PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA SIERADZA

PROGRAM OCHRONY 

ŚRODOWISKA 

MIASTA SIERADZA

Program ochrony środowiska miasta Sieradza 

1. Wstęp 

1.1. Cel, zakres i podstawa prawna opracowania 

Program Ochrony Środowiska określa politykę środowiskową, ustala cele i zadania 

środowiskowe oraz szczegółowe programy zarządzania środowiskowego, odnoszące się do 

aspektów środowiskowych, usystematyzowanych według priorytetów. 

Głównymi celami Programu Ochrony Środowiska są: 

rozpoznanie stanu istniejącego i przedstawienie propozycji zadań niezbędnych do 

kompleksowego rozwiązania problemów ochrony środowiska 

wyznaczenie hierarchii waŜności poszczególnych inwestycji (ustalenie priorytetów) 

przedstawienie rozwiązań technicznych, analiz ekonomicznych, formalno - prawnych 

dla proponowanych działań proekologicznych 

wyznaczenie optymalnych harmonogramów realizacji całości zamierzeń 

inwestycyjnych ze wskazaniem źródeł finansowania. 

Celem niniejszego Programu ochrony środowiska miasta Sieradza jest identyfikacja 

podstawowych problemów w zakresie ochrony środowiska, nakreślenie perspektywicznych 

kierunków rozwiązywania problemów oraz ustanowienie bazy dla tworzenia szczegółowych 

planów działania, w tym planów inwestycyjnych. Realizacja tego programu doprowadzi do 

poprawy stanu środowiska naturalnego, do efektywnego zarządzania środowiskiem oraz 

zapewni skuteczne mechanizmy chroniące środowisko przed degradacją, a takŜe stworzy 

warunki dla wdroŜenia wymagań obowiązującego, w tym zakresie prawa Unii Europejskiej. 

Przy tworzeniu Programu przyjęto załoŜenie, iŜ powinien on spełniać rolę narzędzia 

w pracy przyszłych uŜytkowników, ułatwiającego i przyśpieszającego rozwiązywanie 

zagadnień techniczno - ekonomicznych związanych z przyszłymi projektami. 

Program wspomaga dąŜenie do uzyskania w mieście sukcesywnego z roku na rok 

ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko źródeł zanieczyszczeń, ochronę i rozwój 

walorów środowiska oraz racjonalne gospodarowanie z uwzględnieniem konieczności 

ochrony środowiska. Program ochrony środowiska nakreśla takŜe stan docelowy w tym 

zakresie. 

Program uwzględnia uwarunkowania powiatowe wynikające: 

ze Strategii rozwoju powiatu sieradzkiego (2000 rok) 

z Programu ochrony środowiska i Planu gospodarki odpadami dla powiatu 

sieradzkiego (2003 rok). 

W zakresie ochrony środowiska program zawiera: 

diagnozę stanu wyjściowego 

wyniki identyfikacji i oceny zagroŜeń 

politykę środowiskową gminy, z nakreśleniem kierunków rozwiązywania problemów, 

uznanych za priorytetowe 

propozycje działań słuŜących realizacji przyjętych celów 

zestawienie instrumentów prawnych w sferze szeroko pojętej ochrony środowiska, 

leŜących w zakresie kompetencji władz miasta 

ocenę kosztów realizacji oraz określenie głównych źródeł finansowania Programu.... 

Niniejszy program stanowi wypełnienie obowiązków określonych w art. 17 ust. 1 

i art. 18 ust. 1 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, 

poz. 627, z późniejszymi zmianami). Zgodnie z art. 10 ust. 3 i 4 Ustawy z dnia 27 lipca 2001 

roku o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz 

o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 100, poz. 1085, z późniejszymi zmianami), projekt 

Programu ochrony środowiska opracowany przez organ wykonawczy miasta jest 

przyjmowany przez Radę Miasta i staje się Miejskim Programem Ochrony Środowiska. 

Zgodnie z art. 18 ust 2 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony 

środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627, z późniejszymi zmianami) z wykonania programu organ 

wykonawczy miasta sporządza co 2 lata raporty, które przedstawia się Radzie Miasta. 

2


Zakres programu jest zgodny z art. 14 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo 

ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627, z późniejszymi zmianami) i określa: 

cele ekologiczne 

priorytety ekologiczne 

rodzaj i harmonogram działań proekologicznych 

środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno – ekonomiczne 

i środki finansowe. 

Jest on zgodny z aktualnymi potrzebami gminy i zawiera w szczególności: 

listę celów krótko- i długoterminowych oraz niezbędne do ich osiągnięcia zadania 

realizacyjne 

harmonogram realizacyjny 

metody kontroli i monitorowania 

propozycje narzędzi realizacyjnych. 

1.2. Metodyka opracowania 

Program ochrony środowiska miasta Sieradza został opracowany zgodnie 

z podstawową zasadą zrównowaŜonego i trwałego rozwoju, która stanowi, Ŝe prawo do Ŝycia 

obecnych i przyszłych pokoleń w harmonii z przyrodą, poszanowanie i racjonalne 

wykorzystanie dóbr przyrody oraz zachowanie ich naturalnych walorów w moŜliwie 

najdłuŜszym okresie czasu nie znajduje się w opozycji do rozwoju gospodarczego 

i kulturalnego oraz rozwoju cywilizacji. To podstawowe załoŜenie zrównowaŜonego rozwoju 

powinno odgrywać w mieście kluczową rolę równieŜ w przyszłości. Równorzędne 

traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych winno stać się celem 

nadrzędnym prowadzenia polityki i działań w poszczególnych sektorach gospodarki i Ŝycia 

społecznego oraz przy opracowywaniu wszelkich dokumentów mających charakter 

programowy, nie tylko tych związanych z ochroną środowiska. 

Struktura i zawartość Programu ochrony środowiska miasta Sieradza są zgodne ze 

strukturą opracowania i wymogami określonymi w art. 14, 17 i 18 Ustawy z dnia 27 kwietnia 

2001 roku Prawo Ochrony Środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627, z późniejszymi zmianami), 

w art. 15 i 16 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach (Dz.U. Nr 62, poz. 628, 

z późniejszymi zmianami) oraz odpowiadają warunkom określonym w Rozporządzeniu 

Ministra Ochrony Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 roku w sprawie sporządzania planów 

gospodarki odpadami (Dz.U. Nr 66, poz. 620). Program uwzględnia równieŜ wytyczne 

Ministra Ochrony Środowiska z grudnia 2002 roku w sprawie sporządzania programów 

ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym. 

Rozdział I niniejszego opracowania poświęcony jest zagadnieniom ogólnym 

przybliŜającym charakterystykę miasta Sieradza. W rozdziale II zawarto wnioski wynikające 

z opracowań nadrzędnych, a rozdział III stanowi syntezę uwarunkowań prawnych 

dotyczących ochrony środowiska, wynikających z przepisów Unii Europejskiej i krajowych 

aktów prawnych. Diagnozę stanu aktualnego, będącego podstawą do przygotowania 

Programu, przedstawiono w rozdziale IV i V, w częściach opracowania poświęconych 

poszczególnym kierunkom ochrony środowiska: gospodarka wodno - ściekowa, gospodarka 

odpadami, ochrona powierzchni ziemi i gleb, ochrona powietrza, ochrona przed hałasem, 

promieniowanie niejonizujące, ochrona przyrody, ochrona środowiska kulturowego. Rozdział 

VI zawiera główne konflikty i zagroŜenia dotyczące ochrony środowiska w mieście. Rozdziały 

VII i VIII dotyczą edukacji ekologicznej oraz racjonalnego wykorzystania i uŜytkowania 

zasobów naturalnych. Rozdziały IX-XI dotyczą moŜliwości finansowania i kryteriów 

określania priorytetów inwestycyjnych oraz system oceny realizacji Programu i harmonogram 

działań. Całość opracowania zamyka rozdział XII ukazujący moŜliwości pozyskiwania 

środków finansowych słuŜących realizacji Programu. 

W konstrukcji niniejszego opracowania przyjęto, Ŝe: 

Program ochrony środowiska miasta Sieradza jest zasadniczym, strategicznym 

narzędziem zarządzania środowiskiem w skali miasta. 

3


Punktem wyjścia do jego sporządzenia były istniejące juŜ dokumenty (programy, 

raporty, materiały dokumentacyjne). Dodatkowe informacje pochodziły z Urzędu Miasta 

Sieradza, podmiotów gospodarczych, jednostek kontrolujących oraz innych instytucji. 

Uznano, iŜ Program... jest formą zaangaŜowania wielu stron w procesy rozwiązywania 

problemów ekologicznych, co umoŜliwiło generowanie własnych propozycji i zadań. 

Drugim istotnym etapem uspołecznienia Programu... jest etap związany 

z konsultacjami i uzgodnieniami. 

1.3. Podstawowe informacje o mieście 

1.3.1. PołoŜenie miasta 

Miasto Sieradz połoŜone jest w zachodniej części województwa łódzkiego, 

w powiecie sieradzkim, w dolinie rzeki Warty. Od północy, wschodu i południa graniczy 

z gminą Sieradz, a od zachodu z gminą Wróblew. Powierzchnia miasta wynosi 52 km 2 , co 

stanowi około 3,5% powierzchni powiatu. 

Według fizyczno-geograficznego podziału Kondrackiego teren miasta Sieradza 

znajduje się w prowincji Nizin Środkowopolskich (318), obejmując jej dwa mezoregiony: 

- Wysoczyznę Łaską (318.19) na północnym-wschodzie miasta, 

- Kotlinę Sieradzką (318.18) w centrum i na zachodzie. 

1.3.2. Struktura demograficzna miasta 

Na koniec 2003 roku liczba ludności miasta Sieradza wynosiła 45,6 tys. osób. 

Z analizy liczby ludności na przestrzeni kilku ostatnich lat (2000 – 2003) wynika, Ŝe miasto 

charakteryzuje się dość stabilną liczbą mieszkańców, w granicach 44,6 – 45,6 tys. osób. 

W mieście przypada 110 kobiet na 100 męŜczyzn (w powiecie sieradzkim 104 – dane za 

2002 roku). Średnia gęstość zaludnienia miasta wynosi 871 osób/km 2 . 

Ludność Sieradza rozmieszczona jest nierównomiernie. Zdecydowana większość 

zamieszkuje lewobrzeŜną część miasta. W najbardziej zurbanizowanej, środkowej części 

miasta mieszka około 91% mieszkańców miasta. 

Ludność miasta Sieradza (stan na 31.XII.2002 r.) 

LUDNOŚĆ SALDO MIGRACJI PRZYROST NATURALNY 

OGÓLNA LICZBA NA 1 KM 2 NA 1 000 MIESZKAŃCÓW 

44621 871 - 1,6 1,2 

Według sporządzonej przez Dzieciuchowicza i innych prognozy demograficznej dla 

miasta Sieradza na lata 1998 – 2020 liczba mieszkańców miasta będzie najpierw stopniowo 

i powoli rosła, by następnie w kilku ostatnich latach tego okresu powoli spadać. Przewiduje 

się, Ŝe w 2015 roku liczba mieszkańców miasta moŜe osiągnąć największą przewidywaną 

wartość 47,6 tys. mieszkańców. 

W mieście ludność w wieku produkcyjnym stanowi około 64,2% wszystkich 

mieszkańców, 12,2% stanowi ludność w wieku poprodukcyjnym (dane za 2002 rok). 

Obecnie zaznacza się odpływ ludności z obszaru miasta, na co wskazuje ujemne 

saldo migracji. Dodatni przyrost naturalny rekompensuje je w niewielkim stopniu. 

W konsekwencji przyrost rzeczywisty ludności miasta wykazuje niekorzystną tendencję. 

1.3.3. Struktura utrzymania ludności i zatrudnienia, bezrobocie 

Według danych NSP z 2002 roku głównym źródłem utrzymania ludności w mieście, 

była praca poza rolnictwem. Grupa ta liczyła około 27,6 tys. osób, co stanowi prawie 62% 

ludności miasta. Drugim głównym źródłem utrzymania ludności Sieradza były niezarobkowe 

źródła np. emerytury, renty (około 16,2 tys. osób, co stanowi 36,3% wszystkich mieszkańców 

Sieradza). Tylko 1,7% ludności miasta utrzymywało się z pracy w rolnictwie - 759 osób. 

4


Według rocznika statystycznego województwa łódzkiego, pracujący 1 w gospodarce 

narodowej w 2002 roku stanowili ogółem 12 610 osób (65,9% pracujących w powiecie 

sieradzkim), w tym: 

przemysł – 3 338 (26,5% ogółu pracujących w mieście) 

budownictwo – 737 (5,8%) 

handel i naprawy – 1 156 (9,2%) 

edukacja – 1 043 (8,3%) 

ochrona zdrowia – 2 052 (16,3%). 

Według danych NSP z 2002 roku pracujących ogółem w mieście było 16,4 tys. osób, 

w tym pracujący wyłącznie lub głównie w swoim gospodarstwie rolnym (działce rolnej) 

stanowili liczbę 524 osób, czyli około 3,2% wszystkich pracujących. 

Liczba podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w rejestrze Regon w 2002 

roku wynosiła 4 654 (dane według rocznika statystycznego), z czego 96,3% stanowiły 

podmioty sektora prywatnego (4 484). Zakłady osób fizycznych stanowiły 81,7% liczby 

podmiotów sektora prywatnego. 273 podmioty posiadały status spółki prawa handlowego, 

313 podmioty to spółki cywilne, 32 podmioty stanowiły spółdzielnie. Ogólna liczba podmiotów 

stanowiła 52,4% liczby podmiotów powiatu sieradzkiego. 

Podstawową grupę podmiotów gospodarczych spośród 8 sekcji według EKD 

stanowią jednostki handlowe (ponad 30% wszystkich podmiotów). Kilkunastoprocentowe 

udziały posiadają: działalność produkcyjna, obsługa nieruchomości. Nieco mniej 

budownictwo i ochrona zdrowia. 

Największymi podmiotami gospodarczymi są: 

- OSM „Wartmilk” 

- ZPS „Polmos” 

- ZPOW „Winekta” 

- Zakład „Xella Beton Komórkowy Polska” 

- ZPTS „Terplast” sp. z o.o. 

- „Terpol” PF S.A. 

- PPH „Mark-Bud” sp. z o.o. 

- Przedsiębiorstwo Robót Drogowych i Mostowych 

- Zakłady Mechaniczne „Chemitex” 

- Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe „Marysieńka” 

- Firma komputerowa „Inwar-System” Sp. z o.o. 

- PPHU „Autosir” Sp. z o.o.. 

Według danych statystycznych w 2002 roku w mieście było 4 128 zarejestrowanych 

bezrobotnych. Jest to 3,5% wzrost w stosunku do roku poprzedniego. Z ogólnej liczby 

bezrobotnych 49% stanowiły kobiety. Bezrobocie dotyka przede wszystkim osób w wieku 

produkcyjnym mobilnym (18 - 44 lat). Osoby te stanowiły 80% wszystkich bezrobotnych. 

Wśród bezrobotnych przewaŜają osoby z niŜszym wykształceniem – zasadniczym 

zawodowym oraz podstawowym i średnim zawodowym. Najliczniejszą grupę bezrobotnych 

stanowią osoby z długim staŜem pracy lub dopiero zaczynające pracę. W stosunku do 

potrzeb rynek ofert pracy dla bezrobotnych jest niedostateczny. Stopa bezrobocia w 2002 

roku wynosiła w mieście 21,2% i była wyŜsza od wojewódzkiej (20,2%). Współczynnik 

aktywności zawodowej ludności w wieku 15 lat i więcej osiągnął poziom 57,9%. 

2. Wnioski wynikające z opracowań nadrzędnych 

2.1. Programu wojewódzkiego ochrony środowiska 

Opracowany i uchwalony w 2003 roku Program ochrony środowiska województwa 

łódzkiego (wraz z Planem gospodarki odpadami) sporządzony został w oparciu o wymogi 

zawarte w ustawie Prawo ochrony środowiska oraz Strategię rozwoju województwa 

łódzkiego i Regionalną politykę ekologiczną (1999 rok). 

Program integruje działania proekologiczne z planowaniem przestrzennym. Wybór 

priorytetowych przedsięwzięć ekologicznych w Programie na lata 2003 – 2006 został 

dokonany na podstawie kryteriów o charakterze organizacyjnym i ekologicznym w zgodności 

ze zobowiązaniami Polski w zakresie wynegocjowanych z UE okresów dostosowawczych. 

1 dane dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób oraz jednostek sfery budŜetowej 

niezaleŜnie od liczby pracujących (bez rolnictwa indywidualnego). 

5


W oparciu o powyŜsze ustalenia Program ochrony środowiska województwa 

łódzkiego ustalił ponadlokalne przedsięwzięcia inwestycyjne w zakresie gospodarki 

odpadami, hałasu, gospodarki wodno – ściekowej i małej retencji, ochrony atmosfery 

i klimatu, energetyki odnawialnej oraz ochrony krajobrazu i Ŝywych zasobów przyrody. Jako 

priorytetowe zadania o charakterze ponadlokalnym dla obszaru miasta Sieradza uznano: 

w zarządzaniu środowiskiem: 

- realizację ustaleń Programu regionalnego Warta, 

w gospodarce odpadami: 

- uporządkowanie gospodarki odpadami w ramach działań Związku Komunalnego 

Gmin „Czyste Miasto, Czysta Gmina” z/s w Kaliszu, 

w gospodarce wodno - ściekowej: 

- budowę kanalizacji sanitarnej dla osiedli: Woźniki, Męka, Kopernika – Olendry Małe, 

Chabie, 

- budowę oczyszczalni wód deszczowych dla wód zlewni rzeki Warty i śegliny, 

- rozdzielenie kanalizacji sanitarnej od kanalizacji deszczowej w mieście oraz 

rozbudowę systemu kanalizacji deszczowej w mieście, 

- dalszą rozbudowę sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w mieście, 

w ochronie atmosfery: 

- ograniczenie emisji do atmosfery, 

- likwidację dróg o nawierzchni szlakowej w osiedlach: Na Skarpie i Hetmańskie, 

w małej retencji i melioracjach szczegółowych: 

- realizację na terenie miasta małych zbiorników retencyjnych oraz przebudowę 

i modernizację wałów przeciwpowodziowych. 

Zadania te zostały uwzględnione w Programie ochrony środowiska powiatu sieradzkiego 

i obligują Program ochrony środowiska miasta Sieradza do uwzględnienia w swoim zapisie. 

2.2. Programu powiatowego ochrony środowiska 

Sporządzony i uchwalony w marcu 2004 roku Powiatowy program ochrony 

środowiska łącznie z suplementem (jaki stanowi Plan gospodarki odpadami) stanowi 

opracowanie nadrzędne dla gminnych programów ochrony środowiska i planów gospodarki 

odpadami definiuje kierunki i zadania dla kaŜdej jednostki gminnej. 

W przypadku miasta Sieradza zadania te rozpisane na długookresowe 

i krótkookresowe przedstawiają się następująco: 

w zakresie gospodarki wodno – ściekowej i ochrony wód, zapobieganie awariom 

i klęskom Ŝywiołowym: 

dalszy rozwój sieci wodociągowej (budowa 7 km nowych nitek i około 80 przyłączy) 

budowa sieci kanalizacyjnej (63 km) i 832 przyłączy (w tym osiedla: Woźniki, Męka, 

Chabie) 

modernizacja stacji wodociągowych 

oddzielenie kanalizacji sanitarnej od deszczowej 

budowa oczyszczalni wód deszczowych oraz kanalizacji deszczowej 

budowa zbiorników retencyjnych przy ul. Grodzkiej (na śeglinie) i „Os. Hetmańskie” (na 

Krasawnej) 

realizacja przedsięwzięć z zakresu bezpieczeństwa przeciwpowodziowego takich jak: 

budowa i modernizacja obwałowań rzeki Warty i jej dopływów oraz tzw. „suchego” 

polderu „Sieradz” 

uwzględnienie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego wymogów 

ochrony przeciwpowodziowej 

dąŜenie do osiągnięcia planowanych klas czystości rzek 

współdziałanie ze słuŜbami ochrony środowiska, straŜą rybacką oraz organizacjami 

i stowarzyszeniami społecznymi 

inwentaryzacja instalacji i obiektów stanowiących potencjalne zagroŜenie środowiska 

i Ŝycia 

informowanie społeczeństwa o powaŜnych awariach, utworzenie systemu i obiegu 

informacji o zagroŜeniach 

wdroŜenie procedur postępowania w przypadku występowania awarii i klęsk 

Ŝywiołowych 

6


w zakresie gospodarki odpadami: 

dalsze prowadzenie skutecznego systemu odzysku i selektywnej zbiórki odpadów 

komunalnych 

poprawienie i utrzymanie wysokiej skuteczności działania systemu selektywnej zbiórki 

odpadów w zakresie odpadów nie ulegających biodegradacji poprzez m.in. rozwój 

zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i odpadów niebezpiecznych 

zawartych w strumieniu odpadów komunalnych 

organizowanie działań pozwalających na znaczne ograniczenie ilości odpadów 

ulegających biodegradacji kierowanych na komunalne składowiska 

inicjowanie i wspomaganie działań polegających na szerokiej edukacji ekologicznej 

społeczeństwa, ukierunkowanych w szczególności na szerzenie idei selektywnej 

zbiórki odpadów i minimalizowaniu ilości wytwarzanych odpadów 

inicjowanie i wspomaganie działań zmierzających do opracowania systemów 

wykorzystujących instrumenty finansowe, których celem będzie zachęcanie wytwórców 

odpadów komunalnych do ograniczania ich powstawania, a przede wszystkim 

zachęcających do prowadzenia ich selektywnej zbiórki 

zapewnienie odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych dla osiągnięcia w roku 

2010 - poziomu odzysku – 50%, poziomu recyklingu – 25% 

utworzenie punktu zbiórki odpadów niebezpiecznych od mieszkańców i małych 

producentów tzw. Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON) 

stworzenie w celu spełnienia wymogów Dyrektywy Unii Europejskiej 2000/53/EC z dnia 

18 września 2000 roku, optymalnych metod zbiórki i recyklingu pojazdów, ze 

szczególnym uwzględnieniem elementów odpadowych stanowiących odpady 

niebezpieczne 

w zakresie ochrony powierzchni ziemi i gleb: 

ochrona gleb przed degradacją 

ochrona gleb przed erozją 

monitoring gleb 

w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego i ochrony przed hałasem: 

budowa stacji redukcyjnych oraz sieci gazowych wysokiego, średniego i niskiego 

ciśnienia 

modernizacja 2 kotłowni na opalanie biomasą 

modernizacja dróg miejskich 

budowa obwodnicy miasta 

realizacja ścieŜek rowerowych 

współdziałanie w inwentaryzacji źródeł uciąŜliwości akustycznej i emisji substancji do 

atmosfery 

współudział w opracowaniu map akustycznych dla terenów zagroŜonych hałasem, 

zwłaszcza połoŜonych wzdłuŜ dróg, których eksploatacja moŜe powodować negatywne 

oddziaływanie na środowisko 

współudział w inwentaryzacji źródeł emisji pól elektromagnetycznych i obszarów 

objętych oddziaływaniem tych pól oraz analiza ich wpływu na zdrowie ludzi 

budowa zabezpieczeń przed uciąŜliwościami akustycznymi (osłon, ekranów 

akustycznych) 

likwidacja dróg szlakowych wraz z odwodnieniem na osiedlach „Hetmańskie” i „Na 

Skarpie” 

w zakresie ochrony przyrody: 

promocja walorów przyrodniczych miasta ze szczególnym uwzględnieniem korzyści 

płynących z zamieszkiwania ludności na terenach cennych przyrodniczo 

współpraca z wojewódzkim konserwatorem zabytków w zakresie ochrony starodrzewia 

i parków 

opracowanie dokumentacji ekofizjograficznej miasta jako podstawy sporządzania 

miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego 

ustanawianie na obszarze miasta nowych form ochrony przyrody 

uwzględnienie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego terenów 

złóŜ surowców 

likwidacja i rekultywacja nielegalnych wyrobisk 

7


zapobieganie powstawaniu dzikich wyrobisk 

inwentaryzacja zbiorników bezodpływowych dla ścieków 

ochrona istniejących zadrzewień i zakrzewień oraz wprowadzanie nowych 

w zakresie edukacji ekologicznej: 

organizacja i rozwój bazy danych o środowisku i jego ochronie 

szkolenie, dokształcanie i instruowanie urzędników miejskich, radnych w zakresie 

ochrony środowiska 

propagowanie Programu ochrony środowiska wraz z Planem gospodarki odpadami 

w mieście 

wydanie informacji o realizacji Programu ochrony środowiska 

organizacja imprez masowych: Dzień Ziemi, Dzień Ochrony Środowiska, Sprzątanie 

Świata 

wspieranie rozwoju „Zielonych Szkół” 

tworzenie i rozwijanie centrum edukacji ekologicznej 

rozwijanie róŜnych form edukacji ekologicznej społeczeństwa dorosłego i młodzieŜy 

w szkołach 

pełne wdroŜenie systemu informacji o środowisku i jego ochronie, a potem jego 

uzupełnianie. 

2.3. Planu zagospodarowania przestrzennego woj. łódzkiego 

Uchwalony w 2002 roku Plan zagospodarowania przestrzennego województwa 

łódzkiego porządkuje i koordynuje uŜytkowanie przestrzeni zapobiegając powstawaniu 

konfliktów i strat w środowisku województwa, chroni walory i zasoby środowiska oraz 

potwierdza połoŜenie i zasięg przestrzenny obiektów i obszarów przyrodniczych prawnie 

chronionych. Zadaniem jego jest równieŜ określenie barier i ograniczeń rozwoju oraz 

wytyczenie podstawowych kierunków działań naprawczych i chronionych. Plan ustala 

o decydującym wpływie róŜnorodności środowiska przyrodniczego i systemu jego ochrony 

na zakres przekształceń struktur przestrzennych województwa. 

Miasto Sieradz zaliczone zostało do ośrodków regionalnych stanowiących trzon sieci 

ośrodków równowaŜenia rozwoju województwa. 

Określono część zachodnią i północną jako strefę potencjalnych koncentracji 

procesów rozwojowych, która sięga równocześnie w kierunku północnym i zachodnim, 

przylegając bezpośrednio do dróg krajowych nr 12 i 14. 

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego lokalizuje 

w Sieradzu część tzw. Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. 

Główne, sformułowane w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa 

łódzkiego zadania strategiczne obejmujące miasto to: 

- droga ekspresowa S–8 (realizacja) 

- droga krajowa nr 12 i 14 (modernizacja) 

- linia kolejowa Łódź – Sieradz – Ostrów Wielkopolski (modernizacja) 

- spójny uszczegółowiony system ekologiczny, obejmujący dolinę rzeki Warty 

- ustalone zasady zagospodarowania obszarów objętych zagroŜeniem powodziowym 

- kompleksowa realizacja ustaleń programu regionalnego „Warta” 

- realizacja zaktualizowanego programu małej retencji 

- rewaloryzacja urbanistyczno – architektoniczna Starego Miasta w Sieradzu. 

2.4. Strategii rozwoju miasta 

Opracowana w 1999 roku Strategia rozwoju miasta Sieradza do 2010 roku wyraźnie 

precyzuje cele rozwoju i zadania realizacyjne (część III) równieŜ dla zagadnień związanych 

bezpośrednio lub pośrednio z kształtowaniem i ochroną środowiska na obszarze miasta. 

Strategia podkreśla potrzebę ekologicznie zrównowaŜonego rozwoju gospodarczego 

miasta oraz ochrony wartości historycznych i przyrodniczych. Cele strategiczne, które 

jednoznacznie moŜna zakwalifikować do kształtowania i ochrony środowiska to: 

Cel 1: Poprawa środowiska Ŝycia mieszkańców i atrakcyjności miasta poprzez 

harmonizację procesów rozwojowych na platformie ekorozwoju i ładu przestrzennego. 

Cel 2: Poprawa zaspokojenia potrzeb społecznych. 

Cel 3: Rozwój i poprawa funkcjonowania infrastruktury technicznej. 

8


W przypadku celu strategicznego 1 za najwaŜniejsze cele operacyjne (związane 

z ochroną środowiska) naleŜy uznać: 

1.1. Racjonalne kształtowanie, zagospodarowanie przestrzeni miasta z takimi 

zadaniami realizacyjnymi jak wpływ przez plany, przesądzenia lokalizacyjne oraz 

inwestycje na racjonalne z punktu widzenia ekologicznego, społecznego 

i ekonomicznego rozmieszczenie funkcji oraz zagospodarowania przestrzeni. 

1.2. Ochronę dóbr kultury materialnej i krajobrazu oraz rewitalizację zabytkowych 

obiektów, obszarów i kwartałów miasta z następującymi zadaniami: 

- stworzenie systemu ochrony historycznej substancji materialnej miasta oraz wartość 

widoków krajobrazowych i panoramy miasta, 

- koncepcja rewitalizacji obszaru Starego Miasta. 

Natomiast cel strategiczny 2 za najwaŜniejsze cele operacyjne (równieŜ 

bezpośrednio lub pośrednio związane z ochroną i kształtowaniem środowiska) uznaje: 

2.3. Poprawę stanu bezpieczeństwa publicznego z takimi zadaniami jak: 

- budowa zintegrowanego systemu łączności słuŜb ratowniczych, 

- wyznaczenie na terenie miasta tras bezpiecznego przewozu niebezpiecznych 

środków chemicznych oraz wyznaczenie objazdów miasta dla pojazdów 

przewoŜących takie środki, 

- budowa polderów (między rzekami śegliną i Wartą oraz na rzece Myji), zapór oraz 

renowacja przewaŜającej części wałów przeciwpowodziowych. 

2.4. Ochronę walorów i zasobów oraz poprawę stanu środowiska 

przyrodniczego, gdzie za główne zadania realizacyjne uznano: 

- wyznaczenie i ochronę Systemu Ekologicznego Miasta (SEM) powiązanego 

z regionalnym systemem ekologicznym ze szczególnym potraktowaniem doliny rzeki 

Krasawny 

- rewitalizację korytarzy ekologicznych (cieków, starorzeczy, oczek wodnych, stawów) 

- rewaloryzację i uzupełnianie terenów zieleni urządzonej w mieście (park w Osiedlu 

Klonowa, ogród botaniczny przy Domu Pomocy Społecznej, parki: im. A. Mickiewicza, 

Staromiejski, im. Wł. Broniewskiego) 

- podejmowanie przedsięwzięć ograniczających zanieczyszczenie wód 

powierzchniowych 

- ograniczenie zanieczyszczeń wód podziemnych (poprzez racjonalizację nawoŜenia 

chemicznego) 

- propagowanie ekologicznych systemów grzewczych 

- likwidację lokalnych źródeł zanieczyszczenia powietrza 

- stały monitoring środowiska przyrodniczego miasta. 

2.8. Tworzenie warunków dla rozwoju rekreacji i wypoczynku z takimi zadaniami 

jak: 

- zagospodarowanie terenów po byłej Ŝwirowni na cele rekreacji i wypoczynku 

- opracowanie programu zagospodarowania rekreacyjnego projektowanego zbiornika 

retencyjnego „Os. Hetmańskie” na Osiedlu Hetmańskie. 

Z kolei za główne cele operacyjne wywodzące się z celu strategicznego 3 uznano 

m.in.: 

3.1. Poprawę sprawności funkcjonowania systemu transportowego miasta 

z takimi zadaniami jak: 

- stymulacja działań w celu realizacji południowej obwodnicy miasta Sieradza 

w korytarzu projektowanej drogi ruchu szybkiego S-8 

- poszerzenie drogi krajowej Nr 14 do czterech pasów jezdnych na niektórych 

odcinkach w mieście 

- modernizacja sieci uliczno – drogowej miasta 

- budowa zabezpieczeń akustycznych dla budownictwa mieszkaniowego i innych 

obiektów chronionych wzdłuŜ tras o największym natęŜeniu ruchu. 

3.2. Poprawę funkcjonowania i rozwój systemu doprowadzania i usuwania wody, 

gdzie za najwaŜniejsze zadania uznano: 

- rozbudowę sieci kanalizacyjnej w lewobrzeŜnej części miasta (poza oddziaływaniem 

tzw. kolektora „wschodniego”) oraz budowę kolektora „zachodniego” i odwodnienie 

lewego zawala rzeki śegliny 

9


- rozwiązanie problemu składowania odpadów dla miasta w ujęciu alternatywnym 

- odwodnienie zawala dzielnicy Sieradz-Woźniki 

- kontynuacja programu selektywnej zbiórki odpadów i utylizacji odpadów stałych. 

3.3. Poprawę funkcjonowania i rozwój pozostałych elementów infrastruktury 

technicznej, gdzie główne zadania to: 

- budowa systemu sieci gazowej rozdzielczej 

- budowa sieci ciepłowniczej w rejonie Starego Miasta (około 3 km sieci). 

2.5. Studium rozwoju i kierunków zagospodarowania miasta 

Opracowane i uchwalone w 1999 roku Studium uwarunkowań i kierunków 

zagospodarowania przestrzennego miasta Sieradza w rozdziale (V.2.), ustalającym kierunki 

kształtowania systemu przyrodniczego i ochrony wartości przyrodniczych zwłaszcza w tzw. 

strefie ekologicznej miasta, określa konieczność podporządkowania zmian 

w zagospodarowaniu przestrzennym nadrzędnej funkcji środowiskotwórczej. 

W kierunkach przyjętej polityki wyróŜnia ono: 

Obszary i obiekty objęte i proponowane do objęcia ochroną prawną i przyrodniczą, 

a wśród nich: 

Obszary i obiekty objęte i proponowane do objęcia ochroną konserwatorską, 

takie jak: 

- Nadwarciański Obszar Chronionego Krajobrazu 

Pomniki przyrody 

Projektowany Zespół Przyrodniczo –Krajobrazowy Wzgórze Zamkowe - wskazany 

do objęcia ochroną prawną. 

Lokalne wartości środowiska i obszary objęte ochroną na podstawie przepisów 

szczególnych, a wśród nich: 

tereny leśne – na terenie miasta uznane za lasy ochronne stanowiące drzewostany 

uszkodzone na skutek działalności przemysłowej; natomiast lasy w dolinie Warty, lasy 

w strefach wododziałów oraz na obszarach wysokiej ochrony GWZP oraz lasy 

porastające wydmy według propozycji w wyŜej wymienionym studium winny być 

uznane za lasy wodochronne lub lasy glebochronne. 

tereny dolesień – proponowane pod dolesienia obszary połoŜone w zachodniej 

(Górka Smardzewska) oraz wschodniej (Męka Jamy) części miasta. 

tereny zieleni urządzonej – obejmującej istniejące i projektowane tereny parków 

miejskich i osiedlowych, ogródki działkowe, zieleń cmentarzy miejskich, gdzie ustala 

się zakaz zmiany sposobu uŜytkowania. 

wody powierzchniowe – podlegające bezwzględnej ochronie zasobów wynikającej 

z Ustawy Prawo wodne oraz związanymi z tym faktem takimi działaniami jak: 

eliminacja bezpośrednich zrzutów ścieków, realizacja kanalizacji sanitarnej 

i deszczowej, ograniczenie lub eliminacja nawoŜenia chemicznego na terenach 

trwałych uŜytków zielonych, zakaz usuwania roślinności nadbrzeŜnej i wodnej oraz 

poprawa zabezpieczeń przeciwpowodziowych w okolicach rzek Warty i śegliny. 

wody podziemne – ochrona specjalna dopuszczająca rozwój przestrzenny 

z ograniczeniami eliminującymi szkodliwy wpływ urbanizacji na zasoby wód 

podziemnych. W szczególności jest tutaj akcentowany obszar ustanowionego 

Głównego Zbiornika Wód Podziemnych „Sieradz” objęty wysoką ochroną (OWO) oraz 

strefa ochronna ujęcia wody (Sieradz – Męka przy ul. Uniejowskiej) czy strefa ochrony 

komunalnego ujęcia wód w Sieradzu. 

tereny zagroŜenia powodziowego – gdzie postuluje się modernizację istniejących 

i budowę nowych obwałowań przeciwpowodziowych, realizację pola zalewowego 

(polderu) „Sieradz” o pojemności polderu około 10 mln m 3 , uporządkowanie 

starorzeczy w dolinie śegliny oraz przesunięcie koryta rzeki Warty (dla poprawy spływu 

lodów miedzy mostami w Sieradzu). 

tereny szczególnej ochrony ekologicznej – stanowiące system korytarzy 

ekologicznych miasta tzw. SEM, utworzony przez doliny rzek i cieków. Na terenach 

tych, generalnie niekorzystnych pod względem budowlanym, zakazane jest budowanie 

10


wszelkich przegród poprzecznych za wyjątkiem budowli technicznych związanych 

z gospodarką wodną. 

złoŜe piasków „Smardzewska Górka” - stanowiące rezerwę terenową pod budowę 

zapory czołowej projektowanego zbiornika retencyjnego „Smardzew” w pobliŜu 

zachodniej granicy administracyjnej miasta (rzeka Myja). 

Obszary wymagające rekonstrukcji i przekształceń przestrzennych 

i funkcjonalnych dla przywrócenia ich walorów przyrodniczych, 

w skład których wchodzą: 

ogrody działkowe - będące w strefie stałego zagroŜenia aerosanitarnego z propozycją 

zmiany lokalizacji 

zieleń nieurządzona (osiedle Klonowa) wskazana do przekształcenia w park miejski 

złoŜe piasku (Męka Jamy) – do rekultywacji i zalesienia 

dolina rzeki Krasawny – korytarz ekologiczny wskazany do renaturalizacji. 

Obszary do przekształceń w celu ograniczenia zagroŜeń sanitarno – zdrowotnych 

obszary wskazane do bezwzględnego uporządkowania gospodarki ściekowej - 

realizacji kanalizacji z uwagi na wysoki stopień zagroŜenia dla wód podziemnych. 

tereny pozostałe wymagające uporządkowania gospodarki wodno – ściekowej 

(kanalizacja sanitarna i deszczowa). 

tereny zabudowane na obszarach zagroŜenia powodziowego 

tereny zabudowy mieszkaniowej i usługowej w strefie zagroŜenia 

aerosanitarnego – to tereny istniejącej zabudowy mieszkaniowej i usługowej połoŜone 

w obszarach oddziaływania akustycznego i zanieczyszczeń powietrza. Dotyczy to 

równieŜ obszarów zabudowy mieszkaniowej nowoprojektowanej, wymagającej 

wprowadzenia pasm zieleni urządzonej. Studium za takie tereny uznaje równieŜ tereny 

połoŜone w rejonach tras o duŜym natęŜeniu ruchu drogowego oraz obszary istniejącej 

zabudowy mieszkaniowej o duŜej koncentracji źródeł niskiej emisji oraz naturalnych 

tendencjach do gromadzenia się szkodliwych zanieczyszczeń pyłowo - gazowych 

w warunkach inwersji termicznej. Są to następujące dzielnice miasta: Praga, Woźniki, 

Podrzecze, Oleandry DuŜe. 

tereny rolne przyległe do tras komunikacyjnych o ograniczeniu uŜytkowania 

w zakresie upraw. 

Obszary ochrony wartości rolniczych, 

którymi są: 

chronione ustawowo grunty orne oraz gleby pochodzenia organicznego 

pozostałe grunty rolne – podlegające zakazowi rozpraszania zabudowy i parcelacji 

działek rolnych na budowlane poza tymi, które są przeznaczone do rozwoju miasta 

w jego studium uwarunkowań i kierunków rozwoju. 

2.6. Programu Regionalnego Warta 

Program ten opracowany i uchwalony przez Sejmik Województwa (Uchwała Nr 

XLIII/506/2002 z dnia 28 maja 2002 roku) w 2002 roku stanowi podstawę zrównowaŜonego 

rozwoju i próbę eliminacji barier środowiskowych dla zlewni Warty na obszarze województwa 

łódzkiego i jest jednocześnie opracowaniem programowym obejmującym gospodarkę 

wodno – ściekową i jej realizację w zlewni tej rzeki. Realizacja ta winna opierać się na 

potencjale ludzkim i gospodarczym regionu. Terytorium miasta Sieradza wchodzi w całości 

w skład obszaru objętego programem. W swoich ustaleniach generalnych uznaje on, Ŝe na 

obszarze została zaburzona równowaga ekologiczna. Zaniedbania w zakresie ochrony 

środowiska Ŝycia człowieka winny zostać usunięte nie tylko dla osiągnięcia stanu zgodnego 

ze standardem Unii Europejskiej, ale równieŜ dla poprawy warunków Ŝycia i atrakcyjności 

inwestycyjnej regionu. 

Podstawowe problemy ekologiczne obszaru objętego Programem Regionalnym 

Warta to między innymi: 

zanieczyszczenie wód powierzchniowych spowodowane zrzutami ścieków 

komunalnych zwłaszcza z ośrodków miejskich, zrzutami ścieków przemysłowych, 

11


spływami z terenów rolniczych oraz terenów komunikacyjnych, co powoduje m.in. 

postępującą eutrofizację zbiornika Jeziorsko; 

zanieczyszczenie wód podziemnych spowodowane zrzutami ścieków bezpośrednio do 

gruntu (zwłaszcza na obszarach wiejskich), nielegalnymi wylewiskami odpadów 

płynnych, nieszczelnością zbiorników na nieczystości płynne, odciekami ze składowisk 

odpadów, z powodu ich nieodpowiedniej szczelności, infiltrację zanieczyszczeń wód 

rzek do warstw geologicznych wodonośnych w strefach ich kontaktu; 

zanieczyszczenie gleb będące wynikiem stosowania nawozów mineralnych 

i organicznych np. osadów pościekowych i ścieków z szamb (metale cięŜkie), 

obniŜenia pH gleb w wyniku tzw. kwaśnych deszczy, kumulację toksycznych związków 

ze środków ochrony roślin, substancji ropopochodnych na terenach zurbanizowanych 

(stacje paliw i stacje przeładunkowe paliw); 

zanieczyszczenie powietrza spowodowane przez ciepłownie miejskie (Sieradz), 

elektrociepłownię (Bełchatów), zakłady produkcyjne, funkcjonowanie szlaków 

komunikacyjnych o duŜym natęŜeniu ruchu obciąŜających ruchem tranzytowym 

centrum miasta, lokalne kotłownie węglowe i paleniska domowe „niska emisja” itp.; 

degradacja krajobrazu spowodowana w przypadku obszaru miasta Sieradza 

funkcjonowaniem lokalnych małych (często nielegalnych) kopalni kruszyw, rozwojem 

intensywnego rolnictwa eliminującym takie elementy jak zadrzewienia śródpolne, oczka 

wodne, roślinne strefy buforowe wzdłuŜ cieków, projektowany system komunikacyjny, 

który przekształci krajobraz, rozwój radiofonii komórkowej (budowa masztów) 

wprowadzający niekorzystne zmiany wizualne w krajobrazie przyrodniczym 

i kulturowym; 

zagroŜenie powodziowe w dolinie rzeki Warty i odcinkach ujściowych jej dopływów 

powodujące konieczność budowy i modernizacji wałów przeciwpowodziowych, 

polderów oraz zbiorników retencyjnych; 

niedobór wody spowodowany intensywną eksploatacją ujęć wód podziemnych, 

zmianami klimatycznymi; 

zanieczyszczenie odpadami spowodowane brakiem racjonalnej gospodarki odpadowej, 

funkcjonowaniem składowisk odpadów komunalnych nie posiadających odpowiednich 

zezwoleń, brakiem inwentaryzacji odpadów niebezpiecznych składowanych przy 

likwidowanych zakładach przemysłowych oraz składowaniem na składowiskach 

i lagunach z oczyszczalni ścieków będącymi odpadami o duŜej zawartości odpadów 

organicznych. 

W zaprezentowanej w Programie... hierarchii waŜności zadań w zakresie gospodarki 

wodno – ściekowej będącej wynikiem porównania efektów ekologicznych, kryterium 

obligatoryjnego stopnia zaawansowania inwestycji, zasięgu oddziaływania na środowisko, 

zagroŜenia na środowisko oraz zagroŜenia dla zdrowia na 89 rozpatrywanych w programie 

jednostek samorządowych miasto Sieradz zostało usytuowane na 66 miejscu (z liczbą 

punktów 4,1). 

Hierarchia planowanych potrzeb w zakresie ochrony przeciwpowodziowej i małej 

retencji wyraźnie wskazuje na to, Ŝe szereg inwestycji z tej dziedziny dotyczy obszaru miasta 

Sieradza. Są to: 

- modernizacja wałów powodziowych w zlewni Warty, 

- budowa nowych obwałowań. 

Opracowany i uchwalony Program Regionalny Warta jest spójny z załoŜeniami Programu 

dla Odry 2006 w zakresie ochrony przeciwpowodziowej, ochrony czystości wód dorzecza 

Odry, zachowania i renaturalizacji ekosystemów rzek i ich dolin oraz rozwoju turystyki 

i ochrony dziedzictwa kulturowego. 

Plan potrzeb inwestycyjnych Programu w zakresie gospodarki wodno – ściekowej 

zakłada na terenie miasta Sieradza realizację następujących inwestycji, zgodnie z poniŜszą 

tabelą. 

12


GMINA 

W ZAKRESIE 

WODOCIĄGÓW 

SIEĆ 

/KM/ 

PRZYŁĄCZ 

A /KM/ 

W ZAKRESIE 

KANALIZACJI 

SIEĆ 

/KM/ 

PRZYŁĄCZ 

A /KM/ 

RUROCIĄGI 

TRANZYTOWE 

TŁOCZONE 

/KM/ 

PRZEPOMPOWNI 

E /SZT./ 

OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW 

BUDOWA NOWYCH MODERNIZACJ 

WYDAJNOŚĆ W A OBIEKTÓW 

M 3 /D 

ISTNIEJĄCYCH 

MIASTO 

SIERADZ 

7,0 76/1,5 63,0 832/16,6 - - - - 

Łącznie według powyŜszego zestawienia potrzeby realizacyjne zaproponowane 

w Programie Regionalnym Warta na obszarze miasta Sieradz to: 

- budowa około 7,0 km sieci wodociągowej (wraz z budową około 76 przyłączy o długości 

1,5 km), 

- budowa około 63 km sieci kanalizacji (wraz z budową około 832 przyłączy o długości 

16,6 km). 

W planie potrzeb inwestycyjnych w zakresie gospodarki odpadowej miasta Program 

Regionalny Warta wymienia potrzebę budowy kompostowni o wydajności 3 000 t/rok. 

W zakresie programu potrzeb inwestycyjnych związanych z ochroną 

przeciwpowodziową w ramach Programu Regionalnego Warta przewiduje się: 

A. Modernizacja obwałowań w zlewni rzeki Warty i jej dopływów – wypis 

z Programu regionalnego Warta 

LP. 

NAZWA OBIEKTU - 

WAŁU 

RZEKA 

GMINA 

DŁUGOŚĆ ODCINKA WAŁU [ M] 

OGÓŁEM LEWOBRZEśNY PRAWOBRZEśNY 

STAN TECHNICZNY 

WAŁU 

1 WARTA WARTA 980 980 - DOBRY 

2 WARTA WARTA 530 530 - DOBRY 

3 WARTA WARTA 

MIASTO 

2 770 2 770 - ZŁY 

SIERADZ 

4 WOŹNIKI - NOBELA WARTA 6 860 - 6 860 ZŁY 

5 śEGLINA śEGLINA 2 800 2 800 - ZŁY 

6 śEGLINA śEGLINA 

2 115 - 2 115 ZŁY 

B. Budowa nowych obwałowań zlewni rzeki Warty związana z realizacją polderu 

„SIERADZ” – wypis z Programu regionalnego Warta 

LP. NAZWA OBIEKTU - WAŁU RZEKA GMINA 

DŁUGOŚĆ ODCINKA WAŁU [ M] 

OGÓŁEM LEWOBRZEśNY 

PRAWOBRZEśNY 

1 LEWY WAŁ WARTY WARTA 1 000 - 1 000 

2 ZAPORA CZOŁOWA WARTA 1 600 1 600 - 

MIASTO 

SIERADZ 

PRAWY WAŁ śEGLINY WARTA 2 400 2 400 - 

3 WAŁ KOL. WOŹNIKI WARTA 

5 200 5 200 - 

13


Program potrzeb inwestycyjnych związanych z melioracjami na obszarze powiatu 

sieradzkiego określony został w Programie Regionalnym Warta w sposób następujący: 

LP. 

GMINA 

OBSZAR UśYTKÓW 

ROLNYCH OGÓŁEM 

UśYTKI ZMELIOROWANE 

UśYTKI DO 

ZMELIOROWANIA 

HA % HA % 

1 M. SIERADZ 191 68 35,6 123 64,4 

Jak z przytoczonych powyŜej uwarunkowań i programów wynika skala 

zidentyfikowanych potrzeb inwestycyjnych jest dość duŜa, koniecznym więc będzie 

pozyskanie zewnętrznych źródeł finansowania na realizację planowanych zamierzeń. 

3. Podstawy prawne wynikające z: 

3.1. Przepisów prawnych (dyrektyw) Unii Europejskiej 

W zakresie gospodarki wodno-ściekowej i ochrony wód 

- Dyrektywa Rady 75/440/EWG w sprawie wymaganej jakości wód powierzchniowych 

przeznaczonych do pobierania wody pitnej w krajach członkowskich, (zmieniona 

Dyrektywą 79/869/EWG i 91/692/EWG), 

- Dyrektywa Rady 76/160 dotycząca jakości wody w kąpieliskach, 

- Dyrektywa Rady 76/464/EWG w sprawie odprowadzania niebezpiecznych substancji do 

wody, 

- Dyrektywa Rady 77/795 ustanawiająca wspólną procedurę wymiany informacji na temat 

jakości wód powierzchniowych w Unii, 

- Dyrektywa Rady 78/659/EWG w sprawie jakości wód wymagających ochrony dla 

podtrzymania Ŝycia ryb, (zmieniona Dyrektywą 91/692/EWG), 

- Dyrektywa Rady 79/869/EWG dotycząca metod badań i częstotliwości analiz wód 

powierzchniowych przeznaczonych do poboru wody pitnej w krajach członkowskich. 

- Dyrektywa Rady 79/923/EWG w sprawie jakości wód wymaganych dla hodowli 

skorupiaków i mięczaków, (zmieniona Dyrektywą 91/692/EWG), 

- Dyrektywa Rady 80/68/EWG w sprawie ochrony wód podziemnych przed 

zanieczyszczeniem powodowanym przez niektóre substancje niebezpieczne, 

- Dyrektywa Rady 80/778/EWG w sprawie jakości wody przeznaczonej do picia, 

- Dyrektywa Rady 82/176/EWG w sprawie wartości dopuszczalnych dla ścieków 

i wskaźników jakości wód w odniesieniu do zrzutów rtęci z przemysłu elektrolizy 

chlorków metali alkalicznych (zmieniona Dyrektywą 91/692/EWG), 


i wskaźników jakości wód w odniesieniu do zrzutów kadmu, (zmieniona Dyrektywą 

91/692/EWG), 


i wskaźników jakości wód w odniesieniu do zrzutów sześciochlorocykloheksanu, 

(zmieniona Dyrektywą 91/692/EWG), 


i wskaźników jakości wód w odniesieniu do zrzutów rtęci z sektorów innych niŜ przemysł 

elektrolizy chlorków metali alkalicznych, (zmieniona Dyrektywą 91/692/EWG), 


i wskaźników jakości wód w odniesieniu do zrzutów niektórych niebezpiecznych 

substancji objętych wykazem I załącznika do Dyrektywy 76/464/EWG, (zmieniona 

Dyrektywą 88/347/EWG, 90/415/EWG, 91/692/EWG), 

- Dyrektywa Rady 91/271/EWG w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych, 

- Dyrektywa Rady 91/676/EWG w sprawie ochrony wód przed zanieczyszczeniami 

wywołanymi azotanami ze źródeł rolniczych, 

- Dyrektywa Rady 93/481/EWG dotycząca formularzy dla prezentowania narodowych 

programów przewidzianych w Art.17 Dyrektywy Rady 91/271/EWG, 

- Dyrektywa Rady 96/61/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania i kontroli 

zanieczyszczenia (IPPC), 

14


- Dyrektywa Rady 98/83/WE w sprawie jakości wody przeznaczonej do spoŜycia przez 

ludzi, uzupełniająca i zastępująca dyrektywę 80/778/EWG, 

- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 60/2000/WE ustanawiająca ramy dla 

polityki i działań Wspólnoty w dziedzinie gospodarki wodnej, (zmieniona decyzją 

Parlamentu Europejskiego i Rady 2455/2001/WE). 

W zakresie gospodarki odpadami 

- Dyrektywa Rady 442/75/EWG w sprawie odpadów (zmieniona Dyrektywą 156/91/EWG, 

692/91/EWG), 

- Dyrektywa Rady 278/86/EWG w sprawie ochrony środowiska, a zwłaszcza gleby, przy 

stosowaniu osadów ściekowych w rolnictwie (zmieniona Dyrektywą 692/91/EWG), 

- Dyrektywa Rady 279/86/EWG zmieniająca Dyrektywę Nr 631/84/EWG w sprawie 

nadzoru i kontroli przesyłu odpadów niebezpiecznych na terytorium Wspólnoty 

Europejskiej, 

- Dyrektywa Rady 369/89/EWG w sprawie zapobiegania zanieczyszczeniu powietrza 

przez nowopowstające spalarnie odpadów komunalnych, 

- Dyrektywa Nr 429/89/EWG w sprawie minimalizacji zanieczyszczenia powietrza przez 

istniejące spalarnie odpadów komunalnych, 

- Dyrektywa Rady 157/91/EWG w sprawie baterii i akumulatorów zawierających niektóre 

substancje niebezpieczne (zmieniona Dyrektywą 93/86/EWG i 101/98/WE), 

- Rozporządzenie 259/93/EWG w sprawie nadzoru i kontroli przesyłania odpadów do i ze 

Wspólnoty Europejskiej, a takŜe na jej terytorium, (zmienione Rozporządzeniem 

120/97/EWG ôraz 2408/98/WE), 

- Dyrektywa Rady 62/94/EWG w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, 

- Dyrektywa Rady 67/94/EWG w sprawie spalania odpadów niebezpiecznych, 

- Dyrektywa Rady 31/99/WE w sprawie składowania odpadów, 

- Dyrektywa Rady 76/2000/WE w sprawie spalania odpadów, (Dyrektywa ta zastąpi od 

2005 roku Dyrektywy Nr 429/89/EWG, 369/89/EWG, 67/94/EWG). 

W zakresie ochrony powierzchni ziemi i gleb 

- Dyrektywa Rady 86/278/EWG/ w sprawie ochrony środowiska, a szczególnie gleb, przy 

stosowaniu osadów ściekowych w rolnictwie, 

- Dyrektywa Rady 90/313/EWG w sprawie swobodnego dostępu do informacji 

o środowisku, 

- Dyrektywa Rady 91/692/EWG w sprawie standaryzacji i racjonalizacji raportów 

z wprowadzania w Ŝycie postanowień niektórych dyrektyw dotyczących środowiska, 

- Dyrektywa Rady 96/61/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniu 

środowiska. 

