HV5

Spelvisie deel 5: de TEGENAANVAL
h.v. E.M.M & v.s.v. Olympus.
Handbal spelvisie
Deel 5 de TEGENAANVAL
1

Spelvisie deel 5: de TEGENAANVAL
INHOUD
DE TEGENAANVAL ....................................................................................................................................... 3
UITGANGSPUNTEN .................................................................................................................................. 4
DE BASIS VOOR DE TEGENAANVAL ..................................................................................................... 4
HET VERTREKMOMENT ....................................................................................................................... 4
DE LOOPWEGEN .................................................................................................................................. 5
POSITIEBEPALING ................................................................................................................................ 5
DE PASSING .......................................................................................................................................... 5
VEEL VOORKOMENDE FOUTEN ........................................................................................................... 5
CONCLUSIE........................................................................................................................................... 6
MOGELIJKHEDEN PER POSITIE IN DE VERDEDIGING ............................................................................... 7
HOEKVERDEDIGER NIET BALZIJDE ....................................................................................................... 7
HOEKVERDEDIGER BALZIJDE ............................................................................................................... 7
UITSTAPPER NIET BALZIJDE ................................................................................................................. 8
UITSTAPPER BALZIJDE .......................................................................................................................... 8
MIDVOOR ............................................................................................................................................ 9
MID-ACHTER ........................................................................................................................................ 9
DE TEGENAANVAL OPVANGEN ................................................................................................................. 10
UITGANGSPUNTEN ................................................................................................................................ 10
VERDELING VAN DE TAKEN ............................................................................................................... 10
PASSING VERSTOREN......................................................................................................................... 10
VASTZETTEN VAN DE BALBEZITTER ................................................................................................... 10
DOELPOGINGEN NAAR BUITEN ......................................................................................................... 11
CONCLUSIE......................................................................................................................................... 11
MOGELIJKHEDEN OM DE TEGENAANVAL OP TE VANGEN .................................................................... 12
ACTIES OP DE HELFT TEGENSTANDER ............................................................................................... 12
ACTIES OP EIGEN HELFT ..................................................................................................................... 12
NAAR EEN GEORGANISEERDE VERDEDIGING .................................................................................... 13
2

Spelvisie deel 5: de TEGENAANVAL
DE TEGENAANVAL
De tegenaanval is een aanvalsactie waarbij de aanvallers het doel van de tegenpartij trachten te bereiken
voordat deze hun verdedigende posities hebben ingenomen. Elke verdediger speelt in eerste instantie
speelt samen met zijn ploeggenoten om een tegendoelpunt te voorkomen, daarbij moet hij steeds bereid
zijn om zo snel mogelijk te kunnen omschakelen van verdediging naar aanval.
In de tegenaanval zijn verschillende fases te onderscheiden.
1 e fase – de break-out
Een speler krijg voorbij de verdediging van tegenstander de bal aangespeeld en krijgt een mogelijkheid tot
een doelkans.
2 e fase – de snelle tegenaanval
Aantal spelers creëren door samenspel een mogelijkheid tot een snelle afronding (kans).
3 e fase – de tegenaanval
Aantal spelers creëren door samenspel een overtal situatie met de mogelijkheid tot een afronding (kans).
3

