Türkiye
Enerji-Panorama-Aralik-2015-web
Enerji-Panorama-Aralik-2015-web
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
KONUK KALEM<br />
Perakende elektrik satışında rekabetin bugünü ve geleceği<br />
yılında tedarikçisini değiştiren serbest<br />
tüketici sayısı, toplam serbest<br />
tüketici sayısının sadece yüzde 0,8’i<br />
ve toplam tüketici sayısının sadece<br />
yüzde 0,02’sidir (13).<br />
Piyasa açıklık oranının tüketim<br />
miktarı üzerinden değil de tüketici<br />
sayısı dikkate alınarak hesaplanması<br />
halinde açıklık oranı, yüzde 85’in<br />
çok daha altında olacaktır. Tedarikçisini<br />
seçen tüketici sayısının,<br />
ülkedeki toplam tüketici sayısına<br />
oranı 5’in altındadır. Tüketicilerin<br />
önemli bir kısmının mesken olması<br />
ve pek çok meskenin henüz serbest<br />
tüketici limitini aşamıyor olması,<br />
bu düşük oranının temel nedeni...<br />
Büyük tüketiciler için etkin bir<br />
rekabetçi yapı oluşuyor<br />
Büyük tüketiciler için rekabette<br />
bazı sorunlar olsa da bu sorunların<br />
sayısı ve büyüklüğünün zamanla<br />
azalacağını söyleyebiliriz. Halihazırda<br />
tüketim miktarına bakılmaksızın<br />
ticarethane tarifesinden daha<br />
düşük bir tarifeden enerji satın alan<br />
sanayi abonelerinin, enerji bedelleri<br />
bir ölçüde diğer gruplar tarafından<br />
sübvanse ediliyor. Tarifeler arasındaki<br />
fark, giderek azalmış olsa<br />
da sübvansiyon hala tam olarak<br />
kaldırılmadı. Bu nedenle, tarifesi<br />
nispeten düşük olan bazı sanayi<br />
tüketicileri, tüketim profillerini de<br />
dikkate alarak düzenlenen tarifeyi<br />
tercih ediyor. Çapraz sübvansiyonun<br />
zamanla ortadan kalkması ve<br />
TETAŞ’ın toptan satış piyasasındaki<br />
payının azalması sonucunda<br />
büyük tüketiciler için daha rekabetçi<br />
bir piyasa oluşması bekleniyor.<br />
Halihazırda çok sayıda tedarikçinin,<br />
büyük tüketiciler için rekabet<br />
ettiği biliniyor. Bu tüketicilerin tüketimlerinin<br />
yarısından fazlası ikili<br />
anlaşmalar kapsamında bulunuyor.<br />
Elektriğin önemli bir girdi olması<br />
nedeniyle pek çok tüketici, maliyeti<br />
düşürmek amacıyla fırsatları değerlendirerek<br />
tedarikçi seçme eğiliminde.<br />
Özetle var olan sorunların<br />
hızla çözülmesi ve daha rekabetçi<br />
bir yapının oluşması zor değil.<br />
Küçük tüketiciler için etkin rekabetin<br />
önünde bazı engeller bulunuyor<br />
Küçük tüketiciler için rekabette,<br />
büyük tüketicilerde olduğu<br />
gibi iyimser olmak kolay değil. Bu<br />
hususa hem Rekabet Kurumu’nun<br />
hem de <strong>Türkiye</strong> Enerji Vakfı’nın<br />
raporlarında doğrudan ya da dolaylı<br />
olarak yer veriliyor. Temel gerekçelerden<br />
birisi olarak tüketicilerin<br />
mevcut piyasa yapısı hakkında<br />
yeterince bilgi sahibi olmaması gösteriliyor.<br />
Gerçekten de tüketicilerin<br />
sadece çok azı dağıtım şirketiyle<br />
tedarik şirketi arasındaki ayrımın<br />
farkında. Tüketiciler, genellikle<br />
kendilerine elektrik enerjisini kimin<br />
tedarik ettiğini bilmiyor. Tek bir<br />
elektrik şirketiyle muhatap olmaya<br />
alıştıklarından yeni yapı hakkında<br />
fikir sahibi değiller. Elektrik kesildiğinde<br />
aranan şirketin dağıtım<br />
şirketi mi tedarik şirketi mi olacağı<br />
gibi bir gündemleri yok.<br />
Raporlarda da belirtildiği üzere,<br />
tüketicilerin bilgilendirilmesi önem<br />
taşıyor. Ancak tüketiciler bilgilendirilse<br />
dahi kendilerine herhangi<br />
bir teklifle gelen tedarikçi, çoğu<br />
zaman bulunmuyor. Yalnızca bölgede<br />
konuşlanmış olmanın avantajını<br />
kullanan görevli tedarik şirketleri,<br />
bu avantajı kullanarak bazı tüketicilerin<br />
düzenlenen tarifeden<br />
değil de ikili anlaşma imzalayarak<br />
kendilerinden enerji satın almasını<br />
sağlıyorlar. Son iki yılda tedarikçisini<br />
seçen tüketici sayısındaki artışın<br />
en önemli nedeni de bu. Ancak<br />
Rekabet Kurumu’nun raporunda da<br />
özellikle belirtildiği gibi tüketicilerin<br />
düzenlenen tarifeden serbest<br />
tüketici tarifesine geçerek görevli<br />
tedarik şirketinden enerji almaya<br />
devam etmesi, gerçek bir rekabetin<br />
olduğu anlamına gelmeyebilir. Hatta<br />
bu durum diğer tedarikçilerin<br />
piyasaya girmesine engel oluşturduğu<br />
için rekabeti bozan bir etken<br />
olarak bile değerlendirilebilir.<br />
Tüketicilerin bulunduğu bölgede<br />
yerleşik görevli tedarik şirketlerinin,<br />
diğer tedarikçilere göre<br />
önemli avantajları var. İlk olarak, bu<br />
şirketler zaten belli sayıda personel<br />
istihdam eden, ofisleri bulunan<br />
ve bölgedeki tüketicileri tanıyan<br />
şirketler. Tüketicilerle bir geçmişleri<br />
var. Ayrıca bu şirketler, genellikle<br />
bulundukları yerin en büyük<br />
şirketleri arasında yer alıyorlar. Yani<br />
tüketiciler tarafından bilinen şirketler.<br />
Dolayısıyla tüketicileri ikna<br />
etmeleri diğer tedarikçilere göre<br />
daha kolay ve daha az maliyetli.<br />
Gözlemlediğimiz kadarıyla, konuya<br />
ilişkin çalışmalarda az yer verilse<br />
de perakende satışta rekabetin<br />
önündeki en önemli engel, piyasaya<br />
giriş maliyeti. Büyük tüketicilere<br />
72 EnerjiPanoramaAralık 2015
Change language