onderwijs

Recommendations

Info

Kijken bij de buren TH MA themahogeronderwijs.org Als alle cultuurpessimistisch geneigden windt Barnard zich nogal eens op over de staat van het onderwijs. De schrijver: “Ik heb geen oordeel over de harde wetenschappen, natuurkunde enzo, die wereld ken ik niet. Maar de nepwetenschappen, namelijk de mijne – ik heb er geen hoge pet van op. Ik ken een paar fantastische hoogleraren letterkunde, met wie ik het goed kan vinden. Paul Claes, helaas nu met pensioen, is natuurlijk een monument. En iemand als Yves T’Sjoen van de Universiteit Gent, is een geweldig neerlandicus. Dirk De Geest van de KU Leuven vind ik ook een heel goeie kerel. Maar hoe lang houden zij zich nog staande? Dirk De Geest vertelde me dat hij in Leuven heeft moeten vechten om zijn colleges Nederlandse literatuur in het Nederlands te mogen blijven geven. Colleges Nederlandse literatuur!” Een van de problemen in het hoger onderwijs is volgens Barnard dat ‘veel te veel’ jongeren naar de universiteit gaan. “Je moet van je pap en je mam, want God verhoede dat je fietsenmaker wordt of zoiets – ook als je dat misschien veel liever doet. Dus wat ga je dan studeren? Nou, iets makkelijks. Dus dan kies je een letterenstudie. Met als gevolg dat daar studenten zitten die zich geen bal voor letterkunde interesseren. Ik heb lezingen gegeven op de universiteit, zitten er van de 150 eerstejaarsstudenten hooguit tien in de zaal. Want ja, zo’n lezing van een schrijver is niet verplicht. En zelfs zij blijken van niks te weten. Wat niet verbazingwekkend is, want het Vlaamse middelbaar onderwijs is op het gebied van de humane wetenschappen buitengewoon slecht. De leeslijsten zijn lachwekkend. Je mag daar vijf titels van Herman Brusselmans op zetten, als je dat wilt. Dus als studenten beginnen aan een letterenstudie, zijn ze in het beste geval op de hoogte van de contemporaine literatuur. Wie Cyriel Buysse was, weten ze niet.” Dat is in Nederland niet veel beter, vrees ik. “Best mogelijk. Maar in mijn tijd was dat anders. Ik moest tien boeken Duits, tien boeken Frans, tien boeken Engels, tien boeken Nederlands lezen voor mijn eindexamen. Meer in het algemeen ben ik niet onder de indruk van het niveau hier in Vlaanderen. Ik heb gedoceerd aan de kunstenopleiding in Brussel. Echt, dat waren leuke, slimme studenten. In de eerste les gaf ik ze een vrije, enigszins narcistische opdracht: laten we beginnen met een historisch overzicht van waar we vandaan komen. Situeer de humanisten eens, je mag er een halve eeuw naast zitten. Ze hadden géén idee. Achttiende eeuw, twaalfde eeuw? Dus heb ik ze de rest van het jaar maar zo’n beetje geschiedenis gegeven. Zoiets anarchistisch kon daar aan die opleiding, dat kan ongetwijfeld niet aan een doorsnee universiteit. Bij wijze van eindexamen heb ik mijn studenten gedichten uit het hoofd laten leren. Daar protesteerden ze tegen, want wat heb je daar nu aan? Ik zei: een van de fouten van jullie generatie is dat je denkt dat je een extern geheugen hebt, dat alles opzoekbaar is. Uiteindelijk bleken ze het geweldig leuk te vinden.” Het gebrekkige historisch besef is Barnard al langer een doorn in het oog. In 2012 schreef hij samen met Geert van Istendael Een geschiedenis van België voor nieuwsgierige kinderen (en hun ouders) – het is inmiddels toe aan de zevende druk. Het idee deed hij op toen hij ontdekte hoe weinig zijn dochter wist van de Belgische geschiedenis. “Het was 11 november, Wapenstilstanddag. Mijn toen tienjarige zoon zat op de Franse school, hier vijf kilometer verderop. Hij had twee weken lang een project over de Eerste Wereldoorlog gehad, hij kon precies vertellen wat Wapenstilstanddag wat. Mijn dochter die op een Vlaamse middelbare school zat, had geen idee. Waarom ze vrij had? Nee pap, ik weet het niet. Terwijl de Eerste Wereldoorlog de essentie is van de Vlaamse geschiedenis! Mijn studenten aan de kunstenopleiding heb ik