IRAK ÇERKESLERİ - orsam

Rapor No: 134, Kasım 2012 

IRAK ÇERKESLERİ 

(ÇEÇENLER, DAĞISTANLILAR, ADİGELER) 

IRAQI CIRCASSIANS 

(CHECHENS, DAGESTANES, ADYGHES) 

ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ 

CENTER FOR MIDDLE EASTERN STRATEGIC STUDIES 

ORSAM 

ORTADOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ


(Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler) 


(Chechens, Dagestanes, Adyghes) 

ORSAM Rapor No: 134 

Kasım 2012 

ISBN: 978-605-4615-32-2 

 

 

-

ORSAM 


STRATEJİK BİLGİ YÖNETİMİ, ÖZGÜR DÜŞÜNCE ÜRETİMİ 

 

Tarihçe 

 

- 

 

 

 

 

 

- 

 

- 

- 

- 

 

 

 

- 

 

 

 

- 

 

- 

- 

 

 

- 

 

 

 

 

www.orsam.org.tr

Ahmet Hüseyin Ali İsmail KATAV 

13 Mayıs 1960’ta Kerkük’te doğmuştur. Bağdat Üniversitesi Veterinerlik Bölümü’nden 

mezundur. Veterinerlik yapmayan Katav, ticaretle uğraşmaktadır. Katav, aynı zamanda 

da merkezi Kerkük’te bulunan Iraklı Çeçen, Dağıstanlı ve Çerkes Aşiretleri El-Tadamun 

Derneği’nin başkanlığını yürütmektedir. Ayrıca El-Tadamun dergisini çıkartmaktadır. 

Bilgay DUMAN 

24 Şubat 1983’te Ankara’da doğdu. 2011 yılı itibariyle Abant İzzet Baysal Üniversitesi 

Uluslararası İlişkiler Bölümü Doktora Programında eğitimini sürdürüyor. Yüksek Lisans 

tezini “Saddam Sonrası Dönemde Türkmenler ve Kerkük” konusunda yazdı. Çeşitli 

medya kurum ve kuruluşlarında, ulusal ve uluslararası dergi ve gazetelerde makale 

ve röportajları yer aldı. Katıldığı çok sayıdaki konferansın yanı sıra, sıklıkla Ortadoğu 

coğrafyasında saha çalışmaları yapmakla birlikte, Birleşmiş Milletler gözlemcisi olarak 

Irak ve Afganistan seçimlerinde uluslararası gözlemci ekiplerinde yer aldı. Çalışmalarına 

ORSAM bünyesinde Ortadoğu Uzmanı olarak devam ediyor.

Hasan Kanbolat 

ORSAM Başkanı 

4 

ORSAM

İçindekiler 

Takdim ...........................................................................................................................................................4 

Özet ................................................................................................................................................................7 

Giriş ................................................................................................................................................................8 

1. Nüfus Hacmi ve Coğrafi Dağılım .......................................................................................................9 

1.1. Zindan Köyü (El-Hamidiye) / Diyala .........................................................................................10 

1.2. Çeçen (Carşlu) Köyü / Kerkük ....................................................................................................12 

1.3. Yengice (Bablan) Köyü / Selahaddin ..........................................................................................13 

1.4. Felluce İlçesi / Anbar .....................................................................................................................13 

1.5. Süleymaniye.....................................................................................................................................13 

2. Irak’taki Çerkeslerin Toplumsal Özellikleri ve Kültürel Yapıları ................................................15 

3. Irak’ın Siyasi ve Toplumsal Yaşamında Çerkeslerin Rolü .............................................................15 

3.1. Muhammed Fazıl Paşa El-Dağıstani ..........................................................................................16 

3.2. Gazi Muhammed Fazıl El-Dağıstani .........................................................................................16 

3.3. Timur Ali Beg ..................................................................................................................................17 

3.4. Safa Şemseddin Halis ....................................................................................................................17 

4. Iraklı Çerkeslerin Varolma Çabası: Iraklı Çeçen, Dağıstanlı 

ve Çerkes Aşiretleri El-Tadamun Derneği .......................................................................................17 

5. Sonuç ........................................................................................................................................................19 

Ek: Iraklı Çeçen Dağıstanlı ve Çerkes Aşiretleri El-Tadamun 

Derneği Başkanı Ahmet Katav ile Söyleşi ..............................................................................................20 

ORSAM 

5

ORSAM Rapor No: 134, Kasım 2012 

Hazırlayan: 

Ahmet Katav 

Iraklı Çeçen Dağıstanlı ve 

Çerkes Aşiretleri El-Tadamun Derneği Başkanı 

Bilgay Duman 

ORSAM Ortadoğu Uzmanı 

ORSAM 




Özet 

- Irak’ta Çerkesler başta Kerkük olmak üzere, Diyala, Bağdat, Musul ve Anbar (Felluce) 

bölgelerine yerleşmiştir. Bunun yanı sıra Kuzey Kafkasya’dan zorunlu göç öncesi ve sonrasındaki 

kısa sürede Kuzey ve Güney Dağıstan’dan gönüllü olarak göç eden aileler de Duhok, 

Erbil ve Süleymaniye’ye yerleşmiştir. 

- Tarihsel süreç içerisinde Irak’ta Çerkeslere karşı şiddet ve asimilasyon politikaları uygulandığı 

bilinmektedir. 

- Irak’taki Çeçen, Dağıstanlı ve Adigelerin yerleşim yerleri ve gerçek sayılarını belirleyecek 

titiz nüfus sayımları yapılamamıştır. 

- Irak’ta yaşayan Kuzey Kafkasya kökenlilerden alınan bilgilere göre Irak’ta Çeçenler’in 

göçmen Kuzey Kafkasyalıların yaklaşık yüzde 75’ini oluşturduğu söylenebilir. 

- Kuzey Kafkasya’dan Irak’a göç edenlere yönelik ortaya konan tahminler önemli ölçüde 

farklılık göstermektedir. 

- Kuzey Kafkasya’dan Irak’a yerleştirilen ailelerin genel anlamıyla yerel geleneklerini devam 

ettirdikleri bilinmekle birlikte, sürgünden sonra Irak’ta yerleştikleri bölgelerde yaşayan 

halkların gelenek ve göreneklerinden de etkilendikleri görülmektedir. 

- Irak’ta Çerkes ailelerindeki yaşlıların küçük bir bölümünün kendi dillerini (Çeçence, Lezgice 

ve Adigece) ve lehçelerini konuştuğu, aile içerisinde bu dilleri kullandıkları görülmektedir. 

Şüphesiz ki ölümler ve genç neslin dili öğrenme hususunda istekli olmaması, bu sayıyı 

gün geçtikçe azaltmaktadır. 

- Irak’ta Dağıstanlı, Çeçen ve Adige aileler içinde subay ve komutanlar oldukça çoktur. 

- Irak’ta yaşayan Çeçenler, Dağıstanlılar ve Adigeler 2004 yılında “Iraklı Çeçen, Dağıstanlı 

ve Çerkes Aşiretleri El-Tadamun Derneği”ni kurmuşlardır. 

ORSAM 

7

ORSAM 


Giriş 

Çarlık Rusyası’nın Kuzey Kafkasya’yı işgalinin 

tamamlandığı tarih olan 1859-1865 yılı sonrasında 

yaşanan sürgün ile birlikte Osmanlı 

Devleti sınırlarındaki Irak’a da Çerkes 1 iskanı 

yapılmıştır. Yaklaşık 1 milyon 400 bin Çerkes 

Kuzey Kafkasya’dan zorla göç ettirilmiş, 

bunun yaklaşık 1 milyon 100 bini Osmanlı 

topraklarına yerleşmiştir. Bunların içerisinde 

yaklaşık 5 bin Çeçen ailesinin bulunduğu 

(bazı kaynaklar Çeçen nüfusu 39 bin kişi olarak 

ifade etmektedir) söylenmektedir. Önce 

Sivas ve çevresine yerleşen Çeçenler daha 

sonra Suriye ve sonunda Irak topraklarına 

göç etmişlerdir. Önce Musul’a giren aileler 

daha sonra Irak’ın orta bölgelerine doğru inerek 

Tikrit’in karşı yakasında bulunan Dicle 

Nehri’nin batısındaki Kelek bölgesine yerleşmişlerdir. 

Buradan Irak’ın çeşitli bölgelerine 

yayılan Çerkesler, Kerkük, Diyala, Anbar 

(Felluce) ve Bağdat çevrelerinde yaşamaya 

başlamışlardır. 2 Bunun yanı sıra, zorunlu göç 

öncesi ve sonrasındaki kısa sürede Kuzey ve 

Güney Dağıstan’dan göç eden aileler de Duhok, 

Erbil ve Süleymaniye’ye yerleşmiştir. 

Osmanlı Devleti döneminde Bağdat’ta yaşayan 

meşhur Çerkes ailelerinin divanlarının 

3 bulunduğu bilinmektedir. Bağdat’ta Al 

El-Kaştini Divanı, Aziz Ağa Divanı, Derviş 

Ağa Divanı ve Ahmetağaoğlu Hacı Hasan 

Beg Divanı, en bilindik Çerkes divanlarıdır. 

Bu divanlara sahip olan aileler aynı zamanda 

bölgenin ileri gelenlerine de öncülük etmektedir. 

El-Kaştini ailesinin köken olarak Abhaz 

olduğu bilinmektedir. El-Kaştini ailesinin Irak 

topraklarındaki ilk temsilcisi Abdülhamit Şelebi 

El-Kaştini, Yavuz Sultan Selim döneminde 

Mısır ile yapılan bir savaşta Osmanlı Ordusuna 

esir düşmemek için Musul’a kaçmış 

ve burada ticaretle uğraşmaya başlamıştır. 

1741 yılında Bağdat’a göç eden Abdülhamit 

Şelebi El-Kaştini, Bağdat’ın El-Kerh bölgesine 

yerleşmiş ve burada saygın bir yer edinmiştir. 

Burada ticaretle uğraşan El-Kaştini ailesi gittikçe 

El-Kerh bölgesinde önem kazanmıştır. 

Diğer bir divana sahip olan Aziz Ağa’nın babasının, 

1831’de Bağdat Valisi Davut Paşa’nın 

önemli adamlarından biri olduğu bilinmektedir. 

Derviş Ağa’nın babası olan Muhammed 

El-Hac Süleyman Ağa, Bağdat Valisi Davut 

Paşa döneminde divana sahiptir. Süleyman 

Ağa Divanı, Bağdat halkı arasındaki sorunların 

konuşulduğu önemli bir merkez olarak 

öne çıkmaktadır. Süleyman Ağa’nın torunu 

Derviş Ağa ise Bağdat Kaymakamlığı yapmıştır. 

Ahmetağaoğlu Hacı Hasan Beg Divanı da 

Bağdat’ın Azamiye bölgesinde kurulmuştur. 

Ahmetağaoğlu Hacı Hasan Beg, 1908 yılında 

hayatını kaybetmiş yerine oğlu Kamil Beg 

geçmiştir. Kamil Beg döneminde Ahmetağaoğlu 

Hacı Hasan Beg Divanı’nı, Irak’ın önde 

gelen din alimlerinin ziyaret ettiği bilinmektedir. 

4 

Irak topraklarında yaşayan Çerkesler, Osmanlılar 

ile Ortadoğu’ya gelen askerler olarak 

anılmaktadır. Birçok Arap milliyetçisi tarafından 

“kendi göğüslerine saplanmaya hazır 

olan Osmanlıların hançerleri” olarak nitelenen 

Irak Çerkeslerine karşı şiddet ve asimilasyon 

politikaları uygulandığı bilinmektedir. 

Dağıstanlı Mehmet Fazıl Paşa ile Kazım Paşa 

dönemlerinde Çerkesler Felluce kentini kurmuştur. 

Felluce, Arap aşiretlerinin yerleşim 

yeri olarak bilinmekle birlikte şehirleşmiş bir 

yapıdan uzaktır. Ancak, Kazım Paşa’nın emri 

doğrultusunda burada bir askeri bölge kurulmuş 

ve Çeçenler getirilerek Felluce’ye yerleştirilmiştir. 

Daha sonra gelen göçlerle birlikte 

burası bir şehre dönüşmüştür. 

Ancak, Felluce’de yaşayan Arap aşiretler ile 

askeri bölge kurulduktan sonra buraya yerleştirilen 

Çerkesler arasında sorunlar çıkmıştır. 

Iraklı Çerkesler, Arapların Çerkesleri Türk 

ordusunun kalıntısı ve Türk casusu olarak 

nitelendirdiğini ifade ediyorlar. Bu nedenle, 

Irak’ın kuruluşunda önemli payı olan ve Irak 

kurulduktan sonra da özellikle askeri alandaki 

hizmetleriyle bilinen Çerkesler Irak’ta kendilerini 

yabancı olarak hissetmektedir. 

Iraklı Kuzey Kafkasya kökenlilerin birlik oluşturma 

isteği, sosyal, bilimsel ve yaşamsal ay- 

8 

ORSAM

IRAK ÇERKESLERİ (Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler) 

ORSAM 

rıntıları öğrenmeye dönük inancı sayesinde 

2004 yılında “Iraklı Çeçen, Dağıstanlı ve Çerkes 

Aşiretleri El-Tadamun Derneği” kurulmuştur. 

Söz konusu derneğin genel merkezi, 

Kuzey Kafkasya’dan gelen nüfusun yoğun olduğu 

ve Çerkeslerin yerleştiği bölgelerin merkezinde 

kalan Kerkük olmuştur. 

1. Nüfus Hacmi ve Coğrafi Dağılım 

20. yüzyıl boyunca Irak’ta Çeçen, Dağıstanlı 

ve Adigelerin sorunları ele alınmadığı için 

Irak’taki Çeçen, Dağıstanlı ve Adigelerin yerleşim 

yerlerini ve gerçek sayılarını belirleyecek 

bir nüfus sayımı yapılamamıştır. Bununla 

birlikte, Irak’ta Çerkes halkının yaşadığı bilinmektedir. 

Dağınık halde yaşayan Çerkeslerin 

özellikle Irak’ın en uç kuzeybatı sınırı olan 

Fishabur bölgesinden itibaren Musul’dan geçip 

Irak’ın ortasına inen bir hat üzerinde yaşadıkları 

bilinmektedir. Bu bölgenin Irak’ta 

Türkmenlerin yaşadığı hatla da örtüştüğü görülmektedir. 

Buradan hareketle Çerkeslerin 

Irak’ta yaşayan Türkmenleri kendilerine daha 

yakın hissederek aynı yaşam alanları paylaştığını 

ifade etmek mümkündür. Bu nedenle 

çoğu Iraklı Çerkesleri “Türk” ya da “Türkmen” 

olarak adlandırmaktadır. 

Irak’ta yaşayan Kuzey Kafkasyalıların yüzde 

75’ini Çeçenler oluşturmaktadır. Önce Tikrit 

şehrinin karşısına, Dicle Nehri’nin sol tarafına 

yerleşen Çeçenler, daha sonra diğer bölgelere 

yerleşmiştir. Bağdat’a kadar inen Çeçenlerin 

bir mahalle etrafında toplandıkları 

bilinmektedir. Bağdat’ta Çeçenlerin yaşadığı 

mahalle günümüzde bile “Çeçen Mahallesi” 

olarak anılmaktadır. 5 Hatta 1911 senesinde 

Bağdat Valiliği’ni vekaleten yürüten Yusuf 

Akay’ın Çerkes olduğu bilinmektedir. Ayrıca 

Bağdat’ta oldukça tanınmış bir Çerkes ailesinin 

mensubu olan Ekrem Fehmi, Irak’ta krallık 

döneminde Milli Eğitim Müdürlüğü yapmıştır. 

6 

Irak’taki bir Çerkes köyünden görüntü 

ORSAM 

9

ORSAM 


Kuzey Kafkasya’dan Irak’a yerleşmek zorunda 

kalan Çerkeslere yönelik tahminler önemli 

ölçüde farklılık göstermektedir. Günümüzde 

Çerkeslerin gerçek nüfusunu gösterecek sağlıklı 

verileri bulmak mümkün değildir. Ancak, 

10 bin kişilik bir nüfusu oluşturdukları 

söylenebilir. El-Tadamun Derneği’nin Aşiret 

işlerinden sorumlu olan Abdülhamit Mustafa 

Necip, Irak’ın geneline yayılan 1.890 Çeçen 

aileden söz etmektedir. 7 Emekli asker Muhammed 

Abdülkadir El-Dağıstani ise Şubat 

2006’da, Ürdün’de Çeçen Cumhuriyeti Dostları 

Derneği’ndeki bir konuşmasında, Irak’ta 

bulunan Çerkeslerin yaklaşık nüfusunun 2 

bin kişiyi geçmeyeceğini ifade etmiştir. 8 El- 

Tadamun Derneği’nin İdari Kurul Başkan vekili 

Dr. Ahmed Hüseyin Katav ise 30 bini aşan 

bir sayıyı vurgulamaktadır. 9 Abdullah Mehmedof 

resmi verilerin 15 bin kişilik bir nüfusu 

vurguladığını, söz konusu nüfusun Duhok’ta, 

Zaho’nun doğusu ve Erbil’in güneyinde yaşadığını 

belirtmektedir. 10 Duhok’ta Adige köyü 

bulunmaktadır. Zaho’da Adige (Kabardey) 

kökenli İmam Abdül Muhsin Han’ın türbesi 

vardır. Musul’da da “Abzah” adlı bir köy bulunmaktadır. 

Birbirinden uzak ve farklı yerlerde 

yaşayan Çerkeslerin çoğunun asker ve 

devlet kurumlarında çalıştığı, aralarında mühendis, 

doktor, gazeteci ve idarecilerin çoğunluğu 

oluşturduğu bilinmektedir. 

Irak’ta en fazla tanınan yaklaşık 18 Çerkes aşiretinin 

olduğu bilinmektedir. Bunlar arasında 

3’ünün Çeçen kökenli olduğu bilinmektedir. 

Bu Çerkes aşiretleri, El-Lezgi, Avar, Kumuk, 

Tebesaran, Abzeh, Kabardey, Şapsığ, Nakhşoy 

olarak ifade edilebilir. 11 

Irak’ta Çerkeslerin yaşadığı yerlerin detayları 

aşağıda verilmektedir. 

1.1. Zindan Köyü (El-Hamidiye) / Diyala 

 

Osmanlı Sultanı İkinci Abdülhamit’in adından 

esinlenilerek El-Hamidiye de denilen Zindan 

köyü, 1880’de Çeçenler tarafından kurulmuştur. 

Kuruluş zamanındaki alan büyüklüğü 

20 dönüm olan köy, sonrasında 50 dönümü 

geçecek kadar genişlemiştir. Ana hizmetlerden 

elektrik, su kaynakları, modern yollar ve 

okullar barındıran köyde ilkokul 1947 yılında, 

sağlık ocağı ise 1963’te Şemseddin Halis tarafından 

inşa edilmiştir. Zindan köyünde yaşayan 

Çerkeslerin büyük bölümü Çeçen kökenli 

olup, Çeçenistan’ın Arştigoy, Gilgali ve Nişgoy 

gibi ünlü aşiretlerine mensuptur. Zindan 

köyü 50’den fazla aileyi barındırmaktadır. An- 

10 

ORSAM


ORSAM 

cak, bu sayı bazı ailelerin Bakuba şehrine ya 

da 110 kilometre uzaklıktaki başkent Bağdat’a 

taşınmasıyla gittikçe azalmıştır. Zindan köyündeki 

Çeçenler, Suriye ve Ürdün’de başta 

olmak üzere komşu ülkelerdeki Çeçen ve Dağıstanlı 

akrabalarıyla yakın ve sürekli bir ilişki 

içerisindedir. Murat Ağa, Süleyman Ağa, Muhammed 

Arif Ağa, Guba, Salih Metti, Tubut, 

Batal, Kindit, Salih Beybert, Aziz Ağa, Aslan, 

Tuveta ve Abdülkadir Ağa gibi isimler bu ailelerin 

köydeki meşhur şahıslarıdır. 

