Yrd Doç Dr Zekeriyya ARI Uludağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Yrd. Doç. Dr. Zekeriyya ARI
Uludağ Üniversitesi
Hukuk Fakültesi
1

Neden Yeni Bir Ticaret
Kanunu
2

6762 sayılı Kanunun uygulandığı 20.
yüzyılın ikinci yarısında, bir ticaret kanunu
için önemli, hatta bir anlamda sıradışı
olaylar cereyan etmiş, kalıcı sonuç
doğuran dönemler başlamıştır.
3

1. AET-AT/AB gibi dünya ticaretinde yeri
ve etkisi olan, ekonomik, bölgesel birlikler
ortaya çıkmıştır.
2. Söz konusu örgütler maddî hukuk
kuralları koymuşlar ve uluslarüstü hukuk
rejimleri oluşturmuşlardır.
4

3. 1960'ların ortalarından itibaren serbest
pazar ve rekabet ekonomisi tüm ülkelerde
yaygınlık kazanmaya başlamıştır
4. İşletmeler arası yoğunlaşmaların, yani
şirketler topluluklarının artması ve böylece
işletmenin bağımsız hareket ettiği, hep
menfaatine olan kararları alması gerektiği
şeklindeki hukuk dogması ile gerçek
arasındaki çelişkinin büyümüştür. üştür.
5

5. Genel işlem şartları kanunlardaki menfaatler
dengesini kuran yedek hükümleri uygulamadan
kovmuştur.
6. Uzman hukukçuluğu tüketicinin aleyhine
işlemeye başlamıştır.
7. . İnternet günlük hayata sıradışı bir hızla girip
her alanda kullanılır hâle gelmiş ve hukuku da
etkilemiştir.
6

Sözleşmelerin kurulmalarından başlayarak,
Pek çok belgenin elektronik ortamda
oluşturulması, saklanması,
Şirketlerde YK ve GK toplantılarına ilişkin
çağrılarının e-posta ile yapılması,
Toplantıya katılmanın, öneri sunmanın, oy
kullanmanın fizikî olarak değil sanal yolla
gerçekleştirilmesi,
Kararların aynı yolla alınıp güvenli
elektronik imza ile imzalanması,
7

8. Emredici kurallarla korunması gereken
kişiler arasına,
tüketici,
halk paysahibi/küçük yatırımcı,
sigortalı,
elektronik ortamda işlem yapan ve
genel işlem şartlarının muhatapları katılmıştır. ıştır.
8

9. Uluslararası anlaşmalar ticaret
kanunlarının konusunu oluşturan birçok
alanı ayrıntılı bir tarzda düzenlemişlerdir.
9

10. İki taraflı dış ticaret çok taraflı
uluslararası ticarete dönüşmüş ve
küreselleşme anlayışının yapılaşması olan
Dünya Ticaret Örgütü faaliyete geçmiştir.
10

11. Türkiye’nin AB ile ilişkileri de Kanunun
hazırlanmasında belirleyici rol oynamıştır.
Bu bağlamda;
Türkiye, Gümrük Birliği ile, rekabet ve fikrî
mülkiyet hukukuna ilişkin düzenlemeler
başta olmak üzere çeşitli AT
düzenlemelerini ulusal hukukun bir parçası
haline getirmiştir.
11

Ancak bunun dışında AB'nin, üye ülkelerin ulusal
hukuklarında çeşitli dallarda gerçekleştirdiği
uyumlaştırma ile ortaya çıkan ortak hukuka uzak
kalmıştır.
Bu nedenle 6762 sayılı Kanunun, adaylık ve müzakere
sürecinde, AET/AT'nin ticaret hukukuna ilişkin
yönergeleri ile tüzüklerine göre değiştirilmesi kaçınılmaz
bir gereklilik haline gelmiştir.
Türkiye bu uyumu sağlamak için "Avrupa Müktesebatının
Üstlenilmesine İlişkin Ulusal Program" kabul etmiştir.
12

Türkiye’nin “Müzakere Eden Ülke” konumu,
sadece AB müktesabatı ile uyumlaştırılması
zorunluğunu ortaya çıkarmakla kalmamakta,
aynı zamanda, Türkiye'ye, AB'nin ticaret hukuku
alanında gelecekteki Kanunda gerekli
değişiklikleri yapmak görevini de yüklemektedir.
Dolayısıyla yeni Ticaret Kanunu, dinamik bir
konuma geçecek ve eskisiyle kıyaslanamayacak
sıklıkta değiştirilme olasılığına açık bir kanun
haline gelecektir.
13

Sonuç
Söz konusu gelişmeler, örgütlenmeler ve
oluşumlar; kuramlarını, öğretilerini ve düzenlerini
birlikte getirmiştir.
AB üyesi ülkelerin kanunları da dahil olmak üzere
son elli yıl hem yeni konuların kanunlaştırıldığı
hem de temel kanunların, daha önce görülmemiş
sıklıkla değiştirildiği bir dönem olmuştur.
6762 sayılı Kanunda ise geçen elli yıl içinde bu
gelişmelere karşılık verebilecek değişiklikler
yapılmamış, dolayısıyla yeni bir Kanun yapma
ihtiyacı ortaya çıkmıştır.
14

Ticari İşletme
15

Ticari işletme (m. 11)
Ticari işletme, esnaf işletmesi için
öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir
sağlamayı hedef tutan faaliyetlerin devamlı
ve bağımsız şekilde yürütüldüğü
işletmedir.
(2) Ticari işletme ile esnaf işletmesi
arasındaki sınır, Bakanlar Kurulunca
çıkarılacak kararnamede gösterilir.
16

2007/12362 sayılı Kararnamenin 1/a maddesinin
ikinci fıkrasında konu düzenlenmiştir. Buna göre,
Ancak, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı iken,
daha sonraki yıllarda yıllık alış veya satış tutarları
ya da gayri safi iş hasılatı, esnaf ve sanatkâr
sayılma hadlerini aşanların kendileri istemedikçe
ticaret siciline ve dolayısıyla Türkiye Odalar ve
Borsalar Birliği bünyesindeki odalara kayıt için
zorlanmaması, yıllık alış veya satış tutarları ya da
gayri safi iş hasılatı esnaf ve sanatkâr sayılma
hadlerinin altı katını aşanların ise kayıtlarının,
esnaf ve sanatkâr sicili marifetiyle ticaret siciline
aktarılması, gerekir.
17

Ticari Davalarda Görev
Aksine hüküm bulunmadıkça, dava olunan
şeyin değerine veya tutarına bakılmaksızın
asliye ticaret mahkemesi tüm ticari
davalara bakmakla görevlidir (m. 5/I).
18

II - Teselsül karinesi (m. 7)
İki veya daha fazla kişi, içlerinden yalnız biri
veya hepsi için ticari niteliği haiz bir iş
dolayısıyla, diğer bir kimseye karşı birlikte borç
altına girerse, kanunda veya
sözleşmede aksi öngörülmemişse müteselsilen
sorumlu olurlar.
Ancak, kefil ve kefillere, taahhüt veya
ödemenin yapılmadığı veya yerine getirilmediği
ihbar edilmeden
ihbar edilmeden temerrüt faizi
yürütülemez.
19

III - Ticari işlerde faiz
1. Oran serbestisi ve bileşik faizin şartları (m. 8)
(1)Ticari işlerde faiz oranı serbestçe
belirlenir.
BK ise bazı sınırlandırmalar öngörmüştür:
BK m. 88 (sözleşme faizi yasal faizin yüzde
elliini aşamaz)
BK 120 (akdi temerrüt faizi yasal faiz oranının
yüzde yüz fazlasını aşamaz)
Ancak bu sınırlandırmalar TTK m. 8/I
karşısında uygulanıp uygulanmayacağı
tartışmaya açıktır.
20

Ticari hükümlerle yasaklanmış işlemler ile mal
ve hizmet tedarikinde geç ödemenin sonuçları
TTK m. 1530/(7)’ye göre, Bu madde hükümleri
uyarınca alacaklıya yapılan geç ödemelere ilişkin
temerrüt faiz oranının sözleşmede öngörülmediği
veya ilgili hükümlerin geçersiz olduğu hâllerde
uygulanacak faiz oranını ve alacağın tahsili
masrafları için talep edilebilecek asgari giderim
tutarını Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası her
yıl ocak ayında ilan eder.
Faiz oranı, 4/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı
Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanunda
öngörülen ticari işlere uygulanacak gecikme
faizi oranından en az yüzde sekiz fazla
olmalıdır.
21

M. 8/(2) Üç aydan aşağı olmamak üzere,
faizin anaparaya eklenerek birlikte tekrar
faiz yürütülmesi şartı, yalnız cari
hesaplarla her iki taraf bakımından da
ticari iş niteliğinde olan ödünç
sözleşmelerinde geçerlidir. Şu şartla ki,
bu fıkra, sözleşenleri tacir
olmayanlara uygulanmaz. . (yani ticari iş
olabilir ama taraflar tacir değilse bu hüküm
uygulanmayacaktır.
22

(3) Tüketicinin korunmasına ilişkin hükümler
saklıdır.
Faize ilişkin diğer bir değişiklik ise TKHK hükümlerinin
saklı olduğunun belirtilmesidir. Zira anılan kanunda
birçok maddede faiz hakkında tüketici perspektifinden
bakılarak getirilmiş düzenleme mevcut olduğundan,
tüketicinin söz konusu olduğu hallerde bu hükümler
Yeni TTK’daki hükümlere takaddüm edecektir (Akın
16.
(4) Bu maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarına
aykırı olarak işletilen faiz yok hükmündedir.
23

