınırları 

dışarısında kalan ve Kürt grupların kendilerine 

ait olduklarını ileri sürdükleri bölgelere 

konuşlanmıştır. 12 ABD’nin yardımlarıyla 

peşmergelerin etkinliğini kullanarak Kerkük 

idaresini ele geçiren Kürtler, diğer bölgeler 

ve çevre ülkelerden (Suriye, İran ve Türkiye 

başta olmak üzere) Kürtleri Kerkük’e yerleştirmiştir. 

Halbuki ABD, Irak’a girmeden 

önce Şubat 2003’te ABD Başkanı George W. 

Bush’un o dönemdeki özel elçisi Zalmay Halilzad 

aracılığıyla Ankara’da Iraklı Kürt ve 

Türkmen liderleri bir araya getiren bir toplantı 

düzenlemiş ve bu toplantı sonucunda bir 

mutabakat metni ortaya çıkmıştır. Toplantıda 

Türkiye Dışişleri Bakanlığı İkili Siyasi İşlerden 

Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Ali Tuygan da 

yer almıştır. Bu toplantı sonucunda 7 maddelik 

bir anlaşma imzalanmıştır. Bu anlaşma en 

temel biçimiyle Kerkük’e, her iki taraftan da 

(Türkmenler ve Kürtler) ne sivil ne de askeri 

2003’ten sonra Kerkük’teki etkinliğini arttıran 

Kürtler, daha önce Türkmenlerin elinde olan 

Kerkük vilayet yönetimindeki 24 hizmet müdürlüğünden 

23’ünü kontrol altına almış ve 

sadece Kerkük Eğitim Müdürlüğü Türkmenlerin 

elinde kalmıştır. 

Kerkük Vilayet Yönetimi, 2003 yılı başında 

ABD tarafından bir düzenlemeyle oluşturulmuştur. 

Kerkük’te yaşayan etnik gruplar 

arasında ortak yönetim paylaşımı öngörülmüştür. 

Bu durum fiiliyatta Kürtlerin üstünlüğüne 

dönüşmüştür. Seçim, ABD’nin yanlı 

tavırları sonucunda sıkıntılı geçmiştir. Seçim 

için Kerkük’te yaşayan Türkmen, Arap, Kürt 

ve Asurîlerden altışar kişinin seçileceği, her 

gruptan otuz dokuzar kişilik aday listeleri 

hazırlanmıştır. Böylece oluşan 156 kişilik 

listeden, Kerkük Vilayet Meclisi’nin 24 üyesi 

seçilmiştir. ABD’nin ‘bağımsız’ delege olarak 

Kerküklü işadamları ve aşiret liderleri arasından 

belirlediği 144 adaydan ise ABD’nin 

Irak’taki yönetiminin onayına sunulan 12 

kişilik ‘bağımsız’ liste oluşturulmuştur. Bağımsız 

olarak oluşturulan 12 aday arasından 

dönemin Irak’taki ABD güçleri Komutanı 

General Reymond Odierno, il yönetimindeki 

6 kişilik bağımsız adayı tespit etmiştir. Ancak 

Türkmenler ve Araplar, ABD’nin bağımsız 

delegeleri belirleme biçimi ile seçilen 144 delegenin 

büyük çoğunluğunun ve belirlenen 6 

bağımsız temsilcinin de 5’inin Kürt olmasına 

itiraz etmiştir. 13 İtirazlara rağmen Odierno, 

kararı onaylamıştır. Ardından belirlenen vilayet 

yönetimi de vali, vali yardımcıları ve meclis 

başkanını seçilmiştir. Oluşturulan 30 kişi- 

ORSAM 

11

ORSAM 


lik vilayet yönetimi, Kürt asıllı Aburrahman 

Mustafa’yı vali olarak seçmiştir. 14 Vali yardımcılığı 

görevleri ise Türkmenler ve Araplara verilmiş 

olsa da her iki taraf da ABD’nin yanlı 

tutumunu protesto etmiş ve bu görevi kabul 

etmemiştir. 

15 Aralık 2005’te yapılan seçimler sonucu 

Kerkük Vilayet Yönetimi’ndeki Kürt ağırlığı 

artmıştır. Kerkük vilayetinin iç yönetimine 

ilişkin karar alma yetkisi olan 41 üyeli vilayet 

meclisindeki Kürt üye sayısı 26’ya yükselmiştir. 

Türkmenler 9, Araplar ise 6 üyeye sahip 

olabilmiştir. 

15 Ekim 2005 yılında yapılan tartışmalı referandumla 

kabul edilen Irak Anayasası’nda yer 

alan 140. maddede Kerkük sorununa çözüm 

bulmak için bir süreç planlanmıştır. Gerekli 

düzenlemeler (normalleştirme ve nüfus sayımı) 

yapıldıktan sonra 31 Aralık 2007 tarihine 

kadar referandum yapılması öngörülmüştür. 

Burada “normalleştirme”den ne kastedildiğinin 

ifade edilmesi gerektiği düşünülmektedir. 

Sürecin başlangıç noktası olan normalleştirme, 

Saddam Hüseyin döneminde Kerkük’ten 

zorla göç ettirilenlerin eski yerlerine dönmesi 

ve haksızlıkların giderilmesini amaçlamaktadır. 

Saddam Hüseyin döneminde Kerkük’ten 

yaklaşık 11.800 kişi göç ettirilmiştir. Göç ettirilen 

kişilerin yerlerine de özellikle Irak’ın 

güneyinden getirilen Araplar yerleştirilmiştir. 

Normalleştirme ile birlikte Kerkük’ten zorla 

göç ettirilen ve Kerkük’e göç eden ailelerin 

yerlerine dönmeleri amaçlanmakta ve bunun 

için tazminat ödenmektedir. Ancak halen 

Kerkük’teki mülk anlaşmazlıkları devam 

etmektedir. Mülk anlaşmazlıklarının giderilmesi 

amacıyla 2004’te bir yasa çıkarılmış ve 

bu yasa daha sonra 2006 ve 2009 yıllarında 

tadil edilmiştir. 2004’ten 2012 yılına kadar 

Kerkük’teki mülk anlaşmazlıklarına dair yaklaşık 

46 bin dava açılmıştır. 2012 yılına kadar 

ancak 2006 yılında yapılan başvuru dosyaları 

incelenmiştir. Bu nedenle Kerkük’teki mülk 

anlaşmazlıklarına dair hukuki düzenlemelerin 

uzun yıllar sürmesi beklenmektedir. Ayrıca 

2003 sonrasında Kerkük’e yerleştirilen 

Kürt nüfusun da normalleştirme kapsamında 

Kerkük’ten çıkarılması ve Kerkük nüfusunun 

doğal seyrine kavuşturulması gerekmektedir. 

Ancak komisyon gerekli çalışmaları tamamlayamamış, 

bu nedenle Kerkük referandumu 

yapılamamıştır. 31 Aralık 2007’ye kadar 

Kerkük’te referandum yapılamaması sebebiyle 

140. maddenin süresi bitmiştir. Böylece ortadan 

kalkmıştır. 

Bu süreç içerisinde Kerkük Vilayet Meclisi’ndeki 

Türkmen ve Arap üyeler Kerkük’ün 

“Kürtleştirildiği” ve haklarının çiğnendiği gerekçesiyle 

Kerkük Vilayet Meclisi’ni boykot 

etmiştir. Ayrıca 2003’te Irak’ı işgal etmesiyle 

birlikte ülkedeki sorumluluğu üzerine alan 

ABD, 2008 yılına gelene kadar Kerkük’teki 

probleme müdahale etmemiştir. Ancak aşağıdaki 

gibi sebepler ABD yönetiminin Kerkük 

sorununa müdahale etmesine yol açmıştır. 

- Kürt grupların artan talepleri, 

- Kerkük sorununun Irak’taki her anlaşmazlığın 

çıkış noktası olması, 

- Bölge ülkelerinin hassasiyetleri, 

- Terör örgütü PKK tarafından Türkiye’ye 

yönelik Irak’ın kuzeyinden yapılan saldırıların 

artması ve Türkiye’nin bu tehdidi 

bertaraf etmedeki kararlılığı ile Türkiye 

Büyük Millet Meclisinden çıkarılan Irak’ın 

kuzeyine yönelik askeri müdahaleye imkan 

veren tezkereyle yapılan operasyonlar, 

- Türkiye’nin Kerkük’e ilişkin endişelerindeki 

haklılığın Irak yönetimi ve Irak’taki hem 

her siyasi grup tarafından görülmesi, 

- Irak hükümeti ve Irak’taki tüm siyasi grupların 

Türkiye’ye duyduğu güvenin artması, 

- Türkiye’nin Irak’ta siyasi süreçte ağırlığının 

artması, 

- ABD’nin Irak’ta politika değişikliğine giderek, 

proaktif politika üretme çabası 

Ayrıca Birleşmiş Milletlerin de Kerkük’e ilişkin 

bazı öneriler açıklayarak, soruna müdahale 

olmasıyla Kerkük meselesini uluslararası 

boyuta taşınmıştır. 

12 

ORSAM


ORSAM 

Kerkük’ün geleneksel başkentleri olduğunu 

iddia eden Kürtler, vilayetin kendi özerk 

bölgelerine katılması yönünde ısrar ederken, 

Arap ve Türkmenler Kerkük’ün merkezi hükümetin 

denetiminde olmasını istemektedir. 

Kerkük’ün bir Irak kenti olduğu ve Irak’ta 

ortak bir yönetim oluşturulması gerçeği, 

Irak’taki Kürt gruplar dışında hemen her siyasi 

grup tarafından kabul edilmektedir. Başta 

Türkiye olmak üzere bölge devletleri ile 

Birleşmiş Milletler ve ABD’nin de Kerkük’e 

ilişkin çözüm önerilerinde uzlaşıyı istemeleri 

Kerkük için yeni bir süreç başlatmıştır. Birleşmiş 

Milletler, Kerkük’te yaşayan gruplar 

(Kerkük’ün idaresinin Türkmenler, Araplar 

ve Kürtler arasından yüzde 32’şer oranda, Hıristiyanlara 

yüzde 4 oranında paylaştırılması) 

arasından eşit yönetim paylaşımını içeren 

bir öneri sunmuştur. Aynı yöndeki bir karar 

da Irak Parlamentosu tarafından alınmıştır. 

Irak Parlamentosundaki 140 milletvekilinden 

127’sinin onayıyla 22 Temmuz 2008’de çıkarılan 

Irak Meclisleri Seçim Yasasında yer alan 

24. maddede de Kerkük’teki yönetimin üç ana 

oluşum arasında paylaşılması, üç ana oluşumun 

her birinin (Arap-Kürt-Türkmen) yüzde 

32, Hıristiyanlara ise yüzde 4 oranında otoriteden 

pay verilmesi öngörülmüştür. Otoriteden 

kastedilenin, bir bakanlığa bağlı olan 

ya da olmayan tüm güvenlik ve sivil daireler 

olduğu belirtilmiş, bu otoriteye 3 egemen 

makam (Meclis Başkanı-Vali-Vali Yardımcısı), 

Meclis komisyonları başkanlıkları ve her 

kademedeki kamu görevlerinin dahil olduğu 

ifade edilmiştir. 

Kerkük için ortaya konan bu plan uygulanamamıştır. 

31 Ocak 2009’da Irak’ta yerel seçimler 

yapılmasına rağmen, Kerkük dışarıda 

tutulmuştur. Ayrıca Kerkük’te bir nüfus sayımı 

yapılarak haksızlıkların giderilmesi, nüfus 

sayımına göre seçmen listelerinin oluşturulması 

ve Kerkük’te yerel seçimlerin yapılması 

planlanmıştır. Ancak Kerkük’te öngörülen süreç 

uygulanamayınca Kerkük’te yerel seçimler 

yapılamamış ve yönetim aynı şekilde devam 

etmiştir. Türkmen ve Arap üyeler, Kürtlerin 

Kerkük’teki haksız uygulamalarını gerekçe 

göstererek, vilayet yönetimini protesto etmiş 

ve yönetimden çekilmiştir. Kerkük’teki özellikle 

mülkiyet anlaşmazlıklarının çözülmesi 

ve demografik haksızlıkların giderilmesi amacıyla 

2011’e kadar dört ayrı komisyon kurulsa 

da Kerkük’teki sorunlar çözülmemiştir. Bu 

durum Kerkük’teki hassasiyeti arttırmıştır. 

Öte yandan son birkaç yıla kadar devam eden 

Irak Türkmen Cephesi (ITC) ve Kürt siyasi 

partiler arasındaki gerginlik hem Türkiye’nin 

Irak Kürt Bölgesel Yönetim ile geliştirdiği 

ilişkiler, hem Kürt grupların tavırlarındaki 

yumuşama hem de Türkmenlerin siyaseten 

yükselir konuma gelmesi, bir kısım Türkmen 

ve Kürt siyasi partiler arasında ilişkiler 

kurulması ve yumuşamasına zemin hazırlamıştır. 

Nitekim aşama aşama gelişen ilişkiler 

sonucunda Mayıs 2011 sonunda Kerkük Vilayet 

Meclisi Başkanlığına Kürt kökenli Rizgar 

Ali’nin yerine Türkmenlerden Hasan Turan’ın 

getirilmesi, ilişkilerdeki buzları eritmiştir. 

Daha sonra ITC tarafından alınan kararın 

yanı sıra IKBY’nin de ITC’ye yeniden Erbil’de 

büro açmasına olanak tanıması, ilişkileri bir 

üst seviyeye daha taşımıştır. Bu dönemden 

sonra Türkmen ve Kürt siyasi gruplar arasındaki 

karşılıklı ziyaretler artmıştır. Ancak 

Türkmenler ve Kürtler arasında yakınlaşmanın 

başlaması, 2003’ten itibaren siyasal olarak 

özellikle Kerkük Vilayet Meclisi’nde birlikte 

hareket eden Türkmen ve Arap üyeler arasında 

sorunların başlamasına yol açmıştır. Özellikle 

Kerkük vilayet yönetimindeki dönüşüm, 

Arapların tepkisini beraberinde getirmiştir. 

Böylece Türkmenlerle Kürtler arasındaki 

Kerkük üzerinde anlaşma olduğu ön yargısını 

ortaya çıkarmıştır. Hatta bazı Arap siyasi 

çevreler, Türkiye’nin desteği ile Kerkük’ün 

IKBY’ye bağlanması karşılığında IKBY’de 

Türkmenlere daha fazla pay verilmesi konusunda 

Kürtler ve Türkmenler arasında anlaşma 

sağlandığını ileri sürmektedir. Bu durum 

2011’e kadar Kerkük’te ortak bir hareket tarzı 

benimseyen Araplar ve Türkmenlerin arasını 

açmıştır. Türkmen yetkililerin Kürtlerle 

anlaşma yapılmadığına yönelik açıklamalara 

rağmen, Araplar Türkmenlere tepki göster- 

ORSAM 

13

ORSAM 


miştir. Kerkük’te yaşayan etnik ve dini gruplar 

arasında çatışmaya varan sorunlar yaşanmaktadır. 

Özellikle mülk ve arazi anlaşmazlıkları 

ile ilgili sorunlar, Kerkük’teki gerginliği 

tetiklemektedir. Bununla birlikte Eylül 2012 

itibariyle 140. Madde Komisyonu’nun Irak 

Parlamentosu kararıyla yeniden kurulduğu 

açıklanmıştır. Hatta Komisyon çalışmalarına 

başlamış ve normalleştirme politikaları hız 

kazanmıştır. Bu doğrultuda Kerkük’e Saddam 

Hüseyin döneminde yerleşen bir kısım Arap 

ailesi tazminatlarını alarak eski yerlerine dönmeye 

başlamıştır. 

Öte yandan Kerkük üzerinde IKBY ve Irak 

merkezi hükümeti arasındaki çekişme bu kapsamda 

devam etmektedir. 2012 yılı içerisinde 

Erbil’de yapılan toplantılarla Irak Başbakanı 

Nuri El-Maliki karşıtı bloğa ev sahipliği yapan 

Kürtler, diğer taraftan da IKBY’nin iktidarını 

korumaya ve güçlendirmeye çalışmaktadır. 

Nitekim 2012 Mayıs’ının ikinci haftasında 

Kerkük’e yapılan ziyaretler, Irak merkezi hükümet 

ve IKBY arasındaki mücadeleyi gösterir 

nitelikte olmuştur. 

8 Mayıs 2012’de Kerkük’e sürpriz bir ziyaret 

yapan Nuri El-Maliki, bakanlar kurulu toplantısını 

da burada yapmıştır. Toplantı sonrası 

Hükümet Sözcüsü Ali El-Dabbağ, Kerkük’le 

ilgili bazı kararlar alındığını açıklamıştır. Nuri 

El-Maliki’nin Irak Başbakanı olarak ülkesinin 

bir vilayetini ziyaret etmesi son derece doğal 

bir durumdur. Ancak hem ziyaret ettiği şehrin 

özelliği hem de ziyaretin zamanlaması ve 

şekli nedeniyle, bu ziyaret sıradan bir ziyaretin 

ötesindedir. 

Kerkük, 2003’ten bu yana Kürt grupların şehre 

hakim olma çabasının bir neticesi olarak 

Irak merkezi hükümeti ve IKBY arasında bir 

sorun teşkil etmiştir. Kerkük, burada yaşayan 

Türkmen, Kürt ve Araplar arasında da bir çekişme 

noktası haline gelmiştir. 2003’ten sonra 

Kürtlerin Kerkük’e yönelik politikaları neticesindeki 

haksız uygulamalar ve Kerkük’ün siyasal 

ve sosyal dengesinin bozulması, Kerkük’ü 

bir düğüm haline getirmiştir. Irak’taki her siyasal 

süreçte Kerkük bir pazarlık aracı haline 

gelmiş ve bu süreçleri tıkamak isteyen taraflar 

Kerkük’ü öne sürmüştür. Böylece 2003’ten 

bu yana Kerkük’ün statüsünü belirlemek için 

ortaya konan hukuki ve siyasal çözüm önerilerinin 

neredeyse tamamı uygulanmamıştır. 

Bu durum, Kerkük’ü “patlamaya hazır bomba” 

haline getirmiştir. Nitekim özellikle 2012 

yılı içerisinde Irak’ta Nuri El-Maliki’nin başbakanlığı 

üzerinden yürütülen tartışma ve 

kamplaşmalarda yeni oyun sahası Kerkük 

olmuştur. Nuri El-Maliki’nin Kerkük ziyareti 

sırasında güvenlik oluşturma gerekçesiyle 

kente helikopter ile ağır silahlı araç ve birliklerin 

getirilmesi dikkat çekmiştir. Kerkük’teki 

olağanüstü durum dikkate alındığında bir 

başbakan için normal bir tedbir olarak değerlendirilebilecekken, 

Nuri El-Maliki’nin ziyareti 

sonrasında da bu güçlerin kentte kalmaya 

devam etmesi akıllarda soru işaretleri bırakmıştır. 

Kerkük halen merkezi hükümete bağlı bir 

vilayet olsa da Kerkük’teki peşmerge varlığı 

ile KDP ve KYB’ye bağlı asayiş güçleri, kentin 

güvenlik kontrolünü ele almış durumdadır. 

Yaklaşık 15 bin kişilik Kerkük’teki Irak 

polisinin varlığının büyük kısmı Kürtlerden 

oluşmaktadır. Bu nedenle uzun süreden beri 

Kerkük’teki Kürt varlığı, diğer grupları rahatsız 

etmektedir. Diğer gruplar tarafından 

Irak merkezi hükümetinden bu konuda yardım 

talep edilmektedir. Geçtiğimiz aylarda 

merkezi hükümet Kerkük’e ek güvenlik güçleri 

göndermesine rağmen, peşmergelerin bu 

güçlerin kente girişine izin vermemiştir. Nuri 

El-Maliki ile birlikte gelen güvenlik güçlerinin 

neden kentten çıkmadığı eleştiri konusu haline 

gelmiştir. Bu durum itibariyle Kerkük üzerinde 

yeni bir askeri gerginlik de oluşmuştur. 

Maliki’nin Kerkük ziyaretinde Kerkük’ün 

Kürt asıllı Valisi Necmettin Kerim, Arap asıllı 

Vali Yardımcısı Rakan Sait ve Türkmen asıllı 

Vilayet Meclisi Başkanı Hasan Turan, karşılama 

töreninde yer alırken, 40’a yakın bakanın 

olduğu kabineden sadece 16 bakanın bu ziyarette 

yer alması dikkat çekmiştir. Kabinenin 

14 

ORSAM


ORSAM 

Kürt bakanları bu ziyareti protesto ederken, 

bazı Sünni Arap bakanların da ziyarete katılmadığı 

bilinmektedir. ITC’den Vilayetlerden 

Sorumlu Devlet Bakanı ve İletişim Bakan 

Vekili Turhan Müftü, ziyarette yer almış ve 

Nuri El-Maliki’nin Kerkük Vilayet Meclisi’nde 

yaptığı toplantıda Maliki ile birlikte konuşma 

masasında yer alan tek bakan olmuştur. Ayrıca 

masada yer alan Nuri El-Maliki dışındaki 

iki kişiden birinin (Hasan Turan) daha Türkmen 

olması, Kerkük’teki Türkmen ağırlığının 

vurgulanmasıdır. Kürt bakanların bu ziyareti 

protesto etmeleri, özellikle KDP’nin tepkisini 

açıkça göstermiştir. Kerkük’ün KYB’li Valisi 

Necmettin Kerim’in Nuri El-Maliki’yi karşılamaya 

gitmesi dikkat çekmiştir. KYB ve KDP 

arasında Kerkük üzerinde problemler yaşandığı, 

KYB’nin, KDP’nin Kerkük’teki etkinliğinden 

rahatsız olduğu, bu nedenle Maliki’yle 

yakınlık kurmaya başladığı bilinmektedir. 

Necmettin Kerim’in Nuri-Maliki’yi karşılaması, 

genel protokol kurallarının dışında değerlendirilebilir. 