 

Irak’taki şiddet dalgası Hamidiye köyünü de 

vurmuştur. Hamidiye köyü, 16-17 Eylül 2007 

tarihinde silahlı gruplar tarafından saldırıya 

uğramıştır. Köyde yaşayan 36 aile yaşadıkları 

yeri terk etmiş ve çevre illere dağılmıştır. 

Köye saldıran silahlı gruplar da bütün köyü 

tamamen yıkmıştır. Saldırıyı Diyala’da bulunan 

Arap aşireti olan Beni Temim Aşireti’nin 

yaptığı iddia edilmektedir. Saldırı üzerine 

Hamidiye köyünde yaşayan Çeçen aşiretleri 

liderleri, Beni Temim Aşireti’ne bir mektup 

göndererek, bu saldırıları kınamıştır. 

- 

 

ORSAM 

11

ORSAM 


Hamidiye köyünün yıkılması Irak siyasetinde 

de yankı uyandırmıştır. Irak Cumhurbaşkanı 

Yardımcısı Tarık El-Haşimi, Hamidiye köyündeki 

Çeçen Aşireti mensubu Emekli Orgeneral 

Muhammed Abdülkadir Abdurrahman 

El-Dağistani’yi arayarak, hükümet olarak Çeçenlerin 

yanlarında olduklarını bildirmiştir. 

Ancak köyün yeniden inşası konusunda herhangi 

bir yardım söz konusu olmamıştır. Hamidiye 

köyü sakinleri mevcut durum itibariyle 

çevre illerde dağınık olarak yaşamaktadır. 12 

 

1.2. Çeçen (Carşlu) Köyü / Kerkük 

 

Kerkük’ün Havice ilçesine bağlı Abbas nahiyesinde 

bulunan ve Küçük Zap Nehri’nin güneyi 

ile Dicle Nehri’nin doğusunda; Zap’ın 

Dicle Nehri ile buluşma noktasından 10 kilometre 

doğuda yer alan Carşlu Köyü, 1936’da 

“İbrahim Beg Devlet” tarafından kurulmuştur. 

Carşlu köyündeki Çeçen aileler buraya 

“Timurbeg” olarak da bilinen Timur Beg Bin 

Ali’nin Irak’a girişinden sonra, Hicri 1284 yılında 

kurduğu Leklek Köyü’nden göç etmiştir. 

Timur Beg, Leklek köyünü Dicle Nehri’nin 

doğusuna, Selahaddin Vilayetinin Beyci nahiyesi 

karşısına, Hemrin Dağı’nın da güney boşluğuna 

inşa etmiştir. Çevre köylerle mukayese 

edildiğinde modern, düzenli ve güzel bir köy 

olan Carşlu Köyü, geniş ve ağaçlı toprak bir 

yolun her iki tarafına dizilmiş az sayıda küp 

şeklinde evin bulunduğu, sakinlerin içinde 

düzenli bir hayat yaşamanın yanında gelenek 

ve göreneklerin de devam ettiği bir köy olarak 

bilinmektedir. 13 

Zor zamanlarda direnişçilerin sığınağı durumunda 

olan köydeki Mustafa Necip Beg Divanı 

ise her taraftan gelen akraba ve misafirleri 

ağırlayan sürekli açık olan bir yerdir. Nitekim 

divan, bugün de halefi Abdülaziz Mustafa Necip 

Beg El-Çeçen idaresinde, gerek Irak içinden 

gerekse dışından gelen çok sayıda Kuzey 

Kafkasya kökenli ziyaretçi ve aileyi 

12 

ORSAM


ORSAM 

karşılamaktadır. Köyün ileri gelenleri arasında, 

aynı zamanda Leklek Köyü sakinlerinden 

olan Hüseyin Muhammed Ali, Yunis Muhammed 

Ali, Mustafa Necip Timur, Muhammed 

Asker ve Beşir Ahmed bulunmaktadır. Bunların 

yanı sıra Ürdün’den Carşlu’ya yerleşmek 

amacıyla göç eden Çeçen aileler de olmuştur. 

Ancak, büyük bölümü eski yerleşimlerine geri 

dönmüştür. Bunların tek istisnası, Çeçenler 

ile yaşamaya devam eden Bedirhan Beg Han 

ailesidir. 

 

 

1.3. Yengice (Bablan) Köyü / Selahaddin 

Araştırmacı ve Tarihçi Salahaddin Nacioğlu, 

Selahaddin’e bağlı Tuzhurmatu ilçesinin 

merkezinde ikamet eden Çeçenlerin, 

1890’larda Süleymaniye’nin Karadağ bölgesine 

yerleşen Çeçen ailelerden ayrıldığını söylemektedir. 

Bunlardan kasabaya ilk ulaşan 

bu ailelerin “Çeçen” adıyla bilinen en büyük 

kardeşi olmuş, sonrasında ise kardeşleri Bayram, 

Hlu, Muhammed ve Fettah göç etmiştir. 

Çeçenistan’dan Azerbaycan ve İran üzerinden 

Irak’a göç eden 27 aile için Tuzhurmatu 

son durak olmuştur. Bu aileler daha sonra 

Tuzhurmatu’da yaşayan Mucala aşireti ile akrabalık 

ilişkileri kurmuştur. 14 

Bunun yanı sıra Besli ailesine mensup 40 

Çeçen aile de Tuzhurmatu’ya bağlı olan ve 

Tuzhurmatu’dan yaklaşık 50 km uzaklıktaki 

Yengice (Bablan) Köyü’ne yerleşmiştir. 15 Köyde 

yaklaşık 72 aile yaşamaktadır. 

1.4. Felluce İlçesi / Anbar 

Çerkeslerin yoğun olarak yaşadığı Felluce 

İlçesi, Irak’ın batısındaki Anbar vilayetine 

bağlıdır. Felluce’ye ilk yerleşen kişi Çerkes 

Mustafa İsmail’dir. Çerkes Mustafa İsmail, 

Kuzey Kafkasya’dan Irak topraklarına göç etmiştir. 

Osmanlı Sultanı da kendisi ve ailesine 

“(Obeg/Adiga) Harap Araziler” olarak adlandırılan 

yerde tarım arazileri vermiştir. Bugün 

bu araziler yine Anbar’a bağlı olan Hadise ilçesi 

içinde kalmaktadır. Bir jandarma subayı 

olmanın yanı sıra, din işlerinde âlim bir bilgin 

olan Çerkes Mustafa İsmail, aynı zamanda 

Felluceli zengin işadamı Vecih Hasan Beg, 

Hüseyin ve Ali’nin babasıdır. 

Felluce’de ilk inşa edilen yapılardan biri Kazım 

Paşa Camisi’dir. Sultan İkinci Abdülhamit’in 

damadı olan Kazım Paşa, kendi adını taşıyan 

caminin karşısına bir ev ve bir hayvan barınağı 

inşa etmiştir. Çerkes Mustafa İsmail de 

Kazım Paşa’nın yanında çalışmıştır. 16 Amerikan 

askerlerinin 2003’te, evlerine ve bağlarına 

girmesi ve sahip oldukları mülkleri yakıp yıkması 

sonucu aile, başkent Bağdat’a yerleşmek 

zorunda kalmıştır. 

1.5. Süleymaniye 

Irak Kürdistan’ı sınırları içerisinde bulunan 

yerleşim yerlerinde Kuzey Kafkasyalıların 

varlığının tarihi Kafkas-Rus Savaşı dönemine 

dayanmaktadır. 1859’da İmam Şamil’in Çarlık 

Rusyası’na karşı yürüttüğü savaşı sona erdirmesi 

sonrasında Çeçen aileler hayvanlarıyla 

birlikte, Çeçenistan’dan İran ve Azerbaycan 

üzerinden Irak’a göç etmek zorunda kalmıştır. 

Önce Süleymaniye’nin Berzenci bölgesindeki 

Büyüke Köyü’ne, sonra da güven, istikrar, 

gıda ve su kaynakları arayışıyla diğer bölge ve 

köylere dağılmıştır. Süleymaniye’deki Seyit 

Sadık bölgesinde 200 ile 300 arasından Çeçen 

ailenin olduğu söylenmektedir. Söz konusu 

bölgedeki köylerin başlıcaları Siyan, Zar, Mekel, 

Svera, Çınara, Gözeköre, Şira, Berdereş, 

Suleymana, Sehbora ve Kani Miran köyleridir. 

Ayrıca Süleymaniye’nin merkezinde 200’a 

ORSAM 

13

ORSAM 


yakın Çeçen ailenin bulunduğu söylenmektedir. 

Süleymaniye’ye bağlı Bencevin ilçesinde 

de 100’e yakın Çeçen ailenin olduğundan söz 

edilmektedir. 17 

Zaman içerisinde ailelerin etnik ve kültürel 

özelliklerini yitirdiği, yaygın gelenek ve 

göreneklerle, yaygın dili (Kürtçe ve Arapça) 

benimsediği görülmektedir. Dolayısıyla da 

sözkonusu Çeçenlerin, geçmiş söz konusu olduğunda 

kaybettiği kökeninden başka bir şey 

hatırlamamaktadır. 

 

Günümüz Irak’ında, Çerkes ailelerin dağılımını 

gösteren istatistikî veriler aşağıda sunulmaktadır. 

Bu istatistiki veriler El-Tadamun 

Derneği’nin vilayetlerde yaptığı saha çalışmaları 

neticesinde elde edilmiştir. Irak’ta nüfus 

sayımı yapılamadığı için net rakamlar vermek 

mümkün değildir. Elde edilen veriler ışığında 

Irak’taki Çerkes nüfus aşağıdaki gibidir. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

12 

 

 

14 

ORSAM


ORSAM 

Bu rakamlar itibariyle Çerkes kökenli 1.890 

ailenin ortalama 5’er kişiden oluştuğu varsayıldığında, 

Irak’ta toplam Çerkes nüfusu yaklaşık 

10 bin kişidir. 

Ayrıca, Irak’taki Çerkes nüfusuyla ilgili Irak’ta 

yapılan bazı yayınlarda farklı rakamlar da verilmektedir. 

Buna göre; 

- “El-İtticah El-Akhar / Diğer Taraf” 

Gazetesi’nin 21 Ağustos 2004 tarihli 183. 

sayısında yayımladığı, “Adige Evi Bağdat 

Cehenneminde Kaynıyor” başlıklı ve Hasan 

Şruh imzalı yazıda, sadece Bağdat’ta 

30 binden fazla Adige ailenin varlığına işaret 

edilmektedir. Ancak, söz konusu rakamın 

kaynakları teyit edilememiştir. 

- Süleymaniye’nin Karadağ bölgesindeki 

Kani Miran Köyü’ne -Kürtçe’de ‘Prensler 

Çeşmesi’ anlamına gelir- 2004 yazında El- 

Tadumun Derneği’ne yapılan ziyaretteki 

görüşmeler sonucunda, Süleymaniye’nin 

Berzenci bölgesinde, 5 Çeçen Köyü’ne dağılmış 

ve sayısı bini geçen Adige bulunduğu 

iddia edilmiştir. Ancak, bu köylere ilişkin 

net bilgi elde edilememiştir. 

2. Irak’taki Çerkeslerin Toplumsal 

Özellikleri ve Kültürel Yapıları 

Kuzey Kafkasya’dan zorunlu göç ile Irak’a 

yerleşen aileler kendi gelenek ve göreneklerini 

devam ettirmiştir. Bunun yanında, Irak’ta 

yerleştikleri bölgelerde yaşayan halkların gelenek 

ve göreneklerinden de etkilenmişlerdir. 

Irak’taki Çerkesler, gerek dini gerekse özel 

toplumsal günlerde, Kuzey Kafkasya gelenek 

ve göreneklerini yerine getirmekte, azami 

düzeyde bu geleneklere riayet etmeye gayret 

göstermektedir. Çeçenler, Dağıstanlılar, Adigeler 

görünüş itibariyle Araplara uyum sağlamıştır. 

Aynı durum, diğer Kürt ve Türkmen 

bölgelerinde yaşayan Çerkesler için de geçerlidir. 

Kürt bölgelerinde Kürt, Türkmen bölgelerinde 

de Türkmen’dir. Söz konusu Çerkesler, 

bu bölgelerdeki inanç ve etnik gerekleri de benimsemektedir. 

 

Kökene mensubiyet ruhunu muhafaza, geleneklerin 

sürdürülmesi ve “Adige Kanunları” 

diye bilinen Kuzey Kafkasya toplumunun 

Habze kurallarına sadakat gibi olgular Irak’ta 

yaşayan Çerkeslerde yitirilmemiştir. Örneğin, 

evlilik merasimi, doğum ve diğer özel günlerde 

bazı Çerkes gelenekleri hala kendini göstermektedir. 

Iraklı Çeçen, Dağıstan ve Adigeler 

Çerkes Mutfağına özgü yemekler olan 

Hıltmış, Kilmiş, Kırzinş, Mehlebiye, Şipsi 

Pasta ve Haluj gibi çeşitli yemeklerde kültürel 

zenginliğin korumasına yardımcı olmaktadır. 

Dil bakımından mevcut durum irdelendiğinde 

ise ailelerindeki çok az yaşlının anadil (Çeçence, 

Lezgice, Adigece) ve lehçeleri konuştuğu, 

aile içerisinde bu dilleri kullandıkları görülmektedir. 

Ölümler ve genç neslin dili öğrenme 

hususunda istekli olmaması, bu sayıyı 

gün geçtikçe azaltmaktadır. Bu durum, ileriki 

kuşaklar tarafından Irak’ta yaşayan Çerkeslerin 

dillerini unutmasına neden olacaktır. Dilin 

unutulmasıyla Çerkeslerin Irak’ta tamamen 

asimile olma olasılığı artacaktır. 

3. Irak’ın Siyasi ve Toplumsal Yaşamında 

Çerkeslerin Rolü 

Çerkeslerin Irak tarihi boyunca farklı süreçlerde 

önemli rol oynadığı hususunda görüş 

birliği vardır. Ayrıca Rafideyn topraklarına 

(Dicle ve Fırat Nehirlerinin arasındaki topraklar) 

ruhen ve manen mensup olma ve sa- 

ORSAM 

15

ORSAM 


dakat duygularından hareketle, 20. yüzyılın 

başlarında, başta Irak Ordusu olmak üzere 

birçok siyasi ve askeri kurumda esas teşkil 

eden katkılar sağlamışlardır. İmam Şamil’in 

ordusundan birçok subay, Irak ordusuna sadakat 

ve cesaretle hizmet edip, bunun sonucunda 

da Irak sınırlarını aşan bir üne kavuşmuştur. 

18 Bunun yanı sıra, Irak’ın gelişimi ve 

yükselişi için kültür, medya ve iş dünyasında 

çalışan çok sayıda Çerkes vardır. Görev bilinci, 

değişik dönemlerde yüksek kademelerde 

görev almalarına neden olmuştur. Sayılarının 

az olmasına rağmen, iyi savaşma kabiliyetleri 

nedeniyle bulundukları her yerde tanınır hale 

gelmişlerdir. 19 

Irak’ta önemli işler başarmış Dağıstanlı, Çeçen 

ve Adige şahsiyetlere bakıldığında, subay 

ve komutanların büyük çoğunlukta olduğu 

görülecektir. 

3.1. Muhammed Fazıl Paşa El-Dağıstani 

Irak yakın tarihinin en önemli şahsiyetlerindendir. 

Önemli birçok görev almış olması, 

onu Osmanlı Sultanı’na askeri refakatçi ve 

müsteşar olmaya kadar götürmüştür. Onlarca 

savaşa katılarak birçok nişan alan Dağıstanlı 

Paşa, askeri deneyimlerinin sonucunda 

korgeneral rütbesine kadar yükselmiştir. Osmanlı 

Ordusunun Arap ülkelerindeki genel 

müfettişliği görevinde bulunduktan sonra, 

Bağdat için 1907’de vekâlet verilen Dağıstanlı 

Paşa, sonrasında Musul Valisi ve Kuvvet Komutanı, 

1913’te de Irak Kolordusu’na müfettiş 

tayin edilmiştir. 1915’te İngilizler’in Irak’ı işgal 

etmeye başlamasıyla birlikte, Iraklı aşiretlerin 

lideri olarak mücadele ettiği savaşlardan 

birinde, 11 Mart 1916 günü şehit düşen Fazıl 

Paşa, Bağdat’ta İmam Azam Mezarlığı’nda 

defnedilmiştir. 

3.2. Gazi Muhammed Fazıl El-Dağıstani 

 

1912’de Bağdat’ta doğmuştur. 1930’da ABD 

Askeri Okulu’ndan mezun olup, 1938’de Irak 

Kurmay Okulu’na girmiştir. Irak Ordusu’nda 

çeşitli rütbelerde görev yapan Gazi Muhammed 

Fazıl El-Dağıstani, İkinci Tümen Komutanı 

olarak hizmet yıllarını tamamlamıştır. 

Başbakanlığa aday olarak gösterilmiş Dağıstani, 

1958 devrimi sonrasında kurulan halk 

mahkemelerince, Kraliyet’e bağlılığı nedeniyle 

idama çarptırılmıştır. Ancak, hüküm 

infaz edilmeyerek 28 Mart 1961’de Ebu Garib 

hapishanesinden serbest bırakıldıktan sonra 

ailesiyle birlikte Londra’ya gitmiştir. 1966’da 

Londra’da vefat etmiştir. Irak Ordusu’nun katıldığı 

askeri tören ile Bağdat’ta İmam Azam 

Mezarlığı’nda babasının yanında toprağa verilmiştir. 

16 

ORSAM


ORSAM 

3.3. Timur Ali Beg 

Çeçenistan’da Arşet’de doğmuştur. Babasıyla 

Türkiye’ye göç ettikten sonra, Bağdat’ta, yakın 

arkadaşı ve damadı Dağıstanlı Muhammed 

Fazıl Paşa ile yaşamıştır. Daha sonra 

Irak’ta Tikrit’in Leklek köyüne yerleşen Ali 

Beg, Dağıstanlı Muhammed Fazıl Paşa ile birlikte 

İngiliz işgaline karşı askeri operasyonlara 

katılmıştır. 24 Ağustos 1921’de hayata veda 

eden Ali Beg, Bağdat’ta İmam Azam Mezarlığında 

toprağa verilmiştir. Oğullarından Muhammed 

Kamil ve Mustafa Necip Kerkük’ün 

Havice ilçesindeki Çeçen köyüne yerleşmiştir. 