TTK’nun Yürürlüğü ve Uygulama
Şekli Hakkında Kanun’a göre
B) Bileşik faiz
MADDE 9 – (1) 6762 sayılı Kanunun 8 inci
maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, faizin ana
paraya eklenerek birlikte tekrar faiz
yürütülmesini öngörmüş bulunan ve her iki tarafı
da tacir olmayan cari hesap sözleşmeleri, bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay
içinde değiştirilir ve faize faiz yürütülmesine
ilişkin hükümler ile bu sonucu doğuran
düzenlemeler sözleşmeden çıkarılır; aksi hâlde
anılan sürenin sonunda söz konusu hükümler
yazılmamış sayılır.
24

(2) Bileşik faize ilişkin düzenleme
sözleşmeden çıkarılıncaya kadar,
çıkarılmamışsa birinci fıkrada belirtilen üç
aylık sürede işlemiş bulunan bileşik faiz
borçludan istenebilir.
(3) Yalnız bu maddede öngörülmüş
bulunan değişikliklerin yapılması damga
resmi doğurmaz.
25

Ticari İşletmenin Devri (m. 11/III)
(3) Ticari işletme, içerdiği malvarlığı
unsurlarının devri için zorunlu tasarruf
işlemlerinin ayrı ayrı yapılmasına gerek
olmaksızın bir bütün hâlinde devredilebilir
ve diğer hukuki işlemlere konu olabilir.
Aksi öngörülmemişse, devir sözleşmesinin
duran malvarlığını, işletme değerini,
kiracılık hakkını, ticaret unvanı ile diğer
fikrî mülkiyet haklarını ve sürekli olarak
işletmeye özgülenen malvarlığı unsurlarını
içerdiği kabul olunur. Yeni BK m. 202, 203
26

Bu devir sözleşmesiyle
(1) ticari işletmeyi bir bütün hâlinde konu alan
diğer sözleşmeler
(2) yazılı olarak yapılır,
(3) ticaret siciline tescil ve ilan edilir.
Özellikle sorumluluk bakımından BK m.
202’ye de bakılabilir
27

Tüzel Kişi Tacir (m. 16/II)
(2) Devlet, il özel idaresi, belediye ve köy
ile diğer kamu tüzel kişileri ile kamu
yararına çalışan dernekler ve gelirinin
yarısından fazlasını kamu görevi
niteliğindeki işlere harcayan vakıflar, bir
ticari işletmeyi, ister doğrudan doğruya
ister kamu hukuku hükümlerine göre
yönetilen ve işletilen bir tüzel kişi eliyle
işletsinler, kendileri tacir sayılmazlar.
28

Tacir Olmanın Hükümleri (m. 18/III)
(3) Tacirler arasında, diğer tarafı
temerrüde düşürmeye, sözleşmeyi feshe,
sözleşmeden dönmeye ilişkin ihbarlar veya
ihtarlar
noter aracılığıyla,
taahhütlü mektupla,
telgrafla veya
güvenli elektronik imza kullanılarak kayıtlı
elektronik posta sistemi ile yapılır.
29

Ticari Satımda Kısmi İfa (m. 23/I/a
a) Sözleşmenin niteliğine, tarafların
amacına ve malın cinsine göre, satış
sözleşmesinin kısım kısım yerine
getirilmesi mümkün ise veya bu şartların
bulunmamasına rağmen alıcı, çekince ileri
sürmeksizin kısmi teslimi kabul etmişse;
sözleşmenin bir kısmının yerine
getirilmemesi durumunda alıcı haklarını
sadece teslim edilmemiş olan
kısım hakkında kullanabilir.
30

Alıcının Sözleşmeyi feshetmesi
Eklenen kısım:
Ancak, o kısmın teslim edilmemesi
dolayısıyla;
sözleşmeden beklenen yararın elde edilmesi veya
izlenen amaca ulaşılması imkânı ortadan kalkıyor veya
zayıflıyorsa ya da
durumdan ve şartlardan, sözleşmenin kalan kısmının
tam veya gereği gibi yerine getirilemeyeceği
anlaşılıyorsa
alıcı sözleşmeyi feshedebilir.
31

Ticari Satışlarda Emtianın Ayıplı
Olması (m. 23/I/c)
c) Malın ayıplı olduğu teslim sırasında açıkça belli
ise alıcı iki gün içinde durumu satıcıya ihbar
etmelidir. Açıkça belli değilse alıcı malı teslim
aldıktan sonra sekiz gün içinde incelemek veya
incelettirmekle ve bu inceleme sonucunda malın
ayıplı olduğu ortaya çıkarsa, haklarını korumak
için durumu bu süre içinde satıcıya ihbarla
yükümlüdür.
Diğer durumlarda, Türk Borçlar Kanununun 223
üncü maddesinin ikinci fıkrası uygulanır.
32

Zamanaşımına ilişkin altı aylık hüküm
kaldırılmıştır. Bu durumda BK m. 231 de
yer alan iki yıllık süre uygulanacaktır.
33

BK m. 223/II hükmüne göre, alıcı gözden
geçirmeyi ve bildirimde bulunmayı ihmal
ederse, satılanı kabul etmiş sayılır. Ancak,
satılanda olağan bir gözden geçirmeyle
ortaya çıkarılamayacak bir ayıp bulunması
hâlinde, bu hüküm uygulanmaz. Bu tür bir
ayıbın bulunduğu sonradan anlaşılırsa,
hemen satıcıya bildirilmelidir; bildirilmezse
satılan bu ayıpla birlikte kabul edilmiş
sayılır.
34

F) Ticari hükümlerle yasaklanmış işlemler
ile mal ve hizmet tedarikinde geç
ödemenin sonuçları (TTK m. 1530)
Yeni Kanun birinci fıkrası 6762 Sayılı TTK ile
aynıdır. Ancak TTK m. 1530/II-VII arasında yeni
hükümler öngörmüştür.
Hükmün amacı; üreticileri, KOBİ’leri market,
süper yada hiper marketlere karşı onların geç
ödemeyi bir finansman aracı olarak
kullanmalarını önlemektir.
Alacaklı, sözleşmede (1530/IV);
ödeme günü veya süresi belirtilmemişse veya
belirtilen süre Yeni TTK m.1530/V’e aykırıysa (yani
kural olarak 60 günden fazlaysa),
borçlu aşağıdaki sürelerin sonunda ihtara gerek kalmaksızın
mütemerrit sayılır ve
alacaklı faize hak kazanır:
35

(i) Faturanın veya eş değer ödeme talebinin
borçlu tarafından alınmasını takip eden otuz
günlük sürenin sonunda.
(ii) Faturanın veya eş değer ödeme talebinin
alınma tarihi belirsizse, mal veya hizmetin teslim
alınmasını takip eden otuz günlük sürenin
sonunda.
(iii) Borçlu faturayı veya eş değer ödeme
talebini mal veya hizmetin tesliminden önce
almışsa, mal veya hizmetin teslim tarihini takip
eden otuz günlük sürenin sonunda,
36

(iv) Kanunda veya sözleşmede, mal veya
hizmetin kabul veya gözden geçirme usulünün
öngörüldüğü hâllerde, borçlu, faturayı veya eş
değer ödeme talebini, kabul veya gözden
geçirmenin gerçekleştiği tarihte veya bu tarihten
daha önce almışsa, bu tarihten sonraki otuz
günlük sürenin sonunda; şu kadar ki, kabul veya
gözden geçirme için sözleşmede öngörülen süre,
mal veya hizmetin alınmasından itibaren otuz
günü aşıyor ve bu durum alacaklının aleyhine
ağır bir haksızlık oluşturuyorsa, kabul veya
gözden geçirme süresi mal veya hizmetin
alınmasından itibaren otuz gün olarak kabul
edilir.
37

(5) Sözleşmede öngörülen ödeme süresi,
faturanın veya eş değer ödeme talebinin
veya mal veya hizmetin alındığı veya mal
veya hizmetin gözden geçirme ve kabul
usulünün tamamlandığı tarihten itibaren
en fazla altmış gün olabilir.
Şu kadar ki,
alacaklı aleyhine ağır bir haksız durum yaratmamak
koşuluyla ve
açıkça anlaşmak suretiyle taraflar daha uzun bir süre
öngörebilirler.
38

Ancak alacaklının;
küçük yahut orta ölçekli işletme (KOBİ) veya
tarımsal ya da
hayvansal üretici olduğu veya
borçlunun büyük ölçekli işletme sıfatını taşıdığı
hâllerde, ödeme süresi, altmış günü aşamaz.
39

(6) Gecikme faizi;
ödenmeyeceğini veya
ağır derecede haksız sayılabilecek kadar az faiz
ödeneceğini,
alacaklının geç ödeme dolayısıyla uğrayacağı
zarardan borçlunun
sorumlu olmayacağını veya
sınırlı bir şekilde sorumlu tutulabileceğini öngören
sözleşme hükümleri geçerizdir. Geçersizlik durumunda
yedinci fıkra uygulanır.
40

(8) Mal veya hizmet bedelinin taksitle
ödenmesinin öngörüldüğü durumlarda, bu
maddenin ödeme sürelerini düzenleyen
hükümleri birinci taksit bakımından uygulanır.
Her bir taksit tutarının ödenmeyen kısmı yedinci
fıkrada öngörülen oranda gecikme faizine tabidir.
Alacaklının küçük veya orta ölçekli işletme veya
tarımsal veya hayvansal üretici olup borçlunun
büyük ölçekli işletme olduğu hâllerde taksitle
ödemeyi öngören sözleşme hükümleri
geçersizdir.
41

İfa yerine/uğruna edim
Bu süreler içinde düzenlenecek olan çekler
vb. ile söz konusu süreleri aşma imkanı
var mıdır?
Bu tür bir yorum Kanunun amacına aykırı
olur. İfa yerine yapılmış olan edimin de
mutlaka Kanunda belirlenen 30 veya 60
günlük süreler içinde yerine getirilmesi
gerekir.
42

