Giáo án dạy thêm chuyên đề Hóa 10

https://twitter.com/daykemquynhon 

plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn 

Giáo án chuyên đề 10 

www.facebook.com/daykem.quynhon 

https://daykemquynhon.blogspot.com 

http://daykemquynhon.ucoz.com 

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / 

Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định 

Chuyên đề 1: Thành phần nguyên tử – Hạt nhân nguyên tử 

Lí thuyết cơ bản 

+ Nguyên tử gồm hạt nhân(chứa proton và nơtron) và vỏ(chứa electron) với đặc điểm của mỗi 

hạt như sau: 

Hạt Khối lượng Điện tích 

Proton 1,6726.10 -27 kg = 1u + 1,602. 10 -19 C = 1+ 

Nơtron 1,6748.10 -27 kg = 1u 0 

Electron 9,1094. 10 -31 kg = 0,00055 u - 1,602. 10 -19 C = 1- 

+ Số hiệu nguyên tử (Z) = số proton (P) = số e (E). 

+ Số khối A = Z + N. 

+ Nguyên tố hoá học là những nguyên tử có cùng Z. 

+ Nguyên tử được kí hiệu là: .( 1u = 1,6605.10 -27 kg). 

A 

X Z 

Bài tập củng cố lí thuyết 

Bài tập 1: Nguyên tử Fe có 26 p; 30 n. Tính: 

a) Số e, số khối của Fe? 

b) Nguyên tử khối của Fe theo u và theo kg ? 

c) So sánh số khối và nguyên tử khối của Fe rồi rút ra nhận xét? 

Giải 

a) P = E = 26 A = 26 + 30 = 56 

b) M Fe = 56 (u) = 56. 1,6726.10 -27 = 9,366.10 -26 kg. 

c) M Fe ≈ A Fe Một cách gần đúng ta coi nguyên tử khối chính là số khối. 

Bài tập 2: Dùng BTH để điền vào ô trống trong bảng sau: 

Tên 

Nguyên tố 

Z Số khối Kí hiệu nt Số proton 

23 

Na 11 

Số 

electron 

Số nơtron 

Kali 39 

Niken 31 

17 18 

127 53 

DIỄN ĐÀN TOÁN - LÝ - HÓA 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

Giải 

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM 

HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO) 

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ 

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

Page 1 

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú 

www.facebook.com/daykemquynhonofficial 

www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial









Tên 

Số 

Z Số khối Kí hiệu nt Số proton 

Nguyên tố 

electron 

Số nơtron 

Natri 11 23 

23 

11 11 11 12 

Kali 19 39 

39 

19 19 19 20 

Niken 28 59 

59 

28 28 28 31 

Clo 17 35 

35 

17 17 17 18 

Iot 53 127 

127 

53 53 53 74 

Bài tập 3: Trong 1 nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt mang điện = 26; khối lượng hạt nhân 

= 27 u. Tính số P, N, E và số khối A của X? X là nguyên tố gì? Viết phản ứng của X với dd HCl, 

NaOH. ĐS: X là Al. 

Giải 

+ Theo giả thiết ta có hệ: P = 13 và N = 14 

2P = 26 

P + N = 27 

+ X là nhôm (Al) 

+ Phản ứng của X: 

2Al + 6HCl ⎯⎯→ 2AlCl 3 + 3H 2 ↑ 

Al + NaOH + H 2 O ⎯⎯→ NaAlO 2 + 1,5H 2 ↑ 

Bài tập 4: Tính tổng số hạt mang điện và không mang điện trong H 3 PO 4 biết các nguyên tử tạo nên 

axit trên lần lượt là: ; ; 

Ta có bảng: 

1 

H 1 

16 

O 8 

31 

P 15 

? ĐS: 100 và 48 hạt. 

1 

H 1 

Giải 

16 

O 8 

H3PO4 

P = E 1 8 15 50 

N 0 8 16 100 

(P+E) 2 16 30 48 


31 

P 15 





Page 2 









Bài tập nâng cao 




Ghi nhớ 

+ Tổng số hạt trong 1 nguyên tử: Q = N + P + E = 2P + N(vì P = E). 

+ Tổng số hạt mang điện = P + E = 2P =2E. 

Q Q 

+ Với nguyên tố không phóng xạ(bền có Z ≤ 82) ta có: P 

 

3,5244 3 

Q 

 

+ Với nguyên tố có Q ≤ 60 thì P = 

3 

 

 

Bài tập 1: Tổng số hạt của nguyên tử nguyên tố X = 21. 

1. Tìm số proton và tên của X? 

2. Gọi tên X và hoàn thành phản ứng sau: 

a) Cu + HXO 3 loãng → b) CaCO 3 + HXO 3 → 

c) FeS 2 + HXO 3 đặc → d) MgO + HXO 3 loãng → 

Giải 

1. Ta có: P X = 

21 

 

3 

 

= 7 X là nitơ. 

2. Phản ứng xảy ra: 

a) 3Cu + 8HNO 3 loãng → 3Cu(NO 3 ) 2 + 2NO↑ + 4H 2 O 

b) CaCO 3 + 2HNO 3 → Ca(NO 3 ) 2 + CO 2 ↑ + H 2 O 

c) FeS 2 + 18HNO 3 đặc → Fe(NO 3 ) 3 + 2H 2 SO 4 + 15NO 2 ↑ + 7H 2 O 

d) MgO + 2HNO 3 → Mg(NO 3 ) 2 + H 2 O 

Bài tập 2: Tổng số hạt của X là 52. M và X tạo thành hợp chất MX 3 trong hợp chất này có tổng số 

P = 77. 

1. Tìm M, X, MX 3 ? 

2. Viết phản ứng của dd MX 3 với M, Cu, dd NaOH; dd Na 2 CO 3 và Na 2 S? 

Giải 

52 

1. Ta có P X = 

3 

= 17 X là clo P M = 77 – 3.17 = 26 M là Fe MX 3 là FeCl 3 . 

2. Phản ứng xảy ra: 

a) 2FeCl 3 + Fe → 3FeCl 2 

b) 2FeCl 3 + Cu → 2FeCl 2 + CuCl 2 

c) FeCl 3 + 3NaOH → Fe(OH) 3 ↓ + 3NaCl 

d) 2FeCl 3 + 3Na 2 CO 3 + 3H 2 O → 2Fe(OH) 3 + 6NaCl + 3CO 2 ↑ 

e) 2FeCl 3 + 3Na 2 S → 2FeS↓ + 6NaCl + S↓ 






Page 3 












Bài tập 3: Tổng số hạt cơ bản trong nguyên tử nguyên tố X là 115. Trong đó số hạt mang điện 

nhiều hơn số hạt không mang điện là 25. Tìm tên và kí hiệu của X ? ĐS: X là Br(Z = 35). 

Giải 

+ Theo giả thiết ta có hệ: 

2P + N = 115 

P = 35 và N = 45 

2P − N = 25 

+ Tên của X: Brom. 

+ Kí hiệu: 

80 

Br 35 

Bài tập 4: Tổng số hạt cơ bản trong nguyên tử nguyên tố A là 40. 

1. Tìm tên và kí hiệu của A? 

2. Hoàn thành phản ứng: 

a) A + NaOH + H 2 O → b) A(OH) 3 + NaOH → 

c) Fe 3 O 4 + A → d) NaAO 2 + HCl + H 2 O → 

ĐS: A là Al. 

Giải 

1. + Theo giả thiết ta có: P A = 

40 

 

3 

 

= 13 X là nhôm (Al) 

2. Phản ứng của A: 

a) Al + NaOH + H 2 O ⎯⎯→ NaAlO 2 + 1,5H 2 ↑ 

b) Al(OH) 3 + NaOH ⎯⎯→ NaAlO 2 + 2H 2 O 

c) 3Fe 3 O 4 + 8Al 9Fe + 4Al 2 O 3 

d) NaAlO 2 + HCl + H 2 O ⎯⎯→ NaCl + Al(OH) 3 ↓ 

có thể có phản ứng: Al(OH) 3 + 3HCl ⎯⎯→ AlCl 3 + 3H 2 O 

0 

t 

⎯⎯→ 

Bài tập 5: X và Y là 2 kim loại. Tổng số hạt trong cả X vàY = 122. Số N của Y hơn của X là 16, 

số P trong X = 1 nửa số P trong Y, số khối của X bé hơn Y là 29 u. 

1. Tìm X, Y? 

2. Cho m gam hh X vàY pư với dd HCl dư thì được 8,96 lít H 2 ở đktc. Cũng cho m gam hh trên pư 

với dd NaOH dư thì được 6,72 lít H 2 ở đktc. Tính khối lượng của X và Y trong m gam hh? 

ĐS: 1. X, Y là Al, Fe. 2. khối lượng Al =5,4 gam; Fe = 5,6 gam. 

Giải 

(2P + N) + (2P' + N') = 122 

 

N' − N = 16 2P P' P 13 

1. Theo giả thiết ta có hệ: P' 

 

= 

 

= 

 

P = 

 

2 

P' − P = 13 P' = 26 

(P' + N') − (P + N) = 29 

+ Vậy X là Al và Y là Fe. 

 

+ HCl 

 

Al : x ⎯⎯⎯→ H 

2 

: 0,4 

2. Sơ đồ: 

1,5x + y = 0,4 và 1,5x = 0,3 

+ NaOH 

Fe : y ⎯⎯⎯⎯→ H 

2 

: 0,3 

x = 0,2 và y = 0,1 Al = 5,4 gam và Fe = 5,6 gam. 






Page 4 












Bài tập 6: Tổng số hạt P, N, E trong 2 kim loại A và B là 142 trong đó tổng số hạt mang điện nhiều 

hơn tổng số hạt không mang điện là 42. Số hạt mang điện của B nhiều hơn của A là 12. 

1. Tìm A, B? 

2. Viết pư điều chế A từ muối cacbonat của A và điều chế B từ 1 oxit của B? 

ĐS: A, B là Ca, Fe. 

Giải 

(2P + N) + (2P' + N') = 142 P = 20 

A = Ca 

1. Theo giả thiết ta có hệ: (2P + 2P') − (N + N') = 42 

2P' − 2P = 12 P' = 26 

B = Fe 

2. Điều chế: 

+ 2HCl 

® pnc 

a) CaCO ⎯⎯⎯→ CaCl ⎯⎯⎯→ Ca + Cl 

b) Fe 2 O 3 + 3CO 

3 2 2 

0 

t 

⎯⎯→ 2Fe + 3CO 2 

Bài tập 7: Tổng số hạt P, N, E trong nguyên tử nguyên tố M là 40 trong đó tổng số hạt mang điện 

nhiều hơn tổng số hạt không mang điện là 12 hạt. 

1. Tìm P, N, A của M? 

2. Y tạo với M hợp chất MY 3 . Tổng số P trong MY 3 = 64. Tìm Y, MY 3 ? 

3. Hoàn thành sơ đồ: 

(1) + KOH + NaOH CO2 H2O 

(5) 

M ⎯⎯→ MY ⎯⎯⎯→ A ⎯⎯⎯→ B ⎯⎯⎯⎯→ + + A ⎯⎯→ MY 

3 (2) (3) (4) 

3 

Giải 

1. Theo giả thiết ta có hệ: P = 13 và N = 14 M là Al 

2. Hợp chất MY 3 là AlY 3 13 + 3P Y = 64 P Y = 17 Y là Cl. 

3. Sơ đồ: 

2P + N = 40 

2P − N = 12 

+ Cl2 3KOH NaOH + CO2 + 2H2O 

3HCl 

Al ⎯⎯⎯→ AlCl ⎯⎯⎯→ + Al(OH) ⎯⎯⎯→ + NaAlO ⎯⎯⎯⎯⎯→ A(OH) ⎯⎯⎯→ 

+ AlCl 

−3KCl −2H2O −NaHCO 3 −3H2O 

3 3 2 3 3 

Bài tập 8: Nguyên tử X có điện tích hạt nhân là 3,04.10 -18 C; trong X số hạt mang điện nhiều hơn 

số hạt mang điện là 18. Tìm tên và kí hiệu X? ĐS: X là 

+ Vì 1 proton có điện tích = 1,6.10 -19 C nên P X = 

Giải 

Page 5 

3,04. 10 

− 

1,6. 10 

39 

K 19 

−18 

19 

= 19 X là Kali. 

+ Số hạt mang điện = 19.2 = 38 số hạt không mang điện là 38 – 18 = 20 

số khối A = 19 + 20 = 39 

+ Kí hiệu: 39 

19 K 

Bài tập 9: Cho hai nguyên tử X và Y. Số hạt mang điện của Y hơn của X là 4. Tổng số proton trong 

hợp chất XY 2 là 22. Tìm X, Y ? Viết pư của XY 2 với dd NaOH ? ĐS : XY 2 là CO 2 . 

Giải 

+ Theo giả thiết ta có hệ : 

2P' − 2P = 4 

P = 6 ; P’ = 8 X là Cacbon ; Y là Oxi. 

P + 2P' = 22 

+ XY 2 chính là CO 2 . Phản ứng xảy ra : 

CO 2 + 2NaOH → Na 2 CO 3 + H 2 O 














CO 2 + NaOH → NaHCO 3 




Bài tập 10: Tổng số hạt trong nguyên tử X là 82 

1. Hỏi số proton trong X nằm trong khoảng nào? 

2. Tổng số proton trong hợp chất XY 3 = 77. Tìm X, Y? 

ĐS: 1. P X = 24, 25, 26, 27. 2. X là Fe, Y là Clo. 

Giải 

Q Q 82 82 

1. Đặt : Q = 2P + N ; ta có : P 

P 24 P 27 . 

3,5244 3 3,5244 3 

2. Ta có: P + 3P’ = 77. Vì 24 P 27 nên ta có bảng 

P 24 25 26 27 

P’ 17,67 17,33 17 16,67 

KL Loại Loại OK Loại 

+ Vậy X là Fe và Y là Cl thỏa mãn đề bài. 

Bài tập 11: Tổng số hạt mang điện trong hợp chất X(OH) 2 là 148. Số nơtron của X là 81. Tìm tên 

và kí hiệu của X? ĐS: X là 

137 

Ba 56 

Giải 

+ Theo giả thiết ta có : 2P X + 2(8.2 + 1.2) = 148 P X = 56 X là Ba. 

+ Mặt khác ta có : N X = 81 A = P X + N X = 137 

+ Kí hiệu : 

137 

Ba 56 

Bài tập 12: Tổng số hạt trong nguyên tử X = 180. Tìm tên và kí hiệu của X biết số hạt mang điện 

gấp 1,4324 lần số hạt không mang điện. ĐS: X là 

Giải 

+ Theo giả thiết ta có hệ : P = 53 ; N = 74 X là Cacbon 

+ Mặt khác : A = 53 + 74 = 127 kí hiệu của X là 

2P + N = 180 

2P = 1,4324P' 


127 

I 53 

127 

53 I 





Page 6 












Chuyên đề : Thành phần nguyên tử – Hạt nhân nguyên tử 

Ghi nhớ 

1. Biết % và khối lượng tính A : Dựa vào công thức: 

x 

1.A1 + x 

2.A 

2 

x 

1.A1 + x 

2.A 2 

+ ... + x 

n.A 

n 

A = hoặc A = . 

100 


2. Biết A tính % đồng vị: Gọi x 1 , x 2 lần lượt là % của đồng vị A 1 , A 2 ta có hệ: 

x1+ x2 

= 100 

 

x 

1.A1 + x 

2.A 

từ hệ ta tính được x 

2 

1 , x 2 . 

= A 


Hoặc: Gọi x là % đồng vị A 1 suy ra % đồng vị A 2 = 100 – x. Ta có: 

Bài tập 0: Oxi có 3 đồng vị là 

nhiêu loại phân tử H 2 O ? 

Bài tập 1: Cho 

Bài tập 2: Cho 

63 

Cu 29 

10 

(70%) và 

5 B (19,78%) và 

Bài tập 3: Bo có 2 đồng vị 


x.A + (100 −x).A 


16 17 18 

8 8 8 

1 2 

= A 

x = … 

Bài tập 

O; O; O ; hiđro có 3 đồng vị là 

65 

Cu 29 

5 B và 

Bài tập 4: Oxi có 3 đồng vị là 

11 

B 5 

16 

O 8 

11 

B 5 

, 

(30%). Tính 

(80,22%). Tính 

. Biết 

17 

O 8 

thoản mãn: x 1 = 15x 2 ; x 1 – x 2 = 21x 3 . Tính 

, 

18 

O 8 

ACu ? ĐS: 63,6 u. 

H; H; H 

1 2 3 

1 1 1 

AB ? ĐS: 10,8022 u. 

AB = 10,81 u. Tính % mỗi đồng vị ? ĐS:% 

. Hỏi có tối đa bao 


5 B =19%. 

với % số lượng các đồng vị tương ứng là x 1 , x 2 , x 3 

Aoxi ? ĐS: x 1 = 90%; x 2 = 6%; x 3 = 4% 16,14u. 

Bài tập 5: Mg có 2 đồng vị là X, Y. Đồng vị X có A = 24u, đồng vị Y hơn X 1 nơtron. Số nguyên 

tử X & Y có tỉ lệ 3 : 2. Tính A Mg ? ĐS: 24,4u. 

Bài tập 6: A, A’ là 2 nguyên tử có số khối t/ứ là 79; 81. Hiệu số giữa N và P trong A =9; A’ = 11. 

1. A và A’ có phải là đồng vị của nhau không? 

2. Trộn lẫn A và A’ theo tỉ lệ A)A’ = 109/91 thì tập hợp các nguyên tử thu được có A bằng bao 

nhiêu? ĐS: 1. P A =P A’ =35; N A = 44, N A’ = 46. 2. 79,91u. 


Bài tập 7: X và Y là 2 nguyên tử có A tương ứng là 35 và 37. Hiệu N và P trong X = 1; Y = 3. 

1. Tính số P, N của X ,Y ? X và Y có phải là đồng vị của nhau không? 





Page 7 












2. Tính A của hh X và Y biết X chiếm 75,77%; Y chiếm 24,23%. 

ĐS: 1. X có 17p và 18n; Y có 17p và 20n X, Y là đồng vị của nhau. 2. 35,4846. 

Bài tập 8: a) Nguyên tố X có 2 đồng vị là X 1 và X 2 . Đồng vị X 1 có tổng số hạt là 18, đồng vị X 2 có 

tổng số hạt là 20. Biết % các đồng vị bằng nhau. Tính khối lượng nguyên tử trung bình của X. 

b) Đồng có 2 đồng vị là 63 Cu và 65 Cu. Khối lượng nguyên tử trung bình của đồng là 63,54. Tính 

thành phần % của mỗi loại đồng vị. 

ĐS: a) 13. B) 63 Cu = 73% và 65 Cu = 27%. 

Bài tập 9: Khối lượng nguyên tử trung bình của brom là 79,91. Brom có hai đồng vị bền là 

và . Biết chiếm 54,5 %. Tìm A? ĐS: A = 81. 

79 

Br 35 

A 

Br 35 

79 

Br 35 

Bài tập 10: Khối lượng nguyên tử trung bình của Ag là 107,87(u), trong tự nhiên bạc có hai đồng 

vị, trong đó đồng vị chiếm hàm lượng 44%. Xác định số khối của đồng vị còn lại. ĐS: 107 


Ag 47 

Bài tập 11: Hoà tan 4,84 gam Mg kim loại bằng dd HCl thấy thoát ra 0,4 gam khí hiđro. 

a) Xác định nguyên tử lượng của Mg. 

b) Cho kim loại Mg trên gồm hai đồng vị trong đó có đồng vị . Xác định số khối của đồng vị 

thứ hai, biết tỷ số của hai loại đồng vị là 4:1. 

ĐS: a) 24,2 u. b) 25. 

24 

Mg 12 

Bài tập 12*: Cho M là kim loại tạo ra 2 muối MCl x ; MCl y và 2 oxit MO 0,5x ; M 2 O y . Tỉ lệ về khối 

lượng của Clo trong 2 muối = 1 : 1,173; của oxi trong 2 oxit = 1: 1,352. 

1. Tìm nguyên tử khối của M? 

2. Cho biết trong các đồng vị 55 M; 56 M; 57 M; 58 M. Đồng vị nào phù hợp với tỉ lệ: P/N = 13.15. 

ĐS: 1. M = 55,743u. 2. . 

56 

Fe 26 

Bài 13: Một nguyên tố X có hai đồng vị mà số nguyên tử có tỷ lệ 27:23. hạt nhân thứ nhất có 35 

proton và 44 nơtron. Hạt nhân của đồng vị thứ hai hơn đồng vị thứ nhất 2 notron. Tính khối lượng 

nguyên tử trung bình của X. ĐS: 79,92u. 

Bài 14: Một nguyên tố có 3 đồng vị: A X (92,3%), B X (4,7%), C Z Z Z 

X (3,0%). Biết tổng số khối của 3 

đồng vị là 87. Tổng khối lượng của 200 đồng vị nguyên tử X là 5621,4. Mặt khác số nơtron trong 

B 

X nhiều hơn A Z Z 

X 1 đơn vị. 

1. Tìm các số khối A, B, C. 2. Biết A Z 

X có số proton bằng số nơtron. Viết kí hiệu X? 

ĐS: 1. A = 28; B = 29; C = 30 2. 28 Si . 14 


Bài 15: Đồng có hai đồng vị là 63 Cu và 65 Cu. Khối lượng nguyên tử trung bình của đồng là 63,546. 

Tính phần trăm hàm lượng của đồng vị 63 Cu trong CuSO 4 (cho O=16, S=32). ĐS: 28,7%. 





Page 8 












Bài 16: Cho 4,12g muối NaX tác dụng với dd AgNO 3 được 7,52g kết tủa. 

a) Tính khối lượng nguyên tử của X. ĐS: Brom 

b) Nguyên tố X có 2 đồng vị. Xác định số khối của mỗi loại đồng vị, biết rằng 

Đồng vị thứ hai có số n trong hạt nhân nhiều hơn trong đồng vị thứ nhất là 2. 

Phần trăm của các đồng vị bằng nhau. ĐS: 79 và 81. 

Bài 17: X là một kim loại hoá trị hai. Hoà tan hết 6,082 g X vào HCl dư được 5,6 lit H 2 (đktc). 

1. Tìm KLNT và tên nguyên tố X. 

2. X có ba đồng vị. Biết tổng số khối của 3 đồng vị là 75. Số khối của đồng vị thứ nhì bằng trung 

bình cộng số khối của hai đồng vị kia. Đồng vị thứ nhất có số p bằng số e. Đồng vị thứ ba chiếm 

11,4% số nguyên tử và có số n nhiều hơn đồng vị thứ hai là một đơn vị 

a) Tìm số khối và số n của mỗi loại đồng vị. 

b) Tìm % về số nguyên tử của hai đồng vị còn lại 

3. Khi có 50 nguyên tử của đồng vị thứ hai thì có bao nhiêu nguyên tử của các đồng vị còn lại 

Bài 18: Hiđro có ba đồng vị là: 

các loại phân tử nước? 

H, H, H 

1 2 3 

1 1 1 

. Oxi có ba đồng vị là 

16 

O 8 

, 

17 

O 8 

, 

17 

O 8 

. Viết công thức 

Bài 19: Trong tự nhiên oxi có ba đồng vị , , . Cacbon có hai đồng vị . Hỏi có 

thể có bao nhiêu loại phân tử khí cacbonic? Viết CTPT và tính PTK của chúng? ĐS: 12. 

16 

O 8 

17 

O 8 

17 

O 8 

C, C 

12 13 

6 6 

Bài 20: Nhận định nào sau đây đúng khi nói về 3 nguyên tử: 26 55 

13 X, 26 Y, 26 12 Z? 

X và Z có cùng số khối. B. X, Z là 2 đồng vị của cùng một nguyên tố hoá học. 

C. X, Y thuộc cùng một nguyên tố hoá học. D. X và Y có cùng số nơtron. 






Page 9 












Chuyên đề 3: Bài tập về các hạt trong hợp chất 

Ghi nhớ 

+ Ion là phần tử tạo thành khi nguyên tử cho hoặc nhận e. 

+ Nếu nguyên tử nhận e thì sẽ được ion âm( anion). Điện tích của ion âm = số e nhận. 

VD1: S có 16e S 2- có 16 + 2 = 18e. 

- 

VD2: NO 2 có 7 + 3.8 = 31e NO 2 có 31 + 1 = 32e. 

+ Nếu nguyên tử cho e thì sẽ được ion dương( cation). Điện tích của ion dương = số e cho. 

VD1: Al có 13e Al 3+ có 13 – 3 = 10e. VD2: Mg 2+ có 10e Mg có 12e 

+ Số P, N của ion luôn bằng nguyên tử. 

+ Tổng quát: ion X n+ ; Y m- có tổng số hạt lần lượt là: 2P X + N X – n và 2P Y + N Y + m. 

+ Vì khối lượng của e rất nhỏ nên khối lượng của nguyên tử bằng khối lượng của ion. 

Bài tập 

Bài tập 0: 

1. Tổng số hạt trong ion X 3+ bằng 79 trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang 

điện là 19 hạt. Tìm X? 

2. Tính số hạt mang điện trong CO 2- 3 ; SO 2- 4 ; PO 3- 4 ; NH + 4 . 

3. Xác định tổng số hạt trong: O 2 ; S 2- ; SO 2 ; SO 2- - 4 ; HSO 3 cho ; . 

16 

O 8 

O; H 

32 1 

16 1 

Bài tập 1: Trong hợp chất MX 3 có: 

+ Tổng số hạt = 196 trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 60. 

+ Số khối của M nhỏ hơn số khối của X là 8. 

+ Tổng số hạt trong X - lớn hơn trong M 3+ là 16. 

1. Tìm số P, N của M và X rồi gọi tên chúng? 

2. Hoà tan MX 3 vào nước. Hỏi dd thu được có thể tồn tại những ion nào? 

3. Hoàn tành phản ứng theo sơ đồ: 

(1): MX 3 + Ag 2 SO 4 → (A) ↓ + (B). (2): (B) + NaOH → (C) ↓ + H 2 O. 

(3): (C) + KOH → (D) + H 2 O. (4): (D) + H 2 O + H 2 SO 4 → (B) +… 

(5): (D) + HCl → (C) +… 

Giải 

1. Ta có hệ: 

2PM + NM + 3.(2PX + N 

X) = 196 PM 

+ 3PX 

= 64 

2PM + 6PX − NM − 3NX 

= 60 

NM 

+ 3NX 

= 68 

 

(PX + N 

X) − (PM + N 

M) = 8 

PX 

− PM 

= 4 

 

(2PX + NX + 1) − (2PM + NM 

− 3) = 16 

PX + NX − PM − NM 

= 8 

2. Dd có Al 3+ ; Al(OH) 2+ ; Al(OH) + 2 ; H + ; Cl - . 

P = 13 

M 

 

X 

= 

P 17 

MX 3 = AlCl 3 . 

N = 14 

M 

 

X 

= 


N 18 





Page 10 











Bài tập 2: Hai nguyên tố X, Y tạo thành hợp chất XY 2 có tổng số proton bằng 32. Hiệu số nơtron 

của X và Y bằng 8. Trong các nguyên tử X, Y đều có số proton = số nơtron. Xác định số lượng mỗi 

loại hạt của X và Y. 

Giải 

PX 

+ 2PY 

= 32 PX 

= 16 

NX 

− NY 

= 8 

PY 

= 8 

XY 2 = SO 2 . 

PX 

= NX 

NX 

= 16 

 

PY 

= NY 

 

NY 

= 8 

Bài tập 3: Hợp chất MX có tổng số hạt = 86 trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không 

mang điện là 26. Số khối của X hơn của M là 12. Tổng số hạt của X - hơn của M + là 20. 

1. Xác định tên M và X? 

2. Hoàn thành phản ứng sau: 

(1): MX + H 2 O ⎯⎯⎯→(A) + (B) + (X). (2): (B) + (X) ⎯⎯→ (D). 

(3): (D) + (A) ⎯⎯→ MX + H 2 O. (4): (X) + (A) 

(5): (X) + KOH 

ĐS:MX là NaCl. 

Giải 

dpmn 

M M X X 

 

M 

+ 

X 

− 

M 

− 

X 

= 

0 

70 C 

⎯⎯⎯→ …+…+… 

2P + N + 2P + N = 86 

2P 2P N N 26 

 

(P + N ) − (P + N ) = 12 

X X M M 

 

X 

+ 

X 

+ − 

M 

+ 

M 

− = 

(2P N 1) (2P N 1) 20 

 

P + P = 28 

M X 

 

M 

+ 

X 

= 

N N 30 

 

P − P = 6 

X M 

 

X 

+ 

X 

− 

M 

− 

M 

= 

P N P N 12 

 

0 

t thuong 

⎯⎯⎯⎯→ MX + … + … 

P = 11 

M 

 

X 

= 

P 17 

 

N = 12 

M 

 

X 

= 

N 18 

MX = NaCl 

Bài tập 4: Trong hợp chất M 2 X có: 

+ Tổng số hạt = 116 trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 36. 

+ Số khối của M nhỏ hơn số khối của X là 9. 

+ Tổng số hạt trong X 2- lớn hơn trong M + là 17. 

Tìm M 2 X? 

Giải 

4PM + 2N 

M 

+ (2PX + N 

X) = 116 2PM 

+ PX 

= 38 

PM 

= 11 

4PM + 2PX − 2NM − NX 

= 36 

2NM 

+ NX 

= 40 PX 

= 16 

M 2 X = Na 2 S. 

(PX + N 

X) − (PM + N 

M) = 9 

PX 

− PM 

= 5 

NM 

= 12 

 

(2PX + NX + 2) − (2PM + NM 

− 1) = 17 

PX + NX − PM − NM 

= 9 

NX 

= 16 

Bài tập 5: Một kim loại M có số khối A=56. Tổng số các hạt cơ bản trong ion M +2 là 80. 

1. Tìm M? 2. Viết pư khi cho M và MSO 4 pư với Cl 2 , Zn, AgNO 3 , HNO 3 đặc nóng, M 2 (SO 4 ) 3 

ĐS: M là Fe. 


Bài tập 6: Ba nguyên tố X, Y, Z có tổng số điện tích hạt nhân bằng 16, hiệu điện tích hạt nhân X 

và Y là 1, tổng số electron trong ion X 3 Y - là 32. Tìm tên 3 nguyên tố X, Y, Z. 

ĐS: X = oxi; Y = nitơ; Z = hiđro 















Bài tập 7: Hợp chất A được tạo thành từ ion M + và ion X 2- . Tổng số 3 loại hạt trong A là 140. Tổng 

số các hạt mang điện trong ion M + lớn hơn tổng số hạt mang điện trong ion X 2- là 19. Trong nguyên 

tử M, số hạt proton ít hơn số hạt nơtron 1 hạt; trong nguyên tử X, số hạt proton bằng số hạt nơtron. 

Tìm A? 

Giải 

2(2PM + N 

M) + 2PX + NX 

= 140 

PM 

= 19 

(2PM 

−1) − (2PX 

+ 2) = 19 4PM + 2(PM + 1) + 2PX + PX 

= 140 

PX 

= 8 

− A là K 2 O. 

PM 

+ NM 

= 1 

2PM 

− 2PX 

= 22 

NM 

= 20 

 

PX 

− NX 

= 0 

 

NX 

= 8 

Bài tập 8: Một hợp chất tạo bởi ion M + và X 2- 2 . Trong đó phân tử M 2 X 2 có tổng số hạt cơ bản là 

164, số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 52. Số khối của M lớn hơn của X là 

23. Tổng số hạt proton và nơtron trong M + 2- 

nhiều hơn trong X 2 là 7 hạt. Tìm M 2 X 2 ? 

Giải 

4P + 2N + 4P + 2N = 164 

M M X X 

 

M 

+ 

X 

− 

M 

− 

X 

= 

4P 4P 2N 2N 52 

 

(P + N ) − (P + N ) = −23 

X X M M 

 

X 

+ 

X 

− 

M 

+ 

M 

= − 

(2P 2N ) (P N ) 7 

 

P + P = 27 

M X 

 

M 

+ 

X 

= 

N N 28 

 

P + N = 39 

M M 

 

X 

+ 

X 

= 

P N 16 

 

P = 19 

M 

 

M 

= 

N 20 

 

P = 8 

X 

 

X 

= 

N 8 

(giải hệ ra Math error) 

Hợp chất đã cho là K 2 O 2 . 

Bài tập 9: Hợp chất M tạo nên bởi anion Y - và cation X + . Tỉ khối giữa Y - :X + = 31:9. A là nguyên 

tố có trong cả Y - và X + có tổng các hạt trong nguyên tử là 21. Trong M chỉ có hai nguyên tử A; 

trong X + có 5 nguyên tử của hai nguyên tố còn trong Y - có 4 nguyên tử của hai nguyên tố. Tìm M 

biết khối lượng của X + < 20? 

Giải 

+ Ta có: P A = 21:3 = 7 A là nitơ X + + 

là NA 4 và Y - - 

là NB 3 do đó ta có: 

14 + 3B 31 

= 

14 + 4A 9 

27B = 308 + 124A (1) 

+ Mặt khác ta có: 14 + 3A < 20 A = 1 (2) 

+ Từ (1, 2) suy ra: B = 16 = oxi M là NH 4 NO 3 . 

+ 

Bài 10: Tổng số hạt mang điện trong ion XY 4 là 21. Số proton của X hơn số proton của Y là 6 

hạt. Tìm X, Y? ĐS: NH + 4 . 

Bài 11: Tổng số proton trong hợp chất XY 2 bằng 38; % khối lượng của X trong XY 2 bằng 15,8%. 

Tìm X, Y biết trong X, Y số proton bằng số nơtron? 

Giải 

2PX 

Ta có: P X + 2P Y = 38 (1) và = 0,158 P X = 6; P Y 16 XY 2 là CS 2 . 

2P + 4P 


X 

Y 












Bài 12: X, Y là hai phi kim, trong X và Y có số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện 

lần lượt là 14 và 16. X và Y tạo thành hợp chất XY n trong đó: X chiếm 15,0486% về khối lượng; 

tổng số proton là 100; tổng số nơtron là 106. Tìm X, Y, XY n ? ĐS: PCl 5 . 




Bài 13: Cho hợp chất A có dạng MX 2 có các đặc điểm sau: 

+ Tổng số hạt trong A là 140 trong đó số hạt không mang điện ít hơn số hạt mang điện là 44. 

+ Khối lượng nguyên tử của M nhỏ hơn của X là 11. 

+ Tổng số hạt trong X - nhiều hơn tổng số hạt trong M 2+ là 19 

ĐS:A là MgCl 2 . 













Chuyên đề 4: Cấu hình electron 




Lí thuyết cơ bản 

+ Trật tự các mức năng lượng như sau: 

1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d 7p.(*) 

+ Qui tắc viết 

- Bước 1: Xác định số e của nguyên tử. 

- Bước 2: Điền e vào các phân lớp theo (*) theo nguyên tắc: điền từ trái qua phải; số e tối đa điền 

vào s, p, d, f là 2, 6, 10, 14. 

- Bước 3: Sắp xếp lại nếu cần(Z > 20) 

+ Cấu hình e thu gọn là cấu hình e có các phân lớp bên trong được thay thế bằng khí hiếm 

VD: Cấu hình e thu gọn của Na là [Ne]3s 1 . 

+ Nếu phân lớp cuối cùng của 1 nguyên tố(khi chưa sx lại) là s, p, d, f thì nguyên tố đó tương ứng 

được gọi là nguyên tố s, p, d, f. 

+ Số e ngoài cùng của 1 lớp = tổng số e của các phân lớp cao nhất. 

+ Số e lớp ngoài cùng = 1, 2, 3 kim loại(trừ H, He, B); = 5, 6, 7 phim kim; = 8 khí hiếm 

(trừ He). 

Bài tập củng cố lí thuyết 

Bài tập 1: Viết cấu hình e của 3 nguyên tố A, B, C có số e tương ứng là: 20; 25; và 35 ở dạng đầy 

đủ và thu gọn? 

