SKKN ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY TIẾT THỰC HÀNH TRONG CHƯƠNG TRÌNH HOÁ HỌC 9

https://twitter.com/daykemquynhon 

plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn 

www.facebook.com/daykem.quynhon 

https://daykemquynhon.blogspot.com 

http://daykemquynhon.ucoz.com 

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / 

Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định 

SỞ GD&ĐT 

PHÒNG GD&ĐT THÀNH PHỐ 

----------- 

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 

ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY 

TIẾT THỰC HÀNH TRONG CHƯƠNG TRÌNH HOÁ HỌC 9 

Họ và tên: 

Chức vụ: 

Đơn vị công tác: 

Trường THCS 

SKKN thuộc môn: Hoá học 

DIỄN ĐÀN TOÁN - LÝ - HÓA 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM 

HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO) 

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ 

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

NĂM HỌC 

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú 

www.facebook.com/daykemquynhonofficial 

www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial








MỤC LỤC 

I. MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 

1.Lí do chọn đề tài .......................................................................................... 1 

2. Mục đích của đề tài .................................................................................... 1 

3. Đối tượng nghiên cứu 

4. Phương pháp .............................................................................................. 2 

II. NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI .......................................................................... 3 

1. Cơ sở lí luận: .............................................................................................. 3 

2. Thực trạng ................................................................................................. 3 

3. Giải pháp: ................................................................................................... 3 

4. Hiệu quả của đề tài.......................................................................... ...........15 

III.KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................. 16 

1. Kết luận .................................................................................................... 16 

2. Kiến nghị .................................................................................................. 16 
















I. MỞ ĐẦU 

1.Lí do chọn đề tài 

Việc dạy môn Hoá học, việc truyền thụ kiến thức, kĩ năng hoá học cơ bản 

cho học sinh cần phải chú ý nhiều đến kĩ năng hành động, hình thành kĩ năng 

vận dụng kiến thức hóa học tiến hành nghiên cứu khoa học hoá học. 

Mục tiêu cần đạt được ở bộ môn Hoá học là: Hình thành các kĩ năng quan 

sát, ghi chép, mô tả, đề ra giả thuyết khoa học, giải quyết vấn đề, tiến hành các 

thí nghiệm hoá học từ đơn giản đến phức tạp. Đối với chương trình Hoá học lớp 

9 nhằm cung cấp cho học sinh hệ thống kiến thức phổ thông và thói quen học 

tập, làm việc khoa học làm nền tảng cho giáo dục xã hội chủ nghĩa, phát triển 

năng lực nhận thức, năng lực hành động, chuẩn bị cho học sinh học lên hoặc đi 

vào cuộc sống. 

Hoá học là môn học khoa học thực nghiệm, lấy phương pháp thực hành 

thí nghiệm là phương pháp chủ yếu. Chúng được xây dựng và phản ánh khá rõ 

nét trong chương trình sách giáo khoa Hoá THCS nói chung và lớp 9 nói riêng. 

Nó được phản ánh vào phương pháp giảng dạy ở từng lớp và từng đối tượng. 

Đổi mới phương pháp giảng dạy môn Hoá học là quan trọng, trong đó có việc 

đổi mới phương pháp giảng dạy các tiết thực hành thí nghiệm. Trên cơ sở đó 

mà" Tích cực hoá các hoạt động của học sinh trong giờ học nói chung và tiết 

thực hành nói riêng để các em chủ động được làm việc nhiều hơn, tư duy nhiều 

hơn nhằm chủ động tiếp thu kiến thức. Cũng từ việc các em được làm việc nhiều 

hơn trong các tiết thực hành thí nghiệm sẽ giúp cho các em yêu mến bộ môn, say 

sưa với môn học này". Theo hướng này thì người thầy đóng vai trò tổ chức, 

hướng dẫn, thiết kế, giúp đỡ, bổ sung còn học sinh chủ động tìm tòi, khám phá, 

khai thác kiến thức, rèn luyện kĩ năng. Có như vậy chúng ta mới đạt mục tiêu 

đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. 

2. Mục đích của đề tài 

- Thông qua các tiết thực hành giúp học sinh chủ động tiếp thu kiến thức 

hoặc chứng minh cho kiến thức đã được học ở các mức độ khác nhau. 

- Học sinh có thể tiến hành thí nghiệm để chứng minh cho tính chất, qui 

tắc, định luật hoặc điều đã biết hoặc giúp học sinh quan sát thí nghiệm do giáo 

viên biểu diễn để chứng minh cho một tính chất, một định luật hoặc điều đã biết. 

- Ở mức độ tích cực tổ chức cho nhóm học sinh thực hiện thí nghiệm quan 

sát hiện tượng, giải thích hiện tượng, nhận biết các sản phẩm và viết phương 

trình phản ứng. Từ đó mà học sinh rút ra kết luận, hoặc rút ra qui tắc định luật. 

