Nghiên cứu khả năng hấp phụ ion amoni trong nước bằng vật liệu FCC tái sinh

www.twitter.com/daykemquynhon 

www.google.com/+DạyKèmQuyNhơn 

www.facebook.com/daykem.quynhon 

www.daykemquynhon.blogspot.com 

LỜI CẢM ƠN 

www.daykemquynhon.ucoz.com 

Produced by Nguyen Thanh Tu 

Trong quá trình thực hiện và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp, bên cạnh sự 

nỗ lực của bản thân, em đã nhận được sự giúp đỡ, hướng dẫn tận tình của quý 

thầy cô trong Bộ môn Hóa học công nghệ và môi trường cùng ban chủ nhiệm 

khoa Hóa học- Trường Đại học sư phạm Hà Nội và các anh chị học viên, bạn bè 

cùng làm nghiên <strong>cứu</strong> tại phòng thí nghiệm Bộ môn Môi trường. 

Với lòng tri ân sâu sắc, em xin chân thành cảm ơn: 

Cô giáo – TS. Phùng Thị Lan – Người đã hướng dẫn tận tình chỉ bảo, đóng 

góp nhiều ý kiến, giúp đỡ em trong suốt quá trình em hoàn thành đề tài. 

Các thầy cô giáo trong tổ Bộ môn Hóa học công nghệ và môi trường cùng 

ban chủ nhiệm Khoa Hoá học – Trường Đại học Sư phạm Hà Nội đã tạo điều 

kiện cho em học tập, nghiên <strong>cứu</strong> và hoàn thành đề tài. 

Cuối cùng em xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè đã nhiệt tình ủng hộ 

em trong suốt quá trình xây dựng và hoàn thành đề tài. 

Hà Nội, Ngày 5 tháng 5 năm 2017 

Sinh viên 

Vũ Quỳnh Mai 

DIỄN ĐÀN TOÁN - LÍ - HÓA 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

Sưu tầm bởi GV. Nguyễn Thanh Tú 

www.facebook.com/daykemquynhonofficial 

www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial







MỞ ĐẦU 

Nước có vai trò hết sức quan trọng trong việc bảo vệ và chăm sóc sức 

khỏe cộng đồng.Các nguồn nước được sử dụng chủ yếu là nước mặt và nước 

ngầm đã qua xử lí hoặc sử dụng trực tiếp. Phần lớn chúng đều bị ô nhiễm bởi 

tạp chất với thành phần và mức độ khác nhau tùy thuộc vào điều kiện địa lí, đặc 

thù sản xuất, sinh hoạt của từng vùng và <strong>phụ</strong> thuộc vào địa hình mà nó chảy 

qua hay vị trí tích tụ. 

Ngày nay, với sự phát triển của nền công nghiệp, quá trình đô thị hóa và 

bùng nổ dân số đã làm cho nguồn nước ngày càng cạn kiệt và ngày càng ô 

nhiễm. Hoạt động nông nghiệp sử dụng gắn liền với các loại phân bón trên diện 

rộng, các loại nước công nghiệp, sinh hoạt giàu hợp chất nitơ thải vào môi 

trường làm cho nước ngầm ngày càng bị ô nhiễm các hợp chất nitơ mà chủ yếu 

là <strong>amoni</strong>. 

Amoni không gây độc trực tiếp cho con người nhưng sản phẩm chuyển hoá 

từ <strong>amoni</strong> là nitrit và nitrat là yếu tố gây độc. Các hợp chất nitrit và nitrat hình 

thành do quá trình oxi hoá của vi sinh vật trong quá trình xử lý, tàng trữ và 

chuyển tải nước đến người tiêu dùng. Sử dụng nước uống có hàm lượng <strong>amoni</strong> 

cao có thể dẫn tời nguy cơ ung thư da, các bệnh về đường tiêu hoá, đặc biệt là 

bệnh xanh da ở trẻ em. Vì vậy, việc xử lý <strong>amoni</strong> trong nước là vấn đề rất đáng 

quan tâm. 

Phương pháp loại bỏ <strong>amoni</strong> trong các quá trình xử lí truyền thống bao gồm 

phương pháp vật lí, phương pháp hóa học và phương pháp sinh học. Tất cả các 

phương pháp này đều gặp khó khăn trong việc loại bỏ <strong>amoni</strong> hòa tan trong nước 

một cách hiệu quả. Quá trình khử nitơ từ nước thải lại đòi hỏi sự kiểm soát 

nghiêm ngặt về nhiệt độ nước, pH và các yếu tố khác, cùng với đó là chi phí vận 

hành thiết bị cao cho hiệu quả xử lí t<strong>hấp</strong>. Trong số các phương pháp nêu trên 

phương pháp hóa học, cụ thể là phương pháp <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> trao đổi <strong>ion</strong> được đánh giá 

là một trong những phương pháp hiệu quả và đơn giản để xử lí <strong>amoni</strong> hiện nay. 

Vật liệu được sử dụng phổ biến, hiệu quả cho phương pháp này là zeolit. 











Zeolit là vật liệu vi mao quản có nhiều ứng dụng trong lĩnh vực xúc tác và 

<strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>. Hơn nửa thế kỷ qua, zeolit không ngừng được nghiên <strong>cứu</strong> và cải 

tiến.Sự góp mặt của zeolit đã giúp cho nhiều công nghệ phát triển bền vững và 

chưa có vật liệu nào khác có thể thay thế chúng được hoàn toàn. 

Vì zeolit là vật liệu aluminosilicat tinh thể nên chúng được tổng hợp từ các 

nguồn chứa nhôm và silic, trong các môi trường khác nhau, chủ yếu là môi 

trường kiềm và có hoặc không có mặt chất tạo cấu trúc. 

Trong những năm gần đây, để tận dụng nguồn nguyên liệu thiên nhiên và 

nguyên liệu thải ra trong quá trình sản xuất nông nghiệp, các cơ sở sản xuất 

công nghiệp các nhà khoa học trong nước và thế giới đã quan tâm hơn đến việc 

sử dụng nguồn vật liệu FCC thải (FCC là xúc tác của phân xưởng crakinh dầu 

thô). Đây được coi là một hướng <strong>khả</strong> thi về công nghệ (kỹ thuật), tạo ra một 

đầu ra có nhu cầu lượng lớn cũng như giải quyết sự tồn đọng chất FCC thải 

trong công nghiệp lọc hóa dầu ở Việt Nam và trên thế giới. 

Từ những lí do trên, chúng tôi lựa chọn đề tài của khóa luận là :“<strong>Nghiên</strong> 

<strong>cứu</strong> <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>ion</strong> <strong>amoni</strong> trong nước bằng vật liệu FCC tái sinh.” 

Mục đích của đề tài: Tái sinh FCC tạo thành zeolit, sau đó đánh giá <strong>khả</strong> 

<strong>năng</strong> <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> trong nước. 

Nội dung cần nghiên <strong>cứu</strong>: 

Tìm điều kiện tái sinh vật liệu FCC để tổng hợp zeolit A 

Tìm điều kiện <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> tối ưu của vật liệu sau tái sinh 

Tìm phương trình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đẳng nhiệt của quá trình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> 

trong nước. 









CHƯƠNG I: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 



1.1 . Tác hại của nguồn nước nhiễm <strong>amoni</strong> 

1.1.1.Nguồn gốc ô nhiễm <strong>amoni</strong> trong nước 

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng nhiễm bẩn <strong>amoni</strong> và các chất hữu 

cơ trong nước ngầm nhưng một trong những nguyên nhân chính là do việc sử 

dụng quá mức lượng phân bón hữu cơ, thuốc trừ sâu, hóa chất đã gây ảnh hưởng 

nghiêm trọng đến nguồn nước. Ngoài ra, mức độ ô nhiễm còn <strong>phụ</strong> thuộc vào loại 

hình canh tác của từng khu vực. 

• Nguồn gốc gây ô nhiễm trong tự nhiên [1] 

Nitơ từ đất, nước, không khí vào cơ thể sinh vật qua nhiều dạng biến đổi 

sinh học, hóa học phức tạp rồi lại quay trở về đất, nước, không khí tạo thành một 

vòng khép kín gọi là chu trình nitơ. 

Trong đất, nitơ chủ yếu tồn tại ở dạng hợp chất hữu cơ. Lượng này càng 

được tăng lên do sự phân hủy xác thực vật, chất thải động vật. Hầu hết thực vật 

không thể trực tiếp sử dụng những dạng nitơ hữa cơ này mà phải nhờ vi khuẩn 

trong đất chuyển hóa chúng thành những dạng vô cơ dễ <strong>hấp</strong> thụ. Khi được rễ cây 

<strong>hấp</strong> thụ, qua các quá trình biến đổi hóa học, chúng sẽ tạo thành enzim, protein, 

clorophin... nhờ đó thực vật lớn lên và phát triển. 

Con người và động vật ăn thực vật, sau đó thải cặn bã vào đất cung cấp trở 

lại nguồn nitơ cho thực vật. Một số loài thực vật có nốt sần như cây cọ đậu, cỏ 

ba lá, cây đinh lăng ... có thể chuyển hóa nitơ trong khí quyển thành dạng nitơ sử 

dụng được cho cây. Nitơ đã tạo được mộtchu trình kín trong tự nhiên. 











Hình 1.1: Chu trình Nitơ trong tự nhiên 

• Nguồn gốc gây ô nhiễm do con người [1],[2] 

Ngoài quá trình hình thành theo con đường tự nhiên, lượng NO 3 - , NO 2 - , 

NH 4 + trong chu trình còn tăng lên do các nhà máy sản xuất phân đạm, chất thải 

khu đô thị có hàm lượng nitơ cao. Nguồn ô nhiễm nitơ trong nước bề mặt có thể 

từ nhiều nguồn khác nhau: Công nghiệp, nông nghiệp, dân cư ... Các ngành 

công nghiệp sử dụng nitrat trong sản xuất là nguồn chủ yếu gây ô nhiễm nguồn 

nước. Nitrat được thải qua nước thải hoặc rác thải.Trong hệ thống ống khói của 

các nhà máy này còn chứa nhiều oxit nitơ thải vào khí quyển, gặp mưa và một số 

quá trình biến đổi hóa học khác, chúng rơi xuống đất dưới dạng HNO 3 , HNO 2 . 

Do đó, hàm lượng của các <strong>ion</strong> này trong nước tăng lên. Nông nghiệp hiện đại là 

nguồn gây ô nhiễm lớn cho nước. Việc sử dụng phân bón hóa học chứa nitơ với 

số lượng lớn, thành phần không hợp lý, sử dụng bừa bãi thuốc trừ sâu, diệt cỏ, 

...làm cho lượng nitrat, <strong>amoni</strong> trong nước bề mặt và ngầm ngày càng lớn.Trong 

nước thải sinh hoạt cũng có chứa một hàm lượng nitơ nhất đinh.Việc nước thải 

sinh hoạt không được xử lý chảy vào hệ thống các con sông trong thành phố 

cũng là một trong các nguồn gốc gây ô nhiễm nước. 