Bài tập 2: Viết cấu hình của Na(z = 11), S(z = 16), Ca(z = 20), As(z =33), Zn(z = 30) rồi cho 

biết: + Nguyên tố nào là nguyên tố s, p, d, f? 

+ Số e lớp ngoài cùng của mỗi nguyên tố? 

Bài tập 3: Viết cấu hình của 4 nguyên tố X, Y, Z, T có số e tương ứng là 17, 18, 19, 31 rồi cho 

biết: 

a) X, Y, Z, T là nguyên tố s, p, d hay f? 

b) X, Y, Z, T là kim loại, pk hay khí hiếm? 

Bài tập 4: Tổng số hạt p, n, e trong nguyên tử nguyên tố X, Y lần lượt là 52 và 60. 

1. Tìm số e của X, Y? 

2. Viết cấu hình e của X, Y đầy đủ và thu gọn? 

3. X, Y là nguyên tố s, p, d hay f? là KL, PK hay KH? 


Bài 5 : Tổng số hạt mang điện trong hợp chất MX 2 bằng 116. 

a) Tìm M, X biết tổng số hạt trong X là 48. 

b) Viết cấu hình e của M, X dạng đầy đủ và thu gọn ? 

c) Cho biết X, Y là nguyên tố s, p, d hay f? là KL, PK hay KH? 












Qui tắc chuyển cấu hình dạng chữ sang ô lượng tử. 




+ Thay thế phân lớp s, p, d, f bằng 1, 3, 5, 7 ô vuông 

+ Điền e vào mỗi ô vuông theo nguyên tắc: điền từng phân lớp một, điền từ trái qua phải, điền e 

quay lên trước rồi mới điền e quay xuống. 

Chú ý: 

Khi không đề cập đến năng lượng của e thì ta biểu diễn các ô lượng tử ngang hàng nhau và 

tách riêng các phân lớp trong 1 lớp. 

Nếu 1AO có 2e thì 2e đó gọi là e ghép đôi, nếu có 1e thì 1e đó gọi là e độc thân. 

Nếu các phân lớp s, p, d, f có số e tương ứng là 2, 6, 10, 14 thì chúng được gọi là phân lớp 

bão hòa và ngược lại. 

Bài tập 1: A, B, C, D, E là 5 nguyên tố có số e là những số nguyên liên tiếp. Tổng số e của cả 5 

nguyên tố = 90. 

a) Tìm số e của 5 nguyên tố biết số e của A 

b) Viết cấu hình A, B, C, D, E ở dạng chữ và ô lượng tử. 

c) Trong 5 nguyên tố trên nguyên tố nào là kim loại, phi kim, khí hiếm. 

Bài tập 2: Viết cấu hình e của Fe (z = 26) ở 3 dạng: 

a) Đầy đủ. b) Thu gọn. c) Ô lượng tử. 

Bài tập 3: Tổng số proton của 2 nguyên tố A và B là 37 trong đó số proton của A hơn của B là 3. 

1. Tính số p, e của A, B? 

2. Viết cấu hình e của A, B ở dạng chữ đầy đủ và ô lượng tử. 

3. A, B là kim loại hay phi kim? Vì sao? A, B có mấy e độc thân? 

ĐS: A là Caxi, B là Clo. 

Bài tập 4: Hợp chất M 2 X có tổng số proton = 54. Số proton của M hơn X là 3 proton. 

1. Tính số e của M, X? 

2. Viết cấu hình e của M, X ở dạng chữ đầy đủ và ô lượng tử. 

3. Gọi tên M, X, M 2 X và co biết M, X là kim loại hay phi kim? 

ĐS: M là Kali, X là Lưu huỳnh. 

Bài tập 5: Tổng số hạt trong nguyên tử M và N lần lượt là 122 và 80 trong đó số hạt mang điện 

nhiều hơn số hạt không mang điện tương ứng là 26 và 20. 

1. Tìm số e của M, N? 

2. Viết cấu hình e của M, N dạng chữ, ô lượng tử đầy đủ và thu gọn? 

3. M, N là kim loại hay phi kim? Nguyên tố s, p, d hay f? Tính số e độc thân ở M, N? 

ĐS: M là Rubiđi; N là Mangan. 


Bài tập 6: Cho 3 nguyên tố X, Y, Z có tổng số proton là 90. Tổng số proton của X và Z gấp đôi 

số proton của Y. Số proton của Y hơn của X là 2. 















1. Tìm X, Y, Z? 

2. Viết cấu hình của X, Y, Z dạng đầy đủ và thu gọn? Viết cấu hình của Z dạng ô lượng tử rồi tính 

số e độc thân? 

3. X, Y, Z là KL, PK hay KH? 

ĐS: X là Ni, Y là Zn, Z là Ge 

Bài tập 7: Tổng số hạt trong nguyên tử nguyên tố M là 82, trong hạt nhân của M có số hạt mang 

điện ít hơn số hạt mang điện là 4. 

1. Tìm M? 

2. Viết cấu hình của M dạng ô lượng tử? Cho biết M là KL, PK hay KH? 

Viết cấu hình e đặc biệt 

Bài tập tình huống: Viết cấu hình e của Cu(Z=29) rồi so sánh với cấu hình e trong BTH? 

Phương pháp viết 

+ Cấu hình bền: là cấu hình mà phân lớp d, f đạt bão hòa tức là đạt d 10 ; f 14 hoặc nửa bão hòa tức 

là đạt d 5 ; f 7 . 

+ Qui tắc sớm bão hòa và nửa bão hòa: “Khi trong cấu hình của 1 nguyên tố có d 4 ; d 9 ; f 6 ; f 13 thif 1 

e ở phân lớp sát ngoài sẽ chuyển vào để nguyên tố này đạt được cấu hình bền” 

Bài tập 1: Viết cấu hình của 

a) Cu(Z=29) b) Cr(Z=24) 

Bài tập 2: Viết cấu hình của 

a) Ag(Z=47) b) Mo(Z=42) 

Bài tập 3: Nguyên tố X có cấu hình lớp ngoài cùng là 4s 1 . 

1. Viết cấu hình đầy đuur và gọi tên X? 

2. Lấy 2,8 gam oxit của X cho pư vừa đủ với 50 ml HCl 1,4M. Tìm X? 

ĐS: X là Cu 

Bài tập 4: Tổng số hạt trong nguyên tử nguyên tố X bằng 92 trong đó số hạt mang điện hơn số 

hạt không mang điện 24 hạt. Viết cấu hình e của X? 

Bài tập 5: Tổng số hạt mang điện trong X 2 O 3 hơn số hạt mang điện trong ion cacbonat là 82. 

1. Tìm X? 

2. Viết cấu hình e của X dạng thu gọn và ô lượng tử? 

ĐS: X là Crom. 


Viết cấu hình đầy đủ khi biết cấu hình e lớp ngoài cùng. 















+ Các phân lớp bên trong phân lớp ngoài cùng phải bền tức là phải đạt bão hòa(hoặc nửa bão hòa 

với d, f) ứng với: s 2 ; p 6 ; d 10 ; f 14 ; d 5 ; f 7 . 

+ Điền e vào các phân lớp còn thiếu ta được cấu hình đầy đủ. 

Bài tập 1: 

1. Viết cấu hình e dạng chữ đầy đủ và ô lượng tử của các nguyên tố có cấu hình e lớp ngoài cùng 

như sau: 

A. 2s 2 2p 4 . B. 3s 2 3p 1 . C. 3d 5 4s 2 . D. 3s 2 3p 6 . 

2. Cho biết A, B, C, D là KL, PK hay KH? Tính số e độc thân của mỗi nguyên tố? 

Bài tập 2: X, Y có cấu hình e lớp ngoài cùng là ns 2 np 5 . 

1. X, Y là KL hay PK? 

2. Viết cấu hình e đầy đủ của X và Y biết chúng có n tương ứng là 2 và 4? 

Bài tập 3: X có phân lớp ngoài cùng là 5p 5 và có N/Z = 1,3962. Số N trong X gấp 3,7 lần số N 

trong Y. Cho 1,0725 gam Y pư với X dư thu được 4,565 gam sản phẩm có công thức XY. 

1. Viết cấu hình e của X? 

2. Xác định số proton; số khối và tên X, Y? 

3. X, Y là KL, PK hay KH? 

ĐS: X là iot; Y là kali 

Bài tập 4: A, B có cấu hình e phân lớp ngoài cùng là 3s x và 3p 5 . 

1. A, B là kim loại hay phi kim? 

2. Xác định cấu hình đầy đủ của a, B biết 2 nguyên tử có số e độc thân bằng nhau? 

Bài tập 5: X, Y có phân lớp ngoài cùng lần lượt là 3s 2 và 4p y (y>2) 

1. Tìm X, Y biết số e lớp ngoài cùng của X bằng số e độc thân của Y? 

2. X, Y là kim loại hay phi kim? 

Bài tập 6: Nguyên tố X có cấu hình lớp ngoài cùng là 4s 1 . 

1. Viết cấu hình đầy đủ và gọi tên X? 

2. Lấy 2,8 gam oxit của X cho pư vừa đủ với 50 ml HCl 1,4M. Tìm X? 

ĐS: X là Cu 













Viết cấu hình e của ion 




+ Nguyên tắc chung: để viết cấu hình e của ion đầu tiên ta phải viết cấu hình của nguyên tử trước. 

Từ cấu hình vừa viết xong ta bỏ hoặc thêm vào số e mà nguyên tử cho hoặc nhận 

+ Với các nguyên tố có Z ≤ 20: từ số e của nguyên tử ta tính số e của ion. Dựa vào số e của ion ta 

viết cấu hình e. 

+ Để viết cấu hình e của nguyên tử khi biết cấu hình e của ion ta cần bỏ bớt hay thêm vào số e mà 

nguyên tử đã nhận hay cho 

Bài 1: Cho hai nguyên tố A, B tổng số hạt mang điện là 82. Số proton của A bằng 68% số proton 

của B. 

1. Viết cấu hình của A, B dạng chữ đầy đủ và dạng ô lượng tử? 

2. A, B là KL hay PK? Là nguyên tố s, p, d hay f? 

3. Viết cấu hình e của A - ; B 2+ ; B 4+ dạng chữ và ô lượng tử? 

ĐS: A là Clo; B là Mangan. 

Bài 2: Cho A, B 2+ ; C + ; D 2- ; E - đều có cấu hình e lớp ngoài cùng là 3s 2 3p 6 . 

1. Viết cấu hình e của A, B, C, D, E? 

2. Xác định loại nguyên tố của chúng? 

Bài 3: X, Y, Z có số e tương ứng là 20, 26 và 28. 

1. Viết cấu hình của X, Y, Z dạng đầy đủ và ô lượng tử? 

2. Viết cấu hình e của X 2+ ; Y 2+ ; Y 3+ ; Z 2+ ? 

3. X, Y, Z là nguyên tố s, p, d hay f? 

Bài 4: Cho hai ion A 3+ và B 3- đều có 2 phân lớp e ngoài cùng là 2s 2 2p 6 . 

1. Viết cấu hình e của A, B dạng đầy đủ và ô lượng tử? 

2. Xác định số e độc thân của A, B? 

Bài 5: Viết cấu hình e của chất đầu và sản phẩm trong mỗi TH sau 

a) Cu 2+ (Z=29) nhận 2e b) Fe 2+ (Z=26) cho 1e 

c) Br(Z=35) nhận 1e d/ Hg(Z=80) cho 2e 

Bài 6(A_2011): Cấu hình electron của ion Cu 2+ ; và Cr 3+ lần lượt là 

A. [Ar]3d 9 và [Ar]3d 1 4s 2 . B. [Ar]3d 7 4s 2 và [Ar]3d 3 . 

C. [Ar]3d 9 và [Ar]3d 3 . D. [Ar]3d 7 4s 2 và [Ar]3d 1 4s 2 . 

Bài 7(A_07): Dãy gồm các ion X + , Y - và nguyên tử Z đều có cấu hình electron 1s 2 2s 2 2p 6 là: 

A. Na + , Cl - , Ar. B. Li + , F - , Ne. C. Na + , F - , Ne. D. K + , Cl - , Ar. 
















CHƯƠNG 2: BẢNG TUẦN HOÀN VÀ ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN 

Chuyên đề 1: XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ CỦA 1 NGUYÊN TỐ TRONG BTH 

Phương pháp giải 

- Vị trí = ô + chu kì + nhóm(A, B) 

- Cách xác định: 

+ Bước 1: Viết cấu hình rồi xác định nguyên tố s, p, d, f để sau này xác định nhóm A, B 

+ Bước 2: Xác định vị trí: 

STT của ô = Z = P = E 

STT của chu kì = số lớp e 

STT của nhóm = số e hóa trị 

* Nếu là nguyên tố s, p thì là nhóm A 

* Nếu là nguyên tố d thì là nhóm B 

* Nếu là nguyên tố f thì thuộc nhóm IIIB 

* Nếu số e hóa trị là 9, 10 thì thuộc nhóm VIIIB. 

Bài tập 

Bài 1: Cho 4 nguyên tố X, Y, Z, T có số e tương ứng là 13, 17, 21, 26. Viết cấu hình e và xác 

định vị trí của chúng trong BTH? 

Bài 2: Tổng số hạt trong nguyên tử nguyên tố X, Y lần lượt là 36 và 40. 

1. Xác định vị trí của X, Y trong BTH? 

2. Có hh kim loại X, Y, Cu, Ag. Hãy tách riêng chúng ra khỏi hh? 

Bài 3: A, B, C có cấu hình e lớp ngoài cùng lần lượt là: 3s 2 3p 1 ; 4s 2 4p 5 và 4s 1 . 

1. Viết cấu hình đầy đủ của A, B, C? 

2. Xác định vị trí của A, B, C trong BTH? 

Bài 4: Cho 3 nguyên tố A, B, C có tổng số e bằng 99. Tổng số e của A và C gấp đôi số e của B. C 

có số e hơn A là 6. 

1. Tìm A, B, C? 

2. Xác định vị trí của A, B, C trong BTH? A, B, C là KL; PK hay KH? 

3. D là nguyên tố t/m: E D + E C = 2E A . Xác định vị trí của D trong BTH? 

ĐS: A là Zn; B là As; C là Kr; D là Cr. 

Bài 5: Tổng số hạt mang điện của A và B là 90. Số proton của A bằng 1,8125 lần số e của B. Viết 

cấu hình và xác định vị trí của A, B trong BTH? 

ĐS A là đồng; B là lưu huỳnh. 

Bài 6: Ion X 2- ; Y 2+ và nguyên tử Z đều có cấu hình e lớp ngoài cùng là 3s 2 3p 6 . 

1. Viết cấu hình của X, Y, Z? 

2. Xác định vị trí của X, Y, Z trong BTH? 

Bài 7: X có cấu hình e dạng: .......5f 3 6d 1 7s 2 . Không viết cấu hình hãy xác định vị trí của X trong 

BTH? 

Bài 8: Cation M 3+ có cấu hình lớp vỏ ngoài cùng là 2p 6 . Xác định cấu hình của M, sơ đồ obitan. 

Xác định vị trí của X trong bảng HTTH? 
















Bài 9: Nguyên tử nguyên tố X có tổng số các loại hạt là 93 trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số 

hạt không mang điện là 23. Xác định số hiệu nguyên tử, số khối. Viết cấu hình electron của X, X + 

và X 2+ . Xác định vị trí của X trong bảng HTTH? 

ĐS: X là Cu. 

Bài 10: Một kim loại M có số khối A=56. Tổng số các hạt cơ bản trong ion M +2 là 80. Hãy xác 

định vị trí của X trong bảng HTTH. ĐS: M là Fe 

Bài 11: Một nguyên tố phi kim R có hai đồng vị X và Y. Cho kim loại Fe tác dụng với X, Y ta 

lần lượt được hai muối X’ và Y’ có tỷ lệ khối lượng phân tử là 293.299. Biết rằng tỷ số số nguyên 

tử X và Y trong R bằng 109/91 và tổng số n của X và Y bằng 4,5 lần số hiệu nguyên tử của 

nguyên tố ở chu kỳ 4, nhóm A nhóm hai. Mặt khác khi cho muối NaR tác dụng vừa đủ với 40/3 

gam dd AgNO 3 25,5% ta được 3,7582 gam muối bạc ( hiệu suất 100%). 

1. Xác định khối lượng nguyên tử R. 

2. Xác định số khối của X và Y. 

3. Viết cấu hình e của R. Vị trí của R trong bảng HTTH. 

Chuyên đề 2: Bài tập về vị trí tương đối của hai nguyên tố 


Nếu 2 nguyên tố X và Y cùng nhóm A và thuộc hai chu kì liên tiếp thì P Y – P X = 2, 8, 18, 32. 

Nếu 2 nguyên tố X và Y liên tiếp trong 1 chu kì thì P Y – P X = 1. 

Nếu 2 nguyên tố X và Y cách nhau n trong 1 chu kì thì P Y – P X = n +1. 

Nếu một nguyên tố nhận e tạo ra ion âm thì nó là phi kim và ngược lại nếu một nguyên tố cho 

e tạo ra ion dương thì nó là kim loại. 

Số e cho hay nhận phải thỏa mãn đk là tạo thành ion có cấu hình bền. 

Bài tập 

Bài 1: X, Y là hai nguyên tố ở cùng một nhóm A và thuộc hai chu kỳ liên tiếp trong bảng HTTH. 

Tổng số hạt proton trong hai hạt nhân X và Y là 32. Hãy viết cấu hình của X và Y và các ion mà X 

và Y có thể tạo thành? 

Bài 2: Tương tự với các cặp nguyên tố có tổng số e bằng: 

a) 26(Flo và Clo) b) 30(Natri và Kali) c) 44(Al và Ga) d/ 50(S và Se) 

Bài 3: A, B là hai nguyên tố thuộc hai ô liên tiếp trong 1 chu kì. Tổng số hạt mang điện của A, B 

là 66. 

1. Tìm A, B có Z B >Z A ? 2. Viết cấu hình e và xác định vị trí của A, B trong BTH? 

ĐS: S và Cl 

Bài 4: X và Y là hai nguyên tố ở hai nhóm A liên tiếp trong bảng HTTH. Y thuộc nhóm V; ở trạng 

thái đơn chất X và Y không phản ứng với nhau. Tổng số hạt proton trong hạt nhân của nguyên tử 

hai nguyên tố là 23. 

a) Viết cấu hình của X và Y. 

b) Từ các đơn chất X và Y cùng các hoá chất cần thiết hãy viết các phương trình phản ứng điều chế 

hai axit trong đó X và Y có số oxi hoá dương cao nhất. 
















ĐS: X là lưu huỳnh; Y là nitơ. 

Bài 5: X, Y là 2 nguyên tố trong cùng 1 nhóm A, thuộc 2 chu kì liên tiếp trong hệ thống tuần hoàn. 

1. Tổng số hạt proton, nơtron và electron có trong một loại nguyên tử Y là 54, trong đó số hạt mang 

điện nhiều hơn số hạt không mang điện 1,7 lần. Tính số hiệu nguyên tử và số khối của Y. 

2. Viết cấu hình e của Y, xác định vị trí (chu kì, nhóm, phân nhóm) và tên gọi của nguyên tố Y. 

3. Cho biết nguyên tố X có thể là nguyên tố gì? Xác định tên gọi đúng của X, nếu xảy ra phản ứng 

sau: Y 2 + 2NaX = X 2 + 2NaY 

Bài 6: Hai nguyên tố A, B thuộc 2 chu kì liên tiếp, có thể tạo thành các anion A 2- và B 2- (đều có cấu 

hình electron của khí trơ). Hãy tìm A, B biết Z A -Z B = 18 và có 1 nguyên tố thuộc CK nhỏ? 

Bài 7: X và Y đều ở nhóm A. X tác dụng với HCl giải phóng ra khí H 2 . Số electron lớp ngoài cùng 

của nguyên tử Y bằng số lớp electron của nguyên tử X. Số hiệu của nguyên tử X bằng 7 lần số hiệu 

của nguyên tử Y. 

1. Tìm X, Y? 

2. X và Y có thể tạo được 2 hợp chất M và N viết CTCT và giải thích liên kết trong M và N. Nêu 

cách phân biệt M và N. 

Bài 8: Phân tử X 2 Y có tổng số proton là 23. Biết X, Y ở hai nhóm A liên tiếp trong cùng một chu 

kì. Tìm X 2 Y? ĐS: NO 2 . 

Bài tập nâng cao 

Bài 0: Hợp chất M được tạo thành từ cation X + và anion Y 2- . Mỗi ion đều do năm nguyên tử của 

hai nguyên tố tạo nên. Tổng số proton trong X + là 11, tổng số electron trong Y 2- là 50. Xác định 

công thức phân tử và gọi tên của M biết hai nguyên tố trong Y 2- thuộc cùng một nhóm và hai chu 

kì liên tiếp trong BTH. ĐS: amoni sunfat 

Bài 1: Hợp chất A tạo thành từ X + và Y 2- . Trong X + có 5 hạt nhân của hai nguyên tố và có 10e. 

Trong Y 2- có 4 hạt nhân của hai nguyên tố trong cùng một chu kì và cách nhau một ô trong BTH. 

Tổng số e trong Y 2- là 32. Tìm A? 

ĐS: amoni cacbonat. 

Bài 2: Cho hai ion X + và Y - . Trong X + có 4 nguyên tử của hai nguyên tố và có tổng số e là 10. 

Tổng số hạt trong Y - là 53. Tìm hai ion trên biết Y - là ion đơn nguyên tử? ĐS: H 3 O + và Cl - . 

Bài 3: Hợp chất M tạo bởi X + và Y 3- , cả 2 ion đều do 5 nguyên tử của 2 nguyên tố tạo nên. Tổng 

số proton của X + là 11; trong X + có nguyên tố P; Y 3- có nguyên tố Q trong đó P và Q là hai nguyên 

tố thuộc cùng một nhóm và hai chu kì liên tiếp. Khối lượng phân tử của M là 149. Tìm M. 

ĐS: amoni photphat. 

2- 

Bài 4: Cho biết tổng số electron trong ion AB 3 là 42, trong các hạt nhân nguyên tử của nguyên 

tố A cũng như nguyên tố B số hạt proton bằng số hạt nơtron. Tìm A, B? ĐS: SO 2- 3 . 

Ta có: P + 3P’ = 40 P’ = (40-P)/3< 13,3. Vì B tạo anion và có P’ < 13,3 nên B là phi kim 

thuộc chu kì 2 B là F; O; N; C tương ứng A là… 

Bài 5: Hợp chất A có công thức là MX x trong đó M chiếm 46,67% về khối lượng; M là kim loại, 

X là phi kim ở chu kì 3. Trong hạt nhân của M có n-p=4; của X có n’=p’. Tổng số proton trong 

MX x là 58. Xác định tên, số khối của M, X. Viết cấu hình electron và xác định vị trí của chúng 

trong bảng HTTH. ĐS: MX x là FeS 2 . 
















Bài 6: Một hợp chất ion cấu tạo từ M + và X 2- . Trong phân tử M 2 X có tổng số các loại hạt là 140 

hạt, trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 44 hạt. Số khối của ion M + lơn 

hơn số khối của ion X 2- là 23. Tổng số các loại hạt trong ion M + nhiều hơn tổng số các loại hạt trong 

ion X 2- là 31. 

a) Viết cấu hình electron của các ion M + và X 2- ; của M và X. 

b) Xác định vị trí của M và X trong bảng HTTH. ĐS: M 2 X là K 2 O 

Bài 7: Hợp chất A được tạo thành từ ion M + và ion X 2- . Tổng số 3 loại hạt trong A là 140. Tổng số 

các hạt mang điện trong ion M + lớn hơn tổng số hạt mang điện trong ion X 2- là 19. Trong nguyên 

tử M, số hạt proton ít hơn số hạt nơtron 1 hạt; trong nguyên tử X, số hạt proton bằng số hạt nơtron. 

Viết cấu hình electron của M + và X 2- và gọi tên chất A. 

Bài 8: Trong phân tử A 2 B gồm ion A + và B 2- có tổng số các hạt là 140, trong đó số hạt mang điện 

nhiều hơn số hạt không mang điện là 44. Mặt khác, người ta biết số khối của ion A + lớn hơn trong 

ion B 2- là 23. Tổng số hạt trong ion A + nhiều hơn trong ion B 2- là 31. Hãy: 

* Xác định điện tích hạt nhân của A và B. 

* Viết cấu hình electron của các ion A + và B 2- . 

+ KL riêng: D = 

m 

V 

+ Thể tích hình cầu: V = 

Chuyên đề 3: Bài tập xác định bán kính nguyên tử 

4 r 

3 

3 


+ 1 mol một chất X bất kì đều có N A = 6,02.10 23 nguyên tử X. 

+ Độ đặc khít: lập phương tâm khối = 68%; lập phương tâm diện = 74%. 

Bài tập 

Bài 1: Kim loại crôm có cấu trúc tinh thể với phần rỗng trong tinh thể chiếm 32%. Khối lượng 

riêng của crôm là d=7,19g/cm 3 . Hãy tính bán kính nguyên tử tương đối của crôm. Cho Cr=52. 

ĐS: 1,25.10 -8 cm 3 . 

Bài 2: Nếu thừa nhận rằng nguyên tử Ca và Cu đều có dạng hình cầu, sắp xếp đặc khít bên cạnh 

nhau thì thể tích chiếm bởi các nguyên tử kim loại bằng 74% so với toàn khối tinh thể. Hãy tính 

bán kinh nguyên tử tương đối của Ca và Cu theo đơn vị anstron. Biết khối lượng riêng của chúng 

ở thể rắn tương ứng là 1,55g/cm 3 và 8,9g/cm 3 . Cho Ca=40,08 và Cu=63,546u 

ĐS: Ca = 1,96.10 -8 cm; Cu = 1,28.10 -8 cm. 






Bài 3: Tính bán kính nguyên tử của Fe và của Au ở 20 0 C, biết ở nhiệt độ đó khối lượng riêng của 

Fe là 7,87g/cm 3 và của Au là 19,32g/cm 3 . Với giả thiết trong tinh thể nguyên tử Fe hay Au là những 











hình cầu chiếm 75% thể tích của tinh thể, phần còn lại là khe rỗng giữa các quả cầu. Cho Fe=55,85 

và Au= 196,97. ĐS: Fe = 1,29.10 -8 cm; Au = 1,44.10 -8 . 

Bài 4: (A_2011)Khối lượng riêng của canxi kim loại là 1,55 g/cm 3 . Giả thiếtt rằng, trong tinh thể 

canxi các nguyên tử là những hình cầu chiếm 74% thể tích tinh thể, phần còn lại là khe rỗng. Cho 

Ca = 40, tính bán kính nguyên tử canxi tính theo lí thuyết: 

A. 0,185 nm. B. 0,196 nm. C. 0,155 nm. D. 0,168 nm. 

Bài 5: Nhôm có bán kính là 1,43 ăngtron và có M = 27u. Tính khối lượng riêng của Al biết trong 

tinh thể Al có 26% rỗng? ĐS: 2,7 gam/cm 3 . 

Chuyên đề 4: Giải bài tập bằng phương pháp trung bình 

Ghi nhớ 

+ Phương pháp trung bình là phương pháp chuyển hh hai hay nhiều chất tương tự nhau về một chất duy 

nhất gọi là chất trung bình. 

+ Vì số chất giảm xuống nên số phản ứng và số ẩn cũng giảm. Từ các giá trị của chất trung bình ta có thể 

suy ra được các chất cần tìm 

+ Khối lượng và số mol của chất trung bình bằng tổng khối lượng và tổng số mol của các chất ban đầu. 

+ Phương pháp trung bình thường dùng cho các chất kế tiếp. 

Bài tập 

Bài 1: Cho 6,4 gam hh 2 kim loại thuộc hai chu kì liên tiếp trong nhóm IIA tác dụng với HCl dư 

thì thu được 4,48 lít khí hiđro (đktc). Tìm hai kim loại đã cho? ĐS: Mg = Ca = 0,1 mol. 

Bài 2: Hòa tan 20,2 (g) hh 2 kim loại nằm ở hai chu kỳ liên tiếp thuộc nhóm IA vào nước thu được 

6,72 (l) khí (đkc) và dd A. 

a) Tìm tên và khối lượng hai kim loại kiềm. 

b) Tính thể tích dd H 2 SO 4 2 (M) cần dùng để trung hòa dd A. 

ĐS: a. Na = 0,2 mol; K = 0,4 mol. b. 0,15 lít. 

Bài 3: X,Y là 2 halogen (thuộc nhóm VIIA) ở 2 chu kì liên tiếp. Hòa tan 16,15 gam hh NaX và 

NaY vào nước sau đó cho tác dụng với dd AgNO 3 dư thu được 33,15 gam hh kết tủa. Xác định tên 

của X,Y và phần trăm khối lượng mỗi muối trong hh đầu. ĐS: NaCl = NaBr = 0,1 mol. 

Bài 4: Hòa tan hết 2,84 gam hh hai muối cacbonat của hai kim loại nhóm IIA thuộc hai chu kì liên 

tiếp bằng dd HCl dư thu được dd X và 0,672 lít CO 2 ở đktc. Tìm công thức và khối lượng mỗi 

muối? ĐS: MgCO 3 = 0,01 mol; CaCO 3 = 0,03 mol. 


Bài 5: Để hòa tan 10,4 gam hh hai kim loại liên tiếp trong nhóm IIA cần 600 ml dd HCl 2M. Tìm 

tên và khối khối lượng mỗi kim loại đã cho? 















Bài 6: Hh X gồm hai muối cacbonat của hai kim loại kiềm thổ liên tiếp. Cho 14,2 gam X pư với dd 

HCl dư được 3,36 lít CO 2 ở đktc. Tìm tên và KL của mỗi kim loại? 

Bài 7: Hh A gồm hai muối cacbonat của hai kim loại nhóm IIA thuộc hai chu kì liên tiếp trong 

BTH. Cho 7,2 gam A tan hết vào dd HCl dư được khí B. Hấp thụ hết B bởi 450 ml dd Ba(OH) 2 

0,2M thu được 15,76 gam kết tủa. Tìm tên và khối lượng mỗi muối trong A? 

Bài 8: Cho 1,9 gam hh muối cacbonat và hiđrocacbonat của kim loại kiềm M pư với dd HCl dư 

được 0,448 lít khí CO 2 ở đktc. Tìm M? ĐS: M là Na 

Chuyên đề 5: Vận dụng các qui luật trong BTH 

Bài tập vận dụng qui luật biến đổi R, I, 

Ghi nhớ 

+ Trong 1 chu kì khi Z thì R; I 1 ; 

+ Trong 1 nhóm A khi Z thì R; I 1 ; 

+ Với các ion và nguyên tử có số e bằng nhau thì R tỉ lệ nghịch với Z. 

Bài 1: X, Y, Z là ba nguyên tố thuộc ba ô liên tiếp trong một chu kì có tổng số hạt mang điện là 96. 

1. Tìm tên và vị trí của X, Y, Z trong BTH cho P X 

2. So sánh bán kính và độ âm điện của: Na, X, Y, Z? 

3. So sánh bán kính của: X 3- ; Y 2- , Z - , Ar và K + . 

ĐS: X là photpho; Y là lưu huỳnh; Z là clo. 

Bài 2: Cho hai nguyên tố X, Y cùng một nhóm A và hai chu kì liên tiếp có tổng số proton là 24(P X 



tron của T hơn của Z là 2; số e của Z = số nơtron của Z. 

1. Tìm X, Y, Z, T? 

2. So sánh bán kính và độ âm điện của X, Y, Z, T? 

3. Y, Z, T tạo ra các ion nào? So sánh bán kính của các ion đó? 

ĐS: 1. X là oxi; Y là lưu huỳnh; Z là Magie; T là nhôm. 

Bài 3: Tổng số hạt của hai nguyên tố A, B lần lượt là 24 và 46. Tìm A, B? So sánh R, độ âm điện 

của A, B? ĐS: A là oxi; B là photpho. 


Bài 4: Viết tên các nguyên tố được mô tả như sau: 

1. KLK thổ với 2e hóa trị ở lớp n = 5(Sr) 

2. Nguyên tố với obitan 6p nửa bão hòa(Bitmut) 

3. Nguyên tố có I 1 min; X max? 












4. Nguyên tố ở chu kì 3 có 2 electron p ngoài cùng chưa ghép đôi? 

5. Nguyên tố có cấu hình e: [Khí hiếm](n-1)d x ns 1 . 




Bài 5: Cho 3 nguyên tố X, Y, Z có e cuối cùng ứng với 4 số lượng tử như sau: 

n l m m s 

X 3 0 0 +1/2 

Y 3 0 0 -1/2 

Z 4 0 0 +1/2 

1. Viết cấu hình và gọi tên của chúng biết chúng đều thuộc nhóm A? 

2. So sánh R, X, I 1 của ba nguyên tố trên? 

ĐS: X là Na; Y là Mg; Z là Kali. 

Bài 6: Sắp xếp có giải thích các hạt vi mô dưới đây theo chiều R. 

1. Rb + (Z=37); Y 3+ (Z=39); Kr(Z=38); Br(Z=35); Se 2- (Z=34) và Sr 2+ (Z=38). 

2. Na, Na + ; Mg 2+ ; Mg; Al; Al 3+ ; F - ; O 2- . 

Bài 7: Phân tử MX 2 có tổng số hạt bằng 186 trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không 

mang điện là 54. Số khối của M 2+ hơn X - là 21.Tổng số hạt trong M 2+ lớn hơn trong X - là 27. 

1. Tìm MX 2 ? Viết cấu hình e của M 2+ ; M 3+ ? 

2. So sánh R, độ âm điện của X, selen và flo? 

Giải 

1. Theo giả thiết ta có hệ: 

2P + N + 4P ' + 2N ' = 186 

2P + 4P ' − N − 2N ' = 54 

 

P + N − P ' − N ' = 21 

 

(2P + N − 2) − (2P ' + N ' + 1) = 27 

 

P + 2P ' = 60 

P − P ' = 9 

 

N + 2N ' = 66 

 

N − N ' = 12 

2. R của Se > Cl > F; độ âm điện của Se < Cl < F. 

Bài 8: X, Y thuộc chu kì 3 có năng lượng ion hóa như sau: 

 

P = 26 

P ' = 17 

 

N = 30 

 

N ' = 18 

FeCl 2 . 

I1 I2 I3 I4 I5 I6 

X(kJ/mol) 1012 1903 2910 4956 6287 22230 

Y(kJ/mol) 577 1816 2744 11576 14829 18375 

Viết cấu hình của X, Y dạng ô lượng tử? 

ĐS: X là photpho = 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 3 ; Y là Mg là 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 . 
















Bài tập vận dụng qui luật biến đổi tính kim loại, phi kim, hóa trị, tính axit – bazơ. 

Bài 1: So sánh tính chất hóa học của các nguyên tố sau mà không dùng BTH? 

a) Cl(Z=17); P(Z=15); S(Z=16). 

b) A(Z=12); B(Z=19); C(Z=20) và D(Z=13). 

c) Li(Z=3); Na(Z=11); K(Z=19). 

Bài 2: Dùng BTH hãy sắp xếp các nguyên tố sau: 

1. Theo chiều tính kim loại yếu dần: 

a) Mg; K; Ca; Al; Rb b) Cs; Rb; Sr; Ca. 

2. Theo chiều tăng dần tính phi kim. 

a) Sb; Te; Br; Cl. b) As; Se; S; Cl; F. 

Bài 3: Cho ba nguyên tố X, Y, Z có tổng số proton là 44 (X>Y>Z) trong đó Y và Z thuộc hai ô liên 

tiếp trong chu kì. Tổng số hạt mang điện của X hơn Y là 12. 

1. Tìm X, Y, Z? 

2. So sánh tính chất hóa học của X, Y, Z? 

ĐS: X= Kali; Y = Nhôm; Z= Magie 

Bài 4: X thuộc chu kì 3 và có 2e độc thân ở trạng thái cơ bản; tính phi kim của X mạnh hơn photpho; 

Y là nguyên tố thuộc nhóm IA có bán kính nhỏ hơn bán kính của Rb và có độ âm điện lớn nhỏ hơn 

Li. Tìm X, Y? 

