BÁO CÁO THỰC TẬP TẠI CÔNG TY DỆT NHUỘM NAM THÀNH

BỘ CÔNG THƯƠNG 

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP 

KHOA CÔNG NGHỆ HÓA 

BÁO CÁO THỰC TẬP 

CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN SẢN XUẤT 

THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ NAM THÀNH 

Lớp : DHHO1OC 

GVHD: Ts. Phạm Thị Hồng Phượng 

Tp. Hồ Chí Minh

https://twitter.com/daykemquynhon 

plus.google.com/+DạyKèmQuyNhơn 

www.facebook.com/daykem.quynhon 

https://daykemquynhon.blogspot.com 

http://daykemquynhon.ucoz.com 

Nơi bồi dưỡng kiến thức Toán - Lý - Hóa cho học sinh cấp 2+3 / 

Diễn Đàn Toán - Lý - Hóa Quy Nhơn 1000B Trần Hưng Đạo Tp.Quy Nhơn Tỉnh Bình Định 

MỤC LỤC 

LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................................1 

CHƯƠNG 1: KHÁT QUÁT VỀ CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN SẢN XUẤT 

THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ NAM THÀNH .........................................................................2 

1.1. Thông tin chung về doanh nghiệp ..........................................................................2 

1.2. Đối tác thương mại ..................................................................................................2 

1.3. Sơ đồ tổ chức công ty ...............................................................................................3 

1.4. Giới thiệu khái quát về công ty trách nhiệm hữu hạn thương mai sản xuất Nam 

Thành ...............................................................................................................................4 

CHƯƠNG 2: NGUYÊN LIỆU SẢN XUẤT .......................................................................6 

2.1. Nguyên liệu dệt ........................................................................................................6 

2.1.1. Sợi polyester .....................................................................................................6 

2.1.1.1. Cấu tạo .......................................................................................................6 

2.1.1.2. Tính chất ....................................................................................................7 

2.2. Nguyên liệu nhuộm ..................................................................................................7 

2.2.2. Thuốc nhuộm phân tán .....................................................................................8 

2.2.3. Chất tiền xử lý.................................................................................................10 

2.2.3 Các loại hồ và mục đích xử dụng .................................................................10 

2.3. Kiểm tra và thử nghiệm vật liệu ............................................................................11 

2.3.1. Kiểm tra và thử nghiệm vật liệu trước khi nhập .............................................11 

2.3.1.1. Vải ............................................................................................................11 

2.3.1.2. Hóa chất thuốc nhuộm .............................................................................11 

2.3.2. Kiểm tra và thử nghiệm trong quá trình sản xuất ...........................................12 

2.4. Khả năng thay thế nguyên liệu ..............................................................................14 

2.4.1. Khả năng thay thế thuốc nhuộm cho vải PE ...................................................14 

CHƯƠNG 3: CÁC THIẾT BỊ CHÍNH TRONG NHÀ MÁY ...........................................15 

3.1. Các thiết bị nhuộm chính trong xí nghiệp..............................................................15 

3.2. Sơ đồ thiết bị nhuộm ..............................................................................................15 

3.3. Máy nhuộm Jet .......................................................................................................15 

DIỄN ĐÀN TOÁN - LÝ - HÓA 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

3.3.1. Quy định an toàn ..............................................................................................16 

3.3.2 Các bộ phận chính............................................................................................16 

MỌI YÊU CẦU GỬI VỀ HỘP MAIL DAYKEMQUYNHONBUSINESS@GMAIL.COM 

HOTLINE : +84905779594 (MOBILE/ZALO) 

https://daykemquynhonofficial.wordpress.com/blog/ 

DẠY KÈM QUY NHƠN OFFICIAL ST&GT : Đ/C 1000B TRẦN HƯNG ĐẠO TP.QUY NHƠN 

Đóng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú 

www.facebook.com/daykemquynhonofficial 

www.facebook.com/boiduonghoahocquynhonofficial








3.3.3. Nguyên tắc hoạt động ......................................................................................18 

3.3.4. Quy trình vận hành ..........................................................................................19 

3.3.4.1 Chuẩn bị .....................................................................................................19 

3.3.4.2. Vận hành ...................................................................................................19 

3.5. Máy căng hoàn tất ...................................................................................................21 

3.5.2. Giới thiệu ........................................................................................................22 

3.5.3. Cấu tạo ............................................................................................................22 

3.6 Máy comfit ..............................................................................................................24 

3.6.1 Cấu tạo ..............................................................................................................25 

3.6.2 Nguyên tắc hoạt động .......................................................................................25 

3.6.3 Vận hành máy ...................................................................................................26 

CHƯƠNG 4: QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT..................................................27 

4.1. Sơ đồ quy trình thí nghiệm và thử nghiệm mẫu ....................................................27 

4.2. Sơ đồ quy trình kế hoạch sản xuất .........................................................................28 

4.3. Quy trình công nghệ nhuộm ..................................................................................29 

4.4. Các công đoạn .........................................................................................................30 

4.4.1. Quy trình công nghệ nhuộm PE ( 100% ) ........................................................30 

CHƯƠNG 5: HỆ THỐNG XỬ LÝ NƯỚC THẢI ............................................................35 

5.1. Xử lý phế thải và vệ sinh công nghiệp...................................................................35 

5.1.1. Tính chất nước thải sản xuất ...........................................................................35 

5.1.2. Phương án xử lý nước thải ..............................................................................35 

5.1.2.1. Phương án 1 .............................................................................................35 

5.1.2.2. Phương án 2 .............................................................................................36 

5.1.3. Các cơ sở xây dựng và lựa chọn phương án xử lý ..........................................37 

5.1.4. Kết quả thực nghiệm tại phòng thí nghiệm .....................................................37 

5.1.5. Các căn cứ lựa chọn phương pháp xử lý.........................................................37 

5.1.6. Lựa chọn phương án xử lý ..............................................................................38 

CHƯƠNG 6: CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG SẢN PHẨM ..........39 


6.1. Các phương pháp kiểm tra đến sản phẩm ..............................................................39 

6.2. Các sự cố xảy ra trong sản xuất-nguyên nhân và cách khắc phục .........................40 















6.2.1. Sự cố về máy móc ...........................................................................................40 

6.2.2. Sự cố về sản phẩm ..........................................................................................40 

6.3. Một số vấn đề về môi trường .................................................................................41 

6.4. An toàn lao động ....................................................................................................42 

6.5. Công tác phòng cháy chữa cháy ............................................................................44 

KẾT LUẬN ...................................................................................................................45 

TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................46 













DANH MỤC HÌNH ẢNH 




Hình 1.1: Sơ đồ công ty ......................................................................................................3 

Hình 1.2: Sơ đồ tổ chức bộ máy của công ty .......................................................................3 

Hình 1.3: Sơ đồ phân cấp thực hiện sản xuất ......................................................................4 

Hình 3.1. Sơ đồ thiết bị nhuộm ..........................................................................................15 

Hình 3.2. Tủ công tắc điều khiển .......................................................................................21 

Hình 3.3. Máy căng hoàn tất .............................................................................................22 

Hình 3.4. Hệ thống ngấm ép hồ .........................................................................................23 

Hình 3.5. Hệ thống căng ....................................................................................................24 

Hình 4.1: Sơ đồ thí nghiệm và thử nghiệm mẫu ................................................................27 

Hình 4.2:Sơ đồ kế hoạch sản xuất .....................................................................................28 

Hình 4.3: Sơ đồ quy trình công nghệ nhuộm vải tổng quát ...............................................29 

Hình 4.4: Giản đồ công nghệ nhuộm PE ( 100% ) ............................................................30 

Hình 4.5. Vải sau quá trình nhuộm ....................................................................................31 

Hình 4.7. Hình vải nhuộm màu nhạt ..................................................................................32 

Hình 4.8. Quy trình nhuộm màu đậm ................................................................................33 

Hình 4.9. Vải màu đậm sau quá trình nhuộm: ...................................................................33 

Hình 4.10. Quy trình sửa hàng ...........................................................................................34 

Hình 5.1 - Sơ đồ dây chuyền xử lý nước thải sản xuất. .....................................................38 
















CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM 

Độc Lập – Tự Do – Hạnh Phúc 

----- // ----- 

BẢN NHẬN XÉT CỦA CÔNG TY THỰC TẬP 

Công ty: Dệt nhuộm Nam Thành 

Xác nhận anh ( chị 

Là sinh viên lớp DHHO10C – Ngành Công Nghệ Hóa Học, Trường Đại Học Công 

Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh đã đến công ty thực tập từ ngày 25 tháng 12 năm 2017 

đến ngày 25 tháng 01 năm 2018. 

Nội dung nhận xét: 

…................................................................................................................................. 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

.......................................................................................... 

Tp.Hồ Chí Minh, ngày …..tháng…..năm 2018 


Người nhận xét 















NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................................................................................................... 

..................................................... 

Tp.Hồ Chí Minh, ngày…..tháng…..năm 2018 

Giáo viên hướng dẫn 




























LỜI CẢM ƠN 




Trong quá trình rèn luyện Trường Đại học Công Nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh, 

chúng em đã được tiếp cận và trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về cơ sở ngành 

và chuyên ngành. Tuy nhiên, sự thành công của một người sinh viên không chỉ nắm vững 

lý thuyết mà còn phải nắm bắt được thực tế sản xuất, nghĩa là lý thuyết phải đi đôi với 

thực nghiệm. 

Vì vậy, nhà trường đã tạo điều kiện cho chúng em tiếp cận với thực tế, kết hợp với 

lý thuyết đã học, từ đó có được nhận thức khách quan về công nghệ và quy trình sản xuất 

của công ty. Đồng thời chúng em cũng học tập được phong cách và kinh nghiệm làm 

việc, đây chính là yếu tố quan trọng đối với một sinh viên sắp ra trường như chúng em. 

Trong thời gian thực tập tai Công ty Dệt Nhuộm Nam Thành, chúng em đã nhận 

được sự giúp đỡ và hướng dẫn tận tình của ban lãnh đạo công ty nói chung, ban Giám 

đốc nhà máy nhuộm nói riêng, cùng tất cả các anh chị, cán bộ nhân viên công ty. Cùng 

với sự tao điều kiện thuận lợi của Nhà trường và sự hướng dẫn của cô Phạm Thị Hồng 

Phượng đã cho chúng em hoàn thành tốt khóa thực tập. 

Chúng em xin chân thành cảm ơn. 