Spelvisie deel 5: de TEGENAANVAL
UITGANGSPUNTEN
De basis voor de tegenaanval;
Het vertrekmoment;
De loopwegen;
De positiebepaling;
De passing;
Veel voorkomende fouten.
DE BASIS VOOR DE TEGENAANVAL
o Omschakelen van verdedigende taken naar aanvallende taken
o Uitgangspunt moet zijn de balvoering richting doel van de tegenstander;
o Gedoseerd vertrekken van de aanvallers (hoek of uitstapper vertrekt de andere komt er achter
aan);
o Taakovername. Is een speler die op het moment van aanvang tegenaanval niet in de juiste
positie dan wordt zijn taak door mede speler overgenomen (hoek - uitstap, midvoor - midachter);
o Indien de Break-out en/of snelle tegenaanval geen resultaat op levert start de tegenaanval
waarbij creëren van een overtal situatie belangrijk is;
o De “normale” aanval start nadat de tegenaanval niet tot resultaat leid. Dit kan na een moment
van rust waarbij iedere aanvallen zijn positie inneemt;
o Bij aanvang van de snelle tegenaanval moeten vertrekken spelers rekening houden dat ze terug
zouden moeten b.v. bij balverlies;
o Voor een correcte uitvoering van de passing is oogcontact belangrijk.
o Bij doelpunt tegen zijn de regels betreffende middenbal nemen essentieel.
HET VERTREKMOMENT
Op het moment dat je minder actief hoeft te zijn in de verdediging omdat de bal zich aan de andere
kant van het speelveld bevindt is ‘het scherp’ staan om een tegenaanval op te bouwen aan de orde.
Het vertrekmoment is hierbij zeer belangrijk. Een aanvallende actie inzetten betekent verdedigende
taken loslaten.
Het vertrekmoment niet balzijde wordt bepaald door:
o De aanvaller van de partij legt voor 99% zeker aan voor een doelpoging;
o De terugkomende bal komt niet in jouw zone.;
Het vertrekmoment balzijde wordt bepaald door:
o
Nadat de verdedigende actie volledig is uitgevoerd.
4

Spelvisie deel 5: de TEGENAANVAL
DE LOOPWEGEN
In principe kent de tegenaanval een aantal vaste loopwegen. Het principe bij de loopwegen is dat er
breedte en diepte in de aanval ontstaat en dat de balvoering diagonaal is. Bij het aansluiten bij de
vooruit gelopen medespelers dient een zekere diepte gehanteerd te worden. Vanuit de diepte in de bal
lopen geeft de meeste mogelijkheden.
Loopwegen zijn daarnaast ook afhankelijk van het resultaat van de doelpoging van de tegenspeler.
POSITIEBEPALING
De tegenaanval heeft te maken met een niet georganiseerde verdediging van de tegenstander. De
spelers van de tegenpartij zullen in 1 e instantie naar het centrum van hun verdediging lopen om daar zo
snel mogelijk hun verdedigende opstelling in te nemen (om frontaal te kunnen verdedigen).
Dit geeft verschillende mogelijkheden om keuzes te maken welke positie de aanvallers zonder bal gaan
innemen. De tegenaanval bestaat uit 4 tot maximaal 5 spelers.
o
o
o
o
De hoekaanvallers kiezen tussen breed houden (om van buiten de 9 meter een actie te
kunnen maken) of naar de cirkel positie gaan (centraal of naar een 4 – 2 positie);
De opstelling t.o.v medespelers is niet op één lijn;
De opbouwers blijven in positie op 12 meter met mogelijkheden tot inzetten van wissels;
De verdedigende midvoor kan naar de cirkel doorlopen (hoeken breed).
Vanuit zijn positie moet de balbezitter de keuze maken of hij een mogelijkheid tot een kans heeft of dat
balvoering na dreiging meer effect heeft. Een snelle balvoering heeft hier prioriteit boven het
individueel passeren.
DE PASSING
Bij de tegenaanval is passing van essentieel belang. Deze passing dient diagonaal te gebeuren. Het
aanspelen van een speler in zijn rug is altijd verkeerd. De passing bij de tegenaanval begint met 2
kenmerkende passes.
o De lange diagonale bal over de verdediging naar de medeaanvaller die voorbij de verdediging
van de tegenstander is gelopen (Break-out);
o De bal naar een speler in de middencirkel van het speelveld (ook noodzakelijk bij een
tegendoelpunt). Deze speler maakt de keuze om naar links of rechts de tegenaanval op te
bouwen (Snelle tegenaanval).
De bal dribbelend opbrengen is niet (nooit) de bedoeling. Een actie maken met 1 stuit kan wel effectief
zijn. Na het passeren van de middellijn kan middels bepaalde vaste principes gespeeld worden.
VEEL VOORKOMENDE FOUTEN
o Loopsnelheid wordt niet aangepast aan de te verwachten situatie;
o Naar voren gaan van de spelers zonder te weten, waar ze naar toe gaan;
o Gelijk op naar voren lopen zonder in diagonale lijnen te denken;
o Passing in de lengterichting in de rug van de ontvangende speler;
o Aanspelen van de voorste (verste) medespeler over verdedigers heen.
5