Phương pháp viết công thức của hiđroxit cao nhất 

I. KN. 

+ Hiđroxit là hợp chất có nhóm HO và một nguyên tố khác. 

VD: NaOH; HClO; H 2 SO 4 . 

+ Phân loại: có hai loại 

Bazơ: là hiđroxit của kim loại như NaOH, KOH, Mg(OH) 2 , Al(OH) 3 ,..., M(OH) n . 

Axit có oxi: H 2 SO 4 = SO 2 (OH) 2 ; H 2 CO 3 = CO(OH) 2 ;... 

+ Điều kiện tồn tại của hiđroxit: số H 3 và số O 4. 

II/ Phương pháp viết. 

+ Gọi X là nguyên tố cần viết công thức hiđroxit; gọi n là hóa trị cao nhất của X thì công thức 

hiđroxit cao nhất của X là X(OH) n . 

+ Nếu n 3 thì ta giữ nguyên công thức trên. 

+ Nếu n > 3 thì X(OH) n không tồn tại do đó ta phải trừ đi từng phân tử nước một đến khi thỏa mãn 

thì dừng lại sau đó ta đưa H lên trước.(trường hợp đặc biệt là HNO 3 ) 

VD: Viết công thức của hiđroxit cao nhất ứng với Na, Mg, Al, C, P, S và Cl. 
















Giải 

+ Với Na: hóa trị cao nhất là 1 NaOH. 

+ Với Mg: hóa trị cao nhất là 2 Mg(OH) 2 . 

+ Với Al: hóa trị cao nhất là 3 Al(OH) 3 . 

−H2O 

+ Với C: hóa trị cao nhất là 4 C(OH) 4 ⎯⎯⎯→ CO 3 H 2 hay H 2 CO 3 . 

−H2O 

+ Với P: hóa trị cao nhất là 5 P(OH) 5 ⎯⎯⎯→ PO 4 H 3 hay H 3 PO 4 . 

−H2O 

−H2O 

+ Với S: hóa trị cao nhất là 6 S(OH) 6 ⎯⎯⎯→ SO 5 H 4 ⎯⎯⎯→ SO 4 H 2 hay H 2 SO 4 . 

−H2O 

−H2O 

−H2O 

+ Với Cl: hóa trị cao nhất là 7 Cl(OH) 7 ⎯⎯⎯→ ClO 6 H 5 ⎯⎯⎯→ ClO 5 H 3 ⎯⎯⎯→ ClO 4 H hay 

HClO 4 . 

Bài tập 

Bài 1: Viết công thức của oxit cao nhất; hiđroxit cao nhất; hợp chất với hiđro của các nguyên tố 

sau: kali; brom; selen; asen; bari; mangan? 

Bài 2: X có tổng số hạt là 48. 

1. Tìm vị trí của X trong BTH? 

2. Tìm hóa trị lớn nhất của X và hóa trị với hiđro từ đó viết công thức của oxit cao nhất; hợp chất 

với hiđro và hiđroxit cao nhất. 

Bài 3: X có 3e độc thân thuộc phân lớp 3p. 

1. Tìm vị trí của X trong BTH? 

2. Viết và gọi tên của oxit cao nhất, hiđroxit cao nhất và hợp chất với hiđro 

Bài 4: X là nguyên tố thuộc nhóm A. Tổng số hạt trong X là 115. 

1. Tìm X biết X có 1 e độc thân ở trạng thái cơ bản? 

2. Xác định vị trí của X trong BTH? 

3. Viết công thức của oxit; hiđroxit cao nhất; hợp chất với hiđro? 

ĐS: 32,9 P 38,3 P = 33, 34, 35, 36, 37, 38. Vì X có 1 e độc thân nên X có P = 35. 

Bài 5: Tổng số hạt của nguyên tử nguyên tố X bằng 82. 

1. Tìm X biết ở trạng thái cơ bản X có tổng spin = +2. 

2. Tính tổng spin trong các ion X 2+ và X 3+ ? 

ĐS: X là Fe. 

Bài 6: X, Y là hai nguyên tố thuộc hai chu kì liên tiếp trong một nhóm A. Tổng số hạt mang điện 

trong cả X và Y là 100. 

1. Tìm X, Y? 2. So sánh tính phi kim của X, Y, Cl? 

3. Viết công thức của hiđroxit cao nhất ứng với X, Y rồi so sánh tính axit của chúng? Nhận xét về 

thành phần và tính chất của hợp chất tương ứng với X và Y? 

ĐS: X là S, Y là Se. 

Bài 7: Cho 4 nguyên tố A, B, C, D có tổng số hạt mang điện là 124 

1. Tìm A, B, C, D biết chúng thuộc 4 ô liên tiếp trong một chu kì và Z A < Z B < Z C < Z D . 

2. Viết công thức của oxit, hiđroxit cao nhất và hợp chất với hiđro ứng với 4 nguyên tố đó? 

3. Các hiđroxit trên có tính axit hay bazơ? So sánh tính chất đó? 

ĐS: A = Si; B = P; C = S; D = Cl 

Bài 8: Oxit cao nhất của R là RO 3 . Trong hợp chất của R với hiđro có %m R = 94,1176%. 

1. Tìm R? Viết công thức của hiđroxit cao nhất ứng với R? 

2. So sanh tính axit của hiđroxit trên với HClO 4 và H 2 SeO 4 ? 

ĐS: R là S 
















Bài 9: X, Y là hai nguyên tố thuộc một nhóm A và hai chu kì liên tiếp. X có 6e lớp ngoài cùng; 

hợp chất của X với hiđro %m H = 11,11%. Tìm X, Y? 

ĐS: X là oxi; Y là lưu huỳnh; 

Bài 10: Hợp chất khí của nguyên tố X với H là XH 3 . %m X trong oxit cao nhất là 43,662%. 

1. Tìm X? 

2. Viết công thức của hiđroxit cao nhất và so sánh tính axit của nó với H 2 SO 4 ? 

+ Zn 

H2O O2 H2O 

3. Hoàn thành sơ đồ sau: X ⎯⎯⎯→ X1 ⎯⎯⎯→ + XH3 ⎯⎯⎯→ + X + 

2 

⎯⎯⎯→ X3 

ĐS: X là photpho. 

Bài 11: X là nguyên tố thuộc nhóm IIA. %m X trong oxit cao nhất = 60%. 

1. Tìm X? Nêu tính chất hóa học cơ bản của X? 

2. So sánh tính bazơ của: KOH; Ca(OH) 2 và hiđroxit của X? 

ĐS: X là Mg. 

Bài 12: Hợp chất khí của X với H là HX. %m X trong oxit cao nhất = 38,8%. 

1. Tìm X? 2. Nêu tính chất hóa học cơ bản của X? 

ĐS: X là Clo 

Bài tập tổng hợp 

Bài 1: Tỉ số %m của nguyên tố R trong oxit cao nhất và trong hợp chất khí với hiđro là 0,6994. 

Tìm R biết R là phi kim? ĐS: R là iot 

Bài 2: X, Y là hai nguyên tố thuộc nhóm A trong BTH. X có 2e lớp ngoài cùng; hợp chất của X 

với hiđro chứa %m X = 98,56%. Y có 7e hóa trị; B là hợp chất của Y với hiđro. Cho 200 gam dd B 

7,3% pư vừa đủ với 27,8 gam hợp chất của X với hiđro thu được khí D và dd E. 

1. Tìm X, Y, D? 

2. Tính C% của chất tan trong E? 

ĐS: X là bari; Y là clo; C% = 18,33%. 

Bài 3: Nguyên tố X có hóa trị cao nhất bằng hóa trị với hiđro. KLPT của oxit cao nhất bằng 1,875 

lần KLPT của hợp chất với hiđro. Tìm X? 

Bài 4: Hòa tan hết 6,9 gam kim loại kiềm X vào 93,4 gam nước thu được 3,36 lít hiđro ở đktc và 

dd Y. 

1. Tìm X? 2. Tính C% của chất tan trong Y? 

ĐS: X là Na 

Bài 5: Hợp chất M được tạo thành từ cation X + và anion Y - . Phân tử M có 9 nguyên tử của ba 

nguyên tố phi kim. Tỉ lệ số nguyên tử của 3 nguyên tố = 2:3:4. Tổng số proton trong M là 42. Trong 

Y - có hai nguyên tố thuộc chùng chu kì và hai nhóm A liên tiếp. Tìm M 

Bài 6: Hòa tan hết 46 gam hh Ba và hai kim loại kiềm liên tiếp thu được 11,2 lít hiđro ở đktc.Nếu 

cho 0,18 mol Na 2 SO 4 vào dd trên thì chưa kết tủa hết Ba 2+ còn nếu cho 0,21 mol Na 2 SO 4 vào thì 

còn dư Na 2 SO 4 . Tìm hai kim loại đã cho?ĐS: Na và K 

Bài 7: X, Y là hai nguyên tố thuộc nhóm A. X có hai e lớp ngoài cùng, P là hợp chất của X với 

hiđro có 4,76% khối lượng hiđro. Y có 7e lớp ngoài cùng. Gọi Q là hợp chất của Y với hiđro. Biết 

16,8 gam P pư vừa đủ với 200 gam dd Q 14,6% cho khí hiđro và dd Z. 

1. Tìm X, Y? 2. Tính C% chất tan trong Z? 

Bài 8: R là nguyên tố thuộc nhóm IIA. %KL của R trong oxit cao nhất bằng 71,43%. 

1. Tìm R? 

2. Cho 16 gam R pư với nước dư. Tính KL hiđroxit, thể tích khí thu được ở đktc? 































Chương 3: LIÊN KẾT HÓA HỌC 

Bài 1: LIÊN KẾT ION 

Ghi nhớ 

+ ĐN: Là liên kết hình thành do lực hút tĩnh điện giữa hai ion trái dấu. 

+ ĐK hình thành: KL điển hình(IA, IIA) với PK điển hình(VIA, VIIA) 

+ Sự hình thành qua hai giai đoạn: 

Gđ1: KL cho và PK nhận e 

Gđ2: Các ion hút nhau tạo thành liên kết. 

+ Qui tắc bát tử: Khi liên kết với nhau các nguyên tử có xu hướng đạt được cấu hình e 

bền vững giống khí hiếm với 8e lớp ngoài cùng(Riêng He là 2e) 

+ Cơ sở so sánh t 0 nc; độ bền và khả năng tan trong nước của hợp chất ion: Hai ion hút 

nhau càng mạnh thì càng khó tách ra do đó t 0 nc; độ bền càng cao; khả năng tan trong 

nước giảm. Vì vậy có hai yếu tố ảnh hưởng đến các yếu tố trên là: 

Điện tích ion: Khi điện tích của ion tăng thì t 0 nc; độ bền tăng; khả năng tan giảm 

Bán kính ion: Khi R thì t 0 nc; độ bền giảm; khả năng tan . 

Bài 1: Tổng số hạt mang điện của A và B là 54 trong đó số hạt mang điện của A hơn của B là 22. 

1. Tìm A, B? 

2. Khi A liên kết với B thì A, B cho hay nhận e? Cho – nhận bao nhiêu e? Biểu diễn sự cho nhận 

đó? ĐS: A là Kali; B là Oxi. 

Bài 2: Cho ba nguyên tố X, Y, Z thuộc một chu kì; Y cách X hai ô; Z cách Y hai ô. Tổng số 

proton của X, Y, Z = 42. 

1. Tìm X, Y, Z biết P X 

2. Trong ba nguyên tố X, Y, Z cặp nguyên tố nào tạo ra liên kết ion? Vì sao? 

3. Xác định trạng thái của các chất tạo nên từ các cặp nguyên tố trên? 

ĐS: X là natri; Y là silic và Z là clo. 

Bài 3: Cho 3 nguyên tố X, Y, Z có e cuối cùng ứng với số lượng tử như sau: 

n l m m s 

X 2 1 0 -1.2 

Y 3 0 0 +1.2 

Z 3 1 -1 -1.2 

1. Tìm X, Y, Z? 

2. Liên kết giữa hai nguyên tố nào trong ba nguyên tố trên thuộc loại liên kết ion? 

ĐS: X là flo; Y là natri; Z là lưu huỳnh. 

Bài 4: So sánh độ bền, t 0 nc và khả năng tan trong nước của KCl, KBr,KI. 

Giải 

+ Ta thấy các ion tạo nên ba chất đã cho có điện tích bằng nhau do đó khi so sánh ta chỉ cần xét 

bán kính ion. 

+ Vì bán kính của: I - > Br - > Cl - nên lực hút giữa các ion trong KI < KBr < KCl. Do đó: 

Độ bền và nhiệt độ nóng chảy của: KCl > KBr > KI 

Độ tan của: KCl < KBr < KI. 
















+ Thật vậy thực nghiệm xác định được: 

KCl KBr KI 

T 0 nc: 770 0 C 734 0 C 681 0 C 

Độ tan: 34,3 65,2 144,5 

Bài 5: So sánh độ bền, t 0 nc và khả năng tan trong nước của các cặp chất sau: 

a) NaCl và KCl b) CsCl và NaCl c) NaI và LiF d/ NaCl và MgCl 2 e/ MgO và BaO 

Bài 6: X thuộc nhóm IA; Y thuộc nhóm IIA. So sánh nhiệt độ sôi và độ tan của XCl và YO. 

Bài 2: LIÊN KẾT CỘNG HÓA TRỊ 

Ghi nhớ 

+ ĐN: Là liên kết hình thành giữa hai nguyên tử bằng 1 hoặc nhiều cặp e chung 

+ ĐK hình thành: giữa hai phi kim 

+ Liên kết cho – nhận: Là liên kết cộng hóa trị đặc biệt mà đôi e chung do một phía cung 

cấp. 

+ Phân loại: 

Liên kết CHT không phân cực: 0 ≤ ∆X < 0,4 

Liên kết CHT phân cực: 0,4 ≤ ∆X < 1,7 

+ ∆X càng lớn thì độ phân cực của liên kết càng cao. 

Bài 1: Cho 4 nguyên tố X, Y, Z, T trong đó X, Y, Z là ba nguyên tố thuộc ba ô liên tiếp trong một 

chu kì. Tổng số proton của X, Y, Z = 21. Z và T là hai nguyên tố thuộc một nhóm A và hai chu kì 

liên tiếp. 

1. Tìm X, Y, Z, T biết P X nhỏ nhất? 

2. Liên kết giữa X, Y, Z, T với hiđro thuộc loại liên kết nào? Viết CT e và CTCT của hợp chất 

giữa X, Y, Z, T với hiđro. 

3. Viết CT e và CTCT của XZ 2 ; TZ 2 và XT 2 ? 

ĐS: X là cacbon; Y là nitơ; Z là oxi; T là lưu huỳnh. 

Bài 2: Tổng số hạt của hai nguyên tố X, Y là 98. X, Y thuộc một chu kì và cách nhau một ô. Số 

nơtron của B hơn A là 2. Số hạt mang điện của X hơn số hạt không mang điện của Y là 12. 

1. Tìm X, Y? 2. Viết công thức e; CTCT của XY 3 và XY 5 rồi cho nhận xét? 

ĐS: X là photpho; Y là clo. 

Bài 3: A, B, C có công thức lần lượt là C n H 2n+2 ; C n H 2n và C n H 2n-2 (n có giá trị như nhau trong ba 

chất). Tỉ khối của A so với hiđro là 15. 

1. Tìm A, B,C? 2. Viết CT e và CTCT của A, B,C? 3. Viết pư cháy của A, B, C? 

ĐS: A là etan; B là etilen; C là axetilen. 

Bài 4: Cho ba nguyên tố X, Y, Z trong đó: 

+ Z là nguyên tố tạo ra được ion Z 2- . Tổng số hạt trong Z 2- là 50. 

+ Y và Z thuộc hai ô liên tiếp trong một chu kì; độ âm điện của Y > Z. 

+ X tạo thành ion X + ; tổng số hạt trong X là 58. 

1. Tìm X, Y, Z? 2. Liên kết giữa X với Y; X với Z; Y với Z thuộc loại liên kết nào? 

3. Viết CT e và CTCT của ZY 2 và ZO 2 ? 

ĐS: X là kali; Y là clo và Z là lưu huỳnh. 
















Bài 5: Cho ba nguyên tố A, B, C trong đó: 

+ A, B đều có hai e độc thân ở TTCB 

+ Tổng số hạt trong A, B tương ứng là 18 và 24. 

+ B và C là hai nguyên tố thuộc một nhóm và hai chu kì liên tiếp 

1. Tìm A, B,C? 

2. Viết CT e; CTCT của AB; AB 2 và CB 2 ? 

ĐS: A là cacbon; B là oxi; C là lưu huỳnh. 

Phương pháp viết công thức electron 

+ Bước 1: Tính tổng số e hóa trị của phân tử hoặc ion. 

+ Bước 2: Xác định thứ tự liên kết. 

Xác định nguyên tử trung tâm: Là nguyên tử có độ âm điện thấp nhất(trừ hiđro) 

hoặc cần số e lớn nhất để đạt bão hòa. Nguyên tử trung tâm nằm ở giữa. 

Hiđro bao giờ cũng ở ngoài cùng xa nguyên tử trung tâm nhất: đầu hay cuối. 

Viết công thức e sơ bộ với giả thiết là giữa hai nguyên tử chỉ có một cặp e chung 

+ Bước 3: Tính tổng số e hóa trị còn lại = tổng số e – số e đã dùng. 

+ Bước 4: Lấy số e còn lại điền vào nguyên tử có độ âm điện max sao cho nguyên tử 

này đủ 8e, nếu còn dư e thì điền tất cả e còn lại vào nguyên tử trung tâm. 

+ Bước 5: Nếu nguyên tử trung tâm chưa đủ 8e thì phải chuyển các e không liên kết 

của nguyên tử có độ âm điện max thành đôi e dùng chung với nguyên tử trung tâm. 

Chú ý: CT electron phải nằm trong ngoặc [] n+ hoặc [] n- . 

+ TH đặc biệt là HClO x (x>1) thì nguyên tử trung tâm là clo. 

Bài 1: Viết CT e và CTCT của các chất và ion sau: 

HCN; CH 2 O; HNO 3 ; H 2 CO 3 ; H 2 SO 4 ; HNO 2 ; H 2 SO 3 ; HClO; HClO 2 ; HClO 3 ; HClO 4 ; H 3 O + ; NH + 4 ; 

SO 2- 4 , H 3 PO 4 ? 

Bài 2: X thuộc nhóm VIA; hợp chất của M với hiđro chứa 11,11% m H . 

1. Tìm X? Viết CT e, CTCT của M rồi cho biết liên kết trong M thuộc loại liên kết nào? 

2. Hợp chất Q chứa ba nguyên tố X, Y, Z trong đó: 

+ X và Y thuộc một nhóm và hai chu kì liên tiếp 

+ Y và Z thuộc hai ô liên tiếp trong một chu kì và P Z > P Y . 

a) Tìm Y, Z? 

b) Cho M Q = 135u trong Q có m X : m Y : m Z = 1:1:2,22. Tìm Q? Viết pư của Q với nước? 

c) Viết CT e, CTCT của Q và YX 2 ? 

ĐS: X là oxi; M là nước; Y là lưu huỳnh; Z là clo; Q là SO 2 Cl 2 với 2 liên kết cho nhận: S→O. 

Bài 3: Giải thích tại sao nitơ tương đối trơ ở nhiệt độ thường? Viết CTCT của NH 3 , HNO 3 , 

NH 4 Cl? 

Bài 4: X, Y là hai nguyên tố thuộc cùng một nhóm A và hai chu kì liên tiếp. Y và Z là hai nguyên 

liên tiếp trong một chu kì. X có 6e lớp ngoài cùng, hợp chất của X với hiđro chứa 11,11%m H . 

Hợp chất M có công thức XZ 2 trong đó các nguyên tố đều thỏa mãn qui tắc bát tử. Tìm M? 
















Viết CTCT và xác định loại liên kết trong hợp chất 

+ Cách 1(tương đối): Dựa vào loại nguyên tố 

Liên kết ion: KL điển hình- phi kim điển hình 

Liên kết CHT phân cực: hai phi kim khác nhau; KL yếu – phi kim 

Liên kết CHT không phân cực: hai phi kim giống nhau. 

+ Cách 2: Dựa vào ∆X 

Liên kết ion: ∆X ≥ 1,7 

Liên kết CHT phân cực: 0,4 ≤ ∆X < 1,7 

Liên kết CHT không phân cực: 0 ≤ ∆X < 0,4 . 

+ Để biết độ phân cực (độ lệch của đôi e chung)của một liên kết ta phải dựa 

vào hiệu độ âm điện. Nếu ∆X càng lớn thì liên kết càng phân cực và ngược 

lại 

+ Trong một hợp chất có 2 nguyên tố thì thường chỉ có 1 loại liên kết, với 

hợp chất có > 2 nguyên tố thường có nhiều liên kết. Liên kết cho – nhận 

thường có trong SO 2 ; SO 3 ; SO 2- 4 ; NO 2 ; NO - 3 ; CO; NH + 4 . 

Cách viết CTCT: 

Viết công thức của hiđroxit: các hiđroxit thường viết được dưới dạng (HO) n XO m . 

Nếu có liên kết cho – nhận thì có thể thay bằng liên kết đôi. 

+ 

NH 4 là liên kết ion 

Bài 1: Cho các chất: LiF; K 2 O; N 2 O; NH 3 ; Cl 2 ; N 2 ; HCl;H 2 O; Cs 2 O; CH 4 . 

1. Dựa vào độ âm điện hãy xác định loại liên kết trong mỗi chất. 

2. Chất nào là chất rắn? Lỏng? Khí? Sắp xếp các chất trên theo chiều tăng dần độ phân cực? 

Giải 

1. LiF = 3,98 – 0,98 = 3,0 Liên kết ion 

K2O = 3,44 – 0,82 = 2,62 liên kết ion 

N2O = 3,44 – 3,04 = 0,4 liên kết CHT phân cực 

NH3 = 3,04 – 2,2 = 0,84 liên kết CHT phân cực 
















Cl2 = 3,16 – 3,16 = 0,0 liên kết CHT không phân cực 

N2 = 3,04 – 3,04 = 0,0 liên kết CHT không phân cực 

HCl = 3,16 – 2,2 = 0,96 liên kết CHT phân cực 

H2O = 3,44 – 2,2 = 1,24 liên kết CHT phân cực 

Cs2O = 3,44 – 0,79 = 2,65 liên kết ion 

CH4 = 2,55 – 2,2 = 0,35 liên kết CHT không phân cực 

2. Chất rắn gồm: LiF; K 2 O; Cs 2 O; chất lỏng gồm H 2 O; chất khí gồm: N 2 O, NH 3 , Cl 2 , N 2 , HCl, 

CH 4 . 

+ Độ phân cực trong: 

N 2 = Cl 2 < CH 4 < N 2 O < NH 3 < HCl < H 2 O < K 2 O < Cs 2 O < LiF. 

Bài 2: Cho các chất sau: H 2 O 2 ; Mg(NO 3 ) 2 ; Ca(OH) 2 ; NH 4 NO 3 ; NH 3 ; AgF; SO 2 . Chỉ rõ các loại 

liên kết trong mỗi chất. 

Bài 3: Hiđro peoxit (nước oxi già) được dùng để rẳ vết thương. Hiđro peoxit là hợp chất của 

hiđro và oxi với số nguyên tử H = O. 

1. Tìm CTPT của hiđro peoxit biết tỉ khối hơi của hiđro peoxit có tỉ khối hơi so với hiđro là 17? 

2. Viết CTe, CTCT của hiđro peoxit có những loại liên kết nào? 

Bài 4: Dựa vào độ âm điện hãy sắp xếp theo chiều tăng độ phân cực của liên kết giữa hai nguyên 

tử trong phân tử các chất sau biết rằng độ phân cực tỉ lệ thuận với hiệu độ âm điện: CaO; MgO; 

AlN; N 2 ; NaBr; BCl 3 ; AlCl 3 ; CH 4 . Phân tử nào chứa liên kết CHT phân cực, không phân cực, 

ion? 

BÀI TẬP XÁC ĐỊNH DẠNG HÌNH HỌC VÀ KIỂU LAI HÓA 

I/ Phương pháp xác định. 

1. Đặt vấn đề. 

Tại sao CO 2 và SO 2 có dạng tương tự nhau nhưng CO 2 có dạng thẳng và SO 2 có dạng chữ V 

ngược như sau: 

O C O 

2. Nguyên tử trung tâm và phối tử của một phân tử. 

+ Nguyên tử trung tâm: Trong phân tử nhiều nguyên tử thì nguyên tử trung tâm là nguyên tử cần 

nhiều e nhất để đạt bão hòa. Nếu có hai nguyên tử cần số e như nhau thì nguyên tử trung tâm là 

nguyên tử có độ âm điện nhỏ hơn. 

+ VD: 

NH 3 có nguyên tử trung tâm là N 

H 2 O có nguyên tử trung tâm là O 

SO 2 có nguyên tử trung tâm là S(vì độ âm điện của S nhỏ hơn) 


O 

S 

O 















+ Phối tử: là nguyên tử còn lại trong phân tử và đôi e tự do của nguyên tử trung tâm(nếu có) 

+ Kí hiệu: 

Nguyên tử trung tâm: A 

Phối tử là nguyên tử: X 

Phối tử là e tự do của nguyên tử trung tâm: E 

3. Kí hiệu phân tử. 

Một phân tử hợp chất cộng hóa trị bất kì đều được kí hiệu là AX n E m . Trong đó: 

A: Nguyên tử trung tâm. 

X: Phối tử là nguyên tử. 

E: Phối tử là e tự do của nguyên tử trung tâm. 

n: số nguyên tử X 

m: số cặp e tự do. 

+ VD1: trong NH 3 thì A là N; X là H; E là đôi e tự do; n = 3 và m = 1 NH 3 được kí hiệu là 

AX 3 E. (ta chỉ cần tìm n và m) 

+ VD2: trong H 2 O thì A là O; X là H; E là đôi e tự do; n = 2 và m = 2 H 2 O được kí hiệu là 

AX 2 E 2 . 

+ BT: Viết kí hiệu của các phân tử sau: SO 2 ; CH 4 ; SF 4 ; CO 2 ? 

ĐS: AX 2 E; AX 4 E 0 ; AX 4 E; AX 2 E 0 .(E 0 thì không cần thiết phải viết) 

4/ Xác định dạng hình học của phân tử. 

a) Cơ sở: “Trong phân tử X và E được sắp xếp xung quanh A sao cho khoảng cách giữa chúng 

là xa nhau nhất tức là đẩy nhau ít nhất” 

b) Vận dụng vào các trường hợp cụ thể. 

Tổng (n+m) Mô tả dạng hình học Hình dạng 

2 A, X, E nằm trên đường thẳng trong đó 

Thẳng 

A nằm giữa 

3 X và E nằm ở đỉnh của tam giác đều; Tam giác đều 

A nằm ở tâm tam giác 

4 X và E nằm ở đỉnh của tứ diện đều; A 

Tứ diện 

nằm ở tâm tứ diện 

5 X và E nằm ở các đỉnh của hai hình Lưỡng tháp tam giác 

chóp tam giác chung đáy; A nằm ở tâm 

6 X, E nằm ở đỉnh của hình bát diện; A 

nằm ở tâm. 

Bát diện 

Bài tập: 

Bài 1: Cho ba nguyên tố X, Y, Z trong đó: 

+ X và Y là hai nguyên tố thuộc hai chu kì liên tiếp và thuộc một nhóm. Tổng số proton của X và 

Y là 26(P X 

+ Z và X thuộc cùng một chu kì và cách nhau hai ô. 

1. Tìm X, Y, Z? 

2. Xác định dạng hình học(có vẽ hình) của ZH 4 ; AlY 3 ; BeX 2 ; PY 5 và SX 6 . 

ĐS: X = flo; Y = clo; Z = cacbon; ZH 4 = tứ diện; AlY 3 = tam giác; BeX 2 = thẳng; PY 5 = lưỡng 

tháp tam giác; SX 6 = bát diện 

Ghi chú: Trong trường hợp có E khi xét dạng hình học thì ta sẽ xác định hình chính xác sau đó 

loại bỏ E ra khỏi hình đã xác định phần còn lại là hình cần tìm. 
















Bài 2: Cho hai chất khí H 2 X và XO 2 trong đó H 2 X có tỉ khối so với hiđro là 17. 

1. Tìm hai chất đã cho? 

2. Viết công thức electron và xác định dạng hình học của chúng? 

3. Y và X thuộc cùng một nhóm và hai chu kì liên tiếp. Xác định dạng hình học của H 2 Y? 

ĐS: H 2 X = H 2 S; XO 2 = SO 2 . Cả H 2 S và SO 2 đều có dạng chữ V ngược (hay gấp khúc) 

Bài 3: Cho hai chất XH 3 ; YCl 3 trong đó tỉ khối của XH 3 so với hiđro sunfua bằng 0,5. Tổng số 

hạt của X là 16. 

1. Tìm X, Y? 

2. Viết công thức e và xác định dạng hình học của các chất trên? 

ĐS: XH 3 = NH 3 = tứ diện không đều (ba hiđro ở ba đỉnh; nitơ ở đỉnh còn lại); YCl 3 = BCl 3 = 

dạng tam giác 

Bài 4: Cho hai chất XH 3 ; HXO 3 và ion NH 4 

+ 

trong đó tổng số hạt của X là 21. 

1. Tìm X? Viết CTCT của chất và ion trên? 

2. Y và X thuộc cùng một nhóm và hai chu kì liên tiếp. Xác định dạng hình học của YH 3 ; XH 4 + ; 

YCl 3 ? 

Chú ý: Trong trường hợp m ≠ 0 thì góc liên kết sẽ nhỏ hơn giá trị chuẩn vì đám mây e không liên 

kết chiếm vùng không gian lớn hơn sẽ làm dịch chuyển đám mây e của liên kết dịch lại gần nhau 

hơn. 

Bài 5: Giải thích tại sao góc HOH = 104,5 0 trong nước < HNH = 107 0 trong NH 3 < 109 0 28’? 

HSH = 92 0 15 ’ < HOH? 

Bài 6: Cho biết dạng hình học và so sánh góc liên kết của các phân tử sau: 

1. F 2 O; NH 3 ; BF 3 . 2. PH 3 ; PCl 3 ; PF 3 . 

XÁC ĐỊNH TRẠNG THÁI LAI HÓA CỦA NGUYÊN TỬ TRUNG TÂM 

I/ Khái niệm 

+ Lai hóa là sự tổ hợp n các obitan khác nhau để tạo ra n obitan giống nhau nhưng định hướng 

khác nhau trong không gian. 

+ Có 6 kiểu lai hóa cơ bản sau: 

sp sp 2 sp 3 sp 3 d sp 3 d 2 

gọi là lai hóa: thẳng tam giác tứ diện 

+ Các bước xác định kiểu lai hóa của nguyên tử trung tâm: 

Bước Nội dung VD với SO 2 VD với H 2 O 

1 Chuyển chất cần xác định về dạng AX n E m SO 2 có dạng 

AX 2 E 

H 2 O có dạng 

AX 2 E 2 

2 

Tính tổng (n+m) để xác định kiểu lai hóa theo 

qui ước sau: 

(m+n) = 3 S 

có kiểu lai hóa 

(m+n) = 4 O 

có kiểu lai hóa 

(n+m): 2 3 4 5 6 

sp 2 . 

sp 3 . 

Kểu lai hóa: sp sp 2 sp 3 sp 3 d sp 3 d 2 

Vì bằng : 1+1 1+2 1+3 1+3+1 1+3+2 


II/ Bài tập. 

Bài 1: Xác định kiểu lai hóa của các nguyên tử trung tâm trong: metan; cacbonic; sunfurơ; nước; 

amoniac; photpho pentaclorua; lưu huỳnh hexaflorua; bo triflorua; clo triflorua. 

Chất Ngtử trung tâm Dạng Tổng (n+m) TT lai hóa 















CH4 C AX4 4 sp 3 

CO2 C AX2 2 sp 

SO2 S AX2E 3 sp 2 

H2O O AX2E2 4 Sp 3 

NH3 N AX3E 4 Sp 3 

PCl5 P AX5 5 sp 3 d 

SF6 S AX6 6 sp 3 d 2 

BF3 B AX3 3 sp 2 

ClF3 Cl AX3E2 5 sp 3 d 

Bài 2: A, B thuộc một nhóm và hai chu kì nhỏ liên tiếp, tổng số proton của chúng bằng 24. 

1. Tìm A, B biết Z A < Z B ? 

2. Cho biết dạng hình học và kiểu lai hóa của nguyên tử trung tâm trong H 2 A; BCl 2 ; BA 2 ; BA 3 ? 

Bài 3: Cho hai chất khí H 2 A và BH 3 có KLPT bằng nhau. A là nguyên tố mà e cuối cùng có n = 

3; l = 1; m = -1; m s = -1.2. 1. Tìm H 2 A; BH 3 ? 

2. Xác định hình dạng của H 2 A; BH 3 và kiểu lai hóa của A, B trong hai chất trên? 

Bài 4: Cho 5 nguyên tố A, B, C, D, E trong đó: 

+ A, B, C là ba nguyên tố thuộc ba ô liên tiếp trong một chu kì có tổng số e = 48. 

+ A và E; C và D cùng một nhóm 

1. Tìm A, B, C, D, E biết Z của E < D < A 

2. Xác định dạng hình học và kiểu lai hóa của nguyên tử trung tâm trong BD 6 ; AC 5 ; AC 3 ; EH 3 ? 

Bài 5:Cho 3 nguyên tố X, Y, Z được xác định như sau: Nguyên tử X mất 1 electron thu được 

proton. Nguyên tử Y có tổng điện tích hạt nhân là +9,6.10 -19 (C). Tổng số hạt trong Z bằng 24. 

a) Tìm tên X, Y, Z. 

b) Xác định trạng thái lai hóa của nguyên tử trung tâm trong các phân tử X 4 Y 2 , YZ 2 , X 2 Z, YX 4 và 

cho biết hình dạng của chúng. 

Chương 4: PHẢN ỨNG HÓA HỌC 

Chuyên đề: Xác định số oxi hóa và hóa trị 

I/ Các qui tắc: 

+ Số oxi hóa của đơn chất = 0 

+ Trong một phân tử tổng số oxi hóa của các nguyên tố = 0 

+ Trong hợp chất số oxi hóa của O = -2; H = +1(trừ peoxit và hiđrua) 

+ Số oxi hóa của ion đơn = điện tích của ion 

+ Tổng số oxi hóa của các nguyên tố trong ion đa nguyên tử = điện tích của ion 


II/ Bài tập 

Bài 1: Tính số oxi hóa trong hợp chất có H, O 

+ Tính số oxi hóa của N trong: N 2 ; NH 3 ; NO; NO 2 ; N 2 O 5 ; HNO 3 ; N 2 H 4 ; HNO 2 . 

+ Tính số oxi hóa của S trong: S, H 2 S, SO 3 ; SO 2 ; H 2 SO 3 ; H 2 SO 4 . 















+ Tính số oxi hóa của P trong: PH 3 ; H 3 PO 3 ; H 3 PO 4 ; H 3 PO 2 ; HPO 3 . 

+ Tính số oxi hóa của Mn trong: MnO 2 ; HMnO 4 ; H 2 MnO 4 . 

+ Tính số oxi hóa của Fe trong: FeO; Fe 2 O 3 ; Fe 3 O 4 ; Fe(OH) 2 ; Fe(OH) 3 . 

+ Tính số oxi hóa của Cl trong: HCl; HClO 4 ; HClO 3 ; HClO; Cl 2 O 7 . 

Bài 2: Tính số oxi hóa của ion: 

+ Tính số oxi hóa của nitơ trong: NO - 3 ; NO - 2 ; NH + 4 . 

+ Tính số oxi hóa của S trong: S 2- ; SO 2- 3 ; SO 2- 4 ; HSO - 3 . 

+ Tính số oxi hóa của P trong: P 3- ; PO 3- 4 ; HPO 2- 3 ; H 2 PO - 4 . 