- Rèn cho học sinh kĩ năng quan sát, tiến hành thí nghiệm, rèn luyện kĩ 

năng thực hành trên cơ sở tạo cho các em hăng say học tập, say mê với nghiên 

cứu khoa học. 

- Rèn luyện ý thức tổ chức kỉ luật cho học sinh. Giúp học sinh biết vận 

dụng kiến thức đã học để giải thích các hiện tượng tự nhiên diễn ra xung quanh 

ta. Từ đó vận dụng vào đời sống sản xuất, qua đó giáo dục lòng ham mê học tập 

môn Hoá học. 







1 










3 . Đối tượng nghiên cứu: 

Học sinh trường THCS Quảng Tâm 

4. Phương pháp 

- Trực quan 

- Thí nghiệm đối chứng 







2 










II. NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI 

II.1. Cơ sở lí luận: 

Do yêu cầu của sự nghiệp đổi mới đất nước theo định hướng công nghiệp 

hoá, hiện đại hoá, để hoà nhập với cộng đồng quốc tế. Chính vì vậy mà mục tiêu 

của giáo dục nói chung cũng phải thay đổi nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng đất 

nước. Vì thế đổi mới phương pháp dạy học nói chung, phương pháp giảng dạy 

môn Hoá học nói riêng là tất yếu khách quan. Chính vì sự đổi mới về mục tiêutất 

yếu phải đổi mới phương pháp dạy học. Mục tiêu giáo dục của các cấp học 

đều chú ý đến việc hình thành các năng lực cho học sinh, đó là : năng lực nhận 

thức, năng lực hành động, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực thích ứng 

II.2. Thực trạng 

Việc giảng dạy các môn học nói chung, môn Hoá học nói riêng ở các 

trường THCS, qua thực tế giảng dạy của bản thân và các đồng nghiệp. Tôi nhận 

thấy: 

Phương pháp giảng dạy môn Hoá học đặc biệt là phương pháp giảng dạy 

các tiết thực hành môn Hoá học 9 nói riêng. Tuy bước đầu đã có nhiều đổi mới 

nhưng trong thực tế còn nhiều vấn đề vướng mắc, hạn chế, hiệu quả học tập môn 

Hoá học còn thấp so với nhiều bộ môn khác khiến cho bản thân và các bạn đồng 

nghiệp thấy còn nhiều băn khoăn trăn trở trong khi dạy các tiết thực hành. Từ 

việc soạn giáo án đến việc lên lớp ở tiết học này hiệu quả thường không đạt 

được như mục tiêu đề ra. Dẫn đến hứng thú học tập bộ môn của học sinh chưa 

tốt, xuất hiện tư tưởng nhàm chán, ngại khó, vì thế mà chưa say sưa với môn 

học. Tiết thực hành ít thành công thể hiện trong việc viết thu hoạch của học sinh 

kết quả thấp. Từ đó học sinh lười học, ngại làm thí nghiệm vì vậy mà lí thuyết 

xa rời thực hành, khi học hết chương trình học sinh có sự hụt hẫng kiến thức. 

Mặt khác, thực trạng ở các nhà trường THCS hiện nay còn tồn tại nhiều hạn chế. 

Việc lên lớp nói chung, việc sử dụng đồ dùng dạy học của giáo viên còn nhiều 

tồn tại, tâm lí ngại sử dụng đồ dùng hoặc sử dụng qua loa vẫn còn tồn tại, ngay 

cả giáo viên có ý thức tương đối tốt trong việc sử dụng đồ dùng dạy học trong 

các tiết dạy và đặc biệt là tiết thực hành cũng còn nhiều hạn chế về kĩ năng tổ 

chức và sử dụng đồ dùng. Bên cạnh đó, hiện nay các thiết bị dạy học khá đầy đủ 

xong thiếu đội ngũ cán bộ thiết bị đặc biệt là cơ sở vật chất, phòng chức năng 

thiếu cản trở lớn đến việc sử dùng đồ dùng sẵn có, giáo viên còn chưa có ý thức 

sưu tầm và tự làm đồ dùng, cải tiến đồ dùng dạy học. Là cán bộ quản lí đồng 

thời là giáo viên trực tiếp giảng dạy môn Hoá học tôi rất băn khoăn trong việc 

đổi mới phương pháp giảng dạy môn Hoá nói chung đặc biệt là đổi mới phương 

pháp trong các tiết thực hành môn Hoá học 9. Tôi đã mạnh dạn đề xuất hướng 

giải quyết và trực tiếp đổi mới nội dung các tiết thực hành bước đầu có kết quả. 

Rất mong ý kiến đóng góp của đồng nghiệp để bản thân quản lí và giảng dạy tốt 

hơn. Đó chính là lí do tôi chọn đề tài : "Đổi mới phương pháp giảng dạy tiết 

thực hành môn Hoá học lớp 9". 