Trình trạng khoan, khai thác nước một cánh tuỳ tiện của tư nhân hiện nay 

rất phổ biến. Giếng được khoan có độ sâu từ 25 m đến 30 m là nguồn gốc tạo ra 

các cửa sổ thuỷ văn đưa chất nhiễm bẩn xuống nước ngầm. Để bù đắp lượng 

nước ngầm bị khai thác, quá trình xâm thực tự nhiên được đẩy mạnh, nước ngầm 

được bổ sung bằng việc thấm từ nguồn nước mặt xuống. Đây chính là nghiên 

nhân của sự gia tăng nồng độ các chất ô nhiễm trong nước ngầm bởi các chất có 

nguồn gốc nhân tạo. Do việc phóng thải một lượng lớn các chất thải, nước thải 

có chứa nhiều hợp chất Nitơ hoà tan trong nước đã dẫn đến sự gia tăng nồng độ 

các chất Nitơ trong nước bề mặt, ví dụ sản phẩm của quá trình urê hoá, <strong>amoni</strong> và 

muối amon từ phân bón, từ quá trình thối rửa và từ dây chuyền sinh học cũng 

như từ nước thải sinh hoạt và nước thải công nghiệp…Các chất này theo nước 

mặt thấm xuyên từ trên xuống hoặc thấm qua sườn các con sông, xâm nhập vào 

nước ngầm dẫn tới trình trạng tăng nồng độ <strong>amoni</strong> trong nước ngầm. 

1.1.2.Tác hại của nguồn nước nhiễm <strong>amoni</strong> 

• Tác hại đối với môi trường[3] 

Nước thải giàu nitơ nếu không được xử lí trước khi thải vào môi trường sẽ 

gây ra những ảnh hưởng sau: 

- Gây hiện tượng phì dưỡng trong hệ sinh thái nước. 

- Làm cạn kiệt oxi trong nước 

- Gây độc với hệ sinh vật nước 

Hiện tượng phì dưỡng trong nước là do dư thừa chất dinh dưỡng dẫn tới sự 

phát triển bùng nổ của các loại tảo và vi sinh vật, còn gọi là hiện tượng tảo nở 

hoa. Khi đó, mật độ thủy sinh vật trong hồ rất dày đặc làm cho nước có độ màu 

và độ đục cao. Ngoài ra khi một số lớn tảo chết đi sẽ cần lượng oxi lớn tương 

ứng để phân hủy dẫn đến hàm lượng oxi hòa tan trong nước bị cạn kiệt, làm chết 

các sinh vật sống trong nước. 

• Tác hại đối với sức khỏe cộng đồng[3] 

Amoni thật ra không gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ con người. 

Trong nước ngầm <strong>amoni</strong> không thể chuyển hoá được do thiếu oxy, khi khai thác 











lên vi sinh vật trong nước nhờ oxy trong không khí chuyển <strong>amoni</strong> thành nitrit 

(NO - 2 ) và nitrat (NO - 3 ) là những chất có tính độc hại tới con người. Chính vì vậy 

qui định nồng độ nitrit cho phép trong nước sinh hoạt là khá ngoặt nghèo (bảng 

1.1.). 

Bảng 1.1: Tiêu chuẩn một số quốc gia về các hợp chất 

Chỉ tiêu Hoa Kỳ Châu Âu 

NH 4 

+ 

NO 3 

- 

NO 2 

- 

Nitơ trong nước cấp[2] 

80/778/ÊC 

WHO 

1993 

Tiêu chuẩn Bộ 

YTế 1329/2002 

_ 1,5 1,5 1,5 

44,3 50 50 50 

4,4 0,1 3 3 

Trong cơ thể, nitrit và nitrat có thể ảnh hưởng đến sức khỏe với 2 <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> 

sau: chứng máu Methaemoglobin và ung thư tiềm tàng. 

• Chứng máu Methaemoglobin (hội chứng xanh xao trẻ em): 

Hội chứng này là một căn bệnh nguy hiểm xảy ra khi hemoglobin (Fe 2+ ) 

không có <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> vận chuyển oxi làm cho da trẻ em trở nên xanh tím, 

gây kích thích, hôn mê. Nguyên nhân chính là do nước sinh hoạt nhiễm 

độc nitrat. 

• Ung thư tiềm tàng: 

Ở điều kiện pH axit của dạ dày, nitrat chuyển hóa thành axit nitrơ. Rất 

nhiều trong số đó được biết đến như là tác nhân gây ung thư ở súc vật. Đối 

với người lớn, nitrit kết hợp với các axit amin trong thực phẩm làm thành 

một họ chất nitrosami. Nitrosamin có thể gây tổn thương duy truyền tế 

bào, nguyên nhân gây ung thư. Những thí nghiệm cho nitrit vào trong thức 

ăn, thức uống của chuột, thỏ…với hàm lượng vượt ngưỡng cho phép thì 

thấy sau một thời gian những khối u sinh ra trong gan, phổi, vòm họng của 

chúng. 


• Tác hại đối với quá trình xử lí nước 










hai mặt: 

Amoni là yếu tố gây cản trở trong công nghệ xử lí nước cấp thể hiện ở 

 

Thứ nhất: nó làm giảm tác dụng của clo là tác nhân sát trùng chủ 

yếu áp dụng ở các nhà máy nước Việt Nam, do phản ứng với clo tạo thành 

mononcloamin là chất sát trùng thứ cấp hiệu quả kém hơn clo 100 lần. 

Thứ hai:<strong>amoni</strong> cùng với một số vi lượng trong nước (hữu cơ, sắt, 

photpho, mangan…) là “thức ăn” để vi khuẩn phát triển, gây hiện tượng 

“không ổn định sinh học” của chất lượng nước sau xử lí. Nước có thể bị 

đục, đóng cặn trong hệ thống dẫn, chứa nước. Nước bị xuống cấp về các 

yếu tô cảm quan. 

Tóm lại tác hại của các hợp chất Nitơ trong nước được trình bày dưới dạng 

bảng 1.2.như sau: 

NO - 3 trong 

nước cấp 

NO - 2 trong 


NH + 4 trong 


Bảng 1.2 : Tác hại của Nitơ trong nước [2] 

Nguồn gốc gây ra bệnh methmoglobin- huyết cho trẻ sơ 

sinh (nhất là trẻ dưới sáu tháng tuổi) 

Được xem là nguồn gốc gây bệnh ung thư 

- NH + 4 kết hợp với Clo tạo ra các hợp chất cơ Clo trong 

quá trình khử trùng, một chất có tiềm <strong>năng</strong> gây ung thư. 

- NH + 4 có thể kết hợp với Clo tạo Cloramin là chất làm 

giảm hiệu suất khử trùng. 

- NH + 4 là nguồn dinh dưỡng để rêu tảo phát triển, vi 

sinh vật tái phát triển trong đường ống gây ăn mòn, rò rỉ 

và mất mỹ quan… 

1.2. Các phương pháp xử lý nguồn nước nhiễm <strong>amoni</strong> [2] 


Trong nước ngầm, các hợp chất nitơ có thể tồn tại dưới dạng các hợp chất 

hữu cơ là: nitrit, nitrat và <strong>amoni</strong>. Có rất nhiều phương pháp xử lí <strong>amoni</strong> trong 










nước ngầm đã được các nước trên thế giới thử nghiệm và đưa vào áp dụng, đó là: 

(i), làm thoáng để khử NH 3 ở môi trường pH cao (pH = 10 - 11); (ii), Clo hóa với 

nồng độ cao hơn điểm đột biến (break-point) trên đường cong <strong>hấp</strong> thụclo trong 

nước, tạo cloramin; (iii), Trao đổi <strong>ion</strong> NH + 4 và NO - 3 bằng các vật liệu trao đổi 

Cat<strong>ion</strong>/An<strong>ion</strong>; (iv), Nitrat hóa bằng phương pháp sinh học; (v), Nitrat hóa kết 

hợp với khử nitrat; (vi), Công nghệ Annamox, Sharon/Annamox (nitrit hóa một 

phần <strong>amoni</strong>, sau đó <strong>amoni</strong> còn lại là chất trao điện tử, nitrit tạo thành là chất 

nhận điện tử, được chuyển hóa thành khí nitơ nhờ các vi khuẩn kỵ khí; (vii), 

Phương pháp điện hóa, điện thẩm tách, điện thẩm tách đảo chiều; v.v... 

1.2.1Phương pháp Clo hoá đến điểm đột biến 

Clo gần như là hoá chất duy nhất có <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> oxi hoá <strong>amoni</strong>/<strong>amoni</strong>ac ở 

nhiệt độ phòng thành N 2 . Khi hoà tan clo trong nước tuỳ theo PH của nước mà 

clo có thể nằm dạng HClo hay <strong>ion</strong> Clo - do có phản ứng theo phương trình: 

Cl 2 + H 2 O HCl + HClo (PH8) (1.2) 

Khi trong nước có NH 4 + sẽ xảy ra các phản ứng sau: 

HClo + NH 3 = H 2 O + NH 2 Cl (Monocloramin) (1.3) 

HClo + NH 2 Cl = H 2 O + NHCl 2 (Dicloramin) (1.4) 

HClo + NHCl 2 = H 2 O + NCl 3 (Tricloramin) (1.5) 

Nếu có clo dư sẽ xảy ra phản ứng phân huỷ các cloramin 

HClo +2 NH 2 Cl = N 2 + 3Cl - + H 2 O (1.6) 

Lúc này lượng clo dư trong nước sẻ giảm tới số lượng nhỏ nhất vì xảy ra 

phản ứng phân huỷ cloramin, điểm tương đương ứng với giá trị này gọi là điểm 

đột biến (hình 1.2). 











Hình 1.2: Đường cong clo hoá tới điểm đột biến đối với nước có<strong>amoni</strong> 

Theo lý thuyết để xử lý NH 4 + phải dùng tỷ lệ Cl:N = 7,6:1 song trên thực tế 

phải dùng 8:1 hoặc hơn để oxi hoá NH 3 . Do xảy ra các phản ứng đã nêu, quá 

trình clo hoá thực tế xảy ra theo một đường cong có dạng đặc biệt, có “điểm đột 

biến” như ở hình 1.2. Những nghiên <strong>cứu</strong> trước đây cho thấy, tốc độ phản ứng 

của clo với các hợp chất hữu cơ bằng một nửa so với phản ứng với <strong>amoni</strong>[12]. 

Khi <strong>amoni</strong> phản ứng gần hết, clo dư sẽ phản ứng với các hợp chất hữu cơ có 

trong nước để hình thành nhiều chất cơ clo có mùi đặc trưng khó chịu. Trong đó 

khoảng 15% là các hợp chất nhóm THM-trihalometan và HAA-axit axetic 

halogen đều là các chất có <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> gây ung thư và bị hạn chế nồng độ nghiêm 

ngoặc. 

Lượng Clo dư 

0 

Ngoài ra với lượng clo cần dùng rất lớn, vấn đề an toàn trở nên khó giải 

quyết đối với các nhà máy lớn. Đây là những lý do khiến phương pháp clo hoá 

mặc dù đơn giản về mặt thiết bị, rẻ về mặt kinh tế và xây dựng cơ bản nhưng rất 

khó áp dụng. 

Phản ứng 

với Fe 2+ , S 2- 

1.2.2 Phương pháp đuổi khí (Air Stripping) 

Amoni ở trong nước tồn tại dưới dạng cân bằng: 

NH 4 

+ 

D 

B 

A 

C 

NH 3 

Amin 

Amin 

N 2 

Lượng Clo cho vào 

dư 


NH 3 (khí hoà tan) + H + ; pk a = 9,5 (1.7) 

mg/l 










Như vậy, ở pH gần 7,0 chỉ có một lượng rất nhỏ khí NH 3 so với <strong>ion</strong> <strong>amoni</strong>. 

