Katarzyna Więckowska
13.11.2015 • Views
Share Embed Flag

Katarzyna Więckowska

zyciezcukrzyca

zyciezcukrzyca

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
gazetadiabetyk

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

Nowoczesne leczenie<br />

prof. Maciej T. Małecki<br />

Znaczenie zdrowej diety<br />

dr Petra Wilson<br />

Standardy insulinoterapii<br />

prof. Leszek Czupryniak<br />

Stan przedcukrzycowy<br />

prof. Grzegorz Dzida<br />

Badania przesiewowe<br />

dr hab. Tomasz Zdrojewski<br />

Samokontrola glikemii<br />

Jak wybrać glukometr?<br />

<strong>Katarzyna</strong> <strong>Więckowska</strong>:<br />

„Podczas 10 lat choroby, największe znaczenie<br />

miało wsparcie najbliższych, mojej najlepszej<br />

na świecie mamy, siostry i taty, którzy byli<br />

zawsze przy mnie, niezależnie od sytuacji.”<br />

WYDAWCA<br />

PARTNERZY MEDIALNI<br />

PARTNERZY MERYTORYCZNI<br />

PARTNERZY STRATEGICZNI<br />

www.mojacukrzyca.pl<br />

Grafika<br />

Piotr Wiszowaty<br />

piotrwiszowaty@gmail.com

ŻYCIE Z CUKRZYCĄ 2<br />

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita<br />

Potrzebne jest szersze spojrzenie<br />

Od wielu lat środowisko diabetologiczne zabiega o dostępność dla polskich pacjentów nowoczesnych terapii w cukrzycy<br />

typu 2, które są refundowane właściwie we wszystkich krajach Europy, ale nie w Polsce. W ostatnim czasie spadły<br />

ceny analogów insulin długodziałających, co jest dobrą informacją dla Polskich pacjentów.<br />

Prof. Maciej Małecki<br />

Prezes Polskiego Towarzystwa<br />

Diabetologicznego<br />

Panie Profesorze obchodzimy właśnie Światowy<br />

Dzień Walki z Cukrzycą. Czy rzeczywiście<br />

jest ona tak wielkim problemem i zagrożeniem<br />

w dzisiejszych czasach?<br />

O skali wyzwania świadczy już jej epidemiologia,<br />

bo na świecie dotyka 400 mln osób. Jeżeli<br />

nic nie zrobimy to w ciągu kolejnych 20 lat<br />

przybędzie 200 mln osób i w okolicach 2035<br />

roku będzie na świecie już 600 mln osób chorych<br />

na cukrzycę. W Europie choruje ponad<br />

50 mln osób, a w Polsce prawie 3 mln. Są to<br />

olbrzymie liczby, które przekładają się na realne<br />

problemy – te osoby wymagają opieki medycznej<br />

i stworzenia ram organizacyjnych dla tej<br />

opieki. Ponadto są to osoby, które mają czasami<br />

zmniejszoną produktywność, często dotknięte<br />

są inwalidztwem i pozostają na utrzymaniu<br />

państwa oraz przedwcześnie umierają. Pomijając<br />

fakt, iż jest to duże wyzwanie dla państwa,<br />

należy pamiętać o tym, że przede wszystkim jest<br />

to indywidualny problem. Z jakiejkolwiek perspektywy<br />

nie popatrzymy, problem jest duży.<br />

Rosnąca liczba chorych to rzeczywiście istotne<br />

zagadnienie, ale co wg Pana jest obecnie<br />

największą przeszkodą w naszym kraju, z którą<br />

spotykają się obecnie lekarze i pacjenci na<br />

co dzień?<br />

Jest szereg problemów, które dotyczą refundacji<br />

leków i infrastruktury. Od wielu lat nie możemy<br />

się doczekać dostępności nowoczesnych terapii<br />

w cukrzycy typu 2, refundowanych właściwie we<br />

wszystkich krajach Europy. Terapie te pozwalają<br />

nie tylko na kontrolę poziomu glukozy we krwi,<br />

ale także ułatwiają redukcję masy ciała. Co ważne,<br />

nie powodują wzrostu ryzyka niedocukrzeń, czyli<br />

nagłych, gwałtownych spadków poziomów cukru<br />

we krwi. Po drugie, w Polsce mamy znaczne<br />

braki w infrastrukturze leczniczej, na przykład jest<br />

tylko kilka gabinetów stopy cukrzycowej. Nie ma<br />

odpowiedniego wyposażenia i ram finansowo-<br />

-organizacyjnych, które by motywowały poszczególne<br />

szpitale, przychodnie do stworzenia takich<br />

gabinetów. Przy obecnym sposobie finansowania<br />

stworzenie takiego gabinetu stopy cukrzycowej,<br />

to jest z definicji generowanie zadłużenia<br />

dla jednostki czy to szpitalnej czy ambulatoryjnej.<br />

Brakuje więc pieniędzy, wyposażenia i dobrych<br />

rozwiązań organizacyjno-finansowych, które by<br />

skłaniały do doskonalenia opieki.<br />

Czy refundacja nowych terapii to duży koszt<br />

dla państwa?<br />

Obecnie obowiązujące w Polsce ramy prawne<br />

dają możliwość kontrolowania tego kosztu, poprzez<br />

charakterystykę pacjentów, którzy będą<br />

kwalifikować się do takiej refundacji. Można<br />

wybrać takich pacjentów, którzy odniosą największe<br />

korzyści. Jest kilka nowoczesnych grup<br />

leków obniżających cukier we krwi w cukrzycy<br />

typu 2; generalnie największe korzyści z ich<br />

stosowania odnoszą pacjenci z nasiloną otyłością,<br />

bez uzyskanego celu terapeutycznego, ze<br />

znacznie podwyższonymi poziomami glukozy<br />

i z dużym ryzykiem niedocukrzeń, bądź konsekwencji<br />

tych niedocukrzeń. Można również<br />

dzielić się kosztami z firmami farmaceutycznymi<br />

i po przekroczeniu pewnej liczby pacjentów<br />

otrzymujących dany lek, pozostałe koszty<br />

przechodzą na firmę farmaceutyczną. Narzędzi<br />

jest dużo, tylko trzeba chcieć z nich skorzystać.<br />

Przez cały okres ostatniej kadencji parlamentu,<br />

środowisko diabetologiczne bezskutecznie pukało<br />

do gabinetów decydentów w Ministerstwie<br />

Zdrowia. Nigdy nie doświadczyliśmy odpowiedniego<br />

zrozumienia. Mieliśmy wrażenie, że rozmawiamy<br />

z księgowymi, których interesuje tylko<br />

doraźny, bieżący efekt finansowy, którym brakuje<br />

szerszej perspektywy i szerszego spojrzenia.<br />

Nasze środowisko prezentuje pełen przekrój poglądów<br />

politycznych, jednakże wszyscy mamy<br />

nadzieję, że w związku ze zmianą władzy, ktoś<br />

nas wreszcie wysłucha i dotrą nasze argumenty,<br />

że warto te leki refundować.<br />

Wspomniał Pan Profesor, że jest kilka grup<br />

nowoczesnych leków. Ostatnio mówi się, że<br />

flozyny są nową nadzieją diabetologii. Czy<br />

to prawda?<br />

Flozyny są to preparaty, które pojawiły się w ostatnich<br />

latach. Są one, podobnie jak leki inkretynowe,<br />

nową jakością w leczeniu cukrzycy typu 2.<br />

Obydwie klasy należą do nowych preparatów,<br />

które obniżają poziom cukru we krwi, ale także<br />

zmniejszają masę ciała, nie powodując narastania<br />

ryzyka niedocukrzeń. To jest taka korona, w której<br />

są trzy diamenty nowoczesnej diabetologii<br />

– spadek glukozy, zmniejszenie masy ciała i brak<br />

ryzyka niedocukrzeń. Niewątpliwie flozyny takie<br />

cechy mają a ostatnie badania opublikowane<br />

kilka tygodni temu pokazują, że te trzy cechy<br />

przekładają się na czwartą, niezwykle cenną,<br />

czyli na wydłużanie życia u naszych pacjentów<br />

i na zmniejszenie incydentów sercowo-naczyniowych<br />

takich jak zawał serca czy udar mózgu.<br />

Czy leczenie insuliną jest konieczne w każdym<br />

przypadku?<br />

Leczenie insuliną jest niezbędne w cukrzycy<br />

typu 1., czyli cukrzycy o gwałtownym początku,<br />

dotykającej ludzi młodych, dzieci. Jeżeli chodzi<br />

o pacjentów chorych na cukrzycę typu 2., to<br />

w większości na początku leczenia nie wymagają<br />

oni insulinoterapii, a dopiero wraz z upływem<br />

czasu i postępem choroby wprowadza się<br />

insulinę. Można powiedzieć, że statystycznie co<br />

drugi pacjent z cukrzycą typu 2 obecnie jest leczony<br />

insuliną.<br />

Dla tych osób istotne są zapewne zmiany,<br />

które pojawiły się na liście leków refundowanych<br />

obowiązującej od 1 listopada.<br />

Spadły ceny analogów długodziałających,<br />

tych które były refundowane od kilku<br />

lat, a których cena wzrosła we wrześniu,<br />

w związku z pojawieniem się preparatu<br />

biopodobnego. Ministerstwo nie podjęło<br />

odpowiednio wcześnie rozmów z firmami,<br />

żeby wynegocjować z nimi nowe warunki<br />

cenowe preparatów, jakie były dotychczas<br />

dostępne i którymi to preparatami leczona<br />

jest znaczna liczba osób. Te preparaty wobec<br />

obniżenia podstawy refundacji, z dnia<br />

na dzień zdrożały. Obecnie ceny dla pacjenta<br />

wróciły mniej więcej do poziomu,<br />

który był jeszcze niedawno. Jest to o tyle<br />

ważne, gdyż mówimy o dziesiątkach tysięcy<br />

pacjentów, a zmiana insuliny to nie jest<br />

proces, który można łatwo z dnia na dzień<br />

przeprowadzić. W tej sytuacji w grę wchodzi<br />

na przykład wymiana pena, którego obsługi<br />

trzeba się nauczyć a musimy pamiętać, że<br />

z reguły to są starsze osoby, mające swoje<br />

przyzwyczajenia. Co więcej jedna z tych<br />

wcześniej stosowanych insulin ma w ogóle<br />

nieco inne właściwości medyczne, więc potencjalne<br />

przestawienie na nowy preparat<br />

wymaga też zmiany dawkowania, a czasami<br />

modyfikacji liczby wstrzyknięć. Należy<br />

tu nadmienić, że pojawienie się insuliny<br />

biopodobnej jest to zjawisko samo w sobie<br />

korzystne, gdyż w normalnych warunkach<br />

na świecie powoduje obniżenie cen insulin.<br />

Jednak trzeba zadbać o wszystkie szczegóły<br />

przy ich wprowadzeniu na rynek, tak aby nie<br />

stracić z pola widzenia dobra pacjenta.<br />

Hasłem tegorocznego Światowego Dnia<br />

Walki z Cukrzycą jest zdrowa dieta. Dlaczego<br />

ma to tak duże znaczenie?<br />

Nie ma dobrego leczenia cukrzycy bez zdrowej,<br />

dobrej diety. To jest tak samo ważne jak<br />

stosowanie insuliny czy doustnych leków. Mówimy<br />

zresztą nie tylko o leczeniu cukrzycy,<br />

ale także o prewencji cukrzycy typu 2. Dieta<br />

chorego na cukrzycę nie musi być nudna ani<br />

niesmaczna. W gruncie rzeczy liczba wyłączeń<br />

nie jest tak duża, dotyczy głównie cukrów<br />

prostych czyli klasycznych słodyczy. Najważniejsza<br />

jest świadomość tego, żeby kontrolować<br />

liczbę kalorii. •

3 ŻYCIE Z CUKRZYCĄ<br />

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita<br />

Właściwe leczenie insuliną<br />

Leczenie analogami insulin długodziałających, znacznie bardziej zbliżonymi do profilu działania insuliny zdrowego człowieka,<br />

jest światowym standardem. Obecnie wiodąca firma na rynku obniżyła cenę swojej insuliny, dzięki temu pacjenci będą mogli<br />

kontynuować leczenie insuliną, którą już znają i która była wyborem ich i ich lekarzy.<br />