W zakresie ochrony powietrza atmosferycznego 

- Dyrektywa 70/220/EWG w sprawie ustanowienia wymogów technicznych 

i dopuszczalnych wartości dla CO i niespalonych emisji węglowodorów z silników 

pojazdów samochodowych (zmieniona Dyrektywą Rady 94/12/WE), 

- Dyrektywa Rady 72/306/EWG w sprawie ustanowienia norm dla maksymalnej ilości 

spalin z silników diesla w pojazdach samochodowych, ciągnikach uŜywanych 

w rolnictwie i leśnictwie (zmieniona Dyrektywą Rady 77/537/EWG), 

- Dyrektywa Rady 80/779/EWG w sprawie dopuszczalnych i zalecanych stęŜeń SO 

i cząstek zawieszonych w powietrzu, 

- Dyrektywa Rady 82/884/EWG w sprawie ustanowienia maksymalnych wartości stęŜeń 

ołowiu w powietrzu atmosferycznym, 

- Dyrektywa Rady 85/203/EWG w sprawie ustanowienia obowiązujących dopuszczalnych 

wartości tlenku azotu, 

- Dyrektywa Rady 85/210/EWG w sprawie zawartości ołowiu w benzynie, 

- Dyrektywa Rady 88/77/EWG w sprawie ustanowienia wymogów technicznych 

i dopuszczalnych CO, węglowodorów, NOx dla samochodów cięŜarowych, 

- Dyrektywa Rady 88/609/EWG w sprawie ograniczenia niektórych zanieczyszczeń do 

powietrza z duŜych obiektów energetycznego spalania paliw, 

15


- Dyrektywa Rady 92/72/EWG w sprawie ustanowienia wartości progowych ozonu, 

- Dyrektywa Rady 93/12/EWG w sprawie zawartości siarki w paliwach płynnych, 

- Dyrektywa Rady 94/63/WE w sprawie ograniczenia emisji lotnych związków 

organicznych (VOC) pochodzących z magazynowania i dystrybucji benzyny, 

- Dyrektywa Rady 96/62/WE w sprawie jakości powietrza. 

W zakresie ochrony przed hałasem 

- Dyrektywa Rady z dnia 01.12.1986 roku „w sprawie hałasu emitowanego przez 

zmechanizowany sprzęt gospodarstwa domowego” (numer 86/594/EWG, miejsce 

opublikowania OJ 334 w dniu 06.12.1986 roku), 

- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 08.05.2000 roku w sprawie zbliŜenia 

przepisów prawnych państw członkowskich dotyczących hałasu emitowanego przez 

urządzenia stosowane na zewnątrz pomieszczeń (numer 2000/14/WE, miejsce 

opublikowania OJ 162 w dniu 03.07.2000 roku), 

- Wspólne Stanowisko Rady z dnia 07.06.2001 roku w sprawie przyjęcia dyrektywy 

2001/..../WE Parlamentu Europejskiego i Rady (...) dotyczące oceny i zarządzania 

hałasem w środowisku (numer aktu prawnego CP EC) No 25/2001). 

W zakresie promieniowania niejonizującego 

Unia Europejska nie sformułowała jeszcze odpowiednich dyrektyw w zakresie 

ochrony przed elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizującym. 

W zakresie ochrony przyrody /w tym lasów/ 

- Dyrektywa Rady 74/409/EWG w sprawie ochrony dzikich ptaków (opracowanie 

propozycji sieci „NATURA 2000”), 

- Dyrektywa Rady 94/43/EWG w sprawie ochrony naturalnych siedlisk oraz dzikiej fauny 

i flory, 

- Rozporządzenia 97/338/WE w sprawie uregulowania obrotu gatunkami dzikiej fauny 

i flory (zobowiązania wynikające z „Konwencji Waszyngtońskiej” o międzynarodowym 

handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagroŜonych wyginięciem). 

W zakresie edukacji ekologicznej 

- Dyrektywa Rady 90/313/EWG w sprawie swobodnego dostępu do informacji 

o środowisku, 

- Dyrektywa Rady 91/692/EWG w sprawie standaryzacji i racjonalizacji raportów 

z wprowadzania w Ŝycie postanowień niektórych dyrektyw dotyczących środowiska, 

- Dyrektywa Rady 96/62/WE w sprawie oceny i zarządzania jakością powietrza, 

- Dyrektyw Rady 96/61/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniu 

środowiska. 

3.2. Krajowych aktów i unormowań prawnych 

Ogólne 

- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. (Dz. U. Nr 78, poz.483). 

- Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 listopada 1994r. w sprawie polityki 

ekologicznej państwa (MP Nr 59, poz.510). 

- Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 stycznia 1995r. w sprawie polityki 

zrównowaŜonego rozwoju (MP Nr 4, poz.47). 

- Ustawa z dnia 29 lipca 1991 r. o Państwowej Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. Nr 

77, poz. 335), 

- Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz.627, 

z późniejszymi zmianami). 

- Ustawa z dnia 27 lipca 2001r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, 

ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz.1085, 

z późniejszymi zmianami). 

- Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 

(Dz. U. nr 80 poz. 717), 

- Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku Prawo budowlane (Dz. U. nr 80 poz. 718), 

16


- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 października 2001 r. w sprawie opłat za 

korzystanie ze środowiska (Dz. U. 2001 nr 130 poz. 1453), 

- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 2001 r. zmieniające rozporządzenie 

w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska (Dz. U. 2001 nr 151 poz. 1703), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 listopada 2001 r. w sprawie rodzajów 

instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia (Dz. U. 2001 nr 140 poz. 1585), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 czerwca 2002 r. w sprawie wzorów 

wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska 

i sposobu ich przedstawiania (Dz. U. 2002 nr 100 poz. 920), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów 

instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów 

przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. 2002 nr 122 poz.1055), 

- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 2002 r. zmieniające rozporządzenie 

w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska (Dz. U. 2002 nr 161 poz. 1335), 

- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 września 2002 r. w sprawie określenia 

rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz 

szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzania 

raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. 2002 nr 179 poz. 1490), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 stycznia 2003 r. w sprawie wymagań 

w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez 

zarządzającego droga, linia kolejowa, linia tramwajowa, lotniskiem, portem (Dz. U. 2003 

nr 35 poz. 308), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 marca 2003 r. w sprawie opłat za 

korzystanie ze środowiska (Dz. U. 2003 nr 55 poz. 477), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2003 roku w sprawie wykazu 

substancji stwarzających szczególne zagroŜenie dla środowiska (Dz.U. nr 217 

poz.2141) 

- Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku (Dz. U. Nr 92 poz. 880 z dnia 

30 kwietnia 2004 roku). 

W zakresie gospodarki wodno-ściekowej i ochrony wód 

- Ustawa Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. (Dz. U. 2001 nr 115 poz. 1229), 

- Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków z dnia 

7 czerwca 2001 r. (Dz. U. 2001 nr 72 poz. 747; zm.: nr 115, poz. 1229), 

- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie wysokości 

jednostkowych stawek kar za przekroczenie warunków wprowadzenia ścieków do wód 

lub do ziemi (Dz. U. 2001 nr 146 poz. 1640), 

- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia 

przeciętnych norm zuŜycia wody. (Dz. U. 2002 nr 8 poz. 70), 

- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 marca 2002 r. w sprawie określenia 

taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryf oraz warunków rozliczeń za zbiorowe 

zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków (Dz. U. 2002 nr 26 poz. 257), 

- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 20 lipca 2002 r. w sprawie sposobu 

realizacji obowiązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków 

wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych (Dz. U. 2002 nr 129 poz. 1108), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, 

jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem Ŝycia ryb 

w warunkach naturalnych (Dz. U. 2002 nr 176 poz. 1455), 

- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 października 2002 r. w sprawie wymagań, 

jakim powinna odpowiadać woda w kąpieliskach (Dz. U. 2002 nr 183 poz. 1530), 

- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 października 2002 r. w sprawie 

warunków wprowadzania nieczystości ciekłych do stacji zlewnych. (Dz. U. 2002 nr 188 

poz. 1576), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 listopada 2002 r. w sprawie metodyk 

referencyjnych badania stopnia biodegradacji substancji powierzchniowoczynnych 

zawartych w produktach, których stosowanie moŜe mieć wpływ na jakość wód. (Dz. U. 

2002 nr 196 poz. 1658), 

17


- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie wymagań 

dotyczących jakości wody przeznaczonej do spoŜycia przez ludzi (Dz. U. 2002 nr 203 

poz. 1718), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, 

jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia 

ludności w wodę przeznaczona do spoŜycia (Dz. U. 2002 nr 204 poz. 1728), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie warunków, 

jakie naleŜy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie 

substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. (Dz. U. 2002 nr 212 poz. 

1799), 

- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2002 r. w sprawie przebiegu granic 

obszarów dorzeczy, przyporządkowania zbiorników wód podziemnych do właściwych 

obszarów dorzeczy, utworzenia regionalnych zarządów gospodarki wodnej oraz 

podziału obszarów dorzeczy na regiony wodne. (Dz. U. 2002 nr 232 poz. 1953), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie 

szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać programy działań mających na 

celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. 2003 nr 4 poz. 44), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów 

wyznaczania wód wraŜliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł 

rolniczych. (Dz. U. 2002 nr 241 poz. 2093), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie 

dopuszczalnych mas substancji, które mogą być odprowadzane w ściekach 

przemysłowych. (Dz. U. 2003 nr 35 poz. 309), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 roku w sprawie klasyfikacji 

dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia 

monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. nr 

32, poz. 284). 

W zakresie gospodarki odpadami 

- Ustawa z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. 

nr 132, poz.622, z późniejszymi zmianami), 

- Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz. U. nr 62, poz.628, z późniejszymi 

zmianami), 

- Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. nr 

63, poz. 638), 

- Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie 

gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i depozytowej (Dz. U. 

nr 63, poz. 639), 

- Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 roku o zmianie ustawy o opakowaniach i odpadach 

opakowaniowych (Dz.U. Nr 11 poz.97 z dnia 27 stycznia 2004 roku), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r. w sprawie katalogu 

odpadów (Dz. U. nr 112, poz.1206), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001r. w sprawie warunków 

i zakresu dostępu do wojewódzkiej bazy danych dotyczącej wytwarzania 

i gospodarowania odpadami (Dz. U. nr 152, poz.1738), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001r. w sprawie zasad 

sporządzania raportu wojewódzkiego (Dz. U. nr 152, poz.1739), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z 11 grudnia 2001 roku w sprawie wzorów 

dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. nr 152, poz. 1736), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z 11 grudnia 2001 roku w sprawie zakresu 

informacji oraz wzorów formularzy słuŜących do sporządzania i przekazywania 

zbiorczych zestawień danych, kaŜdy posiadacz odpadów (Dz. U. nr 152, poz. 1737), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001r. w sprawie niezbędnego 

zakresu informacji objętych obowiązkiem zbierania i przetwarzania oraz sposobu 

prowadzenia centralnej i wojewódzkiej bazy danych dotyczącej wytwarzania 

i gospodarowania odpadami (Dz. U. nr 152, poz.1740), 

18


- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 29 stycznia 2002r. w sprawie rodzajów 

odpadów innych niŜ niebezpieczne oraz rodzajów instalacji i urządzeń, w których 

dopuszcza się ich termiczne przekształcanie (Dz. U. nr 18, poz.176), 

- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002r. w sprawie wymagań 

dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów (Dz. U. nr 37, 

poz.339), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 maja 2002r. w sprawie listy rodzajów 

odpadów, które posiadacz odpadów moŜe przekazywać osobom fizycznym lub 

jednostkom organizacyjnym, niebędącym przedsiębiorcami, do wykorzystania na ich 

własne potrzeby (Dz. U. nr 74, poz.686), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 sierpnia 2002r. w sprawie komunalnych 

osadów ściekowych (Dz. U. nr 134, poz.1140, z późniejszymi zmianami), 

- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 września 2002r. w sprawie określenia 

rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz 

szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzenia 

raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. nr 179, poz.1490), 

- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002r. w sprawie rodzajów 

odpadów, które mogą być składowane w sposób nieselektywny (Dz. U. nr 191, 

poz.1595), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002r. w sprawie zakresu, czasu, 

sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz. U. nr 220, 

poz.1858), 

- Ustawa z dnia 19 grudnia 2002r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych 

ustaw (Dz. U. nr , poz. z dnia 23 stycznia 2003r.), 

- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002r. w sprawie rodzajów odpadów 

medycznych i weterynaryjnych, których poddawanie odzyskowi jest zakazane (Dz. U. 

z 2003r. nr 8, poz.103), 

- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2002r. w sprawie dopuszczalnych 

sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych (Dz. 

U.nr 8, poz.104 z 2003 r.). 

- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 marca 2003r. w sprawie sposobu 

oznakowania miejsc, rurociągów oraz pojemników i zbiorników słuŜących do 

przechowywania lub zawierających substancje niebezpieczne lub preparaty 

niebezpieczne (Dz. U. z dnia 10 kwietnia 2003r.) 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003r. w sprawie szczegółowych 

wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny 

odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów (Dz. U. z dnia 10 kwietnia 2003r.), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z 9 kwietnia 2003r. w sprawie sporządzania 

planów gospodarki odpadami (Dz. U. nr 62, poz. 620 z późniejszymi zmianami), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2003r. w sprawie rocznych 

poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i pouŜytkowych (Dz. U. 

z dnia 13 czerwca 2003r.) 

- Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2003 

roku zmieniające rozporządzenie w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia 

procesu termicznego przekształcania odpadów (Dz.U. nr 1 poz.2 z dnia 8 stycznia 2004 

roku), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 lutego 2004 roku w sprawie odpadów 

niebezpiecznych dopuszczonych do przywozu z zagranicy (Dz.U. nr 23 poz.205 z dnia 

19 lutego 2004 roku), 

- Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 lutego 2004 

roku zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów odpadów innych niŜ 

niebezpieczne oraz rodzajów instalacji i urządzeń, w których dopuszcza się ich 

termiczne przekształcanie (Dz.U. nr 25 poz.221 z dnia 23 lutego 2004 roku), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 marca 2004 roku zmieniające 

rozporządzenie w sprawie listy odpadów innych niŜ niebezpieczne, których przywóz 

z zagranicy nie wymaga zezwolenia Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (Dz.U. 

nr 51 poz.512 z dnia 30 marca 2004 roku). 

19


W zakresie ochrony powierzchni ziemi i gleb 

- Ustawa z dnia 26 marca 1982 roku o scalaniu i wymianie gruntów (Dz. U. nr 58, poz. 

349 z późniejszymi zmianami), 

- Ustawa z dnia 28 września 1991 o lasach (Dz. U. nr 101, poz. 444 z późniejszymi 

zmianami), 

- Ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. nr 27, poz. 96 

z późniejszymi zmianami), 

- Ustawa z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. nr 16 

poz.78 z późniejszymi zmianami), 

- Ustawa o nawozach i nawoŜeniu z dnia 26 lipca 2000 roku (Dz. U. nr 89 poz. 991), 

- Ustawa z dnia 16 marca 2001 roku o rolnictwie ekologicznym (Dz. U. nr 38 poz. 452), 

- Ustawa o ochronie przyrody (Dz. U. nr.114 poz.492 z późniejszymi zmianami), 

- Ustawa z dnia 8 czerwca 2001 roku o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia (Dz. 

U. nr 73 poz. 764), 

- Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 roku o ochronie roślin (Dz. U. nr 11 poz.94 z dnia 27 

stycznia 2004 roku), 

- Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 czerwca 2001 w sprawie 

wykonywania niektórych przepisów ustawy o nawozach i nawoŜeniu (Dz. U. 2001 nr 60 

poz. 615), 

- Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i rozwoju Wsi z dnia 1 czerwca 2001 roku w sprawie 

szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkoleń z zakresu ich 

stosowania (Dz. U. 2001 Nr 60 poz. 616), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 grudnia 2001 w sprawie rejestru 

obszarów górniczych (Dz. U. nr 148, poz. 1660), 

- Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 czerwca 2001 roku 

w sprawie dopuszczalnych stęŜeń metali cięŜkich zanieczyszczających glebę (Dz. U. nr 

37, poz. 344), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 roku w sprawie 

standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. 2002 nr 165 poz. 1358 

i 1359), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 w sprawie kryteriów 

wyznaczania wód wraŜliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł 

rolniczych.(Dz. U 2002 nr 241 poz. 2093), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 roku w sprawie 

szczegółowych wymagań jakim powinny odpowiadać programy działań mających na 

celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. nr 4, poz. 44 z 2003 roku). 

W zakresie ochrony powietrza atmosferycznego 

- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 września 2000r. w sprawie warunków 

technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi 

dalekosięŜne do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. 

U. nr 98, poz. 1067), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002r. w sprawie 

dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów 

niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych 

poziomów niektórych substancji (Dz. U. nr 87 poz. 796), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002r. w sprawie oceny 

poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. nr 87 poz. 798), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 listopada 2002 r. w sprawie zakresu 

i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz. U. Nr 

62, poz. 627), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002r. w sprawie wartości 

odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 1 z 2003r. poz. 12). 

20


W zakresie ochrony przed hałasem 

- Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 

13 maja 1998r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 

66, poz. 436), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 stycznia 2002r. w sprawie wartości 

progowych poziomów hałasu (Dz. U. Nr 8, poz. 81), 

- Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999r. 

w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich 

usytuowanie (Dz. U. Nr 43, poz. 430), 

- Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 20 maja 2000r. 

zmieniające Rozporządzenie w sprawie określenia odległości i warunków 

dopuszczających usytuowanie drzew lub krzewów, elementów ochrony akustycznej, 

wykonywanie robót ziemnych, budynków lub budowli w sąsiedztwie linii kolejowych oraz 

sposobu urządzania i utrzymywania zasłon odśnieŜnych i pasów przeciwpoŜarowych 

(Dz. U. Nr 52, poz. 627), 

- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 marca 2002r. w sprawie wymagań 

zasadniczych dla urządzeń uŜywanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji 

hałasu do środowiska (Dz. U. Nr 60, poz. 546), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002r. w sprawie 

szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska 

przed hałasem (Dz. U. Nr 179, poz. 1498), 

- Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 28 października 2002r. w sprawie 

jednostkowych stawek kar za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu na rok 

2003 (MP Nr 54, poz. 743), 

- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 2002r. zmieniające rozporządzenie 

w sprawie wymagań zasadniczych dla urządzeń uŜywanych na zewnątrz pomieszczeń 

w zakresie emisji hałasu do środowiska (Dz. U. Nr 231, poz. 1942), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 stycznia 2003r. w sprawie rodzajów 

pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacja dróg, linii kolejowych, linii 

tramwajowych, lotnisk oraz portów, które powinny być przekazywane właściwym 

organom ochrony środowiska, oraz terminów i sposobów ich prezentacji (Dz. U. Nr 18, 

poz. 164), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 stycznia 2003r. w sprawie wymagań 

w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez 

zarządzającego droga, linia kolejowa, linia tramwajowa, lotniskiem, portem (Dz. U. Nr 

35, poz. 308), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 lutego 2003r. w sprawie rodzajów 

wyników pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacja instalacji lub urządzenia, 

przekazywanym właściwym organom ochrony środowiska oraz terminu i sposobu ich 

prezentacji (Dz. U. Nr 59, poz. 529), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 czerwca 2003r. w sprawie wymagań 

w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji (Dz. U. Nr 110, poz. 1057), 

- Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 16 czerwca 

2003r. w sprawie szczególnych dla zmechanizowanego sprzętu gospodarstwa 

domowego w zakresie poziomu hałasu emitowanego przez ten sprzęt (Dz. U. Nr 132, 

poz. 1228). 

W zakresie promieniowania niejonizującego 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 11 

sierpnia 1998 w sprawie szczegółowych zasad ochrony przed promieniowaniem 

szkodliwym dla ludzi i środowiska, dopuszczalnych poziomów promieniowania, jakie 

mogą występować w środowisku, oraz wymagań obowiązujących przy wykonywaniu 

pomiarów kontrolnych promieniowania (Dz. U. nr 107, poz. 676), 

- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 3 listopada 1998 r. 

w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. nr 140 poz. 

906), 

21


- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków 

technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75, poz. 

690), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie 

dopuszczalnego poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów 

sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. nr 192 poz.1883). 

W zakresie ochrony przyrody /w tym lasów/ 

- Ustawa z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (Dz. U. nr 99, poz. 1079 


- Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jednolity - Dz. U. z 2000 r. Nr 56, poz. 

679, z późniejszymi zmianami), 

- Ustawa z dnia 13 października 1995 r. prawo łowieckie (Dz. U. nr 147, poz. 713), 

- Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r o ochronie zwierząt (Dz. U. nr 111, poz. 724 


- Ustawa z dnia 8 czerwca 2001 r. o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia (Dz. U. 

z 2001 r. Nr 73, poz. 764, z późniejszymi zmianami: ustawa o zmianie ustawy 

o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia oraz ustawy Prawo ochrony środowiska - 

Dz. U. z 2003 r. Nr 46, poz. 392), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. w sprawie rodzajów 

siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie (Dz. U. nr 92 poz. 1029), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 września 2001 r. w sprawie określenia 

listy gatunków zwierząt rodzimych dziko występujących objętych ochrona gatunkową 

ścisłą i częściową oraz zakazów dla danych gatunków i odstępstw od tych zakazów 

(Dz. U. nr 130 poz. 1456). 

W zakresie edukacji ekologicznej 

- Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 – Kodeks postępowania administracyjnego, 

- Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz. 439 


- Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ratyfikacji Konwencji o dostępie do informacji, 

udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości 

w sprawach dotyczących środowiska (Dz. U. Nr 89, poz. 970), 

- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2000 r. w sprawie krajowego systemu 

informowania o produktach niebezpiecznych (Dz. U. Nr 4, poz. 28). 

- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i sportu, z dnia 26 lutego 2002 roku 

w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego 

w poszczególnych typach szkół (Dz. U. nr 51,poz. 458), 

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2002 r. w sprawie sposobu 

udostępniania informacji o środowisku (Dz. U. Nr 176, poz. 1453). 

4. Kierunki ochrony środowiska w mieście 

4.1. Gospodarka wodno-ściekowa, ochrona wód, zapobieganie awariom i klęskom 

Ŝywiołowym 

4.1.1. Charakterystyka i diagnoza stanu aktualnego 

Wody podziemne 

Według Podziału regionalnego zwykłych wód podziemnych Polski (Paczyńskiego) 

obszar miasta znajduje się w obrębie łódzkiego VII regionu hydrogeologicznego. Na jego 

terenie występują dwa poziomy wodonośne: główny - kredowy (w ośrodku porowo – 

szczelinowym) oraz czwartorzędowy (w ośrodku porowym). 

Podstawowy uŜytkowy poziom wodonośny dla miasta Sieradza stanowią utwory 

kredowe utrzymujące się w marglach i wapieniach kredowych, sporadycznie 

w przykrywających je utworach piaszczystych. Warstwa wodonośna zalega na 

zróŜnicowanej głębokości, a zwierciadło wody ma charakter napięty. Zasilanie warstwy 

wodonośnej odbywa się poprzez utwory czwartorzędowe. Odpływ następuje ku dolinie 

Warty. Poziom wód górnokredowych naleŜy do niewielkiego powierzchniowo 

(w stosunku do innych w województwie) Głównego Zbiornika Wód Podziemnych 

22


(GZWP Sieradz K 2 -312). Zbiornik ten zajmuje powierzchnię 78 km 2 , z czego 30 km 2 

w jego północnej części objęte jest najwyŜszą ochroną (ONO), a pozostałe 48 km 2 

wysoką (OWO). Jest to zbiornik o charakterze szczelinowo – porowym, którego wody 

odznaczają się znaczną wydajnością. Średnia głębokość ujęć wynosi 150 m, 

a szacunkowe zasoby zbiornika określono na około 10 tys. m 3 /d. 

Czwartorzędowe piętro wodonośne występuje prawie na całym omawianym obszarze. 

Poziom wód z tego okresu występuje w utworach piaszczysto – Ŝwirowych, 

zalegających w warstwie przypowierzchniowej bądź w soczewkach piaszczystych 

w glinach zwałowych. W zaleŜności od miąŜszości i litologii w profilu czwartorzędu 

moŜe wystąpić kilka warstw zawodnionych o róŜnej grubości i rozprzestrzenieniu oraz 

zmiennym zawodnieniu. Pierwsze zwierciadło wody występuje lokalnie bardzo płytko 

w utworach piaszczystych zalegających na glinach zwałowych, plejstoceńskich 

mułkach i piaskach zastoiskowych oraz w dolinach rzek i potoków. Obszary te są stale 

lub okresowo podmokłe. Drugi poziom wodonośny zalega w piaszczysto – Ŝwirowych 

osadach moreny czołowej, osadach lodowcowych i wodnolodowcowych oraz 

rzecznych osadach plejstoceńskich i holoceńskich. Warstwa wodonośna jest 

niejednorodna, o zmiennej grubości, przewaŜnie izolowana w stropie pakietami 

gliniastymi. Poziom ten charakteryzuje się zmiennością miąŜszości warstw 

piaszczysto - Ŝwirowych oraz małym rozprzestrzenieniem poziomym. Lokalnie 

występują tutaj wody zaskórne. 

Warunki hydrogeologiczne są ściśle związane z budową geologiczną (stopniem 

przepuszczalności utworów powierzchniowych) i rzeźbą terenu. Na przewaŜającej części 

powierzchni miasta pierwszy poziom wód gruntowych występuje głównie w utworach 

czwartorzędowych. Jedynie w rejonie Woźnik poziom ten zalega w utworach kredowych, 

mających charakter wód szczelinowych, pozostających w więzi hydraulicznej z wodami 

czwartorzędowymi. 

Oceniając warunki wodne pod kątem przydatności dla potrzeb budownictwa 

w mieście wyróŜniono dwa obszary o odmiennym reŜimie wód gruntowych: 

Pierwszy z nich odznacza się ciągłością poziomu wód gruntowych o zwierciadle 

swobodnym, zalegających w utworach przepuszczalnych, o dobrych warunkach 

infiltracji. Obszar ten pokrywa się z dnami dolin rzecznych, zagłębieniami oraz 

fragmentami wysoczyzn. Wody gruntowe w dolinach utrzymujące się w utworach 

holoceńskich pozostają w więzi hydraulicznej z wodami występującymi w utworach 

plejstoceńskich na wysoczyźnie. Okresowe wahania zwierciadła wód gruntowych są 

ściśle powiązane z poziomem wód w rzekach oraz z intensywnością i wielkością 

opadów. W dnach dolin oraz zagłębień zwierciadło wody gruntowej zalega płycej niŜ 

2,0 m p.p.t., a miejscami nawet i na głębokości do 1 m p.p.t.. Poza tymi obszarami 

głębokość zalegania wód gruntowych obniŜa się wraz ze wzrostem wysokości 

i przewaŜnie występują one głębiej niŜ 4,0 m p.p.t.. 

Na załączonym rysunku obszar ten pokrywa się z poziomami wód gruntowych 

zalegających na głębokości od 0 do 1 m ppt oraz od 1 do 2 m ppt. 

Drugi obszar charakteryzuje się wodami gruntowymi o zwierciadle napiętym, w którym 

ciągłość poziomu tych wód moŜe ulec zaburzeniom w przypadku występowania płytko 

przy powierzchni utworów średnio- i trudnoprzepuszczalnych (utwory zastoiskowe 

i gliny). Obszary te pokrywają się z wysoczyzną, gdzie pierwszy poziom wód 

gruntowych występuje w piaszczystych przewarstwieniach na ogół głębiej niŜ 4,0 m 

p.p.t.. Ponadto z obszarem tym mogą być związane okresowe wody zawieszone 

i przypowierzchniowe (tzw. wierzchówki), utrzymujące się w stropie utworów 

trudnoprzepuszczalnych, szczególnie na płaskich terenach o utrudnionym odpływie. 

Na załączonym rysunku obszar ten występuje poza zasięgiem poziomów wód 

gruntowych zalegających na głębokości od 0 do 1 m ppt oraz od 1 do 2 m ppt. 

23


Wnioski: 

Oceniając warunki wodne z punktu widzenia potrzeb dla budownictwa moŜna 

stwierdzić, Ŝe są one w przewadze korzystne. Niekorzystne lub mało korzystne warunki 

występują jedynie w obrębie den dolin i obniŜeń oraz w ich najbliŜszym otoczeniu, gdzie 

zwierciadło wody podziemnej zalega z reguły płycej niŜ 2 m p.p.t.. Szczególnie niekorzystne 

warunki dla rozwoju zainwestowania kubaturowego występują w dolinie Warty, gdzie mogą 

mieć miejsce okresowe wylewy powodziowe (głębokość zalegania wody gruntowej do 1 m 

p.p.t.). Obszary te zajmują 559 ha, co stanowi 11% powierzchni miasta i powinny one zostać 

wykluczone z zabudowy. Podczas tych zjawisk na terenach chronionych wałami 

przeciwpowodziowymi znacznie podnosi się poziom wód gruntowych i mają miejsce 

przesięki wałów. 

Jakość wód podziemnych 

Prowadzenie badań wód podziemnych ma na celu obserwację zmian chemizmu wód 

podziemnych, sygnalizowanie zagroŜeń, a takŜe wspomaganie działań zmierzających do 

ograniczenia wpływu czynników antropogenicznych. Na terenie miasta Sieradza brak jest 

ujęć naleŜących do krajowej sieci monitoringu. Systematyczne badania jakości tychŜe wód 

w skali regionu rozpoczęto w 1996 roku. Tzw. monitoring regionalny dokonuje oceny wód 

w układzie wskaźników oraz oceny ogólnej w oparciu o zmodyfikowaną w 1995 roku 

Klasyfikację jakości zwykłych wód podziemnych dla potrzeb monitoringu. Przy kwalifikowaniu 

wody do określonej klasy jako dopuszczalne przyjmowano przekroczenie wartości 

granicznych 3 wskaźników. Jako niedopuszczalne przyjmowano przekroczenie wartości 

granicznych wskaźników o charakterze toksycznym: azotanów, azotynów, fenoli, chromu, 

kadmu, miedzi, niklu, ołowiu, rtęci, arsenu, pestycydów. W oparciu o te normy wydzielono 

następujące klasy czystości wód podziemnych: 

klasa Ia – wody najwyŜszej jakości (bez przekroczeń dopuszczalnych wskaźników 

zanieczyszczeń), nadające się do celów pitnych bez uzdatnienia; 

klasa Ib – wody wysokiej jakości (zawierające nieznaczne zanieczyszczenia 

o naturalnym chemizmie), odpowiadające wodom do celów pitnych i gospodarczych 

wymagających prostego uzdatnienia; 

klasa II – wody o średniej jakości (o naturalnym chemizmie, jak i zmienione 

antropologicznie), wymagające złoŜonego uzdatniania; 

klasa III – wody niskiej jakości (ich cechy fizyczne i zawartość głównych wskaźników 

zanieczyszczeń znacznie przekraczają normy obowiązujące dla wód pitnych); 

NON – wody nie odpowiadające normom. 

Według Oceny stanu środowiska na terenie powiatu sieradzkiego w 2002 roku na 

terenie miasta badania jakości wód podziemnych w ramach sieci regionalnej prowadzone 

były i są w ujęciu miejskim (poziom górnokredowy). Badania wykazały, Ŝe ogólnie woda 

w wyŜej wymienionej studni była wysokiej jakości. Jej walory obniŜyła podwyŜszona 

mineralizacja wody i zawartość Ŝelaza (charakterystyczna dla klasy II). 

Obszarami szczególnej wraŜliwości na przenikanie zanieczyszczeń z powierzchni 

ziemi są: 

- rejon występowania Głównego Zbiornika Wód Podziemnych „Sieradz”, objętego na całej 

swej powierzchni w mieście, najwyŜszą i wysoką ochroną; 

- doliny rzek, w których stosunkowo blisko przy powierzchni zalegają wody z okresu 

czwartorzędowego; 

- obszary zasobowe ujęć wód komunalnych Górka Kłocka i Sieradz-Męka; 

- obszary stref ochrony pośredniej w/w ujęć wód; 

- rejony nieskanalizowanej, zwartej zabudowy mieszkaniowej. 

Istotnym problemem miasta Sieradza w zakresie ochrony wód podziemnych są 

mogilniki w Bogumiłowie, zawierające niebezpieczne odpady, połoŜone w strefie Głównego 

Zbiornika Wód Podziemnych oraz gminnego ujęcia wody. Dlatego teŜ w najbliŜszym okresie 

mogilniki te powinny ulec likwidacji z uwagi na moŜliwość przedostania się do wód 

podziemnych szkodliwych substancji. Zanieczyszczeniu tych wód moŜe sprzyjać budowa 

geologiczna obszaru z przewagą utworów piaszczystych odznaczających się dobrą 

infiltracją. 

24


Miasto Sieradz jest zaopatrywane w wodę ze wspomnianych wyŜej ujęć komunalnych 

zlokalizowanych w rejonie Górki Kłockiej oraz w Sieradzu-Męce. Większe przedsiębiorstwa 

korzystają równieŜ z własnych ujęć wód podziemnych. Są to: 

Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej - pozwolenie wodnoprawne na pobór 

wody w ilości 56,4 m 3 /h, 

Miejski Szpital Opieki Długoterminowej i Hospicyjnej – pozwolenie wodnoprawne na 

pobór wody w ilości 5 m 3 /h, 

WINEKTA - pozwolenie wodnoprawne na pobór wody w ilości 44 m 3 /h, 

MOSiR - pozwolenie wodnoprawne na pobór wody w ilości 4,4 m 3 /h, 

Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej - pozwolenie wodnoprawne na pobór wody 

w ilości 7,5 m 3 /h, 

Xella Beton Komórkowy Polska - pozwolenie wodnoprawne na pobór wody w ilości 

49 m 3 /h. 

Sumaryczny pobór wody zgodnie z pozwoleniem wodnoprawnym tych jednostek 

wynosi 166,3 m 3 /h i wliczony jest do bilansu zasobów wodnych miasta. 

LP. 

UJĘCIE WODY 

POZIOM 

WODONOŚNY 

ZASOBY 

EKSPLOATACYJNE 

(W M 3 /H) 

ILOŚĆ 

STUDNI 

POZWOLENIE 

WODNOPRAWNE NA 

POBÓR WODY 

W ILOŚCI (W M 3 /H) 

1. GÓRKA KŁOCKA GÓRNOKREDOWY 840,0 5 550,0 

2. SIERADZ MĘKA GÓRNOKREDOWY 140,0 2 50,0 

SUMA 980,0 7 600,0 

Zasoby eksploatacyjne dla miasta Sieradza zatwierdzone w kategorii B wynoszą 

980,0 m 3 /h, tym samym więc zasoby dyspozycyjne kształtują się na poziomie 213,7 m 3 /h, co 

oznacza, Ŝe są one w 78% wykorzystane. W mieście zasoby oraz jakość wód głębinowych, 

będących źródłem zasilania sieci wodociągowych, pozwalają na całkowite zaspokojenie 

obecnych i przyszłych potrzeb mieszkańców. 

Wnioski: 

woda z badanych studni w 2002 roku charakteryzowała się wysoką jakością; 

najwyŜszy udział wyników w zakresie stęŜeń większych od określonych jako 

dopuszczalne dla wód o wysokiej jakości (klasa Ib) dotyczy Ŝelaza. PodwyŜszone 

stęŜenie tego wskaźnika występuje w wodach we wszystkich badanych poziomach 

wodonośnych; 

szczególnej ochronie naleŜy poddać obszary najwyŜszej i wysokiej ochrony wód 

podziemnych (ONO, OWO); 

dla ujęcia komunalnego Górka Kłocka zaleca się wyznaczenie strefy ochrony 

pośredniej. 

Wody powierzchniowe 

Obszar miasta Sieradza połoŜony jest w zlewni rzeki Warty, a więc wchodzi w obręb 

dorzecza Odry. Układ sieci rzecznej naśladuje zarysy dawnych lobów lodowcowych 

i pochodzi z ostatniej schyłkowej fazy stadium zlodowacenia „Warty”. Przez omawiany 

obszar przebiegają działy wodne III-go rzędu: śeglina-Myja i Niniwka-Widawka. Sieć rzeczną 

miasta tworzą rzeki: Warta, śeglina, Myja, Niniwka, Krasawna oraz mniejsze bezimienne 

cieki. 

Według Raportu o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2002 roku wartość 

modułu odpływów wskazuje, iŜ średni odpływ jednostkowy z obszaru miasta wynosi od 3 do 

4 dm 3 s -1 km -2 i zalicza się do średnich odpływów w województwie (według J. Stachy ’ ego 

i B. Biernata, 1994 rok). 

Warta jest główną rzeką nie tylko miasta, ale i regionu, mającą swe źródła poza 

granicą województwa łódzkiego, przepływającą przez jego teren szeroką, wyrównaną doliną 

25


z południowego – wschodu na północny – zachód. Na tym odcinku Warta meandruje, przez 

co z czasem tworzą się liczne starorzecza i zakola. Jej długość w granicach miasta wynosi 

około 7,6 km, koryto jest uregulowane, a jego szerokość waha się od 40 do 150 m (dane: 

Opracowanie fizjograficzne do planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta 

Sieradza. Geoprojekt – Przedsiębiorstwo Geologiczno – Fizjograficzne i Geodezyjne 

Budownictwa. Warszawa, 1985 rok). Średni spadek Warty na tym odcinku wynosi 0,48 o / oo . 

Jest rzeką spławną do południowej granicy miasta, natomiast powyŜej niego staje się 

Ŝeglowna. Jej nieodpowiednio uregulowany bieg nie pozwala na wykorzystanie dla celów 

Ŝeglugi śródlądowej. 

śeglina posiada swoje źródła poza granicami miasta w rejonie miejscowości Rybnik 

(gmina Brzeźnio) na wysokości około 180 m n.p.m.. Stanowi ona lewobrzeŜny dopływ Warty 

i uchodzi do niej w 521,0 km jej biegu, płynąc przez teren miasta około 2,3-kilometrowym 

odcinkiem. Od Dębołęki (gmina Sieradz) koryto rzeki jest uregulowane, a szerokość 

zróŜnicowana, zamykająca się w przedziale od 5 do 10 m (dane: Opracowanie fizjograficzne 

do planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Sieradza. Geoprojekt – 

Przedsiębiorstwo Geologiczno – Fizjograficzne i Geodezyjne Budownictwa. Warszawa, 1985 

rok). W swym ujściowym odcinku śeglina płynie po terasie zalewowej Warty, zbierając wody 

z terenów poza wałem przeciwpowodziowym tej rzeki. 

Myja jest rzeką przepływającą przez północno – zachodnie tereny miasta, stanowiącą 

lewobrzeŜny dopływ Warty, do której uchodzi w 514,5 km jej biegu. Podobnie jak śeglina, 

Myja ma swoje źródła poza granicami miasta w okolicy miejscowości Bugaj (gmina 

Brąszewice) na wysokości około 190 m n.p.m.. Od źródeł do 16,0 km biegu rzeka ta jest 

potocznie nazywana Myją Meszną. Szerokość jej koryta nie przekracza 10 m (dane: 

Opracowanie fizjograficzne do planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta 

Sieradza. Geoprojekt – Przedsiębiorstwo Geologiczno – Fizjograficzne i Geodezyjne 

Budownictwa. Warszawa, 1985 rok), jest ono tylko częściowo uregulowane. Ujście Myji 

zostało przekopane, a następnie przesunięte o 1 km w górę rzeki w stosunku do dawnego. 

Rzeka Niniwka ma koryto uregulowane tylko na pewnych odcinkach i stanowi 

prawobrzeŜny dopływ Warty. 

Oprócz wyŜej wymienionych rzek występuje tutaj wiele mniejszych cieków i rowów 

odprowadzających wody głównie w okresach wysokich stanów, zarówno z obszarów 

wysoczyznowych, gdzie w powytopiskowych zagłębieniach terenu występują róŜnej wielkości 

oczka wodne, jak i z doliny Warty, obfitującej w starorzecza wypełnione wodą. Siedliska te 

podlegają ochronie prawnej zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 

sierpnia 2001 roku w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających 

ochronie. 

Jakość wód powierzchniowych 

Na terenie miasta Sieradza znajdują się dwa profile pomiarowo – kontrolne 

monitorujące wody powierzchniowe, które zlokalizowano: na rzece Warcie w 523,3 km oraz 

na śeglinie w 0,2 km ich biegu. 

Zgodnie z Oceną stanu środowiska na terenie powiatu sieradzkiego w 2002 roku 

(Sieradz, czerwiec 2003 rok) na jakość wód w profilu pomiarowo – kontrolnym Warta– 

Sieradz (naleŜącym do ogólnopolskiej sieci monitoringu – KW8) miały wpływ głównie spływy 

obszarowe z łąk w otoczeniu rzeki, na których odbywa się kwaterowy wypas bydła oraz 

ścieki z szamb pochodzące z wiejskiej zabudowy mieszkaniowej wyposaŜonej jedynie 

w wodociąg (bez kanalizacji). Według Raportu o stanie środowiska w województwie łódzkim 

w 2002 roku ogólna jakość wody Warty w 2002 roku nie odpowiadała normom. 

O pozaklasowej ocenie jakości zadecydowała nadmierna zawartość chlorofilu „a”. Po 

opuszczeniu granic miasta wody rzeki Warty odznaczały się stosunkowo gorszą jakością 

biologiczną wody (głównie w zanieczyszczeniu mikrobiologicznym). 

W profilu pomiarowo – kontrolnym śeglina–Sieradz (naleŜącym do regionalnej sieci 

monitoringu - W22) w roku 2001 woda była pozaklasowa z powodu zanieczyszczenia 

mikrobiologicznego. Ze wskaźników fizyczno – chemicznych najniekorzystniejsze dla rzeki 

wartości wykazywały tlen rozpuszczony, ChZT-Cr oraz fosfor ogólny (III klasa). W roku 2002 

wody śegliny w ujściowym odcinku do Warty były pozaklasowe z powodu zanieczyszczenia 

mikrobiologicznego, a wskaźniki fizyczno – chemiczne spełniały normy klasy III (azot 

26


azotynowy i fosfor ogólny). W roku 2002 w stosunku do roku 2001 w ujściowym odcinku rzeki 

znacznie wzrosło stęŜenie azotu azotynowego. Według Raportu o stanie środowiska 

w województwie łódzkim w 2002 roku ogólna jakość wody śegliny w 2002 roku nie 

odpowiadała normom. O pozaklasowej ocenie jakości zadecydowała nadmierna zawartość 

miana Coli. PowyŜej Zbiornika Próba znacząco wzrosła zawartość azotu azotynowego 

pochodzącego z zanieczyszczonych ścieków zawierających jego duŜy ładunek. W roku 2002 

stwierdzono pogorszenie jakości wody ze względu na wyraźny wzrost wartości stęŜeń 

fosforanów i fosforu ogólnego. 

Wskaźniki przekraczające podstawowe normy jakości wód powierzchniowych 

w latach 1998 - 2002 na terenie miasta Sieradza (ocena metodą statystyczną 

Nesmeraka) 

PROFIL 

POMIAROWO- 

KONTROLNY 

(NR) 

KLASA 

CZYSTOŚCI 

WYMAGANA 

KLASA CZYSTOŚCI 

STWIERDZONA 

WSKAŹNIKI 

PRZEKRACZAJĄCE III 

KLASĘ CZYSTOŚCI 


STWIERDZONA 

WSKAŹNIKI 




STWIERDZONA 

WSKAŹNIKI 




STWIERDZONA 

WSKAŹNIKI 




STWIERDZONA 

WSKAŹNIKI 



WARTA 

SIERADZ 

(KW8) 

śEGLINA 

SIERADZ 

(W22) 

1998 ROK 1999 ROK 2000 ROK 2001 ROK 2002 ROK 

I NON MIANO COLI NON 

III 

* dane z roku 1997 

* 

NON 

NO 2, PO 4, 

POG., 

MIANO COLI 

NON 

MIANO 

COLI 

NO 2, PO 4, 

POG., 

MIANO 

COLI 

NON 

NON 

MIANO 

COLI 

MIANO 

COLI 

NON 

NON 

MIANO 

COLI 

MIANO 

COLI 

NON 

NON 

CHLOROFIL „A” 

MIANO COLI 

Wnioski: 

Stan sanitarny wód powierzchniowych miasta Sieradza jest niezadowalający, jednak 

wykazuje pewne symptomy powolnej i postępującej poprawy. Czystość wód rzeki śegliny nie 

odpowiada wymaganym normom sanitarnym (tylko na pewnych odcinkach mieści się w III, 

najniŜszej klasie czystości). Dla Warty oraz jej dopływów zakłada się jako docelową I klasę 

czystości. 

W przypadku rzeki Warty obserwuje się wyraźną poprawę jakości wody, której 

wskaźniki fizyczno – chemiczne odznaczają się III klasą czystości lub nie odpowiadają 

normom. Wskaźnik decydujący o stanie sanitarnym rzek Warty i śegliny to wskaźnik fekalny 

miana Coli. W 2001 roku jakość wód rzeki Warty była lepsza niŜ w latach wcześniejszych. 

Znacząco zmniejszyła się zawartość biogenów, zwłaszcza azotu azotynowego oraz nastąpił 

spadek zanieczyszczenia bakteriami Coli typu fekalnego. 

Zaopatrzenie w wodę 

Stopień zwodociągowania miasta wynosi około 95%. Na terenie miasta funkcjonują 

dwa systemy wodociągowe: 

W1 - System wodociągowy obsługujący lewobrzeŜną część miasta, zasilany jest 

w wodę poprzez stację uzdatniania wody zlokalizowaną w rejonie Górki Kłockiej, 

pracującą w oparciu o pięć ujęć wód podziemnych górnokredowych. Zatwierdzone 

w kategorii „B” zasoby tych wód wynoszą Q e =840 m 3 /h. Pozwolenie wodnoprawne 

RS 6223 – 1/7/01 z dnia 31.12.2001 roku waŜne do 31.12.2007 roku na pobór wody 

w ilości Q h.max. =550 m 3 /h, Q śr.d. =8 266 m 3 /d, Q max.d. =12 650,0 m 3 /d; roczny pobór 

maksymalny – 3 017 090 m 3 . Woda poddawana jest procesowi uzdatniania w formie: 

napowietrzania, odŜelaziania na filtrach ciśnieniowych i awaryjnego chlorowania. 

W najbliŜszym czasie planowana jest jej modernizacja. Wody popłuczne ze stacji 

odprowadzane są do kanalizacji. Wodociąg ten zaopatruje równieŜ mieszkańców 

miejscowości w południowo – zachodniej części gminy Sieradz. 

W2 - System wodociągowy obsługujący prawobrzeŜną część miasta, zasilany jest 

w wodę poprzez stację uzdatniania wody zlokalizowaną w Sieradzu–Męce przy 

27


ul. Uniejowskiej, pracującą w oparciu o dwa ujęcia wód podziemnych górnokredowych. 

Zatwierdzone w kategorii „B” zasoby tych wód wynoszą Q e =140 m 3 /h. Pozwolenie 

wodnoprawne RS 6223 – 1/36/02 z dnia 31 grudnia 2002 roku waŜne do 31 grudnia 

2014 roku na pobór wody w ilości Q h.max. =50 m 3 /h, Q śr.d. =464 m 3 /d, Q max.d. =857,0 m 3 /d; 

roczny pobór maksymalny – 169 360 m 3 . Woda poddawana jest procesowi uzdatniania 

w formie: napowietrzania, sedymentacji w zbiorniku reakcji, filtracji jednostopniowej 

i awaryjnego chlorowania. Wody popłuczne ze stacji, po oczyszczeniu odprowadzane 

są do wyrobiska poŜwirowego, zgodnie z decyzją z dnia 31 grudnia 2002 roku waŜną 

do dnia 31 grudnia 2014 roku w ilościach: rocznie Q r =2 986 m 3 , w miesiącach I–IV i IX– 

XI Q d.max. =6,12 m 3 /d, zaś V–VIII Q d.max. =12,24 m 3 /d. Wodociąg ten zaopatruje równieŜ 

mieszkańców miejscowości Stawiszcze i Grabowiec na terenie gminy Sieradz. 

Długość sieci wodociągowej w mieście wynosi obecnie ponad 170 km. 

Wielkości rzeczywistych poborów wody na ujęciach miejskich Sieradza 

w latach 2000 - 2003 

NAZWA UJĘCIA 

DOPUSZCZALNE 

POBORY 

RZECZYWISTE POBORY 

(z pozwolenia 

wodnoprawnego) 2000r. 2001r. 2002r. 2003r. 

m 3 /rok 

GÓRKA KŁOCKA 3 017 090 2 470 312 2 340 893 2 491 985 2 503 050 

SIERADZ - MĘKA 169 360 105 651 102 572 121 631 143 655 

RAZEM 3 186 450 2 575 963 2 443 465 2 613 616 2 646 705 

Prócz zaopatrzenia w wodę z sieci, większe przedsiębiorstwa korzystają z własnych 

ujęć wód podziemnych. Z ujęć bazujących na górnokredowych zasobach wodnych 

o wydajności Q e =840 m 3 /h korzystają: 

Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej im. Prymasa Kardynała 

St. Wyszyńskiego – pozwolenie wodnoprawne waŜne do 31 grudnia 2014 roku na 

pobór wody w ilości Q max.h. = 56,4 m 3 /h, Q śr.d. = 410 m 3 /d, Q max.d. = 451 m 3 /d 

(Q roczne =149 650 m 3 /rok); rzeczywisty pobór wody w roku 2002 wyniósł Q roczne =141 143 

m 3 /rok tj. Q śr.d. =387 m 3 /d; 

Miejski Szpital Opieki Długoterminowej i Hospicyjnej - pozwolenie wodnoprawne 

waŜne do 31 grudnia 2012 roku na pobór wody w ilości Q max.h. =5,0 m 3 /h, 

Q śr.d. =38,18 m 3 /d, Q max.d. =47,5 m 3 /d (Q roczne =13 936 m 3 /rok); 

WINEKTA Sp. z o.o. - pozwolenie wodnoprawne waŜne do 30 maja 2014 roku na 

pobór wody z dwóch studni (2,3) w ilości Q max.h. =44,0 m 3 /h, Q śr.d. =744 m 3 /d, 

Q max.d. =770,0 m 3 /d (Q roczne =271 560 m 3 /rok); rzeczywisty pobór wody w roku 2002 

wyniósł Q roczne =30 673 m 3 /rok tj. Q śr.d. =84 m 3 /d; 

Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji - pozwolenie wodnoprawne waŜne do 31 grudnia 

2013 roku na pobór wody w ilości Q max.h. =4,4 m 3 /h, Q śr.d. =18,0 m 3 /d, Q max.d. =22,0 m 3 /d 

(Q roczne =3 115 m 3 /rok); 

Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. - pozwolenie wodnoprawne waŜne 

do 31 grudnia 2013 roku na pobór wody w ilości Q max.h. =7,5 m 3 /h, Q śr.d. =40,0 m 3 /d, 

Q max.d. =60,0 m 3 /d (Q roczne =9 600 m 3 /rok); rzeczywisty pobór wody w roku 2002 wyniósł 

Q roczne =6 114 m 3 /rok tj. Q śr.d. =17 m 3 /d; 

Xella Beton Komórkowy Polska - pozwolenie wodnoprawne waŜne do 31 grudnia 

2010 roku na pobór wody z dwóch ujęć w ilości Q max.h. =49,0 m 3 /h, Q śr.d. =326,0 m 3 /d, 

28


Q max.d. =392,0 m 3 /d (Q roczne =119 757 m 3 /rok); rzeczywisty pobór wody w roku 2002 

wyniósł Q roczne =32 905 m 3 /rok tj. Q śr.d. =90 m 3 /d. 

Przedsiębiorstwa korzystające z innych zasobów wód podziemnych to: 

Farbiarnia SIRA PPHU s.c. M. Pryc, W. Pryc - pozwolenie wodnoprawne na pobór 

wody w ilości Q max.h. =75 m 3 /h. Pobór rzeczywisty wody wynosi około Q śr.d. =1 000 m 3 /d; 

Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska WART–MILK – pozwolenie wodnoprawne waŜne 

do 31 grudnia 2006 roku na pobór wody Q roczne =201 420 m 3 /rok: w okresie od maja do 

października w ilości Q max.h. =27 m 3 /h, Q śr.d. =616 m 3 /d, Q max.d. =671 m 3 /d; w pozostałych 

miesiącach w ilości Q max.h. =23 m 3 /h, Q śr.d. =503 m 3 /d, Q max.d. =559 m 3 /d; rzeczywisty 

pobór wody w roku 2002 wyniósł Q roczne =143 568 m 3 /rok tj. Q śr.d. =393 m 3 /d; 

Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej - pozwolenie 

wodnoprawne waŜne do 31 grudnia 2010 roku na pobór wody w ilości Q max.h. =5,4 m 3 /h, 

Q śr.d. =32,4 m 3 /d, Q max.d. =51 m 3 /d, (Q roczne =11 826 m 3 /rok); rzeczywisty pobór wody 

w roku 2002 wyniósł Q roczne =8 951 m 3 /rok tj. Q śr.d. =25 m 3 /d; 

Stacja Paliw i Bar przy ul. Sienkiewicza 15 - pozwolenie wodnoprawne waŜne do 31 

grudnia 2013 roku na pobór wody w ilości Q max.h. =0,8 m 3 /h, Q śr.d. =3,1 m 3 /d, 

Q max.d. =5,0 m 3 /d (Q roczne =1 100 m 3 /rok); 

C.A.S. CRYSTAL AGROPOLAND s.c. - pozwolenie wodnoprawne waŜne do 31 

grudnia 2005 roku na pobór wody z zasobów o zatwierdzonej wydajności Q e =56,7 m 3 /h 

w ilości Q max.h. =9,4 m 3 /h, Q max.d. =61,0 m 3 /d; rzeczywisty pobór wody w roku 2002 

wyniósł Q roczne =3 949 m 3 /rok tj. Q śr.d. =11 m 3 /d; 

ELEWATOR - pozwolenie wodnoprawne waŜne do 31 grudnia 2006 roku na pobór 

wody z zasobów górnokredowych o zatwierdzonej wydajności Q e =36,9 m 3 /h w ilości 

Q max.h. =3,5 m 3 /h, Q max.d. =35,0 m 3 /d; rzeczywisty pobór wody w roku 2002 wyniósł 

Q roczne =12 178 m 3 /rok tj. Q śr.d. =34 m 3 /d; 

POLMOS - pozwolenie wodnoprawne waŜne do 31 grudnia 2005 roku na pobór wody 

z zasobów o zatwierdzonej wydajności Q e =117,6 m 3 /h w ilości Q max.h. =51,0 m 3 /h, 

Q max.d. =1 202,0 m 3 /d, Q śr.d. =936 m 3 /d, (Q roczne =360 600 m 3 /rok); rzeczywisty pobór wody 

w roku 2002 wyniósł Q roczne =29 026 m 3 /rok tj. Q śr.d. =80 m 3 /d; 

MARYSIEŃKA - pozwolenie wodnoprawne waŜne do 31 grudnia 2010 roku na pobór 

wody: w sezonie letnim (1.05–30.09) w ilości Q max.h. =30,5 m 3 /h, Q śr.d. =520 m 3 /d, 

Q max.d. =453 m 3 /d (Q sezonowe =47 513 m 3 /sezon); w sezonie zimowym (1.10–30.04) 

w ilości Q max.h. =17 m 3 /h, Q śr.d. =290 m 3 /d, Q max.d. =253 m 3 /d (Q sezonowe =36 865 m 3 /sezon); 

rzeczywisty pobór wody w roku 2002 wyniósł Q roczne =32 387 m 3 /rok tj. Q śr.d. =89 m 3 /d. 

Maksymalny dopuszczalny pobór wody dla ujęć miejskich wynosi 3 186,5 tys. m 3 /rok, 

zaś rzeczywista wielkość poboru wody w 2002 roku wyniosła 2 613,6 tys. m 3 /rok. SprzedaŜ 

wody na cele komunalne wyniosła 1 902,9 tys. m 3 , na cele produkcyjne wyniosła 120,4 

tys. m 3 . Z ujęć miejskich zasilane są równieŜ wsie na terenie gminy Sieradz. 

Zamknięte obiegi wody posiadają: 

1. OSM WART-MILK w Sieradzu: 

– układ zamknięty wody lodowej o pojemności 120 000 l, 

– układ zamknięty wody technicznej o pojemności 10 000 l. 