+ Tính số oxi hóa của Cl trong: Cl - ; ClO - 4 ; ClO - 3 ; ClO - 2 . 

Bài 3: Tính số oxi hóa của các kim loại trong các chất sau và cho nhận xét? 

a) NaOH, Na 2 O; KOH, Li 2 O. 

b) CaO; Mg(OH) 2 ; Ba(OH) 2 ; MgO. 

c) Al 2 O 3 ; Al(OH) 3 . 

NX: 

+ Kim loại luôn có số oxi hóa dương 

+ Số oxi hóa của kim loại trong nhóm A = STT nhóm = hóa trị Kim loại nhóm IA, IIA, IIIA có 

số oxi hóa tương ứng là +1; +2; +3 không cần tính số oxi hóa của các kim loại trong các hợp 

chất mà công nhận ngay = hóa trị của kim loại đó. 

Bài 4: Tính số oxi hóa của N, S, P trong: 

a) K 2 SO 4 ; NaHSO 3 ; MgSO 4 ; Al 2 (SO 4 ) 3 ; K 2 S; . 

b) K 3 P; KH 2 PO 4 ; Na 3 PO 4 , Ca 3 (PO 4 ) 2 ; KH 2 PO 4 ; K 2 HPO 3 . 

c) AlN; Ca(NO 3 ) 2 ; KNO 2 ; Al(NO 3 ) 3 ; Fe(NO 3 ) 2 . 

Bài 5: Tính số oxi hóa của S, N, Cl trong các chất sau và cho nhận xét? 

a) H 2 S và H 2 SO 4 . b) NH 3 và HNO 3 . c) KCl và HClO 4 . 

NX: 

+ Số oxi hóa của phi kim có thể âm hoặc dương. 

+ Số oxi hóa max = STT nhóm 

+ Số oxi hóa max – số oxi hóa âm (min ) = 8. 

Bài 6: X là nguyên tố có tổng số proton và nơtron < 35. Tổng số oxi hóa max và 2 lần số oxi hóa 

âm = -1. 

1. Tìm X biết X là chất rắn ở đkt? 

2. Xác định số oxi hóa của X trong HXO 3 ; H 3 XO 4 ; H 4 X 2 O 7 . Viết pư của chúng với NaOH rồi cho 

nhận xét? 

Ghi chú: Phương pháp tìm số oxi hóa của 1 nguyên tố. 

+ Với kim loại số oxi hóa dương và = hóa trị. 

+ Với phi kim số oxi hóa âm = số e nhận đạt bão hòa, số oxi hóa dương = số e độc thân ở trạng 

thái cơ bản hoặc kích thích(chỉ e hóa trị mới bị kích thích) 

+ VD: Số oxi hóa của Clo = -1; 0; +1; +3; +5; +7. 

Bài 7: 1. Dựa vào cấu hình e lớp ngoài cùng của clo hãy xác định số oxi hóa của clo? 

2. Tính số oxi hóa của clo trong các chất sau để minh họa: HCl; NaClO; KClO 3 ; Ba(ClO 4 ) 2 ; 

HClO 2 . 

Bài 8: 1. Hãy xác định số oxi hóa của P và S? 

2. Tính số oxi hóa của P và S trong: Ca(H 2 PO 4 ) 2 ; Ba(HSO 3 ) 2 ; Na 2 S; Ca 3 P 2 ; KHSO 4 ? 

Bài 9: Xác định hóa trị và số oxi hóa của các nguyên tố trong các chất sau: Al 2 O 3 ; NH 3 ; CaO; 

CH 4 ; CO 2 ; Na 2 O; KF; CaCl 2 . 
















Chú ý: Số oxi hóa của một số nguyên tố chỉ được xác định dựa vào CTCT. VD: CaOCl 2 ; C 3 H 6 … 

Bài 10: Tính số oxi hóa của các nguyên tố trong các chất sau bằng cách ghi số oxi hóa phía trên 

CTCT: H 2 O 2 ; H 2 ; FeS 2 ; CaH 2 ; C 3 H 8 ; C 2 H 5 OH; OF 2 ; Na 2 O 2 ? 

Bài 11: Xác định số oxi hóa trung bình của cacbon trong các chất sau: etilen; propen; axetilen; 

benzen; etanol; glucozơ? Viết CTCT và xác định số oxi hóa của mỗi nguyên tử cacbon riêng rẽ? 

Bài 12: Xác định số oxi hóa của các nguyên tố Cl, N, Mn, C trong các chất sau: 

a. HCl, Cl 2 , HClO, HClO 2 , HClO 3 , HClO 4 

b. NH 3 , N 2 , N 2 O, NO, N 2 O 3 , NO 2 , N 2 O 5 

c. KMnO 4 , K 2 MnO 4 , MnO 2 , MnSO 4 , Mn 

d. C, CO 2 , Na 2 CO 3 , CO, Al 4 C 3 , CaC 2 , CH 2 O 

Hãy nhận xét về số oxi hóa của một nguyên tố? 


Chuyên đề: CÂN BẰNG PƯ THEO PHƯƠNG PHÁP THĂNG BẰNG ELECTRON 





Bài 1: Cân bằng pư oxi hóa – khử thông thường. 

Ví dụ: 











1. S + HNO 3 → H 2 SO 4 + NO 2 + H 2 O 

2. P + HNO 3 + H 2 O → H 3 PO 4 + NO. 

3. 3Na 2 SO 3 + 2KMnO 4 + H 2 O → 3Na 2 SO 4 + 2KOH + 2MnO 2 . 

4/ HNO 3 + H 2 S → NO + S + H 2 O 

5/ HClO3 + H2S → HCl + H2SO4 

6/ SO2 + KClO4 + H2O → KCl + H2SO4 

Bài tập: 

1. 3Cu + 8HCl + 2NaNO 3 → 3CuCl 2 + 2NO + 2NaCl + 4H 2 O 

2. CrCl 3 + NaOH + NaClO → Na 2 CrO 4 + NaCl + H 2 O 

3. K 2 S + KMnO 4 + H 2 SO 4 → K 2 SO 4 + + MnSO 4 + S + H 2 O 

4/ 8Al + 5NaOH + 3NaNO 3 + 2H 2 O → 8NaAlO 2 + 3NH 3 . 

5/ 4Zn + 7NaOH + NaNO 3 → 4Na 2 ZnO 2 + NH 3 + 2H 2 O 

6/ K 2 SO 3 + KMnO 4 + H 2 SO 4 → K 2 SO 4 + MnSO 4 + H 2 O 

7/ C + HNO 3 → CO2 + NO + H2O 

8/ P + H2SO4 → H3PO4 + SO2 + H2O 

9/ PH 3 + KMnO 4 + H 2 SO 4 → H 3 PO 4 + K 2 SO 4 + MnSO 4 + H 2 O 

Bài 2: Cân bằng pư có hệ số khác 1 

VD1: Fe 3 O 4 + CO → Fe + CO 2 . 

VD2: C 12 H 22 O 11 + H 2 SO 4 → CO 2 + SO 2 + H 2 O 

VD3: CrCl 3 + Br 2 + NaOH → Na 2 CrO 4 + NaBr + NaCl + H 2 O 

VD4: PH 3 + O 2 → P 2 O 5 + H 2 O 

Bài tập: 

1. Fe 2 O 3 + CO → Fe + CO 2 2. Al + Fe 3 O 4 → Al 2 O 3 + Fe 

3. C 6 H 12 O 6 + H 2 SO 4 → 4/ Cl 2 + H 2 S + H 2 O → 

5/ CrCl 3 + Br 2 + NaOH → Na 2 CrO 4 + NaBr + NaCl + H 2 O 

6/ NH 3 + O 2 → NO + H 2 O 7/ H 2 S + O 2 → 

8/ SO 2 + Br 2 + H 2 O → 9/ NO + K 2 Cr 2 O 7 + H 2 SO 4 → HNO 3 +… 

10/ H 2 SO 4 + HI → H 2 S + I 2 + H 2 O 11. H 2 S + Cl 2 + H 2 O → 

12. C 12 H 22 O 11 + H 2 SO 4 đặc → 13. C 12 H 22 O 11 + 16HNO 3 → 12CO 2 + 16NO + 19H 2 O 

Bài 3: Cân bằng pư có chất oxi hóa làm môi trường sau đó tính tỉ lệ giữa số mol axit làm chất oxi 

hóa và số mol axit làm môi trường. 

1. Fe + HNO 3 loãng → 2. Cu + HNO 3 loãng → 

3. Mg + HNO 3 loãng → N 2 +… 4/ FeCO 3 + HNO 3 loãng → 

5/ Fe 3 O 4 + HNO 3 loãng → 6/ Cu + H 2 SO 4 đặc → 

7/ Al + H 2 SO 4 đặc → 8/ Mg+ H 2 SO 4 đặc → H 2 S 

9/ Fe 3 O 4 + H 2 SO 4 đặc → 10/ FeO + + H 2 SO 4 đặc → 

11. FeCO 3 + H 2 SO 4 đặc → 12. Zn + + HNO 3 loãng → N 2 O 

13. Mg + HNO 3 loãng → NH 4 NO 3 +… 14/ MnO 2 + HCl → 

15/ KMnO 4 + HCl → 16/ K 2 Cr 2 O 7 + HCl → 

Bài 4: Cân bằng pư có hệ số bằng chữ 
















1. Fe x O y + HNO 3 đặc → 2. Fe x O y + HNO 3 loãng → 

3. Fe x O y + H 2 SO 4 đặc → 4/ Al + HNO 3 → N x O y +… 

5/ M + HNO 3 → NO + … 6/ M2(CO3)n + HNO3 đặc → 

7/ FeO + HNO 3 → N x O y +… 8/ Fe 3 O 4 + HNO 3 → N x O y +… 

9/ M + HNO 3 → N x O y +… 10/ M + HNO 3 → N 2 +… 

11. M 2 O x + HNO 3 → M(NO 3 ) 3 + NO 

Bài 5: Cân bằng pư có hai chất khử 

Chú ý: khi có hai chất khử trong cùng một chất thì ta viết gộp chung lại. VD 

FeS 2 → Fe +3 + 2S +6 + 15e 

1. FeS 2 + O 2 → 2. FeS2 + HNO3 đặc → 

3. FeS2 + HNO3 loãng → 4/ CuS + HNO3 đặc → 

5/ CuS + HNO3 loãng → 6/ FeS + HNO3 đặc → 

7/ FeS + HNO 3 loãng → 8/ FeS + KNO 3 → Fe 2 O 3 + 

9/ Cr2S3 + Mn(NO3)2 + K2CO3 → K2CrO4 + K2MnO4 + CO2 + NO + K2SO4. 

10/ As2S3 + HNO3 → H3AsO4 + NO2 + H2O + H2SO4. 

11. As2S3 + HNO3 loãng → 

12. CuFeS2 + Fe2(SO4)3 + O2 + H2O → FeSO4 + CuSO4 + H2SO4. 

13. FeS2 + HNO3 → N2Ox + … 

Bài 6: Cân bằng pư có 1 nguyên tố tăng hay giảm số oxi hóa ở nhiều mức 

1. Al + HNO3 → NO + NO2 + … với số mol NO : NO2 = 3:5 

2. Al + HNO3 → NO + NO2 + … với số mol NO : NO2 = x:y 

3. Fe + HNO3 → NO + NO2 + … với số mol NO : NO2 = a:b 

4/ Cho Al pư với HNO3 tạo ra hh khí X gồm NO và NO2. Viết pư xảy ra trong hai trường hợp: 

a. dX/H2 = 19 b. dX/H2 = 21 

Bài 7: Cân bằng pư oxi hóa – khử của chất hữu cơ. 

1. C2H4 + KMnO4 + H2O → 2. C2H5OH + KMnO4 + H2O → CH3COOH 

3. C6H5-CH3 + KMnO4 + H2O → 4/ C3H8 + O2 → 

Bài 8: Cân bằng pư theo phương pháp đại số 

Các bước cân bằng: 

Đặt a, b, c, d, … là hệ số các chất cần cân bằng 

Lập hệ dựa vào ĐLBT nguyên tố 

Giải hệ trên bằng cách cho 1 ẩn bất kì một giá trị sau đó giải các ẩn còn lại 

1. FeS2 + O2 → 2. Cu + HNO3 → NO + … 

3. FeS2 + HNO3 đặc → 4/ MnO 2 + HCl → 

Bài 9: Cân bằng pư oxi hóa - khử đặc biệt 

1. KOH + Cl2 → KClO3 + KCl + H2O 2. KClO3 → KCl + KClO4 

3. NO2 + H2O → HNO3 + NO 4. NO2 + NaOH → NaNO3 + NaNO2 + H2O 

5. HNO2 → HNO3 + NO + H2O 6. S + NaOH → Na2SO4 + Na2S + H2O 

7. Br2 + NaOH → NaBr + NaBrO3 + H2O 8. K2MnO4 + H2O → MnO2 + KMnO4 + KOH 

9. NaNO3 → NaNO2 + O2 10. KClO3 → KCl + O2 

11. NH4NO2 → N2 + H2O 
















DỰ ĐOÁN SẢN PHẨM CỦA PHẢN ỨNG OXI HÓA – KHỬ 

A) Phương pháp dự đoán 

1. Xác định chất oxi hóa và chất khử khi chưa biết sản phẩm. 

+ Nếu một chất chứa nguyên tố có số oxi hóa lớn nhất thì trong pư số oxi hóa của nguyên tố đó chỉ có thể 

giảm tức là nó chỉ có tính oxi hóa. 

VD: HNO3; H2SO4; KMnO4; K2Cr2O7, F2, Fe 3+ . 

+ Nếu một chất chứa nguyên tố có số oxi hóa nhỏ nhất thì trong pư số oxi hóa của nó chỉ có thể tăng tức 

là nó chỉ có tính khử 

VD: Kim loại, NH3, H2S, HI, HCl… 

+ Nếu một chất có số oxi hóa trung gian thì có thể là chất oxi hóa có thể là chất khử phụ thuộc vào chất 

pư với nó tức là chất đó vừa có tính oxi hóa vừa có tính khử. 

VD: SO2; S; Br2, Fe 2+ , H2O2…. 

BT: Cho các chất và ion sau: Zn; Cl2; FeO; Fe2O3; SO2; Fe 2+ ; Cu 2+ ; Ag + . Hãy cho biết có bao nhiêu phân tử 

và ion 

a. Có tính oxi hóa? b. Có tính khử? c. Vừa có tính oxi hóa vừa có tính khử? 

2. Phương pháp dự đoán: 

+ Trong một pư oxi hóa – khử bao giờ cũng có chất tăng và chất giảm số oxi hóa. Nếu không có chất tăng 

thì không có chất giảm. 

+ Dự đoán mức tăng giảm để viết chất phù hợp từ đó viết các sản phẩm phụ khác. 

VD1: 

FeO + HNO3 → NO + …. 

Fe2O3 + HNO3 → 

VD2: Hoàn thành các pư sau: 

1) H 2 S + SO 2 → ... + H 2 O 2) S + H 2 SO 4 → ….+ H 2 O 

3) FeCl 3 + Cu → FeCl 2 + … 4) FeCl 3 + H 2 S → S + … 

5) FeSO 4 + KMnO 4 + H 2 SO 4 → MnSO 4 + … 6) SO 2 + H 2 O + Br 2 → H 2 SO 4 + ... 

7) M2On + HNO3 → NO + … 

3. Giới thiệu một số chất oxi hóa thông dụng 

a) Kali pemanganat = KMnO4 = thuốc tím. 

+ Trong MT axit thì Mn +7 → Mn +2 : 

KMnO4 + H + (H2SO4) + …→ K + (K2SO4) + Mn 2+ (MnSO4) + H2O+ … 

+ Trong MT trung tính thì Mn +7 → Mn +4 : KMnO4 + H2O + …→ KOH + MnO2 nâu đen + … 

+ Trong MT bazơ thì Mn +7 → Mn +6 : KMnO4 + OH - + …→ K2MnO4 kali manganat + H2O+… 

b) Kali đicromat = K2Cr2O7. 

+ Trong MT axit thì Cr +6 → Cr +3 : K2Cr2O7 + H + + …→ K + + Cr 3+ + H2O+ … 

+ Trong MT trung tính thì Cr +6 → Cr +3 : K2Cr2O7 + H2O + …→ KOH + Cr(OH)3 xanh rêu + … 

c) HNO3 và H2SO4 đặc: Có tính oxi hóa mạnh khi pư với chất khử thì tạo ra sản phẩm ứng với số oxi hóa 

cao nhất. Khi HNO3 đặc thì cho NO2; loãng thì thường cho NO, có thể có N2, N2O.. 

B) Bài tập 

Bài 0: Viết các phương trình phản ứng oxi hóa - khử sau theo phương pháp thăng bằng electron: 

1) H 2 S + SO 2 → ... + H 2 O 

2) Al + HNO 3 (loãng) → ... + NO + H 2 O 

3) SO 2 + H 2 O + Br 2 → H 2 SO 4 + ... 

4) FeSO 4 + HNO 3 → ... + NO 2 + ... 
















5) S + H 2 SO 4 → ... + H 2 O 

6) KMnO 4 + K 2 SO 3 + KOH → K 2 SO 4 + ... +... 

7) K 2 Cr 2 O 7 + HCl 

o 

t 

⎯⎯→ CrCl 3 + ... + ... + ... 

t 

8) P + HNO 3 (đặc) ⎯⎯→ NO 2 + ... + ... 

9) Mg + HNO 3 → ... + NH 4 NO 3 + ... 

10) M 2 O n + HNO 3 → ... + NO 2 + ... 

o 

Bài 1: Hoàn thành các pư sau: 

1. FeSO 4 + KMnO 4 + H 2 SO 4 → 2. KMnO 4 + SO 2 + H 2 O → 

3. SO2 + H2O2 + H2O → 4/ Fe(NO3)2 + HNO3 đặc → 

5/ FeO + HNO3 loãng → 6/ Fe3O4 + HNO3 loãng → 

7/ Mg + HNO3 → N2 + … 8/ FeO + H2SO4 đặc → 

9/ Fe3O4 + H2SO4 đặc → 10/ Fe2O3 + H2SO4 đặc → 

11. FexOy + HNO3 loãng → 12. FexOy + H2SO4 đặc → 


1. FexOy + HNO3 loãng → 2. FexOy + H2SO4 đặc → 

3. FexOy + HNO3 đặc → 4/ FexOy + H2SO4 loãng → 

5/ FeS2 + HNO3 → NO2 + H2SO4 + .. 6/ M2(CO3)n + HNO3 → NO + … 


1. KMnO 4 + K 2 SO 3 + H 2 O→ 2. KMnO 4 + K 2 SO 3 + H 2 SO 4 → 

3. KMnO4 + K2SO3 + KOH→ 4/ K2Cr2O7 + FeSO4 + H2SO4 → 

5/ KMnO4 + C2H2O4 + H2SO4→ 6/ FeSO4 + H2SO4 đặc → 

7/ KNO2 + KMnO4 + ….→ MnSO4 + …. 

GIẢI BÀI TẬP BẰNG ĐLBT ELECTRON 

I/ Phương pháp giải 

+ Nội dung ĐL: Tổng số mol e cho bằng tổng số mol e nhận.(nếu có nhiều chất cho, nhận e thì phải cộng 

lại) 

+ Các bước: 

Bước 1: Viết quá trình cho – nhận e rồi tính số mol e cho, e nhận từ đó lập phương trình dựa vào 

ĐLBT e 

Bước 2: Dựa vào dữ kiện khác để lập thêm phương trình nếu có 

Bước 3: Giải hệ (nếu có) để tìm nghiệm 

VD: Cho m gam Cu pư hết với dd HNO3 loãng dư thu được 6,72 lít NO duy nhất ở đktc. Tính m? 

Giải 

+ Ta có: Cu 0 + HN +5 O3 → Cu +2 (NO3)2 + N +2 O + H2O 

+ Đặt x là số mol Cu ta có: 

Cu → Cu +2 + 2e N +5 + 3e → N +2 . 

Mol: x 2x Mol: 0,9 0,3 

2x = 0,9 x = 0,45 m = 28,8 gam. 


II. Bài tập 

Bài 1: Cho m gam Al pư hết với dd HNO 3 thu được 4,48 lít (đktc) khí NO duy nhất. Tính m? 

Bài 2: Cho m gam Cu pư hết với dd HNO 3 thu được 2,24lít (đktc) khí NO 2 duy nhất. Tính m? 















Bài 3: Cho m gam Al pư hết với dd HNO 3 thu được 1 muối và hh khí gồm 0,2 mol NO và 0,2 

mol N 2 O. Tính m? 

Bài 4: Cho m gam Fe pư hết với dd HNO 3 loãng dư thu được một muối và hh khí gồm 0,2 mol 

NO + 0,3 mol NO 2 . Tính m? 

Bài 5: Cho m gam Cu pư hết với dd HNO 3 thu được 8,96 lít (đktc) hh khí NO và NO 2 có khối 

lượng là 15,2g. Tính m. 

Bài 6: Cho 2,16g kim loại Al tác dụng hết với dd HNO 3 loãng thu được x mol hh khí N 2 và N 2 O 

có KL 0,996 gam. Tìm x. ĐS: 0,027 mol. 

Bài 7: Cho hh gồm 0,2 mol Fe và 0,3 mol Ag pư hết với HNO 3 dư thu được hai muối và V lít NO 

duy nhất ở đktc. Tính V? 

Bài 8: Cho hh gồm 2,7 gam Al + 32,4 gam Ag + 5,6 gam Fe pư hết với HNO 3 đặc nóng dư được 

V lít NO 2 duy nhất ở đktc. Tính V? 

Bài 9: Cho hh gồm 11,2 gam Fe và x gam Cu + HNO 3 dư thu được 6,72 lít NO duy nhất ở đktc. 

Tính x? 

Bài 10: Hh X gồm Al và Fe. Cho 11 gam X + HCl dư thu được 8,96 lít hiđro ở đktc. Tính KL 

mỗi kim loại? 

Bài 11: Hh Y gồm Fe và Cu. Cho 15,2 gam Y + HNO 3 dư→ 4,48 lít NO duy nhất ở đktc. Tính 

KL mỗi kim loại? ĐS: Fe = 5,6 g; Cu = 9,6 g. 

Bài 12: Hh Z gồm Fe và Cu. Cho 12 gam Y + HNO 3 → 11,2 lít NO 2 duy nhất ở đktc. Tính KL 

mỗi kim loại? ĐS: Fe = Cu = 0,1 mol. 

Bài 13: Cho 11,2 gam Fe + HNO 3 dư thu được 1 muối và V lít hh khí gồm NO và NO 2 có khối 

lượng 16,8 gam ở đktc. Tính V(không tạo NH 4 NO 3 )? 

Bài 14: Hh X gồm Al và Zn. Cho 9,2 gam X pư hết với HNO 3 thu được hai muối và hh khí gồm 

0,05 mol NO + 0,04375 mol N 2 O. Tính khối lượng mỗi kim loại? ĐS: Al = 2,7 g; Zn = 6,5 g. 

Bài 15: Hh X gồm Fe và Cu có khối lượng 12 gam. Cho 12 gam X pư với HNO 3 dư thu được hai 

muối và 6,72 lít hh khí Y gồm NO 2 và NO có KL là 12,2 gam. Tính KL Fe và Cu(không tạo 

NH 4 NO 3 )? 

Bài 16: Cho m(g) hh 2 kim loại Fe và Cu được chia làm 2 phần bằng nhau: 

- Phần 1: hòa tan hết vào dd HCl dư thu được 5,6 lít H 2 (đktc). 

- Phần 2: hòa tan hết vào dd HNO 3 dư thu được 10,08 lít NO (đktc). 

Tìm m(không tạo NH 4 NO 3 ). ĐS: m = 66,4. 

Bài 17:Chia m gam hh bột Al, Fe thành 2 phần bằng nhau: 

- Phần 1: tan hoàn toàn trong dd HCl ta thu được 7,28 lít H 2 (đktc). 

- Phần 2: tác dụng với dd HNO 3 loãng nóng đến khi tan hết thu được 5,6 lít khí (đktc). 

Tính thành phần % theo khối lượng các kim loại trong hh. 

Bài 18: M là kim loại hóa trị III. Cho 8,1 gam M pư hết với HNO 3 thu được hh khí gồm 0,1 mol 

NO và 0,075 mol N 2 O. Tìm M(không tạo NH 4 NO 3 )? 

Bài 19: M là kim loại chưa biết hóa trị. Cho 25,6 gam M pư hết với HNO 3 thu được hh khí gồm 

0,2 mol NO và 0,2 mol NO 2 . Tìm M(không tạo NH 4 NO 3 )? ĐS: Cu. 

Bài 20: Có một hh A gồm Fe và kim loại M hóa trị không đổi, khối lượng hh là 15,06g. Chia hh 

làm 2 phần bằng nhau: 

- Phần 1: hòa tan hết vào dd HCl dư thu được 3,696 lít H 2 (đktc). 

- Phần 2: hòa tan hết vào dd HNO 3 dư thu được 3,36 lít NO (đktc). 

Tìm kim loại M. 
















Bài 21: Cho ag hỗn hợp A gồm FeO, CuO, Fe3O4 (có số mol bằng nhau) tác dụng vừa đủ với 250ml 

dung dịch HNO3 thu được dung dịch B và 3,136 lit hỗn hợp NO2 và NO có tỉ khối so với hiđro là 

20,143. Tính a và CM của HNO3. 

Bài 22: Cho 15,2 gam hh Cu và Mg pư hết với HNO 3 thu được 6,72 líthh khí NO và NO 2 có tỉ 

khối so với hiđro là 19 + dd chứa hai muối. Tính KL mỗi kim loại và tổng KL hai muối? 

Bài 23: Cho hh gồm 5,6 gam Fe và 12,8 gam Cu pư với HNO 3 dư thu được dd chứa hai muối + V 

lít hh khí ở đktc gồm NO và NO 2 có tỉ lệ mol tương ứng là 2:1. Tính V? ĐS: 6,72 lít 

Bài 24: Cho 15,4 gam hh Mg và Zn + dd HNO 3 vừa đủ thu được dd chứa hai muối và 3,08 lít hh 

khí NO + N 2 O ở đktc có d H2 = 16,91. Tính KL mỗi kim loại và số mol HNO 3 pư? 

ĐS: Mg = 2,4 gam và Zn = 13 gam. 


+ Kí hiệu: d 

+ Biểu thức tính 

Tỉ khối của khí A so với khí B 

dA)B = 

M 

M 

A 

B 

 

MA 

 

dA/H2 

= 

2 

MA 

dA/KK 

= 

29 

MA 

dA/O2 

= 

32 

TỈ KHỐI CỦA CHẤT KHÍ 

Tỉ khối của hh khí so với một khí 

Giả sử hh khí X có hai khí là A = a mol; B = b mol thì 

d 

X/H2 

a.M 

A 

+ b.M 

= 

2(a + b) 

B 

và 

d 

X/KK 

a.M 

A 

+ b.M 

= 

29(a + b) 


Bài 1: X thuộc nhóm VA. Hợp chất của X so với không khí bằng 0,5862. Tìm X? 

Bài 2: Cho 8,96 lít hh khí X gồm SO 2 và O 2 có tỉ khối so với hiđro là 28. Tính số mol mỗi khí? 

Bài 3: Cho 6,72 lít hh khí X gồm NO 2 và NO có tỉ khối so với hiđro là 19. Tính số mol mỗi khí? 

Bài 4: Cho m gam Al pư hết với dd HNO 3 thu được 8,96l (đktc) hh khí NO và N 2 O có tỉ khối hơi 

so với H 2 bằng 18,5. Tính m? 

Bài 5: Cho 15,2 gam hh Mg và Cu + HNO 3 dư → hai muối + 6,72 lít hh khí gồm NO và NO 2 ở 

đktc có tỉ khối so với hiđro là 19. Tính KL Mg, Cu? ĐS: Mg = 0,1 mol; Cu = 0,2 mol. 


B 















Bài 6: Cho 15,4 gam hh Mg và Zn + HNO 3 dư → hai muối + 3,08 lít hh khí gồm NO và N 2 O ở 

đktc có tỉ khối so với hiđro là 16,91. Tính KL Mg, Zn? ĐS: Mg = 0,1 mol; Zn = 0,2 mol. 

Bài 7: Cho 10,8 gam Al + HNO 3 dư → một muối + 13,44 lít hh khí NO và NO 2 ở đktc. 

1. Tính số mol mỗi khí? 2. Tính d X/H2 ? 

Bài 8: Hoà tan 2,64 gam hh Fe và Mg bằng dd HNO3 loãng, dư, thu được sản phẩm khử là 0,896 lít 

(ở đktc) hh khí gồm NO và N2, có tỷ khối so với H2 bằng 14,75. Thành phần 

% theo khối lượng của sắt trong hh ban đầu là 

A. 61,80%. B. 61,82%. C. 38,18%. D. 38,20%. 

GIẢI BÀI TẬP BẰNG PHƯƠNG PHÁP QUI ĐỔI 


+ KN: Qui đổi là pp thay thế hh nhiều chất bằng hh ít chất hơn hoặc bằng một chất duy nhất 

+ Vì số chất trong hh giảm nên số ẩn sẽ giảm do đó việc giải bài tập sẽ dễ và nhanh hơn 

+ Các ĐLBT thường được áp dụng là: ĐLBTe, ĐLBT nguyên tố, ĐLBT điện tích 

+ Hh thường áp dụng pp qui đổi là Fe, FeO, Fe 3 O 4 , Fe 2 O 3 . Khi gặp hh bốn chất này thì ta thường 

thay thế bằng hh hai chất bất kì trong bốn chất đó. 

+ Khi qui đổi nếu ra kết quả âm ta vẫn lấy bình thường. 

II/ Bài tập VD: 

Bài 1: Để m gam phôi bào sắt ngoài không khí, sau 1 thời gian biến thành hh B có khối lượng 

12g gồm Fe và các oxit FeO, Fe 3 O 4 , Fe 2 O 3 . Cho B tác dụng hoàn toàn với dd HNO 3 thấy sinh ra 

2,24 l NO duy nhất ở đktc. Tính m? 

Giải 

Cách 1: Thay thế 4 chất trong hh B bằng hh Fe và FeO; đặt a là số mol Fe ban đầu; x và y là 

số mol Fe và FeO trong B ta có sơ đồ: 

0 

+O 

Fe : x mol 

2 

+HNO3 

+ 3 

Fe: a mol ⎯⎯⎯→ 12 gam ⎯⎯⎯→ Fe (NO 

2 

3) 3+ 0,1 mol NO 

+ 

Fe O: y mol 

+ Theo giả thiết và ĐLBTNT; ĐL BTE ta có hệ: 56x + 72y =12; a = x + y; 3x+y = 0,1.3 

x = 0,06 mol; y = 0,12 mol; a = 0,18 mol m = 56a = 10,08 mol. 

Cách 2: Thay thế 4 chất trong hh B bằng hh Fe và Fe 2 O 3 . 

Cách 3: Thay thế 4 chất trong hh B bằng hh FeO và Fe 2 O 3 . 

Cách 4: Sử dụng pp bảo toàn e 

Bài 2: Nung m gam bột sắt trong oxi, thu được 3 gam hh chất rắn X. Hòa tan hết hh X bằng dd HNO 3 dư, thu 

được 0,56 lít khí NO (sản phẩm khử duy nhất). Tính m. 

Bài 3: Nung 8,4 gam Fe trong không khí, sau pư thu được m gam chất rắn X gồm Fe, Fe 2 O 3 , Fe 3 O 4 , FeO. Hòa 

tan m gam hh X vào dd HNO 3 dư thu được 2,24 lít khí NO 2 (đktc) là sản phẩm khử duy nhất. Giá trị của m là: 

A. 11,2 gam. B. 10,2 gam. C. 7,2 gam. D. 6,9 gam. 

Bài 4: Nung 50,4 gam Fe trong kk thu được 64,8 gam hh Fe và ba oxit. Hòa tan hh này trong HNO 3 loãng dư 

thu được V lít NO duy nhất ở đktc. Tính V? ĐS : 6,72 lít. 

Bài 5: Hòa tan hết m gam hh X gồm FeO, Fe 2 O 3 , Fe 3 O 4 bằng HNO 3 đặc nóng thu được 4,48 lít khí NO 2 (đktc). 

Cô cạn dd sau phản ứng thu được 145,2 gam muối khan giá trị của m là 

A. 35,7 gam. B. 46,4 gam. C. 15,8 gam. D. 77,7 gam. 

Bài 6: Hòa tan hết 23,2 gam hh X gồm FeO, Fe 2 O 3 , Fe 3 O 4 bằng HNO 3 đặc nóng thu được 2,24 lít khí NO 2 

(đktc). Cô cạn dd sau phản ứng thu được m gam muối khan. Giá trị của m là 

















Bài 7: Nung m gam Cu trong oxi thu được 24,8 gam hh chất rắn X gồm Cu, CuO, Cu 2 O. Hòa tan hết X trong 

H 2 SO 4 đặc nóng thoát ra 4,48 lít SO 2 duy nhất ở đktc. Tính m? ĐS: 22,4 gam 

Bài 8: Cho 11,36 gam hh gồm Fe và 3 oxit của nó pư với HNO 3 loãng dư thu được 1,344 lít NO duy nhất ở 

đktc và dd X. Cô cạn X thu được bao nhiêu gam muối khan? ĐS: 38,72 gam 

Bài 9: Đốt cháy 6,72 gam Fe thu được m gam hh X gồm 4 chất. Để hòa tan X cần 225 ml dd HNO 3 2M thu 

được V lít NO 2 duy nhất ở đktc. Giá trị của m và V là: 

A. 8,88 và 2,016 B. 8,40 và 5,712 C. 16,08 và 2,016 D. 10,08 và 5,712. 

Bài 10: Cho khí CO đi qua m gam oxit Fe 2 O 3 đốt nóng, ta được 13,92 gam hh Y (gồm 4 chất rắn). Hh X hoà 

trong HNO 3 đặc dư được 5,824 lít NO 2 (đktc). Tính m? 

ĐS: 16 gam 

Chương 5: HALOGEN 

Bài 1: Hoàn thành sơ đồ pư sau: 

®pmn 

⎯⎯⎯→ (A) + (B) + (C) (2): (B) + (C) 

as 

⎯⎯→ 

(1): NaCl + H 2 O 

(D) 

(3): (D) + (A) → NaCl + ? (4): (B) + Fe → (E) 

(5): (E) + (A) → (F) + NaCl (6): KMnO 4 + (D) → (B) + ? + ? + H 2 O 

(7): (F) 

0 

t 

⎯⎯→ 

(9): (B) + KOH 

(G) + H 2 O 

0 

t 

⎯⎯→ 

0 

t 

⎯⎯→ 

(H) + (I) + H 2 O. 

(8): (B) + (A) → nước Gia-ven 

(1): MnO 2 + HCl (A) + (B) + (C) 

(2): (B) + NaBr → (D) + (E) 

(3): (B) + (F) → (D) (4): (B) + (G) → HCl 

(5): (F) + (C) → (H) + (G) (6): (B) + (H) → (D) + ? + (C) 

(1): (A) + (B) + SO 2 → (C) + (D) (2): Cu + (D) đặc → CuSO 4 + SO 2 + (B) 

(3): KMnO 4 + (C) → (F) + (G) + (A) + (B) (4): (A) + KOH 

0 

t ,xt 

⎯⎯⎯→ 

(5): (H) 

(7): (F) + (B) 

0 

t 

⎯⎯→ 

(F) + O 2 (6): (H) + (C) → (F) + ? + ? 

®pmn 

⎯⎯⎯→ ? + ? + (I) (8): (I) + O 2 → (B) 

0 

t ,xt 

⎯⎯⎯→ 

®pnc 

⎯⎯⎯→ 

(1): KClO 3 (A) + (B) 

(2): (A) (D) + (G) 

(3): (D) + H 2 O → (E) + H 2 (4): (G) + (E) → ? + ? + ? 

(5): (G) + (E) 

0 

t 

⎯⎯→ 

? + ? + ? 