dat ook allemaal moeten duidelijk maken. Ik heb als Nederlander moeten duidelijk maken waarom die IJzertoren daar stond. En deze jonge mensen waren allemaal naar een fatsoenlijk Vlaams atheneum geweest. Dus die Vlaamse athenea deugen niet.” De grote schande, vindt Barnard, is dat dit soort onderwijs ‘rampzalig’ uitpakt voor kinderen uit een kansarm milieu. “Want juist zij krijgen op dat gebied weinig mee. Mijn stelling luidt: elitair onderwijs is links. Bij ons thuis werd vroeger instemmend de Nederlandse communistiche politicus Marcus Bakker geciteerd: kunnen arbeiderskinderen eindelijk naar het gymnasium, schaffen ze het gymnasium af!” In één adem door: “Ik zou dolgraag dictator van onderwijs willen zijn.” Wat gaat u dan doen? “Dan zou ik er als eerste voor zorgen dat er langdurige uitwisselingen komen met Nederland. Dat zou twee kanten op moeten werken. Dus ik zou leraren uit Nederland naar Vlaanderen halen en omgekeerd. Ter integratie van het Nederlands taalgebied. Een van de volgende dingen die ik ga doen, is een excursie naar de slagvelden bij Ieper verplichten, naar de loopgraaf die daar nog ligt. Want denk je dat Vlaamse kinderen daar nu heen gaan? Welnee. In het museum van Ieper zie je Engelse kinderen, geen Vlaamse. Ik zou ook zorgen dat er een uitwisseling kwam met de Hoger onderwijs ‘De leeslijsten zijn lachwekkend. Je mag er vijf titels op zetten van Brusselmans’ 33
TH MA 4-15 Kijken bij de buren ‘Dat je cijferlijst zwaar meetelt, vind ik ook uitstekend’ ‘In Vlaanderen heerst nog altijd het idee: mijn kind moet dokter of advocaat worden’ Franstaligen. Het is toch stupide dat je samenleeft met die mensen en daar geen gebruik van maakt? Van de rijkdom van die cultuur? Ook dat werkt twee kanten op, natuurlijk.” En wat gaat de dictator doen aan het hoger onderwijs? “Om te beginnen, op de universiteiten moet de voertaal gewoon weer Nederlands zijn. Wie iets internationaals wil doen, moet natuurlijk goed Engels kennen. Maar er zijn Nederlandse Nobelprijswinnaars geweest die hun werk volledig in het Nederlands schreven. Je kunt het namelijk laten vertalen, dat is best mogelijk. Ik zou bovendien een programma van afschrikking introduceren: ga niet naar de universiteit, tenzij je echt wilt studeren. In Vlaanderen wandel je zo de universiteit binnen, er is nauwelijks selectie. En na een jaar verveling durf je je ouders eindelijk toe te geven dat je iets anders wilt doen. Dat is heel veel verspilling van tijd, van geld. In Engeland moet je vijf universiteiten uitkiezen, en die moet je er zelf van overtuigen dat je het echt meent. Met een sollicitatiebrief. Omgekeerd, als je bijvoorbeeld schrijnwerker wilt worden, dan wordt dat daar aangemoedigd, je krijgt er geld voor. Maar in Vlaanderen heerst nog altijd het idee: mijn kind moet advocaat of dokter worden. Anders telt hij niet mee.” Het collegegeld is ook relatief laag in België. “Belachelijk. In Engeland betaal je al snel 9.500 pond. Dat lijkt asociaal, maar dat is niet zo. Iedereen kan dat geld lenen van de overheid en je hoeft het pas terug te betalen als je een baan hebt die je in staat stelt het terug te betalen. Dat vind ik een heel goed systeem, omdat het veel meer met de realistische kosten overeenkomt. Bovendien denk je wel twee keer na voordat je eraan begint. Dat je cijferlijst zwaar meetelt, vind ik ook uitstekend. Het is een idiote koudwatervrees om schoolresultaten buiten beschouwing te laten. Alsof je tegen iemand zegt: ook al kun je geen spijker recht in een plank slaan, jij mag proberen schrijnwerker te worden. Dat is toch absurd?” Hoger onderwijs De schrijver zet nogmaals koffie, bakt bij wijze van lunch omeletten – voor zichzelf op z’n Brits, met spek en witte 34
Page 1 and 2: TH MA 4-15 Kijken bij de buren Ik z
Page 3 and 4: TH MA 4-15 Kijken bij de buren jare
Page 5: TH MA 4-15 Kijken bij de buren ‘M

onderwijs

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?