CHUYÊN ĐỀ HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC LỚP 8,9 BÀI TOÁN VỀ OXI & KIM LOẠI VỚI DUNG DỊCH AXIT NITRIC

www.twitter.com/daykemquynhon 

www.google.com/+DạyKèmQuyNhơn 

www.facebook.com/daykem.quynhon 

www.daykemquynhon.blogspot.com 

www.daykemquynhon.ucoz.com 

Së gi¸o dôc vµ ®µo t¹o vÜnh phóc 

Phßng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lËp th¹ch 

TÊN Chuyªn ®Ò: BÀI TOÁN VỀ OXI 

Tác giả chuyên đề : 

Chức vụ: 

Đơn vị công tác : 

Trần Thị Hồng Anh 

Giáo viên 

TRƯỜNG THCS LẬP THẠCH 

HUYỆN LẬP THẠCH – TỈNH VĨNH PHÚC 

N¨m häc 2015 – 2016 

BỒI DƯỠNG TOÁN - LÍ - HÓA CẤP 2+3 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

Sưu tầm bởi GV. Nguyễn Thanh Tú 

1 

www.facebook.com/daykemquynhonofficial 

www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial






THÔNG TIN CHUNG VỀ CHUYÊN ĐỀ 

Tên chuyên đề: “BÀI TOÁN VỀ OXI ” 

1. Tác giả: 

- Họ và tên : Trần Thị Hồng Anh 

- Chức vụ: Giáo viên 

- Đơn vị công tác: Trường THCS Lập Thạch- huyện Lập Thạch – tỉnh 

Vĩnh Phúc. 

2.Đối tượng học sinh bồi dưỡng: 

Đội tuyển HSG lớp 8,9 

3.Thời gian bồi dưỡng: 6 tiết 

________________________________________________________ 

PHẦN MỘT: MỞ ĐẦU 

I. Lí do chọn đề tài: 

Hóa học là bộ môn khoa học thực nghiệm đòi hỏi tính hệ thống và tính logic cao. 

Một trong những biện pháp quan trọng trong dạy học hóa học là người thầy giáo coi 

trọng hơn việc chỉ dẫn cho học sinh con đường tìm ra kiến thức mà không chỉ dừng 

lại ở việc cung cấp những kiến thức có sẵn, chú ý rèn luyện kĩ năng , khả năng vận 

dụng kiến thức, dạy cách học và tự học. Tạo điều kiện cho học sinh được rèn luyện 

năng lực độc lập tư duy sáng tạo thông qua bài tập hóa học là cơ sở để hình thành và 

phát triển tiềm lực trí tuệ cho học sinh. 

Vì vậy, việc phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi là nhiệm vụ quan trọng và 

thường xuyên của mỗi nhà trường và mỗi giáo viên. Số lượng và chất lượng HSG là 

một trong những thước đo để đánh giá chất lượng dạy học của mối giáo viên và mỗi 

nhà trường. 

Qua thực tiễn giảng dạy với học sinh lớp 8, các em mới có ý niệm ban đầu về bộ 

môn nên còn gặp nhiều trở ngại vướng mắc khi giải quyết những bài toán hóa học. 

Vì vậy, tôi đã lựa chọn chuyên đề : “BÀI TOÁN VỀ OXI ” là đơn chất phi kim đầu 

tiên các em được làm quen và quan trọng nhất trong đời sống nhằm giúp cho học 

sinh nắm vững kiến thức cũng như phương pháp giải nhanh gọn, dễ hiểu . Từ đó, 

các em có thể đề xuất được những bài tập mới phát huy tiềm năng sáng tạo , tự tin 

chiếm lĩnh kiến thức và đạt kết quả cao trong kì thi HSG các cấp . 

II. Mục đích và phạm vi của đề tài: 

1.Mục đích 

- Giúp học sinh củng cố, mở rộng các tính chất hóa học của oxi, vận dụng tốt 

vào cuộc sống. 



2 








- Xây dựng hệ thống các bài tập định lượng về oxi 

- Học sinh có thể vận dụng giải nhanh, chính xác bài toán liên quan, tiết kiệm 

thời gian làm bài, đảm bảo bài làm đạt hiệu quả cao. 

2. Phạm vi của chuyên đề 

- Áp dụng đối với HSG lớp 8,9 

- Thời gian dự kiến bồi dưỡng : 6 tiết 

PHẦN HAI: NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ 

I. Hệ thống kiến thức sử dụng trong chuyên đề: 

1. Kiến thức cơ bản: 

- Tính chất hóa học của oxi ( SGK HH 8- T 81,82,83) 

+ Oxi t¸c dông víi phi kim, kim loại, hợp chất tạo thành các oxit 

+ Oxi là phi kim hoạt động, có tính oxi mạnh 

- Sự oxi hóa ( SGK HH 8- T 85) : Sự tác dụng của một chất với oxi. 

- Điều chế oxi ( SGK HH 8- T 92,93) 

+Trong PTN: Nhiệt phân các chất KClO 3 , KMnO 4 , KNO 3 , HgO 

+Trong CN: Hãa láng kh«ng khÝ rồi chưng cất phân đoạn hoặc 

điÖn ph©n n−íc. 

- Thành phần của không khí: V O 

= VKhôngkhí 

2 

1 

5 

- Các công thức tính số mol: n = M 

m (mol), khối lượng: m = n.M (g), 

Thể tích của chất khí: V = n.22,4 (l). 

Công thức tính tỉ khối của chất khí: 

M 

d 

A / B 

= 

M 

Công thức liên hệ giữa số mol và thể tích : n = 

A 

B 

V 

22,4 

(mol) 

- Định luật bảo toàn khối lượng: Trong một phản ứng hóa học, tổng khối lượng 

của các chất thu được bằng tổng khối lượng của các chất tham gia phản ứng. 

A + B → B + C 

=> m A + m B = m C + m D 

2. Kiến thức nâng cao: 

- Oxi tác dụng với hợp chất : NH 3, SO 2 , C 2 H 6 O… 

- Định luật Avogađro 

a. Nội dung: Ở cùng một điều kiện( nhiệt độ và áp suất) những thể tích bằng 

nhau của mọi chất khí đều chứa số phân tử khí bằng nhau. 

b. Hệ quả: 



3 








+ Ở cùng điều kiện (t,p), 1 mol của mọi chất khí đều chiếm thể tích bằng 

nhau. Đặc biệt ở đktc ( t= 0 0 C, P = 1at = 760 mmHg) 1 mol khí bất kì chiếm thể tích 

22,4 lít. 

+ Tỷ lệ thể tích các chất khí trong phản ứng hóa học đúng bằng tỷ lệ mol 

của chúng . 

t 

N 2 + 3H 2 ⎯⎯→ 

0 

2NH 3 

Tỉ lệ mol: 1 3 2 

Tỉ lệ thể tích: 1V 3V 2V 

+ Khối lượng mol trung bình của hỗn hợp khí M là khối lượng của 22,4 lít 

hỗn hợp khí đó ở đktc: 

n1M 

M = 

1 

+ n 

1 

2 

M 

n + n 

2 

2 

+ n 

+ n 

- Mở rộng định luật bảo toàn khối lượng: Tổng khối lượng của các chất ban đầu 

bằng tổng khối lượng của các chất thu được. 

- Định luật bảo toàn nguyên tố: Trong các phản ứng hóa học, các nguyên tố 

được bảo toàn => Tổng số mol nguyên tử của một nguyên tố bất kì trước và sau 

phản ứng luôn bằng nhau. 

II.Phân loại các dạng bài tập: 

1. Cơ sở phân loại: Bám sát hệ thống kiến thức SGK và khả năng nhận thức của 

học sinh . 

2. Các dạng bài tập: 

- Dạng 1: Oxi tác dụng với kim loại 

- Dạng 2: Oxi tác dụng với phi kim 

- Dạng 3: Oxi tác dụng với hợp chất 

- Dạng 4: Bài tâp bồi dưỡng HSG 

III. Hệ thống các phương pháp sử dụng trong chuyên đề: 

- Vận dụng định luật bảo toàn khối lượng, bảo toàn nguyên tố. 

- Tính theo phương trình hóa học. 

IV. Một số bài tập minh họa: 

1. Dạng 1- Oxi tác dụng với kim loại 

a. Tính theo các chất phản ứng và sản phẩm: 

Bài 1: Nung 22,4 gam sắt trong khí oxi thu được 35,2 gam hỗn hợp rắn. Tính thể 

tích khí oxi (ở đktc) tham gia phản ứng. 

Phân tích 

- Hỗn hợp rắn thu được có thể gồm 2,3 hoặc 4 chất sau : FeO , Fe 2 O 3 , Fe 3 O 4, Fe 

dư 

- Ta lập được 2 phương trình toán học không thể tính được do số ẩn nhiều hơn số 

phương trình. 

- Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng để tính toán. 


3 

3 

M 

3 


4 







Hướng dẫn giải 


Sơ đồ phản ứng: Fe + O 2 → Chất rắn 

Theo định luật bảo toàn khối lượng : m Fe + m 

O 

= m 

2 chất rắn 

35,2 − 22,4 

n = = 0, 4 

32 

→ 

O 2 

(mol) 

Thể tích khí oxi tham gia phản ứng (đktc) là: 

V = 0,4 . 22,4 = 8,96 lít 

O 2 

Bài 2: Cho 1 gam bột Fe tiếp xúc với oxi một thời gian thu được 1,24 gam hỗn hợp 

Fe 2 O 3 và Fe dư. Tính lượng Fe dư. 

Phân tích 

- Khối lượng chất rắn tăng chính là lượng oxi phản ứng. 


PTPƯ: 4Fe + 3O 2 →2Fe 2 O 3 

- Theo định luật bảo toàn khối lượng: m Fe + m 

O 

= m 

2 chất rắn 

1,24 −1 

n = = 0, 0075 (mol) 

32 

4 4 

n O 

= 0,0075 = 0, 01mol 

2 

3 3 

→ 

O 2 

→n Fe phản ứng = 

- Khối lượng Fe còn dư là: 1- 0,01.56 = 0,44 (g). 

Bài 3: Cho 2,7 gam một miếng nhôm để ngoài không khí một thời gian, thấy khối 

lượng tăng thêm 1,44 gam. Tính phần trăm khối lượng miếng nhôm đã bị oxi hóa 

bởi oxi của không khí. 

Phân tích 

- Khối lượng miếng nhôm tăng thêm chính là lượng oxi phản ứng. 

- Khối lượng nhôm bị oxi hóa chính là khối lượng nhôm tham gia phản ứng. 


Phương trình phản ứng: 4Al + 3O 2 → 2Al 2 O 3 

Theo định luật bảo toàn khối lượng thì 1,44 gam là khối lượng oxi phản ứng 

1,44 

n O 

= 0, 045mol 

2 

32 

= → n Al phản ứng = n O 

= × 0,045 0, 06mol 

4 

3 

4 

3 

2 

= 


Khối lượng nhôm bị oxi hóa : m Al = 0,06 . 27 = 1,62 gam 


5 








1,62 

2,7 

→%Al bị oxi hóa = × 100% = 60% 

Bài 4: Cho x gam hỗn hợp 3 kim loại Fe, Cu và Al vào một bình kín có chứa 1 mol 

O 2 . Nung nóng bình một thời gian cho đến khi thể tích oxi giảm còn 96,5% thì thu 

được 2,12 gam chất rắn. Tính x. 

Phân tích 

- Do ta không xác định được có bao nhiêu % mỗi kim loại phản ứng với O 2 nên đặt 

ẩn để lập hệ phương trình và giải hệ là không thực hiện được. 

- Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng để tính toán. 


Theo bài ra ta có PTHH: 

4Al + 3O 2 → 2Al 2 O 3 

4Fe + 3O 2 → 2Fe 2 O 3 

2Cu + O 2 → 2CuO 

Theo giả thiết, n oxi phản ứng = 

3,5 

= 0,035mol 

100 

Khối lượng oxi đã phản ứng: m oxi phản ứng = 0,035 . 32 = 1,12 (g) 

Khối lượng hỗn hợp kim loại là: x = 2,12 – 1,12 = 1 (g) 

b.Xác định công thức hóa học của sản phẩm 

Bài 1: Nung 2,1 gam bột sắt trong bình chứa oxi, đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn 

thu được 2,9 gam một oxit. Xác định công thức phân tử của oxit sắt. 

Phân tích 

- Khối lượng oxit tăng chính là khối lượng oxi phản ứng. 

- Cần tính được khối lượng của oxi trong oxit. 