Nuri El-Maliki’nin ziyaretinin hemen ardından, 

9 Mayıs 2012’de IKBY bakanları da 

Kerkük’e bir ziyarette bulunmuştur. Aynı gün 

IKBY İstihbarat Teşkilatı (Parastin) Başkanı 

ve aynı zamanda da IKBY Başkanı Mesut 

Barzani’nin oğlu olan Mesrur Barzani de bir 

sosyal paylaşım sitesi üzerinden yaptığı açıklamada, 

Nuri El-Maliki’nin Kerkük’e ağır silahlarla 

girmesinin Kerkük’ü “Kürdistan’dan” 

ayıramayacağı yönünde ifade de bulunarak, 

restleşmeyi söylem boyutuna da çıkartmıştır. 

Kerkük’te, Türkmen yetkililerin ısrarla vurguladığı 

biçimde, Türkmenleri koruyacak bir 

gücün olmaması ve mevcut hükümete bağlı 

güçlerin de yetersiz kalması, şiddetten en 

fazla zarar gören tarafın Türkmenler olmasına 

yol açmaktadır. Hedef belki de doğrudan 

Türkmenler olmasa bile Kerkük’te en korumasız 

halk olan Türkmenleri etkilemektedir. 

Kerkük’te Irak merkezi hükümetine bağlı 

emniyet güçlerinin yanı sıra Kürt partilere 

ait peşmerge ve asayiş güçleri de bulunmaktadır. 

Bu güçler Kürt mahallelerini rahatça 

koruyabilmektedir. Sünni Arap aşiretlerin de 

silahlı gücü olduğu bilinmektedir. El-Kaide 

ile mücadele için kurulan yerel güçler olan 

Sahvaların büyük bölümü Sünni Araplardan 

oluşmaktadır. Kerkük’te 7 bin’e yakın Sahva 

mensubu olduğu bilinmektedir. Türkmenlerin 

böyle bir gücü bulunmamaktadır. Irak 

hükümetine bağlı emniyet güçleri içerisinde 

Türkmenlerin oranı diğer gruplara nazaran 

daha azdır. Bu nedenle Türkmen bölgelerinin 

korunmasında problemler yaşanmakta ve 

şiddet eylemlerinin en fazla yaşandığı yerler 

Tisin, Bağdat Yolu gibi Türkmen bölgeleri olmaktadır. 

Siyasi tansiyonun ve güvenlikle ilgili kaygıların 

bu denli yükselmesi, Kerkük’teki gerginliğin 

artmasına neden olmaktadır. Bu anlamda 

belki en ılımlı ve rasyonel açıklamayı ITC 

Başkanı ve Kerkük Milletvekili Erşat Salihi 

yapmıştır. Kerkük’ün Irak merkezi hükümeti 

ve IKBY arasında siyasi çekişmeye alet edilmemesi 

ve Kerkük’te yaşayan her kesimin 

eşit katılımını öngören siyasi bir uzlaşının 

oluşması gerektiğini dile getirmiştir. Kerkük 

sorununa çözümün artık hukuki düzenlemelerle 

çözülmesinin mümkün olmadığı, 

Kerkük halkını temsil eden siyasi taraflar 

arasında eşit paylaşımlı bir yönetimsel çözümün 

fayda sağlayabileceği düşünülmektedir. 

Kerkük’teki restleşmenin her kesime zarar 

verdiği/vereceği ortadayken, belki de bu durumdan 

en zararlı çıkacak halkın Türkmenler 

olduğu söylenebilir. Türkmenlerin dışındaki 

grupların kendilerini koruyacak silahlı güçleri 

bulunmaktadır. Kerkük’teki herhangi bir çatışma 

ortamında Türkmenler yalnız kalabilir 

ya da Araplar ve Kürtler arasında bölünebilir. 

Bu yüzde Kerkük’teki gerginlik en fazla Türkmenleri 

olumsuz etkileyecektir. 

Buradan hareketle bir an önce Kerkük’teki çözümsüzlüğün 

giderilmelidir. Kerkük’teki sürecin 

ilerletilmemesi, vilayeti patlama noktasına 

getirebilir. Kerkük Mülk Anlaşmazlıkları Ko- 

ORSAM 

15

ORSAM 


misyonu’ndaki yaklaşık 46 bin davanın sadece 

5 bine yakın bir kısmı çözülebilmiştir. Bu komisyon 

2006’da açılan davaları ancak çözüme 

ulaştırabilmiştir. Komisyonun önünde 6 yıllık 

dava dosyaları vardır. Ayrıca her geçen gün 

dava sayısı çoğalmaktadır. Bu nedenle işleyen 

bir mekanizmanın oluşturulmaması sorunlar 

yumağını arttıracak niteliktedir. Kerkük’te 

yerel seçimlerin eski yasa ve seçmen listeleriyle 

yapılması, Kerkük’teki durumun devamı 

anlamına gelecek ve Kerkük’teki gerginlik 

devam edecektir. Bu gelişmeler Kerkük’e 

ilişkin hassasiyetin artmasına yol açmıştır. 

Kerkük’e yönelik tek taraflı müdahalelerin bir 

sonuç getirmeyeceği anlaşılmıştır. Bu durum 

Kerkük’e ilişkin uzlaşma çabalarını arttırmıştır. 

Kerkük’ün özel durumu düşünüldüğünde 

bu vilayet için özel bir yasa çıkartılarak dengenin 

sağlanması gerekmektedir. Kerkük’teki 

sorunun çözümünün ortak bir yönetimden 

geçtiği artık gün yüzüne çıkmıştır. Kerkük’ün 

tek taraflı müdahalelerle çözülemeyeceği 

açıktır. Hem uluslar arası kamuoyu hem de 

Iraklı taraflar bu gerçeği kabul etmektedir. Bu 

gerçeği dikkate alarak davranılması gerektiği 

düşünülmektedir. Kerkük’teki çözüm Irak’taki 

diğer düğümlerin çözülmesinde başat rolü 

oynayabilir. 

Türkiye’nin Kerkük İlgisi ve Geçmişten 

Günümüze Kerkük Ziyaretleri 

2003’te ABD askerlerinin Türkiye topraklarından 

Irak’a girmesine izin veren ve 1 

Mart (2003) Tezkeresi olarak literatüre geçen 

izin belgesinin Türkiye Büyük Millet 

Meclisi (TBMM) tarafından reddedilmesi, 

Türkiye’nin Irak politikasındaki etkinliğini 

azaltsa da Irak’taki gelişmeler ve bölgesel 

politik durum Türkiye’nin elini Irak’ta yeniden 

güçlendirmiştir. 2007’den sonraki süreç, 

Türkiye’nin bölgede ve Irak siyasetinde yükselişe 

geçtiği bir dönem olarak karşımıza çıkmaktadır. 

Türkiye ile Irak arasındaki ziyaret 

trafiği son beş yılda en üst düzeye ulaşmış, 

23-24 Mart 2009 tarihlerinde Cumhurbaşkanı 

Abdullah Gül, 33 yıl sonra Irak’ı ziyaret 

eden ilk Türk Cumhurbaşkanı olmuştur. 

Kerkük, Türkiye’nin Irak’a ilişkin hassasiyetlerinde 

ilk noktalardan biri olarak karşımıza 

çıkmaktadır. 2003’ten sonra Kerkük üzerindeki 

statü sorununda aktif rol oynayan Türkiye, 

Kerkük’teki dengenin gözetilmesi konusundaki 

görüşünü açıkça her platformda dile 

getirilmektedir. Türkiye’nin Kerkük’e ilgisi 

sadece günümüz politikalarıyla sınırlı değildir. 

Türk yetkililer, Kerkük ve bölge halkına 

karşı ilgisini politika ve diplomasinin el verdiği 

ölçüde azami bir biçimde göstermeye çalışmıştır. 

Kamuoyunda çok net bilinmemekle 

birlikte, günümüze kadar birçok Türk devlet 

adamı Kerkük’ü ziyaret etmiştir. Bu noktada, 

Türkiye’nin Kerkük ve bölge halkına ilgisinin 

daha net anlaşılması amacıyla, Türk yetkililerin 

Kerkük’e yaptıkları ziyaretlere kısaca değinilmiştir. 

Türk yetkililerin Irak kurulduğundan 

2011’e kadar Kerkük’e yaptıkları ziyaretler 

aşağıdaki gibi özetlenebilir: 

ret, 

1937’de Sadabat Paktı’nı imzalamak 

için İran’a giden ve önce Pakt’ın son hazırlıkları 

çerçevesinde Tahran’dan önce Irak’ı 

ziyaret eden dönemin Dışişleri Bakanı 

Tevfik Rüştü Aras ve Ekonomi Bakanı Celal 

Bayar’ın da bulunduğu heyet tarafından 

yapılmıştır. Musul ve Kerkük üzerinden 

Bağdat’a gitmeye karar verilmiş ve 18 Haziran 

1937’de Irak’a gitmek üzere yola çıkılmıştır. 

Aras ve Bayar, 21 Haziran 1937’de 

sınırdan geçerek araçlarla önce Musul sonra 

Kerkük’e gitmiş ve Kerkük’ten özel bir 

trenle Bağdat’a geçmiştir. Aras ve Bayar, 22 

Haziran 1937’de Bağdat’a vardıktan sonra 

yaptıkları görüşmelerin ardından dönemin 

Irak Dışişleri Bakanı Naci El-Asil ile 

birlikte Sadabat Paktı’nı imzalamak üzere 

Tahran’a gitmişlerdir. 15 

 

içerisinde Türk akademisyenlerden Prof. 

Dr. Ekrem Şerif Egeli, Prof. Dr. Tevfik Remzi 

Kazancıgül, Prof. Dr. Behçet Sabit Erduran 

ve Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay’ın 

da bulunduğu heyet, Bağdat’tan 23 Kasım 

1954’te Kerkük’e geçmiştir. 

16 

ORSAM


ORSAM 

- 

 

min 

Başbakanı Adnan Menderes, Dışişleri 

Bakanı Fuat Köprülü, Ekonomi Bakanı 

Nedim Paçacı ve Bayındırlık Bakanı Kemal 

Zeytinoğlu’nun da bulunduğu heyet, 9 Kasım 

1955 tarihinde Kerkük’e giderek, petrol 

tesislerini incelemiş ve bilgi almıştır. 

 

 

 

Süleyman Demirel, Irak Başbakanı General 

Tahir Yahya’nın daveti üzerine Irak’ı ziyaret 

etmiştir. 22 Ekim 1967’de Kerkük’te 

incelemelerde bulunan Demirel, Irak ziyareti 

sırasında Bağdat’ta Türkmen Kardeşlik 

Ocağı’ndan on kişilik Türkmen heyeti ile 

de görüşmüştür. Heyete başkanlık yapan 

Emekli Albay Abdullah Abdurrahman ile 

Dr. Necdet Koçak, Dr. Rıza Demirci ve 

Adil Şerif 16 Ocak 1980’de Saddam tarafından 

idam edilmiştir. 

- 

 

 

Askeri Lisesi’nde eğitim gören 5. Cumhurbaşkanı 

Cevdet Sunay ve Dışişleri Bakanı 

İhsan Sabri Çağlayangil ve beraberindeki 

heyet Irak Cumhurbaşkanı General Abdülselam 

Arif’in daveti üzerine 27 Nisan-1 

Mayıs 1968 tarihleri arasında Irak’ı ziyaret 

etmiştir. Ziyaret sonrasında Türkiye ve 

Irak’ın 1 Mayıs 1968’de yayınladığı ortak 

bildiri metninde Cumhurbaşkanı Cevdet 

Sunay’ın Küfe, Kerbela, Necef, Kerkük ve 

Musul’u da ziyaret ettiği açıklanmıştır. 

- 

 

ORSAM 

17

ORSAM 


kan 

İhsan Sabri Çağlayangil Irak’ı ziyaret 

etmiştir. Çağlayangil, Irak ziyareti kapsamında 

Kerkük’e de gitmiştir.16 

 

Korutürk de Irak’a gidişinde Türk Kültür 

Bakanlığına bağlı Kerkük’teki Türk Kültür 

Merkezi’ni ziyaret etmiştir. 

 

 

mez 

ile CHP Tokat Milletvekili Orhan Ziya 

Diren’in de aralarında bulunduğu TBMM 

heyeti tarafından tarafından yapılan ve 25 

Eylül 2006’da tarihinde başlayan üç günlük 

Irak ziyaretinde, Erbil ve Kerkük’te incelemelerde 

bulunulmuştur. Bu kapsamda 

heyet 26 Eylül 2006’da Kerkük’e geçmiş, 

burada iki günlük incelemeler yapmış ve 

yetkililerle görüşmüştür. 

da 

Kerkük-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı 

Anlaşması yapılmış, Başbakan Süleyman 

Demirel de 3 Ocak 1977 açılış töreni için 

Kerkük’e gitmiştir. Demirel’in bu ziyareti, 

Saddam Hüseyin rejimi yıkılana kadarki 

Türk yetkililer tarafından son ziyaret olmuştur. 

18 

ORSAM


ORSAM 

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük Ziyareti 

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, 1 Ağustos 

2012’de Suriye’nin kuzeyinde yaşanan olayları 

görüşmek üzere beraberindeki bir heyetle 

önce Erbil’e gitmiş ve IKBY Başkanı Mesut 

Barzani ile uzun bir görüşme yapmıştır. Aynı 

gün IKBY Sanayi ve Ticaret Bakanı Sinan Çelebi 

tarafından Erbil’deki Juhayna Otel’de Erbil 

Türkmenleri adına verilen iftar yemeğine 

katılmıştır. Ardından ertesi gün 2 Ağustos 

2012’de sürpriz bir şekilde beraberindeki heyetle 

Kerkük’ü ziyaret etmiştir. Ahmet Davutoğlu 

ile birlikte heyette; 

− Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu, 

− Türkiye’nin Bağdat Büyükelçisi Yunus Demirer, 

− Türkiye’nin Şam eski Büyükelçisi Ömer 

Önhon, 

− Dışişleri Bakanı Danışmanı Ali Sarıkaya, 

− Dışişleri Bakanı Özel Müşaviri Gürcan Balık, 

Dışişleri Bakanı Özel Kalem Müdürü 

Ahmet Tuta, 

− Irak ile İlişkiler Genel Müdür Yardımcısı 

Hakan Tekin, 

− Türkiye’nin Erbil Başkonsolosu Aydın Selcen, 

− Dışişleri Bakanlığı Basın ve Halkla İlişkiler 

Müşaviri Osman Sert, 

− AK Parti Dış İlişkilerden Sorumlu Genel 

Başkan Yardımcısı Milletvekili Ömer Çelik, 

− SETA Başkanı Taha Özhan yer almıştır. 

Ahmet Davutoğlu’nun bu ziyareti, 1976’da 

dönemin Dışişleri Bakanı İhsan Sabri 

Çağlayangil’in ziyaretinin ardından Türk yetkililer 

tarafından Kerkük’e yapılan ilk ziyaret 

olma özelliğini taşımasının yanında son derece 

kritik bir dönemde yapılmış olması da önemini 

arttırmaktadır. 

ORSAM 

19

ORSAM 


 

20 

ORSAM


ORSAM 

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Kerkük 

ziyaretinde, önce Kerkük Valiliği’ni ziyaret 

etmiştir. Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük 

Valiliği’ni ziyaretinde Kerkük Valisi Necmettin 

Kerim, Kerkük Vilayet Meclisi Başkanı 

Hasan Turan ve Kerkük Vali Yardımcısı Rakan 

Sait’le birlikte, Kerkük Vilayet Meclisi üyeleri 

de hazır bulunmuştur. Davutoğlu, Kerkük 

Valiliği’ni ziyaretinde Necmetttin Kerim ve 

Hasan Turan ile ortak bir basın toplantısı düzenlemiştir. 

 

 

ORSAM 

21

ORSAM 


- 

 

Ayrıca Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, 

Kerkük Valiliği’ni ziyareti sırasında Kerkük 

Vilayet Meclisi üyeleri ile de görüşmüştür. 

Kerkük’teki sorunlar, Kerkük halkının sıkıntıları 

hakkında bilgi almıştır. 

 

22 

ORSAM


ORSAM 

 


Valiliği ve Vilayet Meclisi’ni ziyaretinin ardından 

Kerkük Camisi’nde öğle namazı kılmıştır. 

 

ORSAM 

23

ORSAM 


- 

 


Camisinin ardından Kerkük’ün en önemli 

simgelerinden biri olan Kerkük Kalesi’ni ziyaret 

etmiştir. Kerkük Kalesi, kentin önemli 

bir simgesinin olmasının yanında Türkmenler 

için önemli bir tarihi mekandır. Kerkük 

Kalesi’nde Türkmenler yaşamıştır. Ancak Kerkük 

Kalesi’ndeki yerleşim yerleri yıkılmıştır. 

Kerkük Kalesi içerisinde Danyal Peygamber 

Türbesinin yanında bulunan Osmanlı Subayları 

Mezarlığı da tarihsel olarak hem Türkiye 

hem de Türkmenler için oldukça önemlidir. 

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu da Kerkük 

ziyareti sırasında hem kaleyi hem de Osmanlı 

Subayları Mezarlığını ziyaret etmiştir. Kerkük 

Tarihi Eserler Müdürü Eyad Tarık’tan Kerkük 

Kalesi hakkında bilgi almıştır. 

 

24 

ORSAM


ORSAM 

 

 

Osmanlı Subayları Mezarlığı ziyaretinin ardından 

Türkmen Şehitleri Mezarlığı’nı da ziyaret 

eden Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, 

burada ITC Başkanı ve Kerkük Milletvekili 

Erşat Salihi, ITC Eski Başkanı Sadettin Ergeç 

ve Türkmen Adalet Partisi Başkanı Enver 

Bayraktar’dan bilgi almıştır. Davutoğlu, Baas 

rejimi tarafından 16 Ocak 1980’de idam edilen 

Türkmen lider Necdet Koçak’ın mezarı 

başında uzun süre kalmıştır. 

- 

 

ORSAM 

25

ORSAM 


- 

 

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, son olarak 

Irak Türkmenlerinin en etkili ve temsil kabiliyetine 

sahip siyasi kuruluşu olan ITC Genel 

Merkezi’ni ziyaret etmiştir. Burada büyük bir 

kalabalık tarafından karşılanan Ahmet Davutoğlu, 

ITC Başkanı ve Kerkük Milletvekili 

Erşat Salihi’nin yanı sıra, ITC Kerkük Milletvekili 

Jale Neftçi, ITC Diyala Milletvekili Hasan 

Özmen, ITC Musul Milletvekili Müdrike 

Ahmet ve ITC Başkan Yardımcısı Ali Haşim 

Muhtaroğlu ile birlikte bir basın toplantısı 

yapmıştır. 

- 

- 

 

26 

ORSAM


ORSAM 

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun söz 

konusu basın toplantısındaki konuşması aşağıdadır: 

17 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ORSAM 

27

ORSAM 


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

28 

ORSAM


ORSAM 

 

 

 

 

 

 

 

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, ITC ziyaretinin 

ardından aynı gün 2 Ağustos 2012’de 

Kerkük’ten ayrılarak, Türkiye’ye dönmek üzere 

Erbil’e gitmiştir. 

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun 

Kerkük Ziyareti’nin Irak İç ve Dış Politikasına 

Yansımaları 

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük 

ziyareti Türkiye-Irak ilişkileri açısından 

değerlendirildiğinde, bu ziyaretin Türkiye’nin 

Irak merkezi hükümeti ile ilişkilerindeki 

gerginliği arttırmıştır. 17 Aralık 2011’de 

Irak Cumhurbaşkanı Yardımcısı Tarık El- 

Haşimi’ye yönelik terör suçu işlediği gerekçesiyle 

tutuklama kararı çıkmıştır. Kararın 

ardından bir süre IKBY’de kalan Tarık El- 

Haşimi, 9 Nisan 2012’de Türkiye’ye gelmiştir. 

Irak’ın INTERPOL’e yaptığı başvurunun ardında 

7 Mayıs 2012’de Tarık El-Haşimi hakkında 

“kırmızı bülten” çıkarılmıştır. Buna rağmen 

Türkiye Tarık El-Haşimi’yi Irak’a iade etmeyeceğini 

açıklamış ve 30 Temmuz 2012’de 

Tarık El-Haşimi’ye Türkiye’de oturma izni 

vermiştir. Bu durum Irak hükümeti ile ilişkilerdeki 

gerginlik seviyesi gittikçe yükselmiştir. 

20 Nisan 2012’de Irak Başbakanlığı’ndan yapılan 

yazılı açıklamada, Türkiye’nin Irak’ın içişlerine 

karıştığı iddia edilerek, Türkiye’nin düşman 

devlet haline gelmeye başladığı belirtilmiştir. 

18 Aynı gün 20 Nisan 2012’de Başbakan 

Recep Tayyip Erdoğan da yaptığı açıklamada 

Nuri El-Maliki’ye yönelik eleştirilerde bulunmuş 

ve Irak’ta yaşananların hayra alamet olmadığını 

ifade etmiştir. 19 Suriye’deki olayların 

ardından Türkiye’nin Suriye’deki muhalefeti 

desteklemesi ve Esad rejimine karşı çıkmasıyla, 

Türkiye ve Irak bir kez daha karşı karşıya 

gelmiştir. Irak hükümeti, Suriye’de olayların 

başladığı Mart 2011’den bu yana Esad rejimini 

desteklediğini açıkça ifade etmiştir. 20 Türkiye’deki 

bazı özel şirketlerin IKBY ile petrol 

anlaşması yapması Irak merkezi hükümetinin 

tepkisine yol açmıştır. Dışişleri Bakanı Ahmet 

Davutoğlu’nun Kerkük ziyareti Türkiye-Irak 

ilişkilerini neredeyse kopma noktasına getirmiştir. 

Irak hükümeti Ahmet Davutoğlu’nun 

Kerkük ziyaretinin ertesi günü 3 Ağustos 

2012’de Türkiye’ye bir nota vermiş ve Türkiye 

ile ilişkilerin gözden geçirileceğini açıklamıştır. 

Diplomatik açıdan bakıldığında Irak tarafından 

oldukça ağır bir tavır alınmasına rağmen 

Türkiye itidalli politikasını sürdürmüştür. 