II.3. Giải pháp: 

1. Các bước tiến hành 







3 










Muốn tổ chức tốt việc giảng dạy các tiết thực hành trong chương trình 

Hoá học nói chung và Hoá học lớp 9 nói riêng đòi hỏi trước tiên giáo viên phải 

có lòng hăng say tâm huyết với nghề. Nghiên cứu kĩ mục tiêu chương trình tiết 

dạy để chuẩn bị thật chu đáo về giáo án, chuẩn bị thiết bị thí nghiệm như dụng 

cụ hoá chất. Giáo viên phải có kế hoạch thật chu đáo để chuẩn bị cho tiết thực 

hành thành công, muốn đạt được mục đích đó theo tôi phải chuẩn bị đầy đủ các 

bước như sau : 

1.1. Bước thứ nhất : 

Phải nghiên cứu kĩ nội dung sách giáo khoa, tài liệu, mục tiêu các tiết 

thực hành, nghiên cứu kĩ sách hướng dẫn giảng dạy của giáo viên và tài liệu 

hướng dẫn thực hành của công ty sách thiết bị trường học. Từ đó chủ động xây 

dựng kế hoạch gaỉng dạy nói chung, kế hoạch thực hành nói riêng. Có như vậy 

thì mới chủ động được việc mua sắm đồ dùng dạy học hoặc tự làm đồ dùng dạy 

học, có kế hoạch chuẩn bị chủ động tham mưu với nhà trường dành kinh phí đầu 

tư mua sắm. 

Để kế hoạch có tính khả thi thì giáo viên phải chủ động khảo sát chất 

lượng bộ môn ngay từ đầu năm nhằm mục đích : 

Khảo sát tâm lí học sinh phân loại cụ thể các loại đối tượng học sinh theo 

trình độ trên cơ sở đó mà có định hướng đúng trong việc lựa chọn phương pháp 

và xây dựng kế hoạch dạy học cho phù hợp. 

Khảo sát kĩ năng thực hành, nhằm mục đích phân nhóm sau này. 

-Kiểm tra cơ sở vật chất và đồ dùng dạy học hiện có đối chiếu với yêu cầu 

của tường tiết thực hành trong chương trình để chuẩn bị chu đáo cho các tiết 

thực hành (nếu thiếu có kế hoạch đề nghị mua hoặc chuẩn bị bổ sung ). 

- Năm học 2015-2016 sau khi nhận lớp tôi đã tiến hành khảo sát trên 3 lớp 

học sinh có kết quả như sau : 

Kết quả khảo sát 

Số HS Số HS 

% chất lượng đầu năm 

Lớp 

TS 

HS 

ham mê 

học tập 

chưa 

thích học 

Giỏi Khá TB Yếu 

SL % SL % SL % SL % SL % SL % 

9A 31 20 64 11 36 6 19,3 14 45,2 9 29 2 6,5 

9B 35 11 31,4 24 68,6 2 5,7 4 11,3 14 40 15 42,9 

9C 33 10 30,3 23 69,7 2 6,1 3 9,1 13 39,3 15 45,5 

Tổng 99 41 41,4 58 58,6 10 10,1 21 21,3 36 36,3 32 32,3 

Qua số liệu khảo sát ở trên tôi nhận thấy : 

- Tỉ lệ học sinh yêu thích bộ môn còn thấp so với yêu cầu đòi hỏi, mới chỉ 

đạt 41,4 %. 







4 










Chất lượng khảo sát đầu năm cho thấy tỉ lệ học sinh yếu chiếm 32.3 % là 

quá cao so với tỉ lệ % học sinh đạt trà. 

Từ thực tế trên tôi đã chủ động xây dựng kế hoạch bộ môn nói chung và 

đặc biệt là kế hoạch chi tiết cho các tiết thực hành như sau : 

Kế hoạch các tiết thực hành Hoá học lớp 9:Xin đưa ra cách tiến hành ở 

các tiết như sau : 

*Ví dụ: 

Chuẩn bị dụng cụ, hoá chất thực hành Dụng 

Bài 

cụ hoá 

thực Tên thí 

chất có 

Tiết 

hành nghiệm 

Giáo viên Học sinh trong 

số 

phòng 

TN 

1 9 1. Tính chất 

hóa học của 

oxit và axit 

4 bộ thí nghiệm gồm : 

TN1: . Phản 

ứng của CaO 

với H 2 O 

TN2: Phản 

ứng của 

P 2 O 5 với 

H 2 O 

2.Thí 

nghiệm nhận 

biết các 

dung dịch 

Hoá chất: CaO, H 2 O, giấy 

quỳ tím,dung dịch 

phenolphtalein 

Dụng cụ: ống nghiệm, kẹp 

gỗ, giá đỡ, ống nhỏ giọt 

Hoáchất:Photphođỏ,H 2 O,giấy 

quỳ tím 


gỗ, giá đỡ, ống nhỏ giọt,,bình 

thủy tinh miệng rộng 

Hoá chất: H 2 SO 4 loãng, HCl, 

Na 2 SO 4 

Dụng cụ: ống nghiệm, giá đỡ, 

kẹp gỗ, ống nhỏ giọt 

- Chuẩn 

bị 2 chậu 

nước 

sạch. 