1 











CHƯƠNG 1: KHÁT QUÁT VỀ CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU 

HẠN SẢN XUẤT THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ NAM THÀNH 

1.1. Thông tin chung về doanh nghiệp 

Tên công ty: Công ty trách nhiệm hữu hạn sản xuất thương mai dịch vụ Nam Thành 

Địa chỉ: 263 Bàu Cát, P.12, Q. Tân Bình, TP. HCM 

Nhà xưởng: Lô 5, Đường D, KCN Tân Tạo, Q. Bình Tân 

Điện thoại: 090.999.27.99 

Mail: nhuom.namthanh@gmail.com 

Wesite: http://www.detnamthanh.com/ 

Công ty trách nhiệm hữu hạn sản suất thương mại dịch vụ Nam Thành tiền thân là 

công ty Vũ Thịnh. Công ty chuyên cung cấp các các dịch vụ đa dạng và chuyên nghiệp 

trong ngành dệt nhuộm vải may mặc như sau: 

Sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu vải sợi các loại, sản phẩm may mặc. Sản 

xuất kinh doanh, mua bán xuất nhập khẩu hóa chất, nguyên liệu, vật tư, thiết bị, phụ 

tùng, phụ liệu, thuốc nhuộm và các sản phẩm của ngành dệt may. Phục vụ sản xuất vải 

dệt kim theo yêu cầu Tư vấn nhuộm các loại vải 

1.2. Đối tác thương mại 

Một số thị trường và khách hàng truyền thống của Nam Thành như: 

- Trong nước : Trịnh Vương, Vân Sinh, Kim Nguyễn, Thuận Phát, Khánh Liên… 

- Hàn Quốc: Jung- sung… 






2 








1.3. Sơ đồ tổ chức công ty 




Hình 1.1: Sơ đồ công ty 

Hình 1.2: Sơ đồ tổ chức bộ máy của công ty 






3 











1.4. Giới thiệu khái quát về công ty trách nhiệm hữu hạn thương mai sản 

xuất Nam Thành 

sau: 

Trong một ca sản xuất, phân xưởng nhuộm gồm 11-13 nhân viên được bố trí như 

Tổng số nhân viên trong công ty là 70 người, trong đó số người trong tổ quản lí 

khoảng 12 người. 

Trong đó: 

việc 

• Giờ làm việc: Giờ hành chính từ 8h đến 5h 

• Giờ sản xuất: Mỗi ca 12 giờ đượ chia theo lịch làm việc như sau 

Ca 1: 6 giờ sáng – 6 giới tối 

Ca 2: 6 giờ tối – 6 giờ sáng hôm sau 

Trưởng ca 

Kỹ thuật ca 

Tổ trưởng sản xuất 

Công nhân vận hành 

Hình 1.3: Sơ đồ phân cấp thực hiện sản xuất 


Trưởng ca: điều hành nhân lực, thiết bị, phương tiện, tài liệu nhằm đảm bảo công 

4 












được tiến hành theo đúng yêu cầu quy định. 




Kỹ thuật ca: theo dõi các quá trình sản xuất về mặt kiểm tra hóa chất, thuốc 

nhuộm, so mẫu màu sau khi nhuộm, kiểm tra thao tác công nhân theo quy trình, kiểm tra 

từng công đoạn trong quá trình của quy trình công nghệ tổng quát. 

Tổ trưởng sản xuất: đi khảo sát và giải quyết các sự cố xảy ra của các máy, khi cần 

thì dừng máy. 

Ngoài ra trong quá trình sản xuất, tổ nghiệp vụ có trách nhiệm chuẩn bị kế hoạch 

sản xuất, lập sổ theo dõi đơn hàng, phiếu yêu cầu may hàng, yêu cầu hàng mộc chuyển 

đến tổ may hàng may nối đầu cây. Nhân viên thống kê hóa chất lập bảng tính nhu cầu hóa 

chất chuyển đến tổ pha chế và phiếu yêu cầu hóa chất đến kho hóa chất. Nhân viên điều 

độ nhuộm sẽ lập phiếu sản xuất theo dõi tiến độ thực hiện. 

Việc kiểm tra chất lượng sản phẩm ở từng công đoạn do tổ KCS đảm nhận, cùng 

với cáckỹ thuật ca, trưởng ca. Ở giai đoạn thành phẩm cùng với sự giám sát của phó giám 

đốc kỹ thuật khi đưa lên phúc tra ở phòng quản lý chất lượng của công ty. 






5 








CHƯƠNG 2: NGUYÊN LIỆU SẢN XUẤT 




2.1. Nguyên liệu dệt 

2.1.1. Sợi polyester 

2.1.1.1. Cấu tạo 

- PE là loại xơ sợi tổng hợp mạch dị thể, được sản xuất từ nguyên liệu ban đầu là 

hai loại monomer: acid terephthalic và ethylene glycol. 

- Terephthalic acid thu được từ quá trình tổng hợp bezen nhưng do acid 

terephthalic khó hòa tan nhiều trong dung môi hữu cơ nên ngày nay người ta dùng 

dimethyl terephthate hoặc 1,4 bis hydroxyl methyl cyclohexane. 

- Ethylen glycol thu được từ quá trình tổng hợp ethylene trên cơ sở oxy hóa 

ethylene thành ethylene oxide. 

Polyethylene terephthalate 

Poly(1,4-butylene terephthalate) 


- Đại phân tử PE có công thức phân tử: -[CO-C 6 H 4 -CO-O-(CH 2 )-O-]- 

- Tính bất đối xứng rất cao giữa chiều dọc và chiều ngang. 





6 











- Kém linh động, dễ bó chặt vào nhau. 

- Có độ phân cực lớn. 

2.1.1.2. Tính chất 

❖ Độ bền cơ lý: 

Có độ bền cơ lý cao. 

Có khả năng đàn hồi lớn, modun đàn hồi cao. 

Do đó các sản phẩm nhuộm từ PE giữ được hình dạng bề mặt, ít bị nhăn sau mỗi 

lần giặc. 

Kém bền với ma sát. 

Bền dưới tác dụng nhiệt của ánh sáng. 

Độ bền nhiệt cao, nhiệt độ cho phép < 235 o C. 

Độ bền giảm dưới tác dụng của ánh sáng mặt trời. 

❖ Độ bền hóa học: 

Tác dụng của acid: sợi polyester tương đối bền với tác dụng của acid ở nồng độ và 

nhiệt độ thấp. Acid có nồng độ cao sẽ làm cho polyester bị tổn thương. 

Tác dụng của bazơ: polyester kém bền với môi trường bazơ vì trong mạch có nhóm 

ester dễ bị thủy phân. 

Tác dụng của các chất oxi hóa- khử: hydro peroxide, natri hypocloric và natri 

hydrosunfix làm tổn thương nhẹ polyester. 

Tác dụng của dung môi: polyester rất bền với các dung môi thường dùng trong giặc 

và tẩy mỡ (chứa hydrocacbon và clo). 

2.2. Nguyên liệu nhuộm 

2.2.1 Lý thuyết về nhuộm 

Nhuộm là quá trình gia công trong dung dịch nhằm đưa thuốc nhuộm trong môi 

trường ngoài dung dịch vào sâu bên trong vật liệu dệt tạo sản phẩm có nhiều màu khác 

nhau, đạt một số chỉ tiêu chất lượng cần thiết 


Động học của quá trình nhuộm được chia làm 5 giai đoạn 





7 











Giai đoạn 1: Thuốc nhuộm và chất trợ khuyết tán từ dung dịch tới bề mặt xơ. Giai 

đoạn này xảy ra rất nhanh 

Giai đoạn 2: Thuốc nhuộm và chất trợ hấp phụ từ dung dịch đến bề mặt xơ. Thuốc 

nhuộm thực hiện liên kết với xơ sợi một cách nhanh chóng ( liên kết Vander- waals) 

Giai đoạn 3: Thuốc nhuộm và chất trợ từ thuốc nhuộm hấp phụ từ mặt ngoài vào 

trong lõi xơ. Giai đoạn này xảy ra khó khăn nhất, nhiều trở lực nhất và là giai đoạn chậm 

nhất, quyết định tốc độ quá trình nhuộm 

Giai đoạn 4: Thuốc nhuộm thực hiện liên kết với xơ, bám chặt vào vật liệu, người 

ta thường gọi giai đoạn này là giai đoạn gắn màu 

Giai đoạn 5: Khuếch tán chất trợ và thuốc nhuộm không tạo liên kết từ vật liệu ra 

môi trường ngoài 

Trong năm giai đoạn trên giai đoạn 3 là giai đoạn diễn ra chậm nhất. Do đó giai 

đoạn 3 sẽ quyết định tốc độ, thời gian nhuộm và các chit tiêu kinh tế 

Mục đích xử dụng chất trợ nhuộm 

Làm cho vải ướt nhanh và hoàn toàn thường dùng chất ngấm 

Làm cho thuốc nhuộm hấp thụ điều trên xơ dùng đều màu 

Làm cho thuốc nhuộm ổn định ở trạng thái phân tán cao dùng chất phân tán 

2.2.2. Thuốc nhuộm phân tán 

Thuốc nhuộm phân tán là những hợp chất màu không tan trong nước do trong 

phân tử không chứa nhóm tạo tính tan –SO 3 Na, -COONa, có kích thước phân tử nhỏ, 

khối lượng phân tử không lớn (250-300) và cấu tạo không phức tạp, trong phân tử chứa 

các nhóm: -NH 2 , -HR 2 , -NR 1 R 2 , -OH, -OR (R có thể là gốc alkyl, aryl, alkyl hydroxyl). 

Thuốc nhuộm phân tán là thuốc nhuộm có tính trung tính hoặc bazơ yếu, độ hòa 

tan trong nước rất thấp (0,2-8 mg/l ở 25 o C), nhiệt độ nóng chảy tương đối cao (150- 

300 o C), thích hợp nhuộm các loại xơ ghét nước như acetat, polyester, polyamit,… cho độ 

bền màu tương đối cao. 

sau: 

Theo phân lớp kỹ thuật thuốc nhuộm phân tán có thể chia thành ba phân nhóm 


Loại thông thường có thể diazo hóa sau nhuộm. 

Loại trong phân tử chứa nguyên tử kim loại. 

8 















Loại phân tán hoạt tính, có thể liên kết với xơ bằng liên kết hóa trị. 

Hiện nay thuốc nhuộm phân tán được sản xuất ở dạng bột mịn phân tán cao và 

siêu mịn chứa từ 15-50% chất màu từ mặt hàng của mỗi hãng, phần còn lại là chất phân 

tán, chất ngấm và phụ gia khác. 

Một số thuốc nhuộm phân tán được các hãng trên thế giới sản xuất: Rozolin, 

Vialon fast (Bayer/Đức); Synten P (Ciech/Ba Lan); Palanil, Celliton fast, Perliton 

(BASF/Đức); Terasil, Cibacet, Elanin, Setasyl, Avilon (Ciba- Geigy/Thụy Sĩ); 

Sumikaron (Sumitomo/Nhật Bản); Terindosol, Foron, Artizin (Sandoz/Thụy Sĩ); 

Disersol, Serizol, Serilen, Duranol T (ICI/Anh). 

Chỉ tiêu quan trọng đối với thuốc nhuộm phân tán là bền màu với gia công ướt, độ 

bền màu giặt giũ có thể coi là hàm số ái lực thuốc nhuộm đối với xơ. Thuốc nhuộm phân 

tán được giữ trên xơ bằng các ái lực: liên kết phân tử, liên kết hydro. Ở nhiệt độ cao xơ 

bắt đầu mở mạch, thuốc nhuộm đi sâu vào trong xơ, khi hạ nhiệt độ thì các mạch phân tử 

lại liên kết chặt chẽ với nhau, giữ thuốc nhuộm lại trong xơ, tăng độ bền với gia công ướt. 