Nếu ta nâng pH tới 9,5 tỷ lệ [NH 3 ]/[ NH + 4 ] = 1, và càng tăng pH cân bằng càng 

chuyển về phía tạo thành NH 3 . Khi đó nếu áp dụng các kỹ thuật sục khí hoặc thổi 

khí thì NH 3 sẽ bay hơi theo định luật Henry, làm chuyển cân bằng về phía phải: 

NH 4 + + OH - NH 3 + H 2 O (1.8) 

Trong thực tế pH phải nâng lên xấp xỉ 11, lượng khí cần để đuổi NH 3 ở mức 

1600 m 3 không khí/ m 3 nước [12] và quá trình <strong>phụ</strong> thuộc vào nhiệt độ của môi 

trường. Phương pháp này áp dụng được cho nước thải, khó có thể đưa được nồng 

độ NH 4 + xuống dưới 1,5mg/l nên rất hiếm khi được áp dụng để xử lý nước cấp. 

1.2.3 Phương pháp Ozon hoá với xúc tác bromua(Br - ) 

Để khắc <strong>phụ</strong>c nhược điểm của phương pháp clo hoá điểm đột biến người ta 

có thể thay thế một số tác nhân oxi hoá khác là ozon với sự có mặt của Br - . Về 

cơ bản xử lý NH 4 + bằng O 3 với sự có mặt của Br - cũng diễn ra theo cơ chế giống 

như phương pháp xử lý dùng clo. Dưới tác dụng của O 3 , Br - bị oxi hoá thành 

BrO - theo phản ứng sau đây: 

ClO - : 

Br - + O 3 + H + = HBrO + O 2 (1.9) 

Phản ứng oxy hoá NH 4 + được thực hiện bởi <strong>ion</strong> BrO - giống như của <strong>ion</strong> 

NH 3 + HBrO = NH 2 Br + H 2 O (1.10) 

NH 2 Br + HBrO = NHBr 2 + H 2 O (1.11) NH 2 Br + NHBr 2 = 

N 2 + 3Br - + H + (1.12) 

Đây chính là điểm tương đồng của hai phương pháp clo hoá và ozon hoá 

xúc tác Br - . 

1.2.4. Phương pháp sinh học 

Đây là phương pháp xử lý <strong>amoni</strong> được nhiều nhà khoa học trong và ngoài 

nước quan tâm nghiên <strong>cứu</strong> và cũng cho được nhiều kết quả <strong>khả</strong> quan. Mặc dù 

xử lý sinh học cũng được thực hiện bằng nhiều quá trình vật lý, hoá học và hoá 

lý nhưng phương pháp sinh học lại mang một ý nghĩa hoàn toàn khác và ngày 

càng trở nên quan trọng. Phương pháp vi sinh xuất phát từ những tính <strong>năng</strong> của 

nó như xử lý dễ dàng các sản phẩm trong nước, không gây ô nhiễm thứ cấp đồng 











thời cho ra sản phẩm nước với một chất lượng hoàn toàn bảo đảm sạch về mặt 

hoá chất độc hại và ổn định về hoạt tính sinh học, chất lượng cao (cả về mùi, vị 

và tính ăn mòn). 

Ở phương pháp sinh học có thể thực hiện bao gồm hai quá trình nối tiếp 

nhau là nitrat hoá và khử nitrat hoá như sau: 

a) Quá trình nitrat hoá: 

Quá trình chuyển hoá về mặt hoá học được viết như sau: 

NH 4 + + 1,5O 2 → NO 2 

- 

NO 2 

- 

Phương trình tổng: 

+ 2H + + H 2 O (1.13) 

+ 0,5O 2 → NO 3 

- 

NH 4 + + 2O 2 → NO 3 

- 

+ 2H + + H 2 O (1.15) 

(1.14) 

Như vậy, 1,0 mol NH 4 + tiêu thụ 2,0 mol O 2 hay 1,0 gN-NH 4 + tiêu thụ 4,57 g 

O 2 , 1,0 mol NH 4 + tạo thành 1,0 mol NO 3 - , 1,0 mol NH 4 + tạo thành 2,0 mol H + . 

Lượng H + tạo ra phản ứng với độ kiềm HCO 3 - , như vậy 1gN-NH 4 + tiêu thụ 7,14g 

độ kiềm (qui về CaCO 3 . 

b) Quá trình khử nitrat hoá: 

Khác với quá trình nitrat hoá quá trình khử nitrat hoá sử dụng oxi từ nitrat 

nên gọi là anoxic (thiếu khí). Các vi khuẩn ở đây là dị dưỡng nghĩa là cần nguồn 

cacbon hữu cơ để tạo nên sinh khối mới. 

Quá trình khử nitrat hoá là tổng hợp của bốn phản ứng nối tiếp nhau: 

NO 3 

- 

NO 2 

- 

NO N 2 O N 2 

Quá trình này đòi hỏi nguồn cơ chất (chất cho điện tử) chúng có thể là 

chất hữu cơ (phổ biến là axit axetic), H 2 và S. Khi có mặt đồng thời NO 3 - và các 

chất cho điện tử, chất cho điện tử bị oxi hoá, đồng thời NO 3 - nhận điện tử và khử 

về N 2 . 

Vi khử tham gia vào quá trình khử nitrat bao gồm:Bacilus, Pseudômnas, 

Methanomonas, Paracocas, Spiritum, Thiobacilus, …Chỉ có Thiobaciluc 

denifrifcans là sử dụng nguồn điện tử S nghiên tố để tạo <strong>năng</strong> lượng và nguồn 

cacbon vô cơ (từ CO 2 và HCO - 3 ) để tổng hợp tế bào mới. 









1.2.5. Phương pháp <strong>hấp</strong> phu trao đổi <strong>ion</strong> 



Quá trình trao đổi <strong>ion</strong> là một quá trình hoá lý thuận nghịch trong đó xảy ra 

phản ứng trao đổi giữa các <strong>ion</strong> trong dung dịch điện ly với các <strong>ion</strong> trên bờ mặt 

hoặc bên trong của pha rắn tiếp xúc với nó. Quá trình trao đổi <strong>ion</strong> tuân theo định 

luật bảo toàn điện tích, phương trình trao đổi <strong>ion</strong> được mô tả một cách tổng quát 

như sau: 

AX + B - AB + X - (1.16) 

CY + D + CD + Y + (1.17) 

Trong đó AX là chất trao đổi an<strong>ion</strong>, CY là chất trao đổi cat<strong>ion</strong>. 

Phản ứng trao đổi là phản ứng thuận nghịch, chiều thuận được gọi là chiều 

trao đổi, chiều nghịch được gọi là chiều phản ứng tái sinh. Mức độ trao 

đổi <strong>ion</strong> <strong>phụ</strong> thuộc vào: 

● Kích thước hoá trị của <strong>ion</strong>. 

● Nồng độ <strong>ion</strong> có trong dung dịch. 

● Bản chất của chất trao đổi <strong>ion</strong>. 

● Nhiệt độ. 

Nhựa trao đổi <strong>ion</strong> dạng rắn được dùng để thu những <strong>ion</strong> nhất định trong 

dung dịch và giải phóng vào dung dịch một lượng tương đương các <strong>ion</strong> khác có 

cùng dấu điện tích. Nhựa trao đổi cat<strong>ion</strong> (cat<strong>ion</strong>it) là những hợp chất cao phân tử 

hữu cơ có chứa các nhóm chức có <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> trao đổi với công thức chung là RX. 

Trong đó R là gốc hữu cơ phức tạp, có thể là: COOH - , Cl - ,…Phản ứng trao đổi 

cat<strong>ion</strong> giữa chất trao đổi và cat<strong>ion</strong> có trong dung dịch. 

R-H(Na) + NH 4 + ←⎯→ R-NH 4 + H + (Na + ) (1.18) 

2R-H + Ca 2+ ←⎯→ R 2 Ca + 2H + (1.19) 

Chất trao đổi <strong>ion</strong> có thể có sẵn trong tự nhiên như các loại khoáng sét, trong 

đó quan trọng nhất là zeolit, các loại sợi,…cũng có thể là chất vô cơ tổng hợp 

(aluminosilicat, aluminophotphat,…) hoặc hữu cơ (nhựa trao đổi <strong>ion</strong>). Trongthực 

tế nhựa trao đổi <strong>ion</strong> được sản xuất và ứng dụng rộng rải nhất. Trong nước ngầm 

ngoài <strong>ion</strong> <strong>amoni</strong> (thường chiếm tỉ lệ t<strong>hấp</strong> so với các cat<strong>ion</strong> khác) còn tồn tại các 











cat<strong>ion</strong> hoá trị I và hoá trị II như Ca 2+ ,Mg 2+ , K + , Na + ,…phần lớn các nhựa cat<strong>ion</strong> 

có độ chọn lọc t<strong>hấp</strong> đối với <strong>ion</strong> <strong>amoni</strong>. 

Mặc dù có nhiều phương pháp xử lí, nhưng phương pháp <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> và 

phương pháp trao đổi <strong>amoni</strong> nhờ vật liệu <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> hoặc vật liệu trao đổi <strong>ion</strong> là 

phương pháp hiệu quả và đơn giản về kĩ thuật nhất hiện nay. 

1.3. Vật liệu FCC (hoặc RFCC) và ứng dụng của vật liệu FCC 

1.3.1. Nguồn gốc 

Như mọi người đã biết [4,13,14], một trong những quá trình quan trọng 

nhất của nhà máy lọc dầu là công đoạn cracking FCC (Fluid catalytic cracking – 

cracking với sự có mặt của chất xúc tác trong trạng thái pha lưu thể). 

Chất xúc tác cracking ban đầu (Fresh catalyst, F-FCC) tham gia phản ứng 

cracking các hydrocacbon mạch dài thành mạch ngắn nhờ các tâm xúc tác axit 

bề mặt (H + bm) của chất xúc tác. Song, do các phản ứng <strong>phụ</strong> và các tạp chất dòng 

nguyên liệu mà hoạt tính chất xúc tác bị giảm nhanh sau các bước phản ứng và 

hoàn nguyên, dần dần F-FCC chuyển thành chất xúc tác cân bằng (Equilibrium 

catalyst, E-FCC) với hoạt tính vẫn nằm trong vùng giới hạn quy định. Khi chất 

xúc tác có hoạt tính cracking t<strong>hấp</strong>, người ta phải loại ra khỏi vòng quay xúc tác 

và tạo ra chất xúc tác thải (Spent catalyst, S-FCC). Lượng S-FCC thải rất lớn so 

với các chất xúc tác khác trong nhà máy lọc dầu. Nhà máy Dung Quất với công 

suất 6,5 triệu tấn/năm dầu thô, hằng năm thải ra cỡ ~ 1450 tấn/năm S-FCC [5]. 

Chất xúc tác S-FCC là một dạng chất thải rắn bị che phủ bởi lớp cốc và một số 

<strong>ion</strong> kim loại nặng như Ni 2+ , Fe 2+ , Cr 3+ … cần phải được xử lý thích hợp trước khi 

thải bỏ. Do mục đích kinh tế và bảo vệ môi trường, người ta xây dựng lên một ý 

tưởng xử lý tái sinh S-FCC thành các sản phẩm hữu ích như:tái sinh S-FCC 

thành các vật liệu <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> để xử lý môi trường khí [15], nước [16]…hoặc chế 

tạo chất <strong>phụ</strong> gia cho phân bón nhả chậm, phân vi lượng cho cây trồng (dựa vào 

tính chất trao đổi <strong>ion</strong>)[16] là một hướng <strong>khả</strong> thi về công nghệ, nhất là để chế tạo 

vật liệu <strong>phụ</strong>c vụ nông nghiệp. 