Thực 

hành,quan 

sát và ghi 

chép 

Có đầy 

đủ 

dụng cụ 

và hoá 

chất 







5 










2 19 Thực hành 

tính chất hóa 

học của bazơ 

và muối 

1.Tính chất 


bazơ 

- TN1 : 

NaOH tác 

dụng với 

muối 

- TN 2: 

Cu(OH) 2 tác 

dụng với axit 

2. Tính chất 


muối 

- TN 3: 

CuSO 4 tác 

dụng với 

kim loại 

- TN 4: 

BaCl 2 tác 

dụng với 

muối 

- TN 5: 

BaCl 2 tác 

dụng với axit 

4 bộ thí nghiệm : 

Hoá chất: NaOH, FeCl 3 

Dụng cụ: ống nghiệm, giá thí 

nghiệm, ống nhỏ giọt, kẹp 

gỗ. 

Hoá chất:HCl, Cu(OH) 2 , 



gỗ. 

Hoá chất: Đinh sắt , dung 

dịch CuSO 4 



gỗ. 

Hoá chất: BaCl 2 , Na 2 SO 4 , 

Dụng cụ: ống nghiệm, giá 

thí nghiệm, ống nhỏ giọt, kẹp 

gỗ. 

-Thực 

hành , 

quan sát 

và ghi 

chép 

Có đầy 

đủ 

dụng cụ 

và hoá 

chất 







6 











tính chất hóa 

học của Al 

và Fe 

- TN1.Tác 

dụng của Al 

với O 2 

- TN2: Tác 

dụng của Fe 

với S 

- TN3: Nhận 

biết kim loại 

Al, Fe 


tính chất hoá 

học của phi 

Hoá chất:BaCl 2 , dung dịch 

H 2 SO 4 

Dụng cụ: ống nghiệm, giá 

thí nghiệm, ống nhỏ giọt, kẹp 

gỗ. 

4 Bộ TN gồm: 

Dụng cụ: giá ống nghiệm, 

ống thuỷ tinh,ống nghiệm ,1 

tờ bìa, kẹp gỗ, đèn cồn, diêm. 

Hoá chất: Al . 


ống thuỷ tinh, ống nghiệm 

,1 tờ bìa, kẹp gỗ, đèn cồn, 

diêm. 

Hóa chất: Fe,S. 


ống thuỷ tinh, ống nghiệm ,1 

tờ bìa, kẹp gỗ. 

Hóa chất: Fe ,Al, dung dịch 

NaOH 

4 bộ TN gồm: 

Mỗi 

nhóm 

chuẩn bị 

1 chậu 

nước, bìa, 

diêm. 

Thực 

hành quan 

sát, ghi 

chép 

Đã có 

đầy đủ. 







7 










kim và hợp 

chất của 

chúng 

- TN1: C 

khử CuO ở 

nhiệt độ cao 

-TN2:Nhiệt 

phân 

NaHCO 3 . 

TN3: Nhận 

biết muối 

Cacbonat và 

muối Clorua 

5 54 Tính chất 

của 

hidrocacbon 

- TN1: Điều 

chế C 2 H 2 

- TN2:Tính 

chất của 

axetilen 

-Dụng cụ: ống nghiệm, kẹp 

gỗ, giá đỡ, đèn cồn, ống dẫn 

khí, muỗng thủy tinh 

- Hoá chất: C, CuO , dung 

dịch Ca(OH) 2 


gỗ, giá đỡ, đèn cồn, ống dẫn 

khí, muỗng thủy tinh 

- Hoá chất: NaHCO 3 , dung 

dịch Ca(OH) 2 


gỗ, giá đỡ, muỗng thủy tinh 

- Hoá chất: CaCO 3 , Na 2 CO 3 

dung dịch HCl , NaCl 


-Dụng cụ : ống dẫn khí, chậu 

thủy tinh, ống nghiệm, kẹp 

gỗ, ống nhỏ giọt 

Hoá chất : CaC 2 , H 2 O. 

-Dụng cụ : ống dẫn khí, ống 

nghiệm, kẹp gỗ, ống nhỏ giọt 

Mỗi 

nhóm 

chuẩn bị 

1 chậu 

nước, 

diêm. 

Thực 

hành quan 

sát, ghi 

chép 

Mỗi 

nhóm 

chuẩn bị 

1 chậu 

nước 

sạch. 

- Thực 

Đã có 

đầy đủ. 


Đã có 

đầy đủ. 






