Lezen4_2015lr

OVER BOEKVERFILMINGEN, PEREC
EN DE CHARME VAN OUDE KRANTEN
Acteur Martijn Nieuwerf houdt van boeken maar leest ze
niet altijd uit. Waarom de structuur en de schoonheid van
taal er soms meer toe doen dan het verhaal.
DOOR JOUKJE AKVELD
D e Z e v e n s p r o n g
‘Een vriendje had een rol in De bende van hiernaast van Karst
van der Meulen. Dat klonk leuk, zelf was ik altijd wel bezig
met toneel, dus schreef ik Karst een brief: ik wil ook wel eens
in een film. Toevallig was hij net bezig met de casting voor
De Zevensprong, de tv-serie naar het boek van Tonke Dragt.
Ik kreeg de rol van Maarten, een van de kinderen uit de klas van
meester Frans van der Steg. Op de set ontmoette ik Czeslaw
de Wijs die Geert-Jan Grisenstijn speelde, de jongen die zit
opgesloten in het Trappenhuis. Tonke was er tijdens de opnamen
vaak bij. Ze werkte in die tijd aan Ogen van tijgers,
elk hoofdstuk droeg ze op aan iemand die ze kende. Bij het
hoofdstuk “De minderjarige” werden Czeslaw en ik genoemd.
Later, tijdens mijn studie, kwamen Czes en ik elkaar weer tegen
en hebben we toneelgezelschap ’t Barre Land opgericht.’
Q u e n e a u e n P e r e c
‘Mijn vader zei: het gebeurt me wel eens dat ik van een boek
het eerste hoofdstuk lees en daarna niet meer verder hoef.
Grappig genoeg heb ik nu hetzelfde, ik lees nog maar weinig
boeken helemaal. Deze zomer was ik op vakantie in Engeland.
Dan stond ik in een boekhandel, pakte een boek, las twee of
drie pagina’s en dacht: dit boek kan ik nu kopen – of niet.
Meestal kocht ik het niet. Mijn vader las vooral om de stijl,
Exercises de style van Raymond Queneau pakte hij steeds
opnieuw. Ook die manier van lezen heb ik van hem overgenomen.
Ik houd van Georges Perec, een vriend van Queneau die
net als hij lid van was van Oulipo, een schrijversbeweging
waarbij het de schrijvers meer ging om de mogelijkheden van
het schrijven dan om het verhaal.’
P e r e c 2
‘M’n eerste Perec kreeg ik van een collega van ’t Barre Land:
Wat voor brommertje met verchroomd stuur achter op de
binnenplaats. Ik las het en halverwege de eerste pagina –
wanneer heb je dat nou? – rolde ik letterlijk van de bank van
het lachen. Het hield niet meer op. Vijf jaar lag het boek naast
m’n bed, ik wist dat ik er een voorstelling van wilde maken
maar ik vond het zo leuk dat ik het niet durfde. Toch kwam
het ervan, het werd mijn meest dierbare voorstelling. Meer
dan vertellingen zijn Perecs boeken systemen, oefeningen
waarbij hij zichzelf beperkingen oplegde. Die beperkingen
creëerden voor hem de vrijheid om te schrijven. Perec was