IKBY ile yapılan petrol anlaşması sonucu 

elde edilecek gelirin Irak merkezi hükümetine 

yatırılacağı ifade edilmiş ve Irak’ın egemenliğine 

saygı duyulduğu vurgulanmıştır. 21 

Aynı şekilde Irak merkezi hükümetinden Dışişleri 

Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük 

ziyareti sonrasında “Ahmet Davutoğlu’nu tutuklama 

hakkımız var” 22 gibi “aşırı ve haddi 

aşan” bir dille, diplomatik olmayan bir tavır 

takınan Irak hükümetine karşı, Türkiye, Irak 

politikasının esaslarına uyduğunu gösterir 

nitelikte bir tutum sergilemiştir. Irak’ın Türkiye 

Büyükelçiliği’nden alınan vizeyle Irak’a 

gidildiği ve Kerkük’ün, Erbil gibi bir Irak şehri 

olarak görüldüğü vurgulanmıştır. Ancak 

Kerkük’e IKBY’nin inisiyatifi ile gidilmesi, 

Kerkük ziyareti sırasında IKBY’ye bağlı birimler 

tarafından lojistik destek verilmesi ve 

güvenliğin sağlanması, Irak merkezi hükümetinin 

tepkisine yol açmıştır. Bu ziyaret son derece 

doğru olmakla birlikte, ziyaretin yapılış 

yöntemi itibariyle, Türkiye’nin IKBY ile Irak 

merkezi hükümeti arasındaki mücadelede bir 

taraf olarak algılanmasına yol açmıştır. 


ziyareti Irak iç politikası açısından değerlendirildiğinde 

Irak’taki dengeleri etkileyebilecek 

düzeyde bir ziyaret olmuştur. Kerkük 

gibi etnik ve mezhepsel tansiyonun yanı 

sıra, IKBY ve Irak merkezi hükümeti arasındaki 

idari çekişmenin üst düzeyde yaşandı- 

ORSAM 

29

ORSAM 


ğı Kerkük’e yapılan ziyaret, Kerkük’teki tartışmaları 

yeniden alevlendirmiştir. IKBY ve 

Irak merkezi hükümeti arasındaki problemler 

Irak iç siyasetine yön verir konuma gelmiştir. 

IKBY’nin yaptığı petrol anlaşmalarına 

Irak merkezi hükümetinden verilen tepkiler, 

IKBY Başkanı Mesut Barzani’nin, Irak Başbakanı 

Nuri El-Maliki’yi devirme çabaları, Irak 

sınırlarını kontrol ve yönetme sorunu, tartışmalı 

bölgelerde yaşanan “askeri gerginlik” 

Kerkük’te de kendini göstermiştir. 

8 Mayıs 2012’de Bakanlar Kurulunu Kerkük’te 

toplayan Irak Başbakanı Nuri El-Maliki, güç 

gösterisi yaparak, Kerkük’ün bir Irak şehri 

olduğunu açıklamıştır. “Küçük Irak” benzetmesinde 

bulunmuş ve Kerkük’teki sorunların 

güçle çözülemeyeceğini dile getirmiştir. Nuri 

El-Maliki’yi korumak için zırhlı ve ağır silahlı 

araçlarla Kerkük’e giden yaklaşık bin kişilik 

ordu gücü Kerkük’te kalmıştır. Bunun üzerine 

IKBY’den de bir heyet Kerkük’e bir ziyarette 

bulunarak, Kürtlerin Kerkük’e ilişkin kararlı 

olduğunu vurgular nitelikte görüşme ve açıklamalar 

yapılmıştır. 23 

Bu durum Kerkük’teki hem siyasi hem de 

güvenlik dengelerini bozmuş ve Kerkük’te 

şiddet eylemleri yeniden yükselişe geçmiştir. 

Kerkük’teki olaylardan en çok etkilenen 

Türkmenler de durumu yatıştırmaya yönelik 

girişimlerde bulunmuştur. Başta ITC olmak 

üzere Türkmen siyasetçiler cumhurbaşkanlığı 

gibi üst düzey kademelere başvuruda bulunarak 

Kerkük’teki gerginliğin düşürülmesi için 

müdahale talebinde bulunmuştur. 

Kerkük’teki gerginlik sadece siyasi değildir. 

Kerkük’teki mülk sorunları, arazi problemleri, 

petrol gelirlerinin paylaşımı, enerji yatırımları 

gibi konular da gerginlik noktalarıdır. 

Mukteda El-Sadr yaptığı açıklamalar bunun 

en net göstergesi olmuştur. Mukteda El-Sadr, 

IKBY Başbakanı Neçirvan Barzani ile yaptığı 

görüşmeye işaret etmiş, Kürtlerin Kerkük’ün 

IKBY’ye katılması yönünde bir talepleri olmadığını, 

sadece Kerkük’ün petrol gelirlerini 

istediklerini ifade ederek yeni bir gündem 

yaratmıştır. Hatta bir adım öteye giden Sadr, 

“Kürdistan’daki kardeşlerime olan saygıma 

rağmen, Kerkük’ün Iraklı olduğunu ve her zaman 

Iraklı kalacağını söylüyorum. Başka her 

Irak şehri gibi, Kürtler, Araplar, Türkmenler, 

Sünniler ve Şiiler birlikte yaşayacak,” ifadesinde 

bulunarak 24 , Kerkük konusunda 2003’ten 

bu yana takındığı tavrı yinelemiştir. Irak siyasetindeki 

son gelişmeler ışığında bu açıklamalar 

dikkate alındığında Kürt Listesi ve 

Irakiye Listesi ile birlikte Maliki karşıtı grupta 

yer alan Mukteda El-Sadr’ın Kerkük tavrı nedeniyle, 

Maliki muhalefetinde çatlaklar oluşabilir. 

Irakiye Listesi içerisinde de benzer bir durumun 

yaşanması muhtemeldir. Irakiye Listesi 

içerisinde yer alan Kerküklü Sünni Arap 

gruplar, son dönemde Nuri El-Maliki’ye yakın 

bir tavır ortaya koymaktadır. Kerküklü Sünni 

Arap gruplar, Kerkük’ün IKBY’ye katılmaması 

yönünde Nuri El-Maliki’ye şartlı destek verdiklerini 

açıklamışlardır. Nuri El-Maliki’nin 

Kerkük konusunda yaptığı çıkışlar bunun 

bir göstergesidir. Nuri El-Maliki, Kerkük’teki 

Sünni Araplara destek vermek amacıyla Kerkük’teki 

Irak Ordusu’na bağlı 12. Tümenin komutanını 

değiştirmiş ve Şii olan komutan yerine 

Sünni bir komutan atamıştır. Bu durum 

Irakiye Listesi’ni zayıflatabilecek niteliktedir. 

Bu süreç Türkmenlerin durumu önem kazanmaktadır. 

ITC ile Irakiye Listesi içerisinde yer 

alan Türkmenlerin bir kısmına karşılık, bir kısım 

Türkmen siyasi hareketi de Nuri El-Maliki 

ile birlikte hareket etmektedir. Kerkük’teki bir 

kısım Türkmen siyasi hareketler “Türkmen 

Koalisyonu” adı altında yeni bir oluşum kurmuşlardır. 

Bu oluşum içerisinde Türkmen İslami 

Birliği, Türkmen Vefa Hareketi Şii gruplara 

yakın siyasi oluşumların yer almaktadır. 

Halkın tavrı da burada önem kazanmaktadır. 

Son dönemde Kerkük Türkmenlerinin “Kürtlerin 

Kerkük’teki politikalarına karşı çıktığı” 

gerekçesiyle Nuri El-Maliki’ye destek verdiği 

söylenmektedir. Bu noktada Kerkük’teki 

Türkmen siyasi hareketinin tavrının hem 

Kerkük’teki sorunların giderilmesinde hem 

30 

ORSAM


ORSAM 

de Irak siyasetindeki kriz noktalarının aşılmasında 

etkili olacağı düşünülmektedir. Ancak 

Kerkük’teki arazi ve mülk problemlerinin yanı 

sıra, Kerkük’teki güvenlik güçlerindeki dengesizlik, 

Kürt güçlerin varlığı, Kerkük’ün petrol 

gelirleri, Kerkük’te 2009’da yapılmayan ve yapılması 

gereken yerel seçimler gibi sorunların 

giderilmeden Kerkük’te çözüm aranmasının 

bir sonuç vermeyeceği düşünülmektedir. Bu 

noktada en ideal çözümünün Kerkük’te eşit 

oranlı bir yönetim paylaşımı olduğunu söylemek 

mümkündür. 

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, 7 Ağustos 

2012’de Ankara’da ITC’den üst düzey bir 

heyeti ağırlamış ve iftar yemeği vermiştir. 

Heyette ITC Başkanı ve Kerkük Milletvekili 

Erşat Salihi, Kerkük Vilayet Meclisi Başkanı 

Hasan Turan, ITC Başkan Yardımcısı Ali 

Haşim Muhtaroğlu, ITC Resmi Sözcüsü Ali 

Mehdi, ITC Diyala Milletvekili Hasan Özmen 

ve ITC Türkiye Temsilcisi Hicran Kazancı yer 

almıştır. Kısa süre içerisindeki karşılıklı bu ziyaretler 

Türkmen stratejilerini ön plana çıkarmaktadır. 

Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük ziyaretinde 

bir siyasi parti olarak sadece ITC’yi ziyaret 

etmesi, hem diğer etnik ve dini gruplara 

hem de Türkmenlere verilen bir mesaj niteliği 

taşımaktadır. Daha açık bir ifade ile bu ziyaret 

diğer etnik ve dini gruplara Türkmenlerin 

Türkiye için ayrıcalıklı bir konuma sahip 

olduğunun işareti olarak değerlendirilebilir. 

Ahmet Davutoğlu, bir kısım Türkmenler tarafından 

eleştirilse de ITC dışındaki diğer Türkmen 

partilerini ziyaret etmemesi, Türkiye’nin 

ITC’ye desteğini gösterir niteliktedir. 


ziyareti, Irak’taki dengelerin yanı sıra 

özellikle Kerkük’teki siyasal yapıyı da ortaya 

çıkarmıştır. Ahmet Davutoğlu’nun Kerkük 

ziyareti Türkmenler ve Kürtler tarafından 

olumlu karşılansa da Kerkük’teki Sünni Araplar 

tarafından oluşturulan Arap Siyasi Kitlesi 

tarafından çıkarılan bir bildiriyle eleştirilmiştir. 

Özellikle Haviceli Arapların yer aldığı 

Arap Siyasi Kitlesi, son dönemde Irak Başbakanı 

Nuri El-Maliki ile yakınlaşmıştır. Nuri El- 

Maliki’nin bu ziyareti ağır bir dille eleştirmesinin 

ardından Arap Siyasi Kitlesi de bu yönde 

bir bildiri çıkarmıştır. Bu durum Kerkük’te bir 

kamplaşma olarak yorumlanmaktadır. Yaklaşık 

son bir yıllık dönemde Kerkük’te Araplar, 

Türkmenleri kendilerine karşı Kürtlerle 

ittifak yapmakla suçlamaktadır. Özellikle 

Mart 2011’de Hasan Turan’ın Kerkük Vilayet 

Meclisi Başkanı olarak seçilmesinin ardından 

Araplar, Kerkük Vilayet Meclisi’ni boykot etmiş 

ve Türkmenlere karşı bir duruş sergilemeye 

başlamıştır. 2003’ten sonra Kürt grupların 

Kerkük’e yönelik baskısı karşısında Türkmenler 

ve Araplar ortak bir tavır sergilemiştir. 

Türkmenler ve Araplar uzun bir süre Kerkük 

vilayet yönetimini boykot etmiştir. Son birkaç 

yıl içerisinde hem Türkiye’nin Kürt gruplarla 

geliştirdiği ilişkiler, hem Kürt grupların yaklaşımındaki 

değişim hem de bir Türkmenlerden 

bir kısmının pragmatik politika üretme çabası 

Türkmen-Kürt yakınlaşmasını beraberinde 

getirmiştir. KDP’nin 11 Aralık 2010’da yaptığı 

kurultaya ITC davet edilmiştir. Ekim 2011’de 

ITC Erbil İl Başkanlığı’nı yeniden açılmıştır. 

Sonuç Yerine: Türkmen Stratejileri 

2013’te yerel seçimlerin ve 2014’te de genel 

seçimlerin yapılması planlanan Irak’ta, Türkmenlerin 

nasıl bir strateji izleyebileceğine 

yönelik tartışmalar yavaş yavaş gün yüzüne 

çıkmaya başlamıştır. Özellikle Vefa Hareketi, 

Türkmen İslami Birliği gibi Şii Türkmen 

partileri bir araya gelerek seçim hazırlıkları 

yapmak üzere bir koalisyon oluşturmuştur. 

Ancak genel Türkmen stratejisi konusunda 

bir muğlaklık vardır. Irak’ta yerel ve genel 

seçimlerin yapısı ve sisteminin farklı olması 

dolayısıyla her seçime özgü stratejilerin hazırlanması 

uygun olacaktır. Bu yüzden pragmatik 

ve rasyonel bir siyasetin hazırlanması 

ve Türkmenlerin maksimum çıkarının korunması 

buradaki ilk hedef olarak karşımıza çıkmaktadır. 

Türkmenler daha önceki seçimlerde 

farklı seçim stratejileri izleseler de ana eksenin 

Kürt siyasi partilere karşıtlık olduğunu 

ifade etmek mümkündür. Burada önemli olan 

faktörün hedef üzerinde dönemsel değişiklik 

ORSAM 

31

ORSAM 


ve konjonktüre uygun politika stratejilerinin 

hazırlanması olduğu değerlendirilmektedir. 

2010 seçimlerinden sonra Irak’taki siyasetin 

normalleşmeye başlamıştır. Etnik/dini siyasetin 

bir nebze olsun ötesine geçilmiştir. Özellikle 

bir dönem çatışma noktasına gelen Musul’daki 

Nuceyfi grubu ile Kürtlerin anlaşması 

buna verilebilecek en iyi örneklerden biridir. 

Söz konusu bu siyasetin artık Türkmenler için 

de var olması gerektiği düşünülmektedir. Siyaset 

bilimi açısından klasik bir söylem haline 

gelen “siyasette ne sürekli bir dost ne de düşman 

vardır” cümlesi Irak için hayat bulmaya 

başlamıştır. Bu yüzden kazanımları maksimize 

etmek açısından değer ve önceliklerden 

ödün vermeden politika çizilmesi oldukça 

önemlidir. Örneğin Türkmenlerin Kerkük’te 

Kürtler ilişkilerindeki normalleşme dikkat 

çekmektedir. Bu normalleşmenin bir ileri 

aşamaya taşınıp taşınmayacağı Türkmenlerin 

Kerkük’teki kaderini belirleyebilir. Öncelikle 

Türkmenlerin Kerkük için ne istediğinin belirlenmesi, 

uygulanacak stratejiler açısından 

önemlidir. Kerkük’ün hiçbir bölgeye bağlanmaması, 

Türkmenlerin vilayet yönetiminden 

eşit pay alması, gasp edilmiş Türkmen mülk 

ve arazilerinin Türkmenlere geri verilmesi 

gibi kırmızı çizgiler korunarak yapılacak ittifaklar 

Türkmenlerin çıkarlarını maksimize 

edecektir. Türkmenlerin çıkarlarını en üst 

seviyede koruyacağı ittifakı hesaplaması yerinde 

olacaktır. Tarihsel travmaların kalıpları 

içerisinde kalarak siyaset üretmek artık Türkmenlere 

fayda sağlamayacaktır. Türkmenlerin 

çıkarları en üst düzeyde sağlanacak ve korunacaksa, 

Kürt siyasi partilerle ittifak düşünülebilir. 

Türkmen siyasetçilerin Kürt gruplarla 

müzakere yapmasını “Türkmen milletine 

ihanet” olarak lanse edecek taraflar olabilir. 

Amaç “Türkmen milletinin çıkarlarını en 

üst seviyeye taşımak”tır. Kürt gruplarla ittifak 

yapmak Türkmenlere fayda sağlayacaksa, 

örneğin Kerkük’te yapılacak yerel seçimlerde 

Kürt gruplarla ittifak yapılabilir. Bozulan denge 

içerisinde, bunu haksız bir biçimde zorla 

gerçekleştirmiş olsalar bile Kerkük’teki Kürtlerin 

ağırlığı aşikardır. Bu durum Kerkük’te 

yapılacak olası yerel seçimlerde Kürt siyasi 

partilerle, temel milli değer ve hassasiyetlerden 

ödün vermeden, yapılacak ittifak Türkmenlere 

fayda sağlayabilir. Diğer bir seçenek 

olarak Araplarla yapılacak ittifakın da Türkmenlere 

ne getireceği iyi hesap edilmelidir. 

Arapların Kerkük vilayet yönetiminde (il hizmet 

müdürlükleri dahil) hiçbir ağırlığı yoktur. 

Bu nedenle Arapların elinde olan Türkmen 

arazileri konusunda pazarlığa gidilebilir. 

Türkmenler daha stratejik davranarak Kürt 

ve Arap grupların tamamı olmasa bile, en 

azından bir kısmıyla ortak bir liste çıkararak 

hareket edebilir. Böylece Arap ve Kürtlerin 

gücü kırılırken, Türkmenler bundan fayda 

sağlayabilir. Zira bunun olasılığı düşük olsa 

bile Irak’taki siyasi çekişme içerisinde özellikle 

Kürt partiler arasında problemler yaşandığı 

bilinmektedir. IKBY ve Irak merkezi hükümeti 

çekişmesinde, KDP lider Mesut Barzani’nin 

çok fazla güçlenmesini istemeyen Kürt siyasi 

partilerin Nuri El-Maliki ile birlikte hareket 

ettiği söylenmektedir. Buradan hareketle 

Türkmenlerin de bunu avantaja dönüştürebileceği 

söylenebilir. Örneğin, ITC ’nin öncülüğünde 

Türkmenlerin Irak siyasetindeki 

istikrarsızlık ve boşluğu değerlendirerek parlamentoda 

Türkmenler için sağladığı kazanımlar 

son derece önemlidir. 

Sonuç olarak Türkmenlerin hedefinin Türkmen 

ulusal çıkarlarının en üst seviyede elde 

edilmesi ve korunmasını sağlamak olduğu 

düşünülmektedir. Bu hedef hangi gruplarla 

işbirliği yaparak elde ediliyorsa o grubun seçilmesi 

önemlidir. Burada tek taraflı cepheleşmelerin 

Türkmenlere fayda sağlamayacağını 

da belirtmek gerekmektedir. Bununla birlikte 

Kürtlerle olduğu gibi tarihsel sorunların arkasından 

bakarak hareket edilmesi Türkmenlere 

fayda sağlamayacaktır. Burada ifade edilmek 

istenen Türkmenlerin tarihlerini ya da milli 

geçmişini unutması veya göz ardı etmesi 

değildir. Milletler tarihi ve milli bakiyeleri ile 

ayakta durur ve bunların ilelebet korunması 

için mücadele ederler. Bunlar akılda tutularak, 

ilelebet milli kimliğin korunması için, 

duygusal siyasetin önüne geçilerek, rasyonel 

ve pragmatik stratejilerin Türkmenleri başarıya 

ulaştıracağı düşünülmektedir. 

32 

ORSAM


ORSAM 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

11 

 

 

 

 

 

 

- 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- 

 

 

 

ORSAM 

33

ORSAM 


 


Mart 2009 

 

 

 

(Tr - Eng) 


Nisan 2009 

 

(Tr - Eng) 


 

 

(Tr - Eng) 


 

- 

 

(Tr) 


 

 

 

 

(Tr - Eng) 


 

 

 

(Tr - Eng - Ar) 


 

 

Diyala 



 

Rapor No: 1 

 

 

 

(Tr - Eng) 


 

 

 

(Tr - Eng) 


- 

 

 

(Tr - Eng) 


 

 

 

 


 

Rapor No: 2 

 

 

 

 

(1990-2008) 

(Tr - Rus) 


 

 

- 

 

Analizi 

(Tr) 


 

- 

 

(Tr) 


Mart 2010 

 

 

Raporu 

(Tr) 


Nisan 2010 

 

 

 

(Tr) 


Nisan 2010 

- 

 

 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 3 

 

 

 

(Tr - Rus) 


 

 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 4 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 


 

 

 

 

(Tr - Eng) 


 

 

 

 

(Tr) 


 

 

- 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 5 

 

 

 

(Tr - Rus) 


 

 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 6 

 

 

 

 

- 

 

(Tr) 


 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 7 

Mart 2011 

 

 

 

(Tr) 


Mart 2011 

 

 

(Tr) 


Mart 2011 

 

(Tr) 


Mart 2011 

 

 


Mart 2011 

 

 

(Tr) 


 

 

Mart 2011 

 

 

- 

 

(Eng) 


Mart 2011 

 

(Tr) 


Mart 2011 

- 

 

(Tr) 


Mart 2011 

 

(Tr) 


 

 

Mart 2011 

- 

 

(Tr) 


Mart 2011 

- 

 

(Tr) 


 

 

Nisan 2011 

 

 

(Tr) 


Nisan 2011 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

Nisan 2011 

 

 

 

(Tr) 


Nisan 2011 

 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

(Tr) 

34 

ORSAM


ORSAM 


 

 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

- 

 

(Tr) 


 

 

 

(Tr) 


 

 

- 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 8 

 

 

 

 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 9 

 

 

 

Rusya Federasyonu) 

(Tr - Rus) 


 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

 

(Tr) 


Haziran 2011 

 

 

 

 

(Tr) 


Haziran 2011 

- 

 

 


Haziran 2011 

 

- 

 

(Tr - Eng) 


 

 

 

 

(Tr) 


 

- 

 

(Tr) 


 

 

 

 

 

(Tr-Eng) 


 

- 

 

 

 

(Tr - Eng) 


 

- 

 

(Tr) 


 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 


 

 

 

(Tr) 


 

 

hale 

- 1 

(Tr) 


 

 

 

(Tr) 


 

 

 

(Tr) 


 

- 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 10 

 

 

 

(Tr - Rus) 


 

 

- 

 

(Tr) 


 

 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 11 

 

 

(Tr-Eng) 


 

Rapor No: 12 

 

- 

 

(Eng) 


 

Rapor No: 13 

 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 14 

 

 

 

(Tr - It) 


 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

(Tr) 


 

- 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 15 

 

 

 

(Tr-Eng) 


 

Rapor No: 16 

 

- 

 

(Tr-Eng) 


 

 

- 

 

(Tr) 


 

 

 

 

 

 

(Tr-Eng) 


 

 

 

 

 

(Tr) 


 

- 

 

 

(Tr) 

ORSAM Report No: 87 

 

 

 

(Eng) 

ORSAM 

35

ORSAM 



 

 

 

(Tr) 


 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

 

 

(Tr-Eng) 


 

 

 

 

(Tr) 


 

 

(Tr) 


- 

 

 

 

 

(Eng) 

ORSAM Rapor 94: 

 

 

 

(Tr) 


 

 

(Tr) 


 

- 

 

(Tr) 


 

- 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 17 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

- 

 

 

 

(Tr) 


 

 

(Tr) 


 

 

 

- 

 

(Tr) 


 

- 

 

 

 


 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

 

 

 


 

 

 

(Tr) 


 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

(Tr - Eng) 


 

 

 

(It) 


 

 

Mart 2012 

 

(Tr) 


Mart 2012 

 

 

(Tr) 


Mart 2012 

 

 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 18 

Nisan 2012 

- 

 

(Eng) 


Nisan 2012 

 

 

(Tr) 


Nisan 2012 

 

 

 

(Tr - Eng) 


 

 

Nisan 2012 

 

 

(Tr - Eng) 


Nisan 2012 

 

 

(Tr - Eng) 


 

Rapor No: 19 

 

- 

 

(Tr - Rus) 


 

Rapor No: 20 

 

 

 

 

(Tr - Rus) 


 

Rapor No: 21 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

(Tr - Eng - Ger) 


 

 

 

 

(Tr - Eng) 


 

Rapor No: 22 

Haziran 2012 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

(Tr - Eng - Fr) 


 

Rapor No: 23 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 24 

 

 

- 

 

(Tr - Rus - Eng) 


 

Rapor No: 25 

 

 

 



 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 26 

 

 

 

(Eng) 

36 

ORSAM

ORSAM 

37 


ORSAM

38 


ORSAM 

ORSAM

ORSAM 

39 


ORSAM

ORSAM 

Mithatpaşa Caddesi 46/6 Kızılay-ANKARA 

Tel: 0 (312) 430 26 09 Fax: 0 (312) 430 39 48 

www.orsam.org.tr, orsam@orsam.org.tr

Rapor No: 132, Nowember 2012 

FOREIGN MINISTER AHMET DAVUTOGLU’S 


DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU’NUN 




ORSAM 

center for mıddle eastern strategıc studıes


AHMET DAVUTOĞLU’S 


DIŞİŞLERİ BAKANI 

AHMET DAVUTOĞLU’NUN 



November 2012 

ISBN: 978-605-4615-30-8 

Ankara - TURKEY ORSAM © 2012 

Content of this report is copyrighted to ORSAM. Except reasonable and partial quotation and exploitation under the Act No. 5846, Law 

on Intellectual and Artistic Works, via proper citation, may not be used or re-published without prior permission by ORSAM. Assessments 

expressed in this report reflect only the opinions of its authors and do not represent the instiutional opinion of ORSAM.