2. MEDANA PHARMA TERPOL w Sieradzu: 

- układ zamknięty wody lodowej o pojemności 5 000 l, 

- układ zamknięty wody demineralizowanej o pojemności 2 500 l. 

Dobrze rozwinięte miejskie systemy wodociągowe oraz źródła wody posiadające 

rezerwy w stosunku do rzeczywistego poboru i zadowalająca jakość wody do celów 

konsumpcyjnych pozwalają zaspokoić potrzeby obecne i rozwojowe miasta oraz gminy 

Sieradz. 

Gospodarka ściekowa 

Na terenie miasta obowiązuje rozdzielczy system kanalizacji i obsługuje on około 

84% mieszkańców. Obecna długość sieci wynosi ok. 73 km. Ścieki sanitarne z lewobrzeŜnej 

części odprowadzane są siecią kanałów do starej oczyszczalni, a następnie 

nowowybudowanym kolektorem do nowoczesnej, mechaniczno – biologicznej oczyszczalni 

29


zlokalizowanej na terenie wsi Dzigorzew (gmina Sieradz). Oczyszczalnia chroniona jest 

przed awaryjnym zalaniem przez wody powodziowe rzeki Warty przy pomocy dodatkowego 

obwałowania wokół jej terenu. PrawobrzeŜna część miasta nie jest objęta sieciowym 

systemem odprowadzania ścieków sanitarnych, co stwarza potencjalne zagroŜenie dla wód 

podziemnych, tym bardziej, Ŝe północno – wschodnia część miasta leŜy w strefie ochrony 

pośredniej od ujęcia komunalnego. 

Miejska oczyszczalnia posiada przepustowość 15 000 m 3 /d zgodnie z pozwoleniem 

wodnoprawnym OS.VII.6210/3/31/98 waŜnym do dnia 31 grudnia 2005 roku, z moŜliwością 

rozbudowy do 30 000 m 3 /d. Oczyszczalnia wyposaŜona jest dodatkowo w punkt zlewny dla 

ścieków dowoŜonych taborem asenizacyjnym. ObciąŜenie oczyszczalni ściekami w 2002 

roku wyniosło średnio 8 483 m 3 /d. W /w pozwolenie wodnoprawne zezwala na 

odprowadzenie ścieków w ilości Q śr.d. =15 000 m 3 /d do rzeki Warty, oczyszczonych do 

parametrów nie przekraczających następujących wartości stęŜenia zanieczyszczeń: 

- BZT 5 – 15,0 mg O 2 /dm 3 

- ChZT - 150 mg O 2 /dm 3 

- Zawiesina ogólna - 50 mg/dm 3 

- Azot ogólny - 30 mg/dm 3 

- Azot amonowy - 6 mg/dm 3 

- fosfor ogólny – 1,5 mg/dm 3 

- odczyn – 6,5÷9,0 pH. 

Efekty oczyszczania ścieków na miejskiej oczyszczalni uzyskane w 2002 roku 

przedstawia poniŜsza tabela. 

MECHANICZNO – 

BIOLOGICZNA 

DZIGORZEW 

Na wlocie do 

oczyszczalni 

Na wylocie 

z oczyszczalni 

Dopuszczalne 

stęŜenia zgodnie 

z pozwoleniem 

wodnoprawnym 

BZT 5 

[G/M 3 ] 

ŚREDNIE MIESIĘCZNE WARTOŚCI STĘśENIA ZANIECZYSZCZEŃ W ŚCIEKACH 

ZAWIESINA 

OGÓLNA 

[G/M 3 ] 

FOSFOR 

OGÓLNY 

[G/M 3 ] 

AZOT 

OGÓLNY 

[G/M 3 ] 

AZOT 

AMONOWY 

[G/M 3 ] 

ODCZYN 

[PH] 

540 524 14,37 66,66 44,61 6,8 

3,7 52,6 1,16 6,91 0,30 6,55 

15,0 50,0 1,5 30,0 6,0 6,5 – 9,0 

WSKAŹNIKI REDUKCJI 99,3% 90% 92% 89,6% 99,3% w normie 

Z powyŜszej tabeli wynika, Ŝe istniejąca miejska oczyszczalnia w Dzigorzewie osiąga 

dobre wyniki w zakresie oczyszczania dopływających do niej ścieków – średnia redukcja 

stęŜenia zanieczyszczeń wyniosła 94%. Uzyskiwane stęŜenia na wylocie są generalnie 

znacznie niŜsze od dopuszczalnych, jedynie stęŜenie zawiesiny ogólnej nieco przekroczyło 

dopuszczalną wartość. 

PoniŜsza tabela przedstawia ładunki zanieczyszczeń odprowadzanych w 2002 roku 

w ciągu doby z oczyszczalni do odbiornika, jakim jest rzeka Warta. 

ILOŚĆ ŚCIEKÓW NA 

WYLOCIE Z OCZYSZCZALNI 

[M 3 /D] 

ZAWIESINA 

OGÓLNA 

[KG/D] 

BZT 5 [KG/D] 

AZOT 

AMONOWY 

[KG/D] 

AZOT 

OGÓLNY 

[KG/D] 

FOSFOR 

OGÓLNY 

[KG/D] 

7 464 392,6 27,6 2,3 51,6 8,7 

30


Osady ściekowe, powstające jako odpad na miejskiej oczyszczalni przygotowane są 

do tzw. nieprzemysłowego wykorzystania tj. do rekultywacji gruntów, do ulepszania lub 

nawoŜenia gleby oraz przetwarzania na kompost, dopuszczono w ilości 5 000 Mg/rok 

zgodnie z decyzją RS/7635/72/99/2000 z dnia 10 marca 2000 roku i waŜną do 31 grudnia 

2004 roku. 

Lokalną oczyszczalnię posiada PEC o przepustowości: w okresie deszczowym – 

Q śr.d. =27,7 m 3 /d; w okresie bezdeszczowym – Q śr.d. =17 m 3 /d; ze zrzutem oczyszczonych 

ścieków poprzez rów melioracyjny do rzeki Myji (pozwolenie wodnoprawne waŜne do 2013 

roku) w ilości Q roczne =2 393 m 3 /rok tj. Q śr.d. =6,5 m 3 /d. 

Odbiornikami ścieków deszczowych, generalnie bez uprzedniego oczyszczania, są 

rzeki: Warta, śeglina i Myja. 

Kanalizacja deszczowa ogranicza się do odwadniania waŜniejszych ulic miasta. 

Miejscami pełni ona rolę kanalizacji ogólnospławnej, odprowadzając do rz. Warty i śegliny, 

wraz z deszczówką, równieŜ i ścieki sanitarne, stanowiąc powaŜne zagroŜenie dla czystości 

wód tych rzek. WaŜne zatem jest uporządkowanie gospodarki ściekowej: zlikwidowanie 

niekontrolowanych zrzutów ścieków z kanalizacji deszczowej i ogólnospławnej oraz budowa 

oczyszczalni wód opadowych na wylotach głównych kanałów deszczowych do odbiorników. 

Na terenie lewobrzeŜnego zawala rzeki śegliny ochronę przed zalewem wodami 

opadowymi i roztopowymi najniŜej połoŜonych terenów stanowią obecnie pozostałości 

starorzecza, fragmenty rowów przywałowych oraz nieefektywna pompownia, której zadaniem 

jest przepompowywanie zebranych z terenu zawala wód opadowych do koryta rzeki śegliny. 

Obecnie trwają prace nad odbudowaniem systemu odwodnienia tej części miasta oraz 

uporządkowaniem gospodarki ściekowej. Dotychczas został wykonany jeden zbiornik 

retencyjny, do którego wody deszczowe odprowadzane są kanałem poprzez zamontowany 

na jego wylocie separator. Teren prawobrzeŜnego zawala rzeki śegliny – dzielnica Woźniki 

wymaga równieŜ systemowego rozwiązania problemu zabezpieczenia przed zalaniem 

wodami opadowymi i infiltracyjnymi przez wały powodziowe rzeki. 

ZagroŜenie powodziowe 

ZagroŜenie na obszarze miasta Sieradza związane jest z moŜliwością wystąpienia 

powodzi głównie w dolinie rzeki Warty. Według danych zawartych w Studium granic 

bezpośredniego zagroŜenia powodzią dla zlewni Warty (Biuro Studiów i Projektów 

Budownictwa Wodnego HYDROPROJEKT, Poznań, grudzień 2002 rok) tereny zagroŜenia 

powodziowego p=1% i p=10% (linia zalewu powodziowego dolin rzek wodami 

o prawdopodobieństwie wystąpienia raz na 100 lat - p=1% oraz raz na 10 lat - p=10%) 

obejmują 686,8 ha obszaru miasta Sieradza (według komputerowego obliczenia), co stanowi 

13,5% jego powierzchni. Największe zagroŜenie powodziowe stwarza rzeka Warta, 

zwłaszcza w ujściowych odcinkach jej dopływów, gdzie kumulują się wody wezbraniowe. 

W przypadku rzeki Myji zalew wodami p=1% rozpoczyna się w 14,5 km jej biegu, 

a maksymalna szerokość zalania moŜe wynieść 250 m. Na całej trasie Myji potencjalny 

zalew mieści się w naturalnej dolinie rzeki nie powodując zagroŜenia dla miejscowości 

połoŜonych wzdłuŜ cieku. W 1,4 km jej zalew łączy się on z zalewem rzeki Warty i w tym 

miejscu moŜe osiągnąć szerokość około 1 500 m. 

Na podstawie rzędnych wody p=1% (IMGW Poznań) wynika, Ŝe rzeka śeglina 

w ujściowym odcinku rozleje się na zawalu rzeki Warty tworząc naturalny polder. Pod wodą 

moŜe znaleźć się Kolonia Woźniki. Końcowy odcinek rzeki na długości 2,5 km jest 

obustronnie obwałowany, jednak prawdopodobnie nie uchroni to prawego brzegu przed 

zalaniem. Pilnego rozwiązania wymaga odcinek ujściowy śegliny do rzeki Warty. 

Miejscowości chronione wałem przed zalewem od strony Warty mogą zostać zalane wodami 

śegliny, która w tym miejscu ma utrudniony odpływ do Warty i rozlewa się na jej zawalu. 

Dlatego teŜ na obszarze tym wskazana jest realizacja naturalnego polderu zalewowego. 

Według Studium granic bezpośredniego zagroŜenia powodzią dla zlewni Warty (Biuro 

Studiów i Projektów Budownictwa Wodnego HYDROPROJEKT, Poznań, grudzień 2002 rok) 

na obszarze miasta Sieradza obiektami o szczególnym znaczeniu społecznym i kulturowym 

naraŜonymi na niebezpieczeństwo powodzi są: 

- Miejska Oczyszczalnia Ścieków w Dzigorzewie (administracyjnie połoŜona na terenie 

gminy Sieradz), 

31


- Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, 

- Wzgórze Zamkowe. 

Rozwiązanie ochrony przeciwpowodziowej doliny Warty dla obszaru miasta Sieradza 

wiązałoby się z budową wspomnianego wcześniej naturalnego pola zalewowego „Sieradz” 

(według Koncepcji programowo – przestrzennej ochrony przeciwpowodziowej doliny rzeki 

Warty na terenie województwa sieradzkiego w km 505 – 627, 1998 rok). 

NajwyŜsze stany wody w rzekach płynących przez teren miasta notuje się w okresie 

wiosennym (luty i marzec), stany niskie przypadają na początek lata (czerwiec) i jesieni 

(wrzesień). Ten roczny rytm związany jest przede wszystkim z roztopami wezbrania 

i gruntowym zasilaniem rzek jesienią. Podobnie jak w całej Polsce centralnej wezbrania 

o charakterze powodzi o małym natęŜeniu notowane są prawie w kaŜdym roku. Powodzie 

o charakterze katastrofalnym mają miejsce średnio co 3 - 4 lata i koncentrują się głównie 

w dolinie rzeki Warty. 

Retencja powierzchniowa 

Głównym celem działań związanych z retencjonowaniem wody winno być dąŜenie do 

odtworzenia dawnych układów wodnych oraz budowa nowych obiektów i urządzeń 

w miejscach wyróŜniających się pozytywnymi walorami ekologicznymi i gospodarczymi. 

Retencja ma stanowić podstawowe narzędzie kontrolujące obieg wody w środowisku 

i oprócz pozytywnego wpływu na nie moŜe przynosić wymierne korzyści i pozytywne skutki 

m.in. w rolnictwie, hodowli, ochronie przeciwpowodziowej, zabezpieczeniu 

przeciwpoŜarowym oraz rekreacji i wypoczynku. Zadania retencjonowania wody 

powierzchniowej spełniają równieŜ stawy rybne oraz małe oczka wodne. Jednak obecny 

system małej retencji jest niewystarczający, a potrzeby w zakresie budowy nowych oraz 

odbudowy i modernizacji istniejących obiektów są bardzo duŜe. Z uwagi na wpływ 

globalnych zmian klimatu przejawiających się nasileniem zjawisk ekstremalnych (susze, 

powodzie), jak równieŜ deficyt w bilansie wodnym dorzecza Warty, konieczne jest podjęcie 

działań mających na celu zwiększenie retencji wody. 

Na terenie miasta Sieradza brak jest większych zbiorników retencyjnych, 

a opracowany i uchwalony przez Sejmik Województwa Łódzkiego Program małej retencji dla 

województwa łódzkiego w okresie do 2015 roku nie przewiduje realizacji nowych obiektów 

bądź odbudowy juŜ istniejących. 

Długość wałów przeciwpowodziowych wg stanu na 2004 rok dla rzeki Warty: 

– wał lewy 2,1 km, (od torów PKP poprzez drogę nr 14 do kładki do Woźnik), 

– wał prawy 6,9 km, (od Woźnik do Mnichowa). 

Długość wałów przeciwpowodziowych wg stanu na 2004 rok dla rzeki śegliny: 

- wał lewy 2,8 km, (od drogi nr 14 do ogrodów działkowych), 

- wał prawy 2,1 km ( od drogi nr 14 do Kisiela). 

Uchwalony przez Sejmik Województwa Łódzkiego Program regionalny Warta 

(Uchwała Nr XLIII/506/2002 z dnia 28 maja 2002 roku) w swoim aneksie z kwietnia 2002 

roku zakłada realizację dodatkowych obiektów małej retencji. Program ochrony środowiska 

miasta Sieradza uwzględnia w tej sytuacji zbieŜne ze sobą ustalenia inwestycyjne zawarte 

w Programie małej retencji województwa łódzkiego oraz Programie regionalnym Warta. 

W rozdziale 5 Programu regionalnego Warta szczegółowo omówiono program potrzeb 

inwestycyjnych związanych z ochroną przeciwpowodziową na obszarze miasta Sieradza 

i zgodnie z nim przewiduje się: 

A. Modernizację obwałowań w zlewni Warty i jej mniejszych dopływów: 

- wały lewobrzeŜne - 7 080 m 

- wały prawobrzeŜne - 8 975 m 

___________________________ 

ogółem wały przeciwpowodziowe do modernizacji 

16 055 m ≈ 16,1 km (powiat 81 041m ≈ 81,0 km) 

32


W złym stanie technicznym na terenie miasta Sieradza jest aŜ 90,6% istniejących 

wałów przeciwpowodziowych przeznaczonych do modernizacji (14 545 m), w dobrym stanie 

zaledwie 9,4% (1 510 m). 

B. Budowę nowych obwałowań w zlewni Warty: 

- wały lewobrzeŜne - 9 200 m 

- wały prawobrzeŜne - 1 000 m 

___________________________ 

ogółem nowe wały przeciwpowodziowe w dolinie Warty związane 

z budową polderu „Sieradz” 

10 200 m ≈10,2 km (powiat 16 300 m ≈ 16,3 km) 

NiezaleŜnie od ustaleń dotyczących w/w programów w niniejszym Programie 

uwzględniono postulat władz samorządowych miasta Sieradza dotyczący realizacji 

2 zbiorników małej retencji: Os. Hetmańskie (o powierzchni do 0,5 ha)oraz przy ul. 

Grodzkiej (o powierzchni około 1,4 ha). 

Rozwiązanie ochrony przeciwpowodziowej doliny Warty dla obszaru miasta związane 

jest z budową naturalnego pola zalewowego „Sieradz” (według Koncepcji programowo – 

przestrzennej ochrony przeciwpowodziowej doliny rzeki Warty na terenie województwa 

sieradzkiego w km 505 - 627, 1998 rok). Polder „Sieradz”, stanowiący obecnie część 

obiektu „Warta”, będzie zlokalizowany na lewym brzegu Warty, a jego docelowa 

powierzchnia ma wynieść 1 350 ha (pojemność około 10 mln m 3 ). Realizacja ta dotyczyć 

będzie fragmentu miasta Sieradza. 

Kompleksowa realizacja pola zalewowego „Sieradz” wymaga: 

- przedłuŜenia prawego wału śegliny o 2,4 km, 

- budowy wału ochronnego o długości 5,2 km oraz przepompowni odprowadzającej wodę 

z gruntów wsi Kolonia Woźniki – Kolonia Chojne, 

- budowy wału pierścieniowego o długości 2,5 km chroniącego wieś Wiechucice, 

- budowy przegrody „Chojne” o długości 1,6 km, 

- budowy przewału wlotowego w lewym wale Warty (km 531,0). 

4.1.2. Główne cele i kierunki działań – priorytety ekologiczne 

Ustala się, Ŝe głównym celem w zakresie gospodarki wodnej na obszarze miasta 

Sieradza jest: 

Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych, stymulowanie działań dla 

ochrony wód powierzchniowych oraz zapobieganie awariom i klęskom Ŝywiołowym 

Cele i priorytety podzielono na krótkookresowe (do 2010 roku) i długookresowe (po 

2010 roku) i dotyczą one: 

Podjęcia działań w zakresie wykorzystania środków na modernizacje i remonty 

obiektów melioracyjnych. 

Odbudowy zniszczonych obiektów retencyjnych, budowy nowych zbiorników, stawów. 

Włączenia ustaleń dotyczących realizacji postulowanych przez samorząd lokalny 

zbiorników retencyjnych do zapisów miejscowych planów zagospodarowania 

przestrzennego. 

Osiągnięcia planowanych klas czystości rzek. 

Inspirowania właścicieli do realizacji pilotaŜowych projektów dotyczących rekultywacji 

stawów i starorzeczy dla gospodarki rybackiej. 

Współdziałania ze słuŜbami ochrony środowiska, straŜą rybacką oraz organizacjami 

i stowarzyszeniami społecznymi. 

Realizacji przedsięwzięć z zakresu zabezpieczenia przeciwpowodziowego. 

Procent ludności korzystającej z sieci wodociągowej jest wysoki (95%), zatem 

poprawa stanu gospodarki wodnej miasta głównie wymagać będzie: 

modernizacji stacji uzdatniania wody w Górce Kłockiej w celu poprawy jakości wody 

podawanej do sieci miejskiej; 

33


egzekwowania od podmiotów gospodarczych i przyszłych inwestorów, zuŜywających 

duŜe ilości wody do celów technologicznych, stosowania obiegów zamkniętych 

i odzysku wody – wprowadzania technologii wodooszczędnych; 

likwidacji mogilników zlokalizowanych w rejonie Bogumiłowa (na terenie gminy 

Sieradz), będących zagroŜeniem dla wód zasobowych miasta. 

W zakresie gospodarki ściekowej podstawowym działaniem dla poprawy stanu 

czystości wód powierzchniowych i podziemnych jest ich ochrona przed zanieczyszczeniem 

ściekami sanitarnymi i deszczowymi poprzez rozwój systemu sieciowego odprowadzania 

i unieszkodliwiania tychŜe ścieków. W części lewobrzeŜnej będzie to rozbudowa istniejącej 

juŜ sieci kanalizacyjnej w oparciu o miejską oczyszczalnię posiadającą duŜe rezerwy 

przepustowości, w prawobrzeŜnej części miasta - budowa nowej oczyszczalni w dzielnicy 

Męka i objęcie systemem sieciowym zurbanizowanych i zwodociągowanych dzielnic - Męka 

i Woźniki. Planowany rozwój systemu sieciowego odprowadzania i unieszkodliwiania 

ścieków dla lewobrzeŜnej i prawobrzeŜnej części miasta oraz szacunkowe koszty tego 

przedsięwzięcia przedstawia poniŜsza tabela. 

SZACUNKOWY KOSZT 

BUDOWY [TYS. PLN] 

SYMBOL 

SYSTEMU 

LOKALIZACJA 

OCZYSZCZALNI 

PRZEPUSTOWOŚĆ 

[M 3 /D] 

TYP 

OCZYSZCZALNI 

ODBIORNIK 

ŚCIEKÓW 

OCZYSZCZONYCH 

DOCELOWY 

ZASIĘG OBSŁUGI 

OCZYSZCZALNI 

SIECI 

KANALIZACYJNEJ 

LEWOBRZEśNA 

K1 

ISTNIEJĄCA 

DZIGORZEW 

15 000 – 

MOśLIWOŚĆ 

ROZBUDOWY DO 

30 000 

MECHANICZNO- 

BIOLOGICZNA 

RZ. WARTA 

CZĘŚĆ MIASTA 

I SĄSIADUJĄCE 

OD STRONY 

PÓŁNOCNEJ 

I POŁUDNIOWEJ 

- 10 000 

WSIE GMINNE 

PRAWOBRZEśNA 

CZĘŚĆ MIASTA 

K1A 

(WARIANTOWO 

WŁĄCZENIE DO 

K1) 

PROJEKTOWANA 

MĘKA 

200 

MECHANICZNO- 

BIOLOGICZNA 

RZ. WARTA 

I SĄSIADUJĄCA 

OD STRONY 

WSCHODNIEJ 

WIEŚ GMINNA 

MĘCKA WOLA 

2 000 13 500 

GMINNE 

SZACUNKOWY KOSZT BUDOWY SYSTEMU KANALIZACJI DLA MIASTA 2 000 23 500 

Na stan czystości wód w rzekach niekorzystny wpływ ma równieŜ bezpośrednie 

odprowadzanie do nich wód opadowych z terenów przemysłowych, silnie zurbanizowanych, 

bez stosowania na wylotach kanałów urządzeń wychwytujących zanieczyszczenia 

prowadzone przez ścieki deszczowe. Wyeliminowanie tego czynnika zanieczyszczania 

środowiska uzyska się poprzez planowaną budowę 4 podczyszczalni wód deszczowych: 

w zlewni rzeki Myji – 1; w bezpośredniej zlewni rzeki Warty – 2; w zlewni rzeki śegliny – 1 

powiązana z budową zbiornika retencyjnego. 

WaŜnym zadaniem dla miasta jest planowane uporządkowanie obowiązującego 

rozdzielczego systemu kanalizacji poprzez rozdzielenie ścieków sanitarnych od 

deszczowych i poprowadzenie ich odrębnymi kanałami. 

34


4.1.3. Harmonogram realizacji Programu /tabela/ 

Harmonogram realizacji Programu przedstawia załączona tabela. 

4.1.4. Wnioski 

Ochronie środowiska przyrodniczego, szczególnie wód powierzchniowych 

i podziemnych, posłuŜyć ma realizacja przedstawionego w punkcie 4.1.3. programu działań 

dotyczących poprawy stanu gospodarki wodno – ściekowej. 

Na terenie miasta Sieradza brak jest większych zbiorników retencyjnych. W celu 

poprawy właściwego obiegu wody w środowisku zachodzi potrzeba realizacji 

postulowanych przez samorząd lokalny zbiorników „Os. Hetmańskie” i przy 

ul. Grodzkiej. 

Ponad 90% wałów przeznaczonych do modernizacji w mieście jest w złym stanie 

technicznym i mogą one przesiąkać, stwarzając zagroŜenie. Dlatego teŜ w celu 

zapobieŜenia takim zjawiskom wymagają one pilnych napraw i modernizacji. 

Stan sanitarny wód powierzchniowych miasta jest niezadowalający, jednak wykazuje 

pewne symptomy powolnej i postępującej poprawy. 

Około 11% powierzchni miasta odznacza się niekorzystnymi warunkami 

hydrogeologicznymi, stanowiąc tym samym barierę dla zainwestowania kubaturowego. 

Obszary te powinny zostać bezwzględnie wyłączone z zabudowy. 

Priorytetem w zakresie ochrony wód podziemnych jest likwidacja mogilników 

w Bogumiłowie (gmina Sieradz), zawierających niebezpieczne odpady, połoŜone 

w strefie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych, stanowiące powaŜne zagroŜenie dla 

całego obszaru zasobowego wód. 

Wody podziemne miasta charakteryzują się wysoką jakością. 

Zasoby wód podziemnych miasta Sieradza są wystarczające dla jego obecnego 

zapotrzebowania komunalnego i produkcyjnego. 

Racjonalne nawoŜenie gruntów rolnych i środków ochrony roślin winno przyczynić się 

do zmniejszenia ładunku zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł powierzchniowych. 

WaŜnym elementem programu jest teŜ egzekwowanie od podmiotów gospodarczych 

wprowadzania wodooszczędnych technologii. 

W celu zapewnienia właściwego systemu odprowadzania i unieszkodliwiania ścieków 

naleŜy: 

- zapewnić sukcesywną rozbudowę systemu sieciowego kanalizacji sanitarnej 

w lewobrzeŜnej części miasta, wykorzystując znaczne rezerwy przepustowości 

istniejącej miejskiej oczyszczalni w Dzigorzewie 

- dąŜyć do rozdziału ścieków sanitarnych od deszczowych i poprowadzenie ich 

odrębnymi kanałami 

- dąŜyć do objęcia systemem sieciowym kanalizacji sanitarnej zurbanizowanej 

i zwodociągowanej prawobrzeŜnej części miasta w oparciu o projektowaną 

oczyszczalnię w dzielnicy Męka 

- budować urządzenia oczyszczające wody opadowe przed wprowadzeniem ich do 

odbiorników 

- budować systemy odwadniające tereny zawala rzeki śegliny, chroniące przed 

zalaniem wodami opadowymi i infiltrującymi przez wały przeciwpowodziowe. 

4.2. Gospodarka odpadami 

Plan gospodarki odpadami dla miasta Sieradza wykonany został na zlecenie 

Związku Komunalnego „Czyste miasto czysta gmina” w Kaliszu przez Ośrodek 

Badawczo – Rozwojowy Ekologii Miast OBREM w Łodzi. PoniŜszy tekst jest wyciągiem 

z w/w opracowania sporządzonym dla potrzeb Programu ochrony środowiska miasta 

Sieradza. 

4.2.1. Charakterystyka i diagnoza stanu istniejącego 

Odpady komunalne 

Źródłem powstawania odpadów komunalnych są gospodarstwa domowe oraz inne 

odpady powstające w obiektach usługowo - produkcyjnych, które ze względu na swój 

charakter i skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. 

35


W 2002 roku zbiórką odpadów komunalnych objętych było 95% ogółu mieszkańców 

miasta. Zbiórka odpadów komunalnych odbywała się do pojemników przydomowych lub 

worków w zabudowie jednorodzinnej oraz do kontenerów zbiorczych w zabudowie 

wielorodzinnej. Usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli 

nieruchomości świadczyło Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z.o.o. w Sieradzu ul. Wojska 

Polskiego 102. Decyzję na zbieranie, transport i unieszkodliwianie odpadów posiada 

równieŜ firma Altvater Sulo Polska Sp. z.o.o. oddział w Tomaszowie Mazowieckim 

ul. Majowa 87/89. 

Jednostkowa wielkość zbiórki odpadów komunalnych w 2002 r. 

GMINA 

LICZBA 

MIESZKAŃCÓW 

ILOŚĆ ZEBRANYCH 

ODPADÓW OGÓŁEM 

ILOŚĆ ZEBRANYCH 

ODPADÓW NA 1/MIESZK. 

Mg m 3 kg m 3 

MIASTO SIERADZ 45 730 13 595 111 174 297,3 2,43 

W mieście powszechnie stosowana jest zbiórka odpadów komunalnych zmieszanych. 

Do gromadzenia odpadów słuŜą usytuowane u właścicieli nieruchomości pojemniki 120 

litrowe. Osiedla wielorodzinne wyposaŜone w pojemniki i kontenery KP7. Wywozem 

odpadów zajmują się: 

Przedsiębiorstwo Komunalne w Sieradzu Spółka z o.o. ul. Wojska Polskiego 102, 

gromadząc odpady w: 

- pojemnikach PA 1,1 – 502 szt; 

- pojemnikach SM 1,1 – 2982 szt; 

- kontenerach KP 7 –141 szt; 

Altvater Sulo Polska Sp. z. o. o. oddział w Tomaszowie Mazowieckim ul. Majowa 

87/89, gromadząc odpady w: 

- pojemnikach MGB 1100 –186 szt; 

- pojemnikach MGB 660 – 10 szt; 

- pojemnikach MGB 240 – 115 szt. 

Od 1998 roku funkcjonuje system selektywnej zbiórki odpadów, prowadzony na 

terenie całego miasta. Odbiór odpadów prowadzony jest bezpośrednio z gospodarstw 

domowych oraz z rozstawionych na terenie miasta centrów zbiórki. Selektywną zbiórkę 

odpadów obsługuje Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z. o. o. w Sieradzu. 

Wyniki selektywnej zbiórki [Mg] w 2002 r. (wg informacji miasta) 

GMINA 

TWORZYWA 

SZTUCZNE 

SZKŁO 

MAKULATURA 

MIASTO SIERADZ 18,00 70,90 51,10 

Jedynym obecnie sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest 

składowanie ich na składowisku odpadów komunalnych w Bartochowie (gmina Warta), które 

z uwagi na zapełnienie dochodzące do 95% przewidziane jest w 2005 roku do zamknięcia 

i rekultywacji. 

Według danych z 2001 roku na składowisko w Bartochowie trafiło 111 174 m 3 

odpadów komunalnych z terenu miasta Sieradza, w tym: 

- 75 738 m 3 – odebranych przez Przedsiębiorstwo Komunalne w Sieradzu Sp. z. o. o.; 

- 27 395 m 3 – odebranych przez Altvater Sulo Polska Sp. z. o. o. oddział w Tomaszowie 

Mazowieckim; 

- 8 041 m 3 – inni dostawcy. 

36


Ilość wytworzonych odpadów z działalności gospodarczej i niebezpiecznych 

w [Mg], na podstawie danych WIOŚ 

SPOSOBY GOSPODAROWANIA ODPADAMI 

UNIESZKODLIWIANIE 

LP. MIASTO SIERADZ WYTWORZONE UNIESZKODLIWIANIE 

MAGAZYNOWANIE ODZYSK POZA 

PRZEZ SKŁADOWANIE 

SKŁADOWANIEM 

Odpady z działalności 

1 

107,00 11,30 95,70 

gospodarczej 

2 

W tym odpady 

niebezpieczne 

ILOŚĆ ODPADÓW 

11,30 11,30 

Ilość zadeklarowanych odpadów przemysłowych wytworzonych na terenie 

miasta Sieradza w 2002 roku [w Mg] 

KOD I OPIS ODPADÓW 

NAZWA WYTWÓRCY 

[MG] 

1. 2. 3. 

8670 

2062 

W SEKTORZE ENERGETYCZNYM 

10 01 80 – Mieszanki popiołowo-ŜuŜlowe z 

mokrego odprowadzania odpadów 

paleniskowych 

10 01 01 - śuŜle, popioły paleniskowe i pyły z 

kotłów 

924 10 13 82 – Wybrakowane wyroby 

3,20 

10 01 01 - śuŜle, popioły paleniskowe i pyły z 

kotłów 

W PRZEMYŚLE ROLNO – SPOśYWCZYM 

Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Sieradzu 

Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Sieradzu, ul. 

Wojska Polskiego 41/45 

„Ytong Polska” Sp. z o. o., ul. Zakładników 79-83, 98- 

200 Sieradz 

Piekarnia „KLM”, ul. Warcka 6, 98-200 Sieradz 

1987,00 02 05 80 – odpadowa serwatka 



8,020 

02 03 99 – Inne nie wymienione odpady – Chłodnia „IRMOS” Sp. Jawna Ircha – Kulesza – 

zmiotki 

Mosiniak, ul. Targowa 7, 98-200 Sieradz 

Z PRODUKCJI, OBROTU I STOSOWANIA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH I ORGANICZNYCH ORAZ Z PRODUKCJI I 

STOSOWANIA POWŁOK OCHRONNYCH, KLEJÓW I FARB. 

Zakład Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych 

65,319 07 02 13 – odpady z tworzyw sztucznych „TERPLAST” 

Sp. z o. o., ul. Wł. Łokietka 8, 98-200 Sieradz 

0,2 07 02 13 – odpady z tworzyw sztucznych 



6,40 07 02 13 – odpady z tworzyw sztucznych 

„BAXTER TERPOL” 

Sp. z o. o., ul. Warcka 3, 

98-200 Sieradz 

0,04 

0,2 

07 05 14 – odpady stałe inne niŜ wymienione 

w 07 05 13 

07 05 99 – inne nie wymienione odpady 

0,5 09 01 04* - roztwory utrwalaczy 

„MEDANA PHARMA TERPOL GROUP” S.A., ul. 

Warcka 3, 98-200 Sieradz 

Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, 

Sieradz ul. Armii Krajowej 7 

Z BUDOWY, REMONTÓW I DEMONTAśU OBIEKTÓW BUDOWLANYCH ORAZ INFRASTRUKTURY DROGOWEJ (WŁĄCZAJĄC 

GLEBĘ I ZIEMIĘ Z TERENÓW ZANIECZYSZCZONYCH 

5,55 17 04 07 – mieszaniny metali 

85,22 

0,881 

1,53 

17 04 05 – Ŝelazo i stal 

17 04 02 – aluminium 

17 04 01 – miedź, brąz, mosiądz 

3,80 17 02 03 – tworzywa sztuczne 

0,032 

3,40 

23,60 

6,68 

17 04 01 – miedź, brąz, mosiądz 



17 06 04 – materiały izolacyjne (wełna 

mineralna) 

Przedsiębiorstwo Przemysłu OdzieŜowego, ul. 

Kwiatowa 13, 98-200 Sieradz 

Zakłady przemysłu Spirytusowego „POLMOS”, ul. 

Kasztanowa 2, 98-200 Sieradz 

„Ytong Polska” Sp. z o. o., ul. Zakładników 79-83, 98- 

200 Sieradz 



Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o. o., ul. 

Spółdzielcza 4, 98-200 Sieradz 

37


1. 2. 3. 

ODPADY OPAKOWANIOWE, SORBENTY, TKANINY DO WYCIERANIA, MATERIAŁY FILTRACYJNE I UBRANIA OCHRONNE 

NIEUJĘTE W INNYCH GRUPACH 

0,12 15 01 01 – Papier i tektura 

Piekarnia „KLM”, ul. Warcka 6, 98-200 Sieradz 

0,06 

9,975 

0,130 

0,03 

15 01 02 – Tworzywa sztuczne 


15 01 03 – Opakowania z drewna 

15 02 02* – Sorbenty, materiały filtracyjne, 

tkaniny do wycierania i ubrania ochronne 

zanieczyszczone substancjami 

niebezpiecznymi 

0,30 15 02 02* – Materiały filtracyjne 

0,370 

22,50 

3,365 

11,7 

0,70 

6,20 

88,10 

0,038 

9,80 

0,31 

12,54 

336,33 

3,40 

0,60 

6,70 

0,90 

2,30 

0,145 

0,280 

0,810 

1,197 

0,702 

0,112 

0,120 

0,107 

0,280 

14377,793 RAZEM 


15 01 07 – Stłuczka szklana 

15 01 01 – Papier, tektura 

15 01 03 – Drewno odpadowe 

15 02 03 – Sorbenty, materiały filtracyjne, 

tkaniny do wycierania, ubrania 

ochronne 

15 01 01 – Papier, tektura 

15 01 06 – zmieszane odpady opakowaniowe 



ochronne inne niŜ wymienione w 

15 02 02 

15 01 01 – papier, tektura 



ochronne zanieczyszczone 

substancjami niebezpiecznymi 



15 01 01 – Papier i tektura 


15 01 04 – Opakowania z metali 

15 01 05 – Opakowania wielomateriałowe 

15 01 07 – Opakowania ze szkła 

15 01 04 – Opakowania z metali 


tkaniny do wycierania i ubrania 






15 02 02 

15 01 01 – Papier i tektura 



15 01 05 – Opakowania wielomateriałowe 




15 02 02 


tkaniny do wycierania i ubrania 



Zakład Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych 

„TERPLAST” Sp. z o. o., ul. Wł. Łokietka 8, 98-200 

Sieradz 

P.P.H.U. „AUTOSIR”, ul. Jana Pawła II nr 93 98-200 

Sieradz 

Zakłady przemysłu Spirytusowego „POLMOS”, ul. 

Kasztanowa 2, 98-200 Sieradz 

„Xella Beton Komórkowy Polska” Sp. z o. o., ul. 

Zakładników 79-83, 98-200 Sieradz 



„BAXTER TERPOL” Sp. z o. o., ul. Warcka 3, 98-200 

Sieradz 

„MEDANA PHARMA TERPOL GROUP” S.A., ul. 

Warcka 3, 98-200 Sieradz 

Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji 

Samochodowej, ul. Wojska Polskiego 63, 98-200 

Sieradz 

Chłodnia „IRMOS” Sp. Jawna Ircha – Kulesza – 

Mosiniak, ul. Targowa 7, 98-200 Sieradz 

MPK Sp. z o. o. w Sieradzu, ul. Jana Pawła II 63 

Źródło: wg informacji z rocznych sprawozdań o ilości i rodzaju wytwarzanych odpadów, 

dostarczanych przez wytwórców do Urzędu Marszałkowskiego. 

38


Prognozowane zmiany w gospodarce odpadami. 

Prognozowane zmiany w gospodarce odpadami na terenie miasta Sieradza zostały 

opracowane w oparciu o: 

Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (KPGO), 

Wojewódzki plan gospodarki odpadami (WPGO), 

Powiatowy plan gospodarki odpadami, 

Plan gospodarki odpadami Związku Komunalnego Gmin "Czyste Miasto, Czysta 

 

Gmina" 

Studium wykonalności budowy Zakładu Unieszkodliwiania i Utylizacji Odpadów 

Komunalnych "Orli Staw" (ZUiUOK), 

Przyjęto dla prognoz: 

rok 2006 − kończący okres realizacji celów krótkotrwałych; 

rok 2014 − kończący okres realizacji celów długotrwałych. 

Prognozowana liczba mieszkańców 

LICZBA MIESZKAŃCÓW 

GMINA 

PROGNOZA NA ROK 

STAN W ROKU 2002 

2006 2014 

MIASTO SIERADZ 45 730 46 142 14,88% 46 387 14,88% 

Prognozowane ilości odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie miasta przy 

załoŜeniu prognozowanego dla Związku średniego rocznego masowego wskaźnika 

nagromadzenia, uwzględniającego udział odpadów komunalnych z działalności 

gospodarczej - 305 kg/M/rok w 2006 roku, 337 kg/M/rok w 2014 roku. 

ROK 

RODZAJE ODPADÓW WYSTĘPUJĄCYCH 

2006 2014 

W STRUMIENIU ODPADÓW KOMUNALNYCH: 

MG % MG % 

kuchenne ulegające biodegradacji 2059 14,63 17,61 2403 15,37 18,49 

nieopakowaniowe z papieru i tektury 720 760 

12,44 14,97 

opakowaniowe z papieru i tektury 1031 

1074 

11,67 14,04 

opakowaniowe wielomateriałowe 173 1,23 1,48 180 1,15 1,39 

nieopakowaniowe z tworzyw sztucznych 396 422 

9,96 11,99 

opakowaniowe z tworzyw sztucznych 1006 

1069 

9,54 11,48 

tekstylia 500 3,55 4,27 583 3,73 4,48 

nieopakowaniowe ze szkła 33 35 

7,27 8,75 

opakowaniowe ze szkła 990 

1020 

metale 280 350 

opakowaniowe z blachy stalowej 90 3,55 4,28 82 

opakowaniowe z aluminium 26 

24 

6,75 8,12 

2,92 3,52 

mineralne 992 7,05 8,48 1158 7,41 8,91 

drobna frakcja 3292 23,39 28,14 3841 24,57 29,54 

niebezpieczne 3 0,02 0,03 4 0,02 0,03 

Razem zebrane w pojemnikach: 11693 83,09 100,00 12995 83,13 100,00 

zielone 318 2,26 356 2,28 

wielkogabarytowe 39 0,28 36 0,23 

budowlane (ziemia, gruz, zmiotki itp) 2023 14,37 2245 14,36 

RAZEM: 14073 100,0 15632 100,0 

39


Prognozowana ilość odpadów opakowaniowych 

RODZAJ MATERIAŁU 

ROK 

OPAKOWANIOWEGO 2006 2014 

tworzywa sztuczne Mg 1006 1069 

aluminium Mg 26 24 

stal Mg 90 82 

papier i tektura Mg 1031 1074 

szkło (bez ampułek) Mg 990 1020 

wielomateriałowe Mg 173 181 

ŁĄCZNIE Mg 3316 3450 

Prognozowana redukcja ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji 

kierowanych na składowisko bez unieszkodliwienia określona wskaźnikami (KPGO i WPGO) 

- 83,2% w 2006 roku, 47,9% w 2014 roku. 

WYSZCZEGÓLNIENIE 

ROK 

2006 2014 

Wskaźnik redukcji % 83,2 47,9 

Razem odpady ulegające biodegradacji Mg 4 128 4 593 

w tym: odpady kuchenne i ogrodowe Mg 2 059 2 403 

papier i tektura Mg 1 751 1 834 

zielone Mg 318 356 

Odpady ulegające biodegradacji 

dopuszczone do składowania bez 

unieszkodliwienia 

Mg 3 434 2 200 

Prognoza ilości wytworzonych odpadów wielkogabarytowych, w tym 

przewidzianych do odzysku 


Prognozowana ilości wytworzonych odpadów 

wielkogabarytowych 

ROK 

2006 2014 

Mg 39 36 

Wskaźnik odzysku odpadów wielkogabarytowych % 66 74 

Ilość odpadów wielkogabarytowych do odzyskania Mg 26 27 

Prognoza ilości wytworzonych odpadów budowlanych, w tym 

przewidzianych do odzysku 

Rok 

Wyszczególnienie 

2006 2014 

Prognozowana ilość wytworzonych odpadów budowlanych Mg 2 023 2 245 

Wskaźnik odzysku odpadów budowlanych % 71 75 

Ilość odpadów budowlanych do odzyskania Mg 1 436 1 684 

40


Prognozowana ilość odpadów niebezpiecznych do zebrania i unieszkodliwienia 

Rok 

Wyszczególnienie 

2006 2014 

Ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych Mg 3 4 

Ilość odpadów niebezpiecznych do zebrania i unieszkodliwienia Mg 1,3 1,8 


Nadrzędnym celem polityki w zakresie gospodarki odpadami jest zapobieganie 

powstawaniu odpadów poprzez rozwiązywanie problemu odpadów „u źródła”, odzyskiwanie 

surowców i ponowne wykorzystanie odpadów oraz bezpieczne dla środowiska końcowe 

unieszkodliwianie odpadów niewykorzystanych. 

Cele i zadania z zakresu postępowania z odpadami polegają na: 

zmierzaniu do zapobiegania powstawaniu odpadów; 

zmierzaniu do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na 

środowisko; 

wspomaganiu prawidłowego postępowania z odpadami w zakresie zbierania, 

transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów w szczególności odpadów innych niŜ 

niebezpieczne; 

zaplanowaniu redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, 

kierowanych na składowiska odpadów. 

Zbieranie i odbieranie odpadów. 

Aktualnie obowiązujące zezwolenia w zakresie odbierania odpadów komunalnych od 

właścicieli i zarządców nieruchomości jako miejsce składowania wyznaczają składowisko 

odpadów komunalnych w Bartochowie gmina Warta. Zezwolenia w zakresie odbioru 

odpadów od właścicieli i zarządców nieruchomości wydawane po uchwaleniu Planu 

Gospodarki Odpadami powinny zawierać zapis, iŜ z chwilą oddania ZUiUOK w PraŜuchach 

Nowych do uŜytkowania, jedynym miejscem odzysku lub unieszkodliwiania odpadów 

komunalnych z terenu miasta będzie w/w zakład. 

Aktualny stan prawny daje moŜliwość podziału terenu miasta na obszary obsługi 

i wyłonienia w drodze przetargu firm przewozowych obsługujących dany obszar. Plan 

Gospodarki Odpadami dopuszcza moŜliwość skorzystania z tych uprawnień. 

W zakresie zbierania odpadów komunalnych naleŜy oczekiwać stopniowego 

przechodzenia na system obowiązkowej zbiórki selektywnej w miejscach ich powstawania 

(„u źródła”) w podziale na dwa podstawowe strumienie: 

odpady opakowaniowe i inne („suche”) 

odpady roślinne kuchenne i ogrodowe („mokre”). 

Pierwszym etapem będzie wprowadzenie systemu dwupojemnikowego zbiórki 

odpadów w podziale na „suche-mokre”. NajwaŜniejsze zalety tego systemu to: 

poprawa jakości i jednorodności poszczególnych frakcji zebranych odpadów, 

ułatwienie zbiórki mieszkańcom (mniejsza liczba rodzajów odpadów do segregacji, 

brak potrzeby donoszenia odpadów do gniazd zbiórki), 

oszczędność miejsca zajmowanego przez gniazda zbiórki selektywnej, 

obniŜenie kosztów zbiórki, transportu i przetwarzania odpadów. 

Wprowadzenie systemu będzie poprzedzone akcją informacyjną wyjaśniającą 

mieszkańcom: 

dlaczego wprowadza się nowy system, 

czego się będzie od nich wymagać, 

jakie korzyści ekonomiczne mogą odnieść stosując się do zasad systemu, 

od kiedy obowiązywać będzie nowy system. 

41


W zakresie technologii odzysku oczekiwany jest rozwój technologii związanych z: 

recyklingiem organicznym odpadów kuchennych i ogrodowych, 

recyklingiem materiałów opakowaniowych, 

odzyskiem energii z palnych składników odpadów, które ze względów ekonomicznych 

nie mogą być wykorzystane materiałowo, w tym: 

− produkcja paliw alternatywnych, 

− procesy pirolityczne. 

W zakresie technologii unieszkodliwienia odpadów: 

stopniowe eliminowanie składowania odpadów nieprzetworzonych z systemów 

gospodarki odpadami, 

wzrost udziału technologii termicznego przekształcania. 

Miasto Sieradz jako członek Związku Komunalnego „Czyste miasto, czysta gmina”, 

prowadzić będzie system unieszkodliwiania odpadów w ramach realizowanego przez 

Związek Komunalny Gmin „Czyste Miasto, Czysta Gmina” Zakładu Utylizacji 

i Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych „Orli Staw” w PraŜuchach Nowych (gmina 

Ceków Kolonia w powiecie kaliskim). Obiekt korzysta w swojej realizacji ze środków unijnych 

ISPA. Działalność zakładu polegać będzie na utylizacji stałych odpadów komunalnych 

zmieszanych oraz zbieranych selektywnie. Proces utylizacji składać się będzie z: 

- oddzielenia zanieczyszczeń metalowych z odpadów, 

- obróbki wstępnej odpadów polegającej na rozdzieleniu odpadów na frakcje: 210 mm, 

- wysegregowaniu surowców wtórnych i przygotowaniu ich do sprzedaŜy (rozdrobnieniu, 

prasowaniu i pakowaniu), 

- kompostowaniu odpadów organicznych w tunelach kompostowniczych, 

- przyjmowaniu odpadów wielkogabarytowych, które będą demontowane 

i zagospodarowywane oraz odpadów budowlanych, które po selekcji i skruszeniu będą 

ponownie stanowić materiał budowlany. 

Odpady wytworzone na terenie miasta zwoŜone będą do stacji przeładunku 

odpadów, zlokalizowanej na działce przy ul. Wojska Polskiego 102, będącej w posiadaniu 

Związku Komunalnego Gmin „Czyste miasto, czysta gmina”. Jej oddziaływanie na 

środowisko nie spowoduje uciąŜliwości dla okolicznych mieszkańców. Składać się ona 

będzie z elektronicznej wagi samochodowej, wjazdu na rampę rozładunkową z placem 

manewrowym, hermetycznego obiektu nad strefą rozładunku, budynku techniczno – 

administracyjnego, kontenerowego punktu przyjęcia odpadów surowcowych od dostawców 

indywidualnych, boksów magazynowych na surowce wtórne, brodziku do dezynfekcji i mycia 

kół samochodowych. 

Pozostałe rodzaje odpadów komunalnych będą zbierane i odbierane w następujący 

sposób: 

odpady wielkogabarytowe – obowiązkowo w wyznaczonym miejscu na terenie lub 

w pobliŜu nieruchomości. Odbierane odpłatnie ( ryczałtowo w ramach opłaty za odbiór 

odpadów), 

odpady budowlane ( poremontowe) – obowiązkowo w wyznaczonym miejscu na 

terenie lub w pobliŜu nieruchomości, do pojemników dostarczanych doraźnie na 

zamówienie, 

odpady niebezpieczne – dobrowolnie i nieodpłatnie w wyznaczonym miejscu na terenie 

lub w pobliŜu nieruchomości, zbierane w torby foliowe, worki, pudła itp. W ściśle 

określonym terminie odbierania przez obsługę ruchomego punktu odbierania odpadów 

niebezpiecznych. 

Dotychczasowy system zbiórki selektywnej odpadów o charakterze surowców 

wtórnych zostaje zachowany, przynajmniej do 2006 roku, lecz zaleca się nie rozwijanie tej 

zbiórki. NaleŜy oczekiwać, Ŝe po wprowadzeniu zbiórki w systemie „suche-mokre” i odbioru 

42


odpadów bezpośrednio z terenu nieruchomości, selektywna zbiórka w systemie donoszenia 

odpadów do gniazd zbiórki, na ogół dość odległych, stopniowo zaniknie, jako mniej dogodna 

dla mieszkańców. W okresie przejściowym do czasu uzyskania zakładanego efektu 

segregacji w systemie „suche-mokre” dopuszcza się więc równoległe funkcjonowanie 

dotychczasowego systemu selektywnej zbiórki. Podstawowa róŜnica pomiędzy obydwoma 

systemami segregacji odpadów polega na tym, Ŝe zbiórka w systemie „suche-mokre” stawia 

mniejsze wymagania mieszkańcom, którzy powinni wytworzone odpady rozdzielić tylko na 

dwa strumienie. Wydzielenie poszczególnych odpadów surowcowych będzie się odbywać 

w sortowni ZUiUOK. 

Mając na uwadze konieczność dostosowania gospodarki odpadami w mieście 

Sieradz do aktualnie obowiązujących i planowanych do wdroŜenia norm ochrony środowiska 

wskazano określone zadania. 

Podstawowym zadaniem miasta w zakresie zbierania i odbierania odpadów 

komunalnych jest sprawowanie przez Prezydenta Miasta nadzoru nad wypełnieniem przez 

właścicieli nieruchomości obowiązków wynikających z obowiązującego Regulaminu 

utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Sieradza, w tym na udokumentowaniu 

korzystania z usług wykonywanych przez gminne jednostki organizacyjne lub uprawnionych 

przedsiębiorców, którzy posiadają stosowną decyzję na prowadzenie działalności z zakresu 

gospodarki odpadami. 

Do najwaŜniejszych zadań miasta naleŜy: 

wdroŜenie selektywnej zbiórki odpadów w systemie „suche – mokre” i zorganizowanie 

dostarczania do ZUiUOK zebranych odpadów komunalnych, 

wprowadzenie skutecznego systemu odzysku i selektywnej zbiórki odpadów 

komunalnych, który powinien objąć wszystkich wytwórców – mieszkańców i podmioty 

gospodarcze, 

prowadzenie szerokiej edukacji ekologicznej społeczeństwa, ukierunkowanej na 

szerzenie idei selektywnej zbiórki odpadów i minimalizowanie ilości wytwarzanych 

odpadów, 

zorganizowanie punktu odbioru i demontaŜu odpadów wielkogabarytowych, w tym 

sprzętu elektrycznego i elektronicznego, 

zorganizowanie zbiórki odpadów budowlanych celem ich ponownego wykorzystania, 

podjęcie działań w kierunku wydzielenia odpadów niebezpiecznych zawartych 

w strumieniu odpadów komunalnych (akumulatory, baterie, świetlówki, 

przeterminowane lekarstwa, zuŜyte oleje i smary), 

prowadzenie i wspomaganie akcji edukacyjnych propagujących selektywną zbiórkę 

zuŜytych baterii i akumulatorów, 

wspomaganie inicjatyw wprowadzania ekologicznych systemów grzewczych, celem 

zmniejszenia ilości popiołów i ŜuŜli deponowanych jako balast na składowiskach, 

opracowanie programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest, wraz ze 

szczegółową inwentaryzacją jego ilości, oraz organizacją kampanii informacyjnej 

promującej prawidłową gospodarkę odpadami zawierającymi azbest, 

wprowadzenie systemowego rozwiązania w zakresie gospodarki wrakami 

samochodowymi i zuŜytymi maszynami rolniczymi, 

wprowadzenie sukcesywnej utylizacji zbędnych odczynników chemicznych, równieŜ 

z pracowni szkolnych. 

Za realizację w/w zadań odpowiedzialny będzie Związek Komunalny Gmin „Czyste miasto, 

czysta gmina” w Kaliszu, powołany dla prowadzenia gospodarki odpadami równieŜ na 

terenie miasta Sieradz. 

WdroŜenie systemu zbiórki odpadów komunalnych w podziale na „suche – mokre” 

przebiegać będzie następująco: 

przyjęcie Planu Gospodarki Odpadami przez Związek i poszczególne miasta i gminy 

w drodze odpowiednich Uchwał, 

43


wprowadzenie w drodze uchwały do regulaminu utrzymania czystości i porządku 

w mieście obowiązujących od 2006 roku zasad gospodarki odpadami komunalnymi 

wynikających z planu, 

podanie nowego regulaminu do publicznej wiadomości, 

egzekwowanie postanowień regulaminu, 

określenie i podanie do publicznej wiadomości nowych warunków udzielania zezwoleń, 

dostosowanie wydanych decyzji do nowych warunków. 

Cele szczegółowe dotyczące odpadów komunalnych przyjęte w Planie 

gospodarki odpadami powiatu sieradzkiego. 

RODZAJ ODPADÓW 

KOMUNALNYCH 

ODPADY KOMUNALNE 

ULEGAJĄCE 

BIODEGRADACJI 

CELE SZCZEGÓŁOWE PRZYJĘTE W PLANIE GOSPODARKI ODPADAMI POWIATU SIERADZKIEGO W LATACH 2005 - 

2014 

2005 2006 2007 2010 2013 2015 

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 

Redukcja ilości Redukcja ilości 

składowanych składowanych 

odpadów do odpadów do 

75%, 

50%, 

w odniesieniu w odniesieniu 

do ilości do ilości 

odpadów odpadów 

wytworzonych wytworzonych 

w 1995 roku w 1995 roku 

ODPADY 

WIELKOGABARYTOWE 

ODPADY 

BUDOWLANE 

ODPADY 

NIEBEZPIECZNE 

ODPADY 

OPAKOWANIOWE 

Selektywna 

zbiórka do 

poziomu - 15% 

wytworzonych 

odpadów 

Selektywna 

zbiórka do 

poziomu - 20% 

wytworzonych 

odpadów 

Selektywna 

zbiórka do 

poziomu - 15% 

wytworzonych 

odpadów 

osiągnięcie 

50% 

poziomu 

odzysku, 

osiągnięcie 

25% 

poziomu 

recyklingu 

Selektywna 

zbiórka do 

poziomu - 50% 

wytworzonych 

odpadów 

Selektywna 

zbiórka do 

poziomu - 40% 

wytworzonych 

odpadów 

Selektywna 

zbiórka do 

poziomu - 50% 

wytworzonych 

odpadów 

Selektywna 

zbiórka do 

poziomu 70% 

wytworzonych 

odpadów 

Selektywna 

zbiórka do 

poziomu - 60% 

wytworzonych 

odpadów 

Selektywna 

zbiórka do 

poziomu - 80% 

wytworzonych 

odpadów 


Harmonogram realizacji przedstawia załączona tabela. 


