Het lezen van verhalen

50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
eens wilde vertellen wat er aan de hand was. Van
de fietser geen spoor, op mijn vraag waar hij was
gebleven kreeg ik geen antwoord. De bemanning
van de ziekenwagen, twee hagelwit geklede
broeders, schoof een draagbaar uit de achterdeur,
eerder rukken dan schuiven, gejaagd als om een
kwestie van leven of dood. Ik wees met mijn voet,
ze tastten in het rond, vonden een been, groeven
haar tevoorschijn en draafden terug, de volle baar
zwaaiend tussen hen in. Ik zag dat ze haar tas aan
haar borst hield geklemd, bedacht in haar laatste
uur op een overval, en wie weet, zei ik tegen de
agenten, was ze slachtoffer van een poging tot roof,
midden in het lege bos, zulke dingen kwamen voor.
Of ik haar kende, vroeg een van de twee. Zoals je je
buurvrouw kent, zei ik, ze klopte iedere dag buiten
de deurmat. Wist ik haar naam? Die wist ik, de
post werd nogal eens verkeerd bezorgd. Getrouwd,
ongetrouwd, weduwe? Ik spreidde mijn handen, op
de envelop stond mevrouw, vorm van beleefdheid
misschien, ze leek me onbevlekt, voorbeeldig naar
lichaam en geest.
De fietser stond onverwacht tussen ons in,
overdreven hijgend en bezweet. In zijn kleurige
kostuum was hij een clown die op applaus wachtte.
In plaats daarvan kreeg hij een paar vragen, van
dezelfde kwaadaardige soort als aan mij gesteld en
op dezelfde laatdunkende toon, de indruk wekkend
dat wij zowel verdacht waren als de moeite niet
waard. Hij was zichtbaar teleurgesteld, stapte op
zijn fiets om te vertrekken, maar kreeg daarvoor
geen toestemming. De chauffeur van de ambulance
mocht gaan, na vermelding van het ziekenhuis waar
het slachtoffer zou worden opgenomen.
Opgenomen, dat was wat hij zei, alsof er nog kans
op genezing bestond. Nu ja, in een beschaving
waarin aan opstanding wordt geloofd is alles
mogelijk. De agenten doorzochten de laatste
verblijfplaats van de dode zonder iets te vinden.
Toch moest er iets liggen, maar ik had niet de
behoefte erop te wijzen. Ik keek zwijgend toe, me
erover verbazend hoe de sporen van de dader stap
voor stap werden uitgewist voordat de experts ter
plaatse waren. Maar misschien was er geen dader
en was mijn buurvrouw uit zichzelf gaan liggen
of, door een flauwte bevangen, gevallen, buiten
bewustzijn geraakt en door onderkoeling aan haar
einde gekomen. Maar wie zou haar dan zo zorgzaam
hebben toegedekt met die deken van gevallen blad
100
105
110
115
120
125
130
135
140
als ze het niet zelf was geweest? In vragen, vragen
vergaan de dagen, ik liet ze achterwege zonder
antwoord te krijgen of ook maar te hebben willen
krijgen. De fietser stootte me aan en wees op een
glinstering in de aarde die door het gewroet van de
agenten zichtbaar was geworden en die ik al eerder
had opgemerkt. Ik haalde mijn schouders op, alsof
het van geen belang was.
Zonder iets te hebben gevonden, als ze al hadden
gezocht, verlieten de agenten de kuil, noteerden
mijn naam en die van de fietser, en verwachtten mij
de volgende dag exact te tien ure op hun bureau.
Als verdachte? Ik vroeg het niet, verbaasde me
er nauwelijks over dat de ander, die toch getuige
was geweest van mijn vondst, me er zelfs op had
gewezen, niet werd ontboden. We keken toe hoe
de politiewagen slippend wegreed, op jacht naar de
volgende moordenaar. Daarna knielde ik neer om
de glinstering in de kuil nader te onderzoeken. Ik
hoefde nauwelijks te graven of ik stuitte op een
metalen voorwerp dat me bekend voorkwam. Ik
sloot mijn hand eromheen en liet de fietser raden.
Hij sloeg zijn been over het zadel, zette een voet op
de trapper en keek langs me heen. Ik drong enkele
keren aan, en ten slotte gaf hij antwoord. Je kijkt
of je de sleutel in je vingers hebt, zei hij. Ik was
verbijsterd, en dat ontging hem niet. Als je er iets
mee te maken mocht hebben, zei hij, verspreek je
dan morgen niet. Hij stak zijn hand op en schoot
weg. Ik had hem willen terugroepen, maar hij was
al tussen de bomen verdwenen, en dan nog, wat
had ik hem willen zeggen als het niet de waarheid
was.
Ik kwam er pas later op de avond toe het huis
van mijn buurvrouw binnen te gaan. Niets wees
erop dat ze zou zijn vertrokken met het voorgevoel
niet meer terug te komen. Op tafel lag een brief
aan een onbekende die ze begonnen was, niet
meer nog dan de vraag of ze elkaar niet weer
eens moesten zien. Ik stak hem bij me, met een
oude foto van mezelf die ze om de een of andere
reden in haar portrettengalerij had opgenomen.
Zocht ik iets? Zo ja, dan was ik vergeten wat. Bij
het weggaan, ik stond al op de drempel, ging de
telefoon. Ik aarzelde, deed een stap terug, besloot
niet op te nemen. Doden antwoorden niet, zei ik
hardop, alsof ik de titel van een detective noemde
die ik ooit had gelezen of van plan was te lezen.
Uit: Willem G. van Maanen, Bagatellen.
Cursus 2 Het lezen van verhalen
11