ORSAM 

center for mıddle eastern strategıc studıes 

Strategıc Informatıon Management and 

Indepentdent Thought Productıon 


History 

In Turkey, the shortage of research on the Middle East grew more conspicuous than ever during 

the early 90’s. Center for Middle Eastern Strategic Studies (ORSAM) was established in January 

1, 2009 in order to provide relevant information to the general public and to the foreign 

policy community. The institute underwent an intensive structuring process, beginning to concentrate 

exclusively on Middle affairs. 

Outlook on the Middle Eastern World 

It is certain that the Middle East harbors a variety of interconnected problems. However, neither 

the Middle East nor its people ought to be stigmatized by images with negative connotations. 

Given the strength of their populations, Middle Eastern states possess the potential to 

activate their inner dynamics in order to begen peaceful mobilizations for development. Respect 

for people’s willingness to live together, respect for the sovereign right of states and respect 

for basic human rights and individual freedoms are the prerequisities for assuring peace and 

tranquility, both domesticalhly and internationally. In this context, Turkey must continue to 

make constructive contributions to the establishment of regional stability and prosperity in its 

vicinity. 

ORSAM’s Think-Tank Research 

ORSAM, provides the general public and decision-making organizations with enlightening information 

about international politics in order to promote a healtier understanding of international 

policy issues and to help them to adopt appropriate positions. In order to present effective 

solutions, ORSAM supports high quality research by intellectuals and researchers that are competent 

in a variety of disciplines. ORSAM’s strong publishing capacity türansmits meticulous 

analyses of regional developments and trends to the interested parties. With its web site, its 

books, reports, and periodicals, ORSAM supports the development of Middle Eastern literature 

on a national and international scale. ORSAM supports the development of Middle Eastern 

literature on a national and international scala. ORSAM facilitates the sharing of knowledge 

and ideas with the Turkish and international communities by inviting statesmen, bureaucrats, 

academics, strategicts, businessmen, journalists, and NGO representatives to Turkey. 

www.orsam.org.tr

Bilgay DUMAN 

He was born in 1983 in Ankara. He has been carrying on his doctoral study at Abant Izzet 

Baysal University, Department of International Relations Ph. D Program since 2011. 

He wrote his postgraduate thesis on “The Turkmen and Kirkuk in post-Saddam Period”. 

His articles and interviews have been published in various media agencies and organizations, 

on national and international press. In addition to a great number of conferences 

he attended, he has frequently carried out field studies in the Middle East, and also he 

took part in international watchdog teams and served as UN electoral watchdog during 

the elections in Iraq and Afghanistan. He continues to serve as a Middle East Specialist 

in ORSAM.

PRESENTATION 

As ORSAM, we strive to handle the subjects, which are quite important both due to its being 

in the area of interest of Turkey in terms of its foreign policy, due to its capacity of affecting 

the region and also due to the internal political structure of the Middle East, in all seriousness 

through all studies we carry out on Middle East. We believe that the studies we carry out through 

the information we obtain on site and at first hand will help better understanding Iraq. 

Our report entitled, “Foreign Minister Ahmet Davutoğlu’s Visit To Kirkuk” aims at putting forward 

all details related to Ahmet Davutoğlu’s visit, as he has been the first Foreign Minister of the 

Republic of Turkey to visit Kirkuk after 36 years. This report, which is related to the Kirkuk visit 

of Foreign Minister Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu, was also enriched by visual materials in order to 

commit the visit considered as a milestone to memories. 

In addition to this, due to the importance of Kirkuk in Turkish foreign policy, the visits paid by 

Turkey to Kirkuk are presented also with the documents. Thus, it is thought that this report will 

help better understand the importance of Ahmet Davutoğlu’s visit to Kirkuk. On the other hand, 

a collective knowledge on Turkey’s interest in Kirkuk was also formed. We hope that this report 

will be a useful source for those who are interested in the subject. 

Hasan KANBOLAT 

ORSAM Director 

4 

ORSAM 

Report No: 132, November 2012

Contents 

Presentation...................................................................................................................................................4 

Abstract..........................................................................................................................................................7 

Introduction...................................................................................................................................................8 

Brief History of Kirkuk................................................................................................................................8 

Political Situation in Kirkuk from 2003 to 2012....................................................................................10 

Turkey’s Interest in Kirkuk and Kirkuk Visits From Past to Present................................................16 

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu’s Visit to Kirkuk..........................................................................19 

The Repercussions of Foreign Minister Ahmet Davutoğlu’s 

Kirkuk Visit on Domestic and Foreign Politics of Iraq .......................................................................29 

In Lieu of Conclusion: Turkmen Strategies............................................................................................31 

ORSAM 

Report No: 132, November 2012 5


AHMET DAVUTOĞLU’S 

VISIT TO KIRKUK

ORSAM Report No: 132, November 2012 

Prepared by: 

Bilgay Duman 

ORSAM Middle East Specialist 

ORSAM 



AHMET DAVUTOĞLU’S VISIT TO KIRKUK 

Abstract 

- It is known that urbanization of Kirkuk was completed during the Assyrian period. 

- Turkish dominance prevailed in Mosul-Kirkuk region, which was included in the territories 

of Ottoman Empire by Yavuz Sultan Selim in 1517, until the Ankara Agreement signed 

in 1926. 

- After Mosul, an Ottoman province, entered into the Iraqi domination, Kirkuk became an 

administrative unit at provincial status. Different policies implemented on Kirkuk province 

by all the administrations in Iraq changed the structure of Kirkuk. 

- After the Ba’ath Party, which appeared with the discourse of “socialist Arab nationalism” 

in 1968, became dominant power in Iraq; assimilation policies were launched towards the 

non-Arab components in the country. This situation directly affected Kirkuk. 

- The Iraqi invasion of the U.S. brought up Kirkuk to the agenda again. Today, considering 

the issues discussed within the political process in Iraq, it is seen that the crucial point is 

Kirkuk which has rich oil field. 

- Kirkuk has a potential which could affect not only the developments in Iraq, but also the 

regional and even international politics. 

- Turkey shows great sensitivity towards Kirkuk. One of Turkey’s sensitivities towards Kirkuk 

is due to the presence of Turkmen population in Kirkuk. 

- Playing an active role in status problem of Kirkuk especially after 2003, Turkey clearly 

expresses its view on pursuing the balance in Kirkuk at every platform. 

- However, Turkey’s interest in Kirkuk is not only limited with its current policies. Turkish 

officials have strived to show their interest in Kirkuk and the local community as much as 

possible within the bounds of its policy and diplomacy. Even though it is not clearly known 

in the public opinion, many Turkish statesmen have paid visits to Kirkuk from past to present. 

- Foreign Minister Ahmet Davutoğlu’s Kirkuk visit on 2 August 2012 is the first visit made 

by Turkish officials since the then-Foreign Minister İhsan Sabri Çağlayangil’s visit in 1976. 

In addition, the fact that Davutoğlu paid this visit in a very critical period increases its 

importance. 

ORSAM 


ORSAM 


Introduction 

The Iraqi invasion of the U.S. in 2003 and 

violence almost became the symbol of this 

country. Following the war that took place in 

Iraq, the damage caused by the U.S. and Iraqi 

government under the name of “terror operations”, 

sectarian violence, power struggle 

and people’s fight to survive still carry on. 

Through the interventions in Iraq, the genes 

of the country were manipulated and its nature 

was destroyed. In this environment, the 

people lost the sense of confidence. This situation 

has affected every field in Iraq. Considering 

especially what has been taking place in 

political platform, the aforesaid situation is 

understood more clearly. The separation in 

Iraq comes into being in Kirkuk in its clearest 

form. Even though a road map for Kirkuk 

was suggested in the constitution adopted in 

Iraq in 2005, the lack of political consensus 

culture in Kirkuk drags both the social base 

and the general policy of Iraq into a deadlock. 

Today, considering the issues discussed within 

the political process in Iraq, it is seen that 

the crucial point is Kirkuk which has rich oil 

fields. Almost all political issues ranging from 

the sharing of oil incomes in power struggle 

between the Iraqi Kurdish Regional Government 

(KRG) and the central government, to 

federalism in the status of peshmerga forces 

and to elections are all locked on Kirkuk. 

From this point of view, Kirkuk’s being described 

as a “miniature of Iraq” in a classical 

saying makes sense. On the other hand, 

Kirkuk has a potential which could affect not 

only the developments in Iraq, but also the 

regional and even international politics. One 

of the countries to be affected most by this 

capacity is Turkey. As a matter of fact, Turkey 

has a great sensitivity towards Kirkuk. 

One of Turkey’s sensitivities towards Kirkuk 

is due to the presence of Turkmen population 

in Kirkuk. Therefore, even during the periods 

when Turkey could not develop an effective 

policy for its close neighbors, Turkey’s interest 

in Kirkuk and the Turkmen population 

in the area remained at high level, and Turkmens 

and Kirkuk has never been forgotten. 

At this point, it would be good to shed light 

on the history of Kirkuk and Turkish officials’ 

historical visits to Kirkuk. 

Brief History of Kirkuk 

Mosul-Kirkuk region is known as the area 

where Assyrian State and the State of Babel, 

which are the two most important civilizations 

of the ancient times, were established. 

It is known that the urbanization of Kirkuk 

was completed during the Assyrian period. 

The Mosul-Kirkuk region, which has been an 

important center since the ancient times, appeared 

as major cities of the Umayyads and 

Abbasids by maintaining its importance during 

the period of Muslim Empires. 1 Kirkuk, 

which was known as a small settlement and 

a city that hadn’t gained importance yet during 

the Umayyads and Abbasids, became an 

important center of defense in terms of resisting 

against the threats to come from the east 

after the Ottoman Empire took the control of 

the region in 16 th century. Turkish dominance 

prevailed in Mosul-Kirkuk region, which was 

included in the territories of Ottoman Empire 

by Yavuz Sultan Selim in 1517, until the 

Ankara Agreement signed in 1926. Mosul- 

Kirkuk region suddenly became the center 

of attention for the European states after the 

discovery of oil resources in mid-19 th century, 

and in early 1900s Britain and Germany 

made attempts to establish their dominance 

in the region. While Germany maintained its 

influence in the administration of the Ottoman 

Empire, Britain encouraged the leaders 

of tribes in the region to revolt and strived to 

decrease the authority of the Ottoman Empire 

on the people. 2 

The Ottoman Empire, which fought in many 

fronts in World War I, went to war against 

Britain in Iraq. Although British forces were 

defeated, they could easily advanced against 

the Ottoman Army which remained weak due 

to the fact that the forces in Iraq were sent to 

other fronts with more violent fights. Kirkuk 

8 

ORSAM 


FOREIGN MINISTER AHMET DAVUTOĞLU’S VISIT TO KIRKUK 

ORSAM 

came under the British domination on May 

7 th , 1918. Following the World War I, the start 

of Turkish War of Independence and the Armistice 

of Mondros weakened the the Ottoman 

forces in Kirkuk and Mosul. After the 

great victories gained in Anatolian territories, 

negotiations were launched in order to sign 

the peace treaty in 1922. However, as a result 

of disagreement between Turkish representatives 

and Britain, the arguments on the Iraqi 

border (Mosul-Kirkuk issue) were suspended 

and excluded from the Treaty of Lausanne 

signed on July 24 th , 1923 and the issue started 

to be discussed in the League of Nations. 

Striving to solve the domestic problems and 

defend the borders, the Republic of Turkey 

remained ineffective in discussions made on 

Mosul-Kirkuk issue within the League of Nations 

in 1924 and 1925. Due to the efficiency 

of Britain in the League of Nations, the decision 

issued was to Turkey’s disadvantage. 

In accordance with decisions of the League 

of Nations, Turkey had to seek a settlement 

with Britain. As a result of the “Treaty of 

Friendship and Good Neighborly Relations 

between Iraq and Turkey” which is known as 

the Ankara Agreement and which was signed 

between Turkey, Britain and Iraq on 5 June 

1926; Turkey accepted to leave the province 

of Mosul to Iraq. The Article 14 of 18-Article 

agreement envisaged that 10 percent of the oil 

revenues from the region were to be granted 

to Turkey, which renounced all its rights related 

to Mosul and Kirkuk, only for 25 years. 3 

The existence of oil in Iraq was found out after 

New Zealander Mining Engineer William 

Knox, who worked for Britain, discovered 

the Baba Gurgur oil field in the neighborhood 

of Kirkuk in 1902. However, the first 

oil production in Iraq was launched with the 

first oil well drilled in Baba Gurgur in 1927. 

Because the oil pipelines to carry the oil produced 

from the neighborhood of Kirkuk and 

Mosul to the oil terminals in Port of Tripoli 

in Lebanon and the Haifa Port in Israel could 

be completed in 1927. 4 The oil revenue of 10 

per cent, which started to be received in 1931, 

continued to be received until 1951. After another 

payment in 1954, it was cut. However, 

there are different views on this situation. 

The general view suggests that all credits of 

Turkey was written off with a total payment 

of 500 thousand sterling Turkey received. On 

the other hand, the oil revenue to be received 

from Iraq was recorded in budget items until 

1987. 5 

After Mosul, an Ottoman province, entered 

into the Iraqi domination, Kirkuk became 

an administrative unit at provincial status. 

Different policies implemented on Kirkuk 

province by all the administrations in Iraq 

changed the administrative, social and demographic 

structure of Kirkuk. The population 

of Kirkuk increased 5 times due to the immigration 

between the years 1919 and 1968. It 

is known that some 39 thousand Kurdish immigrants 

settled in Kirkuk between 1947 and 

1957. 6 

After the Ba’ath Party, which appeared with 

the discourse of “socialist Arab nationalism” 

in 1968, became dominant power in Iraq; assimilation 

policies were launched towards the 

non-Arab components in the country. Accordingly 

the Ba’ath regime, which particularly 

targeted the northern Iraq, limited the size 

of territories that Turkmens can own with 

300 decares through the Agrarian Reform 

Law enacted in 1970. 7 Although various cultural 

rights were granted to Turkmens, some 

Turkmen villages and towns were destroyed 

and some of their names were changed. Turkmens 

were forced to migrate. Hundreds of 

thousands of Arabs were settled in Turkmen 

areas. Besides, it was forbidden for the Turkmen 

to speak Turkish in public places, and 

even those who spoke in Turkish were punished. 

Within the scope of “Arabization” policy of 

the Ba’ath Party, it was decided to nationalize 

and disappropriate the lands and properties in 

Kirkuk between 1975 and 2001. The personal 

lands in Kirkuk were disappropriated and na- 

ORSAM 


ORSAM 


tionalized in accordance with the decisions 

and numbered 336, 369, 398; decision dated 

1976 and numbered 53; decision dated 1977 

and numbered 222; decision dated 1978 and 

numbered 974; decision dated 1980 and numbered 

1554; decisions dated 1981 and numbered 

12, 126, 181, 1391 and 183; decisions 

numbered 730 and 1081; decision dated 2000 

and numbered 117; and the decision dated 

2001 and numbered 137. Within the framework 

of the aforesaid decisions, Turkmen and 

Kurdish settlers were evacuated from certain 

regions and they were forced to migrate to 

southern cities of Iraq. On the other hand, the 

Arab population was settled in the areas that 

were nationalized, and dwellings were built 

with the promotion of government, and the 

agricultural lands that were subdivided again 

were shared out amongst the Arab population 

settled in Kirkuk. Some lands and properties, 

on the other hand, were disappropriated on 

the ground that they would be used for the 

public weal. Besides, between 1975 and 1988 

the villages where Turkmens were densely 

populated such as Beshir, Yaychi, Turkalan, 

Bulova, Kumbetler, Leylan, Yahyava were either 

completely evacuated or most of the agricultural 

lands were nationalized. 8 During 

the Saddam Hussein period, it was forbidden 

for Turkmens and Kurds to purchase real estate. 

On the other hand, in accordance with the 

resolution of the Iraqi Revolutionary Command 

Council, dated 29 January 1976; the 

area of Kirkuk province was reduced, and the 

administration of Tuz Khormato was annexed 

to Seladdin Province, Altunkopru sub-district 

was annexed to Erbil, Chemchemal District 

was annexed to Sulaimaniyah and Kifri was 

annexed to Diyala provinces. 

During the Ba’ath regime and Saddam Hussein 

period, there were even massacres in 

Kirkuk. In 1970, lots of Turkmens were put in 

prison, exiled and executed with no reason. 

One of the worst examples are those which 

took place in 1980. On 16 January 1980, the 

prominent Turkmen figures were arrested, 

put in prison and executed. The Altunkopru 

Massacre which took place in 1991 is another 

heartbreaking example of dictator practices 

of the Saddam period. 

Despite all that happened, the people in the 

area could preserve their identities. Especially 

Turkmens’ love and commitment to Turkey 

continued at same level. In fact, as perceived 

by the Ba’ath regime and among Turkmens, 

being Turkic was equated with the commitment 

to Turkey. Therefore, Turkey has always 

been a dream “homeland” for Turkmens. On 

the other hand, Turkish foreign policy took 

shape both with the ideological polarizations 

of the Cold War order and also with the necessities 

of regional conjuncture. Therefore, 

Turkey could not pay enough attention to the 

components with the same origin in neighboring 

countries. However, thanks to those 

who migrated to Turkey for economic, social 

and political reasons in order to protect themselves 

from the practices of the Ba’ath regime, 

Turkey’s relations with the region have never 

been ended. 

After the Gulf War in 1991, a rapid increase 

is observed in Turkey’s Iraq policy with the 

no-fly zone in northern Iraq. The presence 

of Turkey in northern Iraq as a peace-maker 

force brought along Turkey’s influence in this 

area and thus Turkey could shape the politics 

in northern Iraq. This region provided a living 

space for the opponents of Saddam Hussein 

and a large number of political parties 

and non-governmental organizations started 

to become active in the region. 

Political Situation in Kirkuk from 

2003 to 2012 

Before the U.S. entered in Iraq in 2003, an 

agreement was reached on Kirkuk as a result 

of the meetings held in Ankara, and it was 

decided not to let any armed force in Kirkuk 

other than the U.S. troops. However, right af- 

10 

ORSAM 



ORSAM 

ter the fall of Baghdad on 9 April 2003, peshmargas 

of KDP and PUK entered in Kirkuk 

along with the U.S. troops. The peshmarga 

forces which settled in Kirkuk set land and 

register offices on fire, seized the records, 

plundered the Kirkuk Museum and destroyed 

the Turkmen cemeteries. 9 Turkish authorities 

expressed their concern on the permanent 

stay of Kurds in Kirkuk. Then-Foreign Minister 

Abdullah Gül called the then-U.S. Secretary 

of State Colin Powell and demanded a 

guarantee on the removal of Kurdish groups 

from Kirkuk by reminding him of the promise 

that Turkey’s interests would be preserved. 

