Arsenaal NR 24 2015

Magazine
Uitgave voor
November
‘T Arsenaal
Jaargang
III
2015
27 Pagina’s
Met diverse interessante
verhalen en op pagina 25 &
26 een speciale aanbieding!
Photo
Gallery
Wie herkent de locaties?
Magazine
Thema Storie
Waarom Krijgskunde,slag bij
Canae
English
pages
Special Theme: George
Edward Jones: LIFE IN THE
R.A.F. Part Two
Onafhankelijk digitaal informatieblad over
Hedendaagse en Historische Militaire
Onderwerpen met als specialiteit de
Koude Oorlog.
MAANDELIJKSE UITGAVE: NR 24

November 11, 2015
Editor In Chief-Hoofdredacteur
Rob Vaneker
Associate Editors
Robert Wibrink & Giesbert Oskam
Contributing writers
Rob Vaneker, Dik Winkelman (Koerier) Jan
Grifhorst - Drs van Dijk
Associate writers
Hans Hollestelle Jim Gaines-Gerrit Jacobs-
Jim.E Malbourough-Giesbert Oskam-
Maarten Muns-Richard Hall-Lorraine Mc
Williams(R.A.F. Association)
Advertisements and Projects
Robert Wilbrink
Graphic artist
Rob Vaneker
Circuliation officer
Robert Wilbrink
Recommended coöperative magazine’s
and links
www.loopgraafkoerier.webs.com
http://documentatiegroep40-45.nl
http://www.tiki-toki.com/timeline/entry/
384975/Het-Oostfront-in-de-Tweede-
Wereldoorlog/ : Tijdslijn door Koen
Winkelman
www.487thbg.org
Magazine ‘T Arsenaal• 2

November 11, 2015
Hier demonstreert een piekenier in een gepantserd 'korset' de
bewegingen om de piek in marspositie, rustpositie en
aanvalspositie te brengen om het op te nemen tegen de
cavalerie
VERHALEN-STORIES
06
WAAROM
14
CONCENTRATIEKAMPEN
KRIJGSKUNDE -
SLAG BIJ CANNAE /
THEMA
Auteurs Drs van Dijk & Rob
Vaneker
IN NEDERLAND
Auteur Robert Wilbrink
17
FOTO
GALLERY, WW2
Auteur Giesbert Oskam
18
LIFE
IN THE R.A.F, PART
TWO
Author’s Lorraine Williams & Ted
Jones
ADVERTENTIE /ADS
FROM THE EDITOR
04
DE
03
LAATSTE
RUSSEN NEMEN SYRIË
OVER,COLUMN
Editor in Chief Rob Vaneker
NIEUWS
Editor in Chief Rob vaneker
24
ANTIQUARIAAT
27
NIJMEEGS
OSKAM &
LIMITED OFFER
JOPIE-
WEBSHOP
Sinds 1953/Since 1953
Magazine ‘T Arsenaal• 3

November 11, 2015
From the
editor
Russen nemen
Syrië over
En zo zorgden de Syrische president Assad en
zijn Russische ambtgenoot voor een regelrechte
stunt om in Moskou voor de wereldpers hun
opwachting te maken. Voor de eerste keer sinds
het begin van de Syrische burgeroorlog reisde
Assad naar het buitenland en dat betekent in de
eerste plaats dat hij zich veilig genoeg waant
om dat te doen. Immers, wie garandeert hem
dat er geen coup plaatsvindt in zijn
afwezigheid? Het regime wekt de indruk de
touwtjes stevig in handen te hebben, maar het
is in nevelen gehuld wat er werkelijk gebeurt.
Het heeft er alle schijn van dat de Russische
aanwezigheid in Syrië Assad’s overtuiging
versterkte dat hij het land zonder problemen
kon verlaten en er weer naar terug kon keren.
De Russische president voelt zich duidelijk
senang als wereldleider die het initiatief
genomen heeft in het Syrische conflict. Het
Westen maakt weinig klaar met haar
bombardementen op ISIS in Syrië, de
Canadezen haakten onlangs zelfs af, de
Amerikanen moesten hun peperdure
trainingsprogramma’s aan de Syrische oppositie
stoppen. Kortom, de weg lag open voor de
Russen.
De Russen zijn blijkbaar felbegeerd om de
positie van de Amerikanen en het westen over
te nemen. Maar wat zal het effect van hun
acties zijn en wat is hun tactiek? Bij hun
ontmoeting in Moskou viel het woord ISIS
regelmatig. De Russische en Syrische leiders
wilden de indruk wekken dat de Russische
acties –ook- gericht waren tegen ISIS, maar het
tegendeel is waar. Algemene berichten uit de
pers, en ook mijn eigen Syrische bronnen, zowel
in Europa als in Syrië, maken toch vooral
De Russen nemen Syrië over met de vernedering van het westen
als doel. Sluit geen enkel scenario uit,ook niet het meest
ongeloofwaardige.
melding van Russische bombardementen op
stellingen en posities van de opstandelingen die
bekend staan onder de Syrische oppositie, dus op
wat er nog over is van het Vrije Syrische Leger.
Ook burgers zouden veelvuldig het slachtoffer zijn
van de Russische aanvallen. ISIS lijkt nauwelijks het
doel te zijn en wordt dus –letterlijk- buiten schot
gehouden.in de verwachting dat de verhouding
met Rusland langdurig verstoord zal blijven.
Magazine ‘T Arsenaal• 4

November 11, 2015
NEWS
Laatste nieuws en
opinies van de redactie
Latest news and
opinions from the
editorial staff
JEREMY CORBYN'S DANGEROUS NUCLEAR POLICY
SHOULD WORRY US ALL
Unusually for a serving
military figure, Gen Sir
Nicholas Houghton did not
mince his words when he
was asked at the weekend
about Jeremy Corbyn’s
policy on our nuclear
deterrent. The chief of the
defence staff expressed
concern on the BBC about
the Labour leader’s
declaration that there were
no circumstances in which
he would use Britain’s
Trident deterrent should he
become prime minister. “It
would worry me if that
thought was translated into
power,”
It should worry all of us. Mr
Corbyn seems utterly
oblivious of the threats to
the nation’s security
inherent in the reassertion
of Russian nationalism in
eastern Europe and the
growing instability in the
Middle East and Gulf
regions. But he always was
careless of this country’s
defences. Mr Corbyn did
not believe in a deterrent
even when the nation was
faced with the nuclear might
of the Soviet Union. He
does not even believe much
in having Armed Forces at
all.
Mr Corbyn is the leader of
Britain’s alternative
administration who acts as
though he is still addressing
a CND rally. He is an
extremist even in his own
party since the Labour
election manifesto was in
favour of renewing Trident
and most of his front-bench
colleagues still subscribe to
that policy, including the
defence spokesman Maria
Eagle.
This commitment is now
being reviewed but Mr
Corbyn is unlikely to change
a position he has held for
decades – and he is the one
who would end up in charge
of Trident were he ever by
some mishap to make it to
Downing Street. A deterrent
that Mr Corbyn says he will
never use is no deterrent at
all. Sir Nicholas is right to
worry that our defences
might one day fall into such
dangerous hands.
Vanwege technische problemen tijdens de opmaak van de
huidige uitgave wordt het tweede deel en slot van Fort Eben
Emael uitgesteld tot januari 2016!
GENERAL SIR
NICHOLAS
HOUGHTON
PHOTO: PA
Kort Nieuws
DE REDACTIE VAN DIT E -MAGAZINE IS
NOG STEEDS DRINGEND OPZOEK NAAR
BIJDRAGEN D.M.V. INTERESSANTE EN
GERELATEERDE ARTIKELEN VAN GAST
AUTEURS. OOK ZIJN WIJ NOG STEEDS OP
ZOEK NAAR ENTHOUSIASTE
EN VRIJWILLIGE REDACTIELEDEN/
MEDEWERKERS DIE WILLEN HELPEN MET
HET SAMENSTELLEN VAN DIT
BLAD. GRAAG UW REACTIES VIA:
REDACTIE EMAIL ADRES
PAALST1947@KPNMAIL.NL
Magazine ‘T Arsenaal• 5