Spelvisie deel 5: de TEGENAANVAL
CONCLUSIE
Verantwoord op de break-out / snelle tegenaanval spelen is naar het lijkt een makkelijke opgave. De
omschakeling van de verdediging naar de aanval is echter behoorlijk complex omdat vanuit alle posities
één of meerdere keuze momenten het verloop van de break-out / snelle tegenaanval bepalen.
Elke keuze heeft direct gevolg op de volgende te nemen keuzes.
Het aanleren van de snelle aanval bij de jeugdteams betekent dus dat elke speler zich bewust moet
worden van:
o
o
o
o
o
De looplijnen gekoppeld aan de verdedigende positie;
Het vertrekmoment zonder onnodig kansen aan de tegenstander te bieden;
Het aanspelen van elkaar dat gebaseerd is op diagonalen in het speelveld;
Het gedoseerd naar “voren rennen” om zodoende verschillende fases in de snelle aanval te
kunnen uitvoeren.
Bereid zijn elkaars taak over te nemen.
Dit alles om het plezier in het spel te vergroten en zeker de efficiëntie van de snelle aanval te bewaken.
6

Spelvisie deel 5: de TEGENAANVAL
MOGELIJKHEDEN PER POSITIE IN DE VERDEDIGING
HOEKVERDEDIGER NIET BALZIJDE
Hoekverdediger (7 meter) vertrekt op moment dat er
een doelpoging is aan andere kant van het speelveld.
Loopweg is breed naar de middenlijn en dan met
oogcontact iets naar binnen komen.
Keuze 1
om vol door te gaan;
om terug te gaan naar verdedigende positie;
om de middenbal te nemen bij een doelpunt.
Keuze 2
om doelkans te ondernemen bij balbezit;
om positie te houden buiten 9 meter in afwachting;
om positie naar aanleiding spelverloop aan te passen.
Taakovername. Uitstap Hoek mogelijk
HOEKVERDEDIGER BALZIJDE
Hoekverdediger (6 meter) vertrekt op moment van een
zekere doelpoging en er geen terugkomende bal te
verwachten is. Loopweg is breed naar middenlijn en dan
met oogcontact medespelers iets naar binnen komen.
Bij doelpoging uit hoek zal uitstapper de loopweg breed
overnemen. Buitenspeler neemt loopweg uitstap over.
Keuze 1
om welke loopweg te nemen.
Keuze 2
om doelkans te ondernemen bij balbezit;
om positie te houden buiten 9 meter in afwachting;
om positie naar aanleiding spelverloop aan te passen;
om op loopweg opbouw balzijde te reageren.
7

Spelvisie deel 5: de TEGENAANVAL
UITSTAPPER NIET BALZIJDE
Startmoment zodra zeker is dat de bal niet naar zijn kant
komt.
Keuze 1
Loopweg is iets naar buiten naar de middellijn en na de
middellijn diagonaal achter de balbezitter .
Loopweg bij doelpunt neemt uitstap de loopweg
buitenspeler over (alleen als hoekspeler de middenbal
neemt).
Bij balaanname op 12 meter volgt
Keuze 2
om bij balbezit (9 meter) voor doelpoging te gaan;
om druk op te bouwen en overtal te creëren;
om diagonaal druk te zetten naar andere kant van het
speelveld.
Taakovername. Uitstap Hoek mogelijk
UITSTAPPER BALZIJDE
Startmoment uitstap (8/9 meter) vertrekt op moment
van een zekere doelpoging en er geen terugkomende bal
te verwachten is. Bij doelpoging uit de hoek neemt hij
loopweg hoekspeler over.
Loopweg is iets naar buiten naar de middellijn en na
middellijn diagonaal achter de balbezitter
Keuze 1
om bij balaanname uit breedte veld (10 meter) voor
doelpoging
om druk op te bouwen en overtal te creëren
Keuze 2
om op loopweg opbouw balzijde te reageren
om diagonaal druk te zetten naar andere kant speelveld
om snelle aanval te neutraliseren
8