TİCARET SİCİLİ
43

Elektronik sicil bankası (m. 24/II)
Şeffaflık ve bilgiye kolay ve ucuz ulaşılması
amacıyla sicil kayıtlarının elektronik ortamda
tutulması söz konusudur.
Bu hususta yani ticaret sicili kayıtlarının
elektronik ortamda tutulmasına ilişkin olarak usul
ve esasların tanzim olunduğu bir tüzük
çıkartılacaktır.
Bu kayıtlar ile tescil ve ilan edilmesi gereken
içeriklerin düzenli olarak depolandığı ve
elektronik ortamda sunulabilen merkezi ortak
veri tabanı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği nezdinde
oluşturulur (m. 24/II).
44

Bilgi bankasına giriş serbest olacağı için
herkes kayıtları inceleyebilir. Böylece,
Sicil bankası ile aleniyet ve şeffaflık sağlanmış
olacaktır ve
kayıtlardaki yolsuzlukların, aykırılıkların ve
düzensizliklerin önüne geçilebilecektir.
45

Bilgi bankasındaki kayıtlar üçüncü kişilere
ileri sürülmek gibi hukukî bir gücü ve etkiyi
haiz değildir.
Ancak bu kayıtlar, kaydın yolsuz olduğuna
veya kayıt bulunması gerekirken kayda yer
verilmemiş olduğuna inananları, esas sicil
kayıtlarında gerekli düzeltmeleri yapmak
amacıyla hukukî yollara başvurmak için
harekete geçirecektir.
Sistemin yerleşmesi ve işleyiş kurallarının
tam olarak ortaya çıkması halinde bir
kanun değişikliğiyle bilgi bankasına hukukî
işlevler de tanınabilir.
46

6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 28 inci maddesine
birinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkralar
eklenmiştir (RG. 12 Nisan 2011).
“Ticaret sicili kayıtlarının elektronik ortamda tutulmasına
ilişkin usul ve esaslar Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca
çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Bu kayıtlar ile
tescil ve ilan edilmesi gerekli içeriklerin düzenli olarak
elektronik ortamda depolanan ve sunulabilen merkezi
ortak veri tabanı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Türkiye
Odalar ve Borsalar Birliği nezdinde oluşturulur. yTTK m.
24/II
Ticaret sicili kayıt işlemlerinin elektronik ortamda
yapılması için toplanması ve işlenmesi gerekli olan kişisel
veriler, kişisel verilerin korunması ve bilgi güvenliğinin
sağlanmasına ilişkin tedbirler mevzuata uygun bir şekilde
alınarak korunur.”
47

Hukuki sorumluluk
Ticaret sicilinin tutulmasından doğan
bütün zararlardan Devlet ve ilgili oda
müteselsilen sorumludur.
Devlet ve sicil görevlilerini atamaya yetkili
kurum zararın
doğmasında kusuru bulunanlara rücu
eder (m. 25/II).
48

Cezai sorumluluk
Ticaret sicili müdürü ve yardımcıları ile
diğer personeli,
görevleriyle ilgili suçlardan dolayı;
kamu görevlisi olarak cezalandırılır ve
bunlara karşı işlenmiş suçlar kamu görevlisine
karşı işlenmiş sayılır (25/II).
49

Tescil Anı
Harca tabi işlerde, tescil anının saptanmasında
harç makbuzunun tarihi belirleyicidir (m. 27/I).
Hüküm, tescil anının belirlenmesi bakımından
önemlidir. Tescil anının belirlenmesinde harç
makbuzunun üzerinde yazılı tarih esas alınacaktır.
Ancak kurucu etkiye haiz tescillerde olduğu gibi bazı
durumlarda sadece tarihin yazılması yeterli
olmayabilir. Tarihin yanı sıra saat ve dakikanın (anın)
belirtilmesi yerinde olur. Örneğin iki ayrı sicil
bölgesinde ayın adı taşıyan bir şirketin tescil edilmek
istenmesi hali.
50

(2) Ticaret sicili memurlukları, kurumlar
vergisi mükellefi olup da bu madde
uyarınca tescil için başvuran mükelleflerin
başvuru evraklarının bir suretini ilgili vergi
dairesine intikal ettirir.
Bu mükelleflerin işe başlamayı bildirme
yükümlülükleri yerine getirilmiş sayılır.
51

Tescile davet ve ceza
Tescili zorunlu olup da kanuni şekilde ve
süresi içinde tescili istenmemiş olan veya
32 nci maddenin üçüncü fıkrasındaki
şartlara uymayan bir hususu haber alan
sicil müdürü,
ilgilileri, belirleyeceği uygun bir süre içinde
kanuni zorunluluklarını yerine getirmeye veya
o hususun tescilini gerektiren sebeplerin
bulunmadığını ispat etmeye çağırır (m. 33/I).
52

(2) Sicil müdürünce verilen süre içinde
tescil isteminde bulunmayan ve kaçınma
sebeplerini de bildirmeyen kişi, sicil
müdürü tarafından ikiyüz Türk Lirasından
dörtbin Türk Lirasına kadar idari para
cezasıyla cezalandırılır (m. 33/II).
53

(3) Süresi içinde kaçınma sebepleri bildirildiği
takdirde, sicilin bulunduğu yerde ticari davalara
bakmakla görevli asliye ticaret mahkemesi,
dosya üzerinde inceleme yaparak tescili gerekli
olan bir hususun bulunduğu sonucuna varırsa,
bunun tescilini sicil müdürüne emreder, aksi
takdirde tescil istemini reddeder.
Süresi içinde tescil isteminde bulunmayan veya
kaçınma sebeplerini bildirmeyen kişinin ikinci
fıkradaki cezayla cezalandırılması bu fıkra
hükmünün uygulanmasına engel oluşturmaz (m.
33/III).
54

İlan
Tescil edilen hususlar, kanun veya tüzükte
aksine bir hüküm bulunmadıkça ilan olunur
(m. 35/III).
55

Görünüşe güven (m. 37)
Tescil kaydı ile ilan edilen durum arasında
aykırılık bulunması hâlinde, tescil edilmiş olan
gerçek durumu bildikleri ispat edilmediği sürece,
üçüncü kişilerin ilan edilen duruma güvenleri
korunur.
Burada kanun koyucunun amacı üçüncü kişinin
ilandan öğrendiği bilgiye duyduğu güvenin
korunmasıdır.
Önemli: Bu durumda tescil talebinde
bulunanların yapılan ilanı takip etmelerinde
fayda vardır.
56

Ticaret sicili harçları (m. 1532)
2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar
Kanununun hükümleri uyarınca tahsil
edilen ticaret sicili harçlarının red ve
iadeler düşüldükten sonra kalan
tutarının yüzde yirmibeşi ticaret sicilini
tutmakla görevli odaya kaydedilmek üzere
aktarılır.
57

Ticaret Unvanı
58

Unvanı Kullanma Zorunluluğu (39/II)
(2) Tescil edilen ticaret unvanı, ticari işletmenin
görülebilecek bir yerine okunaklı bir şekilde
yazılır.
Ayrıca, tacirin işletmesiyle ilgili olarak kullandığı
her türlü kâğıt ve belgede;
tacirin sicil numarası,
ticaret unvanı,
işletmesinin merkezi,
tacir sermaye şirketi ise taahhüt edilen ve ödenen
sermaye,
internet sitesinin adresi ve numarası gösterilir.
59

Anonim, limited ve sermayesi paylara
bölünmüş komandit şirketlerde, sırasıyla
yönetim kurulu başkan ve üyelerinin;
müdürlerin ve
yöneticilerin adları ile soyadları gösterilir (Her
türlü kağıt ve belgede) . Tüm bu bilgiler
şirketin internet sitesinde de yayımlanır.
60

Aykırılığın Müeyyidesi
TTK 51/(2) 39 ilâ 46 ve 48 inci madde
hükümlerini ihlal edenler ve 49 uncu maddeye
aykırı olarak ticaret unvanını devredenlerle
devralan ve kullanan kimseler, 38 inci maddenin
birinci fıkrasına göre cezalandırılır
TTK m. 38/I’e göre, (1) Tescil ve kayıt için
bilerek gerçeğe aykırı beyanda bulunanlar, üç
aydan iki yıla kadar hapis veya adli para
cezasıyla cezalandırılır. Gerçeğe aykırı tescilden
dolayı zarar görenlerin tazminat hakları saklıdır.
61

Hüküm ile şeffaflığın sağlanması amaçlanmıştır
Hüküm asgarîyi göstermektedir. Tacir bunlara
eklemeler yapabilir
Web sitesi numarası teknik anlamda Web sitesi
numarası olmayıp Tasarının 1524 üncü
maddesindeki bilgi toplumu hizmetlerine yani
yönlendirilmiş mesajların konulduğu bölüme
özgü sicile kaydı üzerine sicil tarafından verilecek
kayıt numarasıdır. Böylelikle bilgi toplumu
hizmetleri içeriği bu numara ile kolaylıkla
tanımlanabilecektir.
62

Unvanın Korunması (m. 45)
d) Ortak hükümler
(1) Bir ticaret unvanına Türkiye’nin
herhangi bir sicil dairesinde daha önce
tescil edilmiş bulunan diğer bir unvandan
ayırt edilmesi için gerekli olduğu takdirde,
ek yapılır.
63

6. Ticaret unvanının devri (m. 49)
(1) Ticaret unvanı işletmeden ayrı olarak
başkasına devredilemez.
(2) Bir işletmenin devri, aksi açıkça kabul
edilmiş olmadıkça, unvanın da devri
sonucunu doğurur. Devir hâlinde devralan,
unvanı aynen kullanma hakkına sahiptir.
64

3. Unvanına tecavüz edilen
kimsenin hakları (m. 52)
(1) Ticaret unvanının, ticari dürüstlüğe
aykırı biçimde bir başkası tarafından
kullanılması hâlinde hak sahibi, bunun
tespitini, yasaklanmasını; haksız kullanılan
ticaret unvanı tescil edilmişse kanuna
uygun bir şekilde değiştirilmesini veya
silinmesini,
65

tecavüzün sonucu olan maddi durumun
ortadan kaldırılmasını, gereğinde araçların
ve ilgili malların imhasını ve zarar varsa,
kusurun ağırlığına göre maddi ve manevi
tazminat isteyebilir. Maddi tazminat olarak
mahkeme, tecavüz sonucunda mütecavizin
elde etmesi mümkün görülen menfaatinin
karşılığına da hükmedebilir.
66