November 11, 2015
Waarom
Krijgskunde
DE SLAG BIJ CANNAE
Inleiding
Geschiedenis is geen bloemlezing van jaartallen.
Geschiedenis gaat over historisch besef, over het
kunnen zien van verbanden en het verklaren van
pro- cessen die op een bepaald moment
ontstaan. Hetzelfde geldt voor krijgskunde. Dat is
geen droge opsomming van veld- en zeeslagen.
Het gaat de krijgshistoricus om het begrijpen en
verklaren van politieke, economische,
technologische en militaire ontwikkelingen die
hun beslag hebben gekregen in het krijgsbedrijf.
Daarbij draait het vooral om de tactische
toepassing van de nieuwe ontwikkelingen. De
studie krijgswetenschappen helpt de officier te
begrijpen welke factoren van invloed zijn op het
krijgsbedrijf en waarom het lang kan duren voordat
nieuwe uitvindingen in een tactisch voordeel
worden omgezet. Terecht wordt door generaal
J.M.J. Bosch geconstateerd dat ‘het begrip
krijgswetenschap evolueert in tijd’ en daarmee
ook de reikwijdte van het begrip. In dit artikel wil
ik aandacht besteden aan de krijgskunde zoals
Von Clausewitz die heeft gedefinieerd het belang
ervan voor de hedendaagse officier. Het juiste en
kundige gebruik van mens en materieel in het
gevecht behoren per definitie tot het
domein van de officier.Dat doe ik
door achtereenvolgens een
krijgskundige analyse
van de veldslag
bij Cannae te behandelen, vervolgens stil te staan
bij de invloed van theoretici op de krijgskunde en
ten slotte aandacht te besteden aan het aspect
technologische ontwikkeling aan de hand van de
uitvinding van het buskruit én de moeizame weg
van die uitvinding in de toepassing van vuurwapens.
De slag bij Cannae ,
Grondbeginselen
Na een heroïsche overtocht over de Alpen in 218
v. Chr. was de Chartaagse krijgsheer Hannibal
verworden tot de nachtmerrie van de Romeinse
Senaat. In de zomer van 216 v. Chr. stond een
overmacht van 86.000 Romeinen tegenover de
50.000 man van Hannibal. Aan het eind van die
dag was het grootste leger dat de Romeinen ooit
op de been hadden gebracht vernietigd; 50.000
Romeinen waren gedood en 20.000 gevangen
genomen. De Romeinen waren numeriek in de
meerderheid en ook in tactisch opzicht gold de
Romeinse infanterie als de beste ter wereld.
Hannibal had de Romeinen al tweemaal eerder
ver- slagen op het Italiaanse grondgebied. Twee
jaar eerder kwam het tot een
cavalerieschermutseling bij de rivier de Trebia en
in 217 v. Chr. versloeg hij de Romeinse legioenen
bij het meer van Trasimene door ze in een
hinderlaag te lokken.
Thema verhaal
Magazine
‘T Arsenaal• 6

November 11, 2015
Bij de slag van Cannae bediende Hannibal zich van
bijna alle grondbeginselen van militaire operaties:
concentratie, doelgerichtheid, economisch gebruik
van middelen, eenheid van inspanning, eenvoud,
initiatief, offensief handelen en verrassing. Hij besefte
dat zijn cavalerie sterker was dan de
Romeinse en dat de Romeinse infanterie alleen
sterker was indien zij frontaal op de tegenstander
gericht was. Zijn krijgsplan richtte zich dan ook op
de zwakke plekken van de legioenen, de zij- en
achterkant van de formatie.
Het strijdplan
Hannibal besloot zijn hoofdmacht van circa 6000
Spaanse en 16.000 Gallische infanteristen in het
centrum op te stellen in de vorm van een halve
maan, waarvan de bolle kant naar de Romeinen
wees. Net uit het zicht én achter zijn frontlijn,
had hij 10.000 Libische elite-infanteristen
opgesteld, uitgerust met de
Romeinse wapenuitrusting
die buit was
gemaakt bij Trebia en Trasimene. Hannibal wilde
zich met zijn hoofdmacht langzaam, onder druk van
de Romeinen, naar achteren verplaatsen, waarbij
de curve moest omklappen. Zodra de Libische
infanteristen zich voorbij de frontlijn bevonden,
moesten ze de flanken van de Romeinen aanvallen
Daarnaast hoopte Hannibal dat zijn cavalerie snel
korte metten zou maken met de Romeinse
cavalerie, waardoor de Carthaagse cavalerie de
Romeinen aan de achterzijde kon insluiten. Om dat
laatste te bewerkstelligen, besloot hij zijn zware
cavalerie op de linkerflank op te stellen, waar hij
een numerieke overmacht op de Romeinse
cavalerie van circa drie tegen een had. Zijn lichte
Numidische cavalerie moest de even sterke
linkervleugel aanvallen en bezig houden. Zodra de
zware cavalerie het pleit beslecht had, kon eerst de
cavalerie tegenover de Numidiërs worden
vernietigd en ver- volgens kon de Romeinse
infanterie aan de achterzijde worden aangevallen.
Thema verhaal
Magazine
‘T Arsenaal• 7