4. Iraklı Çerkeslerin Varolma Çabası: Iraklı 

Çeçen, Dağıstanlı ve Çerkes Aşiretleri El- 

Tadamun Derneği 

3.4. Safa Şemseddin Halis 

 

1942’de, Diyala’nın Çeçen köyünde doğmuştur. 

1962’de askeri okula girmiştir. Uzmanlık 

kursları katılmak için İngiltere, Fransa ve 

Almanya’ya gönderilen Halis, bazı yönetim 

kademelerinde (Uçuş Amiri, Filo Amiri, gibi) 

görev almış, daha sonrasında ise 1993’te Irak 

Hava Kuvvetleri’ne komutan olarak tayin edilmiştir. 

Kuzey Kafkasya yaşamını, hürriyet ve 

savaş mücadelelerini işleyen bazı Rus roman 

ve öykülerini İngilizce’den Arapça’ya çeviren 

Halis’in bazı çevirileri El-Tadamun dergisinde 

yayımlanmıştır. Halis, 2007’de Bağdat’ta 

kimliği belirlenemeyen silahlı kişilerce öldürülmüştür. 

Çerkeslerin maddi durumu genel olarak orta 

veya iyi düzeydedir. Ancak, güvenlik açısından 

özellikle de Şii milisleri tarafından 

tehdide maruz kalmaktadır. Örneğin, Diyala 

bölgesinde bir Çerkes köyü tamamen yakılmış 

ve yaklaşık 25 aile sürgün edilmiştir. 

Saddam Hüseyin rejiminin baskısının yanında 

2003’ten sonra çoğunluk toplulukların yerelde 

elde ettikleri güçle ve kontrolle birlikte 

Çerkeslere yönelik baskı politikaları uyguladıkları 

bilinmektedir. Böyle bir durum içinde 

Çerkes azınlık olarak Irak içinde etnik kimliği 

muhafaza etmek ve varlıklarını devam ettirmeye 

çalışmaktadır. 

ORSAM 

17

ORSAM 


2003 sonrası yeniden şekillenen Irak’ta Çerkesler 

de kimliklerini yeniden tanımlama ve 

tanıma çabasına girmiş ve bu doğrultuda örgütlü 

bir yapı kurmayı amaçlamışlardır. 2004 

yılında tek bir çatı altında bir araya gelmeyi 

hedefiyle Irak’ta yaşayan Çeçenler, Dağıstanlılar 

ve Adigeler El-Tadamun derneğini kurmuştur. 

“Tadamun” kelimesi “sıkı tutunma” 

anlamına gelmekte ve Irak’ta yaşayan Kuzey 

Kafkasyalıların akrabalık bağlarına işaret etmektedir. 

Derneğin merkezi Kerkük’tedir. 

Ancak, Bağdat, Musul, Tikrit, Diyala ve Anbar 

gibi illerde de temsilci bulunmaktadır. Dernek 

üyelerinin büyük kısmı Kerkük ile Bağdat’tandır. 

El-Tadamun Derneği üyeleri arasında kadınların 

oranı yaklaşık yüzde 30’dur. Gençlerin 

oranı yaklaşık yüzde 40’dır. Derneğin 400’e 

yakın üyesi bulunmaktadır. Dernek üyelerinin 

çoğu lisans ile ön lisans mezunlarından oluşmaktadır. 

Bunların yanı sıra lise mezunları, 

devlet dairelerinde çalışan memurlar, doktor, 

mühendis, öğretmen, tüccar ve serbest meslek 

sahibi olan üyeler de bulunmaktadır. 

 

Dernek kısıtlı imkanlarının yanı sıra Irak’taki 

istikrarsızlık ve güvenlik durumunun kötü 

olması nedeniyle sınırlı düzeyde faaliyetler 

düzenleyebilmiştir. Bu faaliyetlerden kısaca 

bahsetmek yerinde olacaktır. 

- Dernek üyeleri Rusya Federasyonu’nda 

Kuzeybatı Kafkasya’da bulunan Adigey 

Cumhuriyeti’nin başkenti Maykop’a bir 

ziyarette bulunmuştur. Ziyaret kapsamında 

eğitim konusunda bir anlaşma yapılmış 

ve Adigey’de eğitim almak isteyen Iraklı 

Çerkesler için bir kontenjan alınmıştır. Bu 

kapsamda, 4 Iraklı Çerkes öğrenci Rusya 

Federasyonunda derneğin imkanlarıyla 

eğitim görmektedir. 

18 

ORSAM


ORSAM 

- Dernek, Kerkük’te ikinci kurultayını yapmıştır. 

- Dernek üyelerinin gelişimine katkı yapmak 

amacıyla eğitim kursları düzenlenmiştir. 

Bu kurslarda katılımcılara anadil, tarih ve 

kültür konularında bilgilendirme yapılmıştır. 

Adigelerin milli gelenekleri olan Habze 

kültürü öğretilmeye çalışılmıştır. 

- Ramazan aylarında yapılan yardımların 

yanı sıra, Kerkük’te yaşayan Çerkes ve diğer 

etnik ve dini kesimlere mensup yoksul 

ailelere gıda ile birlikte nakit yardımında 

bulunulmaktadır. 

- Bazı okullarda yetim çocuklara kırtasiye ve 

giyim malzemeleri dağıtımı yapılmaktadır. 

- Dernek üyeleri, Ürdün’de Çerkes Hayır 

Derneği ile Suriye’deki Çerkes Hayır Derneğine 

ziyarette bulunmuştur. Türkiye’de 

İstanbul, Ankara, Kayseri ve Düzce’deki 

Kuzey Kafkasya dernek ve federasyonları 

da ziyaret edilmiştir. Gidilen yerlerde konferans 

ve çalıştaylara katılım sağlanmıştır. 

Öte yandan Adige dilini öğretmek için dernek 

tarafından Kerkük’te kurslar açılması planlanmaktadır. 

Özellikle Kerkük’te Türkmen, Arap, 

Kürt ve Hıristiyan gruplarla ilişkiler geliştirilmeye 

çalışılmaktadır. 

5. Sonuç 

Osmanlı Devleti döneminde bugünkü Irak 

topraklarına yerleştirilen Çerkesler, neredeyse 

tüm coğrafyalarda yaşadıkları kaderi 

Irak’ta da yaşamış, Osmanlı Devleti’nin bir 

parçası gibi görülerek mevcut otoriter rejimler 

tarafından baskı ve asimilasyon politikalarına 

maruz kalmıştır. Bu politikalara rağmen 

Çerkesler yaşadıkları ülkelerde önemli katkılarda 

bulunmuştur. Saddam Hüseyin döneminde 

açık baskı politikaları, 2003’ten sonra 

yerel güçlerin hakimiyet mücadelesi neticesinde 

yerel güçlerin baskısına dönüşmüştür. 

Ayrıca, Irak’ta yaşanan etnik, dini ve mezhepsel 

kamplaşmanın etkisi altında kalınmıştır. 

Bugün yeniden kimliklerini tanıtmaya gayret 

eden Iraklı Çerkesler, 2004 yılında kurdukları 

dernekle bunu örgütlü bir yapıya kavuşturmaya 

çalışmaktadır. Ancak, halen Irak’ta 

Çerkeslerin ayrı bir kimlik olarak tanındığını 

söylemek güçtür. Hatta diğer azınlıkların elde 

ettikleri (Örneğin Irak Parlamentosu’nda veya 

vilayet meclislerinde kota gibi) haklardan 

mahrum oldukları gibi, anadillerinde eğitim 

gibi kültürel hakların korunmasına katkı yapacak 

imkanlara da kavuşabilmiş değillerdir. 

Irak’taki istikrarsız yapı da göz önüne alındığında 

Iraklı Çerkeslerin kimliklerini korumak 

için zor bir süreçten geçtiği aşikardır. Ancak, 

Irak’taki demokrasinin güçlenmesi için kendi 

dil, toplumsal yapı ve kültürlerini koruyan 

toplulukların adil olarak tanınmasının gerekli 

olduğu düşünülmektedir. 

ORSAM 

19

ORSAM 


Iraklı Çerkeslerin Varolma Çabası: Iraklı 

Çeçen, Dağıstanlı ve Çerkes Aşiretleri El- 

Tadamun Derneği Başkanı Ahmet Katav 

ile Söyleşi 

ORSAM: Saddam Dönemi ve sonrasında Irak 

vatandaşı Kuzey Kafkasyalıların Saddam dönemi 

ve ABD İşgali sonrası durumları hakkında 

neler söyleyebilirsiniz? ABD’nin Irak’ı 

işgali sonrası Kuzey Kafkasyalılar adına değişiklikler 

oldu mu? Varsa bu değişimleri açıklayabilir 

misiniz? Kuzey Kafkasyalıların Irak’taki 

temel sıkıntıları nelerdir? 

Ahmet Katav: Irak’ta Dağıstanlılar, Çeçenler 

ve Adigelerden oluşan Kuzey Kafkasyalılar 

“Çerkes” ortak adı ile bilinirler. Çerkeslerin 

maddi durumu genel olarak orta veya iyi düzeydedir. 

Ancak, güvenlik açısından özellikle 

de Şii milisleri tarafından tehdide maruz kalmaktadır. 

Örneğin, Diyala bölgesinde bir Çerkes 

köyü tamamen yakılmış ve yaklaşık 25 aile 

sürgün edilmiştir. Bağdat’ta iki generalimiz de 

suikast sonucu hayatlarını kaybetmiştir. Ancak, 

Irak’ın diğer etnik ve dini kesimleriyle, 

özellikle de Kerkük’te, iyi ilişkileri bulunmaktadır. 

Nitekim çoğu etnik kesimlerle evlilikler 

gibi kuvvetli bağlara sahiptirler. Günümüzde 

durum böyledir. Ancak, Saddam döneminde 

Çerkesler askeri meslekleri tercih etmekle 

biliniyorlardı. Nitekim Irak ordusunda çok 

sayıda üst düzey general vardı. Bunların arasında 

korgeneral, tümgeneral ve çok sayıda 

tuğgeneral ile subaylar bulunuyordu. Ancak, 

bunlar Saddam döneminde despot rejimden 

çekindiklerinden dolayı gerçek lakapları ile 

Çerkes kökenli olduklarını açıklayamıyorlardı. 

Sadece bazıları “Dağıstanlı” soyadı taşıyorlardı. 

Bununla birlikte sivil yaşam içinde de 

önemli yere sahipler. Çok sayıda yargıç ve genel 

müdürler de bulunmaktadır. Ancak Çerkes 

veya Kuzey Kafkasyalılar olarak dernek 

kurma, bayram gibi özel günlerde toplanma 

ve örgütlenme gibi birlikte çalışmaktan men 

edilmişlerdi. ABD İşgalinden sonra büyük değişiklikler 

oldu. Ülkenin güvenliği sarsıldığı 

için Çerkes köyleri de bu sarsıntıdan nasibini 

aldı. Çok sayıda baskınlar, suikastlar ve tutuklamalar 

yaşandı. Bunun yanı sıra yönetim 

Şii, Arap ve Kürt partilerinin kontrolü altına 

alındığından dolayı Çerkesler olarak azınlık 

olarak tüm haklarımızdan yoksun kaldık. Ör- 

20 

ORSAM


ORSAM 

neğin, devlet bünyesinde çalışamıyoruz. Çünkü 

bu bağlamdaki tayinler tamamen partiler 

arası paylaşıma bağlıdır. Biz de azınlık olarak 

tam anlamıyla dışlanmış durumdayız, sesimizi 

dinleyen kimse yok. Böyle bir durum içinde 

Çerkes azınlık olarak Irak içinde etnik kimliğimizi 

muhafaza etmek ve varlığımızı devam 

ettirmeye çalışmaktayız. 

ORSAM: Bir Irak vatandaşı Kuzey Kafkasyalı 

gözüyle Irak’ı ve Ortadoğu’yu nasıl tanımlıyorsunuz? 

Sizin için Irak ve Ortadoğu ne anlam 

ifade ediyor? 

Araplar bugüne kadar Çerkeslerden nefret 

ediyorlar ve halen onları “lanet olası Türkler” 

olarak adlandırıyorlar. Ortadoğu’da ve Irak’ta 

yaşadığımızdan dolayı hiçbir zaman memnun 

olmadık. Kendi vatanımızda yaşadığımızı hissetmedik. 

Zira sürekli olarak ikinci sınıf vatandaş 

muamelesi gördük. Daha da kötüsünü 

yaşadık. Çünkü bize Türk ordusunun kalıntıları 

ve Türk casusları gözüyle bakılıyor. Irak 

uğruna çok sayıda şehit vermemize rağmen 

kendilerine bağlı olmamakla ve sadakatsizlikle 

suçlanıyoruz. Başka bir ifade ile resmi 

kimliğini taşıdığımız ve vatandaşı olduğumuz 

Irak’ta yabancı durumundayız. 

ORSAM: Iraklı Çeçen Dağıstanlı ve Çerkes 

Aşiretleri El-Tadamun Derneği hakkında bilgi 

verebilir misiniz? Ne zaman ve nasıl kurulmuştur? 

Neden böyle bir dernek kurmaya ihtiyaç 

duyuldu? Üyelerinizin çoğunluğu hangi 

bölgedendir? Üye profilinizdeki kadın ve genç 

sayısı ne kadardır? Bu kişilerin eğitim durumları 

hangi düzeydedir? Derneğinizin hangi 

bölgelerde bürosu veya şubesi bulunmaktadır? 

Ahmet Katav: Uzun yıllar süren savaşlar ve 

Saddam’ın yaptığı büyük yanlışlıklar neticesinde 

Irak, dış dünya ile kıyaslanmayacak 

biçimde oldukça geri kalmış bir ülkedir. Bu 

savaşlar dul ve yetimlere neden olmakla birlikte 

insanların psikolojisi de bozulmuştur. 

Çerkesler olarak uzun yıllardır Irak’ta yaşamamıza 

rağmen, Osmanlı Devleti idaresiyle 

birlikte geldiğimiz ilk günden bu yana, bize 

Osmanlılar ile Ortadoğu’ya gelen askerler gözüyle 

bakmışlardır. Iraklılar tarafından “kendi 

göğüslerine saplanmaya hazır Osmanlı 

hançerleri” şeklinde algılanıyoruz. Dağıstanlı 

Mehmet Fazıl Paşa ile Kazım Paşa dönemlerinde 

Çerkesler, Felluce kentini kurmuşlar. 

Felluce o tarihe kadar Arap aşiretleri dışında 

yerleşim yeri değildi. Çerkesler, Felluce’de Kazım 

Paşa’nın emri doğrultusunda bir askeri 

bölge kurmuşlar ve bazı Çeçenleri getirerek 

Felluce’ye yerleştirmişler. Daha sonra burası 

bir şehre dönüşmüştür. Felluce’de yaşayan 

Ahmet Katav: 2004 yılında Irak’ta yaşayan 

Çeçen, Dağıstan ve Adige aşiretleri ile birlikte 

El Tadamun derneğini kurduk. “Tadamun” kelimesi 

“sıkı tutunma” ve Irak’ta yaşayan Kuzey 

Kafkasya aşiretlerinin akrabalık bağları anlamına 

geliyor. Derneğin merkezi Kerkük’tedir. 

Ancak, Bağdat, Musul, Tikrit, Diyala ve Anbar 

gibi illerde temsilcilerimiz bulunmaktadır. 

Üyelerimizin büyük kısmı Kerkük ile Bağdat’tandır. 

Üyelerimiz içinde kadınların oranı 

yaklaşık yüzde 30 ve gençlerin oranı yaklaşık 

yüzde 40 civarındadır. Derneğimizde 400 üye 

bulunmaktadır. Üyelerimizin çoğu lisans ile 

ön lisans mezunlarından oluşmaktadır. Bunların 

yanı sıra lise mezunları, devlet dairelerinde 

çalışan memurlar, doktor, mühendis, 

öğretmen, tüccar ve serbest meslek erbabı 

olan üyelerimiz var. Kerkük hariç diğer illerde 

bürolarımız yoktur. Fakat derneğimizin maddi 

durumundan dolayı para karşılığında değil 

diğer illerde gönüllü olarak çalışan temsilcilerimiz 

vardır. 

ORSAM 

21

ORSAM 


ORSAM: Yaptığınız faaliyetler hakkında detaylı 

bilgi verebilir misiniz? Nerede, hangi zamanda, 

hangi faaliyeti yaptınız? Yaptığınız faaliyetlerdeki 

finans kaynağınız nedir? Irak’ta 

yakın olduğunuz, ilişki kurduğunuz, ortak 

faaliyet yaptığınız, işbirliği içerisinde olduğunuz 

farklı etnik ve dini gruplara ait sivil toplum 

kuruluşu, siyasi parti, devlet kuruluşu var 

mı? Varsa hangileri ve hangi faaliyetleri yaptınız? 

Ahmet Katav: El Tadamun Derneği kuruluşundan 

bu yana bazı sınırlı faaliyetlerde bulunmuştur. 

Çünkü Irak’ın içinde bulunduğu 

güvenlik durumunun kötü olması nedeniyle 

korkuyorduk. Bunlardan bir kısmını aşağıda 

sıralayabilirim: 

2) Kerkük’te El Tadamun derneğinin ikinci 

kurultayını gerçekleştirdik. Kurultayda idari 

kadromuzu seçmenin yanı sıra katılımcılarımıza 

Kuzey Kafkasya’nın etnik kimliğini 

tanıttık, yeni ve çağdaş tarihini de ele aldık. 

Kurultayımıza diğer etnik ve dini kesimlerden 

çok sayıda misafir de katılmıştır. Misafirler, 

Çerkeslere ve şanlı tarihlerine hayran olduklarını 

söylemişlerdi. 

3) El Tadamun derneği üyelerinin gelişmesi ve 

donatılması için eğitim kursları düzenledik. 

Üyelere anadillerini, tarihlerini ve gelenek göreneklerini 

öğretme ve bilgilendirme faaliyetlerinde 

bulunduk. Adigelerin milli gelenekleri 

olan Habze kültürünü öğretmeye çalıştık. 

4) Son üç yıl boyunca Ramazan aylarında gıda 

dağıtımı yaptık. Kerkük’te yaşayan Çerkes ve 

diğer etnik ve dini kesimlerden yoksul ailelere 

gıda ile birlikte nakit yardımda da bulunduk. 

5) Son iki yıl boyunca bazı okullarda yetim 

çocuklara çanta ile kırtasiye malzemeleri dağıttık. 

6) Son üç yıldır Kerkük’ün bazı okullarında 

yetim ve yoksul çocuklara kışlık montlar 

ile eşofmanlar dağıttık. Bu dağıtım üç sefere 

mahsus yapıldı. Doktor Ahmet Katav’ın himayesinde 

Kurban Bayramlarında gerçekleşmiş 

ve Türkmeneli televizyon kanalı tarafından 

medyaya yansıtılmıştır. 

1) Rusya Federasyonu’nda Kuzeybatı 

Kafkasya’da bulunan Adigey Cumhuriyeti’nin 

başkenti Maykop’a bir ziyarette bulunduk. 

Adigey’de eğitimini tamamlamak isteyen evlatlarımız 

için belli sayıda kontenjan ayarladık. 

Öğrencilerin giderlerini kendimiz karşılayacağız. 

Zaten 4 öğrencimiz kendi imkanlarımızla 

Maykop’ta eğitim görüyor. 