1.3.2. Đặc điểm 

Các số liệu khi <strong>khả</strong>o sát đặc trưng cơ bản của chất xúc tác FCC thải của nhà 











máy lọc dầu Dung Quất giai đoạn 2010 - 2014 thông qua các phương pháp hóa lí 

(BET,XRF,XRD, TGA-DTA) cho thấy: 

Xúc tác FCC của nhà máy Dung Quất (trong giai đoạn 2010-2014) được 

sản xuất từ 2 hợp phần chính zeolit USY ( 

ứng với tỉ lệ phần mol 

 

= ~1[6]. 

 

= 17) với pha nền kaolinit, tương 

Trong quá trình cracking, bề mặt riêng của xúc tác giảm từ ~200m 2 /g đến 

100m 2 /g, kích thước vi mao quản trung bình tăng từ 30A 0 đến 50A 0 . Sau phản 

ứng cracking, ~70% tinh thể zeolit bị phá vỡ và kèm theo quá trình tái hợp nhôm 

làm cho tỉ số 

 

của zeolit giảm đến 2,5[6]. 

Sau cracking, trong xúc tác thải vẫn còn 30% tinh thể zeolit Y và pha 

aluminisilicat vô định hình (metakaolinit, Y vô định hình hóa…). Do đó, S-FCC 

rất có triển vọng biến tính thành vật liệu <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> theo cơ chế trao đổi <strong>ion</strong>[6]. 

1.3.3. Ứng dụng 

Một số ứng dụng được các tác giả thực hiện trên vật liệu FCC tái sinh hay 

S-FCC thải biến tính 

• Biến tính vật liệu xúc tác FCC thải sử dụng cho quá trình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> động 

hợp chất hữu cơ dễ bay hơi 

Vật liệu FCC thải được tái sinh theo phương pháp loại bỏ cốc[9], sau đó 

loại bỏ các kim loại nặng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> trên FCC thải[15 ]. Quy trình biến tính vật liệu 

FCC đã tái sinh: mẫu xúc tác FCC thải ban đầu được rửa sạch trước khi nung 

trong không khí, sau đó được xử lí bằng axit Oxalic, cuối cùng vật liệu được 

biến tính bằng glucozo trước khi nung yếm khí [10]. 

Vật liệu sau biến tính được đặc trưng bằng các phương pháp <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> và 

khử <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> nitơ, nhiễu xạ tia X và hồng ngoại. Diện tích bề mặt riêng của mẫu 

vật liệu biến tính FCC-glucozo tăng gần 3 lần và thể tích lỗ xốp tănghơn 2 lần so 

với vật liệu FCC thải ban đầu [10]. 

Kết quả <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> độngtoluen cho thấy vật liệu biến tính FCC-glucozo thể 

hiện <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> toluen ở khoảng nồng độ 10.000-30.000 ppm cao hơn 











nhiều so với vật liệu FCC thải ban đầu. Thời gian <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> hiệu quả của vật liệu 

FCC-glucozo đạt 170-250 phút, trong khi thời gian <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> hiệu quả của vật liệu 

FCC thải ban đầu là 5-10 phút ở khoảng nồng độ <strong>khả</strong>o sát[10]. 

• <strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> một số <strong>ion</strong> kim loại (Cu 2+ , Pb 2+ , Ni 2+ , Cd 2+ ) 

và NH 4 + bằng vật liệu S-FCC biến tính 

Vật liệu S-FCC được biến tính với các tác nhân NaOH, Al(OH) 3 , gel ướt 

NaA, trong điều kiện thích hợp, tạo ra vật liệu S-FCC-A[11]. 

Tốc độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> các <strong>ion</strong> trên vật liệu S-FCC-A rất khác nhau. Quá trình <strong>hấp</strong> 

<strong>phụ</strong> Cu 2+ có tốc độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> lớn nhất, Ni 2+ bị <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> chậm nhất, theo trật tự sau: 

Cu 2+ ˃ Cd 2+˃ Pb 2+˃ Ni 2+ 

1.4. Hấp <strong>phụ</strong> 

1.4.1. Khái niệm chung về <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 

Bên trong bề mặt rắn thường bao gồm các nguyên tử (<strong>ion</strong> hoặc phân tử), 

giữa chúng có các liên kết cân bằng để tạo ra các mạng liên kết cứng (chất vô 

định hình) hoặc các mạng tinh thể có quy luật (chất tinh thể). Trong khi đó, các 

nguyên tử (<strong>ion</strong> hoặc phân tử) nằm ở bề mặt ngoài không được cân bằng về liên 

kết, do đó, khi được tiếp xúc với chất khí (hay lỏng), vật rắn luôn có khuynh 

hướng thu hút các phân tử khí (lỏng) lên bề mặt của nó để cân bằng liên kết. Kết 

quả là, nồng độ của chất khí (lỏng) trên pha bề mặt lớn hơn pha thể tích. Người 

ta gọi đó là hiện tượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>. 

Hấp <strong>phụ</strong> là quá trình gia tăng lượng (nồng độ) chất trên pha bề mặt so với 

nồng độ chất đó trong pha thể tích. 

Bề mặt vật liệu rắn gọi là chất <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> (vật liệu <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>) 

Các nguyên tử, <strong>ion</strong>, phân tử trong pha thể tích gọi là chất bị <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>. 

Khi lực <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> là lực vật lý thì quá trình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> gọi là <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> vật lý. 

Khi lực <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> là lực liên kết hóa học thì quá trình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> gọi là <strong>hấp</strong> 

<strong>phụ</strong> hóa học. Hấp <strong>phụ</strong> hóa học là cơ sở cho quá trình xúc tác dị thể. Song cần 

phải lưu ý rằng, trong xúc tác dị thể, các liên kết hóa học không được quá yếu 

hoặc quá bền. Nếu yếu quá thì chưa đủ hình thành liên kết mới với chất xúc tác, 











còn quá bền thì chất xúc tác không còn là tác nhân trung gian sẽ là sản phẩm 

bền vững. 

Một vài điểm khác nhau cơ bản của <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> vật lý và <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> hóa học: 

(i) Bản chất của lực tương tác: đối với <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> vật lý, lực tương tác là lực 

vật lý (van der Van), còn đối với <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> hóa học, lực tương tác là lực liên kết 

hóa học. 

(ii) Nhiệt <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> ∆Hhp (enthalpy <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> - là hiệu ứng nhiệt tỏa ra khi 

một mol chất được chuyển từ trạng thái khí vào trạng thái <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>). Đối với <strong>hấp</strong> 

<strong>phụ</strong> hóa học, giá trị nhiệt <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đặc trưng cho một phản ứng hóa học nói 

chung, dao động trong khoảng 50 - 200 kJ/mol (12 - 50 kcal/mol). Đối với <strong>hấp</strong> 

<strong>phụ</strong> vật lý, ∆Hhp thường gần với enthalpy hóa lỏng hoặc bay hơi và thường nhỏ 

hơn 20 kJ/mol (< 10 kcal/mol). 

(iii) Hấp <strong>phụ</strong> hóa học chỉ tạo ra một đơn lớp <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> bề mặt còn <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 

vật lý có sự hình thành nhiều lớp <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> (đa lớp <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>), nhất là khi áp suất 

cân bằng gần với áp suất bão hòa của chất bị <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>. 

(iv) Xét về <strong>năng</strong> lượng hoạt hóa và tốc độ của quá trình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>, <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 

vật lý không có <strong>năng</strong> lượng hoạt hóa nên tốc độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> vật lý nhỏ (quá trình 

<strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> xảy ra nhanh), ngược lại, <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> hóa học có <strong>năng</strong> lượng hoạt hóa 

nhưng <strong>năng</strong> lượng hoạt hóa lại khá nhỏ nên tốc độ phản ứng cũng nhỏ. Trong 

thực tế, rất khó phân biệt <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> vật lý và <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> hoá học bằng tốc độ phản 

ứng. Khi tốc độ phản ứng nhỏ, có thể nghĩ đến quá trình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> hóa học vì nó 

đòi hỏi một <strong>năng</strong> lượng hoạt hóa t<strong>hấp</strong>. Tuy nhiên, nhiều khi tốc độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> nhỏ 

lại do sự khuếch tán chậm của các phân tử trong các mao quản. 

(v) Hấp <strong>phụ</strong> vật lý có tính chất thuận nghịch cao còn <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> hóa học có 

tính chất thuận nghịch t<strong>hấp</strong>. 

(vi) Xét về <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> ứng dụng, <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> hóa học là giai đoạn then chốt để 

chuẩn bị cho các phân tử có thể tham gia phản ứng xúc tác do <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> hóa học 

có tác dụng chuyển dịch phân tử đến trạng thái hoạt động hơn (kích thích). 

Ngược lại, <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> vật lý có tác dụng không đáng kể trong xúc tác. Tuy nhiên, 









<strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> vật lý có thể áp dụng cho việc xác định bề mặt riêng của vật liệu mao 

quản. 



1.4.2. Một số đại lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> thường gặp 

(i) Độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> (θ): là phần bề mặt bị <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> của vật liệu <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>. 

Nếu bề mặt <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> ban đầu kí hiệu là S 0 và bề mặt bị <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> sẽ được kí 

hiệu là S 

thì độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> θ sẽ là: 

S 

θ = , 0 < θ < 1 

S 

0 

(ii) Dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>(q (mol/g hoặc mg/g)) là lượng chất bị <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> (mol 

hoặc mg) tính cho 1 đơn vị khối lượng chất <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>. 

Tại T = const, mối quan hệ giữa dung lương <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> (q) và áp suất (P i ) 

hoặc nồng độ (C i ) của chất bị <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> được gọi là đường đẳng nhiệt <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>: 

Hay 

Với 

q = f(P i hoặc C i ), T = const 

q 

( C − C ). V 

o e 

= (1.20) 

e 

C o : nồng độ đầu của chất bị <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 

m 

C e : nồng độ cân bằng chất bị <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> sau <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng 

V : thể tích dung dịch chất bị <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đã sử dụng 

m : khối lượng của chất <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 

1.4.3.Mô hình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đẳng nhiệt Langmuir 

Mô hình đẳng nhiệt Langmuirđược xây dựng trên giả định như sau: 

- Sự <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> hóa học xảy ra theo cơ chế đơn lớp. 

- Một tâm <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> chỉ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> một đơn vị chất bị <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> (nguyên tử, <strong>ion</strong>, 

phân tử), giữa các chất bị <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> không tương tác với nhau. 

- Bề mặt chất <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> là đồng nhất (hình học và <strong>năng</strong> lượng) ∆H hp = const (θ). 











- Tồn tại cân bằng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> và khử <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>. 