Các thuốc nhuộm phân tán nhà máy đang sử dụng: Terasil, Dianix, Lonspere. 

Những điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc nhuộm Terasil: 

Tiền xử lý: vải phải được loại bỏ hoàn toàn các chất bẩn, dầu mỡ. Nếu không sẽ 

ảnh hưởng đến quá trình nhuộm và màu sắc của vải. 

pH thích hợp từ 4-5. Để có kết quả tốt thường dùng hệ (NH 4 ) 2 SO 4 /HCOOH, để có 

dãy pH rộng và ổn định cho nhiều loại thuốc nhuộm phân tán có thể điều chỉnh bằng acid 

acetic hay hệ đệm. 

Sau xử lý: trong khi xử lí nhiệt, thuốc nhuộm có thể đi từ trong ra ngoài bề mặt sợi 

nên làm giảm độ ma sát, độ bền giặt. 

- Sự khử: một vài loại thuốc nhuộm nhạy cảm với chất khử vì vậy cần thêm một số 

chất để ngăn ngừa sự khử nếu trong môi trường nhuộm có sự hiện diện của tác nhân 

khử. 






9 











2.2.3. Chất tiền xử lý 

❖ Chất tẩy 

- NaOH: chất tẩy chính, làm nhiệm vụ phá hủy các tạp chất của xơ sợi, giúp xơ 

trương nở để quá trình ăn màu tốt hơn. 

- H 2 O 2 : hợp chất quan trọng để tẩy trắng xơ bông. 

- SSC1: chất ổn định, càng hóa và tẩy dầu. 

❖ Chất trợ hoạt tính 

Na 2 CO 3 : chất tạo môi trường kiềm giúp thuốc nhuộm gắn màu vào xơ sợi. 

Na 2 SO 4 : chất điện ly giúp thuốc nhuộm thấm đều trên bề mặt vải. 

DRL: chất đều màu hoạt tính. 

❖ Chất trung hòa 

CH 3 COOH: đóng vai trò là chất trung hòa và cũng là chất tạo môi trường acid để nhuộm 

polyester. 

2.2.3 Các loại hồ và mục đích xử dụng 

Các mặt hàng sau khi giũ hồ, giặt nhuộm… nên các chất bôi trơn, sáp thiên nhiên 

bị làm sạch làm cho vải trở nên khô cứng, khó chuyển động, khó phục hồi biến dạng do 

đó hay để lại nếp nhăn. Do đó các chất hồ mềm có mục đích khôi phục lại độ mềm cho 

sản phẩm, tăng cảm giác mịn tay, tăng khả năng phục hồi biến dạng và làm cho vải ít bị 

nhàu hơn. Hồ mềm là chất hoạt động bề mặt chủ yếu là dẫn xuất của silicon 

Hồ tăng độ đầy đặn và hồ cứng: một số mặt hàng vải quá mỏng, thưa do đó cần 

thiết phủ lên một lớp hồ để vải đầy đặn hơn, dày hơn. 

Hồ chống nhàu, chống co. 

Bản chất của màu là thiếu cấu trúc mắc lưới, thiếu các cầu nối ngang. Mặt khác là 

do trong phân tử có nhiều nhóm có cực (OH-, COOH-) dưới tác dụng của ngoại lực vật 

liệu bị biến dạng và những nhóm có cực này tương tác với nhau ở vị trí mới ngăn cản 

mạch phân tử phục hồi biến dạng. mục đích của hồ chống màu là đưa lên vải một màng 

polymer, một phần tham gia tạo phản ứng liên kết giữa các mạch phân tử làm cho vật liệu 

có khả năng phục hồi biến dạng. mặt khác một phần nhựa nằm trong khoang trống của xơ 

sợi làm cho vải đầy đặn hơn, ít co hơn. 


Xử lý chống tĩnh điện tăng hàm ẩm 

10 















Vải tổng hợp để sinh tĩnh điện do phân tử của chúng không chứa nhóm ưa nước, 

mặt khác hàm ẩm thấp nên nên không thoáng khí. Để xử lý giảm tĩnh điện và tăng hàm 

ẩm người ta có các phương pháp sau: 

Phương pháp hóa học 

Người ta phun vào vật liệu các HĐBM, các chất này tạo màng mỏng trên vải, 

hướng phần kỵ nước vào vải và phần ưa nước ra ngoài. Biến tính mặt ngoài của vải. Làm 

tăng các nhóm có cực cho vải. 

- Sunsofter B. 

- Chemsofter AS (hồ trơn). 

2.3. Kiểm tra và thử nghiệm vật liệu 

2.3.1. Kiểm tra và thử nghiệm vật liệu trước khi nhập 

2.3.1.1. Vải 

Phòng quản lý chất lượng (KCS mộc) có trách nhiệm kiểm tra, phân loại vải, cổ, 

bo mộc theo sản phẩm cấp A, B, C, phế phẩm (HD 10-001/1) và bộ tiêu chuẩn phân loại 

vải, kết quả kiểm tra được ghi nhận vào phiếu kiểm tra phân loại vải (BM 10-01/1) và 

dán etiket lên sản phẩm (BM 08-01/04-06) tại xí nghiệp dệt trong công ty. Nếu chất 

lượng BC vượt quá mức chất lượng quy định, tổ trưởng KCS mộc có trách nhiệm thông 

báo các xí nghiệp dệt nhằm đề ra biện pháp khắc phục. KCS phúc tra có trách nhiệm theo 

dõi, nếu việc khắc phục không có hiệu quả, KCS phúc tra có trách nhiệm báo cáo lãnh 

đạo BGĐ xí nghiệp nhuộm. BGĐ chỉ đạo hành động khắc phục nhằm đảm bảo yêu cầu 

quy định. 

2.3.1.2. Hóa chất thuốc nhuộm 

Trường hợp 1: 

Hóa chất, thuốc nhuộm sử dụng do nhà cung cấp sản phẩm đạt chất lượng, có kèm 

chứng thư xác nhận theo sản phẩm, thủ khoa hóa chất chỉ cần kiểm tra ngoại quan, số 

lượng, chủng loại, bao bì nguyên đai, nguyên kiện. 







11 











Hóa chất, thuốc nhuộm dùng thường xuyên do nhà thầu uy tín cung cấp sản phẩm 

đạt chất lượng, có kèm chứng thư xác nhận chất lượng sản phẩm, nhưng bao bì bị rách, 

sai xuất xứ, hoặc khách hàng cung ứng lần đầu và những hóa chất, thuốc nhuộm không 

có chứng thư đi kèm theo sản phẩm thì phòng quản lý vật tư có trách nhiệm thông báo 

cho BGĐ xí nghiệp nhuộm phân công tổ thí nghiệm kiểm tra theo HD 10-01/26, kết quả 

kiểm tra sự cố được ghi nhận vào BM 10-01/5 và chuyển đến phòng quản lý chất lượng: 

nhập kho. 

Nếu đạt, phòng quản lý chất lượng hoặc nhân viên được chỉ định xác nhận cho 

Nếu không đạt, hóa chất, thuốc nhuộm được trả lại cho nhà thầu. Trưởng phòng 

quản lý chất lượng có nhiệm vụ thông báo cho trưởng phòng quản lý vật tư, trưởng phòng 

quản lý vật tư có nhiệm vụ ghi nhận sự việc vào BM 06-02/6. Xí nghiệp nhuộm (hay kỹ 

thuật ca) có trách nhiệm đo độ pH bằng pH mỗi sáng ghi vào phiếu theo dõi pH nước BM 

09-01/12. Kỹ thuật ca dựa trên độ pH này để điều chỉnh độ pH sao cho phù hợp với quy 

trình nhuộm. 

Trong trường hợp cần sản xuất gấp, nguyên liệu cần nhập kho miễn kiểm tra thì xí 

nghiệp nhuộm lập phiếu đề nghị BM 05-01/15 và phải được giám đốc công ty phê duyệt. 


Hóa chất, thuốc nhuộm hết thời hạn dùng hoặc không xác định thời hạn dùng, 

trước khi đưa vào sản xuất thì phải được tổ thí nghiệm thử nghiệm và sản xuất thử, nếu 

đạt yêu cầu và được xác nhận của trưởng phòng quản lý chất lượng mới được đưa vào sử 

dụng. 


Hóa chất, thuốc nhuộm nếu cần thiết phòng quản lý chất lượng gửi mẫu đến cơ 

quan chức năng bên ngoài kiểm tra thử nghiệm. 

2.3.2. Kiểm tra và thử nghiệm trong quá trình sản xuất 

Xí nghiệp nhuộm phải đảm bảo các bán thành phẩm được kiểm tra và thí nghiệm 


theo các yêu cầu của kế hoạch kiểm tra chất lượng trong quá trình sản xuất tương ứng với 

từng quy trình công nghệ tổng quát. 





12 











Xí nghiệp nhuộm (hay kỹ thuật ca) phải tiến hành kiểm tra các công đoạn trong 

quá trình nhuộm đã được quyết định trong kế hoạch kiểm tra chất lượng quy trình công 

nghệ sản xuất tổng quát và kết quả được ghi nhận vào phiếu sản xuất BM 09-01/06. 

Chỉ những bán thành phẩm đạt yêu cầu thì mới được đi vào công đoạn tiếp theo 

của quy trình sản xuất. Nếu không đạt yêu cầu, kỹ thuật ca báo cáo xử lý theo BM 09- 

01/14, trường hợp không thể xử lý được thì BGĐ xí nghiệp nhuộm có trách nhiệm về lập 

phiếu xử lý sản phẩm không phù hợp BM 13-01/1 và phối hợp các bộ phận có liên quan 

trình BGĐ công ty giải quyết (TT13-01). 

Xí nghiệp nhuộm (KCS ca) có kế hoạch kiểm tra theo kế hoạch kiểm tra chất 

lượng sản phẩm (màu sắc, khối lượng, độ bền màu giặt, độ co giản, kích thước,…) xí 

nghiệp nhuộm chỉ giao cho phòng quản lý chất lượng các sản phẩm đã hoàn thành đủ chỉ 

tiêu đã kiểm tra theo kế hoạch kiểm tra chất lượng và xác nhận là phù hợp với phiếu sản 

xuất. 

Phòng quản lý chất lượng có trách nhiệm kiểm tra phân loại thành phẩm theo kế 

hoạch kiểm tra chất lượng thành phẩm như sau: 

- KCS thành phẩm có trách nhiệm kiểm tra, xác định chiều dài theo HD 10-01/8, số 

lượng, trọng lượng. 

- KCS phúc tra có trách nhiệm kiểm tra so màu các lô nhuộm lại, 5 lô nhuộm chọn 

ngẫu nhiên 1 lô kiểm tra theo HD 10-01/7. 