7) Tanıtım gezileri de düzenliyoruz. Ürdün’de 

Çerkes Hayır Derneği ile Suriye’deki Çerkes 

Hayır Derneği’ne ziyarette bulunduk. 

Türkiye’de İstanbul, Ankara, Kayseri ve Düzce’deki 

Kuzey Kafkasya dernek ve federasyonlarına 

ziyarette bulunduk. Oralarda derneğimizi 

tanıttık ve İstanbul ile Ankara’da 

gerçekleşen bazı toplantı veya konferanslara 

katıldık. Bu konferansların büyük çoğunluğuna 

şahsen katıldım ve giderleri kendi bütçemden 

karşıladım. 

8) Adige dilini öğretmek için Kerkük’te kurslar 

açmayı düşünüyoruz. Fakat Irak’ın güvenlik 

durumundan dolayı dil kursları düzenleyemiyor 

ve eğitim kurumu açamıyoruz. 

22 

ORSAM


ORSAM 

9) Bunların yanı sıra çok sayıda faaliyet yapıyoruz. 

Arap, Türkmen, Kürt ve Hıristiyanlar 

Iraklılarla karşılıklı ziyaretlerde bulunuyoruz. 

Aşiretlerarası ilişkileri güçlendirme ile Iraklılar 

arasında barışçıl yaşamı teşvik etmeye çalışıyoruz. 

İlişkilerimiz oldukça sınırlıdır. Zira 

tüm sivil dernekler ülkede etkili olan partilere 

bağlıdır. Ancak, tüm etnik kesimlerin aşiretleri 

ile ilişkilerimiz oldukça iyidir. Faaliyetlerimizi 

üyelerimizin aidatları ve kendi imkanlarımızla 

gerçekleştirmeye çalışıyoruz. 

ORSAM: Irak’ta hükümetin ya da yerel yöneticilerin 

derneğinize ve Kuzey Kafkasyalılara 

yaklaşımı nasıldır? Çalışmalarınızda destek 

alabiliyor musunuz? Destek alıyorsanız kimlerden 

ve nasıl destek alıyorsunuz? Eğer devlet 

size destek vermiyorsa bunun sebepleri 

neler olabilir? 

Ahmet Katav: Derneğimize bir bilgisayar ile 

bir printer almak için Türkmeneli Partisi’nin 

2008 yılında 1.000 dolar bağışı dışında, şimdiye 

kadar Irak hükümeti, yerel hükümet 

veya Türkiye dahil olmak üzere herhangi bir 

taraftan maddi destek veya yardım almadık. 

Türkmeneli Partisi, aylık dergimizi yayınlama 

giderlerini karşılamak için 400 Dolar bağışta 

da bulundular. Derneğimizle birlikte Türkmen 

Adalet Partisi de Kerkük’ün Havice ilçesine 

bağlı Çeçeniye köyüne gıda yardımında 

bulunmuştur. Bunların dışında hiçbir taraftan 

herhangi bir maddi veya manevi destek almadık. 

Irak hükümetinin bize destek vermemesinin 

sebebi ise hükümet içindeki partilere 

bağlı olmadığımızdan kaynaklanmaktadır. 

Çünkü biz hiçbir partiye mensup değiliz. Çerkes 

kimliğimizi korumak için kendimizi bunlarla 

çalışmaktan uzak tutmaya çalıştık. Hiç 

kimseye bağlı olmak istemiyoruz. Bu durum 

da büyük kısmı etnik veya mezhep temelli 

ayrımcılık yapan ve aşırı milliyetçi partiler 

tarafından yönetilen hükümetin çıkarlarına 

hizmet etmiyor. 

ORSAM: Irak hükümetinden ve başta Türkiye 

olmak üzere beklentiniz nedir? Hem Irak 

hem de Irak’ta yaşayan Kuzey Kafkasyalılar 

için nasıl bir gelecek bekliyorsunuz? 

Ahmet Katav: Irak’tan beklentilerimiz, Sabiler, 

Şebek, Yezidi ve Kakailer gibi Irak’ta yaşayan 

diğer azınlıklar gibi bir etnik azınlık olarak 

bizi tanınmak ve parlamentoda belli oranda 

temsil edilmek istiyoruz. Ancak, bunun 

gerçekleşmesini imkânsız buluyoruz. Türkiye 

Cumhuriyeti’nden beklentilerimiz ise sıkıntılarımızı 

bilmeleridir. Kendilerinin bir parçası 

oluğumuzu anlamalarını ve Irak’ta bir Çerkes 

topluluğu oluşturma yönündeki hedefimizde 

bize destek vermelerini istiyoruz. Bu topluluğun 

hedefleri arasında Çerkesler olarak 

Irak’ta tanınmak vardır. Kimliğimizi korumak 

ve kendimiz ile evlatlarımızın beklentilerini 

gerçekleştirebilmek için Irak’ın siyasi hayatında 

aktif olmayı hedefliyoruz. Irak’ta Kuzey 

Kafkaslıların şimdiki durumu devam ederse 

onlardan geriye sadece isimleri kalır. Çünkü 

birlikte yaşadıkları diğer etnik kesimler arasında 

asimile oluyorlar. 

* Bu söyleşi ORSAM tarafından Mart 2012 

tarihinde yapılmıştır. 

ORSAM 

23

ORSAM 


EL-TADAMUN DERNEĞİ TARAFINDAN ÇIKARILAN EL-TADAMUN DERGİSİ 

24 

ORSAM


ORSAM 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- 

 

 

 

 

 

 

 

ORSAM 

25

ORSAM 


 


Mart 2009 

 

 

 

(Tr - Eng) 


Nisan 2009 

 

(Tr - Eng) 


 

 

(Tr - Eng) 


 

- 

 

(Tr) 


 

 

 

 

(Tr - Eng) 


 

 

 

(Tr - Eng - Ar) 


 

 

Diyala 



 

Rapor No: 1 

 

 

 

(Tr - Eng) 


 

 

 

(Tr - Eng) 


- 

 

 

(Tr - Eng) 


 

 

 

 


 

Rapor No: 2 

 

 

 

 

(1990-2008) 

(Tr - Rus) 


 

 

- 

 

Analizi 

(Tr) 


 

- 

 

(Tr) 


Mart 2010 

 

 

Raporu 

(Tr) 


Nisan 2010 

 

 

 

(Tr) 


Nisan 2010 

- 

 

 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 3 

 

 

 

(Tr - Rus) 


 

 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 4 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 


 

 

 

 

(Tr - Eng) 


 

 

 

 

(Tr) 


 

 

- 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 5 

 

 

 

(Tr - Rus) 


 

 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 6 

 

 

 

 

- 

 

(Tr) 


 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 7 

Mart 2011 

 

 

 

(Tr) 


Mart 2011 

 

 

(Tr) 


Mart 2011 

 

(Tr) 


Mart 2011 

 

 


Mart 2011 

 

 

(Tr) 


 

 

Mart 2011 

 

 

- 

 

(Eng) 


Mart 2011 

 

(Tr) 


Mart 2011 

- 

 

(Tr) 


Mart 2011 

 

(Tr) 


 

 

Mart 2011 

- 

 

(Tr) 


Mart 2011 

- 

 

(Tr) 


 

 

Nisan 2011 

 

 

(Tr) 


Nisan 2011 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

Nisan 2011 

 

 

 

(Tr) 


Nisan 2011 

 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

(Tr) 

26 

ORSAM


ORSAM 


 

 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

- 

 

(Tr) 


 

 

 

(Tr) 


 

 

- 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 8 

 

 

 

 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 9 

 

 

 

Rusya Federasyonu) 

(Tr - Rus) 


 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

 

(Tr) 


Haziran 2011 

 

 

 

 

(Tr) 


Haziran 2011 

- 

 

 


Haziran 2011 

 

- 

 

(Tr - Eng) 


 

 

 

 

(Tr) 


 

- 

 

(Tr) 


 

 

 

 

 

(Tr-Eng) 


 

- 

 

 

 

(Tr - Eng) 


 

- 

 

(Tr) 


 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 


 

 

 

(Tr) 


 

 

hale 

- 1 

(Tr) 


 

 

 

(Tr) 


 

 

 

(Tr) 


 

- 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 10 

 

 

 

(Tr - Rus) 


 

 

- 

 

(Tr) 


 

 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 11 

 

 

(Tr-Eng) 


 

Rapor No: 12 

 

- 

 

(Eng) 


 

Rapor No: 13 

 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 14 

 

 

 

(Tr - It) 


 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

(Tr) 


 

- 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 15 

 

 

 

(Tr-Eng) 


 

Rapor No: 16 

 

- 

 

(Tr-Eng) 


 

 

- 

 

(Tr) 


 

 

 

 

 

 

(Tr-Eng) 


 

 

 

 

 

(Tr) 


 

- 

 

 

(Tr) 

ORSAM Report No: 87 

 

 

 

(Eng) 

ORSAM 

27

ORSAM 



 

 

 

(Tr) 


 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

 

 

(Tr-Eng) 


 

 

 

 

(Tr) 


 

 

(Tr) 


- 

 

 

 

 

(Eng) 

ORSAM Rapor 94: 

 

 

 

(Tr) 


 

 

(Tr) 


 

- 

 

(Tr) 


 

- 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 17 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

- 

 

 

 

(Tr) 


 

 

(Tr) 


 

 

 

- 

 

(Tr) 


 

- 

 

 

 


 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

 

 

 


 

 

 

(Tr) 


 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

(Tr - Eng) 


 

 

 

(It) 


 

 

Mart 2012 

 

(Tr) 


Mart 2012 

 

 

(Tr) 


Mart 2012 

 

 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 18 

Nisan 2012 

- 

 

(Eng) 


Nisan 2012 

 

 

(Tr) 


Nisan 2012 

 

 

 

(Tr - Eng) 


 

 

Nisan 2012 

 

 

(Tr - Eng) 


Nisan 2012 

 

 

(Tr - Eng) 


 

Rapor No: 19 

 

- 

 

(Tr - Rus) 


 

Rapor No: 20 

 

 

 

 

(Tr - Rus) 


 

Rapor No: 21 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

(Tr - Eng - Ger) 


 

 

 

 

(Tr - Eng) 


 

Rapor No: 22 

Haziran 2012 

 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

(Tr - Eng - Fr) 


 

Rapor No: 23 

 

 

(Tr) 


 

 

 

 

 

 

(Tr) 


 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 24 

 

 

- 

 

(Tr - Rus - Eng) 


 

Rapor No: 25 

 

 

 



 

 

(Tr) 


 

Rapor No: 26 

 

 

 

(Eng) 


 

 

 

 

(Tr) 


 

- 

 

(Tr) 

28 

ORSAM

ORSAM 

29 


ORSAM

30 


ORSAM 

ORSAM


ORSAM 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ORSAM 

31

ORSAM 

Mithatpaşa Caddesi 46/6 Kızılay-ANKARA 

Tel: 0 (312) 430 26 09 Fax: 0 (312) 430 39 48 

www.orsam.org.tr, orsam@orsam.org.tr

Report No: 134, November 2012 


(CHECHENS, DAGESTANES, ADYGHES) 


(ÇEÇENLER, DAĞISTANLILAR, ADİGELER) 



ORSAM


(Chechens, Dagestanes, Adyghes) 




November 2012 

ISBN: 978-605-4615-32-2 

Ankara - TURKEY ORSAM © 2012 

Content of this report is copyrighted to ORSAM. Except reasonable and partial quotation and exploitation under the Act No. 5846, Law 

on Intellectual and Artistic Works, via proper citation, may not be used or re-published without prior permission by ORSAM. Assessments 

expressed in this report reflect only the opinions of its authors and do not represent the instiutional opinion of ORSAM.

ORSAM 

center for mıddle eastern strategıc studıes 

Strategıc Informatıon Management and 

Indepentdent Thought Productıon 


History 

In Turkey, the shortage of research on the Middle East grew more conspicuous than ever during 

the early 90’s. Center for Middle Eastern Strategic Studies (ORSAM) was established in January 

1, 2009 in order to provide relevant information to the general public and to the foreign 

policy community. The institute underwent an intensive structuring process, beginning to concentrate 

exclusively on Middle affairs. 

Outlook on the Middle Eastern World 

It is certain that the Middle East harbors a variety of interconnected problems. However, neither 

the Middle East nor its people ought to be stigmatized by images with negative connotations. 

Given the strength of their populations, Middle Eastern states possess the potential to 

activate their inner dynamics in order to begen peaceful mobilizations for development. Respect 

for people’s willingness to live together, respect for the sovereign right of states and respect 

for basic human rights and individual freedoms are the prerequisities for assuring peace and 

tranquility, both domesticalhly and internationally. In this context, Turkey must continue to 

make constructive contributions to the establishment of regional stability and prosperity in its 

vicinity. 

ORSAM’s Think-Tank Research 

ORSAM, provides the general public and decision-making organizations with enlightening information 

about international politics in order to promote a healtier understanding of international 

policy issues and to help them to adopt appropriate positions. In order to present effective 

solutions, ORSAM supports high quality research by intellectuals and researchers that are competent 

in a variety of disciplines. ORSAM’s strong publishing capacity türansmits meticulous 

analyses of regional developments and trends to the interested parties. With its web site, its 

books, reports, and periodicals, ORSAM supports the development of Middle Eastern literature 

on a national and international scale. ORSAM supports the development of Middle Eastern 

literature on a national and international scala. ORSAM facilitates the sharing of knowledge 

and ideas with the Turkish and international communities by inviting statesmen, bureaucrats, 

academics, strategicts, businessmen, journalists, and NGO representatives to Turkey. 

www.orsam.org.tr

Ahmet Hüseyin Ali İsmail KATAV 

He was born in Kirkuk, on 13 May 1960. He graduated from the University of Baghdad, 

College of Veterinary Medicine. Not practicing his profession, Katav has been engaged 

in trade. Katav is also the Head of Al-Tadamun Society of Iraqi, Chechen, Dagestani 

and Circassian Tribes whose headquarter is located in Kirkuk. Besides, he issues the 

Al-Tadamun magazine. 

Bilgay DUMAN 

He was born in Ankara, on 24 February 1983. He has been carrying on his doctoral 

study at Abant Izzet Baysal University, Department of International Relations Ph. D 

Program since 2011. He wrote his postgraduate thesis on “The Turkmen and Kirkuk in 

post-Saddam Period”. His articles and interviews have been published in various media 

agencies and organizations, on national and international press. In addition to a great 

number of conferences he attended, he has frequently carried out field studies in the 

Middle East, and also he took part in international watchdog teams and served as UN 

electoral watchdog during the elections in Iraq and Afghanistan. He continues to serve 

as a Middle East Specialist in ORSAM.

Presentation 

North Caucasians or commonly known as Circassians were exiled from their hometown North Caucasus 

by the Tsardom of Russia as of 21 May 1864, in the aftermath of the Russian-Caucasus War. 

As a part of the settlement process in the Ottoman Empire, they were settled in current Iraq as of 

1864. The Circassian migration into current Iraqi territories continued until the early 1920. In the 

last period of the Ottoman Empire and during the first years of Iraq’s independence, Circassians 

who were influential in social, cultural and political life of Iraq is currently an overshadowed part 

of the Iraqi society. The Ottoman Empire made use of the uncultivated lands thanks to Circassians, 

who had higher agricultural techniques compared to the local people. The Empire also benefited 

from Circassians, who had strong military tradition, against the rising independence movements. 

In addition, Circassians increased the Muslim population within the Ottoman Empire. The settlement 

of Circassians in Iraq took place in two stages: Directly from Northwestern Caucasus, and 

from Balkans. Circassian migrants contributed to the economic development of the regions they 

were settled in Iraq. They started to produce more developed agricultural implements and double 

massive wooden wheeled and iron hooped wagons, and build stone houses and mills. They implemented 

developed traditional agricultural techniques to a large extent, and they grew new plants 

such as millet and oat. They also brought along a great order in household appliances (use of iron, 

sewing machine, and eating at the table) from North Caucasus. Besides they were hardworking. 

They cleaned their fields from stones. So that almost all of them reached a standard of living that 

might be considered as wealthy. 

The North Caucasians settled in current Iraq were Chechens, Dagestanis, and Adyghes. The aforesaid 

families were settled in Kirkuk, Diyala, Baghdad, Mosul and Fallujah. Besides, families coming 

from North and South Dagestan were settled in Duhok, Erbil and Sulaymaniyah. In addition, there 

were bureaucrats, commanders and military families who joined the Ottoman army and did not 

leave Iraq even after the collapse of the Ottoman Empire. The Chechen people in Fishabur firstly 

settled on the left side of the Tigris River right across Tikrit, after passing through Mosul. Afterwards, 

they passed to other areas. Therefore, the area where Chechens lived together in Baghdad 

was called “Chechen Neighborhood”. The predictions on those who came from North Caucasus 

to Iraq show difference to a considerable extent. There is no accurate census results. In the light 

of this information, it might be suggested that 10 thousand people were settled in the area. Today, 

on the other hand, this population is claimed to be composed of 2 thousand, 15 thousand and 30 

thousand people. We should also take into consideration that a substantial amount of this population 

were Arabized, Kurdified and Turkmenized. Currently, the aforementioned population lives in 

Duhok, eastern Zaho, southern Erbil, Kirkuk, Tuz Khourmatu, Diyala, Fallujah and Sulaymaniyah. 

In addition, there are hundreds of families dispersed across various cities of Iraq. Approximately 

500 Chechen, Dagestani and Adyghe families live in Baghdad. In Iraq, North Caucasians continue 

to preserve certain North Caucasian traditions in their wedding ceremonies, birth and some other 

special days; and to cook their traditional food. Circassians, who were exposed to great pressure 

by the Baghdad administration during Saddam period as an extension of the Ottoman Empire and 

Turkey, started to create democratic organizations without any support from the government following 

the 2003 Iraqi invasion of the U.S. Within this scope, Al-Tadamun Society of Iraqi, Chechen, 

Dagestani and Circassian Tribes was established in 2004, and they started to publish the magazine 

called Al-Tadamun. The headquarter of the aforesaid society is located in Kirkuk. 

ORSAM has come to the fore in the public opinion in a short period of time through the field 

studies especially carried out on Iraq, as well as the reports, magazines and articles it published. 

ORSAM has been trying to facilitate establishing dialogues between the parties and to contribute 

developing the concepts of reconciliation and cooperation without getting involved in polarized 

axes among the local communities, especially during the studies carried out. While the process Iraq 

went through after 2003 was defined as a democracy process for some, and as disintegration process 

for others; we avoid such definitions in studies we carry out as ORSAM. While ORSAM reports 

aim at Iraq’s being understood better, those reports also aim at being the voice to groups forgotten 

and unheard within the natural structure of Iraq. This study is also one of ORSAM’s studies on Iraq. 

Having a deep-rooted history in Iraq, Iraqi Circassians are currently seeking their identity again 

and they strive to preserve their existence. I hope this report would be useful for those who are 

interested in the subject. Sincerely. 