Ở dạng phi tuyến, phương trình đẳng nhiệt Langmuir có dạng: 

Trong đó, 

K C 

L e 

qe 

= q 

m 

⋅ 

(1.21) 

1+ 

KLCe 

K L : hằng số <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> hay lực <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>, <strong>phụ</strong> thuộc vào nhiệt độ, nhiệt <strong>hấp</strong> 

0 

∆H 

− 

<strong>phụ</strong> (∆H 0 ) và cấu hình, cấu trúc của chất <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> (∆S 0 RT 

) ( K = K e , K 

q e : dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> tại thời điểm cân bằng (mmol/g hoặc mg/g) 

0 

0 

0 

∆S 

R 

= e ). 

q 0 : dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cực đại hình thành một đơn lớp <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> bề mặt 

Ở dạng tuyến tính phương trình này có dạng: 

Ce 

1 C 

q q K q 

e 

= + (1.22) 

e m L m 

c 

a 

O P nhỏ P TB P lón 

o o o o o o o o oooooo 

Hình 1.3. Mô hình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đẳng nhiệt Langmuir 

Mô hình này được ứng dụng nhiều cho chất <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> có bề mặt đồng nhất 

(hình học và <strong>năng</strong> lượng) và các phản ứng xúc tác dị thể. 

q 

1.4.4. Đẳng nhiệt <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> Freundlich 

Giả thuyết của mô hình đẳng nhiệt Freundlich : 

Phương trình Freundlich áp dụng cho sự <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> chất khí hay chất hòa tan 

trong dung dịch lỏng và giả thiết cơ chế <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> là đa lớp : 

Dạng phương trình đẳng nhiệt Freundlich : 


b 








⁄ 

 

Dạng tích phân : q e = K F . 

(1.23) 

Dạng tuyến tính : log q e = log K F +( ).log C e (1.24) 



Với K F : hằng số Freundlich 

n : hằng số Freundlich, n˃1đặc trưng cho sự <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> thuận lợi 











CHƯƠNG II: QUI TRÌNH THỰC NGHIỆM VÀ PHƯƠNG PHÁP 

NGHIÊN CỨU 

2.1. Hóa chất và dụng cụ: 

2.1.1. Hóa chất 

Hóa chất được sử dụng được trình bày trong bảng 2.1. 

Bảng 2.1. Danh mục hóa chất đã sử dụng. 

TT Hóa chất Xuất sứ 

1 NaOH Trung Quốc 

2 Al(OH) 3 ở dạng ghipsit Trung Quốc 

3 

2.1.2. Dụng cụ 

FCC thải 

4 Muối rắn NH 4 Cl Trung Quốc 

Nhà máy lọc dầu Dung Quất 

trong giai đoạn 2010- 2014 

5 Thuốc thử Nester Tự pha từ hóa chất ần thiết 

6 Muối rắn Ca Cl 2 Trung Quốc 

7 Muối EDTA Trung Quốc 

- Bình tam giác 

- Máy lắc điều nhiệt 

- Máy khuấy từ gia nhiệt. 

2.2. Qui trình tái sinh FCC thải thành zeolit A 

Qui trình tái sinh FCC thải thành zeolit A bao gồm các bước sau: 

- Bước 1: Hoạt hóa FCC thải ở 600 o C, trong 4 giờ để loại bỏ sản phẩm cốc 

bám trên bề mặt chất xúc tác FCC. 

- Bước 2: Tổng hợp dung dịch aluminat NaAlO 2 với thể thích V= 60mL từ 

NaOH đặc nóng và ghipsit. 

- Bước 3: Thực hiện giai đoạn đồng thể hóa của hỗn hợp aluminat và FCC rắn: 

Nhỏ từ từ 60 mL dung dịch NaAlO 2 vào m (g) FCC thải ( nếu m = 

100g, kí hiệu mẫu là M1 và nếu m = 25g kí hiệu mẫu là M2). 

Khuấy cơ liên tụchỗn hợp trong 5 giờ để hỗn hợp được đồng thể 

hóa và để già hóa qua đêm ở nhiệt độ phòng. 











- Bước 4: Thực hiện giai đoạn kết tinh hỗn hợp thu được ở bước 3 bằng 

cách đun sôi cách thủy ở 85 - 90 o C trong 24 giờ và có sinh hàn nước hồi lưu. 

2.3. Các phương pháp đáng giá đặc trưng của mẫu sau tái sinh (mẫu M1 và 

mẫu M2) 

2.3.1. Phương pháp phổ hồng ngoại FT-IR 

Phổ hồng ngoại là một phương pháp đơn giản để nghiên <strong>cứu</strong> cấu trúc của 

các vật liệu rắn nói chung và zeolit nói riêng. 

Khi phân tử dao động, các nguyên tử xê dịch quanh vị trí cân bằng. Các dao 

động cơ bản được chia ra thành dao động hóa trị và dao động biến dạng, dao 

động đối xứng và dao động phản đối xứng. 

• Dao động hóa trị: là dao động mà các nguyên tử xê dịch dọc theo đường 

liên kết, làm thay đổi độ dài liên kết. Tần số dao động hóa trị được kí hiệu 

là ν. 

• Dao động biến dạng: là dao động làm thay đổi góc hóa trị α giữa các liên 

kết, kí hiệu là δ. 

• Dựa vào phép biến đổi đối xứng mà người ta chia các dao động cơ bản ra 

thành các dao động đối xứng ν s, δ s và phản đối xứng ν αs , δ αs. 

Năng lượng để chuyển hóa các mức dao động tương đương với <strong>năng</strong> lượng 

bức xạ hồng ngoại. Do đó, người ta gọi phổ dao động là phổ hồng ngoại. 

Như vậy, với một số thay đổi bất kì về phương hay giá trị các momen lưỡng 

cực khi phân tử dao động đều có thể <strong>hấp</strong> thụ bức xạ hồng ngoại để cho hiệu ứng 

phổ dao động. Bằng thực nghiệm người ta có thể xác định các bước sóng của <strong>hấp</strong> 

<strong>phụ</strong> hồng ngoại tương ứng với liên kết giữa các nguyên tử, có nghĩa là tại bước 

sóng đó liên kết <strong>hấp</strong> thụ <strong>năng</strong> lượng bức xạ để chuyển sang mức dao động kích 

thích và bước sóng đó đặc trưng cho liên kết tương ứng. 

2.3.2. Phương pháp phổ nhiễu xạ rownghen (XRD) 

Phương pháp nhiễu xạ tia X là phương pháp phổ biến và hiện đại được ứng 

dụng để nghiên <strong>cứu</strong> các vật liệu rắn có cấu trúc tinh thể và vi tinh thể. Hình 2.1. 









là miêu tả sự phản xạ trên bề b mặt tinh thể của các vật liệu rắn n có cấu trúc tinh 

thể và vi tinh thể. 



Hình 2.1 Sự phản xạ trên bề mặt tinh thể. 

Nguyên tắc hoạt động của máy nhiễu xạ tia X dựa vào định luật phản xạ 

Bragg: Xét hai mặt phẳng liên tiếp P và Q song song, cách nhau một khoảng 

cách d. Nếu chiếu u chùm tia X với bước sóng λ tạo với các mặt t phắng này một 

góc θ thì theo điều kiện n giao thoa, để các sóng phản xạ trên hai mặt m phẳng P và 

Q cùng pha, hiệu u quang trình phải bằng số nguyên lần độ dài bước c sóng đó. 

∆ = 2.d.sinθ θ = n.λ (n là số nguyên) 

Đặc trưng giản đồ nhiễu xạ tia X của vật liệu: 

- Vị trí các pic phổ: cho biết thông số mạng (loại ô mạng, kích thước ô 

mạng,…) và thành phần n pha (khi so sánh với các phổ chuẩn). 

- Hình dạng và bề b rộng pic: cho biết mức độ tinh thể hóa, khiếm khuyết 

do biến dạng cấu u trúc và kích thước hạt. 

- Đường nền: n: cho biết mức độ tinh thể hóa của vật liệu. 

2.3.3. Độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> nước 

Độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> nước c là thông số cơ bản bước đầu đánh giá <strong>khả</strong>ả <strong>năng</strong> <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 

của zeolit A, là phần trăm hơi nước bị <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> bão hòa trên bề mặt t vật liệu rắn. 

Cách tiến hành : 

- Sấy khô vật liệu rắn( n(mẫu M1 và M2)ở 100 -110 o C trong 24 giờ để đảm 

bảo mẫu khô. 











- Cân a1(g) vật liệu rắnvào cốc cân(đối với nghiên <strong>cứu</strong> này: a1 = 1,020 g 

mẫu M1 hoặc mẫu M2 

- Đặt cốc cânchứa mẫu vào bình kín có chứa nước rồi đậy kín. Tại đây mẫu 

M1 hoặc M2 sẽ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> hơi nước đến khi bão hóa ( khoảng 24 giờ) 

- Sau đó cân trọng lượng mẫu sau <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> (a2) 

Tính kết quả : 

A = () 

.100% (2.1) 

 

Trong đó:a1 : khối lượng mẫu và cốc trước <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 

a2 : khối lượng mẫu và cốc sau <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 

2.3.4. Dung lượng trao đổi <strong>ion</strong> CEC (cat<strong>ion</strong> exchanged capacity) 

Dung lượng trao đổi <strong>ion</strong> CECđược sử dụng để bước đầu đánh giá <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> 

trao đổi <strong>ion</strong> của một vật liệu. Thông số này được xác định bằng cách trao đổi 

cat<strong>ion</strong> Ca 2+ hoặc Ba 2+ với vật liệu cần xác định. Sau đó, CEC được tính bằng số 

mili đương lượng hoặc số miligam cat<strong>ion</strong> trao đổi trong 1 gamvật liệu rắn cần 

xác địnhtheo công thức (2.2): 

CEC 

( C − C ). V 

o e 

= (2.2) 

Với C o : nồng độ đầu của cat<strong>ion</strong> Ca 2+ hoặc Ba 2+ 

m 

C e : nồng độ cân bằng cat<strong>ion</strong> Ca 2+ hoặc Ba 2+ sau <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> bão hòa 

V : thể tích dung dịch Ca 2+ hoặc Ba 2+ đã sử dụng 

m : khối lượng của chất <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> (M1 và M2) 

2.4. Phương pháp trắc quang 

2.4.1. Cơ sở của phương pháp trắc quang 

Phân tích trắc quang là tên gọi chung của các phương pháp phân tích quang 

học dựa trên sự tương tác chọn lọc giữa chất cần xác định với <strong>năng</strong> lượng bức xạ 

thuộc vùng tử ngoại, <strong>khả</strong> kiến hoặc hồng ngoại. 

Nguyên tắc của phương pháp trắc quang là dựa vào lượng ánh sáng đã bị 

<strong>hấp</strong> thu bởi chất <strong>hấp</strong> thu để tính hàm lượng của chất <strong>hấp</strong> thu. 

Trong phương pháp trắc quang ─ phương pháp <strong>hấp</strong> thu quang học, chúng ta 

thường sử dụng vùng phổ UV-VIS có bước sóng từ 200-800 nm. 











Chiếu bức xạ đơn sắc có cường độ I o qua dung dịch chứa cấu tử <strong>khả</strong>o sát có 

nồng độ C. Tại bề mặt cuvet đo, một phần bức xạ bị phản xạ có cường độ I R , một 

phần bức xạ bị <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> có cường độ I A , bức xạ ra khỏi dung dịch có cường độ I. 

Do đó, I o = I R + I A + I 

Chọn cuvet có bề mặt nhẵn, truyền suốt để I R = 0 → I o = I A + I 

Định luật Bouguer-Lambert-Beer : 

 

= = E (2.3) 

 

với E : hằng số đã biết 

l : bề dày cuvet 

Từ đây có thể áp dụng dễ dàng định luật Beer vào việc xác định nồng độ 

các chất tan bằng cách đo độ <strong>hấp</strong> thu A của chúng. 

2.4.2. Phương pháp trắc quang xác định <strong>amoni</strong> bằng thuốc thử Nestler 

2.4.2.1. Thuốc thử Nestler và phương trình phản ứng giữa thuốc thử nestler và 

<strong>amoni</strong> 

Thuốc thử Nestler là muối phức K 2 HgI 4 . 

