Aflevering / Issue 2 - Caert-Thresoor

llONSlttM.REDiCK.
I
3. Kaart van het Tiende Kwartier uit het kaartboek van het baljuwschap Naaldwijk. Historisch Archief Westland, Naaldwijk.
administratief gebied is weergegeven,
vervaardigd voor de administratie van
aan grondbezit gerelateerde belastingen,
vervaardigd vóór de totstandkoming van
het Kadaster in 1832."
Een kaartboek wordt gedefinieerd als
een "tot boek samengebonden serie
prekadastrale kaarten". Een uitgebreide
typologie zal te zijner tijd verschijnen in
de studie van Storms.
Uit een interviewserie die in 2005 is
gehouden onder potentiële gebruikers
van prekadastrale kaarten blijkt dat het
gebruik van deze kaarten als historische
bron niet optimaal is. Als reden hiervoor
wordt aangegeven dat de beschikbaarheid
van prekadastrale kaarten te versnipperd
is. Ook de beperkte toegankelijkheid
en het gebrek aan een overzicht
van het totale kaartaanbod leidt ertoe dat
perceelkaarten niet optimaal gebruikt
worden (Heere & Storms, 2005b: 8). Een
informatiesysteem voor prekadastraal
materiaal moet dus mede als doel hebben
de ontsluiting van prekadastrale
gegevens te verbeteren.
Wanneer er wèl prekadastrale kaarten, of
zelfs kaartboeken, voorhanden zijn levert
dit vaak zeer waardevolle informatie
op. Prekadastrale kaarten kunnen voor
diverse soorten historisch onderzoek
gebruikt worden, waaronder historische
geografie en historische kartografie,
archeologie, architectuurgeschiedenis
en onderzoek naar persoons- of geografische
namen (Heere & Storms, 2005b).
Deze veelzijdige gebruiksmogelijkheden
van prekadastrale kaarten vloeien voort
uit de, vaak grote, topografische rijkdom
van de kaarten. Veel prekadastrale
kaarten bevatten informatie over grondgebruik,
bebouwing, infrastructuur en
waterlopen en ze bevatten vaak tal van
topografische elementen, zoals bomenrijen,
bruggen, dijken, hekken, waterstaatkundige
elementen, galgen, poorten
en geografische namen. Deze laatste zijn
onmisbaar bij het lokaliseren van de percelen
op de prekadastrale kaart.
Wat in de database ontbreekt, zijn de
eigennamen van pachters en eigenaren
van belendende percelen. Het toevoegen
van deze namen kan voor genealogisch
onderzoek van nut zijn. Er staan echter
zoveel namen op de kaarten dat het
teveel tijd zou kosten deze te transcriberen
en op te nemen.
Beschrijvingsprobleem
Voor het beschrijven, en daarmee ontsluiten,
van kartografische documenten
bestaat een standaardmethode, de
ISBD-methode, die in de meeste kartobibliografieën
wordt gebruikt (FOBID,
1982). Deze methode schrijft voor, in
welke volgorde de beschreven elementen
moeten worden opgenomen in de
beschrijving. Het eerste veld is voor de
titelgegevens van de kaart en voor de
naam van de vervaardiger. Het tweede
veld geeft de editie van de kaart aan en
het derde veld is gereserveerd voor de
schaalvermelding. Vervolgens komen het
CAERT-THRESOOR 35 28STE JAARGANG 2009 - 2