Hasan KANBOLAT 

ORSAM Director 

4 

ORSAM 

Report No: 134, November 2012

Contents 

Presentation...................................................................................................................................................4 

Abstract..........................................................................................................................................................7 

Introduction...................................................................................................................................................8 

1. Population Volume and Geographical Distribution .......................................................................9 

1.1. Zindan Village (Al-Hamidiya) / Diyala........................................................................................10 

1.2. Chechen (Carşlu) Village / Kirkuk................................................................................................12 

1.3. Yengice (Bablan) Village / Saladin.................................................................................................13 

1.4. Fallujah District / Anbar.................................................................................................................13 

1.5. Sulaymaniyah.....................................................................................................................................13 

2. Social Characteristics and Cultural Structures of Circassians in Iraq......................................... 15 

3. The Role of Circassians in Political and Social Life of Iraq............................................................15 

3.1. Muhammed Fazıl Pasha Al-Dagestani........................................................................................16 

3.2. Gazi Mahammad Fazıl Al-Dagestani...........................................................................................16 

3.3. Timur Ali Beg....................................................................................................................................17 

3.4. Safa Shemseddin Halis....................................................................................................................17 

4. Iraqi Circassians’ Struggle For Existence: Al-Tadamun Society of Iraqi, Chechen, 

Dagestani and Circassian Tribes...............................................................................................................17 

5. Conclusion.................................................................................................................................................19 

Annex: An Interview with Ahmad Katav, Head of Al-Tadamun 

Society of Iraqi, Chechen, Dagestani and Circassian Tribes..............................................................20 

ORSAM 

Report No: 134, November 2012 5

ORSAM Report No: 134, November 2012 

Prepared by: 

Ahmet Katav 

Head of Al-Tadamun Society of Iraqi, Chechen, 

Dagestani and Circassian Tribes 

Bilgay Duman 

ORSAM Middle East Specialist 

ORSAM 



(Chechens, Dagestanis, Adyghes) 

Abstract 

- Circassians in Iraq were settled in Diyala, Baghdad, Mosul, Anbar (Fallujah), and Kirkuk 

in particular. In addition, families who voluntarily migrated from North and South Dagestan 

in a short while before and after the forced migration from North Caucasus settled in 

Duhok, Erbil and Sulaymaniyah. 

- It is known that violence and assimilation policies were implemented against Circassians 

in Iraq within the historical process. 

- Accurate census to detect settlements and exact number of Chechen, Dagestani and Adyghe 

population could not be conducted in Iraq. 

- According to the information obtained from North Caucasians in Iraq, it might be suggested 

that Chechens in Iraq composes approximately 75 per cent of North Caucasian population. 

- The predictions regarding those who migrated from North Caucasus to Iraq differ to a 

great extent. 

- Although it is known that families who came from North Caucasus and were settled in 

Iraq preserved their local traditions in general terms, it is also observed that they were affected 

by customs and traditions of those who live in the areas they were settled in Iraq after 

the exile. 

- It is observed that a small number of elders in Circassian families living in Iraq speak their 

own language (Chechen, Lezgian and Adyghe language) and dialects, and that they speak 

those languages within family. There is no doubt that deaths and the reluctance of rising 

generation to learn the language decreases this number with each passing day. 

- There are lots of officers and commanders among Dagestani, Chechen and Adyghe families 

in Iraq. 

- The Chechen, Dagestani and Adyghe population living in Iraq established the “Al-Tadamun 

Society of Iraqi, Chechen, Dagestani and Circassian Tribes” in 2004. 

ORSAM 


ORSAM 


Introduction 

After the exile that took place following the 

years 1859-1865 when the North Caucasus 

invasion of the Tsardom of Russia was completed, 

Circassians 1 were settled in Iraq located 

within the borders of the Ottoman Empire. 

Approximately 1 million 400 thousand Caucasians 

were forced to migrate from Russian 

territories, and some 1 million 100 thousand 

of them settled in Ottoman territories. It is 

suggested that approximately 5 thousand 

Chechen families (according to some sources, 

Chechen population is composed of 39 

thousand people) are found among those. The 

Chechen population, which firstly settled in 

Sivas and its neighborhood, then immigrated 

to Syria and ultimately to Iraqi territories. 

Families firstly entering in Mosul migrated 

towards the central regions of Iraq and settled 

in Kelek region on western Tigris River located 

on the opposite shore of Tikrit. Spreading 

into different areas of Iraq from here, 

Circassians started to live in Kirkuk, Diyala, 

Anbar (Fallujah) and in the neighborhood of 

Baghdad. 2 In addition, in a short period of 

time before and after the forced migration, 

families migrating from Northern and Southern 

Dagestan also settled in Duhok, Erbil and 

Sulaymaniyah. 

During the Ottoman Empire period, it is 

known that there were the divans 3 of wellknown 

Circassian families living in Baghdad. 

Al-Kashtini Divan, Aziz Aga Divan, Dervish 

Aga Divan and Ahmetagaoglu Hadji Hasan 

Beh Divan in Baghdad were are the most 

well-known Circassian divans. Families of 

the aforesaid divans also pioneer the prominent 

figures of the region. It is known that Al- 

Kashtini family is Abkhazian. Abdulhamid 

Shelebi Al-Kashtini, the first representative of 

the Al-Kashtini family in Iraqi territories, fled 

to Mosul in order not to be captured by the 

Ottoman Army in a war against Egypt, and he 

started to engage in trade here. Abdulhamid 

Shelebi Al-Kashtini who migrated to Baghdad 

in 1741 settled in Al-Karh in Baghdad, and 

he gained a respected place in this area. Al- 

Kashtini family, engaged in trade in the area, 

increasingly gained importance in Al-Karh. It 

is known that Aziz Aga, who has another divan, 

is one of the important men of Baghdad 

Governor Davut Pasha in 1831. Muhammad 

Al-Haj Suleiman Aga, father of Dervish Aga, 

had a divan during the period of Baghdad 

Governor Davut Pasha. Suleiman Aga Divan 

comes to the forefront as an important center 

where problems among the Baghdad people 

were discussed. Dervish Aga, grandson of Suleiman 

Aga, served as the district governor 

of Baghdad. Ahmetagaoglu Hadji Hasan Beg 

Divan was established in Azamiya district of 

Baghdad. When Ahmetagaoglu Hadji Hasan 

Beg died in 1908, his son Kamil Beg took over 

his seat. It is known that prominent religious 

scholars in Iraq paid visits to Ahmetagaoglu 

Hadji Hasan Beg Divan during the period of 

Kamil Beg. 4 

Circassians who live in Iraqi territories are 

known as military forces arriving in the 

Middle East along with the Ottomans. It is 

known that violence and assimilation policies 

were implemented against Iraqi Circassians, 

defined as the “daggers of the Ottoman Empire 

ready to be stuck on their own chests” 

by many Arab nationalists. Circassians established 

the city of Fallujah during the periods 

of Dagestani Mehmet Fazıl Pasha and Kazım 

Pasha. Fallujah is known as the settlement 

of Arab tribes, and it is also far from being 

an urbanized structure. However, a military 

zone was created here in line with the orders 

of Kazım Pasha, and Chechens were brought 

and settled in Fallujah. After the following 

migrations, this settlement turned into a city. 

Nevertheless, problems occurred between the 

Arab tribes living in Fallujah, and Circassians 

who were settled in this area after the military 

zone was created. Iraqi Circassians state 

that Arabs defined Circassians as the remains 

of the Turkish army and as agents of Turks. 

Therefore, Circassians known for their major 

role in the establishment of Iraq and also for 

their services especially in military field after 

the establishment of Iraq feel themselves like 

a stranger in Iraq. 

With the ambition of Iraqi North Caucasians 

to join their forces and their belief in learn- 

8 

ORSAM 


IRAQI CIRCASSIANS (Chechens, Dagestanis, Adyghes) 

ORSAM 

ing social, scientific and vital details, “Al-Tadamun 

Society of Iraqi, Chechen, Dagestani 

and Circassian Tribes” was created in 2004. 

The headquarter of the aforesaid society is 

Kirkuk, where the population migrating from 

North Caucasus is dense and which is located 

at the center of Circassian settlements. 

1. Population Volume and Geographical 

Distribution 

As the problems of the Chechen, Dagestani 

and Adyghe people were not dealt with 

throughout the 20 th century, no census was 

conducted to detect Chechen, Dagestani and 

Adyghe settlements in Iraq and the accurate 

number of population. On the other hand, it 

is known that the Circassian people lived in 

Iraq. Circassians, who lived dispersedly, are 

known to have lived especially on a line going 

from Fishabur, which is the far northwestern 

border of Iraq, towards Iraq passing through 

Mosul. It is also seen that this area is on the 

same line where Turkmens lived in Iraq. In 

this respect, it is possible to suggest that Circassians 

felt themselves closer to Turkmens in 

Iraq and shared the same living areas. Therefore, 

most of the Iraqi Circassians are called 

“Turkic” or “Turkmen”. 

The Chechen population constitutes 75 

per cent of North Caucasians living in Iraq. 

Chechens, who firstly settled on the opposite 

shore of Tikrit, on the left of Tigris River, 

then settled in other regions. It is known that 

Chechens, who progressed until Baghdad, 

gathered around a neighborhood. The neighborhood 

where Chechens lived in Baghdad is 

still known as “Chechen Neighborhood”. 5 In 

fact, it is known that Yusuf Akay, who served 

as Baghdad Governor by proxy in 1911, was 

also Circassian. Besides, Ekrem Fehmi, who 

is a member of of a well-known Circassian 

family in Baghdad, served as Director of National 

Education during the monarchy period 

in Iraq. 6 

An image from a Circassian village in Iraq 

ORSAM 


ORSAM 


The predictions regarding Circassians who 

were forced to migrate from North Caucasus 

to Iraq differ to a great extent. Today, it is not 

possible to reach accurate information indicating 

the exact number of Circassian population. 

However, it might be suggested that 

they constitute 10 thousand of the population. 

Abdulhamid Mustafa Necip, responsible for 

Tribal affairs of the Al-Tadamun Society, puts 

forward that there are 1.890 Chechen families 

living across Iraq. 7 During the speech Veteran 

Mohammad Abdulkader Al-Dagestani made 

in the Association of Friends of the Republic 

of Chechnya in Jordan on February 2006, 

he stated that the approximate population of 

Circassians in Iraq would be 2 thousand people 

at most. 8 Dr. Ahmad Hussein Katav, deputy-chairman 

of Executive Board of Al-Tadamun 

Society, underlines a population over 30 

thousand people. 9 Abdullah Mehmedof states 

that the official data indicates the population 

as 15 thousand people, and that the aforesaid 

population live in Duhok, eastern Zaho and 

southern Erbil. 10 Adyghe village is located in 

Duhok. In Zaho is found Adyghe (Kabardino) 

Imam Abdul Mohsin Khan’s tomb. A village 

called “Abzah” is located in Mosul. Most of 

the Circassians living away from each other 

and in different places are known to work in 

military and public institutions and that most 

of them are engineers, doctors, journalists 

and administrators. 

It is known that there are approximately 18 

Circassian tribes which are most prominent 

in Iraq. Three tribes among those are known 

to be Chechen. Those Circassian tribes are 

called; Al-Lezgi, Avar, Kumyk, Shapsugh, and 

Nakhshoy. 11 

The details about the regions where Circassians 

lived in Iraq are listed below: 

1.1. Zindan Village (Al-Hamidiya) / Diyala 

Images from Al-Hamidiya village attacked by armed groups in 2007 

Zindan village which is also called Al-Hamidiya, 

inspired by the name of the Sultan Abdülhamid 

II, Emperor of the Ottomans, was created 

by Chechens in 1880. While the field size 

of the village in its early times was 20 decare, 

it reached the size of over 50 decares. In the 

village, which contains main services such 

as electricity, water sources, modern roads 

and schools; the primary school was built in 

1947, and the health center was built in 1963 

by Shemseddin Halis. The majority of Circassians 

living in Zindan village are Chechens, 

and they are members of well-known tribes 

of Chechnya such as Arshtigoy, Gilgali and 

10 

ORSAM 



ORSAM 

Nishgoy. The Zindan village contains more 

than 50 families. However, this figure gradually 

declined as some families migrated to Bakuba 

or the capital Baghdad which is located 

110 kilometers away. Chechens in Zindan 

village are in a close relationship with their 

Chechen and Dagestani relatives in neighboring 

countries, especially such as Syria and Jordan. 

Prominent figures of these families in the 

village might be listed as; Murat Aga, Sulaiman 

Aga, Mohammad Arif Aga, Guba, Saleh 

Metti, Tubut, Batal, Kindit, Salih Beybert, 

Aziz Aga, Aslan, Tuveta and Abdulkader Aga. 

Images from Al-Hamidiya village attacked by armed groups in 2007 

The wave of violence in Iraq also hit Al- 

Hamidiya village. Al-Hamidiya village was attacked 

by armed groups on 16-17 September 

2007. 36 families living in the village left their 

homes and split into neighboring cities. The 

armed groups which attacked against the village 

totally destroyed the whole village. It is 

claimed that the attack was carried out by the 

Beni Temim Tribe, an Arab tribe in Diyala. 

After the attack, the Chechen tribes living 

in Al-Hamidiya village sent a letter to Beni 

Temim Tribe and condemned these attacks. 

The ruins of the school built in 1847 in Al-Hamidiya village, attacked by armed groups in 2007 

ORSAM 


ORSAM 


The destruction of Al-Hamidiya village also 

had repercussions in the Iraqi politics. The 

Iraqi Vice-President Tariq al-Hashimi called 

Retired Full General Mohammad Abdulkader 

Abdurrahman Al-Dagestani, a member of 

Chechen Tribe in Al-Hamidiya, and stated 

as government they were in favor Chechens. 

However, there was no help regarding the reconstruction 

of the village. Currently the residents 

of Al-Hamidiya dispersedly live in the 

neighboring cities. 12 

Ruins of a house destroyed in Al-Hamidiya village, attacked by armed groups in 2007 

1.2. Chechen (Carshlu) Village / Kirkuk 

Carshlu village in Havije District of Kirkuk 

Carshlu village, which is situated in Abbas 

sub-district of Havije district of Kirkuk, and 

located on the south of Little Zab, east of Tigris 

River and 10 kilometers away from the 

point where Zab meets the Tigris River, was 

established by “İbrahim Beg Devlet” in 1936. 

The Chechen families in Carshlu village migrated 

here from the Leklek Village established 

by Timur Beg Bin Ali, also known as 

“Timurbeg” after he entered in Iraq on Hicri 

1284. Timur Beg established the Leklek village 

on the east of Tigris River, across the Beyci 

sub-district of Seladdin Province and on the 

south of Hemrin Mountain. Carshlu Village, 

which is relatively a modern, organized and 

a beautiful village compared to neighboring 

villages, is known as a village where a few cubical 

houses are found on both sides of large 

and earth road and where the dwellers carry 

on a regular life by preserving their customs 

and traditions. 13 

On the other hand, the Mustafa Necip Beg 

Divan which serves as a shelter for the insurgents 

in their hard times is always open 

to relatives and guests coming from everywhere. 

As a matter of fact, the divan currently 

welcomes many North Caucasian guests and 

families coming both in and out of Iraq under 

the administration of Abdulazez Mustafa Necip 

Beg Al-Chechen. Among the prominent 

figures of the village are found Hussein Mo- 

12 

ORSAM 



ORSAM 

hammad Ali, Yunis Mohammad Ali, Mustafa 

Necip Timur, Mohammad Asker and Beshir 

Ahmed who are also the residents of Leklek 

Village. In addition, there are also Chechen 

families migrating from Jordan to Carshlu to 

settle in the area. However, the majority of 

them returned to their former settlements. 

The only exception is the Bedirhan Beg Khan 

family who carry on living with Chechens. 

A Circassian house in Carshlu village of Havije 

District in Kirkuk 

1.3. Yengice (Bablan) Village / Seladdin 

Researcher and Historian Salahaddin Nacioglu 

states that Chechens living in the central 

district of Tuz Khourmatu district of Seladdin 

were split from the Chechen families 

who settled in the Karadag district of Sulaymaniyah 

in 1890s. The eldest sibling known 

as “Chechen” of first families arriving from 

here to the village was born, and then his 

brothers Bayram, Hlu, Mohammad and Fettah 

migrated. Tuz Khourmatu turned out to 

be the last stop for 27 families who migrated 

from Chechenya to Iraq through Azerbaijan 

and Iran. Afterwards, those families became 

relatives with the Mujala tribe living in Tuz 

Khourmatu. 14 

In addition, 40 Chechen families, member of 

the Besli family, settled in Yengice (Bablan) 

Village under the administration of Tuz 

Khourmatu and approximately 50 km away 

from Tuz Khourmatu. 15 Some 72 families live 

in the village. 

1.4. Fallujah District / Anbar 

The Fallujah District, where Circassians live 

densely, is under the administration of Anbar 

Province located on western Iraq. Circassian 

Mustafa Ismaili is the first one who settled in 

Fallujah. Circassian Mustafa Ismail migrated 

from North Caucasus to Iraq. The Ottoman 

Sultan gave him and his family the agricultural 

lands in an area called “(Obeg/Adyghe) 

Destroyed Lands”. Today, the aforesaid lands 

are still included within the Hadise district 

of Anbar. Circassian Mustafa Ismail, who is 

both a gendarme officer and a religious scholar, 

is also the father of Hussein, Ali and Vejih 

Hasan Beg, a rich businessman from Fallujah. 

One of the first buildings constructed in Fallujah 

is Kazım Pasha Mosque. Kazım Pasha, 

who is the son-in-law of Sultan Abdülhamid 

II, built a house and an animal shelter across 

the mosque which was named after himself. 

Circassian Mustafa Ismail worked with Kazım 

Pasha. 16 After the U.S. soldiers intruded into 

their houses, gardens and set all their properties 

on fire, the family had to settle in capital, 

Baghdad. 

1.5. Sulaymaniyah 

In settlements located within the borders of 

Iraqi Kurdistan, the background of North 

Caucasians dates back to the Caucasian-Russian 

War. After Imam Shamil ended the war 

against the Tsardom of Russia in 1859, Chechen 

families had to migrate from Chechenya 

to Iraq through Iran and Azerbaijan along 

with their animals. First of all they arrived in 

Büyüke Village of Berzenci district in Sulaymaniyah, 

then they were split into other districts 

and villages seeking trust, stability, food 

and water resources. It is told that there are 

Chechen families ranging from 200 to 300 in 

the Sayid Sadik district of Sulaymaniyah. The 

major villages in the aforementioned district 

might be listed as; Siyan, Zar, Mekel, Svera, 

Chinara, Gozekore, Shira, Berderesh, Suleimana, 

Sehbora and Kani Miran villages. Be- 

ORSAM 


ORSAM 


sides, it is said that there are approximately 

200 Chechen families in the central Sulaymaniyah. 

It is also suggested that some 100 

Chechen families live in Bencevin district of 

Sulaymaniyah. 17 

Within the course of time, it is observed that 

families lost their ethnical and cultural characteristics, 

and adopted common customs 

and traditions, as well as common languages 

(Kurdish and Arabic). Therefore, those 

Chechens do not remember anything but 

their lost origins regarding their background. 

Iraqi Circassians 

In present Iraq, the statistical information 

showing the distribution of Circassian families 

are indicated below. This statistical information 

was obtained as a result of the field 

works that Al-Tadamun Society carried out 

in the provinces. Due to the lack of census in 

Iraq, it is not possible to give accurate numbers. 