Prof. Leszek Czupryniak<br />

Prezes Polskiego Towarzystwa<br />

Diabetologicznego w latach<br />

2011–15, kierownik Kliniki Chorób<br />

Wewnętrznych i Diabetologii WUM<br />

Na czym polega leczenie insuliną?<br />

Nasza dieta w przewadze składa się z cukrów<br />

czyli węglowodanów, a glukoza – cukier prosty<br />

– jest najlepszym źródłem energii dla komórek<br />

organizmu. W procesie uzyskiwania energii<br />

z pożywienia, insulina odgrywa bardzo ważną<br />

rolę. Przedstawiając to obrazowo jest ona kluczem,<br />

który otwiera komórki naszego organizmu<br />

dla glukozy i jeżeli jej zabraknie lub błędnie<br />

ona działa, to komórki nie mogą wchłonąć<br />

i spalić glukozy. Głównym celem insulinoterapii<br />

jest obniżenie poziomu cukru we krwi i doprowadzenie<br />

do sytuacji, w której organizm może<br />

z tego cukru korzystać.<br />

Jak obecnie wygląda insulinoterapia w krajach<br />

europejskich?<br />

W Europie dużo częściej niż w Polsce stosowane<br />

są analogi długodziałające i szybkodziałające,<br />

które są znacznie bardziej zbliżone do<br />

profilu działania insuliny zdrowego człowieka.<br />

Odpowiednio poprawiono cząsteczkę insuliny,<br />

dzięki czemu wchłania się ona albo szybciej<br />

(w przypadku analogów szybkodziałających)<br />

albo wolniej (analogi długodziałające), tak by<br />

móc jak najbardziej odtworzyć fizjologiczny<br />

proces wydzielania insuliny. Analogi insuliny<br />

są powszechnie wykorzystywane na świecie<br />

do leczenia cukrzycy typu 1, należy jednak<br />

zaznaczyć, że w większości krajów te insuliny<br />

dla pacjentów są tam bezpłatne. W Polsce również<br />

leczymy analogami, ale nie są one niestety<br />

w pełni refundowane przez państwo. Obecnie<br />

nikt nie ma wątpliwości, że w przypadku<br />

cukrzycy typu 1 analogi te powinny być bezpłatne,<br />

gdyż gwarantują możliwie najlepsze<br />

leczenie cukrzycy.<br />

Jakie są koszty dla pacjenta, stosowania<br />

analogów insulin długodziałających?<br />

We wrześniu na liście refundacyjnej, w związku<br />

z wprowadzeniem insuliny biopodobnej<br />

i obniżeniem podstawy refundacyjnej, wzrosły<br />

ceny insulin będących wcześniej na rynku.<br />

Obecnie wiodąca firma na rynku obniżyła cenę<br />

swojej insuliny, dzięki temu pacjent będzie<br />

mógł korzystać z insuliny na takich samych<br />

warunkach jak przed wrześniem. Jeżeli chory<br />

używa 50 jednostek na dobę, to w tej sytuacji<br />

koszt jego miesięcznej terapii wynosi ok. 70 zł.<br />

Większość chorych używa dziennie mniej jednostek,<br />

więc oczywiście cena terapii jest dla<br />

nich jeszcze niższa.<br />

Czym jest insulina biopodobna?<br />

W momencie kiedy firma opracowuje nowy lek,<br />

otrzymuje na pewien okres patent i nikt inny nie<br />

może danego leku produkować. Po wygaśnięciu<br />

patentu, na rynku pojawiają się leki odtwórcze<br />

produkowane przez inne firmy – w przypadku<br />

tabletek, które jest znacznie łatwiej wyprodukować,<br />

jest to sytuacja powszechna dlatego<br />

mamy wielu producentów leków generycznych.<br />

Insulina jest znacznie trudniejsza w wyprodukowaniu,<br />

gdyż jest białkiem składającym się<br />

z 51 aminokwasów. Dla zobrazowania można<br />

przyjąć, że jeden aminokwas to standardowy<br />

jeden lek w tabletce. Z tego powodu firmy wolą,<br />

by określać insuliny odtwórcze mianem biopodobnych<br />

– czyli podobnych pod względem<br />

działania biologicznego do leku oryginalnego.<br />

Istnieją różne opinie na ten temat – jedni uważają,<br />

że są to różne leki, bo różnią się warunkami<br />

produkcji a inni, że „idealnie” takie same, bo mają<br />

identyczną strukturę aminokwasową. Badania<br />

przedrejestracyjne wskazują, że skuteczność<br />

i bezpieczeństwo działania leków biopodobnych<br />

są bardzo zbliżone do tych charakteryzujących<br />

leki oryginalne.<br />

Jak to zagadnienie przekłada się na życie<br />

pacjentów?<br />

W przypadku stosowania insuliny, dla pacjenta<br />

jest to często kwestia przyzwyczajeń, przekonania,<br />

że dana insulina dobrze działa oraz zaufania<br />

do danego leku. Musimy pamiętać, że<br />

do każdej stosuje się inny wstrzykiwacz. Jest<br />

on rzeczą tak prywatną dla chorego, jak np.<br />

szczoteczka dla zębów. Pacjent często nosi<br />

go zawsze przy sobie i doskonale zna zasady<br />

jego obsługi, a co za tym idzie jest pewien,<br />

że w razie potrzeby poda sobie odpowiednią<br />

dawkę insuliny. Pozwala to choremu zachować<br />

wysokie poczucie bezpieczeństwa. Chory<br />

używa danej insuliny; wie jak na niego działa,<br />

wiele razy pomogła mu dana terapii i się nie<br />

zawiódł, więc to zrozumiałe że nie chce tego<br />

zmieniać, tylko ze względu na drobną różnicę<br />

w cenie. Pamiętajmy, że są to niezwykle ważne<br />

kwestie i nie powinno doprowadzać się do sytuacji,<br />

w której zmiany ceny zmuszają chorych<br />

do zmiany stosowanego od lat, skutecznego<br />

i bezpiecznego leczenia. Zwracamy oczywiście<br />

uwagę na to, że biopodobny lek musi być<br />

i jest tańszy od oryginału. Dla pacjentów jest to<br />

wydarzenie korzystniejsze, gdyż uwalniane są<br />

narzędzia wolnego rynku. Nie możemy jednak<br />

mówić o żadnej przełomowej sytuacji, gdyż nie<br />

pojawił się nowy lek, ani nowa cząsteczka. Jest<br />

to po prostu preparat z tej samej kategorii co<br />

dostępne już wcześniej, a niższa cena poprawia<br />

jego dostępność. •<br />

Dla skutecznego leczenia cukrzycy,<br />

potrzebna jest między innymi ustabilizowana<br />

terapia. Niekorzystnie wydają<br />

się więc wszystkie ruchy cenowe, które mogą<br />

zmusić lekarzy i pacjentów do zmiany dotychczasowego<br />

leczenia. Obniżenie limitu refundacyjnego<br />

w grupie analogów długodziałających<br />

insuliny, skutkowało wzrostem odpłatności dla<br />

pacjenta za oryginalne analogi insuliny długodziałającej.<br />

Dzięki decyzji producenta, nowa lista<br />

leków refundacyjnych przywróciła od listopada<br />

odpłatność za najczęściej używaną przez<br />

pacjentów insulinę długodziałającą, do poziomu<br />

cen sprzed poprzedniej zmiany. Przywróciła<br />

cenę, do której nasi pacjenci zdążyli się już<br />

przyzwyczaić. Pozwoli to im na kontynuowanie<br />

leczenia insuliną, którą już znają, doceniają i która<br />

była ich wyborem i ich lekarzy.<br />

Leczenie analogami insulin długodziałających<br />

jest obecnie światowym standardem. We wrześniu<br />

pojawiła się w tej grupie insulina biopodobna,<br />

która jest podobnie bezpieczna i skuteczna<br />

co insulina oryginalna. Trzeba jednak pamiętać,<br />

że insulina innego producenta wymaga do podawania<br />

odmiennego pena. To powoduje, że<br />

pacjent, zmieniając lek, zmienia też pen, którego<br />

obsługi musi się nauczyć a lekarz lub pielęgniarka<br />

muszą sprawdzić poprawność podawania insuliny.<br />

Zamiana leku na biopodobny może wymagać<br />

również modyfikacji dawki insuliny. Zobowiązuje<br />

to pacjenta i lekarza do wzmożonej kontroli skuteczności<br />

terapii po zmianie leczenia.<br />

Musimy pamiętać, że osoba z cukrzycą to<br />

nie pacjent jednorazowy, który przychodzi<br />

z przeziębieniem. To pacjent, który jest leczony<br />

przez wiele lat. W leczeniu ambulatoryjnym,<br />

zwłaszcza osób z chorobami przewlekłymi, wiele<br />

decyzji leczniczych podejmujemy wspólnie<br />

z pacjentami. Te decyzje opieramy także na<br />

podstawie możliwości ekonomicznych naszych<br />

pacjentów. Ani lekarze, ani pacjenci nie są zwolennikami<br />

zmiany terapii, jeśli nie ma ku temu<br />

przesłanek medycznych. Wiemy, że jeżeli leczenie<br />

cukrzycy jest mniej skuteczne to dochodzi<br />

do rozwoju przewlekłych powikłań tej choroby.<br />

Koszty leczenia przewlekłych powikłań stanowią<br />

nawet do 80% wydatków budżetu państwa na<br />

leczenie osoby z cukrzycą. Marzeniem wszystkich<br />

lekarzy jest tak skuteczne leczenie pacjentów,<br />

żeby nigdy nie doszło u nich do rozwoju<br />

powikłań. Pozwoliłoby to na bezpieczne życie<br />

z cukrzycą, ale również na realne oszczędności<br />

w budżecie państwa i wydatkach na leczenie<br />

chorych. •<br />

Dr Andrzej Paciorkowski<br />

Koordynator<br />

Programu Edukacyjnego<br />

„Szkoła Cukrzycy”<br />

Federacji<br />

„Porozumienie Zielonogórskie”<br />

<strong>Katarzyna</strong> <strong>Więckowska</strong><br />

Studentka dietetyki<br />

Uniwersytetu Śląskiego<br />

Jak informacja o chorobie wpłynęła na Pani życie?<br />

Zdiagnozowanie cukrzycy u jedenastolatki,<br />

współczesnej medycynie zajęło ponad pół roku.<br />

Wycieńczona trafiłam na pogotowie, gdzie życie<br />

całej rodziny wywróciło się do góry nogami. Były<br />

łzy, niedowierzanie i niekończące się pytania: jak<br />

to teraz będzie. Po trzech tygodniach spędzonych<br />

w szpitalu, gdzie nauczono mnie żyć od nowa,<br />

wróciłam do szkoły. Przez dyrekcję i nauczycieli<br />

zostałam odebrana jako nowy problem. Rówieśnicy<br />

natomiast byli zaintrygowani zmianami, jakie<br />

nastąpiły w moim życiu. Do dziś, dla osób, które po<br />

raz pierwszy mnie spotykają widok pompy insulinowej<br />

czy pomiaru cukru jest czymś ekscytującym.<br />

Wiele z nich wypytuje o chorobę w sposób<br />

delikatny i życzliwy, ale w przeszłości spotkałam się<br />

też z oskarżeniami, że wykorzystuję chorobę np.<br />

aby dostać więcej czasu na egzaminach.<br />

Czym różni się Pani dzień od innych osób?<br />

Każdy dzień zaczynam od pomiaru cukru, podania<br />

insuliny i śniadania. Później mój dzień<br />

nie odbiega od typowego dnia młodej osoby,<br />

pomijając kilkanaście badań stężenia glikemii,<br />

ważenia i przeliczania każdego posiłku oraz<br />

podawania insuliny (śmiech). Tak naprawdę,<br />

mój dzień ma niewiele wspólnego z dobą<br />

„statystycznego Kowalskiego”. Podczas 10 lat<br />

choroby, największe znaczenie miało (i nadal<br />

ma) wsparcie najbliższych, mojej najlepszej na<br />

świcie mamy, siostry i taty, którzy byli zawsze<br />

przy mnie, niezależnie od sytuacji. Choroba<br />

pozwoliła mi też nawiązać wiele przyjaźni na<br />

całe życie. Jedną z nich jest znajomość z moją<br />

panią diabetolog, która potrafiła do mnie dotrzeć<br />

w czasie największego buntu czy z panią<br />

Kamilą Kubiak.<br />

Czym jest akacja ChouChou dla diabetyków?<br />

ChouChou wkręcające, cukru pilnujące, to przepiękny<br />

motywator stworzony specjalnie z myślą<br />

o młodych diabetykach. Kiedy jesteśmy zabiegani<br />

wystarczy spojrzeć na nadgarstek, żeby<br />

przypomnieć sobie, o tym co w naszym życiu<br />

jest najistotniejsze. Wewnątrz widnieje napis<br />

„Zmierzyłeś? Podałeś? Zjedź!”. Jest to alarm zmuszający<br />

nas do regularnej samokontroli. Część<br />

zysku ze sprzedaży ChouChou dla diabetyków<br />

zostanie przekazane na „słodki kalendarz”. Jest<br />

to połączenie terminarza z dzienniczkiem samokontroli,<br />

ukierunkowane na możliwie proste,<br />

szybkie i efektowne prowadzenie zapisków<br />

związanych z cukrzycą. Stworzenie kalendarza<br />

jest moim ogromny marzeniem, ponieważ<br />

umożliwi on tysiącom diabetyków łatwiejsze<br />

życie z chorobą. •

ŻYCIE Z CUKRZYCĄ 4<br />

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita<br />

Wyzwania diabetologii<br />

Z okazji Światowego Dnia Walki z Cukrzycą zapytaliśmy ekspertów, od lat aktywnie działających<br />