2 ,1 

n Fe = = 0, 0375mol 

56 

2,9 − 2,1 

16 

Theo định luật bảo toàn khối lượng: n = = 0, 05 mol 

Gọi công thức tổng quát của oxit sắt là Fe x O y 

Ta có tỉ lệ: x : y = 0,0375 : 0,05 = 3 : 4 

Vậy oxit cần tìm là Fe 3 O 4 


o 


6 








Bài 2: Đốt cháy hoàn toàn 16,8 gam Fe cần vừa đủ 4,48 lit oxi (đktc) tạo thành một 

oxit sắt. Xác định công thức phân tử của oxit sắt. 


16,8 

n Fe 

= = 0, 3mol 

56 

4,48 

n O 

= 0, 2mol 

2 

22,4 

= → n O = 0,2 . 2 = 0,4 mol 


Ta có tỉ lệ: x : y = 0,3 : 0,4 = 3 : 4 

Vậy oxit cần tìm là Fe 3 O 4 

Bài 3: Cho 1,0 gam bột Fe tiếp xúc với oxi sau một thời gian, thấy khối lượng bột 

vượt quá 1,41 gam. Nếu chỉ tạo thành một oxit duy nhất thì đó là: 

A. FeO B. Fe 2 O 3 

C. Fe 3 O 4 D. FeO và Fe dư 


1 

n Fe 

= 

56 mol 

Theo định luật bảo toàn khối lượng: 


1 

0,41 

o 

1,41 −1 

0,41 

> = 

16 16 

n mol 

Ta có tỉ lệ: x : y < : = 0,7 → x : y = 2 : 3 

56 16 

Vậy oxit cần tìm là Fe 2 O 3 → Đáp án: B 

2. Dạng 2- Oxi tác dụng với phi kim 

Bài 1: Tính khối lượng cacbon đioxit CO 2 khi đốt cháy 3 gam cacbon. 

Phân tích 

Dạng bài toán tính theo PTHH 


t 

Phản ứng cháy: C + O 2 ⎯⎯→ 

0 

CO 2 

n C = 3: 12 = 0,25 mol 

Theo phương trình phản ứng: n = n 

→ Khối lượng cacbon đioxit tạo thành: 


CO C 

25 

2 

= 0, 

mol 


7 







m CO 

= 0,25× 

44 11gam 

2 

= 


Bài 2: Một viên than tổ ong có khối lượng 350 gam chứa 60% cacbon theo khối 

lượng. Tính nhiệt lượng tỏa ra khi đốt cháy hoàn toàn viên than này. Biết khi đốt 

cháy 1 mol C sinh ra nhiệt lượng là 394 kJ. 

Phân tích 

Bài toán tính theo phương trình hóa học có lượng tạp chất 


t 

Phản ứng cháy: C + O 2 ⎯⎯→ 

0 

CO 2 

- Số mol cacbon có trong một viên than tổ ong là: 

350× 

60 

n C 

= = 17, 5mol 

12× 

100 

- Nhiệt lượng tỏa ra khi đốt cháy hoàn toàn một viên than tổ ong là: 

Q = 17,5×394 = 6,895 kJ 

Bài 3: Cho 100 lít hỗn hợp A gồm H 2, O 2 , N 2 . Đem đốt hỗn hợp rồi đưa về nhiệt độ 

và áp suất ban đầu, sau khi cho hơi nước ngưng tụ thu được hỗn hợp B có thể tích 64 

lít . Trộn vào B 100 lít không khí( 20% thể tích O 2 ) rồi đốt và tiến hành tương tự như 

trên thì thu được hỗn hợp C có thể tích 128 lít. Xác định thể tích các chất trong hỗn 

hợp A, B, C. Biết các thể tích đo cùng điều kiện. 

Phân tích 

- Thể tích hỗn hợp B giảm so với hỗn hợp A là thể tích H 2 và O 2 tham gia phản 

ứng. 

- Thể tích hỗn hợp C giảm chứng tỏ trong B còn H 2 dư. 


t 

Phương trình phản ứng: 2H 2 + O 2 ⎯⎯→ 

0 

2H 2 O 

Sau lần (I) , hỗn hợp có thể tích giảm: 100 – 64 = 36 lít 

→ V 

H 

+ = 36 

2 phanung 

VO2 

phanung 

lít 

Theo phương trình: V 

H 2 p / u 

= 2V 

O 2 

= 24 lít 

Sau lần phản ứng (II) , hỗn hợp có thể tích tiếp tục giảm: 

100 + 64 - 128 = 36 lít 

Chứng tỏ trong B còn H 2 dư => O 2 trong hỗn hợp A phản ứng hết. 

VO 2 phản ứng = 12 lít => VH 

2 phản ứng = 24 lít 

Thể tích khí O 2 trong 100 lít không khí là: 



8 








100 = lít > 12 lít => VH 

dư = 20 - 12 = 8 lít. 

2 

V 

O 2 

= 20 

5 

Sau 2 lần phản ứng: V 

H 

= 24 + 24 = 48 lít 

2 

Vậy hỗn hợp A có: 48 lít H 2 ; 12 lít O 2 ; 40 lít N 2 

Hỗn hợp B có : 24lít H 2 ; 40 lít N 2 

Hỗn hợp C có: 8 lít O 2 ; 120 lít N 2 

3. Dạng 3- Oxi tác dụng với hợp chất 

Bài 1: Cần bao nhiêu gam O 2 để đốt cháy hoàn toàn 8,96 lít khí CH 4 (ở đktc). 

Phân tích 

Đây là dạng bài toán tính theo phương trình hóa học. 


8,96 

n CH 

= = 0, 4mol 

4 

22,4 

CH 4 + 2O 2 ⎯⎯→ 

0 

Theo phương trình: nO = 2n 

2 CH 4 

= 0,4.2 = 0, 8 

Khối lượng oxi cần dùng là: = 0,8.32 

mol 

m O 

25, 6g 

2 

= 

Bài 2: Đốt hỗn hợp khí gồm 7 lít khí O 2 và 7 lít khí NH 3 ( các thể tích đo ở cùng 

điều kiện nhiệt độ và áp suất). Sau phản ứng thu được những chất gì và bao nhiêu lít. 

Phân tích 

Dạng bài toán tính theo phương trình hóa học có lượng chất dư. 


Do đốt cháy NH 3 không có xúc tác nên tạo ra N 2 và H 2 O 

4NH 3 + 3O 2 ⎯⎯→ 

t 0 

2N + 6H O 

2 2 

Theo phương trình, 7 lít O 2 tác dụng với hơn 7 lít NH 3 nên O 2 dư. 

Sau phản ứng có : 

N 2 

1 7 

V = × V NH 

= = 3, 5lit 

3 

2 2 

3 3.7 

VH 

2 O (hơi) = × V NH 

= = 10, 5lít 

3 

2 2 

3 7 

V 

O 2 (dư) = 7 − × 7 = = 1,75lít 

4 4 



9 








Bài 3: Đốt cháy hoàn toàn 20 lít hỗn hợp khí gồm CO và CO 2 , cần 8 lít khí O 2 ( các 

khí đo ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất). Xác định thành phần phần trăm theo thể 

tích các khí trong hỗn hợp. 


Phản ứng xảy ra khi đốt hỗn hợp 

2CO + O 2 ⎯⎯→ 

t 0 

2CO 2 

Theo phương trình , ta có: V CO = 2V 

O 2 

= 2.8 = 16 lít 

→ V 

CO 2 

(trong hỗn hợp) = 20 -16 = 4 lít 

Thành phần % thể tích mỗi khí trong hỗn hợp là: 

%V CO = (16:20) 100% = 80% → V 

CO 

= 20% 

2 

Bài 4: Đốt cháy hoàn toàn 9,2 gam rượu etylic ( C 2 H 6 O). Tính thể tích CO 2 và 

không khí (đktc) cần dùng cho phản ứng, biết oxi chiếm 20% thể tích không khí. 


Số mol rượu etylic = 9,2 : 46 = 0,2 mol 

Phản ứng cháy: C 2 H 6 O + 3O 2 ⎯⎯→ 

t 0 

2CO + 3H O 

2 2 

0,2 0,6 0,4 mol 

a. Thể tích khí CO 2 (đktc): V CO 

= 0,4 × 22,4 = 8, 96lít 

2 

b. Thể tích không khí cần: V Không khí = ( 0,6 . 22,4)5 = 67,2 lít 

Bài 5: Hỗn hợp khí SO 2 và O 2 có tỉ khối so với CH 4 bằng 3. Cần thêm bao nhiêu lít 

O 2 vào 20 lít hỗn hợp khí đó để cho tỉ khối so với CH 4 giảm đi 1/6 tức bằng 2,5. Các 

hỗn hợp khí ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất. 


Cách 1: Gọi x là % thể tích của SO 2 trong hỗn hợp ban đầu, ta có: 

M = 16 ×3 = 48 = 64x +32 (1-x) → x = 0,5 

Vậy mỗi khí chiếm 50%. Như vậy trong 20 lít mỗi khí chiếm 10 lít. 

Gọi V là số lít O 2 cần thêm vào, ta có: 


M 

64 × 10 + 32(10 + V ) 

= 2,5 × 16 = 40 = 

20 + V 

, → V = 20 lít. 


10 








Cách 2: Có thể coi hỗn hợp khí như một khí có khối lượng phân tử chính bằng khối 

lượng phân tử trung bình của hỗn hợp. 

- Hỗn hợp khí ban đầu coi như khí thứ nhất có M = 48, còn O 2 thêm vào là khí 

thứ hai, ta có phương trình: 

- 

M 

= 

48× 

20 + 32V 

,5 × 16 = 40 = 

20 + V 

2 → V = 20 lít. 

4. Dạng bài tập phát triển nâng cao: 

Bài 1: (Trích đề thi HSG hóa 8 huyện Lập Thạch năm 2009 -2010) 

Đốt một lượng Al trong 6,72 lít O 2 . Chất rắn thu được sau phản ứng cho hòa tan 

hoàn toàn vào dung dịch HCl thấy thoát ra 13,44 lít H 2 . Xác định khối lượng Al đã 

dùng. Biết thể tích các khí đo ở đktc. 

Phân tích: 

Cho chất rắn thu được vào dung dịch HCl thấy có khí thoát ra, chứng tỏ Al dư. 


6,72 

13,44 

n O 

= = 0, 3mol , n mol 

2 

H 

= = 0, 6 

2 

22,4 

22,4 

4Al + 3O 2 

⎯ 0 

⎯→ 

t 2Al 2 O 3 (1) 

2Al + 6HCl → 2AlCl 3 + 3H 2 (2) 

Al 2 O 3 + 6HCl → 2AlCl 3 + 3H 2 O (3) 

4 

3 

4× 

0,3 

3 

- Theo (1), (2) Số mol Al phản ứng = × n + × n = + × 0,6 = 0, mol 

- Khối lượng Al đã dùng: m Al = 0,8 . 27 = 21,6 (g) 

2 

3 

2 

3 

O H 

8 

2 

2 

Bài 2: Đun nóng hỗn hợp A dạng bột có khối lượng 39,3 gam gồm các kim loại Mg, 

Al, Fe và Cu trong khí oxi dư đến khi thu được hỗn hợp rắn có khối lượng không đổi 

là 58,5 gam. Tính thể tích khí O 2 (ở đktc) đã tác dụng với hỗn hợp kim loại. 


Phân tích: 


11 








Nếu lập hệ phương trình với 4 ẩn ta thấy giải hệ tìm nghiệm rất khó khăn ,áp 

dụng định luật bảo toàn sẽ đơn giản hơn. 


Ta có sơ đồ: 39,3 g hỗn hợp (Mg, Al, Fe,Cu) + O 2 dư → 58,5 (g) chất rắn. 

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng: m oxi phản ứng = 58,5 – 39,3 = 19,2 (g) 

→ 

19,2 

n O 

= = 0, 6mol 

2 

32 

Thế tích O 2 phản ứng (đktc) là: V 

O 

= 0,6 . 22,4 =13,44 lít 

2 

Bài 3: Cho hỗn hợp A gồm Al, Zn, Mg. Đem oxi hoá hoàn toàn 28,6 gam A bằng 

oxi dư thu được 44,6 gam hỗn hợp oxit B. Hoà tan hết B trong dung dịch HCl thu 

được dung dịch D. Cô cạn dung dịch D được hỗn hợp muối khan là bao nhiêu? 


Gọi M là kim loại đại diện cho ba kim loại trên với hoá trị là n. 