- KCS thành phẩm có trách nhiệm kiểm tra, phân loại theo HD 10-01/6. Kết quả 

phân loại được phân vào BM 10-01/31, BM 10-01/32; dán etiket BM 01-01/7, BM 08- 

01/9 và các mẫu vải lưu giao cho KCS phúc tra xử lý cho hạ loại hoặc sửa chữa lại. 

Nếu có yêu cầu phòng quản lý chất lượng sẽ gửi mẫu đến cơ quan chức năng bên 

ngoài để kiểm tra và thử nghiệm các chỉ tiêu cần thử. 

Phòng quản lý chất lượng có nhiệm vụ báo cáo tình hình chất lượng vải, bo cổ, 

thành phẩm hàng tháng cho BGĐ. 






13 








2.4. Khả năng thay thế nguyên liệu 




2.4.1. Khả năng thay thế thuốc nhuộm cho vải PE 

Để nhuộm cho vải PE, ngoài thuốc nhuộm phân tán, chúng ta còn có thể sử dụng 

thuốc nhuộm pigment. 

Thuốc nhuộm pigment: có khả năng nhuộm màu cao, bền màu, có khả năng phối 

trộn với các loại pigment khác với bất kỳ tỉ lệ nào để mở rộng gam màu. Tuy nhiên, nó 

không bền màu với ma sát và làm cho vải bị cứng. 






14 








CHƯƠNG 3: CÁC THIẾT BỊ CHÍNH TRONG NHÀ MÁY 




3.1. Các thiết bị nhuộm chính trong xí nghiệp 

Hiện nay nhà máy chỉ sử dụng các máy nhuộm có họng jet là chính. Có hai loại: 

máy có họng jet phía trên và máy có họng jet phía dưới, thông thường thì máy có họng jet 

phía trên hút yếu hơn máy họng dưới nên chủ yếu dùng để nhuộm hàng dệt kim vì lực 

hút của máy yếu không làm mất độ đàn hồi của vải. 

Máy nhuộm jet là máy đa năng, nó có thể đảm nhận các vai trò sau: 

- Nấu tẩy. 

- Nhuộm. 

- Giặt xả. 

3.2. Sơ đồ thiết bị nhuộm 

Hình 3.1. Sơ đồ thiết bị nhuộm 

3.3. Máy nhuộm Jet 

Nhà máy đang sử dụng máy nhuộm JET của TAIWAN, với công suất tối đa: 300 kg/mẻ. 

Máy nhuộm gián đoạn cao áp là loại máy nhuộm theo phương pháp gián đoạn dùng để 

Relax, giảm trọng, nhuộm các loại vải tổng hợp, vải dệt kim, dệt thoi ở dạng dây xoắn tự 

do và nhuộm ở nhiệt độ cao và áp suất cao (nhiệt độ < 130℃ và áp suất từ 2 – 2,5 kg/m 3 ). 

Đây là thiết bị không có sự kéo căng nên rất thích hợp cho các loại vải hàng có độ xốp 

dịu. Dung tỉ thường là 1:8 đến 1:12. Đây là loại thiết bị nhuộm kín, hoạt động theo 

nguyên lý hàng và dung dịch cùng chuyển động. Vì là máy nhuộm cao áp nên thường 


15 















được nhuộm với phẩm nhuộm phân tán ở nhiệt độ cao và áp suất cao. Tuy nhiên cũng có 

thể nhuộm các loại phẩm nhuộm khác như hoạt tính, acid, và phẩm CD (cation). 

Theo thực trạng hiện nay của nhà máy, máy nhuộm JET được dùng chủ yếu cho vải PE là 

chính 

3.3.1. Quy định an toàn 

sau: 

Trong khi vận hành máy, công nhân phải tuyệt đối tuân thủ các quy định an toàn 

Công nhân phải sử dụng đầy đủ trang bị bảo hộ đã được cấp phát.Phải ngừng bơm tuần 

hoàn, bơm cấp hóa chất và ngưng nâng nhiệt độ hay hạ nhiệt độ khi xả nước trong 

máy.Chỉ được mở cửa máy khi nhiệt độ trong máy dưới 80 o C và áp suất ở 0.Chỉ được mở 

nắp bộ phận trao đổi nhiệt khi bơm tuần hoàn đã ngừng và nhiệt độ trong máy dưới 80 o C, 

áp suất chỉ số 0 và mức chất lỏng trong máy thấp hơn bộ phận trao đổi nhiệt.Tuyệt đối 

cấm dùng tay mở van cấp nước khi nhiệt độ máy lớn hơn 80 o C. 

Trong trường hợp máy đang vận hành bị mất điện đột ngột thì công nhân vận hành 

phải ngắt ngay CB chính và các Cb trong tủ điện chính và chỉ được phép mở lại khi có 

điện ổn định trong 5 phút. 

Không được tiến hành sửa chữa khi máy đang vận hành và khi đang có áp suất. 

3.3.2 Các bộ phận chính 


Thùng nhuộm: được làm bằng inox, hình trụ, đặt nằm song song với mặt đất. Đầu 

ống dẫn vải là họng Jet, phía trước thùng đầu nhuộm có nắp đậy là cửa ra vào vải, có nắp 

16 















kính để quan sát hàng vải trong suốt quá trình tẩy nhuộm. Thùng được chế tạo bằng inox 

nhằm chống sự ăn mòn trong quá trình tẩy nhuộm hàng vải trong môi trường acid, kiềm, 

khử, oxy hóa. 

Trục guồng: có tác dụng trong việc tải và thường xuyên đổi được vị trí các nếp gấp 

nên tránh được việc tạo nếp gấp chết ở một điểm cố định, nếu đang chạy mà ngưng luân 

chuyển do dồn hàng hay kẹt hàng thì còi báo động vang lên và bơm sẽ tự động dừng lại 

chờ người công nhân đến xử lý. 

Trục guồng có chiều ngang với bề rộng của thùng nhuộm được chuyển động nhờ 

mô-tơ đặt ngoài thùng nhuộm, với hệ thống bánh nhông dây xích. Guồng có thể chạy 

xuôi chạy ngược tùy theo người điều chỉnh. 

Họng Jet: được xem là bộ phận chính của máy Jet. Là bộ phận quan trọng của máy 

nhuộm gián đoạn cao áp. Khi cho vải vào dưới tác dụng của bơm áp lực tuần hoàn ta sẽ 

hút vải chạy vào trong máy qua họng Jet. Ngoài ra trong họng Jet còn có chén để tạo 

thêm áp lực nước cho vải qua nhờ các lỗ chén. Có hai loại chén là chén lỗ và chén tầng 

tùy theo yêu cầu công nghệ, tùy theo loại vải mà sử dụng chén tầng hay chén lỗ. Thường 

người ta sử dụng chén lỗ cho các loại vải dày ít bị dạt chân chim và dùng chén tầng cho 

các loại vải mỏng, dễ bị dạt, vì tuy lượng nước trong chén tầng nhiều hơn chén lỗ nhưng 

khi vào chén tầng thì dưới sức hút của nước vải sẽ được đi thẳng xuyên suốt trong máy, 

còn chén lỗ thì có lỗ xung quanh nên nó sẽ tạo ra một lực xoáy ở ngay giữa tâm vì thế dễ 

làm cho vải dễ bị dạt, về cấu tạo thì chén lỗ gồm có 2 phần: phần đế và phần miệng chén, 

còn chén tầng thì cũng có phần đế và tầng riêng phần tầng thì có 2 loại : có gờ và tầng 

không gờ. 

Bơm tuần hoàn: đây là loại bơm ly tâm có nhiệm vụ hút dung dịch hóa chất, thuốc 

nhuộm hay nước để đưa vào máy. Bơm còn có nhiệm vụ luân chuyển dung dịch trong 

thùng, tạo áp lực cho họng Jet kéo hàng vải đi. Ngoài ra bơm còn duy trì ổn định sự phân 

bố đều nhiệt độ và dung dịch trong máy. 






17 











Hệ thống trao đổi nhiệt: là một thiết bị ống chum dùng để đun nóng hay làm nguội 

dung dịch hóa chất thuốc nhuộm đi một cách gián tiếp, nhờ bơm đẩy dung dịch đi trong 

ống, còn bên ngoài là hơi nước nóng hay lạnh làm nguội, hơi nóng sẽ được cung cấp từ 

hệ thống lò hơi, còn hơi lạnh được cấp từ nguồn nước lạnh lấy từ bên ngoài. Hệ thống 

này gồm một bộ phận cấp bù phần kim loại bị giãn nở ở nhiệt độ cao và co lại khi nhiệt 

độ thấp. 

Van điều chỉnh áp lực trong họng Jet: được lắp đặt với đường ống đẩy của bơm 

trước khi dung dịch đi vào hệ thống trao đổi nhiệt. Van này được dùng để điều chỉnh lưu 

lượng bơm, áp lực tốc độ, lưu lượng phải điều chỉnh cho phù hợp và đúng theo yêu 

cau62cong6 nghệ để hàng vải chạy đều, không bị kẹt vải hay bị xếp ly. Trên thùng 

nhuộm 3 van điều chỉnh sức căng hàng vải, tùy theo trọng lượng của mỗi loại hàng. 

Van nén và xả khí: Khi máy hoạt động thì áp suất sẽ được cấp vào máy ở nhiệt độ 

khoảng 800C, khi đó bộ phận nén khí sẽ hoạt động liên tục và khi kết thúc một quy trình 

nhiệt độ được hạ xuống thì bộ phận xả khí sẽ tự động xả áp ra từ từ để giảm áp suất trong 

máy. 

Chú ý: khi ra hàng cần phải xem áp suất có hạ xuống hết chưa. Tuyệt đối không 

được mở nắp máy khi còn áp suất vì rất nguy hiểm có thể gây nổ. Ngoài ra máy còn có 

bồn hóa chất để pha và trộn hóa chất, thuốc nhuộm cho thật đều trước khi bơm vào máy 

3.3.3. Nguyên tắc hoạt động 

Dung dịch được gia nhiệt qua hệ thống trao đổi nhiệt vào họng Jet theo trục dẫn 

vải vào thùng. Hàng vải sẽ chuyển động cùng một lúc với dung dịch nhờ áp lực của bơm 

và chuyển động của trục guồng. Để vải được ngấm dung dịch đều màu, sau khi cho vải 

vào hết ta chỉnh lại lượng nước đúng theo quy trình (vd: khi giặt theo quy trình ta sẽ lấy 

nước là 2600 l nhưng ta chỉ lấy khoảng 2000 l sau khi cho vải vào hết ta mới canh lại 

lượng nước cho đúng 2600 l, sau đó cho các chất phụ trợ và hóa chất vào bồn hóa chất, 


khuấy cho đều trước khi cho vào máy và gia nhiệt theo yêu cầu. 