dla poprawy opieki diabetologicznej w Polsce, jakie problemy dotykają polskich pacjentów i co ich zdaniem<br />

należałoby zmienić aby poprawić obecną sytuację.<br />

Igor Grzesiak<br />

Instytut Praw Pacjenta<br />

i Edukacji Zdrowotnej<br />

Koalicja na Rzecz Walki<br />

z Cukrzycą<br />

Miliony ludzi na świecie choruje na<br />

cukrzycę. Według danych IDF (Międzynarodowej<br />

Organizacji Diabetologicznej)<br />

chorobą dotkniętych jest już 387<br />

milionów osób na świecie. Polska w najbliższym<br />

czasie będzie więc musiała zmierzyć się z tym<br />

narastającym problemem epidemiologicznym,<br />

związanym z rosnącym odsetkiem nowych zachorowań,<br />

a także rzeszą osób żyjących z cukrzycą<br />

i borykających się z groźnymi powikłaniami.<br />

Już dziś z cukrzycą zmaga się 3 mln Polaków,<br />

z czego ok. 1 mln jeszcze o tym nie wie.<br />

Skuteczna walka z tą epidemią nie będzie<br />

możliwa bez dobrze opracowanej strategii<br />

oraz wieloletniego planu działania, który określi<br />

priorytetowe obszary działania w zakresie prewencji,<br />

leczenia i jakości życia osób z cukrzycą.<br />

Konieczna jest zmiana podejścia do cukrzycy<br />

w systemie ochrony zdrowia i spojrzenie na<br />

chorobę w sposób interdyscyplinarny. Cukrzycę<br />

należy przede wszystkim określić jako<br />

chorobę społeczną, a co za tym idzie stworzyć<br />

kompleksowy systemu działań, mających na<br />

celu zwiększenie wykrywalności cukrzycy,<br />

zmniejszenie odsetka nowych zachorowań<br />

a także ograniczenie powikłań u osób chorujących<br />

na cukrzycę.<br />

Jednym z najważniejszych zadań Państwa<br />

w najbliższych latach powinno być wdrożenie<br />

długofalowej strategii przeciwdziałania cukrzycy.<br />

Cukrzyca nie tylko musi się stać jednym<br />

z priorytetów zdrowotnych, ale także muszą zostać<br />

podjęte zdecydowane kroki profilaktyczne.<br />

Kierunkiem w stronę takiego podejścia jest<br />

projekt pt. „Cukrzyca 2025. Strategia prewencji<br />

i leczenia cukrzycy w Polsce 2015–2025”. Przygotowany<br />

przez organizacje diabetologiczne<br />

oraz ekspertów dokument strategiczny definiuje<br />

wyzwania oraz kluczowe obszary priorytetowych<br />

działań, które muszą zostać podjęte<br />

w najbliższym czasie. Te zmiany powinny się<br />

dokonać na wielu poziomach: indywidualnym,<br />

społecznym i systemowym.<br />

Rok 2025 wydaje się dość odległy. Tak długa<br />

perspektywa rzadko jest uwzględniana w planach<br />

zdrowotnych. Abyśmy jednak mogli za<br />

dziesięć lat zmniejszyć drastycznie rosnące<br />

wskaźniki cukrzycy, musimy podjąć szereg<br />

działań już dzisiaj. •<br />

Alicja Szewczyk<br />

Przewodnicząca Polskiej Federacji<br />

Edukacji w Diabetologii<br />

Życie z cukrzycą wymaga zmiany<br />

nawyków i wdrożenia ściśle określonych<br />

zachowań. Pacjent musi<br />

uzyskać o nich wiedzę, nauczyć się ich realizacji<br />

i zostać zmotywowanym do konsekwentnego<br />

ich stosowania. Na tym polega<br />

udział pacjenta w leczeniu choroby i to<br />

współuczestnictwo musi zostać zaplanowane<br />

na całe życie. Edukacja terapeutyczna<br />

służy formułowaniu długoterminowych celów<br />

terapii, czyli ustaleniu udziału pacjenta<br />

w leczeniu cukrzycy.<br />

Wiedza pacjenta o chorobie poprawia<br />

jego współpracę z personelem medycznym.<br />

Edukacja jest szczególnie ważna w cukrzycy,<br />

ponieważ stosowanie się chorych do zaleceń<br />

medycznych pomaga lepiej kontrolować<br />

chorobę. To oznacza możliwość zapobiegania<br />

powstawaniu ostrych i przewlekłych<br />

powikłań cukrzycy i lepszą jakość życia, życie<br />

w lepszym zdrowiu. Edukacja może bardzo<br />

istotnie poprawić efektywność procesu leczniczego<br />

prowadzonego przez personel medyczny.<br />

Dzięki temu postęp choroby zostaje<br />

zahamowany i nie czyni ona spustoszenia<br />

w organizmie, co pozwala choremu wieść<br />

normalne życie.<br />

Kluczowe wyzwania to po pierwsze: wprowadzenie<br />

do polskiego systemu ochrony<br />

zdrowia stanowiska edukatora ds. diabetologii.<br />

Da to pacjentom szeroki dostęp do edukacji<br />

niezbędnej w terapii cukrzycy – a w rezultacie<br />

przyczyni się do poprawy zdrowia<br />

i jakości życia pacjentów diabetologicznych<br />

oraz redukcji powikłań cukrzycy, a także<br />

przyniesie duże oszczędności dla systemu<br />

ochrony zdrowia.<br />

Po drugie: aby tak się stało, edukacja terapeutyczna<br />

w cukrzycy powinna być odrębnym<br />

świadczeniem kontraktowanym przez<br />

Narodowy Fundusz Zdrowia, zaś edukator ds.<br />

diabetologii – profesjonalistą zatrudnianym<br />

obligatoryjnie w placówkach medycznych<br />

określonego typu.<br />

Po trzecie: profilaktyka – potrzebne jest<br />

zachęcanie Polaków do uprawiania sportu,<br />

kontroli stresu, stosowania właściwej diety, bo<br />

zdrowy tryb życia może uchronić przed zachorowaniem<br />

nie tylko na cukrzycę. •<br />

Andrzej Bauman<br />

Prezes Zarządu Głównego<br />

Polskiego Stowarzyszenia<br />

Diabetyków<br />

Opieka diabetologiczna w Polsce niestety<br />

nadal pozostawia bardzo wiele<br />

do życzenia. Wszelkie europejskie<br />

rankingi od lat stawiają nas na jednym z ostatnich<br />

miejsc pod tym względem.<br />

Czasami można odnieść wrażenie, że cukrzyca<br />

jest dla decydentów jakąś wielką, mityczną<br />

bestią, z którą nie chcą się zmierzyć. A przecież<br />

liczba chorych rośnie lawinowo! Udawanie,<br />

że problemu nie ma, jest niesłychanie krótkowzroczne.<br />

Już ponad 3 miliony osób w naszym<br />

społeczeństwie to diabetycy, a będzie nas coraz<br />

więcej. Mając na uwadze fakt, że nieleczona<br />

lub źle leczona cukrzyca przynosi katastrofalne<br />

skutki, decydenci powinni zrozumieć w końcu<br />

powagę tej choroby.<br />

Leki, które w innych krajach europejskich,<br />

nawet mniej zamożnych, od dawna są standardem,<br />

w Polsce nie podlegają refundacji.<br />

Leczenie powikłań również pozostawia wiele<br />

do życzenia, zwłaszcza stopy cukrzycowej.<br />

Państwo polskie promuje obcinanie nóg zamiast<br />

je leczyć, co jest ciężkim do zrozumienia<br />

paradoksem. Czy naprawdę lepiej wypłacać<br />

inwalidom renty do końca życia niż ratować<br />

ich stopy?<br />

Zbyt niewielu mamy również lekarzy diabetologów,<br />

a na wizytę czeka się miesiącami.<br />

Potrzeba nam edukatorów, czyli osób zajmujących<br />

się tylko i wyłącznie edukacją pacjenta,<br />

gdyż stan edukacji cukrzycowej jest w Polsce<br />

wręcz tragiczny. Chorzy zbyt mało wiedzą<br />

o swojej chorobie, nie rozumieją podstawowych<br />

zaleceń i szkodzą sami sobie poprzez<br />

ignorowanie wytycznych. Specjalistyczne sanatoria<br />

dla dzieci i dorosłych z cukrzycą także<br />

przynosiłyby wiele pożytku.<br />

Z okazji Światowego Dnia Walki z Cukrzycą<br />

życzę wszystkim diabetykom, aby z jednej strony<br />

dbali o siebie, a z drugiej aby nasze państwo<br />

zechciało wreszcie bardziej się o nas zatroszczyć,<br />

do czego Polskie Stowarzyszenie Diabetyków<br />

będzie je wytrwale zachęcać. Tym, którzy<br />

jeszcze cukrzycy nie mają, ale są nią zagrożeni,<br />

polecam przestrzeganie zasad zdrowego stylu<br />

życia. Póki co cukrzyca to choroba nieuleczalna,<br />

a przy tym dość uciążliwa, nie fundujmy jej<br />

sobie na własne życzenie. •<br />

Jerzy Magiera<br />

Twórca największego<br />

portalu dla diabetyków<br />

– mojacukrzyca.org<br />

Niestety wzrasta liczba osób chorych<br />

na cukrzycę. Niezwykle ważna jest<br />

profilaktyka i kontrolne badania,<br />

które powinny (a nie zawsze są) być wykonywane<br />

u każdego, a szczególnie u osób z tzw.<br />

grupy ryzyka. Znacznie lepiej jest przeciwdziałać<br />

i zapobiegać chorobie, niż później ją<br />

leczyć, co jest znacznie droższe. Przy cukrzycy<br />

typu 2 możliwa jest prewencja – istotnym<br />

jest właściwy styl odżywiania, edukacja oraz<br />

aktywność fizyczna.<br />

Na diabetyków czekają różnego rodzaju<br />

problemy. Młodzi diabetycy, a właściwie ich<br />

rodzice i opiekunowie, spotykają się z proble-<br />

mem znalezienia odpowiedniego przedszkola<br />

i szkoły, do której może uczęszczać ich pociecha.<br />

Często dyrektorzy odmawiają przyjęć,<br />

bojąc się odpowiedzialności za stan zdrowia<br />

dziecka. Potrzeba więcej energii skierować<br />

na szkolenia kadry pedagogicznej w temacie<br />

cukrzycy. Nie ma bowiem nic gorszego, jak<br />

strach nauczycieli spowodowany niewiedzą.<br />

Chorzy narzekają na zbyt wysokie ceny leków<br />

koniecznych do życia. Zbyt wiele płaci<br />

się za insuliny, w szczególności za analogi<br />

insulin, które w wielu europejskich krajach są<br />

darmowe. Nieprecyzyjne są kryteria refundacji<br />

analogów długodziałających w cukrzycy<br />

typu 2. Refundacja należy się pacjentowi,<br />

który źle prowadzi cukrzycę, a gdy osiąga<br />

lepsze wyniki – refundacja przestaje obowiązywać.<br />

Wciąż nierefundowana jest terapia<br />

przy pomocy leków inkretynowych. W ostatnich<br />

miesiącach diabetycy mają także problemy<br />

z dostępnością insulin w aptekach.<br />

Preparaty podobno nielegalnie są odsprzedawane<br />

za granicę. Niedopuszczalnym jest,<br />

aby lek ratujący życie nie był dostępy w aptekach.<br />

Sytuacja powinna być prawnie rozwiązana,<br />

a nielegalnych handel zabroniony.<br />

Bardzo niepokojącym jest jeszcze problem<br />

edukacji chorych. W większych ośrodkach,<br />

miastach wojewódzkich dostęp do edukacji,<br />

lekarzy, pielęgniarek, edukatorów jest<br />

znacznie łatwiejszy niż w małych miasteczkach.<br />

Często chorym brakuje podstawowej<br />

wiedzy, co później przekłada się na problemy<br />

zdrowotne. •

5 ŻYCIE Z CUKRZYCĄ<br />

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita<br />

CUKRZYCA – epidemia<br />

zdrowotna, społeczna i gospodarcza<br />

Polska jest jednym z ostatnich krajów w Unii Europejskiej, który wciąż nie refunduje nowoczesnych leków inkretynowych.<br />

