Mohan Kahlon da Novel Vaih Gaye Pani - Panjabi Alochana
Mohan Kahlon da Novel Vaih Gaye Pani - Panjabi Alochana
Mohan Kahlon da Novel Vaih Gaye Pani - Panjabi Alochana
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1<br />
AmoV kwmnw, Xu`D Aqy pRvws dw ibrqWq : vYh gey pwxI<br />
mClI iek dirAw dI, byVI qy bryqw, Aqy gorI ndI dw gIq vrgy ZYr-prMprk, bybwk<br />
Aqy bhu-cricq nwvlW dI rcnw krn vwly nwvlkwr mohn kwhloN ny lMmy smyN dI isrjxwqmk cu`p<br />
ƒ qoVidAW iek hor mh`qvpUrx nwvl vYh gey pwxI dI isrjxw kIqI hY[ pMjwbI dy ies pRiqBwvwn<br />
lyKk ny Awpxy pihly nwvl mClI iek dirAw dI rwhIN hI AwpxI isrjxwqmk ivl`Kxqw dw<br />
pRmwx pyS kr id`qw sI[ mwJy dI AWcilk rihql ƒ ipCokV ivc rK ky ilKy gey ies nwvl dI<br />
mu`K ivSySqw AOrq-mrd sMbMDW dI sUKm Aqy bybwk pySkwrI sI[ ies qoN mgroN ausdy dUsry nwvlW<br />
ivc vI iehI pRivrqI BwrU rihMdI hY jo iek qrHW nwl ausdI invyklI pCwx bx geI[ mUl mwnvI<br />
irSiqAW dw qwzgI-BrpUr Aqy sihjBwvI ibrqWq auswrn vwly ienHW nwvlW ny ivSygq srokwrW dI<br />
nvInqw rwhIN prMprk pMjwbI nwvl ivc Aw rhI KVoq ƒ dUr krn ivc vI mh`qvpUrx BUimkw<br />
inBweI[ s`c qW ieh hY ik mohn kwhloN ny Awpxy nwvlW ivc DrqI dy nyVy ivcrn vwly ZYr-rumwnI<br />
ipAwr-AnuBv Aqy ijnsI sm`isAwvW ƒ ijs gihrweI, sUKmqw Aqy bybwkI nwl pyS krn dw<br />
auprwlw kIqw hY ausdI imswl pMjwbI nwvl ivc hor ikDry nhIN imldI[ aus ny mnu`KI hoNd dy ienHW<br />
kwmnwmeI lukvyN pRyrxw-sroqW dw XQwrQk FMg nwl ivSlySx krn dw auprwlw kIqw hY[ ausdI mu`K<br />
idlcspI mnu`K dy bwhrmu`KI / rsmI ivhwr dw lok-pRvwixq ibMb auswrn dI bjwie dimq<br />
kwmnwvW dy mnoXQwrQ ƒ Prolx ivc rhI hY[ Aijhw kridAW<br />
ausny pMjwbI nwvl ƒ pihlI vwrI mUl mnu`KI BwvW nwl sMbMiDq Aijhy nvIn ivSygq srokwr<br />
pRdwn kIqy ijnWH dy AwlduAwly sMsQwgq vrjnwvW dw vwrw-pihrw sI[ iehI kwrx hY ik pihloNpihl<br />
mohn kwhloN dy ienHW bybwk nwvlW au~qy kuJ hlikAw vloN ASlIlqw dw doS vI miVHAw igAw<br />
ijs ƒ icMqnSIl AwlockW ny ivvykpUrx FMg nwl rd vI kr id`qw[<br />
mohn kwhloN dw nv-
2<br />
pRkwiSq nwvl vYh gey pxI vI ausdy pihly nwvlW vWg ausdI pRiqinD Aqy pRwmwixk glp-SYlI<br />
dw pRmwx pyS krdw hY[ ieh nwvl vI mUl rUp ivc vrijq / Avrijq kwmnwvW dI qrlqw ƒ hI<br />