Các yếu tố ảnh hưởng của máy Jet: 





18 











Tùy theo loại vải mà ta có thể giặt, nhuộm, giảm trọng trong các quy trình khác 

nhau, mỗi quy trình sẽ có áp lực, thời gian và nhiệt độ khác nhau. Nhiệt độ và thời gian 

cũng có ảnh hưởng rất lớn nếu nhiệt độ quá cao thì vải sẽ bị biến tính ảnh hưởng đến chất 

lượng sản phẩm, độ dày mỏng hoặc màu sắc của sản phẩm. Đối với quy trình nhuộm khi 

nhiệt độ lên cao quá sẽ làm cho vải chuyển sang màu khác, loang màu hoặc là vải có thể 

bị mục nếu dùng thước nhuộm acid. Lưu ý đối với máy nhuộm cao áp chỉ được mở máy, 

xả bỏ dung dịch, lấy mẫu sau khi nhiệt độ đã hạ thấp xuống 600C và áp suất bằng 0. 

3.3.4. Quy trình vận hành 

3.3.4.1 Chuẩn bị 

Kiểm tra tổng quát toàn bộ máy. 

Kiểm tra nguồn khí nén điều khiển phải lớn hơn 4 kg/cm 2 . 

Kiểm tra nguồn cấp hơi nóng phải lớn hơn 5 kg/cm 2 . 

Kiểm tra nguồn nước cung cấp, các van nước phải ở tình trạng tốt và đã được mở. 

Chuẩn bị hàng đầy đủ theo đúng lô hàng quy định của lịch điều độ. Vải cho vào 

các hộc của máy phải đều nhau. 

lô hàng. 

Chuẩn bị đầy đủ hóa chất, thuốc nhuộm theo bản tính chi tiết hóa chất sử dụng cho 

Lưới lọc tại bộ phận trao đổi nhiệt phải được vệ sinh sạch sẽ, nắp bộ phận trao đổi 

nhiệt phải được khóa chặt. 

3.3.4.2. Vận hành 

“ON”. 

Nếu điều kiện chuẩn bị bình thường, tiến hành mở các CB trong tủ điện về vị trí 

Vận hành ở chế độ tay (MANUAL) 

Chỉnh công tắc chế độ nhuộm trên tủ điện chính qua vị trí “MANUAL”. 






19 











Vặn công tắc điều khiển sang “FILL” để cấp nước vào máy, van cấp nước sẽ tự 

động đóng lại khi đã cấp nước đủ (vị trí giữa). Vặn công tắc kiểm soát nước về vị trí giữa. 

máy. 

Các van xả ngược xả tràn, phun rửa máy, bơm hóa chất phải ở vị trí đóng. 

Nhấn nút “MAIN PUMP” để khởi động bơm tuần hoàn. Thực hiện nhập liệu vào 

Vặn công tắc “LIFTER REEL” về phía ngược chiều kim đồng hồ để khởi động 

motor guồng cho thích hợp. Khi hàng đã vào máy phải may đầu cây, khóa chặt 2 cửa thăn 

hàng. 

Khi lên chế độ: nhấn nút nâng nhiệt độ “HEATING” (nút màu đỏ) trên tủ điện 

chỉnh một lần, van cấp hơi vào bộ phận trao đổi nhiệt mở. Ở chế độ vận hành tay không 

kiểm soát được tốc độ gia nhiệt, vì vậy công nhân vận hành phải đặc biệt chú ý để nhiệt 

độ trong máy không quá chỉ số mà quy trình công nghệ yêu cầu. Khi đạt nhiệt độ cho 

phép thì nhấn nút “HEATING” để ngưng cấp hơi gia nhiệt. 

Chú ý: Trong quá trình gia nhiệt lên đến 130 o C khi đến nhiệt độ máy đạt 80 o C thì 

vặn công tắc “AIR INLET” qua “MANU” để cấp khí nén vào máy cho nhiệt độ tăng đều 

và không bị kẹt hàng. 

Khi hạ nhiệt độ, nhấn nút hạ nhiệt “COOLING” (nút màu xanh) trên tủ điện chính 

một lần, van cấp nước vào bộ phận trao đổi nhiệt mở. Khi nhiệt độ đạt tới mức yêu cầu, 

nhấn nút “COOLING” để ngưng hạ nhiệt độ. 

Khi giặt xả: chỉnh công tắc xả tràn sang vị trí “RINSE”. 

Khi hoàn tất việc nhuộm tiến hành ra hàng. 

Vận hành ở chế độ tự động (AUTO) 

Bật công tắc chế độ nhuộm trên tủ điện chính sang vị trí “AUTO”. 

Nhấn nút “START” trên bộ xử lý sau khi đã chọn chương trình và các bước thực 


hiện, máy sẽ tự động vận hành theo chương trình đã cài sẵn. 





20 











Trong quá trình vận hành theo chế độ tự động, công nhân phải vận hành thực hiện 

các tín hiệu bao gồm: 

Chuẩn bị hóa chất. 

Lấy mẫu. 

Chú ý: trong quá trình vận hành, công nhân vận hành phải trực tại máy, thường 

xuyên kiểm tra các thông số trên đồng hồ chỉ thị, ghi nhận đầy đủ vào sổ theo quy định. 

Nếu có thông số sai lệch phải báo cáo với trưởng ca và kỹ thuật ca để xem xét xử lý. 

Ngừng máy 

Ở chế độ tay nhấn nút “MAIN PUMP” một lần nữa để ngưng bơm tuần hoàn. Ở 

chế độ tự động nhấn nút “STOP” trên bộ xử lý để ngưng máy. 

Tắt công tắc ở tủ điện chính. 

3.5. Máy căng hoàn tất 

3.5.1 Mục đích 

Hình 3.2. Tủ công tắc điều khiển 


Trong quá trình sản xuất vải thành phẩm. Công đoạn xử lý hồ hoàn tất ngoài việc 

đưa vải trở về hình dáng ban đầu sau các công đoạn trước, nó còn có tác dụng làm cho 





21 











vải chất lượng tốt hơn như vải sau khi qua hoàn tất sẽ láng mịn, bóng, chống màu, co rút 

dạt khổ, chống thấm chống mốc. Tùy theo loại vải mà ta có quy trình khác nhau. 

3.5.2. Giới thiệu 

Sau quá trình vắt ( nếu cần, tùy vải) và quá trình căng hàng, xẻ khổ thì vải đã được 

căng một phần. Tuy nhiên vải vẫn còn ướt và khá nhăn nên ta phải thêm công đoạn định 

hình. Để vải được mềm mại và bóng theo yêu cầu thì cần phải đi qua một bước hồ hoàn 

tất. Qúa trình sấy ngoài mục tiêu để làm khô vải, việc sấy còn là quá trình dùng tác nhân 

nhiệt để làm đóng rắn đa tụ chất làm mềm hồ hoàn tất khi đã hấp phụ vào xơ sợi làm 

mềm 

Máy căng hoàn tất có cấu tạo giống như máy căng định hình nhưng nó khác máy 

căng định hình ở chỗ máy căng hoàn tất có thêm máng chứa dung dịch hồ vải và nó 

không có nhiệm vụ định hình mà nó chỉ kéo căng vải và gia nhiệt để cho các chất hồ bám 

lên mình vải. Ngoài ra nhiệt độ máy căng hoàn tất thấp hơn máy căng định hình, nhiệt độ 

nó khoảng 1700C, tốc độ máy 30 – 35 m/p số vòng quay tương tự máy căng định hình 

3.5.3. Cấu tạo 


Hình 3.3. Máy căng hoàn tất 





22 











Là một hệ thống thiết bị liên hợp bao gồm 

❖ Hệ thống kẹp vải, định hình vải 

- Trục thẳng: có chức năng giữ vải để đưa vải lên, đồng thời căng vải sơ bộ 

- Trục xoắn: gồm 1 nửa xoắn theo chiều kim đồng hồ và 1 nửa xoắn theo chiều 

ngược kim đồng hồ giúp tán vải đều ra 2 bên để căng vải 

- Trục thẳng tự động: giúp cân bằng vải, khi vải bị lệch sang 1 phía trục này sẽ tự 

động dịch cao thấp để cho vải được cân bằng 

❖ Hệ thống ngấm ép hồ: Bể đựng hồ, trục gạt hồ, ống dẫn hồ 

Hình 3.4. Hệ thống ngấm ép hồ 

- Bể đựng hồ là một máng có hệ thống chảy nước liên tục được thêm hồ (slicon) 

vào, tùy theo loại vải mà ta có công thức pha chế hồ khác nhau 

• Hồ mềm tạo cho sản phẩm có cảm giác mền mại, tăng độ rũ, giảm tĩnh điện 

và dễ cắt may. Có rất nhiều hợp chất hồ mềm như : silicon, một số nhũ 

tương của polyetylen, nhũ tương của các loại dầu, chất béo, mỡ động vật 

• Trong nhà máy sử dụng hồ slicon vì nó có độ mền mai cao và bền 

• Silicon có rất nhiều loại nhưng loại thông thường có công thức 

- Trục ép: là hai trục lớn được ma sát vào nhau nhưng lại làm cho lớp hồ bám lên 

vải được dàn đều đồng thời loại bỏ một phần nước trong vải 

❖ Hệ thống căng 


- Hệ thống cố định vải – căng ghim: mô tơ, bánh đè vải, bánh xe chổi và đường 

ray có ghim, cây kẹp giữ vải 

23 















❖ Hệ thống sấy 

• Quạt thổi không khí 

• Đường ống dẫn dầu 

• Hệ thống trục 

• Cửa gió 

Hình 3.5. Hệ thống căng 

• Lưới sắt hứng chất bẩn ( sơ, vải, vụn vải) 

• Ống dẫn hơi nước thoát ra 

• Hệ thống lỗ khí xếp so le với nhau 

❖ Hệ thống chỉnh vải sau khi sấy ( bộ phận chỉnh khô) 

Đây khá giống với công đoạn định hình vải. Tuy nhiên có một vài điểm khác biệt 

- Bộ phận làm nguội vắt ngay khi vừa ra khỏi bộ phận sấy thì ta sẽ dùng không khí 

ngoài môi trường. thổi mát làm cho vải có thể củng cố lớp hồ trên bề mặt 

- Bộ phận khử từ: Vải trong quá trình vận chuyển trong dây truyền với vận tốc lớn 

nên trên bề mặt đã tích điện tích nên cần bộ phận khử từ nhằm triệt tiêu điện tích 

3.6 Máy comfit 

Muốn cho vải thành phần, mình vải mịn, có độ bóng mềm mại, thẳng tạo vẻ mỹ 

quan tốt. Muốn vậy phải qua công đoạn này. 






24 











3.6.1 Cấu tạo 

- Bộ phận làm nhẵn có tác dụng làm cho vải láng, bóng, chúng có cấu tạo từ tấm 

nỉ và phần lót. Khi vải qua trục lớn vải sẽ được hủy các nếp nhăn. 

- Nỉ, hệ thống láy băng, bộ phận gia nhiệt đều làm bằng chất chịu nhiệt cao. Hơi 

được cung cấp vào đây để ổn định lại vải sau khi ra khỏi máy với nhiệt độ 1000C. 