System opieki diabetologicznej wymaga pilnych zmian, ponieważ na cukrzycę wydajemy rocznie ponad 7 miliardów złotych,<br />

a połowa z tej kwoty jest przeznaczona na leczenie powikłań.<br />

Cukrzyca typu 2 to schorzenie przewlekłe,<br />

które istotnie zmienia życie chorego<br />

i nierzadko jego bliskich. Stanowi<br />

ok. 90% wszystkich przypadków cukrzycy.<br />

W Polsce choruje na nią ok. 3 mln osób. Rocznie<br />

z powodu jej powikłań umiera prawie 21,5<br />

tysiąca osób – większość z powodu powikłań<br />

sercowo-naczyniowych. Inne częste powikłania<br />

cukrzycy to: retinopatia, nefropatia, neuropatia,<br />

udar mózgu, amputacje kończyn będące<br />

konsekwencją stopy cukrzycowej 1 .<br />

Powikłania rozwijają się na skutek nieleczonej<br />

lub niewłaściwie leczonej cukrzycy.<br />

Prawidłowo leczona cukrzyca osiąga następujące<br />

cele wyznaczone przez Polskie Towarzystwo<br />

Diabetologiczne: poprawa glikemii<br />

i parametrów gospodarki lipidowej, kontrola<br />

masy ciała oraz ciśnienia tętniczego krwi. Bez<br />

normalizacji glikemii, zmniejszenia masy ciała,<br />

wyrównania zaburzeń gospodarki lipidowej<br />

i nadciśnienia tętniczego nie może być mowy<br />

o efektywnym zmniejszeniu ryzyka rozwoju<br />

groźnych dla zdrowia i życia powikłań.<br />

MIĘDZYNARODOWY STANDARD<br />

Mimo alarmującej liczby zachorowań i poważnych<br />

konsekwencji zdrowotnych, jakie pociąga<br />

za sobą nieodpowiednia terapia, w Polsce<br />

w zakresie leczenia cukrzycy od lat niewiele się<br />

zmienia. Nie zmienia tego fakt, iż na rynku pojawiają<br />

się nowe technologie zyskujące pozytywne<br />

opinie środowisk naukowych oraz instytucji<br />

oceniających zasadność refundowania leków.<br />

Terapie te stanowią od lat standard terapeutyczny<br />

w innych krajach Europy.<br />

Polska jest natomiast jednym z ostatnich<br />

krajów w Unii Europejskiej, który mimo wielu<br />

apeli środowiska pacjentów i lekarzy wciąż<br />

nie refunduje nowoczesnych leków inkretynowych<br />

– analogów GLP-1, które spełniają<br />

wszystkie cele leczenia cukrzycy i obniżają<br />

masę ciała. Leki te otrzymały pozytywną opinię<br />

Agencji Oceny Technologii Medycznych<br />

i Taryfikacji, a sam Prezes Wojciech Matusewicz<br />

wypowiedział się w ubiegłym roku na<br />

łamach dziennika „Rzeczpospolita”, iż: „Analogi<br />

GLP-1 mają największą szansę na refundację.<br />

(…) Nie powodują hipoglikemii i wydłużają<br />

czas do włączenia insuliny. I tutaj według naszych<br />

wyliczeń mogą się pojawić oszczędności<br />

dla NFZ. Właśnie taką opinię umieściłem<br />

w rekomendacjach”. Również Wiceminister<br />

Zdrowia – Igor Radziewicz-Winnicki zaznaczył<br />

w wypowiedzi dla serwisu informacyjnego<br />

„Panorama” emitowanego na antenie TVP 2,<br />

że „analogi GLP-1 to ciekawa opcja terapeutyczna,<br />

która w wąskiej grupie pacjentów,<br />

szczególnie u pacjentów z otyłością, może<br />

przynosić korzyści terapeutyczne”. Zatem<br />

wartość terapeutyczna analogów GLP-1 nie<br />

została podważona przez osoby kształtujące<br />

politykę zdrowotną państwa.<br />

ZASADNOŚĆ REFUNDACJI<br />

Decyzja resortu zdrowia nie jest zrozumiała.<br />

Refundacja analogów GLP-1 jest zasadna<br />

i konieczna dla wąskiej grupy chorych na cukrzycę<br />

typu 2 spełniających odpowiednie parametry<br />

i obarczonych najwyższym ryzykiem<br />

rozwoju powikłań (otyli pacjenci). Z inicjatywy<br />

pacjentów i edukatorów diabetologicznych<br />

eksperci z zakresu ekonomiki zdrowia oszacowali<br />

wpływ na wydatki płatnika publicznego<br />

ewentualnej pozytywnej decyzji o objęciu<br />

refundacją leków z grupy inkretyn. Zgodnie<br />

z eksperckimi szacunkami, koszt zapewnienia<br />

wąskiej grupie chorych spełniających określone<br />

parametry dostępu do leków z grupy analogów<br />

GLP-1 wyniósłby dla NFZ w 2016 roku 48,1 mln<br />

złotych.<br />

Biorąc pod uwagę ograniczenia budżetowe<br />

Narodowego Funduszu Zdrowia, rozwiązaniem<br />

kompromisowym byłoby stopniowe obejmowanie<br />

leków inkretynowych refundacją. W pierwszym<br />

etapie objęcie finansowaniem leków<br />

z grupy analogów GLP-1 zapewni dostęp do tego<br />

leczenia stosunkowo wąskiej grupie chorych.<br />

„Dostęp do nowoczesnych<br />

terapii z zastosowaniem<br />

analogów GLP‐1 to poniekąd<br />

realizacja prawa pacjentów<br />

do ochrony zdrowia.”<br />

Efektem refundacji leków z grupy analogów<br />

GLP-1 będzie opóźnienie wdrażania kolejnych<br />

etapów leczenia (z reguły droższych niż etap poprzedzający).<br />

Ponadto spowoduje oszczędności<br />

w innych obszarach budżetu przeznaczonego<br />

na refundację leków przeciwcukrzycowych,<br />

a mianowicie insulinoterapii, związanych z nią<br />

świadczeń gwarantowanych, hospitalizacji oraz<br />

opieki ambulatoryjnej.<br />

Polska na cukrzycę wydaje rocznie ponad 7 miliardów<br />

złotych. Połowa z tej kwoty jest przeznaczona<br />

na leczenie powikłań. To abstrakcyjna<br />

kwota. Prof. Maciej Małecki – Prezes Polskiego<br />

Towarzystwa Diabetologicznego – zaznacza,<br />

zaznacza, że na opiekę diabetologiczną wydajemy<br />

mniej niż nasi sąsiedzi – Czesi, Słowacy,<br />

Węgrzy – kraje o podobnym stopniu rozwoju<br />

ekonomicznego. Jesteśmy na samym końcu<br />

w Europie.<br />

PRAWA PACJENTA<br />

System opieki diabetologicznej w Polsce<br />

wymaga pilnych zmian. Sytuacja pacjentów<br />

z cukrzycą typu 2 jest trudna i od lat się nie<br />

zmienia. Dostęp do nowoczesnych terapii<br />

z zastosowaniem analogów GLP-1 to poniekąd<br />

realizacja prawa pacjentów do ochrony<br />

zdrowia. Wąska grupa chorych z istotną otyłością<br />

niestety nie może w pełni realizować<br />

tego prawa. Skuteczna i w pełni dostosowana<br />

do ich potrzeb terapia nie jest bowiem<br />

refundowana.<br />

Zdaniem prof. Macieja Małeckiego – w Polsce<br />

asymetrycznie traktuje się pacjentów z cukrzycą<br />

typu 1 i cukrzycą typu 2. Jeśli chodzi o cukrzycę<br />

typu 1 nie mamy się czego wstydzić. Liczba<br />

chorych na osobistych pompach insulinowych,<br />

refundacja nowoczesnych insulin, pasków jest<br />

na najwyższym europejskim poziomie. Istnieje<br />

rozbieżność między polityką refundacyjną w odniesieniu<br />

do obydwu głównych form cukrzycy.<br />

HOLISTYCZNA EDUKACJA<br />

Poważnym problemem jest także brak dostępu<br />

dla pacjentów do holistycznej edukacji realizowanej<br />

przez edukatora do spraw diabetologii.<br />

Edukacja jest niezbędna w procesie prawidłowej<br />

terapii choroby. Pacjent świadomy zagrożeń, które<br />

powodują niewłaściwe nawyki żywieniowe,<br />

brak aktywności fizycznej i niestosowanie się do<br />

zaleceń lekarskich, w zdecydowanie mniejszym<br />

stopniu popełnia błędy, które mogą przyczynić<br />

się do rozwoju powikłań. Na ten aspekt cukrzycy<br />

zwraca uwagę ogólnopolska kampania edukacyjna<br />

pod hasłem „Cukrzyca bez powikłań” (więcej<br />

na stronie www.cukrzycabezpowiklan.pl).<br />

Pacjenci diabetologiczni liczą, że zmiana rządu<br />

przyniesie pozytywne i od dawna oczekiwane<br />

zmiany. Nowa formacja polityczna ma wiele pomysłów<br />

na uzdrowienie rodzimej służby zdrowia.<br />

Pozostaje mieć nadzieję, że nie zapomni<br />

w swoich działaniach o chorych na cukrzycę,<br />

którzy bądź co bądź stanowią potężny elektorat<br />

wyborczy. •<br />

1. Raport „Cukrzyca. Ukryta Pandemia. Sytuacja w Polsce”<br />

Dla cukrzycy<br />

Dla<br />

Ciebie<br />

<br />

bez<br />

jablko 205x64.indd 1 04.08.2015 09:16

Bayer_CTPLus_advertorial GW_593MW_04_press.pdf 2 09.11.2015 13:44<br />

C<br />

M<br />

Y<br />

CM<br />

MY<br />

CY<br />

CMY<br />

K

7<br />

ŻYCIE Z CUKRZYCĄ<br />

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita<br />

Właściwe leczenie zapobiega<br />

groźnym powikłaniom<br />

Edukacja pacjenta ma szczególne znaczenie w przypadku stanu<br />

przedcukrzycowego jak i w insulinoterapii. Dzięki badaniom, odpowiedniej<br />

wiedzy i zastosowanym terapiom pacjent jest w stanie uniknąć wielu<br />

powikłań i samemu kontrolować swoją chorobę.<br />

Prof. Grzegorz Dzida<br />

Lubelski konsultant<br />

ds. diabetologii<br />

Cukrzyca w 50% przypadków przebiega bezobjawowo,<br />