pyS krdw hY pr iesdy ibrqWqk sMgTn ivc pMjwb dw inkt-smkwlI ieiqhws vI EnI hI iS`dq<br />
nwl smwieAw hoieAw hY[<br />
vYh gey pwxI nwvl dI auGVvIN ivSySqw ieh hY ik ieh pihly ivSv-Xu`D nwl sMbMiDq<br />
Gtnw-kRm ƒ ibrqWq dy ipCokV ivc rKdw hY[ ieh pMjwbIAW dI lok-ismrqI ivc vsy hoey ‘bsry<br />
dI lwm’ dy duKWqk ibMb dI punr-auswrI krdw hY[ lyKk dy Awpxy kQn Anuswr ieh nwvl “<br />
pYhlI vfI jMg ivc ierwk dy morcy ’qy gey iek pMjwbI ispwhI dI iviQAw ... iek l`K ihMdI jvwnW<br />
dIAW h`fIAW djlw, &urwq dI im`tI ivc rl jwx dI khwxI” hY[ nwvl dI kQw-vsqU mwJy (pMjwb)<br />
dy iek ipMf tykpur qoN lYky XUnwn dy iek twpU iejInw qk PYlI hoeI hY Aqy ies ivc 1913 qoN lY ky<br />
1915 qk dw ieiqhwsk smw AMikq hY[ nwvl dw AwrMB ienHW pMgqIAW nwl huMdw hY :<br />
“A`D nvMbr aunI sO qyrW dw muk irhw iek idn[ sUrj bnyry rMgdw rMgdw ijvyN iksy toey<br />
ivc ifg ipAw hovy iqlk ky[ swh rokI rokI hvw[ cO&yry au~Ty, iek dUjy ivc rly, DUV DUMeyN nwl<br />
A`KW kOVIAW kOVIAW[ fwroN ivCVy lgdy iksy iksy qyz aufdy pMCI dI bypCwx Jwq[ prW ivc idl<br />
DVkdw ijvyN[ qwry jy kuC idsn l`g pey qW m`Dm-m`Dm[ qrkwlW dw pl pl sMGxw ho irhw hnyrw<br />
rwvI kMFy dy ipMf, tykpur, ivc srvx isMG dy Gr kuJ vD hI iGr iGr auqrdw AwauNdw l`g irhw<br />
sI[ nwl cup qx rhI BwrI BwrI[ ATwrW, aunI dy ivc Cy Put qoN potw aucw Ehdw plyTI dw puq<br />
mMgl isDw nYk BrqI ho ky jw irhw sI AglI svyr[” ( pMnw – 9 )<br />
ies qrHW ieh nwvl pMjwb Aqy Bwrq dy aus ieiqhwsk dOr dw ibrqWq pyS krdw hY jdoN<br />
ieQy brqwnvI swmrwj Awpxy bsqIvwdI nzwm dIAW jVWH pUrI qrHW mzbUq kr cu`ikAw sI[ ieQoN dy<br />
kudrqI swDnW Aqy mnu`KI vsIilAW dy SoSx rwhIN Awpxy AwriQk Aqy rwjnIqk ih`qW dI pUrqI
3<br />
krnw hI ies nzwm dw mu`K mnorQ bixAw hoieAw sI[ nwvl dy AwrMB ivc pyS hoieAw POjI BrqI<br />
dw moit& inkt-BivK ivc hox vwly pihly ivSv-Xu`D dw pRCwvW mMinAw jw skdw hY[ iesdy nwl hI<br />
lyKk &Oj ivc BrqI hox jw rhy, nwvl dy mu`K-pwqr, mMgl dy kwmnwmeI ipAwr-sMbMDW dw pRsMg vI<br />
CyV idMdw hY[ nwvl dy AwrMB ivc mMgl Aqy SISo dw ieh sMvwdI totw pwTk dw iDAwn AwkriSq<br />
krdw hY :<br />
“kmlI nw bx, poitAW nwl glWH qoN AQrU pUMJidAW BwrI Awvwz ivc mMgl ny AwiKAw[<br />