Thuốc thử Nestler trong dung dịch kiềm có <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> phản ứng với một 

lượng nhỏ <strong>amoni</strong> tạo thành phức chất dạng keo màu vàng nâu. Cường độ màu 

của phức chất tạo thành tỷ lệ thuận với nồng độ <strong>amoni</strong>.Phương trình phản ứng 

giữa thuốc thử nestler và <strong>amoni</strong> diễn ra như sau: 

2(K 2 HgI 4 ) + NH 3 + KOH → (NH 2 )Hg-O-HgI + 7KI + 2H 2 O (2.4) 

2.4.2.2. Phương trình đường chuẩn xác định <strong>amoni</strong> 

Phương trình đường chuẩnđược xây dựng như sau: 

- Chuẩn bị 6 dung dịch chuẩn trong khoảng tuân theo định luật Beer 

- Thực hiện phản ứng màu với thuốc thử 


I A 










- Đo mật độ quang ở max so với các dung dịch so sánh được chuẩn bị giống 

như dung dịch tiêu chuẩn nhưng không chứa <strong>ion</strong> cần xác định. 

- Biểu diễn sự <strong>phụ</strong> thuộc A theo C trên đồ thị hoặc tính theo phương trình 

hồi quy A=a×C+ b với a, b là hệ số cần tìm của phương trình hồi quy- tương 

quan. 

- Dung dịch cần xác định được chuẩn bị và phản ứng màu giống như mẫu 

chuẩn. Tatiến hành phản ứng và đo được mật độ quang của mẫu ( A mẫu =y), ta có 

thể tính được nồng độ của mẫu: 

x= 

 

• Phương trình đường chuẩn xác định amino với thuốc thử Nester (hình 2.2) 

A 

2.2 

2.0 

1.8 

1.6 

1.4 

1.2 

1.0 

0.8 

0.6 

0.4 

A = 0,17696 *Ce +0,01523 

R 2 = 0,998 

0 10 20 30 40 50 

Co (mg/L) 

Hình 2.2. Đường chuẩn xác định amino với thuốc thử Nester 

Từ hình 2.2. cho thấy phương trình đường chuẩn xác định amino với thuốc 

thử Nester như sau: 

A = 0,17697 * Ce + 0,01523 

2.4.2.3. Điều kiện tạo phức mầu <strong>amoni</strong> với thuốc thử nestler: 

Dùng pipet 5ml hút vào lọ 5ml dung dịch <strong>amoni</strong>, cho tạo phức với 2ml 

dung dịch Nessler. 











Dung dịch <strong>amoni</strong> trước khi tạo phức với Nessler đã được pha loãng theo tỉ 

lệ thích hợp đến khi quan sát màu của phức nằm trong khoảng vùng đường 

chuẩn đo được (A







CHƯƠNG III. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 

3.1.Đánh giá đặc trưng bề mặt 

Tái sinh FCC thải thành zeolit A được tiến hành trong điều kiện khác nhau 

về tỉ lệ lượng aluminat với lượng FCC thải. Với mẫu M1, tỉ lệ lượng aluminat và 

lượng FCC thải được sử dụng là 60ml/100gam, đồng thể hóa trong 5 giờ và thời 

gian kết tinh 24 giờở 85 - 90 o C. . Với mẫu M2, tỉ lệ lượng aluminat và lượng 

FCC thải được sử dụng là 60ml/25gamđồng thể hóa trong 5 giờ và thời gian kết 

tinh 24 giờở 85 - 90 o C.Để minh chứng sự có mặt của zeolit A trong vật liệu sau 

tái sinh này (mẫu M1 và mẫu M2), chúng tôi sử dung hai đặc trưng cơ bản là 

phổ hồng ngoại FT-IR và phổ nhiễu xạ rơnghen (XRD). 

Ngoài ra, hai thông số về độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> nước và dung lượng trao đổi <strong>ion</strong> CEC 

cũng được đánh giá để nhận định bước đầu về <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> và trao đổi <strong>ion</strong> 

của hai mẫu M1 và mẫu M2. 

3.1.1. Phổ hồng ngoại FT-IR 

(hình 3.1 b). 

Hình 3.1 là phổ hồng ngoại FT-IR của mẫu M1 (hình 3.1a) và mẫu M2 

Pic <strong>hấp</strong> thụ ở số sóng 3300-3600 cm -1 với cường độ mạnh và hình dáng tù 

đặc trưng cho dao động hóa trị của nhóm OH trong phân tử nước tạo liên kết 

hydro với nguyên tử oxi trong khung zeolite. 

Pic <strong>hấp</strong> thụ ở số sóng 1654- 1658 cm -1 đặc trưng cho dao động biến dạng 

của HOH. 

Pic <strong>hấp</strong> thụ ở số sóng 999 -1000 cm -1 với cường độ mạnh và hình dáng, 

mạnh, hơi tù và Pic <strong>hấp</strong> thụ ở số sóng 459 - 462 cm -1 đặc trưng cho dao động 

hóa trị của liên kết Si-O trong tứ diện Al(Si)-O 4 . 

Hơn nữa, cũng có thể nhận thấy hai mẫu đều xuất hiện pic <strong>hấp</strong> thụ ở số 

sóng551-555 cm –1 . Pic đặc trưng này cho dao động vòng kép 6 cạnh trong 

z e o l i t A . 











Hình 3.1. a. Phổ hồng ngoại FT-IR của mẫu M1 


Hình 3.1. b. Phổ hồng ngoại FT-IR của mẫu M2 










3.1.2. Phổ nhiễu xạ rơnghen (XRD) 

Hình 3.2 là giản đồ XRD của hai mẫu nghiên <strong>cứu</strong> u M1 và M2. 

A 

Hình 3.2. Giản đồ 

nhiễu xạ rơnghen (XRD) của mẫu u M1 và M2. 

Kết quả cho thấy, cả ả 2 mẫu đều xuất hiện bộ pic đặc trưng của zeolit A (A) 

với cường độ rất cao. Mẫu M2 cócường độ pic cao hơn so với mẫu M1. Điều đó 

chứng tỏ zeolit A ở mẫu M2 có độ tinh thể cao hơn so với mẫu M1. Tuy nhiên, 

ngoài pic chính của zeolit A, còn xuất hiện pic đặc trưng của hydroxysodalit (S) 

và quartz(Q). 

3.1.3. Độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> nước 

Qui trình đánh giá độ 

<strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> nước được trình bày trong mụcc 2.3.3. 

Kết quả thu được: 

S 


Q 










• Mẫu M1: khối lượng mẫu trước <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>: m 1 = 1,020g; khối lượng mẫu 

M1 sau khi <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> bão hòa hơi nước:1,154g. Do đó, độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> nước là 

13,4%. 

• Mẫu M2: khối lượng mẫu trước <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>: m 1 = 1,026g; khối lượng mẫu 

M1 sau khi <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> bão hòa hơi nước 1,238g. Do đó, độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> nước là 

21,20%. 

3.1.4. Dung lượng trao đổi <strong>ion</strong> CEC 

Tổng dung lượng trao đổi cat<strong>ion</strong> Ca 2+ được tính theo công thức(2.1): 

CEC 

( C − C ). V 

Với C o : nồng độ đầu của cat<strong>ion</strong> Ca 2+ 

o e 

= (2.1) 

C e : nồng độ cân bằng cat<strong>ion</strong> Ca 2+ sau <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> bão hòa 

V : thể tích dung dịch CaCl 2 đã sử dụng, V = 50 mL 

m : khối lượng của chất <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> (M1 và M2), m = 0,5g 

Kết quả như sau: 

• Nồng độ đầu của cat<strong>ion</strong> Ca 2+: 

• Đối với mẫu M1: 

m 

C o =8,75.10 -3 (M) 

- Nồng độ cân bằng cat<strong>ion</strong> Ca 2+ sau <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> bão hòa: 

C e =2,25.10 -3 (M) 

- Giá trị CEC là: CEC = 26,10 mg/g 

• Đối với mẫu M2: 

- Nồng độ cân bằng cat<strong>ion</strong> Ca 2+ sau <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> bão hòa: 

C e =0,1875.10 -3 

- Giá trị CEC là: CEC = 34,25 mg/g 

Như vậy, từ kết quả đánh giá đặc trưng cho thấy đã tái sinh thành công vật 

liệu FCC thải thành zeolit A (tỉ lệ lượng aluminat và lượng FCC = 

60ml/100gam (đối với M1),tỉ lệ lượng aluminat và lượng FCC = 60ml/25gam 

(đối với M2), đồng thể hóa trong 5 giờ và thời gian kết tinh 24h ở 85 - 90 o C. 

Tuy nhiên, tuỳ thuộc vào tỉ lệ aluminat với FCC cũng như các điều kiện về 

thời gian đồng thể hóa và thời gian kết tinh mà zeolitA có độ tinh thể, độ <strong>hấp</strong> 











<strong>phụ</strong> nước và dung lượng trao đổi cat<strong>ion</strong> khác nhau. Mẫu M2 đượcchứng minh là 

mẫu zeolitA có độ tinh thể, độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> nước và dung lượng trao đổi cat<strong>ion</strong> tốt 

hơn cả. 

3.2. Khả <strong>năng</strong> <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> trong dung dịch nước 

3.2.1. Lựa chọn mẫu FCC tái sinh thành zeolit A 

Để so sánh và đánh giá <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>ion</strong> <strong>amoni</strong> trong dung dịch 

nướcđối với hai mẫu FCC tái sinh thành zeolit A (M1 và M2), chúng tôi tiến 

hành <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> trong cùng điều kiện thực nghiệm: 0,1g mẫu (M1 hoặc 

M2); nhiệt độ 40 o C, thời gian <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 2 giờ. Thể tích dung dịch <strong>amoni</strong> là 25 

mL. Nồng độ dung dịch <strong>amoni</strong> trong khoảng 80 - 222 mg/L. Sau đó, <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> 

<strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>ion</strong> <strong>amoni</strong> trong dung dịch nước được đánh giá thông qua dung lượng 

<strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng <strong>amoni</strong> (q e ). Giá trị dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng <strong>amoni</strong> (q e ) 

được tính dựa vào biểu thức (1.21)[24]. . 

Bảng 1 trình bày dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng <strong>amoni</strong> (q e ) tại nồng độ 

<strong>amoni</strong> ban đầu khác nhau (C O ). 