skąd zatem mamy wiedzieć kiedy powinniśmy udać się<br />

do lekarza?<br />

Z tego powodu mówi się, że cukrzyca jest cichym zabójcą.<br />

U większości osób zaczyna się zupełnie bez objawów, dlatego<br />

powinniśmy kłaść duży nacisk na właściwą diagnostykę, gdyż<br />

nieleczona prowadzi do rozwoju przewlekłych powikłań takich<br />

jak zawał serca czy udar mózgu. Coroczne badania glukozy zalecane<br />

są osobom, u których w rodzinie występowała cukrzyca;<br />

osobom które były dużymi noworodkami – powyżej 4 kg wagi,<br />

otyłym, prowadzącym mało aktywny tryb życia, jak i osobom<br />

mającym zaburzenia lipidowe czy nadciśnienie tętnicze. To są<br />

grupy, które w szczególny sposób powinny dbać o to, aby kontrolować<br />

czy nie mają cukrzycy. Najsilniejszym i niezależnym<br />

od nas czynnikiem zwiększającym ryzyko rozwoju cukrzycy<br />

jest rosnący wiek. Musimy pamiętać, że po 65 roku życia aż<br />

co piąta osoba ma cukrzycę. Zgodnie z zaleceniami Polskiego<br />

Towarzystwa Diabetologicznego diagnostykę w kierunku<br />

cukrzycy zalecamy raz na trzy lata, u każdej osoby powyżej<br />

45 roku życia. Mimo tego, ze względu na wszechobecną nadwagę<br />

i otyłość oraz niską aktywność fizyczną, cukrzycę typu 2<br />

rozpoznaje się coraz częściej u bardzo młodych osób. Dlatego<br />

tak ważne jest poddawanie się wspomnianym badaniom.<br />

Dużo mówi się również o stanie przedcukrzycowym.<br />

Czym się on charakteryzuje?<br />

Stan przedcukrzycowy może dotyczyć nawet 5 mln dorosłych<br />

Polaków. Charakteryzuje się on podwyższonym stężeniem glukozy<br />

– na czczo na poziomie 100–125 mg/dl, czy też nieprawidłową<br />

tolerancją glukozy. W przypadku tych osób jest bardzo<br />

duże prawdopodobieństwo rozwoju cukrzycy w najbliższym<br />

czasie. Co istotne, u tych pacjentów mogą rozwijać się powikłania<br />

specyficzne dla cukrzycy dlatego jest to grupa, którą<br />

należy się szczególnie zająć. Żeby uniknąć cukrzycy w stanie<br />

przedcukrzycowym należy przede wszystkim zweryfikować<br />

swoją dietę oraz zwiększyć aktywność fizyczną, aby zredukować<br />

masę ciała. Ważne jest również, aby sprawdzać poziom<br />

lipidów oraz kontrolować ciśnienie tętnicze. W szczególnie<br />

uzasadnionych przypadkach należy nawet stosować leki przeciwcukrzycowe<br />

– metforminę. Obecnie w stanie przedcukrzycowym<br />

zarejestrowane są preparaty metforminy, które można<br />

stosować raz na dobę.<br />

Czyli jeżeli odpowiednio zaopiekujemy się pacjentem ze<br />

stanem przedcukrzycowym to istnieje szansa na to, że<br />

uniknie on cukrzycy?<br />

Istnieje dużo dowodów naukowych na to, że cukrzycy typu 2<br />

można zapobiegać. Zmiana stylu życia o połowę zmniejsza ryzyko<br />

przejścia ze stanu przedcukrzycowego w cukrzycę, a stosowanie<br />

metforminy zmniejsza to ryzyko o 30%. Terapia lekowa<br />

jest szczególnie istotna dla osób najbardziej zagrożonych i dla<br />

tych, w których przypadku nie można zastosować innych metod<br />

lub nie przyniosły one oczekiwanych rezultatów. Decyzję<br />

o leczeniu farmakologicznym stanu przedcukrzycowego podejmuje<br />

lekarz, na podstawie indywidualnej sytuacji pacjenta.<br />

Stan ten w większości przypadków ma charakter odwracalny,<br />

dlatego tak ważne jest podjęcie odpowiednich działań.<br />

Panie profesorze czy nadal istnieją mity dotyczące insulinoterapii?<br />

Obecnie stosowanie insuliny wiąże się z iniekcjami oraz koniecznością<br />

częstszej samokontroli glikemii. Są to bariery<br />

trudne do pokonania dla części pacjentów. Dlatego niektórzy<br />

obawiają się tej formy terapii a warto nadmienić, że często jest<br />

to jedyna droga ratunku, jedyny sposób na kontrolę cukrzycy.<br />

Oczywiście wiadomo, że w cukrzycy typu 1 insulina stanowi<br />

jedyne rozwiązanie dla pacjenta. W cukrzycy typu 2, zwykle<br />

po wielu latach, dochodzi do takiego momentu, że żadnym<br />

innym sposobem leczenia nie będziemy mogli uzyskać dobrych<br />

cukrów jak tylko przy użyciu insuliny. Opór niektórych<br />

pacjentów to głównie lęk przed nieznanym i demonizowanie<br />

iniekcji. W związku z tym tak istotne znaczenie ma edukacja<br />

pacjenta. Dlatego lekarze już podczas rozpoznania u pacjenta<br />

cukrzycy powinni poruszyć temat insulinoterapii. Kiedy pacjent<br />

przełamie barierę zaczyna zauważać korzyści ze stosowania<br />

insuliny – odzyskuje energię, poprawia mu się samopoczucie<br />

i lepiej się czuje. Niestety jednym ze skutków ubocznych jest<br />

możliwość przyrostu masy ciała. Jednakże istnieją nowsze insuliny,<br />

które to ryzyko mają mniejsze.<br />

Jakie to są preparaty?<br />

Analogi długodziałającej insuliny do podawania raz dziennie,<br />

które dostępne są dla pacjentów od kilku lat. Są to wygodne<br />

preparaty, które mają udowodnioną przewagę nad insuliną<br />

ludzką. Mianowicie zmniejszają niedocukrzenia w nocy oraz<br />

ciężkie niedocukrzenia, takie że pacjent nie jest w stanie samemu<br />

sobie poradzić i potrzebuje pomocy osób trzecich.<br />

Niestety ograniczenia jeżeli chodzi o wskazania do refundacji<br />

i tym samym wysoka cena tych insulin dla pacjenta spowodowały,<br />

że insuliny, które są podstawowymi insulinami<br />

w terapii na świecie w Polsce są używane przez niewielki<br />

procent pacjentów.<br />

Czy istnieją jakieś konsekwencje niedocukrzeń?<br />

Obecnie dysponujemy żelaznymi dowodami, że niedocukrzenia<br />

potrafią zabić pacjenta z cukrzycą. Często są to hipoglikemie<br />

nocne, z których pacjent po prostu się nie wybudza,<br />

umiera we śnie. Dlatego wybrani pacjenci są proszeni<br />

o to, aby kilka razy w miesiącu obudzili się o mniej więcej<br />

3–4 w nocy w celu zmierzenia sobie cukru. W ten sposób<br />

można sprawdzić czy istnieje ryzyko hipoglikemii nocnej.<br />

Z powodu niedocukrzeń można również umrzeć na serce<br />

albo z przyczyn mózgowych. Są to bardzo groźne powikłania<br />

cukrzycy. Dlatego podczas leczenia pacjenta z cukrzycą<br />

równie istotnym elementem jak obniżenie stężenia glukozy<br />

jest wyeliminowanie możliwych powikłań. Najlepszym zabezpieczeniem<br />

przed hipoglikemią jest gruntowna wiedza<br />

o swojej chorobie oraz przeanalizowanie własnego dzienniczka<br />

kontroli glikemii.<br />

Jak wygląda dostęp do analogów insulin długodziałających?<br />

We wrześniu w Polsce pojawiła się jak gdyby kopia oryginalnego<br />

analogu insuliny długodziałającej. Przepisy refundacyjne<br />

spowodowały, że limit refundacji ustalony został od insuliny<br />

odtwórczej, która była tańsza, co automatycznie pociągnęło za<br />

sobą podwyżkę cen poprzednich analogów. W związku z czym<br />

pacjenci po 1 września musieli zapłacić dwa razy więcej za<br />

dotychczas stosowane insuliny. Od listopada sytuacja uległa<br />

normalizacji, gdyż producenci tych insulin zmniejszyli ceny,<br />

aby były bardziej dostępne dla pacjentów.<br />

Czy łatwo jest zmienić insulinę?<br />

Zamiana preparatów insuliny wymaga znakomitej znajomości<br />

pacjenta oraz edukacji. Każdy rodzaj insuliny, każdy preparat<br />

insuliny ma swoje właściwości farmakokinetyczne, farmakodynamiczne<br />

czyli każdy preparat nieco inaczej działa. Różnią się<br />

siłą czy czasem działania. Poza tym każdy z preparatów insuliny<br />

jest inaczej podawany – w postaci innego wstrzykiwacza lub<br />

innego miejsca wkłucia. Istotne są też przyzwyczajenia pacjenta.<br />

Nie możemy mówić, że coś jest zamienne, jest to znacznie<br />

bardziej skomplikowana kwestia, a nie tylko zmiana preparatu<br />

na preparat. Ewentualna zamiana musi być dokonana przez<br />

lekarza w porozumieniu z pacjentem. •

ŻYCIE Z CUKRZYCĄ 8<br />

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita<br />

Świat potrzebuje<br />

zdrowszej diety<br />

Dzięki zdrowej diecie możemy w znacznym stopniu zapobiec 70% przypadków cukrzycy<br />

typu 2. Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna wzywa liderów państw i obywateli<br />

do podjęcia odpowiednich działań w walce z epidemią cukrzycy.<br />

Mięsa i wędliny w profilaktyce<br />

cukrzycy i zdrowym żywieniu<br />

Dobra dieta w połączeniu ze zmianą trybu życia na bardziej aktywny, jest szansą na<br />

zdrowsze życie, a często na uniknięcie zachorowania na cukrzycę. Zasady diety diabetyka<br />