8 










1 Tác dụng 

của dung 

dịch Br 2 

2. Tác dụng 

với oxi 

- TN3: Tính 

chất vật lý 

cuả C 6 H 6 

6 61 Tính chất 

của rượu và 

axit 

- TN1: Tính 

axit của axit 

axetic 

- TN 2: Phản 

ứng của 

rượu etylic 

với axit 

axetic 

Hoá chất : CaC 2 , H 2 O, dung 

dịch Br 2 . 

-Dụng cụ : ống dẫn khí, ống 

nghiệm, kẹp gỗ, ống nhỏ 

giọt, ống thủy tinh vút nhọn, 

đèn cồn, diêm. 

Hoá chất : CaC 2 , H 2 O. 

- Dụng cụ :ống nghiệm, kẹp 

gỗ, ống nhỏ giọt, giá đỡ. 

- C 6 H 6 , H 2 O. 


-Dụng cụ : ống nghiệm, kẹp 

gỗ, giá thí nghiệm, ống nhỏ 

giọt. 

Hoá chất: Giấy quỳ 

tím,CaCO 3 , CuO, Zn 

- Dụng cụ : ống nghiệm, kẹp 

gỗ, giá thí nghiệm, ống nhỏ 

giọt, đèn cồn, diêm. 

- Hóa chất: Rượu etylic khan, 

axit axetic, H 2 SO 4 đặc, muối 

ăn. 

hành, 

quan sát, 

ghi chép 

Chuẩn bị 

1 chậu 

nước 

sạch. 

Thực 

hành , 

quan sát, 

ghi chép. 

Đã có 

đầy đủ 







9 











tính chất của 

Gluxit 

- TN 1: Tác 

dụng của 

glucozơ với 

bạc nitrat 

trong dung 

dịch 

amoniac 

- TN 2: Phân 

biệt glucozơ, 

saccarozơ, 

tinh bột 


- Dụng cụ : ống nghiệm, 

kẹp gỗ, giá thí nghiệm, ống 

nhỏ giọt, đèn cồn, diêm. 

Hóa chất: dung dịch bạc 

nitrat,dung dịch amoniac, 

dung dịch glucozơ 

- Dụng cụ : ống nghiệm, 

kẹp gỗ, giá thí nghiệm, ống 

nhỏ giọt, đèn cồn, diêm. 

Hóa chất: hồ tinh bột ,dung 

dịch saccarozơ, dung dịch 

glucozơ, bạc nitrat 

HS đọc 

trước nội 

dung TN, 

chuẩn bị 

1 chậu 

nước 

sạch. 

Thực 

hành , 

quan sát, 

ghi chép 

Đã có 

đầy đủ 

Từ việc khảo sát chất lượng học sinh và xây dựng kế hoạch thực hành sẽ 

giúp cho giáo viên chủ động trong các tiết thực hành. Mặt khác tạo điều kiện cho 

cán bộ thiết bị biết trước kế hoạch cùng phối hợp phụ tá TN tạo điều kiện để các 

tiết thực hành thành công. 

1.2. Bước thứ hai : 

Từ kế hoạch trên cán bộ thiết bị và giáo viên chủ động trong việc chuẩn bị 

dụng cụ và hoá chất, có thể mua thêm nếu cần đảm bảo đúng thời gian, kế hoạch 

đã đề ra trong phân phối chương trình. 

Cán bộ thiết bị chủ động chuẩn bị các dụng cụ hoá chất để giáo viên chỉ 

đạo học sinh tiến hành thí nghiệm thành công. 

1.3. Bước thứ ba : 

Theo kinh nghiệm bản thân muốn cho tiết thực hành thành công, ngoài 

những việc làm trên thì người giáo viên phải tiến hành làm thử thí nghiệm trước 

khi thực hiện trên lớp cùng cán bộ thiết bị.Trong quá trình làm thử cần chọn mỗi 

nhóm một học sinh sau này là nhóm trưởng cùng tham gia phụ tá thí nghiệm. 

Qua đó mà bồi dưỡng cho nhóm trưởng những kiến thức và kĩ năng cần thiết, 

sau này các em sẽ tổ chức nhóm mình phụ trách làm thí nghiệm thành công. 

Thời gian bồi dưỡng cần phải thực hiện trước buổi thực hành khoảng 1 tuần. 

Đây là việc làm rất có hiệu quả vì nếu làm tốt việc này trưởng nhóm có thể 







10 










hướng dẫn các thành viên của nhóm mình các thao tác kĩ thuật cơ bản để làm 

TN thành công dựa trên hướng dẫn của giáo viên giáo . 