Spelvisie deel 5: de TEGENAANVAL
MIDVOOR
Taakovername. Is een speler die op het moment van aanvang tegenaanval niet in de juiste positie dan wordt zijn
taak door mede speler overgenomen.
Startmoment van de midvoor (8/9 meter) vertrekt op
moment van een zekere doelpoging.
Loopweg is naar de middencirkel voor balaanname snelle
aanval
Keuze 1
om in de opbouw te blijven om aanspeelpunt te zijn
om naar cirkel te gaan indien daar nog veel ruimte is
Keuze 2
om bij balaanname (14 meter) voor doelpoging
om druk op te bouwen en overtal te creëren
(balsnelheid)
om op loopweg opbouw balzijde te reageren
om snelle aanval te neutraliseren
Keuze 3
om bij balaanname (7 meter) voor doelpoging
diagonale pass naar buiten.
Taakovername. Midvoor Mid-achter mogelijk
MID-ACHTER
Startmoment van de mid-achter (6 meter) is eigenlijk niet aan de orde. Van de mid-achter wordt
verwacht dat hij de aanval volgt en zijn positie bepaald zodanig dat hij kan optreden bij [onnodig]
balverlies. Hij bewaakt de zone achter de snelle aanval ter hoogte van de middenlijn.
Op moment dat de keuze genomen wordt de snelle aanval te neutraliseren neemt hij zijn aanvallende
positie in. De bal wordt rond gespeeld en ‘normale’ aanval krijgt zijn vervolg.
9

Spelvisie deel 5: de TEGENAANVAL
DE TEGENAANVAL OPVANGEN
UITGANGSPUNTEN
Vooraleer de uitgangspunten te formuleren moeten we eerst vaststellen dat eerder vernoemde
uitgangspunten uit andere hoofdstukken essentieel zijn ter voorkoming van een tegenaanval.
o
o
o
Hanteren van de juiste technieken om balonderschepping moeilijker maakt;
Elkaar ondersteunen en aanspeelpunten aanbieden kan balverlies voorkomen;
Er bij een doelpoging voor zorgen dat het schot ten alle tijden op doel is.
Opvangen van de break-out of snelle tegenaanval bij balverlies wordt niet besproken.
Een tegenaanval opvangen:
o
Verdeling van de taken.
Op helft van de tegenspeler
o
o
o
Op eigen helft
o
o
o
Passing verstoren;
Vastzetten van de balbezitter;
Positie kiezen ter vertraging / onderschepping passing.
Doelpogingen naar buiten;
Anticiperen op de inkomende tegenspelers;
Blokkering doelpogingen in afspraak met de keeper.
Naar een georganiseerde verdediging
o
Verdedigende taken overnemen.
VERDELING VAN DE TAKEN
Bij een doelpoging is de opstelling van ploeg even ontregeld. Doelpogingen zullen vaker aan buitenzijde
plaats vinden dan door het midden. De tegenaanval opvangen dient aan beide zijden van het veld
plaats te vinden.
In 1e instantie moeten 3 spelers de snelle aanval verdedigen door terug te lopen.
PASSING VERSTOREN
Pressing. Verhinderen dat de bal uitgenomen wordt. De schutter verplaatst zijn actie naar een zone
rond de cirkel om de door de keeper te nemen uitbal te verstoren. Twee spelers gaan direct naar een
zone waar de korte uitbal van de keeper gespeeld kan worden.
De terug lopende spelers verstoren een lange diagonale bal naar de break-out spelers door hun
loopweg naar binnen te verhinderen daarbij gericht op onderschepping. De derde speler past zijn
loopweg zo aan dat passing naar 2e of 3e aanvaller verstoord kan worden.
Zodra de tegenstander zich onder de pressing uitspeelt, terug gaan naar de verdediging.
VASTZETTEN VAN DE BALBEZITTER
Voorkomen van een snelle tegenaanval door het vastzetten van de balbezitter is het meest effectief.
Het vastzetten dient zodanig te gebeuren dat het risico op een 2 minuten tijdstraf minimaal is:
10