nie różnią się znacznie od zasad prawidłowo zbilansowanej diety.<br />

Dr Petra Wilson<br />

Dyrektor Generalna<br />

Międzynarodowej Federacji<br />

Diabetologicznej<br />

Wszyscy na całym świecie ponosimy<br />

konsekwencje pogorszenia<br />

się stanu zdrowia wynikającego<br />

ze złego odżywiania. Najnowsze badania<br />

opublikowane w Atlasie Diabetologicznym<br />

Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej<br />

wskazują, że co 6 sekund z powodu<br />

cukrzycy umiera jedna osoba. Wiele z tych<br />

5 mln osób, które umierają każdego roku,<br />

można było uratować.<br />

W wyniku wysokiego spożycia cukru<br />

i wzrostu poziomu otyłości na całym świecie,<br />

jesteśmy dużo bardziej narażeni na<br />

rozwój cukrzycy typu 2. Dlaczego w takim<br />

razie ignorujemy korzyści wynikające z zapobiegania<br />

chorobom poprzez odpowiednie<br />

odżywianie, kiedy 70% przypadków cukrzycy<br />

typu 2 można w znacznym stopniu<br />

przeciwdziałać dzięki zmianie stylu życia?<br />

Zdrowa dieta, przez którą rozumiemy niskie<br />

spożycie cukru, soli i tłuszczów nasyconych,<br />

może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka<br />

zachorowania na cukrzycę typu 2 i powikłań<br />

z niej wynikających. Dzięki zdrowej diecie<br />

możemy zapobiec cukrzycy typu 2 i lepiej<br />

kontrolować cukrzycę typu 1.<br />

Obecnie na świecie żyje 415 milionów<br />

ludzi z cukrzycą (1 na 11 osób) a zgodnie<br />

z szacunkami ta liczba wrośnie o 55% do<br />

642 milionów. Światowi liderzy muszą podjąć<br />

natychmiastowe działania w celu stworzenia<br />

programów prewencyjnych skupionych na<br />

ułatwieniu dostępu do zdrowego jedzenia.<br />

W Polsce, zgodnie z szacunkami Międzynarodowej<br />

Federacji Diabetologicznej, obecnie<br />

choruje na cukrzycę 2,2 mln dorosłych<br />

a 847 tys. osób nie jest jeszcze zdiagnozowanych.<br />

W ciągu 2015 roku aż 21 tys. osób<br />

umrze z powodu cukrzycy i jej powikłań.<br />

W tym roku Międzynarodowa Federacja<br />

Diabetologiczna wzmacnia kampanię<br />

Światowego Dnia Walki z Cukrzycą prosząc<br />

wszystkie państwa, liderów politycznych<br />

i służby zdrowia oraz obywateli do powstrzymania<br />

epidemii cukrzycy poprzez zobowiązanie<br />

się do zdrowszego trybu życia. Wezwanie<br />

mówiące, że zdrowe żywienie to prawo<br />

a nie przywilej, jest istotne dla wszystkich<br />

państw, ale w szczególności dla tych o niskich<br />

i średnich dochodach, gdzie występuje<br />

75% wszystkich przypadków cukrzycy.<br />

Indywidualne i publiczne koszty cukrzycy są<br />

wysokie, pochłaniają 12% światowych wydatków<br />

na zdrowie (673 miliardy dolarów).<br />

Koszty te rosną w ogromnym tempie wraz<br />

z dramatycznym wzrostem liczby chorych<br />

i obciążają znacznie system opieki zdrowotnej,<br />

gospodarkę, rodziny i osoby prywatne.<br />

Dla wzmocnienia globalnych działań na<br />

rzecz walki z cukrzycą, Światowy Dzień Walki<br />

z Cukrzycą przestał być wydarzeniem jednodniowym.<br />

Przez cały rok prosimy wszystkich<br />

do podjęcia działań dotyczących zdrowego<br />

odżywiania i poprawy opieki diabetologicznej,<br />

ponieważ musimy podejmować lepsze<br />

decyzje każdego dnia. •<br />

Więcej informacji:<br />

www.worlddiabetesday.org<br />

www.diabetesatlas.org<br />

Zdaniem specjalistów, dieta dla diabetyków<br />

jest również odpowiednia dla<br />

osób po 40 roku życia, cierpiących na<br />

otyłość i prowadzących mało aktywny tryb życia,<br />

bowiem jej zasady nie różnią się w żaden<br />

szczególny sposób od zdrowej, prawidłowo<br />

zbilansowanej diety zdrowego człowieka.<br />

Ważną rolę w zdrowym żywieniu pełni<br />

mięso. Jest niezbędnym elementem diety,<br />

ponieważ dostarcza aminokwasów w odpowiednich<br />

dla organizmu ilościach, dzięki czemu<br />

mogą być wykorzystywane do budowy<br />

białek organizmu. Warto przy tym pamiętać,<br />

że tylko białko pochodzenia zwierzęcego jest<br />

białkiem pełnowartościowym.<br />

Białka zwierzęce zalecane w diecie chorych<br />

na cukrzycę to przede wszystkim chude mięso<br />

(cielęcina, wołowina, królik) oraz drób (kurczak,<br />

indyk – jedzone bez skóry). Mięso jest nie tylko<br />

dobrym źródłem białka, lecz także żelaza, cynku<br />

oraz witamin z grupy B. W diecie cukrzycowej<br />

jest bezcenne, ponieważ tylko w minimalnym<br />

stopniu wpływa na poziom cukru we krwi.<br />

Wychodząc naprzeciw potrzebom swoich<br />

klientów, największy producent mięsa i wędlin<br />

w kraju – Sokołów S.A. włączył się szeroko<br />

w akcję edukacyjną i informacyjną dotyczącą<br />

żywienia diabetyków. Firma wprowadza na rynek<br />

coraz więcej produktów przyjaznych diabetykom,<br />

np. seria Naturrino czy linia produktów<br />

„Uczta Qulinarna – wołowina z Sokołowa”, które<br />

powstały już z myślą o potrzebach konsumenta<br />

diabetyka. Wprowadzeniu nowej linii produktów<br />

towarzyszy też szeroka akcja edukacyjna. Filmy<br />

z poradami dietetyków i kucharzy można zobaczyć<br />

na You Tube/Sokołów TV. •<br />

Sałatka z bavette<br />

Składniki: 1 opakowanie bavette Uczta Qulinarna,<br />

1 opakowanie boczku surowego Sokołów, 1/2 gruszki,<br />

1/2 mango, awokado, 100g pomidorków koktajlowych<br />

1 papryczka chilli, 200g sałaty roszponki, sos vinegret,<br />

czarny sezam, olej.<br />

Energia<br />

[kcal]<br />

Białko<br />

[g]<br />

Tłuszcz<br />

[g]<br />

Przygotowanie: wszystkie warzywa i owoce<br />

obieramy i kroimy w plastry lub paski, papryczkę<br />

chili kroimy wraz z pestkami.<br />

Stek bavette przyprawiamy solą i świeżo mielonym<br />

pieprzem. Po obłożeniu plasterkami papryki<br />

marynujemy przez kilkanaście minut, a następnie<br />

smażymy na rozgrzanym oleju do uzyskania złotawego<br />

koloru. Cienkie plastry boczku układamy na blasze<br />

i wkładamy do piekarnika na ok. 4–5 minut. Warzywa<br />

mieszamy z roszponką. Pamiętajmy by stek po<br />

smażeniu chwilę „odpoczął”. Stek kroimy w poprzek<br />

włókien. Plastry wołowiny kładziemy na sałatkę,<br />

a całość polewamy niewielką ilością sosu winegret.<br />

Końcowym efektem dania jest położony na wierzch<br />

chrupiący boczek. Całość doprawiamy ziarnami<br />

czarnego sezamu.<br />

Węglowodany<br />

[g]<br />

Błonnik<br />

pokarmowy [g]<br />

Cała potrawa 2056 124,4 153,2 69,5 21,5<br />

WW WBT<br />

1 porcja 514 31,1 38,3 17,37 5,37 1,2 4,68

9<br />

ŻYCIE Z CUKRZYCĄ<br />

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita<br />

Menu dla diabetyka<br />

Agnieszka<br />

Ślusarska-Staniszewska<br />

Dietetyk akcji „Menu dla diabetyka”<br />

Koalicja na Rzecz Walki z Cukrzycą rozpoczęła promocję diety cukrzycowej wśród<br />

diabetyków i wszystkich tych, którzy chcą cukrzycy zapobiec. W ramach projektu<br />

„Menu da diabetyka” powstała książka kulinarna z przepisami dla diabetyków<br />

oraz aplikacja mobilna ułatwiająca komponowanie posiłków.<br />

Akcja społeczna „Menu dla diabetyka”<br />

została zainicjowana w listopadzie<br />

2014 roku po to, by pomóc osobom<br />

z cukrzycą przygotowywać smakowite i proste<br />

dania zgodne z wytycznymi diety cukrzycowej,<br />

tak aby było nie tylko zdrowo, ale także<br />

pysznie! Przez ostatni rok Koalicja na Rzecz<br />

Walki z Cukrzycą wraz z partnerami, wśród<br />

których znalazły się znane osobowości kulinarne,<br />

dietetycy, edukatorzy diabetologiczni,<br />

a także media i środowisko blogerów kulinarnych,<br />

pracowała nad stworzeniem narzędzi,<br />

które ułatwią diabetykom zmagania z dietą<br />

cukrzycową. Jest to o tyle istotne, iż często<br />

osoby z cukrzycą mają problem z prawidłowym<br />

komponowaniem posiłków. – Dieta<br />

cukrzycowa posiada główne zastosowanie<br />

u osób chorych na cukrzycę, jednakże z powodzeniem<br />

mogą również stosować ją osoby<br />

zdrowe. Jak każda inna, powinna pokrywać<br />

zapotrzebowanie na składniki odżywcze oraz<br />

witaminy i składniki mineralne. Posiłki należy<br />

przyjmować regularnie 4–5 razy dziennie (przy<br />

cukrzycy typu 1 aż 6–7 razy dziennie). Ten<br />

sposób żywienia stosować może niemal każda<br />

osoba z uwzględnieniem indywidualnego<br />

dziennego zapotrzebowania na kalorie. Dieta<br />

cukrzycowa nie różni się szczególnie od zdrowej,<br />

prawidłowo zbilansowanej diety zdrowego<br />

człowieka. Największym wyzwaniem jest<br />

zachowanie odpowiednich proporcji, a na początku<br />

po prostu konieczność „przestawienia”<br />

się ze złych nawyków żywieniowych. Na ogół<br />

przy tej diecie zaleca się 3 główne posiłki, tj.<br />

śniadanie, obiad, kolacja oraz 2 przekąski<br />

w trakcie dnia, tj. II śniadanie i podwieczorek<br />

– tłumaczy Agnieszka Ślusarska-Staniszewska,<br />

dietetyk akcji „Menu dla diabetyka”.<br />

PYSZNIE I ZDROWO<br />

W ramach akcji „Menu dla diabetyka” od listopada<br />

tego roku wybrane restauracje i kawiarnie<br />

wprowadzą do swoich kart dania dedykowane<br />

diabetykom – będzie zdrowo, pysznie<br />

i apetycznie! Przepisy na te potrawy zostały zebrane<br />

i przeliczone przez dietetyków i ocenione<br />

przez edukatorów diabetologicznych. Ponadto<br />

w pięciu miastach w Polsce odbyły się specjalne<br />

szkolenia dla personelu lokali gastronomicznych,<br />

podczas których ich pracownicy dowiedzieli<br />

się, jak komponować zdrowe posiłki dla<br />

diabetyków, jakich zasad należy przestrzegać<br />

i jak przeliczać wymienniki węglowodanowe<br />

i węglowodanowo-białkowe dań. Dzięki temu<br />

w lokalach oznaczonych logo „Menu dla diabetyka”<br />

będzie można zjeść wyśmienite dania<br />

zgodne z zasadami diety cukrzycowej. Mamy<br />

nadzieję, że zachęci to diabetyków do wyjścia<br />

z domu i skosztowania przygotowanych z myślą<br />

o nich potraw. Mapę lokali, które przyłączyły się<br />

do akcji można znaleźć na stronie www.menudiabetyka.pl/restauracje.<br />

KSIĄŻKA KUCHARSKA<br />

W związku z obchodami Światowego Dnia<br />

Walki z Cukrzycą została wydana także wyjątkowa<br />

książka kulinarna dla diabetyków, do<br />

której przepisy przekazali partnerzy akcji: szefowie<br />

kuchni i blogerzy kulinarni. Książka jest<br />

jedyną w swoim rodzaju publikacją zawierającą<br />

przepisy na dania zgodne z dietą cukrzycową,<br />

które zostały wybrane i przeliczone przez dietetyków<br />

akcji „Menu dla diabetyka”. Książka<br />

w wersji elektronicznej będzie dostępna na<br />

blogu kulinarnym www.menudiabetyka.pl,<br />

zostanie także przekazana edukatorom, organizacjom<br />

diabetologicznym oraz wybranym poradniom<br />

dietetycznym w całej Polsce. Została<br />

także opracowana bezpłatna aplikacja mobilna<br />

dla osób z cukrzycą. Głównym elementem<br />

aplikacji jest kalkulator wymienników węglowodanowych<br />

i węglowodanowo-białkowych.<br />

Dzięki niemu diabetycy posiadający telefon<br />

z systemem Android mogą szybko i sprawnie<br />

przeliczyć wartości produktów lub całych potraw<br />

w dowolnym miejscu i o dowolnej porze.<br />

Aplikacja zawiera także mnóstwo porad<br />

diabetologicznych i dietetycznych, a także<br />

bazę przepisów zgodnych z zasadami diety<br />

cukrzycowej.<br />

PORADNIA DIETETYCZNA<br />

Dla wszystkich chętnych działa także poradnia<br />

„Menu dla diabetyka”. Pod numerami telefonu<br />

793 212 530 i 537 143 146 oraz adresem mailowym<br />

poradnia@menudiabetyka.pl można pytać<br />

m.in. o to jak przygotować posiłek zgodny<br />

z zasadami diety cukrzycowej, jak prawidłowo<br />

wyliczyć wymienniki WW i WBT, skonsultować<br />

się z edukatorem diabetologicznym lub dowiedzieć<br />

się więcej o diecie cukrzycowej. Na<br />

infolinię mogą zadzwonić także restauratorzy<br />

i kucharze, którzy chcieliby wprowadzić do swojego<br />

menu dania dla cukrzyków. •<br />

Przepis na zdrowie<br />

Beata Stepanow<br />

Prezes Stowarzyszenia<br />

Edukacji Diabetologicznej<br />

Co roku Światowy Dzień Walki z Cukrzycą<br />

nawiązuje do ściśle określonego tematu<br />

ustalonego przez Międzynarodową<br />

Federację Diabetologiczną. W latach 2014-2016<br />

motywem przewodnim jest zdrowe życie i zdrowe<br />

odżywianie. A zdrowe odżywanie zaczyna się<br />

od śniadania, stąd tytuł tegorocznych obchodów<br />

Światowego Dnia Cukrzycy w Polsce – „Zdrowe<br />

życie zaczyna się od śniadania”.<br />

W profilaktyce cukrzycy, jak i już w samej chorobie, kluczowe jest połączenie trzech elementów:<br />

diety, aktywności fizycznej i odpowiednio prowadzonej terapii. Stowarzyszenie Edukacji<br />