November 11, 2015
Het knelpunt in de tactiek van Hannibal was
gelegen in de Gallische infanterie. Konden zij,
terwijl ze tegenover een enorme overmacht
stonden, lang genoeg stand houden tegen een
vijand, die in het nabijgevecht doorgaans als
superieur werd beschouwd, zonder te vluchten?
Hannibal en zijn broer Mago stelden zich in de
voorste linie van het centrum op, om zolang
moge- lijk de cohesie te waarborgen
Cavaleriegevecht
Al vroeg in de strijd, in ieder geval nog voordat de
zware infanterie met elkaar slaags raakte, opende
Hasdrubal, de aanvoerder van de zware Spaanse
en Gallische cavalerie, de strijd met een agressieve
en snelle aanval. In een kort en bruut gevecht
werd met de Romeinse cavalerie korte metten
gemaakt. De Romeinen sloegen na korte tijd op
de vlucht en consul Paullus sloot zich aan bij de
infanterie. Op de linkerflank hield Maharbal met
de lichte Numidische cavalerie de
bondgenootschappelijke cavalerie onder leiding
van Varro bezig. Zodra Hasdrubal zijn cavalerie
weer had gegroepeerd, stormden ze achter de
Romeinse infanterie langs en gingen op weg naar
de cavalerie van Varro. De bondgenoten én de
consul zagen de overmacht naderen en vluchtten
van het slagveld. Hasdrubal liet de Numidische
cavalerie de achtervolging inzetten, terwijl hij weer
zijn eigen cavalerie liet hergroeperen om zich
vervolgens van de achterzijde op de infanterie te
storten.
De strijd
Terwijl de infanteristen in het centrum slaags
raakten met elkaar, lieten de troepen van Hannibal
en Mago zich, onder druk van de Romeinse
legioenen, steeds verder naar achteren zakken.
Door zelf te vechten in de voorste lijn wist
Hannibal de cohesie bij de
Spanjaarden en Galliërs te
bewaren. Tijdens de
diverse
gevechtspauzes wisselden de Romeinen steeds de
gevechtslijnen, waardoor de
gevechtsvermoeidheid van de Romeinen beperkt
bleef. Het Carthaagse centrum, dat het meest had
blootgestaan aan de gevechten, werd nu steeds
sneller naar achteren gedrukt.
Uiteindelijk stortte het centrum van Hannibal in,
maar op dat moment vielen de Libische
infanteristen, gekleed in Romeinse uitrusting, van
de zijkant de legioenen aan. Door dicht bij elkaar
te vechten, was het gezichtsveld zeer beperkt. Het
was daarom moeilijk in de gaten te houden wat er
precies gebeurde. De legioensoldaten die opeens
werden geconfronteerd met militairen, gekleed in
Romeinse uitrusting, die hen in de flank aanvielen
moeten tijdelijk perplex zijn geweest. Polybius
beschreef duidelijk wat er vervolgens gebeurde:
They [de Romeinse legionairs] could no longer
hold their maniple formation, but were compelled
to turn either singly or rank by rank to defend
themselves against the enemy who were attacking
their flanks
Nadat de cavalerie op de flanken was
uitgeschakeld, het centrum van Hannibal was
ingestort en de Libiërs zich in de flanken van de
Romeinen hadden geboord, stortte de Carthaagse
zware cavalerie zich in de rug van de Romeinen.
Na een korte pauze hervatten de Galliërs en de
Spanjaarden ook weer het gevecht. Daarmee was
de omsingeling compleet en was er voor de
Romeinen nauwelijks nog een ontsnappen aan.
Lessen van Cannae
Door een goede analyse van de vijand en de juiste
toepassing van de grond- beginselen van militaire
operaties wist Hannibal zonder militaire, economische
of technologische voor- sprong een
leger dat bijna twee keer zo sterk was,
verpletterend te verslaan. Natuurlijk is elke slag
uniek, maar het omvatten van de tegenstander en
het aangrijpen van de tegenstander op de zwakke
punten, is iets waar grote krijgsheren graag
gebruik van maak- ten. Daarbij speelde de studie
van veldslagen altijd een grote rol. Graaf Alfred
von Schlieffen inspireerde zijn Schlieffenplan op de
omvatting van Cannae.
Thema verhaal
Magazine
‘T Arsenaal• 8

November 11, 2015
De interessante vraag voor historici is dan ook wie er eigenlijk
de macht had in Washington: de jonge, onervaren president
Kennedy of de schimmige, door de wol geverfde organisatie
van de CIA. Het definitieve antwoord bevind zich mogelijk in
deel 5 van het interne CIA onderzoek. Maar het is de vraag of
dat ooit nog het daglicht zal zien.
Ook Norman Schwartzkopf gaf later toe: I learned many things
from the battle of Cannae which I applied to Desert Storm.De
Amerikaanse generaal kwam tot de conclusie dat de weerstand
van het Iraakse leger in één keer gebroken kon worden door
de Republikeinse Garde te vernietigen.
Hij liet twee legerkorpsen over zijn linkerflank via Saoedi-
Arabië Irak binnenvallen en had, door gebruik te maken van
het principe van the Great Wheel, binnen honderd uur de
Republikeinse Garde verslagen.
Clausewitz
In de negentiende eeuw zag het magnum opus van Carl von
Clausewitz, Vom Kriege, postuum het licht. Hij vertrouwde niet
alleen zijn ervaringen uit de Napoleontische oorlogen aan het
papier toe, maar analyseerde zijn waarnemingen en kwam tot
een aantal algemeen geldende grondbeginselen die leiden tot
een beter begrip van de term oorlog. Dat wil niet zeggen dat
voor de negentiende eeuw geen studie werd gemaakt van het
krijgsbedrijf.
De Krygskunst moet door oefening, en ondervinding
verkregen worden, en de eene is zo volstrekt noodzaakelyk als
de andere. [...] Het beste middel om daar in te slagen en tot
volmaaktheid te koomen is, de denkbeelden, daaden, en verrigtingen
van vermaarde Mannen te bestudeeren en op te
merken.
Tot de negentiende eeuw was die studie vooral vrijblijvend en
er waren maar weinig algemeen toegankelijke boeken. In de
negentiende eeuw kwam daar (langzaam) verandering in. De
bekendste constatering uit Vom Kriege:
H. Norman Schwarzkopf, commander of the
allied forces in Operation Desert Storm
Thema verhaal
Magazine
‘T Arsenaal• 9