Spelvisie deel 5: de TEGENAANVAL
o
o
o
o
frontaal dus altijd in lijn naar het doel van de keeper;
correct, dus balgericht;
tegenhoudend, dus niet afklemmend;
gericht op het fluitsignaal van de scheidsrechter.
DOELPOGINGEN NAAR BUITEN
Door naar het midden van het speelveld te lopen op de eigen helft ontstaat ook de mogelijkheid om de
aanvallers van de tegenpartij te dwingen hun loopweg naar het doel ‘naar buiten’ te dwingen.
Door een goede (diagonale) positie op de meest natuurlijk loopweg in te nemen zal de aanvaller zich
moeten aanpassen. Afschermen van de bal naar de inkomende spelers is daarbij een extra
aandachtpunt.
CONCLUSIE
Er is veel te winnen met het ontregelen van de tegenaanval van de tegenstander. De training op dit
aspect van het spel geeft de jeugdspelers ook vaak veel plezier. Het is vaak een conditionele oefening
waarbij het spel/wedstrijdelement zodanig is dat de spelers er veel energie in kwijt kunnen.
Het pressing spelen op de tegenaanval kan echter niet elke keer gehanteerd worden. Middels coaching
en besef hoe de tegenstander zijn snelle aanval opbouwt is inzetten van deze pressing aan te raden.
11

Spelvisie deel 5: de TEGENAANVAL
MOGELIJKHEDEN OM DE TEGENAANVAL OP TE VANGEN
ACTIES OP DE HELFT TEGENSTANDER
Na een doelpoging ‘pressing’ spelen houdt in dat drie van de zes
spelers een bepaalde zone verdedigen. De andere drie spelers
verdedigen de lange bal naar de eigen helft.
Een extra mogelijkheid is om de mid-achter eerst een zone rond
de middenlijn te laten afschermen
Keuze
De mid-achter maakt de keuze om aan de balzijde van de
tegenaanval terug te lopen.
Afhankelijk van de doelpoging zijn dat de volgende posities:
o hoek: schutter, cirkel en buitenopb. niet balzijde;
o opbouw: schutter, cirkel en andere buitenopbouw;
o midopb: schutter, cirkel en passende buitenopbouw;
o cirkel: schutter, buitenopbouwers.
ACTIES OP EIGEN HELFT
De tegenstander speelt zich onder de ‘pressing’ uit door:
o in de bal lopen
o het speelveld breed maken
De vooruitgesnelde spelers zullen zich als aanspeelpunt
aanbieden.
De ‘pressing’ gevende verdedigers gaan terug naar eigen helft.
Zij lopen naar binnen om hun posities in de verdediging in te
gaan nemen
De eerder terug gelopen verdedigers hebben zich frontaal
opgesteld.
De mid-achter verdedigd de zone tussen 6 en 9 meter
De uitstappers verdedigen een zone van 8-11 meter met als
speerpunt de opbouwpositie van de tegenstander offensief aan
te pakken en eventueel naar buiten te dwingen.
12

Spelvisie deel 5: de TEGENAANVAL
NAAR EEN GEORGANISEERDE VERDEDIGING
De drie eerst terugkomende verdedigers:
1. spelers nemen de midachter en uitstappositie in.
2. de uitstappers nemen ook de zone hoek
3. de mid-achter blijft in positie
De drie later terugkomende verdedigers:
4. nemen eerst de uitstapposities over
5. de hoekpositie wordt volledig bezet
6. de laatst terugkomende verdediger wordt midvoor
Positie aanpassing naar basisafspraken alleen op moment dat de
tegenstander geen druk geeft.
13