Diabetologicznej sprawdziło jaki jest stan wiedzy osób chorych na cukrzycę i jak<br />

radzą sobie na co dzień z kontrolowaniem choroby.<br />

Współczesna cywilizacja sprzyja cukrzycy,<br />

bo postęp zmienił naturalne przyzwyczajenia<br />

człowieka. Kiedyś zdobycie pożywienia<br />

łączyło się ze sporym wysiłkiem fizycznym,<br />

a człowiek miał wykształconą zdolność gromadzenia<br />

w organizmie tłuszczów „na zapas”. Umożliwiało<br />

mu to przeżycie między „upolowanymi” posiłkami.<br />

Organizm współczesnego człowieka gromadzi<br />

zapasy energii i na ogół nie znajduje okazji do spalenia<br />

nadmiaru energii z pożywienia. Diabetolodzy<br />

podkreślają, że zarówno w profilaktyce choroby<br />

jak i już w samej cukrzycy kluczowe jest połączenie<br />

trzech elementów: diety, aktywności fizycznej<br />

i odpowiednio prowadzonej terapii. Z okazji tegorocznych<br />

obchodów Światowego Dnia Walki z Cukrzycą,<br />

Stowarzyszenie Edukacji Diabetologicznej<br />

(SED) przeprowadziło krótką ankietę wśród osób<br />

chorych na cukrzycę, aby przekonać się, jaki jest<br />

ich stan wiedzy i jak radzą sobie na co dzień z kontrolowaniem<br />

choroby.<br />

Który posiłek jest najważniejszy dla zdrowia?<br />

Na pytanie „Który posiłek jest najważniejszy dla<br />

zdrowia i dobrej formy”, 2/3 pacjentów odpowiedziała<br />

bezbłędnie, że śniadanie. Dla 17% takim<br />

posiłkiem był obiad, a tyle samo pacjentów<br />

nie potrafiło odpowiedzieć na to pytanie. Wydawać<br />

by się więc mogło, że wiedzę pacjentów nt.<br />

roli śniadania należałoby wzmocnić, ale okazuje<br />

się, że o ile wiedza nt. wagi codziennego śniadania<br />

dla ogółu społeczeństwa pozostawia może<br />

nieco do życzenia, to jeśli zadamy pacjentom<br />

pytanie „Czy zgadzają się z twierdzeniem, że codzienne<br />

śniadanie pozwala lepiej kontrolować<br />

poziom cukru u osób z cukrzycą?”, to twierdzącej<br />

odpowiedzi udzieliło aż 95% ankietowanych.<br />

Jak odżywiają się osoby z cukrzycą?<br />

Zdecydowana większość, bo ok. 75%, zgodnie<br />

z zaleceniami je 4–5 albo więcej posiłków<br />

w ciągu dnia. Mniej niż 3 posiłki jada tylko 2%<br />

ankietowanych, a kolejne 3% jada nieregularnie,<br />

czyli każdego dnia inaczej. Jednakże przekąski<br />

często nie są traktowane jako posiłek i niestety<br />

czasami są one wysokokaloryczne.<br />

Czy osoby z cukrzycą są aktywne fizycznie?<br />

73% ankietowanych pacjentów określiła się<br />

jako osoby aktywne fizycznie, czyli ćwiczące<br />

lub w inny sposób zażywające ruchu nie<br />

mniej niż 3 razy w tygodniu i poświęcające<br />

na te aktywności średnio ponad 120 minut<br />

tygodniowo. Wśród osób, które przyznały, że<br />

nie należą do aktywnych fizycznie, jako tego<br />

powód większość podawała zły stan zdrowia<br />

oraz brak motywacji.<br />

Czy pacjenci regularnie oznaczają poziom cukru<br />

przed i 2 godziny po posiłku?<br />

Tylko 33% pacjentów regularnie, tzn. codziennie<br />

i przy okazji wszystkich posiłków oznacza<br />

poziom cukru przed nim i 2 godziny po jedzeniu.<br />

Kolejne 33% robi tak, ale w sposób mniej<br />

systematyczny, tzn. nie co dzień i nie po każdym<br />

posiłku. 15% przyznaje, że dokonuje takich<br />

pomiarów jedynie 1-2 razy w ciągu tygodnia.<br />

Niezależnie od ilości pomiarów, największą trudność<br />

sprawia umiejętność interpretacji wyniku<br />

na glukometrze. Przede wszystkim brakuje wiedzy,<br />

które produkty spożywcze znacząco podnoszą<br />

poziom glukozy we krwi.<br />

Czy pacjenci stosują się do zaleceń lekarzy<br />

i pielęgniarek diabetologicznych?<br />

57% pacjentów twierdzi, że stara się stosować dokładnie<br />

i to do wszystkich zaleceń (uwaga: ankieta<br />

była przeprowadzana przez personel medyczny).<br />

31% szczerze przyznało, że o ile stosują się rzetelnie<br />

do zaleceń dotyczących przyjmowania leków,<br />

to nie zawsze udaje im się wprowadzić w życie<br />

zalecenia dotyczące diety, aktywności fizycznej,<br />

unikania stresu czy rezygnacji z nałogów. Natomiast<br />

8% oświadczyło, że do wszelkich tego typu<br />

zaleceń stosuje się rzadko.<br />

Tyle życie, bo jeśli chodzi o wiedzę nt. czynników<br />

istotnych dla prawidłowego prowadzenia<br />

cukrzycy, to 65% odpowiedziało zgodnie z podręcznikową<br />

definicją, że prawidłowa terapia cukrzycy<br />

to: regularne zażywanie przepisanych leków,<br />

odpowiednia dieta oraz aktywność fizyczna.<br />

16% postawiła przede wszystkim na odpowiednią<br />

dietę, w tym codzienne śniadanie (wśród ankietowanych<br />

były osoby we wczesnej fazie cukrzycy,<br />

które kontrolują poziom cukru tylko dietą).<br />

Badanie przeprowadzone w listopadzie 2015 na grupie 100 dorosłych pacjentów<br />

z cukrzycą typu 2 przez Stowarzyszenie Edukacji Diabetologicznej.<br />

48% grupy stosowała doustne leki przeciwcukrzycowe, 42% insulinę lub<br />

insulinę wraz z lekami doustnymi, 10% stosowała jedynie dietę. •

ŻYCIE Z CUKRZYCĄ 10<br />

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita<br />

Siła diabetyka<br />

Marta Bokun<br />

Wicemistrzyni Europy do lat 21,<br />

brązowa medalistka Klubowych<br />

Mistrzostw Europy, wielokrotna<br />

mistrzyni i wicemistrzyni Polski<br />

w kajak polo<br />

Osoby z cukrzycą osiągają sukcesy na wielu polach. Mimo przewlekłej choroby nie rezygnują<br />

ze swoich pasji oraz walczą o jak najlepsze wyniki w sporcie. Wśród reprezentantów<br />

Polski na międzynarodowych zawodach jest wielu diabetyków takich jak<br />

Marta Bokun – wicemistrzyni Europy w kajak polo do lat 21.<br />

Cukrzyca to poważna choroba. Bez<br />

względu na to czy pierwszego czy<br />

drugiego typu. Nie boli, na zewnątrz<br />

niewidoczna jednak nie pozwalająca o sobie<br />

zapomnieć. Codzienność diabetyka bywa naprawdę<br />

uciążliwa. Tym bardziej trzeba docenić<br />

tych, którzy mimo trudności wynikających<br />

z borykania się na co dzień z przewlekłym schorzeniem<br />

potrafią pokazać innym, że z cukrzycą<br />

można osiągnąć bardzo wiele. Właśnie ten potencjał<br />

zauważa w swojej działalności Towarzystwo<br />

Pomocy Dzieciom i Młodzieży z Cukrzycą<br />

– Mojacukrzyca.pl. Obecnie realizuje dwa ogólnopolskie<br />

programy stypendialne, które pokazują<br />

światu wyjątkowych diabetyków. Program<br />

Słodycz Wiedzy to 248 stypendystów, uczniów<br />

chorych na cukrzycę. – Dla nas to bohaterowie<br />

codzienności, z postawą motywującą innych.<br />

Pomimo cukrzycy są lepsi w nauce od swoich<br />

rówieśników! – mówi Irena Guszczyńska, sekretarz<br />

Towarzystwa. Stypendium może otrzymać<br />

każdy uczeń chory na cukrzycę. Zostały przyznane<br />

w trzech kategoriach – szkoły podstawowej,<br />

gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej. Odbyło się<br />

już 6 edycji.<br />

REPREZENTANCI POLSKI<br />

Innym programem wspierającym wyjątkowe osoby<br />

chore na cukrzycę jest stypendium Drużyny<br />

Mojacukrzyca.pl – To akcja zachęcająca społeczeństwo<br />

do aktywności fizycznej z wymiarem charytatywnym.<br />

Udało się przyznać 25 stypendiów dla<br />

sportowców – diabetyków – wspomina Irena<br />

Guszczyńska. Wśród nich są reprezentanci naszego<br />

kraju w wielu dyscyplinach i wielu kategoriach<br />

– od młodzików do seniorów. Przykładem może<br />

być 25-letnia Marta Bokun, reprezentująca Polskę<br />

na Mistrzostwach Świata i Europy w kajak polo.<br />

Marta dowiedziała się o swojej chorobie gdy miała<br />

14 lat. – Już wtedy trenowałam kajak polo i w trakcie<br />

diagnozy lekarze powiedzieli moim rodzicom,<br />

żebym nie przerywała treningów, gdyż cukrzyca<br />

nie jest żadnym przeciwskazaniem do uprawiania<br />

sportu – mówi Marta Bokun. Cukrzyca ma jednak<br />

wpływ na to jak wyglądają treningi. – Ze względu<br />

na fakt, iż kajak polo jest sportem wodnym nie<br />

zdecydowałam się na korzystanie z pompy insulinowej<br />

tylko używam penów. W trakcie treningów<br />

muszę robić przerwy aby zbadać poziom cukru<br />

oraz mam zawsze przy sobie węglowodany, chociażby<br />

w postaci soku, na wypadek gdyby poziom<br />

cukru był zbyt niski. W przypadku zbyt wysokiego<br />

poziomu muszę zrobić sobie przerwę w treningu.<br />

Jeżeli chodzi o sprawy wydolnościowe to uważam,<br />

że osoby z cukrzycą są tak samo sprawne jak pozostali<br />

– stwierdza Marta Bokun.<br />

WSPARCIE BLISKICH<br />

Szczególnie istotne jest, aby osoby z cukrzycą nie<br />

ukrywały swojej choroby, gdyż wsparcie innych<br />

może być istotne podczas ataków hipoglikemii.<br />

– W moim klubie i reprezentacji jesteśmy zgraną<br />

grupą, która zna się od lat więc wiem, że nigdy<br />

nie będzie żadnego problemu z ewentualną pomocą.<br />

Podobnie jest wśród moich znajomych.<br />

Najczęściej jak ktoś nowy dowiaduje się, że mam<br />

cukrzycę to jest zaskoczony moim młodym wiekiem,<br />

gdyż w społeczeństwie istnieje błędne<br />

przekonanie, że cukrzyca dotyka wyłącznie ludzi<br />

starszych – dodaje Marta Bokun.<br />

SUKCES W ZASIĘGU RĘKI<br />

Przełamując bariery w swojej codzienności z cukrzycą<br />

osoby takie jak Marta Bokun pokazują<br />

innym chorym, że można osiągnąć sukces i nie<br />

jest on niemożliwy dla pacjenta tylko dlatego,<br />

że jest chory. Najważniejsze to realizować swoje<br />

pasje i dobrze kontrolować cukrzycę. – Wspieramy<br />

diabetyków w codziennej walce z chorobą,<br />

zachęcamy do aktywności mimo ograniczeń,<br />

wynajdujemy talenty, eksponujemy osobowości<br />

i edukujmy w terapii. Widząc taki potencjał<br />

i efekty dobrego leczenia cukrzycy martwią nas<br />

dane dotyczące spadku nakładów na leczenie cukrzycy<br />

w Polsce i brak dostępu do nowoczesnych<br />

leków – z niepokojem stwierdza Irena Guszczyńska.<br />

Z danych Międzynarodowej Federacji<br />

Diabetologicznej wynika, że w 2012 r. w Polsce<br />

przeznaczono na leczenie jednego chorego na<br />

cukrzycę 1145 dolarów, podczas gdy w 2013 r. już<br />

tylko 1035 dolarów. W Polsce na cukrzycę typu 1<br />

leczy się około 200 tys. osób. Z powodu cukrzycy<br />

typu 2 leczonych jest ponad 2,1 mln chorych.<br />

Jednocześnie podejrzewa się, że 600 tys. osób<br />

ma niewykrytą jeszcze cukrzycę. – Trzeba zawsze<br />

mieć na uwadze, że profilaktyka cukrzycy typu 2<br />

i nowoczesne leczenie diabetyków przyniesie<br />

oszczędności. Nie teraz, ale za 10 lat. Leczenie<br />

powikłań cukrzycy kosztuje przecież wielokrotnie<br />

więcej – podsumowuje Irena Guszczyńska. •<br />

Wczesne wykrywanie<br />

Ponad pół miliona Polaków nie wie, że ma cukrzycę. W Polsce potrzebny jest pilnie program<br />