Nỉ cũng được khép kín và hệ thống láy băng điều chỉnh tấm cao su và rơle nhiệt 

lực ép của trục làm mềm vải. 

Hệ thống băng tải gồm: 

• Bộ phận tạo sức căng. 

• Bộ phận gia nhiệt ổn định 

3.6.2 Nguyên tắc hoạt động 

Trước tiên ta may vải đầu cây, tập kết vải, đưa vải vào đầu máy. Sau đó mở máy 

cho vải đi qua các bộ phận trục và bộ phận phun sương làm ẩm vải đồng đều. Vải tiếp tục 

đi vào bộ phận làm mềm vải sẽ nằm dưới tấm cao su và bao quanh rơle nhiệt. Rơle nhiệt 

đã được cung cấp hơi, lúc này ở nhiệt độ 1200C ở giai đoạn này vải được làm co vì trong 

quá trình tẩy hồ vải được kéo dãn theo chiều ngang vì thế khi qua máy comfit vải sẽ co 

lại và trở nên đẹp hơn. 

Tấm cao su được ép lên rơle nhiệt làm cho đường kính trục lớn hơn lúc ra nhờ vậy 

vải co lại. Tỷ lệ co này tùy theo máy( do điều chỉnh vải đi qua trục cong điều chỉnh sọc 

và lại đi qua rơle làm mát và được giải nhiệt để làm cho vải nguội lại vải đi qua các trục 

đến bộ phận ủi, vải qua các trục cong, qua các trục dẫn băng, có hệ thống láy băng và đi 

qua các trục làm mát, sau đó vải theo trục cuộn ra xe chở vải. 

Kiểm tra vệ sinh trước khi chạy máy: 

- Kiểm tra tấm cao su phải đảm bảo yêu cầu. 

- Không có gì kẹt vào. 

- Bề mặt và hai biên không có vết trầy xước nếu có dù là nhỏ cũng phải báo cáo với 

người có trách nhiệm để xử lý. 

Kiểm tra bôi trơn với yêu cầu: 

- Chất bơi trơn là tấm mềm cao su phải đủ, ta dùng hóa chất bôi trơn là vetanol 1:5 (1 l 

vetanol + 5 l nước) 


- Dầu trong bình dầu hộp gió nén phải đầy đủ. 

25 












- Dầu bôi trơn các hộp giảm tốc đầy đủ. 




- Kiểm tra tổng quát máy, đảm bảo máy bình thường. 

- Vệ sinh quanh máy và máy. 

- Vệ sinh tấm cao su và các trục dẫn cho thật sạch. 

3.6.3 Vận hành máy 

- Nhận kế hoạch sản xuất: loại vải, chiều dài, công đoạn. 

- Xem phiếu công nghệ của công đoạn yêu cầu. 

- Xem trước loại vải để đặt nhiệt độ, thể tích, lực ép,mức độ ép 

- Kiểm tra tấm cao su không để vật lạ lên theo đúng quy trình, không có vết tì nứt nhỏ. 

- Mở cầu dao nguồn, kiểm tra nguồn điện. 

- Mở Compressor (áp lực theo quy định xả đọng và kiểm tra dầu bôi trơn) 

- Mở tất cả các van xả đọng của đường hơi 

- Kiểm tra hóa chất bôi trơn tấm cao su, bổ sung hóa chất đúng quy định. 

- Mở van hơi chính điều chỉnh ổn áp theo đúng quy trình. 

- Mở công tắc cho mô-tơ chính chạy (10m/p) 

- Đặt nhiệt độ trục đúng theo quy trình. 

- Kiểm tra định vị tấm cao su 

- Khi các van xả đọng hết nước thì khóa lại. 

- Khi nhiệt độ đủ cho vải vào trục ép. 

- Mở van nước làm nguội, van xong hơi 

- Mở van điều chỉnh trục ép vải (áp lực 2 bên thật đồng đều) 

- Điều chỉnh tốc độ máy đạt yêu cầu công nghệ. 






26 








CHƯƠNG 4: QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT 




4.1. Sơ đồ quy trình thí nghiệm và thử nghiệm mẫu 

Nhận mẫu gốc của khách hàng 

Phân công 

Nhuộm thí nghiệm 

Dán mẫu 

Xác nhận 

Kiểm tra ý kiến khách hàng 

Đặt mẫu đề ra quy trình công nghệ tổng 

quát và công thức thuốc nhuộm tạm thời 

Nhận lệnh thử nghiệm 

Nhuộm thử nghiệm 

Xác nhận 

Phê duyệt quá trình công nghệ tổng quát 

và hoàn chỉnh thuốc nhuộm chính thức 

Giao cho phòng sản xuất và tổ nghiệp vụ 

Cài đặt quy trình công nghệ mới 

Lưu hồ sơ 


Kết thúc 

Hình 4.1: Sơ đồ thí nghiệm và thử nghiệm mẫu 

27 












4.2. Sơ đồ quy trình kế hoạch sản xuất 




Nhận hàng mộc 

Nhận hàng mộc 

Nhận lệnh điều độ màu 

Xem xét 

Chuẩn bị kế hoạch sản xuất 

Triển khai sản xuất 

Thực hiện sản xuất theo QTCNTQ 

và CTTN tạm 

Kiểm tra chất lượng 

Xem xét 

Phúc tra 

Kiểm tra phân loại 

Bao gói 

Nhập kho 

Báo cáo thực hiện tiến độ 

Lưu hồ sơ 

Kết thúc 

Hình 4.2:Sơ đồ kế hoạch sản xuất 

Nhận hàng 

mộc 

Nhận hàng 

mộc 






28 











4.3. Quy trình công nghệ nhuộm 

Tùy vào chất liệu vải và cách dệt mà có những quy định nhuộm khác nhau. 

Vải dệt kiếm 

Tiền định hình 

Nấu tẩy 

Giảm trọng 

Giảm 

Nhuộm 

Tuôn 

Giảm trọng 

Sản 

phẩm 

Vải mộc 

May đầu cây 

Hình 4.3: Sơ đồ quy trình công nghệ nhuộm vải tổng quát 

29 

Vải dệt kim 

Nấu tẩy 

Nhuộm 

Vắt, xả xoắn 

Xẻ khổ 

Sấy 

Hoàn tất 

Sản 

phẩm 
















4.4. Các công đoạn 

4.4.1. Quy trình công nghệ nhuộm PE ( 100% ) 

Vải 

Hóa 

Chất 

Hình 4.4: Giản đồ công nghệ nhuộm PE ( 100% ) 

Thuyết minh quy trình nhuộm PE 100%. 

Các hóa chất sử dụng: 

- Tanapol DL 506: giúp thuốc nhuộm bám đều lên xơ polyester. 

- Acid acetic: điều chỉnh pH về môi trường acid thuận lợi trong quá trình nhuộm. 

- Thuốc nhuộm: giúp vải có màu như mong muốn. 

Cách tiến hành: 

- Cấp hóa chất vào trong máy theo thứ tự sau: cho acid acetic vào để điều chỉnh pH 

trước, sau đó lần lượt là DL 506, thuốc nhuộm. 

Chú ý: cho thuốc nhuộm vào từ từ tránh tình trạng vải sau nhuộm bị loang màu 

hay đốm màu,… 

130 o C 

40 o C 

H 2 O Thuốc nhuộm 

45 phút (60 phút nếu đậm) 

1,5 o C/phút 

60 -70 o C 

2 o C/phút 

Xả 

Over flow 15 phút 


H 2 O 

Xả 





30 











- Sau đó cho vải vào chạy lạnh khoảng 15 phút để phân tán đều hóa chất cũng như 

thuốc nhuộm trong máy. 

- Lên độ theo quy trình 1,5 o C/ phút, khi đạt đến 130 o C thì giữ trong khoảng 45 phút 

(có thể từ 45- 60 phút tùy theo độ đậm nhạt). 

- Sau đó, hạ nhiệt độ xuống 80 o C (2 o C/phút), công nhân vận hành, cắt mẫu giao cho 

kỹ thuật ca kiểm tra. 

- Giặt xả thuốc nhuộm còn dư. 

- Sau đó tiếp tục cho nước vào giặt khử trong 15 phút (nếu nhuộm màu đậm) rồi xả. 

- Nhuộm polyester 100% hoàn tất. 

Lưu ý: 

- Đối với nhuộm vải trắng thì nhuộm từ 40C đến tối đa là 115C đối với vải mỏng, 

còn vải dày thì 130C. 

Các sản phẩm nhuộm tại xưởng nhuộm: 

Vải trước nhuộm 

Vải 75/72 trước nhuộm 

Hình 4.5. Vải sau quá trình nhuộm 

31 

Vải sau nhuộm 


Vải sau nhuộm 












Quy trình nhuộm màu nhạt: 




40 

C 

Vải 

H 2 O 

Hóa 

chất 

Thuốc 

nhuộm 

115 

C 

85C 

15 

’ 

Một số mẫu màu được sản xuất: 

15’ 

130 

C 

Hình 4.6. Quy trình nhuộm màu nhạt 

Red FB( Red 2B) 0,2% Blue 2BLN (0,2%) 

Hình 4.7. Hình vải nhuộm màu nhạt 

32 

45’ 

70C 

Tháo 

nước giặt 













Quy trình màu đậm: 




40 

C 

H 2 O 

Vải 

Hóa 

chất 

Thuốc 

nhuộm 

105 

C 

85 

15’ 15’ 

Một số mẫu màu được sản xuất: 

130 

C 

60’ 

Hình 4.8. Quy trình nhuộm màu đậm 

Navy HGL(200) Đen 300 

Hình 4.9. Vải màu đậm sau quá trình nhuộm 

70 

C 

Tháo 







33 








Quy trình sửa hàng: 




40 

C 

H 2 O 

Vải 

Hóa 

chất 

Thuốc 

nhuộm 

135C 

Hình 4.10. Quy trình sửa hàng 

Dành cho những mặt hàng bị sai màu do khách hàng đặt hoặc màu gặp các vấn đề 

sự cố trong quá trình nhuộm không đạt yêu cầu. 

Sau quá trình này vải không được giảm quá 20% tính cơ lý của vải. 

Hàng bị loang màu, đốm màu, sọc màu; hàng dệt bị lỗi, vải bị lỗi trong quá trình 

tiền định hình, tẩy hồ không sạch, pha màu không đều vì vậy ta phải nhuộm lại vải. 

Hàng sai mẫu: pha màu không đúng nồng độ, vận hành không đúng quy định vì 

vậy tiến hành đắp màu hoặc tẩy nhuộm lại. 

60’ 

70C 

Tháo 







34 








CHƯƠNG 5: HỆ THỐNG XỬ LÝ NƯỚC THẢI 




5.1. Xử lý phế thải và vệ sinh công nghiệp 

Để hội nhập và cạnh tranh trên thị trường quốc tế các nhà máy, xí nghiệp, công ty 

dệt gần như tiến tới bắt buộc phải có chứng chỉ về môi trường ISO 14000, trong đó phải 

xử lý nước thải. Tuy nhiên nhà máy không có hệ thống xử lý nước thải, nước thải được 

thải trực tiếp ra cống, vẫn còn áp dụng phương pháp xử lý tạm thời đó là: Vệ sinh công 

nghiệp được thực hiện định kỳ, có kiểm tra hàng tháng. 