W zakresie gospodarki odpadami uwzględniono cele ochrony środowiska przed nimi 

wyznaczone w prawodawstwie unijnym oraz krajowych dokumentach strategicznych 

(Strategii ZrównowaŜonego Rozwoju Polski do 2025 roku, Narodowej Strategii Ochrony 

Środowiska na lata 2000 – 2006 i Krajowym Planie Gospodarki Odpadami). Uwzględniono 

działania mające na celu: 

osiągnięcie określonych poziomów odzysku odpadów opakowaniowych i odpadów 

pouŜytkowych, 

44


zmniejszenie w określonym terminie zawartości substancji organicznej w odpadach 

komunalnych przeznaczonych do składowania, 

zapewnienie sortowania i przetwarzania wszystkich odpadów przed ich składowaniem, 

wyselekcjonowanie ze strumienia odpadów komunalnych odpadów niebezpiecznych 

w postaci zuŜytych baterii, przeterminowanych leków, opakowań po środkach 

chemicznych i środkach ochrony roślin, 

zorganizowanie odbioru i demontaŜu odpadów wielkogabarytowych, zbiórki odpadów 

budowlanych oraz odpadów azbestowych, 

wprowadzenie skoordynowanych działań w zakresie unieszkodliwiania wraków 

samochodowych oraz wyeliminowanie ze składowania zuŜytych opon, 

prowadzenie szerokiej edukacji ekologicznej społeczeństwa, ukierunkowanej na 

szerzenie idei selektywnej zbiórki odpadów i minimalizowanie ilości wytwarzanych 

odpadów. 

4.3. Ochrona powierzchni ziemi i gleb 

Gleba stanowi podstawowy składnik środowiska przyrodniczego, mający decydujący 

wpływ na strukturę uŜytkowania gruntów, strukturę upraw i wysokość plonów, powstały 

w wyniku działania naturalnego procesu glebotwórczego. Proces glebotwórczy 

uwarunkowany jest wieloma czynnikami, do których zalicza się skałę macierzystą, rzeźbę 

terenu, klimat, hydrosferę, organizmy roślinne i zwierzęce, działalność człowieka. PowyŜsze 

czynniki decydują o właściwościach fizycznych, chemicznych i biologicznych gleb i ich 

zróŜnicowaniu. 

Powierzchnia ziemi i gleby podlegają wielokierunkowym procesom degradacji. 

Degradacja ta wywołana jest między innymi poprzez: eksploatację surowców naturalnych, 

zmianę sposobu zagospodarowania terenu, erozję, przesuszenie lub zbytnie nawodnienie, 

zakwaszenie lub alkalizację, zuboŜenie w składniki pokarmowe, zanieczyszczenia 

chemiczne i mechaniczne. 


Według podziału fizyczno-geograficznego Polski Kondrackiego obszar miasta 

Sieradza leŜy w pasie nizin Polski środkowej, w obrębie makroregionu Niziny 

Południowowielkopolskiej, pośrodku Kotliny Sieradzkiej. Współczesna rzeźba została 

ukształtowana przez lądolód warciański, a po jego ustąpieniu ostateczny kształt nadały 

procesy peryglacjalne. Dość istotne przeobraŜenia, pod wpływem zmiennej dynamiki rzek, 

dokonały się w dolinach rzecznych. Procesy erozji i akumulacji są najbardziej widoczne 

w dolinie Warty, gdzie poza rozległą terasą denną najwyraźniej ukształtowany jest poziom 

terasy wysokiej, która miejscami sięga 12 – 18 m nad poziom obecnego koryta rzeki. Pod 

względem morfologicznym większość terenu stanowi zdenudowana wysoczyzna 

polodowcowa, rozcięta południkowo przez szeroką dolinę Warty. Płaską powierzchnię 

wysoczyzny morenowej sporadycznie urozmaicają pagórki kemów, dochodzące do 12 m 

wysokości, pagórki moreny czołowej i ciągi wydm, występujące głównie we wschodnim 

fragmencie wysoczyzny. Z form wklęsłych zaznaczają się doliny niewielkich cieków oraz 

rozległe, płaskie obniŜenia powytopiskowe zlokalizowane na zachód od doliny Warty. 

Środkową część miasta rozcina południkowo szeroka, płaska dolina Warty. 

Generalnie, ze względu na znaczną przewagę terenów o niewielkim nachyleniu 

obszar miasta charakteryzuje się korzystną topografią, która sprzyja rozwojowi terenów 

zainwestowanych, zabudowanych. 

Eksploatacja surowców naturalnych 

Jedną z przyczyn degradacji gleb jest eksploatacja surowców naturalnych. 

W północno – wschodniej części miasta znajduje się złoŜe piasku „Męka Jamy I”. Obecnie 

złoŜe jest wyeksploatowane i ma zostać skreślone z bilansu złóŜ. W tej samej części miasta 

zlokalizowane jest złoŜe „Sieradz”. Jest to złoŜe udokumentowane, którego zasoby 

geologiczne oceniane są na 90 000 ton. ZłoŜe jest rozpoznane szczegółowo, koncesję 

waŜną do 2013 roku na eksploatację złoŜa piasku posiada osoba prywatna. 

W środkowo – zachodniej części miasta występuje rozpoznane, lecz nie 

zarejestrowane złoŜe piasków średnich i drobnych. Obejmuje ono wschodnią część tzw. 

45


„Smardzewskiej Górki”. ZłoŜe miało stanowić rezerwę dla budowy zapory czołowej zbiornika 

wodnego „Smardzew” na rzece Myji. 

Obszar wyeksploatowanego złoŜa „Męka Jamy” nie został dotychczas 

zrekultywowany. W północno - wschodniej części miasta zlokalizowane są stare zagłębienia 

poeksploatacyjne, widoczne w terenie, ale juŜ zrekultywowane (zalesione) zgodnie 

z załoŜeniami. 

Zgodnie z obowiązującymi przepisami wydobywanie kopalin moŜe odbywać się po 

uzyskaniu koncesji, na podstawie zatwierdzonego przez organ koncesyjny projektu 

zagospodarowania złoŜa i w przestrzeni objętej obszarem górniczym. Koncesjonowanie 

wydobycia pozwoli skutecznie realizować nadzór nad eksploatacją i racjonalnym 

wykorzystaniem istniejącej bazy surowcowej. Zaniechana powinna być nielegalna 

eksploatacja „Smardzewskiej Górki”. 

Tereny wyeksploatowanych złóŜ stanowią funkcjonalnie obszary do przekształceń 

w celu przywrócenia walorów przyrodniczych. Władający powierzchnią ziemi, na której 

występuje niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu zobowiązany jest 

do przeprowadzenia jego rekultywacji. W myśl ustawy Prawo ochrony środowiska 

obowiązany do rekultywacji powinien uzgodnić jej warunki z organem ochrony środowiska. 

Strukturę przestrzenną miasta Sieradza tworzą tereny otwarte, na które składają się 

uŜytki rolne, tereny leśne i zadrzewienia śródpolne, tereny zieleni urządzonej, tereny wód 

otwartych oraz tereny zainwestowane obejmujące zabudowę mieszkaniową, zagrodową, 

produkcyjno - usługową, tereny komunikacji. 

UŜytkowanie gruntów 

UŜytkowanie gruntów w mieście Sieradzu 

LP. 


POWIERZCHNIA 

[ ha] 

UDZIAŁ [%] 

1. UśYTKI ROLNE W TYM: 3 499 68,3 

1.1 GRUNTY ORNE 2 595 50,6 

1.2 SADY 60 1,2 

1.3 ŁĄKI 251 4,9 

1.4 PASTWISKA 593 11,6 

2. TERENY LEŚNE I ZADRZEWIONE 295 5,7 

3. TERENY WÓD 92 1,8 

4. 

TERENY ZURBANIZOWANE (ZABUDOWANE, 

TERENY KOMUNIKACJI) 

1 079 21,1 

5. 

POZOSTAŁE GRUNTY 

(NIEUśYTKI, TERENY RÓśNE) 

157 3,1 

6. OGÓŁEM 5 122 100,0 

Dane: Starostwo Powiatowe w Sieradzu, 2004 rok. 

W strukturze uŜytkowania gruntów największą pozycję zajmują uŜytki rolne, które 

grupują się w trzech zwartych kompleksach przestrzennych: w obszarze na wschód od rzek 

Warty i śegliny (Męka – Woźniki), w zachodnim i południowo – zachodnim obrzeŜu miasta 

(Zapusta) oraz południowym, w trójkącie, którego wierzchołki znajdują się w skrzyŜowaniu 

ulic Krakowskiego Przedmieścia i Oksińskiego na północy, wsi Jeziory i granicy miasta 

w Monicach. Uzupełniają je działki rolnicze oraz ogrody działkowe zlokalizowane 

w zurbanizowanej części miasta. Ze względu na funkcje jakie spełnia kaŜde miasto bardzo 

waŜną pozycję zajmują tereny mieszkaniowe, usługowe i przemysłowe. Ogółem tereny 

zurbanizowane (zabudowane i komunikacja) zajmują 21,1% powierzchni miasta. Zabudowa 

typu miejskiego znajduje się głównie na obszarze pokrywającym się w znacznym stopniu 

z granicami administracyjnymi miasta z 1978 roku. Tereny przemysłowe skupione są 

w północnej części miasta, powyŜej linii kolejowej (Kolonia Dzigorzew). Niski jest stan 

zalesienia, lasy zajmują 188 ha i wraz z zadrzewieniami i zakrzewieniami obejmują 5,7% 

ogólnej powierzchni miasta. Miasto nie posiada większych kompleksów leśnych w swych 

46


granicach, styka się z nimi od północnego – wschodu. Na przestrzeni ostatnich lat obserwuje 

się powolne zmiany w uŜytkowaniu gruntów polegające na zwiększeniu powierzchni terenów 

zainwestowanych: osiedlowych i komunikacyjnych kosztem terenów rolnych, w tym duŜych 

kompleksów gleb chronionych. Prowadzi to do degradacji pokrywy glebowo - roślinnej na 

skutek wyłączenia gleb z rolniczego lub leśnego uŜytkowania. ZauwaŜalne jest teŜ zjawisko 

zaniechania uŜytkowania gruntów ornych. Według danych ze Spisu Rolnego 2002 roku 

grunty odłogowane i ugorowane zajmowały około 16% ogólnej powierzchni uŜytków rolnych. 

Jakość gleb 

Ocena jakości gleb odnosi się przede wszystkim do obszaru uŜytków rolnych. Na 

terenie miasta dominują gleby średniej i słabej jakości, zaliczane do IV – VI klasy 

bonitacyjnej. PrzewaŜają gleby bielicowe i pseudobielicowe wytworzone z piasków i glin. 

Grunty orne chronione, zaliczane do II i III klasy bonitacyjnej w większości zaliczane są do 

gleb brunatnych wytworzonych na piaskach gliniastych mocnych i glinie lekkiej pylastej. 

Zajmują one 17,4% powierzchni gruntów ornych. Najlepsze gleby, naleŜące do II klasy 

bonitacyjnej i kompleksu pszennego bardzo dobrego, występują w południowej części 

miasta. Gleby nieco mniej urodzajne, zaliczane do III klasy bonitacyjnej występują 

w znacznym rozproszeniu, a większe ich kompleksy spotyka się w południowej części 

miasta, gdzie ciągną się łukiem od Woli Dzierlińskiej po Monice. Klasyfikację gleb 

z uwzględnieniem podziału na grunty orne i uŜytki zielone przedstawia poniŜsza tabela: 

GRUNTY ORNE I SADY [ %] TRWAŁE UśYTKI ZIELONE [W %] 

I 0 I 0 

II 1,0 II 0 

IIIA 5,6 

IIIB 10,8 

III 3,1 

IVA 14,6 

IVB 19,8 

IV 30,9 

V 32,3 V 43,8 

VI 15,0 VI 18,8 

VIZ 0,9 VIZ 3,4 

RAZEM 100 RAZEM 100 

W dolinie Warty oraz w lokalnych zagłębieniach i wzdłuŜ małych cieków występują 

gleby hydrogeniczne (w tym gleby pochodzenia organicznego) tzn. torfowe, murszowe, 

czarne ziemie i mady. Są one wykorzystywane jako uŜytki zielone. Gleby hydrogeniczne 

wymagają wykluczenia z zabudowy. Podlegające ochronie gleby pochodzenia organicznego 

zajmują powierzchnię 103,8 ha, z czego 46,9 ha to gleby torfowe, a 56,9 ha murszowe. 

Występują one w dolinie rzeki Warty (w rejonie Woźnik i Męki KsięŜej), Niniwki (w pobliŜu jej 

ujścia) oraz Myji. 

Problemem jest ochrona gleb wysokich klas bonitacyjnych z uwagi na ich połoŜenie 

na terenach rozwojowych miasta. 

Degradacja chemiczna gleb 

Jest ona efektem zanieczyszczenia gleb emisjami przemysłowymi, komunikacyjnymi, 

nawozami mineralnymi. Zanieczyszczenie gleb uprawowych metalami cięŜkimi takimi jak 

miedź, nikiel, ołów, cynk i kadm jest nieznaczne. Większość gleb uprawnych wykazuje „0” 

czyli naturalną zawartość tych pierwiastków. PodwyŜszonej zawartości metali cięŜkich 

moŜna się spodziewać na terenach zurbanizowanych, w pobliŜu dróg o duŜym natęŜeniu 

ruchu (drogi krajowe nr 12, 14 i 83). Zgodnie z Planem monitoringu środowiska województwa 

łódzkiego na rok 2002 zbadano gleby w otoczeniu stacji paliw: w Sieradzu przy ulicy 

Grunwaldzkiej 27 oraz Sienkiewicza 15. W wyniku badań nie stwierdzono zanieczyszczenia 

metalami cięŜkimi, ich zdysocjowanymi solami ani tłuszczami oznaczonymi jako ekstrakt 

47


eterowy. Potencjalne skaŜenie gleb moŜe wystąpić w pobliŜu projektowanej drogi 

ekspresowej S-8. 

Jednym z czynników powodujących degradację gleb jest nadmierne zakwaszenie 

i zuboŜenie w podstawowe składniki pokarmowe roślin. Kwasowość gleb posiada ogromne 

znaczenie dla całokształtu zachodzących w niej procesów chemicznych i biologicznych. Brak 

badań dotyczących kwasowości gleb na terenie miasta nie pozwala na dokładne określenie 

skali tego problemu, jednak z uwagi na znaczny udział gleb kwaśnych w powiecie jak 

i otaczającej miasto gminie moŜna wnioskować, Ŝe problem taki istnieje. Zakwaszenie gleb 

jest efektem naturalnych procesów powodujących ubytki wapna z gleb, jak równieŜ 

działalności człowieka prowadzącej do nadmiernej emisji dwutlenku siarki i tlenków azotu 

(przemysł, motoryzacja). 

WaŜnym działem gospodarki miasta Sieradza, ze względu na znaczący udział 

uŜytków rolnych jest rolnictwo. Rolnictwo korzystając z zasobów środowiska naturalnego 

w wielu przypadkach rozwija się jego kosztem, powodując zachwianie równowagi 

agroekosystemów, w tym degradację gleb. Naturalne warunki przyrodniczo - glebowe są 

średnio korzystne. Najbardziej racjonalnym miernikiem oceny warunków przyrodniczych dla 

rolnictwa jest opracowany przez IUNG w Puławach ogólny wskaźnik jakości rolniczej 

przestrzeni produkcyjnej. Uwzględnia on 4 elementy środowiska tj. gleby, rzeźbę terenu, 

agroklimat i warunki wodne. Dla miasta wartość tego wskaźnika wynosi 63,8 (w 100- 

punktowej skali). Wartość wskaźnika jest nieco wyŜsza od powiatowego i wojewódzkiego 

wynoszących odpowiednio 60,8 i 62,4. 

Na terenie miasta funkcjonuje 1 081 gospodarstw rolnych (gospodarstwa rolne 

według siedziby gospodarstwa) które obejmują areał 3 316,8 ha uŜytków rolnych (dane: 

Powszechny Spis Rolny 2002 rok ). Rozpatrując liczbę gospodarstw rolnych ze względu na 

siedzibę uŜytkownika ich liczba zwiększa się do 1 712, jednak charakterystyka gospodarstw 

rolnych w układzie gmin, zgodnie z ostatnim Spisem Rolnym, dotyczy gospodarstw rolnych 

rozpatrywanych według siedziby gospodarstwa i taką metodę zastosowano poniŜej. 

W strukturze obszarowej przewaŜają gospodarstwa małe o powierzchni do 5 ha, które 

stanowią około 83% ogółu gospodarstw, z czego 27,8% to gospodarstwa o powierzchni do 

1 ha. Niewielkie obszarowo gospodarstwa rolne prowadzą wielokierunkową produkcję rolną. 

W produkcji rolnej dominują tradycyjne kierunki tj. uprawa zbóŜ – 76,5% i ziemniaków – 

20,6%. Produkcją zwierzęcą zajmuje się około 1/4 gospodarstw, prowadzony jest chów 

bydła, trzody chlewnej i drobiu, a obsada zwierząt ogółem wynosi 32 SD/100ha UR. 

Ze względu na silne rozdrobnienie i niską intensywność produkcji rolnictwo nie 

wpłynęło znacząco na przekształcenia środowiska i krajobrazu. 

Melioracje 

Zabiegi melioracyjne takie jak budowa wałów ochronnych, kanałów, budowa rowów, 

sieci drenarskich, w załoŜeniu prowadzące do poprawy właściwości fizycznych pokrywy 

glebowej, wywołują równieŜ zmiany w jej powierzchni. Na terenie miasta Sieradza 

zmeliorowano 68 ha uŜytków rolnych. Są to melioracje szczegółowe obejmujące budowę 

rowów, kanałów, sieci drenarskich, które regulują stosunki wodne na określonym obszarze 

i oddziaływują lokalnie. Stopień zaspokojenia potrzeb melioracyjnych jest niski i wynosi 

35,6%. Do zmeliorowania pozostaje jeszcze około 191 ha uŜytków rolnych. 

Melioracje szczegółowe, o charakterze powierzchniowym obejmują niewielki (28,4 

ha) teren w północnej i wschodniej części miasta. Tworzy je system rowów rozcinających 

uŜytki zielone, występujące w obniŜeniach dolin rzeki Niniwki i Myji. Stan techniczny 

urządzeń melioracyjnych jest słaby, co wynika z braku ich odpowiedniej konserwacji. 

Erozja 

Lokalnie, w strefie krawędziowej zachodniego brzegu doliny Warty, ze względu na 

występujące tu spadki terenu, dochodzące do 10%, występuje zagroŜenie erozją 

powierzchniową. Presja na te obszary, sąsiadujących terenów mieszkaniowych moŜe się 

przyczyniać do przyspieszenia procesów erozyjnych, dlatego teŜ naleŜy pozostawić je 

otwarte, niezabudowane. 

48



Nadrzędnym celem w zakresie ochrony powierzchni ziemi i gleb jest dostosowanie 

przyszłych rozwiązań do standardów europejskich. Wymagania Unii Europejskiej dotyczące 

ochrony środowiska zostały sprecyzowane w odpowiednich dyrektywach. NajwaŜniejszym 

zadaniem wynikającym z dyrektyw UE jest stałe ograniczanie i kontrolowanie ilości 

zanieczyszczeń wprowadzanych do gleby. Wytyczne Unii Europejskiej wskazują na 

konieczność ograniczania ilości stosowania nawozów mineralnych na korzyść zwiększenia 

dawek nawozów naturalnych pochodzących z gospodarstw rolnych. Zgodnie z ustawą 

o ochronie gruntów rolnych i leśnych ich ochrona polega na: 

- ograniczeniu ich przeznaczania na cele nierolnicze i nieleśne, 

- zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów rolnych i leśnych oraz szkodom 

w produkcji rolniczej lub leśnej oraz w drzewostanach powstającym wskutek działalności 

nierolniczej lub nieleśnej, 

- rekultywacji i zagospodarowaniu gruntów na cele rolnicze, 

- zachowaniu torfowisk i oczek wodnych jako naturalnych zbiorników wodnych, 

- przywracaniu i poprawianiu wartości uŜytkowej gruntom, które utraciły charakter gruntów 

leśnych wskutek działalności nieleśnej, a takŜe na zapobieganiu obniŜania 

produktywności gruntów leśnych. 

WaŜnym zadaniem w zakresie ochrony ziemi i gleb jest rekultywacja złóŜ surowców 

mineralnych. Na terenie miasta rekultywacji wymaga wyeksploatowane złoŜe Męka Jamy I. 

Zaniechana powinna być nielegalna eksploatacja na „Górce Smardzewskiej”. 

Szczególną uwagę naleŜy zwrócić na ochronę gleb wysokich klas bonitacyjnych 

poprzez maksymalne ograniczenie przeznaczania ich na cele nierolnicze. Wszystkie tereny 

otwarte, które znajdują się w obrębie miasta powinny być wykorzystywane w sposób 

racjonalny. 

Utrzymaniu wartości uŜytkowych gleb będzie sprzyjać zachowanie właściwych 

warunków wilgotnościowych między innymi poprzez renowację istniejących urządzeń 

melioracyjnych. Jest to szczególnie istotne na glebach pochodzenia organicznego. 

Na terenach zagroŜonych erozją wskazane jest wprowadzanie zadrzewień, 

zakrzewień oraz zadarnień, co przyczyni się do poprawy kondycji gleb oraz ograniczy 

procesy erozji. 

Czynnikiem prowadzącym do degradacji gleb jest zanieczyszczenie metalami 

cięŜkimi oraz zakwaszenie. Generalnie, gleby na terenie miasta wykazują niewielkie 

skaŜenie metalami cięŜkimi. Prowadzenie systematycznych, okresowych badań na 

zawartość metali cięŜkich w glebie pozwoli na ocenę zmian stanu środowiska oraz 

wykluczenie skaŜonych gleb spod uprawy roślin przeznaczonych do spoŜycia. Równie 

waŜne będzie określenie stopnia zakwaszenia gleb i dostosowanie skali wapnowania do 

rzeczywistych potrzeb. 

Istotnym zadaniem w zakresie ochrony ziemi i gleb będzie coroczna kontrola 

stosowanych nawozów i środków ochrony roślin. Realizacja tego zadania przyczyni się do 

ograniczenia zanieczyszczenia gleb uprawnych jak równieŜ wód powierzchniowych. 

WaŜnym zadaniem będzie edukacja ekologiczna rolników oraz młodzieŜy i dzieci. 

Poprawa stanu świadomości ekologicznej mieszkańców miasta moŜe w przyszłości 

przyczynić się do poprawy stanu środowiska przyrodniczego. NaleŜy propagować 

ekologiczne i integrowane metody produkcji rolnej oraz szeroko upowszechniać Zasady 

Kodeksu Zwykłej Dobrej Praktyki Rolniczej (ZDPR). ZDPR jest elementem Planu Rozwoju 

Obszarów Wiejskich, który będzie współfinansowany z funduszy UE i będzie obowiązywać 

po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Standardy ZDPR dotyczą przede wszystkim 

wymogów związanych z racjonalną gospodarką nawozami, ochroną gleb, wód i krajobrazu. 

Za główne cele w zakresie ochrony powierzchni ziemi i gleb przyjęto: 

Cele krótkoterminowe: 

- zapobieganie zanieczyszczeniom gleb 

- kontrola poziomu zanieczyszczenia gleb 

- ograniczenie powierzchni terenów zdegradowanych 

- ograniczenie procesów erozji gleb 

49


- podnoszenie świadomości ekologicznej rolników, młodzieŜy, dzieci. 

Kierunki działań: 

- racjonalne wykorzystywanie terenów otwartych i ochrona przed zabudową kompleksów 

gleb chronionych II i III klasy bonitacyjnej oraz terenów dolin rzecznych: Warty, śegliny, 

Myji i Krasawny. 

- Wprowadzanie zadrzewień, zakrzewień na terenach zagroŜonych erozją. Szczególną 

uwagę naleŜy zwrócić na obszar strefy krawędziowej doliny Warty. W celu ochrony 

walorów ekspozycyjnych tego obszaru i zapobieŜeniu erozji naleŜy zaniechać dalszego 

inwestowania na tym terenie i wprowadzić zadrzewienia. 

- Przestrzeganie programu racjonalnego stosowania środków chemicznych, przede 

wszystkim rolniczych, prowadzenie właściwej gospodarki odpadami stałymi. 

- Zlecenie przeprowadzenia badań zanieczyszczeń i kwasowości gleb. Prowadzenie 

monitoringu gleb. Ograniczenie rolniczego uŜytkowania gleb na terenach rolnych 

przyległych do istniejących i projektowanych dróg o duŜym natęŜeniu ruchu, 

wprowadzenie wzdłuŜ tych dróg pasów zieleni izolacyjnej. 

- Rekultywacja złoŜa „Męka Jamy” oraz objęcie zakazem eksploatacji złoŜa piasków 

„Smardzewska Górka” do czasu uzyskania koncesji. Po zakończeniu eksploatacji teren 

przewidziany do rekultywacji leśnej. 

- Organizacja szkoleń rolników z zakresu Zwykłej Dobrej Praktyki Rolniczej, produkcji 

ekologicznej. 

- Organizacja lekcji wychowania ekologicznego w szkołach. 

Cele długoterminowe do roku 2020 

Cele długoterminowe w zakresie ochrony ziemi i gleb na terenie miasta Sieradza 

stanowią pochodną zadań krótkoterminowych. Są to: 

- ograniczenie zanieczyszczenia gleb 

- ochrona gleb przed degradacją 

- budowanie świadomości ekologicznej społeczeństwa (pomoc we wprowadzaniu 

szerokiej edukacji ekologicznej we wszystkich formach nauczania, promocja walorów 

środowiska naturalnego w aspekcie kreowania pozytywnego obrazu miasta). 


- stała kontrola poziomu zanieczyszczenia gleb oraz odczynu pH w glebach, 

- rekultywacja terenów poeksploatacyjnych, 

- upowszechnianie zasad zwykłej dobrej praktyki rolniczej, 

- zapobieganie erozji gleb poprzez wprowadzanie zadrzewień, zakrzewień, 

- edukacja ekologiczna. 

4.3.3. Harmonogram realizacji programu /tabela/ 

Harmonogram realizacji Programu prezentuje załączona tabela. 


NajwaŜniejszymi zadaniami do zrealizowania na terenie miasta Sieradza w zakresie 

ochrony ziemi i gleb są: 

okresowe przeprowadzanie badań gleb na zawartość metali cięŜkich, kwasowość oraz 

inne zanieczyszczenia 

rekultywacja gruntów zdegradowanych 

zapobieganie erozji poprzez wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych 

i przydroŜnych oraz kształtowanie pasów zieleni izolacyjnej 

upowszechnianie zasad dobrej praktyki rolniczej, co przyczyni się do właściwego 

gospodarowania zasobami glebowymi. 

4.4. Ochrona powietrza 

Ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości, 

w szczególności przez utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniŜej dopuszczalnych 

50


dla nich poziomów lub co najmniej na tych poziomach oraz poprzez zmniejszanie poziomów 

substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane. 


Charakterystyka zanieczyszczeń 

Zanieczyszczenia powietrza moŜna podzielić na dwie główne grupy: pyły oraz 

zanieczyszczenia gazowe. Wśród zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery na terenie 

miasta Sieradza naleŜy wymienić: 

dwutlenek węgla CO 2 : 

powstający w trakcie procesów spalania paliw. Nie jest toksyczny, ale jego zawartość 

w atmosferze jest główną przyczyną efektu cieplarnianego. Stanowi ponad 50% składu 

gazów powodujących ten efekt. 

tlenek węgla CO: 

jego źródłem są procesy niepełnego spalania węgla. Jest gazem toksycznym, o lokalnym 

istotnym oddziaływaniu. 

dwutlenek siarki SO 2 : 

emitowany podczas spalania paliw (węgla kamiennego oraz brunatnego). Jest gazem 

o wysokiej szkodliwości. W procesach utleniania i reakcji z wodą tworzy kwas siarkowy 

(H 2 SO 4 ) będący przyczyną kwaśnych deszczy. 

tlenki azotu NO x : 

są produktem wysokotemperaturowych procesów spalania paliw. Podobnie jak SO 2 mają 

negatywny wpływ na organizmy Ŝywe i biorą udział w tworzeniu kwaśnych deszczy. Ponadto 

stanowią znaczną część zanieczyszczeń motoryzacyjnych i są przyczyną powstawania 

smogu. 

pyły: 

są pozostałościami niepełnego procesu spalania paliw emitowanych zwłaszcza przez 

przemysł i motoryzację. Z powodu swojego składu w róŜnym stopniu stanowią zagroŜenie 

dla środowiska. Pierwiastkami o wysokim stopniu zagroŜenia są: kobalt, miedź, ołów, rtęć, 

cynk, cyna oraz chrom. Ze względu na właściwości stanowią zagroŜenie dla organizmów 

Ŝywych oraz środowiska abiotycznego. 

węglowodory: 

są produktem przetwarzania ropy naftowej oraz węgla. NaleŜą do związków toksycznych, 

które posiadają właściwości rakotwórcze. Najczęściej spotykanym jest benzo-α-piren, 

którego źródłem jest spalanie węgla. 

metan: 

jego źródłem są procesy naturalne i antropogeniczne. Jest jednym z głównych składników 

biogazu. W odpowiednich warunkach jest łatwopalny lub nietoksyczny. Do 

antropogenicznych źródeł metanu zalicza się składowiska odpadów. Stanowi on tam około 

40 - 60% objętości gazów tworzących się z odpadów pochodzenia organicznego. 

Opisane wyŜej zanieczyszczenia często ulegają w atmosferze dalszym przemianom. 

Niekiedy występuje zjawisko synergizmu tzn. nakładania się oddziaływań i wywoływania 

większego efektu, który wynika z sumy efektów poszczególnych składników. 

Źródła zanieczyszczeń 

Czynnikiem w znacznym stopniu oddziaływującym na jakość Ŝycia jest stan czystości 

powietrza. W ochronie powietrza przed zanieczyszczeniem występują dwa główne problemy 

o róŜnym stopniu trudności i róŜnych barierach utrudniających lub ograniczających ich 

rozwiązywanie: 

Pierwszym jest zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza substancjami pyłowymi, 

powstającymi w wyniku spalania paliw i stosowania róŜnych technologii 

przemysłowych. 

Drugi problem to zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza substancjami gazowymi. 

Zanieczyszczenia to substancje, które ze względu na swoje właściwości zmieniają 

średni skład atmosfery. Substancje te są usuwane z niej poprzez procesy fizyczne lub dzięki 

procesom biologicznym albo poprzez reakcje chemiczne, w których powstają inne związki 

będące zanieczyszczeniami tzw. zanieczyszczenia wtórne. 

51


Do najwaŜniejszych, niekorzystnych zjawisk wymuszających działania w zakresie 

ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami zalicza się: 

emisję zorganizowaną pochodzącą ze źródeł punktowych, liniowych 

i powierzchniowych (przemysłu, usług, lokalnych kotłowni, z ogrzewania budynków 

mieszkalnych tzw. niską emisją), 

emisję niezorganizowaną tj. emisję zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza 

poprzez np. spawanie, lakierowanie wykonywane poza obrębem warsztatu czy 

spalanie na powierzchni ziemi (wypalanie traw, itp.), 

emisję niezorganizowaną ze źródeł liniowych i powierzchniowych (drogi, parkingi). 

Podstawowym źródłem zanieczyszczeń powietrza jest emisja substancji toksycznych 

pochodzących z procesów spalania paliw stałych, ciekłych i gazowych w celach 

energetycznych i technologicznych. 

Głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń powietrza w procesach przemysłowych są 

procesy spalania paliw dla potrzeb technologicznych oraz grzewczych. Przyczyną tego są 

przede wszystkim przestarzałe urządzenia wytwórcze, nisko sprawne instalacje ochrony 

środowiska jak teŜ spalanie niskiej jakości paliw. 

Praktycznie wszystkie składniki spalin, z wyjątkiem pary wodnej są 

zanieczyszczeniami powietrza. Część z nich naleŜy do składników mniej toksycznych, 

chociaŜ wywołujących dalekosięŜne skutki klimatyczne, ale pozostała większość to bardzo 

szkodliwe związki bezpośrednio zagraŜające człowiekowi, zwierzętom i roślinności. 

Podstawową masę zanieczyszczeń odprowadzanych do atmosfery stanowi 

dwutlenek węgla. Jednak najbardziej uciąŜliwe składniki spalin to przede wszystkim 

dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek węgla i pył. W mniejszych ilościach emitowane są 

równieŜ chlorowodór, róŜnego rodzaju węglowodory aromatyczne i alifatyczne oraz związki 

węgla elementarnego w postaci sadzy. Wraz z pyłem emitowane są równieŜ metale cięŜkie, 

pierwiastki promieniotwórcze i benzo-α-piren, który uznawany jest za jedną z bardziej 

znaczących substancji kancerogennych, co przy występujących stęŜenia stwarza istotne 

ryzyko zdrowotne dla mieszkańców. Przy spalaniu odpadów z produkcji tworzyw sztucznych 

opartych na polichlorku winylu do atmosfery mogą dostawać się substancje 

chlorowcopochodne, a wśród nich dioksyny i furany. 

Oprócz szkodliwego oddziaływania na środowisko naturalne i zdrowie ludzi, emisje 

zanieczyszczeń do powietrza powodują straty gospodarcze. Stopień oddziaływania na 

środowisko zaleŜy od wielu czynników oraz od odporności organizmów na zanieczyszczenia. 

Nie do pominięcia są czynniki klimatyczne takie jak: temperatura, nasłonecznienie, 

wilgotność powietrza czy prędkość wiatru. śadne z zanieczyszczeń nie występuje 

pojedynczo, w formie wyizolowanej i rzadko które nie podlega w powietrzu dalszym 

przemianom. 

Miasto Sieradz posiada dobrze rozwiniętą sieć cieplną w obrębie budownictwa 

wielorodzinnego i wielkokubaturowego. Eksploatatorem sieci cieplnej i ciepłowni jest Miejskie 

Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Sieradzu. Długość sieci miejskiej wynosi 21,5 km. 

Podstawowym źródłem ciepła są dwie ciepłownie miejskie o łącznej mocy uŜytkowej 

98,9MW, a rezerwa mocy cieplnej wynosi 10 MW. Około 75% mieszkańców korzysta z sieci 

miejskiej cieplnej i jest to przede wszystkim centrum miasta. Obydwie ciepłownie są opalane 

węglem kamiennym. Po doprowadzeniu gazu ziemnego rozwaŜana jest modernizacja 

i zamiana ciepłowni C-2 na opał olejowo – gazowy. Kotłownie te są po modernizacji 

polegającej na załoŜeniu filtrów ochronnych typu cyklony i multicyklony, pomimo tego według 

Raportu o stanie środowiska w województwie łódzkim (BMŚ, Łodź 2002 rok) wielkość 

zanieczyszczeń jest dość duŜa i wynosi 466,3 Mg SO 2 /rok. 

Sukcesywnie w miarę potrzeb i pozyskanych środków pienięŜnych MPEC 

rozbudowuje swoją sieć cieplną. 

Rozwój sieci ciepłowniczej powoduje eliminację emitorów zanieczyszczeń. Niedawno 

podłączono do sieci kilka kotłowni węglowych znacząco oddziaływujących na środowisko. Są 

to: 

- Wojewódzki Szpital Zespolony przy ul. Armii Krajowej 7 

- Oddział ŁZZ "Herbapol" przy ul. Jana Pawła II 3 

- Zakład Karny przy ul. Orzechowej 5 

- OSM przy ul. Wojska Polskiego 41/46 

52


- WPP-U-H S.C. Piekarnia przy ul. Reymonta 45 

- Jednostka Wojskowa przy ul. Wojska Polskiego 78. 

Rozwój sieci gazu ziemnego na terenie miasta, dbałość o środowisko, wygoda oraz 

niezawodność dostaw gazu powoduje, Ŝe coraz więcej zakładów podłącza się do sieci 

gazowej. Z większych uŜytkowników gazu naleŜy wymienić: 

- Parafię Rzymsko - Katolicką ul. Krakowskie Przedmieście 123 

- Xella Beton Komórkowy Polska Spółka z o.o. ul. Zakładników 79 

- ZPHU "Bona" ul. 1-go Maja 16 

- AKRET Sp. Jedn. ul. 1-go Maja 45 

- Restaurację WIKI B.W. Wilczewscy ul. 1-go Maja 102 

- SZARPOL ul. Rapackiego 3 

- TINBY ul. Mickiewicza 6 

- Farbiarnię SIRA ul. Mickiewicza 6 

- NZOZ ul. Armii Krajowej 6. 

Poza obszarami obsługiwanymi przez ciepłownie komunalne i gazociągi średniego 

ciśnienia, obsługiwane są równieŜ firmy i instytucje zaopatrujące się z własnych kotłowni 

olejowych: 

- SZPOW „WINEKTA” ul. Oksińskiego 4 - olej opałowy, węgiel 

- TUSP „TRANS – MLECZ” ul. Zakładników11 - olej opałowy 

- PF „TERPOL”S.A. ul. POW 57 - olej opałowy 

- ELEWATOR ul. Elewatorowa - olej opałowy 

- ZM „CHEMITEX”sp. z o.o. ul. Mickiewicza 4 - olej opałowy 

- CP-H „SZARPOL” ul. Rapackiego 3 - olej opałowy, węgiel 

- Jednostka Wojskowa (hala gimnastyczna) - olej opałowy 

- Zakład Obuwia „JUMA” ul. Uniejowska 180 - olej opałowy 

- MOPS ul. Mickiewicza - olej opałowy 

- MDK ul. Dominikańska 19 - olej opałowy 

- „KWARTET” Sp. z o.o. ul. Kasztanowa - olej opałowy - 2 szt. 

- PPH „DAMANA” ul. Wojska Polskiego 73 - olej opałowy 

- AUTO – CAMLEX ul. Wojska Polskiego 73 - olej opałowy 

- „PROJNAD” ul. Krakowskie Przedmieście 41 - olej opałowy 

- ZPCh „MARTEL” ul. Zakładników 17B - olej opałowy 

- PPH „MARYSIEŃKA” ul. Wojska Polskiego 162/170 - olej opałowy 

- ZPS „POLMOS” ul. Kasztanowa 2 - olej opałowy 

- XELLA BETON KOMÓRKOWY POLSKA ul. Zakładników 79/83 - gaz ziemny, olej 

opałowy 

- Farbiarnia SIRA ul. Mickiewicza 6 - gaz ziemny, olej opałowy 

- SKOLIMEX – BORÓW S.A. ul. Mickiewicza 6 - olej opałowy 

- PPUH „AUTOSIR” sp. z o.o. ul. Jana Pawła II 93 - olej opałowy 

- KRYSTAL TRAKTOR sp. z o.o. ul. Uniejowska 186 - olej opałowy, węgiel 

- KTJ KOLOR sp. z o.o. ul. Wojska Polskiego 63 - olej opałowy 

- PPKS ul. Wojska Polskiego - olej opałowy 

- MPWiK sp. z o.o. ul. Jana Pawła II 102 - olej opałowy 

- Chłodnia IRMOS ul. Targowa 7 - olej opałowy 

- Piekarnia ul. Broniewskiego - olej opałowy 

- Parafia Rzymsko – Katolicka - olej opałowy - 4szt. 

- ul. Krakowskie Przedmieście 132 

- Piekarnia Aldona Statkiewicz ul. Wołodyjowskiego - olej opałowy 

- Parafia Rzymsko – Katolicka p.w. Wszystkich Świętych ul. Kolegiacka - olej opałowy – 

2 szt. 

- Klasztor ul. Dominikańska - olej opałowy 

- WIOŚ ul. POW 72/74 - olej opałowy 

- WFOŚiGW ul. Wojska Polskiego - olej opałowy 

- MOSiR ul. Sportowa - olej opałowy 

- SSM ul. Mickiewicza - olej opałowy – 8 szt. (w listopadzie 2003 roku zmiana na 

ogrzewanie z PEC). 

53


Są jednak na terenie miasta zakłady emitujące zanieczyszczenia ze spalania węgla 

lub koksu. NaleŜą tu: 

- wspomniane wyŜej 2 Ciepłownie Miejskie ul. Spółdzielcza 4 i ul. Zachodnia 2 

- Przedsiębiorstwo Komunalne przy ul. Wojska Polskiego 102 

- R-HSP "ZOAPIS" przy ul. POW 64 

- SPB "SKB S.A." przy ul Wojska Polskiego 73 

- Zakład Robót Drogowych Powiatowego Zarządu Dróg 

- Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy 

- Powiatowy Ośrodek Dokumentacji Geodezyjno - Kartograficznej 

- Muzeum Okręgowe 

- Szkoła Podstawowa w Męce. 

W tych kotłowniach zachodzi konieczność sukcesywnej zamiany czynnika 

grzewczego na ekologiczny (gaz, olej opałowy, biomasę). 

Program wykorzystania lokalnych zasobów energii odnawialnej w aspekcie 

zrównowaŜonego rozwoju gospodarczego powiatu sieradzkiego (Sieradz, wrzesień 2003 

rok) przedstawia projekt modernizacji i proponuje jako środek opałowy wykorzystanie 

biomasy. Dotyczy to kotłowni w: 

- Specjalnym Ośrodku Szkolno - Wychowawczym w Sieradzu 

- Zakładzie Robót Drogowych Powiatowego Zarządu Dróg w Sieradzu 

- Powiatowym Ośrodku Dokumentacji Geodezyjno - Kartograficznej w Sieradzu 

- Muzeum Okręgowym w Sieradzu. 

Potencjalnymi źródłami i emitorami zanieczyszczeń mogą być równieŜ stacje paliw 

(ulatnianie się oparów paliw i gazu). Są to lokalne, punktowe źródła zanieczyszczeń 

atmosfery, które jednak nie mają znaczącego wpływu na stan czystości powietrza. 

W 1996 roku wykonana została przez firmę INSTAL - ŁÓDŹ S.A. Koncepcja 

programowa gazyfikacji miasta i gminy Sieradz. Przewidywała ona, Ŝe do końca 2020 r. 

miasto zostanie całkowicie zgazyfikowane. Wszystkie kotłownie węglowe miałyby być 

zasilane w gaz, ciepłownia CM-1 zostałaby zmodernizowana na paliwo gazowe, wszystkie 

mieszkania w mieście otrzymałyby gaz sieciowy do celów bytowych i 35 % mieszkań miałoby 

ogrzewanie gazowe. W chwili obecnej są to załoŜenia nierealne. PEC nie jest 

zainteresowany drogimi inwestycjami w gaz, większość kotłowni lokalnych równieŜ nie chce 

angaŜować się w nieopłacalne finansowo inwestycje a odbiorcy domowi, tam gdzie jest to 

moŜliwe wolą ogrzewanie z miejskiej sieci cieplnej. Niemniej jednak znaczna część terenów 

rozwojowych leŜy poza zasięgiem M.S.C. Dlatego teŜ większość terenów rozwojowych 

mieszkalnych i produkcyjno - usługowych została wskazana pod ogrzewanie gazowe. 

Niektóre zakłady będące w lepszej sytuacji finansowej byłyby zainteresowane likwidacją 

kotłowni węglowych i zainstalowanie nowoczesnych kotłowni gazowych. 

Na mapie przedstawiono obszar zaprojektowany przez Zakład Gazowniczy do 

gazyfikacji. Wyznaczono go na podstawie ankiet i wniosków złoŜonych przez mieszkających 

tam ludzi. 

Ponadto pokazano tereny predystynowane dla potrzeb grzewczych: 

z systemu gazowniczego 

z miejskiej sieci cieplnej 

z systemu gazowniczego lub miejskiej sieci cieplnej 

z systemu gazowniczego lub indywidualnych systemów ogrzewania. 

Zaproponowane obszary przedstawiono w oparciu o: 

Projekt załoŜeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe 

miasta Sieradza, 

Strategię rozwoju Sieradza do 2010, 

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Sieradz. 

Coraz istotniejszą rolę odgrywają źródła emisji niskiej związanej z eksploatacją 

w okresie zimowym niskosprawnych palenisk węglowych z kotłowni wbudowanych 

w domach mieszkalnych i budynkach uŜyteczności publicznej. NaleŜy wymieniać ją jako 

główną przyczynę zanieczyszczeń powietrza na terenie miasta. Dotyczy to równieŜ 

miejscowości leŜących na obrzeŜach miasta: Kolonia Smardzew, Zapusta Wielka, Wola 

Dzierlińska, Męka, Woźniki, Monice, leŜących w granicach administracyjnych miasta. 

54


Źródłem ciepła są lokalne kotłownie i indywidualne paleniska u poszczególnych odbiorców. 

Podstawowym nośnikiem energii cieplnej dla zabudowy mieszkaniowej jest węgiel kamienny 

i koks. 

Komunikacyjne źródła zanieczyszczeń 

Emisję komunikacyjną charakteryzuje: 

- stosunkowo duŜe stęŜenie tlenku węgla, tlenku azotu i węglowodorów lotnych, 

- koncentracja zanieczyszczeń wzdłuŜ dróg, 

- nierównomierność występowania, zaleŜna od natęŜenia ruchu. 

Poziom tej emisji kształtują: 

- stan techniczny i praca silników pojazdów, 

- rodzaj i stan nawierzchni jezdnej, 

- rodzaj uŜytego paliwa, 

- płynność ruchu drogowego. 

System komunikacyjny miasta tworzy przede wszystkim układ drogowy, linia kolejowa 

oraz sieci linii autobusowych miejskich, podmiejskich i międzymiastowych. Sieć drogowa 

obok niskiej emisji jest drugim co do wagi źródłem zanieczyszczeń atmosfery. 

Na kształtowanie tego stanu wpływ mają głównie drogi: 

krajowe, o generalnym modelu promienistym, zbiegające się w centrum miasta: 

- Nr 12 granica państwa - Sieradz - Piotrków Trybunalski - Opoczno - granica państwa, 

- Nr 14 Łowicz - Łódź – Sieradz – Walichnowy, 

- Nr 83 Sieradz – Turek, 

wojewódzkie: 

- Nr 480 Sieradz – Widawa, 

- Nr 479 Sieradz – Dąbrówka, 

oraz drogi powiatowe: 

- sieć ulic lokalnych miejskich systematycznie rozrastających się w miarę wzrostu 

zainwestowania obszaru miasta. 

Drogi te mają szczególne znaczenie dla wewnętrznej komunikacji miasta oraz 

powiązań z gminami ościennymi. Są to szlaki o duŜym natęŜeniu ruchu krajowego i tranzytu. 

Intensywność ta stwarza uciąŜliwości dla uczestników ruchu i dla terenów doń przyległych. 

Powiązania zewnętrzne miasta z województwem i krajem są dobre, ale prowadzą 

drogami o dość niskich parametrach. Intensyfikacja ruchu drogowego w bliskiej przyszłości 

będzie wymagać modernizacji tych dróg. 

Sieć uliczno – drogowa miasta (o modelu promienistym) wymaga istotnych 

przekształceń, rozbudowy i modernizacji tras do wyŜszych parametrów. Potrzebna jest 

znaczna hierarchizacja sieci, z ukształtowaniem ciągów o wyŜszych parametrach, 

wielopasmowych i dwujezdnych. 

Dotychczasowy układ dróg szybkiego ruchu na terenie kraju nie jest najkorzystniejszy 

dla miasta Sieradza. Wymaga on: 

- bezwzględnego utrzymania planowanej drogi szybkiego ruchu S-8 w przebiegu w rejonie 

Sieradza, 

- realizacji obwodnicy Sieradza jako południowo - zachodniego obejścia obszaru 

zainwestowania miasta, a łączącej drogę krajową Nr 12 oraz Nr 14 z planowaną drogą 

ekspresową S-8. 

Perspektywiczny rozwój tej sieci w przyszłości przyczynić moŜe się do wzrostu 

intensywności ruchu drogowego, a w konsekwencji wzrostem emisji zanieczyszczeń do 

atmosfery, lecz te niedogodności ominą wtedy miasto. 

Ocena stanu jakości powietrza 

Jak juŜ wspomniano, kierunek i prędkość wiatru decydują o napływie zanieczyszczeń 

z zewnątrz. Cisze natomiast niekorzystnie wpływają na przewietrzenie terenu i mogą 

powodować lokalne wzrosty koncentracji zanieczyszczeń oraz doprowadzić do powstania 

lokalnego zjawiska smogu. Najistotniejsze znaczenie dla jakości powietrza na terenie miasta 

ma tzw. emisja niska z indywidualnych źródeł ogrzewania na obszarach zurbanizowanych 

oraz prowadzonej działalności gospodarczej. Ma ona mały zasięg przestrzenny wokół źródła 

emisji i w znacznym stopniu wpływa na wielkość stęŜenia zanieczyszczeń w swoim 

55


najbliŜszym otoczeniu. Drugim waŜnym elementem niskiej emisji są zanieczyszczenia 

komunikacyjne. 

Miasto Sieradz posiada równieŜ punktowe źródła zanieczyszczeń „wysokiej emisji”, 

wymienione w tekście powyŜej. Na terenie miasta prowadzi się sukcesywne pomiary tych 

zanieczyszczeń. 


Główne cele i kierunki działań – priorytety ekologiczne przedstawia załączona tabela. 




Działania zmierzające do ograniczenia emisji substancji szkodliwych do powietrza 

naleŜy prowadzić w następujących kierunkach: 

- Modernizować lokalne paleniska domowe przez zamianę węglowych systemów 

centralnego ogrzewania na wysokosprawne kotły gazowe lub wykorzystujące inne 

paliwa ekologiczne. 

- Dla obniŜenia niskiej emisji obszarowej z lokalnych źródeł ciepła naleŜy poddawać 

procesowi termorenowacji budynki mieszkalne. 

- W zakresie edukacji ekologicznej naleŜy ukierunkować się na poprawę sposobu 

komunikowania się ze społeczeństwem dla uzyskania większej akceptacji działań 

naprawczych. 

- W zakresie ograniczenia emisji zorganizowanej naleŜy przestrzegać obowiązujących 

przepisów w zakresie ochrony powietrza oraz zapewnić lokalizację dla obiektów 

przemysłowych i produkcyjnych poprzez podporządkowanie temu struktury 

przestrzennej miasta. W planach zagospodarowania przestrzennego wydzielić tereny 

pod realizację zorganizowanej działalności inwestycyjnej, zakładów rzemieślniczych 

(mogących być potencjalnymi źródłami emisji zanieczyszczeń do powietrza). 

- Na wyznaczonych terenach nie dopuszczać do lokalizacji obiektów uciąŜliwych dla 

środowiska ze względu na profil ich działalności lub technologię produkcji, która moŜe 

stanowić potencjalne źródło emisji zanieczyszczeń powietrza. 

- W zakresie ograniczenia emisji ze środków transportu naleŜy modernizować układ 

komunikacyjny miasta i wyprowadzić ruch tranzytowy poza obszar gęstej zabudowy. 

- Tam, gdzie występują małoobszarowe formy ochrony przyrody (pomniki przyrody, 

obszary chronionego krajobrazu, zespoły przyrodniczo - krajobrazowe czy uŜytki 

ekologiczne) postuluje się likwidację lub ograniczenie działalności gospodarczej 

uciąŜliwej dla środowiska pod względem emisji zanieczyszczeń do powietrza. 

4.5. Ochrona przed hałasem 

Hałas to kaŜdy dźwięk, który w danych warunkach jest określany jako szkodliwy, 

uciąŜliwy lub przeszkadzający, niezaleŜnie od jego parametrów fizycznych, jest on uwaŜany 

za czynnik zanieczyszczający środowisko. Dopuszczalne wartości natęŜenia hałasu 

w środowisku. Określono je w załączniku do Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, 

Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13 maja 1998 roku w sprawie dopuszczalnych 

poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. Nr 66, poz. 436), które zgodnie z ustawą z dnia 19 

grudnia 2002 roku o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 7, 

poz. 78), obowiązują do 30 czerwca 2004 roku. 

Ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego 

środowiska, w szczególności poprzez utrzymanie poziomu hałasu poniŜej dopuszczalnego 

lub, co najmniej na tym poziomie oraz na zmniejszeniu poziomu hałasu, tam gdzie on 

przekracza dopuszczalne wartości, co najmniej do ich poziomu. Na terenach nie 

wyszczególnionych w załączniku do w/w Rozporządzenia, dopuszczalny poziom hałasu 

określa się, przyjmując wartości dopuszczalne dla terenów o zbliŜonym przeznaczeniu. 

W rozporządzeniu określono takŜe standardy emisyjne dla takich obiektów jak drogi lub linie 

kolejowe, jak i poziomy hałasu w środowisku powodowanego przez linie elektromagnetyczne 

oraz starty, lądowania i przeloty statków powietrznych. 

56


Dopuszczalny równowaŜny poziom hałasu dla dróg, linii kolejowych, torowisk 

tramwajowych poza pasem drogowym oraz pozostałych obiektów i grup źródeł hałasu 

DOPUSZCZALNY POZIOM HAŁASU WYRAśONY RÓWNOWAśNYM POZIOMEM 

DŹWIĘKU A W [DB] 

POZOSTAŁE OBIEKTY 

I GRUPY ŹRÓDEŁ HAŁASU 

PORA DNIA PORA NOCY PORA DNIA PORA NOCY 

OBSZARY/TERENY 

PRZEDZIAŁ CZASU PRZEDZIAŁ CZASU 

PRZEDZIAŁ PRZEDZIAŁ 

ODNIESIENIA ODNIESIENIA 

CZASU 

CZASU 

RÓWNY 8 

RÓWNY 1 

ODNIESIENIA ODNIESIENIA 

NAJMNIEJ 

NAJMNIEJ 

RÓWNY 16 RÓWNY 8 

KORZYSTNYM KORZYSTNEJ 

GODZINOM GODZINOM 

GODZINOM DNIA GODZINIE NOCY 

1. 2. 3. 4. 5. 6. 

1 

• A ochrony uzdrowiskowej 

• szpitali poza miastem 50 40 40 35 

2 

• wypoczynkowo-rekreacyjne poza 

miastem 

• zabudowy mieszkaniowej 

jednorodzinnej 

• zabudowy związanej ze stałym 55 45 45 40 

lub wielogodzinnym pobytem 

dzieci i młodzieŜy 

• domów opieki społecznej 

• szpitali w miastach 

3 


wielorodzinnej i zamieszkania 

zbiorowego 


jednorodzinnej z usługami 

60 50 50 40 

rzemieślniczymi 

• zabudowy zagrodowej 

4 

• w strefie śródmiejskiej miast 

powyŜej 100 tys. Mieszkańców 

ze zwartą zabudową 

mieszkaniową i koncentracją 

obiektów administracyjnych, 

handlowych i usługowych 

65 55 55 45 

Na podstawie art. 118 ust. 7 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony 

środowiska wydane zostało Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 stycznia 2002 

roku w sprawie wartości progowych poziomów hałasu (Dz. U. Nr 8, poz. 81). 

Rozporządzenie to określa wartości progowe poziomów hałasu w środowisku, których 

przekroczenie powoduje zaliczenie obszaru, na którym poziom hałasu przekracza poziom 

dopuszczalny do kategorii terenu zagroŜonego hałasem. 