1.4. Bước thứ tư : 

Để tiết thực hành thành công đạt mục tiêu đề ra, người giáo viên phải chú 

ý đổi mới phương pháp giảng dạy nói chung và soạn bài nói riêng ở các tiết thực 

hành. Cần chú ý : 

Trong dạy học môn Hoá học : Thí nghiệm hoá học được sử dụng chủ yếu, 

là nguồn kiến thức để học sinh tìm tòi phát hiện những tri thức cần lĩnh hội. Với 

yêu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng dạy học tích cực thì phải 

hạn chế sử dụng TN cũng như các phương tiện trực quan để chứng minh cho lời 

giảng của giáo viên. 

Các thí nghiệm hoá học chủ yếu do học sinh thực hiện nhằm mục tiêu 

nghiên cứu hoặc kiểm tra giả thuyết. Chính vì thế mà trong dạy học thí nghiệm 

hoá học cần sử dụng theo nhiều cách khác nhau như thí nghiệm biểu diễn của 

giáo viên theo hướng nghiên cứu -> thí nghiệm nghiên cứu do học sinh thực 

hiện, thí nghiệm kiểm chứng để kiểm tra những dự đoán, những suy đoán lí 

thuyết do học sinh thực hiện. Để làm được điều này giáo viên phải chú ý 

Nghiên cứu thật kĩ sách hướng dẫn thực hành, từ mục tiêu và đổi mới 

phương pháp cho phù hợp phải bổ xung những kiến thức cần thiết cho bài soạn. 

Xây dựng thiết kế hệ thống câu hỏi, các bước tiến hành kho học sát với 

nội dung các TN thực hành trong bài dạy. 

Chú ý đến việc rèn tính kỉ luật, rèn luyện kĩ năng và các thao tác trong 

thực hành. 

Chú ý đến việc phân công học sinh theo nhóm, trên cơ sở có nhóm trưởng 

đã được tập huấn chu đáo đóng vai trò “chuyên viên” những giáo viên cũng phải 

chú ý để giúp các em này có điều kiện hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. 

Để làm tốt các bước trên đây giúp cho các tiết thực hành thành công tôi 

xin minh hoạ 1 tiết dạy thực hành trong kế hoạch đã xây dựng ở trên. 

2. Ví dụ minh hoạ 

TIẾT 45: TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA OXIT VÀ AXIT 

I. Mục tiêu 

Sau bài học, học sinh cần 

Nắm vững tính chất hoá học của oxit và axit 

Rèn luyện kĩ năng làm TN của oxit axit và oxit bazơ với nước, biết cách 

nhận biết các dung dịch mất nhãn 

Học sinh có ý thức trong việc hợp tác trong nhóm, có ý thức kỉ luật và say 

mê hứng thú trong thực hành. 

II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh 

1.Chuẩn bị của thầy 

Chuẩn bị dụng cụ làm thí nghiệm : 

Tính chất hoá học của oxit và axit 

+ Dụng cụ : 4 bộ thí nghiệm, mỗi bộ gồm: 

Kẹp gỗ : 2 chiếc 







11 










Ống nghiệm : 2 ống 

Giá thí nghiệm:1 Giá 

Ống hút: 2 ống 

+ Hoá chất : CaO, quỳ tím, phenolphtalein , nước, P đỏ , KMnO 4 (để điều 

chế oxi) , H 2 SO 4 loãng , HCl , Na 2 SO 4 ,BaCl 2 

2.Chuẩn bị của trò 

Giáo viên thông báo lại một lần về việc chuẩn bị hoá chất và dụng cụ để 

các nhóm tự làm lại thí nghiệm trước khi giáo viên tiến hành các bước thí 

nghiệm. 

III. Các bước tiến hành lên lớp 

Bước 1 : Sau khi ổn định tổ chức lớp, giáo viên nêu mục đích yêu cầu của 

tiết thực hành cho học sinh nắm được, ghi tóm tắt mục tiêu lên bảng. 

Bước 2 : Giáo viên phân công 3 em học sinh là nhóm trưởng có nhiệm vụ 

làm “chuyên viên” trong việc hướng dẫn và chỉ đạo nhóm lần lượt làm các thí 

nghiệm. 

Trên cơ sở giáo viên đã tập huấn cho nhóm trưởng nắm chắc cách lắp đặt 

thí nghiệm, thao tác và tiến hành thí nghiệm 1 cách khá thuần thục, nên chọn 

mỗi TN do 1 học sinh hướng dẫn trước lớp và nhóm. 

Giáo viên có thể kiểm tra 1 số kiến thức có liên quan đến tiết thực hành. 

Nhóm trưởng 1 : Nhóm trưởng hướng dẫn trước lớp và nhóm : 

Giới thiệu dụng cụ : cách lắp đặt dụng cụ 

Các thao tác tiến hành TN. 

Cách tiến hành. 

Phản ứng của CaO với H 2 O 

Cho 1 mẩu nhỏ CaO vào ống nghiệm, thêm dần dần 1 → 2 ml nước 

Thử dung dịch sau phản ứng bằng quỳ tím và bằng dung dịch 

phenolphtalein. 