On the other hand, it was announced that 

Turkey decided to send a military observer 

mission to Iraq for a site survey. 10 

In 2003, Peshmarga forces seized the records 

of the land and register offices in Kirkuk. 11 

The memorandum, which was signed under 

the name of “Redeployment of Peshmarga 

Forces” on 17 May 2003 between the U.S., 

KDP and PUK, and which enabled the peshmarga 

troops to exceed the line described as 

“Green Line” indicating the borders of KRG, 

ignited the wick of opposition. According to 

this memorandum, it was decided to settle 

2545 PUK, 3445 KDP members in Mosul, 

Kirkuk, Seladdin and Diyala in order for peshmarga 

forces to “help the U.S. troops in fight 

against terrorists”. The KDP and PUK forces, 

on the other hand, were deployed in the areas 

which are located out of the KRG borders 

and put forward by the Kurdish groups of 

their own with the help of the U.S. 12 Kurds, 

who took the control of Kirkuk by using the 

efficiency of peshmergas through the help of 

the U.S., settled the Kurdish population from 

other regions and neighboring countries 

(especially from Syria, Iran and Turkey) in 

Kirkuk. However, before entering in Iraq on 

February 2003, the U.S. held a meeting with 

Iraqi, Kurdish and Turkmen leaders in Ankara 

through Zalmay Halilzad, ambassador at 

large of the U.S. President George W. Bush; 

and a memorandum of understanding was 

signed at the end of this meeting. Ali Tuygan, 

Undersecretary of the Turkish Ministry of 

Foreign Affairs, also attended the meeting. At 

the end of the meeting, a 7-article agreement 

was signed. This agreement envisaged to let 

neither civilian nor military forces from either 

sides (Turkmens and Kurds) in Kirkuk, to allow 

only the intervention of the U.S. troops 

in the city, to prevent any civilian or military 

movement to Kirkuk by coalition forces, and 

to abide by the territorial integrity of Iraq. 

However, Kurdish groups did not adhere to 

the agreement and entered in Kirkuk right after 

the fall of Baghdad on 9 April 2003. The 

population of Kirkuk which was 830 thousand 

people in 2003 almost reached 1,5 million 

in 2012 with the immigrations in Kirkuk. 

Increasing their influence in Kirkuk after 

2003, Kurds took the control of 23 of 24 Directorates 

of Service under the administration 

of Kirkuk provincial council which had 

been under the control of Turkmens before, 

and only Kirkuk Provincial Directorate of 

Education was left to the Turkmen administration. 

The Kirkuk Provincial Council was created 

through an organization by the U.S. in 

early 2003. Among the ethnic groups living 

in Kirkuk was envisaged a joint administration. 

This situation turned into the domination 

of Kurds in action. The elections were 

troublesome due to the biased attitudes of the 

U.S. For the elections, thirty nine-person list 

of candidates was prepared for each group 

ORSAM 


ORSAM 


in which six people would be elected each 

from Turkmens, Arabs, Kurds and Assyrians 

who live in Kirkuk. Then, 24 members of the 

Kirkuk Provincial Council were elected from 

the 156-person list created. 12-member ‘independent’ 

list which was submitted to the 

approval of the U.S. administration in Iraq 

among the 144 candidates that the U.S. designated 

as an ‘independent’ delegate among 

the leaders of tribes and businessmen from 

Kirkuk. The then-U.S. Commander General 

Reymond Odierno in Iraq designated 6-person 

independent candidates in provincial 

council among the 12 independent members. 

However, Turkmens and Arabs objected to 

the fact that the majority of 144 delegates, 

elected in a way that the U.S. designated the 

independent delegates, and the 5 out of 6 independent 

representatives were composed of 

Kurds. 13 Despite the objections, Odierno approved 

the decision. The provincial council 

that was designated afterwards elected the 

governor, deputy governor, and the speaker. 

The 30-member provincial council elected 

Kurdish Abdurrahman Mustafa as governor. 14 

Although Turkmens and Arabs were elected 

as deputy governors, both groups protested 

the biased attitude of the U.S. and did not accept 

this position. 

As a result of the elections held on 15 December 

2005, the Kurdish dominance in Kirkuk 

Provincial Council increased. The number of 

Kurdish members in 41-member provincial 

council, which has the power to take decision 

related to the internal control of the Kirkuk 

province, increased to 26. Turkmens won 9 

seats, while Arabs won 6 seats. 

In the Article 140 of the Iraqi Constitution 

adopted with a controversial referendum carried 

out on 15 October 2005, a process was 

planned to find a solution to Kirkuk problem. 

After the necessary arrangements (normalization 

and census) were made, it was envisaged 

to make a referendum by 31 December 

2007. It is thought that what is meant by the 

“normalization” here should be explained. 

Normalization, which is the starting point of 

the process, aims at the return of those who 

were forced to migrate from Kirkuk during 

the Saddam Hussein period, and at compensating 

the injustices. During the period of 

Saddam Hussein, approximately 11.800 people 

migrated from Kirkuk. Arabs, who were 

brought especially from southern Iraq, were 

settled in the places of those who were forced 

to migrate. The normalization aims at returning 

the families who were forced to migrate 

and those who immigrated to Kirkuk back to 

their places, and compensation is paid with 

this goal. However, the disputes on properties 

in Kirkuk still continue. A law was enacted 

in 2004 to solve the property conflicts, and 

then this law was amended in 2006 and 2009. 

Approximately 46 thousand lawsuits were 

filed regarding the disputes on properties in 

Kirkuk between 2004 to 2012. Only the files 

presented in 2006 were examined until 2012. 

Therefore, it expected that the legal arrangements 

related to the disputes on properties 

in Kirkuk will take years. Besides, within the 

scope of the normalization, the Kurdish population 

settled in Kirkuk after 2003 should be 

removed from Kirkuk and the Kirkuk population 

should turn back to its natural order. 

However, the commission could not complete 

the mission required, and thus Kirkuk referendum 

could not be held. As any referendum 

had not been held in Kirkuk by 31 December 

2007, the Article 140 lost its validity. So it was 

removed. 

Within the process, Turkmen and Arab members 

in Kirkuk Provincial Council boycotted 

the Council on the ground that Kirkuk 

was “Kurdified” and that their rights were 

overridden. Besides, the U.S. which took the 

charge in the country after its invasion of Iraq 

in 2003, did not intervene in the problem in 

Kirkuk until 2008. However, the causes stated 

below led to the U.S. intervention in the 

Kirkuk problem: 

- Increasing demands of Kurdish groups, 

- The fact that Kirkuk problem is the origin 

of all conflicts in Kirkuk, 

12 

ORSAM 



ORSAM 

- The sensitivities of the countries in the region, 

- The increase in the number of attacks carried 

out by the terrorist organization PKK 

against Turkey from the northern Iraq, and 

the operations carried out after the memorandum 

allowing the military intervention 

in northern Iraq issued by the Grand National 

Assembly of Turkey with Turkey’s 

determination in getting rid of this threat, 

- The fact that Iraqi government and almost 

all the political groups in Iraq see that 

Turkey is right about its concerns about 

Kirkuk, 

- The increase of Iraqi government’s and all 

Iraqi political groups’ confidence in Turkey, 

- The rise of Turkey’s dominance in the Iraqi 

political process, 

- The U.S.’ strive to develop proactive policy 

by changing its policy in Iraq. 

In addition, the Kirkuk issue reached an international 

dimension after the United Nations 

also intervened in the problem by making 

certain suggestions on Kirkuk. 

While Kurds, claim that Kirkuk is their traditional 

capital, insist on including the province 

in their autonomous region; Arabs and Turkmens 

demand Kirkuk’s being under the control 

of the central government. The fact that 

Kirkuk is an Iraqi province and the need for 

a joint administration in Iraq is accepted by 

almost all political groups in Iraq except for 

the Kurdish groups. The fact that especially 

Turkey and the countries in the region as well 

as the United Nations and the U.S. demand a 

consensus on solution offers related to Kirkuk 

launched a new process for Kirkuk. The 

United Nations offered a solution suggesting 

a shared governance among the groups living 

in Kirkuk (sharing the administration of 

Kirkuk among Turkmens, Arabs and Kurds 

at a rate of 32 per cent for each group, and 

4 per cent for Christians). A similar decision 

was taken by the Iraqi Parliament. Also the 

Article 24 of the Provincial Council Election 

Law, which was enacted on 22 July 2008 with 

the approval of 127 MPs among 140 MPs in 

the Iraqi Parliament, envisaged to share the 

administration in Kirkuk among three main 

groups and to give 32 per cent share for each 

group among these three main components 

(Arab-Kurd-Turkmen) and 4 per cent for 

Christians from the authority. What is meant 

by the authority was stated as the whole safety 

and civilian offices under a ministry or not, 

and it was also stated that this authority included 

three authorities (President of the 

Council -Governor- Deputy Governor), presidencies 

of the parliamentary commissions, 

and the public officials at each degree. 

This plan which was suggested for Kirkuk 

could not be put into practice. Although local 

elections were held in Iraq on 31 January 2009, 

Kirkuk was excluded. Besides, it was planned 

to eliminate injustices by conducting a census 

in Kirkuk, to make voter lists according to the 

census, and to hold local elections in Kirkuk. 

Nevertheless, as the process envisaged in 

Kirkuk could not be put in practice, the local 

elections could not be held in Kirkuk and the 

administration carried on as it was. Turkmen 

and Arab members showed the unfair practices 

of Kurds in Kirkuk as the reason, protested 

the provincial council, and abdicated. 

Even though four separate commissions were 

formed until 2011 especially in order to solve 

the disputes on assets and to eliminate demographic 

injustices in Kirkuk, the problems in 

Kirkuk could not be solved. This situation increased 

the sensitivity in Kirkuk. 

On the other hand, after the tension between 

the Iraqi Turkmen Front (ITF) and Kurdish 

political parties that continued until some 

years ago, the relations Turkey developed 

with the Iraqi Kurdish Regional Government, 

the moderation in the attitudes of Kurdish 

groups, the rise of Turkmens in political field 

paved the way for the improvement and moderation 

of relations between some Turkmen 

and Kurdish political parties. As a matter of 

fact, Turkmen Hasan Turan’s taking over the 

ORSAM 


ORSAM 


seat of Kurdish Rizgar Ali as the Chairman 

of Kirkuk Provincial Council on late May 

2011 as a result of gradually developing relations 

broke the ice in relations. Afterwards, 

in addition to the decision taken by the ITF, 

KRG’s enabling ITF to open an office in Erbil 

again carried the relations to a higher level. 

Following this period, the number of mutual 

visits between Turkmen and Kurdish political 

groups increased. However, the start of approach 

between Turkmens and Kurds led to 

problems between Turkmen and Arab members 

who acted in unison especially in Kirkuk 

Provincial Council in political terms as of 

2003. Particularly the transformation in the 

administration of Kirkuk province brought 

along the reaction of Arabs. This situation 

caused to the prejudice regarding that there 

is an agreement on Kirkuk between Turkmens 

and Kurds. In fact, some political Arab 

circles put forward that Kurds and Turkmens 

reached an agreement on giving a bigger 

share to Turkmens in KRG in return for the 

annexation of Kirkuk to KRG with the support 

of Turkey. This situation drove a wedge 

between Turkmens and Arabs who adopted a 

joint policy in Kirkuk until 2011. Despite the 

statements of Turkmen officials regarding no 

agreement was signed with Kurds, Arabs reacted 

against Turkmens. Ethnic and religious 

groups in Kirkuk have been going through 

problems and even conflicts with each other. 

The problems related to estate and land 

conflicts in particular trigger the tension in 

Kirkuk. On the other hand, it was stated that 

the Commission on Article 140 was formed 

again upon the decision of the Iraqi Parliament 

as of September 2012. In fact, the Commission 

already started to carry out activities 

and the normalization policies gained momentum. 

Accordingly, some Arab families 

who settled in Kirkuk during the Saddam 

Hussein period received their compensations 

and started to return to where they came fro 

m. 

On the other hand, the conflict on Kirkuk 

between KRG and the Iraqi central government 

still continues within this framework. 

Through the meetings held in Erbil in 2012, 

Kurds who have been hosting the anti-Iraqi 

Prime Minister Nouri Al-Maliki bloc also 

strive to maintain and reinforce the KRG government. 

As a matter of fact, the visits paid to 

Kirkuk in the second week of May 2012 indicated 

the struggle between the Iraqi central 

government and KRG. 

Paying a surprise visit to Kirkuk on 8 May 

2012, Nouri Al-Maliki also held the Council 

of Ministers meeting here. After the meeting, 

the Government Spokesman Ali Al-Dabbagh 

stated that some decisions were taken related 

to Kirkuk. Nouri Al-Maliki’s paying a visit to 

a province of his country as an Iraqi Prime 

Minister is quite an ordinary situation. However, 

both due to the characteristics of the 

city he visited and also due to the timing, it is 

more than an ordinary visit. 

Kirkuk constitutes a problem between the 

Iraqi central government and KRG as a result 

of Kurdish groups’ efforts to take the control 

of the city since 2003. Kirkuk has become a 

point of contention also between Turkmens, 

Kurds and Arabs living here. The unjust practices 

and the disturbance of political and social 

balance of Kirkuk caused by the Kurdish 

policies on Kirkuk after 2003 turned Kirkuk 

into a deadlock. In each political process in 

Iraq, Kirkuk has become a bargain and the 

parties that want to gridlock these processes 

have brought forward Kirkuk. Thus, almost 

none of the legal and political solution offers 

put forward to designate the status of Kirkuk 

since 2003 could not be put into practice. This 

situation turned Kirkuk into a “powder barrel”. 

As a matter of fact, especially in disputes 

and polarizations pursued over the prime 

ministry of Nouri Al-Maliki in Iraq in 2012, 

Kirkuk has become the new play field. During 

Nouri Al-Maliki’s visit to Kirkuk, the fact that 

helicopter and heavy armament vehicles and 

troops were brought to the city to provide the 

security grabbed the attention. Considering 

the extraordinary situation in Kirkuk; while 

14 

ORSAM 



ORSAM 

this situation could have been regarded as an 

ordinary precaution for a prime minister, the 

fact that these troops continued to minds. 

Even though Kirkuk is still a province under 

the administration of the central government, 

the presence of peshmarga and the 

security forces of KDP and PUK in Kirkuk 

have took over the security control of the city. 

The majority of some 15 thousand-person 

Iraqi police force in Kirkuk is composed of 

Kurds. Therefore, the presence of Kurds in 

Kirkuk has been disturbing for other groups 

for a long time. The other groups have been 

demanding help from the Iraqi central government 

on this issue. Although the central 

government sent additional security forces to 

Kirkuk in the past few months, peshmergas 

did not let these forces enter in the city. Why 

the security forces coming along with Nouri 

Al-Maliki have not still left the city is criticized. 

This situation caused to a new military 

tension on Kirkuk. 

While Kurdish Governor of Kirkuk Necmettin 

Karim, Arab Deputy Governor Rakan Sait 

and Turkmen Chairman of Provincial Council 

Hasan Turan took part in the welcoming ceremony 

of Maliki’s visit to Kirkuk; the fact that 

only 16 ministers from the some 40-member 

cabinet participated in this ceremony grabbed 

the attention. While Kurdish ministers of 

the cabinet protested the aforesaid visit, it is 

known that some of the Sunni Arab ministers 

did not took part in the visit. Turhan Müftü, 

State Minister Responsible for Provinces and 

ITF member, participated in the visit and he 

was the only minister who sat at the same 

table with Maliki during the meeting Nouri 

Al-Maliki held in Kirkuk Provincial Council. 

In addition, the fact that one (Hasan Turan) 

of the other two people at the table other 

than Nouri Al-Maliki was also Turkmen is 

an emphasis on the Turkmen dominance in 

Kirkuk. The protest of Kurdish ministers to 

the aforesaid visit clearly showed the reaction 

of KDP in particular. The fact that Kirkuk 

Governor Necmettin Kerim, who is a PUK 

member, went to welcome Nouri Al-Maliki 

grabbed the attention. It is known that PUK 

and KDP went through problems on Kirkuk, 

that PUK was not comfortable with the efficiency 

of KDP in Kirkuk, and that therefore 

PUK started to establish close relations with 

Maliki. The fact that Necmettin Kerim welcomed 

Nouri Maliki might be considered as 

an exception to general rules of protocol. 

Right after Nouri Al-Maliki’s visit, the ministers 

of KRG also paid a visit to Kirkuk on 

9 May 2012. The same day, in a statement 

made by Mesrur Barzani, who is the Head of 

KRG Intelligence Agency (Parastin) and also 

the son of KRG Leader Massoud Barzani, said 

that Nouri Al-Maliki’s entering in Kirkuk with 

heavy weapons would not split Kirkuk from 

“Kurdistan” and thus the showdown turned 

into a discourse. 

As insistently highlighted by Turkmen officials, 

the lack of force to protect Turkmens in 

Kirkuk and the insufficiency of existing governmental 

forces lead Turkmens to be affected 

most by violence. Even if Turkmens may 

not be directly targeted, Turkmens that are 

the most defenseless among others in Kirkuk 

are the most affected ones. In addition to security 

forces of the Iraqi central government 

in Kirkuk, there are also peshmerga and security 

forces of the Kurdish parties. Those forces 

can easily protect Kurdish neighborhoods. 

It is known that Sunni Arab tribes also have 

armed forces of their own. Sunni Arabs constitute 

the majority of Sahwa forces, which 

are the local forces formed to fight against 

Al-Qaeda. It is known that there are approximately 

7 thousand Sahwa members in Kirkuk. 

Turkmens do not have such a force. The rate 

of Turkmens within the security forces of the 

Iraqi government is less than other groups. 

Therefore, some problems are observed in 

protecting the Turkmens districts; and the 

areas where the acts of violence are observed 

most might be listed as the Turkmen districts 

such as; Tisin, Baghdad Road. 

ORSAM 


ORSAM 


The rise of political tension and concerns 

about the security also lead to the rise of tension 

in Kirkuk. In this context, maybe the 

most moderate and rational statement came 

from Ershad Salihi, Head of ITF and Kirkuk 

MP. He stated that Kirkuk should not be the 

subject of political dispute between the Iraqi 

central government and KRG, and that there 

should be a political consensus envisaging 

equal access of all segments living in Kirkuk. 

It is believed that it is not possible to solve 

the Kirkuk problem through legal means 

anymore, and that an administrative solution 

equally shared among political parties representing 

the Kirkuk population could be useful. 

While it is obvious that the showdown 

in Kirkuk has given damage to each segment 

in society, it might be suggested that maybe 

Turkmens are the ones that will be affected 

most. The groups other than Turkmens have 

their own armed forces to protect themselves. 

In any conflict to take place in Kirkuk, Turkmens 

might be alone or divided between 

Arabs and Kurds. Therefore, the tension in 

Kirkuk will negatively affect Turkmens most. 

From this point of view, the deadlock in 

Kirkuk should be eliminated as soon as possible. 

Kirkuk might reach the boiling point if 

the process in the province is not improved. 

In Kirkuk Property Claims Commission, only 

some 5 thousand of approximately 46 thousand 

cases could be solved. This Commission 

could only come up with solution for 

the cases filed in 2006. Commission still has 

6-year case files ahead. Besides, the number 

of cases accumulates with each passing day. 

Therefore, the lack of a running mechanism 

is such as to worsen the problems. Holding 

the local elections in Kirkuk with former law 

and voter lists will mean the continuance of 

the current situation in Kirkuk and thus the 

tension will go on. These developments led to 

the increase of sensitivity related to Kirkuk. 

It was understood that a unilateral intervention 

in Kirkuk would not be a solution. This 

situation increased the efforts of reconciliation 

for Kirkuk. Considering the particular 

situation of Kirkuk, it is necessary to establish 

the balance by enacting a particular law 

for this province. It is now obvious that the 

problem in Kirkuk could only be solved by a 

joint administration. It is also obvious that the 

aforesaid problem in Kirkuk cannot be solved 

through unilateral interventions. Both world 

public opinion and the Iraqi parties acknowledge 

that. It is believed that this fact should 

be taken into consideration and it should be 

acted accordingly. Solution to the problem 

in Kirkuk might play a major role in solving 

other deadlocks in Iraq. 

Turkey’s Interest in Kirkuk and Kirkuk 

Visits From Past to Present 

Although the fact that the Grand National 

Assembly of Turkey (TBMM) vetoed the 1 

March (2003) Memorandum of Understanding 

(MoU) which allowed the U.S. troops enter 

in Iraq through Turkish territories in 2003 

decreased the efficiency of Turkey in Iraqi 

politics, the developments in Iraq and the 

regional political situation strengthened Turkey’s 

hand in Iraq again. We see that Turkey 

started to be on the rise in the region and in 

Iraqi politics in the post-2007 process. The 

mutual visits between Turkey and Iraq have 

reached to the highest level in the last five 

years, and on 23-24 March 2009, President 

Abdullah Gül became the first Turkish President 

paying a visit to Iraq after 33 years. 

Kirkuk is one of the major points related to 

Turkey’s sensitivities towards Iraq. Playing 

an active role in the status problem related 

to Kirkuk in the post-2003, Turkey clearly 

expresses its view on pursuing the balance in 

Kirkuk at every platform. However, Turkey’s 

interest in Kirkuk is not only limited with its 

current policies. Turkish officials have strived 

to show their interest in Kirkuk and the local 

community as much as possible within 

the bounds of its policy and diplomacy. Even 

though it is not clearly known in the public 

opinion, many Turkish statesmen have paid 

visits to Kirkuk from past to present. At this 

16 

ORSAM 



ORSAM 

point, Turkish officials’ visits to Kirkuk are 

briefly mentioned in order to more clearly understand 

Turkey’s interests in Kirkuk and the 

local community. The visits paid by Turkish 

officials to Kirkuk from the establishment of 

Iraq until 2011 might be outlined as follows: 

• After Iraq was established, the first visit to 

Kirkuk was paid by the committee including 

the then-Minister of Economy Celal 

Bayar and the then-Foreign Minister Tevfik 

Rüştü Aras who visited Iran in 1937 

to sign the Sa’dabad Pact and firstly visited 

Iraq before Teheran within the framework 

of the final preparations of the Pact. It was 

decided to go to Baghdad through Mosul 

and Kirkuk, and the committee headed out 

on 18 June 1937 to go to Iraq. On 21 June 

1937, Aras and Bayar crossed the border 

and firstly visited Mosul, then Kirkuk, and 

passed from Kirkuk to Baghdad by a special 

train. After Aras and Bayar held talks 

following their arrival in Baghdad on 22 

June 1937, they went to Teheran to sign 

the Sa’dabad Pact along with Naci Al-Asil, 

then-Foreign Minister of Iraq. 15 

• Visiting Iraq on 17-28 November 1954, 

the committee including Turkish academicians 

such as Prof. Dr. Ekrem Şerif 

Egeli, Prof. Dr. Tevfik Remzi Kazancıgül, 

Prof. Dr. Behçet Sabit Erduran and Prof. 