In the light of the information obtained, 

the Circassian population in Iraq is listed as 

follows: 

City 

Approximate 

Number of Notes 

Families 

Baghdad 500 Chechen, Dagestani, Adyghe 

Diyala 250 Chechen majority 

Kirkuk 190 Chechen, Dagestani, Adyghe 

Erbil 10 Dagestani majority 

Sulaymaniyah 630 Dagestani majority 

Mosul 20 Dagestani majority 

Nejef 50 Dagestani families 

Kut 20 Chechen majority 

Basra 20 Chechen, Dagestani, Adyghe 

Nasiriyah 10 Chechen, Dagestani, Adyghe 

Amarah 5 Chechen, Dagestani, Adyghe 

Duhok 3 Chechen, Dagestani, Adyghe 

Hillah 20 Chechen, Dagestani, Adyghe 

Al Diwaniyah 12 Chechen, Dagestani, Adyghe 

Anbar 150 Chechen, Dagestani, Adyghe 

Total 1.890 Chechen, Dagestani, Adyghe 

14 

ORSAM 



ORSAM 

Assuming that 1.890 Circassian families are 

composed of 5 members in the light of these 

figures, the total Circassian population in Iraq 

is approximately 10 thousand people. 

Besides, some sources in Iraq give different 

figures regarding the Circassian population 

in the country. Accordingly; 

- In the article entitled “Adige Evi Bağdat Cehenneminde 

Kaynıyor” written by Hasan 

Shruh and published on the issue 183 dated 

21 August 2004 of “Al-Itticah Al-Akhar 

/ Other Side” Newspaper, the presence of 

more than 30 thousand Adyghe families 

just in Baghdad is pointed out. However, 

the sources of the aforesaid figure could 

not be confirmed. 

- As a result of the talks during the visits 

paid to Al-Tadamun Society to Kani Miran 

Village in Karadag district of Sulaymaniyah 

in the summer of 2004, it was suggested 

that there were more than a thousand 

Adyghe population dispersed across 

5 Chechen Villages in the Berzenci district 

of Sulaymaniyah. Nevertheless, there is no 

accurate information related to those villages. 

2. Social Characteristics and Cultural 

Structures of Circassians in Iraq 

Families, who settled in Iraq from North 

Caucasus due to the forced migration, preserved 

their customs and traditions. In addition, 

they were also affected by the customs 

and traditions of the people who lived in the 

area they settled in. Both in religious and in 

special social days, Circassian population in 

Iraq practice their customs and traditions of 

North Caucasus, and strive to carry out these 

traditions as much as possible. Chechens, 

Dagestanis and Adyghes adapted themselves 

to Arabs. It also applies for the Circassians 

who live in other Kurdish and Turkmen regions. 

They are Kurdish in Kurdish regions, 

and Turkmen in Turkmen regions. The aforesaid 

Circassians also adopted the belief and 

ethnic necessities in those regions. 

Iraqi, Jordanian and Syrian Circassians 

Circassians living in Iraq have not lost the 

sense of preserving their origins, have continued 

to stay loyal to Khabze rules of North 

Caucasian society that are also known as 

“Adyghe Laws”. For example, it is possible 

to see some Circassian traditions in wedding 

ceremonies, birth and some other special 

days. Iraqi Chechens, Dagestanis and 

Adyghes help preserving cultural wealth in 

various food that are special for Circassian 

Cuisine such as Hiltmish, Kilmish, Kırzinsh, 

Mehlebiye, Shipsi Pasta and Haluj. 

In terms of language; it is observed that a small 

number of elders in Circassian families living 

in Iraq speak their own language (Chechen, 

Lezgian and Adyghe language) and dialects, 

and that they speak those languages within 

family. Deaths and the reluctance of rising 

generation to learn the language decrease 

this number with each passing day. This situation 

will lead the next generations among 

Circassians living in Iraq to forget their own 

language. As they forget their language, the 

possibility that Circassians will be completely 

assimilated would increase. 

3. The Role of Circassians in Political and 

Social Life of Iraq 

There is a common view on the fact that 

Circassians played a major role in different 

periods throughout Iraq’s history. Besides, 

ORSAM 


ORSAM 


in early 20 th century they also made great 

contributions to political and military institutions 

in the country, to the Iraqi Army in 

particular; as they morally felt as a part of, 

and loyal to the Rafideyn territories (between 

the Tigris and Euphrates Rivers). Many officers 

from the army of Imam Shamil served 

for the Iraqi army with loyalty and courage, 

and thus, they gained a transboundary reputation. 

18 Furthermore, there are many Circassians 

who work in cultural, media fields and 

business world for the development and rise 

of Iraq. Their sense of mission led them to be 

in high positions in different periods. Despite 

the fact that they were not many, they became 

increasingly popular thanks to their effective 

war skills. 19 

Considering successful Dagestani, Chechen 

and Adyghe figures in Iraq, it is observed that 

officers and commanders are in majority. 

3.2. Gazi Mohammad Fazıl Al-Dagestani 

3.1. Muhammed Fazıl Pasha Al-Dagestani 

He is one of the most prominent figures of the 

recent history of Iraq. The fact that he was appointed 

for many important positions led him 

to be appointed as military escort for the Ottoman 

Sultan and as undersecretary. Dagestani 

Pasha, who took part in tens of wars and 

received lots of certificates of achievement, 

was promoted to the rank of Lieutenant General 

as a result of his military experiences. 

After serving as an inspector general of the 

Ottoman Army in Arab countries, Dagestani 

Pasha who was given the procuration 

for Baghdad in 1907 became the Mosul Governor 

and Force Commander, and then was 

appointed as an inspector to the Iraqi Army 

Corps in 1913. During a war that Fazıl Pasha 

fought as a leader of an Iraqi tribe as the British 

started to invade Iraq in 1915, he was martyrized 

on 11 March 1916, and buried to the 

Imam Azam Cemetery in Baghdad. 

The Image of Major General Gazi Mohammad Fazıl Al-Dagestani 20 

He was born in Baghdad in 1912. He graduated 

from the U.S. Military School in 1930, 

and entered in the Iraqi Staff School in 1938. 

Serving in various ranks in the Iraqi Army, 

Gazi Mohammad Al-Dagestani completed 

his service as the Second Division Commander. 

Dagestani, who was nominated as 

Prime Minister, was sentenced to death by 

the people’s court that was created after the 

1958 revolution due to his commitment to 

the Monarch. However, he was not executed, 

and went to London along with his family after 

his release from the Abu Garib prison on 

28 March 1961. He died in London in 1966. 

He was buried next to his father in the Imam 

Azam Cemetery in Baghdad with a military 

ceremony in which the Iraqi Army attended. 

16 

ORSAM 



ORSAM 

3.3. Timur Ali Beg 

He was born in Arshet, in Chechenya. After 

he immigrated to Turkey with his father, he 

lived together with his close friend and his 

son-in-law Dagestani Mohammad Fazıl Pasha 

in Baghdad. Then, Ali Beg who settled 

in Leklek village of Tikrit in Iraq took part in 

military operations along with Dagestani Mohammad 

Fazıl Pasha against the invasion of 

the Britain. Ali Beg, who died on 24 August 

1921, was buried in Imam Azam Cemetery 

in Baghdad. His sons Mohammad Kamil and 

Mustafa Necip settled in Chechen village in 

Havije district of Kirkuk. 

4. Iraqi Circassians’ Struggle For Existence: 

Al-Tadamun Society of Iraqi, Chechen, 


3.4. Safa Shemseddin Halis 

The Emblem of Al-Tadamun Society 21 

He was born in Chechen village of Diyala in 

1942. He joined the military school in 1962. 

Halis, who was sent to England, France and 

Germany to take specialty courses, served in 

certain administrative positions (mission supervisor, 

fleet supervisor etc.), and then he wa 

appointed as a commander in Iraqi Air Forces 

in 1993. Halis, who translated some Russian 

novels and stories telling the life in North 

Caucasus as well as fight for freedom from 

English into Arabic, published some of his 

translations in Al-Tadamun magazine. Halis 

was killed by some unidentified armed people 

in Baghdad in 2007. 

The financial situation of Circassians is generally 

at a medium or high level. However, they 

are threatened especially by Shia militias in 

terms of security. For instance, a Circassian 

village was completely destroyed in Diyala region, 

and approximately 25 families were exiled. 

It is known that Circassians were applied 

oppression policies by majority groups with 

power and control they obtained after 2003, 

as well as the pressure of Saddam Hussein 

regime. In such an environment, Circassians 

strive to preserve and maintain their ethnic 

identity as a minority in Iraq. 

ORSAM 


ORSAM 


Circassians strived to redefine their identity 

in Iraq, which was reshaped after 2003, and 

accordingly, they aimed at establishing an organized 

structure. Chechens, Dagestanis and 

Adyghes living in Iraq established Al-Tadamun 

society aiming at gathering under a single 

roof in 2004. “Tadamun” means “to hang 

on”, and the word indicates the North Caucasians’ 

relations by affinity in Iraq. The headquarter 

of the society is located in Kirkuk. 

However, they also have representative offices 

in Baghdad, Mosul, Tikrit, Diyala and Anbar. 

The majority of the members of society 

are from Kirkuk and Baghdad. The number 

of women among the Al-Tadamun Society 

constitute approximately 30 per cent of the 

members. The rate of the young is approximately 

40 per cent. The society has some 400 

members. Most of the members have associate’s 

or bachelor’s degree. In addition, there 

are also high-school graduates, civil servants 

working in government offices, doctors, engineers, 

teachers, tradesman and self-employed 

among the members. 

Members of Al-Tadamun Society 

The society could organize activities only at 

a limited level due to its limited means and 

the instability and security problems in Iraq. 

It would be good to briefly mention those activities. 

- The members of society paid a visit to 

Maykop, capital of the Republic of Adyghe 

located in the Northwestern Caucasus in 

the Russian Federation. Within the scope 

of the visit, an agreement was signed on 

education and a quota was reserved for 

Iraqi Circassians who want to study in 

Adyghe. Within this framework, 4 Iraqi 

Circassian students study in the Russian 

Federation through means of the society. 

18 

ORSAM 



ORSAM 

- The society organized its second congress 

in Kirkuk. 

- Training courses were organized to contribute 

to development of the society 

members. In the aforesaid courses, the participants 

were informed about the native 

language, history and culture. The Khabze 

culture, which is the national tradition of 

Adyghes, was strived to be taught. 

- Besides the financial support provided 

during the Ramadan months, Circassian 

families and also the families from other 

ethnic and religious groups with low-income 

are provided with food and financial 

support. 

- In some schools, stationery and clothing 

support is provided for orphan children. 

- The members of Al-Tadamun paid visits 

to the Circassian Charity Association in 

Jordan and also the Circassian Charity Association 

in Syria. In Turkey, they visited 

North Caucasian associations and federations 

in İstanbul, Ankara, Kayseri and 

Düzce. There was a participation in conferences 

and workshops in places they visited. 

On the other hand, in order to teach Adyghe 

language, the society has been planning 

to open courses in Kirkuk. Particularly in 

Kirkuk, the society has been striving to develop 

relations among the Turkmen, Arab, 

Kurdish and Christian groups. 

5. Conclusion 

The Circassians, who were settled in current 

Iraqi territories during the period of Ottoman 

Empire, went through the same fate in 

Iraq as they did in almost every other place 

they settled in, and they were exposed to the 

same oppression and assimilation policies 

by the current authoritarian regimes as they 

were considered as a part of the Ottoman 

Empire. Despite these policies, Circassians 

contributed to the countries they lived in to 

a great extent. As a result of the local forces’ 

struggle for power after 2003, the oppression 

policies in the Saddam Hussein turned 

into the pressure of local forces. Besides, the 

ethnical, religious and sectarian polarization 

prevailing in Iraq became influential. Striving 

to introduce their identities again today, Iraqi 

Circassians have been trying to turn it into an 

organized structure through this society they 

established in 2004. However, it is hard to 

suggest that Circassians in Iraq aer regarded 

as a different identity. In fact, they have been 

deprived of the rights of other minorities (for 

instance, the quote in the Iraqi Parliament or 

provincial councils), and they do not have opportunity 

to contribute to preserving cultural 

rights such as education in their native language. 

Considering the unstable structure in 

Iraq, it is obvious that Iraqi Circassians have 

been going through hard times to preserve 

their identity. Nevertheless, it is believed that 

in order to reinforce the democracy in Iraq, 

it is required to fairly recognize the communities 

preserving their own language, social 

structure and culture. 

ORSAM 


ORSAM 


An Interview with Ahmad Katav, Head of 

Al-Tadamun Society of Iraqi, Chechen, 


ORSAM: What can you tell about the situation 

of Iraqi citizen North Caucasians during 

the Saddam Period and after the Iraqi invasion 

of the U.S.? Has there been any change 

for North Caucasians after the Iraqi invasion 

of the U.S.? If so, could you tell us about these 

changes? What are the main problems of 

North Caucasians in Iraq? 

Ahmad Katav: In Iraq, North Caucasians 

composed of Dagestanis, Chechens and Adyghes 

are known as “Circassians”. The financial 

situation of Circassians is generally at a medium 

or high level. However, they are threatened 

especially by Shia militias in terms of 

security. For instance, a Circassian village was 

completely destroyed in Diyala region, and 

approximately 25 families were exiled. Our 

two generals were assassinated in Baghdad. 

However, they are in a good relationship with 

other ethnic and religious groups of Iraq, especially 

in Kirkuk. As a matter of fact, they 

have strong bonds with most of the ethnic 

groups. This is the current situation. However, 

Circassians were known for preferring 

military professions in Saddam period. In 

fact, there were many high-ranking generals 

in Iraqi army. Among them were found lieutenant 

general, major general and many brigadier 

generals and officers. Nevertheless, as 

they were afraid of the tyrant regime during 

the Saddam period, they could not tell their 

real nicknames and that they were Circassian. 

Only some of them carried the surname 

“Dagestani”. On the other hand, they have important 

positions in civil life. There are many 

young judges and general directors among 

them. However, they were forbidden to cooperate 

such as forming a society, gathering 

in special days or getting organized as Circassians 

or North Caucasians. Major changes 

took place after the Iraqi invasion of the U.S. 

As the safety of the country was shaken, the 

Circassian villages also had their share of this 

situation. Many raids, assassinations, and arrests 

took place. In addition, as Circassians, 

we were deprived of all our rights as minority 

due to the fact that the administration took 

the control of Shiite, Arab and Kurdish parties. 

For instance, we cannot work in gov- 

20 

ORSAM 



ORSAM 

ernment offices. Because the appointments 

in this context totally depend on the sharing 

among parties. As a minority, we are totally 

excluded, and there is no one listening to us. 

In such an environment, we have been striving 

to preserve out ethnic identity and ourselves 

in Iraq as a Circassian minority. 

ORSAM: How do you define Iraq and the 

Middle East from the perspective of an Iraqi 

citizen North Caucasian? What do Iraq and 

Middle East mean for you? 

them as “damned Turks”. We have never been 

content for living in the Middle East and Iraq. 

We have never felt like we live in our country. 

Because we have always been treated as 

a second-class citizen. We’ve seen worse. Because 

we are considered as the remains of the 

Turkish army and also as the agents of Turks. 

Despite the fact that many of us have been 

martyrized for Iraq, we are accused of not 

being loyal to them. In other words, we feel 

like strangers in Iraq, of which we are citizens 

with official identity. 

ORSAM: Could you tell us about the Al-Tadamun 

Society of Iraqi, Chechen, Dagestani 

and Circassian Tribes? When and how was it 

established? Why was such a society was required 

to be established? Where do the majority 

of your members come from? What is 

the rate of female and young members in your 

society? What is the education level of these 

people? Where are the offices of your society 

located? 

Ahmad Katav: As a result of the long-lasting 

wars and major mistakes of Saddam, Iraq 

has become an under-developed country 

that cannot be compared to outside world. 

Those wars led to orphans and widows, and 

also caused depression. Although we Circassians 

have been living in Iraq for many years, 

we have been considered as soldiers arriving 

in the Middle East along with Ottomans 

since the first day we came here under the 

administration of the Ottoman Empire. The 

Iraqi people regard us as the “daggers of the 

Ottoman Empire ready to be stuck on their 

own chests”. Circassians established the city 

of Fallujah during the periods of Dagestani 

Mehmet Fazıl Pasha and Kazım Pasha. Fallujah 

was not a settlement except for Arab 

tribes until then. Circassians created a military 

zone in Fallujah in line with the orders 

of Kazım Pasha, and Chechens were brought 

and settled here. Afterwards, this settlement 

turned into a city. The Arab population in Fallujah 

hate Circassians and they still describe 

Ahmad Katav: We established the Al-Tadamun 

society in 2004 along with the Chechen, 

Dagestani and Adyghe tribes living in Iraq. 

“Tadamun” means “to hang on”, and the word 

indicates the North Caucasians’ relations by 

affinity in Iraq. The headquarter of the society 

is located in Kirkuk. However, we also 

have representative offices in Baghdad, Mosul, 

Tikrit, Diyala and Anbar. The majority of 

our members are from Kirkuk and Baghdad. 

The number of women among the Al-Tadamun 

Society constitutes approximately 30 per 

cent of the members. The rate of the young 

members is approximately 40 per cent. Most 

of the members have associate’s or bachelor’s 

degree. In addition, there are also high-school 

graduates, civil servants working in government 

offices, doctors, engineers, teachers, 

tradesman and self-employed among our 

members. We do not have offices except for 

Kirkuk. However, we have volunteer members 

working in other cities due to the financial 

situation of our society. 

ORSAM 


ORSAM 


ORSAM: Could you give us more detailed 

information about the activities of Al-Tadamun? 

Which activities did you carry out when 

and where? What is your financial resource 

to carry out these activities? Are there any 

political party, public organization or nongovernmental 

organization affiliated to different 

ethnic and religious groups with which 

you are in cooperation and have carried out 

joined organizations? If so, which activities 

have you carried out? 

Ahmad Katav: Al-Tadamun have carried out 

some limited activities since its establishment. 

Because we were scared due to the lack 

of security in Iraq. I can explain some of these 

as follows: 

2) We organized the second congress of Al- 

Tadamun in Kirkuk. We elected the administrative 

board in the congress, and also introduced 

the ethnic identity of the North Caucasus 

to participants, and also we dealt with 

the modern and contemporary history. Many 

participants from other ethnic and religious 

groups attended to our congress. Attendants 

stated they admired Circassians and their 

great history. 

3) We organized training courses for the development 

of the members of Al-Tadamun 

society. We carried out activities for our 

members to teach and inform about their native 

language, history, customs and traditions. 

We strived to teach the Khabze culture, which 

is the national tradition of Adyghes. 

4) We have distributed food throughout Ramadan 

for the last three years. We provided 

food and financial support for Circassian 

families and also the families from other ethnic 

and religious groups with low-income in 

Kirkuk. 

5) We have distributed stationery and clothing 

to orphan children in some schools for the 

last two years. 

6) We distributed winter coats and training 

suits to orphan and poor children in some 

schools in Kirkuk for three years. They were 

distributed for three times. It was carried out 

in the charge of Dr. Ahmad Katav during the 

Feast of Sacrifice, and it was announced on 

media by Turkmeneli TV. 

1) We paid a visit to Maykop, capital of the 

Republic of Adyghe located in Northwestern 

Caucasus in the Russian Federation. We 

reserved a certain quota for children who 

would like to complete their studies in Adyghe. 

