NOORD VAN JOU HART GEBEUR DAAR 'N BREIN

EMOSIES IS
GROOT
Anthony Damasio, ’n bekende
neurowetenskaplike, meen ons is verkul
deur een van die vaders van die moderne
Westerse samelewing, René Descartes.
Met sy beroemde spreuk: cogito ergo
sum (“ek dink, daarom is ek”), het hy die
mens as denkende, logiese wese
voorgehou. Damasio (1994) meen egter
ons is primêr emosionele wesens wie se
besluitnemingsvaardighede nie op logika
berus nie, maar op emosies wat ons
rasionele vaardighede rig en bestuur.
Hierdie deel word baie kreatief en kundig
uitgebeeld in Inside Out. Die fliek toon die
fundamentele invloed van Riley se
emosies soos vreugde, vrees, hartseer,
woede en walging op die ontwikkeling
van hierdie hoofdele van haar
persoonlikheid. Emosies word alles in
Riley se lewe: haar verhoudingswêreld,
interaksie met haar ouers en vriende,
haar sportprestasies en haar selfvertroue.
Die wetenskap agter die fliek word
vernuftig in die narratief ingeweef en wys
vir ons hoe dit emosies is wat ons denke
(“stream of consciousness”) bestuur, hoe
emosies die herinneringe van die verlede
inkleur en hoe elk van die verskillende
emosies meeding vir beheer oor die
bewussyn. Die animasiefliek dui ook aan
hoe ons identiteit bepaal word deur
spesifieke emosies en hoe dit ons beeld
van die realiteit vorm. Deur Riley se lewe
toon dit aan hoe emosies ons rasionele
denke beheer en dat die een nie
noodwendig die ander se vyand is nie. Dit
wys ook hoe gevoelens bepaal hoe
ons onsself uitdruk en die uitwerking
daarvan op die mense rondom ons. In
die fliek besef ons egter ook hoe ̓n
reeks traumatiese gebeurtenisse kan
maak dat iets soos vrees later kan
oorneem as die hoofemosie, Dit kan
dan om die beurt veroorsaak dat die
kernherinneringe erodeer en plek
maak vir destruktiewe hoofdele wat
deel van ̓n persoon se samestelling
kan word. Navorsing blyk in lyn te
wees met die fliek: Emosies staan
sentraal.
Emosies neem die voortou bo denke
wanneer dit oor breinspoed gaan.
Louis Cozolino (2006:133) verwys na
navorsing wat bevind dat: “although it
takes our brain 400-500 milliseconds to
bring sensations to conscious
awareness, it takes only 14
milliseconds to implicitly react to, and
categorize visual information.” Ons
voel en ervaar lank voordat ons
daaroor begin nadink. Die amigdala
(twee organe in ons brein wat so groot
soos amandels is en wat diep in die
temporale lobbe gesetel is) is die
“speed dial” of spoedbel-opsie van ons
brein. Binne enigiets vanaf 13-50
millisekondes neem ons brein impulse
waar terwyl ons amigdala vanaf sowat
20 millisekondes hierop reageer.