Dr. Fahrettin Kerim Gökay paid a visit to 

Kirkuk on 23 November 1954 after their 

visit to Baghdad. 

• Between 6 and 12 November 1955, the 

committee including the then-Prime Minister 

Adnan Menderes, then-Foreign Minister 

Fuat Köprülü, then-Minister of Economy 

Nedim Paçacı and Minister of Public 

Works Kemal Zeytinoğlu went to Kirkuk 

on 9 November 1955, examined oil facilities 

and got information. 

Milliyet Newspaper clipping on Prime Minister 

Adnan Menderes’ visit to Kirkuk in 1955 

• On 20-24 October 1967, the then-Prime 

Minister Süleyman Demirel paid a visit to 

Kirkuk upon the invitation of Iraqi Prime 

Minister General Tahir Yahya. Making examinations 

in Kirkuk on 22 October 1967, 

Demirel talked to the 10-person Turkmen 

committee from the Turkmen Fraternity 

Hearth in Baghdad during his visit to Iraq. 

Head of the Committee Retired Colonel 

Abdullah Abdurrahman and Dr. Necdet 

Koçak, Dr. Rıza Demirci and Adil Şerif 

were executed by Saddam on 16 January 

1980. 

Milliyet Newspaper clipping on Turkish 

committee’s visit to Kirkuk in 1954 

Milliyet Newspaper clipping on Prime Minister 

Süleyman Demirel’s visit to Kirkuk in 1967 

ORSAM 


ORSAM 


• After Demirel, the 5 th President of Republic 

of Turkey Cevdet Sunay who studied 

in Kirkuk Military High School in 1910 

and then-Foreign Minister İhsan Sabri 

Çağlayangil and a committee along with 

them paid a visit to Iraq between 27 April 

and 1 May 1968 upon the invitation of 

Iraqi President General Abdülselam Arif. 

In a joint declaration issued by Turkey and 

Iraq on 1 May 1968 following the aforesaid 

visit; it was stated that President Cevdet 

Sunay also visited Kufe, Karbala, Nejef, 

Kirkuk and Mosul. 

• On 27 April 1976, President Fahri Korutürk 

also visited the Turkish Cultural 

Center in Kirkuk affiliated to the Turkish 

Ministry of Culture. 

Milliyet Newspaper clipping on President Fahri 

Korutürk’s visit to Kirkuk in 1976 

Milliyet Newspaper clipping on President Cevdet 

Sunay’s visit to Kirkuk in 1968 

• Between 4-8 February 1976, then-Foreign 

Minister İhsan Sabri Çağlayangil visited 

Iraq. Çağlayangil paid a visit to Kirkuk 

within the scope of his Iraq visit.16 

• On 27 August 1973, Turkey and Iraq 

signed the agreement for Kirkuk-Ceyhan 

Crude Oil Pipeline, and Prime Minister 

Süleyman Demirel came to Kirkuk for the 

opening ceremony on 3 January 1977. The 

aforesaid visit of Prime Minister Süleyman 

Demirel was the last visit paid by the Turkish 

officials until the collapse of the Saddam 

regime. 

Milliyet Newspaper clipping on Prime Minister Süleyman Demirel’s visit to Kirkuk in 1977 

18 

ORSAM 



ORSAM 

• During the three-day Iraq visit, paid by 

a committee of GNAT (Grand National 

Assembly of Turkey), including AK Party 

Balıkesir Deputy Turhan Çömez and CHP 

Tokat Deputy Orhan Ziya Diren, which 

started on 25 September 2006; examinations 

were carried out in Erbil and Kirkuk. 

Within this scope, the committee went to 

Kirkuk on 26 September 2006, made examinations 

here, and talked to the officials. 

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu’s Visit to Kirkuk 

On 1 August 2012, Foreign Minister Ahmet 

Davutoğlu firstly visited Erbil along with a 

committee to hold talks about the developments 

taking place in northern Syria, and 

held a long talk with KRG Leader Massoud 

Barzani. The same day he attended the Iftar 

meal, given by Sinan Çelebi, KRG Minister of 

Industry and Trade, in honor of Erbil Turkmens 

in Juhayna Hotel in Erbil. The following 

day, on 2 August 2012, along with the committee, 

he paid a surprise visit to Kirkuk. 

The committee, in which Ahmet Davutoğlu 

took part, included; 

- Undersecretary of the Ministry of Foreign 

Affairs Feridun Sinirlioğlu, 

- Turkish Ambassador in Baghdad Yunus 

Demirer, 

- Turkey’s former ambassador to Damascus 

Ömer Önhon, 

- Advisor to the Foreign Minister Ali 

Sarıkaya, 

- Special Advisor to Turkish Minister of 

Foreign Affairs Gürcan Balık, Chief of the 

Cabinet of the Foreign Minister Ahmet 

Tuta, 

- Deputy Director General of Relations with 

Iraq Hakan Tekin, 

ORSAM 


ORSAM 


- Turkey’s Counsel General in Erbil Aydın 

Selcen, 

- Press Counsellor of Foreign Ministry Osman 

Sert, 

- Vice Chairman of AK Party in Charge of 

Foreign affairs, MP Ömer Çelik, 

- Director-General of SETA Taha Özhan 

The aforesaid visit of Ahmet Davutoğlu has 

been the first visit made by Turkish officials 

since the then-Foreign Minister İhsan Sabri 

Çağlayangil’s visit to Kirkuk in 1976, and also 

the fact that Davutoğlu paid this visit in a very 

critical period increases its importance. 

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu was warmly welcomed by Turkmens in Kirkuk. 

20 

ORSAM 



ORSAM 

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu firstly 

visited Kirkuk Governor’s Office within the 

scope of his Kirkuk visit. Kirkuk Governor 

Necmettin Kerim, Chairman of Kirkuk Provincial 

Council Hasan Turan and Kirkuk 

Deputy Governor of Kirkuk Rakan Sait and 

the members of Kirkuk Provincial Council 

were also present during Ahmet Davutoğlu’s 

visit to Kirkuk Governor’s Office. In his visit 

to Kirkuk Governor’s Office, Davutoğlu held 

a joint press conference with Necmetttin Kerim 

and Hasan Turan. 

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu (in the middle), Hasan Turan (on the left) and Necmettin 

Kerim (on the right) 

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu (on the right) and Hasan Turan (on the left) 

ORSAM 


ORSAM 


The Joint Press Conference held by Foreign Minister Ahmet Davutoğlu (in the middle), Kirkuk 

Governor Necmettin Kerim (on the left) and Chairman of Kirkuk Provincial Council Hasan Turan 

(on the right) 

Besides, Foreign Minister Ahmet Davutoğlu 

also talked to the members of Kirkuk Provincial 

Council during his visit to Kirkuk Governor’s 

Office. He got information about the 

problems in Kirkuk, as well as the problems 

of the people in Kirkuk. 

Ahmet Davutoğlu and Female Members of the Kirkuk Provincial Council 

22 

ORSAM 



ORSAM 

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu and Members of Kirkuk Provincial Council 

Following his visit to Kirkuk Governor’s Office 

and Provincial Council, Foreign Minister 

Ahmet Davutoğlu performed midday prayer 

in Kirkuk Mosque. 

Ahmet Davutoğlu, Hasan Turan and the crowd in Kirkuk Mosque 

ORSAM 


ORSAM 


Foreign Minister Ahmet Davutoğlu in Kirkuk 

Mosque 

Following his visit to Kirkuk Mosque, Foreign 

Minister Ahmet Davutoğlu visited Kirkuk 

Castle which is one of the most important 

symbols of Kirkuk. Besides being an important 

symbol of the city, Kirkuk Castle is also 

an important historical place for Turkmens. 

Turkmens lived in Kirkuk Castle. However, the 

settlements in Kirkuk Castle were destroyed. 

The Ottoman Officer Cemetery which is located 

next to the Tomb of Daniel within the 

Kirkuk Castle is also quite important both 

for Turkey and Turkmens. During his Kirkuk 

visit, Foreign Minister Ahmet Davutoğlu visited 

both the Castle and the Ottoman Officer 

Cemetery. He was informed about the Kirkuk 

Castle by the Director of Kirkuk Historical 

Artifacts Eyad Tarık. 

Ahmet Davutoğlu (on the left), Hasan Turan (in the middle) and Director of Kirkuk Historical 

Artifacts Eyad Tarık (on the right) 

24 

ORSAM 



ORSAM 

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu’s Visit To Kirkuk Castle and Ottoman Officer Cemetery within 

the Castle 

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu, who also 

visited Turkmen Martyrs’ Cemetery after 

his visit to Ottoman Officer Cemetery, was 

informed by ITF Leader and Kirkuk deputy 

Ershad Salihi, former Leader of ITF Sadettin 

Ergeç and Leader of Turkmen Justice 

Party Enver Bayraktar. Davutoğlu stood by 

the grave of Turkmen leader Necdet Koçak 

who was executed on 16 January 1980 by the 

Ba’ath regime for a long time. 

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu Standing by the Grave of Turkmen Leader Necdet Koçak (On 

the picture from left to right Ershat Salihi, Ahmet Davutoğlu and Sadettin Ergeç) 

ORSAM 


ORSAM 


Foreign Minister Ahmet Davutoğlu Standing by the Grave of Turkmen Leader Necdet Koçak (On 

the picture from left to right Ahmet Davutoğlu, Enver Bayraktar and Sadettin Ergeç) 

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu lastly visited 

ITF Headquarter which is the most effective 

political organization with capacity 

for representation of Iraqi Turkmens. Ahmet 

Davutoğlu, who was welcomed by a great 

crowd here, held a press conference with the 

Leader of ITF and Kirkuk Deputy Ershad Salihi, 

ITF Kirkuk MP Jale Neftçi, ITF Diyala 

MP Hasan Özmen, ITF Mosul MP Müdrike 

Ahmet and ITF Vice-Chairman Ali Hashim 

Muhtaroğlu. 

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu held a press conference with the ITF Officials under the 

picture of Turkmen Leader Necdet Koçak in the headquarter of ITF. (On the picture from left to 

right: Ali Hashim Muhtaroğlu, Ershat Salihi and Ahmet Davutoğlu) 

26 

ORSAM 



ORSAM 

The speech of the Foreign Minister Ahmet 

Davutoğlu in the aforesaid press conference 

is stated as follows: 17 

“Mr. President, distinguished Turkmen brothers 

in Kirkuk; above all, May God bless you, 

Ramadan kareem. 

Today is one of the happiest days of my life. 

Because I finally came to beautiful Kirkuk in 

our hearts, minds we always dreamt of. It is 

the first time a Foreign Minister of Republic of 

Turkey has visited Kirkuk in 75 years, thus it is 

a historical day. It is also the first time a Turkish 

statesman, a representative of Turkey pays 

a visit to Kirkuk after 36 years. But you will 

not wait this long again. I promise you this. 

We will see each other, and be together more 

frequently. 

ITF Leader Ershad Salihi and Foreign Minister Ahmet Davutoğlu in Joint Press Conference 

We have just listened to a Kirkuk Hoyrat. I am 

glad to be here. Thank you for your hospitality. 

We have just listened to a hoyrat of grand 

master Abdülvahit Küzecioğlu. Now I would 

like to say it with a little difference: “Dağlar 

dağladı beni, gören ağladı beni. Demir zincir 

kar etmez, Kerkük’üm bağladı beni.” 

Kirkuk is as close and important for us as the 

importance of the lovelock a lover feels towards 

his love. May our friendship, fraternity 

and peace be eternal. For Turkey, Iraq is not a 

country that is out of minds. For Turkey, Iraq 

is the closest friend and neighboring country. 

We have fraternity with all groups in Iraq. For 

us, entire Iraq is a beloved and friendly country 

with its Turkmen, Arab, Kurd, Sunni, Shia, 

Christian components. When something happens 

in Iraq, and when we hear anything bad 

happened in the country, we feel so sad. But especially 

when we hear bad news from Kirkuk, 

when a terrorist attack takes place and our 

brothers in Kirkuk suffer, be sure that ember 

falls on our hearts and it never fades. If you 

live in peace here, in Turkey we are in peace 

as well. As our friend here said, if you are hurt 

even a little, 75 million Turkish population 

feel the pain in Anatolia. Everyone can be sure 

of that. Therefore, just like in the song, “bir 

gece ansızın gelebilirim” “(I might visit unexpectedly)”, 

I said. I planned to visit for a number 

of times, but somethings came up at the 

ORSAM 


ORSAM 


last minute and I couldn’t come. Yesterday, we 

consulted with Prime Minister Erdoğan, made 

a snap decision, immediately let our friends 

know of the decision, and we came a night and 

a day. We arrived in Kirkuk on a beautiful 

autumn day. Hopefully, we are going to come 

here for several times... 

Our President, Prime Minister, all members 

of our government, and entire Turkey sent 

their kindest regards. Kirkuk will always have 

a special and privileged place in our heart. I 

have just talked to our friend Hasan Turan, 

Dr. Necmettin Kerim, Deputy Governor Mr. 

Rakan and to all members of the Council in 

the Provincial Council. As I told them as well; 

Kirkuk is actually a model city of our entire 

region and our ancient culture. It is a city 

where Turkmen, Arab, Kurdish and Assyrian 

components have lived in peace for centuries. 

There might be those who want to create 

trouble here, and to break this fraternity. We 

will act in unison with this sense of fraternity 

against them, and we will preserve the peace 

in Kirkuk together. The primary component of 

this peaceful city is the Turkmen component 

that will never disappear. I greet them with respect 

and love. 

Kirkuk exists with all these components. None 

of them can be excluded. Turkmen culture, 

that beautiful refined Turkmen culture made 

great contributions not only to Kirkuk and 

Iraq, but also to Turkey. We all know Kirkuk 

hoyrats. I grew up with those. We all grew up 

by listening to those hoyrats. We always wanted 

to come to Kirkuk. 

Today, we took many decisions in Provincial 

Council. Turkey will pull out all the stops for 

the development of Kirkuk and to bring prosperity 

and peace in Kirkuk. Kirkuk is also the 

symbol of unity and solidarity of Iraq. When 

peace prevails in Kirkuk, it means Iraq is also 

in peace; and when there is peace in Iraq, there 

is peace in the Middle East. Therefore, Kirkuk 

is blessed by God, the richest natural sources 

were given to Kirkuk. With all these natural 

sources, Kirkuk will get rid of this current 

situation that requires development as soon 

as possible, and will become one of the richest 

and most prosperous countries of not only 

the region but also the world; Kirkuk has all 

the potential to become so. And Turkey will 

always be at the service of Kirkuk, and the 

people in Kirkuk; be sure of that. 

Turkmen will always exist, and Turkmens will 

always live in Kirkuk, they will never disappear. 

Kirkuk without Turkmen is unimaginable; 

believe it. We will pull out all the stops 

to make this contribution. Turkey will spare 

no effort in economic, cultural terms for the 

development of this region. Today, I told Mr. 

Hasan Turan, Mr. Kerim and Mr. Rakan that; 

we give you a plain paper. Turkey is ready to 

do whatever you write on it as long as Kirkuk 

is in peace. 

Today, we took another decision that made me 

so happy. We said Konya and Kirkuk become 

sister cities. I am a Turkmen from Konya, from 

Taurus Turkmens. Therefore, I am one of those 

who would understand Kirkuk best and who 

would feel this fraternity best. We always protected 

and will protect our Turkmen brothers 

wherever we see them. At the same time, State 

of the Republic of Turkey also watches over the 

whole humanity today. Wherever a person is 

in pain or the people suffer, we stand by them. I 

greet all my Turkmen friends here once again, 

celebrate their Ramadan Bairam. Hopefully, 

we will be together in peace for years to come. 

Before I end my speech due to our limited 

time, I would like to conclude my remarks 

with a Kirkuk hoyrat: “Kalasız, Kerkük olmaz 

kalasız, o adı men koydum gittim, siz sağlıkla 

kalasız.” 

Take care of yourself, may God watch over you. 

As I mentioned before, we will come back by 

making preparations. Look after Kirkuk, and I 

hope we all live in peace. May God watch over 

you.” 

28 

ORSAM 



ORSAM 

Following his visit to ITF, Foreign Minister 

Ahmet Davutoğlu left Kirkuk the same day 

on 2 August 2012, and he left for Erbil to go 

back to Turkey. 

The Repercussions of Foreign Minister Ahmet 

Davutoğlu’s Kirkuk Visit on Domestic 

and Foreign Politics of Iraq 

Considering the Foreign Minister Ahmet 

Davutoğlu’s visit to Kirkuk in terms of Turkey-Iraq 

relations, it is seen that the aforesaid 

visit increased the tension in relations 

between Turkey and Iraqi central government. 

On 17 December 2011, an arrest warrant 

was issued for Iraqi Vice President Tariq 

Al-Hashimi for committing a terror crime. 

Tariq Al-Hashimi who stayed in KRG for a 

while after the warrant was issued, then came 

to Turkey on 9 April 2012. Following the appeal 

of Iraq to INTERPOL, a “red notice” was 

issued for Tariq Al-Hashimi on 7 May 2012. 

Despite this, Turkey stated not to extradite 

Tariq Al-Hashimi to Iraq, and on 30 July 2012, 

Tariq Al-Hashimi was granted permission to 

reside in Turkey. This situation further increased 

the tension in relations between the 

Iraqi government and Turkey. In the written 

statement made by the Iraqi Prime Ministry 

on 20 April 2012, Turkey was claimed to have 

intervened in the internal affairs of Iraq and 

it was stated that Turkey started to become 

a hostile country. 18 In the statement made by 

the Prime Minister Recep Tayyip Erdoğan 

the same day on 20 April 2012, he criticized 

Nouri Al-Maliki and stated that what happens 

in Iraq is not a good sign. 19 The fact that 

Turkey supported the opposition in Syria and 

opposed to the Assad regime following the 

events in Syria, once more triggered the tension 

between Turkey and Iraq. The Iraqi government 

explicitly stated they have been supporting 

the Assad regime since March 2011 

when the events broke out in Syria. 20 The fact 

that some private companies in Turkey signed 

oil agreements with KRG led to the reaction 

of the Iraqi central government. Foreign Minister 

Ahmet Davutoğlu’s visit to Kirkuk was 

almost the last straw in relations between 

Turkey and Iraq. The following day of Ahmet 

Davutoğlu’s Kirkuk visit, on 3 August 2012, 

the Iraqi government sent a diplomatic note 

to Turkey, and stated they the relations with 

Turkey would be revised. Considering in diplomatic 

terms, Turkey pursued its moderate 

policy despite the fact that Iraq adopted a 

strong attitude against Turkey. It was stated 

that the revenue to be obtained as a result of 

the oil agreement with KRG would be given to 

the Iraqi central government, and the respect 

to the sovereignty of Iraq was highlighted. 21 

Similarly, Turkey adopted an attitude such 

as to show that they act in accordance with 

its Iraqi policy towards the Iraqi government 

which adopted an undiplomatic attitude 

with their remarks “going way over the 

line” like; “We have the right to arrest Ahmet 

Davutoğlu” 22 after Foreign Minister Ahmet 

Davutoğlu’s visit to Kirkuk. It was emphasized 

that they went to Iraq through a visa 

taken by the Iraqi Embassy to Turkey and that 

Kirkuk is regarded as an Iraqi city just like Erbil. 

Nevertheless, the fact that the aforesaid 

visit to Kirkuk was made through the initiative 

of KRG, that logistic support and security 

was provided by the units affiliated to KRG 

caused to the reaction of the Iraqi central 

government. It was a quite proper visit, and 

also in terms of the way the aforesaid visit was 

made, it led Turkey to be perceived as having 

taken sides in the rivalry between KRG and 

Iraqi central government. 

Considering Foreign Minister Ahmet 

Davutoğlu’s Kirkuk visit in terms of the Iraqi 

domestic politics, it was a visit that could affect 

the balances in Iraq. In addition to the 

ethnic and sectarian tension, the visit to 

Kirkuk where the administrative struggle 

between KRG and Iraqi central government 

takes place at high levels sparked the debates 

in Kirkuk again. The problems between KRG 

and Iraqi central government started to shape 

the domestic politics of Iraq. Reactions of 

the Iraqi central government to the oil agree- 

ORSAM 


ORSAM 


ments signed by KRG, KRG Leader Massoud 

Barzani’s efforts to overthrow Iraqi Prime 

Minister Nouri Al-Maliki, the problem regarding 

the control and management of Iraqi 

borders, “military tension” which takes place 

in disputed territories started to be observed 

also in Kirkuk. 

Iraqi Prime Minister Nouri Al-Maliki, who 

convened the Council of Minister in Kirkuk 

on 8 May 2012, made an appearance and 

stated that Kirkuk is an Iraqi city. He drew an 

analogy like “little Iran” and suggested that 

the problems in Kirkuk could not be solved by 

force. The army forces composed of approximately 

a thousand people, which entered in 

Kirkuk along with armored and heavy-armed 

vehicles to protect Nouri Al-Maliki, stayed 

there. Then a committee from KRG paid a 

visit to Kirkuk, and they held talks and made 

statements highlighting the determination of 

Kurds on Kirkuk. 23 

This situation disturbed both political and 

security balances in Kirkuk, and the acts of 

violence in Kirkuk started to rise again. Turkmens, 

who are affected most by the events in 

Kirkuk, made attempts to settle the tension. 

Particularly ITF and Turkmen politicians appealed 

to higher authorities like the presidency, 

and demanded for an intervention to 

decrease the tension in Kirkuk. 

The tension in Kirkuk is not only a political 

tension. Other factors of tension might 

be listed as follows: disputes on properties, 

lands in Kirkuk, problem of sharing oil revenues, 

energy investments. The statements 

of Muqtada Al-Sadr have been the clearest 

indicator of this. Muqtada Al-Sadr pointed 

out the talk held with KRG Prime Minister 

Nachirvan Barzani, and created a new 

agenda by stating that Kurds do not have any 

demands regarding Kirkuk’s annexation to 

KRG, that they only asked for the oil revenues 

of Kirkuk. Going a step further, Sadr reiterated 

his approach on Kirkuk adopted since 

2003 by stating that; “Despite my respect to 

my brothers in Kurdistan, I say that Kirkuk is 

an Iraqi city and it will always be a city of Iraq. 