Trong thời gian tới nhà máy dự định sẽ xây dựng một hệ thống xử lý nước thải, 

phương án đề xuất. 

5.1.1. Tính chất nước thải sản xuất 

Cũng như các nhà máy nhuộm khác trong cả nước, nước thải sản xuất của nhà 

máy nhuộm - Công ty dệt nhuộm Nam Thành mang nét đặc trưng cho nước thải sản xuất 

cho ngành nhuộm đó là: 

- Chế độ nước thải gián đoạn. 

- Nhiệt độ cao (max = 80 0 C). 

- Độ pH dao động, phụ thuộc vào từng công đoạn sản xuất (pH=3-12). 

- Độ màu cao và luôn thay đổi màu sắc. 

- Các chỉ danh ô nhiễm khác như chất rắn lơ lửng (ss), BOD, COD, đều ở mức cao. 

- Các giá trị của thông số trên luôn thay đổi, phụ thuộc vào mặt hàng sản xuất. 

5.1.2. Phương án xử lý nước thải 

5.1.2.1. Phương án 1 

các bước sau: 

rối. 

Công nghệ xử lý nước thải sản xuất có thể áp dụng cho ngành dệt nhuộm bao gồm 

- Xử lý sơ bộ: sàng tách. 


Bao gồm sàng lọc, cân bằng nhằm loại bỏ tạp chất thô như: dây cột, vải rác, sợi 

35 















- Xử lý bậc một: trung hòa, phản ứng hóa học, lắng, lọc. 

nước thải. 

+ Công đọan này còn có mục đích điều hòa lưu lượng, nồng độ chất thải, pH của 

+ Sử dụng theo phương pháp keo tụ và lắng cặn. 

+ Sử dụng Ca(OH) 2 , Al 2 (SO 4 ) 3 làm các chất keo tụ và lắng cặn. Tuy nhiên sử 

dụng hai loại hóa chất trên dễ tạo ra dạng lắng dạng sợi gây hiện tượng “BULKI” cản trở 

cho quá trình xử lý sinh học kế tiếp, để tránh hiện tượng trên ta có thể sử dụng các chất 

hữu cơ (Floculante), để làm trợ chất lắng. 

Với phương pháp này có thể giảm được 70% COD và 90% màu. 

- Xử lý bậc hai: xử lý sinh học 

Chủ yếu dựa vào sự hoạt động của các vi sinh vật để phân hủy các chất hữu cơ ở 

trong nước thải dưới dạng keo và hòa tan. Phương pháp làm sạch bằng sinh học để loại 

bỏ hầu hết các chất bẩn hữu cơ còn lại trong nước thải sau khi đã làm sạch bằng phương 

pháp cơ học và hóa lý. 

5.1.2.2. Phương án 2 

Xử lý nước thải là một chuyện khó khăn, tốn kém, làm tăng giá thành sản xuất. 

Nhưng ta có thể làm giảm bớt gánh nặng quá trình xử lý và giá cả chi phí cho việc xử lý 

nước thải hàng tháng hoặc theo định kỳ, đó là cần tiến hành sản xuất sạch hơn với nhiều 

giải pháp về công nghệ và thiết bị, trong đó vần đề quan trọng nhất là các thuốc nhuộm, 

hóa chất (đầu vào), lựa chọn xử lý hợp lý, chính xác theo hướng dùng các chất ít độc hại, 

thân thiện với môi trường. Như vậy tính toán cân đối chung lại giảm được giá thành sản 

xuất, tuy có thể mua các loại hóa chất trợ dùng trong xử lý trước thân thiện với môi 

trường tuy có cao hơn loại thông thường. 

Ta có thể tham khảo bảng danh mục ngắn giới thiệu một số chất trợ thân thiện với 


môi trường tiêu biểu. 





36 











5.1.3. Các cơ sở xây dựng và lựa chọn phương án xử lý 

- Chế độ thải: chế độ thải của xí nghiệp mang tính chất gián đoạn, chu kỳ thải là 8 giờ. 

- Nguồn thải: nước thải sản xuất sinh ra từ các công đoạn giũ hồ, giặt tẩy, nhuộm và làm 

bóng. 

- Lưu lượng: hiện nay lưu lượng khoảng 600m 3 /ngày (25m 3 /giờ). Để tránh tiêu hao hóa 

chất, chi phí đầu tư cao cho hệ thống xử lý nước thải. 

- Hệ thống thu gom và thoát nước thải sản xuất sẽ được tách ra để dẫn riêng nước thải 

sinh hoạt và hệ thống thu gom nước mưa. 

- Nồng độ chất thải, pH, nhiệt độ, … thay đổi tùy thuộc vào chế độ xử lý nguyên liệu, 

sản phẩm (tẩy, giặt, nhuộm) và màu sắc của vải (đậm, trung bình, nhạt). 

5.1.4. Kết quả thực nghiệm tại phòng thí nghiệm 

Để làm cơ sở xây dựng phương án xử lý, đánh giá hiệu quả xử lý bằng lựa chọn 

phương án xử lý phù hợp và tối ưu. Viện công nghệ môi trường đã tiến hành khảo sát 

thực tế một số công ty có loại hình sản xuất tương tự như: Công ty dệt Phước Long, công 

ty dệt Sài Gòn. Ban đầu lấy mẫu phân tích, đánh giá chất lượng nước thải. Sau đó, lấy 

nước thải sản xuất tại nhiều địa điểm để tiến hành thí nghiệm. 

Cách tiến hành: 

- Lượng nước thải đưa vào thử nghiệm: 100 lít. 

- Nước thải được chỉnh về pH thích hợp, được keo tụ bằng các chất keo tụ thông 

thường sau đó bảo lưu chất trợ lắng. 

- Sau khi để lắng, nước trong được tách riêng. Lượng nước trong được tách làm đôi. 

- Một nửa họ nuôi cấy bèo Nhật Bản, lượng nước còn lại đem nuôi cấy vi khuẩn với 

sự bổ sung N:P theo tỉ lệ 5:1 với phương pháp nuôi cấy hiếu khí. 

5.1.5. Các căn cứ lựa chọn phương pháp xử lý 

Hệ thống xử lý nước thải xí nghiệp được dựa trên nguyên lý sau: 

- Thành phần và tính chất nước thải. 

- Lưu lượng nước thải. 


- Yêu cầu làm sạch nước thải. 

- Căn cứ vào kế hoạch phát triển của công ty. 

37 















- Căn cứ vào đặc điểm khí hậu tự nhiên của khu vực. 

- Căn cứ vào tính phù hợp giữa đầu tư công nghệ và kiệu quả kinh tế. 

5.1.6. Lựa chọn phương án xử lý 

Dựa vào cơ sở xây dựng phương án xử lý nêu trên. Sơ đồ dây chuyền xử lý nước 

thải sản xuất được phát biểu như sau: 

Nước dùng sản xuất trong quá trình nhuộm 

Nước thải 

Sàng lọc 

Trung hòa 

Phản ứng hóa học 

Lắng 

Lọc 

Nước đã qua sử dụng 

Nguồn tiếp nhận 

Hình 5.1 - Sơ đồ dây chuyền xử lý nước thải sản xuất. 






38 











CHƯƠNG 6: CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG 

SẢN PHẨM 

6.1. Các phương pháp kiểm tra đến sản phẩm 

Nhà máy nhuộm của công ty được thực hiện trên dây chuyền khép kín nên các 

phương pháp kiểm tra đến chất lượng sản phẩm là rất quan trọng. Do đó vải sau khi qua 

mỗi công đoạn đều được nhân viên cắt mẫu để kiểm tra vải có đạt yêu cầu để đi tiếp công 

đoạn tiếp không. 

Các yếu tố được kiểm tra: 

- Độ bền màu: dùng máy thử độ bền giặt 

- Độ bền xé: kiểm tra bằng máy xé 

- Độ bền ánh sáng: dùng máy kiểm tra 

- Độ bền mịn: thường thì dùng bằng tay 

Tất cả các phương pháp kiểm tra trên đều được thực hiện ở trong phòng thí 

nghiệm và được thực hiện nghiêm túc. 

suất. 

Có 4 yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm: nhiệt độ, thời gian, vận tốc, áp 

- Nhiệt độ: nếu lên nhiệt độ quá nhanh thì thuốc nhuộm sẽ không ăn sâu vào sơ sợi 

và ngược lại nếu lên nhiệt độ quá chậm thì thuốc nhuộm sẽ ăn sâu vào sơ sợi làm vải 

không đều màu, nên khi nhuộm cần phải thực hiện đúng theo quy trình công nghệ mà nhà 

đề ra. 

- Thời gian: nếu thời gian nhuộm quá ngắn thì thuốc nhuộm không thực hiện liên 

kết chặt chẽ với xơ sợi làm cho vải bị phai màu khi sử dụng. Và ngược lại nếu thời gian 

nhuộm quá lâu thì thuốc nhuộm khuếch tán vào vải nhiều hơn làm vải bị đốm màu. Nên 

khi nhuộm thì cần phải thực hiện đúng theo quy trình công nghệ mà nhà máy đưa ra. 






39 











- Vận tốc: nếu vận tốc nhuộm quá nhanh thì thuốc nhuộm liên kết chặt với xơ sợi 

làm vải không đều màu, và ngược lại nếu vận tốc quá chậm thì thuốc nhuộm phân tán vào 

lõi xơ và làm cho vải bị đốm màu, loang màu. 

- Áp suất: nếu áp suất không đủ thì thuốc nhuộm sẽ không phân tán kịp vào xơ dẫn 

tới loang màu và ngược lại. 

6.2. Các sự cố xảy ra trong sản xuất-nguyên nhân và cách khắc phục 

Trong nhà máy nhuộm thường xảy ra 3 sự cố chính: 

- Do thiết bị. 

- Do công nhân làm việc. 

- Do hóa chất. 

6.2.1. Sự cố về máy móc 

Máy nhuộm cao áp: hay bị kẹt vải do chỉnh áp lực họng jet không phù hợp vì vậy 

ta phải chỉnh áp lực phù hợp cho phù hợp với từng loại vải. 

Máy định hình: bị hư kim căng do lực kéo căng ở nhiệt độ cao làm kim bị căng, bị 

lục hoặc bị gãy vì vậy ta phải điều chỉnh nhiệt độ cho phù hợp, dùng kim đúng chuẩn 

thay kim định hình. 

gian sử dụng. 