(1): Cl 2 + (A) → B (2): (B) + Fe → (C) + (A) 

(3): (C) + Cl 2 → (D) (4): (D) + (E) → (F) + NaCl 

(5): (F) 

0 

t 

⎯⎯→ (G) + (H) 

(6): (G) + (A) 

0 

t 

⎯⎯→ Fe + (H) 

(H) + (F) + (B) 

Bài 2: Hoàn thành các sơ đồ phản ứng sau: 

a) HCl → Cl 2 → KClO 3 → KCl → KOH → Cu(OH) 2 . 

+ Cl 2 + ? 

b) S → SO 2 ⎯⎯⎯→ H 2 SO 4 → FeSO 4 → FeCl 2 ⎯⎯→ 

⎯ FeCl 3 . 

c) MnO 2 → Cl 2 → FeCl 3 → NaCl → → NaOH → NaCl → HCl → CuCl 2 → AgCl →Ag 

d) KMnO 4 → Cl 2 → HCl → FeCl 2 →FeCl 3 → KCl →Cl 2 → Br 2 . 
















e) Cl 2 → KClO 3 → KCl → KOH → KClO → Cl 2 → Ca(OCl) 2 → CaCl 2 → Cl 2 . 

Bài 3: 

1. Hoàn thành các sơ đồ sau biết A là muối ăn. 

2. 

A 

Fe 

A 1 

A 2 

A 3 

A 4 

A A A A 

B B 1 2 

B 3 

FeCl 2 

FeCl 3 

Fe(OH) 2 

B 4 

Fe(OH) 3 

Fe 2 

O 3 

Fe 

3. Viết pư có thể xảy ra khi: 

a. Cho clo pư với dd KOH. b. Đpdd NaCl không màng ngăn. 

c. Sục clo lần lượt vào dd SO 2 ; dd Na 2 CO 3 . d. Cho K 2 Cr 2 O 7 vào dd HCl đặc. 

Bài 4: So sánh 

a. Tính phi kim, tính oxi hóa, độ âm điện, bán kính của flo, clo, brom, iot 

b. Tính axit của HF, HCl, HBr, HI. 

Bài 5: X thuộc nhóm VIIA. Trong hiđroxit cao nhất của X có %m X = 35,32%(%m X trong HX = 

97,26%). 

1. Tìm X? 

2. X có những số oxi hóa nào? Vì sao? 

3. Viết pư của X với dd KI, Fe, FeCl 2 , dd KOH? 

4. Để điều chế 6,72 lít X ở đktc cần đpdd có bao nhiêu gam muối ăn biết H = 60%? 

Bài 6: Tổng số hạt trong nguyên tử X là 52 

1. Tìm X biết X thuộc nhóm VIIA. 

2. Viết pư của X với dd NaOH, dd SO 2 , dd NaBr, CH 4 và dd Na 2 CO 3 ? 

Bài 7: Cho các chất KMnO 4 ; MnO 2 ; K 2 Cr 2 O 7 và KClO 3 lần lượt pư với dd HCl đặc dư 

1. Viết pư xảy ra? 

2. So sánh thể tích clo thu được nếu dùng các chất trên với 

a) KL bằng nhau. b) Số mol bằng nhau. 


Bài 8: Hoàn thành các pư sau 















a. Cl 2 + SO 2 + H 2 O → b. Cl 2 + FeCl 2 → 

c. KClO 3 + HCl → d. H 2 O 2 + HCl → 

Bài 9: Đốt cháy 6,4 gam S trong oxi dư. Khí SO 2 sinh ra pư vừa đủ với lượng Cl 2 (có mặt nước) 

sinh ra khi cho m gam thuốc tím pư với HCl đủ thu được dd X. 

1. Tính m? 2. Tính V dd NaOH 1M cần trung hòa A? 

ĐS: m = 12,64 g. 2. 0,8 lít. 

Bài 10: Cho 40,3 gam hh X gồm KMnO 4 và MnO 2 pư với dd HCl đặc, dư, đun nóng thu được 

13,44 lít Cl 2 ở đktc. 

1. Tính khối lượng mỗi chất trong X? 

2. Cho toàn bộ lượng clo ở trên pư với dd KOH đun nóng vừa đủ. Tính tổng KL muối thu được? 

ĐS: 1. KMnO 4 = 31,6 gam; MnO 2 = 8,7 gam. 2. 99 gam. 

Bài 11: Hh X gồm Al và Fe. Cho m gam X pư với dd HCl dư thu được 8,96 lít hiđro ở đktc. Cũng 

cho m gam trên pư vừa đủ với V lít clo ở đktc thì thu được 42,95 gam muối. 

1. Tính m và V? 

2. Để điều chế V lít clo trên người ta phải cho x gam hh KMnO 4 và MnO 2 + dd HCl dư đun nóng. 

Tính x biết số mol MnO 2 gấp đôi số mol thuốc tím? 

ĐS: 1. m = 11 gam; V = 10,08 lít. 

2. x = 33,2 gam. 

Bài 12: Cho 9,6 gam kim loại M pư với clo vừa đủ thu được 20,25 gam muối. Tìm M? 

ĐS: Cu 

Bài 13: Hh X gồm Al và kim loại M hóa trị II không đổi. Cho 7,8 gam X pư với clo dư thu được 

36,2 gam muối. Tìm M biết số mol Al gấp đôi số mol M? ĐS: M là Mg 

Bài 14: Hh X gồm Mg và Fe. Cho m gam X pư với HCl dư được 0,2 mol hiđro. Cũng m gam trên 

pư vừa đủ với 0,25 mol clo. 

1. Tính m? 

2. Tính KL muối ăn cần đpdd có mn cần để điều chế 0,25 mol clo trên cho H = 80%? 

ĐS: 1. m = 8 gam. 2. NaCl = 36,5625 gam. 

Bài 15: Có 5,56 gam hh A gồm Fe và kim loại M (hoá trị III). Chia A làm hai phần bằng nhau: 

Phần 1: Hoà tan hết trong dd HCl được 1,568 lít khí H 2 (đktc). 

Phần 2: Tác dụng vừa đủ với 2,016 lít khí Cl 2 (đktc). 

Xác định tên và %m của M trong A? ĐS: M là Al = 19,42%. 

Bài 16: Cho 10,8 gam kim loại M (hoá trị n) tác dụng hết với Cl 2 thu được 53,4 gam muối clorua. 

1- Xác định kim loại M. 

2- Tính khối lượng MnO 2 và khối lượng dd HCl 36,5% để điều chế lượng Cl 2 cần dùng cho phản 

ứng trên? 

3- Cho toàn bộ lượng khí Cl 2 trên tác dụng với dd KOH đặc ở 70 o C. Tính khối lượng muối kali 

clorat thu được. 

ĐS: 1. M là Al. 2. MnO 2 = 52,2 g; m dd HCl = 240 g. 3. 24,5 g. 
















Bài 17: Cho 69,6 gam MnO 2 pư với dd HCl đặc, dư, đun nóng. Lượng khí clo thu được cho đi qua 

500 ml dd NaOH 4M ở nhiệt độ thường thu được dd A. Tính C M các chất trong A. 

ĐS: NaCl = NaClO = 1,6M; NaOH = 0,8M. 

Bài 18: Hh khí A gồm clo và oxi. A phản ứng vừa hết với hh gồm 4,8 gam magie và 8,1gam nhôm 

tạo ra 37,05 gam hh các muối clorua và oxit. Thành phần % thể tích của oxi và clo trong hh A là 

A. 26,5% và 73,5%. B. 45% và 55%. C. 44,44% và 55,56%. D. 25% và 75%. 

Bài 19: Cho 11,2 lít hh khí A gồm clo và oxi phản ứng vừa hết với 16,98 gam hh B gồm magie và 

nhôm tạo ra 42,34 gam hh các muối clorua và oxit hai kim loại. %m của Mg và Al trong hh B là A. 

48% và 52%. B. 77,74% và 22,26%. C. 43,15% và 56,85%. D.75% và 25%. 

Bài 20: Lập bảng so sánh tính chất của các nhóm sau: 

1. flo, clo, brom, iot 

2. HF, HCl, HBr, HI 

3. HClO, NaClO, CaOCl 2 , KClO 3 . 

Câu 21: Nhiệt phân 31,6 gam KMnO4 một thời gian thu được 30 gam chất rắn. Lấy toàn bộ lượng 

chất rắn này pư với dd HCl đặc, nóng, dư thu được khí X. Nếu đem tất cả khí X điều chế clorua vôi 

thì thu được tối đa bao nhiêu gam clorua vôi (chứa 30% tạp chất)? 


ĐS: Cl 2 = 0,4 mol. 

Câu 22: Đốt cháy hh kim loại gồm 1,92 gam Mg và 4,48 gam Fe với hh khí X gồm clo và oxi, sau 

pư chỉ thu được hh Y gồm các oxit và muối clorua (không còn khí dư). Hòa tan Y bằng một lượng 

vừa đủ 120 ml dd HCl 2M, thu được dd Z. Cho AgNO 3 dư vào dd Z, sau pư xảy ra hoàn toàn thu 

được 56,69 gam kết tủa. Phần trăm thể tích khí clo trong hh X là 

A. 56,36%. B. 58,68%. C. 36,84%. D. 53,85%. 
















Bài tập HCl 

Bài 1: Chọn 8 chất thỏa mãn phương trình sau rồi viết pư xảy ra: X + HCl → Cl 2 + …. 

ĐS: KMnO 4 ; MnO 2 ; K 2 MnO 4 ; NaClO; KClO 3 ; CaOCl 2 ; K 2 Cr 2 O 7 ; HClO; PbO 2 . 

Bài 2: Oxit cao nhất của R có dạng R 2 O 7 . Hợp chất khí của R với hiđro chứa 2,74% hiđro về KL. 

1. Tìm R? 

2. Cho 0,25 mol đơn chất R pư với hiđro vừa đủ được chất khí X. Hòa tan X vào nước thu được 

200 gam axit. Tính C% của dd axit này? 

ĐS: 1. R là clo. 2. C% = 9,125% 

Bài 3: Cho 5,6 gam Fe pư với 75 gam dd HCl 14,6% thu được dd A và V lít khí ở đktc. 

1. Tính V và C% các chất tan trong A? 

2. Sục clo dư vào A được dd B, cô cạn B được m gam muối khan. Tính m? 

ĐS: 1. V = 22,4 lít; m dd = 80,4 g HCl = 4,54%; FeCl 2 = 15,8%. 

Bài 4: Cho 10,0 lít H 2 và 6,72 lít Cl 2 (đktc) pư với nhau rồi hoà tan sản phẩm vào 385,40 gam nước 

ta thu được dd A. Lấy 50,0 gam A tác dụng với dd AgNO3 dư thu được 7,175 gam kết tủa. Tính hiệu 

suất phản ứng giữa H 2 và Cl 2 ? ĐS: 66,67% 

Bài 5: Cho một lượng dư KMnO 4 vào 25 ml dd HCl thu được 1,4 lít khí (đktc). Tính C M của dd HCl? 

ĐS: 8M 

Bài 6: Cho 44,5 gam hh bột Zn, Mg tác dụng với dd HCl dư thấy có 22,4 lít khí H 2 bay ra (đktc). Khối 

lượng muối clorua tạo ra là? ĐS: 115,5 gam. 

Bài 7: Để hòa tan hết m gam hh Zn và ZnO cần 100,8 ml dd HCl 36,5% (D = 1,19 g/ml) thu được 

8,96 lít khí (đktc). Tính %m ZnO ? ĐS: 38,4%. 

Bài 8: Cho 10,3 gam hh Cu, Al, Fe vào dd HCl dư thu được 5,6 lít khí (đktc) và 2 gam chất rắn không 

tan. Tính %m của từng chất trong hh ban đầu? ĐS: 19,4%, 26,2%, 54,4%. 

Bài 9*: Cho từ từ 0,25 mol HCl vào dd A chứa 0,2 mol Na2CO3 và 0,1 mol NaHCO3. Tính V CO2 

(đktc) ĐS: 1,12 lít. 


Bài 10*: Cho 200 ml dd AgNO3 1M + với 100 ml dd FeCl2 0,1 M thu được m gam kết tủa. Tính m? 

ĐS: 3,95 gam. 















Bài 11: Hòa tan 57,7 gam hh MnO 2 ; KMnO 4 vào dd HCl đặc dư, đun nóng được 17,92 lít clo ở 

đktc. Tính %KL mỗi chất trong hh ban đầu? ĐS: MnO 2 = 45,23%. 

Bài 12: Có một dd chứa đồng thời HCl và H 2 SO 4 . Cho 200 gam dd đó pư với dd BaCl 2 dư thì tạo 

thành 46,6 gam kết tủa. Lọc bỏ kết tủa rồi thu lấy phần nước lọc. Để trung hòa nước lọc phải dùng 

500 ml dd NaOH 1,6M. Tính C% mỗi axit trong dd ban đầu? 

ĐS: H 2 SO 4 = 9,8%; HCl = 7,3%. 

Bài 13*: Nung 15,8 gam KMnO 4 một thời gian thu được 14,84 gam hh chất rắn. Cho 14,84 gam 

hh đó pư với dd HCl đặc dư, đun nóng được V lít khí clo ở đktc. Tính V? ĐS: 4,256 lít. 

Bài 14: Cho 17,4 gam MnO 2 pư hết với dd HCl. Toàn bộ khí sinh ra được hấp thụ hết vào 145,8 

gam dd NaOH 20% ở nhiệt độ thường tạo ra dd A. Tính C% mỗi chất trong A? 

ĐS: KL dd = 160 gam NaCl = 7,3125%; NaClO = 9,3125%; NaOH = 8,225%. 

Bài 15: 1. Cho 4,8 gam kim loại R pư hết với dd HCl thu được 4,48 lít hiđro ở đktc. Tìm R? 

2. Cho 4,8 gam trên vào 200 gam dd HCl 20% thu được dd X. Tính C% của dd X? 

Bài 16: Cho 11 gam hh Fe, Al pư vừa đủ 200 gam dd HCl 14,6% thu được dd X. 

1. Tính khối lượng mỗi kim loại? 2. Tính C% của X? 

ĐS: 1. Al = 5,4; Fe = 5,6 gam. 2. AlCl 3 = 12,7%. 

Bài 17: Để trung hòa hết 16 gam một hiđroxit của một kim loại nhóm IA cần 500 ml dd HCl 0,8M. 

Tìm hiđroxit đã cho? ĐS: NaOH 

Bài 18: Cho 100 ml dd KOH 1M vào 100 ml dd HCl thu được dd có chứa 6,525 gam chất tan. Tính 

C M của dd HCl đã dùng? ĐS: 0,5M. 

Bài 19: Cho V ml dd NaOH 1M pư với 100 ml dd HCl 1M. Sau pư thu được dd chứa 7,85 gam 

chất tan. Tính V? ĐS: 150 ml. 

Bài 20: Cho 1,2 gam kim loại R có hóa trị không đổi pư vừa đủ với 200 gam dd HCl a% được 

201,1 gam dd X. Tìm R, a và C% mỗi chất trong X? ĐS: R là Mg; a = 1,825%; C% = 2,362%. 

Bài 21: Hòa tan hết 1,7 gam gam hh X gồm Zn và kim loại R ở nhóm IIA vào dd HCl được 0,672 

lít hiđro ở đktc. Mặt khác 1,9 gam R thì pư không hết 200 ml dd HCl 0,5M. Tìm R? 

ĐS: X là canxi. 


Bài 22: Cho 31,125 gam hh NaCl và KCl pư với H 2 SO 4 đặc, dư ở 450 0 C thu được 36,75 gam muối 

+ V lít khí HCl ở đktc. Tính khối lượng mỗi muối clorua và V? 

ĐS: NaCl = 8,775 gam; V = 10,08 lít. 















Bài 23: Cho 35 gam hh Na 2 CO 3 và K 2 CO 3 pư với dd HCl dư thu được 6,72 lít CO 2 ở đktc. Tính 

KL mỗi muối cacbonat? ĐS: Na 2 CO 3 = 21,2 gam. 

Bài 24: Cho m gam CaCO 3 có lẫn 20% khối lượng tạp chất trơ pư với dd HCl dư; dẫn CO 2 sinh ra 

vào dd Ba(OH) 2 dư được 49,25 gam kết tủa. Tính m? ĐS: m = 31,25 gam. 

Bài 25: Hỗn hợp X gồm Fe 3 O 4 và Al 2 O 3 . Để hòa tan 33,4 gam X cần 2,8 lít dd HCl 0,5M. 

1. Tính KL mỗi chất trong X? 

2. Để pư vừa đủ với 33,4 gam trên cần V lít dd NaOH 2M. Tính V? 

ĐS: 1. Fe 3 O 4 = 23,2 gam. 2. V = 0,1 lít. 

Câu 26: Cho 3,834 gam một kim loại M vào 360 ml dung dịch HCl, làm khô hh sau phản ứng thu 

được 16,614 gam chất rắn khan. Thêm tiếp 240 ml dung dịch HCl trên vào rồi làm khô hh sau phản 

ứng thì thu được 18,957 gam chất rắn khan. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn, bỏ qua sự thủy phân 

của các ion trong dung dịch. Kim loại M là 

A. Al. B. Ca. C. Mg. D. Be. 

Giải bài tập halogen bằng phương pháp trung bình 

Bài 1: Cho 0,03 mol hh 2 muối NaX và NaY (X, Y là 2 halogen thuộc 2 chu kì liên tiếp) tác dụng với 

AgNO3 dư được 4,75 gam kết tủa. X và Y là 

A. F và Cl. B. Cl và Br. C. Br và I. D. I và At. 

Bài 2: Cho dd chứa 6,03 gam hh gồm hai muối NaX và NaY (X, Y là hai nguyên tố có trong tự nhiên, 

ở hai chu kì liên tiếp thuộc nhóm VIIA, số hiệu nguyên tử ZX < ZY) vào dd AgNO3 (dư), thu được 

8,61 gam kết tủa. Phần trăm khối lượng của NaY trong hh ban đầu là 

A. 52,8%. B. 58,2%. C. 47,2%. D. 41,8%. 

Bài 3: Dung dịch A chứa 9,6 gam hai hiđroxit của hai kim loại kiềm liên tiếp. Để trung hòa A cần 

200 ml dd HCl 1M được dd B. 

1. Tìm tên và KL hai hiđroxit đã cho? 

2. Đpdd B có mn với H = 100%. Tính thể tích clo thu được ở 0 0 C và 2atm? 

ĐS: NaOH = 4,0 g; KOH = 5,6 g. 2. 1,12 lít. 

Bài 4: Cho 16,2 gam Al pư vừa đủ với 117,3 gam hh hai halogen thuộc hai chu kì liên tiếp. 

1. Tìm hai halogen đã cho? 2. Tính %m mỗi halogen? 

ĐS: clo = 0,2 mol; brom = 0,6 mol. 


Bài 5: Cho 6,2 gam hh hai kim loại kiềm pư vừa đủ với a gam clo thu được 13,3 gam hh hai muối. 

1. Tính a? 2. Tìm tên và KL hai kim loại đã cho biết chúng thuộc hai CK liên tiếp? 















Bài 6: Sục 23,5 gam hh hai khí HX và HY vào 1 lít dd chứa NaOH 0,1M và KOH 0,3M. Sau pư 

nhúng giấy quì tím vào dd thấy quì tím không đổi màu. Tìm X, Y biết chúng là các halogen liên 

tiếp? 

Bài 7: Hòa tan 10,4 gam hh hai kim loại thuộc nhóm IIA và hai chu kì liên tiếp vào dd HCl dư thu 

được 6,72 lít hiđro ở đktc. Tìm tên và KL của hai kim loại đã cho? 

ĐS: Mg = 2,4 gam; Ca = 8 gam. 

Bài 8: Cho 31,84 gam hỗn hợp NaX, NaY (X, Y là hai halogen ở 2 chu kỳ liên tiếp) vào dung dịch 

AgNO 3 dư, thu được 57,34 gam kết tủa. 

a) Tìm công thức của NaX, NaY. b) Tính khối lượng mỗi muối. 

Bài 9: X, Y là hai nguyên tố halogen thuộc hai chu kì liên tiếp trong hệ thống tuần hoàn. Hỗn hợp 

A có chứa 2 muối của X, Y với natri. 

a) Để kết tủa hoàn toàn 2,2 gam hỗn hợp A, phải dùng 150 ml dung dịch AgNO 3 0,2M. Tính khối 

lượng kết tủa thu được? 

b) Xác định hai nguyên tố X, Y. 

Bài 10: Hỗn hợp X gồm hai halogen liên tiếp trong BTH. Hỗn hợp Y gồm Al và Mg có tỉ lệ mol 

2:1. Để pư vừa đủ với 7,8 gam Y cần 37,3 gam X. Tìm tên và KL mỗi halogen trong X? 

ĐS: clo = 0,3 mol và brom = 0,1 mol 

Bài 0: Hoàn thành sơ đồ sau: 

Bài tập halogen tổng hợp 

ĐS: A = KClO3; B = MnO2; C = KMnO4; D = K2Cr2O7; E = NaCl; Y = H2O; F = Fe; G = FeCl3; H = 

AgNO3; J = CaOCl2; M = Fe2O3 hoặc Fe(OH)3; N = KBr; O = Br2; P = KI; Z = Na; R = H2SO4 đặc. 

Bài 1: Sục Cl2 vào dung dịch KOH loãng thu được dung dịch A, hòa tan I2 vào dung dịch KOH loãng thu 

được dung dịch B (tiến hành ở nhiệt độ phòng). 

1) Viết phương trình hóa học xảy ra. 

2) Viết phương trình hóa học xảy ra khi cho lần lượt các dung dịch: hỗn hợp HCl và FeCl2, Br2, H2O2, CO2 

vào dung dịch A (không có Cl2 dư, chỉ chứa các muối). 

ĐS: 2FeCl2 + 2KClO + 4HCl → 2FeCl3 + Cl2 + 2KCl + 2H2O. 

Br2 + 5KClO + H2O → 2HBrO3 + 5KCl 

H2O2 + KClO → H2O + O2 + KCl 
















Bài 2: Cho 13,44 lít khí clo (ở đktc) đi qua 2,5 lít dd KOH ở 100 0 C. Sau khi pư xảy ra hoàn toàn, 

thu được 37,25 gam KCl. Dd KOH trên có nồng độ là 

A. 0,24M. B. 0,48M. C. 0,4M. D. 0,2M. 

Bài 3: Cho m gam hỗn hợp tinh thể gồm NaBr, NaI tác dụng vừa đủ với H 2 SO 4 đặc ở điều kiện 

thích hợp, thu được hỗn hợp khí X ở điều kiện thường. Ở điều kiện thích hợp hỗn hợp X tác dụng 

vừa đủ với nhau tạo thành 9,6 gam chất rắn màu vàng và một chất lỏng không làm đổi màu quì tím. 

Giá trị của m là 

A. 260,6. B. 240. C. 404,8. D. 50,6. 

Bài 4: Biết độ tan của NaCl trong 100 gam nước ở 90 0 C là 50 gam và ở 0 0 C là 35 gam. Khi làm 

lạnh 600 gam dung dịch NaCl bão hòa ở 90 0 C về 0 0 C làm thoát ra bao nhiêu gam tinh thể NaCl? 

A. 45 gam. B. 55 gam. C. 50 gam. D. 60 gam. 

Bài 5: Sục từ từ 3,36 lít clo ở đktc vào dd chứa 0,2 mol NaBr và 0,2 mol NaI. Sau khi pư xảy ra 

hoàn toàn được dd X. Cô cạn X được m gam muối khan. Tính m? ĐS: 27,85 gam. 

Bài 6: Đun nóng m gam MnO 2 với axit HCl đặc, dư thu được một chất khí A. Trộn khí A với 5,6 

(l) H 2 dưới tác dụng của ánh sáng để pư xảy ra. Khí A còn dư sau pư cho tác dụng với dd KI vừa 

đủ thì thu được 63,5 (g) I 2 . Tính m, biết các thể tích khí đều đo ở đkc? ĐS: m = 43,5 gam. 

Bài 7: Dd A chứa 4,82 gam hh NaF, NaCl và NaBr. Sục khí clo vừa đủ vào A rồi cô cạn dd sau pư 

thu được 3,93g muối khan. Lấy 1.2 lượng muối khan này + dd AgNO 3 dư thì thu được 4,305g kết 

tủa. Tính %m các muối trong hh ban đầu. 

Giải 

+ Đặt x, y, z lần lượt là số mol NaF, NaCl và NaBr. Ta có: 42x + 58,5y + 103z = 4,82 (I) 

+ Khi sục clo vào dd A ta sẽ thu được hai muối là NaCl và NaF do đó: 

42x + 58,5y + 58,5z = 3,93 (II) 

+ Khi cho pư với AgNO 3 dư thì chỉ có một kết tủa do đó ta có: y + z = 

+ Giải (I, II, III) được: x = 0,01 mol; y = 0,04 mol và z = 0,02 mol 

%KL của NaF = 8,7%; NaCl = 48,55%. 

4,305.2 

143,5 

= 0,06 (III) 

Bài 8: Đốt cháy hh gồm 1,92 gam Mg và 4,48 gam Fe với hh khí X gồm clo và oxi, sau pư chỉ thu 

được hh Y gồm các oxit và muối clorua (không còn khí dư). Hòa tan Y bằng một lượng vừa đủ 120 

ml dd HCl 2M, thu được dd Z. Cho AgNO 3 dư vào dd Z, thu được 56,69 gam kết tủa. %V clo trong 

hh X là: 

A. 51,72%. B. 76,70%. C. 53,85%. D. 56,36%. 

Bài 9: Đốt 16,2 gam hh X gồm Al và Fe trong khí Cl 2 thu được hh chất rắn Y. Cho Y vào nước dư, 

thu được dd Z và 2,4 gam kim loại. Dd Z pư được với tối đa 0,21 mol KMnO4 trong dd H2SO4 

(không tạo ra SO2). Phần trăm khối lượng của Fe trong hh X là 

A. 72,91%. B. 64,00%. C. 66,67%. D. 37,33% 
















Bài 10: Dung dịch X chứa a gam hh: NaI và NaBr. Cho Br 2 vừa đủ vào X được dd Y có b gam 

muối. Cho Cl 2 vừa đủ vào Y được dd Z có c gam muối. Biết 2b = a + c. Phần trăm khối lượng của 

NaBr trong hh ban đầu là: A. 7,3% B. 4,5% C. 3,7% D. 6,7% 

Bài 11: Dd A chứa 6,23 gam 3 muối halogenua của natri. Sục clo vừa đủ vào A rồi cô cạn hoàn 

toàn dd sau pư được 3,0525 gam muối khan B. Lấy ½ B + dd AgNO 3 dư thì thu được 3,22875 gam 

kết tủa. Tìm công thức và %m các muối? 

Giải 

+ Gọi 3 muối cần tìm là NaX, NaY, NaZ với X < Y < Z. Theo giả thiết ta có sơ đồ: 

NaX 

MNaY ⎯⎯⎯→ 3,0525 gam B 0,0225.2 mol AgCl 

(1) 

⎯⎯⎯⎯→ 

NaF(co the co) 

(2) 

 

NaZ 

6,23 gam + Cl 2 

NaCl 

+ AgNO3 

+ Từ quá trình (2) trong sơ đồ ta có: 

AgNO 3 + NaCl → AgCl↓ + NaNO 3 . 

Mol: 0,045 0,045 

Suy ra m NaCl = 0,045.58,5 = 2,6325 gam < 3,0525 gam B B phải có NaF với số mol = 

3,0525 − 2,6325 

42 

0,01 mol Chắc chắn hh M ban đầu có 0,01 mol NaF 

+ Dựa vào kết quả trên ta viết lại quá trình (1) trong sơ đồ như sau: 

N 

Cl 

6,23 M aF: 0,01 mol + 2 

NaCl: 0,045 mol 

gam 

⎯⎯⎯→ B 

(1) 

 

NaM: a mol 

NaF:0,01 

mol 

+ Từ sơ đồ trên suy ra: M = 106,11 phải có một halogen là iot, halogen còn lại là Cl hoặc Br. 

+ Xét TH1: X là Cl, Y là I ta có : 

NaF: 0,01 mol 

 

+ Cl 2 

NaCl: 0,045 mol 0,01.42 + 58,5a + 150b = 6,23 

6,23 gam MNaCl: a mol ⎯⎯⎯→ B 

(1) 

 

NaF:0,01 mol a + b = 0,045 

NaI: b mol 

a = 0,0103 mol; b = 0,0347 mol trường hợp này thỏa mãn. Từ đó suy ra %KL = … 

+ Xét TH2: X là Br, Y là I ta có : 

NaF: 0,01 mol 

 

+ Cl 2 

NaCl: 0,045 mol 0,01.42 + 103a + 150b = 6,23 

6,23 gam M NaBr: a mol ⎯⎯⎯→ B 

(1) 

 

NaF:0,01 mol a + b = 0,045 

NaI: b mol 

a = 0,02 mol; b = 0,025 mol trường hợp này thỏa mãn. Từ đó suy ra %KL = … 

Vậy có hai kết quả thỏa mãn. 

Bài 12: Hh A gồm MgCl 2 , NaBr và KI. Cho 93,4 gam A pư với 700 ml dd AgNO 3 2M được dd D 

và 179,6 gam kết tủa B. Dung dịch D pư vừa đủ với 0,2 mol Cu. 

1. Tính số mol mỗi chất trong A? 

2. Hòa tan A vào nước được dd X. Dẫn V lít clo ở đktc vào X, cô cạn dd sau pư được 66,2 gam 

chất rắn. Tính V? 

ĐS: 1. MgCl 2 = 0,2 mol ; NaBr = 0,4 mol và KI = 0,2 mol. 

2. V = 4,48 lít(clo đẩy iot trước, NaBr dư) 
















Bài 13: Hòa tan hết 0,02 mol KClO3 trong lượng dư dd HCl đặc, thu được dd Y và khí Cl2. Hấp thụ hết 

toàn bộ lượng khí Cl2 vào dd chứa 0,06 mol NaBr, thu được m gam Br2 (giả thiết Cl2 và Br2 đều pư không 

đáng kể với H2O). Các pư đều xảy ra hoàn toàn. Giá trị của m là 

A. 4,80. B. 3,20. C. 3,84. D. 4,16. 

(clo dư pư tiếp với brom mới tạo ra) 

Bài tập nhận biết halogen 

I. Phương pháp nhận biết halogen 

+ Nhận biết là pp dùng các pư và tính chất đặc trưng để tìm ra các chất trong nhóm chất đã cho. 

+ Điều kiện để pư được dùng làm pư nhận biết: có hiện tượng quan sát được như tạo kết tủa; tạo 

bọt khí bay lên; tạo chất có màu; làm mất màu; tạo chất có mùi…. Ngoài ra ta còn dùng tính chất 

vật lí như tính tan: với chất rắn không tan thì sẽ vẩn đục hoặc tạo kết tủa; với chất lỏng không tan 

thì sẽ phân lớp. 

+ Để nhận biết các chất ta thường dùng bảng tính tan làm công cụ hỗ trợ 

+ Thuốc thử là chất đã biết hoặc là chất mới nhận ra được cho pư để tìm các chất đã cho. 

+ Một thuốc thử hay dùng 

Quì tím: là chất có màu tím khi gặp axit = đỏ; bazơ = xanh; muối = xanh, đỏ, tím 

PP: không màu chỉ hóa đỏ trong môi trường bazơ. 

NaOH; KOH: thường dùng để nhận biết các chất sau 

Kim loại và oxit: Al, Zn; Al 2 O 3 ; ZnO. 

Nhiều dd muối (9 dd sau): MgCl 2 ; AlCl 3 ; ZnCl 2 ; CrCl 3 ; FeCl 2 ; FeCl 3 ; CuCl 2 ; AgNO 3 ; 

NH 4 Cl. 

+ Để nhận biết được ta phải tìm được những tính chất vật lí hóa học khác nhau giữa các chất sau 

đó dùng tính chất đó để phân biệt 

Nhận biết Halogen 

+ Đơn chất: 

Dựa vào màu sắc. 

Dựa vào pư đặc trưng: iot tạo sp màu xanh đen với hồ tinh bột; brom và clo pư vơi SO 2 cho 

H 2 SO 4 . 

+ Nhận biết ion halogenua: dùng AgNO 3 khi đó… 

Trình bày một bài nhận biết: 

+ VD: nhận biết 3 dung dịch sau NaCl; BaCl 2 , MgCl 2 . 

Phương pháp dùng lời: 

Lấy mỗi dung dịch một lượng cần thiết để nhận biết. 

Cho 3 dung dịch pư với dd NaOH ta nhận ra MgCl 2 vì tạo kết tủa trắng: 

MgCl 2 + 2NaOH → Mg(OH) 2 + 2NaCl 

Cho 2 dung dịch còn lại pư với H 2 SO 4 , dd nào cho kết tủa trắng là BaCl 2 . Còn lại là NaCl 

BaCl 2 + H 2 SO 4 → BaSO 4 + 2HCl 


Phương pháp kẻ bảng: Lấy mỗi dung dịch một lượng cần thiết rồi tiến hành nhận biết ta có kết quả ở 

bảng sau: 

Chất NaCl BaCl2 MgCl2 

NaOH - - ↓ trắng 















H2SO4 - ↓ kết tủa trắng X 

Ghi chú: kí hiệu (-) có nghĩa là không pư hoặc không hiện tượng, kí hiệu (X) có nghĩa là đã nhận ra. 

Pư xảy ra: MgCl 2 + 2NaOH → Mg(OH) 2 + 2NaCl 

BaCl 2 + H 2 SO 4 → BaSO 4 + 2HCl 

Phương pháp sử dụng sơ đồ: 


Bài 1: Phân biệt 2 dung dịch sau: 

a) AlCl 3 và MgCl 2 . b) CuSO 4 và CuCl 2 . c) NH 4 Cl và NaCl 

d/ FeSO 4 và Fe 2 (SO 4 ) 3 e/ Ba(NO 3 ) 2 và KNO 3 . f/ AlCl 3 và Al(NO 3 ) 3 . 

g/ NaCl và BaCl 2 . h/ Ba(NO 3 ) 2 và CaCl 2 . i/ CuSO 4 và MgSO 4 . 

Bài 2: Dùng ít nhất 2 cách để phân biệt 2 dung dịch sau 

a) CuSO 4 và AlCl 3 . b) NaCl và Mg(NO 3 ) 2 . c) FeCl 3 và FeSO 4 . 

Bài 3: Hãy phân biệt các dung dịch sau: 

1. NaCl, NaOH, Na 2 SO 4 , NaNO 3 . 2. BaCl 2 , KCl, CuCl 2 . 

3. K 2 SO 4 , KCl, KNO 3 . 4/ CuSO 4 , K 2 SO 4 , ZnSO 4 , MgSO 4 . 

Bài 4: Nhận biết các dd 

1. NaCl, NaF, NaI, NaBr chỉ dùng dd AgNO 3 . 

2. HCl, HBr, NaI, NaCl, NaF chỉ dùng hai thuốc thử. 

Bài 5: Dùng thuốc thử thích hợp để nhận biết các dung dịch sau đây: 

a) BaCl 2 , KBr, HCl, KI, KOH b) KI, HCl, NaCl, H 2 SO 4 

c) HCl, HBr, NaCl, NaOH d) NaF, CaCl 2 , KBr, Mgl 2 . 

Bài 6: Nhận biết các dd sau chỉ dùng 1 thuốc thử? 

a) 4 chất rắn sau: FeS, MnO 2 , Ag 2 O, Fe 3 O 4 . 

b) 4 dung dịch: NaCl, KF, NaBr, HI. 

c) BaCl 2 ; HCl; H 2 SO 4 ; NaCl; Ba(OH) 2 .(quì tím hoặc PP) 
















CHUYÊN ĐỀ: OXI – OZON – HIĐROPEOXIT 

Các phản ứng cần nhớ 

+ Pư của ozon: 

O 3 + 2Ag → Ag 2 O + O 2 

O 3 + 2KI + H 2 O → I 2 + 2KOH + O 2 

+ Phản ứng của H 2 O 2 : 

H 2 O 2 + NaNO 2 → NaNO 3 + H 2 O 

H 2 O 2 + K 2 SO 3 → K 2 SO 4 + H 2 O 

4H 2 O 2 + PbS → PbSO 4 + 4H 2 O 

5H 2 O 2 + 2KMnO 4 + 3H 2 SO 4 → K 2 SO 4 + 2MnSO 4 + 5O 2 + 8H 2 O 

H 2 O 2 + Ag 2 O → 2Ag + O 2 + H 2 O 

Bài 1: Hoàn thành sơ đồ phản ứng sau: 

a. 

b. 