Like any other Iraqi city; Kurds, Arabs, Turkmens, 

Sunnis and Shias will live together.” 24 

Considering these statements in the light of 

the recent developments in the Iraqi politics, 

fractures might appear in Maliki opposition, 

just like in the Kurdish List and Iraqiya List, 

due to the Kirkuk approach of Muqtada Al- 

Sadr who is in anti-Maliki group. 

It seems probable that the Iraqiya List will 

go through a similar situation. Sunni groups 

from Kirkuk within the Iraqiya List have recently 

adopted an attitude in favor of Nouri 

Al-Maliki. Sunni Arab groups in Kirkuk declared 

they gave a conditional support to 

Nouri Al-Maliki not to annex Kirkuk to KRG. 

The attitude of Nouri Al-Maliki on Kirkuk is 

the indicator to this. Nouri Al-Maliki substituted 

the Shiite Commander of the 12 th Division 

of the Iraqi Army in Kirkuk with a Sunni 

Commander in order to support Sunni Arabs 

in Kirkuk. This situation is such as to weaken 

the Iraqiya List. 

In this process, the situation of Turkmens 

gains importance. While some of Turkmens 

take part in ITF and in Iraqiya List, some of 

the Turkmen political movements act in unison 

with Nouri Al-Maliki. Some Turkmen 

political movements in Kirkuk formed a new 

groups under the name of “Turkmen Coalition”. 

Islamic Union for Iraqi Turkmens Union 

and Turkmen Fidelity Movement within this 

group includes political groups close to Shias. 

Here, the attitude of the people gains importance. 

In the recent period, it is suggested that 

Kirkuk Turkmens support Nouri Al-Maliki 

on the grounds that “he opposes to the Kurdish 

policies in Kirkuk”. At this point, it is believed 

that the approach of Turkmen political 

movement in Kirkuk will be effective both 

in solving the problems in Kirkuk and also 

in overcoming the crisis points in Iraqi politics. 

Nevertheless, it is thought that it would 

be in vain to try to find a solution in Kirkuk 

without solving the problems such as; land 

30 

ORSAM 



ORSAM 

and property problems in Kirkuk, instability 

in security forces of in Kirkuk, the presence 

of Kurdish forces, oil revenues of Kirkuk, the 

local elections which were not held in 2009 

and are supposed to be held in Kirkuk. At 

this point, it could be suggested that the most 

ideal solution is possible through an equallyshared 

administration in Kirkuk. 

On 7 August 2012, Foreign Minister Ahmet 

Davutoğlu welcomed a senior committee 

from ITF in Ankara, and hosted a dinner. The 

aforesaid committee included; ITF Leader and 

Kirkuk MP Ershad Salihi, Chairman of Kirkuk 

Provincial Council Hasan Turan, ITF Deputy-Chariman 

Ali Hashim Muhtaroglu, ITF 

Official Speaker Ali Mahdi, ITF Diyala MP 

Hasan özmen and ITF Turkey Representative 

Hicran Kazancı. These mutual visits bring 

the Turkmen strategies into the forefront before 

long. The fact that Ahmet Davutoğlu 

only visited ITF as a political party during his 

visit to Kirkuk might be considered as a message 

given both to other ethnic and religious 

groups and also to Turkmens. More clearly, 

the aforesaid visit might be considered as a 

message to other ethnic and religious groups 

that Turkmens are privileged for Turkey. Even 

though Ahmet Davutoğlu is criticized by certain 

Turkmens, the fact that he did not visit 

other Turkmen parties except for ITF shows 

Turkey’s support for ITF. 

Foreign Minister Ahmet Davutoğlu’s Kirkuk 

visit also revealed the political structure especially 

in Kirkuk, as well as the balances in 

Iraq. Although Ahmet Davutoğlu’s visit to 

Kirkuk was warmly welcomed by Turkmens 

and Kurds, it was criticized through a notice 

issued by an Arab Political Group composed 

of Sunni Arabs in Kirkuk. The Arab Political 

Group, in which especially Arabs from Havice 

take part, has established closer relations with 

Iraqi Prime Minister Nouri Al-Maliki in the 

recent period. After Nouri Al-Maliki strongly 

criticized the aforesaid visit, the Arab Political 

Group issued a notice from the same 

point of view. This situation is interpreted 

as a polarization in Kirkuk. In Kirkuk, Arabs 

have been accusing Turkmens for allying with 

Kurds against themselves almost for a year. 

Especially after Hasan Turan was elected as 

the Chairman of Kirkuk Provincial Council 

on March 2011, Arabs boycotted the Kirkuk 

Provincial Council and they started to take 

a stand against Turkmens. In the post-2003 

period, Turkmens and Arabs adopted a joint 

attitude against the pressure applied by Kurdish 

groups against Kirkuk. Turkmens and 

Arabs boycotted Kirkuk provincial administration 

for a long time. For the last couple of 

years, both the relations Turkey has developed 

with Kurdish groups, and the change 

in Kurdish groups’ approach, and also some 

of Turkmens’ striving to produce a pragmatic 

policy brought along an approach between 

Turkmens and Kurds. ITF was invited to the 

meeting KDP held on 11 December 2010. On 

October 2011, ITF Erbil Provincial Council 

was reopened. 

In Lieu of Conclusion: Turkmen Strategies 

The arguments regarding what kind of strategy 

Turkmens could pursue in Iraq, where local 

elections are expected to be held in 2013 

and general elections are expected to be held 

in 2014, started to slowly come to light. Especially 

Shia Turkmen Parties such as the 

Fidelity Movement and Islamic Union for 

Iraqi Turkmens joint their forces and formed 

a coalition to make preparations for elections. 

However, there is an ambiguity about 

the general Turkmen strategy. It would be 

good to prepare strategies for each election as 

the structures and systems of local and general 

elections in Iraq are different from each 

other. Therefore, the primary objective here 

is to prepare a pragmatic and rational policy 

and to preserve the interest of Turkmens at 

maximum level. Even though Turkmens followed 

different electoral strategies in previous 

elections, it is possible to suggest that 

the main axis is the opposition to Kurdish 

political parties. The important factor here is 

considered as preparing proper policy strategies 

in line with the conjuncture and the periodical 

change on the objective. Following the 

2010 elections, the politics in Iraq started to 

become normalized. Ethnic/religious politics 

ORSAM 


ORSAM 


could be overcome to some extent. Especially 

the agreement between the Nujeyfi group 

and Kurds, who were on the verge of conflict 

at a time in Mosul is one of the best examples 

to this situation. 

It is thought that the aforesaid policy should 

also be applied for Turkmens. “There are no 

permanent friends or enemies in politics” expression 

which became a classical discourse 

for the political science, started to go for Iraq. 

Therefore, it is quite important to produce a 

policy without making concessions in terms 

of values and priorities in order to maximize 

the gains. For instance, the normalization in 

the relations between Turkmens and Kurds 

in Kirkuk grabs the attention. Whether this 

normalization will be taken a step further or 

not might designate the future of Turkmens 

in Kirkuk. First of all, designating what Turkmens 

want to for Kirkuk is important in terms 

of the strategies to be implemented. The alliances 

to be formed by preserving red lines 

such as; not annexing Kirkuk to any region, 

Turkmens’ having an equal share in the provincial 

administration, returning the Turkmen 

assets and lands seized from them back 

to Turkmens, would maximize the interests 

of Turkmens. It would be useful for Turkmens 

to assess the alliance which will preserve the 

interests of Turkmens at maximum level. 

Developing policy by remaining within the 

stereotypes of historical traumas would not 

do any good for Turkmens anymore. If the 

interests of Turkmens are protected at highest 

level, an alliance with Kurdish political 

parties might be considered. There might be 

groups that will introduce the negotiation of 

Turkmens with Kurdish groups as a “betrayal 

to the Turkmen nation”. The goal is to maximize 

the “interests of Turkmen nation to the 

highest level”. If allying with Kurdish groups 

be in favor of Turkmens, for instance, they 

could form an alliance with Kurdish groups 

in local elections to be held in Kirkuk. Even if 

they do it unjustly by force in this disturbed 

balance, the dominance of Kurdish population 

in Kirkuk is obvious. The alliance to be 

formed between Kurdish political parties and 

Turkmens without making any concession in 

terms of basic national values and sensitivities 

might be advantageous for Turkmens in 

potential local elections to be carried out in 

Kirkuk. Another option is that what Turkmens 

will gain from the alliance to be formed 

with Arabs should be reckoned well. Arabs 

have no dominance in Kirkuk provincial administration 

(including the provincial directorates 

of service). Therefore, there might be 

a bargain on the Turkmen lands that Arabs 

own. Turkmens might act more strategically 

and act in unison with Kurdish and Arab 

groups, if not all of them, by making a joint 

list. Thus, while Arabs and Kurds are weakened, 

Turkmens might take advantage of that. 

Because even though it is a slight possibility, 

it is known that there are problems especially 

among the Kurdish parties in the political 

rivalry in Iraq. In the conflict between KRG 

and Iraqi central government, it is said that 

Kurdish political parties which do not want 

KDP Leader Massoud Barzani to become 

any stronger have been acting in unison with 

Nouri Al-Maliki. Accordingly, it might be 

suggested that Turkmens might turn it into 

an advantage. For instance, Turkmens’ taking 

advantage of the instability and vacuum in the 

Iraqi politics under the leadership of ITF and 

the gains of the situation for Turkmens are 

quite important. 

In conclusion, it is believed that Turkmens 

aim at maintaining and protecting the Turkmen 

national interests at maximum level. 

What matters is the election of the group, depending 

on which they cooperate with. It is 

necessary to state that a unilateral confrontation 

would not do any good for Turkmens. On 

the other hand, looking behind the historical 

problems and act accordingly, as with Kurds 

would do any good for Turkmens either. 

What is meant here is not Turkmens’ forgetting 

or ignoring their past or national history. 

Nations do stand thanks to their history and 

national remainders, and they struggle to preserve 

them forever. With this in mind, it is believed 

that in order to preserve national identity 

forever, rational and pragmatic strategies, 

as well as avoiding emotional politics could 

bring success to Turkmens. 

32 

ORSAM 



ORSAM 

ENDNOTES 

1 “Musul ve Kerkük’ün Kısa Tarihi”, http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/230733.asp, Access: 23 February 2011. 

2 Ibid 

3 For detailed information See. Nevin Yazıcı, “Petrol Çerçevesinde Musul Sorunu (1926–1955)”, Doktora Tezi, 

Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, 2007. 

4 Prof .Dr. Hayati Doğanay - Yrd.Doç.Dr. Selçuk Hayli, “Irak’ın Başlıca Coğrafi Özellikleri Ve Petrol Yatakları”, 

http://perweb.firat.edu.tr/personel/yayinlar/fua_299/299_19111.pdf, Acces: 24 February 2011. 

5 Hikmet Uluğbay, “Kurtuluş Savaşımıza Petrol Boyutundan Bakış ve Günümüze Uzanan Süreçte Petropolitik”, 

http://www.ulugbay.com/blog_hikmet/?p=90, Acces 24 February 2011. 

6 Dr. Mustafa Ziya, Global Strateji Enstitüsü Tarafından 15 Ocak 2007’de düzenlenen “Kerkük 2007 

Konferansı” Tutunakları. 

7 Hasan YILMAZ, “Irak’ın Gizlenen Gerçegi: Türkmenler”, Stratejik Analiz Dergisi, No. 37, (May 2003), p.24. 

8 Ayrıntılı bilgi için bkz. Nebahat Tanrıverdi O – Sercan Doğan, “Kerkük’te Mülk Anlaşmazlıkları: Saha 

Araştırmasına Dayalı Bir Çalışma”, ORSAM Report No: 30, February 2011. 

9 http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/210134.asp, Acces: 9 October 2012. 

10 http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=139399, Acces: 21 September 2012. 

11 http://arsiv.sabah.com.tr/2003/04/11/s1705.html, Acces: 9 October 2012. 

12 Crisis Group Report, “Iraq and Kurds: Trouble Along The Trigger Line”, Middle East Report No: 88, 8 July 

2009, p. 11. 

13 Radikal Gazetesi, “Kerkük’te Seçim Kavgası”, 25 May 2003. 

14 Radikal Gazetesi, “ABD’nin Dediği Oldu”, 29 May 2007. 

15 Bilal N. Şimşir, Türk-Irak İlişkilerinde Türkmenler, September 2004, p 99-101. 

16 Şimşir, Türk-Irak…, p. 580. 

17 Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nun Konuşma Metni http://www.hurriyet.com.tr/planet/21131639.asp, 

Access: 26 August 2012. 

18 http://www.hurriyet.com.tr/planet/20388924.asp, Acces: 10 October 2012. 

19 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/20383881.asp, Acces: 10 October 2012. 

20 http://www.npr.org/2012/07/26/157444004/fallout-from-syrian-conflict-lands-in-iraq-lebanon, Acces: 26 

August 2012. 

21 http://www.moralhaber.net/yerel-haber/guncel/bakan-yildiz-irakla-enerji-acisindan-iliskilerimiz-gayet-seviyeli/, 

Acces: 26 August 2012. 

22 http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=1096025&CategoryID=81, 

Acces: 26 August 2012. 

23 Özdemir Hürmüzlü, “Türkmenlerin Açısından Maliki’nin Kerkük Ziyareti”, http://www.bizturkmeniz.com/tr/ 

index.asp?page=article&id=24761, Acces: 26 August 2012. 

24 http://kirkuknow.com/turkmen/index.php/2012/06/el-sedir-kerkuk-iraklidir-kurtleri-ise-onu-kurdistana-baglamasini-istemiyor/ 

, Acces: 22 June 2012. 

ORSAM 


ORSAM 


ORSAM REPORTS 


March 2009 

The Struggle Against Piracy: 

The Somalia Case and Turkey’s 

Position 

(Tr - Eng) 


April 2009 

60 Years of Alliance: NATO and 

Turkey 

(Tr - Eng) 


May 2009 

Iraq’s Pivotal Point: Talafar 

(Tr - Eng) 


July 2009 

2009 Lübnan Seçimleri: Kazananlar, 

Kaybedenler ve Türkiye 

(Tr) 


August 2009 

Turkey-Lebanon Relations: 

Perceptions of Turkey Among the 

Religious and Sectarian Factions 

in Lebanon 

(Tr - Eng) 


November 2009 

The Tuzhurmatu Turkmens: A 

Success Story 



November 2009 

The Forgotten Turkmen Land: 

Diyala 



BLACK SEA INTERNATIONAL 

Report No: 1 

December 2009 

Abkhazia for the Integration of the 

Black Sea 

(Tr - Eng) 


January 2010 

The Yemen Issue: A Step Toward 

Regional War? 

(Tr - Eng) 


January 2010 

Civil War in Yemen: The Power 

Struggle, Regional Influences and 

Relations With Turkey 

(Tr - Eng) 


February 2010 

The Forgotten Turks: Turkmens 

of Lebanon 

(Tr – Eng – Ar) 



Report No: 2 

February 2010 

Russian Perspective: The Influence 

of the Factor of Iraq on 

Turkey’s Middle East Policies 

(1990-2008) 

(Tr - Rus) 


February 2010 

7 March 2010 Irak Seçimleri 

Öncesi Şii Kökenli Parti ve Seçmenlerin 

Politik Davranışlarının 

Analizi 

(Tr) 


February 2010 

Seçim Öncesi Irak’ta Siyasal Durum 

ve Seçime İlişkin Beklentiler 

(Tr) 


March 2010 

Orsam Heyetinin 7 March 2010 

Irak Seçimlerine İlişkin Gözlem 

Raporu 

(Tr) 


April 2010 

Sultanate of Oman: An Arab State 

Between Tradition and Modernity 

in the Arabian Peninsula 

(Tr) 


April 2010 

Evaluation of Iraqi Parliamentary 

Elections of March 7, 2010 and 

the New Political Equation 

(Tr) 



Report No: 3 

May 2010 

Turkish-Russian Relations: From 

Neighborhood to Strategic Cooperation 

(Tr - Rus) 


September 2010 

Turkmens’ Migration Towards 

Turkey and Turkmen Population 

in Turkey 

(Tr) 



Report No: 4 

October 2010 

Current Situation in Kyrgzstan, 

the Reasons of Change in 

Government and Short Term 

Foresights 

(Tr) 


November 2010 

Away From Iraq: Post 2003 Iraqi 

Migration to Neighboring Countries 

and to Turkey 

(Tr – Eng) 


January 2011 

Turkey-Yemen Relations and the 

Perception of Turkey in Yemen 

(Tr – Eng – Ar) 


January 2011 

Is the Qatar-Iraq-Turkey-Europe 

Natural Gas Pipeline Project 

Feasible? 

(Tr - Eng) 


January 2011 

The State of Kuwait: Relations 

with Turkey, War and Peace and 

the Al-Sabah 

Government in Between 

(Tr) 


January 2011 

Embargo on Iran by the Security 

Council in Legal and Political 

Aspects 

(Tr) 



Report No: 5 

February 2011 

The Recent Developments in 

Kyrgyzstan: 

Past, Present and Future 

(Tr - Rus) 


February 2011 

The Steps of the Egyptian Revolution: 

Is That the End of an Era? 

(Tr) 



Report No: 6 

February 2011 

The Limits of Power in Distraining 

on Ships by a Coast State on the 

International Law of the Sea 

-Georgia’s Distraining on the 

Ships Navigating Around the 

Black Sea- 

(Tr) 


February 2011 

Tunisia, Popular Revolution and 

Turkey’s Exprience 

(Tr) 


February 2011 

Property Disagreements in 

Kirkuk: A Study Based on the 

Field Search 

(Tr) 



Report No: 7 

March 2011 

The Developments in Afghanistan 

and Pakistan and Their Effects on 

International Security 

(Tr) 


March 2011 

Shiite Opposition Question in 

Saudi Arabia and Its Impacts 

(Tr) 


March 2011 

Turkmen Existence in Iraq 

(Tr) 


March 2011 

Turkmen Press in Iraq 

(Tr – Ar) 


March 2011 

Current Situation and Important 

Political Developments in Iraq 

(Tr) 


ORSAM Water Research Programme 

Report No: 1 

March 2011 

Eu’s Water Framework Directive 

Implementation in Turkey: The 

Draft National Implementation 

Plan 

(Eng) 


March 2011 

Popular Revolt in Tunisia and Its 

Aftermath 

(Tr) 


March 2011 

Libyan War, International Intervention 

and Turkey 

(Tr) 


March 2011 

From Past to Present Libya 

(Tr) 



Report No: 2 

March 2011 

Climate Change From a Security 

Perspective and Its Effects on 

Middle East 

(Tr) 


March 2011 

Understanding Iraq Through 

Cartoons - 1 

(Tr) 



Report No: 3 

April 2011 

Hydropolitical History of Nile 

River Basin and Recent Developments 

(Tr) 


April 2011 

Social-Political Structure of 

the Northern Iraq and Kurdish 

Regional 

Goverment’s Relations with 

Turkey 

(Tr) 



Report No: 4 

April 2011 

The Obligation of “International 

Cooperation” in Meriç (Maritza- 

Evros) 

Basin Water Management 

(Tr) 

34 

ORSAM 



ORSAM 


April 2011 

Syria Towards Democracy or 

Civil War?: Social and Political 

Structure, Prospects 

For Change and Its Impacts on 

Turkey 

(Tr) 


May 2011 

Power Struggle in Syria, Reaction 

of the International Community 

and Turkey’s Position 

(Tr) 



Report No: 5 

May 2011 

Turkey-Syria Relations: Asi 

(Orontes) Friendship Dam As An 

Example Of Cooperation 

In Transboundary Waters 

(Tr) 


May 2011 

Orsam Interviews - 1 

Iraqi Arabs, Minorities & Academics 

- 1 

(Tr) 


May 2011 

Orsam Interviews - 2 

Iraqi Turkmens - 1 

(Tr) 


May 2011 

ORSAM Interviews - 3 

Iraqi Kurdish Officials, Academics 

& Journalists - 1 

(Tr) 



Report No: 8 

May 2011 

The 75th Anniversary of Montreaux 

Convention Regarding the 

Regime of Turkish Straits 

(In the Framework of the Changing 

Geopolitics of the Black Sea) 

(Tr) 



Report No: 9 

May 2011 

Afghanistan and Regional Security 

(Middle East, Central and South 

Asia, Russian Federation) 

(Tr - Rus) 


May 2011 

Madagascar: Gains, Missing 

Opportunities, and Relations 

with Turkey in the 50th Year of 

Independence 

(Tr) 


May 2011 

Iraqi Groups’ Approach Towards 

Main Political Problems and Relations 

With Turkey: A Study Based 

On Field Research 

(Tr) 


June 2011 

Antalya Conference of Syrian 

Opposition: Results, Outlook on 

Basic Problems and Expectations 

from Turkey 

(Tr) 


June 2011 

Elections and Experience of Justice 

and Development Party 

(Tr – Ar) 


June 2011 

Reflections Of 12 June 2011 Turkey 

Parliamentary Elections in the 

Middle Eastern Countries 

(Tr - Eng) 


July 2011 

Reflections of 12 June 2011 Turkey 

Parliamentary Elections in the 

Middle East Through Cartoons 

(Tr) 


July 2011 


Cartoons - 2 

(Tr) 



Report No: 6 

July 2011 

Cooperation and Conflict on the 

Mekong River Waters 

(Tr-Eng) 


July 2011 

The Complete Decipher of the 

“Chance in Syria Conference”, 

Carried Out in Antalya Between 

June 1-2 2011 

(Tr - Eng) 


August 2011 


Cartoons - 3 

(Tr) 



Report No: 7 

August 2011 

The Invisible Strategic Resource: 

Transboundary Ground Waters 

(Tr) 


August 2011 

Victory of Justice and Development 

Party in 12 June 2011 

Turkey’s General Elections 

(Tr – Ar) 


August 2011 

Arab Spring Through Cartoons 

– 1 

(Tr) 


August 2011 

Civil War in Libya and International 

Intervention Through 

Cartoons - 1 

(Tr) 


August 2011 

Somalia: A Nation’s Peril and 

Turkey’s Humanitarian Aid 

(Tr) 



The Operaton Against Osama 

Bin Laden and Its Reflections in 

Cartoons 

(Tr) 




Cartoons - 4 

(Tr) 



Report No: 10 


Russia’s and Turkey’s Iran Policies 

in the XXI. Century 

(Tr - Rus) 



Gaza Problem: Israel’s Blocade, 

International Law, Palmer Report 

and Turkey’s Approach 

(Tr) 



Statistics of the Middle Eastern 

Countries 

(Tr) 



Report No: 11 

October 2011 

Anatolian Sphere of Influence 

(Tr-Eng) 



Report No: 12 

October 2011 

Ukraine in Regress: The Tymoshenko 

Trial 

(Eng) 



Report No: 13 

October 2011 

Kazaks and Kazakistanis 

(Tr - Rus) 



Report No: 14 

October 2011 

The Forgotten Turks in Italy: 

Moena Turks 

(Tr - It) 


October 2011 

The Regional and Global Effects 

of the Us Post-Withdrawal Policy 

Towards Iraq and Its Reflections 

on Turkey 

(Tr) 



Report No: 8 

October 2011 

Constructed Wetlands and Re- 

Use of Waste Water for the Irrigation 

in Turkey and Israel 

(Tr) 


October 2011 

The Political Balance in Pre- 

Election Period in Tunisia 

(Tr) 


October 2011 


Cartoons - 5 

(Tr) 



Report No: 15 

October 2011 

Great Power Politics on Afghanistan 

(Tr-Eng) 



Report No: 16 

October 2011 

Afghanistan in the Perspective of 

Neighboring Countries 

(Tr-Eng) 


November 2011 

The Community Brought up to 

Agenda upon the Transition in 

Syria: The Turkmens of Syria 

(Tr) 



Report No: 9 

November 2011 

Somalia’s Catastrophic Famine: 

Political Drought or Natural One? 