Nubische Cavalerie in de aanval November 11, 2015
So sehen wir also, daß der Krieg nicht bloß sein
politischer Akt, son- dern ein wahres politisches
Instrument ist, eine Fortsetzung des poli- tischen
Verkehrs, ein Durchführen deselben mit andern
Mitteln is ook gelijk het adagium dat de laatste
jaren onder vuur ligt.Von Clausewitz deed zijn
waarnemingen in een tijd dat staatsvorming in
opkomst was en oorlogen tussen staten werden
gevoerd.
Na 1945 zien we dat vooral interstatelijke
conflicten de boventoon voeren. De meest
geciteerde wet uit Vom Kriege slaat nu eenmaal
niet op conflicten binnen staten. Daarmee verliest
het boek overigens niet aan belang. De Duitse
generaal heeft ons geleerd de oorlog beter te
begrijpen. Zo concludeerde hij dat Friktion een
belangrijk verschijnsel is in de oorlog- voering.
Daarmee bedoelde hij dat zaken nu eenmaal niet
altijd zo lopen zoals gepland.
Solange man selbst den Krieg nicht kennt,
begreift man nicht, wo die Schwierigkeiten der
Sache liegen, von denen immer die Rede ist, und
was eigentlich das Genie und die
außerordentlichen Geisteskräfte zu tun haben,
die vom Feldherrn ge- fordert werden. Alles
erscheint so einfach, alle erforderlichen
Kennt- nisse erscheinen so flach, alle
Kombinationen so unbedeutend,
daß in Vergleichung damit
uns die einfachste
Aufgabe
der höhern Mathematik mit einer gewissen
wissenschaftlichen Würde impo- niert. Wenn man
aber den Krieg gesehen hat, wird alles
begreiflich, und doch ist es äußerst schwer, dasjenige
zu beschreiben, was diese Veränderung
hervorbringt, diesen unsichtbaren und überall
wirk- samen Faktor zu nennen .
Begrijpen waarom oorlogen ontstaan en hoe
oorlogen gewonnen dienen te worden, is voor
een officier belangrijk. Juist in dit opzicht reikt
Von Clausewitz een belangrijk handvat aan, door
voor het eerst grondbeginselen van de oorlog te
benoemen. Hij onderscheidde stoutmoedigheid,
vol- harding, numerieke meerderheid, verrassing,
list, verzameling van krachten in de ruimte,
bundeling van krachten in de tijd, strategische
reserve en de economie van krachten.
Keegan
In de tweede helft van de twintigste eeuw
ontstaat een nieuwe stroming, militaire
geschiedschrijving. Niet langer zijn het officieren
die hun ervaringen aan het papier toevertrouwen.
De civiele historicus richt zich op de militaire
geschiedenis. Hierdoor neemt de studie der
krijgswetenschappen een enorme sprong
voorwaarts. Academici analyseren de politieke,
economische, militaire en technologische
ontwikkelingen en plaatsen die in het perspectief
van de oorlogen. Befaamd zijn Geoffrey Parker,
Michael Howard, Martin Middlebrook, Jeremy
Black, John Lynn, Martin van Creveld, Adrian
Goldsworthy en John Keegan.
Thema verhaal
Magazine
‘T Arsenaal• 10

November 11, 2015
Leopard 2A4 gevechtstanks van het C-eskadron van 41
Tankbataljon tijdens oefeningen te velde. Op het rechter spatbord
prijken het legerkorpsembleem
De bloedige slag bij Cannae
Laatstgenoemde auteur brak wereldwijd door met
The face of battle waarin hij niet alleen drie grote
veldslagen analyseerde, maar tevens een beeld
schetste hoe de veldslagen door de spelers zijn
ervaren. Dit boek heeft geleid tot een beter inzicht
in menselijk gedrag tijdens de veldslag en
verklaarde daarmee ook voor een deel hoe ‘frictie’
kan ontstaan. Zo toonde hij bijvoorbeeld aan wat
de kracht was van het in groepsverband op- treden.
Hij heeft ook overduidelijk laten zien hoe de paniek
toesloeg als organieke verbanden tijdens de strijd
werden verbroken. Een compagnie infanteristen
die in een carré was opgesteld, bleek een
onneembare hindernis voor de cavalerie. Zodra de
formatie werd verbroken als gevolg van angst en
het lawaai dat ontstond door galopperen- de
cavalerie, had de infanterie echter geen schijn van
kans meer. De hiervoor genoemde militairen
en academici hebben analyses gemaakt
van de functies van militair optreden
in het verleden. Die analyses
zitten in- gebed in
wetenschappelijke studies van verschillende
oorlogen vanaf de klassieke tijd tot aan de laatste
Golfoorlog. Het in perspectief plaatsen van
politieke, economische, militaire en technologische
ontwikkelingen, heeft ons in staat gesteld beter te
be- grijpen hoe oorlogen tot stand komen en hoe
ze moeten worden gewonnen.
The written history of the world is largely a history
of warfare, be- cause the states within which we
live came into existence largely through conquest,
civil strife or struggles for independence.
Technologische verandering
De laatste jaren is steeds meer onder- zoek gedaan
naar de Revolution in Military Affairs (RMA).
Doorgaans worden vier elementen benoemd die
noodzakelijk zijn voordat gesproken kan worden
van een militaire revolutie: technologische
verandering, systeemontwikkeling, operationele
vernieuwing en organisatorische aanpassing.
Thema verhaal
2
Magazine
‘T Arsenaal• 11

November 11, 2015
Aan de hand van de ontwikkeling van de
handvuurwapens zal ik trachten een en ander te
verduidelijken. De uitvinding van het buskruit vindt
zijn oorsprong in China in de negende eeuw. Pas
in de vroege veertiende eeuw zien we in West-
Europa de eerste afbeelding van een ridder die
een enorme pijl met behulp van buskruit op een
kasteel afvuurt
Handvuurwapens
De toepassing van de uitvinding van buskruit in
het gebruik van handvuurwapens had tijd nodig.
Pas in de slag bij Pavia (1525) werd voor het eerst
grootschalig gebruik gemaakt van
handvuurwapens (arkebussiers). Keizer Karel V
bracht mede dankzij zijn 3000 arkebussiers de
Franse koning een gevoelige nederlaag toe. De
reden dat de technologische aanpassing, de
uitvinding van het buskruit, niet direct verzilverd
kon worden, was voornamelijk gelegen in de
systeemontwikkeling van het handvuurwapen en
de operationele vernieuwing in de tactiek. Nu was
het laden, richten en schieten met een
handvuurwapen ook niet eenvoudig.
In één van de eerste exercitie boeken,
Wapenhandeling van Jacob de Gheyn, uitgegeven
in 1607, bleek dat er ten minste 32 handelingen
nodig waren om een handvuurwapen (roer) af te
vuren en te herladen. Daarnaast was een
vuurwapen pas effectief op een afstand van
minder dan 50 meter. Dat betekende dat een
schutter maar één of twee schoten kon afvuren
voordat de vijand hem in het man- tegen-man
gevecht kon uitschakelen. De schutters hadden
dus bescherming nodig van infanteristen die
bewapend waren met blanke wapens, zoals piekeniers,
zodat ze hun wapens konden herladen.
Het zijn Maurits en Willem-Lodewijk van
Nassau die in de jaren negentig van de
zestiende eeuw, op basis van het
bestuderen van Griekse en Romeinse
schrijvers, de
oplossing voor
‘het probleem zien’ . Het afgeven van constant
vuur op de vijand was mogelijk indien de schutters
in linie werden opgesteld, op commando vuurden,
op commando naar de achterste linie roteerden en
daar werd gestart met herladen. Om dat te
bereiken werd het uitvoeren van drills, het loslaten
van het individualisme en het vertrouwen in de
eigen eenheid, in het bijzonder de compagnie en
het bataljon, steeds belangrijker.
Het uitbrengen van constant vuur door gelid voor
gelid te vuren was al een enorme verbetering,
maar er waren nog steeds piekeniers nodig om de
schutters te beschermen tegen de cavalerie en
tegen het man-tegen-man gevecht. Pas met de
uitvinding van de ringbajonet aan het einde van de
17e eeuw, waardoor zowel gevuurd als gestoken
kon worden, verdwenen de piekeniers uit de
militaire organisatie.
Vuurkracht
De ontwikkeling van de handvuurwapens ging in
de daaropvolgende eeuwen door. De losse
elementen kruit en kogel werden samengevoegd
tot een patroon. De lont werd vervangen door een
mechanisch afvuur mechanismen waarin een
vuursteen voor de ontbranding zorg droeg. De
loop werd uitgerust met ‘trekken en velden’
waardoor het patroon rotatie meekreeg en
stabieler door de lucht verplaatste. Het laden van
het wapen ging sneller omdat het technologisch
mogelijk bleek ook via de achterzijde te laden en
ten slotte was er de ontwikkeling van de
patroonhouder, waardoor de vuursnelheid nog
hoger kon worden. Tijdens de Eerste
Wereldoorlog ging de ontwikkeling van vuurkracht
sneller dan de tactische aanpassingen. De
artilleriebombardementen en de hoge
vuursnelheid van de mitrailleurs zorg- den ervoor
dat voor het eerst meer doden vielen door het
krijgsgeweld dan door ziektes, niet in de laatste
plaats omdat de frontale aanval dominant bleef in
de tactiek.
Thema verhaal
2
Magazine
‘T Arsenaal• 12