Máy sấy: lưới bị rách do nhiệt độ cao và sử dụng lâu năm vì vậy thay mới sau thời 

6.2.2. Sự cố về sản phẩm 

Quá trình nhuộm: kẹt vải, nghẹt họng jet. Để lâu gây hiện tượng đụn vải nghiêm 

trong hơn có thể làm máy ngưng hoạt động do đầu cây bị đứt trong quá trình chuyển 

đông do quá trình may đầu cây không kĩ vì vậy ta phải cho máy ngừng hoạt động, giảm 

nhiệt xuống dưới 80C và kiểm tra áp suất về bằng 0. Sau đó dùng mốc kéo vải ra và 

may lại đầu cây vải cho thật kĩ. 


Hàng bị loang màu, đốm màu, sọc màu; hàng dệt bị lỗi, vải bị lỗi trong quá trình 

tiền định hình, tẩy hồ không sạch, pha màu không đều vì vậy ta phải nhuộm lại vải. 

40 















Mặt hàng bị gãy, bị sượng: nhiệt độ thay đổi đột ngột, vải chịu lực ma sát nhiều vì 

vậy phải hồ và định hình lại. 

Hàng sai mẫu: pha màu không đúng nồng độ, vận hành không đúng quy định vì 

vậy tiến hành đắp màu hoặc tẩy nhuộm lại. 

Quá trình vắt ly tâm: vải bị dơ do vệ sinh thiết bị không sạch vì vậy vệ sinh lồng 

quay của thiết bị sau mỗi mẻ. 

Quá trình hoàn tất: vải không đều màu do trên vải còn các hóa chất dư vì vậy cần 

phải trung hòa vải trước khi sấy. 

6.3. Một số vấn đề về môi trường 

Nguồn chất thải nhà máy phát sinh từ các nguồn rất đa dạng, thành phần ô nhiễm 

của chúng phụ thuộc vào việc sử dụng nguồn nguyên liệu đầu vào của nhà máy. 

Chất thải gây ô nhiễm môi trường ở nhiều dạng khác nhau: 

Đối với nước thải thì mức độ ô nhiễm của nó phụ thuộc vào lượng hóa chất sử 

dụng trong quá trình sản xuất. 

Đối với không khí thì mức độ ô nhiễm của chúng là do quá trình sử dụng nguyên 

liệu đốt như dầu FO và các hóa chất hóa học khi được chuyển sang trạng thái khí, cùng 

với nhiệt thoát ra tại lò hơi. 

Với sự quan tâm tới môi trường và đời sống cán bộ nhân viên trong nhà máy thì 

công ty đã đưa ra những biện pháp tích cực, bao gồm: 

thoát ra. 

Thay thế nhiên liệu đốt cho lò hơi bằng cách sử dụng than đen và xử lý nguồn khói 

Thay xà phòng chế từ acid béo bằng xà phòng chế từ những chất tẩy rửa tổng hợp. 

Thu hồi những chất có khả năng tái sử dụng như: hồ tinh bột, NaOH, xà phòng, 

dầu mỡ…tận dụng tối đa lượng chất thải ra, hạn chế thải ra môi trường. 






41 











Nâng cao nhận thức hiểu biết về bảo vệ môi trường cho cán bộ công nhân viên 

trong công ty. 

tầng. 

Tuyên truyền, giáo dục việc bảo vệ môi trường. 

Không bố trí khói thải ở các vị trí bất lợi như: đầu hướng gió thổi, gần nhà cao 

Thay thế và sử dụng các hóa chất ít ảnh hưởng tới môi trường và thành phần kim 

loại trong thuốc nhuộm nằm trong giới hạn cho phép không gây ảnh hưởng tới môi 

trường. 

trường. 

trường: 

Nhà máy có những nơi để rác thải riêng biệt, phân loại chúng và mang đi xử lý. 

Các nguồn nước được bố trí xa kho hóa chất. 

Tất cả nước thải của nhà máy đều được đưa vào bồn và xử lý trước khi thải ra môi 

Sáu yêu cầu cần thiết không thể thiếu tại nhà máy để đảm bảo vấn đề ô nhiễm môi 

- Sử dụng có hiệu quả các nguồn năng lượng, tài nguyên thiên nhiên. 

- Giảm thiểu sự ô nhiễm phát sinh từ khí thải và nước thải. 

- Quản lý các hóa chất nguy hại để đảm bảo an toàn . 

- Hợp tác với nhà cung ứng khách hàng để giải quyết có hiệu quả các vấn đề bảo vệ 

môi trường. 

- Không ngừng cải thiện về môi trường. 

- Tuân thủ các yêu cầu về pháp luật và các yêu cầu khách hàng. 

6.4. An toàn lao động 

Để đảm bảo an toàn tài sản, tính mạng của mọi người và trật tự an ninh trong cơ 

quan, quy định về việc phòng cháy chữa cháy như sau: 


Điều 1 : phòng cháy chữa cháy là nghĩa vụ của toàn cán bộ, công nhân viên chức 

kể cả khách hàng đến liên hệ công tác. 

42 















nơi cấm lửa. 

Điều 2 : cấm việc sử dụng lửa, củi, đun nấu, hút thuốc trong kho nơi sản xuất và 

Điều 3 : cấm việc câu, mắc, sử dụng điện, đèn, quạt, bếp điện … trước khi ra về. 

- Dùng dây đồng, giấy bạc thay cho cầu chì. 

- Dùng dây điện cắm trực tiếp vào ổ điện. 

- Để các chất dễ cháy gần cầu chì, bằng điện và đường dây dẫn điện. 

- Dùng khóa mở nắp phun xăng bằng sắt thép 

Điều 4 : xắp sếp vật tư, hàng hóa trong kho phải gọn gang, sạch sẽ, xếp riêng từng 

loại có khoảng cách ngăn cháy, xa mái xa tường, để tiện việc kiểm tra hàng và cứu chữa 

khi cần thiết. 

Điều 5 : khi xuất nhập hàng, không được nổ máy trong kho, nơi sản xuất và khi 

đậu phải hướng đầu xe ra ngoài. 

Điều 6 : không để chướng ngại vật trên các lối đi lại. 

Điều 7 : phương tiện dụng cụ chữa cháy phải để nơi dễ thấy, dễ lấy, không được 

lấy sử dụng vào việc khác. 

Điều 8 : ai thực hiện tốt quy định này sẽ được khen thưởng, ai vi phạm tùy theo 

mức độ mà xử lý cảnh báo để truy tố trước pháp luật. 

- Kiểm tra an toàn thiết bị điện trước khi đóng cầu dao chính. 

- Tuyệt đối không đóng điện khi có biển báo cấm. 

- Cấm câu móc điện. 

- Cấm sửa chữa hoặc tự ý mở các tủ điện. 

- Cấm để hàng hóa, vật dụng hoặc treo móc quần áo. 

- Không được sờ mó vào các bộ phận máy đang hoạt động. 

- Không được tự ý lấy, di chuyển các dụng cụ phòng cháy chữa cháy và các dụng cụ 


sửa điện. 

- Phải trang bị đầy đủ bảo hộ lao động khi công tác. 

43 















- Phải báo ngay cho nhân viên kĩ thuật điện xử lý khi phát hiện các dấu hiệu mất an 

toàn về điện. 

6.5. Công tác phòng cháy chữa cháy 

Công ty thực hiện tốt an toàn lao động, tại mỗi quy định đều có bảng quy định và 

bảng hướng dẫn công nhân vận hành máy an toàn. 

Tất cả công nhân viên trong công ty đều chấp hành nghiêm túc nội quy phòng 

cháy chữa cháy như: 

- Không hút thuốc và sử dụng nguồn nhiệt (lửa, bếp điện) ở nơi sản xuất, kho và 

những nơi dễ bắt lửa. 

- Hết giờ làm việc, trước khi ra về cán bộ công nhân viên có trách nhiệm tắt đèn, 

quạt, bàn ủi và kiểm tra tình trạng an toàn PCCC trong khu vực làm việc. 

- Bộ phận chịu trách nhiệm trong vấn đề sử dụng khí đốt lò đốt nguyên liệu. 

- Không để xăng dầu, hóa chất và các chất dễ cháy nổ nơi sản xuất, ngoại trừ những 

nơi được quy định. 

- Phương tiện PCCC thường xuyên được kiểm tra chất lượng, luôn đầy đủ và ở tư 

thế sẵn sàng chữa cháy, nghiêm cấm sử dụng dụng cụ PCCC vào việc khác. 

- Ban chỉ huy đội PCCC và toàn thể đội viên PCCC thường xuyên tập luyện phòng 

cháy chữa cháy. 

- Nắm rõ tiêu lệnh PCCC như sau: 

+ Khi phát hiện cháy thì kẻng báo lao động. 

+ Nhanh chóng cúp cầu dao điện. 

+ Sử dụng các công cụ PCCC đang có để dập tắt ngọn lửa. 

+ Gọi điện thoại cho đội PCCC thành phố số 114 nơi xảy ra cháy. 






44 











KẾT LUẬN 

Trong quá trình thực tập tại công ty, được giúp đỡ tận tình từ phía ban lãnh đạo cùng 

một đội ngũ cán bộ trong công ty cũng như công nhân viên lành nghề, nhiều kinh 

nghiệm, nhiệt tình và tận tụy trong công việc nên chúng em đã được tìm hiểu về cơ cấu tổ 

chức công ty, nguyên liệu sản xuất và các quy trình công nghệ nhuộm tại nhà máy và các 

sự cố xảy ra cũng như cách khắc phục các sự cố trong quá trình sản xuất. Tuy nhiên thời 

gian thực tập có hạn nên chúng em chỉ có thể tìm hiểu một số quy trình công nghệ và 

thiết bị phổ biến. 

Về phía công ty, trong quá trình sản xuất luôn tiến hành đều đặn, liên tục và đảm 

bảo chất lượng.Tuy nhiên, hiện nay công ty gặp phải không ít khó khăn. Với mặt bằng 

tương đối nhỏ, trang thiết bị không tối tân hiện đại nên dù được vận hành hết công suất 

vẫn không đáp ứng đủ nhu cầu đề ra, khó nâng cao sản lượng. Mặt khác, việc chuẩn hóa 

màu vẫn còn phụ thuộc quá nhiều vào kinh nghiệm của nhân viên kĩ thuật phòng thí 

nghiệm nên đôi khi giữa thí nghiệm và thực tế sản xuất có sự sai lệch, làm tổn thất một 

lượng hóa chất, năng lượng và chi phí. 






45 








TÀI LIỆU THAM KHẢO 




[1]. Nguyễn Công Toàn, Công nghệ nhuộm và hoàn tất, NXB ĐHQG Tp.HCM. 

[2]. Cao Hữu Trượng, Hóa học thuốc nhuộm, NXB Khoa học và kỹ thuật 2002. 

[3]. Nguyễn Trung Thu, Vật liệu dệt, ĐH Bách Khoa Hà Nội. 

[4]. Phạm Thị Hồng Phượng, Giáo trình kỹ thuật nhuộm- in hoa, NXB ĐH Công nghiệp 

Tp.HCM. 






46

BÁO CÁO THỰC TẬP TẠI CÔNG TY DỆT NHUỘM NAM THÀNH

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?