2M + n 2 O 2 ⎯→ M 2 O n (1) 

M 2 O n + 2nHCl ⎯→ 2MCl n + nH 2 O (2) 

- Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng → m O( trong oxit) = 44,6 – 28,6 = 16 gam 

→n O (trong oxit) = 1 mol 

- Bảo toàn nguyên tố O cho (1) (2) → nO ( trong nước) = n O ( trong oxit) = 1 mol 

- Bảo toàn nguyên tố Cl: n − = n = mol 

Cl HCl 

2 

Từ (2) → 

nH O 

= nO 

1mol 

2 

= 

→ n HCl = 2 n 

2 

= 2 mol 

⇒ m muối = m hh kim loại + mCl 

− = 28,6 + 2×35,5 = 99,6 gam. 

Bài 4: Đốt cháy bột kim loại M trong không khí, thu được oxit của nó, trong đó oxi 

chiếm 20% khối lượng. Hãy xác định kim loại đó. 


Phân tích 

H O 


12 







- Tóm tắt đề bài 


- Lập phương trình hóa học, lập biểu thức liên hệ khối lượng giữa oxi và oxit để 

tìm mối liên hệ giữa khối lượng mol M của kim loại với hóa trị n của nó. 

- Lập bảng giá trị. 


Gọi oxit của kim loại là M x O y . Ta có phương trình hóa học: 

2xM + yO 2 

⎯ 0 

⎯→ 

16y 

xM + 16y 

t 2M x O y 

Theo đề bài , ta có: 100% = 20% 

→ M = 

Đặt n = 2y/x. Vì M là kim loại nên n = 1; 2 hoặc 3 

Lập bảng: 

2y 

32× 

x 

n 1 2 3 

M 32 64 96 

Kết quả Loại Đồng Loại 

Vậy kim loại M cần tìm là đồng (Cu) 

Bài 5: Đốt cháy hoàn toàn 4,04 gam một hỗn hợp bột kim loại gồm Al, Fe, Cu trong 

không khí thu được 5,96 gam hỗn hợp 3 oxit. Hòa tan hết hỗn hợp 3 oxit bằng dung 

dịch HCl 2M. Tính thể tích dung dịch HCl cần dùng. 


m O = m oxit − m kl = 5,96 − 4,04 = 1,92 gam. 

n 

O 

1,92 

= = 0,12 mol. 

16 

Hòa tan hết hỗn hợp ba oxit bằng dung dịch HCl tạo thành H 2 O , thực chất của 

phản ứng là: 

2H + + O 2− → H 2 O 

0,24 ← 0,12 mol 



13 








Vậy thể tích dung dịch HCl cần dùng là: 

⇒ 

0,24 

VHCl 

0,12 

2 

= = lít. 

Bài 6: Một bình kín thể tích không đổi chứa bột S và C( thể tích không đáng kể). 

Bơm không khí vào bình đến áp suất p = 2atm ở 25 0 C. Bật tia lửa điện để S và C 

cháy hết, sau đó đưa bình về 25 0 C. Tính áp suất trong bình lúc đó. 


t 

Phản ứng xảy ra trong bình: S + O 2 ⎯⎯→ 

0 

SO 2 

t 

C + O 2 ⎯⎯→ 

0 

CO 2 

Theo các phản ứng trên, số mol khí trước( n 1 ) và sau phản ứng không đổi (n 2 ) 

Theo đề bài thì thể tích bình và nhiệt độ không đổi. Do đó, từ PV = nRT 

P 1 / P 2 = n 1 /n 2 = 1 ( vì n 1 = n 2 ) 

(P 1 và P 2 là áp suất trước và sau phản ứng) → P 1 = P 2 = 2atm 

Bài 7: Hỗn hợp A gồm KClO 3 , Ca(ClO 2 ) 2 , Ca(ClO 3 ) 2 , CaCl 2 và KCl nặng 83,68 

gam. Nhiệt phân hoàn toàn A ta thu được chất rắn B gồm CaCl 2 , KCl và 17,472 lít 

khí (ở đktc). Cho chất rắn B tác dụng với 360 ml dung dịch K 2 CO 3 0,5M (vừa đủ) 

thu được kết tủa C và dung dịch D. Lượng KCl trong dung dịch D nhiều gấp 22/3 

lần lượng KCl có trong A. % khối lượng KClO 3 có trong A là 


A. 47,83%. B. 56,72%. C. 54,67%. ̌D. 58,55%. 

⎧ 

o 

t 

3 

⎪ 

KClO3 ⎯⎯→ KCl + O 

2 

(1) 

2 

⎪ 

o 

t 

⎪Ca(ClO 3) 2 

⎯⎯→ CaCl2 + 3O 

2 

(2) 

⎪ 

o 

t 

83,68 gam A ⎨Ca(ClO 2) 2 

⎯⎯→ CaCl2 + 2O 

2 

(3) 

⎪ CaCl2 CaCl2 

⎪ 

⎪ KCl 

(A) 

KCl 

(A) 

⎪ 

 

2 

h B 

⎪⎩ 


nO 2 

= 0,78 mol. 


14 








Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có: m A = m B + m 

O2 

→ m B = 83,68 − 32×0,78 = 58,72 gam. 

Cho chất rắn B tác dụng với 0,18 mol K 2 CO 3 

Hỗn hợp B 

⇒ 

⎧CaCl2 + K2CO3 ⎯⎯→ CaCO + 2KCl (4) ⎫ 

3↓ 

⎪ 

⎪ 

⎨ 0,18 ← 0,18 → 0,36 mol ⎬ 

⎪KCl 

(B) 

KCl ⎪ 

⎩ 

(B) ⎭ 

m = m − m 

KCl ( B) B CaCl 2 (B) 

= 58,72 − 0,18 × 111 = 38,74 gam 

⇒ mKCl = m 

( D ) KCl (B) 

+ mKCl (pt 4) 

⇒ 

KCl ( A ) KCl ( D ) 

= 38,74 + 0,36× 74,5 = 65,56 gam 

3 3 

m = m = × 65,56 = 8,94 gam 

22 22 

⇒ 

KCl pt (1) KCl (B) KCl (A) 

m = m − m = 38,74 − 8,94 = 29,8 gam. 

Theo phản ứng (1): 

29,8 

m 

KClO 3 

= × 122,5 = 49 gam. 

74,5 

Thành phần % khối lượng KClO 3 trong A là: 

49 

% 

KClO 

= × 100% = 58,55% 

3 

83,68 

m => Đáp án D 

hỗn hợp D 

Bài 8: 11,2 lÝt hçn hîp X gåm hi®ro vµ metan CH 4 (®ktc) cã tØ khèi so víi oxi lµ 

0,325. §èt hçn hîp víi 28,8 gam khÝ oxi. Phn øng xong, lµm l¹nh ®Ó h¬i n−íc 

ng−ng tô hÕt ®−îc hçn hîp khÝ Y. 

1/ ViÕt ph−¬ng tr×nh ho¸ häc xy ra. X¸c ®Þnh % thÓ tÝch c¸c khÝ trong X? 

2/ X¸c ®Þnh % thÓ tÝch vµ % khèi l−îng cña c¸c khÝ trong Y. 


1. M = 0,325 x 32 =10,4 gam 

n hhkhi = 11,2 : 22,4 = 0,5 mol 

¸p dông ph−¬ng ph¸p ®−êng chÐo ta cã 

CH 4 16 8,4 3 phÇn 

10,4 


H 2 2 5,6 2 phÇn 


15 








=> n 

CH 4 

= 0,3mol 

= 0,2mol 

% V 

CH 4 

= 0,3/0,5 x 100% = 60% 

% V 

H 2 

= 100% - 60% = 40% 

Sè mol khÝ oxi n 

O 

= 28,8 : 32 = 0,9 mol 

2 

t 

2H 2 + O 2 ⎯⎯→ 

0 

2H 2 O 

0,2mol 0,1mol 

t 

CH 4 + 2O 2 ⎯⎯→ 

0 

CO 2 + 2H 2 O 

0,3mol 0,6mol 0,3mol 

n 

H 2 

2. Hçn hîp khÝ cßn trong Y gåm CO 2 vµ khÝ O 2(d−) 

- Thành phần phần trăm về thể tích các khí trong hỗn hợp B 

+ nO 

d− = 0,9 - (0,6 + 0,1) = 0,2 mol 

2 

→ % V 

O 2 

= 0,2/ 0,5 x 100% = 40% 

+ n 

CO 

= 0,3 mol → % V 

2 

CO 2 

= 0,3/ 0,5 x 100% = 60% 

- Thành phần phần trăm về khối lượng các khí trong hỗn hợp B 

+ m 

CO 

= 0,3 x44 =13,2 gam 

2 

→ % m 

CO 

= 13,2/19,6 x 100% = 67,34% 

2 

+ m 

O 2 

= 0,2 x 32 = 6,4gam 

→ % m 

O 

= 6,4/19,6 x 100% = 32,66% 

2 

Bài 9: Đốt cháy hoàn toàn 8,96 lít khí CH 4 (đktc) rồi cho toàn bộ sản phẩm vào dung 

dịch chứa 22,2 gam Ca(OH) 2 thì khối lượng của dung dịch tăng hay giảm bao nhiêu 

gam? 


8,96 

22,2 

n CH 

= = 0, 4mol ; n 

mol 

4 

Ca ( OH ) 

0, 3 

22,4 

2 

= = 

74 

Theo (1), 

CO2 

CH 4 + 2O 2 

t 

⎯⎯→ 

0 

CO 2 + 2H 2 O (1) 

0,4 0,4 0,8 (mol) 

CO 2 + Ca(OH) 2 → CaCO 3 + H 2 O (2) 

0,3 0,3 0,3 

CaCO 3 + CO 2 + H 2 O → Ca(HCO 3 ) 2 (3) 

0,1 0,1 0,1 

n = 0,4 mol 


n = 

CH 4 

Xết tỉ lệ: n 

Ca(OH ) 

= 0,3 < n 

2 

CO 

= 0,4 < 2 

2 

Ca(OH ) 2 

n = 0,6 . 


16 








Vậy xảy ra cả phản ứng (2) và (3) 

Theo (3) nCaCO = nCa 

OH 

0, 3mol 

3 ( ) 2 

= ; theo (4) : nCO 

phản ứng= 0,4 – 0,3 = 0,1 mol 

2 

→ 

nCaCO = nCO 

0, 1mol 

= 

3 2 

Số mol CaCO 3 còn lại sau phản ứng (4) là: 0,3 – 0,1 = 0,2 (mol) 

Ta có: ( mCO + mH 

O 

) − mCaCO 

= 0,4.44 + 0,8.18 − 0,2.100 = 12gam 

2 2 

3 

Vậy khối lượng dung dịch tăng lên 12 gam 

Bài 10: Đốt cháy hoàn toàn 1,88 gam chất hữu cơ A (chứa C, H, O) cần 1,904 lít O 2 

(đktc) thu được CO 2 và hơi nước theo tỉ lệ thể tích 4:3. Hãy xác định công 

thức phân tử của A. Biết tỉ khối của A so với không khí nhỏ hơn 7. 


1,88 gam A + 0,085 mol O 2 → 4a mol CO 2 + 3a mol H 2 O. 

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có: 

m + m = 1,88 + 0,085× 32 = 46 gam 

CO2 H2O 

Ta có: 44×4a + 18×3a = 46 → a = 0,02 mol. 

Trong chất A có: 

n C = 4a = 0,08 mol 

n H = 3a×2 = 0,12 mol 

n O = 4a×2 + 3a − 0,085×2 = 0,05 mol 

⇒ n C : n H : n o = 0,08 : 0,12 : 0,05 = 8 : 12 : 5 

Công thức đơn giản của A là (C 8 H 12 O 5)n 

Tacó M A < 7 . 29 = 203 ↔ 188n < 203 => n < 1,08 

Vậy n = 1 . Công thức phân tử của A là: C 8 H 12 O 5 

Bài 11: (Trích đề thi HSG lớp 9 Thành phố Hồ Chí Minh, 2002-2003) 

Đun nóng 22,12 gam KMnO 4 thu được 21,216 gam hỗn hợp rắn. 

a) Tính thể tích khí oxi thu được ở đktc? 

b) Tính phần trăm khối lượng KMnO 4 đã bị nhiệt phân? 

c) Để thu được lượng oxi như trên thì phải nhiệt phân bao nhiêu gam HgO? 

Biết hiệu suất phản ứng là 80%. 




17 








t 

a) Phương trình phản ứng: 2KMnO 4 ⎯⎯→ 

0 

K 2 MnO 4 + MnO 2 + O 2 (1) 

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng, ta có: 

=> 

O2 

m = mKMnO 

4 

KMnO 4 

0,06 ← 0,03 mol 

m 

m = m chất rắn + 

O2 

0,96 

=> V O 

= × 22,4 = 0, 672lít 

2 

32 

b) Tính % KMnO 4 bị nhiệt phân. 