57


Dopuszczalna równowaŜna wartość progowa poziomu hałasu dla dróg, linii 

kolejowych, torowisk tramwajowych poza pasem drogowym oraz pozostałych 

obiektów i grup źródeł hałasu 

OBSZARY/TERENY 

DOPUSZCZALNY POZIOM HAŁASU WYRAśONY RÓWNOWAśNYM POZIOMEM 

DŹWIĘKU A W [DB] 

POZOSTAŁE OBIEKTY 

I GRUPY ŹRÓDEŁ HAŁASU 

PORA DNIA PORA NOCY PORA DNIA PORA NOCY 

PRZEDZIAŁ 

CZASU 

ODNIESIENIA 

RÓWNY 16 

GODZINOM 

PRZEDZIAŁ 

CZASU 

ODNIESIENIA 

RÓWNY 8 

GODZINOM 

PRZEDZIAŁ CZASU 

ODNIESIENIA 

RÓWNY 8 

NAJMNIEJ 

KORZYSTNYM 

GODZINOM DNIA 

PRZEDZIAŁ CZASU 

ODNIESIENIA 

RÓWNY 1 

NAJMNIEJ 

KORZYSTNEJ 

GODZINIE NOCY 

1 • A ochrony uzdrowiskowej 60 50 50 45 

2 

3 

• wypoczynkowo-rekreacyjne poza 

miastem 

• zabudowy związanej ze stałym 

lub wielogodzinnym pobytem 

dzieci i młodzieŜy 

• zabudowy szpitalnej i domów 

opieki społecznej 

60 50 - - 

65 60 60 50 

4 • zabudowy mieszkaniowej 65 55 55 45 

Oznacza to, Ŝe dla obszarów, na których poziom hałasu przekracza poziom 

dopuszczalny, wojewoda lub rada powiatu (w zaleŜności od kompetencji) tworzy program 

działań, którego celem jest dostosowanie poziomu hałasu do dopuszczalnego. W związku ze 

stwierdzoną uciąŜliwością akustyczną hałasów komunikacyjnych Państwowy Zakład Higieny 

opracował skalę subiektywnej uciąŜliwości zewnętrznych tego rodzaju hałasów. Zgodnie 

z dokonaną klasyfikacją uciąŜliwość hałasów komunikacyjnych zaleŜy od wartości poziomu 

równowaŜnego L Aeq i wynosi odpowiednio: 

- mała uciąŜliwość L Aeq < 52 dB 

- średnia uciąŜliwość 52 dB


zewnątrz budynków produkcyjnych (cięcie, kucie, spawanie itp.), a takŜe obsługa zakładów 

przez transport kołowy stanowią dodatkowe źródło hałasu. 

Ogółem liczba podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na terenie miasta 

Sieradza wynosiła 4 654 (stan na dzień 12 grudnia 2002 roku, w tym 170 w sektorze 

publicznym i 4 484 w sektorze prywatnym). Główne zakłady przemysłowe, w których 

wystąpiły przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu to: 

- ZPTSz „Terplast” Sp. z o. o., przy ul. POW i ul. Łokietka , 

- C.A.S. CRYSTAL AGROPOLAND s.c.- przy ul. Uniejowskiej, 

- ZPS „Polmos” – przy ul. Sienkiewicza, 

- SZPO-W „Winekta” – przy ul. Oksińskiego, 

- Zakłady Mechaniczne „Chemitex” Sp. z o.o.. 

Zgodnie z Rozporządzeniem MOŚZNiL z dnia 13 maja 1998 roku (Dz. U. Nr 66, poz. 

436) określającym dopuszczalne natęŜenie hałasu w środowisku z wymienionych powyŜej 

zakładów tylko ZPTSz „Terplast” przekracza normy w godzinach nocnych (według pomiarów 

w 1998 roku poziom dźwięku wynosił 54,8dB zamiast 40dB). Pomimo wybudowania na jego 

terenie ekranów akustycznych o duŜych gabarytach, chroniących bezpośrednio sąsiadujące 

osiedle mieszkaniowe „Jaworowe” oraz wykonaniu prac wyciszających proces produkcji 

sznurka do maszyn rolniczych, nie wyeliminowano na stałe nadmiernej emisji hałasu. 

Niezbędne są dalsze prace wyciszające lub zmiana produkcji na powodującą mniejszy hałas. 

Niektóre zakłady podejmują inwestycje proekologiczne np. w kotłowni zakładów SZPO-W 

„Winekta” zastosowano zmianę technologii grzewczej (palniki na olej cięŜki), co znacznie 

ograniczyło emisję hałasu do środowiska. Istotny problem stanowią małe zakłady 

przetwórcze, rzemieślnicze takie jak: stolarnie, chłodnie, zakłady kamieniarskie, zakłady 

ślusarskie, blacharstwo samochodowe i inne, zlokalizowane na terenie miasta, często 

w pobliŜu zabudowy mieszkaniowej. Od kilku lat obserwuje się zwiększenie ilości 

przekroczeń związanych z nieznajomością przepisów prawa i kar wynikających 

z przekraczania emisji hałasu do środowiska. Badania wielkości emisji hałasu takich 

zakładów prowadzone są interwencyjnie, bez stałego monitoringu. 

Hałas drogowy 

W ostatnich latach nastąpił gwałtowny rozwój motoryzacji, a wraz z nim wzrosło 

negatywne oddziaływanie transportu na środowisko w postaci hałasu drogowego, który jest 

powaŜnym źródłem zakłóceń klimatu akustycznego środowiska. Na poziom hałasu 

drogowego ma wpływ szereg czynników związanych z ruchem pojazdów i parametrami 

drogi. NajwaŜniejsze z nich to: 

- natęŜenie ruchu związane bezpośrednio ze znaczeniem drogi w układzie 

komunikacyjnym, 

- struktura ruchu (udział pojazdów cięŜkich i hałaśliwych), 

- średnia prędkość pojazdów i ich stan techniczny, 

- płynność ruchu, 

- pochylenie podłuŜne drogi, łuki, 

- rodzaj i stan nawierzchni. 

Do największych problemów komunikacyjnych wpływających na zwiększający się 

hałas naleŜą: 

- brak obwodnic w miastach, gdzie ruch tranzytowy nakłada się z ruchem lokalnym, duŜa 

ilość skrzyŜowań i wąskie ulice zmniejszające płynność jazdy (częste zatrzymania 

i ruszanie pojazdów), 

- nieprzystosowanie nawierzchni do występującego obecnie natęŜenia ruchu i obciąŜenia 

(duŜy udział pojazdów cięŜarowych) powoduje szybkie niszczenie nawierzchni, a tempo 

modernizacji i budowy nowych dróg nie moŜe nadąŜyć za wzrostem liczby pojazdów. 

Przez obszar miasta Sieradza przebiegają 3 drogi krajowe (o łącznej długości ~ 

18,0 km) i 2 wojewódzkie (~8,0 km) przenoszące znaczny ruch samochodowy z duŜym 

udziałem pojazdów cięŜarowych. Drogi te przebiegają następującymi ulicami miasta: 

Drogi krajowe: 

- droga nr 12 relacji gr. państwa - śagań - Kalisz - Błaszki – Sieradz – Łask – Piotrków 

Tryb. – Opoczno – Puławy – gr. państwa (ul. POW i ul. Sienkiewicza) 

59


- droga nr 14 relacji Łowicz - Łódź – Sieradz – Złoczew – Walichnowy (ul. Sienkiewicza 

i ul. Jana Pawła II) 

- droga nr 83 relacji Turek – Warta – Sieradz (ul. Wojska Polskiego) 

Drogi wojewódzkie: 

- droga nr 480 relacji Sieradz – Widawa - Szczerców (ul. 1-go Maja i Krakowskie 

Przedmieście) 

- droga nr 479 relacji Dąbrówka – Sieradz (ul. Uniejowska). 

Największą uciąŜliwość hałasową stanowią drogi krajowe, które przenosząc znaczny 

ruch tranzytowy, przebiegają przez obszary zainwestowane (osiedli mieszkaniowych) 

i zbiegają się w centrum miasta. W 2002 roku WIOŚ przeprowadził pomiary hałasu 

komunikacyjnego przy drodze krajowej nr 14 w 3 punktach pomiarowych w Sieradzu. Poziom 

dźwięku w zaleŜności od punktu pomiarowego przekraczał dopuszczalne poziomy od 14 do 

20 dB. Szczególnie wysokie przekroczenie wystąpiły przy budynkach szpitalnych, w związku 

z obniŜeniem poziomów dopuszczalnych dla terenów szpitali w mieście (Raport o stanie 

środowiska w województwie łódzkim w 2002 roku): 

- ul. Sienkiewicza (przy szpitalu) – 73,8 dB przy średnim natęŜeniu 974 poj/h 

- ul. Jana Pawła II (przy Al. Pokoju) – 74,3 dB przy średnim natęŜeniu 1252 poj/h 

- ul. Jana Pawła II (przy szpitalu) - 75,8 dB przy średnim natęŜeniu 1068 poj/h. 

Miasto wraz ze strefą podmiejską obsługiwane jest przez komunikację autobusową 

prowadzoną przez MPK Sieradz. Komunikacja zamiejska oparta jest na liniach 

autobusowych PKS z dworcem w centrum miasta, w sąsiedztwie osiedla mieszkaniowego, 

co stanowi pewną uciąŜliwość dla otoczenia. Stan techniczny autobusów ma równieŜ wpływ 

na uciąŜliwości związane z emisją hałasu. 

Hałas kolejowy 

W Sieradzu źródłem hałasu kolejowego jest przebiegająca na kierunku wschód - 

zachód waŜna w układzie krajowym linia kolejowa relacji Łódź (Warszawa) – Sieradz – 

Kalisz – Ostrów Wlkp. (Wrocław). Jest to linia dwutorowa, zelektryfikowana. Zapewnia 

połączenia z Warszawą, Aglomeracją Łódzką oraz z województwem wielkopolskim 

i dolnośląskim. Długość linii w granicach miasta wynosi 7,6 km. Na terenie miasta 

zlokalizowana jest 1 stacja i 2 przystanki kolejowe pasaŜerskie Sieradz-Męka i Sieradz 

Warta oraz 1 stacja towarowo – przeładunkowa. Linia kolejowa jest oddalona od głównych 

koncentracji zainwestowania dzielnic południowych miasta. 

Hałas kolejowy najbardziej odczuwalny jest wzdłuŜ linii kolejowej oraz w pobliŜu stacji 

kolejowych, szczególnie w porze nocnej. UciąŜliwość ta w duŜym stopniu zaleŜy od 

częstotliwości przejazdu pociągów, ich prędkości, stanu torowiska oraz usytuowania 

torowiska (nasyp, wykop). Hałas kolejowy jest najłatwiej tolerowanym hałasem 

komunikacyjnym. 


Wprowadzone zmiany w polskim ustawodawstwie dotyczące hałasu, pozwoliły na 

urealnienie przyjętych normatywów i jednocześnie zbliŜają nasze rozwiązania do modelu 

ochrony przed hałasem jaki obowiązuje w Unii Europejskiej. Ochrona przed hałasem 

(zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu 

akustycznego środowiska poprzez: 

- utrzymanie poziomu hałasu poniŜej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie, 

- zmniejszenie poziomu hałasu co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on 

dotrzymany. 

Ochrona przed hałasem przemysłowym 

Na terenie miasta funkcjonuje kilka większych zakładów przemysłowych mogących 

pogorszyć stan środowiska: 

- w zakresie przemysłu chemicznego: zakłady produkujące chemikalia lub produkty 

chemiczne (PF”Terpol”, ZPTSz „Terplast”), 

- w zakresie przemysłu spoŜywczego: zakłady przemysłu spirytusowego ZPS „Polmos” 

i zakłady przetwórstwa owoców i warzyw SZPO-W „Winekta”, 

- w zakresie przemysłu mechanicznego ZM „Chemitex”. 

60


Z badań kontrolnych poziomu hałasu pojedynczych zakładów, warsztatów, 

przedsiębiorstw czy placówek handlowo – usługowych wynika, Ŝe procedury lokalizacyjne, 

system oddziaływania na środowisko i system kontroli oraz egzekucji stwarzają moŜliwość 

oddziaływania w drodze decyzji administracyjnej ustalającej dopuszczalny poziom hałasu 

emitowany z terenu zakładu przemysłowego lub usługowego do środowiska. 

Pozwolenie na emitowanie hałasu do środowiska jest wymagane, gdy hałas 

w środowisku przekracza dopuszczalne poziomy. Dopuszczalna emisja hałasu dla obiektów 

wyszczególnionych w §2 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 września 2002 

roku w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na 

środowisko oraz szczegółowych kryteriów związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do 

sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz.U. Nr 179, poz. 1490), mogących 

znacząco oddziaływać na środowisko, usytuowanych w Sieradzu ustala Wojewoda Łódzki 

w drodze indywidualnej decyzji administracyjnej. Decyzja ta wydawana jest w oparciu 

o obowiązujące standardy dla obszarów otaczających obiekt (warunki dobrego sąsiedztwa), 

charakter działalności, przeznaczenie i sposób zagospodarowania oraz uŜytkowanie terenu. 

Dla pozostałych obiektów, usytuowanych na terenie miasta, dopuszczalną emisję hałasu 

ustala Starosta Sieradzki w drodze indywidualnej decyzji. Stwarza to moŜliwości 

przeprowadzania badań kontrolnych Wojewódzkiemu Inspektoratowi Ochrony Środowiska - 

Delegatura w Sieradzu. Nieprzestrzeganie ustaleń decyzji administracyjnej skutkuje 

sankcjami finansowymi w postaci kar. Pozwolenie na emitowanie hałasu do środowiska nie 

jest wymagane w przypadku działalności osoby fizycznej nie będącej podmiotem 

gospodarczym. Obecnie działania zapobiegawcze związane z ochroną przed hałasem 

przemysłowym powinny się koncentrować na: 

- ograniczeniu lokalizacji uciąŜliwych akustycznie zakładów przetwórczych 

i rzemieślniczych w sąsiedztwie funkcji chronionych, związanych z zabudową 

mieszkaniową, oświatą, słuŜbą zdrowia, a w przypadku istniejących obiektów – 

wymianie urządzeń, będących źródłami przekroczeń hałasu, zastosowanie 

dźwiękochłonnych obudów i tłumików, zwiększenie izolacyjności akustycznej 

zewnętrznych ścian budynków, przebudowę instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, 

skrócenie czasu pracy urządzeń hałaśliwych, w celu osiągnięcia standardów emisji 

hałasu do poziomu norm UE, 

- ograniczeniu hałasu na obszarach terenów przemysłowych do poziomu nie 

przekraczającego 65dB w porze dziennej i 55dB w porze nocnej, 

- zintegrowaniu działań ochrony przed hałasem z ustaleniami planów zagospodarowania 

przestrzennego, 

- utrzymaniu aktualnego poziomu hałasu w obszarach o korzystnej sytuacji akustycznej. 

Ochrona przed hałasem drogowym 

NajwaŜniejszym celem na najbliŜsze lata w zakresie ochrony środowiska przed 

hałasem komunikacyjnym jest obniŜenie poziomu hałasu oddziaływującego na mieszkańców 

do poziomu dopuszczalnego. Ograniczenie uciąŜliwości hałasu drogowego powinno być 

realizowane poprzez: 

- kierowanie ruchu tranzytowego, z dala od obszarów o intensywnej zabudowie, poprzez 

budowę obwodnic, 

- modernizację nawierzchni dróg – stosowanie tzw. „cichych nawierzchni” oraz 

przystosowanie najbardziej obciąŜonych dróg krajowych do standardu unijnego 11,5 

ton/oś, 

- odpowiednią organizację ruchu w celu zapewnienia płynności ruchu pojazdów 

(zmniejszenie ilości zatrzymań), 

- stosowanie zabezpieczeń przed hałasem w postaci ekranów akustycznych, wałów 

ziemnych, pasów zieleni izolacyjnej, 

- wprowadzanie ograniczenia prędkości w obszarach zabudowanych, 

- podniesienia standardu pojazdów uczestniczących w ruchu i eliminowaniu z ruchu 

pojazdów mechanicznych będących w złym stanie technicznym i nie odpowiadających 

normom, 

- wytyczanie atrakcyjnych szlaków i ścieŜek rowerowych zachęcających do rezygnacji 

z poruszania się pojazdami samochodowymi. 

61


Eliminacja ruchu tranzytowego z centralnych dzielnic miasta planowana jest poprzez: 

- uzupełnienie sieci miejskiej o trasy obwodnicowe (z bezkolizyjnym przekroczeniem linii 

kolejowej) 

- budowę południowo - zachodniej obwodnicy łączącej drogę krajową nr 12 z planowaną 

trasą ekspresową 

- budowę drogi ekspresowej S-8 relacji Wrocław – Sieradz – Łódź. 

Przez obszar miasta fragmentarycznie przebiegać będzie planowana droga 

ekspresowa S-8 relacji Wrocław – Sieradz – Łódź. Na etapie studium trasowania tej drogi 

przyjęto jako bazową strefę uciąŜliwości akustycznej 150 m od osi drogi (w porze nocnej). 

Jest to zasięg ponadnormatywnego oddziaływania akustycznego, który moŜe się zmienić 

w wyniku dokładniejszych analiz, ocen oddziaływania wynikających prognozowanego 

natęŜenia ruchu. Na odcinkach projektowanej drogi, gdzie zabudowa znajduje się w strefie 

zagroŜonej hałasem, przewiduje się indywidualne zabezpieczenia akustyczne pojedynczych 

budynków mieszkalnych (zastosowanie okien o podwyŜszonej izolacyjności akustycznej). 

Przy projektowaniu nowej zabudowy mieszkalnej, naleŜy wziąć pod uwagę tę strefę 

i lokalizować budynki jak najdalej od krawędzi jezdni, poza tą strefą. 

Ocenia się, Ŝe generalnie budowa dróg szybkiego ruchu, z jednej strony ma 

pozytywny wpływ na klimat akustyczny w miejscowościach połoŜonych przy obecnych 

głównych drogach, zaś z drugiej strony klimat akustyczny panujący wzdłuŜ planowanych 

dróg ulegnie nieodwracalnym zmianom. Dlatego teŜ szczególny nacisk powinien być 

kładziony na odpowiednie zabezpieczenia przeciwhałasowe. 

Według ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska zarządzający 

drogą, zaliczoną do obiektów, których eksploatacja moŜe powodować negatywne 

oddziaływanie akustyczne na znacznych obszarach, sporządza co 5 lat mapę akustyczną 

terenu, na którym eksploatacja obiektu moŜe powodować przekroczenie dopuszczalnych 

poziomów hałasu w środowisku i przedkłada określony fragment mapy właściwemu 

wojewodzie i staroście. Mapy akustyczne powinny być wykonywane dla autostrad, dróg 

ekspresowych oraz dla dróg krajowych, na których średni dobowy ruch pojazdów 

samochodowych, wykonany w pomiarach generalnych ruchu, przekracza 8 000 pojazdów na 

dobę. W przypadku terenu miasta Sieradza dotyczy to obszarów przyległych bezpośrednio 

do drogi krajowej nr 12 biegnącej przez miasto ulicami Polskiej Organizacji Wojskowej 

i Sienkiewicza oraz drogi krajowej nr 14 biegnącej ul. Sienkiewicza i ul. Jana Pawła II. Mapy 

te powinny być podstawowym narzędziem w zakresie ochrony środowiska przed hałasem 

słuŜącym do podejmowania prawidłowych decyzji w procedurach lokalizacyjnych oraz 

w sprawach interwencji i skarg ludności spowodowanych hałasem. 

Ochrona przed hałasem kolejowym 

Docelowo planowana jest modernizacja linii kolejowej relacji Łódź – Sieradz – Kalisz 

do parametrów magistrali, a więc równieŜ zwiększenie prędkości pociągów, co będzie 

powodowało pogarszanie się stanu akustycznego. Dla usprawnienia połączenia na kierunku 

Łódź – Wrocław postuluje się w perspektywie realizację magistrali kolejowej będącej skrótem 

od Sieradza do Wieruszowa, która będzie równieŜ kolejnym źródłem hałasu. 

Działania ograniczające hałas kolejowy to przede wszystkim modernizacje torowiska 

kolejowego oraz wprowadzenie nowego, nowoczesnego taboru. Na etapie projektowym, przy 

sporządzaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta, tereny wzdłuŜ 

linii kolejowych naleŜy przeznaczyć pod zieleń izolacyjną, zwłaszcza tam, gdzie sąsiadują 

z nią tereny zabudowy mieszkaniowej. 

Priorytety ekologiczne 

W Programie ochrony środowiska powiatu sieradzkiego do celów długoterminowych 

(do 2010 roku) zaliczono: budowę zabezpieczeń przed uciąŜliwościami akustycznymi (osłon, 

ekranów akustycznych) w celu zmniejszenia uciąŜliwości hałasu przemysłowego 

i drogowego. 

Do celów krótkoterminowych zaliczono: 

1. Inwentaryzację źródeł uciąŜliwości akustycznej (realizacja w 2004 roku). 

62


2. Opracowanie map akustycznych dla terenów powiatu zagroŜonych hałasem. Zwłaszcza 

połoŜonych wzdłuŜ dróg, których eksploatacja moŜe powodować negatywne 

oddziaływanie na środowisko (realizacja do 2006 roku). 

Działania jakie naleŜy podjąć w zakresie ochrony środowiska przed hałasem na 

terenie miasta, są wypadkową działań w zakresie ochrony środowiska przed hałasem 

podejmowane przez poszczególnych inwestorów. W znacznej mierze działania 

podejmowane w zakresie ochrony środowiska przed hałasem są podobne, a niewielkie 

róŜnice są pochodną lokalnych uwarunkowań i zadań inwestycyjnych. Zostały one 

przedstawione w tabeli 4.5.3. 

W Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego zdefiniowano między innymi priorytet 

strategiczny I.2. Podniesienie jakości Ŝycia i stanu zdrowotności mieszkańców. 

Natomiast celem strategicznym (5.3.) w Programie ochrony środowiska powiatu sieradzkiego 

jest ochrona przed hałasem zdefiniowana w postaci następujących działań: 

- hermetyzacji instalacji przemysłowych, 

- instalowaniem przy drogach i ulicach o największym natęŜeniu ruchu ekranów 

akustycznych, 

- egzekwowaniem od inwestorów stosowania najnowszych technologii. 

Ochrona przed hałasem - cele krótkoterminowe – do roku 2010 

1. Modernizacja nawierzchni dróg oraz poprawa płynności ruchu. 

2. Wyciszanie lub całkowite wycofanie z ruchu pojazdów, które przekraczają dopuszczalne 

normy hałasu. 

3. Wymiana urządzeń w obiektach, będących źródłami przekroczeń hałasu. 

4. Stworzenie bazy danych o obiektach przemysłowych stwarzających zagroŜenie 

akustyczne dla środowiska. 

5. Opracowanie programów edukacyjnych uświadamiających problemy ochrony przed 

hałasem. 

Ochrona przed hałasem - cele długoterminowe – po 2010 roku 

1. Wprowadzenie odpowiednich zabezpieczeń wzdłuŜ terenów przemysłowych, tras 

komunikacji kołowej i kolejowej bezpośrednio sąsiadującej z terenami zabudowy 

mieszkaniowej (ekrany akustyczne, zieleń izolacyjna, nasypy). 

2. Budowa drogi ekspresowej S-8 relacji Wrocław – Sieradz – Łódź i obwodnicy w celu 

eliminacji ruchu tranzytowego w centrum miasta. 

3. Budowa lub wytyczanie atrakcyjnych ciągów pieszych i ścieŜek rowerowych 

zachęcających do rezygnacji z poruszania się samochodami. 

4. Wymiana taboru komunikacji zbiorowej na nowoczesny charakteryzujący się 

zdecydowanie mniejszą hałaśliwością. 

5. Wprowadzenie odpowiednich technologii i zabezpieczeń dotyczących obiektów 

przemysłowych, urządzeń i maszyn. 

6. Uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego terenów buforowych 

między terenami przemysłowo – usługowymi a terenami zabudowy mieszkaniowej oraz 

rozgęszczenie zwartej zabudowy (zwłaszcza mieszkaniowej). 




Realizując działania w zakresie poprawy klimatu akustycznego w aspekcie ochrony 

środowiska przed hałasem mamy do czynienia z 2 typami działań: 

1. Działania na rzecz ochrony środowiska przed hałasem komunikacyjnym koncentrujące 

się na obniŜeniu jego uciąŜliwości: 

- Podejmowanie inwestycji na rzecz ograniczenia uciąŜliwości od tras komunikacyjnych, 

przebiegających przez tereny zainwestowane (ekrany akustyczne). 

- Zapobieganie rozprzestrzenianiu się hałasu komunikacyjnego w drodze przedsięwzięć 

technicznych (zadrzewienia, wymiana okien). 

63


- Doprowadzenie dróg w ramach ich modernizacji do parametrów normatywnych 

o określonej strukturze nawierzchni („ciche asfalty”). 

- DąŜenie do eliminacji ruchu tranzytowego z centrum miasta (budowa drogi 

ekspresowej S-8 relacji Wrocław – Sieradz – Łódź i obwodnicy miasta). 

- Wytyczanie szlaków i ścieŜek rowerowych na terenach mieszkaniowych 

i rekreacyjnych. 

2. Działania na rzecz ochrony środowiska przed hałasem przemysłowym koncentrujące się 

na właściwej lokalizacji dla obiektów przemysłowych i produkcyjnych w strukturze 

przestrzennej miasta: 

- Uwzględnianie kształtowania klimatu akustycznego w miejscowych planach 

zagospodarowania przestrzennego oraz wydzielanie w tych planach terenów pod 

realizację zorganizowanej działalności inwestycyjnej, zakładów rzemieślniczych 

(mogących być potencjalnymi źródłami hałasu do środowiska). 

- Zakaz lub ograniczenie lokalizacji wraz z wyznaczeniem strefy ochronnej dla obiektów 

uciąŜliwych ze względu na profil działalności lub technologię produkcji, która moŜe 

stanowić potencjalne źródło hałasu w środowisku. 

- Dla istniejących obszarów zabudowy mieszkaniowej postuluje się likwidację lub 

ograniczenie działalności gospodarczej uciąŜliwej dla środowiska pod względem 

akustycznym. 

- Likwidacja lub ograniczenie działalności gospodarczej uciąŜliwej dla środowiska pod 

względem akustycznym tam, gdzie występują małoobszarowe formy ochrony przyrody 

(pomniki przyrody, zespoły przyrodniczo - krajobrazowe czy uŜytki ekologiczne). 

4.6. Promieniowanie niejonizujące 

Jest to promieniowanie, którego energia oddziałując na kaŜde ciało materialne (w tym 

takŜe na organizmy Ŝywe) nie powoduje w nim procesu jonizacji. Jest ono ściśle związane ze 

zmianami pól: elektrycznego i magnetycznego (pole elektromagnetyczne). NaraŜenie na 

oddziaływanie pola elektromagnetycznego ma miejsce podczas eksploatacji urządzeń 

wytwarzających energię elektromagnetyczną. MoŜe ono występować w kaŜdym miejscu. 

Zgodnie z ustaleniami Prawa ochrony środowiska do obiektów emitujących promieniowanie 

elektromagnetyczne niejonizujące (według Rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, 

Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 11 sierpnia 1998 roku) zalicza się: 

- urządzenia wytwarzające pole elektryczne i magnetyczne stałe, 

- urządzenia wytwarzające pole magnetyczne i elektryczne o częstotliwości 50 Hz (stacje 

i linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia), 

- urządzenia wytwarzające pole elektromagnetyczne o częstotliwości od 1 kHz do 

300 000 MHz, a więc m.in. telewizyjne i radiowe anteny nadawcze, łączność radiowa, 

radiotelefony, CB radia, anteny stacji bazowych telefonii komórkowej, radary 

(radionawigacyjne i radiolokacyjne). 

WyŜej wymienione Rozporządzenie określa równieŜ dopuszczalne poziomy 

elektromagnetycznego promieniowania niejonizującego dla środowiska oraz wymogi 

dotyczące wykonania pomiarów kontrolnych dla celów ochrony środowiska. Dla obszarów 

zabudowy mieszkaniowej oraz terenów szpitali, przedszkoli, Ŝłobków, internatów oraz szkół, 

wartość graniczna natęŜenia składowej elektrycznej elektromagnetycznego promieniowania 

niejonizującego o częstotliwości 50 Hz według Rozporządzenia wynosi 1 kV/m, natomiast 

składowa magnetyczna nie moŜe przekroczyć 80 A/m. Zasady ogólne ochrony środowiska 

i ludzi przed promieniowaniem niejonizującym ustalają, Ŝe źródła emisji promieniowania 

mogą być uŜywane wyłącznie pod warunkiem zapewnienia całkowitej ich ochrony, przed ich 

niekorzystnym oddziaływaniem na ludzi i środowisko. 


Miasto zasilane jest z GPZ-ów: Sieradz (o mocy 2x25 MVA) i Jawor (o mocy 2x20 

MVA), które zasilane są liniami 110 kV z kierunków Zduńska Wola, Błaszki i Złoczew, co 

daje duŜą niezaleŜność zasilania. Na terenie miasta funkcjonują 3 maszty telefonii 

komórkowej, zlokalizowane przy ulicy Zachodniej i Oksińskiego. W centrum miasta są 

równieŜ stacje nadawczo - retransmisyjne oraz w dzielnicy Męka maszt nadawczo - 

odbiorczy radia Sieradz. Wpływ promieniowania niejonizującego od masztów telefonii 

64


komórkowej na organizmy Ŝywe jest wielokrotnie mniejszy niŜ wpływ emisji fal przez aparaty 

telefoniczne w trakcie rozmowy. 

Średni wiek urządzeń i linii średniego napięcia waha się w granicach 25 lat 

i naleŜałoby przeprowadzić modernizację niektórych z nich. Stan techniczny stacji 

transformatorowych ocenia się jako dobry, gdyŜ są stale modernizowane. Z uwagi na dwa 

duŜe istniejące GPZ-y w mieście i stałe wspomaganie z innych, zapas mocy jest bardzo 

duŜy. 

Stan docelowy i identyfikacja potrzeb 

Osiągnięcie stanu docelowego będzie polegało na: 

- ograniczeniu uciąŜliwości oddziaływania pól elektromagnetycznych (promieniowania 

niejonizującego) na środowisko miasta Sieradza, 

- przebudowie części naziemnych linii średniego i niskiego napięcia na linie kablowe, 

w celu zwiększenia funkcjonalności i przestrzennego uporządkowania terenu, 

- przebudowie linii kablowych 15 kV zasilających stację Sieradz 100, 

- rozbudowie sieci energetycznej w Woźnikach, 

- modernizacji sieci średniego napięcia, której wiek przekroczył 25 lat, 

- modernizacji GPZ-ów 110/15 kV pod kątem ochrony środowiska (wprowadzenie mis na 

ewentualny wyciek oleju, zabezpieczających przed punktowym skaŜeniem środowiska). 

Środki pozyskiwane są z Funduszy Unii Europejskiej, 

- konieczności przebudowy linii napowietrznych na linie kablowe na ul. Mickiewicza i od 

ul. Wojska Polskiego do stacji transformatorowej Sieradz 100. 

Ochrona przed niekorzystnym działaniem pól elektromagnetycznych polega na 

zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez: 

- utrzymanie poziomów elektromagnetycznego promieniowania niejonizującego poniŜej 

poziomu dopuszczalnego lub na poziomie dopuszczalnym, 

- zmniejszenie poziomu elektromagnetycznego promieniowania niejonizującego co 

najmniej do poziomu dopuszczalnego w przypadku jego przekroczenia. 

Na terenie miasta Sieradza ochrona przed promieniowaniem niejonizującym powinna 

polegać przede wszystkim na przestrzeganiu unormowań zawartych w Rozporządzeniu 

Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa (z dnia 11 sierpnia 1998 

roku) dotyczących dopuszczalnych poziomów elektromagnetycznego promieniowania 

niejonizującego. NaleŜy tutaj przede wszystkim zwrócić szczególną uwagę na 

nieprzekraczanie na obszarach szpitali, przedszkoli, szkół i internatów wartości granicznej 

natęŜenia pola elektromagnetycznego wynoszącej 1 kV/m. NatęŜenie pola magnetycznego 

na tych terenach nie powinno być większe niŜ 80 A/m. Utrzymanie tych parametrów lub 

nawet obniŜenie ich w wyŜej wymienionych przypadkach jest niezmiernie waŜne dla zdrowia 

mieszkańców miasta i ochrony jego środowiska. 

Program zakłada wprowadzenie stałego systemu monitoringu dla kontroli 

oddziaływania pól elektromagnetycznych. Badania, o których mowa, będą prowadzone na 

zlecenie Wojewody. Jego słuŜby są równieŜ odpowiedzialne za prowadzenie rejestru 

zawierającego informacje o terenach przekroczeń dopuszczalnych poziomów pól 

elektromagnetycznych. Rejestr ten powinien być aktualizowany przez Wojewodę corocznie 

(Prawo Ochrony Środowiska Dz. U. Nr 62 z dnia 27.04.2001 roku). Działania te prowadzone 

na obszarach istniejącej zabudowy mieszkaniowej oraz na terenach szkół, przedszkoli, 

Ŝłobków, szpitali i internatów, jak równieŜ na obszarach przyszłej lokalizacji takich obiektów 

pozwolą na wyeliminowanie zagroŜeń zdrowia oraz poprawią samopoczucie mieszkańców. 


Wymogi ochrony środowiska jednoznacznie zobowiązują do podjęcia odpowiednich 

działań ochronnych przed szkodliwym oddziaływaniem pól elektromagnetycznych na 

otoczenie. W związku z powyŜszym, w ramach niniejszego Programu ustala się, co 

następuje: 

- naleŜy przestrzegać przepisów dotyczących dopuszczalnych poziomów promieniowania 

niejonizującego, szczególnie na obszarach zabudowy mieszkalnej oraz na terenach 

Ŝłobków, przedszkoli, szkół, szpitali, internatów itp. (wartość składowej elektrycznej 

65


elektromagnetycznego promieniowania nie moŜe przekroczyć 1 kV/m, natomiast 

poziomu składowej magnetycznej – 80 A/m), 

- naleŜy systematycznie kontrolować poziom promieniowania, szczególnie na obszarach 

zabudowy mieszkaniowej oraz obiektów szkolnictwa, zdrowia itp.. 

Cele i kierunki działań 

Cel dotyczący ochrony przed szkodliwym oddziaływaniem pól elektromagnetycznych 

na obszarze miasta Sieradza jest zgodny z ustaleniami Strategii Rozwoju Powiatu 

Sieradzkiego i został uwidoczniony w tej strategii, w ramach celu strategicznego 3 Rozwój 

i poprawa funkcjonowania infrastruktury technicznej w powiecie sieradzkim oraz 

przyjęty w Programie ochrony środowiska powiatu sieradzkiego jako cel operacyjny 3.5. 

Rozwój systemu energetycznego w kierunku poprawy niezawodności 

i bezpieczeństwa pracy sieci. Wykorzystanie lokalnych źródeł energii, w tym 

odnawialnych (tabela). 

Priorytety ekologiczne 

Jednym z zadań realizacyjnych programu ochrony środowiska na terenie miasta 

Sieradza jest ochrona środowiska oraz ludności przed negatywnym oddziaływaniem 

elektromagnetycznego promieniowania niejonizującego. Jest ona zgodna z załoŜeniami 

polityki ekologicznej państwa w tym zakresie. 

Cele krótkoterminowe – do roku 2010 

Cele krótkoterminowe obejmują te działania z zakresu ochrony przed 

elektromagnetycznym promieniowaniem, które mogą być zrealizowane do 2010 roku. Są to: 

- preferowanie mało konfliktowych lokalizacji źródeł promieniowania niejonizującego, 

- opracowywanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego 

z uwzględnieniem terenów zagroŜonych promieniowaniem niejonizującym, 

- zwracanie szczególnej uwagi na lokalizację zabudowań mieszkalnych, Ŝłobków, 

przedszkoli, szkół, szpitali itp., na terenie których składowa pola elektrycznego nie moŜe 

przekroczyć wartości 1 kV/m, 

- przeprowadzenie okresowych badań w celu rozeznania aktualnego oddziaływania pól 

elektromagnetycznych na środowisko. 

Cele długoterminowe – do roku 2020 

Głównym celem długoterminowym dla miasta Sieradza jest kontrola i ograniczanie 

emisji niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego dla środowiska, w skład 

którego wchodzą następujące zadania: 

- stworzenie systemu monitoringu środowiska miasta ze względu na szkodliwe 

oddziaływanie pól elektromagnetycznych, 

- ograniczenie emisji promieniowania niejonizującego do środowiska. 

Cele i zadania prezentuje załączona tabela. 


Harmonogram realizacji Programu prezentuje załączona tabela. 


Ochrona środowiska przed szkodliwym działaniem pól elektromagnetycznych polega 

na ograniczeniu promieniowania niejonizującego do wartości niŜszych lub równych 

poziomom dopuszczalnym, które określone zostały polskimi przepisami prawnymi. Niezwykle 

waŜne jest, aby w miejscach zabudowy mieszkalnej oraz na terenach, gdzie zlokalizowane 

są Ŝłobki, przedszkola i szkoły, wartości składowej elektrycznej nie przekraczały 1kV/m, 

natomiast składowej magnetycznej – 80 A/m. Zapewnianie jak najlepszej ochrony zdrowia 

ludzi moŜna uzyskać poprzez: 

- utrzymywanie dopuszczalnych poziomów promieniowania niejonizującego, szczególnie 

na obszarach zabudowań mieszkalnych oraz na terenach, na których znajdują się 

66


Ŝłobki, przedszkola, szkoły, szpitale, internaty, itp. – poziom promieniowania na tym 

terenie nie moŜe przekroczyć wartości 1 kV/m, 

- systematyczne kontrolowanie poziomu promieniowania elektromagnetycznego, 

szczególnie na obszarach zabudowy mieszkalnej jak i tam, gdzie zlokalizowane są 

Ŝłobki, przedszkola, szkoły, szpitale, itp.. 

W celu kontrolowania i ograniczenia niekorzystnego oddziaływania 

elektromagnetycznego promieniowania niejonizującego naleŜy: 

- stworzyć system monitoringu środowiska miasta ze względu na szkodliwe 

oddziaływanie pól elektromagnetycznych, 

- przeprowadzać okresowe badania, w celu rozeznania aktualnego oddziaływania pól 

elektromagnetycznych na środowisko, 

- zwracać szczególną uwagę na lokalizację zabudowań mieszkalnych, Ŝłobków, 

przedszkoli, szkół, szpitali, itp. – na terenie lokalizacji powyŜszych budynków poziom 

elektromagnetycznego promieniowania niejonizującego nie moŜe być przekroczony, 

- przyszłe plany zagospodarowania przestrzennego miasta opracowywać ze 

szczególnym uwzględnieniem zagroŜeń spowodowanych promieniowaniem 

niejonizującym, 

- preferować mało konfliktowe lokalizacje źródeł promieniowania niejonizującego. 

4.7. Ochrona przyrody 

4.7.1. Charakterystyka i ocena stanu istniejącego 

Występująca na terenie miasta szata roślinna jest rezultatem wielowiekowej 

działalności człowieka. Rozwijające się od wczesnego średniowiecza miasto Sieradz 

poprzez działalność gospodarczą przekształciło pierwotną szatę roślinną w bardzo duŜym 

stopniu. Potencjalnym typem naturalnej roślinności dla tego terenu są: lasy grądowe 

z panującym dębem szypułkowym i grabem, w dolinach rzek wielogatunkowe lasy łęgowe, 

a w bezodpływowych zagłębieniach i starorzeczach olsy (Olaczek, Sowa, 1980). 

Współczesne zbiorowiska roślinne w zaleŜności od stopnia przekształcenia przez 

człowieka moŜemy podzielić na: 

Zbiorowiska naturalne lub zbliŜone do naturalnych – ukształtowane przez warunki 

siedliska zbliŜone do pierwotnych. Związane są głównie z doliną Warty i obejmują lasy 

łęgowe i olsowe, zbiorowiska wodne i szuwarowe. 

Zbiorowiska półnaturalne - utrzymujące się dzięki stałemu lub sporadycznemu 

uŜytkowaniu przez człowieka, na mało zmienionych siedliskach. Zaliczamy tu przede 

wszystkim łąki i pastwiska oraz zbiorowiska leśne, sztucznie nasadzone przez człowieka. 

Zbiorowiska antropogeniczne - świadomie i w sposób ciągły formowane przez człowieka. 

Zaliczamy tu typowe dla miasta jednostki zieleni tj. parki, zieleńce, ogrody, zieleń cmentarną, 

zieleń szlaków komunikacyjnych, ochronną oraz zbiorowiska segetalne (towarzyszące 

uprawom polowym) i zbiorowiska ruderalne (towarzyszące terenom zabudowanym). 

Obecnie na terenie miasta zdecydowanie przewaŜają zbiorowiska antropogeniczne 

i półnaturalne. Ogółem tereny zieleni zajmują 24,6% powierzchni miasta. Na zieleń tę 

składają się lasy, zadrzewienia i zakrzewienia, łąki, pastwiska, parki miejskie, ogródki 

działkowe, cmentarze, skwery i zieleńce, zieleń osiedlowa i zieleń komunikacyjna. 

Udział poszczególnych form zieleni w mieście przedstawia się następująco: 

FORMY ZIELENI MIEJSKIEJ 

POWIERZCHNIA 

W HA 

UDZIAŁ % 

W TERENACH 

ZIELENI OGÓŁEM 

UDZIAŁ % 

W POWIERZCHNI MIASTA 

LASY 188,0 14,9 3,6 

ZADRZEWIENIA I ZAKRZEWIENIA 107,0 8,5 2,1 

ŁĄKI 251,0 19,9 4,9 

PASTWISKA 593,0 47,1 11,6 

67


PARKI MIEJSKIE 23,8 1,9 0,5 

OGRÓDKI DZIAŁKOWE 45,6 3,6 0,9 

CMENTARZE 5,6 0,5 0,1 

ZIELEŃCE I SKWERY 28,6 2,3 0,6 

ZIELEŃ ULICZNA 16,8 1,3 0,3 

OGÓŁEM TERENY ZIELENI 1259,4 100,0 24,6 

Dane: Urząd Miasta w Sieradzu stan 31.12.2003 r. 

Zieleń w mieście w zaleŜności od cech terenu, w którym jest usytuowana, spełnia 

wiele waŜnych dla środowiska człowieka funkcji przyrodniczych, technicznych, estetycznych 

i innych. Do najwaŜniejszych zaliczamy: zdolność prowadzenia wymiany gazowej 

w środowisku atmosferycznym, modyfikowanie warunków klimatycznych środowiska 

miejskiego, kształtowanie stosunków ekologiczno – biocenotycznych oraz wpływ na stosunki 

wodne w glebie. 

4.7.1.1. Lasy 

Lasy zajmują powierzchnię 188 ha, co stanowi 3,7% ogólnej powierzchni miasta. 

Większe kompleksy leśne występują jedynie w północno-wschodniej części miasta, mniejsze 

spotyka się w dolinie Warty oraz na zachodnich obrzeŜach miasta. 

Według rejonizacji przyrodniczo-leśnej lasy w mieście przynaleŜą do VI Małopolskiej 

Krainy Przyrodniczej, dzielnicy Sieradzko – Opoczyńskiej. 

W strukturze własnościowej przewaŜają lasy prywatne, które stanowią 60% 

wszystkich lasów i charakteryzują się bardzo duŜym rozdrobnieniem kompleksów leśnych, 

słabym poziomem zagospodarowania, niską zasobnością drzewostanów. Lasy publiczne 

obejmują 40% powierzchni leśnej i prawie w całości są one własnością Skarbu Państwa. 

W lasach zaznacza się wyraźna przewaga siedlisk borowych, które zajmują 95,5% 

powierzchni lasów. Są to przede wszystkim siedliska boru świeŜego i boru mieszanego 

świeŜego, występujące na glebach brunatnych i bielicowych, wytworzonych z piasków 

gliniastych całkowitych lub podścielonych gliną. W drzewostanach dominuje sosna, 

z domieszką gatunków liściastych tj. brzozą, bukiem i dębem. Runo i podszyt są średnio 

wykształcone. Znacznie mniejsze powierzchnie zajmuje bór suchy i bór mieszany wilgotny, 

gdzie gatunkiem dominującym jest sosna. Na glebach hydromorficznych pozostających pod 

wpływem wody gruntowej występują siedliska olsowe. Drzewostan złoŜony jest głównie 

z olszy czarnej z domieszką brzozy i jesionu. W strukturze wiekowej przewaŜają 

drzewostany zaliczane do II i III klasy wieku tj. 21- 60 lat. 

Lasy państwowe połoŜone na terenie miasta znajdują się w zasięgu terytorialnym 

dwóch Nadleśnictw (w związku ze zmianą od 1 stycznia organizacji nadleśnictw RDLP 

i likwidacją Nadleśnictwa Sieradz): 

- Złoczew (obręb Złoczew) – część miasta Sieradza: Zapusta Mała, Zapusta Wielka, 

Monice oraz obręb ewid. Nr 1-17, 19, 20, 23-25. 

- Kolumna (obręb Sędziejowice) – wschodnia część miasta, obręby nr 26 – 34., 

Stawiszcze. 

Podstawową zasadą współczesnej gospodarki leśnej jest zachowanie 

wielofunkcyjnego charakteru lasów. Lasy pełnią wielorakie funkcje: ekologiczne (ochronne), 

produkcyjne, społeczne. Realizacja ochronnych funkcji lasów następuje głównie w lasach 

ochronnych, które zajmują 55,7 ha i są to lasy chroniące środowisko przyrodnicze 

(w granicach administracyjnych miast, wokół sanatoriów i uzdrowisk) oraz lasy uszkodzone 

przez przemysł na powierzchni 3,9 ha, przy czym nakładają się one na lasy chroniące 

środowisko przyrodnicze. Obie kategorie lasów ochronnych występują jedynie w obrębie 

lasów państwowych, w zasięgu Nadleśnictwa Kolumna. 

68


ZagroŜenia dla ekosystemów leśnych 

Lasy znajdują się pod presją róŜnych zagroŜeń o charakterze naturalnym 

i antropogenicznym. Generalnie stan zdrowotny i sanitarny lasów na terenie miasta jest 

zadowalający. Lokalnie występuje zagroŜenie od czynników biotycznych oraz uszkodzenia 

drzewostanów na skutek emisji gazów i pyłów. Do czynników biotycznych zaliczamy 

szkodniki pierwotne. Z czynników antropogenicznych w największym stopniu oddziaływuje 

urbanizacja, komunikacja oraz emisje gazowo-pyłowe. Negatywny wpływ na lasy ma równieŜ 

nadmierna penetracja lasów przez człowieka, co przyczynia się między innymi do 

zaśmiecania lasów, niszczenia sadzonek, runa, powstawania poŜarów. 

Spośród czynników abiotycznych takich jak skrajnie wysokie lub niskie temperatury, 

wiatry, niedobór lub nadmiar opadów atmosferycznych, właściwości wilgotnościowych 

i Ŝyznościowych gleb, oddziaływanie Ŝadnego z tych czynników nie ma wymiaru 

zagraŜającego stanowi lasów. 

W lasach prywatnych występuje duŜe rozdrobnienie własności zarówno na 

kompleksy jak i działki, co stanowi powaŜny problem przy inwentaryzacji i planowaniu 

urządzeniowym oraz utrudnia prowadzenie racjonalnej gospodarki leśnej. 

Lasy stanowią znikomy procent powierzchni miasta dlatego tak waŜne jest 

zachowanie istniejących kompleksów oraz dąŜenie do moŜliwie maksymalnego zwiększenia 

ich udziału w powierzchni miasta. Do najpilniejszych zadań w zakresie leśnictwa naleŜy 

zaliczyć: 

- prowadzenie proekologicznej gospodarki leśnej i to zarówno w lasach państwowych jak 

i prywatnych, 

- zwiększanie lesistości. 

4.7.1.2. Zalesienia i zadrzewienia 

Na przestrzeni ostatnich lat obserwuje nieznaczny wzrost powierzchni lasu. W skali 

roku zalesia się od 1 do 2 ha gruntów. Czynnikiem sprzyjającym zwiększeniu lesistości jest 

potencjał gleb słabej jakości, VI i VIz klasy bonitacyjnej, które obejmują 488 ha. 

Przeznaczenie tych gleb pod zalesienia pozwoliłoby na zwiększenie wskaźnika lesistości do 

poziomu około 10%. W mieście konkurencyjnym sposobem dla zagospodarowania tych gleb 

jest przeznaczenie ich pod urbanizację, więc osiągnięcie zakładanego wskaźnika będzie 

raczej niemoŜliwe. 

Według opracowanego w 2001 r przez Starostwo Powiatowe w Sieradzu Programu 

zwiększania lesistości powiatu dla terenu miasta przewidziano na lata 2001 – 2006 

zalesianie po 1 ha gruntów w roku 2004 i 2005 oraz 2 ha w roku 2006. 

W opracowanym w 1999 r Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania 

przestrzennego miasta Sieradza zostały wskazane tereny przeznaczone pod zalesienia. 

Obejmują one łącznie około 240 ha, ich zalesienie pozwoliłoby na bardzo znaczący wzrost 

wskaźnika lesistości do poziomu 8,4%. Wydaje się, Ŝe wyznaczone tereny w pełni zaspokoją 

potrzeby w tym zakresie. 

WaŜnym elementem szaty roślinnej na terenie miasta są zadrzewienia i zakrzewienia. 

Według danych ewidencyjnych zadrzewienia i zakrzewienia zajmują powierzchnię 107 ha, co 

stanowi 2,1% powierzchni miasta. Do najczęściej spotykanych naleŜą: zadrzewienia 

nadwodne oraz przydroŜne. Piaszczyste aluwia w dolinach rzek porastają wikliny 

nadrzeczne, utworzone z krzewiastych, wąskolistnych wierzb: wiciowej, purpurowej 

i trójpręcikowej. Na wilgotnych łąkach, obrzeŜach olsów, rowach pospolite są zarośla łozowe, 

złoŜone z szerokolistnych gatunków wierzb: wierzby szarej, pięciopręcikowej i uszatej. 

Znaczącą rolę odgrywają równieŜ zadrzewienia przydroŜne. Są to zadrzewienia typu 

rzędowego, w którym drzewa występują w jednym rzędzie o dowolnej długości. 

Podstawowymi gatunkami drzew są: topola sp., klon zwyczajny, klon jawor, lipa drobnolistna 

i szerokolistna, robinia akacjowa, brzoza brodawkowata. 

Ze względu na znaczącą rolę zadrzewień i zakrzewień w systemie przyrodniczym 

miasta naleŜy je chronić, wzbogacać i odnawiać oraz powiększać wprowadzając nowe 

nasadzenia oparte na rodzimych gatunkach drzew i krzewów. 

69


4.7.1.3. UŜytki zielone 

UŜytki zielone zajmują 844 ha, co stanowi 16,5% ogólnej powierzchni miasta. Na tę 

ogólną powierzchnię składają się łąki – 251 ha i pastwiska – 593 ha. Występują głównie 

w dolinach rzek i cieków rzadziej w zagłębieniach terenu. Klasyfikowane są jako uŜytki 

zielone średniej i słabej jakości. Bogatsze pod względem florystycznym są zbiorowiska 

łąkowe. Tworzą je liczne gatunki traw, ziół i roślin motylkowych, tworzące ruń łąkową. 

Pastwiska tworzą zwartą pokrywę roślinną utworzoną przez wiele gatunków traw, głównie 

nisko i luźno kępkowych oraz ziół i roślin motylkowych, wykorzystywanych głównie do 

wypasu zwierząt gospodarskich. ZagroŜeniem dla ekosystemów łąkowych i pastwiskowych 

jest zarówno nadmierna intensyfikacja jak i zaniechanie uŜytkowania. Oba czynniki 

prowadzą do utraty bioróŜnorodności i monotypizacji zbiorowisk. Ograniczaniu negatywnych 

zmian w obrębie uŜytków rolnych będą słuŜyć niektóre z przedsięwzięć rolnośrodowiskowych 

zwanych pakietami wdraŜane w ramach Krajowego Programu Rolnośrodowiskowego (KPR). 

Pakiety rolnośrodowiskowe są związane z gospodarowaniem rolniczym ukierunkowanym na 

ochronę środowiska. KaŜdy pakiet posiada zestaw kilku ściśle sprecyzowanych wymogów, 

które wykraczają poza zwykłą dobrą praktykę rolniczą. W ramach KPR jest obecnie 

przygotowywana sieć Obszarów Przyrodniczo WraŜliwych. Do wyznaczonego OPW „Dolina 

środkowej Warty i Neru” została włączona część miasta Sieradza, obejmująca uŜytki zielone 

w dolinie Warty. Stosowanie na tym terenie wybranych pakietów KPR będzie słuŜyło 

zachowaniu lub odtworzeniu walorów półnaturalnych łąk i pastwisk zagroŜonych degradacją. 

Za spełnienie odpowiednich wymogów takich jak np. rezygnacja z odłogowania, bądź 

nadmiernej ekstensyfikacji, usuwanie skoszonej runi, koszenie od środka do zewnątrz łanu, 

stosowanie wypłaszaczy przy koszeniu mechanicznym, rezygnacja ze stosowania praktyk 

takich jak przyorywanie, wałowanie, stosowanie pestycydów, budowa nowych systemów 

melioracyjnych, rolnik będzie uzyskiwał rekompensatę finansową. Udział w Programie będzie 

dobrowolny. Szczegółowe załoŜenia i warunki przystąpienia do programu są w trakcie 

ustaleń i uzgodnień. Finalny kształt całego programu nie jest jeszcze dokładnie znany. 

4.7.1.4. Obszary i obiekty chronione 

a.) Obszary i obiekty objęte ochroną na podstawie Ustawy o ochronie przyrody 

Miasto Sieradz legitymuje się bardzo starą metryką. Wielowiekowe działania 

gospodarcze na jego terenie doprowadziły do bardzo duŜego przekształcenia środowiska 

przyrodniczego. Dlatego teŜ pozostało niewiele terenów, których walory przyrodnicze 

preferowałyby do ochrony prawnej. W związku z tym na terenie miasta znajduje się tylko 

jeden obszar objęty ochroną prawną oraz kilka pomników przyrody. Są to: 

„Nadwarciański” Obszar Chronionego Krajobrazu. 

Obszar ten został utworzony Rozporządzeniem Wojewody Sieradzkiego z dnia 31 

lipca 1998 r. poz. 115 w sprawie wyznaczenia obszarów chronionego krajobrazu oraz 

uznania za zespoły przyrodniczo – krajobrazowe (Dz. Urz. Woj. Sieradzkiego Nr 20, poz. 115 

z 1998 roku). Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego z dnia 31 lipca 1998 r. w sprawie 

wyznaczenia obszarów chronionego krajobrazu oraz uznania za zespoły przyrodniczo – 

krajobrazowe znalazło się w Rozporządzeniu Nr 9/99 Wojewody Łódzkiego z dnia 29 marca 

1999 roku w sprawie wykazu aktów prawa miejscowego wydanych przez wojewodów byłych 

województw, nadal obowiązujących na obszarze województwa łódzkiego lub jego części (Dz. 

Urz. Woj. Łódzkiego Nr 28 z dnia 31 marca 1999 roku), w związku z czym „Nadwarciański” 

OChK zachował status obszaru chronionego krajobrazu. 

„Nadwarciański” Obszar Chronionego Krajobrazu obejmuje dolinę Warty, od Parku 

Krajobrazowego Międzyrzecza Warty i Widawki na południu po granicę byłego województwa 

sieradzkiego na północy. Jest to więc obszar objęty ochroną znacznie wykraczający poza 

granice miasta Sieradza. Powierzchnia obszaru w granicach miasta wynosi 1 328 ha, co 

stanowi 26% jego powierzchni. 