monitorowania epidemii chorób niezakaźnych takich jak cukrzyca oraz badań przesiewowych<br />

w celu wczesnego ich wykrywania. To ważne zadanie dla nowej władzy.<br />

Dr hab. Tomasz Zdrojewski<br />

Przewodniczący<br />

Komitetu Zdrowia Publicznego<br />

Polskiej Akademii Nauk<br />

Jakie powinny być priorytety polityki<br />

zdrowotnej?<br />

Dobra polityka zaczyna się od znajomości faktów.<br />

Na początek warto uświadomić sobie, jakie<br />

czynniki ryzyka są źródłem zagrożenia zdrowia<br />

Polaków. Otyłość, cukrzyca, palenie papierosów,<br />

podwyższony cholesterol i nadciśnienie tętnicze,<br />

to główni winowajcy zawałów serca, udarów<br />

mózgu czy niewydolności nerek. Powinniśmy<br />

prowadzić regularny monitoring stanu zdrowia<br />

Polaków, żeby w porę podejmować interwencje<br />

i zapobiegać ciężkim chorobom. Takie badania<br />

obecnie powstają wyłącznie dzięki naukowcom<br />

entuzjastom, którzy zdobywają pieniądze z różnych<br />

źródeł. W przeszłości wielu decydentom<br />

brakowało zrozumienia, że polityka zdrowotna<br />

powinna być prowadzona w oparciu o fakty, a nie<br />

intuicję czy lobbing. Nie może być tak, że państwo<br />

nie interesuje się danymi o występowaniu, wykrywaniu<br />

i kontroli czynników ryzyka. Wprowadzenie<br />

regularnych badań monitorujących w kraju rozpowszechnienie<br />

takich chorób jak cukrzyca powinno<br />

stać się priorytetem dla nowej władzy. Jeszcze<br />

gorzej jest z jakością kodowania przyczyn zgonów.<br />

Raporty z Polski w tym zakresie stały się dla ekspertów<br />

WHO na tyle mało wiarygodne, że w istotnej<br />

części zaniechano ich analiz. Taka sytuacja wymaga<br />

pilnych kroków naprawczych, zarówno organizacyjnych,<br />

prawnych i jak finansowych.<br />

Ilu Polaków ma cukrzycę?<br />

Ostatnio Komitet Zdrowia Publicznego Polskiej<br />

Akademii Nauk podjął wyzwanie, by zintegrować<br />

działania kluczowych ośrodków naukowych<br />

w Polsce i wspólnie odpowiedzieć na to pytanie.<br />

Dzięki współpracy z Narodowym Funduszem<br />

Zdrowia i przeprowadzonym analizom otrzymaliśmy<br />

z różnych źródeł dane wskazujące na to, że<br />

w Polsce mamy ok. 2,15 miliona leczących się na<br />

cukrzycę. Dodatkowo ponad pół miliona osób<br />

już choruje, ale jeszcze o tym nie wie. To ogromna<br />

liczba! Nierzadko dochodzi do sytuacji, w której<br />

chory dowiaduje się o tym, że ma cukrzycę, dopiero<br />

np. po przebytym zawale serca.<br />

Jakie działania podejmują państwo, by to<br />

zmienić?<br />

Niewątpliwym sukcesem jest przyjęcie ustawy<br />

o zdrowiu publicznym. Należy ją jednak w wielu<br />

miejscach poprawić oraz zapewnić dużo większe<br />

środki na nowoczesną profilaktykę. Na pewno<br />

musimy sprawić, żeby ci, którzy są już chorzy,<br />

lepiej przestrzegali diety i regularnie przyjmowali<br />

leki. Wyzwaniem staje się epidemia otyłości.<br />

Zgodnie z naszymi badaniami, co najmniej<br />

połowa Polaków wykazuje zdecydowanie zbyt<br />

niską aktywność fizyczną. Z perspektywy populacji<br />

dorosłych Polaków szczególnie ważną sprawą<br />

jest wczesne wykrywanie czynników ryzyka,<br />

takich jak nadciśnienie, hipercholesterolemia<br />

czy cukrzyca. Komitet Zdrowia Publicznego PAN<br />

przygotowuje dla nowego rządu model badań<br />

przesiewowych i edukacji w zakresie głównych<br />

czynników ryzyka zawałów serca i udarów mózgu.<br />

W dużo większym stopniu należy wykorzystać<br />

tu medycynę pracy. Jeśli u osoby chorej<br />

cukrzyca zostanie rozpoznana odpowiednio<br />

wcześnie, lekarz może skutecznie prowadzić<br />

leczenie i w efekcie obniżyć ryzyko wystąpienia<br />

poważnych powikłań. To czysty zysk i dla pacjenta,<br />

i dla systemu opieki zdrowotnej. •

11 ŻYCIE Z CUKRZYCĄ<br />

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita<br />

Sukces dzięki samokontroli<br />

Kiedy pacjent usłyszy diagnozę – cukrzyca, oprócz informacji na temat istoty choroby dowiaduje się również, że jego<br />

dotychczasowe życie i przyzwyczajenia muszą ulec sporym zmianom. Na jego barki spada szereg obowiązków i czynności,<br />

na które do tej pory nie zwracał szczególnej uwagi. To samokontrola.<br />

Mariusz Masiarek<br />

Przewodniczący Towarzystwa<br />

Pomocy Dzieciom i Młodzieży<br />

z Cukrzycą – mojacukrzyca.pl,<br />

twórca serwisu nowoczesnej<br />

samokontroli<br />

www.naszacukrzyca.pl<br />

Na leczenie cukrzycy, niezależnie<br />

od jej typu, oprócz farmakoterapii<br />

prowadzonej przez lekarza ogromny<br />

wpływ ma postawa pacjenta. Im bardziej<br />

otwarta tym lepiej. Mianem samokontroli<br />

określamy aktywny udział w terapii samego<br />

chorego. Samokontrola, inaczej zwana też<br />

samoopieką, polega na podejmowaniu wielu<br />

decyzji i działań samodzielnie przez chorego<br />

lub przez jego najbliższe otoczenie, np. rodzinę<br />

a także regularne ich monitorowanie<br />

i zapisywanie.<br />

KLUCZOWE INFORMACJE<br />

Samokontrola obok diety, zdrowego trybu<br />

życia i aktywności fizycznej stanowi uzupełnienie<br />

terapii medycznej. Można nawet powiedzieć,<br />

iż bez niej terapia jest niemożliwa.<br />

Leczenie cukrzycy jest procesem składającym<br />

się z kilku, współzależnych elementów. Celem<br />

leczenia jest dążenie do osiągnięcia wyrównania<br />

metabolicznego zbliżonego do fizjologicznego,<br />

mierzonego dwoma parametrami:<br />

stężeniem glukozy we krwi oraz wartością<br />

hemoglobiny glikowanej HbA1c – wskaźnika<br />

odzwierciedlającego średnie wartości poziomów<br />

cukru we krwi z ostatnich 3 miesięcy<br />

przed oznaczeniem.<br />

Stara zasada logiki mówi, że im więcej<br />

mamy informacji tym łatwiejsze i pełniejsze<br />

wnioski możemy wyciągnąć. Przekładając to<br />

na życie diabetyka im więcej będziemy wiedzieli<br />

o naszej chorobie i tym co na co dzień<br />

ze sobą niesie, tym lepiej będziemy się leczyć,<br />

a decyzje lekarza prowadzącego będą trafniejsze.<br />

Polskie Towarzystwo Diabetologiczne<br />

w zaleceniach klinicznych dotyczących<br />

postępowania w leczeniu cukrzycy zwraca<br />

szczególną uwagę na rolę samokontroli glikemii<br />

uznając ją za integralną część leczenia<br />

cukrzycy. (Diabetologia Kliniczna, 2014, tom 3,<br />

Sup. A). Samokontrola, niezależnie od tego,<br />

czy ukierunkowana jest na monitorowanie<br />

glikemii, czy przebieg diety i intensywność<br />

aktywności fizycznej, jest zasadniczym elementem<br />

poprawy jakości życia chorego na<br />

cukrzycę. Obejmuje nie tylko zdolność do oceny<br />

sytuacji i podejmowania właściwych czynności,<br />

ale także ich akceptowanie i uwierzenie<br />

we własną skuteczność. Każdy chory powinien<br />

nauczyć się, jak samodzielnie obserwować objawy<br />

cukrzycy oraz jak rozpoznawać zmiany<br />

w jej codziennym przebiegu.<br />

CODZIENNE BADANIA<br />

Niby wszystko wydaje się oczywiste, jednak<br />

właśnie ta samokontrola, a właściwie odpowiednie<br />

prowadzenie dzienniczka samokontroli<br />

stanowi największy problem u większości<br />

diabetyków. Należy zdać sobie sprawę, iż dla<br />

osiągnięcia stawianych celów terapeutycznych<br />

nie wystarczy tylko podanie leków<br />

i wynik zczytany z glukometru raz na miesiąc<br />

w domu czy, najczęściej co dwa miesiące,<br />

podczas wizyty lekarskiej. Codzienne zapisywanie<br />

tego co dzieje się w „naszej cukrzycy”<br />

jest idealnym bankiem informacji dla lekarza<br />

prowadzącego a przede wszystkim dla samych<br />

pacjentów!<br />

Oczywiście wymaga to zaangażowania,<br />

ale czy aż tak wielkiego? Czy zaangażowane<br />

środki wymagają aż tak wielkich poświęceń<br />

w stosunku do tego jakie korzyści możemy<br />

osiągnąć? W końcu robimy to dla nas samych!<br />

Nie dla lekarza tylko dla siebie!<br />

DROGA DO SUKCESU<br />

Dzięki dobrej samokontroli z pewnością łatwiej<br />

można osiągnąć sukces! I to zarówno<br />

w terapii jak i w życiu. Doskonałym przykładem<br />

są stypendyści programów: Drużyna Mojacukrzyca.pl<br />

i Słodycz Wiedzy. To sportowcy<br />

z cukrzycą oraz doskonale uczący się diabetycy<br />

z całej Polski wyróżniani corocznie przez<br />

Towarzystwo Pomocy Dzieciom i Młodzieży<br />

z Cukrzycą. Słowa jednej ze stypendystek, Marty<br />

Bokun mówią same za siebie: Z cukrzycą<br />

można naprawdę wiele. Być sportowcem,<br />

prawnikiem, reprezentantem Polski i diabetykiem!<br />

Jeśli mimo to brakuje motywacji lub<br />

jesteśmy pełni obaw czy podołamy słowa kolejnego<br />

diabetyka z sukcesami Rafała Michonia,<br />

futbolisty i oceanografa powinny dodać<br />

otuchy: Jeżeli jeszcze nie potrafisz lub boisz<br />

się coś zrobić, po prostu zacznij to robić! •

Niezależny dodatek tematyczny dystrybuowany wraz z dziennikiem Rzeczpospolita

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!