- m chất rắn = 22,12 – 21,16 = 0,96 gam 

Từ (1) => nKMnO 

phản ứng = 2 n 

4 

O 2 

= 0,03 .2= 0,06 mol 

=> mKMnO 

phản ứng = 0,06 . 158 = 9,48 gam 

4 

Vậy % 

KMnO4 

9,48 

m phản ứng = × 100% 

≈ 

22,12 

42,86% 

t 

c) Phương trình phản ứng: 2HgO ⎯⎯→ 

0 

2Hg + O 2 (2) 

=> n HgO = 2 n 

O 2 

= 2. 0,03 = 0,06 mol 

0,06 ← 0,03 mol 

100 

=>Vì hiệu suất đạt 80% nên m HgO cần dùng = 0,06 . 217 . = 16,275 (gam). 

80 

V. Bài tập tự giải 

Bài 1: Cho 2,106 gam kim loại M tác dụng hết với oxi thu được 2,784 g chất rắn. 

Xác định kim loại M. 

Đáp số: M là Fe 

Bài 2: Đốt cháy hoàn toàn 1,25 gam một hợp chất hữu cơ thu được 2,24 lít CO 2 

(đktc) và m gam H 2 O. 

1. Tính thành phần % về khối lượng các nguyên tố trong A. 

2. Xác định công thức phân tử của A, biết d 

A / O 

= 1, 8125. 

2 

3. Tính m. 

Đáp số: 1. %m C = 82,76% ; %m H = 17,24% 

2. A là C 4 H 10 

3. m = 2,25 (g) 

Bài 3: Lấy 6 mol SO 2 trộn với 8 mol O 2 trong điều kiện thích hợp , thu được 3 mol 

SO 3. Tính hiệu suất phản ứng của SO 2. 



18 







Đáp số: H = 50% 


Bài 4: Trích đề thi HSG lớp 8 huyện Yên Lạc năm 2012- 2013 

Hỗn hợp A gồm cacbon oxit và không khí. Trong đó tỉ lệ thể tích của khí cacbon 

oxit và không khí lần lượt là 3:5( trong không khí , khí oxi chiếm 20% thể tích còn 

lại là khí nitơ). Đốt cháy hỗn hợp khí A một thời gian được hỗn hợp khí B. Trong B 

thì % thể tích của khí nitơ tăng 3,33% so với thể tích của nitơ trong A. Tính thể tích 

của mỗi khí trong B. Biết các khí đo ở cùng điều kiện về nhiệt độ và áp suất. 

Đáp số:V CO dư = 2 lít; VO2 

dư = 0,5 lít 

V 

N 2 

= 4 lít; V 

CO 

= 1 lít 

2 

Bài 5 : Trích đề thi HSG lớp 8 huyện Thanh Chương năm 2010- 2011 

Nung m gam hỗn hợp A gồm KMnO 4 và KClO 3 thu được chất rắn B và khí oxi, 

lúc đó KClO 3 bị phân hủy hoàn toàn còn KMnO 4 bị phân hủy không hoàn toàn. 

Trong B có 0,894 gam KCl chiếm 8,132% khối lượng. Trộn lượng oxi ở trên với 

không khí theo tỉ lệ tích 1:3 trong một bình kín thu được hỗn hợp khí X. Cho vào 

bình 0,528 gam cacbon rồi đốt cháy hết cacbon thu được hỗn hợp khí Y gồm 3 khí 

trong đó CO 2 chiếm 22,92% thể tích. Tính m. ( Coi không khí gồm 20% thể tích là 

oxi còn lại là nitơ). 

Đáp số: TH1: m=12,53 gam. 

TH2: m=11,6468gam. 

Bài 6: 

Đốt cháy hoàn toàn 4,741 gam đơn chất X trong oxi rồi cho toàn bộ sản phẩm 

thu được hấp thụ hết vào 100ml dung dịch NaOH 25% (d = 1,28g/ml) được dung 

dịch A. Nồng độ của NaOH trong A giảm đi 1/4 so với nồng độ của nó trong dung 

dịch ban đầu. A có khả năng hấp thụ tối đa 17,92 lít khí CO 2 (đktc). Xác định X và 

sản phẩm đốt cháy X. 

Đáp số: X là H 2 

Oxit là H 2 O 

Bài 7: Trích đề thi HSG lớp 8 huyện Thiệu Hóa năm 2012- 2013 

Một hỗn hợp X có thể tích 17,92 lit gồm hidro và axetilen C 2 H 2 , có tỉ khối so với 

nitơ là 0,5. Đốt hỗn hợp X với 35,84 lít khí oxi. Phản ứng xong, làm lạnh để hơi 

nước ngưng tụ hết được hỗn hợp khí Y. Các khí đo ở điều kiện tiêu chuẩn. 

1. Viết phương trình hóa học xảy ra. 

2. Xác định % thể tích và % khối lượng của Y. 

Đáp số: % V 

O 2 

= 33,33%; % V 

C 

=66,67% 

O2 

% m 

O 2 

=26,67%; % m 

C 

= 73,33% 

O2 


Bài 8: Trích đề thi HSG lớp 8 huyện Vĩnh Tường năm 2013- 2014 


19 








Hỗn hợp khí O 2 và SO 2 có tỉ khối so với H 2 bằng 24. Sau khi đun nóng hỗn hợp 

đó với chất xúc tác thu được hỗn hợp khí mới có tỉ khối hơi so với hidro bằng 30. ( 

Các khí đo ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất). Tính thành phần % thể tích mỗi khí 

sau phản ứng. 


SO 3 

= 50% 

V dư = 37,5% 

% 

O 2 

% 

SO2 

V = 12,5% 

Bài 9: Đốt cháy hoàn toàn 28 lít khí metan (đktc), hấp thụ toàn bộ sản phẩm cháy 

vào bình đựng lượng dư dung dịch Ba(OH) 2 thì thấy khối lượng bình tăng m 1 gam 

và tách ra m 2 gam kết tủa trắng. 

1. Viết phương trình hóa học xảy ra. 

2. Tính m 1, m 2 . 

Đáp số: m 1 = 100 gam 

m 2 = 246,25 gam 

Bài 10: Trích đề thi HSG lớp 8 huyện Lập Thạch năm 2011- 2012 

Đốt cháy hoàn toàn 4,48 lít khí H 2 trong 3,36 lít O 2 . Ngưng tụ sản phẩm, thu được 

chất lỏng A và khí B. Cho toàn bộ khí B phản ứng hết với 5,6 gam sắt thu được hỗn 

hợp chất rắn C. Hòa tan toàn bộ chất rắn C vào dung dịch chứa 14,6 gam HCl thu 

được dung dịch D và khí E. Xác định các chất có trong A,B, C, D, E. Tính khối 

lượng mỗi chất có trong A, C và số mol các chất có trong dung dịch D. Các khí đều 

đo ở điều kiện tiêu chuẩn 

Đáp số: A: H 2 O = 3,6 gam ; B: O 2 ; 

C: Fe = 1,4 gam và Fe 3 O 4 = 5,8 gam 

D: FeCl 2 0,05 mol ; FeCl 3 0,05 mol; HCl 0,15 mol 

E : H 2 

Bài 11: Trong công nghiệp sử dụng cacbon để làm nhiên liệu. Tính nhiệt lượng tỏa 

ra khi đốt cháy 5 kg than chứa 90% C, biết 1 mol cacbon tỏa ra 394KJ. 

Đáp số: 147750 KJ 

Bài 12: Dùng một lượng O 2 vừa đủ để đốt cháy hết một hidrocacbon thấy thể tích 

sau phản ứng bằng thể tích các khí trước phản ứng. Dẫn khí sau khi cháy qua H 2 SO 4 

đặc thấy thể tích khí giảm đi một nửa. Biết các khí đo ở cùng điều kiện nhiệt độ và 

áp suất. Xác định công thức phân tử của hidrocacbon. 

Đáp số: C 2 H 4 

Bài 13: Có một hỗn hợp khí X gồm hidrocacbon A và O 2 . Trong đó thể tích O 2 gấp 

2 lần thể tích O 2 cần để đốt cháy hết A. Đốt cháy hoàn toàn X thu được hỗn hợp khí 

Y có thể tích đúng bằng thể tích của X. Khi làm ngưng tụ hết hơi nước thì thể tích 

của Y giảm 40%. Biết các thể tích đo ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất. Xác định 

CTPT của A. 

Đáp số: CH 4 



20 








Bài 14: Đốt cháy a gam một hợp chất hữu cơ (X) cần dùng 16 gam oxi. Sau phản 

ứng thu được 17,6 g CO 2 và 7,2 g H 2 O. 

a) Chứng tỏ X có chứa oxi. 

b) Tìm a. 

Đáp số: b) a = 8,8 g 

Bài 15: Trích đề thi violympic hóa 8 huyện Nghĩa Đàn năm 2012- 2013 

Đốt cháy hoàn toàn 23,80 gam hỗn hợp 2 kim loại A, B (A hóa trị II, B hóa trị 

III) cần dùng vừa đủ 8,96 lít O 2 (đktc), thu được hỗn hợp Y gồm 2 oxit của 2 kim 

loại A và B. Dẫn luồng khí H 2 dư đi qua hỗn hợp Y nung nóng đến khi phản ứng xẩy 

ra hoàn toàn thì thu được 33,40 gam chất rắn. Cho biết H 2 chỉ khử được một trong 

hai oxit của hỗn hợp Y. Xác định tên 2 kim loại A, B ? 

Đáp số: A là kẽm (Zn); B là nhôm (Al) 

Bài 16: Đốt cháy hoàn toàn một hợp chất X, cần dùng hết 10,08 lít O 2 (ĐKTC). Sau 

khi kết thúc phản phản ứng, chỉ thu được 13,2 gam khí CO 2 và 7,2 gam nước. 

a- Tìm công thức hoá học của X (Biết công thức dạng đơn giản chính là công 

thức hoá học của X) 

b- Viết phương trình hoá học đốt cháy X ở trên ? 

Đáp số: X là C 3 H 8 O 

Bài 17: Đốt cháy 1 tạ than chứa 96%C, còn lại là tạp chất không cháy. Hỏi cần bao 

nhiêu m 3 không khí (ở đktc) để đốt cháy hết lượng than trên? ( Biết rằng 

1 

V O 

V 

2 khôngkhí 

5 

= ). 

Đáp số: V không khí = 896m 3 

Bài 18: Tính thể tích khí oxi (đktc) cần thiết để đốt cháy 1kg than biết than chứa 

96%C và 4%S. Tính khối lượng khí CO 2 sinh ra, nếu cách nhận biết khí CO 2. 

Đáp số: m CO 

= 3, 52g 

2 

Bài 19: Một bình kín có dung tích 1,4 lít chứa đầy không khí(ở đktc). Nếu đốt cháy 

2,5 gam phốt pho trong bình thì phốt pho có cháy hết không? 

1 

5 

( Biết rằng V O 

= Vkhôngkhí 

). 

2 

Đáp số: P không cháy hết 

Bài 20: Trích đề thi HSG lớp 9 tỉnh Vĩnh Phúc năm 2010- 2011 

Hỗn hợp X gồm axetilen, etilen và metan. Biết rằng đốt cháy 9,6 gam X thì thu 

được 10,8 gam nước, còn 11,2 lít X ở đktc thì phản ứng vừa đủ với dung dịch chứa 

100 gam brom. Tính % V các chất trong X. 


C 

= 50% 

2 H 

; C 

2 

2 H 4 = CH 4 = 25% 

Bài 21:Trích đề thi HSG lớp 9 tỉnh Vĩnh Phúc năm 2011- 2012 

Đốt cháy hoàn toàn a gam S rồi cho sản phẩm sục qua 200 ml dung dịch NaOH 

bM thu được dung dịch X. Chia X làm hai phần bằng nhau. Phần 1 cho tác dụng với 



21 








dung dịch CaCl 2 dư thấy xuất hiện c gam kết tủa. Phần 2 tác dụng với dung dịch 

nước vôi trong dư thấy xuất hiện d gam kết tủa. Biết d > c. Tìm biểu thức quan hệ 

giữa a và b. 

Đáp số: 

a a 

b 

6, 4 3, 2 

< < 3,2b < a < 6,4b 

Bài 22: Đốt cháy hoàn toàn một thể tích khí thiên nhiên gồm metan, etan, propan 

bằng oxi trong không khí( trong không khí oxi chiếm 20% thể tích), thu được 7,84 

lít khí CO 2 (đktc) và 9,9 gam H 2 O. Tính thể tích không khí (ở đktc) tối thiểu cần 

dùng để đốt cháy hoàn toàn lượng khí thiên nhiên trên. 