idl Krwb huMdw[<br />
Awpxy hI idl dw iPkr qYƒ, dUjy dy idl dw nhIN[ kmlI jy qW iks dI kIqI?<br />
isAwxI bx! nw idl ivc ilAw kuC[<br />
AYny swlW qoN jo idl ivc AwieAw kI sB JUT eyh?<br />
JUT nw shI[ pr kI pugw skWgy? ” (pMnw – 10)<br />
mMgl dw Awpxy ipqw dI mUMh-bolI BYx pwSo dI DI SISo nwl vrjxw-Avrjxw dI sImwryKw<br />
au~qy ivcrn vwlw muh`bqI irSqw hY pr auh Awpxy nwnky ipMf dy iek dUr-nyVy dy irSqydwr pirvwr<br />
dI DI bcnI nwl mMigAw hoieAw hY[ (bwd ivc bcnI dy mwpy iksy kwrn ausdw mMgl nwloN irSqw<br />
qoV ky sMqw isMG nwl ivAwh idMdy hn) mMgl Awpxy Awpƒ SISo Aqy bcno dy ipAwr ivckwr vMifAw<br />
hoieAw qW mihsUs krdw hI hY pr iesdy nwl hI auh SISo dI mW pwSI dI Acyq kwmnw dw kyNdr<br />
bixAW hoieAw hY[ Axcwhy BYx-Brw dy irSqy ivc b`Jx qoN pihlW pwSI mn hI mn srvx ƒ ipAwr<br />
krdI sI[ hux ausƒ jvwn ho rhy mMgl ivc Awpxy pihly ipAwr dy nYx-nkS idKweI dy rhy hn :<br />
“mMgl dw supnw AwpxI A`DI qoN v`D aumr qoN pwSo ny Awpxy AMdr pw r`iKAw sI[ Awpxy<br />
ivc jobn PutidAw kdI srvx ny auhdy pwxIAW ivc lihrW CyVIAW sn qy Pyr prCwvW bx kMbdw
4<br />
kMbdw auhnW lihrW ivc ruVH igAw sI[ gurnwmI qy auhdI AwpxI mW ny srvx ƒ rKVI bnwH bnwH<br />
dovW dI iek dUjy leI nzr DuMdlw id`qI sI[ rukdI zubwn nwl iek vwr vIr AwKx lg jwx nwl<br />
Pyr ip`Cy nhIN muV skI[ ryq hyT dibAw igAw ijvyN iek moqI, mxkw[ JUTy Drm dI p`tI bMnH ky<br />
AMnHI bxI ny ivAwh ƒ vI A`KW mIt ky mMn ilAw[” ( pMnw – 92 )<br />
ieDr mMgl vI pwSI dy kwmnwmeI sMmohn qoN bhuqw icr AiBj nhIN rih sikAw[ ausƒ<br />
pwSI dw jobn Awpxy hwx dI SISo dy hI s`cy ivc FilAw pRqIq huMdw hY :<br />
“pwSo ƒ vyK ky SISo dw BulyKw ipAw[ pwSo sc hI ijvyN sjrI sjrI kuMj lwh ky AweI hovy[<br />
ilSkdI[ foldI qor[ A`KW ivc iek qrlw qy EprI QW dw Jk[ bulH bolx bolx kuC krdy, A`D<br />
KulHy[”<br />
kwmnwvW dy ies guMjldwr qwxy-pyty ivc iGirAw mMgl<br />
jdoN 24 pMjwbI btwlIAn ivc<br />
BrqI ho ky lwhOr CwauxI phuMcdw hY qW auQy ausdI mulwkwq POj dy gRMQI, DIr isMG, nwl huMdI hY jo<br />
ielwky dI sWJ vjoN ausƒ Brw vWg smJx lg pYNdw hY[ DIr isMG dI ^UbsUrq pqnI sujwn vI mMgl<br />
au~qy moihq ho jWdI hY[ ieauN nwvl dw mu`Flw Bwg ienHW pMjW pwqrW (1+4 ) dI kwmnwmeI ipAwrlIlw<br />
