‘Samen staan we sterk!’

23In het kort…Veilig prikkenWanneer u als patiënt in het ziekenhuis komt, ontkomt u er vaak niet aan: prikken. Bijvoorbeeldbij bloedafname, een plaatselijke verdoving of bij het aanleggen van een infuus. Jaarlijksgebruiken we hiervoor in het Martini Ziekenhuis bijna een half miljoen naalden. Somsgebeurt het dat de verpleegkundige na het prikkenvan de patiënt per ongeluk zichzelf aan de gebruiktenaald prikt. Om dit te voorkomen heeft het ziekenhuiseen nieuw type naald aangeschaft, de zogenaamdeveiligheidsnaald. Hiermee kan direct na de injectiemet de duim een kapje over de naald worden geklikt.Dat kapje kan er ook niet meer af, waardoor de kansop een zogenaamd prikaccident nihil is. Ook voordiabetespatiënten is een nieuw soort insulinenaaldenaangeschaft, die na de injectie in een beschermhoeswordt geklikt. Ligt u als diabetespatiënt in onsziekenhuis, dan krijgt u deze nieuwe insulinenaald....Wel zo veilig.Snel(ler) aan de beurt bij de reumatoloogWie gewrichtsklachten heeft, wil graag duidelijkheid of het gaat om slijtage (artrose) of datsprake is van een ontsteking (artritis). Marc Bijl is reumatoloog in het Martini Ziekenhuis. ‘Alswij op basis van wat de huisarts ons laat weten vermoeden dat het gaat om een gewrichtsontsteking,dan zorgen wij ervoor dat iemand binnen twee weken terecht kan op onzepolikliniek. Reumaconsulent Anne-Marie van Brenk doet dan onderzoek om vast te stellenof een spoedafspraak met de reumatoloog nodig is. Zij kijkt onder meer of de gewrichtengezwollen en rood zijn. Verder vraagt ze of de klachten plotseling zijn gekomen en of ’sochtends sprake is van stijfheid. Blijkt iemand inderdaad artritis te hebben, dan is een snellebehandeling met medicatie belangrijk om schade aan kraakbeen of bot te voorkomen.Bovendien kunnen we met de juiste medicatie de pijn draaglijk maken en het ziekteprocesvertragen. Ook dat is winst.’Groen MartiniAls duurzaam ziekenhuis hebben we opverschillende fronten oog voor mens enmilieu. Zo gebruiken we bij (ver)bouw duurzamematerialen en besteden we aandachtaan het beperken en scheiden van afval. Verderhebben we een uitgekiend energieplan,waarbij we door bijvoorbeeld koude- enwarmteopslag en energiezuinige installatieshet gebruik van energie en de uitstoot vanCO 2kunnen terugbrengen. Via een Green BuildingMonitor houden we continu ons energieverbruikin de gaten, zodat we ook snel kunnenbijsturen. Deze energiemaatregelen hebben inde afgelopen jaren flinke besparingen én eenplaats in de top-3 van de meest energiezuinigeziekenhuizen opgeleverd. Ook in het klein lettenwe op duurzaamheid. Een mooi voorbeeld daarvan is de parapludispenser in de centralehal. Dit apparaat voorziet een natte, druipende paraplu van een beschermend plastic wegwerphoesjedat volledig recyclebaar is. U kunt uw paraplu dus gewoon mee naar binnennemen zonder dat u een spoor van natte en gladde plekken op de vloer achterlaat. Ook nogheel veilig. Laat de herfst maar komen!Ontspannen tijdens uw opnameEen ziekenhuisopname brengt voor veel mensen de nodige spanning met zich mee. Dat uitzich bijvoorbeeld in slapeloosheid of nekklachten. Ontspanning kan dan helpen. Daaromontwikkelden psycholoog Coosje Hordijk en verpleegkundige Psychiatrie José Schoot Uiterkampsamen een aantal ontspanningsoefeningen voor ziekenhuispatiënten. De oefeningenzijn door hen ingesproken en via het multimediascherm – dat bij ieder bed hangt – tebeluisteren. Patiënten kunnen de oefeningen op elk gewenst moment doen. Ademhalings-,ontspannings- en aandachtsoefeningen kunnen ervoor zorgen dat patiën ten rustigerworden, pijn beter kunnen verdragen en beter slapen. Verpleegkundigenkunnen de patiënt daarbij op gang helpen.