İŞLEM DENETÇİSİ
67

Hesap denetçisi/İşlem denetçisi
İlişkisi
Muhasebenin tümünü denetleyen denetçi hesap
denetçisidir ve kısaca denetçi olarak ifade edilir.
TTK m. 397 vd. düzenlenmiştir.
İşlem denetçisi ise adından da anlaşılabileceği
gibi ticaret şirketlerinin (anonim şirketlerin
yanısıra, limitet şirketler (m. 635),komandit
şirketler (565/II)) ve şahıs şirketlerinin belirli
bazı işlemlerini denetlemek için öngörülmüştür.
Bu bağlamda işlem denetçisi sermaye
şirketlerinin yanı sıra şahıs şirketlerini ve
kooperatiflerin de belirli bazı işlemlerini
denetleyebilir. Denetçi ise sadece sermaye
şirketlerini denetleyebilir.
68

Atanma/Görevden Alma
Tanım: : Kanun işlem denetçisini
tanımlamamış, gerekçede ise yaptığı işler
sayma yoluyla belirtilmiştir.
Kural alarak atama ve görevden alma
yetkisi genel kuruldadır (408/II/c; 400/IV;
616/I/c)
İstisnaları
Kanunda veya esas sözleşmede aksi
öngörülebilir (400/IV).
69

Yasal İstisnalar
1. . Yönetim Kurulu sermaye artırımına ilişkin rapor
vermesi amacıyla işlem denetçisi atayabilir (m. 458).
2. . Aksi kanunda öngörülmemişse, genel kurul
herhangi bir menkul kıymetin çıkarılmasını
ve hükümleriyle şartlarını saptamak ve bununla ilgili
işlem denetçisi seçmek yetkisini, en çok onbeş ay için
yönetim kuruluna bırakabilir (m. 505)
Genel kurulun bu kararı alabilmesi için sermayenin en az
yüzde yetmişbeşini oluşturan payların sahiplerinin veya
temsilcilerinin olumlu oy vermesi gerekir (m. 505; 421/III,
IV).
70

İşlem Denetçisinin Nitelikleri
Öncelikle belirtmek gerekir ki, bu
denetçiler de 400 üncü maddedeki nitelik
şartlarına bağlıdırlar. Bunlar;
(1) Bağımsız denetleme kuruluşu
(2) Küçük ve küçük anonim şirketlerde
A) Bir veya birden fazla yeminli malî müşavir (ilk
halinde en az iki idi) veya
B) Serbest muhasebeci malî müşavirdir.
71

İşlem Denetçisinin Bağımsızlığı
İşlem denetçisi de denetçiler gibi denetimi
bağımsız olarak yerine getirmesi gerekir.
Kanun denetçilerin bağımsızlığını temin etmek
için TTK m. 400’de ayrıntılı hükümler
öngörmüştür. Bu hükümler;
Ortaklık ilişkisi (TTK m. 400/I/a)
İşveren/çalışan ilişkisi(TTK m. 400/I/b, d, g)
Diğer iş ilişkileri (TTK m. 400/I/c, e, f)
Ekonomik bağımlılık/Gelir ilişkisi(TTK m. 400/I/h)
Başlıkları altında incelenebilir.
72

Rotasyon
TTK m. 400/II’ye göre;
denetleme kuruluşunun bir şirketin
denetlenmesi için görevlendirdiği
denetçi
yedi yıl
arka arkaya rapor vermiş ise
denetçi
en az iki yıl için değiştirilir.
73

Başka faaliyet yasağı
Kural olarak İşlem denetçisi denetim
dışında şirketle başka bir iş yapamaz.
İstisna:
1. Vergi danışmanlığı ve
2 Vergi denetimi hizmeti,
Sunabilirler.
İşlem denetçileri aynı zamanda şirketin
denetimini de yapabilirler mi?
74

İşlem denetçisinin;
Atanmasının şirket (GK/YK) tarafından
yapılması
GK tarafından görevden alınması
Ücretinin şirket tarafından belirlenmesi
Denetçinin bağımsızlığı bakımından göz
önüne alınması gereken hususlardır.
75

Görevleri
Şirketin kuruluşunu (m. 351)
Sermaye artırımını,
Azaltılmasını,
Birleşmeyi (m. 138, 139),
Bölünmeyi,
Tür değiştirmeyi,
(Yüksek hacimli) Menkul kıymet ihracını
(gerekçe) veya
Herhangi bir diğer şirket işlem ve kararını,
denetlerler
76

İşlem denetçisi TTK ile ilk kez düzenlenmekle
birlikte SerPK m. 16/III’de işlem denetçinin
yaptığı işe benzer bir işi bağımsız denetim
kuruluşlarının yerine getirmesi gerekir. Bu
hükme göre Kurul,
Halka arzda
Kayıtlı sermaye sistemine geçişte
SerPK kapsamındaki anonim ortaklık ve sermaye
piyasası kurumlarının
Tasfiyesi
Devri
Birleşmesi
Nevi değiştirmelerde bağımsız denetim raporu isteyebilir.
77

Birleşme, bölünme ve tür
değiştirmede denetimin amacı
Birleşmede ortakları, azınlığı ve alacaklıları
korumaktır. Söz konusu kişiler
ortaklar,
intifa senedi sahipleri
şirket tarafından ihraç edilmiş bulunan menkul kıymet
hamilleri,
menfaati bulunan kişiler ve
diğer ilgililer (149)
olabilir.
Kaynak hukukta sadece ortakların inceleme
hakkı bulunmaktadır.
78

Bölünme ve Tür Değiştirmede ise inceleme
hakkının konusunu oluşturan belgeleri inceleme
yetkisi sadece ortaklara tanınmıştır (171, 188)
Gerekçe birleşmeyi düzenleyen hüküm ile
aynıdır.
Ticaret şirketlerinin birleşmesi, bölünmesi, tür
değiştirmesi hâlinde,
ortakların ve
menfaat sahiplerinin
incelemesine sunulan bilgiler
tablolar, belgeler (1524/I/e) nedeniyle denetimin
amacının ortaklar ile sınırlı olmadığı söylenebilir.
79

1. Birleşme sözleşmesinin ve birleşme
raporunun denetlenmesi (m. 148)
(1) Birleşmeye katılan şirketlerin; birleşme
sözleşmesini, birleşme raporunu ve
birleşmeye esas oluşturan bilançoyu, bu
konuda uzman olan bir işlem
denetçisine denetlettirmeleri şarttır.
(2) Birleşmeye katılan şirketler, birleşmeyi
denetleyecek işlem denetçisine, , amaca
yardımcı olacak her türlü bilgi ve belgeyi
vermek zorundadır.
80

(3) (İçeriği/Kapsamı
İşlem denetçisi denetleme raporunda;
a) Devralan şirket tarafından yapılması
öngörülen sermaye artırımının,
devrolunan şirketin ortaklarının haklarını
korumaya yeterli bulunup bulunmadığı,
b) Değişim oranının ve ayrılma akçesinin
adil olup olmadığı,
c) Değişim oranının hangi yönteme göre
hesaplandığı; en az üç farklı genel kabul
gören yöntem ile karşılaştırma yapılarak,
uygulanan yöntemin adil olduğu,
81

d) Diğer genel kabul gören yöntemlere
göre hangi değerlerin ortaya çıkabileceği,
e) Denkleştirme varsa, bunun uygun olup
olmadığı,
f) Değişim oranının hesaplanması
yönünden payların değerlendirilmesinde
dikkate alınan özellikler,
hususunda inceleme yapıp görüş
açıklamakla yükümlüdür.
82

(4) İSTİSNASI
Tüm ortakların onaylaması hâlinde, küçük
ölçekli şirketler denetlemeden
vazgeçebilirler
83

2. Alacaklıların ve çalışanların
korunması
Alacakların teminat altına alınması
(m. 157)
(1) Birleşmeye katılan şirketlerin
alacaklıları birleşmenin hukuken
geçerlilik kazanmasından itibaren üç
ay içinde istemde bulunurlarsa, devralan
şirket bunların alacaklarını teminat altına
alır.
84

İlan Yükümlülüğün Kalkması
(2) Birleşmeye katılan şirketler; alacaklılarına,
Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde, tirajı ellibinin
üstünde olan yurt düzeyinde dağıtımı yapılan üç
gazetede yedişer gün aralıklarla üç defa
yapacakları ilanla ve ayrıca internet sitelerine
konulacak ilanla haklarını bildirirler. İşlem
denetçisi, birleşmeye katılan şirketlerin
serbest malvarlıklarının, ödenmesine
yetmeyeceği bilinen bir alacakları
bulunmadığını veya böyle bir alacak istemi
beklenmediğini doğruladığı takdirde ilan
yükümlülüğü ortadan kalkar.
85

Teminat Yükümlülüğünün Kalkması
(3) Devralan şirket alacağın birleşme
dolayısıyla tehlikeye düşmediğini bir
işlem denetçisi raporuyla ispat ederse,
teminat verme yükümlülüğü ortadan
kalkar.
86

3. Tasfiye hâlindeki bir şirketin
birleşmeye katılması (138)
Tasfiye hâlindeki bir şirket,
malvarlığının dağıtılmasına başlanmamışsa ve
devrolunan şirket olması şartıyla, birleşmeye
katılabilir.
Bir işlem denetçisinin, bu hususu
doğrulayan raporunun, , devralan
şirketin merkezinin bulunduğu yerin ticaret
sicili müdürlüğüne sunulmasıyla ispatlanır.
87