We are going to finance the expenses of 

students. 4 students have already been studying 

in Maykop through our means. 

7) We organize trips to introduce Al-Tadamun. 

We paid visits to the Circassian Charity 

Association in Jordan and also the Circassian 

Charity Association in Syria. In Turkey, 

we visited North Caucasian associations and 

federations in İstanbul, Ankara, Kayseri and 

Düzce. We introduced our society there, and 

attended some meetings and conferences 

held in İstanbul and Ankara. I personally attended 

most of these conferences, and paid 

the expenses from my own pocket. 

8) We are planning to open courses to teach 

Adyghe language in Kirkuk. We cannot open 

22 

ORSAM 



ORSAM 

language courses and educational institutions 

due to the security problems in Iraq. 

9) Besides these, we have been carrying out 

lots of other activities. We pay mutual visits 

with Arab, Turkmen, Kurdish and Christian 

Iraqis. We are trying to encourage peaceful 

life among the Iraqi people and to reinforce 

the relationship among tribes. Our relations 

are quite limited. Because all the civilian societies 

are affiliated to the effective parties in 

the country. However, we have a quite good 

relationship with the tribes of all the ethnic 

groups. We have been trying to carry out our 

activities through the subscriptions of our 

members and our own means. 

ORSAM: What is the approach of the government 

or local administrations towards 

your society and North Caucasians? Can 

you receive support in your activities? If so, 

how and by whom are you supported? If you 

are not supported by the government, what 

might be the reasons? 

Ahmad Katav: We have not received any 

support by the Iraqi government, local administrations 

or by Turkey so far, except for 

the 1.000 dollar-grant of the Turkmeneli Party 

in 2008 to by a computer and a printer for 

our society. The Turkmeneli Party granted us 

400 dollars to meet the publishing expenses 

of our monthly magazine. Our society and 

the Turkmen Justice Party provided food aid 

for Chechenya village of Havije district in 

Kirkuk. We have not received any material or 

moral support from anywhere except these. 

The reason why the Iraqi government does 

not support us is due to the fact that we are 

not affiliated to the parties within the government. 

Because we are not member of any 

party. We have strived to avoid cooperating 

with them in order to preserve our Circassian 

identity. We do not want to depend anyone. 

This situation conflicts with the interests of 

government, in which the majority discriminate 

against ethnic or sectarian groups and 

which is ruled by radical nationalist parties. 

ORSAM: What do you expect from the Iraqi 

government and from Turkey in particular? 

What kind of future do you expect for North 

Caucasians in Iraq? 

Ahmad Katav: Our expectations from Iraq 

are to be recognized as an ethnic minority like 

other minorities in Iraq such as Sabi, Shabak, 

Yezidi and Kakais; as well as to be represented 

in the parliament at a certain extent. However, 

we believe it is impossible to come true. 

On the other hand, we expect the Republic of 

Turkey to see our problems. We want them 

to see that we are a part of them, and support 

us towards our goal to create a Circassian 

community in Iraq. One of the goals is 

to be recognized as Circassians in Iraq. We 

aim at playing an active role in political life 

of Iraq to preserve our identity, and to be able 

to meet our and our children’s expectations. 

If the current situation of North Caucasians 

continued in Iraq, only their names would 

remain behind them. Because they are being 

assimilated among the ethnic groups they live 

together. 

* This interview was made by ORSAM on 

March 2012. 

ORSAM 


ORSAM 


AL-TADAMUN JOURNAL PUBLISHED BY AL-TADAMUN ASSOCIATION 

24 

ORSAM 



ORSAM 

ENDNOTES 

1 In this report the term “Circassian”, which was used as the common name for the whole North 

Caucasian communities by the Ottoman Empire, is used. Circassian is the common name for 

the autochtonous communities (Adyghe, Abkhaz, Karachay, Balkar, Oset, Chechen, Ingush, 

Dagestanis etc.) in North Caucasus 

2 Retired Full General Mohammad Abdulkadir Al-Dagestani, “Chechens in Iraq”, Al Tadamun 

Magazine, No 7 and 8, June 2006, p.20. 

3 Divans might be defined as cultural centers, created by the well-known families of the area and 

whch gather the local people. 

4 Muayyed Hasan Musfata Beg, “Bağdat’ta Bulunan Çerkes Ailelerinin Meclis ve Divanları”, Al- 

Tadamun Magazine, no 19-20, March 2012, p. 32-34. 

5 Retired Lieutenant General Mohammed Abdülkadir Abdurrahman Al-Dagestani, ”Chechens in 

Iraq”, Al-Tadamun Magazine, No 7 ve 8, June 2006, p. 20. You can reach the whole document 

on www.sukhneh.com 

6 Muayyed Hasan Musfata Beg, “Bağdat’ta Bulunan Çerkes Ailelerinin Meclis ve Divanları”, Al- 

Tadamun Magazine, no 19-20, March 2012, p. 32-34. 

7 Notes on the interview with Abdülhamit Mustafa Necip 

8 Retired Lieutenant General Mohammed Abdülkadir Abdurrahman Al-Dagestani, ”Chechens in 

Iraq”, Al-Tadamun Magazine, No 7 ve 8, June 2006, p. 20. 

9 Caucasian News Agency, May 2005, Caucasian Foundation official website. 

10 Abdullah Mehmedof, “Dünya’da Dağıstan ve Dağıstanlılar”, Translation: Ziyad El-Mulla, Damascus 

1889, p. 83. 

11 Interview with Al-Tadamun Society Director Ahmed Katav, Al-Tadamun Magazine, no 15-16, 

March 2010, p. 13. 

12 Al-Tadamun Magazine, “Silahlı Milisler Çeçen (Hamidiye) Köyü’nü Yaktı ve Yıktı”, Al-Tadamun 

Magazine, no 11-12, December 2007, p. 1. 

13 Attorney Mahmud Nedim İsmail and a group of researcher, “Irak Köylerini İyileştirme Projesi”, 

Baghdad 1954. 

14 Selahattin Nacioğlu, ”Tuzhurmatu ve Çevresinde Bulunan Çeçen Aileleri”, Al-Tadamun Magazine, 

No 5 and 6, December 2005, sp 18-19. 

15 “Tuzhurmatu ve civarındaki Çeçen Aileleri”, Al-Tadamun Magazine, No 5 and 6, December 

2005. 

16 Attorney Sadık El-Cimeli, “Fallujah’nin İnşasında Çerkeslerin Rolü”, Al-Tadamun Magazine, No 

9 and 10, March 2007. 

17 Interview with Chechen Hadji Said Rahim Khali “Süleymaniye’de Çeçenler”, Al-Tadamun Magazine, 

No 5 and 6, December 2005, p. 22. 

18 Abdullah Mehmedof, “Dünya’da Dağıstan ve Dağıstanlılar”, Translation: Ziyad El-Mulla, Damascus 

1889, p. 84. 

19 Retired Lieutenant General Mohammed Abdülkadir Abdurrahman Al-Dagestani, ”Irak’ta 

Çeçenler”,Al-Tadamun Magazine, No 7 ve 8, June 2006, p. 20. 

20 The picture was taken during a speech of Dagestani. A part of the speech is given in the Arabic 

sentences on the right of the picture. The translation of the paragraph is : We paid visits to embassies 

of more than 30 countries. However, none of them gave any accurate information about 

the number of Circassian population in Iraq. When we paid a visit to the Russian Ambassador 

in Iraq Jafil Hasan, he said they do not have any information on Dagestanis who immigrated 

to Iraq, but that hundreds of Circassians served within the Iraqi army. According to the official 

figures, approximately 15 thousand Circassians live in Iraq. Circassians living in Iraq settled in 

southern Erbil, Zaho, and Duhok.” 

21 The translation of the Arabic sentence under the Emblem is: “One for all, all for one” 

ORSAM 


ORSAM 


ORSAM REPORTS 


March 2009 

The Struggle Against Piracy: 

The Somalia Case and Turkey’s 

Position 

(Tr - Eng) 


April 2009 

60 Years of Alliance: NATO and 

Turkey 

(Tr - Eng) 


May 2009 

Iraq’s Pivotal Point: Talafar 

(Tr - Eng) 


July 2009 

2009 Lübnan Seçimleri: Kazananlar, 

Kaybedenler ve Türkiye 

(Tr) 


August 2009 

Turkey-Lebanon Relations: 

Perceptions of Turkey Among the 

Religious and Sectarian Factions 

in Lebanon 

(Tr - Eng) 


November 2009 

The Tuzhurmatu Turkmens: A 

Success Story 



November 2009 

The Forgotten Turkmen Land: 

Diyala 



BLACK SEA INTERNATIONAL 

Report No: 1 

December 2009 

Abkhazia for the Integration of the 

Black Sea 

(Tr - Eng) 


January 2010 

The Yemen Issue: A Step Toward 

Regional War? 

(Tr - Eng) 


January 2010 

Civil War in Yemen: The Power 

Struggle, Regional Influences and 

Relations With Turkey 

(Tr - Eng) 


February 2010 

The Forgotten Turks: Turkmens 

of Lebanon 

(Tr – Eng – Ar) 



Report No: 2 

February 2010 

Russian Perspective: The Influence 

of the Factor of Iraq on 

Turkey’s Middle East Policies 

(1990-2008) 

(Tr - Rus) 


February 2010 

7 March 2010 Irak Seçimleri 

Öncesi Şii Kökenli Parti ve Seçmenlerin 

Politik Davranışlarının 

Analizi 

(Tr) 


February 2010 

Seçim Öncesi Irak’ta Siyasal Durum 

ve Seçime İlişkin Beklentiler 

(Tr) 


March 2010 

Orsam Heyetinin 7 March 2010 

Irak Seçimlerine İlişkin Gözlem 

Raporu 

(Tr) 


April 2010 

Sultanate of Oman: An Arab State 

Between Tradition and Modernity 

in the Arabian Peninsula 

(Tr) 


April 2010 

Evaluation of Iraqi Parliamentary 

Elections of March 7, 2010 and 

the New Political Equation 

(Tr) 



Report No: 3 

May 2010 

Turkish-Russian Relations: From 

Neighborhood to Strategic Cooperation 

(Tr - Rus) 


September 2010 

Turkmens’ Migration Towards 

Turkey and Turkmen Population 

in Turkey 

(Tr) 



Report No: 4 

October 2010 

Current Situation in Kyrgzstan, 

the Reasons of Change in 

Government and Short Term 

Foresights 

(Tr) 


November 2010 

Away From Iraq: Post 2003 Iraqi 

Migration to Neighboring Countries 

and to Turkey 

(Tr – Eng) 


January 2011 

Turkey-Yemen Relations and the 

Perception of Turkey in Yemen 

(Tr – Eng – Ar) 


January 2011 

Is the Qatar-Iraq-Turkey-Europe 

Natural Gas Pipeline Project 

Feasible? 

(Tr - Eng) 


January 2011 

The State of Kuwait: Relations 

with Turkey, War and Peace and 

the Al-Sabah 

Government in Between 

(Tr) 


January 2011 

Embargo on Iran by the Security 

Council in Legal and Political 

Aspects 

(Tr) 



Report No: 5 

February 2011 

The Recent Developments in 

Kyrgyzstan: 

Past, Present and Future 

(Tr - Rus) 


February 2011 

The Steps of the Egyptian Revolution: 

Is That the End of an Era? 

(Tr) 



Report No: 6 

February 2011 

The Limits of Power in Distraining 

on Ships by a Coast State on the 

International Law of the Sea 

-Georgia’s Distraining on the 

Ships Navigating Around the 

Black Sea- 

(Tr) 


February 2011 

Tunisia, Popular Revolution and 

Turkey’s Exprience 

(Tr) 


February 2011 

Property Disagreements in 

Kirkuk: A Study Based on the 

Field Search 

(Tr) 



Report No: 7 

March 2011 

The Developments in Afghanistan 

and Pakistan and Their Effects on 

International Security 

(Tr) 


March 2011 

Shiite Opposition Question in 

Saudi Arabia and Its Impacts 

(Tr) 


March 2011 

Turkmen Existence in Iraq 

(Tr) 


March 2011 

Turkmen Press in Iraq 

(Tr – Ar) 


March 2011 

Current Situation and Important 

Political Developments in Iraq 

(Tr) 


ORSAM Water Research Programme 

Report No: 1 

March 2011 

Eu’s Water Framework Directive 

Implementation in Turkey: The 

Draft National Implementation 

Plan 

(Eng) 


March 2011 

Popular Revolt in Tunisia and Its 

Aftermath 

(Tr) 


March 2011 

Libyan War, International Intervention 

and Turkey 

(Tr) 


March 2011 

From Past to Present Libya 

(Tr) 



Report No: 2 

March 2011 

Climate Change From a Security 

Perspective and Its Effects on 

Middle East 

(Tr) 


March 2011 

Understanding Iraq Through 

Cartoons - 1 

(Tr) 

26 

ORSAM 



ORSAM 



Report No: 4 

April 2011 

The Obligation of “International 

Cooperation” in Meriç (Maritza- 

Evros) 

Basin Water Management 

(Tr) 


April 2011 

Syria Towards Democracy or 

Civil War?: Social and Political 

Structure, Prospects 

For Change and Its Impacts on 

Turkey 

(Tr) 


May 2011 

Power Struggle in Syria, Reaction 

of the International Community 

and Turkey’s Position 

(Tr) 



Report No: 5 

May 2011 

Turkey-Syria Relations: Asi 

(Orontes) Friendship Dam As An 

Example Of Cooperation 

In Transboundary Waters 

(Tr) 


May 2011 

Orsam Interviews - 1 

Iraqi Arabs, Minorities & Academics 

- 1 

(Tr) 


May 2011 

Orsam Interviews - 2 

Iraqi Turkmens - 1 

(Tr) 


May 2011 

ORSAM Interviews - 3 

Iraqi Kurdish Officials, Academics 

& Journalists - 1 

(Tr) 



Report No: 8 

May 2011 

The 75th Anniversary of Montreaux 

Convention Regarding the 

Regime of Turkish Straits 

(In the Framework of the Changing 

Geopolitics of the Black Sea) 

(Tr) 



Report No: 9 

May 2011 

Afghanistan and Regional Security 

(Middle East, Central and South 

Asia, Russian Federation) 

(Tr - Rus) 


May 2011 

Madagascar: Gains, Missing 

Opportunities, and Relations 

with Turkey in the 50th Year of 

Independence 

(Tr) 


May 2011 

Iraqi Groups’ Approach Towards 

Main Political Problems and Relations 

With Turkey: A Study Based 

On Field Research 

(Tr) 


June 2011 

Antalya Conference of Syrian 

Opposition: Results, Outlook on 

Basic Problems and Expectations 

from Turkey 

(Tr) 


June 2011 

Elections and Experience of Justice 

and Development Party 

(Tr – Ar) 


June 2011 

Reflections Of 12 June 2011 Turkey 

Parliamentary Elections in the 

Middle Eastern Countries 

(Tr - Eng) 


July 2011 

Reflections of 12 June 2011 Turkey 

Parliamentary Elections in the 

Middle East Through Cartoons 

(Tr) 


July 2011 


Cartoons - 2 

(Tr) 



Report No: 6 

July 2011 

Cooperation and Conflict on the 

Mekong River Waters 

(Tr-Eng) 


July 2011 

The Complete Decipher of the 

“Chance in Syria Conference”, 

Carried Out in Antalya Between 

June 1-2 2011 

(Tr - Eng) 


August 2011 


Cartoons - 3 

(Tr) 



Report No: 7 

August 2011 

The Invisible Strategic Resource: 

Transboundary Ground Waters 

(Tr) 


August 2011 

Victory of Justice and Development 

Party in 12 June 2011 

Turkey’s General Elections 

(Tr – Ar) 


August 2011 

Arab Spring Through Cartoons – 1 

(Tr) 


August 2011 

Civil War in Libya and International 

Intervention Through 

Cartoons - 1 

(Tr) 


August 2011 

Somalia: A Nation’s Peril and 

Turkey’s Humanitarian Aid 

(Tr) 



The Operaton Against Osama 

Bin Laden and Its Reflections in 

Cartoons 

(Tr) 




Cartoons - 4 

(Tr) 



Report No: 10 


Russia’s and Turkey’s Iran Policies 

in the XXI. Century 

(Tr - Rus) 



Gaza Problem: Israel’s Blocade, 

International Law, Palmer Report 

and Turkey’s Approach 

(Tr) 



Statistics of the Middle Eastern 

Countries 

(Tr) 



Report No: 11 

October 2011 

Anatolian Sphere of Influence 

(Tr-Eng) 



Report No: 12 

October 2011 

Ukraine in Regress: The Tymoshenko 

Trial 

(Eng) 



Report No: 13 

October 2011 

Kazaks and Kazakistanis 

(Tr - Rus) 



Report No: 14 

October 2011 

The Forgotten Turks in Italy: 

Moena Turks 

(Tr - It) 


October 2011 

The Regional and Global Effects 

of the Us Post-Withdrawal Policy 

Towards Iraq and Its Reflections 

on Turkey 

(Tr) 



Report No: 8 

October 2011 

Constructed Wetlands and Re- 

Use of Waste Water for the Irrigation 

in Turkey and Israel 

(Tr) 


October 2011 

The Political Balance in Pre- 

Election Period in Tunisia 

(Tr) 


October 2011 


Cartoons - 5 

(Tr) 



Report No: 15 

October 2011 

Great Power Politics on Afghanistan 

(Tr-Eng) 



Report No: 16 

October 2011 

Afghanistan in the Perspective of 

Neighboring Countries 

(Tr-Eng) 


November 2011 

The Community Brought up to 

Agenda upon the Transition in 

Syria: The Turkmens of Syria 

(Tr) 



Report No: 9 

November 2011 

Somalia’s Catastrophic Famine: 

Political Drought or Natural One? 

(Tr-Eng) 


November 2011 

Historical Pragmatism in Syrian 

Political Culture, Syrian Foreign 

Policy Under Bashar Al-Assad 

and Turkish-Syrian Relations 

(Tr) 


November 2011 

From Past to Present: The Iraqi 

Turkmen Front’s Structure and 

Administration 

(Tr) 

ORSAM 


ORSAM 



November 2011 

Turkmen in Iraq and Their Flight: 

A Demographic Question? 

(Eng) 


November 2011 

Bektashism in Iraq (Turkmens – 

Shabaks – Kakais) 

(Tr) 


November 2011 

Morocco Monarchy in Transformation 

Process: Evolution or 

Revolution? 

(Tr) 


November 2011 

The Efforts of Democratization in 

the Hashemite Kingdom of Jordan 

Within the Context of Local 

Actors and Regional Challenges 

(Tr-Eng) 


December 2011 

The Arab League’s and Turkey’s 

Decisions to Impose Sanction 

Against Syria, and Possible Consequences 

(Tr) 


December 2011 

Current Situation of Disputed 

Areas in Iraq 

(Tr) 



Report: 10 

December 2011 

Turkey and Wfd Harmonization: A 

Silent, But Significant Process 

(Eng) 


December 2011 

The Role of Perception in Turkey- 

France Crisis: French Perception 

on Turkey 

(Tr) 


December 2012 

Arab Spring Through Cartoons 

– 2 

(Tr) 


December 2011 


Cartoons – 6 

(Tr) 


January 2012 


Cartoons – 7 

(Tr) 



Report No: 17 

January 2012 

Presidential Election in Kyrgyzstan 

and Its Effects on Kyrgyzstan-Turkey 

Relations 

(Tr) 


January 2012 

Turkish Political Parties’ Statements 

on Syrian Refugees in Hatay, 

and Approaches of Political 

Party Representatives and Movements 

in Hatay Towards Syrian 

Developments (March-December 

2011) 

(Tr) 


January 2012 

Statistics of Iraq 

(Tr) 



Report No: 11 

January 2012 

Right to Safe Drinking Water and 

Sanitation 

(Tr) 


January 2012 

How and Under What Circumstances 

Could Iraq Be Split Up? 