‘Ik kijk graag met de patiënt waar ze behoefteaan hebben’, zegt verpleegkundige JolandaWiersema. ‘Een patiënt met nekklachtenkan baat hebben bij adem halingsoefeningenen een patiënt die moeilijk in slaap komt,heeft meer aan een op slaap gerichte oefening’.Naast de ontspanningsoefeningen kaniemand naar rustige muziek luisteren. Aan deservice zijn geen kosten verbonden. We wensenu een zo ontspannen mogelijk verblijf in hetMartini toe.leren omgaan metsuikerziekteDDiabetes Carrousel:Steeds meer mensen in Nederland hebben ouderdomsdiabetes.Hoewel het een chronische ziekte is, valt er vaak goed mee te leven.Daarvoor is het wel belangrijk om goed te weten wat je wel enwat je niet moet doen, zegt internist Annemieke Roos.De Diabetes Carrousel van het MartiniZiekenhuis helpt patiënten om te gaanmet hun aandoening.De naam ‘ouderdomsdiabetes’, ook weldiabetes type 2, is eigenlijk achterhaald, zegtRoos. ‘Vroeger kregen bijna alleen ouderemensen diabetes type 2, maar je ziet dat de gemiddeldepatiënt steeds jonger wordt,’ vertelt de internist.‘Mensen die flink overgewicht hebben en weinigbewegen, hebben meer kans om op relatief jongeleeftijd ouderdomsdiabetes te ontwikkelen. Daarnaastspeelt erfelijkheid een belangrijke rol bij hetontstaan ervan.’Diabetes carrouselMensen met diabetes maken geen insuline meer aanof zijn minder gevoelig voor insuline. In de meestegevallen worden patiënten behandeld met pillen diedoor de huisarts worden voorgeschreven. Mensenmet diabetes type 2 komen vaak pas in het ziekenhuisterecht als ze complicaties hebben, relatief jongzijn of als pillen niet meer werken en ze zich moeteninjecteren met insuline.Bij dat laatste komt nog best wat kijken: wanneermoet je je bijvoorbeeld injecteren en hoeveel? Ompatiënten daarbij te helpen, heeft het Martini Ziekenhuiseen Diabetes Carrousel. ‘Dit is een kort enintensief traject waarbij patiënten in een half jaar vanalles leren over leven met diabetes’.LeefstijlPatiënten die meedoen aan het traject leren ondermeer hoe ze moeten prikken, hun insuline moeteninstellen en hoe ze hun leefstijl kunnen veranderen.‘Voor leefstijl is vooral veel aandacht, omdat je doorgezond te leven en veel te bewegen vaak mindermedicatie nodig hebt’, zegt Roos. De patiënt heeftdaarom niet alleen intensief contact met de internisten een diabetesverpleegkundige, maar ook met eendiëtist die voedingsadviezen geeft en hem leert hoehij zijn bloedsuikerspiegel onder controle kanhouden.De behoeften en wensenvan de patiënt staancentraal in het traject. ‘Ze kunnen zelfaangeven wat hun doelen zijn. De één wilbijvoorbeeld graag afvallen, terwijl een anderhet krijgen van een hypo wil voorkomen’, zegtRoos. Halverwege het traject is er een bijeenkomstmet meerdere patiënten. ‘De ervaring leertdat mensen dit lotgenotencontact erg prettigvinden. Ze zien dat ze niet de enige zijn en kunnentips en ervaringen uitwisselen.’In de meeste gevallen neemt de huisarts de zorgvoor de patiënt na het doorlopen van het trajectweer over.Mevrouw Koopman-Dijkman uit Groningen had vaaklast van een te hoge bloedsuikerspiegel. Totdat ze begin dit jaar werd doorverwezennaar de Diabetes Carrousel. ‘Daar heb ik geleerd mijn suikers ondercontrole te houden’, vertelt ze. En dat niet alleen: het lukte haar ook omflink af te vallen, iets dat ze erg graag wilde.Zo’n tien jaar geleden werd bij mevrouw Koopman-Dijkman diabetestype 2 geconstateerd. Toen ze op een gegeven moment moeite had omhaar suikers laag te houden, leek het erop dat ze vier keer per dag insulinemoest gaan spuiten. ‘Dat wilde ik niet. Dokter Roos stelde toen deDiabetes Carrousel voor.’De Groningse is erg enthousiast over de carrousel. ‘De zorg is goed enje krijgt veel aandacht en begeleiding. Maar belangrijker nog is dat iker heb geleerd hoe ik mijn bloedwaarden stabiel kan houden. Ik weetnu welke producten ik beter kan laten staan, waardoor ik nog maar éénkeer per dag hoef te spuiten.’ Doordat mevrouw Koopman-Dijkman, onderbegeleiding van een diëtiste van de carrousel, beter op haar eten isgaan letten, is het haar ook nog eens gelukt tien kilo kwijt te raken. ‘Datwas mijn doel. Ik ben er ontzettend blij mee.’Door de bril van de patiëntDe Cliëntenraad behartigt de belangen van patiëntenin het Martini Ziekenhuis. De zeven leden van de raadkijken als het ware door de bril van de patiënt naar hetziekenhuis en de zorg die hier wordt gegeven.‘Natuurlijk wil iedereen in het Martini Ziekenhuis debest mogelijke zorg verlenen’, neemt voorzitter InekeJacobs meteen een misverstand uit de weg. Oftewel:de Cliëntenraad is er niet uit onvrede over het huidigebeleid, maar om het beleid met de blik van de patiëntte toetsen. ‘Wij proberen vanuit het perspectief van depatiënt en zijn familie, te kijken naar de zorg en hoezaken in het Martini Ziekenhuis geregeld zijn’, legt zeuit.De Cliëntenraad bestaat uit zeven leden met verschillendedeskundigheden op het gebied van de zorg. ‘Demeeste van hen werken in de zorg of hebben in de zorggewerkt’, vertelt Jacobs. Eén ding hebben de ledengemeen: ze hebben allemaal direct of indirect met hetziekenhuis te maken gehad, ofwel als patiënt, ofwel alsfamilie van een patiënt.SuccessenDe raad heeft afgelopen jaren al een aantal successengeboekt. ‘Op ons initiatief zijn bijvoorbeeld ‘spiegelgesprekken’ingevoerd, dat zijn gesprekken tussen expatiëntenen hun voormalig artsen en verpleegkundigen.Onder leiding van een gesprekspartner blikken zeterug op hun periode in het ziekenhuis en de tijd erna.Wat ging er goed? Wat kon er beter?’, zegt Jacobs. ‘Diedialogen leveren waardevolle informatie op die andersaan ons voorbij was gegaan.’Op verzoek van de Cliëntenraad gaat een lid van deraad ook mee met de periodieke veiligheidsrondesdoor het ziekenhuis. ‘Bij zo’n ronde wordt elke keereen andere afdeling onder de loep genomen. Zijn demedicijnkastjes goed afgesloten? Zijn de vloeren glad?Wij letten dan, vanuit het perspectief van de patiënt,op grote en kleine zaken’, aldus Jacobs. ‘Onze inbrengtijdens die rondes wordt erg gewaardeerd.’Goede zorgDe raad komt graag in gesprek met patiënten. ‘Zij zijntenslotte degenen voor wie we het allemaal doen’,zegt Jacobs. Lastig is dat wel, omdat het gaat om eengrote groep van een heel wisselende samenstelling.De raad probeert daarom op speciale dagen, zoals deOpen Dag van de Zorg, zichtbaar aanwezig te zijn. ‘Delaatste keer hebben we bezoekers gevraagd wat goedezorg voor hen inhoudt. De antwoorden, waaronder‘gehoord worden’, ‘goed eten’ en ‘inspraak’, hebben wegedeeld met de afdelingen in het ziekenhuis.’Ook van u, als patiënt of bezoeker, krijgt de raadgraag feedback. ‘Als mensen ergens tegenaan lopenof knelpunten ervaren, horen we dat graag’, zegtJacobs. Om vervolgens te benadrukken dat de raadgeen klachtencommissie is. ‘Daarvoor is de ombudsfunctionaris.Wat wij willen is de zorg en het verblijf inhet ziekenhuis nog verder optimaliseren.’De Cliëntenraad bestaat uit Ineke Jacobs (voorzitter),Ràmon Verstrate (vice-voorzitter), Nico van der Gaag,Joya Smit, José Hulstijn-van Rijswijk, Tessa Keizer-Wardenaar en Greetje Hingstman (secretaris).Op www.martiniziekenhuis.nl vindt u de contactgegevensvan de Cliëntenraad.