(1) (2) (3) 

2 3 2 + HO 

O ⎯⎯→ O ⎯⎯→ Ag O ⎯⎯⎯⎯→ ? 

2 2 

(1) (2) (3) 

2 2 ⎯⎯→ 2 ⎯⎯→ 2 5 ⎯⎯→ 3 4 

H O O P O H PO 

c. KClO 3 → KCl → KOH → KClO 3 . 

Bài 2: Hoàn thành pư sau: 

(1): A + S → C (2): B + S → C 

(3): A + Ag → Ag 2 O + B (4): A + H2 → D 

(5): B + H2 → D (6): A + KI+ D → E + F + B. 

t 

0 

⎯⎯→ 

(7): F + Cl2 G + H + D 

(8): H G + B 

(9): I + D → K + B. (10): G + D → Cl2 + K + H2. 

ĐS: A là ozon; B là oxi 

Bài 3: Hợp chất A tạo nên bởi hai nguyên tố X, Y trong đó số nguyên tử X = Y = 2. Tổng số 

proton trong A = 18. Số proton của Y hơn của X là 7. 

1. Tìm CTPT, CTCT và tên A ? 

2. Viết pư của A với dd KI, dd KMnO 4 /H 2 SO 4 , PbS? 

Bài 4: Nhận biết các khí sau 

a. oxi và ozon bằng hai cách. b. H 2 , CO 2 , O 3 , O 2 . 

c. HCl, HBr, CO, O 2 . d. Cl 2 , H 2 , CO, H 2 O. 

Bài 5: Hỗn hợp A gồm CO và CO 2 có tỉ khối so với oxi bằng 1. 

1. Tính %V các khí trong A? 

2. Đốt cháy m gam C trong V lít oxi ở đktc để được 8,96 lít A(đktc). Tính m và V? 

t 

0 

⎯⎯→ 
















ĐS: 1. CO = 75%; CO 2 = 25%. 2. M = 4,8 gam; V = 5,6 lít. 

Bài 6: X là hh oxi và ozon có tỉ khối so với hiđro là 19,2. 

1. Tính %V các khí trong X? 

2. Tính số mol oxi và ozon trong 20 lít X ở 2,46 atm và 27 0 C. 

3. Cho toàn bộ X ở phần 2 pư với Ag dư thì thu được bao nhiêu gam oxit? 

ĐS: 1. oxi = 60%; ozon = 40%. 2. 1,2 mol oxi và 0,8 mol ozon. 3. 185,6 gam. 

Bài 7: Sục 3,36 lít oxi và ozon có tỉ lệ mol = 1:1 ở 0 0 C và 2 atm vào dd KI vừa đủ thu được V lít 

khí oxi thoát ra (ở 27 0 C và 1 atm) và m gam iot. Tính V và m? ĐS: V = 7,38 lít; m = 38,1 gam. 

Bài 8: Đốt cháy hết m gam cacbon trong V lít oxi ở đktc được hh A gồm hai khí có tỉ khối so với 

oxi là 1,25. 

1. Tính %V mỗi khí trong A? 

2. Tính m và V biết cho A vào dd Ca(OH) 2 dư được 12 gam kết tủa. 

ĐS: 

TH1: A có CO và CO 2 : CO = 25%; m = 1,92 g; V = 3,136 lít. 

TH2: A có O 2 và CO 2 : O 2 = 33,33%; m = 1,44 g; V = 4,032 lít. 

Bài 9: Hỗn hợp A ở dạng hơi gồm oxi và chất B với số mol bằng nhau. 

1. Tính M B biết tỉ khối của A so với hiđro là 16,5. 

2. B có dạng H 2 X 2 . Tìm B? 

3. Cho 2 mol A sục vào dd KMnO 4 dư trong H 2 SO 4 loãng. Tính V O2 thoát ra ở 0 0 C và 2atm. 

Bài 10: Hỗn hợp A gồm oxi và ozon có tỉ khối so với hiđro là 20. Hỗn hợp B có CO và H 2 có tỉ 

khối so với hiđro là 6,2. Tính số mol A cần để đốt cháy hết 1 mol B? 

Bài 11: Trộn V ml hh A gồm CO và H 2 với V ml oxi rồi đốt. Sau khi A cháy hết được 750 ml khí 

B. Làm lạnh B để ngưng tụ hết hơi nước còn V 1 lít khí C có tỉ khối so với metan là 2,409. 

1. Tính V, V 1 biết các khí đo ở cùng đk? 

2. Tính %V mỗi khí trong A và C? 

ĐS: 1. V = 500 ml; V 1 = 550 ml. 2. A có 60%CO; C có 54,55%CO 2 . 

Bài 12(SGK): So sánh thể tích khí oxi thoát ra ở cùng điều kiện khi phân hủy kali pemanganat; 

kali clorat; kali nitrat và hiđro peoxit trong hai trường hợp sau: 

a. Cùng khối lượng. B. Cùng số mol. 

Bài 13(96.II): Có hai bình A, B dung tích bằng nhau ở 0 0 C. Bình A có 1 mol oxi; bình B có 1 mol 

clo. Trong mỗi bình đều có 10,8 gam kim loại M hóa trị n duy nhất. Nung nóng bình đến pư hoàn 

toàn rồi làm lạnh đến 0 0 C thấy tỉ lệ áp suất trong bình A so với bình B là 7/4. Tìm M? 

ĐS: M là Al. 

Bài 14: Cho m gam cacbon pư hết với V lít oxi ở đktc được 11,2 lít hh hai khí ở đktc có tỉ khối so 

với hiđro là 16. Tìm m, V? ĐS: CO 2 = 0,125 mol; CO = 0,375 mol m = 6,0 gam; V = 7,0 lít. 

Bài 15: Nhiệt phân 4,385 gam hỗn hợp X gồm KClO 3 và KMnO 4 , thu được O 2 và m gam chất rắn 

gồm K 2 MnO 4 , MnO 2 và KCl. Toàn bộ lượng O 2 tác dụng hết với cacbon nóng đỏ, thu được 0,896 

lít hỗn hợp khí Y (đktc) có tỉ khối so với H 2 là 16. Thành phần % theo khối lượng của KMnO 4 trong 

X là 

A. 74,92%. B. 27,94%. C. 62,76%. D. 72,06%. 

Bài 16: Oxi hóa hoàn toàn 23,2g hỗn hợp (Fe, Cu) bằng lượng oxi dư, sau thời gian phản ứng thu 

được 31,2 g hỗn hợp rắn X. Cho X tan vừa hết trong V lít dd HCl 1M thì thu được m gam muối. 

Tính m và V? ĐS: V = 1,0 lít và m = 58,7 gam. 

Bài 17: Cho 8,9 g hỗn hợp (Mg, Zn) pư vừa đủ V lít oxi (đktc) thu được m g hỗn hợp rắn X. Cho 

X cho pư hết với 400ml HCl 1M thì thu được x gam muối. Tính V, m và x? 
















ĐS: V = 2,24 lít; m = 12,1 gam và x = 23,1 gam. 

Bài 18: Oxi hóa hoàn toàn m gam hỗn hợp (Fe, Zn, Mg, Cu) bằng V lit oxi vừa đủ (đktc) thu được 

(m + 1,6) g hỗn hợp rắn X. X pư vừa hết với 200ml HCl aM. Tính V và a? 

ĐS: V = 1,12 lít; a = 1M. 

Bài 19: Cho 19,5 gam kim loại R (hóa trị II, không đổi) tác dụng với 0,05 mol oxi được hỗn hợp 

rắn X. Cho X pư vừa hết trong 100 ml dung dịch HCl aM thì thu được m gam muối và 0,2 mol khí 

H 2 . 

Câu 20: Chia 9,16 gam hh Mg, Al, Zn thành 2 phần bằng nhau. Phần 1 + HCl dư, thu được 5,824 

lít H 2 (đktc). Phần 2 cho pư với O 2 dư, thu được m gam 3 oxit. Tính m? ĐS: 8,74 gam. 

Câu 21: Cho 14,3 gam hh Mg, Al, Zn tan hết trong dd gồm H 2 SO 4 và HCl, thu được V lít H 2 (đktc). 

Cũng cho 14,3 gam trên pư với O 2 dư, thu được 22,3 gam gam 3 oxit. Tìm V? ĐS: 11,2 lít 

Câu 22: Cho 14,2 gam hh Cu, Al, Mg pư với oxi dư được 22,2 gam oxit. Để pư vừa đủ với 22,2 

gam trên cần dd chứa x mol HCl. Tính x? 

ĐS: x = 1 mol 

I. KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG. 

BÀI TẬP: KIM LOẠI PƯ VỚI LƯU HUỲNH 

+ Cho kim loại M pư với S ta có: 2M + nS → M 2 S n . (1) 

+ Gọi X là hh sau pư ta có: 

Nếu pư (1) xảy ra không hoàn toàn thì X có: M 2 S n ; M dư và S dư khi X pư với HCl thì ta 

có 

M 2 S n + 2nHCl → 2MCl n + nH 2 S↑ 

2M + 2nHCl → 2MCl n + nH 2 ↑ 

S + HCl → không pư 

chất rắn không tan trong dd HCl là lưu huỳnh. 

Nếu pư (1) xảy ra hoàn toàn thì X chắc chắn có M 2 S n ; có thể có M hoặc S dư. 

+ NX: Ta luôn có KL hh(M+S) bằng KL hh X; đốt cháy X chính là đốt cháy hh ban đầu. 

II. BÀI TẬP 

Bài 1: Đun nóng hh gồm 11,2 gam sắt và 1,6 gam lưu huỳnh đến pư hoàn toàn thu được hỗn hợp 

chất rắn A. Cho A pư vừa hết với V ml dung dịch HCl 1M thì thu được hỗn hợp khí B có tỉ khối so 

với hiđro bằng x. Tính V và x? ĐS: V = 400 ml và x = 5. 

Bài 2: Đun nóng hỗn hợp gồm 5,6 gam sắt và 3,2 gam lưu huỳnh được hỗn hợp A. Cho A tác dụng 

với dung dịch HCl dư thu được 2,24 lit hỗn hợp khí B ở đktc có tỉ khối so với hiđro là 13 và m gam 

chất rắn C. 

a) Tính %V mỗi chất trong B. 

b) Tính hiệu suất của phản ứng sắt và lưu huỳnh; tính giá trị của m. 

ĐS: a. H2S = 75%; H2 = 25%. b. H = 75%; m = 0,8 gam. 

Bài 3: Hòa tan hoàn toàn 20 gam hỗn hợp A gồm Fe và FeS trong m gam dung dịch H 2 SO 4 loãng 

5% thì thu được 0,3 mol hỗn hợp khí B. 

a. Tính khối lượng các chất trong A? 

b. Tính m biết H 2 SO 4 dùng dư 20% so với thực tế? 
















ĐS: a. Fe = 0,2 mol = 11,2 g; FeS = 0,1 mol = 8,8 g. b. m = 705,6 g. 

Bài 4: Cho 8,4 gam kim loại R pư vừa đủ với 4,8 gam S được m gam muối sunfua. Xác định R và 

tính khối lượng muối sunfua? ĐS: R là Fe. 

Bài 5: Hòa tan hoàn toàn 11,2 gam hỗn hợp A gồm Mg và FeS thì cần 73 gam dung dịch HCl 20% 

thu được m gam muối và V lít hỗn hợp khí B (đktc) có tỉ khối so với hiđro là x. Tính m, V và x? 

ĐS: Mg = FeS = 0,1 mol m = 22,2 g; V = 4,48 lít và x = 9. 

Bài 6: Cho 3,6 gam kim loại R có hóa trị II pư với 0,05 mol S thì thu được hỗn hợp rắn A. Hh A 

tan hết trong dd HCl dư thì thu được 0,1 mol khí H 2 . Xác định kim loại R? ĐS: R là Mg. 

Bài 7: Trộn 5,6 gam sắt với 2,4 gam lưu huỳnh rồi nung nóng (trong điều kiện không có không 

khí), thu được hỗn hợp rắn M. Cho M tác dụng với lượng dư dung dịch HCl, giải phóng hỗn hợp 

khí X và còn lại một phần không tan G. Để đốt cháy hoàn toàn X và G cần vừa đủ V lít khí O 2 (ở 

đktc). Giá trị của V là 

A. 2,80. B. 3,36. C. 3,08. D. 4,48. 

Bài 8: Đun nóng đến pư hoàn toàn hỗn hợp bột gồm sắt và lưu huỳnh. Đem hoà tan chất rắn sau 

phản ứng trong dung dịch HCl dư thấy có 4,48 lit khí thoát ra. Nếu đem hết lượng khí này cho 

vào dung dịch Pb(NO 3 ) 2 dư thì còn lại 2,24 lit khí. Các thể tích đều đo ở đktc.Tính % khối lượng 

của sắt và lưu huỳnh trong hỗn hợp đầu và tính khối lượng kết tủa tạo thành trong dung dịch 

Pb(NO 3 ) 2 ? 

ĐS: 

Bài 9: Hỗn hợp X gồm bột lưu huỳnh và một kim loại M hóa trị II. Nung 25,9 g X đến pư hoàn 

toàn thu được chất rắn A. Cho A pư với dd HCl dư thấy A tan hết tạo ra 6,72 lít hỗn hợp khí B ở 

đktc có tỉ khối với khí hiđro 11,666. Tìm M và khối lượng S và M trong hỗn hợp X? 

ĐS: M là Zn = 0,3 mol; S = 0,2 mol. 

Bài 10: Cho m gam hỗn hợp bột Fe và S với tỉ lệ số mol sắt bằng 2 lần số mol lưu huỳnh, rồi đem 

nung (không có oxi), thu được hỗn hợp A. Hòa tan A bằng dung dịch HCl dư thu được 0,4 gam 

chất rắn B, dung dịch C và khí D. Sục khí D từ từ qua dung dịch CuCl 2 dư thấy tạo ra 4,8 gam kết 

tủa đen. 

a) Tính hiệu suất phản ứng tạo thành hỗn hợp A (theo S). Tính m. 

b) Cho C tác dụng với H 2 SO 4 đặc, nóng dư. Tính thể tích khí thoát ra ở điều kiện tiêu chuẩn. 

ĐS : a. H = 80% . b. 1,4 lít. 

+ Pư của S với H 2 SO 4 đặc và HNO 3 : 

S + 2H 2 SO 4 → 3SO 2 ↑ + 2H 2 O 

S + 6HNO 3 → H 2 SO 4 + 6NO 2 ↑ + 2H 2 O 

3S + 6HNO 3 → 3H 2 SO 4 + 6NO↑ 

Ghi nhớ 

+ Khi gặp bài toán có hh: M, S, M 2 S n pư với H 2 SO 4 đặc hoặc HNO 3 thì ta qui đổi về hh M và S. 


Bài tập 1: Hòa tan hết 30,4 gam hỗn hợp X gồm Cu, CuS, Cu 2 S và S bằng dung dịch HNO 3 dư 

thu được 20,16 lít khí NO duy nhất ở đktc và dung dịch Y. Thêm Ba(OH) 2 dư vào Y được m gam 

kết tủa. Tính m? 

Giải 















+ Qui đổi hỗn hợp đã cho thành hỗn hợp Cu và S ta có sơ đồ: 

2+ 

Cu : x mol 

 

HNO 

Cu : x mol 

Cu(OH) 

3 Ba(OH) 2 

2: x mol 

+ 

+ 

30,4 gam ⎯⎯⎯→ 0,9 mol NO + ⎯⎯⎯⎯→ 

2- 

 

S: y mol 

SO BaSO 

4 

: y mol 

4: y mol 

64x + 32y = 30,4 

+ Theo ĐLBT e và giả thiết ta có hệ: x = 0,3 mol và y = 0,35 mol 

2x + 6y = 0,9.3 

m = 0,3.98 + 0,35.233 = 110,95 gam. 

Bài 2(Đề thi HSG Hóa 10 – Vĩnh Phúc – 2010): Cho 20,8 gam hỗn hợp Fe, FeS, FeS 2 , S pư với 

H 2 SO 4 đặc nóng dư thu được V lít SO 2 ở đktc và dung dịch A. Cho A + NaOH dư thu được 21,4 

gam kết tủa. Tính thể tích dung dịch thuốc tím 1M cần dùng để pư vừa đủ với V lít trên? 

Giải 

+ Qui đổi hỗn hợp ban đầu thành hỗn hợp Fevà S ta có: 

Fe : x mol 

Fe : x mol 

3+ 

 

+ H2SO 

 

4 

+ NaOH 

20,8 gam ⎯⎯⎯⎯→ z mol SO 

2 

+ ⎯⎯⎯→ Fe(OH) 2- 

3: x mol 

S : y mol 

SO 

4 

: y mol 

+ Theo ĐLBT e và giả thiết ta có hệ: 

 

56x + 32y = 20,8 

 

107x = 21,4 

+ Áp dụng ĐLBT electron ta có: 2z = 3x + 6y z = 1,2 mol 

số mol KMnO 4 = 1,2.2.5 = 0,48 mol V dd KmnO4 = 0,48 lít. 

x = 0,2 mol và y = 0,3. 

Bài 3(HSG11 – Vĩnh Phúc - 2010)Cho 20,8 gam hh X gồm Fe, FeS, FeS 2 , S pư với dd HNO 3 đặc 

nóng dư thu được V lít NO 2 (là sp duy nhất ở đktc) và dung dịch A. Cho A pư với dd Ba(OH) 2 dư 

thu được 91,3 gam kết tủa. 

1. Viết pư xảy ra dạng ion thu gọn? 

2. Tính V và số mol HNO 3 cần dùng để oxi hóa hoàn toàn X? 

ĐS: Dùng pp qui đổi thu được V = 53,76 lít và số mol HNO3 = 3 mol. 

Bài 4: Hòa tan 25,6 gam chất rắn X gồm Fe, FeS, FeS 2 và S bằng dd HNO 3 loãng dư thu được V 

lít NO duy nhất ở đktc và dd Y. Thêm Ba(OH) 2 dư vào Y thu được 126,25 gam kết tủa. Giá trị 

của V là: 

A. 17,92. B. 19,04. C. 24,64. D. 27,58. 

Bài 5: Hỗn hợp X gồm Mg, MgS và S. Hòa tan m gam X trong dd HNO 3 dư thu được 2,912 lít 

nitơ duy nhất ở đktc và dd Y. Thêm Ba(OH) 2 dư vào Y thu được 46,55 gam kết tủa. Giá trị của m 

là: 

A. 4,8. B. 7,2. C. 9,6. D. 12,0. 
















CHUYÊN ĐỀ: SO2 và H2S 

Một số phản ứng cần ghi nhớ 

t 

H2S + ½ O2 thiếu → S + H2O 

H2S + 3.2 O2 dư ⎯⎯→ SO2 + H2O 

H2S + 4Cl2 + 4H2O → H2SO4 + 8HCl 

5H2S + 2KMnO4 + 3H2SO4→ K2SO4 + 2MnSO4 + 5S + 8H2O 

H2S + 2FeCl3 → 2FeCl2 + S↓ + 2HCl 

SO2 + NaOH → NaHSO3 (natri hiđrosunfit) 

SO2 + 2NaOH → Na2SO3 + H2O (natri sunfit) 

SO2 + Br2 + 2H2O → H2SO4 + 2HBr 

H2SO4.nSO3 + nH2O → (n+1)H2SO4 . 

2FexOy + 2yH2SO4 → xFe2(SO4)2y/x + 2yH2O 

2FeCO 3 + 4H 2 SO 4 → Fe 2 (SO 4 ) 3 + 2CO 2 + SO 2 + 4H 2 O 

2FeS + 10H2SO4 → Fe2(SO4)3 + 9SO2 + 10H2O 


X 

+ H 2 +B 

+ O + O 2 2 + D 

B 

E 

(2) 

(3) 

(4) 

(1) 

A 

(5) 

X + D 

+ O 2 + Br 2 

+ D 

B 

(6) (7) 

+ Fe + Y or Z 

C 

(8) (9) 

Y + Z 

A + G 


(1): A 1 + A 2 → A 3 + A 4 . (4): A 3 + hiđro → A 1 . 

(2): A 1 + A 2 → A 5 + A 4 . (5): A 3 + A2 → A5. 

(3): A 1 + A 5 → A 3 + A 4 . (6): A 5 + Br 2 + A 4 → A 6 + A 7 . 

Cho A 5 có dạng XO 2 có tỉ khối so với oxi bằng 2. 

(1): S + A → X (5): X + D + E → U + V 

(2): S + B → Y (6): Y + D + E → U + V 

(3): Y + A → X + E (7): Z + E → U + V 

(4): X + D → Z Z là SO 2 Cl 2 . 

Bài 3: Hoàn thành sơ dồ sau: 

a. ZnS → H 2 S → S → SO 2 → SO 3 → H 2 SO 4 → HCl → Cl 2 → KClO 3 → O 2 → S → H 2 S → SO 2 

→ Na 2 SO 3 → Na 2 SO 4 → NaCl → Cl 2 . 

b. FeS → H 2 S → SO 2 → NaHSO 3 → Na 2 SO 3 → SO 2 → H 2 SO 4 → K 2 SO 4 → KCl → KOH → 

KClO 3 → SO 2 → S → H 2 S → H 2 SO 4 . 

Bài 4: A và B là hai chất khí tương ứng có dạng H 2 X và XO 2 có dA)B = 0,53125. 

1. Tìm A, B và xác định trạng thái lai hóa của X trong A, B? 

2. Viết pư có thể xảy ra khi cho A, B lần lượt pư với: 


0 

Y 















a. dd NaOH. b. nước clo. c. oxi. 

Bài 5: 1. Hoàn thành pư sau: 

(1): FeS + HCl → khí A + … 

0 

t 

(2): KClO 3 ⎯⎯→ khí B + … 

(3): Na 2 SO 3 + HCl → khí C 

2. Cho A, B, C pư với nhau từng đôi một. Viết pư xảy ra? 

Bài 6: 1. Hoàn thành pư sau: 

(1): Na 2 SO 3 + H 2 SO 4 → khí A + … 

(2): Na 2 S + H 2 SO 4 → khí B + … 

(3): KMnO 4 + HCl → khí C 

2. Viết pư xảy ra khi: 

a. Sục A vào dd có B. b. Sục C vào dd có A, B. 

c. Cho A, B lần lượt pư với oxi. d. Cho C pư với dd NaOH. 

Bài 7: Nhận biết các 

a. Các dd: NaCl, Na 2 CO 3 , Na 2 SO 3 , Na 2 S mà chỉ dùng một thuốc thử. 

b. Các chất bột: Na 2 SO 4 , Na 2 CO 3 , BaCO 3 , BaSO 4 , K 2 SO 3 mà chỉ dùng hai thuốc thử. 

Bài 8: Nhận biết các cặp chất khí sau 

a. oxi và ozon. b. hiđro sunfua và sunfurơ c. sunfurơ và cacbonic 

Bài 9*: Hoàn thành các pư sa(nếu có) 

1. FeS + HCl → 2. FeS + O 2 → 3. FeS + H 2 SO 4 đặc → 

4. CuS + HCl → 5. CuS + O 2 → 6. CuS + H 2 SO 4 đặc → 

7. H 2 S + FeSO 4 → 8. H 2 S + CuSO 4 → 9. H 2 S + Cl 2 + H 2 O → 

10. H 2 S + FeCl 3 → 11. K 2 S + FeSO 4 → 12. K 2 S + Fe 2 (SO 4 ) 3 → 

13. K 2 S + Al 2 (SO 4 ) 3 + H 2 O→ 14. H 2 S + KMnO 4 + H 2 SO 4 → 

Bài tập SO2, H2S pư với dd bazơ 

Bài 1: Hấp thụ hoàn toàn 6,72 lít SO 2 ở đktc vào 400 ml dd KOH 1M thu được dd X. Tính khối 

lượng mỗi chất tan trong X? ĐS: KHSO 3 = 0,2 mol = 24 gam; K 2 SO 3 = 0,1 mol = 15,8 gam. 

Bài 2: Hấp thụ hoàn toàn V lít SO 2 ở đktc vào 350 ml dd NaOH 1M thu được dd Y chứa hai muối 

có tổng khối lượng là 28,2 gam. Tính V? ĐS: V = 5,6 lít. 

Bài 3: Hấp thụ hết 8,96 lít H 2 S ở đktc vào 500 ml dd NaOH x mol/l thu được dd A chứa hai chất 

tan có số mol bằng nhau. Tìm x biết H 2 S tan trong nước không đáng kể? 

ĐS: TH1: hai chất tan là hai muối NaHS = Na 2 S = ½ H 2 S = 0,2 mol x = 1,2M. 

TH2: hai chất tan là Na 2 S và NaOH dư NaOH = Na 2 S = H 2 S = 0,4 mol x = 2,4M. 

Bài 4: Cho 5,6 lít SO 2 ở đktc hấp thụ hết vào 400 ml dd Ba(OH) 2 0,5M thu được m gam kết tủa. 

Tính m? ĐS: BaSO 3 = 0,15 mol m = 32,55 gam 

Bài 5: Hấp thụ hết V lít SO 2 ở đktc vào 500 ml dd Ba(OH) 2 0,48M thu được 43,4 gam kết tủa. Tính 

V? ĐS: V = 4,48 lít hoặc 6,272 lít. 

Bài 6: Hấp thụ 3,36 lít SO 2 (đktc) vào 0,5 lít hỗn hợp gồm NaOH 0,2M và KOH 0,2M thu được 

dung dịch chứa m gam hh muối. Tính m? ĐS: 18,3 gam. 

Bài 7: Đốt cháy hoàn toàn 6,8 g một chất vô cơ A chỉ thu được 4,48 lít khí SO 2 ở đktc và 3,6 g 

nước. 

1. Xác định thể tích khí O 2 đã dùng ở đktc và công thức phân tử của A? 
















2. Nếu đốt cháy 6,8g chất A nói trên nhưng chỉ dùng lượng O 2 bằng 2.3 lượng cần thiết. Hỏi sau 

phản ứng thu được những sản phẩm gì. Tính khối lượng của các sản phẩm đó. 

3. Hấp thụ hết 6,8g A vào 180ml dd NaOH 2M thì thu được muối gì? Bao nhiêu gam. 

ĐS: 1. BTKL oxi = 0,3 mol; H 2 S. 2. SO 2 = S = 0,1 mol. 

Bài 8: Hấp thụ hoàn toàn V lít H 2 S ở đktc vào 400 ml dd KOH 1M thu được hai muối có tỉ lệ mol 

= 2:1. 

a. Tính V? 

b. Cho V lít trên pư vừa đủ với nước clo được dd X. Cho X pư với dd BaCl 2 dư được m gam kết 

tủa. Tính m? 

ĐS: a. Muối trung hòa : axit = 2:1 V = 5,376 lít; muối axit : trung hòa = 2:1 V = 6,72 lít. 

b. m = 55,92 gam hoặc m = 69,9 gam. 

Bài 9: Hấp thụ hoàn toàn V lít SO 2 ở đktc vào 200 ml dd X chứa NaOH 1M và Na 2 SO 3 0,5M thu 

được dd Y chứa gam 37,5 gam chất tan. Tính V? ĐS: V = 5,6 lít( chất tan chứa hai muối) 

CHUYÊN ĐỀ: H2SO4 


1. M + H 2 SO 4 loãng → 2. M + H 2 SO 4 đặc → + SO 2 + 

3. Mg + H 2 SO 4 loãng → 4. Mg + H 2 SO 4 đặc → + H 2 S + 

5. Al + H 2 SO 4 loãng → 6. M + H 2 SO 4 đặc → + S + 

7. M 2 O n + H 2 SO 4 loãng → 8. KHCO 3 H 2 SO 4 loãng → 

Bài 2: Hoàn thành các phản ứng sau(Kẻ bảng so sánh H 2 SO 4 loãng và đặc) 

1. Fe + H2SO4 đặc → 2. Fe + H2SO4 loãng → 3. FeO + H2SO4 đặc → 

4/ FeO + H2SO4 loãng → 5/ Fe3O4 + H2SO4 đặc → 6/ Fe3O4 + H2SO4 loãng → 

7/ FexOy + H2SO4 đặc → 8/ FexOy + H2SO4 loãng → 9/ FeCO3 + H2SO4 đặc → 

10/ FeCO3 + H2SO4 loãng → 11. FeS + H2SO4 loãng → 12. FeS + H2SO4 đặc → 

13. FeS2 + H2SO4 loãng → 14/ FeS2 + H2SO4 đặc → 15/ Cu2S + H2SO4 đặc → 

Bài 3: Tìm 9 chất thỏa mãn pư sau rồi viết pư xảy ra: X + H2SO4 đặc → Fe2(SO4)3 + SO2 + H2O 

ĐS: Fe, FeO, Fe 3 O 4 , FeS, FeS 2 , Fe(OH) 2 , FeSO 4 , FeSO 3 ; Fe(HSO 3 ) 2 ; Fe(HSO 4 ) 2 ; FeS 2 O 3 … 

Bài 4: Viết phản ứng xảy ra trong các thí nghiệm sau: 

a. Cho Fe dư vào dd H 2 SO 4 đặc nóng. 

b. Cho hh Fe 3 O 4 và Cu vào dd H 2 SO 4 loãng dư chỉ thu được dd X. Cho X pư với dd thuốc tím. 

c. Cho hh Fe 3 O 4 và Cu vào dd H 2 SO 4 đặc thấy Cu dư sau pư? 

d. Cho H 2 SO 4 đặc vào saccarozơ. 

Bài 5: Chia hỗn hợp A gồm Fe và Fe 3 O 4 thành hai phần bằng nhau: 

+ Phần 1: pư vừa đủ với 180 ml dung dịch H 2 SO 4 loãng 1M. 

+ Phần 2: pư với dd H 2 SO 4 đặc, nóng, dư, người ta thu được 1,12 lít khí SO 2 duy nhất (đktc). 

1- Viết các phương trình phản ứng 2- Tính % khối lượng các chất trong A? 

ĐS: Trong A có Fe = 0,04 mol = 10,77% và Fe 3 O 4 = 0,08 mol = 89,23% 

Bài 6: Chia hỗn hợp B gồm Fe và Al 2 O 3 thành hai phần bằng nhau: 

+ Phần 1: Cho tác dụng vừa đủ với 50 gam dung dịch H 2 SO 4 9,8% (loãng). 

+ Phần 2: Cho tác dụng với dd H 2 SO 4 đặc, nóng, dư, người ta thu được 0,672 lít khí SO 2 (đktc). 
















Tính khối lượng các chất trong B? ĐS: Fe = 0,02.2.56 = 2,24 g; Al 2 O 3 = 0,01.2.102 = 2,04 g. 

Bài 7: Hỗn hợp B gồm Fe và FeO. Cho B + dd HCl dư được 4,48 lít khí (đktc). Mặt khác, nếu cho 

B + H 2 SO 4 đặc, nóng, dư được 8,96 lít khí SO 2 (đktc). Tính khối lượng các chất trong B? 

ĐS: Fe = 0,2 mol = 11,2 gam; FeO = 0,2 mol = 14,4 gam. 

Bài 8: Cho 11,2 gam hh Cu và Ag pư với H 2 SO 4 đặc nóng dư thu được khí A và dd B. Cho A + 

nước clo dư, dd thu được lại cho tác dụng với dd BaCl 2 dư thì thu được 18,64 gam kết tủa. Tính 

%m của mỗi kim loại trong hh đầu? ĐS: Cu = 0,04 mol = 22,86%. 

Bài 9: Chia hỗn hợp B gồm Fe và Fe 2 O 3 thành hai phần bằng nhau: 

+ Phần 1: Cho tác dụng vừa đủ với 100 ml dung dịch H 2 SO 4 loãng 9,8%(d=1,2 g/ml). 

+ Phần 2: Cho tác dụng với dd H 2 SO 4 đặc, nóng, dư, người ta thu được 1,008 lít khí SO 2 (đktc). 

Tính % khối lượng các chất trong B? 

ĐS: số mol ở mỗi phần của Fe = Fe 2 O 3 = 0,03 mol %Fe = 25,93%. 

Bài 10: Hoà tan hoàn toàn Fe x O y bằng H 2 SO 4 đặc nóng dư thu được 2,24 lít SO 2 (đktc); phần dd 

chứa 120 gam một loại muối sắt duy nhất. Xác định công thức phân tử của oxit sắt? 

ĐS: Fe = 0,6 mol; O = 0,8 mol Fe 3 O 4 . 

Bài 11: Hòa tan hoàn toàn 5,76 gam một oxit sắt bằng dd H 2 SO 4 đặc, nóng thu được dd X và 0,896 

lít khí SO 2 (sản phẩm khử duy nhất, ở đktc). Cô cạn dd X, thu được m gam muối sunfat khan. Tìm 

Fe x O y và m? ĐS: Qui đổi được kết quả là FeO và 16 gam. 

Bài 12: Hoà tan hết a (g) Fe x O y trong H 2 SO 4 đặc nóng được V lít SO 2 duy nhất. Cho a(g) trên pư 

CO dư, t 0 rồi hoà tan sắt tạo thành trong H 2 SO 4 đặc nóng dư thì thu được 9V lít SO 2 trong cùng đk. 

Xác định công thức của oxit đó? ĐS: Fe 3 O 4 . 

Bài 13: Hoà tan hết 4,32 gam hỗn hợp Ag và Cu bằng một lượng vừa đủ dd H 2 SO 4 đặc nóng thu 

được V lít khí SO 2 ở đktc. Lượng SO 2 này được hấp thụ hoàn toàn bởi 70 ml dd NaOH 0,5M, cô 

cạn dd sau pư thu được 3,435 gam chất rắn khan(gồm hai muối). 

1- Tính %KL mỗi kim loại? 2- Tính V? 

Bài 14: Hoà tan hoàn toàn hỗn hợp gồm 0,002 mol FeS 2 và 0,003 mol FeS vào lượng dư H 2 SO 4 

đặc nóng thu được Fe 2 (SO 4 ) 3 , SO 2 và H 2 O. Hấp thụ hết SO 2 bằng một lượng vừa đủ là V lít dung 

dịch KMnO 4 0,2M. Tính V? 

ĐS: V = 0,114 lít. 

Bài 15: Hoà tan hết 19,2 gam kim loại M bằng dd H 2 SO 4 đặc nóng dư được khí SO 2 (sp khử duy 

nhất). Lượng SO 2 này được hấp thụ hoàn toàn bởi 1 lít dung dịch NaOH 0,7M được dd X chứa 41,8 

gam chất tan(Gợi ý thêm: hỗn hợp chất rắn khan). Tìm M? 

ĐS: M là Cu, chất rắn khan có NaOH dư và Na 2 SO 3 . 

Bài 14: Trộn dung dịch A chứa NaOH và dung dịch B chứa Ba(OH) 2 theo thể tích bằng nhau thu 

được dung dịch C. Trung hoà 100 ml dung dịch C cần 35 ml dung dịch H 2 SO 4 2 M đồng thời thu 

được 9,32 gam kết tủa. 

a) Tính nồng độ mol/l của dung dịch A và dung dịch B? 

b) Cần trộn bao nhiêu ml dung dịch B với 20 ml dung dịch A để thu được dung dịch D có thể hoà 

tan hết 1,08 gam Al. 