4. Sermayenin kaybı veya borca
batıklık hâlinde birleşmeye katılma
(139)
Sermayesiyle kanuni yedek akçeleri toplamının
yarısı zararlarla kaybolan veya
Borca batık durumda bulunan bir şirket,
Kaybolan sermayeyi veya
gerekiyorsa borca batıklık durumunu karşılayabilecek
tutarda serbestçe, tasarruf edilebilen özvarlığa sahip
bulunan bir şirket ile birleşebilir.
(2) Yukarıdaki şartın gerçekleşmiş olduğunu
ispatlayan bir işlem denetçisi tarafından
hazırlanan raporun, , devralan şirketin
merkezinin bulunduğu yerin ticaret sicili
müdürlüğüne sunulması şarttır (m. 139).
88

Bölünme
Alacakların teminat altına alınması (m.175)
(1) Bölünmeye katılan şirketler, 174 üncü
maddede öngörülen ilanların yayımı tarihinden
itibaren üç ay içinde, istemde bulunan
alacaklıların alacaklarını teminat altına almak
zorundadırlar.
(2) Bölünme ile, alacaklıların alacaklarının
tehlikeye düşmediğinin, bir işlem denetçisinin
raporuyla ispatı hâlinde, , teminat altına almak
yükümü ortadan kalkar.
89

TÜR DEĞİŞTİRME
90

Tür değiştirme planının ve tür değiştirme
raporunun denetlenmesi (m. 187)
(1) Şirket;
tür değiştirme planını,
tür değiştirme raporunu,
tür değiştirmede esas alınan bilançoyu işlem
denetçisine denetlettirir.
(2) Şirket işlem denetçisine, yapılacak
denetlemenin amacına hizmet edebilecek
bütün bilgi ve belgeleri vermek zorundadır.
91

(3) İşlem denetçisi;
tür değiştirmeye ilişkin şartların gerçekleşip
gerçekleşmediğini,
bilançonun gerçeğe uygun olup olmadığını ve
tür değiştirmeden sonra ortakların hukuki
durumlarının korunup korunmadığını
incelemek ve değerlendirmek zorundadır.
(4) Tüm ortakların onaylaması hâlinde
küçük ölçekli şirketler denetlemeden
vazgeçebilirler.
92

Şirket Topluluğu
Özel denetim (m. 207)
Denetçi, işlem denetçisi, özel denetçi,
(1) Denetçi
özel denetçi,
riskin erken saptanması ve yönetimi komitesi;
bağlı şirketin, hâkim şirketle veya diğer bağlı bir
şirketle ilişkilerinde hilenin veya dolanın
varlığını belirtir şekilde görüş bildirmişse, bağlı
şirketin her pay sahibi, bu konunun açıklığa
kavuşturulması amacıyla, şirket merkezinin
bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinden
özel denetçi atanmasını isteyebilir.
Madde 406 daki düzenlemeye benzemektedir.
93

Komandit Şirkette
II – Denetleme 310
(1) Her komanditer, iş yılı sonunda ve iş
saatleri içinde, şirketin envanterleriyle
bilançosunun içeriğini, diğer finansal
tablolarını, bunların doğruluğunu ve
geçerliliğini incelemeye yetkilidir.
94

(2) Komanditer, bu incelemeyi bizzat
yapabileceği gibi bir uzmana da yaptırabilir.
Uzmanın şahsı hakkında bir itiraz ileri sürülürse
komanditerin istemi üzerine mahkeme tarafından
bir işlem denetçisi atanmasına karar verilir. Bu
karar kesindir.
(3) Haklı sebeplerin bulunması hâlinde,
mahkeme, komanditerin istemi üzerine şirketin
işlerinin ve varlığının bizzat veya bir işlem
denetçisi tarafından incelenmesine her zaman
izin verebilir.
(4) Bu madde hükümlerine aykırı şirket
sözleşmesi hükümleri geçersizdir.
95

ANONİM ŞİRKET
II - Kuruluş belgeleri (m. 336)
(1) Esas sözleşme, kurucular beyanı, değerleme
raporları, ayın ve işletme devralınmasına ilişkin
olanlar da dâhil olmak üzere, kurulmakta olan
şirketle, kurucular ve diğer kişilerle yapılan ve
kuruluşla ilgili olan sözleşmeler ile işlem
denetçisi raporu, , kuruluş belgeleridir. Bunlar,
sicil dosyasına konulur ve birer nüshaları şirket
tarafından beş yıl süreyle saklanır.
96

2. Değer biçme (m. 343)
(1)
Konulan ayni sermaye ile
kuruluş sırasında devralınacak işletmelere ve
ayınlara,
şirket merkezinin bulunacağı yerdeki
asliye ticaret mahkemesince atanan
bilirkişilerce değer biçilir.
97

Değerleme raporunda,
Uygulanan değerleme yönteminin somut olayın
özellikleri bakımından herkes için en adil ve uygun
seçim olduğu;
Sermaye olarak konulan alacakların gerçekliğinin,
geçerliğinin ve 342 nci maddeye uygunluğunun
belirlendiği, tahsil edilebilirlikleri ile tam değerleri;
Ayni olarak konulan her varlık karşılığında tahsis
edilmesi gereken pay miktarı ile Türk Lirası karşılığı,
Tatmin edici gerekçelerle ve hesap verme ilkesinin
icaplarına göre açıklanır.
Bu rapora kurucular, işlem denetçisi ve
menfaat sahipleri itiraz edebilir.
Mahkemenin onayladığı bilirkişi kararı kesindir.
98

İşlem denetçisi raporu (m. 351)
(1) Şirketin kuruluşuna ilişkin denetleme raporu
bir veya birkaç işlem denetçisi tarafından verilir.
İşlem denetçisi;
kuruluş raporunda, payların tamamının taahhüt
edildiğini;
kanunda veya esas sözleşmede öngörülmüş bulunan
pay bedellerinin en az tutarlarının kanuna uygun
olarak bankaya yatırıldığını;
buna ilişkin banka mektubunun kuruluş belgeleri
arasında yer aldığını;
bu yükümlülüğün herhangi bir şekilde dolanıldığına
ilişkin bir belirti bulunmadığını;
99

ayni sermaye ve devralınan ayınlar için mahkemece
atanan bilirkişilerce değerleme yapıldığını,
mahkemece bir kararla onaylanan raporun dosyaya
sunulduğunu;
kurucu menfaatlerinin kanuna uygun olduğunu;
kurucular beyanı ile ilgili açık bir uygunsuzluğun, aşırı
değerlemenin, işlemlerde görünür bir yolsuzluğun
bulunmadığını ve
diğer kuruluş belgelerinin mevcut olduğunu,
gerekli noter onaylarının ve izinlerin alındığını
gerekçeleriyle ve hesap verme ilkesinin gereklerine
uygun olarak açıklar.
100

AŞ kuruluşuna ilişkin Kanunun ilk şeklinde
“Denetleme raporu uzman bir bağımsız
denetleme kuruluşu tarafından verilir”
ibaresi bulunmakta idi. Ancak bu
denetimin YMM ve SMMM’lere
özgülenmemesi gerektiği ileri sürülerek
TBMM genel kurulunda değişiklik
yapılmıştır.
101

Eski Hali:(1) Kuruluşun denetlenmesine ilişkin
rapor işlem denetçisi tarafından verilir. Bu
raporu, orta ve küçük ölçekli ile halka açık
olmayan anonim şirketlerde bir yeminli mâlî
müşavir veya serbest muhasebeci malî müşavir
de düzenlemeye yetkilidir.
Yeni Hali:(1) Şirketin kuruluşuna ilişkin
denetleme raporu bir veya birkaç işlem
denetçisi tarafından verilir.
102

Genel Kurula Katılma
Denetçi ve kendilerini ilgilendiren
konularda işlem denetçisi genel kurulda
hazır bulunur. Üyeler ve denetçiler görüş
bildirebilirler (m. 408).
103

Sermaye Artırımı
3. Denetleme raporu (m. 458).
(1) Yönetim kurulunca atanmış bir işlem
denetçisi tarafından verilen sermaye
artırımı raporunda,
artırım işlemlerine ve yönetim kurulu beyanına
ilişkin inceleme ve denetlemelerin sonuçları
açıkça gösterilir;
Kanuna ve Türkiye Muhasebe Standartlarına
uygunluk veya aykırılık hususlarında görüş
açıklanır.
Raporun içeriğine AŞ kuruluşu ile ilgili 351 inci
madde hükmü kıyas yoluyla uygulanır.
104

III - İç kaynaklardan sermaye
artırımı (m. 462)
(1) Esas sözleşme veya genel kurul
kararıyla ayrılmış ve
belirli bir amaca
özgülenmemiş yedek akçeler ile
kanuni yedek akçelerin serbestçe
kullanılabilen kısımları ve
mevzuatın bilançoya konulmasına ve
sermayeye eklenmesine izin verdiği fonlar
sermayeye dönüştürülerek sermaye iç
kaynaklardan artırılabilir.
105

(2) Sermayenin artırılan kısmını, iç kaynaklardan
karşılayan tutarın şirket bünyesinde gerçekten
var olduğu,
onaylanmış yıllık bilanço ve
işlem denetçisinin vereceği açık ve yazılı bir
beyanla doğrulanır.
Bilanço
tarihinin üzerinden altı aydan fazla zaman
geçmiş olduğu takdirde, yeni bir bilanço
çıkarılması ve bunun işlem denetçisi tarafından
onaylanmış olması şarttır.
106