dw ibrqWq auswrdw hY[ ausny mMgl dy bcnI, pwSI Aqy sujwn nwl corI-Cu`py iekWq ivc<br />
imlx dy idRS bVI nIJ nwl icqry hn[ pr ipAwr / kwm-kRIVw vwlIAW ienHW JwkIAW ivc lyKk ny<br />
ienHW v`K v`K pwqrW dy AMqr-sMbMDW Aqy mnosiQqIAW dw ivSlySx vI pyS kIqw hY jo nwvl dI<br />
QImk auswrI dw mUl AwDwr<br />
hY[ vwsqv ivc ienHW idRSW dy mwiDAm rwhIN lyKk ny prMprk<br />
ivAwh-pRQw Aqy nYiqk mirAwdw ƒ ivAkqIgq suqMqrqw dy pirpyK ivc rK ky vwcx dw auprwlw<br />
kIqw hY jo smkwlIn swmwijk Aqy s`iBAwcwrk sMdrB ivc hor vI vDyry pRwsMigk hY[ imswl vjoN<br />
nwvlI tYkst dIAW kuJ pMgqIAW dyKIAW jw skdIAW hn :
5<br />
“cwr rwqW qy iqMn idn mMgl kol rYh ky bcnI ƒ l`gw ijvyN auhny iek pUrI nvIN jUn ibqw<br />
leI hovy[ bMd Gr qp~isAw dw jIkr iek Borw[ iksy jMgl, phwV dI eykWq ivc iek igAwn dI<br />
loA dy Putx ijhw kuC[ ... Aw jwx l`Bx sB vwrs[ AwK dyvygI auhdy kuJ nhIN lgdy auh[ mMgl<br />
sB kuJ lgdw auhdw[ idl dw kwƒn v`fw ik lokwcwrI dw? corI BlI ik swDI? h`k Kohxw bdkwrI<br />
XW h`k nwl juVnw?” (pMnw – 82-83)<br />
bcnI ipAwr dy ienHW ivsmwdI iCxW ƒ mwxdI hoeI AMqrmn dIAW socW ivc au~qr jWdI hY[<br />
lyKk ny ausdIAW ienHW socW ƒ mUrqImwn krn dw auprwlw ienHW pMgqIAW rwhIN kIqw hY :<br />
“by ihswbw Dn bMdy ƒ AMdroN krUp bxwauNdw pr ipAwr . . . ipAwr ivc AMdroN iek loA<br />
PutdI ey[ iek mihk auTdI ksqUrI[ . . . iek rs pYNdw ey PlW ivc, iek rs Brdw ey AMgW<br />
ivc[ rUh pMCIAW qoN vI au~cI aufx lgdI ey[ qwirAw dy gIitAW nwl Kyfx ƒ idl krdw[ kudrq<br />
sB BlI lgdI ey[ pwxI vWg vgdw lgdw ey Awpxw Awp[ ivc prCwvyN Guly[ prCwivAW nwl kyhI<br />
dvYq[ . . . mMgl nwl jg swhmxy nhIN bJI qW kI ey? rsmW nwl bxy irSqy koeI gUhVy huMdy ny?<br />
Axcwhy bMDn[” (pMnw – 85)<br />
bcnI dy ienHW SbdW ivc pMjwbI ik`swkwiv ivclI pRIq-nwiekw hIr dy ivdrohI bol suxweI<br />
idMdy hn[ hIr vI Axcwhy irSqy au~qy mncwhy irSqy ƒ qrjIh idMdI hY[ ausƒ SrwH Aqy smwj dw<br />
id`qw KyVw kbUl nhIN sgoN inhuM rwhIN hwisl kIqw rWJw hI pRvwn hY[ vwirs dy SbdW ivc :<br />
“vwirs Swh nw muVW gI rWJxy qoN BwvyN bwp dy bwp dw bwp Awvy[”<br />
pr bcnI qy mMgl dw ieh ipAwr-AnuBv hIr qy rWJy dI AwSkI nwl isr& sqhI smwnqw<br />