Đáp số: Vkhông khí = 70 lít 

PHẦN BA: KẾT LUẬN 

Đề tài” bài toán về oxi” là cơ sở , là tiền đề để học sinh có thể vận dụng để giải 

quyết những bài toán nâng cao hơn , phức tạp hơn ở những lớp học , bậc học tiếp 

theo. Qua việc áp dụng đề tài đã giúp học sinh củng cố và mở rộng các kiến thức về 

oxi từ đó hình thành kĩ năng và phương pháp tư duy sáng tạo , học sinh hứng thú say 

mê học tập , nâng cao chất lượng giảng dạy, làm cho việc dạy học Hóa học gắn với 

thực tiễn cuộc sống và có ý nghĩa. 

Qua nhiều năm giảng dạy và bồi dưỡng học sinh giỏi môn hóa học, từ những 

trải nghiệm thực tế của bản thân được đúc rút tổng kết trong chuyên đề. Chắc chắn, 

những ý tưởng của cá nhân không tránh khỏi thiếu sót, rất mong các bạn đồng 

nghiệp góp ý chân thành, vì học là không ngừng học. 

Tôi xin trân trọng cảm ơn! 



22 








TÀI LIỆU THAM KHẢO 

1. Sách giáo khoa lớp 8,9 – NXB Giáo dục 

2. 250 bài toán hóa học chọn lọc – NXB Giáo dục- Đào Hữu Vinh 

3. Hóa học 8 cơ bản và nâng cao – NXB Giáo dục – Ngô Ngọc An 

4. 400 bài tập hóa học 8– NXB Giáo dục – Ngô Ngọc An 

5. 250 bài tập hóa học THCS – NXB Đại học sư phạm – Nguyễn Thị Nguyệt 

Minh 

6. Hình thành kĩ năng giải bài tập hóa học THCS – NXB Giáo dục - Cao Thị 

Thặng 

7. Báo Hóa học và ứng dụng 

8. Đề thi HSG các cấp. 



23 





PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TAM ĐẢO 

TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TAM ĐẢO 

---------- 




CHUYÊN ĐỀ HỌC SINH GIỎI 

MÔN HÓA HỌC LỚP 9 

Tên chuyên đề: 

“BÀI TOÁN KIM LOẠI VỚI DUNG DỊCH AXIT NITRIC” 

Giáo viên thực hiện: Nguyễn Tuấn Anh 

Tổ chuyên môn: Khoa học tự nhiên 

Trường THCS Tam Đảo – Tam Đảo – Vĩnh Phúc 



Năm học 2015-2016 






CHUYÊN ĐỀ 

“BÀI TOÁN KIM LOẠI VỚI DUNG DỊCH AXIT NITRIC” 

A. ĐẶT VẤN ĐỀ 



1. Lý do chọn chuyên đề 

1.1. Lý do về mặt lí luận 

Trước xu thế đổi mới nước ta hiện nay, đã và đang tiến hành công cuộc công 

nghiệp hóa - hiện đại hóa, thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển nền kinh tế - xã hội của 

đất nước. Vấn đề “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” luôn 

được chú trọng hàng đầu, nghị quyết của BCH TƯ khẳng định: "Giáo dục và đào 

tạo là quốc sách hàng đầu", "đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển, được 

ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội". Một 

trong những trọng tâm là "đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng 

nhu cầu CNH-HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa 

và hội nhập quốc tế". Phương hướng giáo dục của Đảng, Nhà nước và của ngành 

giáo dục & đào tạo trong thời gian trước mắt cũng như lâu dài, làm sao đào tạo ra 

những con người “Lao động, tự chủ, sáng tạo” có năng lực thích ứng với nền kinh 

tế thị trường, có năng lực giải quyết vấn đề, năng động, linh hoạt và có sức sáng 

tạo. 

Để bồi dưỡng cho học sinh năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề, lý 

luận dạy học hiện đại khẳng định: Cần phải đưa học sinh vào vị trí chủ thể hoạt 

động nhận thức, hoạt động dạy học. Học sinh bằng hoạt động tự lực, tích cực của 

mình mà chiếm lĩnh kiến thức . Quá trình này được lặp đi lặp lại nhiều lần sẽ góp 

phần hình thành và phát triển cho học sinh năng lực tư duy sáng tạo. 

Tăng cường tính tích cực phát triển tư duy sáng tạo cho học sinh trong quá 

trình học tập là một yêu cầu rất cần thiết, đòi hỏi người học tích cực, tự lực, tự giác 

tham gia sáng tạo trong quá trình nhận thức. Bộ môn Hoá học ở phổ thông có mục 

đích trang bị cho học sinh hệ thống kiến thức cơ bản, bao gồm các kiến thức về cấu 

tạo, phân loại, tính chất, ứng dụng và phương pháp điều chế chất. Bên cạnh đó, còn 

rèn cho học sinh các kỹ năng thực hành, kỹ năng tìm tòi, khám phá, vận dụng giải 

các bài tập khắc sâu kiến thức, vận dụng giải thích các hiện tượng thực tiễn. 

Chính vì vậy, ngoài hệ thống kiến thức về lý thuyết thì hệ thống bài tập hóa 

học giữ một vị trí và vai trò rất quan trọng trong việc dạy và học Hóa học ở trường 

phổ thông nói chung, đặc biệt là ở lớp 9 trường THCS nói riêng. Bài tập hoá học là 

công cụ rất đắc lực giúp người giáo viên kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học 

sinh. Từ đó, phân loại học sinh để có kế hoạch dạy học, bồi dưỡng sát với đối 

tượng. Ngay cả bản thân học sinh cũng tự nhận thấy mức độ nhận thức qua kĩ năng 

giải bài tập của mình, qua tư duy logic dần thấy rõ bản chất của các sự vật hiện 

tượng. 










1.2. Lí do về mặt thực tiễn 

Trong quá trình dạy học Hóa học, để học sinh nắm vững nội dung, chương 

trình Hoá học phổ thông nói chung, nội dung, chương trình Hóa học lớp 9 - THCS 

nói riêng, thì ngoài việc giúp cho học sinh có nhãn quan khoa học thông qua quan 

sát, nhận biết, làm thí nghiệm; khả năng liên hệ vận dụng thực tiễn, thì cần giúp các 

em nắm vững các bài tập hoá học của từng chương, từng mảng kiến thức, biết cách 

khai thác và có phương pháp thích hợp để vận dụng cho hiệu quả. 

Tuy nhiên, trong chương trình SGK Hóa học lớp 9 chủ yếu là giới thiệu cho 

học sinh khái niệm, phân loại, tính chất chung của các dạng chất (các loại hợp chất 

vô cơ, hữu cơ, đơn chất kim loại và phi kim); giới thiệu một số đại diện cơ bản.. 

Đây mới chỉ là những kiến thức mang tính chung chung, mang đậm tính hình thức 

mà chưa đầy đủ về bản chất, chưa đi sâu vào những chi tiết, cụ thể. Chính vì điều 

đó khi học sinh vận dụng kiến thức lí thuyết vào giải bài tập còn gặp nhiều lúng 

túng, chưa thành thạo trong việc tìm ra phương pháp giải quyết, thường hay mắc 

phải những sai lầm, nhất là những bài tập khó, những đề thi HSG. 

Để thực hiện nhiệm vụ nâng cao chất lượng đại trà, cũng như chất lượng đội 

tuyển học sinh giỏi, ngoài việc trang bị cho các em kiến thức, vận dụng những dạng 

toán cơ bản, bên cạnh đó cần hướng dẫn các em tiếp xúc với các kiến thức và bài 

tập nâng cao, vận dụng linh hoạt trong giải các bài toán, nhất là những tính chất hóa 

học đặc biệt của các chất, những bẫy thường mắc phải trong giải toán…Giúp các 

em hiểu sâu sắc bản chất, đặc thù của bộ môn. 

Trong các bài toán khó, học sinh thường dễ mắc những sai lầm có những bài 

toán liên quan đến kiến thức về kim loại tác dụng với dung dịch axit nitric, bởi nó 

diễn ra theo nhiều chiều hướng khác nhau tùy thuộc vào các chất tham gia phản 

ứng…Những bài toán này không chỉ dành cho HSG môn Hóa học 9 mà rất phổ 

biến trong chương trình Hóa học cấp III, thi ĐH - CĐ. 

Qua thực tế giảng dạy nhiều năm môn Hóa học cũng như công tác bồi dưỡng 

học sinh giỏi, đã từ lâu tôi luôn trăn trở về việc xây dựng cho học sinh các dạng 

toán và phương pháp giải các bài toán kim loại tác dụng với dung dịch axit nitric, 

để cho học sinh vận dụng thành thạo và khắc sâu được kiến thức cơ bản, đồng thời 

phát huy tính tư duy sáng tạo, linh hoạt, có cái nhìn tổng quan trong việc giải quyết 

những bài toán về kiến thức này, đồng thời mở rộng ra những mảng kiến thức khác. 

Từ những vấn đề trên, bằng sự tích lũy cá nhân, với mong muốn góp phần 

vào việc tìm tòi phương pháp dạy học thích hợp, tôi mạnh dạn chọn đề tài "Bài 

toán kim loại với dung dịch axit nitric" nhằm củng cố vững chắc hơn kiến thức, kỹ 

năng cho học sinh đội tuyển học sinh tham gia các kỳ thi HSG cấp huyện, cấp tỉnh, 

tạo tiền đề cho học sinh học tốt hóa học bậc THPT, ôn thi vào CĐ – ĐH trong 

những giai đoạn học tập tiếp theo. 

2. Mục đích của chuyên đề 










Nghiên cứu nhằm mục đích nâng cao chất lượng bồi dưỡng kỹ năng giải toán 

hóa học cho học sinh giỏi lớp 9 dự thi cấp huyện và cấp tỉnh. 

Khi nghiên cứu về các phương pháp giải bài toán kim loại tác dụng với dung 

dịch axit nitric nhằm giúp cho giáo viên, cũng như học sinh nắm vững, sử dụng 

thành thạo, linh hoạt, xử lý nhanh các bài toán định lượng liên quan đến phản ứng 

kim loại tác dụng với dung dịch axit nitric nói riêng và các bài toán hóa học nói 

chung. Có cái nhìn tổng quan, toàn diện khi giải toán, vận dụng và nâng cao tính 

toán, biện luận hóa học. 

3. Nhiệm vụ của chuyên đề 

Trên thực tế cho thấy, Hóa học là bộ môn khoa học thực nghiệm nghiên cứu 

về các chất và các quá trình biến đổi chất. Mà mỗi chất đều có tính chất khác nhau, 

quá trình biến đổi cũng rất đa dạng và phong phú, do vậy trong quá trình giải quyết 

các bài tập vận dụng cũng phải rất linh hoạt, áp dụng các phương pháp phù hợp cho 

từng trường hợp. Cụ thể, nhiệm vụ ở đây cần đặt ra là tìm ra những phương pháp 

thích hợp khi giải bài toán kim loại tác dụng với dung dịch axit nitric. Để làm được 

điều đó, đầu tiên cần tìm hiểu rõ tính chất của kim loại tác dụng với dung dịch axit 

nitric, những sản phẩm nào có thể sinh ra, thấy được sự khác biệt khi kim loại tác 

dụng với các dung dịch axit khác. Sau đó tìm hiểu các phương pháp giải quyết cho 

những bài toán này, rồi lựa chọn các phương pháp phù hợp nhất, nhanh nhất, ngắn 

gọn nhất và phải phù hợp với đối tượng và mức độ nhận thức của học sinh. Từ đó 

mà có biện pháp bồi dưỡng tốt nhất. 

4. Đối tượng và khách thể của chuyên đề 

4.1. Đối tượng của chuyên đề 

Nghiên cứu các phương pháp giải phù hợp khi gặp các bài toán định lượng 

kim loại tác dụng với dung dịch axit nitric (giới hạn trong phạm vi kiến thức tính 

chất hóa học của axit nitric tác dụng với kim loại thông thường). 

4.2. Khách thể của chuyên đề 

Là học sinh đội tuyển hóa học lớp 9 tham gia dự thi học sinh giỏi cấp huyện 

và cấp tỉnh. 

5. Phạm vi chuyên đề 

Do hạn chế về thời gian nên đề tài này chỉ giới hạn trong phạm vi trường 

THCS Tam Đảo - huyện Tam Đảo - tỉnh Vĩnh phúc, cụ thể là áp dụng đối với học 

sinh trong đội tuyển HSG môn Hóa học 9 dự thi học sinh giỏi cấp huyện và cấp 

tỉnh. Về mặt kiến thức kỹ năng, đề tài chỉ nghiên cứu một số phương pháp để giải 

các bài toán định lượng kim loại tác dụng với dung dịch axit nitric (đối với những 

kim loại thông thường). 