November 11, 2015
Ook met de toepassing van nieuwe wapens, zoals
de tank en het vliegtuig, wisten de generaals nog
niet het onderste uit de kan te halen. Pas in de
volgende oorlog zagen we de juiste tactische
toepassing van de nieuwe wapens uit de vorige
oorlog met het Blitzkrieg-concept. De tanks,
vliegtuigen en infanterie konden elkaar versterken
door het gebruik van radio’s. Het doel
hierbij was de vijand te isoleren en af te snijden
van zijn eigen troepen, waardoor een snelle en
totale overwinning kon worden behaald.
De uitvinding van buskruit (technologische
ontwikkeling) vond uiteindelijk zijn beslag in onder
meer het handvuurwapen (systeem ontwikkeling)
en door de eeuwen heen de verbeteringen van
dat systeem. De operationele vernieuwing
bestond uit het opstellen van eenheden in
roterende linies, waardoor constant vuur kon
worden uitgebracht. De organisatorische
aanpassing vonden we terug in de toegenomen
waarde (en samenstelling) van de tactische
eenheden zoals de compagnie en het bataljon.
Slot
Innovation, to be successful, must rest upon
thorough understanding of the fundamentally
chaotic nature of war.
Natuurlijk bestaat er geen universeel recept voor
de overwinning, maar de krijgskunde stelt de
officier in staat het begrip ‘oorlog’ te begrijpen en
de politieke, technologische, economische en
militaire ontwikkelingen in een juiste context te
plaatsen. De sleutel tot het begrip van
oorlogvoering is gelegen in het onderkennen van
de grondbeginselen van militaire operaties.
Krijgskunde, in dit artikel de analyse van een
veldslag van meer dan 2000 jaar oud, hielp
generaals bij hun militaire operaties in de
vorige eeuw.
Kriege biedt een leidraad tot het onderkennen,
begrijpen en herleiden van grondbeginselen en
vervolgens tot een beter begrip van de
toekomstige wijze van oorlogvoering. Dat is zeker
van belang voor de officieren die geen
praktijkervaring hebben in de oorlog. Daarnaast is
het belangrijk zich te realiseren dat een
technologische innovatie niet zonder meer een
strategisch voordeel op de tegenstander
betekent. Zolang de juiste, tactische toepassing
ervan nog niet ten volle zijn beslag heeft gekregen
in aspecten als operationele vernieuwing en
organisatorische aanpassing, is het technologische
voordeel nog niet beslissend.
Ter afsluiting haal ik graag een citaat aan van de
Nederlandse officier die de studie der krijgskunde
hoog in het vaandel had. In 1852 oordeelde W.J.
Knoop:
De kennis van geschiedenis verkrijgt men niet
door een aantal feiten, en namen, en jaartallen, in
het geheugen op te nemen, maar wel door in den
geest dier geschiedenis door te dringen, en
daartoe de goede geschiedschrijvers te lezen.
Evenzoo bestaat de kennis der krijgswetenschap
niet in het leren van een groot aantal
krijgskundige regels, maar in het zoeken en beoordelen
dier regels, en vooral in het raadplegen
en lezen van goede schrijvers over de
krijgsgeschiedenis.
Het lezen van boeken als The
face of battle en Vom
Thema verhaal
2
Magazine
‘T Arsenaal• 13

November 11, 2015
CONCENTRATIEKAMPEN
IN NEDERLAND:
Kamp Schoorl
Bron foto: Het Boek kamp Schoorl
Bord bij de
Damweg, de
weg van het
Noordhollandsch
Kanaal naar
Schoorl
Evenals en met name
in het protectoraat
Bohemen en Moravië en
overige bezette landen
werden ook in Nederland
veel joodse werkkampen
als Beugelen, Conrad,
Echten, Linde, Ruinen en
vele andere gebouwd.
Maar als ik over de
concentratiekampen in de
ware zin van het woord
praat, moet ik over deze
vijf praten: Schoorl,
Amersfoort, Ommen,
Vught en Westerbork.
Het concentratiekamp
Schoorl lag in de
gemeente Bergen, in de
Nederlandse provincie
Noord-Holland. Het kamp
Schoorl werd aan het
begin van najaar 1939
door het Nederlandse
leger gebouwd. Het
kamp was ingericht als
legerkamp. Op 25
november 1939 werd
Schoorl geopend. Na de
capitulatie werd het kamp
korte tijd door een deel
van de Werhmacht
gebruikt. Dan werd het
kamp Schoorl als
interneringskamp
ingericht voor het
interneren van in
Nederland wonende
Engelse, Franse en
Belgische staatsburgers
gebruikt. Na twee
maanden werden de
Belgen en Fransen
vrijgelaten. Later werden
Engelsen tot 18 jaar
vrijgelaten. Oudere
Engelsen werden aan het
begin van 1941 naar een
Duits interneringskamp in
Tost bij Gleiwitz
overgebracht. Toen de
Verenigde Staten met
Duitsland in oorlog was,
werden aan die Engelse
mannen in 1942 een paar
Amerikaanse mannen
toegevoegd. De Engelse
en Amerikaanse vrouwen
werden naar
interneringskamp in
Liebenau aan het Meer
van Konstanz
gedeporteerd.
Magazine ‘T Arsenaal• 14