Bảng 3.1. Dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng <strong>amoni</strong> (q e ) tại nồng độ 

Nồng độ <strong>amoni</strong> 

ban đầu 

(C O ) (mg/L) 

<strong>amoni</strong> ban đầu khác nhau (C O ) 

Dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng <strong>amoni</strong> 

Mẫu M1 

(q e ) (mg/g) 

Mẫu M2 

80,05 11,12 13,41 

104,54 14,07 17,11 

123,56 15,97 18,73 

145,01 15,40 20,41 

168,02 15,81 21,53 

190,03 14,90 21,49 

222,12 14,42 21,77 











Từ kết quả bảng 3.1 xây dựng mối quan hệ giữa dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân 

bằng <strong>amoni</strong> (q e ) và nồng độ <strong>amoni</strong> ban đầu khác nhau (C O ). Kết quả được trình 

bày trên hình 3.3. 

q e 

(mg/g) 

25 

20 

15 

10 

5 

Mau M2 

Mau M1 

0 

0 50 100 150 200 250 

Co(mg/L) 

Hình 3.3. Quan hệ giữa dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng <strong>amoni</strong> (q e ) 

và nồng độ <strong>amoni</strong> ban đầu khác nhau (C O ): (●) M1 và (○) M2 

Từ hình 3.3 nhận thấy, đối với cả hai mẫu nghiên <strong>cứu</strong> (M1 và M2), khi 

nồng độ <strong>amoni</strong> ban đầu tăng từ 80 đến 168 mg/L thì dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân 

bằng <strong>amoni</strong> (q e ) đều tăng. Đối với mẫu M1, dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng <strong>amoni</strong> 

(q e ) tăng đến 15,81 mg/g. Đối với mẫu M2, dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng <strong>amoni</strong> 

(q e ) đạt 21,53 mg/g khi nồng độ <strong>amoni</strong> ban đầu là 168 mg/L. Nếu tiếp tục tăng 

nồng độ <strong>amoni</strong> ban đầu từ 190 đến 222 mg/L thì dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng 

<strong>amoni</strong> (q e ) tăng không đáng kể đối với cả hai mẫu nghiên <strong>cứu</strong>. Hơn nữa, kết quả 

nghiên <strong>cứu</strong> cũng cho thấy dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng <strong>amoni</strong> của mẫu M2 đều 

cao hơn so với mẫu M1 ở nồng độ <strong>amoni</strong> ban đầu 80 - 222 mg/L. Điều này khá 

dễ hiểu vì rằng mẫu M2 được đánh giá có độ tinh thể zeolit A cao hơn so với 

mẫu M1. Zeolit có độ tinh thể cao sẽ có dung lượng trao đôi <strong>ion</strong> lớn. Hơn nữa, 

hai thông số về độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> nước và dung lượng trao đổi CEC của M1 đều t<strong>hấp</strong> 

hơn so với M2. Như vậy, từ nghiên <strong>cứu</strong> này chúng tôi lựa chọn mẫu M2 để tiếp 











tục nghiên <strong>cứu</strong> tìm ra điều kiện tốt nhất cho quá trình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> trong dung 

dịch nước. 

3.2.2. Ảnh hưởng của thời gian <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đến dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> 

Ảnh hưởng của thời gian <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đến dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> được 

nghiên <strong>cứu</strong> đối với mẫu M2. Điều kiện thực nghiệm như khối lượng mẫu M2 m 

= 0,1g, nhiệt độ 40 o C và 25 mL dung dịch <strong>amoni</strong> nồng độ ban đầu 168 mg/L 

được giữ không đổi. Thời gian <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> được lựa chọn để <strong>khả</strong>o sát là 10 phút, 20 

phút, 30 phút, 40 phút, 60 phút, 120 phút và 180 phút. 

Kết quả về sự thay đổi của dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> theo thời gian <strong>hấp</strong> 

<strong>phụ</strong> được đưa ra trong bảng 3.2. 

Bảng 3.2. Sự thay đổi của dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> 

theo thời gian <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 

t (phút) 10 20 30 40 60 120 180 

q e (mg/g) 10,17 15,21 18,53 20,07 21,56 21,12 20,34 

Từ bảng 3.2, hình 3.4 được thiết lập. 

q e (m g/g) 

30 

25 

20 

15 

10 

5 

0 

0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 

t (phut) 


Hình 3.4.Sự thay đổi của dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> 

theo thời gian <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 










Từ hình 3.4 dễ dàng nhận thấy rằng khi thời gian <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> từ 0 đến 120 

phút, dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> tăng đến 21,56 mg/g. Tuy nhiên, sau khoảng 

thời gian 120 phút, quá trình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> đạt cân bằng do dung lượng <strong>hấp</strong> 

<strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> hầu như không tăng nữa và xấp xỉ 21,12 mg/g. Do đó, chúng tôi lựa 

chọn thời gian <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng là 120 phút. 

3.2.3. Ảnh hưởng của khối lượng mẫu M2 đến dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng 


Đối với quá trình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> tĩnh, dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng được tính 

toán từ biểu thức (1.21) [24].Do đó, khối lượng chất <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> (cụ thể mẫu M2) 

cũng ảnh hưởng đến dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng. 

Việc <strong>khả</strong>o sát sự thay đổi của dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng <strong>amoni</strong> theo 

khối lượng mẫu M2được tiến hành trong điều kiện thực nghiệm: nhiệt độ 40 o C, 

thời gian <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng 120 phút, 25 mL dung dịch <strong>amoni</strong> nồng độ ban đầu 

trong khoảng 80 - 222 mg/L.Khối lượng mẫu M2 được lựa chọn <strong>khả</strong>o sát là 0,1g 

và 0,2g. 

Bảng 3.3 đưa ra kết quả <strong>khả</strong>o sát sự thay đổi của dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân 

bằng <strong>amoni</strong> theo khối lượng chất <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> (mẫu M2). 

Bảng 3.3. Sự thay đổi của dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng <strong>amoni</strong> 

C o (mg/L) 

theo khối lượng mẫu M2 

q e (mg/g) 

0,1 g 0,2g 

80 13,41 6,93 

104 17,11 8,60 

123 18,73 9,84 

145 20,41 11,35 

168 21,53 12,57 

190 21,49 13,87 

222 21,78 13,75 











Trên hình 3.5 là đường cong mô tả sự thay đổi của dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân 

bằng <strong>amoni</strong> theo khối lượng mẫu M2khi khối lượng mẫu M2 là 0,1g và khi khối 

lượng mẫu M2 là 0,2g. 

q e (mg/g) 

25 

20 

15 

10 

5 

m = 0,2g 

m = 0,1 g 

0 

0 50 100 150 200 250 

Co(mg/L) 

Hình 3.5.Đường cong mô tả sự thay đổi của dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 

cân bằng <strong>amoni</strong> theo khối lượng mẫu M2: (●) 0,1g và (○) 0,2g 

Dễ dàng nhận thấy, tại mỗi một nồng độ ban đầu <strong>amoni</strong> (C o ), dung lượng 

<strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng <strong>amoni</strong> (q e ) đều giảm khi tăng khối lượng mẫu M2 từ 0,1g đến 

0,2g. Điều này xảy ra tương tự như công bố của Vassileva [19.], Saltah [20] và 

Ivanova [24].Các tác giả này đều cho rằng sự giảm này là do sự kết khối và lắng 

đọng của các hạt rắn trong mẫu M2 đã xảy ra khi tăng khối lượng chất <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>. 

Điều đó làm giảm số tâm <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> và đồng thời làm giảm dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 

cân bằng q e . Từ kết quả này, khối lượng 0,1g đã được lựa chọn cho nghiên <strong>cứu</strong> 

tiếp theo. 

3.2.4.Ảnh hưởng của nhiệt độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đến dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng 


Nhiệt độ cũng là một yếu tố quan trọng khi đánh giá <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 

<strong>amoni</strong> của mẫu M2. Trong nghiên <strong>cứu</strong> này, ba nhiệt độ được <strong>khả</strong>o sát là 25 o C, 

30 o C và 40 o C. Nồng độ <strong>amoni</strong> ban đầu được sử dụng trong khoảng 80 - 222 

mg/L. Khối lượng mẫu M2 m = 0,1g được giữ không đổi. 









Bảng 3.4. chỉ ra sự ảnh hưởng của nhiệt độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đến dung lượng <strong>hấp</strong> 

<strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> cân bằng. 



C o 

(mg/L) 

C e 

(mg/L) 

Bảng 3.4. Sự ảnh hưởng của nhiệt độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đến 

dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> cân bằng 

25 o C 30 o C 40 o C 

q e 

(mg/g) 

C e 

(mg/L) 

q e 

(mg/g) 

C e 

(mg/L) 

q e 

(mg/g) 

80 52,89 7,60 29,76 12,57 26,40 13,41 

104 64,64 9,97 39,01 16,38 36,09 17,11 

123 73,42 12,53 49,93 18,41 48,65 18,73 

145 89,33 13,92 65,47 19,88 63,57 20,41 

168 107,72 14,40 81,73 21,12 80,11 21,53 

190 134,18 13,96 106,89 20,78 104,04 21,49 

222 165,63 14,12 143,55 19,64 135,01 21,78 

Từ kết quả bảng 3.4 cho thấy nồng độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> cân bằng (C e )và dung 

lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> cân bằng (q e ) tăng theo sự tăng nhiệt độ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> từ 25 o C 

đến 40 o C khi nồng độ <strong>amoni</strong> ban đầu dao động trong khoảng 80 - 222 mg/L. 

Nhiệt độ 40 o C là nhiệt độ có dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> cân bằng (q e ) cao hơn 

cả, xấp xỉ 21,53 - 21,78 mg/g ứng với nồng độ ban đầu <strong>amoni</strong> 168 - 222 mg/L. 

Do đó, chúng tôi lựu chọn nhiệt độ tối ưu cho quá trình xử lý amomi. 

Hình 3.6, hình 3.7 và hình 3.8 trình bày đường đẳng nhiệt <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> 

của mẫu M2 ở ba nhiệt độ nghiên <strong>cứu</strong> (25 o C, 30 o C và 40 o C) 











q e (m g /g ) 

16 

25 do 

14 

12 

10 

8 

6 

4 

2 

0 

0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 

Ce(mg/L) 

Hình 3.6. Đường đẳng nhiệt <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 

<strong>amoni</strong> của mẫu M2 ở 25 o C 

q e (mg/g) 

25 

20 

15 

10 

5 

40 do 

q e (m g /g ) 

25 

30 do 

20 

15 

10 

5 

0 

0 20 40 60 80 100 120 140 160 

Ce(mg/L) 

Hình 3.7. Đường đẳng nhiệt <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 

Ce(mg/L) 

<strong>amoni</strong> của mẫu M2 ở 30 o C 

0 

0 20 40 60 80 100 120 140 160 

Hình 3.8. Đường đẳng nhiệt <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> của mẫu M2 ở 40 o C. 

Từ đường đẳng nhiệt <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> thu được trên hình 3.6, hình 3.7 và hình 3.8 

nhận thấy trong khoảng nhiệt độ nghiên <strong>cứu</strong> 25 o C, 30 o C và 40 o C, sự <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 

<strong>amoni</strong> trên mẫu M2 tuân theo cùng một qui luật, nghĩa là: ở vùng nồng độ ban 

đầu <strong>amoni</strong> t<strong>hấp</strong> (80 -168 mg/L), dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng <strong>amoni</strong> đều tăng 

theo sự tăng nồng độ cân bằng <strong>amoni</strong> (C e ). Tuy nhiên, tại vùng nồng độ ban đầu 

<strong>amoni</strong> cao (190 - 222 mg/L), sự tăng nồng độ cân bằng <strong>amoni</strong> (C e ) không dẫn 

đến sự tăng về dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cân bằng <strong>amoni</strong>. 











3.3. Mô hình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>đẳng nhiệt <strong>ion</strong> <strong>amoni</strong> 

Để tìm được mô hình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đẳng nhiệt phù hợp đối với quá trình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 

<strong>amoni</strong> trong dung dịch nước của mẫu M2, chúng tôi xét hai mô hình đẳng nhiệt 

phổ biến là mô hình đẳng nhiệt Langmuir và mô hình đẳng nhiệt Freundlich. 