Znajdująca się w granicach „Nadwarciańskiego” OChK dolina Warty stanowi teren 

o najwyŜszych na terenie miasta walorach przyrodniczych. Terasa zalewowa Warty przecięta 

śegliną, prawobrzeŜnym dopływem Warty, mimo silnego zdegradowania stanowi nadal 

70


unikalną przestrzeń. Szerokość dna dolinnego wynosi na tym odcinku ok. 3,0 km. Od 

zachodu dno doliny ogranicza wysoka strefa krawędziowa, od wschodu przechodzi ono 

w wysoczyznę poprzez łagodnie wznoszący się stok. Zasady gospodarowania na terenie 

„Nadwarciańskiego” OChK określają ustalenia zawarte w rozporządzeniu ustanawiającym 

ten obszar i powinny być przestrzegane. Wyjątek stanowią rozporządzenia dotyczące 

ochrony przeciwpowodziowej i zagroŜenia zasobów wód podziemnych i powierzchniowych 

związane z nieuporządkowaną gospodarką ściekową w dolinach Warty i śegliny. Wszelkie 

prace wodnomelioracyjne wskazane w koncepcjach ochrony przeciwpowodziowej, 

odprowadzania wód deszczowych i odwadniana terenu zawala rzeki śegliny oraz 

odwadniania terenu Woźnik jest nadrzędne w stosunku do ustaleń zawartych 

w rozporządzeniu dotyczącym obszaru chronionego krajobrazu. 


Na terenie miasta znajduje się obecnie 14 pomników przyrody. Zostały one 

ustanowione Rozporządzeniem Wojewody Sieradzkiego z dn. 3 lutego 1998 r. w sprawie 

uznania za pomniki przyrody (Dz.Urz. Woj. Sieradzkiego nr 3 z 19 lutego 1998 r.). 

Rozporządzenie Wojewody Sieradzkiego z dnia 3 lutego 1998 roku w sprawie uznania za 

pomniki przyrody, znalazło się w Rozporządzeniu Wojewody Łódzkiego Nr 9/99 z dnia 29 

marca 1999 roku w sprawie wykazu aktów prawa miejscowego wydanych przez wojewodów 

byłych województw nadal obowiązujących na obszarze województwa łódzkiego lub jego 

części (Dz.Urz Woj. Łódzkiego Nr 28 z dnia 31 marca 1999 r.), w związku z czym pomniki te 

zachowały status prawny. Pomniki podlegają ochronie zgodnie z ustaleniami zawartymi 

w rozporządzeniu stanowiącym o ich powołaniu. 

Wykaz pomników zawiera zamieszczona poniŜej tabela. 

NR NA 

MAPIE 

GATUNEK 

OBWÓD 

[CM] 

WYSOKOŚĆ 

POŁOśENIE 

[M] 

1. 2. 3. 4. 5. 6. 

1 

Glediczia trójcierniowa Gledithia 

Plac Wojewódzki 2 –dz. Nr 189, 

250 21 

triacantos 

na terenie przedszkola 

2 Dąb szypułkowy Quercus robur 420 21 

Ul. Witosa 22 – dz. Nr 234/3, 

ogród na prywatnej posesji 

3 Sosna czarna Pinus nigra 295 12 Ul. Ogrodowa – dz. Nr 193/18 

4 

5 

6 

7 

Dąb szypułkowy Quercus robur 

var. Pyramidalis 

Grupa drzew jednogatunkowych 

2 wierzby białe Salix alba 

Lipa szerokolistna Tilia 

platyphyllos 

Platan klonolistny Platanus x 

acerifolia 

335 15 Ul. Ogrodowa – dz. Nr 193/18 

Brak 

danych 

300 

Brak 

danych 

Brak 

danych 

8 Klon zwyczajny Acer platanoides 260 34 

Ulica Sienkiewicza przy moście 

UWAGI 

Stan bardzo 

dobry 

Stan dobry 

Stan bardzo 

dobry 

Stan bardzo 

dobry 

Brak danych 

Park Staromiejski dz. Nr 245 - 

265 23 Park Staromiejski dz. Nr 245 Dobry 

Park Staromiejski dz. Nr 245, 

po lewej stronie od głównego 

wejścia 

9 Klon zwyczajny Acer platanoides 312 28 Park Staromiejski dz. Nr 245, 

10 Klon zwyczajny Acer platanoides 240 27 Park Staromiejski dz. Nr 245, 

11 Lipa drobnolistna Tilia cordata 340 24 

12 

Dąb szypułkowy Quercus robur - 

Dąb Świętego Wojciecha 

584 25 

13 Dąb szypułkowy Quercus robur 350 26 

14 

Kasztanowiec zwyczajny 

Aesculus hippocastanum 

300 25 

Ul. Kolegiacka obok kościoła – 

dz. Nr 115, na terenie parafii 

rzymsko-katolickiej 

Męka KsięŜa - ul Kościelna - 

dz. Nr 45, na terenie parafii 

rzymsko-katolickiej 

Woźniki, ul. Widawska 22 – dz. 

Nr 34/106/4 prywatna posesja 

Woźniki, ul. Widawska 22 – dz. 

Nr 34/106/4 prywatna posesja 

Stan dobry 

Stan bardzo 

dobry 

Stan bardzo 

dobry 

Stan bardzo 

dobry 

Stan dobry 

Stan bardzo 

dobry 

Stan dobry 

71


Rośliny i zwierzęta objęte ochroną 

Na terenie miasta Sieradza nie były prowadzone systematyczne badania dotyczące 

występujących tu gatunków flory i fauny. Z niepublikowanych materiałów dotyczących tego 

zagadnienia wynika, Ŝe na jego terenie występują gatunki objęte całkowitą lub częściową 

ochroną. Są to: 

rośliny 

- grąŜel Ŝółty – roślina objęta ochrona całkowitą – którą moŜna znaleźć 

w starorzeczach Warty, 

- centuria pospolita – objęta ochroną częściową – występująca na terenie 

projektowanego uŜytku ekologicznego „Jeziory”. 

zwierzęta 

Na terenie miasta, naliczono ok. 150 gatunków ptaków objętych całkowitą lub 

częściową ochroną. Są to: 

- gatunki lęgowe objęte ochroną całkowitą: pustułka - 2-5 par, błotniak stawowy - 2-3 pary, 

dzięcioł zielony - 3 pary, zimorodek – 1 para, bąk – 1 samiec, perkoz rdzawoszyi – 3-4 

pary, sowa uszata i puszczyk po min. 1 parze, 

- gatunki lęgowe objęte ochroną częściową: wrona siwa, sroka, 

- gatunki przelotne i zalatujące objęte ochroną całkowitą: orzeł przedni, bielik, błotniak 

zboŜowy, śnieguła, rzepołuch, czeczotka, wąsatka. 

W roku 1995 w czasie letniej powodzi, wystąpiły szczególnie sprzyjające warunki dla 

przelotnej awifauny. Na rozlewiskach rzeki Warty obserwowano liczne skupiska ptaków 

wodno-błotnych. Stwierdzono m.in. takie ptaki jak: batalion, brodziec leśny, samotnik, 

kwokak, krwawodziób, kszyk, sieweczka rzeczna, sieweczka obroŜna. 

- gatunki przelotne objęte częściową ochroną: kormoran, mewa srebrzysta, 

- gatunki przelotne łowne: krzyŜówka, cyraneczka, głowienka, gęś zboŜowa, gęś 

białoczelna, gęgawa, czapla siwa. 

Z informacji dotyczących miasta wynika, Ŝe na jego terenie z gatunków chronionych 

występują: 

- motyle – paź królowej, rusałka, osetnik, kraśnik, pawik, modraszek, 

- płazy – ropucha zielona, ropucha szara, kumak nizinny, Ŝaba zielona, Ŝaba trawna, 

- ptaki – rybitwa czarna, gąsiorek, błotniak stawowy, łęczak, perkoz rdzawoszyi, 

sieweczka rzeczna. 

Rozeznanie prowadzone w dolinie rzeki Warty na obszarze Parku Krajobrazowego 

Międzyrzecza Warty i Widawki odnośnie chronionych gatunków zwierząt, pozwala 

wnioskować, Ŝe równieŜ w dolinie rzeki Warty na obszarze miasta Sieradza wystąpią te 

same gatunki. Są to: 

Gatunki podlegające ochronie całkowitej 

- ryby - koza Cobitis taenia, koza złotawa Cobitis aurata, piskorz Misgurnus fossilis, śliz 

Nemachilus barbatulus, róŜanka Rhodeus sericeus amarus 

- płazy - Ŝaba trawna Rana temporaria 

- gady - zaskroniec zwyczajny Natrix natrix 

- ptaki - cyranka Anas quequedula, gągoł Bucephala clangula, świstunka Phylloscopus 

sibilatrix, zięba Fringilla coelebes, kwiczoł Turdus pilaris, kos Turdus merula, szpak 

Sturnus vulgaris, sikora bogatka Parus major, sikora modraszka Parus caeruleus, 

trznadel Emberiza citrinella, strzyŜyk Troglodytes troglodytes, gajówka Sylvia borin, 

kapturka Sylvia atricapill, zaganiacz Hippolais icterina, pełzacz ogrodowy Cerhia 

brachydactyla, dzwoniec Carduelis chloris, dzięcioł duŜy Dendrocopos major, remiz 

Remiz pendulinus, dziwonia Carpodacus erythrinus, strumieniówka locustella fluviatilis, 

muchołówka szara Muscicapa striata, mazurek Passer montanus, dzięcioł zielony 

Picus viridis, pliszka Ŝółta Motacilla alba, cierniówka Sylvia communis, łozówka 

Acrocephalus palustris, kukułka Cuculus canorus, czajka Vanellus vanellus, błotniak 

stawowy Circus aeroginosus, myszołów Buteo buteo, krogulec Accipiter nisus. 

Gatunki podlegające ochronie okresowej 

- płazy – Ŝaba śmieszka Rana ridibunda 

72


- ptaki – kormorany czarne Phalacrocorax carbo, sroka Pica pica, wrona siwa 

Corvus corone cornix. 

b) obszary projektowane do objęcia ochroną prawną 

Do ochrony prawnej na terenie miasta projektowany jest tylko 1 obiekt. Jest to uŜytek 

ekologiczny „Jeziory”. Znajduje się on na terenie wsi Jeziory, na działce nr 177, 

administracyjnie przynaleŜącej do miasta Sieradza. Powierzchnia uŜytku wynosi 8,47 ha. 

Obszar projektowany do objęcia ochroną jest jednym z najcenniejszych przyrodniczo nie 

tylko w okolicy Sieradza, ale i regionu. 

Obejmuje on zbiorniki wodne z dobrze wykształconymi zbiorowiskami roślinności 

wodnej i wodno - torfowiskowej i związanej z nimi populacją zwierząt w trakcie 

dynamicznego procesu naturalnej sukcesji (eutrofizacji). Jest to kompleks kilkunastu stawów, 

torfianek i oczek wodnych oraz podmokłych łąk, znajdujących się w obniŜeniu terenu. 

Najcenniejszym elementem są stawy połoŜone najbliŜej zabudowań, których powierzchnia 

jest uzaleŜniona od poziomu wody. Panują tu doskonałe warunki dla awifauny. Na uwagę 

zasługuje szczególne jej bogactwo. Stwierdzono tu ok. 70 gatunków ptaków, z których ok. 

60 stale przebywa na stawach lub w bezpośrednim ich sąsiedztwie. Najrzadszym z nich jest 

bąk gatunek wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt oraz do załącznika 1 Dyrektywy 

Ptasiej UE. Występująca na terenie uŜytku rybitwa czarna (16 sztuk), gąsiorek, błotniak 

stawowy i łęczak znajdują się równieŜ w tym załączniku. Występują tu równieŜ dobre warunki 

do bytowania owadów. Obszar stanowi takŜe waŜne miejsce rozrodu dla płazów. 

Na terenie uŜytku będą obowiązywać następujące zakazy: 

1. chwytania, płoszenia i zabijania dziko Ŝyjących zwierząt (poza łownymi) niszczenia 

nor i lęgowisk zwierzęcych, gniazd ptasich oraz wybierania jaj i piskląt 

2. składowiska odpadów stałych i wylewania odpadów płynnych oraz innego 

zanieczyszczenia wody i gleby w granicach obiektu 

3. wypalania roślinności łąkowej oraz wypalania i wycinania trzcinowisk 

4. wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu za wyjątkiem 

obiektów związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym 

5. dokonywania zmian stosunków wodnych, jeŜeli słuŜą innym celom niŜ ochrona 

przyrody i zrównowaŜone wykorzystanie uŜytków rolnych oraz gospodarki rybackiej 

6. budowy obiektów małej architektury i tymczasowych obiektów budowlanych 

mogących mieć negatywny wpływ na obiekt chroniony bądź spowodować degradację 

towarzyszącego krajobrazu. 

c)obiekty postulowane do objęcia ochroną prawną 


Na terenie miasta znajduje się kilkadziesiąt drzew, które kwalifikują się do objęcia 

ochroną prawną. Są to m. in.: 

- robinie akacjowe, brzozy brodawkowate, klony zwyczajne i kasztanowce rosnące na 

cmentarzu katolickim, 

- wierzba biała Salix alba o obw. 320 cm i wysokości 12 m – rosnąca przy ulicy 

Sienkiewicza obok starego szpitala, 

- wierzba biała Salix alba o obw. 285 cm i wysokości 15 m – rosnąca na Placu 

Piłsudskiego 

- lipa szerokolistna Tilia platyphyllos o obw. 320 cm i wysokości 10,5 m - rosnąca na 

terenie Woźnik przy ul. Widawskiej na prywatnej posesji, otoczona opieką przez 

właścicieli, 

- klon zwyczajny Acer platanoides o obw. 290 cm i wysokości 23 m rosnący na terenie 

Parku Staromiejskiego, 

- jesion wyniosły Fraxius excelsior o obw. 320 cm i 20 m wysokości – rosnący na terenie 

parafii rzymsko-katolickiej, w Męce KsięŜej przy ul. Kościelnej, w pobliŜu dębu św. 

Wojciecha. 

Przedstawiona lista nie jest zamknięta. Na terenie miasta znajduje się zapewne 

jeszcze wiele drzew o parametrach pomników przyrody, które powinny zostać objęte 

ochroną wymaga to jednak naukowego potwierdzenia. 

73


Zespół przyrodniczo-krajobrazowy 

Poza pomnikami przyrody na terenie miasta postulowany jest do ochrony prawnej 

tylko jeden obiekt. Jest to zespół przyrodniczo – krajobrazowy „Wzgórze Zamkowe”. 

Powierzchnia zespołu wynosi 4,25 ha. 

Zespół obejmuje średniowieczne grodzisko pierścieniowate zlokalizowane na wyspie 

rzeki śegliny. 

Przedmiotem ochrony jest całość kępy zamkowej wraz z fosami i pierścieniowatym 

przedpolem zewnętrznym. Celem polityki konserwatorskiej jest utrzymanie walorów 

krajobrazowych i ochrona nawarstwień kulturowych. Elementy do zachowania i uczytelnienia 

to: 

- ukształtowanie terenu wału i fosy 

- miejsce wjazdu na teren zamku 

- pierścień drzew na koronie wału. 

Zespół do czasu objęcia ochroną wymaga: 

- zakazu zmiany dotychczasowych form uŜytkowania 

- zakazu lokalizacji obiektów i prowadzenia działalności mogącej pogorszyć stan 

środowiska 

- zakazu likwidacji starorzecza i mokradeł 

- nowych zamierzeń melioracyjnych. 

Na terenie zespołu wskazane jest rozbudowa skansenu. 

4.7.1.5. Obiekty o szczególnych wartościach przyrodniczych nie objęte ochroną 

prawną. 

Do obiektów o szczególnych walorach przyrodniczych nie objętych ochroną naleŜą 

parki i cmentarze. 

parki 

Park to nie tylko drzewa i krzewy, ale przede wszystkim system ekologiczny bardzo 

często powiązany z naturalnymi fragmentami przyrody podmiejskiej w ramach korytarzy 

ekologicznych czy kompleksowych układów krajobrazowych. Parki wkomponowane w pełne 

ciągi przyrodnicze miasta pełnią jednocześnie rolę lokalnych węzłów ekologicznych. 

Spełniają one w mieście wielorakie role, dlatego teŜ oprócz zieleni aranŜowanej trzeba 

chronić to co istnieje, szczególnie jeśli są to płaty roślinności pochodzenia naturalnego. 

Szczególnej ochronie powinien być poddany znajdujący się na terenie parków starodrzew. 

Obecnie na terenie miasta Sieradza znajdują się cztery parki. Są to: 

Park Staromiejski 

Jest to najstarszy park Sieradza. Powierzchnia parku wynosi 4,5 ha. Park leŜy 

pomiędzy ulicami Sienkiewicza, Klonową i Lokajskiego oraz Ośrodkiem Sportu i Rekreacji. 

Park ten został załoŜony w 1825 roku i jest przykładem typowego ogrodu miejskiego 

o charakterze spacerowo - wypoczynkowym. Został zrealizowany na zboczu doliny Warty. 

Drzewostan składa się z 13-tu gatunków. Na terenie parku znajduje się głównie drzewostan 

liściasty składający się z gatunków rodzimych z niewielkim udziałem gatunków obcego 

pochodzenia. W centrum jest zlokalizowany amfiteatr wkomponowany we fragment 

starodrzewu. Zasadniczą część drzewostanu tworzą: klon zwyczajny, lipa drobnolistna, klon 

jawor, grab pospolity, lipa szerokolistna. Do gatunków pochodzenia obcego naleŜą platan 

klonolistny i robinia akacjowa. Na szczególną uwagę zasługuje grupa klonów pospolitych 

przy schodach OSiR-u. Wśród nich znajdują się 3 pomniki przyrody. Pomnikowe rozmiary 

osiągnął klon pospolity rosnący w zachodniej części parku. Centralną część zajmuje staw 

z wyspą, na której rośnie kilka egzemplarzy wierzby białej odmiany płaczącej. 

Drzewostan parkowy jest doskonałym miejscem dla miejscowych gatunków ptaków 

związanych z typowymi siedliskami naturalnymi. W parku są drzewa dziuplaste, co umoŜliwia 

gnieŜdŜenie się róŜnych ptaków jak dzięcioła duŜego, dzięcioła zielonego, dzięciołka, sikorek 

i szpaków. Dla podniesienia walorów przyrodniczych naleŜy wzbogacić drzewostan o nowe 

gatunki drzew i krzewów. 

74


Park im. Adama Mickiewicza 

Powierzchnia parku wynosi 3,5 ha. Park nie jest ogrodzony. Na jego terenie 

występuje zieleń wysoka, częściowo pochodzenia naturalnego i nieregularna zieleń niska. 

W drzewostanie występuje 17 gatunków drzew. PrzewaŜa drzewostan liściasty, na który 

składają się dęby szypułkowe, klony zwyczajne, klony jawory, brzozy brodawkowate, jesiony 

wyniosłe, lipy szeroko i drobnolistne, topole białe, robinie akacjowe, wierzby białe odmiany 

płaczącej oraz pojedyncze egzemplarze buka. Z drzew iglastych występuje świerk kłujący. 

Las, który graniczy ze wschodnią granicą parku powinien zostać zakwalifikowany jako las 

komunalny. Ze względu na funkcję krajobrazową, węzła ekologicznego i naturalnej ostoi 

roślin i zwierząt rola parku dla miasta jest bardzo duŜa. Głównym walorem przyrodniczym 

parku jest występowanie fauny przebywającej w pobliŜu np. baŜantów, zajęcy czy saren. 

Występujące tu oczka i starorzecza stwarzają warunki, w których dynamicznie rozwijają się 

grąŜele Ŝółte, rdestnica pływająca, strzałki wodne, Ŝabiściek i babka wodna. Gdyby system 

udroŜniono rozwój gatunków byłby efektywniejszy. 

Wskazane jest powiększenie parku przez włączenie zespołów zieleni naturalnej 

związanej z doliną śegliny oraz Wzgórza Zamkowego. Byłoby to posunięcie korzystne dla 

ochrony cennych zasobów przyrodniczych na terenie miasta. 

Park Broniewskiego 

Powierzchnia parku wynosi 1,8 ha. Park nie jest ogrodzony. Drzewa są usytuowane 

chaotycznie. Zieleń ma charakter przestrzenny, niekompozycyjny, z doborem odpowiednich 

gatunków. Rośnie tu wiele drzew owocowych jak jabłonie, grusze pospolite, czereśnia 

i orzech włoski. Park powstał we wczesnych latach 70-tych, wcześniej były tu pola i sady. 

Większość drzew pochodzi z nasadzeń na przełomie lat 70 tych i 80 tych. Na terenie parku 

występuje 13 gatunków drzew w tym: lipa szerokolistna, wierzba biała odmiana płacząca, 

topola biała, brzoza brodawkowata, klon zwyczajny, klon jawor, jarząb pospolity i czeremcha 

amerykańska. Z iglaków znajduje się tylko świerk kłujący. Ogólnie drzewostan jest ubogi, 

w związku z czym zachodzi konieczność jego przebudowy i nasadzenia nowych drzew, 

przez co park zyskałby na walorach przyrodniczych i estetycznych. 

Park Klonowe 

Powierzchnia parku wynosi 5,0 ha. Park znajduje się na osiedlu Klonowe. Zachodnią 

granicę parku stanowi Al. Grunwaldzka, granicę wschodnią wytycza ul. Braterstwa Broni, od 

północy teren parku graniczy z budownictwem wielorodzinnym, a od południa z ul. 

Spychalskiego i ul. Dąbrowszczaków. Drzewostan parku jest zróŜnicowany. Od strony 

Al. Grunwaldzkiej rosną wysokie drzewa, od ul. Braterstwa Broni nieco niŜsze. W centrum 

znajdują się place zabaw dla dzieci i place gier otoczone Ŝywopłotem. Przecinająca park 

aleja jest obsadzona platanami. Drzewa iglaste i liściaste posadzone są w luźnych 

skupieniach. Planowana jest realizacja zbiorników wodnych, przy których będą rosły wierzby 

płaczące oraz krzewy związane z terenami wilgotnymi i bagnistymi. 

W chwili obecnej park jest w fazie zagospodarowywania i dopiero po kilkunastu latach 

jego drzewostan moŜe spełniać rolę węzła ekologicznego. 

Ogrody działkowe 

Na terenie miasta zlokalizowane są 4 ogrody działkowe o łącznej powierzchni 45,6 

ha. Powstawały na bardzo róŜnych terenach, zwykle na obrzeŜach obszaru 

zurbanizowanego, terenach zdegradowanych. Przez długi czas stanowiły głównie teren 

produkcji sadowniczo - warzywniczej. W ostatnich latach obserwuje się tendencję do 

przekształcania funkcji POD z produkcyjnej na rekreacyjną. Następuje stopniowa wymiana 

upraw na rośliny ozdobne. Wzrasta ilość drzewek i krzewów iglastych oraz powierzchni 

uŜytkowanej jako trawniki. Ogrody działkowe z występującymi piętrowymi nasadzeniami 

drzew, krzewów owocowych, warzyw i kwiatów są obszarami o wysokiej produktywności 

biologicznej. Stanowią one waŜny element współtworzący system przyrodniczy miasta. 

Czynnikiem ograniczającym walory krajobrazowe tych obszarów są dość prymitywne formy 

architektoniczne i zagęszczenie altan. 

Znaczącą rolę w szacie roślinnej miasta odgrywają ogrody przydomowe. Osiedla 

domków jednorodzinnych niejednokrotnie otoczone są zielenią na którą składają się rabaty 

75


róŜnokolorowych kwiatów, ozdobnych form drzew iglastych np. Ŝywotników, cyprysików, 

jałowców, jodeł. Przykładem mogą tu być osiedla domków jednorodzinnych: Hetmańskie, Na 

Skarpie, przy Broniewskiego. 

Cmentarze 

Przyrodnicza rola cmentarzy jest zbliŜona do roli parków. Zieleń cmentarna jest 

waŜnym elementem z punktu widzenia zasobów dendrologicznych, poniewaŜ cmentarze 

z bogatym starodrzewem mogą pełnić rolę lokalnych węzłów ekologicznych. 

Na terenie miasta Sieradza znajdują się 3 cmentarze, których drzewostan moŜe 

spełniać rolę lokalnego węzła ekologicznego. Są to: 

- cmentarz katolicki na terenie miasta o zwartym, bogatym drzewostanie; jest to 

największy kompleks wysokiego drzewostanu występujący w granicach miasta, 

- cmentarz Ŝydowski zarośnięty zielenią wysoką, nieuporządkowaną z nielicznymi 

starszymi okazami, 

- cmentarz katolicki w Męce o przerzedzonym drzewostanie w postaci starodrzewu. 

Niestety drzewostan cmentarzy jest w ostatnim czasie poddawany sukcesywnie 

eliminacji bez moŜliwości jego odnowy, co związane jest z obecną tendencją kształtowania 

cmentarzy. Presja na usuwanie drzew nie znajduje odbicia w nowych nasadzeniach, a za 

kilka lat drzewostan na terenie cmentarzy prawdopodobnie przestanie istnieć, co będzie 

niepowetowaną stratą dla warunków przyrodniczych miasta. Dlatego konieczne jest inne 

spojrzenie na drzewostan na terenie cmentarzy i uwzględnienie go w trakcie 

zagospodarowywania. 

Zieleńce i skwery, zieleń uliczna 

Zieleńce zajmują mniejsze powierzchnie niŜ parki (łącznie 16,8 ha). Obejmują zwykle 

tereny wokół placów, w naroŜnikach ulic, obok budynków uŜyteczności publicznej. Zieleń 

uliczna zajmuje 16,8 ha. Stopień zadrzewienia poszczególnych ulic jest zróŜnicowany 

podobnie jak skład gatunkowy. W połączeniu z zadrzewieniami ulicznymi i parkami tworzą 

układ zieleni o wartości zdrowotnej i estetycznej. 

4.7.1.6. Siedliska podlegające ochronie na podstawie Rozporządzenia Ministra 

Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. 

Poza obszarami i obiektami objętymi ochroną prawną oraz projektowanymi 

i postulowanymi do objęcia tą ochroną na terenie miasta występuje jeszcze wiele obszarów 

o wysokich walorach przyrodniczych, które są do takiej ochrony preferowane i w przyszłości 

powinny zostać taką ochroną objęte. Są to siedliska przyrodnicze podlegające ochronie na 

mocy rozporządzenia Ministra Środowiska z 14 sierpnia 2001 roku. 

Miasto Sieradz pod względem rozeznania siedlisk nie jest dobrze rozpoznane. MoŜna 

jedynie wnioskować na podstawie terenów wcześniej przebadanych, znajdujących się 

w sąsiedztwie (np. Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki), Ŝe na terenie miasta 

mogą występować równieŜ takie same siedliska. Do takich siedlisk podlegających ochronie 

naleŜą: 

- starorzecza i inne naturalne, eutroficzne zbiorniki wodne (Nymphaeion i Potamogetonion 

- mokre łąki uŜytkowane ekstensywnie (Cirsio-Poligonetum, Trollio-Polygonetum, 

Cirsietum Rivularis) 

- torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą (Ŝywe) oraz zdegradowane, lecz zdolne 

do naturalnej i stymulowanej regeneracji (Sphagnetalia magellanici, Rhynchosporion 

albae) 

- torfowiska przejściowe i trzęsawiska (Caricion lasiocarpae) 

- łęg jesionowo-olszowy (Circaeo-Alnetum) 

- łęg topolowo – wierzbowy (Salici Populetum) 

- olsy i łozowiska 

- szuwary wielkoturzycowe. 

Stwierdzenie faktu występowania poszczególnych siedlisk oraz ocena ich wartości 

przyrodniczej wymaga systematycznych naukowych badań. Najwartościowsze siedliska 

76


powinny zostać objęte ochroną prawną w postaci uŜytków ekologicznych lub zespołów 

przyrodniczo-krajobrazowych. Wytypowanie siedlisk do ochrony prawnej powinno 

uwzględniać fakt moŜliwości powiązania ich w jeden system umoŜliwiający przenikanie 

i przemieszczanie się genów. 

Wprowadzenie ochrony prawnej tych siedlisk powinno nastąpić w jak najkrótszym 

okresie. Wynika to z faktu, Ŝe ich wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe ulegają 

systematycznej degradacji na skutek postępującego procesu intensyfikacji gospodarki rolnej. 

Maleje bioróŜnorodność roślinnych zespołów torfowiskowych szuwarowych i bagiennych, 

następuje ograniczenie powierzchni zbiorowisk rzadkich. Wskutek nieprawidłowo 

prowadzonych melioracji oraz zabiegów ochrony przeciwpowodziowej (wały) następuje 

nadmierne przesuszenie wielu uroczysk łąkowych, czego wynikiem jest kurczenie się, 

pierwotnie duŜych przestrzeni klasycznych łąk na rzecz małowartościowych pastwisk. Na 

skutek zachodzących procesów zwydmiania gleb w runi łąkowej pojawiają się gatunki 

typowe dla muraw psammofilnych bądź kserotermicznych. Objęcie ochroną prawną 

najcenniejszych siedlisk moŜe chociaŜby w części zapobiec ich degradacji, a zarazem 

wzbogacić walory przyrodnicze miasta. 

4.7.1.7. System obszarów chronionych 

Miasto Sieradz leŜy na terenie doliny Warty oraz na przylegających do doliny 

wysoczyznach. Dolina Warty została objęta ochroną jako Nadwarciański Obszar 

Chronionego Krajobrazu. Poprzez ten obszar miasto zostało włączone w system obszarów 

chronionych województwa łódzkiego. Obszar przecina teren miasta z północy na południe 

przechodząc w kierunku północnym i południowym na teren gminy Sieradz. 

4.7.1.8. System ekologiczny 

System Ekologiczny miasta Sieradza tworzą obszary węzłowe w postaci enklaw 

o wysokich walorach przyrodniczych, w większości zespołów zieleni wysokiej oraz korytarze 

ekologiczne, których rolę spełniają doliny rzek i cieków. 

Największy i najwaŜniejszy na terenie miasta korytarz ekologiczny stanowi dolina 

Warty wraz z połączoną z nią doliną śegliny. Zgodnie z koncepcją Krajowej Sieci 

Ekologicznej ECONET – PL dolina Warty posiada rangę krajowego korytarza ekologicznego. 

Pozostałe doliny pełnią rolę korytarzy lokalnych. Są to: dolina Niniwki, dolina Krasawny 

i fragment doliny Myji, wpadającej do Warty poza granicami Sieradza, nawiązujące do doliny 

Warty. Korytarze ekologiczne wymienionych dolin rzek uzupełniają dolinki ich bezimiennych 

dopływów. Wszystkie korytarze ekologiczne pełnią w Sieradzu funkcję korytarzy 

wentylacyjnych miasta, a tym samym decydują o jego warunkach aerosanitarnych, są 

równieŜ drogami przemieszczania wartości przyrodniczych, tworzą szkielet terenów 

otwartych miasta, stanowiąc ograniczenie dla ekspansji i przeciwwagę dla terenów 

zainwestowanych. 

Węzły ekologiczne stanowią generalnie mniejsze obszary niŜ korytarze, co wynika 

głównie z wielkoprzestrzennego charakteru doliny Warty w mieście. Wszystkie węzły mają 

charakter lokalny. Nie mniej wszystkie pełnią istotne i wielorakie funkcje ekologiczne 

w mieście: regulują obieg wody, kształtują warunki aerosanitarne i klimatyczne, pełnią 

funkcje rekreacyjne i estetyczne. Są to kompleksy leśne oraz inne cenne przyrodniczo tereny 

zieleni miejskiej takie jak parki, cmentarze, ogródki działkowe itp.. 

Szczególnie cennymi walorami krajobrazowymi, stanowiącymi mozaikę krajobrazu 

zbliŜonego do naturalnego i kulturowego, odznacza się obszar tzw. Wzgórza Zamkowego, 

połoŜonego na wyspie w rozlewisku śegliny. 

Wysokie walory krajobrazowe posiada równieŜ teren tzw. Ŝwirowni w Sieradzu-Męce 

porośnięty lasem i urozmaicony licznymi oczkami wodnymi. 

Na obszarze śródmieścia, wśród terenów zabudowanych występują odizolowane od 

reszty systemu, niewielkie tereny zieleni miejskiej urządzonej oraz zieleni 

nieuporządkowanej, połączone w sposób sztuczny poprzez ciągi zieleni komunikacyjnej i nie 

zawsze są w stanie utrzymać wszystkie korzystne wpływy systemu ekologicznego miasta. 

Tereny te wspomagają oddziaływanie systemu na otoczenie zewnętrzne i wymagają 

77


specjalnych działań wzbogacających lub utrwalających je. Przerwanie chociaŜby jednej nici 

istniejących powiązań spowodowałoby nieodwracalne w skutkach konsekwencje. 

4.7.2 Główne cele i kierunki działań – priorytety ekologiczne. 

Za podstawowe cele w zakresie ochrony przyrody w mieście Sieradz uznaje się: 

- zachowanie, odtworzenie i wzbogacenie lokalnych zasobów przyrody, 

- ochrona systemu ekologicznego miasta SEM Sieradza powiązanego z systemem 

ekologicznym gminy Sieradz oraz regionalnym, 

- ochronę i powiększenie zasobów leśnych, 

- osiągnięcie społecznej akceptacji dla zachowania walorów przyrodniczych. 


- rewaloryzacja i uzupełnienie terenów zieleni urządzonej, na którą składają się obszary 

parków miejskich i osiedlowych, ogródki działkowe, zieleń cmentarzy miejskich, skwery, 

zieleńce, zieleń uliczna, 

- prowadzenie regularnych zabiegów pielęgnacyjnych słuŜących utrzymaniu istniejącej 

zieleni miejskiej w dobrej kondycji fitosanitarnej, 

- powiększenie parku im. Adama Mickiewicza poprzez włączenie zespołów zieleni 

naturalnej związanej z doliną śegliny oraz „Wzgórza Zamkowego”, 

- realizacja zagospodarowania parku Klonowa, 

- utworzenie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego „Wzgórze Zamkowe, 

- przeprowadzenie badań naukowych dotyczących siedlisk przyrodniczych podlegających 

ochronie, określenie siedlisk wskazanych do objęcia ochroną prawną i włączenie ich 

w system obszarów sąsiednich, 

- rewitalizacja korytarzy ekologicznych (cieki, starorzecza, oczka wodne, stawy, zbiorniki 

wodne); na terenach tych naleŜy zakazać budowy wszelkich przegród poprzecznych za 

wyjątkiem budowli technicznych związanych z gospodarką wodną. 

- renaturalizacja dolin rzecznych ze szczególnym uwzględnieniem ujściowego odcinka 

rzeki Krasawny, który naleŜy uwolnić od zabudowy oraz wykonać rekonstrukcję 

zbiorowisk roślinnych w tym wprowadzenie ciągu zieleni wzdłuŜ rzeki aŜ do jej ujścia do 

Warty, 

- utrzymanie łąk i pastwisk jako najwłaściwszej formy uŜytkowania dolin rzecznych, 

wprowadzenie zakazu inwestowania w dolinach rzek, ograniczenie przeznaczania 

uŜytków zielonych na inne cele, 

- wdraŜanie programów rolno – środowiskowych, 

- utrzymanie w dotychczasowym uŜytkowaniu wszystkich istniejących gruntów leśnych 

jako elementu wzbogacającego krajobraz miejski i stanowiącego przyrodniczy walor tego 

obszaru, 

- podniesienie lesistości poprzez zalesienie najsłabszych gleb. Ze względu na znaczne 

rozdrobnienie i słabą jakość gruntów przeznaczenie ich pod zalesienia jest jednym 

z najbardziej racjonalnych sposobów ich zagospodarowania. Tereny projektowanych 

zalesień grupują się we wschodniej części miasta oraz południowo –zachodniej, 

- wprowadzanie zadrzewień, zakrzewień, opracowanie programu wymiany zadrzewień. 

(zadrzewienia topolowe, których wiek przekracza 50 lat naleŜy objąć programem 

wymiany zadrzewień wykorzystując do nasadzeń rodzime gatunki charakterystyczne dla 

środkowej Polski). 




Realizacja zakładanych celów w zakresie ochrony przyrody w tym wdroŜenie sieci 

obszarów i obiektów chronionych, zachowanie ciągłości lokalnych i ponadlokalnych korytarzy 

ekologicznych, wprowadzanie zalesień i zadrzewień będzie sprzyjała zachowaniu walorów 

przyrodniczych, a nawet ich wzbogaceniu. Ochrona przyrody wymaga duŜego 

zaangaŜowania ze strony miasta oraz lokalnej społeczności. Ze względu na znaczenie 

78


zieleni w krajobrazie miasta i wielorakie funkcje jakie spełnia (klimatyczne, wypoczynkowe, 

zdrowotne) niezwykle waŜne jest minimalizowanie niekorzystnego wpływu cywilizacji 

zwłaszcza, Ŝe na terenach zurbanizowanych moŜna jeszcze spotkać szczątkowe fragmenty 

obszarów nie przekształconych lub nie zdegradowanych. 

Szczególnie waŜne, z punktu widzenia ochrony przyrody i osiągnięcia stanu 

docelowego, będzie podnoszenie świadomości ekologicznej dzieci, młodzieŜy i dorosłych 

poprzez programy zintegrowanej edukacji ekologicznej oraz wielopłaszczyznową edukację 

przyrodniczą. 

5. Ochrona środowiska kulturowego 

5.1. Charakterystyka i diagnoza stanu aktualnego 

Miasto Sieradz (Siradia) powstało między kościołem a klasztorem dominikańskim 

pomiędzy rokiem 1243 a 1247, kiedy to dokonano lokacji miasta na prawie niemieckim. 

Osadnictwo jednak na tym terenie pojawiło się juŜ w neolicie, a w XI wieku w widłach Warty 

i śegliny istniało grodzisko. W 1136 roku wzmiankowane było jako siedziba kasztelani 

i komora celna z targiem. JuŜ w XII wieku Sieradz wymieniany był obok Krakowa, Gniezna, 

Wrocławia jako sławna stolica i silne centrum osadnicze Polski (według Księgi Rogera). 

Miasto lokacyjne prawdopodobnie zostało wkomponowane w istniejący juŜ układ 

przebiegających przez osadę szlaków komunikacyjnych. Po lokacji przejęły one rolę 

głównych ulic miasta, u zbiegu których wytyczono rynek, przypuszczalnie w miejscu juŜ 

istniejącego placu targowego. Sieradz był załoŜeniem miejskim o charakterystycznym dla 

średniowiecza szachownicowym układzie ulic z centralnie usytuowanym rynkiem. Rozwój 

zabudowy miasta średniowiecznego został prawdopodobnie zakończony w drugiej połowie 

XIV wieku. W okresie wojen krzyŜackich miasto zostało zniszczone, ale król Kazimierz Wielki 

do 1380 roku odbudował miasto – zamek, kościoły i klasztor, które otoczył murami 

obronnymi, wałami i fosą. Do miasta prowadziły trzy bramy – Krakowska, Warcka i Grodzka. 

Bramy Warcka i Grodzka uległy zniszczeniu w drugiej połowie XVIII wieku, Krakowska 

dotrwała do 1800 roku Kazimierz Wielki był równieŜ twórcą kanałów w Sieradzu, na jednym 

z nich łączącym śeglinę z Wartą stało pięć młynów: dwa królewskie, dominikański, wójtowski 

i miejski oraz folusz i blich dla sukienników. Począwszy od XV wieku rozwój przestrzenny 

miasta koncentrował się na powstawaniu i rozbudowie przedmieść. Pierwszym powstałym na 

południu było Przedmieście św. Mikołaja (wokół tzw. Poświętnej Górki), drugim – Porzecze - 

nad rzeką śegliną, oraz najmłodsze Nowe Przedmieście (tzw. Nowe Miasto lub Nowy Rynek) 

rozwiniętym koło Bramy Warckiej w połowie XVI wieku. 

O historii Sieradza, sięgającej wczesnego średniowiecza, świadczą zabytkowe 

obiekty i struktury przestrzenne. Najcenniejszymi z nich są: 

Stare Miasto z Zespołem Dominikańskim (kościół, klasztor) i Kościołem Farnym, 

posiadające czytelny układ ulic i placów, z ekspozycją sylwety od strony Warty 

Wzgórze Zamkowe otoczone łęgami. 

DuŜe znaczenie dla kreowania toŜsamości kulturowej miasta mają elementy układu 

przestrzennego objęte granicą zainwestowania miejskiego do 1939 roku takie jak: 

teren podgrodzia – Praga 

zabytkowe przedmieścia 

ulica POW. 

Najcenniejsze obiekty dziedzictwa kultury materialnej figurują w rejestrze zabytków 

(25 - tabela). Większość z nich ma znaczenie lokalne, jednakŜe sześć obiektów posiada 

rangę krajową, ponadregionalną i regionalną. Ponadto dwadzieścia dwa obiekty postulowane 

są do wpisania do rejestru, większość z nich powstała w XIX wieku (tabela). W przestrzeni 

miasta funkcjonują takŜe 42 stanowiska archeologiczne, w tym 1 wpisane jest do rejestru 

zabytków (tabela). 

Sieradz posiada zatem duŜe walory kulturowe. Jednak przestrzeń kulturowa jest 

zdegradowana, a struktury przestrzenne nieczytelne. W celu rehabilitacji dziedzictwa 

kulturowego moŜna nakreślić podstawowe kierunki i cele działań. 

79


Obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków 

KOD OBIEKT 

WIEK 

NUMER 

ADRES 

RANGA 

POWSTANIA 

REJESTRU 

DANE O OBIEKCIE 

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 

K KOŚCIÓŁ XIV UL. KOLEGIACKA P 53/A 

KOŚCIÓŁ PARAFIALNY P.W. 

WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH 

K KOŚCIÓŁ XIII UL. DOMINIKAŃSKA K 54/A 

KOŚCIÓŁ PODOMINIKAŃSKI P.W. 

ŚW. STANISŁAWA 

K KOŚCIÓŁ 

XVII 

UL. UNIEJOWSKA (SIERADZ MĘKA 

KSIĘśA) 

L 41/A 

KOŚCIÓŁ PARAFIALNY P.W. ŚW. 

WOJCIECHA (1669R.) 

KL KLASZTOR XIII UL. DOMINIKAŃSKA K 55/A KLASZTOR PODOMINIKAŃSKI 

K KOŚCIÓŁ XIII UL. WOJSKA POLSKIEGO R 56/A 

KA KAPLICZKA UL. KRAKOWSKIE PRZEDMIEŚCIE L 381/A 

K KOŚCIÓŁ XIX UL. KOŚCIUSZKI L 353/A 

KOŚCIÓŁ CMENTARNY P.W. ŚW. 

DUCHA 

KAPLICZKA ŚW. KAJETANA 

(AFILIOWANA DO KOŚCIOŁA 

PARAFIALNEGO P.W. WSZYSTKICH 

ŚWIĘTYCH) 

D. KOŚCIÓŁ EWANGELICKI, 

OB. RZYMSKO – KATOLICKI 

D KAMIENICA XVI/XVII UL. DOMINIKAŃSKA 2 L 57/A KAMIENICA TZW. POJAGIELLOŃSKA 

BP TEATR XIX/XX PL. TEATRALNY L 289/A TEATR MIEJSKI 

DW DWÓR XIX UL. PARKOWA 1 R 322/A 

TZW. DWÓR MODRZEWIOWY W 

PARKU MIEJSKIM (D. OFICYNA 

Z WRZACEJ) 

BP ZAJAZD XIX UL. KOŚCIUSZKI 3 L 309/A D. ZAJAZD, OB. BWA 

BP ZAJAZD 

XIX 

UL. SIENKIEWICZA (SIERADZ 

WOŹNIKI) 

L 92/A D. ZAJAZD, OB. KARCZMA 

BP SZKOŁA XX UL. śWIRKI I WIGURY L 317/A 

D KAMIENICA XIX UL. DOMINIKAŃSKA 5 L 61/A 

D KAMIENICA XIX UL. KOLEGIACKA 14 L 62/A 

D KAMIENICA XVIII UL. KOLEGIACKA 15 L 63/A XVIII – XIX W. 

D KAMIENICA XIX RYNEK 1 L 311/A 

D KAMIENICA XIX RYNEK 2 L 310/A 

D KAMIENICA XIX RYNEK 3 L 59/A II POŁ. XIX W. 

D KAMIENICA XIX RYNEK 4 L 60/A II POŁ. XIX W. 

D KAMIENICA XIX RYNEK 6 L 400/A POCZ. XIX W. 

D DOM XIX UL. OGRODOWA 2 L 417/A 

D DOM XIX SKANSEN L 418/A 

D KAMIENICA XIX UL. WARSZAWSKA 3 L 58/A 

D. GIMNAZJUM, OB. I LICEUM 

OGÓLNOKSZTAŁCĄCE 

IM. KAZIMIERZA JAGIELLOŃCZYKA, 

1923 – 1924 R. 

POCZ. XIX W., PRAWDOPODOBNIE 

PRZED 1823 R. 

POCZ. XIX W., PRAWDOPODOBNIE 

PRZED 1823 

TZW. DOM KATA (ZAWIERA RELIKTY 

MURÓW OBRONNYCH MIASTA) 

TZW. DOM TKACZA, 1 POŁ. XIX W., 

PRZENIESIONY ZE ZGIERZA 

A GRODZISKO XI WZGÓRZE ZAMKOWE K 64/A GRODZISKO I OSADA 

K – krajowa, P – ponadregionalna, R – regionalna, L – lokalna 

80


Obiekty postulowane do wpisania do rejestru zabytków według studium 

uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Sieradza 

KOD 

u 

OBIEKT 

układ urbanistyczny w 

granicach miasta lokacyjnego 

WIEK 

POWSTANIA 

XIII – XIV w. 

ADRES 

d kamienica II poł. XIX w. Rynek 13 

d kamienica II poł. XIX w. Rynek 16 

d kamienica ok. poł. XX 

Rynek 17 

d kamienica kon. 

w. 

XIX w. Rynek 20 

d kamienica pocz. XIX w. ul. Kolegiacka 6 

d kamienica II poł. XIX w. ul. Kolegiacka 8 

bp budynek straŜy poŜarnej 1920 r. ul. Krakowskie Przedmieście 1 

bp browar II poł. XIX w. ul. Krakowskie Przedmieście 58 

d kamienica pocz. XX w. ul. Kościuszki 6 

d kamienica kon. XIX w. ul. Dominikańska 6 

d kamienica pocz. XX w. ul. Dominikańska 18 

d kamienica - ul. Warszawska 14 

k boŜnica, synagoga 1819 – 24 r. ul. Wodna 7 

bp koszary - ul Sienkiewicza 

bp budynek ROK k. XIX w. ul . POW 19 

bp młyn i dom właściela XIX/XX w. ul . POW 38 

d dom właściciela młyna XIX/XX w. ul . POW 41 

bp młyn parowy XIX/XX w. ul. POW 43 

d kamienica 1910 r. ul. POW 64 

d kamienica 1920 r. ul. POW 72 

bp budynek dworca pocz. XX w. ul. Kolejowa 

t wieŜa ciśnień ok. 1941 r. ul. Kolejowa 

5.2. Główne cele i kierunki działań 

Ochrona krajobrazu kulturowego i zachowanie dziedzictwa historycznego Sieradza 

wpływa na kierunki polityki przestrzennej miasta, które muszą uwzględniać zapisy w ustawie 

o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 roku (Dz.U. Nr 162 z dnia 

17 września 2003 roku). PoniewaŜ zabytkowe obiekty są elementem krajobrazu miasta 

istotne jest, aby chronić je razem z otoczeniem zapewniającym ich odpowiednią ekspozycję. 

W tym celu w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego 

zaproponowano wyznaczenie stref ochrony konserwatorskiej: 

strefy A – ścisłej ochrony układu przestrzennego, zabudowy historycznej, 

historycznych podziałów własnościowych, w której wszelkie zmiany poddane 

są szczegółowym przepisom konserwatorskim; Wojewódzki Konserwator Zabytków 

opiniuje projekty nowej zabudowy i eksponowanych przebudów istniejących; 

budynków w fazie koncepcyjnej, opiniuje projekty form plastycznych eksponowanych 

w przestrzeni publicznej, zaś roboty ziemne naleŜy prowadzić pod nadzorem 

archeologicznym; 

strefy B – ochrony ograniczonej dotyczącej podstawowych cech układu 

przestrzennego i zabudowy historycznej (sieci ulicznej, skali zabudowy i jej cech 

architektonicznych), w której WKZ opiniuje projekty nowej zabudowy i eksponowanych 

przebudów istniejących budynków w fazie koncepcyjnej, zaś w przypadku 

Krakowskiego Przedmieścia i Zachodniego Przedpola Starego Miasta opiniuje projekty 

form plastycznych eksponowanych w przestrzeni publicznej; 

81


strefy C – ochrony wybranych elementów układu przestrzennego np. sieci droŜnej, 

otoczenia obiektów zabytkowych; 

strefy E – ochrony ekspozycji; 

strefy K – ochrony krajobrazu; 

strefy W – ochrony archeologicznej, w której naleŜy przeprowadzać badania 

i obserwację archeologiczną, nadzór podczas prac budowlanych, obowiązek 

zgłaszania Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków zamiaru prowadzenia robót 

ziemnych najpóźniej na dwa tygodnie przed rozpoczęciem prac. 

Szczegółowe zapisy dotyczące konkretnych obiektów, bądź dzielnic i dodatkowych 

obostrzeń przy prowadzeniu inwestycji przedstawione są w zestawieniu tabelarycznym. 

Wytyczne konserwatorskie dla obszaru miasta Sieradza zawiera równieŜ studium 

sporządzone w 1998 roku w ramach działań V Ogólnopolskiego Programu Ministerstwa 

Kultury i Sztuki Ochrona i konserwacja zabytkowego krajobrazu kulturowego, opracowane 

w podziale na jednostki Z-Jarki. W zakresie ochrony w poszczególnych jednostkach 

zaproponowano działania związane z bezpośrednią ochroną w formie rezerwatowej, bądź 

w formie stref konserwatorskich. Dodatkowe działania obejmują integrację, rekonstrukcję 

i rekompozycję. W ramach wytycznych nie wyznaczono strefy archeologicznej, ale 

zasobność obszaru w stanowiska archeologiczne została ujęta łącznie z innymi elementami 

dziedzictwa kulturowego (tabela). 

Ochrona wartości historycznych miasta jest kierunkowym celem polityki władz, 

którego realizacja będzie miała wymierny skutek we wzroście atrakcyjności turystycznej, 

a w konsekwencji podniesieniu rangi miasta w skali regionu, kraju i poza jego granicami. 

Będzie on osiągany stopniowo przez ochronę dóbr kultury materialnej i krajobrazu oraz 

rewitalizację zabytkowych obiektów, obszarów i kwartałów miasta. W tym celu władze miasta 

muszą wypełnić zadania realizacyjne tj.: 

stworzenie systemu ochrony historycznej substancji materialnej miasta oraz wartości 


opracowanie koncepcji rewitalizacji obszaru strategicznego „Starego Miasta”. 

Wykaz Z-Jarków w granicach miasta Sieradza z wytycznymi w zakresie ochrony 

NAZWA JEDNOSTKI 

RODZAJ OCHRONY 

WYTYCZNE 

ZAKRES OCHRONY 

STARE MIASTO 

ochrona rezerwatowa pełna w formie 

sieradzkiego rezerwatu kulturowego 

ochrona, integracja 

ZACHÓD ochrona elementów w formie SOK* Rekonstrukcja 

POŁUDNIE ochrona elementów w formie SOK Rekonstrukcja 

HETMAŃSKIE - - 

MONICE ochrona krajobrazowa w formie SOK Rekompozycja 

ZAPUSTA ochrona krajobrazowa w formie SOK Rekompozycja 

WOLA DZIERLIŃSKA ochrona krajobrazowa w formie SOK Rekompozycja 

DZIELNICA PRZEMYSŁOWA - - 

*SOK – strefa ochrony konserwatorskiej 

Stan docelowy i identyfikacja potrzeb 

Podstawową potrzebą akcentowaną juŜ w studium uwarunkowań i kierunków 

zagospodarowania przestrzennego miasta są: 

ochrona i przekształcenia, tylko w zakresie rewitalizacji, wartościowych zasobów 

środowiska kulturowego i krajobrazu ze względu na ich znaczenie dla zachowania 

toŜsamości kulturowej miasta, 

rozwiązanie problemu funkcjonalnego spowodowanego nadmiernym 

przeinwestowaniem strefy zewnętrznej zwłaszcza w zakresie usług centrotwórczych, 

prawidłowa ochrona i kształtowanie struktury miasta przez stosowanie się do ustaleń 

obowiązujących w strefach ochrony konserwatorskiej. 

82


Ponadto istnieją ogniska konfliktów, konieczne do jednoznacznych rozstrzygnięć, 

między elementami dziedzictwa kulturowego, a innymi strukturami przestrzennymi miasta. 

Konflikty koncentrują się w kilku zasadniczych obszarach miasta: 

placu gwiaździstego powstałego w wyniku regulacji dziewiętnastowiecznej, wówczas 

zbiegały się tutaj trakty prowadzące do Warty, Kalisza i Złoczewa, na skutek 

przekształcenia skrzyŜowania w rondo w latach siedemdziesiątych wyburzono 

zabytkowe Rogatki, współcześnie jego atrakcyjne połoŜenie i znaczenie w strukturze 

przestrzennej nie przekładają się na wyeksponowanie jego historycznej roli w dawnej 

przestrzeni miasta, zaleca się uporządkowanie tej struktury przestrzennej i jej sanację; 

placu teatralnego o wydłuŜonym kształcie, który związany jest z pełnioną przez niego 

funkcją w XIX wieku placu maneŜowego przy ogierni (obecnie budynek teatru), jego 

usytuowanie nawiązuje do traktu historycznego i zamyka jedną z głównych osi 

widokowych „Starego Miasta”, co podkreśla jego znaczenie historyczne 

i kompozycyjne, dlatego teŜ konieczne jest uporządkowanie i wyeksponowanie jego 

wnętrza; 

ulicy Zamkowej z terenem Wzgórza Zamkowego i Skansenu wzajemnie ze sobą 

powiązanych, które dzięki trzynastowiecznemu traktowi (ul. Zamkowa) łączą się 

kompozycyjnie z rynkiem, które powinny zostać wyeksponowane przez 

uporządkowanie i uregulowanie. 

Stan docelowy potrzeb w zakresie dziedzictwa kulturowego został określony 

w Strategii rozwoju Sieradza do 2010 roku załoŜono w niej konieczność kształtowania 

wizerunku miasta w oparciu o obszary węzłowe i pasma strategiczne w celu wzmocnienia 

więzi między przestrzenią miasta, a jego mieszkańcami. W ramach tych obszarów 

o walorach kulturowych, wobec których istnieje potrzeba ich wykreowania i podniesienia 

rangi w strukturach przestrzennych wyróŜniono: 

obszary węzłowe i pasma strategiczne o wysokich walorach i zasobach przyrodniczo – 

krajobrazowych obejmuje wzgórze zamkowe ze stanowiskami archeologicznymi – 

grodem z okresu kultury prapolskiej z XI – XII wieku, rotundą z okresu kultury polskiej 

z XIII wieku, zamkiem z okresu XIV – XIX wieku; 

węzłowy obszar strategiczny o wysokich walorach historyczno – kulturowych 

i architektonicznych „Stare Miasto”; 

węzłowy obszar strategiczny „Centrum” obejmujący konfliktowy rejon placu 

Gwiaździstego. 

W oparciu o te elementy ma zostać ukształtowana atrakcyjna przestrzeń publiczna. 