Thư kí ghi chép : Kết quả thí nghiệm chuẩn bị các nội dung phục vụ cho 

viết báo cáo. 

Nhóm trưởng 2 : 

Phản ứng của P 2 O 5 với H 2 O. 

Đốt một ít P đỏ trong bình thủy tinh miệng rộng. 

Cho 2 → 3 ml H 2 O vào bình (sau khi P cháy hết), đậy nút, lắc nhẹ. 

Thử dung dịch bằng quỳ tím 

Thư kí ghi chép : Kết quả thí nghiệm chuẩn bị các nội dung phục vụ cho 

viết báo cáo. 

Nhóm trưởng 3 : 

Nhận biết các dung dịch H 2 SO 4 loãng , HCl , Na 2 SO 4 . 

- Dựng quỳ tím nhận biết Na 2 SO 4 ( không làm quỳ đổi màu) 


- Dựng dung dịch BaCl 2 nhận biết H 2 SO 4 ( tạo kết tủa trắng) 

Còn lại là HCl 






12 










Thư kí ghi lại kết quả TN 

+ Sau khi các nhóm trưởng hoàn thành các phần việc trên thì cũng là các 

nhóm hoàn thành thí nghiệm của nhóm mình. Với kết quả ghi chép trong khi 

làm TN các nhóm sẽ thảo luận và viết tường trình theo mẫu của giáo viên yêu 

cầu. 

+ Chú ý trong qúa trình các nhóm trưởng phụ trách các phần việc tổ chức 

cho nhóm cách lắp đặt và tiến hành các thao tác TN thì giáo viện luôn theo dõi 

và giúp đỡ các nhóm trưởng giúp các em hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Để 

làm tốt việc này thì giáo viên phải có trách nhiệm tập huấn bồi dưỡng một cách 

chu đáo và rèn luyện tốt các kĩ năng thực hành. 

+ Sau khi học sinh làm thí nghiệm, giáo viên cho học sinh quan sát thêm 

một lần nữa kết quả thí nghiệm. 

Phản ứng giữa CaO với H 2 O 







13 










Phản ứng giữa P 2 O 5 với H 2 O 

+ Khâu cuối cùng giáo viên hướng dẫn học sinh viết kết quả tường trình 

buổi thực hành theo mẫu sau : 

Báo cáo kết quả thực hành bài số : 

Tên 

TN 

Họ và tên :.......................................... 

Tổ :...............Lớp :.............................. 

Mục đích yêu 

cầu của TN 

Cách tiến 

hành TN 

Hiện tượng đã 

quan sát được 

Giải thích các 

hiện tượng 

Căn cứ vào nội dung đánh giá của từng học sinh hoặc từng nhóm giáo 

viên có thể đánh giá kết quả ngay tại lớp hoặc chấm điểm tại nhà (theo mẫu). 

Kết quả đánh giá của giáo viên : 

Điểm thực hiện Điểm ý thức khi Điểm kết quả 

Tổng số điểm 

thao tác làm TN thực hành 

Sau buổi thực hành giáo viên tiến hành nhận xét đánh giá kết quả và rút 

kinh nghiệm, hướng dẫn học sinh vệ sinh dụng cụ thí nghiệm trả phòng đồ dùng. 

1.5. Bước thứ năm : 

Để có thể thực hiện thật tốt các tiết thực hành thí nghiệm trong chương 

trình Hoá học lớp 9 bản thân giáo viên phải là người có ý thức đầy đủ trong việc 

thường xuyên sử dụng đồ dùng dạy học, rèn luyện kĩ năng và các thao tác TN 







14 










một cách nhuần nhuyễn, khoa học, tích cực tự làm đồ dùng dạy học, tham mưu 

với lãnh đạo mua sắm thiết bị khi thấy cần thiết vì việc này đã thể hiện trong kế 

hoạch. 

1.6. Bước thứ sáu : 

Giáo viên bộ môn ngoài việc say mê với nghề nghiệp cần phải thường 

xuyên trao đổi học hỏi đồng nghiệp, có ý thức bồi dưỡng chuyên môn trong tổ, 

nhóm bộ môn. Tích cực nghiên cứu tài liệu tham khảo để bổ sung cho kiến thức 

và bài dạy. 

Tích cực tham gia các nhóm chuyên môn trong trường và với trường bạn. 

Tổ chức chuyên đề trao đổi kinh nghiệm, cách làm cho nhau để mỗi giáo viên 

dạy bộ môn đều vững về chuyên môn, Giỏi nghiệp vụ, kết quả giảng dạy và thực 

hành sẽ tốt hơn. 