3.3.1. Mô hình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đẳng nhiệt Langmuir 

Với giả thiết, sự <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> lên mẫu M2 chỉ xảy ra đơn lớp, tất cả các 

tâm đều ở trạng thái cân bằng và bề mặt vật liệu là đồng nhất, mỗi phân tử chỉ 

<strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> trên một tâm xác định và giữa các phân tử bị <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> độc lập, không 

tương tác với nhau, nên chúng tôi sử dụng mô hình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đẳng nhiệt Langmuir 

ở dạng tuyến tính để đánh giá quá trình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong>: 

Ce 

1 C 

= + 

q q K q 

e m L m 

Hình 3.9 biểu diễn mối quan hệ giữa C e /q e và C e theo mô hình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> 

đẳng nhiệt Langmuir ở 40 o C. 

Ce/q e 

7 

6 

5 

4 

3 

2 

Ce/q e 

= 0,0397.Ce + 0,7033 

R 2 = 0,9926 

1 

20 40 60 80 100 120 140 160 

Ce 

Hình 3.9. Mối quan hệ giữa C e /q e và C e theo mô hình <strong>hấp</strong> 

<strong>phụ</strong> đẳng nhiệt Langmuir ở 40 o C 

Hệ số tương quan của đường hồi quy ở hình 3.9 tiến rất gần về 1 

(R 2 =0,9926) chứng tỏ C e /q e và C e có mối tương quan tuyến tính tốt với nhau. 


e 










Điều này cho phép khẳng định mô hình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đẳng nhiệt Langmuir mô tả tốt 

cho quá trình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong>trên mẫu M2. Từ đồ thị ó thể tính đượ á giá trị: 

1 

q 

L 

m 

1 

K q 

m 

= 0, 0397 → q = 25, 18 mg / g 

= 0,7032 → K = 0, 056 L / mg 

Dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cực đại đạt được khá cao: q m = 25,18mg/g và khá phù 

hợp với một số công bố: 18,40 mg/g [.19.], 25,77 mg/g [18.], 22,64 mg/g [21.], 

20,75 mg/g, 26,08 mg/g [22]. 

Như vậy, dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cực đại q max = 25,18 mg/g của mẫu M2 cho 

thấy vật liệu FCC tái sinh thành zeolit A có <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> khá tốt <strong>amoni</strong> 

trong điều kiện: 0,1g mẫu M2, 25 mL dung dịch nồng độ ban đầu <strong>amoni</strong> 80 - 

222 mg/Lnhiệt độ 40 o C. 

3.3.2. Mô hình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đẳng nhiệt Freundlich 

Mô hình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đẳng nhiệt được thành lập trên giả thiết coi bề mặt chất 

<strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> là không đồng nhất và sự <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> xảy ra theo cơ chế đa lớp. Ở dạng 

tuyến tính phương trình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đẳng nhiệt Freundlich này được viết: 

1 

log qe = log KF + log Ce 

(25) 

n 

Hình 3.10 biểu diễn biểu diễn mối quan hệ giữa logq e và logC e ở 40 o C. 


m 

L 








1.40 



logqe 

1.35 

1.30 

1.25 

1.20 

1.15 

logqe = 0,2779.logCe+ 0,781 

R 2 = 0,883 

1.10 

1.2 1.4 1.6 1.8 2.0 2.2 

logCe 

Hình 3.10. Mối quan hệ giữa logq e và logC e theo mô hình 

<strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đẳng nhiệt Freundlichở 40 o C 

Có thể thấy rằng phương trình đẳng nhiệt <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> Freundlich mô tả chưa 

tốt đối với quá trình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong>. Điều này được thể hiện qua hệ số tương 

quan của đường hồi quy R 2 =0,8337, khác xa so với 1. 











KẾT LUẬN 

Kết quả nghiên <strong>cứu</strong> bước đầu cho thấy: 

1. Đã tìm được điều kiện phù hợp để tái sinh vật liệu FCC thải thành zeolit A 

2.Vật liệu FCC tái sinh thành zeolit A (mẫu M2) có <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> khá 

tốt <strong>amoni</strong> trong dung dịch nước với dung lượng <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> cực đại q max = 25,18 

mg/g trong điều kiện thực nghiệm: 0,1g mẫu M2, 25 mL dung dịch nồng độ ban 

đầu <strong>amoni</strong> 80 - 222 mg/L nhiệt độ 40 o C. Điều này có ý nghĩa là giảm được chất 

thải, tránh ô nhiễm môi trường. 

3. Quá trình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> <strong>amoni</strong> tuân theo mô hình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đẳng nhiệt 

Langmuir trong điều kiện thực nghiệm đã nghiên <strong>cứu</strong>. Đó là sự <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> đơn lớp; 

tất cả các tâm đều ở trạng thái cân bằng và bề mặt vật liệu là đồng nhất, mỗi 

phân tử chỉ <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> trên một tâm xác định và giữa các phân tử bị <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> độc 

lập, không tương tác với nhau. 









TÀI LIỆU THAM KHẢO 



A.TÀI LIỆU THAM KHẢO TIẾNG VIỆT 

[1] Vũ Đình Phương (2012), “<strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> xử lý <strong>amoni</strong> trong nước thải thủy 

sản bằng phương pháp bãi lọc trồng cây”, luận văn thạc sỹ, Đại học Quốc gia Hà 

Nội 

[2] Đào Chánh Thuận, “Xử lý nước nhiễm <strong>amoni</strong>”, luận văn tốt nghiệp 

[3] “Khảo sát quá trình phản nitrat hóa và nghiên <strong>cứu</strong> điều kiện xử lý nitơ 

trong hệ thống SBR thiếu khí”, luận văn tốt nghiệp, Đại học Bách Khoa Hà Nội 

(2005) 

[4] Nguyễn Hữu Phú, “Cracking xúc tác”, Nhà xuất bản KH&TN, Hà Nội, 

[5] Nguyễn Phi Hùng & đtg, “<strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> chế tạo gạch không nung từ chất 

thải xúc tác FCC của nhà máy lọc dầu Dung Quất”, Tạp chí Xúc tác và Hấp 

<strong>phụ</strong>,T2, (N o 1), Tr.107-112, (2013) 

[6] Đặng Xuân Việt & đtg, “Chất xúc tác cracking của nhà máy lọc dầu: 

<strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> đặc trưng vật liệu & <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> của vật liệu FCC thải biến 

tính-Phần I”, T4, (N o 4B), Tr.145-149, (2015) 

[7] Trần Ngọc Tuyền, Nguyễn Đức Vũ Quyên, (2010), “<strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> tổng 

hợp zeolit 4A từ tro trấu”, Tạp chí hóa học, Số 5A, Tập 48, Tr.207-212 

[8] Trần Ngọc Tuyền, Nguyễn Đức Vũ Quyên, “<strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> tách loại Cu 2+ 

trong dung dịch nước bằng zeolit 4A tổng hợp từ tro trấu”, Tạp chí Xúc tác và 

Hấp <strong>phụ</strong>,T2, (N o 1), Tr.102-106,(2013) 

[9] Lê Thị Hoài Nam & đtg, “<strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> tái chế vật liệu FCC thải của nhà 

máy lọc dầu Dung Quất ứng dụng cho quá trình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> các chất hữu cơ dễ bay 

hơi”, Tạp chí hóa học ,2012, T50-B, Tr.166-172 

[10] Nguyễn Thị Bích Hồng & đtg, “<strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> biến tính vật liệu xúc tác 

FCC thải sử dụng cho quá trình <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> động chất hữu cơ dễ bay hơi”, Tạp chí 

Xúc tác và Hấp <strong>phụ</strong>,T2, (N o 2), Tr.123-127,(2013) 

[11] Nguyễn Ngọc Lân & đtg, “<strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> quy trình công nghệ <strong>phụ</strong>c hồi 

zeolit Y và các chất nền từ xúc tác FCC thải của nhà máy lọc dầu để làm ứng 

dụng trong xử lý nước thải ô nhiễm (NH + 4 , kim loại nặng)”, Bộ Công thương 

Việt Nam, (2014-2015) 









[12]. Đặng Xuân Việt & đtg, “Chất xúc tác cracking của nhà máy lọc dầu: 

<strong>Nghiên</strong> <strong>cứu</strong> đặc trưng vật liệu & <strong>khả</strong> <strong>năng</strong> <strong>hấp</strong> <strong>phụ</strong> của vật liệu FCC thải biến 

tính-Phần II”, T4, (N o 4B), Tr.173-178,(2015) 



B.TÀI LIỆU THAM KHẢO TIẾNG ANH 

[13] Donald W.Breck, Zeolite Molecular Sieves, Wiley, Interscience 

Publicat<strong>ion</strong>, 1974 

[14] C. Naccache, Catalyseus solides acide, Ecole de catalyse au Vietnam 

[15] Xin Pu, Jin-ning, and Li Chi, Reuse of Spent FCC catalysts for 

Removing Trace Olefins from Aromatics, Bull. Korean, Soc. Vol.33.N o 8, (2012) 

[16] Frederick A. Mumpton, Frederick A. Mumptun, Using zeolites in 

Agriculture (Chapter VIII), State University College Brocport NY 1442, (1985) 

[17] A. R. Rahmani, A. H. Mahvi, A. R. Mesdaghinia and S. Nasseri, 

Investigat<strong>ion</strong> of ammonia removal from polluted waters by Clinoptilolite zeolite, 

Internat<strong>ion</strong>al Journal of Enviromental Science & Technology, Vol. 1, No.2, 

pp125-133, (2004) 

[17] A. R. Rahmani, A. H. Mahvi, A. R. Mesdaghinia and S. Nasseri, 

Investigat<strong>ion</strong> of ammonia removal from polluted waters by Clinoptilolite zeolite, 

Internat<strong>ion</strong>al Journal of Enviromental Science & Technology, Vol. 1, No.2, 

pp125-133, (2004) 

[18] M. Sarioglu, Removal of ammonium from municipal wastewater 

using natural Turkish (Dogantepe) zeolite, Sep. Pur. Technology, 41, 2005,1-11 

[19] P. Vassileva, D. Voikova, Investigat<strong>ion</strong> on natural and pretreated 

Bulgarian clinoptilolite, J. Hazard. Mater, 170, 2009, 948-953 

[20] K. Saltah, A. Sari, M. Aydin, Removal of ammonium <strong>ion</strong> from 

aqueous solut<strong>ion</strong> by natural Turkish (Yidizeli) zeolite for enviroment quality, 

J.Hazard. Mater, 141, 2007, 258-263 

[21] Y-F. Qang, F. Lin, W. Q. Pang, Ammonium exchange in aqueous 

solut<strong>ion</strong>s using Chinese natural clinoptilolite and modified zeolite, J Hazard. 

Mater, 142, 2007, 160-164 

[22] V.K. Jha, Sh. Hayashi, Modificat<strong>ion</strong> on natural clinoptilolite zeolite 

for its NH + 4 retent<strong>ion</strong> capacity, J. Hazard. Mater, 169, 2009, 29-35 











[23] E. Ivanova, B. Koumanova, Adsort<strong>ion</strong> of sulfur dioxide on natural 

clinoptilolite chemically modified with salt solut<strong>ion</strong>, J. Hazard. Mater, 167, 1-3, 

2009, 306-312. 

[24] E. Ivanova, M. Karsheva, B. Koumanova, Adsort<strong>ion</strong> of ammonium 

<strong>ion</strong>s onto natural zeolite, Journal of the University of Chemical Technology and 

Metallurgy, 45, 3, 2010, 295-302

Nghiên cứu khả năng hấp phụ ion amoni trong nước bằng vật liệu FCC tái sinh

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?