Đề tài được thực hiện từ năm 2013 đến nay: 

- Năm học 2013- 2014 trực tiếp giảng dạy và bồi dưỡng đội tuyển học sinh 

giỏi tại trường, trong quá trình nghiên cứu giảng dạy nảy sinh vấn đề nghiên cứu 








rồi từ đó thu thập thông tin, tài liệu, bước đầu xây dựng ở mức độ thử nghiệm đối 

với đối tượng học sinh mình giảng dạy. 

- Năm học 2014- 2015 hoàn thiện đề tài, áp dụng đề tài vào thực tiễn giảng 

dạy và bồi dưỡng học sinh giỏi. 

6. Phương pháp nghiên cứu của chuyên đề 

Trong đề tài này tôi đã vận dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học như: 

Phân tích lý thuyết, điều tra cơ bản, tổng kết kinh nghiệm sư phạm và sử dụng một 

số phương pháp thống kê toán học trong việc phân tích kết quả thực nghiệm sư 

phạm v.v... 

Tham khảo các tài liệu đã được biên soạn, phân tích hệ thống các dạng bài 

toán hoá học thường gặp khi kim loại tác dụng với dung dịch axit nitric (chủ yếu là 

các bài toán định lượng). 

Thu thập các phương pháp thường hay sử dụng khi giải các bài toán hóa học. 

Bước đầu bản thân tự vận dụng để giải quyết trong phạm vi các bài toán kim loại 

tác dụng với dung dịch axit nitric, bước đầu đánh giá những mặt ưu điểm và hạn 

chế bằng kinh nghiệm giảng dạy, bồi dưỡng học sinh giỏi có được. Xác định thời 

lượng cho mỗi mảng kiến thức. 

Trao đổi chuyên môn trong tổ, nhất là những giáo viên cùng phân môn. 

Tham khảo những ý kiến của giáo viên trong và ngoài huyện để định hình, thiết kế 

và thực hiện ý tưởng. 

Trên cơ sở đó tôi đã vận dụng vào thực tiễn giảng dạy theo từng bài toán nhỏ 

lẻ, rồi theo từng dạng, từng phân mảng kiến thức với mức độ tăng dần cho học sinh. 

Triển khai kiểm tra đánh giá kết quả, điều chỉnh, xác định phương hướng ở các 

bước tiếp theo. 

7. Dự kiến số tiết bồi dưỡng: 05 tiết 

B. NỘI DUNG 



1. Thực trạng của vấn đề 

Trong thực tế giảng dạy và bồi dưỡng học sinh giỏi nhiều năm tôi thấy rằng, 

khi học sinh gặp những bài toán về kim loại tác dụng với dung dịch axit nitric 

thường rất lúng túng, hoặc hay mắc phải sai lầm, không tìm ra phương pháp giải 

quyết. Điều đó thể hiện ở những vấn đề sau: 

- Những kiến thức về tính chất kim loại khi tác dụng với dung dịch axit nitric 

rất phức tạp, không chỉ thuần túy như khi kim loại tác dụng với các dung dịch axit 

khác là sản phẩm tạo muối và giải phóng ra khí hiđro, mà xảy ra theo nhiều chiều 

hướng khác nhau, thể hiện các mức oxi hóa khác nhau tùy theo điều kiện phản ứng 

và tương quan tính oxi hóa – khử của các chất tham gia phản ứng, đôi khi có các 

phản ứng liên tiếp xảy ra, có nhiều phản ứng xảy ra đồng thời,… Khi học sinh chỉ 










biết những kiến thức chung chung, không thấy rõ được những trường hợp đặc biệt 

của nó (ví dụ: phản ứng của kim loại với dung dịch axit nitric thường không giải 

phóng ra khí hiđro mà là các sản phẩm khử của N +5 ; một số kim loại bị thụ động 

trong axit nitric đăc nguội; phản ứng của Fe với axit nitric có thể cho cả hai muối 

Fe 2+ và Fe 3+ ...), thì khi vận dụng giải bài tập thường không xác định được chiều 

hướng phản ứng, các giai đoạn phản ứng, các quá trình hóa học diễn ra, từ đó 

không khai thác được hết dữ kiện của đề bài. Khi viết các phương trình hóa học 

diễn ra thường sai, không đúng bản chất hoặc trình tự phản ứng, dó đó đưa ra kết 

quả thường không chính xác. 

- Học sinh thường chỉ nắm được một số dạng bài tập hóa học và phương 

pháp giả thuần túy là viết các phương trình hóa học rồi dựa vào dữ kiện chất đã biết 

để suy luận ra số mol chất cần tìm. Khi kim loại tác dụng với dung dịch axit nitric 

đều là những phản ứng oxi hóa – khử, việc cân bằng phương trình phản ứng theo 

phương pháp đại số đã là rất khó khăn, lẽ tất nhiên là rất khó hoặc không tìm ra lời 

giải đúng đắn, thường cân bằng những phản ứng này là dùng phương pháp cân 

bằng electron hoặc ion – electron…, đây là những phương pháp cân bằng khó đối 

với học sinh lớp 9 – THCS, rất dễ nhầm lẫn. Hoặc khi tính toán theo phương trình 

thường bị thiếu sót sản phẩm oxi hóa khử (ví dụ như có tạo ra sản phẩm NH 4 NO 3 ). 

- Phương pháp giải bài tập của học sinh lớp 9 còn đơn điệu, mang hình thức giới 

thiệu, chưa đa dạng, chưa có cách nhìn khái quát, tổng thể. Nên khi đưa ra những 

phương án giải còn hạn chế, mất nhiều thời gian, chưa linh hoạt, sáng tạo trong 

những hướng giải quyết mới. 

2. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề 

Để bồi dưỡng cho học sinh phương pháp giải các bài toán kim loại tác dụng 

với dung dịch axit nitric được thành thục, linh hoạt và bền vững, tôi đã tiến hành 

các biện pháp của mình như sau: 

- Đầu tiên là giới thiệu cho học sinh những kiến thức cơ bản về tính chất của 

kim loại tác dụng với dung dịch axit nitric, giới thiệu dãy điện hóa và quy tắc 

anpha... Đây là khâu hết sức quan trọng, vì nó là tiền đề, cơ sở để tư duy các bài 

toán, thấy được các quá trình có thể xảy ra để vận dụng các dữ kiện của đề đúng 

đắn. Bên cạnh đó, cần giới thiệu cho học sinh cách phát hiện các dữ kiện mấu chốt 

của bài, rèn cho các em phương pháp khai thác, biện luận theo những dữ kiện đó, 

sau cùng là logic lại các hệ quả để tìm ra lời giải của bài toán. Không thể bỏ qua 

việc rèn cho học sinh cách trình bày lời giải sao cho ngắn gọn, chặt chẽ, khoa học 

và chính xác. 

- Những kiến thức cần chú ý đó là: 

+ Cách xác định số oxi hóa của các nguyên tố trước và sau phản ứng. 

+ Phương pháp cân bằng electron, cân bằng ion – electron. 

+ Một số kim loại thụ động trong HNO 3 đặc, nguội. 








+ Thông thường các kim loại phản ứng với axit HNO 3 không tạo ra khí 

hiđro, mà tạo ra các sản phẩm khử khác như là: NO, NO 2 , N 2 O, N 2 , NH 4 NO 3 … 

+ Với kim loại thể hiện nhiều mức hóa trị (như Fe…), cần xét dư axit hay dư 

kim loại để xác định muối sau phản ứng… 

+ Nếu kim loại tác dụng với hỗn hợp axit HNO 3 với các axit khác thì có thể 

sử dụng phương trình ion thu gọn. 

- Tiếp theo là giới thiệu và hướng dẫn cho học sinh hệ thống hóa được một 

số dạng toán cơ bản và nâng cao thường gặp về kim loại tác dụng với dung dịch 

axit nitric, từ đó giúp học sinh thấy rõ được các phương hướng vận dụng bài tập 

vào việc củng cố, khái quát kiến thức như thế nào và ở mức độ nào. 

- Cuối cùng là xác định phương pháp giải quyết, đầu tiên là để cho học sinh 

vận dụng những phương pháp thuần túy đã được tích lũy để giải quyết, sau đó giáo 

viên giới thiệu, phân tích tác dụng hiệu quả phương pháp mới. Giúp học sinh hiểu 

sâu sắc tính đúng đắn của vấn đề. Từ đó xác định phương hướng học tập hiệu quả. 

Cụ thể, tôi dùng ba phương pháp chính đó là: phương pháp bảo toàn electron, 

phương pháp bảo toàn nguyên tố và sử dụng phương trình ion thu gọn. 

2.1. Phương pháp bảo toàn electron 

Các bước tiến hành giải bài toán theo phương pháp bảo toàn electron gồm 4 

bước cơ bản: 

- Bước 1: Tính toán số mol các chất tham gia và tạo thành theo dữ kiện đề 

bài. 

- Bước 2: Xác định chiều hướng phản ứng và viết các bán phản ứng cho – 

nhận electron. M 0 → M n+ + ne 

N +5 + (5-x)e → N +x 

- Bước 3: Theo định luật bảo toàn electron => n e nhường = n e nhận 

- Bước 4: Xây dựng các phương trình ẩn và giải để tìm các ẩn => kết quả. 

* Chú ý: 

- Trường hợp tạo ra nhiều sản phẩm khử của N +5 thì n e nhường = ∑n e nhận . 

- Trường hợp có nhiều kim loại tham gia thì ∑n e nhường = n e nhận . 

- Nếu thấy n e nhường > n e nhận của các khí thì sản phẩm có muối NH 4 NO 3 sinh ra. 

- Khi kim loại phản ứng: 

2. 

nNO 

+ 4n 

10 12 

2 NO 

+ nN2O 

+ nN 

n 

2 NH 4NO3 

n 

HNO 

10 

3 pu 

= 

+ 



Số mol NO - 3 trong muối = . n 

NO 

+ n 8 10 8 

2 NO 

+ nN 

2O 

+ nN 

+ n 

2 NH 4NO3 

Đối với việc giải bài toán kim loại tác dụng với dung dịch axit nitric mà sử 

dụng phương pháp giải thông thường là theo phương trình hóa học, thì ngay vấn đề 

cân bằng phương trình phản ứng đã là rất khó khăn, phải viết nhiều phản ứng hóa 

học, thậm chí không biết phản ứng xảy ra như thế nào, tạo ra những sản phẩm nào 

(nhất là khó nhận ra có trường hợp tạo muối NH 4 NO 3 ) để viết phương trình phản 

ứng. Còn khi sử dụng phương pháp bảo toàn electron thì chỉ cần ngắn gọn là xét 








đến các bán phản ứng cho – nhận electron, học sinh sẽ hiểu được rõ hơn bản chất 

của phản ứng, định hướng và nâng cao được khả năng biện luận, tìm ra cách giải 

nhanh, ít tốn thời gian hơn. 

Ví dụ 1. Cho 11 gam hỗn hợp X gồm hai kim loại Al và Fe vào dung dịch 

HNO 3 loãng dư, thu được 6,72 lit khí NO (đktc) duy nhất. Tính khối lượng của Al 

và Fe trong hỗn hợp đầu. 

Giải 

- Theo đề bài, ta có: n NO = 6,72/22,4 = 0,3 (mol). 

- Gọi x, y lần lượt là số mol Al và Fe trong hỗn hợp ban đầu 

=> 27x + 56y = 11 (1) 

- Các bán phản ứng cho - nhận electron: 

Al → Al +3 +5 

+2 

+ 3e 

N + 3e → N 

x mol 

3x mol 

0,9 mol 0,3 mol 

Fe → Fe +3 + 3e 

y mol 

3y mol 

- Theo định luật bảo toàn electron: n e (KL nhường) = n e (N nhận) = 0,9 mol 

hay: 3x + 3y = 0,9 (2) 

Từ (1) và (2) ta có 

⎧x 

= 0,2 mol 

⎨ 

⎩y 

= 0,1mol 

⇒ 

⎧m 

⎨ 

⎩m 

Al 

Fe 

= 27.0,2 = 5,4 g 

= 56.0,1= 

5,6 g 

Ví dụ 2. Cho 2,16g Mg tác dụng với dung dịch HNO 3 (dư). Sau khi phản 

ứng xảy ra hoàn toàn thu được 0,896 lit khí NO (ở đktc) và dung dịch X. Tính khối 

lượng muối khan thu được khi làm bay hơi dung dịch X. 