Bài 15: Hoà tan 1,08 g kim loại A bằng dung dịch H 2 SO 4 loãng thu được 1,344 lít một chất khí ở 

0 0 C và 1atm. 

a) Xác định kim loại A. 


b) Lấy 6,84 g muối sunfat của kim loại A cho tác dụng với 0,2 lít dung dịch KOH thấy tạo thành 

một chất kết tủa. Lọc lấy kết tủa rửa sạch đem nung tới khối lượng không đổi thu được 1,53g chất 

rắn. Tính nồng độ mol/l của dung dịch KOH? ĐS: 















Bài 18: Hỗn hợp A gồm FeO và M 2 O 3 . Cho A tác dụng với dung dịch H 2 SO 4 loãng dư thu được 

dung dịch B. Cho B tác dụng với NaOH dư thì thu được kết tủa và dung dịch C. Cho C tác dụng 

với dung dịch HCl vừa đủ được 15,6g kết tủa. Xác định công thức M 2 O 3 . ĐS: Al 2 O 3 . 

Bài 19: Hoà tan hoàn toàn a mol kim loại M vào H 2 SO 4 đặc, nóng, dư được khí SO 2 duy nhất và 

dd chứa 1,56 gam muối. Cho khí SO 2 hấp thụ hết vào 45 ml dung dịch NaOH 0,2M thu được 0,608 

gam muối. Xác định M, a? 

ĐS: Na 2 SO 3 = 0,004 mol; NaHSO 3 = 0,001mol SO 2 = 0,005 mol 

2M + 2nH 2 SO 4 → M 2 (SO 4 ) n + nSO 2 + 2nH 2 O M = 108n M là Ag. 

0,005/n 0,005 mol 

Bài 20: Cho 37 g hỗn hợp X gồm Fe, Fe 3 O 4 tác dụng với H 2 SO 4 đặc nóng. Sau pư được 6,72 lít 

khí SO 2 duy nhất (đktc), dd Y và 2,92 g kim loại không tan. Tính KL mỗi chất trong X và Y? 

ĐS: Fe = 23,08 gam; Fe 3 O 4 = 0,06 mol = 13,92 gam; Y có FeSO 4 = 82,08 gam. 

CHUYÊN ĐỀ: BÀI TẬP OLEUM 

Ghi nhớ: 

+ Oleum được tạo thành khi cho SO 3 pư với H 2 SO 4 đặc theo pư: 

H 2 SO 4 + nSO 3 → H 2 SO 4 .nSO 3 . 

+ Phản ứng của olemum với nước: 

H 2 SO 4 .nSO 3 + nH 2 O → (n+1)H 2 SO 4 

+ Phản ứng của olemum với dd NaOH: 

H 2 SO 4 .nSO 3 + nH 2 O → (n+1)H 2 SO 4 

2NaOH + H 2 SO 4 → Na 2 SO 4 + 2H 2 O 

+ Để giải nhanh bài tập oleum ta qui đổi oleum thành hh H 2 SO 4 và SO 3 . 

Bài 1: Cho 0,015 mol một loại hợp chất oleum vào nước thu được 200 ml dung dịch X. Để trung 

hoà 100 ml dung dịch X cần dùng 200 ml dung dịch NaOH 0,15M. Phần trăm về khối lượng của 

nguyên tố lưu huỳnh trong oleum trên là 

A. 23,97%. B. 35,95%*. C. 32,65%. D. 37,86%. 

Giải 

+ Ta có: n NaOH = 0,03 → 

n H 2 SO 4 

= 0,015 → Trong 200ml có 0,03 mol H 2 SO 4 . 

+ Công thức: nSO 3 . H 2 SO 4 bảo toàn cho S: (1 + n)0,015 = 0,03 → n = 1 → %S = 0,3595 

Bài 2: Hòa tan 3,38g một oleum vào nước thu được dung dịch A. Để trung hòa A cần 800 ml 

dung dịch KOH 0,1M. 

a) Hãy xác định công thức của Oleum 

b) Cần lấy bao nhiêu gam oleum trên hòa tan vào 200g nước để thu được dung dịch H 2 SO 4 10%? 

ĐS: a. H 2 SO 4 .3SO 3 . b. 18,87 gam. 


Bài 3: Hoà tan 6,67g oleum A vào nước thành 200ml dung dịch H 2 SO 4 . Lấy 10 ml dung dịch này 

trung hoà vừa hết 16 ml dung dịch NaOH 0,5M. Xác định công thức của A? ĐS: n = 4. 















Bài 4: Hãy xác định công thức oleum tạo thành khi cho 180g dung dịch H 2 SO 4 98% hấp thụ hết 

94,08 lít SO 3 (đktc)? ĐS: H 2 SO 4 .2SO 3 . 

Bài 5: Cho 24,64 lit SO 3 (đktc) hấp thụ hết vào 90g dd H 2 SO 4 98%, thu được oleum có công thức 

H 2 SO 4 .nSO 3 . Tính n? ĐS: H 2 SO 4 .SO 3 

Bài 6: Hòa tan hết 1,69 gam oleum có công thức H 2 SO 4 .3SO 3 vào nước dư. Trung hòa dung dịch 

thu được cần V ml dung dịch KOH 1M. Giá trị của V là: 

A. 20 B. 40 C. 30 D. 10 

Bài 7: Hấp thụ m gam SO 3 vào 100 gam dung dịch H 2 SO 4 96,4 % thu được một loại oleum có 

phần trăm khối lượng SO 3 là 40,82%. Giá trị của m là: 

A. 104. B. 80. C. 96. D. 98. 

Bài 8: Cho 6,76 gam Oleum H 2 SO 4 .nSO 3 vào nước thành 200ml dung dịch. Lấy 10 ml dung dịch 

này trung hoà vừa đủ với 16 ml dung dịch NaOH 0,5 M. Giá trị của n là: 

A. 2 B. 1 C. 4 D. 3 

Bài 9: Khối lượng oleum chứa 71% SO 3 về khối lượng cần lấy để hòa tan vào 100 gam dung dịch 

H 2 SO 4 60% thì thu được oleum chứa 30% SO 3 về khối lượng là 


Bài 10: Một oleum A chứa 37,869% khối lượng S trong phân tử. Trộn m 1 gam A với m 2 gam 

dung dịch H 2 SO 4 83,3% được 200 gam oleum B có công thức H 2 SO 4 .2SO 3 . Giả thiết sự hao hụt 

khi pha trộn các chất là không đáng kể. Giá trị của m 1 và m 2 lần lượt là 

A. 124,85 và 75,15. B. 160,23 và 39,77. 

C. 134,56 và 65,44. D. 187,62 và 12,38. 


X là H2S; Y là SO2; Z là H2SO4. 

C 

Bài tập nâng cao chương: Oxi – Lưu huỳnh 

(1) 

2. A = NaHSO3, B = Na2SO3, C = NaHSO4, D = SO2, E là H2SO4 ; F là SO3. 

(7) 

z 

A 

E 

(5) 

X 

z 

S 

(6) 


Bài 1: Cho x mol Fe tan hoàn toàn trong dd chứa y mol H 2 SO 4 (tỉ lệ x : y = 2 : 5), thu được một 

sản phẩm khử duy nhất và dd chỉ chứa muối sunfat. Số mol electron do lượng Fe trên nhường khi bị 

hoà tan là 

A. 3x. B. y. C. 2x. D. 2y. 

Bài 2: Cho m gam Mg vào dd chứa 0,06 mol Fe 2 (SO 4 ) 3 . Sau khi pư xảy ra hoàn toàn thu được 3,36 

(2) 

(8) 

Y 

(4) 

z 

B 

F 

(3) 

(9) 

D 















gam chất rắn. Giá trị của m là 

A. 2,88. B. 2,16. C. 4,32. D. 5,04. 

Bài 3: Nung một hh rắn gồm a mol FeCO 3 và b mol FeS 2 trong bình kín chứa không khí (dư). Sau 

khi các pư xảy ra hoàn toàn, đưa bình về nhiệt độ ban đầu, thu được chất rắn duy nhất là Fe 2 O 3 và 

hh khí. Biết áp suất khí trong bình trước và sau pư bằng nhau, mối liên hệ giữa a và b là (biết sau 

các pư, lưu huỳnh ở mức oxi hoá +4, thể tích các chất rắn là không đáng kể) 

A. a = 0,5b. B. a = b. C. a = 4b. D. a = 2b. 

Bài 4: Hòa tan hoàn toàn hh X gồm 0,2 mol Fe và 0,2 mol Fe 2 O 3 vào dd H 2 SO 4 loãng, thu được 

2,24 lít khí (đktc) và dung dịch Y. Cho lượng dư dung dịch NaOH vào dung dịch Y, sau pư xảy ra 

hoàn toàn thu được m gam kết tủa. Giá trị nhỏ nhất của m là bao nhiêu? ĐS: 57,4 gam. 

Bài 5: Hòa tan hết a gam hh gồm Mg, Al vào b gam dd H 2 SO 4 80% thu được 8,96 lít hh khí X gồm 

SO 2 và H 2 S có tỉ khối so với H 2 bằng 22,625 và dd Y. Cho dd NaOH vào Y để được lượng kết tủa 

lớn nhất thì thu được 62,2 gam kết tủa. Tính a, b biết lượng H 2 SO 4 đã lấy dư 20% so với lượng cần 

thiết? 

ĐS: SO 2 = 0,15 mol; H 2 S = 0,25 mol n e = 2,3 mol Mg = 0,4 mol; Al = 0,5 mol; a = 23,1 

gam; b = 227,85 gam. 

Bài 6: Có dung dịch A gồm H 2 SO 4 , FeSO 4 và MSO 4 (M là kim loại hoá trị 2) và một dung dịch B 

gồm NaOH 0,5M và BaCl 2 dư. Để trung hoà 200ml dung dịch A cần 40ml dung dịch B. Cho 200ml 

dung dịch A tác dụng với 300ml dung dịch B, thu được 21,07g kết tủa gồm một muối và hai hiđroxit 

của hai kim loại và dung dịch D. Để trung hoà D cần 40ml dung dịch HCl 0,25M. 

1. Xác định kim loại M biết khối lượng nguyên tử của nó lớn hơn 23. 

2. Tính nồng độ mol/l của các chất trong dung dịch A. 

Bài 7: Cần bao nhiêu gam oleum A có công thức H 2 SO 4 .3SO 3 để pha vào 100 ml dd H 2 SO 4 40% 

(d = 1,31 g/cm 3 ) để tạo ra oleum có hàm lượng SO 3 là 10%. Viết CTCT của A? 

ĐS: 594,1 gam; CTCT: HO-SO2-O-SO2-O-SO2-O-SO2-OH. 

Bài 8: Cho 10 gam hỗn hợp X gồm FeO, Fe 2 O 3 , S, FeS 2 và CuS trong đó O chiếm 16% khối lượng 

hỗn hợp X tác dụng vừa đủ với 0,4 mol H 2 SO 4 đặc (đun nóng) sinh ra 0,31 mol khí SO 2 và dung 

dịch Y. Nhúng thanh Mg dư vào Y sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn lấy thanh Mg ra cân lại 

thấy tăng 2,8 gam (Giả sử 100% kim loại sinh ra bám vào thanh Mg). Đốt cháy hoàn toàn 10 gam 

X bằng lượng vừa đủ V lít (đktc) hỗn hợp khí A gồm O 2 và O 3 tỷ lệ mol 1:1. Giá trị của V là : 

A.1,4336 B.1,5232 C.1,4784 D.1,568 

Bài 9: Cho pư: CuFeS 2 + aFe 2 (SO 4 ) 3 + bO 2 + H 2 O → CuSO 4 + FeSO 4 + H 2 SO 4 . Tổng các hệ số 

(các số nguyên dương, tối giản, tỉ lệ a : b = 1 : 1) của các chất tham gia phản ứng là: 

A. 83 B. 27 C. 53 D. 26 

Bài 10: Cho hỗn hợp X gồm Al và Mg tác dụng với 1 lít dd gồm AgNO 3 a mol/l và Cu(NO 3 ) 2 2a 

mol/l, thu được 45,2 gam chất rắn Y. Cho Y tác dụng với dung dịch H 2 SO 4 đặc, nóng (dư) thu được 

7,84 lít khí SO 2 (duy nhất, ở đktc). Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Giá trị của a là : 

A. 0,15. B. 0,20. C. 0,30. D. 0,25. 

Bài 11: Cho 100 ml dung dịch FeSO 4 1M vào 500 ml dung dịch chứa đồng thời KMnO 4 0,04 M 

và H 2 SO 4 1M, thu được dung dịch X. Đem dung dịch X tác dụng với dung dịch Ba(OH) 2 dư thu 

được m gam kết tủa. Biết các phản ứng đều xảy ra hoàn toàn. Giá trị của m là 

A. 127,20. B. 128,98. C. 152,28. D. 150,58. 
















Bài 12: Cho từng chất Fe, FeS, FeO, Fe 2 O 3 , Fe 3 O 4 , Fe(OH) 2 , Fe(OH) 3 , FeBr 2 , FeBr 3 , FeCl 2 , FeCl 3 

lần lượt tác dụng với dung dịch H 2 SO 4 đặc nóng. Số trường hợp xảy ra phản ứng oxi hóa khử là : 

A. 9. B. 10 C. 8 D. 7 

Bài tập nồng độ phần trăm 

I. Kiến thức cần nắm vững 

+ Công thức tính C%: 

mct 

 

+ C% = .100 

m DVC% 

dd mct 

m 

= 

dd 


+ D = 

V 

+ Tính KL dung dịch: 

Nếu có một chất tan: m dd = m H2O + m 1 chất tan. 

Nếu có nhiều chất tan: m dd = m H2O + m tổng chất tan. 

+ Nếu pư có tạo ra chất khí và chất kết tủa thì: m dd sau pư = m trước pư - m khí - m kết tủa. 

+ Nếu đề bài cho số liệu ở dạng tổng quát thì ta chọn một số thích hợp để giải nhanh. 

II. Bài tập. 

Bài 1: Khi hoà tan oxit kim loại M hóa trị II bằng một lượng vừa đủ axit dung dịch H 2 SO 4 15,806% 

người ta thu được dung dịch muối có nồng độ 18,18%. Vậy kim loại hoá trị II là 

A. Ca. B. Ba. C. Be. D. Mg. 

Bài 2: Hoà tan hết a(g) oxit MO (M có hoá trị 2 không đổi) bằng một lượng vừa đủ dung dịch 

H 2 SO 4 17,5% thu được dung dịch muối có nồng độ 20%. Xác định kim loại M? ĐS: Mg. 

Bài 3: Trộn 20 ml dung dịch AgNO 3 1M (d = 1,1g/ml) với 150ml dung dịch HCl 0,5M (d = 1,05g/ml) 

thu được dung dịch C. Tính C M và C% của các chất trong dung dịch C. 

Bài 4: Đổ 1040 gam dung dịch BaCl 2 10% vào cốc chứa 200 gam dung dịch H 2 SO 4 chưa biết nồng 

độ. Sau khi lọc kết tủa, để trung hòa lượng axit dư trong nước lọc cần dùng 250 ml dung dịch NaOH 

25% (d = 1,28). Tính C% của dung dịch axít H 2 SO 4 ban đầu? ĐS: 49% 

Bài 5: Cho 200 gam dung dịch Na 2 CO 3 tác dụng vừa đủ với 100 gam dung dịch HCl. Tính C% của 

2 dung dịch đầu, biết rằng khối lượng của dung dịch sau phản ứng là 289 gam. 

Bài 6: Cho 200 gam dung dịch Na 2 CO 3 tác dụng vừa đủ với 120 gam dung dịch HCl. Sau phản ứng 

thu được dung dịch có nồng độ 20%. Tính C% của 2 dung dịch đầu. 

Bài 7: Hoà tan hết 10,4 gam hỗn hợp Mg, Fe bằng 200 gam dung dịch HCl 14,6% thu được 6,72 

lít H 2 (đktc). 

1- Tính khối lượng mỗi kim loại trong hỗn hợp đầu. 

2-Tính C% các chất trong dung dịch sau phản ứng. 

Bài 8: Cho 3,2 gam kim loại M (hoá trị II) tác dụng hết với Cl 2 thu được 6,75 gam muối clorua. 

1- Xác định kim loại M. 

2- Tính khối lượng MnO 2 và thể tích dung dịch HCl 36,5% (d = 1,18 g/ml) để điều chế lượng 

Cl 2 cần dùng cho phản ứng trên? 

Bài 9: Hòa tan hoàn toàn 10,2 gam một oxit kim loại hóa trị 3 cần vừa đủ 331,8 gam dung dịch 

H 2 SO 4 . Dung dịch thu được sau phản ứng có nồng độ 10%. 
















1- Tìm tên kim loại 2- Tính C% của dung dịch axit H 2 SO 4 . 

3- Cho 0,65 mol NaOH vào dd muối ở trên được bao nhiêu gam kết tủa? 

ĐS: 1. Al. 2. 8,86%. 3. 11,7 gam. 

Bài 10: Đun 35,1 gam NaCl với H 2 SO 4 đặc dư ở nhiệt độ cao. Khí sinh ra cho vào 78,1 ml nước 

tạo thành dung dịch A có khối lượng riêng d = 1,2 g/ml. 

1- Tính C% và C M của dung dịch A. 

2- Để trung hòa hết 2 

1 dung dịch A cần 100 ml dung dịch NaOH (d = 1,05g/ml). Tính C%, 

C M của dung dịch NaOH đã dùng. 

Bài 11: Cho 31,4 gam hỗn hợp hai muối NaHSO 3 và Na 2 CO 3 vào 400 gam dung dịch H 2 SO 4 9,8% 

86 

đồng thời đun nóng thu được dd X và hỗn hợp khí A có tỉ khối hơi so với H 2 bằng . 3 

Tính C% các chất trong dung dịch X. 

Bài 12: Cho 5,67 gam Na 2 SO 3 tác dụng với dung dịch HCl dư, toàn bộ lượng khí SO 2 sinh ra được 

hấp thụ hết trong 50 ml dung dịch NaOH 1,5M tạo thành dung dịch X. 

1- Tính khối lượng từng muối có trong X. 

2- Biết rằng lượng khí SO 2 ở trên làm mất màu vừa đủ 20 ml dung dịch nước Br 2 . Xác định 

nồng độ mol/lit của dung dịch nước Br 2 đã dùng? 

Bài 13: Đốt cháy hoàn toàn 179,2 lít khí H 2 S (đktc) rồi cho sản phẩm khí tạo thành hấp thụ hết vào 

2 lít dd NaOH 25% (d = 1,28) thu được dung dịch A. Tính khối lượng các chất trong A. 

Bài 14: Đốt cháy hoàn toàn 5,1 gam một chất khí trong oxi dư chỉ thu được 9,6 gam SO 2 và 2,7 

gam H 2 O. Dẫn toàn bộ hỗn hợp sản phẩm vào 40 ml dung dịch NaOH 20% (D=1,25 g/ml) thu được 

dung dịch B. 

a. Xác định CT của chất khí đem đốt cháy. 

b. Tính nồng độ % các chất trong dung dịch B. 

Bài 15: Cho 9,2g Na vào 200g dung dịch chứa Fe 2 (SO 4 ) 3 4% và Al 2 (SO 4 ) 3 6,84%. Sau phản ứng, 

người ta tách kết tủa ra và nung đến khối lượng không đổi. Tính khối lượng chất rắn thu được sau 

khi nung và C% các muối tạo thành trong dung dịch. 

ĐS: Na = 0,4 mol; Fe 2 (SO 4 ) 3 = 0,02 mol; Al 2 (SO 4 ) 3 = 0,04 mol chất rắn có: Fe 2 O 3 = 0,02 mol 

và Al 2 O 3 = 0,02 mol chất rắn = 5,24 gam. 

+ KL dd = 200 + 9,2 – 0,2.2 – 0,04.107 – 0,04.78 = 201,4 gam Na 2 SO 4 = 12,69%; NaAlO 2 = 

1,6286%. 

Bài 16: Hòa tan hoàn toàn 25 gam một cacbonat kim loại bằng dung dịch HCl 7,3% (vừa đủ) thu 

được dung dịch muối có nồng độ phần trăm là 10,511%. 

a. Tìm muối cacbonat đã cho? 

b. Khi làm lạnh dung dịch này thấy thoát ra 26,28 gam muối rắn A(ngậm nước) và nồng độ phần 

trăm của muối trong dung dịch còn lại là 6,07%. Xác định công thức của muối A? 

ĐS: a. CaCO 3 . 

b. CaCl 2 .6H 2 O 

Bài 17: Hòa tan hoàn toàn m gam oxit MO (M là kim loại) trong 78,4 gam dung dịch H 2 SO 4 6,25% 

(loãng) thì thu được dung dịch X trong đó nồng độ H 2 SO 4 còn dư là 2,433%. Mặt khác, khi cho CO 

dư đi qua m gam MO nung nóng, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được hỗn hợp khí Y. Cho 

Y qua 500 ml dung dịch NaOH 0,1M thì chỉ còn một khí duy nhất thoát ra, trong dung dịch thu 

được có chứa 2,96 gam muối. 

1. Xác định kim loại M và tính m. 
















2. Cho x gam Al vào dung dịch X thu được ở trên, sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn thu 

được 1,12 gam chất rắn. Tính x? 

ĐS: 1. M là FeO; m = 2,16 g. 2. x = 0,72 gam. 

Bài 18: Đốt cháy hết 4,4 gam một sunfua kim loại có công thức MS (kim loại M có các số oxi hóa 

+2 và +3 trong các hợp chất) trong lượng dư oxi. Chất rắn thu được sau pư được hòa tan trong dd 

HNO 3 37,8% vừa đủ. Nồng độ % của muối trong dd thu được là 41,7%. 

a) Tìm MS? b)Tính khối lượng dd HNO 3 đã dùng. 

ĐS: a) MS là FeS. b) 25 gam. 

Bài 19: Cho m gam dd H2SO4 nồng độ C% pư hết với một lượng hh hai kim loại kali và magie (dùng dư), thấy 

khối lượng khí hiđro bay ra là 0,05m gam. Giá trị của C là: 

A. 19,73%. B. 15,80%. C. 17,93%. D. 18,25%. 

Bài 20: Khối lượng dd KOH 8% cần lấy cho pư với 47g K2O để thu được dd KOH 21% là: 

A. 250 g B. 320g C. 354,85g D. 400g 

Bài 21: Nung hh gồm 11,2 gam Fe; 6,4 gam Cu và 19,5 gam Zn với một lượng dư lưu huỳnh đến khi pư hoàn 

toàn. Sản phẩm của pư cho t/d với dd HCl dư thu được khí B. Thể tích dung dịch Pb(NO3)2 20% (d = 1,1 

g/ml) tối thiểu cần dùng để hấp thụ hết khí B là 

A. 752,27 ml B . 902 ,7 3 m l C. 1053,18 ml D. 910,25 ml 

Bài 22: Hoà tan hoàn toàn một lượng hh X gồm Fe3O4 và FeS2 trong 63 gam dd HNO3, thu được 1,568 lít NO2 

(đktc). Dd thu được cho pư vừa đủ với 200ml dd NaOH 2M, lọc kết tủa đem nung đến khối lượng không đổi thu 

được 9,76 gam chất rắn. Nồng độ % của dd HNO3 có giá trị là: 

A.44,2%. B. 47,2%. C. 46,2%. D. 46,6%. 

Bài 23: Hoà tan 28,4g photpho (V) oxit trong 500 gam dd axit photphoric có nồng độ 9,8%. Nồng độ phần trăm 

của dd axit photphoric thu được là 

A. 16,7 %. B. 17,6 %. C. 13,0 %. D. 14,7 %. 

Bài 24: Hòa tan hoàn toàn hỗn hợp X gồm Fe và Zn bằng một lượng vừa đủ dung dịch H2SO4 10%, thu 

được dung dịch Y và 22,4 lít H2 (đktc). Nồng độ của ZnSO4 trong dung dịch Y là 11,6022%. Tính khối 

lượng của mỗi kim loại trong hôn hợp X. 

Bài tập viết phản ứng và giải thích hiện tượng 


A. Những chú ý quan trọng 

+ Hệ quả suy ra từ dãy hoạt động hóa học của kim loại 

Kim loại đứng trước Mg và oxit của nó mới pư (tan) trong nước ở đk thường 

Chỉ kim loại đứng trước H mới pư với HCl và H 2 SO 4 loãng 















HNO 3 , H 2 SO 4 đặc pư được với cả kim loại đứng trước và sau H, riêng Al, Fe, Cr không pư với 

hai axit trên ở trạng thái đặc nguội 

Kim loại đứng trước(không pư với nước) đẩy được kim loại đứng sau ra khỏi dd muối. 

Pư trao đổi chỉ xảy ra khi sản phẩm có: , , H 2 O. 

Chỉ những oxit của kim loại đứng sau Al mới pư được với CO, H 2 đun nóng. 

+ Cho bazơ pư với muối nhôm thì tạo kết tủa sau đó kết tủa tan ra nếu bazơ dư, để tái tạo kết tủa 

ta cho dd thu được pư với CO 2 hoặc HCl 

+ Nếu pư tạo ra chất không hoặc ít tan hiện tượng là có kết tủa. 

+ Nếu pư tạo ra chất khí không tan trong nước có bọt khí bay ra. 

+ Để nêu hiện tượng chính xác ta cần biết thêm màu của các chất đặc biệt là màu của kết tủa. 

Bài 1: Nêu hiện tượng xảy ra và viết pư trong các TN sau 

1. Cho hh Cu, Al và Fe vào dd HCl dư 

2. Cho thanh Fe vào dd CuSO 4 màu xanh 

3. Cho Na vào dd CuSO 4 màu xanh 

4. Cho NaOH vào dd chứa HCl và AlCl 3 . 

5. Sục H 2 S vào dd chứa FeCl 2 ; FeCl 3 và CuCl 2 . 

Bài 2: Viết pư xảy ra trong các TN sau 

1. Cho hh X gồm Na và Al vào nước dư thấy X tan hết 

2. Sục hh Y gồm CO 2 , SO 2 vào nước brom dư thấy nước brom bị nhạt màu và có khí bay ra 

3. Sục từ từ CO 2 vào nước vôi trong thấy nước vôi trong vẩn đục, sau đó dd lại trong suốt. Đun 

nóng dd này lại thấy vẩn đục. 

4. Sục SO 2 vào dd thuốc tím thấy dd thuốc tím bị mất màu 

5. Cho hh Al và Al 2 O 3 vào dd NaOH dư thu được dd A và khí B. Sục CO 2 dư vào A được kết tủa 

C và dd D, đun nóng D thu được dd E và khí CO 2 . Cho E lần lượt pư với CaCl 2 , HCl và AlCl 3 ? 

Bài 3: 1. Cho hh Al và Fe vào dd HCl dư được dd X. Thêm NaOH dư vào X được kết tủa Y màu 

trắng xanh bị hóa nâu trong kk. Viết pư xảy ra? 

2. Hỗn hợp X gồm Fe, Fe 3 O 4 và Fe 2 O 3 . Cho X pư với dd H 2 SO 4 đặc nóng vừa đủ được dd Y và 

khí Z làm mất màu nước brom và làm nước vôi trong vẩn đục. Cho Y lần lượt pư với NaOH dư, 

Fe dư. Viết pư xảy ra? 

Bài 4: Nhiệt phân một lượng MgCO 3 trong một thời gian được chất rắn A và khí B. Cho khí B 

hấp thụ hoàn toàn vào dung dịch NaOH thu được dung dịch C. Dung dịch C tác dụng được với 

KOH và với BaCl 2 . Cho A tác dụng với dung dịch HCl dư thì thu được khí B và dung dịch D. Cô 

cạn dung dịch D được muối khan E, điện phân E nóng chảy được kim loại M. Viết các phương 

trình phản ứng xảy ra. 

Bài 5: a. Cho Fe 3 O 4 pư với dd H 2 SO 4 loãng dư được dd A. Viết pư của A với. 

1. dd NaOH dư. 2. dd KMnO 4 . 3. Cu. 

b. Hỗn hợp X gồm Al2O3, MgO, Fe3O4, CuO. Cho khí CO qua X nung nóng được chất rắn Y(gồm 7 

chất). Hòa Y vào dung dịch NaOH dư, thu được dung dịch Z và chất rắn G. Cho G pư với dd HCl dư. 

Bài 6: Nhiệt phân hoàn toàn hỗn hợp gồm: BaCO 3 , MgCO 3 , Al 2 O 3 được chất rắn A và khí D. Hoà 

tan chất rắn A trong H 2 O dư, thu được dung dịch B và kết tủa C. Sục khí D dư vào dung dịch B 

thấy xuất hiện kết tủa. Hoà tan C trong NaOH dư thấy ta một phần. Viết các phương trình phản 

ứng xảy ra và giải thích hiện tượng. 

Bài 7: Điện phân nóng chảy muối AX (A là kim loại kiềm, X là halogen)ta thu được chất rắn A và 

khí B. Cho A tác dụng với H 2 O được dung dịch A’ và khí B’. Cho B’ tác dụng với B được khí D. 
















Cho D tác dụng với dung dịch A’ được dung dịch E. Cho một ít quỳ tím vào E. Viết phương trình 

phản ứng xảy ra và giải thích sự chuyển màu của quỳ tím. 

Bài 8: Hỗn hợp A gồm: BaO, FeO, Al 2 O 3 . Hoà tan A trong lượng nước dư, được dung dịch D và 

phần không tan B. Sục khí CO 2 dư vào D, phản ứng tạo kết tủa. Cho khí CO dư đi qua B nung nóng 

được chất rắn E. Cho E tác dụng với dung dịch NaOH dư, thấy tan một phần và còn lại chất rắn G. 

Hoà tan hết G trong một lượng dư dung dịch H 2 SO 4 loãng rồi cho dung dịch thu được tác dụng với 

dung dịch KMnO 4 . Viết các phương trình phản ứng xảy ra. 

Bài 9: Cho từ từ HCl vào dd Na 2 CO 3 thấy khí bay ra một lúc thì dừng lại thu được dd X. Viết pư 

của X với NaOH, BaCl 2 và Ca(OH) 2 ? 

Bài 10: 1. Cho hh Fe, FeO, Fe 3 O 4 , Fe 2 O 3 pư với dd HCl dư được dd X. Cho X pư với dd AgNO 3 

dư. Viết pư xảy ra? 

2. Cho hh Na 2 O; Na; Mg; Al 2 O 3 và Al vào nước dư 

3. Cho Cl 2 pư với dd NaOH loãng ở t 0 thường, dd KOH đun nóng, dd Ca(OH) 2 dạng vôi sữa. 

4. Nhỏ từ từ dd NaOH đến dư vào dd AlCl 3 được dd X. Thêm từ từ HCl đến dư vào X? 

Bài 11: Cho 4,48 lít CO 2 ở đktc vào 300 ml dd NaOH 1M được dd X. Viết pư của X với HCl; dd 

NaOH; nước vôi trong dư;dd NaHSO 4 ; dd AlCl 3 ? 

Bài 12: Nêu hiện tượng và viết pư xảy ra khi cho Ba lần lượt vào dd NaCl; Na 2 SO 4 ; CuSO 4 ; 

Al(NO 3 ) 3 . 

Bài 13: Trình bày những hiện tượng xảy ra và viết các phương trình phản ứng giải thích từng trường 

hợp sau: 

a- Nhỏ từ từ dung dịch NaOH vào dung dịch Al 2 (SO 4 ) 3 đến dư 

b- Nhỏ từ từ dung dịch AlCl 3 vào dung dịch NaOH đến dư 

c- Nhỏ từ từ dung dịch HCl vào dung dịch Na 2 CO 3 . 

d- Nhỏ từ từ dung dịch Na 2 CO 3 vào dung dịch HCl 

Bài 14: Cho hh Al và Al 2 O 3 vào dd NaOH dư được dd X. Chia X thành hai phần bằng nhau 

+ Sục CO 2 đến dư vào phần 1 

+ Sục HCl đến dư vào phần 2 

Nêu hiện tượng và viết pư xảy ra? 

Bài 15: Hãy mô tả hiện tượng và viết các phương trình phản ứng xảy ra khi: 

a- Cho dòng khí CO 2 liên tục đi qua dung dịch Ca(OH) 2 . 

b- Cho dòng khí SO 2 vào dung dịch nước brom cho đến dư. 

c- Cho dần dần đến dư dung dịch KMnO 4 vào cốc đựng dung dịch hỗn hợp FeSO 4 và H 2 SO 4 . 

Bài 16: Cho khí CO qua hh X gồm Fe 2 O 3 và Al 2 O 3 thu được chất rắn Y(gồm 5 chất). Hòa tan Y 

trong dd H 2 SO 4 loãng dư được dd Z. Chia Z làm hai phần 

+ Thêm NaOH dư vào phần 1. 

+ Thêm thuốc tím vào phần 2. 

Nêu hiện tượng và viết pư xảy ra? 

Bài 17: Hoà tan Fe 3 O 4 trong dung dịch H 2 SO 4 loãng dư được dung dịch A. Cho 1 lượng Fe vừa đủ 

vào dung dịch A thu được dung dịch B. 

- Cho dung dịch B tác dụng với dung dịch KOH dư thu được dung dịch D và kết tủa E. Nung E 

trong không khí ở nhiệt độ cao đến khối lượng không đổi được chất rắn F 

- Thổi một luồng CO qua ống sứ nung nóng chứa F đến dư thu được chất rắn G và khí X. Sục khí 

X vào dung dịch Ba(OH) 2 thì thu được kết tủa Y và dung dịch C. Lọc bỏ kết tủa Y, đun nóng 

dd C lại tạo kết tủa Y. Hãy xác định các chất có trong A, C, B, D, E, F, G, X, Y. 
















Bài 18: Nung hỗn hợp gồm KClO 3 , KMnO 4 và Mg đến phản ứng hoàn toàn thu được chất rắn 

A(gồm 5 chất). Cho A phản ứng với dung dịch HCl loãng dư thu được hh khí C. Viết các phương 

trình phản ứng có thể xảy ra. 

Bài 19: Mô tả hiện tượng, viết phương trình phản ứng nếu có: 

1. Cho dd HCl vào: M 2 (CO 3 ) n , A x O y , Fe 3 O 4 ; KMnO 4 ; FeS; Pb(NO 3 ) 2 . 

2. Cho dd HF vào các chất bột: Cu, Al, CaO, NaOH, SiO 2 , C, AgNO 3 . 

Bài 20: Đốt cacbon trong không khí ở nhiệt độ cao, được hỗn hợp khí A. Cho A tác dụng với Fe 2 O 3 

nung nóng được khí B và hỗn hợp rắn C. Cho B tác dụng với dung dịch Ca(OH) 2 được kết tủa K 

và dung dịch D; đun sôi D lại được kết tủa K. Cho C tan trong dung dịch HCl, thu được khí và dung 

dịch E. Cho E tác dụng với dung dịch NaOH dư được hỗn hợp kết tủa hiđroxit F. Nung F trong 

không khí thu được một oxit duy nhất. Viết phương trình phản ứng. 

Bài 21: Cho bột Fe vào dung dịch CuSO 4 thì màu xanh của dung dịch nhạt dần, ngược lại khi cho 

Cu vào dung dịch Fe 2 (SO 4 ) 3 thì màu xanh của dung dịch lại đậm dần. Giải thích hiện tượng xảy ra 

và viết các phương trình phản ứng. 

Bài 22: Phân huỷ hoàn toàn a gam CaCO 3 để lấy khí CO 2 . Điện phân dung dịch chứa b gam 

NaCl(với điện cực trơ màng ngăn xốp) tới khi còn lại 25% NaCl không bị điện phân và tách lấy 

dung dịch NaOH(dung dịch X). Cho khí CO 2 ở trên hấp thụ hoàn toàn vào dung dịch X ta được 

dung dịch Y. Biết dung dịch Y vừa tác dụng được với KOH và BaCl 2 . 

a. Viết các phương trình phản ứng xảy ra? 

b. Lập biểu thức liên hệ giữa a và b? 

Bài 23: Hỗn hợp A gồm: Fe 3 O 4 , Al, Al 2 O 3 . Cho A tan trong dung dịch NaOH dư được chất rắn B 

dung dịch C và chất khí E. Cho khí E tác dụng với A nung nóng, được chất rắn F gồm 5 chất. Hãy 

viết các phương trình phản ứng xảy ra. 