Şartlı sermaye artırımında
b) Uygunluğun doğrulanması (m. 469)
(1) Hesap döneminin kapanmasından
sonra veya yönetim kurulunun istemi
üzerine daha önce, bir işlem denetçisi
yeni payların ihracının kanuna, esas
sözleşmeye ve gereğinde ihraç
izahnamesine uygun olup olmadığını
inceler.
(2) Uygunluk hâlinde işlem denetçisi
bunu yazılı olarak doğrular.
107

c) Esas sözleşmenin uygun
duruma getirilmesi (m. 470)
(1) İşlem denetçisinin yazılı doğrulamasını
aldıktan sonra, yönetim kurulu, sermaye artırımı
beyannamesinde, yeni çıkarılan payların sayısını,
itibarî değerini, türlerini, belirli gruplara tanınan
imtiyazları veya hesap döneminin sonundaki
veya denetleme tarihindeki sermayenin
durumunu belirler. Yönetim kurulu esas
sözleşmeyi mevcut duruma uyarlar.
(2) Yönetim kurulu beyannamede, denetleme
doğrulamasının kanunda öngörülen bilgileri
içerdiğini tespit eder.
108

B) Esas sermayenin azaltılması
(m. 473)
(2) İşlem denetçisinin raporuyla,
sermayenin azaltılmasına rağmen şirket
alacaklılarının haklarını tamamen karşılayacak
miktarda aktifin şirkette varlığı belirlenmiş
olmadıkça sermayenin azaltılmasına karar
verilmez.
(3) Genel kurulun kararına 421 inci maddenin
üçüncü fıkrasının birinci cümlesi (sermayenin en
az yüzde yetmişbeşinin olumlu oyu) uygulanır.
Kararda işlem denetçisi raporunun sonucu
açıklanarak sermayenin azaltılmasının ne tarzda
yapılacağı gösterilir.
109

Menkul Kıymet İhracı (m. 505)
B) Yönetim kurulu kararıyla
(1) Aksi kanunda öngörülmemişse, genel kurul
herhangi bir menkul kıymetin çıkarılmasını ve
hükümleriyle şartlarını saptamak ve bununla
ilgili işlem denetçisi seçmek yetkisini, en çok
onbeş ay için yönetim kuruluna bırakabilir.
421 inci maddenin üçüncü ve dördüncü fıkra
hükümleri yetkilendirme kararına da uygulanır.
110

Limitet Şirketlerde
1. İstem (m. 586)
(1) Şirket sözleşmesinin 575 inci maddede
öngörüldüğü şekilde düzenlenmesinden sonra,
tescil için, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki
ticaret siciline başvurulur.
(2) Başvuru, müdürlerin tümü tarafından
imzalanır. Başvuruya aşağıdaki belgeler eklenir:
b) Ekleri ile birlikte 349 uncu maddeye göre
düzenlenmiş kurucular beyanı ve Bakanlıkça
istenilmesi hâlinde 351 inci madde
uyarınca hazırlanmış işlem denetçisi
raporu.
111

Ek ödeme yükümlülüğü (m. 603 vd)
3. Geri ödeme (m. 605)
(1) Yerine getirilen ek ödeme
yükümlülüğünün kısmen veya tamamen
geri verilebilmesi için ek ödemeye ilişkin
tutarın, serbestçe kullanılabilecek yedek
akçeler ile fonlardan karşılanabilir olması
ve bu durumun işlem denetçisi
tarafından doğrulanmış bulunması
şarttır.
112

Ayrılma Akçesi
2. Ödeme (m. 642)
(1) Ayrılma akçesi;
a) Şirket kullanılabilir bir özkaynak üzerinde tasarruf
ediyorsa,
b) Ayrılan kişinin esas sermaye payları devredilebiliyorsa,
c) Esas sermaye, ilgili hükümlere göre azaltılmışsa,
ayrılma ile muaccel olur.
(2) İşlem denetçisi kullanılabilir özkaynak tutarını
belirler. . Bu tutar ayrılma akçesinin ödenmesine
yetmiyorsa, işlem denetçisi esas sermayeden ne tutarda
indirim yapılması gerektiğini de gösterir.
113

2. Kuruluş ve sermaye
artırımında ibra (559)
(1) Kurucuların, yönetim kurulu üyelerinin,
denetçilerin, , şirketin kuruluşundan ve
sermaye artırımından doğan
sorumlulukları, şirketin tescili tarihinden
itibaren dört yıl geçmedikçe sulh ve ibra
yoluyla kaldırılamaz. Bu sürenin
geçmesinden sonra
da sulh ve ibra ancak genel kurulun
onayıyla geçerlilik kazanır.
114

Gerekçeye göre hüküm, 6762 sayılı Kanun
310 uncu maddesinin tekrarıdır.
Ancak denetçiler şirketin zorunlu bir organı
olmadığına göre ibralarının da söz konusu
olmaması gerekirdi.
115

SORUMLULUK
I. Kamusal Sorumluluk
İşlem denetçisinin yaptığı denetim amacı
ortakları alacaklıları koruma olmakla birlite
nihai amacı kamu menfaatinin
korunmasıdır.
Bu nedenle Geçici 3. madde uyarınca bir
üst kurum tarafından denetlenmesi
gerekir.
116

II. Sözleşmeye dayanan sorumluluk
İşlem denetçileri ile şirket arasında yapılan
sözleşme nedeniyle de işlem denetçilerin
sorumluluğu bulunmaktadır.
117

III. Kanundan Doğan Sorumluluk
1. TTK m. (193)
1. Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirmede TTK
m. 193 uyarınca işlem denetçileri şirketlere,
ortaklara, ve alacaklılara karşı kusurlarıyla
verdikleri zarardan dolayı sorumludurlar
(193/II).
TTK m. 193/I’de ise birleşme bölünme ve tür
değiştirmeye herhangi bir şekilde katılmış
bulunan kişilerin sorumluluğunu
düzenlemektedir.
Bu kapsama işlem denetçilerin de dahil olduğu
dikkate alındığında ikinci fıkraya gerek olmadığı
düşünülebilir.
118

2. TTK m. 554
…şirketin kuruluşunu, sermaye artırımını,
azaltılmasını, birleşmeyi, bölünmeyi, tür
değiştirmeyi, , menkul kıymet ihracını veya
herhangi bir diğer şirket işlem ve kararını
denetleyen işlem denetçisi…kanuni
görevlerinin yerine getirilmesinde kusurlu
hareket ettikleri takdirde, hem şirkete hem de
pay sahipleri ile şirket alacaklılarına karşı
verdikleri zarar dolayısıyla sorumludur. Kusuru
iddia eden ispatlar.
119

3. Denetçilerin sır saklamadan
doğan sorumluluğu (404)
(1) Denetçi, işlem denetçisi ve özel denetçi
bunların yardımcıları ve bağımsız denetleme
kuruluşunun denetleme yapmasına yardımcı olan
temsilcileri,
denetimi dürüst ve tarafsız bir şekilde yapmak ve
sır saklamakla yükümlüdürler.
Faaliyetleri sırasında
öğrendikleri, denetleme ile ilgili olan iş ve işl
etme sırlarını izinsiz olarak kullanamazlar.
Kasten veya ihmal ile yükümlerini ihlal edenler
şirkete ve zarar verdikleri takdirde bağlı
şirketlere karşı sorumludurlar. Zarar veren kişi
birden fazla ise sorumluluk müteselsildir.
120

(2) Birinci fıkrada öngörülen yükümün yerine
getirilmesinde ihmali bulunan kişiler hakkında, verdikleri
zarar sebebiyle,
her bir denetim için yüzbin Türk Lirasına,
pay senetleri borsada işlem gören anonim şirketlerde ise
üçyüzbin Türk Lirasına kadar
tazminata hükmedilebilir.
İhmalleriyle zarara sebebiyet veren kişilere ilişkin bu
sınırlama denetime birden çok kişinin katılmış veya
birden çok sorumluluk doğurucu eylemin gerçekleştirilmiş
olması hâlinde uygulandığı gibi, katılanlardan bazılarının
kasıtlı hareket etmiş olmaları durumunda da geçerlidir.
121

(3) Denetçinin bir bağımsız denetleme
kuruluşu olması hâlinde sır saklama
yükümü bu kurumun yönetim kurulunu ve
üyelerini ve çalışanlarını da kapsar.
(4) Bu hükümlerden doğan tazmin
yükümü sözleşme ile ne kaldırılabilir ne de
daraltılabilir.
122

(5) Denetçinin bu maddeden doğan
sorumluluğuna ilişkin istemler rapor tarihinden
başlayarak beş yılda zamanaşımına uğrar.
Ancak, fiil suç oluşturup da Türk Ceza Kanununa
göre süresi daha uzun dava zamanaşımına tabi
bulunuyorsa, tazminat davasına da o
zamanaşımı uygulanır.
(6) Ceza mevzuatının, suç ihbarına ilişkin
hükümleri saklıdır
123

IV. Cezai Sorumluluk
1. TTK m 560 da düzenlenen sermaye hakkında
yanlış beyanların bulunması halinde bunu TTK
m. 351 uyarınca raporunda belirtmeyen
denetçiler, TTK m 562/IV/10’ ve TTK m. 562/V/b
hükmüne göre üç aydan iki yıla kadar hapis
cezasıyla cezalandırılırlar.
TTK m. 551’e aykırılıktan dolayı işlem
denetçisinin cezai sorumluluğu bulunmakta
mıdır??
124

2.
IV - Sır saklama yükümü
MADDE 527- (1) 404 üncü madde hükmü saklı
kalmak üzere, görevi dolayısıyla incelemesine
sunulan defter ve belgeleri inceleyenlerin, elde
ettikleri veya verilen bilgilerden öğrendikleri iş ve
işletme sırlarını açıklamaları yasaktır. Aksi hâlde
şirketin maddi ve manevi zararını tazmin ederler.
(2) Ceza mevzuatının, suç ihbarına ilişkin
hükümleri saklıdır.
125

TTK m. 562/VII/(7) Bu Kanunun 527 nci
maddesine aykırı hareket edenler, Türk
Ceza Kanununun 239 uncu maddesi
hükümlerine göre cezalandırılırlar.
Denetçiler sır saklama yükümlülüğüne
aykırı davranması halinde cezai
sorumlulukları var mı?
126

3. TTK m. 549-552552 arasında düzenlenmiş
olan hükümlerin kapsamına giren kişilerin
cezai sorumlulukları bulunmaktadır.
Bu kapsama denetçiler girmekte midir?
127