Giải 

- Theo đề bài, ta có: 

2,16 

0,896 

n Mg 

= = 0,09( mol) 

; n NO 

= = 0,04( mol) 

. 

24 

22,4 

- Các bán phản ứng cho – nhận electron: 

Mg → Mg +2 +5 

+2 

+ 2e 

N + 3e → N 

0,09 mol 0,09 mol 0,18 mol 0,12 mol 0,04 mol 

Ta thấy n e Mg cho > n e N nhận tạo NO => sản phẩm khử có sinh ra muối NH 4 NO 3 . 

- Theo định luật bảo toàn electron => số mol electron do N +5 nhận để tạo ra 

NH 4 NO 3 là: 0,18 – 0,12 = 0,06 mol. 

- Bán phản ứng tạo ra NH 4 NO 3 : 

N + + 8e → NH 4 NO 3 

0,06 mol 0,0075 mol 

- Vậy khối lượng muối tạo thành = mMg(NO 3 ) 2 + mNH 4 NO 3 = 0,09.148 + 

0,0075.80 = 13,92 (gam). 

2 5 










Ví dụ 3. Hòa tan hoàn toàn 12,42g Al bằng dung dịch HNO 3 loãng (dư), thu 

được dung dịch X và 1,344 lit (đktc) hỗn hợp khí Y gồm hai khí là N 2 O và N 2 . Tỉ 

khối của Y so với H 2 là 18. Cô cạn dung dịch X, thu được x gam chất rắn khan. 

Tìm giá trị của x ? 

Giải 

- Theo đề bài, ta có: 

12,42 

1,344 

n Al 

= = 0,46( mol) 

; n hhY 

= 0,06( mol) 

27 

22,4 

= ; M Y = 18.2 = 36 (gam). 

- Vận dụng quy tắc đường chéo đối với hỗn hợp Y: 

N 2 O (44) 8 

36 => n = n 0,03( ) 

N 

= 

2O 

N 

mol 

2 

N 2 (28) 8 


Al → Al +3 + 3e 2 N + 5 

+ 8e → 2 N + 2 

(N 2 O) 

0,46 mol 0,46 mol 1,38 mol 0,24 mol 0,03 mol 

2 N + 5 

+ 10e → 2 N + 2 

(N 2 ) 

0,3 mol 0,03 mol 

Ta thấy n e Al cho > n e N nhận tạo N 

2O 

+ N => sản phẩm khử có sinh ra muối 

2 

NH 4 NO 3 . 

- Theo định luật bảo toàn electron => số mol electron do N +5 nhận để tạo ra 

NH 4 NO 3 là: 1,38 – (0,24+03) = 0,84 mol. 

- Bán phản ứng tạo ra NH 4 NO 3 : 

N + + 8e → NH 4 NO 3 

0,84 mol 0,105 mol 

- Vậy khối lượng muối tạo thành = mAl(NO 3 ) 3 + mNH 4 NO 3 = 0,46.213 + 

0,105.80 = 106,38 (gam). 

Ví dụ 4. Cho 61,2 gam hỗn hợp X gồm Cu và Fe 3 O 4 tác dụng với dung dịch 

HNO 3 loãng, đun nóng và khuấy đều. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu 

được 3,36 lit khí NO (sản phẩm khử duy nhất, ở đktc), dung dịch Y và còn lại 2,4 

gam kim loại. Cô cạn dung dịch Y, thu được m gam muối khan. Tính giá trị của m. 

Giải 

- Do dư kim loại (dư Cu)=> chỉ tạo ra muối Fe 2+ , Cu 2+ và khối lượng X 

tham gia phản ứng = 61,2 – 2,4 = 58,8g 

- Gọi số mol Cu phản ứng = a (mol), số mol Fe 3 O 4 phản ứng = b (mol). Ta 

có: 

64a + 232b = 58,8 (1) 

- Các bán phản ứng cho nhận electron: 

Cu → Cu 2+ + 2e N 5+ + 3e → N 2+ 

2 5 












a mol → 2a mol 2a mol 0,45 mol 0,15 mol 

3Fe 8/3+ + 2e → 3Fe 2+ 

3b mol 2b mol 

- Theo định luật bảo toàn electron: => 2a = 0,45+2b (2) 

- Từ (1), (2) => a = 0,375 (mol) = nCu = nCu(NO 3 ) 2 ; 

b = 0,15 (mol) => nFe(NO 3 ) 2 = 0,45 (mol). 

Vậy khối lượng muối thu được = 0,375.188+ 0,45.180 = 151,5 gam. 

2.2. Phương pháp sử dụng phương trình ion thu gọn 

Các bước tiến hành giải bài toán sử dụng phương trình ion thu gọn vẫn giống 

như phương pháp tính theo phương trình thông thường, nhưng khi viết phương 

trình không cần đầy đủ mà chỉ sử dụng phương trình ion thu gọn để biểu diễn bản 

chất của phản ứng. 

Phương pháp này thường áp dụng cho những bài toàn kim loại tác dụng với 

dung dịch hỗn hợp axit nitric với muối khác. Do nếu viết phương trình phản ứng 

đầy đủ, thì học sinh khó xác định được các chất sản phẩm cụ thể hoặc học sinh phải 

viết nhiều giai đoạn và quá trình phản ứng phức tạp. Điều này gặp nhiều bất lợi cho 

học sinh khi tính toán. 

Ví dụ. Cho m gam bột Fe vào 800 ml dung dịch hỗn hợp gồm CuSO 4 0,2M 

và HNO 3 0,5M. Sau phản ứng hoàn toàn, thu được 0,6m gam hỗn hợp bột kim loại 

và V lit khí NO (sản phẩm khử duy nhất, ở đktc). Tìm giá trị của m và V. 

Giải 

- Theo đề bài, ta có: nNO - 3 = 0,4 (mol); nH + = 0,4 (mol); nCu 2+ = 0,16 (mol). 

- Do sau phản ứng có hỗn hợp bột kim loại => sản phẩm muối chỉ tạo muối 

Fe 2+ và muối Cu 2+ ban đầu được giải phóng hết. 

- Ta có các phương trình ion thu gọn: 

3Fe + 8H + + 2NO 2- 3 → 3Fe 2+ + 2NO + 4H 2 O 

0,15mol← 0,4mol → 0,1mol → 0,1mol 

Fe + Cu 2+ → Fe 2+ + Cu 

0,16 mol ← 0,16 mol → 0,16 mol 

- Vậy: => V = 0,1.22,4 = 2,24 (lít). 

- Mặt khác: m kl hao hụt = m kl pư – m kl tt 

=> 0,4m = 56(0,15+0,16) - 64.0,16 => m = 17,8 (gam). 

2.3. Phương pháp bảo toàn nguyên tố 

Các bước tiến hành giải bài toán theo phương pháp bảo toàn nguyên tố rất 

đơn giản là chỉ cần xét điểm đầu và điểm cuối của quá trình, không phải viết những 

phản ứng phức tạp. Khi tính toán sử dụng định luật bảo toàn nguyên tố (trong một 

phản ứng hóa học nguyên tố được bảo toàn hay tổng số mol nguyên tử và ion của 

mỗi nguyên tố được bảo toàn sau phản ứng). Điều này làm cho học sinh giải rất 

nhanh và chính xác. 








Có thể kết hợp với phương pháp bảo toàn electron, bảo toàn điện tích, bảo 

toàn điện tích khi áp dụng. 

Ví dụ 1. Hòa tan hoàn toàn 9,18 gam Al nguyên chất cần V lít dung dịch axit 

HNO 3 , nồng độ 0,25M, thu được một khí X và một dung dịch muối Y. Biết trong X 

số nguyên tử của nguyên tố có sự thay đổi số oxi hóa là 0,3612.10 23 (số Avogađro 

là 6,02.10 23 ). Để phản ứng hoàn toàn với dung dịch Y tạo ra một dung dịch trong 

suốt cần 290 gam dung dịch NaOH 20%. 

a) Xác định khí X? 

b) Tính V? 

Giải 

a) Theo định luật bảo toàn nguyên tố nhôm: Số mol Al = số mol Al 3+ trong 

dung dịch muối tạo thành = 0,34 (mol). 

- Phương trình ion thu gọn khi Y tác dụng với dung dịch NaOH : 

Al 3+ + 4OH - → AlO - 2 + 2H 2 O 

Ta thấy, số mol NaOH phản ứng với muối Al 3+ = 0,34.4 = 1,36 (mol) < 1,45 

(mol), nên trong dung dịch muối Y phải còn một muối nữa tác dụng với dung dịch 

NaOH, đó là muối NH 4 NO 3 . 

NH 4 NO 3 + NaOH → NaNO 3 + NH 3 + H 2 O. 

n =1,45-1,36=0,09mol 

n 

NaOH 

= NH4NO3 

- Trong khí X 

0,3612.10 

n 

N 

= 

23 

6,02.10 

23 

=0,06mol . 

Áp dụng định luật bảo toàn electron để tìm được khí X là N 2 với n 

N2 

b) Tính V. 

Áp dụng định luật bảo toàn nguyên tố với nitơ : 

n =3x0,34+0,06+2x0,09=1,26mol 

HNO 3 

V= 1,26 =5,04 lit 

0,25 



=0,03mol 

Ví dụ 2. Đun nóng m gam hỗn hợp Cu và Fe có tỉ lệ khối lượng tương ứng 7 

: 3 với một lượng dung dịch HNO 3 . Khi các phản ứng kết thúc, thu được 0,75m 

gam chất rắn, dung dịch Y và 5,6 lít hỗn hợp khí (ở đktc) gồm NO và NO 2 (không 

+ 5 

có sản phẩm khử khác của N ). Biết lượng HNO 3 đã phản ứng là 44,1 gam. Hỏi cô 

cạn dung dịch Y thu được bao nhiêu gam muối khan? 

Giải 

- Trong m gam hỗn hợp kim loại ban đầu có: 0,7m gam Cu và 0,3m gam Fe. 

- Khối lượng kim loại phản ứng: m - 0,75m = 0,25m < 0,3m (gam). 

⇒ Fe phản ứng một phần và dư, coi như Cu chưa tham gia phản ứng. 

- Do đó dung dịch Y chỉ chứa muối Fe 2+ 

Sơ đồ phản ứng: Fe + HNO 3 → Fe(NO 3 ) 2 + NO + NO 2 + H 2 O 








gam 

Áp dụng định luật bảo toàn nguyên tố nitơ: 

Vậy khối lượng muối trong dung dịch Y là: 0 25 50 4 180 = 40 5 



44, 1 0, 25m 5, 

6 

= 2 + ⇒ m = 50,4 

63 56 22, 

4 

, . , 

56 

, gam 

Ví dụ 3. Hỗn hợp M gồm Mg và MgO, chia hỗn hợp thành hai phần bằng 

nhau. 

Phần 1 cho vào dung dịch HCl dư thu được 3,136 lit H 2 (đktc) và 14,25 gam 

muối A. 

Phần 2 cho phản ứng với dung dịch HNO 3 thu được 0,448 lit khí X nguyên 

chất (đktc) và 23 gam muối khan. 

a) Tính % khối lượng của mỗi chất trong hỗn hợp M. 

b) Xác định X. 

Giải 

a) Phản ứng ở phần 1: 

Mg + 2HCl → MgCl 2 + H 2 (1) 

MgO + 2HCl → MgCl 2 + H 2 O (2) 

3,136 

22,4 

- Ta có n = = 0, 14 (mol); muối A là MgCl 2 , n = = 0, 15 (mol) 

H 2 

MgCl 

2 

14,25 

95 

- Từ (1) và (2) => trong 1 phần có 0,14 mol Mg và 0,01 mol MgO. 

0,14.24 

0,14.24 + 0,01.40 

% Mg = .100% = 89,36% 

=> % MgO = 10,64%. 

b) Theo định luật bảo toàn nguyên tố Mg, khi phản ứng phần 2 với HNO 3 sẽ 

thu được 0,15 mol Mg(NO 3 ) 2 

=> khối lượng Mg(NO 3 ) 2 = 0,15.148 = 22,2g < 23g. 

=> trong muối có NH 4 NO 3 = 23-22,2 = 0,8g 

0,8 

=> nNH 

= = 0, 01 

4NO3 

80 

0,448 

22,4 

mol. 

- Số mol khí X là = 0, 02 (mol). 


Mg → Mg 2+ + 2e 

N +5 + 8e → N -3 

0,14 mol 0,28 mol 

0,08mol 0,01 mol 

N +5 + a e → X 

0,02a mol 0,02 mol 

Theo định luật bảo toàn electron, ta có: 2.0,14 = 0,01.8 + 0,02.a => a = 10 

Chỉ có X là N 2 là thỏa mãn vì: 2N +5 + 10e → N 2 

Vậy X là N 2 . 