5.3. Wnioski 

Przestrzeń dziedzictwa kulturowego Sieradza stanowi strukturę istotnie wpływającą 

na kierunki w zakresie gospodarki przestrzennej, decydując zarówno o jej silnych, jak 

i słabych stronach. Do atutów naleŜy zaliczyć układ urbanistyczny Starego Miasta oraz 

średniowiecznego podgrodzia, który winien stać się stymulantą rozwoju turystyki. Podjęto juŜ 

bowiem pierwsze działania w zakresie rewaloryzacji obszaru Starego Miasta. Cechy takie jak 

brak czytelnych struktur przestrzennych oraz degradacja przestrzeni kulturowej oraz ochrona 

zabytków uznano za podstawowe problemy w rozwoju miasta konieczne do rozwiązania 

z uwzględnieniem kierunków polityki przestrzennej oraz celów strategii miasta. ZałoŜone 

zadania, będące środkami do osiągnięcia celów, na dzień dzisiejszy zostały zrealizowane 

tylko w obszarach objętych strefą ochrony konserwatorskiej: 

dla obszaru Węzła Strategicznego „Centrum” sporządzono miejscowy plan 

zagospodarowania przestrzennego URM Nr V/44/2003 z dnia 19.02.2003 roku, który 

porządkuje obszar placu gwiaździstego pod względem funkcjonalnym, 

dla części starorzecza śegliny w obszarze podnóŜa skarpy staromiejskiej sporządzono 

miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego URM Nr XV/141/2003 z dnia 

11 grudnia 2003 roku, 

dla Męka Jamy sporządzono koncepcję rekultywacji i zagospodarowania wyrobisk. 

Ponadto opracowano schematy aranŜacji kolorystycznej elewacji, będące sugestią 

dla inwestorów lokalizujących obiekty na Starym Mieście oraz powstał dyskusyjny projekt 

przekształcenia płyty rynku. Problemy finansowe miasta uniemoŜliwiają systematyczną 

realizację celów załoŜonych w kierunkach polityki przestrzennej. Mimo to zachowanie ładu 

83


przestrzennego i wykreowanie w oparciu o dziedzictwo kulturowe wizerunku miasta o długim 

rodowodzie historycznym jest konieczne dla dalszego rozwoju Sieradza. ZrównowaŜony 

rozwój miasta musi być podstawą wszelkich działań zachowania walorów krajobrazowych, 

a będzie to moŜliwe przez: 

stosowanie się do ustaleń obowiązujących dla stref ochrony konserwatorskiej, 

ochronę przed zabudową dysharmonizującą przestrzeń, 

stworzenie programów rewaloryzacji przestrzeni publicznej, 

funkcjonalne uporządkowanie przestrzeni, 

opracowanie zasad dla kształtowania nowej architektury w historycznej przestrzeni 

miasta ze szczególnym uwzględnieniem zachowania jej toŜsamości i odrębności. 

6. Konflikty i zagroŜenia 

Miasto Sieradz, stolica powiatu sieradzkiego, stanowiąc największy w tym regionie 

teren zurbanizowany, skupia wszystkie problemy i zagroŜenia typowe dla obszarów 

zainwestowanych. Miasto naleŜy do ośrodków, na terenie których nie występują 

ponadnormatywne zanieczyszczenia i uciąŜliwości dla środowiska, mimo stwierdzonego 

antropogenicznego oddziaływania. Nie mniej w skali lokalnej te same zagadnienia nabierają 

innego znaczenia. 

Tak więc większość występujących na omawianym terenie zagroŜeń środowiska 

posiada charakter lokalny, na co wskazują zasięg przestrzenny i wielkość obecnej lub 

potencjalnej uciąŜliwości, lecz dla ludności, zamieszkującej miasto oraz dla jego środowiska 

stanowią źródła uciąŜliwości oraz wynikających z tego niejednokrotnie konfliktów 

przestrzennych. 

NajniŜsze zagroŜenie występuje w zakresie promieniowania i degradacji walorów 

przyrodniczych. 

Największe związane jest z wodami powierzchniowymi (w tym zagroŜenie 

związane z moŜliwością wystąpienia stanów powodziowych) i podziemnymi; 

z klimatem akustycznym oraz zanieczyszczeniami powietrza atmosferycznego. 

Główne rejony i źródła zagroŜeń wód podziemnych w mieście to: obszary szczególnej 

wraŜliwości na przenikanie zanieczyszczeń z powierzchni ziemi (rejony występowania 

GZWP, objętego na całej powierzchni ochroną wysoką (OWO), obszary najpłytszego 

zalegania wód czwartorzędowych – w dolinach rzek, obszar zasobowy ujęcia wód 

komunalnych dla miasta oraz strefa ochrony pośredniej ujęcia wody Sieradz-Męka – jedynej 

na terenie powiatu sieradzkiego formalnie ustanowionej strefy ochrony na mocy 

obowiązującej decyzji byłego Wojewody Sieradzkiego z 23 października 1996r. (znak: 

OSVII-7622/1/1/96). 

Głównym ogniskiem zanieczyszczeń są nieskanalizowane osiedla miejskie, 

zajmujące wciąŜ jeszcze znaczne powierzchnie miasta (całe tzw. „Zawarcie”, Monice, 

Jeziory). Szczególnie niebezpieczne jest to zjawisko w południowej części miasta, gdzie 

nieskanalizowane osiedla występują nie tylko na obszarze GZWP, ale i w zasięgu 

proponowanej strefy ochrony komunalnego ujęcia wód pitnych dla miasta. 

Znaczne zagroŜenie stanowi obszar zabudowy śródmiejskiej Sieradza, zlokalizowany 

w środkowo-wschodniej części miasta, w rejonie starorzecza śegliny, generalnie 

wyposaŜony w sieć wodociągową i kanalizacyjną, jednakŜe niewłaściwie funkcjonującą. 

Działa tu sieć kanalizacyjna częściowo rozdzielcza, częściowo ogólnospławna. Z części 

zabudowy, posiadającej własne instalacje sanitarne, ścieki bytowe odprowadzane są 

w sposób niekontrolowany do kanalizacji deszczowej. W tym stanie rzeczy większość 

kanałów deszczowych wykorzystywana jest do odprowadzania ścieków sanitarnych, a do 

kanałów sanitarnych podłączane są lokalne kanały deszczowe. Odbiornikiem wszystkich 

spływów wód opadowych z terenu nie tylko zawala, ale i całego miasta, jest rzeka Warta 

i śeglina. Miasto nie posiada bowiem oczyszczalni wód deszczowych. 

Źródłem degradacji wód podziemnych są równieŜ wszelkie obiekty przemysłowe, 

o duŜym zapotrzebowaniu na wodę (ograniczanie dyspozycyjności ujęć wód), a zarazem 

wytwarzające duŜe ilości ścieków (przede wszystkim branŜy chemicznej i rolno-spoŜywczej), 

84


obiekty składowe i magazynowe, gromadzące substancje trujące, które mogą przenikać do 

wód. NaleŜą do nich m.in.: 

- Sieradzkie Zakłady Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego „WINEKTA”; 

- Zakłady Przemysłu Spirytusowego „POLMOS”; 

- MPTIP Polska Sp z o.o; 

- TERPOL Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne S.A.; 

- Zakład Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych „TERPLAST”; 

- WARTMILK Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska; 

- MARYSIEŃKA P.P.H. w Błaszkach; 

- Zakład Chemii Gospodarczej „MISTRAL”; 

- Zakład Produkcji Chemii Gospodarczej „MIRAś” 

oraz magazyny i hurtownie środków ochrony roślin, stacje paliw oraz myjnie samochodowe, 

ubojnia zwierząt, zlewnie mleka. 

Rzeczywista uciąŜliwość wymienionych przedsięwzięć jest w znacznym stopniu 

ograniczona wielkością ich produkcji oraz wyznaczonymi im dopuszczalnymi normami 

sanitarnymi. Faktyczne przekroczenia norm są minimalne i występują rzadko. Obiekty te są 

systematycznie kontrolowane. Wszystkie wymienione przedsięwzięcia zlokalizowane są na 

obszarach ochrony Głównego Zbiornika Wód Podziemnych „Sieradz”. 

Niekorzystnie na stan sanitarny wód podziemnych mogą wpływać równieŜ liniowe 

ogniska zanieczyszczeń, do których naleŜą: 

- drogi krajowe Nr: 12, 14, 83 (przebiegające przez centrum miasta) – zanieczyszczenia 

substancjami ropopochodnymi i produktami ich spalania, zasolenie w okresie zimowym 

oraz awaryjne wycieki transportowanych substancji; 

- linia kolejowa PKP – awaryjne wycieki transportowanych substancji. 

Stan sanitarny wód powierzchniowych w Sieradzu jest generalnie niezadowalający. 

W 2002r. wszystkie kontrolowane odcinki rzek (Warta, śeglina, Myja) prowadziły wody nie 

odpowiadające normom sanitarnym. O ich jakości decydował przede wszystkim wskaźnik 

fekalny miana Coli. 

Głównym źródłem zagroŜeń wód powierzchniowych w mieście są wspomniane juŜ 

powyŜej zrzuty ścieków do rzek lub do rowów melioracyjnych i za ich pośrednictwem równieŜ 

do rzek, będące konsekwencją braku sprawnej sieci kanalizacyjnej przy dobrze rozwiniętej 

sieci wodociągowej oraz wymieniany juŜ problem braku oczyszczalni wód deszczowych. 

Specyficznym zagroŜeniem, jakie niosą za sobą wody powierzchniowe są ich 

podwyŜszone stany, prowadzące do ryzyka powstania powodzi w dolinie rzeki Warty i jej 

dopływu śegliny. Ogólna powierzchnia terenów zalewanych wodami 1% w mieście 

kształtuje się na poziomie 686,8 ha (dane wyliczone wg załączników graficznych z RZGW 

w Poznaniu). 

Degradacja atmosfery w Sieradzu, szczególnie w zakresie „niskiej emisji” 

zanieczyszczeń stanowi dość istotny problem. Pomimo dość duŜego zasięgu wpływów 

Elektrociepłowni Miejskiej, posiadającej odpowiednie filtry na swoich urządzeniach, znaczna 

część zabudowy, szczególnie na obrzeŜach miasta oraz w jego starym centrum, korzysta 

z lokalnych palenisk. DuŜa koncentracja nawet niewielkich źródeł emisji powoduje wzrost ich 

intensywności i uciąŜliwości, szczególnie na terenach połoŜonych w niekorzystnych 

warunkach fizjograficznych. Dotyczy to rejonów występowania zabudowy mieszkaniowej, 

zlokalizowanej w rejonie doliny Warty (dzielnice: Monice i Woźniki), gdzie w warunkach dość 

częstych inwersji temperatur następuje koncentracja i długie utrzymywanie się 

zanieczyszczeń w powietrzu. 

Średnia i wysoka emisja w mieście stanowi znacznie mniejsze zagroŜenie, choć na 

jego terenie występuje nadal kilka większych przedsiębiorstw, wykorzystujących własne 

ciepłownie, opalane paliwem stałym - węglem kamiennym. 

Bardzo waŜny problem w zakresie zagroŜenia środowiska w Sieradzu stanowi 

degradacja klimatu akustycznego miasta. Obszarem najbardziej newralgicznym w tym 

85


względzie jest centrum miasta, a głównym czynnikiem degradującym hałas komunikacyjny, 

emitowany przez środki transportu drogowego. 

Największy hałas występuje przy głównych drogach przelotowych (krajowych – Nr 12, 

14 i 83), przebiegających przez centrum miasta. Są to ulice: Sienkiewicza, Jana Pawła II, 

POW i Wojska Polskiego. Sedno problemu polega na lokalizacji przy wymienionych ulicach 

obiektów o funkcjach chronionych, związanych z wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieŜy 

oraz stałym pobytem ludzi. Są to 3 przedszkola, 1 szkoła, 2 szpitale oraz osiedla 

mieszkaniowe. Pomiary hałasu komunikacyjnego przeprowadzone przez WIOŚ w 2002r. 

przy drodze krajowej Nr 14 wykazały znaczne przekroczenia dopuszczalnych tu norm – ich 

rząd wielkości sięgał od 14 do 20 dB. 

Problem pogłębia fakt, Ŝe wzdłuŜ Ŝadnej z wymienionych ulic nie występują ekrany 

akustyczne ani inne alternatywne zabezpieczenia. Brak zwartych ciągów zieleni izolacyjnej. 

Istniejąca zieleń komunikacyjna nie jest w stanie pełnić właściwej funkcji ochronnej. 

Transport samochodowy, szczególnie tranzytowy, przemieszczający się przez samo 

centrum miasta, gdzie następuje znaczące zmniejszenie płynności jazdy pojazdów (duŜa 

ilość skrzyŜowań wymusza częste zatrzymania i ruszania samochodów), powoduje równieŜ 

znaczące zanieczyszczenie atmosfery, obniŜając drastycznie poziom warunków sanitarnych 

zabudowy zlokalizowanej wzdłuŜ omawianych ulic. 

Przemysłowe źródła degradacji klimatu akustycznego na terenie miasta mają juŜ 

raczej charakter marginalny, a zasięg przestrzenny wytwarzanej przez nie uciąŜliwości ze 

względu na prowadzone inwestycje proakustyczne lub wprowadzane zmiany w technologii 

produkcji jest niewielki i ograniczony do najbliŜszego sąsiedztwa. 

Główni potencjalni emitorzy hałasu (zakłady, w których kiedykolwiek nastąpiło 

przekroczenie dopuszczalnych norm) to: 

- ZPTSz „Terplast” Sp. z o. o., przy ul. POW i ul. Łokietka; 

- C.A.S. CRYSTAL AGROPOLAND S.C.- przy ul. Uniejowskiej; 

- ZPS „Polmos” – przy ul. Sienkiewicza; 

- SZPO-W „Winekta” – przy ul. Oksińskiego; 

- Zakłady Mechaniczne „Chemitex” Sp. z o.o. 

Większy problem akustyczny od duŜych przedsięwzięć mogą stwarzać w Sieradzu 

małe zakłady przetwórcze czy rzemieślnicze, nie prowadzące inwestycji proakustycznych, 

a powodujące naruszenie wymaganych standardów środowiska w ich bezpośrednim 

otoczeniu, szczególnie jeśli stanowi je zabudowa mieszkaniowa, odznaczająca się 

podwyŜszonymi wymaganiami w zakresie warunków akustycznych. 

Do takich zakładów, lokalizowanych często w dzielnicach przemysłowych naleŜą 

m.in.: tartaki, stolarnie, masarnie, chłodnie, zakłady kamieniarskie, zakłady ślusarskie czy 

blacharstwo samochodowe. 

Promieniowanie elektromagnetyczne, związane z emisją fal radiowo-telewizyjnych, 

mikrofal oraz promieniowaniem urządzeń i linii energetycznych, na terenie miasta występuje 

jedynie wzdłuŜ inwestycji infrastrukturalnych czyli linii elektroenergetycznych, szczególnie 

linii wysokich napięć 110kV, przecinających północną i zachodnią część omawianego terenu. 

Zakres przestrzenny wywoływanej nim uciąŜliwości zamyka się jednak w korytarzach 

o szerokości 24m. W przypadku pozostałych napowietrznych linii średniego i niskiego 

napięcia potencjalne zagroŜenie promieniowaniem ogranicza się do 15m korytarzy 

ochronnych dla linii 15 kV. 

Specyficzną formą zagroŜeń w zakresie promieniowania (o charakterze 

nadzwyczajnym czyli związaną z sytuacjami kryzysowymi) stanowią obiekty uŜyteczności 

publicznej, w których w czujnikach dymu lub innych podobnych urządzeniach 

przeciwpoŜarowych wykorzystuje się substancje promieniotwórcze. Obiektów takich na 

terenie miasta jest 12 a stanowią je m. in. zakłady przemysłowe, banki lub obiekty handlowe. 

ZagroŜenia nadzwyczajne, traktowane jako potencjalne przyczyny zdarzeń 

katastroficznych, związane są takŜe z trasami przewozu materiałów niebezpiecznych wzdłuŜ 

dróg krajowych Nr: 12 (Kamienna – Błaszki – Sieradz) – propan-butan, amoniak, chlor oraz 

86


14 (Wrocław – Łódź) – amoniak, chlor. Potencjalnie ryzyko takie stwarzać mogą równieŜ 

wszelkie awarie gazociągu wysokiego ciśnienia – 6,7MPa na trasie Pabianice-Sieradz (do 

stacji redukcyjnej 1 0 Sieradz-Monice) oraz 5MPa na trasie Sieradz-Tubądzin do Zakładu 

Ceramiki w Tubądzinie. 

Degradacja pokrywy glebowej w Sieradzu związana jest przede wszystkim 

z rozwojem terenów zainwestowanych i towarzyszącej im infrastruktury technicznej 

i wynikające z tego inne niŜ rolnicze lub leśne wykorzystanie gruntów. JednakŜe 

w przypadku miasta, a więc ośrodka o wysokim stopniu zurbanizowania i duŜej koncentracji 

ludności, jest to zjawisko całkowicie naturalne. Nie mniej w przypadku Sieradza potencjalny 

konflikt związany jest z występowaniem gleb o wysokiej, chronionej klasie bonitacyjnej (III), 

na terenach rozwojowych miasta. Problem w skali całego miasta dotyczyć będzie około 

70 ha gleb, występujących głównie w jego południowej części. 

Lokalna degradacja powierzchni glebowo-roślinnej występuje równieŜ w strefie 

krawędziowej zachodniego brzegu doliny Warty. Wywołana jest ingerencją na te obszary 

sąsiadujących terenów mieszkaniowych, co przy spadkach terenu, dochodzących do 10%, 

moŜe powodować miejscami przyśpieszenie erozji powierzchniowej. 

Podsumowując ocenę obecnego stanu środowiska miasta Sieradza stwierdzić 

ponownie naleŜy, Ŝe największe problemy występują w zakresie zasobów wodnych 

miasta, jego klimatu akustycznego i powietrza atmosferycznego. 

Obszary najbardziej newralgiczne i wymagające priorytetowych rozwiązań 

zlokalizowane są w centrum miasta, przy czym ze względu na zagroŜenia wód – stanowią je 

tereny Starego Miasta (rejon starorzecza śegliny) oraz pozostałe nieskanalizowane osiedla 

miejskie (Zawarcie, Monice, Jeziory), a ze względu na emisję hałasu i zanieczyszczeń 

atmosferycznych – tereny zabudowy mieszkaniowej i usługowej-chronionej ciągnące się 

wzdłuŜ promieniście rozchodzących się dróg krajowych. 

Obszary szczególnie niekorzystne pod względem sanitarnym stanowią takŜe tereny 

połoŜone w rejonie doliny Warty, gdzie następuje wzmoŜona koncentracja i zaleganie 

zanieczyszczeń pochodzących z niskiej emisji (Monice, Woźniki). 

Nowe zagroŜenia mogą równieŜ nieść za sobą projektowane ponadregionalne 

inwestycje komunikacyjne, których zakres oddziaływania uzaleŜniony będzie np. od 

potencjalnego obciąŜenia komunikacyjnego, jak to będzie miało miejsce przy projektowanej 

drodze ekspresowej S-8 czy południowo-zachodniej obwodnicy miasta łączącej drogę 

krajową nr 12 z planowaną trasą ekspresową. 

Nie mniej korzyści związane z wyprowadzeniem uciąŜliwego ruchu tranzytowego 

z centrum Sieradza (co wynika z wcześniejszych analiz problemów miasta) są 

nieporównywalnie większe dla jego środowiska niŜ potencjalna degradacja w ograniczonym 

pasie oddziaływania projektowanego przedsięwzięcia. 

7. Edukacja ekologiczna 

7.1. Charakterystyka i diagnoza stanu aktualnego 

Podstawowym dokumentem, z którego wynika światowy nakaz powszechnej edukacji 

ekologicznej jest „Globalny Program Działań” czyli Agenda 21 przyjęta na Szczycie Ziemi 

w Rio w 1992r. Stwierdzono w nim, Ŝe władze lokalne 179 państw (które podpisały dokument 

z Rio) „powinny przeprowadzić konsultację ze swoimi obywatelami i sporządzić – lokalną 

Agendę 21 dla własnych społeczności”. W skali naszego kraju takim dokumentem jest 

„Polityka Ekologiczna Państwa” przyjęta przez Sejm w 1992 roku, a rozwinięciem zdań 

dotyczących EE jest „Polska Strategia Edukacji Ekologicznej” pt. „Przez edukację do 

trwałego i zrównowaŜonego rozwoju”, opracowana przez samodzielny zespół ds. Edukacji 

Ekologicznej w Ministerstwie Środowiska. Jej podstawowe cele to: 

Upowszechnianie idei ekorozwoju we wszystkich sferach Ŝycia, uwzględniając równieŜ 

prace i wypoczynek człowieka, czyli objęcie permanentną edukacją ekologiczną 

wszystkich mieszkańców Rzeczpospolitej Polskiej. 

87


WdroŜenie edukacji ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej na wszystkich 

stopniach edukacji formalnej i nieformalnej. 

Tworzenie wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów edukacji ekologicznej, 

stanowiących rozwinięcie NPEE, a ujmujących propozycje wnoszone przez 

poszczególne podmioty realizujące projekty edukacyjne dla lokalnej społeczności. 

Promowanie dobrych doświadczeń z zakresu metodyki edukacji ekologicznej. 

Na poszczególnych stopniach edukacji stosuje się inne programy nauczania. 

W przedszkolach program nauczania zawiera treści ekologiczne w części haseł dotyczących 

środowiska, pór roku i towarzyszących im przemian w przyrodzie. Ilość wiedzy jaką moŜe 

przekazać nauczyciel w przedszkolu swoim wychowankom zaleŜy od stopnia jego 

świadomości ekologicznej. Cele z zakresu edukacji ekologicznej mogą być realizowane 

podczas zabaw, spacerów, prac plastycznych. 

Na poziomie szkoły podstawowej edukację ekologiczną realizuje się wplatając 

w treści róŜnych przedmiotów zagadnienia ekologiczne. Wiedza z zakresu ochrony 

środowiska jest przyswajana przez uczniów na drodze ścieŜki edukacyjnej. Jej elementy są 

wprowadzane na wszystkich przedmiotach na jakie uczęszcza uczeń. Często są to tylko 

niewielkie elementy edukacyjne pojawiające się przy przeprowadzaniu danego określonego 

tematu. 

Budowa ścieŜki edukacyjnej: edukacja ekologiczna przedstawia się następująco. 

Celami ogólnymi jakie przyświecają realizacji tej ścieŜki są: 

Uświadamianie zagroŜeń środowiska przyrodniczego, występujących w miejscu 

zamieszkania. 

Budzenie szacunku do przyrody. 

Rozumienie zaleŜności istniejących w środowisku przyrodniczym. 

Zdobycie umiejętności obserwacji zjawisk przyrodniczych i ich opisu. 

Poznanie współzaleŜności człowieka i środowiska. 

Wyrobienie poczucia odpowiedzialności za środowisko. 

Rozwijanie wraŜliwości na problemy środowiska. 

Treści te dotyczą przede wszystkim: 

- przyczyn i skutków niepoŜądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze 

i litosferze, 

- róŜnorodność biologiczna (gatunkowa, genetyczna, ekosystemów) – znaczenie jej 

ochrony, 

- Ŝywności i oddziaływania jej produkcji Ŝywności na środowisko, 

- zagroŜeń dla środowiska wynikających z produkcji i transportu energii; energetyki 

jądrowej – bezpieczeństwa i składowania odpadów. 

Zadaniem programu jest uszczegółowienie powyŜszych treści. Pewne treści 

podlegają równieŜ rozszerzeniu głównie dotyczące doświadczenia dziecka i jego znajomości 

najbliŜszej okolicy i regionu. Program koncentruje się zasadniczo wokół: 

- Zagadnień zmienności w środowisku: naturalnej, jako tła porównawczego oraz zaleŜnej 

od działalności człowieka w środowisku 

- NajwaŜniejszych problemów ekologicznych współczesnego świata 

- Sposobów gospodarowania w miejscu swojego zamieszkania 

- Wartości, jaką stanowi róŜnorodność biologiczna. 

NajwaŜniejsze zadania jakie powinny być realizowane w ramach programu zarówno 

w szkole podstawowej oraz w gimnazjum to: 

- Prowadzenie lekcji terenowych: obserwacji i prostych badań w terenie, 

- Preferowanie metod aktywizujących uczniów, takich jak: praca z mapą w terenie, 

zbieranie danych i ich opracowanie, dyskusje, debaty, wywiady, reportaŜe, 

ankietowanie, podejmowanie decyzji – metodą drzewa decyzyjnego, tworzenie „banków 

pomysłów”, metaplanów itp., 

- Porównywanie zjawisk, procesów, problemów występujących w najbliŜszej okolicy 

z podobnymi i odmiennymi w innych regionach, krajach, kontynentach, 

88


- Stosowanie róŜnorodnych skal przestrzennych prowadzących do porównywania 

i odróŜniania zjawisk, procesów, przyczyn i skutków, 

- Wykorzystywanie na lekcjach danych liczbowych, tabel, map, wykresów, zdjęć, rycin 

w celu kształcenia umiejętności interpretacji zawartych w nich informacji, 

- Organizowanie wspólnych, wcześniej zaprojektowanych przez uczniów działań 

w najbliŜszym środowisku, prowadzących do pozytywnych zmian, 

- Ukazywanie pozytywnej działalności człowieka w środowisku jako dróg właściwego 

i realnego rozwiązywania problemów ekologicznych, 

- Głoszenie idei, haseł proekologicznych, które są zgodne z własnymi czynami, 

- Integrowanie i korelowanie treści nauczania w obrębie róŜnych przedmiotów i bloków 

przedmiotowych. 

W szkole średniej treści z zakresu edukacji ekologicznej są realizowane na 

przedmiotach: 

Geografii – głównymi celami nauki geografii jest zdobycie wiedzy o środowisku 

i relacjach w nim zachodzących; zrozumienie przez uczniów złoŜoności procesów, 

którym podlega środowisko i konieczności zachowania równowagi w środowisku. 

Biologii i ochrony środowiska – w ramach tego przedmiotu są realizowane równieŜ 

hasła z zakresu edukacji ekologicznej. 

W celu sporządzenia diagnozy stanu w zakresie edukacji ekologicznej przygotowano 

ankietę. Na podstawie jej wyników określono potrzeby i zadania jakie stoją przed miastem 

Sieradz w celu zwiększania świadomości ekologicznej społeczeństwa. Obecnie na terenie 

miasta Sieradza jest podejmowany szereg działań. Sytuacja na polu edukacji ekologicznej 

w mieście przedstawia się następująco: 

- główne działania na rzecz edukacji ekologicznej w mieście Sieradzu są podejmowane 

przez szkoły, przedszkola i instytucje publiczne; 

- głównym animatorem działań jest zazwyczaj pojedynczy nauczyciel oraz dyrektorzy 

placówek, rzadziej zespoły zaangaŜowanych nauczycieli bądź instytucje publiczne; 

- najczęściej aktywnymi uczestnikami działań są dzieci przedszkolne i uczniowie oraz ich 

rodzice, emeryci, członkowie organizacji pozarządowych; 

- działania edukacyjne realizowane w mieście wspólnie przez róŜne grupy społeczne 

naleŜą: 

a) Sprzątanie Świata; 

b) Pierwszy Dzień Wiosny; 

c) Dzień Ziemi; 

d) Dzień Ochrony Środowiska; 

e) Rajd Śladami Łuku Bakowicza; 

f) Rajd Szlakami Walk Nad Wartą; 

- działania z zakresu edukacji ekologicznej są równieŜ realizowane przez Klub 

Szwędaczek przy Komendzie Powiatowej Policji w Sieradzu; 

- pracownicy Urzędu Miasta prowadzą wykłady i prelekcje o tematyce ekologicznej; 

- miasto prowadzi akcje informacyjne w postaci ogłoszeń w prasie lokalnej oraz na 

antenie lokalnej rozgłośni radiowej. Dotyczą one głównie okresowej zbiórki odpadów 

wielkogabarytowych i segregowanych. 

- Urząd Miasta udostępnia dane o środowisku na wniosek zainteresowanych. Czynione 

są działania mające na celu utworzenie bazy komputerowej. 

- problemy ekologiczne są rozwiązywane wspólnie z mieszkańcami miasta. Przykładem 

jest szeroka kampania edukacyjna dotycząca akcji segregacji odpadów z udziałem 

dzieci i młodzieŜy oraz lokalnych mediów; 

- brak mechanizmu przekazywania pewnych działań z zakresu edukacji ekologicznej na 

organizacje pozarządowe. Brak jest równieŜ funkcjonujących stałych społecznych 

struktur doradczych; 

- działania są finansowane ze środków własnych miasta, przez Rady Rodziców, 

sponsorów i WFOŚiGW; 

- realizacje inwestycji związanych z ochroną środowiska są poprzedzane kampaniami 

informacyjno – edukacyjnymi. Taką akcją objęto proces powstawania Zakładu Utylizacji 

i Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w PraŜuchach Nowych; 

89


- miasto nie korzysta z usług zewnętrznych konsultantów, szkoleniowców w zakresie 

rozwiązywania problemów dotyczących ochrony środowiska; 

- na terenie miasta istnieje 7 ścieŜek rowerowych o łącznej długości 8,1 km; 

- na terenie miasta są zarejestrowane następujące organizacje pozarządowe: 

a) Liga Ochrony Przyrody, 

b) Związek Kynologiczny. 

Obecnie jest tworzona baza informacyjna na temat funkcjonowania organizacji 

pozarządowych. Przygotowywany jest równieŜ program współpracy samorządu Miasta 

Sieradza z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami prowadzącymi działalność 

uŜytku publicznego w 2004 roku. 

Działania realizowane przez szkoły: 

- uczestnictwo w akcji „Sprzątanie Świata” organizowanej przez Urząd Miasta Sieradza; 

- sadzenie drzew na terenie szkół i przedszkoli; 

- akcje segregacji odpadów; 

- realizacja programu wychowawczego uwzględniającego zagadnienia proekologiczne; 

- organizowanie konkursów plastycznych dot. treści ekologicznych; 

- organizowanie wycieczki „Zielona szkoła”; 

- współpraca z LOP; 

- organizowanie spotkań z pracownikami: LOP i Dyrekcją Sieradzkich Parków 

Krajobrazowych; 

- zakładanie skalniaków; 

- wycieczki do Woj. Inspektoratu Ochrony Środowiska i MPWiP; 

- akcja „Segreguj odpady” – wysypisko Bartochów; 

- uczestnictwo w akcji „Dzień Ziemi”, „Dni Ochrony Środowiska”; 

- organizacja wystaw tematycznych; 

- spotkania z pracownikami Referatu Ekologii i Ochrony Środowiska na temat „Segregacja 

odpadów w naszym mieście”; 

- organizowanie festynów dla lokalnego społeczeństwa informujących o zagroŜeniach 

oraz sposobach ochrony środowiska przyrodniczego; 

- nawiązanie kontaktów z instytucjami: 

a) Urząd Miasta Sieradza; 

b) Sieradzka Dyrekcja Parków Krajobrazowych; 

c) LOP; 

d) Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska; 

- zbiórka odpadów – puszki aluminiowe i baterie; 

- organizacja z DSPK i Zarządem Oddziału PTTK w Sieradzu oraz uczestnictwo w rajdach 

turystycznych; 

- wycieczki do gospodarstw agroturystycznych, oczyszczalni ścieków i stadniny koni; 

- budowanie skalniaków i kącików badawczych; 

- organizacja i wdraŜanie Programu edukacji ekologicznej. 

Działania podejmowane przez Spółdzielczy Dom Kultury w Sieradzu: 

- organizacja okręgowej wystawy filatelistyki „Flora i fauna” ze zbiorami filatelistów 

z Łodzi i Sieradza; 

- akcja „Malowanie na ścianie”. 

Działania podejmowane przez MłodzieŜowy Dom Kultury w Sieradzu 

im. T. Sygietyńskiego: 

- koło przyrodnicze; 

- koło krajoznawczo – ekologiczne; 

- koło biologiczne, promocji zdrowia i turystyczno – krajoznawcze, 

- organizacja Festiwalu Piosenki Ekologicznej; 

- uczestnictwo w akcji „Sprzątanie Świata”; 

- organizacja Powiatowych Konkursów Plastycznych; 

- uczestnictwo wychowanków w Olimpiadzie Wiedzy Ekologicznej i Olimpiadzie 

Biologicznej; 

90


- prowadzenie prac badawczych przez uczestników kół tematycznych; 

- organizacja rajdów turystycznych; 

- projekcje filmów przyrodniczych dla dzieci i młodzieŜy; 

- prowadzenie pogadanek i dyskusji na tematy ekologiczne; 

- uczestnictwo wychowanków w konkursach wiedzy ekologicznej. 

Działania Powiatowej Biblioteki Publicznej w Sieradzu: 

- zakup nowych pozycji dotyczących ekologii, ochrony środowiska, recyklingu tworzyw 

sztucznych, utylizacji odpadów; 

- zapewnienie stałego dostępu w czytelni do czasopism o tematyce ekologicznej m.in. 

„Aura”, „Ekopartner”, „Środowisko”, „Ekoświat” i „Ekotechnika”. 

- Prowadzenie lekcji bibliotecznych dla szkół podstawowych na tematy dotyczące ekologii 

w Sieradzu, skutków niszczenia środowiska, walorów przyrodniczych Parku 

Krajobrazowego Międzyrzecza Warty i Widawki oraz Załęczańskiego Parku 

Krajobrazowego. 

Działania Komendy Hufca ZHP Sieradz: 

- organizacja rajdów ekologicznych; 

- organizowanie letnich obozów dla dzieci, podczas których uczestnicy biorą czynny 

udział w sprzątaniu terenów leśnych, budują budki lęgowe, naprawiają i znakują 

mrowiska; 

- organizacja wycieczek do Załęczańskiego Parku Krajobrazowego i Narodowych np. 

Tatrzańskiego i Słowińskiego; 

- przygotowanie Turniejów Wiedzy Ekologicznej dla młodzieŜy szkolnej; 

- organizacja wyjazdu na Śląsk dla młodzieŜ w celu uświadomienia presji na środowisko 

i jego degradację jaką powoduje wydobycie paliw kopalnych; 

- organizacja programu „Ekologiczna Wieś”. Jego celem jest przekonywanie młodzieŜy 

wiejskiej do konieczności budowania gminnych oczyszczalni ścieków oraz rozwijania 

rolnictwa ekologicznego oraz gospodarstw agroturystycznych; 

- prowadzenie corocznego wiosennego Rajdu Ekologiczno – Turystycznego; 

- organizacja składającej się z trzech etapów akcji „EKOLOG”. W ramach akcji odbyły się 

obozy, wycieczki, rajdy, pogadanki i konkursy plastyczne o tematyce ekologicznej. 

Miasto Sieradz naleŜy do Związku Komunalnego Gmin „Czyste Miasto, Czysta 

Gmina” z siedzibą w Kaliszu. Związek ten powstał w 1998 roku, a w jego skład wchodzi 19 

miast i gmin z województw wielkopolskiego i łódzkiego. Obszar związku zamieszkuje 320 

tys. mieszkańców. Głównym celem związku jest zaplanowanie i wdroŜenie kompleksowego 

programu gospodarki odpadami. Wprowadzenie tego programu wymagało przeprowadzenie 

odpowiedniej kampanii edukacyjnej. W tym celu powstał program kampanii edukacji 

ekologicznej w zakresie edukacji ekologicznej. Opracowanie zawierało projekt kampanii oraz 

załączniki w postaci materiałów pomocniczych dla poszczególnych grup docelowych. 

Główne cele kampanii edukacyjnej dla mieszkańców Związku Komunalnego Gmin „Czyste 

Miasto, Czysta Gmina”: 

- poinformowanie mieszkańców Związku Komunalnego Gmin „Czyste Miasto, Czysta 

Gmina” o zasadach gospodarki odpadami – unikanie, segregacja, unieszkodliwianie; 

oraz wprowadzanym przez Związek programie gospodarki odpadami 

- upowszechnianie zwyczajów dotyczących codziennych i prostych indywidualnych 

zachowań – segregacji odpadów i wynoszenia ich do oddzielnych pojemników 

- likwidowanie szkodliwych nawyków spalania odpadów na terenach własnych posesji 

i tworzenia dzikich wysypisk 

- uzyskanie akceptacji mieszkańców dla wdraŜanego systemu gospodarki odpadami 

- zniwelowanie efektu NIMBY – strachu i oporu przed lokalizacją zakładu gospodarki 

odpadami w pobliŜu miejsca zamieszkania (w tym wypadku Zakładu Utylizacji 

i Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych „Orli Staw” w PraŜuchach Nowych w gminie 

Ceków Kolonia) 

- promocja zachowań proekologicznych wśród mieszkańców, ze szczególnym 

uwzględnieniem dzieci i młodzieŜy. 

91


Kampania odbywa się pod hasłem „Czyste Miasto, Czysta Gmina – Tu się czysty 

Świat zaczyna!” Powstanie hasła miało na celu „wciągnięcie” społeczeństwa we wspólne 

działania. Wszystkie dokumenty, materiały informacyjne, są projektowane zgodnie z linią 

graficzną hasła i oznaczane logo kampanii. 

Zidentyfikowano 8 grup docelowych, do których skierowana jest kampania 

edukacyjna: 

dzieci i młodzieŜ (przedszkolaki, uczniowie szkół podstawowych, gimnazjów, szkół 

średnich oraz młodzieŜ akademicka), 

nauczyciele, 

mieszkańcy Związku Komunalnego Gmin, 

mieszkańcy gminy Ceków Kolonia, 

media, 

pracownicy Związku i samorządów na terenie Związku, 

uŜytkownicy internetu, 

firmy lokalne. 

Działania dotyczące całej grupy objętej kampanią są nakierowane na: 

dostarczanie mieszkańcom informacji na temat stanu faktycznego – ile pieniędzy 

z budŜetu Związku, budŜetów miast i gmin naleŜących do Związku lub innych źródeł 

finansowania, przeznaczonych jest na zagospodarowanie odpadów i utrzymanie 

czystości w miastach i gminach Związku, obecny stan organizacji gospodarki 

odpadami, 

dostarczanie informacji o planach wdroŜenia kompleksowego systemu gospodarki 

odpadami dla całego obszaru Związku – jak będzie wyglądał nowy system, z jakich 

środków będzie finansowany, jak będzie przebiegała jego realizacja, jakie korzyści 

przyniesie regionowi i mieszkańcom. 

Ze względu na dostępność do wielu kanałów przekazywania informacji ze związku 

wyodrębniono m.in. miasto Sieradz, Kalisz i Turek. Istnieje więc moŜliwość docierania 

w szerszym zakresie do mieszkańców tych miast. Stąd zaproponowano następujące 

działania o charakterze informacyjno – edukacyjnym: 

promowanie działań Związku w zakresie realizowanej kampanii edukacyjnej oraz 

programu gospodarki odpadami – plakat upowszechniający hasło i logo kampanii oraz 

podstawowe cele w zakresie gospodarki odpadami realizowane przez Związek, 

przedstawienie informacji na temat programu gospodarki odpadami realizowanego 

przez Związek Komunalny Gmin „Czyste Miasto, Czysta Gmina” – broszura „Odpady, 

czyli co chcemy czy nie chcemy, ale o odpadach powinniśmy wiedzieć” (wysyłka 

bezadresowa lub wkładka do gazety), 

cykl programów w lokalnej telewizji na temat gospodarki odpadami (spotkania 

z ekspertem, władzami Związku), 

cykl dyskusji w lokalnych rozgłośniach radiowych na temat gospodarki odpadami 

prowadzonej przez Związek (spotkania z ekspertem, władzami Związku, zapraszanie 

słuchaczy do rozmowy i dyskusji na wybrane tematy związane z gospodarką 

odpadami, aktualne problemy z tym związane), 

stałe dostarczanie informacji na temat realizowanych i planowanych działań w zakresie 

gospodarki odpadami róŜnymi kanałami informacyjnymi (prasa, radio, telewizja): 

- informacje w mediach o bieŜących działaniach i wydarzeniach związanych z budową 

Zakładu Utylizacji i Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w PraŜuchach Nowych 

oraz kolejnych etapach wdraŜania systemu zbiórki i transportu odpadów, a takŜe 

bieŜącym przebiegu kampanii edukacji ekologicznej 

- listy informacyjne od władz Związku wysyłane w momencie rozpoczęcia kampanii, 

rozpoczęcia selektywnej zbiórki, po zakończeniu etapów kampanii wymagających 

aktywnego udziału mieszkańców, np. list z podziękowaniem po zakończeniu 1 roku 

prowadzenia selektywnej zbiórki (wysyłka bezadresowa). 

- biuletyn „Eko - Miasto, Eko - Gmina” dla mieszkańców wydawany przez Związek. 

- promowanie pro-ekologicznych zachowań w zakresie wdraŜanego systemu zbiórki 

odpadów realizowany poprzez: 

92


- ulotki dotyczące organizacji selektywnej zbiórki i recyklingu wraz z instrukcją 

postępowania z poszczególnymi rodzajami odpadów (wysyłka bezadresowa lub 

wkładka do gazety) 

- eko-kalendarzyki z informacją o segregacji odpadów, terminach odbioru 

szczególnych grup odpadów (np. wystawki odpadów wielkogabarytowych) wykonane 

w formie naklejek (wysyłka bezadresowa lub wkładka do gazety) 

- cykl promocyjno - informacyjny w lokalnym radio i telewizji informujący i zachęcający 

do prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów, bądź o kolejnych etapach 

wprowadzania programu gospodarki odpadami wymagających włączenia się 

mieszkańców (np. zbiórka odpadów niebezpiecznych, terminy wystawek odpadów 

wielkogabarytowych). 

Harmonogram wdraŜania kampanii edukacyjnej powiązano z harmonogramem 

wdraŜania gospodarki odpadami. NajwaŜniejszy jest proces wprowadzania selektywnej 

zbiórki odpadów. Zaproponowano podział całej kampanii na trzy etapy: 

- Etap I – od 2003 do I półrocza 2004 – etap wstępny przed rozpoczęciem wdraŜania 

selektywnej zbiórki; 

- Etap II – II półrocze 2004 i koniec 2005 – etap realizacyjny – bezpośrednie 

przygotowanie mieszkańców do planowanych działań; 

- Etap III – od 2006 do 2007 i później – etap utrwalający ugruntowanie i rozszerzenie 

przekazywanych wcześniej informacji. 

Kampania jest finansowana między innymi z budŜetu Związku, NFOŚ, WFOŚ 

w Poznaniu i Łodzi, powiatowe i gminne FOŚ na terenie Związku. 

7.2. Stan docelowy i identyfikacja potrzeb 

Stworzenie odpowiedniej świadomości ekologicznej mieszkańców miasta jest istotnym 

uzupełnieniem działań inwestycyjnych i pozainwestycyjnych w ochronie środowiska 

realizowanych w ramach danej jednostki administracyjnej. Biorąc pod uwagę analizę stanu 

aktualnego i kierując się zapisami NSEE zidentyfikowano następujące rodzaje potrzeb: 

a) w zakresie edukacji ekologicznej w formalnym systemie kształcenia: 

- edukacja dorosłych winna być nastawiona na zaangaŜowanie jak największej liczby 

mieszkańców w procesy decyzyjne oraz egzekwowanie przepisów dotyczących 

gospodarki odpadami, wodno – ściekowej, porządku i ochrony przed hałasem, ładu 

przestrzennego i oszczędności energii; 

- konieczne jest równieŜ osiągnięcie instytucjonalnej i sąsiedzkiej dezaprobaty dla 

wszystkich indywidualnych i zbiorowych poczynań szkodzących środowisku. 

Zadania naleŜy włączyć w zakres działania słuŜb państwowych i samorządowych 

takich jak policja, słuŜby sanitarne, leśne, wodne, środowiskowe, miejskie, celne 

i transportowe itd. 

b) w zakresie pozaszkolnej edukacji ekologicznej: 

Organy samorządowe powinny: 

- współdziałać, przy opracowywaniu i realizacji lokalnych programów edukacji 

ekologicznej, wynikających z Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej oraz lokalnej 

Agendy 21, z organizacjami, instytucjami, Kościołami i Związkami Wyznaniowymi, 

zakładami pracy, przedstawicielami społeczności lokalnych; 

- utrzymywać ścisłą współpracę ze szkołami, zapewniając im warunki do prowadzenia 

edukacji ekologicznej; 

- zapewnić społeczeństwu dostęp do niezbędnych informacji przydatnych w procesie 

podejmowania decyzji dotyczących zarządzania środowiskiem. 

Administracja terenów cennych pod względem przyrodniczym winna: 

- prowadzić działania w zakresie edukacji ekologicznej na wszystkich obszarach cennych 

przyrodniczo, obejmując nimi równieŜ społeczności lokalne; 

- oferowane formy edukacji ekologicznej dostosować do potrzeb i moŜliwości grup 

wiekowych i zawodowych; 

- sukcesywnie rozszerzać działalność edukacyjną i informacyjno-wydawniczą. 

Organizatorzy wypoczynku i turystyki powinni prowadzić następujące działania: 

- tematyka proekologiczna powinna być obligatoryjnie włączona do programów nauczania 

w szkołach i uczelniach kształcących na potrzeby turystyki; 

93


- niezbędna jest promocja szkoleń dla instruktorów, straŜników i opiekunów przyrody; 

- elementy edukacji ekologicznej powinny stanowić integralną część krajowych 

i regionalnych programów rozwoju turystyki. 

W celu zwiększenia roli organizacji społecznych naleŜy dąŜyć, aby: 

- podstawowe załoŜenia programowe społecznych organizacji ekologicznych dotyczące 

edukacji środowiskowej były zgodne z kierunkami Narodowej Strategii Edukacji 

Ekologicznej; 

- programy edukacji ekologicznej organizacji społecznych współrealizujących Narodowy 

Program Edukacji Ekologicznej uwzględniały bieŜące potrzeby społeczności lokalnej 

i wpływały na integrację działań środowiskowych; 

- jednym z priorytetowych zadań społecznych organizacji ekologicznych było 

pozyskiwanie, gromadzenie i udostępnianie rzetelnych informacji niezbędnych do 

podnoszenia świadomości i aktywnego działania na rzecz środowiska; 

- wzrastającą rolę w dziele edukacji ekologicznej zajmowały formalne i nieformalne grupy 

lokalne, wspierające przestrzenny ład, toŜsamość kulturową i jej spuściznę, 

prezentujące rozwiązania oryginalne, specyficzne dla danego regionu, zgodne 

z zasadami ekorozwoju. 

Narodowy Program Edukacji Ekologicznej zawiera komplementarny zestaw zadań do 

realizacji przez róŜne podmioty na rzecz budzenia świadomości ekologicznej w rodzinie. Na 

ich podstawie winno się rozwijać i nie zaniedbywać tej równie istotnej sfery edukacyjnej. 

Zgodnie z zapisami Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej uzupełnieniem tych zadań 

będzie wsparcie finansowe, techniczne, udzielane przez instytucje publiczne działaniom 

edukacyjnym i promocyjnym realizowanym przez organizacje ekologiczne. Oprócz tego 

będzie to równieŜ usprawnianie przekazywania treści dotyczących ochrony środowiska oraz 

zrównowaŜonego rozwoju na poziomie szkolnym. DuŜą wagę przykłada się równieŜ do 

działań edukacyjnych podejmowanych w ramach funkcjonowania jednostek zarządzających 

przyrodniczo cennymi obszarami chronionymi. Mogą to być parki narodowe, krajobrazowe, 

obszary chronionego krajobrazu itp. 

7.3. Główne cele i kierunki działań – priorytety ekologiczne 

Edukacja ekologiczna jest dziedziną, w której na efekty powziętych działań naleŜy 

czekać latami. Zarówno waŜny jest wzrost świadomości ekologicznej młodzieŜy jak 

i dorosłych. W warunkach ograniczoności środków trzeba wybierać priorytetowe zadania 

pośród grupy wszystkich do wykonania. Edukacja ekologiczna jest zaleŜna od wielu róŜnych 

podmiotów, którym w demokratycznym państwie trudno jest narzucić politykę działania na 

tym polu. Stosunkową elastyczność wykazują tutaj szkoły. Trudniej jest wywrzeć pewne 

posunięcia na masmediach albo pozarządowych organizacjach proekologicznych. 

Wprowadzanie edukacji ekologicznej w tych podmiotach powinna odbywać się na zasadzie 

współpracy, dialogu i osiągania wspólnych celów. Priorytety zaleŜą głównie od całościowej 

wizji rozwoju kraju jak i województwa łódzkiego. 

Głównym priorytetem w zakresie edukacji ekologicznej jest wykształcenie 

świadomości ekologicznej u przewaŜającej części społeczeństwa. Oprócz tego priorytetem 

jest konieczność wykształcenia w społeczeństwie przekonania o słuszności myślenia 

i działania według zasad zrównowaŜonego rozwoju. Cel ten powinien być rozłoŜony na 

szereg lat, poniewaŜ edukacja ekologiczna jest dziedziną, w której na efekty naleŜy czekać 

w długim horyzoncie czasowym. Aby zintensyfikować ten proces naleŜy eliminować działania 

nieefektywne i starać się poszerzać zakres o nowe wcześniej sprawdzone formy. 

7.4. Harmonogram realizacji Programu /tabela/ 

Harmonogram realizacji zadań wraz z ich typami zawiera załączona tabela. Zawarte 

w niej treści sformułowano w oparciu o Powiatowy program ochrony środowiska oraz na 

podstawie zidentyfikowanych potrzeb. 

7.5. Wnioski 

Na terenie miasta Sieradza są prowadzone szeroko zakrojone działania na rzecz 

edukacji ekologicznej. Głównie są one realizowane przez palcówki szkolne, pedagogiczne, 

Związek Komunalny Gmin „Czyste Miasto, Czysta Gmina”, MłodzieŜowy Dom Kultury 

94


w Sieradzu i Hufiec ZHP Sieradz. W celu osiągnięcia wyŜszego poziomu świadomości 

ekologicznej mieszkańców miasta naleŜy podtrzymywać i rozwijać istniejące formy działań, 

ale równieŜ zwrócić uwagę na szereg potrzeb nakreślonych w Programie... oraz dąŜyć do 

sumiennej realizacji sformułowanych zadań. 

8. Racjonalne wykorzystywanie i uŜytkowanie zasobów naturalnych. 

„Wytyczne sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym 

i lokalnym” (MOŚ, grudzień 2002 r.) określają szczegółowy zakres opracowywania 

Programów Ochrony Środowiska i podkreślają potrzebę racjonalnego uŜytkowania zasobów 

naturalnych polegającego na: zmniejszeniu materiałochłonności, energochłonności 

i wodochłonności gospodarki, ochronę gleb, racjonalną eksploatację lasów oraz ochronę 

zasobów kopalin. 

W zakresie ochrony powietrza: 

Głównym elementem ochrony powietrza jest zmniejszenie emisji zanieczyszczeń ze 

źródeł energetycznych, działających zarówno na skalę przemysłową, jak i odbiorców 

indywidualnych. 

Uzyskanie tego jest moŜliwe przez: 

1. obniŜenie energochłonności obiektów ogrzewanych, 

2. poprawę sprawności urządzeń kotłowych poprzez przeprowadzenie ich modernizacji, 

lub wymianę na nowe o wyŜszej efektywności działania, 

3. ograniczenie strat ciepła na sieciach przesyłowych przy wykorzystaniu zdalaczynnych 

systemów ciepłowniczych. 

RównieŜ istotnym elementem decydującym o wielkościach zanieczyszczeń 

i technologii jest jakość technologii wytwarzania. 

Dodatkowo do poprawy stanu środowiska, w tym czystości powietrza, oraz 

ograniczania kopalnych zasobów surowców energetycznych winno przyczynić się 

wykorzystanie źródeł energii odnawialnej tj. energii wiatru, promieniowania słonecznego, 

geotermalnej czy biomasy. 

W warunkach lokalnych głównym źródłem energii odnawialnej moŜe stać się biomasa 

jako paliwo w urządzeniach kotłowych. 

W Strategii rozwoju energetyki odnawialnej państwa celem strategicznym jest 

zwiększenie udziału z odnawialnych źródeł energii w bilansie paliwowo-energetycznym kraju 

do 7,5% w 2010 roku i do 14% w 2020 roku w strukturze zuŜycia nośników pierwotnych. 

Poprawa jakości dróg i przepustowości układów komunikacyjnych jest elementem, 

który trudno określić w sposób ilościowy, niemniej jednak będzie miał wpływ na poprawę 

ekonomiki jazdy, obniŜenie emisji spalin pochodzących z ruchu samochodowego, a co za 

tym idzie zmniejszenie zuŜycia paliwa (benzyny, oleju napędowego). W przyszłości 

wykorzystanie biopaliw stanowić będzie kolejny krok w kierunku obniŜenia zuŜycia paliw 

kopalnych (ropy naftowej i węgla). 

Termomodernizacje polegające na pocieplaniu ścian obiektów kubaturowych oraz 

stolarki równieŜ przyczyniają się do zmniejszenia energochłonności, co powoduje 

zmniejszenie zapotrzebowania na energię cieplną. 

W zakresie ochrony wód: 

Zmniejszenie wodochłonności w działaniach związanych z gospodarką wodnościekową 

realizowane jest przez zmniejszenie strat wody, modernizacje ujęć i stacji 

uzdatniania wody, modernizacje sieci wodociągowej oraz edukację i propagowanie postaw 

i zachowań motywujących do oszczędzania wody. 

Dla zmniejszenia energochłonności niezbędna jest wymiana urządzeń o niskiej 

sprawności na nowe, zuŜywające mniej energii elektrycznej. 

W zakresie odprowadzenia i oczyszczania ścieków: 

Korzystnie wpłyną modernizacje istniejących oczyszczalni ścieków i pompowni 

ściekowych, a uszczelnienie i budowa kanalizacji rozdzielczej – wyeliminuje wody 

deszczowe, zmniejszy ilość wód infiltracyjnych i przypadkowych odprowadzanych 

i przekształcanych do oczyszczalni ścieków. 

95


W zakresie gospodarki odpadami: 

Na racjonalne uŜytkowanie zasobów naturalnych w dziedzinie gospodarki odpadami 

znaczący wpływ ma wspieranie i rozwój systemu segregacji odpadów „u źródła”. Uzyskane 

w ten sposób surowce mogą mieć powtórne zastosowanie w przemyśle, przez co 

w znaczący sposób ograniczą wykorzystanie zasobów naturalnych. NaleŜy wspierać 

inicjatywy mające na celu wydzielenie surowców ze strumienia odpadów głównie 

komunalnych. Rozumie się przez to budowę stacji segregacji odpadów komunalnych 

zmieszanych. 

Elementem mającym wpływ na racjonalne uŜytkowanie zasobów naturalnych jest 

takŜe przetwórstwo odpadów, w tym takŜe kompostowanie lub inna forma odzysku odpadów 

biodegradowalnych. Obok odpadów biodegradowalnych naleŜy wspierać inicjatywy mające 

na celu odzysk odpadów w kierunku ich ponownego wykorzystania równieŜ jako paliwa 

mogące zastąpić tak powszechnie stosowane paliwa konwencjonalne. 

W zakresie ochrony powierzchni ziemi oraz gleb: 

Wynika z Ustawy o ochronie gruntów leśnych, którą nakłada na władze samorządowe 

obowiązek ochrony gruntów atrakcyjnych rolniczo przed ich wyłączeniem z uŜytkowania 

rolnego. Tereny Ŝyznych i urodzajnych gleb nie powinny podlegać przekwalifikowaniu na 

cele nierolnicze. 

W zakresie ochrony gleb jest równie waŜnym zagadnieniem racjonalne uŜytkowanie 

zasobów glebowych, chodzi tu o dostosowanie dawek nawozowych do specyfiki i potrzeb 

gleb, istotne jest dbanie o strukturę glebową i stosowanie upraw właściwych dla konkretnych 

rodzajów powierzchni i struktury glebowej. 