Bài 24: Hoà tan hỗn hợp gồm: Na 2 O, BaCl 2 , NaHCO 3 , NH 4 Cl có số mol mỗi chất bằng nhau vào 

nước và đun nóng nhẹ, sau khi kết thúc thí nghiệm thu được dung dịch A. Hỏi dung dịch chứa 

những chất gì. 

Bài 25: Đem đốt bột Fe trong không khí được hợp chất A, hoà tan A trong dung dịch HCl dư được 

dung dịch B. Cho NaOH dư vào dung dịch B rồi đun nóng trong không khí cho phản ứng được xảy 

ra hoàn toàn. Lọc lấy kết tủa rồi đem nung tới khối lượng không đổi. Viết các phương trình phản 

ứng xảy ra. 

Bài 26: Một hỗn hợp D gồm KMnO 4 & KClO 3 . Nung hoàn toàn D được hỗn hợp A. A tác dụng 

với axit A 1 tạo khí B, B tác dụng với B 1 tạo ra clorua vôi, clorua vôi tác dụng với H 2 SO 4 loàn thu 

được chất khí B. Mặt khác, khi cho dây Fe nung nóng cháy trong khí B tạo thành chất B 2 . Viết các 

phương trình phản ứng xảy ra. 

Bài 27: Hỗn hợp A gồm Fe 3 O 4 , Al, Al 2 O 3 và Fe. Cho A tác dụng với dung dịch NaOH dư được 

chất rắn A 1 , dung dịch B 1 và khí C 1 . Khí C 1 dư tác dụng với A nung nóng được hỗn hợp chất rắn 

A 2 . Dung dịch B 1 tác dụng với dung dịch H 2 SO 4 loãng dư được dung dịch B 2 . Chất rắn A 2 tác dụng 

với dung dịch H 2 SO 4 đặc nóng thu được dung dịch B 3 và khí C 2 . Cho B 3 tác dụng với bột sắt được 

dung dịch B 4 . Viết các phương trình phản ứng xảy ra. 


Chuyên đề: Giải nhanh bài tập trắc nghiệm bằng sơ đồ 






Trong nhiều bài tập có rất nhiều pư xảy ra theo nhiều giai đoạn liên tiếp nhưng ta không cần thiết 

phải sử dụng tất cả các chất trong đó, vì vậy để giải nhanh bài toán này ta làm như sau: 











+ Lập sơ đồ pư: có thể lập đầy đủ hoặc chỉ cần lập chất đầu và chất cuối 

+ Dựa vào sơ đồ pư và định luật bảo toàn nguyên tố để giải bài toán 

+ ĐK để áp dụng phương pháp này: 

Nguyên tố được dùng để áp dụng ĐLBTNT phải không bị thất thoát trong quá trình 

phản ứng 

Thường áp dụng cho BT trắc nghiệm, ít áp dụng cho bài tập tự luận 

VD: Trong hai sơ đồ sau thì chỉ có sơ đồ 1 là áp dụng được 

1. FeS 2 → SO 2 → SO 3 → H 2 SO 4 mol H 2 SO 4 = 2.mol FeS 2 . 

+Ca(OH) 2 

2. C → CO và CO 2 ⎯⎯⎯⎯→ CaCO 3 mol C = mol CaCO 3 là sai. 


Bài 1: Hòa tan hh X gồm 0,1 mol Fe; 0,15 mol FeO; 0,05 mol Fe 3 O 4 và 0,1 mol Fe 2 O 3 vào dd 

HCl dư được dd Y. Cho Y + NaOH dư rồi nung kết tủa sinh ra trong kk đến khối lượng không đổi 

được m gam chất rắn Z. Tính m? ĐS: m = 48 gam 

Bài 2: Cho một hh A gồm Fe, Fe 2 O 3 , FeO, Fe 3 O 4 tác dụng hoàn toàn với H 2 SO 4 loãng dư sau 

phản ứng thu được dd B và khí H 2 . Cho dd B tác dụng hoàn toàn với NaOH dư thu được kết tủa 

E. Nung kết tủa E trong không khí đến khối lượng không đổi thu được 16 gam chất rắn F. Mặt 

khác cho một luồng khí CO dư đi qua hh A thì thu đựợc m gam chất rắn. Tính m . Biết các phản 

ứng đều sẩy ra hoàn toàn . ĐS: 11,2 gam 

Bài 3: Tính khối lượng sắt pirit cần dùng để điều chế 50 tấn axit sunfuric 98% biết hiệu suất cả 

quá trình là 80%? 

Bài 4: Hoà tan hoàn toàn a gam một oxit sắt bằng dung dịch H 2 SO 4 đặc vừ đủ có chứa 0,075 mol 

H 2 SO 4 thu được b gam muối và có 168ml khí SO 2 (đktc) duy nhất thoát ra. Tính b? 


Bài 5: Hòa tan hoàn toàn hh X gồm 0,2 mol Fe; 0,2 mol FeO và 0,1mol Fe 2 O 3 vào dd H 2 SO 4 loãng, 

dư thu được dd A và khí B. Dd A cho tác dụng với dd NaOH dư thu được kết tủa. Lấy toàn bộ kết 

tủa nung trong không khí đến khối lượng không đổi thu được chất rắn có khối lượng là 


Bài 6: Cho 5,6 gam Fe tác dụng hòan toàn với O 2 thu được chất rắn gồm Fe, Fe 2 O 3 , FeO, Fe 3 O 4 . 

Hòa tan hoàn toàn chất rắn trên trong HNO 3 dư thu được dd A. Cho dd A tác dụng hoàn toàn với 

NaOH dư thu được kết tủa E. Nung kết tủa E trong không khí đến khối lượng không đổi thu được 

m gam chất rắn. Tính m A. 16 gam B. 8 gam C. 4 gam D. 32 gam 

Bài 7: Cho 50 gam hh gồm FeSO 4 và Fe 2 (SO 4 ) 3 trong đó S chiếm 22 % về khối lượng. Đem hòa 

tan hh trên vào nước để được dd A. Cho dd A tác dụng hoàn toàn với NaOH dư thu được kết tủa. 

Nung kết tủa trong không khí đến khối lượng không đổi thu được m gam chất rắn. Tính m 

A. 26,378 gam B. 24,286gam C. 25,376 gam D. 29,765gam 

Bài 8: Hòa tan m gam Fe và FeO bằng HCl vừa đủ được 1,12 lít khí (đktc) và thu được dd D. Cho 

D tác dụng với NaOH dư, lọc kết tủa đem nung trong không khí đến khối lượng không đổi được 

chất rắn nặng 12 gam. Trị số của m là: A. 4,6 gam B. 5,0 gam C. 9,2 gam D. 10,0 gam 

Bài 9: Cho một luồng khí CO đi qua ống đựng 0,01 mol FeO và 0,03 mol Fe 2 O 3 (hh A) đốt nóng. 

Sau khi kết thúc thí nghiệm thu được 4,784 gam chất rắn B gồm 4 chất. Hoà tan chất rắn B bằng 

dd HCl dư thấy thoát ra 0,6272 lít H 2 (ở đktc). Tính số mol oxit sắt từ trong hh B. Biết rằng trong 

B số mol oxit sắt từ bằng 1.3 tổng số mol sắt (II) oxit và sắt (III) oxit. 

A. 0,006. B. 0,008. C. 0,01. D. 0,012. 
















Bài 10: Khử hết m gam Fe 3 O 4 bằng CO thu được hh A gồm FeO và Fe. A tan vừa đủ trong 0,3 lít 

dd H 2 SO 4 1M cho ra 4,48 lít khí (đktc). Tính m? 


Bài 11: Cho khí CO đi qua ống sứ chứa 16 gam Fe 2 O 3 đun nóng, sau phản ứng thu được hh rắn X 

gồm Fe, FeO, Fe 3 O 4 , Fe 2 O 3 . Hòa tan hoàn toàn X bằng H 2 SO 4 đặc, nóng thu được dd Y. Cô cạn dd 

Y, lượng muối khan thu được là: A. 20 gam. B. 32 gam. C. 40 gam. D. 48 gam. 

Bài 12: Hòa tan hoàn toàn hh gồm 0,27 gam Al và 2,04 gam Al 2 O 3 trong dd NaOH dư thu được 

dd X. Cho CO 2 dư pư với X được kết tủa Y. Nung Y ở nhiệt độ cao đến khối lượng không đổi 

được bao nhiêu gam chất rắn:A. 2,04 gam. B. 2,31 gam. C. 3,06 gam. D. 2,55 gam. 

Bài 13: Đun nóng hh gồm 0,06 mol Al; 0,01 mol Fe 3 O 4 : 0,015 mol Fe 2 O 3 và 0,02 mol FeO một 

thời gian. Hòa tan hh sau pư bằng dd HCl dư được dd X. Thêm amoniac dư vào X rồi nung kết 

tủa sinh ra đến khối lượng không đổi được bao nhiêu gam chất rắn: 

A. 9,46. B. 7,78. C. 6,40. D. 6,16. 

Bài 14: Lấy a mol NaOH để hấp thụ hết 2,64 gam CO 2 thu được 200 ml dd D không chứa NaOH 

2- 

và có nồng độ của CO 3 = 0,2M. Tính a? A. 0,12. B. 0,08. C. 0,06. D. 0,10. 

Bài 15: (CĐ - 2008) Dẫn từ từ V lít khí CO (ở đktc) đi qua một ống sứ đựng lượng dư hỗn hợp 

rắn gồm CuO, Fe 2 O 3 (ở nhiệt độ cao). Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được khí X. 

Dẫn toàn bộ khí X ở trên vào lượng dư dung dịch Ca(OH) 2 thì tạo thành 4 gam kết tủa. Giá trị của 

V là A. 1,120. B. 0,896. C. 0,448. D. 0,224. 

Bài 16: Cho hỗn hợp gồm 0,27 g Al và 2,04 g Al 2 O 3 tan hoàn toàn trong dd NaOH thu được dd 

X. Cho CO 2 dư tác dụng với dd X thu được kết tủa X 1 , nung X 1 ở nhiệt độ cao đến khối lượng 

không đổi thu được oxit X 2 . Các pư xảy ra hoàn toàn. Khối lượng X 2 là 

A. 1,02 gam B. 2,55 g C. 2,04 g D. 3,06 g 

Bài 17: Hợp chất A (không chứa clo) cháy đ ược trong khí clo tạo thành nitơ và hiđro clorua. Biết tỉ 

lệ thể tích clo tham gia phản ứng v à thể tích nitơ tạo thành là 3 : 1. Công thức phân tử của khí A là : 

A. N3H. B. NH3. C. N2H4. D. Không xác định được. 

Bài 18 : Đốt cháy hoàn toàn 3,4 gam hợp chất A thu được 2,24 lít khí SO2 (đkc) và 1,8 gam H2O. 

Xác định công thức phân tử của hợp chất A? ĐS : H 2 S 

Bài 19: Cho hỗn hợp Fe và FeS tác dụng với dung dịch HCl (d ư), thu được 2,464 lít hỗn hợp khí ở 

điều kiện tiêu chuẩn. Dẫn hỗn hợp khí này qua dung dịch Pb(NO3)2 dư, sinh ra 23,9 gam kết tủa đen. 

Phần trăm khối lượng của Fe và FeS trong hỗn hợp lần lượt là : 

A. 5,98% và 94,02%. B. 94,02% và 5,98%. C. 25% và 75%. D. 75% và 25%. 

Bài 20: Đem 11,2 gam Fe để ngoài không khí, sau một thời gian thu được một hỗn hợp gồm Fe và 

các oxit. Hòa tan hoàn toàn h ỗn hợp đó trong dung dịch H 2SO4 đặc, nóng dư thu được 3,36 lít 

khí SO2 (đktc). Số mol H2SO4 đã tham gia phản ứng là : 

A. 0,4 mol. B. 0,3 mol. C. 0,5 mol. D. 0,45 mol. 

Bài 21: Khử 16 gam Fe2O3 bằng CO thu được hh A gồm Fe, Fe 2O3, FeO, Fe3O4. Cho A tác dụng 

hết với dd H2SO4 đặc, nóng. Khối lượng muối sunfat tạo ra trong dung dịch là : 


Bài 22: Cho hh X gồm SO2 và O2 theo tỷ lệ số mol 1:1 đi qua V2O5 xúc tác, đun nóng thu được hỗn 

hợp Y có khối lượng 19,2 gam. Hoà tan Y vào nước sau đó thêm Ba(NO3)2 dư thu được 37,28 

gam kết tủa. Hiệu suất phản ứng SO2 + O2 là : A. 40%. B. 75%. C. 80%. D. 60%. 






Giải bài tập bằng phương pháp đường chéo 











Dạng 1: Trộn lẫn 2 dung dịch có cùng chất tan 

Dung dịch 1 : có khối lượng m 1 , thể tích V 1 , nồng độ C 1 (C% hoặc C M ), khối lượng riêng d 1 . 

Dung dịch 2 : có khối lượng m 2 , thể tích V 2 , nồng độ C 2 (C 2 > C 1 ), khối lượng riêng d 2 . 

Dung dịch thu được có m = m 1 + m 2 , V = V 1 + V 2 , nồng độ C (C 1 < C < C 2 ), khối lượng riêng d. 

Sơ đồ đường chéo và công thức tương ứng với mỗi trường hợp là : 

a) Đối với nồng độ % về khối lượng: 

m 1 C 1 

C 

|C 2 - C| 

m 2 C 2 |C 1 - C| 

b) Đối với nồng độ mol/lít: 

c) Đối với khối lượng riêng: 

V 1 C 1 C 

|C 2 - C| 

V 2 C 2 |C 1 - C| 

V 1 d 1 d 

|d 2 - d| 

V 2 d 2 |d 1 - d| 

Khi sử dụng sơ đồ đường chéo ta cần chú ý: 

*) Chất rắn coi như dung dịch có C = 100% 

*) Dung môi coi như dung dịch có C = 0% 

*) Khối lượng riêng của H 2 O là d = 1 g/ml 

→ 

→ 

→ 

m 

m 

V 

V 

1 

2 

1 

2 

V 

V 

1 

2 

| C2 

−C | 

= 

| C − C | 

1 

| C2 

− C | 

= 

| C − C | 

1 

| d 

= 

| d 

2 

1 

− d | 

− d | 

Sau đây là một số ví dụ sử dụng phương pháp đường chéo trong tính toán pha chế dung dịch. 

VD1: Để thu được dung dịch HCl 25% cần lấy m 1 gam dung dịch HCl 45% pha với m 2 gam dung 

dịch HCl 15%. Tính tỉ lệ m1.m2? 

Hướng dẫn giải: 

m 

1 

| 15 − 25 | 10 1 

Áp dụng công thức (1): = = = 

m |45 − 25| 20 2 

2 

Ví dụ 1. Để pha được 500 gam dung dịch nước muối sinh lí (C = 0,9%) cần lấy v1 gam dung dịch 

NaCl 3% và v2 gam nước. Tính v1 và v2? 


V 1 (NaCl) 3 |0 - 0,9| 

Ta có sơ đồ: 

0,9 

V 2 (H 2 O) 0 |3 - 0,9| 

v1 

0,9 

v 1 + v 2 = 500 và = v 1 = 150 gamvà v 2 = 350 gam. 

v 2,1 


2 

VD3: Cần bao nhiêu lít axit H 2 SO 4 (D = 1,84 gam/ml) và bao nhiêu lít nước cất để pha thành 9 lít 

dung dịch H 2 SO 4 có D = 1,28 gam/ml ? Biết khối lượng riêng của nước là 1 gam/ml 

(1) 

(2) 

(3) 















Áp dụng công thức: 

suy ra 

V 

1 

| d2 

− d | 

= 

V |d − d| 

2 1 

hay 

Giải 

V 1 d 1 

d 

|d 2 - d| 

V 2 d 2 |d 1 - d| 

V 

1 

| 1 −1,28 

| 

= 

V |1,84 −1,28| 

và V 1 + V 2 = 9 V 1 = 3 lít và V 2 = 6 lít. 

2 

Bài tập tự giải dạng 1 

Bài 1: Để pha được 500 ml dung dịch NaCl 0,9M cần lấy V ml dung dịch NaCl 3M pha với nước 

cất. Giá trị của V là : 

A. 150 ml. B. 214,3 ml. C. 285,7 ml. D. 350 ml. 

Bài 2: Để thu được dung dịch HCl 25% cần lấy m 1 gam dung dịch HCl 35% pha với m2 gam dung 

dịch HCl 15%. Tỉ lệ m1.m2 là : 

A. 1:2. B. 1:3. C. 2:1. D. 1:1. 

Bài 3: Để thu được dung dịch CuSO 4 16% cần lấy m1 gam tinh thể CuSO 4 .5H 2 O cho vào m2 gam 

dung dịch CuSO 4 8%. Tỉ lệ m1.m2 là 

A. 1.3 B. 1.4 C. 1.5 D. 1.6 

Bài 4: Số lít nước nguyên chất cần thêm vào 1 lít dung dịch H 2 SO 4 98% (d = 1,84 g/ml) để được 

dung dịch mới có nồng độ 10% là 

A. 14,192 B. 15,192 C. 16,192 D. 17,192 

Bài 5: Một dd HCl nồng độ 35% và 1 dd HCl khác có nồng độ 15%. Để thu được dd mới có nồng 

độ 20% thì cần phải pha chế 2 dd này theo tỉ lệ khối lượng là 

A. 1:3 B. 3:1 C. 1:5 D. 5:1 

Bài 6: Khối lượng dd NaCl 15% cần trộn với 200g dd NaCl 30% để thu được dd NaCl 20% là 

A. 250g B. 300g C. 350g D. 400g 

Bài 7: Thể tích nước và dd MgSO 4 2M cần để pha được 100ml dd MgSO 4 0,4M lần lượt là 

A. 50 và 50ml B. 40 và 60ml C. 80 và 20 ml D. 20 và 80ml 

Bài 8: Một dd NaOH nồng độ 2M và một dd NaOH khác nồng độ 0,5M. Để có dd mới nồng độ 

1M thì cần phải pha chế về thể tích giữa 2 dd theo tỉ lệ là 

A. 1 :2 B. 2 :1 C. 1 :3 D. 3 :1 

Bài 9: Thể tích nước nguyên chất cần thêm vào 1 lít dung dịch H 2 SO 4 98% (d = 1,84 g/ml) để được 

dung dịch mới có nồng độ 10% là 

A. 14,192 ml. B. 15,192 ml. C. 16,192 ml. D. 17,192 ml. 

Bài 10: Dung dịch rượu etylic 13,8 o có d (g/ml) =?. Biết d 

C2H5OH(ng.chÊt) 

= 0,8 g/ml ; d 

HO= 1 g ml . 

2 

A. 0,805. B. 0,8 55. C. 0,972. D. 0,915. 






Dạng 2: Hòa tan một chất vào dd để được dd chứa một chất tan duy nhất 











TH1: Hòa tan tinh thể vào dd thì ta coi tinh thể là một dd, tính C% của dd này rồi áp dụng công 

thức (1) 

VD1: Cần lấy bao nhiêu gam tinh thể CuSO4.5H2O và bao nhiêu gam dung dịch CuSO4 8% để 

pha thành 280 gam dung dịch CuSO4 16% ? 

A. 180 gam và 100 gam. B. 330 gam và 250 gam. 

C. 60 gam và 220 gam. D. 40 gam và 240 gam. 

Giải 

mchÊt 

tan 

160 

+ Coi dd CuSO 4 .5H 2 O là dd CuSO 4 với C% = .100% = .100% = 64%. 

mdd 

160 + 18.5 

m2 

64 −16 

+ Áp dụng công thức (1) ta có: = và m 1 + m 2 = 280 m 2 = 240 và m 1 = 40 gam. 

m1 

16 − 8 

TH2: Hòa tan hòa tan khí hoặc oxit vào dung dịch thì ta ta được dd chứa một chất tan duy nhất 

do chất khí hoặc oxit đó pư với nước. Để giải dạng này ta coi oxit đó là một dung dịch chất tan có 

nồng độ phần trăm là: C% = 

m 

m 

chÊt 

tan 

oxit 

100% (C% >100%), sau đó áp dụng công thức (1). 

VD1: Hòa tan 200 gam SO 3 vào m gam dung dịch H 2 SO 4 49% ta được dung dịch H 2 SO 4 78,4%. 

Giá trị của m là: 

A. 133,3 B. 146,9 C. 272,2 D. 300,0 

Phương trình phản ứng: SO 3 + H 2 O → H 2 SO 4 

Coi SO 3 là dd H 2 SO 4 có C% = 

98 

80 


= 122,5% 

Gọi m 1 , m 2 lần lượt là khối lượng SO 3 và dung dịch H 2 SO 4 49% cần lấy. Theo (1) ta có: 

m 

m 

 

2 

| 49 − 78,4 | 

= 

|122,5 − 78,4 | 

1 

= 

29,4 

44,1 

44,1 

m 2 

= 200 = 300 (gam) 

29,4 

Đáp án D. 


Bài 1: Hòa tan hoàn toàn m gam Na 2 O nguyên chất vào 40 gam dung dịch NaOH 12% thu được 

dung dịch NaOH 51%. Giá trị của m (gam) là 

A. 11,3 B. 20,0 C. 31,8 D. 40,0 

Bài 2: Lượng SO 3 cần thêm vào dd H 2 SO 4 10% để được 100 gam dung dịch H 2 SO 4 20% là 







Dạng 3: Bài toán hỗn hợp 2 đồng vị 











Số khối 

% nguyên tử 

Đồng vị 1 A 1 x 1 

Đồng vị 1 A 2 x 2 

Hỗn hợp đvị A 100% 

x A 

1 

2 

− A 

= và x 1 + x 2 = 100. 

x A − A 

2 1 

VD1: Nguyên tử khối trung bình của brom là 79,319. Brom có hai đồng vị bền: 

81 

Thành phần % số nguyên tử của 35Br 

là: 

A. 84,05 B. 81,02 C. 18,98 D. 15,95 

81 

35 

79 

35 

Ta có sơ đồ đường chéo: 

Br (M=81) 

Br (M=79) 

 

% 81 Br 

35 

= 

15,95% 

A=79,319 

Đáp án D. 

79,319 - 79 = 0,319 

81 - 79,319 = 1,681 


 

81 

% 

35Br 

0,319 81 

= % 

79 

35 

% 

35Br 

1,681 

79 

81 

35 

Br và 

35 

Br. 

0,319 

Br = 

100% 

1,681+ 

0,319 

VD2: Trong nước, hiđro tồn tại hai đồng vị 2 là 1 H và 2 H. Biết nguyên tử khối trung bình của hiđro 

là 1,008; của oxi là 16. Số nguyên tử đồng vị của 2 H có trong 1 ml nước nguyên chất (d = 1 

gam/ml) là: A. 5,53.1020. B. 5,35.1020. C. 3,35.1020. D. 4,85.1020. 

Giải 

+ Áp dụng sơ đồ đường chéo ta có: 

+ Số mol H 2 O = 

1 

18 

Số nguyên tử 2 H = 

số mol H = 

0,016 .6,02.10 

3 

18 

sè ngtö H sè mol H 2 −1,008 0,992 99,2% 

= = = = 

sè ngtö H s H 1,008 −1 0,008 0,8% 

2 

18 

1 1 

1 1 

2 2 

1 

è mol 

1 

số mol 2 H = 

= 5,35.10 20 . 

2 0,016 

.0,8% = 

18 18 


Bài 1: Nguyên tử khối trung bình của đồng 63,54. Đồng có hai đồng vị bền là 

mol 

Cu vµ Cu . Tính % 

63 65 

29 29 

63 65 

số nguyên tử 29Cu 

vµ 

29Cu 

? ĐS : 

Bài 2: Nguyên tử khối trung bình của clo là 35,5. Trong tự nhiên clo có hai đồng vị bền là 

35 A 

Cl(75%) vµ Cl(25%) . Tính A ? 

17 17 

35 37 

Bài 3: Nguyên tử khối TB của clo là 35,5. Clo trong tự nhiên có 2 đvị là 17Cl(75%) 

vµ 

17Cl(25%) 

Phần trăm về khối lượng của chứa trong HClO4 (với hiđro là đồng vị 1 H , oxi là đồng vị 16 1 8O ) là giá 

trị nào sau đây ? A. 9,20%. B. 8,95%. C. 9,67%. D. 9,40%. 

Dạng 4: Tính tỉ lệ thể tích hỗn hợp 2 khí 

Nguyên tử khối 

Số mol 
















Khí 1 M 1 x 1 

Khí 1 M 2 x 2 

Hỗn hợp khí M x 1 + x 2 

phương trình…. 

VD1: Một hỗn hợp gồm O 2 , O 3 ở điều kiện tiêu chuẩn có tỉ khối đối với hiđro là 18. Thành phần 

% về thể tích của O 3 trong hỗn hợp là: 

A. 15% B. 25% C. 35% D. 45% 

Áp dụng sơ đồ đường chéo: 

 

V 

V 

O 

O 

3 

2 

4 1 

= = %V 

12 3 

O 

3 


V M 1 = 48 |32 - 36| 

O 3 

M = 18.2 =36 

V M 2 = 32 |48 - 36| 

O 2 

1 

= 100% 

= 25% 

3 + 1 

VD2: Cần trộn 2 thể tích metan với một thể tích đồng đẳng X của metan để thu được hỗn hợp khí 

có tỉ khối hơi so với hiđro bằng 15. X là: 

A. C 3 H 8 B. C 4 H 10 C. C 5 H 12 D. C 6 H 14 

Giải 

Ta có sơ đồ đường chéo: 

 

V 

V 

CH 

M 

2 

V M 1 = 16 |M 2 - 30| 

CH 4 

M = 15.2 =30 

V M 2 = M 2 |16 - 30| 

M 2 

| M2 

- 30 | 2 

= = | 

M 

14 1 

2 

- 30 | 

4 

= 

28 

M 2 = 58 14n + 2 = 58 n = 4 X là: C 4 H 10 

VD3: Hòa tan hoàn toàn 12 gam hỗn hợp Fe và Cu (tỉ lệ mol 1:1) bằng axit HNO 3, thu được V lít 

(đktc) hỗn hợp khí X (gồm NO và NO2) và dung dịch Y (chỉ chứa hai muối và axit dư). Tỉ khối của 

X đối với H2 bằng 19. Giá trị của V là: A. 2,24. B. 4,48. C. 5,60. D. 3,36. 

Giải 

+ Dựa vào sơ đồ đường chéo ta suy ra: 

Fe : x mol 

12 gam ⎯⎯⎯→ V lÝt 

Cu : x mol 

+ HNO 3 

 

n 

n 

NO 

NO2 

= 1 

NO : y mol 

 

NO 2 

: y mol 

. Từ đó ta có sơ đồ: 

hệ: 

56x + 64x = 12 

V = 5,6 l 

3x + 2x = 3y + y( ® l bo toµn 

e) 


Bài 1: Cần lấy V1 lít CO 2 và V2 lít CO để điều chế 24 lít hỗn hợp CO 2 và CO có tỉ khối hơi đối với 

metan bằng 2. Giá trị của V1 (lít) là: 

A. 2 B. 4 C. 6 D. 8 

Bài 2: Để điều chế được 26 lit H 2 và CO có tỉ khối hơi đối với metan bằng 1,5 thì thể tích H 2 và 

CO cần lấy lần lượt là A. 4 và 22 lit B. 22 và 4 lit C. 8 và 44 lit D. 44 và 8lit 

Bài 3: Cần lấy V 1 lít CO 2 và V 2 lít CO để có được 24 lít hỗn hợp CO 2 và CO có tỉ khối hơi đối với 

metan bằng 2. Giá trị của V 1 (lít) là A. 2. B. 4. C. 6. D. 8. 

Bài 4: Hòa tan m gam Al bằng dung dịch HNO 3 loãng thu được hỗn hợp khí NO và N 2 O có tỉ khối 

so với H 2 bằng 16,75. Tỉ lệ thể tích khí trong hỗn hợp là 
















A. 2 : 3. B. 1 : 2. C. 1 : 3. D. 3 : 1. 

Bài 5: Đốt cháy hoàn toàn m gam cacbon trong V lít khí oxi (đktc), thu đư ợc hỗn hợp khí A có tỉ 

khối so với oxi là 1,25. Xác định %V của các khí trong A. ĐS: %V CO2 = 33,33% và 25% 

Bài 6: Hòa tan hết 11 gam hh Fe và Al vào dd HCl dư được 0,4 mol H 2 . Cũng hòa tan hết 11 gam trên 

vào dd HNO 3 dư thì thu được dd X không chứa muối amoni và V lít hh khí Y ở đktc có tỉ khối so với 

hiđro là 19,8. Tính V? ĐS: V = 11,2 lít. 

Bài 7: Cho 6,12 gam Mg tác dụng với dung dịch HNO3 thu được dung dịch X chỉ có một muối v à 

hỗn hợp khí Y gồm NO và N2O có tỉ khối hơi đối với hiđro bằng 16,75. Thể tích NO và N2O (ở đktc) 

thu được lần lượt là : A. 2,24 lít và 6,72 lít. B. 2,016 lít và 0,672 lít. 

C. 0,672 lít và 2,016 lít. D. 1,972 lít và 0,448 lít. 

--- 

Dạng 5: Bài toán hỗn hợp 2 chất vô cơ có tính chất hóa học tương tự nhau 

VD1: Hòa tan 3,164 gam hỗn hợp 2 muối CaCO 3 và BaCO 3 bằng dung dịch HCl dư, thu được 448 

ml khí CO 2 (đktc). Thành phần % số mol của BaCO 3 trong hỗn hợp là: 

A. 50% B. 55% C. 60% D. 65% 

n 

2 

0,448 

= 

22,4 

CO 

= 

0,02 (mol) 

 

Áp dụng sơ đồ đường chéo: 

 

58,2 

%n 

BaCO 

= 100% 

= 60% 

3 

58,2 + 38,8 

3,164 

M = = 158,2 

0,02 


BaCO 3 (M 1 = 197) |100 - 158,2| = 58,2 

M=158,2 

CaCO 3 (M 2 = 100) |197 - 158,2| = 38,8 

VD2: Hỗn hợp gồm NaCl và NaBr. Cho hỗn hợp tác dụng với dung dịch AgNO 3 dư thì tạo ra kết 

tủa có khối lượng bằng khối lượng của AgNO3 đã tham gia phản ứng. Thành phần % theo khối lượng 

của NaCl trong hỗn hợp đầu là : A. 25,84%. B. 27,84%. C. 40,45%. D. 27,48%. 

VD3: Hòa tan 2,84 gam hỗn hợp 2 muối CaCO 3 và MgCO 3 bằng dung dịch HCl dư, thu được 0,672 

lít khí ở điều kiện tiêu chuẩn. Thành phần % số mol của MgCO 3 trong hỗn hợp là 

A. 33,33% B. 45,55% C. 54,45% D. 66,67% 

Dạng 6: Bài toán trộn 2 quặng của cùng một kim loại 

Đây là một dạng bài mà nếu giải theo cách thông thường là khá dài dòng, phức tạp. Tuy nhiên 

nếu sử dụng sơ đồ đường chéo thì việc tìm ra kết quả trở nên đơn giản và nhanh chóng hơn nhiều. 

Để có thể áp dụng được sơ đồ đường chéo, ta coi các quặng như một “dung dịch” mà “chất tan” 

là kim loại đang xét, và “nồng độ” của “chất tan” chính là hàm lượng % về khối lượng của kim 

loại trong quặng. 

VD: A là quặng hematit chứa 60% Fe 2 O 3 . B là quặng manhetit chứa 69,6% Fe 3 O 4 . Trộn m1 tấn 

quặng A với m2 tấn quặng B thu được quặng C, mà từ 1 tấn quặng C có thể điều chế được 0,5 tấn 

gang chứa 4% cacbon. Tỉ lệ m1.m2 là: 

A. 5/2 B. 4/3 C. 3.4 D. 2.5 

Giải 

Số kg Fe có trong 1 tấn của mỗi quặng là: 
















60 112 

+) Quặng A chứa: 1000 

= 420(kg) 

100 160 

69,6 168 

+) Quặng B chứa: 1000 

= 504 (kg) 

100 232 

4 

+) Quặng C chứa: 500 1 

− = 480 (kg) 

100 

Sơ đồ đường chéo: 

m A 420 |504 - 480| = 24 

480 

m B 504 |420 - 480| = 60 

m 

 

m 

B 

24 2 

= Đáp án D 

60 5 

A 

= 

VD2: A là khoáng vật cuprit chứa 45% Cu 2 O. B là khoáng vật tenorit chứa 70% CuO. Cần trộn A 

và B theo tỉ lệ khối lượng T = mA)mB như thế nào để được quặng C, mà từ 1 tấn quặng C có thể 

điều chế được tối đa 0,5 tấn đồng nguyên chất. T bằng 

A. 5/3 B. 5/4 C. 4/5 D. 3.5 

VD3: Từ 1 tấn quặng hematit A điều chế được 420 kg Fe. Từ 1 tấn quặng manhetit B điều chế 

được 504 kg Fe. Hỏi phải trộn hai quặng trên với tỉ lệ khối lượng (m A : m B ) là bao nhiêu để được 

1 tấn quặng hỗn hợp mà từ 1 tấn quặng hỗn hợp này điều chế được 480 kg Fe. 

A. 1 : 3. B. 2 : 5. C. 2 : 3. D. 1 : 1. 

Dạng 7: Tính thành phần hỗn hợp muối trong phản ứng giữa đơn bazơ và đa axit 

Dạng bài tập này có thể giải dễ dàng bằng phương pháp thông thường (viết phương trình phản 

ứng, đặt ẩn). Tuy nhiên cũng có thể nhanh chóng tìm ra kết quả bằng cách sử dụng sơ đồ đường 

chéo. 

VD: Thêm 250 ml dung dịch NaOH 2M vào 200 ml dung dịch H 3 PO 4 1,5M. Muối tạo thành và 

khối lượng tương ứng là: 

A. 14,2 gam Na 2 HPO 4 ; 32,8 gam Na 3 PO 4 

B. 28,4 gam Na 2 HPO 4 ; 16,4 gam Na 3 PO 4 

C. 12,0 gam NaH 2 PO 4 ; 28,4 gam Na 2 HPO 4 

D. 24,0 gam NaH 2 PO 4 ; 14,2 gam Na 2 HPO 4 

n 

NaOH 0,25.2 5 

Có: 1 

= = 2 

n 0,2.1,5 3 

H 3 PO 4 



Tạo ra hỗn hợp 2 muối: NaH 2 PO 4 , Na 2 HPO 4 

Sơ đồ đường chéo: 















 

n 

n 

Na HPO 

2 

NaH PO 

2 

4 

4 

Na 2 HPO 4 (n 1 = 2) |1 - 5/3| 

2 

= 

n 5 3 

= 

NaH 2 PO 4 (n 2 = 1) 3 

|2 - 5/3| 1 

= 

3 

2 

= n 

Na2HPO 

= 2n 

4 NaH2PO4 

1 

Mà + n = n 0, 3 (mol) 

n 

n 

 

n 2HPO4 

NaH2PO4 

H3PO 

4 

 

m 

 

 

m 

Na 

= 

Na HPO 

2 

NaH PO 

2 

2 

2 

4 

4 

Na HPO 

NaH PO 

4 

= 0,2(mol) 

= 0,1(mol) 

4 

= 0,2.142= 

28,4(g) 

= 0,1.120= 

12,0(g) 

Đáp án C. 

VD2: Thêm 150 ml dung dịch KOH 2M vào 120 ml dung dịch H 3 PO 4 1M. Khối lượng các muối 

thu được trong dung dịch là 

A. 10,44 gam KH 2 PO 4 ; 8,5 gam K 3 PO 4 . B. 10,44 gam K 2 HPO 4 ; 12,72 gam K 3 PO 4 

C. 10,24 gam K 2 HPO 4 ; 13,5 gam KH 2 PO 4 D. 13,5 gam KH 2 PO 4 ; 14,2 gam K 3 PO 4 

Bài 1: 

Bài 2: 

Bài 3: 

Bài 4: 

Bài 5: 

Bài 6: 

Bài 7: 

Bài 8: 

Bài 9: 

Bài 0:

Giáo án dạy thêm chuyên đề Hóa 10

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?