Tóm lại, là giáo viên giảng dạy môn Hoá học từ thực tế giảng dạy của bản 

thân và tập hợp kinh nghiệm từ bạn đồng nghiệp, tôi thấy : 

Nếu chúng ta có ý thức trách nhiệm cao từ việc nghiên cứu nhiệm vụ bộ 

môn, đặc thù bộ môn, nghiên cứu kĩ đặc điểm tình hình học sinh và điều kiện 

của nhà trường với cách làm trên: chúng ta sẽ chủ động trong việc xây dựng kế 

hoạch đến việc tổ chức thực hiện các tiết thực hành thí nghiệm với cách làm đó 

qua một vài năm gần đây. Đặc biệt kết quả năm học này tôi nhận thấy từ chỗ học 

sinh nhàm chán môn học, ngại khó, ngại khổ, không hứng thú học tập, vì thế kết 

quả thấp. Nhưng với một số biện pháp và cách làm trên đây tôi thấy học sinh lớp 

mình phụ trách học tập ngày một tiến bộ, ý thức học tập ngày một tốt hơn, khả 

năng làm TN nghiên cứu rút ra kết luận, nhận xét tiến bộ rõ rệt. 

Kết quả khảo sát ở tuần 23 cho thấy như sau : 

Lớp 

Số 

HS 

Số HS thích học Số HS chán học Chất lượng so với đầu năm 

SL % SL % Giỏi Khá TB Yếu 

9A 31 29 93,5 2 6,5 6 10 15 0 

9B 35 25 71,4 10 28,6 2 5 18 10 

9C 33 22 66,6 11 33,4 3 4 15 11 

II.4. Hiệu quả của đề tài 

Từ kết quả trên cho thấy mục đích của đề tài nêu ra với cách làm trên đây 

phần nào đã có kết quả. Tỉ lệ học sinh yêu thích bộ môn tăng , đa số học sinh 

biết thực hành TN, nhiều em thực hành rất thuần thục,chất lượng học tập nâng 

lên rõ rệt, nhất là tỉ lệ học sinh đại trà tăng cao và tỉ lệ học sinh yếu giảm mạnh. 







15 










III.KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 

1. Kết luận 

Trong việc dạy học Hoá học trong nhà trường.Thực hành thí nghiệm Hoá 

học là một việc làm quan trọng của học sinh nó giúp học sinh vận dụng lý thuyết 

vào thí nghiệm thực hành một cách nhuần nhuyễn. Trong quá trình giảng dạy 

Hoá học nhiều năm trong trường THCS tôi đã cố gắng học tập kinh nghiệm của 

đồng nghiệp, tích luỹ kiến thức, tham khảo các tài liệu… rút ra được một số kinh 

nghiệm trong công tác và mạnh dạn đưa ra đề tài “Đổi mới phương pháp giảng 

dạy tiết thực hành môn hóa học lớp 9.” để đồng nghiệp tham khảo và làm tài 

liệu bổ trợ kiến thức Hoá học cho học sinh. Tôi tin chắc rằng nếu được đồng 

nghiệp áp dụng sẽ gặt hái được kết quả khả quan, gây được hứng thú say mê học 

tập Hoá học cho học sinh và kết quả học tập của các em sẽ lên cao rõ rệt. 

2. Kiến nghị 

Để các tiết thực hành trong nhà trường THCS thành công, bản thân tôi có 

một số đề xuất nho nhỏ đối với nhà trường như sau: 

- Tăng cường cơ sở vật chất và thiết bị đồ dùng dạy học. 

Mua sắm đầy đủ tài liệu tham khảo cho giáo viên và học sinh. 

- Thường xuyên mở lớp chuyên đề cho giáo viên từ cấp trường, cấp khu, 

cấp huyện để trao đổi kinh nghiệm. 

Sử dụng tốt cán bộ thiết bị, là nguồn phụ giảng giúp giáo viên bộ môn 

trong việc chuẩn bị và làm thử các TN. 

- Cần có kế hoạch trang bị cho các đơn cị có cán bộ chuyên trách thiết bị 

được đào tạo chính qui. 

Cần tham mưu với địa phương xây dựng các phòng bộ môn theo đúng 

mẫu của bộ giáo dục. Trước mắt trong điều kiện nhà trường còn thiếu phòng bộ 

môn cần phải cải tạo và làm phòng bộ môn xen kẽ các lơp học theo đúng tinh 

thần chỉ đạo của PGD .Tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên . 

Thường xuyên kiểm kê phân loại và có kế hoạch bổ sung hàng năm , 

không để tình trạng thiếu dụng cụ hoá chất trong các tiết thực hành . 

Trên đây là một số cách làm mà tôi đã áp dụng và chỉ đạo ở đơn vị bước 

đầu có kết quả. Rất mong sự đóng góp của các bạn đồng nghiệp . 

Xác nhận của Hiệu trưởng 

Quảng tâm, ngày 08 tháng 4 năm 2016 

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết 

không sao chép nội dung của người khác 

Người viết SKKN 


Hoàng Thị Thuỷ 






16

SKKN ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY TIẾT THỰC HÀNH TRONG CHƯƠNG TRÌNH HOÁ HỌC 9

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?