November 11, 2015
400 mannen en
vrouwen
Ruim 400 mannen en
vrouwen uit Engeland en uit
Verenigde Staten. Het kamp
behoorde tot de Befehlshaber
der Sicherheitspolizei und des SD
en SS Officier Arnold Schmidt
was de eerste commandant van
het Interneringskamp (Internierungslager)
Schoorl. Hij was de
commandant van het kamp van
juli tot december 1940. De
tweede commandant van het
kamp was SS-Untersturmführer
Johann Stöver van december
1940 tot augustus 1941.komen,
bleken niet te werken.
Op 22 en 23 februari 1941
werd een razzia op het Jonas
Daniël Meyerplein in Amsterdam
uitgevoerd. Ongeveer 425
arrestanten werden naar Schoorl
gebracht. Na 4 dagen werden
389 mensen naar
concentratiekamp Buchenwald
en dan in mei naar Mauthausen
gedeporteerd. Aan het begin van
maart werden 200 inwoners (van
18 tot 30 jaar) van Sommelsdijk in
hechtenis genomen. Ze waren
veroordeeld tot één maand
detentie voor het beledigen van
het Duitse leger en de
Nederlandse politie.Voor 6
weken detentie waren bijna
honderd officieren van 1ste
luchtvaartregiment aan het begin
van mei veroordeeld voor de
samenwerking aan drie piloten te
ontsnappen. Op 11 juni 1941
kwamen naar Schoorl 310 joodse
mannen die in Amsterdam waren
opgepakt. De meeste Joden
werden op 26 juni naar
Mauthausen gedeporteerd.
Alleen twee van bijna 650 joodse
mannen overleefden.
Aan het einde van juni
werden 90 voormannen van de
Anti-Revolutionaire Partij en het
Christelijk Nationaal Vakverbond
opgepakt. Na twee maanden
werden 50 mannen vrij-gelaten
en 40 mannen naar Buchenwald
gedeporteerd. Op 25 en 26 juni
1941 werden ongeveer 600
communisten naar aanleiding van
de Duitse inval in de Sovjet-Unie
gearresteerd. In de
daaropvolgende weken werden
ongeveer 200 van hen
vrijgelaten. De rest van de
mensen werd via kamp
Amersfoort naar Duitse
concentratiekampen
(voornamelijk concentratiekamp
Neuengamme) gedeporteerd.
De tekst op de voorkant van het monument: 'Op
deze plaats bevond zich het 'kamp Schoorl', waar
de Nazi-bezetter tussen december 1940 en
oktober 1941 Joodse en politieke gevangenen
vasthield, voordat zij naar andere kampen werden
overgebracht.
Voor hen begon hier een lijdensweg waarvan de
meesten niet terugkeerden.'
Magazine ‘T Arsenaal• 15

November 11, 2015
Een artist impression van de
poort kamp Schoorl door
Geert Schreuder
SS-
Untersturmführer
Johann Stöve
Na het vertrek van J. Stöver
kreeg het kamp een andere
benaming. Nu had het camp
officiële functie van het
Doorgangskamp Schoorl
(Polizeiliches Durchgangslager)
en commandant van het kamp
was nu SS-Untersturmführer Karl
Peter Berg. De manschappen van
de Ordnungspolizei bewaakten
het kamp. Maar in feite was het
kamp toen al maanden een
concentratiekamp,
doorgangskamp.
Hoewel het kamp vier
wachttorens had en was omgeven
door een dubbele
prikkeldraadversperring, was het
regime binnen het kamp niet
streng. Gevangenen van het
kamp konden post en pakketten
ontvangen. Zij hoefden geen
zwaar werk te doen. Gevangenen
aten hetzelfde voedsel als de
bewakers. Maar werden er ook
pesterijen en mis-handelingen
van joden en communisten
gemeld.Het was het eerste Duitse
gevangenenkamp in Nederland,
in 1941 opgericht. Aan het eind
van oktober 1941 werd het
concentratiekamp gesloten. Er
waren meerdere redenen voor
het sluiten. Het kamp was te
klein, te ver van een spoorweg, te
weinig uitbreidingsmogelijkheden
en te dicht bij de kust.Tijdens de
werking van het kamp gingen
door het kamp Schoorl ongeveer
1.900 mensen, een groot deel
van de mensen waren
communisten en Joden. De
meesten van hen werden
gedeporteerd naar kampen in
Duitsland of Oostenrijk,
sommigen werden vrijgelaten of
overgebracht naar Kamp
Amersfoort. Er waren ook 25
vrouwen (kaderleden van de
CPN). Ze werden via een van de
Amsterdamse Huizen van
Bewaring naar Ravensbrück
gedeporteerd.'Daar is het niet zo
prettig als hier', zei de
Lagerkommandant Berg tegen
een van de vrouwen. Dan werden
in Schoorl eenheden van de
Werhmacht en de Organisation
Todt geplaats tot het eind van de
oorlog.12 Na de bevrijding werd
het kamp Schoorl voor het
interneren van NSB'ers en
collaborateurs gebruikt. Van eind
1946 tot september 1947 werd
het kamp nog als legerkamp voor
het Nederlandse leger gebruikt
en in de zomer van 1948 werd
het Internationaal Congres voor
Jeugdige Esperantisten in het
kamp gehouden. Aan het begin
van 1949 werd het kamp
definitief gesloten. Tegenwoordig
staat op de locatie van het kamp
het bezoekerscentrum Het
Zandspoor. Men kan een
monument ( zie foto pagina 16)
ter nagedachtenis aan het kamp
bezoeken.
Magazine ‘T Arsenaal• 16

November 11, 2015
Photo
Gallery
Beste Lezers,
Duitse vrachtauto’s ergens over een
pontonbrug over een rivier ,wie weet waar?
In deze inmiddels bekende
rubriek vraagfoto’s tweede
wereldoorlog, wil ik u als lezer
opnieuw drietal foto’s
voorleggen waar u misschien ons
verder mee kan helpen. Onze
vraag is simpel, wie kan over een
of verschillende foto’s wat
informatie verstreken. De foto’s
zijn gemaakt door Duitse
soldaten, maar verdere bron
gegevens hebben wij niet. Wie
weet herkend u een locatie
gebouw of brug, of herkend u
de situatie. Het zal geweldig zijn
met u hulp een foto(s) een
“gezicht” kunnen geven.
Duitse soldaten in gesprek met Nederlandse
kinderen bij een park? Wie heeft een idee!
Twee Duitse officieren bij een
brug met op de achtergrond
een manschappenwagen,waar?
De volgende serie onbekende
foto’s zullen verschijnen in ons
nummer van medio december
2015.Help ons a.u.b.
Mocht u ons kunnen helpen, al is
het nog zo klein, alles helpt, dan
horen wij graag van u. Alle
informaties en nieuwe gegevens
via u als lezer publiceren wij
uiteraard.
Bij voorbaat alweer mijn
hartelijke dank. Uw reactie graag
naar Giesbert Oskam,mede
redacteur ‘T Arsenaal,
Amstelveen via Email of naar de
redactie, Amstelland laan 64,
1182 CE AMSTELVEEN .
NB: Op de gepubliceerde foto’s van deze pagina rusten auteursrechten. U mag
het hier gepresenteerde niet zo maar gebruiken dan wel kopiëren zonder
schri@elijke toestemming van de eigenaar, de heer Giesbert Oskam.
Tot ziens,
Giesbert Oskam,
g.w.oskam@tele2.nl
Magazine ‘T Arsenaal• 17