Ví dụ 4. Cho 29,2 gam hỗn hợp gồm Al, Cu và Ag tác dụng vừa đủ với 950 

ml dung dịch HNO 3 1,5M, thu được dung dịch chứa m gam muối và 5,6 lit hỗn hợp 








khí X gồm NO và N 2 O (đktc, sản phẩm khử duy nhất). Tỉ khối của X so với H 2 là 

16,4. Tìm giá trị của m. 

Giải 

32,8. 

- Theo đề bài, ta có: n HNO 

= 0,95x1,5 

= 1,425( ) ; n X = = 0,25( mol) 

, M X = 

3 

mol 

- Sử dụng phương pháp đường chéo cho hỗn hợp X: 

N 2 O (44) 2,8 

1 

2O 

NO 

mol 

4 

5,6 

22,4 

32,8 => n = n 0,05( ) 

N 

= 



NO (30) 11,2 

- 

- Theo bảo toàn nguyên tố nitơ, số mol NO 3 trong muối = 1,425- 

(0,2+0,05.2) = 1,125 (mol). 

- Vậy khối lượng muối thu được = m = 29,2+ n − × M − = 29,2 + 

trongmuoi 

NO 3 NO 3 

1,125.62 = 98,95 (gam). 

3. Bài tập vận dụng 

1. Hòa tan hoàn toàn 8,9 gam hỗn hợp gồm Mg và Zn bằng lượng vừa đủ 

500 ml dung dịch HNO 3 1M. Sau khi phản ứng kết thúc, thu được 1,008 lit khí N 2 O 

(đktc) duy nhất và dung dịch X chứa m gam muối. Tìm m. 

2. Cho 3,024 gam một kim loại M tan hết trong dung dịch HNO 3 loãng, thu 

được 940,8 ml khí N x O y (sản phẩm khử duy nhất, ở đktc) có tỉ khối đối với H 2 bằng 

22. Tìm kim loại M. 

3. Thể tích dung dịch HNO 3 1M (loãng) cần thiết để hòa tan hoàn toàn một 

hỗn hợp gồm 0,15 mol Fe và 0,15 mol Cu là bao nhiêu. 

4. Cho hỗn hợp gồm 6,72 gam Mg và 0,8 gam MgO tác dụng hết với lượng 

dư dung dịch HNO 3 . Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được 0,896 lit một 

khí X (đktc) và dung dịch Y. Làm bay hơi dung dịch Y thu được 46 gam muối 

khan. Tìm CTHH của khí X. 

5. Hỗn hợp X gồm Fe và kim loại R có hóa trị không đổi. Hòa tan hết 3,3 

gam X trong dung dịch HCl dư được 2,9568 lit khí ở 27,3 0 C và 1 atm. Mặt khác 

cũng hòa tan hết 3,3 gam trên trong dung dịch HNO 3 1M lấy dư 10% thì thu được 

896 ml hỗn hợp khí Y gồm N 2 O và NO ở đktc có tỉ khối so với hỗn hợp (NO + 

C 2 H 6 ) là 1,35 và dung dịch Z chứa hai muối. 

a) Tìm R và % khối lượng các chất trong X. 

b) Cho Z phản ứng với 400 ml dung dịch NaOH thấy xuất hiện 4,77 gam kết 

tủa. Tính C M của dung dịch NaOH biết Fe(OH) 3 kết tủa hoàn toàn. 

6. Hỗn hợp A gồm Cu và Fe trong đó Cu chiếm 70% về khối lượng. Cho m 

gam A phản ứng với 0,44 mol HNO 3 trong dung dịch, thu được dung dịch B, phần 








rắn C có khối lượng 0,75m (gam) và 2,87 lít hỗn hợp khí NO 2 và NO đo ở (1,2 atm, 

27 0 C). 

Biết các phản ứng đều xảy ra hoàn toàn, trong B không có muối amoni. 

Tính khối lượng muối trong dung dịch B và tính khối lượng m. 

7. Hòa tan 2,88 gam hỗn hợp Fe, Mg bằng dung dịch HNO 3 loãng dư thu 

được 0,9856 lit hỗn hợp khí NO, N 2 (ở 27,3 0 C, 1atm) có tỷ khối so với H 2 bằng 

14,75. 

a) Viết phương trình phản ứng có thể xảy ra. 

b) Tính phần trăm khối lượng của mỗi kim loại trong hỗn hợp. 

8. Hòa tan hết 4,431 gam hỗn hợp Al và Mg trong dung dịch HNO 3 loãng thu 

được dung dịch A và 1,568 lit (đktc) hỗn hợp hai khí (đều không màu) có khối 

lượng 2,59 gam, trong đó có một khí bị oxi hóa thành màu nâu trong không khí. 

a) Tính phần trăm khối lượng của mỗi kim loại trong hỗn hợp. 

b) Tính số mol HNO 3 đã phản ứng. 

c) Khi cô cạn dung dịch A thì thu được bao nhiêu gam muối khan. 

C. KẾT LUẬN 



1. Kết luận chung 

Dạy học nhằm góp phần quan trọng để hình thành nhân cách con người lao 

động mới toàn diện, sáng tạo, có năng lực hành động, thích nghi với xã hội ngày 

càng phát triển. Do vậy phương pháp dạy học bộ môn phải thực hiện các chức năng 

nhận thức, phát triển và giáo dục, tức là phải lựa chọn phương pháp dạy học bộ 

môn sao cho học sinh tích cực, chủ động chiếm lĩnh tri thức, kỹ năng, kỹ xảo và 

vận dụng thành thạo vào thực tiễn. 

Đặc biệt Hóa học là bộ môn khoa học thực nghiệm, lấy thực hành thí 

nghiệm, vận dụng làm kim chỉ nam của hoạt động nhận thức, đòi hỏi phải phát huy 

cao độ tính tích cực, độc lập, sáng tạo của học sinh. Chính vì vậy khi lựa chọn 

phương pháp dạy học bộ môn Hóa học, người giáo viên cần căn cứ tính đặc thù của 

khoa học, lấy hoạt động nhận thức của học sinh làm cơ sở xuất phát để dịnh hướng 

cho các bước tiếp theo. 

Sau một thời gian nghiên cứu tìm hiểu, được sự quan tâm giúp đỡ của Ban 

giám hiệu nhà trường cũng như tổ chuyên môn, tôi đã thực hiện thành công đề tài 

Bài toán kim loại với dung dịch axit nitric. Nó có tác dụng to lớn trong giảng dạy 

và học tập bộ môn, nó giúp học sinh phát triển tư duy sáng tạo, có cái nhìn tổng 

quan hơn trong mỗi vấn đề khi gặp phải, đồng thời nó góp phần quan trọng trong 

việc ôn luyện kiến thức cũ, bổ sung thêm những phần thiếu sót về lý thuyết và thực 

hành trong hóa học nói chung và trong phạm vi kiến thức về kim loại và axit nitric 

nói riêng. Học sinh không những có kĩ năng, phương pháp thành thạo khi vận dụng 










giải các bài toán kim loại tác dụng với dung dịch axit nitric, mà còn biết sáng tạo, 

chọn lọc, hiểu sâu sắc hơn về phương pháp giải các bài toán khác. 

Trong quá trình giảng dạy môn Hóa học tại trường THCS cũng gặp không ít 

những khó khăn trong việc giúp các em hiểu được các phương pháp giải toán Hóa 

học, nhất là phương pháp giải các bài toán kim loại tác dụng với dung dịch axit 

nitric. Song với lòng yêu nghề, sự tận tâm với công việc, cùng với kinh nghiệm của 

bản thân, sự giúp đỡ của đồng nghiệp. Tôi đã luôn biết kết hợp giữa hai mặt lý luận 

dạy học Hóa học và thực tiễn đứng lớp của giáo viên. Chính vì vậy không những 

từng bước làm cho đề tài hoàn thiện hơn về mặt lý thuyết, về mặt lý luận dạy học 

mà còn làm cho nó có tác dụng trong thực tiễn dạy và học Hóa học ở trường THCS, 

tiếp cận, tạo tiền đề vững chắc cho học sinh học tập bộ môn ở bậc THPT và các bậc 

học cao hơn. 

2. Bài học kinh nghiệm sau khi thực hiện chuyên đề 

Trong quá trình áp dụng sáng kiến kinh nghiệm của bản thân để bồi dưỡng 

học sinh giỏi môn Hóa học, tôi rút ra được một số kinh nghiệm như sau: 

- Giáo viên phải chuẩn bị thật kỹ nội dung cho mỗi dạng bài tập cần bồi 

dưỡng cho học sinh. Xây dựng được nguyên tắc và phương pháp giải các dạng bài 

toán đó. Hoặc xây dựng hệ thống bài tập theo mảng kiến thức và những phương 

pháp thường hay sử dụng. 

- Tiến trình bồi dưỡng kỹ năng được thực hiện theo hướng đảm bảo tính kế 

thừa và phát triển vững chắc. Thường bắt đầu từ một bài tập mẫu, hướng dẫn phân 

tích đầu bài cặn kẽ để học sinh xác định hướng giải và tự giải, từ đó các em có thể 

rút ra phương pháp chung để giải các bài toán cùng loại. Tuy nhiên, việc xác định 

phương pháp giải cũng cần có sự trao đổi với học sinh, đồng nghiệp để vận dụng 

sát với thực tiễn nhận thức của các em. Sau đó tổ chức cho học sinh giải bài tập 

tương tự mẫu; phát triển các dạng biến của mẫu và cuối cùng nêu ra các bài tập 

tổng hợp. 

- Mỗi dạng bài toán cần đưa ra nguyên tắc nhằm giúp các em dễ nhận dạng 

loại bài tập và dễ vận dụng các kiến thức, kỹ năng một cách chính xác; hạn chế 

được những nhầm lẫn có thể xảy ra trong cách nghĩ và cách làm của HS, tránh 

những bẫy của bài toán. 

- Sau mỗi dạng cần chú trọng đến việc kiểm tra, đánh giá kết quả, sửa chữa 

rút kinh nghiệm và nhấn mạnh những sai sót mà học sinh thường mắc. 

- Đối với HS THCS khả năng khái quát vần đề còn hạn chế, tư duy còn rời 

rạc, khả năng ghi nhớ chưa cao, đòi hỏi người giáo viên cần rèn luyện thường 

xuyên tránh trường hợp "học trước quên sau", hoặc nội dung kiến thức ôm đồm, 

dàn trải, thiếu trọng tâm... 

Về phía cá nhân, bản thân tôi rất mong muốn là góp một phần công sức vào 

quá trình bồi dưỡng nâng cao chất lượng bộ môn và đổi mới môn học, tuy nhiên 








không khỏi tránh được những thiếu sót vốn có. Vì vậy, rất mong được sự tham gia 

đóng góp ý kiến của các quý thầy, cô có nhiều kinh nghiệm giảng dạy, để tôi tiếp 

tục hoàn thiện, điều chỉnh và bổ sung vào thực tiễn giảng dạy, bồi dưỡng học sinh 

giỏi của mình ngày càng đạt kết quả tốt hơn. 

Tôi xin trân trọng cảm ơn! 

TỔ CHUYÊN MÔN DUYỆT 

(Ký, ghi rõ họ và tên) 

Lê Hữu Phước 



Tam Đảo, ngày 05 tháng 11 năm 2015 

GIÁO VIÊN THỰC HIỆN 

(Ký, ghi rõ họ và tên) 

Nguyễn Tuấn Anh 

XÁC NHẬN CỦA BAN GIÁM HIỆU 

(Ký tên, đóng dấu) 







TÀI LIỆU THAM KHẢO 




2007 

1. 500 bài tập hóa học - Đào Hữu Vinh - NXB GD 1995 

2. Phương pháp giải toán hóa học - Nguyễn Phước Hòa Tân - NXB Trẻ 2000 

3. Phương pháp giải toán hóa vô cơ - Quan Hán Thành - NXB Trẻ 2000 

4. Phương pháp giải toán hóa học - Nguyễn Thanh Khuyến - NXB ĐHQG 

5. Tuyển tập 351 bài toán hóa học - Võ Tường Huy - NXB Trẻ 2000 

6. Bồi dưỡng hóa học THCS - Vũ Anh Tuấn - NXB GD 2004. 

7. Các đề thi HSG cấp huyện và cấp tỉnh.

CHUYÊN ĐỀ HỌC SINH GIỎI MÔN HÓA HỌC LỚP 8,9 BÀI TOÁN VỀ OXI & KIM LOẠI VỚI DUNG DỊCH AXIT NITRIC

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?