hI rKdw hY[ dohW ivc mOilk AMqr hY[ mMgl rWJy dw Aqy bcnI hIr dw pRCwvW mwqr hn[ aunWH dI<br />
cirqirk bxqr m`DkwlI nwiek-nwiekw vwlI nhIN Aqy Swied ho vI nhIN skdI[ auh qW AwDuink<br />
Xug dy lGU-mnu`K jW Anwiek pwqr hn ijnWH dIAW inkIAW inkIAW rIJW Aqy ZrzW hn[ inky inky
6<br />
supny Aqy AwdrS hn[ iehI kwrx hY ik bcnI mMgl nwl ‘sMBog qoN smwDI’ vrgy iCx hMFwky<br />
AwiKr shury Gr prq jWdI hY Aqy mMgl vI ‘corI dw guV’ Kwky kwmnw dI iqRpqI dy hornW iCxW dI<br />
qlwS ivc jut jWdw hY[ ausƒ sujwn Aqy pwSo dy sMg ivc vI iesy iksm dI ivsmwdI lzq AnuBv<br />
huMdI hY[<br />
Aijhw nhIN ik mMgl Awpxy ienHW bhu-iesqrIgwmI (promiscuous) kwm-sMbMDW bwry sucyq<br />
nhIN jW ausdy mn ivc Awpxy ienHW sihj l`gx vwly AmoV kwm-sMbMDW kwrx kdy koeI qOKlw jW<br />
qxwau pYdw nhIN huMdw[ sgoN v`K v`K pwqrW nwl smwnMqr rUp ivc kwm-sMbMD joVidAW Aksr auh<br />
socIN vI pY jWdw hY :<br />
“bhuq vwr mMgl dy idl ivc AwauNdw ik SISo nwl rUh eynI iB`jI hoeI hox ’qy bcnI nwl<br />
XwrI ho jwxw Blw TIk sI? qy ip`CoN jwno nwl qy pwSo nwl? iek vloN s`cy hoxw kI dUjy vloN JUiTAW<br />
pw idMdw? nhIN nhIN sgoN iek dw ipAwr dUjy ƒ qwkq idMdw[ v`K v`K rs, gux Brdw[ A`T bwhvW<br />
vwlI dyvI vWg[” (pMnw – 98-99)<br />
ieEN mMgl dIAW ieh socW ausdy AMqr-qxwau dy nwl nwl ausdy Aijhy jIvn &ls&y ƒ vI<br />
pyS krdIAW hn ijsƒ inrivvwd rUp ivc pRvwn nhIN kIqw jw skdw[ nIJ nwl dyiKAW ies<br />
&ls&y dw ivvyk AMqrivroDW ivc iGirAw idKweI dy jWdw hY[ hIr qy rWJy dI AwpwvwrU isdkvwn<br />
AwSkI dy mukwbly au~qy mMgl dy SISo, bcnI, pwSI Aqy sujwn nwl joVy sMBog-sMbMD AMiqm qOr qy<br />
iCxBMgr iqRpqI dy lKwiek hI rihMdy hn[<br />
qW vI, mohn kwhloN ny Apxy pwqrW dIAW AmoV kwmnwvW dy ienHW AnuBvI iCxW dw glpI<br />
ibMb auswr ky Ais`Dy FMg nwl swƒ vylw ivhw cu`kIAW sMsQwvW dy rUbrU krn dw auprwlw kIqw hY[<br />
ieh idRS isrjxwqmk iv`Q dy mwiDAm rwhIN swmwijk ivvsQw ivcly ivroDW Aqy AMqr-ivroDW ƒ vI<br />
mUrqImwn krdy hn ijnWH dw ivcwrDwrk mh`qv hY[ ies qrHW nwvl dw glpI pRvcn kwmnw Aqy
7<br />
sMjm dy sdIvI sm`isAwkwr ƒ nvyN pRSnW dy snmu`K krn vl ruicq huMdw hY jo smkwlIn sMdrB ivc<br />
hor vI vDyry swrQk Aqy pRwsMigk hY[<br />