Being Ready for the Worst 

(Tr – Eng) 


January 2012 

The Struggle for Oil in Iraq: An 

Analysis in the Light of Multi- 

National Companies, 

International Contracts and Constitutional 

Debates 

(Tr) 



Report No: 12 

February 2012 

An Evaluation on the Draft Articles 

on the Law of Transboundary 

Aquifers 

(Tr – Eng) 


February 2012 

Political Rights of Minorities in 

Iraqi Legislation 

(Tr) 


February 2012 

Social Rights of Minorities in Iraqi 

Legislation 

(Tr) 


February 2012 

Human Rights of Minorities in 

Terms of International Law And 

Iraqi Constitution 

(Tr) 


February 2012 

The Future of the Economic Cooperation 

Organization (ECO) 

(Tr - Eng) 


February 2012 

The Missing Letter: The Rise of 

Turkey and the “Bric” Area 

(It) 



Report No: 13 

March 2012 

Water Resources and Management 

in Iran 

(Tr) 


March 2012 

A Critical Look at the Syrian 

Kurdish Opposition 

(Tr) 


March 2012 

Constitutional System and Political 

Parties in Islamic Republic 

of Iran 

(Tr) 



Report No: 18 

April 2012 

Mongolia: A Developing Democracy 

and a Magnet for Mining 

(Eng) 


April 2012 

Understanding the Syrian Problem 

Through Comics - 8 

(Tr) 


April 2012 

Arguments on Safe Havens in 

Syria: Risks, Opportunities and 

Scenarios for Turkey 

(Tr - Eng) 



Report No: 14 

April 2012 

The Concept of “Benefit-Sharing”, 

Its Theoretical Background 

and Practical Reflections 

(Tr - Eng) 


April 2012 

Invest to Mosul Invest to Future 

(Tr - Eng) 



Report No: 19 

May 2012 

The Analysis of Trade-Economic 

Relations 

Between Ukraine and Turkey 

(Tr - Rus) 



Report No: 20 

May 2012 

Geopolitical Dynamics as an 

Instrument of Investigation of 

Trends and Scenariouse of Regional 

Development 

(Tr - Rus) 



Report No: 21 

May 2012 

Development of Political System 

in Kazakhstan: 2012 Parliamentary 

Elections 

(Tr) 


May 2012 

New Dynamics in Local and Iraqi 

Politics in Mosul (Field Study) 

(Tr - Eng - Ger) 

ORSAM Bericht Nr. 121 

Mai 2012 

Kommunalpolitik in Mosul und 

Neue Dynamiken in Der Irakischen 

Politik (Feldarbeit) 

(Ger) 



Report No: 15 

May 2012 

Water Resources Management 

in Iraq 

(Tr - Eng) 



Report No: 22 

June 2012 

Global Migration and Development 

of Migration Policies 

of Turkey and European Union 

(Tr) 


July 2012 

Turkey in Africa: The Implementation 

of the Action Plan and an 

Evaluation 

After Fifteen Years 


ORSAM Rapport No 124 

Juillet 2012 

La Turquie en Afrique: Un Bilan 

de la Mise en Oeuvre du Plan 

D’action 

Quinze Ans Apres 




Report No: 23 

July 2012 

Middle East Policy of Russia 

(Tr - Eng) 



Report No: 16 

July 2012 

Towards the New Water Framework 

Directive: Notes on Water 

Draft Law 

(Tr) 


August 2012 

Kurdish Movements in Syria 

(Tr - Eng) 



The Development of Belarus - 

Turkey Economic Cooperation in 

Modern Conditions 

(Tr - Eng - Rus) 



Report No: 25 


Belarus-Turkey: Positive 

Dynamics of Intergovernmental 

Cooperation 



November 2012 

Syrian Circassians 


November 2012 

Syrian Circassians 

(Tr - Eng) 



Report No: 26 

November 2012 

“The Third Wave”: Geopolitics of 

Postmodernism 

(Tur - Eng) 


November 2012 

Foreign Minister Ahmet 

Davutoğlu’s Visit to Kirkuk 

(Tr) 


November 2012 

The Rise and Future of 

Opposition in Iraqi Kurdistan 

Region 

(Tr) 

ORSAM R Report No: 134 

November 2012 

Iraqi Circassians 

(Tr - Eng) 

28 

ORSAM 



ORSAM 

ORSAM AKADEMİC STAFF 



Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık 

METU, Director of Institute of Social Sciences 

Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar ORSAM Advisor, ORSAM Eurasian Strategies Coordinator - Bilkent University 

Assoc.Prof.Dr. Tarık Oğuzlu 

ORSAM Advisor, Middle East - Antalya International University 

Assoc. Prof. Dr. Harun Öztürkler 

ORSAM Advisor, Middle East Economies - Afyon Kocatepe University, Department of Economics 

Assoc. Prof. Dr. Mehmet Şahin 

ORSAM Advisor, Middle East - Gazi University, Department of IR 

Assoc. Prof. Dr. Özlem Tür 

ORSAM Advisor, Middle East - METU, Department of IR 

Habib Hürmüzlü 

ORSAM Advisor, Middle East 

Asst. Prof. Dr. Serhat Erkmen 

ORSAM Advisor, Middle East - Ahi Evran University, Department of IR 

Asst. Prof. Dr. Canat Mominkulov 

ORSAM Researcher, Eurasia, Al Farabi Kazakh National University 

Dr. Abdullah Alshamri 

ORSAM Advisor, Middle East - ORSAM Riyadh Represantative 

Dr. Neslihan Kevser Çevik 

ORSAM Advisor, Middle East 

Elmira Cheremisova 

ORSAM Advisor, Middle East - St. Petersburg University 

Dr. Didem Danış 

ORSAM Advisor, Middle East - Galatasaray University, Department of Sociology 

Dr. Jale Nur Ece 

ORSAM Advisor, Maritime Safety and Security 

Assoc. Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu (Kamalov) ORSAM Advisor, Eurasia 

Dr. Yaşar Sarı 

ORSAM Advisor, Eurasia - ORSAM Bishkek Represantative, Kyrgyzstan-Turkey Manas University 

Dr. Bayram Sinkaya 

ORSAM Advisor, Middle East - Yıldırım Beyazıt University Department of International Relations 

Dr. Süreyya Yiğit 

ORSAM Advisor, Eurasia 

Att. Aslıhan Erbaş Açıkel 

ORSAM Advisor, Energy - Maritime Law 

Pınar Arıkan 

ORSAM Advisor, Middle East - METU Department of International Relations 

Fazıl Ahmet Burget 

ORSAM Advisor, Middle East - Afghanistan 

Volkan Çakır 

ORSAM Advisor, Africa - ORSAM Antananarivo (Madagascar) Representative 

Bilgay Duman 

ORSAM Researcher, Middle East 

Noyan Gürel 

ORSAM İzmir Represatative 

Selen Tonkuş Kareem 

ORSAM Erbil (Iraq) Represantative 

Oytun Orhan 

ORSAM Researcher, Middle East 

Sercan Doğan 

ORSAM Research Assistant, Middle East 

Nebahat Tanriverdi 

ORSAM Research Assistant, Middle East 

Uğur Çil 

ORSAM, Middle East 

Leyla Melike Koçgündüz 

ORSAM, Middle East & Projects 

Ufuk Döngel 

ORSAM, Ortadoğu 

Göknil Erbaş 

ORSAM, Black Sea 

Aslı Değirmenci 


Jubjana Vila 


Mavjuda Akramova 



Dr. Tuğba Evrim Maden 

Dr. Seyfi Kılıç 

Kamil Erdem Güler 

Çağlayan Arslan 

ORSAM Water Research Programme Hydropolitics Researcher 

ORSAM Water Research Programme Hydropolitics Researcher 



ORSAM ADVISORY BOARD 

Dr. Ismet Abdulmecid 

Prof. Dr. Hayati Aktaş 

Prof. Dr. Ramazan Daurov 

Dr. Abdullah Alshamri 

Prof. Dr. Vitaly Naumkin 

Hasan Alsancak 

Prof. Dr. Meliha Benli Altunışık 

Prof. Dr. Ahat Andican 

Prof. Dorayd A. Noori 

Former President of Iraqi Council of State 

Karadeniz Technical University, Head of Department of International Relations 

Assistant Director, Russian Academy of Sciences Institute of Oriental Studies 

ORSAM Advisor, Middle East - ORSAM Riyadh Represantative 

Director, Russian Academy of Sciences Institute of Oriental Studies 

İhlas Holding CEO 

ORSAM Advisor Middle East, METU Director of Institute of Social Sciences 

Former Minister & Istanbul University 

Vice-Undersecretary in Iraq’s Embassy in Ankara 

ORSAM 


ORSAM 


Prof. Dr. Tayyar Arı 

Prof. Dr. Ali Arslan 

Dr. Farhan Ahmad Nizami 

Başar Ay 

Prof. Aftab Kamal Pasha 

Prof. Dr. Mustafa Aydın 

Ambassador Shaban Murati 

Dr. Ersel Aydınlı 

Safarov Sayfullo Sadullaevich 

Mohamed Noureddine 

Prof. Dr. Hüseyin Bağcı 

Itır Bağdadi 

Prof. Dr. İdris Bal 

Assist.Prof. Dr. Ersan Başar 

Kemal Beyatlı 

Yaşar Yakış 

Uludağ University, Head of Department of International Relations 

Istanbul University, Department of History 

The Director of Centre for İslamic Studies at Oxford University 

General Secretary, Turkish Textile Employers’ Association 

The Director of The Centre for West Asian Studies in India 

President of Kadir Has University 

Albanian Institute for International Studies 

Vice-President of Bilkent University, Fulbright Executive Director 

Strategic Research Center Under The President of Tajikistan 

Specialist in Turkish Affairs, Prof. at Lebanese University - History 

METU, Head of Department of International Relations 

İzmir Economy University, Department of International Relations and European Union 

Member of Parliament in the 24th Legislative Term of Grand National Assembly of Turkey 

Karadeniz Techinical University, Maritime Transportation and Management Engineering 

Head of Iraqi Turkman Press Council 

Ambassador, Former Minister of Foreign Affairs 

Barbaros Binicioğlu 

ORSAM Advisor, Middle Eastern Economies 

Prof. Dr. Ali Birinci 

Polis Akademisi 

Patrick Seale 

Well-Known Middle East and Syria Specialist 

Assoc. Prof. Dr. Mustafa Budak 

Deputy Director General in Prime Ministerial State Archives 

Assoc. Prof. Dr. Hasan Canpolat 

Turkish Ministry of Defense Advisor 

Ret. (Air) Gen. Ergin Celasin 

23rd Commander of Air Forces 

Dr. Sami Al Taqi 

General Manager of Orient Research Center 

Assoc. Prof. Dr. Mitat Çelikpala 

Kadir Has University, Head of Deparment of International Relations 

Çetiner Çetin 

Journalist, Iraq 

Prof. Dr. Gökhan Çetinsaya 

President of The Council of Higher Education 

Assoc. Prof. Dr Didem Danış 

ORSAM Advisor, Immigration Studies & Iraqi Refugees, Galatasaray University, Department of Sociology 

Prof. Dr. Volkan Ediger 

İzmir Economy University, Department of Economics 

Prof. Dr. Cezmi Eraslan 

President of Atatürk Research Center, Istanbul University, Department of History 

Prof. Dr. Çağrı Erhan 

Ankara University, Faculty of Political Science, Department of IR & Director ATAUM 


ORSAM Middle East Advisor, Ahi Evran University, Head of the Department of International Relations 

Dr. Amer Hasan Fayyadh 

Baghdad University, Dean of Political Sciences Faculty (Iraq) 

Att. Aslıhan Erbaş Açıkel 

ORSAM Advisor, Energy-Maritime Law 

Cevat Gök 

Manager of Iraq El FIRAT TV - Turkey 

Mete Göknel 

Former Director of Petroleum Pipeline Corporation (BOTAŞ) 

Osman Göksel 

BTC & NABUCCO Coordinator 

Timur Göksel 

Beirut American University (Lebanon) 

Prof. Muhamad Al Hamdani 

Cultural Undersecretary in Iraq’s Embassy in Ankara 

Numan Hazar 

Retired Ambassador 

Habib Hürmüzlü 

ORSAM Middle East Advisor 

Assoc. Prof. Dr. Pınar İpek 

Bilkent University, Department of International Relations 

Dr. Tuğrul İsmail 

TOBB University of Economics & Technology, Department of International Relations 

Assoc. Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu (Kamalov) ORSAM Eurasia Advisor 

Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar Bilkent University, Department of International Relations 

Assoc.Prof.Dr. Şenol Kantarcı 

Kırıkkale University, Department of International Relations 

Selçuk Karaçay 

Deputy Director, Vodafone (Turkey) 

Assoc. Prof. Dr. Nilüfer Karacasulu Dokuz Eylül University, Department of International Relations 

Prof.Dr. M. Lütfullah Karaman 

Fatih University, Head of the Department of International Relations 

Assoc. Prof. Dr. Şaban Kardaş 

TOBB Economy and Technology University, Department of International Relations 

Assoc. Prof. Dr. Elif Hatun Kılıçbeyli Çukurova University, Head of the Department of International Relations 

Prof. Dr. Aleksandr Knyazev 

Kyrgyz Slavic University (Bishkek) 

Prof. Dr. Erol Kurubaş 

Kırıkkale University, Head of the Department of International Relations 

Prof. Dr. Talip Küçükcan 

Director of Marmara University, Institute of Middle East Studies 

Arslan Kaya 

KPMG, Sworn-in Certified Financial Accountant 

Dr. Hicran Kazancı 

Iraqi Turkman Front Turkey Representative 

İzzettin Kerküklü 

President of Kirkuk Foundation 

Prof. Dr. Mustafa Kibaroğlu 

Okan University, Head of Department of International Relations 

30 

ORSAM 



ORSAM 

Prof. Dr. Alexandr Koleşnikov 

Diplomat 

Dr. Max Georg Meier 

Hanns Seidel Foundation, Projects Director (Bishkek) 

Prof.Dr. Mosa Aziz 

Al-Mosawa President of Baghdad University (Iraq) 

Prof. Dr. Mahir Nakip 

Erciyes University, Faculty of Economic and Administrative Sciences 

Assoc.Prof.Dr. Tarık Oğuzlu 

ORSAM Advisor,Middle East-Antalya International University 

Hediye levent 

Journalist, Syria 

Prof.Dr. Çınar Özen 

Ankara University, Faculty of Political Science, Department of International Relations 

Murat Özçelik 

Ambassador 

Assoc. Prof. Harun Öztürkler 

ORSAM Middle East Economies Advisor, Afyon Kocatepe University, Department of Economics 

Dr. Bahadır Pehlivantürk 

TOBB Economy and Technology University, Department of International Relations 

Prof. Dr. Victor Panin 

Pyatigorsk University (Pyatigorsk, Russian Federation) 

Assoc.Prof.Dr. Fırat Purtaş 

Gazi University Department of International Relations, Deputy Secretary General of TÜRKSOY 

Prof. Suphi Saatçi 

Secretary-General of Kirkuk Foundation 

Assoc. Prof. Dr. Yaşar Sarı 

ORSAM Advisor, Eurasia - Kyrgyzstan-Turkey Manas University 

Ersan Sarıkaya 

Türkmeneli TV (Kirkuk, Iraq) 

Dr. Bayram Sinkaya 

ORSAM Middle East Advisor, Atatürk University 

Assoc.Prof.Dr. İbrahim Sirkeci 

Reader in Demography and Marketing Regent’s College, (London, UK) 

Dr. Aleksandr Sotnichenko 

St. Petersburg University (Russian Federation) 

Semir Yorulmaz 

Journalist, Egypt 

Zaher Sultan 

President of Lebanon Turkish Association 

Dr. Irina Svistunova 

Russia Strategic Research Center, Turkey-Middle East Studies Expert (Russian Federation) 

Asst. Prof. Dr. Mehmet Şahin 

ORSAM Advisor, Middle East, Gazi University, Department of International Relations 

Prof. Dr. Türel Yılmaz Şahin 

Gazi University, Department of International Relations 

Mehmet Şüküroğlu 

Energy Expert 

Assoc. Prof. Dr. Oktay Tanrısever METU, Department of International Relations 

Prof. Erol Taymaz 

Vice President of the METU North Cyprus Campus (TRNC) 

Prof. Sabri Tekir 

Dean of İzmir University, Faculty of Economics and Administrative Sciences 

Dr. Gönül Tol 

Director of Middle East Institute Turkish Studies (USA) 

Asst. Prof. Dr. Özlem Tür 

ORSAM Advisor, Middle East, METU, Department of International Relations 

M. Ragıp Vural General Coordinator of 2023 (Magazine) 

Dr. Ermanno Visintainer 

Director of Vox Populi (Rome,Italy) 

Dr. Umut Uzer 

Istanbul Technical University, Humanities and Social Sciences 

Prof. Dr. Vatanyar Yagya 

St. Petersburg City Council Member, St. Petersburg University (Russian Federation) 

Dr. Süreyya Yiğit 

ORSAM Eurasia Advisor 

EDITIORIAL BOARD OF MIDDLE EAST STUDIES 

Meliha Altunışık 

Middle East Technical University (Turkey) 

Bülent Aras 

Ministry of Turkish Foreign Affairs, Head of Center for Strategic Strategic Research 

Tayyar Arı 

Uludağ University (Turkey) 

İlker Aytürk 

Bilkent University (Turkey) 

Recep Boztemur 

Middle East Technical University (Turkey) 

Katerina Dalacoura 

London School of Economics (UK) 

F. Gregory Gause Vermont University (USA) 

Fawaz Gerges 

London School of Economics (UK) 

Ahmet K. Han 

Kadir Has University (Turkey) 

Raymond Hinnebusch 

St. Andrews University (UK) 

Rosemary Holiis 

City University (UK) 

Bahgat Korany 

Durham University (UK) 

Peter Mandaville 

George Mason University (USA) 

Emma Murphy 

Durham University (UK) 

MIDDLE EAST ANALYSIS EDITORIAL BOARD 

Prof. Dr. Meliha Altunışık 


Assoc. Prof. Dr. Hasan Ali Karasar 


Middle East Technical University , Director of Institute of Social Sciences 


Bilkent University, Department of International Relations 

ORSAM Middle East Advisor, Ahi Evran University, Head of Department of International Relations 

ORSAM 


ORSAM 

Mithatpaşa Caddesi 46/6 Kızılay-ANKARA 

Tel: 0 (312) 430 26 09 Fax: 0 (312) 430 39 48 

www.orsam.org.tr, orsam@orsam.org.tr

IRAK ÇERKESLERİ - orsam

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?