§ 6 Yeni TTK’nın Hali Hazırdaki Şirket
Sözleşmelerine Etkisi
TTK 01.07.2012’de yürürlüğe girecek olmakla
birlikte 6013 s. Tatbikat Kanunu bazı
geçiş/uyum hükümleri öngörmüş
bulunmaktadır.
Aşağıda bunlardan şirketler bakımından özellik arz
edenlere değinilmeye çalışılacaktır.
A) Ultra Vires
Hali hazırdaki şirket sözleşmelerinde şirketin
hak ehliyetini işletme konusu ile sınırlayan
hükümler (ultra vires) TTK’nın yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren yazılmamış sayılır.
Yönetim kurulu üyelerinin temsil yetkisinin
kapsamı ve sınırları TTK m. 371
128

B) Sermaye Koyma Borcu
TTK’nın yürürlüğe girdiği tarihten önce bir şirkete sermaye
olarak konulmuş, ancak şirket adına tapu sicilinde
tescilleri yapılmamış olan taşınmazların şirket adına
tescilini, ortakları ve şirket alacaklıları talep
edebilirler. Ayrıca STB da tescilin, ticaret sicili
müdürlerince yaptırılması yönünde talimat verebilir.
C) Bağlı Şirket
Bir bağlı şirketin, TTK’nın yürürlüğe girdiği tarihte, m. 202/1
anlamında kaybı veya kayıpları varsa bunlar, Kanun’un
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 2 yıl içinde (Temmuz
2014’e kadar) denkleştirilir veya ilgili şirkete kaybı veya
kayıpları denkleştirecek istem hakları tanınır.
129

D) Kuruluş Hükümleri
TTK’nın AŞ ve Ltd. Şti.lerin kuruluşuna ilişkin
hükümleri, Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren derhal uygulanır.
Ancak, TTK’nın yürürlüğe girdiği tarihte,
kuruluş hâlinde bulunan AŞ’lerde esas
sözleşme, Ltd. Şti.lerde şirket sözleşmesi
yapılmış ve kurucuların imzaları noter
tarafından onaylanmışsa, bu onay tarihinden
itibaren 1 ay içinde şirketin tescili için ticaret
siciline başvurulduğu takdirde, kuruluşa
mevcut TTK hükümleri uygulanır.
130

E) Esas Sözleşmeler
AŞ’ler ve Ltd. Şti.ler sözleşmelerini, TTK’nın yayımı
tarihinden itibaren 18 ay içinde (14.08.2012’ye kadar) bu
Kanun’la uyumlu hâle getirirler. Bu süre içinde gerekli
değişikliklerin yapılmaması hâlinde, sözleşmede
düzenleme yerine TTK’nın ilgili hükümleri uygulanır.
Sözleşmeyi uyumlu hâle getirmek için yapılacak genel
kurullarda toplantı yetersayısı aranmaz. Kararlar mevcut
oyların çoğunluğu ile alınır.
Bu GK’larda imtiyazlar hüküm ifade etmez.
STB bu 18 aylık süreyi ancak bir yıla kadar (yani en fazla
18 ay+12 ay) uzatabilir.
131

F) Sermaye Artırımı
Tatbikat K. sermaye artırımları hakkında özel düzenleme
yapmıştır. Buna göre AŞ ve Ltd. Şti.ler, TTK’nın yayımı
tarihinden itibaren 3 yıl içinde (14.02.2014’e kadar)
sermayelerini, bu Kanun’da öngörülen tutarlara
yükseltirler; aksi hâlde mezkûr sürenin sonunda infisah
etmiş sayılırlar.
Sermayenin öngörülen tutara yükseltilmesi için yapılacak
genel kurullarda toplantı nisabı aranmaz, kararlar
toplantıda mevcut oyların çoğunluğu ile alınır.
Bu GK’larda imtiyazlar hüküm ifade etmez.
STB 3 yıllık süreyi birer yıl olarak en çok iki defa
uzatabilir (3+1+1).
132

G) “Ortak Cari Hesabı” Yada “131-231 Ortaklardan
Alacaklar”
TTK m. 358’de düzenlenen şirket borçlanma yasağına aykırı
şekilde AŞ ve Ltd. Şti.’ye borçlu ortaklar, borçlarını, Kanun’un
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl içinde (01.07.2015’e
kadar), nakdî ödeme yaparak tamamen tasfiye etmek
zorundadır. Borcun kısmen veya tamamen başkası tarafından
üstlenilmesi, borç için kambiyo senedi verilmesi, ödeme planı
yapılması veya benzeri yollara başvurulması bu madde
anlamında tasfiye sayılmaz.
Bu süre içinde tasfiye gerçekleşmemişse, TTK m. 562’deki
üçyüz günden az olmamak üzere adli para cezası uygulanır. 3
yıllık sürenin geçmesinden sonra, şirketin alacaklıları,
alacakları için, şirkete borçlu ortağı takip edebilirler.
TOBB ve Deloitte’nin hazırladığı son “TTKmetre”deki veriye
göre, şirket sahiplerinin yüzde 40’ı, kendi şirketinin cari
hesabından para kullanıyor.
133

H) Toplantı ve Yeter Sayıları ile İlgili Mevcut
TTK’na Yapılan Atıfların Akıbeti
TTK’nın ilgili maddelerine yapılan atıfların akıbetini
de özel olarak düzenlemiştir:
a) Bir AŞ veya Ltd. Şti. sözleşmesinde GK toplantı
ve karar yetersayıları hakkında mevcut TTK
hükümleri uygulanacağı öngörülmüşse, bu
şirketler sözleşmelerini TTK’nın yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren 6 ay içinde (31.12.2012’ye
kadar) bu Kanun’a uygun hale getirmek
zorundadırlar. Aksi takdirde TTK’nın ilgili
hükümleri kendiliğinden uygulanır.
b) Bu altı aylık süre içinde yapılacak GK’larda 6762
s. TTK hükümleri uygulanır. Uyarlama için
yapılacak GK’larda toplantı nisabı aranmaz,
kararlar toplantıda mevcut oyların çoğunluğu ile
alınır.
134

) Mevcut TTK m. 388’e (esas sözleşme
değişikliklerindeki toplantı ve karar
yetersayıları) İlişkin Özel Düzenleme: Bir AŞ
ya da Ltd. Şti. sözleşmesinde mevcut TTK
m. 388’e yapılan doğrudan ve dolaylı atıflar
yTTK m. 421’e yapılmış sayılır. Bir şirket
sözleşmesi mevcut TTK m. 388’deki
yetersayılardan daha ağır yeter sayılar
öngörmüş ve bunlar yTTK m. 421/1’de
düzenlenen yetersayılardan da ağır ise
şirket sözleşmesi bu haliyle uygulanmaya
devam olunabilir. Aksi halde yTTK m. 421’e
uygun değişiklik yapılır ya da m. 421
kendiliğinden uygulanır.
135

I) yTTK ve Oy Hakkında İmtiyazlar
yTTK m. 434 (oy hakkı) ve m. 435 (oy hakkının doğumu)
bu Kanun’un yayımı tarihinden itibaren 18 ay sonra
(14.08.2012’den itibaren) yürürlüğe girer. Bu süre içinde
yapılacak uyarlamalarda GK toplantı nisabı aranmaz,
kararlar toplantıda mevcut oyların çoğunluğu ile alınır.
Mevcut TTK yürürlükte iken ve yTTK kabul edilmesinden
en az bir yıl önce (13.02.2010--13.02.2011 arası) esas
sözleşme hükmü ile bazı pay gruplarına tanınmış olan YK
üyeliği için aday gösterme hakkı, yTTK m. 360/1’deki
sınırı aşsa bile müktesep hak sayılır.
136

yTTK m.479/1’e (Oyda imtiyaz, eşit itibarî değerdeki paylara farklı
sayıda oy hakkı verilerek tanınabilir) aykırı esas sözleşmeler, anılan
Kanun’un yayımı tarihinden itibaren 3 yıl içinde (14.02.2014’e kadar) bu
fıkra hükmüne uygun hâle getirilir.
yTTK m. 479/2’deki sınırı (Bir paya en çok 15 oy hakkı tanınabilir) aşan
sayıda oyda imtiyaz öngören esas sözleşme hükümleri, Kanun’un yayımı
tarihinden itibaren 3 yıl içinde (14.02.2014’e kadar), anılan fıkraya
uyarlanır veya mahkemeden bunun gerekli olmadığına dair karar alınır.
yTTK m. 479/3 (oyda imtiyazın işlemeyeceği GK kararları), Kanun’un
yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra (14.02.2012’den itibaren)
uygulanır.
Uyarlamalar yukarıda öngörülen sürelerde yapılmadığı takdirde, oyda
imtiyazı düzenleyen esas sözleşme hükümleri, belirtilen sürelerin
dolduğu tarihte kendiliğinden geçersiz hâle gelir ve esas sözleşmede
öngörülen oya ilişkin imtiyazların tümü kanunen sona erer.
Uyarlama için yapılacak GK’larda toplantı nisabı aranmaz, kararlar
toplantıda mevcut oyların çoğunluğu ile alınır.
137

Not: Mevcut TTK’nın imtiyazlı hisse senetlerini
düzenleyen 401. maddesinde 29.03.2011’de
6215 s. Kanun (RG T. 12.04.2011, S: 27903) ile
yapılan ve belli istisnalar dışında mevcut
imtiyazları anılan Kanun’un yürürlük tarihinden
itibaren 6 ay sonra (12.10.2011’den itibaren)
sona erdiren düzenleme ile Tatbikat K.’nun
yukarıda anılan hükümleri karşılaştırıldığında
imtiyazlı hisse senedi sorununun aslında yTTK
yürürlüğe girmeden “hallolacağı” söylenebilir.
138