November 11, 2015
SPECIAL THEME
George Edward
Jones: LIFE IN THE
RAF: Part two
When we arrived in Grosse Isle
there was a police escort on motor
cycles to take us from the station to
the camp. But in Pensacola just a US
Navy bus and the resident R.A.F.
Officer.
We were housed in very nice barrack
blocks only about a quarter of a mile
from the beach There were about
ten double bunks to each room with
showers and toilets all attached on
the first floor. Down below was a
large dining hall and various offices.
Also at the bottom and the top of
each stairway was a coca cola
machine which provided an ice cold
bottle without fail for one nickel coin
(5 cents at that time or 3d). The rate
of exchange was $4 to £1.
US navy cadets were in the same
block and from now on we were
mixed together for training. All
cadets were obliged to have two
years College before acceptance
but the academic qualities of some
of the Colleges were extremely
doubtful. The same cadets were
under the authority of their cadet
officers, very much so. We more or
less elected our own officers but as
we were all the same rank their
authority only extended to calling
the roll at the morning parade and
issuing orders for marching etc. The
weather was very good and hot but
not unpleasant. It was however too
hot for our normal blue uniforms.
Incidentally, we travelled from
Grosse Isle to Pensacola in our
civilian clothes as the US were still
neutral.
THE THIRD INSTALMENT
BEGINS HERE:
U.S.PENSACOLA
The train journey started in
Detroit with an overnight run
to Cincinna6 and sleepers
were provided. Then another
two nights and two and a half
days later we arrived in
Pensacola. It made us all
realise for the first 6me what a
large country we were in. The
nicest scenery on the way
south was in Kentucky.
Magazine ‘T Arsenaal• 18

November 11, 2015
Vultee BT-13 Valiant
We were issued with the US Navy cadet uniforms : brown/beige shirts and
trousers and a bomber zip jacket with our names stamped on a brown
name plate. British Flight Students we were called (BFS for short). The
normal blue forage cap was worn with this outfit.
The routine was as follows: Reveille at 5am, on parade shaved and
dressed at 5.25am, names called with breakfast at 5.30am. At 6.15am
buses which were not really buses but a kind of trailer with forms for seats
and a canvas top and open sides took us to the outlying fields for flying.
Our field was Saufley about forty five minutes away. In the air by
approximately 7.30am for say 1.5 hours dual and 1.5 hours solo flying.
Back to the main station for lunch and lectures from 2pm to 5pm and the
rest of the time was our own, lights out at 9.30pm.For the first month we
were not allowed to visit the town of Pensacola, which we found out later
was no great loss. The station had excellent facilities including a large free
cinema (with a change of programme nightly), a bowling alley, a marine
post exchange shop and cafeteria. Swimming on a very nice beach but the
tide at this latitude is only one or two feet.
The food was excellent and was served to us by large numbers of black
boys. If for instance a large plate of say chops was empty, if you held it
above your head a black boy would remove it and replace it with a full
one.
NAVAL AIRSTATION
PENSACOLA
Magazine ‘T Arsenaal• 19

November 11, 2015
Vultee BT-13 Valiant’s in formation above Pensacola Airstation 1943
With regard to the flying training we started all over again and after nine hours
with Lt. Stewart went solo again after being checked out by another Instructor
Olsen. Then followed more instruction and solo flying
It was all very interesting, stalls,
spinning, landing in small fields,
emergency landings and well simulated
ones. The Instructor cut out the engine
at any time and you had to push the
nose down at once and look for a field
to land in. At about thirty feet from
the ground the Instructor would open
the throttle again and you would climb
away. Another exercise was to side-slip
to a 50ft circle from 500ft without
power and making a three point
s t a l l e d l a n d i n g i n s i d e t h e w h i t e
circle.The next check at this stage was
at 20 hours and I failed the first two
but can't remember why. Anyway after
more solo and instruction from Lt.
Stewart the next two checks were
passed ok.
The next stage was 'C' which was the best part
as it was acrobatics. Loops, stall turns and the
roll off the top 'Immelman', inverted spins wing
over split' and snap rolls. The N3N3 was
perfect for this type of flying and could stand
any amount of abuse. On one occasion pulling
back too hard at the bottom of the dive at
120knots I 'blacked out' for a couple of
seconds and came to on my back at the top of
the loop. On 30 December 1941 I passed the
33 hour check on all the above with no bother
at all. Also had a couple of night hours flying
without using blind flying instruments. With all
the lights around there was always a horizon to
be seen and we landed over big flood lights at
the start of the runway. Next to the final checks
and I made a mess of the first one over the
landing in at 50ft making' S' turn approaches.
The next two tests were passed easily so I was
through to formation flying, but before that the
new SNV - 1 'Vultee Valiant' arrived which the
Instructors did not like at all.
Magazine ‘T Arsenaal• 20

November 11, 2015
The SNV - 1 was originally a US Army
training plane and had a bad reputation
because of its stalling habits. Normally a
good stable aircraft at the point of stall
after warning vibrations will drop one wing
not too quickly. The SNV - 1 however would
whip a wing down at the point of stall with
virtually no warning. The Instructors would
not even let it spin even at 5,000 to 6,000ft.
Anyway after four hours dual I went solo.
There was a great feeling of power when
you opened up the 550 (WASP) H.P. for take
off. It really pushed you back into your seat.
Flaps for the first time to be used for take
off and landing; also radio contact with the
control tower.
The aircraft lived up to its reputation for
landing in an outlying field. I was a little
high at the point of touchdown (2ft) and the
right wing dropped very quickly but no
harm done. On the last trip in this aircraft
my guardian angel was on hand for landing
back at base as a tractor came across the
end of the runway and I had to stall over it
and drop the aircraft in from 8 to 10 ft, but
on this occasion it landed straight with no
wing drop .... it could have been nasty. I
have missed out the formation flying which
we did in N3N3's three aircraft... very good
fun and did about ten hours. While landing
the three plane formation on a practice
landing away from the main station I braked
too hard on landing and the wheels dug into
the soft ground and the aircraft tipped over
on its nose, bent the propeller and returned
to normal position. In formation flying we
were flying from the front seat with a sand
bag in the back one which tended to make
the plane nose heavy. There was a small hut
at this field with two or three mechanics and
they phoned Saufley field and a new 'prop'
was delivered within a couple of hours. They
fitted it on my plane and I flew it back and
all was well. There was no fuss about this. I
saw the Chief Instructor about a week or so
later and told him what had happened. He
said 'Don't do it again' and that was that.
Navy Kingfisher Seaplane at NAS Pensacola.
Magazine ‘T Arsenaal• 21

November 11, 2015
SPECIAL THEME
The PBY Catalina was an
American flying boat of the 1930s
and 1940s produced by
Consolidated Aircraft. It could be
equipped with depth charges,
bombs, ..
It was during this period of training
that I met a very kind lady named
Mrs Dorothy Sullivan. The exact
c i r c u m s t a n c e I r e a l l y d o n ' t
remember but she was connected
with the USO (United Service
Organisation) similar to the WVS
(Women's Voluntary Service) in
England. They organised canteens
for the general comfort of the
troops. She had a pass which
allowed her to bring the car into the
station and she would take some of
us to her home on a Sunday. This
was called Quiet Acres (about 250)
and was near Saufley Field, a very
nice house near a small river in
which there were supposed to be
alligators.
It was on such a visit to her home on
7 December 1941 that news of the
Japanese attack on Pearl Harbour
was given over the radio, It was
quite a shock to all concerned.
Henceforth as America declared war
we were allowed to leave camp
wearing uniforms.
With another chap called Brooke, I
spent many quiet weekends at Quiet
Acres, also sometimes at her large
flat which she had at 'Crestview' a
small town about 50 miles from
Pensacola. We of course could
always use Mrs Sullivan's car (no
driving licence of course) and at
'Crestview' the local dentist had a
lovely blue Packard which we could
use any time.
To be continued in part three,
December 2015 in our magazine
NR 25
Magazine ‘T Arsenaal• 22