(Tr-Eng) 


November 2011 

Historical Pragmatism in Syrian 

Political Culture, Syrian Foreign 

Policy Under Bashar Al-Assad 

and Turkish-Syrian Relations 

(Tr) 


November 2011 

From Past to Present: The Iraqi 

Turkmen Front’s Structure and 

Administration 

(Tr) 


November 2011 

Turkmen in Iraq and Their Flight: 

A Demographic Question? 

(Eng) 


November 2011 

Bektashism in Iraq (Turkmens – 

Shabaks – Kakais) 

(Tr) 


November 2011 

Morocco Monarchy in Transformation 

Process: Evolution or 

Revolution? 

(Tr) 

ORSAM 


ORSAM 



November 2011 

The Efforts of Democratization in 

the Hashemite Kingdom of Jordan 

Within the Context of Local 

Actors and Regional Challenges 

(Tr-Eng) 


December 2011 

The Arab League’s and Turkey’s 

Decisions to Impose Sanction 

Against Syria, and Possible Consequences 

(Tr) 


December 2011 

Current Situation of Disputed 

Areas in Iraq 

(Tr) 



Report: 10 

December 2011 

Turkey and Wfd Harmonization: A 

Silent, But Significant Process 

(Eng) 


December 2011 

The Role of Perception in Turkey- 

France Crisis: French Perception 

on Turkey 

(Tr) 


December 2012 

Arab Spring Through Cartoons 

– 2 

(Tr) 


December 2011 


Cartoons – 6 

(Tr) 


January 2012 


Cartoons – 7 

(Tr) 



Report No: 17 

January 2012 

Presidential Election in Kyrgyzstan 

and Its Effects on Kyrgyzstan-Turkey 

Relations 

(Tr) 


January 2012 

Turkish Political Parties’ Statements 

on Syrian Refugees in Hatay, 

and Approaches of Political 

Party Representatives and Movements 

in Hatay Towards Syrian 

Developments (March-December 

2011) 

(Tr) 


January 2012 

Statistics of Iraq 

(Tr) 



Report No: 11 

January 2012 

Right to Safe Drinking Water and 

Sanitation 

(Tr) 


January 2012 

How and Under What Circumstances 

Could Iraq Be Split Up? 

Being Ready for the Worst 

(Tr – Eng) 


January 2012 

The Struggle for Oil in Iraq: An 

Analysis in the Light of Multi- 

National Companies, 

International Contracts and Constitutional 

Debates 

(Tr) 



Report No: 12 

February 2012 

An Evaluation on the Draft Articles 

on the Law of Transboundary 

Aquifers 

(Tr – Eng) 


February 2012 

Political Rights of Minorities in 

Iraqi Legislation 

(Tr) 


February 2012 

Social Rights of Minorities in Iraqi 

Legislation 

(Tr) 


February 2012 

Human Rights of Minorities in 

Terms of International Law And 

Iraqi Constitution 

(Tr) 


February 2012 

The Future of the Economic Cooperation 

Organization (ECO) 

(Tr - Eng) 


February 2012 

The Missing Letter: The Rise of 

Turkey and the “Bric” Area 

(It) 



Report No: 13 

March 2012 

Water Resources and Management 

in Iran 

(Tr) 


March 2012 

A Critical Look at the Syrian 

Kurdish Opposition 

(Tr) 


March 2012 

Constitutional System and Political 

Parties in Islamic Republic 

of Iran 

(Tr) 



Report No: 18 

April 2012 

Mongolia: A Developing Democracy 

and a Magnet for Mining 

(Eng) 


April 2012 

Understanding the Syrian Problem 

Through Comics - 8 

(Tr) 


April 2012 

Arguments on Safe Havens in 

Syria: Risks, Opportunities and 

Scenarios for Turkey 

(Tr - Eng) 



Report No: 14 

April 2012 

The Concept of “Benefit-Sharing”, 

Its Theoretical Background 

and Practical Reflections 

(Tr - Eng) 


April 2012 

Invest to Mosul Invest to Future 

(Tr - Eng) 



Report No: 19 

May 2012 

The Analysis of Trade-Economic 

Relations 

Between Ukraine and Turkey 

(Tr - Rus) 



Report No: 20 

May 2012 

Geopolitical Dynamics as an 

Instrument of Investigation of 

Trends and Scenariouse of Regional 

Development 

(Tr - Rus) 



Report No: 21 

May 2012 

Development of Political System 

in Kazakhstan: 2012 Parliamentary 

Elections 

(Tr) 


May 2012 

New Dynamics in Local and Iraqi 

Politics in Mosul (Field Study) 

(Tr - Eng - Ger) 

ORSAM Bericht Nr. 121 

Mai 2012 

Kommunalpolitik in Mosul und 

Neue Dynamiken in Der Irakischen 

Politik (Feldarbeit) 

(Ger) 



Report No: 15 

May 2012 

Water Resources Management 

in Iraq 

(Tr - Eng) 



Report No: 22 

June 2012 

Global Migration and Development 

of Migration Policies 

of Turkey and European Union 

(Tr) 


July 2012 

Turkey in Africa: The Implementation 

of the Action Plan and an 

Evaluation 

After Fifteen Years 


ORSAM Rapport No 124 

Juillet 2012 

La Turquie en Afrique: Un Bilan 

de la Mise en Oeuvre du Plan 

D’action 

Quinze Ans Apres 




Report No: 23 

July 2012 

Middle East Policy of Russia 

(Tr - Eng) 



Report No: 16 

July 2012 

Towards the New Water Framework 

Directive: Notes on Water 

Draft Law 

(Tr) 


August 2012 

Kurdish Movements in Syria 

(Tr - Eng) 



Report No: 24 


The Development of Belarus - 

Turkey Economic Cooperation in 

Modern Conditions 




Report No: 25 


Belarus-Turkey: Positive Dynamics 

of Intergovernmental 

Cooperation 



November 2012 

Syrian Circassians 

(Tr - Eng) 



Report No: 26 

November 2012 

“The Third Wave”: Geopolitics of 

Postmodernism 

(Tur - Eng) 


November 2012 

Foreign Minister Ahmet 

Davutoğlu’s Visit to Kirkuk 

(Tr - Eng) 

36 

ORSAM 



ORSAM 

ORSAM AKADEMİC STAFF 



Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık 

METU, Director of Institute of Social Sciences 

Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar ORSAM Advisor, ORSAM Eurasian Strategies Coordinator - Bilkent University 

Assoc.Prof.Dr. Tarık Oğuzlu 

ORSAM Advisor, Middle East - Antalya International University 

Assoc. Prof. Dr. Harun Öztürkler 

ORSAM Advisor, Middle East Economies - Afyon Kocatepe University, Department of Economics 

Assoc. Prof. Dr. Mehmet Şahin 

ORSAM Advisor, Middle East - Gazi University, Department of IR 

Assoc. Prof. Dr. Özlem Tür 

ORSAM Advisor, Middle East - METU, Department of IR 

Habib Hürmüzlü 

ORSAM Advisor, Middle East 

Asst. Prof. Dr. Serhat Erkmen 

ORSAM Advisor, Middle East - Ahi Evran University, Department of IR 

Asst. Prof. Dr. Canat Mominkulov 

ORSAM Researcher, Eurasia, Al Farabi Kazakh National University 

Dr. Abdullah Alshamri 

ORSAM Advisor, Middle East - ORSAM Riyadh Represantative 

Dr. Neslihan Kevser Çevik 

ORSAM Advisor, Middle East 

Elmira Cheremisova 

ORSAM Advisor, Middle East - St. Petersburg University 

Dr. Didem Danış 

ORSAM Advisor, Middle East - Galatasaray University, Department of Sociology 

Dr. Jale Nur Ece 

ORSAM Advisor, Maritime Safety and Security 

Assoc. Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu (Kamalov) ORSAM Advisor, Eurasia 

Dr. Yaşar Sarı 

ORSAM Advisor, Eurasia - ORSAM Bishkek Represantative, Kyrgyzstan-Turkey Manas University 

Dr. Bayram Sinkaya 

ORSAM Advisor, Middle East - Yıldırım Beyazıt University Department of International Relations 

Dr. Süreyya Yiğit 

ORSAM Advisor, Eurasia 

Att. Aslıhan Erbaş Açıkel 

ORSAM Advisor, Energy - Maritime Law 

Pınar Arıkan 

ORSAM Advisor, Middle East - METU Department of International Relations 

Fazıl Ahmet Burget 

ORSAM Advisor, Middle East - Afghanistan 

Volkan Çakır 

ORSAM Advisor, Africa - ORSAM Antananarivo (Madagascar) Representative 

Bilgay Duman 

ORSAM Researcher, Middle East 

Noyan Gürel 

ORSAM İzmir Represatative 

Selen Tonkuş Kareem 

ORSAM Erbil (Iraq) Represantative 

Oytun Orhan 

ORSAM Researcher, Middle East 

Sercan Doğan 

ORSAM Research Assistant, Middle East 

Nebahat Tanriverdi 

ORSAM Research Assistant, Middle East 

Uğur Çil 

ORSAM, Middle East 

Leyla Melike Koçgündüz 

ORSAM, Middle East & Projects 

Ufuk Döngel 

ORSAM, Ortadoğu 

Göknil Erbaş 

ORSAM, Black Sea 

Aslı Değirmenci 


Jubjana Vila 


Mavjuda Akramova 



Dr. Tuğba Evrim Maden 

Dr. Seyfi Kılıç 

Kamil Erdem Güler 

Çağlayan Arslan 

ORSAM Water Research Programme Hydropolitics Researcher 

ORSAM Water Research Programme Hydropolitics Researcher 



ORSAM ADVISORY BOARD 

Dr. Ismet Abdulmecid 

Prof. Dr. Hayati Aktaş 

Prof. Dr. Ramazan Daurov 

Dr. Abdullah Alshamri 

Prof. Dr. Vitaly Naumkin 

Hasan Alsancak 

Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık 

Prof. Dr. Ahat Andican 

Prof. Dorayd A. Noori 

Prof. Dr. Tayyar Arı 

Prof. Dr. Ali Arslan 

Dr. Farhan Ahmad Nizami 

Başar Ay 

Prof. Aftab Kamal Pasha 

Prof. Dr. Mustafa Aydın 

Ambassador Shaban Murati 

Dr. Ersel Aydınlı 

Safarov Sayfullo Sadullaevich 

Mohamed Noureddine 

Prof. Dr. Hüseyin Bağcı 

Itır Bağdadi 

Prof. Dr. İdris Bal 

Assist.Prof. Dr. Ersan Başar 

Kemal Beyatlı 

Former President of Iraqi Council of State 

Karadeniz Technical University, Head of Department of International Relations 

Assistant Director, Russian Academy of Sciences Institute of Oriental Studies 

ORSAM Advisor, Middle East - ORSAM Riyadh Represantative 

Director, Russian Academy of Sciences Institute of Oriental Studies 

İhlas Holding CEO 

ORSAM Advisor Middle East, METU Director of Institute of Social Sciences 

Former Minister & Istanbul University 

Vice-Undersecretary in Iraq’s Embassy in Ankara 

Uludağ University, Head of Department of International Relations 

Istanbul University, Department of History 

The Director of Centre for İslamic Studies at Oxford University 

General Secretary, Turkish Textile Employers’ Association 

The Director of The Centre for West Asian Studies in India 

President of Kadir Has University 

Albanian Institute for International Studies 

Vice-President of Bilkent University, Fulbright Executive Director 

Strategic Research Center Under The President of Tajikistan 

Specialist in Turkish Affairs, Prof. at Lebanese University - History 

METU, Head of Department of International Relations 

İzmir Economy University, Department of International Relations and European Union 

Member of Parliament in the 24th Legislative Term of Grand National Assembly of Turkey 

Karadeniz Techinical University, Maritime Transportation and Management Engineering 

Head of Iraqi Turkman Press Council 

ORSAM 


ORSAM 


Yaşar Yakış 

Ambassador, Former Minister of Foreign Affairs 

Barbaros Binicioğlu 

ORSAM Advisor, Middle Eastern Economies 

Prof. Dr. Ali Birinci 

Polis Akademisi 

Patrick Seale 

Well-Known Middle East and Syria Specialist 

Assoc. Prof. Dr. Mustafa Budak 

Deputy Director General in Prime Ministerial State Archives 

Assoc. Prof. Dr. Hasan Canpolat 

Turkish Ministry of Defense Advisor 

Ret. (Air) Gen. Ergin Celasin 

23rd Commander of Air Forces 

Dr. Sami Al Taqi 

General Manager of Orient Research Center 

Assoc. Prof. Dr. Mitat Çelikpala 

Kadir Has University, Head of Deparment of International Relations 

Çetiner Çetin 

Journalist, Iraq 

Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya 

President of The Council of Higher Education 

Assoc. Prof. Dr Didem Danış 

ORSAM Advisor, Immigration Studies & Iraqi Refugees, Galatasaray University, Department of Sociology 

Prof. Dr. Volkan Ediger 

İzmir Economy University, Department of Economics 

Prof. Dr. Cezmi Eraslan 

President of Atatürk Research Center, Istanbul University, Department of History 

Prof. Dr. Çağrı Erhan 

Ankara University, Faculty of Political Science, Department of IR & Director ATAUM 


ORSAM Middle East Advisor, Ahi Evran University, Head of the Department of International Relations 

Dr. Amer Hasan Fayyadh 

Baghdad University, Dean of Political Sciences Faculty (Iraq) 

Att. Aslıhan Erbaş Açıkel 

ORSAM Advisor, Energy-Maritime Law 

Cevat Gök 

Manager of Iraq El FIRAT TV - Turkey 

Mete Göknel 

Former Director of Petroleum Pipeline Corporation (BOTAŞ) 

Osman Göksel 

BTC & NABUCCO Coordinator 

Timur Göksel 

Beirut American University (Lebanon) 

Prof. Muhamad Al Hamdani 

Cultural Undersecretary in Iraq’s Embassy in Ankara 

Numan Hazar 

Retired Ambassador 

Habib Hürmüzlü 

ORSAM Middle East Advisor 

Assoc. Prof. Dr. Pınar İpek 

Bilkent University, Department of International Relations 

Dr. Tuğrul İsmail 

TOBB University of Economics & Technology, Department of International Relations 

Assoc. Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu (Kamalov) ORSAM Eurasia Advisor 

Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar Bilkent University, Department of International Relations 

Assoc.Prof.Dr. Şenol Kantarcı 

Kırıkkale University, Department of International Relations 

Selçuk Karaçay 

Deputy Director, Vodafone (Turkey) 

Assoc. Prof. Dr. Nilüfer Karacasulu Dokuz Eylül University, Department of International Relations 

Prof.Dr. M. Lütfullah Karaman 

Fatih University, Head of the Department of International Relations 

Assoc. Prof. Dr. Şaban Kardaş 

TOBB Economy and Technology University, Department of International Relations 

Assoc. Prof. Dr. Elif Hatun Kılıçbeyli Çukurova University, Head of the Department of International Relations 

Prof. Dr. Aleksandr Knyazev 

Kyrgyz Slavic University (Bishkek) 

Prof. Dr. Erol Kurubaş 

Kırıkkale University, Head of the Department of International Relations 

Prof. Dr. Talip Küçükcan 

Director of Marmara University, Institute of Middle East Studies 

Arslan Kaya 

KPMG, Sworn-in Certified Financial Accountant 

Dr. Hicran Kazancı 

Iraqi Turkman Front Turkey Representative 

İzzettin Kerküklü 

President of Kirkuk Foundation 

Prof. Dr. Mustafa Kibaroğlu 

Okan University, Head of Department of International Relations 

Prof. Dr. Alexandr Koleşnikov 

Diplomat 

Dr. Max Georg Meier 

Hanns Seidel Foundation, Projects Director (Bishkek) 

Prof.Dr. Mosa Aziz 

Al-Mosawa President of Baghdad University (Iraq) 

Prof. Dr. Mahir Nakip 

Erciyes University, Faculty of Economic and Administrative Sciences 

Assoc.Prof.Dr. Tarık Oğuzlu 

ORSAM Advisor,Middle East-Antalya International University 

Hediye levent 

Journalist, Syria 

Prof.Dr. Çınar Özen 

Ankara University, Faculty of Political Science, Department of International Relations 

Murat Özçelik 

Ambassador 

Assoc. Prof. Harun Öztürkler 

ORSAM Middle East Economies Advisor, Afyon Kocatepe University, Department of Economics 

Dr. Bahadır Pehlivantürk 

TOBB Economy and Technology University, Department of International Relations 

Prof. Dr. Victor Panin 

Pyatigorsk University (Pyatigorsk, Russian Federation) 

Assoc.Prof.Dr. Fırat Purtaş 

Gazi University Department of International Relations, Deputy Secretary General of TÜRKSOY 

Prof. Suphi Saatçi 

Secretary-General of Kirkuk Foundation 

Assoc. Prof. Dr. Yaşar Sarı 

ORSAM Advisor, Eurasia - Kyrgyzstan-Turkey Manas University 

Ersan Sarıkaya 

Türkmeneli TV (Kirkuk, Iraq) 

Dr. Bayram Sinkaya 

ORSAM Middle East Advisor, Atatürk University 

Assoc.Prof.Dr. İbrahim Sirkeci 

Reader in Demography and Marketing Regent’s College, (London, UK) 

Dr. Aleksandr Sotnichenko 

St. Petersburg University (Russian Federation) 

Semir Yorulmaz 

Journalist, Egypt 

Zaher Sultan 

President of Lebanon Turkish Association 

Dr. Irina Svistunova 

Russia Strategic Research Center, Turkey-Middle East Studies Expert (Russian Federation) 

Asst. Prof. Dr. Mehmet Şahin 

ORSAM Advisor, Middle East, Gazi University, Department of International Relations 

Prof. Dr. Türel Yılmaz Şahin 

Gazi University, Department of International Relations 

Mehmet Şüküroğlu 

Energy Expert 

Assoc. Prof. Dr. Oktay Tanrısever 

METU, Department of International Relations 

Prof. Erol Taymaz 

Vice President of the METU North Cyprus Campus (TRNC) 

Prof. Sabri Tekir 

Dean of İzmir University, Faculty of Economics and Administrative Sciences 

Dr. Gönül Tol 

Director of Middle East Institute Turkish Studies (USA) 

Asst. Prof. Dr. Özlem Tür 

ORSAM Advisor, Middle East, METU, Department of International Relations 

M. Ragıp Vural General Coordinator of 2023 (Magazine) 

Dr. Ermanno Visintainer 

Director of Vox Populi (Rome,Italy) 

Dr. Umut Uzer 

Istanbul Technical University, Humanities and Social Sciences 

Prof. Dr. Vatanyar Yagya 

St. Petersburg City Council Member, St. Petersburg University (Russian Federation) 

Dr. Süreyya Yiğit 

ORSAM Eurasia Advisor 

38 

ORSAM 



ORSAM 

EDITIORIAL BOARD OF MIDDLE EAST STUDIES 

Meliha Altunışık 

Middle East Technical University (Turkey) 

Bülent Aras 

Ministry of Turkish Foreign Affairs, Head of Center for Strategic Strategic Research 

Tayyar Arı 

Uludağ University (Turkey) 

İlker Aytürk 

Bilkent University (Turkey) 

Recep Boztemur 

Middle East Technical University (Turkey) 

Katerina Dalacoura 

London School of Economics (UK) 

F. Gregory Gause Vermont University (USA) 

Fawaz Gerges 

London School of Economics (UK) 

Ahmet K. Han 

Kadir Has University (Turkey) 

Raymond Hinnebusch 

St. Andrews University (UK) 

Rosemary Holiis 

City University (UK) 

Bahgat Korany 

Durham University (UK) 

Peter Mandaville 

George Mason University (USA) 

Emma Murphy 

Durham University (UK) 

MIDDLE EAST ANALYSIS EDITORIAL BOARD 

Prof. Dr. Meliha Altunışık 


Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar 


Middle East Technical University , Director of Institute of Social Sciences 


Bilkent University, Department of International Relations 

ORSAM Middle East Advisor, Ahi Evran University, Head of Department of International Relations 

ORSAM 


ORSAM 

Mithatpaşa Caddesi 46/6 Kızılay-ANKARA 

Tel: 0 (312) 430 26 09 Fax: 0 (312) 430 39 48 

www.orsam.org.tr, orsam@orsam.org.tr

dışişleri bakanı ahmet davutoğlu'nun kerkük ziyareti - orsam

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?