Zadanie ochrony gruntów przed erozją oraz rekultywacja terenów zdegradowanych 

zrealizowane jest równieŜ poprzez odpowiednią agrotechnikę i dostosowanie do specyfiki 

gleb uprawy zagarniające lub uprawę roślin energetycznych, które głęboko się korzeniąc 

ograniczają ten proces. Działania takie reguluje przyjęta przez Sejm Rzeczpospolitej w dniu 

23 sierpnia 2000 roku rządowa Strategia rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce. 

RównieŜ niezwykle istotnym zagadnieniem związanym z ochroną powierzchni ziemi 

jest ochrona i racjonalne uŜytkowanie surowców naturalnych bez uszczerbku dla środowiska 

naturalnego. 

Dla ograniczenia zuŜycia paliw konwencjonalnych powinno się zwiększyć 

wykorzystanie energii pochodzącej z naturalnych źródeł, energii wiatru i słońca oraz energii 

z biomasy. 

W zakresie racjonalnego gospodarowania zasobami przyrody: 

Wskazany do ochrony w ustaleniach planu zagospodarowania przestrzennego 

województwa łódzkiego oraz Powiatowego programu ochrony środowiska obszar wchodzący 

w granice administracyjne miasta Sieradza to Obszar Chronionego Krajobrazu 

„Nadwarciański” nr 24, obejmujący korytarz ekologiczny – dolinę rzeki Warty na całym jej 

przepływie przez województwo łódzkie, a więc mający kontynuację w gminach sąsiadujących 

od północy i południa z miastem, w tym gmina Sieradz. Zwiększenie stopnia lesistości 

obszaru miasta powinno być związane z dostosowaniem składu gatunkowego 

wprowadzanych drzewostanów do charakteru siedlisk. Obszary docelowo przeznaczone do 

zalesień wg ustaleń Programu ochrony środowiska powiatu sieradzkiego oraz studium 

uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta znajdują się 

w zachodniej, skrajnej części miasta (na granicy z gminą Wróblew) oraz wschodniej (Męka 

Jamy). 

9. Uwarunkowania finansowe miasta Sieradza 

9.1. MoŜliwość finansowania projektów inwestycyjnych 

Źródła finansowania inwestycji ekologicznych z zakresu ochrony środowiska moŜna 

podzielić na trzy grupy: 

publiczne - np. pochodzące z budŜetu państwa, miasta lub pozabudŜetowych instytucji 

publicznych, 

96


prywatne - np. z banków komercyjnych, funduszy inwestycyjnych, towarzystw 

leasingowych, 

prywatno - publiczne - np. ze spółek prawa handlowego z udziałem miasta. 

Dominującymi formami finansowania inwestycji ekologicznych są środki budŜetowe, 

zobowiązania kapitałowe - kredyty, poŜyczki, obligacje, leasing oraz dotacje. 

Wszystkie wyŜej wymienione źródła finansowania inwestycji mogą występować 

zarówno pojedynczo jak i łącznie. Najczęściej występujące formy finansowania inwestycji 

w zakresie ochrony środowiska tworzą: 

- fundusze własne inwestorów, 

- poŜyczki, dotacje i dopłaty do oprocentowania preferencyjnych kredytów udzielane przez 

Powiatowe, Wojewódzkie i Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki 

Wodnej, 

- kredyty preferencyjne udzielane np. przez Bank Ochrony Środowiska (BOŚ S.A.) 

z dopłatami do oprocentowania, kredyty komercyjne, kredyty konsorcjalne, 

- zagraniczna pomoc finansowa udzielana poprzez fundacje i programy pomocowe (np. 

z ekokonwersji poprzez EKOFUNDUSZ), 

- kredyty międzynarodowych instytucji finansowych (Europejski Bank Odbudowy 

i Rozwoju - EBOiR, Bank Światowy), 

- kredyty i poŜyczki udzielane przez banki komercyjne, 

- leasing. 

Fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej 

Zasady funkcjonowania narodowego, wojewódzkich, powiatowych i gminnych 

funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej określa ustawa Prawo ochrony 

środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku. 

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wspiera finansowo 

przedsięwzięcia mające poprawić jakość środowiska w Polsce. Podstawowe kierunki jego 

działalności określa II Polityka Ekologiczna Państwa. 

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wspiera 

przedsięwzięcia proekologiczne mające zasięg regionalny. Określa listy zadań 

priorytetowych, które mogą być dofinansowane z ich środków oraz zasady i kryteria wyboru 

zadań do realizacji. Warunkami do udzielania dofinansowania są: 

udokumentowane pełne pokrycie planowanych kosztów przedsięwzięcia, 

wywiązanie się przez wnioskodawcę z obowiązku uiszczania opłat i kar, stanowiących 

przychody Narodowego Funduszu oraz wywiązywania się z innych zobowiązań 

w stosunku do Funduszu, 

przedsięwzięcie nie moŜe być zakończone przed złoŜeniem wniosku, 

udzielone dofinansowanie nie moŜe przekroczyć kosztów przedsięwzięcia. 

Fundusz Narodowy i Wojewódzki oprócz udzielania poŜyczek i przyznawania dotacji 

mogą takŜe udzielać dopłat do oprocentowania preferencyjnych kredytów i poŜyczek. 

Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznacza się na 

realizację przedsięwzięć związanych z ochroną powierzchni ziemi, w tym gospodarkę 

odpadami oraz na inne zadania ustalone przez Radę Powiatu, słuŜące ochronie środowiska 

i gospodarce wodnej, wynikające z zasady zrównowaŜonego rozwoju. 

Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznacza się na: 

edukację ekologiczną oraz propagowanie działań proekologicznych, 

wspomaganie systemów kontrolnych i pomiarowych oraz badań stanu środowiska, 

realizowanie zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych, słuŜących ochronie środowiska 

i gospodarce wodnej, w tym instalacji lub urządzeń ochrony przeciwpowodziowej 

i obiektów małej retencji wodnej, 

urządzanie i utrzymywanie terenów zieleni, zadrzewień, zakrzewień oraz parków, 

realizację przedsięwzięć związanych z gospodarką odpadami, 

97


wspieranie działań przeciwdziałających zanieczyszczeniom, 

wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz pomoc dla 

wprowadzania bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii, 

wspieranie ekologicznych form transportu, 

działania z zakresu rolnictwa ekologicznego szczególnie na obszarach chronionych, 

inne zadania ustalone przez Radę Miasta, słuŜące ochronie środowiska i gospodarce 

wodnej, wynikające z zasady zrównowaŜonego rozwoju. 

Fundacje, instytucje leasingowe i banki 

Fundacja EkoFundusz 

EKOFUNDUSZ jest fundacją powołaną w 1992 roku przez Ministra Finansów dla 

efektywnego zarządzania środkami finansowymi pochodzącymi z zamiany części 

zagranicznego długu na wspieranie przedsięwzięć w ochronie środowiska. Jest on 

niezaleŜną fundacją działającą według prawa polskiego, a w szczególności ustawy 

o fundacjach. 

EKOFUNDUSZ udziela wsparcia finansowego w formie bezzwrotnych dotacji, a takŜe 

preferencyjnych poŜyczek. Dotacje uzyskać mogą jedynie projekty dotyczące inwestycji 

związanych bezpośrednio z ochroną środowiska. Nie dofinansowuje on studiów i opracowań 

oraz tworzenia wszelkiego rodzaju dokumentacji projektowej. MoŜe wspierać zarówno 

projekty dopiero rozpoczynane, jak i będące w fazie realizacji, jeŜeli ich rzeczowe 

zaawansowanie nie przekracza 60%. 

Inne fundacje: 

- Agencja Rozwoju Komunalnego w Warszawie, 

- Environmental Know-How Fund w Warszawie, 

- Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej Counterpart Fund w Warszawie, 

- Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, 

- Fundacja Partnerstwo dla Środowiska, 

- Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, 

- Polska Agencja Rozwoju Regionalnego, 

- Program Małych Dotacji GEF, 

- Project Umbrella, 

- Regionalne Centrum Ekologiczne na Europę Środkową i Wschodnią. 

Instytucje leasingowe 

Instytucje leasingowe wspierające inwestycje proekologiczne: 

- Towarzystwo Inwestycyjno-Leasingowe EKOLEASING S.A., 

- BEL Leasing Sp. z o.o., 

- BISE Leasing S.A., 

- Centralne Towarzystwo Leasingowe S.A., 

- Europejski Fundusz Leasingowy Sp. z o.o.. 

Banki 

Banki najaktywniej wspierające inwestycje proekologiczne: 

- Bank Ochrony Środowiska S.A. - ze statutowo nałoŜonym obowiązkiem kredytowania 

inwestycji słuŜących ochronie środowiska, 

- Bank Rozwoju Eksportu S.A., 

- Polski Bank Rozwoju S.A., 

- Bank Światowy, 

- Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju. 

Fundusze strukturalne 

Głównym celem polityki regionalnej Unii Europejskiej jest wyrównanie róŜnic 

międzyregionalnych w poziomie Ŝycia i w rozwoju gospodarczym pomiędzy najbiedniejszymi 

a najbogatszymi regionami państw członkowskich, a przez to zwiększenie społecznej 

i gospodarczej spójności Unii. Polityka strukturalna i regionalna UE realizowana jest poprzez 

współfinansowane za pomoc funduszy strukturalnych i Funduszy Spójności określonych 

98


programów i projektów rozwoju regionalnego. Na realizację wymienionego wyŜej celu pomoc 

z funduszy strukturalnych kierowana jest do regionów, których zamoŜność, liczona za 

pomocą wskaźnika poziomu produktu krajowego brutto na jednego mieszkańca (za ostatnie 

trzy lata według parytetu siły nabywczej) jest mniejsza niŜ 75% przeciętnej wartości tego 

wskaźnika w całej UE. 

Obecnie Polska w całości spełnia kryteria zakwalifikowania, bowiem poziom produktu 

krajowego brutto na jednego mieszkańca liczony za trzy ostatnie lata według parytetu siły 

nabywczej jest niŜszy od 75% średniego poziomu w UE. 

Istnieją cztery fundusze strukturalne Unii Europejskiej: 

- Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (European Regional Development Fund – 

ERDF), 

- Europejski Fundusz Socjalny (European Social Fund – ESF), 

- Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnych (European Agriculture Guidance and 

Guarantee Fund – EAGGF) sekcja „Orientacji”, 

- Instrument Finansowy Wspierania Rybołówstwa (Financial Instrument for Fisheries 

Guidance – FIFG). 

Zadania z zakresu ochrony środowiska będą realizowane w ramach dwóch 

programów przygotowanych przez Rząd Polski na podstawie Narodowego Planu Rozwoju 

2004-2006. Są to: 

- Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego, 

- Sektorowy Program Operacyjny „Wzrost Konkurencyjności Gospodarki”. 

Według opublikowanych danych (Rzeczpospolita Nr 165(6545) z dnia 17.07.2003 

roku pomoc strukturalną Unii Europejskiej przyznana naszemu krajowi w latach 2004-2006 

wynosić ma 12,5 mld euro, w podziale na lata: 

- 2004r. – 3,7 mld euro 

- 2005r. – 4,1 mld euro 

- 2006r. – 4,7 mld euro. 

Inicjatywy w dziedzinie ochrony środowiska będą miały moŜliwości otrzymania 

dofinansowania głównie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Jego głównym 

zadaniem jest niwelowanie dysproporcji w poziomie rozwoju regionalnego krajów naleŜących 

do UE. Pomoc w ramach tego funduszu obejmuje inicjatywy w następujących dziedzinach: 

- inwestycje produkcyjne umoŜliwiające tworzenie lub utrzymanie stałych miejsc pracy, 

- inwestycję w infrastrukturę, z uwzględnieniem tworzenia sieci transeuropejskich dla 

regionów objętych celem nr 1 polityki strukturalnej UE, 

- Inwestycje w edukację i opiekę zdrowotną w regionach objętych celem nr 1 polityki 

strukturalnej UE, 

- Rozwój potencjału lokalnego: małych i średnich przedsiębiorstw, 

- Działalność badawczo-rozwojowa, 

- Inwestycje związane z ochroną środowiska. 

Fundusz Spójności 

Jest to fundusz dla tych krajów członkowskich UE, w których PKB na mieszkańca nie 

przekracza 90% średniej unijnej. Fundusz Spójności róŜni się od funduszy strukturalnych: 

- krajowym, a nie regionalnym zasięgiem pomocy, 

- podejmowaniem finalnej decyzji o przyznaniu środków na dofinansowanie przez Komisję 

Europejską. 

Głównymi beneficjentami i środków finansowych pochodzących z w/w. Funduszu są 

gminy, związki gmin i przedsiębiorstwa komunalne oraz podmioty publiczne. Minimalna 

wartość projektu, na którą moŜe być udzielone wsparcie wynosi 10 mln EURO. Wysokość 

udzielonego wsparcia z Funduszu Spójności moŜe wynosić 80 - 85% kosztów 

kwalifikowanych. Pozostałe 20 – 15% moŜe być sfinansowane ze środków NFOŚ i WFOŚ, 

środków samorządowych (np. budŜet gminy) oraz środków międzynarodowych instytucji 

finansowych (np. Europejskiego Banku Inwestycyjnego czy Europejskiego Banku Odbudowy 

i Rozwoju). 

99


Środki z Funduszy Spójności kierowane są najpierw do państw członkowskich, 

a następnie przekazywane na realizacje projektów do poszczególnych regionów 

potrzebujących wsparcia. 

Zakłada się, Ŝe z Funduszu Spójności w latach 2004 - 2006 będzie moŜliwe 

uzyskanie na ochronę środowiska łącznie kwoty około 1 867 mln euro. 

Podstawowe kryteria wyboru projektu obejmują: 

- zgodność z celami i zasadami polityki ekologicznej UE, 

- przedsięwzięcia będące kontynuacją programu ISPA, 

- odbiorcę wsparcia – samorząd terytorialny, związek gmin, przedsiębiorstwo komunalne 

lub inny podmiot publiczny, 

- kosztorysową wartość progową - 10 mln EURO, 

- efektywność ekonomiczną i ekologiczną, 

- umoŜliwienie wywiązania się ze zobowiązań akcesyjnych, 

- osiąganie gospodarczej i społecznej spójności Polski z UE, 

- oddziaływanie transgraniczne. 

Korzystanie z Funduszu Spójności w Polsce oparte będzie na Strategii WdraŜania 

Funduszu Spójności utworzonej na podstawie Narodowego Planu Rozwoju 2004 - 2006. 

Strategia WdraŜania Funduszu Spójności jest dokumentem przygotowanym przez 

Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Socjalnej w ścisłej współpracy z Ministerstwem 

Infrastruktury i Ministerstwem Ochrony Środowiska, prezentującym proponowane przez 

stronę polską kierunki i indykatywne przedsięwzięcia do wsparcia przez Fundusz Spójności 

w obszarze infrastruktury transportowej oraz infrastruktury środowiskowej i wodnej (łącznie 

z energetyczną i odnawialnymi źródłami energii). Ostateczną decyzję o wyborze projektów 

do przygotowania Aplikacji do Funduszu Spójności podejmuje Minister Środowiska. 

Zestawienie priorytetów środowiskowych proponowanych do wsparcia 

z Funduszu Spójności w ramach NPR 2004 - 2006 

1. 

2. 

Poprawa jakości wód powierzchniowych, polepszenie 

jakości i dystrybucji wody przeznaczonej do spoŜycia oraz 

zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego 

Racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni 

ziemi 

INDYKATYWNA KWOTA I UDZIAŁ 

MLN EURO % 

1 548,2 82,9 

242,5 13,0 

3. Poprawa jakości powietrza 75,9 4,1 

4. RAZEM 1 866,6 100 

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR) 

Jest skierowany przede wszystkim do samorządów. Beneficjentami końcowymi 

pomocy mogą być: 

- samorządy województw, powiatów i gmin, 

- spółki komunalne oraz agencje rozwoju regionalnego, 

- instytucje wspierania przedsiębiorczości, a za ich pośrednictwem przedsiębiorstwa, 

głównie małe i średnie. 

ZPORR bazuje na czterech priorytetach: 

- Rozbudowie i modernizacji infrastruktury słuŜącej wzmocnieniu konkurencyjności 

regionów, 

- Wzmocnieniu regionalnej bazy ekonomicznej i zasobów ludzkich, 

- Rozwoju lokalnym, 

- Pomocy technicznej. 

W ramach priorytetu: Rozbudowa i modernizacja infrastruktury słuŜącej 

wzmocnieniu konkurencyjności regionów przewiduje się działanie: Infrastruktura 

100


ochrony środowiska. Z kolei, w kontekście priorytetu: Rozwój lokalny wymienia się 

działania: Rozwój obszarów wiejskich oraz Rewitalizacja obszarów zdegradowanych. 

Celem generalnym ZPORR jest zapewnienie wszystkim regionom w Polsce, 

w powiązaniu z działaniami podejmowanymi w ramach innych programów operacyjnych, 

udziału w procesach rozwojowych i modernizacyjnych gospodarki poprzez tworzenie 

warunków wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałanie marginalizacji 

niektórych obszarów. Program będzie finansowany ze środków Europejskiego Funduszu 

Rozwoju Regionalnego (ERDF) i Europejskiego Funduszu Społecznego (ESF) oraz ze 

środków krajowych. Ogółem na program operacyjny w latach 2004 - 2006 przeznaczone 

będzie 4 385,2 mln euro, w tym z funduszy strukturalnych – 2 869,5 mln euro, krajowy wkład 

publiczny 1 127,0 mln euro, wkład prywatny – 388,7 mln euro. 

Narodowy Plan Rozwoju 

Rada Ministrów przyjęła 14 stycznia 2003 roku Narodowy Plan Rozwoju 2004 - 2006 

(NPR) będący kompleksowym dokumentem określającym strategię społeczno - gospodarczą 

Polski w pierwszych latach członkostwa w Unii Europejskiej. NPR określa cele, priorytetowe 

działania oraz ramy instytucjonalne i finansowe działań strukturalnych państwa. Priorytety 

środowiskowe współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego będą 

realizowane w ramach dwóch programów operacyjnych, przygotowanych przez rząd Polski 

na podstawie Narodowego Planu Rozwoju 2004 - 2006: 

- Sektorowego Programu Operacyjnego „Wzrost Konkurencyjności Gospodarki”, 

- Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. 

Celem Sektorowego Programowego O – „Wzrost konkurencyjności gospodarki” jest 

wsparcie działań (takŜe proekologicznych) prowadzących do wzrostu konkurencyjności 

polskiej gospodarki i zwiększających jej zdolności do funkcjonowania w warunkach 

otwartego rynku. Na program operacyjny w latach 2004 - 2006 przeznaczone będzie łącznie 

2 529,7 euro, w tym środki unijne 1 300 mln euro, krajowy wkład publiczny 536,7 mln euro, 

wkład prywatny 693 mln euro. 

Sektorowy Program Operacyjny – „Wzrost konkurencyjności gospodarki” opiera się 

na trzech priorytetach: 

- Rozwoju przedsiębiorczości i wzroście innowacyjności z wykorzystaniem instytucji 

otoczenia biznesu 

- Wzmocnieniu pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw działających na Jednolitym Rynku 

Europejskim 

- Pomocy technicznej. 

Wsparcie w ramach Programu adresowane jest do duŜych, małych i średnich 

przedsiębiorstw z wyłączeniem komunalnych. Program nie jest kierowany do podmiotów 

publicznych. 

Program będzie finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju 

Regionalnego (ERDF) oraz ze środków krajowych. Na realizację priorytetu - ochrona 

środowiska na obszarach zanieczyszczonych - przeznaczono 23% środków. 

9.2 Ogólna sytuacja finansowa miasta Sieradza 

Analiza ekonomiczno - finansowa miasta Sieradza dotyczy przede wszystkim oceny 

skali osiągniętych i planowanych dochodów i wydatków oraz źródeł pozyskiwania środków 

finansowych w latach 2001 - 2004. W oparciu o te dane będzie moŜliwe przeprowadzenie 

symulacji długoterminowej podstawowych kategorii ekonomicznych budŜetu i powiązanie ich 

z oszacowanymi nakładami inwestycyjnymi w zakresie ochrony środowiska. 

101


BudŜet i wskaźniki finansowe miasta Sieradza 

LP WYSZCZEGÓLNIENIE 2001 2002 2003 2004 

1. 2. 3. 4. 5. 6. 

1. DOCHODY OGÓŁEM 49 603 293 55 069 644 56 935 347 55 202 834 

1.1. Dotacje i subwencje 2 247 857 24 187 746 24 298 379 19 235 200 

1.2. Dochody własne 27 355 436 30 881 898 32 636 968 35 967 634 

2. WYDATKI 45 478 168 54 471 527 58 504 796 58 264 070 

2.1. Wydatki bieŜące 43 393 990 48 466 419 49 904 760 49 722 372 

2.2. Inwestycje 2 084 178 6 005 108 8 600 036 8 541 698 

3. ŁĄCZNA KWOTA DŁUGU 25 531 295 25 605 344 28 577 477 31 638 713 

3.1. 

3.2. 

4. 

4.1. 

4.2. 

Stan zaciągniętych 

poŜyczek i kredytów 

Stan pozostałych 

zobowiązań 

ZOBOWIĄZANIA DO 

POKRYCIA W DANYM ROKU 

Spłata kredytów 

i poŜyczek 

Spłata odsetek od 

kredytów i poŜyczek 

24 916 720 25 592 135 24 577 477 22 638 713 

614 575 13 209 4 000 000 9 000 000 

4 851 246 3 788 778 5 053 481 3 792 199 

2 696 180 1 893 270 3 853 112 2 627 436 

2 155 066 1 895 508 1 200 369 1 164 763 

4.3. Inne umorzenia - - - - 

5. WSKAŹNIKI 

5.1. 

5.2. 

5.3. 

5.4. 

Stosunek łącznej kwoty 

długu na koniec roku (3) 

do dochodów ogółem (1) 

Stosunek zobowiązań do 

pokrycia w danym roku do 

dochodów ogółem 

Stosunek wszystkich 

inwestycji (2.2) do 

dochodów ogółem (1) 

Stosunek dochodów 

własnych (1.2) do 

dochodów ogółem (1) 

51,47 46,50 50,20 57,32 

9,78 6,88 8,88 6,87 

4,21 10,91 15,11 15,48 

55,15 56,08 57,33 65,16 

6. PRZYCHODY OGÓŁEM 1 117 960 3 544 333 7 201 671 5 688 672 

6.1. Kredyty i poŜyczki 709 803 3 022 494 2 847 999 335 000 

6.2. Obligacje - - 4 000 000 5 000 000 

6.3. Inne 408 157 521 839 353 672 353 672 

102


9.3. Miejski Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Sieradzu – lata 

2003 - 2004 


WYKONANIE 

2003 ROK 

KWOTA 

PLAN 

2004 ROK 

I. DOCHODY OGÓŁEM 249 877 200 000 

1. STAN FUNDUSZU NA POCZĄTKU ROKU BUDśETOWEGO 56 632 0 

2. WPŁYWY OGÓŁEM 193 245 200 000 

2.1. Z TYTUŁU OPŁAT 177 483 

Z TEGO: 

2.2. Z TYTUŁU KAR 25 762 

2.3. WPŁYWY ZA USUWANIE DRZEW I KRZEWÓW - 

2.4. INNE - 

II. WYDATKI OGÓŁEM 114 481 200 000 

1. REALIZOWANIE ZADAŃ SŁUśĄCYCH OCHRONIE ŚRODOWISKA 

I GOSPODARCE WODNEJ 

18 055 70 000 

1.1. GOSPODARKA ŚCIEKOWA I OCHRONA WÓD - 50 000 

Z TEGO: 

1.2. OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO I KLIMATU - - 

1.3. GOSPODARKA ODPADAMI 18 055 20 000 

2. INNE CELE SŁUśĄCE OCHRONIE ŚRODOWISKA USTALONE PRZEZ RADĘ 96 426 130 000 

Z TEGO: 

2.1. URZĄDZANIE I UTRZYMANIE ZIELENI, ZADRZEWIEŃ, 

ZAKRZEWIEŃ ORAZ PARKÓW 

2.2. EDUKACJA EKOLOGICZNA ORAZ PROPAGOWANIE 

DZIAŁAŃ PROEKOLOGICZNYCH 

III. STAN FUNDUSZU NA KONIEC ROKU 133 396 0 

90 00 

40 000 

10. WdraŜanie i realizacja programu 

10.1. System zarządzania ochroną środowiska w mieście 

Zasady zrównowaŜonego rozwoju mogą być wdroŜone skutecznie, o ile programy 

ochrony środowiska opracowane na podstawie strategii rozwoju województwa, powiatu 

i miasta oraz planu zagospodarowania przestrzennego województwa i miasta, realizowane 

będą w sposób systemowy. Stan docelowy dla miasta określa opracowany na podstawie 

wojewódzkiego oraz powiatowego programu ochrony środowiska. 

Dowodami jego sukcesywnej realizacji są oceny efektów działalności w tym zakresie 

(wg nowej ustawy co 2 lata) dokonywane na podstawie zestawu normatywnych wskaźników 

o charakterze jednolitym, dającym moŜliwość ich porównywania na kaŜdym etapie 

zarządzania. 

10.2. Sposoby i kryteria określania priorytetów inwestycyjnych 

Jednym z istotnych, z punktu widzenia gospodarki miasta, jak i ochrony środowiska, 

dokumentem o wysokiej randze jest opracowana w 1999 roku Strategia rozwoju miasta 

Sieradza do 2010 roku wyznaczająca cele i zadania preferowane do realizacji w okresie 

perspektywicznym. Strategia podkreśla potrzebę ekologicznie zrównowaŜonego rozwoju 

gospodarczego miasta oraz ochrony wartości historycznych i przyrodniczych. Zadania 

i cele związane bezpośrednio lub pośrednio z poprawą stanu środowiska na obszarze miasta 

to: 

Racjonalne kształtowanie, zagospodarowanie przestrzeni miasta z takimi 

zadaniami realizacyjnymi jak wpływ przez plany, przesądzenia lokalizacyjne oraz 

inwestycje na racjonalne z punktu widzenia ekologicznego, społecznego 

i ekonomicznego rozmieszczenie funkcji oraz zagospodarowania przestrzeni. 

Ochronę dóbr kultury materialnej i krajobrazu oraz rewitalizację zabytkowych 

obiektów, obszarów i kwartałów miasta z następującymi zadaniami: 

103


- stworzeniem systemu ochrony historycznej substancji materialnej miasta oraz wartość 


- koncepcją rewitalizacji obszaru Starego Miasta. 

Poprawę stanu bezpieczeństwa publicznego z takimi zadaniami jak: 

- budową zintegrowanego systemu łączności słuŜb ratowniczych, 

- wyznaczeniem na terenie miasta tras bezpiecznego przewozu niebezpiecznych środków 

chemicznych oraz wyznaczeniem objazdów miasta dla pojazdów przewoŜących takie 

środki, 

- budową polderów (między rzekami śegliną i Wartą oraz na rzece Myji), zapór oraz 

renowacją przewaŜającej części wałów przeciwpowodziowych. 

Ochronę walorów i zasobów oraz poprawę stanu środowiska przyrodniczego, 

gdzie za główne zadania realizacyjne uznano: 

- wyznaczenie i ochronę Systemu Ekologicznego Miasta (SEM) powiązanego 

z regionalnym systemem ekologicznym, ze szczególnym potraktowaniem doliny rzeki 

Krasawny, 

- rewitalizację korytarzy ekologicznych (cieki, starorzecza, oczka wodne, stawy), 

- rewaloryzację i uzupełnianie terenów zieleni urządzonej w mieście (park w Osiedlu 

Klonowa, ogród botaniczny przy Domu Pomocy Społecznej, parki: im. Mickiewicza, 

Staromiejski, im. Broniewskiego), 

- podejmowanie przedsięwzięć ograniczających zanieczyszczenie wód powierzchniowych, 

- ograniczenie zanieczyszczeń wód podziemnych (poprzez racjonalizację nawoŜenia 

chemicznego), 

- propagowanie ekologicznych systemów grzewczych, 

- likwidację lokalnych źródeł zanieczyszczenia powietrza, 

- stały monitoring środowiska przyrodniczego miasta. 

Tworzenie warunków dla rozwoju rekreacji i wypoczynku z takimi zadaniami jak: 

- zagospodarowanie terenów po byłej Ŝwirowni na cele rekreacji i wypoczynku, 

- opracowanie programu zagospodarowania rekreacyjnego projektowanego zbiornika 

retencyjnego „Os. Hetmańskie” na Osiedlu Hetmańskie. 

Poprawę sprawności funkcjonowania systemu transportowego miasta z takimi 

zadaniami jak: 

- stymulacja działań w celu realizacji południowej obwodnicy miasta Sieradza w korytarzu 

projektowanej drogi ekspresowej S-8, 

- poszerzenie drogi krajowej Nr 14 do czterech pasów jezdnych na niektórych odcinkach 

w mieście, 

- modernizację sieci uliczno – drogowej miasta, 

- budowę zabezpieczeń akustycznych dla budownictwa mieszkaniowego i innych obiektów 

chronionych wzdłuŜ tras o największym natęŜeniu ruchu. 

Poprawę funkcjonowania i rozwój systemu doprowadzania i usuwania wody, 

gdzie za najwaŜniejsze zadania uznano: 

- rozbudowę sieci kanalizacyjnej w lewobrzeŜnej części miasta (poza oddziaływaniem tzw. 

kolektora „wschodniego”) oraz budowę kolektora „zachodniego” i odwodnienie lewego 

zawala rzeki śegliny, 

- rozwiązanie problemu składowania odpadów dla miasta w ujęciu alternatywnym, 

- odwodnienie zawala dzielnicy Sieradz-Woźniki, 

- kontynuacja programu selektywnej zbiórki odpadów i utylizacji odpadów stałych. 

Poprawę funkcjonowania i rozwój pozostałych elementów infrastruktury 

technicznej, gdzie główne zadania to: 

- budowę systemu sieci gazowej rozdzielczej, 

- budowę sieci ciepłowniczej w rejonie Starego Miasta (około 3 km sieci). 

Tak postawione zadania (nie w pełni jeszcze zrealizowane) wyznaczają hierarchię 

poszczególnych inwestycji dla miasta, pomagają ustalić priorytety Ŝywotne, a nawet 

strategiczne z punktu widzenia wspólnoty samorządowej. Pomagają one równieŜ 

w wyznaczeniu optymalnego harmonogramu realizacji zamierzeń inwestycyjnych 

z uwzględnieniem dostępności ich finansowania i uzyskania planowanych efektów 

w moŜliwie najszybszych terminach. 

104


Zakłada się, Ŝe w mieście optymalny pakiet inwestycji ułoŜony będzie w oparciu 

o kryteria określone w strategii jego rozwoju oraz moŜliwości finansowania korzystnego 

w danym okresie czasowym biorącym pod uwagę dofinansowanie ze źródeł zewnętrznych. 

11. Mierniki (wskaźniki) ekorozwoju. 

Prawidłowa ocena realizacji zadań ustalonych w Programie to monitorowanie, a więc 

obserwacja zmian w powiązanych ze sobą strefach funkcjonowania obszaru (ekologicznej, 

społecznej itp.). Proces zbierania i selekcjonowania informacji oraz system oceny 

i interpretacji danych winien zawierać działania określone w Programie Ochrony Środowiska 

Województwa Łódzkiego i polegać na: 

systematycznym zbieraniu danych liczbowych oraz informacji dotyczących realizacji 

poszczególnych zadań Programu; wynikiem tych działań będzie materiał stanowiący 

podstawę do analiz i ocen, 

uporządkowaniu, przetworzeniu i analizie danych; otrzymany materiał będzie słuŜył 

przygotowaniu raportów, 

przygotowaniu raportów z realizacji zadań ujętych w Programie, 

analizie porównawczej osiągniętych wyników z załoŜeniami Programu; określeniu 

stopnia wykonania zapisów przyjętego Programu oraz identyfikacji ewentualnych 

rozbieŜności, 

analizie przyczyn odchyleń oraz określeniu działań korygujących polegających na 

modyfikacji dotychczasowych oraz ewentualnie wprowadzeniu nowych instrumentów 

wsparcia, 

przeprowadzeniu zaplanowanych działań korygujących. 

Zbudowanie takiego systemu monitoringu i prowadzenie opisanych działań pozwoli 

na bieŜące monitorowanie realizacji Programu. Podstawą dla sprawnego zbierania danych 

jest opracowany zestaw mierników. 

Mierniki (wskaźniki) ekorozwoju 

Mierniki ekorozwoju to nowe podejście do określenia znaczenia środowiska dla 

jakości Ŝycia, poniewaŜ zasadniczym ich celem jest wymierne zobrazowanie stopnia 

realizacji zasad i celów przyjmowanych w Programie zrównowaŜonego rozwoju. PoniŜej 

przedstawiono do rozwaŜenia propozycje wskaźników dla róŜnych poziomów 

interpretacyjnych. 

11.1. Wskaźniki ekorozwoju w Unii Europejskiej 

Unia Europejska nie przyjęła jeszcze jednoznacznie określonego zestawu 

wskaźników. Próby opracowania takiego zestawu wskaźników podjęte zostały przez 

Europejską Agencję Środowiska (EEA), która w roku 2000 zaproponowała ujęcie 

wskaźników ekorozwoju w cztery grupy: wskaźniki społeczno – ekonomiczne, wskaźniki 

środowiskowe, wskaźniki wydajności ekologicznej i wskaźniki efektywności realizowanych 

polityk. Jednocześnie EEA wspólnie z Komisją Europejską zaczęła stosować w praktyce 

komplet 32 wskaźników, tzw. TERM (Transportand Environment Reporting Mechanism), 

publikując w grudniu 1999 roku we współpracy z Eurostatem pierwszy ich zestaw. 

RównieŜ w 1999 roku ukazał się zestaw wskaźników dotyczących polityki 

energetycznej UE przygotowany przez Komisję Europejską. Obejmował on 65 wskaźników 

ujętych w pięć grup: podaŜ energii, zuŜycie energii, środowisko, przemysł energetyczny 

i rynki energetyczne. 

W 2000 roku ukazał się dokument przedstawiający zbiór wskaźników dotyczących 

kwestii środowiska we Wspólnej Polityce Rolnej. Na samym początku roku 2001 Dyrekcja 

Generalna ds. Gospodarki (Enterprise) – powstała z połączenia Dyrekcji Generalnej ds. 

Przemysłu i Dyrekcji Generalnej ds. Małych i Średnich Przedsiębiorstw – podjęła kroki 

zmierzające do opracowania zestawu wskaźników ekorozwoju w polityce przemysłowej. 

W raporcie opracowanym na jej zlecenie przez konsorcjum utworzone na Uniwersytecie 

105


Sussex zatytułowany „Indicators for Monitoring Integration of Environment and Sustainable 

Development in Enterprise Policy” proponuje się uŜywanie trzech grup wskaźników: 

głównych (headline), wskaźników integracji oraz wskaźników odnoszących się do 

procesu. 

Główne wskaźniki powinny odzwierciedlać najwaŜniejsze trendy ekonomiczne, 

społeczne i środowiskowe. Zaliczono do nich np. procent populacji z dostępem do internetu 

(sfera społeczna), dzienną produkcję odpadów (sfera środowiskowa) i procent dochodu 

narodowego brutto przeznaczony na badania i rozwój (sfera ekonomiczna). 

Zadaniem drugiej grupy – wskaźników integracji – jest wskazanie połączeń między 

polityką gospodarczą a ekorozwojem. Zaliczono tu takie parametry jak np. liczba nowo 

tworzonych firm, które oferują usługi związane ze środowiskiem oraz ilość odpadów 

wytwarzanych przez przemysł na jednostkę wartości dodanej. Natomiast ostatnia grupa 

wskaźników – odnoszących się do procesów – ma umoŜliwiać śledzenie procesów 

zachodzących wewnątrz instytucji administracyjnych i w przedsiębiorstwach. Pojawiły się tu 

takie parametry jak procent wydatków publicznych, do których stosowano kryteria 

środowiskowe, oraz liczba przedsiębiorstw, które produkują choć jeden produkt oznaczony 

etykietą EU Eco – Label. 

European Environmental Bureau, przygotowało własny zestaw 10 wskaźników, 

mogących słuŜyć do oceny realizacji polityki ekologicznej Komisji Europejskiej. Są to: 

1. Emisja do powietrza czterech rodzajów zanieczyszczeń (SO X , NO X , NH 3 , LZO); 

2. Procentowy udział czystych wód powierzchniowych; 

3. Całkowita emisja CO 2 i pięciu innych gazów cieplarnianych (CH 4, N 2 O, typu HFC, PFC 

oraz SF 6 ); 

4. Indeks uwolnionych do środowiska substancji niebezpiecznych, waŜony względem 

toksyczności dla ludzi i ekotoksyczności; 

5. Udział obszarów zabudowanych w ogólnej powierzchni; 

6. Indeks róŜnorodności biologicznej oparty na zróŜnicowaniu na poziomie genetycznym 

i siedliskowym (nie przyjęto jeszcze dokładnej definicji); 

7. Całkowite zuŜycie wody i procentowy udział naturalnego uzupełniania jej zasobów; 

8. Całkowite zuŜycie surowców i ogólna ilość wytworzonych odpadów, w tym udział 

materiałów wykorzystywanych wtórnie lub uzyskanych z recyklingu; 

9. Całkowita liczba przejechanych pasaŜerokilometrów (pkm) i tonokilometrów (tkm) oraz 

całkowite zuŜycie energii; 

10. ZuŜycie pestycydów (w tonach czynnego składnika, waŜone względem toksyczności 

dla ludzi i ekotoksyczności). 

11.2. Mierniki wg Polityki Ekologicznej Państwa 

Do szczególnie waŜnych mierników realizacji polityki ekologicznej zaliczono: 

stopień zmniejszania róŜnicy (w %) między faktycznym zanieczyszczeniem środowiska 

a naukowo uzasadnionym dopuszczalnym (ładunkiem krytycznym), 

ilość zuŜywanej energii, materiałów, wody oraz ilość wytwarzanych odpadów 

i emitowanych zanieczyszczeń w przeliczeniu na jednostkę dochodu narodowego lub 

wielkość produkcji (wyraŜona w wielkościach fizycznych lub wartością sprzedaną), 

stosunek kosztów do uzyskiwanych efektów ekologicznych (dla oceny Programów 

i projektów inwestycyjnych w ochronie środowiska), 

techniczno – technologiczne charakterystyki materiałów, urządzeń produktów 

(np. zawartość ołowiu w benzynie, zawartość rtęci w bateriach, jednostkowa emisja 

węglowodorów przy eksploatacji samochodu, poziom hałasu w czasie pracy 

samochodu itd.), zgodnie z zasadą dostępu do informacji dane te powinny być 

ujawniane na metkach lub dokumentach technicznych produktu. 

PowyŜsze wskaźniki powinny być gromadzone i wykorzystane do ocen realizacji 

polityki ekologicznej państwa w dwóch przekrojach: terytorialnym (do zakładu włącznie) 

i branŜowym. Poza wymienionymi wyŜej miernikami stosowane będą równieŜ wskaźniki: 

106


wskaźniki społeczno – ekologiczne: 

utrzymanie systematycznego wzrostu PKB oraz systematycznego wzrostu poziomu 

Ŝycia obywateli; 

poprawę stanu zdrowia obywateli, mierzoną przy pomocy takich mierników jak długość 

Ŝycia, spadek umieralności niemowląt, spadek zachorowalności na obszarach, 

w których szkodliwe oddziaływanie na środowisko i zdrowie występują w szczególnie 

duŜym natęŜeniu (obszary najsilniej uprzemysłowione i zurbanizowane); 

zmniejszenie zuŜycia energii, surowców i materiałów na jednostkę produkcji oraz 

zmniejszenie całkowitych przepływów materiałowych w gospodarce; 

wzrost dochodów z rolnictwa dzięki wykorzystaniu potencjału biologicznego gleb; 

zmniejszenie tempa przyrostu obszarów wyłączanych z rolniczego i leśnego 

uŜytkowania dla potrzeb innych sektorów produkcji i usług materialnych; 

coroczny przyrost netto miejsc pracy w wyniku realizacji przedsięwzięć ochrony 

środowiska; 

wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko: 

zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń odprowadzanych do wód lądowych i morskich, 

poprawę jakości wód płynących, stojących i wód podziemnych, a szczególnie głównych 

zbiorników wód podziemnych, poprawę jakości wody do picia oraz spełnienie przez 

wszystkie te rodzaje wód wymagań jakościowych obowiązujących w Unii Europejskiej; 

zmniejszenie emisji zanieczyszczeń powietrza (zwłaszcza zanieczyszczeń szczególnie 

szkodliwych dla zdrowia i zanieczyszczeń wywierających najbardziej niekorzystny 

wpływ na ekosystemy, a więc przede wszystkim metali cięŜkich, trwałych 

zanieczyszczeń organicznych, substancji zakwaszających, pyłów i lotnych związków 

organicznych) oraz poprawę jakości powietrza; 

zmniejszenie uciąŜliwości hałasu, przede wszystkim poziomu hałasu na granicy 

własności wokół obiektów przemysłowych oraz hałasu wzdłuŜ tras komunikacyjnych; 

zmniejszenie ilości wytwarzania i składowania odpadów oraz rozszerzanie zakresu ich 

gospodarczego wykorzystania; 

ograniczenie degradacji gleb, zmniejszenie powierzchni obszarów zdegradowanych na 

terenach poprzemysłowych, w tym likwidacja starych składowisk odpadów, 

zwiększenie skali przywracania obszarów bezpośrednio lub pośrednio 

zdegradowanych przez działalność gospodarczą do stanu równowagi ekologicznej, 

ograniczenie pogarszania się jakości środowiska w jednostkach osadniczych 

i powstrzymywanie procesów degradacji zabytków; 

wzrost lesistości kraju, rozszerzenie renaturalizacji obszarów leśnych oraz wzrost 

zapasu i przyrost masy drzewnej, a takŜe wzrost poziomu kultury; róŜnorodności 

biologicznej ekosystemów leśnych i poprawa stanu zdrowotności lasów będących pod 

wpływem zanieczyszczeń powietrza, wody lub gleby; 

zahamowanie zaniku gatunków roślin i zwierząt oraz zaniku ich naturalnych siedlisk, 

a takŜe pomyślne reintrodukcje gatunków; 

zmniejszenie negatywnej integracji w krajobrazie oraz kształtowanie estetycznego 

krajobrazu zharmonizowanego z otaczającą przyrodą. 

wskaźniki aktywności państwa i społeczeństwa: 

kompletność i stabilność regulacji prawnych; 

spójność i efekty działań w zakresie monitoringu i kontroli; 

zakres i efekty działań edukacyjnych; 

opracowanie i realizowanie przez grupy i organizacje pozarządowe projektów na rzecz 

ochrony środowiska. 

11.3. Mierniki na poziomie województwa i powiatu 

Istotnym dla Programu ochrony środowiska jest zestaw mierników pozwalających na 

ilościową ocenę realizacji zadań, a wśród nich: 

Ilość odprowadzanych ścieków komunalnych i przemysłowych wymagających 

oczyszczenia w hm 3 , w tym oczyszczonych, 

% ludności obsługiwanej przez oczyszczalnie ścieków, 

107


Długość sieci kanalizacyjnej, 

Długość sieci wodociągowej, 

Redukcja zanieczyszczenia w ściekach, 

Ilość odpadów wytworzonych w ciągu roku w tys. ton, w tym niebezpiecznych, 

Ilość wykorzystanych odpadów, 

Ilość unieszkodliwionych odpadów niebezpiecznych, 

Oszczędzanie zasobów naturalnych poprzez wtórne wykorzystanie surowców 

pochodzenia odpadowego, 

Oszczędzanie pojemności składowiska poprzez zmniejszenie ilości deponowanych 

odpadów, 

Ilość odbieranych odpadów zielonych, 

% udział powierzchni zagospodarowanych rolniczo, w tym na cele leśne (dotyczy 

gruntów zdewastowanych i zdegradowanych), 

Powierzchnia terenów nie zdegradowanych i zwartych terenów rolnych, ilość 

gospodarstw agroturystycznych i prowadzących produkcję ekologiczną, 

Emisja zanieczyszczeń pyłowych w tys. ton, 

Emisja zanieczyszczeń gazowych w tys. ton, 

Wzrost zuŜycia paliw ekologicznych, pełny i konsekwentny zakaz wypalania traw, 

spalania odpadów na powierzchni ziemi, 

Unowocześnianie układu komunikacyjnego, 

ObniŜenie poziomu dźwięku w środowisku, 

Modernizacja dróg miejskich poprzez zmianę struktury nawierzchni (asfalty porowate, 

„ciche asfalty”), 

Utrzymanie ruchu tranzytowego poza terenami mieszkaniowymi i terenami 

atrakcyjnymi krajobrazowo, 

Rozbudowa istniejących oraz budowa nowych parkingów prowadzona z utrzymaniem 

standardów ochrony przed hałasem, 

Wzrost procentowy powierzchni obszarów chronionych w mieście, 

Wzrost ilości gatunków flory, fauny i zbiorowisk roślinnych związanych z renaturalizacją 

środowiska, 

Przebudowa drzewostanów, 

Porównawcze pomiary monitoringu środowiskowego, 

Nowe funkcje rekreacyjne w historycznym układzie zabytkowego zespołu zieleni, 

Wzrost świadomości ekologicznej dzieci i młodzieŜy, 

Większa dostępność lepszych pozycji metodycznych związanych z ekologią, 

Usuwanie złych nawyków takich jak: traktowanie rzek, potoków i lasów jako wysypisk 

śmieci, 

Prawidłowe postępowanie z pestycydami, szczególnie w małych gospodarstwach, 

Produkcja Ŝywności dobrej jakości, 

Wzrost liczby gospodarstw ekologicznych. 

Wskaźniki zrównowaŜonego rozwoju dla powiatu sieradzkiego na koniec 2003 roku 

przedstawia załączona tabela. 

12. MoŜliwości pozyskiwania dofinansowania. 

Obecnie istnieje kilka moŜliwości pozyskiwania przez jednostki samorządowe 

dodatkowych środków na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych. PoniŜej zostaną 

przedstawione wybrane z nich, będące alternatywą do kredytów bankowych. 

12.1. Fundusze pomocowe 

Uzupełnianie środków własnych budŜetu miasta moŜe być prowadzone m.in. przez: 

pozyskiwanie środków z krajowych funduszy ochrony środowiska w tym: 

Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Narodowego 

Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Ekofunduszu 

pozyskiwanie środków pomocowych Unii Europejskiej z funduszy strukturalnych od 

1 maja 2004 roku. 

108


12.2. Emisja obligacji komunalnych 

Przed podjęciem decyzji o takiej formie pozyskiwania środków miasto musi 

zdecydować, na jaki konkretny cel zamierza przeznaczyć uzyskane środki, jaki będzie okres 

wykupu obligacji, jakie oprocentowanie (warunki ustalone zostaną w przetargu) i, co 

najistotniejsze, kto jest potencjalnym nabywcą (np. banki, fundusze, osoby fizyczne, inne 

podmioty). Koszt pozyskania środków w ten sposób moŜe być tańszy (pomimo konieczności 

opracowania memorandum finansowego i kosztów emisji) od komercyjnego kredytu 

bankowego. 

12.3. Partnerstwo Publiczno – Prywatne 

Inną metodą realizacji zadań miasta moŜe być rozwaŜenie zalecanego 

w rozporządzeniach unijnych Partnerstwa Publiczno – Prywatnego (PPP). Osiąganie 

poprawy jakości Ŝycia w zgodzie z zasadami kształtowania zrównowaŜonego, lokalnego 

rozwoju uzaleŜnione jest w znacznym stopniu od stanu oraz sprawności zarządzania 

systemami komunalnej infrastruktury technicznej. Ich funkcjonowanie wpływa bezpośrednio 

na moŜliwości rozwoju przedsiębiorstw, a takŜe określa stopień zaspokojenia podstawowych 

potrzeb o charakterze socjalnym. 

Konieczność restrukturyzacji gospodarki komunalnej jest dziś jednym z głównych 

wyzwań stojących przed samorządami gmin na drodze do osiągania standardów 

porównywalnych z krajami Unii Europejskiej szacujących potrzeby Polski w tej dziedzinie na 

około 3,3 miliarda euro. Według ocen ekspertów Banku Światowego, usunięcie wieloletnich 

zaniedbań nie będzie jednak moŜliwe bez rozwinięcia skutecznych praktyk partnerstwa 

instytucji publicznych i prywatnych. Partnerstwo takie – wzorem innych państw – jest bowiem 

sprawdzonym sposobem osiągania wysokiej jakości i efektywności świadczenia usług 

komunalnych, a tym samym skutecznym sposobem podnoszenia jakości Ŝycia 

mieszkańców. 

Termin prywatno – publiczne partnerstwo (PPP) jest pojęciem ogólnym, które moŜe 

oznaczać co najmniej kilka form powierzania podmiotom prywatnym obowiązku świadczenia 

usług o charakterze publicznym. Poszczególne formy partnerstwa róŜnią się między sobą 

stopniem ponoszonego ryzyka gospodarczego, podziałem odpowiedzialności za jakość 

świadczenia, okresem świadczenia usług oraz charakterem własności majątku słuŜącego do 

spełniania świadczeń. 

Formy partnerstwa publiczno – prywatnego mogą stać się atrakcyjne jednak dopiero 

wtedy, gdy określone zostaną stabilne regulacje prawne zapewniające równowagę pomiędzy 

interesami prywatnych podmiotów gospodarczych a interesami ich klientów, warunkując tym 

samym moŜliwości uzyskania zwrotu z inwestycji prywatnego kapitału. 

Kluczową kwestią, w przypadku gdyby jednostka samorządu lokalnego zdecydowała 

się na prywatyzowanie usług komunalnych, jest wybór rozwiązania najlepiej dostosowanego 

do lokalnych potrzeb i moŜliwości. 

109


13. Bibliografia 

1. W. Piotrowski. Województwo sieradzkie. Zarys dziejów, obraz współczesny, 

perspektywy rozwoju. UŁ. Łódź – Sieradz. 1980 rok. 

2. Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2000 roku. WIOŚ. Biblioteka 

Monitoringu Środowiska. Łódź. 2001 rok. 

3. Strategia Rozwoju Miasta Sieradza. Sieradz.1999 rok. 

4. Mapa Geologiczno – Gospodarcza Polski w skali 1:50 000 arkusze: Szadek, 

Koźminek, Warta, Zduńska Wola, Sieradz, Błaszki, Złoczew, Widawa, Lututów. 

Warszawa. 1999 rok. 

5. Ocena stanu środowiska na terenie powiatu sieradzkiego w 2002 roku. Wojewódzki 

Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi Delegatura w Sieradzu. Sieradz, czerwiec 

2003 rok. 

6. Narodowy Program przygotowania do członkostwa w Unii Europejskiej, Komitet 

Integracji Europejskiej, Warszawa 1998 rok z późniejszymi zmianami. 

7. Narodowa Strategia Ochrony Środowiska na lata 2000-2006, Ministerstwo Środowiska 

Warszawa 2000 rok. 

8. Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektyw na 

2007-2010, Rada Ministrów, Warszawa grudzień 2002 rok. 

9. Strategia rozwoju województwa łódzkiego, Sejmik Województwa Łódzkiego, wrzesień 

2000 rok. 

10. Polityka ekologiczna województwa łódzkiego – załoŜenia do wojewódzkiego programu 

ochrony środowiska, Zarząd Wojewódzki maj 2001 rok. 

11. Wojewódzki Program Ochrony Środowiska dla województwa łódzkiego, Zarząd 

Województwa, maj 2003 rok i Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Łódzkiego 

– Sejmik Województwa Łódzkiego, 15.VII.2003 rok. 

12. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego. BPPWŁ. Sejmik 

Województwa Łódzkiego. Łódź 2002 rok. 

13. Prognoza oddziaływania na środowisko. BPPWŁ. Łódź 2002 rok. 

14. Program regionalny „Warta”. Spółka „Warta”. 2001 rok. 

15. Strategia rozwoju powiatu sieradzkiego. Zarząd Powiatu Sieradzkiego. Sieradz. 2000 

rok. 

16. Polska 2025 – Długookresowa strategia trwałego i zrównowaŜonego rozwoju. 

17. II Polityka ekologiczna państwa, grudzień 2000 rok. 

18. Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej państwa na lata 2002 – 2010, Rada 

Ministrów, Warszawa listopad 2002 rok. 

19. Strategia ekorozwoju Polski. MOŚZNiL. Warszawa 1993 rok. 

20. Podstawowe problemy środowiska w Polsce, Inspekcja Ochrony Środowiska, 

Warszawa listopad 2000 rok. 

21. Polityka leśna państwa – dokument przyjęty przez Radę Zasobów Naturalnych 

i Leśnictwa (1997) – dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 22.04.1997 rok. 

22. Krajowy plan gospodarki odpadami – Ministerstwo Środowiska, październik 2002 rok. 

23. Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na 

terytorium Polski. Rada Ministrów. Warszawa maj 2002 rok. 

24. Strategia rozwoju województwa łódzkiego – Sejmik Województwa Łódzkiego – Łódź, 

26 września 2000 rok. 

25. Rocznik statystyczny województwa łódzkiego, Wojewódzki Urząd Statystyczny w Łodzi 

2002 rok. 

26. J. Dzieciuchowicz, S. Mordwa, W. Retkiewicz, Prognoza demograficzna miasta 

Sieradza na lata 1998 – 2020, Uniwersytet Łódzki – Katedra Gospodarki Przestrzennej 

i Planowania Przestrzennego, Łódź 1998 r. 

27. Studium granic bezpośredniego zagroŜenia powodzią dla zlewni rzeki Warty. Biuro 

Studiów i Projektów Budownictwa Wodnego HYDROPROJEKT. POZNAŃ 2002 rok. 

28. Koncepcja programowo – przestrzenna ochrony przeciwpowodziowej doliny rzeki 

Warty na terenie województwa sieradzkiego w km 505 - 627. Biuro Studiów i Projektów 

Gospodarki Wodnej Rolnictwa BIPROMEL. Warszawa. 1998 rok 

29. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Sieradz. 

BPPWŁ – Zespół Terenowy w Sieradzu. Sieradz. 2001 rok. 

110


30. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta 

Sieradza wraz ze strategią rozwoju. Diagnoza stanu. WBPP. Sieradz. Październik 

1998 rok. 

31. Opracowanie ekofizjograficzne do planu zagospodarowania przestrzennego 

województwa łódzkiego. BPPWŁ. Łódź. 2001 – 2002 rok. 

32. Atlas hydrogeologiczny Polski w skali 1:500 000. Państwowy Instytut Geologiczny. 

Warszawa. 1995 rok. 

33. Ocena stanu środowiska w powiecie sieradzkim 2002 rok. WIOŚ Sieradz 2003 rok. 

34. Poradnik – powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami. Warszawa 2002 rok. 

35. Wytyczne sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym 

i lokalnym. Ministerstwo Środowiska. Warszawa lipiec 2002 rok. 

36. „Wybrane zadania samorządów terytorialnych w ochronie środowiska w związku 

z przystąpieniem. Polski do UE. Ministerstwo Środowiska. 

37. Wybrane zadania przedsiębiorców w ochronie środowiska w związku z przystąpieniem 

Polski do UE. Ministerstwo Środowiska. 

38. Poradnik – Jak własnymi siłami opracować gminny lub powiatowy program ochrony 

środowiska – Praca zbiorowa, niepublikowana lipiec 2003 rok. 

39. Informacje i materiały statystyczne. 

40. Publikacje i materiały informacyjne. 

41. Decyzje administracyjne. 

111

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA MIASTA SIERADZA

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?