İ)Mevcut YK Üyelerinin Görev Süreleri
yTTK’nın yürürlüğe girdiği tarihte (01.07.2012)
görevde bulunan AŞ YK üyeleri ile Ltd. Şti. müdürleri,
görevden alınmaları veya bu makamın başka bir
sebeple boşalması hâli hariç, sürelerinin sonuna
kadar görevlerine devam edeceklerdir.
Ancak, tüzel kişinin temsilcisi olarak üye seçilmiş
bulunan gerçek kişinin, yTTK’nın yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren 3 ay içinde (01.10.2012’e kadar)
istifa etmesi, onun yerine tüzel kişinin ya da
başkasının seçilmesi gerekir.
Tüm ortakların müdür sıfatını taşıdığı Ltd. Şti.lerde
de, müdürler arasında tüzel kişi varsa, bu tüzel kişiyi
temsil eden gerçek kişi yTTK’nın yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren 3 ay içinde (01.10.2012’e kadar)
istifa eder ve tüzel kişi kendisini temsil edecek bir
gerçek kişiyi belirler (m. 623).
139

AŞ’lerde boşalan YK üyelikleri için YK seçim yapacaksa,
boşalan üyeliklere getirilen kişilerin yTTK m. 359’daki
(tam ehliyetli olma, yüksek öğrenimli olma, diğerleri
yabancı ise TC vatandaşı olma ve Türkiye’de ikamet
etme gibi) şartları taşıması gerekir.
Görevdeki YK’nın bir bütün olarak görevinin sona
ermesinden sonra seçilecek üyelerin de, yukarıda anılan
şartları taşımaları zorunludur.
Üyelerin görev süreleri farklı tarihlerde sona eriyorsa,
öğrenime ilişkin şart, şirkete en uygun gelen üyelerin
görevleri sona erdiğinde yerine getirilir.
YK üyelerinin özen ve bağlılık borcuna ilişkin
hüküm, yTTK’nın yürürlüğe girdiği tarihten sonra açılan
davalarda uygulanır. 01.07.2012 tarihi itibariyle derdest
olan davalarda özen ve bağlılık borcu 6762 sayılı Kanuna
göre değerlendirilir.
140

J) yTTK yürürlüğe girdiğinde tek ortaklı
olan AŞ ve Ltd. Şti.ler: yTTK’Nın
yürürlüğe girdiği tarihte bir AŞ’nin ya da Ltd.
Şti.’nin tek ortağı olan gerçek veya tüzel kişi,
Kanun’un yürürlüğe girmesinden itibaren 15
gün içinde (15.07.2012’ye kadar), bu
sıfatını, adını, adresini, vatandaşlığını,
AŞ’lerde YK’na, Ltd. Şti.’lerde ise müdüre
veya müdürlere noter aracılığıyla bildirir. YK
ve müdürler tebliğ (tebellüğ??) tarihinden
itibaren 7 gün içinde, yukarıdaki hususları
tescil ve ilân ettirirler. Aksi hâlde ilgili ortak
ve tescil işlemlerini yaptırmayan YK ve
müdürler bundan doğabilecek zararlardan
sorumludurlar.
141

K) yTTK’nın yürürlüğe girmesinden önce
atanmış bulunan özel denetçi, bu
Kanun’un yürürlük tarihinde raporunu
henüz vermemişse, görevini yTTK
hükümlerine göre yerine getirir. Ancak, bu
hâlde özel denetçi isterse, tazminat
ödemeksizin veya herhangi bir yaptırıma
uğramaksızın, görevinden istifa edebilir.
142

1. Elektronik işlemler ve bilgi toplumu
hizmetlerini düzenleyen 1524 üncü madde,
bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren bir yıl sonra (1 Temmuz 2013)
yürürlüğe girer.
(3) Her ölçüdeki gerçek ve tüzel kişi
tacirler için yayımlanan ve yayımlanacak
olan özel TMS 1 Ocak 2013 tarihinde
yürürlüğe girer.
Kural olarak bu tarihten itibaren uygulanır.
143

Ancak, 1534 üncü maddenin ikinci fıkrasının (a)
ilâ (e) bentlerindeki tacirler, 31/12/2012
tarihinde veya özel hesap dönemi dolayısıyla
daha sonraki bir tarihte sona erecek olan hesap
dönemlerine ilişkin ticari defterlerine dayanarak
hazırlayacakları bilançolarını, Türkiye Muhasebe
Standartlarına göre düzeltmek ve düzeltilmiş
bilançolarını 1/1/2013 tarihinde veya özel hesap
dönemi bulunanlar daha sonraki bir tarihte
başlayacak hesap döneminin açılış bilançosu
olarak ticari defterlerine ve finansal
tablolarına geçirmek zorundadır.
144

Denetimle İlgili Yürürlük Tarihi
(4) Bu Kanunun anonim şirketlerin
denetlenmesine ilişkin 397 ilâ 406 ncı
maddeleri 1/1/2013 tarihinde yürürlüğe
girer (m. 1534).
Sorumluluğu düzenleyen. 554 ne zaman
yürürlüğe girer?
Genel kurala tabi olduğu düşünülebilir
Denetçilerin göreve başladığı tarihten itibaren
sorumluluğun da başladığı kabul edilebilir.
145

İlk Denetçi Seçimi
Bu Kanunun 400 üncü maddesinde öngörülen
denetçi, anonim, limited ve sermayesi paylara
bölünmüş komandit şirketin yetkili organı
tarafından en geç 1/3/2013 tarihine kadar
seçilir (Yürürlük Tarihi 01.01.2013).
Acaba 01.01.2013 tarihinden önce seçim yapmak
mümkün müdür?
Seçim ile birlikte 6762 sayılı Kanuna göre
görev yapan denetçinin görevi sona erer (Geçici
m. 6/III).
146

Eski denetçiler, , 31.12.2012 tarihine
kadar olan dönemin denetimi yapmakla
yükümlüdür.
Yeni denetçiler ise; 1/1/2013 tarihini
taşıyan veya özel hesap dönemi dolayısıyla
daha sonraki bir tarih itibarıyla çıkarılmış
bulunan açılış bilançosu, bu Kanuna göre
seçilmiş denetçi tarafından ve bu Kanun
hükümleri uyarınca denetlenir.
147

Bu Kanun hükümlerine göre seçilen
denetçi, denetimini
bu Kanun hükümlerine göre yapar.
Ancak, denetçi bu Kanunun 402 nci
maddesinin birinci fıkrası uyarınca, geçmiş
yıla ait finansal tablolar ile gerekli
karşılaştırmayı yapabilmek için, 6762
sayılı Kanuna veya diğer mevzuata göre
hazırlanan finansal tablolara raporunda
yer verir
148

(3)
Küçük ve orta ölçekli sermaye şirketleri ile
bu maddenin ikinci fıkrasında sayılanlar dışında kalan
her ölçüdeki gerçek ve tüzel kişi tacirler
için yayımlanan ve yayımlanacak olan özel
Türkiye Muhasebe Standartları 1/1/2013
tarihinde yürürlüğe girer.
149

Denetimde Kurumsal Yapı
Denetim Standartlarının Belirlenmesi
Denetim, Türkiye Denetim Standartları’na göre
yapılır. Bu Standartların uluslararası denetim
standartlarıyla uyumlu olarak belirlenmesi
gerekir.
Bu Standartlar Türkiye Denetim Standartları
Kurulu kuruluncaya kadar;
(1) Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve
Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) ile
150

(2) ilişkili bir Kurul tarafından
hazırlanacaktır.
Kurulun,
hangi kurum ve kuruluşların temsilcilerinden
oluşacağı ile
çalışma usul ve esasları,
TÜRMOB tarafından hazırlanacak ve Maliye
Bakanlığının uygun görüşü üzerine yayımlanacak
bir yönetmelikle düzenlenir (Geçici madde 2).
151

Kamu adına denetleyici tüzel kişiliği haiz bir üst
kurum kurulup faaliyete geçinceye kadar
denetçilerin, denetlemelerini
Bu Kanun hükümleriyle
Standartlara ve
Amaca uygun olarak yapmalarını sağlamak için,
denetçiler yerinden ve internette, denetleme
belgelerine erişim suretiyle ve ayrıca gerekli bilgileri
de alarak
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından denetlenir.
Bu üst denetimin usul ve esasları 400 üncü madde
uyarınca çıkarılacak yönetmelikte belirlenir (Geçici
madde 3).
152

Yürürlük Tarihi
Yukarıda açıklanan Geçici 1 ve 2. madde,
bu Kanunun yayımı ile birlikte yürürlüğe
girer (1534).
Şu anda bu hükümler yürürlüktedir.
153

Tür Değiştirme
(1) Herhangi bir ticaret şirketi veya
kooperatif bu Kanunun yayımı tarihinden
itibaren iki yıl içinde eski türlerine
dönmeleri hâlinde aşağıdaki hükümlere
tabi olurlar:
(2) Bu hâlde, bu Kanunun tür değiştirmeye
ve nisaplara ilişkin hükümleri uygulanmaz,
aşağıdaki nisaplar geçerli olur (Geçici
Madde 4):
Geçici madde ayrıntılı hükümler öngörülmüştür…
154

§ 7 Tatbikatla İlgili Diğer Hususlar
Ecnebi Anonim ve Sermayesi Eshama Münkasim
Şirketlerle Ecnebi Sigorta Şirketleri Hakkında Kanunu
Muvakkat yürürlükten kaldırıldı.
yTTK ve 6103 s. Tatbikat K. uyarınca hazırlanacak tüzük
ve yönetmelikler, yTTK’nın yayımı tarihinden itibaren bir
yıl içinde (14.2.2012’ye dek) yayımlanır.
Yeni tüzük ve yönetmelikler yürürlüğe girinceye
dek, halen yürürlükte olanların yeni mevzuata
aykırı olmayan hükümleri uygulanmaya devam
edilir.
6103 s. Tatbikat K. da 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe
girecektir.
155