November 11, 2015
1.
*Literatuur
Black, J., De zeventig grootste
veldslagen aller tijden (Londen
2005).
Bronnen
(Stuttgart 1994).
Clausewitz, C., Von, Vom Kriege
Creveld, M., van, Technology and War (New York
1989).
Gebruik
Daly, G., Cannae, The experience of battle in the
Second Punic War (London 2003).
Gheyn, J., de, Wapenhandelinghe van roers,
musquetten ende spiessen (Lochem 1971).
Goldsworthy, A., Cannae (Londen 2001). Keegan, J.,
The Face of Battle (New York 1978).
2.
Wikipedia
*Geraadpleegde bronnen
Archieven.nl
Kamparchieven.nl
Keegan, J., A History of Warfare (New York 1994).
Knoop, W.J., Krijgs- en Geschiedkundige Geschriften,
Schiedam (8 delen) 1861-7. Knox, M. en W.
Murray (ed.), The dynamics of military revolution
1300-2050 (Cambridge (2001)
Macleod, J., De Konst van Oorlog, behelzende
verscheidene waarnemingen omtrent de al- gemeene
grondbeginselen van alle krijgs- verrigtingen te velde,
Amsterdam (2 delen) 1770/1.
http://www.hannieschaft.nl/Schoorlboek.html
Nederland in de Tweede Wereldoorlog
Oorlogsmonumenten
http://kunst-en-cultuur.infonu.nl/geschiedenis/151849-kampschoorl-het-eerste-doorgangskamp-in-nederland.html
Parker, G. (ed.), Cambridge Illustrated History of
Warfare (Cambridge 1995).
Polybius, The Rise of the Roman Empire, ver- taald
door I. Scott-Kilvert (London 1979)
3.
For pages 18-22 Private Archivestranscripts
from:
G.E. Jones story My life in the R.A.F by
Author Lorraine Mc Williams R.A.F ACS
Magazine ‘T Arsenaal• 23

OVER ANTIQUARIAAT OSKAM
WIJ HETEN U HARTELIJK WELKOM VOOR EEN BESTELLING
U kunt telefonisch als wel via ons email adres een catalogus aanvragen van onze grote
collectie boeken.Vervolgens doorzoeken en bestellen. Elke week worden er nieuwe boeken
aan toegevoegd. Antiquariaat Oskam is een gesloten antiquariaat. Regelmatig staan wij ook
op de betere boekenmarkten. Op ons huisadres in Amstelveen staan geen boeken opgeslagen.
CONTACT GEGEVENS
Antiquariaat Oskam
Amstellandlaan 64
1182 CE Amstelveen
E-mail: info@antiquariaatoskam.nl
Telefoon: + 31 (0)20 - 640 2575
Magazine ‘T Arsenaal• 24

NIEUW!!
voertuigen van
de Koninklijke landmacht
vanaf 1945
NOOIT EERDER VERSCHENEN
November 11, 2015
. . . Een boeiende reis
Geschreven door H.A. Isings
z.o.z.
tijdelijke aanbieding
Magazine ‘T Arsenaal• 25

November 11, 2015
NOOIT EERDER VERSCHENEN
NIEUW!!
voertuigen van
de Koninklijke landmacht
vanaf 1945
NOOIT EERDER VERSCHENEN
. . . Een boeiende reis
Geschreven door H.A. Isings
Eind november zal het boek “ Voertuigen van de
Koninklijke Landmacht vanaf 1945” verschijnen.
Geschreven door H.A.Isings. Nooit eerder is een
boek over de vele voertuigen van de Koninklijke
Landmacht na 1945 verschenen. Met ruim 1700
afbeeldingen is dit boek een onmisbaar naslagwerk
voor alle liefhebbers van militaire voertuigen. De
voertuigen zijn in 16 verschillende hoofdstukken
gerangschikt naar type voertuig: van vrachtwagen
tot tanks, van bulldozers tot bussen en van
luchtafweer tot pantserwagens. Verder de defensie
registratie,kentekens, boekenlijst en een
afkortingslijst.
z.o.z.
tijdelijke aanbieding
Van de vele foto’s die in het boek staan, zal een
groot deel voor het eerst in eenboek worden
gepubliceerd. Er zijn enkele zeer zeldzame
opnamen bij. Het boek is een eenmalige uitgave en
verschijnt in een beperkte oplage. Een boek dat
oudgedienden van de landmacht en alle
liefhebbers van militaire voertuigen zeker zal
aanspreken.
Het boek bevat 400 pagina’s en is geheel, voor zover de
beschikbare foto’s, in kleur gedrukt. Met harde band in formaat 28 x
23. De prijs voor dit boek is € 49,50 en de verzendkosten zijn € 3,90.
U kunt dit boek bestellen door overmaking van € 53,40 (inclusief
verzendkosten)
AANBIEDING
Het boek zal op 28 november worden gepresenteerd en vanaf die
dag beschikbaar zijn. Als u nu reeds deze unieke en kleurrijke uitgave
zou willen bestellen en uw betaling binnen is voor
20 november, betaalt u slechts € 45,00 plus € 3,90
verzendkosten. U ontvangt dan het boek direct na
verschijning. Maak het totaal bedrag van
€ 48,90 (inclusief verzendkosten) over op rekening
nummer NL 94 INGB 0005 867 410 t.n.v. Antiquariaat
OSKAM te Amstelveen. Bij overschrijving wel uw adres
vermelden.
Magazine ‘T Arsenaal• 26

Bij ons kunt u altijd terecht voor diverse soorten broeken
(regenbroeken, werkbroeken, legerbroeken, afritsbroeken,
spijkerbroeken en korte broeken), T-shirts in vele soorten en maten,
Jassen, (fleece jassen, winterjassen, spijkerjassen, enz), Diverse soorten
regenkleding. Kampeer artikelen , messen etc.
Wij laten u niet in de steek. U ons toch ook niet.
November 11, 2015
Kijk eens in onze webschop
http://www.jopieswebshop.nl
Winkeladres: Grotestraat 13
6511 VB Nijmegen Netherlands
Tel. +31 (0)24 3225480 Email :
info@nijmeegsjopie.nl
Nostalgie medio 1971
Door vermelding van het woord Arsenaal bij een bestelling krijgen lezers van dit blad
automatisch korting . Are you ordening from abroad? Please contact us for your most
welcome orders.
Magazine ‘T Arsenaal• 27