vYh gey pwxI nwvl dI QImk swrQkqw dUsrw mh`qvpUrx p`K ies ivclw Xu`D dw ibrqWq<br />
hY[ ieh nwvl ivSv dIAW swmrwjI SkqIAW dI bsqIvwdI nIqI ƒ vI BrpUrqw nwl aujwgr krn<br />
dI cyStw krdw hY[ pihly ivSv-Xu`D dy ipCokV ivc kwjSIl AwriQk rwjnIqk srgrmIAW dw<br />
lyKw-joKw krn vwlIAW iesdIAW inmn-AMikq pMgqIAW ^ws qOr qy iDAwnXog hn :<br />
“XUrpI dys BwvyN kwPI lMmy smyN qoN smuMdrI fwkUAW qoN fwkU hwkm bx ky eySIAw, A&rIkw qy<br />
DrqI dy hor iKiqAW dy ienswnI qy kudrqI Dn vsIilAW ƒ lu`tx qy auQoN dy vwsIAW dw Gwx krn<br />
Kwqr vK vK DVy bxw ky Awpo ivc lVdy kdI sulHw kr lYNdy rhy sn pr ipCly kuC swlW qoN do<br />
in`KVvyN Ku&IAw DiVAW ivc bJ gey sn[ iek pwsy sI qyhrw gTjoV – jrmnI, AwstrIAw-hMgrI<br />
qy ietlI qy dUjy pwsy iqkVI imqrcwrw – PrWs, rUs qy ieMglYNf[ ipCoN ietlI dUjy gut nwl Aw<br />
rilAw qy qurkI pihly nwl[ . . .” (pMnw – 109-110 )<br />
jdoN 28 julweI 1914 ƒ jrmnI dI Sih ’qy AwstrIAw vloN sribjw qy vfw hmlw kIqw<br />
igAw qW rUs ny sribjw dI ihmwieq ivc &OjW Byjx dw AYlwn kr id`qw[ ieQoN hI pihly ivSv-Xu`D<br />
dI SurUAwq hoeI[ brqwnvI srkwr vloN ihMd dy vwiesrwey ƒ qwr rwhIN loVINdI kwrvweI krn dw<br />
AwdyS dy id`qy[ “Bwrq ivc AMgryz srkwr vloN jMg bwry ikqwb pihlW hI iqAwr kr leI geI<br />
hoeI sI[ jMg lgx dI hwlq ivc srkwr dy hr mihkmy ny kI krnw ey eyh sB vyrivAW nwl aus<br />
ivc iliKAw hoieAw sI[” ( pMnw -110 )<br />
nwvl dw Aglyrw Bwg Xu`D dy ibrqWq nwl sMbMiDq hY[ mMgl horW dI 24 pMjwbI rjmYNt ƒ<br />
smuMdrI jhwz rwhIN pUrbI A&rIkw Byjx dw hukm imldw hY[ auh Awpxy s&r dIAw GtnwvW dw<br />
vyrvw ic`TIAW rwhIN Byjdw hY[ nwvlI ibrqWq dI pySkwrI dy nukqy qoN ieh iek mh`qvpUrx glp-
8<br />
jugq mMnI jw skdI hY[ ikauNjo ieh vwpr rhIAW GtnwvW Aqy siQqIAW ƒ XQwrQk FMg nwl<br />
sicAwaux dI cyStw krdI hY ijs nwl pwTk glp dI vwsqivkqw dy Aihsws nwl Br jWdw hY[<br />
iesy nwl imldI juldI iek hor jugq (fwierI jW roznwmcy dI jugq) vI nwvlkwr ny bhuq<br />
pRBwvSwlI FMg nwl vrqI hY jo A^bwrI sur^IAW vWg Xu`D dy Gtnw-kRm dw smu`cw idRS auswrn vl<br />
ruicq huMdI hY[ nwvl dw ieh KMf mu~K qOr qy pihly ivSv-Xu`D dy ibrqWq nwl sMbMiDq hY[ ieQy ^ws<br />
qOr qy ierwk dy morcy au~qy lVn vwlIAW BwrqI pMjwbI POjW dIAW ij`qW-hwrW dw vrxn hY[